周Chu 易Dị 禪Thiền 解Giải 卷quyển 第đệ 二nhị

北bắc 天thiên 目mục 道Đạo 人Nhân 蕅# 益ích 智trí 旭# 著trước

上Thượng 經Kinh 之Chi 二Nhị

(# 震chấn 下hạ 坎khảm 上thượng )#

屯truân 。 元nguyên 亨# 利lợi 貞trinh 。 勿vật 用dụng 有hữu 攸du 往vãng 。 利lợi 建kiến 侯hầu 。

乾can/kiền/càn 坤# 始thỉ 立lập 。 震chấn 一nhất 索sách 而nhi 得đắc 男nam 。 為vi 動động 。 為vi 雷lôi 。 坎khảm 再tái 索sách 而nhi 得đắc 男nam 。 為vi 陷hãm 。 為vi 險hiểm 。 為vi 雲vân 。 為vi 雨vũ 。 乃nãi 萬vạn 物vật 始thỉ 生sanh 之chi 時thời 。 出xuất 而nhi 未vị 申thân 之chi 象tượng 也dã 。 始thỉ 則tắc 必tất 亨# 。 始thỉ 或hoặc 不bất 正chánh 。 則tắc 終chung 于vu 不bất 正chánh 矣hĩ 。 故cố 元nguyên 亨# 而nhi 利lợi 于vu 正chánh 焉yên 。 此thử 元nguyên 亨# 利lợi 貞trinh 。 即tức 乾can/kiền/càn 坤# 之chi 元nguyên 亨# 利lợi 貞trinh 也dã 。 乾can/kiền/càn 坤# 全toàn 體thể 太thái 極cực 。 則tắc 屯truân 亦diệc 全toàn 體thể 太thái 極cực 也dã 。 而nhi 或hoặc 謂vị 乾can/kiền/càn 坤# 二nhị 卦# 大đại 。 餘dư 卦# 小tiểu 。 不bất 亦diệc 惑hoặc 乎hồ 。 夫phu 世thế 既ký 屯truân 矣hĩ 。 倘thảng 務vụ 往vãng 以dĩ 求cầu 功công 。 秖kỳ 益ích 其kỳ 亂loạn 。 唯duy 隨tùy 地địa 建kiến 侯hầu 。 俾tỉ 人nhân 人nhân 各các 歸quy 其kỳ 主chủ 。 各các 安an 其kỳ 生sanh 。 則tắc 天thiên 下hạ 不bất 難nan 平bình 定định 耳nhĩ 。 楊dương 慈từ 湖hồ 曰viết 。 理lý 屯truân 如như 理lý 絲ti 。 固cố 自tự 有hữu 其kỳ 緒tự 。 建kiến 侯hầu 。 其kỳ 理lý 之chi 緒tự 也dã 。 佛Phật 法Pháp 釋thích 者giả 。 有hữu 一nhất 劫kiếp 初sơ 成thành 之chi 屯truân 。 有hữu 一nhất 世thế 初sơ 生sanh 之chi 屯truân 。 有hữu 一nhất 事sự 初sơ 難nạn/nan 之chi 屯truân 。 有hữu 一nhất 念niệm 初sơ 動động 之chi 屯truân 。 初sơ 成thành 。 初sơ 生sanh 。 初sơ 難nạn/nan 。 姑cô 置trí 弗phất 論luận 。 一nhất 念niệm 初sơ 動động 之chi 屯truân 。 今kim 當đương 說thuyết 之chi 。 蓋cái 乾can/kiền/càn 坤# 二nhị 卦# 。 表biểu 妙diệu 明minh 明minh 妙diệu 之chi 性tánh 覺giác 。 性tánh 覺giác 必tất 明minh 。 妄vọng 為vi 明minh 覺giác 。 所sở 謂vị 真Chân 如Như 不bất 守thủ 自tự 性tánh 。 無vô 明minh 初sơ 動động 。 動động 則tắc 必tất 至chí 因nhân 明minh 立lập 所sở 。 而nhi 生sanh 妄vọng 能năng 。 成thành 異dị 立lập 同đồng 。 紛phân 然nhiên 難nạn/nan 起khởi 。 故cố 名danh 為vi 屯truân 。 然nhiên 不bất 因nhân 妄vọng 動động 。 何hà 有hữu 修tu 德đức 。 故cố 曰viết 。 無vô 明minh 動động 而nhi 種chủng 智trí 生sanh 。 妄vọng 想tưởng 興hưng 而nhi 涅Niết 槃Bàn 現hiện 。 此thử 所sở 以dĩ 元nguyên 亨# 而nhi 利lợi 貞trinh 也dã 。 但đãn 一nhất 念niệm 初sơ 生sanh 。 既ký 為vi 流lưu 轉chuyển 根căn 本bổn 。 故cố 勿vật 用dụng 有hữu 所sở 往vãng 。 有hữu 所sở 往vãng 。 則tắc 是thị 順thuận 無vô 明minh 而nhi 背bối/bội 法pháp 性tánh 矣hĩ 。 惟duy 利lợi 即tức 于vu 此thử 處xứ 用dụng 智trí 慧tuệ 深thâm 觀quán 察sát 之chi 。 名danh 為vi 建kiến 侯hầu 。 若nhược 以dĩ 智trí 慧tuệ 觀quán 察sát 。 則tắc 知tri 念niệm 無vô 生sanh 相tương/tướng 。 而nhi 當đương 下hạ 得đắc 太thái 平bình 矣hĩ 。 觀quán 心tâm 妙diệu 訣quyết 孰thục 過quá 于vu 此thử 。

彖# 曰viết 。 屯truân 。 剛cang 柔nhu 始thỉ 交giao 而nhi 難nạn/nan 生sanh 。 動động 乎hồ 險hiểm 中trung 。 大đại 亨# 貞trinh 。 雷lôi 雨vũ 之chi 動động 滿mãn 盈doanh 。 天thiên 造tạo 草thảo 昧muội 。 宜nghi 建kiến 侯hầu 而nhi 不bất 寧ninh 。

乾can/kiền/càn 坤# 立lập 而nhi 剛cang 柔nhu 交giao 。 一nhất 索sách 得đắc 震chấn 為vi 雷lôi 。 再tái 索sách 得đắc 坎khảm 為vi 雨vũ 。 非phi 難nạn/nan 生sanh 乎hồ 。 由do 動động 故cố 大đại 亨# 。 由do 在tại 險hiểm 中trung 故cố 宜nghi 貞trinh 。 夫phu 雷lôi 雨vũ 之chi 動động 。 本bổn 天thiên 地địa 所sở 以dĩ 生sanh 成thành 萬vạn 物vật 。 然nhiên 方phương 其kỳ 盈doanh 滿mãn 交giao 作tác 時thời 。 則tắc 天thiên 運vận 尚thượng 自tự 草thảo 亂loạn 昧muội 瞑minh 。 諸chư 侯hầu 之chi 建kiến 。 本bổn 聖thánh 王vương 所sở 以dĩ 安an 撫phủ 萬vạn 民dân 。 然nhiên 方phương 其kỳ 初sơ 建kiến 。 又hựu 豈khởi 可khả 遽cự 謂vị 寧ninh 貼# 哉tai 。 佛Phật 法Pháp 釋thích 者giả 。 無vô 明minh 初sơ 動động 為vi 剛cang 。 因nhân 明minh 立lập 所sở 為vi 柔nhu 。 既ký 有hữu 能năng 所sở 。 便tiện 為vi 三tam 種chủng 相tương 續tục 之chi 因nhân 。 是thị 難nạn/nan 生sanh 也dã 。 然nhiên 此thử 一nhất 念niệm 妄vọng 動động 。 既ký 是thị 流lưu 轉chuyển 初sơ 門môn 。 又hựu 即tức 還hoàn 滅diệt 關quan 竅khiếu 。 惟duy 視thị 其kỳ 所sở 動động 何hà 如như 耳nhĩ 。 當đương 此thử 際tế 也dã 。 三tam 細tế 方phương 生sanh 。 六lục 麤thô 頓đốn 具cụ 。 故cố 為vi 雷lôi 雨vũ 滿mãn 盈doanh 天thiên 造tạo 草thảo 昧muội 之chi 象tượng 。 宜nghi 急cấp 以dĩ 妙Diệu 觀Quán 察Sát 智Trí 。 重trùng 重trùng 推thôi 簡giản 。 不bất 可khả 坐tọa 在tại 滅diệt 相tương/tướng 無vô 明minh 窠khòa 臼cữu 之chi 中trung 。 蓋cái 凡phàm 做tố 功công 夫phu 人nhân 。 若nhược 見kiến 雜tạp 念niệm 暫tạm 時thời 不bất 起khởi 。 便tiện 妄vọng 認nhận 為vi 得đắc 力lực 。 不bất 知tri 滅diệt 是thị 生sanh 之chi 窟quật 宅trạch 。 故cố 不bất 可khả 守thủ 此thử 境cảnh 界giới 。 還hoàn 須tu 推thôi 破phá 之chi 也dã 。

象tượng 曰viết 。 雲vân 雷lôi 屯truân 。 君quân 子tử 以dĩ 經kinh 綸luân 。

在tại 器khí 界giới 。 則tắc 有hữu 雲vân 雷lôi 以dĩ 生sanh 草thảo 木mộc 。 在tại 君quân 子tử 。 則tắc 有hữu 經kinh 綸luân 以dĩ 自tự 新tân 新tân 民dân 。 約ước 新tân 民dân 論luận 經kinh 綸luân 。 古cổ 人nhân 言ngôn 之chi 詳tường 矣hĩ 。 約ước 自tự 新tân 論luận 經kinh 綸luân 者giả 。 豎thụ 觀quán 此thử 心tâm 不bất 在tại 。 過quá 現hiện 未vị 來lai 。 出xuất 入nhập 無vô 時thời 。 名danh 為vi 經kinh 。 橫hoạnh/hoành 觀quán 此thử 心tâm 不bất 在tại 內nội 外ngoại 中trung 間gian 。 莫mạc 知tri 其kỳ 鄉hương 。 名danh 為vi 綸luân 也dã 。 佛Phật 法Pháp 釋thích 者giả 。 迷mê 于vu 妙diệu 明minh 明minh 妙diệu 真chân 性tánh 。 一nhất 念niệm 無vô 明minh 動động 相tương/tướng 即tức 為vi 雷lôi 。 所sở 現hiện 晦hối 昧muội 境cảnh 界giới 之chi 相tướng 即tức 為vi 雲vân 。 從tùng 此thử 便tiện 有hữu 。 三tam 種chủng 相tương 續tục 。 名danh 之chi 為vi 屯truân 。 然nhiên 善thiện 修tu 圓viên 頓đốn 止Chỉ 觀Quán 者giả 。 只chỉ 須tu 就tựu 路lộ 還hoàn 家gia 。 當đương 知tri 一nhất 念niệm 動động 相tương/tướng 即tức 了liễu 。 因nhân 智trí 慧tuệ 性tánh 。 其kỳ 境cảnh 界giới 相tương/tướng 即tức 緣duyên 因nhân 福phước 德đức 性tánh 。 于vu 此thử 緣duyên 了liễu 二nhị 因nhân 。 豎thụ 論luận 三tam 止chỉ 三tam 觀quán 名danh 經kinh 。 橫hoạnh/hoành 論luận 十thập 界giới 百bách 界giới 千thiên 如như 名danh 綸luân 也dã 。 此thử 是thị 第đệ 一nhất 。 觀quán 不bất 思tư 議nghị 境cảnh 。

初sơ 九cửu 。 磐bàn 桓hoàn 。 利lợi 居cư 貞trinh 。 利lợi 建kiến 侯hầu 。

有hữu 君quân 德đức 而nhi 無vô 君quân 位vị 。 故cố 磐bàn 桓hoàn 而nhi 利lợi 居cư 貞trinh 。 其kỳ 德đức 既ký 盛thịnh 。 可khả 為vi 民dân 牧mục 。 故cố 利lợi 建kiến 侯hầu 以dĩ 濟tế 屯truân 也dã 。 佛Phật 法Pháp 釋thích 者giả 一nhất 念niệm 初sơ 動động 。 一nhất 動động 便tiện 覺giác 。 不bất 隨tùy 動động 轉chuyển 。 名danh 為vi 磐bàn 桓hoàn 。 所sở 謂vị 不bất 遠viễn 之chi 復phục 。 乃nãi 善thiện 于vu 修tu 證chứng 者giả 也dã 。 由do 其kỳ 正chánh 慧tuệ 為vi 主chủ 。 故cố 如như 頓đốn 悟ngộ 法Pháp 門môn 。

象tượng 曰viết 。 雖tuy 磐bàn 桓hoàn 。 志chí 行hành 正chánh 也dã 。 以dĩ 貴quý 下hạ 賤tiện 。 大đại 得đắc 民dân 也dã 。

磐bàn 桓hoàn 不bất 進tiến 。 似tự 無vô 意ý 于vu 救cứu 世thế 。 然nhiên 斯tư 世thế 決quyết 非phi 強cường/cưỡng 往vãng 求cầu 功công 者giả 所sở 能năng 救cứu 。 則tắc 居cư 貞trinh 乃nãi 所sở 以dĩ 行hành 正chánh 耳nhĩ 。 世thế 之chi 屯truân 也dã 。 由do 上thượng 下hạ 之chi 情tình 隔cách 絕tuyệt 。 今kim 能năng 以dĩ 貴quý 下hạ 賤tiện 。 故cố 雖tuy 不bất 希hy 望vọng 為vi 侯hầu 。 而nhi 大đại 得đắc 民dân 心tâm 。 不bất 得đắc 不bất 建kiến 之chi 矣hĩ 。 佛Phật 法Pháp 釋thích 者giả 。 不bất 隨tùy 生sanh 死tử 流lưu 。 乃nãi 其kỳ 隨tùy 順thuận 法pháp 性tánh 流lưu 而nhi 行hành 于vu 正chánh 者giả 也dã 。 雖tuy 復phục 頓đốn 悟ngộ 法pháp 性tánh 之chi 貴quý 。 又hựu 能năng 不bất 廢phế 事sự 功công 之chi 賤tiện 。 所sở 謂vị 以dĩ 中trung 道đạo 妙diệu 觀quán 遍biến 入nhập 因nhân 緣duyên 事sự 境cảnh 。 故cố 正chánh 助trợ 法Pháp 門môn 並tịnh 得đắc 成thành 就tựu 。 而nhi 大đại 得đắc 民dân 。

六lục 二nhị 。 屯truân 如như 邅# 如như 。 乘thừa 馬mã 班ban 如như 。 匪phỉ 寇khấu 婚hôn 媾cấu 。 女nữ 子tử 貞trinh 不bất 字tự 。 十thập 年niên 乃nãi 字tự 。

柔nhu 德đức 中trung 正chánh 。 上thượng 應ưng 九cửu 五ngũ 。 乃nãi 乘thừa 初sơ 九cửu 得đắc 民dân 之chi 侯hầu 。 故cố 邅# 如như 班ban 如như 而nhi 不bất 能năng 進tiến 也dã 。 初sơ 本bổn 非phi 寇khấu 。 而nhi 二nhị 視thị 之chi 則tắc 以dĩ 為vi 寇khấu 矣hĩ 。 吾ngô 豈khởi 與dữ 寇khấu 為vi 婚hôn 媾cấu 哉tai 。 寧ninh 守thủ 貞trinh 而nhi 不bất 字tự 。 至chí 于vu 十thập 年niên 之chi 久cửu 。 乃nãi 能năng 字tự 于vu 正chánh 應ưng 耳nhĩ 。 吳ngô 幼ấu 清thanh 曰viết 。 二nhị 三tam 四tứ 在tại 坤# 為vi 數sổ 十thập 。 過quá 坤# 十thập 數số 。 則tắc 逢phùng 五ngũ 正chánh 應ưng 而nhi 許hứa 嫁giá 矣hĩ 。 佛Phật 法Pháp 釋thích 者giả 。 此thử 如như 從tùng 次thứ 第đệ 禪thiền 門môn 修tu 證chứng 功công 夫phu 。 蓋cái 以dĩ 六lục 居cư 二nhị 。 本bổn 是thị 中trung 正chánh 定định 法pháp 。 但đãn 不bất 能năng 頓đốn 超siêu 。 必tất 備bị 歷lịch 觀quán 練luyện 熏huân 修tu 諸chư 禪thiền 方phương 見kiến 佛Phật 性tánh 。 故cố 為vi 十thập 年niên 乃nãi 字tự 。

象tượng 曰viết 。 六lục 二nhị 之chi 難nạn/nan 。 乘thừa 剛cang 也dã 。 十thập 年niên 乃nãi 字tự 。 反phản 常thường 也dã 。

乘thừa 剛cang 故cố 自tự 成thành 難nạn/nan 。 非phi 初sơ 九cửu 難nạn/nan 之chi 也dã 。 數số 窮cùng 時thời 極cực 。 乃nãi 反phản 于vu 常thường 。 明minh 其kỳ 不bất 失thất 女nữ 子tử 之chi 貞trinh 。 佛Phật 法Pháp 釋thích 者giả 。 乘thừa 剛cang 即tức 是thị 。 煩phiền 惱não 障chướng 重trọng 。 故cố 非phi 次thứ 第đệ 深thâm 修tu 諸chư 禪thiền 。 不bất 足túc 以dĩ 斷đoạn 惑hoặc 而nhi 反phản 歸quy 法pháp 性tánh 之chi 常thường 。

六lục 三tam 。 即tức 鹿lộc 無vô 虞ngu 。 惟duy 入nhập 于vu 林lâm 中trung 。 君quân 子tử 幾kỷ 。 不bất 如như 舍xá 。 往vãng 吝lận 。

欲dục 取thủ 天thiên 下hạ 。 須tu 得đắc 賢hiền 才tài 。 譬thí 如như 逐trục 鹿lộc 須tu 藉tạ 虞ngu 人nhân 。 六lục 三tam 自tự 既ký 不bất 中trung 不bất 正chánh 。 又hựu 無vô 應ưng 與dữ 。 以dĩ 此thử 濟tế 屯truân 。 屯truân 不bất 可khả 濟tế 。 徒đồ 取thủ 羞tu 耳nhĩ 。 佛Phật 法Pháp 釋thích 者giả 。 欲dục 修tu 禪thiền 定định 。 須tu 假giả 智trí 慧tuệ 。 自tự 無vô 正chánh 智trí 。 又hựu 無vô 明minh 師sư 良lương 友hữu 。 瞎hạt 鍊luyện 盲manh 修tu 。 則tắc 墮đọa 坑khanh 落lạc 塹tiệm 不bất 待đãi 言ngôn 矣hĩ 。 君quân 子tử 知tri 幾kỷ 。 寧ninh 捨xả 蒲bồ 團đoàn 之chi 功công 。 訪phỏng 求cầu 知tri 識thức 為vi 妙diệu 。 若nhược 自tự 信tín 自tự 恃thị 。 一nhất 味vị 盲manh 往vãng 。 必tất 為vi 無Vô 聞Văn 比Bỉ 丘Khâu 。 反phản 招chiêu 墮đọa 落lạc 之chi 吝lận 。

象tượng 曰viết 。 即tức 鹿lộc 無vô 虞ngu 。 以dĩ 從tùng 禽cầm 也dã 。 君quân 子tử 舍xá 之chi 。 往vãng 吝lận 窮cùng 也dã 。

堯# 舜thuấn 揖ấp 讓nhượng 。 固cố 是thị 有hữu 天thiên 下hạ 而nhi 不bất 與dữ 。 湯thang 武võ 征chinh 誅tru 。 亦diệc 是thị 萬vạn 不bất 得đắc 已dĩ 。 為vi 救cứu 斯tư 民dân 。 非phi 富phú 天thiên 下hạ 。 今kim 六lục 三tam 不bất 中trung 不bất 正chánh 。 居cư 下hạ 之chi 上thượng 。 假giả 言ngôn 濟tế 屯truân 。 實thật 貪tham 富phú 貴quý 。 故cố 曰viết 以dĩ 從tùng 禽cầm 也dã 。 從tùng 禽cầm 已dĩ 非phi 聖thánh 賢hiền 安an 世thế 之chi 心tâm 。 況huống 無vô 應ưng 與dữ 。 安an 得đắc 不bất 吝lận 且thả 窮cùng 哉tai 。 佛Phật 法Pháp 釋thích 者giả 。 貪tham 著trước 味vị 禪thiền 。 名danh 為vi 從tùng 禽cầm 。 本bổn 無vô 菩Bồ 提Đề 。 大đại 志chí 願nguyện 故cố 。

六lục 四tứ 。 乘thừa 馬mã 班ban 如như 。 求cầu 婚hôn 媾cấu 往vãng 。 吉cát 無vô 不bất 利lợi 。

柔nhu 而nhi 得đắc 正chánh 。 居cư 坎khảm 之chi 下hạ 。 近cận 于vu 九cửu 五ngũ 。 進tiến 退thoái 不bất 能năng 自tự 決quyết 。 故cố 乘thừa 馬mã 而nhi 班ban 如như 也dã 。 夫phu 五ngũ 雖tuy 君quân 位vị 。 不bất 能năng 以dĩ 貴quý 下hạ 賤tiện 。 方phương 屯truân 其kỳ 膏cao 。 初sơ 九cửu 得đắc 民dân 于vu 下hạ 。 實thật 我ngã 正chánh 應ưng 。 奈nại 何hà 不bất 急cấp 往vãng 乎hồ 。 故cố 以dĩ 吉cát 無vô 不bất 利lợi 策sách 之chi 。 佛Phật 法Pháp 釋thích 者giả 。 六lục 四tứ 正chánh 而nhi 不bất 中trung 。 以dĩ 此thử 定định 法pháp 而nhi 修tu 。 則tắc 其kỳ 路lộ 迂# 遠viễn 難nạn/nan 進tiến 。 惟duy 求cầu 初sơ 九cửu 之chi 明minh 師sư 良lương 友hữu 以dĩ 往vãng 。 則tắc 吉cát 無vô 不bất 利lợi 矣hĩ 。

象tượng 曰viết 。 求cầu 而nhi 往vãng 。 明minh 也dã 。

佛Phật 法Pháp 釋thích 者giả 。 不bất 恃thị 禪thiền 定định 功công 夫phu 。 而nhi 求cầu 智trí 慧tuệ 師sư 友hữu 。 此thử 真chân 有hữu 決quyết 擇trạch 之chi 明minh 者giả 也dã 。

九cửu 五ngũ 。 屯truân 其kỳ 膏cao 。 小tiểu 貞trinh 吉cát 。 大đại 貞trinh 凶hung 。

屯truân 難nạn/nan 之chi 世thế 。 惟duy 以dĩ 貴quý 下hạ 賤tiện 。 乃nãi 能năng 得đắc 民dân 。 今kim 尊tôn 居cư 正chánh 位vị 。 專chuyên 應ưng 六lục 二nhị 。 膏cao 澤trạch 何hà 由do 普phổ 及cập 乎hồ 。 夫phu 小tiểu 者giả 患hoạn 不bất 貞trinh 一nhất 。 大đại 者giả 患hoạn 不bất 廣quảng 博bác 。 故cố 在tại 二nhị 則tắc 吉cát 。 在tại 五ngũ 則tắc 凶hung 也dã 。 佛Phật 法Pháp 釋thích 者giả 。 中trung 正chánh 之chi 慧tuệ 固cố 可khả 斷đoạn 惑hoặc 。 由do 其kỳ 早tảo 取thủ 正chánh 位vị 。 則tắc 墮đọa 聲Thanh 聞Văn 辟Bích 支Chi 佛Phật 地Địa 。 所sở 以dĩ 四tứ 弘hoằng 膏cao 澤trạch 不bất 復phục 能năng 下hạ 于vu 民dân 。 在tại 小Tiểu 乘Thừa 則tắc 速tốc 出xuất 生sanh 死tử 而nhi 吉cát 。 在tại 大Đại 乘Thừa 則tắc 違vi 遠viễn 菩Bồ 提Đề 而nhi 凶hung 。

象tượng 曰viết 。 屯truân 其kỳ 膏cao 。 施thí 未vị 光quang 也dã 。

非phi 無vô 小tiểu 施thí 。 特đặc 不bất 合hợp 于vu 大Đại 道Đạo 耳nhĩ 。

上thượng 六lục 。 乘thừa 馬mã 班ban 如như 。 泣khấp 血huyết 漣# 如như 。

以dĩ 陰ấm 居cư 陰ấm 。 處xử 險hiểm 之chi 上thượng 。 當đương 屯truân 之chi 終chung 。 三tam 非phi 其kỳ 應ưng 。 五ngũ 不bất 足túc 歸quy 。 而nhi 初sơ 九cửu 又hựu 甚thậm 相tương 遠viễn 。 進tiến 退thoái 無vô 據cứ 。 將tương 安an 歸quy 哉tai 。 佛Phật 法Pháp 釋thích 者giả 。 一nhất 味vị 修tu 于vu 禪thiền 定định 。 而nhi 無vô 慧tuệ 以dĩ 濟tế 之chi 。 雖tuy 高cao 居cư 三tam 界giới 之chi 頂đảnh 。 不bất 免miễn 窮cùng 空không 輪luân 轉chuyển 之chi 殃ương 。 決quyết 不bất 能năng 斷đoạn 惑hoặc 出xuất 生sanh 死tử 。 故cố 乘thừa 馬mã 班ban 如như 。 八bát 萬vạn 大đại 劫kiếp 。 仍nhưng 落lạc 空không 亡vong 。 故cố 泣khấp 血huyết 漣# 如như 。

象tượng 曰viết 。 泣khấp 血huyết 漣# 如như 。 何hà 可khả 長trường/trưởng 也dã 。

佛Phật 法Pháp 釋thích 者giả 。 八bát 萬vạn 大đại 劫kiếp 。 究cứu 竟cánh 亦diệc 是thị 無vô 常thường 。

(# 坎khảm 下hạ 艮# 上thượng )#

蒙mông 。 亨# 。 匪phỉ 我ngã 求cầu 童đồng 蒙mông 。 童đồng 蒙mông 求cầu 我ngã 。 初sơ 筮thệ 告cáo 。 再tái 三tam 瀆độc 。 瀆độc 則tắc 不bất 告cáo 。 利lợi 貞trinh 。

再tái 索sách 得đắc 坎khảm 。 既ký 為vi 險hiểm 為vi 水thủy 。 三tam 索sách 得đắc 艮# 。 復phục 為vi 止chỉ 為vi 山sơn 。 遇ngộ 險hiểm 而nhi 止chỉ 。 水thủy 涵# 于vu 山sơn 。 皆giai 蒙mông 昧muội 未vị 開khai 發phát 之chi 象tượng 也dã 。 蒙mông 雖tuy 有hữu 蔽tế 于vu 物vật 。 物vật 豈khởi 能năng 蔽tế 性tánh 哉tai 。 故cố 亨# 。 但đãn 發phát 蒙mông 之chi 道đạo 。 不bất 可khả 以dĩ 我ngã 求cầu 蒙mông 。 必tất 待đãi 童đồng 蒙mông 求cầu 我ngã 。 求cầu 者giả 誠thành 。 則tắc 告cáo 之chi 必tất 達đạt 。 求cầu 者giả 瀆độc 。 則tắc 告cáo 者giả 亦diệc 瀆độc 矣hĩ 。 瀆độc 豈khởi 發phát 蒙mông 之chi 正chánh 耶da 。 不bất 憤phẫn 不bất 啟khải 。 不bất 悱# 不bất 發phát 。 孔khổng 子tử 真chân 善thiện 于vu 訓huấn 蒙mông 者giả 也dã 。 佛Phật 法Pháp 釋thích 者giả 。 夫phu 心tâm 不bất 動động 則tắc 已dĩ 。 動động 必tất 有hữu 險hiểm 。 遇ngộ 險hiểm 必tất 止chỉ 。 止chỉ 則tắc 有hữu 反phản 本bổn 還hoàn 源nguyên 之chi 機cơ 。 蒙mông 所sở 以dĩ 有hữu 亨# 道đạo 也dã 。 蒙mông 而nhi 欲dục 亨# 。 須tu 賴lại 明minh 師sư 良lương 友hữu 。 故cố 凡phàm 為vi 師sư 友hữu 者giả 。 雖tuy 念niệm 念niệm 以dĩ 教giáo 育dục 成thành 就tựu 為vi 懷hoài 。 然nhiên 須tu 待đãi 其kỳ 求cầu 我ngã 。 方phương 成thành 機cơ 感cảm 。 又hựu 必tất 初sơ 筮thệ 則tắc 告cáo 。 方phương 顯hiển 法pháp 之chi 尊tôn 重trọng 。 其kỳ 所sở 以dĩ 告cáo 之chi 者giả 。 又hựu 必tất 契khế 理lý 契khế 機cơ 而nhi 貞trinh 。 然nhiên 後hậu 可khả 使sử 人nhân 人nhân 為vi 聖thánh 為vi 佛Phật 矣hĩ 。

彖# 曰viết 。 蒙mông 。 山sơn 下hạ 有hữu 險hiểm 。 險hiểm 而nhi 止chỉ 。 蒙mông 。 蒙mông 亨# 。 以dĩ 亨# 行hành 時thời 中trung 也dã 。 匪phỉ 我ngã 求cầu 童đồng 蒙mông 。 童đồng 蒙mông 求cầu 我ngã 。 志chí 應ưng 也dã 。 初sơ 筮thệ 告cáo 。 以dĩ 剛cang 中trung 也dã 。 再tái 三tam 瀆độc 。 瀆độc 則tắc 不bất 告cáo 。 瀆độc 蒙mông 也dã 。 蒙mông 以dĩ 養dưỡng 正chánh 。 聖thánh 功công 也dã 。

山sơn 下hạ 有hữu 險hiểm 。 即tức 是thị 遇ngộ 。 險hiểm 而nhi 止chỉ 。 故cố 名danh 為vi 蒙mông 。 蒙mông 之chi 所sở 以dĩ 可khả 亨# 者giả 。 由do 有hữu 能năng 亨# 人nhân 之chi 師sư 。 善thiện 以dĩ 時thời 中trung 行hành 教giáo 故cố 也dã 。 雖tuy 有hữu 善thiện 教giáo 。 必tất 待đãi 童đồng 蒙mông 求cầu 我ngã 者giả 。 彼bỉ 有hữu 感cảm 通thông 之chi 志chí 然nhiên 後hậu 可khả 應ưng 。 如như 水thủy 清thanh 方phương 可khả 印ấn 月nguyệt 也dã 。 初sơ 筮thệ 即tức 告cáo 者giả 。 以dĩ 剛cang 而nhi 得đắc 中trung 。 故cố 應ưng 不bất 失thất 機cơ 也dã 。 瀆độc 則tắc 不bất 告cáo 者giả 。 非phi 是thị 恐khủng 其kỳ 瀆độc 我ngã 。 正chánh 恐khủng 瀆độc 蒙mông 而nhi 有hữu 損tổn 無vô 益ích 也dã 。 及cập 其kỳ 蒙mông 時thời 。 即tức 以dĩ 正Chánh 道Đạo 養dưỡng 之chi 。 此thử 聖thánh 人nhân 教giáo 化hóa 之chi 功công 。 令linh 彼bỉ 亦diệc 得đắc 。 成thành 聖thánh 者giả 也dã 。

象tượng 曰viết 。 山sơn 下hạ 出xuất 泉tuyền 。 蒙mông 。 君quân 子tử 以dĩ 果quả 行hành 育dục 德đức 。

溪khê 澗giản 不bất 能năng 留lưu 。 故cố 為vi 果quả 行hành 之chi 象tượng 。 盈doanh 科khoa 而nhi 後hậu 進tiến 。 故cố 為vi 育dục 德đức 之chi 象tượng 。 自tự 既ký 果quả 行hành 育dục 德đức 。 便tiện 可khả 為vi 師sư 作tác 範phạm 矣hĩ 。 佛Phật 法Pháp 釋thích 者giả 。 此thử 依y 不bất 思tư 議nghị 境cảnh 而nhi 發phát 真chân 正chánh 菩Bồ 提Đề 心tâm 也dã 。 菩Bồ 提Đề 之chi 心tâm 。 不bất 可khả 沮trở 壞hoại 。 如như 泉tuyền 之chi 必tất 行hành 。 四tứ 弘hoằng 廣quảng 被bị 。 如như 泉tuyền 之chi 潤nhuận 物vật 。

初sơ 六lục 。 發phát 蒙mông 。 利lợi 用dụng 刑hình 人nhân 。 用dụng 說thuyết 桎trất 梏cốc 。 以dĩ 往vãng 吝lận 。

以dĩ 九cửu 二nhị 上thượng 九cửu 二nhị 陽dương 為vi 師sư 道đạo 。 以dĩ 餘dư 四tứ 陰ấm 爻hào 為vi 弟đệ 子tử 。 初sơ 六lục 以dĩ 陰ấm 居cư 下hạ 。 厥quyết 蒙mông 雖tuy 甚thậm 。 而nhi 居cư 陽dương 位vị 。 又hựu 近cận 九cửu 二nhị 。 故cố 有hữu 可khả 發phát 之chi 機cơ 。 夫phu 蒙mông 昧muội 既ký 甚thậm 。 須tu 用dụng 折chiết 伏phục 法Pháp 門môn 。 故cố 利lợi 用dụng 刑hình 人nhân 。 所sở 謂vị 朴phác 作tác 教giáo 刑hình 也dã 。 然nhiên 既ký 說thuyết 桎trất 梏cốc 之chi 後hậu 。 當đương 羞tu 愧quý 懲# 艾ngải 而nhi 不bất 出xuất 。 若nhược 遽cự 有hữu 所sở 往vãng 。 則tắc 吝lận 矣hĩ 。

象tượng 曰viết 。 利lợi 用dụng 刑hình 人nhân 。 以dĩ 正Chánh 法Pháp 也dã 。

以dĩ 正Chánh 法Pháp 而nhi 朴phác 作tác 教giáo 刑hình 。 豈khởi 瞋sân 打đả 之chi 謂vị 哉tai 。

九cửu 二nhị 。 包bao 蒙mông 吉cát 納nạp 婦phụ 吉cát 。 子tử 克khắc 家gia 。

以dĩ 九cửu 居cư 二nhị 。 知tri 及cập 之chi 。 仁nhân 能năng 守thủ 之chi 。 師sư 之chi 德đức 也dã 。 蘇tô 眉mi 山sơn 曰viết 。 童đồng 蒙mông 若nhược 無vô 能năng 為vi 。 然nhiên 容dung 之chi 則tắc 足túc 為vi 助trợ 。 拒cự 之chi 則tắc 所sở 喪táng 多đa 矣hĩ 。 明minh 不bất 可khả 以dĩ 無vô 蒙mông 。 猶do 子tử 不bất 可khả 以dĩ 無vô 婦phụ 。 子tử 而nhi 無vô 婦phụ 。 不bất 能năng 家gia 矣hĩ 。 佛Phật 法Pháp 釋thích 者giả 。 定định 慧tuệ 平bình 等đẳng 。 自tự 利lợi 已dĩ 成thành 。 故cố 可khả 以dĩ 包bao 容dung 覆phú 育dục 群quần 蒙mông 而nhi 吉cát 。 以dĩ 此thử 教giáo 授thọ 群quần 蒙mông 修tu 行hành 妙diệu 定định 。 名danh 納nạp 婦phụ 吉cát 。 定định 能năng 生sanh 慧tuệ 。 慧tuệ 能năng 紹thiệu 隆long 佛Phật 種chủng 。 為vi 子tử 克khắc 家gia 。 婦phụ 是thị 定định 。 子tử 是thị 慧tuệ 也dã 。

象tượng 曰viết 。 子tử 克khắc 家gia 。 剛cang 柔nhu 接tiếp 也dã 。

明minh 納nạp 婦phụ 而nhi 云vân 子tử 克khắc 家gia 者giả 。 以dĩ 定định 必tất 發phát 慧tuệ 。 慧tuệ 必tất 與dữ 定định 平bình 等đẳng 。 而nhi 非phi 偏thiên 也dã 。

六lục 三tam 。 勿vật 用dụng 取thủ 女nữ 。 見kiến 金kim 夫phu 。 不bất 有hữu 躬cung 。 無vô 攸du 利lợi 。

以dĩ 陰ấm 居cư 陽dương 。 不bất 中trung 不bất 正chánh 。 乃nãi 駁bác 雜tạp 之chi 質chất 。 宜nghi 從tùng 上thượng 九cửu 正chánh 應ưng 處xứ 。 求cầu 其kỳ 擊kích 蒙mông 之chi 大đại 鉗kiềm 錘chùy 。 方phương 可khả 治trị 病bệnh 。 今kim 貪tham 九cửu 二nhị 之chi 包bao 容dung 慈từ 攝nhiếp 。 殆đãi 如như 女nữ 見kiến 金kim 夫phu 而nhi 失thất 節tiết 者giả 乎hồ 。 佛Phật 法Pháp 釋thích 者giả 。 不bất 中trung 不bất 正chánh 。 則tắc 定định 慧tuệ 俱câu 劣liệt 。 而nhi 居cư 陽dương 位vị 。 又hựu 是thị 好hảo/hiếu 弄lộng 小tiểu 聰thông 明minh 者giả 。 且thả 在tại 坎khảm 體thể 之chi 上thượng 。 機cơ 械giới 已dĩ 深thâm 。 若nhược 使sử 更cánh 修tu 禪thiền 定định 。 必tất 于vu 禪thiền 中trung 發phát 起khởi 利lợi 使sử 邪tà 見kiến 。 利lợi 使sử 一nhất 發phát 。 則tắc 善thiện 根căn 斷đoạn 盡tận 矣hĩ 。

象tượng 曰viết 。 勿vật 用dụng 取thủ 女nữ 。 行hành 不bất 順thuận 也dã 。

行hành 不bất 順thuận 。 故cố 須tu 惡ác 辣lạt 鉗kiềm 錘chùy 以dĩ 煆# 煉luyện 之chi 。 不bất 可khả 使sử 其kỳ 修tu 定định 。

六lục 四tứ 。 困khốn 蒙mông 吝lận 。

陰ấm 爻hào 皆giai 蒙mông 象tượng 也dã 。 初sơ 可khả 發phát 。 三tam 可khả 擊kích 。 五ngũ 可khả 包bao 。 惟duy 四tứ 絕tuyệt 無vô 明minh 師sư 良lương 友hữu 。 則tắc 終chung 于vu 蒙mông 而nhi 已dĩ 。 可khả 恥sỉ 孰thục 甚thậm 焉yên 。

象tượng 曰viết 。 困khốn 蒙mông 之chi 吝lận 。 獨độc 遠viễn 實thật 也dã 。

非phi 實thật 德đức 之chi 師sư 友hữu 遠viễn 我ngã 。 我ngã 自tự 獨độc 遠viễn 于vu 師sư 友hữu 耳nhĩ 。 師sư 友hữu 且thả 奈nại 之chi 何hà 哉tai 。

六lục 五ngũ 。 童đồng 蒙mông 吉cát 。

以dĩ 六lục 居cư 五ngũ 。 雖tuy 大đại 人nhân 而nhi 不bất 失thất 其kỳ 赤xích 子tử 之chi 心tâm 。 故cố 為vi 童đồng 蒙mông 而nhi 吉cát 。 蓋cái 上thượng 親thân 上thượng 九cửu 之chi 嚴nghiêm 師sư 。 下hạ 應ưng 九cửu 二nhị 之chi 良lương 友hữu 故cố 也dã 。 蘇tô 眉mi 山sơn 曰viết 。 六lục 五ngũ 之chi 位vị 尊tôn 矣hĩ 。 恐khủng 其kỳ 不bất 安an 于vu 童đồng 蒙mông 之chi 分phần 。 而nhi 自tự 強cường 于vu 明minh 。 故cố 教giáo 之chi 曰viết 童đồng 蒙mông 吉cát 。

象tượng 曰viết 。 童đồng 蒙mông 之chi 吉cát 。 順thuận 以dĩ 巽# 也dã 。

學học 道Đạo 之chi 法Pháp 。 順thuận 則tắc 能năng 入nhập 。 設thiết 行hành 不bất 順thuận 。 則tắc 入nhập 道đạo 無vô 從tùng 矣hĩ 。

上thượng 九cửu 。 擊kích 蒙mông 。 不bất 利lợi 為vi 寇khấu 。 利lợi 禦ngữ 寇khấu 。

陽dương 居cư 陰ấm 位vị 。 剛cang 而nhi 不bất 過quá 。 能năng 以dĩ 定định 慧tuệ 之chi 力lực 。 擊kích 破phá 蒙mông 昧muội 之chi 關quan 者giả 也dã 。 然nhiên 訓huấn 蒙mông 之chi 道đạo 。 原nguyên 無vô 實thật 法pháp 繫hệ 綴chuế 于vu 人nhân 。 所sở 謂vị 但đãn 有hữu 去khứ 翳ế 法pháp 。 別biệt 無vô 與dữ 明minh 法pháp 。 若nhược 欲dục 以dĩ 我ngã 法pháp 授thọ 彼bỉ 。 則tắc 是thị 為vi 寇khấu 。 若nhược 應ứng 病bệnh 與dữ 藥dược 。 為vi 其kỳ 解giải 粘niêm 去khứ 縛phược 。 則tắc 是thị 禦ngữ 寇khấu 也dã 。

象tượng 曰viết 。 利lợi 用dụng 禦ngữ 寇khấu 。 上thượng 下hạ 順thuận 也dã 。

無vô 實thật 法pháp 繫hệ 綴chuế 于vu 人nhân 。 則tắc 三tam 根căn 普phổ 接tiếp 。 契khế 理lý 契khế 機cơ 。 故cố 上thượng 下hạ 皆giai 順thuận 。

(# 乾can/kiền/càn 下hạ 坎khảm 上thượng )#

需# 。 有hữu 孚phu 。 光quang 亨# 貞trinh 吉cát 。 利lợi 涉thiệp 大đại 川xuyên 。

養dưỡng 蒙mông 之chi 法pháp 。 不bất 可khả 欲dục 速tốc 。 類loại 彼bỉ 助trợ 苗miêu 。 故cố 必tất 需# 其kỳ 時thời 節tiết 因nhân 緣duyên 。

時thời 節tiết 若nhược 到đáo 。 其kỳ 理lý 自tự 彰chương 。 但đãn 貴quý 因nhân 真chân 果quả 正chánh 。 故cố 有hữu 孚phu 則tắc 光quang 亨# 而nhi 貞trinh 吉cát 也dã 。 始thỉ 雖tuy 云vân 需# 。 究cứu 竟cánh 能năng 度độ 生sanh 死tử 大đại 川xuyên 。 登đăng 于vu 大đại 般Bát 涅Niết 槃Bàn 彼bỉ 岸ngạn 矣hĩ 。

彖# 曰viết 。 需# 。 須tu 也dã 。 險hiểm 在tại 前tiền 也dã 。 剛cang 健kiện 而nhi 不bất 陷hãm 。 其kỳ 義nghĩa 不bất 困khốn 窮cùng 矣hĩ 。 需# 有hữu 孚phu 光quang 亨# 貞trinh 吉cát 。 位vị 乎hồ 天thiên 位vị 。 以dĩ 正chánh 中trung 也dã 。 利lợi 涉thiệp 大đại 川xuyên 。 往vãng 有hữu 功công 也dã 。

險hiểm 在tại 前tiền 而nhi 知tri 須tu 。 乃nãi 是thị 剛cang 健kiện 之chi 德đức 。 不bất 妄vọng 動động 以dĩ 自tự 陷hãm 耳nhĩ 。 坎khảm 何hà 嘗thường 拒cự 乾can/kiền/càn 哉tai 。 且thả 坎khảm 得đắc 乾can/kiền/càn 之chi 中trung 爻hào 。 與dữ 乾can/kiền/càn 合hợp 德đức 。 今kim 九cửu 五ngũ 位vị 乎hồ 天thiên 位vị 。 素tố 與dữ 乾can/kiền/càn 孚phu 。 則tắc 乾can/kiền/càn 之chi 利lợi 涉thiệp 。 往vãng 必tất 有hữu 功công 。 可khả 無vô 疑nghi 矣hĩ 。 佛Phật 法Pháp 釋thích 者giả 。 譬thí 如như 五ngũ 百bách 由do 旬tuần 。 險hiểm 難nạn 惡ác 道đạo 。 名danh 險hiểm 在tại 前tiền 。 智trí 慧tuệ 之chi 力lực 。 不bất 被bị 煩phiền 惱não 所sở 陷hãm 。 故cố 終chung 能năng 度độ 脫thoát 而nhi 不bất 困khốn 窮cùng 。 坎khảm 中trung 一nhất 陽dương 。 本bổn 即tức 乾can/kiền/càn 體thể 。 喻dụ 煩phiền 惱não 險hiểm 道đạo 之chi 性tánh 。 本bổn 如Như 來Lai 藏tạng 。 以dĩ 此thử 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 之chi 性tánh 為vi 本bổn 修tu 因nhân 。 則tắc 從tùng 始thỉ 至chí 終chung 。 無vô 非phi 稱xưng 性tánh 天thiên 行hành 之chi 位vị 。 從tùng 正chánh 因nhân 性tánh 。 中trung 中trung 流lưu 入nhập 。 薩Tát 婆Bà 若Nhã 海hải 。 故cố 利lợi 涉thiệp 大đại 川xuyên 。 從tùng 凡phàm 至chí 聖thánh 而nhi 有hữu 功công 也dã 。

象tượng 曰viết 。 雲vân 上thượng 於ư 天thiên 。 需# 君quân 子tử 以dĩ 飲ẩm 食thực 宴yến 樂nhạo/nhạc/lạc 。

果quả 行hành 育dục 德đức 之chi 後hậu 。 更cánh 無vô 餘dư 事sự 。 但đãn 飲ẩm 食thực 宴yến 樂nhạo/nhạc/lạc 。 任nhậm 夫phu 雲vân 行hành 雨vũ 施thí 而nhi 已dĩ 。 佛Phật 法Pháp 釋thích 者giả 。 助trợ 道Đạo 行hạnh 行hành 為vi 飲ẩm 。 正Chánh 道Đạo 慧tuệ 行hành 為vi 食thực 。 以dĩ 稱xưng 性tánh 所sở 起khởi 緣duyên 了liễu 二nhị 因nhân 莊trang 嚴nghiêm 一nhất 性tánh 。 如như 雲vân 上thượng 于vu 天thiên 之chi 象tượng 。 全toàn 性tánh 起khởi 修tu 。 全toàn 修tu 在tại 性tánh 。 不bất 藉tạ 劬cù 勞lao 。 肯khẳng 綮khính 修tu 證chứng 。 故cố 名danh 宴yến 樂nhạo/nhạc/lạc 。 此thử 是thị 善thiện 巧xảo 安an 心tâm 止Chỉ 觀Quán 。 止Chỉ 觀Quán 不bất 二nhị 。 如như 飲ẩm 食thực 調điều 適thích 。

初sơ 九cửu 。 需# 于vu 郊giao 。 利lợi 用dụng 恆hằng 。 無vô 咎cữu 。

溫ôn 陵lăng 郭quách 氏thị 云vân 。 此thử 如như 顏nhan 子tử 之chi 需# 。 佛Phật 法Pháp 釋thích 者giả 。 理lý 即tức 位vị 中trung 。 不bất 足túc 以dĩ 言ngôn 需# 。 名danh 字tự 位vị 中trung 。 且thả 宜nghi 恆hằng 以dĩ 聞văn 熏huân 之chi 力lực 資tư 其kỳ 慧tuệ 性tánh 。 未vị 與dữ 煩phiền 惱não 魔ma 軍quân 相tương/tướng 戰chiến 也dã 。

象tượng 曰viết 。 需# 于vu 郊giao 。 不bất 犯phạm 難nan 行hành 也dã 。 利lợi 用dụng 恆hằng 無vô 咎cữu 。 未vị 失thất 常thường 也dã 。

九cửu 二nhị 。 需# 于vu 沙sa 。 小tiểu 有hữu 言ngôn 。 終chung 吉cát 。

郭quách 氏thị 云vân 。 此thử 如như 孔khổng 子tử 之chi 需# 。 佛Phật 法Pháp 釋thích 者giả 。 觀quán 行hành 位vị 中trung 。 既ký 已dĩ 伏phục 惑hoặc 。 則tắc 魔ma 軍quân 動động 矣hĩ 。 故cố 小tiểu 有hữu 言ngôn 。

象tượng 曰viết 。 需# 于vu 沙sa 。 衍diễn 在tại 中trung 也dã 。 雖tuy 小tiểu 有hữu 言ngôn 。 以dĩ 吉cát 終chung 也dã 。

九cửu 三tam 。 需# 于vu 泥nê 。 致trí 寇khấu 至chí 。

郭quách 氏thị 云vân 。 此thử 如như 周chu 公công 之chi 需# 。 佛Phật 法Pháp 釋thích 者giả 。 相tương 似tự 位vị 中trung 。 將tương 渡độ 生sanh 死tử 大đại 河hà 。 故cố 有hữu 以dĩ 致trí 魔ma 軍quân 之chi 來lai 而nhi 後hậu 降giáng/hàng 之chi 。

象tượng 曰viết 。 需# 于vu 泥nê 。 災tai 在tại 外ngoại 也dã 。 自tự 我ngã 致trí 寇khấu 。 敬kính 慎thận 不bất 敗bại 也dã 。

災tai 既ký 在tại 外ngoại 。 故cố 主chủ 人nhân 不bất 迷mê 客khách 不bất 得đắc 便tiện 。 但đãn 以dĩ 願nguyện 力lực 使sử 其kỳ 來lai 戰chiến 。 以dĩ 顯hiển 降hàng 魔ma 成thành 道Đạo 之chi 力lực 。 而nhi 三tam 觀quán 之chi 功công 。 敬kính 而nhi 且thả 慎thận 。 決quyết 無vô 敗bại 也dã 。

六lục 四tứ 。 需# 于vu 血huyết 。 出xuất 自tự 穴huyệt 。

郭quách 氏thị 云vân 。 此thử 如như 文văn 王vương 之chi 需# 。 佛Phật 法Pháp 釋thích 者giả 。 魔ma 軍quân 敗bại 衄# 。 超siêu 然nhiên 從tùng 三tam 界giới 穴huyệt 出xuất 而nhi 成thành 正chánh 覺giác 矣hĩ 。

象tượng 曰viết 。 需# 于vu 血huyết 。 順thuận 以dĩ 聽thính 也dã 。

未vị 嘗thường 用dụng 力lực 降hàng 魔ma 。 止chỉ 是thị 慈Từ 心Tâm 三Tam 昧Muội 之chi 力lực 。 魔ma 軍quân 自tự 退thoái 。 而nhi 菩Bồ 提Đề 自tự 成thành 耳nhĩ 。

九cửu 五ngũ 。 需# 于vu 酒tửu 食thực 。 貞trinh 吉cát 。

郭quách 氏thị 云vân 。 此thử 如như 帝đế 堯# 館quán 甥# 之chi 需# 。 佛Phật 法Pháp 釋thích 者giả 。 魔ma 界giới 如như 即tức 佛Phật 界giới 如như 。 惟duy 以dĩ 定định 慧tuệ 力lực 莊trang 嚴nghiêm 。 而nhi 度độ 眾chúng 生sanh 。 故cố 為vi 需# 于vu 酒tửu 食thực 。

象tượng 曰viết 。 酒tửu 食thực 貞trinh 吉cát 。 以dĩ 中trung 正chánh 也dã 。

上thượng 六lục 。 入nhập 于vu 穴huyệt 。 有hữu 不bất 速tốc 之chi 客khách 三tam 人nhân 來lai 。 敬kính 之chi 。 終chung 吉cát 。

郭quách 氏thị 曰viết 。 此thử 如như 仁nhân 傑kiệt 之chi 結kết 交giao 五ngũ 虎hổ 。 佛Phật 法Pháp 釋thích 者giả 。 不bất 惟duy 入nhập 佛Phật 境cảnh 界giới 。 亦diệc 可khả 入nhập 魔ma 境cảnh 界giới 。 還hoàn 來lai 三tam 界giới 。 廣quảng 度độ 眾chúng 生sanh 。 觀quán 三tam 界giới 依y 正chánh 因nhân 果quả 諸chư 法pháp 。 無vô 不bất 現hiện 現hiện 成thành 成thành 即tức 是thị 一nhất 心tâm 三tam 觀quán 。 故cố 常thường 為vi 三tam 界giới 。 不bất 請thỉnh 之chi 友hữu 。 而nhi 三tam 界giới 眾chúng 生sanh 。 有hữu 敬kính 之chi 者giả 必tất 終chung 吉cát 也dã 。

象tượng 曰viết 。 不bất 速tốc 之chi 客khách 來lai 。 敬kính 之chi 終chung 吉cát 。 雖tuy 不bất 當đương 位vị 。 未vị 大đại 失thất 也dã 。

既ký 同đồng 流lưu 三tam 界giới 。 雖tuy 不bất 當đương 佛Phật 祖tổ 之chi 位vị 。 而nhi 隨tùy 類loại 可khả 以dĩ 度độ 生sanh 。 設thiết 眾chúng 生sanh 有hữu 不bất 知tri 而nhi 不bất 敬kính 者giả 。 亦diệc 與dữ 遠viễn 作tác 。 得đắc 度độ 因nhân 緣duyên 。 而nhi 未vị 大đại 失thất 也dã 。

(# 坎khảm 下hạ 乾can/kiền/càn 上thượng )#

訟tụng 。 有hữu 孚phu 窒# 。 惕dịch 中trung 吉cát 。 終chung 凶hung 。 利lợi 見kiến 大đại 人nhân 。 不bất 利lợi 涉thiệp 大đại 川xuyên 。

天thiên 在tại 上thượng 而nhi 水thủy 就tựu 下hạ 。 上thượng 下hạ 之chi 情tình 不bất 通thông 。 所sở 以dĩ 成thành 訟tụng 。 然nhiên 坎khảm 本bổn 得đắc 乾can/kiền/càn 中trung 爻hào 以dĩ 為vi 體thể 。 則tắc 跡tích 雖tuy 違vi 。 而nhi 性tánh 未vị 嘗thường 非phi 一nhất 也dã 。 惕dịch 中trung 則tắc 復phục 性tánh 而nhi 吉cát 。 終chung 訟tụng 則tắc 違vi 性tánh 而nhi 凶hung 。 利lợi 見kiến 大đại 人nhân 。 所sở 以dĩ 復phục 性tánh 也dã 。 不bất 利lợi 涉thiệp 大đại 川xuyên 。 誡giới 其kỳ 逐trục 流lưu 而nhi 違vi 性tánh 也dã 。 佛Phật 法Pháp 釋thích 者giả 。 夫phu 善thiện 養dưỡng 蒙mông 之chi 道đạo 。 以dĩ 圓viên 頓đốn 止Chỉ 觀Quán 需# 之chi 而nhi 已dĩ 。 若nhược 煩phiền 惱não 習tập 強cường/cưỡng 。 不bất 能năng 無vô 自tự 訟tụng 之chi 功công 。 訟tụng 者giả 。 懺sám 悔hối 剋khắc 責trách 。 改cải 過quá 遷thiên 善thiện 之chi 謂vị 也dã 。 有hữu 信tín 心tâm 而nhi 被bị 煩phiền 惱não 惡ác 業nghiệp 所sở 障chướng 窒# 。 當đương 以dĩ 慚tàm 愧quý 自tự 惕dịch 其kỳ 中trung 而nhi 吉cát 。 若nhược 悔hối 之chi 不bất 已dĩ 。 無vô 善thiện 方phương 便tiện 。 則tắc 成thành 悔hối 蓋cái 而nhi 終chung 凶hung 。 宜nghi 見kiến 大đại 人nhân 以dĩ 決quyết 擇trạch 開khai 發phát 。 斷đoạn 除trừ 疑nghi 悔hối 。 不bất 利lợi 涉thiệp 于vu 煩phiền 惱não 生sanh 死tử 。 大đại 川xuyên 而nhi 終chung 致trí 陷hãm 沒một 也dã 。

彖# 曰viết 。 訟tụng 。 上thượng 剛cang 下hạ 險hiểm 。 險hiểm 而nhi 健kiện 。 訟tụng 。 訟tụng 有hữu 孚phu 窒# 惕dịch 中trung 吉cát 。 剛cang 來lai 而nhi 得đắc 中trung 也dã 。 終chung 凶hung 。 訟tụng 不bất 可khả 成thành 也dã 。 利lợi 見kiến 大đại 人nhân 。 尚thượng 中trung 正chánh 也dã 。 不bất 利lợi 涉thiệp 大đại 川xuyên 。 入nhập 于vu 淵uyên 也dã 。

剛cang 而nhi 無vô 險hiểm 。 則tắc 不bất 必tất 自tự 訟tụng 。 險hiểm 而nhi 無vô 剛cang 。 則tắc 不bất 能năng 自tự 訟tụng 。 今kim 處xứ 煩phiền 惱não 險hiểm 惡ác 窟quật 中trung 。 而nhi 慧tuệ 性tánh 勇dũng 健kiện 。 所sở 以dĩ 有hữu 自tự 訟tụng 改cải 過quá 之chi 心tâm 也dã 。 所sở 謂vị 有hữu 孚phu 窒# 惕dịch 中trung 吉cát 者giả 。 以dĩ 剛cang 德đức 來lai 復phục 于vu 無vô 過quá 之chi 體thể 。 僅cận 取thủ 滅diệt 罪tội 即tức 止chỉ 。 不bất 過quá 悔hối 以dĩ 成thành 蓋cái 也dã 。 所sở 謂vị 終chung 凶hung 者giả 。 悔hối 箭tiễn 入nhập 心tâm 。 則tắc 成thành 大đại 失thất 。 故cố 不bất 可khả 使sử 其kỳ 成thành 也dã 。 所sở 謂vị 利lợi 見kiến 大đại 人nhân 者giả 。 中trung 正chánh 之chi 德đức 有hữu 以dĩ 決quyết 疑nghi 而nhi 出xuất 罪tội 也dã 。 所sở 謂vị 不bất 利lợi 涉thiệp 大đại 川xuyên 者giả 。 心tâm 垢cấu 未vị 淨tịnh 。 而nhi 入nhập 生sanh 死tử 海hải 中trung 。 必tất 至chí 墮đọa 落lạc 而nhi 不bất 出xuất 也dã 。 約ước 觀quán 心tâm 者giả 。 修tu 慧tuệ 行hành 名danh 見kiến 大đại 人nhân 。 修tu 禪thiền 定định 名danh 涉thiệp 大đại 川xuyên 。 需# 約ước 無vô 過quá 之chi 人nhân 。 故cố 可khả 習tập 定định 。 訟tụng 約ước 有hữu 過quá 之chi 人nhân 。 習tập 定định 則tắc 發phát 魔ma 事sự 也dã 。

象tượng 曰viết 。 天thiên 與dữ 水thủy 違vi 行hành 。 訟tụng 。 君quân 子tử 以dĩ 作tác 事sự 謀mưu 始thỉ 。

天thiên 亦diệc 太thái 極cực 。 水thủy 亦diệc 太thái 極cực 。 性tánh 本bổn 無vô 違vi 。 天thiên 一nhất 生sanh 水thủy 。 亦diệc 未vị 嘗thường 違vi 。 而nhi 今kim 隨tùy 虛hư 妄vọng 相tương/tướng 。 則tắc 一nhất 上thượng 一nhất 下hạ 。 其kỳ 行hành 相tương 違vi 。 所sở 謂vị 意ý 欲dục 潔khiết 而nhi 偏thiên 染nhiễm 者giả 也dã 。 秖kỳ 因nhân 介giới 爾nhĩ 一nhất 念niệm 不bất 能năng 慎thận 始thỉ 。 致trí 使sử 從tùng 性tánh 所sở 起khởi 煩phiền 惱não 。 其kỳ 習tập 漸tiệm 強cường/cưỡng 而nhi 違vi 于vu 性tánh 。 故cố 君quân 子tử 必tất 慎thận 其kỳ 獨độc 。 謹cẩn 于vu 一nhất 事sự 一nhất 念niệm 之chi 始thỉ 。 而nhi 不bất 使sử 其kỳ 滋tư 延diên 難nạn/nan 治trị 。 夫phu 是thị 之chi 謂vị 善thiện 于vu 自tự 訟tụng 者giả 也dã 。 佛Phật 法Pháp 釋thích 者giả 。 是thị 破phá 法pháp 遍biến 。 謂vị 四tứ 性tánh 簡giản 責trách 。 知tri 本bổn 無vô 生sanh 。

初sơ 六lục 。 不bất 永vĩnh 所sở 事sự 。 小tiểu 有hữu 言ngôn 。 終chung 吉cát 。

大đại 凡phàm 善thiện 貴quý 剛cang 進tiến 。 惡ác 宜nghi 柔nhu 退thoái 。 初sơ 六lục 柔nhu 退thoái 。 故cố 為vi 惡ác 未vị 成thành 。 改cải 悔hối 亦diệc 易dị 。 不bất 過quá 小tiểu 有hữu 言ngôn 而nhi 已dĩ 。 此thử 如như 佛Phật 法Pháp 中trung 作tác 法pháp 懺sám 也dã 。

象tượng 曰viết 。 不bất 永vĩnh 所sở 事sự 。 訟tụng 不bất 可khả 長trường/trưởng 也dã 。 雖tuy 小tiểu 有hữu 言ngôn 。 其kỳ 辯biện 明minh 也dã 。

九cửu 二nhị 。 不bất 克khắc 訟tụng 。 歸quy 而nhi 逋# 。 其kỳ 邑ấp 人nhân 三tam 百bách 戶hộ 。 無vô 眚sảnh 。

剛cang 而nhi 不bất 正chánh 。 不bất 能năng 自tự 克khắc 以dĩ 至chí 于vu 訟tụng 。 然nhiên 犯phạm 過quá 既ký 重trọng/trùng 。 何hà 能năng 無vô 損tổn 。 但đãn 可khả 逋# 逃đào 。 處xử 于vu 卑ty 約ước 。 庶thứ 免miễn 災tai 耳nhĩ 。 此thử 如như 佛Phật 法Pháp 中trung 。 比Bỉ 丘Khâu 犯phạm 戒giới 。 退thoái 作tác 與dữ 學học 沙Sa 彌Di 者giả 也dã 。

象tượng 曰viết 。 不bất 克khắc 訟tụng 。 歸quy 逋# 竄thoán 也dã 。 自tự 下hạ 訟tụng 上thượng 。 患hoạn 至chí 掇xuyết 也dã 。

佛Phật 法Pháp 釋thích 者giả 。 自tự 既ký 犯phạm 戒giới 而nhi 居cư 下hạ 流lưu 。 欲dục 以dĩ 小tiểu 小tiểu 懺sám 悔hối 而nhi 復phục 上thượng 位vị 。 罪tội 必tất 不bất 滅diệt 。 且thả 亂loạn 法Pháp 門môn 矣hĩ 。

六lục 三tam 。 食thực 舊cựu 德đức 。 貞trinh 厲lệ 終chung 吉cát 。 或hoặc 從tùng 王vương 事sự 。 無vô 成thành 。

六lục 三tam 陰ấm 柔nhu 。 不bất 敢cảm 為vi 惡ác 。 但đãn 謹cẩn 守thủ 常thường 規quy 。 小tiểu 心tâm 翼dực 翼dực 。 故cố 得đắc 終chung 吉cát 。 然nhiên 是thị 硜# 硜# 之chi 士sĩ 。 恐khủng 不bất 足túc 以dĩ 成thành 大đại 事sự 也dã 。

象tượng 曰viết 。 食thực 舊cựu 德đức 。 從tùng 上thượng 吉cát 也dã 。

自tự 立lập 則tắc 不bất 能năng 。 附phụ 人nhân 則tắc 仍nhưng 吉cát 。 所sở 謂vị 倚ỷ 松tùng 之chi 葛cát 。 上thượng 聳tủng 千thiên 尋tầm 也dã 。 佛Phật 法Pháp 釋thích 者giả 。 雖tuy 非phi 大Đại 乘Thừa 法Pháp 門môn 。 若nhược 開khai 權quyền 顯hiển 實thật 。 則tắc 彼bỉ 所sở 行hành 亦diệc 即tức 是thị 菩Bồ 薩Tát 道đạo 。 故cố 必tất 從tùng 上thượng 乘thừa 圓viên 頓đốn 之chi 解giải 方phương 吉cát 。

九cửu 四tứ 。 不bất 克khắc 訟tụng 。 復phục 即tức 命mạng 。 渝du 安an 貞trinh 。 吉cát 。

九cửu 四tứ 亦diệc 是thị 不bất 正chánh 之chi 剛cang 。 故cố 不bất 能năng 自tự 克khắc 以dĩ 至chí 于vu 訟tụng 。 然nhiên 居cư 乾can/kiền/càn 體thể 。 則tắc 改cải 悔hối 力lực 強cường/cưỡng 。 故cố 能năng 復phục 歸quy 無vô 過quá 。 而nhi 悟ngộ 性tánh 命mạng 淵uyên 微vi 之chi 體thể 。 是thị 則tắc 反phản 常thường 合hợp 道đạo 。 猶do 佛Phật 法Pháp 中trung 因nhân 取thủ 相tương/tướng 懺sám 而nhi 悟ngộ 無vô 生sanh 者giả 也dã 。

象tượng 曰viết 。 復phục 即tức 命mạng 。 渝du 安an 貞trinh 。 不bất 失thất 也dã 。

九cửu 五ngũ 。 訟tụng 元nguyên 吉cát 。

剛cang 健kiện 中trung 正chánh 。 有hữu 不bất 善thiện 未vị 嘗thường 不bất 知tri 。 知tri 之chi 未vị 嘗thường 復phục 行hành 。 乃nãi 至chí 小tiểu 罪tội 。 恆hằng 懷hoài 大đại 懼cụ 而nhi 不bất 敢cảm 犯phạm 。 大đại 善thiện 而nhi 吉cát 之chi 道đạo 也dã 。 佛Phật 法Pháp 。 則tắc 性tánh 業nghiệp 遮già 業nghiệp 。 三tam 千thiên 八bát 萬vạn 。 無vô 不bất 清thanh 淨tịnh 者giả 矣hĩ 。

象tượng 曰viết 。 訟tụng 元nguyên 吉cát 。 以dĩ 中trung 正chánh 也dã 。

上thượng 九cửu 。 或hoặc 錫tích 之chi 鞶# 帶đái 。 終chung 朝triêu 三tam 褫sỉ 之chi 。

過quá 極cực 之chi 剛cang 。 不bất 中trung 不bất 正chánh 。 數sác 數sác 犯phạm 過quá 。 數sác 數sác 改cải 悔hối 。 就tựu 改cải 悔hối 處xứ 。 薄bạc 有hữu 慚tàm 愧quý 之chi 衣y 。 猶do 如như 鞶# 帶đái 。 就tựu 屢lũ 犯phạm 處xứ 。 更cánh 無vô 一nhất 日nhật 清thanh 淨tịnh 。 猶do 如như 三tam 褫sỉ 也dã 。

象tượng 曰viết 。 以dĩ 訟tụng 受thọ 服phục 。 亦diệc 不bất 足túc 敬kính 也dã 。

有hữu 過quá 而nhi 改cải 。 名danh 為vi 慚tàm 愧quý 。 已dĩ 不bất 若nhược 無vô 過quá 之chi 足túc 敬kính 矣hĩ 。 又hựu 何hà 必tất 至chí 三tam 褫sỉ 而nhi 後hậu 為vi 恥sỉ 哉tai 。 此thử 甚thậm 誡giới 人nhân 不bất 可khả 輒triếp 犯phạm 過quá 也dã 。

(# 坎khảm 下hạ 坤# 上thượng )#

師sư 。 貞trinh 。 丈trượng 人nhân 吉cát 。 無vô 咎cữu 。

夫phu 能năng 自tự 訟tụng 。 則tắc 不bất 至chí 于vu 相tương/tướng 訟tụng 矣hĩ 。 相tương/tướng 訟tụng 而nhi 不bất 得đắc 其kỳ 平bình 則tắc 亂loạn 。 亂loạn 則tắc 必tất 至chí 于vu 用dụng 師sư 。 勢thế 之chi 不bất 得đắc 不bất 然nhiên 。 亦diệc 撥bát 亂loạn 之chi 正Chánh 道Đạo 也dã 。 但đãn 兵binh 凶hung 戰chiến 危nguy 。 非phi 老lão 成thành 有hữu 德đức 之chi 丈trượng 人nhân 何hà 以dĩ 行hành 之chi 。 佛Phật 法Pháp 釋thích 者giả 。 蒙mông 而nhi 無vô 過quá 。 則tắc 需# 以dĩ 養dưỡng 之chi 。 蒙mông 而nhi 有hữu 過quá 。 則tắc 訟tụng 以dĩ 改cải 之chi 。 但đãn 眾chúng 生sanh 煩phiền 惱não 。 過quá 患hoạn 無vô 量lượng 。 故cố 對đối 破phá 法Pháp 門môn 。 亦diệc 復phục 無vô 量lượng 。 無vô 量lượng 對đối 破phá 之chi 法pháp 名danh 之chi 為vi 師sư 。 亦diệc 必tất 以dĩ 正chánh 治trị 邪tà 也dã 。 然nhiên 須tu 深thâm 知tri 藥dược 病bệnh 因nhân 緣duyên 。 應ứng 病bệnh 與dữ 藥dược 。 猶do 如như 老lão 將tương 。 善thiện 知tri 方phương 略lược 。 善thiện 知tri 通thông 塞tắc 。 方phương 可khả 吉cát 而nhi 無vô 咎cữu 。 不bất 然nhiên 。 法pháp 不bất 逗đậu 機cơ 。 藥dược 不bất 治trị 病bệnh 。 未vị 有hữu 不bất 反phản 。 為vi 害hại 者giả 也dã 。

彖# 曰viết 。 師sư 。 眾chúng 也dã 。 貞trinh 。 正chánh 也dã 。 能năng 以dĩ 眾chúng 正chánh 。 可khả 以dĩ 王vương 矣hĩ 。 剛cang 中trung 而nhi 應ưng 。 行hành 險hiểm 而nhi 順thuận 。 以dĩ 此thử 毒độc 天thiên 下hạ 。 而nhi 民dân 從tùng 之chi 。 吉cát 。 又hựu 何hà 咎cữu 矣hĩ 。

用dụng 眾chúng 以dĩ 正chánh 。 謂vị 六lục 五ngũ 專chuyên 任nhậm 九cửu 二nhị 為vi 將tương 。 統thống 御ngự 群quần 陰ấm 。 此thử 王vương 者giả 之chi 道đạo 也dã 。 兵binh 者giả 不bất 得đắc 已dĩ 而nhi 用dụng 之chi 。 猶do 藥dược 治trị 病bệnh 。 故cố 名danh 為vi 毒độc 天thiên 下hạ 。 佛Phật 法Pháp 釋thích 者giả 。 師sư 是thị 眾chúng 多đa 法Pháp 門môn 。 貞trinh 是thị 出xuất 世thế 正chánh 印ấn 也dã 。 能năng 以dĩ 眾chúng 多đa 法Pháp 門môn 正chánh 無vô 量lượng 邪tà 惑hoặc 。 則tắc 自tự 利lợi 利lợi 他tha 。 可khả 以dĩ 為vi 法Pháp 王Vương 而nhi 統thống 治trị 法Pháp 界Giới 矣hĩ 。 剛cang 中trung 則tắc 定định 慧tuệ 莊trang 嚴nghiêm 。 隨tùy 感cảm 而nhi 應ưng 。 雖tuy 行hành 于vu 生sanh 死tử 險hiểm 道đạo 。 而nhi 未vị 嘗thường 不bất 順thuận 涅Niết 槃Bàn 。 以dĩ 此thử 圓viên 頓đốn 妙diệu 藥dược 。 如như 毒độc 鼓cổ 毒độc 乳nhũ 。 毒độc 于vu 天thiên 下hạ 。 而nhi 九cửu 界giới 之chi 民dân 皆giai 悉tất 從tùng 之chi 吉cát 。 又hựu 何hà 咎cữu 矣hĩ 。

象tượng 曰viết 。 地địa 中trung 有hữu 水thủy 。 師sư 。 君quân 子tử 以dĩ 容dung 民dân 畜súc 眾chúng 。

地địa 中trung 有hữu 水thủy 。 水thủy 載tái 地địa 也dã 。 君quân 子tử 之chi 德đức 猶do 如như 水thủy 。 故cố 能năng 容dung 陰ấm 民dân 而nhi 畜súc 坤# 眾chúng 。 容dung 民dân 即tức 所sở 以dĩ 畜súc 眾chúng 。 未vị 有hữu 戕# 民dân 以dĩ 養dưỡng 兵binh 者giả 也dã 。 為vi 君quân 將tương 者giả 奈nại 何hà 弗phất 深thâm 思tư 哉tai 。 佛Phật 法Pháp 釋thích 者giả 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 中trung 。 悉tất 有hữu 安an 樂lạc 性tánh 。 亦diệc 悉tất 具cụ 對đối 治trị 法pháp 。 如như 地địa 中trung 有hữu 水thủy 之chi 象tượng 。 故cố 君quân 子tử 了liễu 知tri 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 塵trần 勞lao 門môn 。 即tức 是thị 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 法Pháp 門môn 。 而nhi 不bất 執chấp 一nhất 法pháp 。 不bất 廢phế 一nhất 法pháp 也dã 。 此thử 是thị 善thiện 識thức 通thông 塞tắc 。 如như 撫phủ 之chi 則tắc 即tức 民dân 即tức 兵binh 。 失thất 之chi 則tắc 為vi 賊tặc 為vi 寇khấu 。

初sơ 六lục 。 師sư 出xuất 以dĩ 律luật 。 否phủ/bĩ 臧tang 凶hung 。

大đại 司ty 馬mã 九cửu 伐phạt 之chi 法pháp 名danh 之chi 為vi 律luật 。 師sư 出xuất 苟cẩu 不bất 以dĩ 律luật 。 縱túng/tung 令linh 徼# 幸hạnh 成thành 功công 。 然nhiên 其kỳ 利lợi 近cận 。 其kỳ 禍họa 遠viễn 。 其kỳ 獲hoạch 小tiểu 。 其kỳ 喪táng 大đại 。 故cố 凶hung 。 孟# 子tử 所sở 謂vị 一nhất 戰chiến 勝thắng 齊tề 遂toại 有hữu 南nam 陽dương 然nhiên 且thả 不bất 可khả 也dã 。 佛Phật 法Pháp 釋thích 者giả 。 初sơ 機cơ 對đối 治trị 之chi 法pháp 。 無vô 過quá 大đại 小Tiểu 乘Thừa 律luật 。 若nhược 違vi 律luật 制chế 。 則tắc 身thân 口khẩu 意ý 皆giai 悉tất 不bất 善thiện 而nhi 凶hung 矣hĩ 。

象tượng 曰viết 。 師sư 出xuất 以dĩ 律luật 。 失thất 律luật 凶hung 也dã 。

九cửu 二nhị 。 在tại 師sư 中trung 吉cát 。 無vô 咎cữu 。 王vương 三tam 錫tích 命mạng 。

以dĩ 大đại 將tướng 才tài 德đức 。 膺ưng 賢hiền 主chủ 專chuyên 任nhậm 。 故cố 但đãn 有hữu 吉cát 而nhi 無vô 咎cữu 也dã 。 陳trần 旻# 昭chiêu 曰viết 。 九cửu 二nhị 以dĩ 一nhất 陽dương 。 而nhi 五ngũ 陰ấm 皆giai 為vi 所sở 用dụng 。 不bất 幾kỷ 為vi 權quyền 臣thần 乎hồ 。 故cố 曰viết 在tại 師sư 中trung 吉cát 。 以dĩ 見kiến 在tại 朝triêu 則tắc 不bất 可khả 也dã 。 佛Phật 法Pháp 釋thích 者giả 。 有hữu 定định 之chi 慧tuệ 。 遍biến 用dụng 一nhất 切thiết 法pháp 。 門môn 自tự 治trị 治trị 他tha 。 故cố 吉cát 且thả 無vô 咎cữu 。 而nhi 法Pháp 王Vương 授thọ 記ký 之chi 矣hĩ 。

象tượng 曰viết 。 在tại 師sư 中trung 吉cát 。 承thừa 天thiên 寵sủng 也dã 。 王vương 三tam 錫tích 命mạng 。 懷hoài 萬vạn 邦bang 也dã 。

自tự 古cổ 未vị 有hữu 無vô 主chủ 于vu 內nội 。 而nhi 大đại 將tướng 能năng 立lập 功công 于vu 外ngoại 者giả 。 九cửu 二nhị 之chi 吉cát 。 承thừa 六lục 五ngũ 之chi 寵sủng 故cố 也dã 。 為vi 天thiên 下hạ 得đắc 人nhân 者giả 謂vị 之chi 仁nhân 。 故cố 三tam 錫tích 命mạng 于vu 賢hiền 將tương 。 即tức 所sở 以dĩ 懷hoài 萬vạn 邦bang 。 佛Phật 法Pháp 釋thích 者giả 。 承thừa 天thiên 行hành 而nhi 為vi 聖thánh 行hành 梵Phạm 行hạnh 等đẳng 。 所sở 謂vị 一nhất 心tâm 中trung 五ngũ 行hành 。 故cố 為vi 法Pháp 王Vương 所sở 寵sủng 。 而nhi 授thọ 記ký 。 以dĩ 廣quảng 化hóa 萬vạn 邦bang 也dã 。

六lục 三tam 。 師sư 或hoặc 輿dư 尸thi 。 凶hung 。

不bất 中trung 不bất 正chánh 。 才tài 弱nhược 志chí 剛cang 。 每mỗi 戰chiến 必tất 敗bại 。 不bất 言ngôn 可khả 知tri 。 佛Phật 法Pháp 釋thích 者giả 。 不bất 知tri 四tứ 悉tất 因nhân 緣duyên 。 而nhi 妄vọng 用dụng 對đối 治trị 。 反phản 致trí 損tổn 傷thương 自tự 他tha 慧tuệ 命mạng 。

象tượng 曰viết 。 師sư 或hoặc 輿dư 尸thi 。 大đại 無vô 功công 也dã 。

六lục 四tứ 。 師sư 左tả 次thứ 。 無vô 咎cữu 。

雖tuy 柔nhu 弱nhược 而nhi 得đắc 正chánh 。 不bất 敢cảm 行hành 險hiểm 僥kiểu 倖hãnh 以dĩ 自tự 取thủ 敗bại 。 故cố 無vô 咎cữu 也dã 。 佛Phật 法Pháp 釋thích 者giả 。 此thử 如như 宣tuyên 律luật 師sư 不bất 敢cảm 妄vọng 號hiệu 大Đại 乘Thừa 。

象tượng 曰viết 。 左tả 次thứ 無vô 咎cữu 。 未vị 失thất 常thường 也dã 。

六lục 五ngũ 。 田điền 有hữu 禽cầm 。 利lợi 執chấp 言ngôn 。 無vô 咎cữu 。 長trưởng 子tử 帥súy 師sư 。 弟đệ 子tử 輿dư 尸thi 。 貞trinh 凶hung 。

柔nhu 中trung 之chi 主chủ 。 當đương 此thử 用dụng 師sư 之chi 時thời 。 仗trượng 義nghĩa 執chấp 言ngôn 以dĩ 討thảo 有hữu 罪tội 。 固cố 無vô 過quá 也dã 。 但đãn 恐khủng 其kỳ 多đa 疑nghi 。 而nhi 不bất 專chuyên 任nhậm 九cửu 二nhị 之chi 長trưởng 子tử 。 故cố 誡giới 以dĩ 弟đệ 子tử 輿dư 尸thi 。 雖tuy 正chánh 亦diệc 凶hung 。 佛Phật 法Pháp 釋thích 者giả 。 田điền 中trung 有hữu 禽cầm 。 妨phương 害hại 良lương 禾hòa 。 喻dụ 心tâm 有hữu 煩phiền 惱não 。 妨phương 害hại 道đạo 芽nha 也dã 。 利lợi 執chấp 言ngôn 者giả 。 宜nghi 看khán 經kinh 教giáo 以dĩ 照chiếu 了liễu 之chi 也dã 。 然nhiên 看khán 經kinh 之chi 法pháp 。 依y 義nghĩa 不bất 依y 語ngữ 。 依y 了liễu 義nghĩa 不bất 依y 不bất 了liễu 義nghĩa 。 依y 智trí 不bất 依y 識thức 。 若nhược 能năng 深thâm 求cầu 經kinh 中trung 義nghĩa 理lý 。 隨tùy 文văn 入nhập 觀quán 。 則tắc 如như 長trưởng 子tử 帥súy 師sư 。 若nhược 但đãn 著trước 文văn 字tự 。 不bất 依y 實thật 義nghĩa 。 則tắc 如như 弟đệ 子tử 輿dư 尸thi 。 雖tuy 貞trinh 亦diệc 凶hung 。 此thử 如như 今kim 時thời 教giáo 家gia 。

象tượng 曰viết 。 長trưởng 子tử 帥súy 師sư 。 以dĩ 中trung 行hành 也dã 。 弟đệ 子tử 輿dư 尸thi 。 使sử 不bất 當đương 也dã 。

上thượng 六lục 。 大đại 君quân 有hữu 命mạng 。 開khai 國quốc 承thừa 家gia 。 小tiểu 人nhân 勿vật 用dụng 。

方phương 師sư 之chi 始thỉ 。 即tức 以dĩ 失thất 律luật 凶hung 為vi 誡giới 矣hĩ 。 今kim 師sư 終chung 定định 功công 。 又hựu 誡giới 小tiểu 人nhân 勿vật 用dụng 。 夫phu 小tiểu 人nhân 必tất 徼# 倖hãnh 以dĩ 取thủ 功công 者giả 耳nhĩ 。 蘇tô 氏thị 云vân 。 聖thánh 人nhân 用dụng 師sư 。 其kỳ 始thỉ 不bất 求cầu 苟cẩu 勝thắng 。 故cố 其kỳ 終chung 可khả 以dĩ 正chánh 功công 。 佛Phật 法Pháp 釋thích 者giả 。 正chánh 當đương 用dụng 對đối 治trị 時thời 。 或hoặc 順thuận 治trị 。 或hoặc 逆nghịch 治trị 。 于vu 通thông 起khởi 塞tắc 。 即tức 塞tắc 成thành 通thông 。 事sự 非phi 一nhất 概khái 。 今kim 對đối 治trị 功công 畢tất 。 入nhập 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 悉tất 檀đàn 。 將tương 欲dục 開khai 國quốc 承thừa 家gia 。 設thiết 大đại 小tiểu 兩lưỡng 乘thừa 教giáo 法pháp 。 以dĩ 化hóa 眾chúng 生sanh 。 止chỉ 用dụng 善thiện 法Pháp 。 不bất 用dụng 惡ác 法pháp 。 倘thảng 不bất 簡giản 邪tà 存tồn 正chánh 。 簡giản 愛ái 見kiến 而nhi 示thị 三tam 印ấn 一nhất 印ấn 。 則tắc 佛Phật 法Pháp 與dữ 外ngoại 道đạo 幾kỷ 無vô 辨biện 矣hĩ 。

象tượng 曰viết 。 大đại 君quân 有hữu 命mạng 。 以dĩ 正chánh 功công 也dã 。 小tiểu 人nhân 勿vật 用dụng 。 必tất 亂loạn 邦bang 也dã 。

(# 坤# 下hạ 坎khảm 上thượng )#

比tỉ 。 吉cát 。 原nguyên 筮thệ 元nguyên 永vĩnh 貞trinh 。 無vô 咎cữu 。 不bất 寧ninh 方phương 來lai 。 後hậu 夫phu 凶hung 。

用dụng 師sư 既ký 畢tất 。 踐tiễn 天thiên 位vị 而nhi 天thiên 下hạ 歸quy 之chi 。 名danh 比tỉ 。 比tỉ 未vị 有hữu 不bất 吉cát 者giả 也dã 。 然nhiên 聖thánh 人nhân 用dụng 師sư 之chi 初sơ 心tâm 。 但đãn 為vi 救cứu 民dân 于vu 水thủy 火hỏa 。 非phi 貪tham 天thiên 下hạ 之chi 富phú 貴quý 。 今kim 功công 成thành 眾chúng 服phục 。 原nguyên 須tu 細tế 自tự 筮thệ 審thẩm 。 果quả 與dữ 元nguyên 初sơ 心tâm 相tương/tướng 合hợp 而nhi 永vĩnh 貞trinh 。 乃nãi 無vô 咎cữu 耳nhĩ 。 夫phu 如như 是thị 。 則tắc 萬vạn 國quốc 歸quy 化hóa 。 而nhi 不bất 寧ninh 方phương 來lai 。 彼bỉ 負phụ 固cố 不bất 服phục 者giả 。 但đãn 自tự 取thủ 其kỳ 凶hung 矣hĩ 。 佛Phật 法Pháp 釋thích 者giả 。 善thiện 用dụng 對đối 破phá 法Pháp 門môn 。 則tắc 成thành 佛Phật 作tác 祖tổ 。 九cửu 界giới 歸quy 依y 。 名danh 比tỉ 。 又hựu 觀quán 心tâm 釋thích 者giả 。 既ký 知tri 對đối 破phá 通thông 塞tắc 。 要yếu 須tu 道Đạo 品Phẩm 調điều 適thích 。 七thất 科khoa 三Tam 十Thập 七Thất 品Phẩm 。 相tương/tướng 屬thuộc 相tương 連liên 名danh 比tỉ 。 仍nhưng 須tu 觀quán 所sở 修tu 行hành 。 要yếu 與dữ 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 本bổn 性tánh 相tướng 應ưng 。 名danh 原nguyên 筮thệ 元nguyên 永vĩnh 貞trinh 無vô 咎cữu 。 所sở 謂vị 圓viên 四tứ 念niệm 處xứ 。 全toàn 修tu 在tại 性tánh 者giả 也dã 。 一nhất 切thiết 正chánh 勤cần 根căn 力lực 等đẳng 。 無vô 不bất 次thứ 第đệ 相tương 從tùng 。 名danh 不bất 寧ninh 方phương 來lai 。 一nhất 切thiết 愛ái 見kiến 煩phiền 惱não 不bất 順thuận 正Chánh 法Pháp 門môn 者giả 。 則tắc 永vĩnh 被bị 摧tồi 壞hoại 而nhi 凶hung 矣hĩ 。

彖# 曰viết 。 比tỉ 。 吉cát 也dã 。 比tỉ 。 輔phụ 也dã 。 下hạ 順thuận 從tùng 也dã 。 原nguyên 筮thệ 元nguyên 永vĩnh 貞trinh 無vô 咎cữu 。 以dĩ 剛cang 中trung 也dã 。 不bất 寧ninh 方phương 來lai 。 上thượng 下hạ 應ưng 也dã 。 後hậu 夫phu 凶hung 。 其kỳ 道đạo 窮cùng 也dã 。

比tỉ 則tắc 必tất 吉cát 。 故cố 非phi 衍diễn 文văn 。 餘dư 皆giai 可khả 知tri 。 佛Phật 法Pháp 釋thích 者giả 。 約ước 人nhân 。 則tắc 九cửu 界giới 為vi 下hạ 。 順thuận 從tùng 佛Phật 界giới 為vi 輔phụ 。 約ước 法pháp 。 則tắc 行hàng 行hàng 為vi 下hạ 。 順thuận 從tùng 慧tuệ 行hành 為vi 輔phụ 。 剛cang 中trung 。 故cố 能năng 全toàn 性tánh 起khởi 修tu 全toàn 修tu 在tại 性tánh 。 上thượng 下hạ 應ưng 者giả 。 約ước 人nhân 。 則tắc 十thập 界giới 同đồng 稟bẩm 道đạo 化hóa 。 約ước 法pháp 。 則tắc 七thất 科khoa 皆giai 會hội 圓viên 慧tuệ 也dã 。 其kỳ 道đạo 窮cùng 者giả 。 約ước 人nhân 。 則tắc 魔ma 外ngoại 不bất 順thuận 佛Phật 化hóa 而nhi 墮đọa 落lạc 。 約ước 法pháp 。 則tắc 愛ái 見kiến 不bất 順thuận 正Chánh 法Pháp 。 而nhi 被bị 簡giản 也dã 。

象tượng 曰viết 。 地địa 上thượng 有hữu 水thủy 。 比tỉ 。 先tiên 王vương 以dĩ 建kiến 萬vạn 國quốc 親thân 諸chư 侯hầu 。

建kiến 萬vạn 國quốc 親thân 諸chư 侯hầu 。 即tức 所sở 謂vị 開khai 國quốc 承thừa 家gia 者giả 也dã 。 佛Phật 法Pháp 釋thích 者giả 。 地địa 如như 境cảnh 諦đế 。 水thủy 如như 觀quán 慧tuệ 。 地địa 如như 寂tịch 光quang 。 水thủy 如như 三tam 土thổ/độ 差sai 別biệt 。 皆giai 比tỉ 之chi 象tượng 也dã 。 約ước 化hóa 他tha 。 則tắc 建kiến 三tam 土thổ/độ 剎sát 網võng 。 令linh 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 轉chuyển 相tương/tướng 傳truyền 化hóa 。 約ước 觀quán 心tâm 。 則tắc 立lập 陰ấm 界giới 入nhập 等đẳng 一nhất 切thiết 境cảnh 以dĩ 為vi 發phát 起khởi 觀quán 慧tuệ 之chi 地địa 。 觀quán 慧tuệ 名danh 諸chư 侯hầu 也dã 。 此thử 是thị 道Đạo 品Phẩm 調điều 適thích 。 謂vị 七thất 科khoa 三Tam 十Thập 七Thất 品Phẩm 。 相tương/tướng 比tỉ 無vô 間gian 。

初sơ 六lục 。 有hữu 孚phu 比tỉ 之chi 。 無vô 咎cữu 。 有hữu 孚phu 盈doanh 缶# 。 終chung 來lai 有hữu 他tha 吉cát 。

柔nhu 順thuận 之chi 民dân 。 率suất 先tiên 歸quy 附phụ 。 有hữu 孚phu 而nhi 無vô 咎cữu 矣hĩ 。 下hạ 賤tiện 之chi 位vị 。 雖tuy 如như 缶# 器khí 。 而nhi 居cư 陽dương 位vị 。 有hữu 君quân 子tử 之chi 德đức 焉yên 。 故cố 為vi 有hữu 孚phu 盈doanh 缶# 。 將tương 來lai 必tất 得đắc 徵trưng 庸dong 。 有hữu 他tha 吉cát 也dã 。 約ước 佛Phật 法Pháp 者giả 。 初sơ 六lục 如như 人nhân 道đạo 。 六lục 二nhị 如như 欲dục 天thiên 。 六lục 三tam 如như 魔ma 天thiên 。 六lục 四tứ 如như 禪thiền 天thiên 。 九cửu 五ngũ 如như 佛Phật 為vi 法Pháp 王Vương 。 上thượng 六lục 如như 無vô 想tưởng 及cập 。 非Phi 非Phi 想Tưởng 天Thiên 。 今kim 人nhân 道đạo 易dị 趣thú 菩Bồ 提Đề 。 故cố 有hữu 他tha 吉cát 。 約ước 觀quán 心tâm 者giả 。 初sơ 六lục 如như 藏tạng 教giáo 法Pháp 門môn 。 六lục 二nhị 如như 通thông 教giáo 法Pháp 門môn 。 六lục 三tam 如như 愛ái 見kiến 法Pháp 門môn 。 六lục 四tứ 如như 別biệt 教giáo 法Pháp 門môn 。 九cửu 五ngũ 如như 圓viên 教giáo 真chân 正Chánh 法Pháp 門môn 。 上thượng 六lục 如như 撥bát 無vô 因nhân 果quả 。 邪tà 空không 法Pháp 門môn 。 今kim 藏tạng 教giáo 正chánh 因nhân 緣duyên 境cảnh 。 開khai 之chi 即tức 是thị 妙diệu 諦đế 。 故cố 有hữu 他tha 吉cát 。

象tượng 曰viết 。 比tỉ 之chi 初sơ 六lục 。 有hữu 他tha 吉cát 也dã 。

六lục 二nhị 。 比tỉ 之chi 自tự 內nội 。 貞trinh 吉cát 。

柔nhu 順thuận 中trung 正chánh 之chi 臣thần 。 上thượng 應ưng 陽dương 剛cang 中trung 正chánh 之chi 君quân 。 中trung 心tâm 比tỉ 之chi 。 故cố 正chánh 而nhi 吉cát 也dã 。 佛Phật 法Pháp 釋thích 者giả 。 欲dục 天thiên 有hữu 福phước 。 亦diệc 復phục 有hữu 慧tuệ 。 但đãn 須tu 內nội 修tu 深thâm 定định 。 又hựu 通thông 教giáo 界giới 內nội 巧xảo 度độ 。 與dữ 圓viên 教giáo 全toàn 事sự 即tức 理lý 相tương/tướng 同đồng 。 但đãn 須tu 以dĩ 內nội 通thông 外ngoại 。

象tượng 曰viết 。 比tỉ 之chi 自tự 內nội 。 不bất 自tự 失thất 也dã 。

六lục 三tam 。 比tỉ 之chi 匪phỉ 人nhân 。

不bất 中trung 不bất 正chánh 。 居cư 下hạ 之chi 上thượng 。 又hựu 無vô 陽dương 剛cang 師sư 友hữu 以dĩ 諫gián 諍tranh 之chi 。 故cố 曰viết 比tỉ 之chi 匪phỉ 人nhân 。 佛Phật 法Pháp 釋thích 者giả 。 魔ma 波Ba 旬Tuần 無vô 一nhất 念niệm 之chi 善thiện 。 又hựu 愛ái 見kiến 決quyết 不bất 與dữ 佛Phật 法Pháp 相tương 應ứng 。

象tượng 曰viết 。 比tỉ 之chi 匪phỉ 人nhân 。 不bất 亦diệc 傷thương 乎hồ 。

六lục 四tứ 。 外ngoại 比tỉ 之chi 。 貞trinh 吉cát 。

柔nhu 而nhi 得đắc 正chánh 。 近cận 于vu 聖thánh 君quân 。 吉cát 之chi 道đạo 也dã 。 但đãn 非phi 其kỳ 應ưng 。 故cố 名danh 外ngoại 比tỉ 。 誡giới 之chi 以dĩ 貞trinh 。 佛Phật 法Pháp 釋thích 者giả 。 色sắc 界giới 具cụ 諸chư 禪thiền 定định 。 但đãn 須tu 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 外ngoại 修tu 一nhất 切thiết 差sai 別biệt 智trí 門môn 。 又hựu 別biệt 教giáo 為vi 界giới 外ngoại 拙chuyết 度độ 。 宜nghi 以dĩ 圓viên 融dung 正chánh 觀quán 接tiếp 之chi 。

象tượng 曰viết 。 外ngoại 比tỉ 于vu 賢hiền 。 以dĩ 從tùng 上thượng 也dã 。

九cửu 五ngũ 既ký 有hữu 賢hiền 德đức 。 又hựu 居cư 君quân 位vị 。 四tứ 外ngoại 比tỉ 之chi 。 理lý 所sở 當đương 然nhiên 。 亦diệc 分phần/phân 所sở 當đương 然nhiên 矣hĩ 。

九cửu 五ngũ 。 顯hiển 比tỉ 。 王vương 用dụng 三tam 驅khu 。 失thất 前tiền 禽cầm 。 邑ấp 人nhân 不bất 誡giới 。 吉cát 。

陽dương 剛cang 中trung 正chánh 。 為vi 天thiên 下hạ 之chi 共cộng 主chủ 。 故cố 名danh 顯hiển 比tỉ 。 而nhi 聖thánh 人nhân 初sơ 無vô 意ý 于vu 要yếu 結kết 人nhân 心tâm 也dã 。 如như 成thành 湯thang 于vu 四tứ 面diện 之chi 網võng 解giải 其kỳ 三tam 面diện 。 任nhậm 彼bỉ 禽cầm 獸thú 驅khu 走tẩu 。 雖tuy 失thất 前tiền 禽cầm 。 邑ấp 人nhân 亦diệc 知tri 王vương 意ý 而nhi 不bất 警cảnh 誡giới 。 此thử 所sở 謂vị 有hữu 天thiên 下hạ 而nhi 不bất 與dữ 。 吉cát 之chi 道đạo 也dã 。 佛Phật 法Pháp 釋thích 者giả 。 法Pháp 王Vương 出xuất 世thế 。 如như 杲# 日nhật 當đương 空không 。 名danh 顯hiển 比tỉ 。 三tam 輪luân 施thí 化hóa 。 又hựu 初sơ 中trung 後hậu 三tam 語ngữ 誘dụ 度độ 。 又hựu 令linh 種chủng 熟thục 脫thoát 三tam 世thế 得đắc 益ích 。 名danh 王vương 用dụng 三tam 驅khu 。 于vu 無vô 緣duyên 人nhân 善thiện 用dụng 大đại 捨xả 三tam 昧muội 。 即tức 諸chư 佛Phật 弟đệ 子tử 。 亦diệc 不bất 強cường/cưỡng 化hóa 無vô 緣duyên 之chi 人nhân 。 名danh 失thất 前tiền 禽cầm 邑ấp 人nhân 不bất 誡giới 。 觀quán 心tâm 釋thích 者giả 。 實thật 慧tuệ 開khai 發phát 。 如như 赫hách 日nhật 麗lệ 天thiên 。 名danh 顯hiển 比tỉ 。 一nhất 心tâm 三tam 觀quán 。 又hựu 轉chuyển 接tiếp 會hội 前tiền 三tam 教giáo 。 名danh 王vương 用dụng 三tam 驅khu 。 覺Giác 意Ý 三Tam 昧Muội 。 隨tùy 起khởi 隨tùy 觀quán 。 不bất 怕phạ 念niệm 起khởi 。 只chỉ 怕phạ 覺giác 遲trì 。 一nhất 覺giác 則tắc 歸quy 于vu 正chánh 念niệm 。 不bất 以dĩ 前tiền 念niệm 之chi 非phi 介giới 懷hoài 。 名danh 失thất 前tiền 禽cầm 邑ấp 人nhân 不bất 誡giới 。

象tượng 曰viết 。 顯hiển 比tỉ 之chi 吉cát 。 位vị 正chánh 中trung 也dã 。 舍xá 逆nghịch 取thủ 順thuận 。 失thất 前tiền 禽cầm 也dã 。 邑ấp 人nhân 不bất 誡giới 。 上thượng 使sử 中trung 也dã 。

上thượng 六lục 。 比tỉ 之chi 無vô 首thủ 。 凶hung 。

陰ấm 柔nhu 無vô 德đức 。 反phản 據cứ 聖Thánh 主Chủ 之chi 上thượng 。 眾chúng 叛bạn 親thân 離ly 。 不bất 足túc 以dĩ 為vi 人nhân 首thủ 矣hĩ 。 佛Phật 法Pháp 釋thích 者giả 。 窮cùng 空không 輪luân 轉chuyển 。 不bất 能năng 見kiến 佛Phật 聞văn 法Pháp 。 假giả 饒nhiêu 八bát 萬vạn 劫kiếp 。 不bất 免miễn 落lạc 空không 亡vong 。 觀quán 心tâm 釋thích 者giả 。 豁hoát 達đạt 空không 。 撥bát 因nhân 果quả 。 自tự 謂vị 毘tỳ 盧lô 頂đảnh 上thượng 行hành 。 悟ngộ 得đắc 威uy 音âm 王vương 那na 畔bạn 又hựu 那na 畔bạn 。 實thật 不bất 與dữ 真chân 實thật 宗tông 乘thừa 相tương 應ứng 。 業nghiệp 識thức 茫mang 茫mang 。 無vô 本bổn 可khả 據cứ 。 生sanh 死tử 到đáo 來lai 。 便tiện 如như 落lạc 湯thang 螃# 蟹# 也dã 。

象tượng 曰viết 。 比tỉ 之chi 無vô 首thủ 。 無vô 所sở 終chung 也dã 。

從tùng 屯truân 至chí 此thử 六lục 卦# 。 皆giai 有hữu 坎khảm 焉yên 。 坎khảm 得đắc 乾can/kiền/càn 之chi 中trung 爻hào 。 蓋cái 中trung 道đạo 妙diệu 慧tuệ 也dã 。 其kỳ 德đức 為vi 陷hãm 為vi 險hiểm 。 夫phu 煩phiền 惱não 大đại 海hải 。 與dữ 薩Tát 婆Bà 若Nhã 海hải 。 豈khởi 真chân 有hữu 二nhị 性tánh 哉tai 。 且thả 從tùng 古cổ 及cập 今kim 。 無vô 不bất 生sanh 于vu 憂ưu 患hoạn 。 死tử 于vu 安an 樂lạc 。 故cố 四Tứ 諦Đế 以dĩ 苦khổ 居cư 初sơ 。 佛Phật 稱xưng 八bát 苦khổ 為vi 師sư 。 苦khổ 則tắc 悚tủng 惕dịch 而nhi 不bất 安an 。 悚tủng 惕dịch 不bất 安an 。 則tắc 煩phiền 惱não 海hải 動động 。 而nhi 種chủng 智trí 現hiện 前tiền 矣hĩ 。 聖thánh 人nhân 序tự 卦# 之chi 旨chỉ 。 不bất 亦diệc 甚thậm 深thâm 也dã 與dữ 。

(# 乾can/kiền/càn 下hạ 巽# 上thượng )#

小tiểu 畜súc 。 亨# 。 密mật 雲vân 不bất 雨vũ 。 自tự 我ngã 西tây 郊giao 。

畜súc 阻trở 滯trệ 也dã 。 又hựu 讀đọc 如như 蓄súc 。 養dưỡng 也dã 。 遇ngộ 阻trở 滯trệ 之chi 境cảnh 。 不bất 怨oán 不bất 尤vưu 。 惟duy 自tự 養dưỡng 以dĩ 消tiêu 之chi 。 故cố 亨# 。 然nhiên 不bất 可khả 求cầu 速tốc 效hiệu 也dã 。 約ước 世thế 法pháp 。 則tắc 如như 垂thùy 衣y 裳thường 而nhi 天thiên 下hạ 治trị 。 有hữu 苗miêu 弗phất 格cách 。 約ước 佛Phật 法Pháp 。 則tắc 如như 大đại 集tập 會hội 中trung 。 魔ma 王vương 未vị 順thuận 。 約ước 觀quán 心tâm 。 則tắc 如như 道Đạo 品Phẩm 調điều 適thích 之chi 後hậu 。 無vô 始thỉ 事sự 障chướng 偏thiên 強cường/cưỡng 。 阻trở 滯trệ 觀quán 慧tuệ 。 不bất 能năng 克khắc 證chứng 。 然nhiên 聖thánh 人nhân 御ngự 世thế 。 不bất 忌kỵ 頑ngoan 民dân 。 如Như 來Lai 化hóa 度độ 。 不bất 嫌hiềm 魔ma 侶lữ 。 觀quán 心tâm 勝thắng 進tiến 。 豈khởi 畏úy 夙túc 障chướng 。 譬thí 諸chư 拳quyền 石thạch 。 不bất 礙ngại 車xa 輪luân 。 又hựu 譬thí 鐘chung 擊kích 則tắc 鳴minh 。 刀đao 磨ma 則tắc 利lợi 。 豬trư 揩khai 金kim 山sơn 。 益ích 其kỳ 光quang 彩thải 。 霜sương 雪tuyết 相tương/tướng 加gia 。 松tùng 柏# 增tăng 秀tú 。 故cố 亨# 也dã 。 然nhiên 當đương 此thử 時thời 雖tuy 不bất 足túc 畏úy 。 亦diệc 不bất 可khả 輕khinh 于vu 取thủ 功công 。 須tu 如như 密mật 雲vân 不bất 雨vũ 自tự 我ngã 西tây 郊giao 。 直trực 俟sĩ 陰âm 陽dương 之chi 和hòa 而nhi 後hậu 雨vũ 耳nhĩ 。 蓋cái 凡phàm 雲vân 起khởi 于vu 東đông 者giả 易dị 雨vũ 。 起khởi 于vu 西tây 者giả 難nạn/nan 雨vũ 。 今kim 不bất 貴quý 取thủ 功công 之chi 易dị 。 而nhi 貴quý 奏tấu 效hiệu 之chi 遲trì 也dã 。 楊dương 慈từ 湖hồ 曰viết 。 畜súc 有hữu 包bao 畜súc 之chi 義nghĩa 。 故cố 云vân 畜súc 君quân 何hà 尤vưu 。 此thử 卦# 六lục 四tứ 以dĩ 柔nhu 得đắc 近cận 君quân 之chi 位vị 。 而nhi 上thượng 下hạ 諸chư 陽dương 皆giai 應ưng 之chi 。 是thị 以dĩ 小tiểu 畜súc 大đại 。 以dĩ 臣thần 畜súc 君quân 。 故cố 曰viết 小tiểu 畜súc 。 其kỳ 理lý 亦diệc 通thông 。 其kỳ 六lục 爻hào 皆giai 約ước 臣thần 畜súc 君quân 說thuyết 亦diệc 妙diệu 。 陳trần 旻# 昭chiêu 曰viết 。 小tiểu 畜súc 者giả 。 以dĩ 臣thần 畜súc 君quân 。 如như 文văn 王vương 之chi 畜súc 紂# 也dã 。 亨# 者giả 。 冀ký 紂# 改cải 過quá 自tự 新tân 。 望vọng 之chi 之chi 辭từ 也dã 。 密mật 雲vân 不bất 雨vũ 自tự 我ngã 西tây 郊giao 者giả 。 言ngôn 秖kỳ 因nhân 自tự 我ngã 西tây 郊giao 故cố 不bất 能năng 雨vũ 。 怨oán 己kỷ 之chi 德đức 不bất 能năng 格cách 君quân 。 乃nãi 自tự 責trách 之chi 辭từ 。 猶do 所sở 云vân 。 臣thần 罪tội 當đương 誅tru 。 天thiên 王vương 聖thánh 明minh 也dã 。 六lục 四tứ 則tắc 是thị 出xuất 羑# 里lý 時thời 。 九cửu 五ngũ 則tắc 是thị 三tam 分phần/phân 天thiên 下hạ 有hữu 二nhị 以dĩ 服phục 事sự 殷ân 之chi 時thời 。 上thượng 九cửu 則tắc 是thị 武võ 王vương 伐phạt 紂# 之chi 時thời 。 故cố 施thí 己kỷ 行hành 而nhi 既ký 雨vũ 。 然nhiên 以dĩ 臣thần 伐phạt 君quân 。 冒mạo 萬vạn 古cổ 不bất 韙# 之chi 名danh 。 故cố 曰viết 君quân 子tử 征chinh 凶hung 。

彖# 曰viết 。 小tiểu 畜súc 。 柔nhu 得đắc 位vị 。 而nhi 上thượng 下hạ 應ưng 之chi 。 曰viết 小tiểu 畜súc 。 健kiện 而nhi 巽# 。 剛cang 中trung 而nhi 志chí 行hành 。 乃nãi 亨# 。 密mật 雲vân 不bất 雨vũ 。 尚thượng 往vãng 也dã 。 自tự 我ngã 西tây 郊giao 。 施thí 未vị 行hành 也dã 。

既ký 畜súc 矣hĩ 。 而nhi 云vân 小tiểu 者giả 。 以dĩ 在tại 我ngã 之chi 柔nhu 德đức 既ký 正chánh 。 又hựu 有hữu 上thượng 下hạ 之chi 剛cang 應ưng 之chi 。 所sở 以dĩ 一nhất 切thiết 外ngoại 難nạn/nan 不bất 足túc 擾nhiễu 我ngã 鎮trấn 定định 剛cang 決quyết 之chi 德đức 。 反phản 藉tạ 此thử 以dĩ 小tiểu 自tự 養dưỡng 也dã 。 健kiện 則tắc 無vô 物vật 欲dục 之chi 邪tà 。 巽# 則tắc 無vô 躁táo 動động 之chi 失thất 。 剛cang 中trung 則tắc 慧tuệ 與dữ 定định 俱câu 。 故cố 其kỳ 志chí 得đắc 行hành 而nhi 亨# 也dã 。 雲vân 雖tuy 密mật 而nhi 尚thượng 往vãng 。 則tắc 修tu 德đức 不bất 妨phương 益ích 進tiến 。 自tự 西tây 郊giao 而nhi 施thí 未vị 行hành 。 則tắc 取thủ 效hiệu 不bất 可khả 欲dục 速tốc 。

象tượng 曰viết 。 風phong 行hành 天thiên 上thượng 。 小tiểu 畜súc 。 君quân 子tử 以dĩ 懿# 文văn 德đức 。

鼓cổ 萬vạn 物vật 者giả 莫mạc 妙diệu 于vu 風phong 。 懿# 文văn 德đức 。 猶do 所sở 謂vị 遠viễn 人nhân 不bất 服phục 。 則tắc 修tu 文văn 德đức 以dĩ 來lai 之chi 。 舞vũ 干can 羽vũ 于vu 兩lưỡng 階giai 而nhi 有hữu 苗miêu 格cách 。 即tức 是thị 其kỳ 驗nghiệm 。 故cố 曰viết 君quân 子tử 之chi 德đức 風phong 也dã 。 觀quán 心tâm 。 則tắc 遍biến 用dụng 事sự 六Lục 度Độ 等đẳng 對đối 治trị 助trợ 開khai 。 名danh 懿# 文văn 德đức 。

初sơ 九cửu 。 復phục 自tự 道đạo 。 何hà 其kỳ 咎cữu 。 吉cát 。 象tượng 曰viết 。 復phục 自tự 道đạo 。 其kỳ 義nghĩa 吉cát 也dã 。

九cửu 二nhị 。 牽khiên 復phục 。 吉cát 。 象tượng 曰viết 。 牽khiên 復phục 在tại 中trung 。 亦diệc 不bất 自tự 失thất 也dã 。

九cửu 三tam 。 輿dư 說thuyết 輻bức 。 夫phu 妻thê 反phản 目mục 。 象tượng 曰viết 。 夫phu 妻thê 反phản 目mục 。 不bất 能năng 正chánh 室thất 也dã 。

六lục 四tứ 。 有hữu 孚phu 。 血huyết 去khứ 惕dịch 出xuất 。 無vô 咎cữu 。 象tượng 曰viết 。 有hữu 孚phu 惕dịch 出xuất 。 上thượng 合hợp 志chí 也dã 。

九cửu 五ngũ 。 有hữu 孚phu 攣luyến 如như 。 富phú 以dĩ 其kỳ 鄰lân 。 象tượng 曰viết 。 有hữu 孚phu 攣luyến 如như 。 不bất 獨độc 富phú 也dã 。

上thượng 九cửu 。 既ký 雨vũ 既ký 處xứ 。 尚thượng 德đức 載tái 。 婦phụ 貞trinh 厲lệ 。 月nguyệt 幾kỷ 望vọng 。 君quân 子tử 征chinh 凶hung 。 象tượng 曰viết 。 既ký 雨vũ 既ký 處xứ 。 德đức 積tích 載tái 也dã 。 君quân 子tử 征chinh 凶hung 。 有hữu 所sở 疑nghi 也dã 。

時thời 當đương 小tiểu 畜súc 。 六lục 爻hào 皆giai 有hữu 修tu 文văn 德đức 以dĩ 來lai 遠viễn 人nhân 之chi 任nhậm 者giả 也dã 。 初sơ 九cửu 剛cang 而nhi 得đắc 正chánh 。 克khắc 己kỷ 復phục 禮lễ 。 天thiên 下hạ 歸quy 之chi 。 故cố 吉cát 。 九cửu 二nhị 剛cang 中trung 。 與dữ 初sơ 同đồng 復phục 。 故cố 亦diệc 得đắc 吉cát 。 九cửu 三tam 過quá 剛cang 不bất 中trung 。 恃thị 力lực 服phục 人nhân 。 人nhân 偏thiên 不bất 服phục 。 故cố 輿dư 說thuyết 輻bức 而nhi 不bất 能năng 行hành 。 尚thượng 不bất 可khả 以dĩ 齊tề 家gia 。 況huống 可khả 服phục 遠viễn 人nhân 乎hồ 。 六lục 四tứ 柔nhu 而nhi 得đắc 正chánh 。 能năng 用dụng 上thượng 賢hiền 以dĩ 成thành 其kỳ 功công 。 故cố 惕dịch 出xuất 而nhi 無vô 咎cữu 。 九cửu 五ngũ 陽dương 剛cang 中trung 正chánh 。 化hóa 被bị 無vô 疆cương 。 故cố 能năng 富phú 以dĩ 其kỳ 鄰lân 。 上thượng 九cửu 剛cang 而nhi 不bất 過quá 。 又hựu 居cư 小tiểu 畜súc 之chi 終chung 。 如như 密mật 雲vân 之chi 久cửu 而nhi 既ký 雨vũ 。 遠viễn 近cận 皆giai 得đắc 安an 處xứ 太thái 平bình 。 此thử 乃nãi 懿# 尚thượng 文văn 德đức 。 至chí 于vu 積tích 滿mãn 故cố 能năng 如như 此thử 。 然nhiên 在tại 彼bỉ 臣thần 婦phụ 。 宜nghi 守thủ 貞trinh 而nhi 時thời 時thời 自tự 危nguy 。 不bất 可khả 恃thị 君quân 有hữu 優ưu 容dung 之chi 德đức 而nhi 失thất 其kỳ 分phần/phân 。 世thế 道đạo 至chí 此thử 。 如như 月nguyệt 幾kỷ 望vọng 。 可khả 謂vị 圓viên 滿mãn 無vô 缺khuyết 矣hĩ 。 其kỳ 在tại 君quân 子tử 。 更cánh 不bất 宜nghi 窮cùng 兵binh 黷# 武võ 以dĩ 取thủ 凶hung 也dã 。

佛Phật 法Pháp 觀quán 心tâm 釋thích 者giả 。 修tu 正Chánh 道Đạo 時thời 。 或hoặc 有hữu 事sự 障chướng 力lực 強cường/cưỡng 。 須tu 用dụng 對đối 治trị 助trợ 開khai 。 雖tuy 用dụng 助trợ 開khai 。 仍nhưng 以dĩ 正Chánh 道Đạo 觀quán 慧tuệ 為vi 主chủ 。 初sơ 九cửu 正chánh 智trí 力lực 強cường/cưỡng 。 故cố 事sự 障chướng 不bất 能năng 為vi 害hại 。 而nhi 復phục 自tự 道đạo 。 九cửu 二nhị 定định 慧tuệ 得đắc 中trung 。 故cố 能năng 化hóa 彼bỉ 事sự 障chướng 反phản 為vi 我ngã 助trợ 而nhi 不bất 自tự 失thất 。 九cửu 三tam 恃thị 其kỳ 乾can/kiền/càn 慧tuệ 。 故cố 為vi 事sự 障chướng 所sở 礙ngại 。 而nhi 定định 慧tuệ 兩lưỡng 傷thương 。 六lục 四tứ 善thiện 用dụng 正chánh 定định 以dĩ 發phát 巧xảo 慧tuệ 。 故cố 血huyết 去khứ 而nhi 惕dịch 出xuất 。 九cửu 五ngũ 中trung 正chánh 妙diệu 慧tuệ 。 體thể 障chướng 即tức 德đức 。 故cố 能năng 富phú 以dĩ 其kỳ 鄰lân 。 上thượng 九cửu 定định 慧tuệ 平bình 等đẳng 。 故cố 事sự 障chướng 釋thích 然nhiên 解giải 脫thoát 。 如như 既ký 雨vũ 既ký 處xứ 而nhi 修tu 德đức 有hữu 功công 。 夫phu 事sự 障chướng 因nhân 對đối 助trợ 而nhi 排bài 脫thoát 。 必tất 有hữu 一nhất 番phiên 輕khinh 安an 境cảnh 界giới 現hiện 前tiền 。 名danh 之chi 為vi 婦phụ 。 而nhi 此thử 輕khinh 安an 不bất 可khả 味vị 著trước 。 味vị 著trước 則tắc 生sanh 上thượng 慢mạn 。 自tự 謂vị 上thượng 同đồng 極cực 聖thánh 。 為vi 月nguyệt 幾kỷ 望vọng 。 若nhược 信tín 此thử 以dĩ 往vãng 。 則tắc 反phản 成thành 大đại 妄vọng 語ngữ 之chi 凶hung 矣hĩ 。 可khả 不bất 戒giới 乎hồ 。

(# 兌# 下hạ 乾can/kiền/càn 上thượng )#

履lý 虎hổ 尾vĩ 。 不bất 咥# 人nhân 。 亨# 。

約ước 世thế 道đạo 。 則tắc 頑ngoan 民dân 既ký 格cách 。 上thượng 下hạ 定định 而nhi 為vi 履lý 。 以dĩ 說thuyết 應ưng 乾can/kiền/càn 。 故cố 不bất 咥# 人nhân 。 約ước 佛Phật 法Pháp 。 則tắc 魔ma 王vương 歸quy 順thuận 。 化hóa 道Đạo 行hạnh 而nhi 可khả 履lý 。 以dĩ 慈từ 攝nhiếp 暴bạo 。 故cố 不bất 咥# 人nhân 。 約ước 觀quán 心tâm 。 則tắc 對đối 治trị 之chi 後hậu 。 須tu 明minh 識thức 次thứ 位vị 。 而nhi 成thành 真chân 造tạo 實thật 履lý 。 觀quán 心tâm 即tức 佛Phật 。 如như 履lý 虎hổ 尾vĩ 。 不bất 起khởi 上thượng 慢mạn 。 如như 不bất 咥# 人nhân 亨# 也dã 。

彖# 曰viết 。 履lý 。 柔nhu 履lý 剛cang 也dã 。 說thuyết 而nhi 應ưng 乎hồ 乾can/kiền/càn 。 是thị 以dĩ 履lý 虎hổ 尾vĩ 不bất 咥# 人nhân 亨# 。 剛cang 中trung 正chánh 。 履lý 帝đế 位vị 而nhi 不bất 疚# 。 光quang 明minh 也dã 。

履lý 之chi 道đạo 莫mạc 善thiện 于vu 柔nhu 。 柔nhu 能năng 勝thắng 剛cang 。 弱nhược 能năng 勝thắng 強cường/cưỡng 。 故cố 善thiện 履lý 者giả 。 雖tuy 履lý 虎hổ 尾vĩ 。 亦diệc 不bất 咥# 人nhân 。 不bất 善thiện 履lý 者giả 。 雖tuy 履lý 平bình 地địa 。 猶do 傷thương 其kỳ 足túc 。 此thử 卦# 以dĩ 說thuyết 應ưng 乾can/kiền/càn 。 說thuyết 即tức 柔nhu 順thuận 之chi 謂vị 臣thần 有hữu 柔nhu 順thuận 之chi 德đức 。 乃nãi 能năng 使sử 彼bỉ 剛cang 健kiện 之chi 主chủ 。 中trung 正chánh 光quang 明minh 。 履lý 帝đế 位vị 而nhi 不bất 疚# 。 否phủ/bĩ 則tắc 不bất 免miễn 于vu 夬# 履lý 貞trinh 厲lệ 矣hĩ 。 佛Phật 法Pháp 釋thích 者giả 。 以dĩ 定định 發phát 慧tuệ 。 以dĩ 修tu 合hợp 性tánh 。 以dĩ 始thỉ 覺giác 而nhi 欲dục 上thượng 契khế 本bổn 覺giác 。 以dĩ 凡phàm 學học 聖thánh 。 皆giai 名danh 為vi 柔nhu 履lý 剛cang 。 得đắc 法Pháp 喜hỷ 名danh 說thuyết 。 悟ngộ 理lý 性tánh 名danh 應ưng 乾can/kiền/càn 不bất 起khởi 上thượng 慢mạn 。 進tiến 趣thú 正chánh 位vị 。 則tắc 能năng 以dĩ 修tu 合hợp 性tánh 。 處xử 于vu 法Pháp 王Vương 尊tôn 位vị 如như 九cửu 五ngũ 也dã 。

象tượng 曰viết 。 上thượng 天thiên 下hạ 澤trạch 履lý 。 君quân 子tử 以dĩ 辯biện 上thượng 下hạ 。 定định 民dân 志chí 。

佛Phật 法Pháp 釋thích 者giả 。 深thâm 知tri 即tức 而nhi 常thường 六lục 。 道đạo 不bất 浪lãng 階giai 。 是thị 為vi 辯biện 上thượng 下hạ 定định 民dân 志chí 。

初sơ 九cửu 。 素tố 履lý 。 往vãng 無vô 咎cữu 。 象tượng 曰viết 。 素tố 履lý 之chi 往vãng 。 獨độc 行hạnh 願nguyện 也dã 。

此thử 如như 伯bá 夷di 叔thúc 齊tề 之chi 履lý 。 佛Phật 法Pháp 釋thích 者giả 。 以dĩ 正chánh 慧tuệ 力lực 。 深thâm 知tri 無vô 位vị 次thứ 之chi 位vị 次thứ 。 以dĩ 此thử 而nhi 往vãng 。 則tắc 不bất 起khởi 上thượng 慢mạn 矣hĩ 。

九cửu 二nhị 。 履lý 道đạo 坦thản 坦thản 。 幽u 人nhân 貞trinh 吉cát 。 象tượng 曰viết 。 幽u 人nhân 貞trinh 吉cát 。 中trung 不bất 自tự 亂loạn 也dã 。

此thử 如như 柳liễu 下hạ 惠huệ 蘧# 伯bá 玉ngọc 之chi 履lý 。 佛Phật 法Pháp 釋thích 者giả 。 中trung 道đạo 定định 慧tuệ 進tiến 趣thú 佛Phật 果Quả 。 而nhi 不bất 自tự 滿mãn 足túc 。 潛tiềm 修tu 密mật 證chứng 。 不bất 求cầu 人nhân 知tri 。 故cố 吉cát 。

六lục 三tam 。 眇miễu 能năng 視thị 。 跛bả 能năng 履lý 。 履lý 虎hổ 尾vĩ 。 咥# 人nhân 凶hung 。 武võ 人nhân 為vi 于vu 大đại 君quân 。 象tượng 曰viết 。 眇miễu 能năng 視thị 。 不bất 足túc 以dĩ 有hữu 明minh 也dã 。 跛bả 能năng 履lý 。 不bất 足túc 以dĩ 與dữ 行hành 也dã 。 咥# 人nhân 之chi 凶hung 。 位vị 不bất 當đương 也dã 。 武võ 人nhân 為vi 于vu 大đại 君quân 。 志chí 剛cang 也dã 。

此thử 如như 項hạng 羽vũ 董# 卓trác 之chi 履lý 。 佛Phật 法Pháp 釋thích 者giả 。 知tri 性tánh 德đức 而nhi 不bất 知tri 修tu 德đức 。 如như 眇miễu 其kỳ 一nhất 目mục 。 尚thượng 慧tuệ 行hành 而nhi 不bất 尚thượng 行hàng 行hàng 。 如như 跛bả 其kỳ 一nhất 足túc 。 自tự 謂vị 能năng 視thị 。 而nhi 實thật 不bất 見kiến 正Chánh 法Pháp 身thân 也dã 。 自tự 謂vị 能năng 履lý 。 而nhi 實thật 不bất 能năng 。 到đáo 彼bỉ 岸ngạn 也dã 。 高cao 談đàm 佛Phật 性tánh 。 反phản 被bị 佛Phật 性tánh 二nhị 字tự 所sở 害hại 。 本bổn 是thị 鹵lỗ 莽mãng 武võ 人nhân 。 妄vọng 稱xưng 祖tổ 師sư 。 其kỳ 不bất 至chí 于vu 墮đọa 地địa 獄ngục 者giả 鮮tiên 矣hĩ 。 問vấn 。 六lục 三tam 為vi 悅duyệt 之chi 主chủ 。 彖# 辭từ 讚tán 其kỳ 應ưng 乾can/kiền/càn 而nhi 亨# 。 爻hào 胡hồ 貶biếm 之chi 甚thậm 也dã 。 答đáp 。 彖# 約ước 兌# 之chi 全toàn 體thể 而nhi 言ngôn 。 爻hào 約ước 六lục 三tam 不bất 與dữ 初sơ 二nhị 相tương/tướng 合hợp 。 自tự 信tín 自tự 任nhậm 而nhi 言ngôn 。

九cửu 四tứ 。 履lý 虎hổ 尾vĩ 。 愬# 愬# 終chung 吉cát 。 象tượng 曰viết 。 愬# 愬# 終chung 吉cát 。 志chí 行hành 也dã 。

此thử 如như 周chu 公công 吐thổ 握ác 勤cần 勞lao 之chi 履lý 。 佛Phật 法Pháp 釋thích 者giả 。 定định 慧tuệ 相tương 濟tế 。 雖tuy 未vị 即tức 證chứng 中trung 道đạo 。 然nhiên 有hữu 進tiến 而nhi 無vô 退thoái 矣hĩ 。

九cửu 五ngũ 。 夬# 履lý 貞trinh 厲lệ 。 象tượng 曰viết 夬# 履lý 貞trinh 厲lệ 。 位vị 正chánh 當đương 也dã 。

此thử 如như 湯thang 武võ 反phản 身thân 之chi 履lý 。 亦diệc 如như 堯# 舜thuấn 危nguy 微vi 允duẫn 執chấp 之chi 履lý 。 或hoặc 云vân 。 此thử 是thị 誡giới 辭từ 。 恐khủng 其kỳ 為vi 漢hán 武võ 也dã 。 須tu 虛hư 心tâm 以dĩ 應ưng 柔nhu 悅duyệt 之chi 臣thần 。 乃nãi 不bất 疚# 而nhi 光quang 明minh 耳nhĩ 。 佛Phật 法Pháp 釋thích 者giả 。 剛cang 健kiện 中trung 正chánh 。 決quyết 定định 證chứng 于vu 佛Phật 性tánh 。 從tùng 此thử 增tăng 道đạo 損tổn 生sanh 。 出xuất 沒một 化hóa 物vật 。 不bất 取thủ 涅Niết 槃Bàn 。 以dĩ 自tự 安an 隱ẩn 矣hĩ 。

上thượng 九cửu 。 視thị 履lý 考khảo 祥tường 。 其kỳ 旋toàn 元nguyên 吉cát 。 象tượng 曰viết 。 元nguyên 吉cát 在tại 上thượng 。 大đại 有hữu 慶khánh 也dã 。

此thử 如như 堯# 舜thuấn 既ký 薦tiến 舜thuấn 禹vũ 于vu 天thiên 。 舜thuấn 禹vũ 攝nhiếp 政chánh 。 堯# 舜thuấn 端đoan 拱củng 無vô 為vi 之chi 履lý 。 佛Phật 法Pháp 釋thích 者giả 。 果quả 徹triệt 因nhân 源nguyên 。 萬vạn 善thiện 圓viên 滿mãn 。 復phục 吾ngô 本bổn 有hữu 之chi 性tánh 。 稱xưng 吾ngô 發phát 覺giác 初sơ 心tâm 。 故cố 大đại 吉cát 也dã 。

周Chu 易Dị 禪Thiền 解Giải 卷quyển 第đệ 二nhị

弟đệ 子tử 戴đái 從tùng 暹# 捐quyên 貲ti 刻khắc