繫hệ 辭từ 傳truyền 曰viết 。 天thiên 一nhất 地địa 二nhị 。 天thiên 三tam 地địa 四tứ 。 天thiên 五ngũ 地địa 六lục 。 天thiên 七thất 地địa 八bát 。 天thiên 九cửu 地địa 十thập 。 天thiên 數số 五ngũ 。 地địa 數số 五ngũ 。 五ngũ 位vị 相tương/tướng 得đắc 而nhi 各các 有hữu 合hợp 。 天thiên 數số 二nhị 十thập 有hữu 五ngũ 。 地địa 數số 三tam 十thập 。 凡phàm 天thiên 地địa 之chi 數số 五ngũ 十thập 有hữu 五ngũ 。 此thử 所sở 以dĩ 成thành 變biến 化hóa 而nhi 行hành 鬼quỷ 神thần 也dã 。

(# 此thử 河hà 圖đồ 之chi 數số 也dã 。 解giải 現hiện 繫hệ 辭từ 上thượng 傳truyền 中trung )# 。

此thử 先tiên 天thiên 之chi 數số 。 除trừ 中trung 五ngũ 天thiên 地địa 生sanh 數số 以dĩ 為vi 太thái 極cực 本bổn 位vị 。 用dụng 餘dư 五ngũ 十thập 為vi 揲# 蓍thi 之chi 策sách 也dã 。 五ngũ 位vị 相tương/tướng 得đắc 者giả 。 一nhất 得đắc 五ngũ 而nhi 為vi 六lục 。 二nhị 得đắc 五ngũ 而nhi 為vi 七thất 。 三tam 得đắc 五ngũ 而nhi 為vi 八bát 。 四tứ 得đắc 五ngũ 而nhi 為vi 九cửu 。 中trung 得đắc 一nhất 二nhị 三tam 四tứ 而nhi 為vi 十thập 也dã 。 各các 有hữu 合hợp 者giả 。 一nhất 合hợp 六lục 。 二nhị 合hợp 七thất 。 三tam 合hợp 八bát 。 四tứ 合hợp 九cửu 。 五ngũ 合hợp 十thập 也dã 。 一nhất 與dữ 九cửu 為vi 十thập 。 二nhị 與dữ 八bát 為vi 十thập 。 三tam 與dữ 七thất 為vi 十thập 。 四tứ 與dữ 六lục 為vi 十thập 。 一nhất 二nhị 三tam 四tứ 為vi 十thập 。 共cộng 成thành 五ngũ 十thập 。 而nhi 中trung 之chi 五ngũ 點điểm 。 每mỗi 點điểm 含hàm 十thập 。 故cố 以dĩ 中trung 五ngũ 為vi 本bổn 數số 也dã 。 然nhiên 雖tuy 先tiên 天thiên 之chi 數số 。 亦diệc 含hàm 後hậu 天thiên 八bát 卦# 之chi 用dụng 。 且thả 如như 一nhất 六lục 生sanh 水thủy 。 故cố 坎khảm 居cư 正chánh 北bắc 。 二nhị 七thất 生sanh 火hỏa 。 故cố 離ly 居cư 正chánh 南nam 。 三tam 八bát 生sanh 木mộc 。 故cố 震chấn 居cư 正chánh 東đông 。 四tứ 九cửu 生sanh 金kim 。 故cố 兌# 居cư 正chánh 西tây 。 五ngũ 十thập 生sanh 土thổ/độ 。 故cố 土thổ/độ 仍nhưng 居cư 中trung 。 乾can/kiền/càn 寄ký 位vị 於ư 西tây 北bắc 者giả 。 陽dương 位vị 陽dương 數số 之chi 間gian 也dã 。 坤# 寄ký 位vị 於ư 西tây 南nam 者giả 。 陰ấm 數số 陰ấm 位vị 之chi 盡tận 也dã 。 陰âm 陽dương 互hỗ 結kết 而nhi 為vi 山sơn 。 故cố 艮# 居cư 東đông 北bắc 。 陰âm 陽dương 互hỗ 鼓cổ 而nhi 為vi 風phong 。 故cố 巽# 居cư 東đông 南nam 。 ○# 約ước 出xuất 世thế 法Pháp 者giả 。 一nhất 是thị 地địa 獄ngục 之chi 惡ác 。 六lục 是thị 天thiên 道đạo 之chi 善thiện 。 為vi 善thiện 惡ác 一nhất 對đối 。 二nhị 是thị 畜súc 生sanh 之chi 惑hoặc 。 七thất 是thị 聲Thanh 聞Văn 之chi 解giải 。 為vi 解giải 惑hoặc 一nhất 對đối 。 三tam 是thị 餓ngạ 鬼quỷ 之chi 罪tội 苦khổ 。 八bát 是thị 支chi 佛Phật 之chi 福phước 田điền 。 為vi 罪tội 福phước 一nhất 對đối 。 四tứ 是thị 修tu 羅la 之chi 瞋sân 恚khuể 。 九cửu 是thị 菩Bồ 薩Tát 之chi 慈từ 悲bi 。 為vi 瞋sân 慈từ 一nhất 對đối 。 五ngũ 是thị 人nhân 道đạo 之chi 雜tạp 。 十thập 是thị 佛Phật 界giới 之chi 純thuần 。 為vi 純thuần 雜tạp 一nhất 對đối 。 又hựu 約ước 十thập 度độ 修tu 德đức 者giả 。 一nhất 是thị 布bố 施thí 。 六lục 是thị 般Bát 若Nhã 。 此thử 二nhị 為vi 福phước 慧tuệ 之chi 主chủ 。 如như 地địa 生sanh 成thành 萬vạn 物vật 。 故cố 居cư 下hạ 。 二nhị 是thị 持trì 戒giới 。 七thất 是thị 方phương 便tiện 。 此thử 二nhị 為vi 教giáo 化hóa 之chi 首thủ 。 如như 天thiên 普phổ 覆phú 萬vạn 物vật 。 故cố 居cư 上thượng 。 三tam 是thị 忍nhẫn 辱nhục 。 八bát 是thị 大đại 願nguyện 。 此thử 能năng 出xuất 生sanh 一nhất 切thiết 善thiện 法Pháp 。 故cố 居cư 左tả 。 四tứ 是thị 精tinh 進tấn 。 九cửu 是thị 十Thập 力Lực 。 此thử 能năng 成thành 就tựu 一nhất 切thiết 善thiện 法Pháp 。 故cố 居cư 右hữu 。 五ngũ 是thị 禪thiền 定định 。 十thập 是thị 種chủng 智trí 。 此thử 能năng 統thống 御ngự 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 故cố 居cư 中trung 。 實thật 則tắc 界giới 界giới 互hỗ 具cụ 。 度độ 度độ 互hỗ 攝nhiếp 。 蓋cái 世thế 間gian 之chi 數số 。 以dĩ 一nhất 為vi 始thỉ 。 以dĩ 十thập 為vi 終chung 。 華hoa 嚴nghiêm 以dĩ 十thập 表biểu 無vô 盡tận 。 當đương 知tri 始thỉ 終chung 不bất 出xuất 一nhất 心tâm 一nhất 塵trần 一nhất 剎sát 那na 也dã 。

大đại 禹vũ 因nhân 洛lạc 書thư 而nhi 作tác 九cửu 疇trù 。 今kim 以dĩ 一nhất 三tam 五ngũ 七thất 九cửu 居cư 四tứ 方phương 及cập 中trung 央ương 正chánh 位vị 。 以dĩ 二nhị 四tứ 六lục 八bát 居cư 四tứ 維duy 偏thiên 位vị 。 又hựu 隱ẩn 其kỳ 十thập 。 正chánh 表biểu 陽dương 德đức 為vi 政chánh 。 而nhi 陰ấm 德đức 輔phụ 之chi 。 在tại 人nhân 。 則tắc 為vi 知tri 及cập 仁nhân 守thủ 之chi 學học 。 智trí 巧xảo 聖thánh 力lực 之chi 象tượng 也dã 。

左tả 右hữu 前tiền 後hậu 。 縱tung 橫hoành 斜tà 直trực 視thị 之chi 。 皆giai 得đắc 十thập 五ngũ 之chi 數số 。 以dĩ 表biểu 位vị 位vị 法pháp 法pháp 之chi 中trung 。 皆giai 具cụ 天thiên 地địa 之chi 全toàn 體thể 滿mãn 數số 。 非phi 分phần/phân 天thiên 地địa 以dĩ 為vi 諸chư 數số 也dã 。 物vật 物vật 一nhất 太thái 極cực 於ư 此thử 可khả 見kiến 。

約ước 出xuất 世thế 法pháp 。 則tắc 九cửu 界giới 皆giai 即tức 佛Phật 界giới 。 故cố 不bất 別biệt 立lập 佛Phật 界giới 之chi 十thập 。 又hựu 九cửu 波Ba 羅La 蜜Mật 皆giai 即tức 種chủng 智trí 。 故cố 不bất 別biệt 立lập 種chủng 智trí 之chi 十thập 。 蓋cái 凡phàm 數số 法pháp 若nhược 至chí 於ư 十thập 。 便tiện 是thị 大đại 一nhất 數số 故cố 。 數số 於ư 此thử 終chung 。 即tức 於ư 此thử 始thỉ 故cố 。

繫hệ 辭từ 傳truyền 曰viết 。 易dị 有hữu 太thái 極cực 。 是thị 生sanh 兩lưỡng 儀nghi 。 兩lưỡng 儀nghi 生sanh 四tứ 象tượng 。 四tứ 象tượng 生sanh 八bát 卦# 。

(# 太thái 極cực 非phi 動động 非phi 靜tĩnh 。 雙song 照chiếu 動động 靜tĩnh 。 故cố 必tất 具cụ 乎hồ 陰âm 陽dương 。 陽dương 亦diệc 太thái 極cực 。 陰ấm 亦diệc 太thái 極cực 。 故cố 皆giai 非phi 動động 非phi 靜tĩnh 。 雙song 照chiếu 動động 靜tĩnh 。 還hoàn 具cụ 陰âm 陽dương 而nhi 成thành 四tứ 象tượng 。 四tứ 象tượng 亦diệc 皆giai 即tức 是thị 太thái 極cực 。 所sở 以dĩ 皆giai 亦diệc 。 非phi 動động 非phi 靜tĩnh 。 雙song 照chiếu 動động 靜tĩnh 。 還hoàn 具cụ 陰âm 陽dương 而nhi 成thành 八bát 卦# 。 然nhiên 則tắc 八bát 卦# 只chỉ 是thị 四tứ 象tượng 。 四tứ 象tượng 只chỉ 是thị 陰âm 陽dương 。 陰âm 陽dương 只chỉ 是thị 太thái 極cực 。 太thái 極cực 本bổn 無vô 實thật 法pháp 。 故cố 能năng 立lập 一nhất 切thiết 法pháp 耳nhĩ 。 )# 。

若nhược 從tùng 一nhất 生sanh 二nhị 。 從tùng 二nhị 生sanh 四tứ 。 從tùng 四tứ 生sanh 八bát 。 從tùng 八bát 生sanh 六lục 十thập 四Tứ 等Đẳng 。 是thị 為vi 順thuận 數số 。 若nhược 從tùng 六lục 十thập 四tứ 溯# 至chí 八bát 。 八bát 溯# 至chí 四tứ 。 四tứ 溯# 至chí 二nhị 。 二nhị 溯# 至chí 一nhất 。 一nhất 亦diệc 本bổn 無vô 實thật 法pháp 。 是thị 為vi 逆nghịch 數số 。 順thuận 數số 則tắc 是thị 流lưu 轉chuyển 門môn 。 逆nghịch 數số 則tắc 是thị 還hoàn 滅diệt 門môn 。 流lưu 轉chuyển 從tùng 陰âm 陽dương 二nhị 畫họa 出xuất 。 還hoàn 滅diệt 從tùng 陰âm 陽dương 二nhị 畫họa 入nhập 。 故cố 曰viết 乾can/kiền/càn 坤# 其kỳ 易dị 之chi 門môn 。 聖thánh 人nhân 作tác 易dị 。 要yếu 人nhân 即tức 流lưu 轉chuyển 而nhi 悟ngộ 還hoàn 滅diệt 。 超siêu 脫thoát 生sanh 死tử 輪luân 迴hồi 。 故cố 曰viết 易dị 逆nghịch 數số 也dã 。

先tiên 天thiên 八bát 卦# 。 約ước 體thể 言ngôn 之chi 。 乾can/kiền/càn 南nam 表biểu 天thiên 。 坤# 北bắc 表biểu 地địa 。 離ly 東đông 表biểu 日nhật 。 坎khảm 西tây 表biểu 月nguyệt 。 震chấn 居cư 東đông 北bắc 。 動động 之chi 初sơ 也dã 。 兌# 居cư 東đông 南nam 。 海hải 之chi 象tượng 也dã 。 巽# 居cư 西tây 南nam 。 入nhập 之chi 初sơ 也dã 。 艮# 居cư 西tây 北bắc 。 山sơn 之chi 象tượng 也dã 。 須Tu 彌Di 在tại 此thử 方phương 視thị 之chi 。 則tắc 居cư 西tây 北bắc 。 日nhật 月nguyệt 星tinh 辰thần 至chí 西tây 北bắc 。 皆giai 為vi 須Tu 彌Di 腰yêu 所sở 掩yểm 。 故cố 妄vọng 計kế 天thiên 缺khuyết 西tây 北bắc 也dã 。

隨tùy 拈niêm 一nhất 陰ấm 一nhất 陽dương 。 必tất 還hoàn 具cụ 一nhất 陰ấm 一nhất 陽dương 。 故cố 六lục 重trọng/trùng 之chi 而nhi 成thành 六lục 十thập 四tứ 卦# 。 其kỳ 實thật 卦# 卦# 無vô 非phi 太thái 極cực 全toàn 體thể 。 故cố 得đắc 為vi 四tứ 千thiên 九cửu 十thập 六lục 卦# 也dã 。

約ước 一nhất 天thiên 下hạ 。 亦diệc 以dĩ 此thử 卦# 圖đồ 。 而nhi 分phân 布bố 之chi 。 約ước 一nhất 省tỉnh 一nhất 府phủ 一nhất 縣huyện 。 亦diệc 各các 以dĩ 此thử 卦# 圖đồ 。 而nhi 分phân 布bố 之chi 。 近cận 約ước 一nhất 宅trạch 。 亦diệc 以dĩ 此thử 卦# 圖đồ 。 而nhi 分phân 布bố 之chi 。 即tức 單đơn 約ước 一nhất 房phòng 一nhất 坐tọa 具cụ 地địa 。 亦diệc 以dĩ 此thử 卦# 圖đồ 。 而nhi 分phân 布bố 之chi 。 大đại 不bất 礙ngại 小tiểu 。 小tiểu 不bất 礙ngại 大đại 。 大đại 亦diệc 只chỉ 是thị 六lục 十thập 四tứ 卦# 。 小tiểu 亦diệc 全toàn 具cụ 六lục 十thập 四tứ 卦# 。 一nhất 時thời 一nhất 刻khắc 亦diệc 有hữu 此thử 六lục 十thập 四tứ 卦# 。 亙# 古cổ 亙# 今kim 亦diệc 只chỉ 此thử 六lục 十thập 四tứ 卦# 。 若nhược 向hướng 此thử 處xứ 悟ngộ 得đắc 。 便tiện 入nhập 華hoa 嚴nghiêm 事sự 事sự 無vô 礙ngại 法Pháp 界Giới 。 故cố 李# 長trưởng 者giả 借tá 此thử 以dĩ 明minh 華hoa 藏tạng 世thế 界giới 。 不bất 然nhiên 。 豈khởi 令linh 福phước 建kiến 在tại 南nam 。 則tắc 有hữu 乾can/kiền/càn 無vô 坤# 。 燕yên 都đô 在tại 北bắc 。 則tắc 有hữu 坤# 無vô 乾can/kiền/càn 。 天Thiên 竺Trúc 在tại 西tây 。 但đãn 為vi 坎khảm 地địa 。 支chi 那na 在tại 東đông 。 惟duy 是thị 離ly 方phương 也dã 耶da 。

男nam 即tức 父phụ 。 女nữ 即tức 母mẫu 。 又hựu 父phụ 只chỉ 是thị 男nam 。 母mẫu 只chỉ 是thị 女nữ 。 坤# 體thể 得đắc 乾can/kiền/càn 為vi 三tam 男nam 。 有hữu 慧tuệ 之chi 定định 。 即tức 止chỉ 而nhi 觀quán 也dã 。 震chấn 為vi 觀quán 穿xuyên 義nghĩa 。 艮# 為vi 觀quán 達đạt 義nghĩa 。 坎khảm 為vi 不bất 觀quán 觀quán 義nghĩa 。 乾can/kiền/càn 體thể 得đắc 坤# 為vi 三tam 女nữ 。 有hữu 定định 之chi 慧tuệ 。 即tức 觀quán 而nhi 止chỉ 也dã 。 巽# 為vi 止chỉ 息tức 義nghĩa 。 兌# 為vi 停đình 止chỉ 義nghĩa 。 離ly 為vi 不bất 止chỉ 止chỉ 義nghĩa 。 震chấn 動động 艮# 靜tĩnh 。 坎khảm 能năng 動động 能năng 靜tĩnh 。 乾can/kiền/càn 非phi 偏thiên 于vu 動động 也dã 。 巽# 動động 兌# 靜tĩnh 。 離ly 能năng 動động 能năng 靜tĩnh 。 坤# 非phi 偏thiên 于vu 靜tĩnh 也dã 。 又hựu 震chấn 動động 而nhi 出xuất 。 巽# 動động 而nhi 入nhập 。 艮# 靜tĩnh 而nhi 高cao 。 兌# 靜tĩnh 而nhi 深thâm 。 坎khảm 兼kiêm 動động 靜tĩnh 。 而nhi 從tùng 上thượng 之chi 下hạ 。 上thượng 終chung 不bất 窮cùng 。 離ly 兼kiêm 動động 靜tĩnh 。 而nhi 從tùng 下hạ 之chi 上thượng 。 下hạ 終chung 不bất 盡tận 。 信tín 知tri 一nhất 一nhất 皆giai 法Pháp 界Giới 也dã 。

說thuyết 卦# 傳truyền 曰viết 。 帝đế 出xuất 乎hồ 震chấn 。 齊tề 乎hồ 巽# 。 相tương 見kiến 乎hồ 離ly 。 致trí 役dịch 乎hồ 坤# 。 說thuyết 言ngôn 乎hồ 兌# 。 戰chiến 乎hồ 乾can/kiền/càn 。 勞lao 乎hồ 坎khảm 。 成thành 言ngôn 乎hồ 艮# 。 又hựu 曰viết 。 震chấn 。 東đông 方phương 也dã 。 乃nãi 至chí 艮# 東đông 北bắc 之chi 卦# 也dã 。

此thử 須tu 約ước 觀quán 心tâm 工công 夫phu 解giải 釋thích 。 具cụ 在tại 說thuyết 卦# 傳truyền 解giải 中trung 。

後hậu 天thiên 八bát 卦# 。 約ước 用dụng 而nhi 言ngôn 離ly 表biểu 火hỏa 騰đằng 。 故cố 旺# 於ư 南nam 。 坎khảm 表biểu 水thủy 降giáng/hàng 。 故cố 旺# 於ư 北bắc 。 交giao 發phát 立lập 堅kiên 。 濕thấp 為vi 巨cự 海hải 。 乾can 為vi 洲châu 潬đán 。 故cố 坎khảm 雖tuy 居cư 北bắc 。 而nhi 水thủy 輪luân 含hàm 十thập 方phương 界giới 。 坤# 艮# 之chi 土thổ/độ 亦diệc 遍biến 四tứ 維duy 。 火hỏa 勢thế 劣liệt 水thủy 。 抽trừu 為vi 草thảo 木mộc 。 故cố 有hữu 震chấn 巽# 。 木mộc 旺# 於ư 春xuân 。 故cố 震chấn 居cư 東đông 方phương 。 巽# 亦diệc 屬thuộc 木mộc 。 又hựu 能năng 生sanh 火hỏa 。 其kỳ 象tượng 為vi 風phong 。 故cố 居cư 東đông 南nam 。 地địa 性tánh 堅kiên 者giả 名danh 之chi 為vi 金kim 。 金kim 旺# 於ư 秋thu 。 故cố 居cư 西tây 方phương 。 乾can/kiền/càn 亦diệc 屬thuộc 金kim 。 又hựu 表biểu 須Tu 彌Di 是thị 。 四tứ 寶bảo 所sở 成thành 。 在tại 此thử 地địa 之chi 西tây 北bắc 也dã 。

右hữu 圖đồ 說thuyết 有hữu 八bát 。 或hoặc 與dữ 舊cựu 同đồng 。 或hoặc 與dữ 舊cựu 異dị 。 只chỉ 貴quý 遙diêu 通thông 儒nho 釋thích 心tâm 要yếu 而nhi 已dĩ 。 觀quán 者giả 恕thứ 之chi 。 蕅# 益ích 敬kính 識thức 。