大đại 明minh 三tam 藏tạng 法pháp 數số 卷quyển 第đệ 四tứ 。 昆côn 六lục 。

上thượng 天Thiên 竺Trúc 前tiền 住trụ 持trì 沙Sa 門Môn 一nhất 如như 等đẳng 奉phụng 。 勑# 集tập 註chú 。

二Nhị 護Hộ (# 出Xuất 涅Niết 槃Bàn 經Kinh )#

【# 一nhất 內nội 護hộ 】# 內nội 即tức 自tự 己kỷ 身thân 心tâm 也dã 謂vị 佛Phật 所sở 制chế 大đại 小Tiểu 乘Thừa 戒giới 人nhân 若nhược 受thọ 持trì 則tắc 能năng 防phòng 護hộ 身thân 口khẩu 意ý 。 業nghiệp 之chi 非phi 成thành 就tựu 種chủng 智trí 菩Bồ 提Đề 之chi 果Quả 。 此thử 禁cấm 戒giới 所sở 以dĩ 為vi 內nội 護hộ 也dã 。

【# 二nhị 外ngoại 護hộ 】# 外ngoại 即tức 族tộc 親thân 眷quyến 屬thuộc 也dã 謂vị 人nhân 之chi 脩tu 行hành 湏# 屏bính 絕tuyệt 緣duyên 務vụ 凡phàm 有hữu 所sở 需# 衣y 服phục 飲ẩm 食thực 。 湯thang 藥dược 之chi 類loại 必tất 藉tạ 族tộc 親thân 眷quyến 屬thuộc 左tả 右hữu 供cung 給cấp 庶thứ 得đắc 身thân 心tâm 安an 隱ẩn 。 成thành 辦biện 道Đạo 業nghiệp 。 此thử 族tộc 親thân 眷quyến 屬thuộc 所sở 以dĩ 為vi 外ngoại 護hộ 也dã 。

二nhị 種chủng 有hữu (# 出xuất 毘tỳ 婆bà 沙sa 論luận )#

【# 一nhất 實thật 物vật 有hữu 】# 謂vị 五ngũ 蘊uẩn 等đẳng 法pháp 成thành 身thân 即tức 是thị 實thật 有hữu 之chi 物vật 故cố 名danh 實thật 物vật 有hữu (# 五ngũ 蘊uẩn 者giả 色sắc 蘊uẩn 受thọ 蘊uẩn 想tưởng 蘊uẩn 行hành 蘊uẩn 識thức 蘊uẩn 也dã )# 。

【# 二nhị 施thi 設thiết 有hữu 】# 謂vị 世thế 間gian 之chi 人nhân 。 各các 各các 隨tùy 業nghiệp 。 受thọ 報báo 因nhân 假giả 父phụ 母mẫu 遺di 體thể 。 便tiện 即tức 施thi 設thiết 而nhi 有hữu 男nam 女nữ 之chi 名danh 故cố 名danh 施thi 設thiết 有hữu 。

二Nhị 種Chủng 病Bệnh (# 出Xuất 涅Niết 槃Bàn 經Kinh )#

【# 一nhất 身thân 病bệnh 】# 謂vị 身thân 因nhân 四tứ 大đại 毒độc 蛇xà 。 互hỗ 不bất 調điều 適thích 以dĩ 致trí 諸chư 病bệnh 所sở 生sanh 故cố 名danh 身thân 病bệnh (# 四tứ 大đại 者giả 地địa 大đại 水thủy 大đại 火hỏa 大đại 。 風phong 大đại 也dã 以dĩ 此thử 四tứ 者giả 遍biến 滿mãn 世thế 界giới 。 故cố 名danh 為vi 大đại 人nhân 。 攬lãm 外ngoại 之chi 四tứ 大đại 而nhi 成thành 。 內nội 四tứ 大đại 之chi 身thân 。 堅kiên 濕thấp 煖noãn 動động 之chi 性tánh 在tại 內nội 交giao 攻công 不bất 相tương 和hòa 順thuận 。 毒độc 害hại 如như 蛇xà 故cố 曰viết 四tứ 大đại 毒độc 蛇xà )# 。

【# 二nhị 心tâm 病bệnh 】# 謂vị 心tâm 體thể 靈linh 明minh 虛hư 圓viên 湛trạm 寂tịch 其kỳ 或hoặc 歡hoan 喜hỷ 不bất 勝thắng 而nhi 致trí 踊dũng 躍dược 怯khiếp 懦# 無vô 勇dũng 而nhi 生sanh 恐khủng 怖bố 。 及cập 憂ưu 愁sầu 苦khổ 惱não 。 愚ngu 癡si 昏hôn 昧muội 由do 此thử 四tứ 者giả 撓nạo 動động 于vu 中trung 以dĩ 致trí 諸chư 病bệnh 所sở 生sanh 故cố 名danh 心tâm 病bệnh 。

二nhị 種chủng 病bệnh (# 出xuất 大đại 智Trí 度Độ 論luận )#

【# 一nhất 先tiên 世thế 行hành 業nghiệp 病bệnh 】# 謂vị 因nhân 先tiên 世thế 好hiếu 行hành 鞭tiên 杖trượng 拷khảo 掠lược 閉bế 繫hệ 種chủng 種chủng 惡ác 法pháp 惱não 害hại 眾chúng 生sanh 。 故cố 感cảm 今kim 世thế 多đa 病bệnh 是thị 名danh 先tiên 世thế 行hành 業nghiệp 病bệnh 。

【# 二nhị 現hiện 世thế 失thất 調điều 病bệnh 】# 謂vị 因nhân 冷lãnh 熱nhiệt 風phong 雨vũ 不bất 知tri 將tương 養dưỡng 其kỳ 身thân 及cập 飲ẩm 食thực 不bất 節tiết 。 臥ngọa 起khởi 無vô 常thường 。 以dĩ 是thị 事sự 故cố 。 得đắc 種chủng 種chủng 病bệnh 。 是thị 名danh 現hiện 世thế 失thất 調điều 病bệnh 。

二Nhị 種Chủng 死Tử (# 出Xuất 涅Niết 槃Bàn 經Kinh )#

【# 一nhất 命mạng 盡tận 死tử 】# 謂vị 天thiên 命mạng 當đương 盡tận 。 捨xả 所sở 受thọ 身thân 故cố 名danh 命mạng 盡tận 死tử 然nhiên 或hoặc 有hữu 命mạng 盡tận 非phi 是thị 福phước 盡tận 或hoặc 有hữu 福phước 盡tận 非phi 是thị 命mạng 盡tận 或hoặc 有hữu 福phước 命mạng 俱câu 盡tận 皆giai 為vi 命mạng 盡tận 死tử 也dã (# 福phước 謂vị 財tài 物vật 等đẳng )# 。

【# 二nhị 外ngoại 緣duyên 死tử 】# 謂vị 不bất 順thuận 天thiên 命mạng 以dĩ 喪táng 其kỳ 身thân 故cố 名danh 外ngoại 緣duyên 死tử 如như 非phi 分phần/phân 自tự 害hại 或hoặc 橫hoạnh/hoành 遭tao 他tha 人nhân 所sở 害hại 或hoặc 二nhị 人nhân 怒nộ 氣khí 相tương/tướng 加gia 自tự 他tha 俱câu 死tử 皆giai 為vi 外ngoại 緣duyên 死tử 也dã 。

二nhị 種chủng 布bố 施thí (# 出xuất 大đại 智Trí 度Độ 論luận )#

【# 一nhất 淨tịnh 施thí 】# 謂vị 布bố 施thí 時thời 不bất 求cầu 世thế 間gian 名danh 譽dự 福phước 利lợi 等đẳng 報báo 但đãn 為vi 出xuất 世thế 善thiện 根căn 。 及cập 資tư 助trợ 涅Niết 槃Bàn 之chi 因nhân 。 以dĩ 清thanh 淨tịnh 心tâm 。 而nhi 行hành 布bố 施thí 。 故cố 名danh 淨tịnh 施thí (# 梵Phạn 語ngữ 涅Niết 槃Bàn 華hoa 言ngôn 滅diệt 度độ )# 。

【# 二nhị 不bất 淨tịnh 施thí 】# 謂vị 以dĩ 妄vọng 心tâm 求cầu 於ư 福phước 報báo 而nhi 行hành 布bố 施thí 。 如như 般Bát 若Nhã 經Kinh 云vân 或hoặc 畏úy 失thất 財tài 故cố 施thí 與dữ 或hoặc 恐khủng 訶ha 罵mạ 故cố 施thí 與dữ 或hoặc 為vi 求cầu 勢thế 故cố 施thí 與dữ 如như 是thị 種chủng 種chủng 。 因nhân 緣duyên 與dữ 淨tịnh 相tương 違vi 是thị 名danh 不bất 淨tịnh 施thí 。

二Nhị 種Chủng 法Pháp 施Thí (# 出Xuất 般Bát 若Nhã 經Kinh )#

【# 一nhất 世thế 間gian 法Pháp 施thí 】# 謂vị 菩Bồ 薩Tát 雖tuy 為vì 諸chư 有hữu 情tình 。 宣tuyên 說thuyết 開khai 示thị 。 五ngũ 神thần 通thông 等đẳng 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 然nhiên 未vị 能năng 出xuất 離ly 世thế 間gian 。 故cố 名danh 世thế 間gian 法Pháp 施thí (# 五ngũ 神thần 通thông 者giả 一nhất 足túc 不bất 履lý 地địa 。 二nhị 知tri 人nhân 心tâm 命mạng 三tam 回hồi 眼nhãn 千thiên 里lý 四tứ 呼hô 名danh 即tức 至chí 五ngũ 石thạch 壁bích 無vô 碍# 也dã )# 。

【# 二nhị 出xuất 世thế 間gian 法Pháp 。 施thí 】# 謂vị 菩Bồ 薩Tát 為vì 諸chư 有hữu 情tình 。 宣tuyên 說thuyết 開khai 示thị 。 三tam 解giải 脫thoát 門môn 。 等đẳng 一nhất 切thiết 聖thánh 法Pháp 。 依y 此thử 而nhi 脩tu 即tức 得đắc 出xuất 離ly 世thế 間gian 。 故cố 名danh 出xuất 世thế 間gian 。 法Pháp 施thí (# 三tam 解giải 脫thoát 門môn 。 者giả 一nhất 空không 解giải 脫thoát 門môn 。 二nhị 無vô 相tướng 解giải 脫thoát 門môn 。 三tam 無vô 作tác 解giải 脫thoát 門môn 也dã )# 。

二nhị 種chủng 身thân 行hành 施thí (# 出xuất 大đại 智Trí 度Độ 論luận )#

【# 一nhất 生sanh 身thân 行hành 施thí 】# 謂vị 菩Bồ 薩Tát 以dĩ 父phụ 母mẫu 所sở 生sanh 。 之chi 身thân 能năng 以dĩ 一nhất 切thiết 寶bảo 。 物vật 及cập 以dĩ 身thân 命mạng 。 布bố 施thí 心tâm 不bất 恡lận 惜tích 是thị 名danh 生sanh 身thân 行hành 施thí 。

【# 二nhị 法Pháp 身thân 行hành 施thí 】# 謂vị 菩Bồ 薩Tát 捨xả 生sanh 身thân 已dĩ 得đắc 法Pháp 身thân 時thời 能năng 於ư 十thập 方phương 世thế 界giới 。 以dĩ 種chủng 種chủng 珍trân 寶bảo 。 衣y 服phục 飲ẩm 食thực 。 給cấp 施thí 一nhất 切thiết 。 眾chúng 生sanh 又hựu 能năng 一nhất 時thời 之chi 頃khoảnh 。 隨tùy 眾chúng 生sanh 音âm 聲thanh 普phổ 為vi 說thuyết 法Pháp 。 是thị 名danh 法Pháp 身thân 行hành 施thí 。

二nhị 種chủng 施thí (# 出xuất 法Pháp 界Giới 次thứ 第đệ )#

【# 一nhất 財tài 施thí 】# 財tài 施thí 者giả 謂vị 以dĩ 飲ẩm 食thực 衣y 服phục 。 田điền 宅trạch 珍trân 寶bảo 等đẳng 一nhất 切thiết 自tự 己kỷ 所sở 有hữu 。 資tư 身thân 之chi 具cụ 。 悉tất 能năng 施thí 與dữ 。 它# 人nhân 也dã 金kim 光quang 明minh 冣# 勝thắng 王vương 經Kinh 云vân 財tài 施thí 之chi 福phước 不bất 出xuất 三tam 界giới 唯duy 伏phục 貪tham 愛ái 但đãn 濟tế 一nhất 世thế 之chi 貧bần 而nhi 不bất 能năng 令linh 其kỳ 。 得đắc 道Đạo 譬thí 如như 燈đăng 光quang 。 止chỉ 明minh 一nhất 室thất 是thị 也dã (# 三tam 界giới 者giả 欲dục 界giới 色sắc 界giới 無vô 色sắc 界giới 也dã )# 。

【# 二nhị 法Pháp 施thí 】# 法Pháp 施thí 者giả 謂vị 從tùng 諸chư 佛Phật 及cập 善Thiện 知Tri 識Thức 。 或hoặc 從tùng 經Kinh 卷quyển 聞văn 說thuyết 世thế 間gian 出xuất 世thế 間gian 善thiện 法Pháp 。 以dĩ 清thanh 淨tịnh 心tâm 。 為vì 人nhân 演diễn 說thuyết 。 也dã 金kim 光quang 明minh 冣# 勝thắng 王vương 經Kinh 云vân 法Pháp 施thí 兼kiêm 利lợi 自tự 他tha 能năng 令linh 眾chúng 生sanh 。 出xuất 於ư 三tam 界giới 。 斷đoạn 諸chư 煩phiền 惱não 。 成thành 就tựu 慧tuệ 身thân 譬thí 如như 日nhật 光quang 。 徧biến 照chiếu 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。 是thị 也dã (# 世thế 間gian 法pháp 者giả 。 即tức 五Ngũ 戒Giới 十Thập 善Thiện 。 及cập 治trị 世thế 之chi 法pháp 也dã 出xuất 世thế 間gian 法Pháp 。 者giả 即tức 三tam 乘thừa 所sở 脩tu 四Tứ 諦Đế 六Lục 度Độ 等đẳng 法pháp 也dã )# 。

二nhị 戒giới (# 出xuất 華hoa 嚴nghiêm 孔khổng 目mục )#

【# 一nhất 性tánh 戒giới 】# 謂vị 殺sát 盜đạo 邪tà 淫dâm 妄vọng 語ngữ 。 此thử 四tứ 性tánh 自tự 是thị 戒giới 不bất 待đãi 佛Phật 制chế 人nhân 若nhược 持trì 之chi 即tức 得đắc 福phước 犯phạm 之chi 即tức 得đắc 罪tội 是thị 名danh 性tánh 戒giới 。

【# 二nhị 遮già 戒giới 】# 遮già 即tức 遮già 止chỉ 謂vị 飲ẩm 酒tửu 多đa 有hữu 過quá 失thất 能năng 犯phạm 諸chư 戒giới 是thị 故cố 佛Phật 特đặc 遮già 止chỉ 令linh 不bất 毀hủy 犯phạm 乃nãi 能năng 守thủ 護hộ 餘dư 之chi 律luật 儀nghi 是thị 名danh 遮già 戒giới 。

二nhị 戒giới (# 出xuất 毘tỳ 婆bà 沙sa 論luận )#

【# 一nhất 道đạo 共cộng 戒giới 】# 謂vị 於ư 見kiến 道đạo 脩tu 道Đạo 位vị 中trung 不bất 作tác 意ý 持trì 自tự 然nhiên 不bất 犯phạm 戒giới 與dữ 道đạo 俱câu 發phát 是thị 名danh 道đạo 共cộng 戒giới 此thử 戒giới 既ký 是thị 初sơ 果quả 二nhị 果quả 三tam 果quả 所sở 得đắc 即tức 是thị 無vô 漏lậu 戒giới 。 也dã (# 見kiến 道đạo 即tức 初sơ 果quả 脩tu 道Đạo 即tức 二nhị 果quả 三tam 果quả 也dã 無vô 漏lậu 者giả 不bất 漏lậu 落lạc 三tam 界giới 生sanh 死tử 也dã )# 。

【# 二nhị 定định 共cộng 戒giới 】# 謂vị 發phát 得đắc 初sơ 禪thiền 二nhị 禪thiền 三tam 禪thiền 四tứ 禪thiền 天thiên 定định 之chi 時thời 不bất 作tác 意ý 持trì 自tự 然nhiên 不bất 犯phạm 戒giới 與dữ 定định 俱câu 發phát 是thị 名danh 定định 共cộng 戒giới 此thử 戒giới 斷đoạn 惑hoặc 未vị 盡tận 未vị 出xuất 生sanh 死tử 即tức 是thị 有hữu 漏lậu 戒giới 也dã 。

二Nhị 戒Giới (# 出Xuất 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 疏Sớ/sơ )#

【# 一nhất 隨tùy 相tương/tướng 戒giới 】# 隨tùy 即tức 隨tùy 順thuận 相tương/tướng 即tức 形hình 相tướng 謂vị 依y 如Như 來Lai 教giáo 染nhiễm 衣y 出xuất 家gia 乞khất 食thực 自tự 活hoạt 。 不bất 犯phạm 威uy 儀nghi 。 是thị 名danh 隨tùy 相tương/tướng 戒giới 。

【# 二nhị 離ly 相tương/tướng 戒giới 】# 離ly 即tức 遠viễn 離ly 謂vị 持trì 戒giới 之chi 人nhân 。 心tâm 無vô 所sở 著trước 。 則tắc 一nhất 切thiết 戒giới 猶do 如như 虛hư 空không 。 了liễu 無vô 持trì 犯phạm 之chi 相tướng 是thị 名danh 離ly 相tương/tướng 戒giới 。

二Nhị 戒Giới (# 出Xuất 涅Niết 槃Bàn 經Kinh )#

【# 一nhất 性tánh 重trọng 戒giới 】# 謂vị 殺sát 盜đạo [婬-壬+(工/山)]# 妄vọng 皆giai 性tánh 業nghiệp 也dã 不bất 待đãi 佛Phật 制chế 持trì 而nhi 不bất 犯phạm 性tánh 自tự 是thị 善thiện 犯phạm 而nhi 不bất 持trì 性tánh 自tự 是thị 罪tội 若nhược 犯phạm 之chi 者giả 其kỳ 罪tội 極cực 重trọng 是thị 名danh 性tánh 重trọng 戒giới 。

【# 二nhị 息tức 世thế 譏cơ 嫌hiềm 戒giới 】# 謂vị 佛Phật 所sở 制chế 出xuất 家gia 之chi 人nhân 。 凡phàm 世thế 間gian 治trị 生sanh 產sản 業nghiệp 及cập 一nhất 切thiết 非phi 道đạo 所sở 宜nghi 之chi 事sự 皆giai 不bất 應ưng 為vi 。 以dĩ 止chỉ 世thế 人nhân 之chi 所sở 譏cơ 誚tiếu 嫌hiềm 疑nghi 是thị 名danh 息tức 世thế 譏cơ 嫌hiềm 戒giới 。

二Nhị 戒Giới (# 出Xuất 涅Niết 槃Bàn 經Kinh )#

【# 一nhất 威uy 儀nghi 戒giới 】# 威uy 儀nghi 戒giới 者giả 謂vị 受thọ 戒giới 已dĩ 惟duy 務vụ 脩tu 飾sức 容dung 止chỉ 誑cuống 惑hoặc 於ư 世thế 。 盖# 由do 好hảo/hiếu 求cầu 名danh 利lợi 欲dục 人nhân 恭cung 敬kính 者giả 也dã 。

【# 二nhị 從tùng 戒giới 戒giới 】# 從tùng 戒giới 戒giới 者giả 謂vị 崸# 從tùng 佛Phật 制chế 清thanh 淨tịnh 三tam 業nghiệp 。 盖# 其kỳ 內nội 外ngoại 相tướng 稱xưng 不bất 為vi 世thế 事sự 但đãn 求cầu 真chân 實thật 利lợi 益ích 不bất 要yếu 虛hư 譽dự 者giả 也dã (# 三tam 業nghiệp 者giả 身thân 業nghiệp 口khẩu 業nghiệp 。 意ý 業nghiệp 也dã )# 。

出xuất 家gia 二nhị 戒giới (# 出xuất 天thiên 台thai 四tứ 教giáo 儀nghi 集tập 註chú )#

【# 一nhất 十thập 戒giới 】# 謂vị 一nhất 不bất 殺sát 二nhị 不bất 盜đạo 三tam 不bất [婬-壬+(工/山)]# 四tứ 不bất 妄vọng 語ngữ 五ngũ 不bất 飲ẩm 酒tửu 六lục 不bất 坐tọa 高cao 廣quảng 大đại 牀sàng 七thất 不bất 著trước 花hoa 鬘man 衣y 八bát 不bất 觀quán 聽thính 歌ca 舞vũ 九cửu 手thủ 不bất 捉tróc 金kim 銀ngân 財tài 寶bảo 。 十thập 不bất 過quá 中trung 食thực 。 此thử 十thập 戒giới 是thị 初sơ 出xuất 家gia 沙Sa 彌Di 。 所sở 持trì 是thị 為vi 出xuất 家gia 。 十thập 戒giới (# 梵Phạn 語ngữ 沙Sa 彌Di 華hoa 言ngôn 息tức 慈từ 息tức 世thế 染nhiễm 之chi 情tình 慈từ 濟tế 羣quần 生sanh 也dã )# 。

【# 二nhị 具cụ 足túc 戒giới 】# 具cụ 足túc 戒giới 者giả 即tức 二nhị 百bách 五ngũ 十thập 戒giới 。 也dã 謂vị 波ba 羅la 夷di 法pháp 凡phàm 四tứ 條điều (# 梵Phạn 語ngữ 波ba 羅la 夷di 華hoa 言ngôn 極cực 惡ác )# 僧Tăng 伽già 婆bà 尸thi 沙sa 法pháp 凡phàm 一nhất 十thập 三tam 條điều (# 梵Phạn 語ngữ 僧Tăng 伽già 婆bà 尸thi 沙sa 華hoa 言ngôn 僧Tăng 殘tàn 謂vị 犯phạm 此thử 戒giới 如như 人nhân 被bị 他tha 斫chước 殘tàn 命mạng 雖tuy 未vị 盡tận 形hình 已dĩ 殘tàn 廢phế 故cố 也dã )# 不bất 定định 法pháp 凡phàm 二nhị 條điều (# 謂vị 比Bỉ 丘Khâu 犯phạm 非phi 法pháp 語ngữ 或hoặc 以dĩ 波ba 羅la 夷di 法pháp 治trị 之chi 或hoặc 以dĩ 僧Tăng 伽già 婆bà 尸thi 法pháp 治trị 之chi 或hoặc 以dĩ 波ba 逸dật 提đề 法pháp 治trị 之chi 故cố 名danh 不bất 定định 也dã )# 尼ni 薩tát 耆kỳ 波ba 逸dật 提đề 法pháp 凡phàm 三tam 十thập 條điều (# 梵Phạn 語ngữ 尼ni 薩tát 耆kỳ 華hoa 言ngôn 捨xả 謂vị 因nhân 財tài 物vật 等đẳng 犯phạm 貪tham 慢mạn 心tâm 令linh 捨xả 入nhập 僧Tăng 眾chúng 故cố 梵Phạn 語ngữ 波ba 逸dật 提đề 華hoa 言ngôn 墮đọa 謂vị 不bất 捨xả 當đương 墮đọa 地địa 獄ngục 。 也dã )# 波ba 逸dật 提đề 法pháp 凡phàm 九cửu 十thập 條điều 波ba 羅la 提đề 提đề 舍xá 尼ni 法pháp 凡phàm 四tứ 條điều (# 梵Phạn 語ngữ 波ba 羅la 提đề 提đề 舍xá 尼ni 華hoa 言ngôn 向hướng 彼bỉ 悔hối 僧Tăng 祇kỳ 律luật 云vân 此thử 罪tội 應ứng 對đối 眾chúng 發phát 露lộ 故cố 名danh 向hướng 彼bỉ 悔hối )# 眾chúng 學học 戒giới 法pháp 凡phàm 一nhất 百bách 條điều (# 此thử 等đẳng 戒giới 法pháp 令linh 比Bỉ 丘Khâu 眾chúng 。 皆giai 學học 故cố 名danh 眾chúng 學học 也dã )# 滅diệt 諍tranh 法pháp 凡phàm 七thất 條điều (# 謂vị 有hữu 諍tranh 事sự 起khởi 即tức 應ưng 除trừ 滅diệt 故cố 名danh 滅diệt 諍tranh 法pháp )# 此thử 二nhị 百bách 五ngũ 十thập 戒giới 。 是thị 出xuất 家gia 比Bỉ 丘Khâu 。 所sở 持trì 是thị 名danh 出xuất 家gia 。 具cụ 足túc 戒giới (# 梵Phạn 語ngữ 比Bỉ 丘Khâu 華hoa 言ngôn 乞khất 士sĩ )# 。

在tại 家gia 二nhị 戒giới (# 出xuất 毘tỳ 婆bà 沙sa 論luận )#

【# 一nhất 五Ngũ 戒Giới 】# 謂vị 不bất 殺sát 生sanh 。 不bất 偷thâu 盜đạo 不bất 邪tà [婬-壬+(工/山)]# 不bất 妄vọng 語ngữ 不bất 飲ẩm 酒tửu 此thử 五Ngũ 戒Giới 是thị 在tại 家gia 之chi 人nhân 。 所sở 持trì 故cố 名danh 在tại 家gia 五Ngũ 戒Giới 。

【# 二nhị 八bát 戒giới 】# 謂vị 五Ngũ 戒Giới 之chi 後hậu 更cánh 加gia 不bất 坐tọa 高cao 廣quảng 大đại 床sàng 。 不bất 著trước 花hoa 鬘man 瓔anh 珞lạc 。 不bất 習tập 歌ca 舞vũ 戲hí 樂lạc 。 此thử 八bát 戒giới 亦diệc 是thị 在tại 家gia 之chi 人nhân 。 所sở 持trì 故cố 名danh 在tại 家gia 八bát 戒giới 。

邪tà 正chánh 二nhị 戒giới (# 出xuất 天thiên 台thai 四tứ 教giáo 儀nghi 集tập 註chú )#

【# 一nhất 邪tà 戒giới 】# 謂vị 外ngoại 道đạo 之chi 人nhân 執chấp 邪tà 為vi 道đạo 非phi 因nhân 計kế 因nhân 自tự 計kế 前tiền 世thế 因nhân 從tùng 鷄kê 中trung 來lai 便tiện 即tức 獨độc 立lập 行hành 於ư 苦khổ 行hạnh 。 或hoặc 計kế 因nhân 從tùng 狗cẩu 中trung 來lai 。 便tiện 即tức 噉đạm 食thực 糞phẩn 穢uế 行hành 於ư 苦khổ 行hạnh 。 是thị 名danh 邪tà 戒giới 。

【# 二nhị 正chánh 戒giới 】# 謂vị 佛Phật 未vị 出xuất 世thế 。 時thời 輪Luân 王Vương 亦diệc 教giáo 人nhân 行hành 於ư 不bất 殺sát 不bất 盜đạo 。 等đẳng 十Thập 善Thiện 即tức 此thử 十Thập 善Thiện 戒Giới 。 法pháp 是thị 名danh 正chánh 戒giới (# 十Thập 善Thiện 者giả 不bất 殺sát 生sanh 不bất 偷thâu 盜đạo 不bất 邪tà [婬-壬+(工/山)]# 不bất 妄vọng 語ngữ 不bất 兩lưỡng 舌thiệt 不bất 惡ác 口khẩu 不bất 綺ỷ 語ngữ 不bất 貪tham 欲dục 不bất 瞋sân 恚khuể 不bất 邪tà 見kiến 也dã )# 。

二Nhị 持Trì (# 出Xuất 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 疏Sớ/sơ )#

【# 一nhất 止chỉ 持trì 】# 止chỉ 即tức 制chế 止chỉ 謂vị 止chỉ 身thân 口khẩu 令linh 不bất 殺sát 不bất 盜đạo 。 不bất 邪tà [婬-壬+(工/山)]# 不bất 妄vọng 語ngữ 等đẳng 是thị 名danh 止chỉ 持trì 。

【# 二nhị 作tác 持trì 】# 作tác 猶do 行hành 也dã 謂vị 既ký 不bất 殺sát 生sanh 又hựu 能năng 放phóng 生sanh 既ký 不bất 偷thâu 盜đạo 又hựu 能năng 布bố 施thí 既ký 不bất 邪tà [婬-壬+(工/山)]# 又hựu 能năng 恭cung 敬kính 既ký 不bất 妄vọng 語ngữ 又hựu 能năng 實thật 語ngữ 是thị 名danh 作tác 持trì 。

二nhị 種chủng 精tinh 進tấn (# 出xuất 法Pháp 界Giới 次thứ 第đệ )#

【# 一nhất 身thân 精tinh 進tấn 】# 謂vị 身thân 勤cần 脩tu 善thiện 法Pháp 晝trú 夜dạ 行hành 道Đạo 禮lễ 誦tụng 講giảng 說thuyết 勸khuyến 助trợ 開khai 化hóa 。 是thị 名danh 身thân 精tinh 進tấn (# 勸khuyến 助trợ 者giả 獎tưởng 勸khuyến 贊tán 助trợ 也dã 開khai 化hóa 者giả 說thuyết 法Pháp 開khai 導đạo 化hóa 度độ 於ư 人nhân 也dã )# 。

【# 二nhị 心tâm 精tinh 進tấn 】# 謂vị 心tâm 勤cần 行hành 善thiện 道Đạo 心tâm 心tâm 相tương 續tục 無vô 有hữu 間gian 歇hiết 是thị 名danh 心tâm 精tinh 進tấn 。

二nhị 種chủng 精tinh 進tấn 心tâm (# 出xuất 法pháp 華hoa 懺sám 儀nghi )#

謂vị 行hành 人nhân 熏huân 脩tu 懺sám 法pháp 即tức 當đương 剋khắc 取thủ 限hạn 期kỳ 破phá 諸chư 惑hoặc 障chướng 如như 脩tu 法Pháp 華Hoa 三Tam 昧Muội 。 以dĩ 三tam 七thất 日nhật 為vi 期kỳ 於ư 中trung 禮lễ 佛Phật 懺sám 悔hối 行hành 道Đạo 誦tụng 經Kinh 有hữu 事sự 有hữu 理lý 俱câu 當đương 精tinh 進tấn 故cố 有hữu 二nhị 種chủng 心tâm 。 也dã (# 梵Phạn 語ngữ 三tam 昧muội 華hoa 言ngôn 正chánh 定định 三tam 七thất 日nhật 二nhị 十thập 一nhất 日nhật 也dã )# 。

【# 一nhất 事sự 中trung 脩tu 忍nhẫn 精tinh 進tấn 】# 謂vị 行hành 人nhân 於ư 道đạo 塲# 三tam 七thất 日nhật 中trung 。 行hành 儀nghi 純thuần 備bị 當đương 禮lễ 佛Phật 時thời 一nhất 心tâm 虔kiền 懇khẩn 觀quán 想tưởng 金kim 容dung 端đoan 嚴nghiêm 殊thù 妙diệu 。 儼nghiễm 然nhiên 在tại 目mục 心tâm 不bất 異dị 緣duyên 乃nãi 至chí 懺sám 悔hối 行hành 道Đạo 誦tụng 經Kinh 坐tọa 禪thiền 。 悉tất 皆giai 一nhất 心tâm 令linh 與dữ 行hành 法pháp 相tướng 應ưng 無vô 有hữu 懈giải 怠đãi 。 是thị 名danh 事sự 中trung 脩tu 。 一nhất 心tâm 精tinh 進tấn 。

【# 二nhị 理lý 中trung 脩tu 一nhất 心tâm 精tinh 進tấn 。 】# 謂vị 行hành 人nhân 初sơ 入nhập 道đạo 塲# 乃nãi 至chí 三tam 七thất 日nhật 。 滿mãn 於ư 其kỳ 中trung 間gian 。 所sở 作tác 行hành 儀nghi 常thường 當đương 照chiếu 了liễu 一nhất 心tâm 寂tịch 靜tĩnh 。 如như 禮lễ 佛Phật 時thời 即tức 知tri 能năng 禮lễ 所sở 禮lễ 本bổn 性tánh 空không 寂tịch 。 雖tuy 曰viết 空không 寂tịch 而nhi 自tự 然nhiên 感cảm 應ứng 道đạo 交giao 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 盖# 由do 理lý 體thể 平bình 等đẳng 生sanh 佛Phật 不bất 二nhị 雖tuy 無vô 能năng 禮lễ 之chi 人nhân 而nhi 有hữu 我ngã 身thân 禮lễ 諸chư 佛Phật 前tiền 雖tuy 無vô 所sở 禮lễ 之chi 佛Phật 而nhi 有hữu 諸chư 佛Phật 隨tùy 心tâm 顯hiển 現hiện 如như 是thị 念niệm 念niệm 。 無vô 有hữu 懈giải 怠đãi 。 是thị 名danh 理lý 中trung 脩tu 一nhất 心tâm 精tinh 進tấn 。 (# 生sanh 佛Phật 者giả 眾chúng 生sanh 諸chư 佛Phật 也dã )# 。

二nhị 種chủng 忍nhẫn 辱nhục (# 出xuất 大đại 智Trí 度Độ 論luận )#

【# 一nhất 非phi 眾chúng 生sanh 數số 忍nhẫn 辱nhục 】# 謂vị 菩Bồ 薩Tát 若nhược 遇ngộ 風phong 寒hàn 冷lãnh 熱nhiệt 。 水thủy 雨vũ 等đẳng 無vô 情tình 之chi 物vật 惱não 害hại 之chi 時thời 安an 然nhiên 忍nhẫn 受thọ 初sơ 不bất 瞋sân 恚khuể 是thị 名danh 非phi 眾chúng 生sanh 數số 忍nhẫn 辱nhục 。

【# 二nhị 眾chúng 生sanh 數số 忍nhẫn 辱nhục 】# 謂vị 菩Bồ 薩Tát 若nhược 遇ngộ 有hữu 情tình 眾chúng 生sanh 加gia 惡ác 於ư 我ngã 。 亦diệc 能năng 忍nhẫn 受thọ 略lược 不bất 瞋sân 恨hận 是thị 名danh 眾chúng 生sanh 數số 忍nhẫn 辱nhục 。

二nhị 種chủng 分phân 別biệt 真chân 偽ngụy 。 禪thiền 相tương/tướng (# 出xuất 脩tu 習tập 止Chỉ 觀Quán 坐tọa 禪thiền 法Pháp 要yếu )#

【# 一nhất 辨biện 邪tà 偽ngụy 禪thiền 發phát 相tương/tướng 】# 謂vị 脩tu 禪thiền 之chi 人nhân 於ư 禪thiền 定định 中trung 。 或hoặc 覺giác 自tự 身thân 如như 縛phược 如như 壓áp 或hoặc 時thời 身thân 輕khinh 欲dục 飛phi 或hoặc 歡hoan 喜hỷ 躁táo 動động 憂ưu 愁sầu 悲bi 思tư 如như 是thị 種chủng 種chủng 。 邪tà 偽ngụy 之chi 相tướng 與dữ 禪thiền 俱câu 發phát 心tâm 若nhược 愛ái 著trước 即tức 與dữ 鬼quỷ 法pháp 相tướng 應ưng 多đa 失thất 心tâm 顛điên 狂cuồng 是thị 故cố 脩tu 禪thiền 定định 者giả 於ư 此thử 諸chư 相tướng 即tức 當đương 一nhất 心tâm 寂tịch 靜tĩnh 。 辨biện 其kỳ 邪tà 偽ngụy 知tri 彼bỉ 虛hư 誑cuống 不bất 愛ái 不bất 著trước 則tắc 自tự 然nhiên 滅diệt 謝tạ 是thị 為vi 辨biện 邪tà 偽ngụy 禪thiền 發phát 相tương/tướng 。

【# 二nhị 辨biện 真chân 正chánh 禪thiền 發phát 相tương/tướng 】# 謂vị 脩tu 禪thiền 之chi 人nhân 於ư 禪thiền 定định 中trung 。 端đoan 心tâm 正chánh 念niệm 。 離ly 諸chư 昬# 散tán 但đãn 覺giác 身thân 心tâm 安an 隱ẩn 。 泯mẫn 然nhiên 虛hư 豁hoát 空không 明minh 清thanh 淨tịnh 寂tịch 靜tĩnh 。 無vô 為vi 而nhi 與dữ 正chánh 定định 相tương 應ứng 如như 前tiền 所sở 說thuyết 。 一nhất 切thiết 邪tà 偽ngụy 之chi 相tướng 了liễu 無vô 所sở 見kiến 。 是thị 為vi 辨biện 真chân 正chánh 禪thiền 發phát 相tương/tướng 。

二nhị 種chủng 寂tịch 靜tĩnh (# 出xuất 釋Thích 氏thị 要yếu 覽lãm )#

【# 一nhất 身thân 寂tịch 靜tĩnh 】# 謂vị 捨xả 家gia 恩ân 愛ái 及cập 眾chúng 緣duyên 務vụ 閑nhàn 居cư 靜tĩnh 處xứ 。 遠viễn 離ly 憒hội 閙náo 。 身thân 諸chư 惡ác 行hành 一nhất 切thiết 不bất 作tác 。 是thị 名danh 身thân 寂tịch 靜tĩnh 。

【# 二nhị 心tâm 寂tịch 靜tĩnh 】# 謂vị 於ư 貪tham 瞋sân 癡si 等đẳng 。 悉tất 皆giai 遠viễn 離ly 。 脩tu 習tập 禪thiền 定định 無vô 有hữu 散tán 亂loạn 。 意ý 諸chư 惡ác 行hành 一nhất 切thiết 不bất 作tác 。 是thị 名danh 心tâm 寂tịch 靜tĩnh 。

二nhị 種chủng 願nguyện (# 出xuất 大đại 智Trí 度Độ 論luận )#

【# 一nhất 可khả 得đắc 願nguyện 】# 謂vị 脩tu 福phước 可khả 得đắc 人nhân 天thiên 中trung 生sanh 脩tu 戒giới 定định 慧tuệ 可khả 得đắc 阿A 羅La 漢Hán 。 乃nãi 至chí 佛Phật 果Quả 是thị 名danh 可khả 得đắc 願nguyện (# 梵Phạn 語ngữ 阿A 羅La 漢Hán 華hoa 言ngôn 無Vô 學Học )# 。

【# 二nhị 不bất 可khả 得đắc 願nguyện 】# 謂vị 人nhân 以dĩ 己kỷ 智trí 力lực 而nhi 欲dục 籌trù 量lượng 虛hư 空không 盡tận 其kỳ 邊biên 際tế 。 終chung 不bất 可khả 得đắc 。 是thị 名danh 不bất 可khả 得đắc 願nguyện 。

二Nhị 種Chủng 脩Tu 行Hành (# 出Xuất 涅Niết 槃Bàn 經Kinh )#

【# 一nhất 真chân 實thật 脩tu 行hành 】# 謂vị 依y 佛Phật 所sở 說thuyết 能năng 知tri 涅Niết 槃Bàn 佛Phật 性tánh 等đẳng 相tương/tướng 而nhi 脩tu 諸chư 行hành 是thị 名danh 真chân 實thật 。 脩tu 行hành (# 梵Phạn 語ngữ 涅Niết 槃Bàn 華hoa 言ngôn 滅diệt 度độ )# 。

【# 二nhị 不bất 實thật 脩tu 行hành 】# 謂vị 不bất 知tri 涅Niết 槃Bàn 佛Phật 性tánh 等đẳng 相tương/tướng 而nhi 脩tu 諸chư 行hành 是thị 名danh 不bất 實thật 脩tu 行hành 。

二nhị 因nhân 緣duyên 發phát 起khởi 正chánh 見kiến (# 出xuất 大đại 智Trí 度Độ 論luận )#

【# 一nhất 外ngoại 聞văn 正Chánh 法Pháp 】# 謂vị 眾chúng 生sanh 雖tuy 具cụ 正chánh 念niệm 必tất 從tùng 智trí 人nhân 聞văn 說thuyết 正Chánh 法Pháp 。 然nhiên 後hậu 正chánh 見kiến 始thỉ 得đắc 開khai 發phát 譬thí 如như 穀cốc 麥mạch 內nội 具cụ 種chủng 子tử 外ngoại 滋tư 雨vũ 澤trạch 然nhiên 後hậu 其kỳ 芽nha 始thỉ 得đắc 生sanh 起khởi 是thị 故cố 若nhược 欲dục 正chánh 見kiến 開khai 明minh 必tất 湏# 外ngoại 聞văn 正Chánh 法Pháp 。

【# 二nhị 內nội 有hữu 正chánh 念niệm 】# 謂vị 眾chúng 生sanh 雖tuy 聞văn 正Chánh 法Pháp 發phát 起khởi 正chánh 見kiến 實thật 由do 內nội 心tâm 正chánh 念niệm 本bổn 具cụ 譬thí 如như 洪hồng 鍾chung 雖tuy 待đãi 人nhân 扣khấu 聲thanh 非phi 外ngoại 有hữu 是thị 故cố 若nhược 欲dục 正chánh 見kiến 開khai 發phát 必tất 湏# 內nội 有hữu 正chánh 念niệm 。

二nhị 種chủng 心tâm (# 出xuất 地địa 持trì 經Kinh )#

【# 一nhất 安an 隱ẩn 心tâm 】# 謂vị 菩Bồ 薩Tát 為vì 諸chư 眾chúng 生sanh 。 造tạo 諸chư 惑hoặc 業nghiệp 而nhi 受thọ 生sanh 死tử 。 逼bức 迫bách 之chi 苦khổ 沉trầm 溺nịch 惡ác 道đạo 即tức 為vi 種chủng 種chủng 開khai 示thị 。 除trừ 不bất 善thiện 法pháp 。 置trí 之chi 善thiện 處xứ 令linh 彼bỉ 之chi 心tâm 各các 獲hoạch 安an 隱ẩn 也dã 。

【# 二nhị 快khoái 樂lạc 心tâm 】# 謂vị 菩Bồ 薩Tát 為vì 諸chư 眾chúng 生sanh 。 貧bần 乏phạp 困khốn 苦khổ 無vô 所sở 依y 怙hộ 。 即tức 起khởi 大đại 慈từ 之chi 心tâm 。 利lợi 濟tế 攝nhiếp 受thọ 平bình 等đẳng 饒nhiêu 益ích 。 令linh 彼bỉ 之chi 心tâm 各các 得đắc 快khoái 樂lạc 也dã 。

意ý 業nghiệp 有hữu 二nhị 種chủng 心tâm 。 (# 出xuất 大Đại 乘Thừa 理lý 趣thú 。 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 經Kinh )#

意ý 業nghiệp 者giả 意ý 根căn 所sở 起khởi 之chi 業nghiệp 也dã 謂vị 脩tu 行hành 之chi 人nhân 。 於ư 布bố 施thí 持trì 戒giới 。 忍nhẫn 辱nhục 禪thiền 定định 。 智trí 慧tuệ 等đẳng 五ngũ 度độ 非phi 精tinh 進tấn 力lực 不bất 能năng 成thành 就tựu 。 身thân 口khẩu 意ý 三tam 。 善thiện 業nghiệp 亦diệc 由do 精tinh 進tấn 力lực 方phương 得đắc 發phát 生sanh 然nhiên 三tam 業nghiệp 之chi 中trung 意ý 業nghiệp 冣# 勝thắng 故cố 有hữu 二nhị 種chủng 心tâm 也dã 。

【# 一nhất 精tinh 進tấn 心tâm 】# 謂vị 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 脩tu 習tập 善thiện 業nghiệp 晝trú 夜dạ 禪thiền 誦tụng 不bất 令linh 放phóng 捨xả 遠viễn 離ly 一nhất 切thiết 。 懈giải 怠đãi 心tâm 也dã 。

【# 二nhị 退thoái 轉chuyển 心tâm 】# 謂vị 於ư 諸chư 善thiện 法Pháp 。 不bất 能năng 進tiến 脩tu 或hoặc 暫tạm 時thời 發phát 心tâm 脩tu 行hành 輙triếp 生sanh 退thoái 屈khuất 則tắc 不bất 能năng 到đáo 於ư 。 涅Niết 槃Bàn 彼bỉ 岸ngạn 也dã 。

二nhị 種chủng 懺sám 悔hối (# 出xuất 補bổ 助trợ 儀nghi 并tinh 天thiên 台thai 四tứ 教giáo 儀nghi )#

梵Phạn 語ngữ 懺sám 摩ma 華hoa 言ngôn 悔hối 過quá 華hoa 梵Phạm 兼kiêm 舉cử 故cố 名danh 懺sám 悔hối 又hựu 懺sám 名danh 脩tu 來lai 悔hối 名danh 改cải 往vãng 謂vị 脩tu 未vị 來lai 之chi 善thiện 果quả 改cải 已dĩ 往vãng 之chi 惡ác 因nhân 也dã 。

【# 一nhất 事sự 懺sám 悔hối 】# 事sự 即tức 事sự 儀nghi 謂vị 身thân 則tắc 禮lễ 拜bái 瞻chiêm 敬kính 口khẩu 則tắc 稱xưng 唱xướng 讚tán 誦tụng 意ý 則tắc 存tồn 想tưởng 聖thánh 容dung 三tam 業nghiệp 殷ân 勤cần 求cầu 哀ai 懺sám 悔hối 。 過quá 去khứ 見kiến 在tại 所sở 作tác 罪tội 業nghiệp 。 一nhất 依y 事sự 儀nghi 是thị 名danh 事sự 懺sám 悔hối 。

【# 二nhị 理lý 懺sám 悔hối 】# 理lý 即tức 理lý 性tánh 謂vị 過quá 現hiện 所sở 作tác 一nhất 切thiết 。 罪tội 業nghiệp 皆giai 從tùng 心tâm 起khởi 若nhược 了liễu 自tự 心tâm 本bổn 性tánh 空không 寂tịch 。 則tắc 一nhất 切thiết 罪tội 相tương/tướng 亦diệc 皆giai 空không 寂tịch 。 是thị 名danh 理lý 懺sám 悔hối 。

二Nhị 種Chủng 白Bạch 法Pháp (# 出Xuất 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 隨Tùy 疏Sớ/sơ 演Diễn 義Nghĩa 鈔Sao )#

白bạch 法Pháp 者giả 白bạch 淨tịnh 之chi 法Pháp 。 也dã 地địa 獄ngục 等đẳng 法pháp 名danh 為vi 黑hắc 法pháp 人nhân 天thiên 等đẳng 法pháp 名danh 為vi 白bạch 法Pháp 光quang 明minh 文văn 句cú 云vân 白bạch 法Pháp 湏# 尚thượng 黑hắc 法pháp 湏# 捨xả 是thị 也dã 。

【# 一nhất 慚tàm 白bạch 法Pháp 】# 謂vị 內nội 自tự 羞tu 慙tàm 不bất 敢cảm 作tác 惡ác 脩tu 習tập 善thiện 法Pháp 止chỉ 息tức 惡ác 行hành 是thị 名danh 慚tàm 白bạch 法Pháp 。

【# 二nhị 愧quý 白bạch 法Pháp 】# 謂vị 內nội 自tự 惶hoàng 愧quý 發phát 露lộ 罪tội 瑕hà 更cánh 不bất 敢cảm 作tác 。 脩tu 習tập 善thiện 法Pháp 止chỉ 息tức 惡ác 行hành 是thị 名danh 愧quý 白bạch 法Pháp 。

二nhị 種chủng 勸khuyến 請thỉnh (# 出xuất 大đại 智Trí 度Độ 論luận )#

【# 一nhất 佛Phật 初sơ 成thành 道Đạo 勸khuyến 請thỉnh 轉chuyển 法Pháp 輪luân 。 】# 謂vị 佛Phật 初sơ 成thành 道Đạo 時thời 。 菩Bồ 薩Tát 勸khuyến 請thỉnh 。 言ngôn 我ngã 某mỗ 甲giáp 請thỉnh 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 為vi 眾chúng 生sanh 轉chuyển 法Pháp 輪luân 度độ 脫thoát 一nhất 切thiết 。 是thị 名danh 勸khuyến 請thỉnh 轉chuyển 法Pháp 輪luân 。 (# 某mỗ 甲giáp 者giả 稱xưng 自tự 己kỷ 名danh 也dã )# 。

【# 二nhị 佛Phật 欲dục 入nhập 滅diệt 勸khuyến 請thỉnh 住trụ 世thế 】# 謂vị 佛Phật 欲dục 捨xả 壽thọ 命mạng 入nhập 涅Niết 槃Bàn 時thời 。 菩Bồ 薩Tát 勸khuyến 請thỉnh 。 言ngôn 我ngã 某mỗ 甲giáp 請thỉnh 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 久cửu 住trụ 世thế 間gian 。 無vô 央ương 數số 刦# 度độ 脫thoát 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 是thị 名danh 勸khuyến 請thỉnh 住trụ 世thế (# 刦# 梵Phạn 語ngữ 具cụ 云vân 刦# 波ba 華hoa 言ngôn 分phân 別biệt 時thời 節tiết )# 。

二Nhị 種Chủng 資Tư 糧Lương 。 (# 出Xuất 寶Bảo 積Tích 經Kinh )#

資tư 即tức 資tư 助trợ 糧lương 即tức 糧lương 食thực 如như 人nhân 欲dục 涉thiệp 遠viễn 道đạo 必tất 假giả 糧lương 食thực 以dĩ 為vi 資tư 助trợ 盖# 譬thí 菩Bồ 薩Tát 脩tu 行hành 欲dục 證chứng 佛Phật 果Quả 必tất 藉tạ 福phước 智trí 二nhị 法pháp 以dĩ 為vi 資tư 助trợ 故cố 名danh 資tư 粮# 也dã 。

【# 一nhất 福phước 德đức 資tư 粮# 。 】# 謂vị 布bố 施thí 持trì 戒giới 等đẳng 。 所sở 作tác 善thiện 因nhân 乃nãi 至chí 具cụ 足túc 。 脩tu 習tập 一nhất 切thiết 佛Phật 法Pháp 。 是thị 名danh 福phước 德đức 資tư 糧lương 。

【# 二nhị 智trí 德đức 資tư 粮# 】# 謂vị 脩tu 習tập 正chánh 觀quán 心tâm 無vô 雜tạp 亂loạn 勤cần 求cầu 妙diệu 智trí 無vô 暫tạm 休hưu 息tức 。 乃nãi 至chí 具cụ 足túc 。 脩tu 習tập 一nhất 切thiết 佛Phật 法Pháp 。 是thị 名danh 智trí 德đức 資tư 粮# 。

二nhị 種chủng 供cúng 養dường (# 出xuất 普Phổ 賢Hiền 行hạnh 願nguyện 品phẩm )#

【# 一nhất 財tài 供cúng 養dường 】# 經Kinh 云vân 所sở 有hữu 十thập 方phương 。 一nhất 切thiết 佛Phật 剎sát 。 極cực 微vi 塵trần 數số 。 中trung 一nhất 一nhất 各các 有hữu 。 一nhất 切thiết 世thế 界giới 。 極cực 微vi 塵trần 數số 佛Phật 。 一nhất 一nhất 佛Phật 所sở 。 各các 有hữu 菩Bồ 薩Tát 。 海hải 會hội 圍vi 繞nhiễu 我ngã 以dĩ 普Phổ 賢Hiền 。 行hạnh 願nguyện 力lực 故cố 。 悉tất 以dĩ 上thượng 妙diệu 。 諸chư 供cúng 養dường 具cụ 。 而nhi 為vi 供cúng 養dường 。 所sở 謂vị 華hoa 鬘man 音âm 樂nhạc 傘tản 盖# 衣y 服phục 及cập 燒thiêu 種chủng 種chủng 香hương 。 然nhiên 種chủng 種chủng 燈đăng 。 一nhất 一nhất 如như 湏# 彌di 山sơn 以dĩ 如như 是thị 等đẳng 。 諸chư 供cúng 養dường 具cụ 。 常thường 為vi 供cúng 養dường 。 是thị 名danh 財tài 供cúng 養dường (# 梵Phạn 語ngữ 湏# 彌di 華hoa 言ngôn 妙diệu 高cao )# 。

【# 二nhị 法pháp 供cúng 養dường 】# 經Kinh 云vân 諸chư 供cúng 養dường 中trung 。 法pháp 供cúng 養dường 冣# 所sở 謂vị 如như 說thuyết 脩tu 行hành 供cúng 養dường 利lợi 益ích 眾chúng 生sanh 供cúng 養dường 。 攝nhiếp 受thọ 眾chúng 生sanh 供cúng 養dường 。 代đại 眾chúng 生sanh 苦khổ 供cúng 養dường 。 勤cần 脩tu 善thiện 根căn 供cúng 養dường 不bất 捨xả 菩Bồ 薩Tát 業nghiệp 供cúng 養dường 。 不bất 離ly 菩Bồ 提Đề 心tâm 供cúng 養dường 。 以dĩ 前tiền 財tài 供cúng 養dường 無vô 量lượng 。 功công 德đức 比tỉ 今kim 供cúng 養dường 一nhất 念niệm 功công 德đức 。 百bách 分phần 不bất 及cập 一nhất 。 是thị 名danh 法Pháp 供cúng 養dường 。 (# 利lợi 益ích 眾chúng 生sanh 。 攝nhiếp 受thọ 眾chúng 生sanh 。 名danh 法Pháp 供cúng 養dường 者giả 。 必tất 因nhân 說thuyết 法Pháp 方phương 能năng 利lợi 益ích 攝nhiếp 受thọ 即tức 是thị 以dĩ 法Pháp 供cúng 養dường 。 如Như 來Lai 也dã 代đại 眾chúng 生sanh 苦khổ 名danh 法Pháp 供cúng 養dường 者giả 。 因nhân 發phát 大đại 悲bi 之chi 心tâm 。 方phương 能năng 代đại 眾chúng 生sanh 苦khổ 亦diệc 是thị 以dĩ 法Pháp 供cúng 養dường 。 如Như 來Lai 也dã 勤cần 脩tu 善thiện 根căn 即tức 是thị 勤cần 修tu 善thiện 法Pháp 。 也dã 菩Bồ 薩Tát 業nghiệp 者giả 即tức 菩Bồ 薩Tát 所sở 脩tu 之chi 法pháp 也dã )# 。

二nhị 善thiện (# 出xuất 大đại 智Trí 度Độ 論luận )#

【# 一nhất 未vị 生sanh 善thiện 】# 謂vị 戒giới 定định 慧tuệ 等đẳng 。 諸chư 善thiện 之chi 法Pháp 。 未vị 曾tằng 脩tu 習tập 是thị 名danh 未vị 生sanh 善thiện 善thiện 若nhược 未vị 生sanh 當đương 勤cần 脩tu 習tập 令linh 其kỳ 得đắc 生sanh 也dã 。

【# 二nhị 已dĩ 生sanh 善thiện 】# 謂vị 戒giới 定định 慧tuệ 等đẳng 。 諸chư 善thiện 之chi 法Pháp 。 已dĩ 曾tằng 脩tu 習tập 名danh 已dĩ 生sanh 善thiện 善thiện 若nhược 已dĩ 生sanh 當đương 勤cần 脩tu 習tập 令linh 其kỳ 增tăng 長trưởng 也dã 。

二nhị 種chủng 福phước 田điền 。 (# 出xuất 大đại 智Trí 度Độ 論luận )#

論luận 云vân 施thí 主chủ 有hữu 二nhị 種chủng 一nhất 者giả 貧bần 二nhị 者giả 富phú 皆giai 能năng 於ư 三Tam 寶Bảo 中trung 。 種chủng 福phước 故cố 名danh 二nhị 種chủng 福phước 田điền 。 (# 三Tam 寶Bảo 者giả 佛Phật 寶bảo 法Pháp 寶bảo 僧Tăng 寶bảo 也dã )# 。

【# 一nhất 貧bần 福phước 田điền 】# 謂vị 貧bần 窮cùng 之chi 人nhân 。 雖tuy 無vô 財tài 物vật 供cúng 養dường 若nhược 能năng 禮lễ 事sự 恭cung 敬kính 。 亦diệc 得đắc 福phước 報báo 是thị 名danh 貧bần 福phước 田điền 。

【# 二nhị 富phú 福phước 田điền 】# 謂vị 富phú 貴quý 之chi 人nhân 。 既ký 能năng 禮lễ 事sự 恭cung 敬kính 。 又hựu 以dĩ 財tài 物vật 供cúng 養dường 而nhi 得đắc 福phước 報báo 。 是thị 名danh 富phú 福phước 田điền 。

二Nhị 種Chủng 福Phước 田Điền 。 (# 出Xuất 大Đại 方Phương 便Tiện 佛Phật 報Báo 恩Ân 經Kinh )#

田điền 以dĩ 生sanh 長trưởng 為vi 義nghĩa 謂vị 人nhân 於ư 應ưng 供cúng 養dường 者giả 。 而nhi 供cúng 養dường 之chi 。 則tắc 能năng 獲hoạch 諸chư 福phước 報báo 如như 農nông 服phục 力lực 田điền 畒# 而nhi 有hữu 秋thu 成thành 之chi 利lợi 故cố 名danh 福phước 田điền 。

【# 一nhất 有hữu 作tác 福phước 田điền 。 】# 謂vị 於ư 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 父phụ 母mẫu 師sư 長trưởng 。 之chi 所sở 生sanh 恭cung 敬kính 心tâm 。 脩tu 諸chư 供cúng 養dường 不bất 惟duy 得đắc 福phước 亦diệc 可khả 成thành 道Đạo 若nhược 有hữu 冀ký 望vọng 福phước 報báo 之chi 心tâm 乃nãi 是thị 有hữu 為vi 而nhi 作tác 故cố 名danh 。 有hữu 作tác 福phước 田điền 。

【# 二nhị 無vô 作tác 福phước 田điền 。 】# 謂vị 於ư 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 父phụ 母mẫu 師sư 長trưởng 。 之chi 所sở 生sanh 恭cung 敬kính 心tâm 。 脩tu 諸chư 供cúng 養dường 不bất 惟duy 得đắc 福phước 亦diệc 可khả 成thành 道Đạo 若nhược 無vô 冀ký 望vọng 福phước 報báo 之chi 心tâm 乃nãi 是thị 無vô 為vi 而nhi 作tác 故cố 名danh 。 無vô 作tác 福phước 田điền 。

二Nhị 利Lợi (# 出Xuất 金Kim 剛Cang 般Bát 若Nhã 經Kinh 取Thủ 著Trước 不Bất 壞Hoại 假Giả 名Danh 論Luận )#

【# 一nhất 自tự 利lợi 】# 謂vị 於ư 如Như 來Lai 。 所sở 說thuyết 經Kinh 典điển 。 自tự 能năng 受thọ 持trì 讀đọc 誦tụng 。 聽thính 聞văn 思tư 惟duy 如như 理lý 脩tu 習tập 成thành 就tựu 勝thắng 果quả 。 是thị 名danh 自tự 利lợi 。

【# 二nhị 利lợi 他tha 】# 謂vị 能năng 以dĩ 己kỷ 所sở 受thọ 之chi 法Pháp 。 展triển 轉chuyển 為vì 人nhân 演diễn 說thuyết 。 令linh 其kỳ 脩tu 習tập 斷đoạn 惑hoặc 證chứng 果Quả 。 是thị 名danh 利lợi 他tha 。

二Nhị 種Chủng 闡Xiển 提Đề (# 出Xuất 楞Lăng 伽Già 經Kinh )#

闡xiển 提đề 梵Phạn 語ngữ 具cụ 云vân 一nhất 闡xiển 提đề 華hoa 言ngôn 信tín 不bất 具cụ 亦diệc 云vân 極cực 惡ác 。

【# 一nhất 捨xả 一nhất 切thiết 善thiện 根căn 。 一nhất 闡xiển 提đề 】# 捨xả 善thiện 根căn 者giả 楞lăng 伽già 經Kinh 云vân 謂vị 謗báng 菩Bồ 薩Tát 藏tạng 。 及cập 作tác 惡ác 言ngôn 不bất 肯khẳng 隨tùy 順thuận 。 經kinh 律luật 之chi 法pháp 是thị 名danh 捨xả 一nhất 切thiết 善thiện 根căn 。 一nhất 闡xiển 提đề (# 菩Bồ 薩Tát 藏tạng 者giả 。 藏tạng 即tức 含hàm 藏tạng 也dã 謂vị 諸chư 大Đại 乘Thừa 經Kinh 典điển 。 含hàm 藏tạng 一nhất 切thiết 文văn 理lý 是thị 菩Bồ 薩Tát 所sở 。 脩tu 所sở 證chứng 之chi 法Pháp 。 故cố 名danh 菩Bồ 薩Tát 藏tạng )# 。

【# 二nhị 於ư 無vô 始thỉ 眾chúng 生sanh 發phát 願nguyện 一nhất 闡xiển 提đề 】# 謂vị 世thế 間gian 眾chúng 生sanh 。 窮cùng 刦# 有hữu 之chi 無vô 有hữu 初sơ 始thỉ 故cố 名danh 無vô 始thỉ 眾chúng 生sanh 菩Bồ 薩Tát 發phát 願nguyện 度độ 諸chư 眾chúng 生sanh 。 以dĩ 本bổn 願nguyện 力lực 。 現hiện 為vi 闡xiển 提đề 故cố 楞lăng 伽già 經Kinh 云vân 菩Bồ 薩Tát 以dĩ 本bổn 願nguyện 方phương 便tiện 。 不bất 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。 是thị 名danh 於ư 無vô 始thỉ 眾chúng 生sanh 發phát 願nguyện 一nhất 闡xiển 提đề 。

二nhị 種chủng 見kiến (# 出xuất 大đại 智Trí 度Độ 論luận )#

此thử 二nhị 種chủng 見kiến 。 即tức 十thập 使sử 中trung 之chi 邊biên 見kiến 也dã 外ngoại 道đạo 之chi 人nhân 於ư 身thân 見kiến 上thượng 計kế 我ngã 斷đoạn 常thường 執chấp 常thường 非phi 斷đoạn 執chấp 斷đoạn 非phi 常thường 隨tùy 執chấp 一nhất 邊biên 故cố 名danh 邊biên 見kiến (# 十thập 使sứ 者giả 一nhất 身thân 見kiến 二nhị 邊biên 見kiến 三tam 邪tà 見kiến 四tứ 見kiến 取thủ 五Ngũ 戒Giới 取thủ 六lục 貪tham 七thất 瞋sân 八bát 癡si 九cửu 慢mạn 十thập 疑nghi 也dã )# 。

【# 一nhất 常thường 見kiến 】# 論luận 云vân 見kiến 五ngũ 眾chúng 常thường 即tức 外ngoại 道đạo 自tự 謂vị 色sắc 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 。 今kim 世thế 雖tuy 滅diệt 未vị 來lai 復phục 生sanh 相tương 續tục 不bất 斷đoạn 。 是thị 名danh 常thường 見kiến (# 五ngũ 眾chúng 者giả 即tức 色sắc 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 。 五ngũ 陰ấm 也dã )# 。

【# 二nhị 斷đoạn 見kiến 】# 論luận 云vân 見kiến 五ngũ 眾chúng 滅diệt 即tức 外ngoại 道đạo 自tự 謂vị 色sắc 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 。 今kim 世thế 滅diệt 已dĩ 更cánh 不bất 再tái 生sanh 是thị 名danh 斷đoạn 見kiến 。

鬼quỷ 二nhị 生sanh (# 出xuất 俱câu 舍xá 釋thích 論luận )#

【# 一nhất 鬼quỷ 胎thai 生sanh 】# 論luận 云vân 女nữ 餓ngạ 鬼quỷ 白bạch 目Mục 連Liên 云vân 我ngã 夜dạ 生sanh 五ngũ 子tử 晝trú 時thời 亦diệc 生sanh 五ngũ 子tử 生sanh 已dĩ 皆giai 食thực 盡tận 如như 此thử 我ngã 無vô 飽bão 此thử 鬼quỷ 即tức 是thị 胎thai 生sanh 也dã 。

【# 二nhị 鬼quỷ 化hóa 生sanh 】# 謂vị 不bất 從tùng 胎thai 卵noãn 等đẳng 生sanh 但đãn 無vô 而nhi 忽hốt 有hữu 變biến 現hiện 不bất 測trắc 此thử 鬼quỷ 即tức 為vi 化hóa 生sanh 也dã 。

二Nhị 罪Tội (# 出Xuất 圓Viên 覺Giác 經Kinh 畧Lược 疏Sớ/sơ 鈔Sao )#

【# 一nhất 性tánh 罪tội 】# 性tánh 罪tội 者giả 即tức 殺sát 盜đạo [婬-壬+(工/山)]# 妄vọng 四tứ 種chủng 重trọng 戒giới 不bất 待đãi 佛Phật 制chế 性tánh 是thị 惡ác 故cố 犯phạm 之chi 則tắc 有hữu 罪tội 報báo 也dã 。

【# 二nhị 遮già 罪tội 】# 遮già 罪tội 者giả 即tức 酒tửu 戒giới 也dã 謂vị 佛Phật 制chế 此thử 酒tửu 戒giới 意ý 為vi 遮già 止chỉ 無vô 犯phạm 守thủ 護hộ 餘dư 戒giới 使sử 不bất 故cố 犯phạm 如như 有hữu 犯phạm 者giả 則tắc 獲hoạch 遮già 制chế 之chi 罪tội 也dã 。

二nhị 吉cát 羅la (# 出xuất 翻phiên 譯dịch 名danh 義nghĩa )#

梵Phạn 語ngữ 具cụ 云vân 突đột 吉cát 羅la 華hoa 言ngôn 惡ác 作tác 惡ác 說thuyết 。

【# 一nhất 身thân 惡ác 作tác 】# 謂vị 身thân 行hành 殺sát 盜đạo 邪tà [婬-壬+(工/山)]# 等đẳng 惡ác 是thị 名danh 身thân 惡ác 作tác 。

【# 二nhị 口khẩu 惡ác 說thuyết 】# 謂vị 口khẩu 出xuất 妄vọng 言ngôn 綺ỷ 語ngữ 。 兩lưỡng 舌thiệt 惡ác 口khẩu 。 等đẳng 是thị 名danh 口khẩu 惡ác 說thuyết 。

二nhị 惡ác (# 出xuất 大đại 智Trí 度Độ 論luận )#

【# 一nhất 已dĩ 生sanh 惡ác 】# 謂vị 貪tham 瞋sân 癡si 。 及cập 殺sát 盜đạo [婬-壬+(工/山)]# 等đẳng 諸chư 惡ác 之chi 法pháp 。 已dĩ 起khởi 於ư 心tâm 已dĩ 見kiến 於ư 事sự 者giả 是thị 名danh 已dĩ 生sanh 惡ác 惡ác 若nhược 已dĩ 生sanh 速tốc 令linh 除trừ 滅diệt 也dã 。

【# 二nhị 未vị 生sanh 惡ác 】# 謂vị 貪tham 瞋sân 癡si 。 及cập 殺sát 盜đạo [婬-壬+(工/山)]# 等đẳng 諸chư 惡ác 之chi 法pháp 。 於ư 心tâm 未vị 起khởi 於ư 事sự 未vị 見kiến 是thị 名danh 未vị 生sanh 惡ác 惡ác 若nhược 未vị 起khởi 防phòng 令linh 不bất 生sanh 也dã 。

二nhị 種chủng 惡ác 事sự (# 出xuất 大đại 智Trí 度Độ 論luận )#

【# 一nhất 眾chúng 生sanh 惡ác 事sự 】# 謂vị 諸chư 眾chúng 生sanh 。 貪tham 欲dục 瞋sân 恚khuể 。 愚ngu 癡si 不bất 依y 父phụ 母mẫu 師sư 長trưởng 。 教giáo 誨hối 造tạo 種chủng 種chủng 惡ác 是thị 名danh 眾chúng 生sanh 惡ác 事sự 。

【# 二nhị 土thổ/độ 地địa 惡ác 事sự 】# 謂vị 土thổ/độ 地địa 之chi 中trung 或hoặc 有hữu 饑cơ 荒hoang 疾tật 疫dịch 毒độc 氣khí 流lưu 行hành 無vô 處xứ 不bất 有hữu 。 是thị 名danh 土thổ/độ 地địa 惡ác 事sự 。

二nhị 煩phiền 惱não (# 出xuất 瑜du 伽già 師sư 地địa 論luận )#

【# 一nhất 根căn 本bổn 煩phiền 惱não 。 】# 根căn 本bổn 煩phiền 惱não 。 者giả 即tức 無vô 明minh 惑hoặc 也dã 謂vị 此thử 根căn 本bổn 無vô 明minh 之chi 惑hoặc 能năng 出xuất 生sanh 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 也dã 。

【# 二nhị 隨tùy 煩phiền 惱não 。 】# 隨tùy 煩phiền 惱não 者giả 即tức 見kiến 思tư 二nhị 惑hoặc 也dã 謂vị 此thử 見kiến 思tư 二nhị 惑hoặc 隨tùy 於ư 一nhất 切thiết 。 違vi 順thuận 境cảnh 上thượng 起khởi 貪tham 瞋sân 癡si 。 等đẳng 煩phiền 惱não 隨tùy 逐trục 不bất 捨xả 也dã 。

二nhị 煩phiền 惱não (# 出xuất 大đại 智Trí 度Độ 論luận )#

【# 一nhất 內nội 著trước 煩phiền 惱não 】# 謂vị 身thân 見kiến 邊biên 見kiến 等đẳng 諸chư 煩phiền 惱não 。 於ư 內nội 心tâm 不bất 了liễu 而nhi 起khởi 執chấp 著trước 故cố 。 名danh 內nội 著trước 煩phiền 惱não (# 身thân 見kiến 者giả 謂vị 眾chúng 生sanh 妄vọng 執chấp 色sắc 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 。 之chi 五ngũ 陰ấm 為vi 自tự 身thân 也dã 邊biên 見kiến 者giả 妄vọng 於ư 身thân 見kiến 中trung 或hoặc 執chấp 為vi 斷đoạn 或hoặc 執chấp 為vi 常thường 各các 執chấp 一nhất 邊biên 名danh 邊biên 見kiến 也dã )# 。

【# 二nhị 外ngoại 著trước 煩phiền 惱não 】# 謂vị 貪tham 瞋sân 癡si 。 等đẳng 煩phiền 惱não 於ư 外ngoại 境cảnh 不bất 了liễu 而nhi 起khởi 貪tham 著trước 故cố 名danh 外ngoại 著trước 煩phiền 惱não 。

二Nhị 煩Phiền 惱Não (# 出Xuất 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 疏Sớ/sơ )#

【# 一nhất 隨tùy 眠miên 煩phiền 惱não 】# 依y 附phụ 不bất 捨xả 曰viết 隨tùy 五ngũ 情tình 暗ám 冥minh 曰viết 眠miên 謂vị 無vô 明minh 煩phiền 惱não 。 種chủng 子tử 潛tiềm 伏phục 第đệ 八bát 藏tạng 識thức 之chi 中trung 能năng 生sanh 一nhất 切thiết 。 妄vọng 惑hoặc 是thị 名danh 隨tùy 眠miên 煩phiền 惱não 也dã (# 五ngũ 情tình 者giả 即tức 眼nhãn 耳nhĩ 鼻tị 舌thiệt 身thân 。 五ngũ 根căn 也dã )# 。

【# 二nhị 現hiện 行hành 煩phiền 惱não 。 】# 謂vị 六lục 根căn 對đối 六lục 塵trần 境cảnh 現hiện 起khởi 貪tham 瞋sân 癡si 。 等đẳng 煩phiền 惱não 是thị 名danh 現hiện 行hành 煩phiền 惱não 。 也dã (# 六lục 根căn 者giả 眼nhãn 根căn 耳nhĩ 根căn 鼻tị 根căn 舌thiệt 根căn 身thân 根căn 意ý 根căn 也dã 六lục 塵trần 者giả 色sắc 塵trần 聲thanh 塵trần 香hương 塵trần 味vị 塵trần 觸xúc 塵trần 法pháp 塵trần 也dã )# 。

二nhị 惑hoặc (# 出xuất 釋thích 籤# )#

【# 一nhất 理lý 惑hoặc 】# 謂vị 根căn 本bổn 無vô 明minh 之chi 惑hoặc 能năng 障chướng 覆phú 中Trung 道Đạo 之chi 理lý 。 不bất 能năng 顯hiển 發phát 。 是thị 名danh 理lý 惑hoặc 。

【# 二nhị 事sự 惑hoặc 】# 謂vị 塵trần 沙sa 惑hoặc 能năng 障chướng 化hóa 導đạo 則tắc 覆phú 俗tục 諦đế 之chi 法pháp 見kiến 思tư 惑hoặc 能năng 阻trở 空không 寂tịch 則tắc 覆phú 真Chân 諦Đế 之chi 法pháp 是thị 名danh 事sự 惑hoặc 。

二Nhị 惑Hoặc (# 出Xuất 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 隨Tùy 疏Sớ/sơ 演Diễn 義Nghĩa 鈔Sao )#

【# 一nhất 現hiện 行hành 惑hoặc 】# 謂vị 六lục 根căn 對đối 六lục 塵trần 現hiện 起khởi 貪tham 瞋sân 癡si 。 等đẳng 煩phiền 惱não 令linh 心tâm 昬# 迷mê 障chướng 諸chư 善thiện 法Pháp 是thị 名danh 現hiện 行hành 惑hoặc (# 六lục 根căn 者giả 眼nhãn 根căn 耳nhĩ 根căn 鼻tị 根căn 舌thiệt 根căn 身thân 根căn 意ý 根căn 也dã 六lục 塵trần 者giả 色sắc 塵trần 聲thanh 塵trần 香hương 塵trần 味vị 塵trần 觸xúc 塵trần 法pháp 塵trần 也dã )# 。

【# 二nhị 種chủng 子tử 惑hoặc 】# 種chủng 子tử 者giả 即tức 根căn 本bổn 無vô 明minh 也dã 謂vị 因nhân 此thử 無vô 明minh 則tắc 能năng 生sanh 一nhất 切thiết 。 煩phiền 惱não 障chướng 諸chư 善thiện 法Pháp 是thị 名danh 種chủng 子tử 惑hoặc 。

見kiến 思tư 二nhị 惑hoặc (# 出xuất 天thiên 台thai 四tứ 教giáo 儀nghi 集tập 註chú )#

惑hoặc 迷mê 惑hoặc 也dã 謂vị 諸chư 眾chúng 生sanh 。 於ư 一nhất 切thiết 法pháp 。 不bất 了liễu 自tự 性tánh 本bổn 空không 妄vọng 生sanh 執chấp 著trước 惑hoặc 於ư 正Chánh 道Đạo 流lưu 轉chuyển 生sanh 死tử 。 故cố 名danh 惑hoặc 也dã 又hựu 名danh 二nhị 縛phược 由do 此thử 惑hoặc 業nghiệp 纏triền 縛phược 住trụ 著trước 三tam 界giới 不bất 能năng 脫thoát 離ly 也dã 又hựu 名danh 二nhị 結kết 結kết 即tức 縛phược 之chi 義nghĩa 也dã (# 三tam 界giới 者giả 欲dục 界giới 色sắc 界giới 無vô 色sắc 界giới 也dã )# 。

【# 一nhất 見kiến 惑hoặc 】# 分phân 別biệt 曰viết 見kiến 謂vị 意ý 根căn 對đối 法pháp 塵trần 非phi 理lý 籌trù 度độ 起khởi 諸chư 邪tà 見kiến 。 如như 外ngoại 道đạo 計kế 斷đoạn 計kế 常thường 乃nãi 至chí 有hữu 無vô 等đẳng 見kiến 。 是thị 名danh 見kiến 惑hoặc 。

【# 二nhị 思tư 惑hoặc 】# 貪tham 愛ái 曰viết 思tư 謂vị 眼nhãn 耳nhĩ 鼻tị 舌thiệt 身thân 。 五ngũ 根căn 對đối 於ư 色sắc 聲thanh 香hương 。 味vị 觸xúc 五ngũ 塵trần 貪tham 愛ái 染nhiễm 著trước 。 迷mê 而nhi 不bất 覺giác 是thị 名danh 思tư 惑hoặc 。

客Khách 塵Trần 二Nhị 義Nghĩa (# 出Xuất 楞Lăng 嚴Nghiêm 經Kinh )#

【# 一nhất 客khách 義nghĩa 】# 謂vị 見kiến 思tư 等đẳng 惑hoặc 皆giai 由do 眾chúng 生sanh 。 不bất 了liễu 外ngoại 塵trần 之chi 境cảnh 種chủng 種chủng 妄vọng 想tưởng 。 而nhi 生sanh 若nhược 以dĩ 智trí 慧tuệ 。 觀quán 察sát 惑hoặc 體thể 本bổn 空không 則tắc 法pháp 性tánh 理lý 顯hiển 惑hoặc 亦diệc 何hà 有hữu 經Kinh 云vân 不bất 住trụ 名danh 客khách 。 是thị 名danh 客khách 義nghĩa 。

【# 二nhị 塵trần 義nghĩa 】# 謂vị 微vi 細tế 之chi 惑hoặc 而nhi 能năng 染nhiễm 汙ô 清thanh 淨tịnh 真chân 性tánh 譬thí 如như 牖dũ 隙khích 光quang 流lưu 諸chư 塵trần 相tương/tướng 現hiện 亦diệc 能năng 亂loạn 於ư 虛hư 空không 之chi 性tánh 。 若nhược 智trí 慧tuệ 發phát 明minh 了liễu 惑hoặc 本bổn 無vô 則tắc 空không 理lý 現hiện 前tiền 塵trần 亦diệc 何hà 有hữu 經Kinh 云vân 澄trừng 寂tịch 名danh 空không 。 搖dao 動động 名danh 塵trần 。 是thị 名danh 塵trần 義nghĩa 。

二nhị 障chướng (# 出xuất 圓viên 覺giác 畧lược 疏sớ/sơ )#

【# 一nhất 理lý 障chướng 】# 謂vị 本bổn 覺giác 心tâm 源nguyên 湛trạm 然nhiên 清thanh 淨tịnh 。 由do 無vô 明minh 妄vọng 染nhiễm 礙ngại 正chánh 知tri 見kiến 不bất 達đạt 真Chân 如Như 之chi 理lý 。 是thị 名danh 理lý 障chướng 。

【# 二nhị 事sự 障chướng 】# 謂vị 眾chúng 生sanh 由do 無vô 明minh 障chướng 覆phú 生sanh 死tử 相tương 續tục 。 無vô 由do 脫thoát 離ly 是thị 名danh 事sự 障chướng 。

二Nhị 障Chướng (# 出Xuất 楞Lăng 嚴Nghiêm 經Kinh 義Nghĩa 海Hải 并Tinh 宗Tông 鏡Kính 錄Lục )#

【# 一nhất 煩phiền 惱não 障chướng 】# 謂vị 昬# 煩phiền 之chi 法pháp 惱não 亂loạn 心tâm 神thần 不bất 能năng 顯hiển 發phát 。 妙diệu 明minh 真chân 性tánh 是thị 名danh 煩phiền 惱não 障chướng 。

【# 二nhị 所sở 知tri 障chướng 】# 所sở 知tri 障chướng 亦diệc 名danh 智trí 障chướng 謂vị 執chấp 所sở 證chứng 之chi 法Pháp 。 障chướng 蔽tế 智trí 慧tuệ 之chi 性tánh 。 是thị 名danh 所sở 知tri 障chướng 。

二nhị 障chướng (# 出xuất 天thiên 親thân 論luận )#

障chướng 即tức 障chướng 礙ngại 如như 金kim 剛cang 經kinh 中trung 湏# 菩Bồ 提Đề 得đắc 無Vô 諍Tranh 三Tam 昧Muội 。 盖# 由do 離ly 此thử 二nhị 障chướng 故cố 也dã (# 梵Phạn 語ngữ 湏# 菩Bồ 提Đề 華hoa 言ngôn 空không 生sanh )# 。

【# 一nhất 煩phiền 惱não 障chướng 】# 煩phiền 惱não 即tức 見kiến 思tư 惑hoặc 也dã 謂vị 湏# 菩Bồ 提Đề 證chứng 得đắc 第đệ 四tứ 阿A 羅La 漢Hán 。 果quả 時thời 見kiến 思tư 二nhị 惑hoặc 俱câu 已dĩ 斷đoạn 盡tận 心tâm 空không 寂tịch 靜tĩnh 諍tranh 從tùng 何hà 起khởi 是thị 故cố 得đắc 於ư 無vô 諍tranh 實thật 由do 離ly 此thử 煩phiền 惱não 障chướng 也dã (# 梵Phạn 語ngữ 阿A 羅La 漢Hán 華hoa 言ngôn 無Vô 學Học )# 。

【# 二nhị 三tam 昧muội 障chướng 】# 梵Phạn 語ngữ 三tam 昧muội 華hoa 言ngôn 正chánh 定định 即tức 無Vô 諍Tranh 三Tam 昧Muội 。 也dã 謂vị 湏# 菩Bồ 提Đề 證chứng 得đắc 第đệ 四Tứ 果Quả 。 時thời 既ký 得đắc 無Vô 諍Tranh 三Tam 昧Muội 。 若nhược 於ư 此thử 三tam 昧muội 。 心tâm 有hữu 取thủ 著trước 即tức 為vi 有hữu 諍tranh 是thị 故cố 得đắc 於ư 無vô 諍tranh 實thật 由do 離ly 此thử 三tam 昧muội 障chướng 也dã 。

二nhị 業nghiệp (# 出xuất 俱câu 舍xá 論luận )#

【# 一nhất 引dẫn 業nghiệp 】# 謂vị 若nhược 宿túc 世thế 善thiện 業nghiệp 引dẫn 發phát 生sanh 於ư 人nhân 中trung 。 則tắc 得đắc 珍trân 寶bảo 豐phong 足túc 。 多đa 受thọ 快khoái 樂lạc 。 若nhược 由do 宿túc 世thế 惡ác 業nghiệp 。 引dẫn 發phát 生sanh 於ư 人nhân 中trung 。 則tắc 感cảm 貧bần 窮cùng 困khốn 乏phạp 。 受thọ 諸chư 苦khổ 惱não 。 是thị 名danh 引dẫn 業nghiệp 。

【# 二nhị 滿mãn 業nghiệp 】# 謂vị 由do 宿túc 世thế 脩tu 一nhất 善thiện 業nghiệp 感cảm 一nhất 生sanh 中trung 大đại 富phú 多đa 財tài 乘thừa 此thử 更cánh 脩tu 眾chúng 善thiện 展triển 轉chuyển 生sanh 官quan 貴quý 家gia 乃nãi 至chí 圓viên 滿mãn 。 究cứu 竟cánh 善thiện 果quả 是thị 名danh 滿mãn 業nghiệp 若nhược 由do 宿túc 世thế 造tạo 一nhất 惡ác 業nghiệp 感cảm 一nhất 生sanh 貧bần 窮cùng 苦khổ 惱não 。 乘thừa 此thử 更cánh 造tạo 眾chúng 惡ác 展triển 轉chuyển 生sanh 貧bần 窮cùng 家gia 。 乃nãi 至chí 圓viên 滿mãn 。 極cực 惡ác 之chi 果quả 是thị 名danh 滿mãn 業nghiệp 。

輕Khinh 重Trọng 二Nhị 業Nghiệp (# 出Xuất 涅Niết 槃Bàn 經Kinh )#

經Kinh 云vân 或hoặc 有hữu 重trọng 業nghiệp 可khả 得đắc 作tác 輕khinh 或hoặc 有hữu 輕khinh 業nghiệp 可khả 得đắc 作tác 重trùng 以dĩ 人nhân 有hữu 智trí 有hữu 愚ngu 故cố 也dã 。

【# 一nhất 重trọng 業nghiệp 輕khinh 受thọ 】# 重trọng 業nghiệp 輕khinh 受thọ 者giả 謂vị 有hữu 智trí 之chi 人nhân 。 以dĩ 智trí 慧tuệ 力lực 。 脩tu 習tập 梵Phạm 行hạnh 能năng 令linh 地địa 獄ngục 。 重trọng 業nghiệp 現hiện 世thế 輕khinh 受thọ 也dã 。

【# 二nhị 輕khinh 業nghiệp 重trọng 受thọ 】# 輕khinh 業nghiệp 重trọng 受thọ 者giả 謂vị 愚ngu 癡si 之chi 人nhân 。 以dĩ 愚ngu 癡si 故cố 。 增tăng 其kỳ 業nghiệp 力lực 能năng 令linh 現hiện 世thế 輕khinh 業nghiệp 地địa 獄ngục 重trọng 受thọ 也dã 。

二nhị 礙ngại (# 亦diệc 名danh 二nhị 障chướng 出xuất 宗tông 鏡kính 錄lục 并tinh 演diễn 義nghĩa 鈔sao )#

【# 一nhất 煩phiền 惱não 礙ngại 】# 謂vị 見kiến 思tư 二nhị 惑hoặc 起khởi 種chủng 種chủng 昏hôn 煩phiền 之chi 法pháp 惱não 亂loạn 心tâm 神thần 以dĩ 致trí 障chướng 礙ngại 無vô 漏lậu 法pháp 性tánh 是thị 名danh 煩phiền 惱não 礙ngại 。

【# 二nhị 智trí 礙ngại 】# (# 即tức 所sở 知tri 障chướng )# 謂vị 由do 根căn 本bổn 無vô 明minh 之chi 惑hoặc 覆phú 蔽tế 法pháp 性tánh 而nhi 於ư 中trung 道đạo 。 種chủng 智trí 則tắc 成thành 障chướng 礙ngại 故cố 名danh 智trí 礙ngại 。

束thúc 蘆lô 二nhị 義nghĩa (# 出xuất 宗tông 鏡kính 錄lục )#

【# 一nhất 互hỗ 相tương 依y 】# 謂vị 如như 束thúc 蘆lô 互hỗ 相tương 依y 倚ỷ 以dĩ 譬thí 六lục 根căn 六lục 塵trần 更cánh 相tương 由do 藉tạ 。 而nhi 成thành 染nhiễm 惑hoặc 也dã 以dĩ 由do 根căn 依y 塵trần 故cố 而nhi 發phát 妄vọng 知tri 塵trần 依y 根căn 故cố 而nhi 有hữu 幻huyễn 相tương/tướng 是thị 名danh 互hỗ 相tương 依y (# 六lục 根căn 者giả 眼nhãn 根căn 耳nhĩ 根căn 鼻tị 根căn 舌thiệt 根căn 身thân 根căn 意ý 根căn 也dã 六lục 塵trần 者giả 色sắc 塵trần 聲thanh 塵trần 香hương 塵trần 味vị 塵trần 觸xúc 塵trần 法pháp 塵trần 也dã )# 。

【# 二nhị 取thủ 中trung 空không 】# 謂vị 取thủ 蘆lô 葦vi 中trung 本bổn 空không 虛hư 自tự 性tánh 不bất 實thật 以dĩ 譬thí 根căn 塵trần 中trung 間gian 各các 無vô 自tự 性tánh 一nhất 切thiết 皆giai 空không 。 是thị 名danh 取thủ 中trung 空không 。

二nhị 慳san (# 出xuất 地địa 持trì 經Kinh )#

【# 一nhất 財tài 慳san 】# 謂vị 悋lận 惜tích 財tài 物vật 。 無vô 憐lân 愍mẫn 心tâm 。 見kiến 諸chư 貧bần 窮cùng 。 困khốn 乏phạp 不bất 能năng 惠huệ 施thí 是thị 名danh 財tài 慳san 。

【# 二nhị 法pháp 慳san 】# 謂vị 慳san 惜tích 佛Phật 法Pháp 懷hoài 妬đố 嫉tật 心tâm 恐khủng 他tha 勝thắng 己kỷ 不bất 肯khẳng 教giáo 導đạo 餘dư 人nhân 是thị 名danh 法pháp 慳san 。

二nhị 愛ái (# 出xuất 大đại 智Trí 度Độ 論luận )#

【# 一nhất 欲dục 愛ái 】# 謂vị 眾chúng 生sanh 愛ái 念niệm 妻thê 子tử 及cập 貪tham 染nhiễm 五ngũ 欲dục 等đẳng 是thị 名danh 欲dục 愛ái (# 五ngũ 欲dục 者giả 以dĩ 色sắc 聲thanh 香hương 味vị 。 觸xúc 五ngũ 塵trần 能năng 起khởi 人nhân 貪tham 欲dục 之chi 心tâm 也dã )# 。

【# 二nhị 法pháp 愛ái 】# 謂vị 菩Bồ 薩Tát 以dĩ 平bình 等đẳng 心tâm 。 而nhi 生sanh 法Pháp 喜hỷ 欲dục 令linh 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 皆giai 至chí 佛Phật 道Đạo 是thị 名danh 法pháp 愛ái 。

二nhị 種chủng 邪tà 見kiến 。 (# 出xuất 中trung 論luận )#

【# 一nhất 破phá 世thế 間gian 樂nhạo/nhạc/lạc 邪tà 見kiến 】# 謂vị 人nhân 若nhược 言ngôn 無vô 罪tội 福phước 。 報báo 亦diệc 無vô 如Như 來Lai 等đẳng 賢hiền 聖thánh 因nhân 起khởi 此thử 邪tà 見kiến 捨xả 善thiện 為vi 惡ác 當đương 墮đọa 苦khổ 趣thú 。 失thất 人nhân 天thiên 樂lạc 。 是thị 名danh 破phá 世thế 間gian 樂nhạo/nhạc/lạc 邪tà 見kiến 。

【# 二nhị 破phá 涅Niết 槃Bàn 道Đạo 邪tà 見kiến 】# 梵Phạn 語ngữ 涅Niết 槃Bàn 華hoa 言ngôn 滅diệt 度độ 謂vị 人nhân 貪tham 著trước 於ư 我ngã 。 分phân 別biệt 有hữu 無vô 。 起khởi 善thiện 滅diệt 惡ác 因nhân 起khởi 善thiện 故cố 得đắc 世thế 間gian 之chi 樂lạc 。 因nhân 分phân 別biệt 有hữu 無vô 。 故cố 不bất 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。 道đạo 是thị 名danh 破phá 涅Niết 槃Bàn 道Đạo 邪tà 見kiến 。

二Nhị 種Chủng 妄Vọng 見Kiến (# 出Xuất 楞Lăng 嚴Nghiêm 經Kinh )#

【# 一nhất 別biệt 業nghiệp 妄vọng 見kiến 。 】# 謂vị 諸chư 眾chúng 生sanh 。 迷mê 失thất 真chân 性tánh 自tự 起khởi 妄vọng 見kiến 見kiến 有hữu 一nhất 切thiết 虛hư 妄vọng 境cảnh 界giới 。 或hoặc 苦khổ 或hoặc 樂lạc 。 若nhược 人nhân 不bất 失thất 本bổn 真chân 即tức 不bất 見kiến 有hữu 虛hư 妄vọng 境cảnh 界giới 。 譬thí 如như 一nhất 人nhân 。 病bệnh 目mục 夜dạ 見kiến 燈đăng 光quang 。 別biệt 有hữu 圓viên 影ảnh 。 五ngũ 色sắc 重trùng 疊điệp 。 不bất 病bệnh 目mục 者giả 即tức 不bất 見kiến 燈đăng 別biệt 有hữu 圓viên 影ảnh 。 是thị 名danh 別biệt 業nghiệp 妄vọng 見kiến 。

【# 二nhị 同đồng 分phần 妄vọng 見kiến 。 】# 謂vị 諸chư 眾chúng 生sanh 。 迷mê 失thất 真chân 性tánh 同đồng 見kiến 一nhất 切thiết 虛hư 妄vọng 境cảnh 界giới 。 同đồng 受thọ 苦khổ 樂lạc 同đồng 業nghiệp 所sở 感cảm 譬thí 如như 一nhất 國quốc 之chi 人nhân 同đồng 見kiến 瘴chướng 惡ác 不bất 祥tường 之chi 事sự 。 是thị 名danh 同đồng 分phần 妄vọng 見kiến 。

二nhị 種chủng 無vô 知tri (# 出xuất 天thiên 台thai 四tứ 教giáo 儀nghi 集tập 註chú )#

【# 一nhất 染nhiễm 汙ô 無vô 知tri 】# 染nhiễm 汙ô 無vô 知tri 者giả 即tức 見kiến 思tư 惑hoặc 也dã 以dĩ 無vô 明minh 為vi 體thể 謂vị 見kiến 思tư 惑hoặc 能năng 染nhiễm 汙ô 真chân 性tánh 無vô 所sở 明minh 了liễu 也dã 。

【# 二nhị 不bất 染nhiễm 汙ô 無vô 知tri 】# 不bất 染nhiễm 汙ô 無vô 知tri 者giả 即tức 塵trần 沙sa 惑hoặc 也dã 以dĩ 劣liệt 慧tuệ 為vi 體thể 謂vị 此thử 惑hoặc 是thị 他tha 人nhân 分phần/phân 上thượng 見kiến 思tư 之chi 惑hoặc 種chủng 數số 多đa 故cố 如như 塵trần 若nhược 沙sa 名danh 為vi 塵trần 沙sa 既ký 是thị 他tha 人nhân 之chi 惑hoặc 不bất 能năng 染nhiễm 汙ô 我ngã 之chi 真chân 性tánh 菩Bồ 薩Tát 智trí 慧tuệ 。 廣quảng 大đại 能năng 令linh 他tha 人nhân 。 斷đoạn 見kiến 思tư 惑hoặc 於ư 菩Bồ 薩Tát 分phần/phân 上thượng 即tức 是thị 斷đoạn 塵trần 沙sa 惑hoặc 二Nhị 乘Thừa 之chi 人nhân 。 智trí 慧tuệ 狹hiệp 劣liệt 不bất 能năng 令linh 他tha 斷đoạn 見kiến 思tư 惑hoặc 是thị 名danh 不bất 染nhiễm 汙ô 無vô 知tri (# 二Nhị 乘Thừa 者giả 聲Thanh 聞Văn 乘thừa 緣Duyên 覺Giác 乘thừa 也dã )# 。

二Nhị 種Chủng 顛Điên 倒Đảo (# 出Xuất 楞Lăng 嚴Nghiêm 經Kinh )#

【# 一nhất 眾chúng 生sanh 顛điên 倒đảo 。 】# 謂vị 眾chúng 生sanh 不bất 明minh 自tự 性tánh 逐trục 妄vọng 迷mê 真chân 隨tùy 順thuận 妄vọng 惑hoặc 而nhi 造tạo 妄vọng 業nghiệp 由do 此thử 妄vọng 業nghiệp 展triển 轉chuyển 相tương 生sanh 。 輪luân 轉chuyển 三tam 界giới 。 不bất 能năng 返phản 妄vọng 歸quy 真chân 故cố 名danh 。 眾chúng 生sanh 顛điên 倒đảo 。

【# 二nhị 世thế 界giới 顛điên 倒đảo 。 】# 世thế 謂vị 過quá 去khứ 現hiện 在tại 。 未vị 來lai 遷thiên 流lưu 為vi 世thế 界giới 謂vị 東đông 西tây 南nam 北bắc 。 四tứ 方phương 分phần/phân 位vị 為vi 界giới 以dĩ 世thế 涉thiệp 方phương 故cố 名danh 世thế 界giới 。 顛điên 倒đảo 者giả 眾chúng 生sanh 迷mê 失thất 真chân 性tánh 念niệm 念niệm 遷thiên 流lưu 。 住trụ 妄vọng 境cảnh 界giới 起khởi 諸chư 倒đảo 見kiến 故cố 名danh 世thế 界giới 顛điên 倒đảo 。

二nhị 貧bần (# 出xuất 大đại 智Trí 度Độ 論luận )#

【# 一nhất 財tài 貧bần 】# 謂vị 其kỳ 先tiên 世thế 不bất 能năng 布bố 施thí 。 不bất 作tác 眾chúng 善thiện 之chi 福phước 是thị 故cố 現hiện 世thế 乏phạp 於ư 資tư 生sanh 種chủng 種chủng 財tài 物vật 。 是thị 名danh 財tài 貧bần 。

【# 二nhị 法pháp 貧bần 】# 謂vị 眾chúng 生sanh 起khởi 諸chư 邪tà 見kiến 。 不bất 信tín 正Chánh 法Pháp 。 不bất 脩tu 善thiện 行hành 則tắc 無vô 功công 德đức 之chi 財tài 資tư 於ư 智trí 慧tuệ 之chi 命mạng 是thị 名danh 法pháp 貧bần 。

二Nhị 緣Duyên (# 出Xuất 楞Lăng 伽Già 經Kinh )#

【# 一nhất 外ngoại 緣duyên 】# 謂vị 眾chúng 生sanh 所sở 依y 。 世thế 界giới 皆giai 由do 妄vọng 想tưởng 因nhân 緣duyên 。 而nhi 生sanh 譬thí 如như 因nhân 泥nê 團đoàn 柱trụ 輪luân 繩thằng 水thủy 等đẳng 諸chư 方phương 便tiện 緣duyên 而nhi 有hữu 瓶bình 生sanh 是thị 名danh 外ngoại 緣duyên (# 泥nê 團đoàn 柱trụ 輪luân 繩thằng 水thủy 者giả 謂vị 世thế 之chi 陶đào 匠tượng 作tác 瓶bình 以dĩ 泥nê 團đoàn 為vi 坯bôi 以dĩ 木mộc 為vi 輪luân 柱trụ 以dĩ 繩thằng 轉chuyển 輪luân 以dĩ 水thủy 旋toàn 之chi 方phương 能năng 成thành 瓶bình 也dã )# 。

【# 二nhị 內nội 緣duyên 】# 謂vị 眾chúng 生sanh 之chi 身thân 。 因nhân 無vô 明minh 愛ái 業nghiệp 等đẳng 緣duyên 出xuất 生sanh 陰ấm 界giới 入nhập 法pháp 是thị 名danh 內nội 緣duyên (# 無vô 明minh 者giả 無vô 所sở 明minh 了liễu 也dã 愛ái 者giả 於ư 五ngũ 陰ấm 之chi 境cảnh 而nhi 起khởi 貪tham 愛ái 以dĩ 為vi 惑hoặc 也dã 業nghiệp 者giả 由do 心tâm 不bất 了liễu 遂toại 動động 身thân 口khẩu 而nhi 作tác 以dĩ 為vi 業nghiệp 也dã 陰ấm 即tức 五ngũ 陰ấm 謂vị 色sắc 陰ấm 受thọ 陰ấm 想tưởng 陰ấm 行hành 陰ấm 識thức 陰ấm 也dã 界giới 即tức 十thập 八bát 界giới 謂vị 眼nhãn 界giới 色sắc 界giới 眼nhãn 識thức 界giới 耳nhĩ 界giới 聲thanh 界giới 耳nhĩ 識thức 界giới 鼻tị 界giới 香hương 界giới 鼻tị 識thức 界giới 舌thiệt 界giới 味vị 界giới 舌thiệt 識thức 界giới 身thân 界giới 觸xúc 界giới 身thân 識thức 界giới 意ý 界giới 法Pháp 界Giới 意ý 識thức 界giới 。 也dã 入nhập 即tức 十thập 二nhị 入nhập 謂vị 眼nhãn 入nhập 耳nhĩ 入nhập 鼻tị 入nhập 舌thiệt 入nhập 身thân 入nhập 意ý 入nhập 色sắc 入nhập 聲thanh 入nhập 香hương 入nhập 味vị 入nhập 觸xúc 入nhập 法pháp 入nhập 也dã )# 。

二Nhị 種Chủng 有Hữu 漏Lậu 因Nhân 果Quả (# 出Xuất 大Đại 涅Niết 槃Bàn 經Kinh )#

【# 一nhất 有hữu 漏lậu 因nhân 】# 漏lậu 即tức 漏lậu 落lạc 生sanh 死tử 也dã 因nhân 者giả 對đối 果quả 而nhi 言ngôn 謂vị 眾chúng 生sanh 由do 煩phiền 惱não 結kết 業nghiệp 為vi 因nhân 而nhi 招chiêu 三tam 界giới 生sanh 死tử 。 苦khổ 果quả 是thị 則tắc 煩phiền 惱não 結kết 業nghiệp 名danh 有hữu 漏lậu 因nhân 即tức 集Tập 諦Đế 也dã (# 三tam 界giới 者giả 欲dục 界giới 色sắc 界giới 無vô 色sắc 界giới 也dã )# 。

【# 二nhị 有hữu 漏lậu 果quả 】# 果quả 即tức 果quả 報báo 之chi 義nghĩa 謂vị 眾chúng 生sanh 由do 有hữu 漏lậu 惑hoặc 業nghiệp 為vi 因nhân 而nhi 感cảm 生sanh 死tử 之chi 果quả 名danh 有hữu 漏lậu 果quả 即tức 苦Khổ 諦Đế 也dã 。

二Nhị 殺Sát (# 出Xuất 梵Phạm 網Võng 經Kinh )#

【# 一nhất 故cố 殺sát 】# 故cố 殺sát 者giả 謂vị 作tác 意ý 故cố 傷thương 物vật 命mạng 也dã 。

【# 二nhị 悞ngộ 殺sát 】# 悞ngộ 殺sát 者giả 謂vị 不bất 作tác 意ý 悞ngộ 傷thương 物vật 命mạng 也dã 。

二Nhị 殺Sát (# 出Xuất 梵Phạm 網Võng 經Kinh )#

【# 一nhất 自tự 殺sát 】# 謂vị 無vô 慈từ 悲bi 之chi 心tâm 。 於ư 諸chư 物vật 命mạng 輙triếp 自tự 殺sát 害hại 是thị 名danh 自tự 殺sát 。

【# 二nhị 教giáo 他tha 殺sát 】# 謂vị 無vô 慈từ 悲bi 之chi 心tâm 。 既ký 自tự 殺sát 生sanh 亦diệc 教giáo 他tha 人nhân 。 殺sát 生sanh 是thị 名danh 教giáo 他tha 殺sát 。

二Nhị 報Báo (# 出Xuất 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 疏Sớ/sơ )#

【# 一nhất 依y 報báo 】# 依y 報báo 亦diệc 名danh 依y 果quả 即tức 世thế 界giới 國quốc 土độ 也dã 謂vị 諸chư 眾chúng 生sanh 。 各các 各các 隨tùy 其kỳ 果quả 報báo 之chi 身thân 依y 之chi 而nhi 住trụ 故cố 名danh 依y 報báo 。

【# 二nhị 正chánh 報báo 】# 正chánh 報báo 亦diệc 名danh 正chánh 果quả 即tức 五ngũ 陰ấm 之chi 身thân 。 也dã 謂vị 諸chư 眾chúng 生sanh 。 隨tùy 其kỳ 所sở 作tác 。 善thiện 惡ác 之chi 業nghiệp 。 各các 各các 感cảm 得đắc 此thử 身thân 正chánh 受thọ 其kỳ 報báo 故cố 名danh 正chánh 報báo (# 五ngũ 陰ấm 者giả 色sắc 陰ấm 受thọ 陰ấm 想tưởng 陰ấm 行hành 陰ấm 識thức 陰ấm 也dã )# 。

二nhị 種chủng 殺sát 生sanh 報báo (# 出xuất 法pháp 苑uyển 珠châu 林lâm )#

【# 一nhất 短đoản 命mạng 】# 短đoản 命mạng 者giả 謂vị 因nhân 前tiền 世thế 傷thương 害hại 物vật 命mệnh 令linh 其kỳ 不bất 得đắc 以dĩ 盡tận 天thiên 年niên 故cố 感cảm 今kim 生sanh 自tự 身thân 亦diệc 短đoản 命mạng 也dã 。

【# 二nhị 多đa 病bệnh 】# 多đa 病bệnh 者giả 謂vị 因nhân 前tiền 世thế 惱não 害hại 眾chúng 生sanh 。 令linh 其kỳ 不bất 得đắc 自tự 在tại 故cố 。 感cảm 今kim 生sanh 自tự 身thân 亦diệc 多đa 疾tật 病bệnh 也dã 。

二nhị 種chủng 偷thâu 盜đạo 報báo (# 出xuất 法pháp 苑uyển 珠châu 林lâm )#

【# 一nhất 貧bần 窮cùng 】# 貧bần 窮cùng 者giả 謂vị 因nhân 前tiền 世thế 盜đạo 他tha 財tài 物vật 。 令linh 彼bỉ 空không 乏phạp 故cố 感cảm 今kim 生sanh 自tự 亦diệc 貧bần 窮cùng 也dã 。

【# 二nhị 不bất 得đắc 自tự 在tại 。 】# 不bất 得đắc 自tự 在tại 者giả 。 謂vị 因nhân 前tiền 世thế 劫kiếp 奪đoạt 他tha 財tài 。 而nhi 令linh 他tha 人nhân 不bất 得đắc 自tự 在tại 故cố 。 感cảm 今kim 生sanh 雖tuy 有hữu 財tài 物vật 而nhi 屬thuộc 五ngũ 家gia 不bất 得đắc 自tự 在tại 。 受thọ 用dụng 也dã (# 五ngũ 家gia 者giả 水thủy 火hỏa 盜đạo 賊tặc 。 惡ác 子tử 宮cung 家gia 也dã )# 。

二nhị 種chủng [婬-壬+(工/山)]# 報báo (# 出xuất 法pháp 苑uyển 珠châu 林lâm )#

【# 一nhất 婦phụ 不bất 貞trinh 潔khiết 】# 婦phụ 不bất 貞trinh 潔khiết 者giả 謂vị 因nhân 前tiền 世thế 犯phạm 他tha 妻thê 妾thiếp 邪tà 行hành 穢uế 汙ô 故cố 感cảm 今kim 生sanh 婦phụ 不bất 貞trinh 良lương 端đoan 潔khiết 也dã 。

【# 二nhị 得đắc 不bất 順thuận 意ý 眷quyến 屬thuộc 】# 得đắc 不bất 順thuận 意ý 眷quyến 屬thuộc 者giả 謂vị 因nhân 前tiền 世thế 邪tà [婬-壬+(工/山)]# 奪đoạt 人nhân 所sở 寵sủng 令linh 不bất 如như 意ý 故cố 感cảm 今kim 生sanh 眷quyến 屬thuộc 常thường 不bất 順thuận 意ý 也dã 。

二nhị 種chủng 妄vọng 語ngữ 報báo (# 出xuất 法pháp 苑uyển 珠châu 林lâm )#

【# 一nhất 多đa 被bị 誹phỉ 謗báng 。 】# 多đa 被bị 誹phỉ 謗báng 。 者giả 謂vị 因nhân 前tiền 世thế 不bất 務vụ 誠thành 實thật 妄vọng 語ngữ 無vô 信tín 故cố 感cảm 今kim 生sanh 多đa 被bị 他tha 人nhân 誹phỉ 謗báng 也dã 。

【# 二nhị 為vị 人nhân 所sở 誑cuống 。 】# 為vị 人nhân 所sở 誑cuống 。 者giả 謂vị 因nhân 前tiền 世thế 專chuyên 以dĩ 妄vọng 語ngữ 欺khi 誑cuống 。 於ư 人nhân 故cố 感cảm 今kim 生sanh 為vi 人nhân 。 之chi 所sở 誑cuống 惑hoặc 也dã 。

二nhị 種chủng 兩lưỡng 舌thiệt 報báo (# 出xuất 法pháp 苑uyển 珠châu 林lâm )#

謂vị 向hướng 彼bỉ 說thuyết 此thử 。 向hướng 此thử 說thuyết 彼bỉ 闘# 構# 是thị 非phi 離ly 間gian 和hòa 合hợp 致trí 令linh 乖quai 分phần/phân 故cố 名danh 兩lưỡng 舌thiệt 。

【# 一nhất 得đắc 弊tệ 惡ác 眷quyến 屬thuộc 。 】# 得đắc 弊tệ 惡ác 眷quyến 屬thuộc 。 者giả 謂vị 因nhân 前tiền 世thế 兩lưỡng 舌thiệt 使sử 人nhân 朋bằng 儔trù 分phân 離ly 乖quai 間gian 皆giai 生sanh 怨oán 惡ác 故cố 感cảm 今kim 生sanh 得đắc 弊tệ 惡ác 眷quyến 屬thuộc 也dã 。

【# 二nhị 得đắc 不bất 和hòa 眷quyến 屬thuộc 。 】# 得đắc 不bất 和hòa 眷quyến 屬thuộc 。 者giả 謂vị 因nhân 前tiền 世thế 兩lưỡng 舌thiệt 離ly 間gian 人nhân 之chi 親thân 愛ái 使sử 不bất 和hòa 合hợp 故cố 。 感cảm 今kim 生sanh 得đắc 不bất 和hòa 眷quyến 屬thuộc 也dã 。

二nhị 種chủng 惡ác 罵mạ 報báo (# 出xuất 法pháp 苑uyển 珠châu 林lâm )#

【# 一nhất 常thường 聞văn 惡ác 音âm 。 】# 常thường 聞văn 惡ác 音âm 。 者giả 謂vị 因nhân 前tiền 世thế 口khẩu 無vô 禁cấm 忌kỵ 發phát 言ngôn 麤thô 惡ác 。 令linh 不bất 忍nhẫn 聞văn 故cố 感cảm 今kim 生sanh 常thường 聞văn 穢uế 惡ác 之chi 音âm 也dã 。

【# 二nhị 恆hằng 有hữu 諍tranh 訟tụng 】# 恆hằng 有hữu 諍tranh 訟tụng 者giả 。 謂vị 因nhân 前tiền 世thế 恃thị 力lực 怙hộ 勢thế 好hảo/hiếu 諍tranh 徤# 訟tụng 惡ác 逆nghịch 無vô 德đức 故cố 感cảm 今kim 生sanh 常thường 致trí 諍tranh 訟tụng 而nhi 不bất 和hòa 也dã 。

二nhị 種chủng 邪tà 見kiến 。 報báo (# 出xuất 法pháp 苑uyển 珠châu 林lâm )#

【# 一nhất 生sanh 邪tà 見kiến 家gia 。 】# 生sanh 邪tà 見kiến 家gia 。 者giả 謂vị 因nhân 前tiền 世thế 邪tà 僻tích 覆phú 心tâm 起khởi 諸chư 妄vọng 見kiến 。 故cố 感cảm 今kim 世thế 不bất 具cụ 正chánh 信tín 之chi 心tâm 而nhi 生sanh 邪tà 見kiến 之chi 家gia 也dã 。

【# 二nhị 其kỳ 心tâm 謟siểm 曲khúc 】# 其kỳ 心tâm 謟siểm 曲khúc 者giả 謂vị 因nhân 前tiền 世thế 邪tà 見kiến 心tâm 不bất 正chánh 直trực 故cố 感cảm 今kim 生sanh 心tâm 常thường 謟siểm 曲khúc 也dã 。

二nhị 種chủng 無vô 義nghĩa 語ngữ 報báo (# 出xuất 法pháp 苑uyển 珠châu 林lâm )#

【# 一nhất 人nhân 不bất 信tín 受thọ 。 】# 人nhân 不bất 信tín 受thọ 。 者giả 謂vị 因nhân 前tiền 世thế 語ngữ 言ngôn 無vô 義nghĩa 即tức 是thị 虛hư 妄vọng 故cố 。 感cảm 今kim 生sanh 雖tuy 有hữu 言ngôn 說thuyết 。 人nhân 亦diệc 不bất 信tín 受thọ 也dã 。

【# 二nhị 不bất 能năng 明minh 了liễu 。 】# 不bất 能năng 明minh 了liễu 。 者giả 謂vị 因nhân 前tiền 世thế 語ngữ 言ngôn 無vô 義nghĩa 皆giai 因nhân 暗ám 昧muội 故cố 感cảm 今kim 生sanh 有hữu 所sở 言ngôn 說thuyết 。 而nhi 亦diệc 不bất 明minh 了liễu 也dã 。

二nhị 種chủng 貪tham 報báo (# 出xuất 法pháp 苑uyển 珠châu 林lâm )#

【# 一nhất 多đa 欲dục 】# 多đa 欲dục 者giả 謂vị 因nhân 前tiền 世thế 縱túng 恣tứ 貪tham 欲dục 心tâm 無vô 止chỉ 息tức 故cố 感cảm 今kim 生sanh 業nghiệp 習tập 不bất 忘vong 倍bội 復phục 增tăng 勝thắng 而nhi 生sanh 貪tham 著trước 也dã 。

【# 二nhị 無vô 厭yếm 】# 無vô 厭yếm 者giả 謂vị 因nhân 前tiền 世thế 貪tham 求cầu 不bất 已dĩ 展triển 轉chuyển 馳trì 逐trục 故cố 感cảm 今kim 生sanh 業nghiệp 習tập 不bất 忘vong 欲dục 心tâm 轉chuyển 盛thịnh 用dụng 之chi 無vô 度độ 求cầu 之chi 無vô 厭yếm 也dã 。

二nhị 種chủng 瞋sân 報báo (# 出xuất 法pháp 苑uyển 珠châu 林lâm )#

【# 一nhất 常thường 為vị 他tha 人nhân 。 求cầu 其kỳ 長trường 短đoản 。 】# 常thường 為vị 他tha 人nhân 。 求cầu 其kỳ 長trường 短đoản 。 者giả 謂vị 因nhân 前tiền 世thế 不bất 能năng 容dung 物vật 稍sảo 不bất 如như 意ý 即tức 興hưng 嗔sân 恨hận 故cố 感cảm 今kim 生sanh 被bị 人nhân 伺tứ 求cầu 長trường 短đoản 動động 輙triếp 得đắc 咎cữu 也dã 。

【# 二nhị 常thường 為vi 眾chúng 人nhân 。 之chi 所sở 惱não 害hại 。 】# 常thường 為vi 眾chúng 人nhân 。 之chi 所sở 惱não 害hại 。 者giả 謂vị 因nhân 前tiền 世thế 瞋sân 惱não 眾chúng 人nhân 令linh 不bất 安an 隱ẩn 。 故cố 感cảm 今kim 生sanh 常thường 被bị 多đa 人nhân 之chi 所sở 惱não 害hại 也dã 。

世Thế 界Giới 二Nhị 義Nghĩa (# 出Xuất 楞Lăng 嚴Nghiêm 經Kinh )#

【# 一nhất 世thế 遷thiên 流lưu 義nghĩa 】# 世thế 遷thiên 流lưu 者giả 謂vị 過quá 去khứ 現hiện 在tại 。 未vị 來lai 三tam 世thế 遷thiên 流lưu 也dã 只chỉ 如như 昨tạc 日nhật 是thị 過quá 去khứ 今kim 日nhật 是thị 現hiện 在tại 明minh 日nhật 是thị 未vị 來lai 如như 此thử 遷thiên 移di 流lưu 動động 無vô 有hữu 間gian 歇hiết 也dã 。

【# 二nhị 界giới 方phương 位vị 義nghĩa 】# 界giới 方phương 位vị 者giả 謂vị 東đông 西tây 南nam 北bắc 。 東đông 南nam 西tây 南nam 。 東đông 北bắc 西tây 北bắc 。 上thượng 下hạ 十thập 方phương 各các 有hữu 定định 位vị 不bất 相tương 混hỗn 亂loạn 也dã 。

二nhị 世thế 間gian (# 出xuất 翻phiên 譯dịch 名danh 義nghĩa )#

世thế 即tức 隔cách 別biệt 之chi 義nghĩa 間gian 即tức 間gian 差sai 之chi 義nghĩa 故cố 名danh 世thế 間gian 。

【# 一nhất 眾chúng 生sanh 世thế 間gian 。 】# 謂vị 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。 眾chúng 生sanh 皆giai 假giả 五ngũ 陰ấm 和hòa 合hợp 眾chúng 共cộng 而nhi 生sanh 名danh 為vi 眾chúng 生sanh 。 又hựu 復phục 各các 各các 。 差sai 別biệt 不bất 同đồng 。 故cố 名danh 眾chúng 生sanh 世thế 間gian 。 (# 五ngũ 陰ấm 者giả 色sắc 陰ấm 受thọ 陰ấm 想tưởng 陰ấm 行hành 陰ấm 識thức 陰ấm 也dã )# 。

【# 二nhị 器khí 世thế 間gian 】# 謂vị 一nhất 切thiết 無vô 情tình 。 世thế 界giới 皆giai 假giả 山sơn 河hà 大đại 地địa 。 而nhi 成thành 有hữu 側trắc 有hữu 仰ngưỡng 名danh 之chi 為vi 器khí 又hựu 復phục 各các 各các 。 差sai 別biệt 不bất 同đồng 。 故cố 名danh 器khí 世thế 間gian 。

二nhị 種chủng 世thế 間gian 清thanh 淨tịnh (# 出xuất 無Vô 量Lượng 壽Thọ 經Kinh 論luận )#

論luận 云vân 若nhược 人nhân 一nhất 心tâm 專chuyên 念niệm 。 阿A 彌Di 陀Đà 佛Phật 。 畢tất 竟cánh 得đắc 生sanh 。 安An 樂Lạc 國quốc 土độ 。 成thành 就tựu 種chủng 種chủng 。 功công 德đức 莊trang 嚴nghiêm 。 獲hoạch 此thử 二nhị 種chủng 世thế 間gian 清thanh 淨tịnh (# 梵Phạn 語ngữ 阿A 彌Di 陀Đà 華hoa 言ngôn 無vô 量lượng 壽thọ )# 。

【# 一nhất 器Khí 世Thế 間Gian 清Thanh 淨Tịnh 。 】# 謂vị 世thế 界giới 如như 噐# 隔cách 別biệt 名danh 世thế 間gian 差sai 名danh 間gian 故cố 名danh 噐# 世thế 間gian 謂vị 彼bỉ 安An 養Dưỡng 國Quốc 土thổ/độ 廣quảng 大đại 無vô 邊biên 。 如như 太thái 虛hư 空không 。 清thanh 淨tịnh 光quang 明minh 。 如như 日nhật 月nguyệt 輪luân 。 具cụ 足túc 珎# 寶bảo 莊trang 嚴nghiêm 是thị 名danh 噐# 世thế 間gian 清thanh 淨tịnh 。

【# 二nhị 眾Chúng 生Sanh 世Thế 間Gian 清Thanh 淨Tịnh 。 】# 謂vị 所sở 化hóa 眾chúng 生sanh 。 隔cách 別biệt 間gian 差sai 故cố 名danh 眾chúng 生sanh 世thế 間gian 。 謂vị 彼bỉ 阿A 彌Di 陀Đà 佛Phật 。 於ư 一nhất 佛Phật 土độ 。 身thân 不bất 動động 搖dao 。 於ư 一nhất 切thiết 時thời 。 放phóng 大đại 光quang 明minh 。 悉tất 能năng 遍biến 至chí 。 十thập 方phương 世thế 界giới 。 教giáo 化hóa 眾chúng 生sanh 。 令linh 其kỳ 如như 實thật 脩tu 行hành 離ly 諸chư 染nhiễm 著trước 。 皆giai 願nguyện 徃# 生sanh 我ngã 國quốc 。 是thị 名danh 眾Chúng 生Sanh 世Thế 間Gian 清Thanh 淨Tịnh 。

二nhị 土thổ/độ (# 出xuất 宗tông 鏡kính 錄lục )#

【# 一nhất 性tánh 土thổ/độ 】# 謂vị 法pháp 性tánh 之chi 理lý 非phi 穢uế 非phi 淨tịnh 非phi 廣quảng 非phi 狹hiệp 猶do 如như 虛hư 空không 。 遍biến 一nhất 切thiết 處xứ 。 是thị 名danh 性tánh 土thổ/độ 。

【# 二nhị 相tương/tướng 土thổ/độ 】# 謂vị 隨tùy 諸chư 眾chúng 生sanh 。 心tâm 量lượng 所sở 現hiện 或hoặc 淨tịnh 或hoặc 穢uế 。 或hoặc 廣quảng 或hoặc 狹hiệp 是thị 以dĩ 菩Bồ 薩Tát 。 所sở 見kiến 無vô 諸chư 坑khanh 坎khảm 眾chúng 寶bảo 莊trang 嚴nghiêm 。 眾chúng 生sanh 所sở 見kiến 荊kinh 棘cức 瓦ngõa 礫lịch 穢uế 惡ác 充sung 滿mãn 。 是thị 名danh 相tướng 土thổ/độ 。

二Nhị 土Thổ/độ (# 出Xuất 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 隨Tùy 疏Sớ/sơ 演Diễn 義Nghĩa 鈔Sao )#

【# 一nhất 淨tịnh 土độ 】# 謂vị 其kỳ 地địa 純thuần 以dĩ 。 金kim 剛cang 所sở 成thành 。 眾chúng 寶bảo 間gian 錯thác 。 種chủng 種chủng 莊trang 嚴nghiêm 。 皆giai 悉tất 殊thù 勝thắng 即tức 華hoa 藏tạng 世thế 界giới 西tây 方phương 安an 養dưỡng 等đẳng 世thế 界giới 也dã 以dĩ 其kỳ 無vô 有hữu 。 四tứ 趣thú 五ngũ 濁trược 等đẳng 穢uế 惡ác 是thị 名danh 淨tịnh 土độ (# 四tứ 趣thú 者giả 脩tu 羅la 趣thú 餓ngạ 鬼quỷ 趣thú 畜súc 生sanh 趣thú 地địa 獄ngục 趣thú 也dã 五ngũ 濁trược 者giả 刼# 濁trược 見kiến 濁trược 煩phiền 惱não 濁trược 眾chúng 生sanh 濁trược 命mạng 濁trược 也dã )# 。

【# 二nhị 穢uế 土thổ/độ 】# 謂vị 其kỳ 地địa 坑khanh 坎khảm 堆đôi 阜phụ 。 穢uế 惡ác 充sung 滿mãn 。 即tức 娑Sa 婆Bà 世Thế 界Giới 。 也dã 以dĩ 其kỳ 有hữu 四tứ 趣thú 五ngũ 濁trược 等đẳng 穢uế 惡ác 是thị 名danh 穢uế 土thổ/độ (# 梵Phạn 語ngữ 娑sa 婆bà 華hoa 言ngôn 能năng 忍nhẫn 謂vị 其kỳ 土thổ/độ 之chi 人nhân 堪kham 能năng 忍nhẫn 受thọ 。 眾chúng 苦khổ 也dã )# 。

二Nhị 種Chủng 流Lưu (# 出Xuất 涅Niết 槃Bàn 經Kinh )#

【# 一nhất 順thuận 流lưu 】# 流lưu 即tức 生sanh 死tử 流lưu 也dã 盖# 六lục 道đạo 眾chúng 生sanh 。 順thuận 從tùng 生sanh 死tử 之chi 流lưu 唯duy 務vụ 趣thú 下hạ 而nhi 不bất 知tri 返phản 所sở 謂vị 順thuận 生sanh 死tử 流lưu 。 逆nghịch 涅Niết 槃Bàn 道Đạo 也dã (# 六lục 道đạo 者giả 天thiên 道Đạo 人Nhân 道đạo 阿a 脩tu 羅la 道đạo 餓ngạ 鬼quỷ 道đạo 畜súc 生sanh 道đạo 地địa 獄ngục 道đạo 也dã )# 。

【# 二nhị 逆nghịch 流lưu 】# 謂vị 初sơ 果quả 湏# 陀đà 洹hoàn 依y 戒giới 定định 慧tuệ 精tinh 勤cần 脩tu 習tập 則tắc 能năng 斷đoạn 三tam 界giới 見kiến 惑hoặc 出xuất 離ly 四tứ 趣thú 生sanh 死tử 而nhi 證chứng 真chân 空không 涅Niết 槃Bàn 所sở 謂vị 逆nghịch 生sanh 死tử 流lưu 。 順thuận 涅Niết 槃Bàn 道Đạo 也dã (# 梵Phạn 語ngữ 湏# 陀đà 洹hoàn 華hoa 言ngôn 逆nghịch 流lưu 亦diệc 曰viết 入nhập 流lưu 三tam 界giới 者giả 欲dục 界giới 色sắc 界giới 無vô 色sắc 界giới 。 也dã 四tứ 趣thú 者giả 脩tu 羅la 趣thú 餓ngạ 鬼quỷ 趣thú 畜súc 生sanh 趣thú 地địa 獄ngục 趣thú 也dã )# 。

二nhị 身thân (# 出xuất 唯duy 識thức 論luận )#

【# 一nhất 分phần/phân 叚giả 身thân 】# 分phần/phân 即tức 分phần/phân 限hạn 叚giả 即tức 形hình 叚giả 謂vị 三tam 界giới 內nội 六lục 道đạo 眾chúng 生sanh 。 所sở 受thọ 之chi 身thân 。 支chi 形hình 分phân 段đoạn 長trường 短đoản 臣thần 細tế 各các 各các 不bất 同đồng 。 是thị 名danh 分phân 段đoạn 身thân (# 三tam 界giới 者giả 欲dục 界giới 色sắc 界giới 無vô 色sắc 界giới 。 也dã 六lục 道đạo 者giả 天thiên 道Đạo 人Nhân 道đạo 阿a 脩tu 羅la 道đạo 餓ngạ 鬼quỷ 道đạo 畜súc 生sanh 道đạo 地địa 獄ngục 道đạo 也dã )# 。

【# 二nhị 變biến 易dị 身thân 】# 變biến 即tức 轉chuyển 變biến 易dị 即tức 改cải 易dị 謂vị 二Nhị 乘Thừa 等đẳng 雖tuy 出xuất 三tam 界giới 尚thượng 受thọ 方phương 便tiện 等đẳng 土thổ/độ 法Pháp 性tánh 之chi 身thân 。 因nhân 移di 果quả 易dị 是thị 名danh 變biến 易dị 身thân (# 二Nhị 乘Thừa 者giả 聲Thanh 聞Văn 乘thừa 緣Duyên 覺Giác 乘thừa 也dã )# 。

二nhị 種chủng 色sắc (# 出xuất 宗tông 鏡kính 錄lục )#

【# 一nhất 內nội 色sắc 】# 內nội 色sắc 者giả 謂vị 眼nhãn 識thức 乃nãi 至chí 意ý 識thức 。 是thị 名danh 內nội 色sắc 又hựu 眼nhãn 耳nhĩ 鼻tị 舌thiệt 身thân 意ý 。 名danh 內nội 色sắc 以dĩ 其kỳ 屬thuộc 內nội 身thân 故cố 。

【# 二nhị 外ngoại 色sắc 】# 外ngoại 色sắc 者giả 謂vị 眼nhãn 根căn 乃nãi 至chí 身thân 根căn 是thị 名danh 外ngoại 色sắc 又hựu 色sắc 聲thanh 香hương 味vị 觸xúc 。 五ngũ 塵trần 名danh 外ngoại 色sắc 以dĩ 其kỳ 屬thuộc 外ngoại 境cảnh 故cố 。

二nhị 種chủng 色sắc (# 出xuất 大đại 智Trí 度Độ 論luận )#

【# 一nhất 淨tịnh 色sắc 】# 謂vị 清thanh 淨tịnh 美mỹ 妙diệu 。 之chi 色sắc 能năng 生sanh 貪tham 欲dục 損tổn 壞hoại 道đạo 業nghiệp 故cố 脩tu 道Đạo 之chi 人nhân 宜nghi 當đương 遠viễn 離ly 也dã 。

【# 二nhị 不bất 淨tịnh 色sắc 】# 謂vị 不bất 淨tịnh 醜xú 惡ác 之chi 色sắc 能năng 生sanh 憎tăng 惡ác 障chướng 蔽tế 道đạo 業nghiệp 故cố 脩tu 道Đạo 之chi 人nhân 亦diệc 宜nghi 遠viễn 離ly 也dã 。

二nhị 種chủng 色sắc (# 出xuất 宗tông 鏡kính 錄lục )#

【# 一nhất 顯hiển 色sắc 】# 謂vị 青thanh 黃hoàng 赤xích 白bạch 。 光quang 影ảnh 明minh 暗ám 雲vân 煙yên 塵trần 霧vụ 等đẳng 顯hiển 然nhiên 可khả 見kiến 是thị 名danh 顯hiển 色sắc 。

【# 二nhị 形hình 色sắc 】# 謂vị 長trường 短đoản 方phương 圓viên 麤thô 細tế 高cao 下hạ 。 正chánh 不bất 正chánh 等đẳng 形hình 相tướng 可khả 見kiến 是thị 名danh 形hình 色sắc 。

二nhị 食thực (# 出xuất 天thiên 台thai 四tứ 教giáo 儀nghi 集tập 註chú )#

【# 一nhất 正chánh 命mạng 食thực 】# 謂vị 出xuất 家gia 之chi 人nhân 。 常thường 乞khất 食thực 自tự 資tư 色sắc 身thân 清thanh 淨tịnh 。 活hoạt 命mạng 是thị 名danh 正chánh 命mạng 食thực 。

【# 二nhị 邪tà 命mạng 食thực 】# 謂vị 出xuất 家gia 之chi 人nhân 。 不bất 依y 正chánh 命mạng 而nhi 食thực 則tắc 有hữu 五ngũ 種chủng 一nhất 為vì 利lợi 養dưỡng 故cố 。 現hiện 奇kỳ 特đặc 相tương/tướng 二nhị 為vì 利lợi 養dưỡng 故cố 。 自tự 說thuyết 功công 德đức 三tam 卜bốc 相tương/tướng 吉cát 凶hung 為vì 人nhân 說thuyết 法Pháp 。 四tứ 高cao 聲thanh 現hiện 威uy 令linh 人nhân 畏úy 敬kính 五ngũ 說thuyết 所sở 得đắc 供cúng 養dường 以dĩ 動động 人nhân 心tâm 。 是thị 名danh 邪tà 命mạng 食thực 。

二nhị 種chủng 存tồn 濟tế (# 出xuất 阿a 毘tỳ 達đạt 磨ma 論luận )#

存tồn 即tức 存tồn 活hoạt 濟tế 即tức 救cứu 濟tế 謂vị 以dĩ 飲ẩm 食thực 存tồn 濟tế 其kỳ 生sanh 也dã 。

【# 一nhất 有hữu 罪tội 存tồn 濟tế 】# 謂vị 有hữu 一nhất 等đẳng 之chi 人nhân 矯kiểu 妄vọng 詭quỷ 詐trá 而nhi 求cầu 飲ẩm 食thực 如như 是thị 得đắc 飲ẩm 食thực 已dĩ 歡hoan 喜hỷ 受thọ 用dụng 貪tham 愛ái 不bất 捨xả 不bất 見kiến 生sanh 死tử 。 過quá 患hoạn 不bất 知tri 出xuất 離ly 之chi 法pháp 。 是thị 名danh 有hữu 罪tội 存tồn 濟tế 。

【# 二nhị 無vô 罪tội 存tồn 濟tế 】# 謂vị 非phi 如như 前tiền 人nhân 矯kiểu 妄vọng 詭quỷ 詐trá 而nhi 求cầu 飲ẩm 食thực 但đãn 以dĩ 正Chánh 道Đạo 而nhi 乞khất 飲ẩm 食thực 得đắc 飲ẩm 食thực 已dĩ 如như 法Pháp 受thọ 用dụng 不bất 貪tham 不bất 愛ái 不bất 著trước 能năng 見kiến 生sanh 死tử 過quá 。 患hoạn 善thiện 知tri 出xuất 離ly 之chi 法pháp 。 是thị 名danh 無vô 罪tội 存tồn 濟tế 。

二nhị 求cầu (# 出xuất 成thành 實thật 論luận )#

【# 一nhất 得đắc 求cầu 】# 謂vị 諸chư 眾chúng 生sanh 。 欲dục 得đắc 諸chư 樂nhạo/nhạc/lạc 隨tùy 意ý 求cầu 取thủ 雖tuy 經kinh 險hiểm 難nạn 不bất 以dĩ 為vi 苦khổ 。 如như 海hải 吞thôn 流lưu 。 心tâm 無vô 厭yếm 足túc 。 是thị 名danh 得đắc 求cầu 。

【# 二nhị 命mạng 求cầu 】# 謂vị 諸chư 眾chúng 生sanh 。 取thủ 樂nhạo 生sanh 愛ái 不bất 能năng 如như 實thật 觀quán 察sát 。 樂nhạo/nhạc/lạc 是thị 苦khổ 因nhân 反phản 求cầu 長trường 命mạng 受thọ 此thử 諸chư 樂nhạo/nhạc/lạc 是thị 名danh 命mạng 求cầu 。

二Nhị 種Chủng 數Số (# 出Xuất 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 疏Sớ/sơ )#

【# 一nhất 數số 量lượng 數số 】# 數số 量lượng 數số 者giả 即tức 一nhất 多đa 之chi 數số 量lượng 也dã 謂vị 由do 一nhất 多đa 之chi 數số 而nhi 能năng 安an 立lập 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 也dã 。

【# 二nhị 色sắc 心tâm 有hữu 為vi 數số 】# 色sắc 即tức 色sắc 身thân 心tâm 即tức 所sở 起khởi 之chi 心tâm 皆giai 有hữu 生sanh 滅diệt 名danh 曰viết 有hữu 為vi 此thử 色sắc 心tâm 二nhị 法pháp 別biệt 而nhi 言ngôn 之chi 則tắc 有hữu 五ngũ 陰ấm 十thập 二nhị 入nhập 十thập 八bát 界giới 等đẳng 。 數số 目mục 不bất 同đồng 故cố 名danh 色sắc 心tâm 有hữu 為vi 數số (# 五ngũ 陰ấm 者giả 色sắc 陰ấm 受thọ 陰ấm 想tưởng 陰ấm 行hành 陰ấm 識thức 陰ấm 也dã 十thập 二nhị 入nhập 者giả 眼nhãn 入nhập 耳nhĩ 入nhập 鼻tị 入nhập 舌thiệt 入nhập 身thân 入nhập 意ý 入nhập 色sắc 入nhập 聲thanh 入nhập 香hương 入nhập 味vị 入nhập 觸xúc 入nhập 法pháp 入nhập 也dã 十thập 八bát 界giới 者giả 。 眼nhãn 界giới 色sắc 界giới 眼nhãn 識thức 界giới 耳nhĩ 界giới 聲thanh 界giới 耳nhĩ 識thức 界giới 鼻tị 界giới 香hương 界giới 鼻tị 識thức 界giới 舌thiệt 界giới 味vị 界giới 舌thiệt 識thức 界giới 身thân 界giới 觸xúc 界giới 身thân 識thức 界giới 意ý 界giới 法Pháp 界Giới 意ý 識thức 界giới 也dã )# 。

二nhị 種chủng 滅diệt (# 出xuất 顯hiển 揚dương 聖thánh 教giáo 論luận )#

【# 一nhất 暫tạm 時thời 滅diệt 】# 謂vị 如Như 來Lai 出xuất 世thế 。 逗đậu 機cơ 設thiết 教giáo 化hóa 導đạo 眾chúng 生sanh 。 大đại 小Tiểu 乘Thừa 人nhân 皆giai 得đắc 解giải 脫thoát 。 機cơ 緣duyên 既ký 盡tận 更cánh 無vô 可khả 化hóa 如Như 來Lai 即tức 便tiện 。 入nhập 滅diệt 然nhiên 如Như 來Lai 法Pháp 身thân 。 之chi 體thể 如như 如như 不bất 動động 。 實thật 未vị 嘗thường 滅diệt 是thị 名danh 暫tạm 時thời 滅diệt 。

【# 二nhị 究cứu 竟cánh 滅diệt 】# 謂vị 如Như 來Lai 妙diệu 覺giác 圓viên 明minh 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 悉tất 已dĩ 斷đoạn 滅diệt 淨tịnh 盡tận 無vô 餘dư 更cánh 不bất 復phục 生sanh 。 是thị 名danh 究cứu 竟cánh 滅diệt 。

二nhị 邊biên (# 出xuất 攝nhiếp 大Đại 乘Thừa 論luận 釋thích )#

【# 一nhất 增tăng 益ích 邊biên 】# 謂vị 因nhân 緣duyên 所sở 生sanh 。 之chi 法pháp 若nhược 分phân 別biệt 推thôi 求cầu 本bổn 無vô 自tự 性tánh 。 眾chúng 生sanh 不bất 了liễu 執chấp 之chi 為vi 有hữu 是thị 名danh 增tăng 益ích 邊biên (# 因nhân 緣duyên 所sở 生sanh 法pháp 。 者giả 謂vị 六lục 根căn 為vi 因nhân 六lục 塵trần 為vi 緣duyên 根căn 塵trần 相tương 對đối 中trung 間gian 一nhất 念niệm 心tâm 起khởi 即tức 是thị 所sở 生sanh 法pháp 也dã )# 。

【# 二nhị 損tổn 減giảm 邊biên 】# 謂vị 因nhân 緣duyên 所sở 生sanh 。 之chi 法pháp 若nhược 分phân 別biệt 定định 無vô 即tức 是thị 損tổn 減giảm 實thật 有hữu 成thành 就tựu 之chi 性tánh 是thị 名danh 損tổn 減giảm 邊biên 。

二nhị 邊biên (# 出xuất 中trung 論luận )#

【# 一nhất 有hữu 邊biên 】# 邊biên 即tức 邊biên 際tế 謂vị 世thế 間gian 一nhất 切thiết 。 事sự 物vật 必tất 假giả 眾chúng 緣duyên 具cụ 足túc 和hòa 合hợp 。 而nhi 生sanh 皆giai 無vô 自tự 性tánh 。 雖tuy 無vô 自tự 性tánh 不bất 得đắc 言ngôn 無vô 故cố 名danh 有hữu 邊biên 。

【# 二nhị 無vô 邊biên 】# 謂vị 世thế 間gian 一nhất 切thiết 。 事sự 物vật 既ký 假giả 眾chúng 緣duyên 具cụ 足túc 和hòa 合hợp 。 而nhi 生sanh 本bổn 無vô 自tự 性tánh 。 若nhược 無vô 自tự 性tánh 則tắc 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 空không 不bất 得đắc 言ngôn 有hữu 故cố 名danh 無vô 邊biên 。

二nhị 時thời (# 出xuất 大đại 智Trí 度Độ 論luận )#

【# 一nhất 迦ca 羅la 時thời 】# 梵Phạn 語ngữ 迦ca 羅la 華hoa 言ngôn 實thật 時thời 謂vị 佛Phật 於ư 律luật 中trung 誡giới 諸chư 弟đệ 子tử 聽thính 時thời 食thực 遮già 非phi 時thời 食thực 實thật 有hữu 其kỳ 時thời 故cố 名danh 實thật 時thời 論luận 云vân 毗Tỳ 尼Ni 結kết 戒giới 是thị 世thế 界giới 中trung 。 實thật 非phi 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 中trung 實thật 是thị 也dã (# 梵Phạn 語ngữ 毘tỳ 尼ni 華hoa 言ngôn 善thiện 治trị )# 。

【# 二nhị 三tam 摩ma 耶da 時thời 。 】# 梵Phạn 語ngữ 三tam 摩ma 耶da 華hoa 言ngôn 假giả 時thời 亦diệc 名danh 短đoản 時thời 長trường 時thời 論luận 中trung 廣quảng 約ước 三tam 世thế 無vô 相tướng 時thời 法pháp 無vô 實thật 故cố 。 名danh 假giả 時thời 亦diệc 名danh 短đoản 時thời 長trường 時thời 者giả 謂vị 不bất 同đồng 外ngoại 道đạo 定định 執chấp 盖# 是thị 假giả 設thiết 長trường 短đoản 而nhi 無vô 其kỳ 實thật 。 故cố 若nhược 短đoản 若nhược 長trường/trưởng 悉tất 名danh 三tam 摩ma 耶da (# 三tam 世thế 者giả 過quá 去khứ 未vị 來lai 現hiện 在tại 也dã )# 。

大Đại 明Minh 三Tam 藏Tạng 法Pháp 數Số 卷quyển 第đệ 四tứ