中Trung 觀Quán 論Luận 疏Sớ/sơ 卷quyển 第đệ 四tứ (# 本bổn )#

釋thích 吉cát 藏tạng 撰soạn

去Khứ 來Lai 品Phẩm 第đệ 二nhị

問vấn 二nhị 十thập 七thất 品phẩm 為vi 有hữu 次thứ 第đệ 為vi 無vô 次thứ 第đệ 。 若nhược 無vô 次thứ 第đệ 則tắc 顛điên 倒đảo 說thuyết 法Pháp 。 若nhược 有hữu 次thứ 第đệ 何hà 故cố 次thứ 有hữu 去khứ 來lai 品phẩm 。 答đáp 一nhất 切thiết 經kinh 論luận 必tất 有hữu 次thứ 第đệ 。 但đãn 次thứ 第đệ 有hữu 二nhị 。 一nhất 隨tùy 義nghĩa 次thứ 。 二nhị 隨tùy 根căn 次thứ 。 隨tùy 根căn 次thứ 者giả 凡phàm 有hữu 三tam 義nghĩa 。 隨tùy 義nghĩa 次thứ 第đệ 則tắc 有hữu 七thất 門môn 。 合hợp 十thập 意ý 也dã 。 隨tùy 根căn 次thứ 有hữu 三tam 義nghĩa 者giả 。 一nhất 歷lịch 法pháp 次thứ 第đệ 。 令linh 此thử 觀quán 心tâm 於ư 一nhất 切thiết 。 法pháp 通thông 徹triệt 無vô 礙ngại 。 前tiền 雖tuy 觀quán 能năng 生sanh 所sở 生sanh 而nhi 不bất 得đắc 。 今kim 次thứ 歷lịch 觀quán 去khứ 來lai 。 乃nãi 至chí 涅Niết 槃Bàn 。 二nhị 者giả 眾chúng 生sanh 取thủ 悟ngộ 不bất 同đồng 。 自tự 有hữu 聞văn 破phá 生sanh 滅diệt 不bất 能năng 得đắc 道Đạo 。 觀quán 去khứ 來lai 即tức 便tiện 了liễu 悟ngộ 。 乃nãi 至chí 二nhị 十thập 七thất 條điều 義nghĩa 亦diệc 如như 是thị 。 以dĩ 根căn 性tánh 不bất 同đồng 是thị 故cố 論luận 主chủ 開khai 張trương 諸chư 觀quán 。 三tam 者giả 欲dục 釋thích 大Đại 乘Thừa 中trung 要yếu 觀quán 。 經kinh 中trung 或hoặc 就tựu 無vô 生sanh 無vô 滅diệt 。 明minh 中trung 道đạo 觀quán 行hành 。 或hoặc 就tựu 無vô 去khứ 來lai 明minh 中trung 道đạo 觀quán 行hành 。 但đãn 佛Phật 在tại 世thế 時thời 。 眾chúng 生sanh 根căn 利lợi 聞văn 略lược 說thuyết 即tức 得đắc 道Đạo 。 末mạt 世thế 鈍độn 根căn 聞văn 經Kinh 略lược 說thuyết 未vị 解giải 故cố 。 論luận 主chủ 廣quảng 釋thích 之chi 。 方phương 乃nãi 取thủ 悟ngộ 。 隨tùy 義nghĩa 次thứ 第đệ 凡phàm 有hữu 七thất 門môn 者giả 。 一nhất 明minh 八bát 不bất 為vi 論luận 大đại 宗tông 。 因nhân 緣duyên 品phẩm 釋thích 八bát 不bất 之chi 始thỉ 。 謂vị 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 此thử 品phẩm 解giải 八bát 不bất 之chi 終chung 辨biện 。 不bất 來lai 不bất 去khứ 。 始thỉ 終chung 既ký 明minh 則tắc 中trung 間gian 可khả 領lãnh 。 故cố 次thứ 因nhân 緣duyên 以dĩ 明minh 來lai 去khứ 。 二nhị 者giả 上thượng 破phá 四tứ 緣duyên 。 遍biến 破phá 一nhất 切thiết 法pháp 名danh 為vi 總tổng 觀quán 。 今kim 觀quán 去khứ 來lai 。 去khứ 來lai 是thị 舉cử 足túc 下hạ 足túc 。 色sắc 名danh 為vi 別biệt 觀quán 。 故cố 前tiền 以dĩ 明minh 總tổng 今kim 次thứ 別biệt 觀quán 也dã 。 三tam 者giả 破phá 於ư 去khứ 來lai 為vi 成thành 無vô 生sanh 。 外ngoại 云vân 因nhân 謝tạ 滅diệt 即tức 是thị 去khứ 。 果quả 續tục 起khởi 即tức 是thị 來lai 。 既ký 有hữu 去khứ 來lai 寧ninh 無vô 生sanh 滅diệt 。 數số 人nhân 但đãn 有hữu 一nhất 種chủng 三tam 世thế 。 謂vị 從tùng 未vị 來lai 來lai 現hiện 在tại 。 從tùng 現hiện 在tại 謝tạ 過quá 去khứ 。 論luận 人nhân 有hữu 二nhị 種chủng 三tam 世thế 。 一nhất 實thật 法pháp 三tam 世thế 。 略lược 同đồng 數số 。 二nhị 假giả 名danh 轉chuyển 變biến 三tam 世thế 。 從tùng 過quá 去khứ 來lai 現hiện 在tại 。 現hiện 在tại 轉chuyển 作tác 未vị 來lai 。 若nhược 無vô 四tứ 緣duyên 之chi 生sanh 寧ninh 有hữu 三tam 世thế 來lai 去khứ 。 故cố 舉cử 去khứ 來lai 以dĩ 成thành 生sanh 義nghĩa 。 今kim 破phá 去khứ 來lai 為vi 成thành 無vô 生sanh 觀quán 也dã 。 四tứ 者giả 有hữu 二nhị 種chủng 觀quán 。 一nhất 約ước 於ư 事sự 觀quán 。 事sự 觀quán 者giả 觀quán 即tức 目mục 所sở 見kiến 動động 靜tĩnh 去khứ 來lai 明minh 無vô 所sở 有hữu 。 二nhị 理lý 觀quán 者giả 直trực 觀quán 四tứ 緣duyên 無vô 有hữu 生sanh 義nghĩa 。 問vấn 何hà 故cố 作tác 事sự 理lý 二nhị 觀quán 耶da 。 答đáp 青thanh 目mục 二nhị 周chu 釋thích 八bát 不bất 作tác 事sự 理lý 二nhị 觀quán 釋thích 之chi 。 龍long 樹thụ 釋thích 八bát 不bất 始thỉ 終chung 亦diệc 作tác 二nhị 觀quán 。 良lương 由do 事sự 理lý 總tổng 該cai 萬vạn 化hóa 故cố 也dã 。 又hựu 逐trục 緣duyên 所sở 宜nghi 也dã 。 五ngũ 者giả 望vọng 成thành 實thật 義nghĩa 前tiền 品phẩm 破phá 生sanh 。 求cầu 實thật 法pháp 無vô 從tùng 。 此thử 撿kiểm 無vô 去khứ 。 明minh 假giả 名danh 相tướng 續tục 不bất 可khả 得đắc 。 六lục 者giả 上thượng 因nhân 緣duyên 品phẩm 末mạt 結kết 無vô 能năng 生sanh 之chi 緣duyên 所sở 生sanh 之chi 果quả 。 外ngoại 人nhân 云vân 。 若nhược 因nhân 果quả 相tương 生sanh 畢tất 竟cánh 無vô 者giả 。 何hà 故cố 現hiện 見kiến 。 有hữu 去khứ 來lai 耶da 。 故cố 次thứ 前tiền 品phẩm 末mạt 生sanh 此thử 章chương 也dã 。 七thất 者giả 上thượng 品phẩm 求cầu 。 生sanh 不bất 可khả 得đắc 。 外ngoại 人nhân 便tiện 謂vị 。 生sanh 病bệnh 息tức 則tắc 是thị 去khứ 。 無vô 生sanh 觀quán 生sanh 則tắc 是thị 來lai 。 故cố 生sanh 滅diệt 之chi 執chấp 乃nãi 傾khuynh 而nhi 去khứ 來lai 之chi 病bệnh 便tiện 起khởi 。 故cố 次thứ 破phá 去khứ 來lai 明minh 本bổn 無vô 生sanh 病bệnh 。 何hà 所sở 論luận 去khứ 。 既ký 無vô 生sanh 可khả 去khứ 豈khởi 有hữu 無vô 生sanh 可khả 來lai 耶da 。 問vấn 觀quán 何hà 法pháp 去khứ 來lai 品phẩm 名danh 去khứ 來lai 。 答đáp 上thượng 因nhân 緣duyên 品phẩm 明minh 觀quán 三tam 種chủng 因nhân 緣duyên 。 今kim 品phẩm 亦diệc 明minh 三tam 義nghĩa 。 一nhất 者giả 上thượng 品phẩm 明minh 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 今kim 還hoàn 就tựu 因nhân 緣duyên 辨biện 。 不bất 來lai 不bất 去khứ 。 過quá 去khứ 二nhị 因nhân 滅diệt 為vi 去khứ 。 現hiện 在tại 五ngũ 果quả 生sanh 為vi 來lai 。 乃nãi 至chí 現hiện 在tại 三tam 因nhân 滅diệt 為vi 去khứ 。 未vị 來lai 兩lưỡng 果quả 起khởi 為vi 來lai 。 故cố 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 但đãn 有hữu 二nhị 分phần 。 七thất 分phần 為vi 來lai 五ngũ 分phân 為vi 去khứ 。 今kim 觀quán 此thử 去khứ 來lai 故cố 以dĩ 目mục 品phẩm 。 問vấn 何hà 故cố 觀quán 因nhân 緣duyên 去khứ 來lai 。 答đáp 為vi 五ngũ 種chủng 人nhân 未vị 達đạt 因nhân 緣duyên 是thị 故cố 觀quán 之chi 。 一nhất 世thế 俗tục 人nhân 但đãn 見kiến 從tùng 此thử 到đáo 彼bỉ 為vi 去khứ 。 反phản 彼bỉ 還hoàn 此thử 為vi 來lai 。 而nhi 不bất 知tri 生sanh 所sở 從tùng 來lai 。 死tử 所sở 趣thú 向hướng 。 二nhị 者giả 九cửu 十thập 六lục 術thuật 。 不bất 知tri 因nhân 緣duyên 本bổn 末mạt 。 謂vị 從tùng 自tự 在tại 微vi 塵trần 等đẳng 來lai 去khứ 者giả 。 還hoàn 至chí 本bổn 處xứ 。 三tam 者giả 五ngũ 百bách 論luận 師sư 雖tuy 知tri 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 往vãng 還hoàn 六lục 趣thú 。 而nhi 執chấp 為vi 定định 有hữu 不bất 得đắc 法Pháp 空không 。 四tứ 如như 譬thí 喻dụ 跋bạt 摩ma 之chi 流lưu 雖tuy 了liễu 因nhân 緣duyên 。 空không 無vô 所sở 有hữu 。 而nhi 不bất 能năng 知tri 。 本bổn 性tánh 寂tịch 滅diệt 。 五ngũ 者giả 學học 大Đại 乘Thừa 人nhân 。 雖tuy 知tri 本bổn 性tánh 空không 寂tịch 。 遂toại 撥bát 因nhân 果quả 。 罪tội 福phước 報báo 應ứng 。 今kim 破phá 此thử 五ngũ 人nhân 示thị 正chánh 因nhân 緣duyên 去khứ 來lai 無vô 去khứ 來lai 義nghĩa 。 故cố 觀quán 因nhân 緣duyên 來lai 去khứ 。 問vấn 何hà 故cố 破phá 此thử 五ngũ 人nhân 。 答đáp 經Kinh 云vân 。 十thập 二nhị 緣duyên 河hà 深thâm 難nan 得đắc 底để 。 所sở 言ngôn 底để 者giả 名danh 為vi 空không 相tướng 。 達đạt 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 本bổn 性tánh 空không 寂tịch 。 到đáo 於ư 河hà 底để 。 故cố 名danh 褭# 王vương 。 今kim 欲dục 令linh 斯tư 五ngũ 人nhân 了liễu 達đạt 因nhân 緣duyên 。 本bổn 無vô 來lai 去khứ 。 亦diệc 到đáo 河hà 底để 同đồng 成thành 菩Bồ 薩Tát 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 破phá 此thử 五ngũ 人nhân 。 問vấn 二Nhị 乘Thừa 人nhân 亦diệc 了liễu 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 空không 。 空không 中trung 有hữu 何hà 法pháp 可khả 異dị 。 答đáp 二Nhị 乘Thừa 但đãn 觀quán 十thập 二nhị 緣duyên 。 空không 不bất 知tri 因nhân 緣duyên 即tức 有hữu 佛Phật 性tánh 不bất 空không 之chi 義nghĩa 。 大Đại 士Sĩ 了liễu 達đạt 十thập 二nhị 緣duyên 空không 復phục 知tri 佛Phật 性tánh 不bất 空không 之chi 義nghĩa 。 故cố 與dữ 二Nhị 乘Thừa 異dị 也dã 。 問vấn 二Nhị 乘Thừa 但đãn 知tri 十thập 二nhị 緣duyên 。 空không 墮đọa 於ư 斷đoạn 滅diệt 。 大Đại 士Sĩ 具cụ 知tri 空không 與dữ 不bất 空không 應ưng 具cụ 墮đọa 二nhị 邊biên 。 答đáp 大Đại 士Sĩ 知tri 十thập 二nhị 本bổn 空không 。 故cố 異dị 凡phàm 之chi 有hữu 。 知tri 有hữu 中trung 道đạo 佛Phật 性tánh 不bất 空không 異dị 二Nhị 乘Thừa 之chi 空không 。 又hựu 十thập 二nhị 本bổn 空không 故cố 非phi 有hữu 。 佛Phật 性tánh 妙diệu 有hữu 則tắc 非phi 空không 。 非phi 空không 非phi 有hữu 。 即tức 是thị 中trung 道đạo 。 問vấn 就tựu 此thử 義nghĩa 宗tông 云vân 何hà 立lập 於ư 二nhị 諦đế 。 答đáp 大đại 明minh 佛Phật 法Pháp 凡phàm 有hữu 三tam 種chủng 二nhị 諦đế 。 一nhất 者giả 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 。 合hợp 為vi 二nhị 諦đế 。 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 虛hư 妄vọng 本bổn 空không 。 名danh 為vi 世thế 諦đế 。 佛Phật 性tánh 妙diệu 有hữu 不bất 可khả 說thuyết 。 空không 名danh 為vi 真Chân 諦Đế 。 二nhị 者giả 就tựu 生sanh 死tử 之chi 法pháp 。 自tự 論luận 二nhị 諦đế 。 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 猶do 如như 幻huyễn 夢mộng 。 往vãng 還hoàn 六lục 道đạo 。 名danh 為vi 世thế 諦đế 。 而nhi 本bổn 性tánh 空không 寂tịch 。 實thật 無vô 來lai 去khứ 名danh 為vi 真Chân 諦Đế 。 三tam 者giả 就tựu 涅Niết 槃Bàn 之chi 法Pháp 。 自tự 論luận 二nhị 諦đế 。 涅Niết 槃Bàn 妙diệu 有hữu 名danh 為vi 世thế 諦đế 。 而nhi 涅Niết 槃Bàn 亦diệc 空không 名danh 為vi 真Chân 諦Đế 。 問vấn 何hà 處xứ 經kinh 明minh 涅Niết 槃Bàn 亦diệc 空không 。 答đáp 明minh 處xứ 甚thậm 多đa 。 略lược 引dẫn 二nhị 證chứng 。 一nhất 者giả 大đại 品phẩm 釋thích 十thập 八bát 空không 云vân 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 空không 。 者giả 涅Niết 槃Bàn 名danh 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 涅Niết 槃Bàn 亦diệc 空không 名danh 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 空không 。 涅Niết 槃Bàn 經Kinh 云vân 。 迦Ca 毘Tỳ 羅La 城Thành 空không 。 大đại 般Bát 涅Niết 槃Bàn 空không 。 故cố 知tri 諸chư 法pháp 未vị 曾tằng 生sanh 。 死tử 亦diệc 非phi 涅Niết 槃Bàn 。 言ngôn 忘vong 慮lự 絕tuyệt 也dã 。 問vấn 此thử 品phẩm 但đãn 據cứ 即tức 事sự 動động 靜tĩnh 明minh 無vô 去khứ 來lai 。 何hà 以dĩ 得đắc 知tri 約ước 。 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 答đáp 上thượng 品phẩm 云vân 。 為vi 已dĩ 習tập 大Đại 乘Thừa 人nhân 說thuyết 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 具cụ 足túc 八bát 不phủ 。 前tiền 品phẩm 已dĩ 釋thích 因nhân 緣duyên 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 故cố 今kim 就tựu 因nhân 緣duyên 辨biện 。 不bất 來lai 不bất 去khứ 。 但đãn 理lý 法pháp 難nạn/nan 明minh 。 故cố 寄ký 事sự 釋thích 之chi 耳nhĩ 。 問vấn 八bát 不bất 文văn 云vân 不bất 來lai 不bất 出xuất 。 今kim 云vân 何hà 言ngôn 。 不bất 來lai 不bất 去khứ 。 答đáp 八bát 不bất 欲dục 破phá 因nhân 果quả 相tương 生sanh 義nghĩa 。 最tối 後hậu 兩lưỡng 不bất 窮cùng 其kỳ 內nội 外ngoại 。 若nhược 謂vị 必tất 有hữu 因nhân 生sanh 果quả 者giả 。 果quả 為vi 從tùng 因nhân 內nội 而nhi 出xuất 。 為vi 從tùng 因nhân 外ngoại 而nhi 來lai 。 故cố 明minh 不bất 來lai 不bất 出xuất 。 此thử 品phẩm 欲dục 即tức 事sự 觀quán 之chi 。 以dĩ 從tùng 此thử 往vãng 彼bỉ 為vi 去khứ 。 反phản 彼bỉ 還hoàn 此thử 為vi 來lai 。 故cố 云vân 來lai 去khứ 也dã 。 二nhị 者giả 通thông 觀quán 一nhất 切thiết 法pháp 。 無vô 去khứ 來lai 義nghĩa 。 故cố 說thuyết 此thử 品phẩm 。 計kế 去khứ 來lai 者giả 乃nãi 復phục 無vô 窮cùng 。 略lược 明minh 七thất 。 一nhất 世thế 間gian 人nhân 取thủ 耳nhĩ 目mục 所sở 見kiến 言ngôn 實thật 有hữu 人nhân 之chi 動động 靜tĩnh 寒hàn 暑thử 往vãng 來lai 。 二nhị 者giả 外ngoại 道đạo 謂vị 。 從tùng 自tự 在tại 天thiên 來lai 為vi 來lai 。 來lai 還hoàn 反phản 為vi 去khứ 。 復phục 云vân 無vô 因nhân 而nhi 來lai 無vô 因nhân 而nhi 去khứ 。 三tam 者giả 二nhị 世thế 有hữu 部bộ 從tùng 未vị 來lai 來lai 現hiện 在tại 。 從tùng 現hiện 在tại 謝tạ 過quá 去khứ 。 四tứ 者giả 二nhị 世thế 無vô 部bộ 未vị 來lai 未vị 有hữu 。 而nhi 假giả 緣duyên 故cố 來lai 緣duyên 離ly 則tắc 去khứ 。 五ngũ 者giả 成thành 實thật 大Đại 乘Thừa 義nghĩa 云vân 。 從tùng 無vô 明minh 識thức 窟quật 流lưu 來lai 入nhập 三tam 界giới 初sơ 起khởi 一nhất 念niệm 善thiện 因nhân 為vi 來lai 。 反phản 原nguyên 而nhi 去khứ 。 六lục 者giả 昔tích 地địa 論luận 師sư 義nghĩa 乖quai 真chân 起khởi 妄vọng 為vi 來lai 。 息tức 妄vọng 歸quy 真chân 故cố 去khứ 。 七thất 者giả 攝nhiếp 大Đại 乘Thừa 師sư 明minh 。 六lục 道đạo 眾chúng 生sanh 。 皆giai 從tùng 本bổn 識thức 來lai 。 以dĩ 本bổn 識thức 中trung 有hữu 六lục 道đạo 種chủng 子tử 故cố 生sanh 六lục 道đạo 也dã 。 從tùng 清thanh 淨tịnh 法Pháp 界Giới 。 流lưu 出xuất 十Thập 二Nhị 部Bộ 經Kinh 。 起khởi 一nhất 念niệm 聞văn 熏huân 習tập 附phụ 著trước 本bổn 識thức 。 此thử 是thị 反phản 去khứ 之chi 始thỉ 。 聞văn 熏huân 習tập 漸tiệm 增tăng 本bổn 識thức 漸tiệm 減giảm 。 解giải 若nhược 都đô 成thành 則tắc 本bổn 識thức 都đô 滅diệt 。 用dụng 本bổn 識thức 中trung 解giải 性tánh 成thành 於ư 報báo 佛Phật 。 解giải 性tánh 不bất 可khả 朽hủ 滅diệt 。 自tự 性tánh 清thanh 淨tịnh 心tâm 。 即tức 是thị 法Pháp 身thân 佛Phật 。 解giải 性tánh 與dữ 自tự 性tánh 清thanh 淨tịnh 心tâm 。 常thường 合hợp 究cứu 竟cánh 之chi 時thời 。 解giải 性tánh 與dữ 自tự 性tánh 清thanh 淨tịnh 心tâm 。 相tương 應ứng 一nhất 體thể 。 故cố 法Pháp 身thân 常thường 報báo 身thân 亦diệc 常thường 也dã 。 如như 此thử 等đẳng 人nhân 。 並tịnh 計kế 來lai 有hữu 所sở 從tùng 去khứ 有hữu 所sở 至chí 必tất 定định 封phong 執chấp 。 言ngôn 有hữu 來lai 去khứ 者giả 則tắc 五ngũ 眼nhãn 不bất 見kiến 故cố 無vô 此thử 去khứ 來lai 。 三tam 者giả 如như 文văn 。 明minh 觀quán 即tức 事sự 去khứ 來lai 故cố 。 無vô 有hữu 去khứ 來lai 。 明minh 破phá 去khứ 來lai 品phẩm 故cố 肇triệu 師sư 物vật 不bất 遷thiên 論luận 云vân 。 觀quán 方phương 知tri 彼bỉ 去khứ 。 去khứ 者giả 不bất 至chí 方phương 。 又hựu 云vân 。 江giang 河hà 競cạnh 注chú 而nhi 不bất 流lưu 日nhật 月nguyệt 歷lịch 天thiên 而nhi 不bất 周chu 。 問vấn 江giang 河hà 競cạnh 注chú 。 云vân 何hà 不bất 流lưu 。 既ký 云vân 不bất 流lưu 云vân 何hà 競cạnh 注chú 。 答đáp 世thế 俗tục 之chi 人nhân 。 之chi 常thường 情tình 如như 所sở 問vấn 也dã 。 二Nhị 乘Thừa 之chi 人nhân 。 未vị 得đắc 並tịnh 觀quán 。 亦diệc 不bất 能năng 知tri 然nhiên 。 大Đại 士Sĩ 得đắc 不bất 二nhị 觀quán 不bất 壞hoại 假giả 名danh 而nhi 說thuyết 實thật 相tướng 。 故cố 注chú 而nhi 不bất 流lưu 。 不bất 動động 真chân 際tế 。 建kiến 立lập 諸chư 法pháp 。 故cố 不bất 流lưu 而nhi 注chú 。 問vấn 此thử 事sự 難nan 信tín 。 云vân 何hà 曉hiểu 之chi 。 答đáp 近cận 而nhi 不bất 可khả 知tri 。 者giả 其kỳ 唯duy 物vật 性tánh 乎hồ 。 言ngôn 動động 而nhi 靜tĩnh 似tự 去khứ 而nhi 留lưu 。 可khả 以dĩ 神thần 會hội 不bất 可khả 以dĩ 事sự 求cầu 。 請thỉnh 陳trần 近cận 喻dụ 以dĩ 況huống 遠viễn 理lý 。 如như 吾ngô 身thân 在tại 他tha 鄉hương 夢mộng 還hoàn 本bổn 土độ 。 既ký 覺giác 已dĩ 後hậu 身thân 竟cánh 不bất 移di 。 故cố 知tri 雖tuy 去khứ 不bất 動động 不bất 動động 而nhi 去khứ 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 喻dụ 之chi 如như 夢mộng 。 以dĩ 有hữu 一nhất 夕tịch 之chi 眠miên 則tắc 有hữu 一nhất 朝triêu 之chi 覺giác 。 既ký 有hữu 長trường 夜dạ 之chi 寢tẩm 亦diệc 有hữu 朗lãng 然nhiên 大đại 覺giác 。 周chu 旋toàn 五ngũ 道đạo 。 喻dụ 之chi 如như 夢mộng 。 正chánh 觀quán 達đạt 之chi 實thật 無vô 往vãng 反phản 。 稱xưng 之chi 為vi 覺giác 。 問vấn 前tiền 云vân 此thử 品phẩm 釋thích 經kinh 中trung 無vô 去khứ 來lai 義nghĩa 云vân 何hà 釋thích 耶da 。 答đáp 經kinh 文văn 甚thậm 多đa 今kim 略lược 舉cử 其kỳ 要yếu 。 淨tịnh 名danh 經Kinh 云vân 。 不bất 來lai 相tương/tướng 來lai 不bất 去khứ 相tương/tướng 去khứ 。 來lai 無vô 所sở 來lai 去khứ 無vô 所sở 去khứ 。 即tức 是thị 今kim 意ý 。 涅Niết 槃Bàn 經Kinh 云vân 。 瑠lưu 璃ly 先tiên 來lai 。 佛Phật 問vấn 云vân 。 汝nhữ 為vi 至chí 來lai 為vi 不bất 至chí 來lai 。 答đáp 云vân 至chí 亦diệc 不bất 來lai 不bất 至chí 亦diệc 不bất 來lai 。 至chí 是thị 已dĩ 來lai 不bất 來lai 。 不bất 至chí 是thị 未vị 來lai 不bất 來lai 。 我ngã 觀quán 是thị 義nghĩa 。 都đô 無vô 去khứ 來lai 。 次thứ 大đại 品phẩm 經kinh 常thường 啼đề 疑nghi 佛Phật 去khứ 來lai 。 而nhi 法pháp 尚thượng 反phản 折chiết 之chi 云vân 。 炎diễm 中trung 水thủy 從tùng 東đông 海hải 西tây 海hải 而nhi 來lai 。 南nam 海hải 北bắc 海hải 而nhi 去khứ 。 常thường 啼đề 答đáp 云vân 。 炎diễm 中trung 尚thượng 無vô 水thủy 云vân 何hà 有hữu 來lai 去khứ 。 因nhân 此thử 則tắc 悟ngộ 法Pháp 身thân 無vô 來lai 去khứ 義nghĩa 。 次thứ 智Trí 度Độ 論luận 解giải 道Đạo 品Phẩm 。 釋thích 菩Bồ 薩Tát 正chánh 業nghiệp 亦diệc 明minh 。 無vô 有hữu 去khứ 來lai 。 席tịch 卷quyển 此thử 文văn 來lai 也dã 。 直trực 讀đọc 此thử 品phẩm 未vị 覺giác 為vi 精tinh 。 若nhược 望vọng 諸chư 大Đại 乘Thừa 經Kinh 方phương 知tri 有hữu 其kỳ 深thâm 味vị 也dã 。 問vấn 且thả 置trí 餘dư 經kinh 。 淨tịnh 名danh 既ký 云vân 不bất 來lai 相tương/tướng 來lai 。 此thử 就tựu 何hà 義nghĩa 。 釋thích 之chi 。 答đáp 成thành 論luận 師sư 云vân 。 實thật 法pháp 無vô 來lai 相tương 續tục 有hữu 來lai 。 故cố 云vân 不bất 來lai 相tương/tướng 來lai 。 又hựu 云vân 。 世thế 諦đế 有hữu 來lai 真Chân 諦Đế 無vô 來lai 。 故cố 云vân 不bất 來lai 相tương/tướng 來lai 。 地địa 論luận 師sư 云vân 。 法Pháp 界Giới 體thể 無vô 來lai 用dụng 即tức 有hữu 來lai 。 中trung 假giả 師sư 云vân 。 中trung 道đạo 無vô 去khứ 來lai 。 假giả 名danh 有hữu 去khứ 來lai 。 今kim 悉tất 不bất 同đồng 此thử 說thuyết 。 直trực 須tu 讀đọc 經kinh 。 只chỉ 來lai 宛uyển 然nhiên 而nhi 實thật 無vô 所sở 來lai 。 不bất 得đắc 分phân 為vi 二nhị 片phiến 也dã 。 品phẩm 廣quảng 分phân 為vi 七thất 。 處xử 中trung 為vi 四tứ 。 略lược 說thuyết 二nhị 周chu 。 所sở 言ngôn 七thất 者giả 。 初sơ 以dĩ 三tam 時thời 門môn 破phá 去khứ 法pháp 。 二nhị 以dĩ 三tam 時thời 門môn 破phá 去khứ 者giả 。 三tam 以dĩ 三tam 時thời 門môn 破phá 初sơ 發phát 。 四tứ 以dĩ 三tam 時thời 門môn 破phá 住trụ 住trụ 者giả 。 五ngũ 以dĩ 一nhất 異dị 門môn 破phá 去khứ 去khứ 者giả 。 六lục 以dĩ 因nhân 緣duyên 門môn 破phá 去khứ 去khứ 者giả 。 七thất 以dĩ 定định 不bất 定định 門môn 破phá 去khứ 去khứ 者giả 。 次thứ 明minh 處xứ 中trung 開khai 四tứ 門môn 者giả 。 從tùng 能năng 破phá 門môn 為vi 名danh 者giả 。 第đệ 一nhất 三tam 時thời 門môn 破phá 。 二nhị 者giả 一nhất 異dị 門môn 破phá 。 三tam 者giả 因nhân 緣duyên 門môn 破phá 。 四tứ 者giả 有hữu 無vô 門môn 破phá 。 大đại 意ý 令linh 眾chúng 生sanh 悟ngộ 無vô 去khứ 來lai 入nhập 於ư 實thật 相tướng 發phát 生sanh 正chánh 觀quán 。 滅diệt 諸chư 煩phiền 惱não 。 但đãn 受thọ 悟ngộ 各các 異dị 。 故cố 開khai 多đa 門môn 。 所sở 以dĩ 有hữu 此thử 四tứ 門môn 者giả 。 以dĩ 計kế 去khứ 來lai 是thị 起khởi 動động 之chi 法pháp 必tất 墮đọa 三tam 世thế 故cố 。 前tiền 就tựu 三tam 時thời 門môn 破phá 。 外ngoại 云vân 。 三tam 世thế 若nhược 無vô 。 眼nhãn 不bất 應ưng 見kiến 故cố 就tựu 一nhất 異dị 破phá 眼nhãn 所sở 見kiến 。 復phục 謂vị 因nhân 緣duyên 去khứ 來lai 不bất 可khả 一nhất 異dị 故cố 次thứ 破phá 因nhân 緣duyên 。 病bệnh 乃nãi 無vô 窮cùng 觀quán 門môn 非phi 一nhất 。 今kim 欲dục 領lãnh 其kỳ 大đại 要yếu 散tán 其kỳ 所sở 封phong 故cố 次thứ 有hữu 無vô 門môn 也dã 。 次thứ 雖tuy 有hữu 四tứ 門môn 合hợp 之chi 為vi 二nhị 者giả 。 初sơ 周chu 略lược 破phá 去khứ 來lai 。 後hậu 三tam 廣quảng 破phá 去khứ 來lai 。 又hựu 初sơ 周chu 總tổng 破phá 去khứ 住trụ 。 後hậu 三tam 別biệt 破phá 於ư 去khứ 。 又hựu 初sơ 周chu 直trực 破phá 去khứ 來lai 。 後hậu 三tam 破phá 眼nhãn 所sở 見kiến 。 又hựu 初sơ 周chu 但đãn 就tựu 有hữu 為vi 門môn 破phá 。 後hậu 周chu 為vi 無vô 為vi 一nhất 切thiết 破phá 。 今kim 宜nghi 依y 四tứ 門môn 。 就tựu 初sơ 為vi 二nhị 。 第đệ 一nhất 破phá 去khứ 去khứ 者giả 。 第đệ 二nhị 破phá 住trụ 住trụ 者giả 。 雖tuy 有hữu 四tứ 儀nghi 不bất 出xuất 動động 靜tĩnh 故cố 略lược 觀quán 此thử 二nhị 。 就tựu 初sơ 又hựu 三tam 。 一nhất 破phá 法pháp 去khứ 。 二nhị 破phá 人nhân 去khứ 。 三tam 破phá 去khứ 因nhân 。 就tựu 破phá 法pháp 去khứ 開khai 為vi 四tứ 別biệt 。 初sơ 長trường/trưởng 行hành 立lập 。 次thứ 偈kệ 破phá 。 三tam 救cứu 四tứ 。 破phá 救cứu 。 問vấn 曰viết 世thế 間gian 眼nhãn 見kiến 三tam 時thời 有hữu 作tác 者giả 。 下hạ 此thử 立lập 義nghĩa 也dã 。 上thượng 品phẩm 求cầu 四tứ 緣duyên 生sanh 果quả 畢tất 竟cánh 無vô 從tùng 。 外ngoại 人nhân 理lý 屈khuất 辭từ 窮cùng 舌thiệt 不bất 能năng 救cứu 。 故cố 今kim 舉cử 眼nhãn 所sở 見kiến 以dĩ 立lập 義nghĩa 。 外ngoại 道đạo 。 數số 論luận 。 譬thí 喻dụ 之chi 流lưu 同đồng 明minh 時thời 不bất 可khả 見kiến 。 故cố 今kim 但đãn 云vân 見kiến 時thời 中trung 之chi 法pháp 不bất 言ngôn 見kiến 時thời 。 去khứ 來lai 是thị 舉cử 下hạ 足túc 色sắc 為vi 眼nhãn 所sở 見kiến 故cố 云vân 眼nhãn 見kiến 。 問vấn 上thượng 立lập 四tứ 緣duyên 今kim 立lập 去khứ 來lai 。 云vân 何hà 廣quảng 狹hiệp 。 答đáp 上thượng 法pháp 廣quảng 人nhân 狹hiệp 。 四tứ 緣duyên 攝nhiếp 一nhất 切thiết 法pháp 。 是thị 故cố 為vi 廣quảng 。 但đãn 內nội 道đạo 所sở 計kế 。 故cố 云vân 人nhân 狹hiệp 。 此thử 品phẩm 人nhân 廣quảng 法pháp 狹hiệp 。 大đại 小tiểu 內nội 外ngoại 。 同đồng 計kế 去khứ 來lai 。 故cố 是thị 人nhân 廣quảng 。 去khứ 來lai 但đãn 是thị 有hữu 為vi 。 故cố 云vân 法pháp 狹hiệp 。 問vấn 三tam 時thời 有hữu 幾kỷ 種chủng 耶da 。 答đáp 略lược 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 三tam 劫kiếp 。 二nhị 三tam 世thế 。 三tam 三tam 念niệm 。 今kim 就tựu 後hậu 立lập 也dã 。 而nhi 言ngôn 三tam 時thời 有hữu 作tác 者giả 。 法pháp 墮đọa 三tam 世thế 流lưu 動động 起khởi 作tác 。 故cố 稱xưng 為vi 作tác 。 又hựu 作tác 是thị 業nghiệp 義nghĩa 。 以dĩ 去khứ 即tức 是thị 業nghiệp 故cố 云vân 作tác 也dã 。 答đáp 曰viết 已dĩ 去khứ 無vô 有hữu 去khứ 下hạ 。 第đệ 二nhị 論luận 主chủ 破phá 外ngoại 人nhân 明minh 三tam 時thời 有hữu 。 論luận 主chủ 即tức 明minh 三tam 時thời 無vô 。 然nhiên 直trực 觀quán 此thử 破phá 未vị 覺giác 其kỳ 精tinh 。 望vọng 淨tịnh 名danh 經kinh 文Văn 殊Thù 答đáp 曰viết 。 若nhược 來lai 已dĩ 更cánh 不bất 來lai 。 去khứ 已dĩ 更cánh 不bất 去khứ 。 此thử 是thị 三tam 時thời 門môn 明minh 無vô 去khứ 來lai 。 但đãn 文Văn 殊Thù 既ký 至chí 方phương 丈trượng 大đại 眾chúng 則tắc 謂vị 。 來lai 已dĩ 名danh 來lai 。 是thị 故cố 今kim 略lược 舉cử 三tam 時thời 中trung 一nhất 謂vị 來lai 已dĩ 不bất 來lai 。 佛Phật 在tại 世thế 時thời 。 眾chúng 生sanh 利lợi 根căn 聞văn 一nhất 則tắc 解giải 三tam 。 故cố 不bất 具cụ 舉cử 也dã 。 瑠lưu 璃ly 光quang 至chí 亦diệc 不bất 來lai 。 不bất 至chí 亦diệc 不bất 來lai 。 至chí 即tức 是thị 已dĩ 。 不bất 至chí 是thị 未vị 。 三tam 時thời 之chi 中trung 舉cử 二nhị 門môn 也dã 。 次thứ 淨tịnh 名danh 彌Di 勒Lặc 章chương 具cụ 舉cử 三tam 時thời 以dĩ 責trách 無vô 一nhất 生sanh 記ký 。 是thị 故cố 此thử 門môn 可khả 以dĩ 窮cùng 凡phàm 屈khuất 聖thánh 。 則tắc 望vọng 經kinh 精tinh 巧xảo 也dã 。 上thượng 半bán 明minh 已dĩ 未vị 二nhị 門môn 無vô 去khứ 。 下hạ 半bán 明minh 去khứ 時thời 無vô 去khứ 。 已dĩ 是thị 過quá 去khứ 息tức 滅diệt 。 是thị 中trung 無vô 去khứ 。 未vị 是thị 未vị 來lai 。 未vị 有hữu 去khứ 法pháp 亦diệc 無vô 去khứ 。 下hạ 半bán 破phá 意ý 者giả 。 上thượng 半bán 令linh 其kỳ 受thọ 已dĩ 未vị 無vô 去khứ 。 已dĩ 是thị 曾tằng 去khứ 即tức 時thời 無vô 去khứ 。 未vị 是thị 當đương 去khứ 即tức 時thời 亦diệc 無vô 去khứ 。 下hạ 半bán 即tức 云vân 。 去khứ 時thời 不bất 離ly 此thử 二nhị 。 既ký 信tín 此thử 二nhị 無vô 去khứ 。 當đương 知tri 去khứ 時thời 亦diệc 無vô 去khứ 也dã 。 長trường/trưởng 行hành 云vân 。 離ly 去khứ 去khứ 業nghiệp 。 不bất 可khả 得đắc 者giả 。 業nghiệp 是thị 動động 之chi 異dị 名danh 。 已dĩ 去khứ 則tắc 去khứ 息tức 無vô 復phục 動động 義nghĩa 。 若nhược 言ngôn 已dĩ 去khứ 有hữu 去khứ 者giả 。 此thử 是thị 離ly 去khứ 而nhi 有hữu 動động 業nghiệp 耳nhĩ 。 去khứ 法pháp 已dĩ 滅diệt 猶do 有hữu 動động 業nghiệp 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 也dã 。 問vấn 曰viết 動động 處xứ 即tức 有hữu 去khứ 下hạ 第đệ 三tam 救cứu 義nghĩa 。 若nhược 作tác 一nhất 人nhân 立lập 義nghĩa 者giả 上thượng 立lập 三tam 時thời 有hữu 去khứ 。 二nhị 關quan 已dĩ 窮cùng 。 今kim 但đãn 救cứu 去khứ 時thời 有hữu 去khứ 。 若nhược 作tác 二nhị 家gia 立lập 義nghĩa 者giả 上thượng 立lập 三tam 時thời 有hữu 作tác 。 謂vị 三tam 世thế 有hữu 部bộ 。 今kim 立lập 二nhị 時thời 無vô 去khứ 一nhất 時thời 有hữu 去khứ 。 即tức 二nhị 世thế 無vô 部bộ 。 就tựu 偈kệ 為vi 二nhị 。 上thượng 半bán 立lập 有hữu 時thời 法pháp 下hạ 半bán 明minh 於ư 有hữu 無vô 也dã 。 動động 處xứ 即tức 有hữu 去khứ 者giả 立lập 有hữu 去khứ 法pháp 也dã 。 所sở 以dĩ 立lập 有hữu 去khứ 法pháp 者giả 。 由do 論luận 主chủ 前tiền 偈kệ 下hạ 半bán 中trung 明minh 去khứ 時thời 中trung 無vô 去khứ 。 今kim 對đối 無vô 去khứ 故cố 云vân 動động 處xứ 有hữu 去khứ 也dã 。 而nhi 言ngôn 動động 者giả 外ngoại 人nhân 謂vị 去khứ 麁thô 而nhi 動động 細tế 。 去khứ 麁thô 即tức 墮đọa 已dĩ 。 而nhi 動động 細tế 即tức 非phi 已dĩ 。 既ký 稱xưng 為vi 動động 亦diệc 非phi 是thị 未vị 。 欲dục 簡giản 除trừ 已dĩ 未vị 故cố 云vân 動động 也dã 。 處xử 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 從tùng 所sở 履lý 處xứ 名danh 之chi 為vi 處xứ 。 二nhị 者giả 即tức 目mục 舉cử 足túc 動động 以dĩ 為vi 處xứ 。 由do 上thượng 明minh 無vô 去khứ 外ngoại 人nhân 云vân 。 即tức 此thử 動động 處xứ 有hữu 去khứ 。 何hà 故cố 無vô 耶da 。 此thử 中trung 有hữu 去khứ 時thời 第đệ 二nhị 句cú 立lập 有hữu 時thời 也dã 。 以dĩ 其kỳ 動động 必tất 賴lại 時thời 故cố 將tương 動động 以dĩ 證chứng 時thời 也dã 。 非phi 已dĩ 去khứ 未vị 去khứ 者giả 。 下hạ 半bán 明minh 有hữu 無vô 也dã 。 若nhược 作tác 一nhất 人nhân 立lập 義nghĩa 。 上thượng 立lập 三tam 時thời 有hữu 去khứ 既ký 被bị 破phá 竟cánh 。 今kim 輸du 已dĩ 未vị 兩lưỡng 關quan 也dã 。 若nhược 二nhị 人nhân 立lập 義nghĩa 者giả 。 上thượng 半bán 立lập 現hiện 在tại 是thị 有hữu 。 今kim 非phi 二nhị 世thế 有hữu 義nghĩa 也dã 。 是thị 故cố 去khứ 時thời 者giả 第đệ 二nhị 結kết 去khứ 時thời 有hữu 去khứ 也dã 。 又hựu 分phần/phân 此thử 偈kệ 上thượng 半bán 立lập 有hữu 時thời 。 第đệ 三tam 句cú 輸du 已dĩ 未vị 二nhị 關quan 。 第đệ 四tứ 句cú 正chánh 立lập 去khứ 時thời 去khứ 。 此thử 分phần/phân 好hảo/hiếu 。 長trường/trưởng 行hành 云vân 。 隨tùy 有hữu 作tác 業nghiệp 處xứ 者giả 。 隨tùy 於ư 四tứ 衢cù 八bát 達đạt 動động 步bộ 即tức 有hữu 去khứ 也dã 。 答đáp 曰viết 下hạ 第đệ 四tứ 破phá 救cứu 也dã 。 問vấn 此thử 破phá 與dữ 上thượng 何hà 異dị 。 答đáp 今kim 觀quán 四tứ 番phiên 可khả 為vi 三tam 類loại 。 初sơ 一nhất 問vấn 答đáp 是thị 總tổng 立lập 總tổng 破phá 。 後hậu 一nhất 問vấn 答đáp 是thị 別biệt 立lập 別biệt 破phá 。 初sơ 總tổng 明minh 三tam 時thời 有hữu 去khứ 故cố 是thị 總tổng 立lập 。 總tổng 破phá 三tam 時thời 有hữu 去khứ 故cố 是thị 總tổng 破phá 。 次thứ 但đãn 立lập 去khứ 時thời 有hữu 去khứ 故cố 是thị 別biệt 立lập 。 但đãn 破phá 去khứ 時thời 去khứ 故cố 是thị 別biệt 破phá 。 又hựu 初sơ 一nhất 問vấn 答đáp 是thị 立lập 三tam 世thế 有hữu 破phá 三tam 世thế 有hữu 。 次thứ 一nhất 問vấn 答đáp 立lập 二nhị 世thế 無vô 破phá 二nhị 世thế 無vô 義nghĩa 。 三tam 者giả 前tiền 破phá 去khứ 時thời 去khứ 是thị 奪đoạt 破phá 。 明minh 離ly 已dĩ 未vị 之chi 外ngoại 無vô 有hữu 去khứ 時thời 。 故cố 是thị 奪đoạt 也dã 。 今kim 縱túng/tung 離ly 已dĩ 未vị 別biệt 有hữu 去khứ 時thời 去khứ 即tức 開khai 四tứ 關quan 責trách 之chi 。 故cố 是thị 縱túng/tung 破phá 也dã 。 問vấn 前tiền 何hà 故cố 將tương 已dĩ 未vị 奪đoạt 去khứ 時thời 。 今kim 縱túng/tung 有hữu 去khứ 時thời 耶da 。 答đáp 去khứ 麁thô 而nhi 動động 細tế 。 去khứ 麁thô 故cố 可khả 得đắc 將tương 已dĩ 未vị 分phân 之chi 。 動động 細tế 故cố 不bất 得đắc 復phục 就tựu 已dĩ 未vị 分phân 之chi 。 故cố 縱túng/tung 彼bỉ 有hữu 動động 求cầu 動động 無vô 從tùng 。 如như 人nhân 靜tĩnh 坐tọa 直trực 是thị 人nhân 耳nhĩ 。 正chánh 動động 一nhất 足túc 便tiện 名danh 去khứ 者giả 。 因nhân 此thử 之chi 動động 稱xưng 為vi 去khứ 法pháp 亦diệc 名danh 去khứ 業nghiệp 。 將tương 步bộ 之chi 前tiền 名danh 為vi 未vị 去khứ 。 足túc 動động 所sở 經kinh 名danh 為vi 已dĩ 去khứ 。 取thủ 其kỳ 現hiện 動động 名danh 為vi 去khứ 時thời 。 取thủ 其kỳ 初sơ 動động 目mục 之chi 為vi 發phát 。 當đương 步bộ 之chi 動động 名danh 之chi 為vi 是thị 去khứ 。 餘dư 步bộ 形hình 此thử 名danh 為vi 異dị 去khứ 。 足túc 之chi 所sở 履lý 稱xưng 為vi 去khứ 處xứ 。 然nhiên 即tức 眾chúng 緣duyên 和hòa 合hợp 。 虛hư 受thọ 其kỳ 名danh 。 諦đế 觀quán 察sát 之chi 。 無vô 一nhất 可khả 得đắc 。 而nhi 著trước 相tương/tướng 者giả 謂vị 有hữu 決quyết 定định 。 是thị 故cố 論luận 主chủ 就tựu 而nhi 求cầu 之chi 也dã 。 所sở 言ngôn 四tứ 關quan 者giả 。 第đệ 一nhất 無vô 體thể 破phá 。 二nhị 各các 體thể 破phá 。 師sư 又hựu 詺# 為vi 失thất 因nhân 破phá 。 三tam 二nhị 法pháp 破phá 。 四tứ 兩lưỡng 人nhân 破phá 即tức 是thị 次thứ 第đệ 。 初sơ 偈kệ 上thượng 半bán 牒điệp 而nhi 不bất 受thọ 。 下hạ 半bán 正chánh 破phá 。 云vân 何hà 於ư 去khứ 時thời 此thử 牒điệp 外ngoại 義nghĩa 也dã 。 外ngoại 人nhân 明minh 已dĩ 未vị 二nhị 時thời 無vô 有hữu 去khứ 義nghĩa 。 第đệ 三tam 時thời 中trung 。 有hữu 於ư 去khứ 法pháp 故cố 。 此thử 去khứ 法pháp 賴lại 時thời 而nhi 去khứ 。 是thị 以dĩ 牒điệp 之chi 。 而nhi 當đương 有hữu 去khứ 法pháp 者giả 。 不bất 受thọ 其kỳ 時thời 中trung 有hữu 法pháp 而nhi 法pháp 賴lại 時thời 去khứ 也dã 。 下hạ 半bán 正chánh 作tác 無vô 體thể 破phá 者giả 。 此thử 明minh 時thời 無vô 別biệt 體thể 故cố 云vân 無vô 體thể 破phá 也dã 。 汝nhữ 既ký 稱xưng 去khứ 時thời 。 是thị 即tức 因nhân 去khứ 有hữu 時thời 。 即tức 時thời 無vô 別biệt 體thể 。 若nhược 無vô 別biệt 體thể 法pháp 何hà 所sở 賴lại 而nhi 得đắc 去khứ 耶da 。 此thử 非phi 用dụng 數số 論luận 因nhân 法pháp 假giả 名danh 時thời 離ly 法pháp 無vô 別biệt 時thời 以dĩ 破phá 外ngoại 人nhân 。 但đãn 外ngoại 人nhân 自tự 言ngôn 去khứ 時thời 有hữu 去khứ 即tức 時thời 因nhân 於ư 去khứ 故cố 時thời 無vô 別biệt 體thể 。 即tức 法pháp 無vô 所sở 賴lại 耳nhĩ 。 又hựu 時thời 無vô 別biệt 體thể 即tức 是thị 因nhân 緣duyên 時thời 。 因nhân 緣duyên 時thời 無vô 有hữu 自tự 性tánh 。 若nhược 無vô 自tự 性tánh 是thị 即tức 無vô 時thời 。 既ký 其kỳ 無vô 時thời 法pháp 何hà 所sở 賴lại 。 問vấn 此thử 與dữ 數số 論luận 有hữu 何hà 異dị 耶da 。 答đáp 數số 論luận 雖tuy 知tri 因nhân 法pháp 假giả 名danh 時thời 無vô 有hữu 別biệt 時thời 。 未vị 知tri 因nhân 時thời 假giả 名danh 法pháp 無vô 有hữu 別biệt 法pháp 。 是thị 故cố 異dị 也dã 。 今kim 責trách 成thành 論luận 者giả 云vân 。 法pháp 賴lại 時thời 去khứ 者giả 時thời 復phục 賴lại 誰thùy 生sanh 耶da 。 若nhược 言ngôn 因nhân 法pháp 有hữu 假giả 名danh 時thời 而nhi 無vô 別biệt 時thời 。 亦diệc 應ưng 因nhân 時thời 而nhi 假giả 名danh 法pháp 無vô 有hữu 別biệt 法pháp 。 無vô 有hữu 別biệt 法pháp 而nhi 法pháp 為vi 時thời 所sở 生sanh 者giả 。 亦diệc 應ưng 無vô 有hữu 別biệt 時thời 時thời 為vi 法pháp 所sở 生sanh 也dã 。 又hựu 若nhược 時thời 是thị 無vô 無vô 更cánh 有hữu 別biệt 法pháp 生sanh 時thời 者giả 。 亦diệc 應ưng 法pháp 是thị 無vô 無vô 有hữu 別biệt 時thời 生sanh 法pháp 者giả 。 又hựu 離ly 時thời 外ngoại 實thật 有hữu 法pháp 。 法pháp 尚thượng 不bất 生sanh 時thời 。 今kim 離ly 法pháp 外ngoại 無vô 別biệt 時thời 。 云vân 何hà 時thời 生sanh 法pháp 耶da 。 又hựu 並tịnh 外ngoại 人nhân 。 若nhược 時thời 非phi 法pháp 法pháp 非phi 時thời 而nhi 時thời 法pháp 異dị 者giả 。 亦diệc 時thời 非phi 法pháp 法pháp 非phi 時thời 。

時thời 法pháp 應ưng 相tương 離ly 。 若nhược 言ngôn 理lý 不bất 相tương 離ly 而nhi 終chung 異dị 。 亦diệc 應ưng 理lý 不bất 異dị 而nhi 終chung 離ly 。 然nhiên 不bất 異dị 只chỉ 是thị 不bất 離ly 。 不bất 離ly 只chỉ 是thị 不bất 異dị 耳nhĩ 。 長trường/trưởng 行hành 前tiền 牒điệp 上thượng 半bán 。 何hà 以dĩ 故cố 下hạ 釋thích 下hạ 半bán 。 初sơ 明minh 時thời 無vô 別biệt 體thể 即tức 是thị 奪đoạt 破phá 。 次thứ 明minh 相tướng 離ly 謂vị 縱túng/tung 關quan 也dã 。 第đệ 二nhị 偈kệ 各các 體thể 破phá 亦diệc 云vân 獨độc 去khứ 破phá 。 來lai 意ý 者giả 初sơ 偈kệ 無vô 體thể 名danh 為vi 奪đoạt 破phá 。 後hậu 之chi 三tam 偈kệ 並tịnh 是thị 縱túng/tung 關quan 。 縱túng/tung 關quan 者giả 縱túng/tung 其kỳ 時thời 法pháp 相tướng 離ly 即tức 難nạn/nan 破phá 之chi 。 又hựu 初sơ 偈kệ 無vô 體thể 破phá 破phá 無vô 別biệt 時thời 部bộ 。 後hậu 三tam 偈kệ 破phá 有hữu 別biệt 時thời 部bộ 。 破phá 此thử 二nhị 即tức 一nhất 切thiết 立lập 窮cùng 。 上thượng 半bán 牒điệp 而nhi 標tiêu 過quá 。 下hạ 半bán 難nạn/nan 而nhi 釋thích 過quá 。 若nhược 言ngôn 去khứ 時thời 去khứ 此thử 牒điệp 外ngoại 立lập 也dã 。 上thượng 明minh 去khứ 時thời 不bất 得đắc 有hữu 去khứ 。 今kim 縱túng/tung 關quan 去khứ 時thời 有hữu 去khứ 。 是thị 故cố 有hữu 若nhược 言ngôn 之chi 句cú 也dã 。 是thị 人nhân 即tức 有hữu 咎cữu 者giả 標tiêu 過quá 也dã 。 此thử 偈kệ 與dữ 前tiền 進tiến 退thoái 成thành 過quá 。 前tiền 明minh 時thời 無vô 別biệt 體thể 故cố 法pháp 無vô 所sở 賴lại 即tức 不bất 得đắc 去khứ 。 今kim 明minh 若nhược 有hữu 時thời 體thể 可khả 賴lại 時thời 而nhi 去khứ 。 即tức 時thời 法pháp 有hữu 相tương 離ly 之chi 咎cữu 。 離ly 去khứ 有hữu 去khứ 時thời 者giả 。 下hạ 半bán 正chánh 釋thích 過quá 也dã 。 既ký 言ngôn 法pháp 賴lại 時thời 去khứ 。 即tức 離ly 法pháp 別biệt 有hữu 時thời 體thể 也dã 。 去khứ 時thời 獨độc 去khứ 故cố 者giả 此thử 傳truyền 顯hiển 相tương 離ly 之chi 失thất 。 所sở 以dĩ 傳truyền 顯hiển 相tương 離ly 失thất 者giả 。 內nội 法pháp 中trung 有hữu 二nhị 種chủng 計kế 。 如như 數số 論luận 等đẳng 因nhân 法pháp 假giả 名danh 時thời 。 離ly 法pháp 無vô 別biệt 時thời 即tức 無vô 相tướng 離ly 之chi 失thất 。 如như 譬thí 喻dụ 部bộ 等đẳng 謂vị 別biệt 有hữu 時thời 體thể 。 法pháp 是thị 色sắc 心tâm 。

時thời 非phi 色sắc 心tâm 。 故cố 須tu 顯hiển 相tương 離ly 之chi 失thất 。 若nhược 爾nhĩ 上thượng 句cú 破phá 數số 論luận 今kim 斥xích 譬thí 喻dụ 人nhân 。 若nhược 相tương 離ly 者giả 去khứ 之chi 與dữ 時thời 並tịnh 各các 獨độc 去khứ 。 獨độc 去khứ 者giả 兩lưỡng 各các 相tương 離ly 。 去khứ 不bất 因nhân 時thời 是thị 法pháp 獨độc 義nghĩa 。

時thời 不bất 因nhân 去khứ 是thị 獨độc 時thời 也dã 。 又hựu 有hữu 人nhân 言ngôn 。 今kim 去khứ 時thời 獨độc 自tự 去khứ 故cố 云vân 獨độc 去khứ 。 此thử 非phi 文văn 旨chỉ 也dã 。 第đệ 三tam 偈kệ 二nhị 法pháp 破phá 。 來lai 意ý 者giả 初sơ 偈kệ 得đắc 相tương/tướng 因nhân 而nhi 失thất 去khứ 。 次thứ 偈kệ 得đắc 去khứ 而nhi 失thất 相tương/tướng 因nhân 。 故cố 進tiến 退thoái 為vi 過quá 。 外ngoại 人nhân 今kim 欲dục 立lập 相tương/tướng 因nhân 復phục 明minh 有hữu 去khứ 。 即tức 俱câu 免miễn 二nhị 失thất 。

所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 既ký 言ngôn 去khứ 時thời 去khứ 即tức 時thời 前tiền 之chi 去khứ 以dĩ 為vi 時thời 體thể 免miễn 無vô 體thể 之chi 過quá 。 二nhị 時thời 後hậu 去khứ 賴lại 時thời 而nhi 去khứ 。 無vô 獨độc 去khứ 之chi 咎cữu 也dã 。 上thượng 半bán 牒điệp 而nhi 標tiêu 過quá 下hạ 半bán 釋thích 過quá 。 一nhất 謂vị 為vi 去khứ 時thời 者giả 。 此thử 是thị 以dĩ 一nhất 去khứ 法pháp 為vi 時thời 體thể 也dã 。 二nhị 謂vị 去khứ 時thời 去khứ 者giả 。

復phục 有hữu 一nhất 法pháp 。 假giả 時thời 而nhi 去khứ 。 問vấn 此thử 有hữu 何hà 過quá 耶da 。 答đáp 既ký 有hữu 二nhị 法pháp 即tức 有hữu 二nhị 時thời 。 若nhược 有hữu 一nhất 時thời 應ưng 有hữu 一nhất 法pháp 。 豈khởi 一nhất 時thời 之chi 中trung 。 而nhi 有hữu 兩lưỡng 去khứ 法pháp 耶da 。 又hựu 去khứ 法pháp 名danh 身thân 動động 。 既ký 有hữu 兩lưỡng 動động 便tiện 有hữu 二nhị 身thân 二nhị 色sắc 陰ấm 也dã 。 色sắc 陰ấm 既ký 二nhị 。 四tứ 心tâm 豈khởi 一nhất 耶da 。 問vấn 曰viết 二nhị 去khứ 有hữu 何hà 咎cữu 此thử 生sanh 第đệ 四tứ 兩lưỡng 人nhân 破phá 。 外ngoại 人nhân 未vị 覺giác 兩lưỡng 法pháp 之chi 失thất 。 是thị 故cố 致trí 問vấn 。 又hựu 雖tuy 知tri 有hữu 失thất 而nhi 著trước 難nạn/nan 便tiện 例lệ 。 是thị 故cố 問vấn 也dã 。 答đáp 中trung 為vi 二nhị 。 上thượng 半bán 牒điệp 而nhi 正chánh 並tịnh 。 下hạ 半bán 釋thích 並tịnh 。 二nhị 去khứ 法pháp 是thị 二nhị 色sắc 陰ấm 既ký 有hữu 二nhị 色sắc 陰ấm 。 即tức 成thành 於ư 二nhị 人nhân 。 若nhược 唯duy 有hữu 一nhất 人nhân 。 亦diệc 但đãn 有hữu 一nhất 法pháp 。 故cố 復phục 進tiến 退thoái 屈khuất 也dã 。 又hựu 若nhược 言ngôn 法pháp 二nhị 而nhi 人nhân 一nhất 亦diệc 應ưng 人nhân 二nhị 法pháp 一nhất 也dã 。 下hạ 半bán 釋thích 並tịnh 者giả 。 以dĩ 離ly 法pháp 無vô 人nhân 故cố 法pháp 二nhị 即tức 人nhân 二nhị 也dã 。 又hựu 本bổn 是thị 一nhất 人nhân 。 由do 汝nhữ 立lập 去khứ 時thời 中trung 有hữu 去khứ 即tức 成thành 二nhị 人nhân 。 既ký 成thành 二nhị 人nhân 即tức 一nhất 人nhân 與dữ 去khứ 法pháp 往vãng 東đông 。 一nhất 人nhân 與dữ 去khứ 法pháp 往vãng 西tây 西tây 東đông 。 東đông 人nhân 復phục 於ư 去khứ 時thời 中trung 去khứ 復phục 成thành 二nhị 法pháp 二nhị 人nhân 。 如như 是thị 即tức 一nhất 。 人nhân 成thành 無vô 量lượng 人nhân 。 一nhất 法pháp 成thành 無vô 量lượng 法pháp 。 若nhược 爾nhĩ 者giả 即tức 失thất 一nhất 人nhân 一nhất 法pháp 。 既ký 失thất 其kỳ 一nhất 何hà 有hữu 多đa 耶da 。 故cố 一nhất 多đa 俱câu 壞hoại 。 至chí 此thử 已dĩ 來lai 即tức 立lập 法pháp 窮cùng 矣hĩ 。 問vấn 曰viết 離ly 去khứ 者giả 無vô 去khứ 法pháp 可khả 爾nhĩ 下hạ 第đệ 二nhị 次thứ 破phá 去khứ 者giả 。 問vấn 此thử 章chương 為vi 破phá 去khứ 者giả 為vi 破phá 去khứ 者giả 去khứ 耶da 。 答đáp 具cụ 有hữu 二nhị 意ý 。 一nhất 破phá 去khứ 者giả 二nhị 破phá 去khứ 者giả 去khứ 。 問vấn 依y 觀quán 門môn 次thứ 第đệ 人nhân 空không 易dị 得đắc 應ưng 先tiên 明minh 。 法pháp 空không 難nan 得đắc 應ưng 後hậu 辨biện 。 今kim 何hà 得đắc 前tiền 破phá 法pháp 後hậu 破phá 人nhân 耶da 。 答đáp 今kim 中trung 百bách 二nhị 論luận 相tương 望vọng 者giả 。 百bách 論luận 依y 觀quán 門môn 次thứ 第đệ 故cố 先tiên 破phá 神thần 次thứ 破phá 法pháp 。 以dĩ 外ngoại 道đạo 未vị 識thức 佛Phật 法Pháp 觀quán 門môn 故cố 示thị 之chi 以dĩ 漸tiệm 。 又hựu 外ngoại 道đạo 計kế 神thần 為vi 主chủ 故cố 先tiên 破phá 其kỳ 主chủ 也dã 。 中trung 論luận 破phá 內nội 學học 人nhân 。 內nội 學học 人nhân 多đa 已dĩ 知tri 人nhân 空không 少thiểu 信tín 法pháp 空không 。 已dĩ 知tri 人nhân 空không 故cố 不bất 先tiên 破phá 人nhân 。 未vị 知tri 法pháp 空không 故cố 先tiên 破phá 法pháp 。 問vấn 內nội 道đạo 既ký 知tri 人nhân 空không 何hà 須tu 破phá 。 答đáp 復phục 有hữu 不bất 知tri 者giả 如như 犢độc 子tử 是thị 也dã 。 又hựu 此thử 論luận 正chánh 破phá 內nội 傍bàng 破phá 外ngoại 。 正chánh 破phá 內nội 故cố 先tiên 破phá 法pháp 。 傍bàng 破phá 外ngoại 故cố 後hậu 破phá 人nhân 。 又hựu 會hội 法pháp 成thành 人nhân 。 法pháp 為vi 人nhân 本bổn 故cố 先tiên 破phá 其kỳ 本bổn 也dã 。 問vấn 云vân 何hà 名danh 去khứ 者giả 去khứ 耶da 。 答đáp 總tổng 論luận 去khứ 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 法pháp 去khứ 二nhị 者giả 人nhân 去khứ 。 前tiền 章chương 已dĩ 破phá 法pháp 去khứ 今kim 次thứ 破phá 人nhân 去khứ 。 人nhân 法pháp 俱câu 無vô 去khứ 即tức 一nhất 切thiết 去khứ 盡tận 矣hĩ 。 又hựu 去khứ 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 非phi 眾chúng 生sanh 類loại 。 去khứ 如như 風phong 行hành 水thủy 流lưu 。 二nhị 眾chúng 生sanh 類loại 去khứ 。 如như 從tùng 此thử 到đáo 彼bỉ 。 上thượng 破phá 法pháp 去khứ 兼kiêm 破phá 非phi 眾chúng 生sanh 類loại 去khứ 。 今kim 正chánh 破phá 眾chúng 生sanh 類loại 去khứ 。 又hựu 上thượng 破phá 法pháp 去khứ 破phá 內nội 道đạo 。 今kim 破phá 人nhân 去khứ 破phá 外ngoại 道đạo 。 又hựu 上thượng 破phá 法pháp 去khứ 破phá 無vô 我ngã 部bộ 。 今kim 破phá 人nhân 去khứ 破phá 有hữu 我ngã 部bộ 。 或hoặc 開khai 為vi 四tứ 。 一nhất 立lập 二nhị 破phá 三tam 救cứu 四tứ 重trọng/trùng 破phá 。 今kim 就tựu 文văn 有hữu 二nhị 。 初sơ 問vấn 次thứ 答đáp 。 問vấn 有hữu 二nhị 。 一nhất 領lãnh 前tiền 無vô 法pháp 。 二nhị 立lập 後hậu 有hữu 人nhân 。 然nhiên 此thử 問vấn 意ý 因nhân 論luận 主chủ 生sanh 。 論luận 主chủ 上thượng 難nạn/nan 云vân 。 離ly 法pháp 無vô 人nhân 以dĩ 法pháp 二nhị 故cố 人nhân 亦diệc 應ưng 二nhị 。 此thử 是thị 借tá 人nhân 破phá 法pháp 。 又hựu 所sở 以dĩ 借tá 人nhân 破phá 法pháp 者giả 。 欲dục 借tá 法pháp 破phá 人nhân 人nhân 法pháp 病bệnh 乃nãi 息tức 耳nhĩ 。 外ngoại 人nhân 即tức 云vân 。 離ly 法pháp 無vô 人nhân 。 以dĩ 人nhân 有hữu 故cố 法pháp 即tức 有hữu 也dã 。 答đáp 曰viết 下hạ 五ngũ 偈kệ 為vi 二nhị 。 初sơ 開khai 奪đoạt 破phá 第đệ 二nhị 縱túng/tung 破phá 。 初sơ 奪đoạt 破phá 為vi 二nhị 。 上thượng 半bán 牒điệp 其kỳ 所sở 受thọ 。 下hạ 半bán 正chánh 奪đoạt 其kỳ 立lập 者giả 。 此thử 不bất 離ly 之chi 言ngôn 凡phàm 三tam 處xứ 用dụng 之chi 。 初sơ 用dụng 為vi 難nan 離ly 法pháp 無vô 人nhân 。 法pháp 二nhị 人nhân 亦diệc 二nhị 。 次thứ 外ngoại 人nhân 用dụng 為vi 立lập 人nhân 有hữu 法pháp 即tức 有hữu 。 今kim 還hoàn 用dụng 為vi 破phá 法pháp 無vô 人nhân 即tức 無vô 也dã 。 然nhiên 外ngoại 云vân 。 人nhân 有hữu 法pháp 有hữu 。 論luận 主chủ 云vân 法pháp 無vô 人nhân 無vô 。 論luận 主chủ 之chi 言ngôn 已dĩ 顯hiển 於ư 前tiền 。 外ngoại 人nhân 之chi 立lập 未vị 彰chương 於ư 後hậu 。 故cố 有hữu 屈khuất 申thân 也dã 。 去khứ 者giả 即tức 不bất 去khứ 此thử 第đệ 二nhị 縱túng/tung 破phá 。 又hựu 開khai 為vi 二nhị 。 初sơ 偈kệ 開khai 三tam 門môn 而nhi 總tổng 非phi 之chi 。 後hậu 三tam 偈kệ 解giải 章chương 門môn 以dĩ 釋thích 非phi 。 人nhân 多đa 釋thích 云vân 。 此thử 偈kệ 猶do 是thị 以dĩ 三tam 時thời 破phá 也dã 。 初sơ 句cú 為vi 已dĩ 次thứ 句cú 為vi 末mạt 下hạ 半bán 為vi 去khứ 時thời 。 今kim 謂vị 不bất 然nhiên 。 下hạ 外ngoại 人nhân 救cứu 還hoàn 救cứu 初sơ 句cú 。 豈khởi 得đắc 救cứu 已dĩ 去khứ 耶da 。 今kim 所sở 釋thích 者giả 此thử 就tựu 三tam 者giả 門môn 破phá 。 初sơ 句cú 明minh 去khứ 者giả 於ư 去khứ 時thời 中trung 不bất 能năng 用dụng 去khứ 法pháp 去khứ 。 次thứ 句cú 明minh 不bất 去khứ 者giả 亦diệc 不bất 能năng 用dụng 去khứ 法pháp 去khứ 。 離ly 此thử 已dĩ 外ngoại 無vô 第đệ 三tam 去khứ 也dã 。 下hạ 當đương 釋thích 之chi 今kim 且thả 就tựu 此thử 門môn 破phá 者giả 。 上thượng 來lai 求cầu 去khứ 若nhược 得đắc 。 可khả 言ngôn 去khứ 者giả 用dụng 去khứ 法pháp 而nhi 去khứ 名danh 去khứ 者giả 去khứ 。 上thượng 來lai 求cầu 去khứ 無vô 從tùng 者giả 何hà 所sở 用dụng 。 又hựu 上thượng 明minh 法pháp 無vô 人nhân 即tức 無vô 。 云vân 何hà 於ư 無vô 人nhân 法pháp 中trung 而nhi 謂vị 人nhân 用dụng 法pháp 去khứ 。 又hựu 既ký 稱xưng 去khứ 者giả 即tức 者giả 無vô 自tự 體thể 。 云vân 何hà 能năng 用dụng 法pháp 去khứ 耶da 。 又hựu 去khứ 者giả 宛uyển 然nhiên 而nhi 不bất 去khứ 。 如như 肇triệu 公công 云vân 。 觀quán 方phương 知tri 彼bỉ 去khứ 。 去khứ 者giả 不bất 至chí 方phương 。 亦diệc 如như 江giang 河hà 競cạnh 注chú 而nhi 實thật 不bất 流lưu 。 故cố 去khứ 者giả 宛uyển 然nhiên 而nhi 實thật 不bất 去khứ 也dã 。 不bất 去khứ 者giả 不bất 去khứ 破phá 第đệ 二nhị 句cú 。 此thử 是thị 面diện 目mục 相tương 違vi 。 不bất 去khứ 人nhân 云vân 何hà 去khứ 。 若nhược 不bất 去khứ 人nhân 而nhi 去khứ 。 如như 無vô 罪tội 人nhân 有hữu 罪tội 無vô 施thí 人nhân 有hữu 施thí 。 又hựu 因nhân 去khứ 者giả 有hữu 不bất 去khứ 者giả 。 上thượng 求cầu 去khứ 者giả 不bất 可khả 得đắc 云vân 何hà 有hữu 不bất 去khứ 者giả 。 尚thượng 無vô 不bất 去khứ 者giả 云vân 何hà 不bất 去khứ 者giả 去khứ 耶da 。 又hựu 去khứ 者giả 尚thượng 不bất 去khứ 。 不bất 去khứ 者giả 云vân 何hà 去khứ 。 如như 明minh 尚thượng 非phi 明minh 暗ám 云vân 何hà 是thị 明minh 耶da 。 去khứ 既ký 不bất 去khứ 不bất 去khứ 亦diệc 不bất 去khứ 。 豈khởi 可khả 亦diệc 去khứ 亦diệc 不bất 去khứ 為vi 去khứ 乃nãi 至chí 非phi 去khứ 不bất 非phi 去khứ 為vi 去khứ 耶da 。 此thử 即tức 破phá 不bất 有hữu 有hữu 義nghĩa 。 他tha 有hữu 既ký 不bất 得đắc 為vi 有hữu 不bất 有hữu 。 云vân 何hà 得đắc 有hữu 。 若nhược 言ngôn 不bất 有hữu 有hữu 者giả 。 應ưng 不bất 去khứ 者giả 去khứ 。 即tức 屈khuất 此thử 破phá 也dã 。 然nhiên 去khứ 不bất 得đắc 去khứ 不bất 去khứ 。 亦diệc 不bất 得đắc 去khứ 。 即tức 有hữu 不bất 得đắc 為vi 有hữu 不bất 有hữu 亦diệc 不bất 得đắc 為vi 有hữu 。 亦diệc 有hữu 亦diệc 不bất 有hữu 。 非phi 不bất 有hữu 並tịnh 不bất 成thành 有hữu 也dã 。 問vấn 曰viết 若nhược 去khứ 者giả 去khứ 有hữu 何hà 咎cữu 。 此thử 下hạ 第đệ 二nhị 縱túng/tung 破phá 釋thích 章chương 門môn 。 但đãn 釋thích 初sơ 門môn 不bất 釋thích 後hậu 二nhị 。 以dĩ 初sơ 破phá 故cố 後hậu 二nhị 自tự 崩băng 。 又hựu 初sơ 門môn 是thị 通thông 立lập 通thông 破phá 。 以dĩ 三tam 時thời 有hữu 去khứ 者giả 名danh 為vi 通thông 立lập 。 破phá 三tam 時thời 有hữu 去khứ 名danh 為vi 通thông 破phá 。 從tùng 此thử 文văn 是thị 別biệt 破phá 別biệt 立lập 。 別biệt 立lập 去khứ 者giả 去khứ 為vi 別biệt 立lập 。 破phá 去khứ 者giả 去khứ 為vi 別biệt 破phá 。 上thượng 破phá 法pháp 中trung 亦diệc 有hữu 縱túng/tung 奪đoạt 二nhị 門môn 通thông 別biệt 兩lưỡng 意ý 也dã 。 初sơ 問vấn 次thứ 答đáp 。 此thử 問vấn 是thị 外ngoại 道đạo 犢độc 子tử 及cập 成thành 實thật 等đẳng 義nghĩa 。 並tịnh 明minh 有hữu 人nhân 御ngự 去khứ 法pháp 而nhi 去khứ 。 但đãn 成thành 實thật 二nhị 師sư 。 一nhất 云vân 別biệt 有hữu 人nhân 體thể 人nhân 用dụng 。 二nhị 無vô 體thể 但đãn 有hữu 假giả 用dụng 。 此thử 中trung 含hàm 其kỳ 二nhị 說thuyết 也dã 。 答đáp 曰viết 下hạ 三tam 偈kệ 為vi 三tam 。 初sơ 無vô 體thể 破phá 。 次thứ 兩lưỡng 法pháp 破phá 。 三tam 各các 體thể 破phá 。 初sơ 上thượng 半bán 牒điệp 而nhi 不bất 受thọ 下hạ 半bán 正chánh 作tác 無vô 體thể 破phá 。 若nhược 離ly 法pháp 別biệt 有hữu 人nhân 體thể 即tức 人nhân 可khả 御ngự 法pháp 而nhi 去khứ 。 以dĩ 離ly 法pháp 無vô 人nhân 體thể 云vân 何hà 人nhân 御ngự 法pháp 而nhi 去khứ 。 問vấn 論luận 主chủ 用dụng 無vô 體thể 以dĩ 破phá 耶da 。 答đáp 不bất 爾nhĩ 。 汝nhữ 既ký 云vân 去khứ 者giả 。 即tức 用dụng 去khứ 以dĩ 成thành 者giả 則tắc 者giả 無vô 自tự 體thể 。 如như 用dụng 指chỉ 以dĩ 成thành 捲quyển 捲quyển 無vô 自tự 體thể 。 非phi 用dụng 無vô 體thể 破phá 外ngoại 有hữu 體thể 。 又hựu 如như 人nhân 作tác 師sư 子tử 師sư 子tử 不bất 能năng 去khứ 。 須tu 人nhân 御ngự 方phương 去khứ 。 今kim 明minh 。 此thử 二nhị 相tương 離ly 可khả 得đắc 爾nhĩ 耳nhĩ 。 離ly 兩lưỡng 脚cước 動động 無vô 別biệt 有hữu 人nhân 。 故cố 不bất 得đắc 去khứ 。 此thử 通thông 得đắc 破phá 外ngoại 道đạo 犢độc 子tử 成thành 實thật 等đẳng 義nghĩa 。 既ký 其kỳ 易dị 知tri 不bất 煩phiền 作tác 也dã 。 第đệ 二nhị 偈kệ 二nhị 法pháp 破phá 者giả 。 前tiền 偈kệ 是thị 奪đoạt 破phá 。 今kim 二nhị 偈kệ 並tịnh 是thị 縱túng/tung 關quan 。 上thượng 半bán 牒điệp 下hạ 半bán 破phá 。 破phá 意ý 云vân 。 若nhược 避tị 前tiền 無vô 體thể 而nhi 言ngôn 有hữu 體thể 。 今kim 縱túng/tung 有hữu 體thể 墮đọa 二nhị 去khứ 。 者giả 前tiền 之chi 去khứ 以dĩ 為vi 者giả 體thể 。 者giả 後hậu 之chi 去khứ 為vi 者giả 所sở 用dụng 。 問vấn 二nhị 去khứ 有hữu 何hà 過quá 。 答đáp 二nhị 去khứ 法pháp 是thị 二nhị 色sắc 陰ấm 。 即tức 二nhị 身thân 動động 。 一nhất 人nhân 二nhị 身thân 。 是thị 為vi 大đại 過quá 。 又hựu 人nhân 法pháp 不bất 相tương 離ly 。 法pháp 二nhị 即tức 人nhân 二nhị 。 人nhân 一nhất 即tức 法pháp 一nhất 。 汝nhữ 一nhất 人nhân 而nhi 法pháp 二nhị 亦diệc 可khả 人nhân 二nhị 而nhi 法pháp 一nhất 也dã 。 又hựu 法pháp 二nhị 即tức 人nhân 二nhị 。 此thử 之chi 二nhị 人nhân 各các 往vãng 。 東đông 西tây 。 則tắc 東đông 西tây 去khứ 者giả 復phục 用dụng 去khứ 法pháp 去khứ 亦diệc 有hữu 二nhị 去khứ 。 既ký 有hữu 二nhị 法pháp 復phục 成thành 二nhị 人nhân 。 如như 是thị 一nhất 人nhân 成thành 無vô 量lượng 人nhân 。 具cụ 如như 前tiền 說thuyết 。 長trường/trưởng 行hành 有hữu 二nhị 論luận 。 一nhất 本bổn 云vân 。 一nhất 以dĩ 去khứ 法pháp 成thành 去khứ 者giả 。 二nhị 去khứ 者giả 成thành 已dĩ 然nhiên 後hậu 用dụng 去khứ 法pháp 。 此thử 文văn 為vi 定định 餘dư 本bổn 悉tất 非phi 。

所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 初sơ 明minh 以dĩ 一nhất 去khứ 法pháp 為vi 人nhân 體thể 。 次thứ 一nhất 去khứ 法pháp 為vi 人nhân 用dụng 。 故cố 成thành 一nhất 人nhân 二nhị 法pháp 過quá 也dã 。 第đệ 三tam 偈kệ 各các 體thể 破phá 。 亦diệc 云vân 獨độc 去khứ 破phá 。 上thượng 半bán 牒điệp 而nhi 標tiêu 過quá 。 下hạ 半bán 正chánh 明minh 各các 體thể 。 離ly 去khứ 有hữu 去khứ 者giả 汝nhữ 明minh 去khứ 者giả 用dụng 去khứ 法pháp 必tất 先tiên 有hữu 去khứ 者giả 而nhi 後hậu 用dụng 去khứ 法pháp 。 即tức 是thị 離ly 去khứ 法pháp 有hữu 去khứ 者giả 體thể 也dã 。 說thuyết 去khứ 者giả 有hữu 去khứ 。 師sư 云vân 。 離ly 去khứ 有hữu 去khứ 者giả 。 外ngoại 人nhân 懷hoài 中trung 。 作tác 如như 是thị 解giải 。 離ly 去khứ 別biệt 有hữu 去khứ 者giả 。 說thuyết 去khứ 者giả 有hữu 去khứ 。 口khẩu 中trung 復phục 說thuyết 去khứ 者giả 御ngự 去khứ 法pháp 而nhi 去khứ 。 故cố 云vân 各các 體thể 也dã 。 又hựu 此thử 句cú 意ý 詺# 外ngoại 義nghĩa 成thành 上thượng 離ly 過quá 。 汝nhữ 先tiên 有hữu 者giả 體thể 而nhi 說thuyết 者giả 用dụng 於ư 法pháp 。 故cố 知tri 離ly 法pháp 別biệt 有hữu 者giả 體thể 。 此thử 偈kệ 與dữ 破phá 去khứ 法pháp 中trung 各các 體thể 破phá 全toàn 同đồng 。 但đãn 上thượng 明minh 時thời 法pháp 各các 體thể 。 今kim 明minh 人nhân 法pháp 各các 體thể 為vi 異dị 耳nhĩ 。 問vấn 前tiền 各các 體thể 破phá 與dữ 無vô 體thể 破phá 相tương 次thứ 。 今kim 何hà 故cố 在tại 二nhị 體thể 後hậu 耶da 。 答đáp 蓋cái 是thị 翻phiên 論luận 者giả 誤ngộ 。 何hà 以dĩ 知tri 然nhiên 。 外ngoại 人nhân 前tiền 立lập 三tam 時thời 有hữu 去khứ 者giả 。 青thanh 目mục 就tựu 二nhị 法pháp 破phá 中trung 以dĩ 結kết 三tam 時thời 中trung 無vô 去khứ 者giả 竟cánh 。 更cánh 說thuyết 此thử 偈kệ 者giả 。 當đương 知tri 是thị 誤ngộ 也dã 。 若nhược 非phi 翻phiên 論luận 者giả 誤ngộ 則tắc 是thị 梵Phạm 文văn 本bổn 失thất 。

復phục 次thứ 若nhược 決quyết 定định 有hữu 去khứ 有hữu 去khứ 者giả 應ưng 有hữu 初sơ 發phát 。 第đệ 三tam 次thứ 以dĩ 三tam 時thời 破phá 發phát 。 發phát 與dữ 去khứ 異dị 者giả 取thủ 其kỳ 異dị 靜tĩnh 之chi 義nghĩa 稱xưng 之chi 為vi 發phát 。 動động 足túc 成thành 步bộ 目mục 之chi 為vi 去khứ 。 故cố 去khứ 則tắc 是thị 果quả 。 發phát 則tắc 為vi 因nhân 。 世thế 間gian 云vân 千thiên 里lý 之chi 行hành 皆giai 因nhân 發phát 足túc 。 合hợp 抱bão 之chi 本bổn 起khởi 自tự 毫hào 端đoan 。 故cố 破phá 發phát 也dã 。 至chí 此thử 已dĩ 來lai 文văn 三tam 義nghĩa 四tứ 。 文văn 三tam 者giả 初sơ 破phá 去khứ 法pháp 。 次thứ 破phá 去khứ 人nhân 。 今kim 破phá 初sơ 發phát 。 義nghĩa 四tứ 者giả 謂vị 破phá 人nhân 法pháp 因nhân 果quả 義nghĩa 也dã 。 就tựu 文văn 為vi 二nhị 。 初sơ 長trường/trưởng 行hành 次thứ 偈kệ 本bổn 。 長trường/trưởng 行hành 為vi 二nhị 。 初sơ 序tự 立lập 。 而nhi 於ư 三tam 時thời 。 中trung 求cầu 發phát 不bất 可khả 得đắc 者giả 序tự 破phá 也dã 。 就tựu 三tam 偈kệ 為vi 四tứ 。 初sơ 偈kệ 開khai 三tam 時thời 門môn 。 次thứ 偈kệ 釋thích 三tam 時thời 門môn 。 第đệ 三tam 半bán 偈kệ 破phá 三tam 時thời 。 第đệ 四tứ 半bán 偈kệ 總tổng 結kết 破phá 。 初sơ 門môn 為vi 二nhị 。 三tam 句cú 明minh 三tam 時thời 無vô 發phát 。 下hạ 一nhất 句cú 呵ha 之chi 。 問vấn 上thượng 云vân 去khứ 是thị 果quả 發phát 是thị 因nhân 。 云vân 何hà 就tựu 已dĩ 去khứ 之chi 果quả 求cầu 覓mịch 初sơ 發phát 之chi 因nhân 耶da 。 答đáp 此thử 非phi 果quả 中trung 求cầu 因nhân 。 乃nãi 是thị 三tam 時thời 門môn 之chi 名danh 耳nhĩ 。 上thượng 已dĩ 用dụng 三tam 時thời 門môn 求cầu 無vô 去khứ 法pháp 。 次thứ 就tựu 三tam 時thời 門môn 求cầu 無vô 去khứ 人nhân 。 今kim 就tựu 三tam 時thời 門môn 求cầu 無vô 初sơ 發phát 。 故cố 三tam 時thời 門môn 是thị 能năng 破phá 。 人nhân 法pháp 因nhân 果quả 等đẳng 是thị 所sở 破phá 也dã 。 問vấn 何hà 故cố 就tựu 三tam 時thời 門môn 破phá 此thử 等đẳng 法pháp 耶da 。 答đáp 去khứ 法pháp 去khứ 人nhân 及cập 初sơ 發phát 並tịnh 是thị 起khởi 動động 。 有hữu 為vi 之chi 法pháp 。 必tất 墮đọa 三tam 世thế 故cố 就tựu 三tam 世thế 中trung 求cầu 之chi 也dã 。 何hà 處xứ 當đương 有hữu 。 發phát 者giả 三tam 世thế 中trung 既ký 無vô 。 三tam 世thế 外ngoại 則tắc 是thị 無vô 為vi 。 無vô 為vi 亦diệc 無vô 發phát 。 是thị 故cố 呵ha 之chi 。 何hà 以dĩ 故cố 三tam 時thời 中trung 無vô 發phát 者giả 。 生sanh 下hạ 釋thích 破phá 偈kệ 也dã 。 前tiền 唱xướng 三tam 時thời 無vô 未vị 釋thích 所sở 以dĩ 無vô 。 今kim 釋thích 所sở 以dĩ 無vô 故cố 有hữu 此thử 文văn 也dã 。 未vị 發phát 無vô 去khứ 時thời 者giả 第đệ 二nhị 釋thích 三tam 時thời 無vô 發phát 。 上thượng 半bán 釋thích 二nhị 時thời 無vô 發phát 。 下hạ 半bán 釋thích 未vị 去khứ 無vô 發phát 。 未vị 發phát 無vô 去khứ 時thời 釋thích 上thượng 去khứ 時thời 中trung 無vô 發phát 。 亦diệc 無vô 有hữu 已dĩ 去khứ 釋thích 已dĩ 去khứ 無vô 發phát 。 章chương 門môn 偈kệ 則tắc 就tựu 三tam 時thời 次thứ 第đệ 故cố 先tiên 已dĩ 次thứ 未vị 後hậu 去khứ 時thời 。 今kim 釋thích 就tựu 緩hoãn 切thiết 次thứ 第đệ 先tiên 破phá 其kỳ 切thiết 。 後hậu 破phá 其kỳ 緩hoãn 。 以dĩ 正chánh 計kế 去khứ 時thời 有hữu 發phát 及cập 已dĩ 去khứ 中trung 有hữu 發phát 故cố 也dã 。 又hựu 是thị 逐trục 文văn 勢thế 鉤câu 鎖tỏa 接tiếp 最tối 後hậu 去khứ 時thời 無vô 發phát 仍nhưng 即tức 釋thích 之chi 也dã 。 問vấn 云vân 何hà 未vị 發phát 無vô 去khứ 時thời 釋thích 去khứ 時thời 中trung 無vô 發phát 耶da 。 答đáp 若nhược 未vị 發phát 有hữu 時thời 可khả 從tùng 時thời 中trung 發phát 。 未vị 發phát 竟cánh 無vô 時thời 。 從tùng 何hà 處xứ 發phát 耶da 。 問vấn 未vị 發phát 何hà 故cố 無vô 時thời 耶da 。 答đáp 發phát 是thị 動động 發phát 之chi 法pháp 。 因nhân 法pháp 故cố 有hữu 時thời 。 未vị 發phát 則tắc 無vô 法pháp 。 無vô 法pháp 云vân 何hà 有hữu 時thời 耶da 。 問vấn 若nhược 爾nhĩ 今kim 因nhân 發phát 故cố 有hữu 時thời 。 可khả 得đắc 從tùng 時thời 中trung 發phát 耶da 。 答đáp 若nhược 因nhân 發phát 有hữu 時thời 即tức 時thời 無vô 自tự 體thể 。

時thời 無vô 自tự 體thể 即tức 發phát 無vô 所sở 賴lại 。 云vân 何hà 得đắc 從tùng 時thời 中trung 發phát 耶da 。 問vấn 此thử 與dữ 上thượng 破phá 法pháp 何hà 異dị 。 答đáp 初sơ 章chương 門môn 偈kệ 與dữ 破phá 法pháp 中trung 初sơ 偈kệ 三tam 時thời 求cầu 去khứ 法pháp 不bất 可khả 得đắc 。 全toàn 同đồng 今kim 此thử 偈kệ 與dữ 上thượng 破phá 法pháp 中trung 無vô 體thể 偈kệ 全toàn 同đồng 。 好hảo/hiếu 體thể 破phá 發phát 亦diệc 應ưng 具cụ 有hữu 四tứ 破phá 。 一nhất 無vô 體thể 破phá 。 二nhị 各các 體thể 。 三tam 二nhị 法pháp 。 四tứ 兩lưỡng 人nhân 。 但đãn 上thượng 以dĩ 具cụ 明minh 今kim 略lược 舉cử 初sơ 門môn 。 即tức 餘dư 三tam 可khả 領lãnh 也dã 。 亦diệc 無vô 有hữu 已dĩ 去khứ 釋thích 已dĩ 去khứ 中trung 無vô 發phát 。 亦diệc 具cụ 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 者giả 若nhược 未vị 發phát 有hữu 已dĩ 去khứ 之chi 時thời 可khả 從tùng 已dĩ 去khứ 時thời 中trung 發phát 。 未vị 發phát 竟cánh 無vô 已dĩ 時thời 云vân 何hà 從tùng 已dĩ 時thời 中trung 發phát 。 二nhị 者giả 因nhân 發phát 有hữu 時thời 。

時thời 即tức 無vô 自tự 體thể 。 法pháp 何hà 所sở 賴lại 而nhi 得đắc 發phát 耶da 。 是thị 二nhị 應ưng 有hữu 發phát 者giả 結kết 上thượng 二nhị 義nghĩa 應ưng 有hữu 發phát 。 而nhi 今kim 尚thượng 無vô 。 未vị 去khứ 是thị 未vị 來lai 。 未vị 來lai 未vị 有hữu 時thời 云vân 何hà 得đắc 從tùng 時thời 中trung 發phát 耶da 。 無vô 去khứ 無vô 未vị 去khứ 此thử 第đệ 三tam 次thứ 破phá 無vô 三tam 時thời 。 破phá 無vô 三tam 時thời 者giả 上thượng 來lai 三tam 處xứ 用dụng 三tam 時thời 破phá 去khứ 法pháp 去khứ 人nhân 及cập 初sơ 發phát 竟cánh 。 今kim 次thứ 破phá 此thử 三tam 時thời 。 則tắc 前tiền 破phá 所sở 破phá 今kim 破phá 能năng 破phá 。 問vấn 何hà 故cố 破phá 三tam 時thời 耶da 。 答đáp 恐khủng 外ngoại 人nhân 云vân 若nhược 三tam 時thời 中trung 盡tận 無vô 人nhân 法pháp 因nhân 果quả 何hà 故cố 有hữu 此thử 三tam 時thời 耶da 。 既ký 其kỳ 有hữu 時thời 必tất 應ưng 有hữu 法pháp 。 又hựu 既ký 有hữu 能năng 破phá 應ưng 有hữu 所sở 破phá 。 是thị 故cố 今kim 明minh 。 法pháp 無vô 故cố 時thời 無vô 。 所sở 破phá 無vô 故cố 能năng 破phá 亦diệc 無vô 也dã 。 一nhất 切thiết 無vô 有hữu 。 發phát 者giả 第đệ 四tứ 總tổng 結kết 破phá 。 一nhất 切thiết 無vô 者giả 謂vị 無vô 去khứ 法pháp 去khứ 人nhân 等đẳng 。 但đãn 發phát 最tối 在tại 後hậu 。 故cố 偏thiên 舉cử 之chi 耳nhĩ 。 何hà 故cố 而nhi 分phân 別biệt 者giả 。 不bất 應ưng 分phân 別biệt 。 有hữu 人nhân 法pháp 因nhân 果quả 及cập 三tam 時thời 也dã 。 長trường/trưởng 行hành 云vân 。 發phát 無vô 故cố 無vô 去khứ 此thử 明minh 因nhân 無vô 故cố 果quả 無vô 也dã 。 無vô 去khứ 故cố 無vô 去khứ 者giả 。 法pháp 無vô 故cố 人nhân 無vô 也dã 。 何hà 得đắc 有hữu 已dĩ 去khứ 未vị 去khứ 去khứ 時thời 。 此thử 是thị 法pháp 無vô 故cố 無vô 時thời 。 亦diệc 是thị 所sở 破phá 無vô 故cố 能năng 破phá 亦diệc 無vô 也dã 。 問vấn 何hà 故cố 呵ha 外ngoại 人nhân 耶da 。 答đáp 此thử 章chương 破phá 去khứ 事sự 竟cánh 。 故cố 總tổng 結kết 呵ha 也dã 。 問vấn 曰viết 無vô 去khứ 無vô 去khứ 者giả 應ưng 有hữu 住trụ 住trụ 者giả 。 第đệ 二nhị 以dĩ 三tam 時thời 門môn 破phá 住trụ 。 破phá 住trụ 二nhị 意ý 。 一nhất 先tiên 破phá 動động 今kim 破phá 靜tĩnh 。 令linh 悟ngộ 四tứ 儀nghi 宛uyển 然nhiên 而nhi 未vị 曾tằng 動động 靜tĩnh 。 二nhị 破phá 住trụ 為vi 成thành 破phá 去khứ 。 上thượng 就tựu 去khứ 門môn 破phá 去khứ 。 今kim 就tựu 住trụ 門môn 破phá 去khứ 。 既ký 其kỳ 見kiến 住trụ 則tắc 去khứ 心tâm 必tất 生sanh 。 今kim 破phá 其kỳ 住trụ 則tắc 無vô 靜tĩnh 對đối 動động 則tắc 去khứ 心tâm 都đô 息tức 。 就tựu 中trung 有hữu 二nhị 。 前tiền 問vấn 次thứ 答đáp 。 問vấn 有hữu 二nhị 。 初sơ 領lãnh 前tiền 無vô 去khứ 次thứ 問vấn 後hậu 有hữu 住trụ 。 作tác 此thử 問vấn 者giả 凡phàm 有hữu 三tam 義nghĩa 。 一nhất 者giả 外ngoại 人nhân 雖tuy 知tri 無vô 去khứ 而nhi 未vị 解giải 無vô 住trụ 。 故cố 請thỉnh 問vấn 之chi 。 二nhị 者giả 欲dục 舉cử 住trụ 證chứng 去khứ 。 三tam 欲dục 有hữu 無vô 相tướng 待đãi 以dĩ 無vô 去khứ 對đối 有hữu 住trụ 。 則tắc 是thị 有hữu 無vô 相tướng 對đối 也dã 。 答đáp 中trung 三tam 偈kệ 四tứ 章chương 。 初sơ 偈kệ 明minh 三tam 時thời 門môn 無vô 住trụ 。 次thứ 偈kệ 偏thiên 釋thích 初sơ 門môn 無vô 住trụ 。 三tam 上thượng 半bán 偈kệ 重trùng 以dĩ 三tam 時thời 門môn 破phá 去khứ 者giả 住trụ 。 次thứ 下hạ 半bán 偈kệ 類loại 破phá 餘dư 法pháp 。 初sơ 偈kệ 上thượng 半bán 明minh 二nhị 門môn 中trung 無vô 住trụ 。 下hạ 半bán 明minh 無vô 第đệ 三tam 門môn 。 去khứ 者giả 則tắc 不bất 住trụ 此thử 是thị 正chánh 去khứ 則tắc 無vô 有hữu 住trụ 。 不bất 去khứ 者giả 不bất 住trụ 無vô 去khứ 可khả 待đãi 。 故cố 無vô 有hữu 住trụ 。 又hựu 世thế 間gian 有hữu 二nhị 種chủng 住trụ 。 一nhất 者giả 未vị 住trụ 二nhị 者giả 本bổn 住trụ 。 本bổn 住trụ 者giả 不bất 去khứ 稱xưng 之chi 為vi 住trụ 。 亦diệc 是thị 去khứ 前tiền 住trụ 。 未vị 住trụ 者giả 息tức 去khứ 然nhiên 後hậu 住trụ 。 亦diệc 是thị 去khứ 後hậu 住trụ 。 去khứ 者giả 不bất 住trụ 破phá 其kỳ 未vị 住trụ 。 若nhược 正Chánh 法Pháp 即tức 有hữu 去khứ 者giả 而nhi 不bất 得đắc 住trụ 。 若nhược 其kỳ 息tức 去khứ 即tức 無vô 復phục 去khứ 者giả 。 令linh 誰thùy 住trụ 耶da 。 如như 息tức 五ngũ 指chỉ 即tức 無vô 捲quyển 可khả 住trụ 。 次thứ 句cú 破phá 本bổn 住trụ 。 易dị 知tri 。 第đệ 二nhị 偈kệ 破phá 去khứ 者giả 住trụ 。 偏thiên 釋thích 初sơ 門môn 。 又hựu 例lệ 上thượng 破phá 去khứ 具cụ 通thông 別biệt 。 初sơ 門môn 通thông 破phá 住trụ 。 此thử 門môn 別biệt 破phá 住trụ 也dã 。 又hựu 例lệ 上thượng 應ưng 有hữu 縱túng/tung 奪đoạt 門môn 。 上thượng 奪đoạt 今kim 縱túng/tung 也dã 。 上thượng 半bán 牒điệp 而nhi 不bất 受thọ 。 下hạ 半bán 正chánh 破phá 。 破phá 意ý 云vân 。 離ly 去khứ 法pháp 無vô 去khứ 人nhân 。 若nhược 有hữu 去khứ 人nhân 即tức 有hữu 去khứ 法pháp 便tiện 不bất 得đắc 住trụ 。 若nhược 息tức 去khứ 法pháp 即tức 無vô 復phục 去khứ 人nhân 。 令linh 誰thùy 住trụ 耶da 。 故cố 人nhân 義nghĩa 若nhược 成thành 便tiện 不bất 得đắc 住trụ 。 住trụ 義nghĩa 若nhược 成thành 即tức 。 無vô 復phục 有hữu 人nhân 。 進tiến 退thoái 屈khuất 也dã 。 又hựu 離ly 法pháp 無vô 人nhân 。 汝nhữ 欲dục 息tức 法pháp 令linh 人nhân 住trụ 者giả 。 亦diệc 應ưng 息tức 人nhân 而nhi 法pháp 住trụ 耶da 。 眾chúng 事sự 推thôi 之chi 畢tất 竟cánh 無vô 住trụ 。 去khứ 未vị 去khứ 無vô 住trụ 第đệ 三tam 舉cử 三tam 時thời 門môn 重trọng/trùng 破phá 去khứ 者giả 住trụ 。 上thượng 是thị 奪đoạt 門môn 。 明minh 去khứ 者giả 不bất 得đắc 住trụ 。 今kim 縱túng/tung 。 汝nhữ 必tất 言ngôn 去khứ 者giả 息tức 去khứ 法pháp 而nhi 住trụ 者giả 。 於ư 何hà 時thời 中trung 住trụ 。 已dĩ 去khứ 中trung 是thị 已dĩ 滅diệt 。 即tức 無vô 住trụ 。 未vị 去khứ 則tắc 未vị 有hữu 住trụ 。 去khứ 時thời 還hoàn 墮đọa 二nhị 門môn 。 此thử 猶do 是thị 捉tróc 上thượng 三tam 時thời 門môn 破phá 住trụ 。 至chí 此thử 已dĩ 來lai 凡phàm 四tứ 過quá 。 用dụng 三tam 時thời 門môn 破phá 也dã 。 所sở 有hữu 行hành 止chỉ 法pháp 者giả 第đệ 四tứ 類loại 破phá 餘dư 法pháp 。 問vấn 行hành 止chỉ 是thị 何hà 法pháp 耶da 。 答đáp 生sanh 死tử 流lưu 轉chuyển 。 相tương 續tục 為vi 行hành 。 涅Niết 槃Bàn 滅diệt 生sanh 死tử 流lưu 動động 為vi 止chỉ 。 上thượng 以dĩ 破phá 動động 靜tĩnh 二nhị 儀nghi 。 今kim 破phá 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 兩lưỡng 法pháp 。 即tức 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 畢tất 竟cánh 無vô 遺di 也dã 。 問vấn 品phẩm 題đề 破phá 去khứ 來lai 而nhi 不bất 破phá 於ư 來lai 。 不bất 題đề 破phá 住trụ 及cập 行hành 止chỉ 。 何hà 故cố 破phá 耶da 。 答đáp 品phẩm 欲dục 釋thích 八bát 不bất 之chi 未vị 故cố 以dĩ 去khứ 來lai 相tương 對đối 。 但đãn 去khứ 來lai 更cánh 無vô 兩lưỡng 體thể 此thử 望vọng 為vi 去khứ 。 彼bỉ 觀quán 為vi 來lai 故cố 破phá 去khứ 即tức 破phá 來lai 也dã 。 今kim 欲dục 遍biến 窮cùng 萬vạn 法pháp 故cố 。 動động 靜tĩnh 二nhị 儀nghi 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 。 兩lưỡng 法pháp 皆giai 不bất 可khả 得đắc 。 問vấn 今kim 此thử 破phá 意ý 在tại 何hà 耶da 。 答đáp 令linh 悟ngộ 此thử 身thân 。 不bất 動động 不bất 靜tĩnh 。 非phi 生sanh 死tử 流lưu 轉chuyển 。 亦diệc 非phi 涅Niết 槃Bàn 止chỉ 息tức 。 即tức 是thị 以dĩ 觀quán 發phát 中trung 因nhân 中trung 發phát 觀quán 。 於ư 此thử 身thân 心tâm 不bất 起khởi 凡phàm 夫phu 二Nhị 乘Thừa 。 有hữu 所sở 得đắc 心tâm 。 常thường 與dữ 道đạo 合hợp 也dã 。 問vấn 曰viết 汝nhữ 雖tuy 種chủng 種chủng 門môn 下hạ 。 若nhược 開khai 四tứ 門môn 初sơ 三tam 時thời 門môn 已dĩ 竟cánh 。 今kim 是thị 第đệ 二nhị 一nhất 異dị 門môn 破phá 也dã 。 若nhược 二nhị 周chu 明minh 義nghĩa 初sơ 周chu 已dĩ 竟cánh 。 今kim 是thị 第đệ 二nhị 周chu 。 問vấn 何hà 以dĩ 知tri 有hữu 二nhị 周chu 意ý 耶da 。 答đáp 上thượng 破phá 去khứ 住trụ 及cập 類loại 行hành 止chỉ 等đẳng 竟cánh 。 而nhi 今kim 更cánh 破phá 去khứ 去khứ 者giả 。 當đương 知tri 是thị 重trọng/trùng 破phá 。 故cố 有hữu 二nhị 周chu 也dã 。 問vấn 何hà 故cố 明minh 二nhị 周chu 耶da 。 答đáp 利lợi 根căn 聞văn 初sơ 周chu 略lược 破phá 即tức 解giải 。 鈍độn 根căn 未vị 悟ngộ 更cánh 廣quảng 破phá 之chi 。 就tựu 文văn 為vi 二nhị 。 初sơ 問vấn 次thứ 答đáp 。 問vấn 有hữu 二nhị 。 初sơ 領lãnh 前tiền 無vô 。 而nhi 眼nhãn 見kiến 下hạ 第đệ 二nhị 立lập 有hữu 去khứ 住trụ 也dã 。 問vấn 品phẩm 初sơ 已dĩ 明minh 眼nhãn 見kiến 三tam 時thời 有hữu 作tác 。 今kim 復phục 云vân 眼nhãn 見kiến 。 與dữ 前tiền 何hà 異dị 。 答đáp 初sơ 明minh 眼nhãn 見kiến 。 論luận 主chủ 就tựu 三tam 時thời 門môn 。 求cầu 之chi 不bất 得đắc 。 外ngoại 人nhân 云vân 。 汝nhữ 雖tuy 巧xảo 難nạn/nan 我ngã 不bất 能năng 答đáp 。 而nhi 道Đạo 理lý 終chung 有hữu 。 以dĩ 眼nhãn 見kiến 故cố 。 二nhị 者giả 上thượng 直trực 舉cử 眼nhãn 見kiến 。 而nhi 論luận 主chủ 即tức 破phá 。 外ngoại 人nhân 今kim 便tiện 反phản 難nạn/nan 論luận 主chủ 。 若nhược 三tam 時thời 中trung 無vô 眼nhãn 不bất 應ưng 見kiến 。 今kim 既ký 眼nhãn 見kiến 。 則tắc 不bất 應ưng 無vô 。 故cố 無vô 則tắc 不bất 應ưng 見kiến 。 見kiến 故cố 非phi 是thị 無vô 。 所sở 以dĩ 異dị 上thượng 也dã 。 又hựu 外ngoại 人nhân 反phản 問vấn 論luận 主chủ 。 有hữu 世thế 諦đế 以dĩ 不phủ 。 若nhược 有hữu 世thế 諦đế 即tức 有hữu 去khứ 住trụ 。 若nhược 無vô 世thế 諦đế 則tắc 是thị 邪tà 見kiến 。 又hựu 真Chân 諦Đế 可khả 無vô 。 世thế 諦đế 云vân 何hà 是thị 無vô 。 若nhược 言ngôn 世thế 諦đế 中trung 無vô 則tắc 真Chân 諦Đế 應ưng 有hữu 。 是thị 則tắc 大đại 亂loạn 。 又hựu 若nhược 俗tục 無vô 真chân 有hữu 。 即tức 色sắc 可khả 聞văn 聲thanh 可khả 見kiến 眼nhãn 應ưng 聞văn 耳nhĩ 應ưng 見kiến 也dã 。 三tam 者giả 外ngoại 人nhân 復phục 云vân 。 若nhược 無vô 而nhi 顛điên 倒đảo 故cố 見kiến 者giả 有hữu 無vô 俱câu 倒đảo 。 何hà 故cố 見kiến 有hữu 不bất 見kiến 無vô 耶da 。 又hựu 等đẳng 是thị 顛điên 倒đảo 見kiến 。 無vô 有hữu 一nhất 去khứ 而nhi 見kiến 一nhất 去khứ 。 何hà 故cố 不bất 於ư 。 一nhất 人nhân 見kiến 於ư 二nhị 去khứ 復phục 於ư 二nhị 人nhân 見kiến 一nhất 去khứ 耶da 。 四tứ 者giả 汝nhữ 口khẩu 說thuyết 無vô 。 我ngã 眼nhãn 見kiến 有hữu 則tắc 眼nhãn 見kiến 是thị 實thật 。 口khẩu 說thuyết 難nan 信tín 。 有hữu 如như 是thị 等đẳng 義nghĩa 故cố 。 重trọng/trùng 舉cử 眼nhãn 見kiến 問vấn 論luận 主chủ 也dã 。 答đáp 曰viết 下hạ 第đệ 二nhị 破phá 。 就tựu 文văn 為vi 三tam 。 初sơ 偈kệ 雙song 牒điệp 雙song 定định 。 次thứ 兩lưỡng 偈kệ 雙song 牒điệp 雙song 難nạn/nan 。 後hậu 一nhất 偈kệ 雙song 結kết 雙song 呵ha 。 前tiền 長trường/trưởng 行hành 呵ha 云vân 。 肉nhục 眼nhãn 所sở 見kiến 。 不bất 可khả 信tín 者giả 。 汝nhữ 信tín 眼nhãn 所sở 見kiến 不bất 信tín 論luận 主chủ 口khẩu 破phá 者giả 。 宜nghi 撿kiểm 口khẩu 眼nhãn 二nhị 因nhân 。 外ngoại 人nhân 以dĩ 無vô 明minh 顛điên 倒đảo 為vi 因nhân 感cảm 得đắc 肉nhục 眼nhãn 。 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 以dĩ 波Ba 若Nhã 為vi 因nhân 宣tuyên 之chi 於ư 口khẩu 。 故cố 眼nhãn 不bất 可khả 信tín 。 我ngã 破phá 即tức 可khả 信tín 。 又hựu 汝nhữ 現hiện 世thế 無vô 明minh 心tâm 流lưu 入nhập 眼nhãn 故cố 眼nhãn 見kiến 不bất 可khả 信tín 。 我ngã 以dĩ 觀quán 辨biện 我ngã 心tâm 論luận 宣tuyên 於ư 口khẩu 。 蓋cái 從tùng 二nhị 惠huệ 心tâm 流lưu 入nhập 此thử 口khẩu 。 故cố 口khẩu 可khả 信tín 眼nhãn 不bất 可khả 信tín 。 又hựu 眼nhãn 不bất 可khả 信tín 者giả 。 熱nhiệt 病bệnh 人nhân 種chủng 種chủng 橫hoạnh/hoành 見kiến 故cố 口khẩu 言ngôn 有hữu 物vật 。 汝nhữ 無vô 明minh 熱nhiệt 病bệnh 橫hoạnh/hoành 有hữu 所sở 見kiến 故cố 。 言ngôn 有hữu 去khứ 來lai 。 又hựu 汝nhữ 言ngôn 見kiến 一nhất 何hà 故cố 不bất 見kiến 二nhị 者giả 。 此thử 見kiến 不bất 見kiến 並tịnh 是thị 汝nhữ 之chi 倒đảo 情tình 。 汝nhữ 見kiến 一nhất 既ký 不bất 可khả 信tín 。 汝nhữ 之chi 不bất 見kiến 亦diệc 不bất 可khả 信tín 。 如như 是thị 五ngũ 句cú 也dã 。 又hựu 此thử 是thị 顛điên 倒đảo 。 與dữ 顛điên 倒đảo 相tương 應ứng 。 故cố 所sở 見kiến 不bất 亂loạn 也dã 。 又hựu 若nhược 我ngã 言ngôn 無vô 而nhi 見kiến 有hữu 者giả 可khả 受thọ 此thử 難nạn/nan 。 汝nhữ 自tự 見kiến 有hữu 。 今kim 就tựu 汝nhữ 求cầu 有hữu 不bất 得đắc 故cố 汝nhữ 有hữu 不bất 可khả 信tín 。 汝nhữ 若nhược 執chấp 無vô 而nhi 見kiến 有hữu 者giả 我ngã 亦diệc 破phá 之chi 也dã 。 又hựu 云vân 。 既ký 稱xưng 肉nhục 眼nhãn 所sở 見kiến 不bất 可khả 信tín 。 何hà 得đắc 云vân 佛Phật 見kiến 世thế 諦đế 與dữ 凡phàm 夫phu 不bất 異dị 。 但đãn 有hữu 著trước 不bất 著trước 不bất 同đồng 故cố 分phần/phân 凡phàm 聖thánh 耶da 。 又hựu 汝nhữ 無vô 始thỉ 來lai 作tác 此thử 信tín 。 不bất 得đắc 解giải 脫thoát 。 欲dục 得đắc 解giải 脫thoát 。 不bất 應ưng 信tín 此thử 六lục 情tình 。 故cố 信tín 波Ba 若Nhã 則tắc 不phủ 。 信tín 一nhất 切thiết 法pháp 。 信tín 一nhất 切thiết 法pháp 。 則tắc 不bất 信tín 波Ba 若Nhã 。 波Ba 若Nhã 生sanh 則tắc 一nhất 切thiết 法pháp 不bất 生sanh 。 一nhất 切thiết 法pháp 生sanh 。 則tắc 波Ba 若Nhã 不bất 生sanh 。 二nhị 河hà 傾khuynh 滿mãn 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 外ngoại 人nhân 既ký 舉cử 眼nhãn 所sở 見kiến 可khả 信tín 。 論luận 主chủ 以dĩ 一nhất 異dị 類loại 破phá 顯hiển 即tức 事sự 可khả 信tín 。 故cố 就tựu 一nhất 異dị 求cầu 之chi 不bất 成thành 也dã 。 又hựu 一nhất 異dị 撿kiểm 不bất 可khả 得đắc 。 當đương 知tri 慧tuệ 眼nhãn 所sở 見kiến 現hiện 可khả 信tín 也dã 。 如như 因nhân 緣duyên 品phẩm 世thế 間gian 現hiện 見kiến 。 故cố 世thế 間gian 眼nhãn 見kiến 也dã 。 問vấn 一nhất 異dị 撿kiểm 云vân 何hà 現hiện 可khả 信tín 耶da 。 答đáp 汝nhữ 言ngôn 眼nhãn 見kiến 有hữu 去khứ 人nhân 去khứ 法pháp 者giả 。 汝nhữ 眼nhãn 為vi 見kiến 其kỳ 是thị 一nhất 物vật 。 為vi 見kiến 是thị 其kỳ 二nhị 物vật 耶da 。 即tức 事sự 責trách 之chi 則tắc 外ngoại 人nhân 於ư 眼nhãn 見kiến 事sự 便tiện 爾nhĩ 無vô 對đối 。 故cố 眼nhãn 見kiến 事sự 不bất 成thành 也dã 。 又hựu 作tác 一nhất 異dị 破phá 者giả 然nhiên 計kế 有hữu 去khứ 者giả 即tức 是thị 我ngã 見kiến 。 我ngã 見kiến 為vi 一nhất 異dị 本bổn 。 一nhất 異dị 是thị 斷đoạn 常thường 本bổn 。 斷đoạn 常thường 是thị 六lục 十thập 二nhị 見kiến 本bổn 。 故cố 大đại 品phẩm 云vân 。 譬thí 如như 我ngã 見kiến 攝nhiếp 。 六lục 十thập 二nhị 見kiến 。 故cố 知tri 我ngã 見kiến 為vi 本bổn 。 由do 有hữu 我ngã 故cố 推thôi 我ngã 與dữ 陰ấm 一nhất 即tức 陰ấm 滅diệt 我ngã 滅diệt 。 成thành 於ư 斷đoạn 見kiến 。 陰ấm 與dữ 我ngã 異dị 。 陰ấm 滅diệt 我ngã 存tồn 故cố 起khởi 常thường 見kiến 。 故cố 一nhất 異dị 是thị 斷đoạn 常thường 本bổn 。 既ký 有hữu 斷đoạn 常thường 便tiện 起khởi 。 六lục 十thập 二nhị 見kiến 。 從tùng 見kiến 則tắc 起khởi 愛ái 。 愛ái 見kiến 因nhân 緣duyên 故cố 有hữu 業nghiệp 苦khổ 。 今kim 破phá 一nhất 異dị 之chi 本bổn 則tắc 枝chi 末mạt 之chi 見kiến 自tự 傾khuynh 。 即tức 令linh 悟ngộ 眾chúng 生sanh 累lũy/lụy/luy 無vô 不bất 寂tịch 德đức 無vô 不bất 圓viên 。 累lũy/lụy/luy 無vô 不bất 滅diệt 不bất 可khả 為vi 有hữu 。 德đức 無vô 不bất 圓viên 不bất 可khả 為vi 無vô 。 故cố 得đắc 中trung 道Đạo 法Pháp 身thân 也dã 。 又hựu 一nhất 異dị 是thị 十thập 四tứ 難nạn/nan 。 一nhất 異dị 既ký 傾khuynh 十thập 四tứ 難nạn/nan 便tiện 壞hoại 也dã 。 問vấn 一nhất 異dị 為vi 破phá 一nhất 人nhân 為vi 破phá 兩lưỡng 計kế 。 答đáp 若nhược 直trực 舉cử 眼nhãn 見kiến 救cứu 義nghĩa 則tắc 一nhất 異dị 破phá 一nhất 立lập 也dã 。 若nhược 執chấp 一nhất 異dị 則tắc 破phá 二nhị 人nhân 也dã 。 問vấn 何hà 人nhân 執chấp 一nhất 異dị 耶da 。 答đáp 若nhược 直trực 取thủ 色sắc 法pháp 為vi 身thân 動động 故cố 名danh 為vi 去khứ 法pháp 。 去khứ 法pháp 成thành 人nhân 名danh 為vi 去khứ 者giả 則tắc 非phi 僧Tăng 佉khư 等đẳng 四tứ 外ngoại 道đạo 義nghĩa 。 以dĩ 四tứ 外ngoại 道đạo 並tịnh 計kế 色sắc 與dữ 神thần 異dị 。 而nhi 自tự 執chấp 神thần 與dữ 覺giác 一nhất 異dị 有hữu 四tứ 師sư 耳nhĩ 。 若nhược 總tổng 以dĩ 五ngũ 陰ấm 為vi 身thân 動động 名danh 為vi 去khứ 法pháp 者giả 。 即tức 亦diệc 是thị 四tứ 外ngoại 道đạo 義nghĩa 也dã 。 而nhi 成thành 論luận 師sư 明minh 假giả 有hữu 即tức 實thật 義nghĩa 異dị 實thật 義nghĩa 。 即tức 入nhập 今kim 二nhị 門môn 責trách 之chi 。 又hựu 成thành 論luận 師sư 計kế 假giả 人nhân 有hữu 體thể 有hữu 用dụng 。 是thị 計kế 異dị 義nghĩa 。 計kế 假giả 人nhân 無vô 體thể 還hoàn 以dĩ 五ngũ 陰ấm 為vi 體thể 。 是thị 人nhân 法pháp 一nhất 義nghĩa 也dã 。 初sơ 偈kệ 雙song 牒điệp 雙song 非phi 。 易dị 知tri 也dã 。 次thứ 兩lưỡng 偈kệ 雙song 牒điệp 雙song 破phá 。 破phá 一nhất 中trung 上thượng 半bán 牒điệp 下hạ 半bán 破phá 。 所sở 以dĩ 舉cử 作tác 作tác 者giả 並tịnh 去khứ 去khứ 者giả 。 以dĩ 去khứ 去khứ 者giả 一nhất 義nghĩa 過quá 昧muội 。 作tác 作tác 者giả 一nhất 義nghĩa 過quá 顯hiển 故cố 將tương 顯hiển 以dĩ 並tịnh 昧muội 也dã 。 作tác 是thị 瓶bình 此thử 是thị 色sắc 法pháp 。 作tác 者giả 是thị 人nhân 非phi 色sắc 法pháp 。 汝nhữ 去khứ 亦diệc 是thị 色sắc 法pháp 。 去khứ 者giả 非phi 色sắc 法pháp 。 去khứ 去khứ 者giả 既ký 一nhất 。 則tắc 作tác 作tác 者giả 亦diệc 一nhất 。 若nhược 一nhất 者giả 二nhị 俱câu 有hữu 情tình 二nhị 俱câu 無vô 情tình 。 二nhị 俱câu 有hữu 色sắc 二nhị 俱câu 無vô 色sắc 也dã 。 師sư 責trách 成thành 實thật 義nghĩa 云vân 。 汝nhữ 人nhân 起khởi 善thiện 惡ác 。 善thiện 惡ác 是thị 所sở 作tác 。 人nhân 是thị 能năng 作tác 。 若nhược 一nhất 則tắc 無vô 能năng 所sở 。 若nhược 有hữu 能năng 所sở 則tắc 不bất 得đắc 一nhất 。 若nhược 一nhất 復phục 有hữu 能năng 所sở 則tắc 是thị 。 亦diệc 一nhất 亦diệc 異dị 。 亦diệc 異dị 故cố 有hữu 能năng 所sở 。 亦diệc 一nhất 故cố 無vô 能năng 所sở 。 又hựu 能năng 所sở 既ký 一nhất 起khởi 善thiện 惡ác 。 既ký 有hữu 兩lưỡng 法pháp 應ưng 當đương 兩lưỡng 人nhân 。 若nhược 人nhân 一nhất 則tắc 善thiện 惡ác 應ưng 一nhất 。 又hựu 如như 人nhân 起khởi 四tứ 心tâm 四tứ 心tâm 迭điệt 代đại 。 四tứ 人nhân 亦diệc 爾nhĩ 。 若nhược 人nhân 一nhất 則tắc 四tứ 心tâm 應ưng 一nhất 。 他tha 又hựu 云vân 。 人nhân 能năng 作tác 善thiện 惡ác 不bất 當đương 善thiện 惡ác 。 心tâm 為vi 善thiện 惡ác 體thể 不bất 當đương 解giải 惑hoặc 。 今kim 問vấn 。 若nhược 解giải 惑hoặc 與dữ 心tâm 一nhất 則tắc 心tâm 一nhất 。 則tắc 解giải 惑hoặc 應ưng 一nhất 。 善thiện 惡ác 與dữ 人nhân 一nhất 人nhân 一nhất 。 則tắc 善thiện 惡ác 一nhất 。 若nhược 人nhân 不bất 當đương 善thiện 惡ác 何hà 處xứ 離ly 善thiện 惡ác 色sắc 心tâm 別biệt 有hữu 人nhân 。 若nhược 別biệt 有hữu 人nhân 人nhân 應ưng 在tại 善thiện 惡ác 色sắc 心tâm 外ngoại 。 柱trụ 應ưng 在tại 四tứ 微vi 外ngoại 。 又hựu 若nhược 異dị 心tâm 別biệt 有hữu 善thiện 惡ác 應ưng 異dị 青thanh 黃hoàng 別biệt 有hữu 色sắc 也dã 。 第đệ 二nhị 偈kệ 上thượng 半bán 亦diệc 牒điệp 不bất 半bán 破phá 。 而nhi 將tương 離ly 以dĩ 責trách 其kỳ 異dị 者giả 。 亦diệc 離ly 顯hiển 而nhi 異dị 昧muội 故cố 也dã 。 汝nhữ 既ký 得đắc 異dị 應ưng 得đắc 相tương 離ly 。 相tương 離ly 有hữu 五ngũ 。 一nhất 者giả 東đông 西tây 離ly 。 去khứ 若nhược 在tại 東đông 者giả 應ưng 居cư 西tây 。 二nhị 者giả 有hữu 無vô 離ly 。 未vị 有hữu 去khứ 法pháp 應ưng 先tiên 有hữu 去khứ 人nhân 。 未vị 有hữu 去khứ 人nhân 應ưng 先tiên 有hữu 去khứ 法pháp 。 三tam 存tồn 亡vong 離ly 。 去khứ 人nhân 死tử 去khứ 法pháp 應ưng 存tồn 。 去khứ 法pháp 亡vong 去khứ 人nhân 應ưng 在tại 。 四tứ 去khứ 住trụ 離ly 。 去khứ 法pháp 自tự 去khứ 而nhi 人nhân 自tự 住trụ 。 去khứ 人nhân 自tự 去khứ 而nhi 去khứ 法pháp 應ưng 住trụ 。 五ngũ 不bất 相tương 成thành 異dị 。 人nhân 法pháp 既ký 異dị 。 則tắc 不bất 相tương 成thành 。 如như 牛ngưu 二nhị 角giác 。 長trường/trưởng 行hành 為vi 二nhị 。 初sơ 雙song 牒điệp 。 總tổng 唱xướng 有hữu 過quá 。 次thứ 何hà 以dĩ 故cố 釋thích 一nhất 異dị 過quá 。 先tiên 釋thích 一nhất 次thứ 釋thích 異dị 。 一nhất 中trung 為vi 三tam 。 一nhất 標tiêu 錯thác 亂loạn 及cập 破phá 因nhân 緣duyên 過quá 。 因nhân 去khứ 有hữu 去khứ 者giả 下hạ 第đệ 二nhị 雙song 釋thích 。 一nhất 中trung 下hạ 第đệ 三tam 雙song 結kết 。 釋thích 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 釋thích 破phá 因nhân 緣duyên 者giả 。 既ký 因nhân 去khứ 有hữu 去khứ 者giả 云vân 何hà 言ngôn 一nhất 。 故cố 是thị 破phá 因nhân 緣duyên 。 又hựu 去khứ 下hạ 釋thích 錯thác 亂loạn 有hữu 二nhị 。 一nhất 人nhân 法pháp 二nhị 常thường 無vô 常thường 。 人nhân 通thông 四tứ 儀nghi 是thị 故cố 為vi 常thường 。 四tứ 儀nghi 迭điệt 代đại 興hưng 廢phế 。 故cố 名danh 無vô 常thường 。 非phi 是thị 破phá 外ngoại 道Đạo 人Nhân 常thường 義nghĩa 也dã 。 若nhược 一nhất 應ưng 俱câu 常thường 俱câu 無vô 常thường 。 喚hoán 人nhân 應ưng 得đắc 法Pháp 召triệu 法pháp 應ưng 得đắc 人nhân 。 故cố 是thị 錯thác 亂loạn 。 一nhất 中trung 有hữu 如như 是thị 過quá 。 者giả 第đệ 三tam 雙song 結kết 。 或hoặc 解giải 云vân 。 釋thích 一nhất 中trung 三tam 過quá 一nhất 結kết 。 三tam 過quá 者giả 第đệ 一nhất 門môn 法pháp 體thể 亂loạn 過quá 。 又hựu 去khứ 名danh 為vi 法pháp 下hạ 第đệ 二nhị 名danh 亂loạn 過quá 。 人nhân 常thường 法pháp 無vô 常thường 下hạ 義nghĩa 亂loạn 過quá 。 夫phu 論luận 謬mậu 立lập 不bất 出xuất 三tam 亂loạn 。 謂vị 體thể 名danh 義nghĩa 也dã 。 一nhất 中trung 有hữu 如như 是thị 過quá 。 者giả 第đệ 四tứ 結kết 也dã 。 異dị 中trung 亦diệc 應ưng 有hữu 三tam 離ly 。 一nhất 東đông 西tây 離ly 。 二nhị 有hữu 無vô 離ly 。 三tam 存tồn 亡vong 離ly 。 四tứ 總tổng 結kết 。 今kim 略lược 無vô 初sơ 離ly 也dã 。 第đệ 三tam 段đoạn 上thượng 半bán 雙song 牒điệp 下hạ 半bán 雙song 呵ha 。 易dị 知tri 也dã 。 因nhân 去khứ 知tri 去khứ 者giả 第đệ 三tam 因nhân 緣duyên 門môn 破phá 。 有hữu 此thử 門môn 來lai 凡phàm 有hữu 三tam 意ý 。 一nhất 者giả 前tiền 破phá 一nhất 異dị 破phá 人nhân 法pháp 體thể 。 今kim 因nhân 緣duyên 門môn 破phá 人nhân 法pháp 用dụng 。 故cố 二nhị 偈kệ 文văn 並tịnh 稱xưng 不bất 能năng 用dụng 則tắc 體thể 用dụng 俱câu 寂tịch 。 二nhị 者giả 上thượng 破phá 一nhất 異dị 。 而nhi 犢độc 子tử 立lập 人nhân 法pháp 不bất 受thọ 此thử 破phá 。 別biệt 有hữu 人nhân 體thể 故cố 不bất 可khả 言ngôn 一nhất 。 而nhi 因nhân 於ư 陰ấm 故cố 不bất 可khả 言ngôn 異dị 。 如như 別biệt 有hữu 火hỏa 體thể 不bất 可khả 與dữ 薪tân 一nhất 。 而nhi 因nhân 託thác 於ư 薪tân 不bất 可khả 言ngôn 異dị 。 雖tuy 不bất 可khả 一nhất 異dị 而nhi 人nhân 能năng 御ngự 法pháp 。 法Pháp 能năng 成thành 人nhân 。 有hữu 人nhân 法pháp 用dụng 義nghĩa 故cố 今kim 破phá 之chi 也dã 。 三tam 者giả 上thượng 來lai 破phá 性tánh 人nhân 法pháp 。 今kim 破phá 因nhân 緣duyên 人nhân 法pháp 。 則tắc 性tánh 空không 因nhân 緣duyên 空không 義nghĩa 也dã 。 二nhị 偈kệ 為vi 二nhị 。 初sơ 偈kệ 破phá 者giả 不bất 能năng 用dụng 是thị 去khứ 。 次thứ 偈kệ 破phá 者giả 不bất 能năng 用dụng 異dị 去khứ 。 是thị 去khứ 者giả 是thị 者giả 所sở 因nhân 。 去khứ 者giả 不bất 能năng 用dụng 。 異dị 去khứ 者giả 非phi 者giả 所sở 因nhân 。 去khứ 者giả 亦diệc 不bất 能năng 用dụng 。 而nhi 此thử 二nhị 偈kệ 反phản 覆phúc 相tương/tướng 成thành 。 初sơ 偈kệ 免miễn 二nhị 去khứ 而nhi 墮đọa 無vô 用dụng 。 後hậu 偈kệ 若nhược 其kỳ 有hữu 用dụng 便tiện 墮đọa 二nhị 法pháp 。 又hựu 初sơ 偈kệ 破phá 不bất 得đắc 動động 第đệ 一nhất 步bộ 。 第đệ 二nhị 偈kệ 破phá 不bất 得đắc 動động 第đệ 二nhị 步bộ 。 尚thượng 不bất 得đắc 動động 第đệ 二nhị 步bộ 。 況huống 千thiên 里lý 行hành 耶da 。 故cố 一nhất 切thiết 法pháp 。 無vô 動động 轉chuyển 者giả 也dã 。 初sơ 偈kệ 上thượng 半bán 明minh 人nhân 不bất 能năng 用dụng 法pháp 。 下hạ 半bán 明minh 法pháp 不bất 能năng 運vận 人nhân 。 因nhân 去khứ 知tri 去khứ 者giả 此thử 牒điệp 外ngoại 人nhân 義nghĩa 。 若nhược 端đoan 拱củng 靜tĩnh 坐tọa 此thử 直trực 是thị 人nhân 耳nhĩ 。 不bất 知tri 是thị 去khứ 者giả 。 以dĩ 其kỳ 因nhân 動động 足túc 即tức 知tri 是thị 去khứ 人nhân 故cố 云vân 因nhân 去khứ 知tri 去khứ 者giả 。 不bất 能năng 用dụng 是thị 去khứ 者giả 論luận 主chủ 破phá 也dã 。 是thị 去khứ 即tức 者giả 所sở 因nhân 去khứ 。 而nhi 者giả 不bất 能năng 用dụng 。 若nhược 離ly 去khứ 別biệt 有hữu 者giả 體thể 者giả 可khả 能năng 用dụng 去khứ 法pháp 。 今kim 因nhân 去khứ 知tri 者giả 。 則tắc 者giả 無vô 自tự 體thể 。 云vân 何hà 能năng 用dụng 去khứ 法pháp 。 又hựu 無vô 自tự 體thể 即tức 無vô 者giả 。 誰thùy 用dụng 去khứ 法pháp 耶da 。 如như 因nhân 色sắc 心tâm 成thành 人nhân 。 若nhược 未vị 有hữu 色sắc 心tâm 則tắc 本bổn 無vô 有hữu 人nhân 。 既ký 因nhân 色sắc 心tâm 成thành 人nhân 。 離ly 色sắc 心tâm 無vô 人nhân 。 人nhân 云vân 何hà 還hoàn 能năng 用dụng 色sắc 心tâm 耶da 。 又hựu 不bất 得đắc 色sắc 心tâm 成thành 人nhân 。 凡phàm 成thành 必tất 有hữu 能năng 所sở 。 色sắc 心tâm 是thị 能năng 成thành 人nhân 是thị 所sở 成thành 。 今kim 離ly 色sắc 心tâm 無vô 人nhân 。 云vân 何hà 色sắc 心tâm 是thị 能năng 成thành 人nhân 為vi 所sở 成thành 耶da 。 先tiên 無vô 有hữu 去khứ 法pháp 下hạ 半bán 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 釋thích 上thượng 半bán 。 若nhược 去khứ 者giả 之chi 前tiền 別biệt 有hữu 去khứ 法pháp 。 可khả 因nhân 法pháp 知tri 者giả 者giả 能năng 用dụng 法pháp 。 今kim 因nhân 者giả 有hữu 法pháp 者giả 前tiền 無vô 法pháp 。 云vân 何hà 因nhân 法pháp 知tri 者giả 而nhi 言ngôn 者giả 能năng 用dụng 法pháp 。 此thử 則tắc 上thượng 半bán 破phá 其kỳ 者giả 能năng 用dụng 法pháp 。 下hạ 半bán 破phá 其kỳ 因nhân 法pháp 知tri 者giả 。 次thứ 意ý 上thượng 半bán 破phá 者giả 能năng 用dụng 法pháp 。 下hạ 半bán 破phá 法pháp 能năng 運vận 者giả 。 去khứ 者giả 之chi 前tiền 別biệt 有hữu 去khứ 法pháp 可khả 言ngôn 法pháp 能năng 運vận 者giả 。 今kim 因nhân 者giả 有hữu 法pháp 。 則tắc 去khứ 者giả 之chi 前tiền 無vô 有hữu 去khứ 法pháp 。 云vân 何hà 言ngôn 法pháp 能năng 運vận 者giả 。 長trường/trưởng 行hành 云vân 。 是thị 去khứ 法pháp 未vị 有hữu 時thời 無vô 有hữu 去khứ 者giả 。 此thử 明minh 因nhân 法pháp 有hữu 去khứ 者giả 。 者giả 無vô 自tự 體thể 故cố 不bất 能năng 用dụng 去khứ 法pháp 耳nhĩ 。 亦diệc 無vô 已dĩ 去khứ 未vị 去khứ 去khứ 時thời 。 未vị 有hữu 去khứ 法pháp 非phi 但đãn 無vô 者giả 亦diệc 無vô 三tam 時thời 。 明minh 因nhân 法pháp 有hữu 時thời 耳nhĩ 。 既ký 因nhân 法pháp 有hữu 者giả 者giả 無vô 自tự 體thể 。 云vân 何hà 者giả 於ư 三tam 時thời 中trung 。 用dụng 得đắc 去khứ 耶da 。 如như 前tiền 有hữu 城thành 下hạ 釋thích 下hạ 半bán 。 初sơ 舉cử 譬thí 反phản 釋thích 。 先tiên 有hữu 人nhân 後hậu 有hữu 城thành 人nhân 可khả 趣thú 城thành 。 前tiền 有hữu 法pháp 後hậu 有hữu 人nhân 法pháp 可khả 運vận 人nhân 。 而nhi 人nhân 法pháp 互hỗ 相tương 因nhân 不bất 得đắc 先tiên 後hậu 。 云vân 何hà 言ngôn 先tiên 有hữu 法pháp 而nhi 能năng 運vận 人nhân 。 復phục 何hà 得đắc 言ngôn 先tiên 有hữu 法pháp 因nhân 法pháp 知tri 人nhân 耶da 。 第đệ 二nhị 偈kệ 破phá 異dị 去khứ 。 上thượng 半bán 牒điệp 下hạ 半bán 破phá 。 外ngoại 云vân 初sơ 動động 一nhất 步bộ 是thị 者giả 所sở 因nhân 去khứ 。 以dĩ 去khứ 法pháp 成thành 者giả 體thể 者giả 可khả 不bất 能năng 用dụng 。 今kim 進tiến 第đệ 二nhị 步bộ 異dị 於ư 成thành 者giả 之chi 去khứ 名danh 為vi 異dị 去khứ 。 此thử 去khứ 既ký 不bất 成thành 者giả 體thể 。 則tắc 者giả 應ưng 能năng 用dụng 。 是thị 故cố 破phá 云vân 。 於ư 一nhất 去khứ 者giả 中trung 不bất 得đắc 二nhị 去khứ 故cố 。 初sơ 去khứ 以dĩ 成thành 者giả 體thể 。 次thứ 去khứ 為vi 者giả 所sở 用dụng 則tắc 是thị 二nhị 去khứ 。 二nhị 去khứ 則tắc 二nhị 動động 二nhị 身thân 。 如như 上thượng 無vô 量lượng 過quá 也dã 。 汝nhữ 若nhược 言ngôn 至chí 第đệ 二nhị 步bộ 時thời 初sơ 步bộ 已dĩ 滅diệt 無vô 有hữu 二nhị 法pháp 。 過quá 者giả 則tắc 但đãn 有hữu 後hậu 步bộ 。 則tắc 唯duy 有hữu 成thành 者giả 之chi 去khứ 則tắc 者giả 不bất 能năng 用dụng 。 同đồng 初sơ 偈kệ 過quá 故cố 免miễn 二nhị 去khứ 則tắc 墮đọa 無vô 用dụng 。 得đắc 有hữu 用dụng 則tắc 成thành 二nhị 去khứ 。 又hựu 初sơ 步bộ 成thành 者giả 體thể 者giả 無vô 自tự 體thể 。 云vân 何hà 得đắc 運vận 初sơ 步bộ 進tiến 至chí 第đệ 二nhị 步bộ 。 又hựu 縱túng/tung 將tương 初sơ 步bộ 進tiến 至chí 第đệ 二nhị 步bộ 。 則tắc 至chí 第đệ 二nhị 步bộ 時thời 猶do 有hữu 初sơ 步bộ 。 則tắc 一nhất 人nhân 有hữu 二nhị 去khứ 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。 凡phàm 論luận 有hữu 去khứ 要yếu 初sơ 步bộ 滅diệt 進tiến 至chí 第đệ 二nhị 步bộ 。 無vô 有hữu 將tương 初sơ 步bộ 至chí 第đệ 二nhị 步bộ 第đệ 二nhị 步bộ 時thời 猶do 有hữu 初sơ 步bộ 也dã 。 故cố 偈kệ 云vân 。 於ư 一nhất 去khứ 者giả 中trung 不bất 得đắc 二nhị 去khứ 故cố 。 又hựu 初sơ 步bộ 滅diệt 則tắc 者giả 亦diệc 滅diệt 不bất 得đắc 至chí 第đệ 二nhị 步bộ 。 初sơ 步bộ 不bất 滅diệt 猶do 有hữu 初sơ 步bộ 。 亦diệc 不bất 得đắc 至chí 第đệ 二nhị 步bộ 。 故cố 一nhất 切thiết 人nhân 無vô 有hữu 動động 步bộ 之chi 義nghĩa 也dã 。 又hựu 一nhất 去khứ 成thành 者giả 體thể 。 此thử 是thị 前tiền 時thời 去khứ 。 一nhất 去khứ 成thành 者giả 用dụng 。 此thử 是thị 後hậu 時thời 去khứ 。 但đãn 當đương 前tiền 時thời 去khứ 未vị 有hữu 後hậu 時thời 去khứ 。 至chí 後hậu 時thời 去khứ 無vô 有hữu 前tiền 時thời 去khứ 。 恆hằng 是thị 一nhất 去khứ 只chỉ 有hữu 成thành 義nghĩa 無vô 有hữu 用dụng 義nghĩa 。 故cố 偈kệ 云vân 。 於ư 一nhất 去khứ 者giả 中trung 不bất 得đắc 二nhị 去khứ 故cố 。 又hựu 若nhược 後hậu 時thời 去khứ 猶do 是thị 前tiền 時thời 去khứ 。 當đương 一nhất 人nhân 則tắc 有hữu 前tiền 後hậu 兩lưỡng 時thời 去khứ 。 亦diệc 一nhất 時thời 中trung 有hữu 前tiền 後hậu 兩lưỡng 法pháp 。 前tiền 後hậu 兩lưỡng 時thời 何hà 有hữu 此thử 義nghĩa 。 又hựu 當đương 前tiền 時thời 去khứ 只chỉ 有hữu 成thành 者giả 體thể 。 者giả 用dụng 何hà 物vật 得đắc 至chí 後hậu 時thời 耶da 。 如như 藉tạ 此thử 五ngũ 陰ấm 四tứ 微vi 以dĩ 成thành 此thử 人nhân 柱trụ 。 即tức 此thử 人nhân 柱trụ 尚thượng 不bất 能năng 御ngự 此thử 陰ấm 此thử 微vi 。 云vân 何hà 能năng 御ngự 後hậu 時thời 之chi 微vi 陰ấm 耶da 。 又hựu 前tiền 時thời 之chi 去khứ 成thành 者giả 體thể 而nhi 未vị 能năng 去khứ 。 則tắc 不bất 名danh 去khứ 法pháp 。 若nhược 名danh 去khứ 法pháp 則tắc 應ưng 能năng 去khứ 。 若nhược 能năng 去khứ 何hà 用dụng 後hậu 時thời 去khứ 耶da 。 又hựu 舉cử 例lệ 。 如như 前tiền 時thời 之chi 眼nhãn 成thành 者giả 體thể 者giả 不bất 能năng 見kiến 。 後hậu 時thời 之chi 眼nhãn 被bị 者giả 用dụng 方phương 能năng 見kiến 。 何hà 有hữu 此thử 義nghĩa 耶da 。 又hựu 後hậu 時thời 之chi 眼nhãn 不bất 成thành 我ngã 體thể 則tắc 是thị 他tha 眼nhãn 。 何hà 有hữu 此thử 人nhân 用dụng 他tha 眼nhãn 耶da 。 決quyết 定định 有hữu 去khứ 者giả 第đệ 四tứ 有hữu 無vô 破phá 。 亦diệc 云vân 決quyết 定định 不bất 決quyết 定định 破phá 。 夫phu 論luận 有hữu 去khứ 人nhân 去khứ 法Pháp 要yếu 須tu 具cụ 三tam 。 一nhất 假giả 時thời 而nhi 去khứ 。 二nhị 有hữu 人nhân 法pháp 之chi 體thể 。 三tam 有hữu 人nhân 法pháp 之chi 用dụng 。 三tam 時thời 門môn 破phá 其kỳ 假giả 時thời 而nhi 去khứ 。 一nhất 異dị 門môn 破phá 其kỳ 人nhân 法pháp 之chi 體thể 。 因nhân 緣duyên 門môn 洗tẩy 其kỳ 人nhân 法pháp 之chi 用dụng 。 此thử 三tam 若nhược 無vô 則tắc 一nhất 切thiết 盡tận 矣hĩ 。 而nhi 汝nhữ 意ý 猶do 未vị 已dĩ 。 今kim 更cánh 以dĩ 兩lưỡng 門môn 領lãnh 其kỳ 大đại 要yếu 。 人nhân 法pháp 俱câu 有hữu 則tắc 不bất 成thành 人nhân 法pháp 。 人nhân 法pháp 俱câu 無vô 則tắc 不bất 成thành 人nhân 法pháp 。 故cố 有hữu 此thử 門môn 也dã 。 又hựu 初sơ 二nhị 門môn 破phá 性tánh 。 因nhân 緣duyên 門môn 破phá 假giả 。 性tánh 假giả 若nhược 空không 則tắc 一nhất 切thiết 都đô 壞hoại 。 若nhược 踟trì 蹰trù 道đạo 門môn 怏ưởng 怏ưởng 此thử 旨chỉ 。 今kim 更cánh 兩lưỡng 門môn 令linh 滯trệ 情tình 永vĩnh 寂tịch 。 若nhược 定định 有hữu 即tức 常thường 。 常thường 無vô 有hữu 去khứ 。 定định 無vô 則tắc 斷đoạn 。 斷đoạn 令linh 誰thùy 去khứ 耶da 。 又hựu 決quyết 定định 則tắc 不bất 因nhân 法pháp 有hữu 人nhân 。 人nhân 本bổn 實thật 有hữu 。 不bất 決quyết 定định 即tức 是thị 因nhân 法pháp 有hữu 人nhân 。 人nhân 本bổn 實thật 無vô 。 此thử 二nhị 即tức 總tổng 該cai 一nhất 切thiết 。 不bất 因nhân 法pháp 有hữu 人nhân 人nhân 是thị 常thường 人nhân 。 因nhân 法pháp 有hữu 人nhân 人nhân 是thị 無vô 常thường 人nhân 。 又hựu 不bất 因nhân 法pháp 有hữu 人nhân 人nhân 是thị 實thật 人nhân 。 因nhân 法pháp 有hữu 人nhân 人nhân 是thị 假giả 人nhân 。 破phá 此thử 二nhị 即tức 。 一nhất 切thiết 皆giai 盡tận 。 又hựu 不bất 因nhân 法pháp 有hữu 人nhân 別biệt 有hữu 假giả 體thể 。 因nhân 法pháp 有hữu 人nhân 則tắc 無vô 假giả 體thể 。 此thử 二nhị 亦diệc 收thu 一nhất 切thiết 。 二nhị 偈kệ 為vi 三tam 。 初sơ 偈kệ 明minh 定định 有hữu 人nhân 無vô 人nhân 不bất 能năng 用dụng 法pháp 。 次thứ 半bán 偈kệ 明minh 定định 有hữu 法pháp 無vô 法pháp 。 人nhân 不bất 能năng 用dụng 。 三tam 半bán 偈kệ 結kết 人nhân 法pháp 能năng 所sở 一nhất 切thiết 都đô 空không 。 初sơ 偈kệ 為vi 二nhị 。 上thượng 半bán 明minh 定định 有hữu 人nhân 。 不bất 能năng 用dụng 三tam 去khứ 者giả 。 既ký 決quyết 定định 有hữu 人nhân 體thể 即tức 不bất 因nhân 去khứ 法pháp 成thành 人nhân 。 此thử 人nhân 是thị 常thường 。 常thường 即tức 不bất 動động 。 云vân 何hà 用dụng 三tam 去khứ 。 又hựu 不bất 因nhân 法pháp 有hữu 人nhân 人nhân 獨độc 自tự 有hữu 。 應ưng 獨độc 自tự 去khứ 不bất 須tu 用dụng 法pháp 。 復phục 是thị 不bất 用dụng 三tam 。 又hựu 決quyết 定định 有hữu 者giả 者giả 不bất 因nhân 法pháp 成thành 。 者giả 不bất 因nhân 法pháp 成thành 即tức 。 無vô 有hữu 此thử 者giả 。 誰thùy 用dụng 三tam 去khứ 。 又hựu 既ký 決quyết 定định 有hữu 者giả 則tắc 決quyết 定định 有hữu 法pháp 。 法pháp 自tự 能năng 去khứ 何hà 須tu 者giả 用dụng 。 又hựu 不bất 因nhân 法pháp 有hữu 人nhân 人nhân 應ưng 常thường 去khứ 無vô 有hữu 息tức 期kỳ 。 以dĩ 無vô 去khứ 法pháp 可khả 息tức 故cố 。 下hạ 半bán 若nhược 因nhân 法pháp 有hữu 人nhân 則tắc 人nhân 無vô 自tự 體thể 。 無vô 自tự 體thể 則tắc 無vô 人nhân 誰thùy 用dụng 法pháp 耶da 。 又hựu 無vô 自tự 體thể 即tức 同đồng 上thượng 不bất 能năng 用dụng 是thị 去khứ 過quá 也dã 。 此thử 偈kệ 上thượng 下hạ 半bán 進tiến 退thoái 破phá 之chi 。 上thượng 半bán 明minh 有hữu 人nhân 即tức 不bất 因nhân 三tam 去khứ 。 下hạ 半bán 若nhược 因nhân 三tam 去khứ 即tức 無vô 有hữu 人nhân 。 故cố 上thượng 半bán 有hữu 即tức 不bất 因nhân 。 下hạ 半bán 明minh 因nhân 即tức 不bất 有hữu 。 又hựu 上thượng 半bán 破phá 外ngoại 義nghĩa 下hạ 半bán 破phá 內nội 義nghĩa 。 上thượng 半bán 破phá 犢độc 子tử 及cập 假giả 有hữu 體thể 下hạ 半bán 破phá 假giả 無vô 體thể 也dã 。 餘dư 二nhị 段đoạn 易dị 知tri 。 長trường/trưởng 望vọng 論luận 意ý 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 住trụ 而nhi 不bất 靜tĩnh 去khứ 而nhi 非phi 動động 。 履lý 地địa 而nhi 無vô 處xứ 豈khởi 非phi 不bất 可khả 思tư 議nghị 耶da 。 長trường/trưởng 行hành 釋thích 三tam 段đoạn 即tức 三tam 。 釋thích 上thượng 半bán 為vi 二nhị 。 初sơ 別biệt 釋thích 三tam 事sự 謂vị 人nhân 法pháp 時thời 。 以dĩ 立lập 中trung 要yếu 具cụ 此thử 三tam 故cố 也dã 。 若nhược 決quyết 定định 有hữu 去khứ 者giả 此thử 釋thích 偈kệ 中trung 不bất 能năng 用dụng 之chi 辭từ 。 即tức 是thị 釋thích 破phá 也dã 。 夫phu 因nhân 去khứ 有hữu 者giả 者giả 息tức 去khứ 而nhi 住trụ 。 既ký 不bất 因nhân 去khứ 有hữu 者giả 者giả 即tức 無vô 去khứ 可khả 息tức 。 即tức 者giả 常thường 應ưng 去khứ 都đô 無vô 住trụ 期kỳ 。 故cố 云vân 不bất 應ưng 有hữu 住trụ 也dã 。 釋thích 下hạ 半bán 有hữu 二nhị 論luận 本bổn 。 今kim 用dụng 一nhất 本bổn 云vân 。 因nhân 去khứ 法pháp 得đắc 名danh 去khứ 者giả 。 若nhược 先tiên 無vô 去khứ 法pháp 即tức 無vô 去khứ 者giả 。 此thử 文văn 為vi 正chánh 餘dư 本bổn 煩phiền 也dã 。 不bất 得đắc 言ngôn 定định 有hữu 不bất 得đắc 言ngôn 定định 無vô 者giả 。 若nhược 作tác 破phá 義nghĩa 結kết 破phá 上thượng 。 定định 有hữu 定định 無vô 。 俱câu 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 云vân 不bất 得đắc 言ngôn 定định 有hữu 及cập 定định 無vô 也dã 。 若nhược 作tác 立lập 義nghĩa 因nhân 緣duyên 義nghĩa 不bất 可khả 定định 有hữu 。 不bất 可khả 定định 無vô 也dã 。 又hựu 此thử 即tức 二nhị 諦đế 義nghĩa 。 真Chân 諦Đế 空không 故cố 不bất 得đắc 定định 有hữu 。 世thế 諦đế 有hữu 故cố 不bất 得đắc 言ngôn 定định 無vô 。 此thử 用dụng 二nhị 諦đế 互hỗ 破phá 其kỳ 定định 有hữu 定định 無vô 也dã 。 又hựu 世thế 諦đế 是thị 因nhân 緣duyên 有hữu 不bất 可khả 得đắc 言ngôn 自tự 性tánh 有hữu 。 真Chân 諦Đế 是thị 因nhân 緣duyên 無vô 不bất 得đắc 言ngôn 自tự 性tánh 無vô 。 此thử 破phá 性tánh 有hữu 無vô 明minh 因nhân 緣duyên 二nhị 諦đế 也dã 。 又hựu 不bất 得đắc 言ngôn 定định 有hữu 。 不bất 得đắc 言ngôn 定định 無vô 並tịnh 就tựu 世thế 諦đế 世thế 諦đế 是thị 假giả 有hữu 。 假giả 有hữu 不bất 可khả 言ngôn 定định 有hữu 。 假giả 有hữu 不bất 可khả 言ngôn 定định 無vô 。 假giả 有hữu 不bất 可khả 言ngôn 。 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 。 假giả 有hữu 不bất 可khả 言ngôn 。 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 此thử 是thị 世thế 諦đế 假giả 有hữu 絕tuyệt 性tánh 有hữu 無vô 四tứ 句cú 也dã 。 而nhi 絕tuyệt 假giả 有hữu 者giả 乃nãi 是thị 真Chân 諦Đế 。 世thế 諦đế 假giả 有hữu 既ký 絕tuyệt 四tứ 。 真Chân 諦Đế 假giả 無vô 亦diệc 絕tuyệt 四tứ 。 故cố 二nhị 諦đế 並tịnh 四tứ 絕tuyệt 也dã 。 然nhiên 二nhị 諦đế 意ý 乃nãi 多đa 具cụ 上thượng 來lai 諸chư 義nghĩa 也dã 。 如như 幻huyễn 如như 化hóa 。 幻huyễn 為vi 十thập 喻dụ 之chi 始thỉ 。 化hóa 為vi 十thập 喻dụ 之chi 終chung 。 故cố 舉cử 初sơ 後hậu 也dã 。 幻huyễn 去khứ 宛uyển 然nhiên 豈khởi 是thị 定định 無vô 。 幻huyễn 去khứ 非phi 去khứ 豈khởi 是thị 定định 有hữu 。 成thành 上thượng 非phi 定định 有hữu 無vô 之chi 言ngôn 也dã 。 又hựu 求cầu 彼bỉ 人nhân 法pháp 虛hư 怳hoảng 不bất 能năng 得đắc 故cố 。 名danh 如như 幻huyễn 化hóa 耳nhĩ 。 不bất 執chấp 虛hư 破phá 實thật 也dã 。

中Trung 觀Quán 論Luận 疏Sớ/sơ 卷quyển 第đệ 四tứ (# 本bổn )#

中Trung 觀Quán 論Luận 疏Sớ/sơ 卷quyển 第đệ 四tứ (# 末mạt )#

釋thích 吉cát 藏tạng 撰soạn

六Lục 情Tình 品Phẩm 第đệ 三tam

問vấn 何hà 因nhân 緣duyên 故cố 。 有hữu 此thử 品phẩm 耶da 。 答đáp 二nhị 十thập 七thất 品phẩm 猶do 是thị 二nhị 十thập 七thất 門môn 。 所sở 入nhập 更cánh 無vô 異dị 。 為vi 通thông 入nhập 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 之chi 理lý 。 唯duy 此thử 一nhất 理lý 名danh 之chi 為vi 實thật 。 自tự 斯tư 以dĩ 外ngoại 並tịnh 皆giai 虛hư 妄vọng 。 故cố 智Trí 度Độ 論luận 云vân 。 唯duy 除trừ 實thật 相tướng 餘dư 一nhất 切thiết 法pháp 並tịnh 名danh 為vi 魔ma 。

所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 皆giai 是thị 虛hư 妄vọng 。 又hựu 能năng 生sanh 煩phiền 惱não 。 煩phiền 惱não 生sanh 業nghiệp 。 業nghiệp 生sanh 苦khổ 果quả 。 故cố 名danh 為vi 魔ma 。 實thật 相tướng 之chi 法pháp 不bất 可khả 取thủ 著trước 。 是thị 滅diệt 煩phiền 惱não 處xứ 。 故cố 不bất 名danh 魔ma 。 問vấn 實thật 相tướng 何hà 故cố 。 不bất 可khả 取thủ 著trước 。 答đáp 若nhược 以dĩ 有hữu 心tâm 著trước 實thật 相tướng 實thật 相tướng 竟cánh 非phi 有hữu 。 故cố 有hữu 心tâm 不bất 能năng 著trước 。 若nhược 以dĩ 無vô 心tâm 著trước 實thật 相tướng 實thật 相tướng 竟cánh 非phi 無vô 。 如như 是thị 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 。 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 四tứ 句cú 內nội 外ngoại 並tịnh 不bất 能năng 著trước 。 故cố 不bất 生sanh 煩phiền 惱não 。 既ký 不bất 生sanh 煩phiền 惱não 。 會hội 於ư 實thật 相tướng 能năng 滅diệt 罪tội 累lũy/lụy/luy 。 故cố 論luận 云vân 。 譬thí 如như 蛇xà 著trước 一nhất 切thiết 物vật 唯duy 不bất 能năng 著trước 火hỏa 炎diễm 。 波Ba 若Nhã 如như 火hỏa 炎diễm 四tứ 邊biên 不bất 可khả 觸xúc 。 以dĩ 燒thiêu 手thủ 故cố 。 是thị 以dĩ 眾chúng 生sanh 能năng 著trước 一nhất 切thiết 法pháp 。 不bất 能năng 著trước 實thật 相tướng 。 實thật 相tướng 既ký 是thị 滅diệt 煩phiền 惱não 處xứ 。 是thị 以dĩ 二nhị 十thập 七thất 門môn 並tịnh 為vi 通thông 於ư 實thật 相tướng 。 實thật 相tướng 若nhược 顯hiển 便tiện 發phát 正chánh 觀quán 。 正chánh 觀quán 若nhược 發phát 戲hí 論luận 斯tư 亡vong 。 是thị 以dĩ 論luận 初sơ 云vân 。 能năng 說thuyết 是thị 因nhân 緣duyên 。 善thiện 滅diệt 諸chư 戲hí 論luận 。 蓋cái 是thị 十thập 方phương 三tam 世thế 諸chư 佛Phật 。 菩Bồ 薩Tát 經kinh 論luận 之chi 大đại 意ý 也dã 。 問vấn 若nhược 爾nhĩ 何hà 故cố 有hữu 二nhị 十thập 七thất 門môn 。 答đáp 龍long 樹thụ 開khai 諸chư 門môn 者giả 但đãn 為vi 入nhập 理lý 。 意ý 不bất 在tại 門môn 。 若nhược 不bất 取thủ 所sở 入nhập 理lý 為vi 正chánh 而nhi 但đãn 尋tầm 究cứu 通thông 理lý 之chi 門môn 。 或hoặc 前tiền 或hoặc 後hậu 。 或hoặc 破phá 或hoặc 立lập 者giả 。 如như 是thị 之chi 人nhân 。 住trụ 在tại 門môn 外ngoại 。 竟cánh 不bất 能năng 入nhập 理lý 。 論luận 主chủ 意ý 在tại 入nhập 理lý 不bất 在tại 於ư 門môn 。 而nhi 人nhân 在tại 諸chư 門môn 不bất 在tại 入nhập 理lý 。 與dữ 論luận 相tương 違vi 非phi 師sư 資tư 之chi 道đạo 。 又hựu 尋tầm 究cứu 諸chư 門môn 既ký 不bất 入nhập 理lý 。 則tắc 舊cựu 惑hoặc 不bất 除trừ 更cánh 於ư 門môn 處xứ 起khởi 新tân 煩phiền 惱não 。 可khả 謂vị 服phục 於ư 甘cam 露lộ 還hoàn 成thành 毒độc 藥dược 。 故cố 亦diệc 不bất 應ưng 問vấn 次thứ 第đệ 也dã 。 而nhi 復phục 須tu 明minh 次thứ 第đệ 者giả 。 上thượng 就tựu 動động 靜tĩnh 四tứ 儀nghi 顯hiển 於ư 實thật 相tướng 。 令linh 發phát 生sanh 正chánh 觀quán 。 滅diệt 諸chư 煩phiền 惱não 。 今kim 就tựu 六lục 根căn 顯hiển 於ư 實thật 相tướng 。 令linh 發phát 生sanh 正chánh 觀quán 。 滅diệt 諸chư 煩phiền 惱não 。 若nhược 前tiền 門môn 已dĩ 悟ngộ 不bất 須tu 此thử 品phẩm 。 但đãn 為vi 根căn 性tánh 不bất 同đồng 受thọ 悟ngộ 各các 異dị 歷lịch 法pháp 觀quán 之chi 。 故cố 復phục 說thuyết 也dã 。 問vấn 何hà 故cố 就tựu 此thử 身thân 心tâm 顯hiển 於ư 實thật 相tướng 發phát 觀quán 滅diệt 惑hoặc 。 答đáp 一nhất 切thiết 凡phàm 夫phu 。 於ư 此thử 身thân 心tâm 常thường 起khởi 愛ái 見kiến 煩phiền 惱não 。 以dĩ 煩phiền 惱não 故cố 有hữu 業nghiệp 。 業nghiệp 故cố 受thọ 苦khổ 報báo 。 今kim 觀quán 察sát 此thử 身thân 。 本bổn 來lai 寂tịch 滅diệt 。 即tức 是thị 實thật 相tướng 。 既ký 是thị 實thật 相tướng 便tiện 是thị 法Pháp 身thân 。 故cố 淨tịnh 名danh 經Kinh 云vân 。 觀quán 身thân 實thật 相tướng 觀quán 佛Phật 亦diệc 然nhiên 。 蓋cái 是thị 一nhất 論luận 之chi 通thông 意ý 也dã 。 次thứ 別biệt 明minh 六lục 情tình 次thứ 去khứ 來lai 者giả 。 因nhân 緣duyên 品phẩm 釋thích 八bát 不bất 之chi 始thỉ 去khứ 來lai 品phẩm 解giải 八bát 不bất 之chi 終chung 。 始thỉ 終chung 既ký 彰chương 則tắc 一nhất 切thiết 法pháp 。 畢tất 竟cánh 不bất 可khả 得đắc 。 外ngoại 人nhân 不bất 受thọ 斯tư 旨chỉ 。 若nhược 一nhất 切thiết 畢tất 竟cánh 空không 者giả 。 經kinh 明minh 十thập 二nhị 入nhập 。 攝nhiếp 一nhất 切thiết 法pháp 。 云vân 何hà 言ngôn 一nhất 切thiết 法pháp 空không 。 若nhược 一nhất 切thiết 法pháp 。 空không 不bất 應ưng 說thuyết 十thập 二nhị 入nhập 。 故cố 上thượng 二nhị 品phẩm 總tổng 破phá 一nhất 切thiết 法pháp 。 今kim 對đối 論luận 主chủ 總tổng 。 立lập 一nhất 切thiết 法pháp 。 故cố 說thuyết 此thử 品phẩm 也dã 。 二nhị 者giả 接tiếp 次thứ 鉤câu 鎖tỏa 相tương 生sanh 者giả 。 上thượng 品phẩm 初sơ 外ngoại 人nhân 舉cử 世thế 間gian 眼nhãn 見kiến 三tam 時thời 有hữu 去khứ 。 謂vị 過quá 去khứ 已dĩ 去khứ 未vị 來lai 當đương 去khứ 現hiện 在tại 正chánh 去khứ 。 論luận 主chủ 即tức 就tựu 三tam 世thế 捨xả 無vô 有hữu 去khứ 。 過quá 去khứ 既ký 謝tạ 。 去khứ 法pháp 已dĩ 滅diệt 。 即tức 無vô 有hữu 去khứ 。 未vị 來lai 未vị 有hữu 。 亦diệc 無vô 有hữu 去khứ 。 現hiện 在tại 一nhất 念niệm 不bất 停đình 。 舉cử 足túc 便tiện 滅diệt 。 亦diệc 無vô 有hữu 去khứ 。 惑hoặc 者giả 問vấn 云vân 。 若nhược 三tam 世thế 無vô 去khứ 即tức 眼nhãn 不bất 應ưng 見kiến 。 既ký 有hữu 眼nhãn 所sở 見kiến 不bất 應ưng 無vô 。 論luận 主chủ 更cánh 以dĩ 三tam 門môn 求cầu 眼nhãn 所sở 見kiến 。 竟cánh 不bất 可khả 得đắc 。 何hà 所sở 見kiến 耶da 。 今kim 外ngoại 人nhân 復phục 云vân 。 若nhược 無vô 所sở 見kiến 。 去khứ 來lai 應ưng 無vô 能năng 見kiến 之chi 眼nhãn 。 既ký 有hữu 能năng 見kiến 之chi 眼nhãn 寧ninh 無vô 所sở 見kiến 去khứ 來lai 。 故cố 此thử 品phẩm 觀quán 無vô 能năng 見kiến 之chi 眼nhãn 即tức 入nhập 實thật 相tướng 與dữ 實thật 相tướng 相tương 應ứng 。 既ký 與dữ 實thật 相tướng 相tương 應ứng 即tức 不bất 受thọ 此thử 六lục 根căn 。 以dĩ 不bất 受thọ 六lục 根căn 。 名danh 為vi 法Pháp 身thân 。 為vì 眾chúng 生sanh 故cố 。 化hóa 生sanh 五ngũ 道đạo 。 說thuyết 此thử 法Pháp 門môn 。 使sử 物vật 了liễu 悟ngộ 。 亦diệc 得đắc 法Pháp 身thân 。 是thị 以dĩ 次thứ 去khứ 來lai 品phẩm 觀quán 於ư 六lục 情tình 。 問vấn 云vân 何hà 名danh 於ư 眼nhãn 情tình 。 答đáp 計kế 於ư 眼nhãn 情tình 凡phàm 有hữu 七thất 種chủng 。 一nhất 者giả 世thế 俗tục 之chi 流lưu 但đãn 云vân 眼nhãn 能năng 見kiến 色sắc 。 而nhi 不bất 能năng 窮cùng 究cứu 本bổn 末mạt 原nguyên 由do 。 二nhị 者giả 外ngoại 道đạo 之chi 人nhân 云vân 五ngũ 塵trần 生sanh 五ngũ 大đại 五ngũ 大đại 成thành 五ngũ 根căn 。 但đãn 眼nhãn 內nội 火hỏa 大đại 偏thiên 多đa 。 故cố 眼nhãn 能năng 見kiến 色sắc 。 耳nhĩ 內nội 空không 大đại 偏thiên 多đa 。 故cố 耳nhĩ 能năng 聞văn 聲thanh 。 鼻tị 根căn 地địa 大đại 偏thiên 多đa 。 故cố 鼻tị 能năng 聞văn 香hương 。 舌thiệt 根căn 水thủy 大đại 偏thiên 多đa 。 故cố 舌thiệt 能năng 知tri 味vị 。 身thân 根căn 風phong 大đại 偏thiên 多đa 。 故cố 身thân 能năng 覺giác 觸xúc 。 意ý 根căn 既ký 是thị 心tâm 識thức 非phi 五ngũ 大đại 所sở 成thành 。 若nhược 是thị 肉nhục 心tâm 為vi 地địa 大đại 所sở 成thành 也dã 。 三tam 者giả 復phục 有hữu 外ngoại 道đạo 。 謂vị 但đãn 以dĩ 一nhất 塵trần 成thành 一nhất 大đại 。 如như 色sắc 塵trần 成thành 火hỏa 大đại 。 而nhi 火hỏa 大đại 成thành 眼nhãn 根căn 。 故cố 眼nhãn 能năng 見kiến 色sắc 。 聲thanh 塵trần 成thành 空không 大đại 。 空không 大đại 成thành 耳nhĩ 根căn 。 故cố 耳nhĩ 能năng 聞văn 聲thanh 。 味vị 塵trần 成thành 水thủy 大đại 。 水thủy 大đại 成thành 舌thiệt 根căn 。 故cố 舌thiệt 能năng 知tri 味vị 。 香hương 塵trần 成thành 地địa 大đại 。 地địa 大đại 成thành 鼻tị 根căn 。 故cố 鼻tị 能năng 聞văn 香hương 。 觸xúc 塵trần 成thành 風phong 大đại 。 風phong 大đại 成thành 身thân 根căn 。 故cố 身thân 還hoàn 覺giác 觸xúc 。 四tứ 者giả 毘tỳ 曇đàm 人nhân 云vân 。 眼nhãn 耳nhĩ 鼻tị 舌thiệt 。 四tứ 根căn 為vi 十thập 微vi 共cộng 成thành 。 謂vị 地địa 水thủy 火hỏa 風phong 。 色sắc 香hương 味vị 觸xúc 。 及cập 眼nhãn 根căn 為vi 九cửu 。 而nhi 此thử 眼nhãn 根căn 附phụ 著trước 身thân 根căn 。 故cố 有hữu 十thập 微vi 。 身thân 根căn 但đãn 有hữu 九cửu 微vi 無vô 眼nhãn 等đẳng 四tứ 根căn 。 故cố 論luận 偈kệ 云vân 。 極cực 微vi 在tại 四tứ 根căn 十thập 種chủng 。 應ưng 當đương 知tri 身thân 根căn 九cửu 餘dư 八bát 。 謂vị 在tại 有hữu 香hương 地địa 。 五ngũ 成thành 實thật 論luận 云vân 。 四tứ 微vi 成thành 四tứ 大đại 四tứ 大đại 成thành 五ngũ 根căn 。 五ngũ 根căn 是thị 假giả 名danh 無vô 有hữu 實thật 體thể 。 就tựu 三tam 假giả 辨biện 者giả 。 四tứ 微vi 是thị 法pháp 假giả 。 五ngũ 根căn 為vi 受thọ 假giả 。 眾chúng 生sanh 是thị 名danh 假giả 。 六lục 者giả 犢độc 子tử 部bộ 云vân 。 四tứ 大đại 和hòa 合hợp 成thành 眼nhãn 。 別biệt 有hữu 眼nhãn 體thể 異dị 於ư 四tứ 大đại 。 上thượng 來lai 六lục 部bộ 並tịnh 云vân 有hữu 眼nhãn 。 第đệ 七thất 方Phương 廣Quảng 道Đạo 人Nhân 云vân 。 但đãn 見kiến 四tứ 大đại 無vô 別biệt 總tổng 眼nhãn 。 總tổng 眼nhãn 既ký 無vô 亦diệc 無vô 四tứ 大đại 。 故cố 一nhất 切thiết 法pháp 空không 。 如như 龜quy 毛mao 兔thố 角giác 。 問vấn 論luận 主chủ 云vân 何hà 破phá 此thử 諸chư 計kế 。 答đáp 凡phàm 有hữu 此thử 眼nhãn 根căn 見kiến 於ư 好hảo/hiếu 色sắc 即tức 起khởi 貪tham 心tâm 。 若nhược 見kiến 惡ác 色sắc 。 便tiện 生sanh 瞋sân 恚khuể 。 見kiến 不bất 好hảo/hiếu 不bất 惡ác 即tức 生sanh 無vô 明minh 。 因nhân 三tam 煩phiền 惱não 發phát 於ư 三tam 業nghiệp 。 三tam 業nghiệp 因nhân 緣duyên 。 往vãng 來lai 六lục 趣thú 。 總tổng 上thượng 六lục 部bộ 於ư 眼nhãn 起khởi 於ư 有hữu 見kiến 。 方Phương 廣Quảng 於ư 眼nhãn 起khởi 於ư 無vô 見kiến 。 有hữu 無vô 是thị 六lục 十thập 二nhị 見kiến 根căn 本bổn 。 有hữu 無vô 既ký 成thành 諸chư 見kiến 便tiện 立lập 。 若nhược 有hữu 諸chư 見kiến 必tất 有hữu 於ư 愛ái 見kiến 。 愛ái 見kiến 煩phiền 惱não 。 不bất 得đắc 解giải 脫thoát 。 今kim 破phá 此thử 有hữu 無vô 二nhị 見kiến 。 即tức 愛ái 見kiến 不bất 生sanh 。 便tiện 得đắc 解giải 脫thoát 。 問vấn 云vân 何hà 破phá 耶da 。 答đáp 觀quán 此thử 眼nhãn 根căn 。 本bổn 來lai 空không 寂tịch 。 故cố 不bất 同đồng 六lục 家gia 之chi 有hữu 。 雖tuy 畢tất 竟cánh 空không 而nhi 眼nhãn 見kiến 宛uyển 然nhiên 。 故cố 異dị 方Phương 廣Quảng 之chi 無vô 。 故cố 淨tịnh 名danh 經Kinh 云vân 。 有hữu 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 得đắc 真chân 天thiên 眼nhãn 。 悉tất 見kiến 諸chư 法pháp 。 不bất 以dĩ 二nhị 相tướng 義nghĩa 。 華hoa 嚴nghiêm 經Kinh 云vân 。 眼nhãn 根căn 入nhập 三tam 昧muội 耳nhĩ 根căn 起khởi 正chánh 受thọ 。 觀quán 眼nhãn 無vô 生sanh 無vô 自tự 性tánh 。 說thuyết 空không 寂tịch 滅diệt 無vô 所sở 有hữu 。 如như 此thử 等đẳng 文văn 並tịnh 明minh 眼nhãn 根căn 宛uyển 然nhiên 。 而nhi 無vô 所sở 見kiến 。 雖tuy 無vô 所sở 見kiến 而nhi 。 無vô 所sở 不bất 見kiến 。 故cố 空không 有hữu 無vô 礙ngại 。 空không 有hữu 既ký 無vô 礙ngại 一nhất 根căn 為vi 六lục 用dụng 六lục 根căn 為vi 一nhất 用dụng 。 用dụng 能năng 為vi 無vô 用dụng 。 無vô 用dụng 而nhi 能năng 用dụng 。 以dĩ 用dụng 無vô 礙ngại 是thị 故cố 唯duy 佛Phật 得đắc 稱xưng 為vi 我ngã 。 我ngã 者giả 謂vị 自tự 在tại 義nghĩa 也dã 。 又hựu 雙song 破phá 凡phàm 夫phu 二Nhị 乘Thừa 。 兩lưỡng 病bệnh 故cố 說thuyết 此thử 品phẩm 。 凡phàm 夫phu 見kiến 有hữu 此thử 六lục 根căn 起khởi 諸chư 煩phiền 惱não 。 如như 鳥điểu 投đầu 網võng 。 二Nhị 乘Thừa 有hữu 六lục 根căn 即tức 不bất 能năng 無vô 六lục 。 若nhược 入nhập 觀quán 無vô 六lục 根căn 。 即tức 不bất 能năng 為vi 六lục 用dụng 。 如như 淨tịnh 名danh 呵ha 阿a 那na 律luật 云vân 。 眼nhãn 若nhược 作tác 相tương/tướng 則tắc 同đồng 外ngoại 道đạo 。 若nhược 無vô 作tác 相tướng 。 即tức 是thị 無vô 為vi 。 不bất 應ưng 有hữu 見kiến 。 故cố 失thất 對đối 當đương 時thời 受thọ 屈khuất 於ư 二nhị 難nạn/nan 。 今kim 明minh 。 菩Bồ 薩Tát 了liễu 六lục 無vô 六lục 無vô 有hữu 礙ngại 相tương/tướng 。 則tắc 越việt 聖thánh 越việt 凡phàm 故cố 說thuyết 此thử 品phẩm 也dã 。 又hựu 說thuyết 此thử 品phẩm 者giả 。 法pháp 華hoa 明minh 六lục 根căn 清thanh 淨tịnh 。 普phổ 賢hiền 觀quán 經kinh 懺sám 六lục 根căn 罪tội 。 彼bỉ 經Kinh 云vân 。 若nhược 有hữu 眼nhãn 根căn 惡ác 。 業nghiệp 障chướng 不bất 清thanh 淨tịnh 。 當đương 誦tụng 大Đại 乘Thừa 經Kinh 。 思tư 念niệm 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 是thị 名danh 懺sám 悔hối 眼nhãn 。 能năng 盡tận 諸chư 惡ác 業nghiệp 。 故cố 知tri 欲dục 為vi 真chân 實thật 懺sám 悔hối 當đương 依y 此thử 品phẩm 觀quán 六lục 根căn 畢tất 竟cánh 空không 。 大đại 集tập 經Kinh 云vân 。 若nhược 有hữu 說thuyết 言ngôn 。 眼nhãn 見kiến 色sắc 乃nãi 至chí 意ý 。 能năng 知tri 諸chư 法pháp 。 是thị 人nhân 流lưu 轉chuyển 生sanh 死tử 。 中trung 無vô 量lượng 億ức 劫kiếp 受thọ 諸chư 苦khổ 。 如như 是thị 諸chư 大đại 。 乘thừa 正chánh 以dĩ 觀quán 六lục 根căn 為vi 入nhập 道đạo 之chi 要yếu 。 是thị 故cố 此thử 品phẩm 總tổng 而nhi 釋thích 之chi 。 又hựu 有hữu 此thử 品phẩm 來lai 者giả 。 從tùng 因nhân 緣duyên 品phẩm 至chí 此thử 有hữu 三tam 立lập 三tam 破phá 。 初sơ 引dẫn 毘tỳ 曇đàm 論luận 立lập 。 次thứ 引dẫn 去khứ 來lai 事sự 立lập 。 今kim 引dẫn 經kinh 立lập 。 以dĩ 備bị 破phá 三tam 立lập 故cố 有hữu 三tam 破phá 也dã 。 又hựu 有hữu 此thử 品phẩm 來lai 者giả 。 上thượng 兩lưỡng 品phẩm 求cầu 生sanh 滅diệt 去khứ 來lai 。 畢tất 竟cánh 不bất 可khả 得đắc 。 外ngoại 人nhân 便tiện 謂vị 。 論luận 主chủ 能năng 見kiến 諸chư 法pháp 。 無vô 生sanh 滅diệt 去khứ 來lai 。 故cố 上thượng 云vân 。 世thế 間gian 眼nhãn 見kiến 故cố 。 若nhược 爾nhĩ 終chung 有hữu 能năng 見kiến 之chi 眼nhãn 所sở 見kiến 之chi 境cảnh 。 是thị 故cố 今kim 明minh 。 既ký 無vô 生sanh 滅diệt 去khứ 來lai 。 豈khởi 有hữu 能năng 見kiến 所sở 見kiến 。 即tức 上thượng 破phá 於ư 生sanh 滅diệt 今kim 泯mẫn 於ư 境cảnh 智trí 。 故cố 有hữu 此thử 品phẩm 來lai 也dã 。 品phẩm 八bát 偈kệ 為vi 二nhị 。 初sơ 偈kệ 立lập 。 次thứ 七thất 偈kệ 破phá 。 立lập 中trung 先tiên 長trường/trưởng 行hành 問vấn 。 所sở 以dĩ 引dẫn 經kinh 者giả 。 既ký 是thị 經Kinh 說thuyết 。 則tắc 必tất 有hữu 六lục 情tình 。 若nhược 無vô 六lục 情tình 佛Phật 不bất 應ưng 說thuyết 有hữu 。 又hựu 論luận 主chủ 若nhược 言ngôn 無vô 六lục 則tắc 破phá 佛Phật 經Kinh 。 若nhược 不bất 破phá 佛Phật 經Kinh 則tắc 六lục 情tình 便tiện 有hữu 。 既ký 有hữu 六lục 情tình 。 上thượng 因nhân 緣duyên 去khứ 來lai 豈khởi 得đắc 無vô 耶da 。 又hựu 上thượng 品phẩm 云vân 肉nhục 眼nhãn 所sở 見kiến 。 不bất 可khả 信tín 者giả 。 佛Phật 不bất 應ưng 說thuyết 之chi 。 既ký 說thuyết 六lục 情tình 即tức 六lục 情tình 可khả 信tín 。 偈kệ 為vi 二nhị 。 上thượng 半bán 列liệt 六lục 情tình 體thể 。 下hạ 半bán 明minh 六lục 情tình 用dụng 。 行hành 者giả 緣duyên 也dã 。 六lục 情tình 緣duyên 於ư 六lục 塵trần 也dã 。 又hựu 上thượng 半bán 明minh 六lục 情tình 。 下hạ 半bán 明minh 六lục 塵trần 。 所sở 以dĩ 破phá 十thập 二nhị 入nhập 者giả 。 眾chúng 事sự 分phần/phân 毘tỳ 曇đàm 。 婆Bà 羅La 門Môn 問vấn 佛Phật 。 何hà 法pháp 攝nhiếp 一nhất 切thiết 法pháp 耶da 。 佛Phật 答đáp 。 十thập 二nhị 入nhập 攝nhiếp 一nhất 切thiết 法pháp 。 今kim 觀quán 十thập 二nhị 入nhập 空không 則tắc 一nhất 切thiết 法pháp 。 不bất 可khả 得đắc 也dã 。 問vấn 意ý 可khả 是thị 情tình 餘dư 五ngũ 云vân 何hà 是thị 情tình 。 答đáp 意ý 當đương 體thể 名danh 情tình 。 餘dư 五ngũ 生sanh 情tình 識thức 之chi 果quả 從tùng 果quả 受thọ 稱xưng 也dã 。 六lục 情tình 亦diệc 名danh 六lục 根căn 。 五ngũ 根căn 能năng 生sanh 五ngũ 識thức 。 意ý 根căn 能năng 生sanh 意ý 識thức 。 六lục 情tình 亦diệc 名danh 六lục 依y 。 為vi 六lục 識thức 所sở 依y 。 六lục 塵trần 亦diệc 名danh 六lục 衰suy 。 令linh 善thiện 衰suy 滅diệt 。 亦diệc 名danh 六lục 欲dục 。 是thị 人nhân 所sở 欲dục 故cố 也dã 。 但đãn 解giải 見kiến 義nghĩa 不bất 同đồng 。 外ngoại 道đạo 以dĩ 神thần 我ngã 能năng 見kiến 。 犢độc 子tử 亦diệc 明minh 我ngã 能năng 見kiến 。 論luận 人nhân 以dĩ 識thức 託thác 眼nhãn 根căn 故cố 識thức 能năng 見kiến 。 雖tuy 用dụng 識thức 見kiến 要yếu 須tu 人nhân 御ngự 然nhiên 用dụng 識thức 見kiến 。 本bổn 是thị 曇đàm 摩ma 多đa 羅la 人nhân 義nghĩa 。 毘tỳ 曇đàm 人nhân 以dĩ 根căn 能năng 見kiến 。 故cố 眼nhãn 根căn 是thị 清thanh 淨tịnh 色sắc 能năng 見kiến 外ngoại 法pháp 。 雖tuy 用dụng 根căn 見kiến 要yếu 須tu 識thức 在tại 根căn 中trung 根căn 即tức 能năng 見kiến 。 若nhược 無vô 有hữu 識thức 空không 根căn 不bất 見kiến 。 故cố 用dụng 識thức 能năng 了liễu 別biệt 。 異dị 部bộ 人nhân 云vân 。 慧tuệ 數số 是thị 能năng 見kiến 。

復phục 有hữu 人nhân 云vân 。 諸chư 心tâm 數số 和hòa 合hợp 能năng 見kiến 也dã 。 答đáp 曰viết 無vô 也dã 第đệ 二nhị 論luận 主chủ 破phá 。 就tựu 文văn 為vi 二nhị 。 初sơ 長trường/trưởng 行hành 標tiêu 無vô 。 次thứ 偈kệ 本bổn 釋thích 無vô 。 問vấn 外ngoại 人nhân 引dẫn 經kinh 明minh 有hữu 六lục 情tình 。 論luận 主chủ 明minh 無vô 豈khởi 非phi 破phá 佛Phật 經Kinh 耶da 。 答đáp 然nhiên 外ngoại 計kế 我ngã 與dữ 六lục 情tình 俱câu 是thị 妄vọng 。 謂vị 佛Phật 欲dục 借tá 於ư 六lục 妄vọng 止chỉ 於ư 我ngã 妄vọng 。 執chấp 教giáo 之chi 流lưu 遂toại 言ngôn 實thật 有hữu 六lục 情tình 。 故cố 不bất 解giải 佛Phật 意ý 。 又hựu 佛Phật 說thuyết 六lục 情tình 是thị 妄vọng 者giả 。 意ý 欲dục 明minh 六lục 是thị 空không 。 而nhi 外ngoại 人nhân 謂vị 有hữu 妄vọng 。 故cố 亦diệc 不bất 識thức 佛Phật 意ý 。 又hựu 佛Phật 意ý 說thuyết 六lục 是thị 世thế 諦đế 。 尋tầm 如Như 來Lai 意ý 欲dục 令linh 悟ngộ 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 故cố 說thuyết 世thế 諦đế 。 而nhi 小Tiểu 乘Thừa 人nhân 謂vị 實thật 有hữu 六lục 。 不bất 知tri 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 今kim 言ngôn 無vô 六lục 意ý 。 乃nãi 申thân 佛Phật 說thuyết 六lục 意ý 也dã 。 故cố 涅Niết 槃Bàn 云vân 。 為vì 令linh 眾chúng 生sanh 。 深thâm 識thức 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 故cố 說thuyết 世thế 諦đế 。 若nhược 眾chúng 生sanh 不bất 因nhân 世thế 諦đế 。 入nhập 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 諸chư 佛Phật 終chung 不bất 說thuyết 世thế 諦đế 也dã 。 佛Phật 說thuyết 六lục 者giả 此thử 明minh 不bất 六lục 六lục 義nghĩa 。 欲dục 令linh 眾chúng 生sanh 。 因nhân 六lục 悟ngộ 不bất 六lục 。 而nhi 外ngoại 人nhân 謂vị 是thị 定định 情tình 便tiện 成thành 六lục 故cố 六lục 。 非phi 但đãn 不bất 知tri 不bất 六lục 六lục 。 亦diệc 不bất 能năng 悟ngộ 六lục 不bất 六lục 。 故cố 外ngoại 人nhân 是thị 破phá 經kinh 。 論luận 主chủ 明minh 不bất 六lục 六lục 。 即tức 是thị 申thân 於ư 世thế 諦đế 。 明minh 因nhân 六lục 悟ngộ 不bất 六lục 。 即tức 是thị 申thân 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 既ký 申thân 二nhị 諦đế 即tức 發phát 二nhị 智trí 也dã 。 又hựu 佛Phật 說thuyết 此thử 六lục 令linh 悟ngộ 不bất 六lục 。 即tức 於ư 六lục 內nội 不phủ 。 起khởi 諸chư 煩phiền 惱não 。 而nhi 外ngoại 人nhân 無vô 始thỉ 已dĩ 來lai 。 有hữu 此thử 六lục 根căn 。 起khởi 諸chư 煩phiền 惱não 。 而nhi 稟bẩm 佛Phật 教giáo 更cánh 復phục 推thôi 斥xích 諍tranh 於ư 六lục 根căn 。 故cố 惑hoặc 不bất 除trừ 新tân 病bệnh 更cánh 起khởi 名danh 破phá 佛Phật 。 論luận 主chủ 與dữ 此thử 相tương 違vi 。 故cố 名danh 申thân 教giáo 。 問vấn 夫phu 論luận 說thuyết 法Pháp 不bất 離ly 二nhị 諦đế 。 今kim 言ngôn 無vô 六lục 依y 何hà 諦đế 耶da 。 答đáp 二nhị 諦đế 之chi 中trung 並tịnh 無vô 此thử 六lục 。 世thế 諦đế 文văn 中trung 無vô 性tánh 實thật 六lục 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 無vô 有hữu 假giả 六lục 。 故cố 云vân 無vô 也dã 。 偈kệ 本bổn 即tức 是thị 釋thích 長trường/trưởng 行hành 。 汎# 論luận 有hữu 四tứ 句cú 。 一nhất 偈kệ 釋thích 偈kệ 。 二nhị 長trường/trưởng 行hành 釋thích 偈kệ 。 三tam 長trường/trưởng 行hành 釋thích 長trường/trưởng 行hành 。 四tứ 偈kệ 釋thích 長trường/trưởng 行hành 。 第đệ 二nhị 七thất 偈kệ 破phá 為vi 二nhị 。 初sơ 有hữu 六lục 偈kệ 正chánh 破phá 眼nhãn 情tình 。 次thứ 有hữu 一nhất 偈kệ 類loại 觀quán 餘dư 五ngũ 。 六lục 偈kệ 即tức 分phân 為vi 六lục 。 第đệ 一nhất 偈kệ 正chánh 破phá 。 第đệ 二nhị 指chỉ 前tiền 破phá 。 第đệ 三tam 重trọng/trùng 破phá 。 第đệ 四tứ 法pháp 無vô 故cố 人nhân 無vô 。 第đệ 五ngũ 人nhân 無vô 故cố 法pháp 無vô 。 第đệ 六lục 偈kệ 因nhân 無vô 故cố 果quả 無vô 。 今kim 束thúc 此thử 六lục 偈kệ 為vi 二nhị 。 初sơ 之chi 五ngũ 偈kệ 正chánh 破phá 見kiến 因nhân 義nghĩa 。 第đệ 二nhị 一nhất 偈kệ 破phá 見kiến 所sở 生sanh 果quả 。 就tựu 五ngũ 偈kệ 中trung 復phục 為vi 三tam 類loại 。 初sơ 三tam 偈kệ 破phá 眼nhãn 見kiến 。 第đệ 二nhị 半bán 偈kệ 破phá 色sắc 見kiến 。 第đệ 三tam 一nhất 行hành 半bán 破phá 人nhân 見kiến 。 三tam 偈kệ 即tức 三tam 。 初sơ 一nhất 偈kệ 舉cử 不bất 自tự 見kiến 況huống 破phá 見kiến 他tha 。 第đệ 二nhị 偈kệ 三tam 時thời 門môn 破phá 見kiến 他tha 。 第đệ 三tam 偈kệ 就tựu 對đối 色sắc 義nghĩa 破phá 見kiến 他tha 。 今kim 是thị 舉cử 不bất 自tự 見kiến 以dĩ 破phá 見kiến 他tha 。 問vấn 上thượng 有hữu 五ngũ 家gia 立lập 見kiến 今kim 破phá 何hà 人nhân 。 答đáp 遍biến 破phá 一nhất 切thiết 。 以dĩ 一nhất 切thiết 師sư 同đồng 明minh 眼nhãn 不bất 自tự 見kiến 而nhi 能năng 見kiến 他tha 故cố 。 舉cử 不bất 自tự 見kiến 以dĩ 況huống 破phá 見kiến 他tha 。 即tức 遍biến 破phá 一nhất 切thiết 也dã 。 破phá 意ý 云vân 。 汝nhữ 自tự 體thể 是thị 眼nhãn 。 應ưng 見kiến 自tự 體thể 。 若nhược 不bất 見kiến 自tự 體thể 即tức 自tự 體thể 非phi 眼nhãn 。 又hựu 若nhược 非phi 見kiến 而nhi 是thị 眼nhãn 便tiện 見kiến 非phi 眼nhãn 也dã 。 若nhược 爾nhĩ 應ưng 有hữu 離ly 見kiến 之chi 眼nhãn 。 亦diệc 應ưng 云vân 離ly 眼nhãn 之chi 見kiến 。 又hựu 此thử 難nạn/nan 毘tỳ 曇đàm 最tối 切thiết 。 彼bỉ 明minh 根căn 是thị 色sắc 。 既ký 能năng 見kiến 他tha 者giả 亦diệc 應ưng 自tự 見kiến 。 彼bỉ 救cứu 云vân 。 眼nhãn 根căn 是thị 不bất 可khả 見kiến 有hữu 對đối 色sắc 。 故cố 不bất 可khả 見kiến 。 今kim 破phá 云vân 。 眼nhãn 體thể 既ký 不bất 為vị 他tha 所sở 。 見kiến 云vân 何hà 能năng 見kiến 他tha 。 如như 百bách 論luận 云vân 。 四tứ 大đại 非phi 眼nhãn 見kiến 云vân 何hà 生sanh 眼nhãn 見kiến 也dã 。 次thứ 難nạn/nan 識thức 見kiến 者giả 。 識thức 能năng 見kiến 他tha 識thức 應ưng 能năng 自tự 見kiến 。 若nhược 言ngôn 識thức 非phi 是thị 可khả 見kiến 法pháp 。 云vân 何hà 能năng 自tự 見kiến 。 若nhược 爾nhĩ 非phi 是thị 可khả 見kiến 法pháp 。 云vân 何hà 能năng 見kiến 他tha 。 破phá 人nhân 見kiến 亦diệc 類loại 同đồng 之chi 。 又hựu 總tổng 難nạn/nan 眾chúng 師sư 眼nhãn 不bất 自tự 見kiến 能năng 見kiến 他tha 者giả 。 此thử 即tức 半bán 見kiến 半bán 不bất 見kiến 。 應ưng 半bán 眼nhãn 半bán 不bất 眼nhãn 。 若nhược 從tùng 半bán 見kiến 作tác 名danh 名danh 為vi 見kiến 名danh 為vi 眼nhãn 者giả 。 亦diệc 應ưng 從tùng 半bán 不bất 見kiến 作tác 名danh 名danh 為vi 不bất 見kiến 。 名danh 為vi 不bất 眼nhãn 。

所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 自tự 即tức 為vi 親thân 他tha 即tức 為vi 疎sơ 。 既ký 從tùng 見kiến 疎sơ 名danh 為vi 見kiến 者giả 。 從tùng 不bất 見kiến 親thân 應ưng 名danh 不bất 見kiến 。 又hựu 數số 人nhân 明minh 眼nhãn 具cụ 十thập 微vi 而nhi 別biệt 有hữu 眼nhãn 微vi 。 破phá 云vân 。 眼nhãn 是thị 眾chúng 緣duyên 所sở 成thành 。 無vô 有hữu 自tự 性tánh 。 云vân 何hà 言ngôn 實thật 有hữu 眼nhãn 不bất 自tự 見kiến 而nhi 能năng 見kiến 他tha 。 成thành 論luận 眼nhãn 是thị 假giả 名danh 。 無vô 有hữu 自tự 性tánh 。 若nhược 無vô 自tự 性tánh 即tức 是thị 寂tịch 滅diệt 。 云vân 何hà 執chấp 眼nhãn 定định 能năng 見kiến 耶da 。 問vấn 曰viết 眼nhãn 雖tuy 不bất 自tự 見kiến 者giả 救cứu 意ý 云vân 。 燈đăng 能năng 所sở 俱câu 是thị 色sắc 入nhập 。 故cố 自tự 照chiếu 復phục 照chiếu 他tha 。 眼nhãn 能năng 見kiến 是thị 眼nhãn 入nhập 。 所sở 見kiến 是thị 色sắc 入nhập 。 是thị 故cố 見kiến 他tha 不bất 自tự 見kiến 。 此thử 毘tỳ 曇đàm 救cứu 也dã 。 依y 論luận 人nhân 救cứu 者giả 。 眼nhãn 能năng 見kiến 是thị 識thức 所sở 見kiến 為vi 色sắc 。 故cố 能năng 見kiến 他tha 。 而nhi 不bất 自tự 見kiến 。 犢độc 子tử 及cập 外ngoại 道đạo 同đồng 云vân 。 人nhân 是thị 能năng 見kiến 色sắc 是thị 所sở 見kiến 。 同đồng 明minh 人nhân 不bất 可khả 見kiến 色sắc 可khả 見kiến 故cố 。 所sở 以dĩ 但đãn 見kiến 他tha 不bất 自tự 見kiến 也dã 。 引dẫn 火hỏa 者giả 依y 數số 人nhân 能năng 燒thiêu 是thị 觸xúc 所sở 燒thiêu 具cụ 四tứ 微vi 。 故cố 火hỏa 不bất 能năng 自tự 燒thiêu 而nhi 能năng 燒thiêu 他tha 。 智Trí 度Độ 論luận 亦diệc 云vân 。 色sắc 具cụ 能năng 照chiếu 觸xúc 具cụ 能năng 燒thiêu 。 與dữ 數số 人nhân 大đại 同đồng 也dã 。 答đáp 中trung 為vi 二nhị 。 上thượng 半bán 明minh 火hỏa 不bất 能năng 成thành 見kiến 法pháp 。

所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 眼nhãn 即tức 懸huyền 矚chú 。 火hỏa 到đáo 薪tân 方phương 燒thiêu 。 不bất 應ưng 舉cử 合hợp 而nhi 救cứu 離ly 也dã 。 又hựu 云vân 。 觀quán 汝nhữ 此thử 義nghĩa 應ưng 是thị 自tự 燒thiêu 不bất 燒thiêu 他tha 自tự 見kiến 不bất 見kiến 他tha 。 何hà 者giả 火hỏa 燒thiêu 薪tân 薪tân 於ư 火hỏa 是thị 自tự 。 所sở 以dĩ 能năng 燒thiêu 薪tân 耳nhĩ 。 若nhược 是thị 他tha 者giả 何hà 故cố 不bất 燒thiêu 餘dư 薪tân 耶da 。 等đẳng 是thị 他tha 等đẳng 燒thiêu 應ưng 。 不bất 爾nhĩ 等đẳng 應ưng 不bất 燒thiêu 。 而nhi 燒thiêu 被bị 燒thiêu 之chi 薪tân 不bất 燒thiêu 餘dư 薪tân 。 即tức 被bị 燒thiêu 之chi 薪tân 非phi 他tha 即tức 是thị 自tự 燒thiêu 義nghĩa 也dã 。 見kiến 義nghĩa 亦diệc 爾nhĩ 。 眼nhãn 見kiến 於ư 色sắc 色sắc 於ư 眼nhãn 是thị 自tự 。 故cố 眼nhãn 能năng 見kiến 色sắc 。 若nhược 是thị 他tha 者giả 即tức 不bất 能năng 見kiến 。 若nhược 言ngôn 是thị 他tha 。 而nhi 能năng 見kiến 者giả 。 眼nhãn 何hà 故cố 不bất 見kiến 。 非phi 見kiến 之chi 色sắc 耶da 。 而nhi 不bất 見kiến 非phi 見kiến 之chi 色sắc 但đãn 見kiến 於ư 見kiến 色sắc 。 當đương 知tri 色sắc 於ư 眼nhãn 是thị 自tự 故cố 見kiến 。 於ư 他tha 即tức 不bất 見kiến 。 此thử 乃nãi 是thị 見kiến 自tự 不bất 見kiến 他tha 。 何hà 名danh 見kiến 他tha 不bất 見kiến 自tự 。 又hựu 火hỏa 喻dụ 不bất 能năng 成thành 眼nhãn 見kiến 法pháp 者giả 。 離ly 眼nhãn 有hữu 色sắc 離ly 眼nhãn 無vô 火hỏa 。 故cố 不bất 應ưng 舉cử 不bất 離ly 以dĩ 救cứu 離ly 義nghĩa 。 如như 百bách 論luận 云vân 。 離ly 泥nê 無vô 瓶bình 而nhi 眼nhãn 色sắc 異dị 故cố 也dã 。 下hạ 半bán 釋thích 不bất 能năng 成thành 。 舉cử 三tam 時thời 門môn 破phá 者giả 。 一nhất 欲dục 遮già 其kỳ 後hậu 救cứu 。 論luận 主chủ 引dẫn 燈đăng 為vi 並tịnh 。 外ngoại 人nhân 舉cử 火hỏa 來lai 救cứu 。 今kim 破phá 火hỏa 竟cánh 。 或hoặc 可khả 更cánh 引dẫn 刀đao 指chỉ 於ư 自tự 無vô 能năng 於ư 他tha 有hữu 用dụng 。 故cố 舉cử 三tam 時thời 門môn 遍biến 破phá 一nhất 切thiết 於ư 自tự 不bất 能năng 於ư 他tha 能năng 也dã 。 二nhị 者giả 欲dục 令linh 外ngoại 人nhân 因nhân 前tiền 觀quán 門môn 通thông 徹triệt 於ư 後hậu 。 是thị 故cố 指chỉ 前tiền 而nhi 破phá 於ư 後hậu 。 三tam 者giả 上thượng 奪đoạt 不bất 自tự 見kiến 即tức 不bất 見kiến 他tha 。 今kim 縱túng/tung 見kiến 他tha 故cố 開khai 三tam 時thời 責trách 。 即tức 前tiền 奪đoạt 後hậu 縱túng/tung 也dã 。

復phục 次thứ 見kiến 若nhược 未vị 見kiến 時thời 下hạ 。 依y 偈kệ 數số 之chi 此thử 是thị 第đệ 三tam 重trọng/trùng 破phá 。 重trọng/trùng 破phá 者giả 。 上thượng 三tam 雙song 已dĩ 周chu 。 初sơ 偈kệ 舉cử 自tự 破phá 他tha 。 次thứ 偈kệ 正chánh 破phá 他tha 。 即tức 自tự 他tha 一nhất 雙song 。 二nhị 者giả 初sơ 偈kệ 就tựu 法pháp 說thuyết 破phá 。 次thứ 偈kệ 喻dụ 說thuyết 破phá 。 謂vị 法pháp 譬thí 一nhất 雙song 。 三tam 初sơ 偈kệ 正chánh 破phá 。 次thứ 偈kệ 指chỉ 前tiền 破phá 。 即tức 三tam 周chu 破phá 竟cánh 。 今kim 復phục 破phá 之chi 。 故cố 名danh 重trọng/trùng 破phá 也dã 。 就tựu 三tam 義nghĩa 破phá 眼nhãn 見kiến 者giả 。 初sơ 偈kệ 舉cử 不bất 自tự 見kiến 況huống 破phá 見kiến 他tha 。 次thứ 舉cử 三tam 時thời 門môn 正chánh 破phá 見kiến 他tha 。 此thử 二nhị 是thị 就tựu 眼nhãn 破phá 眼nhãn 也dã 。 今kim 第đệ 三tam 就tựu 色sắc 破phá 眼nhãn 見kiến 。 眼nhãn 未vị 對đối 色sắc 不bất 名danh 見kiến 。 因nhân 對đối 色sắc 方phương 名danh 見kiến 。 即tức 見kiến 義nghĩa 在tại 色sắc 不bất 在tại 於ư 眼nhãn 。 二nhị 者giả 云vân 。 眼nhãn 即tức 是thị 見kiến 見kiến 即tức 是thị 眼nhãn 。 既ký 見kiến 未vị 見kiến 常thường 名danh 為vi 眼nhãn 。 即tức 應ưng 見kiến 未vị 見kiến 常thường 名danh 為vi 見kiến 。 今kim 有hữu 時thời 見kiến 有hữu 時thời 不bất 見kiến 。 即tức 有hữu 時thời 是thị 眼nhãn 有hữu 時thời 是thị 非phi 眼nhãn 。 三tam 者giả 若nhược 見kiến 未vị 見kiến 常thường 是thị 眼nhãn 。 亦diệc 應ưng 眼nhãn 未vị 眼nhãn 常thường 見kiến 。 四tứ 者giả 難nạn/nan 云vân 。 若nhược 眼nhãn 是thị 見kiến 眼nhãn 遂toại 有hữu 時thời 見kiến 不bất 見kiến 。 亦diệc 應ưng 見kiến 是thị 眼nhãn 見kiến 遂toại 有hữu 時thời 眼nhãn 不bất 眼nhãn 。 若nhược 無vô 有hữu 見kiến 而nhi 非phi 眼nhãn 。 亦diệc 應ưng 無vô 有hữu 眼nhãn 而nhi 非phi 見kiến 。 五ngũ 者giả 難nạn/nan 云vân 。 若nhược 眼nhãn 有hữu 時thời 見kiến 有hữu 時thời 不bất 見kiến 。 即tức 知tri 眼nhãn 未vị 必tất 是thị 見kiến 義nghĩa 。 汝nhữ 不bất 應ưng 言ngôn 眼nhãn 定định 是thị 見kiến 義nghĩa 也dã 。 六lục 者giả 顛điên 倒đảo 品phẩm 云vân 。 色sắc 等đẳng 未vị 與dữ 心tâm 和hòa 合hợp 時thời 。 空không 無vô 所sở 有hữu 。 如như 色sắc 未vị 與dữ 眼nhãn 合hợp 時thời 即tức 無vô 色sắc 。 既ký 無vô 色sắc 亦diệc 無vô 眼nhãn 。 未vị 合hợp 既ký 畢tất 竟cánh 無vô 。 云vân 何hà 將tương 無vô 可khả 令linh 有hữu 耶da 。 又hựu 何hà 得đắc 因nhân 緣duyên 未vị 合hợp 時thời 無vô 。 只chỉ 因nhân 緣duyên 合hợp 時thời 亦diệc 無vô 。 如như 眼nhãn 因nhân 色sắc 故cố 有hữu 見kiến 見kiến 乃nãi 屬thuộc 色sắc 。 色sắc 因nhân 眼nhãn 故cố 可khả 見kiến 可khả 見kiến 乃nãi 屬thuộc 眼nhãn 。 若nhược 爾nhĩ 豈khởi 得đắc 言ngôn 見kiến 但đãn 屬thuộc 眼nhãn 可khả 見kiến 屬thuộc 色sắc 。 見kiến 既ký 不bất 屬thuộc 眼nhãn 豈khởi 復phục 屬thuộc 色sắc 。 可khả 見kiến 既ký 不bất 屬thuộc 色sắc 寧ninh 復phục 屬thuộc 眼nhãn 。 故cố 知tri 眼nhãn 色sắc 無vô 自tự 性tánh 。 無vô 自tự 性tánh 故cố 空không 。 所sở 以dĩ 華hoa 嚴nghiêm 云vân 。 觀quán 眼nhãn 無vô 生sanh 無vô 自tự 性tánh 說thuyết 空không 寂tịch 滅diệt 。 無vô 所sở 有hữu 也dã 。 七thất 者giả 依y 文văn 難nạn/nan 云vân 。 眼nhãn 既ký 是thị 見kiến 義nghĩa 。 未vị 對đối 色sắc 時thời 能năng 見kiến 可khả 名danh 見kiến 耳nhĩ 。 未vị 對đối 色sắc 時thời 畢tất 竟cánh 不bất 見kiến 。 後hậu 對đối 色sắc 云vân 何hà 得đắc 見kiến 。 成thành 論luận 文văn 云vân 。 同đồng 性tánh 不bất 依y 時thời 是thị 眼nhãn 而nhi 不bất 見kiến 。 同đồng 性tánh 者giả 未vị 見kiến 眼nhãn 與dữ 見kiến 時thời 眼nhãn 同đồng 是thị 眼nhãn 性tánh 。 識thức 未vị 依y 時thời 即tức 不bất 見kiến 。 若nhược 爾nhĩ 識thức 依y 故cố 見kiến 不bất 依y 即tức 不bất 見kiến 。 即tức 見kiến 無vô 自tự 體thể 。 又hựu 眼nhãn 是thị 見kiến 義nghĩa 不bất 見kiến 亦diệc 名danh 眼nhãn 。 色sắc 是thị 礙ngại 義nghĩa 不bất 礙ngại 應ưng 是thị 色sắc 。

復phục 次thứ 二nhị 處xứ 俱câu 無vô 見kiến 法pháp 者giả 。 依y 偈kệ 是thị 第đệ 四Tứ 明Minh 法Pháp 無vô 故cố 人nhân 無vô 。 就tựu 義nghĩa 破phá 者giả 。 上thượng 三tam 門môn 破phá 眼nhãn 無vô 見kiến 義nghĩa 竟cánh 。 今kim 第đệ 四tứ 破phá 色sắc 無vô 見kiến 義nghĩa 。 所sở 以dĩ 破phá 色sắc 無vô 見kiến 者giả 。 承thừa 第đệ 三tam 偈kệ 生sanh 。 上thượng 云vân 對đối 色sắc 方phương 見kiến 不bất 對đối 色sắc 不bất 見kiến 。 即tức 見kiến 義nghĩa 在tại 色sắc 不bất 在tại 於ư 眼nhãn 。 恐khủng 外ngoại 人nhân 復phục 云vân 色sắc 應ưng 有hữu 見kiến 故cố 。 次thứ 破phá 色sắc 無vô 見kiến 也dã 。 今kim 更cánh 騰đằng 前tiền 偈kệ 意ý 他tha 問vấn 。 無vô 眼nhãn 時thời 不bất 能năng 見kiến 云vân 何hà 屬thuộc 色sắc 。 答đáp 無vô 色sắc 時thời 不bất 見kiến 。 對đối 色sắc 方phương 見kiến 。 遂toại 言ngôn 眼nhãn 見kiến 色sắc 不bất 見kiến 。 亦diệc 應ưng 今kim 色sắc 對đối 眼nhãn 方phương 見kiến 。 應ưng 是thị 色sắc 見kiến 眼nhãn 不bất 見kiến 。 又hựu 眼nhãn 對đối 色sắc 而nhi 云vân 眼nhãn 見kiến 色sắc 。 亦diệc 應ưng 色sắc 對đối 眼nhãn 色sắc 見kiến 眼nhãn 也dã 。 他tha 救cứu 云vân 。 雖tuy 復phục 相tương/tướng 因nhân 而nhi 從tùng 勝thắng 受thọ 名danh 。 如như 因nhân 水thủy 土thổ/độ 穀cốc 子tử 而nhi 牙nha 得đắc 生sanh 。 而nhi 名danh 穀cốc 牙nha 不bất 名danh 餘dư 牙nha 。 今kim 責trách 云vân 。 汝nhữ 無vô 水thủy 土thổ/độ 牙nha 終chung 不bất 生sanh 。 何hà 故cố 從tùng 勝thắng 受thọ 名danh 耶da 。 二nhị 處xứ 俱câu 無vô 見kiến 者giả 有hữu 三tam 義nghĩa 。 一nhất 是thị 眼nhãn 處xứ 。 二nhị 是thị 色sắc 處xứ 。 二nhị 俱câu 無vô 見kiến 。 眼nhãn 是thị 能năng 見kiến 尚thượng 無vô 有hữu 見kiến 。 色sắc 體thể 非phi 見kiến 。 云vân 何hà 能năng 見kiến 。 二nhị 者giả 見kiến 處xứ 非phi 見kiến 處xứ 。 上thượng 責trách 見kiến 成thành 非phi 見kiến 恐khủng 外ngoại 人nhân 云vân 見kiến 不bất 能năng 見kiến 即tức 非phi 見kiến 應ưng 能năng 見kiến 。 故cố 名danh 非phi 見kiến 亦diệc 不bất 見kiến 。 同đồng 前tiền 緣duyên 尚thượng 不bất 生sanh 何hà 況huống 非phi 緣duyên 。 三tam 者giả 是thị 眼nhãn 處xứ 人nhân 處xứ 。 上thượng 已dĩ 責trách 眼nhãn 不bất 能năng 見kiến 恐khủng 外ngoại 人nhân 云vân 獨độc 眼nhãn 不bất 能năng 見kiến 須tu 人nhân 御ngự 眼nhãn 方phương 乃nãi 得đắc 見kiến 。 故cố 明minh 人nhân 亦diệc 不bất 見kiến 。 若nhược 人nhân 能năng 見kiến 盲manh 亦diệc 有hữu 人nhân 。 應ưng 能năng 見kiến 也dã 。 偈kệ 上thượng 半bán 明minh 法pháp 無vô 下hạ 半bán 辨biện 人nhân 無vô 。 見kiến 不bất 能năng 有hữu 見kiến 指chỉ 品phẩm 初sơ 三tam 偈kệ 破phá 也dã 。 非phi 見kiến 亦diệc 不bất 見kiến 即tức 此thử 偈kệ 直trực 非phi 之chi 。 既ký 稱xưng 非phi 見kiến 。 云vân 何hà 能năng 見kiến 。 下hạ 半bán 正chánh 明minh 人nhân 無vô 。 即tức 是thị 第đệ 三tam 破phá 人nhân 見kiến 義nghĩa 。 上thượng 破phá 毘tỳ 曇đàm 云vân 眼nhãn 見kiến 義nghĩa 。 今kim 破phá 外ngoại 道đạo 犢độc 子tử 及cập 成thành 論luận 假giả 人nhân 能năng 見kiến 義nghĩa 。 問vấn 云vân 何hà 是thị 法pháp 。 無vô 故cố 人nhân 亦diệc 無vô 耶da 。 答đáp 眼nhãn 既ký 不bất 能năng 見kiến 。 即tức 知tri 人nhân 亦diệc 不bất 能năng 見kiến 。 故cố 是thị 法pháp 無vô 故cố 人nhân 無vô 也dã 。 若nhược 言ngôn 人nhân 見kiến 盲manh 既ký 有hữu 人nhân 。 何hà 不bất 用dụng 耳nhĩ 見kiến 耶da 。 破phá 成thành 論luận 云vân 。 識thức 既ký 能năng 見kiến 。 識thức 託thác 耳nhĩ 何hà 不bất 能năng 見kiến 。 若nhược 要yếu 用dụng 眼nhãn 方phương 見kiến 不bất 用dụng 眼nhãn 不bất 見kiến 。 此thử 是thị 眼nhãn 見kiến 。 何hà 關quan 人nhân 見kiến 。 破phá 識thức 亦diệc 爾nhĩ 。 識thức 要yếu 託thác 眼nhãn 方phương 見kiến 託thác 餘dư 不bất 見kiến 即tức 是thị 眼nhãn 見kiến 。 何hà 關quan 識thức 見kiến 。 長trường/trưởng 行hành 前tiền 釋thích 上thượng 半bán 次thứ 釋thích 下hạ 半bán 。 釋thích 下hạ 半bán 為vi 三tam 。 初sơ 牒điệp 。 何hà 以dĩ 故cố 釋thích 。 有hữu 進tiến 退thoái 二nhị 難nạn/nan 。 初sơ 明minh 人nhân 見kiến 即tức 盲manh 人nhân 應ưng 見kiến 。 次thứ 明minh 眼nhãn 見kiến 即tức 人nhân 墮đọa 盲manh 。 後hậu 舉cử 偈kệ 結kết 。 易dị 知tri 也dã 。

復phục 次thứ 離ly 見kiến 不bất 離ly 見kiến 依y 偈kệ 是thị 第đệ 五ngũ 人nhân 無vô 故cố 法pháp 無vô 也dã 。 若nhược 破phá 三tam 種chủng 見kiến 義nghĩa 猶do 屬thuộc 第đệ 三tam 破phá 人nhân 見kiến 義nghĩa 。 偈kệ 為vi 二nhị 。 上thượng 半bán 明minh 人nhân 無vô 下hạ 半bán 辨biện 法pháp 無vô 。 上thượng 半bán 舉cử 離ly 不bất 離ly 釋thích 前tiền 偈kệ 下hạ 半bán 法pháp 無vô 故cố 人nhân 無vô 。 若nhược 離ly 見kiến 有hữu 見kiến 者giả 盲manh 人nhân 應ưng 能năng 見kiến 。 而nhi 盲manh 不bất 能năng 見kiến 。 即tức 離ly 見kiến 無vô 見kiến 者giả 。 若nhược 不bất 離ly 見kiến 有hữu 見kiến 者giả 。 即tức 見kiến 在tại 眼nhãn 而nhi 者giả 便tiện 無vô 見kiến 。 即tức 亦diệc 無vô 者giả 。 下hạ 半bán 明minh 法pháp 無vô 。 本bổn 由do 者giả 御ngự 眼nhãn 見kiến 色sắc 。 既ký 其kỳ 無vô 者giả 。 即tức 無vô 能năng 御ngự 之chi 人nhân 便tiện 無vô 所sở 御ngự 之chi 眼nhãn 。 故cố 無vô 所sở 取thủ 之chi 色sắc 。 長trường/trưởng 行hành 云vân 有hữu 無vô 即tức 是thị 離ly 不bất 離ly 。 有hữu 是thị 不bất 離ly 。 以dĩ 有hữu 見kiến 即tức 有hữu 見kiến 者giả 。 無vô 見kiến 有hữu 者giả 故cố 無vô 是thị 離ly 也dã 。 見kiến 可khả 見kiến 無vô 故cố 者giả 。 依y 偈kệ 是thị 第đệ 六lục 明minh 因nhân 無vô 故cố 果quả 無vô 。 所sở 言ngôn 因nhân 者giả 。 眼nhãn 色sắc 和hòa 合hợp 生sanh 於ư 眼nhãn 識thức 。 乃nãi 至chí 四tứ 取thủ 。 故cố 眼nhãn 色sắc 為vi 因nhân 識thức 等đẳng 為vi 果quả 。 若nhược 望vọng 品phẩm 意ý 從tùng 品phẩm 初sơ 都đô 是thị 破phá 見kiến 因nhân 竟cánh 。 謂vị 求cầu 三tam 種chủng 見kiến 不bất 得đắc 即tức 明minh 無vô 因nhân 。 是thị 故cố 今kim 第đệ 二nhị 次thứ 明minh 無vô 果quả 。 見kiến 可khả 見kiến 無vô 故cố 近cận 牒điệp 第đệ 五ngũ 偈kệ 下hạ 半bán 遠viễn 牒điệp 一nhất 品phẩm 破phá 也dã 。 識thức 等đẳng 四tứ 法pháp 無vô 者giả 破phá 無vô 果quả 也dã 。 依y 成thành 實thật 義nghĩa 眼nhãn 色sắc 和hòa 合hợp 。 生sanh 於ư 眼nhãn 識thức 。 識thức 生sanh 想tưởng 想tưởng 生sanh 受thọ 受thọ 生sanh 行hành 。 次thứ 第đệ 取thủ 假giả 實thật 境cảnh 。 上thượng 既ký 破phá 無vô 眼nhãn 見kiến 色sắc 。 即tức 四tứ 心tâm 不bất 生sanh 也dã 。 依y 毘tỳ 曇đàm 義nghĩa 者giả 。 上thượng 以dĩ 破phá 無vô 眼nhãn 見kiến 色sắc 。 今kim 次thứ 破phá 無vô 四tứ 法pháp 。 四tứ 法pháp 者giả 眼nhãn 色sắc 和hòa 合hợp 。 生sanh 於ư 眼nhãn 識thức 。 眼nhãn 識thức 所sở 以dĩ 得đắc 生sanh 。 次thứ 由do 觸xúc 觸xúc 和hòa 合hợp 根căn 塵trần 。 以dĩ 觸xúc 和hòa 合hợp 根căn 塵trần 即tức 生sanh 苦khổ 樂lạc 捨xả 三tam 受thọ 。 三tam 受thọ 後hậu 次thứ 生sanh 愛ái 。 雖tuy 生sanh 餘dư 心tâm 數số 但đãn 受thọ 是thị 三tam 界giới 果quả 報báo 。 主chủ 故cố 偏thiên 說thuyết 生sanh 受thọ 。 三tam 受thọ 後hậu 次thứ 生sanh 三tam 毒độc 。 但đãn 愛ái 是thị 三tam 界giới 受thọ 生sanh 。 本bổn 故cố 偏thiên 說thuyết 愛ái 也dã 。 眾chúng 事sự 分phần/phân 正chánh 明minh 此thử 四tứ 法pháp 。 與dữ 今kim 長trường/trưởng 行hành 同đồng 。 大đại 品phẩm 亦diệc 明minh 眼nhãn 觸xúc 因nhân 緣duyên 生sanh 受thọ 乃nãi 至chí 意ý 觸xúc 。 因nhân 緣duyên 生sanh 受thọ 也dã 。 四tứ 取thủ 者giả 婆bà 沙sa 云vân 。 四tứ 方phương 馳trì 求cầu 名danh 為vi 四tứ 取thủ 。 勝thắng 鬘man 經kinh 以dĩ 四tứ 住trụ 地địa 為vi 四tứ 取thủ 。 故cố 云vân 有hữu 漏lậu 業nghiệp 因nhân 。 四tứ 取thủ 為vi 緣duyên 生sanh 三tam 界giới 內nội 也dã 。 今kim 此thử 中trung 別biệt 明minh 四tứ 取thủ 。 依y 毘tỳ 曇đàm 總tổng 攝nhiếp 百bách 八bát 煩phiền 惱não 。 為vi 四tứ 取thủ 體thể 。 三tam 界giới 有hữu 利lợi 鈍độn 二nhị 使sử 。 各các 開khai 二nhị 分phần 。 欲dục 界giới 鈍độn 使sử 取thủ 外ngoại 五ngũ 欲dục 名danh 為vi 欲dục 取thủ 。 上thượng 二nhị 界giới 鈍độn 使sử 不bất 取thủ 外ngoại 五ngũ 欲dục 不bất 名danh 欲dục 取thủ 。 但đãn 取thủ 內nội 法pháp 名danh 我ngã 語ngữ 取thủ 。 三tam 界giới 四tứ 見kiến 為vi 見kiến 取thủ 。 三tam 界giới 惑hoặc 取thủ 名danh 為vi 惑hoặc 取thủ 。 鈍độn 使sử 就tựu 界giới 分phần/phân 二nhị 。 利lợi 使sử 約ước 重trọng/trùng 輕khinh 為vi 兩lưỡng 。 惑hoặc 取thủ 雖tuy 一nhất 但đãn 內nội 外ngoại 二nhị 人nhân 計kế 非phi 道đạo 為vi 道đạo 。 此thử 過quá 既ký 深thâm 。 故cố 獨độc 為vi 一nhất 取thủ 。 餘dư 四tứ 見kiến 合hợp 為vi 一nhất 取thủ 。 成thành 論luận 明minh 四tứ 取thủ 其kỳ 體thể 即tức 局cục 也dã 。 等đẳng 諸chư 緣duyên 者giả 四tứ 取thủ 既ký 無vô 。 即tức 不bất 起khởi 三tam 業nghiệp 。 三tam 業nghiệp 無vô 故cố 未vị 來lai 二nhị 果quả 亡vong 。 觀quán 見kiến 可khả 見kiến 空không 。 即tức 十thập 二nhị 緣duyên 河hà 竭kiệt 佛Phật 性tánh 水thủy 生sanh 。 此thử 偈kệ 即tức 明minh 破phá 六lục 情tình 之chi 大đại 意ý 也dã 。 耳nhĩ 鼻tị 舌thiệt 身thân 意ý 下hạ 。 第đệ 二nhị 類loại 破phá 五ngũ 情tình 等đẳng 法pháp 。 釋thích 根căn 塵trần 合hợp 離ly 有hữu 二nhị 師sư 。 數số 云vân 。 三tam 根căn 合hợp 謂vị 鼻tị 舌thiệt 身thân 。 三tam 根căn 離ly 即tức 眼nhãn 耳nhĩ 意ý 。 成thành 論luận 總tổng 六lục 根căn 四tứ 句cú 。 眼nhãn 但đãn 離ly 不bất 合hợp 。 鼻tị 舌thiệt 身thân 但đãn 合hợp 不bất 離ly 。 耳nhĩ 亦diệc 離ly 亦diệc 合hợp 。 聞văn 外ngoại 聲thanh 為vi 離ly 。 聞văn 耳nhĩ 鳴minh 為vi 合hợp 。 意ý 非phi 離ly 非phi 合hợp 。 以dĩ 無vô 形hình 故cố 。 今kim 此thử 偈kệ 總tổng 明minh 六lục 情tình 不bất 可khả 得đắc 離ly 。 合hợp 之chi 性tánh 即tức 空không 也dã 。

五Ngũ 陰Ấm 品Phẩm 第đệ 四tứ

上thượng 已dĩ 觀quán 六lục 情tình 。 今kim 復phục 觀quán 五ngũ 陰ấm 者giả 。 以dĩ 受thọ 悟ngộ 不bất 同đồng 宜nghi 歷lịch 明minh 觀quán 行hành 也dã 。 二nhị 者giả 諸chư 方Phương 等Đẳng 經kinh 明minh 陰ấm 入nhập 界giới 空không 。 今kim 欲dục 釋thích 經kinh 歷lịch 諸chư 空không 義nghĩa 故cố 。 上thượng 明minh 界giới 入nhập 空không 今kim 次thứ 觀quán 五ngũ 陰ấm 。 問vấn 經kinh 何hà 故cố 說thuyết 陰ấm 入nhập 界giới 空không 耶da 。 答đáp 大đại 集tập 經kinh 諸chư 魔ma 子tử 令linh 舍Xá 利Lợi 弗Phất 舞vũ 。 身thân 子tử 答đáp 云vân 。 汝nhữ 當đương 舞vũ 我ngã 當đương 歌ca 。 歌ca 曰viết 我ngã 今kim 不bất 求cầu 陰ấm 界giới 入nhập 。 無vô 量lượng 世thế 來lai 虛hư 妄vọng 故cố 。 若nhược 有hữu 貪tham 求cầu 如như 是thị 法Pháp 。 是thị 人nhân 終chung 不bất 得đắc 解giải 脫thoát 。 魔ma 子tử 聞văn 之chi 。 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 故cố 知tri 見kiến 陰ấm 界giới 入nhập 。 不bất 得đắc 解giải 脫thoát 。 知tri 本bổn 性tánh 空không 便tiện 得đắc 道Đạo 也dã 。 又hựu 如như 大đại 品phẩm 明minh 菩Bồ 薩Tát 習tập 應ưng 波Ba 若Nhã 。 命mạng 初sơ 即tức 云vân 習tập 色sắc 空không 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 空không 。 是thị 名danh 與dữ 波Ba 若Nhã 相tương 應ứng 。 佛Phật 在tại 世thế 利lợi 根căn 直trực 聞văn 色sắc 空không 。 便tiện 能năng 得đắc 道Đạo 。 今kim 為vi 鈍độn 者giả 廣quảng 解giải 釋thích 之chi 。 令linh 與dữ 波Ba 若Nhã 相tương 應ứng 。 是thị 故cố 觀quán 於ư 五ngũ 陰ấm 。 問vấn 大đại 小Tiểu 乘Thừa 經Kinh 論luận 。 皆giai 前tiền 明minh 五ngũ 陰ấm 。 次thứ 十thập 二nhị 入nhập 後hậu 十thập 八bát 界giới 。 上thượng 六lục 情tình 品phẩm 具cụ 破phá 界giới 入nhập 。 偈kệ 云vân 。 此thử 眼nhãn 等đẳng 六lục 情tình 行hành 色sắc 等đẳng 六lục 塵trần 。 則tắc 是thị 十thập 二nhị 入nhập 義nghĩa 。 後hậu 偈kệ 云vân 。 識thức 等đẳng 四tứ 法pháp 無vô 。 即tức 明minh 無vô 六lục 識thức 。 即tức 是thị 破phá 十thập 八bát 界giới 。 今kim 何hà 故cố 先tiên 破phá 界giới 入nhập 後hậu 觀quán 五ngũ 陰ấm 。 答đáp 因nhân 緣duyên 去khứ 來lai 釋thích 八bát 不bất 始thỉ 末mạt 。 即tức 辨biện 一nhất 切thiết 法pháp 空không 。 外ngoại 人nhân 不bất 受thọ 一nhất 切thiết 法pháp 空không 故cố 。 引dẫn 佛Phật 說thuyết 十thập 二nhị 入nhập 攝nhiếp 一nhất 切thiết 法pháp 。 證chứng 一nhất 切thiết 法pháp 是thị 有hữu 。 故cố 前tiền 破phá 十thập 二nhị 入nhập 及cập 十thập 八bát 界giới 。 界giới 入nhập 既ký 竟cánh 始thỉ 得đắc 觀quán 五ngũ 陰ấm 空không 耳nhĩ 。 二nhị 者giả 鉤câu 鎖tỏa 接tiếp 次thứ 相tương 生sanh 者giả 。 因nhân 緣duyên 品phẩm 明minh 。 一nhất 切thiết 法pháp 無vô 生sanh 。 外ngoại 人nhân 舉cử 現hiện 事sự 去khứ 來lai 證chứng 有hữu 萬vạn 法pháp 。 既ký 破phá 無vô 所sở 見kiến 去khứ 來lai 。 次thứ 舉cử 能năng 見kiến 之chi 眼nhãn 來lai 救cứu 。 是thị 故cố 次thứ 破phá 六lục 情tình 之chi 用dụng 。 破phá 用dụng 既ký 竟cánh 復phục 引dẫn 五ngũ 陰ấm 法pháp 體thể 證chứng 有hữu 於ư 用dụng 。 故cố 今kim 破phá 陰ấm 體thể 也dã 。 陰ấm 入nhập 開khai 合hợp 者giả 。 依y 毘tỳ 曇đàm 十thập 二nhị 入nhập 中trung 。 十thập 種chủng 色sắc 入nhập 并tinh 法pháp 入nhập 中trung 少thiểu 分phần 無vô 作tác 色sắc 以dĩ 為vi 色sắc 陰ấm 意ý 入nhập 即tức 識thức 陰ấm 。 法pháp 入nhập 除trừ 無vô 為vi 。 取thủ 想tưởng 受thọ 為vi 二nhị 陰ấm 。 餘dư 即tức 行hành 陰ấm 也dã 。 陰ấm 與dữ 界giới 開khai 合hợp 者giả 。 十thập 八bát 界giới 中trung 。 十thập 色sắc 界giới 及cập 法Pháp 界Giới 少thiểu 分phần 無vô 作tác 色sắc 為vi 色sắc 陰ấm 。 七thất 心tâm 界giới 為vi 識thức 陰ấm 。 法Pháp 界Giới 中trung 除trừ 無vô 為vi 取thủ 想tưởng 受thọ 二nhị 數số 以dĩ 為vi 二nhị 陰ấm 餘dư 為vi 行hành 陰ấm 。 界giới 入nhập 開khai 合hợp 者giả 。 五ngũ 根căn 五ngũ 塵trần 及cập 法pháp 入nhập 二nhị 門môn 相tương 似tự 。 唯duy 異dị 開khai 意ý 入nhập 為vi 七thất 心tâm 界giới 耳nhĩ 。 問vấn 何hà 故cố 偏thiên 取thủ 想tưởng 受thọ 二nhị 數số 為vi 二nhị 陰ấm 。 答đáp 略lược 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 者giả 想tưởng 能năng 生sanh 見kiến 。 受thọ 能năng 生sanh 愛ái 。 二nhị 者giả 想tưởng 修tu 無vô 色sắc 受thọ 修tu 初sơ 禪thiền 。 有hữu 此thử 強cường 力lực 。 故cố 偏thiên 取thủ 也dã 。 成thành 實thật 明minh 十thập 四tứ 種chủng 色sắc 為vi 色sắc 陰ấm 。 五ngũ 根căn 五ngũ 塵trần 及cập 以dĩ 四tứ 大đại 。 毘tỳ 曇đàm 以dĩ 四tứ 大đại 是thị 實thật 法pháp 故cố 屬thuộc 觸xúc 塵trần 。 成thành 實thật 觸xúc 是thị 實thật 法pháp 四tứ 大đại 是thị 假giả 。 故cố 離ly 之chi 也dã 。 曇đàm 摩ma 多đa 羅la 部bộ 但đãn 明minh 十thập 種chủng 色sắc 無vô 有hữu 無vô 作tác 。 俱câu 異dị 數số 論luận 。 次thứ 大Đại 乘Thừa 有hữu 三tam 釋thích 。 一nhất 云vân 佛Phật 果Quả 有hữu 色sắc 故cố 涅Niết 槃Bàn 云vân 。 捨xả 無vô 常thường 色sắc 獲hoạch 得đắc 常thường 色sắc 。 二nhị 云vân 佛Phật 果Quả 無vô 色sắc 。 而nhi 經Kinh 云vân 有hữu 者giả 此thử 是thị 妙diệu 有hữu 炳bỉnh 然nhiên 。 故cố 云vân 色sắc 耳nhĩ 。 三tam 釋thích 云vân 從tùng 七thất 地địa 已dĩ 還hoàn 此thử 即tức 有hữu 色sắc 。 八bát 地địa 以dĩ 上thượng 無vô 復phục 有hữu 色sắc 。 亦diệc 無vô 四tứ 心tâm 。 故cố 地địa 經Kinh 云vân 。

爾nhĩ 時thời 過quá 意ý 界giới 。 住trụ 在tại 智trí 業nghiệp 中trung 也dã 。 通thông 稱xưng 陰ấm 者giả 謂vị 陰ấm 蓋cái 為vi 義nghĩa 。 有hữu 此thử 五ngũ 陰ấm 蓋cái 於ư 眾chúng 生sanh 。 不bất 得đắc 解giải 脫thoát 。 如như 雀tước 在tại 瓶bình 物vật 覆phú 其kỳ 口khẩu 故cố 云vân 陰ấm 。 又hựu 云vân 陰ấm 者giả 陰ấm 殺sát 也dã 。 其kỳ 義nghĩa 主chủ 殺sát 。 以dĩ 此thử 五ngũ 法pháp 能năng 害hại 慧tuệ 命mạng 。 是thị 故cố 經Kinh 中trung 。 喻dụ 旃chiên 陀đà 羅la 。 羅la 什thập 後hậu 翻phiên 名danh 為vi 五ngũ 眾chúng 。 以dĩ 此thử 五ngũ 法pháp 共cộng 聚tụ 成thành 人nhân 目mục 之chi 為vi 眾chúng 。 又hựu 此thử 五ngũ 法pháp 各các 有hữu 眾chúng 多đa 。 如như 色sắc 陰ấm 有hữu 無vô 量lượng 色sắc 。 餘dư 四tứ 亦diệc 爾nhĩ 。 故cố 名danh 眾chúng 也dã 。 問vấn 云vân 何hà 觀quán 五ngũ 陰ấm 耶da 。 答đáp 眾chúng 生sanh 已dĩ 受thọ 五ngũ 陰ấm 身thân 。 常thường 為vi 所sở 害hại 。 如như 涅Niết 槃Bàn 云vân 。 觀quán 察sát 五ngũ 陰ấm 如như 五ngũ 旃chiên 陀đà 羅la 。 乃nãi 至chí 過quá 旃chiên 陀đà 羅la 。 而nhi 內nội 道đạo 外ngoại 道đạo 小Tiểu 乘Thừa 大Đại 乘Thừa 。 更cánh 封phong 執chấp 五ngũ 陰ấm 。 種chủng 種chủng 異dị 說thuyết 。 或hoặc 言ngôn 前tiền 後hậu 或hoặc 言ngôn 一nhất 時thời 。 或hoặc 言ngôn 佛Phật 果Quả 有hữu 色sắc 或hoặc 云vân 無vô 色sắc 。 故cố 內nội 外ngoại 大đại 小tiểu 。 互hỗ 興hưng 諍tranh 論luận 。 各các 執chấp 己kỷ 法pháp 為vi 是thị 他tha 說thuyết 為vi 非phi 。 如như 此thử 之chi 人nhân 。 不bất 能năng 除trừ 旃chiên 陀đà 羅la 。 而nhi 於ư 五ngũ 陰ấm 復phục 生sanh 諸chư 見kiến 。 即tức 旃chiên 陀đà 羅la 上thượng 更cánh 起khởi 旃chiên 陀đà 羅la 。 論luận 主chủ 今kim 觀quán 五ngũ 陰ấm 。 畢tất 竟cánh 不bất 可khả 得đắc 。 既ký 無vô 五ngũ 陰ấm 亦diệc 無vô 不bất 五ngũ 亦diệc 五ngũ 不bất 五ngũ 非phi 五ngũ 不bất 五ngũ 。 如như 大đại 品phẩm 云vân 。 行hành 亦diệc 不bất 受thọ 。 不bất 行hành 亦diệc 不bất 受thọ 。 行hành 不bất 行hành 亦diệc 不bất 受thọ 。 非phi 行hành 非phi 不bất 行hành 亦diệc 不bất 受thọ 。 乃nãi 至chí 不bất 受thọ 亦diệc 不bất 受thọ 。 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 。 無vô 受thọ 三tam 昧muội 。 不bất 與dữ 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 共cộng 。 問vấn 五ngũ 句cú 不bất 受thọ 何hà 所sở 歸quy 耶da 。 答đáp 若nhược 能năng 如như 此thử 。 悟ngộ 者giả 歸quy 於ư 本bổn 鄉hương 。 是thị 故cố 經Kinh 云vân 。 本bổn 際tế 為vi 鄉hương 絕tuyệt 句cú 為vi 里lý 。 而nhi 眾chúng 生sanh 任nhậm 運vận 受thọ 此thử 陰ấm 身thân 已dĩ 失thất 本bổn 鄉hương 。 今kim 大đại 小tiểu 學học 人nhân 於ư 五ngũ 陰ấm 法pháp 復phục 起khởi 諍tranh 論luận 。 是thị 為vi 失thất 內nội 更cánh 復phục 失thất 矣hĩ 。 故cố 去khứ 城thành 踰du 遠viễn 岐kỳ 路lộ 逾du 多đa 。 又hựu 若nhược 能năng 知tri 五ngũ 陰ấm 空không 。 即tức 是thị 捨xả 旃chiên 陀đà 羅la 。 又hựu 是thị 捨xả 無vô 常thường 色sắc 獲hoạch 得đắc 常thường 色sắc 。 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 問vấn 云vân 何hà 得đắc 爾nhĩ 。 答đáp 以dĩ 了liễu 悟ngộ 色sắc 陰ấm 生sanh 滅diệt 不bất 可khả 得đắc 。 即tức 無vô 常thường 色sắc 不bất 生sanh 。 生sanh 滅diệt 色sắc 既ký 不bất 生sanh 。 即tức 無vô 生sanh 滅diệt 色sắc 便tiện 現hiện 。 故cố 大đại 品phẩm 云vân 。 諸chư 法pháp 若nhược 生sanh 波Ba 若Nhã 即tức 不bất 生sanh 。 波Ba 若Nhã 生sanh 故cố 諸chư 法pháp 即tức 不bất 生sanh 。 問vấn 若nhược 觀quán 五ngũ 陰ấm 畢tất 竟cánh 空không 者giả 。 佛Phật 經Kinh 何hà 故cố 分phân 別biệt 五ngũ 陰ấm 。 答đáp 佛Phật 分phân 別biệt 五ngũ 者giả 。 欲dục 因nhân 分phân 別biệt 令linh 知tri 五ngũ 陰ấm 是thị 空không 。 而nhi 封phong 教giáo 之chi 徒đồ 不bất 領lãnh 陰ấm 空không 但đãn 存tồn 分phân 別biệt 。 故cố 失thất 佛Phật 意ý 。 又hựu 有hữu 所sở 分phân 別biệt 障chướng 慧tuệ 眼nhãn 。 障chướng 慧tuệ 眼nhãn 故cố 。 不bất 能năng 如như 實thật 分phân 別biệt 。 若nhược 息tức 分phân 別biệt 即tức 除trừ 分phân 別biệt 障chướng 。 故cố 正chánh 觀quán 眼nhãn 開khai 得đắc 實thật 智trí 慧tuệ 。 既ký 得đắc 實thật 智trí 。 即tức 得đắc 權quyền 智trí 能năng 無vô 分phân 別biệt 中trung 。 善thiện 巧xảo 分phân 別biệt 。 雖tuy 復phục 分phân 別biệt 未vị 曾tằng 分phân 別biệt 。 故cố 寶bảo 積tích 歎thán 云vân 。 能năng 善thiện 分phân 別biệt 諸chư 法pháp 相tướng 。 於ư 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 而nhi 不bất 動động 。 問vấn 毘tỳ 曇đàm 亦diệc 知tri 五ngũ 陰ấm 無vô 常thường 。 苦khổ 空không 無vô 我ngã 。 五ngũ 陰ấm 從tùng 因nhân 生sanh 故cố 無vô 常thường 。 五ngũ 陰ấm 為vi 四tứ 相tương/tướng 刀đao 切thiết 之chi 。 違vi 其kỳ 住trụ 性tánh 故cố 苦khổ 。 以dĩ 無vô 常thường 切thiết 之chi 不bất 得đắc 自tự 在tại 故cố 無vô 我ngã 。 無vô 我ngã 故cố 空không 。 空không 與dữ 無vô 我ngã 異dị 者giả 無vô 離ly 陰ấm 我ngã 故cố 云vân 空không 。 無vô 即tức 陰ấm 我ngã 故cố 為vi 無vô 我ngã 。 與dữ 大Đại 乘Thừa 觀quán 行hành 有hữu 何hà 異dị 耶da 。 答đáp 毘tỳ 曇đàm 觀quán 察sát 五ngũ 陰ấm 但đãn 得đắc 人nhân 空không 未vị 得đắc 法Pháp 空không 。 故cố 五ngũ 旃chiên 陀đà 羅la 都đô 未vị 滅diệt 也dã 。 大Đại 乘Thừa 不bất 但đãn 知tri 五ngũ 內nội 無vô 我ngã 。 亦diệc 知tri 無vô 有hữu 五ngũ 陰ấm 。 故cố 始thỉ 離ly 於ư 五ngũ 也dã 。 問vấn 成thành 實thật 論luận 云vân 。 知tri 五ngũ 陰ấm 所sở 成thành 假giả 名danh 人nhân 空không 。 復phục 明minh 五ngũ 陰ấm 實thật 法pháp 亦diệc 空không 。 與dữ 大Đại 乘Thừa 何hà 異dị 。 答đáp 三tam 藏tạng 多đa 明minh 人nhân 空không 少thiểu 明minh 法pháp 空không 。 大Đại 乘Thừa 多đa 明minh 法pháp 空không 少thiểu 明minh 人nhân 空không 。

所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 小Tiểu 乘Thừa 尚thượng 知tri 人nhân 空không 。 何hà 況huống 大Đại 乘Thừa 。 是thị 以dĩ 大Đại 乘Thừa 多đa 明minh 法pháp 空không 。 是thị 故cố 為vi 異dị 。 以dĩ 三tam 藏tạng 經kinh 多đa 明minh 人nhân 空không 少thiểu 明minh 法pháp 空không 。 毘tỳ 曇đàm 成thành 實thật 俱câu 學học 三tam 藏tạng 。 有hữu 得đắc 人nhân 空không 有hữu 得đắc 法Pháp 空không 。 又hựu 小Tiểu 乘Thừa 雖tuy 明minh 二nhị 空không 未vị 得đắc 五ngũ 陰ấm 。 本bổn 來lai 寂tịch 滅diệt 。 如như 法Pháp 華hoa 云vân 。 諸chư 法pháp 從tùng 本bổn 來lai 。 常thường 自tự 寂tịch 滅diệt 性tánh 。 佛Phật 子tử 行hành 道Đạo 已dĩ 。 來lai 世thế 得đắc 作tác 佛Phật 。 以dĩ 未vị 得đắc 本bổn 來lai 寂tịch 滅diệt 。 故cố 未vị 到đáo 本bổn 鄉hương 。 是thị 以dĩ 二Nhị 乘Thừa 猶do 在tại 門môn 外ngoại 。 故cố 猶do 受thọ 變biến 易dị 生sanh 死tử 。 又hựu 二Nhị 乘Thừa 雖tuy 知tri 五ngũ 陰ấm 空không 不bất 知tri 五ngũ 陰ấm 。 即tức 在tại 佛Phật 性tánh 。 涅Niết 槃Bàn 經Kinh 云vân 。 眾chúng 生sanh 佛Phật 性tánh 。 住trụ 五ngũ 陰ấm 中trung 。 問vấn 若nhược 五ngũ 陰ấm 中trung 別biệt 有hữu 佛Phật 性tánh 。 與dữ 外ngoại 道đạo 陰ấm 內nội 有hữu 我ngã 何hà 異dị 。 答đáp 了liễu 其kỳ 五ngũ 陰ấm 本bổn 來lai 寂tịch 滅diệt 。 名danh 為vi 佛Phật 性tánh 。 不bất 別biệt 有hữu 佛Phật 性tánh 住trụ 在tại 陰ấm 身thân 。 品phẩm 有hữu 九cửu 偈kệ 為vi 二nhị 。 初sơ 七thất 偈kệ 求cầu 五ngũ 陰ấm 畢tất 竟cánh 空không 。 第đệ 二nhị 兩lưỡng 偈kệ 歎thán 美mỹ 畢tất 竟cánh 空không 。 小Tiểu 乘Thừa 五ngũ 百bách 部bộ 聞văn 五ngũ 陰ấm 畢tất 竟cánh 空không 如như 刀đao 傷thương 心tâm 。 大Đại 士Sĩ 聞văn 之chi 即tức 生sanh 歡hoan 喜hỷ 。 是thị 故cố 稱xưng 歎thán 。 法pháp 華hoa 云vân 。

復phục 有hữu 住trụ 禪thiền 。 得đắc 神thần 通thông 力lực 。 聞văn 諸chư 法pháp 空không 。 心tâm 大đại 歡hoan 喜hỷ 。 是thị 故cố 歎thán 之chi 。 七thất 偈kệ 為vi 二nhị 。 初sơ 六lục 偈kệ 觀quán 色sắc 陰ấm 空không 。 次thứ 一nhất 偈kệ 觀quán 四tứ 陰ấm 空không 。 色sắc 陰ấm 麁thô 顯hiển 。 故cố 前tiền 觀quán 四tứ 心tâm 陰ấm 昧muội 。 即tức 後hậu 破phá 。 又hựu 色sắc 陰ấm 在tại 初sơ 四tứ 心tâm 居cư 後hậu 。 又hựu 去khứ 來lai 六lục 情tình 觀quán 色sắc 陰ấm 之chi 用dụng 不bất 可khả 得đắc 。 今kim 次thứ 觀quán 色sắc 體thể 空không 。 觀quán 色sắc 為vi 三tam 。 第đệ 一nhất 三tam 偈kệ 作tác 因nhân 果quả 不bất 相tương 離ly 門môn 破phá 。 第đệ 二nhị 兩lưỡng 偈kệ 有hữu 因nhân 無vô 因nhân 門môn 破phá 。 第đệ 三tam 一nhất 偈kệ 相tương 似tự 不bất 相tương 似tự 門môn 破phá 。 三tam 偈kệ 又hựu 二nhị 。 初sơ 偈kệ 標tiêu 章chương 門môn 兩lưỡng 偈kệ 釋thích 章chương 門môn 。 章chương 門môn 為vi 二nhị 。 上thượng 半bán 離ly 因nhân 無vô 果quả 章chương 門môn 。 下hạ 半bán 離ly 果quả 無vô 因nhân 章chương 門môn 。 問vấn 云vân 何hà 是thị 色sắc 因nhân 果quả 耶da 。 答đáp 若nhược 即tức 事sự 言ngôn 。 頭đầu 足túc 為vi 因nhân 七thất 尺xích 之chi 身thân 為vi 果quả 。 若nhược 就tựu 義nghĩa 者giả 如như 外ngoại 道đạo 云vân 。 從tùng 五ngũ 塵trần 生sanh 五ngũ 大đại 。 五ngũ 大đại 生sanh 十thập 一nhất 根căn 。 十thập 一nhất 根căn 生sanh 色sắc 身thân 。 色sắc 身thân 為vi 果quả 餘dư 者giả 為vi 因nhân 。 數số 人nhân 四tứ 大đại 造tạo 五ngũ 根căn 。 四tứ 大đại 為vi 因nhân 五ngũ 根căn 為vi 果quả 。 成thành 論luận 四tứ 微vi 成thành 四tứ 大đại 。 四tứ 大đại 成thành 五ngũ 根căn 。 五ngũ 根căn 成thành 色sắc 陰ấm 。 色sắc 陰ấm 是thị 果quả 。 餘dư 並tịnh 為vi 因nhân 。 數số 論luận 同đồng 以dĩ 過quá 去khứ 善thiện 惡ác 業nghiệp 生sanh 此thử 報báo 果quả 也dã 。 問vấn 因nhân 果quả 不bất 相tương 離ly 云vân 何hà 是thị 破phá 耶da 。 答đáp 外ngoại 人nhân 言ngôn 。 色sắc 與dữ 色sắc 因nhân 相tương/tướng 因nhân 故cố 而nhi 有hữu 。 論luận 主chủ 明minh 只chỉ 為vì 色sắc 因nhân 與dữ 色sắc 相tướng 因nhân 故cố 無vô 。 以dĩ 相tương/tướng 因nhân 故cố 無vô 自tự 性tánh 。 無vô 自tự 性tánh 即tức 畢tất 竟cánh 空không 。 色sắc 本bổn 無vô 體thể 。 因nhân 緣duyên 故cố 生sanh 。 以dĩ 過quá 去khứ 業nghiệp 行hành 為vi 因nhân 。 今kim 世thế 四tứ 大đại 為vi 緣duyên 。 藉tạ 此thử 因nhân 緣duyên 是thị 故cố 有hữu 色sắc 。 當đương 知tri 即tức 是thị 空không 也dã 。 如như 以dĩ 面diện 為vi 因nhân 以dĩ 鏡kính 為vi 緣duyên 。 像tượng 於ư 中trung 現hiện 而nhi 像tượng 畢tất 竟cánh 空không 。 又hựu 四Tứ 諦Đế 品phẩm 云vân 。 果quả 從tùng 罪tội 福phước 生sanh 。 云vân 何hà 言ngôn 不bất 空không 。 此thử 釋thích 經Kinh 云vân 色sắc 即tức 是thị 空không 。 只chỉ 以dĩ 從tùng 因nhân 生sanh 故cố 所sở 以dĩ 空không 也dã 。 長trường/trưởng 行hành 云vân 。 除trừ 縷lũ 即tức 無vô 布bố 者giả 。 而nhi 縷lũ 布bố 互hỗ 得đắc 相tương/tướng 因nhân 。 而nhi 惑hoặc 者giả 多đa 執chấp 一nhất 邊biên 謂vị 離ly 縷lũ 無vô 布bố 布bố 為vi 縷lũ 所sở 成thành 。 而nhi 不bất 信tín 離ly 布bố 無vô 縷lũ 。 云vân 縷lũ 不bất 為vi 布bố 所sở 成thành 。 故cố 除trừ 布bố 有hữu 縷lũ 。 今kim 明minh 縷lũ 布bố 相tương/tướng 因nhân 猶do 是thị 一nhất 例lệ 耳nhĩ 。 今kim 問vấn 。 汝nhữ 既ký 有hữu 即tức 布bố 之chi 縷lũ 。

復phục 有hữu 異dị 布bố 之chi 縷lũ 。 亦diệc 應ưng 有hữu 即tức 縷lũ 之chi 布bố 離ly 縷lũ 之chi 布bố 。 若nhược 即tức 布bố 之chi 縷lũ 。 此thử 縷lũ 成thành 布bố 。 離ly 布bố 之chi 縷lũ 此thử 不bất 成thành 布bố 者giả 。 亦diệc 應ưng 有hữu 即tức 縷lũ 之chi 布bố 此thử 布bố 成thành 縷lũ 。 異dị 縷lũ 之chi 布bố 此thử 布bố 不bất 成thành 縷lũ 。 問vấn 何hà 者giả 是thị 即tức 布bố 之chi 縷lũ 異dị 布bố 之chi 縷lũ 也dã 。 答đáp 用dụng 縷lũ 織chức 作tác 布bố 。 是thị 即tức 布bố 之chi 縷lũ 。 不bất 用dụng 縷lũ 織chức 作tác 布bố 。 是thị 異dị 布bố 之chi 縷lũ 。 今kim 因nhân 布bố 有hữu 縷lũ 。 此thử 是thị 離ly 布bố 無vô 縷lũ 。 不bất 因nhân 布bố 有hữu 縷lũ 。 此thử 是thị 離ly 布bố 之chi 縷lũ 。 問vấn 曰viết 若nhược 離ly 色sắc 因nhân 有hữu 色sắc 下hạ 生sanh 第đệ 二nhị 偈kệ 。 故cố 發phát 問vấn 。 若nhược 望vọng 數số 論luận 報báo 因nhân 因nhân 果quả 因nhân 滅diệt 於ư 前tiền 果quả 生sanh 於ư 後hậu 。 即tức 是thị 離ly 色sắc 因nhân 有hữu 色sắc 。 若nhược 望vọng 毘tỳ 曇đàm 。 四tứ 大đại 為vi 能năng 造tạo 色sắc 為vi 所sở 造tạo 。 其kỳ 體thể 既ký 異dị 亦diệc 名danh 為vi 離ly 。 成thành 實thật 四tứ 塵trần 是thị 實thật 法pháp 。 四tứ 大đại 及cập 五ngũ 根căn 。 皆giai 是thị 假giả 名danh 。 假giả 實thật 為vi 異dị 亦diệc 是thị 離ly 義nghĩa 也dã 。 答đáp 中trung 為vi 二nhị 。 上thượng 半bán 明minh 相tướng 離ly 即tức 墮đọa 無vô 因nhân 。 下hạ 半bán 傳truyền 顯hiển 無vô 因nhân 之chi 過quá 。 文văn 易dị 見kiến 也dã 。 長trường/trưởng 行hành 前tiền 釋thích 上thượng 半bán 無vô 因nhân 。 從tùng 無vô 因nhân 而nhi 有hữu 法pháp 次thứ 釋thích 下hạ 半bán 。 開khai 為vi 六lục 。 一nhất 釋thích 。 二nhị 救cứu 。 三tam 破phá 救cứu 。 四tứ 重trọng/trùng 救cứu 。 五ngũ 重trọng/trùng 破phá 。 六lục 總tổng 結kết 。 初sơ 如như 文văn 。 問vấn 曰viết 下hạ 第đệ 二nhị 救cứu 義nghĩa 。 外ngoại 道đạo 中trung 識thức 常thường 者giả 。 有hữu 解giải 云vân 。 識thức 是thị 神thần 異dị 名danh 。 統thống 御ngự 為vi 神thần 。 神thần 了liễu 別biệt 名danh 識thức 。 故cố 神thần 是thị 無vô 因nhân 常thường 也dã 。 有hữu 解giải 云vân 。 外ngoại 道đạo 亦diệc 明minh 識thức 是thị 常thường 。 如như 僧Tăng 佉khư 云vân 。 覺giác 體thể 是thị 常thường 。 覺giác 即tức 是thị 識thức 也dã 。 成thành 論luận 文văn 云vân 。 莎sa 提đề 比Bỉ 丘Khâu 計kế 有hữu 一nhất 識thức 。 流lưu 轉chuyển 五ngũ 道đạo 。 故cố 識thức 是thị 常thường 。 答đáp 曰viết 下hạ 第đệ 三tam 破phá 救cứu 。 初sơ 總tổng 非phi 之chi 。 有hữu 言ngôn 無vô 義nghĩa 。 故cố 云vân 但đãn 也dã 。 次thứ 開khai 二nhị 關quan 責trách 之chi 。 有hữu 因nhân 無vô 因nhân 者giả 。 因nhân 名danh 所sở 以dĩ 也dã 。 若nhược 有hữu 所sở 以dĩ 說thuyết 常thường 即tức 是thị 有hữu 因nhân 。 不bất 應ưng 云vân 無vô 因nhân 。 若nhược 無vô 所sở 以dĩ 即tức 無vô 事sự 可khả 證chứng 。 何hà 以dĩ 知tri 有hữu 。 既ký 不bất 可khả 知tri 有hữu 。 即tức 無vô 此thử 法pháp 。 同đồng 我ngã 上thượng 明minh 無vô 因nhân 法pháp 世thế 間gian 所sở 無vô 。 問vấn 曰viết 有hữu 二nhị 種chủng 因nhân 者giả 。 第đệ 四tứ 重trọng/trùng 救cứu 。 總tổng 明minh 因nhân 義nghĩa 有hữu 二nhị 。 一nhất 作tác 因nhân 即tức 是thị 生sanh 因nhân 。 二nhị 言ngôn 說thuyết 因nhân 謂vị 了liễu 因nhân 。 上thượng 明minh 無vô 因nhân 無vô 有hữu 作tác 因nhân 。 是thị 故cố 為vi 常thường 。 有hữu 言ngôn 說thuyết 因nhân 。 指chỉ 示thị 令linh 前tiền 人nhân 知tri 有hữu 此thử 法pháp 。 故cố 有hữu 言ngôn 說thuyết 因nhân 。 答đáp 上thượng 同đồng 我ngã 說thuyết 之chi 難nạn/nan 也dã 。 然nhiên 常thường 法pháp 有hữu 二nhị 種chủng 了liễu 因nhân 。 一nhất 總tổng 了liễu 因nhân 。 即tức 是thị 言ngôn 說thuyết 。 二nhị 別biệt 了liễu 因nhân 。 如như 空không 以dĩ 滅diệt 色sắc 為vi 相tương/tướng 。

時thời 假giả 節tiết 氣khí 華hoa 果quả 等đẳng 。 今kim 總tổng 證chứng 有hữu 無vô 因nhân 法pháp 。 故cố 明minh 有hữu 通thông 了liễu 因nhân 也dã 。 答đáp 曰viết 下hạ 第đệ 五ngũ 破phá 救cứu 。 六lục 種chủng 品phẩm 破phá 無vô 虛hư 空không 。 即tức 是thị 破phá 無vô 言ngôn 說thuyết 因nhân 。 又hựu 求cầu 虛hư 空không 不bất 可khả 得đắc 。 言ngôn 說thuyết 與dữ 誰thùy 為vi 因nhân 。 餘dư 事sự 後hậu 當đương 破phá 。

時thời 如như 時thời 品phẩm 。 涅Niết 槃Bàn 如như 涅Niết 槃Bàn 品phẩm 。 識thức 如như 行hành 品phẩm 。 此thử 論luận 無vô 有hữu 破phá 方phương 文văn 。 但đãn 邪tà 見kiến 品phẩm 末mạt 炎diễm 及cập 之chi 耳nhĩ 。

復phục 次thứ 現hiện 事sự 尚thượng 可khả 破phá 者giả 。 現hiện 事sự 是thị 去khứ 來lai 六lục 情tình 也dã 。 所sở 以dĩ 偏thiên 破phá 微vi 塵trần 者giả 。 內nội 外ngoại 二nhị 家gia 同đồng 以dĩ 微vi 塵trần 為vi 色sắc 本bổn 。 今kim 正chánh 破phá 色sắc 陰ấm 故cố 別biệt 破phá 其kỳ 本bổn 。 問vấn 何hà 故cố 云vân 微vi 塵trần 不bất 可khả 見kiến 。 答đáp 外ngoại 道đạo 計kế 塵trần 無vô 十thập 方phương 分phần/phân 不bất 可khả 見kiến 。 如như 百bách 論luận 破phá 塵trần 品phẩm 。 內nội 道đạo 明minh 非phi 肉nhục 眼nhãn 見kiến 。 故cố 言ngôn 不bất 可khả 見kiến 耳nhĩ 。 第đệ 六lục 章chương 如như 文văn 。 問vấn 曰viết 若nhược 離ly 色sắc 有hữu 色sắc 因nhân 下hạ 。 生sanh 第đệ 二nhị 釋thích 離ly 果quả 無vô 因nhân 章chương 門môn 。 此thử 義nghĩa 世thế 間gian 外ngoại 道đạo 小Tiểu 乘Thừa 大Đại 乘Thừa 並tịnh 言ngôn 。 未vị 有hữu 果quả 時thời 有hữu 因nhân 。 即tức 是thị 離ly 果quả 有hữu 因nhân 也dã 。 答đáp 中trung 上thượng 半bán 正chánh 破phá 。 下hạ 半bán 傳truyền 破phá 。 長trường/trưởng 行hành 言ngôn 指chỉ 前tiền 破phá 緣duyên 品phẩm 中trung 。 是thị 結kết 破phá 四tứ 緣duyên 中trung 第đệ 二nhị 若nhược 謂vị 緣duyên 無vô 果quả 偈kệ 也dã 。 若nhược 已dĩ 有hữu 色sắc 下hạ 。 第đệ 二nhị 兩lưỡng 偈kệ 就tựu 有hữu 因nhân 無vô 因nhân 門môn 破phá 。 所sở 以dĩ 有hữu 此thử 破phá 來lai 者giả 。 前tiền 三tam 偈kệ 明minh 因nhân 果quả 不bất 相tương 離ly 破phá 其kỳ 因nhân 果quả 相tương 離ly 。 外ngoại 人nhân 便tiện 謂vị 果quả 必tất 由do 因nhân 因nhân 必tất 由do 果quả 而nhi 有hữu 因nhân 果quả 。 是thị 故cố 今kim 破phá 其kỳ 不bất 相tương 離ly 也dã 。 就tựu 文văn 為vi 三tam 。 初sơ 就tựu 有hữu 因nhân 門môn 破phá 。 次thứ 就tựu 無vô 因nhân 門môn 破phá 。 第đệ 三tam 呵ha 責trách 。 因nhân 者giả 諸chư 分phần/phân 也dã 。 果quả 者giả 總tổng 身thân 也dã 。 若nhược 諸chư 分phân 之chi 內nội 已dĩ 有hữu 總tổng 身thân 即tức 不bất 假giả 諸chư 分phần/phân 所sở 成thành 。 若nhược 諸chư 分phân 之chi 內nội 無vô 有hữu 總tổng 身thân 。 雖tuy 假giả 諸chư 分phần/phân 終chung 不bất 能năng 生sanh 。 故cố 有hữu 因nhân 無vô 因nhân 俱câu 不bất 生sanh 果quả 。 破phá 毘tỳ 曇đàm 四tứ 大đại 中trung 已dĩ 有hữu 色sắc 。 有hữu 色sắc 即tức 不bất 須tu 造tạo 。 無vô 色sắc 不bất 可khả 造tạo 。 成thành 論luận 四tứ 微vi 中trung 已dĩ 有hữu 四tứ 大đại 。 本bổn 無vô 四tứ 大đại 亦diệc 作tác 此thử 責trách 。 問vấn 曰viết 若nhược 二nhị 處xứ 俱câu 不bất 然nhiên 下hạ 。 此thử 生sanh 無vô 因nhân 破phá 也dã 。 外ngoại 人nhân 既ký 聞văn 有hữu 無vô 二nhị 門môn 俱câu 不bất 由do 因nhân 。 便tiện 墮đọa 無vô 因nhân 之chi 見kiến 。 問vấn 上thượng 長trường/trưởng 行hành 已dĩ 立lập 三tam 家gia 無vô 因nhân 。 今kim 何hà 故cố 復phục 立lập 。 答đáp 前tiền 立lập 常thường 法pháp 無vô 因nhân 。 今kim 立lập 無vô 常thường 法pháp 無vô 因nhân 。 問vấn 上thượng 云vân 離ly 色sắc 因nhân 有hữu 色sắc 。 亦diệc 是thị 立lập 無vô 常thường 無vô 因nhân 。 答đáp 上thượng 云vân 離ly 耳nhĩ 。 不bất 言ngôn 無vô 也dã 。 外ngoại 道đạo 計kế 隣lân 虛hư 塵trần 圓viên 而nhi 是thị 常thường 。 不bất 從tùng 因nhân 生sanh 。 阿a 毘tỳ 曇đàm 云vân 。 七thất 微vi 生sanh 阿a 耨nậu 塵trần 。 阿a 耨nậu 塵trần 即tức 是thị 有hữu 因nhân 。 七thất 微vi 極cực 細tế 是thị 無vô 因nhân 。 與dữ 外ngoại 道đạo 異dị 者giả 。 一nhất 為vi 四tứ 大đại 所sở 造tạo 。 有hữu 所sở 作tác 因nhân 。 二nhị 為vi 四tứ 相tướng 所sở 遷thiên 。 是thị 共cộng 有hữu 因nhân 。 三tam 從tùng 業nghiệp 起khởi 果quả 報báo 因nhân 生sanh 。 但đãn 無vô 十thập 方phương 分phần/phân 與dữ 外ngoại 道đạo 同đồng 。 成thành 論luận 師sư 二nhị 解giải 。 一nhất 釋thích 云vân 。 有hữu 中trung 折chiết 之chi 不bất 盡tận 則tắc 細tế 更cánh 復phục 有hữu 細tế 因nhân 更cánh 從tùng 因nhân 。 此thử 同đồng 上thượng 有hữu 無vô 二nhị 門môn 破phá 之chi 。 次thứ 釋thích 云vân 。 拆# 之chi 即tức 盡tận 無vô 復phục 更cánh 細tế 。 故cố 名danh 隣lân 虛hư 。 乃nãi 無vô 四tứ 大đại 所sở 造tạo 。 而nhi 為vi 三tam 相tương/tướng 所sở 遷thiên 。 以dĩ 其kỳ 極cực 細tế 不bất 可khả 分phân 之chi 為vi 十thập 方phương 。 而nhi 在tại 物vật 之chi 東đông 謂vị 之chi 為vi 西tây 。 在tại 物vật 之chi 西tây 謂vị 之chi 為vi 東đông 。 故cố 名danh 有hữu 十thập 方phương 分phần/phân 。 此thử 是thị 無vô 因nhân 而nhi 有hữu 色sắc 也dã 。 無vô 明minh 初sơ 念niệm 託thác 空không 而nhi 起khởi 。 兩lưỡng 家gia 同đồng 是thị 心tâm 無vô 因nhân 義nghĩa 也dã 。 微vi 塵trần 以dĩ 心tâm 為vi 因nhân 。 心tâm 無vô 因nhân 即tức 塵trần 亦diệc 無vô 因nhân 。 答đáp 曰viết 下hạ 直trực 總tổng 呵ha 之chi 。 以dĩ 佛Phật 法Pháp 無vô 有hữu 無vô 因nhân 之chi 義nghĩa 故cố 不bất 須tu 破phá 之chi 也dã 。 又hựu 有hữu 因nhân 尚thượng 可khả 破phá 何hà 況huống 無vô 因nhân 。 又hựu 上thượng 已dĩ 云vân 。 無vô 因nhân 法pháp 世thế 間gian 所sở 無vô 。 故cố 但đãn 總tổng 非phi 而nhi 已dĩ 。 是thị 故cố 有hữu 智trí 者giả 。 不bất 應ưng 分phân 別biệt 色sắc 。 第đệ 三tam 呵ha 責trách 。 分phân 別biệt 者giả 即tức 上thượng 因nhân 果quả 相tương 離ly 不bất 相tương 離ly 有hữu 因nhân 無vô 因nhân 等đẳng 。 乃nãi 至chí 分phân 別biệt 。 定định 有hữu 十thập 一nhất 及cập 與dữ 十thập 四tứ 。 今kim 並tịnh 呵ha 之chi 。 長trường/trưởng 行hành 云vân 。 分phân 別biệt 名danh 凡phàm 夫phu 者giả 。 雖tuy 有hữu 世thế 間gian 。 外ngoại 道đạo 小Tiểu 乘Thừa 大Đại 乘Thừa 。 此thử 之chi 四tứ 人nhân 並tịnh 立lập 有hữu 色sắc 。 而nhi 分phân 別biệt 之chi 。 皆giai 是thị 凡phàm 夫phu 也dã 。 以dĩ 無vô 明minh 愛ái 染nhiễm 者giả 。 此thử 明minh 從tùng 癡si 起khởi 愛ái 。 即tức 愛ái 煩phiền 惱não 也dã 。 然nhiên 後hậu 以dĩ 邪tà 見kiến 分phân 別biệt 三tam 世thế 有hữu 無vô 。 於ư 舊cựu 惑hoặc 上thượng 起khởi 新tân 煩phiền 惱não 也dã 。 如như 此thử 之chi 人nhân 。 不bất 能năng 畢tất 故cố 更cánh 復phục 造tạo 新tân 。 即tức 為vi 五ngũ 旃chiên 陀đà 羅la 之chi 所sở 害hại 也dã 。 今kim 觀quán 五ngũ 畢tất 竟cánh 空không 。 即tức 新tân 故cố 二nhị 惑hoặc 便tiện 斷đoạn 。 故cố 得đắc 解giải 脫thoát 也dã 。

復phục 次thứ 相tương 似tự 不bất 相tương 似tự 者giả 。 此thử 第đệ 三tam 似tự 不bất 似tự 門môn 破phá 。 上thượng 因nhân 果quả 相tương 離ly 不bất 相tương 離ly 及cập 有hữu 因nhân 無vô 因nhân 門môn 窮cùng 之chi 已dĩ 遍biến 。 但đãn 無vô 始thỉ 來lai 有hữu 此thử 陰ấm 身thân 空không 觀quán 不bất 成thành 有hữu 心tâm 常thường 現hiện 。 故cố 論luận 主chủ 更cánh 開khai 二nhị 門môn 以dĩ 觀quán 察sát 之chi 。 又hựu 此thử 章chương 來lai 者giả 外ngoại 人nhân 云vân 。 今kim 實thật 見kiến 殺sát 生sanh 短đoản 壽thọ 。 是thị 相tương 似tự 義nghĩa 。 種chủng 羊dương 角giác 葦vi 生sanh 。 倒đảo 種chủng 牛ngưu 毛mao 蒲bồ 生sanh 。 是thị 不bất 似tự 義nghĩa 。 水thủy 月nguyệt 鏡kính 像tượng 是thị 相tương 似tự 義nghĩa 。 泥nê 瓶bình 縷lũ 布bố 是thị 不bất 相tương 似tự 。 一nhất 切thiết 因nhân 果quả 。 既ký 有hữu 似tự 不bất 似tự 。 即tức 有hữu 因nhân 果quả 何hà 得đắc 言ngôn 都đô 無vô 耶da 。 若nhược 都đô 無vô 因nhân 果quả 墮đọa 邪tà 見kiến 。 是thị 故cố 今kim 次thứ 破phá 其kỳ 似tự 不bất 似tự 明minh 二nhị 俱câu 不bất 成thành 。 由do 外ngoại 人nhân 倒đảo 見kiến 有hữu 。 今kim 求cầu 其kỳ 倒đảo 見kiến 有hữu 不bất 得đắc 故cố 。 名danh 無vô 所sở 有hữu 。 若nhược 復phục 執chấp 無vô 還hoàn 是thị 倒đảo 見kiến 無vô 耳nhĩ 。 問vấn 似tự 不bất 似tự 。 云vân 何hà 不bất 成thành 。 答đáp 見kiến 身thân 望vọng 頭đầu 足túc 總tổng 別biệt 不bất 同đồng 。 一nhất 多đa 為vi 異dị 。 云vân 何hà 相tương 似tự 。 人nhân 別biệt 不bất 成thành 畜súc 生sanh 之chi 總tổng 云vân 何hà 不bất 似tự 。 又hựu 似tự 不bất 似tự 猶do 是thị 一nhất 異dị 義nghĩa 耳nhĩ 。 頭đầu 足túc 與dữ 身thân 一nhất 身thân 一nhất 即tức 頭đầu 足túc 一nhất 。 若nhược 頭đầu 足túc 與dữ 身thân 異dị 除trừ 頭đầu 足túc 應ưng 有hữu 總tổng 身thân 。 受thọ 陰ấm 及cập 想tưởng 陰ấm 下hạ 。 第đệ 二nhị 倒đảo 破phá 四tứ 陰ấm 。 色sắc 心tâm 相tương 依y 。 上thượng 求cầu 色sắc 不bất 得đắc 。 即tức 心tâm 無vô 所sở 依y 。 是thị 故cố 無vô 心tâm 。 又hựu 既ký 已dĩ 三tam 門môn 。 求cầu 色sắc 不bất 可khả 得đắc 。 今kim 還hoàn 以dĩ 三tam 門môn 求cầu 。 心tâm 亦diệc 不bất 可khả 得đắc 。 五ngũ 陰ấm 有hữu 三tam 種chủng 次thứ 第đệ 。 一nhất 依y 成thành 論luận 取thủ 境cảnh 次thứ 第đệ 者giả 。 識thức 得đắc 實thật 法pháp 。 想tưởng 得đắc 假giả 名danh 。 受thọ 領lãnh 納nạp 好hảo 惡ác 。 行hành 起khởi 善thiện 惡ác 。 依y 毘tỳ 曇đàm 有hữu 二nhị 種chủng 次thứ 第đệ 。 一nhất 麁thô 細tế 次thứ 第đệ 。 色sắc 最tối 麁thô 故cố 前tiền 說thuyết 。 受thọ 覺giác 苦khổ 樂lạc 。 亦diệc 麁thô 故cố 次thứ 色sắc 。 想tưởng 取thủ 像tượng 貌mạo 故cố 次thứ 受thọ 。 行hành 起khởi 貪tham 瞋sân 亦diệc 麁thô 故cố 次thứ 想tưởng 。 識thức 唯duy 得đắc 青thanh 黃hoàng 境cảnh 故cố 最tối 細tế 。 二nhị 觀quán 行hành 次thứ 第đệ 。 無vô 始thỉ 已dĩ 來lai 。 男nam 為vi 女nữ 色sắc 女nữ 為vi 男nam 色sắc 。 故cố 前tiền 觀quán 色sắc 陰ấm 。 所sở 以dĩ 貪tham 色sắc 者giả 。 由do 樂lạc 受thọ 故cố 。 所sở 以dĩ 有hữu 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 者giả 。 以dĩ 想tưởng 取thủ 像tượng 貌mạo 故cố 。 所sở 以dĩ 想tưởng 取thủ 像tượng 貌mạo 者giả 。 由do 行hành 心tâm 分phân 別biệt 故cố 。 所sở 以dĩ 有hữu 行hành 者giả 根căn 本bổn 由do 心tâm 識thức 故cố 最tối 後hậu 說thuyết 識thức 。 今kim 此thử 文văn 正chánh 是thị 毘tỳ 曇đàm 及cập 諸chư 經kinh 明minh 次thứ 第đệ 義nghĩa 也dã 。 今kim 造tạo 論luận 者giả 欲dục 歎thán 美mỹ 空không 義nghĩa 而nhi 說thuyết 偈kệ 下hạ 。 第đệ 二nhị 次thứ 明minh 歎thán 美mỹ 空không 。 問vấn 何hà 故cố 就tựu 此thử 品phẩm 末mạt 歎thán 美mỹ 空không 耶da 。 答đáp 一nhất 者giả 隨tùy 寄ký 一nhất 品phẩm 末mạt 並tịnh 得đắc 論luận 之chi 。 二nhị 者giả 大đại 小Tiểu 乘Thừa 經Kinh 論luận 。 多đa 就tựu 陰ấm 門môn 以dĩ 作tác 觀quán 門môn 。 故cố 就tựu 此thử 品phẩm 以dĩ 歎thán 美mỹ 之chi 。 如như 毘tỳ 曇đàm 陰ấm 內nội 無vô 人nhân 故cố 空không 。 不bất 自tự 在tại 故cố 無vô 我ngã 。 但đãn 空không 人nhân 不bất 空không 陰ấm 。 成thành 實thật 二nhị 聖thánh 行hành 義nghĩa 於ư 眾chúng 生sanh 中trung 。 不bất 見kiến 眾chúng 生sanh 為vi 空không 行hành 。 見kiến 陰ấm 亦diệc 無vô 為vi 無vô 我ngã 行hành 。 菩Bồ 薩Tát 知tri 人nhân 與dữ 陰ấm 本bổn 自tự 不bất 有hữu 。 今kim 亦diệc 不bất 無vô 。 以dĩ 大đại 小tiểu 俱câu 就tựu 五ngũ 陰ấm 明minh 觀quán 行hành 故cố 。 偏thiên 約ước 此thử 品phẩm 歎thán 空không 。 又hựu 外ngoại 人nhân 以dĩ 有hữu 身thân 心tâm 故cố 受thọ 論luận 主chủ 之chi 屈khuất 今kim 令linh 其kỳ 觀quán 此thử 身thân 心tâm 畢tất 竟cánh 空không 。 不bất 受thọ 他tha 屈khuất 而nhi 能năng 屈khuất 他tha 。 是thị 故cố 歎thán 空không 令linh 捨xả 有hữu 身thân 心tâm 見kiến 。 又hựu 此thử 論luận 二nhị 十thập 七thất 品phẩm 大đại 明minh 。 三tam 解giải 脫thoát 門môn 。 從tùng 因nhân 緣duyên 品phẩm 至chí 五ngũ 陰ấm 品phẩm 。 並tịnh 是thị 破phá 有hữu 明minh 空không 門môn 。 今kim 欲dục 結kết 於ư 空không 義nghĩa 故cố 。 就tựu 此thử 品phẩm 末mạt 歎thán 美mỹ 於ư 空không 。 從tùng 六lục 種chủng 品phẩm 去khứ 明minh 無vô 相tướng 門môn 。 作tác 作tác 者giả 品phẩm 已dĩ 下hạ 辨biện 無vô 作tác 門môn 。 蓋cái 是thị 文văn 正chánh 意ý 也dã 。 問vấn 上thượng 明minh 有hữu 因nhân 無vô 因nhân 二nhị 俱câu 不bất 成thành 。 今kim 因nhân 中trung 有hữu 果quả 無vô 果quả 。 皆giai 不bất 可khả 得đắc 。 若nhược 爾nhĩ 空không 之chi 與dữ 有hữu 不bất 成thành 問vấn 答đáp 。 云vân 何hà 言ngôn 執chấp 有hữu 不bất 成thành 問vấn 答đáp 執chấp 空không 能năng 成thành 問vấn 答đáp 。 答đáp 實thật 如như 所sở 問vấn 。 若nhược 空không 令linh 人nhân 得đắc 道Đạo 。 有hữu 亦diệc 令linh 人nhân 得đắc 道Đạo 。 故cố 經kinh 中trung 或hoặc 時thời 歎thán 空không 破phá 有hữu 。 或hoặc 時thời 歎thán 有hữu 破phá 空không 。 如như 涅Niết 槃Bàn 云vân 。 汝nhữ 今kim 勿vật 謂vị 如Như 來Lai 。 唯duy 修tu 諸chư 法pháp 本bổn 性tánh 空không 寂tịch 。 故cố 歎thán 大đại 涅Niết 槃Bàn 名danh 為vi 善thiện 有hữu 。 而nhi 惑hoặc 者giả 不bất 了liễu 各các 執chấp 一nhất 邊biên 。 故cố 謂vị 有hữu 是thị 而nhi 空không 非phi 。 或hoặc 謂vị 空không 是thị 而nhi 有hữu 非phi 。 故cố 成thành 於ư 諍tranh 論luận 。 今kim 明minh 空không 有hữu 不bất 二nhị 。 有hữu 是thị 即tức 空không 是thị 。 空không 非phi 即tức 有hữu 非phi 。 空không 有hữu 既ký 不bất 二nhị 。 空không 有hữu 與dữ 非phi 空không 有hữu 亦diệc 不bất 二nhị 。 既ký 言ngôn 有hữu 即tức 非phi 復phục 有hữu 。 言ngôn 空không 即tức 非phi 復phục 空không 。 寧ninh 可khả 各các 執chấp 空không 有hữu 耶da 。 今kim 言ngôn 空không 者giả 是thị 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 理lý 。 不bất 依y 空không 即tức 是thị 違vi 理lý 。 問vấn 答đáp 豈khởi 得đắc 成thành 耶da 。 問vấn 理lý 既ký 非phi 空không 有hữu 何hà 故cố 作tác 空không 名danh 說thuyết 耶da 。 答đáp 以dĩ 無vô 所sở 得đắc 。 空không 為vi 破phá 有hữu 所sở 得đắc 有hữu 。 此thử 是thị 隔cách 節tiết 破phá 也dã 。 又hựu 明minh 有hữu 所sở 得đắc 人nhân 非phi 但đãn 執chấp 有hữu 是thị 有hữu 執chấp 空không 亦diệc 是thị 有hữu 。 今kim 明minh 無vô 所sở 得đắc 空không 無vô 空không 亦diệc 無vô 有hữu 。 故cố 說thuyết 為vi 空không 破phá 其kỳ 空không 有hữu 二nhị 見kiến 。 又hựu 外ngoại 道đạo 小Tiểu 乘Thừa 大Đại 乘Thừa 。 人nhân 心tâm 有hữu 所sở 依y 。 言ngôn 有hữu 所sở 當đương 。 故cố 為vi 有hữu 。 今kim 說thuyết 無vô 依y 無vô 所sở 得đắc 故cố 名danh 空không 耳nhĩ 。 如như 涅Niết 槃Bàn 十thập 對đối 歎thán 無vô 所sở 得đắc 。 無vô 所sở 得đắc 有hữu 四tứ 無vô 礙ngại 有hữu 所sở 得đắc 即tức 無vô 。 故cố 有hữu 所sở 得đắc 不bất 成thành 問vấn 答đáp 。 無vô 所sở 得đắc 成thành 問vấn 答đáp 也dã 。 故cố 初sơ 偈kệ 明minh 有hữu 所sở 得đắc 法Pháp 師sư 過quá 失thất 。 如như 九cửu 十thập 六lục 種chủng 外ngoại 道đạo 。 小Tiểu 乘Thừa 五ngũ 百bách 部bộ 之chi 流lưu 。 及cập 有hữu 所sở 得đắc 大Đại 乘Thừa 。 不bất 悟ngộ 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 心tâm 有hữu 所sở 依y 言ngôn 有hữu 所sở 當đương 。 故cố 答đáp 不bất 成thành 答đáp 。 次thứ 偈kệ 明minh 有hữu 所sở 得đắc 論luận 義nghĩa 人nhân 問vấn 不bất 成thành 問vấn 。 又hựu 諸chư 法Pháp 師sư 具cụ 二nhị 種chủng 義nghĩa 。 一nhất 者giả 申thân 正chánh 。 二nhị 者giả 破phá 邪tà 。 初sơ 偈kệ 明minh 法Pháp 師sư 答đáp 不bất 成thành 答đáp 不bất 能năng 申thân 正chánh 。 次thứ 偈kệ 明minh 問vấn 不bất 成thành 問vấn 不bất 能năng 破phá 邪tà 。 二nhị 偈kệ 各các 四tứ 。 初sơ 偈kệ 四tứ 者giả 。 初sơ 句cú 若nhược 人nhân 有hữu 問vấn 者giả 假giả 設thiết 問vấn 辭từ 。 第đệ 二nhị 句cú 假giả 設thiết 答đáp 意ý 。 第đệ 三tam 句cú 明minh 答đáp 不bất 成thành 答đáp 。 第đệ 四tứ 句cú 答đáp 同đồng 問vấn 疑nghi 。 第đệ 二nhị 偈kệ 亦diệc 有hữu 四tứ 意ý 。 初sơ 句cú 若nhược 人nhân 有hữu 難nạn/nan 問vấn 。 假giả 設thiết 欲dục 問vấn 。 第đệ 二nhị 句cú 正chánh 明minh 發phát 問vấn 。 第đệ 三tam 句cú 問vấn 不bất 成thành 問vấn 。 第đệ 四tứ 句cú 問vấn 同đồng 答đáp 疑nghi 。 長trường/trưởng 行hành 為vi 二nhị 。 初sơ 釋thích 兩lưỡng 偈kệ 文văn 。 次thứ 釋thích 說thuyết 兩lưỡng 偈kệ 意ý 。 初sơ 又hựu 二nhị 。 前tiền 明minh 不bất 依y 空không 不bất 成thành 問vấn 答đáp 。 次thứ 明minh 依y 空không 成thành 問vấn 答đáp 。 前tiền 總tổng 釋thích 二nhị 偈kệ 。 如như 人nhân 言ngôn 瓶bình 是thị 無vô 常thường 下hạ 別biệt 釋thích 兩lưỡng 偈kệ 。 即tức 兩lưỡng 也dã 。 執chấp 無vô 常thường 是thị 內nội 外ngoại 二nhị 道đạo 大đại 小tiểu 兩lưỡng 乘thừa 人nhân 。 而nhi 正chánh 是thị 內nội 人nhân 也dã 。 答đáp 從tùng 無vô 常thường 因nhân 生sanh 者giả 。 瓶bình 從tùng 四tứ 微vi 成thành 故cố 瓶bình 是thị 無vô 常thường 。 以dĩ 假giả 和hòa 合hợp 故cố 有hữu 。 即tức 緣duyên 離ly 故cố 無vô 。 地địa 持trì 論luận 云vân 。 此thử 是thị 不bất 成thành 實thật 無vô 常thường 。 多đa 是thị 大Đại 乘Thừa 明minh 也dã 。 若nhược 就tựu 毘tỳ 曇đàm 體thể 相tướng 門môn 答đáp 者giả 。 瓶bình 為vi 四tứ 相tương/tướng 遷thiên 之chi 。 是thị 故cố 無vô 常thường 。 依y 成thành 實thật 人nhân 答đáp 者giả 。 由do 取thủ 相tương/tướng 煩phiền 惱não 感cảm 得đắc 生sanh 死tử 中trung 一nhất 切thiết 無vô 常thường 法pháp 也dã 。 因nhân 緣duyên 中trung 亦diệc 疑nghi 者giả 。 此thử 有hữu 進tiến 退thoái 二nhị 過quá 。 因nhân 若nhược 無vô 常thường 即tức 與dữ 果quả 同đồng 疑nghi 。 因nhân 若nhược 是thị 常thường 即tức 果quả 亦diệc 是thị 常thường 。 即tức 有hữu 違vi 言ngôn 之chi 失thất 。 今kim 更cánh 卻khước 責trách 上thượng 三tam 義nghĩa 也dã 。 如như 由do 四tứ 微vi 緣duyên 成thành 故cố 無vô 常thường 。 四tứ 微vi 何hà 故cố 無vô 常thường 耶da 。 乃nãi 至chí 責trách 取thủ 相tương/tướng 亦diệc 爾nhĩ 。 如như 智Trí 度Độ 論luận 責trách 毘tỳ 曇đàm 云vân 。 諸chư 法pháp 從tùng 四tứ 緣duyên 生sanh 者giả 誰thùy 復phục 生sanh 四tứ 緣duyên 耶da 。 若nhược 更cánh 有hữu 所sở 從tùng 即tức 墮đọa 無vô 窮cùng 。 若nhược 無vô 所sở 從tùng 即tức 墮đọa 無vô 因nhân 。 無vô 因nhân 即tức 常thường 。 又hựu 緣duyên 既ký 不bất 從tùng 緣duyên 即tức 果quả 亦diệc 不bất 從tùng 緣duyên 。 若nhược 欲dục 說thuyết 其kỳ 過quá 下hạ 釋thích 第đệ 二nhị 偈kệ 。 上thượng 明minh 瓶bình 是thị 無vô 常thường 。 是thị 內nội 道đạo 義nghĩa 。 今kim 明minh 大đại 小Tiểu 乘Thừa 人nhân 執chấp 瓶bình 無vô 常thường 。 欲dục 破phá 外ngoại 道đạo 執chấp 瓶bình 是thị 常thường 。 而nhi 反phản 受thọ 外ngoại 道đạo 破phá 。 上thượng 明minh 不bất 能năng 申thân 正chánh 。 今kim 明minh 不bất 能năng 破phá 邪tà 。 以dĩ 僧Tăng 佉khư 人nhân 明minh 種chủng 種chủng 果quả 生sanh 時thời 種chủng 種chủng 因nhân 不bất 失thất 故cố 瓶bình 是thị 常thường 。 百bách 論luận 破phá 因nhân 有hữu 果quả 品phẩm 外ngoại 人nhân 云vân 。 若nhược 諸chư 法pháp 但đãn 是thị 常thường 無vô 有hữu 無vô 常thường 。 有hữu 何hà 過quá 耶da 。 故cố 知tri 外ngoại 道đạo 立lập 瓶bình 是thị 常thường 也dã 。 又hựu 外ngoại 道đạo 二nhị 十thập 五ngũ 諦đế 從tùng 細tế 至chí 麁thô 從tùng 麁thô 至chí 細tế 。 都đô 無vô 所sở 失thất 即tức 常thường 。 是thị 彼bỉ 大đại 宗tông 。 故cố 須tu 就tựu 常thường 以dĩ 明minh 之chi 。 汝nhữ 因nhân 無vô 常thường 破phá 我ngã 常thường 者giả 。 內nội 道đạo 云vân 。 現hiện 見kiến 瓶bình 無vô 常thường 云vân 何hà 是thị 常thường 。 外ngoại 道đạo 今kim 牒điệp 內nội 此thử 難nạn/nan 也dã 。 我ngã 亦diệc 因nhân 常thường 破phá 汝nhữ 無vô 常thường 者giả 。 立lập 有hữu 性tánh 不bất 失thất 故cố 常thường 以dĩ 破phá 內nội 生sanh 滅diệt 無vô 常thường 也dã 。 若nhược 生sanh 滅diệt 無vô 常thường 者giả 泥nê 滅diệt 於ư 前tiền 。 誰thùy 成thành 瓶bình 果quả 。 故cố 是thị 失thất 業nghiệp 果quả 報báo 。 又hựu 眼nhãn 與dữ 瓶bình 俱câu 念niệm 念niệm 滅diệt 。 汝nhữ 眼nhãn 云vân 何hà 能năng 見kiến 瓶bình 。 是thị 無vô 常thường 耶da 。 以dĩ 我ngã 有hữu 性tánh 不bất 失thất 故cố 二nhị 義nghĩa 俱câu 成thành 也dã 。 又hựu 六lục 根căn 不bất 能năng 取thủ 六lục 塵trần 即tức 失thất 十thập 二nhị 入nhập 。 故cố 諸chư 法pháp 定định 無vô 常thường 一nhất 切thiết 法pháp 壞hoại 也dã 。 又hựu 眼nhãn 念niệm 念niệm 滅diệt 。 汝nhữ 云vân 何hà 得đắc 。 見kiến 我ngã 欲dục 難nạn/nan 我ngã 耶da 。 汝nhữ 欲dục 難nạn/nan 我ngã 我ngã 畢tất 已dĩ 謝tạ 滅diệt 。 云vân 何hà 受thọ 汝nhữ 難nạn/nan 耶da 。 口khẩu 亦diệc 無vô 常thường 云vân 何hà 得đắc 動động 口khẩu 業nghiệp 而nhi 論luận 義nghĩa 耶da 。 故cố 著trước 外ngoại 道đạo 難nạn/nan 也dã 。 若nhược 依y 空không 破phá 常thường 下hạ 第đệ 二nhị 明minh 依y 空không 成thành 問vấn 答đáp 也dã 。 即tức 是thị 提đề 婆bà 破phá 外ngoại 道đạo 言ngôn 而nhi 無vô 當đương 破phá 而nhi 不bất 執chấp 。 不bất 立lập 無vô 常thường 逈huýnh 破phá 外ngoại 道đạo 。 以dĩ 逈huýnh 破phá 外ngoại 道đạo 則tắc 內nội 能năng 屈khuất 外ngoại 道đạo 。 不bất 自tự 立lập 無vô 常thường 不bất 為vi 外ngoại 所sở 屈khuất 。 不bất 取thủ 空không 相tướng 者giả 此thử 釋thích 疑nghi 故cố 來lai 。 既ký 言ngôn 依y 空không 破phá 常thường 。 即tức 有hữu 空không 可khả 依y 還hoàn 為vi 外ngoại 道đạo 所sở 屈khuất 。 是thị 故cố 今kim 明minh 不bất 取thủ 空không 相tướng 乃nãi 至chí 四tứ 句cú 。 心tâm 無vô 所sở 依y 。 是thị 故cố 若nhược 欲dục 問vấn 答đáp 第đệ 二nhị 釋thích 兩lưỡng 偈kệ 意ý 。 世thế 間gian 問vấn 答đáp 尚thượng 須tu 依y 空không 。 況huống 求cầu 至chí 道đạo 而nhi 存tồn 有hữu 耶da 。 非phi 但đãn 求cầu 道Đạo 。 凡phàm 欲dục 坐tọa 禪thiền 禮lễ 佛Phật 懺sám 悔hối 。 並tịnh 須tu 依y 無vô 所sở 得đắc 也dã 。 又hựu 上thượng 就tựu 常thường 無vô 常thường 二nhị 義nghĩa 論luận 得đắc 失thất 。 萬vạn 義nghĩa 類loại 之chi 。 如như 五ngũ 百bách 部bộ 各các 有hữu 所sở 執chấp 。 不bất 成thành 問vấn 答đáp 。 九cửu 十thập 六lục 道đạo 各các 有hữu 所sở 執chấp 。 不bất 成thành 問vấn 答đáp 。 如như 今kim 世thế 大đại 小Tiểu 乘Thừa 學học 人nhân 各các 有hữu 所sở 執chấp 。 不bất 成thành 問vấn 答đáp 。

中Trung 觀Quán 論Luận 疏Sớ/sơ 卷quyển 第đệ 四tứ (# 末mạt )#