十thập 二nhị 門môn 論luận 序tự 疏sớ/sơ

大đại 業nghiệp 四tứ 年niên 六lục 月nguyệt 二nhị 十thập 七thất 日nhật 疏sớ/sơ 一nhất 時thời 講giảng 語ngữ 。 此thử 序tự 理lý 深thâm 事sự 博bác 。 言ngôn 約ước 義nghĩa 周chu 。 略lược 曉hiểu 六lục 條điều 方phương 乃nãi 可khả 讀đọc 。 一nhất 須tu 深thâm 見kiến 論luận 意ý 。 二nhị 精tinh 通thông 法pháp 華hoa 。 三tam 妙diệu 識thức 般Bát 若Nhã 。 四tứ 善thiện 鑒giám 老lão 莊trang 。 五ngũ 博bác 尋tầm 儒nho 典điển 。 六lục 巧xảo 制chế 文văn 章chương 。 余dư 昔tích 已dĩ 著trước 三tam 論luận 文văn 玄huyền 正chánh 言ngôn 。 序tự 是thị 人nhân 制chế 不bất 我ngã 釋thích 之chi 。 但đãn 師sư 每mỗi 講giảng 常thường 讀đọc 此thử 序tự 。 而nhi 淺thiển 識thức 之chi 流lưu 意ý 多đa 紛phân 謬mậu 故cố 略lược 陳trần 綱cương 要yếu 以dĩ 賜tứ 門môn 人nhân 也dã 。 序tự 為vi 六lục 分phần 。 一nhất 標tiêu 大đại 宗tông 。 二nhị 釋thích 題đề 目mục 。 三tam 敘tự 造tạo 論luận 意ý 。 四tứ 讚tán 論luận 功công 能năng 。 五ngũ 讚tán 論luận 利lợi 益ích 。 六lục 作tác 者giả 謙khiêm 讓nhượng 。

實thật 相tướng 之chi 折chiết 中trung 下hạ 第đệ 一nhất 標tiêu 大đại 宗tông 。 折chiết 中trung 者giả 折chiết 物vật 令linh 齊tề 。 謂vị 之chi 折chiết 中trung 。 書thư 云vân 。 片phiến 言ngôn 可khả 以dĩ 折chiết 玉ngọc 斯tư 論luận 明minh 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 。 萬vạn 化hóa 之chi 法pháp 。 即tức 是thị 實thật 相tướng 。 故cố 云vân 實thật 相tướng 之chi 折chiết 中trung 也dã 。 所sở 以dĩ 作tác 此thử 語ngữ 者giả 凡phàm 有hữu 二nhị 意ý 。 一nhất 者giả 欲dục 秤xứng 歎thán 斯tư 論luận 。 二nhị 者giả 指chỉ 斥xích 餘dư 人nhân 。 餘dư 人nhân 凡phàm 有hữu 四tứ 人nhân 。 皆giai 明minh 實thật 相tướng 並tịnh 折chiết 而nhi 不bất 中trung 。 一nhất 者giả 世thế 俗tục 之chi 道đạo 。 皆giai 是thị 安an 家gia 全toàn 國quốc 。 不bất 淨tịnh 之chi 法pháp 。 非phi 實thật 相tướng 之chi 折chiết 中trung 也dã 。 二nhị 者giả 九cửu 十thập 六lục 術thuật 。 欲dục 明minh 己kỷ 道đạo 為vi 真chân 。 並tịnh 是thị 虛hư 妄vọng 非phi 是thị 實thật 相tướng 。 故cố 折chiết 而nhi 不bất 中trung 。 三tam 者giả 五ngũ 百bách 小Tiểu 乘Thừa 論luận 師sư 。 各các 執chấp 諸chư 法pháp 相tướng 有hữu 決quyết 定định 相tướng 。 不bất 信tín 畢tất 竟cánh 空không 法pháp 。 亦diệc 是thị 明minh 實thật 相tướng 而nhi 不bất 折chiết 中trung 。 四tứ 者giả 有hữu 所sở 得đắc 大Đại 乘Thừa 學học 人nhân 。 方Phương 廣Quảng 之chi 例lệ 。 雖tuy 信tín 畢tất 竟cánh 空không 鈍độn 根căn 自tự 害hại 。 如như 不bất 善thiện 咒chú 術thuật 不bất 善thiện 捉tróc 毒độc 蛇xà 。 為vi 空không 見kiến 所sở 害hại 。 亦diệc 是thị 折chiết 而nhi 不bất 中trung 。 故cố 指chỉ 斥xích 餘dư 人nhân 也dã 。 今kim 秤xứng 歎thán 龍long 樹thụ 此thử 論luận 明minh 實thật 相tướng 而nhi 是thị 折chiết 中trung 。 故cố 言ngôn 實thật 相tướng 之chi 折chiết 中trung 也dã 。 問vấn 云vân 何hà 為vi 實thật 相tướng 。 答đáp 叡duệ 師sư 後hậu 釋thích 之chi 凡phàm 有hữu 十thập 不phủ 。 謂vị 不bất 內nội 。 不bất 外ngoại 。 不bất 人nhân 。 不bất 法pháp 。 非phi 緣duyên 。 非phi 觀quán 。 不bất 實thật 不bất 虛hư 。 非phi 得đắc 。 非phi 失thất 。 故cố 名danh 實thật 相tướng 。 道Đạo 場Tràng 之chi 要yếu 軌quỹ 者giả 。 實thật 相tướng 謂vị 所sở 觀quán 之chi 境cảnh 。 道Đạo 場Tràng 即tức 能năng 照chiếu 之chi 慧tuệ 。 非phi 實thật 相tướng 無vô 以dĩ 生sanh 實thật 觀quán 。 非phi 實thật 觀quán 無vô 以dĩ 照chiếu 實thật 相tướng 。 雖tuy 境cảnh 智trí 宛uyển 然nhiên 而nhi 實thật 緣duyên 觀quán 俱câu 寂tịch 也dã 。 此thử 之chi 二nhị 句cú 無vô 理lý 不bất 該cai 無vô 言ngôn 不bất 攝nhiếp 。 十thập 二nhị 門môn 與dữ 中trung 論luận 名danh 部bộ 雖tuy 異dị 。 斥xích 病bệnh 顯hiển 道đạo 其kỳ 義nghĩa 大đại 同đồng 。 實thật 相tướng 即tức 是thị 中trung 道đạo 也dã 。 道Đạo 場Tràng 謂vị 正chánh 觀quán 也dã 。 宣tuyên 之chi 於ư 口khẩu 謂vị 之chi 論luận 也dã 。 又hựu 實thật 相tướng 即tức 實thật 相tướng 波Ba 若Nhã 。 道Đạo 場Tràng 之chi 照chiếu 觀quán 照chiếu 般Bát 若Nhã 。 宣tuyên 此thử 二nhị 義nghĩa 謂vị 文văn 字tự 般Bát 若Nhã 也dã 。 又hựu 實thật 相tướng 即tức 境cảnh 界giới 佛Phật 性tánh 。 道Đạo 場Tràng 謂vị 觀quán 智trí 及cập 菩Bồ 提Đề 果quả 性tánh 。 在tại 觀quán 既ký 明minh 累lũy/lụy/luy 無vô 不bất 寂tịch 。 即tức 果quả 果quả 性tánh 。 說thuyết 四tứ 為vi 開khai 非phi 境cảnh 非phi 觀quán 不bất 智trí 不bất 斷đoạn 即tức 中trung 道đạo 正chánh 性tánh 也dã 。 故cố 坐tọa 道Đạo 場Tràng 見kiến 佛Phật 性tánh 。 方phương 得đắc 成thành 佛Phật 。 宜nghi 作tác 此thử 釋thích 之chi 。 問vấn 何hà 故cố 明minh 道Đạo 場Tràng 復phục 云vân 要yếu 軌quỹ 。 答đáp 中trung 論luận 法pháp 品phẩm 云vân 。 得đắc 實thật 相tướng 有hữu 三tam 種chủng 。 謂vị 三tam 乘thừa 人nhân 。 涅Niết 槃Bàn 云vân 。 見kiến 中trung 道đạo 者giả 有hữu 其kỳ 四tứ 品phẩm 。 下hạ 智trí 觀quán 故cố 得đắc 。 聲Thanh 聞Văn 菩Bồ 提Đề 。 乃nãi 至chí 上thượng 上thượng 智trí 觀quán 故cố 得đắc 。 諸chư 佛Phật 菩Bồ 提Đề 。 今kim 欲dục 簡giản 彼bỉ 二Nhị 乘Thừa 。 二Nhị 乘Thừa 未vị 窮cùng 實thật 相tướng 之chi 原nguyên 。 大Đại 士Sĩ 方phương 盡tận 其kỳ 理lý 。 故cố 偏thiên 言ngôn 道Đạo 場Tràng 也dã 。 要yếu 軌quỹ 者giả 明minh 實thật 相tướng 之chi 軌quỹ 。 凡phàm 有hữu 三tam 論luận 。 一nhất 無vô 畏úy 之chi 廣quảng 。 二nhị 中trung 論luận 處xứ 中trung 。 三tam 此thử 論luận 之chi 略lược 。 在tại 言ngôn 雖tuy 略lược 而nhi 為vi 入nhập 道Đạo 場Tràng 之chi 要yếu 故cố 也dã 。 有hữu 諸chư 大Đại 乘Thừa 論luận 言ngôn 廣quảng 難nạn/nan 尋tầm 。 斯tư 論luận 辭từ 略lược 顯hiển 詣nghệ 。 故cố 云vân 要yếu 也dã 。 叡duệ 師sư 復phục 明minh 悟ngộ 實thật 相tướng 故cố 則tắc 凡phàm 得đắc 二nhị 益ích 。 一nhất 六lục 道đạo 迴hồi 宗tông 三tam 乘thừa 改cải 轍triệt 。 謂vị 累lũy/lụy/luy 無vô 不bất 盡tận 。 次thứ 整chỉnh 歸quy 駕giá 於ư 道Đạo 場Tràng 畢tất 趣thú 心tâm 於ư 佛Phật 地địa 。 謂vị 德đức 無vô 不bất 圓viên 即tức 其kỳ 事sự 也dã 。 又hựu 實thật 相tướng 即tức 如như 如như 異dị 名danh 。 謂vị 如như 如như 境cảnh 。 道Đạo 場Tràng 即tức 如như 如như 智trí 。 斯tư 二nhị 即tức 是thị 二nhị 法Pháp 身thân 。 宣tuyên 此thử 二nhị 種chủng 名danh 為vi 應ứng 化hóa 。 現hiện 金kim 光quang 明minh 三Tam 身Thân 品phẩm 。 攝nhiếp 論luận 實thật 相tướng 即tức 法Pháp 身thân 。 道Đạo 場Tràng 之chi 照chiếu 謂vị 內nội 應ưng 身thân 。 說thuyết 斯tư 二nhị 義nghĩa 謂vị 外ngoại 應ưng 身thân 化hóa 。 又hựu 實thật 相tướng 即tức 本bổn 有hữu 涅Niết 槃Bàn 。 道Đạo 場Tràng 之chi 照chiếu 即tức 始thỉ 有hữu 之chi 義nghĩa 。 並tịnh 是thị 無vô 名danh 相tướng 中trung 假giả 強cường/cưỡng 名danh 相tướng 說thuyết 。 隨tùy 處xứ 立lập 名danh 。 今kim 示thị 此thử 論luận 深thâm 博bác 。 故cố 略lược 敘tự 眾chúng 義nghĩa 。 又hựu 此thử 論luận 通thông 釋thích 大Đại 乘Thừa 教giáo 。 則tắc 無vô 義nghĩa 不bất 攝nhiếp 故cố 脩tu 含hàm 一nhất 切thiết 也dã 。 問vấn 序tự 者giả 依y 何hà 文văn 作tác 此thử 說thuyết 。 答đáp 後hậu 云vân 。 大đại 分phần/phân 深thâm 義nghĩa 所sở 謂vị 空không 也dã 。 即tức 是thị 實thật 相tướng 。 通thông 達đạt 是thị 義nghĩa 具cụ 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 無vô 所sở 障chướng 礙ngại 。 謂vị 之chi 道Đạo 場Tràng 。

十thập 二nhị 下hạ 第đệ 二nhị 釋thích 題đề 目mục 三tam 字tự 即tức 三tam 也dã 。 十thập 二nhị 是thị 一nhất 方phương 大đại 數số 治trị 病bệnh 通thông 經kinh 。 枝chi 謂vị 支chi 別biệt 即tức 十thập 二nhị 不bất 同đồng 也dã 。 一nhất 科khoa 法pháp 也dã 。 更cánh 有hữu 餘dư 義nghĩa 文văn 疏sớ/sơ 已dĩ 述thuật 。 門môn 者giả 開khai 通thông 無vô 滯trệ 之chi 秤xứng 也dã 。 藉tạ 十thập 二nhị 言ngôn 教giáo 開khai 實thật 相tướng 之chi 妙diệu 理lý 。 通thông 行hành 人nhân 之chi 觀quán 心tâm 也dã 。 餘dư 義nghĩa 文văn 疏sớ/sơ 既ký 陳trần 。 論luận 之chi 者giả 釋thích 論luận 也dã 。 窮cùng 其kỳ 原nguyên 者giả 窮cùng 三tam 乘thừa 之chi 原nguyên 也dã 。 原nguyên 唯duy 有hữu 一nhất 。 昔tích 權quyền 說thuyết 有hữu 三tam 。 而nhi 封phong 異dị 者giả 未vị 尋tầm 其kỳ 本bổn 故cố 謂vị 有hữu 三tam 耳nhĩ 。 若nhược 考khảo 而nhi 窮cùng 之chi 唯duy 一nhất 原nguyên 也dã 。 故cố 無vô 量lượng 義nghĩa 云vân 。 從tùng 於ư 一nhất 法Pháp 。 生sanh 無vô 量lượng 義nghĩa 。 其kỳ 一nhất 法pháp 者giả 。 即tức 無vô 相tướng 也dã 。 如như 是thị 無vô 相tướng 。 不bất 相tương 名danh 為vi 實thật 相tướng 。 法pháp 華hoa 云vân 。 於ư 一nhất 佛Phật 乘Thừa 。 分phân 別biệt 說thuyết 三tam 。 涅Niết 槃Bàn 云vân 。 是thị 一nhất 味vị 藥dược 隨tùy 其kỳ 流lưu 處xứ 有hữu 六lục 種chủng 味vị 乃nãi 至chí 亦diệc 有hữu 。 三tam 乘thừa 之chi 味vị 。 皆giai 是thị 明minh 一nhất 原nguyên 也dã 。 盡tận 其kỳ 理lý 者giả 上thượng 令linh 二Nhị 乘Thừa 徙tỉ 轍triệt 。 今kim 令linh 六lục 道đạo 迴hồi 宗tông 。 此thử 論luận 既ký 正chánh 釋thích 一Nhất 乘Thừa 。 令linh 九cửu 道đạo 眾chúng 生sanh 同đồng 成thành 佛Phật 也dã 。 問vấn 破phá 三tam 何hà 故cố 云vân 窮cùng 原nguyên 。 洗tẩy 六lục 而nhi 云vân 盡tận 理lý 。 答đáp 原nguyên 理lý 名danh 殊thù 體thể 一nhất 。 從tùng 一nhất 原nguyên 而nhi 有hữu 三tam 流lưu 。 三tam 乘thừa 諸chư 子tử 未vị 窮cùng 其kỳ 源nguyên 故cố 謂vị 三tam 異dị 。 若nhược 從tùng 流lưu 以dĩ 尋tầm 原nguyên 則tắc 知tri 原nguyên 唯duy 一nhất 。 則tắc 便tiện 捨xả 流lưu 以dĩ 還hoàn 原nguyên 。 六lục 道đạo 既ký 其kỳ 失thất 道đạo 。 故cố 是thị 乖quai 理lý 之chi 義nghĩa 。 所sở 以dĩ 須tu 明minh 盡tận 理lý 也dã 。 又hựu 窮cùng 其kỳ 原nguyên 斥xích 聖thánh 惑hoặc 也dã 。 盡tận 其kỳ 理lý 破phá 凡phàm 迷mê 。 即tức 令linh 悟ngộ 不bất 凡phàm 不bất 聖thánh 不bất 生sanh 死tử 不bất 涅Niết 槃Bàn 等đẳng 也dã 。 又hựu 窮cùng 其kỳ 原nguyên 斥xích 內nội 迷mê 也dã 。 盡tận 其kỳ 理lý 破phá 外ngoại 執chấp 也dã 。 諸chư 論luận 義nghĩa 師sư 未vị 尋tầm 其kỳ 本bổn 有hữu 五ngũ 百bách 部bộ 異dị 。 若nhược 窮cùng 原nguyên 者giả 知tri 理lý 唯duy 一nhất 也dã 。 九cửu 十thập 六lục 術thuật 。 自tự 謂vị 得đắc 理lý 。 故cố 異dị 道đạo 紛phân 然nhiên 。 若nhược 盡tận 理lý 者giả 則tắc 眾chúng 異dị 息tức 矣hĩ 。 又hựu 窮cùng 其kỳ 原nguyên 破phá 學học 大Đại 乘Thừa 人nhân 。 成thành 有hữu 所sở 得đắc 執chấp 也dã 。 盡tận 其kỳ 理lý 者giả 斥xích 學học 小Tiểu 乘Thừa 之chi 流lưu 也dã 。 以dĩ 未vị 盡tận 理lý 故cố 有hữu 小tiểu 耳nhĩ 。 如như 其kỳ 盡tận 理lý 理lý 既ký 無vô 二nhị 。 何hà 有hữu 大đại 小tiểu 耶da 。 然nhiên 本bổn 對đối 異dị 流lưu 故cố 言ngôn 一nhất 耳nhĩ 。 若nhược 捨xả 異dị 而nhi 存tồn 一nhất 乃nãi 至chí 五ngũ 百bách 。 皆giai 是thị 未vị 窮cùng 其kỳ 原nguyên 未vị 盡tận 其kỳ 理lý 。 宜nghi 深thâm 照chiếu 斯tư 意ý 方phương 見kiến 作tác 序tự 人nhân 心tâm 。 若nhược 一nhất 理lý 之chi 不bất 盡tận 者giả 上thượng 二nhị 句cú 標tiêu 兩lưỡng 門môn 。 今kim 雙song 釋thích 也dã 。 以dĩ 不bất 盡tận 理lý 故cố 有hữu 六lục 道đạo 。 惑hoặc 趣thú 之chi 乖quai 。 惑hoặc 者giả 迷mê 也dã 趣thú 者giả 理lý 也dã 。 謂vị 迷mê 一nhất 道đạo 故cố 成thành 六lục 道đạo 。 一nhất 原nguyên 之chi 不bất 窮cùng 則tắc 眾chúng 途đồ 扶phù 疎sơ 者giả 。 眾chúng 謂vị 多đa 也dã 途đồ 即tức 道đạo 。 以dĩ 不bất 窮cùng 原nguyên 故cố 有hữu 三tam 乘thừa 異dị 道đạo 乃nãi 至chí 五ngũ 百bách 部bộ 也dã 。 扶phù 疎sơ 謂vị 開khai 廣quảng 增tăng 盛thịnh 之chi 義nghĩa 耳nhĩ 。 殊thù 致trí 之chi 迹tích 者giả 。 殊thù 者giả 異dị 也dã 。 致trí 理lý 也dã 。 迹tích 謂vị 足túc 迹tích 。 即tức 三tam 乘thừa 足túc 迹tích 而nhi 不bất 泯mẫn 寂tịch 。 何hà 猶do 得đắc 成thành 佛Phật 耶da 。 問vấn 何hà 故cố 作tác 此thử 釋thích 論luận 字tự 耶da 。 答đáp 若nhược 直trực 釋thích 者giả 應ưng 云vân 交giao 言ngôn 曰viết 論luận 。 然nhiên 今kim 叡duệ 師sư 釋thích 三tam 字tự 三tam 意ý 明minh 之chi 。 若nhược 釋thích 十thập 二nhị 取thủ 其kỳ 數số 之chi 大đại 意ý 而nhi 釋thích 。 謂vị 此thử 十thập 二nhị 無vô 病bệnh 不bất 除trừ 無vô 教giáo 不bất 顯hiển 。 無vô 理lý 不bất 申thân 無vô 觀quán 不bất 發phát 。 故cố 一nhất 方phương 數số 圓viên 。 故cố 云vân 十thập 二nhị 也dã 。 次thứ 釋thích 門môn 訓huấn 名danh 依y 字tự 釋thích 之chi 。 今kim 釋thích 論luận 取thủ 論luận 意ý 及cập 論luận 功công 能năng 以dĩ 釋thích 論luận 。 非phi 訓huấn 名danh 而nhi 釋thích 。 何hà 以dĩ 知tri 之chi 。 文văn 云vân 。 論luận 之chi 者giả 欲dục 以dĩ 窮cùng 其kỳ 原nguyên 盡tận 其kỳ 理lý 。 故cố 知tri 就tựu 意ý 及cập 功công 能năng 釋thích 也dã 。

殊thù 致trí 之chi 不bất 夷di 下hạ 第đệ 三tam 敘tự 造tạo 論luận 大đại 意ý 也dã 。 又hựu 開khai 三tam 別biệt 。 初sơ 辨biện 造tạo 論luận 緣duyên 由do 。 二nhị 正chánh 明minh 造tạo 論luận 。 三Tam 明Minh 造tạo 論luận 利lợi 益ích 。 大Đại 士Sĩ 初sơ 建kiến 弘hoằng 誓thệ 令linh 九cửu 道đạo 眾chúng 生sanh 皆giai 歸quy 一nhất 極cực 。 今kim 遂toại 保bảo 著trước 三tam 乘thừa 封phong 執chấp 六lục 道đạo 。 豈khởi 不bất 憂ưu 哉tai 。 是thị 以dĩ 龍long 樹thụ 菩Bồ 薩Tát 開khai 出xuất 者giả 之chi 由do 路lộ 者giả 。 上thượng 是thị 悲bi 心tâm 今kim 是thị 悲bi 事sự 。 又hựu 上thượng 是thị 大đại 悲bi 內nội 充sung 。 今kim 方phương 便tiện 外ngoại 救cứu 。 即tức 吐thổ 言ngôn 作tác 論luận 也dã 。 有hữu 二nhị 。 前tiền 總tổng 唱xướng 十thập 二nhị 。 次thứ 正chánh 言ngôn 造tạo 論luận 。 今kim 即tức 初sơ 也dã 。 出xuất 謂vị 令linh 六lục 道đạo 出xuất 分phân 段đoạn 三tam 乘thừa 離ly 變biến 易dị 。 同đồng 勉miễn 二nhị 種chủng 火hỏa 宅trạch 所sở 燒thiêu 。 故cố 云vân 出xuất 也dã 。 出xuất 必tất 有hữu 所sở 因nhân 。 故cố 以dĩ 十thập 二nhị 門môn 為vi 出xuất 者giả 之chi 由do 路lộ 。 假giả 斯tư 路lộ 而nhi 出xuất 也dã 。 作tác 十thập 二nhị 門môn 以dĩ 正chánh 之chi 者giả 。 前tiền 總tổng 標tiêu 由do 路lộ 今kim 敘tự 由do 路lộ 事sự 。 六lục 道đạo 三tam 乘thừa 並tịnh 皆giai 失thất 道đạo 。 是thị 故cố 秤xứng 邪tà 。 蕩đãng 彼bỉ 邪tà 迷mê 故cố 作tác 十thập 二nhị 以dĩ 正chánh 之chi 。 三tam 乘thừa 六lục 道đạo 並tịnh 是thị 邪tà 路lộ 。 今kim 十thập 二nhị 門môn 是thị 正chánh 路lộ 也dã 。 問vấn 云vân 何hà 令linh 六lục 道đạo 迴hồi 宗tông 。 答đáp 有hữu 三tam 畢tất 竟cánh 空không 。 如như 百bách 論luận 述thuật 之chi 。 一nhất 者giả 六lục 道đạo 。 本bổn 來lai 寂tịch 滅diệt 。 故cố 畢tất 竟cánh 無vô 六lục 。 二nhị 者giả 虛hư 妄vọng 故cố 無vô 六lục 謂vị 六lục 道đạo 。 亦diệc 無vô 六lục 趣thú 。 如như 渴khát 人nhân 見kiến 災tai 內nội 六lục 處xứ 水thủy 流lưu 。 實thật 無vô 六lục 趣thú 。 三tam 者giả 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 隨tùy 六lục 說thuyết 六lục 亦diệc 無vô 六lục 趣thú 。 如như 隨tùy 見kiến 水thủy 人nhân 說thuyết 有hữu 六lục 水thủy 。 實thật 無vô 有hữu 六lục 。 以dĩ 悟ngộ 六lục 本bổn 不bất 生sanh 故cố 。 六lục 道đạo 迴hồi 宗tông 也dã 。 三tam 乘thừa 徙tỉ 轍triệt 者giả 。 二Nhị 乘Thừa 折chiết 法pháp 未vị 悟ngộ 本bổn 空không 。 大Đại 士Sĩ 雖tuy 知tri 本bổn 空không 照chiếu 猶do 未vị 盡tận 。 今kim 此thử 論luận 顯hiển 畢tất 竟cánh 空không 。 諸chư 佛Phật 行hành 處xứ 。 令linh 三tam 乘thừa 人nhân 究cứu 竟cánh 了liễu 達đạt 故cố 。 門môn 門môn 之chi 中trung 皆giai 秤xứng 畢tất 竟cánh 空không 。 智Trí 度Độ 論luận 云vân 。 畢tất 竟cánh 空không 是thị 諸chư 佛Phật 所sở 。 行hành 故cố 也dã 問vấn 云vân 何hà 為vi 開khai 路lộ 塞tắc 路lộ 。 答đáp 有hữu 二nhị 種chủng 塞tắc 。 一nhất 六lục 道đạo 舊cựu 迷mê 。 二nhị 學học 教giáo 封phong 著trước 。 今kim 除trừ 此thử 兩lưỡng 梗# 敞sưởng 十thập 二nhị 之chi 路lộ 。 從tùng 一nhất 一nhất 路lộ 皆giai 入nhập 實thật 相tướng 也dã 。 正chánh 之chi 以dĩ 十thập 二nhị 則tắc 有hữu 無vô 兼kiêm 暢sướng 事sự 。 無vô 不bất 盡tận 者giả 。 第đệ 二nhị 正chánh 明minh 造tạo 論luận 。 凡phàm 有hữu 五ngũ 轉chuyển 十thập 不phủ 。 謂vị 不bất 內nội 不bất 外ngoại 。 不bất 法pháp 不bất 人nhân 。 不bất 緣duyên 不bất 觀quán 。 不bất 虛hư 不bất 真chân 。 不bất 得đắc 不bất 失thất 。 其kỳ 言ngôn 巧xảo 其kỳ 義nghĩa 深thâm 。 其kỳ 文văn 約ước 其kỳ 理lý 富phú 。 無vô 病bệnh 不bất 破phá 無vô 教giáo 不bất 申thân 。 無vô 理lý 不bất 通thông 無vô 緣duyên 不bất 益ích 矣hĩ 。 今kim 初sơ 破phá 內nội 病bệnh 。 病bệnh 乃nãi 萬vạn 端đoan 有hữu 無vô 為vi 本bổn 。 又hựu 是thị 障chướng 中trung 道đạo 之chi 根căn 。 又hựu 如Như 來Lai 常thường 依y 二nhị 諦đế 說thuyết 法Pháp 。 以dĩ 不bất 達đạt 因nhân 緣duyên 有hữu 無vô 二nhị 諦đế 故cố 。 成thành 性tánh 有hữu 無vô 二nhị 病bệnh 。 二nhị 諦đế 既ký 無vô 教giáo 不bất 該cai 。 二nhị 諦đế 之chi 迷mê 亦diệc 無vô 迷mê 不bất 攝nhiếp 。 又hựu 小Tiểu 乘Thừa 多đa 著trước 有hữu 病bệnh 。 學học 大đại 者giả 多đa 滯trệ 無vô 病bệnh 。 又hựu 凡phàm 夫phu 著trước 有hữu 二Nhị 乘Thừa 滯trệ 空không 。 又hựu 愛ái 多đa 者giả 著trước 有hữu 見kiến 多đa 者giả 著trước 空không 。 是thị 以dĩ 斯tư 論luận 破phá 此thử 二nhị 也dã 。 問vấn 但đãn 破phá 有hữu 無vô 亦diệc 申thân 有hữu 無vô 。 答đáp 具cụ 二nhị 義nghĩa 。 要yếu 先tiên 破phá 有hữu 無vô 方phương 申thân 有hữu 無vô 。 故cố 下hạ 文văn 云vân 有hữu 二nhị 諦đế 。 即tức 其kỳ 事sự 也dã 。 又hựu 云vân 。 但đãn 解giải 釋thích 空không 申thân 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 也dã 。 通thông 達đạt 空không 則tắc 通thông 大Đại 乘Thừa 。 具cụ 足túc 六Lục 度Độ 。 謂vị 世thế 諦đế 也dã 。 問vấn 云vân 何hà 為vi 兼kiêm 暢sướng 。 答đáp 有hữu 三tam 種chủng 義nghĩa 。 一nhất 破phá 有hữu 後hậu 破phá 無vô 故cố 云vân 兼kiêm 。 二nhị 申thân 世thế 諦đế 復phục 申thân 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 故cố 云vân 兼kiêm 。 三tam 病bệnh 無vô 不bất 破phá 教giáo 無vô 不bất 申thân 暢sướng 大Đại 士Sĩ 之chi 懷hoài 。 故cố 云vân 兼kiêm 也dã 。 暢sướng 亦diệc 三tam 。 一nhất 有hữu 無vô 病bệnh 除trừ 為vi 暢sướng 。 二nhị 者giả 二nhị 諦đế 教giáo 通thông 為vi 暢sướng 。 三tam 暢sướng 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 心tâm 為vi 暢sướng 也dã 。 事sự 盡tận 於ư 有hữu 無vô 則tắc 亡vong 功công 於ư 造tạo 化hóa 者giả 。 上thượng 破phá 內nội 迷mê 今kim 斥xích 外ngoại 執chấp 。 斯tư 論luận 正chánh 破phá 於ư 內nội 。 故cố 先tiên 斥xích 內nội 傍bàng 破phá 於ư 外ngoại 。 故cố 後hậu 除trừ 外ngoại 。 造tạo 化hóa 者giả 莊trang 周chu 云vân 。 魍vọng 魎lượng 因nhân 影ảnh 。 影ảnh 由do 形hình 。 形hình 因nhân 造tạo 化hóa 。 造tạo 化hóa 不bất 知tri 所sở 因nhân 。 今kim 寄ký 斥xích 震chấn 旦đán 莊trang 周chu 以dĩ 破phá 天Thiên 竺Trúc 外ngoại 道đạo 。 良lương 由do 此thử 土thổ/độ 無vô 別biệt 外ngoại 道đạo 。 又hựu 一nhất 言ngôn 之chi 內nội 彼bỉ 此thử 雙song 盡tận 。 故cố 斥xích 此thử 呵ha 彼bỉ 也dã 。 問vấn 此thử 論luận 何hà 處xứ 破phá 造tạo 化hóa 耶da 。 答đáp 作tác 者giả 門môn 破phá 自tự 在tại 天thiên 。 即tức 是thị 其kỳ 事sự 。 以dĩ 自tự 在tại 天thiên 能năng 造tạo 化hóa 萬vạn 化hóa 故cố 名danh 造tạo 化hóa 。 問vấn 何hà 故cố 破phá 自tự 在tại 即tức 。 答đáp 有hữu 無vô 是thị 內nội 迷mê 之chi 本bổn 。 造tạo 化hóa 為vi 外ngoại 執chấp 之chi 根căn 。 故cố 伐phạt 其kỳ 本bổn 而nhi 柯kha 條điều 自tự 壞hoại 也dã 。 問vấn 何hà 故cố 事sự 盡tận 有hữu 無vô 則tắc 亡vong 功công 造tạo 化hóa 。 答đáp 破phá 有hữu 無vô 非phi 但đãn 內nội 病bệnh 得đắc 除trừ 外ngoại 造tạo 化hóa 亦diệc 壞hoại 。 而nhi 秤xứng 亡vong 功công 者giả 惑hoặc 者giả 執chấp 自tự 在tại 天thiên 造tạo 化hóa 萬vạn 化hóa 故cố 為vi 大đại 功công 。 令linh 破phá 除trừ 之chi 自tự 在tại 不bất 能năng 造tạo 化hóa 。 故cố 云vân 亡vong 也dã 。 理lý 極cực 於ư 虛hư 位vị 明minh 法pháp 無vô 我ngã 。 喪táng 我ngã 於ư 二nhị 際tế 者giả 。 破phá 人nhân 令linh 得đắc 人nhân 無vô 我ngã 。 前tiền 除trừ 內nội 外ngoại 兩lưỡng 法pháp 今kim 次thứ 破phá 內nội 外ngoại 二nhị 人nhân 。 即tức 生sanh 人nhân 法pháp 二nhị 空không 。 所sở 以dĩ 先tiên 破phá 法pháp 後hậu 破phá 人nhân 者giả 論luận 文văn 爾nhĩ 也dã 。 故cố 下hạ 文văn 有hữu 為vi 無vô 為vi 法Pháp 空không 故cố 。 何hà 況huống 我ngã 耶da 。 又hựu 前tiền 諸chư 門môn 多đa 除trừ 法pháp 。 至chí 作tác 者giả 門môn 方phương 正chánh 破phá 人nhân 。 所sở 以dĩ 先tiên 法pháp 後hậu 人nhân 者giả 。 法pháp 本bổn 人nhân 末mạt 。 法pháp 難nạn/nan 人nhân 易dị 。 法pháp 內nội 人nhân 外ngoại 。 外ngoại 道đạo 計kế 人nhân 內nội 多đa 執chấp 法pháp 。 正chánh 破phá 內nội 傍bàng 破phá 外ngoại 故cố 也dã 。 又hựu 若nhược 觀quán 門môn 次thứ 第đệ 則tắc 先tiên 明minh 人nhân 空không 後hậu 辨biện 法pháp 空không 。 今kim 就tựu 說thuyết 門môn 也dã 。 又hựu 小Tiểu 乘Thừa 已dĩ 知tri 無vô 人nhân 猶do 執chấp 有hữu 法pháp 故cố 。 不bất 得đắc 迴hồi 小tiểu 入nhập 大đại 。 今kim 欲dục 令linh 迴hồi 小tiểu 入nhập 大đại 故cố 。 先tiên 破phá 法pháp 後hậu 除trừ 人nhân 也dã 。 虛hư 位vị 者giả 實thật 相tướng 。 真Chân 如Như 法pháp 位vị 異dị 名danh 也dã 。 今kim 明minh 。 有hữu 為vi 無vô 為vi 法Pháp 畢tất 竟cánh 空không 。 明minh 理lý 極cực 在tại 於ư 此thử 空không 。 故cố 云vân 理lý 極cực 虛hư 位vị 也dã 。 內nội 道đạo 外ngoại 道đạo 二nhị 我ngã 皆giai 除trừ 故cố 喪táng 我ngã 於ư 二nhị 際tế 。 又hựu 前tiền 破phá 有hữu 為vi 無vô 為vi 法Pháp 既ký 空không 。 則tắc 有hữu 為vi 我ngã 無vô 為vi 我ngã 亦diệc 空không 。 故cố 云vân 喪táng 我ngã 於ư 二nhị 際tế 。 又hựu 即tức 陰ấm 離ly 陰ấm 皆giai 是thị 二nhị 際tế 。 又hựu 我ngã 與dữ 我ngã 所sở 名danh 為vi 二nhị 際tế 也dã 。 喪táng 我ngã 在tại 乎hồ 落lạc 筌thuyên 者giả 第đệ 三tam 節tiết 。 上thượng 雖tuy 內nội 外ngoại 兩lưỡng 除trừ 人nhân 法pháp 俱câu 破phá 。 但đãn 是thị 破phá 立lập 猶do 未vị 破phá 破phá 。 但đãn 是thị 緣duyên 盡tận 觀quán 猶do 未vị 觀quán 盡tận 緣duyên 。 今kim 欲dục 破phá 立lập 兩lưỡng 冥minh 緣duyên 觀quán 俱câu 寂tịch 。 故cố 有hữu 此thử 一nhất 對đối 。 問vấn 叡duệ 師sư 取thủ 何hà 文văn 作tác 此thử 意ý 。 答đáp 後hậu 三tam 時thời 門môn 正chánh 明minh 破phá 破phá 。 爾nhĩ 前tiền 明minh 除trừ 立lập 。 故cố 序tự 斯tư 意ý 也dã 。 落lạc 筌thuyên 者giả 落lạc 是thị 除trừ 亡vong 之chi 異dị 名danh 。 故cố 亦diệc 云vân 亡vong 筌thuyên 除trừ 筌thuyên 等đẳng 也dã 。 夫phu 欲dục 除trừ 所sở 破phá 之chi 我ngã 。 必tất 須tu 亡vong 能năng 破phá 之chi 筌thuyên 。 若nhược 能năng 破phá 不bất 亡vong 則tắc 所sở 破phá 不bất 盡tận 。 故cố 云vân 喪táng 我ngã 在tại 乎hồ 落lạc 筌thuyên 也dã 。 網võng 魚ngư 物vật 為vi 筌thuyên 。 網võng 㝹nậu 物vật 為vi 蹄đề 。 問vấn 何hà 故cố 以dĩ 能năng 破phá 為vi 筌thuyên 。 答đáp 論luận 主chủ 所sở 以dĩ 作tác 十thập 二nhị 門môn 能năng 破phá 之chi 言ngôn 教giáo 者giả 。 為vi 欲dục 破phá 眾chúng 生sanh 。 我ngã 人nhân 等đẳng 病bệnh 耳nhĩ 。 故cố 以dĩ 能năng 破phá 之chi 教giáo 為vi 筌thuyên 也dã 。 如như 得đắc 魚ngư 不bất 用dụng 筌thuyên 。 病bệnh 破phá 即tức 除trừ 教giáo 也dã 。 筌thuyên 亡vong 存tồn 乎hồ 遺di 寄ký 者giả 。 釋thích 忘vong 能năng 破phá 之chi 所sở 以dĩ 也dã 。 能năng 破phá 之chi 筌thuyên 所sở 以dĩ 得đắc 除trừ 。 要yếu 須tu 遺di 其kỳ 所sở 寄ký 。 本bổn 寄ký 能năng 破phá 之chi 筌thuyên 除trừ 所sở 破phá 之chi 病bệnh 。 豈khởi 可khả 存tồn 能năng 寄ký 耶da 。 必tất 須tu 忘vong 此thử 能năng 寄ký 所sở 破phá 方phương 淨tịnh 耳nhĩ 。 遺di 即tức 忘vong 之chi 異dị 名danh 。 此thử 用dụng 莊trang 周chu 要yếu 其kỳ 會hội 歸quy 遺di 其kỳ 所sở 寄ký 之chi 言ngôn 也dã 。 筌thuyên 我ngã 兼kiêm 忘vong 始thỉ 可khả 幾kỷ 乎hồ 實thật 矣hĩ 者giả 。 破phá 立lập 並tịnh 忘vong 緣duyên 觀quán 俱câu 寂tịch 者giả 。 始thỉ 可khả 近cận 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 可khả 幾kỷ 即tức 近cận 也dã 。 幾kỷ 乎hồ 實thật 矣hĩ 則tắc 虛hư 實thật 兩lưỡng 冥minh 者giả 第đệ 四tứ 對đối 。 意ý 上thượng 除trừ 能năng 破phá 所sở 破phá 之chi 虛hư 。 今kim 復phục 泯mẫn 非phi 能năng 破phá 非phi 所sở 破phá 之chi 實thật 也dã 。 得đắc 失thất 無vô 際tế 者giả 第đệ 五ngũ 對đối 。 意ý 惑hoặc 者giả 謂vị 能năng 破phá 所sở 破phá 為vi 虛hư 緣duyên 觀quán 俱câu 寂tịch 為vi 實thật 。 則tắc 二nhị 存tồn 為vi 失thất 兩lưỡng 忘vong 為vi 得đắc 。 虛hư 實thật 之chi 病bệnh 除trừ 捨xả 。 得đắc 失thất 之chi 念niệm 尋tầm 生sanh 。 故cố 復phục 泯mẫn 之chi 也dã 。 冥minh 而nhi 無vô 際tế 者giả 。 上thượng 來lai 敘tự 龍long 樹thụ 五ngũ 轉chuyển 破phá 病bệnh 開khai 道đạo 造tạo 論luận 意ý 。 今kim 第đệ 三Tam 明Minh 得đắc 益ích 。 得đắc 益ích 有hữu 二nhị 。 初sơ 明minh 所sở 離ly 益ích 。 次thứ 明minh 所sở 得đắc 益ích 。 所sở 離ly 則tắc 累lũy/lụy/luy 無vô 不bất 寂tịch 。 所sở 得đắc 則tắc 德đức 無vô 不bất 圓viên 。 累lũy/lụy/luy 無vô 不bất 寂tịch 不bất 可khả 為vi 有hữu 。 德đức 無vô 不bất 圓viên 不bất 可khả 為vi 無vô 。 即tức 中trung 道Đạo 法Pháp 身thân 為vi 益ích 大đại 矣hĩ 。 問vấn 叡duệ 師sư 依y 何hà 文văn 作tác 讚tán 。 答đáp 下hạ 云vân 。 又hựu 能năng 除trừ 大đại 苦khổ 與dữ 大đại 利lợi 事sự 。 故cố 名danh 為vi 大đại 。 即tức 得đắc 離ly 文văn 。 離ly 益ích 中trung 有hữu 二nhị 離ly 。 得đắc 益ích 中trung 有hữu 兩lưỡng 得đắc 。 二nhị 離ly 者giả 。 一nhất 離ly 六lục 道đạo 二nhị 離ly 三tam 乘thừa 。 一nhất 一nhất 中trung 皆giai 用dụng 玄huyền 儒nho 兩lưỡng 書thư 語ngữ 以dĩ 顯hiển 佛Phật 法Pháp 義nghĩa 。 造tạo 次thứ 即tức 儒nho 書thư 語ngữ 。 兩lưỡng 玄huyền 謂vị 老lão 子tử 語ngữ 。 忘vong 造tạo 次thứ 於ư 兩lưỡng 玄huyền 者giả 論luận 語ngữ 云vân 。 造tạo 次thứ 弗phất 如như 也dã 。 語ngữ 默mặc 失thất 度độ 動động 止chỉ 乖quai 儀nghi 。 故cố 云vân 造tạo 次thứ 。 寄ký 此thử 明minh 六lục 道đạo 迴hồi 宗tông 也dã 。 兩lưỡng 玄huyền 者giả 即tức 老lão 子tử 云vân 。 玄huyền 之chi 又hựu 玄huyền 眾chúng 妙diệu 之chi 門môn 。 借tá 此thử 語ngữ 以dĩ 目mục 前tiền 五ngũ 轉chuyển 。 始thỉ 自tự 內nội 外ngoại 兩lưỡng 除trừ 終chung 竟cánh 得đắc 失thất 無vô 際tế 謂vị 重trọng/trùng 玄huyền 也dã 。 泯mẫn 顛điên 沛# 於ư 一nhất 致trí 三tam 乘thừa 徙tỉ 轍triệt 。 謂vị 聖thánh 人nhân 益ích 也dã 。 一nhất 致trí 者giả 老lão 子tử 有hữu 得đắc 一nhất 之chi 言ngôn 。 故cố 言ngôn 天thiên 得đắc 一nhất 以dĩ 清thanh 。 地địa 得đắc 一nhất 以dĩ 寧ninh 。 君quân 王vương 得đắc 一nhất 以dĩ 治trị 天thiên 下hạ 。 又hựu 法pháp 華hoa 一nhất 道đạo 清thanh 淨tịnh 也dã 。 顛điên 沛# 者giả 亦diệc 出xuất 論luận 語ngữ 。 即tức 儒nho 書thư 。 猶do 是thị 無vô 三tam 謂vị 三tam 。 顛điên 倒đảo 義nghĩa 耳nhĩ 。 即tức 是thị 三tam 乘thừa 徒đồ 轍triệt 。 整chỉnh 歸quy 駕giá 第đệ 二nhị 得đắc 益ích 。 前tiền 離ly 中trung 皆giai 借tá 外ngoại 書thư 語ngữ 。 今kim 得đắc 中trung 並tịnh 用dụng 內nội 教giáo 事sự 。 初sơ 明minh 大Đại 乘Thừa 果quả 益ích 。 乘thừa 是thị 寶bảo 乘thừa 直trực 至chí 。 道Đạo 場Tràng 者giả 證chứng 也dã 。 五ngũ 乘thừa 即tức 至chí 非phi 是thị 乘thừa 因nhân 至chí 果quả 。 故cố 云vân 諸chư 佛Phật 大đại 人nhân 之chi 所sở 乘thừa 故cố 。 故cố 名danh 為vi 大đại 。 後hậu 句cú 辨biện 大Đại 乘Thừa 因nhân 益ích 。 下hạ 論luận 云vân 。 文Văn 殊Thù 彌Di 勒Lặc 等đẳng 大Đại 士Sĩ 所sở 乘thừa 。 謂vị 因nhân 益ích 文văn 也dã 。

恢khôi 恢khôi 焉yên 下hạ 第đệ 四tứ 歎thán 論luận 功công 能năng 。 又hựu 二nhị 。 初sơ 讚tán 當đương 時thời 蒙mông 利lợi 。 次thứ 歎thán 後hậu 代đại 得đắc 益ích 。 亦diệc 初sơ 是thị 盛thịnh 行hành 天Thiên 竺Trúc 。 次thứ 辨biện 化hóa 流lưu 震chấn 旦đán 。 即tức 前tiền 後hậu 二nhị 時thời 得đắc 益ích 彼bỉ 此thử 兩lưỡng 處xứ 蒙mông 利lợi 也dã 。 初sơ 又hựu 二nhị 。 前tiền 歎thán 論luận 主chủ 智trí 諦đế 。 次thứ 明minh 群quần 生sanh 得đắc 益ích 。 恢khôi 恢khôi 焉yên 者giả 借tá 莊trang 周chu 解giải 牛ngưu 喻dụ 二nhị 智trí 也dã 。 庖bào 丁đinh 解giải 牛ngưu 不bất 傷thương 皮bì 完hoàn 。 而nhi 全toàn 牛ngưu 體thể 解giải 散tán 牛ngưu 體thể 便tiện 空không 。 故cố 外ngoại 篇thiên 云vân 。 庖bào 丁đinh 十thập 二nhị 年niên 不bất 見kiến 全toàn 牛ngưu 。 即tức 牛ngưu 體thể 空không 也dã 。 龍long 樹thụ 方phương 便tiện 波Ba 若Nhã 不bất 壞hoại 假giả 名danh 。 明minh 一nhất 切thiết 法pháp 即tức 畢tất 竟cánh 空không 也dã 。 如như 不bất 傷thương 皮bì 割cát 完hoàn 也dã 。 二Nhị 乘Thừa 折chiết 法pháp 明minh 空không 。 即tức 傷thương 皮bì 割cát 完hoàn 也dã 。 而nhi 言ngôn 虛hư 刃nhận 者giả 即tức 般Bát 若Nhã 空không 慧tuệ 觀quán 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 畢tất 竟cánh 空không 也dã 。 又hựu 書thư 中trung 云vân 。 虛hư 刃nhận 者giả 刀đao 遊du 牛ngưu 空không 虛hư 之chi 間gian 為vi 虛hư 刃nhận 。 即tức 實thật 慧tuệ 觀quán 一nhất 切thiết 法pháp 空không 也dã 。 又hựu 虛hư 動động 於ư 刃nhận 似tự 如như 割cát 完hoàn 傷thương 皮bì 。 故cố 名danh 虛hư 刃nhận 。 無vô 間gian 謂vị 虛hư 無vô 間gian 之chi 間gian 也dã 。 恢khôi 恢khôi 者giả 大đại 也dã 。 故cố 書thư 云vân 。 天thiên 網võng 恢khôi 恢khôi 疎sơ 而nhi 不bất 漏lậu 。 用dụng 此thử 事sự 者giả 餘dư 人nhân 見kiến 牛ngưu 體thể 實thật 有hữu 。 丁đinh 覩đổ 其kỳ 空không 之chi 義nghĩa 。 其kỳ 義nghĩa 甚thậm 大đại 。 故cố 云vân 恢khôi 恢khôi 也dã 。 問vấn 此thử 歎thán 何hà 物vật 耶da 。 答đáp 牛ngưu 喻dụ 世thế 諦đế 牛ngưu 空không 為vi 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 不bất 傷thương 牛ngưu 而nhi 空không 。 不bất 壞hoại 假giả 名danh 而nhi 明minh 實thật 相tướng 。 故cố 具cụ 明minh 二nhị 諦đế 正chánh 明minh 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 刃nhận 正chánh 喻dụ 般Bát 若Nhã 實thật 慧tuệ 也dã 。 奏tấu 希hy 聲thanh 於ư 宇vũ 內nội 者giả 。 借tá 老lão 子tử 聽thính 之chi 不bất 聞văn 曰viết 希hy 聲thanh 也dã 。 即tức 是thị 二nhị 諦đế 教giáo 也dã 。 言ngôn 滿mãn 大Đại 千Thiên 實thật 無vô 所sở 說thuyết 。 豈khởi 可khả 有hữu 心tâm 而nhi 聽thính 。 可khả 得đắc 聞văn 乎hồ 。 故cố 其kỳ 說thuyết 法Pháp 者giả 。 無vô 說thuyết 無vô 示thị 。 其kỳ 聽thính 法Pháp 者giả 。 無vô 聞văn 無vô 得đắc 也dã 。 像tượng 法pháp 決quyết 疑nghi 經Kinh 云vân 。 如Như 來Lai 從tùng 初sơ 得đắc 道Đạo 夜dạ 乃nãi 至chí 涅Niết 槃Bàn 。 不bất 說thuyết 一nhất 句cú 。 豈khởi 非phi 二nhị 夜dạ 常thường 言ngôn 無vô 一nhất 字tự 之chi 可khả 說thuyết 哉tai 。 前tiền 明minh 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 今kim 歎thán 世thế 諦đế 。 前tiền 歎thán 實thật 慧tuệ 今kim 美mỹ 方phương 便tiện 。 故cố 具cụ 二nhị 智trí 二nhị 諦đế 四tứ 義nghĩa 。 此thử 非phi 但đãn 歎thán 龍long 樹thụ 智trí 諦đế 。 通thông 敘tự 十thập 方phương 三tam 世thế 佛Phật 。 智trí 諦đế 如như 此thử 也dã 。 天thiên 地địa 上thượng 下hạ 為vi 宇vũ 。 往vãng 古cổ 來lai 今kim 稱xưng 宙trụ 。 謂vị 大đại 教giáo 彌di 布bố 十thập 方phương 耳nhĩ 。 濟tế 弱nhược 喪táng 於ư 玄huyền 津tân 者giả 第đệ 二nhị 得đắc 益ích 。 初sơ 得đắc 益ích 次thứ 離ly 益ích 。 莊trang 周chu 云vân 。 少thiểu 失thất 鄉hương 土thổ/độ 名danh 弱nhược 喪táng 。 喪táng 失thất 也dã 。 弱nhược 少thiểu 也dã 。 即tức 六lục 道đạo 與dữ 三tam 乘thừa 皆giai 是thị 失thất 中trung 道đạo 本bổn 鄉hương 之chi 人nhân 也dã 。 別biệt 正chánh 取thủ 二Nhị 乘Thừa 為vi 弱nhược 喪táng 。 即tức 窮cùng 子tử 是thị 也dã 。 故cố 云vân 譬thí 如như 童đồng 子tử 。 幼ấu 稚trĩ 無vô 識thức 。 捨xả 父phụ 逃đào 逝thệ 。 久cửu 住trú 他tha 國quốc 也dã 。 玄huyền 津tân 即tức 是thị 斯tư 論luận 。 入nhập 此thử 論luận 之chi 津tân 歸quy 中trung 道đạo 本bổn 鄉hương 也dã 。 出xuất 有hữu 無vô 於ư 域vực 外ngoại 明minh 離ly 益ích 也dã 。 前tiền 歸quy 中trung 道đạo 為vi 得đắc 。 今kim 離ly 有hữu 無vô 為vi 離ly 。 又hựu 前tiền 令linh 三tam 乘thừa 得đắc 益ích 。 今kim 六lục 道đạo 迴hồi 宗tông 。 亦diệc 前tiền 是thị 外ngoại 事sự 。 今kim 是thị 內nội 事sự 。 玄huyền 儒nho 等đẳng 書thư 無vô 非phi 有hữu 無vô 。 而nhi 言ngôn 非phi 有hữu 無vô 者giả 同đồng 盜đạo 牛ngưu 之chi 論luận 也dã 。 老lão 子tử 云vân 。 域vực 中trung 有hữu 四tứ 大đại 。 謂vị 天thiên 大đại 。 地địa 大đại 。 道đạo 大đại 。 王vương 大đại 。 今kim 云vân 域vực 者giả 是thị 限hạn 域vực 之chi 域vực 。 謂vị 有hữu 無vô 為vi 眾chúng 見kiến 之chi 根căn 障chướng 道đạo 之chi 本bổn 。 與dữ 道đạo 相tương/tướng 隔cách 。 故cố 云vân 域vực 也dã 。

遇ngộ 哉tai 下hạ 第đệ 二nhị 後hậu 代đại 蒙mông 利lợi 。 亦diệc 是thị 第đệ 五ngũ 造tạo 論luận 利lợi 益ích 。 就tựu 文văn 又hựu 二nhị 。 初sơ 敘tự 遇ngộ 法pháp 。 次thứ 明minh 蒙mông 利lợi 。 蒙mông 利lợi 亦diệc 二nhị 。 初sơ 明minh 值trị 教giáo 。 次thứ 辨biện 得đắc 益ích 。 值trị 教giáo 亦diệc 四tứ 。 一nhất 夷di 路lộ 坦thản 。 二nhị 幽u 關quan 開khai 。 三tam 震chấn 和hòa 鸞loan 。 四tứ 馳trì 白bạch 牛ngưu 。 前tiền 外ngoại 國quốc 既ký 四tứ 歎thán 。 故cố 此thử 土thổ/độ 亦diệc 復phục 四tứ 也dã 。 叡duệ 師sư 淨tịnh 名danh 經kinh 序tự 云vân 。 自tự 慧tuệ 風phong 東đông 扇thiên/phiến 講giảng 肆tứ 流lưu 詠vịnh 已dĩ 來lai 。 格cách 義nghĩa 迂# 而nhi 乖quai 本bổn 六lục 家gia 偏thiên 而nhi 不bất 即tức 。 中trung 百bách 二nhị 論luận 文văn 未vị 及cập 此thử 。 又hựu 無vô 通thông 鑒giám 誰thùy 與dữ 正chánh 之chi 。 前tiền 匠tượng 惙chuyết 章chương 遐hà 慨khái 思tư 決quyết 言ngôn 於ư 彌Di 勒Lặc 者giả 良lương 在tại 於ư 此thử 。 前tiền 大đại 宗tông 明minh 。 四tứ 論luận 未vị 來lai 玄huyền 義nghĩa 多đa 謬mậu 。 又hựu 於ư 理lý 猶do 疑nghi 。 待đãi 見kiến 彌Di 勒Lặc 決quyết 耳nhĩ 。 今kim 論luận 既ký 來lai 決quyết 疑nghi 正chánh 理lý 。 深thâm 為vi 幸hạnh 遇ngộ 也dã 。 夷di 者giả 平bình 也dã 。 坦thản 者giả 坦thản 蕩đãng 也dã 。 今kim 開khai 二Nhị 乘Thừa 等đẳng 幽u 隱ẩn 關quan 故cố 云vân 幽u 關quan 既ký 開khai 。 真chân 得đắc 震chấn 和hòa 鸞loan 於ư 北bắc 冥minh 馳trì 白bạch 牛ngưu 以dĩ 南nam 逈huýnh 。 和hòa 鸞loan 者giả 即tức 天thiên 子tử 之chi 大đại 駕giá 。 五ngũ 露lộ 中trung 鸞loan 露lộ 。 有hữu 鸞loan 鳥điểu 吐thổ 於ư 和hòa 音âm 。 又hựu 云vân 。 鸞loan 者giả 鈴linh 。 即tức 和hòa 鈴linh 也dã 。 喻dụ 大Đại 乘Thừa 也dã 。 莊trang 周chu 云vân 。 北bắc 冥minh 有hữu 魚ngư 。 今kim 不bất 用dụng 斯tư 事sự 耶da 。 大đại 品phẩm 云vân 。 是thị 般Bát 若Nhã 從tùng 南nam 方phương 轉chuyển 至chí 北bắc 方phương 。 肇triệu 云vân 。 北bắc 天thiên 之chi 運vận 數số 其kỳ 然nhiên 也dã 。 即tức 釋thích 後hậu 代đại 幸hạnh 遇ngộ 之chi 所sở 由do 也dã 。 和hòa 鸞loan 借tá 外ngoại 事sự 。 白bạch 牛ngưu 引dẫn 法pháp 華hoa 內nội 事sự 。 又hựu 大Đại 乘Thừa 有hữu 二nhị 。 一nhất 總tổng 敘tự 乘thừa 體thể 。 即tức 萬vạn 德đức 是thị 也dã 。 故cố 以dĩ 和hòa 鸞loan 為ví 喻dụ 。 二nhị 別biệt 明minh 乘thừa 宗tông 。 即tức 平bình 等đẳng 大đại 慧tuệ 。 故cố 喻dụ 之chi 白bạch 牛ngưu 。 又hựu 前tiền 是thị 大Đại 乘Thừa 後hậu 明minh 一Nhất 乘Thừa 。 又hựu 上thượng 車xa 今kim 牛ngưu 。 上thượng 外ngoại 事sự 今kim 內nội 事sự 。 悟ngộ 大đại 覺giác 於ư 夢mộng 境cảnh 第đệ 二nhị 蒙mông 利lợi 。 蒙mông 利lợi 為vi 二nhị 。 初sơ 明minh 始thỉ 益ích 次thứ 明minh 終chung 利lợi 。 二nhị 種chủng 生sanh 死tử 長trường 夜dạ 為vi 夢mộng 。 悟ngộ 此thử 夢mộng 非phi 夢mộng 。 即tức 夢mộng 為vi 覺giác 也dã 。 即tức 百bách 化hóa 以dĩ 安an 歸quy 謂vị 終chung 益ích 也dã 。 百bách 化hóa 萬vạn 化hóa 猶do 萬vạn 物vật 之chi 異dị 名danh 耳nhĩ 。 達đạt 此thử 百bách 化hóa 。 即tức 是thị 實thật 相tướng 。 而nhi 實thật 相tướng 是thị 安an 穩ổn 道đạo 。 故cố 得đắc 還hoàn 源nguyên 反phản 本bổn 秤xứng 為vi 安an 歸quy 。 又hựu 前tiền 明minh 夢mộng 喻dụ 以dĩ 明minh 覺giác 。 今kim 舉cử 覺giác 事sự 以dĩ 辨biện 悟ngộ 。 文văn 正chánh 爾nhĩ 也dã 。 夫phu 如như 是thị 者giả 。 上thượng 明minh 得đắc 悟ngộ 此thử 敘tự 。 無vô 復phục 餘dư 疑nghi 。 如như 大đại 陽dương 既ký 出xuất 無vô 復phục 暗ám 地địa 。 既ký 覩đổ 斯tư 論luận 疑nghi 滯trệ 永vĩnh 除trừ 焉yên 。 復phục 者giả 出xuất 莊trang 周chu 發phát 語ngữ 之chi 辭từ 也dã 。 耀diệu 靈linh 者giả 日nhật 也dã 。 方phương 正chánh 也dã 。 玄huyền 者giả 黑hắc 也dã 。 陸lục 者giả 處xứ 也dã 地địa 也dã 。 未vị 晞# 者giả 出xuất 毛mao 詩thi 。 東đông 方phương 未vị 晞# 也dã 。 未vị 晞# 即tức 未vị 明minh 也dã 。 既ký 覩đổ 此thử 論luận 於ư 大Đại 乘Thừa 無vô 復phục 暗ám 惑hoặc 矣hĩ 。

下hạ 作tác 者giả 自tự 謙khiêm 。 可khả 知tri 也dã 。 如như 日nhật 正chánh 盛thịnh 盲manh 人nhân 謂vị 之chi 未vị 明minh 。 斯tư 論luận 盛thịnh 行hành 愚ngu 人nhân 謂vị 之chi 未vị 解giải 。 鄙bỉ 則tắc 鄙bỉ 惡ác 。 倍bội 是thị 倍bội 戾lệ 。 庶thứ 者giả 望vọng 也dã 。 日nhật 用dụng 者giả 書thư 云vân 。 用dụng 日nhật 不bất 知tri 。 今kim 謂vị 用dụng 日nhật 時thời 日nhật 日nhật 有hữu 宜nghi 益ích 。 歲tuế 計kế 謂vị 一nhất 日nhật 二nhị 日nhật 。 乃nãi 至chí 一nhất 歲tuế 二nhị 歲tuế 。 計kế 者giả 是thị 計kế 歲tuế 耳nhĩ 。 況huống 才tài 之chi 美mỹ 者giả 。 上thượng 是thị 自tự 謙khiêm 今kim 明minh 推thôi 德đức 。 景cảnh 者giả 敬kính 也dã 。

十thập 二nhị 門môn 論luận 序tự 疏sớ/sơ (# 畢tất )#

十Thập 二Nhị 門Môn 論Luận 疏Sớ/sơ 卷quyển 上thượng

沙Sa 門Môn 釋thích 吉cát 藏tạng 撰soạn

觀quán 因nhân 緣duyên 門môn 第đệ 一nhất

有hữu 玄huyền 義nghĩa 已dĩ 入nhập 大đại 科khoa 。 餘dư 未vị 盡tận 者giả 五ngũ 意ý 釋thích 之chi 。 一nhất 釋thích 名danh 門môn 。 二nhị 次thứ 第đệ 門môn 。 三tam 根căn 本bổn 門môn 。 四tứ 有hữu 無vô 門môn 。 五ngũ 同đồng 異dị 門môn 。

第đệ 一nhất 釋thích 名danh 門môn 者giả 論luận 名danh 有hữu 三tam 。 一nhất 者giả 十thập 二nhị 。 二nhị 者giả 門môn 。 三tam 者giả 論luận 。 問vấn 何hà 故cố 不bất 多đa 不bất 小tiểu 但đãn 明minh 十thập 二nhị 。 答đáp 意ý 乃nãi 無vô 窮cùng 。 略lược 明minh 五ngũ 義nghĩa 。 一nhất 者giả 此thử 之chi 十thập 二nhị 無vô 理lý 不bất 通thông 無vô 累lũy/lụy/luy 不bất 寂tịch 。 隨tùy 病bệnh 設thiết 藥dược 。 一nhất 方phương 事sự 圓viên 。 故cố 但đãn 明minh 十thập 二nhị 。 二nhị 者giả 雖tuy 復phục 八bát 萬vạn 法Pháp 藏tạng 。 略lược 攝nhiếp 但đãn 有hữu 。 十Thập 二Nhị 部Bộ 經Kinh 。 今kim 通thông 釋thích 十Thập 二Nhị 部Bộ 經Kinh 。 故cố 論luận 亦diệc 十thập 二nhị 。 問vấn 何hà 以dĩ 知tri 然nhiên 。 答đáp 十Thập 二Nhị 部Bộ 經Kinh 。 但đãn 為vi 顯hiển 於ư 一nhất 理lý 。 此thử 十thập 二nhị 門môn 亦diệc 但đãn 為vi 通thông 理lý 。 以dĩ 通thông 理lý 故cố 則tắc 識thức 一nhất 切thiết 教giáo 。 是thị 故cố 當đương 知tri 。 釋thích 十Thập 二Nhị 部Bộ 經Kinh 。 明minh 於ư 十thập 二nhị 。 三tam 者giả 眾chúng 生sanh 迴hồi 流lưu 生sanh 死tử 。 有hữu 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 此thử 論luận 亦diệc 觀quán 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 畢tất 竟cánh 空không 寂tịch 。 則tắc 十thập 二nhị 緣duyên 河hà 傾khuynh 佛Phật 性tánh 河hà 滿mãn 。 故cố 但đãn 明minh 十thập 二nhị 。 問vấn 何hà 以dĩ 知tri 此thử 論luận 明minh 十thập 二nhị 河hà 傾khuynh 佛Phật 性tánh 河hà 滿mãn 。 答đáp 涅Niết 槃Bàn 經Kinh 云vân 。 佛Phật 性tánh 者giả 名danh 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 空không 。 此thử 論luận 觀quán 察sát 因nhân 緣duyên 明minh 。 甚thậm 深thâm 空không 義nghĩa 。 故cố 云vân 大đại 分phần/phân 深thâm 義nghĩa 所sở 謂vị 空không 也dã 。 若nhược 通thông 達đạt 此thử 義nghĩa 即tức 通thông 達đạt 大Đại 乘Thừa 。 則tắc 良lương 證chứng 也dã 。 問vấn 河hà 有hữu 幾kỷ 種chủng 。 答đáp 略lược 明minh 其kỳ 二nhị 。 一nhất 者giả 十thập 二nhị 緣duyên 河hà 。 二nhị 佛Phật 性tánh 河hà 。 生sanh 死tử 深thâm 曠khoáng 迴hồi 流lưu 不bất 息tức 。 悉tất 能năng 漂phiêu 沒một 。 六lục 道đạo 眾chúng 生sanh 。 故cố 名danh 為vi 河hà 。 佛Phật 性tánh 亦diệc 爾nhĩ 。 深thâm 而nhi 無vô 底để 曠khoáng 而nhi 無vô 邊biên 。 五ngũ 十thập 二nhị 位vị 大Đại 乘Thừa 賢hiền 聖thánh 。 皆giai 在tại 其kỳ 中trung 。 故cố 名danh 為vi 河hà 。 但đãn 二nhị 河hà 傾khuynh 滿mãn 凡phàm 有hữu 四tứ 句cú 。 一nhất 者giả 因nhân 緣duyên 河hà 滿mãn 佛Phật 性tánh 河hà 傾khuynh 。 二nhị 佛Phật 性tánh 河hà 滿mãn 因nhân 緣duyên 河hà 傾khuynh 。 三tam 二nhị 河hà 俱câu 傾khuynh 。 四tứ 兩lưỡng 河hà 俱câu 滿mãn 。 妄vọng 想tưởng 若nhược 生sanh 正chánh 觀quán 便tiện 滅diệt 。 謂vị 生sanh 死tử 河hà 滿mãn 佛Phật 性tánh 河hà 傾khuynh 。 正chánh 觀quán 若nhược 生sanh 顛điên 倒đảo 則tắc 滅diệt 。 謂vị 生sanh 死tử 河hà 傾khuynh 佛Phật 性tánh 河hà 滿mãn 。 本bổn 對đối 邪tà 心tâm 故cố 稱xưng 正chánh 觀quán 。 邪tà 想tưởng 若nhược 息tức 正chánh 亦diệc 不bất 留lưu 。 故cố 二nhị 河hà 俱câu 傾khuynh 。 為vì 眾chúng 生sanh 故cố 。 示thị 現hiện 生sanh 死tử 。 方phương 便tiện 涅Niết 槃Bàn 。 故cố 二nhị 河hà 俱câu 滿mãn 。 四tứ 句cú 之chi 中trung 初sơ 對đối 所sở 破phá 。 餘dư 為vi 所sở 申thân 。 四tứ 者giả 十thập 二nhị 是thị 一nhất 數số 之chi 極cực 。 如như 淨tịnh 名danh 經kinh 天thiên 女nữ 答đáp 身thân 子tử 云vân 。 吾ngô 止chỉ 此thử 室thất 。 十thập 有hữu 二nhị 年niên 。 求cầu 於ư 女nữ 相tương/tướng 。 竟cánh 不bất 可khả 得đắc 。 龍long 樹thụ 亦diệc 爾nhĩ 。 就tựu 十thập 二nhị 門môn 求cầu 生sanh 死tử 戲hí 論luận 本bổn 來lai 皆giai 空không 。 故cố 但đãn 明minh 十thập 二nhị 。 五ngũ 者giả 不bất 應ưng 致trí 問vấn 。 若nhược 問vấn 是thị 事sự 則tắc 一nhất 切thiết 難nạn/nan 生sanh 。 但đãn 應ưng 忘vong 指chỉ 取thủ 月nguyệt 。 寧ninh 復phục 求cầu 詮thuyên 多đa 小tiểu 。

次thứ 釋thích 門môn 然nhiên 自tự 有hữu 。 經kinh 為vi 論luận 門môn 論luận 為vi 經kinh 門môn 。 經kinh 為vi 論luận 門môn 者giả 即tức 是thị 經Kinh 資tư 於ư 論luận 。 由do 稟bẩm 佛Phật 經Kinh 發phát 生sanh 二nhị 智trí 。 然nhiên 後hậu 造tạo 論luận 故cố 經kinh 為vi 論luận 門môn 。 論luận 為vi 經kinh 門môn 者giả 謂vị 論luận 申thân 於ư 經kinh 。 以dĩ 稟bẩm 教giáo 生sanh 迷mê 邪tà 言ngôn 覆phú 教giáo 。 破phá 除trừ 邪tà 言ngôn 佛Phật 教giáo 申thân 明minh 。 故cố 論luận 為vi 經kinh 門môn 。 問vấn 一nhất 切thiết 諸chư 論luận 。 悉tất 是thị 經Kinh 門môn 以dĩ 不phủ 。 答đáp 有hữu 所sở 得đắc 大đại 小tiểu 諸chư 論luận 非phi 但đãn 不bất 能năng 通thông 經kinh 。 翻phiên 為vi 翳ế 障chướng 。 故cố 非phi 經kinh 門môn 。 四tứ 依y 所sở 作tác 無vô 所sở 得đắc 論luận 能năng 通thông 佛Phật 經Kinh 。 乃nãi 名danh 為vi 門môn 耳nhĩ 。 問vấn 諸chư 大Đại 乘Thừa 論luận 悉tất 能năng 通thông 經kinh 。 皆giai 是thị 經Kinh 門môn 。 何hà 故cố 此thử 論luận 偏thiên 受thọ 門môn 名danh 。 答đáp 諸chư 大Đại 乘Thừa 論luận 悉tất 明minh 中trung 道đạo 而nhi 中trung 論luận 受thọ 名danh 。 今kim 亦diệc 然nhiên 也dã 。 雖tuy 並tịnh 通thông 經kinh 而nhi 以dĩ 能năng 通thông 受thọ 稱xưng 。 但đãn 門môn 具cụ 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 者giả 開khai 通thông 無vô 滯trệ 。 二nhị 者giả 遮già 閉bế 眾chúng 非phi 。 故cố 法pháp 華hoa 經Kinh 云vân 。 唯duy 有hữu 一nhất 門môn 。 而nhi 復phục 狹hiệp 小tiểu 。 一nhất 門môn 序tự 其kỳ 開khai 通thông 狹hiệp 小tiểu 明minh 乎hồ 遮già 閉bế 。 以dĩ 九cửu 十thập 六lục 術thuật 。 不bất 能năng 出xuất 苦khổ 。 唯duy 有hữu 一nhất 理lý 可khả 以dĩ 超siêu 累lũy/lụy/luy 。 故cố 云vân 一nhất 門môn 。 又hựu 乘thừa 無vô 有hữu 五ngũ 。 故cố 稱xưng 為vi 一nhất 。 虛hư 通thông 無vô 礙ngại 所sở 以dĩ 稱xưng 門môn 。 在tại 家gia 起khởi 愛ái 外ngoại 道đạo 著trước 見kiến 所sở 不bất 能năng 入nhập 。 故cố 稱xưng 狹hiệp 也dã 。 斷đoạn 常thường 二nhị 見kiến 。 有hữu 所sở 得đắc 菩Bồ 薩Tát 。 亦diệc 未vị 得đắc 遊du 目mục 之chi 為vi 小tiểu 。 又hựu 不bất 容dung 人nhân 天thiên 機cơ 故cố 狹hiệp 。 不bất 受thọ 二Nhị 乘Thừa 機cơ 故cố 小tiểu 。 又hựu 言ngôn 語ngữ 道đạo 斷đoạn 故cố 名danh 為vi 狹hiệp 。 念niệm 想tưởng 觀quán 除trừ 稱xưng 之chi 為vi 小tiểu 。 橫hoạnh/hoành 絕tuyệt 百bách 非phi 故cố 名danh 為vi 狹hiệp 。 竪thụ 超siêu 四tứ 句cú 目mục 之chi 為vi 小tiểu 。 問vấn 今kim 釋thích 十thập 二nhị 云vân 何hà 乃nãi 引dẫn 法pháp 華hoa 。 答đáp 斯tư 論luận 正chánh 解giải 大Đại 乘Thừa 。 法pháp 華hoa 唯duy 明minh 一nhất 極cực 。 經kinh 論luận 符phù 會hội 宜nghi 應ưng 引dẫn 之chi 。 問vấn 為vi 用dụng 理lý 為vi 門môn 以dĩ 教giáo 為vi 門môn 。 答đáp 具cụ 含hàm 二nhị 義nghĩa 。 理lý 為vi 門môn 者giả 凡phàm 有hữu 三tam 義nghĩa 。 一nhất 至chí 理lý 虛hư 通thông 當đương 體thể 稱xưng 門môn 。 二nhị 理lý 能năng 通thông 生sanh 觀quán 智trí 。 則tắc 境cảnh 為vi 智trí 門môn 。 三tam 理lý 能năng 通thông 教giáo 。 則tắc 體thể 為vi 用dụng 門môn 。 教giáo 稱xưng 為vi 門môn 亦diệc 具cụ 三tam 義nghĩa 。 一nhất 者giả 無vô 礙ngại 之chi 教giáo 當đương 體thể 虛hư 通thông 。 故cố 名danh 為vi 門môn 。 二nhị 教giáo 能năng 通thông 理lý 教giáo 為vi 理lý 門môn 。 三tam 因nhân 教giáo 發phát 觀quán 。 則tắc 境cảnh 為vi 智trí 門môn 。 問vấn 悟ngộ 理lý 發phát 觀quán 云vân 何hà 從tùng 教giáo 生sanh 耶da 。 答đáp 慧tuệ 有hữu 三tam 種chủng 。 聞văn 慧tuệ 則tắc 藉tạ 教giáo 而nhi 生sanh 。 思tư 修tu 因nhân 理lý 而nhi 發phát 。 是thị 故cố 教giáo 理lý 俱câu 發phát 觀quán 。 問vấn 十thập 二nhị 稱xưng 門môn 為vi 是thị 理lý 門môn 為vi 是thị 教giáo 門môn 。 答đáp 有hữu 人nhân 言ngôn 。 用dụng 理lý 為vi 門môn 。 今kim 謂vị 不bất 然nhiên 。 後hậu 文văn 云vân 。 當đương 以dĩ 十thập 二nhị 門môn 入nhập 於ư 空không 義nghĩa 。 理lý 無vô 十thập 二nhị 云vân 何hà 名danh 十thập 二nhị 門môn 。 又hựu 既ký 稱xưng 。 從tùng 十thập 二nhị 門môn 入nhập 於ư 空không 義nghĩa 。 云vân 何hà 從tùng 理lý 更cánh 入nhập 理lý 耶da 。 又hựu 就tựu 能năng 化hóa 之chi 義nghĩa 從tùng 理lý 出xuất 教giáo 。 可khả 以dĩ 理lý 為vi 教giáo 門môn 。 今kim 正chánh 令linh 所sở 化hóa 悟ngộ 入nhập 云vân 何hà 用dụng 理lý 為vi 門môn 。 今kim 所sở 釋thích 者giả 。 以dĩ 教giáo 為vi 門môn 凡phàm 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 者giả 教giáo 有hữu 十thập 二nhị 名danh 十thập 二nhị 門môn 。 二nhị 者giả 因nhân 教giáo 入nhập 理lý 。 故cố 為vi 理lý 門môn 。 問vấn 教giáo 具cụ 幾kỷ 義nghĩa 能năng 為vi 理lý 門môn 。 答đáp 略lược 明minh 三tam 義nghĩa 。 一nhất 者giả 破phá 除trừ 迷mê 倒đảo 。 謂vị 遮già 閉bế 眾chúng 非phi 。 二nhị 能năng 顯hiển 於ư 正chánh 理lý 。 則tắc 開khai 通thông 無vô 滯trệ 。 三tam 發phát 生sanh 觀quán 解giải 。 此thử 之chi 三tam 義nghĩa 由do 事sự 言ngôn 教giáo 。 是thị 故cố 稱xưng 門môn 。 問vấn 今kim 言ngôn 。 觀quán 因nhân 緣duyên 門môn 因nhân 緣duyên 為vi 是thị 門môn 為vi 非phi 門môn 。 因nhân 緣duyên 若nhược 是thị 門môn 。 觀quán 有hữu 果quả 無vô 果quả 等đẳng 亦diệc 是thị 門môn 。 若nhược 爾nhĩ 云vân 何hà 。 破phá 其kỳ 有hữu 果quả 無vô 果quả 。 因nhân 緣duyên 若nhược 非phi 門môn 云vân 何hà 論luận 云vân 初sơ 是thị 因nhân 緣duyên 門môn 。 答đáp 此thử 十thập 二nhị 門môn 可khả 具cụ 四tứ 義nghĩa 。 一nhất 者giả 所sở 破phá 義nghĩa 。 如như 有hữu 果quả 無vô 果quả 等đẳng 。 此thử 是thị 門môn 之chi 遮già 閉bế 義nghĩa 。 二nhị 者giả 所sở 申thân 義nghĩa 。 謂vị 假giả 名danh 因nhân 緣duyên 。 三tam 者giả 通thông 理lý 義nghĩa 。 謂vị 因nhân 緣duyên 無vô 自tự 性tánh 。 即tức 是thị 寂tịch 滅diệt 故cố 。 以dĩ 空không 因nhân 緣duyên 為vi 因nhân 緣duyên 空không 門môn 。 故cố 論luận 云vân 。 十thập 二nhị 入nhập 於ư 空không 義nghĩa 。 四tứ 者giả 由do 此thử 空không 因nhân 緣duyên 顯hiển 於ư 因nhân 緣duyên 空không 能năng 通thông 生sanh 二nhị 智trí 。 故cố 因nhân 緣duyên 名danh 門môn 。 問vấn 以dĩ 空không 因nhân 緣duyên 為vi 因nhân 緣duyên 空không 門môn 者giả 。 為vi 空không 因nhân 緣duyên 生sanh 二nhị 智trí 。 為vi 因nhân 緣duyên 空không 生sanh 二nhị 智trí 。 答đáp 由do 空không 因nhân 緣duyên 生sanh 實thật 慧tuệ 方phương 便tiện 。 悟ngộ 因nhân 緣duyên 空không 生sanh 方phương 便tiện 實thật 慧tuệ 。 即tức 是thị 二nhị 諦đế 發phát 生sanh 二nhị 智trí 。 二nhị 智trí 是thị 三tam 世thế 佛Phật 之chi 父phụ 母mẫu 。 二nhị 諦đế 為vi 祖tổ 父phụ 母mẫu 。 是thị 故cố 此thử 論luận 明minh 眾chúng 聖thánh 。 之chi 根căn 本bổn 也dã 。 問vấn 前tiền 云vân 十thập 二nhị 種chủng 言ngôn 教giáo 為vi 門môn 。 今kim 復phục 言ngôn 因nhân 緣duyên 為vi 門môn 。 為vi 因nhân 緣duyên 與dữ 言ngôn 教giáo 。 為vi 異dị 不bất 異dị 。 答đáp 由do 言ngôn 教giáo 識thức 因nhân 緣duyên 由do 因nhân 緣duyên 通thông 實thật 相tướng 。 故cố 離ly 因nhân 緣duyên 無vô 別biệt 教giáo 。 離ly 教giáo 無vô 別biệt 因nhân 緣duyên 。 亦diệc 不bất 得đắc 即tức 因nhân 緣duyên 是thị 教giáo 。 亦diệc 非phi 教giáo 即tức 是thị 因nhân 緣duyên 。 但đãn 得đắc 名danh 因nhân 緣duyên 教giáo 教giáo 因nhân 緣duyên 耳nhĩ 。 問vấn 今kim 正chánh 以dĩ 何hà 為vi 門môn 。 答đáp 十thập 二nhị 門môn 論luận 師sư 但đãn 謂vị 以dĩ 教giáo 為vi 門môn 。 今kim 檢kiểm 論luận 文văn 具cụ 以dĩ 因nhân 緣duyên 與dữ 教giáo 為vi 門môn 。 但đãn 要yếu 由do 因nhân 緣duyên 教giáo 方phương 識thức 教giáo 因nhân 緣duyên 然nhiên 後hậu 悟ngộ 入nhập 實thật 相tướng 。 是thị 故cố 二nhị 種chủng 合hợp 為vi 門môn 。 問vấn 此thử 論luận 辨biện 門môn 與dữ 淨tịnh 名danh 入nhập 不bất 二nhị 法Pháp 門môn 。 有hữu 何hà 異dị 耶da 。 答đáp 理lý 無vô 二nhị 轍triệt 。 但đãn 約ước 教giáo 不bất 同đồng 略lược 有hữu 三tam 異dị 。 一nhất 者giả 此thử 論luận 正chánh 以dĩ 教giáo 為vi 門môn 。 淨tịnh 名danh 以dĩ 理lý 為vi 門môn 。 一nhất 道đạo 清thanh 淨tịnh 。 故cố 稱xưng 不bất 二nhị 。 真chân 極cực 可khả 軌quỹ 所sở 以dĩ 云vân 。 法pháp 至chí 妙diệu 虛hư 通thông 。 因nhân 之chi 為vi 門môn 。 問vấn 何hà 以dĩ 知tri 淨tịnh 名danh 用dụng 理lý 為vi 門môn 。 答đáp 彼bỉ 稱xưng 入nhập 不bất 二nhị 法Pháp 門môn 。 蓋cái 是thị 悟ngộ 入nhập 理lý 。 故cố 目mục 理lý 為vi 門môn 。 問vấn 既ký 以dĩ 理lý 為vi 門môn 何hà 由do 悟ngộ 理lý 。 答đáp 藉tạ 不bất 二nhị 之chi 教giáo 通thông 不bất 二nhị 之chi 理lý 。 故cố 教giáo 為vi 理lý 門môn 。 問vấn 若nhược 爾nhĩ 具cụ 以dĩ 理lý 教giáo 為vi 門môn 。 云vân 何hà 但đãn 言ngôn 以dĩ 理lý 為vi 門môn 。 答đáp 義nghĩa 有hữu 傍bàng 正chánh 如như 前tiền 釋thích 之chi 。 品phẩm 題đề 入nhập 不bất 二nhị 法Pháp 門môn 。 非phi 是thị 入nhập 不bất 二nhị 之chi 教giáo 。 正chánh 是thị 入nhập 不bất 二nhị 之chi 理lý 。 故cố 理lý 是thị 正chánh 入nhập 。 而nhi 非phi 不bất 由do 教giáo 復phục 教giáo 為vi 理lý 門môn 。 二nhị 者giả 此thử 論luận 總tổng 以dĩ 一nhất 極cực 之chi 教giáo 用dụng 教giáo 為vi 理lý 門môn 。 則tắc 門môn 無vô 階giai 級cấp 。 彼bỉ 淨tịnh 名danh 乃nãi 就tựu 淺thiển 深thâm 次thứ 第đệ 凡phàm 有hữu 三tam 階giai 。 一nhất 者giả 諸chư 大Đại 士Sĩ 等đẳng 。 寄ký 言ngôn 明minh 不bất 二nhị 之chi 理lý 。 未vị 辨biện 不bất 二nhị 之chi 理lý 無vô 言ngôn 。 所sở 謂vị 淺thiển 也dã 。 二nhị 者giả 文Văn 殊Thù 明minh 不bất 二nhị 之chi 理lý 無vô 言ngôn 。 而nhi 由do 言ngôn 於ư 無vô 言ngôn 以dĩ 為vi 次thứ 也dã 。 三tam 者giả 淨tịnh 名danh 鑒giám 不bất 二nhị 無vô 言ngôn 。 而nhi 能năng 無vô 言ngôn 於ư 不bất 二nhị 以dĩ 為vi 極cực 也dã 。 三tam 者giả 經kinh 明minh 因nhân 緣duyên 二nhị 即tức 是thị 不bất 二nhị 。 非phi 破phá 二nhị 明minh 不bất 二nhị 。 論luận 具cụ 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 破phá 有hữu 所sở 得đắc 因nhân 緣duyên 。 二nhị 者giả 申thân 假giả 名danh 正chánh 因nhân 緣duyên 義nghĩa 。 故cố 與dữ 經kinh 不bất 同đồng 。

所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 佛Phật 在tại 世thế 利lợi 根căn 聞văn 因nhân 緣duyên 二nhị 。 即tức 悟ngộ 二nhị 無vô 二nhị 故cố 不bất 須tu 破phá 。 末Mạt 法Pháp 鈍độn 根căn 學học 正chánh 因nhân 緣duyên 成thành 邪tà 因nhân 緣duyên 。 要yếu 須tu 破phá 邪tà 因nhân 緣duyên 。 方phương 得đắc 申thân 正chánh 因nhân 緣duyên 故cố 經kinh 論luận 為vi 異dị 。 問vấn 破phá 邪tà 因nhân 緣duyên 是thị 門môn 不phủ 。 答đáp 由do 破phá 邪tà 因nhân 緣duyên 得đắc 申thân 正chánh 因nhân 緣duyên 。 故cố 破phá 邪tà 因nhân 緣duyên 是thị 門môn 家gia 之chi 門môn 也dã 。 次thứ 明minh 觀quán 義nghĩa 。 所sở 言ngôn 觀quán 者giả 正chánh 觀quán 也dã 。 是thị 照chiếu 達đạt 之chi 名danh 。 略lược 有hữu 三tam 義nghĩa 。 一nhất 者giả 檢kiểm 有hữu 所sở 得đắc 邪tà 因nhân 緣duyên 不bất 可khả 得đắc 。 故cố 名danh 觀quán 因nhân 緣duyên 。 此thử 是thị 所sở 破phá 義nghĩa 也dã 。 二nhị 者giả 照chiếu 達đạt 假giả 名danh 正chánh 因nhân 緣duyên 故cố 名danh 觀quán 因nhân 緣duyên 。 此thử 明minh 所sở 申thân 義nghĩa 。 三tam 者giả 觀quán 因nhân 緣duyên 無vô 自tự 性tánh 。 即tức 是thị 實thật 相tướng 故cố 名danh 觀quán 。 前tiền 二nhị 義nghĩa 即tức 是thị 實thật 慧tuệ 方phương 便tiện 。 後hậu 一nhất 是thị 方phương 便tiện 實thật 慧tuệ 。 故cố 所sở 觀quán 即tức 二nhị 諦đế 。 能năng 觀quán 名danh 二nhị 智trí 。 問vấn 此thử 應ưng 是thị 論luận 因nhân 緣duyên 。 云vân 何hà 名danh 觀quán 因nhân 緣duyên 耶da 。 答đáp 觀quán 辨biện 於ư 心tâm 。 論luận 宣tuyên 於ư 口khẩu 。 故cố 稱xưng 論luận 為vi 觀quán 。 此thử 是thị 吐thổ 論luận 主chủ 觀quán 心tâm 以dĩ 示thị 於ư 物vật 名danh 觀quán 也dã 。 又hựu 論luận 主chủ 不bất 欲dục 直trực 口khẩu 言ngôn 說thuyết 諸chư 法pháp 是thị 空không 。 若nhược 口khẩu 說thuyết 空không 者giả 此thử 是thị 口khẩu 為vi 說thuyết 空không 行hành 在tại 有hữu 中trung 。 今kim 觀quán 悟ngộ 因nhân 緣duyên 空không 故cố 言ngôn 觀quán 因nhân 緣duyên 耳nhĩ 。 又hựu 此thử 是thị 正chánh 觀quán 審thẩm 諦đế 了liễu 達đạt 因nhân 緣duyên 畢tất 竟cánh 空không 。 簡giản 異dị 邪tà 見kiến 闡xiển 提đề 撥bát 於ư 因nhân 果quả 故cố 言ngôn 觀quán 因nhân 緣duyên 也dã 。

第đệ 三tam 釋thích 論luận 。 通thông 而nhi 言ngôn 之chi 。 佛Phật 及cập 弟đệ 子tử 有hữu 所sở 作tác 述thuật 並tịnh 得đắc 稱xưng 經kinh 。 亦diệc 俱câu 名danh 為vi 論luận 。 故cố 地địa 持trì 云vân 。 佛Phật 大đại 小Tiểu 乘Thừa 經kinh 稱xưng 為vi 內nội 論luận 。 以dĩ 有hữu 所sở 言ngôn 說thuyết 。 皆giai 是thị 論luận 辨biện 法pháp 實thật 故cố 皆giai 名danh 論luận 也dã 。 又hựu 以dĩ 盡tận 言ngôn 秤xứng 論luận 。 佛Phật 之chi 所sở 說thuyết 。 窮cùng 法pháp 源nguyên 底để 名danh 為vi 真chân 論luận 。 付phó 法Pháp 藏tạng 云vân 。 提đề 婆bà 菩Bồ 薩Tát 造tạo 百bách 偈kệ 故cố 。 百bách 論luận 文văn 皆giai 稱xưng 經kinh 本bổn 。 智Trí 度Độ 論luận 云vân 。 迦ca 旃chiên 延diên 子tử 造tạo 發phát 智trí 經kinh 。 外ngoại 國quốc 稱xưng 修tu 多đa 羅la 。 此thử 間gian 正chánh 翻phiên 為vi 綖diên 綖diên 能năng 持trì 物vật 物vật 則tắc 得đắc 成thành 。 以dĩ 教giáo 詮thuyên 理lý 理lý 方phương 得đắc 顯hiển 。 但đãn 綖diên 語ngữ 非phi 便tiện 。 故cố 用dụng 此thử 間gian 至chí 聖thánh 所sở 說thuyết 經Kinh 字tự 擬nghĩ 之chi 。 而nhi 有hữu 。 涌dũng 泉tuyền 顯hiển 示thị 出xuất 生sanh 繩thằng 墨mặc 及cập 以dĩ 結kết 鬘man 。 此thử 皆giai 是thị 經Kinh 之chi 義nghĩa 用dụng 非phi 正chánh 相tương/tướng 翻phiên 。 今kim 欲dục 示thị 師sư 資tư 不bất 同đồng 故cố 師sư 說thuyết 名danh 經kinh 資tư 言ngôn 稱xưng 論luận 。 以dĩ 師sư 所sở 說thuyết 可khả 則tắc 可khả 常thường 能năng 顯hiển 至chí 道đạo 故cố 稱xưng 為vi 經kinh 。 資tư 之chi 所sở 作tác 但đãn 論luận 佛Phật 語ngữ 更cánh 無vô 異dị 製chế 。 故cố 稱xưng 為vi 論luận 。 問vấn 經kinh 論luận 何hà 異dị 。 答đáp 略lược 明minh 五ngũ 種chủng 。 一nhất 者giả 佛Phật 多đa 隨tùy 緣duyên 次thứ 第đệ 。 論luận 多đa 隨tùy 義nghĩa 詮thuyên 緒tự 。 二nhị 佛Phật 經Kinh 散tán 說thuyết 。 論luận 則tắc 集tập 之chi 。 三tam 佛Phật 經Kinh 廣quảng 明minh 。 論luận 則tắc 略lược 說thuyết 。 四tứ 佛Phật 經Kinh 略lược 說thuyết 。 論luận 則tắc 廣quảng 之chi 。 五ngũ 佛Phật 經Kinh 直trực 說thuyết 。 聞văn 便tiện 得đắc 解giải 。 論luận 則tắc 前tiền 破phá 邪tà 迷mê 後hậu 申thân 釋thích 佛Phật 教giáo 。 問vấn 云vân 何hà 名danh 論luận 。 答đáp 直trực 語ngữ 秤xứng 說thuyết 。 交giao 言ngôn 曰viết 論luận 。 但đãn 論luận 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 盡tận 言ngôn 二nhị 者giả 不bất 盡tận 言ngôn 。 如như 小Tiểu 乘Thừa 論luận 等đẳng 。 雖tuy 復phục 破phá 邪tà 邪tà 猶do 未vị 窮cùng 。 雖tuy 復phục 顯hiển 正chánh 正chánh 猶do 未vị 極cực 。 言ngôn 既ký 有hữu 餘dư 不bất 能năng 以dĩ 盡tận 言ngôn 釋thích 論luận 。 若nhược 隨tùy 分phần/phân 稱xưng 盡tận 者giả 義nghĩa 亦diệc 可khả 然nhiên 。 至chí 如như 方Phương 等Đẳng 諸chư 論luận 無vô 邪tà 不bất 窮cùng 無vô 正chánh 不bất 顯hiển 。 言ngôn 既ký 暢sướng 盡tận 故cố 以dĩ 盡tận 言ngôn 釋thích 論luận 。 又hựu 小Tiểu 乘Thừa 之chi 論luận 雖tuy 顯hiển 至chí 理lý 無vô 言ngôn 未vị 知tri 言ngôn 則tắc 寂tịch 滅diệt 。 故cố 不bất 得đắc 以dĩ 盡tận 言ngôn 釋thích 論luận 。 大Đại 乘Thừa 之chi 論luận 非phi 但đãn 妙diệu 顯hiển 無vô 言ngôn 。 而nhi 即tức 言ngôn 寂tịch 滅diệt 。 故cố 是thị 盡tận 言ngôn 為vi 論luận 。 具cụ 此thử 二nhị 種chủng 盡tận 言ngôn 故cố 云vân 盡tận 言ngôn 釋thích 論luận 。

次thứ 第đệ 門môn 第đệ 二nhị

問vấn 門môn 有hữu 十thập 二nhị 何hà 故cố 初sơ 辨biện 因nhân 緣duyên 。 答đáp 關quan 中trung 舊cựu 釋thích 云vân 。 因nhân 緣duyên 者giả 蓋cái 是thị 萬vạn 動động 之chi 統thống 號hiệu 造tạo 極cực 之chi 所sở 由do 。 所sở 由do 既ký 彰chương 則tắc 虛hư 宗tông 可khả 階giai 。 統thống 號hiệu 既ký 顯hiển 則tắc 起khởi 作tác 易dị 泯mẫn 。 是thị 以dĩ 作tác 者giả 標tiêu 為vi 題đề 首thủ 演diễn 而nhi 破phá 之chi 。 演diễn 而nhi 破phá 之chi 非phi 唯duy 斷đoạn 常thường 斯tư 寂tịch 。 亦diệc 乃nãi 教giáo 無vô 不bất 通thông 。 敢cảm 是thị 希hy 宗tông 對đối 教giáo 無vô 不bất 兼kiêm 通thông 。 通thông 由do 此thử 法pháp 所sở 以dĩ 為vi 門môn 。 然nhiên 此thử 釋thích 言ngôn 巧xảo 意ý 深thâm 。 難nan 可khả 加gia 也dã 。 今kim 更cánh 數số 義nghĩa 以dĩ 顯hiển 成thành 之chi 。 一nhất 者giả 因nhân 緣duyên 義nghĩa 總tổng 為vi 佛Phật 法Pháp 大đại 宗tông 。 迷mê 因nhân 緣duyên 一nhất 切thiết 皆giai 迷mê 。 悟ngộ 因nhân 緣duyên 則tắc 無vô 法pháp 不bất 悟ngộ 。 是thị 以dĩ 因nhân 緣duyên 。 在tại 十thập 二nhị 之chi 初sơ 。 自tự 後hậu 諸chư 門môn 皆giai 從tùng 因nhân 緣duyên 。 內nội 而nhi 離ly 出xuất 之chi 。 二nhị 者giả 從tùng 因nhân 緣duyên 入nhập 於ư 實thật 相tướng 。 其kỳ 言ngôn 易dị 顯hiển 。 是thị 故cố 初sơ 明minh 因nhân 緣duyên 。 又hựu 因nhân 緣duyên 具cụ 上thượng 四tứ 義nghĩa 。 謂vị 所sở 破phá 義nghĩa 。 所sở 申thân 義nghĩa 。 通thông 理lý 義nghĩa 。 發phát 觀quán 義nghĩa 。 破phá 因nhân 緣duyên 病bệnh 則tắc 無vô 病bệnh 不bất 破phá 。 是thị 破phá 義nghĩa 周chu 。 問vấn 云vân 何hà 無vô 病bệnh 不bất 破phá 。 答đáp 申thân 因nhân 緣duyên 則tắc 破phá 性tánh 義nghĩa 。 復phục 破phá 因nhân 緣duyên 則tắc 破phá 假giả 義nghĩa 。 破phá 性tánh 名danh 破phá 世thế 諦đế 病bệnh 。 破phá 因nhân 緣duyên 名danh 破phá 假giả 病bệnh 。 一nhất 切thiết 病bệnh 不bất 出xuất 性tánh 假giả 。 故cố 無vô 病bệnh 不bất 破phá 也dã 。 無vô 教giáo 不bất 申thân 者giả 。 佛Phật 法Pháp 正chánh 是thị 因nhân 緣duyên 故cố 。 無vô 教giáo 不bất 申thân 。 通thông 理lý 發phát 觀quán 前tiền 已dĩ 明minh 之chi 。 如như 有hữu 無vô 等đẳng 門môn 無vô 所sở 申thân 義nghĩa 。 故cố 不bất 在tại 論luận 初sơ 也dã 。 次thứ 觀quán 有hữu 果quả 無vô 果quả 門môn 者giả 。 前tiền 品phẩm 窮cùng 法pháp 於ư 緣duyên 。 緣duyên 無vô 生sanh 果quả 之chi 能năng 。 縱túng/tung 今kim 緣duyên 能năng 生sanh 果quả 。 為vi 先tiên 有hữu 而nhi 生sanh 先tiên 無vô 而nhi 生sanh 。 為vi 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 而nhi 生sanh 。 有hữu 不bất 須tu 生sanh 。 無vô 不bất 可khả 生sanh 。 半bán 有hữu 同đồng 有hữu 。 半bán 無vô 同đồng 無vô 。 以dĩ 此thử 三tam 關quan 求cầu 果quả 無vô 生sanh 。 因nhân 悟ngộ 實thật 相tướng 故cố 以dĩ 為vi 門môn 。 觀quán 緣duyên 門môn 者giả 初sơ 門môn 窮cùng 檢kiểm 無vô 生sanh 。 次thứ 門môn 縱túng/tung 求cầu 不bất 得đắc 。 惑hoặc 者giả 復phục 謂vị 。 經kinh 辨biện 四tứ 緣duyên 能năng 生sanh 萬vạn 物vật 。 不bất 應ưng 都đô 空không 。 是thị 故cố 以dĩ 略lược 廣quảng 二nhị 關quan 求cầu 果quả 無vô 從tùng 。 故cố 以dĩ 為vi 門môn 。 又hựu 初sơ 門môn 總tổng 明minh 因nhân 緣duyên 空không 。 次thứ 門môn 別biệt 檢kiểm 因nhân 不bất 可khả 得đắc 。 次thứ 門môn 別biệt 求cầu 緣duyên 義nghĩa 無vô 蹤tung 。 觀quán 相tương/tướng 門môn 者giả 對đối 教giáo 之chi 徒đồ 雖tuy 聞văn 。 總tổng 別biệt 求cầu 果quả 無vô 蹤tung 。 復phục 謂vị 萬vạn 像tượng 各các 有hữu 相tướng 貌mạo 。 是thị 故cố 今kim 云vân 。 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 並tịnh 皆giai 無vô 相tướng 。 故cố 以dĩ 為vi 門môn 。 觀quán 有hữu 相tướng 無vô 相tướng 門môn 者giả 。 前tiền 門môn 明minh 無vô 通thông 相tương/tướng 。 此thử 門môn 辨biện 無vô 別biệt 相tướng 。 故cố 以dĩ 為vi 門môn 。 觀quán 一nhất 異dị 門môn 者giả 重trọng/trùng 開khai 一nhất 異dị 撿kiểm 通thông 別biệt 二nhị 相tương/tướng 無vô 蹤tung 。 故cố 以dĩ 為vi 門môn 。 有hữu 無vô 門môn 者giả 重trọng/trùng 就tựu 有hữu 無vô 求cầu 通thông 相tương/tướng 無vô 蹤tung 。 故cố 以dĩ 為vi 門môn 。 觀quán 性tánh 門môn 者giả 萬vạn 法pháp 有hữu 二nhị 。 一nhất 相tương/tướng 二nhị 性tánh 。 上thượng 求cầu 相tương/tướng 無vô 蹤tung 。 今kim 檢kiểm 性tánh 不bất 得đắc 。 故cố 以dĩ 為vi 門môn 。 觀quán 因nhân 果quả 門môn 者giả 。 自tự 上thượng 八bát 門môn 破phá 因nhân 不bất 能năng 生sanh 果quả 。 今kim 此thử 一nhất 門môn 明minh 無vô 因nhân 不bất 能năng 生sanh 。 故cố 以dĩ 為vi 門môn 。 觀quán 作tác 者giả 門môn 者giả 。 自tự 上thượng 來lai 九cửu 門môn 檢kiểm 無vô 。 所sở 作tác 之chi 法pháp 。 今kim 此thử 一nhất 章chương 求cầu 人nhân 無vô 蹤tung 。 故cố 以dĩ 為vi 門môn 。 觀quán 三tam 時thời 門môn 者giả 自tự 上thượng 已dĩ 來lai 求cầu 人nhân 法pháp 無vô 蹤tung 。 但đãn 破phá 前tiền 因nhân 後hậu 果quả 及cập 因nhân 果quả 一nhất 時thời 未vị 說thuyết 前tiền 果quả 後hậu 因nhân 。 今kim 明minh 三tam 時thời 都đô 無vô 。 故cố 以dĩ 為vi 門môn 。 觀quán 生sanh 門môn 者giả 論luận 首thủ 以dĩ 來lai 撿kiểm 異dị 法pháp 之chi 生sanh 。 今kim 此thử 一nhất 門môn 撿kiểm 即tức 法pháp 有hữu 生sanh 。 異dị 之chi 與dữ 即tức 生sanh 義nghĩa 無vô 蹤tung 。 為vi 令linh 菩Bồ 薩Tát 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 是thị 故cố 最tối 後hậu 辨biện 觀quán 生sanh 門môn 。 此thử 略lược 示thị 一nhất 途đồ 生sanh 起khởi 次thứ 第đệ 。 至chí 後hậu 當đương 委ủy 述thuật 之chi 。 門môn 雖tuy 十thập 二nhị 不bất 出xuất 三tam 空không 。 初sơ 有hữu 三tam 門môn 。 求cầu 有hữu 法pháp 不bất 得đắc 。 名danh 為vi 空không 門môn 。 次thứ 有hữu 六lục 門môn 。 求cầu 相tương/tướng 無vô 蹤tung 。 謂vị 無vô 相tướng 門môn 。 後hậu 有hữu 三tam 門môn 。 求cầu 起khởi 作tác 無vô 蹤tung 。 即tức 無vô 作tác 門môn 。 有hữu 人nhân 疑nghi 。 不bất 應ứng 用dụng 二nhị 空không 釋thích 論luận 。 蓋cái 是thị 順thuận 人nhân 背bối/bội 論luận 有hữu 此thử 疑nghi 心tâm 。 若nhược 諦đế 尋tầm 文văn 旨chỉ 顯hiển 在tại 論luận 文văn 。 論luận 云vân 。 大đại 分phần/phân 深thâm 義nghĩa 所sở 謂vị 空không 也dã 。 此thử 空không 是thị 實thật 相tướng 之chi 異dị 名danh 。 般Bát 若Nhã 之chi 別biệt 稱xưng 。 又hựu 智Trí 度Độ 論luận 云vân 。 涅Niết 槃Bàn 城thành 有hữu 三tam 門môn 。 謂vị 空không 無vô 相tướng 無vô 作tác 。 故cố 遊du 三tam 門môn 。 入nhập 於ư 涅Niết 槃Bàn 。 此thử 論luận 從tùng 十thập 二nhị 門môn 以dĩ 入nhập 於ư 空không 。 空không 即tức 涅Niết 槃Bàn 。 中trung 論luận 云vân 。 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 名danh 為vi 涅Niết 槃Bàn 。 又hựu 般Bát 若Nhã 云vân 。 諸chư 法Pháp 甚thậm 深thâm 。 者giả 謂vị 空không 無vô 相tướng 無vô 顛điên 。 今kim 欲dục 明minh 甚thậm 深thâm 義nghĩa 。 故cố 辨biện 三tam 門môn 。 問vấn 三tam 空không 淺thiển 深thâm 不phủ 。 答đáp 具cụ 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 無vô 淺thiển 深thâm 。 求cầu 一nhất 切thiết 有hữu 不bất 得đắc 名danh 為vi 空không 門môn 。 撿kiểm 萬vạn 化hóa 相tướng 貌mạo 無vô 蹤tung 名danh 為vi 無vô 相tướng 門môn 。 求cầu 一nhất 切thiết 起khởi 作tác 不bất 得đắc 名danh 無vô 作tác 門môn 。 是thị 以dĩ 十thập 二nhị 門môn 一nhất 一nhất 皆giai 云vân 。 一nhất 切thiết 法pháp 空không 。 二nhị 約ước 緣duyên 淺thiển 深thâm 。 求cầu 有hữu 不bất 得đắc 名danh 為vi 空không 門môn 。 或hoặc 者giả 乃nãi 不bất 執chấp 有hữu 遂toại 取thủ 空không 相tướng 。 次thứ 求cầu 空không 相tướng 無vô 蹤tung 。 名danh 無vô 相tướng 門môn 。 空không 門môn 除trừ 有hữu 無vô 相tướng 破phá 無vô 。 此thử 二nhị 泯mẫn 竟cánh 猶do 有hữu 作tác 意ý 則tắc 觀quán 猶do 未vị 泯mẫn 。 故cố 次thứ 泯mẫn 於ư 觀quán 。 則tắc 外ngoại 內nội 並tịnh [穴/俱]# 。 緣duyên 觀quán 俱câu 寂tịch 。 義nghĩa 乃nãi 圓viên 備bị 。

根căn 本bổn 門môn 第đệ 三tam

問vấn 萬vạn 行hạnh 為vi 因nhân 乘thừa 。 眾chúng 德đức 為vi 果quả 乘thừa 。 此thử 論luận 但đãn 明minh 空không 義nghĩa 。 云vân 何hà 釋thích 大Đại 乘Thừa 耶da 。 答đáp 此thử 論luận 明minh 於ư 乘thừa 本bổn 。 乘thừa 本bổn 若nhược 成thành 乘thừa 義nghĩa 則tắc 立lập 。 言ngôn 乘thừa 本bổn 者giả 所sở 謂vị 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 契khế 斯tư 實thật 相tướng 則tắc 發phát 生sanh 般Bát 若Nhã 。 由do 般Bát 若Nhã 故cố 。 導đạo 成thành 萬vạn 行hạnh 。 皆giai 無vô 所sở 得đắc 。 能năng 動động 能năng 出xuất 。 故cố 名danh 為vi 乘thừa 。 又hựu 今kim 明minh 實thật 相tướng 則tắc 具cụ 萬vạn 德đức 。 對đối 虛hư 妄vọng 故cố 名danh 之chi 為vi 實thật 。 用dụng 之chi 為vi 身thân 目mục 為vi 法Pháp 身thân 。 諸chư 佛Phật 以dĩ 此thử 為vi 性tánh 。 稱xưng 為vi 佛Phật 性tánh 。 遠viễn 離ly 二nhị 邊biên 。 名danh 為vi 中Trung 道Đạo 。 照chiếu 無vô 不bất 淨tịnh 目mục 為vi 般Bát 若Nhã 。 累lũy/lụy/luy 無vô 不bất 寂tịch 稱xưng 為vi 涅Niết 槃Bàn 。 故cố 但đãn 明minh 實thật 相tướng 即tức 萬vạn 義nghĩa 皆giai 圓viên 。 問vấn 云vân 何hà 悟ngộ 此thử 實thật 相tướng 。 答đáp 以dĩ 十thập 二nhị 種chủng 門môn 通thông 於ư 實thật 相tướng 。 令linh 諸chư 眾chúng 生sanh 。 從tùng 一nhất 一nhất 門môn 得đắc 悟ngộ 實thật 相tướng 。 又hựu 乘thừa 有hữu 三tam 種chủng 。 一Nhất 乘Thừa 因nhân 。 二Nhị 乘Thừa 緣duyên 。 三tam 乘thừa 果quả 。 乘thừa 因nhân 者giả 所sở 謂vị 實thật 相tướng 。 乘thừa 緣duyên 者giả 即tức 是thị 萬vạn 行hạnh 。 乘thừa 果quả 者giả 謂vị 。 如Như 來Lai 法Pháp 身thân 。 問vấn 何hà 故cố 但đãn 明minh 此thử 三tam 。 答đáp 由do 實thật 相tướng 故cố 萬vạn 行hạnh 成thành 。 萬vạn 行hạnh 成thành 故cố 果quả 德đức 立lập 。 要yếu 須tu 辨biện 三tam 。 問vấn 何hà 處xứ 有hữu 此thử 三tam 文văn 。 答đáp 攝nhiếp 大Đại 乘Thừa 論luận 明minh 。 乘thừa 有hữu 三tam 。 一nhất 者giả 性tánh 乘thừa 謂vị 真Chân 如Như 。 二nhị 隨tùy 乘thừa 即tức 萬vạn 行hạnh 。 三tam 得đắc 乘thừa 謂vị 佛Phật 果Quả 。 此thử 三tam 猶do 一nhất 體thể 。 但đãn 約ước 時thời 故cố 分phần/phân 三tam 。 即tức 是thị 三tam 種chủng 佛Phật 性tánh 義nghĩa 。 性tánh 乘thừa 謂vị 自tự 性tánh 住trụ 佛Phật 性tánh 。 隨tùy 乘thừa 謂vị 引dẫn 出xuất 佛Phật 性tánh 。 修tu 於ư 萬vạn 行hạnh 引dẫn 出xuất 因nhân 中trung 佛Phật 性tánh 。 三tam 果quả 乘thừa 則tắc 果quả 德đức 佛Phật 性tánh 。 此thử 三tam 佛Phật 性tánh 釋thích 涅Niết 槃Bàn 經kinh 甚thậm 精tinh 。 是thị 故cố 涅Niết 槃Bàn 經kinh 。 或hoặc 時thời 明minh 佛Phật 性tánh 是thị 果quả 。 或hoặc 時thời 明minh 是thị 因nhân 。 或hoặc 明minh 佛Phật 性tánh 是thị 空không 。 此thử 論luận 正chánh 釋thích 於ư 空không 。 則tắc 是thị 釋thích 根căn 本bổn 佛Phật 性tánh 。 故cố 涅Niết 槃Bàn 云vân 。 佛Phật 性tánh 者giả 名danh 為vi 一Nhất 乘Thừa 。 今kim 既ký 釋thích 一Nhất 乘Thừa 即tức 釋thích 佛Phật 性tánh 。 問vấn 三tam 論luận 但đãn 明minh 空không 義nghĩa 。 正chánh 可khả 釋thích 於ư 大đại 品phẩm 。 云vân 何hà 解giải 佛Phật 性tánh 一Nhất 乘Thừa 。 答đáp 三tam 論luận 通thông 申thân 大đại 小tiểu 二nhị 教giáo 。 則tắc 大Đại 乘Thừa 之chi 義nghĩa 。 悉tất 在tại 其kỳ 中trung 。 豈khởi 不bất 明minh 一Nhất 乘Thừa 佛Phật 性tánh 。 問vấn 何hà 處xứ 有hữu 明minh 一Nhất 乘Thừa 佛Phật 性tánh 文văn 耶da 。 答đáp 中trung 論luận 四Tứ 諦Đế 品phẩm 云vân 。 世Thế 尊Tôn 知tri 是thị 法Pháp 甚thậm 深thâm 。 微vi 妙diệu 相tướng 非phi 鈍độn 根căn 所sở 及cập 。 是thị 故cố 不bất 欲dục 說thuyết 。 此thử 即tức 法pháp 華hoa 之chi 文văn 。 法pháp 華hoa 還hoàn 序tự 初sơ 成thành 道Đạo 時thời 。 華hoa 嚴nghiêm 之chi 事sự 。 明minh 知tri 華hoa 嚴nghiêm 法pháp 華hoa 顯hiển 在tại 中trung 論luận 之chi 內nội 。 又hựu 偈kệ 云vân 。 雖tuy 復phục 懃cần 精tinh 進tấn 修tu 行hành 菩Bồ 提Đề 道Đạo 。 若nhược 先tiên 非phi 佛Phật 性tánh 。 終chung 不bất 得đắc 成thành 佛Phật 。 長trường/trưởng 行hành 釋thích 云vân 。 如như 鐵thiết 無vô 金kim 性tánh 。 雖tuy 復phục 鍛đoán 鍊luyện 終chung 不bất 得đắc 成thành 金kim 。 即tức 佛Phật 性tánh 文văn 也dã 。 觀quán 如Như 來Lai 品phẩm 明minh 法Pháp 身thân 絕tuyệt 四tứ 句cú 超siêu 百bách 非phi 。 與dữ 涅Niết 槃Bàn 經kinh 金kim 剛cang 身thân 品phẩm 。 更cánh 無vô 有hữu 異dị 。 即tức 法Pháp 身thân 文văn 也dã 。

有hữu 無vô 門môn 第đệ 四tứ

龍long 樹thụ 自tự 有hữu 三tam 論luận 。 初sơ 造tạo 無vô 畏úy 論luận 。 十thập 萬vạn 偈kệ 。 次thứ 從tùng 無vô 畏úy 論luận 撰soạn 其kỳ 要yếu 義nghĩa 。 五ngũ 百bách 偈kệ 。 名danh 為vi 中trung 論luận 。 十thập 二nhị 門môn 有hữu 二nhị 釋thích 。 一nhất 云vân 同đồng 中trung 論luận 。 從tùng 無vô 畏úy 出xuất 。 二nhị 云vân 就tựu 中trung 論luận 內nội 擇trạch 其kỳ 精tinh 玄huyền 為vi 十thập 二nhị 門môn 。 所sở 以dĩ 有hữu 此thử 三tam 部bộ 者giả 。 一nhất 者giả 示thị 說thuyết 法Pháp 有hữu 其kỳ 三tam 門môn 。 一nhất 廣quảng 說thuyết 。 二nhị 略lược 說thuyết 。 三tam 不bất 廣quảng 不bất 略lược 處xứ 中trung 說thuyết 。 二nhị 者giả 眾chúng 生sanh 根căn 性tánh 。 有hữu 上thượng 中trung 下hạ 。 是thị 故cố 說thuyết 法Pháp 。 有hữu 廣quảng 略lược 中trung 。 三tam 者giả 廣quảng 略lược 從tùng 情tình 豐phong 約ước 異dị 。 悟ngộ 不bất 必tất 廣quảng 配phối 上thượng 根căn 略lược 據cứ 下hạ 品phẩm 。 問vấn 何hà 以dĩ 知tri 此thử 三tam 部bộ 有hữu 前tiền 後hậu 耶da 。 答đáp 龍long 樹thụ 傳truyền 及cập 付phó 法Pháp 藏tạng 經kinh 並tịnh 云vân 。 無vô 畏úy 十thập 萬vạn 偈kệ 中trung 論luận 十thập 二nhị 出xuất 在tại 其kỳ 中trung 。 十thập 二nhị 既ký 指chỉ 如như 中trung 論luận 說thuyết 。 則tắc 知tri 在tại 中trung 論luận 後hậu 也dã 。 問vấn 此thử 二nhị 十thập 六lục 偈kệ 與dữ 中trung 論luận 云vân 何hà 同đồng 異dị 。 答đáp 初sơ 門môn 二nhị 偈kệ 。 前tiền 偈kệ 中trung 論luận 所sở 說thuyết 。 似tự 因nhân 緣duyên 品phẩm 釋thích 八bát 不bất 第đệ 二nhị 偈kệ 。 次thứ 偈kệ 引dẫn 七thất 十thập 論luận 偈kệ 。 第đệ 二nhị 門môn 一nhất 偈kệ 。 同đồng 中trung 論luận 別biệt 破phá 四tứ 緣duyên 初sơ 偈kệ 。 第đệ 三tam 門môn 三tam 偈kệ 。 初sơ 是thị 結kết 破phá 四tứ 緣duyên 偈kệ 。 次thứ 是thị 立lập 四tứ 緣duyên 偈kệ 。 後hậu 舉cử 非phi 緣duyên 決quyết 破phá 四tứ 緣duyên 偈kệ 。 第đệ 四tứ 門môn 十thập 一nhất 偈kệ 。 初sơ 偈kệ 中trung 論luận 所sở 無vô 。 餘dư 十thập 偈kệ 全toàn 同đồng 三tam 相tương/tướng 品phẩm 。 第đệ 五ngũ 門môn 一nhất 偈kệ 。 同đồng 六lục 種chủng 品phẩm 第đệ 三tam 一nhất 偈kệ 。 第đệ 六lục 門môn 一nhất 偈kệ 。 第đệ 七thất 門môn 一nhất 偈kệ 。 中trung 論luận 無vô 。 意ý 同đồng 三tam 相tương/tướng 品phẩm 聚tụ 散tán 門môn 破phá 。 第đệ 八bát 門môn 一nhất 偈kệ 。 同đồng 中trung 論luận 行hành 品phẩm 第đệ 二nhị 偈kệ 。 第đệ 九cửu 門môn 一nhất 偈kệ 。 中trung 論luận 無vô 。 意ý 同đồng 釋thích 八bát 不bất 初sơ 偈kệ 。 第đệ 十thập 門môn 二nhị 偈kệ 。 初sơ 同đồng 破phá 苦khổ 品phẩm 初sơ 偈kệ 。 次thứ 偈kệ 同đồng 因nhân 緣duyên 品phẩm 釋thích 八bát 不bất 第đệ 二nhị 偈kệ 。 第đệ 十thập 一nhất 門môn 一nhất 偈kệ 。 中trung 論luận 無vô 。 採thải 中trung 論luận 因nhân 果quả 品phẩm 十thập 家gia 中trung 破phá 三tam 家gia 意ý 作tác 之chi 。 第đệ 十thập 二nhị 門môn 一nhất 偈kệ 。 同đồng 中trung 論luận 三tam 相tương/tướng 品phẩm 三tam 時thời 門môn 破phá 。 今kim 總tổng 以dĩ 三tam 類loại 明minh 之chi 。 一nhất 者giả 全toàn 用dụng 中trung 論luận 。 二nhị 者giả 引dẫn 七thất 十thập 論luận 。 三tam 二nhị 論luận 所sở 無vô 。 或hoặc 同đồng 無vô 畏úy 論luận 。

同đồng 異dị 門môn 第đệ 五ngũ

此thử 論luận 與dữ 中trung 論luận 同đồng 顯hiển 正Chánh 道Đạo 。 俱câu 息tức 戲hí 論luận 至chí 理lý 不bất 殊thù 。 就tựu 其kỳ 文văn 義nghĩa 略lược 明minh 十thập 異dị 。 一nhất 者giả 名danh 有hữu 理lý 教giáo 之chi 異dị 。 二nhị 宗tông 有hữu 二nhị 諦đế 境cảnh 智trí 不bất 同đồng 。 三tam 中trung 論luận 䨥song 申thân 大đại 小tiểu 。 十thập 二nhị 但đãn 顯hiển 大Đại 乘Thừa 。 此thử 三tam 玄huyền 義nghĩa 內nội 以dĩ 具cụ 論luận 之chi 。 四tứ 申thân 破phá 有hữu 傍bàng 正chánh 異dị 。 中trung 論luận 正chánh 破phá 傍bàng 申thân 。 此thử 論luận 正chánh 申thân 傍bàng 破phá 。

所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 中trung 論luận 初sơ 牒điệp 八bát 不phủ 。 即tức 云vân 略lược 說thuyết 八bát 事sự 總tổng 破phá 一nhất 切thiết 法pháp 。 故cố 知tri 以dĩ 破phá 為vi 正chánh 。 此thử 論luận 命mạng 初sơ 云vân 略lược 解giải 。 摩Ma 訶Ha 衍Diên 義nghĩa 。 不bất 稱xưng 為vi 破phá 故cố 以dĩ 申thân 義nghĩa 為vi 正chánh 。 五ngũ 辭từ 有hữu 愛ái 見kiến 之chi 異dị 。 愛ái 見kiến 者giả 此thử 是thị 綱cương 柔nhu 之chi 名danh 。 比tỉ 論luận 觀quán 行hành 因nhân 循tuần 。 文văn 旨chỉ 宛uyển 約ước 名danh 為vi 愛ái 論luận 。 中trung 論luận 多đa 杭# 拆# 內nội 外ngoại 。 彈đàn 謝tạ 大đại 小tiểu 稱xưng 為vi 見kiến 論luận 。 故cố 名danh 愛ái 見kiến 論luận 異dị 。 六lục 品phẩm 有hữu 觀quán 破phá 異dị 。 中trung 論luận 多đa 題đề 破phá 名danh 。 十thập 二nhị 但đãn 稱xưng 為vi 觀quán 。 關quan 中trung 亦diệc 云vân 。 中trung 論luận 祛khư 內nội 以dĩ 流lưu 滯trệ 十thập 二nhị 門môn 觀quán 之chi 精tinh 詣nghệ 。 所sở 以dĩ 有hữu 觀quán 破phá 不bất 同đồng 者giả 。 一nhất 同đồng 上thượng 愛ái 見kiến 。 二nhị 者giả 中trung 論luận 正chánh 破phá 傍bàng 申thân 。 此thử 論luận 正chánh 申thân 傍bàng 破phá 。 故cố 有hữu 觀quán 破phá 不bất 同đồng 也dã 。 七thất 偈kệ 有hữu 合hợp 離ly 異dị 。 中trung 論luận 合hợp 是thị 因nhân 緣duyên 一nhất 品phẩm 。 此thử 論luận 離ly 為vi 三tam 門môn 。 八bát 文văn 有hữu 廣quảng 略lược 異dị 。 九cửu 出xuất 有hữu 前tiền 後hậu 異dị 。 此thử 二nhị 如như 前tiền 釋thích 之chi 。 十thập 有hữu 長trường/trưởng 行hành 無vô 長trường/trưởng 行hành 異dị 。

問vấn 云vân 何hà 正chánh 申thân 傍bàng 破phá 正chánh 破phá 傍bàng 申thân 。 答đáp 不bất 言ngôn 此thử 論luận 正chánh 意ý 申thân 而nhi 傍bàng 破phá 。 亦diệc 不bất 言ngôn 中trung 論luận 正chánh 意ý 破phá 而nhi 傍bàng 申thân 。 但đãn 此thử 論luận 申thân 於ư 佛Phật 教giáo 邪tà 執chấp 自tự 破phá 。 中trung 論luận 若nhược 破phá 邪tà 執chấp 而nhi 佛Phật 教giáo 自tự 申thân 耳nhĩ 。

問vấn 此thử 論luận 長trường/trưởng 行hành 。 誰thùy 之chi 所sở 作tác 。 答đáp 中trung 論luận 長trường/trưởng 行hành 青thanh 目mục 所sở 作tác 。 百bách 論luận 長trường/trưởng 行hành 天thiên 親thân 所sở 製chế 。 有hữu 人nhân 言ngôn 。 十thập 二nhị 門môn 論luận 偈kệ 是thị 龍long 樹thụ 所sở 造tạo 。 長trường/trưởng 行hành 還hoàn 是thị 青thanh 目mục 所sở 注chú 。 而nhi 偈kệ 又hựu 有hữu 青thanh 目mục 所sở 引dẫn 如như 初sơ 門môn 。 七thất 十thập 論luận 偈kệ 第đệ 三tam 門môn 二nhị 偈kệ 。 作tác 者giả 門môn 一nhất 偈kệ 令linh 四tứ 偈kệ 。 是thị 後hậu 人nhân 所sở 引dẫn 。 又hựu 釋thích 。 偈kệ 及cập 長trường/trưởng 行hành 皆giai 龍long 樹thụ 自tự 作tác 。 略lược 引dẫn 三tam 證chứng 。 一nhất 者giả 中trung 論luận 五ngũ 百bách 偈kệ 其kỳ 文văn 既ký 廣quảng 。 故cố 有hữu 後hậu 人nhân 所sở 注chú 。 百bách 論luận 亦diệc 然nhiên 。 此thử 論luận 止chỉ 有hữu 二nhị 十thập 六lục 偈kệ 不bất 成thành 卷quyển 軸trục 。 又hựu 似tự 中trung 論luận 。 宜nghi 自tự 釋thích 之chi 。 二nhị 者giả 青thanh 目mục 注chú 中trung 論luận 云vân 。 龍long 樹thụ 菩Bồ 薩Tát 為vì 是thị 等đẳng 故cố 。 造tạo 此thử 中trung 論luận 。 而nhi 十thập 二nhị 云vân 。 我ngã 愍mẫn 此thử 等đẳng 。 欲dục 令linh 開khai 悟ngộ 。 又hựu 云vân 。 是thị 故cố 我ngã 今kim 解giải 釋thích 空không 。 既ký 稱xưng 為vi 我ngã 。 則tắc 知tri 是thị 龍long 樹thụ 自tự 言ngôn 。 百bách 論luận 則tắc 修tu 妬đố 路lộ 別biệt 之chi 。 故cố 知tri 則tắc 子tử 本bổn 為vi 異dị 。 而nhi 此thử 論luận 不bất 爾nhĩ 。 故cố 知tri 是thị 龍long 樹thụ 自tự 作tác 。 三tam 者giả 龍long 樹thụ 作tác 論luận 示thị 有hữu 多đa 體thể 。 作tác 中trung 論luận 既ký 純thuần 是thị 偈kệ 。 作tác 十thập 二nhị 門môn 長trường/trưởng 行hành 間gian 之chi 。 今kim 明minh 。 此thử 事sự 難nan 知tri 。 若nhược 必tất 有hữu 明minh 證chứng 云vân 。 長trường/trưởng 行hành 是thị 後hậu 人nhân 所sở 作tác 者giả 。 不bất 敢cảm 違vi 之chi 。

此thử 論luận 文văn 裁tài 一nhất 卷quyển 義nghĩa 有hữu 三tam 章chương 。 初sơ 總tổng 序tự 造tạo 論luận 意ý 。 次thứ 別biệt 明minh 十thập 二nhị 門môn 以dĩ 為vi 論luận 體thể 。 三tam 總tổng 結kết 論luận 之chi 旨chỉ 歸quy 。 就tựu 初sơ 有hữu 五ngũ 。 一nhất 標tiêu 略lược 解giải 大Đại 乘Thừa 。 二nhị 明minh 造tạo 論luận 利lợi 益ích 。 三tam 釋thích 得đắc 造tạo 論luận 意ý 。 四tứ 正chánh 明minh 造tạo 論luận 解giải 於ư 大Đại 乘Thừa 。 五ngũ 結kết 所sở 釋thích 旨chỉ 歸quy 。 初sơ 有hữu 五ngũ 句cú 。 一nhất 標tiêu 說thuyết 曰viết 。 二nhị 明minh 當đương 說thuyết 。 三tam 辨biện 略lược 解giải 。 四tứ 辨biện 能năng 解giải 。 五ngũ 序tự 所sở 解giải 。 說thuyết 曰viết 者giả 發phát 論luận 不bất 同đồng 。 中trung 論luận 初sơ 標tiêu 八bát 不bất 序tự 其kỳ 所sở 論luận 。 百bách 論luận 首thủ 敬kính 三Tam 寶Bảo 欲dục 明minh 請thỉnh 護hộ 。 此thử 論luận 直trực 標tiêu 說thuyết 曰viết 。 蓋cái 是thị 製chế 作tác 不bất 同đồng 。 適thích 時thời 而nhi 用dụng 。 又hựu 標tiêu 說thuyết 曰viết 者giả 交giao 言ngôn 曰viết 論luận 直trực 語ngữ 名danh 說thuyết 。 今kim 簡giản 異dị 。 文văn 言ngôn 故cố 言ngôn 說thuyết 曰viết 。 所sở 以dĩ 直trực 說thuyết 者giả 龍long 樹thụ 出xuất 世thế 。 其kỳ 猶do 如như 佛Phật 。 示thị 無vô 人nhân 敢cảm 問vấn 。 故cố 自tự 標tiêu 說thuyết 曰viết 。 又hựu 示thị 所sở 解giải 大Đại 乘Thừa 甚thậm 深thâm 無vô 人nhân 能năng 問vấn 。 故cố 自tự 標tiêu 說thuyết 曰viết 。 又hựu 示thị 要yếu 略lược 簡giản 除trừ 外ngoại 問vấn 故cố 標tiêu 說thuyết 曰viết 。 今kim 當đương 者giả 第đệ 二nhị 句cú 明minh 許hứa 說thuyết 也dã 。 說thuyết 之chi 在tại 後hậu 。 今kim 略lược 標tiêu 許hứa 義nghĩa 。 故cố 稱xưng 今kim 當đương 。 略lược 者giả 第đệ 三Tam 明Minh 其kỳ 略lược 義nghĩa 。 一nhất 對đối 無vô 畏úy 之chi 廣quảng 故cố 以dĩ 斯tư 論luận 為vi 略lược 。 二nhị 對đối 中trung 論luận 之chi 廣quảng 故cố 以dĩ 今kim 文văn 為vi 略lược 。 又hựu 無vô 畏úy 之chi 廣quảng 正chánh 觀quán 處xứ 中trung 。 今kim 是thị 略lược 說thuyết 。 又hựu 於ư 大Đại 乘Thừa 有hữu 二nhị 分phần 。 一nhất 者giả 有hữu 分phần/phân 。 二nhị 者giả 空không 分phần/phân 。 今kim 略lược 釋thích 空không 不bất 釋thích 於ư 有hữu 。 故cố 名danh 為vi 略lược 。 又hựu 示thị 大Đại 乘Thừa 甚thậm 深thâm 作tác 者giả 謙khiêm 讓nhượng 。 故cố 稱xưng 為vi 略lược 。 如như 金kim 剛cang 藏tạng 說thuyết 十Thập 地Địa 義nghĩa 十Thập 地Địa 甚thậm 深thâm 。 今kim 但đãn 略lược 說thuyết 。 又hựu 欲dục 示thị 廣quảng 雖tuy 八bát 萬vạn 。 所sở 詮thuyên 者giả 一nhất 道đạo 今kim 但đãn 論luận 道đạo 。 故cố 稱xưng 為vi 略lược 。 又hựu 示thị 略lược 能năng 攝nhiếp 廣quảng 顯hiển 廣quảng 略lược 無vô 二nhị 。 故cố 稱xưng 為vi 略lược 。 又hựu 示thị 像tượng 末mạt 鈍độn 根căn 不bất 堪kham 多đa 聞văn 。 是thị 故cố 略lược 說thuyết 。 如như 智Trí 度Độ 論luận 云vân 。 崑# 勒lặc 三tam 百bách 二nhị 十thập 萬vạn 言ngôn 。 後hậu 世thế 人nhân 意ý 淺thiển 力lực 小tiểu 。 壽thọ 命mạng 短đoản 促xúc 。 諸chư 得đắc 道Đạo 人nhân 略lược 撰soạn 為vi 三tam 十thập 二nhị 萬vạn 言ngôn 。 解giải 者giả 第đệ 四tứ 次thứ 明minh 解giải 也dã 。 智Trí 度Độ 論luận 釋thích 無vô 作tác 品phẩm 。 明minh 十thập 門môn 說thuyết 般Bát 若Nhã 。 謂vị 解giải 釋thích 開khai 示thị 分phân 別biệt 。 法pháp 句cú 淺thiển 易dị 等đẳng 。 龍long 樹thụ 具cụ 用dụng 十thập 門môn 以dĩ 釋thích 大Đại 乘Thừa 。 今kim 略lược 標tiêu 一nhất 解giải 。 所sở 言ngôn 解giải 者giả 。 破phá 一nhất 切thiết 迷mê 申thân 釋thích 佛Phật 教giáo 。 故cố 稱xưng 為vi 解giải 。 摩Ma 訶Ha 衍Diên 者giả 。 第đệ 五ngũ 標tiêu 所sở 解giải 。 標tiêu 所sở 解giải 者giả 一nhất 簡giản 異dị 小Tiểu 乘Thừa 論luận 。 如như 成thành 實thật 云vân 。 我ngã 欲dục 正chánh 論luận 三tam 藏tạng 中trung 實thật 義nghĩa 。 此thử 但đãn 釋thích 小Tiểu 乘Thừa 。 今kim 簡giản 異dị 之chi 故cố 標tiêu 大Đại 乘Thừa 也dã 。 二nhị 簡giản 通thông 申thân 大đại 小Tiểu 乘Thừa 論luận 。 今kim 論luận 獨độc 申thân 大Đại 乘Thừa 。 故cố 偏thiên 標tiêu 之chi 也dã 。 問vấn 中trung 論luận 何hà 故cố 不bất 標tiêu 解giải 大Đại 乘Thừa 。 答đáp 八bát 不bất 即tức 是thị 大Đại 乘Thừa 。 故cố 不bất 須tu 標tiêu 大đại 。 又hựu 中trung 論luận 正chánh 申thân 於ư 大đại 傍bàng 申thân 於ư 小tiểu 。 此thử 論luận 但đãn 申thân 大Đại 乘Thừa 不bất 兼kiêm 申thân 小tiểu 。 故cố 獨độc 標tiêu 大đại 也dã 。 又hựu 中trung 論luận 初sơ 明minh 能năng 所sở 義nghĩa 。 此thử 論luận 初sơ 明minh 所sở 能năng 義nghĩa 。 能năng 所sở 者giả 八bát 不bất 是thị 所sở 申thân 。 故cố 名danh 能năng 所sở 義nghĩa 。 今kim 明minh 所sở 能năng 者giả 略lược 解giải 之chi 言ngôn 此thử 是thị 能năng 申thân 之chi 論luận 。 摩ma 訶ha 衍diễn 謂vị 所sở 申thân 之chi 經kinh 。 又hựu 中trung 論luận 初sơ 標tiêu 八bát 不phủ 。 是thị 經Kinh 資tư 於ư 論luận 。 今kim 前tiền 明minh 略lược 解giải 。 謂vị 論luận 申thân 於ư 經kinh 也dã 。 又hựu 一nhất 切thiết 論luận 有hữu 四tứ 。 一nhất 者giả 前tiền 深thâm 後hậu 淺thiển 。 即tức 中trung 論luận 。 初sơ 明minh 大Đại 乘Thừa 為vi 深thâm 。 後hậu 辨biện 小tiểu 教giáo 為vi 淺thiển 。 此thử 明minh 十thập 方phương 三tam 世thế 諸chư 佛Phật 。 出xuất 世thế 意ý 有hữu 傍bàng 正chánh 。 正chánh 為vì 大Đại 乘Thừa 故cố 興hưng 。 傍bàng 為vi 小tiểu 緣duyên 故cố 出xuất 。 中trung 論luận 申thân 此thử 意ý 也dã 。 二nhị 者giả 前tiền 淺thiển 後hậu 深thâm 。 即tức 百bách 論luận 。 前tiền 明minh 捨xả 罪tội 後hậu 明minh 捨xả 福phước 。 前tiền 明minh 生sanh 空không 後hậu 明minh 法pháp 空không 。 此thử 示thị 三tam 世thế 佛Phật 出xuất 世thế 令linh 物vật 修tu 行hành 。 自tự 淺thiển 至chí 深thâm 百bách 論luận 申thân 此thử 意ý 也dã 。 三tam 者giả 始thỉ 終chung 俱câu 深thâm 。 即tức 十thập 二nhị 門môn 。 此thử 示thị 三tam 世thế 佛Phật 為vì 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 顯hiển 說thuyết 甚thậm 深thâm 之chi 法Pháp 。 十thập 二nhị 門môn 申thân 此thử 意ý 也dã 。 四tứ 初sơ 後hậu 俱câu 淺thiển 。 如như 小Tiểu 乘Thừa 之chi 論luận 也dã 。 又hựu 釋thích 大Đại 乘Thừa 者giả 三tam 世thế 佛Phật 出xuất 世thế 意ý 。 本bổn 為vi 一nhất 大đại 事sự 因nhân 緣duyên 。 事sự 不bất 獲hoạch 已dĩ 。 故cố 說thuyết 小tiểu 。 說thuyết 小tiểu 終chung 為vi 明minh 大đại 。 今kim 欲dục 申thân 三tam 世thế 佛Phật 本bổn 意ý 故cố 偏thiên 釋thích 大đại 。 又hựu 大đại 是thị 真chân 實thật 小tiểu 是thị 方phương 便tiện 。 大đại 是thị 根căn 本bổn 小tiểu 是thị 枝chi 末mạt 。 得đắc 本bổn 實thật 即tức 得đắc 未vị 權quyền 。 故cố 偏thiên 釋thích 大đại 。 問vấn 下hạ 第đệ 二nhị 明minh 略lược 解giải 利lợi 益ích 。 前tiền 之chi 五ngũ 句cú 皆giai 是thị 總tổng 標tiêu 。 此thử 下hạ 四tứ 章chương 稱xưng 為vi 別biệt 釋thích 。 今kim 前tiền 明minh 略lược 解giải 之chi 利lợi 。 所sở 以dĩ 前tiền 明minh 略lược 解giải 之chi 利lợi 者giả 。 示thị 菩Bồ 薩Tát 造tạo 論luận 以dĩ 濟tế 物vật 為vi 懷hoài 故cố 也dã 。 又hựu 造tạo 論luận 多đa 端đoan 。 或hoặc 為vi 顯hiển 他tha 之chi 短đoản 明minh 己kỷ 之chi 長trường/trưởng 。 或hoặc 招chiêu 引dẫn 名danh 利lợi 徒đồ 眾chúng 勢thế 力lực 。 或hoặc 自tự 畏úy 忘vong 漏lậu 。 是thị 故cố 造tạo 論luận 。 今kim 悉tất 不bất 同đồng 之chi 。 但đãn 為vi 益ích 物vật 故cố 明minh 於ư 利lợi 。 又hựu 智Trí 度Độ 論luận 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 後hậu 更cánh 無vô 餘dư 事sự 。 唯duy 成thành 就tựu 眾chúng 生sanh 。 淨tịnh 佛Phật 國quốc 土độ 。 龍long 樹thụ 詫# 迹tích 海hải 宮cung 。 逮đãi 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 唯duy 欲dục 弘hoằng 道đạo 利lợi 人nhân 故cố 前tiền 明minh 於ư 利lợi 。 又hựu 大đại 品phẩm 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 為vi 於ư 大đại 事sự 故cố 起khởi 。 大đại 事sự 者giả 所sở 謂vị 。 救cứu 度độ 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 今kim 龍long 樹thụ 是thị 行hành 般Bát 若Nhã 人nhân 。 亦diệc 為vi 成thành 大đại 事sự 。 是thị 故cố 今kim 明minh 利lợi 益ích 。 又hựu 前tiền 明minh 略lược 解giải 大Đại 乘Thừa 。 謂vị 上thượng 弘hoằng 大Đại 道Đạo 。 今kim 辨biện 下hạ 利lợi 眾chúng 生sanh 。 菩Bồ 薩Tát 運vận 懷hoài 唯duy 此thử 二nhị 事sự 。 又hựu 華hoa 嚴nghiêm 云vân 。 金kim 剛cang 但đãn 從tùng 金kim 性tánh 出xuất 不bất 從tùng 餘dư 寶bảo 生sanh 。 菩Bồ 提Đề 心tâm 唯duy 從tùng 大đại 悲bi 生sanh 不bất 從tùng 餘dư 善thiện 生sanh 。 故cố 菩Bồ 薩Tát 以dĩ 大đại 悲bi 為vi 本bổn 。 是thị 故cố 造tạo 論luận 但đãn 為vi 益ích 物vật 。 就tựu 文văn 為vi 二nhị 。 前tiền 問vấn 次thứ 答đáp 。 此thử 亦diệc 得đắc 是thị 問vấn 。 亦diệc 得đắc 是thị 難nạn/nan 。 所sở 言ngôn 問vấn 者giả 。 如Như 來Lai 說thuyết 經Kinh 已dĩ 有hữu 大đại 益ích 。 解giải 釋thích 大Đại 乘Thừa 有hữu 何hà 利lợi 耶da 。 所sở 言ngôn 難nạn/nan 者giả 。 佛Phật 三Tam 達Đạt 照chiếu 鑒giám 五ngũ 眼nhãn 洞đỗng 明minh 。 所sở 應ưng 利lợi 者giả 皆giai 已dĩ 利lợi 竟cánh 。 餘dư 未vị 利lợi 者giả 已dĩ 作tác 。 得đắc 利lợi 因nhân 緣duyên 今kim 解giải 大Đại 乘Thừa 復phục 有hữu 何hà 利lợi 。 又hựu 佛Phật 說thuyết 經kinh 為vi 有hữu 利lợi 耶da 為vi 無vô 利lợi 耶da 。 若nhược 說thuyết 經Kinh 有hữu 利lợi 何hà 用dụng 論luận 耶da 。 若nhược 說thuyết 經Kinh 無vô 利lợi 何hà 用dụng 經kinh 耶da 。 答đáp 中trung 有hữu 二nhị 。 一nhất 明minh 所sở 申thân 之chi 經kinh 。 二nhị 辨biện 造tạo 論luận 利lợi 益ích 。 所sở 以dĩ 前tiền 明minh 所sở 申thân 之chi 經kinh 者giả 。 一nhất 欲dục 歎thán 所sở 申thân 之chi 經kinh 甚thậm 深thâm 。 即tức 顯hiển 能năng 申thân 之chi 論luận 第đệ 一nhất 。 令linh 物vật 於ư 論luận 起khởi 信tín 故cố 前tiền 序tự 佛Phật 經Kinh 。 二nhị 前tiền 明minh 佛Phật 經Kinh 者giả 敘tự 眾chúng 生sanh 所sở 迷mê 也dã 。 以dĩ 佛Phật 經Kinh 甚thậm 深thâm 利lợi 根căn 能năng 解giải 。 末mạt 世thế 鈍độn 根căn 不bất 能năng 了liễu 悟ngộ 。 故cố 前tiền 序tự 所sở 迷mê 後hậu 序tự 能năng 迷mê 。 三tam 欲dục 引dẫn 經kinh 為vi 例lệ 。 如Như 來Lai 說thuyết 經Kinh 既ký 有hữu 大đại 利lợi 。 我ngã 今kim 造tạo 論luận 寧ninh 無vô 益ích 耶da 。 若nhược 答đáp 上thượng 難nạn/nan 者giả 。 佛Phật 為vi 益ích 利lợi 根căn 人nhân 。 是thị 故cố 說thuyết 經Kinh 。 我ngã 為vi 益ích 鈍độn 根căn 人nhân 。 是thị 故cố 造tạo 論luận 。 佛Phật 為vi 與dữ 佛Phật 結kết 緣duyên 之chi 人nhân 。 所sở 以dĩ 說thuyết 經Kinh 。 我ngã 為vi 與dữ 我ngã 結kết 緣duyên 之chi 人nhân 。 是thị 故cố 造tạo 論luận 。 事sự 同đồng 阿A 難Nan 化hóa 於ư 須tu 跋bạt 。 亦diệc 如như 羅la 云vân 度độ 城thành 東đông 老lão 人nhân 。 就tựu 序tự 佛Phật 說thuyết 經kinh 為vi 二nhị 。 一nhất 明minh 教giáo 二nhị 辨biện 緣duyên 。 緣duyên 是thị 教giáo 緣duyên 。 教giáo 是thị 緣duyên 教giáo 。 故cố 教giáo 稱xưng 於ư 緣duyên 緣duyên 稱xưng 於ư 教giáo 。 教giáo 稱xưng 於ư 緣duyên 。 應ứng 病bệnh 授thọ 藥dược 。 緣duyên 稱xưng 於ư 教giáo 如như 法Pháp 服phục 行hành 。 故cố 感cảm 應ứng 相tương 應ứng 即tức 便tiện 悟ngộ 道đạo 。 初sơ 又hựu 三tam 。 初sơ 牒điệp 摩ma 訶ha 衍diễn 。 二nhị 明minh 能năng 說thuyết 之chi 人nhân 。 三tam 辨biện 所sở 說thuyết 之chi 教giáo 。 十thập 方phương 三tam 世thế 佛Phật 。 者giả 明minh 能năng 說thuyết 之chi 人nhân 也dã 。 所sở 以dĩ 標tiêu 多đa 佛Phật 者giả 恐khủng 一nhất 方phương 化hóa 偏thiên 非phi 盡tận 理lý 之chi 說thuyết 故cố 標tiêu 多đa 佛Phật 也dã 。 又hựu 簡giản 三tam 藏tạng 教giáo 主chủ 但đãn 有hữu 三tam 世thế 佛Phật 說thuyết 無vô 十thập 方phương 佛Phật 說thuyết 故cố 標tiêu 多đa 佛Phật 也dã 。 又hựu 諸chư 佛Phật 出xuất 世thế 。 或hoặc 說thuyết 小Tiểu 乘Thừa 或hoặc 說thuyết 大Đại 乘Thừa 。 畢tất 竟cánh 而nhi 言ngôn 無vô 不bất 說thuyết 大đại 。 故cố 標tiêu 多đa 佛Phật 也dã 。 如như 法Pháp 華hoa 云vân 。 世Thế 尊Tôn 法Pháp 久cửu 後hậu 。 要yếu 當đương 說thuyết 真chân 實thật 也dã 。 又hựu 簡giản 論luận 雖tuy 略lược 即tức 是thị 遍biến 申thân 十thập 方phương 三tam 世thế 諸chư 佛Phật 。 教giáo 盡tận 故cố 標tiêu 多đa 佛Phật 也dã 。 又hựu 顯hiển 迷mê 教giáo 即tức 是thị 遍biến 迷mê 十thập 方phương 三tam 世thế 諸chư 佛Phật 。 大đại 教giáo 故cố 標tiêu 多đa 佛Phật 也dã 。 甚thậm 深thâm 法Pháp 藏tạng 。 者giả 明minh 所sở 說thuyết 之chi 法Pháp 也dã 。 橫hoạnh/hoành 絕tuyệt 百bách 非phi 竪thụ 超siêu 四tứ 句cú 。 故cố 稱xưng 為vi 深thâm 。 深thâm 中trung 之chi 深thâm 。 故cố 言ngôn 甚thậm 也dã 。 又hựu 言ngôn 語ngữ 道đạo 斷đoạn 。 心tâm 行hành 處xứ 滅diệt 。 名danh 為vi 甚thậm 深thâm 。 又hựu 九cửu 道đạo 眾chúng 生sanh 不bất 能năng 測trắc 知tri 。 唯duy 佛Phật 與dữ 佛Phật 。 乃nãi 能năng 究cứu 盡tận 。 故cố 名danh 甚thậm 深thâm 。 然nhiên 於ư 佛Phật 本bổn 嘗thường 有hữu 深thâm 。 但đãn 約ước 眾chúng 生sanh 不bất 知tri 故cố 言ngôn 深thâm 耳nhĩ 。 為vi 三tam 乘thừa 六lục 道đạo 模mô 軌quỹ 。 故cố 稱xưng 為vi 法pháp 。 累lũy/lụy/luy 無vô 不bất 寂tịch 德đức 無vô 不bất 圓viên 。 故cố 稱xưng 為vi 藏tạng 。 為vi 大đại 功công 德đức 利lợi 。 根căn 者giả 說thuyết 第đệ 二nhị 明minh 教giáo 所sở 被bị 緣duyên 。 久cửu 習tập 五ngũ 度độ 名danh 大đại 功công 德đức 。 早tảo 修tu 般Bát 若Nhã 是thị 故cố 利lợi 根căn 。 又hựu 習tập 前tiền 三tam 度độ 名danh 大đại 功công 德đức 。 修tu 於ư 後hậu 三tam 稱xưng 為vi 利lợi 根căn 。 前tiền 明minh 所sở 說thuyết 法Pháp 大đại 。 今kim 明minh 所sở 為vi 人nhân 大đại 。 又hựu 初sơ 能năng 說thuyết 人nhân 大đại 。 甚thậm 深thâm 法Pháp 藏tạng 。 所sở 說thuyết 法Pháp 大đại 。 今kim 明minh 受thọ 法pháp 人nhân 大đại 。 故cố 云vân 大đại 功công 德đức 利lợi 根căn 也dã 。

末mạt 世thế 眾chúng 生sanh 。 下hạ 第đệ 二nhị 明minh 造tạo 論luận 利lợi 益ích 。 又hựu 有hữu 三tam 別biệt 。 初sơ 明minh 下hạ 利lợi 眾chúng 生sanh 。 次thứ 明minh 上thượng 弘hoằng 大Đại 道Đạo 。 第đệ 三tam 總tổng 結kết 有hữu 斯tư 二nhị 益ích 。 是thị 故cố 造tạo 論luận 。 就tựu 初sơ 又hựu 二nhị 。 第đệ 一nhất 明minh 眾chúng 生sanh 稟bẩm 教giáo 起khởi 迷mê 。 第đệ 二nhị 明minh 論luận 主chủ 破phá 迷mê 作tác 論luận 。 前tiền 有hữu 四tứ 句cú 。 末mạt 世thế 者giả 起khởi 迷mê 時thời 也dã 。 佛Phật 法Pháp 滅diệt 分phần/phân 三tam 時thời 。 一nhất 正Chánh 法Pháp 五ngũ 百bách 年niên 。 二nhị 像tượng 法pháp 一nhất 千thiên 年niên 。 三tam 末Mạt 法Pháp 一nhất 萬vạn 年niên 。 今kim 言ngôn 末mạt 世thế 者giả 非phi 是thị 第đệ 三tam 時thời 也dã 。 但đãn 正Chánh 法Pháp 為vi 本bổn 故cố 以dĩ 像tượng 法pháp 為vi 末mạt 。 末mạt 是thị 微vi 末mạt 之chi 義nghĩa 。 像tượng 是thị 似tự 末mạt 故cố 是thị 一nhất 義nghĩa 。 若nhược 分phần/phân 像tượng 末mạt 亦diệc 得đắc 分phần/phân 三tam 。 眾chúng 生sanh 者giả 第đệ 二nhị 明minh 迷mê 教giáo 之chi 人nhân 。 薄bạc 福phước 鈍độn 根căn 。 第đệ 三Tam 明Minh 迷mê 教giáo 所sở 由do 。 以dĩ 不bất 久cửu 修tu 福phước 慧tuệ 故cố 名danh 。 薄bạc 福phước 鈍độn 根căn 。 又hựu 修tu 有hữu 所sở 得đắc 福phước 慧tuệ 亦diệc 是thị 。 薄bạc 福phước 鈍độn 根căn 。 雖tuy 尋tầm 經kinh 文văn 不bất 能năng 通thông 了liễu 第đệ 四tứ 正chánh 明minh 起khởi 迷mê 。 有hữu 四tứ 種chủng 眾chúng 生sanh 並tịnh 皆giai 失thất 道đạo 。 一nhất 在tại 家gia 起khởi 愛ái 任nhậm 運vận 而nhi 失thất 。 二nhị 出xuất 家gia 外ngoại 道đạo 名danh 自tự 樹thụ 失thất 。 三tam 小Tiểu 乘Thừa 人nhân 失thất 不bất 知tri 說thuyết 小tiểu 為vi 通thông 於ư 大đại 。 而nhi 執chấp 小tiểu 拒cự 大đại 。 四tứ 大Đại 乘Thừa 人nhân 失thất 學học 無vô 所sở 得đắc 大đại 成thành 有hữu 所sở 得đắc 大đại 。 但đãn 就tựu 大Đại 乘Thừa 中trung 又hựu 有hữu 二nhị 失thất 。 一nhất 棄khí 本bổn 尋tầm 末mạt 。 二nhị 求cầu 本bổn 多đa 謬mậu 也dã 。 又hựu 佛Phật 法Pháp 有hữu 二nhị 。 一nhất 小tiểu 二nhị 大đại 。 此thử 二nhị 種chủng 各các 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 但đãn 二nhị 不bất 但đãn 。 所sở 言ngôn 但đãn 不bất 但đãn 者giả 凡phàm 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 緣duyên 但đãn 不bất 但đãn 。 二nhị 教giáo 但đãn 不bất 但đãn 。 緣duyên 但đãn 不bất 但đãn 者giả 。 佛Phật 教giáo 是thị 因nhân 緣duyên 不bất 但đãn 義nghĩa 。 而nhi 稟bẩm 佛Phật 因nhân 緣duyên 不bất 但đãn 教giáo 故cố 成thành 有hữu 所sở 得đắc 但đãn 也dã 。 二nhị 教giáo 但đãn 不bất 但đãn 者giả 。 佛Phật 赴phó 但đãn 不bất 但đãn 緣duyên 說thuyết 但đãn 不bất 但đãn 二nhị 教giáo 也dã 。 問vấn 但đãn 不bất 但đãn 出xuất 何hà 文văn 。 答đáp 智Trí 度Độ 論luận 云vân 。 二Nhị 乘Thừa 空không 名danh 但đãn 空không 菩Bồ 薩Tát 空không 名danh 不bất 但đãn 空không 。 問vấn 大Đại 乘Thừa 但đãn 不bất 但đãn 云vân 何hà 。 答đáp 大đại 品phẩm 云vân 。 為vi 新tân 學học 人nhân 說thuyết 生sanh 滅diệt 者giả 如như 化hóa 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 不bất 如như 化hóa 。 此thử 則tắc 但đãn 生sanh 滅diệt 是thị 化hóa 。 故cố 名danh 但đãn 也dã 。 末mạt 世thế 不bất 識thức 緣duyên 教giáo 但đãn 不bất 但đãn 。 故cố 云vân 雖tuy 尋tầm 經kinh 文văn 不bất 能năng 通thông 了liễu 也dã 。 我ngã 愍mẫn 此thử 等đẳng 。 下hạ 第đệ 二nhị 作tác 論luận 申thân 經kinh 。 天thiên 魔ma 為vi 愛ái 火hỏa 所sở 燒thiêu 。 外ngoại 道đạo 諸chư 見kiến 所sở 害hại 。 執chấp 小tiểu 拒cự 大đại 謗báng 法pháp 毀hủy 人nhân 。 造tạo 無vô 間gián 業nghiệp 。 偏thiên 執chấp 大Đại 乘Thừa 斷đoạn 空không 撥bát 無vô 罪tội 福phước 。 亦diệc 現hiện 在tại 斷đoạn 善thiện 後hậu 入nhập 無vô 間gian 。 菩Bồ 薩Tát 可khả 哀ai 愍mẫn 也dã 。 欲dục 令linh 開khai 悟ngộ 者giả 為vi 此thử 鈍độn 根căn 人nhân 就tựu 大Đại 乘Thừa 中trung 略lược 解giải 十thập 二nhị 事sự 開khai 悟ngộ 。 然nhiên 眾chúng 生sanh 同đồng 菩Bồ 薩Tát 不bất 須tu 造tạo 論luận 。 若nhược 眾chúng 生sanh 實thật 。 異dị 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 不bất 須tu 造tạo 論luận 。 正chánh 言ngôn 同đồng 菩Bồ 薩Tát 於ư 緣duyên 成thành 異dị 。 故cố 造tạo 論luận 也dã 。 大đại 品phẩm 云vân 。 眾chúng 生sanh 際tế 即tức 是thị 實thật 際tế 。 菩Bồ 薩Tát 不bất 建kiến 立lập 眾chúng 生sanh 於ư 實thật 際tế 。 以dĩ 眾chúng 生sanh 不bất 異dị 實thật 際tế 。 實thật 際tế 於ư 眾chúng 生sanh 成thành 眾chúng 生sanh 際tế 。 故cố 菩Bồ 薩Tát 建kiến 立lập 。 眾chúng 生sanh 於ư 實thật 際tế 。 然nhiên 眾chúng 生sanh 際tế 既ký 非phi 際tế 。 寧ninh 復phục 有hữu 實thật 際tế 。 故cố 知tri 未vị 曾tằng 虛hư 實thật 也dã 。 又hựu 欲dục 光quang 闡xiển 如Như 來Lai 無vô 上thượng 大đại 法pháp 下hạ 。 第đệ 二nhị 明minh 上thượng 弘hoằng 大Đại 道Đạo 。 眾chúng 生sanh 迷mê 教giáo 邪tà 義nghĩa 覆phú 於ư 正chánh 經kinh 。 今kim 欲dục 上thượng 報báo 佛Phật 恩ân 略lược 明minh 大đại 意ý 。 今kim 文văn 約ước 而nhi 易dị 顯hiển 。 久cửu 傳truyền 於ư 遐hà 代đại 。 故cố 摩ma 耶da 經Kinh 云vân 。 龍long 樹thụ 菩Bồ 薩Tát 燃nhiên 正Chánh 法Pháp 炬cự 滅diệt 邪tà 見kiến 幢tràng 。 什thập 法Pháp 師sư 云vân 。 龍long 樹thụ 菩Bồ 薩Tát 令linh 如Như 來Lai 大đại 法pháp 三tam 啟khải 閻Diêm 浮Phù 。 龍long 樹thụ 傳truyền 云vân 。 智trí 慧tuệ 日nhật 已dĩ 頹đồi 。 斯tư 人nhân 令linh 再tái 耀diệu 。 世thế 昏hôn 寢tẩm 已dĩ 久cửu 。 斯tư 人nhân 悟ngộ 令linh 覺giác 。 並tịnh 是thị 下hạ 愍mẫn 上thượng 弘hoằng 之chi 意ý 也dã 。

是thị 故cố 略lược 解giải 摩Ma 訶Ha 衍Diên 義nghĩa 。 第đệ 三tam 結kết 造tạo 論luận 意ý 。 問vấn 曰viết 下hạ 第đệ 三tam 釋thích 成thành 上thượng 略lược 義nghĩa 。 前tiền 問vấn 次thứ 答đáp 。 問vấn 意ý 云vân 。 摩ma 訶ha 衍diễn 文văn 字tự 章chương 句cú 。 尚thượng 不bất 可khả 數số 。 況huống 欲dục 一nhất 一nhất 。 解giải 釋thích 其kỳ 義nghĩa 。 此thử 乃nãi 翻phiên 成thành 為vi 廣quảng 。 何hà 名danh 略lược 耶da 。 智Trí 度Độ 論luận 云vân 。 摩ma 訶ha 波Ba 若Nhã 即tức 十thập 萬vạn 偈kệ 。 三tam 百bách 二nhị 十thập 萬vạn 言ngôn 。 與dữ 四tứ 阿a 含hàm 等đẳng 。 其kỳ 餘dư 雲vân 經kinh 大đại 雲vân 經kinh 諸chư 經kinh 無vô 量lượng 。 如như 大đại 海hải 中trung 寶bảo 。 又hựu 云vân 。 諸chư 天thiên 龍long 阿a 修tu 羅la 問vấn 經kinh 千thiên 萬vạn 億ức 偈kệ 。 又hựu 于vu 填điền 國quốc 龍long 樹thụ 傳truyền 云vân 。 華hoa 嚴nghiêm 大đại 本bổn 有hữu 一nhất 四tứ 天thiên 下hạ 。 微vi 塵trần 品phẩm 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 微vi 塵trần 偈kệ 。 一nhất 部bộ 經kinh 文văn 字tự 尚thượng 不bất 可khả 數số 。 況huống 都đô 集tập 諸chư 大Đại 乘Thừa 經Kinh 總tổng 。 名danh 摩Ma 訶Ha 衍Diên 。 云vân 何hà 可khả 知tri 。 文văn 尚thượng 不bất 可khả 知tri 。 況huống 復phục 欲dục 釋thích 其kỳ 義nghĩa 。 又hựu 此thử 言ngôn 亦diệc 得đắc 遮già 於ư 造tạo 論luận 。 摩Ma 訶Ha 衍Diên 經kinh 。 文văn 理lý 已dĩ 圓viên 。 何hà 須tu 更cánh 釋thích 。 如như 其kỳ 更cánh 釋thích 則tắc 佛Phật 經Kinh 文văn 理lý 未vị 圓viên 。 又hựu 眾chúng 生sanh 尋tầm 讀đọc 佛Phật 語ngữ 尚thượng 不bất 能năng 遍biến 。 更cánh 復phục 解giải 釋thích 何hà 由do 可khả 用dụng 。 必tất 欲dục 令linh 物vật 學học 論luận 則tắc 隱ẩn 廢phế 佛Phật 經Kinh 。 尋tầm 末mạt 棄khí 本bổn 理lý 所sở 不bất 應ưng 。 諸chư 意ý 具cụ 如như 中trung 論luận 已dĩ 說thuyết 。 答đáp 曰viết 下hạ 明minh 我ngã 亦diệc 不bất 一nhất 一nhất 隨tùy 佛Phật 語ngữ 而nhi 廣quảng 解giải 。 但đãn 就tựu 佛Phật 語ngữ 中trung 釋thích 其kỳ 精tinh 玄huyền 略lược 解giải 十thập 二nhị 事sự 耳nhĩ 。 又hựu 佛Phật 經Kinh 無vô 量lượng 意ý 在tại 明minh 道đạo 。 我ngã 今kim 但đãn 略lược 釋thích 道đạo 則tắc 眾chúng 教giáo 自tự 通thông 。 又hựu 眾chúng 生sanh 迷mê 雖tuy 萬vạn 端đoan 以dĩ 障chướng 道đạo 為vi 本bổn 。 今kim 但đãn 破phá 道đạo 迷mê 則tắc 眾chúng 迷mê 自tự 破phá 。 又hựu 答đáp 上thượng 問vấn 者giả 。 正chánh 為vi 佛Phật 經Kinh 無vô 量lượng 難nan 可khả 尋tầm 究cứu 我ngã 今kim 略lược 釋thích 令linh 取thủ 悟ngộ 為vi 易dị 。 又hựu 諸chư 佛Phật 有hữu 廣quảng 略lược 說thuyết 法Pháp 。 我ngã 今kim 依y 略lược 而nhi 說thuyết 。 又hựu 諸chư 佛Phật 攝nhiếp 廣quảng 為vì 略lược 。 我ngã 今kim 釋thích 略lược 則tắc 便tiện 通thông 廣quảng 。

問vấn 曰viết 下hạ 第đệ 四tứ 釋thích 成thành 所sở 解giải 。 即tức 是thị 解giải 前tiền 標tiêu 章chương 中trung 。 摩Ma 訶Ha 衍Diên 義nghĩa 。 又hựu 是thị 解giải 大Đại 乘Thừa 之chi 意ý 也dã 。 前tiền 問vấn 次thứ 答đáp 。 問vấn 意ý 云vân 。 已dĩ 知tri 略lược 解giải 之chi 意ý 。 今kim 既ký 欲dục 解giải 釋thích 。 云vân 何hà 名danh 摩ma 訶ha 衍diễn 耶da 。 此thử 總tổng 問vấn 大Đại 乘Thừa 名danh 義nghĩa 。 答đáp 曰viết 下hạ 為vi 二nhị 。 一nhất 者giả 正chánh 答đáp 。 二nhị 者giả 總tổng 結kết 。 正chánh 答đáp 為vi 二nhị 。 一nhất 者giả 略lược 以dĩ 六lục 義nghĩa 釋thích 大đại 。 二nhị 指chỉ 經kinh 廣quảng 說thuyết 。 六lục 義nghĩa 即tức 為vi 六lục 答đáp 。 今kim 第đệ 一nhất 待đãi 二Nhị 乘Thừa 之chi 小tiểu 故cố 名danh 為vi 大đại 。 然nhiên 諸chư 佛Phật 所sở 。 行hành 之chi 道đạo 實thật 非phi 大đại 小tiểu 。 但đãn 對đối 二Nhị 乘Thừa 小tiểu 。 是thị 故cố 名danh 大đại 。 問vấn 大Đại 乘Thừa 之chi 大đại 與dữ 涅Niết 槃Bàn 大đại 此thử 有hữu 何hà 異dị 。 答đáp 一nhất 往vãng 無vô 異dị 。 問vấn 若nhược 爾nhĩ 涅Niết 槃Bàn 云vân 。 不bất 因nhân 小tiểu 涅Niết 槃Bàn 名danh 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 今kim 云vân 何hà 因nhân 小Tiểu 乘Thừa 名danh 大Đại 乘Thừa 耶da 。 答đáp 諸chư 論luận 師sư 多đa 云vân 。 不bất 因nhân 小tiểu 涅Niết 槃Bàn 名danh 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 是thị 絕tuyệt 待đãi 大đại 。 今kim 文văn 是thị 對đối 小Tiểu 乘Thừa 明minh 大Đại 乘Thừa 。 是thị 相tương 待đãi 大đại 。 今kim 謂vị 不bất 爾nhĩ 。 二nhị 文văn 俱câu 絕tuyệt 待đãi 大đại 。 亦diệc 俱câu 是thị 相tương 待đãi 大đại 。 俱câu 是thị 絕tuyệt 待đãi 大đại 者giả 涅Niết 槃Bàn 云vân 。 不bất 因nhân 者giả 此thử 明minh 非phi 是thị 體thể 不bất 自tự 大đại 待đãi 他tha 方phương 大đại 。 乃nãi 言ngôn 。 體thể 自tự 是thị 大đại 不bất 因nhân 待đãi 他tha 方phương 名danh 為vi 大đại 。 今kim 大Đại 乘Thừa 亦diệc 爾nhĩ 。 故cố 俱câu 是thị 絕tuyệt 待đãi 也dã 。 俱câu 相tương 待đãi 者giả 。 今kim 待đãi 於ư 小Tiểu 乘Thừa 。 名danh 之chi 為vi 大Đại 。 此thử 非phi 是thị 體thể 不bất 自tự 大đại 待đãi 他tha 名danh 大đại 。 乃nãi 辨biện 諸chư 佛Phật 所sở 行hành 。 之chi 道đạo 不bất 可khả 說thuyết 其kỳ 大đại 小tiểu 。 但đãn 對đối 二Nhị 乘Thừa 小tiểu 強cường/cưỡng 稱xưng 為vi 大đại 。 問vấn 若nhược 爾nhĩ 涅Niết 槃Bàn 體thể 自tự 是thị 大đại 則tắc 非phi 是thị 絕tuyệt 待đãi 。 今kim 對đối 小tiểu 之chi 大đại 翻phiên 是thị 絕tuyệt 耶da 。 答đáp 涅Niết 槃Bàn 體thể 是thị 自tự 大đại 未vị 絕tuyệt 大đại 小tiểu 之chi 名danh 。 翻phiên 是thị 相tương 待đãi 大đại 。 今kim 若nhược 云vân 非phi 大đại 非phi 小tiểu 。 則tắc 大đại 小tiểu 雙song 絕tuyệt 。 不bất 知tri 何hà 以dĩ 目mục 之chi 對đối 於ư 小Tiểu 乘Thừa 強cường/cưỡng 稱xưng 為vi 大đại 。 此thử 方phương 是thị 絕tuyệt 大đại 也dã 。 問vấn 非phi 大đại 非phi 小tiểu 。 可khả 是thị 絕tuyệt 待đãi 。 既ký 猶do 稱xưng 對đối 小tiểu 名danh 大đại 。 云vân 何hà 是thị 絕tuyệt 。 答đáp 亦diệc 如như 所sở 問vấn 。 據cứ 其kỳ 非phi 大đại 非phi 小tiểu 。 言ngôn 窮cùng 慮lự 絕tuyệt 。 此thử 是thị 絕tuyệt 待đãi 。 今kim 非phi 大đại 非phi 小tiểu 。 猶do 稱xưng 為vi 大đại 。 此thử 猶do 是thị 待đãi 。 問vấn 若nhược 爾nhĩ 一nhất 切thiết 大đại 名danh 皆giai 是thị 相tương 待đãi 。 云vân 何hà 舊cựu 云vân 有hữu 二nhị 種chủng 大đại 一nhất 相tương 待đãi 大đại 二nhị 絕tuyệt 待đãi 大đại 耶da 。 答đáp 舊cựu 語ngữ 有hữu 義nghĩa 。 若nhược 一nhất 往vãng 直trực 言ngôn 對đối 小tiểu 名danh 大đại 。 此thử 是thị 相tương 待đãi 。 若nhược 非phi 大đại 非phi 小tiểu 。 大đại 小tiểu 雙song 絕tuyệt 。 不bất 知tri 何hà 以dĩ 美mỹ 之chi 。 強cường/cưỡng 稱xưng 云vân 大đại 此thử 名danh 絕tuyệt 待đãi 。 蓋cái 是thị 對đối 前tiền 相tương 待đãi 故cố 云vân 絕tuyệt 待đãi 。 若nhược 望vọng 一nhất 切thiết 名danh 言ngôn 未vị 絕tuyệt 悉tất 是thị 待đãi 也dã 。 問vấn 若nhược 涅Niết 槃Bàn 體thể 是thị 自tự 大đại 非phi 絕tuyệt 待đãi 大đại 者giả 。 此thử 言ngôn 應ưng 非phi 究cứu 竟cánh 。 答đáp 如như 前tiền 問vấn 也dã 。 低đê 羅la 波ba 夷di 實thật 不bất 食thực 油du 強cường/cưỡng 名danh 食thực 油du 。 涅Niết 槃Bàn 亦diệc 爾nhĩ 無vô 名danh 相tướng 強cường/cưỡng 名danh 相tướng 說thuyết 。 故cố 一nhất 切thiết 名danh 言ngôn 皆giai 是thị 相tương 待đãi 。 若nhược 言ngôn 究cứu 慮lự 絕tuyệt 方phương 是thị 究cứu 竟cánh 。 諸chư 佛Phật 最tối 大đại 下hạ 第đệ 二nhị 義nghĩa 。 從tùng 所sở 至chí 處xứ 受thọ 名danh 。 所sở 至chí 之chi 處xứ 。 為vi 大đại 能năng 至chí 之chi 乘thừa 亦diệc 名danh 為vi 大đại 。 諸chư 佛Phật 大đại 人nhân 下hạ 第đệ 三tam 從tùng 能năng 乘thừa 人nhân 受thọ 名danh 。 有hữu 人nhân 言ngôn 乘thừa 體thể 是thị 因nhân 。 從tùng 果quả 受thọ 名danh 故cố 稱xưng 為vi 大đại 。 今kim 明minh 。 蓋cái 是thị 以dĩ 義nghĩa 判phán 文văn 生sanh 此thử 謬mậu 耳nhĩ 。 前tiền 句cú 是thị 因nhân 乘thừa 。 從tùng 果quả 受thọ 名danh 。 今kim 是thị 果quả 乘thừa 。 當đương 體thể 為vi 目mục 。 如như 法Pháp 華hoa 云vân 。 佛Phật 自tự 住trụ 大Đại 乘Thừa 。 如như 涅Niết 槃Bàn 云vân 。 乘thừa 涅Niết 槃Bàn 船thuyền 。 皆giai 是thị 果quả 地địa 之chi 乘thừa 也dã 。 而nhi 文văn 意ý 所sở 以dĩ 名danh 大đại 者giả 。 果quả 法pháp 從tùng 人nhân 受thọ 名danh 。 於ư 九cửu 道đạo 中trung 最tối 大đại 。 大đại 人nhân 所sở 乘thừa 法pháp 故cố 名danh 大đại 。 又hựu 能năng 滅diệt 除trừ 下hạ 第đệ 四tứ 就tựu 用dụng 明minh 大đại 。 乘thừa 有hữu 二nhị 用dụng 。 一nhất 者giả 所sở 除trừ 用dụng 。 謂vị 滅diệt 二nhị 生sanh 死tử 苦khổ 及cập 五ngũ 住trụ 因nhân 。 二nhị 能năng 與dữ 用dụng 。 謂vị 涅Niết 槃Bàn 因nhân 及cập 大đại 涅Niết 槃Bàn 示thị 果quả 。 故cố 名danh 為vi 大đại 。 又hựu 觀quán 世thế 音âm 下hạ 第đệ 五ngũ 從tùng 因nhân 中trung 之chi 人nhân 立lập 名danh 。 故cố 名danh 為vi 大đại 。 然nhiên 乘thừa 是thị 諸chư 佛Phật 至chí 道đạo 未vị 曾tằng 因nhân 果quả 。 亦diệc 非phi 人nhân 法pháp 。 故cố 云vân 是thị 法Pháp 不bất 可khả 示thị 。 言ngôn 辭từ 相tướng 寂tịch 滅diệt 。 為vì 眾chúng 生sanh 故cố 強cường/cưỡng 稱xưng 。 人nhân 法pháp 及cập 與dữ 因nhân 果quả 故cố 。 因nhân 人nhân 所sở 乘thừa 故cố 名danh 為vi 因nhân 。 果quả 人nhân 所sở 乘thừa 則tắc 名danh 為vi 果quả 。 在tại 法pháp 名danh 法pháp 在tại 人nhân 名danh 人nhân 。 故cố 智Trí 度Độ 論luận 云vân 。 若nhược 如như 法Pháp 觀quán 。 佛Phật 般Bát 若Nhã 及cập 涅Niết 槃Bàn 是thị 三tam 即tức 一nhất 相tương/tướng 。 其kỳ 實thật 無vô 有hữu 異dị 。 故cố 知tri 人nhân 法pháp 更cánh 無vô 二nhị 也dã 。 此thử 中trung 舉cử 四tứ 菩Bồ 薩Tát 者giả 。 前tiền 二nhị 他tha 方phương 後hậu 二nhị 此thử 土thổ/độ 。 則tắc 總tổng 攝nhiếp 一nhất 切thiết 。 又hựu 以dĩ 此thử 乘thừa 下hạ 第đệ 六lục 就tựu 功công 用dụng 立lập 名danh 。 明minh 般Bát 若Nhã 正chánh 觀quán 能năng 究cứu 源nguyên 盡tận 理lý 照chiếu 無vô 不bất 周chu 故cố 。 稱xưng 盡tận 法pháp 邊biên 底để 。 般Bát 若Nhã 一nhất 度độ 既ký 爾nhĩ 。 一nhất 一nhất 諸chư 度Độ 皆giai 盡tận 理lý 究cứu 源nguyên 。 故cố 名danh 大đại 也dã 。 既ký 得đắc 六lục 義nghĩa 釋thích 大đại 。 即tức 六lục 義nghĩa 釋thích 妙diệu 。 初sơ 對đối 二Nhị 乘Thừa 之chi 麁thô 名danh 妙diệu 。 次thứ 能năng 至chí 妙diệu 處xứ 名danh 妙diệu 。 三tam 妙diệu 人nhân 所sở 乘thừa 名danh 妙diệu 。 四tứ 妙diệu 用dụng 名danh 妙diệu 。 五ngũ 因nhân 中trung 妙diệu 人nhân 所sở 乘thừa 名danh 妙diệu 。 六lục 能năng 窮cùng 盡tận 諸chư 法pháp 平bình 等đẳng 大đại 慧tuệ 。 故cố 名danh 為vi 妙diệu 。 釋thích 法pháp 華hoa 有hữu 五ngũ 種chủng 妙diệu 。 亦diệc 得đắc 是thị 五ngũ 種chủng 大đại 。 一nhất 小tiểu 前tiền 大đại 。 謂vị 初sơ 成thành 正chánh 覺giác 。 菩Bồ 提Đề 樹thụ 下hạ 。 未vị 趣thú 鹿lộc 薗viên 說thuyết 小tiểu 故cố 名danh 小tiểu 前tiền 大đại 。 二nhị 小tiểu 中trung 大đại 。 從tùng 趣thú 鹿lộc 薗viên 說thuyết 小Tiểu 乘Thừa 。 此thử 中trung 即tức 明minh 佛Phật 乘thừa 謂vị 小tiểu 中trung 大đại 。 三tam 小tiểu 後hậu 大đại 。 從tùng 說thuyết 三tam 藏tạng 竟cánh 次thứ 說thuyết 大Đại 乘Thừa 道đạo 。 是thị 小tiểu 後hậu 大đại 。 四tứ 攝nhiếp 小tiểu 大đại 。 從tùng 說thuyết 法Pháp 華hoa 會hội 小tiểu 歸quy 大đại 。 五ngũ 無vô 小tiểu 大đại 。 即tức 淨tịnh 土độ 中trung 但đãn 有hữu 大đại 名danh 無vô 有hữu 小tiểu 稱xưng 。 如như 香hương 積tích 佛Phật 土độ 云vân 。 我ngã 土thổ/độ 無vô 二Nhị 乘Thừa 名danh 。 但đãn 有hữu 大đại 菩Bồ 薩Tát 眾chúng 也dã 。 此thử 五ngũ 大đại 但đãn 約ước 時thời 約ước 處xứ 明minh 之chi 。 大đại 判phán 佛Phật 經Kinh 一nhất 途đồ 而nhi 說thuyết 也dã 。 妙diệu 亦diệc 有hữu 此thử 五ngũ 。

復phục 有hữu 絕tuyệt 待đãi 妙diệu 絕tuyệt 待đãi 大đại 。 如như 上thượng 釋thích 。 是thị 為vi 六lục 也dã 。 如như 般Bát 若Nhã 中trung 下hạ 第đệ 二nhị 指chỉ 經kinh 廣quảng 說thuyết 。 上thượng 略lược 明minh 六lục 義nghĩa 。 餘dư 未vị 盡tận 者giả 如như 經kinh 說thuyết 之chi 。 又hựu 論luận 主chủ 上thượng 雖tuy 自tự 釋thích 。 恐khủng 物vật 疑nghi 之chi 今kim 引dẫn 經kinh 為vi 證chứng 。 問vấn 一nhất 切thiết 諸chư 經Kinh 。 皆giai 釋thích 大Đại 乘Thừa 。 何hà 故cố 偏thiên 引dẫn 般Bát 若Nhã 。 答đáp 趣thú 引dẫn 其kỳ 一nhất 。 又hựu 龍long 樹thụ 云vân 。 雲vân 經kinh 大đại 雲vân 經kinh 十thập 種chủng 大đại 經kinh 。 此thử 摩ma 訶ha 衍diễn 於ư 中trung 最tối 大đại 。 是thị 故cố 偏thiên 引dẫn 。 又hựu 般Bát 若Nhã 正chánh 明minh 實thật 相tướng 。 此thử 論luận 亦diệc 明minh 實thật 相tướng 義nghĩa 。 既ký 相tương 應ứng 是thị 故cố 偏thiên 引dẫn 。 問vấn 龍long 樹thụ 釋thích 摩ma 訶ha 衍diễn 有hữu 多đa 。 勝thắng 。 大đại 。 何hà 故cố 偏thiên 釋thích 大đại 耶da 。 答đáp 略lược 舉cử 其kỳ 一nhất 。 餘dư 二nhị 可khả 知tri 。 又hựu 舉cử 一nhất 即tức 攝nhiếp 餘dư 二nhị 。 故cố 但đãn 釋thích 於ư 大đại 。 問vấn 一Nhất 乘Thừa 大Đại 乘Thừa 此thử 有hữu 何hà 異dị 。 答đáp 具cụ 有hữu 一nhất 異dị 。 言ngôn 其kỳ 一nhất 者giả 大đại 體thể 無vô 二nhị 。 故cố 稱xưng 為vi 一nhất 。 一Nhất 乘Thừa 包bao 含hàm 故cố 名danh 為vi 大đại 。 故cố 法pháp 華hoa 云vân 。 為vì 諸chư 聲Thanh 聞Văn 。 說thuyết 大Đại 乘Thừa 經Kinh 。 名danh 妙Diệu 法Pháp 蓮Liên 華Hoa 。 故cố 知tri 法pháp 華hoa 。 名danh 為vi 大Đại 乘Thừa 。 言ngôn 其kỳ 異dị 者giả 大Đại 乘Thừa 之chi 名danh 通thông 於ư 今kim 昔tích 。 三tam 乘thừa 教giáo 中trung 亦diệc 有hữu 大Đại 乘Thừa 。 一Nhất 乘Thừa 教giáo 中trung 亦diệc 有hữu 大Đại 乘Thừa 。 但đãn 三tam 乘thừa 教giáo 中trung 猶do 未vị 明minh 。 唯duy 有hữu 此thử 大đại 無vô 有hữu 於ư 小tiểu 。 是thị 故cố 大Đại 乘Thừa 未vị 得đắc 稱xưng 一nhất 。 問vấn 三tam 乘thừa 中trung 大đại 復phục 為vi 得đắc 稱xưng 一nhất 義nghĩa 以dĩ 不phủ 。 答đáp 亦diệc 有hữu 斯tư 義nghĩa 。 如như 云vân 一Nhất 乘Thừa 二Nhị 乘Thừa 三tam 乘thừa 。 以dĩ 佛Phật 乘thừa 為vi 一Nhất 乘Thừa 緣Duyên 覺Giác 為vi 二Nhị 乘Thừa 聲Thanh 聞Văn 為vi 三tam 乘thừa 。 作tác 此thử 論luận 之chi 亦diệc 得đắc 稱xưng 一nhất 。 具cụ 出xuất 法pháp 華hoa 。 問vấn 地địa 持trì 論luận 中trung 七thất 義nghĩa 釋thích 大đại 。 與dữ 今kim 何hà 異dị 。 答đáp 彼bỉ 論luận 就tựu 無vô 階giai 級cấp 中trung 辨biện 於ư 階giai 級cấp 。 竪thụ 論luận 大đại 義nghĩa 。 言ngôn 七thất 種chủng 者giả 。 一nhất 謂vị 方Phương 等Đẳng 經kinh 菩Bồ 薩Tát 藏tạng 。 此thử 是thị 教giáo 大đại 。 所sở 以dĩ 前tiền 明minh 教giáo 大đại 者giả 要yếu 根căn 本bổn 由do 教giáo 然nhiên 後hậu 方phương 得đắc 。 發phát 心tâm 修tu 行hành 。 二nhị 發phát 心tâm 大đại 。 謂vị 發phát 大Đại 道Đạo 心tâm 。 三tam 解giải 行hành 大đại 。 至chí 道đạo 種chủng 性tánh 解giải 行hành 純thuần 熟thục 名danh 解giải 行hành 大đại 。 四tứ 淨tịnh 心tâm 大đại 。 初Sơ 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 其kỳ 心tâm 清thanh 淨tịnh 。 名danh 淨tịnh 心tâm 大đại 。 五ngũ 眾chúng 具cụ 大đại 。 謂vị 大đại 福phước 大đại 智trí 通thông 為vi 佛Phật 道Đạo 資tư 糧lương 名danh 為vi 眾chúng 具cụ 大đại 。 六lục 時thời 大đại 。 謂vị 三tam 大đại 僧Tăng 祇kỳ 劫kiếp 修tu 行hành 。 七thất 果quả 大đại 。 謂vị 大đại 菩Bồ 提Đề 果Quả 。 此thử 七thất 義nghĩa 中trung 第đệ 七thất 義nghĩa 而nhi 上thượng 諸chư 佛Phật 大đại 人nhân 所sở 乘thừa 義nghĩa 同đồng 。 餘dư 之chi 五ngũ 義nghĩa 與dữ 前tiền 五ngũ 義nghĩa 大đại 略lược 相tương 似tự 。 而nhi 初sơ 義nghĩa 與dữ 引dẫn 般Bát 若Nhã 經kinh 略lược 同đồng 。 以dĩ 是thị 因nhân 緣duyên 故cố 。 名danh 為vi 大đại 第đệ 二nhị 總tổng 結kết 。

大đại 分phần/phân 深thâm 義nghĩa 所sở 謂vị 空không 也dã 下hạ 。 第đệ 五ngũ 結kết 所sở 解giải 旨chỉ 歸quy 。 前tiền 雖tuy 唱xướng 解giải 。 摩Ma 訶Ha 衍Diên 義nghĩa 。 然nhiên 摩ma 訶ha 衍diễn 。 有hữu 無vô 量lượng 義nghĩa 。 未vị 知tri 正chánh 釋thích 何hà 義nghĩa 。 是thị 故cố 今kim 出xuất 所sở 解giải 旨chỉ 歸quy 。 故cố 有hữu 此thử 一nhất 章chương 來lai 也dã 。 就tựu 文văn 為vi 四tứ 。 一nhất 標tiêu 空không 體thể 。 二nhị 明minh 空không 用dụng 。 三tam 結kết 解giải 釋thích 。 四tứ 明minh 解giải 釋thích 之chi 方phương 。 所sở 言ngôn 大đại 分phần/phân 者giả 有hữu 人nhân 言ngôn 。 如như 大đại 品phẩm 大đại 數số 五ngũ 千thiên 分phần 。 或hoặc 增tăng 或hoặc 減giảm 。 故cố 名danh 大đại 數số 。 此thử 非phi 釋thích 也dã 。 有hữu 人nhân 言ngôn 。 大Đại 乘Thừa 中trung 般Bát 若Nhã 空không 為vi 一nhất 分phần/phân 。 復phục 以dĩ 中trung 道đạo 空không 理lý 為vi 一nhất 分phần/phân 。 以dĩ 此thử 二nhị 分phần 合hợp 名danh 大Đại 乘Thừa 。 今kim 二nhị 分phần 之chi 中trung 。 以dĩ 般Bát 若Nhã 空không 為vi 深thâm 義nghĩa 。 故cố 云vân 大đại 分phần/phân 深thâm 義nghĩa 所sở 謂vị 空không 也dã 所sở 以dĩ 作tác 此thử 釋thích 者giả 。 此thử 是thị 成thành 實thật 人nhân 義nghĩa 。 謂vị 般Bát 若Nhã 空không 為vi 乘thừa 智trí 。 空không 理lý 是thị 乘thừa 境cảnh 非phi 乘thừa 智trí 。 故cố 作tác 此thử 釋thích 耳nhĩ 。 論luận 直trực 言ngôn 大đại 分phần/phân 深thâm 義nghĩa 所sở 謂vị 空không 也dã 不bất 以dĩ 空không 主chủ 於ư 慧tuệ 。 故cố 亦diệc 不bất 同đồng 之chi 。 今kim 所sở 釋thích 者giả 。 上thượng 以dĩ 六lục 義nghĩa 釋thích 大Đại 乘Thừa 。 然nhiên 此thử 論luận 但đãn 解giải 於ư 大đại 不bất 釋thích 於ư 小tiểu 。 今kim 就tựu 大Đại 乘Thừa 中trung 更cánh 復phục 簡giản 之chi 。 所sở 言ngôn 大đại 者giả 即tức 上thượng 摩ma 訶ha 衍diễn 也dã 。 所sở 言ngôn 分phần/phân 者giả 大Đại 乘Thừa 具cụ 含hàm 萬vạn 德đức 。 而nhi 用dụng 正chánh 觀quán 為vi 乘thừa 主chủ 。 正chánh 觀quán 由do 實thật 相tướng 而nhi 生sanh 。 則tắc 實thật 相tướng 為vi 本bổn 。 正chánh 觀quán 及cập 萬vạn 行hạnh 為vi 末mạt 。 末mạt 即tức 是thị 有hữu 。 本bổn 即tức 是thị 空không 。 故cố 大Đại 乘Thừa 具cụ 含hàm 空không 有hữu 。 今kim 但đãn 釋thích 空không 之chi 一nhất 分phần/phân 故cố 名danh 大đại 分phần/phân 。 問vấn 約ước 二nhị 諦đế 是thị 何hà 諦đế 耶da 。 答đáp 二nhị 諦đế 者giả 大Đại 乘Thừa 具cụ 含hàm 真chân 俗tục 。 故cố 為vi 二nhị 分phần 。 今kim 明minh 空không 即tức 是thị 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 也dã 。 深thâm 義nghĩa 者giả 前tiền 雖tuy 釋thích 一nhất 分phần/phân 。 或hoặc 可khả 為vi 末mạt 世thế 鈍độn 根căn 釋thích 淺thiển 近cận 之chi 分phần 。 是thị 故cố 次thứ 明minh 深thâm 義nghĩa 於ư 深thâm 義nghĩa 中trung 。 有hữu 無vô 量lượng 門môn 。 未vị 知tri 釋thích 何hà 深thâm 義nghĩa 。 是thị 故cố 次thứ 云vân 所sở 謂vị 空không 也dã 。 智Trí 度Độ 論luận 釋thích 深thâm 奧áo 品phẩm 云vân 。 深thâm 奧áo 者giả 空không 是thị 其kỳ 義nghĩa 。 無vô 生sanh 滅diệt 是thị 其kỳ 義nghĩa 。 問vấn 是thị 何hà 等đẳng 空không 耶da 。 答đáp 一nhất 解giải 云vân 。 是thị 空không 三tam 昧muội 空không 。 得đắc 此thử 空không 觀quán 故cố 令linh 諸chư 法pháp 空không 。 又hựu 解giải 云vân 。 是thị 外ngoại 所sở 緣duyên 法pháp 空không 。 故cố 名danh 空không 三tam 昧muội 。 前tiền 解giải 是thị 智trí 空không 。 後hậu 釋thích 是thị 境cảnh 空không 。 論luận 主chủ 皆giai 破phá 之chi 。 離ly 是thị 二nhị 邊biên 。 說thuyết 於ư 中Trung 道Đạo 。 謂vị 諸chư 法pháp 因nhân 緣duyên 生sanh 。 無vô 有hữu 一nhất 定định 法pháp 故cố 為vi 空không 。

何hà 以dĩ 故cố 。 因nhân 緣duyên 生sanh 法pháp 無vô 自tự 性tánh 。 無vô 自tự 性tánh 故cố 。 即tức 畢tất 竟cánh 空không 。 畢tất 竟cánh 空không 從tùng 本bổn 以dĩ 來lai 空không 。 非phi 佛Phật 作tác 亦diệc 非phi 餘dư 人nhân 作tác 。 諸chư 佛Phật 為vi 可khả 度độ 眾chúng 生sanh 。 說thuyết 是thị 畢tất 竟cánh 空không 。 是thị 空không 相tướng 是thị 一nhất 切thiết 法pháp 實thật 體thể 。 故cố 名danh 為vi 深thâm 。 詳tường 論luận 此thử 意ý 非phi 境cảnh 非phi 智trí 不bất 觀quán 不bất 緣duyên 不bất 因nhân 不bất 果quả 。 百bách 是thị 不bất 能năng 是thị 。 百bách 非phi 不bất 能năng 非phi 。 非phi 但đãn 是thị 是thị 不bất 能năng 是thị 。 非phi 是thị 亦diệc 不bất 是thị 。 非phi 但đãn 非phi 非phi 不bất 能năng 非phi 。 是thị 非phi 亦diệc 不bất 能năng 非phi 。 總tổng 而nhi 言ngôn 之chi 。 橫hoạnh/hoành 絕tuyệt 萬vạn 法pháp 竪thụ 超siêu 四tứ 句cú 。 故cố 名danh 甚thậm 深thâm 也dã 。 問vấn 即tức 得đắc 以dĩ 空không 為vi 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 是thị 甚thậm 深thâm 者giả 有hữu 是thị 世thế 諦đế 。 世thế 諦đế 應ưng 是thị 淺thiển 耶da 。 答đáp 義nghĩa 正chánh 爾nhĩ 也dã 。 故cố 中trung 論luận 四Tứ 諦Đế 品phẩm 云vân 。 世thế 諦đế 者giả 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 本bổn 性tánh 空không 。 而nhi 世thế 間gian 謂vị 有hữu 。 於ư 世thế 人nhân 是thị 實thật 。 故cố 名danh 諦đế 。 則tắc 知tri 以dĩ 凡phàm 夫phu 所sở 見kiến 有hữu 是thị 淺thiển 聖thánh 人nhân 所sở 知tri 空không 為vi 深thâm 也dã 。 問vấn 自tự 佛Phật 法Pháp 西tây 域vực 而nhi 度độ 誰thùy 前tiền 得đắc 此thử 意ý 耶da 。 答đáp 叡duệ 師sư 淨tịnh 名danh 序tự 云vân 。 格cách 義nghĩa 迂# 而nhi 背bối/bội 本bổn 。 六lục 家gia 偏thiên 而nhi 不bất 即tức 。 安an 和hòa 上thượng 鑿tạc 荒hoang 途đồ 以dĩ 開khai 轍triệt 。 標tiêu 玄huyền 旨chỉ 於ư 性tánh 空không 。 又hựu 云vân 。 以dĩ 爐lô 冶dã 之chi 功công 驗nghiệm 之chi 。 唯duy 性tánh 空không 之chi 宗tông 最tối 得đắc 其kỳ 實thật 。 其kỳ 後hậu 影ảnh 。 肇triệu 。 融dung 。 叡duệ 。 皆giai 遊du 其kỳ 門môn 。 故cố 肇triệu 公công 涅Niết 槃Bàn 論luận 云vân 。 聖thánh 人nhân 無vô 數số 宋tống 外ngoại 無vô 心tâm 於ư 內nội 。 彼bỉ 已dĩ 寂tịch 滅diệt 。 浩hạo 然nhiên 大đại 均quân 乃nãi 曰viết 涅Niết 槃Bàn 。 涅Niết 槃Bàn 若nhược 此thử 圖đồ 度độ 絕tuyệt 失thất 。 以dĩ 圖đồ 度độ 不bất 至chí 。 名danh 之chi 為vi 空không 。 影ảnh 公công 中trung 論luận 序tự 云vân 。 內nội 外ngoại 並tịnh [穴/俱]# 緣duyên 觀quán 俱câu 寂tịch 。 豈khởi 容dung 名danh 數số 於ư 其kỳ 間gian 哉tai 。 問vấn 何hà 故cố 云vân 非phi 名danh 數số 耶da 。 答đáp 二nhị 諦đế 是thị 數số 。 真chân 俗tục 境cảnh 智trí 等đẳng 為vi 名danh 。 今kim 以dĩ 不bất 可khả 說thuyết 。 二nhị 不bất 二nhị 故cố 云vân 非phi 數số 。 絕tuyệt 真chân 俗tục 等đẳng 一nhất 切thiết 名danh 故cố 云vân 非phi 名danh 。 叡duệ 師sư 此thử 論luận 序tự 云vân 。 虛hư 實thật 兩lưỡng [穴/俱]# 得đắc 失thất 無vô 際tế 。 四tứ 師sư 語ngữ 異dị 意ý 猶do 一nhất 也dã 。 問vấn 此thử 空không 既ký 非phi 因nhân 果quả 境cảnh 智trí 。 亦diệc 得đắc 有hữu 多đa 名danh 耶da 。 答đáp 智Trí 度Độ 論luận 云vân 。 是thị 空không 有hữu 種chủng 種chủng 名danh 。 謂vị 無vô 相tướng 無vô 作tác 寂tịch 滅diệt 離ly 相tương/tướng 法pháp 性tánh 涅Niết 槃Bàn 等đẳng 。 故cố 法pháp 華hoa 云vân 。 皆giai 是thị 一nhất 相tướng 一nhất 味vị 。 所sở 謂vị 離ly 相tương/tướng 解giải 脫thoát 相tương/tướng 究Cứu 竟Cánh 涅Niết 槃Bàn 。 常thường 寂tịch 滅diệt 相tướng 。 終chung 歸quy 於ư 空không 。 即tức 法pháp 華hoa 名danh 此thử 空không 為vi 一Nhất 乘Thừa 涅Niết 槃Bàn 。 無vô 量lượng 義nghĩa 云vân 。 無Vô 量Lượng 義Nghĩa 者giả 。 從tùng 一nhất 法pháp 生sanh 。 其kỳ 一nhất 法pháp 謂vị 無vô 相tướng 也dã 。 如như 是thị 無vô 相tướng 。 不bất 相tướng 無vô 相tướng 。 不bất 相tướng 無vô 相tướng 。 名danh 為vi 實thật 相tướng 。 即tức 以dĩ 空không 為vi 無vô 量lượng 義nghĩa 處xứ 三tam 昧muội 。 涅Niết 槃Bàn 經kinh 以dĩ 空không 釋thích 成thành 聖thánh 人nhân 義nghĩa 。 以dĩ 何hà 義nghĩa 故cố 。 名danh 為vi 聖thánh 人nhân 。 常thường 觀quán 諸chư 法pháp 性tánh 空không 寂tịch 故cố 。 問vấn 此thử 空không 若nhược 非phi 因nhân 果quả 境cảnh 智trí 。 何hà 得đắc 智Trí 度Độ 論luận 云vân 實thật 相tướng 生sanh 般Bát 若Nhã 。 即tức 實thật 相tướng 為vi 境cảnh 般Bát 若Nhã 為vi 智trí 。 般Bát 若Nhã 是thị 果quả 實thật 相tướng 是thị 因nhân 。 答đáp 此thử 是thị 非phi 因nhân 非phi 果quả 。 強cưỡng 說thuyết 因nhân 果quả 。 非phi 境cảnh 非phi 智trí 強cường/cưỡng 稱xưng 境cảnh 智trí 。 故cố 下hạ 論luận 云vân 。 緣duyên 是thị 一nhất 邊biên 觀quán 是thị 一nhất 邊biên 因nhân 是thị 一nhất 邊biên 乃nãi 至chí 中trung 是thị 一nhất 邊biên 偏thiên 是thị 一nhất 邊biên 。 離ly 是thị 一nhất 邊biên 。 名danh 為vi 中Trung 道Đạo 。 即tức 其kỳ 證chứng 也dã 。 若nhược 通thông 達đạt 是thị 義nghĩa 者giả 。 上thượng 釋thích 空không 體thể 今kim 第đệ 二nhị 辨biện 空không 用dụng 。 若nhược 能năng 解giải 悟ngộ 此thử 空không 則tắc 生sanh 般Bát 若Nhã 。 般Bát 若Nhã 生sanh 則tắc 導đạo 萬vạn 行hạnh 運vận 出xuất 生sanh 死tử 。 故cố 云vân 通thông 達đạt 大Đại 乘Thừa 六Lục 度Độ 皆giai 備bị 。 此thử 不bất 二nhị 二nhị 分phần 境cảnh 智trí 為vi 二nhị 。 故cố 說thuyết 實thật 相tướng 為vi 所sở 通thông 達đạt 。 般Bát 若Nhã 為vi 能năng 通thông 達đạt 。 然nhiên 實thật 未vị 曾tằng 能năng 所sở 亦diệc 非phi 境cảnh 智trí 。 問vấn 通thông 達đạt 大Đại 乘Thừa 與dữ 具cụ 足túc 六Lục 度Độ 何hà 異dị 。 答đáp 大Đại 乘Thừa 據cứ 果quả 六Lục 度Độ 為vi 因nhân 。 以dĩ 通thông 達đạt 於ư 空không 因nhân 果quả 皆giai 備bị 。 又hựu 故cố 叡duệ 師sư 序tự 云vân 。 整chỉnh 歸quy 駕giá 於ư 道Đạo 場Tràng 必tất 畢tất 趣thú 心tâm 於ư 佛Phật 地địa 。 正chánh 用dụng 今kim 文văn 意ý 也dã 。 又hựu 通thông 達đạt 大Đại 乘Thừa 為vi 總tổng 具cụ 足túc 六Lục 度Độ 為vi 別biệt 。 是thị 故cố 我ngã 今kim 。 但đãn 解giải 釋thích 空không 第đệ 三tam 結kết 解giải 釋thích 。 有hữu 此thử 利lợi 益ích 須tu 但đãn 釋thích 之chi 。 解giải 釋thích 空không 者giả 。 下hạ 第đệ 四tứ 明minh 解giải 釋thích 之chi 方phương 。 此thử 十thập 二nhị 言ngôn 教giáo 有hữu 四tứ 種chủng 功công 用dụng 。 一nhất 能năng 顯hiển 理lý 以dĩ 理lý 為vi 門môn 。 二nhị 能năng 發phát 觀quán 與dữ 觀quán 為vi 門môn 。 三tam 遮già 塞tắc 非phi 道đạo 。 如như 涅Niết 槃Bàn 云vân 。 斷đoạn 塞tắc 諸chư 道đạo 。 謂vị 四tứ 句cú 百bách 非phi 。 四tứ 障chướng 閉bế 邪tà 觀quán 。 謂vị 凡phàm 夫phu 二Nhị 乘Thừa 。 有hữu 所sở 得đắc 生sanh 心tâm 動động 念niệm 皆giai 不bất 得đắc 入nhập 也dã 。

問vấn 云vân 何hà 言ngôn 十thập 二nhị 門môn 入nhập 空không 耶da 。 答đáp 明minh 我ngã 今kim 以dĩ 十thập 二nhị 事sự 。 顯hiển 明minh 於ư 空không 令linh 物vật 悟ngộ 入nhập 。 初sơ 是thị 因nhân 緣duyên 門môn 論luận 有hữu 三tam 分phần/phân 。 初sơ 分phần/phân 竟cánh 前tiền 。 今kim 是thị 第đệ 二nhị 正chánh 明minh 十thập 二nhị 門môn 入nhập 於ư 空không 義nghĩa 。 以dĩ 為vi 論luận 體thể 。 問vấn 中trung 百bách 二nhị 論luận 並tịnh 皆giai 開khai 之chi 。 此thử 十thập 二nhị 門môn 為vi 開khai 不bất 開khai 。 答đáp 一nhất 師sư 相tương/tướng 承thừa 多đa 不bất 開khai 之chi 。 凡phàm 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 者giả 此thử 十thập 二nhị 門môn 因nhân 備bị 婉uyển 轉chuyển 始thỉ 終chung 相tương 成thành 。 故cố 不bất 須tu 開khai 。 二nhị 者giả 一nhất 一nhất 門môn 皆giai 無vô 法pháp 不bất 窮cùng 無vô 言ngôn 不bất 盡tận 。 故cố 諸chư 門môn 後hậu 皆giai 云vân 。 有hữu 為vi 空không 故cố 無vô 為vi 亦diệc 空không 。 有hữu 為vi 無vô 為vi 尚thượng 空không 。 何hà 況huống 我ngã 耶da 。 此thử 即tức 門môn 門môn 皆giai 說thuyết 諸chư 法pháp 空không 。 故cố 故cố 不bất 須tu 開khai 。 今kim 亦diệc 得đắc 云vân 開khai 者giả 凡phàm 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 者giả 此thử 論luận 既ký 秤xứng 但đãn 解giải 釋thích 空không 。 宜nghi 就tựu 三tam 空không 分phân 之chi 。 初sơ 三tam 門môn 明minh 於ư 空không 門môn 。 次thứ 四tứ 門môn 明minh 於ư 無vô 相tướng 門môn 。 後hậu 五ngũ 門môn 明minh 無vô 作tác 門môn 。 論luận 文văn 實thật 有hữu 此thử 意ý 。 二nhị 者giả 此thử 論luận 既ký 明minh 。 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 為vì 令linh 眾chúng 生sanh 。 悟ngộ 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 宜nghi 就tựu 無vô 生sanh 分phân 之chi 。 可khả 為vi 六lục 雙song 。 初sơ 十thập 一nhất 門môn 破phá 異dị 法pháp 生sanh 不bất 得đắc 。 最tối 後hậu 一nhất 門môn 。 求cầu 即tức 法pháp 生sanh 無vô 從tùng 。 即tức 法pháp 異dị 法pháp 。 生sanh 不bất 可khả 得đắc 。 則tắc 一nhất 切thiết 無vô 生sanh 令linh 眾chúng 生sanh 。 悟ngộ 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 此thử 一nhất 雙song 也dã 。 就tựu 異dị 法pháp 中trung 又hựu 二nhị 。 初sơ 十thập 門môn 明minh 前tiền 因nhân 後hậu 果quả 及cập 因nhân 果quả 一nhất 時thời 生sanh 義nghĩa 無vô 從tùng 。 第đệ 十thập 一nhất 門môn 明minh 前tiền 果quả 後hậu 因nhân 亦diệc 不bất 可khả 得đắc 。 三tam 時thời 無vô 生sanh 則tắc 生sanh 義nghĩa 盡tận 矣hĩ 。 此thử 第đệ 二nhị 雙song 也dã 。 初sơ 又hựu 二nhị 。 九cửu 門môn 明minh 法pháp 無vô 生sanh 。 第đệ 十thập 門môn 明minh 人nhân 無vô 生sanh 。 人nhân 法pháp 無vô 生sanh 謂vị 第đệ 三tam 雙song 也dã 。 初sơ 又hựu 二nhị 。 初sơ 八bát 門môn 求cầu 一nhất 切thiết 法pháp 。 相tướng 不bất 可khả 得đắc 。 次thứ 一nhất 門môn 撿kiểm 諸chư 法pháp 性tánh 義nghĩa 無vô 從tùng 。 即tức 內nội 性tánh 外ngoại 相tướng 一nhất 切thiết 空không 為vi 第đệ 四tứ 雙song 也dã 。 初sơ 又hựu 二nhị 。 前tiền 三tam 門môn 求cầu 所sở 相tương/tướng 法pháp 無vô 從tùng 。 次thứ 四tứ 門môn 撿kiểm 能năng 。 相tướng 不bất 可khả 得đắc 。 則tắc 能năng 相tương/tướng 所sở 相tương/tướng 俱câu 空không 第đệ 五ngũ 雙song 也dã 。 前tiền 又hựu 二nhị 。 初sơ 門môn 總tổng 求cầu 因nhân 緣duyên 。 生sanh 不bất 可khả 得đắc 。 次thứ 兩lưỡng 門môn 別biệt 求cầu 因nhân 緣duyên 生sanh 。 不bất 可khả 得đắc 謂vị 總tổng 別biệt 一nhất 雙song 。 此thử 皆giai 一nhất 途đồ 大đại 格cách 其kỳ 不bất 盡tận 者giả 至chí 門môn 門môn 初sơ 當đương 委ủy 述thuật 之chi 。 一nhất 一nhất 門môn 為vi 三tam 。 初sơ 長trường/trưởng 行hành 發phát 起khởi 。 二nhị 偈kệ 本bổn 正chánh 明minh 門môn 體thể 。 三tam 總tổng 結kết 。 此thử 三tam 即tức 是thị 標tiêu 釋thích 結kết 也dã 。 長trường/trưởng 行hành 發phát 起khởi 如như 前tiền 釋thích 之chi 。

眾chúng 緣duyên 所sở 生sanh 法pháp 第đệ 二nhị 正chánh 明minh 門môn 體thể 。 就tựu 文văn 為vi 二nhị 。 初sơ 偈kệ 次thứ 長trường/trưởng 行hành 。 此thử 偈kệ 文văn 約ước 義nghĩa 包bao 非phi 是thị 一nhất 意ý 能năng 盡tận 。 今kim 略lược 述thuật 之chi 。 一nhất 者giả 就tựu 破phá 病bệnh 為vi 解giải 釋thích 。 上thượng 半bán 破phá 外ngoại 道đạo 義nghĩa 。 外ngoại 道đạo 執chấp 諸chư 法pháp 有hữu 自tự 性tánh 。 如như 僧Tăng 佉khư 。 五ngũ 塵trần 和hòa 合hợp 別biệt 有hữu 瓶bình 體thể 性tánh 。 無vô 塵trần 為vi 一nhất 。 世thế 師sư 別biệt 有hữu 瓶bình 法pháp 。 與dữ 塵trần 為vi 異dị 。 勒lặc 娑sa 婆bà 別biệt 有hữu 瓶bình 法pháp 。 與dữ 塵trần 亦diệc 一nhất 亦diệc 異dị 。 若nhược 提đề 子tử 別biệt 即tức 瓶bình 法pháp 。 與dữ 塵trần 非phi 一nhất 非phi 異dị 。 外ngoại 瓶bình 既ký 爾nhĩ 內nội 總tổng 身thân 亦diệc 然nhiên 。 今kim 明minh 瓶bình 為vi 眾chúng 緣duyên 所sở 成thành 。 即tức 無vô 自tự 性tánh 。 若nhược 有hữu 自tự 性tánh 不bất 假giả 眾chúng 緣duyên 。 故cố 上thượng 半bán 破phá 。 一nhất 切thiết 外ngoại 道đạo 。 令linh 一nhất 切thiết 外ngoại 道đạo 。 藉tạ 因nhân 緣duyên 知tri 外ngoại 瓶bình 內nội 身thân 悉tất 皆giai 是thị 空không 故cố 。 從tùng 因nhân 緣duyên 門môn 以dĩ 入nhập 空không 下hạ 半bán 破phá 內nội 道đạo 義nghĩa 。 內nội 學học 之chi 人nhân 乃nãi 不bất 言ngôn 眾chúng 緣duyên 和hòa 合hợp 。 別biệt 有hữu 實thật 瓶bình 。 而nhi 有hữu 無vô 性tánh 假giả 瓶bình 。 是thị 故cố 今kim 明minh 若nhược 無vô 有hữu 自tự 性tánh 。 云vân 何hà 有hữu 是thị 法pháp 。 故cố 亦diệc 無vô 假giả 瓶bình 。 令linh 內nội 學học 人nhân 從tùng 因nhân 緣duyên 門môn 悟ngộ 假giả 瓶bình 空không 。 二nhị 者giả 上thượng 半bán 破phá 薩tát 婆bà 多đa 義nghĩa 。 薩tát 婆bà 多đa 云vân 。 未vị 來lai 有hữu 自tự 性tánh 法pháp 假giả 緣duyên 即tức 生sanh 。 如như 木mộc 有hữu 火hỏa 性tánh 。 假giả 緣duyên 成thành 於ư 事sự 火hỏa 。 是thị 故cố 破phá 云vân 。 名danh 有hữu 自tự 性tánh 即tức 不bất 假giả 緣duyên 。 今kim 既ký 假giả 緣duyên 即tức 無vô 自tự 性tánh 。 令linh 薩tát 婆bà 多đa 從tùng 因nhân 緣duyên 門môn 悟ngộ 法pháp 性tánh 空không 。 下hạ 半bán 破phá 成thành 實thật 。 成thành 實thật 師sư 云vân 。 雖tuy 無vô 自tự 性tánh 之chi 法pháp 而nhi 世thế 諦đế 有hữu 於ư 三tam 假giả 。 是thị 故cố 今kim 明minh 若nhược 無vô 自tự 性tánh 則tắc 無vô 有hữu 法pháp 。 令linh 悟ngộ 此thử 三tam 假giả 即tức 是thị 四tứ 絕tuyệt 。 三tam 上thượng 半bán 破phá 犢độc 子tử 部bộ 義nghĩa 。 犢độc 子tử 部bộ 云vân 。 四tứ 大đại 和hòa 合hợp 有hữu 眼nhãn 法pháp 。 五ngũ 陰ấm 和hòa 合hợp 有hữu 人nhân 法pháp 。 今kim 明minh 眼nhãn 從tùng 大đại 生sanh 則tắc 無vô 自tự 性tánh 。 人nhân 由do 陰ấm 有hữu 義nghĩa 亦diệc 同đồng 之chi 。 為vi 令linh 犢độc 子tử 從tùng 因nhân 緣duyên 門môn 悟ngộ 無vô 人nhân 法pháp 。 下hạ 半bán 破phá 譬thí 喻dụ 佛Phật 陀Đà 。 既ký 無vô 自tự 性tánh 則tắc 無vô 有hữu 法pháp 。 不bất 應ưng 別biệt 計kế 有hữu 於ư 假giả 人nhân 。 四tứ 者giả 上thượng 半bán 破phá 假giả 有hữu 體thể 義nghĩa 。 明minh 由do 於ư 微vi 陰ấm 眾chúng 緣duyên 故cố 有hữu 人nhân 柱trụ 。 則tắc 人nhân 柱trụ 無vô 有hữu 自tự 性tánh 。 自tự 性tánh 即tức 是thị 自tự 體thể 。 既ký 無vô 自tự 性tánh 即tức 無vô 自tự 體thể 。 下hạ 半bán 破phá 假giả 無vô 自tự 體thể 義nghĩa 。 仍nhưng 無vô 體thể 故cố 雖tuy 無vô 自tự 體thể 而nhi 有hữu 假giả 用dụng 。 今kim 明minh 既ký 無vô 自tự 性tánh 即tức 無vô 有hữu 人nhân 。 令linh 誰thùy 用dụng 耶da 。 五ngũ 者giả 什thập 師sư 未vị 至chí 長trường/trưởng 安an 有hữu 三tam 種chủng 義nghĩa 。 一nhất 者giả 心tâm 無vô 義nghĩa 。 二nhị 即tức 色sắc 義nghĩa 。 三tam 本bổn 無vô 義nghĩa 。 心tâm 無vô 者giả 。 明minh 心tâm 體thể 是thị 無vô 而nhi 不bất 無vô 萬vạn 法pháp 。 肇triệu 公công 評bình 之chi 云vân 。 此thử 得đắc 在tại 於ư 神thần 靜tĩnh 。 而nhi 而nhi 失thất 在tại 於ư 物vật 虛hư 。 今kim 此thử 一nhất 偈kệ 破phá 心tâm 無vô 義nghĩa 。 明minh 心tâm 及cập 萬vạn 法pháp 皆giai 眾chúng 緣duyên 生sanh 則tắc 無vô 自tự 性tánh 。 若nhược 無vô 自tự 性tánh 則tắc 心tâm 境cảnh 俱câu 空không 。 云vân 何hà 心tâm 空không 境cảnh 不bất 空không 耶da 。 次thứ 即tức 色sắc 義nghĩa 云vân 。 明minh 色sắc 無vô 自tự 性tánh 故cố 言ngôn 色sắc 空không 。 而nhi 因nhân 緣duyên 假giả 色sắc 此thử 即tức 不bất 空không 。 肇triệu 師sư 評bình 云vân 。 此thử 乃nãi 悟ngộ 色sắc 不bất 自tự 色sắc 。 未vị 領lãnh 色sắc 之chi 非phi 色sắc 。 今kim 偈kệ 破phá 云vân 。 因nhân 緣duyên 生sanh 色sắc 即tức 無vô 自tự 性tánh 。 若nhược 無vô 自tự 性tánh 即tức 是thị 無vô 色sắc 。 云vân 何hà 言ngôn 有hữu 。 無vô 性tánh 色sắc 不bất 可khả 空không 耶da 。 本bổn 本bổn 無vô 義nghĩa 者giả 。 未vị 有hữu 諸chư 法pháp 先tiên 有hữu 於ư 空không 。 空không 為vi 其kỳ 本bổn 有hữu 為vi 其kỳ 末mạt 。 此thử 偈kệ 破phá 云vân 。 因nhân 緣duyên 生sanh 法pháp 。 性tánh 本bổn 自tự 空không 。 非phi 是thị 先tiên 空không 後hậu 方phương 是thị 有hữu 。 故cố 此thử 一nhất 偈kệ 定định 佛Phật 法Pháp 得đắc 失thất 。 故cố 作tác 十thập 二nhị 以dĩ 正chánh 之chi 。 六lục 者giả 此thử 偈kệ 俱câu 破phá 內nội 外ngoại 空không 有hữu 二nhị 見kiến 。 因nhân 緣duyên 所sở 生sanh 法pháp 。 此thử 破phá 內nội 外ngoại 無vô 見kiến 。 外ngoại 云vân 。 無vô 黑hắc 白bạch 業nghiệp 無vô 黑hắc 白bạch 報báo 。 故cố 無vô 能năng 生sanh 所sở 生sanh 。 今kim 明minh 黑hắc 白bạch 果quả 報báo 。 從tùng 黑hắc 白bạch 業nghiệp 眾chúng 緣duyên 所sở 生sanh 。 云vân 何hà 言ngôn 無vô 耶da 。 方Phương 廣Quảng 云vân 。 有hữu 分phần/phân 無vô 故cố 諸chư 分phần/phân 亦diệc 無vô 。 如như 柱trụ 無vô 故cố 微vi 無vô 人nhân 無vô 故cố 陰ấm 無vô 。 今kim 明minh 微vi 陰ấm 因nhân 緣duyên 成thành 於ư 人nhân 柱trụ 。 何hà 得đắc 無vô 耶da 。 故cố 上thượng 句cú 破phá 於ư 無vô 見kiến 。 下hạ 三tam 句cú 破phá 於ư 有hữu 見kiến 。 著trước 有hữu 見kiến 者giả 。 有hữu 見kiến 者giả 決quyết 定định 謂vị 有hữu 人nhân 法pháp 。 是thị 故cố 今kim 明minh 眾chúng 緣duyên 所sở 生sanh 。 無vô 有hữu 自tự 性tánh 。 若nhược 無vô 自tự 性tánh 而nhi 畢tất 竟cánh 空không 。 云vân 何hà 諸chư 法pháp 。 決quyết 定định 有hữu 耶da 。

自tự 上thượng 已dĩ 來lai 雖tuy 有hữu 六lục 條điều 略lược 就tựu 破phá 十thập 家gia 義nghĩa 以dĩ 釋thích 此thử 文văn 。 今kim 次thứ 為vi 不bất 學học 問vấn 人nhân 但đãn 過quá 去khứ 久cửu 習tập 善thiện 根căn 。 直trực 令linh 端đoan 坐tọa 觀quán 察sát 內nội 外ngoại 即tức 悟ngộ 入nhập 空không 以dĩ 釋thích 之chi 。 眾chúng 緣duyên 者giả 四tứ 支chi 百bách 體thể 語ngữ 其kỳ 因nhân 也dã 。 所sở 生sanh 法pháp 者giả 七thất 尺xích 之chi 身thân 言ngôn 其kỳ 果quả 也dã 。 是thị 即tức 無vô 自tự 性tánh 者giả 。 以dĩ 果quả 從tùng 緣duyên 緣duyên 會hội 而nhi 成thành 。 成thành 由do 會hội 者giả 豈khởi 有hữu 體thể 耶da 。 若nhược 無vô 有hữu 自tự 性tánh 。 云vân 何hà 有hữu 是thị 法pháp 者giả 。 法pháp 即tức 是thị 果quả 法pháp 也dã 。 既ký 無vô 自tự 性tánh 既ký 無vô 身thân 果quả 。 故cố 藉tạ 頭đầu 足túc 因nhân 緣duyên 即tức 悟ngộ 此thử 身thân 空không 。 故cố 云vân 觀quán 身thân 實thật 相tướng 。 觀quán 佛Phật 亦diệc 然nhiên 。 內nội 身thân 既ký 爾nhĩ 外ngoại 舍xá 亦diệc 然nhiên 。 次thứ 直trực 就tựu 理lý 教giáo 釋thích 者giả 。 今kim 以dĩ 空không 因nhân 緣duyên 是thị 門môn 為vi 能năng 通thông 。 以dĩ 因nhân 緣duyên 空không 為vi 理lý 是thị 所sở 通thông 。 此thử 即tức 從tùng 因nhân 緣duyên 所sở 悟ngộ 入nhập 不bất 所sở 。 故cố 前tiền 序tự 云vân 。 當đương 以dĩ 十thập 二nhị 門môn 入nhập 於ư 空không 義nghĩa 。 然nhiên 能năng 既ký 不bất 有hữu 所sở 亦diệc 不bất 無vô 。 如như 是thị 五ngũ 句cú 。 皆giai 不bất 可khả 得đắc 。 此thử 即tức 從tùng 因nhân 緣duyên 所sở 悟ngộ 入nhập 。 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 心tâm 行hành 斷đoạn 言ngôn 語ngữ 滅diệt 亦diệc 名danh 波Ba 若Nhã 。 故cố 云vân 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 實thật 法pháp 不bất 顛điên 倒đảo 念niệm 想tưởng 觀quán 已dĩ 除trừ 言ngôn 語ngữ 法pháp 亦diệc 滅diệt 。 亦diệc 名danh 佛Phật 性tánh 中trung 道đạo 。 故cố 涅Niết 槃Bàn 云vân 。 見kiến 緣duyên 起khởi 為vi 見kiến 法Pháp 。 見kiến 法pháp 即tức 見kiến 中trung 道đạo 。 見kiến 中trung 道đạo 即tức 見kiến 佛Phật 亦diệc 見kiến 佛Phật 性tánh 。 即tức 其kỳ 事sự 也dã 。 然nhiên 只chỉ 因nhân 緣duyên 所sở 畢tất 竟cánh 無vô 蹤tung 迹tích 處xứ 所sở 。 勿vật 令linh 失thất 因nhân 緣duyên 所sở 。 雖tuy 畢tất 竟cánh 無vô 而nhi 蹤tung 跡tích 因nhân 緣duyên 所sở 宛uyển 然nhiên 。 故cố 肇triệu 公công 云vân 。 欲dục 言ngôn 其kỳ 有hữu 有hữu 非phi 真chân 性tánh 。 欲dục 言ngôn 其kỳ 無vô 事sự 緣duyên 既ký 形hình 。 如như 此thử 了liễu 悟ngộ 即tức 發phát 生sanh 二nhị 慧tuệ 。 因nhân 緣duyên 所sở 宛uyển 然nhiên 。 而nhi 畢tất 竟cánh 空không 即tức 方phương 便tiện 實thật 慧tuệ 。 雖tuy 畢tất 竟cánh 空không 而nhi 因nhân 緣duyên 所sở 宛uyển 然nhiên 。 即tức 實thật 慧tuệ 方phương 便tiện 即tức 發phát 生sanh 二nhị 慧tuệ 。 即tức 是thị 境cảnh 智trí 義nghĩa 。 取thủ 因nhân 緣duyên 所sở 能năng 通thông 義nghĩa 故cố 名danh 為vi 門môn 。 取thủ 其kỳ 能năng 生sanh 義nghĩa 目mục 之chi 為vi 境cảnh 。 既ký 發phát 生sanh 二nhị 慧tuệ 則tắc 具cụ 足túc 六Lục 度Độ 萬vạn 行hạnh 。 便tiện 名danh 大Đại 乘Thừa 。 故cố 大đại 品phẩm 云vân 。 見kiến 燃nhiên 燈đăng 佛Phật 得đắc 無vô 生sanh 則tắc 萬vạn 行hạnh 具cụ 足túc 。 既ký 得đắc 無vô 生sanh 二nhị 慧tuệ 。 故cố 出xuất 斷đoạn 常thường 生sanh 滅diệt 。 名danh 出xuất 三tam 界giới 得đắc 薩tát 般Bát 若Nhã 。 故cố 前tiền 云vân 。 通thông 達đạt 是thị 義nghĩa 則tắc 通thông 達đạt 大Đại 乘Thừa 無vô 障chướng 礙ngại 。

又hựu 就tựu 二nhị 空không 釋thích 此thử 偈kệ 。 因nhân 緣duyên 所sở 生sanh 法pháp 。 是thị 則tắc 無vô 自tự 性tánh 。 辨biện 性tánh 空không 門môn 破phá 於ư 性tánh 病bệnh 。 若nhược 無vô 有hữu 自tự 性tánh 。 云vân 何hà 有hữu 是thị 法pháp 。 明minh 因nhân 緣duyên 空không 破phá 於ư 假giả 病bệnh 。 一nhất 切thiết 諸chư 病bệnh 。 唯duy 有hữu 性tánh 假giả 。 故cố 今kim 備bị 破phá 之chi 。 次thứ 一nhất 師sư 約ước 四tứ 重trọng/trùng 二nhị 諦đế 釋thích 之chi 。 初sơ 重trọng/trùng 因nhân 緣duyên 所sở 生sanh 法pháp 為vi 俗tục 諦đế 。 是thị 師sư 即tức 無vô 自tự 性tánh 為vi 真Chân 諦Đế 。 此thử 以dĩ 因nhân 緣duyên 空không 有hữu 為vi 世thế 諦đế 。 因nhân 緣duyên 有hữu 空không 為vi 真Chân 諦Đế 。 亦diệc 是thị 空không 因nhân 緣duyên 為vi 世thế 諦đế 。 因nhân 緣duyên 空không 為vi 真Chân 諦Đế 。 今kim 從tùng 空không 因nhân 緣duyên 入nhập 因nhân 緣duyên 空không 。 因nhân 世thế 諦đế 悟ngộ 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 他tha 因nhân 緣duyên 空không 異dị 空không 因nhân 緣duyên 。 今kim 只chỉ 空không 因nhân 緣duyên 是thị 因nhân 緣duyên 空không 。 勿vật 起khởi 二nhị 見kiến 也dã 。 次thứ 重trọng/trùng 因nhân 緣duyên 所sở 生sanh 法pháp 。 此thử 明minh 若nhược 空không 若nhược 有hữu 皆giai 是thị 因nhân 緣duyên 。 如như 因nhân 空không 故cố 有hữu 因nhân 有hữu 故cố 空không 。 空không 由do 有hữu 成thành 有hữu 由do 空không 成thành 。 故cố 此thử 空không 有hữu 並tịnh 名danh 世thế 諦đế 也dã 。 是thị 即tức 無vô 自tự 性tánh 明minh 。 由do 空không 故cố 有hữu 。 有hữu 無vô 自tự 性tánh 。 是thị 即tức 非phi 有hữu 。 由do 有hữu 故cố 空không 。 空không 無vô 自tự 性tánh 。 是thị 則tắc 非phi 空không 。 非phi 空không 非phi 有hữu 。 名danh 為vi 真Chân 諦Đế 。 令linh 從tùng 空không 有hữu 二nhị 悟ngộ 入nhập 非phi 空không 有hữu 不bất 二nhị 。 即tức 以dĩ 二nhị 為vi 不bất 二nhị 門môn 。 第đệ 三tam 重trọng/trùng 二nhị 不bất 二nhị 皆giai 是thị 因nhân 緣duyên 。 由do 不bất 二nhị 故cố 二nhị 。 由do 二nhị 故cố 不bất 二nhị 。 故cố 二nhị 不bất 二nhị 並tịnh 是thị 因nhân 緣duyên 。 名danh 為vi 世thế 諦đế 。 是thị 則tắc 無vô 自tự 性tánh 者giả 明minh 。 由do 不bất 二nhị 有hữu 二nhị 。 二nhị 無vô 自tự 性tánh 。 是thị 即tức 非phi 二nhị 。 由do 二nhị 有hữu 不bất 二nhị 。 無vô 二nhị 無vô 自tự 性tánh 。 故cố 非phi 不bất 二nhị 非phi 二nhị 不bất 二nhị 名danh 為vi 真Chân 諦Đế 。 故cố 從tùng 二nhị 不bất 二nhị 門môn 入nhập 非phi 二nhị 不bất 二nhị 理lý 。 第đệ 四tứ 重trọng/trùng 二nhị 不bất 二nhị 非phi 二nhị 非phi 不bất 二nhị 。 並tịnh 是thị 因nhân 緣duyên 悉tất 名danh 世thế 諦đế 。 因nhân 緣duyên 無vô 自tự 性tánh 。 則tắc 無vô 二nhị 不bất 二nhị 亦diệc 無vô 非phi 二nhị 不bất 二nhị 。 言ngôn 斷đoạn 慮lự 窮cùng 乃nãi 名danh 真Chân 諦Đế 。 諸chư 意ý 中trung 以dĩ 後hậu 門môn 為vi 究cứu 竟cánh 。 可khả 適thích 時thời 而nhi 用dụng 之chi 。

問vấn 云vân 何hà 適thích 時thời 而nhi 用dụng 。 答đáp 師sư 作tác 此thử 意ý 為vi 對đối 二nhị 病bệnh 。 一nhất 對đối 成thành 實thật 師sư 有hữu 是thị 世thế 諦đế 空không 是thị 真Chân 諦Đế 。 故cố 明minh 空không 有hữu 皆giai 是thị 世thế 諦đế 非phi 有hữu 非phi 空không 。 方phương 是thị 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 汝nhữ 之chi 真chân 俗tục 皆giai 是thị 乘thừa 之chi 俗tục 耳nhĩ 。 既ký 不bất 得đắc 真chân 亦diệc 不bất 成thành 俗tục 。 今kim 乃nãi 具cụ 足túc 。 為vi 對đối 十Thập 地Địa 及cập 攝nhiếp 論luận 師sư 有hữu 法Pháp 界Giới 體thể 用dụng 以dĩ 中trung 道đạo 為vi 體thể 。 空không 有hữu 為vi 用dụng 。 空không 有hữu 為vi 二nhị 諦đế 。 非phi 空không 有hữu 為vi 非phi 安an 立lập 諦đế 故cố 。 今kim 明minh 此thử 皆giai 是thị 我ngã 之chi 第đệ 三tam 重trọng/trùng 世thế 諦đế 耳nhĩ 。 既ký 未vị 得đắc 真chân 。 何hà 由do 有hữu 俗tục 。 又hựu 初sơ 重trọng/trùng 二nhị 諦đế 為vi 凡phàm 夫phu 。 次thứ 重trọng/trùng 為vi 二Nhị 乘Thừa 。 後hậu 二nhị 為vi 菩Bồ 薩Tát 。 又hựu 為vi 漸tiệm 捨xả 破phá 眾chúng 生sanh 病bệnh 故cố 作tác 此thử 四tứ 重trọng/trùng 。 又hựu 為vi 釋thích 諸chư 方Phương 等Đẳng 至chí 。 種chủng 種chủng 異dị 說thuyết 。 或hoặc 云vân 空không 為vi 真chân 有hữu 為vi 俗tục 。 或hoặc 云vân 空không 有hữu 皆giai 是thị 世thế 諦đế 。 非phi 空không 有hữu 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 之chi 第đệ 二nhị 重trọng/trùng 意ý 。 又hựu 云vân 不bất 著trước 不bất 二nhị 法pháp 。 以dĩ 無vô 一nhất 二nhị 故cố 。 即tức 第đệ 三tam 重trọng/trùng 文văn 。 又hựu 云vân 諦đế 可khả 分phân 別biệt 諸chư 法pháp 。 時thời 無vô 有hữu 自tự 性tánh 。 假giả 名danh 說thuyết 悉tất 欲dục 分phân 別biệt 世thế 諦đế 義nghĩa 。 菩Bồ 薩Tát 因nhân 此thử 初sơ 發phát 心tâm 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 言ngôn 語ngữ 斷đoạn 。 無vô 有hữu 自tự 性tánh 如như 虛hư 空không 。 悉tất 欲dục 分phân 別biệt 真Chân 諦Đế 義nghĩa 。 菩Bồ 薩Tát 因nhân 此thử 初sơ 發phát 心tâm 。 第đệ 四tứ 重trọng/trùng 文văn 。 今kim 欲dục 遍biến 釋thích 諸chư 方Phương 等Đẳng 經kinh 異dị 文văn 故cố 作tác 此thử 四tứ 重trọng/trùng 二nhị 諦đế 。 即tức 四tứ 重trọng/trùng 文văn 理lý 也dã 。

問vấn 何hà 故cố 前tiền 就tựu 破phá 義nghĩa 釋thích 後hậu 就tựu 二nhị 諦đế 釋thích 耶da 。 答đáp 要yếu 前tiền 須tu 破phá 諸chư 病bệnh 。 然nhiên 後hậu 始thỉ 得đắc 申thân 明minh 二nhị 諦đế 。 以dĩ 有hữu 所sở 得đắc 障chướng 佛Phật 二nhị 諦đế 故cố 也dã 。

問vấn 偈kệ 下hạ 句cú 明minh 云vân 何hà 有hữu 是thị 法pháp 無vô 何hà 等đẳng 法pháp 耶da 。 答đáp 觀quán 偈kệ 文văn 正chánh 是thị 明minh 無vô 果quả 法pháp 。 所sở 以dĩ 明minh 無vô 果quả 法pháp 者giả 。 以dĩ 一nhất 切thiết 有hữu 為vi 。 皆giai 是thị 果quả 故cố 。 果quả 法pháp 既ký 空không 則tắc 有hữu 為vi 皆giai 空không 。 又hựu 緣duyên 皆giai 無vô 性tánh 由do 緣duyên 故cố 果quả 。 果quả 無vô 自tự 性tánh 。 由do 果quả 故cố 緣duyên 。 緣duyên 無vô 自tự 性tánh 。 皆giai 無vô 自tự 性tánh 。 俱câu 無vô 果quả 因nhân 。

眾chúng 緣duyên 生sanh 有hữu 二nhị 種chủng 下hạ 第đệ 二nhị 長trường/trưởng 行hành 解giải 釋thích 又hựu 開khai 五ngũ 別biệt 。 一nhất 總tổng 列liệt 內nội 外ngoại 緣duyên 果quả 。 二nhị 略lược 破phá 內nội 外ngoại 二nhị 法pháp 。 三tam 廣quảng 破phá 外ngoại 法pháp 無vô 生sanh 。 四tứ 廣quảng 破phá 內nội 法pháp 無vô 生sanh 。 五ngũ 總tổng 結kết 。 初sơ 又hựu 二nhị 。 一nhất 總tổng 列liệt 內nội 外ngoại 緣duyên 果quả 。 二nhị 別biệt 釋thích 內nội 外ngoại 緣duyên 果quả 。 初sơ 又hựu 二nhị 。 前tiền 列liệt 內nội 外ngoại 二nhị 果quả 。 內nội 謂vị 眾chúng 生sanh 數số 外ngoại 謂vị 非phi 眾chúng 生sanh 數số 。 欲dục 明minh 內nội 外ngoại 俱câu 空không 。 故cố 雙song 列liệt 二nhị 種chủng 也dã 。 眾chúng 緣duyên 亦diệc 有hữu 二nhị 種chủng 。 下hạ 第đệ 二nhị 列liệt 內nội 外ngoại 二nhị 緣duyên 。 偈kệ 文văn 前tiền 列liệt 眾chúng 緣duyên 後hậu 列liệt 所sở 生sanh 。 此thử 是thị 因nhân 果quả 次thứ 第đệ 。 今kim 前tiền 果quả 後hậu 因nhân 者giả 。 一nhất 就tựu 文văn 逐trục 近cận 釋thích 。 以dĩ 接tiếp 果quả 釋thích 果quả 。 二nhị 果quả 顯hiển 因nhân 昧muội 故cố 前tiền 果quả 後hậu 因nhân 。 三tam 偈kệ 正chánh 明minh 果quả 空không 。 欲dục 顯hiển 此thử 意ý 故cố 前tiền 果quả 後hậu 因nhân 。 外ngoại 因nhân 緣duyên 者giả 下hạ 第đệ 二nhị 別biệt 釋thích 內nội 外ngoại 緣duyên 果quả 即tức 成thành 二nhị 別biệt 。 釋thích 外ngoại 緣duyên 果quả 為vi 二nhị 。 初sơ 總tổng 標tiêu 。 如như 泥nê 下hạ 次thứ 別biệt 釋thích 。 此thử 下hạ 凡phàm 列liệt 五ngũ 事sự 。 前tiền 三tam 據cứ 緣duyên 成thành 。 後hậu 二nhị 約ước 因nhân 生sanh 。 此thử 皆giai 大đại 判phán 為vi 言ngôn 耳nhĩ 。 然nhiên 泥nê 生sanh 瓶bình 亦diệc 是thị 因nhân 生sanh 義nghĩa 者giả 一nhất 考khảo 而nhi 言ngôn 之chi 。 前tiền 一nhất 後hậu 二nhị 。 是thị 因nhân 生sanh 次thứ 兩lưỡng 是thị 緣duyên 成thành 。 但đãn 瓶bình 中trung 不bất 舉cử 泥nê 。 故cố 但đãn 是thị 緣duyên 成thành 耳nhĩ 。 所sở 以dĩ 歷lịch 舉cử 五ngũ 事sự 者giả 。 一nhất 為vi 根căn 性tánh 不bất 同đồng 受thọ 悟ngộ 非phi 一nhất 。 如như 金kim 師sư 浣hoán 衣y 之chi 子tử 。 又hựu 泥Nê 洹Hoàn 法Pháp 寶bảo 入nhập 有hữu 多đa 門môn 。 又hựu 欲dục 歷lịch 法pháp 觀quán 行hành 故cố 舉cử 此thử 五ngũ 條điều 。 此thử 一nhất 一nhất 中trung 皆giai 前tiền 明minh 能năng 生sanh 之chi 緣duyên 後hậu 辨biện 所sở 生sanh 之chi 果quả 。 即tức 是thị 釋thích 偈kệ 眾chúng 緣duyên 所sở 生sanh 法pháp 。 當đương 知tri 外ngoại 緣duyên 等đẳng 法pháp 下hạ 第đệ 三tam 例lệ 餘dư 外ngoại 法pháp 。 內nội 因nhân 緣duyên 者giả 第đệ 二nhị 釋thích 內nội 緣duyên 果quả 亦diệc 三tam 。 初sơ 總tổng 標tiêu 。 謂vị 諸chư 無vô 明minh 下hạ 第đệ 二nhị 別biệt 釋thích 內nội 因nhân 果quả 義nghĩa 。 各các 各các 前tiền 因nhân 而nhi 後hậu 果quả 第đệ 三tam 總tổng 結kết 因nhân 果quả 。 十thập 二nhị 相tương 望vọng 皆giai 前tiền 因nhân 後hậu 果quả 。 三tam 世thế 論luận 之chi 二nhị 因nhân 五ngũ 果quả 三tam 因nhân 二nhị 果quả 。 二nhị 分phần 論luận 之chi 七thất 支chi 為vi 前tiền 分phần/phân 因nhân 果quả 五ngũ 支chi 後hậu 分phần/phân 因nhân 果quả 。 如như 是thị 內nội 外ngoại 下hạ 第đệ 二nhị 略lược 破phá 內nội 外ngoại 二nhị 果quả 。 自tự 上thượng 已dĩ 來lai 總tổng 釋thích 偈kệ 第đệ 一nhất 句cú 。

今kim 總tổng 釋thích 偈kệ 第đệ 二nhị 句cú 二nhị 諦đế 分phân 之chi 。 自tự 上thượng 已dĩ 來lai 釋thích 於ư 世thế 諦đế 。 今kim 釋thích 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 論luận 主chủ 更cánh 不bất 別biệt 破phá 。 直trực 明minh 若nhược 有hữu 自tự 性tánh 不bất 應ưng 假giả 緣duyên 。 既ký 假giả 緣duyên 生sanh 則tắc 知tri 無vô 性tánh 。 又hựu 論luận 主chủ 直trực 列liệt 外ngoại 人nhân 因nhân 緣duyên 即tức 是thị 破phá 其kỳ 自tự 性tánh 。 此thử 是thị 借tá 眾chúng 緣duyên 以dĩ 破phá 性tánh 也dã 。 又hựu 此thử 論luận 正chánh 申thân 傍bàng 破phá 。 直trực 申thân 佛Phật 假giả 名danh 因nhân 緣duyên 而nhi 有hữu 。 所sở 謂vị 性tánh 義nghĩa 自tự 壞hoại 。 如như 外ngoại 人nhân 若nhược 執chấp 性tánh 義nghĩa 則tắc 佛Phật 因nhân 緣duyên 義nghĩa 自tự 壞hoại 。

若nhược 法pháp 自tự 性tánh 無vô 下hạ 第đệ 三tam 廣quảng 破phá 外ngoại 緣duyên 生sanh 法pháp 。 就tựu 文văn 又hựu 三tam 。 一nhất 標tiêu 三tam 無vô 二nhị 釋thích 三tam 無vô 三tam 例lệ 諸chư 法pháp 。 初sơ 標tiêu 三tam 無vô 者giả 。 一nhất 自tự 性tánh 無vô 二nhị 。 他tha 性tánh 無vô 三tam 共cộng 性tánh 無vô 。 所sở 以dĩ 標tiêu 三tam 無vô 者giả 。 一nhất 欲dục 明minh 無vô 自tự 即tức 無vô 他tha 共cộng 。 自tự 於ư 自tự 是thị 自tự 於ư 他tha 是thị 他tha 。 自tự 他tha 合hợp 論luận 則tắc 名danh 為vi 共cộng 。 當đương 知tri 一nhất 自tự 含hàm 於ư 三tam 種chủng 。 以dĩ 自tự 無vô 故cố 三tam 種chủng 即tức 無vô 。 二nhị 相tương 待đãi 可khả 解giải 。 三tam 類loại 例lệ 無vô 。 汝nhữ 計kế 自tự 既ký 無vô 。 他tha 共cộng 亦diệc 爾nhĩ 。 問vấn 何hà 故cố 明minh 此thử 三tam 無vô 。 答đáp 舉cử 自tự 無vô 釋thích 偈kệ 第đệ 二nhị 句cú 。 他tha 共cộng 兩lưỡng 無vô 釋thích 於ư 下hạ 半bán 云vân 何hà 有hữu 是thị 法pháp 。 以dĩ 外ngoại 人nhân 雖tuy 聞văn 無vô 自tự 。 猶do 謂vị 自tự 他tha 共cộng 有hữu 則tắc 非phi 是thị 無vô 法pháp 。 是thị 故cố 今kim 明minh 求cầu 自tự 他tha 無vô 從tùng 即tức 無vô 有hữu 法pháp 。 何hà 以dĩ 故cố 下hạ 第đệ 二nhị 釋thích 三tam 種chủng 無vô 。 文văn 但đãn 解giải 二nhị 。 以dĩ 共cộng 無vô 別biệt 體thể 故cố 不bất 釋thích 之chi 。 初sơ 釋thích 自tự 無vô 。 借tá 他tha 破phá 自tự 。 以dĩ 因nhân 他tha 故cố 所sở 以dĩ 無vô 自tự 。 若nhược 謂vị 下hạ 第đệ 二nhị 次thứ 釋thích 他tha 無vô 。 就tựu 破phá 他tha 中trung 又hựu 開khai 二nhị 別biệt 。 一nhất 者giả 破phá 果quả 二nhị 者giả 破phá 因nhân 。 初sơ 中trung 又hựu 二nhị 。 前tiền 就tựu 疎sơ 他tha 門môn 破phá 。 次thứ 就tựu 親thân 他tha 門môn 破phá 。 疎sơ 他tha 門môn 破phá 非phi 所sở 因nhân 之chi 他tha 。 親thân 他tha 門môn 破phá 所sở 因nhân 之chi 他tha 。 非phi 所sở 因nhân 他tha 他tha 而nhi 不bất 生sanh 。 所sở 因nhân 之chi 他tha 生sanh 而nhi 非phi 他tha 。 破phá 疎sơ 他tha 中trung 有hữu 四tứ 。 一nhất 取thủ 外ngoại 意ý 二nhị 正chánh 破phá 。 三tam 廣quảng 類loại 餘dư 法pháp 。 四tứ 總tổng 結kết 非phi 。 今kim 是thị 初sơ 。 文văn 而nhi 祥tường 。 若nhược 謂vị 者giả 前tiền 借tá 他tha 破phá 自tự 。 外ngoại 便tiện 謂vị 乃nãi 無vô 自tự 性tánh 因nhân 他tha 而nhi 有hữu 。 今kim 取thủ 此thử 意ý 故cố 云vân 若nhược 謂vị 。 則tắc 牛ngưu 以dĩ 馬mã 性tánh 有hữu 下hạ 第đệ 二nhị 正chánh 破phá 。 舉cử 牛ngưu 馬mã 破phá 內nội 法pháp 他tha 。 據cứ 梨lê 㮈nại 破phá 外ngoại 法pháp 他tha 。 一nhất 一nhất 中trung 皆giai 具cụ 四tứ 難nạn/nan 。 一nhất 者giả 牛ngưu 望vọng 牛ngưu 為vi 牛ngưu 。 他tha 望vọng 馬mã 亦diệc 他tha 。 既ký 俱câu 是thị 他tha 。 應ưng 當đương 俱câu 生sanh 。 二nhị 俱câu 應ưng 不bất 生sanh 。 三tam 馬mã 不bất 生sanh 牛ngưu 牛ngưu 生sanh 牛ngưu 者giả 。 亦diệc 應ưng 馬mã 生sanh 於ư 牛ngưu 。 牛ngưu 不bất 生sanh 牛ngưu 。 四tứ 者giả 馬mã 不bất 生sanh 牛ngưu 牛ngưu 生sanh 牛ngưu 者giả 。 馬mã 是thị 牛ngưu 。 他tha 牛ngưu 非phi 牛ngưu 他tha 。 餘dư 皆giai 應ưng 爾nhĩ 。 第đệ 二nhị 廣quảng 類loại 萬vạn 寶bảo 而nhi 實thật 不bất 爾nhĩ 。 第đệ 四tứ 總tổng 結kết 非phi 。 若nhược 謂vị 下hạ 第đệ 二nhị 次thứ 破phá 親thân 他tha 。 就tựu 文văn 有hữu 三tam 。 一nhất 取thủ 外ngoại 意ý 二nhị 總tổng 非phi 三tam 釋thích 非phi 。 外ngoại 云vân 不bất 以dĩ 他tha 性tánh 故cố 有hữu 者giả 明minh 他tha 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 相tương/tướng 因nhân 他tha 二nhị 不bất 相tương 因nhân 他tha 。 梨lê 㮈nại 不bất 相tương 因nhân 他tha 蒲bồ 席tịch 相tương/tướng 因nhân 他tha 。 不bất 相tương 因nhân 他tha 即tức 不bất 相tương 生sanh 相tương/tướng 因nhân 之chi 他tha 。 是thị 故cố 相tương 生sanh 以dĩ 通thông 論luận 主chủ 上thượng 四tứ 難nạn/nan 也dã 。 是thị 亦diệc 不bất 然nhiên 。 第đệ 二nhị 總tổng 非phi 。 以dĩ 後hậu 決quyết 前tiền 亦diệc 有hữu 四tứ 難nạn/nan 。 汝nhữ 親thân 疎sơ 俱câu 他tha 則tắc 俱câu 生sanh 。 二nhị 俱câu 並tịnh 不bất 生sanh 。 三tam 親thân 生sanh 疎sơ 不bất 生sanh 亦diệc 應ưng 疎sơ 生sanh 親thân 不bất 生sanh 也dã 。 四tứ 者giả 有hữu 生sanh 則tắc 有hữu 他tha 非phi 他tha 。 何hà 以dĩ 故cố 下hạ 第đệ 三tam 釋thích 非phi 。 凡phàm 有hữu 二nhị 難nạn/nan 。 初sơ 明minh 因nhân 蒲bồ 有hữu 席tịch 。 即tức 是thị 相tương/tướng 因nhân 不bất 名danh 為vi 他tha 。 前tiền 得đắc 他tha 失thất 因nhân 。 今kim 得đắc 因nhân 失thất 他tha 。 而nhi 言ngôn 蒲bồ 席tịch 一nhất 體thể 者giả 。 外ngoại 謂vị 蒲bồ 外ngoại 別biệt 有hữu 自tự 性tánh 。 之chi 席tịch 而nhi 異dị 於ư 蒲bồ 。 即tức 是thị 假giả 別biệt 有hữu 體thể 家gia 及cập 犢độc 子tử 衛vệ 世thế 三tam 家gia 之chi 義nghĩa 。 故cố 今kim 破phá 云vân 。 汝nhữ 未vị 有hữu 蒲bồ 時thời 即tức 無vô 席tịch 。 因nhân 有hữu 蒲bồ 是thị 故cố 有hữu 席tịch 。 席tịch 攬lãm 蒲bồ 成thành 蒲bồ 席tịch 一nhất 體thể 。 何hà 名danh 他tha 耶da 。 此thử 是thị 借tá 一nhất 破phá 異dị 。 非phi 論luận 主chủ 用dụng 總tổng 別biệt 一nhất 體thể 因nhân 果quả 一nhất 體thể 以dĩ 破phá 外ngoại 也dã 。 又hựu 蒲bồ 有hữu 即tức 席tịch 有hữu 蒲bồ 無vô 則tắc 席tịch 無vô 。 豈khởi 不bất 一nhất 耶da 。 若nhược 汝nhữ 不bất 一nhất 應ưng 蒲bồ 有hữu 席tịch 無vô 席tịch 有hữu 而nhi 蒲bồ 無vô 。 又hựu 如như 中trung 論luận 。 若nhược 法pháp 所sở 因nhân 出xuất 是thị 法pháp 不bất 異dị 因nhân 。 又hựu 汝nhữ 既ký 言ngôn 用dụng 蒲bồ 作tác 席tịch 。 豈khởi 不bất 一nhất 耶da 。 若nhược 不bất 一nhất 則tắc 不bất 作tác 。 若nhược 一nhất 則tắc 作tác 。 若nhược 謂vị 蒲bồ 於ư 席tịch 為vi 他tha 者giả 第đệ 二nhị 重trọng/trùng 取thủ 外ngoại 意ý 破phá 之chi 。 汝nhữ 必tất 言ngôn 蒲bồ 於ư 席tịch 為vi 他tha 不bất 受thọ 蒲bồ 席tịch 一nhất 體thể 者giả 。 若nhược 爾nhĩ 蒲bồ 於ư 席tịch 既ký 是thị 他tha 。 則tắc 不bất 應ưng 言ngôn 因nhân 蒲bồ 有hữu 席tịch 。 前tiền 句cú 得đắc 因nhân 非phi 他tha 。 今kim 得đắc 他tha 非phi 因nhân 。 就tựu 親thân 他tha 中trung 有hữu 此thử 進tiến 退thoái 二nhị 破phá 。 又hựu 蒲bồ 亦diệc 無vô 自tự 性tánh 。 下hạ 自tự 上thượng 已dĩ 來lai 破phá 果quả 。 今kim 第đệ 二nhị 次thứ 破phá 因nhân 。 亦diệc 是thị 舉cử 因nhân 以dĩ 破phá 於ư 果quả 。 蒲bồ 從tùng 緣duyên 生sanh 則tắc 無vô 自tự 性tánh 。 無vô 自tự 性tánh 則tắc 無vô 蒲bồ 。 以dĩ 何hà 為vi 席tịch 。 毘tỳ 曇đàm 明minh 蒲bồ 微vi 所sở 成thành 無vô 別biệt 有hữu 蒲bồ 。 不bất 著trước 此thử 破phá 。 但đãn 有hữu 八bát 微vi 。 今kim 明minh 八bát 微vi 猶do 如như 蒲bồ 也dã 。 故cố 雜tạp 心tâm 云vân 。 乃nãi 至chí 一nhất 極cực 微vi 塵trần 亦diệc 從tùng 二nhị 因nhân 生sanh 。 當đương 知tri 即tức 是thị 。 無vô 無vô 性tánh (# 二nhị 因nhân 者giả 所sở 作tác 因nhân 共cộng 有hữu 因nhân )# 無vô 故cố 空không 。 成thành 實thật 明minh 別biệt 有hữu 假giả 蒲bồ 體thể 用dụng 者giả 正chánh 為vi 今kim 文văn 所sở 破phá 是thị 故cố 席tịch 不bất 應ưng 以dĩ 蒲bồ 為vi 體thể 者giả 。 上thượng 破phá 假giả 別biệt 有hữu 體thể 。 今kim 破phá 假giả 無vô 分phân 別biệt 體thể 也dã 。 如như 人nhân 以dĩ 五ngũ 陰ấm 為vi 體thể 。 柱trụ 以dĩ 四tứ 微vi 為vi 體thể 。 故cố 今kim 明minh 五ngũ 蘊uẩn 四tứ 微vi 尚thượng 無vô 自tự 體thể 。 云vân 何hà 假giả 為vi 體thể 耶da 。 餘dư 瓶bình 蘇tô 下hạ 第đệ 三tam 類loại 破phá 餘dư 法pháp 。

內nội 因nhân 緣duyên 生sanh 法pháp 。 下hạ 第đệ 四tứ 次thứ 別biệt 破phá 內nội 法pháp 。 就tựu 文văn 為vi 三tam 。 初sơ 舉cử 內nội 類loại 外ngoại 。 二nhị 引dẫn 論luận 偈kệ 破phá 。 三tam 長trường/trưởng 行hành 解giải 釋thích 。 一nhất 欲dục 以dĩ 內nội 例lệ 外ngoại 。 既ký 三tam 門môn 求cầu 外ngoại 無vô 從tùng 。 內nội 亦diệc 如như 是thị 。 二nhị 明minh 無vô 外ngoại 可khả 待đãi 。 是thị 故cố 無vô 內nội 。 三tam 以dĩ 內nội 類loại 外ngoại 。 外ngoại 既ký 妄vọng 計kế 。 內nội 亦diệc 如như 是thị 。 四tứ 外ngoại 大đại 死tử 身thân 為vi 內nội 。 內nội 大đại 散tán 壞hoại 為vi 外ngoại 。 外ngoại 內nội 不bất 二nhị 。 外ngoại 無vô 則tắc 內nội 無vô 也dã 。 所sở 以dĩ 就tựu 內nội 外ngoại 作tác 觀quán 者giả 。 無vô 始thỉ 不bất 值trị 。 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 於ư 內nội 外ngoại 起khởi 愛ái 見kiến 。 故cố 迴hồi 流lưu 生sanh 死tử 。 今kim 龍long 樹thụ 還hoàn 就tựu 內nội 外ngoại 令linh 悟ngộ 入nhập 道đạo 門môn 。 以dĩ 論luận 主chủ 得đắc 無vô 生sanh 之chi 悟ngộ 。 還hoàn 如như 行hành 而nhi 說thuyết 。 令linh 末mạt 世thế 眾chúng 生sanh 。 如như 說thuyết 而nhi 行hành 。 以dĩ 見kiến 實thật 相tướng 反phản 生sanh 正chánh 觀quán 煩phiền 惱não 便tiện 息tức 。 肇triệu 公công 云vân 。 道đạo 遠viễn 乎hồ 哉tai 。 體thể 悟ngộ 內nội 外ngoại 則tắc 是thị 正Chánh 道Đạo 。 故cố 知tri 未vị 值trị 善thiện 師sư 以dĩ 道đạo 為vi 非phi 道đạo 。 今kim 值trị 正chánh 論luận 悟ngộ 非phi 道đạo 為vi 道đạo 。 經Kinh 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 未vị 得đắc 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 提Đề 為vi 生sanh 死tử 。 得đắc 菩Bồ 提Đề 生sanh 死tử 為vi 菩Bồ 提Đề 也dã 。 七thất 十thập 論luận 者giả 今kim 所sở 未vị 詳tường 。 偈kệ 則tắc 為vi 三tam 。 初sơ 標tiêu 。 緣duyên 法pháp 實thật 無vô 生sanh 第đệ 二nhị 取thủ 外ngoại 意ý 。 第đệ 三tam 開khai 二nhị 關quan 破phá 之chi 。 今kim 是thị 初sơ 。 然nhiên 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 本bổn 自tự 無vô 生sanh 。 故cố 涅Niết 槃Bàn 云vân 。 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 乃nãi 至chí 不bất 因nhân 不bất 果quả 。 金kim 光quang 明minh 云vân 。 無vô 明minh 體thể 性tánh 。 本bổn 自tự 不bất 有hữu 。 無vô 所sở 有hữu 故cố 。 假giả 名danh 無vô 明minh 。 問vấn 若nhược 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 實thật 無vô 生sanh 者giả 。 下hạ 文văn 不bất 應ưng 破phá 於ư 無vô 生sanh 云vân 。 生sanh 法pháp 不bất 成thành 故cố 無vô 生sanh 法pháp 不bất 成thành 。 答đáp 今kim 言ngôn 實thật 無vô 生sanh 者giả 。 實thật 無vô 外ngoại 人nhân 所sở 見kiến 生sanh 。 此thử 是thị 言ngôn 其kỳ 無vô 生sanh 者giả 。 明minh 其kỳ 無vô 有hữu 生sanh 。 非phi 謂vị 有hữu 無vô 生sanh 。 若nhược 有hữu 無vô 生sanh 如như 下hạ 所sở 破phá 。 又hựu 菩Bồ 薩Tát 所sở 行hành 。 未vị 曾tằng 生sanh 無vô 生sanh 。 深thâm 奧áo 品phẩm 云vân 。 佛Phật 問vấn 善thiện 吉cát 。 菩Bồ 薩Tát 何hà 處xứ 行hành 。 答đáp 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 無vô 所sở 行hành 處xứ 。 故cố 知tri 不bất 行hành 生sanh 無vô 生sanh 。 但đãn 對đối 破phá 凡phàm 夫phu 二Nhị 乘Thừa 。 生sanh 滅diệt 故cố 云vân 無vô 生sanh 耳nhĩ 。 生sanh 既ký 去khứ 無vô 生sanh 亦diệc 盡tận 。 如như 雹bạc 摧tồi 草thảo 草thảo 死tử 則tắc 雹bạc 消tiêu 。 若nhược 謂vị 為vi 有hữu 生sanh 者giả 第đệ 二nhị 取thủ 外ngoại 人nhân 意ý 。 凡phàm 夫phu 外ngoại 道đạo 二Nhị 乘Thừa 不bất 信tín 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 本bổn 自tự 無vô 生sanh 。 故cố 五ngũ 百bách 部bộ 聞văn 畢tất 竟cánh 空không 如như 刀đao 傷thương 心tâm 。 故cố 牒điệp 外ngoại 義nghĩa 也dã 。 下hạ 半bán 第đệ 三tam 開khai 二nhị 關quan 嘖# 之chi 。 又hựu 初sơ 句cú 是thị 奪đoạt 破phá 。 今kim 縱túng/tung 關quan 以dĩ 二nhị 門môn 嘖# 之chi 。 又hựu 初sơ 句cú 以dĩ 大Đại 乘Thừa 無vô 生sanh 破phá 凡phàm 夫phu 二Nhị 乘Thừa 有hữu 生sanh 。 是thị 對đối 緣duyên 假giả 破phá 。 今kim 以dĩ 二nhị 門môn 嘖# 之chi 。 是thị 就tựu 緣duyên 假giả 破phá 。 顯hiển 在tại 長trường/trưởng 行hành 。 長trường/trưởng 行hành 釋thích 三tam 門môn 。 即tức 三tam 釋thích 。 二nhị 門môn 如như 文văn 。 釋thích 第đệ 三tam 門môn 又hựu 三tam 。 一nhất 牒điệp 偈kệ 本bổn 即tức 是thị 定định 關quan 。 二nhị 解giải 釋thích 謂vị 作tác 難nạn/nan 。 三tam 總tổng 結kết 。 初sơ 如như 文văn 。 若nhược 一nhất 心tâm 中trung 有hữu 者giả 第đệ 二nhị 作tác 難nạn/nan 。 然nhiên 成thành 實thật 明minh 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 必tất 前tiền 後hậu 相tương 生sanh 。 毘tỳ 曇đàm 具cụ 有hữu 二nhị 種chủng 。 自tự 有hữu 一nhất 剎sát 那na 有hữu 十thập 二nhị 。 自tự 有hữu 十thập 二nhị 時thời 具cụ 於ư 十thập 二nhị 。 今kim 此thử 中trung 總tổng 破phá 二nhị 義nghĩa 。 今kim 前tiền 明minh 。 若nhược 一nhất 心tâm 中trung 有hữu 是thị 一nhất 剎sát 那na 中trung 有hữu 義nghĩa 。 毘tỳ 曇đàm 不bất 以dĩ 為vi 過quá 。 如như 四tứ 相tương/tướng 一nhất 時thời 並tịnh 起khởi 心tâm 數số 一nhất 時thời 共cộng 生sanh 。 今kim 明minh 凡phàm 有hữu 三tam 義nghĩa 。 若nhược 一nhất 時thời 俱câu 有hữu 。 唯duy 是thị 能năng 生sanh 無vô 有hữu 所sở 生sanh 。 如như 其kỳ 俱câu 無vô 唯duy 是thị 所sở 生sanh 無vô 有hữu 能năng 生sanh 。 若nhược 一nhất 有hữu 一nhất 無vô 則tắc 能năng 所sở 不bất 並tịnh 。 云vân 何hà 得đắc 一nhất 時thời 共cộng 生sanh 。 又hựu 因nhân 果quả 一nhất 時thời 有hữu 者giả 第đệ 二nhị 重trọng/trùng 破phá 。 既ký 名danh 因nhân 果quả 相tương 生sanh 。 必tất 前tiền 因nhân 後hậu 果quả 。 云vân 何hà 一nhất 時thời 。 若nhược 一nhất 時thời 如như 牛ngưu 二nhị 角giác 。 非phi 因nhân 果quả 義nghĩa 。 若nhược 眾chúng 心tâm 中trung 有hữu 者giả 破phá 第đệ 二nhị 義nghĩa 。 前tiền 分phân 是thị 無vô 明minh 也dã 。 前tiền 無vô 明minh 分phần/phân 共cộng 心tâm 滅diệt 已dĩ 則tắc 斷đoạn 滅diệt 。 後hậu 行hành 分phần/phân 與dữ 心tâm 俱câu 。 則tắc 無vô 因nhân 。 無vô 因nhân 即tức 不bất 得đắc 生sanh 。 故cố 言ngôn 後hậu 分phần/phân 誰thùy 為vi 因nhân 。 問vấn 云vân 何hà 名danh 共cộng 心tâm 滅diệt 耶da 。 答đáp 正chánh 是thị 攝nhiếp 論luận 明minh 。 煩phiền 惱não 業nghiệp 種chủng 子tử 依y 。 阿a 梨lê 耶da 識thức 。 阿a 梨lê 耶da 識thức 。 即tức 是thị 心tâm 也dã 。 前tiền 煩phiền 惱não 與dữ 種chủng 子tử 共cộng 梨lê 耶da 滅diệt 。 後hậu 五ngũ 果quả 誰thùy 為vi 因nhân 耶da 。 若nhược 望vọng 成thành 實thật 開khai 善thiện 義nghĩa 。 煩phiền 惱não 與dữ 業nghiệp 附phụ 行hành 陰ấm 成thành 就tựu 來lai 現hiện 在tại 。 雖tuy 來lai 現hiện 在tại 復phục 有hữu 實thật 法pháp 滅diệt 義nghĩa 。 則tắc 行hành 陰ấm 心tâm 滅diệt 。 誰thùy 為vi 五ngũ 果quả 作tác 因nhân 耶da 。 滅diệt 法pháp 無vô 所sở 有hữu 。 何hà 得đắc 為vi 因nhân 者giả 。 此thử 兼kiêm 取thủ 意ý 破phá 也dã 。 恐khủng 外ngoại 人nhân 云vân 。 前tiền 分phần/phân 礙ngại 後hậu 故cố 不bất 得đắc 生sanh 。 要yếu 須tu 前tiền 分phần/phân 滅diệt 無vô 後hậu 方phương 得đắc 生sanh 。 故cố 次thứ 第đệ 緣duyên 名danh 為vi 與dữ 處xứ 義nghĩa 即tức 其kỳ 事sự 也dã 。 故cố 今kim 破phá 云vân 。 滅diệt 法pháp 無vô 所sở 有hữu 。 無vô 所sở 有hữu 則tắc 無vô 有hữu 因nhân 。 云vân 何hà 為vi 因nhân 。 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 下hạ 第đệ 三tam 總tổng 結kết 。

是thị 故cố 眾chúng 緣duyên 皆giai 空không 下hạ 第đệ 五ngũ 總tổng 結kết 齊tề 法pháp 。 就tựu 文văn 別biệt 明minh 三tam 空không 。 即tức 為vi 三tam 別biệt 。 一nhất 明minh 有hữu 空không 。 二nhị 辨biện 人nhân 空không 。 三Tam 明Minh 無vô 為vi 空không 。 問vấn 何hà 故cố 但đãn 明minh 此thử 三tam 空không 。 答đáp 此thử 三tam 空không 攝nhiếp 一nhất 切thiết 有hữu 為vi 無vô 為vi 空không 。 即tức 是thị 法pháp 空không 。 次thứ 是thị 人nhân 空không 。 故cố 生sanh 法pháp 二nhị 空không 攝nhiếp 一nhất 切thiết 空không 也dã 。 問vấn 何hà 故cố 前tiền 辨biện 法pháp 空không 。 後hậu 明minh 人nhân 空không 耶da 。 答đáp 法pháp 為vi 人nhân 本bổn 。 故cố 前tiền 明minh 本bổn 空không 後hậu 辨biện 末mạt 空không 。 又hựu 此thử 論luận 多đa 破phá 內nội 學học 。 內nội 學học 多đa 計kế 於ư 法pháp 小tiểu 計kế 於ư 人nhân 。 是thị 故cố 前tiền 明minh 法pháp 空không 。 又hựu 法pháp 空không 難nan 得đắc 人nhân 空không 易dị 得đắc 。 今kim 欲dục 舉cử 難nạn/nan 況huống 易dị 。 又hựu 觀quán 行hành 次thứ 第đệ 前tiền 人nhân 空không 後hậu 法pháp 空không 。 今kim 是thị 說thuyết 門môn 。 據cứ 深thâm 為vi 言ngôn 。 故cố 前tiền 明minh 法pháp 空không 後hậu 辨biện 人nhân 空không 。 法pháp 空không 中trung 三tam 句cú 。 一nhất 明minh 緣duyên 空không 。 二nhị 則tắc 果quả 空không 。 是thị 故cố 下hạ 總tổng 結kết 。

緣duyên 果quả 皆giai 空không 。 有hữu 為vi 法pháp 尚thượng 空không 下hạ 第đệ 二nhị 次thứ 明minh 我ngã 空không 。 問vấn 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 此thử 並tịnh 是thị 法pháp 空không 。 我ngã 是thị 生sanh 空không 。 何hà 故cố 不bất 以dĩ 法pháp 空không 為vi 一nhất 類loại 而nhi 前tiền 說thuyết 法Pháp 空không 。 次thứ 明minh 我ngã 空không 後hậu 方phương 明minh 無vô 為vi 空không 耶da 。 答đáp 此thử 論luận 破phá 小Tiểu 乘Thừa 內nội 學học 。 內nội 學học 人nhân 多đa 計kế 。 人nhân 是thị 有hữu 為vi 。 是thị 故cố 破phá 有hữu 為vi 法pháp 即tức 便tiện 破phá 我ngã 。 二nhị 者giả 欲dục 明minh 一nhất 切thiết 諸chư 我ngã 並tịnh 因nhân 五ngũ 陰ấm 有hữu 為vi 故cố 。 破phá 於ư 有hữu 為vi 即tức 便tiện 破phá 我ngã 。 文văn 有hữu 三tam 句cú 。 一nhất 舉cử 法pháp 況huống 我ngã 。 二nhị 明minh 本bổn 空không 故cố 末mạt 空không 。 三tam 引dẫn 經kinh 。 今kim 是thị 初sơ 也dã 。 舉cử 法pháp 況huống 我ngã 者giả 舉cử 本bổn 況huống 末mạt 以dĩ 難nạn/nan 況huống 易dị 。 又hựu 以dĩ 有hữu 況huống 無vô 。 然nhiên 法pháp 是thị 有hữu 求cầu 尚thượng 無vô 蹤tung 。 橫hoạnh/hoành 計kế 之chi 我ngã 。 云vân 何hà 有hữu 耶da 。 因nhân 五ngũ 陰ấm 下hạ 第đệ 二nhị 釋thích 。 上thượng 舉cử 法pháp 況huống 我ngã 前tiền 明minh 相tướng 因nhân 而nhi 有hữu 。 次thứ 辨biện 二nhị 種chủng 俱câu 無vô 。 相tương/tướng 因nhân 有hữu 中trung 前tiền 法pháp 次thứ 譬thí 。 若nhược 陰ấm 入nhập 界giới 空không 下hạ 第đệ 二nhị 明minh 二nhị 種chủng 俱câu 無vô 。 前tiền 明minh 法pháp 說thuyết 無vô 。 次thứ 明minh 譬thí 說thuyết 無vô 。 又hựu 法pháp 空không 故cố 。 我ngã 空không 者giả 此thử 明minh 有hữu 為vi 之chi 我ngã 。 有hữu 為vi 既ký 空không 故cố 我ngã 亦diệc 空không 。 若nhược 無vô 為vi 之chi 我ngã 本bổn 因nhân 有hữu 為vi 。 有hữu 為vi 既ký 空không 。 我ngã 無vô 所sở 因nhân 。 故cố 我ngã 亦diệc 空không 。 大đại 品phẩm 佛Phật 母mẫu 品phẩm 云vân 。 神thần 常thường 無vô 常thường 等đẳng 十thập 四tứ 句cú 皆giai 因nhân 五ngũ 陰ấm 。 涅Niết 槃Bàn 云vân 。 是thị 諸chư 外ngoại 道đạo 。 雖tuy 復phục 說thuyết 我ngã 。 終chung 不bất 離ly 於ư 陰ấm 界giới 入nhập 也dã 。 問vấn 犢độc 子tử 計kế 。 我ngã 非phi 為vi 無vô 為vi 。 應ưng 不bất 被bị 破phá 。 答đáp 此thử 文văn 正chánh 破phá 犢độc 子tử 。 俱câu 舍xá 論luận 破phá 我ngã 品phẩm 明minh 犢độc 子tử 義nghĩa 。 云vân 犢độc 子tử 別biệt 有hữu 我ngã 體thể 。 故cố 不bất 即tức 陰ấm 。 而nhi 因nhân 於ư 陰ấm 故cố 不bất 離ly 陰ấm 。 如như 別biệt 有hữu 火hỏa 體thể 故cố 不bất 即tức 薪tân 。 而nhi 因nhân 於ư 薪tân 故cố 不bất 離ly 薪tân 。 是thị 故cố 今kim 破phá 云vân 。 汝nhữ 本bổn 因nhân 陰ấm 。 是thị 故cố 有hữu 我ngã 。 在tại 陰ấm 既ký 無vô 。 何hà 所sở 因nhân 耶da 。 又hựu 我ngã 不bất 可khả 說thuyết 。 若nhược 因nhân 於ư 說thuyết 說thuyết 無vô 故cố 不bất 可khả 說thuyết 即tức 無vô 。 若nhược 不bất 因nhân 說thuyết 何hà 由do 有hữu 此thử 不bất 可khả 說thuyết 耶da 。 又hựu 依y 中trung 論luận 涅Niết 槃Bàn 品phẩm 。 若nhược 涅Niết 槃Bàn 是thị 有hữu 為vi 。 即tức 是thị 有hữu 為vi 。 我ngã 若nhược 是thị 有hữu 。 亦diệc 是thị 有hữu 為vi 。 今kim 亦diệc 爾nhĩ 。 我ngã 若nhược 是thị 有hữu 。 亦diệc 是thị 有hữu 為vi 。 如như 經kinh 說thuyết 下hạ 第đệ 三tam 引dẫn 經kinh 。 前tiền 雖tuy 破phá 我ngã 而nhi 犢độc 子tử 不bất 信tín 。 故cố 引dẫn 經kinh 證chứng 之chi 問vấn 此thử 引dẫn 經kinh 與dữ 前tiền 何hà 異dị 。 答đáp 前tiền 明minh 我ngã 所sở 空không 故cố 我ngã 空không 。 今kim 引dẫn 經kinh 以dĩ 我ngã 空không 故cố 我ngã 所sở 空không 。 互hỗ 借tá 破phá 也dã 。 非phi 如như 成thành 實thật 論luận 以dĩ 實thật 過quá 假giả 以dĩ 空không 過quá 實thật 也dã 。 今kim 明minh 。 我ngã 之chi 與dữ 法pháp 皆giai 出xuất 妄vọng 情tình 。 但đãn 借tá 妄vọng 止chỉ 妄vọng 。 故cố 人nhân 法pháp 互hỗ 釋thích 彈đàn 。 前tiền 借tá 法pháp 妄vọng 破phá 人nhân 妄vọng 。 今kim 借tá 妄vọng 人nhân 止chỉ 妄vọng 法pháp 。 又hựu 若nhược 不bất 破phá 法pháp 則tắc 我ngã 心tâm 不bất 淨tịnh 。 如như 灰hôi 炭thán 猶do 在tại 樹thụ 想tưởng 還hoàn 生sanh 。 是thị 故cố 破phá 法pháp 為vi 成thành 淨tịnh 我ngã 。 破phá 我ngã 亦diệc 為vi 成thành 破phá 法pháp 。 是thị 故cố 今kim 文văn 互hỗ 借tá 破phá 之chi 。

如như 是thị 有hữu 為vi 法pháp 。 空không 故cố 下hạ 第đệ 三tam 次thứ 破phá 無vô 為vi 法pháp 空không 。 無vô 為vi 有hữu 三tam 種chủng 。 今kim 但đãn 破phá 涅Niết 槃Bàn 者giả 。 若nhược 依y 毘tỳ 曇đàm 義nghĩa 涅Niết 槃Bàn 是thị 善thiện 。 餘dư 二nhị 無vô 記ký 。 不bất 足túc 破phá 之chi 。 依y 成thành 實thật 義nghĩa 三tam 無vô 為vi 一nhất 體thể 。 既ký 破phá 涅Niết 槃Bàn 餘dư 二nhị 即tức 破phá 。 又hựu 大đại 小Tiểu 乘Thừa 人nhân 保bảo 著trước 涅Niết 槃Bàn 為vi 最tối 究cứu 竟cánh 。 餘dư 法pháp 不bất 爾nhĩ 。 故cố 偏thiên 破phá 之chi 。 此thử 中trung 破phá 二nhị 種chủng 涅Niết 槃Bàn 。 一nhất 者giả 破phá 滅diệt 五ngũ 陰ấm 名danh 涅Niết 槃Bàn 。 二nhị 破phá 無vô 生sanh 名danh 涅Niết 槃Bàn 。 初sơ 中trung 又hựu 二nhị 。 前tiền 就tựu 法pháp 破phá 涅Niết 槃Bàn 。 次thứ 就tựu 人nhân 破phá 涅Niết 槃Bàn 。 初sơ 中trung 又hựu 二nhị 。 第đệ 一nhất 總tổng 破phá 。 第đệ 二nhị 釋thích 。 破phá 初sơ 句cú 如như 文văn 。 何hà 以dĩ 故cố 下hạ 第đệ 二nhị 釋thích 破phá 。 此thử 通thông 大đại 小Tiểu 乘Thừa 義nghĩa 。 小Tiểu 乘Thừa 人nhân 滅diệt 分phân 段đoạn 五ngũ 陰ấm 名danh 小tiểu 涅Niết 槃Bàn 。 大Đại 乘Thừa 人nhân 滅diệt 二nhị 生sanh 死tử 果quả 五ngũ 住trụ 惑hoặc 因nhân 名danh 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 今kim 明minh 。 五ngũ 陰ấm 本bổn 空không 。 何hà 所sở 滅diệt 故cố 名danh 小tiểu 涅Niết 槃Bàn 。 二nhị 死tử 五ngũ 住trụ 亦diệc 本bổn 非phi 有hữu 。 何hà 所sở 滅diệt 故cố 名danh 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 又hựu 我ngã 亦diệc 復phục 空không 下hạ 第đệ 二nhị 舉cử 我ngã 破phá 涅Niết 槃Bàn 。 既ký 無vô 能năng 得đắc 之chi 人nhân 。 何hà 有hữu 所sở 得đắc 之chi 法Pháp 。 又hựu 上thượng 破phá 無vô 所sở 得đắc 法pháp 。 今kim 破phá 無vô 能năng 得đắc 人nhân 。

復phục 次thứ 下hạ 第đệ 二nhị 破phá 無vô 生sanh 涅Niết 槃Bàn 。 有hữu 此thử 文văn 來lai 凡phàm 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 者giả 上thượng 破phá 滅diệt 五ngũ 陰ấm 名danh 涅Niết 槃Bàn 多đa 是thị 小Tiểu 乘Thừa 。 大Đại 乘Thừa 人nhân 明minh 五ngũ 陰ấm 本bổn 來lai 無vô 生sanh 。 名danh 為vi 涅Niết 槃Bàn 故cố 。 今kim 破phá 大Đại 乘Thừa 義nghĩa 也dã 。 二nhị 者giả 大đại 小Tiểu 乘Thừa 人nhân 聞văn 論luận 主chủ 上thượng 云vân 五ngũ 陰ấm 本bổn 來lai 自tự 空không 。 便tiện 謂vị 本bổn 來lai 無vô 生sanh 。 即tức 是thị 涅Niết 槃Bàn 。 是thị 故cố 今kim 次thứ 須tu 破phá 無vô 生sanh 。 就tựu 文văn 為vi 二nhị 。 初sơ 牒điệp 如như 文văn 。 若nhược 生sanh 法pháp 成thành 者giả 第đệ 二nhị 正chánh 破phá 。 文văn 顯hiển 易dị 知tri 。 是thị 故cố 有hữu 為vi 無vô 為vi 下hạ 。 門môn 中trung 第đệ 三tam 總tổng 結kết 三tam 空không 釋thích 涅Niết 槃Bàn 義nghĩa 。 問vấn 若nhược 如như 此thử 文văn 大đại 小tiểu 涅Niết 槃Bàn 皆giai 破phá 。 即tức 無vô 涅Niết 槃Bàn 。 云vân 何hà 經Kinh 云vân 說thuyết 二nhị 涅Niết 槃Bàn 。 三tam 涅Niết 槃Bàn 四tứ 涅Niết 槃Bàn 耶da 。 答đáp 依y 論luận 主chủ 云vân 。 此thử 中trung 破phá 始thỉ 得đắc 明minh 涅Niết 槃Bàn 耳nhĩ 。 如như 此thử 中trung 明minh 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 畢tất 竟cánh 空không 。 顯hiển 道đạo 未vị 曾tằng 生sanh 死tử 亦diệc 非phi 涅Niết 槃Bàn 。 不bất 知tri 何hà 以dĩ 字tự 之chi 強cường/cưỡng 為vi 立lập 名danh 。 名danh 為vi 涅Niết 槃Bàn 。 故cố 涅Niết 槃Bàn 經Kinh 云vân 。 涅Niết 槃Bàn 無vô 名danh 。 強cường/cưỡng 為vi 立lập 名danh 。 名danh 為vi 涅Niết 槃Bàn 。 如như 不bất 食thực 油du 強cường/cưỡng 名danh 食thực 油du 。 問vấn 云vân 何hà 言ngôn 無vô 名danh 耶da 。 答đáp 無vô 名danh 者giả 不bất 可khả 名danh 涅Niết 槃Bàn 不bất 涅Niết 槃Bàn 。 強cường/cưỡng 為vi 作tác 名danh 。 名danh 為vi 涅Niết 槃Bàn 。 諸chư 大Đại 乘Thừa 皆giai 爾nhĩ 。 故cố 華hoa 嚴nghiêm 云vân 。 生sanh 死tử 及cập 涅Niết 槃Bàn 。 二nhị 俱câu 不bất 可khả 得đắc 。 生sanh 死tử 非phi 雜tạp 亂loạn 。 涅Niết 槃Bàn 非phi 寂tịch 靜tĩnh 也dã 。 問vấn 何hà 故cố 強cường/cưỡng 為vi 立lập 名danh 名danh 涅Niết 槃Bàn 耶da 。 答đáp 為vi 對đối 眾chúng 生sanh 生sanh 死tử 。 故cố 立lập 涅Niết 槃Bàn 名danh 。 問vấn 對đối 何hà 等đẳng 生sanh 死tử 立lập 涅Niết 槃Bàn 名danh 。 答đáp 對đối 有hữu 五ngũ 住trụ 惑hoặc 業nghiệp 生sanh 滅diệt 此thử 生sanh 名danh 有hữu 餘dư 滅diệt 。 對đối 有hữu 二nhị 生sanh 死tử 果quả 生sanh 滅diệt 此thử 二nhị 死tử 生sanh 名danh 無vô 餘dư 滅diệt 。 故cố 立lập 二nhị 也dã 。 金kim 光quang 明minh 三Tam 身Thân 品phẩm 立lập 三tam 涅Niết 槃Bàn 。 明minh 法Pháp 身thân 究cứu 竟cánh 是thị 無vô 餘dư 。 對đối 餘dư 二nhị 身thân 非phi 究cứu 竟cánh 是thị 有hữu 餘dư 。 法Pháp 身thân 不bất 住trụ 生sanh 死tử 。 滅diệt 生sanh 死tử 之chi 著trước 。 應ứng 化hóa 身thân 不bất 住trụ 涅Niết 槃Bàn 。 滅diệt 涅Niết 槃Bàn 之chi 著trước 。 滅diệt 此thử 二nhị 著trước 名danh 無vô 住trú 處xứ 涅Niết 槃Bàn 。 言ngôn 四tứ 涅Niết 槃Bàn 者giả 三tam 如như 上thượng 。 第đệ 四tứ 本bổn 來lai 清thanh 淨tịnh 。 即tức 是thị 佛Phật 性tánh 。 本bổn 有hữu 名danh 為vi 涅Niết 槃Bàn 。 四tứ 出xuất 攝nhiếp 論luận 。

十Thập 二Nhị 門Môn 論Luận 疏Sớ/sơ 卷quyển 上thượng 之chi 本bổn

十Thập 二Nhị 門Môn 論Luận 疏Sớ/sơ 卷quyển 上thượng 之chi 末mạt

觀quán 有hữu 果quả 無vô 果quả 門môn 第đệ 二nhị

若nhược 於ư 因nhân 緣duyên 得đắc 悟ngộ 者giả 則tắc 因nhân 緣duyên 是thị 門môn 。 若nhược 不bất 悟ngộ 者giả 因nhân 緣duyên 於ư 其kỳ 人nhân 即tức 非phi 門môn 。 智Trí 度Độ 論luận 釋thích 三tam 三tam 昧muội 門môn 義nghĩa 正chánh 爾nhĩ 。 如như 治trị 病bệnh 差sai 者giả □# 是thị 藥dược 不bất 差sai 者giả 於ư 其kỳ 非phi 其kỳ 藥dược 。 又hựu 於ư 悟ngộ 因nhân 緣duyên 因nhân 緣duyên 是thị 門môn 。 不bất 悟ngộ 即tức 非phi 門môn 。 當đương 知tri 此thử 因nhân 緣duyên 未vị 曾tằng 門môn 非phi 門môn 。 如như 涅Niết 槃Bàn 迦Ca 葉Diếp 作tác 定định 相tương/tướng 難nạn/nan 。 四tứ 無vô 量lượng 應ưng 一nhất 二nhị 三tam 不bất 應ưng 有hữu 四tứ 。 佛Phật 就tựu 無vô 定định 相tương/tướng 答đáp 。 乃nãi 至chí 或hoặc 說thuyết 道Đạo 為vi 非phi 道đạo 。 非phi 道đạo 為vi 道đạo 。 今kim 亦diệc 爾nhĩ 。 或hoặc 說thuyết 門môn 為vi 非phi 門môn 。 非phi 門môn 為vi 門môn 。 不bất 如như 他tha 定định 有hữu 二nhị 諦đế 理lý 有hữu 教giáo 通thông 之chi 決quyết 定định 。 是thị 門môn 迷mê 者giả 自tự 非phi 門môn 耳nhĩ 。 今kim 次thứ 因nhân 緣duyên 明minh 有hữu 果quả 無vô 果quả 門môn 者giả 。 上thượng 門môn 有hữu 四tứ 。 一nhất 無vô 病bệnh 不bất 破phá 。 二nhị 無vô 教giáo 不bất 申thân 。 三tam 無vô 理lý 不bất 顯hiển 。 四tứ 無vô 利lợi 不bất 獲hoạch 。 謂vị 六lục 道đạo 迴hồi 宗tông 三tam 乘thừa 徙tỉ 轍triệt 。 整chỉnh 歸quy 駕giá 於ư 道Đạo 場Tràng 畢tất 趣thú 心tâm 於ư 佛Phật 地địa 。 故cố 不bất 須tu 餘dư 門môn 。 則tắc 一nhất 一nhất 門môn 皆giai 具cụ 四tứ 義nghĩa 。 但đãn 眾chúng 生sanh 惑hoặc 病bệnh 不bất 同đồng 根căn 性tánh 各các 異dị 。 自tự 有hữu 從tùng 因nhân 緣duyên 門môn 入nhập 。 自tự 有hữu 從tùng 有hữu 果quả 無vô 果quả 門môn 入nhập 。 故cố 有hữu 此thử 門môn 來lai 也dã 。 二nhị 者giả 就tựu 義nghĩa 次thứ 第đệ 。 因nhân 緣duyên 門môn 總tổng 就tựu 因nhân 緣duyên 求cầu 果quả 不bất 得đắc 。 以dĩ 悟ngộ 入nhập 無vô 生sanh 。 故cố 名danh 為vi 門môn 。 今kim 二nhị 品phẩm 別biệt 就tựu 因nhân 緣duyên 求cầu 果quả 無vô 生sanh 。 以dĩ 之chi 為vi 門môn 。 自tự 總tổng 至chí 別biệt 是thị 觀quán 門môn 次thứ 第đệ 。 三tam 者giả 前tiền 就tựu 因nhân 緣duyên 求cầu 果quả 不bất 可khả 得đắc 。 今kim 此thử 門môn 更cánh 開khai 三tam 關quan 以dĩ 縱túng/tung 破phá 之chi 。 若nhược 必tất 言ngôn 因nhân 緣duyên 能năng 生sanh 果quả 者giả 不bất 出xuất 此thử 三tam 。 此thử 三tam 既ký 無vô 。 則tắc 畢tất 竟cánh 無vô 生sanh 。 有hữu 縱túng/tung 奪đoạt 不bất 同đồng 故cố 有hữu 此thử 門môn 來lai 也dã 。 四tứ 者giả 上thượng 直trực 申thân 假giả 名danh 正chánh 因nhân 緣duyên 生sanh 即tức 是thị 無vô 生sanh 故cố 以dĩ 之chi 為vi 門môn 。 今kim 破phá 惑hoặc 者giả 執chấp 因nhân 緣duyên 中trung 決quyết 定định 有hữu 果quả 無vô 果quả 生sanh 不bất 可khả 得đắc 。 故cố 以dĩ 之chi 為vi 門môn 。 故cố 前tiền 門môn 是thị 申thân 正chánh 因nhân 緣duyên 而nhi 邪tà 義nghĩa 自tự 壞hoại 。 今kim 正chánh 破phá 邪tà 迷mê 而nhi 因nhân 緣duyên 自tự 申thân 。 二nhị 門môn 相tương 對đối 申thân 破phá 傍bàng 正chánh 不bất 同đồng 故cố 相tương 次thứ 也dã 。

問vấn 有hữu 無vô 與dữ 因nhân 緣duyên 例lệ 不phủ 。 答đáp 有hữu 例lệ 不bất 例lệ 。 言ngôn 其kỳ 例lệ 者giả 病bệnh 因nhân 緣duyên 假giả 因nhân 緣duyên 病bệnh 有hữu 無vô 假giả 有hữu 無vô 此thử 義nghĩa 例lệ 也dã 。 言ngôn 不bất 例lệ 者giả 破phá 病bệnh 因nhân 緣duyên 申thân 假giả 因nhân 緣duyên 。 破phá 病bệnh 有hữu 無vô 不bất 申thân 假giả 有hữu 無vô 。

所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 因nhân 緣duyên 因nhân 果quả 未vị 曾tằng 有hữu 無vô 。 而nhi 惑hoặc 者giả 計kế 因nhân 緣duyên 中trung 。 決quyết 定định 有hữu 無vô 。 此thử 則tắc 但đãn 破phá 不bất 收thu 。 故cố 因nhân 緣duyên 望vọng 有hữu 無vô 有hữu 於ư 二nhị 句cú 。 因nhân 緣duyên 亦diệc 破phá 亦diệc 收thu 。 有hữu 無vô 但đãn 破phá 不bất 收thu 。 故cố 涅Niết 槃Bàn 經Kinh 云vân 。 若nhược 言ngôn 因nhân 中trung 定định 有hữu 果quả 無vô 果quả 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 。 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 名danh 謗báng 佛Phật 法Pháp 僧Tăng 。 又hựu 執chấp 有hữu 無vô 四tứ 句cú 為vi 愛ái 人nhân 。 繫hệ 屬thuộc 於ư 魔ma 。 故cố 知tri 決quyết 定định 有hữu 無vô 。 但đãn 破phá 不bất 收thu 。 今kim 言ngôn 觀quán 有hữu 無vô 門môn 者giả 。 觀quán 有hữu 無vô 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 。 此thử 三tam 病bệnh 畢tất 竟cánh 不bất 可khả 得đắc 。 悟ngộ 入nhập 實thật 相tướng 。 故cố 名danh 為vi 門môn 。 若nhược 見kiến 有hữu 無vô 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 。 即tức 是thị 三tam 見kiến 。 便tiện 塞tắc 實thật 相tướng 故cố 非phi 門môn 也dã 。

問vấn 若nhược 爾nhĩ 破phá 此thử 三tam 病bệnh 。 以dĩ 何hà 為vi 門môn 。 答đáp 藉tạ 此thử 破phá 之chi 言ngôn 教giáo 能năng 通thông 實thật 相tướng 。 故cố 名danh 為vi 門môn 。

問vấn 因nhân 緣duyên 亦diệc 以dĩ 教giáo 為vi 門môn 。 今kim 亦diệc 以dĩ 教giáo 為vi 門môn 有hữu 何hà 異dị 耶da 。 答đáp 因nhân 緣duyên 門môn 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 者giả 藉tạ 因nhân 緣duyên 之chi 教giáo 悟ngộ 入nhập 實thật 相tướng 。 二nhị 者giả 藉tạ 教giáo 識thức 因nhân 緣duyên 。 因nhân 緣duyên 能năng 通thông 實thật 相tướng 。 故cố 因nhân 緣duyên 是thị 門môn 。 今kim 但đãn 取thủ 破phá 有hữu 無vô 之chi 教giáo 。 則tắc 用dụng 破phá 為vi 教giáo 門môn 。 不bất 用dụng 有hữu 無vô 為vi 門môn 也dã 。

問vấn 云vân 何hà 以dĩ 破phá 為vi 門môn 。 答đáp 立lập 義nghĩa 者giả 直trực 明minh 能năng 生sanh 果quả 不bất 言ngôn 緣duyên 中trung 有hữu 果quả 無vô 果quả 。 論luận 主chủ 開khai 張trương 此thử 三tam 窮cùng 於ư 能năng 生sanh 果quả 故cố 以dĩ 破phá 之chi 言ngôn 教giáo 名danh 為vi 門môn 。 然nhiên 因nhân 果quả 宛uyển 然nhiên 而nhi 畢tất 竟cánh 淨tịnh 。 無vô 縱tung 跡tích 處xứ 所sở 眾chúng 生sanh 如như 此thử 了liễu 悟ngộ 不bất 須tu 論luận 主chủ 破phá 之chi 。 良lương 由do 眾chúng 生sanh 不bất 能năng 。 如như 斯tư 了liễu 悟ngộ 。 遂toại 見kiến 有hữu 見kiến 無vô 見kiến 。 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 。 今kim 就tựu 實thật 相tướng 如như 此thử 有hữu 無vô 畢tất 竟cánh 無vô 縱túng/tung 。 故cố 名danh 為vi 破phá 。 何hà 時thời 有hữu 此thử 有hữu 無vô 等đẳng 諸chư 見kiến 可khả 破phá 耶da 。 又hựu 今kim 破phá 有hữu 見kiến 無vô 見kiến 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 。 諸chư 見kiến 既ký 息tức 。 故cố 愛ái 見kiến 息tức 。 愛ái 見kiến 息tức 故cố 恩ân 息tức 。 因nhân 息tức 故cố 生sanh 死tử 果quả 息tức 。 生sanh 死tử 果quả 息tức 故cố 涅Niết 槃Bàn 亦diệc 息tức 。 竟cánh 無vô 所sở 息tức 故cố 生sanh 死tử 去khứ 涅Niết 槃Bàn 去khứ 。 此thử 去khứ 無vô 所sở 去khứ 豁hoát 然nhiên 了liễu 悟ngộ 。 是thị 故cố 此thử 破phá 名danh 之chi 為vi 門môn 。 計kế 因nhân 果quả 有hữu 無vô 有hữu 內nội 道đạo 外ngoại 道đạo 不bất 同đồng 。 然nhiên 道đạo 不bất 曾tằng 內nội 外ngoại 隨tùy 人nhân 行hành 道Đạo 自tự 成thành 。 內nội 耳nhĩ 外ngoại 道đạo 計kế 有hữu 無vô 有hữu 其kỳ 四tứ 句cú 。 僧Tăng 佉khư 因nhân 中trung 有hữu 。 世thế 師sư 因nhân 中trung 無vô 。 勒lặc 沙sa 婆bà 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 。 若nhược 提đề 子tử 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 薩tát 衛vệ 二nhị 世thế 有hữu 。 僧Tăng 祇kỳ 二nhị 世thế 無vô 。 天thiên 親thân 俱câu 舍xá 論luận 雙song 異dị 二nhị 家gia 。 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 。 現hiện 在tại 作tác 因nhân 則tắc 未vị 來lai 有hữu 果quả 。 現hiện 在tại 不bất 作tác 因nhân 即tức 未vị 來lai 無vô 果quả 。 成thành 實thật 師sư 立lập 中trung 道đạo 義nghĩa 。 明minh 有hữu 果quả 理lý 故cố 非phi 無vô 無vô 果quả 事sự 故cố 非phi 有hữu 。 今kim 具cụ 破phá 此thử 內nội 外ngoại 四tứ 句cú 。

問vấn 中trung 百bách 二nhị 論luận 亦diệc 破phá 有hữu 無vô 。 與dữ 今kim 何hà 異dị 。 答đáp 百bách 論luận 兩lưỡng 品phẩm 正chánh 破phá 二nhị 外ngoại 道đạo 有hữu 無vô 。 中trung 論luận 品phẩm 品phẩm 破phá 內nội 道đạo 有hữu 無vô 。 若nhược 望vọng 此thử 門môn 彼bỉ 二nhị 論luận 並tịnh 是thị 略lược 破phá 。 今kim 有hữu 三tam 十thập 餘dư 門môn 破phá 於ư 有hữu 無vô 。 故cố 名danh 廣quảng 破phá 。 又hựu 彼bỉ 二nhị 論luận 散tán 破phá 有hữu 無vô 。 今kim 束thúc 破phá 之chi 。 又hựu 彼bỉ 二nhị 論luận 寄ký 餘dư 法pháp 破phá 有hữu 無vô 。 如như 五ngũ 陰ấm 三tam 相tương/tướng 等đẳng 中trung 亦diệc 破phá 有hữu 無vô 。 今kim 此thử 門môn 但đãn 就tựu 因nhân 果quả 破phá 。 於ư 有hữu 無vô 門môn 又hựu 為vi 三tam 。 一nhất 長trường/trưởng 行hành 發phát 起khởi 。 二nhị 偈kệ 本bổn 破phá 。 三tam 長trường/trưởng 行hành 釋thích 。

就tựu 偈kệ 為vi 二nhị 。 三tam 句cú 總tổng 非phi 。 第đệ 四tứ 句cú 呵ha 嘖# 。 又hựu 第đệ 四tứ 句cú 亦diệc 名danh 攝nhiếp 法pháp 。 以dĩ 三tam 句cú 求cầu 生sanh 無vô 蹤tung 。 離ly 此thử 三tam 外ngoại 誰thùy 有hữu 生sanh 耶da 。 又hựu 龍long 樹thụ 明minh 照chiếu 無vô 生sanh 。 敢cảm 九cửu 十thập 六lục 術thuật 。 言ngôn 有hữu 生sanh 耶da 。 五ngũ 百bách 論luận 師sư 言ngôn 有hữu 生sanh 耶da 。

問vấn 此thử 偈kệ 與dữ 前tiền 品phẩm 兩lưỡng 偈kệ 何hà 異dị 。 答đáp 前tiền 品phẩm 初sơ 偈kệ 總tổng 明minh 。 內nội 外ngoại 無vô 生sanh 。 次thứ 偈kệ 別biệt 明minh 內nội 法pháp 無vô 生sanh 。 但đãn 前tiền 偈kệ 直trực 明minh 果quả 從tùng 緣duyên 生sanh 故cố 。 無vô 自tự 性tánh 無vô 自tự 性tánh 故cố 。 是thị 即tức 無vô 果quả 。 今kim 偈kệ 重trọng/trùng 就tựu 因nhân 緣duyên 中trung 嘖# 果quả 。 故cố 云vân 因nhân 緣duyên 中trung 若nhược 前tiền 有hữu 果quả 。 若nhược 前tiền 無vô 果quả 亦diệc 有hữu 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 。 並tịnh 不bất 生sanh 果quả 。 是thị 即tức 兩lưỡng 門môn 始thỉ 終chung 並tịnh 是thị 破phá 果quả 。 但đãn 上thượng 門môn 舉cử 緣duyên 破phá 果quả 。 今kim 迴hồi 嘖# 果quả 所sở 以dĩ 為vi 果quả 。 所sở 以dĩ 兩lưỡng 門môn 並tịnh 破phá 果quả 者giả 。 至chí 第đệ 三tam 門môn 方phương 乃nãi 破phá 緣duyên 故cố 也dã 。 又hựu 二nhị 門môn 並tịnh 破phá 果quả 。 果quả 通thông 有hữu 為vi 。 有hữu 為vi 既ký 無vô 無vô 為vi 亦diệc 無vô 。 故cố 有hữu 為vi 無vô 為vi 一nhất 切thiết 空không 。 又hựu 二nhị 門môn 求cầu 果quả 無vô 蹤tung 。 則tắc 知tri 無vô 緣duyên 。 故cố 借tá 緣duyên 有hữu 破phá 果quả 有hữu 。 借tá 果quả 無vô 破phá 緣duyên 有hữu 。

問vấn 何hà 故cố 破phá 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 。 不bất 破phá 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 答đáp 第đệ 四tứ 猶do 是thị 第đệ 三tam 。 故cố 不bất 破phá 第đệ 四tứ 。

問vấn 若nhược 爾nhĩ 第đệ 三tam 猶do 是thị 前tiền 二nhị 。 亦diệc 應ưng 不bất 破phá 第đệ 三tam 。 答đáp 既ký 顯hiển 第đệ 三tam 猶do 是thị 前tiền 二nhị 。 即tức 顯hiển 第đệ 四tứ 猶do 是thị 第đệ 三tam 。 故cố 須tu 破phá 第đệ 三tam 也dã 。

就tựu 長trường/trưởng 行hành 為vi 二nhị 。 第đệ 一nhất 前tiền 釋thích 偈kệ 三tam 句cú 。 第đệ 二nhị 次thứ 釋thích 第đệ 四tứ 句cú 。 以dĩ 齊tề 萬vạn 法pháp 。 就tựu 釋thích 三tam 句cú 又hựu 二nhị 。 初sơ 總tổng 唱xướng 三tam 句cú 不bất 生sanh 。 第đệ 二nhị 別biệt 釋thích 三tam 句cú 不bất 生sanh 。 初sơ 如như 文văn 。 所sở 以dĩ 三tam 句cú 並tịnh 不bất 生sanh 者giả 。 若nhược 令linh 三tam 種chủng 生sanh 成thành 即tức 無vô 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 若nhược 無vô 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 亦diệc 無vô 世thế 諦đế 。 何hà 以dĩ 故cố 下hạ 第đệ 二nhị 別biệt 釋thích 三tam 句cú 不bất 生sanh 。 即tức 為vi 三tam 別biệt 。 就tựu 釋thích 因nhân 中trung 前tiền 有hữu 果quả 不bất 生sanh 。 就tựu 破phá 救cứu 論luận 之chi 問vấn 答đáp 凡phàm 有hữu 八bát 番phiên 。 第đệ 一nhất 牒điệp 有hữu 。 第đệ 二nhị 破phá 有hữu 。 第đệ 三tam 救cứu 。 第đệ 四tứ 重trọng/trùng 破phá 。 第đệ 五ngũ 重trọng/trùng 救cứu 。 第đệ 六lục 重trọng/trùng 破phá 。 第đệ 七thất 重trùng 救cứu 。 第đệ 八bát 重trọng/trùng 破phá 。 即tức 成thành 四tứ 立lập 四tứ 破phá 。 故cố 有hữu 八bát 番phiên 。 若nhược 就tựu 能năng 破phá 門môn 論luận 之chi 凡phàm 有hữu 五ngũ 門môn 。 初sơ 章chương 就tựu 生sanh 不bất 生sanh 門môn (# 有hữu 七thất 破phá )# 第đệ 二nhị 據cứ 變biến 不bất 變biến 門môn (# 有hữu 四tứ 破phá )# 第đệ 三tam 就tựu 果quả 麁thô 細tế 門môn (# 有hữu 四tứ 破phá )# 第đệ 四tứ 就tựu 嘖# 果quả 不bất 成thành 門môn (# 有hữu 五ngũ 破phá )# 第đệ 五ngũ 嘖# 異dị 果quả 門môn (# 有hữu 四tứ 破phá )# 都đô 有hữu 二nhị 十thập 四tứ 門môn 若nhược 因nhân 中trung 先tiên 有hữu 果quả 生sanh 者giả 第đệ 一nhất 立lập 也dã 。 是thị 即tức 無vô 窮cùng 第đệ 二nhị 破phá 也dã 。

就tựu 生sanh 不bất 生sanh 門môn 凡phàm 有hữu 七thất 破phá 。 一nhất 俱câu 生sanh 破phá 。 二nhị 俱câu 不bất 生sanh 破phá 。 三tam 以dĩ 同đồng 嘖# 異dị 破phá 。 四tứ 將tương 異dị 並tịnh 同đồng 破phá 。 五ngũ 無vô 異dị 破phá 。 六lục 無vô 用dụng 破phá 。 七thất 嘖# 用dụng 破phá 。 今kim 略lược 釋thích 之chi 。 然nhiên 後hậu 附phụ 文văn 可khả 見kiến 。 俱câu 生sanh 破phá 者giả 未vị 生sanh 是thị 有hữu 。 既ký 其kỳ 得đắc 生sanh 生sanh 已dĩ 亦diệc 有hữu 。 亦diệc 應ưng 更cánh 生sanh 。 令linh 已dĩ 未vị 俱câu 生sanh 名danh 俱câu 生sanh 破phá 。 俱câu 不bất 生sanh 破phá 者giả 若nhược 已dĩ 生sanh 是thị 有hữu 。 既ký 其kỳ 不bất 生sanh 未vị 生sanh 是thị 有hữu 亦diệc 應ưng 不bất 生sanh 。 名danh 俱câu 不bất 生sanh 破phá 。 以dĩ 同đồng 徵trưng 異dị 破phá 者giả 既ký 同đồng 是thị 有hữu 。 云vân 何hà 有hữu 。 一nhất 生sanh 一nhất 不bất 生sanh 異dị 故cố 名danh 以dĩ 同đồng 徵trưng 異dị 破phá 。 將tương 異dị 並tịnh 同đồng 破phá 者giả 未vị 生sanh 既ký 有hữu 。 生sanh 已dĩ 應ưng 無vô 。 將tương 已dĩ 未vị 之chi 異dị 並tịnh 有hữu 同đồng 義nghĩa 名danh 將tương 異dị 並tịnh 同đồng 破phá 。 無vô 異dị 破phá 者giả 有hữu 義nghĩa 既ký 同đồng 。 則tắc 已dĩ 未vị 既ký 無vô 異dị 。 無vô 用dụng 破phá 者giả 縱túng/tung 果quả 已dĩ 有hữu 何hà 用dụng 更cánh 生sanh 。 嘖# 用dụng 破phá 者giả 異dị 既ký 已dĩ 有hữu 。 應ưng 有hữu 可khả 見kiến 之chi 用dụng 。 此thử 七thất 門môn 因nhân 循tuần 。 次thứ 第đệ 而nhi 來lai 。 就tựu 俱câu 生sanh 破phá 又hựu 四tứ 。 一nhất 標tiêu 無vô 窮cùng 。 二nhị 顯hiển 無vô 窮cùng 。 三tam 釋thích 無vô 窮cùng 。 四tứ 結kết 無vô 窮cùng 。 是thị 即tức 無vô 窮cùng 第đệ 一nhất 標tiêu 無vô 窮cùng 也dã 。 如như 果quả 前tiền 未vị 生sanh 下hạ 第đệ 二nhị 顯hiển 無vô 窮cùng 。 無vô 窮cùng 有hữu 五ngũ 種chủng 。 如như 中trung 論luận 所sở 說thuyết 。 今kim 正chánh 就tựu 已dĩ 生sanh 物vật 明minh 更cánh 生sanh 故cố 名danh 無vô 窮cùng 。 故cố 名danh 顯hiển 無vô 窮cùng 也dã 。 問vấn 為vi 此thử 是thị 一nhất 物vật 無vô 窮cùng 生sanh 為vi 生sanh 無vô 窮cùng 物vật 。 答đáp 是thị 一nhất 物vật 無vô 窮cùng 生sanh 也dã 。 何hà 以dĩ 故cố 下hạ 第đệ 三tam 釋thích 無vô 窮cùng 。 言ngôn 因nhân 中trung 常thường 有hữu 故cố 者giả 已dĩ 生sanh 之chi 果quả 不bất 異dị 彼bỉ 未vị 生sanh 。 故cố 是thị 因nhân 中trung 之chi 常thường 有hữu 也dã 。 從tùng 是thị 有hữu 邊biên 復phục 應ưng 更cánh 生sanh 者giả 有hữu 人nhân 言ngôn 。 有hữu 無vô 二nhị 邊biên 。 汝nhữ 今kim 著trước 有hữu 故cố 言ngôn 從tùng 是thị 有hữu 邊biên 。 今kim 謂vị 不bất 爾nhĩ 。 已dĩ 生sanh 之chi 果quả 謂vị 之chi 有hữu 邊biên 。 將tương 欲dục 作tác 難nạn/nan 。 先tiên 牒điệp 外ngoại 人nhân 有hữu 義nghĩa 邊biên 也dã 。 問vấn 此thử 就tựu 何hà 義nghĩa 難nạn/nan 也dã 。 答đáp 此thử 就tựu 未vị 生sanh 微vi 其kỳ 已dĩ 生sanh 。 未vị 生sanh 亦diệc 有hữu 生sanh 已dĩ 亦diệc 有hữu 。 未vị 生sanh 是thị 有hữu 既ký 其kỳ 得đắc 生sanh 。 生sanh 已dĩ 亦diệc 有hữu 亦diệc 應ưng 得đắc 生sanh 。 故cố 言ngôn 從tùng 是thị 有hữu 邊biên 復phục 應ưng 更cánh 生sanh 。 又hựu 未vị 生sanh 是thị 有hữu 。 既ký 在tại 因nhân 內nội 已dĩ 生sanh 是thị 有hữu 。 亦diệc 在tại 因nhân 內nội 。 所sở 以dĩ 作tác 此thử 難nạn/nan 者giả 恐khủng 外ngoại 人nhân 云vân 果quả 在tại 因nhân 中trung 。 是thị 故cố 得đắc 生sanh 。 果quả 在tại 因nhân 外ngoại 。 不bất 復phục 更cánh 生sanh 。 是thị 故cố 今kim 明minh 。 因nhân 外ngoại 之chi 有hữu 不bất 異dị 因nhân 內nội 之chi 有hữu 。 故cố 是thị 因nhân 中trung 常thường 有hữu 。 內nội 有hữu 既ký 生sanh 。 則tắc 外ngoại 有hữu 亦diệc 生sanh 。 又hựu 只chỉ 因nhân 內nội 之chi 有hữu 生sanh 言ngôn 。 此thử 則tắc 是thị 生sanh 已dĩ 更cánh 生sanh 。 汝nhữ 因nhân 內nội 已dĩ 是thị 有hữu 竟cánh 復phục 不bất 應ưng 生sanh 。 遂toại 言ngôn 生sanh 者giả 當đương 知tri 即tức 是thị 。 生sanh 已dĩ 更cánh 生sanh 。 若nhược 因nhân 內nội 之chi 有hữu 生sanh 已dĩ 更cánh 生sanh 。 則tắc 因nhân 外ngoại 之chi 有hữu 亦diệc 生sanh 已dĩ 更cánh 生sanh 。 如như 是thị 一nhất 物vật 無vô 窮cùng 過quá 生sanh 。 是thị 則tắc 無vô 窮cùng 。 下hạ 第đệ 四tứ 總tổng 結kết 。

若nhược 謂vị 下hạ 第đệ 二nhị 俱câu 不bất 生sanh 破phá 。 前tiền 是thị 縱túng/tung 生sanh 門môn 。 令linh 未vị 生sanh 已dĩ 生sanh 一nhất 切thiết 皆giai 生sanh 。 又hựu 生sanh 已dĩ 更cánh 生sanh 有hữu 無vô 窮cùng 生sanh 。 今kim 是thị 奪đoạt 生sanh 破phá 。 則tắc 未vị 生sanh 已dĩ 生sanh 。 一nhất 切thiết 不bất 生sanh 。 就tựu 文văn 為vi 三tam 。 一nhất 取thủ 外ngoại 意ý 。 二nhị 正chánh 破phá 。 三tam 牒điệp 宗tông 呵ha 嘖# 。 取thủ 外ngoại 意ý 者giả 救cứu 無vô 窮cùng 之chi 過quá 也dã 。 外ngoại 云vân 。 因nhân 中trung 果quả 名danh 未vị 生sanh 。 因nhân 外ngoại 果quả 名danh 已dĩ 生sanh 。 未vị 生sanh 可khả 得đắc 有hữu 生sanh 。 已dĩ 生sanh 云vân 何hà 更cánh 生sanh 。 故cố 無vô 無vô 窮cùng 過quá 也dã 。 是thị 中trung 無vô 有hữu 。 生sanh 理lý 第đệ 二nhị 正chánh 破phá 。 此thử 將tương 生sanh 已dĩ 徵trưng 之chi 未vị 生sanh 。 未vị 生sanh 是thị 有hữu 。 生sanh 已dĩ 亦diệc 有hữu 。 生sanh 已dĩ 是thị 有hữu 既ký 其kỳ 不bất 生sanh 。 未vị 生sanh 是thị 有hữu 亦diệc 應ưng 不bất 生sanh 。 已dĩ 未vị 二nhị 門môn 。 畢tất 竟cánh 無vô 生sanh 。 故cố 云vân 無vô 有hữu 生sanh 理lý 。 是thị 故cố 前tiền 有hữu 下hạ 第đệ 三tam 牒điệp 而nhi 呵ha 之chi 。

復phục 次thứ 下hạ 第đệ 三tam 以dĩ 同đồng 嘖# 異dị 破phá 。 又hựu 開khai 二nhị 別biệt 。 初sơ 牒điệp 外ngoại 義nghĩa 。 先tiên 第đệ 一nhất 將tương 未vị 徵trưng 已dĩ 。 未vị 生sanh 是thị 有hữu 既ký 其kỳ 得đắc 生sanh 。 生sanh 已dĩ 亦diệc 有hữu 亦diệc 應ưng 得đắc 生sanh 。 則tắc 二nhị 俱câu 應ưng 生sanh 。 第đệ 二nhị 將tương 已dĩ 徵trưng 未vị 。 生sanh 已dĩ 是thị 有hữu 未vị 生sanh 亦diệc 有hữu 。 生sanh 已dĩ 是thị 有hữu 既ký 其kỳ 不bất 生sanh 。 未vị 生sanh 是thị 有hữu 亦diệc 應ưng 不bất 生sanh 。 故cố 此thử 二nhị 門môn 理lý 應ưng 俱câu 生sanh 。 俱câu 應ưng 不bất 生sanh 。 今kim 外ngoại 人nhân 云vân 。 雖tuy 俱câu 是thị 有hữu 而nhi 未vị 生sanh 者giả 生sanh 。 生sanh 已dĩ 不bất 生sanh 。 不bất 應ưng 作tác 俱câu 生sanh 俱câu 不bất 生sanh 難nạn/nan 也dã 。 是thị 二nhị 俱câu 有hữu 下hạ 第đệ 二nhị 破phá 也dã 。 外ngoại 人nhân 義nghĩa 自tự 相tương 違vi 。 以dĩ 有hữu 是thị 同đồng 而nhi 生sanh 未vị 生sanh 異dị 故cố 。 論luận 主chủ 投đầu 其kỳ 有hữu 同đồng 以dĩ 徵trưng 。 不bất 應ưng 生sanh 不bất 生sanh 異dị 。

所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 汝nhữ 有hữu 義nghĩa 既ký 同đồng 。 則tắc 應ưng 同đồng 生sanh 。 不bất 爾nhĩ 同đồng 應ưng 不bất 生sanh 。 若nhược 有hữu 是thị 同đồng 而nhi 一nhất 生sanh 一nhất 不bất 生sanh 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。

復phục 次thứ 下hạ 第đệ 四tứ 捉tróc 異dị 並tịnh 同đồng 破phá 。 提đề 外ngoại 人nhân 生sanh 未vị 生sanh 異dị 以dĩ 徵trưng 果quả 體thể 不bất 應ưng 始thỉ 終chung 有hữu 同đồng 。 汝nhữ 已dĩ 未vị 相tương 違vi 。 亦diệc 應ưng 有hữu 無vô 相tướng 違vi 。 未vị 生sanh 既ký 有hữu 。 生sanh 已dĩ 則tắc 無vô 也dã 。 又hựu 汝nhữ 反phản 世thế 情tình 言ngôn 未vị 生sanh 是thị 有hữu 者giả 。 亦diệc 反phản 世thế 情tình 已dĩ 生sanh 便tiện 應ưng 是thị 無vô 。 又hựu 此thử 亦diệc 得đắc 是thị 並tịnh 。 若nhược 必tất 言ngôn 生sanh 未vị 生sanh 異dị 亦diệc 應ưng 有hữu 無vô 異dị 也dã 。 已dĩ 未vị 相tương 違vi 故cố 。 是thị 二nhị 作tác 相tương/tướng 亦diệc 亦diệc 應ưng 相tương 違vi 者giả 。 正chánh 作tác 有hữu 無vô 相tướng 違vi 難nạn/nan 也dã 。 二nhị 所sở 作tác 果quả 體thể 之chi 相tướng 亦diệc 應ưng 相tương 違vi 。 則tắc 未vị 生sanh 之chi 果quả 既ký 其kỳ 是thị 有hữu 。 已dĩ 生sanh 之chi 果quả 即tức 應ưng 是thị 無vô 。 問vấn 何hà 故cố 名danh 作tác 相tương/tướng 。 答đáp 果quả 是thị 起khởi 作tác 相tương/tướng 。 故cố 名danh 作tác 相tương/tướng 。

復phục 次thứ 下hạ 第đệ 五ngũ 無vô 異dị 破phá 。 前tiền 正chánh 難nạn/nan 次thứ 釋thích 難nạn/nan 。 正chánh 難nạn/nan 中trung 前tiền 牒điệp 。 世thế 間gian 未vị 生sanh 是thị 無vô 生sanh 已dĩ 是thị 有hữu 。 故cố 言ngôn 有hữu 與dữ 無vô 相tướng 違vi 。 無vô 與dữ 有hữu 相tương 違vi 也dã 。 若nhược 生sanh 已dĩ 亦diệc 有hữu 下hạ 正chánh 難nạn/nan 外ngoại 也dã 。 汝nhữ 若nhược 避tị 前tiền 第đệ 四tứ 生sanh 已dĩ 無vô 難nạn/nan 便tiện 當đương 果quả 體thể 始thỉ 終chung 都đô 有hữu 。 是thị 故cố 今kim 明minh 。 若nhược 生sanh 未vị 生sanh 二nhị 俱câu 有hữu 生sanh 者giả 。 生sanh 已dĩ 未vị 生sanh 有hữu 何hà 異dị 耶da 。 又hựu 此thử 亦diệc 得đắc 並tịnh 。 若nhược 生sanh 未vị 生sanh 同đồng 是thị 有hữu 者giả 。 亦diệc 應ưng 生sanh 未vị 生sanh 同đồng 皆giai 是thị 已dĩ 也dã 。 生sanh 未vị 生sanh 俱câu 已dĩ 。 若nhược 以dĩ 未vị 生sanh 為vi 未vị 生sanh 已dĩ 為vi 已dĩ 。 亦diệc 應ưng 已dĩ 生sanh 為vi 未vị 未vị 生sanh 為vi 已dĩ 。 又hựu 若nhược 有hữu 未vị 有hữu 已dĩ 則tắc 有hữu 有hữu 有hữu 無vô 。 具cụ 四tứ 難nạn/nan 也dã 。 釋thích 難nạn/nan 亦diệc 中trung 二nhị 。 初sơ 何hà 以dĩ 故cố 正chánh 釋thích 之chi 。 次thứ 傳truyền 破phá 其kỳ 無vô 異dị 。

復phục 次thứ 下hạ 第đệ 六lục 無vô 用dụng 破phá 。 自tự 上thượng 已dĩ 來lai 難nạn/nan 並tịnh 縱tung 橫hoành 。 今kim 並tịnh 停đình 之chi 直trực 逈huýnh 嘖# 其kỳ 有hữu 義nghĩa 。 汝nhữ 既ký 已dĩ 有hữu 何hà 用dụng 更cánh 生sanh 。 直trực 作tác 斯tư 嘖# 辭từ 理lý 則tắc 窮cùng 。 無vô 言ngôn 可khả 對đối 。 又hựu 夫phu 論luận 義nghĩa 之chi 方phương 有hữu 難nan 有hữu 並tịnh 有hữu 嘖# 。 上thượng 已dĩ 明minh 並tịnh 難nạn/nan 。 今kim 次thứ 嘖# 也dã 。 此thử 嘖# 僧Tăng 佉khư 及cập 二nhị 世thế 有hữu 義nghĩa 。 若nhược 言ngôn 有hữu 果quả 理lý 者giả 亦diệc 作tác 斯tư 嘖# 。 既ký 已dĩ 有hữu 理lý 。 理lý 已dĩ 出xuất 空không 已dĩ 入nhập 有hữu 竟cánh 。 何hà 須tu 更cánh 出xuất 空không 更cánh 入nhập 有hữu 耶da 。 若nhược 更cánh 出xuất 空không 入nhập 有hữu 即tức 墮đọa 更cánh 生sanh 。 如như 是thị 無vô 窮cùng 。 還hoàn 墮đọa 前tiền 五ngũ 破phá 。 故cố 此thử 一nhất 破phá 與dữ 前tiền 進tiến 退thoái 相tương/tướng 成thành 也dã 。

復phục 次thứ 下hạ 第đệ 七thất 嘖# 用dụng 破phá 。 更cánh 復phục 縱túng/tung 之chi 。 若nhược 不bất 改cải 有hữu 宗tông 必tất 言ngôn 有hữu 者giả 。 汝nhữ 因nhân 中trung 有hữu 瓶bình 。 則tắc 具cụ 色sắc 香hương 味vị 觸xúc 。 若nhược 爾nhĩ 則tắc 應ưng 可khả 見kiến 。 若nhược 不bất 可khả 見kiến 則tắc 應ưng 非phi 有hữu 。 又hựu 泥nê 中trung 有hữu 瓶bình 則tắc 應ưng 為vi 六lục 根căn 作tác 境cảnh 能năng 發phát 六lục 識thức 用dụng 。 亦diệc 應ưng 云vân 若nhược 爾nhĩ 可khả 聞văn 等đẳng 也dã 。 又hựu 若nhược 不bất 能năng 作tác 境cảnh 而nhi 言ngôn 有hữu 者giả 。 石thạch 女nữ 兒nhi 等đẳng 亦diệc 不bất 能năng 作tác 。 境cảnh 亦diệc 應ưng 有hữu 也dã 。 又hựu 不bất 作tác 境cảnh 者giả 而nhi 有hữu 。 亦diệc 應ưng 作tác 境cảnh 者giả 不bất 有hữu 。

問vấn 曰viết 下hạ 第đệ 三tam 外ngoại 人nhân 救cứu 義nghĩa 。 上thượng 破phá 僧Tăng 佉khư 及cập 二nhị 世thế 有hữu 部bộ 并tinh 有hữu 果quả 理lý 家gia 義nghĩa 。 今kim 眾chúng 家gia 共cộng 興hưng 此thử 一nhất 救cứu 也dã 。 此thử 一nhất 問vấn 據cứ 別biệt 而nhi 言ngôn 正chánh 通thông 第đệ 七thất 嘖# 用dụng 破phá 。 因nhân 中trung 雖tuy 有hữu 果quả 以dĩ 未vị 變biến 。 故cố 不bất 可khả 見kiến 。 不bất 應ưng 聞văn 有hữu 便tiện 謂vị 可khả 見kiến 。 亦diệc 不bất 應ưng 言ngôn 不bất 可khả 見kiến 。 故cố 謂vị 不bất 有hữu 。 未vị 變biến 者giả 但đãn 有hữu 果quả 性tánh 及cập 理lý 力lực 等đẳng 。 未vị 有hữu 事sự 果quả 相tướng 貌mạo 名danh 為vi 未vị 變biến 。 亦diệc 得đắc 備bị 通thông 七thất 難nạn/nan 。 第đệ 一nhất 俱câu 生sanh 難nạn/nan 云vân 。 未vị 生sanh 是thị 有hữu 生sanh 已dĩ 亦diệc 有hữu 。 未vị 生sanh 既ký 生sanh 。 生sanh 已dĩ 亦diệc 生sanh 。 是thị 則tắc 無vô 窮cùng 者giả 。 此thử 事sự 不bất 然nhiên 。 我ngã 因nhân 中trung 乃nãi 前tiền 有hữu 果quả 而nhi 未vị 變biến 故cố 。 須tu 變biến 而nhi 生sanh 。 已dĩ 生sanh 之chi 果quả 已dĩ 變biến 故cố 不bất 須tu 更cánh 生sanh 。 何hà 得đắc 言ngôn 未vị 生sanh 既ký 生sanh 生sanh 已dĩ 亦diệc 生sanh 耶da 。 通thông 第đệ 二nhị 俱câu 不bất 生sanh 難nạn/nan 者giả 。 前tiền 難nạn/nan 云vân 。 已dĩ 生sanh 是thị 有hữu 既ký 其kỳ 不bất 生sanh 。 未vị 生sanh 是thị 有hữu 亦diệc 應ưng 不bất 生sanh 者giả 。 此thử 事sự 不bất 然nhiên 。 我ngã 已dĩ 生sanh 之chi 有hữu 此thử 是thị 已dĩ 變biến 故cố 不bất 須tu 更cánh 生sanh 。 未vị 生sanh 之chi 果quả 此thử 即tức 未vị 變biến 。 是thị 故cố 得đắc 生sanh 。 不bất 應ưng 作tác 俱câu 不bất 生sanh 難nạn/nan 也dã 。 通thông 第đệ 三tam 以dĩ 同đồng 嘖# 異dị 難nạn/nan 者giả 。 上thượng 難nạn/nan 云vân 。 未vị 生sanh 是thị 有hữu 。 已dĩ 生sanh 亦diệc 有hữu 。 既ký 同đồng 是thị 有hữu 。 而nhi 有hữu 一nhất 生sanh 一nhất 未vị 生sanh 無vô 有hữu 是thị 處xứ 者giả 不bất 然nhiên 。 我ngã 未vị 生sanh 未vị 變biến 故cố 須tu 變biến 而nhi 生sanh 。 已dĩ 生sanh 已dĩ 變biến 故cố 不bất 須tu 更cánh 生sanh 。 雖tuy 同đồng 是thị 有hữu 而nhi 得đắc 一nhất 生sanh 一nhất 不bất 生sanh 也dã 。 通thông 第đệ 四tứ 將tương 異dị 並tịnh 同đồng 難nạn/nan 者giả 。 上thượng 難nạn/nan 云vân 。 既ký 有hữu 生sanh 未vị 生sanh 異dị 則tắc 有hữu 無vô 亦diệc 異dị 。 未vị 生sanh 既ký 是thị 有hữu 。 已dĩ 生sanh 則tắc 應ưng 無vô 者giả 不bất 然nhiên 。 我ngã 未vị 生sanh 是thị 未vị 變biến 之chi 有hữu 。 生sanh 已dĩ 是thị 已dĩ 變biến 之chi 有hữu 。 云vân 何hà 作tác 一nhất 有hữu 一nhất 無vô 難nạn/nan 耶da 。 通thông 第đệ 五ngũ 無vô 異dị 難nạn/nan 者giả 。 上thượng 難nạn/nan 云vân 。 生sanh 已dĩ 亦diệc 有hữu 未vị 生sanh 亦diệc 有hữu 。 既ký 同đồng 是thị 有hữu 。 生sanh 未vị 生sanh 便tiện 應ưng 無vô 異dị 者giả 不bất 然nhiên 。 我ngã 未vị 生sanh 是thị 未vị 變biến 之chi 有hữu 。 已dĩ 生sanh 是thị 已dĩ 變biến 之chi 有hữu 。 既ký 有hữu 變biến 未vị 變biến 異dị 。 則tắc 生sanh 未vị 生sanh 亦diệc 異dị 。 何hà 得đắc 言ngôn 無vô 異dị 。 通thông 第đệ 六lục 無vô 用dụng 難nạn/nan 者giả 。 上thượng 難nạn/nan 云vân 。 因nhân 中trung 既ký 已dĩ 有hữu 竟cánh 。 何hà 用dụng 更cánh 生sanh 者giả 不bất 然nhiên 。 未vị 生sanh 未vị 變biến 。 是thị 故cố 須tu 變biến 此thử 即tức 有hữu 用dụng 。 云vân 何hà 作tác 無vô 用dụng 難nạn/nan 耶da 。 通thông 第đệ 七thất 如như 前tiền 。 答đáp 曰viết 下hạ 第đệ 四tứ 破phá 救cứu 。 有hữu 此thử 一nhất 救cứu 。 內nội 頻tần 興hưng 四tứ 破phá 。 一nhất 徵trưng 相tương 破phá 。 二nhị 嘖# 變biến 在tại 因nhân 中trung 破phá 。 亦diệc 云vân 。 安an 變biến 在tại 因nhân 中trung 破phá 。 三tam 窮cùng 變biến 在tại 因nhân 外ngoại 破phá 。 亦diệc 云vân 抽trừu 變biến 因nhân 破phá 。 四tứ 不bất 定định 破phá 。 初sơ 難nan 有hữu 三tam 。 第đệ 一nhất 牒điệp 。 第đệ 二nhị 從tùng 以dĩ 何hà 相tương/tướng 下hạ 正chánh 嘖# 相tương/tướng 。 此thử 嘖# 其kỳ 未vị 變biến 之chi 前tiền 相tướng 貌mạo 也dã 。 言ngôn 埿nê 中trung 瓶bình 果quả 既ký 未vị 變biến 故cố 自tự 體thể 。 不bất 可khả 見kiến 者giả 。 必tất 應ưng 假giả 相tương 知tri 有hữu 。 夫phu 相tương/tướng 有hữu 二nhị 。 一nhất 者giả 自tự 相tương/tướng 二nhị 者giả 他tha 相tương/tướng 。 自tự 相tương/tướng 是thị 非phi 眾chúng 生sanh 相tương/tướng 。 他tha 相tương/tướng 是thị 眾chúng 生sanh 相tương/tướng 。 埿nê 中trung 俱câu 無vô 此thử 二nhị 相tương/tướng 。 何hà 以dĩ 知tri 有hữu 瓶bình 耶da 。 又hựu 俱câu 無vô 。 二nhị 相tương/tướng 俱câu 則tắc 不bất 可khả 用dụng 二nhị 相tương/tướng 證chứng 瓶bình 。 又hựu 俱câu 無vô 。 二nhị 相tương/tướng 俱câu 應ưng 生sanh 二nhị 相tương/tướng 。 又hựu 埿nê 出xuất 牛ngưu 馬mã 不bất 應ưng 生sanh 瓶bình 。 若nhược 有hữu 生sanh 不bất 生sanh 則tắc 有hữu 有hữu 有hữu 無vô 。 亦diệc 四tứ 難nạn/nan 也dã 。 是thị 故cố 汝nhữ 說thuyết 下hạ 第đệ 三tam 牒điệp 呵ha 。

復phục 次thứ 下hạ 第đệ 二nhị 捉tróc 變biến 在tại 因nhân 內nội 破phá 。 上thượng 嘖# 相tương/tướng 今kim 嘖# 體thể 。 亦diệc 三tam 。 一nhất 破phá 二nhị 釋thích 三tam 結kết 嘖# 。 若nhược 變biến 法pháp 即tức 是thị 果quả 者giả 牒điệp 外ngoại 義nghĩa 也dã 。 問vấn 外ngoại 前tiền 云vân 。 因nhân 中trung 有hữu 果quả 而nhi 未vị 變biến 。 則tắc 變biến 與dữ 果quả 異dị 。 今kim 云vân 何hà 言ngôn 變biến 法pháp 即tức 是thị 果quả 耶da 。 答đáp 論luận 主chủ 欲dục 開khai 二nhị 關quan 引dẫn 敵địch 定định 變biến 同đồng 果quả 。 知tri 其kỳ 懸huyền 言ngôn 即tức 也dã 。

所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 論luận 主chủ 知tri 其kỳ 必tất 不bất 受thọ 變biến 即tức 是thị 果quả 。 便tiện 墮đọa 無vô 果quả 之chi 難nạn/nan 。 故cố 今kim 且thả 云vân 。 即tức 是thị 也dã 又hựu 欲dục 遍biến 破phá 一nhất 切thiết 故cố 具cụ 開khai 二nhị 關quan 應ưng 定định 云vân 。 汝nhữ 變biến 為vi 是thị 果quả 為vi 非phi 果quả 。 若nhược 是thị 果quả 者giả 因nhân 中trung 有hữu 果quả 。 即tức 應ưng 有hữu 變biến 。 若nhược 有hữu 變biến 即tức 可khả 見kiến 。 若nhược 變biến 非phi 果quả 則tắc 因nhân 中trung 無vô 變biến 。 則tắc 應ưng 無vô 果quả 。 今kim 且thả 開khai 一nhất 關quan 故cố 偏thiên 云vân 即tức 也dã 。 何hà 以dĩ 故cố 下hạ 第đệ 二nhị 釋thích 破phá 。 釋thích 破phá 有hữu 二nhị 。 初sơ 明minh 既ký 前tiền 有hữu 果quả 即tức 是thị 前tiền 有hữu 變biến 。 二nhị 明minh 既ký 前tiền 有hữu 變biến 則tắc 應ưng 可khả 見kiến 。 上thượng 何hà 得đắc 言ngôn 未vị 變biến 。 故cố 不bất 可khả 見kiến 。 略lược 據cứ 可khả 見kiến 耳nhĩ 。 還hoàn 復phục 宗tông 具cụ 七thất 難nạn/nan 。 因nhân 中trung 之chi 果quả 可khả 見kiến 。 已dĩ 生sanh 之chi 果quả 亦diệc 可khả 見kiến 。 俱câu 可khả 見kiến 則tắc 俱câu 生sanh 。 是thị 即tức 無vô 窮cùng 。 成thành 第đệ 二nhị 難nạn/nan 已dĩ 生sanh 可khả 見kiến 應ưng 既ký 不bất 生sanh 未vị 生sanh 可khả 見kiến 亦diệc 不bất 生sanh 。 成thành 第đệ 三tam 難nạn/nan 同đồng 可khả 見kiến 。 一nhất 生sanh 一nhất 不bất 生sanh 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。 成thành 第đệ 四tứ 難nạn/nan 者giả 。 未vị 生sanh 既ký 可khả 見kiến 生sanh 已dĩ 應ưng 不bất 可khả 見kiến 。 成thành 第đệ 五ngũ 難nạn/nan 者giả 同đồng 是thị 可khả 見kiến 。 生sanh 與dữ 未vị 生sanh 有hữu 何hà 異dị 。 成thành 第đệ 六lục 難nạn/nan 未vị 生sanh 已dĩ 可khả 見kiến 。 何hà 用dụng 更cánh 生sanh 。 是thị 故cố 下hạ 第đệ 三tam 結kết 呵ha 。 若nhược 謂vị 未vị 變biến 下hạ 第đệ 三tam 捉tróc 變biến 在tại 因nhân 外ngoại 破phá 。 亦diệc 三tam 謂vị 難nạn/nan 釋thích 結kết 。 難nạn/nan 中trung 二nhị 。 初sơ 取thủ 外ngoại 意ý 。 明minh 本bổn 立lập 因nhân 中trung 有hữu 果quả 而nhi 未vị 變biến 則tắc 變biến 與dữ 果quả 異dị 。 云vân 何hà 作tác 即tức 難nạn/nan 耶da 。 是thị 故cố 云vân 未vị 變biến 不bất 名danh 為vi 果quả 也dã 。 言ngôn 不bất 名danh 為vi 果quả 者giả 。 若nhược 此thử 變biến 非phi 是thị 果quả 。 則tắc 果quả 畢tất 竟cánh 不bất 可khả 得đắc 。 者giả 第đệ 二nhị 破phá 也dã 。 因nhân 內nội 無vô 變biến 後hậu 時thời 又hựu 無vô 。 即tức 畢tất 竟cánh 無vô 果quả 。 乃nãi 免miễn 可khả 見kiến 之chi 嘖# 覆phú 墮đọa 無vô 果quả 之chi 過quá 也dã 。 何hà 以dĩ 故cố 下hạ 第đệ 二nhị 釋thích 破phá 。 汝nhữ 明minh 因nhân 中trung 無vô 果quả 則tắc 果quả 不bất 生sanh 。 今kim 因nhân 中trung 先tiên 無vô 變biến 云vân 何hà 生sanh 變biến 。 故cố 瓶bình 等đẳng 果quả 下hạ 第đệ 三tam 結kết 破phá 也dã 。 若nhược 謂vị 變biến 已dĩ 是thị 果quả 者giả 第đệ 四tứ 不bất 定định 破phá 。 所sở 以dĩ 有hữu 此thử 。 一nhất 破phá 來lai 者giả 。 重trọng/trùng 破phá 其kỳ 因nhân 外ngoại 之chi 果quả 即tức 是thị 變biến 。 因nhân 內nội 果quả 未vị 變biến 。 此thử 義nghĩa 是thị 眾chúng 家gia 統thống 本bổn 宗tông 故cố 重trọng/trùng 破phá 之chi 。 破phá 亦diệc 三tam 。 前tiền 取thủ 外ngoại 意ý 。 次thứ 作tác 因nhân 中trung 無vô 果quả 難nạn/nan 。 三tam 結kết 成thành 不bất 定định 難nạn/nan 。 今kim 是thị 初sơ 縱túng/tung 彼bỉ 變biến 在tại 因nhân 外ngoại 。 又hựu 縱túng/tung 變biến 法pháp 是thị 果quả 。 具cụ 二nhị 縱túng/tung 也dã 。 則tắc 因nhân 中trung 前tiền 無vô 下hạ 第đệ 二nhị 破phá 也dã 。 汝nhữ 既ký 言ngôn 變biến 是thị 果quả 而nhi 在tại 因nhân 外ngoại 。 則tắc 知tri 因nhân 內nội 無vô 變biến 果quả 。 故cố 云vân 因nhân 中trung 前tiền 無vô 。 是thị 即tức 不bất 定định 下hạ 第đệ 三tam 結kết 成thành 不bất 定định 過quá 。 問vấn 云vân 何hà 不bất 定định 。 答đáp 若nhược 言ngôn 因nhân 中trung 有hữu 果quả 性tánh 是thị 因nhân 有hữu 果quả 。 因nhân 內nội 無vô 變biến 為vi 無vô 果quả 。 此thử 之chi 不bất 定định 。 不bất 名danh 為vi 過quá 。 以dĩ 數số 論luận 及cập 外ngoại 道đạo 立lập 義nghĩa 正chánh 爾nhĩ 。 今kim 就tựu 文văn 明minh 者giả 汝nhữ 本bổn 宗tông 立lập 因nhân 中trung 有hữu 果quả 。 今kim 復phục 謂vị 。 變biến 已dĩ 是thị 果quả 。 則tắc 知tri 未vị 變biến 時thời 因nhân 中trung 無vô 果quả 。 二nhị 言ngôn 相tương 違vi 故cố 言ngôn 不bất 定định 。

問vấn 曰viết 下hạ 第đệ 五ngũ 重trọng/trùng 救cứu 。 立lập 因nhân 中trung 前tiền 有hữu 變biến 以dĩ 通thông 上thượng 四tứ 難nạn/nan 。 問vấn 外ngoại 先tiên 云vân 。 因nhân 中trung 果quả 未vị 變biến 。 今kim 云vân 何hà 迴hồi 宗tông 立lập 有hữu 變biến 耶da 。 答đáp 不bất 違vi 宗tông 也dã 。 前tiền 云vân 未vị 變biến 者giả 但đãn 有hữu 果quả 性tánh 未vị 變biến 成thành 事sự 。 故cố 不bất 可khả 見kiến 。 今kim 言ngôn 。 有hữu 變biến 者giả 已dĩ 有hữu 變biến 性tánh 。 若nhược 無vô 變biến 性tánh 則tắc 墮đọa 無vô 果quả 。 故cố 不bất 相tương 違vi 。 問vấn 何hà 以dĩ 知tri 立lập 變biến 性tánh 耶da 。 答đáp 外ngoại 云vân 有hữu 變biến 。 但đãn 八bát 因nhân 緣duyên 不bất 可khả 知tri 。 故cố 知tri 有hữu 性tánh 耳nhĩ 。 今kim 先tiên 作tác 外ngoại 人nhân 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 立lập 宗tông 二nhị 防phòng 難nạn/nan 。 立lập 宗tông 者giả 因nhân 中trung 有hữu 變biến 即tức 是thị 因nhân 中trung 有hữu 果quả 。 若nhược 因nhân 中trung 無vô 變biến 便tiện 墮đọa 因nhân 中trung 無vô 果quả 過quá 也dã 。 次thứ 防phòng 難nạn/nan 者giả 引dẫn 八bát 緣duyên 也dã 。 難nạn/nan 云vân 。 因nhân 中trung 既ký 有hữu 變biến 應ưng 當đương 可khả 見kiến 。 若nhược 不bất 可khả 見kiến 則tắc 不bất 應ưng 有hữu 。 外ngoại 通thông 云vân 。 有hữu 二nhị 種chủng 不bất 可khả 知tri 。 一nhất 有hữu 不bất 可khả 知tri 。 二nhị 無vô 不bất 可khả 知tri 。 有hữu 不bất 可khả 知tri 如như 八bát 緣duyên 。 無vô 不bất 可khả 知tri 如như 㝹nậu 角giác 。 汝nhữ 不bất 可khả 聞văn 有hữu 便tiện 謂vị 可khả 知tri 。 不bất 可khả 聞văn 不bất 可khả 知tri 便tiện 謂vị 無vô 也dã 。 次thứ 別biệt 通thông 四tứ 難nạn/nan 者giả 。 第đệ 一nhất 嘖# 相tương/tướng 難nạn/nan 云vân 。 若nhược 因nhân 中trung 有hữu 果quả 應ưng 有hữu 相tương/tướng 。 若nhược 無vô 相tướng 便tiện 非phi 有hữu 。 答đáp 云vân 。 因nhân 中trung 雖tuy 有hữu 以dĩ 同đồng 八bát 緣duyên 不bất 可khả 知tri 。 不bất 應ưng 嘖# 求cầu 相tương/tướng 也dã 。 第đệ 二nhị 難nạn/nan 云vân 。 因nhân 中trung 既ký 有hữu 變biến 應ưng 可khả 見kiến 。 若nhược 不bất 可khả 見kiến 便tiện 應ưng 非phi 有hữu 。 答đáp 云vân 。 雖tuy 有hữu 但đãn 同đồng 八bát 緣duyên 故cố 不bất 可khả 見kiến 也dã 。 答đáp 第đệ 三tam 難nạn/nan 者giả 。 我ngã 變biến 在tại 因nhân 內nội 。 云vân 何hà 乃nãi 作tác 變biến 在tại 因nhân 外ngoại 難nạn/nan 耶da 。 通thông 第đệ 四tứ 難nạn/nan 者giả 。 因nhân 中trung 先tiên 已dĩ 有hữu 變biến 。 此thử 即tức 定định 有hữu 。 豈khởi 墮đọa 第đệ 四tứ 不bất 定định 難nạn/nan 耶da 。 就tựu 文văn 有hữu 三tam 。 一nhất 總tổng 標tiêu 二nhị 義nghĩa 。 二nhị 別biệt 釋thích 二nhị 義nghĩa 。 第đệ 三tam 結kết 成thành 二nhị 義nghĩa 。 以dĩ 非phi 論luận 主chủ 。 初sơ 文văn 二nhị 義nghĩa 者giả 。 一nhất 明minh 先tiên 有hữu 變biến 以dĩ 立lập 義nghĩa 宗tông 。 二nhị 明minh 不bất 可khả 得đắc 以dĩ 防phòng 論luận 主chủ 可khả 見kiến 之chi 嘖# 。 合hợp 此thử 二nhị 言ngôn 通thông 前tiền 四tứ 難nạn/nan 。 如như 向hướng 釋thích 。 凡phàm 物vật 下hạ 第đệ 二nhị 文văn 也dã 。 如như 是thị 諸chư 法pháp 。 下hạ 第đệ 三tam 文văn 也dã 。

答đáp 曰viết 下hạ 第đệ 六lục 重trọng/trùng 破phá 。 就tựu 文văn 為vi 二nhị 。 第đệ 一nhất 奪đoạt 破phá 。 明minh 因nhân 內nội 變biến 果quả 不bất 同đồng 八bát 緣duyên 。 則tắc 著trước 上thượng 未vị 變biến 之chi 前tiền 可khả 見kiến 之chi 過quá 。 第đệ 二nhị 縱túng/tung 同đồng 第đệ 八bát 。 則tắc 始thỉ 終chung 常thường 細tế 。 則tắc 墮đọa 生sanh 後hậu 不bất 可khả 得đắc 之chi 失thất 。 初sơ 又hựu 二nhị 。 前tiền 總tổng 明minh 不bất 同đồng 八bát 緣duyên 。 以dĩ 不bất 同đồng 八bát 緣duyên 故cố 還hoàn 滯trệ 前tiền 四tứ 難nạn/nan 。 正chánh 墮đọa 可khả 見kiến 之chi 失thất 也dã 。 次thứ 何hà 以dĩ 故cố 下hạ 第đệ 二nhị 別biệt 釋thích 不bất 同đồng 八bát 緣duyên 。 文văn 相tương/tướng 可khả 知tri 。 若nhược 瓶bình 細tế 故cố 不bất 可khả 得đắc 者giả 。 第đệ 二nhị 縱túng/tung 同đồng 第đệ 八bát 。 則tắc 始thỉ 終chung 常thường 細tế 。 亦diệc 二nhị 。 初sơ 正chánh 難nạn/nan 。 次thứ 何hà 以dĩ 故cố 下hạ 釋thích 難nạn/nan 。 釋thích 難nạn/nan 云vân 。 未vị 生sanh 常thường 細tế 不bất 可khả 見kiến 者giả 。 生sanh 已dĩ 亦diệc 細tế 亦diệc 不bất 可khả 見kiến 也dã 。 生sanh 已dĩ 未vị 生sanh 俱câu 定định 有hữu 者giả 。 此thử 舉cử 有hữu 定định 釋thích 成thành 細tế 定định 。 汝nhữ 有hữu 義nghĩa 既ký 定định 不bất 可khả 改cải 有hữu 令linh 無vô 。 細tế 義nghĩa 亦diệc 定định 。 不bất 可khả 轉chuyển 細tế 令linh 麁thô 。 不bất 可khả 見kiến 義nghĩa 亦diệc 定định 。 不bất 應ưng 可khả 見kiến 。

問vấn 曰viết 下hạ 第đệ 七thất 此thử 重trọng/trùng 救cứu 。 救cứu 上thượng 二nhị 難nạn/nan 。 未vị 生sanh 時thời 細tế 。 則tắc 同đồng 於ư 八bát 緣duyên 無vô 不bất 同đồng 之chi 過quá 。 初sơ 細tế 後hậu 轉chuyển 成thành 麁thô 故cố 由do 細tế 成thành 麁thô 。 豈khởi 可khả 令linh 始thỉ 終chung 常thường 細tế 。 故cố 免miễn 第đệ 二nhị 失thất 。 先tiên 細tế 後hậu 麁thô 數số 論luận 等đẳng 同đồng 有hữu 此thử 義nghĩa 。 問vấn 此thử 立lập 未vị 生sanh 時thời 細tế 。 與dữ 上thượng 第đệ 一nhất 救cứu 未vị 變biến 。 故cố 不bất 可khả 見kiến 。 有hữu 何hà 異dị 耶da 。 答đáp 前tiền 明minh 未vị 變biến 都đô 未vị 有hữu 瓶bình 之chi 相tướng 貌mạo 。 今kim 言ngôn 。 細tế 者giả 已dĩ 有hữu 相tướng 貌mạo 。 但đãn 相tướng 貌mạo 微vi 細tế 故cố 與dữ 上thượng 不bất 同đồng 。

答đáp 曰viết 下hạ 第đệ 八bát 破phá 。 此thử 一nhất 答đáp 中trung 有hữu 十thập 一nhất 難nạn/nan 。 一nhất 關quan 正chánh 破phá 麁thô 細tế 。 初sơ 有hữu 二nhị 難nạn/nan 。 總tổng 破phá 因nhân 中trung 有hữu 果quả 。 初sơ 二nhị 難nạn/nan 者giả 第đệ 一nhất 作tác 因nhân 中trung 無vô 果quả 難nạn/nan 。 第đệ 二nhị 相tương 違vi 難nạn/nan 。 今kim 是thị 初sơ 。 上thượng 明minh 始thỉ 細tế 終chung 亦diệc 細tế 。 今kim 嘖# 本bổn 無vô 麁thô 果quả 末mạt 亦diệc 應ưng 無vô 。 末mạt 遂toại 生sanh 麁thô 即tức 是thị 。 本bổn 無vô 今kim 有hữu 。 豈khởi 非phi 因nhân 中trung 無vô 果quả 耶da 。 故cố 進tiến 退thoái 成thành 破phá 。 又hựu 反phản 並tịnh 。 若nhược 無vô 麁thô 遂toại 生sanh 麁thô 者giả 有hữu 細tế 應ưng 不bất 生sanh 細tế 。 又hựu 因nhân 中trung 前tiền 無vô 麁thô 下hạ 第đệ 二nhị 作tác 相tương 違vi 難nạn/nan 。 此thử 中trung 前tiền 雙song 牒điệp 有hữu 無vô 。 因nhân 中trung 前tiền 無vô 麁thô 者giả 牒điệp 其kỳ 無vô 麁thô 。 顯hiển 墮đọa 因nhân 中trung 無vô 果quả 過quá 也dã 。 又hựu 欲dục 發phát 成thành 有hữu 麁thô 之chi 難nạn/nan 也dã 。 若nhược 因nhân 中trung 前tiền 有hữu 麁thô 第đệ 二nhị 縱túng/tung 牒điệp 因nhân 中trung 有hữu 麁thô 。 則tắc 免miễn 因nhân 中trung 無vô 果quả 之chi 過quá 。 不bất 應ưng 言ngôn 細tế 故cố 不bất 可khả 得đắc 。 者giả 乃nãi 免miễn 無vô 果quả 之chi 失thất 。 復phục 墮đọa 遺di 言ngôn 之chi 過quá 。 今kim 果quả 是thị 麁thô 者giả 此thử 復phục 作tác 非phi 果quả 難nạn/nan 之chi 果quả 是thị 麁thô 。 汝nhữ 言ngôn 細tế 故cố 不bất 可khả 得đắc 。 是thị 麁thô 即tức 非phi 果quả 也dã 。 今kim 果quả 畢tất 竟cánh 不bất 應ưng 可khả 得đắc 者giả 。 因nhân 內nội 無vô 麁thô 因nhân 外ngoại 之chi 麁thô 復phục 非phi 是thị 果quả 。 竟cánh 何hà 處xứ 有hữu 果quả 耶da 。 是thị 故cố 不bất 以dĩ 細tế 故cố 不bất 可khả 得đắc 者giả 。 牒điệp 外ngoại 義nghĩa 總tổng 結kết 呵ha 之chi 。

復phục 次thứ 若nhược 因nhân 中trung 先tiên 有hữu 果quả 生sanh 者giả 。 若nhược 就tựu 麁thô 細tế 門môn 分phân 之chi 。 上thượng 來lai 四tứ 難nạn/nan 就tựu 麁thô 細tế 門môn 破phá 竟cánh 。 今kim 第đệ 四tứ 嘖# 因nhân 果quả 不bất 成thành 。 若nhược 就tựu 破phá 救cứu 十thập 一nhất 難nạn/nan 論luận 之chi 。 今kim 是thị 第đệ 三Tam 明Minh 因nhân 用dụng 廢phế 。 問vấn 何hà 故cố 作tác 此thử 二nhị 義nghĩa 目mục 之chi 。 答đáp 上thượng 來lai 並tịnh 是thị 問vấn 答đáp 接tiếp 次thứ 。 今kim 此thử 一nhất 章chương 直trực 就tựu 因nhân 中trung 有hữu 果quả 別biệt 生sanh 諸chư 破phá 。 不bất 同đồng 上thượng 來lai 三tam 章chương 。 是thị 故cố 具cụ 作tác 二nhị 義nghĩa 目mục 之chi 。 初sơ 難nan 有hữu 二nhị 。 前tiền 牒điệp 外ngoại 義nghĩa 。 是thị 即tức 因nhân 因nhân 相tương/tướng 壞hoại 者giả 第đệ 二nhị 破phá 也dã 。 初sơ 正chánh 破phá 。 次thứ 釋thích 破phá 。 初sơ 正chánh 破phá 云vân 。 若nhược 立lập 因nhân 中trung 有hữu 果quả 者giả 則tắc 因nhân 果quả 俱câu 壞hoại 。 而nhi 重trọng/trùng 稱xưng 因nhân 因nhân 者giả 蓋cái 是thị 發phát 語ngữ 之chi 辭từ 。 又hựu 一nhất 因nhân 是thị 外ngoại 人nhân 所sở 立lập 之chi 因nhân 。 今kim 牒điệp 彼bỉ 立lập 因nhân 故cố 言ngôn 因nhân 也dã 。 次thứ 汝nhữ 所sở 立lập 因nhân 此thử 因nhân 不bất 成thành 。 故cố 復phục 言ngôn 因nhân 也dã 。 果quả 亦diệc 爾nhĩ 。 問vấn 此thử 破phá 與dữ 上thượng 來lai 破phá 何hà 異dị 耶da 。 答đáp 上thượng 但đãn 明minh 因nhân 中trung 不bất 得đắc 有hữu 果quả 未vị 明minh 因nhân 果quả 俱câu 壞hoại 。 故cố 與dữ 上thượng 異dị 也dã 。 何hà 以dĩ 故cố 下hạ 第đệ 二nhị 釋thích 。 偏thiên 釋thích 因nhân 相tương/tướng 壞hoại 。 縷lũ 器khí 非phi 疊điệp 果quả 因nhân 故cố 者giả 。 此thử 之chi 二nhị 事sự 正chánh 舉cử 譬thí 破phá 之chi 。 若nhược 因nhân 壞hoại 果quả 亦diệc 壞hoại 者giả 。 此thử 乘thừa 無vô 因nhân 之chi 勢thế 以dĩ 明minh 無vô 果quả 。 何hà 以dĩ 故cố 下hạ 傳truyền 釋thích 因nhân 無vô 故cố 果quả 亦diệc 無vô 。

復phục 次thứ 下hạ 第đệ 四tứ 明minh 果quả 相tương/tướng 壞hoại 。 又hựu 開khai 三tam 別biệt 。 一nhất 正chánh 難nạn/nan 。 二nhị 釋thích 難nạn/nan 。 三tam 總tổng 結kết 。 言ngôn 若nhược 不bất 作tác 不bất 名danh 果quả 者giả 。 因nhân 中trung 前tiền 有hữu 果quả 則tắc 果quả 非phi 因nhân 所sở 作tác 。 因nhân 不bất 能năng 作tác 果quả 故cố 云vân 不bất 作tác 不bất 名danh 果quả 。 何hà 以dĩ 故cố 下hạ 第đệ 二nhị 釋thích 難nạn/nan 。 明minh 疊điệp 寄ký 縷lũ 中trung 住trụ 疊điệp 非phi 縷lũ 果quả 縷lũ 非phi 疊điệp 因nhân 。 若nhược 以dĩ 奇kỳ 住trụ 便tiện 是thị 果quả 者giả 。 果quả 寄ký 器khí 住trụ 應ưng 是thị 器khí 果quả 。 此thử 即tức 一nhất 切thiết 皆giai 果quả 。 不bất 爾nhĩ 一nhất 切thiết 非phi 果quả 。 若nhược 言ngôn 疊điệp 是thị 縷lũ 果quả 果quả 非phi 器khí 果quả 者giả 。 亦diệc 應ưng 果quả 是thị 器khí 果quả 而nhi 疊điệp 非phi 縷lũ 果quả 也dã 。 如như 是thị 即tức 無vô 因nhân 無vô 果quả 。 下hạ 第đệ 三tam 總tổng 結kết 。 問vấn 此thử 中trung 但đãn 應ưng 嘖# 有hữu 云vân 何hà 亦diệc 嘖# 無vô 耶da 。 答đáp 上thượng 來lai 破phá 有hữu 略lược 折chiết 稍sảo 欲dục 入nhập 無vô 。 故cố 逆nghịch 呵ha 元nguyên 也dã 。

復phục 次thứ 下hạ 第đệ 五ngũ 嘖# 標tiêu 相tương/tướng 。 與dữ 前tiền 第đệ 四tứ 破phá 中trung 嘖# 相tương/tướng 異dị 者giả 。 前tiền 嘖# 體thể 相tướng 今kim 嘖# 標tiêu 相tương/tướng 。 是thị 故cố 異dị 也dã 。 今kim 云vân 因nhân 中trung 有hữu 果quả 而nhi 不bất 可khả 得đắc 者giả 。 序tự 論luận 主chủ 上thượng 來lai 覓mịch 果quả 體thể 及cập 果quả 體thể 相tướng 。 不bất 可khả 得đắc 也dã 。 應ưng 有hữu 相tương/tướng 現hiện 者giả 正chánh 嘖# 果quả 標tiêu 相tương/tướng 也dã 。 如như 聞văn 香hương 知tri 有hữu 華hoa 者giả 列liệt 此thử 五ngũ 物vật 皆giai 有hữu 標tiêu 相tương/tướng 也dã 。 如như 是thị 因nhân 中trung 若nhược 先tiên 有hữu 果quả 應ưng 有hữu 相tương/tướng 現hiện 者giả 正chánh 嘖# 果quả 標tiêu 相tương/tướng 。 令linh 同đồng 上thượng 五ngũ 物vật 也dã 。 今kim 果quả 體thể 亦diệc 不bất 可khả 得đắc 。 者giả 序tự 上thượng 來lai 破phá 體thể 也dã 。 相tương/tướng 亦diệc 不bất 可khả 得đắc 。 者giả 序tự 今kim 求cầu 相tướng 不bất 可khả 得đắc 也dã 。 如như 是thị 當đương 知tri 。 下hạ 總tổng 結kết 因nhân 中trung 無vô 果quả 也dã 。 問vấn 聞văn 聲thanh 見kiến 鳥điểu 。 聲thanh 是thị 鳥điểu 標tiêu 相tương/tướng 。 今kim 見kiến 輪luân 繩thằng 即tức 知tri 有hữu 瓶bình 。 輪luân 繩thằng 是thị 瓶bình 標tiêu 相tương/tướng 。 何hà 言ngôn 瓶bình 無vô 標tiêu 相tương/tướng 。 答đáp 二nhị 義nghĩa 不bất 可khả 。 一nhất 者giả 繩thằng 輪luân 猶do 是thị 瓶bình 因nhân 。 上thượng 已dĩ 就tựu 因nhân 內nội 求cầu 果quả 無vô 蹤tung 。 今kim 不bất 應ưng 更cánh 舉cử 。 二nhị 者giả 聲thanh 為vi 鳥điểu 相tương/tướng 。 尋tầm 聲thanh 見kiến 鳥điểu 。 繩thằng 為vi 瓶bình 相tương 尋tầm 繩thằng 不bất 見kiến 瓶bình 相tương/tướng 。 非phi 例lệ 也dã 。

復phục 次thứ 下hạ 第đệ 六lục 遍biến 檢kiểm 果quả 。 遍biến 檢kiểm 果quả 者giả 就tựu 若nhược 自tự 若nhược 他tha 。 若nhược 因nhân 若nhược 果quả 。 一nhất 切thiết 處xứ 求cầu 果quả 無vô 蹤tung 名danh 遍biến 檢kiểm 果quả 。 凡phàm 有hữu 五ngũ 句cú 。 初sơ 是thị 因nhân 中trung 無vô 果quả 。 若nhược 因nhân 不bất 作tác 下hạ 明minh 他tha 因nhân 無vô 果quả 。 若nhược 縷lũ 不bất 作tác 下hạ 明minh 無vô 因nhân 不bất 得đắc 有hữu 果quả 。 若nhược 果quả 無vô 因nhân 亦diệc 無vô 者giả 乘thừa 無vô 果quả 勢thế 破phá 因nhân 也dã 。 是thị 故cố 下hạ 結kết 非phi 因nhân 中trung 有hữu 果quả 。

復phục 次thứ 下hạ 第đệ 七thất 有hữu 常thường 過quá 。 從tùng 上thượng 遍biến 檢kiểm 果quả 生sanh 。 上thượng 明minh 因nhân 不bất 作tác 非phi 因nhân 不bất 作tác 復phục 不bất 得đắc 。 自tự 然nhiên 而nhi 作tác 。 而nhi 言ngôn 有hữu 此thử 果quả 。 是thị 故cố 此thử 果quả 。 名danh 之chi 為vi 常thường 。 文văn 亦diệc 五ngũ 句cú 。 初sơ 明minh 果quả 常thường 。 若nhược 果quả 是thị 常thường 下hạ 第đệ 二nhị 句cú 明minh 一nhất 切thiết 皆giai 常thường 。 若nhược 一nhất 切thiết 皆giai 常thường 下hạ 第đệ 三tam 句cú 明minh 常thường 無vô 常thường 俱câu 無vô 。 是thị 故cố 常thường 無vô 常thường 下hạ 第đệ 四tứ 呵ha 嘖# 其kỳ 俱câu 無vô 。 是thị 故cố 不bất 得đắc 。 言ngôn 因nhân 中trung 前tiền 有hữu 果quả 下hạ 第đệ 五ngũ 結kết 非phi 本bổn 宗tông 。

復phục 次thứ 下hạ 若nhược 就tựu 五ngũ 種chủng 破phá 門môn 自tự 上thượng 已dĩ 來lai 四tứ 門môn 已dĩ 竟cánh 。 今kim 是thị 第đệ 五ngũ 嘖# 異dị 果quả 。 所sở 以dĩ 別biệt 開khai 此thử 門môn 者giả 。 以dĩ 上thượng 來lai 皆giai 是thị 義nghĩa 勢thế 相tương 接tiếp 。 今kim 更cánh 別biệt 開khai 章chương 破phá 之chi 。 所sở 以dĩ 復phục 是thị 一nhất 門môn 破phá 也dã 。 此thử 門môn 亦diệc 有hữu 四tứ 破phá 。 一nhất 重trọng/trùng 過quá 。 二nhị 作tác 為vi 果quả 。 三tam 正chánh 二nhị 因nhân 。 四tứ 二nhị 作tác 壞hoại 。 合hợp 前tiền 七thất 為vi 十thập 一nhất 也dã 。 今kim 是thị 初sơ 。 若nhược 因nhân 中trung 先tiên 有hữu 果quả 生sanh 牒điệp 外ngoại 義nghĩa 也dã 。 所sở 以dĩ 牒điệp 者giả 凡phàm 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 者giả 義nghĩa 勢thế 不bất 接tiếp 前tiền 。 更cánh 別biệt 開khai 破phá 門môn 故cố 重trọng/trùng 牒điệp 也dã 。 二nhị 重trọng/trùng 牒điệp 因nhân 中trung 前tiền 有hữu 果quả 為vi 顯hiển 成thành 有hữu 重trọng 果quả 過quá 。 良lương 由do 因nhân 中trung 前tiền 有hữu 故cố 成thành 重trọng/trùng 果quả 。 所sở 以dĩ 重trọng/trùng 牒điệp 。 即tức 果quả 更cánh 與dữ 果quả 異dị 果quả 作tác 因nhân 者giả 。 正chánh 作tác 重trọng/trùng 果quả 破phá 也dã 。 明minh 縷lũ 中trung 已dĩ 有hữu 疊điệp 。 疊điệp 是thị 既ký 縷lũ 家gia 果quả 。 既ký 已dĩ 有hữu 疊điệp 即tức 應ưng 可khả 著trước 。 著trước 復phục 是thị 疊điệp 家gia 之chi 果quả 故cố 是thị 重trọng/trùng 果quả 。 而nhi 言ngôn 異dị 果quả 者giả 著trước 果quả 異dị 疊điệp 果quả 。 故cố 名danh 異dị 果quả 。 而nhi 言ngôn 果quả 更cánh 與dữ 異dị 果quả 作tác 因nhân 者giả 。 此thử 縷lũ 既ký 有hữu 於ư 疊điệp 。 即tức 為vi 疊điệp 作tác 因nhân 。 此thử 縷lũ 中trung 之chi 疊điệp 則tắc 堪kham 著trước 之chi 。 是thị 故cố 此thử 疊điệp 復phục 與dữ 著trước 作tác 因nhân 。 故cố 云vân 果quả 更cánh 與dữ 異dị 果quả 作tác 因nhân 。 問vấn 此thử 與dữ 初sơ 章chương 無vô 窮cùng 過quá 有hữu 何hà 異dị 耶da 。 答đáp 上thượng 明minh 已dĩ 生sanh 果quả 之chi 更cánh 復phục 應ưng 生sanh 。 此thử 是thị 前tiền 後hậu 無vô 窮cùng 。 今kim 就tựu 一nhất 時thời 中trung 而nhi 頓đốn 嘖# 之chi 。 今kim 縷lũ 中trung 有hữu 疊điệp 疊điệp 則tắc 堪kham 著trước 。 疊điệp 復phục 為vi 著trước 作tác 因nhân 。 如như 母mẫu 腸tràng 中trung 有hữu 子tử 此thử 復phục 應ưng 有hữu 子tử 。 如như 是thị 七thất 世thế 皆giai 在tại 母mẫu 腸tràng 中trung 一nhất 時thời 頓đốn 有hữu 。 故cố 與dữ 上thượng 為vi 異dị 。 破phá 本bổn 有hữu 佛Phật 性tánh 義nghĩa 。 汝nhữ 言ngôn 眾chúng 生sanh 中trung 本bổn 有hữu 佛Phật 性tánh 。 為vi 異dị 眾chúng 生sanh 為vi 不bất 異dị 。 若nhược 不bất 異dị 猶do 是thị 眾chúng 生sanh 。 眾chúng 生sanh 既ký 無vô 。 常thường 佛Phật 性tánh 亦diệc 爾nhĩ 。 佛Phật 性tánh 既ký 常thường 。 眾chúng 生sanh 亦diệc 爾nhĩ 。 若nhược 眾chúng 生sanh 無vô 常thường 佛Phật 性tánh 常thường 。 亦diệc 應ưng 佛Phật 性tánh 無vô 常thường 眾chúng 生sanh 常thường 。 若nhược 有hữu 常thường 無vô 常thường 。 則tắc 不bất 應ưng 一nhất 也dã 。 若nhược 眾chúng 生sanh 與dữ 佛Phật 性tánh 異dị 則tắc 已dĩ 有hữu 佛Phật 。 此thử 佛Phật 已dĩ 應ưng 放phóng 光quang 動động 地địa 。 已dĩ 應ứng 化hóa 眾chúng 生sanh 。 所sở 化hóa 眾chúng 生sanh 。 復phục 本bổn 有hữu 佛Phật 性tánh 。 亦diệc 應ưng 放phóng 光quang 動động 地địa 。 如như 是thị 無vô 窮cùng 。 若nhược 謂vị 如như 地địa 前tiền 有hữu 香hương 者giả 第đệ 二nhị 作tác 為vi 果quả 。 作tác 為vi 果quả 者giả 若nhược 縷lũ 中trung 之chi 疊điệp 未vị 堪kham 著trước 。 縷lũ 緣duyên 合hợp 始thỉ 堪kham 著trước 者giả 。 此thử 疊điệp 非phi 縷lũ 中trung 先tiên 有hữu 。 緣duyên 合hợp 始thỉ 有hữu 。 為vi 緣duyên 所sở 作tác 非phi 是thị 本bổn 有hữu 。 違vi 本bổn 宗tông 義nghĩa 。 故cố 名danh 作tác 為vi 果quả 。 又hựu 進tiến 退thoái 皆giai 屈khuất 。 若nhược 本bổn 有hữu 即tức 為vi 異dị 果quả 作tác 因nhân 。 若nhược 未vị 有hữu 待đãi 緣duyên 作tác 方phương 有hữu 即tức 墮đọa 因nhân 中trung 本bổn 無vô 果quả 。

就tựu 文văn 為vi 三tam 。 一nhất 取thủ 外ngoại 意ý 。 二nhị 正chánh 破phá 。 三tam 結kết 。 非phi 前tiền 有hữu 取thủ 意ý 中trung 前tiền 譬thí 後hậu 法pháp 。 所sở 以dĩ 取thủ 意ý 者giả 上thượng 以dĩ 重trọng/trùng 果quả 過quá 外ngoại 。 外ngoại 不bất 受thọ 此thử 難nạn/nan 。 明minh 縷lũ 中trung 雖tuy 有hữu 疊điệp 疊điệp 未vị 堪kham 著trước 。 故cố 不bất 得đắc 與dữ 著trước 作tác 因nhân 。 如như 地địa 雖tuy 前tiền 有hữu 香hương 不bất 以dĩ 水thủy 灑sái 此thử 香hương 未vị 有hữu 發phát 鼻tị 識thức 之chi 用dụng 。 縷lũ 中trung 雖tuy 有hữu 疊điệp 緣duyên 若nhược 未vị 會hội 不bất 能năng 與dữ 著trước 為vi 因nhân 。 故cố 無vô 重trọng/trùng 果quả 之chi 過quá 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 下hạ 第đệ 二nhị 論luận 主chủ 破phá 。 前tiền 總tổng 非phi 。 次thứ 何hà 以dĩ 故cố 下hạ 釋thích 非phi 也dã 。 今kim 云vân 不bất 然nhiên 者giả 不bất 然nhiên 其kỳ 法pháp 。 非phi 是thị 不bất 然nhiên 其kỳ 譬thí 。 所sở 以dĩ 不bất 然nhiên 其kỳ 法pháp 者giả 。 若nhược 假giả 緣duyên 合hợp 方phương 有hữu 則tắc 果quả 成thành 始thỉ 有hữu 。 非phi 因nhân 中trung 本bổn 有hữu 。 故cố 云vân 不bất 然nhiên 也dã 。 何hà 以dĩ 故cố 下hạ 第đệ 二nhị 釋thích 不bất 然nhiên 也dã 。 前tiền 正chánh 釋thích 次thứ 傳truyền 釋thích 。 正chánh 釋thích 云vân 。 如như 汝nhữ 所sở 說thuyết 。 可khả 了liễu 時thời 名danh 果quả 此thử 是thị 緣duyên 合hợp 時thời 始thỉ 名danh 果quả 也dã 。 瓶bình 等đẳng 物vật 非phi 果quả 者giả 明minh 若nhược 緣duyên 合hợp 時thời 始thỉ 名danh 果quả 則tắc 瓶bình 等đẳng 本bổn 有hữu 應ưng 非phi 果quả 也dã 。 此thử 是thị 本bổn 始thỉ 相tương 對đối 緣duyên 合hợp 方phương 始thỉ 名danh 果quả 。 瓶bình 本bổn 有hữu 應ưng 非phi 果quả 也dã 。 何hà 以dĩ 故cố 下hạ 第đệ 二nhị 傳truyền 釋thích 。 可khả 了liễu 是thị 作tác 瓶bình 等đẳng 前tiền 有hữu 非phi 作tác 者giả 。 可khả 了liễu 是thị 緣duyên 合hợp 始thỉ 有hữu 。 為vi 緣duyên 所sở 作tác 。 瓶bình 等đẳng 本bổn 有hữu 非phi 緣duyên 所sở 作tác 。 是thị 即tức 以dĩ 作tác 為vi 果quả 者giả 。 依y 汝nhữ 義nghĩa 緣duyên 合hợp 始thỉ 有hữu 為vi 緣duyên 所sở 作tác 。 此thử 即tức 果quả 也dã 。 則tắc 應ưng 云vân 瓶bình 等đẳng 本bổn 有hữu 非phi 緣duyên 所sở 作tác 應ưng 非phi 是thị 果quả 。 此thử 即tức 乖quai 汝nhữ 本bổn 有hữu 之chi 宗tông 故cố 。 次thứ 結kết 云vân 因nhân 中trung 有hữu 果quả 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 問vấn 何hà 故cố 作tác 可khả 了liễu 之chi 言ngôn 耶da 。 答đáp 可khả 了liễu 者giả 猶do 是thị 可khả 生sanh 。 但đãn 為vi 外ngoại 人nhân 言ngôn 地địa 中trung 有hữu 香hương 因nhân 水thủy 故cố 發phát 則tắc 生sanh 因nhân 墮đọa 於ư 了liễu 因nhân 。 故cố 作tác 可khả 了liễu 之chi 言ngôn 。 又hựu 欲dục 發phát 下hạ 正chánh 二nhị 因nhân 破phá 故cố 作tác 可khả 了liễu 之chi 言ngôn 也dã 。

復phục 次thứ 了liễu 因nhân 下hạ 第đệ 三tam 正chánh 二nhị 因nhân 。 所sở 以dĩ 有hữu 此thử 破phá 來lai 者giả 。 重trọng/trùng 為vi 釋thích 成thành 上thượng 香hương 譬thí 故cố 來lai 也dã 。 恐khủng 外ngoại 人nhân 云vân 如như 香hương 本bổn 有hữu 果quả 亦diệc 本bổn 有hữu 。 非phi 始thỉ 造tạo 作tác 方phương 有hữu 。 是thị 故cố 今kim 明minh 。 若nhược 爾nhĩ 水thủy 是thị 香hương 之chi 了liễu 因nhân 。 非phi 是thị 生sanh 因nhân 。 埿nê 應ưng 瓶bình 了liễu 因nhân 非phi 是thị 生sanh 因nhân 。 此thử 文văn 與dữ 上thượng 進tiến 退thoái 成thành 難nạn/nan 。 上thượng 得đắc 生sanh 因nhân 則tắc 失thất 本bổn 有hữu 。 今kim 得đắc 本bổn 有hữu 則tắc 失thất 生sanh 因nhân 。 故cố 有hữu 此thử 文văn 來lai 也dã 。 言ngôn 正chánh 二nhị 因nhân 者giả 為vi 外ngoại 人nhân 周chu 正chánh 生sanh 了liễu 二nhị 因nhân 。 則tắc 彼bỉ 義nghĩa 自tự 壞hoại 。 了liễu 因nhân 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 但đãn 能năng 顯hiển 物vật 不bất 能năng 生sanh 物vật 。 二nhị 能năng 兼kiêm 了liễu 餘dư 物vật 。 生sanh 因nhân 異dị 此thử 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 能năng 生sanh 物vật 。 二nhị 但đãn 能năng 生sanh 瓶bình 。 是thị 故cố 不bất 同đồng 。 何hà 得đắc 言ngôn 果quả 本bổn 有hữu 耶da 。 果quả 若nhược 本bổn 有hữu 則tắc 生sanh 因nhân 成thành 於ư 了liễu 因nhân 。 了liễu 因nhân 既ký 有hữu 多đa 用dụng 。 生sanh 因nhân 亦diệc 作tác 多đa 用dụng 也dã 。

復phục 次thứ 若nhược 因nhân 中trung 先tiên 有hữu 果quả 下hạ 第đệ 四tứ 明minh 二nhị 作tác 壞hoại 。 因nhân 中trung 既ký 其kỳ 有hữu 果quả 。 則tắc 皆giai 成thành 已dĩ 作tác 。 無vô 復phục 二nhị 作tác 。 若nhược 謂vị 因nhân 中trung 先tiên 無vô 果quả 下hạ 第đệ 二nhị 次thứ 破phá 因nhân 中trung 無vô 果quả 。 所sở 以dĩ 破phá 無vô 者giả 。 前tiền 破phá 執chấp 有hữu 家gia 今kim 破phá 執chấp 無vô 家gia 。 如như 僧Tăng 佉khư 衛vệ 世thế 及cập 二nhị 世thế 有hữu 無vô 。 又hựu 猶do 是thị 一nhất 人nhân 改cải 於ư 有hữu 宗tông 而nhi 執chấp 無vô 義nghĩa 。 又hựu 論luận 主chủ 上thượng 借tá 無vô 破phá 有hữu 。 謂vị 論luận 主chủ 破phá 有hữu 用dụng 無vô 。 是thị 故cố 執chấp 無vô 。 又hựu 破phá 無vô 為vi 成thành 。 破phá 有hữu 以dĩ 無vô 見kiến 不bất 息tức 有hữu 執chấp 還hoàn 生sanh 。 是thị 故cố 破phá 無vô 令linh 有hữu 心tâm 都đô 淨tịnh 。

文văn 為vi 三tam 別biệt 。 一nhất 破phá 二nhị 救cứu 三tam 破phá 救cứu 。 今kim 是thị 初sơ 。 應ưng 有hữu 第đệ 二nhị 頭đầu 生sanh 者giả 四tứ 大đại 中trung 無vô 一nhất 頭đầu 亦diệc 無vô 二nhị 頭đầu 。 既ký 生sanh 一nhất 頭đầu 亦diệc 應ưng 生sanh 二nhị 也dã 。 又hựu 無vô 二nhị 不bất 生sanh 二nhị 。 無vô 一nhất 亦diệc 應ưng 不bất 生sanh 一nhất 。 又hựu 無vô 二nhị 而nhi 不bất 生sanh 二nhị 。 無vô 一nhất 而nhi 生sanh 一nhất 者giả 。 亦diệc 應ưng 生sanh 二nhị 而nhi 不bất 生sanh 一nhất 。 又hựu 有hữu 生sanh 不bất 生sanh 則tắc 有hữu 有hữu 不bất 有hữu 。

問vấn 曰viết 下hạ 第đệ 二nhị 救cứu 。 救cứu 意ý 云vân 。 四tứ 大đại 是thị 一nhất 頭đầu 因nhân 緣duyên 。 故cố 能năng 生sanh 一nhất 頭đầu 。 四tứ 大đại 非phi 二nhị 頭đầu 因nhân 緣duyên 。 故cố 不bất 生sanh 二nhị 頭đầu 。 以dĩ 因nhân 緣duyên 不bất 因nhân 緣duyên 故cố 。 有hữu 生sanh 無vô 生sanh 。 無vô 四tứ 難nạn/nan 也dã 。

答đáp 曰viết 下hạ 第đệ 三tam 破phá 救cứu 凡phàm 有hữu 七thất 破phá 。 一nhất 多đa 因nhân 過quá 。 二nhị 多đa 果quả 咎cữu 。 三tam 俱câu 無vô 嘖# 。 四tứ 生sanh 相tương/tướng 壞hoại 。 五ngũ 同đồng 疑nghi 因nhân 。 六lục 三tam 作tác 癈phế 。 七thất 懸huyền 搆câu 嘖# 。 今kim 第đệ 一nhất 多đa 因nhân 過quá 也dã 。 問vấn 此thử 破phá 與dữ 第đệ 一nhất 何hà 異dị 。 答đáp 上thượng 捉tróc 一nhất 因nhân 以dĩ 對đối 二nhị 果quả 。 今kim 捉tróc 一nhất 果quả 以dĩ 對đối 二nhị 因nhân 。 所sở 以dĩ 異dị 也dã 。 如như 石thạch 中trung 無vô 瓶bình 埿nê 中trung 亦diệc 無vô 瓶bình 。 既ký 從tùng 埿nê 亦diệc 應ưng 從tùng 石thạch 。 埿nê 是thị 瓶bình 因nhân 石thạch 亦diệc 是thị 因nhân 。 故cố 名danh 多đa 因nhân 。 然nhiên 猶do 得đắc 重trọng/trùng 破phá 上thượng 義nghĩa 。 埿nê 中trung 無vô 瓶bình 是thị 瓶bình 緣duyên 者giả 。 亦diệc 無vô 二nhị 頭đầu 應ưng 是thị 二nhị 頭đầu 緣duyên 。 無vô 二nhị 頭đầu 非phi 二nhị 頭đầu 緣duyên 者giả 。 無vô 瓶bình 亦diệc 非phi 瓶bình 緣duyên 。 此thử 則tắc 俱câu 緣duyên 俱câu 非phi 緣duyên 俱câu 生sanh 不bất 生sanh 。 又hựu 顛điên 倒đảo 過quá 。 埿nê 是thị 瓶bình 緣duyên 非phi 二nhị 頭đầu 緣duyên 者giả 亦diệc 應ưng 是thị 二nhị 頭đầu 緣duyên 非phi 是thị 瓶bình 緣duyên 。 又hựu 若nhược 有hữu 緣duyên 非phi 緣duyên 則tắc 有hữu 有hữu 不bất 有hữu 。

復phục 次thứ 下hạ 第đệ 二nhị 多đa 果quả 過quá 。 埿nê 中trung 無vô 一nhất 果quả 而nhi 生sanh 一nhất 果quả 。 無vô 一nhất 切thiết 果quả 應ưng 。 生sanh 一nhất 切thiết 果quả 。 故cố 名danh 多đa 果quả 過quá 也dã 。

若nhược 因nhân 中trung 先tiên 無vô 果quả 下hạ 。 第đệ 三tam 俱câu 無vô 嘖# 。 沙sa 之chi 與dữ 麻ma 二nhị 俱câu 無vô 油du 。 則tắc 俱câu 不bất 生sanh 。 俱câu 無vô 則tắc 俱câu 生sanh 。 不bất 爾nhĩ 沙sa 生sanh 麻ma 不bất 生sanh 。 顛điên 倒đảo 過quá 也dã 。 若nhược 麻ma 生sanh 沙sa 不bất 生sanh 。 則tắc 麻ma 有hữu 而nhi 沙sa 無vô 也dã 。

若nhược 謂vị 曾tằng 見kiến 下hạ 。 第đệ 四tứ 生sanh 相tương/tướng 壞hoại 。 先tiên 取thủ 外ngoại 意ý 。 外ngoại 人nhân 云vân 。 我ngã 曾tằng 見kiến 人nhân 取thủ 麻ma 不bất 取thủ 沙sa 。 是thị 故cố 麻ma 生sanh 油du 沙sa 不bất 生sanh 。 是thị 故cố 取thủ 麻ma 不bất 取thủ 沙sa 。 以dĩ 曾tằng 見kiến 之chi 言ngôn 答đáp 四tứ 難nạn/nan 。 以dĩ 上thượng 破phá 不bất 可khả 用dụng 言ngôn 通thông 故cố 。 但đãn 取thủ 眼nhãn 曾tằng 見kiến 救cứu 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 下hạ 總tổng 非phi 。 何hà 以dĩ 故cố 下hạ 釋thích 非phi 。 問vấn 此thử 與dữ 前tiền 第đệ 三tam 俱câu 無vô 破phá 何hà 異dị 。 答đáp 上thượng 句cú 以dĩ 沙sa 無vô 類loại 麻ma 無vô 。 今kim 縱túng/tung 有hữu 而nhi 生sanh 相tương/tướng 不bất 成thành 。 是thị 故cố 異dị 也dã 。 生sanh 相tương/tướng 不bất 成thành 如như 初sơ 門môn 。 油du 不bất 自tự 不bất 他tha 不bất 共cộng 也dã 。 又hựu 汝nhữ 引dẫn 曾tằng 見kiến 救cứu 。 我ngã 亦diệc 引dẫn 曾tằng 破phá 。 汝nhữ 生sanh 相tướng 不bất 可khả 得đắc 。 又hựu 汝nhữ 引dẫn 曾tằng 見kiến 救cứu 。 何hà 不bất 引dẫn 曾tằng 聞văn 救cứu 耶da 。 汝nhữ 已dĩ 曾tằng 聞văn 。 初sơ 門môn 求cầu 生sanh 相tương/tướng 不bất 成thành 。 今kim 何hà 故cố 救cứu 耶da 。 是thị 故cố 下hạ 結kết 呵ha 外ngoại 人nhân 。

復phục 次thứ 下hạ 第đệ 五ngũ 同đồng 疑nghi 因nhân 。 同đồng 疑nghi 因nhân 者giả 因nhân 名danh 生sanh 疑nghi 之chi 所sở 以dĩ 。 若nhược 了liễu 一nhất 事sự 則tắc 萬vạn 途đồ 可khả 明minh 。 何hà 故cố 近cận 捨xả 於ư 今kim 麻ma 遠viễn 引dẫn 曾tằng 見kiến 。 今kim 義nghĩa 既ký 惑hoặc 。 曾tằng 見kiến 亦diệc 謬mậu 。 俱câu 惑hoặc 所sở 以dĩ 名danh 同đồng 疑nghi 因nhân 。 又hựu 我ngã 今kim 非phi 但đãn 破phá 其kỳ 現hiện 麻ma 。 一nhất 切thiết 三tam 世thế 。 所sở 有hữu 麻ma 悉tất 皆giai 破phá 之chi 。 縱túng/tung 汝nhữ 遠viễn 引dẫn 曾tằng 見kiến 不bất 出xuất 所sở 破phá 。 汝nhữ 已dĩ 於ư 此thử 現hiện 麻ma 生sanh 疑nghi 。 雖tuy 引dẫn 曾tằng 見kiến 亦diệc 懷hoài 疑nghi 耳nhĩ 。 今kim 麻ma 昔tích 麻ma 同đồng 不bất 能năng 生sanh 。 於ư 同đồng 生sanh 疑nghi 。 故cố 名danh 同đồng 疑nghi 。 此thử 即tức 指chỉ 三tam 世thế 麻ma 為vi 因nhân 。 同đồng 疑nghi 此thử 因nhân 名danh 同đồng 疑nghi 因nhân 。 又hựu 依y 文văn 釋thích 者giả 。 因nhân 中trung 有hữu 果quả 無vô 果quả 。 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 。 此thử 之chi 三tam 種chủng 。 名danh 之chi 為vi 因nhân 。 汝nhữ 今kim 不bất 解giải 因nhân 中trung 無vô 果quả 。 與dữ 上thượng 不bất 解giải 因nhân 中trung 有hữu 果quả 及cập 半bán 有hữu 半bán 無vô 無vô 異dị 。 同đồng 不bất 了liễu 此thử 三tam 種chủng 。 故cố 名danh 同đồng 疑nghi 因nhân 。 文văn 具cụ 有hữu 此thử 三tam 種chủng 意ý 。 問vấn 云vân 何hà 得đắc 破phá 曾tằng 見kiến 耶da 。 答đáp 外ngoại 人nhân 舌thiệt 不bất 能năng 通thông 故cố 引dẫn 曾tằng 見kiến 為vi 證chứng 。 但đãn 曾tằng 見kiến 之chi 義nghĩa 符phù 內nội 外ngoại 大đại 小tiểu 人nhân 情tình 。 此thử 事sự 難nạn/nan 破phá 故cố 以dĩ 三tam 門môn 嘖# 之chi 者giả 。 但đãn 嘖# 其kỳ 見kiến 麻ma 生sanh 油du 故cố 也dã 。 則tắc 汝nhữ 為vi 曾tằng 見kiến 麻ma 中trung 有hữu 油du 。 為vi 見kiến 其kỳ 無vô 。 為vi 見kiến 半bán 有hữu 半bán 無vô 生sanh 油du 耶da 。 以dĩ 此thử 三tam 門môn 嘖# 眼nhãn 見kiến 即tức 眼nhãn 見kiến 便tiện 壞hoại 。 所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 無vô 有hữu 人nhân 眼nhãn 見kiến 。 麻ma 內nội 有hữu 油du 故cố 生sanh 。 乳nhũ 內nội 有hữu 酪lạc 。 童đồng 兒nhi 已dĩ 有hữu 兒nhi 。 食thực 已dĩ 有hữu 糞phẩn 也dã 。 故cố 知tri 麻ma 中trung 無vô 油du 。 眼nhãn 無vô 所sở 見kiến 。 半bán 有hữu 同đồng 有hữu 。 半bán 無vô 同đồng 無vô 。 故cố 以dĩ 三tam 門môn 嘖# 之chi 。

復phục 次thứ 下hạ 第đệ 六lục 三tam 作tác 廢phế 。 就tựu 文văn 為vi 四tứ 。 一nhất 牒điệp 外ngoại 義nghĩa 。 諸chư 因nhân 相tương/tướng 不bất 成thành 下hạ 第đệ 二nhị 標tiêu 因nhân 不bất 成thành 。 何hà 以dĩ 故cố 下hạ 釋thích 因nhân 不bất 成thành 。 所sở 以dĩ 因nhân 不bất 成thành 者giả 夫phu 物vật 得đắc 生sanh 事sự 在tại 於ư 因nhân 。 因nhân 若nhược 前tiền 無vô 即tức 造tạo 功công 無vô 用dụng 。 故cố 云vân 無vô 作tác 無vô 成thành 。 作tác 據cứ 其kỳ 始thỉ 成thành 約ước 其kỳ 終chung 。 既ký 無vô 成thành 作tác 之chi 功công 。 則tắc 無vô 因nhân 也dã 。 如như 是thị 作tác 者giả 。 不bất 得đắc 有hữu 所sở 作tác 下hạ 。 第đệ 四tứ 結kết 無vô 三tam 作tác 。 作tác 者giả 名danh 人nhân 。 使sử 作tác 者giả 名danh 他tha 人nhân 。 作tác 是thị 現hiện 前tiền 作tác 是thị 果quả 。 因nhân 中trung 若nhược 無vô 果quả 既ký 。 無vô 此thử 三tam 事sự 。

若nhược 謂vị 因nhân 中trung 前tiền 有hữu 果quả 下hạ 第đệ 七thất 懸huyền 搆câu 嘖# 。 所sở 以dĩ 名danh 懸huyền 搆câu 嘖# 者giả 。 論luận 主chủ 懸huyền 搆câu 取thủ 外ngoại 人nhân 意ý 以dĩ 難nạn/nan 於ư 內nội 與dữ 外ngoại 同đồng 過quá 。 故cố 名danh 懸huyền 搆câu 嘖# 。 就tựu 文văn 為vi 二nhị 。 一nhất 者giả 假giả 作tác 外ngoại 難nạn/nan 內nội 。 二nhị 明minh 內nội 通thông 外ngoại 難nạn/nan 。 外ngoại 難nạn/nan 內nội 中trung 凡phàm 有hữu 二nhị 難nạn/nan 。 一nhất 者giả 難nạn/nan 論luận 主chủ 因nhân 中trung 有hữu 果quả 。 二nhị 者giả 難nạn/nan 內nội 同đồng 無vô 三tam 作tác 。 若nhược 謂vị 因nhân 中trung 先tiên 有hữu 果quả 者giả 。 此thử 第đệ 一nhất 反phản 質chất 。 論luận 主chủ 執chấp 有hữu 果quả 也dã 。 所sở 以dĩ 謂vị 內nội 執chấp 有hữu 果quả 者giả 。 以dĩ 見kiến 內nội 借tá 有hữu 破phá 無vô 故cố 謂vị 內nội 破phá 無vô 執chấp 有hữu 。 是thị 故cố 云vân 。 若nhược 謂vị 因nhân 中trung 先tiên 有hữu 果quả 。 上thượng 破phá 有hữu 中trung 亦diệc 應ưng 有hữu 此thử 難nạn/nan 。 但đãn 以dĩ 後hậu 例lệ 前tiền 。 舉cử 一nhất 可khả 知tri 。 又hựu 二nhị 世thế 有hữu 無vô 及cập 僧Tăng 佉khư 衛vệ 世thế 計kế 因nhân 果quả 不bất 出xuất 有hữu 無vô 。 若nhược 破phá 有hữu 必tất 立lập 無vô 。 若nhược 破phá 無vô 必tất 立lập 有hữu 。 前tiền 見kiến 論luận 主chủ 破phá 有hữu 謂vị 論luận 主chủ 執chấp 無vô 。 今kim 見kiến 論luận 主chủ 破phá 無vô 必tất 應ưng 立lập 有hữu 。 是thị 故cố 作tác 此thử 難nạn/nan 。 又hựu 一nhất 切thiết 破phá 有hữu 二nhị 門môn 。 一nhất 內nội 破phá 外ngoại 。 二nhị 外ngoại 破phá 外ngoại 。 上thượng 來lai 明minh 內nội 破phá 外ngoại 意ý 今kim 明minh 外ngoại 破phá 外ngoại 。 所sở 以dĩ 內nội 外ngoại 並tịnh 破phá 外ngoại 者giả 。 欲dục 明minh 因nhân 中trung 有hữu 果quả 。 畢tất 竟cánh 不bất 可khả 得đắc 。 畢tất 竟cánh 是thị 障chướng 道đạo 及cập 壞hoại 因nhân 果quả 義nghĩa 故cố 也dã 。 破phá 因nhân 中trung 有hữu 果quả 既ký 有hữu 內nội 外ngoại 二nhị 破phá 。 破phá 因nhân 中trung 無vô 果quả 亦diệc 有hữu 二nhị 破phá 也dã 。 即tức 不bất 應ưng 有hữu 作tác 作tác 者giả 作tác 法pháp 別biệt 異dị 第đệ 二nhị 齊tề 過quá 難nạn/nan 。 我ngã 執chấp 因nhân 中trung 無vô 果quả 既ký 無vô 有hữu 三tam 作tác 。 汝nhữ 執chấp 因nhân 中trung 有hữu 果quả 亦diệc 無vô 三tam 作tác 也dã 。

是thị 故cố 汝nhữ 說thuyết 下hạ 第đệ 二nhị 論luận 主chủ 通thông 其kỳ 二nhị 難nạn/nan 。 就tựu 文văn 為vi 二nhị 。 一nhất 總tổng 非phi 。 二nhị 別biệt 答đáp 。 總tổng 非phi 中trung 有hữu 三tam 。 初sơ 句cú 牒điệp 外ngoại 無vô 三tam 作tác 難nạn/nan 也dã 。 因nhân 中trung 無vô 果quả 下hạ 第đệ 二nhị 敘tự 外ngoại 難nạn/nan 意ý 。 汝nhữ 作tác 此thử 二nhị 難nan 以dĩ 難nạn/nan 於ư 我ngã 欲dục 成thành 汝nhữ 因nhân 中trung 無vô 果quả 者giả 。 故cố 是thị 牒điệp 外ngoại 意ý 也dã 。

是thị 亦diệc 不bất 然nhiên 下hạ 。 第đệ 三tam 論luận 主chủ 非phi 其kỳ 破phá 有hữu 立lập 無vô 也dã 。

何hà 以dĩ 故cố 下hạ 第đệ 二nhị 別biệt 答đáp 二nhị 難nạn/nan 。 前tiền 遂toại 近cận 答đáp 第đệ 二nhị 齊tề 難nạn/nan 。 論luận 主chủ 明minh 。 若nhược 我ngã 執chấp 有hữu 難nạn/nan 無vô 可khả 受thọ 汝nhữ 難nạn/nan 。 我ngã 不bất 執chấp 有hữu 難nạn/nan 無vô 。 云vân 何hà 受thọ 汝nhữ 難nạn/nan 耶da 。 又hựu 我ngã 有hữu 無vô 俱câu 破phá 。 汝nhữ 今kim 破phá 我ngã 有hữu 者giả 乃nãi 助trợ 我ngã 破phá 。 非phi 破phá 我ngã 也dã 。 又hựu 有hữu 無vô 並tịnh 出xuất 汝nhữ 謂vị 情tình 。 今kim 還hoàn 難nạn/nan 汝nhữ 有hữu 汝nhữ 自tự 通thông 之chi 。 非phi 開khai 我ngã 也dã 。 又hựu 汝nhữ 不bất 立lập 有hữu 我ngã 亦diệc 不bất 立lập 有hữu 。 汝nhữ 今kim 破phá 有hữu 。 此thử 是thị 虛hư 說thuyết 。 竟cánh 不bất 開khai 二nhị 家gia 。 是thị 故cố 因nhân 中trung 無vô 果quả 者giả 呵ha 外ngoại 人nhân 立lập 無vô 也dã 。 所sở 以dĩ 呵ha 立lập 無vô 者giả 。 外ngoại 前tiền 質chất 有hữu 為vi 欲dục 成thành 無vô 在tại 難nạn/nan 既ký 非phi 。 則tắc 無vô 義nghĩa 便tiện 壞hoại 。 故cố 呵ha 無vô 也dã 。

復phục 次thứ 下hạ 答đáp 其kỳ 初sơ 難nạn/nan 。 意ý 同đồng 前tiền 難nạn/nan 。 但đãn 前tiền 據cứ 無vô 三tam 作tác 。 今kim 明minh 因nhân 中trung 非phi 前tiền 有hữu 果quả 。 亦diệc 不bất 受thọ 因nhân 中trung 先tiên 無vô 果quả 者giả 。 外ngoại 見kiến 論luận 主chủ 破phá 有hữu 便tiện 謂vị 執chấp 無vô 故cố 。 復phục 明minh 不bất 受thọ 於ư 無vô 也dã 。

若nhược 謂vị 因nhân 中trung 先tiên 有hữu 果quả 下hạ 。 第đệ 三tam 段đoạn 次thứ 破phá 。 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 。 凡phàm 有hữu 二nhị 難nạn/nan 。 一nhất 相tương 違vi 破phá 。 二nhị 指chỉ 前tiền 破phá 。 相tương 違vi 破phá 者giả 就tựu 因nhân 中trung 一nhất 果quả 體thể 不bất 得đắc 亦diệc 是thị 有hữu 亦diệc 是thị 無vô 。 以dĩ 有hữu 無vô 相tướng 害hại 故cố 不bất 言ngôn 因nhân 中trung 有hữu 性tánh 。 為vi 有hữu 無vô 事sự 為vi 無vô 。 此thử 不bất 名danh 通thông 。 只chỉ 問vấn 其kỳ 性tánh 之chi 有hữu 無vô 為vi 相tướng 違vi 耳nhĩ 。

復phục 次thứ 下hạ 第đệ 二nhị 縱túng/tung 是thị 。 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 。 同đồng 上thượng 二nhị 門môn 所sở 破phá 。 是thị 故cố 下hạ 前tiền 明minh 因nhân 中trung 有hữu 果quả 無vô 果quả 等đẳng 三tam 句cú 竟cánh 。 此thử 下hạ 第đệ 二nhị 釋thích 偈kệ 第đệ 四tứ 句cú 誰thùy 當đương 有hữu 生sanh 者giả 。 并tinh 齊tề 萬vạn 法pháp 即tức 為vi 二nhị 別biệt 。 初sơ 結kết 果quả 空không 。 有hữu 為vi 空không 故cố 下hạ 第đệ 二nhị 結kết 歸quy 三tam 空không 也dã 。

十Thập 二Nhị 門Môn 論Luận 疏Sớ/sơ 卷quyển 上thượng 之chi 末mạt