成Thành 唯Duy 識Thức 論Luận 了Liễu 義Nghĩa 燈Đăng 卷quyển 第đệ 四tứ (# 本bổn )#

淄# 洲châu 大đại 雲vân 寺tự 苾Bật 芻Sô 惠huệ 沼chiểu 撰soạn

論luận 。 觸xúc 謂vị 三tam 和hòa 分phân 別biệt 變biến 異dị 等đẳng 。 辨biện 其kỳ 體thể 業nghiệp 。 問vấn 何hà 故cố 心tâm 王vương 但đãn 辨biện 自tự 性tánh 。 行hành 相tương/tướng 不bất 說thuyết 作tác 業nghiệp 。 心tâm 所sở 即tức 辨biện 作tác 業nghiệp 。 自tự 性tánh 不bất 說thuyết 行hành 相tương/tướng 耶da 。 答đáp 互hỗ 相tương 影ảnh 顯hiển 。 或hoặc 已dĩ 略lược 明minh 故cố 今kim 不bất 說thuyết 。 前tiền 第đệ 二nhị 云vân 。 識thức 。 受thọ 。 想tưởng 等đẳng 了liễu 別biệt 領lãnh 納nạp 等đẳng 行hành 相tương/tướng 各các 異dị 故cố 。 受thọ 等đẳng 所sở 依y 說thuyết 是thị 觸xúc 業nghiệp 。 亦diệc 影ảnh 顯hiển 識thức 為vi 餘dư 所sở 依y 即tức 識thức 作tác 業nghiệp 。 問vấn 心tâm 。 心tâm 所sở 法pháp 微vi 隱ẩn 難nan 知tri 。 或hoặc 以dĩ 作tác 用dụng 或hoặc 以dĩ 行hành 相tương/tướng 而nhi 顯hiển 自tự 體thể 。 作tác 用dụng 與dữ 行hành 相tương/tướng 復phục 有hữu 何hà 別biệt 。 答đáp 行hành 相tương/tướng 顯hiển 自tự 取thủ 境cảnh 功công 能năng 。 作tác 用dụng 顯hiển 他tha 依y 止chỉ 功công 能năng 。 然nhiên 心tâm 王vương 多đa 己kỷ 行hành 相tương/tướng 顯hiển 自tự 體thể 。 心tâm 所sở 不bất 定định 。 作tác 意ý 警cảnh 心tâm 。 思tư 令linh 造tạo 作tác 非phi 緣duyên 境cảnh 用dụng 。 受thọ 領lãnh 順thuận 違vi 。 想tưởng 取thủ 境cảnh 像tượng 。 此thử 即tức 緣duyên 用dụng 故cố 。 解giải 識thức 行hành 相tương/tướng 即tức 是thị 了liễu 別biệt 。 了liễu 別biệt 即tức 是thị 見kiến 分phần/phân 所sở 攝nhiếp 。 第đệ 一nhất 卷quyển 云vân 。 識thức 謂vị 了liễu 別biệt 。 即tức 以dĩ 行hành 相tương/tướng 顯hiển 於ư 自tự 體thể 。 第đệ 三tam 卷quyển 引dẫn 無vô 始thỉ 時thời 來lai 界giới 等đẳng 。 即tức 顯hiển 與dữ 他tha 為vi 因nhân 緣duyên 用dụng 。 即tức 是thị 作tác 用dụng 顯hiển 於ư 自tự 體thể 。 論luận 云vân 故cố 以dĩ 作tác 用dụng 而nhi 顯hiển 示thị 之chi 。 問vấn 若nhược 以dĩ 了liễu 別biệt 即tức 是thị 顯hiển 自tự 。 何hà 故cố 觸xúc 等đẳng 亦diệc 稱xưng 為vi 了liễu 。 下hạ 第đệ 五ngũ 云vân 。 作tác 意ý 了liễu 此thử 所sở 未vị 了liễu 相tương/tướng 等đẳng 。 答đáp 同đồng 一nhất 了liễu 言ngôn 各các 各các 顯hiển 自tự 此thử 有hữu 何hà 妨phương 。 不bất 爾nhĩ 違vi 前tiền 第đệ 二nhị 所sở 說thuyết 。 彼bỉ 云vân 了liễu 別biệt 領lãnh 納nạp 等đẳng 行hành 相tương/tướng 各các 異dị 故cố 。 答đáp 了liễu 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 緣duyên 境cảnh 名danh 了liễu 。 通thông 心tâm 及cập 所sở 。 二nhị 行hành 相tương/tướng 了liễu 別biệt 。 非phi 所sở 但đãn 王vương 。 而nhi 作tác 意ý 等đẳng 亦diệc 言ngôn 了liễu 者giả 。 說thuyết 緣duyên 境cảnh 了liễu 非phi 行hành 相tương/tướng 了liễu 。 或hoặc 有hữu 單đơn 。 複phức 。 單đơn 言ngôn 了liễu 者giả 即tức 通thông 王vương 。 所sở 。 言ngôn 了liễu 別biệt 者giả 非phi 所sở 唯duy 王vương 。 前tiền 識thức 但đãn 云vân 了liễu 者giả 。 以dĩ 頌tụng 文văn 窄# 略lược 去khứ 別biệt 字tự 。 後hậu 釋thích 方phương 言ngôn 了liễu 謂vị 了liễu 別biệt 。 或hoặc 汎# 明minh 緣duyên 王vương 。 所sở 俱câu 了liễu 。 辨biện 別biệt 行hành 相tương/tướng 了liễu 非phi 心tâm 所sở 。 問vấn 何hà 故cố 王vương 。 所sở 或hoặc 取thủ 了liễu 境cảnh 。 或hoặc 餘dư 作tác 用dụng 而nhi 顯hiển 自tự 性tánh 。 答đáp 造tạo 論luận 者giả 意ý 隨tùy 舉cử 一nhất 種chủng 。 或hoặc 就tựu 顯hiển 明minh 了liễu 。 不bất 可khả 一nhất 准chuẩn 。 問vấn 同đồng 舉cử 作tác 用dụng 以dĩ 顯hiển 性tánh 。 業nghiệp 二nhị 用dụng 何hà 別biệt 。 答đáp 有hữu 云vân 。 親thân 用dụng 顯hiển 性tánh 。 疎sơ 用dụng 顯hiển 業nghiệp 。 近cận 遠viễn 。 內nội 外ngoại 。 自tự 他tha 亦diệc 爾nhĩ 。 要yếu 集tập 云vân 。 作tác 用dụng 有hữu 二nhị 。 一nhất 唯duy 自tự 用dụng 。 二nhị 通thông 他tha 用dụng 。 唯duy 自tự 顯hiển 性tánh 。 通thông 他tha 顯hiển 業nghiệp 。 今kim 謂vị 不bất 定định 。 如như 觸xúc 順thuận 生sanh 心tâm 所sở 功công 能năng 以dĩ 顯hiển 自tự 識thức 。 亦diệc 能năng 似tự 根căn 境cảnh 順thuận 生sanh 。 即tức 是thị 通thông 他tha 。 雖tuy 總tổng 是thị 觸xúc 自tự 性tánh 。 且thả 舉cử 和hòa 合hợp 令linh 同đồng 觸xúc 境cảnh 為vi 觸xúc 自tự 性tánh 。 非phi 謂vị 三tam 和hòa 分phân 別biệt 變biến 異dị 非phi 觸xúc 自tự 性tánh 。 正chánh 以dĩ 此thử 等đẳng 明minh 自tự 性tánh 故cố 。 作tác 意ý 引dẫn 心tâm 令linh 趣thú 於ư 境cảnh 。 此thử 即tức 唯duy 自tự 舉cử 一nhất 例lệ 餘dư 。 若nhược 云vân 據cứ 心tâm 所sở 說thuyết 如như 何hà 不bất 簡giản 。 又hựu 通thông 他tha 顯hiển 業nghiệp 過quá 亦diệc 未vị 離ly 。 從tùng 多đa 可khả 爾nhĩ 。 西tây 明minh 云vân 。 了liễu 者giả 通thông 行hành 相tương/tướng 。 王vương 。 所sở 俱câu 有hữu 。 如như 第đệ 五ngũ 說thuyết 。 今kim 謂vị 不bất 爾nhĩ 。 若nhược 同đồng 了liễu 別biệt 何hà 故cố 次thứ 下hạ 難nạn/nan 第đệ 三tam 師sư 。 云vân 勿vật 觸xúc 等đẳng 五ngũ 亦diệc 能năng 了liễu 別biệt 。 故cố 知tri 了liễu 別biệt 非phi 通thông 行hành 相tương/tướng 。 應ưng 如như 前tiền 解giải 。 問vấn 觸xúc 似tự 三tam 順thuận 生sanh 似tự 彼bỉ 是thị 觸xúc 性tánh 。 亦diệc 應ưng 似tự 因nhân 之chi 果quả 皆giai 觸xúc 自tự 性tánh 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 如như 何hà 難nạn/nan 他tha 。 似tự 因nhân 之chi 果quả 應ưng 皆giai 受thọ 性tánh 。 答đáp 不bất 唯duy 領lãnh 似tự 名danh 觸xúc 自tự 性tánh 。 更cánh 有hữu 餘dư 用dụng 。 彼bỉ 唯duy 似tự 因nhân 名danh 受thọ 自tự 性tánh 故cố 作tác 是thị 難nạn/nan 。 問vấn 觸xúc 謂vị 三tam 和hòa 即tức 從tùng 因nhân 果quả 為vi 名danh 。 分phân 別biệt 變biến 異dị 即tức 能năng 領lãnh 似tự 之chi 稱xưng 。 此thử 即tức 辨biện 名danh 。 觸xúc 境cảnh 為vi 性tánh 應ưng 始thỉ 顯hiển 體thể 。 今kim 為vi 但đãn 顯hiển 體thể 。 為vi 雙song 辨biện 名danh 。 體thể 。 答đáp 雖tuy 似tự 釋thích 名danh 正chánh 只chỉ 顯hiển 性tánh 。 或hoặc 兼kiêm 辨biện 名danh 。 尋tầm 名danh 取thủ 體thể 。 所sở 以dĩ 雙song 辨biện 。 然nhiên 依y 論luận 意ý 正chánh 為vi 辨biện 體thể 。 以dĩ 理lý 俱câu 取thủ 義nghĩa 亦diệc 不bất 違vi 。 問vấn 六lục 。 八bát 境cảnh 。 根căn 別biệt 。 可khả 說thuyết 三tam 和hòa 生sanh 。 第đệ 七thất 根căn 。 境cảnh 同đồng 。 應ưng 從tùng 二nhị 和hòa 起khởi 。 一nhất 云vân 可khả 爾nhĩ 。 二nhị 云vân 根căn 。 境cảnh 義nghĩa 殊thù 亦diệc 三tam 和hòa 起khởi 。 又hựu 據cứ 極cực 成thành 說thuyết 三tam 和hòa 起khởi 。 依y 大đại 不bất 共cộng 亦diệc 二nhị 和hòa 生sanh 。

問vấn 觸xúc 依y 三tam 和hòa 起khởi 。 從tùng 彼bỉ 名danh 三tam 和hòa 。 識thức 。 受thọ 二nhị 。 四tứ 生sanh 。 應ưng 名danh 二nhị 四tứ 和hòa 。 答đáp 二nhị 解giải 。 一nhất 云vân 觸xúc 亦diệc 和hòa 彼bỉ 。 餘dư 不bất 和hòa 彼bỉ 故cố 不bất 得đắc 名danh 。 二nhị 云vân 亦diệc 得đắc 。 問vấn 識thức 二nhị 和hòa 起khởi 得đắc 名danh 二nhị 和hòa 。 識thức 作tác 意ý 生sanh 應ưng 名danh 警cảnh 覺giác 。 答đáp 識thức 從tùng 彼bỉ 起khởi 體thể 亦diệc 和hòa 。 故cố 得đắc 從tùng 彼bỉ 名danh 二nhị 和hòa 。 從tùng 作tác 意ý 生sanh 非phi 警cảnh 覺giác 。 不bất 從tùng 於ư 彼bỉ 名danh 警cảnh 覺giác 。 問vấn 作tác 意ý 警cảnh 心tâm 種chủng 位vị 能năng 警cảnh 。 三tam 和hòa 起khởi 觸xúc 種chủng 位vị 三tam 和hòa 。 答đáp 根căn 。 識thức 種chủng 位vị 劣liệt 無vô 用dụng 未vị 三tam 和hòa 。 作tác 意ý 性tánh 能năng 警cảnh 故cố 種chủng 位vị 起khởi 用dụng 。

論luận 。 作tác 意ý 謂vị 能năng 警cảnh 心tâm 為vi 性tánh 者giả 。 為vi 種chủng 位vị 警cảnh 。 為vi 現hiện 行hành 位vị 。 答đáp 准chuẩn 諸chư 師sư 說thuyết 通thông 二nhị 位vị 警cảnh 。 本bổn 疏sớ/sơ 種chủng 位vị 非phi 在tại 現hiện 行hành 西tây 明minh 。 要yếu 集tập 俱câu 非phi 本bổn 釋thích 云vân 。 論luận 二nhị 說thuyết 通thông 於ư 種chủng 。 現hiện 。 如như 五ngũ 蘊uẩn 論luận 云vân 謂vị 能năng 令linh 心tâm 發phát 悟ngộ 為vi 性tánh 。 顯hiển 揚dương 第đệ 一nhất 云vân 。 依y 心tâm 所sở 起khởi 。 與dữ 心tâm 俱câu 轉chuyển 。 相tương 應ứng 。 動động 心tâm 為vi 體thể 。 引dẫn 心tâm 為vi 業nghiệp 。 若nhược 依y 有hữu 部bộ 自tự 有hữu 兩lưỡng 說thuyết 。 雜tạp 心tâm 依y 現hiện 故cố 彼bỉ 論luận 云vân 。 憶ức 者giả 於ư 緣duyên 發phát 悟ngộ 。 一nhất 在tại 生sanh 相tương/tướng 。 正chánh 理lý 十thập 一nhất 云vân 。 作tác 意ý 正chánh 現hiện 前tiền 者giả 。 謂vị 正chánh 起khởi 近cận 現hiện 前tiền 自tự 境cảnh 。 即tức 正chánh 生sanh 時thời 將tương 入nhập 現hiện 在tại 取thủ 自tự 境cảnh 義nghĩa 。 大Đại 乘Thừa 亦diệc 二nhị 說thuyết 。 一nhất 依y 顯hiển 揚dương 。 現hiện 在tại 作tác 意ý 警cảnh 同đồng 時thời 相tương 應ứng 之chi 心tâm 。 文văn 如như 前tiền 引dẫn 。 二nhị 依y 此thử 論luận 。 擊kích 發phát 現hiện 起khởi 心tâm 種chủng 。 引dẫn 現hiện 起khởi 心tâm 趣thú 所sở 緣duyên 境cảnh 。 然nhiên 釋thích 此thử 論luận 自tự 有hữu 兩lưỡng 解giải 。 一nhất 謂vị 此thử 未vị 來lai 作tác 意ý 種chủng 子tử 。 警cảnh 覺giác 未vị 來lai 應ưng 起khởi 心tâm 種chủng 。 由do 此thử 令linh 心tâm 趣thú 自tự 現hiện 在tại 境cảnh 。 一nhất 云vân 現hiện 在tại 作tác 意ý 。 警cảnh 覺giác 現hiện 在tại 應ưng 起khởi 心tâm 種chủng 。 引dẫn 彼bỉ 現hiện 心tâm 令linh 趣thú 自tự 境cảnh 。 此thử 釋thích 為vi 勝thắng 。 今kim 謂vị 不bất 爾nhĩ 。 若nhược 依y 有hữu 部bộ 正chánh 理lý 為vi 正chánh 。 即tức 雜tạp 心tâm 論luận 於ư 將tương 所sở 緣duyên 發phát 悟ngộ 為vi 性tánh 。 同đồng 於ư 正chánh 理lý 。 若nhược 即tức 如như 彼bỉ 即tức 不bất 正chánh 義nghĩa 。 若nhược 依y 大Đại 乘Thừa 。 亦diệc 唯duy 一nhất 說thuyết 。 五ngũ 蘊uẩn 論luận 云vân 謂vị 能năng 令linh 心tâm 者giả 。 心tâm 種chủng 亦diệc 得đắc 名danh 心tâm 。 不bất 言ngôn 能năng 令linh 現hiện 心tâm 發phát 悟ngộ 性tánh 故cố 。 若nhược 依y 顯hiển 揚dương 云vân 從tùng 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 種chủng 子tử 所sở 生sanh 依y 心tâm 所sở 起khởi 。 與dữ 心tâm 俱câu 轉chuyển 。 相tương 應ứng 。 動động 心tâm 為vi 體thể 者giả 。 初sơ 二nhị 句cú 簡giản 他tha 宗tông 義nghĩa 。 依y 心tâm 所sở 起khởi 顯hiển 心tâm 所sở 義nghĩa 。 與dữ 心tâm 俱câu 轉chuyển 簡giản 前tiền 後hậu 生sanh 。 相tương 應ứng 者giả 簡giản 同đồng 時thời 色sắc 根căn 。 因nhân 解giải 心tâm 所sở 相tương 應ứng 義nghĩa 。 動động 心tâm 為vi 體thể 方phương 顯hiển 自tự 體thể 。 動động 應ưng 起khởi 心tâm 為vi 體thể 即tức 是thị 種chủng 心tâm 。 若nhược 正chánh 現hiện 在tại 。 即tức 正chánh 已dĩ 起khởi 。 何hà 名danh 應ưng 起khởi 。 既ký 已dĩ 現hiện 起khởi 。 更cánh 何hà 須tu 警cảnh 。 若nhược 警cảnh 令linh 解giải 此thử 是thị 惠huệ 能năng 。 警cảnh 令linh 趣thú 境cảnh 。 不bất 異dị 於ư 業nghiệp 。 若nhược 警cảnh 令linh 起khởi 起khởi 竟cánh 何hà 須tu 警cảnh 。 若nhược 云vân 既ký 許hứa 現hiện 因nhân 能năng 生sanh 現hiện 果quả 。 何hà 妨phương 現hiện 在tại 警cảnh 覺giác 於ư 心tâm 者giả 不bất 爾nhĩ 。 以dĩ 種chủng 現hiện 在tại 生sanh 現hiện 心tâm 時thời 。 雖tuy 俱câu 在tại 現hiện 要yếu 能năng 生sanh 未vị 生sanh 。 若nhược 有hữu 種chủng 時thời 已dĩ 有hữu 彼bỉ 現hiện 。 何hà 須tu 種chủng 起khởi 。 若nhược 現hiện 根căn 等đẳng 不bất 是thị 令linh 生sanh 但đãn 為vi 依y 住trụ 。 若nhược 是thị 能năng 生sanh 應ưng 有hữu 根căn 時thời 常thường 有hữu 識thức 起khởi 。 猶do 如như 作tác 意ý 有hữu 現hiện 能năng 警cảnh 必tất 有hữu 心tâm 故cố 。 若nhược 云vân 種chủng 位vị 能năng 警cảnh 即tức 是thị 未vị 來lai 。 未vị 來lai 無vô 體thể 如như 何hà 能năng 警cảnh 者giả 不bất 爾nhĩ 。 大Đại 乘Thừa 因nhân 果quả 深thâm 妙diệu 離ly 言ngôn 。 觀quán 當đương 生sanh 現hiện 假giả 說thuyết 未vị 來lai 。 雖tuy 在tại 種chủng 位vị 與dữ 所sở 生sanh 現hiện 亦diệc 正chánh 現hiện 在tại 。 此thử 護hộ 法Pháp 宗tông 。 無vô 勞lao 異dị 覺giác 。 麁thô 觀quán 即tức 似tự 現hiện 警cảnh 。 細tế 尋tầm 警cảnh 理lý 難nan 見kiến 。 然nhiên 瑜du 伽già 說thuyết 。 作tác 意ý 云vân 何hà 謂vị 迴hồi 轉chuyển 性tánh 者giả 。 即tức 顯hiển 揚dương 同đồng 。 迴hồi 轉chuyển 與dữ 動động 義nghĩa 意ý 相tương 似tự 。 故cố 如như 前tiền 會hội 不bất 應ưng 於ư 此thử 。 有hữu 別biệt 師sư 計kế 。 是thị 論luận 所sở 破phá 。 故cố 迴hồi 趣thú 者giả 但đãn 破phá 小Tiểu 乘Thừa 。

論luận 。 破phá 執chấp 中trung 持trì 心tâm 令linh 住trụ 者giả 。 諸chư 說thuyết 但đãn 破phá 大Đại 乘Thừa 異dị 計kế 。 西tây 明minh 初sơ 解giải 亦diệc 破phá 小Tiểu 乘Thừa 。 要yếu 集tập 亦diệc 非phi 本bổn 疏sớ/sơ 所sở 說thuyết 。 集tập 論luận 但đãn 云vân 持trì 心tâm 為vi 業nghiệp 。 雜tạp 集tập 釋thích 云vân 數sác 數sác 引dẫn 心tâm 。 是thị 引dẫn 名danh 持trì 。 非phi 住trụ 名danh 持trì 。 既ký 云vân 數sác 數sác 引dẫn 心tâm 。 與dữ 此thử 論luận 同đồng 。 故cố 不bất 應ưng 破phá 。 今kim 謂vị 不bất 爾nhĩ 。 雜tạp 集tập 云vân 。 即tức 於ư 此thử 境cảnh 數sác 數sác 引dẫn 心tâm 。 是thị 故cố 心tâm 得đắc 定định 者giả 名danh 得đắc 作tác 意ý 。 本bổn 疏sớ/sơ 意ý 者giả 。 但đãn 以dĩ 論luận 言ngôn 即tức 於ư 此thử 境cảnh 數sác 數sác 引dẫn 心tâm 。 既ký 云vân 此thử 境cảnh 即tức 是thị 一nhất 境cảnh 。 數sác 數sác 引dẫn 心tâm 故cố 於ư 一nhất 境cảnh 數sác 數sác 引dẫn 心tâm 。 明minh 即tức 是thị 住trụ 。 不bất 爾nhĩ 何hà 故cố 復phục 云vân 是thị 故cố 心tâm 得đắc 定định 者giả 名danh 得đắc 作tác 意ý 。 故cố 雜tạp 集tập 意ý 明minh 此thử 作tác 意ý 持trì 心tâm 令linh 住trụ 方phương 始thỉ 得đắc 定định 。 集tập 論luận 據cứ 增tăng 。 雜tạp 集tập 謂vị 為vi 盡tận 理lý 。 故cố 今kim 論luận 破phá 。 若nhược 但đãn 破phá 小Tiểu 乘Thừa 。 何hà 部bộ 所sở 計kế 判phán 定định 為vi 勝thắng 。

問vấn 想tưởng 既ký 施thi 設thiết 名danh 言ngôn 為vi 業nghiệp 。 何hà 非phi 語ngữ 因nhân 。 答đáp 准chuẩn 雜tạp 集tập 論luận 說thuyết 。 為vi 隨tùy 說thuyết 因nhân 非phi 語ngữ 加gia 行hành 。 由do 想tưởng 境cảnh 像tượng 方phương 立lập 名danh 言ngôn 。 此thử 勢thế 用dụng 疎sơ 。 尋tầm 。 伺tứ 用dụng 親thân 正chánh 起khởi 語ngữ 故cố 說thuyết 為vi 語ngữ 行hành 。

論luận 。 覆phú 謂vị 染nhiễm 法pháp 障chướng 礙ngại 聖thánh 道Đạo 者giả 。 問vấn 染nhiễm 法pháp 障chướng 聖thánh 道Đạo 說thuyết 名danh 為vi 有hữu 覆phú 。 不bất 善thiện 亦diệc 障chướng 聖thánh 同đồng 名danh 為vi 有hữu 覆phú 。 答đáp 據cứ 能năng 障chướng 聖thánh 道Đạo 。 不bất 善thiện 應ưng 名danh 覆phú 。 招chiêu 果quả 勢thế 用dụng 強cường/cưỡng 故cố 不bất 名danh 有hữu 覆phú 。 問vấn 不bất 善thiện 招chiêu 報báo 強cường/cưỡng 從tùng 勝thắng 不bất 名danh 覆phú 。 無vô 想tưởng 不bất 感cảm 果quả 障chướng 聖thánh 名danh 有hữu 覆phú 。 答đáp 自tự 性tánh 染nhiễm 法pháp 覆phú 蔽tế 勝thắng 障chướng 聖thánh 名danh 有hữu 覆phú 。 無vô 想tưởng 報báo 等đẳng 翳ế 理lý 微vi 故cố 不bất 名danh 有hữu 覆phú 。

所sở 例lệ 王vương 門môn 四tứ 師sư 不bất 同đồng 。 第đệ 三tam 難Nan 陀Đà 。 若nhược 唯duy 安an 惠huệ 者giả 不bất 爾nhĩ 。 通thông 則tắc 可khả 然nhiên 。 救cứu 破phá 隨tùy 舉cử 言ngôn 似tự 根căn 等đẳng 。 諸chư 師sư 各các 解giải 得đắc 通thông 種chủng 。 現hiện 。 文văn 言ngôn 通thông 故cố 。

問vấn 且thả 六lục 能năng 熏huân 。 為vi 共cộng 成thành 一nhất 本bổn 質chất 之chi 種chủng 。 為vi 各các 別biệt 熏huân 。 答đáp 有hữu 二nhị 解giải 。 一nhất 云vân 共cộng 成thành 一nhất 本bổn 質chất 種chủng 。 而nhi 相tương/tướng 。 見kiến 種chủng 各các 別biệt 。 一nhất 云vân 質chất 亦diệc 各các 別biệt 。 後hậu 說thuyết 為vi 正chánh 。 問vấn 俱câu 是thị 多đa 因nhân 共cộng 生sanh 一nhất 果quả 。 何hà 故cố 後hậu 正chánh 。 答đáp 種chủng 同đồng 一nhất 處xứ 可khả 共cộng 生sanh 果quả 。 能năng 熏huân 相tương/tướng 異dị 各các 別biệt 熏huân 質chất 。 問vấn 受thọ 熏huân 雖tuy 不bất 在tại 所sở 。 緣duyên 境cảnh 俱câu 同đồng 王vương 。 所sở 。 所sở 變biến 根căn 。 境cảnh 之chi 時thời 俱câu 有hữu 用dụng 不phủ 。 答đáp 西tây 明minh 云vân 。 三tam 藏tạng 二nhị 解giải 。 一nhất 云vân 觸xúc 等đẳng 所sở 變biến 俱câu 無vô 實thật 用dụng 。 境cảnh 可khả 增tăng 上thượng 緣duyên 。 而nhi 非phi 是thị 所sở 緣duyên 。 一nhất 云vân 非phi 例lệ 。 根căn 是thị 增tăng 上thượng 義nghĩa 。 故cố 唯duy 心tâm 變biến 。 境cảnh 是thị 疎sơ 緣duyên 義nghĩa 。 亦diệc 通thông 心tâm 所sở 。 後hậu 釋thích 為vi 正chánh 。 今kim 謂vị 未vị 然nhiên 。 心tâm 所sở 所sở 變biến 為vi 六lục 所sở 緣duyên 理lý 即tức 不bất 障chướng 。 為vi 五ngũ 識thức 境cảnh 違vi 於ư 正chánh 義nghĩa 。 護hộ 法Pháp 五ngũ 識thức 不bất 許hứa 緣duyên 假giả 故cố 。 若nhược 云vân 對đối 第đệ 六lục 說thuyết 者giả 亦diệc 不bất 然nhiên 。 根căn 。 境cảnh 相tướng 望vọng 根căn 既ký 望vọng 五ngũ 論luận 。 境cảnh 是thị 五ngũ 境cảnh 。 如như 何hà 對đối 六lục 說thuyết 。 雖tuy 傳truyền 三tam 藏tạng 不bất 見kiến 同đồng 聞văn 。 況huống 復phục 教giáo 依y 法pháp 不bất 依y 人nhân 故cố 。

論luận 。 體thể 既ký 本bổn 有hữu 等đẳng 。 本bổn 疏sớ/sơ 設thiết 難nạn/nan 。 要yếu 集tập 云vân 。 有hữu 救cứu 。 婆bà 沙sa 救cứu 云vân 。 見kiến 色sắc 等đẳng 用dụng 不bất 通thông 過quá 去khứ 故cố 三tam 世thế 別biệt 。 正chánh 理lý 師sư 救cứu 。 約ước 同đồng 類loại 因nhân 取thủ 果quả 作tác 用dụng 以dĩ 辨biện 三tam 世thế 。 餘dư 皆giai 功công 能năng 。 此thử 設thiết 彼bỉ 救cứu 。 在tại 疏sớ/sơ 不bất 引dẫn 云vân 破phá 不bất 成thành 據cứ 何hà 所sở 以dĩ 。 今kim 謂vị 若nhược 婆bà 沙sa 救cứu 見kiến 色sắc 等đẳng 用dụng 。 不bất 通thông 過quá 去khứ 故cố 三tam 世thế 別biệt 者giả 。 則tắc 色sắc 等đẳng 五ngũ 境cảnh 雖tuy 在tại 現hiện 在tại 。 亦diệc 無vô 見kiến 等đẳng 用dụng 應ưng 名danh 過quá 去khứ 。 正chánh 理lý 唯duy 約ước 因nhân 類loại 之chi 因nhân 取thủ 與dữ 果quả 用dụng 名danh 為vi 作tác 用dụng 。 以dĩ 同đồng 類loại 勝thắng 者giả 。 則tắc 苦khổ 法Pháp 忍Nhẫn 應ưng 不bất 得đắc 生sanh 。 闕khuyết 同đồng 類loại 因nhân 無vô 作tác 用dụng 故cố 。 又hựu 復phục 五ngũ 因nhân 俱câu 因nhân 緣duyên 性tánh 。 俱câu 能năng 取thủ 果quả 何hà 非phi 作tác 用dụng 。 若nhược 非phi 作tác 用dụng 應ưng 非phi 因nhân 緣duyên 。 又hựu 婆bà 沙sa 第đệ 十thập 二nhị 云vân 。 等đẳng 無vô 間gian 緣duyên 。 除trừ 阿A 羅La 漢Hán 最tối 後hậu 心tâm 。 心tâm 所sở 法pháp 餘dư 過quá 。 現hiện 心tâm 。 心tâm 所sở 法pháp 。 有hữu 餘dư 師sư 說thuyết 。 亦diệc 為vi 等đẳng 無vô 間gian 緣duyên 。 但đãn 後hậu 果quả 不bất 生sanh 。 評bình 不bất 應ưng 爾nhĩ 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 等đẳng 無vô 間gian 緣duyên 。 依y 作tác 用dụng 立lập 。 若nhược 法pháp 與dữ 彼bỉ 法pháp 作tác 。 等đẳng 無vô 間gian 緣duyên 。 無vô 法pháp 無vô 有hữu 情tình 能năng 為vi 障chướng 礙ngại 。 令linh 彼bỉ 不bất 生sanh 。 世Thế 第Đệ 一Nhất 法Pháp 。 非phi 最tối 後hậu 心tâm 。 後hậu 非phi 同đồng 類loại 可khả 非phi 無vô 間gian 。 以dĩ 此thử 故cố 知tri 。 無Vô 學Học 後hậu 心tâm 無vô 有hữu 作tác 用dụng 。 既ký 無vô 作tác 用dụng 何hà 非phi 過quá 去khứ 。 故cố 助trợ 難nạn/nan 成thành 。 然nhiên 准chuẩn 婆bà 沙sa 。 等đẳng 無vô 間gian 緣duyên 。 過quá 去khứ 亦diệc 有hữu 。 取thủ 與dữ 果quả 用dụng 。 彼bỉ 第đệ 十thập 云vân 。 何hà 者giả 等đẳng 無vô 間gian 緣duyên 。 云vân 與dữ 次thứ 第đệ 義nghĩa 。 與dữ 作tác 用dụng 義nghĩa 。 此thử 是thị 與dữ 果quả 。 復phục 云vân 能năng 生sanh 心tâm 義nghĩa 。 能năng 引dẫn 發phát 義nghĩa 。 此thử 取thủ 果quả 義nghĩa 。 又hựu 云vân 能năng 引dẫn 等đẳng 無vô 間gian 法pháp 名danh 。 等đẳng 無vô 間gian 緣duyên 。 故cố 知tri 等đẳng 無vô 間gian 有hữu 取thủ 。 與dữ 義nghĩa 。

論luận 。 前tiền 因nhân 滅diệt 位vị 等đẳng 。 有hữu 三tam 解giải 。 一nhất 約ước 等đẳng 無vô 間gian 。 前tiền 因nhân 果quả 滅diệt 。 後hậu 念niệm 識thức 因nhân 果quả 生sanh 。 二nhị 約ước 種chủng 子tử 。 前tiền 種chủng 因nhân 滅diệt 位vị 。 後hậu 種chủng 果quả 正chánh 生sanh 。 三tam 約ước 前tiền 念niệm 。 現hiện 種chủng 因nhân 果quả 滅diệt 位vị 。 後hậu 念niệm 現hiện 種chủng 因nhân 果quả 生sanh 。 以dĩ 諸chư 種chủng 子tử 與dữ 第đệ 八bát 識thức 俱câu 生sanh 滅diệt 故cố 。 如như 秤xứng 兩lưỡng 頭đầu 。 以dĩ 影ảnh 略lược 說thuyết 。 前tiền 但đãn 云vân 因nhân 滅diệt 。 後hậu 但đãn 舉cử 果quả 生sanh 。 此thử 解giải 為vi 正chánh 。

論luận 。 觀quán 現hiện 在tại 法pháp 等đẳng 。 西tây 明minh 云vân 。 觀quán 現hiện 在tại 種chủng 法pháp 有hữu 引dẫn 後hậu 用dụng 。 於ư 因nhân 上thượng 假giả 立lập 當đương 果quả 。 對đối 說thuyết 現hiện 因nhân 。 今kim 謂vị 不bất 爾nhĩ 。 何hà 者giả 云vân 於ư 現hiện 在tại 種chủng 因nhân 之chi 上thượng 假giả 立lập 當đương 果quả 。 為vi 觀quán 現hiện 因nhân 名danh 作tác 當đương 果quả 。 為vi 觀quán 現hiện 因nhân 能năng 有hữu 所sở 引dẫn 名danh 為vi 當đương 果quả 。 若nhược 觀quán 現hiện 因nhân 名danh 為vi 當đương 果quả 。 果quả 因nhân 無vô 別biệt 。 又hựu 論luận 云vân 假giả 謂vị 現hiện 識thức 似tự 彼bỉ 相tương/tướng 現hiện 。 若nhược 觀quán 引dẫn 後hậu 用dụng 說thuyết 彼bỉ 所sở 引dẫn 名danh 為vi 當đương 果quả 。 即tức 不bất 依y 於ư 現hiện 因nhân 之chi 上thượng 假giả 立lập 當đương 果quả 。 所sở 引dẫn 非phi 因nhân 但đãn 是thị 依y 識thức 變biến 作tác 未vị 來lai 假giả 名danh 當đương 果quả 。 依y 現hiện 立lập 當đương 故cố 是thị 假giả 立lập 。 又hựu 解giải 云vân 。 現hiện 識thức 者giả 即tức 種chủng 子tử 識thức 。 有hữu 似tự 酬thù 前tiền 引dẫn 後hậu 相tương/tướng 故cố 說thuyết 之chi 為vi 似tự 。 即tức 託thác 此thử 相tương/tướng 而nhi 假giả 說thuyết 曾tằng 。 當đương 。 非phi 觀quán 心tâm 上thượng 變biến 。 此thử 亦diệc 不bất 爾nhĩ 。 何hà 者giả 前tiền 觀quán 現hiện 在tại 法pháp 等đẳng 。 後hậu 言ngôn 假giả 謂vị 現hiện 識thức 似tự 彼bỉ 相tương/tướng 現hiện 。 若nhược 非phi 依y 此thử 觀quán 心tâm 現hiện 識thức 之chi 上thượng 有hữu 似tự 曾tằng 。 當đương 相tương 現hiện 。 種chủng 子tử 之chi 上thượng 何hà 能năng 似tự 有hữu 。 然nhiên 當đương 兩lưỡng 重trọng/trùng 因nhân 果quả 。 文văn 顯hiển 可khả 知tri 。 問vấn 疏sớ/sơ 云vân 依y 識thức 變biến 曾tằng 。 當đương 假giả 立lập 三tam 世thế 。 為vi 道Đạo 理lý 三tam 世thế 。 為vi 唯duy 識thức 三tam 世thế 。 若nhược 道Đạo 理lý 三tam 世thế 。 與dữ 唯duy 識thức 三tam 世thế 。 有hữu 何hà 差sai 別biệt 。 答đáp 不bất 尋tầm 因nhân 果quả 相tương 酬thù 引dẫn 邊biên 。 但đãn 說thuyết 過quá 去khứ 事sự 。 及cập 記ký 未vị 來lai 諸chư 可khả 怖bố 事sự 。 而nhi 心tâm 變biến 作tác 過quá 。 未vị 之chi 相tướng 。 對đối 彼bỉ 二nhị 相tương/tướng 說thuyết 名danh 現hiện 在tại 。 即tức 是thị 唯duy 識thức 。 故cố 與dữ 此thử 別biệt 。 復phục 更cánh 有hữu 解giải 。 然nhiên 立lập 三tam 世thế 諸chư 宗tông 不bất 同đồng 。 如như 一nhất 說thuyết 部bộ 三tam 世thế 但đãn 言ngôn 都đô 無vô 實thật 體thể 。 若nhược 出xuất 世thế 部bộ 依y 法pháp 立lập 世thế 。 世thế 間gian 是thị 假giả 世thế 亦diệc 假giả 。 出xuất 世thế 實thật 世thế 亦diệc 實thật 。 大đại 眾chúng 。 經kinh 部bộ 等đẳng 。 過quá 。 未vị 是thị 假giả 。 現hiện 在tại 是thị 實thật 。 若nhược 薩tát 婆bà 多đa 三tam 世thế 俱câu 實thật 。 俱câu 舍xá 二nhị 十thập 引dẫn 教giáo 及cập 理lý 立lập 三tam 世thế 實thật 。 然nhiên 就tựu 彼bỉ 宗tông 有hữu 四tứ 師sư 別biệt 。 故cố 彼bỉ 頌tụng 云vân 。 此thử 中trung 有hữu 四tứ 種chủng 。 類loại 。 相tương/tướng 。 位vị 。 待đãi 異dị 。 第đệ 三tam 約ước 作tác 用dụng 立lập 世thế 最tối 為vi 善thiện 。 一nhất 法pháp 救cứu 說thuyết 。 由do 三tam 類loại 不bất 同đồng 三tam 世thế 有hữu 異dị 。 非phi 體thể 不bất 同đồng 。 如như 破phá 金kim 器khí 作tác 餘dư 物vật 時thời 。 形hình 色sắc 雖tuy 有hữu 殊thù 。 而nhi 顯hiển 色sắc 無vô 異dị 。 行hành 於ư 三tam 世thế 唯duy 捨xả 類loại 得đắc 類loại 。 非phi 捨xả 體thể 得đắc 體thể 。 二nhị 妙diệu 音âm 說thuyết 。 由do 相tương/tướng 不bất 同đồng 三tam 世thế 有hữu 異dị 。 相tương/tướng 不bất 同đồng 者giả 。 一nhất 云vân 不bất 相tương 應ứng 中trung 別biệt 有hữu 一nhất 類loại 世thế 相tương/tướng 不bất 同đồng 三tam 世thế 有hữu 異dị 隨tùy 一nhất 世thế 相tương/tướng 合hợp 。 餘dư 二nhị 世thế 相tương/tướng 隱ẩn 。 非phi 謂vị 體thể 無vô 。 二nhị 云vân 世thế 相tương/tướng 有hữu 用dụng 時thời 名danh 合hợp 。 相tương/tướng 雖tuy 無vô 用dụng 而nhi 隨tùy 於ư 法pháp 其kỳ 體thể 非phi 無vô 。 三tam 世thế 友hữu 說thuyết 。 由do 位vị 不bất 同đồng 三tam 世thế 有hữu 異dị 。 非phi 體thể 有hữu 異dị 。 如như 運vận 一nhất 籌trù 置trí 在tại 一nhất 位vị 名danh 一nhất 。 在tại 千thiên 位vị 名danh 千thiên 。 位vị 雖tuy 別biệt 體thể 不bất 別biệt 。 四tứ 覺giác 天thiên 說thuyết 。 由do 觀quán 待đãi 有hữu 別biệt 故cố 三tam 世thế 異dị 。 觀quán 待đãi 後hậu 故cố 名danh 過quá 去khứ 。 觀quán 待đãi 前tiền 故cố 名danh 未vị 來lai 。 俱câu 觀quán 待đãi 名danh 現hiện 在tại 。 俱câu 舍xá 論luận 破phá 法pháp 救cứu 所sở 說thuyết 。 執chấp 法pháp 轉chuyển 變biến 置trí 數số 論luận 朋bằng 中trung 。 妙diệu 音âm 所sở 立lập 世thế 相tương/tướng 雜tạp 亂loạn 。 三tam 世thế 皆giai 有hữu 三tam 世thế 相tương/tướng 故cố 。 覺giác 天thiên 所sở 說thuyết 前tiền 後hậu 相tương 待đãi 。 一nhất 世thế 法pháp 中trung 應ưng 有hữu 三tam 世thế 。 謂vị 過quá 去khứ 世thế 前tiền 後hậu 剎sát 那na 應ưng 名danh 去khứ 。 來lai 。 中trung 名danh 為vi 現hiện 。 唯duy 許hứa 第đệ 三tam 依y 作tác 用dụng 立lập 。 世thế 無vô 雜tạp 亂loạn 。 婆bà 沙sa 同đồng 俱câu 舍xá 。 正chánh 理lý 許hứa 類loại 異dị 。 俱câu 破phá 妙diệu 音âm 及cập 覺giác 天thiên 說thuyết 。 大Đại 乘Thừa 所sở 立lập 或hoặc 二nhị 或hoặc 三tam 。 如như 本bổn 疏sớ/sơ 辨biện 。 所sở 指chỉ 之chi 文văn 恐khủng 煩phiền 略lược 引dẫn 。 瑜du 伽già 第đệ 三tam 。 云vân 何hà 建kiến 立lập 。 謂vị 諸chư 種chủng 子tử 不bất 離ly 法pháp 故cố 。 如như 法Pháp 建kiến 立lập 。 若nhược 諸chư 果quả 法pháp 若nhược 已dĩ 滅diệt 相tương/tướng 是thị 過quá 去khứ 。 有hữu 因nhân 未vị 生sanh 相tương/tướng 是thị 未vị 來lai 。 已dĩ 生sanh 未vị 滅diệt 相tương/tướng 是thị 現hiện 在tại 。 瑜du 伽già 五ngũ 十thập 一nhất 云vân 。 過quá 去khứ 行hành 云vân 何hà 。 謂vị 相tương/tướng 已dĩ 滅diệt 沒một 自tự 性tánh 已dĩ 捨xả 。 現hiện 在tại 行hành 云vân 何hà 。 謂vị 相tương/tướng 未vị 滅diệt 沒một 自tự 性tánh 未vị 捨xả 。 未vị 來lai 行hành 云vân 何hà 。 謂vị 因nhân 現hiện 在tại 有hữu 自tự 相tương/tướng 未vị 生sanh 未vị 得đắc 自tự 性tánh 。 瑜du 伽già 五ngũ 十thập 二nhị 云vân 。 過quá 去khứ 諸chư 行hành 與dữ 果quả 故cố 有hữu 。 未vị 來lai 諸chư 行hành 攝nhiếp 因nhân 故cố 有hữu 。 所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 現hiện 在tại 諸chư 行hành 三tam 相tương/tướng 所sở 顯hiển 。 一nhất 是thị 過quá 去khứ 果quả 性tánh 故cố 。 二nhị 是thị 未vị 來lai 因nhân 性tánh 故cố 。 三tam 自tự 相tương/tướng 相tương 續tục 不bất 斷đoạn 故cố 。 又hựu 云vân 。 已dĩ 與dữ 果quả 種chủng 子tử 相tương 續tục 名danh 過quá 去khứ 界giới 。 若nhược 未vị 與dữ 果quả 當đương 來lai 種chủng 子tử 相tương 續tục 名danh 未vị 來lai 界giới 。 若nhược 未vị 與dữ 果quả 現hiện 在tại 種chủng 子tử 相tương 續tục 名danh 現hiện 在tại 界giới 。 辨biện 中trung 邊biên 第đệ 二nhị 云vân 。 因nhân 果quả 已dĩ 。 未vị 用dụng 是thị 世thế 義nghĩa 應ưng 知tri 。 釋thích 云vân 。 謂vị 於ư 因nhân 果quả 俱câu 已dĩ 受thọ 用dụng 是thị 過quá 去khứ 義nghĩa 。 俱câu 未vị 受thọ 用dụng 是thị 未vị 來lai 義nghĩa 。 若nhược 已dĩ 受thọ 用dụng 因nhân 未vị 已dĩ 受thọ 用dụng 果quả 是thị 現hiện 在tại 義nghĩa 。 此thử 等đẳng 但đãn 約ước 因nhân 果quả 種chủng 子tử 顯hiển 世thế 差sai 別biệt 。 皆giai 是thị 道Đạo 理lý 三tam 世thế 所sở 攝nhiếp 。 諸chư 說thuyết 神thần 通thông 。 三Tam 明Minh 等đẳng 者giả 。 皆giai 神thần 通thông 三tam 世thế 。 今kim 此thử 論luận 文văn 。 即tức 唯duy 識thức 三tam 世thế 。

論luận 云vân 假giả 謂vị 現hiện 識thức 似tự 彼bỉ 相tương/tướng 現hiện 。 又hựu 宗tông 明minh 唯duy 識thức 。 然nhiên 准chuẩn 西tây 明minh 似tự 約ước 道Đạo 理lý 釋thích 此thử 因nhân 果quả 。 要yếu 集tập 亦diệc 同đồng 。 智trí 者giả 簡giản 擇trạch 。

問vấn 法pháp 有hữu 三tam 性tánh 假giả 立lập 三tam 世thế 依y 何hà 性tánh 耶da 。 答đáp 據cứ 實thật 道Đạo 理lý 唯duy 依y 依y 他tha 。 若nhược 據cứ 隨tùy 緣duyên 假giả 施thi 設thiết 者giả 通thông 依y 三tam 性tánh 。 要yếu 集tập 說thuyết 云vân 。 圓viên 成thành 常thường 住trụ 。 遍biến 計kế 性tánh 無vô 。 俱câu 不bất 依y 立lập 三tam 世thế 差sai 別biệt 。 今kim 謂vị 剋khắc 性tánh 雖tuy 爾nhĩ 。 然nhiên 諸chư 經kinh 論luận 亦diệc 依y 假giả 立lập 。 且thả 圓viên 成thành 實thật 依y 詮thuyên 以dĩ 顯hiển 得đắc 說thuyết 三tam 世thế 。 何hà 者giả 如như 十thập 二nhị 行hành 。 眼nhãn 智trí 明minh 覺giác 。 各các 於ư 四Tứ 諦Đế 觀quán 去khứ 。 來lai 。 今kim 。 於ư 圓viên 成thành 實thật 若nhược 不bất 依y 詮thuyên 假giả 立lập 三tam 世thế 。 不bất 成thành 四tứ 行hành 。 故cố 依y 圓viên 成thành 亦diệc 得đắc 假giả 立lập 。 即tức 通thông 唯duy 識thức 。 道Đạo 理lý 二nhị 種chủng 。 依y 遍biến 計kế 性tánh 亦diệc 得đắc 假giả 立lập 。 何hà 者giả 如như 般Bát 若Nhã 經Kinh 云vân 。 無vô 我ngã 人nhân 等đẳng 。 天thiên 親thân 論luận 釋thích 。 約ước 妄vọng 執chấp 我ngã 三tam 世thế 總tổng 別biệt 立lập 此thử 四tứ 種chủng 。 即tức 依y 遍biến 計kế 立lập 三tam 世thế 也dã 。 此thử 但đãn 唯duy 識thức 三tam 世thế 非phi 餘dư 。 依y 依y 他tha 起khởi 所sở 立lập 三tam 世thế 。 如như 前tiền 所sở 引dẫn 。 所sở 引dẫn 之chi 文văn 但đãn 全toàn 依y 觀quán 緣duyên 起khởi 正chánh 理lý 。 圓viên 成thành 非phi 緣duyên 起khởi 。 遍biến 計kế 無vô 自tự 性tánh 。 故cố 略lược 不bất 說thuyết 。

論luận 。 必tất 不bất 退thoái 起khởi 煩phiền 惱não 障chướng 故cố 者giả 。 退thoái 起khởi 煩phiền 惱não 分phần/phân 位vị 前tiền 後hậu 。 諸chư 宗tông 說thuyết 異dị 。 若nhược 大đại 眾chúng 部bộ 等đẳng 。 見kiến 道đạo 煩phiền 惱não 有hữu 退thoái 之chi 者giả 。 以dĩ 單đơn 道đạo 故cố 。 修tu 必tất 不bất 退thoái 。 以dĩ 雙song 道đạo 故cố 。 若nhược 薩tát 婆bà 多đa 。 見kiến 道đạo 煩phiền 惱não 必tất 定định 不bất 退thoái 。 以dĩ 速tốc 疾tật 道đạo 。 修tu 道Đạo 有hữu 退thoái 。 以dĩ 容dung 豫dự 故cố 。 然nhiên 修tu 道Đạo 惑hoặc 。 先tiên 六lục 行hành 斷đoạn 後hậu 八bát 聖thánh 者giả 必tất 定định 不bất 退thoái 。 一nhất 為vi 利lợi 根căn 。 二nhị 以dĩ 世thế 出xuất 世thế 二nhị 道đạo 斷đoạn 故cố 。 又hựu 若nhược 經kinh 生sanh 即tức 亦diệc 不bất 退thoái 。 若nhược 大Đại 乘Thừa 宗tông 二nhị 俱câu 不bất 退thoái 。 以dĩ 永vĩnh 斷đoạn 種chủng 。 過quá 。 未vị 無vô 故cố 。 然nhiên 大Đại 乘Thừa 言ngôn 退thoái 退thoái 失thất 世thế 間gian 。 現hiện 法Pháp 樂lạc 住trụ 。 小Tiểu 乘Thừa 退thoái 者giả 。 退thoái 失thất 聖thánh 果Quả 。 然nhiên 必tất 此thử 生sanh 還hoàn 得đắc 彼bỉ 果quả 必tất 不bất 經kinh 生sanh 。 然nhiên 論luận 退thoái 性tánh 通thông 三tam 界giới 聖thánh 。 若nhược 現hiện 退thoái 者giả 。 但đãn 在tại 人nhân 間gian 有hữu 退thoái 緣duyên 故cố 。 退thoái 緣duyên 有hữu 五ngũ 。 一nhất 謂vị 僧Tăng 事sự 。 二nhị 和hòa 諍tranh 。 三tam 謂vị 遠viễn 行hành 。 四tứ 多đa 病bệnh 。 五ngũ 樂lạc 誦tụng 經Kinh 。

論luận 。 剎sát 那na 剎sát 那na 。 轉chuyển 增tăng 進tiến 故cố 。 西tây 明minh 云vân 。 已dĩ 上thượng 三tam 地địa 依y 生sanh 空không 觀quán 入nhập 滅diệt 定định 時thời 。 為vi 進tiến 不bất 進tiến 。 解giải 云vân 不bất 進tiến 。 以dĩ 不bất 斷đoạn 法pháp 執chấp 故cố 。 准chuẩn 此thử 義nghĩa 故cố 有hữu 超siêu 劫kiếp 事sự 。 今kim 謂vị 不bất 爾nhĩ 。 雖tuy 依y 生sanh 空không 入nhập 於ư 滅diệt 定định 。 而nhi 亦diệc 增tăng 進tiến 。 不bất 起khởi 滅diệt 定định 。 現hiện 諸chư 威uy 儀nghi 。 能năng 以dĩ 剎sát 那na 剎sát 那na 。 行hành 利lợi 樂lạc 故cố 。 非phi 彼bỉ 增tăng 進tiến 唯duy 約ước 法pháp 空không 斷đoạn 法pháp 執chấp 說thuyết 。 不bất 爾nhĩ 違vi 此thử 剎sát 那na 進tiến 言ngôn 。 唯duy 除trừ 大đại 悲bi 。 盡tận 生sanh 界giới 願nguyện 。 十Thập 地Địa 滿mãn 已dĩ 可khả 無vô 增tăng 進tiến 。 不bất 爾nhĩ 修tu 行hành 無vô 量lượng 阿a 僧tăng 祇kỳ 。 而nhi 不bất 滿mãn 足túc 。 非phi 三tam 大đại 劫kiếp 修tu 能năng 滿mãn 足túc 以dĩ 外ngoại 皆giai 增tăng 。 又hựu 入nhập 定định 時thời 定định 必tất 自tự 利lợi 功công 德đức 亦diệc 進tiến 。 而nhi 超siêu 劫kiếp 事sự 不bất 妨phương 亦diệc 成thành 。 若nhược 入nhập 法pháp 空không 正Chánh 斷Đoạn 法pháp 執chấp 。 有hữu 心tâm 利lợi 物vật 更cánh 增tăng 進tiến 故cố 。 雖tuy 俱câu 增tăng 進tiến 何hà 廢phế 勝thắng 劣liệt 。 況huống 復phục 智trí 增tăng 超siêu 悲bi 增tăng 者giả 。 又hựu 解giải 八bát 地địa 已dĩ 去khứ 實thật 無vô 超siêu 者giả 。 地địa 地địa 力lực 齊tề 一nhất 種chủng 增tăng 進tiến 。 無vô 勝thắng 劣liệt 故cố 。 言ngôn 超siêu 劫kiếp 者giả 。 約ước 為vi 化hóa 生sanh 化hóa 身thân 而nhi 說thuyết 。 非phi 實thật 報báo 身thân 。 報báo 身thân 難nan 思tư 。 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 尚thượng 不bất 能năng 見kiến 。 況huống 地địa 前tiền 生sanh 。 又hựu 不bất 由do 報báo 身thân 方phương 現hiện 八bát 相tương/tướng 。 准chuẩn 華hoa 嚴nghiêm 經kinh 。 十thập 信tín 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 現hiện 八bát 相tương/tướng 。 豈khởi 十Thập 地Địa 聖thánh 不bất 能năng 現hiện 相tướng 。 要yếu 須tu 成thành 佛Phật 耶da 。 本bổn 疏sớ/sơ 云vân 。 八bát 地địa 已dĩ 上thượng 初sơ 一nhất 剎sát 那na 倍bội 前tiền 二nhị 劫kiếp 。 第đệ 二nhị 剎sát 那na 更cánh 倍bội 前tiền 念niệm 。 要yếu 集tập 云vân 。 十Thập 地Địa 經Kinh 云vân 。 於ư 一nhất 念niệm 中trung 。 所sở 起khởi 智trí 業nghiệp 。 比tỉ 自tự 從tùng 初sơ 發phát 心tâm 。 以dĩ 來lai 竟cánh 第đệ 七thất 地địa 。 百bách 分phần 乃nãi 至chí 非phi 算toán 數số 譬thí 喻dụ 。 之chi 所sở 能năng 及cập 。 准chuẩn 此thử 經Kinh 文văn 非phi 唯duy 一nhất 倍bội 。 今kim 謂vị 此thử 文văn 或hoặc 據cứ 別biệt 意ý 。 非phi 必tất 一nhất 切thiết 。 如như 般Bát 若Nhã 經kinh 以dĩ 持trì 經Kinh 福phước 比tỉ 前tiền 捨xả 身thân 供cúng 養dường 佛Phật 等đẳng 。 百bách 分phần 不bất 及cập 一nhất 。 乃nãi 至chí 所sở 不bất 能năng 及cập 。 准chuẩn 無vô 著trước 論luận 判phán 在tại 地địa 前tiền 。 豈khởi 在tại 此thử 位vị 即tức 一nhất 切thiết 行hành 便tiện 能năng 多đa 倍bội 已dĩ 前tiền 行hành 耶da 。

第đệ 八bát 識thức 名danh 總tổng 有hữu 十thập 八bát 。 頌tụng 曰viết 。

無vô 沒một 。 本bổn 。 宅trạch 。 藏tạng 。 種chủng 。 無vô 垢cấu 。 持trì 。 緣duyên 。

顯hiển 。 現hiện 。 轉chuyển 。 心tâm 。 依y 。 異dị 。 識thức 。 根căn 。 生sanh 。 有hữu 。

釋thích 曰viết 。 初sơ 無vô 沒một 識thức 者giả 。 無vô 相tướng 論luận 云vân 。 一nhất 切thiết 諸chư 種chủng 無vô 所sở 隱ẩn 沒một 故cố 無vô 沒một 也dã 。 二nhị 名danh 本bổn 識thức 者giả 。 謂vị 是thị 一nhất 切thiết 法pháp 。 之chi 根căn 本bổn 故cố 。 第đệ 三tam 宅trạch 者giả 。 亦diệc 無vô 相tướng 論luận 云vân 。 是thị 種chủng 子tử 之chi 宅trạch 舍xá 故cố 。 四tứ 藏tạng 識thức 者giả 。 謂vị 執chấp 藏tạng 識thức 。 即tức 阿a 賴lại 耶da 。 五ngũ 名danh 種chủng 者giả 。 謂vị 種chủng 子tử 識thức 。 六lục 無vô 垢cấu 識thức 者giả 。 如như 下hạ 引dẫn 經kinh 。 七thất 名danh 執chấp 持trì 識thức 。 謂vị 阿a 陀đà 那na 識thức 。 八bát 名danh 緣duyên 者giả 。 辨biện 中trung 邊biên 論luận 云vân 。 能năng 緣duyên 事sự 識thức 故cố 。 九cửu 名danh 顯hiển 者giả 。 無vô 相tướng 論luận 云vân 。 為vi 顯hiển 五ngũ 根căn 。 四tứ 大đại 等đẳng 皆giai 於ư 此thử 顯hiển 也dã 。 十thập 名danh 現hiện 識thức 者giả 。 楞lăng 伽già 經Kinh 云vân 。 諸chư 法pháp 皆giai 於ư 本bổn 識thức 上thượng 現hiện 故cố 。 十thập 一nhất 轉chuyển 者giả 。 無vô 相tướng 論luận 云vân 。 與dữ 諸chư 法pháp 為vi 依y 而nhi 起khởi 故cố 。 十thập 二nhị 名danh 心tâm 者giả 。 謂vị 集tập 起khởi 義nghĩa 故cố 。 十thập 三tam 名danh 依y 者giả 。 謂vị 所sở 知tri 依y 故cố 。 十thập 四tứ 名danh 異dị 者giả 。 謂vị 異dị 熟thục 識thức 也dã 。 十thập 五ngũ 名danh 識thức 。 無vô 相tướng 論luận 云vân 。 分phân 別biệt 事sự 識thức 也dã 。 十thập 六lục 名danh 根căn 識thức 者giả 。 大đại 眾chúng 部bộ 立lập 為vi 根căn 本bổn 識thức 。 十thập 七thất 名danh 生sanh 者giả 。 謂vị 化hóa 地địa 部bộ 立lập 名danh 窮cùng 生sanh 死tử 蘊uẩn 。 十thập 八bát 名danh 有hữu 者giả 。 謂vị 上thượng 坐tọa 部bộ 。 分phân 別biệt 說thuyết 部bộ 立lập 為vi 有hữu 分phần/phân 識thức 。 所sở 引dẫn 經kinh 論luận 當đương 更cánh 撿kiểm 文văn 。 問vấn 增tăng 一nhất 經kinh 中trung 立lập 四tứ 賴lại 耶da 。 何hà 故cố 不bất 說thuyết 。 解giải 云vân 。 彼bỉ 四tứ 種chủng 名danh 不bất 唯duy 目mục 識thức 故cố 此thử 不bất 說thuyết 。 或hoặc 為vi 十thập 九cửu 亦diệc 復phục 不bất 遮già 。 准chuẩn 舊cựu 人nhân 釋thích 名danh 有hữu 十thập 七thất 。 一nhất 阿a 梨lê 耶da 此thử 翻phiên 元nguyên 沒một 。 二nhị 阿a 陀đà 那na 。 三tam 窮cùng 生sanh 陰ấm 識thức 。 四tứ 名danh 了liễu 別biệt 識thức 。 五ngũ 名danh 質chất 多đa 此thử 云vân 心tâm 識thức 。 六lục 意ý 識thức 。 體thể 是thị 意ý 根căn 故cố 名danh 識thức 故cố 。 七thất 第đệ 一nhất 識thức 。 從tùng 本bổn 向hướng 末mạt 數số 為vi 第đệ 一nhất 。 八bát 第đệ 八bát 識thức 。 從tùng 末mạt 向hướng 本bổn 數số 為vi 第đệ 八bát 。 九cửu 種chủng 子tử 識thức 。 十thập 名danh 緣duyên 識thức 。 十thập 一nhất 根căn 本bổn 識thức 。 十thập 二nhị 有hữu 分phần/phân 識thức 。 十thập 三tam 果quả 報báo 識thức 。 十thập 四Tứ 智Trí 相tương/tướng 識thức 。 以dĩ 有hữu 解giải 性tánh 聞văn 熏huân 習tập 故cố 。 楞lăng 伽già 云vân 。 一nhất 轉chuyển 相tương/tướng 識thức 。 二nhị 業nghiệp 相tương/tướng 識thức 。 三tam 智trí 相tương/tướng 識thức 。 十thập 五ngũ 真chân 相tương/tướng 識thức 。 四tứ 卷quyển 楞lăng 伽già 云vân 。 真chân 相tương/tướng 識thức 即tức 前tiền 智trí 相tương/tướng 。 不bất 同đồng 染nhiễm 法pháp 虛hư 妄vọng 名danh 真chân 。 十thập 六lục 藏tạng 識thức 。 楞lăng 伽già 云vân 。 藏tạng 識thức 海hải 常thường 住trụ 。 十thập 七thất 現hiện 識thức 。 常thường 現hiện 不bất 斷đoạn 。 楞lăng 伽già 云vân 。 略lược 說thuyết 有hữu 三tam 。 謂vị 真chân 識thức 。 現hiện 識thức 。 分phân 別biệt 識thức 。

論luận 。 或hoặc 名danh 阿a 賴lại 耶da 等đẳng 。 本bổn 云vân 。 但đãn 有hữu 能năng 藏tạng 雜tạp 染nhiễm 及cập 我ngã 見kiến 執chấp 。 不bất 說thuyết 為vi 染nhiễm 熏huân 習tập 所sở 藏tạng 。 不bất 通thông 果quả 位vị 。 無vô 熏huân 習tập 故cố 。 能năng 緣duyên 執chấp 藏tạng 雖tuy 無vô 我ngã 執chấp 。 平bình 等đẳng 智trí 緣duyên 亦diệc 通thông 果quả 位vị 。 所sở 以dĩ 但đãn 簡giản 我ngã 執chấp 執chấp 藏tạng 。 故cố 論luận 云vân 。 非phi 無Vô 學Học 位vị 。 不bất 退thoái 菩Bồ 薩Tát 。 有hữu 雜tạp 染nhiễm 法pháp 執chấp 藏tạng 義nghĩa 故cố 。 執chấp 者giả 緣duyên 執chấp 。 妄vọng 執chấp 俱câu 名danh 為vi 執chấp 。 如như 言ngôn 執chấp 受thọ 。 執chấp 言ngôn 通thông 故cố 。 不bất 唯duy 妄vọng 執chấp 。 故cố 但đãn 簡giản 染nhiễm 。 不bất 爾nhĩ 但đãn 應ưng 云vân 非phi 無Vô 學Học 位vị 。 不bất 退thoái 菩Bồ 薩Tát 。 有hữu 執chấp 藏tạng 義nghĩa 。 何hà 須tu 說thuyết 云vân 有hữu 雜tạp 染nhiễm 法pháp 執chấp 藏tạng 義nghĩa 故cố 。 故cố 但đãn 說thuyết 二nhị 。 如như 下hạ 釋thích 頌tụng 。 初sơ 約ước 一nhất 義nghĩa 名danh 阿a 賴lại 耶da 。 後hậu 更cánh 義nghĩa 釋thích 具cụ 足túc 三tam 義nghĩa 。 不bất 云vân 唯duy 以dĩ 二nhị 義nghĩa 解giải 藏tạng 。 不bất 違vi 諸chư 論luận 。 若nhược 如như 諸chư 釋thích 不bất 假giả 別biệt 文văn 。 即tức 此thử 論luận 文văn 可khả 具cụ 三tam 藏tạng 。 即tức 我ngã 見kiến 。 愛ái 等đẳng 緣duyên 執chấp 我ngã 邊biên 。 是thị 我ngã 愛ái 執chấp 藏tạng 義nghĩa 。 即tức 能năng 熏huân 彼bỉ 是thị 所sở 藏tạng 義nghĩa 。 不bất 可khả 取thủ 藏tạng 雜tạp 染nhiễm 品phẩm 法pháp 即tức 是thị 染nhiễm 法pháp 能năng 藏tạng 之chi 義nghĩa 。 以dĩ 攝nhiếp 大Đại 乘Thừa 釋thích 雜tạp 染nhiễm 者giả 是thị 諸chư 轉chuyển 識thức 非phi 阿a 賴lại 耶da 。 然nhiên 此thử 捨xả 名danh 。 唯duy 約ước 緣duyên 縛phược 斷đoạn 伏phục 盡tận 位vị 名danh 之chi 為vi 捨xả 。 非phi 捨xả 能năng 藏tạng 。 所sở 藏tạng 之chi 義nghĩa 。 以dĩ 雜tạp 染nhiễm 言ngôn 。 有hữu 漏lậu 三tam 性tánh 皆giai 名danh 雜tạp 染nhiễm 通thông 於ư 二nhị 障chướng 。 無vô 文văn 唯duy 說thuyết 是thị 所sở 知tri 障chướng 。 八bát 地địa 已dĩ 去khứ 五ngũ 。 七thất 有hữu 漏lậu 猶do 得đắc 現hiện 行hành 能năng 熏huân 第đệ 八bát 相tương/tướng 。 見kiến 二nhị 分phần 具cụ 能năng 所sở 藏tạng 。 但đãn 無vô 我ngã 執chấp 。 即tức 名danh 為vi 捨xả 。 故cố 前tiền 文văn 云vân 。 雖tuy 未vị 斷đoạn 盡tận 異dị 熟thục 識thức 中trung 煩phiền 惱não 種chủng 子tử 。 而nhi 緣duyên 此thử 識thức 我ngã 見kiến 。 愛ái 等đẳng 。 不bất 復phục 執chấp 藏tạng 為vi 自tự 內nội 我ngã 。 由do 斯tư 永vĩnh 捨xả 阿a 賴lại 耶da 名danh 。 不bất 言ngôn 能năng 藏tạng 。 所sở 藏tạng 並tịnh 無vô 方phương 名danh 為vi 捨xả 。 問vấn 何hà 故cố 不bất 同đồng 。 阿a 陀đà 那na 名danh 失thất 一nhất 之chi 時thời 而nhi 名danh 不bất 捨xả 。 答đáp 此thử 約ước 緣duyên 縛phược 義nghĩa 。 彼bỉ 約ước 自tự 性tánh 義nghĩa 。 若nhược 無vô 我ngã 執chấp 離ly 能năng 緣duyên 縛phược 捨xả 賴lại 耶da 名danh 。 雖tuy 無vô 結kết 生sanh 猶do 執chấp 根căn 。 種chủng 。 陀đà 那na 不bất 失thất 。

論luận 。 異dị 熟thục 將tương 得đắc 菩Bồ 提Đề 時thời 捨xả 。 准chuẩn 有hữu 二nhị 師sư 。 且thả 言ngôn 得đắc 者giả 。 准chuẩn 薩tát 婆bà 多đa 自tự 有hữu 二nhị 說thuyết 。 一nhất 云vân 體thể 別biệt 。 以dĩ 初sơ 得đắc 名danh 得đắc 。 後hậu 名danh 成thành 就tựu 。 若nhược 爾nhĩ 何hà 不bất 立lập 成thành 就tựu 耶da 。 答đáp 以dĩ 得đắc 類loại 故cố 不bất 立lập 成thành 就tựu 。 為vi 不bất 相tương 應ứng 。 二nhị 云vân 得đắc 與dữ 成thành 就tựu 體thể 是thị 其kỳ 一nhất 。 初sơ 得đắc 名danh 得đắc 。 得đắc 已dĩ 相tương 續tục 名danh 為vi 成thành 就tựu 。 或hoặc 未vị 來lai 名danh 得đắc 。 現hiện 。 過quá 名danh 成thành 。 若nhược 大Đại 乘Thừa 師sư 雖tuy 無vô 別biệt 文văn 。 准chuẩn 瑜du 伽già 論luận 得đắc 。 獲hoạch 。 成thành 就tựu 體thể 一nhất 名danh 別biệt 。

釋thích 此thử 將tương 得đắc 有hữu 二nhị 師sư 。 一nhất 云vân 因nhân 果quả 別biệt 時thời 。 即tức 下hạ 論luận 引dẫn 無vô 種chủng 已dĩ 生sanh 之chi 師sư 計kế 也dã 。 以dĩ 果quả 與dữ 無vô 間gian 道đạo 俱câu 生sanh 因nhân 在tại 滅diệt 相tương/tướng 。 釋thích 將tương 得đắc 言ngôn 如như 疏sớ/sơ 。 二nhị 云vân 因nhân 果quả 同đồng 時thời 。 俱câu 與dữ 無vô 間gian 同đồng 時thời 生sanh 滅diệt 。 准chuẩn 此thử 二nhị 師sư 各các 分phân 為vi 二nhị 。 一nhất 無vô 間gian 道đạo 捨xả 。 一nhất 解giải 脫thoát 道đạo 捨xả 。 合hợp 成thành 四tứ 釋thích 。

論luận 。 無vô 散tán 動động 故cố 。 明minh 佛Phật 果Quả 無vô 尋tầm 伺tứ 。 西tây 明minh 云vân 。 問vấn 八bát 地địa 已dĩ 上thượng 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 豈khởi 不bất 發phát 業nghiệp 耶da 。 解giải 云vân 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 有hữu 其kỳ 二nhị 種chủng 。 一nhất 獨độc 行hành 。 二nhị 與dữ 後hậu 得đắc 俱câu 。 前tiền 不bất 發phát 業nghiệp 唯duy 緣duyên 真chân 故cố 。 後hậu 即tức 發phát 業nghiệp 與dữ 尋tầm 。 伺tứ 俱câu 。 又hựu 解giải 後hậu 得đắc 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 與dữ 根căn 本bổn 俱câu 。 一nhất 別biệt 頭đầu 起khởi 。 初sơ 不bất 發phát 業nghiệp 。 無vô 分phân 別biệt 故cố 。 後hậu 可khả 發phát 業nghiệp 。 雖tuy 有hữu 二nhị 解giải 前tiền 解giải 為vi 勝thắng 。 今kim 謂vị 不bất 爾nhĩ 。 尋tầm 。 伺tứ 既ký 與dữ 根căn 本bổn 智trí 俱câu 。 云vân 何hà 根căn 本bổn 不bất 名danh 分phân 別biệt 。 又hựu 若nhược 尋tầm 。 伺tứ 與dữ 無vô 分phân 別biệt 同đồng 親thân 緣duyên 如như 。 不bất 得đắc 名danh 思tư 惟duy 真Chân 如Như 。 若nhược 不bất 與dữ 同đồng 緣duyên 。 豈khởi 王vương 與dữ 所sở 不bất 全toàn 同đồng 緣duyên 耶da 。 所sở 餘dư 心tâm 所sở 亦diệc 應ưng 不bất 與dữ 同đồng 緣duyên 真Chân 如Như 。 餘dư 若nhược 不bất 然nhiên 。 尋tầm 。 伺tứ 何hà 爾nhĩ 。 故cố 後hậu 說thuyết 正chánh 。 與dữ 根căn 本bổn 俱câu 必tất 無vô 尋tầm 伺tứ 。 西tây 明minh 云vân 。 若nhược 其kỳ 不bất 許hứa 根căn 本bổn 智trí 俱câu 後hậu 得đắc 正chánh 智trí 與dữ 尋tầm 。 伺tứ 並tịnh 。 如như 金kim 剛cang 定định 必tất 二nhị 智trí 俱câu 。 豈khởi 於ư 此thử 時thời 不bất 起khởi 言ngôn 說thuyết 。 言ngôn 說thuyết 必tất 假giả 尋tầm 。 伺tứ 為vi 因nhân 。 若nhược 不bất 起khởi 說thuyết 即tức 此thử 菩Bồ 薩Tát 。 不bất 及cập 於ư 前tiền 。 云vân 何hà 剎sát 那na 轉chuyển 增tăng 勝thắng 耶da 。 今kim 謂vị 雖tuy 許hứa 金kim 剛cang 定định 位vị 起khởi 說thuyết 增tăng 進tiến 。 不bất 必tất 要yếu 與dữ 尋tầm 。 伺tứ 相tương 應ứng 。 何hà 者giả 金kim 剛cang 喻dụ 定định 。 依y 第đệ 四tứ 定định 。 尋tầm 。 伺tứ 初sơ 靜tĩnh 豈khởi 下hạ 地địa 心tâm 所sở 與dữ 上thượng 心tâm 王vương 相tương 應ứng 耶da 。 若nhược 爾nhĩ 便tiện 與dữ 雜tạp 集tập 第đệ 五ngũ 相tương 應ứng 品phẩm 違vi 。 又hựu 同đồng 分phần/phân 界giới 地địa 相tương 應ứng 。 非phi 異dị 分phần/phân 界giới 地địa 。 如như 欲dục 界giới 。 色sắc 。 無vô 色sắc 界giới 不bất 相tương 應ứng 。 初sơ 靜tĩnh 慮lự 。 第đệ 二nhị 靜tĩnh 慮lự 不bất 相tương 應ứng 。 今kim 為vi 二nhị 解giải 。 一nhất 云vân 於ư 藥dược 。 病bệnh 未vị 知tri 據cứ 已dĩ 前tiền 說thuyết 。 此thử 位vị 云vân 等đẳng 覺giác 故cố 不bất 假giả 尋tầm 。 伺tứ 。 一nhất 云vân 金kim 剛cang 定định 前tiền 起khởi 於ư 尋tầm 。 伺tứ 。 觀quán 藥dược 。 病bệnh 等đẳng 擊kích 發phát 語ngữ 言ngôn 。 即tức 入nhập 此thử 定định 。 故cố 雖tuy 在tại 定định 而nhi 能năng 說thuyết 法Pháp 。 方phương 便tiện 雖tuy 屬thuộc 於ư 前tiền 。 正chánh 說thuyết 法Pháp 時thời 在tại 金kim 剛cang 定định 能năng 令linh 增tăng 進tiến 何hà 所sở 相tương 違vi 。 此thử 解giải 為vi 正chánh 。

論luận 。 亦diệc 捨xả 受thọ 俱câu 。 本bổn 疏sớ/sơ 三tam 釋thích 。 初sơ 釋thích 為vi 勝thắng 。 餘dư 地địa 雖tuy 不bất 起khởi 。 如như 見kiến 道đạo 等đẳng 亦diệc 得đắc 令linh 增tăng 。 西tây 明minh 。 要yếu 集tập 取thủ 第đệ 三tam 說thuyết 不bất 同đồng 見kiến 道đạo 。 見kiến 道đạo 後hậu 起khởi 故cố 可khả 得đắc 增tăng 。 佛Phật 果Quả 不bất 增tăng 。 今kim 謂vị 不bất 爾nhĩ 。 本bổn 疏sớ/sơ 不bất 云vân 佛Phật 果Quả 更cánh 增tăng 故cố 諸chư 地địa 有hữu 。 如như 見kiến 無vô 漏lậu 雖tuy 遍biến 五ngũ 地địa 。 大Đại 乘Thừa 唯duy 依y 第đệ 四tứ 定định 起khởi 。 後hậu 亦diệc 不bất 重trọng/trùng 起khởi 餘dư 無vô 漏lậu 。 鏡kính 智trí 亦diệc 爾nhĩ 。 在tại 無vô 間gian 道đạo 但đãn 令linh 彼bỉ 增tăng 。 佛Phật 位vị 不bất 起khởi 故cố 第đệ 一nhất 勝thắng 。 西tây 明minh 又hựu 云vân 。 唯duy 依y 第đệ 四tứ 。 自tự 問vấn 云vân 應ưng 闕khuyết 喜hỷ 無vô 量lượng 。 答đáp 設thiết 無vô 何hà 失thất 。 無vô 眼nhãn 。 耳nhĩ 通thông 及cập 滅diệt 盡tận 定định 。 不bất 成thành 失thất 故cố 。 問vấn 既ký 爾nhĩ 如như 何hà 有hữu 喜hỷ 無vô 量lượng 。 解giải 云vân 依y 第đệ 六lục 識thức 。 豈khởi 第đệ 六lục 識thức 依y 下hạ 二nhị 地địa 。 解giải 云vân 通thông 依y 九cửu 地địa 。 若nhược 爾nhĩ 有hữu 時thời 無vô 喜hỷ 無vô 量lượng 。 諸chư 地địa 易dị 故cố 。 今kim 解giải 許hứa 眼nhãn 。 耳nhĩ 通thông 通thông 八bát 識thức 有hữu 。 佛Phật 智trí 遍biến 緣duyên 故cố 有hữu 何hà 過quá 。 設thiết 六lục 識thức 等đẳng 依y 第đệ 四tứ 定định 。 亦diệc 有hữu 喜hỷ 無vô 量lượng 。 說thuyết 彼bỉ 無vô 者giả 約ước 餘dư 人nhân 說thuyết 。 如như 說thuyết 上thượng 地địa 無vô 鼻tị 。 舌thiệt 識thức 。 豈khởi 不bất 許hứa 佛Phật 上thượng 地địa 有hữu 耶da 。 若nhược 不bất 許hứa 者giả 。 違vi 論luận 所sở 說thuyết 十thập 八bát 界giới 通thông 漏lậu 與dữ 無vô 漏lậu 。 然nhiên 無vô 漏lậu 五ngũ 識thức 不bất 通thông 無vô 色sắc 。 以dĩ 色sắc 界giới 中trung 餘dư 地địa 少thiểu 有hữu 故cố 。 彼bỉ 界giới 全toàn 無vô 故cố 。 如như 鼻tị 。 舌thiệt 識thức 許hứa 通thông 欲dục 。 色sắc 。 不bất 可khả 無vô 漏lậu 許hứa 色sắc 界giới 有hữu 。 亦diệc 令linh 無vô 色sắc 有hữu 。 此thử 喜hỷ 無vô 量lượng 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 通thông 四tứ 禪thiền 有hữu 不bất 通thông 無vô 色sắc 。

問vấn 初sơ 能năng 變biến 中trung 約ước 染nhiễm 。 不bất 染nhiễm 二nhị 位vị 對đối 辨biện 。 上thượng 十thập 義nghĩa 中trung 何hà 故cố 但đãn 約ước 四tứ 義nghĩa 聊liêu 簡giản 耶da 。 解giải 云vân 有hữu 三tam 義nghĩa 。 一nhất 有hữu 無vô 對đối 。 二nhị 同đồng 異dị 對đối 。 三tam 信tín 疑nghi 對đối 。 前tiền 十thập 義nghĩa 中trung 異dị 熟thục 。 賴lại 耶da 已dĩ 明minh 。 捨xả 位vị 二nhị 唯duy 因nhân 有hữu 果quả 位vị 即tức 無vô 。 次thứ 前tiền 已dĩ 明minh 不bất 須tu 對đối 辨biện 。 有hữu 無vô 全toàn 別biệt 故cố 。 此thử 有hữu 無vô 對đối 。 其kỳ 行hành 相tương/tướng 。 一nhất 切thiết 種chủng 。 捨xả 受thọ 俱câu 。 如như 暴bạo 流lưu 。 此thử 之chi 四tứ 義nghĩa 因nhân 果quả 共cộng 同đồng 故cố 亦diệc 不bất 辨biện 。 其kỳ 無vô 記ký 性tánh 。 心tâm 所sở 相tương 應ứng 。 緣duyên 三tam 種chủng 境cảnh 。 與dữ 果quả 有hữu 異dị 故cố 今kim 對đối 辨biện 。 餘dư 並tịnh 信tín 故cố 。 唯duy 捨xả 受thọ 疑nghi 。 故cố 今kim 更cánh 辨biện 。 問vấn 因nhân 位vị 緣duyên 三tam 。 果quả 一nhất 切thiết 寬khoan 狹hiệp 不bất 同đồng 即tức 聊liêu 簡giản 。 果quả 位vị 行hành 相tương/tướng 與dữ 因nhân 殊thù 。 遍biến 與dữ 不bất 遍biến 應ưng 分phân 別biệt 。 答đáp 有hữu 二nhị 解giải 。 一nhất 云vân 實thật 應ưng 分phân 別biệt 。 以dĩ 行hành 相tương/tướng 者giả 即tức 約ước 緣duyên 境cảnh 功công 能năng 而nhi 說thuyết 。 果quả 位vị 既ký 言ngôn 遍biến 緣duyên 。 即tức 是thị 簡giản 別biệt 行hành 相tương/tướng 。 二nhị 云vân 影ảnh 略lược 。 問vấn 因nhân 位vị 通thông 持trì 漏lậu 無vô 漏lậu 種chủng 。 果quả 唯duy 無vô 漏lậu 何hà 不bất 對đối 簡giản 。 解giải 云vân 因nhân 果quả 持trì 種chủng 雖tuy 純thuần 雜tạp 不bất 同đồng 。 持trì 種chủng 義nghĩa 同đồng 故cố 不bất 對đối 辨biện 。 問vấn 因nhân 果quả 兩lưỡng 位vị 別biệt 持trì 種chủng 名danh 同đồng 故cố 不bất 簡giản 。 果quả 因nhân 二nhị 位vị 殊thù 相tương 應ứng 義nghĩa 同đồng 不bất 對đối 辨biện 。 答đáp 持trì 種chủng 名danh 雖tuy 通thông 果quả 位vị 。 不bất 增tăng 故cố 不bất 簡giản 。 相tương 應ứng 義nghĩa 雖tuy 等đẳng 。 果quả 位vị 增tăng 故cố 相tương 對đối 辨biện 。 上thượng 同đồng 異dị 對đối 。 問vấn 持trì 種chủng 果quả 不bất 增tăng 義nghĩa 齊tề 故cố 不bất 簡giản 。 捨xả 受thọ 果quả 不bất 別biệt 義nghĩa 同đồng 何hà 故cố 辨biện 。 答đáp 果quả 位vị 唯duy 善thiện 性tánh 。 恐khủng 疑nghi 餘dư 受thọ 俱câu 。 今kim 辨biện 性tánh 雖tuy 殊thù 果quả 因nhân 俱câu 捨xả 受thọ 。 此thử 即tức 信tín 疑nghi 對đối 。

論luận 。 末mạt 那na 意ý 識thức 轉chuyển 識thức 攝nhiếp 故cố 等đẳng 。 此thử 量lượng 以dĩ 先tiên 成thành 第đệ 六lục 有hữu 別biệt 俱câu 有hữu 依y 者giả 。 應ưng 有hữu 不bất 定định 過quá 。 解giải 云vân 不bất 然nhiên 。 以dĩ 自tự 許hứa 七thất 有hữu 別biệt 依y 根căn 。 無vô 不bất 定định 過quá 。 為vi 除trừ 他tha 疑nghi 故cố 。 成thành 第đệ 七thất 有hữu 別biệt 俱câu 有hữu 依y 。 作tác 量lượng 可khả 知tri 。 此thử 量lượng 應ưng 有hữu 有hữu 法pháp 不bất 極cực 成thành 。 答đáp 前tiền 成thành 第đệ 六lục 有hữu 別biệt 依y 根căn 。 即tức 是thị 意ý 根căn 意ý 根căn 即tức 第đệ 七thất 故cố 無vô 此thử 過quá 。 要yếu 集tập 云vân 。 成thành 第đệ 六lục 對đối 小Tiểu 乘Thừa 說thuyết 。 成thành 第đệ 七thất 對đối 大Đại 乘Thừa 說thuyết 故cố 有hữu 法pháp 成thành 。 今kim 謂vị 不bất 爾nhĩ 。 若nhược 不bất 對đối 小tiểu 成thành 七thất 有hữu 依y 。 他tha 作tác 不bất 定định 過quá 。 如như 何hà 遣khiển 故cố 亦diệc 對đối 小tiểu 。 有hữu 云vân 。 量lượng 有hữu 法pháp 差sai 別biệt 相tương 違vi 云vân 。 第đệ 七thất 不bất 用dụng 第đệ 八bát 為vi 俱câu 有hữu 別biệt 依y 。 轉chuyển 識thức 攝nhiếp 故cố 。 如như 眼nhãn 等đẳng 識thức 。 此thử 亦diệc 不bất 爾nhĩ 。 他tha 許hứa 五ngũ 識thức 所sở 依y 各các 別biệt 不bất 唯duy 是thị 一nhất 。 若nhược 不bất 如như 是thị 。 如như 極cực 成thành 五ngũ 識thức 隨tùy 舉cử 一nhất 量lượng 時thời 。 應ưng 有hữu 法pháp 差sai 別biệt 相tương 違vi 過quá 。 以dĩ 餘dư 所sở 依y 非phi 此thử 依y 故cố 。 有hữu 作tác 比tỉ 量lượng 相tương 違vi 云vân 。 不bất 用dụng 第đệ 八bát 為vi 別biệt 依y 。 自tự 非phi 異dị 熟thục 故cố 。 若nhược 爾nhĩ 五ngũ 識thức 亦diệc 同đồng 此thử 過quá 非phi 唯duy 異dị 熟thục 故cố 。 要yếu 集tập 為vi 作tác 相tương 違vi 決quyết 定định 云vân 。 第đệ 七thất 必tất 用dụng 第đệ 八bát 為vi 俱câu 有hữu 別biệt 依y 。 恆hằng 行hành 心tâm 品phẩm 攝nhiếp 非phi 識thức 故cố 。 如như 第đệ 八bát 五ngũ 數số 。 此thử 亦diệc 不bất 爾nhĩ 。 夫phu 言ngôn 決quyết 定định 因nhân 。 喻dụ 兩lưỡng 許hứa 可khả 成thành 決quyết 定định 。 若nhược 對đối 小Tiểu 乘Thừa 第đệ 八bát 他tha 無vô 。 何hà 成thành 決quyết 定định 。 又hựu 亦diệc 名danh 意ý 識thức 持trì 業nghiệp 釋thích 名danh 。 又hựu 心tâm 。 意ý 。 識thức 亦diệc 八bát 通thông 名danh 。 今kim 言ngôn 非phi 識thức 即tức 不bất 成thành 因nhân 。 應ưng 如như 前tiền 辨biện 。

第đệ 八bát 理lý 應ưng 下hạ 。 餘dư 辨biện 量lượng 過quá 云vân 。 有hữu 有hữu 法pháp 自tự 相tương/tướng 相tương 違vi 。 應ưng 非phi 第đệ 八bát 識thức 。 是thị 識thức 性tánh 故cố 。 亦diệc 有hữu 有hữu 法pháp 差sai 別biệt 相tương 違vi 。 應ưng 不bất 受thọ 熏huân 持trì 種chủng 。 亦diệc 有hữu 法pháp 差sai 別biệt 相tương 違vi 因nhân 。 應ưng 不bất 用dụng 第đệ 七thất 為vi 俱câu 有hữu 依y 。 要yếu 集tập 云vân 。 前tiền 二nhị 對đối 大đại 有hữu 違vi 宗tông 過quá 。 第đệ 三tam 量lượng 中trung 同đồng 喻dụ 一nhất 分phần/phân 所sở 立lập 不bất 成thành 。 今kim 謂vị 有hữu 餘dư 。 若nhược 對đối 小Tiểu 乘Thừa 前tiền 二nhị 何hà 過quá 。 不bất 違vi 自tự 故cố 。 又hựu 前tiền 已dĩ 成thành 第đệ 七thất 識thức 有hữu 別biệt 所sở 依y 根căn 。 即tức 是thị 第đệ 八bát 故cố 不bất 諍tranh 有hữu 法pháp 。 諍tranh 有hữu 法pháp 者giả 。 亦diệc 有hữu 宗tông 中trung 所sở 別biệt 不bất 極cực 成thành 。 故cố 知tri 不bất 諍tranh 有hữu 法pháp 。 又hựu 亦diệc 未vị 諍tranh 受thọ 熏huân 持trì 種chủng 。 理lý 門môn 論luận 云vân 。 隨tùy 所sở 成thành 立lập 說thuyết 名danh 為vi 宗tông 。 彼bỉ 非phi 所sở 成thành 故cố 無vô 差sai 別biệt 。 既ký 立lập 第đệ 八bát 不bất 依y 第đệ 七thất 。 依y 第đệ 七thất 者giả 即tức 是thị 異dị 喻dụ 。 識thức 性tánh 故cố 因nhân 於ư 異dị 喻dụ 轉chuyển 有hữu 不bất 定định 過quá 。 由do 前tiền 已dĩ 成thành 第đệ 六lục 依y 七thất 故cố 有hữu 不bất 定định 。 餘dư 煩phiền 不bất 指chỉ 。 又hựu 成thành 第đệ 八bát 云vân 。 應ưng 有hữu 俱câu 有hữu 相tương 續tục 識thức 為vi 增tăng 上thượng 不bất 共cộng 俱câu 有hữu 所sở 依y 根căn 。 若nhược 言ngôn 識thức 性tánh 故cố 因nhân 有hữu 不bất 定định 過quá 。 五ngũ 是thị 識thức 性tánh 不bất 以dĩ 相tương 續tục 識thức 為vi 不bất 共cộng 俱câu 有hữu 所sở 依y 根căn 。 今kim 云vân 自tự 體thể 恆hằng 續tục 識thức 性tánh 故cố 如như 第đệ 七thất 識thức 。 問vấn 此thử 頌tụng 本bổn 明minh 第đệ 八bát 與dữ 餘dư 為vi 依y 。 何hà 故cố 此thử 中trung 。 明minh 第đệ 八bát 識thức 依y 第đệ 七thất 耶da 。 答đáp 因nhân 言ngôn 長trường/trưởng 理lý 故cố 便tiện 成thành 立lập 。 為vi 除trừ 他tha 疑nghi 等đẳng 。

陀đà 那na 不bất 為vi 二Nhị 乘Thừa 說thuyết 。 西tây 明minh 疏sớ/sơ 問vấn 言ngôn 。 若nhược 不bất 為vi 定định 性tánh 二Nhị 乘Thừa 說thuyết 者giả 。 解giải 深thâm 密mật 經kinh 復phục 云vân 何hà 通thông 。 彼bỉ 云vân 今kim 第đệ 三tam 時thời 普phổ 為vì 發phát 趣thú 。 一nhất 切thiết 乘thừa 耶da 。 解giải 云vân 彼bỉ 文văn 非phi 但đãn 為vi 直trực 往vãng 亦diệc 為vi 不bất 定định 性tánh 故cố 通thông 一nhất 切thiết 乘thừa 。 今kim 謂vị 自tự 違vi 。 前tiền 云vân 為vi 說thuyết 令linh 起khởi 滅diệt 定định 。 今kim 言ngôn 不bất 為vi 故cố 自tự 相tương 違vi 。 又hựu 經Kinh 云vân 普phổ 為vi 一nhất 切thiết 乘thừa 。 不bất 為vi 定định 性tánh 乘thừa 。 還hoàn 非phi 普phổ 為vi 。 今kim 謂vị 。 初sơ 教giáo 說thuyết 有hữu 唯duy 為vi 小Tiểu 乘Thừa 。 次thứ 教giáo 說thuyết 空không 唯duy 為vi 大Đại 乘Thừa 。 後hậu 通thông 空không 有hữu 云vân 為vi 一nhất 切thiết 。 非phi 必tất 句cú 句cú 皆giai 通thông 一nhất 切thiết 。 如như 瑜du 伽già 論luận 通thông 說thuyết 三tam 乘thừa 法Pháp 。 云vân 為vi 一nhất 切thiết 乘thừa 。 非phi 唯duy 說thuyết 大đại 云vân 為vi 諸chư 乘thừa 。

西tây 明minh 云vân 。 勝thắng 軍quân 論luận 師sư 立lập 比tỉ 量lượng 云vân 。 諸chư 大Đại 乘Thừa 經Kinh 等đẳng 。 云vân 有hữu 不bất 定định 過quá 。 以dĩ 發phát 智trí 論luận 亦diệc 兩lưỡng 俱câu 極cực 成thành 非phi 佛Phật 語ngữ 所sở 不bất 攝nhiếp 。 自tự 救cứu 云vân 無vô 不bất 定định 過quá 。 彼bỉ 有hữu 許hứa 發phát 智trí 是thị 佛Phật 說thuyết 故cố 。 今kim 謂vị 不bất 爾nhĩ 。 對đối 彼bỉ 小Tiểu 乘Thừa 。 自tự 不bất 許hứa 發phát 智trí 論luận 是thị 佛Phật 說thuyết 者giả 。 豈khởi 無vô 不bất 定định 耶da 。 又hựu 問vấn 此thử 因nhân 豈khởi 不bất 有hữu 隨tùy 一nhất 不bất 成thành 失thất 。 小Tiểu 乘Thừa 不bất 許hứa 極cực 成thành 非phi 佛Phật 語ngữ 所sở 不bất 攝nhiếp 故cố 。 唯duy 大Đại 乘Thừa 許hứa 不bất 得đắc 云vân 兩lưỡng 俱câu 。 若nhược 他tha 許hứa 非phi 外ngoại 道đạo 語ngữ 。 云vân 非phi 佛Phật 語ngữ 所sở 不bất 攝nhiếp 。 則tắc 有hữu 不bất 定định 。 發phát 智trí 論luận 等đẳng 亦diệc 非phi 外ngoại 道đạo 語ngữ 攝nhiếp 。 若nhược 許hứa 是thị 佛Phật 說thuyết 故cố 。 云vân 極cực 成thành 非phi 佛Phật 語ngữ 所sở 不bất 攝nhiếp 。 即tức 有hữu 相tương/tướng 符phù 失thất 。 如như 本bổn 疏sớ/sơ 立lập 比tỉ 量lượng 無vô 過quá 。

判phán 比tỉ 量lượng 云vân 。 論luận 第đệ 五ngũ 因nhân 有hữu 相tương 違vi 決quyết 定định 云vân 。 諸chư 大Đại 乘Thừa 經Kinh 。 非phi 至chí 教giáo 量lượng 。 樂nhạo/nhạc/lạc 小Tiểu 乘Thừa 者giả 不bất 許hứa 顯hiển 示thị 無vô 顛điên 倒đảo 理lý 契Khế 經Kinh 攝nhiếp 故cố 。 如như 外ngoại 道đạo 論luận 等đẳng 。 今kim 謂vị 不bất 爾nhĩ 。 彼bỉ 因nhân 一nhất 分phần/phân 違vi 宗tông 。 即tức 一nhất 分phần/phân 不bất 成thành 之chi 因nhân 。 何hà 名danh 決quyết 定định 。 問vấn 何hà 名danh 一nhất 分phần/phân 不bất 成thành 因nhân 耶da 。 答đáp 彼bỉ 許hứa 三tam 法pháp 印ấn 教giáo 順thuận 於ư 正chánh 理lý 。 今kim 大Đại 乘Thừa 教giáo 亦diệc 順thuận 三tam 法pháp 印ấn 。 何hà 故cố 不bất 顯hiển 無vô 顛điên 倒đảo 理lý 。 若nhược 云vân 不bất 順thuận 三tam 法pháp 印ấn 者giả 。 此thử 亦diệc 不bất 爾nhĩ 。 何hà 者giả 俱câu 顯hiển 無vô 我ngã 。 諸chư 行hành 無vô 常thường 。 何hà 非phi 順thuận 法pháp 印ấn 。 若nhược 云vân 非phi 全toàn 者giả 。 豈khởi 增tăng 一nhất 等đẳng 句cú 句cú 皆giai 明minh 無vô 我ngã 等đẳng 耶da 。 若nhược 云vân 雖tuy 非phi 句cú 句cú 皆giai 明minh 。 然nhiên 順thuận 無vô 我ngã 等đẳng 。 大đại 教giáo 亦diệc 爾nhĩ 。 故cố 不bất 成thành 因nhân 。 設thiết 縱túng/tung 云vân 非phi 全toàn 。 亦diệc 彼bỉ 因nhân 過quá 。 不bất 云vân 一nhất 分phần/phân 不bất 能năng 顯hiển 故cố 。 又hựu 因nhân 明minh 法pháp 立lập 自tự 宗tông 義nghĩa 。 自tự 許hứa 言ngôn 簡giản 共cộng 許hứa 得đắc 成thành 。 相tương 違vi 決quyết 定định 所sở 立lập 因nhân 。 喻dụ 必tất 須tu 兩lưỡng 許hứa 。 今kim 因nhân 非phi 共cộng 故cố 。 不bất 得đắc 成thành 決quyết 定định 相tương 違vi 。

又hựu 判phán 量lượng 云vân 。 勝thắng 軍quân 量lượng 中trung 三tam 藏tạng 所sở 加gia 。 亦diệc 有hữu 相tương 違vi 決quyết 定định 。 云vân 大Đại 乘Thừa 教giáo 非phi 至chí 教giáo 量lượng 。 自tự 許hứa 非phi 佛Phật 語ngữ 攝nhiếp 故cố 。 亦diệc 不bất 為vi 過quá 。 理lý 如như 前tiền 辨biện 。 又hựu 云vân 有hữu 不bất 定định 。 為vi 如như 增tăng 一nhất 等đẳng 自tự 許hứa 非phi 佛Phật 語ngữ 所sở 不bất 攝nhiếp 故cố 至chí 教giáo 量lượng 攝nhiếp 。 為vi 如như 色sắc 等đẳng 自tự 許hứa 非phi 佛Phật 語ngữ 所sở 不bất 攝nhiếp 故cố 非phi 至chí 教giáo 量lượng 。 此thử 亦diệc 不bất 爾nhĩ 。 色sắc 等đẳng 共cộng 許hứa 是thị 非phi 佛Phật 語ngữ 攝nhiếp 。 因nhân 於ư 彼bỉ 無vô 不bất 成thành 不bất 定định 。

疏sớ/sơ 云vân 又hựu 非phi 唯duy 體thể 至chí 離ly 此thử 說thuyết 大Đại 乘Thừa 無vô 故cố 者giả 。 彼bỉ 莊trang 嚴nghiêm 論luận 以dĩ 智trí 為vi 大Đại 乘Thừa 體thể 。 此thử 以dĩ 教giáo 。 理lý 。 行hành 。 果quả 皆giai 是thị 故cố 。 不bất 言ngôn 體thể 但đãn 總tổng 言ngôn 大Đại 乘Thừa 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 大Đại 乘Thừa 教giáo 理lý 是thị 何hà 所sở 攝nhiếp 。 大Đại 乘Thừa 以dĩ 何hà 為vi 體thể 。 若nhược 唯duy 取thủ 智trí 有hữu 局cục 義nghĩa 故cố 。 問vấn 此thử 論luận 七thất 因nhân 與dữ 顯hiển 揚dương 論luận 十thập 因nhân 。 有hữu 何hà 差sai 別biệt 。 答đáp 多đa 小tiểu 開khai 合hợp 。 有hữu 差sai 別biệt 故cố 。 八bát 因nhân 同đồng 莊trang 嚴nghiêm 論luận 。 一nhất 先tiên 不bất 記ký 別biệt 故cố 。 二nhị 今kim 不bất 可khả 知tri 故cố 。 即tức 是thị 同đồng 行hành 。 與dữ 小tiểu 同đồng 時thời 行hành 。 寧ninh 知tri 大Đại 乘Thừa 獨độc 非phi 佛Phật 說thuyết 。 三tam 多đa 有hữu 所sở 作tác 故cố 。 即tức 莊trang 嚴nghiêm 論luận 能năng 行hành 此thử 法pháp 智trí 。 依y 信tín 修tu 行hành 得đắc 三tam 惠huệ 等đẳng 。 四tứ 極cực 重trọng 障chướng 故cố 。 即tức 莊trang 嚴nghiêm 論luận 生sanh 怖bố 畏úy 等đẳng 。 由do 畏úy 大Đại 乘Thừa 不bất 順thuận 怖bố 謗báng 成thành 重trọng 障chướng 故cố 。 此thử 意ý 於ư 小tiểu 教giáo 順thuận 修tu 得đắc 益ích 。 怖bố 謗báng 獲hoạch 罪tội 。 既ký 是thị 佛Phật 說thuyết 大Đại 乘Thừa 亦diệc 爾nhĩ 故cố 是thị 佛Phật 說thuyết 。 或hoặc 俱câu 第đệ 七thất 收thu 。 莊trang 嚴nghiêm 約ước 能năng 所sở 斷đoạn 合hợp 。 顯hiển 揚dương 別biệt 開khai 。 就tựu 能năng 斷đoạn 中trung 加gia 行hành 後hậu 得đắc 開khai 之chi 為vi 二nhị 。 廣quảng 略lược 別biệt 故cố 。 五ngũ 非phi 尋tầm 伺tứ 境cảnh 。 即tức 莊trang 嚴nghiêm 第đệ 三tam 不bất 行hành 。 六lục 證chứng 大đại 覺giác 故cố 。 即tức 莊trang 嚴nghiêm 論luận 四tứ 者giả 成thành 就tựu 。 此thử 意ý 汝nhữ 許hứa 先tiên 佛Phật 得đắc 菩Bồ 提Đề 者giả 說thuyết 。 今kim 佛Phật 亦diệc 證chứng 大đại 覺giác 亦diệc 說thuyết 大đại 教giáo 。 然nhiên 顯hiển 揚dương 云vân 。 若nhược 未vị 成thành 佛Phật 。 能năng 說thuyết 佛Phật 教giáo 不bất 應ưng 道Đạo 理lý 者giả 。 反phản 顯hiển 證chứng 大đại 覺giác 定định 說thuyết 大đại 教giáo 即tức 應ưng 道Đạo 理lý 。 七thất 無vô 第đệ 三tam 乘thừa 過quá 失thất 故cố 者giả 。 即tức 莊trang 嚴nghiêm 論luận 第đệ 五ngũ 體thể 者giả 。 此thử 意ý 既ký 許hứa 餘dư 佛Phật 有hữu 大Đại 乘Thừa 體thể 。 今kim 佛Phật 亦diệc 有hữu 。 大Đại 乘Thừa 無vô 異dị 體thể 是thị 一nhất 故cố 。 此thử 佛Phật 無vô 者giả 。 即tức 是thị 此thử 佛Phật 無vô 第đệ 三tam 乘thừa 體thể 。 故cố 成thành 過quá 失thất 。 八bát 者giả 此thử 若nhược 無vô 有hữu 應ưng 無vô 一Nhất 切Thiết 智Trí 者giả 。 成thành 過quá 故cố 者giả 。 即tức 莊trang 嚴nghiêm 第đệ 六lục 非phi 體thể 。 此thử 言ngôn 非phi 者giả 無vô 也dã 。 既ký 無vô 大Đại 乘Thừa 體thể 。 應ưng 無vô 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 誰thùy 出xuất 於ư 世thế 。 說thuyết 聲Thanh 聞Văn 乘Thừa 。 九cửu 緣duyên 此thử 為vi 境cảnh 。 如như 理lý 思tư 惟duy 。 對đối 治trị 一nhất 切thiết 。 諸chư 煩phiền 惱não 故cố 。 即tức 莊trang 嚴nghiêm 第đệ 七thất 。 十thập 不bất 應ưng 如như 言ngôn 取thủ 彼bỉ 意ý 故cố 。 即tức 莊trang 嚴nghiêm 第đệ 八bát 。 故cố 十thập 與dữ 八bát 但đãn 開khai 合hợp 別biệt 。 事sự 意ý 不bất 差sai 。 以dĩ 莊trang 嚴nghiêm 論luận 頌tụng 及cập 顯hiển 揚dương 論luận 俱câu 無vô 著trước 造tạo 故cố 。

論luận 。 上thượng 坐tọa 部bộ 經kinh 分phân 別biệt 論luận 者giả 。 上thượng 坐tọa 部bộ 者giả 以dĩ 有hữu 引dẫn 經kinh 。 亦diệc 名danh 經kinh 量lượng 部bộ 。 非phi 二nhị 十thập 部bộ 中trung 經kinh 部bộ 。 此thử 上thượng 坐tọa 部bộ 中trung 有hữu 阿A 羅La 漢Hán 。 迦ca 多đa 衍diễn 那na 弗phất 呾đát 羅la 。 善thiện 閑nhàn 論luận 藏tạng 。 難nạn/nan 此thử 上thượng 坐tọa 莫mạc 能năng 對đối 之chi 。 遂toại 湊thấu 雪Tuyết 山Sơn 。 因nhân 名danh 雪tuyết 轉chuyển 部bộ 。 分phân 別biệt 論luận 者giả 。 即tức 說thuyết 假giả 部bộ 。 舊cựu 名danh 分phân 別biệt 說thuyết 部bộ 。 無vô 性tánh 論luận 中trung 順thuận 古cổ 名danh 分phân 別biệt 說thuyết 部bộ 。 宗tông 輪luân 論luận 中trung 無vô 分phân 別biệt 部bộ 有hữu 說thuyết 假giả 部bộ 。 俱câu 說thuyết 有hữu 分phần/phân 心tâm 。

上thượng 坐tọa 九cửu 心tâm 。 五ngũ 門môn 分phân 別biệt 。 一nhất 列liệt 名danh 釋thích 。 二nhị 諸chư 識thức 分phân 別biệt 。 三tam 三tam 性tánh 分phân 別biệt 。 四tứ 生sanh 死tử 分phân 別biệt 。 五ngũ 前tiền 後hậu 分phân 別biệt 。 如như 樞xu 要yếu 說thuyết 。

論luận 。 已dĩ 引dẫn 聖thánh 教giáo 等đẳng 。 瑜du 伽già 八bát 證chứng 。 雜tạp 集tập 引dẫn 同đồng 。 頌tụng 云vân 執chấp 受thọ 。 初sơ 。 明minh 了liễu 。 種chủng 子tử 。 業nghiệp 。 身thân 受thọ 。 無vô 心tâm 定định 。 命mạng 終chung 。 無vô 皆giai 不bất 應ưng 理lý 。 初sơ 生sanh 。 明minh 了liễu 。 業nghiệp 用dụng 三tam 義nghĩa 此thử 論luận 中trung 無vô 。 趣thú 生sanh 。 壽thọ 識thức 。 互hỗ 緣duyên 。 依y 食thực 。 及cập 心tâm 染nhiễm 淨tịnh 。 此thử 之chi 五ngũ 種chủng 彼bỉ 論luận 非phi 有hữu 。 餘dư 五ngũ 共cộng 同đồng 。 然nhiên 互hỗ 廣quảng 略lược 。 瑜du 伽già 等đẳng 中trung 第đệ 一nhất 執chấp 受thọ 。 二nhị 最tối 初sơ 生sanh 起khởi 。 謂vị 有hữu 部bộ 等đẳng 既ký 諸chư 識thức 不bất 俱câu 。 如như 六lục 境cảnh 齊tề 至chí 。 應ưng 無vô 初sơ 生sanh 識thức 。 根căn 。 境cảnh 。 作tác 意ý 緣duyên 皆giai 等đẳng 故cố 。 大Đại 乘Thừa 許hứa 俱câu 。 故cố 難nạn/nan 於ư 他tha 無vô 初sơ 生sanh 識thức 。 他tha 即tức 設thiết 難nạn/nan 。 若nhược 無vô 初sơ 生sanh 許hứa 俱câu 起khởi 者giả 。 應ưng 一nhất 有hữu 情tình 二nhị 識thức 俱câu 起khởi 。 以dĩ 大Đại 乘Thừa 許hứa 賴lại 耶da 定định 有hữu 故cố 。 今kim 外ngoại 人nhân 且thả 就tựu 此thử 難nạn/nan 。 不bất 爾nhĩ 應ưng 難nạn/nan 三tam 四Tứ 等Đẳng 俱câu 。 故cố 下hạ 卻khước 難nạn/nan 。 猶do 如như 有hữu 一nhất 俱câu 時thời 欲dục 見kiến 乃nãi 至chí 欲dục 識thức 。 隨tùy 有hữu 一nhất 識thức 最tối 初sơ 生sanh 起khởi 。 不bất 應ưng 道Đạo 理lý 。 問vấn 設thiết 許hứa 俱câu 生sanh 如như 何hà 能năng 證chứng 有hữu 第đệ 八bát 識thức 。 答đáp 此thử 非phi 正chánh 證chứng 。 因nhân 釋thích 外ngoại 難nạn/nan 故cố 為vi 一nhất 因nhân 。 或hoặc 應ưng 展triển 轉chuyển 立lập 俱câu 有hữu 根căn 證chứng 有hữu 第đệ 八bát 。 又hựu 解giải 傳truyền 釋thích 。 外ngoại 難nạn/nan 若nhược 有hữu 第đệ 八bát 一nhất 切thiết 時thời 行hành 。 最tối 初sơ 生sanh 起khởi 識thức 不bất 得đắc 。 我ngã 無vô 第đệ 八bát 初sơ 生sanh 可khả 得đắc 。 今kim 牒điệp 外ngoại 難nạn/nan 云vân 。 云vân 何hà 不bất 可khả 得đắc 耶da 。 有hữu 外ngoại 難nạn/nan 云vân 。 若nhược 許hứa 恆hằng 有hữu 第đệ 八bát 識thức 者giả 。 應ưng 有hữu 二nhị 識thức 俱câu 起khởi 之chi 失thất 。 故cố 初sơ 起khởi 識thức 不bất 可khả 得đắc 義nghĩa 。 應ưng 知tri 容dung 俱câu 故cố 有hữu 可khả 得đắc 。 問vấn 若nhược 爾nhĩ 第đệ 七thất 亦diệc 復phục 恆hằng 行hành 何hà 有hữu 初sơ 起khởi 。 答đáp 以dĩ 他tha 未vị 許hứa 有hữu 第đệ 七thất 識thức 。 且thả 八bát 。 六lục 對đối 許hứa 八bát 初sơ 生sanh 證chứng 有hữu 賴lại 耶da 。 若nhược 他tha 難nạn/nan 七thất 恆hằng 與dữ 八bát 俱câu 無vô 初sơ 生sanh 亦diệc 成thành 我ngã 義nghĩa 。 問vấn 他tha 救cứu 言ngôn 。 初sơ 生sanh 之chi 位vị 五ngũ 根căn 未vị 成thành 。 意ý 識thức 初sơ 生sanh 此thử 有hữu 何hà 失thất 。 即tức 應ưng 難nạn/nan 言ngôn 。 有hữu 所sở 依y 意ý 與dữ 六lục 俱câu 生sanh 。 故cố 說thuyết 初sơ 起khởi 義nghĩa 亦diệc 不bất 立lập 。 前tiền 釋thích 為vi 勝thắng 。 明minh 了liễu 。 作tác 業nghiệp 亦diệc 是thị 展triển 轉chuyển 。 顯hiển 成thành 俱câu 起khởi 證chứng 第đệ 八bát 義nghĩa 。 然nhiên 四tứ 業nghiệp 者giả 初sơ 了liễu 器khí 。 第đệ 二nhị 了liễu 根căn 。 依y 處xứ 。 種chủng 子tử 。 了liễu 我ngã 第đệ 七thất 。 了liễu 境cảnh 第đệ 六lục 。 顯hiển 四tứ 業nghiệp 俱câu 。 故cố 證chứng 第đệ 八bát 道Đạo 理lý 稍sảo 隱ẩn 。 攝nhiếp 大Đại 乘Thừa 論luận 以dĩ 染nhiễm 淨tịnh 心tâm 總tổng 別biệt 合hợp 說thuyết 。 雜tạp 染nhiễm 之chi 中trung 定định 。 散tán 別biệt 故cố 初sơ 說thuyết 欲dục 界giới 。 欲dục 界giới 之chi 中trung 初sơ 辨biện 惑hoặc 。 業nghiệp 。 生sanh 雜tạp 染nhiễm 三tam 。 生sanh 中trung 復phục 分phần/phân 色sắc 根căn 執chấp 受thọ 。 名danh 色sắc 互hỗ 依y 。 及cập 依y 食thực 住trụ 。 次thứ 辨biện 色sắc 。 無vô 色sắc 界giới 惑hoặc 。 業nghiệp 。 生sanh 三tam 。 生sanh 中trung 復phục 分phần/phân 滅diệt 。 離ly 二nhị 趣thú 。 又hựu 約ước 二nhị 界giới 明minh 生sanh 死tử 位vị 冷lãnh 觸xúc 不bất 成thành 。 次thứ 明minh 清thanh 淨tịnh 中trung 分phần/phân 世thế 。 出xuất 世thế 。 出xuất 世thế 之chi 中trung 明minh 滅diệt 定định 證chứng 。 次thứ 重trọng/trùng 顯hiển 前tiền 三tam 雜tạp 染nhiễm 中trung 為vi 種chủng 不bất 成thành 破phá 上thượng 坐tọa 部bộ 。 准chuẩn 彼bỉ 但đãn 有hữu 此thử 論luận 八bát 義nghĩa 。 初sơ 持trì 種chủng 義nghĩa 即tức 彼bỉ 雜tạp 染nhiễm 清thanh 淨tịnh 中trung 攝nhiếp 。 執chấp 受thọ 。 名danh 色sắc 。 四tứ 食thực 。 趣thú 生sanh 。 生sanh 死tử 。 滅diệt 定định 七thất 義nghĩa 名danh 同đồng 。 但đãn 開khai 合hợp 廣quảng 略lược 。 異dị 熟thục 。 壽thọ 識thức 彼bỉ 無vô 此thử 二nhị 。 又hựu 復phục 此thử 論luận 心tâm 染nhiễm 淨tịnh 證chứng 。 最tối 在tại 後hậu 明minh 顯hiển 別biệt 依y 總tổng 故cố 。 彼bỉ 即tức 初sơ 明minh 總tổng 離ly 別biệt 故cố 。

言ngôn 諸chư 法pháp 種chủng 子tử 之chi 所sở 集tập 起khởi 。 故cố 名danh 為vi 心tâm 者giả 。 經kinh 部bộ 雖tuy 以dĩ 色sắc 心tâm 互hỗ 熏huân 俱câu 得đắc 持trì 種chủng 。 識thức 持trì 法Pháp 種chủng 通thông 於ư 三tam 界giới 勝thắng 故cố 。 但đãn 說thuyết 種chủng 集tập 名danh 心tâm 。 若nhược 薩tát 婆bà 多đa 云vân 。 以dĩ 心tâm 能năng 分phân 別biệt 色sắc 。 非phi 色sắc 分phân 別biệt 心tâm 。 故cố 說thuyết 心tâm 為vi 種chủng 。 即tức 以dĩ 現hiện 在tại 心tâm 法pháp 為vi 種chủng 。 大đại 眾chúng 部bộ 師sư 亦diệc 心tâm 用dụng 強cường/cưỡng 立lập 種chủng 子tử 稱xưng 。 上thượng 坐tọa 部bộ 師sư 雖tuy 前tiền 色sắc 心tâm 俱câu 為vi 後hậu 種chủng 。 亦diệc 心tâm 強cường/cưỡng 故cố 獨độc 心tâm 名danh 種chủng 。

論luận 。 別biệt 類loại 必tất 同đồng 別biệt 事sự 性tánh 故cố 者giả 。 西tây 明minh 云vân 。 一nhất 云vân 不bất 立lập 法pháp 同đồng 。 一nhất 云vân 亦diệc 立lập 。 前tiền 說thuyết 為vi 勝thắng 。 今kim 謂vị 不bất 爾nhĩ 。 俱câu 舍xá 論luận 中trung 經kinh 部bộ 破phá 他tha 大đại 同đồng 唯duy 識thức 。 此thử 論luận 既ký 難nạn/nan 令linh 相tương 似tự 法pháp 立lập 於ư 同đồng 分phần/phân 故cố 立lập 法pháp 同đồng 。 此thử 義nghĩa 為vi 勝thắng 。 問vấn 彼bỉ 宗tông 識thức 類loại 為vi 是thị 何hà 性tánh 。 答đáp 本bổn 計kế 無vô 記ký 故cố 受thọ 熏huân 持trì 種chủng 。 問vấn 許hứa 間gian 斷đoạn 不phủ 。 答đáp 彼bỉ 許hứa 相tương 續tục 。 問vấn 若nhược 爾nhĩ 如như 何hà 言ngôn 又hựu 無vô 心tâm 位vị 此thử 類loại 定định 無vô 。 答đáp 此thử 以dĩ 理lý 逼bức 。 既ký 稱xưng 識thức 類loại 。 識thức 既ký 間gian 斷đoạn 類loại 亦diệc 應ưng 然nhiên 。 類loại 依y 識thức 立lập 如như 得đắc 等đẳng 故cố 。

論luận 。 又hựu 阿A 羅La 漢Hán 或hoặc 異dị 生sanh 心tâm 等đẳng 者giả 。 問vấn 彼bỉ 計kế 識thức 類loại 亙# 通thông 三tam 世thế 而nhi 性tánh 不bất 易dị 。 即tức 難nạn/nan 令linh 凡phàm 聖thánh 染nhiễm 淨tịnh 應ưng 互hỗ 相tương 熏huân 。 第đệ 八bát 一nhất 類loại 三tam 世thế 不bất 易dị 應ưng 同đồng 彼bỉ 過quá 。 答đáp 不bất 例lệ 。 彼bỉ 立lập 識thức 類loại 依y 識thức 而nhi 成thành 。 即tức 彼bỉ 識thức 攝nhiếp 。 無vô 別biệt 法pháp 收thu 。 故cố 有hữu 此thử 過quá 。 大Đại 乘Thừa 八bát 識thức 體thể 性tánh 各các 別biệt 。 非phi 一nhất 識thức 類loại 。 故cố 不bất 成thành 過quá 。

論luận 。 許hứa 類loại 是thị 假giả 應ưng 不bất 持trì 種chủng 子tử 者giả 。 問vấn 種chủng 子tử 體thể 是thị 實thật 。 識thức 類loại 假giả 不bất 持trì 。 心tâm 。 心tâm 法pháp 是thị 真chân 。 假giả 法pháp 非phi 能năng 礙ngại 。 答đáp 持trì 種chủng 具cụ 四tứ 義nghĩa 。 假giả 法pháp 闕khuyết 不bất 持trì 。 遮già 法pháp 據cứ 功công 能năng 。 假giả 法pháp 何hà 妨phương 礙ngại 。 今kim 助trợ 解giải 云vân 。 遮già 用dụng 勢thế 疎sơ 遠viễn 。 假giả 法pháp 亦diệc 能năng 防phòng 。 持trì 種chủng 據cứ 親thân 含hàm 。 要yếu 實thật 方phương 能năng 受thọ 。 又hựu 難nạn/nan 云vân 。 二nhị 定định 依y 種chủng 立lập 。 雖tuy 假giả 還hoàn 防phòng 種chủng 。 識thức 類loại 依y 識thức 立lập 。 識thức 類loại 持trì 識thức 種chủng 。 答đáp 解giải 如như 前tiền 。

論luận 。 依y 似tự 比tỉ 量lượng 撥bát 無vô 此thử 識thức 者giả 。 本bổn 疏sớ/sơ 及cập 樞xu 要yếu 皆giai 辨biện 過quá 失thất 。 如như 彼bỉ 諸chư 說thuyết 。 宗tông 中trung 無vô 有hữu 法pháp 不bất 極cực 成thành 過quá 。 以dĩ 其kỳ 真chân 性tánh 不bất 是thị 有hữu 法pháp 。 舉cử 此thử 真chân 性tánh 意ý 。 取thủ 有hữu 為vi 以dĩ 為vi 有hữu 法pháp 故cố 。 今kim 謂vị 是thị 過quá 。 彼bỉ 舉cử 真chân 性tánh 。 真chân 性tánh 皆giai 空không 無vô 有hữu 為vi 法pháp 。 本bổn 意ý 不bất 取thủ 真chân 性tánh 為vi 有hữu 法pháp 。 於ư 真chân 性tánh 中trung 復phục 。 不bất 可khả 言ngôn 說thuyết 。 說thuyết 何hà 以dĩ 為vi 有hữu 為vi 有hữu 法pháp 。 故cố 有hữu 法pháp 過quá 。 若nhược 取thủ 護hộ 法Pháp 勝thắng 義nghĩa 有hữu 為vi 。 有hữu 為vi 非phi 空không 不bất 空không 。 彼bỉ 一nhất 分phần/phân 違vi 自tự 宗tông 過quá 。 取thủ 薩tát 婆bà 多đa 勝thắng 義nghĩa 有hữu 為vi 。 俱câu 違vi 宗tông 過quá 。

復phục 有hữu 說thuyết 彼bỉ 因nhân 亦diệc 無vô 過quá 。 緣duyên 生sanh 法pháp 空không 符phù 宗tông 無vô 故cố 。 此thử 亦diệc 不bất 爾nhĩ 。 若nhược 緣duyên 生sanh 法pháp 空không 。 是thị 護hộ 法Pháp 許hứa 宗tông 有hữu 相tương/tướng 符phù 。 緣duyên 生sanh 不bất 空không 。 清thanh 辨biện 言ngôn 空không 隨tùy 一nhất 不bất 成thành 過quá 。 又hựu 勝thắng 義nghĩa 空không 。 何hà 有hữu 緣duyên 生sanh 。 亦diệc 彼bỉ 自tự 隨tùy 一nhất 不bất 成thành 過quá 。 又hựu 依y 世thế 俗tục 緣duyên 生sanh 許hứa 有hữu 幻huyễn 事sự 為ví 喻dụ 。 世thế 俗tục 有hữu 體thể 因nhân 於ư 彼bỉ 轉chuyển 。 是thị 法pháp 自tự 相tương/tướng 相tương 違vi 因nhân 。 若nhược 以dĩ 實thật 幻huyễn 為ví 喻dụ 。 彼bỉ 非phi 緣duyên 生sanh 闕khuyết 因nhân 後hậu 二nhị 相tương/tướng 。 以dĩ 似tự 幻huyễn 喻dụ 有hữu 為vi 異dị 法pháp 喻dụ 緣duyên 生sanh 因nhân 轉chuyển 。 亦diệc 是thị 法pháp 自tự 相tương/tướng 相tương 違vi 因nhân 。 喻dụ 過quá 准chuẩn 知tri 。 西tây 明minh 云vân 。 依y 清thanh 辨biện 造tạo 中trung 觀quán 心tâm 論luận 入nhập 真chân 甘cam 露lộ 品phẩm 中trung 說thuyết 。 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 無vô 別biệt 有hữu 性tánh 。 眼nhãn 等đẳng 六lục 識thức 所sở 不bất 攝nhiếp 故cố 。 猶do 若nhược 空không 華hoa 。 護hộ 法Pháp 今kim 破phá 。 然nhiên 彼bỉ 比tỉ 量lượng 有hữu 三tam 過quá 失thất 。 故cố 言ngôn 似tự 比tỉ 。 宗tông 依y 勝thắng 義nghĩa 勝thắng 義nghĩa 說thuyết 無vô 第đệ 八bát 。 有hữu 相tương/tướng 符phù 過quá 。 亦diệc 有hữu 立lập 已dĩ 成thành 過quá 。 若nhược 約ước 世thế 俗tục 有hữu 違vi 教giáo 過quá 。 因nhân 有hữu 共cộng 不bất 定định 。 為vi 如như 空không 華hoa 六lục 識thức 不bất 攝nhiếp 故cố 非phi 有hữu 。 為vi 如như 色sắc 等đẳng 是thị 有hữu 。 若nhược 宗tông 言ngôn 無vô 別biệt 識thức 性tánh 。 即tức 有hữu 他tha 不bất 定định 。 為vi 如như 第đệ 七thất 六lục 識thức 所sở 不bất 攝nhiếp 故cố 第đệ 八bát 是thị 有hữu 。 今kim 謂vị 不bất 爾nhĩ 。 要yếu 集tập 雖tuy 云vân 三tam 藏tạng 所sở 說thuyết 。 然nhiên 恐khủng 傳truyền 錯thác 。 何hà 者giả 諸chư 大Đại 乘Thừa 經Kinh 清thanh 辨biện 同đồng 信tín 。 勝thắng 義nghĩa 諸chư 法pháp 空không 。 世thế 俗tục 諸chư 法pháp 有hữu 。 何hà 獨độc 偏thiên 破phá 中trung 宗tông 第đệ 八bát 。 設thiết 依y 勝thắng 義nghĩa 。 即tức 無vô 違vi 教giáo 失thất 。 教giáo 依y 俗tục 說thuyết 。 何hà 得đắc 相tương 違vi 云vân 違vi 前tiền 經kinh 。 又hựu 護hộ 法Pháp 勝thắng 義nghĩa 非phi 空không 不bất 空không 。 彼bỉ 說thuyết 皆giai 空không 何hà 得đắc 相tương/tướng 符phù 。 又hựu 四tứ 勝thắng 義nghĩa 及cập 四tứ 世thế 俗tục 。 皆giai 瑜du 伽già 。 顯hiển 揚dương 等đẳng 立lập 。 未vị 必tất 清thanh 辨biện 亦diệc 許hứa 各các 四tứ 。 何hà 須tu 云vân 勝thắng 義nghĩa 勝thắng 義nghĩa 撥bát 無vô 一nhất 切thiết 量lượng 。 西tây 明minh 即tức 取thủ 掌chưởng 珍trân 比tỉ 量lượng 然nhiên 出xuất 過quá 云vân 。 若nhược 依y 勝thắng 義nghĩa 宗tông 相tương/tướng 符phù 。 若nhược 依y 世thế 俗tục 違vi 聖thánh 教giáo 。 今kim 謂vị 不bất 爾nhĩ 。 非phi 相tướng 符phù 過quá 。 義nghĩa 如như 前tiền 說thuyết 。 不bất 違vi 聖thánh 教giáo 。 比tỉ 量lượng 標tiêu 依y 真chân 性tánh 說thuyết 故cố 。 故cố 本bổn 疏sớ/sơ 述thuật 正chánh 契khế 深thâm 旨chỉ 。

論luận 。 彼bỉ 特đặc 違vi 害hại 者giả 。 據cứ 勝thắng 義nghĩa 諦đế 非phi 空không 不bất 空không 。 今kim 謂vị 皆giai 空không 故cố 特đặc 違vi 前tiền 集tập 起khởi 心tâm 經kinh 。 又hựu 仁nhân 王vương 般Bát 若Nhã 云vân 。 有hữu 無vô 本bổn 自tự 二nhị 。 即tức 辨biện 世thế 諦đế 何hà 得đắc 依y 勝thắng 義nghĩa 立lập 。 一nhất 切thiết 皆giai 空không 。 雖tuy 亦diệc 違vi 前tiền 楞lăng 伽già 。 深thâm 密mật 。 在tại 此thử 證chứng 明minh 即tức 違vi 此thử 經Kinh 。 破phá 無vô 為vi 量lượng 准chuẩn 前tiền 辨biện 。

釋thích 身thân 受thọ 中trung 。 問vấn 無vô 心tâm 定định 中trung 引dẫn 輕khinh 安an 大đại 種chủng 不phủ 。 答đáp 引dẫn 不bất 引dẫn 俱câu 無vô 妨phương 難nạn/nan 。 二nhị 俱câu 有hữu 過quá 。 何hà 者giả 若nhược 言ngôn 不bất 引dẫn 。 何hà 故cố 第đệ 七thất 云vân 令linh 身thân 安an 和hòa 故cố 亦diệc 名danh 定định 。 若nhược 云vân 引dẫn 者giả 定định 既ký 無vô 心tâm 以dĩ 何hà 法pháp 引dẫn 。 若nhược 言ngôn 加gia 行hành 心tâm 引dẫn 。 即tức 非phi 無vô 心tâm 定định 。 答đáp 不bất 引dẫn 輕khinh 安an 大đại 種chủng 。 但đãn 無vô 苦khổ 迫bách 說thuyết 為vi 安an 和hòa 。 或hoặc 微vi 調điều 適thích 如như 欲dục 等đẳng 持trì 。 問vấn 有hữu 心tâm 定định 中trung 所sở 引dẫn 輕khinh 安an 大đại 種chủng 定định 心tâm 緣duyên 不phủ 。 答đáp 緣duyên 亦diệc 無vô 失thất 。 然nhiên 不bất 緣duyên 時thời 以dĩ 別biệt 思tư 慮lự 故cố 。

論luận 趣thú 生sanh 體thể 要yếu 具cụ 四tứ 義nghĩa 。 如như 本bổn 疏sớ/sơ 明minh 。 然nhiên 總tổng 聊liêu 簡giản 。 一nhất 切thiết 法pháp 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 有hữu 為vi 。 二nhị 無vô 為vi 。 無vô 為vi 非phi 生sanh 故cố 不bất 須tu 簡giản 。 有hữu 為vi 之chi 中trung 略lược 有hữu 三tam 類loại 。 一nhất 色sắc 。 二nhị 不bất 相tương 應ứng 。 三tam 心tâm 。 心tâm 所sở 。 且thả 色sắc 法pháp 中trung 異dị 熟thục 五ngũ 根căn 。 有hữu 實thật 及cập 恆hằng 起khởi 無vô 雜tạp 亂loạn 。 然nhiên 體thể 不bất 遍biến 。 長trưởng 養dưỡng 。 等đẳng 流lưu 則tắc 有hữu 雜tạp 亂loạn 。 在tại 下hạ 起khởi 上thượng 天thiên 眼nhãn 耳nhĩ 故cố 。 是thị 長trưởng 養dưỡng 故cố 。 便tiện 闕khuyết 三tam 義nghĩa 但đãn 有hữu 一nhất 實thật 。 若nhược 五ngũ 境cảnh 色sắc 。 一nhất 非phi 一nhất 向hướng 實thật 。 二nhị 非phi 是thị 恆hằng 。 三tam 非phi 遍biến 。 業nghiệp 果quả 無vô 色sắc 無vô 。 定định 果quả 欲dục 界giới 無vô 。 四tứ 非phi 不bất 雜tạp 。 以dĩ 下hạ 上thượng 五ngũ 識thức 緣duyên 上thượng 下hạ 境cảnh 故cố 。 法pháp 處xứ 色sắc 中trung 初sơ 四tứ 闕khuyết 四tứ 義nghĩa 。 唯duy 假giả 不bất 恆hằng 不bất 遍biến 起khởi 雜tạp 。 定định 自tự 在tại 色sắc 體thể 通thông 假giả 實thật 。 亦diệc 闕khuyết 四tứ 義nghĩa 。 第đệ 二nhị 不bất 相tương 應ứng 行hành 。 總tổng 闕khuyết 實thật 義nghĩa 。 命mạng 根căn 。 眾chúng 同đồng 分phần/phân 闕khuyết 一nhất 具cụ 三tam 。 恆hằng 遍biến 無vô 雜tạp 故cố 。 異dị 生sanh 性tánh 一nhất 闕khuyết 三tam 有hữu 一nhất 。 遍biến 三tam 界giới 故cố 。 或hoặc 可khả 具cụ 二nhị 。 雖tuy 總tổng 言ngôn 依y 見kiến 所sở 斷đoạn 立lập 。 若nhược 在tại 欲dục 界giới 。 即tức 依y 欲dục 界giới 分phân 別biệt 惑hoặc 立lập 。 故cố 亦diệc 無vô 雜tạp 。 餘dư 准chuẩn 可khả 知tri 。 第đệ 三tam 心tâm 。 心tâm 所sở 法pháp 中trung 。 初sơ 辨biện 心tâm 所sở 。 後hậu 辨biện 心tâm 王vương 。 心tâm 所sở 之chi 中trung 六lục 位vị 差sai 別biệt 。 總tổng 而nhi 言ngôn 之chi 。 遍biến 行hành 。 別biệt 境cảnh 唯duy 有hữu 實thật 。 遍biến 闕khuyết 恆hằng 。 無vô 雜tạp 。 所sở 餘dư 四tứ 位vị 總tổng 聚tụ 而nhi 言ngôn 四tứ 義nghĩa 俱câu 闕khuyết 。 約ước 三tam 性tánh 別biệt 辨biện 具cụ 闕khuyết 者giả 。 且thả 於ư 善thiện 中trung 分phân 為vi 二nhị 種chủng 。 一nhất 生sanh 得đắc 。 二nhị 方phương 便tiện 。 其kỳ 生sanh 得đắc 善thiện 四tứ 義nghĩa 具cụ 幾kỷ 。 答đáp 決quyết 定định 有hữu 二nhị 。 謂vị 實thật 及cập 遍biến 。 定định 闕khuyết 恆hằng 一nhất 。 無vô 雜tạp 二nhị 說thuyết 。 一nhất 云vân 約ước 界giới 不bất 雜tạp 。 據cứ 趣thú 雜tạp 亂loạn 。 如như 人nhân 中trung 得đắc 起khởi 天thiên 。 鬼quỷ 趣thú 等đẳng 生sanh 得đắc 善thiện 業nghiệp 。 由do 生sanh 得đắc 善thiện 感cảm 彼bỉ 趣thú 報báo 故cố 。 然nhiên 論luận 云vân 。 諸chư 生sanh 得đắc 善thiện 及cập 意ý 識thức 中trung 業nghiệp 所sở 感cảm 者giả 。 雖tuy 遍biến 趣thú 生sanh 起khởi 無vô 雜tạp 亂loạn 者giả 。 異dị 熟thục 是thị 護hộ 法Pháp 文văn 。 生sanh 得đắc 善thiện 者giả 是thị 難Nan 陀Đà 師sư 義nghĩa 。 與dữ 護hộ 法Pháp 文văn 合hợp 說thuyết 無vô 雜tạp 。 據cứ 護hộ 法Pháp 正chánh 義nghĩa 許hứa 生sanh 得đắc 善thiện 雜tạp 。 二nhị 云vân 不bất 雜tạp 由do 在tại 人nhân 中trung 。 造tạo 作tác 善thiện 業nghiệp 。 擊kích 彼bỉ 舊cựu 業nghiệp 感cảm 餘dư 善thiện 報báo 。 非phi 在tại 人nhân 中trung 起khởi 彼bỉ 天thiên 中trung 生sanh 得đắc 善thiện 業nghiệp 。 二nhị 說thuyết 前tiền 正chánh 。 以dĩ 同đồng 欲dục 界giới 無vô 定định 所sở 屬thuộc 。 如như 煩phiền 惱não 等đẳng 。 又hựu 解giải 五ngũ 趣thú 亦diệc 別biệt 。 以dĩ 定định 異dị 因nhân 遍biến 諸chư 法pháp 故cố 。 雖tuy 然nhiên 起khởi 雜tạp 。 問vấn 惑hoặc 。 業nghiệp 。 生sanh 三tam 雖tuy 同đồng 一nhất 界giới 五ngũ 趣thú 應ưng 別biệt 。 不bất 爾nhĩ 豈khởi 可khả 是thị 人nhân 趣thú 中trung 不bất 善thiện 業nghiệp 於ư 他tha 趣thú 受thọ 。 若nhược 云vân 非phi 定định 屬thuộc 。 亦diệc 應ưng 報báo 無vô 屬thuộc 。 若nhược 許hứa 報báo 無vô 屬thuộc 。 應ưng 無vô 五ngũ 趣thú 別biệt 。 如như 業nghiệp 煩phiền 惱não 故cố 。 若nhược 言ngôn 報báo 有hữu 屬thuộc 。 惑hoặc 。 業nghiệp 亦diệc 應ưng 然nhiên 。 道Đạo 理lý 稍sảo 難nạn/nan 智trí 者giả 思tư 擇trạch 。 以dĩ 惑hoặc 。 業nghiệp 二nhị 隨tùy 報báo 定định 勝thắng 。 順thuận 定định 異dị 因nhân 故cố 。 問vấn 方phương 便tiện 善thiện 中trung 得đắc 具cụ 幾kỷ 義nghĩa 。 答đáp 約ước 總tổng 而nhi 言ngôn 。 有hữu 實thật 及cập 遍biến 。 闕khuyết 恆hằng 。 無vô 雜tạp 。 若nhược 別biệt 別biệt 說thuyết 。 但đãn 有hữu 實thật 義nghĩa 。 闕khuyết 餘dư 三tam 種chủng 。 亦diệc 不bất 遍biến 故cố 。 思tư 惠huệ 但đãn 在tại 欲dục 聞văn 惠huệ 通thông 下hạ 二nhị 。 修tu 惠huệ 在tại 上thượng 二nhị 。 總tổng 聚tụ 亦diệc 假giả 。 義nghĩa 如như 前tiền 說thuyết 。 不bất 善thiện 准chuẩn 知tri 。 無vô 記ký 有hữu 四tứ 。 且thả 異dị 熟thục 無vô 記ký 中trung 若nhược 非phi 業nghiệp 感cảm 所sở 知tri 障chướng 攝nhiếp 。 總tổng 而nhi 言ngôn 之chi 。 亦diệc 闕khuyết 四tứ 義nghĩa 。 若nhược 業nghiệp 感cảm 異dị 熟thục 。 得đắc 有hữu 實thật 。 無vô 雜tạp 。 餘dư 二nhị 准chuẩn 知tri 。 次thứ 明minh 心tâm 王vương 。 分phân 為vi 四tứ 類loại 。 謂vị 五ngũ 。 六lục 。 七thất 。 八bát 。 五ngũ 識thức 唯duy 實thật 闕khuyết 餘dư 三tam 義nghĩa 。 若nhược 約ước 三tam 性tánh 善thiện 性tánh 如như 前tiền 。 異dị 熟thục 無vô 記ký 或hoặc 容dung 有hữu 雜tạp 。 如như 地địa 獄ngục 等đẳng 受thọ 等đẳng 流lưu 樂nhạo/nhạc/lạc 。 如như 在tại 人nhân 中trung 受thọ 別biệt 報báo 苦khổ 。 據cứ 界giới 無vô 雜tạp 。 趣thú 即tức 有hữu 雜tạp 。 第đệ 六lục 有hữu 二nhị 。 實thật 。 遍biến 三tam 界giới 。 闕khuyết 恆hằng 。 無vô 雜tạp 。 約ước 三tam 性tánh 言ngôn 異dị 熟thục 無vô 雜tạp 。 以dĩ 地địa 獄ngục 中trung 無vô 異dị 熟thục 樂nhạo/nhạc/lạc 。 於ư 人nhân 趣thú 中trung 無vô 異dị 熟thục 苦khổ 故cố 。 第đệ 七thất 有hữu 云vân 四tứ 義nghĩa 皆giai 有hữu 。 然nhiên 非phi 趣thú 生sanh 。 何hà 故cố 如như 是thị 。 答đáp 有hữu 四tứ 解giải 。 一nhất 云vân 不bất 共cộng 。 今kim 據cứ 共cộng 許hứa 簡giản 趣thú 生sanh 體thể 。 二nhị 云vân 間gian 斷đoạn 。 聖thánh 道Đạo 。 滅diệt 定định 中trung 不bất 起khởi 故cố 。 三tam 云vân 非phi 業nghiệp 所sở 感cảm 。 謂vị 是thị 異dị 熟thục 具cụ 四tứ 義nghĩa 者giả 方phương 是thị 趣thú 生sanh 故cố 。 論luận 云vân 非phi 異dị 熟thục 法pháp 趣thú 生sanh 雜tạp 亂loạn 。 今kim 者giả 又hựu 解giải 。 第đệ 七thất 闕khuyết 一nhất 。 有hữu 性tánh 之chi 人nhân 起khởi 有hữu 雜tạp 故cố 。 據cứ 界giới 而nhi 言ngôn 亦diệc 闕khuyết 恆hằng 義nghĩa 。 如như 生sanh 欲dục 界giới 起khởi 平bình 等đẳng 智trí 。 無vô 性tánh 之chi 人nhân 是thị 此thử 類loại 故cố 。 又hựu 約ước 識thức 明minh 不bất 據cứ 人nhân 故cố 。 唯duy 第đệ 八bát 識thức 具cụ 四tứ 義nghĩa 故cố 。 問vấn 若nhược 許hứa 第đệ 六lục 異dị 熟thục 無vô 雜tạp 。 如như 殃ương 掘quật 摩ma 。 阿a 闍xà 世thế 轉chuyển 異dị 熟thục 於ư 餘dư 受thọ 。 何hà 得đắc 不bất 雜tạp 。 答đáp 據cứ 五ngũ 識thức 說thuyết 非phi 第đệ 六lục 識thức 。 又hựu 已dĩ 解giải 脫thoát 聖thánh 人nhân 身thân 中trung 無vô 苦khổ 異dị 熟thục 。 經kinh 說thuyết 有hữu 者giả 現hiện 業nghiệp 果quả 化hóa 。 設thiết 非phi 無Vô 學Học 見kiến 道đạo 惑hoặc 亡vong 因nhân 無vô 果quả 喪táng 。 設thiết 有hữu 苦khổ 者giả 等đẳng 流lưu 。 增tăng 上thượng 非phi 是thị 異dị 熟thục 。 如như 地địa 獄ngục 樂nhạo/nhạc/lạc 。

論luận 。 唯duy 異dị 熟thục 心tâm 及cập 彼bỉ 心tâm 所sở 實thật 恆hằng 遍biến 無vô 雜tạp 是thị 正chánh 實thật 趣thú 生sanh 。 問vấn 立lập 趣thú 生sanh 體thể 。 為vi 但đãn 依y 王vương 。 亦diệc 兼kiêm 心tâm 所sở 。 為vi 實thật 。 為vi 假giả 。 答đáp 有hữu 三tam 釋thích 。 一nhất 云vân 但đãn 依y 心tâm 王vương 立lập 趣thú 生sanh 體thể 。 具cụ 四tứ 義nghĩa 故cố 。 若nhược 依y 王vương 。 所sở 即tức 六lục 趣thú 生sanh 有hữu 違vi 前tiền 失thất 。 此thử 卷quyển 初sơ 云vân 應ưng 一nhất 有hữu 情tình 有hữu 六lục 種chủng 體thể 。 第đệ 一nhất 云vân 此thử 識thức 足túc 為vi 界giới 趣thú 生sanh 體thể 。 無vô 勞lao 別biệt 執chấp 有hữu 實thật 命mạng 根căn 。 亦diệc 不bất 得đắc 云vân 此thử 中trung 識thức 言ngôn 亦diệc 攝nhiếp 心tâm 所sở 。 彼bỉ 辨biện 唯duy 識thức 義nghĩa 。 此thử 出xuất 趣thú 生sanh 體thể 。 又hựu 若nhược 此thử 識thức 言ngôn 亦diệc 攝nhiếp 心tâm 所sở 。 命mạng 根căn 亦diệc 應ưng 通thông 依y 王vương 。 所sở 種chủng 。 故cố 但đãn 依y 王vương 立lập 趣thú 生sanh 體thể 。 第đệ 七thất 亦diệc 云vân 然nhiên 立lập 有hữu 情tình 依y 命mạng 根căn 數số 惑hoặc 異dị 熟thục 識thức 。 故cố 知tri 不bất 多đa 。 何hà 故cố 論luận 云vân 唯duy 異dị 熟thục 識thức 及cập 彼bỉ 心tâm 所sở 是thị 正chánh 實thật 趣thú 生sanh 。 答đáp 此thử 相tương 從tùng 說thuyết 。 正chánh 取thủ 心tâm 王vương 。 不bất 爾nhĩ 同đồng 前tiền 六lục 種chủng 體thể 失thất 何hà 得đắc 難nạn/nan 他tha 。 問vấn 八bát 俱câu 五ngũ 數số 四tứ 闕khuyết 何hà 義nghĩa 而nhi 非phi 有hữu 情tình 。 答đáp 八bát 俱câu 雖tuy 具cụ 。 種chủng 類loại 言ngôn 之chi 有hữu 雜tạp 有hữu 間gian 。 據cứ 百bách 法pháp 簡giản 不bất 約ước 相tương 應ứng 。 不bất 爾nhĩ 命mạng 根căn 及cập 眾chúng 同đồng 分phần/phân 。 遍biến 。 恆hằng 。 無vô 雜tạp 足túc 為vi 趣thú 生sanh 。 何hà 要yếu 須tu 實thật 。 一nhất 云vân 通thông 依y 王vương 所sở 立lập 為vi 趣thú 生sanh 。 此thử 正chánh 辨biện 云vân 唯duy 異dị 熟thục 識thức 心tâm 及cập 心tâm 所sở 實thật 。 恆hằng 。 遍biến 。 無vô 雜tạp 是thị 正chánh 實thật 趣thú 生sanh 。 又hựu 結kết 云vân 正chánh 實thật 趣thú 生sanh 既ký 唯duy 異dị 熟thục 心tâm 及cập 心tâm 所sở 。 彼bỉ 心tâm 。 心tâm 所sở 離ly 第đệ 八bát 識thức 理lý 不bất 得đắc 成thành 。 又hựu 復phục 王vương 。 所sở 同đồng 引dẫn 業nghiệp 招chiêu 。 而nhi 前tiền 說thuyết 云vân 此thử 識thức 足túc 為vi 界giới 趣thú 生sanh 體thể 。 據cứ 勝thắng 偏thiên 說thuyết 。 難nạn/nan 他tha 有hữu 情tình 應ưng 有hữu 六lục 體thể 者giả 。 據cứ 六lục 受thọ 熏huân 後hậu 生sanh 現hiện 時thời 應ưng 六lục 第đệ 八bát 。 經kinh 說thuyết 無vô 處xứ 無vô 容dung 二nhị 識thức 並tịnh 生sanh 故cố 彼bỉ 成thành 過quá 。 不bất 障chướng 王vương 。 所sở 六lục 各các 一nhất 體thể 說thuyết 為vi 有hữu 情tình 。 問vấn 若nhược 爾nhĩ 何hà 故cố 第đệ 七thất 云vân 然nhiên 立lập 有hữu 情tình 依y 命mạng 根căn 數số 惑hoặc 異dị 熟thục 識thức 。 答đáp 同đồng 一nhất 聚tụ 故cố 名danh 之chi 為vi 一nhất 。 或hoặc 從tùng 王vương 勝thắng 說thuyết 趣thú 生sanh 一nhất 。 一nhất 云vân 通thông 依y 王vương 。 所sở 總tổng 立lập 為vi 一nhất 。 何hà 以dĩ 得đắc 知tri 。 准chuẩn 前tiền 不bất 許hứa 多đa 體thể 。 准chuẩn 後hậu 依y 命mạng 根căn 數số 立lập 。 此thử 文văn 復phục 舉cử 王vương 。 所sở 順thuận 前tiền 後hậu 故cố 。 若nhược 爾nhĩ 趣thú 生sanh 體thể 應ưng 是thị 假giả 。 何hà 故cố 論luận 云vân 是thị 正chánh 實thật 趣thú 生sanh 。 答đáp 正chánh 簡giản 方phương 便tiện 惑hoặc 。 業nghiệp 中trung 有hữu 。 實thật 簡giản 遍biến 計kế 妄vọng 立lập 趣thú 生sanh 。 今kim 此thử 趣thú 生sanh 體thể 雖tuy 是thị 假giả 。 依y 實thật 法pháp 立lập 故cố 言ngôn 實thật 。 恆hằng 。 遍biến 。 無vô 雜tạp 。 問vấn 何hà 理lý 得đắc 知tri 趣thú 生sanh 體thể 假giả 。 答đáp 准chuẩn 第đệ 七thất 云vân 然nhiên 立lập 有hữu 情tình 依y 命mạng 根căn 數số 惑hoặc 異dị 熟thục 識thức 故cố 。 不bất 障chướng 能năng 依y 趣thú 生sanh 體thể 假giả 。 問vấn 趣thú 生sanh 體thể 百bách 法pháp 何hà 攝nhiếp 。 答đáp 依y 初sơ 二nhị 釋thích 即tức 心tâm 。 心tâm 法pháp 攝nhiếp 。 若nhược 依y 後hậu 體thể 即tức 有hữu 二nhị 解giải 。 一nhất 云vân 假giả 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 相tương 待đãi 假giả 。 如như 長trường/trưởng 等đẳng 色sắc 。 二nhị 分phần 位vị 假giả 。 如như 生sanh 等đẳng 相tương/tướng 。 三tam 聚tụ 集tập 假giả 。 即tức 隨tùy 實thật 攝nhiếp (# 是thị 更cánh 一nhất 法Pháp 師sư 解giải )# 今kim 云vân 不bất 相tương 應ứng 攝nhiếp 。 大Đại 乘Thừa 許hứa 多đa 不bất 唯duy 二nhị 十thập 四tứ 。 如như 隨tùy 煩phiền 惱não 且thả 據cứ 勝thắng 說thuyết 二nhị 十thập 四tứ 種chủng 。 或hoặc 同đồng 分phần/phân 攝nhiếp 如như 法Pháp 同đồng 分phần/phân 。 但đãn 云vân 眾chúng 同đồng 分phần/phân 者giả 。 且thả 對đối 他tha 宗tông 不bất 立lập 法pháp 同đồng 分phần/phân 者giả 說thuyết 。 若nhược 據cứ 寬khoan 論luận 。 應ưng 但đãn 云vân 同đồng 分phần/phân 。 或hoặc 有hữu 眾chúng 同đồng 分phần/phân 。 眾chúng 同đồng 分phần 中trung 。 有hữu 總tổng 有hữu 別biệt 。 此thử 別biệt 同đồng 分phần/phân 。 雖tuy 無vô 教giáo 文văn 理lý 亦diệc 無vô 失thất 。

問vấn 解giải 執chấp 受thọ 中trung 。 准chuẩn 瑜du 伽già 論luận 等đẳng 。 皆giai 有hữu 五ngũ 因nhân 。 何hà 故cố 但đãn 舉cử 三tam 因nhân 。 不bất 說thuyết 非phi 善thiện 。 染nhiễm 及cập 業nghiệp 所sở 引dẫn 。 答đáp 有hữu 二nhị 解giải 。 一nhất 云vân 先tiên 業nghiệp 所sở 引dẫn 是thị 相tương 續tục 上thượng 義nghĩa 。 非phi 善thiện 。 染nhiễm 者giả 一nhất 類loại 上thượng 義nghĩa 。 所sở 以dĩ 不bất 說thuyết 。 一nhất 云vân 亦diệc 簡giản 佛Phật 果Quả 。 雖tuy 有hữu 執chấp 受thọ 而nhi 非phi 業nghiệp 引dẫn 。 雖tuy 是thị 一nhất 類loại 許hứa 是thị 善thiện 故cố 。 故cố 不bất 言ngôn 二nhị 。 西tây 明minh 云vân 。 初sơ 二nhị 即tức 一nhất 類loại 攝nhiếp 。

二nhị 云vân 欲dục 顯hiển 執chấp 受thọ 非phi 要yếu 五ngũ 義nghĩa 。 佛Phật 有hữu 執chấp 受thọ 故cố 。 此thử 解giải 為vi 正chánh 。 若nhược 如như 前tiền 解giải 但đãn 云vân 眼nhãn 等đẳng 無vô 如như 是thị 義nghĩa 。 何hà 須tu 重trùng 說thuyết 一nhất 類loại 等đẳng 三tam 。

論luận 受thọ 生sanh 命mạng 終chung 必tất 住trụ 散tán 。 心tâm 非phi 無vô 心tâm 。 定định 。 問vấn 若nhược 爾nhĩ 何hà 故cố 摩ma 訶ha 俱câu 瑟sắt 恥sỉ 羅la 經kinh 。 羅La 漢Hán 入nhập 滅diệt 定định 方phương 化hóa 火hỏa 燒thiêu 身thân 。 入nhập 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 耶da 。 答đáp 有hữu 二nhị 解giải 。 一nhất 云vân 以dĩ 期kỳ 願nguyện 故cố 。 入nhập 滅diệt 定định 前tiền 起khởi 加gia 行hành 意ý 。 願nguyện 化hóa 火hỏa 燒thiêu 身thân 。 方phương 入nhập 滅diệt 定định 折chiết 伏phục 心tâm 力lực 令linh 其kỳ 衰suy 損tổn 方phương 入nhập 無vô 餘dư 。 言ngôn 住trụ 散tán 。 心tâm 非phi 定định 心tâm 非phi 無vô 心tâm 者giả 。 據cứ 不bất 期kỳ 願nguyện 說thuyết 。 惑hoặc 約ước 有hữu 學học 及cập 異dị 生sanh 說thuyết 。 不bất 遮già 無Vô 學Học 。 一nhất 云vân 入nhập 滅diệt 定định 已dĩ 損tổn 伏phục 心tâm 力lực 出xuất 滅diệt 定định 後hậu 方phương 入nhập 無vô 餘dư 。 言ngôn 入nhập 滅diệt 定định 即tức 入nhập 無vô 餘dư 者giả 。 據cứ 前tiền 方phương 便tiện 說thuyết 。 此thử 雖tuy 二nhị 解giải 約ước 小Tiểu 乘Thừa 說thuyết 。 若nhược 大Đại 乘Thừa 師sư 。 雖tuy 入nhập 滅diệt 定định 。 有hữu 第đệ 八bát 識thức 。 是thị 散tán 非phi 定định 。 有hữu 心tâm 非phi 無vô 。 故cố 此thử 論luận 云vân 。 若nhược 無vô 此thử 識thức 生sanh 。 死tử 時thời 心tâm 不bất 應ưng 有hữu 故cố 。 問vấn 若nhược 有hữu 第đệ 八bát 許hứa 在tại 滅diệt 定định 得đắc 入nhập 無vô 餘dư 。 何hà 故cố 在tại 有hữu 心tâm 定định 而nhi 無vô 死tử 者giả 。 答đáp 約ước 無vô 期kỳ 願nguyện 有hữu 學học 等đẳng 說thuyết 。 何hà 故cố 如như 是thị 。 若nhược 無vô 期kỳ 願nguyện 。 定định 力lực 所sở 持trì 不bất 得đắc 死tử 故cố 。 又hựu 准chuẩn 大Đại 乘Thừa 。 正chánh 死tử 時thời 心tâm 。 中trung 有hữu 初sơ 心tâm 。 本bổn 有hữu 初sơ 心tâm 。 皆giai 是thị 無vô 記ký 。 然nhiên 有hữu 一nhất 師sư 云vân 。 中trung 有hữu 初sơ 心tâm 及cập 與dữ 末mạt 心tâm 。 是thị 起khởi 愛ái 心tâm 。 本bổn 有hữu 初sơ 心tâm 亦diệc 爾nhĩ 。 何hà 以dĩ 得đắc 知tri 。 以dĩ 瑜du 伽già 論luận 六lục 位vị 無vô 心tâm 。 不bất 說thuyết 生sanh 。 死tử 位vị 是thị 無vô 心tâm 故cố 。 准chuẩn 知tri 有hữu 第đệ 六lục 。 一nhất 師sư 云vân 是thị 無vô 記ký 心tâm 。 六lục 無vô 心tâm 位vị 不bất 言ngôn 生sanh 死tử 時thời 者giả 。 即tức 悶muộn 絕tuyệt 攝nhiếp 故cố 不bất 別biệt 說thuyết 。 後hậu 師sư 為vi 正chánh 。

論luận 。 識thức 緣duyên 名danh 色sắc 。 名danh 色sắc 緣duyên 識thức 。 問vấn 此thử 中trung 所sở 說thuyết 識thức 與dữ 名danh 色sắc 為vi 據cứ 種chủng 說thuyết 。 為vi 據cứ 現hiện 行hành 。 答đáp 二nhị 俱câu 何hà 失thất 。 二nhị 俱câu 有hữu 過quá 。 何hà 者giả 若nhược 據cứ 種chủng 說thuyết 不bất 應ưng 難nạn/nan 他tha 云vân 羯yết 剌lạt 藍lam 時thời 無vô 五ngũ 識thức 故cố 。 種chủng 子tử 恆hằng 有hữu 何hà 得đắc 云vân 無vô 。 若nhược 約ước 現hiện 行hành 即tức 非phi 正chánh 支chi 。 又hựu 初sơ 生sanh 位vị 一nhất 剎sát 那na 時thời 。 大Đại 乘Thừa 自tự 許hứa 亦diệc 無vô 第đệ 六lục 。 何hà 得đắc 說thuyết 言ngôn 猶do 如như 束thúc 蘆lô 。 俱câu 時thời 而nhi 轉chuyển 。 若nhược 取thủ 第đệ 七thất 非phi 名danh 色sắc 支chi 。 答đáp 名danh 色sắc 有hữu 二nhị 。 一nhất 十thập 二nhị 支chi 中trung 所sở 說thuyết 名danh 色sắc 。 二nhị 汎# 爾nhĩ 名danh 色sắc 。 若nhược 十thập 二nhị 支chi 所sở 說thuyết 名danh 色sắc 。 據cứ 體thể 是thị 種chủng 。 依y 當đương 分phần/phân 位vị 亦diệc 說thuyết 現hiện 行hành 。 故cố 十Thập 地Địa 論luận 說thuyết 。 十thập 二nhị 支chi 皆giai 有hữu 子tử 時thời 果quả 時thời 。 又hựu 種chủng 子tử 中trung 復phục 有hữu 總tổng 別biệt 。 如như 下hạ 第đệ 八bát 說thuyết 。 若nhược 汎# 名danh 色sắc 。 但đãn 云vân 名danh 色sắc 未vị 必tất 名danh 支chi 。 設thiết 名danh 為vi 支chi 即tức 通thông 假giả 實thật 。 今kim 此thử 中trung 說thuyết 汎# 名danh 色sắc 支chi 。 名danh 中trung 識thức 支chi 即tức 第đệ 七thất 識thức 。 一nhất 切thiết 恆hằng 有hữu 如như 二nhị 束thúc 蘆lô 故cố 自tự 無vô 過quá 。 然nhiên 釋thích 此thử 經Kinh 文văn 總tổng 有hữu 七thất 釋thích 。 一nhất 薩tát 婆bà 多đa 師sư 。 如như 本bổn 疏sớ/sơ 辨biện 。 二nhị 本bổn 經kinh 部bộ 師sư 。 同đồng 有hữu 部bộ 釋thích 。 三tam 末mạt 經kinh 部bộ 師sư 。 許hứa 有hữu 細tế 意ý 識thức 。 羯yết 剌lạt 藍lam 時thời 麁thô 識thức 為vi 名danh 中trung 識thức 。 細tế 識thức 為vi 識thức 故cố 如như 束thúc 蘆lô 。 四tứ 本bổn 上thượng 坐tọa 。 亦diệc 計kế 二nhị 識thức 許hứa 俱câu 時thời 轉chuyển 。 釋thích 同đồng 末mạt 經kinh 部bộ 。 五ngũ 末mạt 上thượng 坐tọa 。 麁thô 細tế 二nhị 識thức 必tất 不bất 俱câu 時thời 。 釋thích 意ý 大đại 同đồng 一nhất 切thiết 有hữu 部bộ 。 六lục 大đại 眾chúng 部bộ 師sư 。 六lục 識thức 俱câu 轉chuyển 言ngôn 如như 束thúc 蘆lô 。 據cứ 七thất 日nhật 已dĩ 後hậu 。 七thất 日nhật 已dĩ 前tiền 未vị 有hữu 五ngũ 識thức 約ước 長trường 時thời 說thuyết 。 七thất 大Đại 乘Thừa 師sư 。

復phục 有hữu 三tam 釋thích 。 一nhất 依y 此thử 論luận 十thập 二nhị 有hữu 支chi 。 當đương 起khởi 位vị 說thuyết 。 二nhị 依y 瑜du 伽già 第đệ 九cửu 所sở 說thuyết 。

復phục 有hữu 二nhị 解giải 。 如như 本bổn 疏sớ/sơ 明minh 。 三tam 依y 汎# 明minh 名danh 色sắc 支chi 說thuyết 。 今kim 此thử 論luận 意ý 約ước 汎# 名danh 色sắc 。 不bất 依y 瑜du 伽già 第đệ 九cửu 二nhị 說thuyết 。 及cập 下hạ 緣duyên 起khởi 。 皆giai 喻dụ 不bất 成thành 。 然nhiên 有hữu 解giải 云vân 。 依y 瑜du 伽già 後hậu 說thuyết 名danh 中trung 非phi 必tất 具cụ 四tứ 蘊uẩn 故cố 。 亦diệc 取thủ 束thúc 蘆lô 而nhi 為ví 喻dụ 故cố 。 此thử 亦diệc 不bất 爾nhĩ 同đồng 上thượng 坐tọa 等đẳng 過quá 。 本bổn 疏sớ/sơ 雖tuy 云vân 瑜du 伽già 第đệ 九cửu 第đệ 二nhị 解giải 意ý 同đồng 於ư 此thử 論luận 。 意ý 亦diệc 取thủ 七thất 為vi 名danh 中trung 識thức 。 彼bỉ 論luận 第đệ 九cửu 但đãn 云vân 所sở 餘dư 曰viết 名danh 不bất 遮già 第đệ 七thất 。 故cố 束thúc 蘆lô 喻dụ 善thiện 得đắc 成thành 立lập 。

觀quán 於ư 緣duyên 起khởi 染nhiễm 淨tịnh 順thuận 逆nghịch 。 四tứ 十thập 四Tứ 智Trí 七thất 十thập 七thất 智trí 等đẳng 。 廣quảng 如như 餘dư 辨biện 。 今kim 且thả 略lược 。 問vấn 如như 有hữu 處xứ 言ngôn 觀quán 緣duyên 起khởi 支chi 齊tề 識thức 退thoái 還hoàn 者giả 何hà 。 答đáp 依y 染nhiễm 逆nghịch 中trung 初sơ 修tu 習tập 位vị 。 作tác 安an 立lập 諦đế 近cận 方phương 便tiện 觀quán 。 作tác 如như 是thị 說thuyết 。 何hà 者giả 如như 觀quán 老lão 死tử 苦khổ 。 老lão 死tử 集tập 。 老lão 死tử 滅diệt 。 老lão 死tử 趣thú 滅diệt 行hành 。 乃nãi 至chí 隨tùy 應ứng 歷lịch 觀quán 諸chư 諦đế 。 由do 老lão 死tử 支chi 苦Khổ 諦Đế 所sở 攝nhiếp 。 於ư 緣duyên 起khởi 中trung 先tiên 逆nghịch 觀quán 察sát 。 以dĩ 三tam 種chủng 相tương/tướng 觀quán 老lão 死tử 支chi 。 一nhất 細tế 因nhân 緣duyên 。 二nhị 麁thô 因nhân 緣duyên 。 三tam 非phi 不bất 定định 。 感cảm 生sanh 因nhân 緣duyên 。 細tế 謂vị 愛ái 。 取thủ 。 有hữu 。 生sanh 自tự 體thể 名danh 麁thô 。 由do 此thử 二nhị 生sanh 。 而nhi 有hữu 老lão 死tử 。 當đương 來lai 老lão 死tử 細tế 生sanh 為vi 因nhân 。 現hiện 法pháp 老lão 死tử 麁thô 生sanh 為vi 因nhân 。 除trừ 二nhị 生sanh 體thể 餘dư 定định 無vô 能năng 與dữ 老lão 死tử 果quả 名danh 非phi 不bất 定định 。 雖tuy 觀quán 老lão 死tử 苦Khổ 諦Đế 至chí 愛ái 。 於ư 後hậu 際tế 苦khổ 并tinh 彼bỉ 集Tập 諦Đế 未vị 為vi 喜hỷ 足túc 。 遂toại 復phục 觀quán 察sát 後hậu 集tập 因nhân 緣duyên 現hiện 在tại 眾chúng 苦khổ 。 謂vị 遍biến 逆nghịch 觀quán 受thọ 。 觸xúc 。 六lục 處xứ 。 名danh 色sắc 。 與dữ 識thức 。 觀quán 未vị 來lai 苦khổ 是thị 當đương 苦Khổ 諦Đế 。 觀quán 彼bỉ 集tập 因nhân 是thị 當đương 集Tập 諦Đế 。 觀quán 未vị 來lai 世thế 苦khổ 之chi 集Tập 諦Đế 由do 誰thùy 而nhi 有hữu 。 知tri 由do 從tùng 前tiền 集tập 所sở 生sanh 起khởi 識thức 為vi 邊biên 際tế 現hiện 法pháp 苦khổ 有hữu 。 既ký 知tri 從tùng 先tiên 集tập 所sở 生sanh 起khởi 。 不bất 應ưng 復phục 觀quán 此thử 云vân 何hà 有hữu 。 由do 識thức 。 名danh 色sắc 譬thí 如như 束thúc 蘆lô 展triển 轉chuyển 相tương 緣duyên 。 無vô 作tác 者giả 等đẳng 。 是thị 故cố 觀quán 察sát 齊tề 識thức 退thoái 還hoàn 。 故cố 不bất 至chí 於ư 行hành 。 無vô 明minh 支chi 。 如như 是thị 觀quán 察sát 苦khổ 。 集tập 十thập 支chi 次thứ 觀quán 滅Diệt 諦Đế 。 始thỉ 從tùng 老lão 死tử 乃nãi 至chí 無vô 明minh 。 云vân 何hà 當đương 滅diệt 。 由do 不bất 造tạo 彼bỉ 無vô 明minh 為vi 緣duyên 新tân 行hành 支chi 。 故cố 彼bỉ 苦khổ 方phương 滅diệt 。 次thứ 更cánh 尋tầm 求cầu 證chứng 此thử 滅diệt 道đạo 。 憶ức 昔tích 師sư 授thọ 於ư 緣duyên 起khởi 法pháp 。 世thế 間gian 正chánh 見kiến 。 令linh 起khởi 現hiện 前tiền 。 如như 是thị 數số 觀quán 令linh 見kiến 增tăng 長trưởng 。 是thị 染nhiễm 逆nghịch 觀quán 。 此thử 觀quán 老lão 死tử 滅diệt 及cập 趣thú 滅diệt 行hành 即tức 至chí 無vô 明minh 。 此thử 中trung 且thả 約ước 未vị 來lai 現hiện 在tại 。 老lão 死tử 支chi 因nhân 。 略lược 不bất 言ngôn 過quá 去khứ 老lão 死tử 及cập 因nhân 。 由do 作tác 四Tứ 諦Đế 故cố 合hợp 觀quán 察sát 。 若nhược 作tác 七thất 十thập 七thất 智trí 。 即tức 三tam 世thế 別biệt 觀quán 。 或hoặc 約ước 現hiện 老lão 死tử 。 觀quán 近cận 遠viễn 因nhân 。 因nhân 皆giai 過quá 去khứ 。 即tức 至chí 愛ái 支chi 。 若nhược 觀quán 未vị 來lai 老lão 死tử 。 從tùng 有hữu 至chí 愛ái 。 若nhược 受thọ 已dĩ 前tiền 是thị 未vị 來lai 苦khổ 。 約ước 當đương 起khởi 次thứ 第đệ 。 不bất 爾nhĩ 種chủng 子tử 非phi 展triển 轉chuyển 緣duyên 。 問vấn 或hoặc 有hữu 處xứ 說thuyết 從tùng 觀quán 無vô 明minh 至chí 生sanh 即tức 止chỉ 者giả 何hà 。 答đáp 約ước 機cơ 欲dục 待đãi 尋tầm 因nhân 果quả 說thuyết 。 老lão 死tử 無vô 果quả 但đãn 至chí 生sanh 支chi 。 問vấn 或hoặc 有hữu 逆nghịch 觀quán 至chí 名danh 色sắc 支chi 。 有hữu 何hà 所sở 以dĩ 。 答đáp 據cứ 業nghiệp 種chủng 名danh 識thức 支chi 。 識thức 在tại 名danh 色sắc 攝nhiếp 故cố 。 論luận 中trung 名danh 色sắc 名danh 體thể 多đa 釋thích 。 或hoặc 四tứ 蘊uẩn 為vi 名danh 。 如như 此thử 中trung 說thuyết 。 或hoặc 三tam 蘊uẩn 為vi 名danh 。 即tức 薩tát 婆bà 多đa 等đẳng 。 或hoặc 無vô 間gian 滅diệt 意ý 因nhân 名danh 。 瑜du 伽già 第đệ 九cửu 。 或hoặc 通thông 染nhiễm 污ô 。 即tức 此thử 文văn 是thị 。 或hoặc 淨tịnh 無vô 記ký 。 即tức 下hạ 十thập 二nhị 支chi 。 剋khắc 性tánh 名danh 支chi 。 唯duy 業nghiệp 所sở 感cảm 故cố 。

成Thành 唯Duy 識Thức 論Luận 了Liễu 義Nghĩa 燈Đăng 卷quyển 第đệ 四tứ (# 本bổn 終chung )#

成Thành 唯Duy 識Thức 論Luận 了Liễu 義Nghĩa 燈Đăng 卷quyển 第đệ 四tứ (# 末mạt )(# 論luận 第đệ 四tứ )#

段đoạn 食thực 之chi 體thể 。 於ư 變biến 壞hoại 已dĩ 有hữu 資tư 長trường/trưởng 攝nhiếp 持trì 方phương 名danh 為vi 食thực 。 雜tạp 集tập 第đệ 五ngũ 云vân 。 有hữu 變biến 壞hoại 故cố 有hữu 變biến 壞hoại 者giả 。 變biến 壞hoại 故cố 即tức 香hương 。 味vị 。 觸xúc 體thể 變biến 壞hoại 時thời 。 變biến 壞hoại 者giả 即tức 資tư 持trì 之chi 用dụng 。 問vấn 為vi 正chánh 變biến 壞hoại 時thời 名danh 食thực 。 為vi 長trưởng 養dưỡng 資tư 持trì 之chi 時thời 方phương 名danh 為vi 食thực 。 答đáp 資tư 持trì 用dụng 時thời 方phương 名danh 為vi 食thực 。 故cố 瑜du 伽già 六lục 十thập 六lục 云vân 。 若nhược 諸chư 段đoạn 物vật 於ư 吞thôn 咽yến/ế/yết 時thời 。 令linh 心tâm 歡hoan 喜hỷ 。 諸chư 根căn 悅duyệt 豫dự 。 當đương 於ư 爾nhĩ 時thời 。 不bất 名danh 段đoạn 食thực 但đãn 名danh 觸xúc 食thực 。 若nhược 受thọ 用dụng 已dĩ 安an 隱ẩn 消tiêu 變biến 增tăng 長trưởng 喜hỷ 樂lạc 。 於ư 消tiêu 變biến 時thời 乃nãi 名danh 段đoạn 食thực 。 未vị 資tư 長trường 時thời 但đãn 是thị 觸xúc 食thực 者giả 。 望vọng 生sanh 喜hỷ 樂lạc 及cập 順thuận 益ích 捨xả 可khả 為vi 觸xúc 食thực 。 不bất 爾nhĩ 亦diệc 非phi 。 故cố 本bổn 疏sớ/sơ 云vân 。 名danh 為vi 觸xúc 食thực 。 望vọng 一nhất 食thực 者giả 非phi 望vọng 餘dư 生sanh 。 若nhược 望vọng 一nhất 切thiết 有hữu 非phi 是thị 食thực 。 此thử 意ý 即tức 於ư 所sở 食thực 香hương 。 味vị 。 觸xúc 。 有hữu 不bất 生sanh 喜hỷ 樂lạc 等đẳng 。 即tức 非phi 觸xúc 食thực 。 問vấn 諸chư 觸xúc 塵trần 皆giai 段đoạn 食thực 耶da 。 答đáp 不bất 爾nhĩ 。 以dĩ 觸xúc 通thông 上thượng 界giới 故cố 。 問vấn 若nhược 以dĩ 觸xúc 對đối 香hương 。 味vị 有hữu 觸xúc 非phi 食thực 。 以dĩ 香hương 。 味vị 對đối 觸xúc 。 香hương 。 味vị 有hữu 非phi 食thực 。 答đáp 香hương 。 味vị 唯duy 欲dục 有hữu 。 但đãn 香hương 。 味vị 皆giai 食thực 。 問vấn 香hương 。 味vị 上thượng 亦diệc 有hữu 。 有hữu 香hương 味vị 非phi 食thực 。 答đáp 據cứ 業nghiệp 果quả 說thuyết 。 上thượng 界giới 香hương 。 味vị 是thị 定định 果quả 故cố 。 或hoặc 是thị 法pháp 處xứ 故cố 不bất 為vi 例lệ 。 問vấn 業nghiệp 果quả 上thượng 地địa 無vô 。 段đoạn 食thực 唯duy 欲dục 繫hệ 。 定định 香hương 。 味vị 上thượng 有hữu 。 段đoạn 通thông 色sắc 界giới 繫hệ 。 答đáp 設thiết 菩Bồ 薩Tát 等đẳng 變biến 假giả 無vô 食thực 用dụng 。 設thiết 有hữu 實thật 用dụng 。 據cứ 為vi 增tăng 上thượng 。 引dẫn 生sanh 欲dục 界giới 有hữu 情tình 所sở 變biến 香hương 。 味vị 。 觸xúc 三tam 。 而nhi 以dĩ 為vi 食thực 。 亦diệc 不bất 取thủ 本bổn 質chất 故cố 不bất 通thông 上thượng 。 問vấn 何hà 故cố 欲dục 界giới 變biến 段đoạn 食thực 即tức 許hứa 通thông 質chất 。 相tương/tướng 。 定định 等đẳng 變biến 段đoạn 食thực 唯duy 相tương/tướng 不bất 通thông 質chất 。 答đáp 欲dục 界giới 有hữu 漏lậu 性tánh 是thị 食thực 。 同đồng 界giới 通thông 質chất 。 相tương/tướng 。 定định 起khởi 無vô 漏lậu 性tánh 非phi 食thực 。 異dị 界giới 不bất 通thông 質chất 。 問vấn 定định 果quả 唯duy 第đệ 六lục 變biến 可khả 成thành 無vô 漏lậu 。 通thông 亦diệc 擊kích 第đệ 八bát 變biến 故cố 應ưng 有hữu 漏lậu 。 答đáp 第đệ 六lục 變biến 者giả 可khả 是thị 無vô 漏lậu 。 彼bỉ 自tự 第đệ 八bát 緣duyên 彼bỉ 起khởi 相tương/tướng 即tức 是thị 有hữu 漏lậu 。 然nhiên 為vi 下hạ 食thực 是thị 第đệ 六lục 變biến 者giả 非phi 第đệ 八bát 變biến 。 而nhi 第đệ 八bát 云vân 前tiền 七thất 非phi 八bát 所sở 杖trượng 質chất 者giả 。 據cứ 見kiến 分phần/phân 說thuyết 。 設thiết 通thông 相tương/tướng 分phần/phân 。 據cứ 業nghiệp 力lực 說thuyết 。 定định 通thông 不bất 遮già 。 又hựu 解giải 設thiết 第đệ 八bát 變biến 為vi 下hạ 食thực 者giả 。 為vi 緣duyên 起khởi 食thực 。 而nhi 體thể 非phi 食thực 。 又hựu 解giải 言ngôn 唯duy 欲dục 繫hệ 據cứ 業nghiệp 果quả 說thuyết 。 若nhược 通thông 。 定định 起khởi 亦diệc 許hứa 上thượng 繫hệ 。 然nhiên 法Pháp 師sư 意ý 取thủ 初sơ 解giải 正chánh 。 問vấn 如như 他tha 通thông 等đẳng 引dẫn 。 即tức 許hứa 下hạ 識thức 相tương/tướng 分phần/phân 上thượng 界giới 收thu 今kim 變biến 段đoạn 食thực 何hà 不bất 爾nhĩ 耶da 。 答đáp 雖tuy 名danh 通thông 。 定định 果quả 。 然nhiên 非phi 上thượng 界giới 收thu 。 以dĩ 漏lậu 。 無vô 漏lậu 不bất 相tương 順thuận 故cố 。 設thiết 緣duyên 彼bỉ 第đệ 八bát 所sở 變biến 之chi 相tướng 。 亦diệc 不bất 隨tùy 彼bỉ 。 隔cách 無vô 漏lậu 故cố 。 勢thế 分phần/phân 遠viễn 故cố 。 非phi 正chánh 能năng 引dẫn 故cố 。 雖tuy 然nhiên 稍sảo 難nạn/nan 。 智trí 者giả 思tư 擇trạch 。 問vấn 觸xúc 食thực 能năng 生sanh 喜hỷ 樂lạc 。 思tư 食thực 必tất 欲dục 俱câu 。 喜hỷ 樂lạc 攝nhiếp 益ích 欲dục 自tự 希hy 望vọng 。 應ưng 受thọ 及cập 欲dục 說thuyết 之chi 為vi 食thực 。 答đáp 由do 觸xúc 起khởi 受thọ 。 由do 思tư 起khởi 欲dục 。 舉cử 果quả 顯hiển 因nhân 。 正chánh 由do 觸xúc 。 思tư 說thuyết 此thử 為vi 食thực 。 故cố 瑜du 伽già 九cửu 十thập 四tứ 云vân 。 能năng 順thuận 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 諸chư 有hữu 漏lậu 觸xúc 。 能năng 與dữ 喜hỷ 樂lạc 為vi 食thực 。 由do 喜hỷ 樂lạc 故cố 便tiện 能năng 長trưởng 養dưỡng 諸chư 根căn 大đại 種chủng 。 乃nãi 至chí 云vân 。 由do 能năng 執chấp 受thọ 諸chư 根căn 大đại 種chủng 。 并tinh 壽thọ 及cập 煖noãn 與dữ 識thức 不bất 離ly 為vi 因nhân 而nhi 住trụ 。 是thị 故cố 說thuyết 識thức 。 為vi 彼bỉ 住trụ 因nhân 。 由do 彼bỉ 住trụ 故cố 。 氣khí 力lực 。 喜hỷ 樂lạc 。 專chuyên 住trụ 。 希hy 望vọng 依y 彼bỉ 而nhi 轉chuyển 。 此thử 意ý 由do 識thức 持trì 根căn 大đại 等đẳng 。 喜hỷ 等đẳng 依y 轉chuyển 故cố 識thức 為vi 食thực 。 六lục 十thập 六lục 云vân 。 若nhược 諸chư 段đoạn 物vật 於ư 吞thôn 咽yến/ế/yết 時thời 。 令linh 心tâm 歡hoan 喜hỷ 。 諸chư 根căn 悅duyệt 豫dự 。 類loại 觸xúc 及cập 思tư 能năng 生sanh 於ư 彼bỉ 方phương 有hữu 資tư 益ích 故cố 非phi 受thọ 欲dục 。 亦diệc 如như 淨tịnh 土độ 法pháp 生sanh 喜hỷ 樂lạc 法pháp 體thể 是thị 食thực 非phi 喜hỷ 樂lạc 受thọ 。 然nhiên 觸xúc 能năng 和hòa 根căn 。 識thức 取thủ 境cảnh 資tư 益ích 唯duy 在tại 觸xúc 數số 。 思tư 慮lự 益ích 根căn 非phi 希hy 望vọng 故cố 。 又hựu 解giải 不bất 同đồng 法pháp 食thực 。 法pháp 食thực 即tức 取thủ 喜hỷ 樂lạc 為vi 食thực 。 受thọ 從tùng 因nhân 名danh 名danh 法Pháp 喜hỷ 樂nhạo/nhạc/lạc 。 前tiền 解giải 為vi 正chánh 。 佛Phật 地địa 論luận 云vân 。 此thử 淨tịnh 土độ 中trung 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 後hậu 得đắc 無vô 漏lậu 。 能năng 說thuyết 能năng 受thọ 大Đại 乘Thừa 法Pháp 味vị 。 生sanh 大đại 喜hỷ 樂lạc 。 既ký 云vân 法Pháp 味vị 。 明minh 法pháp 是thị 食thực 。 此thử 意ý 由do 法pháp 能năng 生sanh 喜hỷ 樂lạc 方phương 名danh 為vi 食thực 。 不bất 生sanh 喜hỷ 樂lạc 。 不bất 能năng 為vi 食thực 。 問vấn 識thức 食thực 以dĩ 攝nhiếp 持trì 為vi 用dụng 。 第đệ 八bát 能năng 攝nhiếp 持trì 其kỳ 理lý 極cực 成thành 。 眼nhãn 等đẳng 說thuyết 攝nhiếp 持trì 。 何hà 者giả 是thị 也dã 。 答đáp 眼nhãn 等đẳng 非phi 執chấp 持trì 者giả 。 以dĩ 不bất 恆hằng 故cố 。 非phi 有hữu 識thức 時thời 亦diệc 不bất 執chấp 持trì 。 由do 識thức 取thủ 境cảnh 亦diệc 資tư 持trì 根căn 。 問vấn 觸xúc 。 思tư 生sanh 憂ưu 。 苦khổ 此thử 俱câu 不bất 是thị 食thực 。 識thức 有hữu 憂ưu 。 苦khổ 俱câu 。 亦diệc 應ưng 不bất 是thị 食thực 。 答đáp 體thể 能năng 攝nhiếp 持trì 長trưởng 養dưỡng 未vị 來lai 。 以dĩ 招chiêu 後hậu 報báo 故cố 亦diệc 為vi 食thực 。 故cố 五ngũ 十thập 七thất 云vân 。 能năng 與dữ 後hậu 後hậu 為vi 增tăng 盛thịnh 因nhân 令linh 彼bỉ 得đắc 生sanh 。 九cửu 十thập 四tứ 文văn 意ý 亦diệc 同đồng 此thử 。 問vấn 惡ác 趣thú 非phi 招chiêu 報báo 。 憂ưu 苦khổ 俱câu 非phi 食thực 。 答đáp 以dĩ 識thức 現hiện 起khởi 依y 持trì 亦diệc 食thực 。 問vấn 觸xúc 。 思tư 通thông 八bát 俱câu 。 六lục 俱câu 勝thắng 名danh 食thực 。 識thức 體thể 雖tuy 八bát 種chủng 。 第đệ 六lục 偏thiên 名danh 食thực 。 答đáp 二nhị 解giải 。 一nhất 不bất 齊tề 解giải 。 順thuận 生sanh 喜hỷ 。 樂nhạo/nhạc/lạc 起khởi 希hy 望vọng 。 六lục 識thức 俱câu 勝thắng 偏thiên 名danh 食thực 。 攝nhiếp 持trì 是thị 識thức 食thực 。 八bát 俱câu 攝nhiếp 持trì 不bất 唯duy 六lục 。 二nhị 義nghĩa 齊tề 解giải 。 識thức 體thể 有hữu 八bát 種chủng 。 勝thắng 食thực 唯duy 第đệ 八bát 。 觸xúc 思tư 雖tuy 遍biến 俱câu 。 六lục 並tịnh 名danh 勝thắng 食thực 。 問vấn 根căn 由do 他tha 資tư 發phát 識thức 明minh 盛thịnh 。 根căn 不bất 名danh 食thực 。 識thức 由do 他tha 資tư 方phương 能năng 攝nhiếp 持trì 。 何hà 故cố 名danh 食thực 。 答đáp 根căn 必tất 由do 段đoạn 資tư 方phương 能năng 發phát 識thức 不bất 是thị 食thực 。 識thức 體thể 設thiết 不bất 資tư 。 七thất 。 八bát 攝nhiếp 持trì 故cố 名danh 食thực 。 瑜du 伽già 六lục 十thập 六lục 問vấn 有hữu 七thất 因nhân 緣duyên 任nhậm 持trì 諸chư 行hành 。 一nhất 生sanh 。 二nhị 命mạng 。 三tam 食thực 。 四tứ 心tâm 自tự 在tại 通thông 。 五ngũ 因nhân 緣duyên 和hòa 合hợp 。 六lục 三tam 性tánh 業nghiệp 。 七thất 無vô 障chướng 礙ngại 。 由do 是thị 七thất 因nhân 諸chư 行hành 得đắc 住trụ 。 何hà 故cố 世Thế 尊Tôn 。 但đãn 說thuyết 有hữu 情tình 由do 食thực 而nhi 住trụ 。 答đáp 由do 五ngũ 因nhân 緣duyên 說thuyết 由do 食thực 住trụ 。 一nhất 是thị 諸chư 行hành 住trụ 多đa 分phần 因nhân 。 二nhị 易dị 取thủ 易dị 入nhập 。 三tam 能năng 令linh 羸luy 損tổn 根căn 大đại 增tăng 益ích 。 又hựu 令linh 病bệnh 愈dũ 。 四tứ 令linh 不bất 中trung 夭yểu 。 五ngũ 易dị 入nhập 道đạo 。 由do 此thử 五ngũ 因nhân 說thuyết 由do 食thực 住trụ 。 五ngũ 十thập 七thất 同đồng 。 問vấn 由do 識thức 資tư 根căn 故cố 得đắc 名danh 食thực 者giả 。 意ý 根căn 過quá 去khứ 後hậu 識thức 方phương 生sanh 。 識thức 生sanh 之chi 時thời 意ý 根căn 落lạc 謝tạ 。 云vân 何hà 後hậu 有hữu 法pháp 。 為vi 前tiền 無vô 法pháp 食thực 。 答đáp 不bất 約ước 無vô 間gian 滅diệt 。 據cứ 俱câu 有hữu 意ý 資tư 彼bỉ 名danh 食thực 。 故cố 五ngũ 十thập 七thất 云vân 。 云vân 何hà 識thức 與dữ 意ý 根căn 為vi 食thực 。 答đáp 由do 三tam 資tư 持trì 所sở 任nhậm 持trì 故cố 。 能năng 與dữ 後hậu 後hậu 為vi 增tăng 盛thịnh 因nhân 令linh 彼bỉ 得đắc 生sanh 。 問vấn 眠miên 。 梵Phạm 行hạnh 等đẳng 皆giai 為vi 長trưởng 養dưỡng 。 餘dư 何hà 非phi 食thực 。 答đáp 五ngũ 十thập 七thất 云vân 。 長trưởng 養dưỡng 有hữu 二nhị 。 攝nhiếp 受thọ 別biệt 義nghĩa 及cập 不bất 損tổn 害hại 。 段đoạn 食thực 具cụ 二nhị 勝thắng 故cố 名danh 食thực 。 餘dư 但đãn 不bất 損tổn 害hại 。 劣liệt 故cố 不bất 名danh 食thực 。 若nhược 爾nhĩ 四tứ 食thực 應ưng 總tổng 具cụ 二nhị 。 何hà 故cố 不bất 說thuyết 在tại 長trưởng 養dưỡng 中trung 。 答đáp 雖tuy 未vị 見kiến 文văn 且thả 為vi 一nhất 釋thích 。 四tứ 食thực 且thả 舉cử 初sơ 說thuyết 。 例lệ 餘dư 亦diệc 為vi 長trưởng 養dưỡng 。 不bất 爾nhĩ 九cửu 十thập 四tứ 四tứ 皆giai 有hữu 能năng 長trưởng 養dưỡng 根căn 大đại 何hà 理lý 不bất 得đắc 在tại 長trưởng 養dưỡng 中trung 。 問vấn 為vi 與dữ 已dĩ 生sanh 法pháp 為vi 食thực 。 為vi 未vị 生sanh 法pháp 為vi 食thực 。 若nhược 已dĩ 生sanh 生sanh 已dĩ 不bất 住trụ 。 若nhược 未vị 生sanh 未vị 生sanh 無vô 體thể 。 答đáp 九cửu 十thập 四tứ 云vân 。 然nhiên 唯duy 約ước 與dữ 未vị 生sanh 諸chư 法pháp 說thuyết 為vi 食thực 義nghĩa 。 問vấn 前tiền 難nạn/nan 善thiện 通thông 。 後hậu 難nạn/nan 未vị 遣khiển 。 答đáp 能năng 令linh 後hậu 生sanh 有hữu 增tăng 盛thịnh 用dụng 相tương 續tục 而nhi 起khởi 即tức 是thị 食thực 義nghĩa 。 非phi 是thị 無vô 法pháp 故cố 。 九cửu 十thập 四tứ 云vân 。 然nhiên 唯duy 約ước 與dữ 未vị 生sanh 諸chư 法pháp 作tác 生sanh 緣duyên 理lý 。 唯duy 法pháp 引dẫn 法pháp 說thuyết 為vi 食thực 義nghĩa 。

論luận 。 此thử 四tứ 能năng 持trì 有hữu 情tình 身thân 命mạng 說thuyết 之chi 為vi 食thực 。 餘dư 解giải 唯duy 能năng 持trì 名danh 食thực 。 今kim 謂vị 不bất 爾nhĩ 。 亦diệc 必tất 長trưởng 養dưỡng 。 且thả 舉cử 攝nhiếp 持trì 。 問vấn 如như 在tại 滅diệt 定định 經kinh 於ư 多đa 日nhật 。 以dĩ 何hà 為vi 食thực 。 答đáp 識thức 。 觸xúc 。 思tư 三tam 。 何hà 無vô 段đoạn 食thực 。 答đáp 傳truyền 釋thích 段đoạn 食thực 持trì 身thân 正chánh 經kinh 七thất 日nhật 。 住trụ 定định 時thời 多đa 故cố 無vô 段đoạn 食thực 。 亦diệc 有hữu 許hứa 此thử 定định 多đa 時thời 有hữu 段đoạn 食thực 。 由do 定định 力lực 持trì 得đắc 多đa 時thời 住trụ 。 出xuất 定định 死tử 者giả 自tự 業nghiệp 盡tận 故cố 。 要yếu 集tập 難nạn/nan 云vân 。 既ký 許hứa 有hữu 段đoạn 食thực 。 何hà 故cố 破phá 外ngoại 不bất 依y 食thực 住trụ 。 故cố 相tương/tướng 傳truyền 云vân 。 過quá 七thất 日nhật 後hậu 。 段đoạn 食thực 即tức 盡tận 。 唯duy 由do 三tam 食thực 定định 勢thế 力lực 故cố 持trì 身thân 久cửu 住trụ 。 出xuất 定định 無vô 力lực 又hựu 無vô 段đoạn 食thực 故cố 即tức 命mạng 終chung 。 今kim 謂vị 此thử 說thuyết 道Đạo 理lý 有hữu 餘dư 。 定định 力lực 持trì 身thân 既ký 得đắc 久cửu 住trụ 。 何hà 故cố 不bất 能năng 持trì 彼bỉ 段đoạn 食thực 。 令linh 得đắc 久cửu 住trụ 。 如như 外ngoại 衣y 髮phát 定định 持trì 不bất 壞hoại 。 又hựu 住trụ 定định 多đa 時thời 出xuất 定định 之chi 後hậu 。 或hoặc 有hữu 即tức 死tử 有hữu 非phi 死tử 者giả 。 何hà 者giả 。 現hiện 見kiến 世thế 間gian 。 病bệnh 力lực 持trì 身thân 。 雖tuy 不bất 飲ẩm 食thực 多đa 日nhật 不bất 死tử 。 藥dược 力lực 亦diệc 然nhiên 。 何hà 獨độc 在tại 定định 食thực 力lực 即tức 盡tận 出xuất 定định 即tức 終chung 。 問vấn 既ký 許hứa 有hữu 段đoạn 食thực 經kinh 何hà 不bất 說thuyết 。 答đáp 壽thọ 。 煖noãn 。 識thức 三tam 不bất 相tương 離ly 故cố 。 經kinh 即tức 說thuyết 有hữu 。 段đoạn 食thực 非phi 不bất 離ly 故cố 不bất 說thuyết 有hữu 。 又hựu 如như 食thực 已dĩ 即tức 入nhập 滅diệt 定định 。 豈khởi 纔tài 入nhập 定định 段đoạn 食thực 即tức 無vô 。 經kinh 不bất 說thuyết 有hữu 且thả 作tác 斯tư 理lý 。 段đoạn 食thực 有hữu 。 不bất 有hữu 。 出xuất 定định 終chung 。 不bất 終chung 。 未vị 見kiến 大Đại 乘Thừa 文văn 。 後hậu 當đương 撿kiểm 決quyết 。

論luận 。 然nhiên 行hành 於ư 法pháp 有hữu 遍biến 非phi 遍biến 者giả 。 身thân 。 語ngữ 。 心tâm 行hành 各các 有hữu 三tam 種chủng 。 身thân 行hành 三tam 者giả 。 出xuất 入nhập 二nhị 息tức 此thử 非phi 遍biến 行hành 。 動động 發phát 思tư 者giả 是thị 遍biến 行hành 。 語ngữ 行hành 三tam 者giả 。 尋tầm 。 伺tứ 二nhị 種chủng 非phi 遍biến 行hành 。 亦diệc 思tư 為vi 遍biến 行hành 。 如Như 來Lai 無vô 尋tầm 。 伺tứ 。 有hữu 八Bát 聖Thánh 道Đạo 。 支chi 正chánh 義nghĩa 許hứa 說thuyết 法Pháp 故cố 。 意ý 行hành 三tam 者giả 。 謂vị 受thọ 。 想tưởng 二nhị 及cập 審thẩm 決quyết 思tư 。 三tam 俱câu 遍biến 行hành 。 心tâm 起khởi 必tất 有hữu 故cố 。 問vấn 尋tầm 。 伺tứ 既ký 非phi 遍biến 行hành 。 何hà 故cố 難nạn/nan 他tha 尋tầm 。 伺tứ 於ư 語ngữ 是thị 遍biến 行hành 攝nhiếp 。 答đáp 就tựu 他tha 宗tông 說thuyết 。 實thật 非phi 遍biến 行hành 。 能năng 遍biến 起khởi 語ngữ 即tức 是thị 思tư 數số 。 若nhược 爾nhĩ 何hà 故cố 第đệ 二nhị 定định 已dĩ 上thượng 自tự 地địa 有hữu 思tư 得đắc 起khởi 語ngữ 言ngôn 。 何hà 假giả 尋tầm 伺tứ 。 答đáp 麁thô 思tư 能năng 發phát 語ngữ 。 上thượng 細tế 不bất 能năng 發phát 。 在tại 佛Phật 即tức 得đắc 任nhậm 運vận 語ngữ 故cố 。 然nhiên 薩tát 婆bà 多đa 及cập 本bổn 經kinh 部bộ 二nhị 息tức 非phi 遍biến 。 尋tầm 。 伺tứ 是thị 遍biến 而nhi 不bất 說thuyết 思tư 。 大Đại 乘Thừa 如như 前tiền 說thuyết 。 末mạt 經kinh 部bộ 師sư 許hứa 受thọ 。 想tưởng 二nhị 亦diệc 非phi 遍biến 行hành 。 以dĩ 滅diệt 定định 中trung 有hữu 心tâm 無vô 所sở 故cố 。 尋tầm 。 伺tứ 是thị 遍biến 。 三tam 宗tông 差sai 別biệt 。 問vấn 識thức 依y 根căn 。 境cảnh 起khởi 。 說thuyết 識thức 三tam 和hòa 生sanh 。 亦diệc 由do 心tâm 行hành 起khởi 。 應ưng 說thuyết 為vi 四tứ 和hòa 。 答đáp 根căn 。 境cảnh 正chánh 牽khiên 體thể 。 說thuyết 識thức 三tam 和hòa 生sanh 。 想tưởng 等đẳng 助trợ 功công 能năng 。 非phi 說thuyết 四tứ 和hòa 起khởi 。 問vấn 意ý 由do 受thọ 。 想tưởng 起khởi 。 受thọ 。 想tưởng 名danh 心tâm 行hành 。 根căn 。 境cảnh 正chánh 牽khiên 生sanh 。 亦diệc 說thuyết 名danh 心tâm 行hành 。 答đáp 受thọ 。 想tưởng 是thị 心tâm 所sở 。 即tức 得đắc 說thuyết 心tâm 行hành 。 根căn 。 境cảnh 非phi 心tâm 所sở 。 不bất 得đắc 名danh 心tâm 行hành 。 問vấn 何hà 故cố 滅diệt 定định 偏thiên 厭yếm 受thọ 。 想tưởng 。 答đáp 論luận 云vân 資tư 助trợ 心tâm 強cường/cưỡng 是thị 故cố 偏thiên 厭yếm 。 又hựu 由do 受thọ 為vi 禪thiền 增tăng 上thượng 障chướng 。 想tưởng 於ư 定định 為vi 增tăng 上thượng 障chướng 。 由do 受thọ 領lãnh 下hạ 劣liệt 定định 。 由do 想tưởng 想tưởng 像tượng 故cố 障chướng 勝thắng 定định 。 又hựu 受thọ 於ư 苦khổ 果quả 增tăng 。 想tưởng 於ư 苦khổ 因nhân 增tăng 。 由do 想tưởng 像tượng 故cố 起khởi 作tác 諸chư 業nghiệp 。 由do 受thọ 領lãnh 苦khổ 果quả 故cố 。 聖thánh 者giả 雙song 厭yếm 。 外ngoại 道đạo 偏thiên 厭yếm 。 又hựu 初sơ 靜tĩnh 慮lự 望vọng 欲dục 以dĩ 靜tĩnh 除trừ 散tán 。 二nhị 禪thiền 望vọng 初sơ 以dĩ 細tế 除trừ 麁thô 。 三tam 禪thiền 望vọng 二nhị 以dĩ 靜tĩnh 除trừ 動động 。 四tứ 禪thiền 望vọng 三tam 以dĩ 密mật 除trừ 疎sơ 。 薩tát 婆bà 多đa 等đẳng 。 由do 得đắc 彼bỉ 定định 引dẫn 得đắc 堅kiên 密mật 四tứ 大đại 閉bế 身thân 隙khích 故cố 。 所sở 以dĩ 無vô 二nhị 息tức 。 大Đại 乘Thừa 不bất 爾nhĩ 。 但đãn 以dĩ 定định 能năng 除trừ 其kỳ 隙khích 故cố 。 無vô 出xuất 入nhập 息tức 。 設thiết 兼kiêm 引dẫn 大đại 亦diệc 復phục 無vô 違vi 。 但đãn 非phi 唯duy 大đại 能năng 閉bế 身thân 隙khích 。

論luận 。 心tâm 清thanh 淨tịnh 故cố 。 有hữu 清thanh 淨tịnh 等đẳng 。 諸chư 部bộ 不bất 同đồng 。 薩tát 婆bà 多đa 云vân 。 六lục 界giới 為vi 有hữu 情tình 。 謂vị 四tứ 大đại 。 識thức 。 空không 。 然nhiên 心tâm 勝thắng 故cố 。 說thuyết 心tâm 染nhiễm 淨tịnh 。 經kinh 部bộ 由do 種chủng 色sắc 。 心tâm 俱câu 持trì 。 色sắc 持trì 不bất 遍biến 。 心tâm 持trì 種chủng 遍biến 。 故cố 說thuyết 由do 心tâm 有hữu 情tình 染nhiễm 淨tịnh 。 上thượng 坐tọa 部bộ 等đẳng 。 心tâm 能năng 分phân 別biệt 色sắc 。 色sắc 不bất 能năng 分phân 別biệt 。 心tâm 故cố 作tác 是thị 說thuyết 。

以dĩ 心tâm 為vi 本bổn 有hữu 漏lậu 法pháp 。 因nhân 心tâm 而nhi 生sanh 無vô 漏lậu 法pháp 。 依y 心tâm 住trụ 故cố 結kết 無vô 漏lậu 心tâm 受thọ 彼bỉ 熏huân 下hạ 結kết 有hữu 漏lậu 。 又hựu 初sơ 總tổng 句cú 。 因nhân 心tâm 生sanh 是thị 有hữu 漏lậu 。 依y 心tâm 住trụ 是thị 無vô 漏lậu 。 後hậu 兩lưỡng 句cú 釋thích 成thành 。 又hựu 以dĩ 心tâm 為vi 本bổn 。 謂vị 無vô 為vi 法Pháp 。 因nhân 心tâm 顯hiển 故cố 。 因nhân 心tâm 而nhi 生sanh 有hữu 漏lậu 法pháp 。 依y 心tâm 而nhi 住trụ 無vô 漏lậu 法pháp 。 以dĩ 心tâm 為vi 本bổn 即tức 無vô 為vi 之chi 別biệt 句cú 。 亦diệc 有hữu 為vi 之chi 總tổng 句cú 。

論luận 。 若nhược 無vô 此thử 識thức 至chí 皆giai 應ưng 無vô 因nhân 者giả 。 准chuẩn 攝nhiếp 論luận 破phá 雜tạp 染nhiễm 中trung 有hữu 三tam 。 煩phiền 惱não 。 業nghiệp 。 生sanh 。 今kim 此thử 顯hiển 破phá 生sanh 及cập 煩phiền 惱não 。 行hành 緣duyên 識thức 下hạ 兼kiêm 破phá 業nghiệp 染nhiễm 。 此thử 初sơ 段đoạn 中trung 分phần/phân 云vân 。 若nhược 無vô 此thử 識thức 持trì 煩phiền 惱não 種chủng 。 界giới 地địa 往vãng 還hoàn 諸chư 煩phiền 惱não 起khởi 皆giai 應ưng 無vô 因nhân 。 此thử 約ước 三tam 性tánh 心tâm 後hậu 煩phiền 惱não 起khởi 無vô 因nhân 。 疏sớ/sơ 引dẫn 所sở 染nhiễm 初sơ 識thức 者giả 。 彼bỉ 計kế 受thọ 生sanh 必tất 起khởi 煩phiền 惱não 。 初sơ 受thọ 生sanh 識thức 是thị 染nhiễm 污ô 故cố 。 此thử 之chi 識thức 支chi 應ưng 無vô 種chủng 生sanh 。 故cố 以dĩ 煩phiền 惱não 。 及cập 隨tùy 煩phiền 惱não 。 皆giai 應ưng 無vô 因nhân 。

謂vị 從tùng 無vô 想tưởng 等đẳng 諸chư 地địa 歿một 者giả 。 等đẳng 取thủ 上thượng 下hạ 諸chư 地địa 。 以dĩ 無vô 想tưởng 天thiên 長trường 時thời 無vô 六lục 識thức 故cố 就tựu 顯hiển 說thuyết 。

論luận 。 若nhược 無vô 此thử 識thức 持trì 業nghiệp 果quả 下hạ 。 應ưng 分phần/phân 其kỳ 文văn 云vân 。 若nhược 無vô 此thử 識thức 持trì 業nghiệp 種chủng 。 一nhất 界giới 地địa 往vãng 還hoàn 。 後hậu 業nghiệp 起khởi 應ưng 無vô 因nhân 。 二nhị 異dị 類loại 法pháp 後hậu 。 業nghiệp 起khởi 應ưng 無vô 因nhân 。 三tam 性tánh 心tâm 易dị 不bất 受thọ 彼bỉ 熏huân 。 故cố 業nghiệp 起khởi 無vô 因nhân 。 破phá 業nghiệp 果quả 亦diệc 分phần/phân 二nhị 。 一nhất 界giới 地địa 往vãng 還hoàn 。 果quả 起khởi 無vô 因nhân 。 二nhị 異dị 類loại 法pháp 後hậu 。 果quả 起khởi 無vô 因nhân 。 攝nhiếp 論luận 中trung 亦diệc 云vân 。 若nhược 異dị 熟thục 斷đoạn 已dĩ 而nhi 更cánh 別biệt 生sanh 。 應ưng 成thành 別biệt 受thọ 生sanh 失thất 。 無vô 漏lậu 心tâm 後hậu 果quả 起khởi 無vô 因nhân 。 又hựu 滅diệt 二nhị 趣thú 如như 本bổn 疏sớ/sơ 辨biện 。

問vấn 本bổn 疏sớ/sơ 難nạn/nan 經kinh 部bộ 。 云vân 行hành 在tại 現hiện 在tại 果quả 在tại 未vị 來lai 。 或hoặc 一nhất 劫kiếp 等đẳng 如như 何hà 能năng 感cảm 者giả 。 大Đại 乘Thừa 亦diệc 爾nhĩ 何hà 偏thiên 難nạn/nan 他tha 。 答đáp 大Đại 乘Thừa 本bổn 識thức 持trì 彼bỉ 種chủng 故cố 多đa 劫kiếp 猶do 在tại 。 彼bỉ 識thức 間gian 斷đoạn 故cố 不bất 為vi 例lệ 。

又hựu 難nan 有hữu 部bộ 云vân 。 識thức 位vị 中trung 色sắc 無vô 異dị 熟thục 識thức 可khả 名danh 果quả 識thức 支chi 。 如như 何hà 俱câu 色sắc 說thuyết 行hành 能năng 感cảm 。 今kim 疑nghi 此thử 難nạn/nan 。 如như 大Đại 乘Thừa 唯duy 識thức 。 豈khởi 一nhất 切thiết 法pháp 與dữ 識thức 同đồng 性tánh 。 外ngoại 云vân 分phần/phân 位vị 亦diệc 爾nhĩ 。 未vị 必tất 與dữ 識thức 同đồng 性tánh 故cố 為vi 業nghiệp 感cảm 。 答đáp 云vân 我ngã 言ngôn 唯duy 識thức 皆giai 不bất 離ly 識thức 。 如như 行hành 緣duyên 識thức 皆giai 行hành 所sở 感cảm 。 汝nhữ 言ngôn 行hạnh 緣duyên 識thức 。 有hữu 識thức 非phi 行hành 緣duyên 。 故cố 不bất 為vi 例lệ 。

難nạn/nan 經kinh 部bộ 。 云vân 未vị 來lai 無vô 故cố 不bất 得đắc 云vân 感cảm 。 但đãn 可khả 云vân 熏huân 者giả 何hà 也dã 。 解giải 此thử 談đàm 本bổn 計kế 。 一nhất 以dĩ 懸huyền 遠viễn 故cố 。 二nhị 識thức 是thị 無vô 故cố 不bất 感cảm 。 但đãn 由do 行hành 熏huân 。 隣lân 次thứ 之chi 識thức 相tương 續tục 。 得đắc 至chí 受thọ 生sanh 位vị 識thức 。 名danh 行hành 緣duyên 識thức 。 若nhược 大Đại 乘Thừa 說thuyết 。 非phi 望vọng 現hiện 識thức 名danh 為vi 識thức 支chi 。 即tức 種chủng 子tử 是thị 。 故cố 行hành 能năng 感cảm 。 非phi 懸huyền 遠viễn 故cố 。

論luận 。 又hựu 行hành 緣duyên 識thức 應ưng 不bất 得đắc 成thành 者giả 。 今kim 更cánh 助trợ 解giải 。 初sơ 正chánh 破phá 經kinh 部bộ 熏huân 故cố 名danh 緣duyên 。 無vô 性tánh 攝nhiếp 論luận 第đệ 。 二nhị 云vân 。 謂vị 行hành 為vi 緣duyên 貪tham 等đẳng 俱câu 生sanh 眼nhãn 等đẳng 轉chuyển 識thức 許hứa 為vi 識thức 支chi 此thử 不bất 應ưng 理lý 。 此thử 意ý 六lục 識thức 不bất 是thị 受thọ 熏huân 。 有hữu 間gian 斷đoạn 故cố 。 貪tham 俱câu 染nhiễm 識thức 非phi 無vô 記ký 故cố 。 不bất 是thị 受thọ 熏huân 故cố 。 行hành 不bất 熏huân 眼nhãn 等đẳng 轉chuyển 識thức 。 攝nhiếp 論luận 復phục 云vân 。 識thức 緣duyên 名danh 色sắc 。 有hữu 聖thánh 言ngôn 故cố 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 眼nhãn 等đẳng 諸chư 識thức 剎sát 那na 速tốc 壞hoại 久cửu 已dĩ 謝tạ 滅diệt 。 為vi 名danh 色sắc 緣duyên 。 不bất 應ưng 道Đạo 理lý 。 此thử 意ý 轉chuyển 破phá 識thức 緣duyên 名danh 色sắc 。 亦diệc 復phục 不bất 成thành 。 經kinh 部bộ 轉chuyển 救cứu 。 貪tham 等đẳng 俱câu 識thức 。 與dữ 行hành 相tương 應ứng 。 熏huân 結kết 生sanh 位vị 識thức 名danh 行hành 緣duyên 識thức 。 亦diệc 不bất 得đắc 成thành 。 結kết 生sanh 識thức 起khởi 。 能năng 熏huân 行hành 等đẳng 久cửu 已dĩ 滅diệt 故cố 。 非phi 無vô 體thể 法pháp 而nhi 為vi 能năng 熏huân 故cố 。 亦diệc 不bất 成thành 故cố 。 無vô 性tánh 論luận 云vân 。 若nhược 畏úy 此thử 失thất 許hứa 結kết 生sanh 識thức 為vi 識thức 支chi 者giả 。 此thử 亦diệc 不bất 然nhiên 。 於ư 結kết 生sanh 時thời 。 福phước 等đẳng 諸chư 行hành 久cửu 已dĩ 滅diệt 故cố 。 非phi 從tùng 久cửu 滅diệt 此thử 復phục 應ưng 生sanh 。 若nhược 云vân 非phi 熏huân 但đãn 說thuyết 能năng 感cảm 。 即tức 感cảm 故cố 名danh 緣duyên 。 與dữ 有hữu 部bộ 同đồng 。 次thứ 下hạ 雙song 破phá 結kết 生sanh 染nhiễm 識thức 非phi 行hành 感cảm 故cố 。 彼bỉ 此thử 宗tông 計kế 唯duy 無vô 記ký 法pháp 為vi 業nghiệp 所sở 感cảm 。 彼bỉ 兩lưỡng 宗tông 計kế 結kết 生sanh 之chi 識thức 與dữ 愛ái 恚khuể 俱câu 。 染nhiễm 非phi 業nghiệp 感cảm 故cố 。 無vô 性tánh 云vân 。 又hựu 結kết 生sanh 心tâm 非phi 無vô 記ký 故cố 。 愛ái 恚khuể 俱câu 故cố 。 既ký 非phi 無vô 記ký 。 以dĩ 行hành 為vi 緣duyên 。 不bất 應ưng 道Đạo 理lý 。 薩tát 婆bà 多đa 救cứu 如như 本bổn 疏sớ/sơ 辨biện 。 本bổn 經kinh 部bộ 救cứu 同đồng 薩tát 婆bà 多đa 。 以dĩ 生sanh 位vị 色sắc 為vi 業nghiệp 熏huân 感cảm 。 同đồng 有hữu 部bộ 破phá 。

亦diệc 時thời 分phần/phân 懸huyền 隔cách 無vô 緣duyên 義nghĩa 故cố 。 若nhược 末mạt 經kinh 部bộ 救cứu 云vân 。 我ngã 有hữu 麁thô 細tế 二nhị 識thức 。 麁thô 者giả 染nhiễm 俱câu 結kết 生sanh 。 細tế 者giả 無vô 記ký 為vi 業nghiệp 熏huân 感cảm 。 若nhược 上thượng 坐tọa 部bộ 亦diệc 二nhị 意ý 識thức 雖tuy 不bất 說thuyết 熏huân 亦diệc 說thuyết 為vi 感cảm 。 二nhị 俱câu 許hứa 細tế 是thị 異dị 熟thục 性tánh 。 故cố 無vô 性tánh 論luận 云vân 。 於ư 母mẫu 胎thai 中trung 。 有hữu 異dị 熟thục 識thức 。 與dữ 赤xích 。 白bạch 和hòa 合hợp 。 乃nãi 至chí 謂vị 依y 異dị 熟thục 識thức 有hữu 意ý 識thức 轉chuyển 。 若nhược 爾nhĩ 即tức 應ưng 二nhị 識thức 俱câu 轉chuyển 。 設thiết 俱câu 何hà 過quá 。 違vi 聖thánh 教giáo 故cố 。 上thượng 坐tọa 救cứu 云vân 我ngã 部bộ 不bất 誦tụng 無vô 違vi 教giáo 過quá 者giả 。 即tức 難nạn/nan 。 應ưng 有hữu 二nhị 眼nhãn 等đẳng 識thức 生sanh 。 六lục 識thức 攝nhiếp 故cố 不bất 許hứa 違vi 理lý 。 許hứa 即tức 自tự 違vi 。 不bất 許hứa 五ngũ 識thức 有hữu 麁thô 細tế 故cố 。 末mạt 經kinh 部bộ 救cứu 。 熏huân 於ư 識thức 類loại 。 類loại 性tánh 無vô 記ký 。 說thuyết 為vi 識thức 支chi 。 感cảm 亦diệc 不bất 違vi 者giả 。 此thử 如như 前tiền 破phá 。 又hựu 違vi 經kinh 名danh 。 經Kinh 云vân 緣duyên 識thức 不bất 云vân 緣duyên 識thức 類loại 。 所sở 餘dư 救cứu 。 破phá 准chuẩn 例lệ 可khả 知tri 。 雖tuy 無vô 文văn 證chứng 理lý 亦diệc 不bất 違vi 。

論luận 去khứ 來lai 得đắc 等đẳng 非phi 實thật 有hữu 故cố 。 兼kiêm 破phá 正chánh 量lượng 部bộ 不bất 失thất 增tăng 長trưởng 性tánh 。 故cố 云vân 得đắc 等đẳng 。

略lược 解giải 依y 中trung 。 疏sớ/sơ 云vân 如như 何hà 說thuyết 依y 不bất 與dữ 七thất 同đồng 緣duyên 下hạ 。 此thử 前tiền 師sư 難nạn/nan 後hậu 師sư 。 若nhược 爾nhĩ 如như 何hà 下hạ 。 後hậu 師sư 難nạn/nan 前tiền 師sư 。 答đáp 兩lưỡng 人nhân 依y 別biệt 下hạ 。 前tiền 師sư 釋thích 。 問vấn 曰viết 下hạ 。 後hậu 師sư 難nạn/nan 前tiền 師sư 。 彼bỉ 質chất 答đáp 曰viết 。 前tiền 師sư 文văn 。 答đáp 而nhi 復phục 質chất 。 後hậu 師sư 文văn 。

然nhiên 彼bỉ 所sở 依y 總tổng 有hữu 三tam 種chủng 者giả 。 問vấn 心tâm 。 心tâm 所sở 法pháp 起khởi 藉tạ 四tứ 緣duyên 。 何hà 故cố 但đãn 說thuyết 三tam 種chủng 依y 耶da 。 解giải 云vân 所sở 緣duyên 通thông 內nội 外ngoại 。 餘dư 三tam 唯duy 在tại 內nội 故cố 但đãn 說thuyết 三tam 。 問vấn 餘dư 識thức 緣duyên 內nội 外ngoại 。 不bất 得đắc 說thuyết 四tứ 依y 。 第đệ 七thất 唯duy 內nội 緣duyên 。 何hà 不bất 說thuyết 四tứ 依y 。 答đáp 三tam 緣duyên 生sanh 識thức 勝thắng 故cố 但đãn 說thuyết 三tam 依y 。 緣duyên 依y 亦diệc 外ngoại 緣duyên 。 力lực 微vi 不bất 說thuyết 四tứ 。 問vấn 境cảnh 界giới 生sanh 心tâm 劣liệt 。 故cố 不bất 說thuyết 四tứ 依y 。 所sở 緣duyên 引dẫn 識thức 微vi 。 應ưng 非phi 二nhị 和hòa 起khởi 。 答đáp 二nhị 和hòa 通thông 遠viễn 近cận 。 根căn 。 境cảnh 並tịnh 為vi 緣duyên 。 依y 義nghĩa 據cứ 親thân 近cận 。 境cảnh 疏sớ/sơ 不bất 說thuyết 依y 。 又hựu 云vân 。 不bất 例lệ 。 三tam 緣duyên 依y 聲thanh 中trung 說thuyết 。 所sở 緣duyên 緣duyên 者giả 是thị 於ư 聲thanh 說thuyết 。 此thử 明minh 所sở 依y 故cố 彼bỉ 非phi 例lệ 。

難Nan 陀Đà 勝thắng 子tử 等đẳng 。 立lập 種chủng 生sanh 現hiện 前tiền 後hậu 異dị 時thời 。 引dẫn 雜tạp 集tập 等đẳng 云vân 。 有hữu 眼nhãn 非phi 眼nhãn 界giới 等đẳng 。 又hựu 瑜du 伽già 云vân 。 無vô 常thường 法pháp 與dữ 他tha 性tánh 為vi 因nhân 。 亦diệc 與dữ 後hậu 念niệm 。 自tự 性tánh 為vi 因nhân 。 非phi 即tức 此thử 剎sát 那na 。 以dĩ 非phi 即tức 此thử 剎sát 那na 。 長trường/trưởng 貫quán 前tiền 他tha 性tánh 因nhân 中trung 故cố 。 因nhân 果quả 不bất 俱câu 。 攝nhiếp 論luận 俱câu 生sanh 俱câu 滅diệt 者giả 。 如như 疏sớ/sơ 中trung 會hội 。

釋thích 俱câu 有hữu 依y 中trung 。 本bổn 判phán 為vi 四tứ 。 第đệ 二nhị 即tức 是thị 安an 惠huệ 師sư 等đẳng 。 西tây 明minh 判phán 云vân 。 第đệ 二nhị 火hỏa 辨biện 。 要yếu 集tập 疑nghi 云vân 。 若nhược 第đệ 二nhị 師sư 是thị 安an 惠huệ 者giả 。 破phá 前tiền 師sư 云vân 十thập 八bát 界giới 種chủng 應ưng 成thành 雜tạp 亂loạn 。 安an 惠huệ 既ký 許hứa 自tự 證chứng 分phần/phân 種chủng 傍bàng 生sanh 十thập 八bát 界giới 。 種chủng 亦diệc 成thành 雜tạp 亂loạn 。 若nhược 一nhất 自tự 證chứng 分phần/phân 義nghĩa 說thuyết 根căn 。 境cảnh 亦diệc 成thành 雜tạp 亂loạn 。 安an 惠huệ 自tự 許hứa 第đệ 七thất 入nhập 見kiến 即tức 有hữu 間gian 斷đoạn 。 何hà 故cố 下hạ 文văn 云vân 雖tuy 不bất 間gian 斷đoạn 而nhi 有hữu 轉chuyển 易dị 。 今kim 為vi 釋thích 之chi 。 安an 惠huệ 自tự 種chủng 子tử 是thị 假giả 。 然nhiên 功công 能năng 別biệt 成thành 十thập 八bát 界giới 。 如như 不bất 相tương 應ứng 依y 實thật 假giả 立lập 。 不bất 相tương 雜tạp 亂loạn 。 依y 自tự 證chứng 分phần/phân 義nghĩa 分phần/phân 亦diệc 得đắc 。 又hựu 就tựu 他tha 宗tông 而nhi 為vi 此thử 難nạn/nan 亦diệc 復phục 無vô 過quá 。 許hứa 阿a 賴lại 耶da 變biến 似tự 色sắc 根căn 等đẳng 。 或hoặc 餘dư 師sư 義nghĩa 。 設thiết 自tự 所sở 許hứa 約ước 計kế 情tình 別biệt 。 亦diệc 不bất 雜tạp 亂loạn 。 言ngôn 第đệ 七thất 雖tuy 。 無vô 間gián 斷đoạn 者giả 。 是thị 餘dư 師sư 義nghĩa 。 以dĩ 與dữ 安an 惠huệ 合hợp 為vi 文văn 故cố 。 故cố 疏sớ/sơ 言ngôn 等đẳng 不bất 唯duy 安an 惠huệ 。 本bổn 乃nãi 十thập 釋thích 西tây 方phương 別biệt 行hành 。 疏sớ/sơ 主chủ 既ký 是thị 此thử 翻phiên 糅nhữu 者giả 。 故cố 能năng 深thâm 達đạt 。 餘dư 不bất 勞lao 疑nghi 。

就tựu 難Nan 陀Đà 釋thích 俱câu 有hữu 依y 中trung 。 解giải 二nhị 十thập 唯duy 識thức 頌tụng 有hữu 三tam 解giải 。 初sơ 依y 見kiến 。 相tương/tướng 別biệt 種chủng 義nghĩa 解giải 。 言ngôn 識thức 從tùng 自tự 種chủng 生sanh 者giả 。 即tức 識thức 見kiến 分phần/phân 。 似tự 境cảnh 相tướng 轉chuyển 者giả 。 既ký 起khởi 現hiện 行hành 。 帶đái 境cảnh 相tướng 起khởi 似tự 彼bỉ 所sở 執chấp 外ngoại 境cảnh 相tướng 現hiện 。 無vô 別biệt 五ngũ 根căn 。 即tức 見kiến 分phần/phân 種chủng 名danh 為vi 五ngũ 根căn 。 所sở 帶đái 似tự 境cảnh 即tức 是thị 五ngũ 境cảnh 。 二nhị 云vân 識thức 者giả 五ngũ 識thức 相tương/tướng 分phần/phân 。 不bất 離ly 識thức 故cố 。 名danh 之chi 為vi 識thức 。 從tùng 種chủng 起khởi 現hiện 為vi 五ngũ 識thức 境cảnh 。 實thật 在tại 內nội 識thức 似tự 外ngoại 而nhi 現hiện 。 為vi 成thành 內nội 外ngoại 處xứ 分phần/phân 種chủng 為vi 十thập 。 三tam 云vân 依y 見kiến 。 相tương/tướng 分phần/phân 同đồng 種chủng 義nghĩa 解giải 。 五ngũ 識thức 見kiến 。 相tương/tướng 合hợp 名danh 為vi 識thức 。 自tự 種chủng 生sanh 者giả 。 見kiến 分phần/phân 從tùng 種chủng 起khởi 現hiện 行hành 也dã 。 雖tuy 無vô 別biệt 種chủng 亦diệc 帶đái 相tương/tướng 起khởi 名danh 似tự 境cảnh 相tướng 轉chuyển 。 觀quán 所sở 緣duyên 緣duyên 論luận 三tam 釋thích 大đại 同đồng 。 但đãn 互hỗ 為vi 緣duyên 。 少thiểu 有hữu 差sai 別biệt 。

論luận 。 又hựu 彼bỉ 應ưng 非phi 唯duy 有hữu 執chấp 受thọ 等đẳng 。 本bổn 疏sớ/sơ 意ý 云vân 。 三tam 業nghiệp 能năng 感cảm 。 身thân 業nghiệp 是thị 色sắc 即tức 有hữu 執chấp 受thọ 。 約ước 扶phù 塵trần 說thuyết 。 聲thanh 離ly 質chất 已dĩ 即tức 非phi 執chấp 受thọ 。 意ý 業nghiệp 現hiện 行hành 。 及cập 三tam 實thật 業nghiệp 。 亦diệc 非phi 執chấp 受thọ 。 前tiền 云vân 約ước 執chấp 令linh 生sanh 覺giác 受thọ 而nhi 說thuyết 。 前tiền 第đệ 二nhị 說thuyết 種chủng 名danh 執chấp 受thọ 。 約ước 同đồng 安an 危nguy 說thuyết 故cố 。 今kim 據cứ 諸chư 論luận 明minh 。 十thập 八bát 界giới 中trung 。 幾kỷ 有hữu 執chấp 受thọ 。 但đãn 云vân 五ngũ 色sắc 根căn 。 故cố 言ngôn 應ưng 非phi 唯duy 執chấp 受thọ 等đẳng 。 西tây 明minh 云vân 。 此thử 說thuyết 實thật 能năng 感cảm 五ngũ 識thức 業nghiệp 。 說thuyết 五ngũ 識thức 依y 故cố 。 唯duy 思tư 種chủng 實thật 業nghiệp 。 色sắc 。 聲thanh 假giả 說thuyết 。 非phi 正chánh 感cảm 故cố 。 由do 此thử 思tư 種chủng 唯duy 非phi 執chấp 受thọ 。 唯duy 非phi 色sắc 蘊uẩn 。 唯duy 非phi 內nội 處xứ 。 違vi 聖thánh 教giáo 說thuyết 此thử 三tam 皆giai 唯duy 。 集tập 云vân 。 感cảm 相tương/tướng 分phần/phân 種chủng 非phi 五ngũ 識thức 依y 。 能năng 感cảm 思tư 業nghiệp 。 即tức 非phi 色sắc 。 聲thanh 。 約ước 生sanh 覺giác 受thọ 故cố 思tư 非phi 執chấp 。 無vô 表biểu 是thị 假giả 無vô 感cảm 果quả 用dụng 。 故cố 取thủ 有hữu 釋thích 。 今kim 謂vị 不bất 爾nhĩ 。 有hữu 說thuyết 所sở 釋thích 具cụ 言ngôn 假giả 身thân 語ngữ 業nghiệp 并tinh 實thật 思tư 業nghiệp 。 論luận 云vân 非phi 唯duy 故cố 通thông 有hữu 執chấp 等đẳng 。 不bất 云vân 唯duy 非phi 有hữu 執chấp 受thọ 等đẳng 。 顛điên 倒đảo 論luận 文văn 故cố 非phi 為vi 正chánh 。 前tiền 第đệ 二nhị 說thuyết 。 執chấp 受thọ 有hữu 二nhị 。 謂vị 諸chư 種chủng 子tử 及cập 有hữu 根căn 身thân 。 若nhược 謂vị 今kim 據cứ 生sanh 覺giác 受thọ 說thuyết 者giả 。 且thả 五ngũ 色sắc 根căn 為vi 唯duy 取thủ 現hiện 。 為vi 亦diệc 兼kiêm 種chủng 。 唯duy 現hiện 可khả 爾nhĩ 。 通thông 種chủng 即tức 非phi 唯duy 有hữu 執chấp 受thọ 。 若nhược 云vân 據cứ 現hiện 者giả 。 何hà 故cố 前tiền 難nạn/nan 云vân 又hựu 諸chư 聖thánh 教giáo 說thuyết 眼nhãn 等đẳng 根căn 皆giai 通thông 現hiện 。 種chủng 。 執chấp 唯duy 是thị 種chủng 與dữ 教giáo 相tương 違vi 耶da 。 故cố 知tri 五ngũ 根căn 通thông 於ư 種chủng 。 現hiện 。 據cứ 生sanh 覺giác 受thọ 自tự 亦diệc 不bất 唯duy 。 何hà 但đãn 難nạn/nan 他tha 。 故cố 本bổn 釋thích 正chánh 。

阿a 賴lại 耶da 識thức 。 於ư 有hữu 色sắc 界giới 遍biến 依y 諸chư 根căn 與dữ 楞lăng 伽già 同đồng 者giả (# 後hậu 更cánh 撿kiểm 文văn )# 。

論luận 。 既ký 許hứa 現hiện 識thức 以dĩ 種chủng 為vi 依y 等đẳng 。 本bổn 疏sớ/sơ 說thuyết 云vân 此thử 令linh 種chủng 子tử 有hữu 俱câu 有hữu 依y 。 論luận 言ngôn 現hiện 識thức 依y 種chủng 者giả 。 以dĩ 所sở 依y 根căn 通thông 種chủng 。 現hiện 故cố 。 故cố 疏sớ/sơ 言ngôn 種chủng 。 若nhược 謂vị 論luận 文văn 應ưng 言ngôn 現hiện 行hành 以dĩ 種chủng 子tử 為vi 因nhân 緣duyên 者giả 。 即tức 此thử 中trung 種chủng 依y 現hiện 行hành 識thức 。 無vô 同đồng 喻dụ 過quá 。 第đệ 八bát 望vọng 種chủng 非phi 因nhân 緣duyên 故cố 是thị 俱câu 有hữu 依y 。 然nhiên 西tây 明minh 云vân 。 此thử 中trung 正chánh 明minh 俱câu 有hữu 依y 。 如như 何hà 義nghĩa 准chuẩn 因nhân 緣duyên 為vi 例lệ 。 解giải 云vân 理lý 實thật 不bất 應ưng 為vi 例lệ 。 而nhi 淨tịnh 月nguyệt 意ý 。 前tiền 二nhị 師sư 皆giai 不bất 許hứa 種chủng 亦diệc 有hữu 所sở 依y 故cố 。 今kim 義nghĩa 准chuẩn 令linh 種chủng 識thức 亦diệc 有hữu 所sở 依y 。 量lượng 云vân 種chủng 識thức 亦diệc 有hữu 所sở 依y 。 現hiện 種chủng 識thức 中trung 隨tùy 一nhất 攝nhiếp 故cố 。 猶do 如như 現hiện 識thức 。 雖tuy 彼bỉ 所sở 依y 因nhân 緣duyên 。 俱câu 有hữu 二nhị 依y 不bất 同đồng 。 而nhi 依y 義nghĩa 齊tề 且thả 引dẫn 為vi 例lệ 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 能năng 熏huân 有hữu 因nhân 緣duyên 義nghĩa 。 異dị 熟thục 望vọng 種chủng 非phi 因nhân 緣duyên 故cố 。 此thử 意ý 且thả 引dẫn 為vi 例lệ 者giả 。 雖tuy 成thành 因nhân 緣duyên 為vi 所sở 依y 。 且thả 取thủ 依y 義nghĩa 。 因nhân 緣duyên 。 俱câu 有hữu 同đồng 是thị 依y 義nghĩa 。 若nhược 云vân 因nhân 緣duyên 依y 。 第đệ 八bát 現hiện 行hành 望vọng 種chủng 即tức 非phi 。 為vi 避tị 此thử 過quá 云vân 且thả 引dẫn 義nghĩa 例lệ 。 今kim 謂vị 不bất 然nhiên 。 若nhược 但đãn 成thành 依y 。 有hữu 為vi 諸chư 法pháp 皆giai 杖trượng 託thác 依y 。 應ưng 成thành 相tương/tướng 符phù 。 若nhược 成thành 因nhân 緣duyên 。 第đệ 八bát 望vọng 種chủng 非phi 是thị 因nhân 緣duyên 。 成thành 作tác 因nhân 緣duyên 。 便tiện 有hữu 一nhất 分phần/phân 違vi 宗tông 之chi 失thất 。 故cố 知tri 前tiền 師sư 不bất 立lập 種chủng 子tử 有hữu 俱câu 有hữu 依y 。 今kim 立lập 此thử 義nghĩa 違vi 他tha 順thuận 己kỷ 。 不bất 乖quai 聖thánh 教giáo 故cố 本bổn 疏sớ/sơ 正chánh 。

疏sớ/sơ 言ngôn 故cố 令linh 異dị 熟thục 種chủng 以dĩ 現hiện 行hành 為vi 住trụ 依y 。 以dĩ 種chủng 子tử 因nhân 緣duyên 。 依y 與dữ 現hiện 行hành 俱câu 有hữu 依y 為vi 例lệ 者giả 。 意ý 以dĩ 異dị 熟thục 識thức 中trung 種chủng 。 即tức 以dĩ 第đệ 八bát 現hiện 行hành 為vi 住trụ 依y 。 能năng 熏huân 轉chuyển 識thức 望vọng 於ư 種chủng 子tử 雖tuy 是thị 因nhân 緣duyên 。 亦diệc 與dữ 種chủng 俱câu 有hữu 。 故cố 與dữ 諸chư 現hiện 行hành 識thức 。 俱câu 有hữu 依y 為vi 例lệ 。 新tân 舊cựu 合hợp 者giả 釋thích 生sanh 長trưởng 義nghĩa 。

論luận 。 俱câu 有hữu 所sở 依y 。 護hộ 法Pháp 義nghĩa 簡giản 取thủ 決quyết 定định 有hữu 境cảnh 為vi 主chủ 為vi 所sở 依y 。 簡giản 餘dư 非phi 所sở 依y 。

令linh 心tâm 心tâm 所sở 取thủ 自tự 所sở 緣duyên 。 此thử 即tức 舉cử 果quả 顯hiển 因nhân 所sở 依y 。 若nhược 法pháp 雖tuy 杖trượng 託thác 因nhân 緣duyên 起khởi 。 而nhi 不bất 能năng 取thủ 自tự 所sở 緣duyên 者giả 。 果quả 名danh 有hữu 依y 。 不bất 名danh 有hữu 所sở 依y 。 因nhân 緣duyên 望vọng 彼bỉ 但đãn 得đắc 為vi 依y 。 而nhi 非phi 所sở 依y 。 何hà 故cố 如như 是thị 。 以dĩ 瑜du 伽già 論luận 唯duy 心tâm 。 心tâm 所sở 名danh 有hữu 所sở 依y 。 餘dư 不bất 名danh 有hữu 所sở 依y 。 若nhược 不bất 作tác 斯tư 義nghĩa 門môn 簡giản 者giả 法pháp 有hữu 相tương/tướng 濫lạm 。 然nhiên 疏sớ/sơ 云vân 而nhi 以dĩ 義nghĩa 准chuẩn 由do 少thiểu 義nghĩa 理lý 。 謂vị 自tự 身thân 識thức 為vi 依y 。 非phi 後hậu 為vi 前tiền 前tiền 為vi 後hậu 依y 及cập 他tha 為vi 自tự 依y 。 要yếu 集tập 云vân 。 此thử 無vô 相tướng 濫lạm 。 此thử 中trung 既ký 辨biện 俱câu 有hữu 依y 根căn 。 非phi 前tiền 後hậu 故cố 。 自tự 識thức 不bất 依y 他tha 根căn 而nhi 起khởi 已dĩ 極cực 成thành 故cố 。 故cố 唯duy 四tứ 義nghĩa 簡giản 法pháp 已dĩ 盡tận 。 今kim 謂vị 不bất 爾nhĩ 。 雖tuy 知tri 四tứ 義nghĩa 簡giản 法pháp 已dĩ 周chu 。 論luận 文văn 不bất 顯hiển 。 但đãn 且thả 對đối 前tiền 諸chư 師sư 異dị 說thuyết 。 辨biện 彼bỉ 非phi 所sở 依y 。 不bất 顯hiển 簡giản 他tha 及cập 於ư 前tiền 後hậu 。 明minh 是thị 自tự 身thân 。 若nhược 以dĩ 言ngôn 俱câu 有hữu 。 即tức 不bất 須tu 簡giản 非phi 前tiền 後hậu 者giả 。 亦diệc 應ưng 云vân 等đẳng 無vô 間gian 。 明minh 前tiền 望vọng 後hậu 為vi 等đẳng 無vô 間gian 。 何hà 須tu 復phục 云vân 前tiền 聚tụ 於ư 後hậu 。 下hạ 解giải 開khai 導đạo 云vân 於ư 後hậu 生sanh 心tâm 。 心tâm 所sở 法pháp 。 又hựu 本bổn 辨biện 心tâm 。 心tâm 法pháp 。 何hà 須tu 說thuyết 云vân 謂vị 有hữu 緣duyên 法pháp 。 言ngôn 心tâm 。 心tâm 所sở 豈khởi 非phi 能năng 緣duyên 。 又hựu 如như 熏huân 習tập 。 熏huân 自tự 極cực 成thành 。 可khả 須tu 復phục 簡giản 他tha 身thân 前tiền 後hậu 。 故cố 今kim 疏sớ/sơ 意ý 。 心tâm 。 心tâm 所sở 法pháp 杖trượng 因nhân 託thác 緣duyên 皆giai 得đắc 名danh 依y 。 既ký 論luận 說thuyết 云vân 展triển 轉chuyển 增tăng 上thượng 力lực 。 二nhị 識thức 成thành 決quyết 定định 。 亦diệc 是thị 自tự 識thức 因nhân 他tha 識thức 生sanh 。 何hà 故cố 不bất 簡giản 。 前tiền 後hậu 雖tuy 別biệt 亦diệc 得đắc 名danh 有hữu 。 如như 前tiền 因nhân 果quả 別biệt 時thời 家gia 。 解giải 攝nhiếp 論luận 熏huân 習tập 俱câu 生sanh 俱câu 滅diệt 。 以dĩ 前tiền 後hậu 法pháp 同đồng 有hữu 生sanh 滅diệt 。 云vân 俱câu 生sanh 俱câu 滅diệt 。 今kim 前tiền 後hậu 心tâm 異dị 遍biến 計kế 故cố 俱câu 得đắc 名danh 有hữu 。 何hà 故cố 不bất 簡giản 不bất 以dĩ 同đồng 是thị 有hữu 。 要yếu 非phi 前tiền 後hậu 是thị 俱câu 有hữu 依y 。

又hựu 云vân 。 樞xu 要yếu 云vân 前tiền 三tam 各các 具cụ 四tứ 義nghĩa 。 若nhược 爾nhĩ 決quyết 定định 簡giản 法pháp 已dĩ 盡tận 。 謂vị 同đồng 境cảnh 即tức 顯hiển 有hữu 境cảnh 。 根căn 本bổn 即tức 為vi 主chủ 故cố 。 由do 此thử 證chứng 知tri 。 餘dư 三tam 無vô 用dụng 。 今kim 謂vị 此thử 情tình 不bất 悟ngộ 大đại 意ý 。 何hà 者giả 本bổn 疏sớ/sơ 以dĩ 論luận 說thuyết 俱câu 有hữu 依y 。 前tiền 明minh 具cụ 義nghĩa 。 後hậu 復phục 云vân 同đồng 境cảnh 。 不bất 共cộng 。 分phân 別biệt 。 染nhiễm 淨tịnh 。 根căn 本bổn 所sở 依y 不bất 同đồng 。 此thử 之chi 五ngũ 種chủng 於ư 前tiền 義nghĩa 中trung 為vi 具cụ 不bất 具cụ 。 若nhược 其kỳ 不bất 具cụ 得đắc 為vi 所sở 依y 。 何hà 須tu 前tiền 義nghĩa 。 要yếu 具cụ 為vi 依y 。 即tức 是thị 前tiền 三tam 各các 具cụ 四tứ 義nghĩa 。 四tứ 義nghĩa 隨tùy 有hữu 。 即tức 具cụ 前tiền 義nghĩa 方phương 是thị 所sở 依y 。 由do 是thị 身thân 根căn 望vọng 眼nhãn 等đẳng 四tứ 識thức 。 非phi 彼bỉ 五ngũ 種chủng 。 故cố 非phi 所sở 依y 。 要yếu 集tập 云vân 。 今kim 解giải 身thân 根căn 為vi 主chủ 義nghĩa 簡giản 者giả 。 今kim 謂vị 不bất 爾nhĩ 。 論luận 文văn 本bổn 意ý 。 為vi 主chủ 一nhất 義nghĩa 。 以dĩ 王vương 簡giản 臣thần 不bất 簡giản 身thân 根căn 。 若nhược 云vân 雖tuy 有hữu 身thân 根căn 。 四tứ 根căn 若nhược 闕khuyết 四tứ 識thức 不bất 生sanh 。 故cố 知tri 不bất 依y 者giả 不bất 然nhiên 。 亦diệc 雖tuy 有hữu 第đệ 六lục 。 若nhược 無vô 身thân 根căn 身thân 識thức 不bất 起khởi 。 豈khởi 許hứa 身thân 識thức 不bất 依y 第đệ 六lục 。 故cố 不bất 以dĩ 主chủ 簡giản 別biệt 身thân 根căn 。 又hựu 樞xu 要yếu 言ngôn 順thuận 取thủ 所sở 緣duyên 者giả 。 解giải 同đồng 境cảnh 根căn 。 若nhược 同đồng 境cảnh 根căn 亦diệc 具cụ 前tiền 義nghĩa 。 不bất 解giải 有hữu 境cảnh 義nghĩa 。 不bất 得đắc 妄vọng 難nạn/nan 。 故cố 七thất 依y 八bát 即tức 不bất 同đồng 境cảnh 。 故cố 知tri 不bất 約ước 順thuận 取thủ 境cảnh 義nghĩa 。 說thuyết 有hữu 境cảnh 義nghĩa 。 若nhược 順thuận 不bất 順thuận 皆giai 有hữu 境cảnh 故cố 。 智trí 者giả 當đương 察sát 。 問vấn 今kim 解giải 俱câu 有hữu 依y 根căn 。 既ký 以dĩ 有hữu 境cảnh 簡giản 去khứ 種chủng 子tử 。 豈khởi 可khả 種chủng 子tử 非phi 俱câu 有hữu 依y 。 若nhược 非phi 是thị 依y 。 種chủng 應ưng 非phi 根căn 。 便tiện 違vi 聖thánh 說thuyết 眼nhãn 等đẳng 五ngũ 根căn 皆giai 通thông 種chủng 。 現hiện 。 答đáp 論luận 根căn 通thông 種chủng 。 現hiện 。 今kim 護hộ 法Pháp 辨biện 依y 。 所sở 依y 別biệt 。 現hiện 根căn 用dụng 勝thắng 名danh 為vi 所sở 依y 。 種chủng 根căn 非phi 勝thắng 不bất 說thuyết 所sở 依y 。 若nhược 取thủ 種chủng 根căn 為vi 俱câu 有hữu 所sở 依y 者giả 。 自tự 種chủng 應ưng 是thị 。 今kim 辨biện 俱câu 有hữu 所sở 依y 。 不bất 依y 解giải 根căn 義nghĩa 。 故cố 不bất 取thủ 種chủng 。

問vấn 言ngôn 同đồng 境cảnh 根căn 。 即tức 眼nhãn 等đẳng 五ngũ 根căn 。 是thị 未vị 知tri 眼nhãn 等đẳng 識thức 。 緣duyên 境cảnh 變biến 相tương/tướng 為vi 親thân 所sở 緣duyên 。 眼nhãn 等đẳng 五ngũ 根căn 為vi 照chiếu 相tương/tướng 分phân 為vi 照chiếu 本bổn 質chất 。 若nhược 照chiếu 本bổn 質chất 即tức 不bất 同đồng 境cảnh 。 質chất 。 相tương/tướng 異dị 故cố 。 若nhược 照chiếu 相tương/tướng 分phần/phân 。 本bổn 質chất 何hà 遮già 而nhi 不bất 能năng 照chiếu 。 答đáp 今kim 二nhị 解giải 。 一nhất 云vân 雙song 照chiếu 。 俱câu 色sắc 境cảnh 故cố 。 無vô 法pháp 遮già 故cố 。 一nhất 云vân 照chiếu 相tương/tướng 分phần/phân 。 云vân 同đồng 分phần/phân 根căn 能năng 照chiếu 境cảnh 故cố 。 隔cách 自tự 識thức 相tương/tướng 故cố 不bất 照chiếu 質chất 。 問vấn 如như 隔cách 瑠lưu 璃ly 等đẳng 尚thượng 能năng 見kiến 外ngoại 。 自tự 識thức 相tương/tướng 分phần/phân 有hữu 說thuyết 非phi 礙ngại 。 何hà 故cố 能năng 遮già 。 答đáp 勢thế 分phần/phân 力lực 隔cách 不bất 以dĩ 相tương/tướng 礙ngại 前tiền 解giải 為vi 勝thắng 。 問vấn 五ngũ 識thức 變biến 相tương/tướng 。 為vi 依y 託thác 質chất 。 為vi 不bất 離ly 見kiến 。 若nhược 依y 託thác 質chất 。 應ưng 離ly 識thức 取thủ 。 若nhược 不bất 離ly 見kiến 。 何hà 成thành 離ly 合hợp 知tri 。 識thức 皆giai 與dữ 根căn 不bất 即tức 離ly 故cố 。 答đáp 雖tuy 依y 託thác 質chất 不bất 離ly 見kiến 分phần/phân 。 俱câu 悉tất 無vô 過quá 。 以dĩ 能năng 緣duyên 見kiến 不bất 可khả 說thuyết 云vân 在tại 此thử 非phi 彼bỉ 處xứ 。 以dĩ 無vô 形hình 礙ngại 故cố 。 若nhược 爾nhĩ 如như 何hà 名danh 離ly 合hợp 取thủ 。 答đáp 以dĩ 五ngũ 色sắc 根căn 望vọng 本bổn 質chất 說thuyết 。 不bất 約ước 相tương/tướng 分phần/phân 。 故cố 成thành 離ly 合hợp 。 不bất 離ly 識thức 緣duyên 。

問vấn 五ngũ 識thức 何hà 為vi 以dĩ 第đệ 六lục 識thức 為vi 分phân 別biệt 根căn 。 答đáp 瑜du 伽già 五ngũ 十thập 五ngũ 云vân 。 由do 三tam 緣duyên 故cố 。 謂vị 極cực 明minh 了liễu 故cố 。 於ư 彼bỉ 作tác 意ý 故cố 。 依y 資tư 養dưỡng 故cố 。 言ngôn 明minh 了liễu 取thủ 者giả 。 意ý 雖tuy 由do 五ngũ 而nhi 得đắc 明minh 了liễu 。 五ngũ 亦diệc 由do 六lục 能năng 明minh 了liễu 取thủ 。 若nhược 無vô 意ý 識thức 五ngũ 不bất 起khởi 故cố 。 於ư 彼bỉ 作tác 意ý 者giả 。 由do 欲dục 得đắc 緣duyên 彼bỉ 境cảnh 界giới 故cố 。 即tức 同đồng 緣duyên 義nghĩa 。 依y 資tư 養dưỡng 者giả 。 謂vị 由do 意ý 識thức 資tư 養dưỡng 。 眼nhãn 等đẳng 識thức 方phương 得đắc 起khởi 故cố 。 即tức 引dẫn 發phát 義nghĩa 。

但đãn 說thuyết 五ngũ 識thức 依y 五ngũ 根căn 者giả 由do 二nhị 義nghĩa 故cố 。 言ngôn 相tương 順thuận 者giả 。 一nhất 近cận 相tương 順thuận 。 即tức 近cận 所sở 依y 。 二nhị 相tương/tướng 資tư 相tương 順thuận 。 五ngũ 根căn 有hữu 漏lậu 五ngũ 識thức 亦diệc 有hữu 漏lậu 。 五ngũ 根căn 無vô 漏lậu 五ngũ 識thức 亦diệc 無vô 漏lậu 故cố 。

後hậu 開khai 導đạo 依y 。 本bổn 疏sớ/sơ 三tam 師sư 。 第đệ 一nhất 難Nan 陀Đà 等đẳng 。 瑜du 伽già 第đệ 三tam 云vân 。 又hựu 非phi 五ngũ 識thức 身thân 有hữu 二nhị 剎sát 那na 相tương 隨tùy 俱câu 生sanh 。 亦diệc 無vô 展triển 轉chuyển 無vô 間gian 更cánh 互hỗ 而nhi 生sanh 。 又hựu 一nhất 剎sát 那na 五ngũ 識thức 生sanh 已dĩ 。 從tùng 此thử 無vô 間gian 。 必tất 意ý 識thức 生sanh 。 從tùng 此thử 無vô 間gian 。 或hoặc 時thời 散tán 亂loạn 。 或hoặc 耳nhĩ 識thức 生sanh 。 或hoặc 五ngũ 識thức 身thân 中trung 隨tùy 一nhất 識thức 生sanh 。 此thử 師sư 准chuẩn 文văn 不bất 許hứa 五ngũ 識thức 俱câu 生sanh 。 亦diệc 無vô 二nhị 剎sát 那na 續tục 。 亦diệc 非phi 更cánh 互hỗ 生sanh 。 若nhược 前tiền 若nhược 後hậu 必tất 意ý 識thức 起khởi 。 是thị 故cố 五ngũ 識thức 必tất 用dụng 第đệ 六lục 為vi 開khai 導đạo 依y 。 第đệ 二nhị 安an 惠huệ 等đẳng 。 第đệ 三tam 護hộ 法Pháp 等đẳng 。 西tây 明minh 云vân 。 第đệ 二nhị 淨tịnh 月nguyệt 。 安an 惠huệ 師sư 許hứa 三tam 位vị 無vô 末mạt 那na 故cố 。 要yếu 集tập 亦diệc 云vân 。 定định 非phi 安an 惠huệ 。 論luận 云vân 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 。 相tương 應ứng 末mạt 那na 初sơ 起khởi 。 必tất 由do 第đệ 六lục 意ý 識thức 為vi 開khai 導đạo 依y 。 彼bỉ 許hứa 三tam 位vị 無vô 末mạt 那na 故cố 。 則tắc 不bất 得đắc 言ngôn 。 相tương 應ứng 末mạt 那na 。 今kim 謂vị 不bất 爾nhĩ 。 准chuẩn 何hà 得đắc 知tri 是thị 淨tịnh 月nguyệt 義nghĩa 。 既ký 自tự 不bất 識thức 梵Phạm 本bổn 。 又hựu 非phi 翻phiên 譯dịch 之chi 人nhân 。 若nhược 是thị 安an 惠huệ 前tiền 難nạn/nan 如như 何hà 。 答đáp 准chuẩn 本bổn 疏sớ/sơ 釋thích 云vân 即tức 顯hiển 末mạt 那na 名danh 通thông 無vô 漏lậu 。 雖tuy 即tức 六lục 識thức 轉chuyển 末mạt 那na 得đắc 名danh 為vi 第đệ 七thất 。 實thật 非phi 第đệ 七thất 。 不bất 通thông 淨tịnh 故cố 。 不bất 爾nhĩ 違vi 經kinh 。 初Sơ 地Địa 初sơ 心tâm 第đệ 七thất 識thức 俱câu 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 等đẳng 。 如như 疏sớ/sơ 具cụ 釋thích 。 又hựu 下hạ 第đệ 五ngũ 卷quyển 中trung 亦diệc 有hữu 此thử 解giải 。 疏sớ/sơ 外ngoại 又hựu 解giải 。 前tiền 難Nan 陀Đà 師sư 云vân 。 第đệ 六lục 意ý 識thức 自tự 相tương 續tục 故cố 亦diệc 總tổng 用dụng 。 前tiền 六lục 轉chuyển 識thức 內nội 。 隨tùy 何hà 為vi 開khai 導đạo 依y 。 第đệ 七thất 。 八bát 識thức 雖tuy 自tự 相tương 續tục 。 見kiến 道đạo 初sơ 轉chuyển 由do 第đệ 六lục 引dẫn 。 應ứng 用dụng 第đệ 六lục 為vi 開khai 導đạo 依y 。 就tựu 彼bỉ 宗tông 難nạn/nan 正chánh 彼bỉ 義nghĩa 故cố 。 不bất 依y 自tự 宗tông 。 疏sớ/sơ 主chủ 既ký 親thân 承thừa 梵Phạm 本bổn 翻phiên 此thử 論luận 文văn 。 豈khởi 肯khẳng 鄭trịnh 重trọng 為vi 斯tư 錯thác 判phán 。 今kim 又hựu 助trợ 解giải 。 言ngôn 安an 惠huệ 等đẳng 許hứa 淨tịnh 第đệ 七thất 即tức 是thị 餘dư 師sư 。 餘dư 文văn 即tức 通thông 安an 惠huệ 及cập 餘dư 。 述thuật 正chánh 文văn 中trung 云vân 。 第đệ 七thất 末mạt 那na 用dụng 前tiền 自tự 類loại 或hoặc 第đệ 六lục 識thức 為vi 開khai 導đạo 依y 。 染nhiễm 相tướng 續tục 位vị 自tự 類loại 為vi 依y 。 無vô 漏lậu 間gian 斷đoạn 既ký 有hữu 第đệ 六lục 即tức 為vi 開khai 導đạo 。 滅diệt 定định 位vị 出xuất 。 應ưng 云vân 用dụng 第đệ 八bát 為vi 開khai 導đạo 依y 。 略lược 而nhi 不bất 言ngôn 。

第đệ 二nhị 師sư 文văn 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 縱túng/tung 。 後hậu 奪đoạt 。 初sơ 中trung 有hữu 三tam 。 一nhất 云vân 未vị 自tự 在tại 位vị 可khả 如như 所sở 說thuyết 。 二nhị 遇ngộ 境cảnh 位vị 。 謂vị 卒tuất 爾nhĩ 遇ngộ 境cảnh 位vị 可khả 如như 所sở 說thuyết 。 三tam 遇ngộ 非phi 勝thắng 境cảnh 位vị 可khả 如như 所sở 說thuyết 。 上thượng 一nhất 位vị 字tự 貫quán 於ư 下hạ 二nhị 。 次thứ 一nhất 遇ngộ 字tự 通thông 第đệ 二nhị 三tam 。 若nhược 自tự 在tại 位vị 下hạ 。 奪đoạt 翻phiên 前tiền 三tam 位vị 。 言ngôn 自tự 在tại 位vị 者giả 奪đoạt 初sơ 位vị 。 此thử 師sư 意ý 云vân 。 謂vị 互hỗ 用dụng 位vị 多đa 恆hằng 緣duyên 境cảnh 。 此thử 意ý 破phá 前tiền 六lục 塵trần 境cảnh 至chí 識thức 不bất 並tịnh 生sanh 。 以dĩ 即tức 剎sát 那na 而nhi 便tiện 落lạc 謝tạ 。 互hỗ 用dụng 之chi 位vị 如như 眼nhãn 識thức 起khởi 。 雖tuy 有hữu 餘dư 境cảnh 亦diệc 能năng 緣duyên 之chi 。 何hà 假giả 餘dư 識thức 而nhi 眼nhãn 識thức 間gian 斷đoạn 耶da 。

問vấn 護hộ 法Pháp 等đẳng 師sư 何hà 性tánh 界giới 心tâm 得đắc 出xuất 滅diệt 定định 。 答đáp 廣quảng 惠huệ 聲Thanh 聞Văn 。 自tự 在tại 菩Bồ 薩Tát 。 隨tùy 何hà 界giới 地địa 方phương 便tiện 善thiện 心tâm 。 若nhược 依y 自tự 地địa 亦diệc 通thông 生sanh 得đắc 。 未vị 遍biến 超siêu 者giả 。 隨tùy 其kỳ 所sở 應ứng 。 或hoặc 依y 他tha 地địa 方phương 便tiện 善thiện 心tâm 。 若nhược 全toàn 未vị 超siêu 。 但đãn 依y 自tự 地địa 方phương 便tiện 心tâm 出xuất 。 依y 方phương 便tiện 入nhập 故cố 。

論luận 。 又hựu 異dị 熟thục 心tâm 依y 染nhiễm 污ô 意ý 等đẳng 者giả 。 何hà 故cố 無vô 性tánh 兩lưỡng 釋thích 。 一nhất 云vân 即tức 第đệ 六lục 識thức 為vi 染nhiễm 污ô 依y 。 第đệ 二nhị 同đồng 世thế 親thân 。 所sở 謂vị 末mạt 那na 。 何hà 故cố 二nhị 別biệt 。 答đáp 兩lưỡng 論luận 不bất 違vi 。 此thử 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 恆hằng 相tương 續tục 。 二nhị 緣duyên 內nội 外ngoại 起khởi 增tăng 上thượng 愛ái 故cố 。 無vô 性tánh 即tức 據cứ 通thông 緣duyên 內nội 外ngoại 起khởi 染nhiễm 污ô 故cố 。 不bất 言ngôn 第đệ 七thất 。 世thế 親thân 即tức 據cứ 恆hằng 相tương 續tục 識thức 常thường 起khởi 染nhiễm 污ô 。 非phi 無vô 第đệ 六lục 。 以dĩ 非phi 恆hằng 故cố 。 隱ẩn 而nhi 不bất 說thuyết 。 無vô 性tánh 菩Bồ 薩Tát 據cứ 續tục 生sanh 時thời 。 非phi 無vô 第đệ 七thất 。 以dĩ 不bất 外ngoại 緣duyên 故cố 亦diệc 不bất 說thuyết 。 然nhiên 今kim 此thử 師sư 所sở 說thuyết 染nhiễm 意ý 。 或hoặc 同đồng 世thế 親thân 。 或hoặc 同đồng 無vô 性tánh 。 或hoặc 可khả 染nhiễm 意ý 依y 第đệ 七thất 說thuyết 。 相tương 應ứng 悲bi 願nguyện 即tức 第đệ 六lục 識thức 。 以dĩ 此thử 為vi 證chứng 。 證chứng 誠thành 第đệ 八bát 用dụng 第đệ 六lục 。 七thất 為vi 開khai 導đạo 依y 。 以dĩ 因nhân 大đại 悲bi 依y 第đệ 六lục 故cố 。 染nhiễm 復phục 第đệ 六lục 不bất 證chứng 第đệ 七thất 。 或hoặc 此thử 師sư 意ý 且thả 據cứ 凡phàm 夫phu 一nhất 分phần/phân 而nhi 說thuyết 。 初sơ 受thọ 生sanh 識thức 。 以dĩ 染nhiễm 污ô 意ý 。 方phương 得đắc 受thọ 生sanh 。 即tức 中trung 蘊uẩn 末mạt 心tâm 。 除trừ 轉Chuyển 輪Luân 王Vương 必tất 起khởi 貪tham 。 嗔sân 方phương 得đắc 受thọ 生sanh 。 相tương 應ứng 悲bi 願nguyện 即tức 是thị 二nhị 智trí 。

論luận 。 若nhược 增tăng 盛thịnh 境cảnh 等đẳng 。 西tây 明minh 云vân 。 此thử 有hữu 一nhất 句cú 。 境cảnh 勝thắng 心tâm 非phi 勝thắng 。 謂vị 率suất 爾nhĩ 心tâm 。 此thử 中trung 應ưng 有hữu 等đẳng 流lưu 心tâm 。 境cảnh 俱câu 勝thắng 。 已dĩ 攝nhiếp 在tại 前tiền 等đẳng 流lưu 心tâm 中trung 。 今kim 謂vị 不bất 然nhiên 。 證chứng 五ngũ 相tương 續tục 。 云vân 遇ngộ 勝thắng 境cảnh 理lý 必tất 相tương 續tục 。 定định 非phi 率suất 爾nhĩ 。 率suất 爾nhĩ 之chi 心tâm 非phi 多đa 剎sát 那na 故cố 。 若nhược 許hứa 率suất 爾nhĩ 自tự 類loại 相tương 續tục 。 應ưng 引dẫn 瑜du 伽già 論luận 云vân 由do 率suất 爾nhĩ 心tâm 。 乃nãi 至chí 相tương 續tục 而nhi 轉chuyển 。 何hà 故cố 云vân 決quyết 定định 心tâm 後hậu 等đẳng 。 前tiền 文văn 已dĩ 證chứng 等đẳng 流lưu 翻phiên 前tiền 率suất 爾nhĩ 。 遇ngộ 勝thắng 境cảnh 下hạ 。 翻phiên 前tiền 非phi 勝thắng 境cảnh 。 不bất 說thuyết 唯duy 率suất 爾nhĩ 。 前tiền 文văn 且thả 約ước 汎# 爾nhĩ 等đẳng 流lưu 心tâm 。 即tức 心tâm 勝thắng 境cảnh 非phi 勝thắng 。 此thử 約ước 心tâm 境cảnh 俱câu 勝thắng 破phá 。 或hoặc 可khả 。 前tiền 約ước 心tâm 相tương 續tục 趣thú 境cảnh 破phá 。 此thử 約ước 境cảnh 相tướng 續tục 勝thắng 逼bức 心tâm 俱câu 令linh 心tâm 相tương 續tục 。 故cố 二nhị 文văn 別biệt 今kim 准chuẩn 此thử 文văn 當đương 後hậu 二nhị 心tâm 。 故cố 俱câu 勝thắng 句cú 攝nhiếp 。

問vấn 戲hí 忘vong 憤phẫn 恚khuể 定định 是thị 何hà 天thiên 。 答đáp 本bổn 疏sớ/sơ 釋thích 云vân 。 欲dục 四tứ 空không 天thiên 。 非phi 下hạ 二nhị 天thiên 。 西tây 明minh 云vân 。 通thông 六lục 天thiên 。 要yếu 集tập 斷đoạn 云vân 。 此thử 說thuyết 近cận 理lý 。 以dĩ 婆bà 沙sa 說thuyết 在tại 下hạ 二nhị 天thiên 。 大đại 小tiểu 雖tuy 殊thù 。 俱câu 得đắc 為vi 證chứng 。 今kim 謂vị 不bất 爾nhĩ 。 四tứ 句cú 自tự 體thể 。 若nhược 不bất 約ước 定định 人nhân 。 處xử 而nhi 說thuyết 。 但đãn 據cứ 逢phùng 緣duyên 可khả 通thông 六lục 欲dục 。 若nhược 約ước 定định 人nhân 。 處xử 。 即tức 本bổn 疏sớ/sơ 為vi 正chánh 。 然nhiên 准chuẩn 道Đạo 理lý 據cứ 定định 人nhân 處xứ 。 不bất 爾nhĩ 但đãn 應ưng 人nhân 為vi 他tha 害hại 即tức 非phi 自tự 害hại 。 若nhược 有hữu 自tự 害hại 即tức 非phi 他tha 害hại 。 何hà 要yếu 戲hí 忘vong 。 意ý 。 憤phẫn 恚khuể 天thiên 及cập 羯yết 剌lạt 藍lam 位vị 。 又hựu 戲hí 。 憤phẫn 天thiên 既ký 屬thuộc 帝Đế 釋Thích 。 豈khởi 與dữ 非phi 天thiên 共cộng 戰chiến 之chi 時thời 不bất 為vi 彼bỉ 害hại 。 若nhược 為vi 彼bỉ 害hại 此thử 即tức 不bất 定định 。 即tức 應ưng 佛Phật 使sử 等đẳng 有hữu 自tự 他tha 害hại 。 俱câu 不bất 定định 故cố 即tức 有hữu 雜tạp 亂loạn 。 據cứ 無vô 雜tạp 亂loạn 大Đại 乘Thừa 約ước 定định 。 即tức 本bổn 疏sớ/sơ 正chánh 。 無vô 相tướng 亂loạn 失thất 及cập 不bất 定định 過quá 。 又hựu 出xuất 曜diệu 論luận 云vân 四tứ 空không 天thiên 。

論luận 。 然nhiên 攝nhiếp 大Đại 乘Thừa 說thuyết 色sắc 亦diệc 容dung 有hữu 等đẳng 無vô 間gian 緣duyên 。 者giả 是thị 縱túng/tung 奪đoạt 言ngôn 者giả 。 釋thích 彼bỉ 論luận 第đệ 三tam 云vân 。 謂vị 經kinh 部bộ 師sư 作tác 如như 是thị 執chấp 。 色sắc 心tâm 無vô 間gian 生sanh 者giả 。 謂vị 諸chư 色sắc 。 心tâm 前tiền 後hậu 次thứ 第đệ 相tương 續tục 而nhi 生sanh 。 是thị 諸chư 法pháp 種chủng 子tử 者giả 。 是thị 諸chư 有hữu 為vi 。 能năng 生sanh 因nhân 性tánh 。 謂vị 彼bỉ 執chấp 言ngôn 。 從tùng 前tiền 剎sát 那na 色sắc 後hậu 剎sát 那na 色sắc 無vô 間gian 而nhi 生sanh 。 從tùng 前tiền 剎sát 那na 心tâm 後hậu 剎sát 那na 心tâm 及cập 相tương 應ứng 法pháp 無vô 間gian 而nhi 生sanh (# 已dĩ 上thượng 論luận 文văn )# 。 破phá 已dĩ 下hạ 結kết 云vân 。 但đãn 應ưng 容dung 有hữu 等đẳng 無vô 間gian 緣duyên 。 及cập 增tăng 上thượng 緣duyên 。 無vô 有hữu 因nhân 緣duyên 。 今kim 指chỉ 此thử 文văn 。 是thị 縱túng/tung 經kinh 師sư 有hữu 等đẳng 無vô 間gian 。 奪đoạt 彼bỉ 前tiền 後hậu 為vi 因nhân 緣duyên 義nghĩa 。 若nhược 爾nhĩ 何hà 故cố 攝nhiếp 論luận 第đệ 一nhất 云vân 又hựu 經kinh 部bộ 師sư 不bất 說thuyết 唯duy 色sắc 名danh 為vi 心tâm 法pháp 。 等đẳng 無vô 間gian 緣duyên 。 此thử 所sở 無vô 故cố 。 心tâm 及cập 心tâm 法pháp 四tứ 緣duyên 定định 故cố 。 釋thích 文văn 如như 疏sớ/sơ 。

論luận 。 故cố 展triển 轉chuyển 作tác 等đẳng 無vô 間gian 緣duyên 者giả 。 問vấn 心tâm 。 心tâm 所sở 法pháp 多đa 少thiểu 起khởi 。 而nhi 得đắc 說thuyết 為vi 緣duyên 。 何hà 妨phương 諸chư 識thức 多đa 少thiểu 生sanh 。 亦diệc 復phục 得đắc 為vi 緣duyên 。 質chất 云vân 諸chư 識thức 前tiền 後hậu 多đa 少thiểu 起khởi 。 相tương 望vọng 得đắc 成thành 緣duyên 。 色sắc 法pháp 多đa 少thiểu 生sanh 前tiền 後hậu 。 亦diệc 成thành 無vô 間gian 緣duyên 。 彼bỉ 復phục 質chất 云vân 。 諸chư 識thức 多đa 少thiểu 起khởi 。 例lệ 同đồng 色sắc 不bất 成thành 緣duyên 。 汝nhữ 諸chư 心tâm 所sở 多đa 少thiểu 生sanh 。 亦diệc 應ưng 同đồng 色sắc 不bất 成thành 緣duyên 。 解giải 云vân 心tâm 。 心tâm 所sở 法pháp 和hòa 合hợp 似tự 一nhất 。 共cộng 辨biện 一nhất 事sự 得đắc 互hỗ 為vi 緣duyên 。 諸chư 識thức 不bất 然nhiên 。 何hà 得đắc 互hỗ 為vi 緣duyên 。

然nhiên 諸chư 心tâm 所sở 非phi 開khai 導đạo 依y 。 問vấn 心tâm 所sở 望vọng 王vương 不bất 開khai 導đạo 。 心tâm 所sở 非phi 所sở 依y 。 心tâm 王vương 心tâm 所sở 既ký 導đạo 生sanh 。 何hà 妨phương 心tâm 所sở 亦diệc 成thành 依y 。 解giải 云vân 等đẳng 無vô 間gian 緣duyên 義nghĩa 相tương/tướng 引dẫn 。 心tâm 所sở 可khả 成thành 緣duyên 。 開khai 導đạo 據cứ 勝thắng 能năng 。 非phi 主chủ 不bất 成thành 開khai 導đạo 依y 。

疏sớ/sơ 云vân 如như 攝nhiếp 論luận 第đệ 一nhất 云vân 。 一nhất 法pháp 未vị 達đạt 未vị 遍biến 知tri 者giả 。 此thử 引dẫn 攝nhiếp 論luận 云vân 佛Phật 不bất 為vi 小Tiểu 乘Thừa 說thuyết 。 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 外ngoại 人nhân 即tức 引dẫn 經kinh 文văn 為vi 難nạn/nan 。 若nhược 爾nhĩ 何hà 故cố 經kinh 中trung 世Thế 尊Tôn 云vân 。 我ngã 不bất 說thuyết 一nhất 法pháp 未vị 達đạt 未vị 遍biến 知tri 。 而nhi 能năng 永vĩnh 斷đoạn 一nhất 切thiết 。 煩phiền 惱não 成thành 阿A 羅La 漢Hán 。 我ngã 唯duy 說thuyết 言ngôn 一nhất 切thiết 法pháp 。 已dĩ 達đạt 已dĩ 遍biến 知tri 。 方phương 能năng 斷đoạn 惑hoặc 。 成thành 阿A 羅La 漢Hán 。 言ngôn 達đạt 無vô 間gian 道đạo 。 遍biến 知tri 解giải 脫thoát 道đạo 。 此thử 難nạn/nan 意ý 云vân 。 若nhược 不bất 為vi 說thuyết 。 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 豈khởi 得đắc 云vân 於ư 一nhất 切thiết 法pháp 。 已dĩ 達đạt 遍biến 知tri 。 無vô 性tánh 為vi 釋thích 。 此thử 佛Phật 密mật 意ý 說thuyết 。 不bất 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 以dĩ 別biệt 相tướng 聲thanh 說thuyết 總tổng 相tương/tướng 處xứ 。 非phi 諸chư 煩phiền 惱não 有hữu 各các 別biệt 斷đoạn 。 或hoặc 取thủ 共cộng 相tương 無vô 常thường 等đẳng 行hành 故cố 。 不bất 為vi 說thuyết 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 此thử 意ý 以dĩ 別biệt 相tướng 名danh 。 意ý 詮thuyên 生sanh 空không 總tổng 相tương/tướng 義nghĩa 處xứ 方phương 能năng 斷đoạn 惑hoặc 。 惑hoặc 共cộng 相tương 無vô 常thường 行hành 。 非phi 緣duyên 別biệt 別biệt 色sắc 等đẳng 之chi 智trí 。 而nhi 能năng 斷đoạn 惑hoặc 。 故cố 言ngôn 一nhất 法pháp 未vị 達đạt 遍biến 知tri 者giả 。 別biệt 相tướng 之chi 聲thanh 。 說thuyết 總tổng 相tương/tướng 智trí 而nhi 能năng 斷đoạn 惑hoặc 。 非phi 一nhất 一nhất 法pháp 皆giai 達đạt 知tri 盡tận 方phương 能năng 斷đoạn 惑hoặc 。 故cố 不bất 為vi 說thuyết 。 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 今kim 瑜du 伽già 文văn 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 意ý 說thuyết 前tiền 各các 自tự 別biệt 識thức 。 為vi 後hậu 各các 自tự 別biệt 識thức 等đẳng 無vô 間gian 緣duyên 故cố 。 於ư 總tổng 處xứ 說thuyết 。 若nhược 彼bỉ 六lục 識thức 為vi 此thử 六lục 識thức 等đẳng 。 此thử 是thị 別biệt 意ý 言ngôn 聲thanh 。 於ư 總tổng 處xứ 轉chuyển 故cố 。 又hựu 此thử 言ngôn 總tổng 意ý 別biệt 有hữu 三tam 。 一nhất 會hội 前tiền 第đệ 三tam 云vân 。 若nhược 此thử 識thức 無vô 間gian 諸chư 識thức 決quyết 定định 生sanh 者giả 。 若nhược 此thử 識thức 及cập 諸chư 識thức 皆giai 是thị 總tổng 語ngữ 。 意ý 說thuyết 各các 別biệt 八bát 識thức 。 舉cử 此thử 總tổng 聲thanh 。 非phi 謂vị 諸chư 識thức 許hứa 互hỗ 為vi 緣duyên 。 一nhất 云vân 解giải 第đệ 三tam 意ý 。 別biệt 說thuyết 後hậu 識thức 定định 生sanh 。 簡giản 無Vô 學Học 最tối 後hậu 心tâm 。 然nhiên 舉cử 於ư 總tổng 諸chư 識thức 生sanh 聲thanh 。 一nhất 云vân 會hội 前tiền 又hựu 此thử 六lục 識thức 為vi 彼bỉ 六lục 識thức 。 意ý 欲dục 別biệt 說thuyết 各các 自tự 六lục 識thức 。 舉cử 彼bỉ 總tổng 聲thanh 意ý 目mục 別biệt 六lục 。 非phi 此thử 六lục 言ngôn 總tổng 含hàm 八bát 識thức 云vân 言ngôn 總tổng 意ý 別biệt 。 何hà 者giả 五ngũ 十thập 。 二nhị 初sơ 舉cử 諸chư 心tâm 。 心tâm 所sở 無vô 間gian 後hậu 諸chư 心tâm 。 心tâm 所sở 生sanh 。 通thông 詮thuyên 八bát 識thức 。 重trùng 復phục 言ngôn 此thử 六lục 彼bỉ 六lục 。 據cứ 三tam 乘thừa 通thông 說thuyết 。 故cố 不bất 通thông 八bát 。

論luận 。 為vi 顯hiển 此thử 識thức 依y 緣duyên 同đồng 故cố 。 有hữu 二nhị 解giải 。 一nhất 云vân 依y 是thị 不bất 共cộng 依y 。 緣duyên 是thị 因nhân 緣duyên 依y 。 以dĩ 總tổng 聚tụ 言ngôn 。 不bất 須tu 分phân 別biệt 種chủng 之chi 與dữ 現hiện 。 種chủng 不bất 離ly 識thức 自tự 體thể 分phần/phân 故cố 。 云vân 依y 。 緣duyên 同đồng 。 又hựu 解giải 以dĩ 總tổng 聚tụ 言ngôn 緣duyên 第đệ 八bát 識thức 。 因nhân 緣duyên 。 增tăng 上thượng 。 種chủng 。 現hiện 雖tuy 殊thù 總tổng 不bất 離ly 第đệ 八bát 。 但đãn 不bất 說thuyết 等đẳng 無vô 間gian 。 非phi 所sở 緣duyên 故cố 。 此thử 據cứ 染nhiễm 說thuyết 。 若nhược 無vô 漏lậu 位vị 亦diệc 緣duyên 無vô 間gian 識thức 。 二nhị 云vân 依y 所sở 依y 。 緣duyên 即tức 所sở 緣duyên 。 以dĩ 因nhân 緣duyên 。 增tăng 上thượng 俱câu 名danh 為vi 依y 。 緣duyên 即tức 所sở 緣duyên 。 即tức 下hạ 許hứa 第đệ 八bát 自tự 體thể 及cập 種chủng 子tử 。 如như 次thứ 計kế 為vi 我ngã 及cập 我ngã 所sở 師sư 義nghĩa 。 又hựu 前tiền 二nhị 依y 有hữu 勝thắng 用dụng 故cố 。 所sở 以dĩ 偏thiên 說thuyết 。 非phi 謂vị 為vi 顯hiển 依y 。 緣duyên 同đồng 故cố 。 以dĩ 且thả 解giải 依y 彼bỉ 轉chuyển 未vị 解giải 緣duyên 彼bỉ 轉chuyển 故cố 。 然nhiên 要yếu 集tập 云vân 。 或hoặc 可khả 初sơ 釋thích 唯duy 俱câu 有hữu 依y 。 後hậu 釋thích 通thông 二nhị 。 今kim 謂vị 不bất 爾nhĩ 。 若nhược 初sơ 但đãn 一nhất 。 何hà 故cố 論luận 云vân 俱câu 顯hiển 前tiền 二nhị 。 故cố 說thuyết 有hữu 餘dư 。

論luận 釋thích 緣duyên 彼bỉ 。 問vấn 難Nan 陀Đà 師sư 計kế 七thất 依y 本bổn 識thức 。 亦diệc 緣duyên 彼bỉ 相tương 應ứng 。 何hà 名danh 依y 彼bỉ 緣duyên 彼bỉ 。 答đáp 據cứ 執chấp 為vi 我ngã 名danh 依y 緣duyên 彼bỉ 。 火hỏa 辨biện 。 安an 惠huệ 並tịnh 准chuẩn 此thử 釋thích 。

問vấn 火hỏa 辨biện 何hà 故cố 不bất 執chấp 自tự 體thể 以dĩ 為vi 我ngã 見kiến 。 答đáp 見kiến 分phân 作tác 用dụng 故cố 執chấp 我ngã 。 自tự 證chứng 沈trầm 隱ẩn 故cố 不bất 執chấp 之chi 。

安an 惠huệ 破phá 火hỏa 辨biện 中trung 。 有hữu 三tam 番phiên 問vấn 答đáp 。 初sơ 約ước 定định 。 次thứ 變biến 不bất 變biến 時thời 。 後hậu 約ước 凡phàm 夫phu 厭yếm 色sắc 生sanh 上thượng 不bất 變biến 色sắc 難nạn/nan 。 不bất 同đồng 聖thánh 者giả 生sanh 上thượng 變biến 色sắc 。

問vấn 護hộ 法Pháp 正chánh 義nghĩa 七thất 緣duyên 八bát 為vi 我ngã 。 自tự 證chứng 緣duyên 見kiến 作tác 何hà 行hành 相tương/tướng 。 答đáp 不bất 同đồng 見kiến 分phần/phân 。 自tự 證chứng 思tư 量lượng 見kiến 分phân 之chi 時thời 。 不bất 作tác 內nội 外ngoại 我ngã 非phi 我ngã 解giải 。 但đãn 冥minh 證chứng 見kiến 體thể 。 亦diệc 如như 邪tà 見kiến 緣duyên 外ngoại 之chi 時thời 。 見kiến 之chi 自tự 證chứng 緣duyên 見kiến 之chi 時thời 。 但đãn 證chứng 見kiến 體thể 不bất 同đồng 邪tà 見kiến 。

問vấn 論luận 無vô 一nhất 心tâm 中trung 有hữu 斷đoạn 。 常thường 見kiến 故cố 。 我ngã 。 我ngã 所sở 執chấp 不bất 俱câu 起khởi 者giả 。 何hà 故cố 分phân 別biệt 行hành 緣duyên 蘊uẩn 。 不bất 分phân 別biệt 所sở 起khởi 處xứ 等đẳng 起khởi 我ngã 我ngã 所sở 見kiến 耶da 。 答đáp 二nhị 十thập 句cú 等đẳng 。 雖tuy 同đồng 依y 色sắc 蘊uẩn 等đẳng 不bất 是thị 同đồng 時thời 。 前tiền 後hậu 別biệt 起khởi 故cố 即tức 無vô 妨phương 。 問vấn 斷đoạn 。 常thường 依y 惠huệ 立lập 。 二nhị 見kiến 不bất 並tịnh 生sanh 。 二nhị 執chấp 一nhất 惠huệ 生sanh 。 兩lưỡng 執chấp 不bất 並tịnh 起khởi 。 答đáp 斷đoạn 。 常thường 境cảnh 別biệt 。 二nhị 執chấp 境cảnh 同đồng 。

思tư 量lượng 為vi 性tánh 相tướng 。 問vấn 既ký 恆hằng 思tư 量lượng 所sở 執chấp 我ngã 相tương/tướng 。 與dữ 我ngã 見kiến 何hà 別biệt 。 俱câu 作tác 我ngã 解giải 故cố 。 復phục 何hà 不bất 名danh 我ngã 見kiến 。 答đáp 我ngã 見kiến 推thôi 求cầu 並tịnh 作tác 我ngã 解giải 。 此thử 作tác 我ngã 解giải 而nhi 不bất 推thôi 求cầu 。 故cố 不bất 名danh 我ngã 見kiến 。 問vấn 何hà 以dĩ 得đắc 知tri 心tâm 作tác 我ngã 解giải 。 答đáp 准chuẩn 心tâm 所sở 知tri 。 既ký 云vân 我ngã 愛ái 。 我ngã 慢mạn 等đẳng 。 當đương 爾nhĩ 彼bỉ 愛ái 等đẳng 。 若nhược 不bất 作tác 我ngã 解giải 。 貪tham 愛ái 於ư 何hà 。 又hựu 亦diệc 不bất 應ưng 。 名danh 我ngã 愛ái 等đẳng 。 由do 此thử 准chuẩn 知tri 。 心tâm 王vương 亦diệc 作tác 我ngã 解giải 。 若nhược 爾nhĩ 心tâm 王vương 應ưng 取thủ 別biệt 相tướng 。 答đáp 不bất 爾nhĩ 。 即tức 此thử 我ngã 境cảnh 是thị 總tổng 相tương/tướng 故cố 。 領lãnh 納nạp 屬thuộc 於ư 順thuận 益ích 己kỷ 相tương/tướng 。 而nhi 貪tham 愛ái 等đẳng 方phương 為vi 別biệt 相tướng 。 論luận 說thuyết 唯duy 言ngôn 故cố 。 問vấn 我ngã 無vô 我ngã 等đẳng 是thị 其kỳ 差sai 別biệt 。 何hà 名danh 總tổng 相tương/tướng 。 答đáp 准chuẩn 諸chư 法pháp 自tự 性tánh 差sai 別biệt 。 名danh 非phi 總tổng 相tương/tướng 可khả 爾nhĩ 。 今kim 心tâm 王vương 所sở 取thủ 總tổng 相tương/tướng 。 心tâm 所sở 所sở 取thủ 別biệt 相tướng 。 與dữ 彼bỉ 有hữu 別biệt 。 於ư 彼bỉ 自tự 性tánh 差sai 別biệt 之chi 上thượng 。 各các 有hữu 總tổng 相tương/tướng 。 別biệt 相tướng 故cố 。 不bất 爾nhĩ 王vương 。 所sở 境cảnh 應ưng 差sai 別biệt 。 故cố 知tri 我ngã 者giả 即tức 是thị 境cảnh 之chi 總tổng 相tương/tướng 。 於ư 我ngã 之chi 上thượng 可khả 意ý 。 不bất 可khả 意ý 等đẳng 方phương 是thị 別biệt 相tướng 。 又hựu 有hữu 解giải 云vân 。 心tâm 王vương 亦diệc 取thủ 別biệt 相tướng 。 辨biện 中trung 邊biên 論luận 云vân 。 心tâm 王vương 亦diệc 能năng 取thủ 總tổng 。 別biệt 相tướng 。 今kim 撿kiểm 彼bỉ 論luận 第đệ 一nhất 云vân 。 唯duy 能năng 了liễu 境cảnh 總tổng 相tương/tướng 名danh 心tâm 。 亦diệc 了liễu 差sai 別biệt 名danh 為vi 受thọ 等đẳng 。 准chuẩn 此thử 心tâm 王vương 不bất 取thủ 別biệt 相tướng 。 此thử 論luận 第đệ 五ngũ 亦diệc 識thức 能năng 了liễu 別biệt 事sự 之chi 總tổng 相tương/tướng 不bất 言ngôn 了liễu 別biệt 事sự 之chi 別biệt 相tướng 。 問vấn 心tâm 王vương 既ký 作tác 我ngã 解giải 。 即tức 是thị 我ngã 執chấp 。 云vân 何hà 第đệ 八bát 卷quyển 護hộ 法Pháp 正chánh 義nghĩa 。 云vân 執chấp 我ngã 法pháp 者giả 必tất 是thị 惠huệ 故cố 。 不bất 說thuyết 所sở 餘dư 。 答đáp 心tâm 雖tuy 作tác 我ngã 相tương/tướng 而nhi 不bất 執chấp 之chi 。 執chấp 者giả 是thị 惠huệ 故cố 。 又hựu 釋thích 云vân 。 彼bỉ 據cứ 勝thắng 說thuyết 。 及cập 根căn 本bổn 說thuyết 。 此thử 據cứ 相tương 從tùng 。 必tất 由do 於ư 惠huệ 方phương 能năng 起khởi 執chấp 。 非phi 於ư 此thử 聚tụ 而nhi 無vô 有hữu 惠huệ 可khả 起khởi 執chấp 者giả 故cố 。 言ngôn 必tất 是thị 惠huệ 故cố 。 不bất 障chướng 相tương 應ứng 亦diệc 有hữu 二nhị 執chấp 。 問vấn 貪tham 等đẳng 皆giai 有hữu 執chấp 者giả 。 疑nghi 有hữu 執chấp 不phủ 。 答đáp 執chấp 必tất 見kiến 俱câu 。 疑nghi 非phi 見kiến 並tịnh 。 又hựu 執chấp 必tất 決quyết 。 疑nghi 不bất 決quyết 故cố 。 疑nghi 不bất 是thị 執chấp 。 問vấn 如như 思tư 相tương 應ứng 業nghiệp 之chi 眷quyến 屬thuộc 。 亦diệc 立lập 業nghiệp 名danh 。 與dữ 見kiến 相tương 應ứng 見kiến 之chi 眷quyến 屬thuộc 。 何hà 不bất 名danh 見kiến 。 答đáp 業nghiệp 是thị 造tạo 作tác 義nghĩa 。 俱câu 能năng 造tạo 作tác 未vị 來lai 果quả 。 及cập 所sở 造tạo 事sự 業nghiệp 。 故cố 俱câu 名danh 業nghiệp 。 見kiến 者giả 推thôi 求cầu 。 相tương 應ứng 非phi 推thôi 求cầu 。 故cố 不bất 名danh 見kiến 。 又hựu 釋thích 剋khắc 性tánh 即tức 非phi 。 相tương 從tùng 亦diệc 見kiến 。 如như 似tự 智trí 惠huệ 相tương 從tùng 俱câu 名danh 智trí 惠huệ 故cố 。 問vấn 執chấp 我ngã 是thị 惠huệ 能năng 。 同đồng 聚tụ 俱câu 執chấp 我ngã 。 推thôi 求cầu 是thị 惠huệ 用dụng 。 相tương 應ứng 亦diệc 推thôi 求cầu 。 答đáp 推thôi 求cầu 是thị 見kiến 。 餘dư 法pháp 不bất 推thôi 求cầu 。 執chấp 者giả 堅kiên 取thủ 義nghĩa 。 同đồng 聚tụ 俱câu 執chấp 我ngã 。

問vấn 既ký 恆hằng 審thẩm 思tư 量lượng 與dữ 思tư 何hà 別biệt 。 答đáp 通thông 。 別biệt 有hữu 異dị 。 此thử 但đãn 思tư 我ngã 。 彼bỉ 思tư 一nhất 切thiết 。 問vấn 未vị 轉chuyển 可khả 爾nhĩ 。 已dĩ 轉chuyển 如như 何hà 。 已dĩ 轉chuyển 通thông 緣duyên 。 一nhất 切thiết 法Pháp 故cố 。 答đáp 亦diệc 總tổng 。 別biệt 緣duyên 。 勝thắng 劣liệt 有hữu 異dị 。 王vương 取thủ 總tổng 相tương 勝thắng 。 所sở 取thủ 別biệt 相tướng 勝thắng 。 不bất 爾nhĩ 果quả 位vị 王vương 。 所sở 二nhị 種chủng 俱câu 能năng 遍biến 緣duyên 。 如như 何hà 取thủ 別biệt 。 然nhiên 第đệ 五ngũ 云vân 。 心tâm 王vương 取thủ 總tổng 相tương/tướng 。 心tâm 所sở 通thông 總tổng 。 別biệt 。 且thả 據cứ 因nhân 說thuyết 。 若nhược 在tại 果quả 位vị 。 王vương 。 所sở 俱câu 能năng 緣duyên 一nhất 切thiết 法pháp 取thủ 總tổng 。 別biệt 相tướng 。 但đãn 勝thắng 劣liệt 異dị 。

西tây 明minh 云vân 。 何hà 故cố 釋thích 名danh 門môn 但đãn 解giải 末mạt 那na 。 三tam 性tánh 門môn 中trung 即tức 解giải 心tâm 所sở 。 解giải 云vân 理lý 實thật 於ư 諸chư 門môn 中trung 皆giai 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 影ảnh 略lược 互hỗ 顯hiển 。 今kim 謂vị 有hữu 餘dư 。 若nhược 言ngôn 諸chư 門môn 皆giai 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 釋thích 王vương 有hữu 覆phú 性tánh 。 所sở 亦diệc 性tánh 同đồng 。 於ư 餘dư 門môn 中trung 若nhược 皆giai 如như 是thị 者giả 。 心tâm 王vương 四tứ 惑hoặc 俱câu 。 豈khởi 我ngã 見kiến 等đẳng 亦diệc 四tứ 惑hoặc 俱câu 耶da 。 故cố 思tư 為vi 性tánh 相tướng 者giả 。 但đãn 解giải 於ư 王vương 。 心tâm 所sở 不bất 爾nhĩ 。 設thiết 心tâm 所sở 思tư 。 箇cá 思tư 量lượng 。 所sở 餘dư 心tâm 所sở 非phi 恆hằng 思tư 量lượng 。 又hựu 思tư 雖tuy 有hữu 思tư 量lượng 之chi 義nghĩa 。 不bất 以dĩ 思tư 量lượng 釋thích 思tư 性tánh 相tướng 。 然nhiên 辨biện 三tam 性tánh 門môn 中trung 解giải 心tâm 所sở 者giả 。 以dĩ 彼bỉ 心tâm 所sở 有hữu 貪tham 。 慢mạn 等đẳng 。 不bất 知tri 不bất 善thiện 為vi 有hữu 覆phú 性tánh 。 王vương 由do 相tương 應ứng 得đắc 成thành 三tam 性tánh 。 所sở 由do 所sở 依y 是thị 有hữu 覆phú 故cố 雙song 問vấn 答đáp 。 至chí 下hạ 更cánh 釋thích 。 此thử 問vấn 本bổn 意ý 自tự 釋thích 第đệ 二nhị 變biến 。 不bất 解giải 心tâm 所sở 。 不bất 可khả 門môn 門môn 皆giai 相tương/tướng 影ảnh 顯hiển 。

問vấn 言ngôn 四tứ 惑hoặc 俱câu 我ngã 癡si 。 我ngã 見kiến 。 如như 論luận 自tự 辨biện 。 愛ái 有hữu 四tứ 種chủng 。 慢mạn 七thất 。 九cửu 種chủng 。 是thị 何hà 愛ái 。 慢mạn 。 答đáp 是thị 總tổng 愛ái 。 以dĩ 緣duyên 我ngã 故cố 非phi 餘dư 行hành 相tương/tướng 。 七thất 慢mạn 之chi 中trung 是thị 我ngã 慢mạn 攝nhiếp 。 我ngã 慢mạn 恆hằng 起khởi 。 非phi 九cửu 慢mạn 類loại 。

論luận 。 及cập 餘dư 觸xúc 等đẳng 俱câu 。 有hữu 二nhị 師sư 釋thích 。 初sơ 師sư 二nhị 解giải 。 一nhất 四tứ 惑hoặc 餘dư 。 一nhất 無vô 覆phú 性tánh 餘dư 。 若nhược 爾nhĩ 後hậu 言ngôn 有hữu 覆phú 性tánh 攝nhiếp 。 豈khởi 不bất 重trọng/trùng 耶da 。 答đáp 此thử 師sư 解giải 餘dư 。 有hữu 其kỳ 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 遮già 。 二nhị 表biểu 。 今kim 取thủ 遮già 義nghĩa 。 五ngũ 遍biến 行hành 法pháp 前tiền 與dữ 八bát 俱câu 。 亦diệc 與dữ 七thất 俱câu 。 恐khủng 同đồng 於ư 前tiền 是thị 無vô 覆phú 性tánh 。 故cố 餘dư 言ngôn 遮già 。 後hậu 言ngôn 有hữu 覆phú 攝nhiếp 者giả 是thị 其kỳ 表biểu 義nghĩa 故cố 無vô 有hữu 過quá 。

簡giản 別biệt 境cảnh 五ngũ 中trung 。 問vấn 此thử 師sư 第đệ 七thất 何hà 無vô 欲dục 耶da 。 答đáp 緣duyên 未vị 遂toại 境cảnh 可khả 有hữu 欲dục 生sanh 。 此thử 識thức 緣duyên 我ngã 恆hằng 遂toại 無vô 欲dục 。 難nạn/nan 七thất 緣duyên 境cảnh 恆hằng 遂toại 。 不bất 希hy 未vị 遂toại 無vô 欲dục 俱câu 。 佛Phật 果Quả 所sở 緣duyên 恆hằng 現hiện 前tiền 。 無vô 彼bỉ 未vị 合hợp 欲dục 不bất 起khởi 。 答đáp 佛Phật 果Quả 悲bi 願nguyện 度độ 眾chúng 生sanh 。 境cảnh 界giới 雖tuy 現hiện 欲dục 無vô 減giảm 。 因nhân 中trung 我ngã 法pháp 恆hằng 現hiện 取thủ 無vô 願nguyện 不bất 希hy 非phi 欲dục 並tịnh 。 又hựu 釋thích 如như 疏sớ/sơ 。 餘dư 四tứ 准chuẩn 此thử 。

問vấn 此thử 師sư 何hà 故cố 七thất 非phi 隨tùy 俱câu 。 答đáp 此thử 師sư 意ý 說thuyết 。 二nhị 十thập 隨tùy 惑hoặc 。 雜tạp 集tập 論luận 說thuyết 皆giai 假giả 有hữu 故cố 。 依y 根căn 本bổn 惑hoặc 分phần/phân 位vị 立lập 之chi 。 此thử 識thức 俱câu 惑hoặc 恆hằng 無vô 間gián 斷đoạn 無vô 分phần/phân 位vị 故cố 不bất 得đắc 並tịnh 。 又hựu 五ngũ 十thập 八bát 云vân 。 諸chư 隨tùy 煩phiền 惱não 。 皆giai 是thị 煩phiền 惱não 品phẩm 類loại 。 若nhược 爾nhĩ 何hà 故cố 決quyết 擇trạch 五ngũ 十thập 五ngũ 云vân 。 無vô 慚tàm 。 無vô 愧quý 。 不bất 信tín 。 懈giải 怠đãi 是thị 實thật 物vật 有hữu 。 放phóng 逸dật 是thị 假giả 有hữu 。 餘dư 者giả 論luận 說thuyết 是thị 世thế 俗tục 有hữu 耶da 。 答đáp 此thử 師sư 意ý 說thuyết 。 假giả 者giả 有hữu 二nhị 。 一nhất 相tương 待đãi 假giả 。 二nhị 分phần 位vị 假giả 。 前tiền 無vô 實thật 體thể 。 分phần/phân 位vị 假giả 者giả 而nhi 是thị 有hữu 體thể 。 云vân 實thật 有hữu 者giả 據cứ 分phần/phân 位vị 說thuyết 。 云vân 世thế 俗tục 者giả 通thông 於ư 假giả 實thật 。 以dĩ 相tương 待đãi 。 分phần/phân 位vị 俱câu 名danh 為vi 假giả 。

問vấn 實thật 有hữu 假giả 有hữu 理lý 可khả 易dị 知tri 。 世thế 俗tục 有hữu 言ngôn 應ưng 須tu 分phân 別biệt 。 唯duy 識thức 論luận 等đẳng 說thuyết 沈trầm 。 掉trạo 等đẳng 是thị 別biệt 有hữu 體thể 。 如như 何hà 大đại 論luận 云vân 世thế 俗tục 有hữu 。 答đáp 言ngôn 世thế 俗tục 有hữu 者giả 非phi 謂vị 假giả 有hữu 。 不bất 同đồng 放phóng 逸dật 定định 是thị 假giả 故cố 。 不bất 同đồng 無vô 慚tàm 等đẳng 四tứ 依y 勝thắng 道Đạo 理lý 別biệt 有hữu 體thể 用dụng 不bất 名danh 實thật 有hữu 。 此thử 沈trầm 。 掉trạo 等đẳng 皆giai 他tha 等đẳng 流lưu 。 別biệt 有hữu 體thể 性tánh 義nghĩa 非phi 勝thắng 顯hiển 不bất 名danh 勝thắng 義nghĩa 有hữu 。 非phi 體thể 假giả 無vô 名danh 世thế 俗tục 有hữu 。

問vấn 論luận 會hội 違vi 云vân 。 依y 二nhị 十thập 二nhị 隨tùy 煩phiền 惱não 說thuyết 者giả 。 准chuẩn 百bách 法pháp 論luận 二nhị 十thập 隨tùy 惑hoặc 成thành 於ư 百bách 法pháp 。 瑜du 伽già 論luận 中trung 惑hoặc 說thuyết 二nhị 十thập 二nhị 。 二nhị 十thập 四tứ 。 二nhị 十thập 六lục 。 應ưng 不bất 唯duy 百bách 法pháp 。

答đáp 大đại 論luận 中trung 據cứ 取thủ 別biệt 境cảnh 及cập 四tứ 不bất 定định 是thị 染nhiễm 性tánh 者giả 。 煩phiền 惱não 等đẳng 流lưu 品phẩm 類loại 不bất 同đồng 。 說thuyết 多đa 少thiểu 別biệt 。 離ly 彼bỉ 二nhị 位vị 更cánh 無vô 別biệt 法pháp 。 百bách 法pháp 論luận 等đẳng 據cứ 其kỳ 體thể 性tánh 有hữu 差sai 別biệt 者giả 但đãn 說thuyết 百bách 法pháp 。 亦diệc 不bất 相tương 違vi 。

論luận 。 言ngôn 要yếu 緣duyên 曾tằng 受thọ 境cảnh 類loại 者giả 。 有hữu 二nhị 說thuyết 。 一nhất 云vân 境cảnh 類loại 者giả 。 緣duyên 滅diệt 。 道đạo 時thời 但đãn 緣duyên 其kỳ 名danh 名danh 亦diệc 為vi 境cảnh 。 此thử 境cảnh 是thị 滅diệt 。 道đạo 類loại 。 二nhị 云vân 境cảnh 體thể 之chi 類loại 。 如như 緣duyên 苦khổ 。 集tập 親thân 符phù 其kỳ 體thể 。 亦diệc 已dĩ 曾tằng 受thọ 後hậu 復phục 緣duyên 時thời 。 言ngôn 緣duyên 境cảnh 類loại 。 即tức 前tiền 體thể 類loại 。 餘dư 准chuẩn 此thử 釋thích 。 又hựu 云vân 名danh 是thị 名danh 類loại 。 謂vị 先tiên 聞văn 緣duyên 今kim 復phục 聞văn 緣duyên 。 二nhị 名danh 是thị 體thể 之chi 類loại 。 謂vị 先tiên 見kiến 體thể 今kim 復phục 緣duyên 名danh 。 三tam 體thể 是thị 體thể 之chi 類loại 。 四tứ 體thể 是thị 名danh 之chi 類loại 。 准chuẩn 前tiền 可khả 解giải 。

問vấn 護hộ 法Pháp 正chánh 義nghĩa 云vân 。 非phi 諸chư 染nhiễm 心tâm 皆giai 緣duyên 曾tằng 受thọ 境cảnh 。 及cập 邪tà 簡giản 擇trạch 故cố 忘vong 念niệm 。 不bất 正chánh 知tri 依y 念niệm 。 惠huệ 者giả 不bất 遍biến 染nhiễm 心tâm 。 依y 無vô 明minh 立lập 即tức 遍biến 染nhiễm 心tâm 者giả 。 如như 緣duyên 現hiện 在tại 復phục 非phi 簡giản 擇trạch 。 起khởi 此thử 忘vong 念niệm 。 不bất 正chánh 知tri 時thời 。 與dữ 無vô 明minh 俱câu 不phủ 。 若nhược 許hứa 俱câu 者giả 。 忿phẫn 等đẳng 應ưng 嗔sân 俱câu 。 若nhược 不bất 俱câu 者giả 。 應ưng 非phi 遍biến 染nhiễm 。 答đáp 義nghĩa 別biệt 說thuyết 之chi 。 猶do 如như 見kiến 。 惠huệ 。 雖tuy 不bất 相tương 應ứng 可khả 得đắc 俱câu 起khởi 。 以dĩ 他tha 性tánh 相tướng 應ưng 非phi 自tự 性tánh 故cố 。

問vấn 如như 緣duyên 曾tằng 境cảnh 及cập 邪tà 簡giản 擇trạch 起khởi 忘vong 念niệm 等đẳng 。 依y 二nhị 法pháp 立lập 。 為vi 一nhất 忘vong 念niệm 等đẳng 。 為vi 有hữu 二nhị 耶da 。 答đáp 疏sớ/sơ 有hữu 二nhị 解giải 。 後hậu 說thuyết 為vi 正chánh 。 然nhiên 要yếu 集tập 云vân 。 有hữu 說thuyết 兩lưỡng 說thuyết 皆giai 違vi 第đệ 六lục 。 故cố 第đệ 六lục 云vân 。 染nhiễm 念niệm 。 染nhiễm 惠huệ 雖tuy 非phi 念niệm 。 惠huệ 俱câu 。 而nhi 癡si 分phần/phân 者giả 亦diệc 得đắc 相tương 應ứng 。 既ký 廣quảng 破phá 已dĩ 彼bỉ 自tự 釋thích 云vân 。 若nhược 無vô 念niệm 。 惠huệ 。 唯duy 癡si 上thượng 立lập 。 若nhược 念niệm 。 惠huệ 起khởi 。 即tức 與dữ 無vô 明minh 各các 二nhị 法pháp 立lập 。 即tức 自tự 問vấn 云vân 。 既ký 二nhị 並tịnh 起khởi 。 為vi 一nhất 為vi 異dị 。 答đáp 謂vị 攬lãm 二nhị 分phần 假giả 立lập 一nhất 法pháp 。 具cụ 含hàm 二nhị 義nghĩa 。 故cố 癡si 分phần/phân 義nghĩa 念niệm 。 惠huệ 相tương 應ứng 。 念niệm 惠huệ 分phần/phân 義nghĩa 非phi 念niệm 。 惠huệ 俱câu 。 與dữ 癡si 相tương 應ứng 故cố 無vô 有hữu 過quá 。 今kim 謂vị 此thử 說thuyết 即tức 是thị 前tiền 明minh 。 何hà 勞lao 別biệt 說thuyết 。 本bổn 疏sớ/sơ 云vân 。 惑hoặc 總tổng 依y 惠huệ 。 無vô 明minh 立lập 一nhất 不bất 正chánh 知tri 。 不bất 正chánh 知tri 是thị 假giả 。 不bất 可khả 言ngôn 有hữu 二nhị 。 今kim 云vân 攬lãm 二nhị 分phần 假giả 立lập 一nhất 法pháp 。 豈khởi 非phi 前tiền 明minh 。 本bổn 疏sớ/sơ 引dẫn 例lệ 。 如như 放phóng 逸dật 等đẳng 依y 四tứ 法pháp 立lập 。 不bất 約ước 貪tham 等đẳng 別biệt 。 說thuyết 二nhị 相tương 應ứng 故cố 。 此thử 意ý 放phóng 逸dật 雖tuy 依y 貪tham 立lập 。 二nhị 得đắc 相tương 應ứng 據cứ 餘dư 分phần/phân 說thuyết 。 說thuyết 遍biến 染nhiễm 故cố 。 例lệ 不bất 正chánh 知tri 等đẳng 相tương 應ứng 亦diệc 爾nhĩ 。 何hà 勞lao 更cánh 言ngôn 故cố 癡si 分phần/phân 義nghĩa 念niệm 。 惠huệ 相tương 應ứng 。 念niệm 惠huệ 分phần/phân 義nghĩa 非phi 念niệm 。 惠huệ 俱câu 。 與dữ 癡si 相tương 應ứng 故cố 無vô 有hữu 失thất 耶da 。 又hựu 復phục 彼bỉ 說thuyết 自tự 有hữu 過quá 失thất 。 何hà 者giả 彼bỉ 云vân 。 或hoặc 可khả 念niệm 。 惠huệ 。 無vô 明minh 各các 別biệt 立lập 一nhất 。 雖tuy 有hữu 多đa 種chủng 相tương/tướng 用dụng 無vô 別biệt 故cố 說thuyết 為vi 一nhất 。 二nhị 十thập 隨tùy 惑hoặc 等đẳng 但đãn 說thuyết 一nhất 故cố 。 據cứ 實thật 有hữu 多đa 。 隨tùy 用dụng 立lập 多đa 而nhi 體thể 非phi 多đa 。 故cố 說thuyết 事sự 等đẳng 約ước 體thể 說thuyết 等đẳng 。 用dụng 望vọng 於ư 體thể 不bất 說thuyết 相tương 應ứng 。 非phi 他tha 性tánh 故cố 。 若nhược 爾nhĩ 不bất 害hại 。 無vô 嗔sân 二nhị 數số 應ưng 不bất 相tương 應ứng 。 第đệ 六lục 云vân 信tín 等đẳng 皆giai 遍biến 善thiện 心tâm 故cố 。 解giải 云vân 但đãn 云vân 遍biến 善thiện 不bất 言ngôn 相tương 應ứng 。 亦diệc 不bất 言ngôn 俱câu 故cố 無vô 有hữu 過quá 。 今kim 難nạn/nan 彼bỉ 云vân 。 既ký 云vân 各các 別biệt 立lập 一nhất 。 即tức 有hữu 多đa 放phóng 逸dật 等đẳng 。 若nhược 用dụng 若nhược 體thể 俱câu 多đa 法pháp 故cố 。 何hà 得đắc 云vân 等đẳng 。 非phi 受thọ 。 想tưởng 等đẳng 有hữu 多đa 並tịnh 故cố 。 又hựu 云vân 。 不bất 害hại 。 無vô 嗔sân 彼bỉ 但đãn 云vân 遍biến 不bất 言ngôn 相tương 應ứng 。 亦diệc 不bất 言ngôn 俱câu 者giả 。 豈khởi 許hứa 不bất 害hại 。 無vô 嗔sân 前tiền 後hậu 別biệt 起khởi 言ngôn 不bất 俱câu 起khởi 。 故cố 依y 雖tuy 別biệt 。 取thủ 各các 功công 能năng 假giả 立lập 為vi 一nhất 。 名danh 為vi 體thể 等đẳng 。 不bất 害hại 。 無vô 嗔sân 雖tuy 不bất 相tương 應ứng 而nhi 許hứa 俱câu 起khởi 。 問vấn 且thả 如như 不bất 翻phiên 別biệt 境cảnh 入nhập 隨tùy 惑hoặc 中trung 。 別biệt 境cảnh 染nhiễm 念niệm 。 染nhiễm 惠huệ 。 亦diệc 名danh 忘vong 念niệm 及cập 不bất 正chánh 知tri 不phủ 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 應ưng 非phi 是thị 染nhiễm 。 以dĩ 正chánh 念niệm 。 正chánh 知tri 故cố 。 若nhược 許hứa 亦diệc 名danh 忘vong 念niệm 及cập 不bất 正chánh 知tri 者giả 。 與dữ 隨tùy 惑hoặc 中trung 二nhị 法pháp 何hà 別biệt 。 答đáp 別biệt 境cảnh 中trung 忘vong 念niệm 者giả 。 謂vị 於ư 過quá 去khứ 曾tằng 受thọ 境cảnh 界giới 忘vong 追truy 憶ức 故cố 。 隨tùy 中trung 忘vong 念niệm 只chỉ 。 忘vong 失thất 正chánh 念niệm 。 不bất 要yếu 忘vong 念niệm 過quá 去khứ 之chi 境cảnh 。 問vấn 若nhược 爾nhĩ 前tiền 善thiện 心tâm 中trung 。 不bất 能năng 記ký 憶ức 曾tằng 所sở 受thọ 境cảnh 應ưng 非phi 忘vong 念niệm 。 以dĩ 非phi 染nhiễm 故cố 。 答đáp 起khởi 善thiện 心tâm 時thời 。 雖tuy 有hữu 不bất 能năng 憶ức 過quá 去khứ 境cảnh 。 而nhi 於ư 現hiện 境cảnh 能năng 正chánh 念niệm 故cố 。 問vấn 緣duyên 現hiện 可khả 爾nhĩ 。 緣duyên 過quá 如như 何hà (# 思tư 之chi )# 。 若nhược 別biệt 境cảnh 中trung 惡ác 惠huệ 必tất 邪tà 簡giản 擇trạch 。 隨tùy 中trung 惡ác 惠huệ 能năng 惡ác 於ư 惠huệ 。 即tức 令linh 知tri 不bất 正chánh 。 非phi 要yếu 邪tà 簡giản 擇trạch 。 又hựu 假giả 。 實thật 殊thù 。 有hữu 無vô 體thể 別biệt 。 隨tùy 惑hoặc 但đãn 作tác 用dụng 。 而nhi 無vô 別biệt 自tự 體thể 。 別biệt 境cảnh 有hữu 別biệt 體thể 。

成Thành 唯Duy 識Thức 論Luận 了Liễu 義Nghĩa 燈Đăng 卷quyển 第đệ 四tứ (# 終chung )#