起Khởi 信Tín 論Luận 疏Sớ/sơ 筆Bút 削Tước 記Ký 卷quyển 第đệ 三tam

長trường/trưởng 水thủy 沙Sa 門Môn 子tử 璿# 錄lục

約ước 法pháp 生sanh 起khởi 下hạ 二nhị 。 初sơ 標tiêu 科khoa 總tổng 示thị 。 依y 詮thuyên 染nhiễm 者giả 。 以dĩ 淨tịnh 法pháp 是thị 攝nhiếp 末mạt 歸quy 本bổn 義nghĩa 。 今kim 明minh 從tùng 本bổn 起khởi 末mạt 。 故cố 唯duy 取thủ 染nhiễm 。 略lược 五ngũ 重trọng/trùng 者giả 。 廣quảng 即tức 十thập 四tứ 。 今kim 於ư 十thập 四tứ 之chi 中trung 類loại 束thúc 為vi 五ngũ 。 故cố 云vân 略lược 也dã 。 對đối 諸chư 宗tông 者giả 。 即tức 前tiền 五ngũ 教giáo 也dã 。 前tiền 以dĩ 能năng 詮thuyên 為vi 門môn 。 故cố 云vân 約ước 教giáo 。 此thử 以dĩ 所sở 詮thuyên 為vi 門môn 故cố 。 云vân 約ước 法pháp 也dã 。

二nhị 隨tùy 文văn 別biệt 釋thích 二nhị 。 初sơ 正chánh 明minh 五ngũ 段đoạn 。 五ngũ 中trung 二nhị 三tam 以dĩ 略lược 分phần/phân 真chân 妄vọng 故cố 。 云vân 開khai 云vân 明minh 。 後hậu 二nhị 唯duy 約ước 妄vọng 論luận 具cụ 。 顯hiển 次thứ 第đệ 生sanh 起khởi 故cố 言ngôn 生sanh 也dã 。 一nhất 心tâm 為vi 本bổn 源nguyên 者giả 。 為vi 是thị 也dã 。 謂vị 此thử 一nhất 心tâm 。 是thị 一nhất 切thiết 染nhiễm 淨tịnh 法pháp 之chi 根căn 本bổn 。 其kỳ 猶do 水thủy 源nguyên 為vi 萬vạn 流lưu 之chi 本bổn 。 更cánh 無vô 有hữu 法pháp 。 為vi 心tâm 之chi 本bổn 。 故cố 云vân 。 唯duy 一nhất 心tâm 本bổn 即tức 源nguyên 也dã 。 經Kinh 云vân 。 諸chư 法pháp 所sở 生sanh 。 唯duy 心tâm 所sở 現hiện 。 一nhất 切thiết 因nhân 果quả 。 世thế 界giới 微vi 塵trần 。 因nhân 心tâm 成thành 體thể 。 法pháp 喻dụ 雙song 顯hiển 。 故cố 云vân 本bổn 源nguyên 。 華hoa 嚴nghiêm 下hạ 配phối 教giáo 。 此thử 是thị 圓viên 教giáo 之chi 所sở 宗tông 故cố 。 四tứ 法Pháp 界Giới 者giả 。 如như 前tiền 所sở 列liệt 。 然nhiên 四tứ 種chủng 皆giai 稱xưng 法Pháp 界Giới 而nhi 界giới 義nghĩa 不bất 同đồng 。 謂vị 理lý 法pháp 名danh 界giới 。 界giới 是thị 性tánh 義nghĩa 。 謂vị 與dữ 一nhất 切thiết 染nhiễm 淨tịnh 諸chư 法pháp 為vi 體thể 性tánh 故cố 。 事sự 法pháp 名danh 界giới 。 界giới 是thị 分phần/phân 義nghĩa 。 一nhất 一nhất 事sự 法pháp 分phần/phân 限hạn 別biệt 故cố 。 後hậu 二nhị 法Pháp 界Giới 具cụ 性tánh 分phần/phân 義nghĩa 可khả 知tri 。 義nghĩa 雖tuy 有hữu 四tứ 而nhi 體thể 是thị 一nhất 故cố 。 混hỗn 四tứ 為vi 一nhất 。 一nhất 外ngoại 無vô 四tứ 。 故cố 云vân 。 統thống 唯duy 一nhất 真chân 也dã 。 謂vị 寂tịch 寥liêu 下hạ 總tổng 萬vạn 有hữu 以dĩ 出xuất 體thể 。 彼bỉ 曰viết 法Pháp 界Giới 。 此thử 曰viết 一nhất 心tâm 。 謂vị 此thử 一nhất 心tâm 是thị 法pháp 之chi 性tánh 。 故cố 曰viết 法Pháp 界Giới 。 隨tùy 義nghĩa 立lập 名danh 體thể 元nguyên 無vô 異dị 。 故cố 以dĩ 一nhất 心tâm 為vi 法Pháp 界Giới 體thể 。 初sơ 二nhị 句cú 顯hiển 德đức 相tương/tướng 。 寂tịch 謂vị 無vô 聲thanh 。 寥liêu 謂vị 無vô 色sắc 。 虛hư 則tắc 中trung 無vô 妄vọng 染nhiễm 。 曠khoáng 謂vị 寬khoan 遍biến 十thập 方phương 。 沖# 即tức 是thị 深thâm 。 竪thụ 通thông 三tam 際tế 。 包bao 即tức 容dung 受thọ 一nhất 切thiết 無vô 餘dư 。 博bác 則tắc 能năng 入nhập 一nhất 切thiết 咸hàm 遍biến 。 總tổng 該cai 下hạ 明minh 該cai 收thu 萬vạn 有hữu 者giả 。 一nhất 切thiết 法pháp 也dã 。 萬vạn 有hữu 不bất 出xuất 一nhất 心tâm 。 是thị 故cố 一nhất 切thiết 。 全toàn 為vi 心tâm 性tánh 。 心tâm 性tánh 無vô 外ngoại 攝nhiếp 無vô 不bất 周chu 也dã 。 此thử 但đãn 意ý 在tại 出xuất 體thể 。 不bất 在tại 收thu 於ư 萬vạn 法pháp 。 恐khủng 存tồn 心tâm 外ngoại 之chi 見kiến 。 故cố 云vân 總tổng 該cai 等đẳng 也dã 。 然nhiên 諸chư 教giáo 中trung 皆giai 說thuyết 萬vạn 法pháp 一nhất 心tâm 。 而nhi 淺thiển 深thâm 有hữu 異dị 。 今kim 約ước 五ngũ 教giáo 略lược 為vi 辨biện 之chi 。 一nhất 愚ngu 法pháp 聲Thanh 聞Văn 教giáo 。 假giả 說thuyết 一nhất 心tâm 。 謂vị 世thế 出xuất 世thế 間gian 。 染nhiễm 淨tịnh 等đẳng 法pháp 。 皆giai 由do 心tâm 造tạo 業nghiệp 之chi 所sở 感cảm 。 推thôi 徵trưng 則tắc 一nhất 心tâm 之chi 義nghĩa 不bất 成thành 。 故cố 云vân 假giả 說thuyết 。 二nhị 大Đại 乘Thừa 權quyền 教giáo 明minh 異dị 熟thục 賴lại 耶da 以dĩ 為vi 一nhất 心tâm 。 三tam 界giới 萬vạn 法pháp 唯duy 識thức 變biến 故cố 。 三tam 終chung 教giáo 。 說thuyết 如Như 來Lai 藏tạng 。 以dĩ 為vi 一nhất 心tâm 。 識thức 境cảnh 諸chư 法pháp 皆giai 如như 夢mộng 故cố 。 四tứ 頓đốn 教giáo 。 泯mẫn 絕tuyệt 染nhiễm 淨tịnh 以dĩ 說thuyết 一nhất 心tâm 。 顯hiển 體thể 離ly 言ngôn 絕tuyệt 諸chư 相tướng 故cố 。 為vi 破phá 諸chư 數số 假giả 名danh 一nhất 也dã 。 五ngũ 圓viên 教giáo 。 總tổng 該cai 萬vạn 有hữu 以dĩ 為vi 一nhất 心tâm 。 事sự 理lý 本bổn 末mạt 。 無vô 別biệt 異dị 故cố 。 如như 上thượng 所sở 說thuyết 。 前tiền 二nhị 教giáo 淺thiển 後hậu 三tam 教giáo 深thâm 。 於ư 三tam 教giáo 中trung 義nghĩa 有hữu 淺thiển 深thâm 。 體thể 唯duy 真chân 性tánh 。 今kim 之chi 所sở 辨biện 即tức 第đệ 五ngũ 也dã 。 注chú 正chánh 當đương 此thử 門môn 者giả 。 此thử 論luận 所sở 詮thuyên 理lý 極cực 於ư 是thị 。 故cố 上thượng 指chỉ 陳trần 即tức 華hoa 嚴nghiêm 經kinh 一nhất 真chân 法Pháp 界Giới 。 但đãn 彼bỉ 以dĩ 性tánh 相tướng 俱câu 融dung 。 名danh 為vi 法Pháp 界Giới 。 此thử 約ước 克khắc 指chỉ 法pháp 體thể 故cố 曰viết 一nhất 心tâm 。 圓viên 實thật 之chi 旨chỉ 以dĩ 此thử 為vi 異dị 也dã 。 體thể 絕tuyệt 有hữu 無vô 者giả 。 肇triệu 公công 云vân 。 欲dục 言ngôn 其kỳ 有hữu 無vô 狀trạng 無vô 名danh 。 欲dục 言ngôn 其kỳ 無vô 聖thánh 以dĩ 之chi 靈linh 。 故cố 下hạ 文văn 云vân 。 非phi 有hữu 非phi 無vô 等đẳng 。 相tương/tướng 非phi 生sanh 滅diệt 者giả 。 非phi 不phủ 也dã 。 相tương 謂vị 無vô 相tướng 之chi 相tướng 。 相tương/tướng 即tức 性tánh 也dã 。 論luận 云vân 。 非phi 前tiền 際tế 生sanh 非phi 後hậu 際tế 滅diệt 。 般Bát 若Nhã 亦diệc 云vân 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 莫mạc 窮cùng 其kỳ 始thỉ 者giả 。 莫mạc 無vô 窮cùng 鞠cúc 始thỉ 初sơ 也dã 。 既ký 非phi 生sanh 滅diệt 有hữu 為vi 之chi 法pháp 。 則tắc 無vô 能năng 尋tầm 鞠cúc 盡tận 其kỳ 初sơ 際tế 。 然nhiên 不bất 唯duy 無vô 始thỉ 。 抑ức 亦diệc 無vô 終chung 。 此thử 但đãn 影ảnh 略lược 。 故cố 云vân 無vô 始thỉ 。 此thử 則tắc 覆phú 釋thích 前tiền 來lai 相tương/tướng 非phi 生sanh 滅diệt 。 以dĩ 非phi 生sanh 故cố 無vô 始thỉ 。 非phi 滅diệt 故cố 無vô 終chung 。 寧ninh 見kiến 中trung 邊biên 者giả 。 邊biên 謂vị 二nhị 邊biên 中trung 即tức 中trung 道đạo 。 二nhị 邊biên 既ký 泯mẫn 中trung 道đạo 不bất 存tồn 。 故cố 云vân 寧ninh 見kiến 。 寧ninh 何hà 也dã 。 此thử 則tắc 覆phú 釋thích 前tiền 來lai 體thể 絕tuyệt 有hữu 無vô 也dã 。 有hữu 無vô 即tức 是thị 二nhị 邊biên 。 前tiền 則tắc 略lược 舉cử 但đãn 言ngôn 有hữu 無vô 。 今kim 則tắc 具cụ 顯hiển 故cố 云vân 中trung 邊biên 。 注chú 真Chân 如Như 門môn 者giả 。 彼bỉ 疏sớ/sơ 所sở 說thuyết 即tức 是thị 此thử 中trung 真Chân 如Như 門môn 義nghĩa 。 然nhiên 但đãn 因nhân 以dĩ 指chỉ 配phối 。 未vị 是thị 正chánh 開khai 。 次thứ 下hạ 即tức 明minh 。 迷mê 之chi 下hạ 即tức 序tự 中trung 逐trục 迷mê 悟ngộ 而nhi 升thăng 沈trầm 之chi 義nghĩa 。 解giải 即tức 初sơ 悟ngộ 。 悟ngộ 即tức 證chứng 入nhập 也dã 。 故cố 經Kinh 云vân 。 無vô 始thỉ 時thời 來lai 。 界giới 一nhất 切thiết 法pháp 等đẳng 。 依y 由do 此thử 有hữu 諸chư 趣thú 及cập 涅Niết 槃Bàn 證chứng 得đắc 。 即tức 斯tư 義nghĩa 也dã 。 注chú 文văn 可khả 知tri 。

依y 心tâm 開khai 門môn 者giả 。 以dĩ 論luận 云vân 依y 一nhất 心tâm 法pháp 有hữu 二nhị 種chủng 門môn 也dã 。 真Chân 如Như 門môn 者giả 。 於ư 中trung 有hữu 離ly 言ngôn 依y 言ngôn 。 依y 言ngôn 之chi 中trung 復phục 有hữu 空không 不bất 空không 二nhị 。 具cụ 如như 下hạ 說thuyết 。 頓đốn 教giáo 分phần/phân 者giả 。 以dĩ 此thử 門môn 中trung 說thuyết 心tâm 性tánh 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 乃nãi 至chí 離ly 言ngôn 絕tuyệt 慮lự 等đẳng 義nghĩa 。 故cố 當đương 此thử 教giáo 。 密mật 說thuyết 者giả 。 如như 心tâm 經Kinh 云vân 。 是thị 諸chư 法pháp 空không 相tướng 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 不bất 垢cấu 不bất 淨tịnh 。 不bất 增tăng 不bất 減giảm 等đẳng 。 即tức 是thị 真Chân 如Như 之chi 相tướng 。 雖tuy 明minh 其kỳ 相tương/tướng 而nhi 不bất 克khắc 顯hiển 真Chân 如Như 體thể 性tánh 。 故cố 云vân 密mật 說thuyết 。 理lý 實thật 無vô 異dị 。 故cố 今kim 配phối 之chi 。 依y 如Như 來Lai 藏tạng 。 下hạ 全toàn 引dẫn 論luận 文văn 。 顯hiển 生sanh 滅diệt 相tương/tướng 也dã 。 終chung 教giáo 者giả 。 詮thuyên 法pháp 窮cùng 極cực 非phi 同đồng 始thỉ 教giáo 。 是thị 衍diễn 初sơ 門môn 故cố 名danh 終chung 教giáo 。 今kim 起khởi 信tín 論luận 正chánh 明minh 此thử 義nghĩa 。 以dĩ 始thỉ 教giáo 下hạ 揀giản 顯hiển 。 以dĩ 始thỉ 教giáo 中trung 亦diệc 說thuyết 賴lại 耶da 。 而nhi 不bất 說thuyết 是thị 藏tạng 性tánh 所sở 成thành 。 今kim 說thuyết 性tánh 成thành 故cố 。 非phi 彼bỉ 分phần/phân 故cố 。 密mật 嚴nghiêm 云vân 。 佛Phật 說thuyết 如Như 來Lai 。 藏tạng 以dĩ 為vi 阿a 賴lại 耶da 惡ác 慧tuệ 。 不bất 能năng 知tri 藏tạng 即tức 賴lại 耶da 識thức 。

後hậu 門môn 謂vị 生sanh 滅diệt 門môn 也dã 。 二nhị 義nghĩa 者giả 。 論luận 曰viết 。 此thử 識thức 有hữu 二nhị 種chủng 義nghĩa 。 能năng 攝nhiếp 一nhất 切thiết 。 法pháp 生sanh 一nhất 切thiết 法pháp 。 云vân 何hà 為vi 二nhị 。 一nhất 者giả 覺giác 義nghĩa 二nhị 者giả 不bất 覺giác 等đẳng 義nghĩa 。 故cố 依y 此thử 明minh 也dã 。 覺giác 義nghĩa 者giả 。 論luận 云vân 。 所sở 言ngôn 覺giác 者giả 。 謂vị 心tâm 體thể 離ly 念niệm 。 離ly 念niệm 相tương/tướng 者giả 。 等đẳng 虛hư 空không 界giới 。 即tức 是thị 如Như 來Lai 法Pháp 身thân 等đẳng 。 於ư 中trung 有hữu 始thỉ 覺giác 本bổn 覺giác 。 本bổn 覺giác 復phục 有hữu 隨tùy 染nhiễm 性tánh 淨tịnh 之chi 異dị 。 具cụ 如như 論luận 說thuyết 。 注chú 前tiền 真Chân 如Như 等đẳng 者giả 。 通thông 前tiền 後hậu 妨phương 難nạn/nan 。 或hoặc 曰viết 前tiền 真Chân 如Như 門môn 及cập 此thử 覺giác 義nghĩa 。 為vi 何hà 不bất 明minh 開khai 義nghĩa 生sanh 法pháp 。 唯duy 於ư 後hậu 門môn 後hậu 義nghĩa 明minh 生sanh 起khởi 耶da 。 故cố 此thử 釋thích 之chi 。 不bất 變biến 非phi 隨tùy 緣duyên 。 淨tịnh 相tương/tướng 是thị 本bổn 覺giác 。 反phản 流lưu 即tức 始thỉ 覺giác 也dã 。 此thử 上thượng 三tam 義nghĩa 並tịnh 不bất 可khả 說thuyết 生sanh 起khởi 染nhiễm 法pháp 之chi 理lý 。 以dĩ 義nghĩa 不bất 順thuận 故cố 。 唯duy 此thử 生sanh 滅diệt 及cập 不bất 覺giác 義nghĩa 。 即tức 可khả 言ngôn 其kỳ 生sanh 染nhiễm 次thứ 也dã 。 故cố 前tiền 標tiêu 云vân 。 依y 染nhiễm 法pháp 從tùng 本bổn 起khởi 末mạt 。 而nhi 不bất 言ngôn 淨tịnh 法pháp 從tùng 末mạt 向hướng 本bổn 。 由do 是thị 前tiền 門môn 。 前tiền 義nghĩa 不bất 言ngôn 生sanh 起khởi 也dã 。 不bất 覺giác 義nghĩa 者giả 。 論luận 云vân 。 所sở 言ngôn 不bất 覺giác 者giả 。 謂vị 不bất 如như 實thật 知tri 。 真Chân 如Như 法pháp 一nhất 故cố 。 不bất 覺giác 心tâm 起khởi 而nhi 有hữu 其kỳ 念niệm 等đẳng 。 於ư 中trung 有hữu 根căn 本bổn 枝chi 末mạt 之chi 異dị 。 枝chi 末mạt 復phục 有hữu 三tam 細tế 六lục 麁thô 。 如như 次thứ 所sở 引dẫn 注chú 文văn 可khả 知tri 。

後hậu 義nghĩa 者giả 。 即tức 不bất 覺giác 也dã 。 依y 此thử 不bất 覺giác 起khởi 業nghiệp 等đẳng 相tương/tướng 。 此thử 三tam 屬thuộc 本bổn 識thức 位vị 對đối 後hậu 事sự 識thức 。 六lục 麁thô 名danh 之chi 為vi 細tế 。 故cố 論luận 云vân 。

復phục 次thứ 依y 不bất 覺giác 故cố 生sanh 三tam 種chủng 相tương/tướng 。 與dữ 彼bỉ 不bất 覺giác 相tương 應ứng 不bất 離ly 等đẳng 。 業nghiệp 相tương/tướng 者giả 。 約ước 動động 作tác 為vi 因nhân 二nhị 義nghĩa 得đắc 名danh 。 故cố 論luận 云vân 。 一nhất 者giả 無vô 明minh 業nghiệp 相tương/tướng 以dĩ 依y 不bất 覺giác 故cố 心tâm 動động 。 說thuyết 名danh 為vi 業nghiệp 。 覺giác 則tắc 不bất 動động 。 動động 則tắc 有hữu 苦khổ 果quả 不bất 離ly 因nhân 故cố 。 轉chuyển 相tương/tướng 者giả 。 前tiền 之chi 業nghiệp 相tương/tướng 轉chuyển 至chí 此thử 位vị 。 為vi 能năng 見kiến 故cố 。 故cố 論luận 云vân 二nhị 者giả 。 能năng 見kiến 相tương/tướng 。 以dĩ 依y 動động 故cố 。 能năng 見kiến 不bất 動động 則tắc 無vô 見kiến 。 現hiện 相tướng 者giả 。 以dĩ 依y 能năng 緣duyên 之chi 心tâm 。 帶đái 起khởi 所sở 緣duyên 之chi 境cảnh 故cố 。 論luận 云vân 。 三tam 者giả 境cảnh 界giới 相tương/tướng 。 以dĩ 依y 能năng 見kiến 故cố 。 境cảnh 界giới 妄vọng 現hiện 。 離ly 見kiến 則tắc 無vô 境cảnh 界giới 。 注chú 自tự 體thể 等đẳng 者giả 。 以dĩ 唯duy 識thức 說thuyết 有hữu 漏lậu 識thức 。 自tự 體thể 生sanh 時thời 轉chuyển 似tự 二nhị 分phần 。 似tự 能năng 緣duyên 相tương/tướng 名danh 為vi 見kiến 分phần/phân 。 似tự 所sở 緣duyên 相tương/tướng 名danh 為vi 相tương/tướng 分phần/phân 。 雖tuy 文văn 異dị 而nhi 義nghĩa 同đồng 故cố 。 今kim 注chú 配phối 自tự 體thể 。 即tức 自tự 證chứng 分phần/phân 也dã 。 即tức 唯duy 識thức 下hạ 配phối 教giáo 。 齊tề 業nghiệp 相tương/tướng 者giả 。 彼bỉ 說thuyết 諸chư 法pháp 生sanh 起khởi 。 但đãn 依y 賴lại 耶da 。 以dĩ 為vi 其kỳ 本bổn 。 故cố 名danh 此thử 識thức 為vi 總tổng 報báo 主chủ 。 一nhất 切thiết 種chủng 子tử 。 根căn 身thân 器khí 界giới 。 皆giai 此thử 識thức 變biến 。 仍nhưng 獨độc 說thuyết 此thử 以dĩ 為vi 所sở 熏huân 。 熏huân 成thành 種chủng 已dĩ 後hậu 起khởi 現hiện 行hành 。 皆giai 依y 此thử 識thức 故cố 云vân 生sanh 起khởi 本bổn 也dã 。 以dĩ 彼bỉ 下hạ 出xuất 所sở 以dĩ 緣duyên 。 以dĩ 彼bỉ 宗tông 未vị 說thuyết 一nhất 心tâm 是thị 真Chân 如Như 生sanh 滅diệt 二nhị 門môn 之chi 源nguyên 。 以dĩ 留lưu 之chi 於ư 終chung 教giáo 說thuyết 故cố 。 若nhược 盡tận 說thuyết 已dĩ 。 何hà 分phần/phân 權quyền 實thật 耶da 。 故cố 說thuyết 等đẳng 者giả 以dĩ 不bất 知tri 真Chân 如Như 即tức 心tâm 故cố 。 說thuyết 無vô 知tri 無vô 覺giác 。 凝ngưng 然nhiên 不bất 變biến 者giả 。 說thuyết 此thử 無vô 知tri 覺giác 體thể 。 堅kiên 如như 玉ngọc 石thạch 。 不bất 可khả 受thọ 熏huân 。 以dĩ 不bất 是thị 可khả 熏huân 性tánh 故cố 。 既ký 不bất 受thọ 熏huân 。 焉yên 能năng 隨tùy 緣duyên 。 由do 是thị 但đãn 執chấp 真Chân 如Như 不bất 變biến 。 不bất 許hứa 隨tùy 緣duyên 也dã 。 但đãn 說thuyết 等đẳng 者giả 。 既ký 不bất 許hứa 真Chân 如Như 隨tùy 緣duyên 成thành 諸chư 染nhiễm 淨tịnh 故cố 。 說thuyết 賴lại 耶da 為vi 生sanh 滅diệt 本bổn 。 由do 是thị 明minh 法pháp 生sanh 起khởi 但đãn 齊tề 業nghiệp 相tương/tướng 也dã 。 縱túng/tung 轉chuyển 等đẳng 者giả 。 以dĩ 彼bỉ 所sở 說thuyết 轉chuyển 第đệ 八bát 。 為vi 大Đại 圓Viên 鏡Kính 智Trí 。 第đệ 七thất 為vi 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 。 第đệ 六lục 為vi 妙Diệu 觀Quán 察Sát 智Trí 。 前tiền 五ngũ 為vi 成Thành 所Sở 作Tác 智Trí 。 根căn 本bổn 既ký 唯duy 生sanh 滅diệt 。 成thành 智trí 亦diệc 是thị 有hữu 為vi 。 理lý 是thị 無vô 為vi 不bất 得đắc 相tương/tướng 即tức 。 如như 鎔dong 金kim 範phạm 土thổ/độ 各các 成thành 其kỳ 器khí 。 豈khởi 得đắc 相tương/tướng 即tức 耶da 。 故cố 詮thuyên 法pháp 下hạ 結kết 成thành 可khả 知tri 。

最tối 後hậu 者giả 。 即tức 現hiện 相tướng 也dã 。 六lục 麁thô 是thị 事sự 識thức 位vị 。 涉thiệp 於ư 外ngoại 塵trần 其kỳ 相tương/tướng 顯hiển 著trứ 。 總tổng 名danh 為vi 麁thô 。 故cố 論luận 云vân 。 以dĩ 有hữu 境cảnh 界giới 緣duyên 故cố 。 復phục 生sanh 六lục 種chủng 相tương/tướng 智trí 。 分phân 別biệt 境cảnh 界giới 者giả 智trí 相tương/tướng 也dã 。 以dĩ 有hữu 外ngoại 境cảnh 牽khiên 起khởi 內nội 心tâm 。 令linh 其kỳ 分phân 別biệt 是thị 好hảo/hiếu 是thị 惡ác 等đẳng 故cố 。 論luận 云vân 。 一nhất 者giả 智trí 相tương/tướng 。 依y 於ư 境cảnh 界giới 。 心tâm 起khởi 分phân 別biệt 。 愛ái 與dữ 不bất 愛ái 故cố 生sanh 苦khổ 樂lạc 者giả 。 因nhân 前tiền 分phân 別biệt 遂toại 起khởi 苦khổ 樂lạc 覺giác 心tâm 故cố 。 論luận 云vân 。 二nhị 者giả 相tương 續tục 相tương/tướng 。 依y 於ư 智trí 故cố 。 生sanh 其kỳ 苦khổ 樂lạc 覺giác 心tâm 。 起khởi 念niệm 相tương 應ứng 不bất 斷đoạn 故cố 。 著trước 苦khổ 樂lạc 者giả 。 執chấp 前tiền 苦khổ 樂lạc 取thủ 之chi 為vi 實thật 故cố 。 論luận 云vân 。 三tam 者giả 執chấp 取thủ 相tương/tướng 。 依y 於ư 相tương 續tục 緣duyên 念niệm 境cảnh 界giới 。 住trụ 持trì 苦khổ 樂lạc 心tâm 起khởi 著trước 故cố 。 計kế 名danh 字tự 者giả 。 以dĩ 執chấp 取thủ 實thật 故cố 。 聞văn 名danh 總tổng 相tương/tướng 便tiện 生sanh 瞋sân 喜hỷ 等đẳng 。 故cố 論luận 云vân 。 四tứ 者giả 計kế 名danh 字tự 相tương/tướng 。 依y 於ư 妄vọng 執chấp 分phân 別biệt 假giả 名danh 言ngôn 相tương/tướng 故cố 。 造tạo 業nghiệp 者giả 。 以dĩ 貪tham 瞋sân 盛thịnh 故cố 。 發phát 動động 身thân 口khẩu 造tạo 諸chư 善thiện 惡ác 不bất 動động 等đẳng 業nghiệp 。 故cố 論luận 云vân 。 五ngũ 者giả 起khởi 業nghiệp 相tương/tướng 。 依y 於ư 名danh 字tự 。 尋tầm 名danh 取thủ 著trước 造tạo 種chủng 種chủng 業nghiệp 故cố 。 受thọ 報báo 者giả 。 謂vị 業nghiệp 累lũy/lụy/luy 既ký 成thành 牽khiên 至chí 苦khổ 果quả 如như 繩thằng 所sở 繫hệ 。 不bất 自tự 在tại 故cố 。 故cố 論luận 云vân 。 六lục 者giả 業nghiệp 繫hệ 苦khổ 相tương/tướng 。 以dĩ 依y 業nghiệp 受thọ 果quả 。 不bất 自tự 在tại 故cố 。 二Nhị 乘Thừa 下hạ 對đối 教giáo 淺thiển 深thâm 。 第đệ 三tam 者giả 。 是thị 我ngã 執chấp 俱câu 生sanh 。 二Nhị 乘Thừa 教giáo 中trung 說thuyết 。 斷đoạn 此thử 者giả 名danh 為vi 我ngã 空không 。 故cố 人nhân 天thiên 等đẳng 者giả 。 以dĩ 彼bỉ 教giáo 中trung 但đãn 明minh 善thiện 惡ác 業nghiệp 緣duyên 。 受thọ 報báo 好hảo 醜xú 故cố 。 當đương 造tạo 業nghiệp 而nhi 不bất 知tri 業nghiệp 從tùng 何hà 生sanh 故cố 。 詮thuyên 法pháp 分phân 齊tề 不bất 到đáo 第đệ 四tứ 。

若nhược 取thủ 下hạ 二nhị 別biệt 示thị 也dã 。 血huyết 脈mạch 相tương/tướng 承thừa 者giả 。 但đãn 約ước 迷mê 本bổn 一nhất 心tâm 。 邐lệ 迆# 生sanh 起khởi 不bất 斷đoạn 絕tuyệt 義nghĩa 。 更cánh 不bất 旁bàng 說thuyết 真Chân 如Như 本bổn 覺giác 故cố 。 云vân 一nhất 向hướng 等đẳng 。 略lược 八bát 重trọng/trùng 者giả 。 廣quảng 則tắc 十thập 四tứ 。 故cố 以dĩ 真Chân 如Như 門môn 及cập 覺giác 義nghĩa 。 非phi 是thị 生sanh 起khởi 倫luân 次thứ 故cố 。 生sanh 滅diệt 門môn 不bất 覺giác 義nghĩa 。 全toàn 體thể 是thị 業nghiệp 相tương/tướng 故cố 。 智trí 相tương/tướng 相tương 續tục 皆giai 法pháp 執chấp 故cố 。 執chấp 取thủ 計kế 名danh 皆giai 我ngã 執chấp 故cố 。 由do 是thị 相tương 從tùng 略lược 成thành 八bát 也dã 。

四tứ 中trung 文văn 三tam 。 一nhất 總tổng 明minh 所sở 被bị 。 一nhất 切thiết 下hạ 此thử 約ước 畢tất 竟cánh 。 兼kiêm 正chánh 合hợp 論luận 。 故cố 皆giai 被bị 也dã 。 故cố 涅Niết 槃Bàn 經Kinh 云vân 。 凡phàm 是thị 有hữu 心tâm 定định 當đương 作tác 佛Phật 圓viên 覺giác 云vân 。 有hữu 性tánh 無vô 性tánh 。 齊tề 成thành 佛Phật 道Đạo 。 又hựu 云vân 。 譬thí 如như 大đại 海hải 。 不bất 讓nhượng 小tiểu 流lưu 。 乃nãi 至chí 蚊văn 虻manh 。 及cập 阿a 修tu 羅la 。 飲ẩm 其kỳ 水thủy 者giả 。 咸hàm 得đắc 充sung 足túc 。 金kim 剛cang 經kinh 說thuyết 。 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 人nhân 令linh 度độ 四tứ 生sanh 九cửu 類loại 。 皆giai 入nhập 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 若nhược 其kỳ 定định 有hữu 不bất 成thành 佛Phật 者giả 。 何hà 勞lao 發phát 此thử 心tâm 耶da 。 以dĩ 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 皆giai 本bổn 有hữu 佛Phật 性tánh 。 但đãn 得đắc 聞văn 之chi 無vô 不bất 獲hoạch 益ích 。 謂vị 宿túc 機cơ 深thâm 者giả 悟ngộ 入nhập 。 淺thiển 者giả 信tín 解giải 。 都đô 無vô 宿túc 種chúng 者giả 。 亦diệc 皆giai 熏huân 成thành 圓viên 頓đốn 種chủng 子tử 。 如như 華hoa 嚴nghiêm 經kinh 食thực 金kim 剛cang 喻dụ 。 不bất 同đồng 下hạ 揀giản 權quyền 教giáo 。 彼bỉ 說thuyết 定định 性tánh 二Nhị 乘Thừa 性tánh 定định 無vô 改cải 。 況huống 至chí 無vô 餘dư 位vị 中trung 身thân 智trí 俱câu 盡tận 。 誰thùy 為vi 修tu 行hành 。 無vô 性tánh 之chi 人nhân 。 無vô 其kỳ 善thiện 種chủng 。 善thiện 種chủng 既ký 無vô 憑bằng 何hà 修tu 進tiến 。 以dĩ 此thử 判phán 之chi 。 俱câu 非phi 所sở 被bị 。 然nhiên 彼bỉ 但đãn 約ước 即tức 。 今kim 長trường 時thời 而nhi 論luận 故cố 不bất 統thống 收thu 。 亦diệc 是thị 留lưu 在tại 實thật 教giáo 中trung 說thuyết 也dã 。

然nhiên 一nhất 切thiết 下hạ 二nhị 約ước 三tam 聚tụ 辨biện 。 然nhiên 有hữu 三tam 說thuyết 。 如như 小Tiểu 乘Thừa 即tức 以dĩ 五ngũ 無vô 間gián 業nghiệp 。 眾chúng 生sanh 為vi 邪tà 定định 。 以dĩ 學Học 無Vô 學Học 人nhân 為vi 正chánh 定định 。 以dĩ 餘dư 漏lậu 無vô 漏lậu 人nhân 為vi 不bất 定định 。 權quyền 教giáo 以dĩ 無vô 種chủng 性tánh 人nhân 為vi 邪tà 。 以dĩ 菩Bồ 薩Tát 為vi 正chánh 。 以dĩ 不bất 定định 性tánh 人nhân 為vi 不bất 定định 。 終chung 教giáo 以dĩ 一nhất 切thiết 異dị 生sanh 為vi 邪tà 。 三tam 賢hiền 為vi 正chánh 。 十thập 信tín 為vi 不bất 定định 。 今kim 依y 後hậu 說thuyết 。 此thử 論luận 下hạ 正chánh 為vi 可khả 知tri 。 兼kiêm 為vi 邪tà 定định 者giả 。 但đãn 得đắc 見kiến 聞văn 自tự 然nhiên 成thành 種chủng 。 他tha 時thời 顯hiển 發phát 必tất 至chí 解giải 脫thoát 。 故cố 法pháp 華hoa 繫hệ 殊thù 。 涅Niết 槃Bàn 毒độc 鼓cổ 。 華hoa 嚴nghiêm 有hữu 八bát 難nạn 。 頓đốn 超siêu 之chi 說thuyết 。 又hựu 云vân 。 設thiết 有hữu 不bất 生sanh 信tín 樂nhạo 。 亦diệc 成thành 善thiện 根căn 。 無vô 空không 過quá 者giả 。 乃nãi 至chí 究cứu 竟cánh 。 入nhập 於ư 涅Niết 槃Bàn 。 此thử 明minh 雖tuy 謗báng 墮đọa 惡ác 由do 聞văn 。 歷lịch 耳nhĩ 終chung 醒tỉnh 悟ngộ 。 故cố 下hạ 論luận 云vân 。 為vì 令linh 眾chúng 生sanh 。 離ly 一nhất 切thiết 苦khổ 。 得đắc 究cứu 竟cánh 樂nhạo/nhạc/lạc 。 皆giai 此thử 類loại 也dã 。 兼kiêm 正chánh 定định 者giả 。 論luận 云vân 。 為vi 欲dục 解giải 釋thích 如Như 來Lai 根căn 本bổn 之chi 義nghĩa 。 令linh 諸chư 眾chúng 生sanh 。 至chí 解giải 不bất 謬mậu 故cố 。 疏sớ/sơ 配phối 三tam 賢hiền 故cố 當đương 正chánh 定định 也dã 。

準chuẩn 此thử 下hạ 據cứ 五ngũ 性tánh 說thuyết 。 然nhiên 五ngũ 性tánh 之chi 說thuyết 。 權quyền 實thật 共cộng 出xuất 前tiền 教giáo 義nghĩa 中trung 。 判phán 為vi 未vị 了liễu 者giả 。 約ước 彼bỉ 定định 執chấp 三tam 無vô 二nhị 有hữu 。 故cố 名danh 為vi 權quyền 。 今kim 說thuyết 被bị 教giáo 。 故cố 須tu 約ước 性tánh 。 性tánh 雖tuy 說thuyết 五ngũ 俱câu 為vi 所sở 被bị 。 非phi 同đồng 權quyền 宗tông 定định 執chấp 有hữu 無vô 也dã 。 正chánh 被bị 下hạ 可khả 知tri 。 兼kiêm 餘dư 性tánh 者giả 。 二Nhị 乘Thừa 及cập 無vô 種chủng 性tánh 也dã 。 以dĩ 二Nhị 乘Thừa 人nhân 實thật 無vô 定định 性tánh 。 雖tuy 亡vong 分phân 段đoạn 然nhiên 有hữu 變biến 易dị 之chi 身thân 。 但đãn 得đắc 聞văn 斯tư 教giáo 決quyết 定định 迴hồi 心tâm 。 涅Niết 槃Bàn 說thuyết 四Tứ 果Quả 及cập 緣Duyên 覺Giác 極cực 遲trì 。 經kinh 八bát 六lục 四tứ 二nhị 萬vạn 十thập 千thiên 劫kiếp 。 如như 次thứ 迴hồi 心tâm 。 猶do 如như 醉túy 人nhân 醒tỉnh 有hữu 遲trì 速tốc 。 三tam 昧muội 酒tửu 醒tỉnh 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 故cố 楞lăng 伽già 云vân 。 三tam 昧muội 酒tửu 所sở 醉túy 。 乃nãi 至chí 劫kiếp 不bất 覺giác 。 酒tửu 消tiêu 然nhiên 後hậu 覺giác 。 得đắc 佛Phật 無vô 上thượng 身thân 。 無vô 性tánh 之chi 人nhân 但đãn 無vô 善thiện 性tánh 。 若nhược 聞văn 斯tư 教giáo 善thiện 種chủng 自tự 成thành 。 遇ngộ 緣duyên 發phát 起khởi 。 必tất 當đương 成thành 佛Phật 。 楞lăng 伽già 經kinh 說thuyết 二nhị 種chủng 闡xiển 提đề 。 一nhất 大Đại 悲Bi 菩Bồ 薩Tát 。 二nhị 斷đoạn 善thiện 根căn 者giả 。 佛Phật 說thuyết 二nhị 中trung 。 永vĩnh 不bất 入nhập 者giả 唯duy 。 大Đại 悲Bi 菩Bồ 薩Tát 。 應ưng 知tri 斷đoạn 善thiện 根căn 者giả 聞văn 經Kinh 獲hoạch 悟ngộ 。 後hậu 必tất 得đắc 入nhập 。 涅Niết 槃Bàn 經kinh 中trung 具cụ 有hữu 此thử 說thuyết 。 今kim 此thử 論luận 云vân 。 謂vị 示thị 修tu 習tập 止Chỉ 觀Quán 。 對đối 治trị 凡phàm 夫phu 二Nhị 乘Thừa 心tâm 過quá 故cố 。 其kỳ 中trung 義nghĩa 含hàm 定định 性tánh 無vô 性tánh 。 故cố 下hạ 文văn 云vân 。 對đối 治trị 二Nhị 乘Thừa 不bất 起khởi 大đại 悲bi 狹hiệp 劣liệt 心tâm 過quá 。 遠viễn 離ly 凡phàm 夫phu 不bất 修tu 善thiện 根căn 。 且thả 不bất 起khởi 大đại 悲bi 豈khởi 非phi 定định 性tánh 耶da 。 不bất 修tu 善thiện 根căn 豈khởi 非phi 無vô 性tánh 耶da 。 當đương 知tri 實thật 教giáo 雖tuy 說thuyết 五ngũ 性tánh 。 然nhiên 非phi 定định 五ngũ 俱câu 為vi 所sở 被bị 。

又hựu 因nhân 下hạ 三tam 別biệt 指chỉ 下hạ 文văn 。 別biệt 明minh 所sở 被bị 者giả 。 一nhất 論luận 所sở 被bị 不bất 出xuất 三tam 根căn 。 說thuyết 有hữu 通thông 別biệt 。 通thông 則tắc 不bất 分phân 論luận 文văn 。 但đãn 上thượng 中trung 下hạ 根căn 。 依y 之chi 總tổng 入nhập 。 別biệt 則tắc 立lập 義nghĩa 解giải 釋thích 兩lưỡng 分phần/phân 被bị 上thượng 根căn 。 悟ngộ 入nhập 修tu 行hành 信tín 心tâm 分phần/phân 被bị 中trung 根căn 。 勸khuyến 修tu 利lợi 益ích 分phần/phân 被bị 下hạ 根căn 。 然nhiên 上thượng 根căn 不bất 必tất 聞văn 中trung 下hạ 之chi 法pháp 。 下hạ 根căn 必tất 兼kiêm 聞văn 中trung 上thượng 之chi 法pháp 。 中trung 根căn 可khả 知tri 。 此thử 說thuyết 猶do 是thị 別biệt 中trung 之chi 通thông 。 若nhược 更cánh 細tế 論luận 。 兼kiêm 約ước 地địa 位vị 所sở 配phối 。 則tắc 立lập 義nghĩa 分phần/phân 及cập 解giải 釋thích 分phần/phân 中trung 。 顯hiển 示thị 正chánh 義nghĩa 對đối 治trị 邪tà 執chấp 。 被bị 三tam 賢hiền 菩Bồ 薩Tát 為vi 上thượng 根căn 。 悟ngộ 入nhập 分phân 別biệt 發phát 趣thú 道đạo 相tương/tướng 。 被bị 十thập 信tín 滿mãn 心tâm 為vi 中trung 根căn 。 修tu 行hành 信tín 心tâm 分phần/phân 已dĩ 下hạ 論luận 文văn 。 被bị 十thập 信tín 住trụ 心tâm 入nhập 心tâm 為vi 下hạ 根căn 。 又hựu 就tựu 十thập 信tín 位vị 中trung 。 自tự 有hữu 三tam 根căn 之chi 異dị 。 謂vị 以dĩ 十thập 信tín 滿mãn 心tâm 為vi 上thượng 根căn 。 此thử 則tắc 如như 上thượng 所sở 配phối 。 以dĩ 十thập 信tín 住trụ 心tâm 為vi 中trung 根căn 。 此thử 依y 第đệ 四tứ 分phần 中trung 。 四tứ 種chủng 信tín 心tâm 及cập 四tứ 種chủng 修tu 行hành 悟ngộ 入nhập 。 以dĩ 十thập 信tín 初sơ 心tâm 為vi 下hạ 根căn 。 就tựu 此thử 下hạ 根căn 。 復phục 有hữu 三tam 種chủng 。 謂vị 以dĩ 四tứ 行hành 之chi 後hậu 止Chỉ 觀Quán 之chi 前tiền 。 一nhất 段đoạn 論luận 文văn 被bị 下hạ 根căn 。 悟ngộ 入nhập 以dĩ 止Chỉ 觀Quán 一nhất 門môn 被bị 中trung 根căn 。 以dĩ 勸khuyến 生sanh 淨tịnh 土độ 一nhất 門môn 被bị 上thượng 根căn 。 其kỳ 勸khuyến 修tu 利lợi 益ích 一nhất 分phần/phân 。 總tổng 策sách 前tiền 三tam 。 因nhân 緣duyên 一nhất 分phần/phân 但đãn 明minh 論luận 起khởi 由do 致trí 。 故cố 於ư 此thử 分phần/phân 不bất 別biệt 明minh 。 被bị 如như 下hạ 疏sớ/sơ 配phối 。

五ngũ 中trung 初sơ 總tổng 標tiêu 。 能năng 詮thuyên 教giáo 體thể 者giả 。 通thông 明minh 諸chư 佛Phật 教giáo 法pháp 。 乃nãi 至chí 此thử 論luận 以dĩ 何hà 為vi 體thể 。 而nhi 能năng 詮thuyên 顯hiển 無vô 量lượng 事sự 理lý 。 今kim 且thả 略lược 以dĩ 四tứ 門môn 解giải 釋thích 。

二nhị 別biệt 釋thích 有hữu 四tứ 。 初sơ 隨tùy 相tương/tướng 者giả 。 謂vị 約ước 六lục 塵trần 境cảnh 相tướng 以dĩ 出xuất 體thể 故cố 。 名danh 句cú 文văn 者giả 。 即tức 聲thanh 上thượng 屈khuất 曲khúc 詮thuyên 表biểu 是thị 假giả 非phi 實thật 。 屬thuộc 不bất 相tương 應ứng 行hành 所sở 攝nhiếp 。 故cố 論luận 云vân 。 一nhất 名danh 二nhị 名danh 多đa 名danh 。 是thị 曰viết 名danh 身thân 。 一nhất 句cú 二nhị 句cú 多đa 句cú 名danh 。 曰viết 句cú 身thân 。 一nhất 字tự 二nhị 字tự 多đa 字tự 名danh 曰viết 文văn 身thân 。 能năng 詮thuyên 諸chư 法pháp 自tự 性tánh 者giả 。 名danh 也dã 。 名danh 是thị 能năng 詮thuyên 諸chư 法pháp 自tự 性tánh 是thị 所sở 詮thuyên 。 如như 言ngôn 色sắc 言ngôn 心tâm 言ngôn 水thủy 火hỏa 等đẳng 。 各các 各các 詮thuyên 表biểu 法pháp 自tự 性tánh 故cố 。 差sai 別biệt 者giả 。 句cú 也dã 。 句cú 是thị 能năng 詮thuyên 諸chư 法pháp 差sai 別biệt 是thị 所sở 詮thuyên 。 如như 言ngôn 形hình 色sắc 顯hiển 色sắc 真chân 心tâm 妄vọng 心tâm 等đẳng 。 諸chư 法pháp 例lệ 然nhiên 。 一nhất 一nhất 法pháp 中trung 揀giản 令linh 別biệt 故cố 。 二nhị 所sở 依y 者giả 文văn 也dã 。 二nhị 即tức 名danh 句cú 。 文văn 即tức 是thị 字tự 。 以dĩ 此thử 通thông 為vi 名danh 句cú 。 二nhị 法pháp 所sở 依y 止chỉ 故cố 。 由do 是thị 名danh 則tắc 。 次thứ 第đệ 行hàng 列liệt 。 句cú 則tắc 次thứ 第đệ 安an 布bố 。 文văn 則tắc 次thứ 第đệ 連liên 合hợp 。 此thử 等đẳng 親thân 能năng 詮thuyên 表biểu 義nghĩa 理lý 。 由do 是thị 取thủ 之chi 以dĩ 為vi 教giáo 體thể 。

或hoặc 唯duy 下hạ 二nhị 唯duy 音âm 聲thanh 。 以dĩ 聲thanh 是thị 教giáo 主chủ 言ngôn 。 音âm 謂vị 佛Phật 唱xướng 詞từ 。 評bình 論luận 語ngữ 音âm 語ngữ 路lộ 語ngữ 業nghiệp 語ngữ 表biểu 。 故cố 云vân 音âm 聲thanh 。 離ly 聲thanh 下hạ 釋thích 以dĩ 名danh 句cú 。 文văn 三tam 。 雖tuy 親thân 能năng 詮thuyên 表biểu 義nghĩa 理lý 。 但đãn 是thị 聲thanh 上thượng 屈khuất 曲khúc 之chi 相tướng 。 從tùng 假giả 建kiến 立lập 無vô 有hữu 自tự 體thể 。 聲thanh 是thị 色sắc 法pháp 。 色sắc 法pháp 是thị 實thật 。 名danh 等đẳng 是thị 不bất 相tương 應ứng 行hành 。 非phi 色sắc 非phi 心tâm 。 但đãn 約ước 色sắc 心tâm 分phần/phân 位vị 假giả 立lập 。 由do 是thị 實thật 。 外ngoại 無vô 假giả 。 所sở 以dĩ 攝nhiếp 假giả 從tùng 實thật 。 但đãn 取thủ 聲thanh 為vi 教giáo 體thể 。 故cố 云vân 離ly 聲thanh 無vô 別biệt 名danh 等đẳng 。 婆bà 沙sa 論luận 云vân 。 佛Phật 教giáo 以dĩ 語ngữ 業nghiệp 為vi 體thể 。

假giả 實thật 下hạ 三tam 通thông 四tứ 法pháp 也dã 。 如như 上thượng 兩lưỡng 說thuyết 各các 有hữu 理lý 教giáo 為vi 定định 量lượng 。 故cố 不bất 可khả 偏thiên 取thủ 。 今kim 悉tất 收thu 之chi 。 以dĩ 唯duy 音âm 聲thanh 則tắc 不bất 能năng 詮thuyên 義nghĩa 。 唯duy 名danh 句cú 文văn 則tắc 別biệt 無vô 自tự 體thể 。 四tứ 法pháp 皆giai 取thủ 始thỉ 成thành 教giáo 體thể 。 如như 水thủy 與dữ 動động 方phương 能năng 運vận 舟chu 。 於ư 此thử 二nhị 中trung 不bất 可khả 趣thú 一nhất 。 如như 人nhân 汎# 然nhiên 發phát 聲thanh 不bất 吐thổ 詞từ 句cú 。 何hà 所sở 詮thuyên 表biểu 。 若nhược 無vô 聲thanh 者giả 名danh 等đẳng 何hà 依y 。 故cố 今kim 雙song 取thủ 也dã 。 故cố 俱câu 舍xá 云vân 。 牟Mâu 尼Ni 說thuyết 法Pháp 蘊uẩn 數số 有hữu 八bát 十thập 千thiên 。 彼bỉ 體thể (# 教giáo 體thể )# 語ngữ (# 音âm 聲thanh )# 或hoặc 名danh (# 名danh 句cú )# 此thử 色sắc (# 音âm 聲thanh )# 行hành (# 名danh 句cú )# 蘊uẩn 攝nhiếp 。

又hựu 遍biến 於ư 下hạ 四tứ 遍biến 一nhất 切thiết 也dã 。 一nhất 切thiết 雖tuy 多đa 不bất 出xuất 六lục 塵trần 境cảnh 界giới 。 但đãn 能năng 生sanh 於ư 物vật 解giải 。 即tức 為vi 教giáo 體thể 。 豈khởi 獨độc 在tại 於ư 。 聲thanh 名danh 句cú 文văn 。 故cố 淨tịnh 名danh 云vân 。 有hữu 以dĩ 光quang 明minh 。 而nhi 作tác 佛Phật 事sự 。 有hữu 以dĩ 菩Bồ 提Đề 樹thụ 。 衣y 服phục 臥ngọa 具cụ 。 乃nãi 至chí 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 。 諸chư 塵trần 勞lao 門môn 。 眾chúng 生sanh 謂vị 之chi 疲bì 勞lao 。 諸chư 佛Phật 即tức 。 以dĩ 此thử 法pháp 而nhi 作tác 佛Phật 事sự 。 楞lăng 伽già 云vân 。 大đại 慧tuệ 。 非phi 一nhất 切thiết 佛Phật 土độ 。 言ngôn 語ngữ 說thuyết 法Pháp 。 有hữu 佛Phật 國quốc 土độ 。 直trực 視thị 不bất 瞬thuấn 。 口khẩu 無vô 言ngôn 說thuyết 。 乃nãi 至chí 有hữu 佛Phật 國quốc 土độ 。 動động 身thân 名danh 說thuyết 法Pháp 等đẳng 。 且thả 香hương 積tích 世thế 界giới 餐xan 香hương 飯phạn 而nhi 三tam 。 昧muội 顯hiển 。 極Cực 樂Lạc 國Quốc 土Độ 。 聽thính 風phong 柯kha 而nhi 正chánh 念niệm 成thành 。 絲ti 竹trúc 可khả 以dĩ 傳truyền 心tâm 目mục 擊kích 以dĩ 之chi 存tồn 道đạo 。 既ký 語ngữ 默mặc 視thị 瞬thuấn 皆giai 說thuyết 。 則tắc 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 盡tận 聽thính 。 苟cẩu 能năng 得đắc 法Pháp 契khế 神thần 何hà 必tất 要yếu 因nhân 言ngôn 說thuyết 。 如như 楞lăng 嚴nghiêm 經kinh 二nhị 十thập 五ngũ 聖thánh 。 於ư 十thập 八bát 界giới 七thất 大đại 性tánh 。 各các 從tùng 一nhất 門môn 而nhi 得đắc 圓viên 通thông 。 此thử 中trung 六lục 塵trần 猶do 且thả 約ước 境cảnh 。 餘dư 者giả 例lệ 知tri 。 天thiên 台thai 云vân 。 手thủ 不bất 執chấp 卷quyển 常thường 是thị 讀đọc 經kinh 。 口khẩu 無vô 言ngôn 聲thanh 遍biến 誦tụng 眾chúng 典điển 。 佛Phật 不bất 說thuyết 法Pháp 常thường 聞văn 梵Phạm 音âm 。 心tâm 不bất 思tư 惟duy 遍biến 照chiếu 法Pháp 界Giới 。 皆giai 此thử 義nghĩa 也dã 。

唯duy 識thức 門môn 者giả 。 約ước 妄vọng 心tâm 以dĩ 出xuất 體thể 。 今kim 先tiên 約ước 本bổn 影ảnh 相tương 對đối 。 對đối 於ư 諸chư 教giáo 總tổng 成thành 四tứ 句cú 。 一nhất 唯duy 本bổn 無vô 影ảnh 。 即tức 小Tiểu 乘Thừa 教giáo 。 以dĩ 不bất 知tri 諸chư 法pháp 唯duy 識thức 所sở 現hiện 皆giai 影ảnh 像tượng 故cố 。 二nhị 唯duy 影ảnh 無vô 本bổn 。 即tức 終chung 教giáo 也dã 。 以dĩ 佛Phật 果Quả 無vô 別biệt 色sắc 聲thanh 功công 德đức 。 唯duy 有hữu 如như 如như 及cập 如như 如như 智trí 獨độc 存tồn 。 但đãn 以dĩ 大đại 悲bi 大đại 智trí 為vi 增tăng 上thượng 緣duyên 。 令linh 彼bỉ 根căn 熟thục 眾chúng 生sanh 心tâm 中trung 。 現hiện 佛Phật 色sắc 聲thanh 說thuyết 法Pháp 。 是thị 故cố 佛Phật 教giáo 但đãn 是thị 眾chúng 生sanh 。 心tâm 中trung 影ảnh 像tượng 。 故cố 華hoa 嚴nghiêm 云vân 。 諸chư 佛Phật 無vô 有hữu 法pháp 佛Phật 於ư 何hà 有hữu 說thuyết 。 但đãn 隨tùy 其kỳ 自tự 心tâm 為vi 說thuyết 如như 是thị 法pháp 。 三tam 亦diệc 本bổn 亦diệc 影ảnh 。 即tức 大Đại 乘Thừa 權quyền 教giáo 。 謂vị 以dĩ 佛Phật 自tự 宣tuyên 說thuyết 若nhược 文văn 若nhược 義nghĩa 。 皆giai 是thị 妙Diệu 觀Quán 察Sát 智Trí 。 相tương 應ứng 淨tịnh 識thức 之chi 所sở 顯hiển 現hiện 。 名danh 本bổn 質chất 教giáo 。 若nhược 聞văn 者giả 識thức 上thượng 所sở 變biến 文văn 義nghĩa 為vi 影ảnh 像tượng 教giáo 。 諸chư 佛Phật 眾chúng 生sanh 互hỗ 為vi 增tăng 上thượng 緣duyên 。 方phương 有hữu 所sở 起khởi 教giáo 故cố 唯duy 識thức 云vân 。 展triển 轉chuyển 增tăng 上thượng 力lực 二nhị 識thức 成thành 決quyết 定định 。 四tứ 非phi 本bổn 非phi 影ảnh 。 即tức 頓đốn 教giáo 也dã 。 非phi 唯duy 心tâm 外ngoại 無vô 佛Phật 色sắc 聲thanh 。 眾chúng 生sanh 心tâm 中trung 。 影ảnh 像tượng 亦diệc 空không 。 以dĩ 性tánh 本bổn 離ly 故cố 。 相tương/tướng 本bổn 絕tuyệt 故cố 。 即tức 無vô 教giáo 之chi 教giáo 耳nhĩ 。 故cố 淨tịnh 名danh 云vân 。 其kỳ 說thuyết 法Pháp 者giả 。 無vô 說thuyết 無vô 示thị 。 其kỳ 聽thính 法Pháp 者giả 。 無vô 聞văn 無vô 得đắc 。 今kim 此thử 所sở 明minh 即tức 第đệ 二nhị 句cú 唯duy 影ảnh 非phi 本bổn 也dã 。 說thuyết 者giả 淨tịnh 識thức 等đẳng 者giả 。 此thử 中trung 語ngữ 勢thế 似tự 於ư 本bổn 影ảnh 具cụ 足túc 一nhất 句cú 。 然nhiên 意ý 明minh 唯duy 影ảnh 非phi 本bổn 。 雖tuy 云vân 淨tịnh 識thức 所sở 現hiện 。 意ý 顯hiển 大đại 悲bi 。 大đại 智trí 為vi 增tăng 上thượng 緣duyên 。 又hựu 此thử 但đãn 言ngôn 佛Phật 為vi 眾chúng 生sanh 增tăng 上thượng 緣duyên 。 而nhi 不bất 言ngôn 眾chúng 生sanh 為vi 佛Phật 增tăng 上thượng 緣duyên 者giả 。 意ý 在tại 唯duy 影ảnh 也dã 。 又hựu 佛Phật 淨tịnh 識thức 即tức 是thị 眾chúng 生sanh 真chân 心tâm 。 佛Phật 現hiện 即tức 眾chúng 生sanh 現hiện 。 二nhị 俱câu 影ảnh 也dã 。 引dẫn 證chứng 文văn 則tắc 明minh 矣hĩ 。 豈khởi 可khả 見kiến 云vân 淨tịnh 識thức 所sở 現hiện 為vi 增tăng 上thượng 緣duyên 。 便tiện 作tác 本bổn 影ảnh 雙song 取thủ 同đồng 於ư 權quyền 教giáo 。 須tu 以dĩ 意ý 通thông 不bất 以dĩ 文văn 局cục 。 學học 者giả 思tư 之chi 。 故cố 下hạ 文văn 下hạ 具cụ 云vân 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 唯duy 依y 妄vọng 念niệm 。 而nhi 有hữu 差sai 別biệt 。 若nhược 離ly 心tâm 念niệm 則tắc 無vô 一nhất 切thiết 境cảnh 界giới 之chi 相tướng 。 是thị 故cố 下hạ 結kết 意ý 。 言ngôn 自tự 心tâm 者giả 。 即tức 是thị 妄vọng 識thức 。 非phi 謂vị 真chân 心tâm 。 下hạ 文văn 云vân 。 三tam 界giới 虛hư 偽ngụy 。 唯duy 心tâm 所sở 作tác 。 離ly 心tâm 即tức 無vô 六lục 塵trần 境cảnh 界giới 。

歸quy 性tánh 門môn 者giả 。 約ước 真chân 心tâm 以dĩ 出xuất 體thể 也dã 。 此thử 識thức 等đẳng 者giả 。 則tắc 前tiền 門môn 中trung 已dĩ 收thu 差sai 別biệt 之chi 境cảnh 。 但đãn 唯duy 能năng 變biến 識thức 心tâm 。 今kim 又hựu 攝nhiếp 前tiền 識thức 心tâm 但đãn 是thị 一nhất 心tâm 。 一nhất 心tâm 即tức 真Chân 如Như 性tánh 也dã 。 名danh 為vi 歸quy 性tánh 故cố 。 云vân 此thử 識thức 無vô 體thể 也dã 。 其kỳ 猶do 人nhân 睡thụy 作tác 夢mộng 見kiến 種chủng 種chủng 物vật 。 物vật 不bất 離ly 夢mộng 夢mộng 不bất 離ly 人nhân 。 即tức 展triển 轉chuyển 推thôi 尋tầm 教giáo 法pháp 真chân 實thật 之chi 體thể 。 極cực 至chí 於ư 此thử 。 古cổ 人nhân 云vân 。 心tâm 即tức 是thị 經Kinh 即tức 斯tư 義nghĩa 也dã 。 言ngôn 一nhất 切thiết 者giả 。 即tức 色sắc 心tâm 等đẳng 法pháp 。 非phi 今kim 方phương 爾nhĩ 。 故cố 云vân 。 從tùng 本bổn 已dĩ 來lai 超siêu 過quá 。 離ly 名danh 字tự 相tương/tướng 。 離ly 心tâm 緣duyên 相tương/tướng 。 故cố 云vân 乃nãi 至chí 。 然nhiên 離ly 言ngôn 說thuyết 則tắc 非phi 前tiền 音âm 聲thanh 。 離ly 名danh 字tự 則tắc 非phi 前tiền 名danh 句cú 文văn 。 離ly 心tâm 緣duyên 則tắc 非phi 前tiền 唯duy 識thức 。 一nhất 心tâm 真Chân 如Như 則tắc 成thành 此thử 歸quy 性tánh 門môn 也dã 。 亦diệc 同đồng 圓viên 覺giác 疏sớ/sơ 云vân 。 生sanh 法pháp 本bổn 無vô 一nhất 切thiết 唯duy 識thức 。 識thức 如như 幻huyễn 夢mộng 但đãn 是thị 一nhất 心tâm 。 楞lăng 嚴nghiêm 云vân 。 見kiến 與dữ 見kiến 緣duyên 。 似tự 現hiện 前tiền 境cảnh 。 元nguyên 我ngã 覺giác 明minh 也dã 。

無vô 礙ngại 門môn 者giả 。 約ước 三tam 門môn 無vô 礙ngại 以dĩ 出xuất 體thể 也dã 。 謂vị 於ư 下hạ 正chánh 釋thích 。 心tâm 即tức 唯duy 識thức 門môn 。 境cảnh 即tức 隨tùy 相tương/tướng 門môn 。 理lý 即tức 歸quy 性tánh 門môn 。 事sự 即tức 一nhất 二nhị 門môn 。 以dĩ 對đối 理lý 成thành 句cú 。 故cố 重trọng/trùng 牒điệp 之chi 。 同đồng 一nhất 緣duyên 起khởi 者giả 。 上thượng 之chi 三tam 門môn 同đồng 為vi 一nhất 大đại 法Pháp 界Giới 緣duyên 起khởi 。 謂vị 境cảnh 不bất 自tự 境cảnh 由do 心tâm 故cố 境cảnh 。 心tâm 不bất 自tự 心tâm 由do 境cảnh 故cố 心tâm 。 未vị 有hữu 依y 真chân 之chi 妄vọng 。 不bất 從tùng 真chân 生sanh 。 未vị 有hữu 隨tùy 妄vọng 之chi 真chân 。 不bất 依y 妄vọng 顯hiển 。 如như 是thị 則tắc 境cảnh 是thị 心tâm 境cảnh 心tâm 是thị 境cảnh 心tâm 。 真chân 即tức 妄vọng 真chân 妄vọng 即tức 真chân 妄vọng 。 互hỗ 相tương 依y 倚ỷ 互hỗ 相tương 資tư 假giả 。 隨tùy 有hữu 所sở 闕khuyết 則tắc 皆giai 不bất 成thành 。 故cố 云vân 同đồng 一nhất 緣duyên 起khởi 也dã 。 混hỗn 融dung 等đẳng 者giả 。 即tức 無vô 障chướng 礙ngại 法Pháp 界Giới 也dã 。 謂vị 若nhược 心tâm 若nhược 境cảnh 若nhược 理lý 若nhược 事sự 。 一nhất 多đa 即tức 入nhập 俱câu 無vô 礙ngại 故cố 。 斯tư 則tắc 動động 止chỉ 縱tung 橫hoành 無vô 非phi 教giáo 體thể 也dã 。 以dĩ 一nhất 下hạ 出xuất 所sở 以dĩ 。 如như 上thượng 心tâm 境cảnh 理lý 事sự 得đắc 無vô 障chướng 礙ngại 者giả 。 以dĩ 一nhất 切thiết 法pháp 。 不bất 離ly 二nhị 門môn 。 二nhị 門môn 唯duy 一nhất 心tâm 故cố 。 以dĩ 歸quy 性tánh 即tức 當đương 真Chân 如Như 門môn 。 前tiền 二nhị 即tức 當đương 生sanh 滅diệt 門môn 。 二nhị 門môn 不bất 二nhị 即tức 是thị 一nhất 心tâm 。 以dĩ 此thử 一nhất 心tâm 融dung 之chi 故cố 。 得đắc 同đồng 一nhất 緣duyên 起khởi 無vô 礙ngại 自tự 在tại 也dã 。

六lục 中trung 二nhị 。 初sơ 標tiêu 章chương 釋thích 名danh 。 前tiền 辨biện 能năng 詮thuyên 文văn 體thể 。 此thử 明minh 所sở 詮thuyên 義nghĩa 趣thú 。 義nghĩa 中trung 可khả 尊tôn 可khả 重trọng/trùng 可khả 崇sùng 尚thượng 者giả 。 故cố 名danh 為vi 宗tông 。 歸quy 向hướng 往vãng 詣nghệ 故cố 名danh 為vi 趣thú 。 當đương 部bộ 等đẳng 者giả 。 如như 法Pháp 華hoa 宗tông 一Nhất 乘Thừa 。 涅Niết 槃Bàn 宗tông 佛Phật 性tánh 。 華hoa 嚴nghiêm 宗tông 法Pháp 界Giới 。 維duy 摩ma 宗tông 不bất 思tư 議nghị 解giải 脫thoát 等đẳng 。 然nhiên 宗tông 有hữu 多đa 種chủng 。 若nhược 約ước 立lập 敵địch 相tương 對đối 。 以dĩ 明minh 宗tông 者giả 。 即tức 語ngữ 之chi 所sở 表biểu 曰viết 宗tông 。 此thử 則tắc 但đãn 取thủ 一nhất 期kỳ 所sở 論luận 之chi 義nghĩa 。 如như 言ngôn 聲thanh 是thị 有hữu 法pháp 定định 無vô 常thường 為vi 宗tông 等đẳng 。 若nhược 約ước 修tu 習tập 行hành 人nhân 以dĩ 明minh 宗tông 者giả 。 即tức 心tâm 之chi 所sở 尚thượng 曰viết 宗tông 。 如như 各các 隨tùy 所sở 習tập 經kinh 律luật 論luận 等đẳng 。 今kim 明minh 一nhất 部bộ 所sở 崇sùng 尚thượng 者giả 。 為vi 尊tôn 為vi 主chủ 。 目mục 之chi 為vi 宗tông 。 宗tông 於ư 此thử 者giả 終chung 歸quy 何hà 義nghĩa 。 謂vị 令linh 信tín 解giải 行hành 此thử 法pháp 故cố 。 必tất 至chí 證chứng 入nhập 也dã 。 故cố 曰viết 宗tông 之chi 所sở 歸quy 。

開khai 章chương 如như 文văn 。

正chánh 辨biện 中trung 今kim 初sơ 。 隨tùy 相tương/tướng 法pháp 執chấp 者giả 。 標tiêu 名danh 也dã 。 宗tông 於ư 事sự 法pháp 故cố 云vân 隨tùy 相tương/tướng 。 計kế 法pháp 定định 實thật 語ngữ 云vân 法pháp 執chấp 。 小Tiểu 乘Thừa 諸chư 師sư 者giả 。 宗tông 主chủ 也dã 。 根căn 本bổn 即tức 上thượng 座tòa 大đại 眾chúng 。 展triển 轉chuyển 分phần/phân 成thành 二nhị 十thập 部bộ 。 阿a 含hàm 等đẳng 者giả 。 所sở 依y 經kinh 也dã 。 等đẳng 於ư 正Chánh 法Pháp 念niệm 佛Phật 本bổn 行hạnh 等đẳng 經kinh 。 以dĩ 造tạo 下hạ 所sở 造tạo 論luận 也dã 。 即tức 婆bà 沙sa 俱câu 舍xá 等đẳng 論luận 下hạ 諸chư 門môn 中trung 。 例lệ 有hữu 此thử 四tứ 。 真chân 空không 無vô 相tướng 者giả 。 即tức 色sắc 即tức 空không 。 空không 病bệnh 亦diệc 空không 。 故cố 言ngôn 真chân 空không 。 離ly 一nhất 切thiết 相tướng 。 故cố 云vân 無vô 相tướng 般Bát 若Nhã 等đẳng 等đẳng 。 於ư 八bát 部bộ 及cập 諸chư 空không 經kinh 中trung 觀quán 等đẳng 等đẳng 。 於ư 百bách 論luận 十thập 二nhị 門môn 論luận 之chi 類loại 。 唯duy 識thức 法pháp 相tướng 者giả 。 唯duy 遮già 境cảnh 有hữu 識thức 揀giản 心tâm 。 無vô 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 唯duy 識thức 所sở 變biến 宗tông 相tương/tướng 法pháp 故cố 。 名danh 法pháp 相tướng 宗tông 。 唯duy 識thức 等đẳng 等đẳng 於ư 對đối 法pháp 百bách 法pháp 之chi 類loại 。 如Như 來Lai 藏tạng 緣duyên 起khởi 者giả 。 即tức 如Như 來Lai 藏tạng 心tâm 隨tùy 。 染nhiễm 淨tịnh 緣duyên 起khởi 成thành 諸chư 法pháp 也dã 。 楞lăng 伽già 等đẳng 。 等đẳng 於ư 勝thắng 鬘man 密mật 嚴nghiêm 等đẳng 經kinh 。 起khởi 信tín 等đẳng 。 等đẳng 於ư 佛Phật 性tánh 寶bảo 性tánh 等đẳng 論luận 。 圓viên 融dung 具cụ 德đức 者giả 。 圓viên 謂vị 圓viên 滿mãn 性tánh 相tướng 周chu 遍biến 。 融dung 謂vị 融dung 和hòa 理lý 事sự 無vô 礙ngại 。 具cụ 德đức 者giả 。 重trùng 重trùng 無vô 盡tận 。 一nhất 塵trần 一nhất 毛mao 無vô 不bất 稱xưng 性tánh 。 無vô 不bất 包bao 遍biến 。 如như 前tiền 圓viên 教giáo 中trung 明minh 。

今kim 此thử 下hạ 二nhị 指chỉ 此thử 論luận 也dã 。 第đệ 四tứ 者giả 。 即tức 如Như 來Lai 藏tạng 緣duyên 起khởi 宗tông 。 以dĩ 論luận 所sở 詮thuyên 明minh 如Như 來Lai 藏tạng 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 與dữ 生sanh 滅diệt 和hòa 合hợp 。 名danh 阿a 梨lê 耶da 等đẳng 。 廣quảng 辨biện 染nhiễm 淨tịnh 諸chư 法pháp 緣duyên 起khởi 故cố 。

然nhiên 此thử 下hạ 三tam 會hội 五ngũ 教giáo 也dã 。 然nhiên 但đãn 佛Phật 說thuyết 成thành 教giáo 。 人nhân 尚thượng 曰viết 宗tông 。 宗tông 教giáo 不bất 異dị 。 由do 是thị 本bổn 疏sớ/sơ 隨tùy 教giáo 而nhi 辨biện 。 今kim 則tắc 以dĩ 經kinh 料liệu 揀giản 故cố 。 有hữu 寬khoan 狹hiệp 不bất 同đồng 也dã 。 一nhất 經kinh 容dung 多đa 教giáo 者giả 。 如như 華hoa 嚴nghiêm 中trung 具cụ 說thuyết 十thập 惡ác 十Thập 善Thiện 。 即tức 人nhân 天thiên 教giáo 也dã 。 說thuyết 四Tứ 諦Đế 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 即tức 小Tiểu 乘Thừa 教giáo 。 具cụ 列liệt 地địa 位vị 即tức 分phần/phân 教giáo 。 三tam 天thiên 偈kệ 云vân 。 法pháp 性tánh 本bổn 空không 寂tịch 。 無vô 取thủ 亦diệc 無vô 捨xả 。 性tánh 空không 即tức 是thị 佛Phật 不bất 可khả 得đắc 思tư 量lượng 。 即tức 始thỉ 教giáo 。 如như 心tâm 佛Phật 亦diệc 爾nhĩ 如như 佛Phật 眾chúng 生sanh 然nhiên 。 心tâm 佛Phật 及cập 眾chúng 生sanh 。 是thị 三tam 無vô 差sai 別biệt 。 即tức 終chung 教giáo 。 初sơ 發phát 心tâm 時thời 。 便tiện 成thành 正chánh 覺giác 。 即tức 頓đốn 教giáo 。 一nhất 切thiết 無vô 礙ngại 。 即tức 圓viên 教giáo 也dã 。 餘dư 經kinh 之chi 中trung 或hoặc 五ngũ 四tứ 三tam 二nhị 。 多đa 少thiểu 不bất 定định 。 宗tông 具cụ 多đa 經kinh 者giả 。 如như 此thử 一nhất 論luận 宗tông 百bách 餘dư 本bổn 大Đại 乘Thừa 經Kinh 也dã 。 隨tùy 何hà 等đẳng 者giả 。 但đãn 是thị 諸chư 經kinh 了liễu 義nghĩa 。 皆giai 此thử 所sở 宗tông 。 又hựu 如như 一nhất 切thiết 。 經kinh 中trung 空không 義nghĩa 。 皆giai 是thị 三tam 論luận 所sở 宗tông 。 餘dư 皆giai 倣# 此thử 。 此thử 上thượng 所sở 明minh 但đãn 約ước 宗tông 教giáo 俱câu 寬khoan 義nghĩa 說thuyết 。 若nhược 約ước 狹hiệp 義nghĩa 如như 前tiền 五ngũ 教giáo 。 各các 詮thuyên 一nhất 義nghĩa 互hỗ 不bất 相tương 通thông 。 如như 一nhất 經kinh 只chỉ 詮thuyên 一nhất 義nghĩa 。 此thử 名danh 教giáo 狹hiệp 。 宗tông 隨tùy 教giáo 說thuyết 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 此thử 名danh 宗tông 狹hiệp 也dã 。

二nhị 唯duy 明minh 此thử 論luận 二nhị 。 初sơ 總tổng 一nhất 心tâm 法pháp 義nghĩa 者giả 。 以dĩ 此thử 論luận 中trung 所sở 詮thuyên 義nghĩa 理lý 雖tuy 則tắc 廣quảng 多đa 。 然nhiên 所sở 宗tông 尚thượng 者giả 。 皆giai 為vi 顯hiển 示thị 一nhất 心tâm 法pháp 三tam 大đại 義nghĩa 也dã 。 故cố 為vi 其kỳ 宗tông 。 宗tông 此thử 法pháp 義nghĩa 者giả 意ý 在tại 何hà 也dã 。 為vi 令linh 生sanh 信tín 正chánh 解giải 不bất 謬mậu 。 依y 解giải 修tu 行hàng 行hàng 成thành 入nhập 證chứng 。 證chứng 極cực 得đắc 果quả 歸quy 此thử 一nhất 心tâm 。 故cố 名danh 為vi 趣thú 。 然nhiên 若nhược 信tín 一nhất 味vị 空không 理lý 。 則tắc 厭yếm 欣hân 都đô 絕tuyệt 。 若nhược 信tín 一nhất 向hướng 法pháp 相tướng 則tắc 聖thánh 凡phàm 懸huyền 隔cách 。 斯tư 皆giai 不bất 能năng 起khởi 行hành 趣thú 證chứng 。 今kim 令linh 信tín 一nhất 心tâm 是thị 凡phàm 聖thánh 之chi 源nguyên 。 但đãn 由do 迷mê 悟ngộ 使sử 之chi 有hữu 異dị 。 則tắc 必tất 能năng 起khởi 修tu 庶thứ 幾kỷ 果quả 證chứng 矣hĩ 。

別biệt 者giả 下hạ 二nhị 別biệt 二nhị 。 初sơ 列liệt 釋thích 。 教giáo 說thuyết 等đẳng 者giả 。 以dĩ 言ngôn 詮thuyên 義nghĩa 義nghĩa 顯hiển 言ngôn 亡vong 。 如như 乘thừa 筏phiệt 渡độ 河hà 至chí 岸ngạn 捨xả 筏phiệt 。 如như 下hạ 文văn 者giả 。 具cụ 云vân 當đương 知tri 如Như 來Lai 。 善thiện 巧xảo 方phương 便tiện 。 假giả 以dĩ 言ngôn 說thuyết 。 引dẫn 導đạo 眾chúng 生sanh 。 其kỳ 旨chỉ 趣thú 者giả 。 皆giai 為vi 離ly 念niệm 歸quy 於ư 真Chân 如Như 。 理lý 事sự 者giả 。 先tiên 宗tông 後hậu 趣thú 。 合hợp 云vân 事sự 理lý 下hạ 有hữu 倣# 此thử 。 舉cử 事sự 等đẳng 者giả 。 廣quảng 說thuyết 生sanh 滅diệt 染nhiễm 淨tịnh 者giả 。 皆giai 為vi 歸quy 於ư 真Chân 如Như 理lý 故cố 。 如như 從tùng 等đẳng 者giả 。 文văn 云vân 。

復phục 次thứ 顯hiển 示thị 從tùng 生sanh 滅diệt 門môn 即tức 入nhập 真Chân 如Như 門môn 。 所sở 謂vị 推thôi 求cầu 五ngũ 陰ấm 色sắc 之chi 與dữ 心tâm 六lục 塵trần 境cảnh 界giới 畢tất 竟cánh 無vô 念niệm 。 乃nãi 至chí 若nhược 能năng 觀quán 察sát 。 知tri 心tâm 無vô 念niệm 。 即tức 得đắc 隨tùy 順thuận 入nhập 真Chân 如Như 門môn 。 以dĩ 真chân 俗tục 等đẳng 者giả 。 真chân 理lý 一nhất 味vị 向hướng 即tức 心tâm 絕tuyệt 。 俗tục 境cảnh 萬vạn 差sai 觀quán 則tắc 智trí 起khởi 。 因nhân 此thử 以dĩ 成thành 止Chỉ 觀Quán 二nhị 門môn 。 故cố 下hạ 文văn 云vân 。 所sở 言ngôn 止chỉ 者giả 。 謂vị 止chỉ 一nhất 切thiết 境cảnh 界giới 相tương/tướng 。 隨tùy 順thuận 奢Xa 摩Ma 他Tha 觀quán 義nghĩa 故cố 。 所sở 言ngôn 觀quán 者giả 。 謂vị 分phân 別biệt 因nhân 緣duyên 生sanh 滅diệt 相tương/tướng 。 隨tùy 順thuận 毘Tỳ 鉢Bát 舍Xá 那Na 觀quán 義nghĩa 故cố 。 成thành 信tín 即tức 十thập 信tín 位vị 。 緣duyên 不bất 退thoái 即tức 三tam 賢hiền 已dĩ 上thượng 。 地địa 前tiền 比tỉ 觀quán 未vị 造tạo 真Chân 如Như 。 意ý 在tại 登đăng 地địa 親thân 證chứng 聖thánh 性tánh 。 以dĩ 因nhân 等đẳng 者giả 。 地địa 上thượng 所sở 行hành 十Thập 波Ba 羅La 蜜Mật 。 意ý 在tại 剋khắc 證chứng 。 佛Phật 果Quả 菩Bồ 提Đề 。

此thử 五ngũ 下hạ 二nhị 結kết 示thị 。 相tương/tướng 由do 者giả 。 初sơ 由do 教giáo 故cố 得đắc 義nghĩa 。 二nhị 由do 義nghĩa 中trung 事sự 故cố 顯hiển 理lý 。 三tam 由do 事sự 理lý 為vi 境cảnh 故cố 。 以dĩ 成thành 止Chỉ 觀Quán 行hành 。 四tứ 由do 止Chỉ 觀Quán 故cố 入nhập 證chứng 地địa 位vị 。 五ngũ 由do 入nhập 證chứng 故cố 得đắc 果quả 。 斯tư 則tắc 展triển 轉chuyển 相tương 因nhân 從tùng 淺thiển 至chí 。 深thâm 傳truyền 論luận 宗tông 趣thú 也dã 。 懸huyền 敘tự 義nghĩa 門môn 竟cánh 。

二nhị 隨tùy 文văn 注chú 解giải 。 初sơ 論luận 題đề 中trung 二nhị 。 初sơ 釋thích 前tiền 四tứ 字tự 。 四tứ 今kim 初sơ 總tổng 釋thích 四tứ 字tự 。 言ngôn 當đương 體thể 者giả 。 不bất 同đồng 權quyền 教giáo 。 解giải 大đại 者giả 揀giản 小tiểu 為vi 義nghĩa 。 大đại 外ngoại 有hữu 小tiểu 可khả 揀giản 。 豈khởi 成thành 至chí 大đại 。 今kim 以dĩ 心tâm 性tánh 體thể 無vô 際tế 畔bạn 。 絕tuyệt 諸chư 分phần/phân 量lượng 。 心tâm 行hành 處xứ 滅diệt 。 言ngôn 語ngữ 道đạo 斷đoạn 。 無vô 以dĩ 名danh 之chi 彊cường/cưỡng/cương 名danh 為vi 大đại 。 然nhiên 大đại 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 是thị 常thường 義nghĩa 。 謂vị 竪thụ 通thông 三tam 世thế 。 無vô 始thỉ 無vô 終chung 。 無vô 有hữu 一nhất 法pháp 先tiên 之chi 。 唯duy 此thử 先tiên 於ư 諸chư 法pháp 。 故cố 名danh 大đại 也dã 。 涅Niết 槃Bàn 云vân 。 所sở 言ngôn 大đại 者giả 。 名danh 之chi 為vi 常thường 。 二nhị 者giả 遍biến 義nghĩa 。 謂vị 橫hoạnh/hoành 該cai 十thập 方phương 。 十thập 方phương 窮cùng 之chi 。 無vô 有hữu 邊biên 涯nhai 。 涅Niết 槃Bàn 又hựu 云vân 。 所sở 言ngôn 大đại 者giả 。 其kỳ 性tánh 廣quảng 博bác 。 猶do 如như 虛hư 空không 。 包bao 含hàm 者giả 。 以dĩ 論luận 云vân 是thị 心tâm 則tắc 攝nhiếp 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 出xuất 世thế 間gian 法Pháp 。 又hựu 經Kinh 云vân 。 心tâm 精tinh 遍biến 圓viên 。 含hàm 裹khỏa 十thập 方phương 等đẳng 。 體thể 若nhược 不bất 遍biến 寧ninh 曰viết 包bao 含hàm 。 若nhược 不bất 包bao 含hàm 豈khởi 名danh 為vi 大đại 。 由do 是thị 包bao 含hàm 是thị 大đại 之chi 義nghĩa 也dã 。 運vận 載tái 等đẳng 者giả 。 然nhiên 乘thừa 有hữu 五ngũ 種chủng 。 謂vị 人nhân 天thiên 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 菩Bồ 薩Tát 。 雖tuy 則tắc 皆giai 有hữu 運vận 載tái 之chi 功công 總tổng 名danh 為vi 乘thừa 。 且thả 義nghĩa 有hữu 大đại 小tiểu 而nhi 載tái 有hữu 近cận 遠viễn 。 人nhân 乘thừa 者giả 謂vị 。 三Tam 歸Quy 五Ngũ 戒Giới 。 運vận 載tải 眾chúng 生sanh 。 越việt 於ư 三tam 塗đồ 。 生sanh 於ư 人nhân 間gian 。 其kỳ 猶do 小tiểu 船thuyền 纔tài 過quá 谿khê 澗giản 。 天thiên 乘thừa 者giả 。 謂vị 上thượng 品phẩm 十Thập 善Thiện 及cập 四tứ 禪thiền 八bát 定định 。 運vận 載tải 眾chúng 生sanh 。 越việt 於ư 四tứ 洲châu 。 達đạt 於ư 上thượng 界giới 。 如như 以dĩ 次thứ 船thuyền 渡độ 小tiểu 江giang 河hà 。 聲Thanh 聞Văn 乘Thừa 者giả 。 謂vị 四Tứ 諦Đế 法Pháp 門môn 。 緣Duyên 覺Giác 乘Thừa 者giả 。 謂vị 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 法Pháp 門môn 。 皆giai 能năng 運vận 載tải 眾chúng 生sanh 。 越việt 於ư 三tam 界giới 。 到đáo 有hữu 餘dư 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 成thành 阿A 羅La 漢Hán 。 及cập 辟Bích 支Chi 佛Phật 。 皆giai 如như 大đại 船thuyền 越việt 大đại 江giang 河hà 。 菩Bồ 薩Tát 乘Thừa 者giả 。 謂vị 悲bi 智trí 六Lục 度Độ 法Pháp 門môn 。 運vận 載tải 眾chúng 生sanh 。 總tổng 越việt 三tam 界giới 二Nhị 乘Thừa 之chi 境cảnh 。 到đáo 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 大đại 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。 之chi 彼bỉ 岸ngạn 也dã 。 如như 乘thừa 大đại 舶bạc 。 過quá 於ư 大đại 海hải 。 法pháp 華hoa 云vân 。 若nhược 有hữu 眾chúng 生sanh 。 從tùng 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 聞văn 法Pháp 信tín 受thọ 。 勤cần 修tu 精tinh 進tấn 。 求cầu 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 佛Phật 智trí 自tự 然nhiên 智trí 無vô 師sư 智trí 。 如Như 來Lai 知tri 見kiến 。 力Lực 無Vô 所Sở 畏Úy 。 愍mẫn 念niệm 安an 樂lạc 。 無vô 量lượng 眾chúng 生sanh 。 利lợi 益ích 天thiên 人nhân 。 度độ 脫thoát 一nhất 切thiết 。 是thị 名danh 大Đại 乘Thừa 菩Bồ 薩Tát 。 求cầu 此thử 乘thừa 故cố 。 名danh 為vi 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 此thử 乃nãi 由do 能năng 乘thừa 有hữu 利lợi 鈍độn 故cố 。 所sở 乘thừa 有hữu 勝thắng 劣liệt 。 令linh 所sở 越việt 有hữu 廣quảng 狹hiệp 。 俾tỉ 所sở 至chí 有hữu 近cận 遠viễn 。 今kim 言ngôn 乘thừa 者giả 。 則tắc 第đệ 五ngũ 菩Bồ 薩Tát 乘thừa 也dã 。 然nhiên 上thượng 所sở 說thuyết 。 但đãn 約ước 常thường 塗đồ 。 以dĩ 六Lục 度Độ 萬vạn 行hạnh 。 為vi 所sở 乘thừa 體thể 。 今kim 此thử 論luận 中trung 明minh 所sở 乘thừa 者giả 。 直trực 約ước 體thể 相tướng 。 二nhị 大đại 故cố 下hạ 文văn 云vân 。 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 。 本bổn 所sở 乘thừa 故cố 。 一nhất 切thiết 菩Bồ 薩Tát 。 皆giai 乘thừa 此thử 法pháp 到đáo 如Như 來Lai 地địa 故cố 等đẳng 。 由do 是thị 亦diệc 名danh 佛Phật 乘thừa 一Nhất 乘Thừa 最Tối 上Thượng 乘Thừa 。 今kim 就tựu 通thông 稱xưng 。 但đãn 言ngôn 大đại 也dã 。 言ngôn 雖tuy 不bất 異dị 其kỳ 義nghĩa 不bất 同đồng 。 由do 是thị 此thử 文văn 迥huýnh 異dị 常thường 說thuyết 常thường 塗đồ 。 又hựu 說thuyết 須tu 待đãi 能năng 所sở 相tương/tướng 契khế 方phương 得đắc 名danh 乘thừa 。 今kim 論luận 直trực 目mục 眾chúng 生sanh 心tâm 。 以dĩ 為vi 大Đại 乘Thừa 法pháp 。 豈khởi 得đắc 須tu 具cụ 能năng 所sở 耶da 。 故cố 涅Niết 槃Bàn 云vân 。 佛Phật 性tánh 者giả 。 名danh 為vi 一Nhất 乘Thừa 。 大Đại 乘Thừa 下hạ 舉cử 所sở 信tín 。 以dĩ 明minh 能năng 信tín 。 謂vị 由do 有hữu 此thử 一nhất 心tâm 三tam 大đại 為vi 勝thắng 境cảnh 故cố 。 緣duyên 此thử 勝thắng 境cảnh 而nhi 發phát 忍nhẫn 樂nhạo/nhạc/lạc 之chi 心tâm 。 名danh 為vi 起khởi 信tín 。 若nhược 不bất 然nhiên 者giả 。 信tín 何hà 法pháp 是thị 何hà 信tín 耶da 。 信tín 憑bằng 何hà 起khởi 耶da 。 是thị 故cố 心tâm 境cảnh 合hợp 為vi 目mục 也dã 。 大Đại 乘Thừa 之chi 起khởi 信tín 者giả 。 謂vị 由do 大Đại 乘Thừa 為vi 所sở 緣duyên 境cảnh 故cố 。 而nhi 發phát 得đắc 能năng 緣duyên 信tín 心tâm 。 此thử 則tắc 緣duyên 大Đại 乘Thừa 以dĩ 起khởi 信tín 心tâm 。 非phi 起khởi 餘dư 心tâm 也dã 。 所sở 緣duyên 勝thắng 而nhi 能năng 緣duyên 劣liệt 。 大Đại 乘Thừa 之chi 起khởi 信tín 依y 主chủ 得đắc 名danh 。 此thử 約ước 境cảnh 以dĩ 顯hiển 心tâm 也dã 。 又hựu 亦diệc 下hạ 對đối 宗tông 以dĩ 別biệt 行hành 。 謂vị 信tín 通thông 大đại 小tiểu 理lý 宜nghi 揀giản 之chi 。 今kim 起khởi 大Đại 乘Thừa 之chi 信tín 。 非phi 起khởi 餘dư 信tín 。 即tức 以dĩ 別biệt 揀giản 通thông 。 亦diệc 依y 主chủ 釋thích 。

又hựu 大đại 下hạ 二nhị 別biệt 釋thích 大Đại 乘Thừa 也dã 。 就tựu 義nghĩa 等đẳng 者giả 。 論luận 云vân 。 所sở 言ngôn 義nghĩa 者giả 。 則tắc 有hữu 三tam 種chủng 。 云vân 何hà 為vi 三tam 。 一nhất 者giả 體thể 大đại 。 謂vị 一nhất 切thiết 法pháp 。 真Chân 如Như 平bình 等đẳng 。 不bất 增tăng 減giảm 故cố 。 二nhị 者giả 相tương/tướng 大đại 。 謂vị 如Như 來Lai 藏tạng 具cụ 足túc 無vô 量lượng 。 性tánh 功công 德đức 故cố 。 三tam 者giả 用dụng 大đại 。 能năng 生sanh 一nhất 切thiết 。 世thế 間gian 出xuất 世thế 間gian 。 善thiện 因nhân 果quả 故cố 。 就tựu 人nhân 等đẳng 者giả 。 論luận 云vân 。 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 。 本bổn 所sở 乘thừa 故cố 。 一nhất 切thiết 菩Bồ 薩Tát 。 皆giai 乘thừa 此thử 法pháp 到đáo 如Như 來Lai 地địa 故cố 。 準chuẩn 本bổn 疏sớ/sơ 說thuyết 。 於ư 三tam 大đại 之chi 中trung 。 體thể 相tướng 是thị 所sở 乘thừa 。 用dụng 大đại 為vi 能năng 乘thừa 。 三tam 大đại 之chi 中trung 唯duy 一nhất 心tâm 轉chuyển 。 是thị 故cố 亦diệc 大đại 亦diệc 乘thừa 。 持trì 業nghiệp 釋thích 也dã 。

又hựu 依y 下hạ 三tam 別biệt 釋thích 大đại 字tự 也dã 。 七thất 種chủng 相tương 應ứng 者giả 此thử 皆giai 約ước 人nhân 而nhi 說thuyết 境cảnh 。 大đại 性tánh 者giả 以dĩ 。 諸chư 佛Phật 所sở 說thuyết 。 廣quảng 大đại 教giáo 法pháp 。 為vi 所sở 緣duyên 故cố 。 行hành 者giả 。 自tự 利lợi 利lợi 他tha 。 二nhị 利lợi 行hành 故cố 。 智trí 者giả 我ngã 空không 法pháp 空không 二nhị 無vô 分phân 別biệt 智trí 故cố 。 精tinh 進tấn 者giả 三tam 祇kỳ 修tu 行hành 。 無vô 疲bì 厭yếm 故cố 。 方phương 便tiện 者giả 不bất 住trụ 生sanh 死tử 。 及cập 涅Niết 槃Bàn 故cố 。 證chứng 得đắc 者giả 佛Phật 地Địa 功công 德đức 。 悉tất 圓viên 滿mãn 故cố 。 業nghiệp 者giả 應ưng 現hiện 十thập 方phương 化hóa 眾chúng 生sanh 故cố 。 上thượng 六lục 如như 初sơ 。 皆giai 言ngôn 大đại 性tánh 。 然nhiên 於ư 七thất 中trung 前tiền 五ngũ 是thị 因nhân 。 後hậu 二nhị 是thị 果quả 。 果quả 中trung 之chi 二nhị 。 前tiền 體thể 後hậu 用dụng 。 體thể 即tức 智trí 淨tịnh 相tương/tướng 。 用dụng 則tắc 不bất 思tư 議nghị 業nghiệp 相tương/tướng 。 亦diệc 即tức 四tứ 鏡kính 之chi 後hậu 二nhị 也dã 。 莊trang 嚴nghiêm 瑜du 伽già 顯hiển 揚dương 等đẳng 論luận 。 並tịnh 同đồng 此thử 說thuyết 。

起khởi 謂vị 下hạ 四tứ 別biệt 釋thích 起khởi 信tín 二nhị 。 初sơ 正chánh 明minh 。 以dĩ 有hữu 本bổn 覺giác 等đẳng 者giả 。 約ước 因nhân 緣duyên 以dĩ 明minh 發phát 起khởi 也dã 。 夫phu 有hữu 為vi 法pháp 起khởi 必tất 因nhân 緣duyên 力lực 。 因nhân 緣duyên 互hỗ 闕khuyết 皆giai 不bất 成thành 立lập 。 今kim 信tín 所sở 起khởi 須tu 具cụ 因nhân 緣duyên 。 故cố 論luận 云vân 。 自tự 有hữu 熏huân 習tập 之chi 力lực (# 自tự 體thể 相tướng 熏huân )# 又hựu 為vi 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 等đẳng 。 慈từ 悲bi 願nguyện 護hộ 故cố (# 用dụng 熏huân )# 能năng 起khởi 厭yếm 苦khổ 之chi 心tâm (# 信tín 心tâm )# 乃nãi 能năng 進tiến 趣thú 向hướng 涅Niết 槃Bàn 道đạo 。 勝thắng 境cảnh 者giả 。 如như 下hạ 所sở 說thuyết 。 信tín 真Chân 如Như 及cập 佛Phật 法Pháp 僧Tăng 。 以dĩ 信tín 真Chân 如Như 是thị 萬vạn 法pháp 本bổn 。 佛Phật 是thị 報báo 身thân 。 法pháp 是thị 六Lục 度Độ 萬vạn 行hạnh 。 僧Tăng 是thị 地địa 上thượng 菩Bồ 薩Tát 。 並tịnh 餘dư 三Tam 寶Bảo 四Tứ 諦Đế 最tối 為vi 勝thắng 故cố 。 希hy 有hữu 信tín 者giả 。 以dĩ 所sở 信tín 之chi 境cảnh 勝thắng 故cố 。 令linh 能năng 信tín 之chi 心tâm 。 則tắc 為vi 希hy 有hữu 也dã 。 若nhược 信tín 釋Thích 迦Ca 彌Di 勒Lặc 是thị 佛Phật 等đẳng 。 則tắc 為vi 易dị 有hữu 。 今kim 信tín 眾chúng 生sanh 心tâm 中trung 。 真Chân 如Như 是thị 凡phàm 聖thánh 通thông 依y 。 迷mê 之chi 則tắc 六lục 趣thú 無vô 窮cùng 。 悟ngộ 之chi 則tắc 三Tam 寶Bảo 不bất 斷đoạn 。 此thử 為vi 難nan 有hữu 。 如như 信tín 皇hoàng 后hậu 王vương 胎thai 貧bần 女nữ 聖thánh 孕dựng 難nan 易dị 可khả 知tri 。 此thử 上thượng 五ngũ 句cú 解giải 起khởi 字tự 也dã 。 能năng 令linh 下hạ 釋thích 信tín 字tự 。 水thủy 清thanh 珠châu 者giả 。 清thanh 水thủy 珠châu 也dã 。 謂vị 眾chúng 生sanh 心tâm 如như 水thủy 。 疑nghi 如như 濁trược 信tín 如như 珠châu 。 珠châu 投đầu 濁trược 水thủy 水thủy 必tất 澄trừng 徹triệt 。 信tín 起khởi 疑nghi 心tâm 。 心tâm 必tất 清thanh 淨tịnh 。 故cố 唯duy 識thức 云vân 。 於ư 實thật 德đức 能năng 深thâm 忍nhẫn 樂nhạo 欲dục 心tâm 淨tịnh 為vi 性tánh 。 如như 水thủy 清thanh 珠châu 。 能năng 清thanh 濁trược 水thủy 。 金kim 剛cang 亦diệc 云vân 。 信tín 心tâm 清thanh 淨tịnh 。 則tắc 生sanh 實thật 相tướng 。 信tín 即tức 清thanh 淨tịnh 心tâm 也dã 。

何hà 故cố 下hạ 二nhị 通thông 妨phương 。 問vấn 意ý 云vân 。 從tùng 因nhân 至chí 果quả 有hữu 無vô 量lượng 。 行hành 門môn 何hà 故cố 此thử 中trung 。 獨độc 明minh 於ư 信tín 。 又hựu 信tín 是thị 最tối 淺thiển 之chi 法pháp 。 望vọng 於ư 解giải 行hành 證chứng 果Quả 。 未vị 足túc 為vi 奇kỳ 。 如như 何hà 題đề 中trung 唯duy 明minh 此thử 耶da 行hành 本bổn 者giả 。 答đáp 前tiền 問vấn 也dã 。 信tín 之chi 一nhất 法pháp 為vi 入nhập 道đạo 之chi 弄lộng 引dẫn 。 河hà 沙sa 善thiện 品phẩm 因nhân 之chi 而nhi 起khởi 。 苟cẩu 無vô 其kỳ 信tín 安an 能năng 起khởi 行hành 而nhi 至chí 證chứng 果Quả 。 為vi 初sơ 機cơ 者giả 。 答đáp 第đệ 二nhị 問vấn 。 初sơ 機cơ 即tức 十thập 信tín 菩Bồ 薩Tát 位vị 居cư 外ngoại 凡phàm 。 未vị 入nhập 劫kiếp 數số 。 今kim 論luận 正chánh 被bị 此thử 輩bối 故cố 。 下hạ 文văn 云vân 。 是thị 中trung 依y 未vị 入nhập 正chánh 定định 。 聚tụ 眾chúng 生sanh 故cố 。 說thuyết 修tu 行hành 信tín 心tâm 。 然nhiên 是thị 初sơ 機cơ 之chi 上thượng 根căn 也dã 。 根căn 若nhược 稍sảo 下hạ 則tắc 先tiên 入nhập 小Tiểu 乘Thừa 漸tiệm 次thứ 之chi 大đại 。 自tự 信tín 己kỷ 性tánh 等đẳng 及cập 華hoa 嚴nghiêm 文văn 。 並tịnh 證chứng 行hành 本bổn 之chi 義nghĩa 。 此thử 義nghĩa 前tiền 未vị 說thuyết 故cố 。 故cố 偏thiên 引dẫn 證chứng 初sơ 機cơ 之chi 義nghĩa 。 懸huyền 談đàm 已dĩ 明minh 故cố 。 此thử 不bất 說thuyết 。 餘dư 文văn 可khả 見kiến 。

論luận 者giả 下hạ 二nhị 釋thích 論luận 字tự 。 然nhiên 論luận 有hữu 二nhị 類loại 。 謂vị 宗tông 釋thích 也dã 。 釋thích 論luận 即tức 隨tùy 解giải 佛Phật 經Kinh 。 猶do 如như 章chương 疏sớ/sơ 即tức 智Trí 度Độ 金kim 剛cang 法pháp 華hoa 論luận 等đẳng 。 皆giai 此thử 類loại 也dã 。 宗tông 論luận 即tức 宗tông 經kinh 建kiến 立lập 。 如như 瑜du 伽già 唯duy 識thức 婆bà 沙sa 俱câu 舍xá 等đẳng 。 建kiến 立lập 下hạ 此thử 約ước 宗tông 經kinh 解giải 論luận 字tự 。 謂vị 建kiến 立lập 決quyết 定định 顯hiển 了liễu 可khả 為vi 。 軌quỹ 則tắc 文văn 句cú 言ngôn 辭từ 判phán 斷đoạn 。 宣tuyên 說thuyết 佛Phật 經Kinh 之chi 中trung 深thâm 妙diệu 法Pháp 義nghĩa 。 行hành 相tương/tướng 理lý 趣thú 也dã 。 依y 決quyết 下hạ 結kết 。 謂vị 論luận 者giả 。 是thị 決quyết 判phán 義nghĩa 也dã 。 又hựu 論luận 下hạ 約ước 立lập 理lý 解giải 論luận 字tự 。 謂vị 纂toản 集tập 教giáo 法pháp 商thương 議nghị 論luận 量lượng 。 自tự 問vấn 自tự 答đáp 往vãng 復phục 徵trưng 詰cật 。 開khai 析tích 道Đạo 理lý 發phát 揮huy 真chân 趣thú 。 令linh 正chánh 理lý 成thành 立lập 邪tà 宗tông 摧tồi 破phá 也dã 。 此thử 上thượng 二nhị 解giải 前tiền 釋thích 後hậu 宗tông 。 或hoặc 可khả 俱câu 約ước 宗tông 論luận 非phi 釋thích 論luận 也dã 。 然nhiên 此thử 五ngũ 字tự 之chi 中trung 有hữu 法pháp 有hữu 喻dụ 。 約ước 理lý 約ước 行hành 體thể 用dụng 心tâm 境cảnh 。 因nhân 果quả 教giáo 義nghĩa 總tổng 為vi 題đề 目mục 也dã 。 如như 前tiền 開khai 。 題đề 處xứ 說thuyết 。 又hựu 此thử 一nhất 論luận 五ngũ 分phân 之chi 文văn 。 亦diệc 不bất 出xuất 題đề 中trung 五ngũ 字tự 。 謂vị 解giải 釋thích 分phần/phân 中trung 。 顯hiển 示thị 正chánh 義nghĩa 對đối 治trị 邪tà 執chấp 是thị 大đại 。 分phân 別biệt 發phát 趣thú 道đạo 相tương/tướng 是thị 乘thừa 。 修tu 行hành 信tín 心tâm 分phân 是thị 起khởi 信tín 。 初sơ 後hậu 二nhị 分phần 。 義nghĩa 當đương 於ư 論luận 。 立lập 義nghĩa 分phần/phân 中trung 。 即tức 通thông 大đại 等đẳng 四tứ 字tự 。

起Khởi 信Tín 論Luận 疏Sớ/sơ 筆Bút 削Tước 記Ký 卷quyển 第đệ 三tam