佛Phật 說Thuyết 觀Quán 無Vô 量Lượng 壽Thọ 佛Phật 。 經Kinh 疏Sớ/sơ 玅# 宗Tông 鈔Sao 會Hội 本Bổn 卷quyển 第đệ 四tứ

日nhật 東đông 。 沙Sa 門Môn 。 實thật 觀quán 。 分phần/phân 會hội 。

【# 鈔sao 】# 四tứ 樹thụ 觀quán 二nhị 初sơ 分phần/phân 科khoa 。

【# 疏sớ/sơ 】# 第đệ 四tứ 樹thụ 觀quán 文văn 三tam 初sơ 明minh 結kết 前tiền 生sanh 後hậu 次thứ 觀quán 寶bảo 樹thụ 。 下hạ 正chánh 明minh 觀quán 行hành 是thị 為vi 下hạ 結kết 正chánh 觀quán 中trung 有hữu 五ngũ 一nhất 明minh 樹thụ 體thể 二nhị 明minh 莊trang 嚴nghiêm 相tương/tướng 三Tam 明Minh 生sanh 法pháp 四tứ 有hữu 大đại 光quang 明minh 。 下hạ 現hiện 佛Phật 國quốc 土thổ/độ 五ngũ 見kiến 樹thụ 莖hành 葉diệp 下hạ 結kết 觀quán 也dã 。

【# 鈔sao 】# 二nhị 隨tùy 釋thích 三tam 初sơ 結kết 前tiền 生sanh 後hậu 。

佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。 及cập 韋Vi 提Đề 希Hy 。 地địa 想tưởng 成thành 已dĩ 。 次thứ 觀quán 寶bảo 樹thụ 。

【# 鈔sao 】# 二nhị 正chánh 明minh 觀quán 行hành 問vấn 日nhật 觀quán 水thủy 觀quán 皆giai 先tiên 立lập 境cảnh 地địa 樹thụ 等đẳng 觀quán 何hà 不bất 云vân 耶da 答đáp 別biệt 論luận 水thủy 日nhật 有hữu 曾tằng 見kiến 相tương/tướng 可khả 指chỉ 為vi 境cảnh 地địa 樹thụ 已dĩ 下hạ 非phi 曾tằng 覩đổ 對đối 將tương 何hà 為vi 境cảnh 若nhược 通thông 論luận 者giả 皆giai 得đắc 有hữu 境cảnh 何hà 者giả 諸chư 觀quán 皆giai 用dụng 教giáo 所sở 示thị 相tương/tướng 憶ức 持trì 在tại 心tâm 。 為vi 所sở 緣duyên 境cảnh 。 仍nhưng 了liễu 能năng 觀quán 本bổn 具cụ 此thử 法pháp 託thác 境cảnh 想tưởng 成thành 令linh 性tánh 具cụ 法pháp 發phát 明minh 心tâm 目mục 是thị 故cố 心tâm 觀quán 及cập 所sở 發phát 相tương/tướng 一nhất 一nhất 皆giai 三tam 故cố 知tri 通thông 論luận 皆giai 得đắc 有hữu 境cảnh 此thử 文văn 為vi 五ngũ 。

觀quán 寶bảo 樹thụ 者giả 。 一nhất 一nhất 觀quán 之chi 。 作tác 七thất 重trùng 行hàng 樹thụ 想tưởng 。 一nhất 一nhất 樹thụ 高cao 。 八bát 千thiên 由do 旬tuần 。 其kỳ 諸chư 寶bảo 樹thụ 。 七thất 寶bảo 華hoa 葉diệp 。 無vô 不bất 具cụ 足túc 。

【# 鈔sao 】# 初sơ 觀quán 寶bảo 下hạ 樹thụ 體thể 者giả 下hạ 之chi 莊trang 嚴nghiêm 及cập 生sanh 法pháp 等đẳng 皆giai 是thị 能năng 依y 今kim 一nhất 一nhất 樹thụ 八bát 千thiên 由do 旬tuần 。 即tức 所sở 依y 體thể 。

○# 二nhị 一nhất 一nhất 下hạ 莊trang 嚴nghiêm 相tương/tướng 。

一nhất 一nhất 華hoa 葉diệp 。 作tác 異dị 寶bảo 色sắc 。 瑠lưu 璃ly 色sắc 中trung 出xuất 金kim 色sắc 光quang 。 玻pha 瓈lê 色sắc 中trung 。 出xuất 紅hồng 色sắc 光quang 。 碼mã 碯não 色sắc 中trung 出xuất 硨xa 磲cừ 光quang 。 硨xa 磲cừ 色sắc 中trung 。 出xuất 緣duyên 真chân 珠châu 光quang 珊san 瑚hô 琥hổ 珀phách 。 一nhất 切thiết 眾chúng 寶bảo 。 以dĩ 為vi 映ánh 飾sức 。 玅# 真chân 珠châu 網võng 彌di 覆phú 樹thụ 上thượng 。 一nhất 一nhất 樹thụ 上thượng 。 有hữu 七thất 金kim 網võng 一nhất 一nhất 網võng 間gian 。 有hữu 五ngũ 百bách 億ức 。 玅# 華hoa 宮cung 殿điện 。 如như 梵Phạm 王Vương 宮cung 。

【# 鈔sao 】# 瑠lưu 璃ly 具cụ 云vân 吠phệ 瑠lưu 璃ly 耶da 此thử 云vân 不bất 遠viễn 謂vị 西tây 域vực 有hữu 山sơn 去khứ 波Ba 羅La 奈Nại 城Thành 。 不bất 遠viễn 此thử 寶bảo 出xuất 彼bỉ 故cố 以dĩ 名danh 之chi 頗pha 黎lê 正chánh 云vân 窣tốt 坡# 致trí 迦ca 其kỳ 狀trạng 少thiểu 似tự 此thử 方phương 水thủy 精tinh 然nhiên 有hữu 赤xích 白bạch 者giả 。

○# 三tam 諸chư 天thiên 下hạ 明minh 生sanh 法pháp 生sanh 即tức 眾chúng 生sanh 諸chư 天thiên 童đồng 子tử 。 也dã 以dĩ 生sanh 對đối 諸chư 莊trang 嚴nghiêm 之chi 事sự 。 皆giai 稱xưng 為vi 法pháp 。

諸chư 天thiên 童đồng 子tử 。 自tự 然nhiên 在tại 中trung 。 一nhất 一nhất 童đồng 子tử 。 五ngũ 百bách 億ức 釋Thích 迦Ca 毗tỳ 楞lăng 迦ca 摩ma 尼ni 以dĩ 為vi 瓔anh 珞lạc 。 其kỳ 摩ma 尼ni 光quang 。 照chiếu 百bách 由do 旬tuần 。 猶do 如như 和hòa 合hợp 。 百bách 億ức 日nhật 月nguyệt 。 不bất 可khả 具cụ 名danh 。 眾chúng 寶bảo 間gian 錯thác 。 色sắc 中trung 上thượng 者giả 。 此thử 諸chư 寶bảo 樹thụ 。 行hàng 行hàng 相tương 當đương 。 葉diệp 葉diệp 相tương 次thứ 。 於ư 眾chúng 葉diệp 間gian 。 生sanh 諸chư 玅# 華hoa 華hoa 上thượng 自tự 然nhiên 。 有hữu 七thất 寶bảo 果quả 。 一nhất 一nhất 樹thụ 葉diệp 。 縱tung 廣quảng 正chánh 等đẳng 。 二nhị 十thập 五ngũ 由do 旬tuần 。 其kỳ 葉diệp 千thiên 色sắc 。 有hữu 百bách 種chủng 畫họa 。 如như 天thiên 瓔anh 珞lạc 。 有hữu 眾chúng 玅# 華hoa 作tác 閻Diêm 浮Phù 檀Đàn 金kim 色sắc 。 如như 旋toàn 火hỏa 輪luân 。 宛uyển 轉chuyển 葉diệp 間gian 。 涌dũng 生sanh 諸chư 果quả 。 如như 帝Đế 釋Thích 缾bình 。

【# 鈔sao 】# 釋Thích 迦Ca 毗tỳ 楞lăng 伽già 此thử 云vân 能năng 勝thắng 摩ma 尼ni 正chánh 云vân 末mạt 尼ni 此thử 翻phiên 離ly 垢cấu 言ngôn 此thử 寶bảo 光quang 淨tịnh 不bất 為vi 垢cấu 穢uế 所sở 染nhiễm 。 又hựu 翻phiên 增tăng 長trưởng 謂vị 有hữu 此thử 寶bảo 處xứ 必tất 增tăng 其kỳ 威uy 德đức 舊cựu 云vân 翻phiên 為vi 如như 意ý 隨tùy 意ý 此thử 皆giai 義nghĩa 譯dịch 也dã 色sắc 中trung 上thượng 者giả 。 謂vị 摩ma 尼ni 之chi 光quang 間gian 雜tạp 眾chúng 寶bảo 色sắc 像tượng 殊thù 玅# 最tối 上thượng 無vô 過quá 也dã 閻Diêm 浮Phù 檀Đàn 金kim 。 閻Diêm 浮Phù 具cụ 云vân 染nhiễm 部bộ 捺nại 陀đà 此thử 是thị 西tây 域vực 河hà 名danh 近cận 閻Diêm 浮Phù 捺nại 陀đà 樹thụ 其kỳ 金kim 出xuất 彼bỉ 河hà 中trung 此thử 則tắc 河hà 因nhân 樹thụ 立lập 稱xưng 金kim 由do 河hà 得đắc 名danh 如như 帝Đế 釋Thích 缾bình 者giả 帝Đế 釋Thích 具cụ 云vân 釋Thích 迦Ca 因nhân 陀đà 羅la 此thử 云vân 能năng 主chủ 言ngôn 其kỳ 能năng 為vi 天thiên 主chủ 言ngôn 缾bình 者giả 釋thích 論luận 第đệ 十thập 五ngũ 云vân 有hữu 人nhân 常thường 供cúng 養dường 天thiên 。 其kỳ 人nhân 貧bần 窮cùng 。 一nhất 心tâm 供cúng 養dường 。 滿mãn 十thập 二nhị 歲tuế 求cầu 索sách 富phú 貴quý 。 天thiên 愍mẫn 此thử 人nhân 。 自tự 現hiện 其kỳ 身thân 。 而nhi 問vấn 之chi 曰viết 。 汝nhữ 求cầu 何hà 等đẳng 答đáp 我ngã 求cầu 富phú 貴quý 。 欲dục 令linh 所sở 願nguyện 皆giai 得đắc 。 天thiên 與dữ 一nhất 器khí 。 名danh 曰viết 德đức 缾bình 而nhi 語ngứ 之chi 言ngôn 。 所sở 須tu 之chi 物vật 。 從tùng 此thử 缾bình 出xuất 其kỳ 人nhân 得đắc 已dĩ 應ưng 意ý 所sở 欲dục 無vô 所sở 不bất 得đắc 今kim 以dĩ 玅# 華hoa 涌dũng 生sanh 諸chư 果quả 。 如như 彼bỉ 天thiên 缾bình 出xuất 種chủng 種chủng 物vật 故cố 以dĩ 喻dụ 之chi 。

○# 四tứ 有hữu 大đại 下hạ 現hiện 佛Phật 國quốc 。

有hữu 大đại 光quang 明minh 。 化hóa 成thành 幢tràng 旛phan 。 無vô 量lượng 寶bảo 蓋cái 。 是thị 寶bảo 蓋cái 中trung 。 映ánh 現hiện 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。 一nhất 切thiết 佛Phật 事sự 。 十thập 方phương 佛Phật 國quốc 。 亦diệc 於ư 中trung 現hiện 。 見kiến 此thử 樹thụ 已dĩ 。 亦diệc 當đương 次thứ 第đệ 。 一nhất 一nhất 觀quán 之chi 。

【# 鈔sao 】# 非phi 獨độc 現hiện 一nhất 大Đại 千Thiên 十thập 方phương 佛Phật 剎sát 。 亦diệc 於ư 中trung 現hiện 。 樹thụ 觀quán 若nhược 發phát 轉chuyển 觀quán 佛Phật 土thổ/độ 亦diệc 應ưng 不bất 難nan 。

○# 五ngũ 觀quán 見kiến 下hạ 結kết 觀quán 。

觀quán 見kiến 樹thụ 莖hành 。 枝chi 葉diệp 華hoa 果quả 。 皆giai 令linh 分phân 明minh 。

【# 鈔sao 】# 雖tuy 因nhân 光quang 蓋cái 見kiến 十thập 方phương 土thổ/độ 然nhiên 從tùng 樹thụ 起khởi 故cố 須tu 結kết 末mạt 。 而nhi 歸quy 其kỳ 本bổn 。

○# 三tam 是thị 為vi 下hạ 結kết 。

是thị 為vi 樹Thụ 想Tưởng 。 名danh 第đệ 四tứ 觀quán 。

【# 鈔sao 】# 此thử 乃nãi 結kết 樹thụ 當đương 第đệ 四tứ 觀quán 。

○# 五ngũ 池trì 觀quán 二nhị 初sơ 疏sớ/sơ 科khoa 。

【# 疏sớ/sơ 】# 第đệ 五ngũ 池trì 觀quán 中trung 有hữu 五ngũ 一nhất 明minh 池trì 體thể 二nhị 明minh 池trì 相tương/tướng 三Tam 明Minh 隨tùy 心tâm 適thích 意ý 。 四tứ 明minh 利lợi 益ích 第đệ 五ngũ 結kết 觀quán 。

【# 鈔sao 】# 二nhị 釋thích 經kinh 五ngũ 初sơ 明minh 池trì 體thể 。

次thứ 當đương 想tưởng 水thủy 。 欲dục 想tưởng 水thủy 者giả 。 極Cực 樂Lạc 國Quốc 土Độ 。 有hữu 八bát 池trì 水thủy 。

【# 鈔sao 】# 體thể 義nghĩa 同đồng 樹thụ 。

○# 二nhị 一nhất 一nhất 下hạ 明minh 池trì 相tương/tướng 。

一nhất 一nhất 池trì 水thủy 。 七thất 寶bảo 所sở 成thành 。 其kỳ 寶bảo 柔nhu 輭nhuyễn 。 從tùng 如như 意ý 珠châu 王vương 生sanh 。 分phân 為vi 十thập 四tứ 支chi 。 一nhất 一nhất 支chi 作tác 七thất 寶bảo 玅# 色sắc 黃hoàng 金kim 為vi 渠cừ 。 渠cừ 下hạ 皆giai 以dĩ 。 雜tạp 色sắc 金kim 剛cang 。 以dĩ 為vi 底để 沙sa 。 一nhất 一nhất 水thủy 中trung 。 有hữu 六lục 十thập 億ức 。 七thất 寶bảo 蓮liên 華hoa 。 一nhất 一nhất 蓮liên 華hoa 。 團đoàn 圓viên 正chánh 等đẳng 。 十thập 二nhị 由do 旬tuần 。

【# 鈔sao 】# 支chi 派phái 金kim 渠cừ 底để 沙sa 蓮liên 華hoa 皆giai 是thị 八bát 池trì 奇kỳ 玅# 之chi 相tướng 。

○# 三tam 其kỳ 摩ma 下hạ 明minh 隨tùy 心tâm 。

其kỳ 摩ma 尼ni 水thủy 。 流lưu 注chú 華hoa 間gian 。 尋tầm 樹thụ 上thượng 下hạ 。

【# 疏sớ/sơ 】# 摩ma 尼ni 者giả 如như 意ý 珠châu 也dã 。

【# 鈔sao 】# 論luận 其kỳ 寶bảo 水thủy 稱xưng 適thích 人nhân 情tình 自tự 然nhiên 上thượng 樹thụ 然nhiên 後hậu 流lưu 下hạ 故cố 上thượng 生sanh 經kinh 明minh 兜Đâu 率Suất 宮cung 有hữu 水thủy 游du 梁lương 棟đống 間gian 與dữ 此thử 同đồng 也dã 。

○# 四tứ 其kỳ 聲thanh 下hạ 明minh 利lợi 益ích 即tức 水thủy 聲thanh 說thuyết 法Pháp 增tăng 人nhân 觀quán 慧tuệ 也dã 。

其kỳ 聲thanh 微vi 玅# 演diễn 說thuyết 苦khổ 空không 。 無vô 常thường 無vô 我ngã 。 諸chư 波Ba 羅La 蜜Mật 。 復phục 有hữu 讚tán 歎thán 。 諸chư 佛Phật 相tướng 好hảo 者giả 。 如như 意ý 珠châu 王vương 。 涌dũng 出xuất 金kim 色sắc 。 微vi 玅# 光quang 明minh 其kỳ 光quang 化hóa 為vi 。 百bách 寶bảo 色sắc 鳥điểu 。 和hòa 鳴minh 哀ai 雅nhã 。 常thường 讚tán 念niệm 佛Phật 。 念niệm 法pháp 念niệm 僧Tăng 。

【# 鈔sao 】# 苦khổ 空không 等đẳng 是thị 說thuyết 小tiểu 諸chư 度Độ 相tướng 好hảo 是thị 說thuyết 大đại 又hựu 讚tán 念niệm 佛Phật 法Pháp 僧Tăng 。 則tắc 令linh 人nhân 深thâm 觀quán 三Tam 寶Bảo 也dã 說thuyết 法Pháp 既ký 分phần/phân 大đại 小tiểu 驗nghiệm 此thử 三Tam 寶Bảo 亦diệc 讚tán 別biệt 體thể 同đồng 體thể 之chi 殊thù 涅Niết 槃Bàn 經kinh 中trung 瑠lưu 璃ly 光quang 菩Bồ 薩Tát 欲dục 來lai 此thử 土thổ/độ 先tiên 放phóng 光quang 明minh 非phi 青thanh 現hiện 青thanh 文Văn 殊Thù 言ngôn 此thử 光quang 明minh 者giả 。 即tức 是thị 智trí 慧tuệ 。 大đại 師sư 引dẫn 此thử 立lập 有hữu 分phân 別biệt 色sắc 若nhược 心tâm 若nhược 色sắc 唯duy 是thị 一nhất 色sắc 今kim 水thủy 聲thanh 說thuyết 法Pháp 光quang 明minh 化hóa 鳥điểu 豈khởi 不bất 彰chương 於ư 有hữu 分phân 別biệt 。 色sắc 色sắc 能năng 造tạo 心tâm 色sắc 具cụ 於ư 心tâm 唯duy 是thị 一nhất 色sắc 耶da 須tu 知tri 萬vạn 法pháp 唯duy 心tâm 尚thượng 兼kiêm 權quyền 教giáo 他tha 師sư 皆giai 說thuyết 一nhất 切thiết 唯duy 色sắc 俱câu 在tại 圓viên 宗tông 獨độc 從tùng 吾ngô 祖tổ 以dĩ 變biến 義nghĩa 兼kiêm 別biệt 具cụ 唯duy 屬thuộc 圓viên 故cố 。

○# 五ngũ 是thị 為vi 下hạ 結kết 觀quán 。

是thị 為vi 八Bát 功Công 德Đức 水Thủy 想Tưởng 。 名danh 第đệ 五ngũ 觀quán 。

【# 疏sớ/sơ 】# 八bát 功công 德đức 者giả 輕khinh 清thanh 冷lãnh 輭nhuyễn 美mỹ 不bất 臭xú 飲ẩm 時thời 調điều 適thích 飲ẩm 已dĩ 無vô 患hoạn 清thanh 是thị 色sắc 入nhập 不bất 臭xú 香hương 入nhập 輕khinh 冷lãnh 輭nhuyễn 是thị 觸xúc 入nhập 美mỹ 是thị 味vị 入nhập 調điều 適thích 無vô 患hoạn 是thị 法pháp 入nhập 。

【# 鈔sao 】# 疏sớ/sơ 釋thích 八bát 德đức 而nhi 對đối 五ngũ 入nhập 并tinh 前tiền 說thuyết 法Pháp 即tức 聲thanh 入nhập 也dã 雖tuy 成thành 六lục 入nhập 無vô 非phi 玅# 境cảnh 故cố 令linh 行hành 者giả 速tốc 證chứng 無vô 生sanh 。

○# 六lục 總tổng 觀quán 二nhị 初sơ 疏sớ/sơ 科khoa 。

【# 疏sớ/sơ 】# 第đệ 六lục 總tổng 觀quán 中trung 有hữu 四tứ 眾chúng 寶bảo 國quốc 土độ 。 下hạ 明minh 總tổng 觀quán 初sơ 寶bảo 樓lâu 二nhị 樹thụ 三tam 地địa 四tứ 池trì 觀quán 樓lâu 中trung 初sơ 正chánh 觀quán 樓lâu 次thứ 觀quán 上thượng 及cập 虗hư 空không 中trung 諸chư 音âm 樂nhạc 聲thanh 結kết 成thành 觀quán 想tưởng 名danh 為vi 麤thô 見kiến 從tùng 是thị 為vi 下hạ 二nhị 結kết 從tùng 若nhược 見kiến 下hạ 第đệ 三tam 利lợi 益ích 作tác 是thị 觀quán 下hạ 第đệ 四tứ 顯hiển 觀quán 邪tà 正chánh 。

【# 鈔sao 】# 二nhị 經kinh 文văn 四tứ 初sơ 明minh 總tổng 觀quán 二nhị 初sơ 觀quán 寶bảo 樓lâu 二nhị 初sơ 眾chúng 寶bảo 下hạ 正chánh 明minh 觀quán 樓lâu 。

眾chúng 寶bảo 國quốc 土độ 。 一nhất 一nhất 界giới 上thượng 。 有hữu 五ngũ 百bách 億ức 寶bảo 樓lâu 。

【# 鈔sao 】# 二nhị 其kỳ 樓lâu 下hạ 二nhị 處xứ 樂nhạc 聲thanh 即tức 樓lâu 中trung 天thiên 作tác 及cập 空không 裏lý 自tự 鳴minh 此thử 樂nhạc 音âm 中trung 皆giai 詮thuyên 三Tam 寶Bảo 微vi 玅# 觀quán 門môn 。

其kỳ 樓lâu 閣các 中trung 。 有hữu 無vô 量lượng 諸chư 天thiên 。 作tác 天thiên 妓kỹ 樂nhạc 。 又hựu 有hữu 樂nhạc 器khí 。 懸huyền 處xử 虗hư 空không 如như 天thiên 寶bảo 幢tràng 。 不bất 鼓cổ 自tự 鳴minh 。 此thử 眾chúng 音âm 中trung 。 皆giai 說thuyết 念niệm 佛Phật 。 念niệm 法pháp 念niệm 比Bỉ 丘Khâu 僧Tăng 。

【# 鈔sao 】# 二nhị 此thử 想tưởng 下hạ 結kết 成thành 總tổng 觀quán 。

此thử 想tưởng 成thành 已dĩ 。 名danh 為vi 麤Thô 見Kiến 、 極Cực 樂Lạc 世Thế 界Giới 、 寶Bảo 樹Thụ 、 寶Bảo 地Địa 、 寶Bảo 池Trì 。

【# 鈔sao 】# 最tối 初sơ 繫hệ 念niệm 且thả 寄ký 此thử 土thổ/độ 落lạc 日nhật 及cập 冰băng 以dĩ 為vi 方phương 便tiện 。 次thứ 觀quán 彼bỉ 國quốc 地địa 樹thụ 池trì 樓lâu 應ưng 知tri 此thử 四tứ 得đắc 後hậu 後hậu 者giả 必tất 得đắc 前tiền 前tiền 故cố 樓lâu 觀quán 成thành 四tứ 事sự 都đô 現hiện 是thị 故cố 至chí 此thử 得đắc 總tổng 觀quán 名danh 雖tuy 云vân 總tổng 見kiến 若nhược 望vọng 後hậu 觀quán 此thử 猶do 約ước 略lược 故cố 曰viết 麤thô 見kiến 。

○# 二nhị 是thị 為vi 下hạ 結kết 。

是thị 為vi 總Tổng 觀Quán 想Tưởng 。 名danh 第đệ 六lục 觀quán 。

【# 鈔sao 】# 三tam 若nhược 見kiến 下hạ 明minh 利lợi 益ích 。

若nhược 見kiến 此thử 者giả 。 除trừ 無vô 量lượng 億ức 劫kiếp 。 極cực 重trọng 惡ác 業nghiệp 。 命mạng 終chung 之chi 後hậu 。 必tất 生sanh 彼bỉ 國quốc 。

【# 鈔sao 】# 除trừ 無vô 量lượng 億ức 劫kiếp 。 極cực 重trọng 惡ác 業nghiệp 者giả 。 華hoa 座tòa 中trung 云vân 除trừ 五ngũ 萬vạn 億ức 劫kiếp 罪tội 前tiền 地địa 觀quán 除trừ 八bát 十thập 億ức 劫kiếp 。 然nhiên 其kỳ 滅diệt 罪tội 多đa 少thiểu 之chi 數số 。 皆giai 是thị 佛Phật 智trí 如như 量lượng 言ngôn 之chi 非phi 是thị 初sơ 心tâm 所sở 能năng 思tư 議nghị 但đãn 可khả 信tín 奉phụng 而nhi 已dĩ 。

○# 四tứ 作tác 是thị 下hạ 顯hiển 觀quán 邪tà 正chánh 。

作tác 是thị 觀quán 者giả 。 名danh 為vi 正chánh 觀quán 。 若nhược 他tha 觀quán 者giả 。 名danh 為vi 邪tà 觀quán 。

【# 鈔sao 】# 二nhị 七thất 觀quán 觀quán 正chánh 報báo 二nhị 初sơ 分phần/phân 科khoa 。

【# 疏sớ/sơ 】# 第đệ 七thất 明minh 佛Phật 身thân 中trung 有hữu 四tứ 第đệ 一nhất 佛Phật 告cáo 下hạ 勅sắc 聽thính 許hứa 說thuyết 第đệ 二nhị 從tùng 說thuyết 是thị 語ngữ 時thời 。 下hạ 明minh 佛Phật 現hiện 身thân 相tướng 第đệ 三tam 從tùng 時thời 韋vi 提đề 下hạ 為vì 未vị 來lai 請thỉnh 第đệ 四tứ 佛Phật 告cáo 下hạ 酬thù 請thỉnh 廣quảng 明minh 五ngũ 種chủng 觀quán 門môn 。

【# 鈔sao 】# 二nhị 隨tùy 釋thích 四tứ 初sơ 勅sắc 聽thính 許hứa 說thuyết 。

佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。 及cập 韋Vi 提Đề 希Hy 。 諦đế 聽thính 諦đế 聽thính 。 善thiện 思tư 念niệm 之chi 。 吾ngô 當đương 為vì 汝nhữ 。 分phân 別biệt 解giải 說thuyết 。 除trừ 苦khổ 惱não 法Pháp 。 汝nhữ 等đẳng 憶ức 持trì 。 廣quảng 為vì 大đại 眾chúng 。 分phân 別biệt 解giải 說thuyết 。

【# 鈔sao 】# 二nhị 說thuyết 是thị 下hạ 佛Phật 現hiện 身thân 相tướng 。

說thuyết 是thị 語ngữ 時thời 。 無Vô 量Lượng 壽Thọ 佛Phật 。 住trụ 立lập 空không 中trung 。 觀Quán 世Thế 音Âm 。 大Đại 勢Thế 至Chí 。 是thị 二nhị 大Đại 士Sĩ 。 侍thị 立lập 左tả 右hữu 。 光quang 明minh 熾sí 盛thịnh 。 不bất 可khả 具cụ 見kiến 。 百bách 千thiên 閻Diêm 浮Phù 檀Đàn 金kim 色sắc 。 不bất 得đắc 為vi 比tỉ 。

【# 鈔sao 】# 三tam 時thời 韋vi 下hạ 為vì 未vị 來lai 請thỉnh 。

時thời 韋Vi 提Đề 希Hy 。 見kiến 無Vô 量Lượng 壽Thọ 佛Phật 已dĩ 。 接tiếp 足túc 作tác 禮lễ 。 白bạch 佛Phật 言ngôn 世Thế 尊Tôn 。 我ngã 今kim 因nhân 佛Phật 力lực 故cố 。 得đắc 見kiến 無Vô 量Lượng 壽Thọ 佛Phật 。 及cập 二nhị 菩Bồ 薩Tát 。 未vị 來lai 眾chúng 生sanh 。 當đương 云vân 何hà 觀quán 。 無Vô 量Lượng 壽Thọ 佛Phật 。 及cập 二nhị 菩Bồ 薩Tát 。

【# 鈔sao 】# 四tứ 第đệ 一nhất 下hạ 酬thù 請thỉnh 廣quảng 明minh 二nhị 初sơ 別biệt 從tùng 酬thù 請thỉnh 列liệt 五ngũ 。

【# 疏sớ/sơ 】# 第đệ 一nhất 觀quán 華hoa 座tòa 第đệ 二nhị 觀quán 像tượng 第đệ 三tam 觀quán 佛Phật 身thân 第đệ 四tứ 觀quán 觀quán 音âm 第đệ 五ngũ 觀quán 勢thế 至chí 。

【# 鈔sao 】# 韋vi 提đề 因nhân 覩đổ 三tam 聖thánh 乃nãi 為vì 未vị 來lai 請thỉnh 三tam 聖thánh 觀quán 如Như 來Lai 酬thù 請thỉnh 須tu 示thị 五ngũ 門môn 何hà 者giả 既ký 欲dục 觀quán 佛Phật 佛Phật 必tất 坐tọa 座tòa 故cố 先tiên 觀quán 座tòa 又hựu 真chân 佛Phật 難nạn/nan 觀quán 要yếu 須tu 想tưởng 像tượng 使sử 心tâm 流lưu 利lợi 是thị 故cố 答đáp 三tam 陳trần 茲tư 五ngũ 觀quán 而nhi 獨độc 標tiêu 佛Phật 者giả 以dĩ 主chủ 包bao 徒đồ 也dã 。

○# 二nhị 初sơ 華hoa 下hạ 通thông 就tựu 所sở 觀quán 釋thích 七thất 具cụ 論luận 正chánh 報báo 須tu 依y 前tiền 科khoa 照chiếu 於ư 七thất 境cảnh 文văn 七thất 初sơ 第đệ 七thất 華hoa 座tòa 觀quán 二nhị 初sơ 疏sớ/sơ 科khoa 。

【# 疏sớ/sơ 】# 初sơ 華hoa 座tòa 中trung 有hữu 五ngũ 一nhất 明minh 成thành 座tòa 法pháp 用dụng 并tinh 辯biện 其kỳ 相tương/tướng 二nhị 一nhất 一nhất 金kim 色sắc 。 下hạ 明minh 能năng 隨tùy 機cơ 利lợi 物vật 三tam 是thị 為vi 華hoa 想tưởng 下hạ 結kết 觀quán 四tứ 阿A 難Nan 如như 此thử 華hoa 下hạ 明minh 由do 願nguyện 力lực 所sở 成thành 。 五ngũ 若nhược 欲dục 念niệm 彼bỉ 佛Phật 下hạ 明minh 觀quán 未vị 來lai 有hữu 利lợi 益ích 。

【# 鈔sao 】# 二nhị 經kinh 文văn 五ngũ 初sơ 成thành 座tòa 法pháp 用dụng 及cập 辯biện 相tương/tướng 子tử 科khoa 分phần/phân 二nhị 初sơ 佛Phật 告cáo 下hạ 明minh 法pháp 用dụng 謂vị 觀quán 法pháp 之chi 用dụng 也dã 以dĩ 由do 理lý 具cụ 方phương 有hữu 事sự 用dụng 能năng 想tưởng 之chi 心tâm 何hà 法pháp 不bất 具cụ 依y 聖thánh 言ngôn 境cảnh 就tựu 性tánh 而nhi 觀quán 華hoa 座tòa 莊trang 嚴nghiêm 不bất 現hiện 而nhi 現hiện 。

佛Phật 告cáo 韋Vi 提Đề 希Hy 。 欲dục 觀quán 彼bỉ 佛Phật 者giả 。 當đương 起khởi 想tưởng 念niệm 。 於ư 七thất 寶bảo 地địa 上thượng 。 作tác 蓮liên 華hoa 想tưởng 。

【# 鈔sao 】# 二nhị 令linh 其kỳ 下hạ 辯biện 相tương/tướng 即tức 法pháp 用dụng 所sở 成thành 華hoa 座tòa 眾chúng 相tướng 也dã 文văn 四tứ 初sơ 華hoa 色sắc 數số 量lượng 。

令linh 其kỳ 蓮liên 華hoa 。 一nhất 一nhất 葉diệp 上thượng 。 作tác 百bách 寶bảo 色sắc 。 有hữu 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 。 脉mạch 猶do 如như 天thiên 畫họa 。 脉mạch 有hữu 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 光quang 。 了liễu 了liễu 分phân 明minh 。 皆giai 令linh 得đắc 見kiến 。 華hoa 葉diệp 小tiểu 者giả 。 縱tung 廣quảng 二nhị 百bách 五ngũ 十thập 由do 旬tuần 。 如như 是thị 蓮liên 華hoa 。 具cụ 有hữu 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 葉diệp 。

【# 鈔sao 】# 二nhị 一nhất 一nhất 下hạ 葉diệp 間gian 珠châu 光quang 。

一nhất 一nhất 葉diệp 間gian 。 有hữu 百bách 億ức 摩ma 尼ni 珠châu 王vương 。 以dĩ 為vi 映ánh 飾sức 。 一nhất 一nhất 摩ma 尼ni 珠châu 。 放phóng 千thiên 光quang 明minh 。 其kỳ 光quang 如như 蓋cái 。 七thất 寶bảo 合hợp 成thành 。 徧biến 覆phú 地địa 上thượng 。

【# 鈔sao 】# 三tam 釋Thích 迦Ca 下hạ 華hoa 臺đài 寶bảo 網võng 。

釋thích 迦ca 毗tỳ 楞lăng 伽già 寶bảo 。 以dĩ 為vi 其kỳ 臺đài 。 此thử 蓮liên 華hoa 臺đài 。 八bát 萬vạn 金kim 剛cang 甄chân 叔thúc 迦ca 寶bảo 。 梵Phạm 摩ma 尼ni 寶bảo 。 玅# 真chân 珠châu 綱cương 。 以dĩ 為vi 校giáo 飾sức 。

【# 鈔sao 】# 甄chân 叔thúc 迦ca 者giả 此thử 云vân 赤xích 色sắc 西tây 域vực 有hữu 甄chân 叔thúc 迦ca 樹thụ 其kỳ 華hoa 赤xích 色sắc 形hình 大đại 如như 手thủ 此thử 寶bảo 色sắc 似tự 此thử 華hoa 因nhân 以dĩ 名danh 焉yên 。

○# 四tứ 於ư 其kỳ 下hạ 寶bảo 幢tràng 莊trang 嚴nghiêm 。

於ư 其kỳ 臺đài 上thượng 。 自tự 然nhiên 而nhi 有hữu 。 四tứ 柱trụ 寶bảo 幢tràng 。 一nhất 一nhất 寶bảo 幢tràng 。 如như 百bách 千thiên 萬vạn 。 億ức 須Tu 彌Di 山Sơn 。 幢tràng 上thượng 寶bảo 慢mạn 如như 夜Dạ 摩Ma 天Thiên 宮Cung 。 復phục 有hữu 五ngũ 百bách 億ức 。 微vi 玅# 寶bảo 珠châu 以dĩ 為vi 映ánh 飾sức 。 一nhất 一nhất 寶bảo 珠châu 。 有hữu 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 光quang 。 一nhất 一nhất 光quang 作tác 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 。 異dị 種chủng 金kim 色sắc 。

【# 鈔sao 】# 須Tu 彌Di 山Sơn 者giả 此thử 云vân 玅# 高cao 亦diệc 曰viết 安an 明minh 夜Dạ 摩Ma 天Thiên 者giả 。 具cụ 云vân 須tu 夜dạ 摩ma 此thử 云vân 善thiện 時thời 以dĩ 彼bỉ 天thiên 光quang 明minh 無vô 晝trú 夜dạ 之chi 別biệt 故cố 曰viết 善thiện 時thời 應ưng 知tri 能năng 觀quán 三tam 觀quán 轉chuyển 深thâm 所sở 發phát 勝thắng 相tương/tướng 漸tiệm 大đại 如như 前tiền 寶bảo 樹thụ 止chỉ 高cao 八bát 千thiên 由do 旬tuần 。 今kim 之chi 華hoa 座tòa 臺đài 上thượng 寶bảo 幢tràng 自tự 如như 萬vạn 億ức 須Tu 彌Di 驗nghiệm 其kỳ 座tòa 體thể 極cực 為vi 高cao 大đại 故cố 知tri 玅# 境cảnh 隨tùy 觀quán 增tăng 明minh 矣hĩ 。

○# 二nhị 一nhất 一nhất 金kim 色sắc 。 下hạ 明minh 能năng 隨tùy 機cơ 利lợi 物vật 。

一nhất 一nhất 金kim 色sắc 。 徧biến 其kỳ 寶bảo 土độ 。 處xứ 處xứ 變biến 化hóa 。 各các 作tác 異dị 相tướng 。 或hoặc 為vi 金kim 剛cang 臺đài 。 或hoặc 作tác 真chân 珠châu 網võng 。 或hoặc 作tác 雜tạp 華hoa 雲vân 。 於ư 十thập 方phương 面diện 。 隨tùy 意ý 變biến 現hiện 。 施thi 作tác 佛Phật 事sự 。

【# 鈔sao 】# 座tòa 觀quán 若nhược 成thành 十thập 方phương 佛Phật 事sự 隨tùy 觀quán 皆giai 覩đổ 。

○# 三tam 是thị 為vi 下hạ 結kết 觀quán 。

是thị 為vi 華Hoa 座Tòa 想Tưởng 。 名danh 第đệ 七thất 觀quán 。

【# 鈔sao 】# 四tứ 佛Phật 告cáo 下hạ 明minh 由do 願nguyện 力lực 成thành 。

佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。 如như 此thử 玅# 華hoa 是thị 本bổn 法Pháp 藏Tạng 比Bỉ 丘Khâu 。 願nguyện 力lực 所sở 成thành 。

【# 鈔sao 】# 彼bỉ 佛Phật 因nhân 中trung 作tác 菩Bồ 薩Tát 比Bỉ 丘Khâu 名danh 為vi 法Pháp 藏tạng 於ư 世thế 自tự 在tại 王vương 佛Phật 所sở 發phát 四tứ 十thập 八bát 願nguyện 。 取thủ 此thử 淨tịnh 土độ 攝nhiếp 諸chư 眾chúng 生sanh 。 今kim 願nguyện 力lực 成thành 故cố 令linh 所sở 依y 華hoa 座tòa 若nhược 此thử 。

○# 五ngũ 若nhược 欲dục 下hạ 明minh 未vị 來lai 利lợi 益ích 。

若nhược 欲dục 念niệm 彼bỉ 佛Phật 者giả 。 當đương 先tiên 作tác 此thử 。 華hoa 座tòa 想tưởng 作tác 此thử 想tưởng 時thời 。 不bất 得đắc 雜tạp 觀quán 。 皆giai 應ưng 一nhất 一nhất 觀quán 之chi 。 一nhất 一nhất 葉diệp 一nhất 一nhất 珠châu 一nhất 一nhất 光quang 一nhất 一nhất 臺đài 一nhất 一nhất 幢tràng 皆giai 令linh 分phân 明minh 。 如như 於ư 鏡kính 中trung 。 自tự 見kiến 面diện 像tượng 。 此thử 想tưởng 成thành 者giả 。 滅diệt 除trừ 五ngũ 萬vạn 億ức 劫kiếp 生sanh 死tử 之chi 罪tội 。 必tất 定định 當đương 生sanh 。 極Cực 樂Lạc 世Thế 界Giới 。 作tác 是thị 觀quán 者giả 。 名danh 為vi 正chánh 觀quán 。 若nhược 他tha 觀quán 者giả 。 名danh 為vi 邪tà 觀quán 。

【# 鈔sao 】# 二nhị 第đệ 八bát 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 像tượng 。 觀quán 二nhị 初sơ 分phần/phân 科khoa 。

【# 疏sớ/sơ 】# 第đệ 八bát 明minh 像tượng 想tưởng 中trung 有hữu 三tam 初sơ 汎# 明minh 諸chư 佛Phật 法Pháp 身thân 。 自tự 在tại 從tùng 心tâm 想tưởng 生sanh 。 二nhị 是thị 故cố 應ưng 當đương 。 下hạ 偏thiên 觀quán 彼bỉ 彌di 陀đà 并tinh 示thị 觀quán 行hành 三tam 作tác 是thị 觀quán 者giả 。 下hạ 明minh 修tu 觀quán 獲hoạch 利lợi 也dã 。

【# 鈔sao 】# 二nhị 法Pháp 界Giới 下hạ 隨tùy 釋thích 三tam 初sơ 汎# 明minh 諸chư 佛Phật 法Pháp 身thân 。 從tùng 心tâm 想tưởng 生sanh 。 欲dục 想tưởng 佛Phật 身thân 須tu 知tri 觀quán 體thể 體thể 是thị 本bổn 覺giác 起khởi 成thành 能năng 觀quán 依y 體thể 立lập 宗tông 斯tư 之chi 謂vị 矣hĩ 須tu 知tri 本bổn 覺giác 乃nãi 是thị 諸chư 佛Phật 。 法Pháp 界Giới 之chi 身thân 以dĩ 諸chư 如Như 來Lai 。 無vô 別biệt 所sở 證chứng 全toàn 證chứng 眾chúng 生sanh 本bổn 性tánh 。 故cố 也dã 若nhược 始thỉ 覺giác 有hữu 功công 本bổn 覺giác 乃nãi 顯hiển 故cố 云vân 法Pháp 身thân 從tùng 心tâm 想tưởng 生sanh 。 又hựu 復phục 彌di 陀đà 與dữ 一nhất 切thiết 佛Phật 一nhất 身thân 一nhất 智trí 應ứng 用dụng 亦diệc 然nhiên 彌di 陀đà 身thân 顯hiển 即tức 諸chư 佛Phật 身thân 諸chư 佛Phật 相tương/tướng 明minh 即tức 彌di 陀đà 體thể 是thị 故cố 汎# 明minh 生sanh 諸chư 佛Phật 身thân 以dĩ 為vi 觀quán 察sát 彌di 陀đà 觀quán 體thể 。

佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。 及cập 韋Vi 提Đề 希Hy 。 見kiến 此thử 事sự 已dĩ 。 次thứ 當đương 想tưởng 佛Phật 。 所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 諸chư 佛Phật 如Như 來Lai 。 是thị 法Pháp 界Giới 身thân 。 入nhập 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 心tâm 想tưởng 中trung 是thị 故cố 汝nhữ 等đẳng 。 心tâm 想tưởng 佛Phật 時thời 。 是thị 心tâm 即tức 是thị 。 三tam 十thập 二nhị 相tướng 。 八bát 十thập 隨tùy 形hình 好hảo 。 是thị 心tâm 作tác 佛Phật 。 是thị 心tâm 是thị 佛Phật 。 諸chư 佛Phật 正Chánh 徧Biến 知Tri 海hải 。 從tùng 心tâm 想tưởng 生sanh 。

【# 鈔sao 】# 疏sớ/sơ 約ước 三tam 義nghĩa 釋thích 此thử 經Kinh 文văn 初sơ 釋thích 初sơ 八bát 句cú 二nhị 初sơ 約ước 感cảm 應ứng 道đạo 交giao 釋thích 二nhị 初sơ 明minh 佛Phật 入nhập 生sanh 心tâm 。

【# 疏sớ/sơ 】# 法Pháp 界Giới 身thân 者giả 報báo 佛Phật 法Pháp 性tánh 身thân 也dã 眾chúng 生sanh 心tâm 淨tịnh 。 法Pháp 身thân 自tự 在tại 故cố 言ngôn 入nhập 眾chúng 生sanh 心tâm 。 想tưởng 中trung 如như 似tự 白bạch 日nhật 昇thăng 天thiên 。 影ảnh 現hiện 百bách 川xuyên 。

【# 鈔sao 】# 報báo 佛Phật 法Pháp 性tánh 身thân 者giả 滿mãn 足túc 始thỉ 覺giác 名danh 為vi 報báo 佛Phật 究cứu 顯hiển 本bổn 覺giác 名danh 法pháp 性tánh 身thân 始thỉ 本bổn 既ký 冥minh 能năng 起khởi 應ứng 用dụng 然nhiên 順thuận 能năng 感cảm 應ứng 方phương 現hiện 前tiền 今kim 論luận 三tam 觀quán 淨tịnh 心tâm 念niệm 佛Phật 方phương 名danh 能năng 感cảm 故cố 云vân 眾chúng 生sanh 心tâm 淨tịnh 。 法Pháp 身thân 自tự 在tại 此thử 二nhị 道đạo 交giao 是thị 為vi 入nhập 義nghĩa 復phục 以dĩ 白bạch 日nhật 升thăng 天thiên 喻dụ 始thỉ 似tự 本bổn 影ảnh 現hiện 百bách 川xuyên 喻dụ 應ưng 入nhập 淨tịnh 想tưởng 。

○# 二nhị 即tức 是thị 下hạ 相tương 隨tùy 物vật 現hiện 。

【# 疏sớ/sơ 】# 即tức 是thị 三tam 十thập 二nhị 相tướng 。 八bát 十thập 種chủng 好hảo 。 明minh 佛Phật 身thân 自tự 在tại 能năng 隨tùy 物vật 現hiện 前tiền 明minh 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 此thử 顯hiển 能năng 隨tùy 也dã 。

【# 鈔sao 】# 三tam 十thập 等đẳng 者giả 牒điệp 經kinh 是thị 故cố 汝nhữ 等đẳng 。 已dĩ 下hạ 文văn 也dã 明minh 佛Phật 下hạ 釋thích 義nghĩa 由do 法pháp 報báo 冥minh 故cố 應ứng 用dụng 自tự 在tại 有hữu 淨tịnh 心tâm 感cảm 悉tất 能năng 示thị 現hiện 。 前tiền 明minh 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 者giả 即tức 指chỉ 諸chư 佛Phật 是thị 法Pháp 界Giới 身thân 。 之chi 文văn 也dã 而nhi 言ngôn 菩Bồ 薩Tát 者giả 。 以dĩ 法Pháp 界Giới 身thân 通thông 分phần/phân 證chứng 故cố 故cố 兼kiêm 菩Bồ 薩Tát 意ý 明minh 前tiền 雖tuy 顯hiển 示thị 法Pháp 身thân 入nhập 心tâm 未vị 明minh 隨tùy 觀quán 現hiện 身thân 之chi 相tướng 今kim 明minh 觀quán 佛Phật 相tướng 好hảo 。 佛Phật 以dĩ 相tướng 好hảo 隨tùy 心tâm 觀quán 現hiện 故cố 云vân 此thử 顯hiển 能năng 隨tùy 也dã 。

○# 二nhị 又hựu 法pháp 下hạ 約ước 解giải 入nhập 相tương 應ứng 釋thích 。

【# 疏sớ/sơ 】# 又hựu 法Pháp 界Giới 身thân 是thị 佛Phật 身thân 無vô 所sở 不bất 徧biến 法Pháp 界Giới 為vi 體thể 入nhập 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 心tâm 想tưởng 中trung 者giả 得đắc 此thử 觀quán 佛Phật 三tam 昧muội 。 解giải 入nhập 相tương 應ứng 故cố 言ngôn 入nhập 心tâm 想tưởng 中trung 也dã 。

【# 鈔sao 】# 前tiền 明minh 感cảm 應ứng 道đạo 交giao 恐khủng 謂vị 佛Phật 體thể 異dị 眾chúng 生sanh 體thể 感cảm 召triệu 方phương 入nhập 今kim 祛khư 此thử 見kiến 故cố 云vân 佛Phật 身thân 無vô 所sở 不bất 徧biến 既ký 法Pháp 界Giới 無vô 外ngoại 豈khởi 少thiểu 異dị 眾chúng 生sanh 若nhược 爾nhĩ 佛Phật 體thể 本bổn 徧biến 全toàn 是thị 眾chúng 生sanh 色sắc 心tâm 依y 正chánh 何hà 故cố 經Kinh 云vân 入nhập 眾chúng 生sanh 心tâm 。 然nhiên 雖tuy 全toàn 是thị 而nhi 眾chúng 生sanh 迷mê 背bối/bội 是thị 故cố 佛Phật 體thể 成thành 出xuất 離ly 義nghĩa 今kim 得đắc 觀quán 解giải 契khế 合hợp 佛Phật 體thể 是thị 故cố 佛Phật 體thể 入nhập 觀quán 解giải 心tâm 故cố 得đắc 名danh 曰viết 解giải 入nhập 相tương 應ứng 斯tư 乃nãi 始thỉ 觀quán 解giải 於ư 本bổn 覺giác 是thị 故cố 本bổn 覺giác 入nhập 於ư 始thỉ 覺giác 問vấn 解giải 入nhập 相tương 應ứng 釋thích 之chi 方phương 的đích 此thử 義nghĩa 即tức 足túc 何hà 須tu 前tiền 約ước 感cảm 應ứng 釋thích 耶da 答đáp 今kim 之chi 心tâm 觀quán 非phi 直trực 於ư 陰ấm 觀quán 本bổn 性tánh 佛Phật 乃nãi 託thác 他tha 佛Phật 顯hiển 乎hồ 本bổn 性tánh 故cố 先tiên 明minh 應ưng 佛Phật 入nhập 我ngã 想tưởng 心tâm 次thứ 明minh 佛Phật 身thân 全toàn 是thị 本bổn 覺giác 故cố 應ưng 佛Phật 顯hiển 知tri 本bổn 性tánh 明minh 託thác 外ngoại 義nghĩa 成thành 唯duy 心tâm 觀quán 立lập 二nhị 釋thích 相tương/tướng 假giả 是thị 今kim 觀quán 門môn 故cố 感cảm 應ứng 釋thích 闕khuyết 之chi 不bất 可khả 。

○# 二nhị 是thị 心tâm 下hạ 釋thích 中trung 二nhị 句cú 二nhị 初sơ 作tác 是thị 別biệt 明minh 二nhị 初sơ 約ước 能năng 感cảm 能năng 成thành 釋thích 作tác 。

【# 疏sớ/sơ 】# 是thị 心tâm 作tác 佛Phật 。 者giả 佛Phật 本bổn 是thị 無vô 心tâm 淨tịnh 故cố 有hữu 亦diệc 因nhân 此thử 三tam 昧muội 。 心tâm 終chung 成thành 作tác 佛Phật 也dã 。

【# 鈔sao 】# 作tác 有hữu 二nhị 義nghĩa 一nhất 淨tịnh 心tâm 能năng 感cảm 他tha 方phương 應ưng 佛Phật 故cố 名danh 是thị 心tâm 作tác 佛Phật 。 言ngôn 佛Phật 本bổn 是thị 無vô 者giả 法Pháp 身thân 玅# 絕tuyệt 無vô 有hữu 色sắc 相tướng 迭điệt 相tương 見kiến 故cố 心tâm 淨tịnh 故cố 有hữu 者giả 眾chúng 生sanh 淨tịnh 心tâm 依y 於ư 業nghiệp 識thức 熏huân 佛Phật 法Pháp 身thân 故cố 見kiến 勝thắng 應ưng 玅# 色sắc 相tướng 也dã 二nhị 三tam 昧muội 能năng 成thành 己kỷ 之chi 果quả 佛Phật 故cố 云vân 亦diệc 因nhân 等đẳng 也dã 復phục 名danh 是thị 心tâm 作tác 佛Phật 。 初sơ 作tác 他tha 佛Phật 次thứ 作tác 己kỷ 佛Phật 。

○# 二nhị 是thị 心tâm 是thị 下hạ 約ước 即tức 應ưng 即tức 果quả 釋thích 是thị 。

【# 疏sớ/sơ 】# 是thị 心tâm 是thị 佛Phật 。 者giả 向hướng 聞văn 佛Phật 本bổn 是thị 無vô 心tâm 淨tịnh 故cố 有hữu 便tiện 謂vị 條điều 然nhiên 有hữu 異dị 故cố 言ngôn 即tức 是thị 心tâm 外ngoại 無vô 佛Phật 亦diệc 無vô 佛Phật 之chi 因nhân 也dã 。

【# 鈔sao 】# 是thị 亦diệc 二nhị 義nghĩa 一nhất 心tâm 即tức 應ưng 佛Phật 故cố 名danh 是thị 心tâm 是thị 佛Phật 。 向hướng 聞văn 等đẳng 者giả 佛Phật 體thể 無vô 相tướng 心tâm 感cảm 故cố 有hữu 是thị 則tắc 心tâm 佛Phật 及cập 以dĩ 有hữu 無vô 條điều 然nhiên 永vĩnh 異dị 經kinh 泯mẫn 此thử 見kiến 故cố 言ngôn 心tâm 是thị 應ưng 佛Phật 心tâm 外ngoại 無vô 佛Phật 二nhị 心tâm 即tức 果quả 佛Phật 故cố 名danh 是thị 心tâm 是thị 佛Phật 。 即tức 亦diệc 無vô 佛Phật 之chi 因nhân 一nhất 句cú 也dã 既ký 心tâm 是thị 果quả 佛Phật 故cố 無vô 能năng 成thành 三tam 昧muội 之chi 因nhân 也dã 眾chúng 生sanh 心tâm 中trung 。 已dĩ 有hữu 如Như 來Lai 結kết 跏già 趺phu 坐tọa 豈khởi 待đãi 當đương 來lai 方phương 成thành 果quả 佛Phật 初sơ 是thị 應ưng 佛Phật 二nhị 是thị 果quả 佛Phật 此thử 乃nãi 消tiêu 釋thích 經kinh 疏sớ/sơ 之chi 文văn 若nhược 論luận 作tác 是thị 之chi 義nghĩa 者giả 即tức 不bất 思tư 議nghị 。 三tam 觀quán 也dã 何hà 者giả 以dĩ 明minh 心tâm 作tác 佛Phật 故cố 顯hiển 非phi 性tánh 德đức 自tự 然nhiên 有hữu 佛Phật 以dĩ 明minh 心tâm 是thị 佛Phật 故cố 顯hiển 非phi 修tu 德đức 因nhân 緣duyên 成thành 佛Phật 應ưng 知tri 外ngoại 道đạo 諸chư 句cú 三tam 教giáo 四tứ 門môn 所sở 有hữu 思tư 議nghị 不bất 出xuất 因nhân 緣duyên 及cập 自tự 然nhiên 性tánh 。 故cố 佛Phật 頂đảnh 經kinh 明minh 乎hồ 七thất 大đại 皆giai 如Như 來Lai 藏tạng 。 循tuần 業nghiệp 發phát 現hiện 。 一nhất 一nhất 結kết 云vân 世thế 間gian 無vô 知tri 。 惑hoặc 為vi 因nhân 緣duyên 及cập 自tự 然nhiên 性tánh 。 皆giai 是thị 識thức 心tâm 分phân 別biệt 計kế 度độ 。 但đãn 有hữu 言ngôn 說thuyết 。 都đô 無vô 實thật 義nghĩa 。 彼bỉ 云vân 世thế 間gian 該cai 於ư 九cửu 界giới 今kim 於ư 一nhất 念niệm 玅# 觀quán 作tác 是thị 能năng 泯mẫn 性tánh 過quá 即tức 是thị 而nhi 作tác 故cố 全toàn 性tánh 成thành 修tu 則tắc 泯mẫn 一nhất 切thiết 自tự 然nhiên 。 之chi 性tánh 即tức 作tác 而nhi 是thị 故cố 全toàn 修tu 即tức 性tánh 則tắc 泯mẫn 一nhất 切thiết 因nhân 緣duyên 。 之chi 性tánh 若nhược 其kỳ 然nhiên 者giả 。 何hà 思tư 不bất 絕tuyệt 何hà 議nghị 不bất 忘vong 既ký 以dĩ 作tác 是thị 絕tuyệt 乎hồ 思tư 議nghị 復phục 以dĩ 作tác 是thị 顯hiển 於ư 三tam 觀quán 以dĩ 若nhược 破phá 若nhược 立lập 皆giai 名danh 為vi 作tác 空không 假giả 二nhị 觀quán 也dã 不bất 破phá 不bất 立lập 名danh 之chi 為vi 是thị 中trung 道đạo 觀quán 也dã 全toàn 是thị 而nhi 作tác 則tắc 三tam 諦đế 俱câu 破phá 三tam 諦đế 俱câu 立lập 名danh 一nhất 空không 一nhất 切thiết 空không 名danh 一nhất 假giả 一nhất 切thiết 假giả 也dã 全toàn 作tác 而nhi 是thị 則tắc 於ư 三tam 諦đế 俱câu 非phi 破phá 非phi 立lập 名danh 一nhất 中trung 一nhất 切thiết 中trung 也dã 即tức 中trung 之chi 空không 假giả 名danh 作tác 既ký 破phá 三tam 惑hoặc 能năng 立lập 三tam 法pháp 故cố 感cảm 他tha 佛Phật 三Tam 身Thân 圓viên 應ưng 能năng 成thành 我ngã 心tâm 三Tam 身Thân 當đương 果quả 即tức 空không 假giả 之chi 中trung 名danh 是thị 則tắc 全toàn 惑hoặc 即tức 智trí 全toàn 障chướng 即tức 德đức 故cố 心tâm 是thị 應ưng 佛Phật 心tâm 是thị 果quả 佛Phật 故cố 知tri 作tác 是thị 一nhất 心tâm 修tu 者giả 乃nãi 不bất 思tư 議nghị 三tam 觀quán 十thập 六lục 觀quán 之chi 總tổng 體thể 一nhất 經kinh 之chi 玅# 宗tông 文văn 出xuất 此thử 中trung 義nghĩa 徧biến 初sơ 後hậu 是thị 故cố 行hành 者giả 。 當đương 用dụng 此thử 意ý 修tu 淨tịnh 土độ 因nhân 不bất 可khả 不bất 知tri 。 故cố 今kim 略lược 釋thích 。

○# 二nhị 始thỉ 學học 下hạ 作tác 是thị 共cộng 釋thích 二nhị 初sơ 約ước 始thỉ 終chung 釋thích 。

【# 疏sớ/sơ 】# 始thỉ 學học 名danh 作tác 終chung 成thành 即tức 是thị 佛Phật 。

【# 鈔sao 】# 若nhược 論luận 六lục 即tức 皆giai 作tác 皆giai 是thị 今kim 辯biện 修tu 證chứng 作tác 是thị 須tu 分phần/phân 始thỉ 則tắc 名danh 字tự 觀quán 行hành 相tương 似tự 三tam 位vị 修tu 而nhi 未vị 證chứng 故cố 且thả 名danh 作tác 終chung 則tắc 分phần/phân 證chứng 究cứu 竟cánh 任nhậm 運vận 真chân 覺giác 得đắc 名danh 為vi 是thị 意ý 存tồn 揀giản 濫lạm 故cố 有hữu 此thử 釋thích 。

○# 二nhị 若nhược 當đương 下hạ 約ước 當đương 現hiện 釋thích 。

【# 疏sớ/sơ 】# 若nhược 當đương 現hiện 分phân 別biệt 諸chư 佛Phật 法Pháp 身thân 。 與dữ 己kỷ 同đồng 體thể 現hiện 觀quán 佛Phật 時thời 心tâm 中trung 現hiện 者giả 即tức 是thị 諸chư 佛Phật 。 法Pháp 身thân 之chi 體thể 名danh 心tâm 是thị 佛Phật 望vọng 己kỷ 當đương 果quả 由do 觀quán 生sanh 彼bỉ 名danh 心tâm 作tác 佛Phật 也dã 。

【# 鈔sao 】# 以dĩ 現hiện 釋thích 是thị 以dĩ 當đương 釋thích 作tác 為vi 令linh 即tức 心tâm 見kiến 佛Phật 法pháp 體thể 以dĩ 此thử 現hiện 因nhân 而nhi 證chứng 當đương 果quả 故cố 以dĩ 心tâm 佛Phật 同đồng 體thể 名danh 心tâm 是thị 佛Phật 觀quán 生sanh 彼bỉ 果quả 名danh 心tâm 作tác 佛Phật 意ý 在tại 即tức 心tâm 念niệm 佛Phật 及cập 令linh 慕mộ 果quả 修tu 因nhân 故cố 有hữu 此thử 釋thích 。

○# 三tam 正chánh 徧biến 下hạ 後hậu 二nhị 句cú 。

【# 疏sớ/sơ 】# 正chánh 徧biến 知tri 海hải 從tùng 心tâm 想tưởng 生sanh 。 者giả 以dĩ 心tâm 淨tịnh 故cố 。 諸chư 佛Phật 即tức 現hiện 故cố 云vân 生sanh 也dã 亦diệc 因nhân 此thử 觀quán 佛Phật 三tam 昧muội 。 出xuất 生sanh 作tác 佛Phật 。

【# 鈔sao 】# 三tam 智trí 融dung 玅# 名danh 正chánh 徧biến 知tri 無vô 量lượng 甚thậm 深thâm 故cố 喻dụ 如như 海hải 斯tư 乃nãi 究cứu 竟cánh 圓viên 明minh 大đại 覺giác 與dữ 我ngã 心tâm 體thể 無vô 二nhị 無vô 別biệt 。 今kim 依y 頓đốn 教giáo 即tức 三tam 惑hoặc 染nhiễm 修tu 圓viên 淨tịnh 心tâm 能năng 生sanh 諸chư 佛Phật 。 正chánh 徧biến 知tri 海hải 此thử 約ước 他tha 佛Phật 釋thích 心tâm 生sanh 也dã 若nhược 依y 此thử 心tâm 能năng 成thành 當đương 果quả 此thử 約ước 己kỷ 佛Phật 釋thích 心tâm 生sanh 也dã 。

○# 二nhị 多đa 陀đà 下hạ 偏thiên 觀quán 彌di 陀đà 并tinh 示thị 觀quán 法pháp 二nhị 初sơ 令linh 偏thiên 觀quán 。

是thị 故cố 應ưng 當đương 。 一nhất 心tâm 繫hệ 念niệm 。 諦đế 觀quán 彼bỉ 佛Phật 。 多Đa 陀Đà 阿A 伽Già 度Độ 。 阿a 羅la 訶ha 三Tam 藐Miệu 三Tam 佛Phật 陀Đà 。

【# 疏sớ/sơ 】# 多Đa 陀Đà 阿A 伽Già 度Độ 。 或hoặc 明minh 十thập 號hiệu 無vô 量lượng 名danh 號hiệu 。 等đẳng 此thử 中trung 略lược 舉cử 三tam 號hiệu 即tức 如Như 來Lai 應Ứng 供Cúng 正chánh 徧biến 知tri 天Thiên 竺Trúc 三tam 名danh 相tướng 近cận 阿a 羅la 訶ha 翻phiên 應Ứng 供Cúng 阿A 羅La 漢Hán 翻phiên 無vô 生sanh 阿a 盧lô 漢hán 翻phiên 殺sát 賊tặc 。

【# 鈔sao 】# 經kinh 是thị 故cố 應ưng 當đương 。 者giả 上thượng 已dĩ 明minh 示thị 心tâm 感cảm 諸chư 佛Phật 心tâm 即tức 諸chư 佛Phật 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 知tri 可khả 即tức 心tâm 而nhi 觀quán 彌di 陀đà 心tâm 尚thượng 能năng 作tác 諸chư 佛Phật 豈khởi 不bất 感cảm 於ư 彌di 陀đà 心tâm 尚thượng 即tức 是thị 諸chư 佛Phật 。 豈khởi 不bất 即tức 是thị 彌di 陀đà 應ưng 知tri 彌di 陀đà 與dữ 一nhất 切thiết 佛Phật 不bất 多đa 不bất 少thiểu 。 諸chư 佛Phật 乃nãi 即tức 一nhất 之chi 多đa 彌di 陀đà 乃nãi 即tức 多đa 之chi 一nhất 一nhất 心tâm 繫hệ 念niệm 。 諦đế 觀quán 彼bỉ 佛Phật 。 者giả 即tức 一nhất 心tâm 三tam 觀quán 也dã 但đãn 云vân 諦đế 觀quán 那na 云vân 三tam 觀quán 以dĩ 所sở 觀quán 境cảnh 列liệt 三tam 號hiệu 故cố 顯hiển 於ư 能năng 觀quán 知tri 是thị 三tam 觀quán 何hà 者giả 多Đa 陀Đà 阿A 伽Già 度Độ 。 此thử 云vân 如Như 來Lai 阿a 羅la 訶ha 此thử 云vân 應Ứng 供Cúng 三Tam 藐Miệu 三Tam 佛Phật 陀Đà 。 此thử 云vân 正chánh 徧biến 知tri 此thử 之chi 三tam 號hiệu 即tức 召triệu 三tam 德đức 今kim 就tựu 所sở 觀quán 義nghĩa 當đương 三tam 諦đế 正chánh 徧biến 知tri 即tức 般Bát 若Nhã 真Chân 諦Đế 也dã 應Ứng 供Cúng 即tức 解giải 脫thoát 俗tục 諦đế 也dã 如Như 來Lai 即tức 法Pháp 身thân 。 中trung 諦đế 也dã 以dĩ 三tam 德đức 為vi 三tam 諦đế 三tam 一nhất 圓viên 融dung 不bất 一nhất 不bất 異dị 。 此thử 諦đế 與dữ 觀quán 名danh 別biệt 體thể 同đồng 絕tuyệt 思tư 絕tuyệt 議nghị 此thử 乃nãi 復phục 見kiến 彌di 陀đà 觀quán 體thể 當đương 以dĩ 此thử 觀quán 觀quán 僧Tăng 觀quán 真chân 疏sớ/sơ 釋thích 三tam 號hiệu 其kỳ 文văn 可khả 見kiến 問vấn 像tượng 觀quán 文văn 中trung 示thị 心tâm 作tác 佛Phật 示thị 心tâm 是thị 佛Phật 復phục 以dĩ 三tam 號hiệu 顯hiển 於ư 三tam 諦đế 玅# 觀quán 既ký 立lập 可khả 用dụng 此thử 法pháp 觀quán 下hạ 諸chư 境cảnh 其kỳ 落lạc 日nhật 觀quán 至chí 華hoa 座tòa 觀quán 佛Phật 既ký 未vị 示thị 三tam 觀quán 之chi 式thức 何hà 得đắc 行hành 人nhân 預dự 用dụng 茲tư 觀quán 答đáp 佛Phật 對đối 當đương 機cơ 示thị 觀quán 前tiền 後hậu 全toàn 由do 聖thánh 意ý 非phi 凡phàm 所sở 知tri 滅diệt 後hậu 之chi 人nhân 欲dục 修tu 觀quán 行hành 所sở 用dụng 法pháp 則tắc 須tu 憑bằng 四tứ 依y 大đại 師sư 釋thích 題đề 能năng 觀quán 之chi 觀quán 既ký 論luận 三tam 觀quán 題đề 目mục 是thị 總tổng 經kinh 文văn 是thị 別biệt 豈khởi 不bất 以dĩ 總tổng 而nhi 貫quán 於ư 別biệt 況huống 云vân 觀quán 佛Phật 十thập 六lục 俱câu 包bao 今kim 依y 天thiên 台thai 修tu 習tập 教giáo 觀quán 不bất 憑bằng 智trí 者giả 更cánh 託thác 何hà 人nhân 如như 般bát 舟chu 三tam 觀quán 玅# 門môn 普phổ 賢hiền 六lục 根căn 悔hối 法pháp 皆giai 於ư 定định 內nội 見kiến 聖thánh 方phương 宣tuyên 而nhi 大đại 師sư 教giáo 人nhân 預dự 習tập 精tinh 熟thục 方phương 入nhập 道Đạo 場Tràng 何hà 不bất 疑nghi 之chi 那na 獨độc 責trách 此thử 且thả 稟bẩm 斯tư 宗tông 者giả 若nhược 聞văn 若nhược 思tư 不bất 離ly 三tam 觀quán 須tu 於ư 動động 靜tĩnh 用dụng 空không 假giả 中trung 立lập 一nhất 切thiết 行hành 若nhược 其kỳ 然nhiên 者giả 。 今kim 何hà 不bất 用dụng 空không 假giả 中trung 心tâm 想tưởng 乎hồ 日nhật 氷băng 及cập 地địa 樹thụ 等đẳng 種chủng 種chủng 相tương/tướng 耶da 如như 心tâm 想tưởng 日nhật 以dĩ 何hà 力lực 故cố 日nhật 想tưởng 現hiện 前tiền 般bát 舟chu 經Kinh 云vân 我ngã 所sở 念niệm 即tức 見kiến 。 心tâm 作tác 佛Phật 心tâm 自tự 見kiến 心tâm 心tâm 者giả 不bất 知tri 心tâm 。 心tâm 有hữu 想tưởng 則tắc 癡si 心tâm 無vô 想tưởng 則tắc 泥Nê 洹Hoàn 彼bỉ 經kinh 初sơ 心tâm 以dĩ 佛Phật 相tương/tướng 為vi 境cảnh 故cố 言ngôn 心tâm 作tác 佛Phật 等đẳng 今kim 之chi 初sơ 心tâm 既ký 先tiên 觀quán 日nhật 豈khởi 不bất 得đắc 云vân 心tâm 作tác 日nhật 心tâm 自tự 見kiến 心tâm 等đẳng 耶da 止Chỉ 觀Quán 以dĩ 彼bỉ 經kinh 此thử 文văn 示thị 於ư 中trung 觀quán 中trung 觀quán 若nhược 立lập 三tam 觀quán 自tự 成thành 如như 此thử 觀quán 日nhật 方phương 依y 此thử 疏sớ/sơ 修tu 日nhật 觀quán 也dã 況huống 一nhất 切thiết 法pháp 皆giai 是thị 佛Phật 法Pháp 。 何hà 得đắc 依y 報báo 非phi 佛Phật 法Pháp 耶da 。

○# 二nhị 想tưởng 彼bỉ 下hạ 示thị 觀quán 法pháp 子tử 科khoa 分phần/phân 經kinh 為vi 四tứ 初sơ 觀quán 佛Phật 像tượng 二nhị 初sơ 正chánh 明minh 像tượng 觀quán 。

想tưởng 彼bỉ 佛Phật 者giả 。 先tiên 當đương 想tưởng 像tượng 。 閉bế 目mục 開khai 目mục 。 見kiến 一nhất 寶bảo 像tượng 。 如như 閻Diêm 浮Phù 檀Đàn 金kim 色sắc 。 坐tọa 彼bỉ 華hoa 上thượng 。

【# 鈔sao 】# 既ký 是thị 具cụ 足túc 三tam 號hiệu 之chi 像tượng 理lý 合hợp 於ư 像tượng 照chiếu 空không 假giả 中trung 如như 見kiến 此thử 方phương 泥nê 木mộc 之chi 像tượng 尚thượng 須tu 體thể 達đạt 性tánh 若nhược 虗hư 空không 三Tam 身Thân 宛uyển 然nhiên 四tứ 德đức 無vô 減giảm 觀quán 中trung 寶bảo 像tượng 豈khởi 可khả 不bất 然nhiên 若nhược 於ư 像tượng 觀quán 不bất 達đạt 三tam 諦đế 次thứ 觀quán 真chân 佛Phật 寧ninh 見kiến 三Tam 身Thân 。

○# 二nhị 見kiến 像tượng 下hạ 因nhân 像tượng 見kiến 土thổ/độ 。

見kiến 像tượng 坐tọa 已dĩ 。 心tâm 眼nhãn 得đắc 開khai 。 了liễu 了liễu 分phân 明minh 。 見kiến 極Cực 樂Lạc 國Quốc 。 七thất 寶bảo 莊trang 嚴nghiêm 。 寶bảo 地địa 寶bảo 池trì 。 寶bảo 樹thụ 行hàng 列liệt 。 諸chư 天thiên 寶bảo 幔màn 。 彌di 覆phú 其kỳ 上thượng 。 眾chúng 寶bảo 羅la 網võng 。 滿mãn 虗hư 空không 中trung 見kiến 如như 此thử 事sự 。 極cực 令linh 明minh 了liễu 。 如như 觀quan 掌chưởng 中trung 。

【# 鈔sao 】# 像tượng 觀quán 既ký 成thành 心tâm 眼nhãn 開khai 發phát 廣quảng 見kiến 依y 報báo 地địa 樹thụ 諸chư 相tướng 應ưng 知tri 樹thụ 等đẳng 出xuất 過quá 前tiền 樹thụ 無vô 數số 倍bội 也dã 何hà 者giả 以dĩ 今kim 寶bảo 像tượng 必tất 稱xưng 華hoa 座tòa 座tòa 像tượng 高cao 勝thắng 樹thụ 合hợp 覆phú 之chi 皆giai 由do 玅# 觀quán 轉chuyển 深thâm 故cố 使sử 所sở 觀quán 愈dũ 勝thắng 。

○# 二nhị 見kiến 此thử 下hạ 觀quán 二nhị 菩Bồ 薩Tát 。

見kiến 此thử 事sự 已dĩ 。 復phục 當đương 更cánh 作tác 。 一nhất 大đại 蓮liên 華hoa 。 在tại 佛Phật 左tả 邊biên 。 如như 前tiền 蓮liên 華hoa 。 等đẳng 無vô 有hữu 異dị 。 復phục 作tác 一nhất 大đại 蓮liên 華hoa 。 在tại 佛Phật 右hữu 邊biên 。 想tưởng 一nhất 觀Quán 世Thế 音Âm 菩Bồ 薩Tát 像tượng 。 坐tọa 左tả 華hoa 座tòa 。 亦diệc 作tác 金kim 色sắc 。 如như 前tiền 無vô 異dị 。 想tưởng 一nhất 大Đại 勢Thế 至Chí 菩Bồ 薩Tát 像tượng 。 坐tọa 右hữu 華hoa 座tòa 。

【# 鈔sao 】# 三tam 聖thánh 設thiết 化hóa 動động 靜tĩnh 必tất 俱câu 一nhất 主chủ 二nhị 臣thần 非phi 並tịnh 非phi 別biệt 表biểu 乎hồ 三tam 法pháp 三tam 一nhất 玅# 融dung 真chân 身thân 既ký 然nhiên 像tượng 合hợp 相tương 似tự 觀quán 二nhị 足túc 佛Phật 令linh 玅# 觀quán 成thành 三tam 。

○# 三tam 此thử 想tưởng 下hạ 像tượng 放phóng 光quang 二nhị 初sơ 明minh 光quang 照chiếu 諸chư 樹thụ 。

此thử 想tưởng 成thành 時thời 。 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 像tượng 。 皆giai 放phóng 光quang 明minh 。 其kỳ 光quang 金kim 色sắc 。 照chiếu 諸chư 寶bảo 樹thụ 。

【# 鈔sao 】# 二nhị 一nhất 一nhất 下hạ 明minh 樹thụ 皆giai 三tam 像tượng 。

一nhất 一nhất 樹thụ 下hạ 。 亦diệc 有hữu 三tam 蓮liên 華hoa 。 諸chư 蓮liên 華hoa 上thượng 。 各các 有hữu 一nhất 佛Phật 。 二nhị 菩Bồ 薩Tát 像tượng 。 徧biến 滿mãn 彼bỉ 國quốc 。

【# 鈔sao 】# 四tứ 此thử 想tưởng 下hạ 行hành 者giả 聞văn 法Pháp 二nhị 初sơ 明minh 因nhân 定định 聞văn 。

此thử 想tưởng 成thành 時thời 。 行hành 者giả 當đương 聞văn 。 水thủy 流lưu 光quang 明minh 。 及cập 諸chư 寶bảo 樹thụ 。 鳧phù 鷹ưng 鴛uyên 鴦ương 皆giai 說thuyết 玅# 法pháp 入nhập 定định 出xuất 定định 恆hằng 聞văn 玅# 法pháp 。

【# 鈔sao 】# 二nhị 行hành 者giả 下hạ 明minh 與dữ 經kinh 合hợp 。

行hành 者giả 所sở 聞văn 。 出xuất 定định 之chi 時thời 。 憶ức 持trì 不bất 捨xả 。 令linh 與dữ 修Tu 多Đa 羅La 合hợp 。 若nhược 不bất 合hợp 者giả 。 名danh 為vi 妄vọng 想tưởng 。 若nhược 與dữ 合hợp 者giả 。 名danh 為vi 麤Thô 想Tưởng 見Kiến 、 極Cực 樂Lạc 世Thế 界Giới 。 是thị 為vi 像Tượng 想Tưởng 。 名danh 第đệ 八bát 觀quán 。

【# 疏sớ/sơ 】# 令linh 與dữ 修Tu 多Đa 羅La 合hợp 。 者giả 觀quán 行hành 之chi 時thời 令linh 與dữ 教giáo 法pháp 相tướng 應ưng 故cố 言ngôn 合hợp 也dã 又hựu 解giải 與dữ 十Thập 二Nhị 部Bộ 經Kinh 。 教giáo 合hợp 入nhập 定định 是thị 修tu 多đa 羅la 出xuất 定định 之chi 時thời 。 心tâm 與dữ 定định 合hợp 故cố 云vân 與dữ 修tu 多đa 羅la 合hợp 也dã 。

【# 鈔sao 】# 此thử 文văn 疏sớ/sơ 有hữu 二nhị 釋thích 初sơ 須tu 定định 與dữ 教giáo 合hợp 二nhị 須tu 散tán 與dữ 定định 合hợp 初sơ 義nghĩa 者giả 謂vị 出xuất 定định 憶ức 持trì 定định 中trung 聞văn 法Pháp 須tu 與dữ 經Kinh 中trung 所sở 說thuyết 。 符phù 契khế 故cố 云vân 令linh 與dữ 教giáo 法pháp 相tướng 應ưng 次thứ 意ý 者giả 謂vị 心tâm 雖tuy 出xuất 定định 對đối 彼bỉ 五ngũ 塵trần 須tu 息tức 愛ái 憎tăng 淨tịnh 乎hồ 身thân 口khẩu 三tam 業nghiệp 若nhược 爾nhĩ 雖tuy 不bất 住trụ 定định 亦diệc 聞văn 法Pháp 音âm 故cố 云vân 出xuất 定định 入nhập 定định 。 常thường 聞văn 玅# 法pháp 言ngôn 與dữ 十Thập 二Nhị 部Bộ 經Kinh 。 教giáo 合hợp 者giả 以dĩ 十thập 二nhị 部bộ 總tổng 稱xưng 修tu 多đa 羅la 同đồng 名danh 為vi 經kinh 三tam 藏tạng 分phân 之chi 經kinh 詮thuyên 定định 學học 律luật 詮thuyên 戒giới 學học 論luận 詮thuyên 慧tuệ 學học 故cố 名danh 經kinh 為vi 定định 與dữ 修tu 多đa 羅la 合hợp 是thị 與dữ 定định 合hợp 經kinh 若nhược 不bất 合hợp 名danh 妄vọng 想tưởng 者giả 若nhược 定định 不bất 合hợp 經kinh 若nhược 散tán 不bất 合hợp 定định 皆giai 是thị 發phát 於ư 魔ma 事sự 全toàn 非phi 像tượng 觀quán 禪thiền 定định 故cố 名danh 妄vọng 想tưởng 若nhược 已dĩ 合hợp 名danh 麤thô 想tưởng 見kiến 極cực 樂lạc 界giới 者giả 謂vị 以dĩ 經kinh 驗nghiệm 定định 無vô 差sai 出xuất 定định 與dữ 在tại 定định 相tương 似tự 得đắc 名danh 麤thô 想tưởng 見kiến 彼bỉ 國quốc 界giới 問vấn 見kiến 此thử 玅# 事sự 那na 名danh 麤thô 想tưởng 答đáp 以dĩ 像tượng 望vọng 真chân 須tu 分phần/phân 麤thô 玅# 此thử 想tưởng 乃nãi 是thị 佛Phật 觀quán 方phương 便tiện 豈khởi 可khả 全toàn 同đồng 真chân 佛Phật 觀quán 耶da 。

○# 三tam 作tác 是thị 下hạ 明minh 修tu 觀quán 利lợi 益ích 。

作tác 是thị 觀quán 者giả 。 除trừ 無vô 量lượng 億ức 劫kiếp 。 生sanh 死tử 之chi 罪tội 。 於ư 現hiện 身thân 中trung 。 得đắc 念Niệm 佛Phật 三Tam 昧Muội 。

【# 鈔sao 】# 像tượng 想tưởng 若nhược 成thành 真chân 觀quán 可khả 獲hoạch 故cố 於ư 現hiện 身thân 。 得đắc 念Niệm 佛Phật 三Tam 昧Muội 。

○# 三tam 第đệ 九cửu 佛Phật 身thân 觀quán 二nhị 初sơ 分phần/phân 科khoa 。

【# 疏sớ/sơ 】# 第đệ 九cửu 觀quán 佛Phật 真chân 法Pháp 身thân 中trung 有hữu 五ngũ 一nhất 明minh 結kết 上thượng 第đệ 二nhị 次thứ 當đương 更cánh 觀quán 。 下hạ 正chánh 觀quán 佛Phật 身thân 第đệ 三tam 從tùng 作tác 是thị 觀quán 下hạ 正chánh 明minh 觀quán 於ư 佛Phật 心tâm 第đệ 四tứ 從tùng 作tác 此thử 觀quán 者giả 。 捨xả 身thân 他tha 世thế 。 下hạ 舉cử 利lợi 勸khuyến 修tu 第đệ 五ngũ 從tùng 作tác 是thị 觀quán 者giả 。 下hạ 顯hiển 觀quán 邪tà 正chánh 。

【# 鈔sao 】# 真chân 法Pháp 身thân 者giả 前tiền 觀quán 寶bảo 像tượng 則tắc 似tự 佛Phật 身thân 今kim 對đối 彼bỉ 似tự 故cố 名danh 為vi 真chân 然nhiên 此thử 色sắc 相tướng 是thị 實thật 報báo 身thân 應ưng 同đồng 居cư 土thổ/độ 亦diệc 名danh 尊tôn 特đặc 亦diệc 名danh 勝thắng 應ưng 而nhi 特đặc 名danh 法Pháp 身thân 者giả 為vi 成thành 行hành 人nhân 圓viên 玅# 觀quán 也dã 良lương 以dĩ 報báo 應ứng 屬thuộc 修tu 法Pháp 身thân 是thị 性tánh 若nhược 漸tiệm 教giáo 說thuyết 別biệt 起khởi 報báo 應ứng 二nhị 修tu 莊trang 嚴nghiêm 法Pháp 身thân 一nhất 性tánh 若nhược 頓đốn 教giáo 詮thuyên 報báo 應ứng 二nhị 修tu 全toàn 是thị 性tánh 具cụ 法Pháp 身thân 一nhất 性tánh 舉cử 體thể 起khởi 修tu 故cố 得đắc 全toàn 性tánh 成thành 修tu 全toàn 修tu 在tại 性tánh 三Tam 身Thân 融dung 玅# 指chỉ 一nhất 即tức 三tam 問vấn 既ký 言ngôn 指chỉ 一nhất 即tức 三tam 但đãn 名danh 為vi 應ưng 自tự 攝nhiếp 二nhị 身thân 何hà 故cố 疏sớ/sơ 文văn 立lập 法Pháp 身thân 稱xưng 答đáp 若nhược 言ngôn 報báo 應ứng 恐khủng 濫lạm 別biệt 修tu 歸quy 於ư 別biệt 教giáo 今kim 以dĩ 報báo 應ứng 名danh 為vi 法Pháp 身thân 。 即tức 顯hiển 三Tam 身Thân 皆giai 非phi 修tu 得đắc 故cố 今kim 家gia 生sanh 身thân 應ưng 身thân 報báo 身thân 法Pháp 身thân 對đối 藏tạng 通thông 別biệt 圓viên 行hành 者giả 應ưng 知tri 圓viên 宗tông 大đại 體thể 非phi 唯duy 報báo 應ứng 稱xưng 為vi 法Pháp 身thân 亦diệc 乃nãi 業nghiệp 惑hoặc 名danh 為vi 理lý 毒độc 三tam 觀quán 十thập 乘thừa 名danh 性tánh 德đức 行hạnh 慈từ 悲bi 與dữ 拔bạt 性tánh 德đức 苦khổ 樂lạc 今kim 之chi 勝thắng 應ưng 稱xưng 為vi 法Pháp 身thân 顯hiển 示thị 玅# 宗tông 其kỳ 旨chỉ 非phi 淺thiển 須tu 祛khư 滯trệ 想tưởng 方phương 見kiến 旨chỉ 歸quy 。

○# 二nhị 隨tùy 釋thích 五ngũ 初sơ 明minh 結kết 上thượng 。

佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。 及cập 韋Vi 提Đề 希Hy 。 此thử 想tưởng 成thành 已dĩ 。

【# 鈔sao 】# 二nhị 正chánh 觀quán 佛Phật 身thân 既ký 指chỉ 報báo 應ứng 名danh 為vi 法Pháp 身thân 。 即tức 顯hiển 彌di 陀đà 三Tam 身Thân 具cụ 足túc 既ký 為vi 玅# 境cảnh 但đãn 是thị 法Pháp 身thân 行hành 人nhân 心tâm 觀quán 即tức 空không 假giả 中trung 空không 假giả 是thị 二nhị 修tu 中trung 觀quán 是thị 一nhất 性tánh 修tu 性tánh 冥minh 玅# 三tam 觀quán 圓viên 融dung 既ký 為vi 能năng 觀quán 但đãn 是thị 般Bát 若Nhã 境cảnh 觀quán 相tương/tướng 契khế 見kiến 尊tôn 特đặc 身thân 雖tuy 具cụ 三Tam 身Thân 但đãn 名danh 解giải 脫thoát 此thử 則tắc 以dĩ 三tam 照chiếu 三tam 故cố 發phát 現hiện 三tam 合hợp 此thử 三tam 三tam 秪# 是thị 一nhất 三tam 三tam 不bất 定định 三tam 同đồng 在tại 一nhất 念niệm 一nhất 念niệm 無vô 念niệm 三tam 三tam 宛uyển 然nhiên 如như 此thử 方phương 名danh 修tu 心tâm 玅# 觀quán 此thử 觀quán 能năng 令linh 四tứ 土thổ/độ 皆giai 淨tịnh 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 非phi 是thị 頓đốn 教giáo 所sở 詮thuyên 玅# 觀quán 當đương 以dĩ 此thử 觀quán 觀quán 彌di 陀đà 身thân 子tử 科khoa 分phần/phân 經kinh 為vi 三tam 初sơ 總tổng 標tiêu 略lược 列liệt 。

次thứ 當đương 更cánh 觀quán 。 無Vô 量Lượng 壽Thọ 佛Phật 。 身thân 相tướng 光quang 明minh 。

【# 鈔sao 】# 二nhị 正chánh 觀quán 佛Phật 身thân 相tướng 。 四tứ 初sơ 阿A 難Nan 下hạ 觀quán 身thân 色sắc 。

阿A 難Nan 當đương 知tri 。 無Vô 量Lượng 壽Thọ 佛Phật 。 身thân 如như 百bách 千thiên 。 萬vạn 億ức 夜Dạ 摩Ma 天Thiên 。 閻Diêm 浮Phù 檀Đàn 金kim 色sắc 。

【# 鈔sao 】# 二nhị 佛Phật 身thân 下hạ 觀quán 身thân 量lượng 。

佛Phật 身thân 高cao 六lục 十thập 萬vạn 億ức 。 那na 由do 他tha 恆Hằng 河Hà 沙sa 由do 旬tuần 眉mi 間gian 白bạch 毫hào 。 右hữu 旋toàn 宛uyển 轉chuyển 。 如như 五ngũ 須Tu 彌Di 山Sơn 。 佛Phật 眼nhãn 如như 四tứ 大đại 海hải 水thủy 。 青thanh 白bạch 分phân 明minh 。

【# 鈔sao 】# 疏sớ/sơ 釋thích 分phần/phân 二nhị 初sơ 略lược 消tiêu 經kinh 文văn 。

【# 疏sớ/sơ 】# 觀quán 身thân 大đại 小tiểu 高cao 六lục 十thập 萬vạn 億ức 。 那na 由do 他tha 恆Hằng 河Hà 沙sa 由do 旬tuần 毫hào 相tướng 如như 五ngũ 須Tu 彌Di 山Sơn 。 須Tu 彌Di 山Sơn 舉cử 高cao 三tam 百bách 三tam 十thập 六lục 萬vạn 里lý 。 縱tung 廣quảng 亦diệc 爾nhĩ 彼bỉ 佛Phật 毫hào 相tướng 過quá 此thử 五ngũ 倍bội 。

【# 鈔sao 】# 二nhị 眼nhãn 如như 下hạ 商thương 較giảo 分phần/phân 量lượng 二nhị 初sơ 以dĩ 眼nhãn 度độ 身thân 。

【# 疏sớ/sơ 】# 眼nhãn 如như 四tứ 大đại 海hải 水thủy 。 準chuẩn 眼nhãn 量lượng 以dĩ 度độ 身thân 身thân 量lượng 太thái 長trường/trưởng 世thế 人nhân 身thân 長trường 七thất 尺xích 。 者giả 眼nhãn 長trường/trưởng 一nhất 寸thốn 餘dư 四tứ 大đại 海hải 水thủy 。 一nhất 海hải 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 由do 旬tuần 。 四tứ 海hải 合hợp 三tam 十thập 三tam 萬vạn 六lục 千thiên 。 由do 旬tuần 身thân 過quá 其kỳ 眼nhãn 五ngũ 十thập 六lục 億ức 倍bội 假giả 令linh 極cực 多đa 無vô 出xuất 萬vạn 倍bội 何hà 緣duyên 佛Phật 身thân 得đắc 長trường/trưởng 六lục 十thập 萬vạn 億ức 。 那na 由do 他tha 恆Hằng 河Hà 沙sa 由do 旬tuần 。

【# 鈔sao 】# 二nhị 定định 經kinh 斥xích 譯dịch 。

【# 疏sớ/sơ 】# 準chuẩn 眼nhãn 定định 身thân 正chánh 六lục 十thập 萬vạn 億ức 。 那na 由do 他tha 由do 旬tuần 。 言ngôn 恆Hằng 河Hà 沙sa 者giả 譯dịch 人nhân 謬mậu 耳nhĩ 。

【# 鈔sao 】# 三tam 觀quán 身thân 光quang 然nhiên 觀quán 色sắc 量lượng 及cập 相tướng 好hảo 光quang 明minh 。 皆giai 須tu 用dụng 前tiền 是thị 心tâm 作tác 佛Phật 。 是thị 心tâm 是thị 佛Phật 。 而nhi 為vi 觀quán 法pháp 以dĩ 心tâm 作tác 佛Phật 故cố 能năng 觀quán 所sở 觀quán 破phá 立lập 宛uyển 爾nhĩ 破phá 則tắc 三tam 惑hoặc 三tam 智trí 皆giai 蕩đãng 立lập 則tắc 三tam 諦đế 三tam 觀quán 皆giai 成thành 非phi 此thử 破phá 立lập 則tắc 非phi 淨tịnh 心tâm 作tác 佛Phật 義nghĩa 也dã 以dĩ 心tâm 是thị 佛Phật 故cố 忘vong 能năng 忘vong 所sở 非phi 破phá 非phi 立lập 作tác 是thị 一nhất 念niệm 遮già 照chiếu 同đồng 時thời 此thử 則tắc 即tức 觀quán 無vô 觀quán 用dụng 無vô 作tác 行hành 修tu 念niệm 佛Phật 定định 此thử 法pháp 乃nãi 是thị 觀quán 佛Phật 要yếu 術thuật 今kim 若nhược 不bất 用dụng 宣tuyên 示thị 奚hề 為vi 此thử 術thuật 不bất 施thí 勝thắng 相tương/tướng 不bất 發phát 觀quán 光quang 分phần/phân 四tứ 初sơ 身thân 諸chư 下hạ 毛mao 孔khổng 光quang 。

身thân 諸chư 毛mao 孔khổng 。 演diễn 出xuất 光quang 明minh 。 如như 須Tu 彌Di 山Sơn 。

【# 鈔sao 】# 二nhị 彼bỉ 佛Phật 下hạ 觀quán 圓viên 光quang 。

彼bỉ 佛Phật 圓viên 光quang 。 如như 百bách 億ức 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。

【# 鈔sao 】# 三tam 於ư 圓viên 下hạ 光quang 中trung 化hóa 佛Phật 。

於ư 圓viên 光quang 中trung 。 有hữu 百bách 萬vạn 億ức 那na 由do 他tha 。 恆Hằng 河Hà 沙sa 化hóa 佛Phật 。

【# 鈔sao 】# 四tứ 一nhất 一nhất 下hạ 化hóa 佛Phật 侍thị 者giả 。

一nhất 一nhất 化hóa 佛Phật 。 亦diệc 有hữu 眾chúng 多đa 。 無vô 數số 化hóa 菩Bồ 薩Tát 。 以dĩ 為vi 侍thị 者giả 。

【# 鈔sao 】# 四tứ 觀quán 相tướng 好hảo 二nhị 初sơ 無vô 量lượng 下hạ 正chánh 示thị 相tướng 好hảo 身thân 。

無Vô 量Lượng 壽Thọ 佛Phật 。 有hữu 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 相tướng 。 一nhất 一nhất 相tướng 中trung 。 各các 有hữu 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 隨tùy 形hình 好hảo 。 一nhất 一nhất 好hảo 中trung 。 復phục 有hữu 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 光quang 明minh 。

【# 鈔sao 】# 總tổng 相tương/tướng 別biệt 相tướng 總tổng 好hảo/hiếu 別biệt 好hảo/hiếu 總tổng 光quang 別biệt 光quang 此thử 三tam 總tổng 別biệt 皆giai 云vân 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 。 者giả 即tức 障chướng 顯hiển 德đức 故cố 成thành 此thử 數số 佛Phật 居cư 凡phàm 地địa 具cụ 於ư 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 。 塵trần 勞lao 於ư 此thử 塵trần 勞lao 皆giai 見kiến 實thật 相tướng 理lý 智trí 既ký 合hợp 故cố 能năng 示thị 現hiện 相tướng 好hảo/hiếu 光quang 明minh 故cố 節tiết 節tiết 云vân 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 。 行hành 人nhân 今kim 觀quán 知tri 心tâm 即tức 是thị 能năng 於ư 塵trần 勞lao 皆giai 即tức 佛Phật 相tương/tướng 。

○# 二nhị 一nhất 一nhất 下hạ 光quang 明minh 攝nhiếp 生sanh 。

一nhất 一nhất 光quang 明minh 。 徧biến 十thập 方phương 世thế 界giới 。 念niệm 佛Phật 眾chúng 生sanh 。 攝nhiếp 取thủ 不bất 捨xả 。

【# 鈔sao 】# 生sanh 佛Phật 體thể 同đồng 雖tuy 土thổ/độ 廣quảng 生sanh 多đa 攝nhiếp 無vô 一nhất 失thất 觀quán 佛Phật 心tâm 處xứ 還hoàn 釋thích 此thử 文văn 須tu 攝nhiếp 之chi 意ý 。

○# 三Tam 明Minh 觀quán 成thành 能năng 見kiến 二nhị 初sơ 其kỳ 光quang 下hạ 見kiến 一nhất 佛Phật 。

其kỳ 光quang 相tướng 好hảo 。 及cập 與dữ 化hóa 佛Phật 。 不bất 可khả 具cụ 說thuyết 。 但đãn 當đương 憶ức 想tưởng 。 令linh 心tâm 眼nhãn 見kiến 。

【# 鈔sao 】# 二nhị 見kiến 此thử 下hạ 見kiến 諸chư 佛Phật 。

見kiến 此thử 事sự 者giả 。 即tức 見kiến 十thập 方phương 。 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 。 以dĩ 見kiến 諸chư 佛Phật 故cố 。 名danh 念Niệm 佛Phật 三Tam 昧Muội 。

【# 鈔sao 】# 中trung 觀quán 見kiến 佛Phật 佛Phật 體thể 圓viên 融dung 一nhất 即tức 一nhất 切thiết 。 同đồng 尊tôn 特đặc 身thân 故cố 觀quán 一nhất 佛Phật 。 能năng 見kiến 諸chư 佛Phật 。

○# 三tam 正chánh 觀quán 佛Phật 心tâm 。

作tác 是thị 觀quán 者giả 。 名danh 觀Quán 一Nhất 切Thiết 佛Phật 身Thân 。 以dĩ 觀quán 佛Phật 身thân 故cố 。 亦diệc 見kiến 佛Phật 心tâm 。 佛Phật 心tâm 者giả 大đại 慈từ 悲bi 是thị 。 以dĩ 無vô 緣duyên 慈từ 。 攝nhiếp 諸chư 眾chúng 生sanh 。

【# 鈔sao 】# 疏sớ/sơ 三tam 初sơ 眼nhãn 見kiến 下hạ 因nhân 身thân 見kiến 心tâm 。

【# 疏sớ/sơ 】# 眼nhãn 見kiến 佛Phật 身thân 即tức 見kiến 佛Phật 心tâm 身thân 由do 心tâm 起khởi 故cố 見kiến 身thân 即tức 見kiến 心tâm 由do 見kiến 身thân 心tâm 想tưởng 轉chuyển 明minh 故cố 得đắc 見kiến 佛Phật 心tâm 。

【# 鈔sao 】# 疏sớ/sơ 有hữu 二nhị 釋thích 初sơ 約ước 如Như 來Lai 由do 大đại 悲bi 心tâm 起khởi 勝thắng 應ưng 身thân 故cố 令linh 行hành 者giả 觀quán 身thân 見kiến 心tâm 由do 見kiến 身thân 下hạ 二nhị 約ước 行hành 者giả 觀quán 想tưởng 明minh 故cố 得đắc 見kiến 佛Phật 。 心tâm 所sở 以dĩ 明minh 者giả 由do 觀quán 佛Phật 身thân 是thị 故cố 二nhị 意ý 皆giai 是thị 由do 色sắc 而nhi 見kiến 於ư 心tâm 以dĩ 心tâm 無vô 形hình 由do 色sắc 表biểu 故cố 以dĩ 圓viên 人nhân 所sở 觀quán 色sắc 心tâm 不bất 二nhị 既ký 見kiến 微vi 玅# 色sắc 豈khởi 隔cách 大đại 悲bi 心tâm 故cố 。 勝thắng 鬘man 云vân 如Như 來Lai 色sắc 無vô 盡tận 。 智trí 慧tuệ 亦diệc 復phục 然nhiên 。 既ký 三tam 種chủng 慈từ 體thể 是thị 三tam 諦đế 今kim 三tam 觀quán 明minh 故cố 三tam 慈từ 顯hiển 以dĩ 用dụng 果quả 法pháp 為vi 觀quán 行hành 故cố 故cố 於ư 位vị 位vị 見kiến 佛Phật 色sắc 心tâm 。

○# 二nhị 佛Phật 心tâm 下hạ 正chánh 示thị 心tâm 體thể 。

【# 疏sớ/sơ 】# 佛Phật 心tâm 者giả 。 大đại 慈từ 悲bi 心tâm 是thị 。

【# 鈔sao 】# 若nhược 匪phỉ 無vô 緣duyên 慈từ 悲bi 不bất 大đại 。

○# 三tam 以dĩ 無vô 緣duyên 下hạ 引dẫn 文văn 廣quảng 釋thích 三tam 初sơ 牒điệp 經kinh 引dẫn 論luận 以dĩ 明minh 文văn 意ý 問vấn 經kinh 文văn 但đãn 云vân 以dĩ 無vô 緣duyên 慈từ 。 攝nhiếp 諸chư 眾chúng 生sanh 。 疏sớ/sơ 中trung 何hà 故cố 兼kiêm 明minh 生sanh 法pháp 皆giai 云vân 無vô 心tâm 答đáp 起khởi 三tam 慈từ 者giả 由do 三tam 觀quán 智trí 照chiếu 三tam 諦đế 也dã 照chiếu 真chân 即tức 起khởi 法pháp 緣duyên 之chi 慈từ 照chiếu 俗tục 即tức 起khởi 眾chúng 生sanh 緣duyên 慈từ 照chiếu 中trung 即tức 起khởi 無vô 緣duyên 之chi 慈từ 此thử 三tam 諦đế 慈từ 淺thiển 不bất 具cụ 深thâm 深thâm 必tất 具cụ 淺thiển 故cố 照chiếu 真chân 俗tục 未vị 必tất 照chiếu 中trung 若nhược 能năng 照chiếu 中trung 必tất 具cụ 真chân 俗tục 故cố 次thứ 第đệ 生sanh 法pháp 。 不bất 即tức 無vô 緣duyên 今kim 無vô 緣duyên 慈từ 合hợp 具cụ 生sanh 法pháp 豈khởi 但đãn 具cụ 二nhị 亦diệc 乃nãi 俱câu 深thâm 故cố 今kim 生sanh 法pháp 皆giai 云vân 無vô 心tâm 故cố 涅Niết 槃Bàn 云vân 慈từ 若nhược 有hữu 無vô 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 如như 是thị 之chi 慈từ 非phi 諸chư 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 等đẳng 。 所sở 能năng 思tư 議nghị 當đương 知tri 三tam 慈từ 其kỳ 體thể 本bổn 一nhất 非phi 三tam 非phi 一nhất 而nhi 三tam 而nhi 一nhất 如như 是thị 方phương 名danh 佛Phật 心tâm 慈từ 也dã 此thử 自tự 分phần/phân 三tam 初sơ 眾chúng 生sanh 緣duyên 慈từ 。

【# 疏sớ/sơ 】# 以dĩ 無vô 緣duyên 慈từ 。 普phổ 攝nhiếp 眾chúng 生sanh 。 釋thích 論luận 云vân 慈từ 有hữu 三tam 種chủng 一nhất 眾chúng 生sanh 緣duyên 無vô 心tâm 攀phàn 緣duyên 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 而nhi 於ư 眾chúng 生sanh 。 自tự 然nhiên 現hiện 益ích 如như 涅Niết 槃Bàn 經kinh 我ngã 實thật 不bất 往vãng 慈từ 善thiện 根căn 力lực 。 能năng 令linh 眾chúng 生sanh 。 見kiến 如như 斯tư 事sự 。

【# 鈔sao 】# 三tam 無vô 差sai 別biệt 今kim 盡tận 現hiện 前tiền 心tâm 與dữ 眾chúng 生sanh 能năng 所sở 既ký 絕tuyệt 無vô 我ngã 心tâm 想tưởng 緣duyên 他tha 眾chúng 生sanh 而nhi 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 與dữ 我ngã 同đồng 體thể 十thập 界giới 因nhân 果quả 不bất 離ly 一nhất 心tâm 而nhi 此thử 一nhất 心tâm 是thị 慈từ 體thể 故cố 十thập 界giới 苦khổ 集tập 四tứ 種chủng 道đạo 滅diệt 能năng 於ư 一nhất 時thời 。 任nhậm 運vận 與dữ 拔bạt 故cố 云vân 無vô 心tâm 攀phàn 緣duyên 自tự 然nhiên 現hiện 益ích 如như 涅Niết 槃Bàn 下hạ 梵Phạm 行hạnh 品phẩm 文văn 也dã 然nhiên 彼bỉ 經kinh 如Như 來Lai 凡phàm 說thuyết 八bát 事sự 一nhất 伏phục 醉túy 象tượng 二nhị 降giáng/hàng 力lực 士sĩ 三tam 化hóa 盧lô 至chí 四tứ 度độ 女nữ 人nhân 五ngũ 塗đồ 割cát 瘡sang 六lục 摩ma 調Điều 達Đạt 七thất 救cứu 羣quần 賊tặc 八bát 醫y 釋thích 女nữ 一nhất 一nhất 皆giai 結kết 云vân 慈từ 善thiện 根căn 力lực 。 見kiến 如như 是thị 事sự 。 今kim 文văn 云vân 我ngã 實thật 不bất 往vãng 者giả 即tức 引dẫn 第đệ 五ngũ 塗đồ 割cát 瘡sang 文văn 文văn 現hiện 一nhất 處xứ 意ý 通thông 諸chư 緣duyên 言ngôn 割cát 瘡sang 者giả 經Kinh 云vân 波Ba 羅La 奈Nại 城Thành 。 有hữu 優Ưu 婆Bà 夷Di 。 名danh 摩ma 訶ha 斯tư 那na 達đạt 多đa 夏hạ 九cửu 十thập 日nhật 屈khuất 請thỉnh 眾chúng 僧Tăng 奉phụng 施thí 醫y 藥dược 有hữu 一nhất 比Bỉ 丘Khâu 。 身thân 嬰anh 重trọng 病bệnh 。 良lương 醫y 診chẩn 之chi 當đương 須tu 肉nhục 藥dược 若nhược 不bất 得đắc 者giả 。 命mạng 將tương 不bất 全toàn 。 是thị 優Ưu 婆Bà 夷Di 尋tầm 自tự 取thủ 刀đao 割cát 其kỳ 股cổ 肉nhục 切thiết 以dĩ 為vi 羮# 施thí 病bệnh 比Bỉ 丘Khâu 服phục 已dĩ 病bệnh 差sai 女nữ 人nhân 患hoạn 瘡sang 苦khổ 惱não 發phát 聲thanh 稱xưng 佛Phật 我ngã 在tại 舍Xá 衛Vệ 聞văn 其kỳ 音âm 聲thanh 。 於ư 是thị 女nữ 人nhân 。 起khởi 大đại 悲bi 心tâm 。 是thị 女nữ 尋tầm 見kiến 我ngã 持trì 良lương 藥dược 塗đồ 其kỳ 瘡sang 上thượng 還hoàn 復phục 如như 本bổn 。 善thiện 男nam 子tử 我ngã 於ư 爾nhĩ 時thời 。 實thật 不bất 往vãng 至chí 波Ba 羅La 奈Nại 。 城thành 持trì 藥dược 塗đồ 彼bỉ 當đương 知tri 皆giai 是thị 。 慈từ 善thiện 根căn 力lực 。 令linh 彼bỉ 女nữ 人nhân 。 見kiến 如như 是thị 事sự 。 今kim 云vân 我ngã 實thật 不bất 往vãng 者giả 正chánh 引dẫn 此thử 緣duyên 不bất 言ngôn 女nữ 人nhân 而nhi 言ngôn 眾chúng 生sanh 者giả 。 通thông 收thu 十thập 界giới 眾chúng 生sanh 不bất 以dĩ 文văn 害hại 意ý 也dã 即tức 俗tục 諦đế 慈từ 也dã 涅Niết 槃Bàn 云vân 慈từ 之chi 所sở 緣duyên 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 如như 。 緣duyên 父phụ 母mẫu 妻thê 子tử 。 親thân 屬thuộc 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 名danh 眾chúng 生sanh 緣duyên 以dĩ 緣duyên 十thập 界giới 同đồng 在tại 一nhất 心tâm 故cố 非phi 次thứ 第đệ 生sanh 緣duyên 慈từ 也dã 。

○# 二nhị 法pháp 緣duyên 慈từ 。

【# 疏sớ/sơ 】# 二nhị 法pháp 緣duyên 者giả 無vô 心tâm 觀quán 法pháp 而nhi 於ư 諸chư 法pháp 。 自tự 然nhiên 普phổ 照chiếu 如như 日nhật 照chiếu 物vật 。 無vô 所sở 分phân 別biệt 。

【# 鈔sao 】# 十thập 界giới 緣duyên 起khởi 是thị 三tam 諦đế 法pháp 不bất 離ly 一nhất 心tâm 唯duy 佛Phật 究cứu 盡tận 境cảnh 相tướng 既ký 寂tịch 能năng 觀quán 亦diệc 忘vong 是thị 故cố 得đắc 云vân 無vô 心tâm 觀quán 法pháp 而nhi 畢tất 竟cánh 空không 智trí 照chiếu 此thử 三tam 諦đế 不bất 受thọ 一nhất 塵trần 此thử 智trí 自tự 然nhiên 照chiếu 破phá 眾chúng 生sanh 三tam 諦đế 惑hoặc 著trước 或hoặc 為vì 眾chúng 生sanh 。 說thuyết 斯tư 空không 慧tuệ 皆giai 令linh 得đắc 離ly 有hữu 相tương/tướng 之chi 苦khổ 證chứng 真chân 實thật 樂nhạo/nhạc/lạc 此thử 即tức 不bất 思tư 議nghị 。 真Chân 諦Đế 慈từ 悲bi 名danh 為vi 法pháp 緣duyên 故cố 涅Niết 槃Bàn 云vân 不bất 見kiến 父phụ 母mẫu 。 妻thê 子tử 親thân 屬thuộc 。 見kiến 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 從tùng 緣duyên 生sanh 是thị 名danh 法pháp 緣duyên 不bất 見kiến 之chi 言ngôn 須tu 忘vong 十thập 界giới 是thị 佛Phật 法Pháp 緣duyên 也dã 。

○# 三tam 無vô 緣duyên 慈từ 。

【# 疏sớ/sơ 】# 三tam 者giả 無vô 緣duyên 無vô 心tâm 觀quán 理lý 而nhi 於ư 平bình 等đẳng 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 中trung 自tự 然nhiên 安an 住trụ 以dĩ 無vô 緣duyên 慈từ 。 攝nhiếp 諸chư 眾chúng 生sanh 。 辯biện 佛Phật 心tâm 相tương/tướng 也dã 。

【# 鈔sao 】# 以dĩ 佛Phật 性tánh 中trung 成thành 究cứu 竟cánh 智trí 有hữu 何hà 別biệt 理lý 為vi 心tâm 所sở 緣duyên 故cố 云vân 無vô 心tâm 觀quán 理lý 境cảnh 智trí 既ký 泯mẫn 空không 有hữu 又hựu 忘vong 無vô 住trụ 無vô 依y 。 絕tuyệt 思tư 絕tuyệt 議nghị 此thử 名danh 安an 住trụ 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 心tâm 既ký 無vô 緣duyên 慈từ 乃nãi 周chu 徧biến 入nhập 眾chúng 生sanh 性tánh 。 稱xưng 為vi 內nội 熏huân 或hoặc 為vi 現hiện 身thân 說thuyết 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 稱xưng 為vi 外ngoại 熏huân 以dĩ 此thử 攝nhiếp 生sanh 名danh 無vô 緣duyên 慈từ 。

○# 二nhị 念niệm 佛Phật 下hạ 卻khước 牒điệp 前tiền 經kinh 以dĩ 對đối 初sơ 慈từ 即tức 前tiền 正chánh 觀quán 佛Phật 身thân 光quang 明minh 攝nhiếp 生sanh 之chi 文văn 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 念niệm 佛Phật 眾chúng 生sanh 。 攝nhiếp 取thủ 不bất 捨xả 。 者giả 若nhược 為vi 佛Phật 慈từ 悲bi 所sở 護hộ 終chung 得đắc 離ly 苦khổ 永vĩnh 得đắc 安an 樂lạc 。 釋thích 論luận 云vân 譬thí 如như 魚ngư 子tử 母mẫu 若nhược 不bất 念niệm 子tử 則tắc 爛lạn 壞hoại 眾chúng 生sanh 亦diệc 爾nhĩ 。 佛Phật 若nhược 不bất 念niệm 善thiện 根căn 則tắc 壞hoại 。

【# 鈔sao 】# 雖tuy 與dữ 無vô 緣duyên 慈từ 體thể 不bất 別biệt 若nhược 約ước 義nghĩa 辯biện 為vi 門môn 不bất 同đồng 是thị 故cố 此thử 慈từ 念niệm 佛Phật 眾chúng 生sanh 。 攝nhiếp 取thủ 不bất 捨xả 。 終chung 令linh 離ly 苦khổ 永vĩnh 得đắc 安an 樂lạc 。 此thử 從tùng 感cảm 應ứng 生sanh 佛Phật 相tương/tướng 關quan 順thuận 於ư 俗tục 諦đế 名danh 生sanh 緣duyên 慈từ 故cố 舉cử 魚ngư 母mẫu 念niệm 子tử 不bất 失thất 喻dụ 此thử 慈từ 相tương/tướng 也dã 。

○# 三tam 今kim 明minh 下hạ 正chánh 以dĩ 無vô 緣duyên 會hội 釋thích 經kinh 意ý 。

【# 疏sớ/sơ 】# 今kim 明minh 無vô 緣duyên 慈từ 者giả 諸chư 佛Phật 所sở 被bị 謂vị 心tâm 不bất 住trụ 有hữu 無vô 。 不bất 依y 三tam 世thế 知tri 緣duyên 不bất 實thật 以dĩ 眾chúng 生sanh 不bất 知tri 故cố 實thật 相tướng 智trí 慧tuệ 令linh 眾chúng 生sanh 得đắc 。 之chi 是thị 為vi 無vô 緣duyên 也dã 。

【# 鈔sao 】# 既ký 與dữ 生sanh 緣duyên 為vi 門môn 有hữu 異dị 須tu 辯biện 慈từ 相tương/tướng 不bất 同đồng 前tiền 二nhị 故cố 生sanh 法pháp 慈từ 約ước 次thứ 第đệ 論luận 則tắc 兩lưỡng 二Nhị 乘Thừa 及cập 偏thiên 菩Bồ 薩Tát 有hữu 修tu 證chứng 分phần/phân 若nhược 此thử 無vô 緣duyên 唯duy 圓viên 唯duy 極cực 今kim 約ước 極cực 顯hiển 故cố 云vân 諸chư 佛Phật 所sở 被bị 不bất 住trụ 有hữu 無vô 。 者giả 正chánh 與dữ 生sanh 法pháp 辯biện 不bất 同đồng 相tương 生sanh 緣duyên 玅# 有hữu 法pháp 緣duyên 玅# 空không 今kim 是thị 玅# 中trung 故cố 云vân 無vô 緣duyên 中trung 必tất 無vô 緣duyên 故cố 也dã 不bất 依y 三tam 世thế 者giả 此thử 之chi 慈từ 悲bi 非phi 四tứ 相tương/tướng 故cố 知tri 緣duyên 不bất 實thật 者giả 了liễu 苦khổ 樂lạc 事sự 即tức 性tánh 德đức 故cố 以dĩ 眾chúng 生sanh 等đẳng 者giả 此thử 慈từ 所sở 被bị 令linh 眾chúng 生sanh 發phát 即tức 境cảnh 之chi 智trí 方phương 乃nãi 名danh 得đắc 實thật 相tướng 智trí 慧tuệ 得đắc 此thử 智trí 者giả 方phương 終chung 離ly 苦khổ 得đắc 於ư 永vĩnh 樂nhạo/nhạc/lạc 故cố 與dữ 前tiền 慈từ 門môn 異dị 益ích 等đẳng 若nhược 對đối 法pháp 緣duyên 亦diệc 以dĩ 實thật 慧tuệ 故cố 一nhất 切thiết 空không 是thị 故cố 三tam 慈từ 益ích 物vật 不bất 異dị 疏sớ/sơ 不bất 云vân 者giả 略lược 也dã 。

○# 四tứ 舉cử 利lợi 勸khuyến 修tu 子tử 科khoa 分phần/phân 三tam 初sơ 正chánh 舉cử 益ích 勸khuyến 。

作tác 此thử 觀quán 者giả 。 捨xả 身thân 他tha 世thế 。 生sanh 諸chư 佛Phật 前tiền 。 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 是thị 故cố 智trí 者giả 。 應ưng 當đương 繫hệ 心tâm 。 諦đế 觀quán 無Vô 量Lượng 壽Thọ 佛Phật 。

【# 鈔sao 】# 得đắc 生sanh 極cực 樂lạc 則tắc 見kiến 十thập 方phương 一nhất 切thiết 。 諸chư 佛Phật 故cố 云vân 生sanh 諸chư 佛Phật 前tiền 。 法Pháp 身thân 觀quán 成thành 已dĩ 入nhập 相tương 似tự 是thị 故cố 至chí 彼bỉ 即tức 證chứng 無vô 生sanh 別biệt 圓viên 地địa 住trụ 也dã 。

○# 疏sớ/sơ 釋thích 分phần/phân 四tứ 初sơ 捨xả 身thân 下hạ 牒điệp 釋thích 。

【# 疏sớ/sơ 】# 捨xả 身thân 他tha 世thế 。 生sanh 諸chư 佛Phật 前tiền 。 以dĩ 修tu 念Niệm 佛Phật 三Tam 昧Muội 。 故cố 發phát 見kiến 佛Phật 願nguyện 生sanh 生sanh 常thường 值trị 。

【# 鈔sao 】# 二nhị 如như 人nhân 下hạ 喻dụ 顯hiển 。

【# 疏sớ/sơ 】# 如như 人nhân 習tập 巧xảo 從tùng 少thiểu 至chí 長trường/trưởng 所sở 作tác 遂toại 玅# 。

【# 鈔sao 】# 習tập 巧xảo 如như 修tu 觀quán 從tùng 少thiểu 至chí 長trường/trưởng 喻dụ 觀quán 有hữu 微vi 著trước 所sở 作tác 遂toại 玅# 喻dụ 生sanh 彼bỉ 土độ 親thân 見kiến 真chân 法pháp 然nhiên 且thả 分phần/phân 喻dụ 是thị 心tâm 作tác 佛Phật 。 行hành 者giả 應ưng 以dĩ 是thị 佛Phật 與dữ 作tác 佛Phật 義nghĩa 一nhất 念niệm 圓viên 照chiếu 方phương 合hợp 今kim 經kinh 由do 觀quán 見kiến 佛Phật 。

○# 三tam 以dĩ 隨tùy 下hạ 結kết 示thị 。

【# 疏sớ/sơ 】# 以dĩ 隨tùy 念Niệm 佛Phật 三Tam 昧Muội 。 故cố 得đắc 生sanh 無Vô 量Lượng 壽Thọ 佛Phật 國quốc 。

【# 鈔sao 】# 四tứ 故cố 般bát 下hạ 引dẫn 證chứng 。

【# 疏sớ/sơ 】# 故cố 般bát 舟chu 經Kinh 云vân 眾chúng 生sanh 問vấn 佛Phật 何hà 因nhân 緣duyên 。 得đắc 生sanh 此thử 國quốc 。 彌di 陀đà 佛Phật 答đáp 以dĩ 修tu 念Niệm 佛Phật 三Tam 昧Muội 。 得đắc 生sanh 我ngã 國quốc 也dã 。

【# 鈔sao 】# 二nhị 的đích 示thị 觀quán 法pháp 。

觀quán 無Vô 量Lượng 壽Thọ 佛Phật 者giả 。 從tùng 一nhất 相tướng 好hảo 入nhập 。 但đãn 觀quán 眉mi 間gian 白bạch 毫hào 。 極cực 令linh 明minh 了liễu 。 見kiến 眉mi 間gian 白bạch 毫hào 相tướng 者giả 。 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 相tướng 好hảo 。 自tự 然nhiên 當đương 現hiện 。

【# 鈔sao 】# 相tương/tướng 有hữu 八bát 萬vạn 都đô 想tưởng 難nạn/nan 成thành 故cố 令linh 但đãn 觀quán 眉mi 間gian 毫hào 相tướng 。 如như 五ngũ 須Tu 彌Di 此thử 觀quán 若nhược 成thành 八bát 萬vạn 皆giai 現hiện 此thử 為vi 要yếu 門môn 也dã 。

○# 疏sớ/sơ 釋thích 二nhị 初sơ 從tùng 一nhất 下hạ 牒điệp 經kinh 。

【# 疏sớ/sơ 】# 從tùng 一nhất 相tướng 好hảo 入nhập 。 但đãn 觀quán 眉mi 間gian 白bạch 毫hào 者giả 。

【# 鈔sao 】# 二nhị 正chánh 示thị 四tứ 初sơ 如như 觀quán 下hạ 引dẫn 他tha 文văn 示thị 二nhị 種chủng 毫hào 量lượng 。

【# 疏sớ/sơ 】# 如như 觀quán 佛Phật 三tam 昧muội 。 經Kinh 云vân 釋Thích 迦Ca 如Như 來Lai 。 眉mi 間gian 白bạch 毫hào 。 者giả (# 云vân 云vân )# 寶bảo 性tánh 論luận 明minh 佛Phật 毫hào 相tướng 在tại 兩lưỡng 真chân 間gian 闊khoát 三tam 百bách 六lục 十thập 。 萬vạn 里lý 方phương 圓viên 亦diệc 然nhiên 。

【# 鈔sao 】# 此thử 明minh 釋Thích 迦Ca 勝thắng 劣liệt 兩lưỡng 相tương/tướng 以dĩ 例lệ 彌di 陀đà 經kinh 明minh 劣liệt 相tương/tướng 論luận 明minh 勝thắng 相tương/tướng 云vân 云vân 者giả 即tức 前tiền 疏sớ/sơ 云vân 長trường/trưởng 一nhất 丈trượng 五ngũ 尺xích 毫hào 有hữu 八bát 楞lăng 周chu 圍vi 五ngũ 寸thốn 。

○# 二nhị 故cố 文văn 下hạ 據cứ 此thử 經Kinh 明minh 凡phàm 心tâm 難nan 及cập 。

【# 疏sớ/sơ 】# 故cố 文văn 云vân 無Vô 量Lượng 壽Thọ 佛Phật 。 身thân 量lượng 無vô 邊biên 。 非phi 是thị 凡phàm 夫phu 。 心tâm 力lực 所sở 及cập 。

【# 鈔sao 】# 即tức 第đệ 七thất 雜tạp 觀quán 中trung 經kinh 文văn 也dã 。

○# 三tam 正chánh 可khả 下hạ 正chánh 示thị 初sơ 心tâm 從tùng 易dị 現hiện 觀quán 。

【# 疏sớ/sơ 】# 正chánh 可khả 取thủ 如như 釋Thích 迦Ca 毫hào 相tướng 大đại 小tiểu 現hiện 觀quán 。

【# 鈔sao 】# 斯tư 是thị 大đại 師sư 別biệt 示thị 初sơ 心tâm 即tức 觀quán 佛Phật 相tương/tướng 入nhập 門môn 要yếu 術thuật 也dã 若nhược 從tùng 落lạc 日nhật 水thủy 冰băng 方phương 便tiện 次thứ 入nhập 地địa 樹thụ 座tòa 像tượng 等đẳng 觀quán 心tâm 得đắc 流lưu 利lợi 觀quán 已dĩ 宏hoành 深thâm 此thử 之chi 行hành 人nhân 自tự 可khả 稱xưng 彼bỉ 毫hào 量lượng 而nhi 觀quán 使sử 八bát 萬vạn 相tương/tướng 自tự 然nhiên 而nhi 現hiện 。 故cố 知tri 令linh 觀quán 劣liệt 應ưng 毫hào 相tướng 乃nãi 為vi 未vị 修tu 前tiền 諸chư 觀quán 者giả 及cập 以dĩ 雖tuy 修tu 觀quán 不bất 成thành 者giả 故cố 於ư 佛Phật 身thân 別biệt 指chỉ 初sơ 心tâm 可khả 觀quán 之chi 相tướng 為vi 三tam 昧muội 門môn 也dã 行hành 者giả 須tu 知tri 所sở 託thác 之chi 境cảnh 有hữu 勝thắng 有hữu 劣liệt 若nhược 能năng 觀quán 觀quán 皆giai 須tu 頓đốn 照chiếu 即tức 空không 假giả 中trung 以dĩ 勝thắng 劣liệt 相tương/tướng 皆giai 心tâm 作tác 故cố 皆giai 心tâm 是thị 故cố 。

○# 四tứ 尅khắc 示thị 觀quán 成thành 稱xưng 彼bỉ 而nhi 見kiến 二nhị 初sơ 若nhược 得đắc 下hạ 正chánh 示thị 。

【# 疏sớ/sơ 】# 若nhược 得đắc 三tam 昧muội 。 觀quán 心tâm 成thành 就tựu 方phương 可khả 稱xưng 彼bỉ 佛Phật 相tương/tướng 而nhi 觀quán 也dã 。

【# 鈔sao 】# 因nhân 用dụng 作tác 是thị 觀quán 劣liệt 應ưng 毫hào 觀quán 漸tiệm 深thâm 著trước 得đắc 成thành 真chân 似tự 念Niệm 佛Phật 三Tam 昧Muội 。 乃nãi 能năng 稱xưng 彼bỉ 勝thắng 相tương/tướng 而nhi 見kiến 。

○# 二nhị 智Trí 度Độ 下hạ 引dẫn 證chứng 。

【# 疏sớ/sơ 】# 智Trí 度Độ 論luận 云vân 為vi 增tăng 長trưởng 諸chư 菩Bồ 薩Tát 念Niệm 佛Phật 三Tam 昧Muội 。 故cố 說thuyết 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 經kinh 今kim 說thuyết 般Bát 若Nhã 現hiện 奇kỳ 特đặc 身thân 相tướng 光quang 明minh 。 色sắc 像tượng 徧biến 至chí 十thập 方phương 。 以dĩ 此thử 為vi 觀quán 也dã 。

【# 鈔sao 】# 引dẫn 此thử 釋Thích 迦Ca 勝thắng 身thân 說thuyết 法Pháp 增tăng 真chân 似tự 位vị 念Niệm 佛Phật 三Tam 昧Muội 。 類loại 彼bỉ 彌di 陀đà 八bát 萬vạn 相tướng 好hảo 須tu 真chân 似tự 人nhân 方phương 能năng 觀quán 見kiến 。

○# 三tam 見kiến 無vô 下hạ 就tựu 觀quán 結kết 成thành 。

見kiến 無Vô 量Lượng 壽Thọ 佛Phật 者giả 。 即tức 見kiến 十thập 方phương 。 無vô 量lượng 諸chư 佛Phật 。 得đắc 見kiến 無vô 量lượng 諸chư 佛Phật 故cố 。 諸chư 佛Phật 現hiện 前tiền 授thọ 記ký 。 是thị 為vi 徧Biến 觀Quán 一Nhất 切Thiết 色Sắc 身Thân 相Tướng 。 名danh 第đệ 九cửu 觀quán 。

【# 鈔sao 】# 五ngũ 作tác 是thị 下hạ 顯hiển 觀quán 邪tà 正chánh 。

作tác 是thị 觀quán 者giả 。 名danh 為vi 正chánh 觀quán 。 若nhược 他tha 觀quán 者giả 。 名danh 為vi 邪tà 觀quán 。

【# 鈔sao 】# 然nhiên 此thử 佛Phật 觀quán 義nghĩa 具cụ 釋thích 題đề 疏sớ/sơ 文văn 既ký 略lược 學học 者giả 多đa 疑nghi 若nhược 不bất 釋thích 之chi 造tạo 修tu 無vô 路lộ 故cố 更cánh 寄ký 問vấn 答đáp 明minh 乎hồ 境cảnh 觀quán 問vấn 此thử 經Kinh 觀quán 佛Phật 止chỉ 論luận 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 相tướng 好hảo 。 若nhược 華hoa 嚴nghiêm 說thuyết 相tướng 好hảo 之chi 數số 有hữu 十thập 華hoa 藏tạng 世thế 界giới 微vi 塵trần 。 二nhị 經kinh 所sở 說thuyết 優ưu 降giáng/hàng 天thiên 殊thù 彼bỉ 經kinh 正chánh 當đương 尊tôn 特đặc 之chi 相tướng 此thử 經Kinh 乃nãi 是thị 安an 養dưỡng 生sanh 身thân 凡phàm 夫phu 小Tiểu 乘Thừa 常thường 所sở 見kiến 相tương/tướng 鈔sao 中trung 何hà 故cố 言ngôn 是thị 尊tôn 特đặc 答đáp 一nhất 家gia 所sở 判phán 丈trượng 六lục 尊tôn 特đặc 不bất 定định 約ước 相tương/tướng 多đa 少thiểu 分phần 之chi 剋khắc 就tựu 真chân 中trung 感cảm 應ứng 而nhi 辯biện 如như 通thông 教giáo 明minh 合hợp 身thân 之chi 義nghĩa 見kiến 但đãn 空không 者giả 唯duy 覩đổ 丈trượng 六lục 見kiến 不bất 空không 者giả 乃nãi 覩đổ 尊tôn 特đặc 生sanh 身thân 本bổn 被bị 藏tạng 通thông 之chi 機cơ 尊tôn 特đặc 身thân 應ưng 別biệt 圓viên 之chi 眾chúng 今kim 經kinh 教giáo 相tương/tướng 唯duy 在tại 圓viên 頓đốn 釋thích 能năng 觀quán 觀quán 是thị 玅# 三tam 觀quán 釋thích 所sở 觀quán 境cảnh 是thị 妙diệu 三Tam 身Thân 疏sớ/sơ 解giải 今kim 文văn 云vân 觀quán 佛Phật 法Pháp 身thân 約ước 位vị 乃nãi 當đương 圓viên 教giáo 七thất 信tín 正chánh 託thác 法pháp 性tánh 無vô 邊biên 。 色sắc 像tượng 尊tôn 特đặc 觀quán 心tâm 使sử 其kỳ 增tăng 長trưởng 念Niệm 佛Phật 三Tam 昧Muội 。 據cứ 何hà 等đẳng 義nghĩa 云vân 是thị 生sanh 身thân 用dụng 圓viên 頓đốn 觀quán 顯hiển 藏tạng 通thông 身thân 未vị 之chi 可khả 也dã 問vấn 以dĩ 坐tọa 華hoa 王vương 具cụ 藏tạng 塵trần 相tương/tướng 而nhi 為vi 尊tôn 特đặc 三tam 十thập 二nhị 相tướng 。 老lão 比Bỉ 丘Khâu 形hình 而nhi 為vi 生sanh 身thân 其kỳ 文văn 炳bỉnh 著trước 那na 云vân 不bất 以dĩ 相tướng 好hảo 分phần/phân 耶da 答đáp 約ước 相tương/tướng 解giải 釋thích 四tứ 教giáo 佛Phật 身thân 此thử 乃nãi 從tùng 於ư 增tăng 勝thắng 而nhi 說thuyết 未vị 是thị 的đích 分phần/phân 相tương/tướng 起khởi 之chi 本bổn 其kỳ 本bổn 乃nãi 是thị 權quyền 實thật 二nhị 理lý 空không 中trung 二nhị 觀quán 事sự 業nghiệp 二nhị 識thức 就tựu 此thử 分phân 之chi 則tắc 生sanh 身thân 尊tôn 特đặc 如như 指chỉ 諸chư 掌chưởng 故cố 金kim 光quang 疏sớ/sơ 云vân 丈trượng 六lục 身thân 佛Phật 住trụ 真Chân 諦Đế 丈trượng 六lục 尊tôn 特đặc 合hợp 身thân 佛Phật 雙song 住trụ 真chân 中trung 尊tôn 特đặc 身thân 佛Phật 雙song 住trụ 俗tục 中trung 法Pháp 身thân 佛Phật 住trụ 中trung 道đạo 此thử 依y 二nhị 理lý 故cố 有hữu 二nhị 佛Phật 眾chúng 生sanh 二nhị 識thức 有hữu 二nhị 觀quán 因nhân 故cố 感cảm 二nhị 佛Phật 言ngôn 二nhị 識thức 者giả 起khởi 信tín 論luận 云vân 佛Phật 用dụng 有hữu 二nhị 種chủng 一nhất 者giả 依y 分phân 別biệt 事sự 識thức 凡phàm 夫phu 二Nhị 乘Thừa 。 心tâm 所sở 見kiến 者giả 名danh 為vi 應ưng 身thân 以dĩ 不bất 知tri 轉chuyển 識thức 現hiện 故cố 見kiến 從tùng 外ngoại 來lai 取thủ 色sắc 分phân 齊tề 不bất 能năng 盡tận 知tri 故cố 二nhị 者giả 依y 於ư 業nghiệp 識thức 謂vị 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 從tùng 初sơ 發phát 意ý 。 乃nãi 至chí 菩Bồ 薩Tát 。 究cứu 竟cánh 地địa 心tâm 所sở 見kiến 者giả 名danh 為vi 報báo 身thân 。 身thân 有hữu 無vô 量lượng 色sắc 色sắc 有hữu 無vô 量lượng 相tướng 。 相tương/tướng 有hữu 無vô 量lượng 好hảo/hiếu 所sở 住trụ 依y 果quả 亦diệc 復phục 無vô 量lượng 。 種chủng 種chủng 莊trang 嚴nghiêm 。 隨tùy 所sở 示thị 現hiện 即tức 無vô 有hữu 邊biên 不bất 可khả 窮cùng 盡tận 。 離ly 分phân 齊tề 相tương 隨tùy 其kỳ 所sở 應ưng 常thường 能năng 住trụ 持trì 不bất 毀hủy 不bất 失thất 如như 是thị 。 功công 德đức 皆giai 因nhân 諸chư 波Ba 羅La 蜜Mật 。 等đẳng 無vô 漏lậu 行hành 熏huân 及cập 不bất 思tư 議nghị 。 熏huân 之chi 所sở 成thành 就tựu 。 具cụ 足túc 無vô 量lượng 。 樂nhạo/nhạc/lạc 相tương/tướng 故cố 說thuyết 為vi 報báo (# 文văn 畢tất )# 此thử 乃nãi 佛Phật 用dụng 依y 二nhị 識thức 彰chương 也dã 應ưng 是thị 生sanh 身thân 報báo 是thị 尊tôn 特đặc 論luận 意ý 要yếu 在tại 見kiến 從tùng 外ngoại 來lai 取thủ 色sắc 分phân 齊tề 與dữ 知tri 轉chuyển 識thức 現hiện 離ly 分phân 齊tề 相tương/tướng 而nhi 分phần/phân 二nhị 身thân 然nhiên 須tu 了liễu 知tri 權quyền 理lý 但đãn 空không 不bất 具cụ 心tâm 色sắc 故cố 使sử 佛Phật 身thân 齊tề 業nghiệp 齊tề 緣duyên 生sanh 已dĩ 永vĩnh 滅diệt 故cố 曰viết 生sanh 身thân 名danh 應ưng 名danh 化hóa 體thể 是thị 無vô 常thường 實thật 理lý 不bất 空không 性tánh 具cụ 五ngũ 陰ấm 隨tùy 機cơ 生sanh 滅diệt 性tánh 陰ấm 常thường 然nhiên 名danh 法pháp 名danh 報báo 亦diệc 名danh 尊tôn 特đặc 體thể 是thị 常thường 住trụ 須tu 知tri 依y 事sự 識thức 者giả 但đãn 見kiến 應ưng 身thân 不bất 能năng 覩đổ 報báo 以dĩ 其kỳ 麤thô 淺thiển 不bất 窮cùng 深thâm 故cố 依y 業nghiệp 識thức 者giả 不bất 但đãn 覩đổ 報báo 亦diệc 能năng 見kiến 應ưng 以dĩ 知tri 全toàn 體thể 起khởi 二nhị 用dụng 故cố 隨tùy 現hiện 大đại 小tiểu 彼bỉ 彼bỉ 無vô 邊biên 無vô 非phi 尊tôn 特đặc 皆giai 酬thù 實thật 因nhân 悉tất 可khả 稱xưng 報báo 故cố 玅# 經kinh 文văn 句cú 云vân 同đồng 居cư 方phương 便tiện 自tự 體thể 三tam 土thổ/độ 皆giai 是thị 玅# 色sắc 玅# 心tâm 果quả 報báo 之chi 處xứ 。 故cố 知tri 菩Bồ 薩Tát 業nghiệp 識thức 見kiến 佛Phật 一nhất 切thiết 分phân 齊tề 皆giai 無vô 分phân 齊tề 豈khởi 比tỉ 藏tạng 通thông 佛Phật 耶da 方phương 知tri 智trí 者giả 師sư 與dữ 馬mã 鳴minh 師sư 精tinh 切thiết 甄chân 分phần/phân 生sanh 身thân 尊tôn 特đặc 其kỳ 義nghĩa 罄khánh 矣hĩ 問vấn 約ước 相tương/tướng 多đa 少thiểu 分phần 於ư 二nhị 身thân 其kỳ 義nghĩa 已dĩ 顯hiển 何hà 須tu 理lý 觀quán 及cập 就tựu 識thức 分phần/phân 答đáp 華hoa 藏tạng 塵trần 相tương 及cập 八bát 萬vạn 相tương/tướng 雖tuy 是thị 尊tôn 特đặc 三tam 十thập 二nhị 相tướng 。 不bất 局cục 生sanh 身thân 何hà 者giả 以dĩ 由do 圓viên 人nhân 知tri 全toàn 法Pháp 界Giới 作tác 三tam 十thập 二nhị 及cập 以dĩ 八bát 萬vạn 藏tạng 塵trần 相tướng 好hảo 故cố 三tam 品phẩm 相tương/tướng 皆giai 可khả 稱xưng 海hải 既ký 一nhất 一nhất 相tương/tướng 皆giai 無vô 邊biên 底để 是thị 故cố 悉tất 可khả 名danh 為vi 尊tôn 特đặc 故cố 止Chỉ 觀Quán 并tinh 輔phụ 行hành 以dĩ 法pháp 華hoa 三tam 十thập 二nhị 相tướng 。 觀quán 無vô 量lượng 壽thọ 八bát 萬vạn 相tương/tướng 華hoa 嚴nghiêm 十thập 華hoa 藏tạng 塵trần 相tương/tướng 同đồng 是thị 別biệt 圓viên 道Đạo 品Phẩm 修tu 發phát 法Pháp 身thân 現hiện 相tướng 。 對đối 斥xích 藏tạng 通thông 相tương/tướng 非phi 奇kỳ 特đặc 以dĩ 驗nghiệm 三tam 經kinh 所sở 談đàm 相tương/tướng 海hải 皆giai 是thị 尊tôn 特đặc 然nhiên 有hữu 通thông 局cục 三tam 十thập 二nhị 則tắc 通thông 大đại 見kiến 無vô 邊biên 小tiểu 見kiến 分phân 齊tề 若nhược 藏tạng 塵trần 八bát 萬vạn 唯duy 大đại 非phi 小tiểu 若nhược 也dã 不bất 就tựu 理lý 觀quán 等đẳng 分phần/phân 此thử 義nghĩa 全toàn 失thất 故cố 金kim 光quang 明minh 龍long 尊tôn 歎thán 佛Phật 經Kinh 文văn 但đãn 列liệt 三tam 十thập 二nhị 相tướng 。 圓viên 光quang 一nhất 尋tầm 。 疏sớ/sơ 乃nãi 判phán 云vân 正chánh 歎thán 尊tôn 特đặc 故cố 知tri 不bất 定định 以dĩ 相tương/tướng 數số 多đa 方phương 為vi 尊tôn 特đặc 秪# 就tựu 不bất 空không 玅# 觀quán 見kiến 耳nhĩ 問vấn 行hành 人nhân 覩đổ 於ư 劣liệt 應ưng 談đàm 圓viên 佛Phật 相tương/tướng 秪# 可khả 即tức 是thị 法Pháp 身thân 。 及cập 自tự 受thọ 用dụng 不bất 即tức 尊tôn 特đặc 以dĩ 尊tôn 特đặc 身thân 現hiện 起khởi 方phương 有hữu 不bất 現hiện 則tắc 無vô 豈khởi 見kiến 不bất 空không 不bất 待đãi 佛Phật 現hiện 便tiện 自tự 能năng 見kiến 尊tôn 特đặc 相tương/tướng 耶da 答đáp 既ký 以dĩ 尊tôn 特đặc 對đối 於ư 生sanh 身thân 分phân 身thân 非phi 身thân 常thường 無vô 常thường 等đẳng 今kim 云vân 劣liệt 應ưng 但đãn 即tức 法Pháp 身thân 及cập 自tự 受thọ 用dụng 不bất 即tức 尊tôn 特đặc 則tắc 成thành 壽thọ 量lượng 屬thuộc 於ư 尊tôn 特đặc 身thân 相tướng 自tự 屬thuộc 生sanh 身thân 如như 此thử 分phần/phân 張trương 進tiến 退thoái 皆giai 失thất 須tu 知tri 行hành 者giả 無vô 有hữu 一nhất 見kiến 非phi 如Như 來Lai 力lực 如Như 來Lai 鑑giám 機cơ 未vị 始thỉ 差sai 惑hoặc 有hữu 須tu 現hiện 者giả 即tức 為vi 現hiện 之chi 如như 梵Phạm 網võng 華hoa 嚴nghiêm 及cập 此thử 經Kinh 等đẳng 相tương/tướng 多đa 身thân 大đại 也dã 不bất 須tu 現hiện 者giả 即tức 以dĩ 力lực 加gia 令linh 於ư 劣liệt 身thân 不bất 取thủ 分phân 齊tề 見kiến 三tam 十thập 二nhị 相tướng 。 即tức 無vô 有hữu 邊biên 以dĩ 知tri 丈trượng 六lục 是thị 法Pháp 界Giới 故cố 應ưng 持trì 不bất 見kiến 其kỳ 頂đảnh 目Mục 連Liên 莫mạc 究cứu 其kỳ 聲thanh 丈trượng 六lục 身thân 聲thanh 既ký 因nhân 二nhị 聖thánh 窮cùng 不bất 得đắc 際tế 後hậu 之chi 圓viên 人nhân 豈khởi 不bất 即tức 劣liệt 見kiến 於ư 無vô 邊biên 不bất 必tất 一nhất 一nhất 待đãi 現hiện 方phương 見kiến 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 用dụng 圓viên 解giải 為vi 用dụng 業nghiệp 識thức 為vi 若nhược 但đãn 即tức 法Pháp 身thân 及cập 自tự 受thọ 用dụng 不bất 即tức 尊tôn 特đặc 此thử 說thuyết 全toàn 乖quai 頓đốn 足túc 之chi 義nghĩa 何hà 者giả 如như 釋thích 籤# 解giải 色sắc 無vô 邊biên 故cố 般Bát 若Nhã 無vô 邊biên 云vân 五ngũ 陰ấm 是thị 理lý 故cố 即tức 陰ấm 是thị 實thật 相tướng 般Bát 若Nhã 故cố 皆giai 無vô 邊biên 以dĩ 由do 理lý 故cố 令linh 法pháp 無vô 邊biên 自tự 受thọ 用dụng 身thân 。 既ký 證chứng 理lý 極cực 豈khởi 不bất 即tức 劣liệt 而nhi 無vô 邊biên 耶da 行hành 者giả 應ưng 知tri 今kim 之chi 玅# 觀quán 觀quán 佛Phật 法Pháp 身thân 見kiến 八bát 萬vạn 相tương/tướng 不bất 同đồng 金kim 光quang 但đãn 於ư 劣liệt 身thân 見kiến 無vô 今kim 齊tề 分phân 是thị 彼bỉ 佛Phật 全toàn 法Pháp 界Giới 身thân 應ưng 圓viên 似tự 觀quán 現hiện 奇kỳ 特đặc 身thân 非phi 是thị 彼bỉ 土độ 常thường 身thân 常thường 相tương/tướng 若nhược 彼bỉ 常thường 身thân 即tức 般bát 舟chu 中trung 三tam 十thập 二nhị 相tướng 。 也dã 今kim 及cập 特đặc 現hiện 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 。 相tướng 好hảo 光quang 明minh 。 經kinh 文văn 自tự 云vân 身thân 量lượng 無vô 邊biên 。 非phi 是thị 凡phàm 夫phu 。 心tâm 力lực 所sở 及cập 。 正chánh 類loại 淨tịnh 名danh 如như 須Tu 彌Di 山Sơn 。 顯hiển 于vu 大đại 海hải 。 安an 處xử 眾chúng 寶bảo 。 師sư 子tử 之chi 座tòa 。 藥dược 師sư 中trung 巍nguy 巍nguy 堂đường 堂đường 。 如như 星tinh 中trung 月nguyệt 。 大đại 論luận 中trung 色sắc 相tướng 無vô 邊biên 尊tôn 特đặc 之chi 身thân 此thử 等đẳng 經kinh 論luận 所sở 明minh 尊tôn 特đặc 與dữ 今kim 所sở 現hiện 無vô 少thiểu 差sai 殊thù 彼bỉ 色sắc 像tượng 無vô 邊biên 。 既ký 稱xưng 尊tôn 特đặc 此thử 云vân 身thân 量lượng 無vô 邊biên 。 那na 謂vị 生sanh 身thân 問vấn 所sở 言ngôn 龍long 尊tôn 歎thán 尊tôn 特đặc 相tương/tướng 非phi 現hiện 起khởi 者giả 是thị 義nghĩa 不bất 然nhiên 。 以dĩ 彼bỉ 疏sớ/sơ 釋thích 尊tôn 特đặc 身thân 云vân 巍nguy 巍nguy 堂đường 堂đường 。 若nhược 不bất 現hiện 者giả 何hà 謂vị 堂đường 堂đường 答đáp 華hoa 藏tạng 塵trần 相tương/tướng 華hoa 嚴nghiêm 經kinh 列liệt 九cửu 十thập 七thất 名danh 與dữ 龍long 尊tôn 歎thán 全toàn 不bất 相tương 應ứng 又hựu 無vô 身thân 相tướng 高cao 大đại 之chi 說thuyết 以dĩ 驗nghiệm 非phi 是thị 特đặc 現hiện 之chi 相tướng 秪# 由do 龍long 尊tôn 言ngôn 中trung 玅# 示thị 即tức 劣liệt 含hàm 勝thắng 難nan 思tư 之chi 文văn 大đại 師sư 見kiến 彼bỉ 得đắc 意ý 之chi 處xứ 是thị 故cố 疏sớ/sơ 云vân 巍nguy 巍nguy 堂đường 堂đường 。 得đắc 意ý 處xứ 者giả 即tức 總tổng 歎thán 云vân 諸chư 佛Phật 清thanh 淨tịnh 。 微vi 玅# 寂tịch 滅diệt 也dã 清thanh 淨tịnh 乃nãi 是thị 四tứ 德đức 中trung 淨tịnh 必tất 不bất 闕khuyết 於ư 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 我ngã 也dã 寂tịch 滅diệt 豈khởi 非phi 涅Niết 槃Bàn 之chi 義nghĩa 既ký 稱xưng 微vi 玅# 是thị 大đại 滅diệt 度độ 秘bí 密mật 藏tạng 也dã 以dĩ 總tổng 冠quan 別biệt 故cố 三tam 十thập 二nhị 相tướng 。 徧biến 嚴nghiêm 三Tam 身Thân 生sanh 身thân 則tắc 百bách 福phước 所sở 成thành 見kiến 無vô 厭yếm 足túc 。 尊tôn 特đặc 身thân 則tắc 色sắc 無vô 分phân 齊tề 劣liệt 即tức 堂đường 堂đường 法pháp 性tánh 身thân 則tắc 色sắc 性tánh 即tức 智trí 法Pháp 門môn 為vi 相tương/tướng 疏sớ/sơ 云vân 此thử 三tam 不bất 縱túng/tung 不bất 橫hoạnh/hoành 若nhược 縱tung 橫hoành 一nhất 異dị 則tắc 不bất 清thanh 淨tịnh 非phi 微vi 玅# 寂tịch 滅diệt 豈khởi 非phi 圓viên 人nhân 了liễu 乎hồ 三Tam 身Thân 是thị 秘bí 密mật 藏tạng 密mật 藏tạng 乃nãi 是thị 法Pháp 界Giới 總tổng 體thể 一nhất 攝nhiếp 一nhất 切thiết 事sự 事sự 相tướng 收thu 應ứng 用dụng 無vô 邊biên 不bất 離ly 毫hào 末mạt 相tướng 好hảo 至chí 劣liệt 量lượng 等đẳng 虗hư 空không 故cố 法pháp 華hoa 中trung 龍long 女nữ 讚tán 佛Phật 微vi 玅# 淨tịnh 法Pháp 身thân 具cụ 相tướng 三tam 十thập 二nhị 。 顯hiển 是thị 劣liệt 應ưng 以dĩ 法Pháp 身thân 具cụ 故cố 相tương/tướng 相tương/tướng 尊tôn 特đặc 是thị 故cố 荊kinh 谿khê 類loại 同đồng 華hoa 嚴nghiêm 一nhất 一nhất 相tướng 好hảo 。 與dữ 虗hư 空không 等đẳng 又hựu 文văn 句cú 云vân 一nhất 一nhất 相tương/tướng 皆giai 法Pháp 界Giới 海hải 又hựu 玅# 玄huyền 云vân 垢cấu 衣y 內nội 身thân 實thật 是thị 長trưởng 者giả 釋thích 籤# 云vân 即tức 是thị 瓔anh 珞lạc 長trưởng 者giả 瓔anh 珞lạc 長trưởng 者giả 豈khởi 非phi 尊tôn 特đặc 何hà 待đãi 現hiện 耶da 又hựu 玅# 樂nhạo/nhạc/lạc 云vân 若nhược 隱ẩn 前tiền 三tam 相tương 從tùng 勝thắng 而nhi 說thuyết 非phi 謂vị 太thái 虗hư 名danh 為vi 圓viên 佛Phật 法Pháp 華hoa 已dĩ 前tiền 三tam 佛Phật 離ly 明minh 隔cách 偏thiên 小tiểu 故cố 來lai 至chí 此thử 。 經kinh 從tùng 劣liệt 辯biện 勝thắng 即tức 三tam 而nhi 一nhất 若nhược 也dã 法pháp 華hoa 但đãn 即tức 法Pháp 身thân 不bất 具cụ 尊tôn 特đặc 正chánh 以dĩ 太thái 虗hư 而nhi 為vi 圓viên 佛Phật 又hựu 不bất 具cụ 尊tôn 特đặc 如như 何hà 得đắc 名danh 從tùng 劣liệt 辯biện 勝thắng 即tức 三tam 而nhi 一nhất 問vấn 法pháp 華hoa 文văn 句cú 云vân 地địa 師sư 說thuyết 多đa 寶bảo 是thị 法Pháp 身thân 舉cử 南nam 嶽nhạc 破phá 云vân 法Pháp 身thân 無vô 來lai 無vô 出xuất 報báo 身thân 巍nguy 巍nguy 堂đường 堂đường 。 應ưng 身thân 普phổ 現hiện 一nhất 切thiết 。 若nhược 即tức 此thử 謂vị 是thị 三tam 佛Phật 者giả 未vị 盡tận 其kỳ 體thể 秪# 是thị 表biểu 示thị 而nhi 已dĩ 多đa 寶bảo 表biểu 法pháp 佛Phật 釋thích 尊tôn 表biểu 報báo 佛Phật 分phân 身thân 表biểu 應ưng 佛Phật 記ký 釋thích 云vân 無vô 來lai 者giả 不bất 合hợp 東đông 來lai 無vô 出xuất 者giả 不bất 應ưng 踊dũng 出xuất 巍nguy 巍nguy 不bất 應ưng 塔tháp 內nội 應ưng 身thân 不bất 應ưng 唯duy 此thử 尚thượng 非phi 應ưng 身thân 豈khởi 具cụ 三Tam 身Thân 既ký 云vân 巍nguy 巍nguy 不bất 應ưng 塔tháp 內nội 信tín 知tri 報báo 佛Phật 須tu 現hiện 大đại 身thân 若nhược 其kỳ 即tức 劣liệt 便tiện 得đắc 名danh 報báo 塔tháp 內nội 何hà 妨phương 何hà 得đắc 破phá 他tha 答đáp 此thử 破phá 地địa 師sư 不bất 知tri 表biểu 示thị 真chân 將tương 舍xá 利lợi 便tiện 為vi 法Pháp 身thân 故cố 記ký 破phá 云vân 尚thượng 非phi 應ưng 身thân 豈khởi 具cụ 三Tam 身Thân 又hựu 以dĩ 世thế 人nhân 不bất 知tri 。 法pháp 華hoa 開khai 權quyền 之chi 玅# 即tức 劣liệt 顯hiển 勝thắng 秪# 執chấp 身thân 大đại 相tương/tướng 多đa 為vi 報báo 故cố 就tựu 其kỳ 見kiến 斥xích 云vân 巍nguy 巍nguy 不bất 應ưng 塔tháp 內nội 此thử 用dụng 世thế 人nhân 通thông 解giải 之chi 義nghĩa 而nhi 破phá 於ư 彼bỉ 不bất 可khả 據cứ 此thử 便tiện 令linh 法pháp 華hoa 相tương/tướng 非phi 尊tôn 特đặc 秪# 如như 記ký 云vân 尚thượng 非phi 應ưng 身thân 豈khởi 具cụ 三Tam 身Thân 亦diệc 非phi 今kim 家gia 盡tận 理lý 之chi 說thuyết 如như 荊kinh 谿khê 據cứ 論luận 若nhược 知tri 像tượng 性tánh 徧biến 虗hư 空không 三Tam 身Thân 宛uyển 然nhiên 四tứ 德đức 無vô 減giảm 泥nê 木mộc 之chi 像tượng 尚thượng 具cụ 三Tam 身Thân 豈khởi 全toàn 身thân 舍xá 利lợi 。 皆giai 不bất 具cụ 耶da 雖tuy 曲khúc 引dẫn 文văn 欲dục 令linh 非phi 報báo 然nhiên 終chung 不bất 能năng 令linh 。 法pháp 華hoa 機cơ 非phi 業nghiệp 識thức 見kiến 佛Phật 也dã 問vấn 請thỉnh 觀quán 音âm 疏sớ/sơ 云vân 無vô 量lượng 有hữu 二nhị 義nghĩa 若nhược 生sanh 身thân 無vô 量lượng 是thị 有hữu 量lượng 之chi 無vô 量lượng 法Pháp 身thân 無vô 量lượng 。 是thị 無vô 量lượng 之chi 無vô 量lượng 大đại 論luận 云vân 法pháp 性tánh 身thân 色sắc 像tượng 無vô 邊biên 。 尊tôn 特đặc 之chi 身thân 猶do 如như 虗hư 空không 既ký 云vân 法pháp 性tánh 身thân 此thử 乃nãi 不bất 滅diệt 方phương 名danh 尊tôn 特đặc 今kim 第đệ 九cửu 觀quán 觀quán 於ư 佛Phật 身thân 。 第đệ 十thập 即tức 觀quán 觀quán 世thế 音âm 身thân 觀quán 音âm 既ký 是thị 補bổ 處xứ 菩Bồ 薩Tát 。 驗nghiệm 佛Phật 有hữu 滅diệt 豈khởi 非phi 生sanh 身thân 有hữu 量lượng 無vô 量lượng 。 安an 以dĩ 此thử 身thân 便tiện 為vi 。 尊tôn 特đặc 答đáp 藏tạng 通thông 補bổ 處xứ 彰chương 佛Phật 有hữu 量lượng 別biệt 圓viên 補bổ 處xứ 顯hiển 佛Phật 無vô 量lượng 以dĩ 十thập 方phương 三tam 世thế 。 一nhất 切thiết 如Như 來Lai 。 更cánh 無vô 彼bỉ 此thử 迭điệt 相tương 見kiến 故cố 同đồng 一nhất 法Pháp 身thân 。 一nhất 智trí 慧tuệ 故cố 菩Bồ 薩Tát 機cơ 忘vong 如Như 來Lai 應ưng 息tức 名danh 補bổ 佛Phật 處xứ 實thật 異dị 藏tạng 通thông 前tiền 佛Phật 定định 滅diệt 後hậu 佛Phật 定định 生sanh 為vi 補bổ 處xứ 也dã 故cố 金kim 光quang 明minh 四tứ 佛Phật 降giáng/hàng 室thất 疏sớ/sơ 乃nãi 釋thích 云vân 若nhược 見kiến 四tứ 佛Phật 同đồng 尊tôn 特đặc 身thân 一nhất 身thân 一nhất 智trí 慧tuệ 即tức 是thị 。 常thường 身thân 弟đệ 子tử 眾chúng 一nhất 故cố 若nhược 見kiến 四tứ 佛Phật 佛Phật 身thân 不bất 同đồng 即tức 是thị 應ứng 化hóa 弟đệ 子tử 眾chúng 多đa 故cố 故cố 知tri 秪# 就tựu 同đồng 與dữ 不bất 同đồng 常thường 與dữ 無vô 常thường 。 分phần/phân 於ư 二nhị 身thân 藏tạng 通thông 三tam 乘thừa 故cố 弟đệ 子tử 多đa 別biệt 圓viên 純thuần 菩Bồ 薩Tát 故cố 弟đệ 子tử 一nhất 豈khởi 論luận 相tướng 好hảo 多đa 少thiểu 等đẳng 耶da 既ký 同đồng 一nhất 身thân 復phục 云vân 常thường 身thân 豈khởi 竪thụ 分phần/phân 當đương 現hiện 橫hoạnh/hoành 論luận 彼bỉ 此thử 是thị 知tri 觀quán 音âm 補bổ 法Pháp 身thân 處xứ 愈dũ 彰chương 尊tôn 特đặc 無vô 量lượng 之chi 無vô 量lượng 矣hĩ 且thả 華hoa 嚴nghiêm 佛Phật 身thân 委ủy 明minh 八bát 相tương/tướng 既ký 是thị 尊tôn 特đặc 此thử 論luận 補bổ 處xứ 與dữ 彼bỉ 何hà 異dị 。 云vân 是thị 生sanh 身thân 是thị 知tri 今kim 佛Phật 全toàn 法Pháp 界Giới 身thân 故cố 滅diệt 即tức 非phi 滅diệt 觀quán 音âm 補bổ 處xứ 生sanh 即tức 非phi 生sanh 。 不bất 滅diệt 不bất 生sanh 。 常thường 身thân 義nghĩa 成thành 尊tôn 特đặc 相tương/tướng 顯hiển 問vấn 今kim 所sở 觀quán 佛Phật 高cao 六lục 十thập 萬vạn 億ức 。 那na 由do 他tha 由do 旬tuần 。 雖tuy 云vân 高cao 大đại 秪# 是thị 淨tịnh 土độ 常thường 所sở 見kiến 佛Phật 何hà 以dĩ 知tri 然nhiên 。 如như 法Pháp 華hoa 中trung 淨tịnh 光quang 莊trang 嚴nghiêm 國quốc 玅# 音âm 菩Bồ 薩Tát 欲dục 來lai 娑sa 婆bà 彼bỉ 佛Phật 誡giới 云vân 汝nhữ 身thân 四tứ 萬vạn 二nhị 千thiên 由do 旬tuần 。 我ngã 身thân 六lục 百bách 八bát 十thập 萬vạn 由do 旬tuần 。 汝nhữ 往vãng 彼bỉ 土độ 。 於ư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 勿vật 生sanh 劣liệt 想tưởng 故cố 知tri 淨tịnh 土độ 常thường 身thân 高cao 大đại 安an 以dĩ 常thường 身thân 便tiện 為vi 尊tôn 特đặc 答đáp 於ư 同đồng 居cư 中trung 淨tịnh 光quang 莊trang 嚴nghiêm 土thổ/độ 唯duy 演diễn 頓đốn 如như 淨tịnh 名danh 中trung 眾chúng 香hương 之chi 土thổ/độ 以dĩ 其kỳ 所sở 被bị 純thuần 菩Bồ 薩Tát 故cố 所sở 以dĩ 但đãn 現hiện 高cao 大đại 之chi 身thân 佛Phật 知tri 玅# 音âm 所sở 將tương 之chi 眾chúng 不bất 知tri 娑sa 婆bà 開khai 權quyền 之chi 玅# 於ư 佛Phật 輙triếp 起khởi 定định 小tiểu 之chi 譏cơ 故cố 寄ký 玅# 音âm 規quy 未vị 達đạt 者giả 意ý 令linh 得đắc 悟ngộ 即tức 劣liệt 之chi 勝thắng 秘bí 玅# 之chi 權quyền 既ký 誡giới 勿vật 生sanh 下hạ 劣liệt 之chi 想tưởng 乃nãi 是thị 令linh 起khởi 尊tôn 特đặc 之chi 心tâm 若nhược 謂vị 不bất 然nhiên 安an 得đắc 皆giai 獲hoạch 普Phổ 現Hiện 三Tam 昧Muội 。 若nhược 安an 養dưỡng 土thổ/độ 漸tiệm 頓đốn 俱câu 談đàm 聲Thanh 聞Văn 菩Bồ 薩Tát 。 共cộng 為vi 僧Tăng 故cố 故cố 使sử 佛Phật 示thị 生sanh 身thân 法Pháp 身thân 。 二nhị 種chủng 之chi 相tướng 三tam 十thập 二nhị 相tướng 。 通thông 於ư 生sanh 法pháp 大đại 小tiểu 共cộng 見kiến 若nhược 八bát 萬vạn 相tương/tướng 局cục 在tại 法Pháp 身thân 大Đại 乘Thừa 賢hiền 聖thánh 方phương 得đắc 見kiến 也dã 是thị 故cố 眾chúng 經kinh 多đa 說thuyết 彌di 陀đà 生sanh 身thân 常thường 相tương/tướng 今kim 當đương 略lược 出xuất 小tiểu 彌di 陀đà 經Kinh 云vân 彼bỉ 土độ 蓮liên 華hoa 大đại 如như 車xa 輪luân 。 大đại 彌di 陀đà 經kinh 說thuyết 彌di 陀đà 浴dục 池trì 廣quảng 四tứ 萬vạn 八bát 千thiên 里lý 。 以dĩ 依y 驗nghiệm 正chánh 身thân 未vị 極cực 大đại 般bát 舟chu 經kinh 說thuyết 阿A 彌Di 陀Đà 佛Phật 。 三tam 十thập 二nhị 相tướng 。 此thử 經Kinh 中trung 說thuyết 。 慣quán 習tập 小tiểu 者giả 生sanh 彼bỉ 即tức 得đắc 見kiến 佛Phật 。 聞văn 法Pháp 便tiện 證chứng 小tiểu 果quả 更cánh 有hữu 丈trượng 六lục 八bát 尺xích 。 之chi 身thân 此thử 等đẳng 豈khởi 非phi 常thường 身thân 常thường 相tương/tướng 耶da 若nhược 今kim 所sở 觀quán 八bát 萬vạn 相tướng 好hảo 別biệt 圓viên 真chân 似tự 方phương 得đắc 見kiến 之chi 故cố 上thượng 品phẩm 下hạ 生sanh 疏sớ/sơ 判phán 已dĩ 登đăng 習tập 種chủng 性tánh 位vị 生sanh 彼bỉ 七thất 日nhật 見kiến 佛Phật 眾chúng 相tướng 心tâm 不bất 明minh 了liễu 。 三tam 七thất 日nhật 後hậu 乃nãi 了liễu 了liễu 見kiến 。 及cập 聞văn 眾chúng 聲thanh 皆giai 說thuyết 玅# 法pháp 唯duy 上thượng 品phẩm 上thượng 生sanh 道đạo 種chủng 性tánh 位vị 生sanh 彼bỉ 即tức 見kiến 眾chúng 相tướng 具cụ 足túc 。 光quang 明minh 寶bảo 林lâm 。 皆giai 說thuyết 玅# 法pháp 即tức 悟ngộ 無vô 生sanh 三tam 賢hiền 菩Bồ 薩Tát 依y 業nghiệp 識thức 故cố 知tri 心tâm 現hiện 佛Phật 乃nãi 就tựu 尊tôn 特đặc 論luận 乎hồ 明minh 昧muội 若nhược 慣quán 習tập 小tiểu 者giả 及cập 諸chư 凡phàm 夫phu 依y 事sự 識thức 故cố 不bất 於ư 尊tôn 特đặc 而nhi 論luận 明minh 昧muội 良lương 以dĩ 此thử 等đẳng 雖tuy 因nhân 臨lâm 終chung 迴hồi 向hướng 得đắc 生sanh 佛Phật 順thuận 本bổn 習tập 故cố 且thả 用dụng 小tiểu 令linh 其kỳ 證chứng 果Quả 既ký 說thuyết 無vô 常thường 苦khổ 空không 。 之chi 法pháp 須tu 以dĩ 生sanh 身thân 相tướng 好hảo/hiếu 應ưng 之chi 浴dục 池trì 之chi 身thân 三tam 十thập 二nhị 相tướng 。 正chánh 對đối 此thử 機cơ 故cố 般bát 舟chu 經Kinh 云vân 在tại 菩Bồ 薩Tát 眾chúng 。 中trung 說thuyết 經Kinh 又hựu 云vân 在tại 比Bỉ 丘Khâu 僧Tăng 中trung 說thuyết 經Kinh 。 信tín 三tam 十thập 二nhị 相tướng 。 通thông 大đại 小tiểu 人nhân 當đương 所sở 覩đổ 見kiến 是thị 故cố 彼bỉ 經kinh 觀quán 法pháp 之chi 初sơ 不bất 託thác 日nhật 冰băng 便tiện 觀quán 此thử 相tương/tướng 斯tư 蓋cái 凡phàm 心tâm 可khả 想tưởng 之chi 境cảnh 故cố 也dã 若nhược 八bát 萬vạn 相tương/tướng 是thị 彼bỉ 如Như 來Lai 。 現hiện 奇kỳ 特đặc 身thân 增tăng 進tiến 深thâm 位vị 念Niệm 佛Phật 三Tam 昧Muội 。 非phi 是thị 凡phàm 夫phu 。 心tâm 力lực 所sở 及cập 。 是thị 故cố 此thử 經Kinh 。 初sơ 令linh 觀quán 日nhật 疏sớ/sơ 釋thích 齊tề 於ư 下hạ 品phẩm 下hạ 生sanh 以dĩ 驗nghiệm 想tưởng 冰băng 至chí 假giả 想tưởng 地địa 屬thuộc 下hạ 三tam 品phẩm 當đương 名danh 字tự 人nhân 次thứ 得đắc 三tam 昧muội 見kiến 彼bỉ 實thật 地địa 合hợp 入nhập 觀quán 行hành 初sơ 二nhị 兩lưỡng 品phẩm 次thứ 觀quán 寶bảo 樹thụ 。 及cập 以dĩ 池trì 樓lâu 至chí 總tổng 觀quán 成thành 當đương 三tam 四tứ 品phẩm 寶bảo 座tòa 觀quán 成thành 當đương 第đệ 五ngũ 品phẩm 以dĩ 座tòa 上thượng 寶bảo 幢tràng 如như 百bách 千thiên 萬vạn 。 億ức 須Tu 彌Di 山Sơn 。 大đại 比tỉ 知tri 座tòa 體thể 其kỳ 量lượng 難nan 思tư 非phi 第đệ 五ngũ 品phẩm 三tam 觀quán 功công 成thành 凡phàm 小tiểu 事sự 禪thiền 見kiến 莫mạc 能năng 及cập 此thử 觀quán 雖tuy 就tựu 經kinh 文văn 未vị 便tiện 許hứa 觀quán 佛Phật 身thân 乃nãi 令linh 先tiên 想tưởng 一nhất 大đại 寶bảo 像tượng 稱xưng 座tòa 而nhi 坐tọa 。 及cập 二nhị 菩Bồ 薩Tát 。 皆giai 想tưởng 坐tọa 座tòa 況huống 復phục 悉tất 用dụng 作tác 是thị 不bất 二nhị 玅# 觀quán 觀quán 之chi 使sử 心tâm 流lưu 利lợi 方phương 令linh 觀quán 佛Phật 學học 者giả 應ưng 知tri 日nhật 觀quán 已dĩ 來lai 所sở 修tu 三tam 觀quán 共cộng 於ư 事sự 禪thiền 良lương 以dĩ 皆giai 須tu 想tưởng 成thành 相tương/tướng 起khởi 故cố 也dã 事sự 禪thiền 既ký 勝thắng 三tam 界giới 思tư 惑hoặc 悉tất 已dĩ 被bị 伏phục 玅# 觀quán 觀quán 像tượng 見kiến 破phá 即tức 登đăng 第đệ 七thất 信tín 位vị 得đắc 此thử 位vị 已dĩ 方phương 令linh 觀quán 佛Phật 真chân 法pháp 之chi 身thân 八bát 萬vạn 相tương/tướng 顯hiển 乃nãi 得đắc 名danh 為vi 。 念Niệm 佛Phật 三Tam 昧Muội 。 即tức 感cảm 諸chư 佛Phật 現hiện 前tiền 授thọ 記ký 。 生sanh 彼bỉ 便tiện 證chứng 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 。 經kinh 文văn 如như 此thử 明minh 圓viên 深thâm 觀quán 所sở 顯hiển 之chi 相tướng 誠thành 謂vị 奇kỳ 特đặc 實thật 匪phỉ 生sanh 身thân 凡phàm 夫phu 小Tiểu 乘Thừa 常thường 所sở 見kiến 相tương 問vấn 釋thích 題đề 序tự 云vân 無Vô 量Lượng 壽Thọ 佛Phật 。 是thị 所sở 觀quán 勝thắng 境cảnh 豈khởi 非phi 託thác 彼bỉ 依y 正chánh 色sắc 心tâm 修tu 乎hồ 三tam 觀quán 顯hiển 三tam 諦đế 理lý 今kim 八bát 萬vạn 相tương/tướng 既ký 是thị 正chánh 報báo 義nghĩa 當đương 生sanh 身thân 託thác 此thử 修tu 觀quán 觀quán 成thành 理lý 顯hiển 乃nãi 見kiến 藏tạng 海hải 塵trần 數số 之chi 相tướng 方phương 名danh 尊tôn 特đặc 豈khởi 分phân 段đoạn 生sanh 身thân 便tiện 為vi 尊tôn 特đặc 耶da 答đáp 前tiền 正chánh 釋thích 題đề 以dĩ 玅# 三Tam 身Thân 解giải 所sở 觀quán 境cảnh 今kim 至chí 經kinh 文văn 以dĩ 八bát 萬vạn 相tương/tướng 為vi 所sở 觀quán 境cảnh 信tín 八bát 萬vạn 相tương/tướng 與dữ 玅# 三Tam 身Thân 無vô 二nhị 無vô 別biệt 。 二nhị 處xứ 皆giai 用dụng 不bất 思tư 議nghị 境cảnh 而nhi 為vi 所sở 觀quán 故cố 八bát 萬vạn 相tương/tướng 觀quán 之chi 令linh 顯hiển 顯hiển 名danh 觀quán 成thành 無vô 別biệt 所sở 顯hiển 且thả 行hành 人nhân 念niệm 佛Phật 誰thùy 不bất 託thác 佛Phật 正chánh 報báo 修tu 觀quán 但đãn 境cảnh 隨tùy 解giải 名danh 生sanh 名danh 法pháp 小tiểu 機cơ 不bất 解giải 所sở 觀quán 佛Phật 身thân 是thị 法Pháp 界Giới 用dụng 謂vị 正chánh 習tập 生sanh 故cố 曰viết 生sanh 身thân 大đại 機cơ 能năng 解giải 所sở 觀quán 之chi 佛Phật 是thị 法Pháp 界Giới 用dụng 應ưng 既ký 有hữu 本bổn 生sanh 即tức 同đồng 法pháp 是thị 故cố 受thọ 於ư 法Pháp 身thân 之chi 稱xưng 故cố 見kiến 佛Phật 相tương/tướng 若nhược 多đa 若nhược 小tiểu 皆giai 稱xưng 法Pháp 身thân 今kim 經kinh 明minh 示thị 佛Phật 法Pháp 界giới 身thân 入nhập 心tâm 想tưởng 中trung 故cố 疏sớ/sơ 標tiêu 云vân 觀quán 佛Phật 法Pháp 身thân 斯tư 乃nãi 即tức 三tam 而nhi 一nhất 之chi 法Pháp 身thân 也dã 況huống 今kim 不bất 是thị 初sơ 心tâm 觀quán 境cảnh 乃nãi 圓viên 七thất 信tín 所sở 觀quán 境cảnh 耳nhĩ 豈khởi 於ư 座tòa 像tượng 圓viên 觀quán 已dĩ 成thành 卻khước 託thác 藏tạng 通thông 生sanh 身thân 修tu 觀quán 又hựu 觀quán 生sanh 身thân 顯hiển 藏tạng 塵trần 相tương/tướng 此thử 乃nãi 通thông 人nhân 被bị 別biệt 圓viên 接tiếp 全toàn 非phi 頓đốn 教giáo 始thỉ 終chung 圓viên 觀quán 秪# 如như 般bát 舟chu 三tam 十thập 二nhị 相tướng 。 即tức 知tri 心tâm 現hiện 故cố 相tương/tướng 相tương/tướng 皆giai 中trung 據cứ 所sở 觀quán 勝thắng 境cảnh 言ngôn 是thị 生sanh 身thân 深thâm 不bất 可khả 也dã 學học 者giả 應ưng 知tri 八bát 萬vạn 相tương/tướng 顯hiển 即tức 三tam 諦đế 顯hiển 良lương 以dĩ 此thử 相tương/tướng 法Pháp 身thân 所sở 具cụ 與dữ 彼bỉ 三tam 惑hoặc 本bổn 不bất 相tương 應ứng 故cố 。 一nhất 一nhất 相tương/tướng 即tức 真chân 俗tục 中trung 即tức 一nhất 而nhi 三tam 即tức 三tam 而nhi 一nhất 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 名danh 真chân 善thiện 玅# 色sắc 今kim 之chi 三tam 昧muội 顯hiển 本bổn 玅# 相tương/tướng 故cố 觀quán 音âm 觀quán 云vân 真chân 實thật 色sắc 身thân 也dã 問vấn 尊tôn 特đặc 既ký 是thị 他tha 受thọ 用dụng 報báo 須tu 入nhập 別biệt 圓viên 地địa 住trụ 方phương 見kiến 今kim 八bát 萬vạn 相tương 似tự 位vị 能năng 見kiến 驗nghiệm 非phi 尊tôn 特đặc 合hợp 是thị 色sắc 身thân 答đáp 據cứ 何hà 文văn 義nghĩa 別biệt 圓viên 似tự 位vị 唯duy 見kiến 生sanh 身thân 須tu 知tri 尊tôn 特đặc 地địa 住trụ 已dĩ 上thượng 分phần/phân 證chứng 論luận 見kiến 地địa 住trụ 之chi 前tiền 相tương 似tự 論luận 見kiến 斯tư 乃nãi 如Như 來Lai 以dĩ 實thật 報báo 身thân 應ưng 下hạ 二nhị 土thổ/độ 故cố 荊kinh 谿khê 云vân 勝thắng 兼kiêm 兩lưỡng 處xứ 劣liệt 唯duy 鹿lộc 園viên 若nhược 其kỳ 似tự 位vị 全toàn 不bất 見kiến 者giả 法pháp 華hoa 四tứ 信tín 何hà 故cố 見kiến 於ư 實thật 報báo 土thổ/độ 耶da 有hữu 餘dư 那na 見kiến 圓viên 滿mãn 相tương/tướng 海hải 通thông 教giáo 按án 位vị 受thọ 接tiếp 之chi 人nhân 為vi 見kiến 何hà 相tương/tướng 若nhược 非phi 尊tôn 特đặc 合hợp 身thân 不bất 成thành 今kim 經kinh 明minh 說thuyết 無Vô 量Lượng 壽Thọ 佛Phật 。 身thân 量lượng 無vô 邊biên 。 與dữ 大đại 論luận 云vân 色sắc 像tượng 無vô 邊biên 。 有hữu 何hà 異dị 耶da 彼bỉ 云vân 無vô 邊biên 既ký 稱xưng 尊tôn 特đặc 此thử 何hà 獨độc 非phi 況huống 疏sớ/sơ 專chuyên 引dẫn 彼bỉ 論luận 此thử 文văn 以dĩ 證chứng 身thân 量lượng 無vô 邊biên 。 之chi 義nghĩa 驗nghiệm 今kim 佛Phật 身thân 的đích 是thị 尊tôn 特đặc 不bất 須tu 疑nghi 也dã 問vấn 若nhược 是thị 尊tôn 特đặc 合hợp 是thị 常thường 身thân 何hà 故cố 法pháp 華hoa 疏sớ/sơ 中trung 判phán 觀quán 無Vô 量Lượng 壽Thọ 佛Phật 。 經Kinh 云vân 實thật 有hữu 量lượng 而nhi 言ngôn 無vô 量lượng 答đáp 此thử 乃nãi 刊# 正chánh 鈔sao 中trung 錯thác 引dẫn 彼bỉ 疏sớ/sơ 彼bỉ 疏sớ/sơ 並tịnh 云vân 實thật 有hữu 量lượng 而nhi 言ngôn 無vô 量lượng 如như 阿A 彌Di 陀Đà 與dữ 金kim 光quang 疏sớ/sơ 及cập 此thử 疏sớ/sơ 同đồng 蓋cái 以dĩ 小tiểu 大đại 二nhị 彌di 陀đà 經kinh 不bất 專chuyên 尊tôn 特đặc 被bị 於ư 頓đốn 機cơ 故cố 彼bỉ 佛Phật 現hiện 三tam 十thập 二nhị 相tướng 。 通thông 被bị 眾chúng 機cơ 大đại 機cơ 雖tuy 見kiến 尊tôn 特đặc 常thường 身thân 其kỳ 慣quán 習tập 小tiểu 人nhân 洎kịp 諸chư 凡phàm 夫phu 雖tuy 因nhân 迴hồi 向hướng 得đắc 生sanh 彼bỉ 土độ 。 未vị 宜nghi 尊tôn 特đặc 說thuyết 常thường 住trụ 理lý 故cố 以dĩ 應ứng 化hóa 說thuyết 無vô 常thường 法pháp 成thành 其kỳ 小tiểu 果quả 是thị 故cố 佛Phật 壽thọ 雖tuy 不bất 可khả 數số 終chung 歸quy 有hữu 量lượng 娑sa 婆bà 生sanh 彼bỉ 多đa 是thị 此thử 機cơ 以dĩ 別biệt 圓viên 似tự 位vị 人nhân 難nan 及cập 故cố 三tam 疏sớ/sơ 約ước 此thử 故cố 判phán 彌di 陀đà 在tại 有hữu 量lượng 中trung 若nhược 觀quán 無Vô 量Lượng 壽Thọ 佛Phật 。 經kinh 純thuần 被bị 圓viên 人nhân 明minh 說thuyết 佛Phật 身thân 全toàn 法Pháp 界Giới 起khởi 應ưng 既ký 有hữu 本bổn 生sanh 即tức 同đồng 法pháp 的đích 類loại 釋thích 論luận 法pháp 性tánh 尊tôn 特đặc 正chánh 當đương 無vô 量lượng 之chi 無vô 量lượng 也dã 故cố 釋thích 籤# 云vân 教giáo 分phần/phân 二nhị 身thân 為vi 機cơ 劣liệt 故cố 暫tạm 現hiện 生sanh 身thân 今kim 機cơ 不bất 劣liệt 豈khởi 對đối 生sanh 身thân 問vấn 大đại 本bổn 中trung 云vân 生sanh 我ngã 國quốc 者giả 。 身thân 皆giai 具cụ 足túc 三tam 十thập 二nhị 相tướng 。 彼bỉ 國quốc 人nhân 民dân 。 既ký 具cụ 此thử 相tương/tướng 佛Phật 身thân 理lý 合hợp 超siêu 勝thắng 於ư 人nhân 故cố 知tri 常thường 身thân 有hữu 八bát 萬vạn 相tương/tướng 般bát 舟chu 經kinh 說thuyết 三tam 十thập 二nhị 相tướng 。 蓋cái 借tá 釋Thích 迦Ca 為vi 初sơ 心tâm 觀quán 境cảnh 耳nhĩ 答đáp 般bát 舟chu 經Kinh 云vân 菩Bồ 薩Tát 用dụng 是thị 念niệm 佛Phật 故cố 當đương 得đắc 生sanh 阿A 彌Di 陀Đà 佛Phật 國quốc 。 當đương 念niệm 如như 是thị 佛Phật 身thân 。 有hữu 三tam 十thập 二nhị 相tướng 悉tất 具cụ 足túc 。 光quang 明minh 徹triệt 照chiếu 。 端đoan 正chánh 無vô 比tỉ 。 在tại 比Bỉ 丘Khâu 僧Tăng 中trung 說thuyết 經Kinh 。 經kinh 指chỉ 彌di 陀đà 有hữu 三tam 十thập 二nhị 相tướng 。 何hà 文văn 言ngôn 借tá 釋Thích 迦Ca 為vi 境cảnh 況huống 止Chỉ 觀Quán 無vô 文văn 輔phụ 行hành 不bất 說thuyết 豈khởi 得đắc 自tự 言ngôn 成thành 於ư 己kỷ 見kiến 又hựu 彼bỉ 人nhân 民dân 。 三tam 十thập 二nhị 相tướng 。 故cố 佛Phật 常thường 相tương/tướng 須tu 八bát 萬vạn 者giả 其kỳ 義nghĩa 不bất 然nhiên 以dĩ 同đồng 居cư 土thổ/độ 佛Phật 應ưng 同đồng 人nhân 秪# 由do 淨tịnh 土độ 人nhân 皆giai 有hữu 於ư 三tam 十thập 二nhị 相tướng 。 故cố 佛Phật 常thường 身thân 須tu 現hiện 此thử 相tương/tướng 但đãn 於ư 同đồng 中trung 相tương/tướng 相tương/tướng 皆giai 勝thắng 穢uế 土thổ/độ 佛Phật 身thân 雖tuy 異dị 凡phàm 鄙bỉ 亦diệc 同đồng 上thượng 人nhân 故cố 應ưng 此thử 方phương 所sở 有hữu 相tương/tướng 法pháp 故cố 三tam 十thập 二nhị 同đồng 輪Luân 王Vương 相tương/tướng 亦diệc 於ư 同đồng 中trung 而nhi 分phân 明minh 昧muội 三tam 十thập 二nhị 相tướng 。 既ký 同đồng 彼bỉ 人nhân 驗nghiệm 是thị 彼bỉ 土độ 常thường 身thân 常thường 相tương/tướng 是thị 知tri 八bát 萬vạn 別biệt 為vi 大đại 機cơ 現hiện 尊tôn 特đặc 相tương/tướng 更cánh 何hà 所sở 疑nghi 問vấn 一nhất 等đẳng 尊tôn 特đặc 以dĩ 何hà 因nhân 緣duyên 。 相tương/tướng 分phần/phân 三tam 品phẩm 答đáp 悉tất 檀đàn 因nhân 緣duyên 故cố 蓋cái 一nhất 類loại 機cơ 應ưng 以dĩ 藏tạng 塵trần 尊tôn 特đặc 之chi 相tướng 得đắc 四tứ 益ích 者giả 故cố 佛Phật 稱xưng 機cơ 而nhi 為vi 現hiện 之chi 應ưng 以dĩ 八bát 萬vạn 尊tôn 特đặc 之chi 相tướng 應ưng 以dĩ 三tam 十thập 二nhị 。 尊tôn 特đặc 之chi 相tướng 得đắc 四tứ 益ích 者giả 佛Phật 皆giai 稱xưng 機cơ 而nhi 為vi 現hiện 之chi 仍nhưng 須tu 了liễu 知tri 此thử 之chi 相tướng 海hải 別biệt 教giáo 則tắc 用dụng 別biệt 修tu 緣duyên 了liễu 成thành 就tựu 此thử 相tương/tướng 即tức 修tu 成thành 之chi 尊tôn 特đặc 故cố 名danh 報báo 身thân 圓viên 教giáo 能năng 了liễu 二nhị 修tu 即tức 性tánh 修tu 德đức 無vô 功công 乃nãi 性tánh 具cụ 之chi 尊tôn 特đặc 故cố 名danh 法Pháp 身thân 。 已dĩ 在tại 此thử 觀quán 開khai 章chương 中trung 說thuyết 須tu 知tri 華hoa 嚴nghiêm 華hoa 藏tạng 塵trần 數số 之chi 相tướng 雖tuy 多đa 此thử 以dĩ 兼kiêm 別biệt 故cố 猶do 帶đái 修tu 成thành 此thử 論luận 八bát 萬vạn 既ký 唯duy 圓viên 頓đốn 無vô 非phi 性tánh 具cụ 故cố 三tam 聖thánh 觀quán 疏sớ/sơ 皆giai 示thị 云vân 觀quán 於ư 法Pháp 身thân 行hành 者giả 當đương 須tu 以dĩ 教giáo 定định 理lý 就tựu 理lý 明minh 觀quán 於ư 觀quán 顯hiển 相tương/tướng 無vô 得đắc 但đãn 以dĩ 多đa 數số 斥xích 少thiểu 使sử 勝thắng 成thành 劣liệt 實thật 在tại 精tinh 學học 然nhiên 後hậu 勤cần 修tu 欲dục 罷bãi 不bất 能năng 故cố 茲tư 辨biện 拆# 。

○# 四tứ 第đệ 十thập 觀quán 音âm 觀quán 二nhị 初sơ 疏sớ/sơ 科khoa 略lược 釋thích 。

【# 疏sớ/sơ 】# 第đệ 十thập 觀quán 觀quán 音âm 中trung 有hữu 三tam 初sơ 結kết 上thượng 次thứ 復phục 應ưng 觀quán 觀Quán 世Thế 音Âm 菩Bồ 薩Tát 。 下hạ 正chánh 明minh 觀quán 菩Bồ 薩Tát 身thân 。 也dã 第đệ 三tam 作tác 此thử 觀quán 者giả 。 觀quán 之chi 邪tà 正chánh 也dã 觀quán 菩Bồ 薩Tát 法Pháp 身thân 中trung 有hữu 三tam 初sơ 觀quán 身thân 相tướng 冠quan 中trung 立lập 化hóa 佛Phật 者giả 帶đái 果quả 而nhi 行hành 因nhân 也dã 第đệ 二nhị 明minh 與dữ 佛Phật 同đồng 異dị 第đệ 三tam 佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。 下hạ 還hoàn 舉cử 利lợi 勸khuyến 修tu 也dã 。

【# 鈔sao 】# 帶đái 果quả 行hành 因nhân 者giả 觀quán 音âm 三tam 昧muội 經Kinh 云vân 觀quán 音âm 昔tích 已dĩ 成thành 佛Phật 號hiệu 正Chánh 法Pháp 明minh 今kim 為vi 菩Bồ 薩Tát 修tu 淨tịnh 土độ 行hành 斯tư 乃nãi 帶đái 昔tích 果quả 德đức 行hạnh 今kim 因nhân 行hành 頂đảnh 有hữu 化hóa 佛Phật 表biểu 帶đái 果quả 也dã 。

○# 二nhị 依y 科khoa 列liệt 經kinh 三tam 初sơ 結kết 上thượng 。

佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。 及cập 韋Vi 提Đề 希Hy 。 見kiến 無Vô 量Lượng 壽Thọ 佛Phật 。 了liễu 了liễu 分phân 明minh 已dĩ 。

【# 鈔sao 】# 二nhị 正chánh 觀quán 菩Bồ 薩Tát 身thân 。 三tam 初sơ 正chánh 觀quán 身thân 相tướng 子tử 科khoa 十thập 一nhất 初sơ 次thứ 復phục 下hạ 身thân 量lượng 。

次thứ 復phục 應ưng 觀quán 觀Quán 世Thế 音Âm 菩Bồ 薩Tát 。 此thử 菩Bồ 薩Tát 身thân 。 長trường 八bát 十thập 萬vạn 億ức 。 那na 由do 他tha 由do 旬tuần 。

【# 鈔sao 】# 應ưng 云vân 十thập 八bát 萬vạn 億ức 今kim 云vân 八bát 十thập 者giả 翻phiên 過quá 佛Phật 身thân 二nhị 十thập 萬vạn 億ức 故cố 知tri 誤ngộ 也dã 問vấn 如như 釋Thích 迦Ca 丈trượng 六lục 人nhân 身thân 八bát 尺xích 今kim 佛Phật 身thân 六lục 十thập 萬vạn 億ức 。 菩Bồ 薩Tát 十thập 八bát 菩Bồ 薩Tát 之chi 身thân 。 何hà 太thái 卑ty 耶da 答đáp 淨tịnh 土độ 勝thắng 應ưng 不bất 可khả 以dĩ 穢uế 土thổ/độ 劣liệt 應ưng 例lệ 也dã 亦diệc 如như 玅# 音âm 身thân 量lượng 但đãn 四tứ 萬vạn 二nhị 千thiên 由do 旬tuần 。 佛Phật 身thân 六lục 百bách 八bát 十thập 萬vạn 由do 旬tuần 。 佛Phật 身thân 之chi 量lượng 去khứ 菩Bồ 薩Tát 更cánh 多đa 。

○# 二nhị 身thân 紫tử 下hạ 身thân 色sắc 。

身thân 紫tử 金kim 色sắc 。

【# 鈔sao 】# 三tam 頂đảnh 有hữu 下hạ 肉nhục 髻kế 。

頂đảnh 有hữu 肉nhục 髻kế 。

【# 鈔sao 】# 四tứ 項hạng 有hữu 下hạ 項hạng 光quang 。

項hạng 有hữu 圓viên 光quang 。 面diện 各các 百bách 千thiên 由do 旬tuần 。 其kỳ 圓viên 光quang 中trung 。 有hữu 五ngũ 百bách 化hóa 佛Phật 。 如như 釋Thích 迦Ca 牟Mâu 尼Ni 。 一nhất 一nhất 化hóa 佛Phật 。 有hữu 五ngũ 百bách 化hóa 菩Bồ 薩Tát 。 無vô 量lượng 諸chư 天thiên 。 以dĩ 為vi 侍thị 者giả 。

【# 鈔sao 】# 五ngũ 舉cử 身thân 下hạ 身thân 光quang 。

舉cử 身thân 光quang 中trung 。 五ngũ 道đạo 眾chúng 生sanh 。 一nhất 切thiết 色sắc 相tướng 。 皆giai 於ư 中trung 現hiện 。

【# 鈔sao 】# 六lục 頂đảnh 有hữu 下hạ 天thiên 冠quan 。

頂đảnh 上thượng 毗tỳ 楞lăng 伽già 摩ma 尼ni 寶bảo 。 以dĩ 為vi 天thiên 冠quan 。 其kỳ 天thiên 冠quan 中trung 。 有hữu 一nhất 立lập 化hóa 佛Phật 。 高cao 二nhị 十thập 五ngũ 由do 旬tuần 。

【# 疏sớ/sơ 】# 釋Thích 迦Ca 毗tỳ 楞lăng 伽già 翻phiên 能năng 聖thánh 。

【# 鈔sao 】# 七thất 觀quán 世thế 下hạ 面diện 色sắc 。

觀Quán 世Thế 音Âm 菩Bồ 薩Tát 。 面diện 如như 閻Diêm 浮Phù 檀Đàn 金kim 色sắc 。

【# 鈔sao 】# 八bát 眉mi 間gian 下hạ 毫hào 相tướng 。

眉mi 間gian 毫hào 相tướng 。 備bị 七thất 寶bảo 色sắc 。 流lưu 出xuất 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 種chủng 光quang 明minh 。 一nhất 一nhất 光quang 明minh 。 有hữu 無vô 量lượng 無vô 數số 。 百bách 千thiên 化hóa 佛Phật 。 一nhất 一nhất 化hóa 佛Phật 。 無vô 數số 化hóa 菩Bồ 薩Tát 。 以dĩ 為vi 侍thị 者giả 。 變biến 現hiện 自tự 在tại 。 滿mãn 十thập 方phương 世thế 界giới 。

【# 鈔sao 】# 九cửu 臂tý 如như 下hạ 臂tý 相tương/tướng 。

臂tý 如như 紅hồng 蓮liên 華hoa 色sắc 。 有hữu 八bát 十thập 億ức 。 微vi 玅# 光quang 明minh 以dĩ 為vi 瓔anh 珞lạc 。 其kỳ 瓔anh 珞lạc 中trung 。 普phổ 現hiện 一nhất 切thiết 。 諸chư 莊trang 嚴nghiêm 事sự 。

【# 鈔sao 】# 十thập 手thủ 掌chưởng 下hạ 手thủ 相tương/tướng 。

手thủ 掌chưởng 作tác 五ngũ 百bách 億ức 。 雜tạp 蓮liên 華hoa 色sắc 。 手thủ 十thập 指chỉ 端đoan 。 一nhất 一nhất 指chỉ 端đoan 。 有hữu 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 畫họa 。 猶do 如như 印ấn 文văn 。 一nhất 一nhất 畫họa 有hữu 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 色sắc 。 一nhất 一nhất 色sắc 有hữu 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 光quang 。 其kỳ 光quang 柔nhu 輭nhuyễn 。 普phổ 照chiếu 一nhất 切thiết 。 以dĩ 此thử 寶bảo 手thủ 。 接tiếp 引dẫn 眾chúng 生sanh 。

【# 鈔sao 】# 十thập 一nhất 舉cử 足túc 下hạ 足túc 相tương/tướng 。

舉cử 足túc 時thời 足túc 下hạ 有hữu 千thiên 輻bức 輪luân 相tướng 。 自tự 然nhiên 化hóa 成thành 。 五ngũ 百bách 億ức 光quang 明minh 臺đài 。 下hạ 足túc 時thời 有hữu 金kim 剛cang 摩ma 尼ni 華hoa 。 布bố 散tán 一nhất 切thiết 。 莫mạc 不bất 彌di 滿mãn 。

【# 鈔sao 】# 二nhị 其kỳ 餘dư 下hạ 與dữ 佛Phật 同đồng 異dị 。

其kỳ 餘dư 身thân 相tướng 。 眾chúng 好hảo 具cụ 足túc 。 如như 佛Phật 無vô 異dị 。 唯duy 頂đảnh 上thượng 肉nhục 髻kế 。 及cập 無vô 見kiến 頂đảnh 相tướng 。 不bất 及cập 世Thế 尊Tôn 。 是thị 為vi 觀quán 、 觀Quán 世Thế 音Âm 菩Bồ 薩Tát 真Chân 實Thật 色Sắc 身Thân 相Tướng 。 名danh 第đệ 十thập 觀quán 。

【# 鈔sao 】# 肉nhục 髻kế 是thị 相tương/tướng 無vô 見kiến 頂đảnh 是thị 好hảo/hiếu 此thử 之chi 相tướng 好hảo/hiếu 表biểu 於ư 極cực 果quả 今kim 作tác 因nhân 人nhân 故cố 不bất 及cập 佛Phật 。

○# 三tam 舉cử 利lợi 勸khuyến 修tu 子tử 科khoa 二nhị 初sơ 佛Phật 告cáo 下hạ 舉cử 觀quán 利lợi 勸khuyến 二nhị 初sơ 約ước 修tu 觀quán 明minh 滅diệt 罪tội 。

佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。 若nhược 欲dục 觀quán 、 觀Quán 世Thế 音Âm 菩Bồ 薩Tát 者giả 。 當đương 作tác 是thị 觀quán 。 作tác 是thị 觀quán 者giả 。 不bất 遇ngộ 諸chư 禍họa 。 淨tịnh 除trừ 業nghiệp 障chướng 。 除trừ 無vô 數số 劫kiếp 。 生sanh 死tử 之chi 罪tội 。

【# 鈔sao 】# 二nhị 如như 此thử 下hạ 約ước 稱xưng 名danh 況huống 獲hoạch 福phước 。

如như 此thử 菩Bồ 薩Tát 。 但đãn 聞văn 其kỳ 名danh 。 獲hoạch 無vô 量lượng 福phước 。 何hà 況huống 諦đế 觀quán 。

【# 鈔sao 】# 二nhị 若nhược 有hữu 下hạ 示thị 觀quán 次thứ 第đệ 。

若nhược 有hữu 欲dục 觀quán 。 觀Quán 世Thế 音Âm 菩Bồ 薩Tát 者giả 。 先tiên 觀quán 頂đảnh 上thượng 肉nhục 髻kế 。 次thứ 觀quán 天thiên 冠quan 。 其kỳ 餘dư 眾chúng 相tướng 。 亦diệc 次thứ 第đệ 觀quán 之chi 。 悉tất 令linh 明minh 了liễu 。 如như 觀quan 掌chưởng 中trung 。

【# 鈔sao 】# 身thân 相tướng 既ký 多đa 先tiên 觀quán 何hà 相tương/tướng 故cố 今kim 示thị 云vân 先tiên 觀quán 肉nhục 髻kế 次thứ 觀quán 天thiên 冠quan 。 以dĩ 此thử 二nhị 種chủng 能năng 別biệt 表biểu 示thị 觀quán 音âm 德đức 相tương/tướng 何hà 者giả 肉nhục 髻kế 降giáng/hàng 佛Phật 表biểu 現hiện 行hành 因nhân 冠quan 有hữu 化hóa 佛Phật 表biểu 昔tích 成thành 果quả 別biệt 相tướng 若nhược 顯hiển 其kỳ 餘dư 通thông 相tương/tướng 則tắc 易dị 可khả 明minh 行hành 者giả 觀quán 於ư 冠quan 髻kế 毫hào 面diện 身thân 色sắc 光quang 明minh 。 一nhất 一nhất 須tu 用dụng 心tâm 作tác 心tâm 是thị 而nhi 為vi 能năng 觀quán 說thuyết 在tại 像tượng 前tiền 用dụng 在tại 此thử 處xứ 既ký 云vân 作tác 佛Phật 是thị 佛Phật 豈khởi 不bất 能năng 作tác 觀quán 音âm 是thị 觀quán 音âm 耶da 作tác 髻kế 作tác 冠quan 是thị 髻kế 是thị 冠quan 皆giai 可khả 為vi 例lệ 不bất 獨độc 以dĩ 佛Phật 例lệ 觀quán 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 須tu 例lệ 於ư 普phổ 雜tạp 三tam 輩bối 豈khởi 唯duy 以dĩ 前tiền 例lệ 後hậu 亦diệc 令linh 以dĩ 後hậu 例lệ 前tiền 以dĩ 今kim 行hành 人nhân 覽lãm 經kinh 始thỉ 末mạt 方phương 修tu 觀quán 故cố 大đại 師sư 得đắc 意ý 乃nãi 於ư 釋thích 題đề 總tổng 示thị 三tam 觀quán 若nhược 也dã 不bất 於ư 十thập 六lục 處xứ 用dụng 則tắc 令linh 大đại 師sư 虗hư 說thuyết 亦diệc 見kiến 行hành 者giả 謾man 修tu 當đương 遵tuân 佛Phật 言ngôn 勿vật 背bối/bội 祖tổ 法pháp 專chuyên 用dụng 玅# 觀quán 顯hiển 乎hồ 勝thắng 相tương/tướng 以dĩ 此thử 玅# 觀quán 為vi 見kiến 佛Phật 本bổn 逈huýnh 出xuất 餘dư 因nhân 至chí 彼bỉ 土độ 時thời 速tốc 證chứng 無vô 生sanh 。

○# 三tam 作tác 是thị 下hạ 結kết 觀quán 邪tà 正chánh 。

作tác 是thị 觀quán 者giả 。 名danh 為vi 正chánh 觀quán 。 若nhược 他tha 觀quán 者giả 。 名danh 為vi 邪tà 觀quán 。

佛Phật 說Thuyết 觀Quán 無Vô 量Lượng 壽Thọ 佛Phật 。 經Kinh 疏Sớ/sơ 玅# 宗Tông 鈔Sao 會Hội 本Bổn 卷quyển 第đệ 四tứ