法Pháp 華Hoa 玄Huyền 贊Tán 攝Nhiếp 釋Thích 卷quyển 第đệ 二nhị

沙Sa 門Môn 。 智trí 周chu 。 撰soạn 。

疏sớ/sơ 第đệ 二nhị 卷quyển 。

疏sớ/sơ 或hoặc 及cập 初sơ 解giải 皆giai 持trì 業nghiệp 釋thích 者giả 。 略lược 有hữu 五ngũ 釋thích 。 一nhất 云vân 。 大đại 悲bi 即tức 是thị 大đại 智trí 之chi 用dụng 。 亦diệc 悲bi 亦diệc 智trí 。 名danh 為vi 持trì 業nghiệp 。 二nhị 云vân 。 無vô 上thượng 佛Phật 果Quả 。 不bất 離ly 於ư 心tâm 。 智trí 所sở 起khởi 處xứ 。 即tức 是thị 菩Bồ 提Đề 。 故cố 觀quán 經Kinh 云vân 。 心tâm 即tức 是thị 佛Phật 。 三tam 云vân 。 所sở 求cầu 之chi 果quả 。 不bất 離ly 能năng 求cầu 。 可khả 名danh 持trì 業nghiệp 。 所sở 度độ 之chi 生sanh 。 自tự 他tha 有hữu 別biệt 。 不bất 名danh 持trì 業nghiệp 。 據cứ 一nhất 邊biên 說thuyết 。 四tứ 云vân 。 攝nhiếp 他tha 同đồng 己kỷ 。 故cố 所sở 度độ 生sanh 。 即tức 能năng 度độ 者giả 。 亦diệc 名danh 菩Bồ 提Đề 薩Tát 埵Đóa 。 五ngũ 者giả 。 大đại 悲bi 大đại 智trí 。 屬thuộc 能năng 度độ 人nhân 。 不bất 取thủ 所sở 求cầu 及cập 所sở 度độ 者giả 。 議nghị 曰viết 。 初sơ 解giải 理lý 通thông 。 文văn 略lược 不bất 具cụ 。 次thứ 三tam 非phi 正chánh 。 今kim 依y 第đệ 五ngũ 。 問vấn 既ký 與dữ 初sơ 解giải 。 全toàn 自tự 不bất 同đồng 。 云vân 何hà 得đắc 言ngôn 初sơ 亦diệc 持trì 業nghiệp 。 答đáp 初sơ 依y 大đại 悲bi 大đại 智trí 而nhi 釋thích 。 今kim 亦diệc 取thủ 之chi 。 故cố 云vân 亦diệc 也dã 。 但đãn 自tự 他tha 異dị 。 故cố 成thành 有hữu 財tài 持trì 業nghiệp 二nhị 別biệt 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 持trì 業nghiệp 有hữu 財tài 而nhi 有hữu 何hà 別biệt 。

疏sớ/sơ 顯hiển 示thị 菩Bồ 提Đề 者giả 。 法Pháp 身thân 理lý 體thể 。 及cập 菩Bồ 提Đề 道Đạo 者giả 。 四Tứ 智Trí 心tâm 品phẩm 。

疏sớ/sơ 顯hiển 示thị 人nhân 平bình 等đẳng 相tương/tướng 。 三tam 世thế 諸chư 佛Phật 。 功công 德đức 平bình 均quân 。 名danh 人nhân 平bình 等đẳng 。 或hoặc 有hữu 釋thích 云vân 。 約ước 真chân 理lý 說thuyết 。 有hữu 情tình 共cộng 有hữu 。 名danh 人nhân 平bình 等đẳng 。 議nghị 曰viết 。 不bất 及cập 初sơ 釋thích 。 與dữ 解giải 脫thoát 相tương/tướng 。 而nhi 無vô 別biệt 故cố 。 復phục 攝nhiếp 四Tứ 智Trí 。 而nhi 不bất 得đắc 故cố 。 論luận 復phục 說thuyết 云vân 。 以dĩ 菩Bồ 提Đề 法Pháp 。 故cố 知tri 是thị 佛Phật 。 若nhược 依y 真chân 理lý 。 二Nhị 乘Thừa 亦diệc 有hữu 。 豈khởi 即tức 名danh 佛Phật 。

疏sớ/sơ 說thuyết 智trí 及cập 智trí 處xứ 者giả 。 智trí 謂vị 四Tứ 智Trí 。 處xử 謂vị 真Chân 如Như 。 智trí 依y 處xứ 故cố 。

疏sớ/sơ 菩Bồ 提Đề 菩Bồ 提Đề 斷đoạn 者giả 。 智trí 名danh 菩Bồ 提Đề 。 真chân 理lý 名danh 斷đoạn 。 因nhân 斷đoạn 障chướng 得đắc 。 立lập 以dĩ 斷đoạn 名danh 。

疏sớ/sơ 一nhất 切thiết 莫mạc 過quá 超siêu 遍biến 等đẳng 喻dụ 者giả 。 按án 涅Niết 槃Bàn 經kinh 十thập 九cửu 云vân 。 喻dụ 者giả 有hữu 八bát 種chủng 。 一nhất 者giả 順thuận 喻dụ 。 謂vị 從tùng 小tiểu 至chí 大đại 。 從tùng 因nhân 至chí 果quả 。 法pháp 喻dụ 皆giai 爾nhĩ 。 展triển 轉chuyển 而nhi 增tăng 。 名danh 為vi 順thuận 喻dụ 。 即tức 順thuận 次thứ 第đệ 也dã 。 二nhị 者giả 逆nghịch 喻dụ 。 至chí 極cực 處xứ 已dĩ 。 卻khước 尋tầm 至chí 所sở 依y 。 尋tầm 至chí 初sơ 首thủ 。 法pháp 喻dụ 皆giai 爾nhĩ 。 名danh 為vi 逆nghịch 喻dụ 。 逆nghịch 次thứ 第đệ 也dã 。 三tam 者giả 現hiện 喻dụ 。 眾chúng 生sanh 心tâm 性tánh 。 猶do 如như 獼mi 猴hầu 。 獼mi 猴hầu 之chi 性tánh 。 捨xả 一nhất 取thủ 一nhất 。 眾chúng 生sanh 心tâm 性tánh 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 取thủ 著trước 五ngũ 塵trần 。 無vô 蹔tạm 時thời 住trụ 。 眾chúng 生sanh 及cập 猴hầu 。 現hiện 皆giai 不bất 住trụ 。 將tương 現hiện 比tỉ 現hiện 。 名danh 為vi 現hiện 喻dụ 。 四tứ 者giả 非phi 喻dụ 。 如như 佛Phật 先tiên 言ngôn 。 四tứ 山sơn 從tùng 四tứ 方phương 來lai 。 四tứ 山sơn 即tức 是thị 。 生sanh 老lão 病bệnh 死tử 。 生sanh 老lão 病bệnh 死tử 。 實thật 非phi 是thị 山sơn 。 而nhi 名danh 為vi 山sơn 。 故cố 名danh 非phi 喻dụ 。 五ngũ 者giả 先tiên 喻dụ 。 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 有hữu 貪tham 著trước 妙diệu 華hoa 。 採thải 取thủ 之chi 時thời 。 為vị 水thủy 所sở 漂phiêu 。 眾chúng 生sanh 亦diệc 爾nhĩ 。 貪tham 愛ái 五ngũ 欲dục 。 為vị 生sanh 死tử 水thủy 。 之chi 所sở 漂phiêu 沒một 。 喻dụ 初sơ 貪tham 欲dục 能năng 為vi 後hậu 患hoạn 。 名danh 為vi 先tiên 喻dụ 也dã 。 六lục 者giả 後hậu 喻dụ 。 如như 法Pháp 句cú 說thuyết 。 莫mạc 輕khinh 小tiểu 罪tội 以dĩ 為vi 無vô 。 殃ương 水thủy 渧đế 雖tuy 微vi 。 漸tiệm 盈doanh 大đại 器khí 。 謂vị 取thủ 後hậu 時thời 盈doanh 大đại 為ví 喻dụ 。 故cố 名danh 後hậu 喻dụ 。 七thất 先tiên 後hậu 喻dụ 。 譬thí 如như 芭ba 蕉tiêu 。 生sanh 果quả 則tắc 死tử 。 愚ngu 人nhân 得đắc 養dưỡng 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 如như 螺loa 懷hoài 妊nhâm 。 命mạng 不bất 久cửu 全toàn 。 謂vị 以dĩ 生sanh 死tử 兩lưỡng 時thời 為vi 比tỉ 。 名danh 先tiên 後hậu 喻dụ 。 八bát 遍biến 喻dụ 。 謂vị 遍biến 計kế 法pháp 。 以dĩ 比tỉ 彼bỉ 物vật 。 名danh 為vi 遍biến 喻dụ 。 如như 波ba 利lợi 樹thụ 根căn 葉diệp 等đẳng 。 一nhất 一nhất 以dĩ 比tỉ 。 如Như 來Lai 弟đệ 子tử 。 從tùng 初sơ 出xuất 家gia 。 終chung 至chí 菩Bồ 提Đề 。 廣quảng 如như 彼bỉ 經kinh 。 恐khủng 繁phồn 不bất 具cụ 。

疏sớ/sơ 然nhiên 諸chư 經kinh 論luận 至chí 。 菩Bồ 提Đề 體thể 者giả 。 按án 大đại 般Bát 若Nhã 三tam 百bách 八bát 十thập 七thất 云vân 。 此thử 本bổn 性tánh 空không 。 即tức 是thị 諸chư 佛Phật 。 所sở 證chứng 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 又hựu 二nhị 百bách 三tam 十thập 云vân 。 何hà 謂vị 無Vô 上Thượng 正Chánh 等Đẳng 菩Bồ 提Đề 。 佛Phật 言ngôn 諸chư 法pháp 真Chân 如Như 。 是thị 謂vị 無vô 上thượng 正chánh 等đẳng 。 菩Bồ 提Đề 。 斯tư 教giáo 非phi 一nhất 。 恐khủng 繁phồn 不bất 具cụ 。

疏sớ/sơ 不bất 退thoái 非phi 即tức 不bất 轉chuyển 者giả 。 略lược 有hữu 二nhị 釋thích 。 一nhất 云vân 。 退thoái 者giả 失thất 也dã 。 轉chuyển 謂vị 動động 焉yên 。 於ư 彼bỉ 菩Bồ 提Đề 。 脩tu 而nhi 不bất 失thất 。 相tương/tướng 用dụng 煩phiền 惱não 。 復phục 能năng 不bất 動động 。 故cố 退thoái 轉chuyển 別biệt 。 二nhị 云vân 。 前tiền 三tam 不bất 退thoái 。 但đãn 名danh 不bất 退thoái 。 非phi 名danh 不bất 轉chuyển 。 猶do 為vi 相tương/tướng 惑hoặc 之chi 所sở 動động 故cố 。 第đệ 四tứ 不bất 退thoái 。 雖tuy 通thông 即tức 別biệt 二nhị 種chủng 之chi 義nghĩa 。 今kim 取thủ 於ư 別biệt 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 為vi 不bất 退thoái 名danh 該cai 前tiền 三tam 種chủng 。 故cố 從tùng 於ư 寬khoan 。 而nhi 取thủ 別biệt 也dã 。

疏sớ/sơ 不bất 退thoái 即tức 不bất 轉chuyển 者giả 。 忻hãn 覺giác 進tiến 心tâm 。 即tức 不bất 為vi 彼bỉ 相tương/tướng 用dụng 等đẳng 動động 。 故cố 得đắc 不bất 退thoái 。 即tức 名danh 不bất 動động 。 問vấn 約ước 二nhị 不bất 退thoái 。 解giải 不bất 退thoái 轉chuyển 。 已dĩ 得đắc 不bất 退thoái 。 亦diệc 同đồng 第đệ 二nhị 即tức 不bất 轉chuyển 耶da 。 答đáp 不bất 得đắc 。 猶do 為vi 相tương/tướng 用dụng 之chi 所sở 動động 故cố 。 若nhược 爾nhĩ 何hà 由do 對đối 四tứ 及cập 二nhị 。 分phân 為vi 兩lưỡng 釋thích 。 答đáp 由do 諸chư 聖thánh 教giáo 汎# 明minh 不bất 退thoái 。 有hữu 四tứ 二nhị 別biệt 。 故cố 對đối 以dĩ 明minh 。 非phi 對đối 四tứ 二nhị 。 證chứng 不bất 退thoái 轉chuyển 。 成thành 即tức 別biệt 也dã 。 設thiết 對đối 四tứ 種chủng 。 明minh 退thoái 轉chuyển 別biệt 。 理lý 亦diệc 無vô 失thất 。 對đối 二nhị 准chuẩn 知tri 。

疏sớ/sơ 十Thập 地Địa 經kinh 至chí 分phần/phân 三tam 用dụng 者giả 。 引dẫn 釋thích 外ngoại 難nạn/nan 。 難nạn/nan 八bát 地địa 去khứ 。 唯duy 定định 非phi 散tán 。 云vân 何hà 說thuyết 言ngôn 。 有hữu 聞văn 持trì 耶da 。 聞văn 是thị 散tán 故cố 。 答đáp 意ý 可khả 悉tất 。

疏sớ/sơ 散tán 者giả 施thí 也dã 等đẳng 者giả 。 問vấn 能năng 持trì 持trì 四tứ 。 可khả 名danh 總tổng 持trì 。 所sở 持trì 各các 一nhất 。 何hà 名danh 總tổng 持trì 。 答đáp 且thả 如như 法Pháp 中trung 。 以dĩ 一nhất 言ngôn 中trung 。 現hiện 一nhất 切thiết 言ngôn 等đẳng 。 如như 一nhất 字tự 咒chú 。 示thị 含hàm 多đa 法pháp 。 義nghĩa 等đẳng 可khả 知tri 。 故cố 示thị 名danh 總tổng 。

疏sớ/sơ 因nhân 果quả 別biệt 故cố 者giả 。 聞văn 持trì 為vi 因nhân 。 法pháp 義nghĩa 等đẳng 果quả 。

疏sớ/sơ 謂vị 轉chuyển 如như 前tiền 四tứ 位vị 二nhị 種chủng 等đẳng 者giả 。 四tứ 即tức 信tín 等đẳng 四tứ 種chủng 不bất 退thoái 。 二nhị 即tức 已dĩ 得đắc 未vị 得đắc 二nhị 也dã 。 有hữu 云vân 。 四tứ 不bất 退thoái 中trung 。 一nhất 一nhất 皆giai 有hữu 。 已dĩ 得đắc 未vị 得đắc 二nhị 種chủng 不bất 退thoái 。 且thả 第đệ 六lục 信tín 前tiền 。 已dĩ 得đắc 不bất 退thoái 。 未vị 得đắc 有hữu 退thoái 。 第đệ 六lục 已dĩ 去khứ 。 於ư 未vị 得đắc 法Pháp 。 亦diệc 復phục 不bất 退thoái 。 餘dư 三tam 准chuẩn 知tri 。 又hựu 有hữu 云vân 。 證chứng 行hành 不bất 退thoái 。 名danh 為vi 二nhị 也dã 。 議nghị 曰viết 。 若nhược 信tín 等đẳng 位vị 。 未vị 得đắc 不bất 退thoái 。 與dữ 八bát 地địa 上thượng 。 而nhi 復phục 何hà 別biệt 。 又hựu 疏sớ/sơ 指chỉ 前tiền 。 前tiền 疏sớ/sơ 不bất 明minh 證chứng 行hành 不bất 退thoái 。 但đãn 依y 初sơ 解giải 。

疏sớ/sơ 說thuyết 自tự 分phần/phân 功công 德đức 等đẳng 者giả 。 謂vị 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 說thuyết 自tự 所sở 得đắc 。 大Đại 乘Thừa 之chi 法Pháp 。 名danh 為vi 自tự 分phần/phân 。 談đàm 二Nhị 乘Thừa 法pháp 。 名danh 為vi 外ngoại 分phần/phân 。 又hựu 當đương 地địa 已dĩ 得đắc 。 上thượng 地địa 未vị 得đắc 。 名danh 自tự 名danh 外ngoại 。 已dĩ 得đắc 之chi 法pháp 。 更cánh 不bất 退thoái 失thất 。 未vị 得đắc 進tiến 求cầu 。 心tâm 固cố 而nhi 趣thú 。 名danh 不bất 退thoái 轉chuyển 。 或hoặc 說thuyết 二Nhị 乘Thừa 法pháp 。 令linh 他tha 不bất 為vi 邪tà 染nhiễm 所sở 動động 。 自tự 不bất 為vi 彼bỉ 小Tiểu 乘Thừa 法pháp 拘câu 。 亦diệc 名danh 不bất 動động 。

疏sớ/sơ 說thuyết 智trí 等đẳng 者giả 。 智trí 四Tứ 智Trí 等đẳng 。 福phước 謂vị 百bách 劫kiếp 所sở 脩tu 福phước 事sự 。 或hoặc 但đãn 餘dư 福phước 。 或hoặc 令linh 有hữu 情tình 所sở 引dẫn 福phước 事sự 。 初sơ 福phước 未vị 得đắc 。 名danh 為vi 不bất 轉chuyển 。 於ư 次thứ 福phước 者giả 。 不bất 生sanh 愛ái 染nhiễm 。 若nhược 於ư 後hậu 福phước 。 勸khuyến 生sanh 行hành 之chi 。 離ly 於ư 邪tà 欲dục 。 並tịnh 名danh 不bất 轉chuyển 。 或hoặc 無vô 漏lậu 福phước 。 資tư 成thành 正chánh 覺giác 。 窮cùng 未vị 來lai 際tế 。 不bất 同đồng 人nhân 天thiên 福phước 有hữu 遷thiên 改cải 。 故cố 名danh 不bất 動động 。 說thuyết 智trí 可khả 知tri 。

疏sớ/sơ 說thuyết 般Bát 若Nhã 等đẳng 。 體thể 用dụng 分phân 之chi 。 行hành 相tương/tướng 准chuẩn 悉tất 。

疏sớ/sơ 說thuyết 有hữu 為vi 等đẳng 者giả 。 真chân 理lý 凝ngưng 寂tịch 。 非phi 動động 搖dao 故cố 。 名danh 為vi 不bất 轉chuyển 。 或hoặc 於ư 無vô 為vi 。 任nhậm 運vận 證chứng 脩tu 。 志chí 無vô 傾khuynh 怯khiếp 。 名danh 為vi 不bất 轉chuyển 。 或hoặc 可khả 前tiền 三tam 。 約ước 勝thắng 劣liệt 明minh 。 言ngôn 不bất 退thoái 者giả 。 已dĩ 得đắc 劣liệt 法pháp 。 言ngôn 不bất 轉chuyển 者giả 。 未vị 得đắc 勝thắng 法Pháp 。 汎# 明minh 福phước 智trí 。 智trí 勝thắng 福phước 劣liệt 。 今kim 約ước 後hậu 時thời 脩tu 相tướng 好hảo 故cố 。 福phước 名danh 不bất 轉chuyển 。 方phương 便tiện 乃nãi 是thị 智trí 慧tuệ 妙diệu 用dụng 。 為vi 勝thắng 無vô 失thất 。 審thẩm 詳tường 。

疏sớ/sơ 蟷# 蜋lang 拒cự 轍triệt 者giả 。 按án 韓# 詩thi 外ngoại 傳truyền 曰viết 。 齊tề 莊trang 公công 出xuất 獵liệp 。 有hữu 蟷# 蜋lang 舉cử 首thủ 將tương 搏bác 其kỳ 輪luân 。 問vấn 其kỳ 御ngự 曰viết 。 此thử 何hà 虫trùng 。 對đối 曰viết 。 蟷# 蜋lang 也dã 。 為vi 虫trùng 知tri 進tiến 。 而nhi 不bất 知tri 退thoái 。 不bất 量lượng 其kỳ 力lực 。 而nhi 輕khinh 就tựu 歒địch 。 又hựu 莊trang 子tử 曰viết 。 蟷# 蜋lang 努nỗ 臂tý 。 以dĩ 當đương 車xa 轍triệt 。 不bất 知tri 不bất 勝thắng 任nhậm 也dã 。

疏sớ/sơ 動động 宣tuyên 言ngôn 教giáo 至chí 言ngôn 後hậu 者giả 。 如như 次thứ 屬thuộc 彼bỉ 教giáo 理lý 行hành 果quả 。 能năng 行hàng 行hàng 人nhân 。 因nhân 佛Phật 等đẳng 聲thanh 。 能năng 得đắc 聖thánh 道Đạo 。 名danh 運vận 聲thanh 前tiền 。 據cứ 究cứu 竟cánh 說thuyết 。 非phi 是thị 一nhất 切thiết 。 正chánh 聞văn 聲thanh 時thời 。 即tức 運vận 聖thánh 道Đạo 。 言ngôn 後hậu 准chuẩn 知tri 。

疏sớ/sơ 以dĩ 己kỷ 身thân 心tâm 業nghiệp 者giả 。 菩Bồ 薩Tát 依y 舉cử 自tự 色sắc 身thân 體thể 。 攝nhiếp 餘dư 二nhị 業nghiệp 。 有hữu 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 依y 佛Phật 色sắc 身thân 種chúng 植thực 。 名danh 為vi 攝nhiếp 取thủ 。 問vấn 何hà 不bất 依y 彼bỉ 法Pháp 身thân 種chủng 善thiện 。 答đáp 今kim 明minh 供cúng 養dường 。 故cố 明minh 色sắc 身thân 。

疏sớ/sơ 供cúng 養dường 有hữu 十thập 者giả 。 有hữu 三tam 義nghĩa 。 一nhất 於ư 三Tam 寶Bảo 起khởi 恩ân 德đức 想tưởng 。 二nhị 明minh 差sai 別biệt 。 三tam 顯hiển 得đắc 果quả 。 先tiên 於ư 三Tam 寶Bảo 。 起khởi 六lục 種chủng 心tâm 。 一nhất 起khởi 福phước 田điền 心tâm 。 如như 世thế 良lương 田điền 能năng 生sanh 稼giá 穡# 。 三Tam 寶Bảo 能năng 生sanh 眾chúng 生sanh 善thiện 牙nha 。 二nhị 起khởi 恩ân 德đức 心tâm 。 能năng 拔bạt 眾chúng 生sanh 。 一nhất 切thiết 諸chư 若nhược 。 能năng 與dữ 眾chúng 生sanh 。 涅Niết 槃Bàn 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 。 三tam 起khởi 最tối 勝thắng 心tâm 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 無vô 有hữu 能năng 勝thắng 。 於ư 三Tam 寶Bảo 者giả 。 三Tam 寶Bảo 乃nãi 勝thắng 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 何hà 以dĩ 然nhiên 者giả 。 眾chúng 生sanh 未vị 免miễn 生sanh 老lão 病bệnh 死tử 。 種chủng 種chủng 等đẳng 苦khổ 。 三Tam 寶Bảo 不bất 然nhiên 。 故cố 為vi 最tối 勝thắng 。 四tứ 起khởi 難nan 值trị 心tâm 。 於ư 百bách 千thiên 劫kiếp 。 不bất 聞văn 名danh 字tự 。 況huống 能năng 可khả 見kiến 。 如như 鄔ổ 曇đàm 華hoa 。 極cực 難nan 遇ngộ 矣hĩ 。 五ngũ 起khởi 獨độc 現hiện 心tâm 。 三Tam 千Thiên 界Giới 中trung 。 但đãn 一nhất 佛Phật 出xuất 。 出xuất 即tức 不bất 多đa 。 故cố 頗phả 逢phùng 遇ngộ 。 六lục 起khởi 德đức 依y 心tâm 。 世thế 出xuất 世thế 間gian 。 所sở 有hữu 功công 德đức 。 皆giai 依y 三Tam 寶Bảo 。 而nhi 有hữu 之chi 故cố 。 如như 諸chư 卉hủy 木mộc 岩# 石thạch 泉tuyền 流lưu 。 皆giai 依y 大đại 地địa 。 方phương 得đắc 有hữu 矣hĩ 。 二nhị 明minh 差sai 別biệt 。 具cụ 如như 疏sớ/sơ 辨biện 。 然nhiên 第đệ 十thập 正chánh 行hạnh 。 略lược 更cánh 分phần/phân 五ngũ 。 一nhất 於ư 諸chư 有hữu 情tình 。 起khởi 四Tứ 無Vô 量Lượng 心Tâm 。 普phổ 緣duyên 眾chúng 生sanh 。 有hữu 求cầu 樂nhạo/nhạc/lạc 者giả 。 發phát 起khởi 無vô 倒đảo 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 之chi 心tâm 。 緣duyên 有hữu 苦khổ 者giả 。 起khởi 除trừ 苦khổ 心tâm 。 緣duyên 有hữu 樂nhạo/nhạc/lạc 者giả 。 發phát 起khởi 隨tùy 喜hỷ 。 不bất 妬đố 嫉tật 心tâm 。 緣duyên 諸chư 有hữu 情tình 。 無vô 苦khổ 無vô 樂lạc 。 有hữu 苦khổ 有hữu 樂lạc 。 三tam 類loại 眾chúng 生sanh 。 逆nghịch 次thứ 發phát 起khởi 除trừ 貪tham 瞋sân 癡si 。 清thanh 淨tịnh 之chi 心tâm 。 如như 次thứ 名danh 為vi 。 慈từ 悲bi 喜hỷ 捨xả 。 二nhị 於ư 諸chư 行hành 。 脩tu 被bị 無vô 常thường 苦khổ 無vô 我ngã 想tưởng 。 一nhất 切thiết 世thế 法pháp 。 皆giai 為vi 生sanh 住trụ 異dị 滅diệt 。 等đẳng 相tương/tướng 之chi 所sở 遷thiên 變biến 。 輪luân 迴hồi 三tam 有hữu 。 生sanh 死tử 不bất 息tức 。 故cố 名danh 無vô 常thường 。 此thử 無vô 常thường 法pháp 。 有hữu 生sanh 死tử 等đẳng 。 種chủng 種chủng 逼bức 迫bách 。 故cố 名danh 為vi 苦khổ 此thử 。 苦khổ 之chi 法pháp 。 假giả 無vô 其kỳ 體thể 。 獨độc 幻huyễn 化hóa 等đẳng 。 故cố 名danh 無vô 我ngã 。 三tam 於ư 涅niết 拌# 。 脩tu 勝thắng 利lợi 行hành 。 謂vị 彼bỉ 涅Niết 槃Bàn 。 體thể 圓viên 寂tịch 靜tĩnh 。 無vô 生sanh 無vô 滅diệt 。 離ly 煩phiền 惱não 縛phược 。 是thị 眾chúng 德đức 本bổn 。 湛trạm 若nhược 虗hư 空không 。 勝thắng 一nhất 切thiết 法pháp 。 能năng 證chứng 此thử 者giả 。 即tức 能năng 永vĩnh 斷đoạn 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 得đắc 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 一nhất 切thiết 功công 德đức 。 出xuất 過quá 三tam 界giới 。 為vi 人nhân 天thiên 師sư 。 是thị 故cố 當đương 須tu 觀quán 此thử 涅Niết 槃Bàn 。 所sở 有hữu 勝thắng 利lợi 。 而nhi 求cầu 證chứng 之chi 。 四tứ 於ư 三Tam 寶Bảo 六lục 處xứ 。 而nhi 修tu 隨tùy 念niệm 。 念niệm 佛Phật 具cụ 有hữu 大đại 悲bi 等đẳng 德đức 。 是thị 大đại 導đạo 師sư 。 能năng 引dẫn 眾chúng 生sanh 。 出xuất 於ư 燬# 宅trạch 生sanh 死tử 險hiểm 路lộ 。 是thị 大đại 醫y 王vương 。 療liệu 眾chúng 生sanh 苦khổ 。 念niệm 此thử 如Như 來Lai 種chủng 種chủng 功công 德đức 。 不bất 得đắc 顛điên 倒đảo 執chấp 著trước 分phân 別biệt 。 名danh 佛Phật 隨tùy 念niệm 。 念niệm 於ư 三tam 乘thừa 。 清thanh 淨tịnh 之chi 法Pháp 。 是thị 大đại 良lương 藥dược 。 能năng 除trừ 眾chúng 生sanh 。 三tam 界giới 等đẳng 苦khổ 。 念niệm 此thử 法pháp 時thời 。 示thị 不bất 顛điên 倒đảo 執chấp 著trước 分phân 別biệt 。 念niệm 於ư 一nhất 切thiết 菩Bồ 薩Tát 二Nhị 乘Thừa 。 能năng 離ly 煩phiền 惱não 。 得đắc 大đại 功công 德đức 。 和hòa 合hợp 無vô 諍tranh 。 眾chúng 生sanh 善thiện 友hữu 能năng 救cứu 眾chúng 生sanh 苦khổ 。 復phục 能năng 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 。 念niệm 賢hiền 聖thánh 等đẳng 。 一nhất 切thiết 功công 德đức 。 亦diệc 不bất 執chấp 著trước 。 念niệm 布bố 施thí 等đẳng 是thị 大đại 般bát 筏phiệt 。 能năng 度độ 眾chúng 生sanh 。 生sanh 死tử 大đại 海hải 。 至chí 於ư 彼bỉ 岸ngạn 。 念niệm 六Lục 度Độ 時thời 。 亦diệc 不bất 執chấp 著trước 等đẳng 。 是thị 名danh 六Lục 度Độ 隨tùy 念niệm 。 五ngũ 於ư 一nhất 切thiết 法pháp 。 發phát 生sanh 智trí 慧tuệ 。 信tín 離ly 言ngôn 法pháp 真Chân 如Như 之chi 體thể 。 不bất 起khởi 分phân 別biệt 。 住trụ 無vô 相tướng 心tâm 。 謂vị 情tình 非phi 情tình 。 莫mạc 不bất 皆giai 以dĩ 真Chân 如Như 為vi 體thể 。 如như 體thể 離ly 言ngôn 。 言ngôn 詮thuyên 不bất 逮đãi 。 本bổn 無vô 分phân 別biệt 。 亦diệc 無vô 有hữu 相tướng 。 實thật 如như 既ký 然nhiên 。 諸chư 法pháp 亦diệc 爾nhĩ 。 但đãn 由do 眾chúng 生sanh 虗hư 妄vọng 顛điên 倒đảo 。 於ư 無vô 分phân 別biệt 。 無vô 相tướng 法pháp 中trung 。 起khởi 分phân 別biệt 相tương/tướng 。 若nhược 能năng 於ư 法pháp 。 知tri 實thật 無vô 相tướng 。 及cập 無vô 分phân 別biệt 。 自tự 心tâm 不bất 起khởi 分phân 別biệt 等đẳng 相tương/tướng 。 此thử 即tức 名danh 為vi 。 住trụ 無vô 相tướng 觀quán 正chánh 行hạnh 供cúng 養dường 。 三tam 顯hiển 果quả 差sai 別biệt 者giả 。 且thả 初sơ 第đệ 一nhất 現hiện 前tiền 供cúng 養dường 。 當đương 獲hoạch 無vô 量lượng 大đại 福phước 德đức 果quả 。 受thọ 大đại 梵Phạm 福phước 。 於ư 無vô 量lượng 劫kiếp 。 不bất 墮đọa 惡ác 道đạo 。 由do 此thử 亦diệc 能năng 為vi 菩Bồ 提Đề 因nhân 。 後hậu 所sở 得đắc 果quả 。 轉chuyển 勝thắng 於ư 前tiền 。 乃nãi 至chí 第đệ 十thập 。 寂tịch 為vi 上thượng 妙diệu 。 何hà 所sở 以dĩ 然nhiên 。 答đáp 正chánh 行hạnh 正chánh 是thị 成thành 佛Phật 之chi 因nhân 。 餘dư 非phi 正chánh 因nhân 。 故cố 勝thắng 劣liệt 別biệt 。 恐khủng 繁phồn 且thả 止chỉ 。

疏sớ/sơ 理lý 事sự 疑nghi 盡tận 者giả 。 問vấn 疑nghi 唯duy 分phân 別biệt 。 入nhập 見kiến 已dĩ 除trừ 。 云vân 何hà 今kim 言ngôn 二nhị 疑nghi 盡tận 耶da 。 答đáp 有hữu 三tam 釋thích 。 一nhất 云vân 。 然nhiên 於ư 事sự 中trung 八bát 地địa 已dĩ 前tiền 。 容dung 得đắc 有hữu 疑nghi 。 今kim 皆giai 永vĩnh 盡tận 。 二nhị 云vân 。 約ước 習tập 氣khí 言ngôn 。 八bát 地địa 方phương 盡tận 。 三tam 云vân 。 疑nghi 要yếu 與dữ 彼bỉ 有hữu 漏lậu 心tâm 俱câu 。 八bát 地địa 已dĩ 上thượng 。 漏lậu 心tâm 永vĩnh 絕tuyệt 。 已dĩ 前tiền 猶do 有hữu 。 約ước 此thử 俱câu 心tâm 永vĩnh 無vô 之chi 處xứ 。 言ngôn 八bát 地địa 除trừ 。 實thật 初Sơ 地Địa 斷đoạn 。 義nghĩa 同đồng 得đắc 於ư 無vô 餘dư 涅niết 拌# 及cập 想tưởng 受thọ 滅diệt 。 無vô 為vi 之chi 中trung 。

疏sớ/sơ 入nhập 一Nhất 切Thiết 智Trí 等đẳng 者giả 。 有hữu 云vân 。 論luận 文văn 而nhi 不bất 倒đảo 也dã 。 入nhập 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 是thị 能năng 證chứng 智trí 。 如như 實thật 境cảnh 界giới 。 是thị 所sở 證chứng 理lý 。

復phục 有hữu 釋thích 云vân 。 佛Phật 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 於ư 菩Bồ 薩Tát 所sở 。 入nhập 之chi 境cảnh 界giới 也dã 。 議nghị 曰viết 。 准chuẩn 於ư 經kinh 文văn 。 後hậu 釋thích 亦diệc 得đắc 。 依y 論luận 文văn 解giải 。 道Đạo 理lý 無vô 失thất 。 據cứ 理lý 明minh 白bạch 。 改cải 亦diệc 應ưng 得đắc 。 然nhiên 觀quán 經kinh 意ý 。 以dĩ 釋thích 論luận 者giả 。 入nhập 者giả 能năng 入nhập 。 菩Bồ 薩Tát 之chi 智trí 。 一Nhất 切Thiết 智Trí 者giả 。 即tức 是thị 如Như 來Lai 。 如như 實thật 境cảnh 界giới 。 佛Phật 所sở 觀quán 境cảnh 。 今kim 談đàm 菩Bồ 薩Tát 能năng 入nhập 佛Phật 境cảnh 。 故cố 經kinh 說thuyết 云vân 。 善thiện 入nhập 佛Phật 慧tuệ 之chi 性tánh 也dã 。 此thử 釋thích 望vọng 於ư 經kinh 論luận 。 莫mạc 不bất 相tương 順thuận 。

疏sớ/sơ 通thông 大đại 智trí 者giả 。 問vấn 何hà 獨độc 稱xưng 大đại 。 答đáp 小tiểu 唯duy 生sanh 空không 。 今kim 生sanh 法pháp 二nhị 。 故cố 云vân 大đại 也dã 。

疏sớ/sơ 應ưng 作tác 所sở 作tác 等đẳng 者giả 。 問vấn 菩Bồ 薩Tát 二nhị 利lợi 。 萬vạn 行hạnh 俱câu 修tu 。 何hà 故cố 獨độc 言ngôn 化hóa 眾chúng 生sanh 事sự 。 名danh 為vi 應ưng 作tác 。 答đáp 菩Bồ 薩Tát 之chi 行hạnh 。 外ngoại 己kỷ 親thân 人nhân 。 是thị 以dĩ 菩Bồ 薩Tát 。 利lợi 他tha 為vi 本bổn 。 又hựu 得đắc 忍nhẫn 已dĩ 。 物vật 我ngã 平bình 等đẳng 。 故cố 常thường 利lợi 他tha 。 故cố 大đại 品phẩm 經Kinh 云vân 。 大đại 事sự 者giả 。 謂vị 救cứu 眾chúng 生sanh 。 此thử 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 常thường 所sở 應ưng 作tác 。 智Trí 度Độ 論luận 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 已dĩ 。 更cánh 無vô 餘dư 事sự 。 唯duy 成thành 就tựu 眾chúng 生sanh 。 淨tịnh 佛Phật 國quốc 土độ 。

疏sớ/sơ 攝nhiếp 取thủ 事sự 門môn 等đẳng 者giả 。 此thử 中trung 文văn 意ý 。 鉤câu 鏁tỏa 相tương 連liên 。 皆giai 以dĩ 上thượng 句cú 。 生sanh 起khởi 下hạ 句cú 。 思tư 准chuẩn 可khả 悉tất 。 故cố 不bất 作tác 也dã 。

疏sớ/sơ 不bất 同đồng 下hạ 上thượng 等đẳng 者giả 。 所sở 言ngôn 下hạ 上thượng 。 不bất 約ước 地địa 分phần/phân 。 但đãn 取thủ 勝thắng 劣liệt 。 以dĩ 為vi 上thượng 下hạ 。 七thất 地địa 已dĩ 前tiền 。 為vi 彼bỉ 有hữu 無vô 相tướng 用dụng 等đẳng 動động 。 今kim 此thử 八bát 地địa 。 離ly 斯tư 二nhị 種chủng 。 問vấn 按án 十Thập 地Địa 論luận 云vân 。 八Bát 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 躭đam 寂tịch 滅diệt 酒tửu 。 十thập 方phương 諸chư 佛Phật 。 摩ma 頂đảnh 七thất 勸khuyến 。 唯duy 識thức 亦diệc 云vân 。 於ư 利lợi 他tha 中trung 。 不bất 欲dục 行hành 障chướng 。 如như 何hà 今kim 說thuyết 。 任nhậm 運vận 而nhi 行hành 。 答đáp 七thất 勸khuyến 有hữu 障chướng 。 皆giai 據cứ 利lợi 他tha 。 不bất 能năng 任nhậm 運vận 。 非phi 依y 自tự 利lợi 。 自tự 利lợi 實thật 能năng 任nhậm 運vận 進tiến 故cố 。 又hựu 八bát 地địa 中trung 。 有hữu 入nhập 住trụ 出xuất 。 勸khuyến 為vi 創sáng/sang 入nhập 。 任nhậm 運vận 依y 後hậu 。 故cố 十Thập 地Địa 云vân 。 汝nhữ 已dĩ 經kinh 二nhị 大đại 阿a 僧tăng 祇kỳ 已dĩ 。 故cố 知tri 創sáng/sang 入nhập 。 非phi 勸khuyến 住trụ 出xuất 。

疏sớ/sơ 八bát 九cửu 十Thập 地Địa 示thị 現hiện 諸chư 地địa 者giả 。 同đồng 得đắc 攝nhiếp 取thủ 九cửu 句cú 。 功công 德đức 名danh 同đồng 。 示thị 現hiện 諸chư 地địa 。 諸chư 地địa 即tức 是thị 八bát 九cửu 十thập 也dã 。 此thử 總tổng 舉cử 結kết 論luận 之chi 大đại 意ý 也dã 。

疏sớ/sơ 何hà 智trí 等đẳng 者giả 。 問vấn 上thượng 下hạ 支chi 門môn 。 及cập 攝nhiếp 取thủ 事sự 。 兩lưỡng 復phục 次thứ 釋thích 。 總tổng 有hữu 三tam 處xứ 。 明minh 此thử 三tam 智trí 。 為vi 同đồng 為vi 異dị 。 答đáp 初sơ 門môn 三tam 智trí 。 如như 次thứ 根căn 本bổn 後hậu 得đắc 真Chân 如Như 。 真Chân 如Như 名danh 智trí 。 智trí 實thật 性tánh 故cố 。 觀quán 照chiếu 雖tuy 通thông 本bổn 後hậu 二nhị 智trí 。 今kim 取thủ 後hậu 得đắc 攝nhiếp 取thủ 事sự 門môn 。 初sơ 復phục 次thứ 釋thích 。 與dữ 前tiền 釋thích 同đồng 。 第đệ 二nhị 復phục 次thứ 。 與dữ 前tiền 有hữu 異dị 。 初sơ 中trung 二nhị 智trí 。 俱câu 是thị 後hậu 得đắc 。 望vọng 義nghĩa 異dị 故cố 。 問vấn 論luận 歎thán 菩Bồ 薩Tát 。 何hà 不bất 立lập 上thượng 上thượng 起khởi 門môn 。 答đáp 有hữu 兩lưỡng 釋thích 。 一nhất 云vân 。 羅La 漢Hán 上thượng 下hạ 起khởi 定định 。 菩Bồ 薩Tát 不bất 爾nhĩ 。 所sở 以dĩ 不bất 說thuyết 。 二nhị 云vân 。 亦diệc 有hữu 影ảnh 略lược 說thuyết 故cố 。 前tiền 舉cử 羅La 漢Hán 。 影ảnh 後hậu 菩Bồ 薩Tát 。 理lý 亦diệc 有hữu 也dã 。 且thả 下hạ 起khởi 上thượng 者giả 。 由do 得đắc 陀đà 羅la 尼ni 。 故cố 於ư 菩Bồ 提Đề 。 而nhi 不bất 退thoái 轉chuyển 。 餘dư 皆giai 准chuẩn 知tri 。 議nghị 曰viết 。 後hậu 釋thích 理lý 全toàn 。 不bất 然nhiên 且thả 如như 羅La 漢Hán 定định 由do 漏lậu 盡tận 。 菩Bồ 提Đề 不bất 退thoái 。 非phi 定định 總tổng 持trì 。 九cửu 地địa 八bát 地địa 。 亦diệc 名danh 不bất 退thoái 轉chuyển 故cố 。 餘dư 皆giai 思tư 悉tất 。 故cố 不bất 具cụ 非phi 。 有hữu 古cổ 德đức 釋thích 十thập 三tam 句cú 。 分phân 為vi 二nhị 種chủng 。 初sơ 總tổng 後hậu 別biệt 。 別biệt 有hữu 十thập 二nhị 。 名danh 十thập 二nhị 淨tịnh 。 一nhất 持trì 法Pháp 淨tịnh 。 二nhị 知tri 機cơ 淨tịnh 。 三tam 正chánh 事sự 淨tịnh 。 四tứ 習tập 解giải 淨tịnh 。 五ngũ 脩tu 因nhân 淨tịnh 。 六lục 斷đoạn 疑nghi 淨tịnh 。 七thất 深thâm 心tâm 淨tịnh 。 八bát 入nhập 密mật 淨tịnh 。 凡phàm 悟ngộ 理lý 淨tịnh 。 十thập 究cứu 竟cánh 淨tịnh 。 十thập 一nhất 長trường/trưởng 他tha 功công 德đức 淨tịnh 。 十thập 二nhị 令linh 他tha 解giải 脫thoát 淨tịnh 。 又hựu 束thúc 十thập 二nhị 。 總tổng 為vi 六lục 德đức 。 一nhất 不bất 退thoái 菩Bồ 提Đề 德đức 。 二nhị 知tri 機cơ 說thuyết 法Pháp 德đức 。 三tam 供cung 佛Phật 修tu 因nhân 德đức 。 四tứ 他tha 讚tán 自tự 修tu 德đức 。 五ngũ 凝ngưng 真chân 照chiếu 俗tục 德đức 。 六lục 譽dự 遠viễn 功công 高cao 德đức 。 配phối 經kinh 可khả 悉tất 。

經kinh 勇dũng 施thí 者giả 。 有hữu 釋thích 云vân 。 大Đại 士Sĩ 了liễu 畢tất 竟cánh 空không 。 捨xả 身thân 命mạng 財tài 。 不bất 生sanh 怯khiếp 弱nhược 。

經kinh 大Đại 力Lực 菩Bồ 薩Tát 等đẳng 者giả 。 有hữu 釋thích 云vân 。 據cứ 理lý 釋thích 者giả 。 煩phiền 惱não 能năng 令linh 三tam 界giới 紛phân 綸luân 。 二Nhị 乘Thừa 迷mê 倒đảo 。 其kỳ 力lực 最tối 大đại 。 菩Bồ 薩Tát 能năng 摧tồi 此thử 大đại 惡ác 法pháp 。 故cố 名danh 大đại 力lực 。

經kinh 無vô 量lượng 力lực 者giả 。 有hữu 釋thích 云vân 。 依y 理lý 明minh 者giả 。 無vô 相tướng 之chi 力lực 。 不bất 以dĩ 有hữu 量lượng 為vi 名danh 。 故cố 名danh 無vô 量lượng 。

疏sớ/sơ 不bất 樂nhạo 異dị 熟thục 果quả 者giả 。 先tiên 業nghiệp 所sở 招chiêu 。 縱túng/tung 依y 於ư 樹thụ 及cập 起khởi 念niệm 等đẳng 。 所sở 得đắc 衣y 等đẳng 。 皆giai 名danh 異dị 熟thục 。 今kim 即tức 不bất 然nhiên 。 變biến 化hóa 而nhi 作tác 。 名danh 非phi 異dị 熟thục 。 問vấn 設thiết 是thị 變biến 化hóa 。 亦diệc 遠viễn 託thác 因nhân 。 復phục 欲dục 界giới 中trung 。 何hà 有hữu 變biến 化hóa 。 答đáp 應ưng 名danh 異dị 熟thục 。 然nhiên 似tự 通thông 果quả 變biến 起khởi 。 故cố 得đắc 變biến 化hóa 名danh 。 復phục 言ngôn 。 言ngôn 化hóa 者giả 。 但đãn 業nghiệp 化hóa 非phi 通thông 化hóa 也dã 。 問vấn 下hạ 二nhị 空không 居cư 等đẳng 。 所sở 受thọ 樂lạc 具cụ 。 為vi 是thị 先tiên 有hữu 。 為vi 念niệm 方phương 現hiện 。 答đáp 待đãi 念niệm 方phương 現hiện 。 若nhược 爾nhĩ 云vân 何hà 。 名danh 為vi 先tiên 住trụ 欲dục 塵trần 求cầu 耶da 。 答đáp 樂nhạc 具cụ 等đẳng 物vật 。 雖tuy 待đãi 念niệm 現hiện 。 宮cung 殿điện 等đẳng 事sự 。 先tiên 即tức 非phi 無vô 。 故cố 亦diệc 無vô 失thất 。

疏sớ/sơ 若nhược 依y 後hậu 釋thích 無vô 四tứ 空không 居cư 等đẳng 者giả 。 依y 後hậu 初sơ 釋thích 。 空không 居cư 但đãn 一nhất 。 據cứ 後hậu 第đệ 二nhị 。 四tứ 種chủng 總tổng 無vô 。 不bất 足túc 全toàn 無vô 。 總tổng 名danh 無vô 也dã 。 問vấn 無vô 縱túng/tung 何hà 過quá 。 答đáp 疏sớ/sơ 但đãn 舉cử 言ngôn 。 法pháp 華hoa 會hội 無vô 四tứ 空không 居cư 眾chúng 。 不bất 言ngôn 即tức 過quá 。 或hoặc 亦diệc 有hữu 過quá 。 何hà 獨độc 空không 居cư 。 不bất 來lai 聽thính 耶da 。

疏sớ/sơ 三tam 光quang 天thiên 子tử 等đẳng 者giả 。 問vấn 三tam 光quang 何hà 攝nhiếp 。 答đáp 有hữu 云vân 。 散tán 天thiên 以dĩ 恆hằng 空không 中trung 散tán 居cư 不bất 定định 。 議nghị 曰viết 。 此thử 答đáp 與dữ 問vấn 。 无# 不bất 相tương 應ứng 。 應ưng 地địa 居cư 攝nhiếp 。 雖tuy 實thật 處xứ 空không 。 以dĩ 屬thuộc 四tứ 天thiên 。 故cố 空không 地địa 二nhị 。 屬thuộc 地địa 居cư 也dã 。

疏sớ/sơ 大đại 般Bát 若Nhã 至chí 堪Kham 忍Nhẫn 界Giới 主chủ 者giả 。 頂đảnh 髻kế 光quang 頂đảnh 。 俱câu 名danh 尸thi 棄khí 。 若nhược 依y 般Bát 若Nhã 。 尸Thi 棄Khí 大Đại 梵Phạm 。 即tức 第đệ 四tứ 梵Phạm 。 光quang 明minh 同đồng 前tiền 。 等đẳng 言ngôn 但đãn 等đẳng 初sơ 禪thiền 諸chư 天thiên 。 及cập 第đệ 三tam 禪thiền 。

經kinh 娑sa 伽già 羅la 龍long 者giả 。 即tức 天thiên 授thọ 品phẩm 。 娑sa 竭kiệt 羅la 龍long 。 此thử 從tùng 所sở 依y 海hải 得đắc 名danh 也dã 。

疏sớ/sơ 無vô 熱nhiệt 惱não 等đẳng 者giả 。 依y 池trì 得đắc 名danh 。 離ly 三tam 熱nhiệt 惱não 。 何hà 以dĩ 知tri 然nhiên 。 答đáp 如như 阿a 耨nậu 達đạt 經Kinh 云vân 佛Phật 往vãng 欲dục 池trì 。 化hóa 彼bỉ 龍long 眾chúng 。 先tiên 遣khiển 目Mục 連Liên 。 警cảnh 覺giác 彼bỉ 類loại 。

時thời 目Mục 連Liên 化hóa 為vi 妙diệu 翅sí 。 而nhi 於ư 池trì 上thượng 。 鼓cổ 羽vũ 鳴minh 觜tủy 。 諸chư 龍long 子tử 等đẳng 。 驚kinh 集tập 王vương 所sở 。 而nhi 作tác 是thị 言ngôn 。 比tỉ 無vô 此thử 鳥điểu 。 今kim 何hà 忽hốt 有hữu 。 按án 此thử 經Kinh 言ngôn 。 鳥điểu 既ký 不bất 到đáo 。 何hà 被bị 食thực 憂ưu 。 餘dư 二nhị 可khả 悉tất 。

疏sớ/sơ 絞giảo 妙diệu 高cao 令linh 細tế 龍long 之chi 類loại 者giả 。 傳truyền 云vân 。 此thử 龍long 欲dục 食thực 帝Đế 釋Thích 等đẳng 。 絞giảo 山sơn 令linh 斷đoạn 。 冀ký 令linh 墜trụy 海hải 。 將tương 欲dục 食thực 之chi 。 議nghị 曰viết 。 此thử 非phi 也dã 。 或hoặc 可khả 亦diệc 通thông 。 為vi 顯hiển 般Bát 若Nhã 之chi 威uy 力lực 故cố 。 山sơn 欲dục 將tương 覆phú 。 帝Đế 釋Thích 知tri 已dĩ 。 集tập 諸chư 天thiên 眾chúng 。 處xử 善thiện 法Pháp 堂đường 。 而nhi 念niệm 般Bát 若Nhã 。 龍long 威uy 自tự 息tức 。 不bất 能năng 為vi 害hại 。

經kinh 緊khẩn 那na 羅la 者giả 。 有hữu 云vân 歌ca 神thần 。 馬mã 頭đầu 人nhân 身thân 能năng 語ngữ 。 問vấn 何hà 道đạo 所sở 攝nhiếp 。 按án 雜tạp 心tâm 論luận 。 畜súc 生sanh 趣thú 攝nhiếp 。

經kinh 乾càn 闥thát 婆bà 等đẳng 者giả 。 又hựu 按án 智Trí 度Độ 論luận 云vân 。 犍kiền 闥thát 婆bà 。 名danh 童đồng 龍long 摩ma 。 此thử 云vân 樹thụ 。 居cư 在tại 地địa 上thượng 。 十thập 寶bảo 山sơn 中trung 。 若nhược 諸chư 天thiên 須tu 樂nhạo/nhạc/lạc 。 乃nãi 身thân 有hữu 異dị 相tướng 。 即tức 飛phi 上thượng 天thiên 。 與dữ 緊khẩn 那na 羅la 。 番phiên 休hưu 上thượng 下hạ 。 問vấn 何hà 趣thú 所sở 攝nhiếp 。 傳truyền 有hữu 二nhị 釋thích 。 一nhất 云vân 鬼quỷ 攝nhiếp 。 一nhất 云vân 屬thuộc 脩tu 羅la 。 未vị 見kiến 正chánh 文văn 。

疏sớ/sơ 師sư 子tử 兒nhi 等đẳng 者giả 。 此thử 亦diệc 不bất 然nhiên 。 非phi 以dĩ 畜súc 生sanh 生sanh 。 即tức 畜súc 生sanh 攝nhiếp 。 如như 犢độc 子tử 鷄kê 胤dận 部bộ 等đẳng 。 非phi 畜súc 攝nhiếp 故cố 。 卵noãn 生sanh 人nhân 等đẳng 。 其kỳ 類loại 非phi 一nhất 。

疏sớ/sơ 深thâm 於ư 須Tu 彌Di 者giả 。 略lược 有hữu 三tam 釋thích 。 一nhất 云vân 量lượng 度độ 。 大đại 小tiểu 不bất 同đồng 。 今kim 見kiến 猶do 有hữu 大đại 小tiểu 兩lưỡng 釋thích 。 所sở 以dĩ 增tăng 減giảm 。 而nhi 無vô 失thất 也dã 。 二nhị 云vân 。 業nghiệp 力lực 所sở 致trí 。 縱túng/tung 入nhập 金kim 剛cang 。 亦diệc 復phục 何hà 失thất 。 亦diệc 猶do 石thạch 鐵thiết 火hỏa 等đẳng 中trung 。 有hữu 眾chúng 生sanh 故cố 。 又hựu 同đồng 中trung 有hữu 。 於ư 山sơn 等đẳng 物vật 。 皆giai 不bất 礙ngại 故cố 。 三tam 云vân 。 據cứ 實thật 海hải 水thủy 亦diệc 深thâm 。 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 。 舉cử 其kỳ 成thành 數số 。 但đãn 言ngôn 八bát 萬vạn 。 如như 俱câu 舍xá 頌tụng 云vân 。 煩phiền 惱não 八bát 十thập 千thiên 。 此thử 亦diệc 應ưng 爾nhĩ 。 故cố 知tri 經kinh 論luận 所sở 望vọng 不bất 同đồng 。 並tịnh 無vô 有hữu 爽sảng 。

疏sớ/sơ 化hóa 生sanh 鳥điểu 能năng 食thực 四tứ 生sanh 龍long 者giả 。 問vấn 夫phu 化hóa 生sanh 死tử 。 尸thi 骸hài 頓đốn 滅diệt 。 食thực 化hóa 生sanh 龍long 。 何hà 有hữu 食thực 取thủ 。 答đáp 鳥điểu 吞thôn 咽yến/ế/yết 已dĩ 。 未vị 死tử 之chi 間gian 。 能năng 為vi 食thực 事sự 。 或hoặc 雖tuy 死tử 已dĩ 。 暫tạm 爾nhĩ 之chi 間gian 。 亦diệc 有hữu 資tư 益ích 。

疏sớ/sơ 聞văn 小Tiểu 乘Thừa 經kinh 等đẳng 者giả 。 按án 普phổ 超siêu 三tam 昧muội 經kinh 第đệ 三tam 云vân 。 阿A 闍Xà 世Thế 王Vương 所sở 入nhập 地địa 獄ngục 。 名danh 賓tân 跎# 羅la 。 普phổ 曰viết 集tập 欲dục 。 適thích 入nhập 尋tầm 出xuất 。 其kỳ 身thân 不bất 遭tao 苦khổ 惱não 之chi 患hoạn 。 問vấn 准chuẩn 古cổ 今kim 錄lục 。 皆giai 說thuyết 此thử 經Kinh 是thị 大Đại 乘Thừa 經Kinh 。 云vân 何hà 既ký 依y 小Tiểu 乘Thừa 判phán 耶da 。 答đáp 疏sớ/sơ 隨tùy 古cổ 人nhân 。 且thả 依y 小tiểu 判phán 。 何hà 以dĩ 明minh 之chi 。 答đáp 按án 吉cát 藏tạng 疏sớ/sơ 云vân 。 阿a 含hàm 經Kinh 云vân 。 闍xà 王vương 懺sám 悔hối 。 猶do 墮đọa 拍phách 毱cúc 地địa 獄ngục 。 得đắc 成thành 辟Bích 支Chi 。 實thật 爾nhĩ 大Đại 乘Thừa 亦diệc 說thuyết 入nhập 地địa 獄ngục 。

疏sớ/sơ 聞văn 大Đại 乘Thừa 經Kinh 不bất 墮đọa 地địa 獄ngục 者giả 。 問vấn 普phổ 超siêu 經kinh 中trung 。 明minh 言ngôn 墮đọa 獄ngục 。 云vân 何hà 乃nãi 違vi 。 答đáp 亦diệc 依y 古cổ 說thuyết 。 古cổ 疏sớ/sơ 說thuyết 云vân 。 大Đại 乘Thừa 經Kinh 力lực 勝thắng 。 重trọng 罪tội 都đô 滅diệt 。 所sở 以dĩ 不bất 墮đọa 。 議nghị 曰viết 。 雖tuy 云vân 順thuận 古cổ 。 而nhi 違vi 經kinh 文văn 。 不bất 具cụ 指chỉ 陳trần 。 來lai 誤ngộ 後hậu 也dã 。

疏sớ/sơ 後hậu 得đắc 柔Nhu 順Thuận 忍Nhẫn 者giả 。 普phổ 超siêu 經Kinh 云vân 。 如Như 來Lai 為vi 說thuyết 。 三tam 世thế 之chi 心tâm 。 則tắc 無vô 形hình 貌mạo 。 無vô 所sở 有hữu 等đẳng 。 以dĩ 何hà 心tâm 害hại 。 說thuyết 是thị 語ngữ 時thời 。 王vương 阿A 闍Xà 世Thế 。 得đắc 柔Nhu 順Thuận 忍Nhẫn 。 又hựu 云vân 。 王vương 尋tầm 逮đãi 得đắc 不Bất 起Khởi 法Pháp 忍Nhẫn 。 問vấn 既ký 得đắc 忍nhẫn 已dĩ 。 云vân 何hà 墮đọa 獄ngục 。 答đáp 斯tư 權quyền 現hiện 也dã 。 示thị 於ư 後hậu 人nhân 。 令linh 生sanh 恭cung 敬kính 。 問vấn 普phổ 超siêu 涅niết 拌# 。 俱câu 是thị 大Đại 乘Thừa 。 云vân 何hà 二nhị 說thuyết 。 得đắc 有hữu 不bất 同đồng 。 答đáp 略lược 為vi 三tam 釋thích 。 一nhất 普phổ 超siêu 經kinh 說thuyết 。 隨tùy 轉chuyển 理lý 門môn 。 涅niết 拌# 所sở 言ngôn 。 據cứ 真chân 實thật 理lý 。 二nhị 普phổ 超siêu 意ý 明minh 不bất 孝hiếu 過quá 重trọng/trùng 。 業nghiệp 障chướng 難nạn 逃đào 。 令linh 生sanh 猒# 怖bố 。 言ngôn 墮đọa 地địa 獄ngục 。 涅Niết 槃Bàn 意ý 顯hiển 大Đại 乘Thừa 力lực 大đại 。 令linh 其kỳ 令linh 忻hãn 慕mộ 。 三tam 普phổ 超siêu 而nhi 據cứ 示thị 相tương/tướng 而nhi 說thuyết 。 涅Niết 槃Bàn 依y 實thật 。 不bất 入nhập 談đàm 之chi 。 各các 據cứ 一nhất 義nghĩa 。 並tịnh 不bất 相tương 違vi 。

疏sớ/sơ 并tinh 客khách 眾chúng 者giả 。 古cổ 疏sớ/sơ 云vân 。 聖thánh 有hữu 二nhị 種chủng 。 謂vị 聲Thanh 聞Văn 菩Bồ 薩Tát 。 凡phàm 有hữu 兩lưỡng 眾chúng 。 即tức 客khách 舊cựu 二nhị 。 問vấn 何hà 謂vị 客khách 眾chúng 。 答đáp 有hữu 云vân 。 吠phệ 舍xá 黧lê 等đẳng 。 並tịnh 名danh 客khách 眾chúng 。 或hoặc 妙diệu 音âm 等đẳng 。 亦diệc 名danh 客khách 眾chúng 。 議nghị 曰viết 。 疏sớ/sơ 意ý 不bất 然nhiên 。 古cổ 疏sớ/sơ 云vân 。 經kinh 文văn 自tự 有hữu 。 經kinh 文văn 何hà 處xứ 。 有hữu 吠phệ 舍xá 黧lê 。 復phục 云vân 凡phàm 眾chúng 。 妙diệu 音âm 非phi 凡phàm 。 故cố 知tri 非phi 也dã 。 彼bỉ 意ý 言ngôn 者giả 。 經kinh 之chi 所sở 言ngôn 。 餘dư 域vực 人nhân 天thiên 。 並tịnh 名danh 客khách 眾chúng 。

疏sớ/sơ 以dĩ 面diện 向hướng 為vi 前tiền 者giả 。 問vấn 此thử 經Kinh 不bất 說thuyết 。 何hà 以dĩ 明minh 之chi 。 答đáp 維duy 摩ma 經kinh 等đẳng 云vân 。 皆giai 謂vị 世Thế 尊Tôn 在tại 其kỳ 前tiền 。 即tức 為vi 證chứng 矣hĩ 。 論luận 依y 此thử 義nghĩa 。 故cố 加gia 前tiền 後hậu 。

經kinh 為vì 諸chư 菩Bồ 薩Tát 等đẳng 者giả 。 問vấn 上thượng 云vân 。 四tứ 眾chúng 之chi 所sở 圍vi 遶nhiễu 。 何hà 故cố 今kim 唯duy 為vi 菩Bồ 薩Tát 。 答đáp 據cứ 正chánh 所sở 被bị 。 若nhược 爾nhĩ 前tiền 明minh 四tứ 眾chúng 。 取thủ 比Bỉ 丘Khâu 等đẳng 。 何hà 有hữu 菩Bồ 薩Tát 。 答đáp 且thả 舉cử 四tứ 眾chúng 。 實thật 有hữu 菩Bồ 薩Tát 。 又hựu 比Bỉ 丘Khâu 等đẳng 。 亦diệc 攝nhiếp 菩Bồ 薩Tát 。 何hà 以dĩ 為vi 證chứng 。 按án 智Trí 度Độ 論luận 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 必tất 墮đọa 四tứ 眾chúng 之chi 中trung 。 四tứ 眾chúng 未vị 必tất 墮đọa 菩Bồ 薩Tát 中trung 。

疏sớ/sơ 對đối 法pháp 十thập 一nhất 明minh 七thất 種chủng 大đại 姓tánh 等đẳng 者giả 。 問vấn 般Bát 若Nhã 論luận 中trung 。 但đãn 列liệt 七thất 名danh 。 餘dư 指chỉ 瑜du 伽già 。 依y 撿kiểm 瑜du 伽già 四tứ 十thập 六lục 釋thích 。 與dữ 對đối 法pháp 論luận 。 義nghĩa 有hữu 不bất 同đồng 。 云vân 何hà 得đắc 言ngôn 名danh 別biệt 義nghĩa 同đồng 。 答đáp 略lược 為vi 二nhị 釋thích 。 一nhất 乍sạ 觀quán 二nhị 論luận 。 似tự 若nhược 肝can 膽đảm 。 審thẩm 而nhi 察sát 之chi 。 誠thành 同đồng 水thủy 乳nhũ 。 今kim 具cụ 牒điệp 會hội 。 冀ký 令linh 易dị 悟ngộ 。 疏sớ/sơ 中trung 已dĩ 具cụ 對đối 法pháp 論luận 文văn 。 今kim 者giả 但đãn 引dẫn 瑜du 伽già 對đối 會hội 。 瑜du 伽già 論luận 云vân 。 一nhất 法pháp 大đại 性tánh 。 謂vị 十thập 二nhị 分phần 教giáo 中trung 。 菩Bồ 薩Tát 藏tạng 攝nhiếp 。 方Phương 廣Quảng 之chi 教giáo 。 會hội 云vân 。 對đối 法pháp 望vọng 彼bỉ 能năng 緣duyên 之chi 心tâm 。 瑜du 伽già 據cứ 體thể 。 二nhị 論luận 名danh 別biệt 。 體thể 實thật 不bất 殊thù 。 二nhị 發phát 心tâm 大đại 姓tánh 。 謂vị 有hữu 一nhất 類loại 。 於ư 其kỳ 無vô 上thượng 。 正chánh 等đẳng 菩Bồ 提Đề 。 發phát 正chánh 願nguyện 心tâm 。 會hội 云vân 。 對đối 法pháp 具cụ 牒điệp 。 瑜du 伽già 影ảnh 顯hiển 。 願nguyện 求cầu 菩Bồ 提Đề 。 即tức 自tự 利lợi 故cố 。 或hoặc 亦diệc 具cụ 之chi 。 欲dục 趣thú 菩Bồ 提Đề 。 要yếu 起khởi 正chánh 願nguyện 。 願nguyện 中trung 含hàm 於ư 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 求cầu 菩Bồ 提Đề 。 二nhị 利lợi 樂lạc 他tha 。 不bất 興hưng 二nhị 願nguyện 。 無vô 得đắc 菩Bồ 提Đề 故cố 。 四tứ 十thập 八bát 云vân 。 願nguyện 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 求cầu 菩Bồ 提Đề 。 二nhị 利lợi 樂lạc 他tha 也dã 。 三tam 勝thắng 解giải 大đại 姓tánh 。 謂vị 有hữu 一nhất 類loại 。 於ư 法pháp 大đại 姓tánh 。 生sanh 勝thắng 信tín 解giải 。 會hội 云vân 。 法pháp 大đại 姓tánh 者giả 。 即tức 二nhị 無vô 我ngã 之chi 真chân 理lý 也dã 。 實thật 了liễu 二nhị 理lý 。 而nhi 在tại 於ư 智trí 。 智trí 之chi 同đồng 時thời 。 非phi 無vô 淨tịnh 信tín 。 瑜du 伽già 據cứ 彼bỉ 隣lân 近cận 而nhi 言ngôn 。 言ngôn 生sanh 信tín 解giải 。 四tứ 增tăng 上thượng 意ý 樂lạc 大đại 姓tánh 。 謂vị 有hữu 一nhất 類loại 。 已dĩ 過quá 勝thắng 解giải 行hành 地địa 。 證chứng 入nhập 淨tịnh 勝thắng 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 地địa 。 會hội 云vân 。 對đối 法pháp 據cứ 總tổng 。 凡phàm 聖thánh 合hợp 言ngôn 。 瑜du 伽già 約ước 別biệt 。 但đãn 說thuyết 聖thánh 者giả 。 五ngũ 資tư 粮# 大đại 性tánh 。 謂vị 福phước 德đức 智trí 慧tuệ 。 脩tu 習tập 圓viên 滿mãn 。 能năng 證chứng 無Vô 上Thượng 正Chánh 等Đẳng 菩Bồ 提Đề 。 會hội 云vân 。 由do 福phước 智trí 故cố 。 不bất 住trụ 於ư 二nhị 。 方phương 得đắc 菩Bồ 提Đề 。 對đối 法pháp 據cứ 用dụng 。 明minh 所sở 不bất 住trụ 。 而nhi 云vân 方phương 便tiện 。 不bất 住trụ 生sanh 死tử 。 及cập 於ư 涅Niết 槃Bàn 。 瑜du 伽già 依y 體thể 及cập 所sở 求cầu 果quả 。 故cố 云vân 福phước 智trí 及cập 得đắc 菩Bồ 提Đề 。 互hỗ 舉cử 一nhất 邊biên 。 影ảnh 略lược 明minh 也dã 。 六lục 時thời 大đại 性tánh 。 謂vị 經kinh 於ư 三tam 。 無vô 數số 大đại 劫kiếp 。 方phương 證chứng 無Vô 上Thượng 正Chánh 等Đẳng 菩Bồ 提Đề 。 會hội 云vân 。 瑜du 伽già 明minh 言ngôn 其kỳ 時thời 。 所sở 得đắc 之chi 果Quả 。 影ảnh 顯hiển 業nghiệp 用dụng 。 對đối 法pháp 明minh 言ngôn 果quả 業nghiệp 。 密mật 亦diệc 顯hiển 時thời 。 互hỗ 舉cử 一nhất 義nghĩa 。 七thất 圓viên 證chứng 大đại 性tánh 。 謂vị 即tức 所sở 證chứng 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 會hội 云vân 。 開khai 合hợp 次thứ 第đệ 。 雖tuy 復phục 不bất 同đồng 。 體thể 竟cánh 不bất 別biệt 。 二nhị 釋thích 兩lưỡng 論luận 七thất 義nghĩa 。 義nghĩa 有hữu 不bất 同đồng 。 隨tùy 作tác 者giả 意ý 。 何hà 要yếu 會hội 之chi 而nhi 使sử 一nhất 種chủng 。 且thả 如như 對đối 法pháp 。 前tiền 五ngũ 為vi 因nhân 。 後hậu 二nhị 是thị 果quả 。 瑜du 伽già 前tiền 六lục 是thị 因nhân 。 後hậu 一nhất 是thị 果quả 。 故cố 論luận 云vân 。 前tiền 六lục 皆giai 是thị 圓viên 證chứng 大đại 性tánh 之chi 因nhân 。 圓viên 證chứng 大đại 性tánh 。 是thị 前tiền 六lục 種chủng 大đại 性tánh 之chi 果quả 。 故cố 知tri 別biệt 也dã 。 餘dư 別biệt 可khả 悉tất 。 又hựu 按án 大đại 集tập 經kinh 第đệ 七thất 云vân 。 其kỳ 乘thừa 廣quảng 大đại 故cố 。 於ư 諸chư 眾chúng 生sanh 。 無vô 障chướng 礙ngại 故cố 。 是thị 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 善thiện 根căn 本bổn 故cố 。 無vô 有hữu 煩phiền 惱não 。 諸chư 結kết 黑hắc 闇ám 故cố 。 所sở 有hữu 光quang 明minh 。 無vô 處xứ 不bất 遍biến 故cố 。 周chu 遍biến 有hữu 眼nhãn 目mục 故cố 。 本bổn 性tánh 常thường 淨tịnh 故cố 。 初sơ 無vô 垢cấu 行hành 故cố 。 斷đoạn 諸chư 煩phiền 惱não 。 一nhất 切thiết 習tập 氣khí 故cố 。 故cố 名danh 大Đại 乘Thừa 。 准chuẩn 此thử 經Kinh 文văn 。 通thông 攝nhiếp 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 二nhị 種chủng 功công 德đức 。 廣quảng 如như 彼bỉ 說thuyết 。

疏sớ/sơ 無vô 相tướng 不bất 相tướng 等đẳng 者giả 。 略lược 有hữu 三tam 釋thích 。 一nhất 云vân 。 初sơ 相tương/tướng 是thị 有hữu 。 不bất 相tương 是thị 無vô 。 不bất 者giả 無vô 也dã 。 上thượng 一nhất 無vô 字tự 。 該cai 下hạ 兩lưỡng 處xứ 。 應ưng 言ngôn 無vô 有hữu 。 相tướng 無vô 有hữu 相tướng 。 意ý 顯hiển 真Chân 如Như 離ly 空không 有hữu 二nhị 。 二nhị 云vân 。 初sơ 言ngôn 相tương/tướng 者giả 。 即tức 有hữu 為vi 法pháp 。 次thứ 言ngôn 相tương/tướng 者giả 。 法pháp 實thật 體thể 相tướng 。 意ý 言ngôn 無vô 一nhất 有hữu 為vi 法pháp 中trung 。 不bất 以dĩ 真Chân 如Như 而nhi 為vi 體thể 相tướng 。 三tam 云vân 。 初sơ 無vô 相tướng 者giả 。 無vô 遍biến 計kế 相tương/tướng 。 次thứ 云vân 不bất 相tương 。 有hữu 依y 圓viên 二nhị 。 議nghị 曰viết 。 後hậu 釋thích 稍sảo 疎sơ 。 經kinh 意ý 唯duy 明minh 一nhất 真chân 法Pháp 界Giới 。 前tiền 二nhị 義nghĩa 通thông 。

疏sớ/sơ 最tối 勝thắng 經Kinh 典điển 者giả 。 問vấn 制chế 伏phục 放phóng 逸dật 。 尋tầm 求cầu 理lý 覆phú 。 律luật 論luận 為vi 勝thắng 。 何hà 故cố 今kim 云vân 脩tu 多đa 勝thắng 耶da 。 答đáp 意ý 云vân 。 此thử 經Kinh 明minh 於ư 一Nhất 乘Thừa 。 會hội 二nhị 皈quy 一nhất 。 形hình 二nhị 藏tạng 勝thắng 。 不bất 言ngôn 餘dư 經kinh 。 亦diệc 總tổng 名danh 勝thắng 。 形hình 對đối 不bất 同đồng 。 互hỗ 有hữu 勝thắng 故cố 。

疏sớ/sơ 諸chư 佛Phật 德đức 藏tạng 者giả 。 略lược 有hữu 二nhị 釋thích 。 一nhất 云vân 。 定định 能năng 含hàm 諸chư 功công 德đức 故cố 。 而nhi 名danh 為vi 藏tạng 。 定định 依y 此thử 經Kinh 。 經kinh 亦diệc 名danh 藏tạng 。 二nhị 云vân 。 此thử 經Kinh 能năng 含hàm 功công 德đức 。 及cập 諸chư 定định 等đẳng 。 經kinh 即tức 名danh 藏tạng 。 議nghị 曰viết 。 後hậu 釋thích 為vi 勝thắng 。 順thuận 經kinh 論luận 故cố 。 故cố 神thần 力lực 品phẩm 云vân 。 如Như 來Lai 所sở 有hữu 。 一nhất 切thiết 之chi 法pháp 。 自tự 在tại 神thần 力lực 等đẳng 。 皆giai 入nhập 此thử 經Kinh 。

疏sớ/sơ 一nhất 出xuất 水thủy 不bất 可khả 盡tận 等đẳng 者giả 。 有hữu 議nghị 曰viết 。 法Pháp 身thân 雖tuy 在tại 二Nhị 乘Thừa 濁trược 水thủy 。 而nhi 不bất 滅diệt 盡tận 。 即tức 如như 經kinh 言ngôn 。 有hữu 垢cấu 真Chân 如Như 。 若nhược 出xuất 水thủy 已dĩ 。 名danh 無vô 垢cấu 如như 。 皆giai 不bất 可khả 盡tận 。 又hựu 云vân 。 三tam 世thế 諸chư 佛Phật 。 化hóa 他tha 成thành 佛Phật 。 令linh 出xuất 二Nhị 乘Thừa 。 而nhi 佛Phật 乘thừa 不bất 可khả 盡tận 。 即tức 如như 經kinh 言ngôn 。 以dĩ 我ngã 此thử 物vật 。 周chu 給cấp 一nhất 國quốc 。 猶do 尚thượng 不bất 匱quỹ 等đẳng 。 又hựu 云vân 。 蓮liên 華hoa 出xuất 泥nê 水thủy 。 而nhi 不bất 捨xả 泥nê 水thủy 。 雖tuy 令linh 眾chúng 生sanh 出xuất 二Nhị 乘Thừa 。 而nhi 不bất 捨xả 二nhị 乘thừa 。 常thường 作tác 二Nhị 乘Thừa 。 方phương 便tiện 即tức 如như 。 經Kinh 云vân 。 一nhất 雨vũ 所sở 潤nhuận 。 三tam 草thảo 得đắc 益ích 等đẳng 。

疏sớ/sơ 前tiền 解giải 頓đốn 悟ngộ 菩Bồ 薩Tát 等đẳng 者giả 。 有hữu 義nghĩa 談đàm 於ư 如Như 來Lai 法Pháp 身thân 之chi 體thể 。 出xuất 離ly 二Nhị 乘Thừa 濁trược 泥nê 水thủy 也dã 。 問vấn 先tiên 在tại 中trung 後hậu 超siêu 名danh 出xuất 。 如Như 來Lai 菩Bồ 薩Tát 。 元nguyên 不bất 在tại 中trung 。 何hà 以dĩ 名danh 出xuất 。 答đáp 有hữu 二nhị 釋thích 。 一nhất 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 等đẳng 有hữu 二Nhị 乘Thừa 種chủng 姓tánh 。 今kim 成thành 菩Bồ 薩Tát 。 永vĩnh 不bất 取thủ 彼bỉ 二Nhị 乘Thừa 之chi 果quả 。 亦diệc 名danh 為vi 出xuất 。 若nhược 爾nhĩ 元nguyên 無vô 二Nhị 乘Thừa 姓tánh 者giả 。 何hà 名danh 為vi 出xuất 。 既ký 有hữu 斯tư 妨phương 。 故cố 第đệ 二nhị 釋thích 云vân 。 夫phu 言ngôn 出xuất 者giả 。 不bất 要yếu 先tiên 入nhập 後hậu 出xuất 名danh 出xuất 。 但đãn 離ly 於ư 彼bỉ 。 即tức 得đắc 出xuất 名danh 。 如như 言ngôn 岸ngạn 上thượng 。 先tiên 在tại 於ư 岸ngạn 。 及cập 後hậu 出xuất 者giả 。 但đãn 名danh 岸ngạn 上thượng 。 此thử 亦diệc 應ưng 爾nhĩ 。 議nghị 曰viết 。 疏sớ/sơ 中trung 上thượng 下hạ 皆giai 云vân 。 彼bỉ 經kinh 對đối 菩Bồ 薩Tát 故cố 。 名danh 無Vô 量Lượng 義Nghĩa 。 對đối 二Nhị 乘Thừa 故cố 。 名danh 為vi 蓮liên 華hoa 。 今kim 不bất 可khả 盡tận 。 既ký 比tỉ 頓đốn 悟ngộ 。 云vân 何hà 得đắc 言ngôn 蓮liên 華hoa 之chi 號hiệu 。 唯duy 對đối 二Nhị 乘Thừa 。 今kim 即tức 一nhất 釋thích 。 即tức 不bất 可khả 盡tận 。 亦diệc 喻dụ 漸tiệm 悟ngộ 。 漸tiệm 悟ngộ 身thân 中trung 。 大Đại 乘Thừa 體thể 法pháp 性tánh 。 能năng 出xuất 彼bỉ 小Tiểu 乘Thừa 水thủy 。 故cố 後hậu 出xuất 泥nê 水thủy 。 喻dụ 彼bỉ 二Nhị 乘Thừa 。 後hậu 迴hồi 心tâm 已dĩ 。 用dụng 能năng 出xuất 彼bỉ 小Tiểu 乘Thừa 水thủy 故cố 。 是thị 以dĩ 蓮liên 華hoa 對đối 於ư 二Nhị 乘Thừa 。 無vô 量lượng 義nghĩa 名danh 對đối 彼bỉ 菩Bồ 薩Tát 。 即tức 無vô 妨phương 矣hĩ 。 若nhược 爾nhĩ 師sư 資tư 豈khởi 不bất 自tự 為vi 魚ngư 肉nhục 。 答đáp 依y 法pháp 不bất 依y 人nhân 。 豈khởi 以dĩ 所sở 宗tông 。 曲khúc 相tương/tướng 阿a 僮đồng 。 又hựu 疏sớ/sơ 主chủ 本bổn 意ý 。 言ngôn 不bất 可khả 盡tận 。 喻dụ 大Đại 乘Thừa 體thể 性tánh 。 言ngôn 喻dụ 頓đốn 悟ngộ 。 且thả 順thuận 古cổ 釋thích 。 故cố 嘉gia 祥tường 云vân 。 前tiền 義nghĩa 與dữ 後hậu 義nghĩa 異dị 者giả 。 而nhi 有hữu 二nhị 釋thích 。 第đệ 二nhị 釋thích 云vân 。 前tiền 約ước 直trực 往vãng 菩Bồ 薩Tát 。 後hậu 就tựu 迴hồi 心tâm 入nhập 大đại 也dã 。 又hựu 疏sớ/sơ 主chủ 問vấn 答đáp 之chi 中trung 。 言ngôn 彼bỉ 蓮liên 華hoa 。 據cứ 未vị 出xuất 水thủy 。 性tánh 能năng 出xuất 故cố 。 此thử 據cứ 水thủy 上thượng 。 用dụng 能năng 出xuất 故cố 。 若nhược 以dĩ 頓đốn 悟ngộ 。 名danh 不bất 可khả 盡tận 。 云vân 何hà 未vị 出xuất 。 又hựu 云vân 。 彼bỉ 經kinh 正chánh 對đối 菩Bồ 薩Tát 。 名danh 無Vô 量Lượng 義Nghĩa 。 傍bàng 被bị 二Nhị 乘Thừa 。 名danh 為vi 蓮liên 華hoa 。 若nhược 頓đốn 悟ngộ 者giả 。 名danh 不bất 可khả 盡tận 。 云vân 何hà 得đắc 言ngôn 。 蓮liên 華hoa 之chi 名danh 。 不bất 對đối 菩Bồ 薩Tát 。 豈khởi 可khả 前tiền 後hậu 自tự 相tương/tướng 矛mâu 盾# 。 故cố 知tri 疏sớ/sơ 主chủ 前tiền 敘tự 他tha 解giải 。 後hậu 申thân 自tự 義nghĩa 。 以dĩ 為vi 問vấn 答đáp 。 熟thục 思tư 應ưng 悉tất 。 問vấn 若nhược 爾nhĩ 何hà 故cố 初sơ 出xuất 水thủy 義nghĩa 。 不bất 言ngôn 二Nhị 乘Thừa 。 第đệ 二nhị 方phương 言ngôn 喻dụ 聲Thanh 聞Văn 耶da 。 答đáp 既ký 取thủ 真chân 理lý 。 而nhi 以dĩ 為vi 體thể 。 豈khởi 獨độc 不bất 定định 二Nhị 乘Thừa 有hữu 耶da 。 既ký 通thông 菩Bồ 薩Tát 。 所sở 以dĩ 不bất 得đắc 。 同đồng 於ư 後hậu 義nghĩa 。 而nhi 指chỉ 聲Thanh 聞Văn 。

疏sớ/sơ 此thử 乃nãi 所sở 詮thuyên 等đẳng 者giả 。 且thả 此thử 能năng 詮thuyên 為vi 餘dư 。 能năng 所sở 二nhị 詮thuyên 門môn 者giả 。 待đãi 此thử 能năng 詮thuyên 。 彼bỉ 所sở 詮thuyên 義nghĩa 。 方phương 得đắc 顯hiển 故cố 。 此thử 能năng 詮thuyên 法pháp 。 以dĩ 為vi 本bổn 故cố 。 餘dư 能năng 詮thuyên 法pháp 。 方phương 因nhân 起khởi 故cố 。 所sở 詮thuyên 為vi 門môn 。 翻phiên 前tiền 可khả 悉tất 。

疏sớ/sơ 二nhị 云vân 至chí 與dữ 此thử 名danh 體thể 無vô 二nhị 者giả 。 問vấn 俱câu 號hiệu 蓮liên 華hoa 。 名danh 可khả 無vô 二nhị 。 真Chân 如Như 行hành 果quả 。 既ký 各các 不bất 同đồng 。 云vân 何hà 言ngôn 體thể 。 亦diệc 無vô 二nhị 耶da 。 答đáp 兩lưỡng 經kinh 蓮liên 華hoa 。 俱câu 以dĩ 真Chân 如Như 行hành 果quả 為vi 體thể 。 但đãn 緣duyên 彼bỉ 對đối 菩Bồ 薩Tát 。 正chánh 舉cử 真Chân 如Như 。 此thử 應ưng 二Nhị 乘Thừa 。 偏thiên 言ngôn 行hạnh 果quả 。 互hỗ 舉cử 一nhất 邊biên 。 實thật 體thể 不bất 別biệt 。 有hữu 云vân 。 彼bỉ 理lý 之chi 中trung 。 而nhi 有hữu 行hành 果quả 。 此thử 經Kinh 以dĩ 彼bỉ 行hành 果quả 為vi 體thể 。 故cố 云vân 無vô 別biệt 。 有hữu 云vân 。 取thủ 能năng 依y 行hành 果quả 之chi 體thể 為vi 華hoa 。 體thể 即tức 如như 故cố 。 有hữu 云vân 。 雖tuy 彼bỉ 真Chân 如Như 。 此thử 是thị 行hành 果quả 。 能năng 所sở 依y 別biệt 。 然nhiên 以dĩ 彼bỉ 此thử 。 各các 用dụng 一nhất 法pháp 。 名danh 為vi 無vô 二nhị 。 議nghị 曰viết 。 言ngôn 即tức 有hữu 餘dư 。 理lý 即tức 不bất 可khả 。 若nhược 以dĩ 理lý 中trung 行hành 果quả 為vi 體thể 。 彼bỉ 理lý 之chi 中trung 。 即tức 包bao 行hành 果quả 。 此thử 行hành 果quả 中trung 。 不bất 兼kiêm 彼bỉ 理lý 。 云vân 何hà 無vô 二nhị 。 疏sớ/sơ 中trung 但đãn 云vân 能năng 依y 行hành 果quả 。 名danh 此thử 蓮liên 華hoa 。 不bất 言ngôn 其kỳ 體thể 。 云vân 何hà 言ngôn 俱câu 真Chân 如Như 故cố 。 故cố 名danh 無vô 二nhị 。 疏sớ/sơ 言ngôn 體thể 無vô 其kỳ 二nhị 。 即tức 云vân 。 各các 以dĩ 一nhất 法pháp 為vi 體thể 。 名danh 為vi 無vô 二nhị 。 疏sớ/sơ 亦diệc 說thuyết 云vân 。 名danh 無vô 其kỳ 二nhị 。 應ưng 亦diệc 不bất 同đồng 。 得đắc 名danh 蓮liên 華hoa 。 名danh 為vi 無vô 二nhị 。 此thử 既ký 不bất 爾nhĩ 。 彼bỉ 云vân 何hà 然nhiên 。 又hựu 彼bỉ 理lý 為vi 體thể 。 可khả 云vân 一nhất 法pháp 。 此thử 有hữu 行hành 果quả 。 云vân 何hà 名danh 一nhất 。 故cố 皆giai 不bất 可khả 。

疏sớ/sơ 後hậu 二nhị 義nghĩa 釋thích 此thử 寬khoan 彼bỉ 狹hiệp 者giả 。 問vấn 第đệ 五ngũ 此thử 寬khoan 。 理lý 無vô 有hữu 爽sảng 。 第đệ 四tứ 彼bỉ 狹hiệp 。 有hữu 多đa 疑nghi 矣hĩ 。 彼bỉ 此thử 皆giai 以dĩ 二nhị 法pháp 為vi 體thể 。 云vân 何hà 即tức 有hữu 寬khoan 狹hiệp 不bất 同đồng 。 答đáp 因nhân 果quả 之chi 中trung 。 但đãn 有hữu 理lý 智trí 。 所sở 以dĩ 名danh 寬khoan 。 具cụ 如như 疏sớ/sơ 中trung 明minh 理lý 智trí 也dã 。

疏sớ/sơ 住trụ 對đối 面diện 念niệm 等đẳng 者giả 。 面diện 謂vị 涅Niết 槃Bàn 真Chân 如Như 之chi 理lý 。 念niệm 即tức 與dữ 定định 相tương 應ứng 者giả 也dã 。 今kim 意ý 明minh 定định 。 而nhi 言ngôn 念niệm 者giả 。 隣lân 近cận 釋thích 。 亦diệc 有hữu 聖thánh 教giáo 。 言ngôn 背bội 面diện 念niệm 。 面diện 謂vị 生sanh 死tử 。 定định 能năng 永vĩnh 棄khí 生sanh 死tử 面diện 故cố 。

疏sớ/sơ 示thị 聽thính 聰thông 明minh 之chi 相tướng 等đẳng 者giả 。 不bất 思tư 而nhi 說thuyết 。 說thuyết 多đa 疎sơ 誤ngộ 。 思tư 已dĩ 方phương 陳trần 。 陳trần 乃nãi 審thẩm 諦đế 。 審thẩm 諦đế 無vô 過quá 。 故cố 成thành 聰thông 叡duệ 。

疏sớ/sơ 發phát 三tam 問vấn 答đáp 者giả 。 三tam 字tự 恐khủng 誤ngộ 。 應ưng 為vi 二nhị 也dã 。 彌Di 勒Lặc 為vi 問vấn 。 文Văn 殊Thù 為vi 答đáp 。 問vấn 答đáp 合hợp 言ngôn 。 名danh 之chi 為vi 二nhị 。 亦diệc 有hữu 釋thích 云vân 。 彌Di 勒Lặc 鶖thu 子tử 文Văn 殊Thù 等đẳng 問vấn 。 名danh 三tam 問vấn 答đáp 。 議nghị 曰viết 。 理lý 未vị 必tất 然nhiên 。 鶖thu 子tử 等đẳng 問vấn 。 不bất 因nhân 定định 故cố 。

疏sớ/sơ 如như 將tương 說thuyết 般Bát 若Nhã 等đẳng 者giả 。 此thử 答đáp 意ý 云vân 。 說thuyết 般Bát 若Nhã 時thời 。 雖tuy 先tiên 入nhập 定định 。 定định 亦diệc 不bất 名danh 般Bát 若Nhã 定định 故cố 。 定định 經kinh 名danh 別biệt 。 此thử 亦diệc 同đồng 彼bỉ 。

疏sớ/sơ 適thích 意ý 華hoa 等đẳng 者giả 。 其kỳ 華hoa 之chi 色sắc 。 而nhi 即tức 不bất 定định 。 或hoặc 通thông 四tứ 色sắc 。 今kim 時thời 所sở 雨vũ 。 應ưng 唯duy 白bạch 華hoa 。 有hữu 所sở 表biểu 故cố 。 同đồng 白bạch 毫hào 等đẳng 。

疏sớ/sơ 行hành 四tứ 法pháp 迹tích 者giả 。 能năng 與dữ 三tam 學học 。 而nhi 為vi 因nhân 迹tích 。 按án 雜tạp 集tập 論luận 第đệ 十thập 云vân 。 謂vị 無vô 貪tham 無vô 瞋sân 。 正chánh 念niệm 正chánh 定định 。 無vô 貪tham 無vô 瞋sân 。 能năng 令linh 增tăng 上thượng 戒giới 學học 清thanh 淨tịnh 。 不bất 因nhân 貪tham 恚khuể 門môn 毀hủy 犯phạm 學học 處xứ 故cố 。 正chánh 念niệm 能năng 令linh 增tăng 上thượng 心tâm 學học 清thanh 淨tịnh 。 由do 於ư 所sở 緣duyên 。 無vô 有hữu 忘vong 失thất 。 持trì 心tâm 定định 故cố 。 正chánh 定định 能năng 令linh 增tăng 上thượng 慧tuệ 學học 清thanh 淨tịnh 。 由do 定định 心tâm 者giả 。 能năng 如như 實thật 遍biến 知tri 故cố 。

疏sớ/sơ 截tiệt 四tứ 流lưu 者giả 。 按án 雜tạp 集tập 論luận 第đệ 七thất 云vân 。 謂vị 欲dục 暴bạo 流lưu 。 有hữu 暴bạo 流lưu 。 見kiến 暴bạo 流lưu 。 無vô 明minh 暴bạo 流lưu 。 隨tùy 流lưu 漂phiêu 鼓cổ 。 是thị 暴bạo 流lưu 義nghĩa 。 隨tùy 順thuận 雜tạp 染nhiễm 故cố 。

疏sớ/sơ 斷đoạn 四tứ 繫hệ 者giả 。 按án 雜tạp 集tập 第đệ 七thất 云vân 。 謂vị 貪tham 欲dục 身thân 繫hệ 。 瞋sân 恚khuể 身thân 繫hệ 。 戒giới 繫hệ 。 取thủ 身thân 繫hệ 。 此thử 實thật 執chấp 取thủ 身thân 繫hệ 。 以dĩ 能năng 障chướng 礙ngại 定định 意ý 性tánh 身thân 。 故cố 名danh 為vi 繫hệ 。 由do 此thử 能năng 障chướng 定định 心tâm 自tự 性tánh 之chi 身thân 。 故cố 名danh 為vi 繫hệ 。 非phi 障chướng 色sắc 身thân 。

何hà 以dĩ 故cố 。 能năng 為vi 四tứ 種chủng 心tâm 亂loạn 因nhân 故cố 。 謂vị 由do 貪tham 愛ái 財tài 物vật 等đẳng 因nhân 。 令linh 心tâm 散tán 亂loạn 。 於ư 鬪đấu 諍tranh 事sự 。 不bất 正chánh 行hạnh 為vi 因nhân 。 令linh 心tâm 散tán 亂loạn 。 於ư 難nan 行hành 戒giới 禁cấm 。 苦khổ 惱não 為vi 因nhân 。 令linh 心tâm 散tán 亂loạn 。 不bất 如như 正chánh 理lý 。 推thôi 求cầu 境cảnh 界giới 為vi 因nhân 。 令linh 心tâm 散tán 亂loạn 。 由do 彼bỉ 依y 止chỉ 。 各các 別biệt 見kiến 故cố 。 忘vong 生sanh 執chấp 著trước 。 謂vị 唯duy 此thử 真chân 。 餘dư 並tịnh 愚ngu 忘vong 。 由do 此thử 為vi 因nhân 。 令linh 心tâm 散tán 動động 。 於ư 何hà 散tán 動động 。 謂vị 於ư 定định 心tâm 。 如như 實thật 知tri 也dã 。

疏sớ/sơ 四tứ 軛ách 者giả 。 按án 雜tạp 集tập 論luận 第đệ 七thất 云vân 。 謂vị 欲dục 有hữu 見kiến 無vô 明minh 四tứ 也dã 。 障chướng 礙ngại 離ly 繫hệ 。 是thị 軛ách 義nghĩa 。 又hựu 按án 瑜du 伽già 論luận 第đệ 十thập 九cửu 云vân 。 一nhất 謂vị 染nhiễm 汙ô 尋tầm 思tư 軛ách 。 二nhị 不bất 染nhiễm 尋tầm 汙ô 思tư 軛ách 。 三tam 喜hỷ 樂lạc 繫hệ 縛phược 軛ách 。 四tứ 一nhất 切thiết 色sắc 想tưởng 軛ách 。 由do 此thử 異dị 生sanh 。 雖tuy 到đáo 有hữu 頂đảnh 。 而nhi 為vi 四tứ 軛ách 。 所sở 繫hệ 縛phược 故cố 。 於ư 彼bỉ 下hạ 地địa 。 還hoàn 復phục 往vãng 生sanh 。 二nhị 論luận 不bất 同đồng 。 如như 餘dư 處xứ 會hội 。

疏sớ/sơ 五ngũ 合hợp 觀quán 說thuyết 處xứ 者giả 。 處xử 有hữu 二nhị 釋thích 。 一nhất 云vân 。 處xử 謂vị 法pháp 也dã 。 今kim 既ký 地địa 動động 。 必tất 不bất 虗hư 爾nhĩ 。 欲dục 說thuyết 何hà 法Pháp 。 二nhị 云vân 。 處xử 謂vị 處xứ 所sở 。

疏sớ/sơ 仁nhân 王vương 經kinh 頌tụng 等đẳng 者giả 。 按án 彼bỉ 經kinh 文văn 。 總tổng 明minh 五ngũ 忍nhẫn 。 今kim 此thử 二nhị 頌tụng 。 明minh 初sơ 伏phục 忍nhẫn 。 初sơ 之chi 頌tụng 明minh 忍nhẫn 方phương 便tiện 。 餘dư 正chánh 明minh 忍nhẫn 。 忍nhẫn 有hữu 三tam 品phẩm 。 銅đồng 銀ngân 金kim 輪luân 。 如như 次thứ 三tam 品phẩm 。 即tức 是thị 地địa 前tiền 三tam 十thập 心tâm 也dã 。 十Thập 善Thiện 謂vị 戒giới 。 欲dục 趣thú 彼bỉ 岸ngạn 。 度độ 生sanh 死tử 流lưu 。 事sự 資tư 於ư 戒giới 。 為vi 舟chu 為vi 足túc 。 十Thập 善Thiện 為vi 本bổn 。 故cố 先tiên 明minh 之chi 。 發phát 心tâm 將tương 棄khí 。 名danh 為vi 長trường/trưởng 別biệt 。 非phi 已dĩ 別biệt 訖ngật 。 近cận 生sanh 聖thánh 道Đạo 。 名danh 道đạo 種chủng 姓tánh 。

疏sớ/sơ 此thử 與dữ 餘dư 經kinh 三tam 種chủng 姓tánh 別biệt 等đẳng 者giả 。 按án 善thiện 戒giới 地địa 持trì 瑜du 伽già 唯duy 識thức 經kinh 論luận 中trung 。 初sơ 性tánh 後hậu 習tập 。 故cố 與dữ 般Bát 若Nhã 。 而nhi 有hữu 異dị 也dã 。

何hà 以dĩ 故cố 。 答đáp 善thiện 戒giới 等đẳng 。 據cứ 法pháp 爾nhĩ 無vô 漏lậu 種chủng 子tử 元nguyên 有hữu 。 名danh 性tánh 種chủng 姓tánh 。 復phục 因nhân 修tu 增tăng 。 并tinh 新tân 所sở 熏huân 。 名danh 習tập 種chủng 姓tánh 。 仁nhân 王vương 經kinh 中trung 。 不bất 約ước 本bổn 種chủng 。 但đãn 據cứ 新tân 熏huân 。 逢phùng 緣duyên 修tu 行hành 。 初sơ 學học 名danh 習tập 。 習tập 已dĩ 漸tiệm 增tăng 。 位vị 復phục 不bất 退thoái 。 名danh 性tánh 種chủng 姓tánh 。 如như 世thế 說thuyết 言ngôn 。 習tập 以dĩ 成thành 姓tánh 。 道đạo 種chủng 姓tánh 等đẳng 。 亦diệc 望vọng 漸tiệm 增tăng 。 所sở 對đối 不bất 同đồng 。 故cố 無vô 有hữu 失thất 。 問vấn 按án 十Thập 地Địa 等đẳng 論luận 。 十thập 王vương 之chi 位vị 。 不bất 說thuyết 地địa 前tiền 。 初Sơ 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 為vi 鐵thiết 輪Luân 王Vương 。 亦diệc 復phục 不bất 說thuyết 四Tứ 天Thiên 王Vương 位vị 。 及cập 第đệ 三tam 禪thiền 。 何hà 乃nãi 不bất 同đồng 。 答đáp 地địa 前tiền 三tam 十thập 。 或hoặc 報báo 不bất 定định 。 多đa 隨tùy 業nghiệp 力lực 。 初Sơ 地Địa 已dĩ 上thượng 。 隨tùy 願nguyện 力lực 生sanh 。 隨tùy 心tâm 自tự 在tại 。 仁nhân 王vương 通thông 依y 業nghiệp 願nguyện 二nhị 力lực 。 十Thập 地Địa 等đẳng 論luận 。 但đãn 據cứ 願nguyện 力lực 自tự 在tại 者giả 說thuyết 。 又hựu 四Tứ 天Thiên 王Vương 。 臣thần 而nhi 非phi 主chủ 。 第đệ 三tam 靜tĩnh 慮lự 。 極cực 樂lạc 不bất 苦khổ 。 所sở 以dĩ 十Thập 地Địa 不bất 立lập 王vương 也dã 。 問vấn 按án 仁nhân 王vương 經Kinh 云vân 。 雖tuy 十thập 千thiên 劫kiếp 行hành 十thập 正Chánh 道Đạo 。 入nhập 習tập 忍nhẫn 位vị 。 習tập 忍nhẫn 位vị 者giả 。 即tức 十thập 位vị 初sơ 。 僧Tăng 祇kỳ 之chi 始thỉ 。 按án 本bổn 業nghiệp 經Kinh 云vân 。 一nhất 二nhị 三tam 劫kiếp 。 得đắc 入nhập 初sơ 住trụ 。 二nhị 文văn 不bất 同đồng 。 一nhất 何hà 乖quai 反phản 。 答đáp 有hữu 二nhị 解giải 。 一nhất 云vân 。 十thập 千thiên 劫kiếp 者giả 。 據cứ 入nhập 習tập 忍nhẫn 不bất 退thoái 位vị 說thuyết 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 與dữ 迂# 迴hồi 人nhân 辟Bích 支Chi 何hà 別biệt 。 彼bỉ 十thập 千thiên 劫kiếp 。 到đáo 初sơ 菩Bồ 提Đề 。 如như 涅Niết 槃Bàn 說thuyết 。 二nhị 云vân 。 且thả 舉cử 十thập 千thiên 。 非phi 必tất 定định 爾nhĩ 。 逢phùng 緣duyên 即tức 減giảm 。 不bất 遇ngộ 或hoặc 增tăng 。 故cố 本bổn 業nghiệp 經Kinh 云vân 。 若nhược 值trị 善Thiện 知Tri 識Thức 學học 佛Phật 法Pháp 。 若nhược 一nhất 二nhị 劫kiếp 。 方phương 入nhập 住trụ 位vị 。 准chuẩn 會hội 仁nhân 王vương 。 本bổn 業nghiệp 可khả 悉tất 。

疏sớ/sơ 涅Niết 槃Bàn 面diện 門môn 等đẳng 者giả 。 面diện 門môn 謂vị 口khẩu 。 一nhất 頭đầu 之chi 上thượng 。 眼nhãn 鼻tị 等đẳng 孔khổng 。 口khẩu 最tối 為vi 大đại 。 欲dục 表biểu 常thường 住trụ 大đại 涅Niết 槃Bàn 理lý 。 故cố 放phóng 口khẩu 光quang 。 然nhiên 按án 經kinh 文văn 。 云vân 種chủng 種chủng 光quang 。 不bất 言ngôn 四tứ 色sắc 者giả 。 言ngôn 四tứ 色sắc 者giả 。 疏sớ/sơ 主chủ 之chi 意ý 。 為vi 顯hiển 涅niết 拌# 有hữu 四tứ 德đức 故cố 。 有hữu 云vân 。 光quang 有hữu 六lục 色sắc 。 云vân 種chủng 種chủng 也dã 。 而nhi 有hữu 二nhị 意ý 。 一nhất 表biểu 真chân 應ưng 二nhị 身thân 萬vạn 德đức 具cụ 足túc 。 故cố 云vân 種chủng 種chủng 。 二nhị 表biểu 化hóa 身thân 而nhi 必tất 滅diệt 也dã 。

所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 夫phu 盛thịnh 必tất 衰suy 。 光quang 既ký 是thị 盛thịnh 。 顯hiển 必tất 有hữu 滅diệt 。 故cố 有hữu 斯tư 表biểu 。

疏sớ/sơ 上thượng 生sanh 言ngôn 舉cử 身thân 放phóng 光quang 者giả 。 舉cử 猶do 遍biến 也dã 。 顯hiển 佛Phật 慈từ 悲bi 。 弘hoằng 濟tế 普phổ 及cập 。 又hựu 明minh 脩tu 行hành 悉tất 得đắc 度độ 故cố 。 或hoặc 彰chương 彌Di 勒Lặc 果quả 滿mãn 事sự 故cố 。 言ngôn 金kim 色sắc 者giả 。 顯hiển 可khả 重trọng/trùng 也dã 。 濟tế 末mạt 代đại 生sanh 。 可khả 為vi 寶bảo 故cố 。

疏sớ/sơ 有hữu 緣duyên 皆giai 函hàm 等đẳng 者giả 。 問vấn 有hữu 緣duyên 至chí 言ngôn 。 為vi 屬thuộc 此thử 界giới 。 為vi 亦diệc 屬thuộc 他tha 。 答đáp 唯duy 屬thuộc 此thử 界giới 。 撿kiểm 上thượng 下hạ 文văn 。 不bất 見kiến 他tha 方phương 尋tầm 光quang 至chí 者giả 。 或hoặc 兼kiêm 他tha 界giới 。 故cố 下hạ 頌tụng 云vân 。 又hựu 諸chư 萬vạn 億ức 國quốc 。 轉Chuyển 輪Luân 聖Thánh 王Vương 至chí 。 故cố 得đắc 通thông 他tha 。

疏sớ/sơ 不bất 照chiếu 無vô 色sắc 彼bỉ 無vô 處xứ 故cố 者giả 。 問vấn 無vô 色sắc 既ký 許hứa 有hữu 定định 果quả 色sắc 。 光quang 何hà 不bất 照chiếu 。 答đáp 非phi 是thị 一nhất 切thiết 。 皆giai 能năng 有hữu 故cố 。 所sở 以dĩ 不bất 照chiếu 。 若nhược 爾nhĩ 有hữu 者giả 何hà 不bất 偏thiên 照chiếu 。 答đáp 光quang 既ký 被bị 彼bỉ 。 不bất 可khả 於ư 中trung 有hữu 照chiếu 不bất 照chiếu 。 若nhược 爾nhĩ 欲dục 色sắc 。 光quang 雖tuy 遠viễn 臨lâm 。 中trung 間gian 無vô 緣duyên 。 了liễu 不bất 知tri 見kiến 。 彼bỉ 何hà 不bất 爾nhĩ 。 既ký 有hữu 此thử 難nạn/nan 。 應ưng 云vân 無vô 緣duyên 。 故cố 不bất 照chiếu 也dã 。

疏sớ/sơ 上thượng 下hạ 括quát 於ư 五ngũ 趣thú 者giả 。 問vấn 萬vạn 八bát 千thiên 界giới 。 一nhất 一nhất 皆giai 耶da 。 答đáp 爾nhĩ 。 既ký 云vân 悉tất 見kiến 。 明minh 知tri 齊tề 等đẳng 。

疏sớ/sơ 多đa 思tư 名danh 人nhân 者giả 。 諸chư 本bổn 不bất 同đồng 。 或hoặc 作tác 思tư 。 或hoặc 有hữu 作tác 恩ân 。 字tự 既ký 不bất 同đồng 。 隨tùy 應ứng 兩lưỡng 釋thích 。 一nhất 云vân 是thị 思tư 。 善thiện 能năng 思tư 量lượng 種chủng 種chủng 善thiện 惡ác 。 異dị 餘dư 趣thú 故cố 。 二nhị 云vân 是thị 恩ân 。 有hữu 恩ân 慈từ 德đức 。 勝thắng 餘dư 趣thú 故cố 。 更cánh 撿kiểm 經kinh 本bổn 。

疏sớ/sơ 意ý 寂tịch 靜tĩnh 故cố 者giả 。 略lược 有hữu 二nhị 釋thích 。 一nhất 云vân 。 寂tịch 靜tĩnh 體thể 是thị 涅Niết 槃Bàn 。 人nhân 能năng 求cầu 彼bỉ 。 從tùng 所sở 求cầu 法Pháp 。 而nhi 以dĩ 立lập 名danh 。 即tức 有hữu 財tài 釋thích 。 二nhị 云vân 。 人nhân 多đa 無vô 諸chư 劇kịch 苦khổ 擾nhiễu 惱não 不bất 同đồng 鬼quỷ 等đẳng 。 惡ác 求cầu 多đa 求cầu 。 恐khủng 怯khiếp 多đa 畏úy 。 極cực 大đại 苦khổ 等đẳng 。 故cố 名danh 寂tịch 靜tĩnh 。 議nghị 曰viết 。 後hậu 釋thích 善thiện 也dã 。 理lý 可khả 思tư 知tri 。 問vấn 經Kinh 云vân 。 於ư 此thử 盡tận 見kiến 彼bỉ 土độ 。 為vi 凡phàm 為vi 聖thánh 。 答đáp 居cư 法pháp 華hoa 會hội 。 凡phàm 聖thánh 皆giai 見kiến 。 問vấn 廣quảng 慧tuệ 聲Thanh 聞Văn 所sở 見kiến 。 不bất 逾du 一nhất 三Tam 千Thiên 界Giới 。 云vân 何hà 凡phàm 夫phu 見kiến 萬vạn 八bát 千thiên 。 答đáp 佛Phật 威uy 所sở 加gia 故cố 。 有hữu 論luận 云vân 。 定định 通thông 等đẳng 力lực 。 即tức 不bất 決quyết 定định 。 故cố 有hữu 何hà 過quá 。

疏sớ/sơ 分phân 段đoạn 變biến 易dị 生sanh 死tử 者giả 。 此thử 廣quảng 有hữu 章chương 。 今kim 被bị 時thời 要yếu 。 略lược 辨biện 名danh 體thể 。 而nhi 言ngôn 體thể 者giả 。 總tổng 二nhị 生sanh 死tử 。 正chánh 取thủ 異dị 熟thục 第đệ 八bát 識thức 為vi 體thể 。 兼kiêm 通thông 餘dư 識thức 。 異dị 熟thục 五ngũ 薀# 。 且thả 別biệt 分phân 段đoạn 。 名danh 言ngôn 熏huân 習tập 。 識thức 等đẳng 五ngũ 種chủng 。 而nhi 為vi 親thân 因nhân 。 福phước 及cập 非phi 福phước 。 不bất 動động 三tam 業nghiệp 。 為vi 勝thắng 增tăng 上thượng 。 能năng 招chiêu 感cảm 緣duyên 。 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 能năng 為vi 發phát 業nghiệp 潤nhuận 生sanh 之chi 緣duyên 。 由do 依y 他tha 緣duyên 。 而nhi 得đắc 生sanh 故cố 。 問vấn 勝thắng 鬘man 等đẳng 經Kinh 云vân 。 如như 取thủ 為vi 緣duyên 。 有hữu 漏lậu 業nghiệp 因nhân 。 而nhi 生sanh 三tam 有hữu 。 名danh 為vi 分phân 段đoạn 。 不bất 言ngôn 識thức 等đẳng 名danh 言ngôn 親thân 種chủng 。 一nhất 何hà 乖quai 反phản 。 答đáp 彼bỉ 等đẳng 經kinh 論luận 。 隱ẩn 彼bỉ 親thân 種chủng 。 但đãn 顯hiển 增tăng 上thượng 。 分phần/phân 因nhân 。 與dữ 緣duyên 。 故cố 亦diệc 無vô 失thất 。 變biến 易dị 體thể 者giả 。 即tức 前tiền 識thức 等đẳng 。 五ngũ 果quả 種chủng 子tử 。 皆giai 為vi 親thân 因nhân 欲dục 界giới 福phước 業nghiệp 。 并tinh 色sắc 不bất 動động 。 但đãn 除trừ 無vô 想tưởng 及cập 淨tịnh 居cư 業nghiệp 。 為vi 近cận 勝thắng 緣duyên 。 依y 四tứ 靜tĩnh 慮lự 。 緣duyên 事sự 無vô 漏lậu 。 後hậu 得đắc 悲bi 智trí 相tương 應ứng 定định 願nguyện 。 為vi 遠viễn 勝thắng 緣duyên 。 復phục 由do 所sở 知tri 障chướng 。 執chấp 彼bỉ 菩Bồ 提Đề 有hữu 情tình 為vi 有hữu 。 而nhi 起khởi 悲bi 願nguyện 。 亦diệc 。 為vi 斷đoạn 此thử 。 留lưu 身thân 久cửu 住trụ 。 故cố 所sở 知tri 障chướng 。 能năng 為vi 其kỳ 緣duyên 。 問vấn 勝thắng 鬘man 經Kinh 云vân 。 無vô 漏lậu 業nghiệp 因nhân 。 所sở 知tri 障chướng 緣duyên 。 有hữu 意ý 生sanh 身thân 。 云vân 何hà 得đắc 言ngôn 。 以dĩ 名danh 言ngôn 種chủng 。 不bất 動động 等đẳng 業nghiệp 。 而nhi 為vi 其kỳ 體thể 。 答đáp 經kinh 隱ẩn 所sở 資tư 。 但đãn 舉cử 能năng 資tư 。 及cập 彼bỉ 能năng 發phát 勝thắng 劣liệt 二nhị 緣duyên 。 故cố 亦diệc 無vô 過quá 。 問vấn 既ký 有hữu 親thân 因nhân 。 及cập 所sở 知tri 障chướng 等đẳng 。 何hà 要yếu 復phục 用dụng 無vô 漏lậu 業nghiệp 為vi 因nhân 。 答đáp 若nhược 無vô 無vô 漏lậu 。 無vô 勝thắng 堪kham 能năng 感cảm 變biến 易dị 生sanh 。 故cố 假giả 此thử 資tư 。 所sở 以dĩ 須tu 矣hĩ 。 言ngôn 釋thích 名danh 者giả 。 分phần/phân 謂vị 齊tề 限hạn 。 即tức 是thị 命mạng 根căn 。 段đoạn 謂vị 差sai 別biệt 。 是thị 五ngũ 薀# 體thể 。 捨xả 此thử 受thọ 餘dư 。 有hữu 差sai 別biệt 故cố 。 此thử 差sai 別biệt 身thân 。 命mạng 有hữu 齊tề 限hạn 。 即tức 段đoạn 之chi 分phần 。 名danh 為vi 分phân 段đoạn 。 命mạng 屬thuộc 身thân 根căn 。 依y 士sĩ 釋thích 。 或hoặc 此thử 分phân 段đoạn 。 俱câu 通thông 身thân 命mạng 。 皆giai 隨tùy 因nhân 緣duyên 。 有hữu 定định 齊tề 限hạn 。 故cố 名danh 分phân 段đoạn 。 亦diệc 分phần/phân 亦diệc 段đoạn 。 持trì 業nghiệp 釋thích 也dã 。 由do 此thử 無vô 漏lậu 所sở 資tư 感cảm 故cố 。 所sở 受thọ 變biến 易dị 。 妙diệu 用dụng 難nan 測trắc 。 非phi 下hạ 劣liệt 境cảnh 。 變biến 易dị 即tức 不bất 思tư 議nghị 。 持trì 業nghiệp 釋thích 也dã 。 或hoặc 無vô 漏lậu 定định 願nguyện 。 妙diệu 用dụng 難nan 測trắc 。 名danh 不bất 思tư 議nghị 。 不bất 思tư 議nghị 之chi 變biến 易dị 。 依y 士sĩ 釋thích 也dã 。

疏sớ/sơ 四tứ 種chủng 生sanh 死tử 者giả 。 按án 無vô 上thượng 依y 經kinh 。 以dĩ 分phân 段đoạn 生sanh 死tử 。 有hữu 四tứ 種chủng 難nạn/nan 。 變biến 易dị 喻dụ 彼bỉ 。 亦diệc 立lập 四tứ 種chủng 。 四tứ 種chủng 難nạn/nan 者giả 。 一nhất 煩phiền 惱não 難nạn/nan 。 謂vị 無vô 明minh 愛ái 取thủ 。 二nhị 者giả 業nghiệp 難nạn/nan 。 謂vị 行hành 全toàn 及cập 有hữu 少thiểu 分phần 。 三tam 者giả 執chấp 報báo 難nạn/nan 。 即tức 識thức 等đẳng 五ngũ 果quả 。 并tinh 生sanh 老lão 死tử 。 四tứ 過quá 失thất 難nạn/nan 。 謂vị 生sanh 異dị 滅diệt 。 憂ưu 悲bi 苦khổ 惱não 。 以dĩ 變biến 易dị 四tứ 。 如như 次thứ 喻dụ 彼bỉ 。 即tức 所sở 知tri 障chướng 。 而nhi 為vi 方phương 便tiện 。 無vô 漏lậu 有hữu 分phân 別biệt 業nghiệp 。 乃nãi 為vi 因nhân 緣duyên 。 所sở 得đắc 變biến 易dị 。 名danh 為vi 有hữu 有hữu 。 以dĩ 五ngũ 薀# 上thượng 有hữu 生sanh 等đẳng 故cố 。 重trọng/trùng 言ngôn 有hữu 有hữu 。 即tức 變biến 易dị 上thượng 。 生sanh 異dị 滅diệt 等đẳng 。 行hành 苦khổ 攝nhiếp 故cố 。 更cánh 無vô 餘dư 果quả 。 故cố 云vân 無vô 有hữu 。 問vấn 若nhược 爾nhĩ 。 但đãn 有hữu 三tam 種chủng 生sanh 死tử 。 無vô 有hữu 即tức 是thị 第đệ 三tam 攝nhiếp 故cố 。 若nhược 乍sạ 看khán 似tự 然nhiên 。 理lý 實thật 不bất 爾nhĩ 。 第đệ 三tam 但đãn 取thủ 五ngũ 薀# 之chi 體thể 。 由do 上thượng 有hữu 彼bỉ 生sanh 等đẳng 相tương/tướng 故cố 。 從tùng 其kỳ 所sở 有hữu 。 得đắc 有hữu 有hữu 名danh 。 不bất 取thủ 生sanh 等đẳng 而nhi 為vi 體thể 也dã 。 第đệ 四tứ 即tức 取thủ 生sanh 等đẳng 為vi 體thể 。 故cố 全toàn 別biệt 也dã 。 准chuẩn 此thử 而nhi 言ngôn 。 念niệm 念niệm 有hữu 四tứ 。 古cổ 今kim 釋thích 異dị 。 諸chư 教giáo 不bất 同đồng 。 廣quảng 如như 章chương 辨biện 。 後hậu 便tiện 更cánh 敘tự 。

疏sớ/sơ 七thất 有hữu 等đẳng 者giả 。 五ngũ 趣thú 是thị 所sở 趣thú 業nghiệp 。 及cập 中trung 有hữu 是thị 能năng 趣thú 。 能năng 所sở 合hợp 言ngôn 。 故cố 但đãn 有hữu 七thất 。 若nhược 爾nhĩ 煩phiền 惱não 亦diệc 為vi 能năng 趣thú 。 無vô 不bất 因nhân 惑hoặc 有hữu 趣thú 果quả 故cố 。 據cứ 親thân 者giả 言ngôn 。 隱ẩn 疎sơ 不bất 說thuyết 。

疏sớ/sơ 九cửu 有hữu 情tình 居cư 者giả 。 有hữu 情tình 樂nhạo/nhạc/lạc 居cư 。 有hữu 九cửu 不bất 同đồng 。 名danh 九cửu 有hữu 情tình 居cư 。 一nhất 身thân 異dị 想tưởng 異dị 。 謂vị 取thủ 初sơ 禪thiền 。 成thành 劫kiếp 已dĩ 來lai 。 不bất 計kế 梵Phạm 王Vương 。 為vi 能năng 生sanh 時thời 。 欲dục 界giới 人nhân 天thiên 。 諸chư 受thọ 不bất 同đồng 。 歡hoan 慼thích 有hữu 異dị 。 身thân 形hình 彚# 別biệt 。 故cố 成thành 二nhị 異dị 。 二nhị 身thân 異dị 想tưởng 一nhất 。 即tức 成thành 劫kiếp 初sơ 。 初sơ 禪thiền 天thiên 也dã 。 謂vị 劫kiếp 初sơ 成thành 。 梵Phạm 王Vương 獨độc 住trụ 。 念niệm 諸chư 輔phụ 翼dực 。 因nhân 有hữu 天thiên 生sanh 。 梵Phạm 王Vương 念niệm 言ngôn 。 我ngã 能năng 生sanh 彼bỉ 。 後hậu 來lai 天thiên 子tử 。 起khởi 宿túc 住trụ 通thông 。 知tri 梵Phạm 王Vương 念niệm 。 而nhi 生sanh 梵Phạm 處xứ 。 便tiện 云vân 我ngã 從tùng 梵Phạm 王Vương 所sở 生sanh 。 計kế 能năng 生sanh 同đồng 。 名danh 為vi 想tưởng 一nhất 。 王vương 勝thắng 餘dư 劣liệt 。 身thân 貌mạo 不bất 同đồng 。 故cố 名danh 身thân 異dị 。 三Tam 身Thân 一nhất 想tưởng 異dị 。 謂vị 第đệ 二nhị 禪thiền 。 身thân 並tịnh 相tương 似tự 。 根căn 本bổn 有hữu 喜hỷ 等đẳng 。 未vị 至chí 而nhi 有hữu 捨xả 。 有hữu 厭yếm 動động 勇dũng 而nhi 樂nhạo/nhạc/lạc 捨xả 者giả 。 樂nhạo/nhạc/lạc 厭yếm 不bất 同đồng 。 故cố 想tưởng 成thành 異dị 。 或hoặc 初sơ 生sanh 天thiên 子tử 。 見kiến 下hạ 火hỏa 災tai 。 言ngôn 本bổn 至chí 此thử 。 舊cựu 住trụ 天thiên 子tử 。 而nhi 言ngôn 不bất 來lai 。 我ngã 屢lũ 見kiến 此thử 。 未vị 曾tằng 來lai 也dã 。 來lai 不bất 來lai 別biệt 。 名danh 為vi 想tưởng 異dị 。 四tứ 身thân 一nhất 想tưởng 一nhất 。 第đệ 三tam 禪thiền 同đồng 一nhất 樂lạc 想tưởng 。 身thân 復phục 不bất 別biệt 。 五ngũ 第đệ 四tứ 禪thiền 。 并tinh 四tứ 無vô 色sắc 。 名danh 之chi 為vi 九cửu 。 故cố 俱câu 舍xá 頌tụng 云vân 。 身thân 異dị 及cập 想tưởng 異dị 。 異dị 身thân 同đồng 一nhất 想tưởng 。 翻phiên 此thử 身thân 想tưởng 一nhất 。 并tinh 無vô 色sắc 下hạ 三tam 。 故cố 識thức 住trụ 有hữu 七thất 。 餘dư 非phi 有hữu 損tổn 壞hoại 。 應ưng 知tri 兼kiêm 有hữu 頂đảnh 。 及cập 無vô 想tưởng 有hữu 情tình 。 是thị 九cửu 有hữu 情tình 居cư 。 餘dư 非phi 不bất 樂nhạo 住trụ 。 此thử 亦diệc 兼kiêm 明minh 七thất 識thức 住trụ 也dã 。 問vấn 三tam 塗đồ 之chi 中trung 。 及cập 第đệ 四tứ 禪thiền 。 非phi 非phi 想tưởng 處xứ 。 如như 何hà 損tổn 壞hoại 。 非phi 識thức 住trụ 耶da 。 答đáp 夫phu 言ngôn 住trụ 者giả 。 識thức 所sở 愛ái 樂nhạo 。 來lai 處xứ 樂nhạo/nhạc/lạc 住trụ 。 住trụ 樂nhạo/nhạc/lạc 不bất 離ly 。 三tam 惡ác 道đạo 中trung 。 多đa 不bất 愛ái 樂nhạo 。 設thiết 令linh 愛ái 生sanh 。 不bất 樂nhạo 住trụ 故cố 。 第đệ 四tứ 禪thiền 中trung 。 五ngũ 淨tịnh 居cư 者giả 。 唯duy 聖thánh 所sở 居cư 。 深thâm 厭yếm 生sanh 死tử 。 情tình 忻hãn 入nhập 滅diệt 。 無Vô 想Tưởng 天Thiên 中trung 。 而nhi 復phục 無vô 識thức 無vô 雲vân 等đẳng 三tam 。 未vị 生sanh 樂nhạo 生sanh 。 生sanh 已dĩ 有hữu 樂nhạo 求cầu 無vô 想tưởng 者giả 。 非phi 非phi 想tưởng 處xứ 。 有hữu 滅diệt 盡tận 定định 。 滅diệt 心tâm 心tâm 所sở 。 由do 斯tư 識thức 住trụ 。 但đãn 有hữu 於ư 七thất 。 三tam 塗đồ 有hữu 情tình 。 不bất 樂nhạo 住trụ 故cố 。 非phi 九cửu 情tình 居cư 。 如như 餘dư 廣quảng 明minh 。 恐khủng 繁phồn 不bất 具cụ 。

疏sớ/sơ 僧Tăng 中trung 有hữu 二nhị 等đẳng 者giả 。 問vấn 二nhị 類loại 之chi 中trung 。 有hữu 優Ưu 婆Bà 塞Tắc 等đẳng 。 此thử 何hà 名danh 僧Tăng 。 答đáp 據cứ 理lý 和hòa 說thuyết 。 或hoặc 僧Tăng 者giả 眾chúng 義nghĩa 。 故cố 近cận 事sự 等đẳng 。 亦diệc 在tại 僧Tăng 收thu 。

疏sớ/sơ 由do 行hành 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 。 故cố 入nhập 二nhị 位vị 者giả 。 地địa 前tiền 地địa 上thượng 。 名danh 為vi 二nhị 位vị 。 即tức 是thị 信tín 解giải 相tướng 貌mạo 二nhị 也dã 。

疏sớ/sơ 四tứ 攝nhiếp 法pháp 者giả 。 按án 諸chư 經kinh 論luận 。 處xứ 處xứ 廣quảng 明minh 。 今kim 疏sớ/sơ 所sở 述thuật 。 即tức 瑜du 伽già 論luận 。 論luận 有hữu 九cửu 門môn 。 九cửu 門môn 多đa 義nghĩa 。 疏sớ/sơ 撮toát 而nhi 言ngôn 。 不bất 舉cử 名danh 因nhân 。 今kim 依y 疏sớ/sơ 引dẫn 。 而nhi 略lược 展triển 釋thích 。 疏sớ/sơ 不bất 言ngôn 者giả 。 今kim 亦diệc 不bất 具cụ 。 言ngôn 九cửu 門môn 者giả 。 一nhất 自tự 性tánh 愛ái 語ngữ 。 二nhị 一nhất 切thiết 愛ái 語ngữ 。 三tam 難nan 行hành 愛ái 語ngữ 。 四tứ 一nhất 切thiết 門môn 愛ái 語ngữ 。 五ngũ 善thiện 士sĩ 愛ái 語ngữ 。 六lục 一nhất 切thiết 種chủng 愛ái 語ngữ 。 七thất 遂toại 求cầu 愛ái 語ngữ 。 八bát 二nhị 世thế 愛ái 語ngữ 。 九cửu 清thanh 淨tịnh 愛ái 語ngữ 。 利lợi 行hành 同đồng 事sự 。 亦diệc 名danh 九cửu 門môn 。 一nhất 自tự 性tánh 語ngữ 。 於ư 諸chư 有hữu 情tình 。 常thường 樂nhạo 宣tuyên 說thuyết 。 悅duyệt 可khả 意ý 語ngữ 。 諦đế 語ngữ 法pháp 語ngữ 。 引dẫn 攝nhiếp 義nghĩa 語ngữ 。 釋thích 曰viết 。 不bất 麤thô 惡ác 語ngữ 。 名danh 為vi 悅duyệt 意ý 。 不bất 妄vọng 語ngữ 故cố 。 名danh 之chi 為vi 諦đế 。 不bất 離ly 間gian 語ngữ 。 名danh 為vi 法pháp 語ngữ 。 不bất 綺ỷ 語ngữ 故cố 。 名danh 引dẫn 攝nhiếp 語ngữ 。 二nhị 一nhất 切thiết 愛ái 語ngữ 者giả 。 略lược 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 設thiết 慰úy 喻dụ 語ngữ 。 疏sớ/sơ 云vân 。 遠viễn 離ly 頻tần 戚thích 等đẳng 。 二nhị 設thiết 慶khánh 悅duyệt 語ngữ 。 見kiến 諸chư 有hữu 情tình 。 妻thê 子tử 財tài 糓cốc 。 其kỳ 所sở 昌xương 盛thịnh 。 而nhi 不bất 自tự 知tri 。 如như 應ưng 覺giác 悟ngộ 。 以dĩ 申thân 慶khánh 悅duyệt 。 或hoặc 知tri 信tín 戒giới 聞văn 捨xả 慧tuệ 增tăng 。 亦diệc 復phục 慶khánh 悅duyệt 。 釋thích 曰viết 。 言ngôn 不bất 自tự 知tri 者giả 。 雖tuy 有hữu 盛thịnh 事sự 。 自tự 不bất 為vi 盛thịnh 。 或hoặc 復phục 不bất 知tri 盛thịnh 之chi 所sở 因nhân 。 由do 憑bằng 三Tam 寶Bảo 福phước 德đức 所sở 致trí 。 三tam 設thiết 勝thắng 益ích 語ngữ 。 宣tuyên 說thuyết 一nhất 切thiết 。 圓viên 滿mãn 法pháp 教giáo 。 相tương 應ứng 之chi 語ngữ 。 利lợi 益ích 安an 樂lạc 。 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。 恆hằng 常thường 現hiện 前tiền 。 以dĩ 勝thắng 益ích 言ngôn 。 而nhi 為vi 餘dư 益ích 。 釋thích 曰viết 。 前tiền 之chi 二nhị 種chủng 。 隨tùy 世thế 軌quỹ 語ngữ 。 後hậu 勝thắng 益ích 語ngữ 。 順thuận 正Chánh 法Pháp 教giáo 。 三tam 難nan 行hành 愛ái 語ngữ 。 略lược 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 能năng 於ư 怨oán 家gia 。 以dĩ 善thiện 淨tịnh 心tâm 。 無vô 穢uế 濁trược 心tâm 。 思tư 擇trạch 為vi 說thuyết 。 如như 前tiền 三tam 語ngữ 。 二nhị 能năng 於ư 上thượng 品phẩm 。 愚ngu 痴si 鈍độn 根căn 。 諸chư 有hữu 情tình 所sở 。 心tâm 無vô 疑nghi 慮lự 。 思tư 擇trạch 為vi 說thuyết 。 種chủng 種chủng 法pháp 教giáo 。 誓thệ 受thọ 疲bì 勞lao 。 如như 理lý 如như 法Pháp 。 如như 善thiện 攝nhiếp 取thủ 。 三tam 能năng 於ư 諂siểm 詐trá 欺khi 誑cuống 親thân 教giáo 。 軌quỹ 範phạm 尊tôn 長trưởng 。 真chân 實thật 福phước 田điền 。 行hành 耶da 惡ác 行hành 諸chư 有hữu 情tình 所sở 。 無vô 嫌hiềm 恨hận 心tâm 。 無vô 恚khuể 惱não 心tâm 。 思tư 擇trạch 為vi 說thuyết 。 如như 前tiền 三tam 語ngữ 。 四tứ 一nhất 切thiết 門môn 愛ái 語ngữ 。 略lược 有hữu 四tứ 種chủng 。 一nhất 欲dục 斷đoạn 諸chư 蓋cái 。 趣thú 向hướng 善thiện 者giả 。 為vi 說thuyết 先tiên 時thời 所sở 應ưng 作tác 法pháp 。 釋thích 曰viết 。 為vi 說thuyết 人nhân 天thiên 善thiện 業nghiệp 等đẳng 事sự 。 名danh 先tiên 所sở 作tác 。 以dĩ 無vô 如Như 來Lai 數sác 數sác 得đắc 故cố 。 或hoặc 為vi 先tiên 說thuyết 五ngũ 停đình 心tâm 觀quán 。 名danh 先tiên 作tác 法pháp 。 初sơ 入nhập 法pháp 人nhân 。 初sơ 時thời 須tu 作tác 此thử 五ngũ 觀quán 故cố 。 五ngũ 觀quán 初sơ 作tác 。 名danh 為vi 先tiên 時thời 。

時thời 即tức 初sơ 也dã 。 二nhị 遠viễn 離ly 諸chư 蓋cái 。 心tâm 調điều 善thiện 者giả 。 為vi 說thuyết 增tăng 進tiến 四tứ 聖Thánh 諦Đế 等đẳng 。 相tương 應ứng 正Chánh 法Pháp 。 三tam 在tại 家gia 出xuất 家gia 。 多đa 放phóng 逸dật 者giả 。 無vô 倒đảo 諫gián 誨hối 。 方phương 便tiện 令linh 其kỳ 。 出xuất 離ly 放phóng 逸dật 。 行hành 不bất 放phóng 逸dật 行hành 。 四tứ 於ư 諸chư 法pháp 中trung 。 多đa 疑nghi 惑hoặc 者giả 。 為vi 令linh 當đương 來lai 。 離ly 諸chư 疑nghi 惑hoặc 。 為vi 說thuyết 正Chánh 法Pháp 。 議nghị 論luận 決quyết 擇trạch 。 五ngũ 善thiện 士sĩ 愛ái 語ngữ 。 六lục 一nhất 切thiết 種chủng 愛ái 語ngữ 。 疏sớ/sơ 略lược 不bất 引dẫn 。 七thất 遂toại 求cầu 愛ái 語ngữ 。 謂vị 依y 四tứ 淨tịnh 。 語ngữ 起khởi 八bát 聖thánh 語ngữ 。 釋thích 曰viết 。 即tức 不bất 麤thô 惡ác 等đẳng 四tứ 善thiện 語ngữ 。 名danh 四tứ 淨tịnh 語ngữ 。 見kiến 言ngôn 見kiến 。 不bất 見kiến 言ngôn 不bất 見kiến 。 八bát 種chủng 實thật 語ngữ 。 名danh 八bát 聖thánh 語ngữ 。 八bát 二nhị 世thế 愛ái 語ngữ 。 九cửu 清thanh 淨tịnh 愛ái 語ngữ 。 疏sớ/sơ 略lược 不bất 引dẫn 。 利lợi 行hành 亦diệc 九cửu 。 自tự 性tánh 利lợi 行hành 。 由do 彼bỉ 愛ái 語ngữ 。 為vì 諸chư 有hữu 情tình 。 示thị 現hiện 正chánh 理lý 。 隨tùy 其kỳ 所sở 應ứng 。 於ư 諸chư 學học 處xứ 。 隨tùy 義nghĩa 利lợi 行hành 。 法Pháp 隨tùy 法Pháp 行hành 。 如như 是thị 行hành 中trung 。 安an 住trụ 悲bi 心tâm 。 無vô 愛ái 染nhiễm 心tâm 。 勸khuyến 導đạo 調điều 伏phục 。 安an 處xứ 建kiến 立lập 。 略lược 名danh 自tự 性tánh 。 釋thích 曰viết 。 隨tùy 彼bỉ 彼bỉ 趣thú 。 以dĩ 義nghĩa 利lợi 行hành 。 饒nhiêu 益ích 有hữu 情tình 。 名danh 為vi 利lợi 行hành 。 令linh 如như 說thuyết 行hành 。 示thị 其kỳ 正chánh 理lý 。 隨tùy 其kỳ 所sở 應ứng 。 於ư 諸chư 所sở 學học 。 隨tùy 義nghĩa 利lợi 行hành 。 法Pháp 隨tùy 法Pháp 行hành 者giả 。 謂vị 教giáo 脩tu 三tam 學học 。 問vấn 利lợi 行hành 愛ái 語ngữ 。 而nhi 有hữu 何hà 別biệt 。 答đáp 愛ái 語ngữ 汎# 說thuyết 教giáo 理lý 果quả 法pháp 。 今kim 利lợi 行hành 中trung 。 隨tùy 機cơ 正chánh 授thọ 三tam 乘thừa 之chi 行hành 。 令linh 其kỳ 脩tu 習tập 。 名danh 為vi 利lợi 行hành 。 故cố 二nhị 別biệt 也dã 。 二nhị 一nhất 切thiết 利lợi 行hành 者giả 。 略lược 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 未vị 成thành 熟thục 有hữu 情tình 。 能năng 成thành 熟thục 利lợi 行hành 。 二nhị 已dĩ 成thành 熟thục 有hữu 情tình 。 令linh 解giải 脫thoát 利lợi 行hành 。

復phục 有hữu 三tam 門môn 。 一nhất 於ư 現hiện 法pháp 利lợi 勸khuyến 導đạo 利lợi 行hành 。 謂vị 導đạo 以dĩ 法pháp 業nghiệp 德đức 。 招chiêu 集tập 守thủ 護hộ 。 增tăng 長trưởng 財tài 位vị 。 由do 此thử 能năng 令linh 獲hoạch 大đại 名danh 稱xưng 。 及cập 現hiện 法Pháp 樂lạc 。 釋thích 曰viết 。 作tác 諸chư 金kim 銀ngân 。 及cập 種chúng 植thực 等đẳng 。 皆giai 名danh 為vi 法pháp 。 作tác 工công 巧xảo 等đẳng 。 名danh 之chi 為vi 業nghiệp 。 德đức 謂vị 道Đạo 德đức 。 由do 有hữu 德đức 故cố 。 得đắc 他tha 財tài 利lợi 。 或hoặc 言ngôn 法pháp 者giả 。 謂vị 不bất 邪tà 命mạng 。 如như 法Pháp 求cầu 財tài 。 名danh 為vi 法pháp 也dã 。 業nghiệp 等đẳng 同đồng 前tiền 。 菩Bồ 薩Tát 教giáo 人nhân 。 以dĩ 此thử 法pháp 等đẳng 。 三tam 事sự 得đắc 財tài 。 故cố 現hiện 得đắc 樂lạc 。 二nhị 於ư 後hậu 法pháp 利lợi 勸khuyến 導đạo 利lợi 行hành 。 謂vị 勸khuyến 棄khí 捨xả 財tài 位vị 。 清thanh 淨tịnh 出xuất 家gia 。 受thọ 乞khất 求cầu 行hành 。 以dĩ 自tự 活hoạt 命mạng 。 由do 此thử 能năng 令linh 決quyết 定định 獲hoạch 得đắc 。 後hậu 法pháp 安an 樂lạc 。 現hiện 樂nhạo/nhạc/lạc 不bất 定định 。 三tam 於ư 現hiện 後hậu 利lợi 勸khuyến 導đạo 利lợi 行hành 。 謂vị 導đạo 在tại 家gia 。 或hoặc 出xuất 家gia 者giả 。 漸tiệm 次thứ 脩tu 行hành 。 趣thú 向hướng 離ly 欲dục 。 由do 此thử 能năng 令linh 現hiện 得đắc 輕khinh 安an 。 後hậu 生sanh 淨tịnh 天thiên 。 或hoặc 般bát 涅Niết 槃Bàn 。 三tam 難nan 行hành 利lợi 行hành 。 略lược 有hữu 三tam 種chủng 。 於ư 先tiên 未vị 行hành 勝thắng 善thiện 根căn 因nhân 。 諸chư 有hữu 情tình 所sở 。 能năng 行hành 利lợi 行hành 。 名danh 第đệ 一nhất 難nạn/nan 。 難nạn/nan 勸khuyến 導đạo 故cố 。 於ư 有hữu 善thiện 因nhân 。 現hiện 前tiền 躭đam 著trước 廣quảng 大đại 財tài 位vị 。 眾chúng 具cụ 圓viên 滿mãn 有hữu 情tình 。 能năng 行hành 利lợi 行hành 。 名danh 第đệ 二nhị 難nạn/nan 。 廣quảng 大đại 放phóng 逸dật 。 躭đam 著trước 縛phược 故cố 。 於ư 諸chư 外ngoại 道đạo 。 著trước 本bổn 異dị 道đạo 。 邪tà 見kiến 邪tà 行hành 有hữu 情tình 。 能năng 行hành 利lợi 行hành 。 名danh 第đệ 三tam 難nạn/nan 。 彼bỉ 於ư 自tự 宗tông 。 愚ngu 癡si 執chấp 著trước 。 於ư 正Chánh 法Pháp 律luật 。 增tăng 背bối/bội 執chấp 故cố 。 四tứ 一nhất 切thiết 門môn 。 五ngũ 善thiện 士sĩ 。 六lục 一nhất 切thiết 種chủng 。 此thử 之chi 三tam 門môn 。 疏sớ/sơ 略lược 不bất 引dẫn 。 七thất 遂toại 求cầu 利lợi 行hành 。 謂vị 見kiến 有hữu 情tình 。 有hữu 八bát 纏triền 者giả 。 方phương 便tiện 開khai 解giải 。 令linh 離ly 被bị 經kinh 纏triền 。 謂vị 見kiến 有hữu 情tình 。 於ư 應ưng 慚tàm 處xứ 。 為vi 無vô 慚tàm 纏triền 。 方phương 便tiện 令linh 離ly 。 餘dư 七thất 亦diệc 爾nhĩ 。 八bát 二nhị 世thế 利lợi 行hành 。 有hữu 九cửu 種chủng 。 謂vị 於ư 有hữu 情tình 。 依y 淨tịnh 身thân 業nghiệp 。 勸khuyến 離ly 殺sát 生sanh 不bất 與dữ 取thủ 欲dục 邪tà 行hành 。 離ly 一nhất 切thiết 窣tốt 羅la 若nhược 迷mê 麗lệ 耶da 。 及cập 以dĩ 末mạt 陀đà 放phóng 逸dật 處xứ 酒tửu 。 依y 淨tịnh 語ngữ 業nghiệp 。 勸khuyến 離ly 語ngữ 四tứ 過quá 。 依y 淨tịnh 意ý 業nghiệp 。 勸khuyến 離ly 貪tham 瞋sân 癡si 。 釋thích 曰viết 。 身thân 語ngữ 各các 四tứ 。 意ý 為vi 根căn 本bổn 。 三tam 合hợp 為vi 一nhất 。 故cố 云vân 九cửu 也dã 。 窣tốt 羅la 若nhược 。 米mễ 酒tửu 也dã 。 迷mê 麗lệ 耶da 。 藥dược 酒tửu 也dã 。 末mạt 陁# 者giả 。 蒲bồ 桃đào 酒tửu 也dã 。 九cửu 清thanh 淨tịnh 利lợi 行hành 。 略lược 有hữu 十thập 種chủng 。 依y 外ngoại 有hữu 五ngũ 。 一nhất 無vô 罪tội 行hành 。 諸chư 惡ác 行hành 者giả 。 於ư 諸chư 善thiện 中trung 。 能năng 正chánh 安an 處xứ 。 名danh 無vô 罪tội 行hành 。 二nhị 不bất 縛phược 行hành 。 於ư 非phi 解giải 脫thoát 。 非phi 定định 清thanh 淨tịnh 處xứ 。 求cầu 為vi 真chân 解giải 脫thoát 。 求cầu 為vi 定định 清thanh 淨tịnh 。 即tức 於ư 其kỳ 中trung 。 能năng 正chánh 勸khuyến 導đạo 。 名danh 不bất 縛phược 行hành 。 三tam 漸tiệm 次thứ 行hành 。 知tri 劣liệt 中trung 妙diệu 慧tuệ 。 隨tùy 次thứ 為vi 說thuyết 下hạ 中trung 上thượng 法pháp 。 教giáo 誡giới 教giáo 授thọ 。 令linh 漸tiệm 次thứ 脩tu 。 名danh 漸tiệm 次thứ 行hành 。 四tứ 遍biến 行hành 利lợi 行hành 。 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。 隨tùy 力lực 隨tùy 能năng 。 行hành 義nghĩa 利lợi 行hành 。 隨tùy 類loại 勸khuyến 導đạo 。 名danh 遍biến 行hành 利lợi 行hành 。 五ngũ 如như 應ưng 利lợi 行hành 。 於ư 請thỉnh 有hữu 情tình 。 若nhược 於ư 自tự 義nghĩa 。 善thiện 法Pháp 三tam 品phẩm 。 功công 能năng 差sai 別biệt 。 可khả 勸khuyến 導đạo 者giả 。 及cập 由do 方phương 便tiện 。 功công 能năng 差sai 別biệt 。 可khả 勸khuyến 導đạo 者giả 。 及cập 於ư 彼bỉ 如như 彼bỉ 。 方phương 便tiện 勸khuyến 導đạo 。 名danh 如như 應ưng 行hành 。 依y 內nội 清thanh 淨tịnh 。 有hữu 五ngũ 利lợi 行hành 。 一nhất 於ư 諸chư 有hữu 情tình 。 起khởi 廣quảng 大đại 悲bi 。 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 現hiện 前tiền 。 而nhi 行hành 利lợi 行hành 。 二nhị 於ư 諸chư 有hữu 情tình 。 所sở 作tác 義nghĩa 利lợi 。 雖tuy 受thọ 一nhất 切thiết 。 大đại 苦khổ 劬cù 勞lao 。 而nhi 心tâm 無vô 倦quyện 。 深thâm 生sanh 歡hoan 喜hỷ 。 而nhi 行hành 利lợi 行hành 。 三tam 雖tuy 現hiện 安an 處xứ 。 最tối 勝thắng 第đệ 一nhất 。 圓viên 滿mãn 財tài 位vị 。 而nhi 自tự 謙khiêm 下hạ 。 如như 奴nô 如như 僕bộc 。 亦diệc 如như 孝hiếu 子tử 。 旋toàn 荼đồ 羅la 子tử 。 其kỳ 心tâm 卑ty 屈khuất 。 離ly 憍kiêu 慢mạn 我ngã 執chấp 。 而nhi 行hành 利lợi 行hành 。 四tứ 於ư 諸chư 有hữu 情tình 。 心tâm 無vô 愛ái 深thâm 。 無vô 有hữu 虗hư 偽ngụy 。 真chân 實thật 哀ai 憐lân 。 而nhi 行hành 利lợi 行hành 。 五ngũ 於ư 諸chư 有hữu 情tình 。 生sanh 起khởi 畢tất 竟cánh 無vô 復phục 退thoái 轉chuyển 。 慈từ 愍mẫn 之chi 心tâm 。 而nhi 行hành 利lợi 行hành 。 問vấn 何hà 名danh 外ngoại 內nội 。 答đáp 諸chư 依y 有hữu 情tình 。 外ngoại 緣duyên 而nhi 起khởi 。 立lập 以dĩ 外ngoại 名danh 。 依y 自tự 內nội 悲bi 。 所sở 起khởi 之chi 者giả 。 故cố 名danh 為vi 內nội 。 四tứ 者giả 同đồng 事sự 。 如như 疏sớ/sơ 略lược 引dẫn 。 今kim 更cánh 不bất 廣quảng 。

疏sớ/sơ 非phi 如như 二Nhị 乘Thừa 執chấp 三tam 別biệt 體thể 等đẳng 者giả 。 如như 薩tát 婆bà 多đa 。 不bất 立lập 真Chân 如Như 。 然nhiên 計kế 智trí 慧tuệ 擇trạch 滅diệt 解giải 脫thoát 。 皆giai 別biệt 實thật 有hữu 。 化hóa 地địa 部bộ 等đẳng 。 立lập 善thiện 法Pháp 等đẳng 三tam 種chủng 真Chân 如Như 。 亦diệc 計kế 智trí 等đẳng 三tam 事sự 別biệt 體thể 。 身thân 智trí 滅diệt 後hậu 。 得đắc 無vô 餘dư 依y 。 即tức 前tiền 後hậu 也dã 。 大Đại 乘Thừa 不bất 爾nhĩ 。 問vấn 大đại 無vô 三tam 事sự 。 假giả 實thật 不bất 同đồng 。 為vi 無vô 為vi 別biệt 。 云vân 何hà 不bất 異dị 。 答đáp 起khởi 智trí 斷đoạn 惑hoặc 。 證chứng 滅diệt 之chi 時thời 。 不bất 得đắc 異dị 時thời 調điều 然nhiên 而nhi 別biệt 。 亦diệc 猶do 因nhân 果quả 不bất 即tức 離ly 也dã 。 思tư 可khả 知tri 矣hĩ 。 問vấn 二Nhị 乘Thừa 解giải 脫thoát 。 與dữ 佛Phật 解giải 脫thoát 。 為vi 同đồng 為vi 異dị 耶da 。 答đáp 亦diệc 同đồng 亦diệc 異dị 。 約ước 煩phiền 惱não 障chướng 惑hoặc 苦khổ 而nhi 言ngôn 。 此thử 即tức 同đồng 也dã 。 故cố 經kinh 依y 此thử 。 說thuyết 三tam 乘thừa 人nhân 同đồng 解giải 脫thoát 床sàng 。 若nhược 諸chư 障chướng 盡tận 。 方phương 名danh 解giải 脫thoát 。 此thử 即tức 有hữu 別biệt 。 二Nhị 乘Thừa 未vị 斷đoạn 煩phiền 惱não 障chướng 習tập 。 及cập 所sở 知tri 障chướng 。 故cố 經kinh 下hạ 云vân 。 其kỳ 實thật 未vị 得đắc 。 一nhất 切thiết 解giải 脫thoát 。

疏sớ/sơ 又hựu 樂nhạo/nhạc/lạc 有hữu 五ngũ 種chủng 等đẳng 者giả 。 今kim 者giả 略lược 明minh 五ngũ 種chủng 體thể 性tánh 。 自tự 性tánh 樂nhạo/nhạc/lạc 者giả 。 按án 瑜du 伽già 論luận 。 云vân 受thọ 樂lạc 也dã 。 有hữu 漏lậu 無vô 漏lậu 。 遍biến 通thông 學học 無Vô 學Học 。 三tam 界giới 所sở 繫hệ 。 所sở 有hữu 攝nhiếp 益ích 。 身thân 心tâm 之chi 受thọ 。 皆giai 名danh 受thọ 樂lạc 。 通thông 有hữu 無vô 漏lậu 喜hỷ 樂lạc 捨xả 受thọ 。 而nhi 為vi 自tự 性tánh 。 二nhị 者giả 因nhân 樂nhạo/nhạc/lạc 。 論luận 云vân 。 謂vị 二nhị 樂nhạo/nhạc/lạc 品phẩm 。 謂vị 有hữu 無vô 漏lậu 二nhị 樂nhạo/nhạc/lạc 。 或hoặc 身thân 心tâm 二nhị 樂nhạo/nhạc/lạc 。 順thuận 樂nhạo/nhạc/lạc 果quả 業nghiệp 。 及cập 根căn 塵trần 二nhị 。 并tinh 彼bỉ 能năng 生sanh 。 順thuận 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 觸xúc 。 並tịnh 名danh 因nhân 樂nhạo/nhạc/lạc 。 體thể 通thông 五ngũ 薀# 。 順thuận 樂nhạo/nhạc/lạc 果quả 業nghiệp 。 相tương 應ứng 共cộng 有hữu 。 皆giai 因nhân 樂nhạo/nhạc/lạc 體thể 。 三tam 苦khổ 對đối 治trị 樂nhạo/nhạc/lạc 。 論luận 云vân 。 寒hàn 熱nhiệt 飢cơ 渴khát 。 等đẳng 苦khổ 滅diệt 時thời 。 生sanh 起khởi 樂nhạo/nhạc/lạc 覺giác 。 問vấn 此thử 樂nhạo/nhạc/lạc 自tự 性tánh 。 為vi 取thủ 火hỏa 等đẳng 能năng 除trừ 之chi 法pháp 。 為vi 取thủ 所sở 生sanh 受thọ 之chi 自tự 體thể 。 答đáp 設thiết 爾nhĩ 何hà 難nạn/nan 。 二nhị 俱câu 有hữu 過quá 。 若nhược 取thủ 火hỏa 等đẳng 。 因nhân 樂nhạo/nhạc/lạc 何hà 殊thù 。 若nhược 取thủ 所sở 生sanh 。 受thọ 樂lạc 何hà 異dị 。 答đáp 俱câu 不bất 取thủ 。 但đãn 取thủ 寒hàn 苦khổ 息tức 。 所sở 生sanh 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 俱câu 慧tuệ 。 覺giác 苦khổ 無vô 有hữu 慧tuệ 。 為vi 其kỳ 體thể 。 又hựu 苦khổ 無vô 之chi 處xứ 。 義nghĩa 說thuyết 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 。 非phi 實thật 有hữu 之chi 。 苦khổ 息tức 之chi 時thời 。 但đãn 生sanh 捨xả 受thọ 。 捨xả 受thọ 俱câu 慧tuệ 。 覺giác 無vô 飢cơ 等đẳng 。 故cố 取thủ 捨xả 受thọ 俱câu 慧tuệ 為vi 體thể 。 四tứ 受thọ 斷đoạn 樂nhạo/nhạc/lạc 。 論luận 云vân 。 然nhiên 依y 勝thắng 義nghĩa 。 諸chư 所sở 有hữu 受thọ 。 皆giai 悉tất 是thị 苦khổ 。 滅diệt 盡tận 定định 時thời 。 此thử 勝thắng 義nghĩa 苦khổ 。 暫tạm 時thời 寂tịch 靜tĩnh 。 故cố 名danh 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 。 即tức 以dĩ 盡tận 定định 。 而nhi 為vi 自tự 體thể 。 問vấn 滅diệt 盡tận 定định 。 具cụ 止chỉ 滿mãn 無vô 漏lậu 心tâm 。 豈khởi 無vô 漏lậu 心tâm 。 名danh 勝thắng 義nghĩa 苦khổ 。 答đáp 無vô 漏lậu 之chi 心tâm 。 雖tuy 是thị 所sở 止chỉ 。 而nhi 非phi 是thị 苦khổ 。 而nhi 言ngôn 所sở 猒# 而nhi 是thị 苦khổ 者giả 。 從tùng 遠viễn 所sở 猒# 有hữu 漏lậu 為vi 言ngôn 。 問vấn 若nhược 爾nhĩ 有hữu 漏lậu 所sở 猒# 之chi 心tâm 。 乃nãi 由do 無vô 漏lậu 加gia 行hành 心tâm 遣khiển 。 何hà 關quan 滅diệt 定định 。 而nhi 云vân 滅diệt 定định 除trừ 勝thắng 義nghĩa 苦khổ 。 名danh 受thọ 斷đoạn 樂nhạo/nhạc/lạc 。 答đáp 如như 滅diệt 受thọ 想tưởng 。 無vô 為vi 之chi 體thể 。 無vô 間gian 道đạo 時thời 。 實thật 已dĩ 得đắc 之chi 。 後hậu 時thời 方phương 乃nãi 。 得đắc 滅diệt 盡tận 定định 。 卻khước 說thuyết 無vô 間gian 所sở 得đắc 無vô 為vi 。 名danh 想tưởng 受thọ 滅diệt 。 此thử 亦diệc 然nhiên 也dã 。 勝thắng 者giả 勝thắng 心tâm 。 方phương 覺giác 為vi 苦khổ 。 名danh 勝thắng 義nghĩa 苦khổ 。 五ngũ 無vô 惱não 害hại 樂nhạo/nhạc/lạc 。 論luận 云vân 。 有hữu 四tứ 。 一nhất 出xuất 離ly 樂nhạo/nhạc/lạc 。 謂vị 出xuất 家gia 者giả 。 信tín 戒giới 等đẳng 為vi 體thể 。 二nhị 遠viễn 離ly 樂nhạo/nhạc/lạc 。 得đắc 初sơ 靜tĩnh 慮lự 。 離ly 生sanh 喜hỷ 樂lạc 。 受thọ 數số 為vi 體thể 。 或hoặc 取thủ 五ngũ 支chi 。 並tịnh 名danh 為vi 體thể 。 三tam 寂tịch 靜tĩnh 樂nhạo/nhạc/lạc 。 二nhị 定định 已dĩ 上thượng 。 尋tầm 伺tứ 息tức 故cố 。 名danh 為vi 寂tịch 靜tĩnh 。 以dĩ 二nhị 禪thiền 上thượng 定định 為vi 其kỳ 體thể 。 或hoặc 四tứ 五ngũ 支chi 。 隨tùy 應ứng 為vi 體thể 。 四tứ 三tam 菩Bồ 提Đề 樂nhạo/nhạc/lạc 。 謂vị 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 而nhi 為vi 其kỳ 體thể 。 或hoặc 通thông 後hậu 智trí 。 為vi 此thử 樂nhạo/nhạc/lạc 體thể 。 或hoặc 智trí 所sở 證chứng 涅Niết 槃Bàn 。 亦diệc 為vi 此thử 體thể 。 問vấn 遠viễn 離ly 等đẳng 三tam 。 猶do 居cư 有hữu 漏lậu 。 云vân 何hà 總tổng 名danh 無vô 惱não 害hại 耶da 。 答đáp 前tiền 三tam 能năng 順thuận 三tam 菩Bồ 提Đề 樂nhạo/nhạc/lạc 。 名danh 無vô 惱não 害hại 。 故cố 論luận 結kết 云vân 。 能năng 隨tùy 順thuận 故cố 。

疏sớ/sơ 以dĩ 根căn 地địa 人nhân 下hạ 者giả 。 按án 佛Phật 地địa 婆bà 娑sa 正chánh 理lý 俱câu 舍xá 。 謂vị 有hữu 三tam 度độ 。 即tức 地địa 根căn 人nhân 。 度độ 謂vị 越việt 度độ 。 超siêu 過quá 之chi 義nghĩa 。 上thượng 地địa 利lợi 根căn 。 及cập 以dĩ 上thượng 位vị 。 如như 次thứ 超siêu 於ư 下hạ 地địa 鈍độn 根căn 。 及cập 於ư 下hạ 位vị 。 以dĩ 名danh 為vi 地địa 根căn 人nhân 度độ 。 如như 彼bỉ 廣quảng 明minh 。 恐khủng 繁phồn 不bất 具cụ 。 問vấn 彌Di 勒Lặc 望vọng 佛Phật 。 三tam 俱câu 是thị 下hạ 。 云vân 何hà 乃nãi 言ngôn 。 示thị 相tương/tướng 懷hoài 疑nghi 。 答đáp 不bất 知tri 實thật 心tâm 。 名danh 地địa 等đẳng 下hạ 。 能năng 知tri 化hóa 心tâm 。 名danh 示thị 相tương/tướng 疑nghi 。 如như 猨viên 等đẳng 類loại 。 猶do 知tri 佛Phật 故cố 。 若nhược 爾nhĩ 凡phàm 夫phu 。 豈khởi 不bất 如như 猨viên 。 名danh 實thật 心tâm 惑hoặc 。 答đáp 彌Di 勒Lặc 因nhân 滿mãn 。 歷lịch 事sự 既ký 多đa 。 放phóng 光quang 等đẳng 緣duyên 。 昔tích 皆giai 曾tằng 見kiến 。 故cố 能năng 知tri 也dã 。 餘dư 眾chúng 不bất 爾nhĩ 。 不bất 可khả 為vi 例lệ 。

疏sớ/sơ 離ly 諸chư 搆câu 盡tận 等đẳng 者giả 。 有hữu 難nạn/nan 云vân 。 按án 下hạ 文Văn 殊Thù 答đáp 成thành 就tựu 云vân 。 我ngã 於ư 過quá 去khứ 。 曾tằng 見kiến 此thử 瑞thụy 。 今kim 佛Phật 現hiện 光quang 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 舉cử 古cổ 顯hiển 今kim 。 即tức 是thị 比tỉ 度độ 。 復phục 云vân 。 如như 我ngã 惟duy 忖thốn 。 即tức 是thị 搆câu 盡tận 。 云vân 何hà 得đắc 言ngôn 。 離ly 搆câu 盡tận 等đẳng 。 今kim 釋thích 無vô 違vi 。 定định 心tâm 緣duyên 境cảnh 。 無vô 非phi 現hiện 量lượng 。 舉cử 古cổ 顯hiển 今kim 。 豈khởi 即tức 比tỉ 知tri 。 下hạ 疏sớ/sơ 科khoa 云vân 。 示thị 相tương/tướng 籌trù 量lượng 。 名danh 為vi 惟duy 忖thốn 。 此thử 并tinh 會hội 訖ngật 。 無vô 繁phồn 致trí 難nạn/nan 。

疏sớ/sơ 因nhân 成thành 就tựu 等đẳng 者giả 。 疏sớ/sơ 主chủ 釋thích 意ý 。 文Văn 殊Thù 自tự 成thành 放phóng 光quang 等đẳng 事sự 。 名danh 因nhân 成thành 就tựu 。 此thử 因nhân 即tức 是thị 成thành 就tựu 。 一Nhất 切Thiết 智Trí 之chi 緣duyên 也dã 。 故cố 復phục 言ngôn 緣duyên 。 故cố 總tổng 說thuyết 言ngôn 。 一Nhất 切Thiết 智Trí 成thành 就tựu 緣duyên 。 緣duyên 字tự 屬thuộc 上thượng 。 論luận 復phục 言ngôn 因nhân 者giả 相tương/tướng 也dã 者giả 。 出xuất 前tiền 因nhân 體thể 。 有hữu 餘dư 德đức 釋thích 言ngôn 。 因nhân 成thành 就tựu 而nhi 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 正chánh 因nhân 。 二nhị 者giả 緣duyên 因nhân 。 論luận 言ngôn 一Nhất 切Thiết 智Trí 成thành 就tựu 者giả 。 是thị 正chánh 因nhân 。 論luận 言ngôn 緣duyên 因nhân 者giả 相tương/tướng 也dã 者giả 。 是thị 緣duyên 因nhân 。 緣duyên 字tự 屬thuộc 下hạ 。 謂vị 文Văn 殊Thù 成thành 就tựu 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 故cố 見kiến 過quá 去khứ 事sự 。 故cố 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 即tức 是thị 見kiến 彼bỉ 過quá 去khứ 正chánh 因nhân 。

疏sớ/sơ 凡phàm 重trùng 說thuyết 頌tụng 有hữu 十thập 所sở 由do 者giả 。 如như 文văn 可khả 悉tất 。 又hựu 按án 龍long 樹thụ 十thập 住trụ 毗tỳ 婆bà 沙sa 云vân 。

復phục 有hữu 六lục 體thể 。 一nhất 隨tùy 諸chư 國quốc 法pháp 有hữu 不bất 同đồng 。 且thả 如như 震chấn 旦đán 序tự 銘minh 之chi 文văn 。 天Thiên 竺Trúc 故cố 有hữu 散tán 華hoa 貫quán 華hoa 二nhị 種chủng 之chi 說thuyết 。 二nhị 樂nhạo/nhạc/lạc 不bất 同đồng 故cố 。 隨tùy 彼bỉ 志chí 說thuyết 。 彼bỉ 長trường/trưởng 行hành 偈kệ 頌tụng 以dĩ 應ưng 。 三tam 悟ngộ 非phi 一nhất 。 有hữu 解giải 長trường/trưởng 行hành 。 不bất 了liễu 於ư 偈kệ 。 有hữu 了liễu 於ư 偈kệ 。 不bất 悟ngộ 長trường/trưởng 行hành 。 或hoặc 別biệt 聞văn 俱câu 迷mê 。 令linh 聽thính 方phương 悉tất 。 故cố 雙song 明minh 之chi 。 四tứ 根căn 有hữu 利lợi 鈍độn 。 利lợi 根căn 一nhất 聞văn 。 而nhi 則tắc 知tri 了liễu 。 鈍độn 根căn 而nhi 說thuyết 。 方phương 乃nãi 解giải 之chi 。 五ngũ 引dẫn 聽thính 者giả 。 易dị 奪đoạt 言ngôn 辭từ 。 轉chuyển 勢thế 說thuyết 法Pháp 。 其kỳ 猶do 將tương 息tức 病bệnh 者giả 。 迴hồi 互hỗ 食thực 味vị 。 六lục 眾chúng 有hữu 前tiền 後hậu 。

疏sớ/sơ 頌tụng 依y 於ư 文văn 及cập 文văn 士sĩ 者giả 。 文văn 者giả 文văn 字tự 。 言ngôn 文văn 士sĩ 者giả 。 是thị 作tác 頌tụng 人nhân 。 依y 文văn 及cập 士sĩ 。 而nhi 有hữu 於ư 頌tụng 。 頌tụng 實thật 有hữu 體thể 。

復phục 有hữu 釋thích 云vân 。 士sĩ 字tự 誤ngộ 也dã 。 應ưng 為vi 上thượng 字tự 。 頌tụng 雖tuy 依y 文văn 。 取thủ 勝thắng 上thượng 文văn 。 方phương 為vi 頌tụng 依y 。 並tịnh 依y 小Tiểu 乘Thừa 解giải 。

疏sớ/sơ 失thất 盧lô 迦ca 頌tụng 等đẳng 者giả 。 傳truyền 西tây 方phương 釋thích 。 句cú 有hữu 五ngũ 類loại 。 一nhất 處xứ 中trung 句cú 。 以dĩ 八bát 字tự 成thành 者giả 。 二nhị 者giả 前tiền 句cú 。 或hoặc 以dĩ 六lục 字tự 七thất 字tự 所sở 成thành 。 三tam 者giả 後hậu 句cú 九cửu 字tự 已dĩ 上thượng 。 乃nãi 至chí 二nhị 十thập 六lục 字tự 所sở 成thành 。 四tứ 者giả 短đoản 句cú 。 或hoặc 以dĩ 三tam 字tự 五ngũ 字tự 所sở 成thành 。 五ngũ 者giả 長trường/trưởng 句cú 。 從tùng 二nhị 十thập 七thất 。 乃nãi 至chí 百bách 字tự 。 或hoặc 更cánh 多đa 字tự 之chi 所sở 成thành 者giả 。 隨tùy 前tiền 五ngũ 類loại 。 當đương 類loại 四tứ 句cú 。 方phương 名danh 為vi 偈kệ 。 縱túng/tung 是thị 長trường/trưởng 行hành 。 亦diệc 數số 四tứ 句cú 。 名danh 之chi 為vi 偈kệ 。 問vấn 觀quán 今kim 經kinh 文văn 。 但đãn 十thập 六lục 字tự 。 云vân 何hà 判phán 言ngôn 當đương 失thất 盧lô 頌tụng 。 答đáp 若nhược 准chuẩn 西tây 方phương 。 有hữu 三tam 十thập 二nhị 。 今kim 譯dịch 從tùng 漢hán 。 但đãn 有hữu 十thập 六lục 。 如như 言ngôn 菩Bồ 提Đề 。 此thử 但đãn 云vân 覺giác 。 故cố 無vô 失thất 也dã 。 又hựu 按án 婆bà 沙sa 。 句cú 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 集tập 義nghĩa 句cú 。 二nhị 集tập 字tự 句cú 。 三tam 讚tán 歎thán 句cú 。 今kim 此thử 頌tụng 中trung 。 隨tùy 應ứng 皆giai 有hữu 。 如như 文văn 可khả 悉tất 。

復phục 有hữu 釋thích 云vân 。 偈kệ 猶do 竭kiệt 也dã 。 乃nãi 此thử 方phương 言ngôn 。 明minh 義nghĩa 竭kiệt 盡tận 。 故cố 名danh 為vi 偈kệ 。 議nghị 曰viết 不bất 然nhiên 。 設thiết 此thử 方phương 言ngôn 。 未vị 必tất 偈kệ 中trung 。 皆giai 明minh 義nghĩa 盡tận 。

經kinh 旃chiên 檀đàn 香hương 風phong 者giả 。 有hữu 云vân 。 雨vũ 華hoa 表biểu 生sanh 一Nhất 乘Thừa 之chi 解giải 。 香hương 風phong 表biểu 滅diệt 二Nhị 乘Thừa 之chi 惑hoặc 。

經kinh 照chiếu 明minh 佛Phật 法Pháp 。 開khai 悟ngộ 眾chúng 者giả 。 疏sớ/sơ 釋thích 如như 文văn 。 議nghị 曰viết 。 或hoặc 此thử 二nhị 句cú 。 總tổng 結kết 於ư 前tiền 。 說thuyết 四tứ 辨biện 意ý 。

疏sớ/sơ 從tùng 革cách 不bất 違vi 者giả 。 革cách 猶do 改cải 也dã 。

疏sớ/sơ 西tây 方phương 之chi 行hành 者giả 。 五ngũ 行hành 之chi 中trung 。 金kim 屬thuộc 西tây 方phương 。

疏sớ/sơ 今kim 亦diệc 聲thanh 也dã 者giả 。 金kim 字tự 形hình 聲thanh 攝nhiếp 也dã 。

疏sớ/sơ 牟mâu 婆bà 洛lạc 揭yết 婆bà 遏át 濕thấp 摩ma 揭yết 婆bà 者giả 。 釋thích 如như 疏sớ/sơ 文văn 。 按án 泰thái 法Pháp 師sư 佛Phật 地địa 論luận 疏sớ/sơ 云vân 。 舊cựu 言ngôn 車xa 渠cừ 馬mã 瑙não 。 然nhiên 於ư 此thử 方phương 。 無vô 正chánh 名danh 相tướng 當đương 。 故cố 存tồn 梵Phạm 言ngôn 。

疏sớ/sơ 杵xử 藏tạng 者giả 。 形hình 似tự 立lập 名danh 。

疏sớ/sơ 胎thai 藏tạng 者giả 。 業nghiệp 力lực 所sở 加gia 。 餘dư 緣duyên 不bất 損tổn 。 為vi 名danh 之chi 堅kiên 。 據cứ 實thật 亦diệc 有hữu 墮đọa 胎thai 等đẳng 者giả 。 據cứ 一nhất 邊biên 說thuyết 。

疏sớ/sơ 帝đế 青thanh 大đại 青thanh 等đẳng 者giả 。 梵Phạm 云vân 因nhân 陀đà 羅la 尼ni 羅la 目mục 多đa 。 是thị 帝Đế 釋Thích 寶bảo 。 以dĩ 其kỳ 最tối 勝thắng 。 復phục 稱xưng 為vi 大đại 。 准chuẩn 此thử 勝thắng 劣liệt 。 而nhi 有hữu 不bất 同đồng 。 云vân 帝đế 大đại 青thanh 。 或hoặc 云vân 。 帝Đế 釋Thích 居cư 處xứ 。 波ba 質chất 多đa 羅la 樹thụ 下hạ 地địa 。 是thị 此thử 寶bảo 故cố 。 故cố 名danh 帝đế 青thanh 。 言ngôn 目mục 多đa 者giả 。 此thử 云vân 珠châu 也dã 。 以dĩ 此thử 帝đế 青thanh 。 而nhi 為vi 珠châu 矣hĩ 。 問vấn 如như 佛Phật 地địa 論luận 攝nhiếp 大Đại 乘Thừa 論luận 。 引dẫn 七thất 寶bảo 名danh 。 與dữ 此thử 不bất 同đồng 。 何hà 所sở 以dĩ 耶da 。 答đáp 良lương 為vi 隨tùy 方phương 所sở 重trọng/trùng 不bất 同đồng 。 經kinh 論luận 隨tùy 俗tục 。 列liệt 名danh 。 有hữu 異dị 。 故cố 無vô 過quá 矣hĩ 。

疏sớ/sơ 輓# 者giả 。 音âm 萬vạn 同đồng 。

疏sớ/sơ 具cụ 七thất 攝nhiếp 受thọ 等đẳng 者giả 。 按án 唯duy 識thức 論luận 云vân 。 要yếu 七thất 最tối 勝thắng 。 之chi 所sở 攝nhiếp 受thọ 。 方phương 可khả 建kiến 立lập 。 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 一nhất 安an 住trụ 最tối 勝thắng 。 謂vị 要yếu 安an 住trụ 菩Bồ 薩Tát 種chủng 姓tánh 。 二nhị 依y 止chỉ 最tối 勝thắng 。 謂vị 要yếu 依y 止chỉ 。 大đại 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 三tam 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 最tối 勝thắng 。 謂vị 要yếu 悲bi 愍mẫn 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。 四tứ 事sự 業nghiệp 最tối 勝thắng 。 謂vị 為vi 要yếu 具cụ 行hành 。 一nhất 切thiết 事sự 業nghiệp 。 五ngũ 巧xảo 便tiện 最tối 勝thắng 。 謂vị 要yếu 無vô 相tướng 智trí 所sở 攝nhiếp 受thọ 。 六lục 迴hồi 向hướng 最tối 勝thắng 。 謂vị 要yếu 迴hồi 向hướng 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 七thất 清thanh 淨tịnh 最tối 勝thắng 。 謂vị 要yếu 不bất 為vi 二nhị 障chướng 間gian 雜tạp 。

疏sớ/sơ 古cổ 人nhân 四tứ 馬mã 一Nhất 乘Thừa 逐trục 等đẳng 者giả 。 馳trì 逐trục 經kinh 營doanh 等đẳng 也dã 。

疏sớ/sơ 西tây 域vực 暑thử 熱nhiệt 等đẳng 。 問vấn 光quang 中trung 所sở 囑chúc 。 乃nãi 是thị 東đông 方phương 。 華hoa 盖# 之chi 飾sức 。 自tự 是thị 西tây 域vực 。 何hà 取thủ 西tây 法pháp 。 以dĩ 辨biện 東đông 儀nghi 。 答đáp 所sở 照chiếu 維duy 東đông 。 能năng 照chiếu 西tây 發phát 。 故cố 舉cử 西tây 法pháp 。 以dĩ 此thử 東đông 儀nghi 。 餘dư 皆giai 類loại 此thử 。

疏sớ/sơ 曲khúc 輈# 轓# 車xa 耳nhĩ 者giả 。 車xa 轅viên 曰viết 輈# 。 車xa 箱tương 曰viết 轓# 。 曲khúc 據cứ 形hình 言ngôn 。 耳nhĩ 助trợ 辭từ 也dã 。 或hoặc 云vân 。 耳nhĩ 者giả 車xa 耳nhĩ 。 即tức 障chướng 泥nê 也dã 。

疏sớ/sơ 不bất 應ưng 施thí 等đẳng 者giả 。 倚ỷ 宮cung 形hình 勢thế 。 盜đạo 劫kiếp 活hoạt 酒tửu 。 屠đồ 殺sát 得đắc 財tài 。 皆giai 名danh 不bất 淨tịnh 。 酒tửu 毒độc 藥dược 等đẳng 。 名danh 亂loạn 眾chúng 生sanh 。 置trí 羅la 機cơ 網võng 。 名danh 惱não 生sanh 物vật 。 刀đao 弓cung 箭tiễn 等đẳng 。 為vi 害hại 生sanh 物vật 。 音âm 樂nhạc 女nữ 色sắc 。 名danh 壞hoại 淨tịnh 心tâm 。 皆giai 不bất 應ưng 施thí 。 問vấn 何hà 故cố 經Kinh 云vân 。 及cập 妻thê 子tử 施thí 。 令linh 他tha 離ly 背bối/bội 。 即tức 惱não 所sở 施thí 。 損tổn 壞hoại 淨tịnh 心tâm 。 復phục 敗bại 受thọ 者giả 。 何hà 成thành 檀đàn 度độ 。 答đáp 菩Bồ 薩Tát 與dữ 彼bỉ 妻thê 子tử 等đẳng 類loại 。 必tất 先tiên 立lập 契khế 。 若nhược 有hữu 求cầu 者giả 。 施thí 請thỉnh 不bất 違vi 。 有hữu 此thử 誠thành 言ngôn 。 許hứa 施thí 無vô 過quá 。 如như 須tu 達đạt 太thái 子tử 。 施thí 妻thê 子tử 事sự 。 若nhược 以dĩ 女nữ 色sắc 之chi 意ý 。 而nhi 貽# 於ư 人nhân 。 固cố 成thành 譴khiển 累lũy/lụy/luy 。 若nhược 隨tùy 求cầu 即tức 與dữ 。 不bất 為vi 失thất 也dã 。

疏sớ/sơ 復phục 作tác 後hậu 時thời 因nhân 。 為vi 今kim 好hiếu 施thí 。 熏huân 脩tu 之chi 力lực 。 令linh 於ư 來lai 生sanh 施thí 不bất 息tức 絕tuyệt 。 名danh 後hậu 時thời 因nhân 。

疏sớ/sơ 施thí 中trung 應ưng 起khởi 四Tứ 智Trí 者giả 。 念niệm 此thử 資tư 財tài 。 五ngũ 家gia 之chi 分phần 。 而nhi 不bất 堅kiên 窂lao 。 虗hư 失thất 無vô 功công 。 不bất 如như 惠huệ 捨xả 能năng 致trí 大đại 益ích 。 名danh 覺giác 悟ngộ 智trí 。 念niệm 餘dư 貧bần 者giả 。 衣y 不bất 蔽tế 醜xú 。 食thực 不bất 充sung 飢cơ 。 我ngã 方phương 於ư 彼bỉ 。 猶do 以dĩ 為vi 勝thắng 。 縱túng/tung 少thiểu 飢cơ 寒hàn 當đương 須tu 忍nhẫn 之chi 。 可khả 咸hàm 以dĩ 施thí 。 名danh 忍nhẫn 苦khổ 智trí 。 念niệm 斯tư 玉ngọc 帛bạch 。 由do 我ngã 妄vọng 情tình 。 見kiến 之chi 為vi 好hảo/hiếu 。 理lý 實thật 非phi 然nhiên 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 諸chư 聖thánh 者giả 等đẳng 。 易dị 不bất 愛ái 此thử 。 縱túng/tung 畜súc 生sanh 類loại 。 亦diệc 不bất 貪tham 樂nhạo/nhạc/lạc 。 故cố 知tri 妄vọng 愛ái 。 實thật 何hà 所sở 貪tham 。 而nhi 不bất 惠huệ 施thí 。 名danh 知tri 倒đảo 智trí 。 念niệm 彼bỉ 三tam 界giới 。 悉tất 是thị 泡bào 幻huyễn 。 何hà 乃nãi 願nguyện 求cầu 。 以dĩ 我ngã 所sở 施thí 。 願nguyện 求cầu 菩Bồ 提Đề 堅kiên 固cố 之chi 體thể 。 名danh 不bất 堅kiên 智trí 。 問vấn 雖tuy 願nguyện 求cầu 於ư 堅kiên 固cố 之chi 體thể 。 有hữu 實thật 因nhân 此thử 得đắc 彼bỉ 體thể 耶da 。 答đáp 有hữu 按án 新tân 華hoa 嚴nghiêm 經kinh 頌tụng 云vân 。 昔tích 於ư 眾chúng 生sanh 起khởi 大đại 悲bi 。 脩tu 行hành 施thí 等đẳng 波Ba 羅La 蜜Mật 。 以dĩ 是thị 其kỳ 身thân 最tối 殊thù 妙diệu 。 能năng 令linh 見kiến 者giả 生sanh 歡hoan 喜hỷ 。 夫phu 行hành 施thí 等đẳng 。 皆giai 須tu 迴hồi 向hướng 。 迴hồi 向hướng 何hà 德đức 。 而nhi 須tu 作tác 耶da 。 答đáp 按án 大đại 般Bát 若Nhã 經Kinh 云vân 。 譬thí 如như 真chân 金kim 。 若nhược 時thời 若nhược 時thời 。 鍊luyện 燒thiêu 打đả 。

爾nhĩ 時thời 爾nhĩ 時thời 。 光quang 色sắc 轉chuyển 盛thịnh 。 若nhược 時thời 若nhược 時thời 。 光quang 色sắc 轉chuyển 盛thịnh 。

爾nhĩ 時thời 爾nhĩ 時thời 。 展triển 轉chuyển 調điều 柔nhu 。 堪kham 為vi 器khí 具cụ 。 如như 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 若nhược 時thời 若nhược 時thời 。 以dĩ 所sở 作tác 善thiện 。 與dữ 有hữu 情tình 共cộng 。 迴hồi 向hướng 菩Bồ 提Đề 。 願nguyện 同đồng 證chứng 得đắc 一nhất 切thiết 智trí 智trí 。

爾nhĩ 時thời 爾nhĩ 時thời 。 善thiện 根căn 轉chuyển 盛thịnh 。 若nhược 時thời 若nhược 時thời 。 善thiện 根căn 轉chuyển 盛thịnh 。

爾nhĩ 時thời 爾nhĩ 時thời 。 展triển 轉chuyển 隣lân 近cận 一Nhất 切Thiết 智Trí 智trí 。 又hựu 按án 舊cựu 華hoa 嚴nghiêm 經Kinh 云vân 。 迴hồi 向hướng 者giả 何hà 義nghĩa 。 永vĩnh 度độ 世thế 間gian 生sanh 死tử 彼bỉ 岸ngạn 。 故cố 說thuyết 迴hồi 向hướng 。 又hựu 大đại 般Bát 若Nhã 云vân 。 若nhược 以dĩ 無vô 所sở 得đắc 心tâm 。 而nhi 為vi 方phương 便tiện 。 與dữ 諸chư 有hữu 情tình 。 迴hồi 向hướng 菩Bồ 提Đề 。 所sở 得đắc 功công 德đức 。 於ư 彼bỉ 異dị 生sanh 二Nhị 乘Thừa 諸chư 福phước 業nghiệp 事sự 。 為vi 最tối 勝thắng 等đẳng 。

何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 二Nhị 乘Thừa 等đẳng 。 但đãn 為vi 令linh 己kỷ 。 自tự 在tại 安an 樂lạc 。 為vi 自tự 涅Niết 槃Bàn 。 菩Bồ 薩Tát 迴hồi 向hướng 。 普phổ 為vi 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。 調điều 伏phục 寂tịch 靜tĩnh 涅Niết 槃Bàn 。

經kinh 我ngã 見kiến 諸chư 王vương 。 剃thế 除trừ 鬚tu 髻kế 等đẳng 者giả 。 問vấn 人nhân 之chi 所sở 重trọng/trùng 。 莫mạc 過quá 寶bảo 位vị 。 今kim 捨xả 黃hoàng 屋ốc 。 入nhập 彼bỉ 緇# 林lâm 。 棄khí 諸chư 俗tục 儀nghi 。 受thọ 僧Tăng 禁cấm 戒giới 。 有hữu 何hà 勝thắng 利lợi 。 見kiến 斯tư 救cứu 擯bấn 。 答đáp 因nhân 茲tư 戒giới 本bổn 。 坏phôi 捨xả 幻huyễn 身thân 。 得đắc 金kim 剛cang 體thể 。 能năng 拯chửng 物vật 危nguy 。 自tự 離ly 諸chư 難nạn 。 按án 新tân 華hoa 嚴nghiêm 經kinh 頌tụng 云vân 。 昔tích 在tại 無vô 邊biên 大đại 劫kiếp 海hải 。 脩tu 治trị 淨tịnh 戒Giới 波Ba 羅La 蜜Mật 。 故cố 獲hoạch 淨tịnh 身thân 遍biến 十thập 方phương 。 普phổ 滅diệt 世thế 間gian 諸chư 重trọng/trùng 苦khổ 。 舊cựu 經Kinh 云vân 。 若nhược 時thời 淨tịnh 戒giới 順thuận 正chánh 教giáo 。 諸chư 佛Phật 賢hiền 聖thánh 所sở 讚tán 歎thán 。 戒giới 是thị 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 本bổn 。 應ưng 當đương 具cụ 足túc 持trì 淨tịnh 戒giới 。 又hựu 涅niết 拌# 經Kinh 云vân 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 雖tuy 有hữu 佛Phật 性tánh 。 要yếu 因nhân 持trì 戒giới 。 乃nãi 見kiến 佛Phật 性tánh 。 得đắc 成thành 菩Bồ 提Đề 。 又hựu 云vân 。 如như 金kim 翅sí 鳥điểu 。 能năng 噉đạm 諸chư 龍long 。 唯duy 不bất 能năng 噉đạm 受thọ 三tam 皈quy 者giả 。 又hựu 大đại 般Bát 若Nhã 經Kinh 云vân 。 以dĩ 無vô 所sở 得đắc 。 而nhi 為vi 方phương 便tiện 。 脩tu 行hành 淨tịnh 戒giới 。 如như 是thị 淨tịnh 戒giới 。 能năng 滿mãn 淨tịnh 戒giới 。 乃nãi 至chí 般Bát 若Nhã 。 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 有hữu 斯tư 勝thắng 益ích 。 故cố 捨xả 王vương 位vị 。 猶do 若nhược 脫thoát 履lý 。

疏sớ/sơ 思tư 惟duy 法pháp 義nghĩa 諦đế 密mật 法Pháp 忍Nhẫn 舉cử 偏thiên 說thuyết 者giả 。 問vấn 何hà 以dĩ 明minh 之chi 。 答đáp 按án 金kim 剛cang 般Bát 若Nhã 經kinh 。 若nhược 人nhân 以dĩ 百bách 千thiên 萬vạn 劫kiếp 。 捨xả 於ư 身thân 命mạng 。 不bất 如như 受thọ 持trì 。 一nhất 四tứ 句cú 偈kệ 。 捨xả 身thân 命mạng 者giả 。 即tức 安an 受thọ 等đẳng 忍nhẫn 。 故cố 知tri 勝thắng 劣liệt 由do 來lai 異dị 也dã 。 問vấn 當đương 以dĩ 何hà 念niệm 。 能năng 發phát 於ư 忍nhẫn 。 答đáp 當đương 念niệm 忍nhẫn 力lực 。 能năng 致trí 菩Bồ 提Đề 。 不bất 忍nhẫn 為vi 因nhân 。 諸chư 根căn 不bất 具cụ 。 不bất 能năng 辨biện 諸chư 成thành 有hữu 情tình 事sự 。 故cố 大đại 般Bát 若Nhã 經Kinh 云vân 。 我ngã 若nhược 不bất 脩tu 。 忍Nhẫn 波Ba 羅La 蜜Mật 。 當đương 生sanh 諸chư 根căn 殘tàn 缺khuyết 。 容dung 貌mạo 醜xú 陋lậu 。 不bất 具cụ 菩Bồ 薩Tát 。 圓viên 滿mãn 色sắc 身thân 。 若nhược 得đắc 菩Bồ 薩Tát 。 圓viên 滿mãn 色sắc 身thân 。 有hữu 情tình 見kiến 者giả 。 必tất 獲hoạch 菩Bồ 提Đề 。 若nhược 不bất 得đắc 此thử 圓viên 滿mãn 色sắc 身thân 。 則tắc 不bất 能năng 成thành 就tựu 。 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。 嚴nghiêm 淨tịnh 佛Phật 土độ 。 況huống 當đương 能năng 得đắc 一Nhất 切Thiết 智Trí 智trí 。 問vấn 作tác 念niệm 可khả 然nhiên 。 頗phả 有hữu 因nhân 忍nhẫn 。 實thật 成thành 佛Phật 耶da 。 答đáp 按án 新tân 華hoa 嚴nghiêm 經kinh 頌tụng 云vân 。 往vãng 昔tích 脩tu 行hành 忍nhẫn 清thanh 淨tịnh 。 信tín 解giải 真chân 實thật 無vô 分phân 別biệt 。 是thị 故cố 色sắc 相tướng 皆giai 圓viên 滿mãn 。 普phổ 放phóng 光quang 明minh 照chiếu 十thập 方phương 。 斯tư 之chi 為vi 證chứng 。

疏sớ/sơ 精tinh 進tấn 有hữu 五ngũ 者giả 。 如như 文văn 具cụ 辨biện 。 又hựu 按án 大đại 集tập 經Kinh 云vân 。 懃cần 行hành 精tinh 進tấn 。 凡phàm 有hữu 四tứ 法pháp 。 一nhất 者giả 發phát 心tâm 。 二nhị 者giả 作tác 心tâm 。 三tam 者giả 觀quán 心tâm 。 四tứ 者giả 如như 法Pháp 住trụ 。 如như 是thị 四tứ 法Pháp 。 即tức 是thị 具cụ 足túc 。 佛Phật 法Pháp 因nhân 緣duyên 。

何hà 以dĩ 故cố 。 發phát 心tâm 者giả 。 即tức 是thị 生sanh 善thiện 法Pháp 因nhân 。 作tác 者giả 。 名danh 為vi 增tăng 善thiện 法Pháp 因nhân 。 觀quán 者giả 。 名danh 為vì 利lợi 眾chúng 生sanh 因nhân 。 如như 法Pháp 住trụ 者giả 。 名danh 入nhập 一nhất 切thiết 佛Phật 法Pháp 因nhân 緣duyên 。 問vấn 人nhân 多đa 懈giải 怠đãi 。 以dĩ 何hà 為vi 心tâm 。 即tức 能năng 精tinh 進tấn 。 答đáp 當đương 作tác 念niệm 言ngôn 。 不bất 精tinh 銳duệ 者giả 。 失thất 諸chư 功công 德đức 。 若nhược 懃cần 懃cần 者giả 。 能năng 證chứng 菩Bồ 提Đề 。 利lợi 有hữu 情tình 類loại 。 奚hề 不bất 勗úc 勵lệ 而nhi 脩tu 習tập 耶da 。 故cố 大đại 般Bát 若Nhã 經Kinh 云vân 。 我ngã 若nhược 懈giải 怠đãi 。 不bất 起khởi 精tinh 進tấn 。 尚thượng 不bất 能năng 獲hoạch 菩Bồ 薩Tát 勝thắng 道đạo 。 何hà 由do 成thành 就tựu 一nhất 切thiết 。 有hữu 情tình 嚴nghiêm 淨tịnh 佛Phật 土độ 。 況huống 當đương 能năng 得đắc 一Nhất 切Thiết 智Trí 智trí 。 以dĩ 此thử 為vi 念niệm 。 即tức 可khả 精tinh 練luyện 。 能năng 致trí 作tác 佛Phật 。 故cố 新tân 華hoa 嚴nghiêm 經Kinh 云vân 。 往vãng 昔tích 懃cần 脩tu 多đa 劫kiếp 海hải 。 能năng 轉chuyển 眾chúng 生sanh 深thâm 重trọng 障chướng 。 故cố 能năng 分phân 身thân 遍biến 十thập 方phương 。 悉tất 現hiện 菩Bồ 提Đề 樹thụ 王vương 下hạ 。

經kinh 安an 禪thiền 合hợp 掌chưởng 等đẳng 者giả 。 問vấn 入nhập 定định 安an 寂tịch 。 云vân 何hà 復phục 言ngôn 。 以dĩ 千thiên 萬vạn 偈kệ 。 讚tán 諸chư 法Pháp 王Vương 。 答đáp 有hữu 二nhị 釋thích 。 一nhất 云vân 。 此thử 之chi 菩Bồ 薩Tát 皆giai 已dĩ 登đăng 地địa 。 不bất 起khởi 滅diệt 定định 。 尚thượng 現hiện 威uy 儀nghi 。 餘dư 定định 讚tán 歎thán 。 故cố 亦diệc 無vô 爽sảng 。 二nhị 云vân 。 安an 禪thiền 者giả 。 乃nãi 是thị 梵Phạm 言ngôn 。 語ngữ 尚thượng 略lược 也dã 。 具cụ 言ngôn 安an 禪thiền 那na 。 此thử 云vân 合hợp 掌chưởng 。 譯dịch 經kinh 之chi 主chủ 。 遂toại 於ư 宜nghi 便tiện 。 梵Phạm 漢hán 雙song 言ngôn 。 言ngôn 安an 禪thiền 合hợp 掌chưởng 之chi 。 安an 禪thiền 之chi 言ngôn 。 乃nãi 非phi 定định 也dã 。 下hạ 言ngôn 讚tán 歎thán 。 亦diệc 無vô 失thất 矣hĩ 。 問vấn 廣quảng 運vận 三tam 業nghiệp 。 二nhị 利lợi 長trường/trưởng 修tu 。 寂tịch 靜tĩnh 閑nhàn 居cư 。 曷hạt 有hữu 多đa 益ích 。 答đáp 心tâm 猶do 野dã 馬mã 。 意ý 若nhược 嚴nghiêm 後hậu 。 制chế 之chi 一nhất 處xứ 。 無vô 事sự 不bất 辦biện 。 故cố 大đại 般Bát 若Nhã 經Kinh 云vân 。 是thị 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 入nhập 色sắc 無vô 色sắc 定định 。 寂tịch 靜tĩnh 安an 樂lạc 。 但đãn 欲dục 引dẫn 發phát 。 自tự 在tại 神thần 通thông 。 與dữ 諸chư 有hữu 情tình 。 作tác 大đại 饒nhiêu 益ích 。 亦diệc 欲dục 調điều 伏phục 麤thô 重trọng/trùng 身thân 心tâm 。 令linh 有hữu 堪kham 能năng 脩tu 諸chư 功công 德đức 。 又hựu 新tân 華hoa 嚴nghiêm 經kinh 頌tụng 云vân 。 佛Phật 久cửu 修tu 行hành 無vô 量lượng 劫kiếp 。 禪thiền 定định 大đại 海hải 普phổ 清thanh 淨tịnh 。 故cố 令linh 見kiến 者giả 深thâm 歡hoan 喜hỷ 。 煩phiền 惱não 障chướng 垢cấu 悉tất 除trừ 滅diệt 。 廣quảng 有hữu 多đa 能năng 。 故cố 須tu 入nhập 定định 。

疏sớ/sơ 經kinh 復phục 見kiến 菩Bồ 薩Tát 。 至chí 擊kích 法Pháp 鼓cổ 者giả 。 慧tuệ 度độ 也dã 。 問vấn 所sở 有hữu 六Lục 度Độ 。 孰thục 為vi 優ưu 劣liệt 。 答đáp 據cứ 無vô 相tướng 理lý 法pháp 性tánh 而nhi 言ngôn 。 亦diệc 何hà 優ưu 劣liệt 。 若nhược 依y 聖thánh 教giáo 功công 能năng 而nhi 說thuyết 。 智trí 為vi 群quần 首thủ 。 今kim 略lược 言ngôn 之chi 。 一nhất 能năng 為vi 善thiện 母mẫu 。 大đại 般Bát 若Nhã 經Kinh 云vân 。 能năng 與dữ 一nhất 切thiết 。 善thiện 法Pháp 為vi 母mẫu 。 一nhất 切thiết 二Nhị 乘Thừa 菩Bồ 薩Tát 諸chư 佛Phật 。 所sở 有hữu 善thiện 法Pháp 。 從tùng 此thử 生sanh 故cố 。 二nhị 能năng 御ngự 五ngũ 度độ 。 即tức 彼bỉ 經Kinh 云vân 。 如như 善thiện 御ngự 者giả 。 駕giá 駟tứ 馬mã 車xa 。 令linh 避tị 險hiểm 路lộ 。 行hành 於ư 正Chánh 道Đạo 。 隨tùy 本bổn 意ý 欲dục 。 能năng 往vãng 所sở 至chí 。 甚thậm 深thâm 般Bát 若Nhã 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 善thiện 御ngự 一nhất 切thiết 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 令linh 避tị 生sanh 死tử 涅niết 拌# 險hiểm 路lộ 。 行hành 於ư 自tự 利lợi 利lợi 他tha 正Chánh 道Đạo 。 至chí 本bổn 所sở 求cầu 一Nhất 切Thiết 智Trí 智Trí 。 三tam 能năng 滅diệt 諸chư 惡ác 。 舊cựu 華hoa 嚴nghiêm 經kinh 頌tụng 云vân 。 譬thí 如như 伽già 陀đà 藥dược 。 消tiêu 滅diệt 一nhất 切thiết 苦khổ 。 智trí 慧tuệ 亦diệc 如như 是thị 。 除trừ 滅diệt 諸chư 癡si 冥minh 。 又hựu 大đại 般Bát 若Nhã 云vân 。 若nhược 有hữu 菩Bồ 薩Tát 。 安an 住trụ 般Bát 若Nhã 。 關quan 閉bế 一nhất 切thiết 。 險hiểm 惡ác 趣thú 門môn 。 不bất 受thọ 人nhân 天thiên 。 貧bần 窮cùng 下hạ 賤tiện 。 四tứ 能năng 成thành 正chánh 覺giác 。 舊cựu 華hoa 嚴nghiêm 經kinh 頌tụng 云vân 。 勇dũng 猛mãnh 懃cần 方phương 便tiện 。 能năng 盡tận 海hải 源nguyên 底để 。 智trí 慧tuệ 力lực 如như 是thị 。 究cứu 竟cánh 諸chư 佛Phật 海hải 。 大đại 般Bát 若Nhã 云vân 。 安an 住trụ 般Bát 若Nhã 。 速tốc 能năng 圓viên 滿mãn 。 一Nhất 切Thiết 智Trí 智Trí 。 又hựu 華hoa 嚴nghiêm 云vân 。 如Như 來Lai 住trụ 修tu 諸chư 行hành 海hải 。 具cụ 足túc 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 是thị 故cố 舒thư 光quang 普phổ 照chiếu 明minh 。 克khắc 殄điễn 一nhất 切thiết 愚ngu 癡si 暗ám 。

經kinh 為vì 眾chúng 講giảng 法Pháp 者giả 。 問vấn 夫phu 說thuyết 法Pháp 者giả 。 如như 何hà 安an 措thố 得đắc 為vi 為vi 善thiện 說thuyết 。 答đáp 善thiện 調điều 三tam 業nghiệp 。 能năng 離ly 毀hủy 。 息tức 偏thiên 儻thảng 情tình 。 棄khí 貪tham 求cầu 志chí 。 斯tư 即tức 可khả 為vi 。 善thiện 說thuyết 法Pháp 者giả 。 故cố 按án 大đại 般Bát 若Nhã 經Kinh 云vân 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 謂vị 隨tùy 所sở 化hóa 。 多đa 為vi 愛ái 語ngữ 。 含hàm 咲# 先tiên 言ngôn 。 遠viễn 離ly 頻tần 蹙túc/xúc 。 發phát 詞từ 有hữu 義nghĩa 。 能năng 稱xưng 如như 實thật 。 諸chư 有hữu 所sở 說thuyết 。 不bất 欺khi 侮vũ 人nhân 。 所sở 言ngôn 決quyết 定định 。 種chủng 種chủng 樂nhạo 說thuyết 。 以dĩ 柔nhu 耎nhuyễn 語ngữ 。 令linh 眾chúng 歡hoan 悅duyệt 。 容dung 色sắc 寬khoan 和hòa 。 使sử 他tha 親thân 附phụ 。 隨tùy 義nghĩa 而nhi 說thuyết 。 聞văn 者giả 悟ngộ 解giải 。 為vì 利lợi 益ích 故cố 。 稱xưng 法pháp 相tướng 說thuyết 。 平bình 等đẳng 為vi 說thuyết 。 心tâm 無vô 偏thiên 儻thảng 。 離ly 虗hư 妄vọng 言ngôn 。 作tác 決quyết 定định 說thuyết 。 種chủng 種chủng 樂nhạo 說thuyết 。 隨tùy 眾chúng 根căn 性tánh 。 由do 此thử 因nhân 緣duyên 。 令linh 眾chúng 歡hoan 喜hỷ 。 又hựu 大đại 集tập 經Kinh 云vân 。 凡phàm 所sở 演diễn 說thuyết 。 不bất 為vi 飲ẩm 食thực 。 至chí 心tâm 演diễn 說thuyết 。 說thuyết 時thời 不bất 輕khinh 。 亦diệc 不bất 自tự 高cao 。 為vi 出xuất 善thiện 巧xảo 。 所sở 聞văn 不bất 失thất 。 問vấn 名danh 字tự 執chấp 著trước 。 至chí 人nhân 明minh 誡giới 。 法pháp 本bổn 離ly 言ngôn 。 正chánh 典điển 咸hàm 載tái 。 今kim 啟khải 講giảng 途đồ 。 豈khởi 不bất [矛*牟]# 盾# 。 答đáp 據cứ 真Chân 諦Đế 言ngôn 。 復phục 除trừ 其kỳ 病bệnh 。 非phi 無vô 執chấp 言ngôn 皆giai 制chế 不bất 說thuyết 。 不bất 爾nhĩ 吾ngô 徒đồ 將tương 何hà 以dĩ 悟ngộ 。 故cố 按án 舊cựu 華hoa 嚴nghiêm 經Kinh 云vân 。 如như 寶bảo 在tại 闇ám 處xứ 。 無vô 明minh 故cố 不bất 見kiến 。 真Chân 諦Đế 無vô 說thuyết 者giả 。 雖tuy 慧tuệ 莫mạc 能năng 覩đổ 。 由do 斯tư 宣tuyên 說thuyết 。 益ích 無vô 窮cùng 矣hĩ 。

疏sớ/sơ 謂vị 四tứ 正Chánh 斷Đoạn 等đẳng 者giả 。 一nhất 能năng 制chế 惡ác 法pháp 。 名danh 為vi 律luật 儀nghi 。 初sơ 脩tu 有hữu 漏lậu 。 精tinh 進tấn 制chế 彼bỉ 已dĩ 生sanh 惡ác 法pháp 。 令linh 之chi 不bất 起khởi 。 後hậu 脩tu 無vô 漏lậu 。 斷đoạn 彼bỉ 已dĩ 生sanh 惡ác 所sở 熏huân 種chủng 。 二nhị 種chủng 並tịnh 名danh 律luật 儀nghi 斷đoạn 也dã 。 故cố 瑜du 伽già 論luận 二nhị 十thập 九cửu 云vân 。 一nhất 律luật 儀nghi 斷đoạn 。 謂vị 於ư 已dĩ 生sanh 。 惡ác 不bất 善thiện 法pháp 。 為vi 令linh 斷đoạn 故cố 。 生sanh 欲dục 策sách 勵lệ 。 二nhị 未vị 生sanh 惡ác 法pháp 。 有hữu 當đương 生sanh 義nghĩa 。 為vi 令linh 彼bỉ 現hiện 當đương 不bất 復phục 生sanh 。 故cố 斷đoạn 彼bỉ 種chủng 。 種chủng 現hiện 兩lưỡng 亡vong 。 故cố 言ngôn 斷đoạn 斷đoạn 。 即tức 瑜du 伽già 云vân 。 於ư 其kỳ 未vị 生sanh 惡ác 不bất 善thiện 法pháp 。 為vì 欲dục 令linh 彼bỉ 。 不bất 現hiện 行hành 斷đoạn 。 為vi 斷đoạn 故cố 斷đoạn 。 故cố 名danh 斷đoạn 斷đoạn 。 又hựu 令linh 永vĩnh 斷đoạn 。 令linh 不bất 起khởi 現hiện 。 重trọng/trùng 言ngôn 斷đoạn 斷đoạn 。 又hựu 由do 初sơ 斷đoạn 。 斷đoạn 於ư 已dĩ 生sanh 。 今kim 并tinh 未vị 生sanh 。 故cố 言ngôn 斷đoạn 斷đoạn 。 三tam 未vị 來lai 之chi 善thiện 。 生sanh 必tất 能năng 有hữu 斷đoạn 所sở 斷đoạn 德đức 。 故cố 數số 精tinh 進tấn 。 令linh 彼bỉ 得đắc 生sanh 。 因nhân 修tu 習tập 故cố 。 通thông 斷đoạn 得đắc 生sanh 。 故cố 名danh 脩tu 斷đoạn 。 故cố 瑜du 伽già 云vân 。 由do 於ư 善thiện 法Pháp 。 數số 修tu 數số 習tập 。 先tiên 所sở 未vị 得đắc 。 能năng 令linh 現hiện 前tiền 。 能năng 有hữu 所sở 斷đoạn 。 故cố 名danh 修tu 斷đoạn 。 四tứ 已dĩ 生sanh 善thiện 法Pháp 。 若nhược 無vô 放phóng 逸dật 。 能năng 斷đoạn 所sở 斷đoạn 。 為vi 護hộ 彼bỉ 善thiện 。 而nhi 勤cần 精tinh 進tấn 。 令linh 有hữu 所sở 斷đoạn 。 名danh 防phòng 護hộ 斷đoạn 。 故cố 瑜du 伽già 云vân 。 由do 於ư 已dĩ 得đắc 現hiện 前tiền 。 諸chư 善thiện 法Pháp 中trung 。 遠viễn 離ly 放phóng 逸dật 。 修tu 不bất 放phóng 逸dật 。 能năng 令linh 善thiện 法Pháp 。 住trụ 不bất 忘vong 失thất 。 防phòng 護hộ 已dĩ 生sanh 。 所sở 有hữu 善thiện 法Pháp 。 能năng 有hữu 所sở 斷đoạn 。 名danh 法pháp 護hộ 斷đoạn 。 問vấn 四tứ 斷đoạn 之chi 體thể 。 其kỳ 法pháp 者giả 何hà 。 答đáp 尅khắc 體thể 斷đoạn 精tinh 進tấn 。 故cố 對đối 法pháp 論luận 第đệ 十thập 云vân 。 正Chánh 斷Đoạn 自tự 體thể 者giả 。 謂vị 精tinh 進tấn 。 問vấn 夫phu 言ngôn 能năng 斷đoạn 。 尅khắc 性tánh 唯duy 智trí 。 云vân 何hà 精tinh 進tấn 。 而nhi 得đắc 斷đoạn 名danh 。 答đáp 由do 緣duyên 所sở 斷đoạn 之chi 法pháp 。 而nhi 起khởi 精tinh 進tấn 。 是thị 故cố 精tinh 進tấn 。 而nhi 得đắc 斷đoạn 名danh 。 故cố 對đối 法pháp 云vân 。 初sơ 二nhị 正Chánh 斷Đoạn 。 緣duyên 彼bỉ 已dĩ 生sanh 未vị 生sanh 所sở 治trị 。 惡ác 不bất 善thiện 法pháp 。 以dĩ 為vi 其kỳ 境cảnh 。 後hậu 二nhị 緣duyên 彼bỉ 未vị 生sanh 已dĩ 生sanh 能năng 治trị 之chi 法pháp 。 而nhi 以dĩ 為vi 境cảnh 。 故cố 從tùng 所sở 緣duyên 。 以dĩ 立lập 斷đoạn 稱xưng 。

經kinh 惡ác 罵mạ 埵đóa 打đả 等đẳng 者giả 。 按án 大đại 般Bát 若Nhã 經Kinh 云vân 。 若nhược 有hữu 人nhân 來lai 。 埵đóa 打đả 訶ha 罵mạ 。 菩Bồ 薩Tát 應ưng 作tác 是thị 念niệm 。 殑căng 河hà 沙sa 可khả 知tri 數số 量lượng 。 我ngã 身thân 過quá 患hoạn 。 難nan 可khả 得đắc 知tri 。 謂vị 無vô 始thỉ 來lai 。 發phát 起khởi 種chủng 種chủng 。 煩phiền 惱não 惡ác 業nghiệp 。 違vi 害hại 理lý 事sự 。 諸chư 佛Phật 賢hiền 聖thánh 。 共cộng 所sở 訶ha 毀hủy 。 今kim 此thử 人nhân 來lai 。 埵đóa 打đả 訶ha 罵mạ 。 百bách 分phần 千thiên 分phần 。 乃nãi 至chí 鄔ổ 波ba 尼ni 煞sát 曇đàm 分phần/phân 。 未vị 得đắc 其kỳ 一nhất 。 如như 何hà 緣duyên 此thử 。 應ưng 生sanh 忿phẫn 恚khuể 。 觀quán 如như 是thị 義nghĩa 。 而nhi 能năng 忍nhẫn 受thọ 。 都đô 無vô 瞋sân 忿phẫn 怨oán 恨hận 之chi 心tâm 。 又hựu 按án 出xuất 曜diệu 經Kinh 云vân 。 忍nhẫn 心tâm 如như 地địa 。 猶do 如như 此thử 地địa 。 受thọ 淨tịnh 不bất 淨tịnh 。 不bất 作tác 是thị 念niệm 。 捨xả 是thị 受thọ 是thị 。 智trí 者giả 執chấp 行hành 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 若nhược 有hữu 歡hoan 譽dự 。 不bất 以dĩ 為vi 歡hoan 。 有hữu 數số 辱nhục 者giả 。 不bất 懷hoài 憂ưu 慼thích 。 見kiến 善thiện 不bất 喜hỷ 。 聞văn 惡ác 不bất 怒nộ 。 是thị 故cố 說thuyết 忍nhẫn 心tâm 如như 地địa 也dã 。 以dĩ 此thử 為vi 心tâm 。 故cố 能năng 安an 受thọ 打đả 罵mạ 之chi 苦khổ 。

疏sớ/sơ 如như 彼bỉ 三tam 類loại 說thuyết 不bất 二nhị 義nghĩa 。 按án 維duy 摩ma 經kinh 。 三tam 十thập 三tam 聖thánh 。 明minh 不bất 二nhị 義nghĩa 。 分phân 為vi 三tam 類loại 。 第đệ 一nhất 類loại 者giả 。 前tiền 三tam 十thập 一nhất 菩Bồ 薩Tát 。 同đồng 說thuyết 以dĩ 分phân 別biệt 執chấp 。 名danh 之chi 為vi 二nhị 。 無vô 分phân 別biệt 理lý 。 名danh 為vi 不bất 二nhị 。 智trí 會hội 此thử 理lý 。 名danh 入nhập 不bất 二nhị 。 第đệ 二nhị 類loại 者giả 。 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 。 以dĩ 彼bỉ 言ngôn 說thuyết 。 名danh 之chi 為vi 二nhị 。 離ly 言ngôn 法pháp 性tánh 。 名danh 為vi 不bất 二nhị 。 智trí 達đạt 此thử 性tánh 。 名danh 入nhập 不bất 二nhị 。 第đệ 三tam 類loại 者giả 。 謂vị 維duy 摩ma 詰cật 。 假giả 智trí 言ngôn 說thuyết 。 俱câu 名danh 為vi 二nhị 。 法pháp 性tánh 真Chân 如Như 。 名danh 為vi 不bất 二nhị 。 正chánh 智trí 證chứng 智trí 。 名danh 入nhập 不bất 二nhị 。 問vấn 准chuẩn 前tiền 三tam 十thập 一nhất 菩Bồ 薩Tát 。 說thuyết 各các 不bất 同đồng 。 云vân 何hà 總tổng 合hợp 。 為vi 一nhất 類loại 耶da 。 答đáp 觀quán 文văn 似tự 異dị 。 據cứ 理lý 乃nãi 同đồng 。 故cố 為vi 一nhất 類loại 。 廣quảng 如như 彼bỉ 說thuyết 。

疏sớ/sơ 俱câu 舍xá 頌tụng 云vân 極cực 微vi 金kim 水thủy 等đẳng 者giả 。 又hựu 按án 佛Phật 本bổn 行hạnh 經kinh 第đệ 十thập 二nhị 云vân 。 凡phàm 七thất 極cực 微vi 。 成thành 一nhất 客khách 塵trần 。 合hợp 七thất 客khách 塵trần 。 成thành 一nhất 兔thố 塵trần 。 乃nãi 至chí 成thành 虱sắt 。 皆giai 同đồng 俱câu 舍xá 。 七thất 虱sắt 成thành 一nhất 芥giới 子tử 。 七thất 芥giới 子tử 成thành 一nhất 大đại 麥mạch 。 七thất 麥mạch 成thành 一nhất 指chỉ 節tiết 。 累lũy/lụy/luy 七thất 指chỉ 節tiết 。 成thành 於ư 半bán 尺xích 。 兩lưỡng 半bán 成thành 一nhất 尺xích 。 二nhị 尺xích 一nhất 肘trửu 。 四tứ 肘trửu 一nhất 弓cung 。 五ngũ 弓cung 一nhất 杖trượng 。 二nhị 十thập 杖trượng 名danh 一nhất 息tức 。 八bát 十thập 息tức 名danh 拘câu 盧lô 奢xa 。 八bát 拘câu 盧lô 奢xa 名danh 一nhất 由do 旬tuần 。 注chú 云vân 。 依y 隨tùy 類loại 數số 。 討thảo 得đắc 二nhị 百bách 八bát 十thập 四tứ 里lý 。 一nhất 三tam 十thập 步bộ 。 問vấn 何hà 故cố 不bất 同đồng 。 答đáp 略lược 為vi 二nhị 釋thích 。 一nhất 國quốc 法pháp 前tiền 後hậu 。 改cải 張trương 有hữu 異dị 。 如như 今kim 斗đẩu 尺xích 。 望vọng 古cổ 周chu 時thời 。 大đại 小tiểu 全toàn 異dị 。 二nhị 五ngũ 天Thiên 竺Trúc 境cảnh 。 土thổ/độ 俗tục 不bất 同đồng 。 亦diệc 如như 今kim 此thử 河hà 南nam 河hà 北bắc 關quan 東đông 關quan 西tây 。 尺xích 步bộ 等đẳng 量lượng 。 亦diệc 全toàn 有hữu 異dị 。 彼bỉ 亦diệc 應ưng 爾nhĩ 。 譯dịch 經kinh 之chi 主chủ 。 隨tùy 當đương 國quốc 言ngôn 。 故cố 參tham 差sai 也dã 。 亦diệc 非phi 有hữu 過quá 。

復phục 有hữu 說thuyết 云vân 。 或hoặc 四tứ 里lý 或hoặc 一nhất 驛dịch 地địa 。 名danh 一nhất 由do 旬tuần 。 皆giai 准chuẩn 斯tư 會hội 。 縱túng/tung 譯dịch 經kinh 人nhân 。 是thị 此thử 間gian 者giả 。 亦diệc 隨tùy 彼bỉ 方phương 。 一nhất 國quốc 境cảnh 法pháp 。

疏sớ/sơ 不bất 爾nhĩ 此thử 洲châu 詎cự 安an 多đa 塔tháp 者giả 。 問vấn 今kim 所sở 明minh 塔tháp 。 乃nãi 是thị 光quang 照chiếu 東đông 土thổ/độ 之chi 事sự 。 何hà 得đắc 難nạn/nan 云vân 此thử 不bất 安an 多đa 。 答đáp 雖tuy 東đông 西tây 別biệt 。 報báo 化hóa 佛Phật 境cảnh 。 佛Phật 佛Phật 相tương 似tự 。 舉cử 此thử 化hóa 境cảnh 。 不bất 堪kham 安an 多đa 。 返phản 顯hiển 彼bỉ 方phương 。 明minh 是thị 報báo 域vực 。

疏sớ/sơ 如như 天thiên 樹thụ 王vương 。 其kỳ 華hoa 開khai 敷phu 等đẳng 者giả 。 有hữu 云vân 。 釋thích 難nạn/nan 。 而nhi 外ngoại 難nạn/nan 云vân 。 若nhược 由do 造tạo 塔tháp 。 國quốc 界giới 嚴nghiêm 好hảo/hiếu 。 本bổn 徒đồ 嚴nghiêm 國quốc 。 何hà 關quan 供cúng 養dường 。 故cố 為vi 釋thích 言ngôn 。 如như 樹thụ 開khai 華hoa 。 本bổn 為vi 結kết 子tử 。 不bất 欲dục 榮vinh 樹thụ 。 及cập 其kỳ 華hoa 發phát 。 樹thụ 自tự 嚴nghiêm 好hảo/hiếu 。 造tạo 塔tháp 亦diệc 爾nhĩ 。

疏sớ/sơ 是thị 今kim 時thời 因nhân 菩Bồ 提Đề 因nhân 故cố 者giả 。 問vấn 文Văn 殊Thù 今kim 現hiện 。 處xử 王vương 子tử 位vị 。 云vân 何hà 說thuyết 因nhân 。 是thị 今kim 佛Phật 因nhân 。 答đáp 為vi 二nhị 釋thích 。 一nhất 據cứ 妙diệu 吉cát 祥tường 。 今kim 實thật 成thành 佛Phật 。 名danh 今kim 佛Phật 因nhân 。 二nhị 者giả 。 約ước 彼bỉ 大đại 三tam 世thế 說thuyết 。 往vãng 行hành 名danh 去khứ 。 成thành 佛Phật 名danh 今kim 。 佛Phật 身thân 已dĩ 後hậu 。 所sở 有hữu 未vị 來lai 。 總tổng 名danh 未vị 來lai 。 雖tuy 未vị 成thành 佛Phật 。 形hình 待đãi 約ước 世thế 。 故cố 亦diệc 名danh 今kim 。

復phục 有hữu 釋thích 。 論luận 。 云vân 妙diệu 光quang 之chi 。 前tiền 未vị 能năng 為vi 眾chúng 敷phu 闡xiển 斯tư 典điển 。 然nhiên 所sở 脩tu 行hành 。 是thị 後hậu 說thuyết 因nhân 。 名danh 為vi 因nhân 相tương/tướng 。 為vi 妙diệu 光quang 身thân 。 聞văn 法Pháp 華hoa 已dĩ 。 能năng 為vi 眾chúng 說thuyết 。 稱xưng 之chi 為vi 果quả 。 議nghị 准chuẩn 曰viết 此thử 後hậu 釋thích 。 所sở 見kiến 果quả 者giả 。 即tức 是thị 過quá 去khứ 因nhân 之chi 果quả 也dã 。 然nhiên 望vọng 論luận 意ý 。 後hậu 釋thích 亦diệc 得đắc 。

疏sớ/sơ 三tam 轉chuyển 嗣tự 對đối 者giả 。 謂vị 嗣tự 繼kế 嗣tự 。 攝nhiếp 佛Phật 法Pháp 輪luân 。 令linh 不bất 斷đoạn 故cố 。

疏sớ/sơ 住trụ 外ngoại 凡phàm 位vị 者giả 。 此thử 有hữu 二nhị 釋thích 。 一nhất 云vân 。 十thập 信tín 已dĩ 前tiền 。 名danh 外ngoại 凡phàm 位vị 。 已dĩ 後hậu 名danh 內nội 。 二nhị 云vân 。 十thập 住trụ 已dĩ 前tiền 。 名danh 為vi 外ngoại 凡phàm 。 已dĩ 後hậu 名danh 內nội 。 菩Bồ 薩Tát 本bổn 業nghiệp 瓔anh 珞lạc 經Kinh 云vân 。 佛Phật 子tử 住trụ 此thử 地địa 者giả 。 所sở 得đắc 福phước 德đức 。 過quá 外ngoại 凡phàm 位vị 。 百bách 千thiên 萬vạn 億ức 。 由do 此thử 故cố 知tri 。 已dĩ 前tiền 總tổng 名danh 外ngoại 凡phàm 。 議nghị 曰viết 。 前tiền 雖tuy 無vô 證chứng 。 理lý 亦diệc 可khả 通thông 。 約ước 未vị 入nhập 彼bỉ 四tứ 十thập 心tâm 位vị 。 立lập 以dĩ 外ngoại 稱xưng 。 問vấn 何hà 故cố 本bổn 業nghiệp 說thuyết 十thập 住trụ 外ngoại 。 名danh 為vi 外ngoại 凡phàm 。 答đáp 以dĩ 十thập 住trụ 外ngoại 。 未vị 入nhập 三tam 祗chi 根căn 本bổn 位vị 故cố 。 故cố 與dữ 外ngoại 名danh 。 前tiền 解giải 約ước 彼bỉ 。 方phương 便tiện 根căn 本bổn 。 皆giai 異dị 已dĩ 前tiền 。 未vị 發phát 心tâm 故cố 。 總tổng 名danh 為vi 內nội 。 言ngôn 破phá 疑nghi 者giả 。 破phá 彼bỉ 三tam 乘thừa 新tân 舊cựu 二nhị 疑nghi 。 故cố 下hạ 經Kinh 云vân 。 諸chư 求cầu 三tam 乘thừa 人nhân 。 若nhược 有hữu 疑nghi 悔hối 者giả 。 佛Phật 當đương 為vi 除trừ 斷đoạn 。 令linh 盡tận 無vô 有hữu 餘dư 。

疏sớ/sơ 令linh 入nhập 聖thánh 等đẳng 者giả 。 故cố 鶖thu 子tử 言ngôn 。 疑nghi 悔hối 永vĩnh 已dĩ 盡tận 。 安an 住trụ 實thật 智trí 中trung 。 當đương 必tất 証# 入nhập 聖thánh 實thật 智trí 故cố 。

疏sớ/sơ 二nhị 密mật 境cảnh 界giới 者giả 。 說thuyết 二Nhị 乘Thừa 權quyền 。 菩Bồ 薩Tát 為vi 實thật 。 唯duy 佛Phật 能năng 知tri 。 非phi 餘dư 所sở 測trắc 。 甚thậm 深thâm 難nan 解giải 。 名danh 密mật 境cảnh 界giới 。 或hoặc 與dữ 二Nhị 乘Thừa 。 授thọ 佛Phật 記ký 故cố 。 故cố 智Trí 度Độ 論luận 云vân 。 法pháp 華hoa 經Kinh 云vân 。 二Nhị 乘Thừa 作tác 佛Phật 。 名danh 秘bí 密mật 法pháp 。 或hoặc 是thị 世Thế 尊Tôn 密mật 意ý 而nhi 說thuyết 。 名danh 密mật 境cảnh 界giới 。 定định 性tánh 二Nhị 乘Thừa 。 實thật 不bất 作tác 佛Phật 。 今kim 奄yểm 含hàm 說thuyết 。 名danh 之chi 密mật 也dã 。 議nghị 曰viết 。 據cứ 二Nhị 乘Thừa 記ký 。 引dẫn 智trí 論luận 證chứng 。 釋thích 密mật 無vô 違vi 。 何hà 名danh 為vi 二nhị 。 此thử 論luận 自tự 言ngôn 。 菩Bồ 薩Tát 聲Thanh 聞Văn 。 二nhị 種chủng 密mật 故cố 。 准chuẩn 第đệ 三tam 釋thích 。 亦diệc 只chỉ 一nhất 密mật 。 不bất 得đắc 稱xưng 二nhị 。 思tư 之chi 可khả 知tri 。 故cố 初sơ 釋thích 善thiện 。 然nhiên 八bát 大đại 義nghĩa 。 總tổng 分phân 為vi 二nhị 。 初sơ 之chi 六lục 種chủng 。 為vì 令linh 眾chúng 生sanh 。 自tự 得đắc 作tác 佛Phật 。 即tức 自tự 利lợi 也dã 。 後hậu 之chi 二nhị 種chủng 。 令linh 他tha 聞văn 教giáo 而nhi 證chứng 圓viên 果quả 。 即tức 利lợi 他tha 也dã 。 初sơ 中trung 復phục 二nhị 。 初sơ 五ngũ 辨biện 因nhân 。 後hậu 一nhất 明minh 果quả 。 第đệ 二nhị 利lợi 他tha 。 亦diệc 分phần/phân 兩lưỡng 種chủng 。 初sơ 之chi 一nhất 句cú 。 為vi 物vật 演diễn 教giáo 。 後hậu 之chi 一nhất 句cú 。 令linh 物vật 證chứng 入nhập 。

疏sớ/sơ 古cổ 攝nhiếp 論luận 至chí 三tam 十thập 五ngũ 劫kiếp 等đẳng 者giả 。 按án 今kim 攝nhiếp 論luận 及cập 餘dư 經kinh 論luận 。 未vị 曾tằng 見kiến 有hữu 。 三tam 十thập 三tam 者giả 。 恐khủng 此thử 方phương 古cổ 德đức 。 以dĩ 意ý 定định 之chi 。

疏sớ/sơ 多đa 依y 五ngũ 種chủng 者giả 。 論luận 中trung 雖tuy 說thuyết 有hữu 五ngũ 種chủng 劫kiếp 。 不bất 言ngôn 此thử 經Kinh 上thượng 下hạ 之chi 劫kiếp 。 皆giai 依y 五ngũ 說thuyết 。 疏sớ/sơ 云vân 多đa 依y 五ngũ 種chủng 劫kiếp 者giả 。 取thủ 論luận 意ý 釋thích 。 亦diệc 不bất 決quyết 判phán 。 但đãn 依y 五ngũ 種chủng 。 如như 下hạ 授thọ 諸chư 聲Thanh 聞Văn 等đẳng 記ký 。 不bất 必tất 取thủ 此thử 月nguyệt 年niên 等đẳng 劫kiếp 。 至chí 文văn 更cánh 會hội 。

疏sớ/sơ 涅niết 拌# 經Kinh 云vân 如Như 來Lai 等đẳng 者giả 。 又hựu 按án 出xuất 曜diệu 經kinh 說thuyết 。 而nhi 有hữu 四tứ 義nghĩa 。 一nhất 依y 過quá 去khứ 佛Phật 來lai 。 經Kinh 云vân 。 如như 過quá 去khứ 等Đẳng 正Chánh 覺Giác 來lai 。 吾ngô 從tùng 彼bỉ 來lai 。 於ư 三tam 阿a 僧tăng 祇kỳ 劫kiếp 。 執chấp 行hành 懃cần 苦khổ 。 故cố 名danh 如Như 來Lai 。 二nhị 從tùng 二nhị 利lợi 來lai 。 經Kinh 云vân 。 或hoặc 施thí 國quốc 財tài 妻thê 子tử 。 頭đầu 目mục 髓tủy 腦não 。 能năng 自tự 拔bạt 濟tế 。 從tùng 中trung 來lai 故cố 。 故cố 名danh 如Như 來Lai 。 三tam 從tùng 法pháp 性tánh 中trung 來lai 。 經Kinh 云vân 。 復phục 從tùng 法pháp 性tánh 。 就tựu 世thế 間gian 義nghĩa 。 故cố 謂vị 如Như 來Lai 。 四tứ 如như 諸chư 世Thế 尊Tôn 。 依y 德đức 而nhi 來lai 。 經Kinh 云vân 。 如như 過quá 去khứ 諸chư 佛Phật 。 具cụ 足túc 十Thập 力Lực 。 四Tứ 無Vô 所Sở 畏Úy 。 十Thập 八Bát 不Bất 共Cộng 。 殊thù 勝thắng 之chi 法Pháp 。 大đại 慈từ 大đại 悲bi 。 廣quảng 度độ 一nhất 切thiết 。 不bất 離ly 如như 性tánh 。 我ngã 今kim 亦diệc 爾nhĩ 。 故cố 謂vị 如Như 來Lai 。

疏sớ/sơ 羅La 漢Hán 是thị 共cộng 德đức 等đẳng 者giả 。 問vấn 按án 瑜du 伽già 云vân 。 應Ứng 正Chánh 等Đẳng 覺Giác 。 名danh 為vi 共cộng 德đức 。 非phi 獨độc 羅La 漢Hán 。 今kim 疏sớ/sơ 所sở 判phán 。 乃nãi 乖quai 本bổn 論luận 。 答đáp 略lược 為vi 二nhị 釋thích 。 一nhất 疏sớ/sơ 撿kiểm 文văn 悞ngộ 。 二nhị 言ngôn 共cộng 德đức 者giả 。 有hữu 二nhị 種chủng 共cộng 。 一nhất 三tam 乘thừa 共cộng 。 二nhị 諸chư 佛Phật 共cộng 。 言ngôn 羅La 漢Hán 者giả 。 三tam 乘thừa 共cộng 德đức 。 斷đoạn 煩phiền 惱não 障chướng 。 同đồng 證chứng 生sanh 空không 。 正Chánh 等Đẳng 覺Giác 者giả 。 諸chư 佛Phật 共cộng 德đức 。 斷đoạn 所sở 知tri 障chướng 。 同đồng 證chứng 法pháp 空không 。 故cố 瑜du 伽già 云vân 。 應Ứng 正Chánh 等Đẳng 覺Giác 。 謂vị 永vĩnh 解giải 脫thoát 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 及cập 所sở 知tri 障chướng 。 論luận 文văn 雖tuy 總tổng 。 理lý 有hữu 斯tư 別biệt 。 疏sớ/sơ 主chủ 約ước 彼bỉ 三tam 乘thừa 共cộng 德đức 。 是thị 以dĩ 偏thiên 指chỉ 。 非phi 是thị 疏sớ/sơ 主chủ 撿kiểm 文văn 悞ngộ 也dã 。 有hữu 餘dư 釋thích 云vân 。 二nhị 空không 之chi 理lý 。 諸chư 佛Phật 同đồng 證chứng 。 名danh 為vi 共cộng 也dã 。 明minh 行hành 等đẳng 德đức 。 並tịnh 是thị 有hữu 為vi 。 諸chư 佛Phật 各các 別biệt 。 名danh 不bất 共cộng 德đức 。 有hữu 為vi 體thể 異dị 。 屬thuộc 各các 別biệt 故cố 。

疏sớ/sơ 遮già 行hàng 行hàng 者giả 。 如như 彼bỉ 根căn 戒giới 。 防phòng 護hộ 根căn 門môn 。 名danh 為vi 遮già 行hành 。 三tam 業nghiệp 造tạo 脩tu 。 亦diệc 為vi 行hàng 行hàng 。

疏sớ/sơ 四tứ 種chủng 增tăng 上thượng 心tâm 等đẳng 者giả 。 謂vị 即tức 四tứ 禪thiền 增tăng 上thượng 心tâm 法pháp 。 現hiện 樂nhạo/nhạc/lạc 滿mãn 也dã 。 四tứ 體thể 疑nghi 湛trạm 故cố 。 名danh 名danh 住trụ 也dã 。

疏sớ/sơ 此thử 二nhị 是thị 行hàng 行hàng 攝nhiếp 者giả 。 即tức 前tiền 行hàng 行hàng 住trụ 行hành 。 總tổng 名danh 行hàng 行hàng 。

疏sớ/sơ 由do 此thử 如Như 來Lai 至chí 遮già 自tự 苦khổ 者giả 。 牒điệp 彼bỉ 論luận 也dã 。

疏sớ/sơ 言ngôn 此thử 中trung 不bất 造tạo 過quá 等đẳng 。 疏sớ/sơ 主chủ 釋thích 也dã 。 由do 不bất 造tạo 過quá 。 釋thích 三tam 不bất 護hộ 。 言ngôn 密mật 護hộ 根căn 門môn 故cố 。 無vô 忘vong 失thất 者giả 。 由do 護hộ 根căn 門môn 。 所sở 以dĩ 無vô 忘vong 失thất 。 世thế 間gian 靜tĩnh 慮lự 。 遮già 苦khổ 行hạnh 等đẳng 。 釋thích 前tiền 住trụ 行hành 。 佛Phật 所sở 得đắc 定định 。 雖tuy 唯duy 無vô 漏lậu 。 以dĩ 有hữu 為vi 法pháp 。 亦diệc 名danh 世thế 間gian 。 由do 得đắc 此thử 定định 。 現hiện 法Pháp 樂lạc 住trụ 。 顯hiển 異dị 未vị 得đắc 忘vong 懃cần 苦khổ 者giả 。 名danh 遮già 苦khổ 行hạnh 。

復phục 有hữu 釋thích 云vân 。 遮già 行hàng 行hàng 行hành 。 總tổng 名danh 行hàng 行hàng 。 四tứ 增tăng 上thượng 心tâm 。 名danh 為vi 住trụ 行hành 。 故cố 瑜du 伽già 云vân 。 前tiền 是thị 行hàng 行hàng 。 後hậu 是thị 住trụ 行hành 。 論luận 云vân 。 由do 此thử 二nhị 種chủng 。 顯hiển 示thị 如Như 來Lai 。 三tam 種chủng 不bất 護hộ 。 無vô 忘vong 失thất 法Pháp 者giả 。 釋thích 由do 行hàng 行hàng 故cố 。 顯hiển 三tam 不bất 護hộ 。 由do 遮già 行hành 故cố 。 顯hiển 無vô 忘vong 失thất 。 論luận 云vân 。 由do 不bất 造tạo 過quá 世thế 世thế 間gian 靜tĩnh 慮lự 等đẳng 者giả 。 釋thích 世thế 間gian 靜tĩnh 慮lự 。 而nhi 是thị 樂nhạo/nhạc/lạc 道đạo 。 外ngoại 道đạo 造tạo 作tác 。 所sở 修tu 苦khổ 行hạnh 。 名danh 過quá 靜tĩnh 慮lự 。 今kim 明minh 如Như 來Lai 由do 不bất 造tạo 彼bỉ 過quá 。 世thế 靜tĩnh 慮lự 所sở 有hữu 苦khổ 行hạnh 。 名danh 遮già 自tự 苦khổ 。 議nghị 曰viết 。 二nhị 釋thích 異dị 者giả 。 餘dư 德đức 據cứ 論luận 。 初sơ 標tiêu 次thứ 第đệ 。 故cố 攝nhiếp 遮già 行hàng 行hàng 行hành 。 總tổng 名danh 行hàng 行hàng 。 疏sớ/sơ 主chủ 依y 義nghĩa 。 據cứ 釋thích 次thứ 第đệ 。 攝nhiếp 住trụ 行hàng 行hàng 行hành 。 總tổng 名danh 行hàng 行hàng 。 論luận 云vân 。 不bất 造tạo 過quá 者giả 。 餘dư 德đức 平bình 聲thanh 。 而nhi 釋thích 過quá 義nghĩa 。 疏sớ/sơ 主chủ 去khứ 聲thanh 。 以dĩ 解giải 過quá 義nghĩa 。 各các 望vọng 義nghĩa 殊thù 。 俱câu 有hữu 所sở 以dĩ 。 今kim 詳tường 論luận 云vân 。 由do 此thử 二nhị 種chủng 。 顯hiển 示thị 如Như 來Lai 。 三tam 種chủng 不bất 護hộ 。 無vô 忘vong 失thất 法Pháp 。 由do 不bất 造tạo 過quá 。 世thế 靜tĩnh 慮lự 等đẳng 者giả 。 如như 次thứ 顯hiển 彼bỉ 行hàng 行hàng 遮già 行hành 住trụ 行hành 三tam 也dã 。

疏sớ/sơ 三tam 不bất 護hộ 等đẳng 者giả 。 問vấn 三tam 業nghiệp 無vô 非phi 。 即tức 云vân 不bất 護hộ 。 諸chư 根căn 無vô 過quá 。 何hà 須tu 密mật 護hộ 。 答đáp 無vô 罪tội 覆phú 藏tàng 。 名danh 為vi 不bất 護hộ 。 諸chư 根căn 無vô 非phi 。 如như 防phòng 護hộ 者giả 。 不bất 起khởi 於ư 過quá 。 名danh 為vi 密mật 護hộ 。 非phi 是thị 如Như 來Lai 。 加gia 意ý 守thủ 防phòng 。 名danh 為vi 密mật 護hộ 。

疏sớ/sơ 於ư 四Tứ 諦Đế 至chí 如như 次thứ 配phối 者giả 。 問vấn 苦khổ 集tập 世thế 法pháp 。 能năng 解giải 之chi 智trí 。 名danh 世Thế 間Gian 解Giải 。 滅diệt 道đạo 非phi 是thị 世thế 間gian 之chi 法pháp 。 能năng 解giải 之chi 智trí 。 非phi 世Thế 間Gian 解Giải 。 答đáp 滅diệt 道đạo 能năng 治trị 。 解giải 此thử 世thế 間gian 能năng 治trị 之chi 法pháp 。 名danh 世Thế 間Gian 解Giải 。 若nhược 爾nhĩ 二nhị 空không 能năng 證chứng 所sở 證chứng 。 亦diệc 能năng 治trị 世thế 。 何hà 故cố 不bất 說thuyết 。 答đáp 約ước 通thông 三tam 乘thừa 。 但đãn 言ngôn 四Tứ 諦Đế 。

復phục 有hữu 釋thích 云vân 。 自tự 性tánh 因nhân 緣duyên 。 義nghĩa 同đồng 疏sớ/sơ 釋thích 。 云vân 愛ái 味vị 者giả 。 即tức 過quá 失thất 也dã 。 由do 愛ái 味vị 故cố 。 起khởi 諸chư 過quá 失thất 。 過quá 患hoạn 者giả 。 離ly 欲dục 行hành 也dã 。 由do 見kiến 過quá 患hoạn 。 故cố 能năng 離ly 欲dục 。 能năng 趣thú 行hành 者giả 。 由do 見kiến 於ư 前tiền 。 生sanh 死tử 之chi 中trung 。 諸chư 法pháp 自tự 性tánh 。 因nhân 緣duyên 愛ái 味vị 過quá 患hoạn 等đẳng 已dĩ 。 心tâm 便tiện 猒# 背bối/bội 。 起khởi 趣thú 三tam 乘thừa 菩Bồ 提Đề 等đẳng 行hành 。 名danh 為vi 趣thú 行hành 。 過quá 患hoạn 所sở 離ly 。 出xuất 離ly 能năng 離ly 。 故cố 為vi 一nhất 也dã 。

疏sớ/sơ 由do 此thử 復phục 釋thích 者giả 。 瑜du 伽già 論luận 中trung 。 有hữu 此thử 二nhị 釋thích 。 古cổ 又hựu 釋thích 者giả 。 與dữ 後hậu 釋thích 同đồng 。 闇ám 相tương/tướng 會hội 也dã 。 未vị 必tất 古cổ 人nhân 見kiến 瑜du 伽già 論luận 。

疏sớ/sơ 一nhất 初sơ 善thiện 至chí 後hậu 善thiện 等đẳng 者giả 。 有hữu 釋thích 如như 次thứ 配phối 聞văn 思tư 修tu 三tam 種chủng 慧tuệ 。 由do 教giáo 之chi 力lực 。 能năng 生sanh 慧tuệ 故cố 。

疏sớ/sơ 謂vị 極cực 究cứu 竟cánh 至chí 離ly 欲dục 為vi 後hậu 邊biên 者giả 。 此thử 論luận 文văn 也dã 。 法pháp 性tánh 離ly 垢cấu 等đẳng 者giả 。 疏sớ/sơ 主chủ 釋thích 也dã 。 言ngôn 法pháp 性tánh 離ly 垢cấu 故cố 者giả 。 釋thích 極cực 究cứu 竟cánh 離ly 諸chư 垢cấu 言ngôn 。 能năng 學học 之chi 者giả 至chí 得đắc 果quả 離ly 垢cấu 者giả 。 釋thích 及cập 一nhất 切thiết 至chí 為vi 後hậu 邊biên 言ngôn 。 能năng 學học 究cứu 竟cánh 明minh 有hữu 學học 人nhân 脩tu 行hành 。 究cứu 竟cánh 等đẳng 者giả 。 明minh 無Vô 學Học 也dã 。 有hữu 二nhị 釋thích 。 一nhất 云vân 。 離ly 現hiện 行hành 垢cấu 故cố 。 名danh 謂vị 極cực 究cứu 竟cánh 離ly 諸chư 垢cấu 。 斷đoạn 隨tùy 眠miên 故cố 。 名danh 及cập 一nhất 切thiết 至chí 為vi 後hậu 邊biên 。 此thử 由do 教giáo 力lực 。 能năng 令linh 聞văn 者giả 。 生sanh 四Tứ 智Trí 等đẳng 。 斷đoạn 現hiện 種chủng 也dã 。 二nhị 云vân 。 初sơ 簡giản 外ngoại 道đạo 。 暫tạm 能năng 伏phục 惑hoặc 。 非phi 究cứu 竟cánh 斷đoạn 。 名danh 究cứu 竟cánh 離ly 諸chư 垢cấu 也dã 。 後hậu 簡giản 外ngoại 道đạo 。 不bất 能năng 離ly 彼bỉ 非phi 想tưởng 地địa 惑hoặc 。 名danh 一nhất 切thiết 究cứu 竟cánh 。 離ly 欲dục 為vi 後hậu 邊biên 。

疏sớ/sơ 及cập 八bát 語ngữ 具cụ 皆giai 圓viên 滿mãn 故cố 者giả 。 按án 瑜du 伽già 二nhị 十thập 五ngũ 云vân 。 一nhất 先tiên 首thủ 語ngữ 。 趣thú 涅Niết 槃Bàn 宮cung 為vi 先tiên 故cố 。 二nhị 微vi 妙diệu 語ngữ 。 謂vị 清thanh 淨tịnh 聲thanh 。 如như 迦ca 陵lăng 頻tần 伽già 鳥điểu 聲thanh 故cố 。 三tam 顯hiển 了liễu 語ngữ 。 謂vị 文văn 詞từ 善thiện 巧xảo 故cố 。 四tứ 易dị 解giải 語ngữ 。 巧xảo 辨biện 說thuyết 故cố 。 五ngũ 樂lạc 聞văn 語ngữ 。 豐phong 諸chư 義nghĩa 味vị 。 令linh 樂nhạo 聞văn 故cố 。 六lục 無vô 依y 語ngữ 。 不bất 為vi 規quy 求cầu 名danh 利lợi 等đẳng 事sự 。 發phát 語ngữ 說thuyết 法Pháp 故cố 。 七thất 無vô 違vi 逆nghịch 語ngữ 。 隨tùy 彼bỉ 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 。 多đa 少thiểu 說thuyết 故cố 。 八bát 無vô 邊biên 語ngữ 。 廣quảng 大đại 善thiện 巧xảo 故cố 。 當đương 知tri 此thử 八bát 。 略lược 具cụ 三tam 德đức 。 一nhất 趣thú 向hướng 德đức 。 謂vị 初sơ 一nhất 種chủng 。 二nhị 自tự 體thể 德đức 。 謂vị 次thứ 二nhị 種chủng 。 三tam 方phương 便tiện 德đức 。 謂vị 後hậu 五ngũ 種chủng 。

疏sớ/sơ 七thất 圓viên 滿mãn 等đẳng 者giả 。 所sở 度độ 無vô 邊biên 。 名danh 無vô 限hạn 量lượng 。 能năng 度độ 之chi 者giả 。 超siêu 過quá 一nhất 切thiết 。 名danh 為vi 最tối 勝thắng 。

疏sớ/sơ 八bát 清thanh 淨tịnh 謂vị 自tự 性tánh 解giải 脫thoát 故cố 者giả 。 自tự 性tánh 解giải 脫thoát 。 是thị 本bổn 論luận 文văn 。 疏sớ/sơ 有hữu 二nhị 釋thích 。 一nhất 云vân 。 一nhất 剎sát 那na 解giải 脫thoát 等đẳng 者giả 。 約ước 時thời 以dĩ 釋thích 。 法pháp 一nhất 剎sát 那na 。 自tự 是thị 解giải 脫thoát 。 或hoặc 復phục 如Như 來Lai 一nhất 剎sát 那na 聲thanh 。 而nhi 說thuyết 之chi 時thời 。 法pháp 亦diệc 解giải 脫thoát 。 二nhị 言ngôn 法pháp 自tự 性tánh 解giải 脫thoát 。 據cứ 體thể 自tự 釋thích 。

復phục 有hữu 釋thích 云vân 。 謂vị 在tại 學học 位vị 。 無vô 漏lậu 之chi 法Pháp 。 名danh 自tự 性tánh 解giải 脫thoát 。

疏sớ/sơ 謂vị 相tương 續tục 解giải 脫thoát 者giả 。 此thử 本bổn 論luận 文văn 。 疏sớ/sơ 亦diệc 兩lưỡng 釋thích 。 初sơ 約ước 相tương 續tục 。 亦diệc 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 據cứ 法pháp 體thể 自tự 相tương 續tục 說thuyết 。 二nhị 依y 如Như 來Lai 相tương 續tục 而nhi 說thuyết 。 二nhị 約ước 學học 人nhân 。

復phục 有hữu 釋thích 云vân 。 在tại 無Vô 學Học 位vị 。 名danh 相tướng 續tục 也dã 。

疏sớ/sơ 十thập 梵Phạm 行hạnh 者giả 。

復phục 有hữu 二nhị 釋thích 。 一nhất 云vân 。 煩phiền 惱não 等đẳng 法pháp 。 名danh 為vi 非phi 梵Phạm 。 八Bát 聖Thánh 道Đạo 支Chi 。 能năng 離ly 彼bỉ 故cố 。 故cố 名danh 梵Phạm 行hạnh 。 二nhị 云vân 。 此thử 八bát 道đạo 支chi 。 從tùng 彼bỉ 如Như 來Lai 。 梵Phạm 音âm 而nhi 生sanh 。 故cố 名danh 梵Phạm 行hạnh 。

疏sớ/sơ 如như 觀quán 碁kì 等đẳng 者giả 。 有hữu 人nhân 執chấp 斧phủ 行hành 山sơn 中trung 。 見kiến 二nhị 人nhân 碁kì 。 碁kì 可khả 一nhất 局cục 。 斧phủ 柯kha 摧tồi 然nhiên 爛lạn 盡tận 。 又hựu 按án 異dị 苑uyển 。 昔tích 有hữu 人nhân 乘thừa 馬mã 山sơn 行hành 。 遙diêu 望vọng 岫# 裏lý 。 有hữu 二nhị 老lão 翁ông 。 相tương 對đối 樗xư 蒲bồ 。 高cao 巖nham 懸huyền 竦tủng 。 遂toại 下hạ 騎kỵ 造tạo 焉yên 。 以dĩ 策sách 柱trụ 地địa 。 跪quỵ 而nhi 觀quán 之chi 。 自tự 謂vị 俄nga 頃khoảnh 。 視thị 其kỳ 馬mã 鞭tiên 摧tồi 然nhiên 以dĩ 爛lạn 。 顧cố 瞻chiêm 其kỳ 鞍yên 下hạ 。 骸hài 骨cốt 枯khô 朽hủ 。 既ký 還hoàn 家gia 。 無vô 復phục 親thân 舊cựu 。 舊cựu 居cư 荒hoang 廢phế 。 明minh 比tỉ 久cửu 盡tận 。 仿# 偟# 靡mĩ 寄ký 。 一nhất 慟đỗng 而nhi 絕tuyệt 。 又hựu 按án 東đông 陽dương 記ký 。 晉tấn 中trung 朝triêu 人nhân 。 有hữu 王vương 質chất 。 嘗thường 入nhập 山sơn 伐phạt 木mộc 。 至chí 石thạch 室thất 。 見kiến 童đồng 子tử 數số 人nhân 。 彈đàn 琴cầm 而nhi 歌ca 。 質chất 留lưu 跂# 斧phủ 柯kha 聽thính 之chi 。 童đồng 子tử 以dĩ 一nhất 物vật 與dữ 之chi 。 狀trạng 如như 棗táo 核hạch 。 質chất 取thủ 含hàm 之chi 。 便tiện 不bất 復phục 飢cơ 。 小tiểu 停đình 止chỉ 似tự 俄nga 頃khoảnh 間gian 耳nhĩ 。 童đồng 子tử 語ngữ 曰viết 。 汝nhữ 來lai 久cửu 。 何hà 不bất 速tốc 去khứ 。 承thừa 聲thanh 而nhi 起khởi 。 所sở 坐tọa 斧phủ 柯kha 。 摧tồi 然nhiên 爛lạn 盡tận 。 既ký 歸quy 去khứ 家gia 數sổ 十thập 年niên 。 稚trĩ 子tử 幼ấu 孫tôn 。 皆giai 成thành 耆kỳ 宿túc 。 親thân 故cố 彫điêu 落lạc 。 無vô 復phục 時thời 比tỉ 。 復phục 之chi 二nhị 事sự 。 雖tuy 非phi 疏sớ/sơ 引dẫn 。 延diên 促xúc 義nghĩa 同đồng 。 故cố 因nhân 言ngôn 也dã 。

疏sớ/sơ 沙Sa 門Môn 至chí 此thử 云vân 功công 勞lao 者giả 。 按án 佛Phật 本bổn 行hạnh 經kinh 釋thích 。 有hữu 斯tư 義nghĩa 也dã 。 彼bỉ 頌tụng 釋thích 云vân 。 福phước 德đức 積tích 聚tụ 捨xả 諸chư 非phi 。 此thử 世thế 彼bỉ 世thế 知tri 無vô 惱não 。 一nhất 切thiết 生sanh 死tử 除trừ 滅diệt 故cố 。 得đắc 此thử 證chứng 者giả 名danh 沙Sa 門Môn 。

疏sớ/sơ 化hóa 身thân 報báo 身thân 至chí 可khả 言ngôn 諸chư 佛Phật 者giả 。 一nhất 報báo 土thổ/độ 中trung 。 有hữu 多đa 化hóa 土thổ/độ 。 據cứ 化hóa 土thổ/độ 說thuyết 。 言ngôn 諸chư 佛Phật 土độ 一nhất 切thiết 動động 也dã 。

疏sớ/sơ 梵Phạm 云vân 吠phệ 瑠lưu 璃ly 者giả 。

復phục 有hữu 釋thích 云vân 。 言ngôn 瑠lưu 璃ly 者giả 。 從tùng 山sơn 為vi 名danh 。 謂vị 遠viễn 山sơn 寶bảo 。 即tức 須Tu 彌Di 山Sơn 也dã 。 此thử 寶bảo 青thanh 色sắc 。 一nhất 切thiết 真chân 寶bảo 。 皆giai 不bất 能năng 壞hoại 。 亦diệc 非phi 烟yên 焰diễm 所sở 能năng 鎔dong 鑄chú 。 唯duy 是thị 神thần 鬼quỷ 。 有hữu 通thông 力lực 者giả 。 能năng 破phá 為vi 物vật 。 或hoặc 云vân 。 是thị 金kim 翅sí 鳥điểu 卵noãn 㲉xác 。 此thử 寶bảo 鬼quỷ 神thần 破phá 之chi 。 以dĩ 賣mại 與dữ 人nhân 。

疏sớ/sơ 水thủy 精tinh 至chí 土thổ/độ 地địa 辨biện 者giả 。 議nghị 曰viết 。 非phi 必tất 五ngũ 天thiên 皆giai 無vô 氷băng 也dã 。 按án 西tây 域vực 傳truyền 。 雪Tuyết 山Sơn 多đa 雪tuyết 。 嚴nghiêm 凝ngưng 寒hàn 苦khổ 。 特đặc 甚thậm 餘dư 處xứ 。 何hà 得đắc 無vô 冰băng 。 若nhược 據cứ 大đại 綱cương 。 多đa 分phần 而nhi 說thuyết 。 彼bỉ 實thật 炎diễm 暑thử 。 無vô 氷băng 可khả 爾nhĩ 。 然nhiên 疏sớ/sơ 主chủ 以dĩ 玄huyền 應ưng 法Pháp 師sư 一nhất 切thiết 經kinh 音âm 。 作tác 斯tư 判phán 故cố 。 故cố 隨tùy 彼bỉ 言ngôn 。 非phi 實thật 許hứa 爾nhĩ 。

疏sớ/sơ 百bách 劫kiếp 脩tu 相tướng 好hảo 歎thán 弗phất 沙sa 佛Phật 者giả 。 問vấn 百bách 劫kiếp 之chi 中trung 。 處xử 在tại 幾kỷ 劫kiếp 。 見kiến 弗phất 沙sa 佛Phật 。 答đáp 第đệ 六lục 劫kiếp 也dã 。 何hà 以dĩ 明minh 之chi 。 答đáp 按án 佛Phật 本bổn 行hạnh 經Kinh 云vân 。 我ngã 念niệm 往vãng 昔tích 。 有hữu 如Như 來Lai 出xuất 現hiện 於ư 世thế 。 名danh 曰viết 弗phất 沙sa 。

時thời 彼bỉ 佛Phật 在tại 雜tạp 寶bảo 窟quật 內nội 。 我ngã 見kiến 彼bỉ 佛Phật 。 心tâm 生sanh 歡hoan 喜hỷ 。 合hợp 十thập 指chỉ 掌chưởng 。 翹kiều 於ư 一nhất 脚cước 。 七thất 日nhật 七thất 夜dạ 。 而nhi 將tương 此thử 偈kệ 。 讚tán 歎thán 彼bỉ 佛Phật 。 偈kệ 言ngôn 。 天thiên 上thượng 天thiên 下hạ 。 無vô 如như 佛Phật 等đẳng 。 彼bỉ 佛Phật 便tiện 記ký 。 汝nhữ 於ư 來lai 世thế 。 過quá 於ư 九cửu 十thập 四tứ 劫kiếp 。 當đương 得đắc 作tác 佛Phật 。 號hiệu 釋Thích 迦Ca 牟Mâu 尼Ni 。 既ký 云vân 。 過quá 九cửu 十thập 四tứ 劫kiếp 。 故cố 知tri 處xử 在tại 六lục 劫kiếp 。 逢phùng 弗phất 沙sa 佛Phật 也dã 。 若nhược 爾nhĩ 。 何hà 故cố 有hữu 經kinh 說thuyết 言ngôn 。 讚tán 弗phất 沙sa 佛Phật 。 超siêu 於ư 九cửu 劫kiếp 。 復phục 言ngôn 九cửu 十thập 一nhất 劫kiếp 。 而nhi 得đắc 佛Phật 耶da 。 答đáp 乃nãi 應ưng 諸chư 教giáo 見kiến 聞văn 不bất 同đồng 。 故cố 有hữu 斯tư 異dị 。 問vấn 本bổn 行hạnh 經kinh 言ngôn 。 過quá 九cửu 十thập 四tứ 。 那na 知tri 即tức 是thị 在tại 第đệ 六lục 劫kiếp 。 答đáp 據cứ 不bất 超siêu 。 合hợp 當đương 第đệ 六lục 。 又hựu 釋thích 准chuẩn 言ngôn 過quá 於ư 九cửu 十thập 四tứ 劫kiếp 。 餘dư 之chi 六lục 劫kiếp 。 即tức 是thị 所sở 超siêu 。 此thử 即tức 百bách 劫kiếp 之chi 中trung 。 初sơ 劫kiếp 逢phùng 也dã 。

疏sớ/sơ 二nhị 淨tịnh 果quả 者giả 。 成thành 佛Phật 為vi 一nhất 。 度độ 生sanh 第đệ 二nhị 。

方phương 便tiện 品phẩm

疏sớ/sơ 第đệ 三tam 。

疏sớ/sơ 行hành 竦tủng 者giả 。 竦tủng 謂vị 敬kính 也dã 。 可khả 謂vị 息tức 惡ác 務vụ 進tiến 善thiện 也dã 。 故cố 國quốc 語ngữ 云vân 。 竦tủng 善thiện 抑ức 惡ác 。 廣quảng 雅nhã 云vân 。 竦tủng 上thượng 也dã 。 謂vị 高cao 上thượng 也dã 。 行hành 能năng 崇sùng 善thiện 上thượng 昇thăng 。 故cố 云vân 行hành 竦tủng 。 有hữu 本bổn 作tác 疎sơ 。 傳truyền 釋thích 云vân 疎sơ 。 謂vị 疎sơ 條điều 扶phù 疎sơ 。 行hành 能năng 疎sơ 條điều 。 而nhi 長trường/trưởng 果quả 法pháp 。 雖tuy 有hữu 斯tư 理lý 。 無vô 文văn 可khả 憑bằng 。 故cố 取thủ 前tiền 義nghĩa 。 竦tủng 字tự 為vi 正chánh 。

疏sớ/sơ 蓮liên 華hoa 但đãn 說thuyết 二nhị 義nghĩa 因nhân 果quả 故cố 即tức 智trí 詮thuyên 者giả 。 此thử 意ý 說thuyết 云vân 。 論luận 既ký 但đãn 說thuyết 教giáo 理lý 二nhị 種chủng 。 名danh 為vi 蓮liên 華hoa 。 故cố 今kim 此thử 間gian 。 亦diệc 以dĩ 教giáo 理lý 。 而nhi 為vi 蓮liên 華hoa 。 為vi 因nhân 為vi 果quả 。 言ngôn 智trí 者giả 理lý 。 言ngôn 詮thuyên 者giả 教giáo 。

疏sớ/sơ 蓮liên 華hoa 二nhị 義nghĩa 至chí 無vô 爽sảng 道Đạo 理lý 者giả 。 論luận 中trung 蓮liên 華hoa 。 雖tuy 喻dụ 教giáo 理lý 。 解giải 無Vô 量Lượng 義Nghĩa 經Kinh 。 然nhiên 彼bỉ 論luận 云vân 。 出xuất 水thủy 開khai 敷phu 。 因nhân 果quả 之chi 上thượng 。 理lý 亦diệc 得đắc 有hữu 故cố 取thủ 蓮liên 華hoa 。 況huống 於ư 因nhân 果quả 。 亦diệc 不bất 失thất 於ư 開khai 敷phu 通thông 理lý 。 議nghị 曰viết 。 初sơ 之chi 一nhất 釋thích 。 依y 論luận 以dĩ 明minh 。 而nhi 非phi 是thị 正chánh 。 第đệ 二nhị 雖tuy 正chánh 。 然nhiên 據cứ 勝thắng 言ngôn 。 亦diệc 非phi 盡tận 理lý 。 第đệ 三tam 釋thích 者giả 。 盡tận 理lý 正chánh 也dã 。

疏sớ/sơ 佛Phật 智trí 有hữu 二nhị 者giả 。 汎# 明minh 佛Phật 智trí 。 有hữu 斯tư 二nhị 種chủng 。

疏sớ/sơ 實thật 法pháp 亦diệc 二nhị 者giả 。 夫phu 言ngôn 智trí 者giả 。 必tất 有hữu 其kỳ 境cảnh 。 欲dục 明minh 真chân 智trí 。 故cố 舉cử 境cảnh 也dã 。

疏sớ/sơ 實thật 智trí 亦diệc 爾nhĩ 者giả 。 智trí 依y 境cảnh 起khởi 。 實thật 境cảnh 既ký 二nhị 。 故cố 智trí 亦diệc 二nhị 。 上thượng 標tiêu 二nhị 智trí 。 此thử 文văn 之chi 下hạ 。 釋thích 上thượng 真chân 智trí 。 本bổn 意ý 欲dục 辨biện 方phương 便tiện 之chi 體thể 。 若nhược 不bất 對đối 真chân 而nhi 以dĩ 形hình 。 何hà 法pháp 得đắc 名danh 方phương 便tiện 。 故cố 先tiên 舉cử 真chân 。 後hậu 明minh 方phương 便tiện 。

疏sớ/sơ 對đối 知tri 妄vọng 知tri 等đẳng 者giả 。 瓶bình 軍quân 林lâm 等đẳng 。 名danh 之chi 為vi 妄vọng 。 即tức 是thị 第đệ 一nhất 世thế 間gian 世thế 俗tục 。 執chấp 情tình 計kế 有hữu 。 據cứ 體thể 是thị 無vô 。 名danh 之chi 為vi 妄vọng 。 智trí 能năng 知tri 妄vọng 。 名danh 知tri 妄vọng 智trí 。 智trí 非phi 是thị 妄vọng 。

疏sớ/sơ 對đối 知tri 事sự 智trí 等đẳng 者giả 。 謂vị 三tam 科khoa 等đẳng 。 名danh 之chi 為vi 事sự 。 即tức 是thị 第đệ 二nhị 道Đạo 理lý 世thế 俗tục 。 隨tùy 義nghĩa 立lập 彼bỉ 三tam 科khoa 等đẳng 法pháp 。 事sự 相tướng 顯hiển 現hiện 。 差sai 別biệt 可khả 知tri 。 名danh 之chi 為vi 事sự 。

疏sớ/sơ 對đối 知tri 相tương/tướng 等đẳng 者giả 。 謂vị 四Tứ 諦Đế 等đẳng 。 名danh 之chi 為vi 相tương/tướng 。 即tức 是thị 第đệ 二nhị 證chứng 得đắc 世thế 俗tục 。 染nhiễm 淨tịnh 因nhân 果quả 。 而nhi 相tương/tướng 可khả 知tri 。 名danh 之chi 為vi 相tương/tướng 。

疏sớ/sơ 對đối 知tri 詮thuyên 智trí 等đẳng 者giả 。 謂vị 二nhị 空không 門môn 。 名danh 之chi 為vi 詮thuyên 。 即tức 是thị 第đệ 四tứ 勝thắng 義nghĩa 世thế 俗tục 。 聖thánh 者giả 之chi 智trí 。 依y 此thử 空không 門môn 。 能năng 顯hiển 真chân 理lý 。 名danh 之chi 為vi 詮thuyên 。

疏sớ/sơ 此thử 之chi 四tứ 種chủng 實thật 智trí 者giả 。 實thật 智trí 體thể 一nhất 。 所sở 對đối 有hữu 四tứ 。 能năng 對đối 實thật 智trí 。 故cố 得đắc 四tứ 名danh 。 非phi 體thể 四tứ 也dã 。

疏sớ/sơ 餘dư 四tứ 所sở 對đối 至chí 俗tục 智trí 者giả 。 此thử 之chi 所sở 說thuyết 。 能năng 對đối 所sở 對đối 。 真chân 俗tục 二nhị 智trí 。 餘dư 聖thánh 亦diệc 有hữu 。 今kim 者giả 疏sớ/sơ 意ý 。 唯duy 明minh 如Như 來Lai 真chân 俗tục 之chi 智trí 。 佛Phật 後hậu 得đắc 智trí 。 能năng 知tri 四tứ 俗tục 。 名danh 為vi 俗tục 智trí 。

疏sớ/sơ 對đối 智trí 權quyền 智trí 者giả 。 佛Phật 後hậu 得đắc 智trí 。 知tri 二Nhị 乘Thừa 權quyền 。 或hoặc 可khả 二Nhị 乘Thừa 。 自tự 所sở 得đắc 智trí 。 名danh 為vi 知tri 權quyền 。 解giải 權quyền 乘thừa 故cố 。 名danh 為vi 知tri 權quyền 。 權quyền 言ngôn 乃nãi 是thị 大Đại 乘Thừa 談đàm 也dã 。 非phi 彼bỉ 自tự 悟ngộ 二Nhị 乘Thừa 為vi 權quyền 。 或hoặc 可khả 迴hồi 心tâm 。 亦diệc 知tri 是thị 權quyền 。 然nhiên 疏sớ/sơ 本bổn 意ý 。 但đãn 取thủ 如Như 來Lai 知tri 權quyền 智trí 也dã 。

疏sớ/sơ 若nhược 依y 趣thú 入nhập 至chí 俗tục 智trí 者giả 。 第đệ 三tam 真chân 者giả 。 親thân 能năng 趣thú 入nhập 。 第đệ 三tam 俗tục 智trí 。 理lý 即tức 不bất 然nhiên 。 故cố 真chân 俗tục 別biệt 。 若nhược 爾nhĩ 餘dư 俗tục 。 亦diệc 非phi 趣thú 入nhập 。 何hà 故cố 不bất 對đối 。 但đãn 對đối 第đệ 三tam 。 答đáp 前tiền 二nhị 俗tục 智trí 。 全toàn 非phi 證chứng 真chân 之chi 方phương 便tiện 。 故cố 第đệ 三tam 俗tục 智trí 。 緣duyên 四Tứ 諦Đế 理lý 。 可khả 是thị 趣thú 入nhập 之chi 加gia 行hành 也dã 。 親thân 疏sớ/sơ 不bất 同đồng 。 故cố 二nhị 相tương 對đối 。

疏sớ/sơ 謂vị 見kiến 道đạo 前tiền 七thất 方phương 便tiện 者giả 。 一nhất 五ngũ 停đình 心tâm 觀quán 。 二nhị 別biệt 相tướng 念niệm 處xứ 。 三tam 總tổng 相tương/tướng 念niệm 處xứ 。 四tứ 煗noãn 。 五ngũ 頂đảnh 。 六lục 忍nhẫn 。 七thất 世Thế 第Đệ 一Nhất 法Pháp 。 五ngũ 停đình 心tâm 觀quán 者giả 。 一nhất 修tu 不bất 淨tịnh 觀quán 。 治trị 四tứ 種chủng 貪tham 。 一nhất 顯hiển 色sắc 貪tham 。 緣duyên 青thanh 瘀ứ 等đẳng 。 作tác 不bất 淨tịnh 觀quán 。 而nhi 以dĩ 治trị 之chi 。 二nhị 形hình 色sắc 貪tham 。 謂vị 見kiến 舉cử 容dung 形hình 貌mạo 美mỹ 好hảo/hiếu 。 生sanh 貪tham 心tâm 故cố 。 緣duyên 於ư 爛lạn 壞hoại 被bị 食thực 等đẳng 相tương/tướng 。 而nhi 除trừ 彼bỉ 志chí 。 三tam 妙diệu 觸xúc 貪tham 。 觸xúc 身thân 細tế 滑hoạt 。 而nhi 生sanh 貪tham 著trước 。 觀quán 蛆thư 虫trùng 等đẳng 。 用dụng 遣khiển 貪tham 心tâm 。 四tứ 供cung 奉phụng 貪tham 。 謂vị 祇kỳ 奉phụng 合hợp 儀nghi 。 歌ca 儛# 悅duyệt 意ý 。 因nhân 生sanh 染nhiễm 心tâm 。 當đương 觀quán 死tử 屍thi 。 不bất 能năng 舉cử 動động 。 將tương 對đối 治trị 之chi 。 二nhị 脩tu 數sổ 息tức 觀quán 。 為vi 除trừ 散tán 亂loạn 。 然nhiên 有hữu 六lục 因nhân 。 而nhi 得đắc 圓viên 滿mãn 。 一nhất 者giả 數số 。 謂vị 繫hệ 心tâm 入nhập 出xuất 之chi 息tức 。 唯duy 念niệm 憶ức 持trì 入nhập 出xuất 息tức 數số 。 從tùng 一nhất 至chí 十thập 。 不bất 增tăng 不bất 減giảm 。 恐khủng 心tâm 於ư 境cảnh 。 極cực 聚tụ 散tán 故cố 。 若nhược 十thập 中trung 間gian 。 心tâm 數số 亂loạn 者giả 。 後hậu 應ưng 從tùng 一nhất 。 次thứ 第đệ 數số 之chi 。 終chung 而nhi 後hậu 始thỉ 。 乃nãi 至chí 得đắc 定định 。 二nhị 者giả 隨tùy 。 謂vị 繫hệ 於ư 心tâm 。 緣duyên 出xuất 入nhập 息tức 。 不bất 作tác 加gia 行hành 。 隨tùy 息tức 而nhi 行hành 。 念niệm 入nhập 息tức 名danh 至chí 何hà 所sở 。 謂vị 念niệm 息tức 入nhập 。 為vi 行hành 遍biến 身thân 。 為vi 行hành 一nhất 分phần/phân 。 隨tùy 彼bỉ 息tức 入nhập 。 行hành 至chí 喉hầu 心tâm 。 乃nãi 至chí 足túc 指chỉ 。 念niệm 恆hằng 隨tùy 逐trục 。 若nhược 念niệm 息tức 出xuất 。 離ly 身thân 為vi 至chí 。 一nhất 磔trách 一nhất 尋tầm 。 隨tùy 所sở 至chí 方phương 。 念niệm 恆hằng 隨tùy 逐trục 。 三tam 者giả 止chỉ 。 謂vị 後hậu 繫hệ 念niệm 唯duy 在tại 鼻tị 端đoan 。 或hoặc 在tại 眉mi 間gian 。 乃nãi 至chí 足túc 指chỉ 。 隨tùy 所sở 樂lạc 處xứ 。 安an 止chỉ 其kỳ 心tâm 。 觀quán 息tức 住trụ 身thân 。 如như 珠châu 中trung 縷lũ 。 為vi 冷lãnh 為vi 煗noãn 。 為vi 損tổn 為vi 益ích 。 四tứ 者giả 觀quán 。 謂vị 雖tuy 觀quán 察sát 此thử 息tức 風phong 。 已dĩ 兼kiêm 觀quán 息tức 俱câu 五ngũ 蘊uẩn 等đẳng 法pháp 。 以dĩ 為vi 境cảnh 界giới 。 五ngũ 者giả 轉chuyển 。 謂vị 移di 轉chuyển 也dã 。 緣duyên 息tức 風phong 覺giác 。 安an 置trí 後hậu 後hậu 勝thắng 善thiện 根căn 中trung 。 乃nãi 至chí 世thế 間gian 。 第đệ 一nhất 法pháp 位vị 。 六lục 者giả 淨tịnh 。 謂vị 後hậu 外ngoại 進tiến 。 入nhập 見kiến 道đạo 故cố 。 或hoặc 至chí 盡tận 智trí 。 名danh 之chi 為vi 淨tịnh 。 三tam 因nhân 緣duyên 觀quán 。 為vi 遣khiển 愚ngu 痴si 。 謂vị 有hữu 眾chúng 生sanh 。 迷mê 內nội 因nhân 果quả 。 為vi 引dẫn 譬thí 類loại 。 近cận 指chỉ 世thế 間gian 糓cốc 種chủng 等đẳng 因nhân 。 牙nha 莖hành 等đẳng 果quả 。 生sanh 生sanh 不bất 絕tuyệt 。 開khai 曉hiểu 彼bỉ 意ý 。 況huống 彼bỉ 內nội 身thân 。 決quyết 有hữu 因nhân 緣duyên 。 無vô 明minh 等đẳng 因nhân 。 老lão 死tử 等đẳng 果quả 。 彼bỉ 由do 觀quán 此thử 。 復phục 得đắc 入nhập 道đạo 。 四tứ 慈từ 悲bi 觀quán 。 破phá 瞋sân 恚khuể 者giả 。 令linh 觀quán 眾chúng 生sanh 。 如như 己kỷ 子tử 想tưởng 。 五ngũ 界giới 方phương 便tiện 觀quán 。 治trị 著trước 我ngã 者giả 。 觀quán 此thử 一nhất 身thân 。 因nhân 十thập 八bát 界giới 。 和hòa 合hợp 而nhi 有hữu 。 本bổn 無vô 有hữu 我ngã 。 停đình 者giả 齊tề 也dã 。 五ngũ 經kinh 之chi 中trung 。 隨tùy 觀quán 何hà 者giả 。 皆giai 得đắc 入nhập 道đạo 。 二nhị 別biệt 相tướng 念niệm 者giả 。 別biệt 別biệt 作tác 彼bỉ 四tứ 念niệm 處xứ 等đẳng 。 三tam 總tổng 相tương/tướng 念niệm 者giả 。 通thông 觀quán 念niệm 處xứ 。 四Tứ 諦Đế 等đẳng 上thượng 。 作tác 彼bỉ 苦khổ 空không 無vô 常thường 無vô 我ngã 。 四tứ 種chủng 觀quán 也dã 。 四tứ 者giả 煗noãn 法pháp 。 謂vị 總tổng 相tương/tướng 念niệm 。 後hậu 順thuận 決quyết 擇trạch 分phần/phân 。 初sơ 善thiện 根căn 生sanh 。 名danh 為vi 煗noãn 法pháp 。 是thị 彼bỉ 聖thánh 道Đạo 火hỏa 之chi 前tiền 相tương/tướng 。 立lập 以dĩ 煗noãn 名danh 。 即tức 此thử 善thiện 法Pháp 。 觀quán 彼bỉ 四Tứ 諦Đế 十thập 六lục 行hành 相tương/tướng 。 五ngũ 者giả 頂Đảnh 法Pháp 。 謂vị 煗noãn 法pháp 後hậu 。 有hữu 善thiện 根căn 生sanh 。 名danh 為vi 頂Đảnh 法Pháp 。 動động 善thiện 根căn 中trung 。 此thử 法pháp 最tối 勝thắng 。 如như 人nhân 頂đảnh 故cố 。 名danh 為vi 頂Đảnh 法Pháp 。 觀quán 行hành 同đồng 前tiền 。 六lục 者giả 忍Nhẫn 法Pháp 。 謂vị 頂Đảnh 法Pháp 後hậu 。 有hữu 善thiện 根căn 生sanh 。 於ư 四Tứ 諦Đế 理lý 。 能năng 忍nhẫn 可khả 中trung 。 此thử 最tối 勝thắng 故cố 。 又hựu 無vô 退thoái 墮đọa 。 故cố 名danh 為vi 忍nhẫn 。 下hạ 中trung 二nhị 忍nhẫn 。 觀quán 行hành 同đồng 頂đảnh 。 上thượng 品phẩm 忍nhẫn 者giả 。 唯duy 觀quán 欲dục 苦khổ 。 與dữ 世thế 第đệ 一nhất 。 相tương/tướng 隣lân 接tiếp 故cố 。 七thất 者giả 世Thế 第Đệ 一Nhất 法Pháp 。 謂vị 從tùng 上thượng 忍nhẫn 。 無vô 間gian 而nhi 生sanh 。 此thử 有hữu 漏lậu 故cố 。 名danh 為vi 世thế 間gian 。 是thị 最tối 勝thắng 故cố 。 名danh 為vi 第đệ 一nhất 。 脩tu 一nhất 行hành 相tương/tướng 。 唯duy 一nhất 剎sát 那na 。 亦diệc 同đồng 上thượng 忍nhẫn 。 緣duyên 欲dục 苦Khổ 諦Đế 。 略lược 辨biện 所sở 要yếu 。 廣quảng 如như 俱câu 舍xá 。 恐khủng 繁phồn 不bất 具cụ 。

疏sớ/sơ 莅lị 真chân 入nhập 俗tục 者giả 。 莅lị 謂vị 臨lâm 也dã 。 謂vị 後hậu 得đắc 智trí 。 反phản 影ảnh 緣duyên 如như 。 不bất 能năng 親thân 證chứng 。 名danh 之chi 為vi 莅lị 。 親thân 緣duyên 於ư 事sự 。 名danh 為vi 入nhập 俗tục 。

疏sớ/sơ 十Thập 地Địa 云vân 總tổng 至chí 壞hoại 者giả 。 按án 十Thập 地Địa 論luận 云vân 。 所sở 說thuyết 十thập 句cú 中trung 。 皆giai 有hữu 六lục 種chủng 差sai 別biệt 相tương/tướng 門môn 。 謂vị 總tổng 至chí 壞hoại 。 總tổng 相tương/tướng 者giả 。 是thị 根căn 本bổn 入nhập 。 別biệt 者giả 餘dư 九cửu 入nhập 。 別biệt 依y 止chỉ 本bổn 。 滿mãn 彼bỉ 本bổn 故cố 。 同đồng 相tương/tướng 者giả 入nhập 故cố 。 異dị 相tướng 者giả 增tăng 相tương/tướng 故cố 。 成thành 相tương/tướng 者giả 略lược 說thuyết 故cố 。 壞hoại 相tương/tướng 廣quảng 說thuyết 故cố 。 如như 世thế 界giới 成thành 壞hoại 。 餘dư 一nhất 切thiết 十thập 句cú 中trung 。 隨tùy 義nghĩa 類loại 知tri 者giả 。 釋thích 曰viết 。 佛Phật 地địa 經kinh 中trung 。 歎thán 菩Bồ 薩Tát 德đức 。 有hữu 二nhị 十thập 句cú 。 論luận 釋thích 前tiền 十thập 。 名danh 十thập 種chủng 入nhập 。 復phục 依y 本bổn 經kinh 。 總tổng 同đồng 等đẳng 六lục 。 辨biện 上thượng 十thập 句cú 。 由do 依y 初sơ 入nhập 。 有hữu 餘dư 九cửu 故cố 。 故cố 第đệ 一nhất 入nhập 。 名danh 為vi 根căn 本bổn 。 根căn 本bổn 攝nhiếp 末mạt 。 名danh 為vi 總tổng 相tương/tướng 。 別biệt 相tướng 可khả 知tri 。 即tức 前tiền 十thập 句cú 。 同đồng 名danh 為vi 入nhập 。 故cố 言ngôn 同đồng 相tương/tướng 者giả 入nhập 故cố 。 一nhất 一nhất 入nhập 中trung 。 更cánh 有hữu 異dị 義nghĩa 。 故cố 異dị 名danh 增tăng 。 若nhược 成thành 劫kiếp 已dĩ 。 四tứ 大đại 等đẳng 聚tụ 成thành 山sơn 等đẳng 物vật 。 如như 一nhất 山sơn 中trung 。 略lược 攝nhiếp 多đa 物vật 。 故cố 以dĩ 成thành 劫kiếp 。 喻dụ 於ư 成thành 義nghĩa 。 劫kiếp 壞hoại 器khí 散tán 。 四tứ 大đại 散tán 廣quảng 。 故cố 借tá 劫kiếp 壞hoại 。 以dĩ 況huống 壞hoại 義nghĩa 。 然nhiên 有hữu 即tức 以dĩ 成thành 壞hoại 劫kiếp 事sự 。 名danh 成thành 壞hoại 者giả 。 理lý 全toàn 不bất 然nhiên 。 論luận 自tự 說thuyết 云vân 。 成thành 者giả 略lược 也dã 。 壞hoại 也dã 廣quảng 也dã 。 如như 成thành 壞hoại 劫kiếp 。 既ký 置trí 如như 言ngôn 。 明minh 取thủ 喻dụ 也dã 。 又hựu 按án 彼bỉ 論luận 第đệ 三tam 卷quyển 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 善thiện 知tri 諸chư 地Địa 成thành 壞hoại 。 如như 是thị 次thứ 第đệ 。 集tập 故cố 成thành 。 散tán 故cố 壞hoại 。 疏sớ/sơ 主chủ 引dẫn 此thử 六lục 種chủng 法pháp 者giả 。 意ý 取thủ 六lục 中trung 少thiểu 含hàm 多đa 者giả 。 證chứng 此thử 所sở 立lập 。 集tập 成thành 方phương 便tiện 。 問vấn 總tổng 同đồng 成thành 三tam 。 而nhi 有hữu 何hà 別biệt 。 別biệt 異dị 壞hoại 三tam 。 又hựu 復phục 何hà 殊thù 。 答đáp 總tổng 約ước 體thể 義nghĩa 。 苞bao 含hàm 於ư 十thập 。 同đồng 偏thiên 據cứ 名danh 。 成thành 隨tùy 一nhất 一nhất 所sở 成thành 之chi 法pháp 。 略lược 談đàm 盡tận 指chỉ 。 別biệt 依y 別biệt 九cửu 。 對đối 一nhất 總tổng 明minh 。 異dị 據cứ 九cửu 別biệt 。 一nhất 一nhất 增tăng 壞hoại 。 隨tùy 所sở 應ưng 。 一nhất 一nhất 區khu 散tán 。 廣quảng 分phân 別biệt 說thuyết 。 故cố 六lục 有hữu 分phần/phân 。 比tỉ 講giảng 讀đọc 者giả 。 至chí 於ư 此thử 文văn 。 種chủng 種chủng 摧tồi 存tồn 。 皆giai 非phi 本bổn 旨chỉ 。 故cố 今kim 具cụ 出xuất 。 意ý 袪# 前tiền 惑hoặc 。

疏sớ/sơ 又hựu 趣thú 婆bà 羅la 奈nại 等đẳng 者giả 。 證chứng 語ngữ 方phương 便tiện 。 議nghị 曰viết 。 執chấp 持trì 糞phẩn 器khí 。 說thuyết 九cửu 部bộ 法pháp 。 身thân 語ngữ 別biệt 陳trần 。 趣thú 波Ba 羅La 奈Nại 等đẳng 。 身thân 語ngữ 雙song 說thuyết 。 而nhi 言ngôn 趣thú 者giả 。 即tức 是thị 身thân 業nghiệp 。 轉chuyển 四Tứ 諦Đế 法pháp 。 語ngữ 業nghiệp 所sở 攝nhiếp 。

疏sớ/sơ 外ngoại 已dĩ 為vi 便tiện 者giả 。 略lược 有hữu 三tam 釋thích 。 一nhất 而nhi 疎sơ 自tự 身thân 。 稱xưng 為vi 外ngoại 己kỷ 。 此thử 顯hiển 菩Bồ 薩Tát 親thân 於ư 外ngoại 物vật 。 疎sơ 自tự 己kỷ 身thân 。 二nhị 外ngoại 謂vị 他tha 身thân 。 己kỷ 謂vị 自tự 體thể 。 利lợi 益ích 於ư 他tha 。 而nhi 同đồng 自tự 己kỷ 。 三tam 外ngoại 他tha 己kỷ 自tự 。 合hợp 斯tư 二nhị 益ích 。 名danh 之chi 為vi 便tiện 。

疏sớ/sơ 濟tế 人nhân 法pháp 益ích 者giả 。 濟tế 人nhân 者giả 。 即tức 利lợi 有hữu 情tình 。 益ích 法pháp 者giả 。 令linh 法Pháp 久cửu 住trụ 。 亦diệc 方phương 亦diệc 便tiện 者giả 。 謂vị 彼bỉ 善thiện 巧xảo 。 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 有hữu 彼bỉ 方phương 便tiện 二nhị 種chủng 之chi 義nghĩa 。 名danh 亦diệc 方phương 便tiện 。 持trì 業nghiệp 釋thích 也dã 。 亦diệc 如như 無vô 性tánh 釋thích 大Đại 乘Thừa 言ngôn 。 亦diệc 乘thừa 亦diệc 大đại 。 持trì 業nghiệp 受thọ 稱xưng 。

疏sớ/sơ 乃nãi 通thông 三tam 釋thích 者giả 。 按án 下hạ 顯hiển 上thượng 。 及cập 以dĩ 通thông 彰chương 。 為vi 三tam 釋thích 也dã 。

疏sớ/sơ 合hợp 是thị 十thập 二nhị 方phương 便tiện 善thiện 巧xảo 者giả 。 按án 下hạ 顯hiển 上thượng 。 通thông 彰chương 三tam 合hợp 。 便tiện 攝nhiếp 瑜du 伽già 。 十thập 二nhị 方phương 便tiện 。

疏sớ/sơ 為vi 成thành 後hậu 四tứ 後hậu 脩tu 六lục 種chủng 等đẳng 者giả 。 後hậu 六lục 隨tùy 義nghĩa 。 通thông 成thành 前tiền 四tứ 。 不bất 以dĩ 後hậu 六lục 別biệt 成thành 前tiền 也dã 。 有hữu 言ngôn 別biệt 成thành 。 非phi 論luận 本bổn 意ý 。

疏sớ/sơ 隨tùy 順thuận 會hội 通thông 者giả 。 隨tùy 順thuận 。 謂vị 先tiên 順thuận 所sở 化hóa 人nhân 。 現hiện 煗noãn 咲# 等đẳng 。 會hội 通thông 。 謂vị 釋thích 前tiền 人nhân 所sở 疑nghi 。

疏sớ/sơ 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 至chí 如như 幻huyễn 夢mộng 等đẳng 者giả 。 此thử 出xuất 外ngoại 人nhân 所sở 迷mê 之chi 經kinh 。 總tổng 有hữu 五ngũ 句cú 。 一nhất 無vô 自tự 性tánh 。 二nhị 無vô 有hữu 事sự 。 三tam 無vô 生sanh 滅diệt 。 四Tứ 等Đẳng 虗hư 空không 。 五ngũ 如như 幻huyễn 夢mộng 。 疏sớ/sơ 但đãn 牒điệp 四tứ 。 脫thoát 如như 虗hư 空không 。

疏sớ/sơ 彼bỉ 經kinh 不bất 說thuyết 至chí 自tự 性tánh 者giả 。 會hội 第đệ 一nhất 句cú 。 經kinh 意ý 不bất 說thuyết 依y 他tha 圓viên 成thành 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 總tổng 無vô 其kỳ 體thể 。 名danh 無vô 自tự 性tánh 。 但đãn 說thuyết 遍biến 計kế 。 所sở 言ngôn 自tự 性tánh 。 而nhi 體thể 無vô 有hữu 。 名danh 無vô 自tự 性tánh 。 若nhược 爾nhĩ 但đãn 無vô 遍biến 計kế 一nhất 種chủng 。 云vân 何hà 經kinh 言ngôn 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 皆giai 無vô 自tự 性tánh 。 答đáp 能năng 遍biến 計kế 心tâm 。 執chấp 彼bỉ 彼bỉ 物vật 。 所sở 以dĩ 遍biến 計kế 。 亦diệc 名danh 一nhất 切thiết 。

疏sớ/sơ 據cứ 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 非phi 無vô 其kỳ 自tự 性tánh 者giả 。 會hội 第đệ 二nhị 句cú 。 雖tuy 有hữu 依y 他tha 圓viên 成thành 二nhị 法pháp 所sở 言ngôn 說thuyết 事sự 。 然nhiên 依y 此thử 事sự 。 起khởi 遍biến 計kế 言ngôn 。 如như 此thử 遍biến 計kế 。 言ngôn 下hạ 所sở 說thuyết 。 法pháp 之chi 自tự 性tánh 。 如như 兔thố 角giác 等đẳng 。 據cứ 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 如như 遍biến 計kế 言ngôn 所sở 執chấp 之chi 性tánh 。 理lý 即tức 無vô 也dã 。 故cố 言ngôn 無vô 事sự 。 非phi 言ngôn 依y 他tha 圓viên 成thành 二nhị 法pháp 。 亦diệc 名danh 無vô 事sự 。

疏sớ/sơ 既ký 彼bỉ 性tánh 事sự 至chí 有hữu 何hà 生sanh 滅diệt 者giả 。 會hội 第đệ 三tam 句cú 。 前tiền 說thuyết 性tánh 事sự 。 皆giai 計kế 所sở 執chấp 。 本bổn 無vô 有hữu 體thể 。 體thể 既ký 是thị 無vô 。 何hà 有hữu 生sanh 滅diệt 。 皮bì 之chi 不bất 存tồn 。 毛mao 將tương 安an 附phụ 。 第đệ 四tứ 如như 虗hư 空không 義nghĩa 。 疏sớ/sơ 略lược 不bất 引dẫn 。 按án 彼bỉ 論luận 云vân 。 譬thí 如như 空không 中trung 。 有hữu 眾chúng 多đa 色sắc 色sắc 業nghiệp 。 可khả 得đắc 容dung 受thọ 一nhất 切thiết 。 諸chư 色sắc 色sắc 業nghiệp 等đẳng 者giả 。 依y 他tha 圓viên 成thành 。 喻dụ 如như 於ư 空không 。 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 似tự 色sắc 色sắc 業nghiệp 。 由do 迷mê 依y 他tha 圓viên 成thành 二nhị 性tánh 。 執chấp 有hữu 定định 性tánh 。 若nhược 人nhân 若nhược 法pháp 。 如như 依y 於ư 空không 。 有hữu 色sắc 色sắc 業nghiệp 。 若nhược 除trừ 於ư 色sắc 及cập 色sắc 業nghiệp 已dĩ 。 虗hư 空không 顯hiển 現hiện 。 如như 除trừ 遍biến 計kế 我ngã 法pháp 二nhị 執chấp 。 真Chân 如Như 二nhị 理lý 。 清thanh 淨tịnh 顯hiển 現hiện 。 故cố 說thuyết 諸chư 法pháp 如như 虗hư 空không 等đẳng 。 即tức 三tam 性tánh 法pháp 。 並tịnh 如như 虗hư 空không 。 廣quảng 如như 彼bỉ 文văn 。 有hữu 喻dụ 合hợp 結kết 。 三tam 種chủng 差sai 別biệt 。

疏sớ/sơ 又hựu 如như 幻huyễn 夢mộng 至chí 故cố 說thuyết 如như 幻huyễn 者giả 。 會hội 第đệ 五ngũ 句cú 。 明minh 彼bỉ 遍biến 計kế 所sở 執chấp 之chi 法pháp 。 非phi 如như 倒đảo 情tình 妄vọng 計kế 之chi 法pháp 。 如như 實thật 顯hiển 現hiện 。 亦diệc 非phi 遍biến 計kế 所sở 依y 依y 他tha 。 都đô 無vô 自tự 性tánh 。 此thử 依y 他tha 性tánh 。 但đãn 如như 幻huyễn 有hữu 。

疏sớ/sơ 究cứu 竟cánh 清thanh 淨tịnh 等đẳng 者giả 。 明minh 八bát 相tương/tướng 成thành 道Đạo 。 如như 下hạ 廣quảng 敘tự 。

疏sớ/sơ 其kỳ 能năng 所sở 詮thuyên 至chí 智trí 為vi 性tánh 者giả 。 此thử 會hội 違vi 也dã 。 外ngoại 有hữu 難nạn/nan 云vân 。 前tiền 釋thích 名danh 中trung 。 便tiện 通thông 教giáo 理lý 。 何hà 故cố 出xuất 體thể 。 但đãn 唯duy 取thủ 智trí 。 故cố 釋thích 云vân 。 由do 因nhân 後hậu 得đắc 。 能năng 起khởi 教giáo 理lý 。 故cố 但đãn 取thủ 本bổn 。 又hựu 能năng 所sở 詮thuyên 。 體thể 性tánh 各các 別biệt 。 所sở 以dĩ 但đãn 取thủ 智trí 為vi 體thể 也dã 。

疏sớ/sơ 觀quán 無vô 量lượng 義nghĩa 處xứ 定định 名danh 實thật 智trí 觀quán 者giả 。 問vấn 觀quán 者giả 是thị 慧tuệ 。 今kim 明minh 於ư 定định 。 何hà 故cố 舉cử 慧tuệ 。 答đáp 有hữu 二nhị 釋thích 。 一nhất 云vân 。 觀quán 體thể 乃nãi 是thị 定định 相tương 應ứng 慧tuệ 。 慧tuệ 強cường/cưỡng 定định 劣liệt 。 舉cử 相tương 應ứng 慧tuệ 。 以dĩ 彰chương 定định 名danh 。 隣lân 近cận 釋thích 也dã 。 二nhị 云vân 。 觀quán 者giả 定định 行hành 觀quán 境cảnh 。 五ngũ 別biệt 境cảnh 中trung 。 定định 慧tuệ 之chi 境cảnh 。 皆giai 名danh 所sở 觀quán 。 舉cử 所sở 觀quán 境cảnh 。 標tiêu 能năng 觀quán 定định 。 議nghị 曰viết 。 前tiền 釋thích 為vi 勝thắng 。 縱túng/tung 舉cử 其kỳ 境cảnh 。 但đãn 應ưng 言ngôn 觀quán 。 何hà 故cố 乃nãi 稱xưng 如như 實thật 智trí 耶da 。 故cố 前tiền 釋thích 正chánh 。

復phục 有hữu 餘dư 德đức 。 而nhi 釋thích 論luận 云vân 。 以dĩ 如như 實thật 智trí 。 觀quán 者giả 鑒giám 明minh 。 鑒giám 明minh 謂vị 知tri 病bệnh 識thức 藥dược 。 從tùng 三tam 昧muội 起khởi 者giả 。 以dĩ 知tri 藥dược 審thẩm 病bệnh 既ký 竟cánh 。 應ưng 投đầu 藥dược 時thời 至chí 。 故cố 從tùng 定định 起khởi 。 議nghị 曰viết 。 觀quán 於ư 論luận 文văn 。 後hậu 釋thích 親thân 也dã 。

所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 論luận 既ký 說thuyết 云vân 。 以dĩ 如như 實thật 智trí 觀quán 。 從tùng 三tam 昧muội 起khởi 。 明minh 如như 實thật 觀quán 。 乃nãi 是thị 起khởi 定định 之chi 所sở 由do 也dã 。 若nhược 如như 疏sớ/sơ 解giải 。 如như 實thật 智trí 觀quán 。 即tức 是thị 其kỳ 定định 。 何hà 須tu 更cánh 言ngôn 。 以dĩ 如như 實thật 智trí 。 從tùng 定định 起khởi 耶da 。 智trí 者giả 應ưng 思tư 。

疏sớ/sơ 二Nhị 乘Thừa 不bất 知tri 。 亦diệc 通thông 此thử 二nhị 者giả 。 通thông 教giáo 理lý 二nhị 。

疏sớ/sơ 餘dư 別biệt 屬thuộc 理lý 教giáo 者giả 。 難nan 見kiến 覺giác 等đẳng 。 別biệt 屬thuộc 於ư 教giáo 。 五ngũ 種chủng 甚thậm 深thâm 。 別biệt 屬thuộc 於ư 理lý 。

疏sớ/sơ 以dĩ 阿a 含hàm 深thâm 即tức 昔tích 三tam 教giáo 者giả 。 問vấn 若nhược 依y 諸chư 教giáo 。 五ngũ 種chủng 甚thậm 深thâm 。 唯duy 依y 真Chân 如Như 。 疏sớ/sơ 中trung 何hà 故cố 唯duy 會hội 於ư 教giáo 。 不bất 會hội 餘dư 三tam 。 答đáp 以dĩ 阿a 含hàm 深thâm 。 經kinh 自tự 標tiêu 歎thán 。 所sở 以dĩ 偏thiên 云vân 。

疏sớ/sơ 由do 此thử 有hữu 故cố 餘dư 三tam 自tự 成thành 者giả 。 問vấn 云vân 何hà 由do 智trí 性tánh 智trí 相tương/tướng 。 餘dư 三tam 得đắc 成thành 。 答đáp 既ký 有hữu 智trí 慧tuệ 。 同đồng 時thời 心tâm 所sở 。 即tức 是thị 其kỳ 果quả 。 智trí 慧tuệ 要yếu 因nhân 教giáo 萬vạn 行hạnh 生sanh 。 即tức 有hữu 同đồng 也dã 。 智trí 不bất 孤cô 起khởi 。 必tất 依y 於ư 境cảnh 。 所sở 以dĩ 有hữu 二nhị 。 三tam 必tất 有hữu 也dã 。

疏sớ/sơ 其kỳ 後hậu 二nhị 番phiên 至chí 一nhất 處xứ 明minh 者giả 。 謂vị 第đệ 二nhị 番phiên 解giải 彼bỉ 方phương 便tiện 知tri 見kiến 念niệm 觀quán 。 三tam 句cú 說thuyết 已dĩ 。 次thứ 復phục 更cánh 釋thích 方phương 便tiện 等đẳng 三tam 。 為vi 第đệ 三tam 番phiên 。 故cố 疏sớ/sơ 結kết 云vân 。 後hậu 二nhị 番phiên 中trung 。 初sơ 之chi 三tam 義nghĩa 。 一nhất 處xứ 明minh 也dã 。 兩lưỡng 番phiên 釋thích 彼bỉ 前tiền 三tam 句cú 已dĩ 。 後hậu 方phương 釋thích 彼bỉ 第đệ 四tứ 言ngôn 詞từ 。 還hoàn 為vi 兩lưỡng 番phiên 。 屬thuộc 彼bỉ 三tam 解giải 之chi 中trung 第đệ 二nhị 解giải 也dã 。 第đệ 二nhị 屬thuộc 彼bỉ 第đệ 三tam 解giải 也dã 。 結kết 意ý 可khả 知tri 。

疏sớ/sơ 往vãng 成thành 就tựu 謂vị 八bát 相tương/tướng 成thành 道Đạo 等đẳng 者giả 。 按án 大đại 般Bát 若Nhã 云vân 。 由do 方phương 便tiện 善thiện 巧xảo 威uy 力lực 。 為vì 有hữu 情tình 類loại 。 示thị 現hiện 入nhập 胎thai 。 乃nãi 至chí 涅niết 拌# 種chủng 種chủng 化hóa 相tương/tướng 。 一nhất 入nhập 胎thai 相tương/tướng 。 如như 疏sớ/sơ 具cụ 引dẫn 。 二nhị 嬰anh 兒nhi 童đồng 子tử 相tương/tướng 。 有hữu 下hạ 劣liệt 有hữu 情tình 。 善thiện 根căn 少thiểu 故cố 。 不bất 堪kham 見kiến 佛Phật 成thành 無vô 上thượng 覺giác 。 轉chuyển 妙diệu 法Pháp 輪luân 。 菩Bồ 薩Tát 為vi 彼bỉ 。 示thị 現hiện 嬰anh 兒nhi 。 及cập 作tác 童đồng 子tử 。 後hậu 宮cung 遊du 戲hí 。 菩Bồ 薩Tát 若nhược 作tác 餘dư 像tượng 說thuyết 法Pháp 。 後hậu 宮cung 女nữ 人nhân 。 則tắc 不bất 信tín 樂nhạo 。 是thị 故cố 示thị 現hiện 嬰anh 童đồng 子tử 。 三tam 出xuất 家gia 相tương/tướng 者giả 。 有hữu 高cao 行hành 人nhân 。 尚thượng 能năng 離ly 俗tục 。 菩Bồ 薩Tát 為vi 彼bỉ 。 示thị 現hiện 出xuất 家gia 。 四tứ 苦khổ 行hạnh 相tương/tướng 。

復phục 有hữu 天thiên 人nhân 。 作tác 如như 是thị 念niệm 。 端đoan 坐tọa 受thọ 樂lạc 。 不bất 得đắc 聖thánh 道Đạo 。 菩Bồ 薩Tát 為vi 彼bỉ 。 示thị 現hiện 苦khổ 行hạnh 。 亦diệc 為vi 降hàng 伏phục 苦khổ 行hạnh 外ngoại 道đạo 。 示thị 現hiện 種chủng 種chủng 。 難nan 行hành 苦khổ 行hạnh 。 五ngũ 成thành 道Đạo 相tương/tướng 。

復phục 有hữu 天thiên 人nhân 。 長trường 夜dạ 發phát 願nguyện 。 菩Bồ 薩Tát 行hành 詣nghệ 菩Bồ 提Đề 座tòa 時thời 。 我ngã 等đẳng 天thiên 人nhân 。 常thường 獻hiến 供cúng 養dường 。 菩Bồ 薩Tát 為vi 彼bỉ 。 詣nghệ 菩Bồ 提Đề 座tòa 。 無vô 量lượng 天thiên 人nhân 。 既ký 供cúng 養dường 已dĩ 。 一nhất 切thiết 獲hoạch 得đắc 菩Bồ 提Đề 因nhân 緣duyên 。 六lục 降hàng 魔ma 相tương/tướng 。

復phục 有hữu 天thiên 人nhân 。 作tác 如như 是thị 念niệm 。 惡ác 魔ma 外ngoại 道đạo 。 障chướng 礙ngại 正Chánh 法Pháp 。 願nguyện 得đắc 菩Bồ 薩Tát 坐tọa 菩Bồ 提Đề 座tòa 。 降hàng 伏phục 惡ác 魔ma 。 及cập 諸chư 外ngoại 道đạo 。 有hữu 正chánh 信tín 者giả 。 皆giai 令linh 見kiến 法pháp 。 為vi 此thử 有hữu 情tình 。 坐tọa 菩Bồ 提Đề 座tòa 。 七thất 轉chuyển 法Pháp 輪luân 相tương/tướng 。 有hữu 天thiên 人nhân 等đẳng 。 作tác 如như 是thị 言ngôn 。 願nguyện 見kiến 大đại 師sư 。 成thành 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 一nhất 切thiết 相tướng 智trí 。 無vô 師sư 智trí 。 自tự 然nhiên 智trí 。 是thị 諸chư 有hữu 情tình 。 雖tuy 不bất 求cầu 出xuất 離ly 。 而nhi 根căn 性tánh 純thuần 熟thục 。 是thị 深thâm 法Pháp 器khí 。 為vi 是thị 有hữu 情tình 。 示thị 現hiện 三tam 轉chuyển 十thập 二nhị 行hành 相tương/tướng 。 無vô 上thượng 法Pháp 輪luân 。 八bát 入nhập 涅niết 拌# 相tương/tướng 。

復phục 有hữu 天thiên 人nhân 。 樂nhạo 聞văn 圓viên 寂tịch 。 菩Bồ 薩Tát 為vi 彼bỉ 。 示thị 現hiện 涅niết 拌# 。 議nghị 曰viết 。 疏sớ/sơ 開khai 嬰anh 兒nhi 童đồng 子tử 為vi 二nhị 。 不bất 說thuyết 出xuất 家gia 。 然nhiên 按án 彼bỉ 經kinh 。 如như 前tiền 所sở 引dẫn 。 恐khủng 經kinh 本bổn 不bất 同đồng 。 疏sớ/sơ 引dẫn 差sai 互hỗ 。 更cánh 勘khám 諸chư 本bổn 。 攝nhiếp 論luận 等đẳng 明minh 。 恐khủng 繁phồn 不bất 引dẫn 。

疏sớ/sơ 下hạ 解giải 此thử 與dữ 第đệ 四tứ 別biệt 者giả 。 論luận 第đệ 三tam 番phiên 。 復phục 解giải 此thử 第đệ 三tam 種chủng 種chủng 知tri 見kiến 。 第đệ 四tứ 言ngôn 詞từ 。 二nhị 種chủng 別biệt 也dã 。 至chí 下hạ 疏sớ/sơ 文văn 。 亦diệc 自tự 釋thích 也dã 。

疏sớ/sơ 本bổn 末mạt 因nhân 緣duyên 者giả 。 隨tùy 彼bỉ 所sở 說thuyết 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 本bổn 之chi 與dữ 末mạt 。 非phi 局cục 一nhất 法pháp 。

疏sớ/sơ 此thử 六lục 釋thích 中trung 迴hồi 邪tà 入nhập 等đẳng 者giả 。 有hữu 餘dư 疏sớ/sơ 本bổn 。 而nhi 言ngôn 四tứ 釋thích 。 亦diệc 有hữu 言ngôn 五ngũ 。 皆giai 悉tất 誤ngộ 也dã 。 疏sớ/sơ 初sơ 牒điệp 論luận 解giải 云vân 。 示thị 現hiện 外ngoại 道đạo 邪tà 法pháp 。 諸chư 佛Phật 正Chánh 法Pháp 。 即tức 是thị 第đệ 一nhất 第đệ 二nhị 迴hồi 邪tà 入nhập 正chánh 。 疏sớ/sơ 復phục 說thuyết 云vân 。 方phương 便tiện 更cánh 有hữu 四tứ 番phiên 。 并tinh 前tiền 為vi 六lục 。 總tổng 為vi 三tam 對đối 。 一nhất 迴hồi 邪tà 入nhập 正chánh 對đối 。 二nhị 進tiến 善thiện 破phá 惡ác 對đối 。 三tam 自tự 悟ngộ 悟ngộ 他tha 對đối 。

疏sớ/sơ 著trước 地địa 者giả 。 問vấn 其kỳ 滅diệt 定định 者giả 。 身thân 證chứng 不bất 還hoàn 。 方phương 乃nãi 得đắc 之chi 。 如như 何hà 得đắc 言ngôn 見kiến 戒giới 取thủ 等đẳng 。 執chấp 此thử 三tam 昧muội 。 答đáp 略lược 有hữu 四tứ 釋thích 。 一nhất 煩phiền 惱não 見kiến 戒giới 。 不bất 還hoàn 等đẳng 無vô 。 所sở 知tri 障chướng 者giả 。 非phi 亦diệc 不bất 有hữu 。 二nhị 未vị 得đắc 聖thánh 前tiền 。 聞văn 此thử 滅diệt 定định 。 起khởi 見kiến 戒giới 取thủ 。 執chấp 之chi 為vi 勝thắng 。 而nhi 學học 脩tu 證chứng 。 實thật 凡phàm 夫phu 也dã 。 三tam 文văn 總tổng 義nghĩa 別biệt 。 雖tuy 復phục 總tổng 言ngôn 執chấp 此thử 三tam 昧muội 。 竟cánh 說thuyết 外ngoại 道đạo 及cập 俗tục 類loại 等đẳng 。 以dĩ 見kiến 取thủ 等đẳng 。 執chấp 自tự 所sở 有hữu 非phi 想tưởng 等đẳng 定định 。 非phi 是thị 聖thánh 者giả 。 有hữu 得đắc 滅diệt 定định 。 而nhi 起khởi 此thử 執chấp 。 四tứ 隨tùy 轉chuyển 理lý 門môn 。 如như 薩tát 婆bà 多đa 。 亦diệc 於ư 解giải 脫thoát 戒giới 等đẳng 。 起khởi 執chấp 取thủ 也dã 。 議nghị 曰viết 。 前tiền 之chi 二nhị 釋thích 。 教giáo 理lý 無vô 違vi 。 第đệ 三tam 雖tuy 通thông 。 然nhiên 但đãn 意ý 准chuẩn 。 第đệ 四tứ 難nạn/nan 悉tất 。 無vô 有hữu 明minh 據cứ 。

疏sớ/sơ 緣duyên 無vô 量lượng 境cảnh 等đẳng 者giả 。 按án 大đại 菩Bồ 薩Tát 藏tạng 經Kinh 云vân 。 大đại 慈từ 無vô 量lượng 者giả 。 謂vị 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 行hành 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 。 為vì 菩Bồ 提Đề 故cố 。 盡tận 眾chúng 生sanh 界giới 。 慈từ 心tâm 遍biến 滿mãn 。 所sở 謂vị 盡tận 虗hư 空không 界giới 。 是thị 眾chúng 生sanh 量lượng 。 如như 虗hư 空không 界giới 。 無vô 所sở 不bất 遍biến 。 菩Bồ 薩Tát 大đại 慈từ 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 無vô 有hữu 眾chúng 生sanh 。 含hàm 識thức 種chủng 類loại 。 而nhi 不bất 充sung 遍biến 。 此thử 即tức 境cảnh 界giới 。 及cập 行hành 無vô 量lượng (# 文văn )# 。 按án 雜tạp 集tập 總tổng 有hữu 五ngũ 義nghĩa 。 一nhất 所sở 依y 止chỉ 。 二nhị 所sở 緣duyên 境cảnh 。 三tam 者giả 行hành 相tương/tướng 。 四tứ 者giả 自tự 體thể 。 五ngũ 者giả 助trợ 伴bạn 。 靜tĩnh 慮lự 為vi 依y 。 有hữu 情tình 為vi 境cảnh 。 願nguyện 與dữ 彼bỉ 樂nhạo/nhạc/lạc 相tương 應ứng 。 為vi 行hành 相tương/tướng 。 定định 慧tuệ 為vi 自tự 體thể 。 諸chư 心tâm 心tâm 法pháp 。 為vi 助trợ 伴bạn 。

疏sớ/sơ 平bình 等đẳng 欲dục 令linh 離ly 諸chư 惡ác 故cố 者giả 。 言ngôn 平bình 等đẳng 者giả 。 顯hiển 捨xả 行hành 相tương/tướng 。 雖tuy 令linh 眾chúng 生sanh 捨xả 離ly 諸chư 染nhiễm 。 亦diệc 名danh 為vi 捨xả 。 然nhiên 以dĩ 平bình 等đẳng 。 而nhi 辨biện 捨xả 義nghĩa 。 或hoặc 通thông 二nhị 義nghĩa 。 故cố 無vô 性tánh 論luận 云vân 。 捨xả 謂vị 棄khí 捨xả 。 令linh 捨xả 隨tùy 眠miên 。 又hựu 處xứ 中trung 住trụ 。 說thuyết 名danh 為vi 捨xả 。

疏sớ/sơ 出xuất 體thể 性tánh 等đẳng 者giả 。 問vấn 雜tạp 集tập 乃nãi 以dĩ 定định 慧tuệ 為vi 體thể 。 今kim 何hà 不bất 同đồng 。 答đáp 對đối 法pháp 論luận 依y 引dẫn 生sanh 通thông 體thể 。 疏sớ/sơ 依y 顯hiển 揚dương 涅niết 拌# 經kinh 等đẳng 。 約ước 別biệt 對đối 治trị 。 別biệt 出xuất 體thể 也dã 。 答đáp 望vọng 義nghĩa 別biệt 。 亦diệc 不bất 相tương 違vi 。

疏sớ/sơ 無vô 緣duyên 慈từ 等đẳng 者giả 。 問vấn 作tác 真Chân 如Như 相tương/tướng 。 何hà 名danh 無vô 緣duyên 。 答đáp 無vô 緣duyên 謂vị 境cảnh 。 體thể 即tức 真Chân 如Như 。 法pháp 性tánh 離ly 言ngôn 。 體thể 無vô 起khởi 盡tận 。 一nhất 切thiết 諸chư 相tướng 。 名danh 之chi 為vi 無vô 。 前tiền 第đệ 一nhất 二nhị 有hữu 情tình 及cập 法pháp 。 亦diệc 是thị 境cảnh 也dã 。

疏sớ/sơ 初sơ 三tam 安an 樂lạc 後hậu 一nhất 利lợi 益ích 者giả 。 但đãn 令linh 離ly 彼bỉ 貪tham 癡si 等đẳng 惑hoặc 。 故cố 名danh 利lợi 益ích 。 未vị 必tất 即tức 得đắc 調điều 適thích 安an 處xứ 。 不bất 名danh 安an 樂lạc 。 安an 樂lạc 利lợi 益ích 。 義nghĩa 不bất 同đồng 故cố 。 前tiền 三tam 安an 樂lạc 。 義nghĩa 准chuẩn 可khả 知tri 。 若nhược 爾nhĩ 何hà 故cố 。 無vô 性tánh 攝nhiếp 論luận 云vân 。 捨xả 無vô 量lượng 者giả 。 欲dục 令linh 有hữu 情tình 獲hoạch 得đắc 利lợi 益ích 。 及cập 安an 樂lạc 耶da 。 答đáp 有hữu 是thị 利lợi 益ích 。 不bất 名danh 安an 樂lạc 。 有hữu 是thị 利lợi 益ích 。 亦diệc 名danh 安an 樂lạc 。 疏sớ/sơ 依y 偏thiên 句cú 。 論luận 依y 俱câu 說thuyết 。 亦diệc 不bất 相tương 違vi 。

疏sớ/sơ 與dữ 一nhất 切thiết 種chủng 利lợi 樂lạc 等đẳng 者giả 。 略lược 為vi 二nhị 釋thích 。 一nhất 云vân 。 屬thuộc 能năng 利lợi 人nhân 。 由do 所sở 利lợi 生sanh 。 而nhi 非phi 一nhất 故cố 。 故cố 能năng 利lợi 功công 。 而nhi 亦diệc 非phi 一nhất 。 名danh 一nhất 切thiết 種chủng 。 二nhị 云vân 。 屬thuộc 所sở 化hóa 生sanh 。 所sở 利lợi 非phi 一nhất 。 名danh 一nhất 切thiết 種chủng 。 議nghị 曰viết 。 後hậu 釋thích 雖tuy 通thông 。 前tiền 釋thích 為vi 本bổn 。 以dĩ 佛Phật 名danh 為vi 一nhất 切thiết 智trí 。 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 故cố 。

疏sớ/sơ 因nhân 果quả 相tương 當đương 名danh 之chi 為vi 處xứ 等đẳng 者giả 。 又hựu 按án 無vô 性tánh 攝nhiếp 論luận 云vân 。 處xử 名danh 所sở 以dĩ 。 有hữu 所sở 容dung 受thọ 。 若nhược 無vô 所sở 以dĩ 。 無vô 所sở 容dung 受thọ 。 說thuyết 名danh 非phi 處xứ 。 謂vị 無vô 處xứ 無vô 容dung 。 諸chư 眾chúng 生sanh 類loại 。 無vô 同đồng 惡ác 因nhân 。 而nhi 當đương 得đắc 有hữu 。

疏sớ/sơ 淨tịnh 不bất 淨tịnh 果quả 至chí 名danh 為vi 處xứ 者giả 。 釋thích 曰viết 。 淨tịnh 業nghiệp 是thị 生sanh 樂nhạo/nhạc/lạc 果quả 之chi 處xứ 。 不bất 淨tịnh 業nghiệp 是thị 生sanh 苦khổ 果quả 處xứ 。 自tự 在tại 天thiên 等đẳng 。 名danh 不bất 平bình 等đẳng 。 謂vị 外ngoại 道đạo 類loại 。 計kế 自tự 在tại 等đẳng 。 能năng 生sanh 諸chư 法pháp 。 為vi 諸chư 法pháp 因nhân 。 所sở 生sanh 諸chư 法pháp 。 優ưu 劣liệt 不bất 等đẳng 。 正Chánh 法Pháp 責trách 云vân 。 既ký 因nhân 是thị 一nhất 。 果quả 何hà 差sai 異dị 。 為vi 斯tư 毀hủy 彼bỉ 。 名danh 不bất 平bình 等đẳng 。

疏sớ/sơ 如như 實thật 轉chuyển 因nhân 者giả 。 釋thích 云vân 。 如như 實thật 者giả 。 稱xưng 實thật 之chi 義nghĩa 。 轉chuyển 者giả 起khởi 義nghĩa 。 要yếu 由do 如như 實thật 。 自tự 起khởi 善thiện 惡ác 。 以dĩ 之chi 為vi 因nhân 。 生sanh 樂nhạo/nhạc/lạc 苦khổ 果quả 。 非phi 同đồng 外ngoại 道đạo 不bất 平bình 等đẳng 計kế 。 故cố 可khả 名danh 處xứ 。 疏sớ/sơ 本bổn 名danh 云vân 如như 轉chuyển 變biến 因nhân 。 是thị 草thảo 誤ngộ 也dã 。

疏sớ/sơ 此thử 定định 通thông 漏lậu 無vô 漏lậu 故cố 名danh 雜tạp 染nhiễm 等đẳng 者giả 。 此thử 乃nãi 依y 總tổng 。 漏lậu 無vô 漏lậu 判phán 。 然nhiên 委ủy 說thuyết 者giả 。 染nhiễm 中trung 有hữu 二nhị 。 一nhất 者giả 。 為vi 障chướng 礙ngại 雜tạp 染nhiễm 故cố 。 論luận 云vân 。 得đắc 所sở 未vị 得đắc 中trung 。 彰chương 礙ngại 雜tạp 染nhiễm 。 謂vị 無vô 方phương 便tiện 善thiện 巧xảo 。 加gia 行hành 及cập 葢# 。 隨tùy 一nhất 現hiện 行hành 。 釋thích 曰viết 。 為vi 求cầu 靜tĩnh 慮lự 。 起khởi 加gia 行hành 時thời 。 無vô 方phương 便tiện 故cố 。 及cập 以dĩ 諸chư 葢# 。 間gian 雜tạp 生sanh 故cố 。 二nhị 者giả 。 自tự 地địa 雜tạp 染nhiễm 已dĩ 得đắc 。 所sở 應ưng 得đắc 中trung 。 自tự 地địa 雜tạp 染nhiễm 。 謂vị 煩phiền 惱não 纏triền 。 及cập 以dĩ 隨tùy 眠miên 者giả 。 釋thích 曰viết 。 雖tuy 離ly 下hạ 欲dục 。 得đắc 靜tĩnh 慮lự 等đẳng 。 仍nhưng 為vi 自tự 地địa 。 纏triền 隨tùy 眠miên 染nhiễm 。 不bất 得đắc 清thanh 淨tịnh 。 言ngôn 清thanh 淨tịnh 者giả 。 論luận 云vân 。

復phục 有hữu 四tứ 種chủng 。 與dữ 上thượng 相tương 違vi 。 應ưng 知tri 其kỳ 相tướng 者giả 。 釋thích 曰viết 。 一nhất 善thiện 巧xảo 純thuần 淨tịnh 。 謂vị 善thiện 巧xảo 行hành 。 及cập 以dĩ 諸chư 善thiện 。 純thuần 淨tịnh 現hiện 前tiền 。 二nhị 離ly 纏triền 隨tùy 眠miên 。 謂vị 離ly 現hiện 纏triền 。 及cập 種chủng 隨tùy 眠miên 所sở 起khởi 定định 等đẳng 。 一nhất 向hướng 清thanh 淨tịnh 。 三tam 解giải 假giả 立lập 。 謂vị 依y 靜tĩnh 慮lự 等đẳng 。 引dẫn 發phát 種chủng 種chủng 功công 德đức 。 隨tùy 彼bỉ 功công 能năng 。 假giả 立lập 名danh 字tự 。 四tứ 解giải 清thanh 淨tịnh 。 又hựu 即tức 如như 是thị 諸chư 靜tĩnh 慮lự 等đẳng 。 具cụ 證chứng 得đắc 已dĩ 。 後hậu 更cánh 勝thắng 進tiến 。 脩tu 習tập 圓viên 滿mãn 。 得đắc 隨tùy 所sở 欲dục 。 及cập 無vô 雜tạp 艱gian 。 得đắc 無vô 硬ngạnh 澁sáp 。 是thị 名danh 清thanh 淨tịnh 。

疏sớ/sơ 根căn 者giả 信tín 等đẳng 五ngũ 根căn 者giả 。 問vấn 為vi 唯duy 此thử 信tín 等đẳng 五ngũ 根căn 。 為vi 更cánh 取thủ 餘dư 。 答đáp 此thử 中trung 唯duy 明minh 入nhập 道đạo 根căn 故cố 。 但đãn 取thủ 信tín 等đẳng 。 若nhược 也dã 通thông 說thuyết 。 生sanh 死tử 根căn 等đẳng 。 即tức 二nhị 十thập 二nhị 根căn 。 悉tất 皆giai 是thị 也dã 。

疏sớ/sơ 八bát 十thập 千thiên 行hành 者giả 。 即tức 八bát 萬vạn 也dã 。 且thả 舉cử 成thành 數số 。 具cụ 而nhi 言ngôn 之chi 。 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 。 界giới 者giả 即tức 因nhân 。 是thị 種chủng 子tử 也dã 。

疏sớ/sơ 諸chư 趣thú 門môn 中trung 等đẳng 者giả 。 此thử 所sở 知tri 行hành 。 總tổng 有hữu 四tứ 種chủng 。 一nhất 者giả 。 謂vị 遍biến 趣thú 行hành 。 如như 貪tham 行hành 者giả 。 脩tu 不bất 淨tịnh 觀quán 等đẳng 。 二nhị 者giả 。 罪tội 福phước 不bất 動động 趣thú 行hành 。 謂vị 順thuận 五ngũ 趣thú 之chi 行hành 。 三tam 者giả 。 朋bằng 黨đảng 各các 各các 趣thú 行hành 。 謂vị 相tương 違vi 見kiến 行hành 。 四tứ 者giả 。 或hoặc 餘dư 一nhất 切thiết 品phẩm 類loại 差sai 別biệt 。 此thử 世thế 他tha 世thế 。 無vô 罪tội 趣thú 行hành 。 即tức 彼bỉ 三tam 乘thừa 。 及cập 不bất 定định 性tánh 。 於ư 三tam 世thế 中trung 。 起khởi 趣thú 涅niết 拌# 。 無vô 罪tội 之chi 行hành 。 疏sớ/sơ 文văn 如như 次thứ 。 有hữu 四tứ 行hành 也dã 。 問vấn 遍biến 趣thú 行hành 力lực 。 能năng 知tri 是thị 非phi 。 與dữ 處xứ 非phi 處xứ 智trí 力lực 何hà 別biệt 。 答đáp 彼bỉ 知tri 境cảnh 寬khoan 。 此thử 遍biến 趣thú 行hành 。 但đãn 知tri 諸chư 行hành 。 能năng 有hữu 所sở 趣thú 。 處xử 非phi 處xứ 力lực 。 非phi 但đãn 知tri 此thử 。 亦diệc 知tri 餘dư 法pháp 。 所sở 謂vị 海hải 渧đế 地địa 塵trần 。 有hữu 情tình 心tâm 所sở 。 真chân 偽ngụy 等đẳng 事sự 。 如như 是thị 無vô 量lượng 。 皆giai 處xứ 非phi 處xứ 力lực 所sở 通thông 達đạt 。

疏sớ/sơ 二nhị 生sanh 類loại 者giả 。 剎sát 帝đế 利lợi 等đẳng 是thị 。

疏sớ/sơ 三tam 種chủng 姓tánh 者giả 。 謂vị 此thử 是thị 我ngã 父phụ 。 此thử 是thị 我ngã 母mẫu 等đẳng 。

疏sớ/sơ 長trường 壽thọ 至chí 邊biên 際tế 者giả 。 壽thọ 命mạng 至chí 老lão 。 名danh 為vi 長trường 壽thọ 。 壽thọ 命mạng 更cánh 多đa 。 名danh 為vi 久cửu 住trụ 。 盡tận 業nghiệp 所sở 感cảm 。 長trường 短đoản 之chi 命mạng 。 名danh 為vi 邊biên 際tế 。

疏sớ/sơ 略lược 六lục 行hành 者giả 。 八bát 言ngôn 說thuyết 中trung 。 後hậu 三tam 合hợp 一nhất 。 同đồng 是thị 壽thọ 量lượng 。 故cố 但đãn 有hữu 六lục 。 八bát 言ngôn 說thuyết 句cú 。 是thị 過quá 去khứ 世thế 。 曾tằng 所sở 起khởi 者giả 。 能năng 詮thuyên 名danh 等đẳng 。 六lục 略lược 行hành 者giả 。 是thị 前tiền 八bát 六lục 所sở 詮thuyên 行hành 也dã 。 問vấn 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 得đắc 此thử 十Thập 力Lực 不phủ 。 答đáp 亦diệc 分phần/phân 得đắc 。 非phi 圓viên 滿mãn 也dã 。 若nhược 爾nhĩ 云vân 何hà 。 名danh 為vi 漏lậu 盡tận 。 答đáp 全toàn 盡tận 分phần/phân 盡tận 。 俱câu 名danh 盡tận 故cố 。 或hoặc 可khả 知tri 他tha 漏lậu 得đắc 盡tận 故cố 。 或hoặc 八bát 地địa 上thượng 。 漏lậu 永vĩnh 不bất 行hành 。 亦diệc 名danh 漏lậu 盡tận 。

疏sớ/sơ 我ngã 於ư 此thử 難nạn/nan 正chánh 見kiến 無vô 由do 者giả 。 按án 對đối 法pháp 論luận 云vân 。 我ngã 於ư 是thị 事sự 。 正chánh 見kiến 無vô 緣duyên 。 義nghĩa 意ý 相tương 似tự 。 於ư 諸chư 謗báng 難nạn/nan 。 見kiến 無vô 實thật 因nhân 。 能năng 難nạn/nan 於ư 我ngã 。 名danh 見kiến 無vô 緣duyên 。 緣duyên 即tức 因nhân 也dã 。 又hựu 按án 瑜du 伽già 云vân 。 如Như 來Lai 於ư 此thử 。 能năng 為vi 對đối 治trị 。 諸chư 謗báng 難nạn/nan 中trung 。 都đô 不bất 見kiến 有hữu 如như 實thật 因nhân 相tương/tướng 。 釋thích 曰viết 。 都đô 不bất 見kiến 有hữu 真chân 實thật 道Đạo 理lý 。 能năng 為vi 難nạn/nan 相tương/tướng 。

疏sớ/sơ 邪tà 行hành 鄣# 諸chư 聖thánh 道Đạo 等đẳng 者giả 。

復phục 有hữu 釋thích 云vân 。 煩phiền 惱não 障chướng 道đạo 。 有hữu 其kỳ 二nhị 種chủng 。 謂vị 見kiến 道đạo 煩phiền 惱não 障chướng 於ư 見kiến 道đạo 。 脩tu 道Đạo 煩phiền 惱não 障chướng 於ư 脩tu 道Đạo 。 初sơ 果quả 已dĩ 得đắc 。 見kiến 道đạo 煩phiền 惱não 。 畢tất 竟cánh 不bất 行hành 。 未vị 具cụ 修tu 道Đạo 。 所sở 以dĩ 仍nhưng 起khởi 妻thê 子tử 等đẳng 愛ái 。

疏sớ/sơ 說thuyết 出xuất 離ly 道đạo 等đẳng 者giả 。 疏sớ/sơ 中trung 具cụ 釋thích 。

復phục 有hữu 釋thích 云vân 。 羅La 漢Hán 道Đạo 滿mãn 。 盡tận 來lai 生sanh 若nhược 。 畢tất 竟cánh 不bất 受thọ 。 現hiện 身thân 病bệnh 苦khổ 等đẳng 。 酬thù 於ư 前tiền 業nghiệp 。 仍nhưng 須tu 受thọ 之chi 。 議nghị 曰viết 。 疏sớ/sơ 中trung 初sơ 釋thích 於ư 理lý 最tối 勝thắng 。 經kinh 中trung 復phục 有hữu 示thị 現hiện 事sự 故cố 。 經kinh 中trung 明minh 言ngôn 是thị 羅La 漢Hán 故cố 。

疏sớ/sơ 內nội 未vị 伏phục 除trừ 至chí 名danh 觀quán 外ngoại 色sắc 者giả 。 此thử 蓋cái 疏sớ/sơ 主chủ 釋thích 彼bỉ 論luận 意ý 。 非phi 論luận 正chánh 文văn 。 內nội 謂vị 自tự 身thân 。 見kiến 者giả 乃nãi 是thị 能năng 見kiến 假giả 者giả 。 即tức 於ư 自tự 身thân 。 有hữu 色sắc 想tưởng 貪tham 。 名danh 為vi 色sắc 想tưởng 。 由do 於ư 內nội 身thân 未vị 除trừ 此thử 想tưởng 。 故cố 作tác 初sơ 觀quán 。 而nhi 以dĩ 除trừ 之chi 。 問vấn 於ư 內nội 起khởi 貪tham 。 何hà 故cố 觀quán 外ngoại 不bất 淨tịnh 治trị 之chi 。 答đáp 外ngoại 易dị 內nội 難nạn/nan 。 復phục 因nhân 外ngoại 塵trần 。 內nội 貪tham 不bất 止chỉ 。 由do 斯tư 觀quán 外ngoại 。 息tức 於ư 內nội 染nhiễm 。

疏sớ/sơ 今kim 則tắc 不bất 然nhiên 者giả 。 問vấn 雜tạp 集tập 亦diệc 云vân 。 於ư 內nội 未vị 伏phục 見kiến 者giả 色sắc 想tưởng 。 疏sớ/sơ 主chủ 取thủ 之chi 。 以dĩ 釋thích 俱câu 舍xá 。 何hà 得đắc 復phục 云vân 。 今kim 不bất 然nhiên 耶da 。 答đáp 未vị 伏phục 少thiểu 同đồng 。 光quang 明minh 不bất 淨tịnh 。 故cố 有hữu 多đa 異dị 。

疏sớ/sơ 初sơ 習tập 業nghiệp 者giả 等đẳng 者giả 。 問vấn 按án 本bổn 論luận 云vân 。 於ư 內nội 未vị 伏phục 見kiến 者giả 色sắc 想tưởng 。 或hoặc 現hiện 安an 立lập 見kiến 者giả 色sắc 想tưởng 。 釋thích 論luận 解giải 云vân 。 謂vị 於ư 內nội 身thân 。 未vị 依y 無vô 色sắc 定định 。 伏phục 除trừ 見kiến 者giả 色sắc 想tưởng 。 或hoặc 見kiến 者giả 色sắc 想tưởng 。 安an 立lập 現hiện 前tiền 。 二nhị 論luận 俱câu 無vô 初sơ 習tập 等đẳng 言ngôn 。 憑bằng 何hà 以dĩ 說thuyết 。 答đáp 文văn 雖tuy 不bất 明minh 。 理lý 通thông 二nhị 釋thích 。 若nhược 唯duy 一nhất 解giải 。 何hà 假giả 或hoặc 言ngôn 。 又hựu 瑜du 伽già 云vân 。 謂vị 生sanh 欲dục 界giới 。 已dĩ 離ly 欲dục 界giới 欲dục 。 未vị 離ly 色sắc 界giới 欲dục 。 名danh 初sơ 解giải 脫thoát 。 由do 斯tư 疏sớ/sơ 文văn 。 含hàm 綜tống 二nhị 論luận 。 理lý 無vô 違vi 矣hĩ 。 論luận 言ngôn 。 於ư 內nội 身thân 者giả 。 略lược 有hữu 三tam 釋thích 。 一nhất 內nội 身thân 。 謂vị 意ý 意ý 身thân 未vị 依y 無vô 色sắc 定định 法pháp 。 伏phục 見kiến 者giả 色sắc 。 二nhị 取thủ 五ngũ 根căn 及cập 扶phù 根căn 塵trần 。 總tổng 名danh 內nội 身thân 。 即tức 依y 此thử 身thân 。 起khởi 色sắc 之chi 解giải 。 此thử 解giải 未vị 以dĩ 無vô 色sắc 定định 伏phục 。 三tam 總tổng 以dĩ 欲dục 色sắc 。 顯hiển 形hình 等đẳng 色sắc 。 及cập 情tình 非phi 情tình 。 名danh 之chi 為vi 身thân 。 皆giai 聚tụ 集tập 故cố 。 行hành 者giả 於ư 此thử 。 未vị 離ly 色sắc 欲dục 。 即tức 身thân 在tại 此thử 。 欲dục 相tương 之chi 內nội 。 名danh 為vi 內nội 身thân 。 論luận 見kiến 者giả 色sắc 想tưởng 。 略lược 為vi 二nhị 釋thích 。 一nhất 見kiến 者giả 。 謂vị 假giả 者giả 。 即tức 是thị 能năng 見kiến 色sắc 等đẳng 。 假giả 者giả 色sắc 想tưởng 。 乃nãi 是thị 見kiến 色sắc 想tưởng 解giải 。 依y 境cảnh 立lập 名danh 。 名danh 為vi 色sắc 想tưởng 。 二nhị 見kiến 者giả 。 謂vị 我ngã 能năng 見kiến 。 名danh 為vi 見kiến 者giả 。 色sắc 想tưởng 同đồng 前tiền 。 有hữu 云vân 。 不bất 觀quán 自tự 身thân 所sở 有hữu 根căn 境cảnh 。 但đãn 觀quán 身thân 外ngoại 他tha 身thân 根căn 境cảnh 。 名danh 內nội 未vị 伏phục 。 見kiến 者giả 色sắc 想tưởng 。 此thử [言*翟]# 之chi 甚thậm 。 過quá 思tư 可khả 悉tất 。

疏sớ/sơ 若nhược 久cửu 習tập 業nghiệp 至chí 安an 立lập 現hiện 前tiền 者giả 。 問vấn 對đối 法pháp 所sở 明minh 。 如như 上thượng 已dĩ 引dẫn 。 文văn 中trung 不bất 說thuyết 離ly 色sắc 欲dục 言ngôn 。 據cứ 何hà 為vi 證chứng 。 答đáp 理lý 應ưng 爾nhĩ 矣hĩ 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 二nhị 釋thích 俱câu 未vị 依y 無vô 色sắc 定định 。 未vị 離ly 色sắc 欲dục 。 竟cánh 有hữu 何hà 差sai 。 論luận 分phân 為vi 兩lưỡng 解giải 。 而nhi 置trí 或hoặc 言ngôn 。 又hựu 既ký 未vị 離ly 色sắc 界giới 染nhiễm 。 色sắc 自tự 當đương 情tình 。 何hà 待đãi 安an 立lập 。 既ký 言ngôn 安an 立lập 。 而nhi 現hiện 在tại 前tiền 。 離ly 色sắc 染nhiễm 者giả 。 其kỳ 義nghĩa 明minh 矣hĩ 。 問vấn 既ký 離ly 色sắc 染nhiễm 。 何hà 假giả 安an 立lập 。 而nhi 重trọng/trùng 觀quán 耶da 。 答đáp 令linh 觀quán 精tinh 純thuần 。 障chướng 轉chuyển 遠viễn 故cố 。

疏sớ/sơ 而nhi 觀quán 欲dục 界giới 作tác 光quang 明minh 等đẳng 者giả 。 按án 瑜du 伽già 云vân 。 於ư 欲dục 界giới 色sắc 。 有hữu 光quang 明minh 相tướng 。 作tác 意ý 思tư 惟duy 。 而nhi 生sanh 勝thắng 解giải 。 復phục 云vân 。 觀quán 諸chư 色sắc 者giả 。 觀quán 何hà 等đẳng 色sắc 。 答đáp 欲dục 界giới 色sắc 。 諸chư 色sắc 之chi 言ngôn 。 通thông 內nội 外ngoại 也dã 。 問vấn 按án 瑜du 伽già 云vân 。 依y 已dĩ 解giải 脫thoát 。 而nhi 作tác 勝thắng 解giải 。 初sơ 中trung 久cửu 脩tu 。 已dĩ 離ly 色sắc 染nhiễm 。 何hà 故cố 。 但đãn 觀quán 欲dục 內nội 外ngoại 色sắc 。 不bất 觀quán 色sắc 色sắc 。 答đáp 瑜du 伽già 唯duy 依y 初sơ 業nghiệp 者giả 說thuyết 。 明minh 言ngôn 觀quán 欲dục 。 對đối 法pháp 既ký 通thông 初sơ 脩tu 久cửu 業nghiệp 。 故cố 觀quán 諸chư 色sắc 。 言ngôn 通thông 二nhị 界giới 境cảnh 。 疏sớ/sơ 主chủ 從tùng 寬khoan 。 且thả 言ngôn 觀quán 欲dục 。 又hựu 欲dục 色sắc 麤thô 弊tệ 。 為vi 障chướng 力lực 增tăng 。 故cố 偏thiên 言ngôn 矣hĩ 。

疏sớ/sơ 由do 前tiền 三tam 解giải 脫thoát 等đẳng 者giả 。 問vấn 初sơ 解giải 脫thoát 境cảnh 。 論luận 言ngôn 諸chư 色sắc 。 何hà 故cố 今kim 云vân 。 攝nhiếp 少thiểu 多đa 耶da 。 答đáp 勝thắng 處xứ 別biệt 作tác 少thiểu 多đa 等đẳng 觀quán 。 今kim 總tổng 攝nhiếp 彼bỉ 。 以dĩ 為vi 光quang 明minh 。 故cố 不bất 違vi 論luận 言ngôn 觀quán 諸chư 色sắc 。 問vấn 何hà 等đẳng 解giải 脫thoát 。 引dẫn 勝thắng 處xứ 耶da 。 答đáp 初sơ 一nhất 解giải 脫thoát 。 引dẫn 第đệ 一nhất 二nhị 。 第đệ 二nhị 解giải 脫thoát 。 引dẫn 第đệ 三tam 四tứ 。 第đệ 三tam 解giải 脫thoát 。 引dẫn 後hậu 四tứ 種chủng 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 謂vị 初sơ 勝thắng 處xứ 。 內nội 有hữu 色sắc 想tưởng 。 觀quán 外ngoại 色sắc 少thiểu 。 若nhược 好hảo 若nhược 惡ác 。 若nhược 劣liệt 若nhược 勝thắng 。 於ư 彼bỉ 諸chư 色sắc 。 勝thắng 知tri 勝thắng 見kiến 。 得đắc 如như 實thật 想tưởng 。 由do 奢Xa 摩Ma 他Tha 道Đạo 。 名danh 為vi 勝thắng 知tri 。 由do 毗Tỳ 鉢Bát 舍Xá 那Na 道đạo 。 名danh 為vi 勝thắng 見kiến 。 於ư 勝thắng 未vị 勝thắng 二nhị 種chủng 之chi 中trung 。 無vô 上thượng 慢mạn 增tăng 。 名danh 如như 實thật 想tưởng 。 第đệ 二nhị 勝thắng 處xứ 。 內nội 有hữu 色sắc 想tưởng 。 觀quán 外ngoại 色sắc 多đa 。 乃nãi 至chí 得đắc 如như 實thật 想tưởng 。 由do 此thử 二nhị 處xứ 。 俱câu 內nội 有hữu 色sắc 。 故cố 從tùng 第đệ 一nhất 解giải 脫thoát 所sở 出xuất 。 第đệ 三tam 勝thắng 處xứ 。 內nội 無vô 色sắc 想tưởng 。 觀quán 外ngoại 色sắc 少thiểu 。 乃nãi 至chí 得đắc 如như 實thật 想tưởng 。 第đệ 四tứ 勝thắng 處xứ 。 內nội 無vô 色sắc 想tưởng 。 觀quán 外ngoại 色sắc 多đa 。 乃nãi 至chí 得đắc 如như 實thật 想tưởng 。 由do 次thứ 二nhị 處xứ 。 俱câu 內nội 無vô 色sắc 。 故cố 從tùng 第đệ 二nhị 解giải 脫thoát 所sở 流lưu 。 餘dư 四tứ 勝thắng 處xứ 。 內nội 無vô 色sắc 想tưởng 。 觀quán 外ngoại 諸chư 色sắc 。 青thanh 黃hoàng 赤xích 白bạch 。 乃nãi 至chí 得đắc 如như 實thật 想tưởng 。 四tứ 色sắc 如như 次thứ 。 為vi 後hậu 四tứ 處xứ 。 由do 後hậu 四tứ 處xứ 。 內nội 無vô 色sắc 想tưởng 。 觀quán 四tứ 淨tịnh 色sắc 。 故cố 從tùng 第đệ 三tam 解giải 脫thoát 所sở 出xuất 。 廣quảng 如như 雜tạp 集tập 。 問vấn 雖tuy 因nhân 解giải 脫thoát 。 引dẫn 勝thắng 處xứ 等đẳng 。 設thiết 二nhị 境cảnh 別biệt 。 復phục 何hà 失thất 耶da 。 答đáp 如như 世Thế 第Đệ 一Nhất 法Pháp 。 為vi 引dẫn 見kiến 道đạo 。 還hoàn 作tác 無vô 相tướng 真Chân 如Như 等đẳng 觀quán 。 雖tuy 親thân 疎sơ 異dị 。 所sở 緣duyên 名danh 同đồng 。 又hựu 由do 解giải 脫thoát 。 勝thắng 處xứ 等đẳng 生sanh 。 復phục 由do 勝thắng 處xứ 等đẳng 解giải 脫thoát 成thành 滿mãn 。 互hỗ 為vi 因nhân 故cố 。 觀quán 境cảnh 同đồng 也dã 。 故cố 雜tạp 集tập 云vân 。 依y 解giải 脫thoát 故cố 造tạo 脩tu 。 釋thích 曰viết 。 由do 初sơ 解giải 脫thoát 。 但đãn 起khởi 勝thắng 解giải 。 方phương 起khởi 後hậu 行hành 。 故cố 云vân 造tạo 脩tu 。 由do 勝thắng 處xứ 故cố 起khởi 方phương 便tiện 。 釋thích 曰viết 。 次thứ 勝thắng 處xứ 能năng 勝thắng 前tiền 境cảnh 。 即tức 是thị 發phát 起khởi 。 加gia 行hành 功công 力lực 。 名danh 起khởi 方phương 便tiện 。 由do 遍biến 處xứ 故cố 成thành 滿mãn 。 釋thích 曰viết 。 後hậu 由do 遍biến 處xứ 。 境cảnh 行hành 周chu 普phổ 。 故cố 名danh 成thành 滿mãn 。 此thử 乃nãi 解giải 脫thoát 。 先tiên 起khởi 為vi 因nhân 。 復phục 云vân 。 若nhược 於ư 彼bỉ 得đắc 成thành 滿mãn 。 即tức 於ư 解giải 脫thoát 究cứu 竟cánh 。 釋thích 曰viết 。 復phục 由do 勝thắng 遍biến 二nhị 。 以dĩ 為vi 方phương 便tiện 。 能năng 脫thoát 諸chư 障chướng 。 故cố 此thử 勝thắng 遍biến 。 是thị 解giải 脫thoát 因nhân 。 故cố 由do 遍biến 處xứ 。 而nhi 成thành 滿mãn 已dĩ 。 即tức 前tiền 解giải 脫thoát 。 方phương 得đắc 究cứu 竟cánh 。

疏sớ/sơ 由do 除trừ 變biến 化hóa 障chướng 等đẳng 者giả 。 略lược 有hữu 二nhị 釋thích 。 一nhất 轉chuyển 變biến 諸chư 色sắc 。 令linh 隱ẩn 顯hiển 等đẳng 。 名danh 為vi 變biến 化hóa 。 於ư 轉chuyển 變biến 時thời 。 不bất 得đắc 自tự 在tại 。 名danh 變biến 化hóa 之chi 障chướng 。 所sở 知tri 障chướng 攝nhiếp 。 二nhị 未vị 作tác 觀quán 時thời 。 若nhược 怨oán 嫌hiềm 心tâm 。 見kiến 一nhất 切thiết 色sắc 。 俱câu 為vi 不bất 淨tịnh 。 若nhược 起khởi 貪tham 染nhiễm 。 見kiến 一nhất 切thiết 色sắc 。 俱câu 以dĩ 為vi 淨tịnh 。 勝thắng 劣liệt 等đẳng 亦diệc 然nhiên 。 此thử 怨oán 貪tham 心tâm 轉chuyển 變biến 前tiền 塵trần 。 故cố 名danh 變biến 化hóa 。 變biến 化hóa 即tức 障chướng 。 體thể 通thông 二nhị 障chướng 。

疏sớ/sơ 瑜du 伽già 至chí 依y 初sơ 業nghiệp 者giả 。 問vấn 准chuẩn 列liệt 名danh 。 云vân 有hữu 色sắc 觀quán 諸chư 色sắc 。 不bất 言ngôn 其kỳ 外ngoại 。 何hà 故cố 今kim 云vân 。 觀quán 外ngoại 諸chư 色sắc 。 答đáp 按án 瑜du 伽già 第đệ 十thập 二nhị 論luận 。 但đãn 云vân 諸chư 色sắc 。 而nhi 無vô 外ngoại 字tự 。 第đệ 十thập 五ngũ 云vân 。 未vị 伏phục 內nội 色sắc 想tưởng 。 外ngoại 無vô 染nhiễm 汙ô 色sắc 。 既ký 此thử 參tham 差sai 。 略lược 為vi 三tam 釋thích 。 一nhất 未vị 依y 無vô 色sắc 。 制chế 伏phục 色sắc 想tưởng 。 云vân 內nội 未vị 伏phục 。 已dĩ 用dụng 色sắc 定định 。 離ly 欲dục 界giới 染nhiễm 。 云vân 外ngoại 無vô 染nhiễm 。 已dĩ 離ly 欲dục 色sắc 。 而nhi 得đắc 外ngoại 名danh 。 非phi 唯duy 外ngoại 境cảnh 。 二nhị 依y 定định 散tán 地địa 。 名danh 為vi 內nội 外ngoại 。 於ư 散tán 色sắc 離ly 過quá 。 名danh 外ngoại 無vô 染nhiễm 。 定định 無vô 染nhiễm 在tại 。 名danh 內nội 未vị 伏phục 。 故cố 諸chư 聖thánh 教giáo 。 呼hô 定định 散tán 二nhị 。 名danh 內nội 外ngoại 也dã 。 故cố 外ngoại 等đẳng 言ngôn 。 亦diệc 通thông 根căn 境cảnh 。 三tam 外ngoại 境cảnh 名danh 外ngoại 。 始thỉ 業nghiệp 之chi 人nhân 。 未vị 能năng 雙song 觀quán 。 且thả 觀quán 外ngoại 境cảnh 。 論luận 依y 初sơ 習tập 。 言ngôn 外ngoại 無vô 染nhiễm 。 此thử 唯duy 外ngoại 境cảnh 。 名danh 之chi 為vi 外ngoại 。 議nghị 曰viết 。 前tiền 二nhị 理lý 通thông 。 後hậu 釋thích 非phi 善thiện 。 何hà 以dĩ 明minh 之chi 。 唯duy 離ly 境cảnh 染nhiễm 。 根căn 染nhiễm 未vị 袪# 。 初sơ 未vị 得đắc 定định 。 定định 既ký 未vị 得đắc 。 何hà 名danh 解giải 脫thoát 。 故cố 瑜du 伽già 十thập 二nhị 云vân 。 已dĩ 離ly 欲dục 界giới 欲dục 故cố 。 若nhược 未vị 離ly 根căn 染nhiễm 。 何hà 名danh 已dĩ 離ly 。 又hựu 十thập 五ngũ 云vân 。 能năng 引dẫn 不bất 還hoàn 。 或hoặc 阿A 羅La 漢Hán 。 諸chư 神thần 通thông 等đẳng 。 謂vị 外ngoại 無vô 染nhiễm 汙ô 色sắc 。 是thị 名danh 第đệ 一nhất 。 既ký 對đối 那na 含hàm 等đẳng 。 明minh 八bát 解giải 脫thoát 。 豈khởi 那na 含hàm 等đẳng 。 於ư 欲dục 根căn 染nhiễm 。 而nhi 未vị 離ly 耶da 。 若nhược 爾nhĩ 何hà 故cố 。 疏sớ/sơ 主chủ 會hội 云vân 。 依y 初sơ 業nghiệp 有hữu 。 答đáp 疏sớ/sơ 主chủ 雙song 會hội 十thập 二nhị 十thập 五ngũ 。 未vị 得đắc 無vô 色sắc 。 未vị 除trừ 色sắc 染nhiễm 者giả 。 依y 初sơ 業nghiệp 說thuyết 。 不bất 言ngôn 外ngoại 者giả 觀quán 外ngoại 境cảnh 色sắc 。 名danh 為vi 初sơ 業nghiệp 。 雜tạp 集tập 亦diệc 但đãn 言ngôn 觀quán 諸chư 色sắc 。 而nhi 無vô 外ngoại 字tự 。 故cố 前tiền 三tam 釋thích 。 臧tang 否bĩ 明minh 矣hĩ 。 據cứ 前tiền 二nhị 義nghĩa 。 故cố 疏sớ/sơ 說thuyết 云vân 。 觀quán 外ngoại 諸chư 色sắc 。

疏sớ/sơ 唯duy 觀quán 外ngoại 境cảnh 而nhi 為vi 不bất 淨tịnh 者giả 。 問vấn 內nội 染nhiễm 已dĩ 遣khiển 。 外ngoại 染nhiễm 亦diệc 無vô 。 何hà 更cánh 觀quán 耶da 。 答đáp 雖tuy 染nhiễm 已dĩ 除trừ 。 為vi 堅kiên 窂lao 故cố 。 觀quán 不bất 淨tịnh 。 令linh 貪tham 不bất 起khởi 。

疏sớ/sơ 准chuẩn 對đối 法pháp 久cửu 習tập 等đẳng 者giả 。 按án 對đối 法pháp 本bổn 云vân 。 於ư 內nội 已dĩ 伏phục 見kiến 者giả 色sắc 。 或hoặc 現hiện 安an 立lập 見kiến 者giả 無vô 色sắc 想tưởng 。 疏sớ/sơ 主chủ 釋thích 之chi 。 分phân 為vi 久cửu 始thỉ 。 然nhiên 疏sớ/sơ 亦diệc 有hữu 先tiên 初sơ 後hậu 文văn 。 又hựu 瑜du 伽già 鈔sao 。 亦diệc 初sơ 業nghiệp 先tiên 。 久cửu 業nghiệp 居cư 後hậu 。 問vấn 以dĩ 何hà 為vi 正chánh 。 答đáp 略lược 以dĩ 二nhị 釋thích 。 一nhất 初sơ 先tiên 久cửu 後hậu 。 如như 初sơ 解giải 脫thoát 。 釋thích 之chi 次thứ 第đệ 。 雖tuy 初sơ 已dĩ 除trừ 見kiến 者giả 色sắc 想tưởng 。 為vi 令linh 障chướng 遠viễn 觀quán 得đắc 增tăng 明minh 。 故cố 更cánh 現hiện 前tiền 。 安an 立lập 無vô 色sắc 。 而nhi 重trọng/trùng 觀quán 也dã 。 故cố 現hiện 安an 立lập 見kiến 久cửu 習tập 也dã 。 二nhị 先tiên 為vi 久cửu 習tập 。 後hậu 為vi 初sơ 習tập 。 以dĩ 久cửu 習tập 者giả 。 不bất 假giả 安an 摸mạc 因nhân 脩tu 。 而nhi 能năng 起khởi 無vô 色sắc 想tưởng 。 故cố 言ngôn 於ư 內nội 已dĩ 伏phục 色sắc 想tưởng 。 初sơ 習tập 業nghiệp 者giả 。 未vị 能năng 任nhậm 運vận 要yếu 待đãi 安an 施thi 。 作tác 無vô 色sắc 想tưởng 。 故cố 言ngôn 安an 立lập 。 阿a 毗tỳ 達đạt 摩ma 。 何hà 要yếu 次thứ 第đệ 。 取thủ 捨xả 任nhậm 好hảo/hiếu 。 應ưng 從tùng 多đa 本bổn 。 唯duy 此thử 疏sớ/sơ 主chủ 。 判phán 對đối 法pháp 文văn 。 為vi 初sơ 久cửu 別biệt 。 餘dư 德đức 不bất 分phân 。 然nhiên 解giải 內nội 身thân 及cập 見kiến 者giả 言ngôn 。 同đồng 初sơ 解giải 脫thoát 。 唯duy 翻phiên 有hữu 色sắc 無vô 色sắc 為vi 別biệt 。 思tư 之chi 可khả 悟ngộ 。 故cố 不bất 繁phồn 記ký 。

疏sớ/sơ 而nhi 觀quán 外ngoại 色sắc 作tác 少thiểu 多đa 等đẳng 者giả 。 但đãn 觀quán 外ngoại 色sắc 。 而nhi 作tác 少thiểu 多đa 好hảo 惡ác 等đẳng 也dã 。 不bất 為vi 光quang 明minh 。 問vấn 瑜du 伽già 對đối 法pháp 。 俱câu 不bất 說thuyết 作tác 少thiểu 多đa 等đẳng 觀quán 。 憑bằng 何hà 而nhi 立lập 。 答đáp 二nhị 論luận 結kết 云vân 。 餘dư 如như 前tiền 說thuyết 。 前tiền 中trung 既ký 觀quán 少thiểu 多đa 等đẳng 境cảnh 。 故cố 知tri 此thử 爾nhĩ 。 若nhược 爾nhĩ 瑜du 伽già 初sơ 解giải 脫thoát 中trung 。 亦diệc 觀quán 光quang 明minh 。 第đệ 二nhị 應ưng 爾nhĩ 。 答đáp 不bất 為vi 例lệ 。 瑜du 伽già 自tự 簡giản 云vân 。 又hựu 不bất 思tư 惟duy 。 彼bỉ 想tưởng 明minh 相tướng 。 但đãn 簡giản 光quang 明minh 。 餘dư 如như 於ư 前tiền 。 即tức 少thiểu 多đa 同đồng 也dã 。

疏sớ/sơ 已dĩ 離ly 染nhiễm 色sắc 名danh 為vi 外ngoại 者giả 。 若nhược 根căn 若nhược 境cảnh 。 但đãn 離ly 染nhiễm 者giả 。 總tổng 立lập 外ngoại 名danh 。 不bất 唯duy 外ngoại 境cảnh 。 然nhiên 准chuẩn 對đối 法pháp 。 言ngôn 內nội 外ngoại 者giả 。 約ước 根căn 塵trần 異dị 。 乃nãi 同đồng 俱câu 舍xá 。 與dữ 瑜du 伽già 別biệt 。

疏sớ/sơ 今kim 此thử 第đệ 二nhị 內nội 有hữu 色sắc 者giả 有hữu 根căn 等đẳng 色sắc 者giả 。 問vấn 大đại 小Tiểu 乘Thừa 教giáo 。 皆giai 言ngôn 第đệ 二nhị 。 名danh 內nội 無vô 色sắc 。 今kim 者giả 何hà 故cố 。 言ngôn 內nội 有hữu 色sắc 。 答đáp 談đàm 彼bỉ 第đệ 二nhị 。 解giải 脫thoát 觀quán 人nhân 。 內nội 有hữu 根căn 色sắc 。 非phi 牒điệp 第đệ 二nhị 解giải 脫thoát 之chi 名danh 。 名danh 內nội 有hữu 色sắc 。 言ngôn 內nội 說thuyết 色sắc 。 正chánh 談đàm 有hữu 色sắc 。 言ngôn 有hữu 根căn 等đẳng 。 出xuất 內nội 色sắc 體thể 。 問vấn 辨biện 意ý 如như 何hà 。 答đáp 根căn 塵trần 離ly 染nhiễm 。 總tổng 名danh 為vi 外ngoại 。 論luận 言ngôn 緣duyên 外ngoại 。 但đãn 據cứ 外ngoại 塵trần 。 以dĩ 略lược 觀quán 故cố 。 恐khủng 惑hoặc 者giả 執chấp 。 亦diệc 觀quán 於ư 根căn 。 故cố 以dĩ 斯tư 簡giản 。 若nhược 爾nhĩ 外ngoại 塵trần 。 自tự 以dĩ 名danh 外ngoại 。 何hà 言ngôn 離ly 染nhiễm 。 立lập 以dĩ 外ngoại 名danh 。 答đáp 境cảnh 外ngoại 名danh 局cục 。 離ly 染nhiễm 外ngoại 寬khoan 。 從tùng 寬khoan 為vi 名danh 。 故cố 無vô 爽sảng 矣hĩ 。 然nhiên 大đại 論luận 抄sao 通thông 觀quán 塵trần 根căn 。 名danh 觀quán 外ngoại 也dã 。 俱câu 離ly 染nhiễm 故cố 。 與dữ 此thử 異dị 也dã 。

疏sớ/sơ 此thử 說thuyết 觀quán 外ngoại 色sắc 等đẳng 者giả 。 觀quán 外ngoại 色sắc 時thời 。 不bất 須tu 此thử 定định 。 名danh 不bất 現hiện 前tiền 。 非phi 第đệ 二nhị 人nhân 。 不bất 得đắc 彼bỉ 定định 。 名danh 不bất 現hiện 也dã 。

疏sớ/sơ 或hoặc 已dĩ 離ly 色sắc 界giới 欲dục 等đẳng 者giả 。 雖tuy 得đắc 無vô 色sắc 定định 。 不bất 依y 作tác 觀quán 。 但đãn 以dĩ 色sắc 定định 。 立lập 無vô 色sắc 想tưởng 。 而nhi 現hiện 在tại 前tiền 。 以dĩ 為vi 觀quán 也dã 。 故cố 云vân 。 無vô 色sắc 而nhi 不bất 現hiện 前tiền 。 非phi 不bất 得đắc 也dã 。

疏sớ/sơ 不bất 同đồng 俱câu 舍xá 等đẳng 者giả 。 地địa 繫hệ 除trừ 障chướng 。 悉tất 不bất 同đồng 也dã 。 故cố 俱câu 舍xá 云vân 。 一nhất 一nhất 通thông 依y 初sơ 二nhị 靜tĩnh 慮lự 。 能năng 治trị 欲dục 界giới 。 初sơ 靜tĩnh 慮lự 中trung 。 顯hiển 色sắc 貪tham 故cố 。 問vấn 為vi 二nhị 根căn 本bổn 。 兼kiêm 近cận 分phần/phân 耶da 。 答đáp 有hữu 二nhị 釋thích 。 一nhất 通thông 近cận 分phần/phân 。 靜tĩnh 慮lự 之chi 名danh 。 攝nhiếp 於ư 根căn 本bổn 。 及cập 近cận 分phần/phân 故cố 。 根căn 本bổn 近cận 分phần/phân 。 皆giai 除trừ 欲dục 界giới 初sơ 靜tĩnh 慮lự 中trung 。 顯hiển 色sắc 貪tham 故cố 。 二nhị 云vân 根căn 本bổn 。 俱câu 舍xá 不bất 明minh 言ngôn 近cận 分phần/phân 故cố 。 議nghị 曰viết 。 前tiền 解giải 為vi 勝thắng 。 小tiểu 宗tông 但đãn 為vi 除trừ 顯hiển 色sắc 貪tham 。 豈khởi 近cận 分phần/phân 法pháp 。 不bất 除trừ 障chướng 耶da 。 問vấn 第đệ 二nhị 靜tĩnh 慮lự 。 亦diệc 緣duyên 顯hiển 色sắc 。 第đệ 三tam 靜tĩnh 慮lự 。 寧ninh 非phi 解giải 脫thoát 。 答đáp 初sơ 靜tĩnh 慮lự 中trung 。 由do 眼nhãn 識thức 故cố 。 故cố 於ư 顯hiển 色sắc 。 能năng 引dẫn 貪tham 生sanh 。 上thượng 無vô 眼nhãn 識thức 。 第đệ 三tam 不bất 立lập 。 問vấn 上thượng 亦diệc 借tá 下hạ 眼nhãn 識thức 等đẳng 起khởi 。 應ưng 引dẫn 貪tham 生sanh 。 答đáp 要yếu 伏phục 下hạ 染nhiễm 。 方phương 得đắc 上thượng 定định 。 故cố 借tá 下hạ 識thức 。 貪tham 不bất 得đắc 生sanh 。 不bất 同đồng 自tự 地địa 起khởi 識thức 生sanh 貪tham 。 故cố 不bất 為vi 例lệ 。 故cố 俱câu 舍xá 云vân 。 第đệ 二nhị 定định 中trung 。 無vô 色sắc 貪tham 故cố 。 問vấn 按án 俱câu 舍xá 云vân 。 八bát 中trung 前tiền 三tam 。 唯duy 以dĩ 欲dục 界giới 色sắc 處xứ 為vi 境cảnh 。 云vân 何hà 緣duyên 欲dục 境cảnh 。 除trừ 初sơ 定định 色sắc 貪tham 。 又hựu 色sắc 色sắc 淨tịnh 。 欲dục 色sắc 不bất 淨tịnh 。 復phục 何hà 觀quán 不bất 淨tịnh 。 能năng 除trừ 淨tịnh 色sắc 貪tham 。 答đáp 非phi 正chánh 能năng 斷đoạn 。 能năng 為vi 方phương 便tiện 。 令linh 遠viễn 離ly 故cố 。

疏sớ/sơ 清thanh 淨tịnh 相tương/tướng 轉chuyển 等đẳng 者giả 。 顯hiển 異dị 前tiền 二nhị 。 故cố 言ngôn 清thanh 淨tịnh 光quang 鮮tiên 等đẳng 也dã 。 問vấn 所sở 為vi 意ý 何hà 。 答đáp 有hữu 二nhị 因nhân 緣duyên 。 一nhất 令linh 心tâm 欣hân 。 二nhị 審thẩm 成thành 滿mãn 。 故cố 俱câu 舍xá 云vân 。 前tiền 不bất 淨tịnh 觀quán 。 令linh 心tâm 沈trầm 慼thích 。 今kim 修tu 淨tịnh 觀quán 。 策sách 發phát 令linh 欣hân 。 為vi 審thẩm 自tự 知tri 。 脩tu 不bất 淨tịnh 觀quán 。 為vi 成thành 不bất 成thành 。 若nhược 觀quán 淨tịnh 相tương/tướng 。 煩phiền 惱não 不bất 起khởi 。 彼bỉ 方phương 成thành 故cố 。

疏sớ/sơ 餘dư 地địa 亦diệc 有hữu 相tương 似tự 解giải 脫thoát 等đẳng 者giả 。 如như 欲dục 界giới 等đẳng 中trung 。 雖tuy 亦diệc 有hữu 清thanh 淨tịnh 。 為vi 餘dư 貪tham 等đẳng 。 所sở 陵lăng 雜tạp 故cố 。 初sơ 二nhị 定định 中trung 。 不bất 淨tịnh 伏phục 故cố 。 第đệ 三tam 定định 中trung 。 樂nhạo/nhạc/lạc 所sở 迷mê 故cố 。 又hựu 並tịnh 八bát 災tai 所sở 擾nhiễu 亂loạn 故cố 。

疏sớ/sơ 已dĩ 得đắc 捨xả 念niệm 圓viên 滿mãn 清thanh 白bạch 者giả 。 此thử 顯hiển 所sở 依y 。 唯duy 第đệ 四tứ 定định 。 此thử 定định 唯duy 與dữ 捨xả 相tương 應ứng 故cố 。 亦diệc 賴lại 於ư 念niệm 。 故cố 兼kiêm 言ngôn 之chi 。 於ư 一nhất 剎sát 那na 。 離ly 過quá 名danh 清thanh 。 相tương 續tục 離ly 過quá 。 復phục 名danh 為vi 白bạch 。

疏sớ/sơ 以dĩ 此thử 為vi 依y 等đẳng 者giả 。 以dĩ 此thử 捨xả 念niệm 。 定định 為vi 所sở 依y 。 所sở 脩tu 解giải 脫thoát 。 故cố 名danh 為vi 淨tịnh 。 三tam 義nghĩa 名danh 淨tịnh 。 疏sớ/sơ 下hạ 引dẫn 云vân 。 超siêu 苦khổ 樂lạc 故cố 。 動động 亂loạn 靜tĩnh 故cố 。 善thiện 磨ma 營doanh 故cố 。 是thị 三tam 義nghĩa 也dã 。

疏sớ/sơ 二nhị 覺giác 無vô 故cố 者giả 。 若nhược 不bất 相tương 待đãi 。 但đãn 別biệt 觀quán 一nhất 。 或hoặc 淨tịnh 不bất 淨tịnh 。 即tức 淨tịnh 不bất 淨tịnh 。 二nhị 覺giác 無vô 也dã 。 以dĩ 境cảnh 一nhất 故cố 。

疏sớ/sơ 由do 於ư 被bị 障chướng 至chí 不bất 淨tịnh 物vật 者giả 。 引dẫn 釋thích 淨tịnh 中trung 。 不bất 淨tịnh 入nhập 義nghĩa 。 不bất 淨tịnh 之chi 中trung 。 淨tịnh 性tánh 所sở 隨tùy 。 對đối 法pháp 不bất 釋thích 。 此thử 亦diệc 不bất 明minh 。 略lược 為vi 二nhị 釋thích 。 一nhất 不bất 淨tịnh 物vật 中trung 。 有hữu 白bạch 骨cốt 故cố 。 名danh 淨tịnh 性tánh 隨tùy 。 二nhị 即tức 前tiền 薄bạc 皮bì 。 不bất 離ly 三tam 十thập 六lục 不bất 淨tịnh 物vật 。 故cố 名danh 淨tịnh 隨tùy 。 議nghị 曰viết 。 後hậu 解giải 雖tuy 得đắc 。 初sơ 釋thích 分phân 明minh 。

疏sớ/sơ 超siêu 苦khổ 樂lạc 等đẳng 者giả 。 離ly 八bát 災tai 患hoạn 也dã 。 苦khổ 攝nhiếp 於ư 憂ưu 。 樂nhạo/nhạc/lạc 即tức 兼kiêm 喜hỷ 。 動động 謂vị 二nhị 息tức 。 亂loạn 謂vị 尋tầm 伺tứ 。

疏sớ/sơ 近cận 分phân 解giải 脫thoát 道đạo 等đẳng 者giả 。 若nhược 依y 俱câu 舍xá 。 近cận 分phần/phân 地địa 中trung 。 九cửu 解giải 脫thoát 道đạo 。 總tổng 為vi 解giải 脫thoát 。 九cửu 無vô 間gian 非phi 。 所sở 緣duyên 下hạ 故cố 。 若nhược 順thuận 正chánh 理lý 。 而nhi 有hữu 兩lưỡng 釋thích 。 一nhất 釋thích 同đồng 前tiền 。 一nhất 云vân 。 近cận 分phần/phân 地địa 中trung 。 九cửu 無vô 間gian 道đạo 。 八bát 解giải 脫thoát 道đạo 。 並tịnh 非phi 解giải 脫thoát 。 不bất 背bối/bội 下hạ 地địa 。 故cố 緣duyên 下hạ 道đạo 離ly 故cố 。 又hựu 未vị 全toàn 脫thoát 下hạ 地địa 染nhiễm 故cố 。 契Khế 經Kinh 說thuyết 彼bỉ 超siêu 過quá 下hạ 故cố 。 唯duy 第đệ 九cửu 解giải 脫thoát 道đạo 。 得đắc 名danh 解giải 脫thoát 。 所sở 緣duyên 下hạ 者giả 。 緣duyên 下hạ 之chi 法pháp 。 以dĩ 為vi 境cảnh 故cố 。 故cố 俱câu 舍xá 論luận 二nhị 十thập 八bát 云vân 。 空không 處xứ 近cận 分phần/phân 。 緣duyên 下hạ 地địa 色sắc 。 起khởi 色sắc 想tưởng 故cố 。 餘dư 近cận 分phần/phân 地địa 。 准chuẩn 此thử 可khả 知tri 。

疏sớ/sơ 要yếu 背bối/bội 下hạ 地địa 等đẳng 者giả 。 即tức 棄khí 背bội 義nghĩa 。 是thị 解giải 脫thoát 也dã 。 問vấn 各các 背bối/bội 棄khí 何hà 。 答đáp 按án 婆bà 沙sa 論luận 十thập 四tứ 。 云vân 棄khí 背bội 義nghĩa 。 是thị 解giải 脫thoát 義nghĩa 。 初sơ 二nhị 解giải 脫thoát 。 棄khí 背bội 色sắc 貪tham 。 第đệ 三tam 棄khí 背bội 不bất 淨tịnh 觀quán 心tâm 。 四tứ 無vô 色sắc 處xứ 。 各các 自tự 棄khí 背bội 地địa 下hạ 地địa 心tâm 。 滅diệt 盡tận 解giải 脫thoát 。 棄khí 背bội 一nhất 切thiết 所sở 緣duyên 心tâm 也dã 。

疏sớ/sơ 多đa 說thuyết 根căn 本bổn 等đẳng 者giả 。 近cận 分phần/phân 地địa 中trung 。 唯duy 解giải 脫thoát 道đạo 。 名danh 為vi 解Giải 脫Thoát 。 不bất 取thủ 無vô 間gian 。 名danh 非phi 全toàn 也dã 。

疏sớ/sơ 即tức 於ư 空không 處xứ 思tư 惟duy 勝thắng 解giải 者giả 。 重trọng/trùng 觀quán 遍biến 滿mãn 太thái 虗hư 空không 解giải 脫thoát 。 即tức 於ư 識thức 處xứ 等đẳng 者giả 。 觀quán 觀quán 空không 識thức 。 所sở 觀quán 之chi 識thức 。 亦diệc 遍biến 滿mãn 也dã 。

疏sớ/sơ 於ư 識Thức 無Vô 邊Biên 處Xứ 等đẳng 者giả 。 思tư 惟duy 識thức 外ngoại 。 無vô 有hữu 若nhược 色sắc 非phi 色sắc 可khả 得đắc 。 故cố 言ngôn 於ư 識thức 。 思tư 惟duy 勝thắng 解giải 。

疏sớ/sơ 以dĩ 識thức 無vô 有hữu 為vi 自tự 地địa 名danh 者giả 。 識thức 外ngoại 無vô 法pháp 。 名danh 識thức 無vô 有hữu 。 非phi 識thức 體thể 無vô 。 名danh 以dĩ 識thức 無vô 。

疏sớ/sơ 遍biến 於ư 想tưởng 可khả 生sanh 處xứ 者giả 。 解giải 此thử 論luận 文văn 。 諸chư 德đức 各các 異dị 。 今kim 略lược 敘tự 四tứ 。 一nhất 如như 疏sớ/sơ 明minh 。 二nhị 當đương 地địa 四tứ 薀# 四Tứ 諦Đế 等đẳng 法pháp 。 皆giai 能năng 為vi 境cảnh 。 而nhi 生sanh 於ư 心tâm 。 名danh 想tưởng 生sanh 處xứ 。 由do 此thử 論luận 云vân 。 更cánh 不bất 於ư 餘dư 。 而nhi 作tác 勝thắng 解giải 。 三tam 有hữu 頂đảnh 心tâm 細tế 故cố 。 更cánh 不bất 於ư 餘dư 下hạ 地địa 比tỉ 挾hiệp 。 而nhi 起khởi 自tự 地địa 勝thắng 解giải 。 四tứ 下hạ 之chi 三tam 地địa 。 名danh 想tưởng 生sanh 處xứ 。 遍biến 於ư 此thử 處xứ 。 思tư 惟duy 勝thắng 解giải 。 議nghị 曰viết 。 乍sạ 觀quán 四tứ 釋thích 。 義nghĩa 互hỗ 不bất 足túc 。 略lược 為vi 徵trưng 問vấn 。 用dụng 曉hiểu 未vị 悟ngộ 。 且thả 問vấn 初sơ 釋thích 。 論luận 自tự 明minh 言ngôn 。 更cánh 不bất 於ư 餘dư 。 而nhi 作tác 勝thắng 解giải 。 緣duyên 無vô 所sở 有hữu 。 豈khởi 非phi 於ư 餘dư 。 若nhược 言ngôn 想tưởng 生sanh 。 應ưng 作tác 勝thắng 解giải 。 取thủ 無vô 所sở 有hữu 。 餘dư 二nhị 有hữu 頂đảnh 。 亦diệc 想tưởng 可khả 生sanh 。 何hà 捨xả 不bất 取thủ 。 難nạn/nan 第đệ 四tứ 釋thích 。 義nghĩa 亦diệc 大đại 同đồng 。 思tư 可khả 知tri 異dị 。 故cố 不bất 別biệt 徵trưng 。 答đáp 非phi 想tưởng 等đẳng 名danh 形hình 無vô 所sở 有hữu 麤thô 心tâm 而nhi 立lập 。 故cố 須tu 觀quán 彼bỉ 。 以dĩ 為vi 解giải 脫thoát 。 如như 空không 處xứ 等đẳng 。 依y 空không 立lập 名danh 。 即tức 觀quán 空không 等đẳng 。 以dĩ 為vi 解giải 脫thoát 。 此thử 亦diệc 應ưng 爾nhĩ 。 簡giản 空không 處xứ 等đẳng 。 言ngôn 不bất 於ư 餘dư 。 觀quán 無vô 所sở 有hữu 。 總tổng 心tâm 心tâm 所sở 。 故cố 言ngôn 遍biến 於ư 想tưởng 可khả 生sanh 處xứ 。 雖tuy 有hữu 頂đảnh 地địa 。 想tưởng 亦diệc 可khả 生sanh 。 然nhiên 非phi 明minh 利lợi 。 故cố 不bất 取thủ 也dã 。 問vấn 第đệ 二nhị 釋thích 。 若nhược 觀quán 自tự 地địa 。 論luận 何hà 稱xưng 遍biến 。 若nhược 不bất 形hình 下hạ 。 此thử 地địa 何hà 因nhân 得đắc 非phi 想tưởng 名danh 。 若nhược 既ký 待đãi 下hạ 而nhi 得đắc 其kỳ 名danh 。 何hà 不bất 觀quán 下hạ 。 若nhược 也dã 唯duy 觀quán 自tự 地địa 之chi 法pháp 。 即tức 應ưng 唯duy 名danh 非phi 非phi 想tưởng 也dã 。 唯duy 細tế 心tâm 故cố 。 不bất 名danh 非phi 想tưởng 。 而nhi 無vô 所sở 待đãi 麤thô 心tâm 心tâm 故cố 。 問vấn 第đệ 三tam 釋thích 大đại 略lược 同đồng 之chi 。 故cố 不bất 別biệt 責trách 。 答đáp 當đương 地địa 四tứ 薀# 四Tứ 諦Đế 不bất 同đồng 。 觀quán 斯tư 眾chúng 境cảnh 。 稱xưng 遍biến 何hà 咎cữu 。 立lập 名danh 雖tuy 形hình 。 下hạ 麤thô 心tâm 法pháp 。 解giải 脫thoát 不bất 必tất 須tu 對đối 彼bỉ 為vi 。 更cánh 不bất 於ư 餘dư 而nhi 作tác 勝thắng 解giải 。 論luận 明minh 證chứng 故cố 。 既ký 有hữu 斯tư 理lý 。 四tứ 釋thích 優ưu 劣liệt 。 難nạn/nan 為vi 定định 判phán 。 智trí 者giả 當đương 思tư 。 今kim 助trợ 一nhất 釋thích 。 無Vô 所Sở 有Hữu 處Xứ 。 及cập 有hữu 頂đảnh 地địa 。 此thử 二nhị 合hợp 名danh 想tưởng 可khả 生sanh 處xứ 。 何hà 所sở 以dĩ 然nhiên 。 因nhân 二nhị 地địa 心tâm 。 得đắc 名danh 非phi 想tưởng 非phi 非phi 想tưởng 故cố 。 若nhược 唯duy 有hữu 頂đảnh 。 形hình 對đối 於ư 何hà 。 名danh 為vi 非phi 想tưởng 。 若nhược 觀quán 無vô 所sở 有hữu 。 不bất 觀quán 本bổn 地địa 。 復phục 何hà 得đắc 名danh 非phi 非phi 想tưởng 耶da 。 故cố 知tri 取thủ 二nhị 。 唯duy 依y 此thử 二nhị 。 思tư 惟duy 勝thắng 解giải 。 簡giản 空không 等đẳng 處xứ 。 名danh 不bất 於ư 餘dư 而nhi 作tác 勝thắng 解giải 。 問vấn 緣duyên 於ư 識thức 外ngoại 。 更cánh 無vô 餘dư 法Pháp 。 名danh 無vô 所sở 有hữu 。 即tức 不bất 兼kiêm 自tự 。 唯duy 於ư 識thức 處xứ 。 思tư 惟duy 勝thắng 解giải 。 對đối 無vô 所sở 有hữu 。 名danh 為vi 非phi 想tưởng 。 何hà 不bất 唯duy 於ư 無vô 所sở 有hữu 處xứ 。 思tư 惟duy 勝thắng 解giải 。 即tức 兼kiêm 於ư 自tự 。 答đáp 無Vô 所Sở 有Hữu 處Xứ 。 唯duy 從tùng 識thức 外ngoại 無vô 法pháp 立lập 名danh 。 故cố 唯duy 於ư 他tha 。 思tư 惟duy 勝thắng 解giải 。 有hữu 頂đảnh 形hình 於ư 自tự 他tha 得đắc 稱xưng 。 故cố 於ư 二nhị 處xứ 。 思tư 惟duy 勝thắng 解giải 。

疏sớ/sơ 上thượng 說thuyết 離ly 染nhiễm 依y 無Vô 學Học 說thuyết 等đẳng 者giả 。 如như 前tiền 所sở 明minh 。 解giải 脫thoát 之chi 處xứ 。 言ngôn 離ly 染nhiễm 者giả 。 並tịnh 依y 無Vô 學Học 所sở 得đắc 者giả 說thuyết 。 非phi 據cứ 有hữu 學học 。 有hữu 學học 之chi 人nhân 。 染nhiễm 未vị 離ly 故cố 。 引dẫn 證chứng 可khả 知tri 。

疏sớ/sơ 身thân 證chứng 者giả 得đắc 至chí 定định 未vị 能năng 伏phục 者giả 。 對đối 明minh 有hữu 學học 那na 含hàm 解giải 脫thoát 。 不bất 同đồng 無Vô 學Học 要yếu 離ly 於ư 染nhiễm 。 有hữu 頂đảnh 一nhất 地địa 。 必tất 不bất 伏phục 斷đoạn 。 以dĩ 是thị 學học 故cố 。 而nhi 不bất 能năng 斷đoạn 。 無vô 上thượng 可khả 欣hân 。 故cố 名danh 不bất 伏phục 。 餘dư 地địa 如như 文văn 。 問vấn 所sở 引dẫn 唯duy 識thức 。 但đãn 明minh 滅diệt 定định 。 云vân 何hà 證chứng 餘dư 染nhiễm 不bất 離ly 耶da 。 答đáp 要yếu 得đắc 前tiền 七thất 。 方phương 證chứng 第đệ 八bát 。 舉cử 後hậu 明minh 前tiền 。 故cố 無vô 失thất 也dã 。 問vấn 有hữu 頂đảnh 染nhiễm 在tại 。 何hà 名danh 解giải 脫thoát 。 答đáp 煩phiền 惱não 雖tuy 在tại 。 定định 障chướng 少thiểu 伏phục 。 故cố 得đắc 解giải 脫thoát 。

疏sớ/sơ 空không 識thức 二nhị 處xứ 至chí 影ảnh 略lược 說thuyết 者giả 。 此thử 證chứng 有hữu 學học 。 而nhi 未vị 離ly 染nhiễm 。 亦diệc 得đắc 解giải 脫thoát 。 前tiền 之chi 二nhị 地địa 。 言ngôn 離ly 染nhiễm 者giả 。 顯hiển 無Vô 學Học 得đắc 。 顯hiển 無Vô 學Học 人nhân 。 得đắc 後hậu 二nhị 種chủng 。 亦diệc 須tu 離ly 染nhiễm 。 後hậu 之chi 二nhị 種chủng 。 不bất 言ngôn 離ly 染nhiễm 。 顯hiển 有hữu 學học 得đắc 。 影ảnh 有hữu 學học 人nhân 。 得đắc 前tiền 二nhị 種chủng 。 亦diệc 未vị 離ly 染nhiễm 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 何hà 須tu 置trí 此thử 離ly 不bất 離ly 言ngôn 。 問vấn 論luận 前tiền 自tự 云vân 。 前tiền 七thất 解giải 脫thoát 。 於ư 已dĩ 解giải 脫thoát 。 而nhi 生sanh 勝thắng 解giải 。 如như 何hà 今kim 言ngôn 兼kiêm 有hữu 學học 耶da 。 答đáp 為vi 二nhị 釋thích 。 一nhất 前tiền 局cục 後hậu 通thông 。 二nhị 實thật 唯duy 無Vô 學Học 。 後hậu 文văn 略lược 故cố 。 故cố 二nhị 解giải 脫thoát 。 不bất 言ngôn 離ly 染nhiễm 。 議nghị 曰viết 。 前tiền 釋thích 為vi 勝thắng 。 既ký 許hứa 那na 含hàm 。 得đắc 於ư 解giải 脫thoát 。 兼kiêm 之chi 何hà 過quá 。

疏sớ/sơ 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 等đẳng 為vi 體thể 者giả 。 問vấn 對đối 法pháp 等đẳng 論luận 。 說thuyết 八bát 解giải 脫thoát 。 而nhi 是thị 事sự 觀quán 。 云vân 何hà 根căn 本bổn 智trí 為vi 體thể 耶da 。 答đáp 對đối 法pháp 等đẳng 論luận 。 通thông 三tam 乘thừa 言ngôn 。 此thử 論luận 兼kiêm 依y 菩Bồ 薩Tát 等đẳng 得đắc 。 是thị 故cố 說thuyết 言ngôn 。 緣duyên 如như 為vi 境cảnh 。 有hữu 餘dư 德đức 釋thích 。 通thông 後hậu 得đắc 智trí 。 不bất 許hứa 根căn 本bổn 。 名danh 事sự 觀quán 故cố 。 變biến 影ảnh 緣duyên 如như 。 非phi 親thân 得đắc 也dã 。 諸chư 處xứ 說thuyết 言ngôn 。 世thế 出xuất 世thế 智trí 。 目mục 後hậu 得đắc 故cố 。 議nghị 曰viết 。 前tiền 解giải 為vi 正chánh 。 何hà 所sở 以dĩ 然nhiên 。 影ảnh 變biến 緣duyên 如như 。 與dữ 本bổn 智trí 異dị 。 論luận 何hà 不bất 簡giản 。 但đãn 言ngôn 緣duyên 如như 。 又hựu 若nhược 但đãn 言ngôn 。 世thế 出xuất 世thế 智trí 。 可khả 目mục 後hậu 得đắc 。 今kim 論luận 既ký 有hữu 世thế 間gian 之chi 名danh 。 與dữ 常thường 全toàn 異dị 。 又hựu 八bát 解giải 中trung 。 有hữu 通thông 凡phàm 得đắc 。 唯duy 將tương 後hậu 得đắc 。 以dĩ 為vi 體thể 者giả 。 凡phàm 體thể 用dụng 何hà 。 故cố 知tri 後hậu 謬mậu 。

疏sớ/sơ 以dĩ 二nhị 十thập 二nhị 法pháp 等đẳng 者giả 。 謂vị 善thiện 十thập 一nhất 。 遍biến 行hành 別biệt 境cảnh 。 各các 有hữu 五ngũ 種chủng 。 第đệ 六lục 心tâm 王vương 。 名danh 二nhị 十thập 二nhị 。

疏sớ/sơ 謂vị 如Như 來Lai 藏tạng 不bất 變biến 故cố 者giả 。 雖tuy 在tại 煩phiền 惱não 。 不bất 為vị 煩phiền 惱não 所sở 染nhiễm 。 故cố 名danh 不bất 變biến 也dã 。 佛Phật 性tánh 論luận 云vân 。 虗hư 妄vọng 之chi 法pháp 。 有hữu 三tam 變biến 異dị 。 一nhất 果quả 報báo 盡tận 故cố 變biến 異dị 。 二nhị 對đối 治trị 所sở 破phá 故cố 變biến 異dị 。 三tam 念niệm 念niệm 滅diệt 故cố 變biến 異dị 。 法Pháp 身thân 離ly 此thử 三tam 過quá 失thất 。 故cố 名danh 不bất 變biến 也dã 。 一nhất 前tiền 後hậu 寂tịch 靜tĩnh 。 無vô 果quả 變biến 異dị 。 二nhị 無vô 流lưu 故cố 。 無vô 對đối 治trị 異dị 。 三tam 非phi 有hữu 為vi 故cố 。 無vô 念niệm 念niệm 壞hoại 異dị 。

疏sớ/sơ 初sơ 四tứ 住trụ 權quyền 等đẳng 者giả 。 後hậu 有hữu 配phối 云vân 。 前tiền 四tứ 地địa 前tiền 。 後hậu 三tam 地địa 上thượng 。 及cập 於ư 佛Phật 地địa 。 第đệ 一nhất 攝nhiếp 取thủ 。 即tức 十thập 信tín 位vị 攝nhiếp 取thủ 。 令linh 入nhập 十thập 信tín 中trung 故cố 。 第đệ 二nhị 令linh 不bất 散tán 亂loạn 者giả 。 即tức 是thị 十thập 住trụ 。 住trụ 令linh 離ly 散tán 故cố 。 第đệ 三tam 令linh 取thủ 者giả 。 即tức 是thị 十thập 行hành 。 修tu 行hành 稱xưng 取thủ 。 第đệ 四tứ 令linh 得đắc 解giải 脫thoát 者giả 。 即tức 十thập 迴hồi 向hướng 。 以dĩ 行hành 純thuần 熟thục 。 必tất 得đắc 解giải 脫thoát 。 第đệ 五ngũ 對đối 治trị 者giả 。 已dĩ 登đăng 初Sơ 地Địa 。 證chứng 二nhị 空không 理lý 。 得đắc 二nhị 種chủng 智trí 。 斷đoạn 二nhị 隨tùy 眠miên 。 名danh 得đắc 對đối 治trị 。 第đệ 六lục 令linh 進tiến 趣thú 者giả 。 二nhị 地địa 以dĩ 上thượng 。 一nhất 行hành 之chi 中trung 。 修tu 一nhất 切thiết 行hành 。 而nhi 增tăng 勝thắng 故cố 。 名danh 為vi 進tiến 趣thú 。 第đệ 七thất 今kim 不bất 失thất 者giả 。 失thất 者giả 退thoái 也dã 。 八bát 地địa 已dĩ 去khứ 。 名danh 不bất 退thoái 地địa 。 佛Phật 地địa 無Vô 學Học 。 總tổng 名danh 不bất 失thất 。

疏sớ/sơ 何hà 故cố 配phối 經kinh 等đẳng 者giả 。 論luận 中trung 說thuyết 與dữ 教giáo 化hóa 等đẳng 言ngôn 。 結kết 彼bỉ 前tiền 說thuyết 。 第đệ 三tam 番phiên 意ý 。 論luận 文văn 隱ẩn 秘bí 。 恐khủng 學học 難nan 知tri 。 故cố 疏sớ/sơ 徵trưng 起khởi 。 問vấn 言ngôn 詞từ 等đẳng 。 作tác 第đệ 三tam 番phiên 。 意ý 亦diệc 同đồng 此thử 。

復phục 有hữu 義nghĩa 。 自tự 上thượng 已dĩ 來lai 。 明minh 佛Phật 說thuyết 法pháp 。 令linh 彼bỉ 眾chúng 生sanh 。 自tự 行hành 成thành 就tựu 。 與dữ 教giáo 化hóa 下hạ 。 第đệ 二nhị 釋thích 明minh 佛Phật 說thuyết 法pháp 。 令linh 彼bỉ 眾chúng 生sanh 。 化hóa 他tha 成thành 就tựu 。 何hà 以dĩ 知tri 之chi 。 論luận 上thượng 結kết 云vân 。 此thử 七thất 種chủng 法pháp 。 為vì 諸chư 眾chúng 生sanh 身thân 。 所sở 作tác 成thành 就tựu 故cố 。 故cố 知tri 已dĩ 前tiền 定định 為vi 自tự 行hành 。 即tức 次thứ 復phục 云vân 。 又hựu 與dữ 教giáo 化hóa 成thành 就tựu 。 故cố 知tri 教giáo 化hóa 作tác 利lợi 他tha 行hành 。 化hóa 眾chúng 生sanh 時thời 。 應ưng 以dĩ 證chứng 法pháp 。 而nhi 受thọ 化hóa 者giả 。 授thọ 以dĩ 證chứng 法pháp 。 應ưng 以dĩ 說thuyết 法Pháp 而nhi 受thọ 化hóa 者giả 。 即tức 為vi 說thuyết 法Pháp 。 如như 向hướng 前tiền 說thuyết 者giả 。 化hóa 他tha 二nhị 法pháp 。 如như 前tiền 自tự 行hành 成thành 就tựu 法pháp 。 是thị 再tái 說thuyết 應ưng 知tri 者giả 。 重trùng 說thuyết 向hướng 前tiền 自tự 行hành 二nhị 法pháp 。 所sở 有hữu 次thứ 第đệ 。 即tức 是thị 化hóa 他tha 。 二nhị 行hành 次thứ 第đệ 。 但đãn 自tự 他tha 異dị 。 行hành 相tương/tướng 皆giai 同đồng 。 故cố 論luận 指chỉ 之chi 。 而nhi 更cánh 不bất 作tác 。

疏sớ/sơ 不bất 生sanh 等đẳng 三tam 相tương/tướng 法pháp 者giả 。 謂vị 無vô 生sanh 住trụ 滅diệt 故cố 。 大đại 集tập 經kinh 第đệ 二nhị 十thập 云vân 。 無vô 為vi 之chi 法Pháp 。 有hữu 三tam 種chủng 相tương/tướng 。 謂vị 無vô 出xuất 無vô 滅diệt 。 無vô 住trụ 無vô 出xuất 。 即tức 無vô 生sanh 也dã 。 問vấn 此thử 無vô 為vi 相tương/tướng 。 百bách 法pháp 何hà 攝nhiếp 。 答đáp 雖tuy 未vị 見kiến 文văn 。 以dĩ 理lý 言ngôn 之chi 。 不bất 相tương 應ứng 攝nhiếp 。 如như 有hữu 為vi 相tương/tướng 。 言ngôn 不bất 相tương 應ứng 二nhị 十thập 四tứ 者giả 。 從tùng 增tăng 勝thắng 說thuyết 。 示thị 方phương 隅ngung 爾nhĩ 。

疏sớ/sơ 初Sơ 地Địa 已dĩ 上thượng 得đắc 四tứ 證chứng 淨tịnh 者giả 。 依y 瑜du 伽già 論luận 。 所sở 說thuyết 差sai 別biệt 。 如như 前tiền 略lược 明minh 。 然nhiên 堅kiên 固cố 者giả 。 不bất 壞hoại 之chi 義nghĩa 。 按án 華hoa 嚴nghiêm 經kinh 第đệ 三tam 十thập 九cửu 。 菩Bồ 薩Tát 有hữu 十thập 。 不bất 壞hoại 之chi 信tín 。 謂vị 於ư 一nhất 切thiết 佛Phật 法Pháp 不bất 壞hoại 信tín 。 一nhất 切thiết 聖thánh 僧Tăng 不bất 壞hoại 信tín 。 於ư 一nhất 切thiết 菩Bồ 薩Tát 不bất 壞hoại 信tín 。 於ư 一nhất 切thiết 善thiện 。 知tri 識thức 不bất 壞hoại 信tín 。 於ư 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 不bất 壞hoại 信tín 。 於ư 一nhất 切thiết 菩Bồ 薩Tát 。 大đại 願nguyện 不bất 壞hoại 信tín 。 於ư 一nhất 切thiết 菩Bồ 薩Tát 。 行hành 不bất 壞hoại 信tín 。 恭cung 敬kính 供cúng 養dường 。 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 不bất 壞hoại 信tín 。 教giáo 化hóa 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 成thành 就tựu 菩Bồ 薩Tát 行hành 。 巧xảo 妙diệu 方phương 便tiện 。 不bất 壞hoại 信tín 。

疏sớ/sơ 若nhược 未vị 入nhập 聲Thanh 聞Văn 決quyết 擇trạch 分phần/phân 善thiện 等đẳng 者giả 。

復phục 有hữu 義nghĩa 。 煗noãn 頂đảnh 忍nhẫn 位vị 。 亦diệc 得đắc 轉chuyển 成thành 麟lân 角giác 喻dụ 果quả 。 經kinh 百bách 劫kiếp 已dĩ 。 起khởi 彼bỉ 麟lân 角giác 。 煗noãn 等đẳng 善thiện 根căn 。 不bất 移di 於ư 坐tọa 。 而nhi 成thành 麟lân 角giác 。 故cố 俱câu 舍xá 論luận 二nhị 十thập 三tam 云vân 。 從tùng 煗noãn 善thiện 根căn 。 乃nãi 至chí 菩Bồ 提Đề 。 不bất 起khởi 于vu 座tòa 。 問vấn 頗phả 有hữu 獨Độc 覺Giác 。 不bất 從tùng 聲Thanh 聞Văn 資tư 粮# 加gia 行hành 。 從tùng 自tự 二nhị 位vị 。 脩tu 成thành 果quả 耶da 。 答đáp 有hữu 。 故cố 大đại 婆bà 沙sa 第đệ 七thất 云vân 。 轉chuyển 獨Độc 覺Giác 種chủng 姓tánh 。 順thuận 解giải 脫thoát 分phần/phân 。 起khởi 聲Thanh 聞Văn 及cập 佛Phật 種chủng 姓tánh 順thuận 解giải 脫thoát 分phần/phân 。 轉chuyển 聲Thanh 聞Văn 姓tánh 。 起khởi 餘dư 亦diệc 爾nhĩ 。 若nhược 起khởi 佛Phật 種chủng 姓tánh 。 解giải 脫thoát 分phần/phân 已dĩ 。 則tắc 不bất 可khả 轉chuyển 。 極cực 猛mãnh 利lợi 故cố 。 又hựu 俱câu 舍xá 論luận 二nhị 十thập 三tam 云vân 。 顯hiển 麟lân 角giác 喻dụ 。 及cập 無vô 上thượng 覺giác 。 煗noãn 等đẳng 善thiện 根căn 。 並tịnh 無vô 移di 轉chuyển 。 向hướng 餘dư 乘thừa 義nghĩa 。 皆giai 以dĩ 第đệ 四tứ 靜tĩnh 慮lự 為vi 依y 。 一nhất 坐tọa 便tiện 成thành 自tự 乘thừa 覺giác 故cố 。 有hữu 餘dư 獨Độc 覺Giác 。 異dị 麟lân 角giác 喻dụ 。 起khởi 彼bỉ 種chủng 姓tánh 。 初sơ 二nhị 善thiện 根căn 。 轉chuyển 向hướng 餘dư 乘thừa 。 理lý 無vô 遮già 礙ngại 。 據cứ 斯tư 二nhị 論luận 。 獨Độc 覺Giác 自tự 有hữu 資tư 粮# 加gia 行hành 二nhị 位vị 。 明minh 矣hĩ 。 雙song 問vấn 二nhị 日nhật 。 解giải 脫thoát 分phần/phân 定định 生sanh 。 尚thượng 非phi 麟lân 角giác 加gia 行hành 之chi 位vị 。 云vân 何hà 能năng 轉chuyển 。 生sanh 全toàn 少thiểu 故cố 。 若nhược 定định 不bất 轉chuyển 。 婆bà 沙sa 俱câu 舍xá 二nhị 論luận 。 那na 通thông 兩lưỡng 俱câu 。

答đáp 曰viết 。

若nhược 望vọng 自tự 乘thừa 。 可khả 言ngôn 生sanh 定định 。 迴hồi 趣thú 化hóa 運vận 。 而nhi 可khả 增tăng 生sanh 。 生sanh 數số 既ký 多đa 。 為vi 麟lân 何hà 失thất 。 諸chư 部bộ 不bất 同đồng 。 取thủ 捨xả 各các 異dị 。 云vân 何hà 獨độc 以dĩ 俱câu 舍xá 婆bà 沙sa 。 用dụng 為vi 指chỉ 南nam 。 況huống 俱câu 舍xá 等đẳng 。 但đãn 言ngôn 煗noãn 等đẳng 三tam 位vị 。 轉chuyển 成thành 獨Độc 覺Giác 。 不bất 言ngôn 麟lân 角giác 。 然nhiên 准chuẩn 俱câu 舍xá 疏sớ/sơ 釋thích 應ưng 善thiện 。 以dĩ 論luận 不bất 言ngôn 煗noãn 等đẳng 可khả 轉chuyển 成thành 麟lân 角giác 故cố 。 若nhược 必tất 也dã 得đắc 。 何hà 不bất 同đồng 彼bỉ 獨Độc 覺Giác 而nhi 說thuyết 。 議nghị 曰viết 。 二nhị 理lý 俱câu 通thông 撿kiểm 之chi 。

疏sớ/sơ 初Sơ 地Địa 已dĩ 上thượng 至chí 發phát 。 十thập 種chủng 心tâm 者giả 。 然nhiên 十thập 發phát 心tâm 。 而nhi 有hữu 多đa 種chủng 。 今kim 按án 華hoa 嚴nghiêm 三tam 十thập 九cửu 。 初sơ 有hữu 十thập 發phát 心tâm 。 一nhất 發phát 無vô 量lượng 無vô 邊biên 廣quảng 心tâm 。 於ư 一nhất 切thiết 佛Phật 。 二nhị 度độ 脫thoát 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 三tam 合hợp 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 一nhất 切thiết 世thế 一nhất 切thiết 剎sát 。 悉tất 入nhập 法Pháp 界Giới 。 四tứ 觀quán 一nhất 切thiết 法pháp 。 悉tất 如như 虗hư 空không 。 五ngũ 觀quán 一nhất 切thiết 菩Bồ 薩Tát 諸chư 行hành 。 六lục 正chánh 念niệm 三tam 世thế 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 。 七thất 了liễu 達đạt 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 諸chư 業nghiệp 果quả 報báo 。 八bát 嚴nghiêm 淨tịnh 一nhất 切thiết 。 諸chư 如Như 來Lai 剎sát 。 九cửu 深thâm 心tâm 入nhập 一nhất 切thiết 如Như 來Lai 大đại 眾chúng 。 十thập 觀quán 察sát 一nhất 切thiết 。 如Như 來Lai 妙diệu 音âm 。 一nhất 一nhất 之chi 上thượng 。 皆giai 有hữu 發phát 無vô 量lượng 無vô 邊biên 。 廣quảng 心tâm 之chi 意ý 。 恐khủng 繁phồn 不bất 具cụ 。

疏sớ/sơ 其kỳ 中trung 末mạt 後hậu 一nhất 頌tụng 半bán 者giả 。 即tức 初sơ 六lục 頌tụng 中trung 。 末mạt 後hậu 一nhất 半bán 。

疏sớ/sơ 生sanh 因nhân 中trung 疑nghi 者giả 。 於ư 此thử 因nhân 由do 所sở 以dĩ 之chi 中trung 。 而nhi 起khởi 於ư 疑nghi 。 名danh 因nhân 中trung 疑nghi 。 有hữu 義nghĩa 。 教giáo 是thị 理lý 因nhân 。 於ư 教giáo 生sanh 疑nghi 。 名danh 因nhân 中trung 疑nghi 。 議nghị 曰viết 。 智trí 為vi 甚thậm 深thâm 。 教giáo 稱xưng 難nan 解giải 。 今kim 雙song 牒điệp 起khởi 。 明minh 二nhị 俱câu 疑nghi 。 言ngôn 疑nghi 教giáo 生sanh 。 故cố 為vi 不bất 足túc 。 故cố 前tiền 釋thích 善thiện 。

疏sớ/sơ 前tiền 說thuyết 甚thậm 深thâm 後hậu 說thuyết 甚thậm 深thâm 等đẳng 者giả 。 即tức 證chứng 阿a 含hàm 二nhị 深thâm 也dã 。 有hữu 義nghĩa 。 如như 舍Xá 利Lợi 弗Phất 等đẳng 。 昔tích 居cư 外ngoại 道đạo 。 佛Phật 為vi 引dẫn 彼bỉ 。 讚tán 歎thán 小Tiểu 乘Thừa 。 名danh 為vi 真chân 極cực 。 今kim 指chỉ 於ư 彼bỉ 。 名danh 前tiền 甚thậm 深thâm 。 今kim 從tùng 定định 起khởi 。 讚tán 智trí 及cập 門môn 。 名danh 後hậu 甚thậm 深thâm 。 議nghị 曰viết 。 前tiền 正chánh 後hậu 謬mậu 。 疏sớ/sơ 自tự 說thuyết 云vân 。 前tiền 後hậu 甚thậm 深thâm 。 不bất 同đồng 聲Thanh 聞Văn 。 若nhược 准chuẩn 後hậu 釋thích 。 但đãn 後hậu 不bất 同đồng 。 云vân 何hà 前tiền 深thâm 。 亦diệc 不bất 同đồng 耶da 。 豈khởi 可khả 疏sớ/sơ 主chủ 自tự 為vi [矛*牟]# 楯thuẫn 。

疏sớ/sơ 稟bẩm 佛Phật 言ngôn 至chí 簡giản 異dị 胎thai 藏tạng 等đẳng 者giả 。 依y 佛Phật 言ngôn 教giáo 。 生sanh 自tự 法Pháp 身thân 。 名danh 佛Phật 口khẩu 生sanh 。 即tức 聖thánh 一nhất 道đạo 等đẳng 。 名danh 法Pháp 身thân 也dã 。

疏sớ/sơ 此thử 土thổ/độ 佛Phật 出xuất 無vô 轉Chuyển 輪Luân 王Vương 等đẳng 者giả 。 有hữu 義nghĩa 。 即tức 釋Thích 迦Ca 佛Phật 百bách 億ức 國quốc 中trung 。 諸chư 菩Bồ 薩Tát 等đẳng 。 化hóa 作tác 而nhi 來lai 。 稱xưng 諸chư 國quốc 來lai 。

疏sớ/sơ 返phản 道đạo 疑nghi 生sanh 故cố 名danh 為vi 損tổn 者giả 。 略lược 為vi 二nhị 釋thích 。 一nhất 定định 性tánh 所sở 得đắc 。 無Vô 學Học 果quả 法pháp 。 名danh 之chi 為vi 道Đạo 。 彼bỉ 若nhược 於ư 自tự 所sở 得đắc 生sanh 信tín 。 乃nãi 名danh 為vi 順thuận 。 今kim 聞văn 一Nhất 乘Thừa 。 於ư 自tự 所sở 得đắc 。 疑nghi 為vi 不bất 極cực 。 故cố 名danh 為vi 返phản 。 二nhị 如Như 來Lai 昔tích 說thuyết 羅La 漢Hán 名danh 極cực 。 今kim 復phục 說thuyết 非phi 昔tích 今kim 說thuyết 異dị 。 名danh 為vi 返phản 道đạo 。 因nhân 此thử 返phản 道đạo 。 而nhi 有hữu 疑nghi 起khởi 。 故cố 名danh 返phản 道đạo 疑nghi 生sanh 。 即tức 此thử 疑nghi 心tâm 。 名danh 之chi 為vi 損tổn 。 有hữu 義nghĩa 。 執chấp 小tiểu 謗báng 大đại 。 故cố 言ngôn 損tổn 也dã 。 議nghị 曰viết 。 乍sạ 觀quán 論luận 文văn 。 後hậu 說thuyết 為vi 勝thắng 。 細tế 尋tầm 其kỳ 旨chỉ 。 前tiền 釋thích 為vi 優ưu 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 論luận 云vân 。 是thị 故cố 羅La 漢Hán 。 不bất 入nhập 涅niết 拌# 。 意ý 云vân 。 見kiến 佛Phật 說thuyết 無vô 二nhị 極cực 。 是thị 故cố 定định 性tánh 。 執chấp 阿A 羅La 漢Hán 。 不bất 入nhập 涅niết 拌# 故cố 知tri 執chấp 無vô 定định 性tánh 趣thú 極cực 。 即tức 為vi 損tổn 也dã 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 論luận 言ngôn 。 是thị 故cố 羅La 漢Hán 。 不bất 入nhập 涅niết 拌# 。 此thử 言ngôn 何hà 目mục 。

疏sớ/sơ 觀quán 此thử 文văn 至chí 不bất 說thuyết 無vô 驚kinh 者giả 。 此thử 有hữu 妨phương 難nạn/nan 。 具cụ 釋thích 如như 決quyết 。 今kim 對đối 凡phàm 夫phu 二Nhị 乘Thừa 菩Bồ 薩Tát 。 六lục 類loại 不bất 同đồng 。 說thuyết 不bất 說thuyết 驚kinh 。 可khả 為vi 四tứ 句cú 。 一nhất 說thuyết 則tắc 有hữu 驚kinh 。 不bất 說thuyết 無vô 驚kinh 。 謂vị 五ngũ 驚kinh 怖bố 中trung 。 第đệ 一nhất 三tam 五ngũ 。 二nhị 說thuyết 則tắc 無vô 驚kinh 。 不bất 說thuyết 有hữu 驚kinh 。 謂vị 五ngũ 中trung 第đệ 二nhị 。 三tam 說thuyết 與dữ 不bất 說thuyết 。 而nhi 皆giai 有hữu 驚kinh 。 謂vị 五ngũ 中trung 第đệ 四tứ 。 今kim 昔tích 二nhị 時thời 。 皆giai 有hữu 悔hối 故cố 。 問vấn 准chuẩn 經kinh 及cập 論luận 。 其kỳ 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 未vị 聞văn 法Pháp 華hoa 。 常thường 悔hối 脩tu 小tiểu 。 及cập 聞văn 法Pháp 華hoa 。 悔hối 心tâm 隨tùy 遣khiển 。 云vân 何hà 得đắc 說thuyết 。 說thuyết 與dữ 不bất 說thuyết 皆giai 驚kinh 怖bố 耶da 。 答đáp 准chuẩn 經kinh 論luận 文văn 。 即tức 無vô 今kim 悔hối 。 以dĩ 理lý 言ngôn 之chi 。 亦diệc 容dung 有hữu 也dã 。 如như 疑nghi 既ký 有hữu 。 新tân 舊cựu 兩lưỡng 徒đồ 。 悔hối 何hà 不bất 二nhị 。 以dĩ 斯tư 理lý 准chuẩn 。 可khả 得đắc 有hữu 也dã 。 悔hối 行hành 云vân 何hà 。 為vi 今kim 聞văn 說thuyết 二Nhị 乘Thừa 作tác 佛Phật 。 悔hối 不bất 早tảo 脩tu 大Đại 乘Thừa 行hành 也dã 。 疏sớ/sơ 決quyết 兩lưỡng 處xứ 。 皆giai 有hữu 斯tư 意ý 。 四tứ 說thuyết 與dữ 不bất 說thuyết 。 皆giai 無vô 驚kinh 。 謂vị 不bất 退thoái 菩Bồ 薩Tát 。 今kim 昔tích 皆giai 無vô 五ngũ 驚kinh 怖bố 故cố 。 且thả 望vọng 此thử 佛Phật 。 對đối 法pháp 華hoa 經kinh 。 說thuyết 未vị 說thuyết 時thời 。 名danh 為vi 今kim 昔tích 。 非phi 遠viễn 望vọng 也dã 。 若nhược 遠viễn 望vọng 之chi 。 何hà 妨phương 菩Bồ 薩Tát 昔tích 曾tằng 有hữu 驚kinh 。

疏sớ/sơ 於ư 三tam 類loại 中trung 兩lưỡng 足túc 為vi 貴quý 者giả 。 舊cựu 釋thích 戒giới 定định 。 以dĩ 為vi 二nhị 足túc 。 如Như 來Lai 二nhị 足túc 。 超siêu 諸chư 餘dư 聖thánh 。 名danh 兩Lưỡng 足Túc 尊Tôn 。 議nghị 曰viết 。 後hậu 釋thích 雖tuy 得đắc 。 然nhiên 不bất 及cập 疏sớ/sơ 。 疏sớ/sơ 釋thích 乃nãi 是thị 涅niết 拌# 文văn 故cố 。

疏sớ/sơ 今kim 取thủ 初sơ 及cập 第đệ 三tam 者giả 。 第đệ 二nhị 四tứ 句cú 。 但đãn 名danh 煩phiền 惱não 。 不bất 得đắc 名danh 障chướng 。 非phi 殊thù 勝thắng 故cố 。

疏sớ/sơ 尼ni 乾kiền 子tử 經kinh 有hữu 五ngũ 種chủng 逆nghịch 者giả 。 問vấn 按án 彼bỉ 經kinh 第đệ 五ngũ 。 明minh 五ngũ 逆nghịch 罪tội 。 即tức 同đồng 小Tiểu 乘Thừa 五ngũ 逆nghịch 之chi 罪tội 。 復phục 言ngôn 有hữu 五ngũ 根căn 本bổn 罪tội 。 五ngũ 如như 疏sớ/sơ 列liệt 。 而nhi 不bất 名danh 逆nghịch 。 今kim 云vân 逆nghịch 者giả 。 豈khởi 不bất 違vi 經kinh 。 答đáp 經kinh 據cứ 通thông 者giả 。 而nhi 立lập 逆nghịch 名danh 。 唯duy 大Đại 乘Thừa 者giả 。 而nhi 不bất 言ngôn 逆nghịch 。 非phi 體thể 非phi 逆nghịch 。 若nhược 非phi 逆nghịch 者giả 。 何hà 罪tội 攝nhiếp 耶da 。 豈khởi 輕khinh 成thành 逆nghịch 。 重trọng/trùng 不bất 爾nhĩ 耶da 。 問vấn 准chuẩn 此thử 經Kinh 五ngũ 中trung 。 一nhất 一nhất 之chi 中trung 。 而nhi 有hữu 多đa 種chủng 。 為vi 要yếu 總tổng 犯phạm 。 為vi 隨tùy 犯phạm 一nhất 。 即tức 成thành 逆nghịch 耶da 。 答đáp 隨tùy 犯phạm 於ư 一nhất 。 即tức 成thành 逆nghịch 罪tội 。 問vấn 若nhược 爾nhĩ 逆nghịch 罪tội 。 何hà 但đãn 五ngũ 種chủng 。 答đáp 據cứ 類loại 言ngôn 五ngũ 。 亦diệc 不bất 相tương 違vi 。

經kinh 如như 是thị 增tăng 上thượng 慢mạn 人nhân 。 退thoái 亦diệc 佳giai 矣hĩ 者giả 。 問vấn 此thử 起khởi 去khứ 。 何hà 當đương 更cánh 還hoàn 。 答đáp 按án 大đại 方phương 便tiện 寶bảo 雨vũ 經kinh 第đệ 三tam 。 善Thiện 住Trụ 天Thiên 子Tử 。 問vấn 經kinh 第đệ 三tam 云vân 。 增tăng 上thượng 慢mạn 人nhân 。 退thoái 席tịch 而nhi 去khứ 。 不bất 久cửu 還hoàn 來lai 。 故cố 知tri 此thử 徒đồ 。 亦diệc 可khả 還hoàn 也dã 。 經kinh 略lược 不bất 言ngôn 。 故cố 亦diệc 無vô 失thất 。 或hoặc 可khả 此thử 經Kinh 唯duy 明minh 一Nhất 乘Thừa 二Nhị 乘Thừa 作tác 佛Phật 。 其kỳ 義nghĩa 甚thậm 深thâm 。 非phi 增tăng 上thượng 慢mạn 智trí 所sở 忖thốn 慮lự 。 是thị 以dĩ 不bất 還hoàn 。 彼bỉ 經kinh 不bất 爾nhĩ 。 容dung 不bất 久cửu 還hoàn 。 經kinh 自tự 明minh 文văn 。 言ngôn 還hoàn 不bất 還hoàn 。 不bất 可khả 以dĩ 理lý 會hội 令linh 同đồng 也dã 。 兩lưỡng 釋thích 不bất 同đồng 。 任nhậm 情tình 取thủ 捨xả 。

經kinh 如như 是thị 妙diệu 法Pháp 者giả 。 古cổ 德đức 云vân 。 妙diệu 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 體thể 妙diệu 。 謂vị 非phi 三tam 一nhất 。 言ngôn 忘vong 慮lự 絕tuyệt 。 二nhị 者giả 用dụng 妙diệu 。 亦diệc 非phi 三tam 一nhất 。 不bất 知tri 何hà 以dĩ 美mỹ 之chi 。 為vi 對đối 昔tích 三tam 。 強cường/cưỡng 歎thán 為vi 一nhất 。 故cố 注chú 經Kinh 云vân 。 非phi 三tam 非phi 一nhất 。 盡tận 相tương/tướng 為vi 妙diệu 。 非phi 大đại 非phi 小tiểu 。 通thông 物vật 為vi 法pháp 。

疏sớ/sơ 鶖thu 子tử 往vãng 劫kiếp 曾tằng 所sở 未vị 聞văn 者giả 。 問vấn 於ư 十thập 六lục 子tử 。 聞văn 經Kinh 發phát 心tâm 。 云vân 何hà 說thuyết 言ngôn 。 曾tằng 未vị 聞văn 耶da 。 答đáp 彼bỉ 時thời 長trường 遠viễn 。 望vọng 以dĩ 後hậu 來lai 更cánh 不bất 聞văn 故cố 。 名danh 曾tằng 未vị 聞văn 。 顯hiển 經kinh 難nạn/nan 過quá 。 隱ẩn 前tiền 不bất 說thuyết 。

疏sớ/sơ 生sanh 死tử 海hải 減giảm 者giả 。 問vấn 何hà 以dĩ 爾nhĩ 耶da 。 答đáp 一nhất 切thiết 七thất 寶bảo 。 多đa 在tại 海hải 中trung 。 眾chúng 生sanh 福phước 勝thắng 。 海hải 減giảm 寶bảo 出xuất 。 令linh 眾chúng 生sanh 用dụng 。 海hải 增tăng 翻phiên 此thử 。

疏sớ/sơ 論luận 云vân 至chí 此thử 有hữu 三tam 釋thích 解giải 大đại 事sự 。 一nhất 開khai 示thị 悟ngộ 入nhập 。 以dĩ 為vi 三tam 釋thích 。 一nhất 釋thích 如như 文văn 。 下hạ 疏sớ/sơ 云vân 。 第đệ 二nhị 解giải 云vân 。 總tổng 依y 佛Phật 性tánh 下hạ 。 即tức 第đệ 二nhị 釋thích 。 下hạ 云vân 。 第đệ 三tam 解giải 云vân 。 依y 大đại 涅Niết 槃Bàn 三tam 事sự 解giải 下hạ 。 是thị 第đệ 三tam 釋thích 。 乍sạ 觀quán 疏sớ/sơ 文văn 。 為vi 言ngôn 標tiêu 釋thích 。 知tri 見kiến 之chi 性tánh 。 以dĩ 為vi 三tam 也dã 。 恐khủng 有hữu 未vị 悟ngộ 。 故cố 以dĩ 示thị 之chi 。

論luận 如Như 來Lai 能năng 證chứng 如như 實thật 知tri 彼bỉ 義nghĩa 故cố 者giả 。 釋thích 之chi 如như 疏sớ/sơ 。 今kim 復phục 有hữu 義nghĩa 。 如Như 來Lai 能năng 證chứng 。 舉cử 能năng 證chứng 人nhân 。 如như 實thật 知tri 者giả 。 出xuất 能năng 證chứng 智trí 。 彼bỉ 義nghĩa 者giả 。 出xuất 所sở 證chứng 法pháp 。 即tức 是thị 法Pháp 身thân 。 一nhất 知tri 之chi 言ngôn 。 通thông 能năng 所sở 知tri 。

疏sớ/sơ 稱xưng 化hóa 作tác 城thành 非phi 寶bảo 所sở 故cố 者giả 。 翻phiên 顯hiển 寶bảo 所sở 。 非phi 稱xưng 化hóa 作tác 。 故cố 明minh 體thể 實thật 。 而nhi 是thị 無vô 為vi 。

疏sớ/sơ 有hữu 二nhị 種chủng 如Như 來Lai 藏tạng 空không 智trí 者giả 。 二nhị 如Như 來Lai 藏tạng 。 即tức 所sở 緣duyên 境cảnh 。 謂vị 空không 不bất 空không 。 二nhị 種chủng 之chi 藏tạng 。 言ngôn 空không 智trí 者giả 。 即tức 是thị 如Như 來Lai 。 緣duyên 二nhị 藏tạng 智trí 。 問vấn 二nhị 智trí 不bất 無vô 。 何hà 故cố 名danh 空không 。 答đáp 所sở 緣duyên 空không 故cố 。 以dĩ 得đắc 空không 名danh 。 問vấn 所sở 緣duyên 何hà 空không 。 答đáp 煩phiền 惱não 虗hư 無vô 。 真Chân 如Như 離ly 彼bỉ 忘vong 心tâm 分phân 別biệt 一nhất 切thiết 諸chư 相tướng 。 故cố 並tịnh 名danh 空không 。 即tức 此thử 空không 智trí 。 亦diệc 名danh 藏tạng 智trí 。 緣duyên 二nhị 藏tạng 故cố 。 問vấn 二nhị 何hà 名danh 藏tạng 。 答đáp 忘vong 能năng 覆phú 藏tàng 。 真chân 是thị 所sở 藏tạng 。 故cố 並tịnh 名danh 藏tạng 。

復phục 有hữu 義nghĩa 。 即tức 二nhị 空không 理lý 。 名danh 為vi 空không 智trí 。 智trí 實thật 性tánh 故cố 。 亦diệc 名danh 為vi 智trí 。 因nhân 空không 所sở 顯hiển 。 而nhi 得đắc 空không 名danh 。

疏sớ/sơ 謂vị 若nhược 離ly 至chí 煩phiền 惱não 藏tạng 者giả 。 此thử 辨biện 煩phiền 惱não 空không 藏tạng 之chi 相tướng 。 妄vọng 法pháp 別biệt 起khởi 。 其kỳ 體thể 不bất 一nhất 。 是thị 故cố 名danh 離ly 。 可khả 以dĩ 對đối 治trị 。 因nhân 緣duyên 易dị 脫thoát 。 故cố 名danh 為vi 脫thoát 始thỉ 終chung 變biến 改cải 。 目mục 之chi 為vi 異dị 。 經kinh 本bổn 無vô 有hữu 若nhược 斷đoạn 之chi 言ngôn 。 或hoặc 本bổn 不bất 同đồng 。 更cánh 勘khám 餘dư 本bổn 。

疏sớ/sơ 不bất 離ly 至chí 。 如Như 來Lai 藏tạng 者giả 。 此thử 辨biện 真chân 實thật 如Như 來Lai 藏tạng 相tương/tướng 。 所sở 謂vị 諸chư 佛Phật 。 同đồng 體thể 義nghĩa 分phần/phân 。 非phi 全toàn 別biệt 體thể 。 故cố 曰viết 不bất 離ly 。 體thể 真chân 常thường 住trụ 。 不bất 可khả 因nhân 緣duyên 易dị 脫thoát 令linh 失thất 。 故cố 曰viết 不bất 脫thoát 。 始thỉ 終chung 不bất 變biến 。 名danh 為vi 不bất 異dị 。 妙diệu 出xuất 情tình 分phần/phân 。 名danh 不bất 思tư 議nghị 。 經kinh 本bổn 亦diệc 無vô 不bất 斷đoạn 之chi 語ngữ 。 有hữu 義nghĩa 。 真Chân 如Như 體thể 遍biến 。 不bất 離ly 有hữu 情tình 。 故cố 曰viết 不bất 離ly 。 縛phược 法pháp 可khả 脫thoát 。 體thể 既ký 非phi 縛phược 。 故cố 名danh 不bất 脫thoát 。 如như 為vi 法pháp 體thể 。 與dữ 諸chư 餘dư 法pháp 非phi 條điều 然nhiên 別biệt 。 名danh 為vi 不bất 異dị 。 議nghị 曰viết 。 不bất 及cập 前tiền 釋thích 。 得đắc 失thất 可khả 悉tất 。

疏sớ/sơ 能năng 覆phú 真Chân 如Như 名danh 如Như 來Lai 藏tạng 者giả 。

復phục 有hữu 二nhị 釋thích 。 一nhất 知tri 此thử 妄vọng 空không 。 能năng 成thành 如Như 來Lai 。 故cố 所sở 知tri 空không 。 名danh 如Như 來Lai 藏tạng 。 二nhị 妄vọng 法pháp 空không 中trung 。 無vô 有hữu 真chân 實thật 。 如Như 來Lai 藏tạng 性tánh 。 名danh 空không 如Như 來Lai 藏tạng 。 空không 即tức 無vô 義nghĩa 。 從tùng 彼bỉ 所sở 無vô 。 而nhi 以dĩ 立lập 名danh 。

疏sớ/sơ 刀đao 提đề 耶da 等đẳng 者giả 。 傳truyền 釋thích 云vân 。 昔tích 有hữu 長trưởng 者giả 。 名danh 刀đao 提đề 耶da 。 其kỳ 家gia 巨cự 富phú 。 情tình 多đa 鄙bỉ 恡lận 。 平bình 生sanh 之chi 日nhật 。 藏tạng 金kim 於ư 擣đảo 砧# 之chi 下hạ 。 死tử 已dĩ 為vi 犬khuyển 還hoàn 生sanh 其kỳ 家gia 。 慳san 心tâm 宿túc 因nhân 。 常thường 臥ngọa 砧# 側trắc 。 以dĩ 守thủ 所sở 藏tạng 。 非phi 家gia 人nhân 者giả 。 輙triếp 莫mạc 能năng 近cận 砧# 。 佛Phật 知tri 長trưởng 者giả 根căn 熟thục 。 輙triếp 造tạo 將tương 化hóa 。 至chí 門môn 呼hô 言ngôn 。 刀đao 提đề 耶da 刀đao 提đề 耶da 。 犬khuyển 聞văn 喜hỷ 躍dược 。 走tẩu 至chí 佛Phật 前tiền 。 如Như 來Lai 慰úy 喻dụ 。 家gia 人nhân 見kiến 之chi 。 莫mạc 不bất 驚kinh 駭hãi 。 佛Phật 為vi 說thuyết 所sở 因nhân 。 猶do 未vị 之chi 信tín 。

佛Phật 言ngôn 。

汝nhữ 父phụ 昔tích 日nhật 有hữu 金kim 何hà 之chi 。 答đáp 云vân 。 知tri 父phụ 安an 藏tạng 。 然nhiên 莫mạc 委ủy 其kỳ 所sở 。 佛Phật 命mạng 於ư 擣đảo 砧# 所sở 掘quật 。 果quả 得đắc 金kim 。 方phương 知tri 家gia 犬khuyển 。 乃nãi 尊tôn 君quân 矣hĩ 。 今kim 取thủ 喻dụ 者giả 。 意ý 有hữu 二nhị 焉yên 。 一nhất 金kim 喻dụ 煩phiền 惱não 。 刀đao 提đề 耶da 者giả 。 喻dụ 如Như 來Lai 藏tạng 。 因nhân 金kim 顯hiển 犬khuyển 。 知tri 是thị 所sở 親thân 。 因nhân 煩phiền 惱não 顯hiển 如Như 來Lai 藏tạng 。 二nhị 犬khuyển 喻dụ 煩phiền 惱não 。 金kim 喻dụ 如Như 來Lai 。 因nhân 犬khuyển 能năng 顯hiển 地địa 下hạ 之chi 金kim 。 因nhân 於ư 煩phiền 惱não 。 能năng 顯hiển 身thân 中trung 如Như 來Lai 藏tạng 性tánh 。

疏sớ/sơ 善thiện 不bất 善thiện 法pháp 。 皆giai 名danh 佛Phật 性tánh 者giả 。 善thiện 有hữu 兩lưỡng 種chủng 。 謂vị 有hữu 無vô 漏lậu 。 無vô 漏lậu 之chi 中trung 。 通thông 有hữu 無vô 為vi 。 即tức 前tiền 所sở 引dẫn 楞lăng 伽già 勝thắng 鬘man 二nhị 如Như 來Lai 藏tạng 。 有hữu 漏lậu 善thiện 者giả 。 為vi 隨tùy 順thuận 性tánh 。 如như 加gia 行hành 善thiện 等đẳng 。 為vi 增tăng 上thượng 緣duyên 。 隨tùy 順thuận 增tăng 長trưởng 無vô 漏lậu 種chủng 故cố 。 亦diệc 名danh 佛Phật 性tánh 。 不bất 善thiện 法pháp 者giả 。 為vi 違vi 背bội 性tánh 。 礙ngại 無vô 漏lậu 法pháp 。 因nhân 斷đoạn 於ư 此thử 。 而nhi 得đắc 菩Bồ 提Đề 。 覆phú 佛Phật 性tánh 故cố 。 亦diệc 名danh 佛Phật 性tánh 。 無vô 垢cấu 稱xưng 意ý 。 准chuẩn 此thử 明minh 也dã 。

疏sớ/sơ 四tứ 能năng 顯hiển 德đức 藏tạng 等đẳng 者giả 。 問vấn 因nhân 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 方phương 證chứng 法Pháp 身thân 。 法Pháp 身thân 即tức 是thị 所sở 顯hiển 之chi 法pháp 。 云vân 何hà 今kim 判phán 為vi 能năng 顯hiển 耶da 。 答đáp 處xứ 纏triền 之chi 位vị 。 其kỳ 德đức 未vị 彰chương 。 若nhược 出xuất 纏triền 已dĩ 。 具cụ 恆Hằng 沙sa 德đức 。 故cố 名danh 能năng 顯hiển 。 亦diệc 如như 金kim 性tánh 。 在tại 鑛khoáng 之chi 中trung 。 未vị 堪kham 其kỳ 器khí 。 不bất 名danh 顯hiển 器khí 。 及cập 于vu 陶đào 冶dã 。 真chân 金kim 。 則tắc 能năng 成thành 種chủng 種chủng 器khí 。 是thị 故cố 真chân 金kim 。 亦diệc 名danh 能năng 顯hiển 。 顯hiển 成thành 器khí 故cố 。 法Pháp 身thân 亦diệc 爾nhĩ 。

疏sớ/sơ 開khai 者giả 出xuất 生sanh 顯hiển 證chứng 之chi 義nghĩa 等đẳng 者giả 。 開khai 屬thuộc 眾chúng 生sanh 。 眾chúng 生sanh 證chứng 二nhị 圓viên 果quả 故cố 。 有hữu 義nghĩa 。 為vì 眾chúng 生sanh 說thuyết 佛Phật 性tánh 。 名danh 之chi 為vi 開khai 。 此thử 釋thích 開khai 者giả 。 即tức 屬thuộc 如Như 來Lai 。 開khai 闡xiển 解giải 釋thích 佛Phật 性tánh 義nghĩa 故cố 。 議nghị 曰viết 。 若nhược 依y 經kinh 本bổn 。 本bổn 疏sớ/sơ 為vi 優ưu 。 故cố 經Kinh 云vân 。 欲dục 令linh 眾chúng 生sanh 。 開khai 佛Phật 知tri 見kiến 。 故cố 知tri 開khai 者giả 。 屬thuộc 於ư 眾chúng 生sanh 。 若nhược 據cứ 論luận 云vân 。 餘dư 釋thích 為vi 善thiện 。 故cố 論luận 云vân 。 欲dục 開khai 佛Phật 知tri 見kiến 。 令linh 眾chúng 生sanh 知tri 。 得đắc 清thanh 淨tịnh 故cố 。 然nhiên 觀quán 經kinh 本bổn 。 與dữ 論luận 所sở 牒điệp 經kinh 文văn 少thiểu 別biệt 。 意ý 將tương 論luận 中trung 所sở 牒điệp 經kinh 正chánh 。 何hà 以dĩ 明minh 之chi 。 唯duy 論luận 牒điệp 經kinh 。 開khai 示thị 悟ngộ 三tam 。 與dữ 本bổn 經kinh 文văn 。 並tịnh 無vô 差sai 別biệt 。 唯duy 牒điệp 開khai 佛Phật 一nhất 處xứ 經kinh 文văn 。 即tức 與dữ 經kinh 本bổn 。 顛điên 倒đảo 不bất 同đồng 。 故cố 知tri 經kinh 木mộc 。 譯dịch 之chi 倒đảo 也dã 。 或hoặc 可khả 經kinh 正chánh 。 而nhi 論luận 顛điên 倒đảo 。 論luận 顛điên 倒đảo 者giả 。 亦diệc 譯dịch 主chủ 焉yên 。 理lý 既ký 各các 通thông 。 難nan 以dĩ 定định 判phán 。 知tri 者giả 更cánh 詳tường 。

疏sớ/sơ 示thị 者giả 同đồng 義nghĩa 等đẳng 者giả 。 問vấn 前tiền 開khai 知tri 見kiến 。 已dĩ 說thuyết 真Chân 如Như 。 今kim 示thị 復phục 明minh 。 一nhất 何hà 鄭trịnh 重trọng 。 答đáp 疏sớ/sơ 釋thích 如như 文văn 。

復phục 有hữu 義nghĩa 。 前tiền 清thanh 淨tịnh 義nghĩa 。 即tức 無vô 垢cấu 如như 。 今kim 明minh 同đồng 義nghĩa 。 即tức 有hữu 垢cấu 如như 。 故cố 佛Phật 性tánh 論luận 。 以dĩ 無vô 垢cấu 如như 。 為vi 勝thắng 相tương/tướng 。 以dĩ 有hữu 垢cấu 如như 。 為vi 同đồng 相tương/tướng 故cố 。 故cố 今kim 分phần/phân 二nhị 。 亦diệc 無vô 失thất 矣hĩ 。

疏sớ/sơ 雖tuy 二Nhị 乘Thừa 至chí 故cố 住trụ 是thị 說thuyết 者giả 。 此thử 伏phục 難nạn/nan 。 難nạn/nan 云vân 。 若nhược 入nhập 變biến 易dị 。 名danh 為vi 不bất 退thoái 。 二Nhị 乘Thừa 迴hồi 心tâm 。 即tức 得đắc 變biến 易dị 。 如như 何hà 至chí 八bát 地địa 。 方phương 名danh 不bất 退thoái 。 故cố 疏sớ/sơ 答đáp 意ý 云vân 。 二Nhị 乘Thừa 雖tuy 爾nhĩ 。 菩Bồ 薩Tát 八bát 地địa 以dĩ 前tiền 不bất 定định 。 若nhược 至chí 八bát 地địa 。 三tam 乘thừa 決quyết 定định 。 悉tất 皆giai 總tổng 受thọ 。 無vô 不bất 受thọ 者giả 。 據cứ 此thử 決quyết 定định 。 故cố 言ngôn 八bát 地địa 。

疏sớ/sơ 唯duy 下hạ 三tam 世thế 等đẳng 者giả 。 有hữu 餘dư 德đức 。 以dĩ 教giáo 理lý 行hành 果quả 。 配phối 開khai 等đẳng 。 今kim 引dẫn 下hạ 文văn 。 證chứng 非phi 不bất 取thủ 。

疏sớ/sơ 此thử 方phương 便tiện 至chí 偏thiên 。 說thuyết 一Nhất 乘Thừa 者giả 。 問vấn 何hà 所sở 以dĩ 然nhiên 。 答đáp 初sơ 時thời 三tam 根căn 。 因nhân 果quả 理lý 智trí 。 四tứ 皆giai 迷mê 故cố 。 故cố 具cụ 說thuyết 之chi 。 根căn 性tánh 既ký 差sai 。 迷mê 悟ngộ 不bất 等đẳng 。 有hữu 於ư 此thử 悟ngộ 。 於ư 彼bỉ 便tiện 迷mê 。 有hữu 在tại 此thử 迷mê 。 彼bỉ 法pháp 便tiện 悟ngộ 。 故cố 隨tùy 迷mê 者giả 。 即tức 為vi 說thuyết 之chi 。 故cố 下hạ 二nhị 周chu 。 隨tùy 說thuyết 有hữu 異dị 。 更cánh 有hữu 異dị 釋thích 。 終chung 不bất 離ly 難nạn/nan 。 故cố 擯bấn 不bất 記ký 。

疏sớ/sơ 若nhược 依y 此thử 解giải 至chí 便tiện 非phi 此thử 義nghĩa 者giả 。 三tam 周chu 所sở 說thuyết 。 廣quảng 略lược 雖tuy 差sai 。 其kỳ 體thể 無vô 別biệt 。 若nhược 初sơ 四tứ 種chủng 。 總tổng 是thị 無vô 為vi 。 牛ngưu 車xa 造tạo 作tác 。 即tức 有hữu 為vi 攝nhiếp 。 體thể 既ký 不bất 同đồng 。 故cố 成thành [矛*牟]# 盾# 。 便tiện 非phi 此thử 言ngôn 。 而nhi 有hữu 兩lưỡng 種chủng 。 一nhất 者giả 牛ngưu 車xa 。 非phi 是thị 開khai 示thị 悟ngộ 入nhập 之chi 義nghĩa 。 二nhị 者giả 涅Niết 槃Bàn 貧bần 女nữ 喻dụ 等đẳng 。 非phi 今kim 法pháp 華hoa 開khai 示thị 等đẳng 義nghĩa 。 若nhược 依y 前tiền 釋thích 。 便tiện 非phi 此thử 義nghĩa 。 但đãn 顯hiển 牛ngưu 車xa 義nghĩa 。 與dữ 此thử 釋thích 別biệt 。 非phi 斷đoạn 此thử 釋thích 以dĩ 為vi 非phi 也dã 。 若nhược 依y 後hậu 釋thích 。 便tiện 非phi 之chi 非phi 義nghĩa 。 即tức 明minh 此thử 解giải 以dĩ 為vi 不bất 正chánh 。

疏sớ/sơ 如như 貧bần 女nữ 等đẳng 者giả 。 問vấn 何hà 以dĩ 女nữ 為ví 喻dụ 。 答đáp 女nữ 有hữu 懷hoài 孕dựng 之chi 義nghĩa 。 似tự 況huống 眾chúng 生sanh 身thân 含hàm 佛Phật 性tánh 。 又hựu 經kinh 以dĩ 女nữ 喻dụ 菩Bồ 薩Tát 者giả 。 為vi 以dĩ 女nữ 人nhân 多đa 慈từ 悲bi 故cố 。 故cố 喻dụ 之chi 也dã 。

疏sớ/sơ 般Bát 若Nhã 在tại 上thượng 為vi 能năng 證chứng 道đạo 等đẳng 者giả 。 問vấn 按án 彼bỉ 經kinh 文văn 。 以dĩ 自tự 在tại 目mục 。 喻dụ 彼bỉ 伊y 三tam 點điểm 。 不bất 縱túng/tung 不bất 橫hoạnh/hoành 。 不bất 喻dụ 涅niết 拌# 。 何hà 故cố 今kim 譬thí 涅niết 拌# 三tam 事sự 。 答đáp 觀quán 彼bỉ 經kinh 文văn 。 誠thành 如như 所sở 責trách 。 義nghĩa 既ký 萬vạn 差sai 。 縱túng/tung 類loại 三tam 德đức 。

復phục 有hữu 何hà 過quá 。 蓋cái 光quang 彼bỉ 教giáo 。 義nghĩa 乃nãi 含hàm 多đa 。 若nhược 非phi 智trí 洞đỗng 幽u 秘bí 。 就tựu 能năng 為vi 斯tư 釋thích 乎hồ 。

疏sớ/sơ 今kim 此thử 三tam 釋thích 至chí 意ý 趣thú 難nan 解giải 者giả 。 理lý 行hành 果quả 三tam 。 總tổng 名danh 所sở 詮thuyên 。 寬khoan 狹hiệp 差sai 別biệt 。 尋tầm 前tiền 三tam 釋thích 。 易dị 知tri 不bất 辨biện 。

疏sớ/sơ 又hựu 以dĩ 蓮liên 華hoa 至chí 亦diệc 無vô 乖quai 爽sảng 者giả 。 此thử 釋thích 外ngoại 難nạn/nan 。 外ngoại 難nạn/nan 意ý 云vân 。 華hoa 喻dụ 妙diệu 法Pháp 。 論luận 解giải 教giáo 理lý 。 而nhi 有hữu 出xuất 水thủy 開khai 敷phu 之chi 義nghĩa 。 可khả 同đồng 於ư 華hoa 。 今kim 以dĩ 因nhân 果quả 。 以dĩ 為vi 妙diệu 法Pháp 。 華hoa 之chi 二nhị 義nghĩa 。 何hà 以dĩ 類loại 之chi 。 故cố 有hữu 斯tư 答đáp 。 答đáp 意ý 可khả 悉tất 。

疏sớ/sơ 餘dư 依y 永vĩnh 滅diệt 等đẳng 者giả 。 更cánh 無vô 餘dư 生sanh 苦khổ 依y 之chi 體thể 。 名danh 為vi 永vĩnh 滅diệt 。 非phi 無vô 即tức 身thân 名danh 餘dư 依y 滅diệt 。 有hữu 迷mê 此thử 文văn 。 乃nãi 言ngôn 二Nhị 乘Thừa 身thân 灰hôi 智trí 亡vong 。 方phương 名danh 出xuất 宅trạch 。 若nhược 爾nhĩ 身thân 在tại 。 不bất 名danh 出xuất 宅trạch 。 下hạ 經kinh 說thuyết 言ngôn 出xuất 宅trạch 索sách 車xa 。 豈khởi 可khả 在tại 於ư 無vô 餘dư 之chi 位vị 。 有hữu 斯tư 事sự 耶da 。 誤ngộ 之chi 甚thậm 矣hĩ 。

疏sớ/sơ 又hựu 七thất 地địa 分phân 段đoạn 盡tận 此thử 一nhất 生sanh 等đẳng 者giả 。 頓đốn 悟ngộ 悲bi 增tăng 。 七thất 地địa 以dĩ 前tiền 。 猶do 居cư 分phân 段đoạn 。 生sanh 數số 既ký 多đa 。 不bất 名danh 出xuất 宅trạch 。 至chí 第đệ 七Thất 地Địa 。 欲dục 末mạt 之chi 時thời 。 盡tận 一nhất 生sanh 已dĩ 。 即tức 入nhập 變biến 易dị 。 更cánh 有hữu 餘dư 義nghĩa 。 辨biện 如như 義nghĩa 決quyết 。

法Pháp 華Hoa 玄Huyền 贊Tán 攝Nhiếp 釋Thích 卷quyển 第đệ 二nhị