金Kim 剛Cang 三Tam 昧Muội 。 經Kinh 通Thông 宗Tông 記Ký 卷quyển 第đệ 二nhị

天thiên 台thai 山sơn 華hoa 頂đảnh 嗣tự 祖tổ 沙Sa 門Môn 。 寂tịch 震chấn 。 述thuật 。

無Vô 相Tướng 法Pháp 品Phẩm 第đệ 二nhị 之chi 上thượng

此thử 為vi 般Bát 若Nhã 分phần/phân 。 夫phu 般Bát 若Nhã 為vi 諸chư 佛Phật 之chi 母mẫu 。 諸chư 法Pháp 中trung 王vương 。 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 。 從tùng 茲tư 出xuất 生sanh 。 一nhất 切thiết 萬vạn 法pháp 。 從tùng 茲tư 建kiến 立lập 。 雖tuy 則tắc 能năng 生sanh 能năng 立lập 。 而nhi 般Bát 若Nhã 之chi 法pháp 。 本bổn 自tự 無vô 相tướng 。 故cố 謂vị 之chi 無vô 相tướng 法pháp 也dã 。 然nhiên 無vô 相tướng 之chi 法pháp 。 即tức 真Chân 如Như 自tự 心tâm 之chi 法pháp 。 能năng 含hàm 攝nhiếp 一nhất 切thiết 。 以dĩ 故cố 此thử 無vô 相tướng 法pháp 品phẩm 中trung 。 先tiên 為vi 發phát 起khởi 無vô 生sanh 。 覺giác 利lợi 。 實thật 際tế 。 性tánh 空không 。 如Như 來Lai 藏tạng 。 總tổng 持trì 。 六lục 品phẩm 之chi 法pháp 。 品phẩm 末mạt 。 別biệt 明minh 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 又hựu 總tổng 攝nhiếp 前tiền 六lục 地địa 法pháp 。 而nhi 獨độc 顯hiển 般Bát 若Nhã 現hiện 前tiền 。 以dĩ 發phát 明minh 第đệ 六lục 地địa 行hành 相tương/tướng 。 又hựu 初Sơ 地Địa 至chí 五ngũ 地địa 。 未vị 能năng 久cửu 住trụ 無vô 相tướng 法pháp 中trung 。 六lục 地địa 專chuyên 修tu 無vô 相tướng 法pháp 。 七thất 地địa 始thỉ 證chứng 無vô 相tướng 。 獲hoạch 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 。 便tiện 入nhập 第đệ 八Bát 地Địa 。 得đắc 無vô 功công 用dụng 道đạo 。 方phương 得đắc 滿mãn 地địa 。 方phương 得đắc 覺giác 滿mãn 。 以dĩ 故cố 無vô 相tướng 法pháp 品phẩm 。 總tổng 攝nhiếp 前tiền 六lục 地địa 。 又hựu 發phát 起khởi 後hậu 四tứ 地địa 。 及cập 等đẳng 妙diệu 二nhị 覺giác 。 故cố 直trực 至chí 妙diệu 覺giác 位vị 。 亦diệc 不bất 出xuất 此thử 無vô 相tướng 法pháp 也dã 。 又hựu 無vô 相tướng 即tức 法Pháp 身thân 義nghĩa 。 今kim 以dĩ 般Bát 若Nhã 收thu 歸quy 解giải 脫thoát 。 則tắc 圓viên 成thành 涅Niết 槃Bàn 三tam 德đức 祕bí 藏tạng 也dã 。

爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 從tùng 三tam 昧muội 起khởi 。 而nhi 說thuyết 是thị 言ngôn 。 諸chư 佛Phật 智trí 地địa 。 入nhập 實thật 法pháp 相tướng 。 決quyết 定định 性tánh 故cố 。 方phương 便tiện 神thần 通thông 。 皆giai 無vô 相tướng 利lợi 。 一nhất 覺giác 了liễu 義nghĩa 。 難nan 解giải 難nan 入nhập 。 非phi 諸chư 二Nhị 乘Thừa 。 之chi 所sở 知tri 見kiến 。 惟duy 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 乃nãi 能năng 知tri 之chi 。 可khả 度độ 眾chúng 生sanh 。 皆giai 說thuyết 一nhất 味vị 。

此thử 出xuất 定định 自tự 述thuật 。 乃nãi 如Như 來Lai 方phương 便tiện 。 開khai 化hóa 之chi 端đoan 。 夫phu 三tam 昧muội 是thị 宗tông 。 言ngôn 說thuyết 是thị 教giáo 。 宗tông 無vô 教giáo 不bất 顯hiển 。 教giáo 無vô 宗tông 不bất 立lập 。 故cố 今kim 別biệt 開khai 。 第đệ 二nhị 義nghĩa 門môn 。 以dĩ 言ngôn 顯hiển 無vô 言ngôn 。 即tức 從tùng 序tự 品phẩm 中trung 。 入nhập 佛Phật 智trí 地địa 說thuyết 起khởi 。 所sở 謂vị 佛Phật 智trí 地địa 者giả 。 唯duy 明minh 性tánh 相tướng 而nhi 已dĩ 。 葢# 相tương/tướng 為vi 萬vạn 法pháp 唯duy 識thức 之chi 宗tông 。 性tánh 為vi 萬vạn 法pháp 唯duy 心tâm 之chi 旨chỉ 。 唯duy 識thức 。 摧tồi 外ngoại 道đạo 小Tiểu 乘Thừa 迷mê 謬mậu 之chi 執chấp 。 唯duy 心tâm 。 顯hiển 如Như 來Lai 藏tạng 。 真Chân 如Như 自tự 性tánh 之chi 體thể 。 然nhiên 必tất 須tu 性tánh 相tướng 互hỗ 融dung 。 心tâm 識thức 俱câu 泯mẫn 。 方phương 得đắc 為vi 究cứu 竟cánh 覺giác 也dã 。 又hựu 他tha 經kinh 不bất 明minh 性tánh 相tướng 。 於ư 義nghĩa 亦diệc 通thông 。 此thử 經Kinh 不bất 明minh 性tánh 相tướng 。 其kỳ 義nghĩa 不bất 顯hiển 。 然nhiên 性tánh 相tướng 二nhị 宗tông 。 皆giai 依y 大Đại 乘Thừa 經Kinh 義nghĩa 造tạo 論luận 。 葢# 自tự 佛Phật 滅diệt 度độ 後hậu 。 天thiên 親thân 菩Bồ 薩Tát 。 依y 解giải 深thâm 密mật 經kinh 。 造tạo 唯duy 識thức 論luận 。 親thân 勝thắng 火hỏa 辨biện 。 同đồng 時thời 造tạo 釋thích 論luận 。 至chí 佛Phật 滅diệt 度độ 千thiên 有hữu 餘dư 年niên 。 有hữu 護hộ 法Pháp 陳trần 那na 等đẳng 。 約ước 前tiền 頌tụng 論luận 。 造tạo 成thành 唯duy 識thức 論luận 。 此thử 名danh 法pháp 相tướng 宗tông 。 馬mã 鳴minh 菩Bồ 薩Tát 。 應ưng 如Như 來Lai 懸huyền 記ký 。 於ư 佛Phật 滅diệt 度độ 六lục 百bách 年niên 後hậu 而nhi 生sanh 。 依y 楞lăng 伽già 經kinh 。 製chế 大Đại 乘Thừa 起khởi 信tín 論luận 。 廣quảng 說thuyết 阿a 賴lại (# 一nhất 作tác 梨lê )# 耶da 中trung 。 三tam 細tế 識thức 。 六lục 粗thô 相tương/tướng 。 一nhất 心tâm 真Chân 如Như 。 生sanh 滅diệt 二nhị 門môn 。 此thử 即tức 名danh 法pháp 性tánh 宗tông 。 後hậu 龍long 樹thụ 菩Bồ 薩Tát 。 製chế 摩ma 訶ha 衍diễn 論luận 。 引dẫn 一nhất 百bách 本bổn 大Đại 乘Thừa 經Kinh 。 證chứng 八bát 識thức 心tâm 王vương 。 性tánh 相tướng 微vi 細tế 等đẳng 義nghĩa 。 此thử 性tánh 相tướng 二nhị 宗tông 之chi 始thỉ 也dã 。 然nhiên 二nhị 宗tông 立lập 論luận 。 既ký 各các 本bổn 一nhất 經kinh 為vi 主chủ 。 自tự 不bất 能năng 契khế 同đồng 。 若nhược 約ước 成thành 唯duy 識thức 論luận 。 以dĩ 現hiện 識thức 與dữ 分phân 別biệt 事sự 識thức 。 和hòa 合hợp 為vi 宗tông 。 若nhược 約ước 起khởi 信tín 論luận 。 以dĩ 真chân 識thức 。 現hiện 識thức 。 分phân 別biệt 事sự 識thức 。 和hòa 合hợp 為vi 宗tông 。 真chân 識thức 。 即tức 如Như 來Lai 藏tạng 。 寂tịch 滅diệt 一nhất 心tâm 。 現hiện 識thức 。 即tức 第đệ 八bát 阿a 梨lê 耶da 識thức 。 能năng 隨tùy 五ngũ 塵trần 對đối 至chí 即tức 現hiện 故cố 。 分phân 別biệt 事sự 識thức 。 即tức 是thị 第đệ 六lục 意ý 識thức 。 能năng 隨tùy 事sự 攀phàn 緣duyên 。 分phân 別biệt 六lục 塵trần 故cố 。 然nhiên 不bất 言ngôn 第đệ 七thất 末mạt 那na 識thức 者giả 。 謂vị 有hữu 八bát 六lục 兩lưỡng 識thức 。 必tất 有hữu 末mạt 那na 。 以dĩ 末mạt 那na 緣duyên 於ư 第đệ 八bát 。 又hựu 依y 第đệ 八bát 而nhi 轉chuyển 。 六lục 又hựu 以dĩ 七thất 為vi 根căn 。 故cố 末mạt 那na 之chi 細tế 分phần/phân 。 通thông 於ư 現hiện 識thức 。 而nhi 粗thô 分phần/phân 。 通thông 意ý 識thức 也dã 。 古cổ 德đức 以dĩ 日nhật 中trung 設thiết 水thủy 器khí 為ví 喻dụ 。 水thủy 器khí 。 猶do 第đệ 八bát 識thức 。 日nhật 猶do 六lục 識thức 。 然nhiên 日nhật 以dĩ 器khí 中trung 之chi 水thủy 為vi 緣duyên 。 乃nãi 有hữu 壁bích 間gian 浮phù 動động 之chi 影ảnh 。 影ảnh 猶do 末mạt 那na 也dã 。 又hựu 約ước 相tương/tướng 宗tông 立lập 義nghĩa 。 言ngôn 心tâm 及cập 心tâm 所sở 法pháp 。 四tứ 分phần/phân 合hợp 成thành 。 有hữu 相tương/tướng 分phần/phân 。 見kiến 分phần/phân 。 自tự 證chứng 分phần/phân 。 證chứng 自tự 證chứng 分phần/phân 。 如như 證chứng 自tự 證chứng 分phần/phân 。 為vi 不bất 迷mê 之chi 真Chân 如Như 。 自tự 證chứng 分phần/phân 。 真Chân 如Như 一nhất 分phần/phân 迷mê 中trung 佛Phật 性tánh 。 即tức 本bổn 覺giác 心tâm 體thể 。 以dĩ 眾chúng 生sanh 雖tuy 迷mê 。 有hữu 真Chân 如Như 自tự 體thể 可khả 證chứng 。 故cố 云vân 自tự 證chứng 。 真Chân 如Như 體thể 上thượng 。 有hữu 二nhị 種chủng 用dụng 。 一nhất 能năng 緣duyên 用dụng 。 謂vị 之chi 見kiến 分phần/phân 。 二nhị 所sở 緣duyên 用dụng 。 謂vị 之chi 相tướng 分phần/phân 。 攝nhiếp 用dụng 歸quy 體thể 。 唯duy 一nhất 自tự 證chứng 分phần/phân 。 所sở 以dĩ 山sơn 河hà 大đại 地địa 。 是thị 心tâm 相tương/tướng 分phần/phân 。 心tâm 外ngoại 無vô 法pháp 。 故cố 曰viết 唯duy 識thức 。 此thử 實thật 為vi 名danh 相tướng 之chi 宗tông 也dã 。 但đãn 後hậu 學học 惟duy 宗tông 名danh 相tướng 。 祇kỳ 益ích 多đa 聞văn 。 不bất 名danh 學học 道Đạo 。 必tất 須tu 悟ngộ 自tự 本bổn 性tánh 。 方phương 得đắc 解giải 脫thoát 。 以dĩ 故cố 。 必tất 當đương 先tiên 明minh 性tánh 宗tông 之chi 義nghĩa 。 如như 云vân 真Chân 如Như 心tâm 體thể 。 本bổn 不bất 屬thuộc 迷mê 悟ngộ 。 迥huýnh 超siêu 生sanh 滅diệt 。 不bất 變biến 不bất 壞hoại 。 而nhi 真Chân 如Như 相tương/tướng 用dụng 。 全toàn 在tại 生sanh 滅diệt 識thức 中trung 顯hiển 現hiện 。 所sở 謂vị 真Chân 如Như 不bất 守thủ 自tự 性tánh 。 故cố 隨tùy 緣duyên 變biến 現hiện 。 真Chân 如Như 不bất 壞hoại 自tự 性tánh 。 故cố 不bất 變biến 隨tùy 緣duyên 。 由do 此thử 立lập 心tâm 真Chân 如Như 門môn 。 心tâm 生sanh 滅diệt 門môn 。 若nhược 眾chúng 生sanh 修tu 證chứng 。 必tất 從tùng 生sanh 滅diệt 門môn 悟ngộ 。 而nhi 證chứng 真Chân 如Như 門môn 。 故cố 以dĩ 生sanh 滅diệt 與dữ 不bất 生sanh 滅diệt 和hòa 合hợp 。 非phi 一nhất 非phi 異dị 。 為vi 阿a 梨lê 耶da 識thức 。 以dĩ 起khởi 根căn 身thân 器khí 界giới 。 如như 地địa 水thủy 火hỏa 風phong 。 而nhi 依y 於ư 空không 。 為vi 器khí 界giới 五ngũ 法pháp 。 見kiến 聞văn 知tri 覺giác 而nhi 依y 於ư 識thức 。 為vi 根căn 身thân 五ngũ 法pháp 。 於ư 此thử 十thập 法pháp 。 顯hiển 示thị 一nhất 心tâm 迷mê 悟ngộ 之chi 源nguyên 。 若nhược 了liễu 悟ngộ 一nhất 心tâm 。 即tức 得đắc 根căn 本bổn 實thật 智trí 。 故cố 曰viết 萬vạn 法pháp 唯duy 心tâm 為vi 正chánh 宗tông 。 然nhiên 唯duy 心tâm 一nhất 宗tông 。 實thật 乃nãi 統thống 攝nhiếp 始thỉ 終chung 圓viên 頓đốn 四tứ 教giáo 。 而nhi 為vì 眾chúng 生sanh 。 成thành 佛Phật 之chi 要yếu 門môn 也dã 。 今kim 此thử 佛Phật 說thuyết 金Kim 剛Cang 三Tam 昧Muội 。 發phát 明minh 諸chư 佛Phật 智trí 地địa 。 故cố 先tiên 唱xướng 言ngôn 。 入nhập 實thật 法pháp 相tướng 。 決quyết 定định 性tánh 故cố 。 夫phu 入nhập 實thật 者giả 。 入nhập 於ư 實thật 際tế 也dã 。 若nhược 悟ngộ 心tâm 法pháp 無vô 際tế 。 則tắc 入nhập 於ư 實thật 際tế 。 今kim 入nhập 實thật 法pháp 相tướng 。 則tắc 入nhập 於ư 實thật 際tế 之chi 法Pháp 。 得đắc 實thật 際tế 之chi 相tướng 。 皆giai 決quyết 定định 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 。 緣duyên 生sanh 無vô 性tánh 。 此thử 直trực 示thị 真Chân 如Như 寂tịch 滅diệt 之chi 體thể 。 真Chân 如Như 之chi 體thể 。 即tức 無vô 相tướng 法pháp 。 即tức 是thị 根căn 本bổn 智trí 。 所sở 有hữu 方phương 便tiện 神thần 通thông 。 皆giai 從tùng 無vô 相tướng 法pháp 中trung 所sở 出xuất 之chi 利lợi 。 然nhiên 此thử 乃nãi 是thị 。 一nhất 念niệm 相tương 應ứng 。 頓đốn 然nhiên 覺giác 悟ngộ 了liễu 義nghĩa 之chi 法pháp 。 故cố 難nan 解giải 難nan 入nhập 。 非phi 諸chư 二Nhị 乘Thừa 。 之chi 所sở 知tri 見kiến 。 知tri 見kiến 有hữu 四tứ 種chủng 。 如như 地địa 前tiền 異dị 生sanh 。 不bất 見kiến 不bất 知tri 。 初Sơ 地Địa 至chí 九cửu 地địa 。 知tri 而nhi 不bất 見kiến 。 十Thập 地Địa 見kiến 而nhi 不bất 知tri 。 惟duy 佛Phật 與dữ 大đại 菩Bồ 薩Tát 。 亦diệc 知tri 亦diệc 見kiến 。 故cố 云vân 惟duy 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 乃nãi 能năng 知tri 之chi 。 雖tuy 然nhiên 。 若nhược 見kiến 可khả 度độ 眾chúng 生sanh 。 皆giai 當đương 為vi 說thuyết 此thử 一nhất 味vị 法pháp 也dã 。 曉hiểu 法Pháp 師sư 論luận 釋thích 云vân 。 皆giai 說thuyết 一nhất 味vị 者giả 。 令linh 入nhập 一nhất 覺giác 味vị 故cố 。 即tức 是thị 大Đại 乘Thừa 。 欲dục 明minh 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 本bổn 來lai 一nhất 覺giác 。 但đãn 由do 無vô 明minh 。 隨tùy 夢mộng 流lưu 轉chuyển 。 皆giai 從tùng 如Như 來Lai 。 一nhất 味vị 之chi 說thuyết 。 無vô 不bất 終chung 歸quy 一nhất 心tâm 之chi 源nguyên 。 如như 此thử 說thuyết 。 終chung 自tự 不bất 了liễu 。 何hà 故cố 。 總tổng 輸du 他tha 歸quy 宗tông 禪thiền 師sư 接tiếp 大đại 愚ngu 。 用dụng 得đắc 直trực 截tiệt 。 昔tích 大đại 愚ngu 欲dục 往vãng 諸chư 方phương 學học 五ngũ 味vị 禪thiền 。 歸quy 宗tông 云vân 。 我ngã 者giả 裏lý 只chỉ 有hữu 一nhất 味vị 禪thiền 。 大đại 愚ngu 便tiện 問vấn 。 如như 何hà 是thị 一nhất 味vị 禪thiền 。 問vấn 聲thanh 未vị 絕tuyệt 。 即tức 被bị 歸quy 宗tông 打đả 出xuất 。 大đại 愚ngu 即tức 於ư 棒bổng 下hạ 頓đốn 悟ngộ 其kỳ 旨chỉ 。 須tu 是thị 恁nhẫm 麼ma 始thỉ 得đắc 。

爾nhĩ 時thời 解Giải 脫Thoát 菩Bồ 薩Tát 。 即tức 從tùng 座tòa 起khởi 。 合hợp 掌chưởng 胡hồ 跪quỵ 。 而nhi 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 尊tôn 者giả 。 若nhược 佛Phật 滅diệt 後hậu 。 正Chánh 法Pháp 去khứ 世thế 。 像Tượng 法Pháp 住trụ 世thế 。 於ư 末mạt 劫kiếp 中trung 。 五ngũ 濁trược 眾chúng 生sanh 。 多đa 諸chư 惡ác 業nghiệp 。 輪luân 迴hồi 三tam 界giới 。 無vô 有hữu 出xuất 時thời 。 願nguyện 佛Phật 慈từ 悲bi 。 為vi 後hậu 世thế (# 有hữu 本bổn 無vô 世thế 字tự )# 眾chúng 生sanh 。 宣tuyên 說thuyết 一Nhất 味Vị 決Quyết 定Định 真Chân 實Thật 。 令linh 彼bỉ 眾chúng 生sanh 。 等đẳng 同đồng 解giải 脫thoát 。

此thử 因nhân 勸khuyến 而nhi 問vấn 。 發phát 起khởi 無vô 生sanh 行hành 品phẩm 之chi 法pháp 。 葢# 自tự 既ký 解giải 脫thoát 。 欲dục 令linh 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 同đồng 得đắc 解giải 脫thoát 也dã 。 稱xưng 佛Phật 為vi 尊tôn 者giả 。 以dĩ 明minh 出xuất 世thế 之chi 法Pháp 。 故cố 不bất 稱xưng 世Thế 尊Tôn 。 佛Phật 之chi 正Chánh 法Pháp 像tượng 法pháp 。 初sơ 皆giai 住trụ 世thế 千thiên 年niên 。 後hậu 又hựu 增tăng 住trụ 正Chánh 法Pháp 四tứ 百bách 年niên 。 像tượng 法pháp 千thiên 五ngũ 百bách 年niên 。 共cộng 計kế 三tam 千thiên 九cửu 百bách 年niên 。 此thử 載tái 法pháp 苑uyển 珠châu 林lâm 中trung 。 按án 佛Phật 入nhập 滅diệt 。 自tự 周chu 穆mục 王vương 壬nhâm 申thân 。 至chí 今kim 康khang 熈# 辛tân 酉dậu 閱duyệt 經kinh 之chi 歲tuế 。 凡phàm 二nhị 千thiên 六lục 百bách 三tam 十thập 年niên 耳nhĩ 。 劫kiếp 者giả 。 此thử 云vân 時thời 分phần/phân 。 亦diệc 以dĩ 初sơ 中trung 後hậu 分phân 之chi 。 末mạt 劫kiếp 。 乃nãi 對đối 劫kiếp 初sơ 而nhi 言ngôn 也dã 。 正Chánh 法Pháp 。 是thị 諸chư 佛Phật 所sở 。 覺giác 所sở 說thuyết 一nhất 切thiết 法pháp 空không 。 佛Phật 入nhập 滅diệt 後hậu 。 則tắc 正Chánh 法Pháp 流lưu 布bố 住trụ 世thế 。 及cập 去khứ 佛Phật 遙diêu 遠viễn 。 必tất 取thủ 象tượng 示thị 法pháp 。 為vi 像Tượng 法Pháp 住trụ 世thế 。 圓viên 覺giác 經Kinh 云vân 。 末mạt 世thế 眾chúng 生sanh 。 不bất 了liễu 人nhân 我ngã 眾chúng 生sanh 壽thọ 命mạng 四tứ 相tương/tướng 。 雖tuy 經kinh 多đa 劫kiếp 。 勤cần 苦khổ 修tu 道Đạo 。 但đãn 為vi 有hữu 為vi 。 終chung 不bất 得đắc 成thành 聖thánh 果Quả 。 是thị 故cố 名danh 為vi 。 正Chánh 法Pháp 末mạt 世thế 。 又hựu 釋thích 曰viết 。 末mạt 世thế 修tu 證chứng 無vô 相tướng 。 還hoàn 同đồng 正Chánh 法Pháp 。 若nhược 正Chánh 法Pháp 中trung 。 取thủ 證chứng 於ư 相tương/tướng 。 亦diệc 同đồng 末mạt 世thế 也dã 。 夫phu 眾chúng 生sanh 由do 五ngũ 陰ấm 妄vọng 想tưởng 而nhi 成thành 五ngũ 濁trược 。 如như 色sắc 陰ấm 堅kiên 固cố 。 四tứ 大đại 所sở 纏triền 。 有hữu 劫kiếp 濁trược 。 受thọ 陰ấm 虗hư 明minh 。 旋toàn 生sanh 異dị 見kiến 。 有hữu 見kiến 濁trược 。 想tưởng 陰ấm 融dung 通thông 。 動động 搖dao 妄vọng 情tình 。 有hữu 煩phiền 惱não 濁trược 。 行hành 陰ấm 幽u 隱ẩn 。 情tình 隨tùy 業nghiệp 遷thiên 。 有hữu 眾chúng 生sanh 濁trược 。 識thức 陰ấm 顛điên 倒đảo 。 眾chúng 塵trần 隔cách 越việt 。 有hữu 命mạng 濁trược 。 若nhược 五ngũ 陰ấm 盡tận 。 則tắc 超siêu 五ngũ 濁trược 。 又hựu 命mạng 濁trược 連liên 相tương/tướng 。 以dĩ 色sắc 心tâm 為vi 體thể 。 以dĩ 摧tồi 年niên 減giảm 壽thọ 為vi 相tương/tướng 。 眾chúng 生sanh 濁trược 。 見kiến 慢mạn 果quả 報báo 。 立lập 此thử 假giả 名danh 。 惡ác 名danh 穢uế 稱xưng 為vi 相tương/tướng 。 煩phiền 惱não 濁trược 。 五ngũ 鈍độn 使sử 為vi 體thể 。 三tam 災tai 為vi 相tương/tướng 。 見kiến 濁trược 。 五ngũ 利lợi 使sử 為vi 體thể 。 諸chư 見kiến 轉chuyển 盛thịnh 為vi 相tương/tướng 。 劫kiếp 濁trược 。 約ước 四tứ 濁trược 。 立lập 此thử 假giả 名danh 。 四tứ 濁trược 增tăng 劇kịch 。 聚tụ 在tại 此thử 時thời 也dã 。 由do 五ngũ 濁trược 中trung 。 造tạo 諸chư 惡ác 業nghiệp 。 生sanh 於ư 三tam 界giới 。 欲dục 界giới 。 希hy 須tu 樂nhạo 欲dục 。 色sắc 界giới 。 未vị 出xuất 色sắc 籠lung 。 無vô 色sắc 界giới 。 祇kỳ 有hữu 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 四tứ 陰ấm 。 而nhi 無vô 色sắc 陰ấm 。 此thử 皆giai 因nhân 果quả 不bất 忘vong 。 有hữu 生sanh 有hữu 死tử 。 如như 輪luân 之chi 迴hồi 轉chuyển 。 無vô 有hữu 出xuất 時thời 。 又hựu 此thử 三tam 界giới 。 不bất 出xuất 身thân 心tâm 。 及cập 諸chư 塵trần 境cảnh 。 為vi 迷mê 真chân 性tánh 故cố 。 即tức 有hữu 濁trược 辱nhục 。 生sanh 其kỳ 妄vọng 氣khí 者giả 。 澄trừng 清thanh 微vi 為vi 無vô 色sắc 界giới 。 所sở 謂vị 心tâm 也dã 。 澄trừng 濁trược 辱nhục 為vi 色sắc 界giới 。 所sở 謂vị 身thân 也dã 。 散tán 滓chỉ 穢uế 為vi 欲dục 界giới 。 所sở 謂vị 塵trần 境cảnh 也dã 。 古cổ 德đức 云vân 。 但đãn 內nội 一nhất 不bất 生sanh 。 則tắc 無vô 諸chư 有hữu 欲dục 。 如như 是thị 。 則tắc 三tam 界giới 五ngũ 濁trược 。 本bổn 自tự 空không 寂tịch 。 廓khuếch 然nhiên 無vô 際tế 。 唯duy 一nhất 真chân 心tâm 耳nhĩ 。 又hựu 諸chư 佛Phật 四Tứ 無Vô 量Lượng 心Tâm 。 各các 有hữu 三tam 種chủng 緣duyên 。 一nhất 者giả 生sanh 緣duyên 。 緣duyên 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 相tướng 。 二nhị 者giả 法pháp 緣duyên 。 緣duyên 五ngũ 蘊uẩn 差sai 別biệt 相tương/tướng 。 三tam 者giả 無vô 緣duyên 。 不bất 緣duyên 前tiền 二nhị 相tương/tướng 故cố 。 是thị 以dĩ 佛Phật 行hạnh 無vô 緣duyên 慈từ 。 為vì 眾chúng 生sanh 說thuyết 法Pháp 。 自tự 不bất 見kiến 有hữu 佛Phật 道Đạo 可khả 成thành 。 他tha 不bất 見kiến 有hữu 眾chúng 生sanh 可khả 度độ 。 故cố 其kỳ 所sở 說thuyết 法Pháp 。 無vô 說thuyết 無vô 示thị 。 使sử 聽thính 法Pháp 者giả 。 無vô 聞văn 無vô 得đắc 。 此thử 佛Phật 之chi 大đại 慈từ 悲bi 也dã 。 若nhược 於ư 菩Bồ 薩Tát 。 則tắc 修tu 慈từ 斷đoạn 貪tham 欲dục 。 修tu 悲bi 斷đoạn 嗔sân 恚khuể 。 修tu 喜hỷ 斷đoạn 不bất 樂lạc 。 修tu 此thử 三tam 者giả 。 即tức 住trụ 一nhất 子tử 地địa 。 若nhược 修tu 於ư 捨xả 。 則tắc 斷đoạn 貪tham 恚khuể 。 及cập 眾chúng 生sanh 相tướng 。 然nhiên 今kim 為vì 後hậu 世thế 眾chúng 生sanh 。 請thỉnh 說thuyết 一nhất 味vị 之chi 法Pháp 。 得đắc 決quyết 定định 真Chân 如Như 實thật 際tế 。 與dữ 圓viên 覺giác 會hội 中trung 菩Bồ 薩Tát 。 為vì 未vị 來lai 末mạt 世thế 眾chúng 生sanh 。 求cầu 大Đại 乘Thừa 者giả 請thỉnh 。 其kỳ 意ý 同đồng 也dã 。 圭# 峯phong 作tác 疏sớ/sơ 。 引dẫn 此thử 一nhất 節tiết 以dĩ 證chứng 頓đốn 。 為vi 此thử 經Kinh 與dữ 末mạt 世thế 凡phàm 夫phu 。 便tiện 說thuyết 究cứu 竟cánh 深thâm 法Pháp 。 不bất 同đồng 漸tiệm 教giáo 中trung 。 先tiên 小tiểu 次thứ 權quyền 。 後hậu 方phương 說thuyết 實thật 。 至chí 若nhược 執chấp 漸tiệm 迷mê 頓đốn 者giả 。 謂vị 凡phàm 夫phu 不bất 合hợp 便tiện 悟ngộ 佛Phật 地địa 之chi 法pháp 。 此thử 不bất 可khả 以dĩ 語ngữ 頓đốn 也dã 。

佛Phật 言ngôn 。

善thiện 男nam 子tử 。 汝nhữ 能năng 問vấn 我ngã 。 出xuất 世thế 之chi 因nhân 。 欲dục 化hóa 眾chúng 生sanh 。 令linh 彼bỉ 眾chúng 生sanh 。 獲hoạch 得đắc 出xuất 世thế 之chi 果quả 。 是thị 一nhất 大đại 事sự 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 以dĩ 大đại 慈từ 故cố 。 以dĩ 大đại 悲bi 故cố 。 我ngã 若nhược 不bất 說thuyết 。 即tức 墮đọa 慳san 貪tham 。 汝nhữ 等đẳng 一nhất 心tâm 諦đế 聽thính 。 為vì 汝nhữ 宣tuyên 說thuyết 。

此thử 贊tán 可khả 能năng 問vấn 也dã 。 夫phu 順thuận 理lý 者giả 為vi 善thiện 。 有hữu 剛cang 斷đoạn 者giả 。 可khả 稱xưng 男nam 子tử 。 出xuất 世thế 之chi 因nhân 。 即tức 眾chúng 生sanh 本bổn 覺giác 。 出xuất 世thế 之chi 果quả 。 即tức 諸chư 佛Phật 始thỉ 覺giác 。 又hựu 稱xưng 始thỉ 覺giác 為vi 本bổn 覺giác 之chi 果quả 。 然nhiên 始thỉ 覺giác 即tức 是thị 了liễu 因nhân 。 會hội 緣duyên 方phương 了liễu 。 故cố 以dĩ 六Lục 度Độ 行hành 。 與dữ 菩Bồ 提Đề 分Phần 法Pháp 為vi 緣duyên 因nhân 。 緣duyên 此thử 以dĩ 為vi 因nhân 。 方phương 能năng 了liễu 故cố 。 了liễu 者giả 。 悟ngộ 本bổn 覺giác 正chánh 因nhân 佛Phật 性tánh 也dã 。 據cứ 我ngã 宗tông 門môn 下hạ 。 學học 般Bát 若Nhã 菩Bồ 薩Tát 。 只chỉ 將tương 一nhất 句cú 本bổn 參tham 話thoại 頭đầu 。 為vi 緣duyên 因nhân 。 又hựu 只chỉ 在tại 聞văn 聲thanh 見kiến 色sắc 處xứ 。 便tiện 是thị 了liễu 因nhân 。 所sở 以dĩ 香hương 嚴nghiêm 聞văn 擊kích 竹trúc 。 靈linh 雲vân 見kiến 桃đào 花hoa 。 與dữ 如Như 來Lai 睹đổ 明minh 星tinh 悟ngộ 道đạo 一nhất 般ban 。 故cố 稱xưng 為vi 從tùng 緣duyên 薦tiến 得đắc 。 永vĩnh 無vô 退thoái 失thất 也dã 。 以dĩ 故cố 宗tông 乘thừa 中trung 。 只chỉ 在tại 日nhật 用dụng 邊biên 。 繁phồn 興hưng 大đại 用dụng 。 此thử 真chân 是thị 轉chuyển 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 塵trần 勞lao 。 為vi 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 。 波Ba 羅La 蜜Mật 門môn 。 是thị 以dĩ 從tùng 上thượng 諸chư 祖tổ 。 或hoặc 於ư 棒bổng 下hạ 。 成thành 等Đẳng 正Chánh 覺Giác 。 或hoặc 於ư 喝hát 下hạ 。 成thành 等Đẳng 正Chánh 覺Giác 。 或hoặc 於ư 言ngôn 下hạ 。 成thành 等Đẳng 正Chánh 覺Giác 。 或hoặc 於ư 拈niêm 椎chùy 舉cử 拂phất 處xứ 。 成thành 等Đẳng 正Chánh 覺Giác 。 此thử 真chân 是thị 圓viên 頓đốn 法Pháp 門môn 。 今kim 此thử 經Kinh 。 實thật 乃nãi 通thông 貫quán 諸chư 經kinh 中trung 圓viên 頓đốn 之chi 理lý 。 故cố 曰viết 是thị 一nhất 大đại 事sự 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 前tiền 菩Bồ 薩Tát 求cầu 佛Phật 。 慈từ 悲bi 而nhi 說thuyết 法Pháp 。 今kim 佛Phật 即tức 以dĩ 慈từ 悲bi 。 轉chuyển 讚tán 菩Bồ 薩Tát 之chi 能năng 問vấn 。 正chánh 顯hiển 主chủ 伴bạn 同đồng 德đức 同đồng 心tâm 。 以dĩ 大đại 慈từ 拔bạt 後hậu 世thế 眾chúng 生sanh 世thế 間gian 之chi 苦khổ 。 以dĩ 大đại 悲bi 與dữ 後hậu 世thế 眾chúng 生sanh 出xuất 世thế 間gian 之chi 法pháp 樂nhạo/nhạc/lạc 。 又hựu 且thả 明minh 唯duy 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 乃nãi 能năng 知tri 之chi 。 然nhiên 此thử 中trung 理lý 極cực 玄huyền 微vi 。 實thật 難nạn/nan 言ngôn 說thuyết 。 雖tuy 然nhiên 。 我ngã 若nhược 愛ái 法pháp 不bất 說thuyết 。 即tức 墮đọa 慳san 貪tham 。 今kim 翻phiên 慳san 貪tham 而nhi 為vi 喜hỷ 捨xả 。 故cố 有hữu 此thử 七thất 品phẩm 玅# 法pháp 。 真chân 是thị 無vô 中trung 生sanh 有hữu 。 愈dũ 出xuất 愈dũ 奇kỳ 。 游du 心tâm 其kỳ 間gian 。 如như 觀quán 海hải 上thượng 蜃# 樓lâu 。 究cứu 竟cánh 無vô 有hữu 。 一nhất 法pháp 可khả 得đắc 。 持trì 是thị 經Kinh 者giả 。 當đương 作tác 是thị 觀quán 。

善thiện 男nam 子tử 。 若nhược 化hóa 眾chúng 生sanh 。 無vô 生sanh 於ư 化hóa 。 不bất 生sanh 無vô 化hóa 。 其kỳ 化hóa 大đại 焉yên 。

此thử 明minh 無vô 化hóa 之chi 大đại 。 昔tích 曉hiểu 法Pháp 師sư 論luận 釋thích 云vân 。 初sơ 句cú 牒điệp 能năng 化hóa 。 後hậu 一nhất 句cú 歎thán 化hóa 大đại 。 中trung 二nhị 句cú 明minh 正chánh 觀quán 相tương/tướng 。 言ngôn 無vô 生sanh 於ư 化hóa 者giả 。 初sơ 修tu 觀quán 時thời 。 破phá 諸chư 有hữu 相tương/tướng 。 於ư 幻huyễn 化hóa 相tương/tướng 。 滅diệt 其kỳ 生sanh 心tâm 故cố 。 其kỳ 不bất 生sanh 無vô 化hóa 者giả 。 復phục 遣khiển 空không 於ư 空không 。 於ư 無vô 化hóa 空không 。 亦diệc 不bất 生sanh 心tâm 故cố 。 如như 金kim 剛cang 般Bát 若Nhã 四tứ 生sanh 九cửu 類loại 。 皆giai 令linh 涅Niết 槃Bàn 。 實thật 無vô 眾chúng 生sanh 。 得đắc 滅diệt 度độ 者giả 。 亦diệc 如như 淨tịnh 名danh 。 觀quán 眾chúng 生sanh 如như 第đệ 六lục 陰ấm 等đẳng 。 為vì 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 說thuyết 如như 斯tư 法Pháp 。 名danh 為vi 真chân 實thật 慈từ 也dã 。 觀quán 此thử 數số 語ngữ 。 終chung 成thành 義nghĩa 學học 見kiến 解giải 。 殊thù 不bất 知tri 佛Phật 因nhân 。 解Giải 脫Thoát 菩Bồ 薩Tát 。 既ký 欲dục 令linh 後hậu 世thế 眾chúng 生sanh 平bình 等đẳng 同đồng 得đắc 解giải 脫thoát 。 又hựu 恐khủng 其kỳ 目mục 前tiền 眾chúng 生sanh 之chi 相tướng 未vị 空không 。 心tâm 中trung 度độ 生sanh 之chi 念niệm 不bất 忘vong 。 則tắc 令linh 所sở 化hóa 之chi 眾chúng 生sanh 。 亦diệc 皆giai 著trước 於ư 相tương/tướng 念niệm 。 故cố 先tiên 明minh 化hóa 而nhi 無vô 化hóa 之chi 體thể 。 乃nãi 曰viết 。 汝nhữ 若nhược 化hóa 於ư 眾chúng 生sanh 。 無vô 自tự 生sanh 於ư 能năng 化hóa 之chi 心tâm 。 若nhược 不bất 生sanh 能năng 化hóa 之chi 心tâm 。 亦diệc 無vô 所sở 化hóa 之chi 眾chúng 。 猶do 如như 天thiên 地địa 長trưởng 育dục 萬vạn 物vật 。 而nhi 不bất 以dĩ 為vi 功công 。 則tắc 其kỳ 化hóa 大đại 焉yên 。 如như 華hoa 嚴nghiêm 經Kinh 云vân 。 設thiết 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 於ư 一nhất 念niệm 中trung 。 悉tất 成thành 正chánh 覺giác 。 與dữ 不bất 成thành 正chánh 覺giác 。 亦diệc 無vô 有hữu 異dị 。

何hà 以dĩ 故cố 。 菩Bồ 提Đề 無vô 相tướng 。 無vô 非phi 相tướng 故cố 。 即tức 般Bát 若Nhã 亦diệc 云vân 。 若nhược 謂vị 有hữu 一nhất 眾chúng 生sanh 得đắc 滅diệt 度độ 。 即tức 非phi 菩Bồ 薩Tát 。 此thử 說thuyết 方phương 是thị 明minh 顯hiển 。 所sở 以dĩ 百bách 丈trượng 祖tổ 師sư 示thị 眾chúng 云vân 。 若nhược 道đạo 我ngã 能năng 解giải 能năng 說thuyết 。 謂vị 我ngã 是thị 和hòa 尚thượng 。 汝nhữ 是thị 弟đệ 子tử 。 者giả 個cá 即tức 同đồng 於ư 魔ma 說thuyết 。 此thử 真chân 得đắc 於ư 金Kim 剛Cang 三Tam 昧Muội 。 之chi 義nghĩa 者giả 矣hĩ 。

令linh 彼bỉ 眾chúng 生sanh 。 皆giai 離ly 心tâm 我ngã 。 一nhất 切thiết 心tâm 我ngã 。 本bổn 來lai 空không 寂tịch 。 若nhược 得đắc 空không 心tâm 。 心tâm 不bất 幻huyễn 化hóa 。 無vô 幻huyễn 無vô 化hóa 。 即tức 得đắc 無vô 生sanh 。 無vô 生sanh 之chi 心tâm 。 在tại 於ư 無vô 化hóa 。

此thử 言ngôn 轉chuyển 化hóa 之chi 法pháp 。 夫phu 菩Bồ 薩Tát 開khai 化hóa 。 門môn 以dĩ 利lợi 生sanh 。 必tất 當đương 先tiên 破phá 其kỳ 無vô 明minh 不bất 覺giác 之chi 妄vọng 根căn 。 此thử 只chỉ 在tại 心tâm 我ngã 二nhị 字tự 。 然nhiên 眾chúng 生sanh 之chi 心tâm 是thị 妄vọng 心tâm 。 而nhi 我ngã 亦diệc 是thị 妄vọng 我ngã 。 約ước 起khởi 信tín 論luận 中trung 。 以dĩ 依y 真Chân 如Như 法pháp 。 故cố 有hữu 無vô 明minh 。 為vi 諸chư 染nhiễm 因nhân 。 即tức 是thị 業nghiệp 相tương/tướng 。 此thử 從tùng 無vô 明minh 不bất 覺giác 。 一nhất 念niệm 心tâm 動động 而nhi 成thành 。 以dĩ 有hữu 無vô 明minh 染nhiễm 法pháp 因nhân 故cố 。 即tức 熏huân 習tập 真Chân 如Như 。 故cố 有hữu 妄vọng 心tâm 。 即tức 是thị 轉chuyển 相tương/tướng 。 此thử 從tùng 一nhất 念niệm 之chi 動động 。 轉chuyển 成thành 能năng 見kiến 之chi 相tướng 。 以dĩ 有hữu 妄vọng 心tâm 。 即tức 熏huân 習tập 無vô 明minh 。 不bất 了liễu 真Chân 如Như 法pháp 故cố 。 不bất 覺giác 起khởi 念niệm 。 妄vọng 現hiện 境cảnh 界giới 。 即tức 是thị 現hiện 相tướng 。 乃nãi 依y 於ư 能năng 見kiến 。 故cố 有hữu 此thử 塵trần 境cảnh 妄vọng 現hiện 。 此thử 以dĩ 無vô 明minh 為vi 因nhân 。 不bất 覺giác 而nhi 生sanh 三tam 細tế 。 又hựu 於ư 此thử 三tam 細tế 。 不bất 知tri 因nhân 心tâm 所sở 現hiện 。 妄vọng 取thủ 染nhiễm 淨tịnh 。 依y 境cảnh 分phân 別biệt 。 執chấp 以dĩ 為vi 常thường 。 此thử 即tức 法pháp 執chấp 俱câu 生sanh 。 名danh 為vi 智trí 相tương/tướng 。 又hựu 依y 前tiền 境cảnh 而nhi 起khởi 愛ái 憎tăng 。 念niệm 念niệm 不bất 斷đoạn 。 此thử 即tức 法pháp 執chấp 分phân 別biệt 。 名danh 相tướng 續tục 相tương/tướng 。 依y 於ư 相tương 續tục 而nhi 妄vọng 執chấp 著trước 。 計kế 我ngã 我ngã 所sở 。 此thử 即tức 我ngã 執chấp 俱câu 生sanh 。 名danh 執chấp 取thủ 相tương/tướng 。 依y 於ư 妄vọng 執chấp 。 分phân 別biệt 假giả 名danh 。 此thử 即tức 我ngã 執chấp 分phân 別biệt 。 名danh 計kế 名danh 字tự 相tương/tướng 。 眾chúng 生sanh 依y 此thử 四tứ 相tương/tướng 而nhi 起khởi 於ư 惑hoặc 。 至chí 於ư 發phát 動động 身thân 口khẩu 。 造tạo 一nhất 切thiết 業nghiệp 。 名danh 起khởi 業nghiệp 相tương/tướng 。 依y 業nghiệp 受thọ 報báo 。 名danh 業nghiệp 繫hệ 苦khổ 相tương/tướng 。 此thử 是thị 境cảnh 界giới 為vi 緣duyên 長trường/trưởng 六lục 粗thô 。 略lược 而nhi 言ngôn 之chi 。 依y 於ư 染nhiễm 心tâm 一nhất 念niệm 之chi 動động 。 能năng 見kiến 能năng 現hiện 。 是thị 為vi 三tam 細tế 。 妄vọng 心tâm 取thủ 境cảnh 。 念niệm 念niệm 不bất 斷đoạn 。 執chấp 我ngã 我ngã 所sở 。 分phân 別biệt 假giả 名danh 。 造tạo 業nghiệp 受thọ 報báo 。 是thị 為vi 六lục 粗thô 。 此thử 乃nãi 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 妄vọng 心tâm 妄vọng 我ngã 。 之chi 所sở 由do 生sanh 也dã 。 若nhược 唯duy 識thức 中trung 。 止chỉ 取thủ 熏huân 習tập 轉chuyển 變biến 而nhi 言ngôn 。 謂vị 以dĩ 前tiền 七thất 為vi 能năng 熏huân 。 第đệ 八bát 為vi 所sở 熏huân 。 第đệ 八bát 為vi 能năng 變biến 。 第đệ 七thất 為vi 所sở 變biến 。 前tiền 七thất 相tương 見kiến 現hiện 行hành 熏huân 第đệ 八bát 。 第đệ 八bát 轉chuyển 變biến 相tương 見kiến 二nhị 分phần 種chủng 子tử 。 前tiền 五ngũ 能năng 熏huân 第đệ 八bát 相tương/tướng 分phần/phân 種chủng 。 第đệ 六lục 能năng 熏huân 第đệ 八bát 相tương 見kiến 二nhị 分phần 種chủng 。 第đệ 七thất 能năng 熏huân 第đệ 八bát 見kiến 分phần/phân 種chủng 。 故cố 第đệ 八bát 復phục 變biến 起khởi 前tiền 七thất 現hiện 行hành 。 此thử 則tắc 前tiền 七thất 為vi 現hiện 識thức 之chi 因nhân 。 故cố 頌tụng 云vân 。 以dĩ 展triển 轉chuyển 力lực 故cố 。 彼bỉ 彼bỉ 分phân 別biệt 生sanh 也dã 。 然nhiên 其kỳ 能năng 取thủ 種chủng 種chủng 塵trần 者giả 。 悉tất 由do 第đệ 八bát 含hàm 藏tạng 前tiền 七thất 種chủng 子tử 。 念niệm 念niệm 受thọ 熏huân 。 所sở 以dĩ 眼nhãn 能năng 見kiến 色sắc 。 乃nãi 至chí 意ý 能năng 取thủ 法pháp 。 如như 外ngoại 無vô 六lục 塵trần 現hiện 行hành 熏huân 。 內nội 無vô 無vô 明minh 種chủng 子tử 熏huân 。 則tắc 眼nhãn 等đẳng 六lục 識thức 。 不bất 生sanh  心tâm 分phân 別biệt 於ư 六lục 塵trần 矣hĩ 。 由do 是thị 觀quán 之chi 。 葢# 性tánh 之chi 所sở 以dĩ 為vi 性tánh 。 相tương/tướng 之chi 所sở 以dĩ 為vi 相tương/tướng 。 豈khởi 不bất 歷lịch 然nhiên 而nhi 分phần/phân 於ư 斯tư 耶da 。 但đãn 今kim 佛Phật 之chi 所sở 說thuyết 。 性tánh 相tướng 俱câu 泯mẫn 。 直trực 顯hiển 真chân 心tâm 。 然nhiên 真chân 心tâm 無vô 相tướng 。 亦diệc 無vô 實thật 性tánh 。 無vô 性tánh 無vô 相tướng 。 是thị 諸chư 佛Phật 談đàm 心tâm 要yếu 訣quyết 。 無vô 相tướng 。 則tắc 無vô 妄vọng 我ngã 之chi 可khả 執chấp 。 無vô 性tánh 。 則tắc 無vô 妄vọng 心tâm 之chi 可khả 取thủ 。 既ký 無vô 執chấp 無vô 取thủ 。 何hà 有hữu 三tam 細tế 六lục 粗thô 。 及cập 熏huân 習tập 轉chuyển 變biến 。 之chi 過quá 患hoạn 乎hồ 。 如như 是thị 。 則tắc 可khả 令linh 彼bỉ 眾chúng 生sanh 。 皆giai 離ly 六lục 塵trần 緣duyên 影ảnh 之chi 心tâm 。 與dữ 四tứ 大đại 幻huyễn 質chất 之chi 我ngã 矣hĩ 。 雖tuy 眾chúng 生sanh 以dĩ 心tâm 為vi 我ngã 義nghĩa 。 須tu 知tri 此thử 一nhất 切thiết 虗hư 妄vọng 心tâm 我ngã 。 其kỳ 體thể 本bổn 來lai 空không 寂tịch 。 若nhược 得đắc 此thử 空không 寂tịch 心tâm 體thể 。 則tắc 知tri 此thử 心tâm 不bất 同đồng 於ư 幻huyễn 化hóa 矣hĩ 。 且thả 余dư 觀quán 過quá 去khứ 七thất 佛Phật 偈kệ 。 皆giai 發phát 明minh 幻huyễn 化hóa 無vô 相tướng 無vô 生sanh 之chi 義nghĩa 。 即tức 迦ca 文văn 本bổn 師sư 。 亦diệc 云vân 幻huyễn 化hóa 無vô 因nhân 亦diệc 無vô 生sanh 。 皆giai 即tức 自tự 然nhiên 見kiến 如như 是thị 。 諸chư 法pháp 無vô 非phi 自tự 化hóa 生sanh 。 幻huyễn 化hóa 無vô 生sanh 無vô 所sở 畏úy 。 其kỳ 義nghĩa 亦diệc 同đồng 。 今kim 此thử 而nhi 言ngôn 。 心tâm 不bất 幻huyễn 化hóa 。 則tắc 直trực 指chỉ 心tâm 體thể 。 其kỳ 意ý 更cánh 深thâm 。 若nhược 人nhân 果quả 能năng 知tri 此thử 無vô 幻huyễn 無vô 化hóa 之chi 心tâm 體thể 。 則tắc 一nhất 切thiết 法pháp 。 無vô 生sanh 滅diệt 相tương/tướng 之chi 可khả 得đắc 。 如như 是thị 即tức 得đắc 無vô 生sanh 。 然nhiên 無vô 生sanh 之chi 心tâm 者giả 。 只chỉ 在tại 於ư 無vô 能năng 化hóa 所sở 化hóa 之chi 心tâm 耳nhĩ 。 此thử 章chương 。 先tiên 開khai 陳trần 無vô 生sanh 行hành 品phẩm 。 為vi 心Tâm 王Vương 菩Bồ 薩Tát 。 問vấn 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 。 之chi 張trương 本bổn 也dã 。

解Giải 脫Thoát 菩Bồ 薩Tát 。 而nhi 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 尊tôn 者giả 。 眾chúng 生sanh 之chi 心tâm 。 性tánh 本bổn 空không 寂tịch 。 空không 寂tịch 之chi 心tâm 。 體thể 無vô 色sắc 相tướng 。 云vân 何hà 修tu 習tập 。 得đắc 本bổn 空không 心tâm 。 願nguyện 佛Phật 慈từ 悲bi 。 為vì 我ngã 宣tuyên 說thuyết 。

此thử 問vấn 修tu 習tập 之chi 要yếu 。 發phát 起khởi 本bổn 覺giác 利lợi 品phẩm 。 言ngôn 心tâm 性tánh 體thể 空không 者giả 。 即tức 眾chúng 生sanh 之chi 本bổn 覺giác 也dã 。 得đắc 本bổn 空không 心tâm 者giả 。 諸chư 佛Phật 始thỉ 覺giác 。 乃nãi 本bổn 覺giác 之chi 利lợi 也dã 。

佛Phật 言ngôn 。

菩Bồ 薩Tát 。 一nhất 切thiết 心tâm 相tướng 。 本bổn 來lai 無vô 本bổn 。 本bổn 無vô 本bổn 處xứ 。 空không 寂tịch 無vô 生sanh 。 若nhược 心tâm 無vô 生sanh 。 即tức 入nhập 空không 寂tịch 。 空không 寂tịch 心tâm 地địa 。 即tức 得đắc 心tâm 空không 。

善thiện 男nam 子tử 。 無vô 相tướng 之chi 心tâm 。 無vô 心tâm 無vô 我ngã 。 一nhất 切thiết 法pháp 相tướng 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。

此thử 示thị 心tâm 空không 之chi 義nghĩa 。 然nhiên 解giải 脫thoát 問vấn 其kỳ 體thể 。 佛Phật 答đáp 之chi 以dĩ 相tương/tướng 。 葢# 欲dục 得đắc 心tâm 空không 。 先tiên 當đương 明minh 其kỳ 相tương/tướng 也dã 。 如như 楞lăng 伽già 經Kinh 云vân 。 諸chư 識thức 有hữu 三tam 種chủng 相tương/tướng 。 謂vị 轉chuyển 相tương/tướng 業nghiệp 相tương/tướng 真chân 相tương/tướng 也dã 。 夫phu 不bất 生sanh 滅diệt 者giả 名danh 真chân 識thức 。 而nhi 相tương/tướng 名danh 真chân 相tương/tướng 。 第đệ 八bát 名danh 業nghiệp 識thức 。 而nhi 相tương/tướng 名danh 業nghiệp 相tương/tướng 。 依y 無vô 明minh 力lực 。 不bất 覺giác 心tâm 動động 故cố 。 前tiền 七thất 名danh 轉chuyển 識thức 。 而nhi 相tương/tướng 名danh 轉chuyển 相tương/tướng 。 依y 於ư 動động 心tâm 。 能năng 見kiến 相tương/tướng 故cố 。 又hựu 此thử 轉chuyển 相tương/tướng 有hữu 二nhị 。 若nhược 就tựu 無vô 明minh 所sở 動động 。 轉chuyển 成thành 能năng 見kiến 者giả 。 在tại 本bổn 識thức 中trung 。 若nhược 為vi 境cảnh 界giới 所sở 動động 。 轉chuyển 成thành 能năng 見kiến 者giả 。 在tại 事sự 識thức 中trung 。 此thử 三tam 種chủng 相tương/tướng 。 是thị 一nhất 切thiết 法pháp 。 相tương/tướng 之chi 根căn 本bổn 。 而nhi 又hựu 通thông 乎hồ 八bát 識thức 。 凡phàm 一nhất 起khởi 心tâm 即tức 是thị 轉chuyển 。 八bát 識thức 皆giai 起khởi 。 皆giai 有hữu 生sanh 滅diệt 。 又hựu 心tâm 動động 即tức 是thị 業nghiệp 。 八bát 識thức 皆giai 動động 。 又hựu 八bát 之chi 真chân 性tánh 。 俱câu 名danh 真chân 相tương/tướng 。 故cố 曰viết 通thông 乎hồ 八bát 識thức 。 又hựu 業nghiệp 相tương/tướng 統thống 於ư 六lục 粗thô 。 轉chuyển 相tương 通thông 於ư 三tam 細tế 。 此thử 業nghiệp 轉chuyển 二nhị 相tương/tướng 。 有hữu 二nhị 種chủng 生sanh 住trụ 滅diệt 。 而nhi 真chân 相tương/tướng 無vô 生sanh 住trụ 滅diệt 也dã 。 又hựu 諸chư 識thức 皆giai 依y 相tương/tướng 而nhi 轉chuyển 。 展triển 轉chuyển 為vi 因nhân 者giả 也dã 。 葢# 依y 真chân 相tương/tướng 而nhi 轉chuyển 業nghiệp 相tương/tướng 。 即tức 第đệ 八bát 識thức 。 依y 業nghiệp 相tương/tướng 而nhi 轉chuyển 轉chuyển 相tương/tướng 。 即tức 第đệ 七thất 識thức 。 依y 轉chuyển 相tương/tướng 而nhi 轉chuyển 現hiện 相tướng 。 即tức 前tiền 五ngũ 識thức 。 復phục 轉chuyển 現hiện 相tướng 而nhi 成thành 六lục 粗thô 之chi 相tướng 。 即tức 分phân 別biệt 事sự 識thức 。 此thử 起khởi 信tín 論luận 中trung 義nghĩa 。 若nhược 明minh 此thử 法pháp 相tướng 之chi 根căn 本bổn 。 一nhất 切thiết 過quá 患hoạn 不bất 生sanh 。 當đương 體thể 空không 寂tịch 。 所sở 以dĩ 云vân 。 一nhất 切thiết 心tâm 相tướng 。 本bổn 來lai 無vô 有hữu 。 本bổn 之chi 可khả 得đắc 。 此thử 本bổn 亦diệc 無vô 本bổn 之chi 處xứ 所sở 。 如như 是thị 。 則tắc 其kỳ 心tâm 空không 寂tịch 。 而nhi 無vô 有hữu 生sanh 矣hĩ 。 若nhược 心tâm 既ký 無vô 有hữu 生sanh 。 即tức 入nhập 於ư 空không 寂tịch 。 既ký 入nhập 於ư 空không 寂tịch 心tâm 地địa 中trung 。 即tức 自tự 得đắc 其kỳ 心tâm 空không 之chi 妙diệu 。 然nhiên 此thử 心tâm 空không 。 即tức 是thị 無vô 相tướng 之chi 心tâm 體thể 。 而nhi 實thật 無vô 心tâm 之chi 可khả 取thủ 。 亦diệc 無vô 我ngã 之chi 可khả 執chấp 也dã 。 故cố 禪thiền 宗tông 有hữu 言ngôn 。 心tâm 不bất 空không 則tắc 不bất 悟ngộ 。 又hựu 曰viết 。 但đãn 得đắc 心tâm 空không 境cảnh 自tự 空không 。 智trí 者giả 除trừ 心tâm 不bất 除trừ 境cảnh 。 又hựu 云vân 。 若nhược 入nhập 我ngã 門môn 來lai 。 祇kỳ 要yếu 將tương 平bình 生sanh 是thị 非phi 得đắc 失thất 。 善thiện 惡ác 取thủ 捨xả 。 及cập 見kiến 覺giác 聞văn 知tri 。 與dữ 有hữu 無vô 生sanh 滅diệt 等đẳng 見kiến 。 盡tận 底để 放phóng 下hạ 。 直trực 放phóng 到đáo 無vô 可khả 放phóng 處xứ 。 自tự 然nhiên 直trực 下hạ 頓đốn 證chứng 諸chư 佛Phật 心tâm 體thể 。 正chánh 所sở 謂vị 選tuyển 佛Phật 場tràng 中trung 心tâm 空không 及cập 第đệ 。 此thử 先tiên 開khai 陳trần 本bổn 覺giác 利lợi 品phẩm 。 無Vô 住Trụ 菩Bồ 薩Tát 。 我ngã 從tùng 無vô 本bổn 來lai 。 今kim 至chí 無vô 本bổn 所sở 。 而nhi 為vi 張trương 本bổn 也dã 。

解Giải 脫Thoát 菩Bồ 薩Tát 。 而nhi 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 尊tôn 者giả 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 若nhược 有hữu 我ngã 者giả 。 若nhược 有hữu 心tâm 者giả 。 以dĩ 何hà 法Pháp 覺giác 。 令linh 彼bỉ 眾chúng 生sanh 。 出xuất 離ly 斯tư 縛phược 。

此thử 問vấn 離ly 縛phược 之chi 法pháp 。 發phát 起khởi 入nhập 實thật 際tế 義nghĩa 。 然nhiên 前tiền 問vấn 修tu 習tập 。 從tùng 諸chư 佛Phật 真Chân 如Như 門môn 立lập 。 此thử 問vấn 離ly 縛phược 。 從tùng 眾chúng 生sanh 生sanh 滅diệt 門môn 起khởi 。 所sở 言ngôn 我ngã 者giả 。 如như 起khởi 信tín 中trung 。 由do 第đệ 七thất 內nội 執chấp 第đệ 八bát 為vi 我ngã 。 又hựu 因nhân 真Chân 如Như 隨tùy 緣duyên 而nhi 成thành 第đệ 八bát 。 因nhân 第đệ 八bát 一nhất 轉chuyển 。 而nhi 成thành 能năng 見kiến 為vi 第đệ 七thất 。 因nhân 第đệ 七thất 而nhi 生sanh 前tiền 五ngũ 識thức 。 因nhân 前tiền 五ngũ 復phục 引dẫn 生sanh 第đệ 六lục 也dã 。 若nhược 成thành 唯duy 識thức 論luận 。 以dĩ 第đệ 七thất 執chấp 第đệ 八bát 見kiến 分phần/phân 。 為vi 實thật 我ngã 實thật 法pháp 。 第đệ 六lục 執chấp 第đệ 八bát 見kiến 相tương/tướng 二nhị 分phần 。 為vi 實thật 我ngã 實thật 法pháp 。 故cố 曰viết 六lục 七thất 二nhị 識thức 。 深thâm 生sanh 計kế 著trước 。 又hựu 以dĩ 我ngã 執chấp 必tất 依y 法pháp 執chấp 起khởi 。 故cố 曰viết 六lục 七thất 二nhị 識thức 。 二nhị 執chấp 俱câu 生sanh 。 以dĩ 先tiên 執chấp 法pháp 而nhi 為vi 實thật 有hữu 。 故cố 有hữu 我ngã 執chấp 。 而nhi 施thi 設thiết 我ngã 法pháp 。 如như 四tứ 大đại 非phi 我ngã 以dĩ 為vi 我ngã 。 緣duyên 慮lự 生sanh 滅diệt 以dĩ 為vi 心tâm 。 此thử 二nhị 是thị 我ngã 執chấp 。 四tứ 大đại 如như 幻huyễn 。 本bổn 無vô 而nhi 見kiến 為vi 有hữu 。 緣duyên 慮lự 生sanh 滅diệt 之chi 相tướng 。 如như 影ảnh 而nhi 執chấp 為vi 實thật 。 此thử 二nhị 是thị 法pháp 執chấp 。 乃nãi 眾chúng 生sanh 之chi 四tứ 倒đảo 見kiến 。 因nhân 而nhi 有hữu 三tam 界giới 生sanh 死tử 之chi 縛phược 。 只chỉ 為vì 以dĩ 真chân 我ngã 之chi 本bổn 有hữu 。 迷mê 而nhi 謂vị 無vô 。 妄vọng 我ngã 之chi 本bổn 空không 。 執chấp 而nhi 為vi 有hữu 也dã 。 教giáo 中trung 欲dục 為vì 眾chúng 生sanh 。 除trừ 此thử 二nhị 執chấp 。 費phí 若nhược 干can 言ngôn 論luận 。 其kỳ 奈nại 藥dược 多đa 病bệnh 甚thậm 。 今kim 時thời 若nhược 有hữu 人nhân 問vấn 。 未vị 審thẩm 以dĩ 何hà 法pháp 出xuất 離ly 。 只chỉ 對đối 他tha 道đạo 。 快khoái 向hướng 父phụ 母mẫu 未vị 生sanh 前tiền 。 道đạo 取thủ 一nhất 句cú 來lai 。 若nhược 眼nhãn 目mục 定định 動động 。 劈phách 脊tích 便tiện 打đả 。 他tha 後hậu 自tự 有hữu 透thấu 脫thoát 分phần/phân 。

佛Phật 言ngôn 。

善thiện 男nam 子tử 。 若nhược 有hữu 我ngã 者giả 。 令linh 觀quán 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 本bổn 從tùng 因nhân 果quả 。 因nhân 果quả 所sở 起khởi 。 興hưng 於ư 心tâm 行hạnh 。 心tâm 尚thượng 不bất 有hữu 。 何hà 況huống 有hữu 身thân 。

此thử 示thị 因nhân 緣duyên 本bổn 空không 之chi 義nghĩa 。 言ngôn 我ngã 法pháp 本bổn 無vô 。 皆giai 由do 一nhất 念niệm 無vô 明minh 。 迷mê 背bối/bội 自tự 心tâm 。 妄vọng 執chấp 為vi 有hữu 。 而nhi 以dĩ 內nội 識thức 為vi 因nhân 。 外ngoại 境cảnh 為vi 緣duyên 。 相tương/tướng 合hợp 共cộng 起khởi 。 祇kỳ 於ư 一nhất 念niệm 中trung 。 具cụ 攝nhiếp 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 法Pháp 。 初sơ 因nhân 眼nhãn 見kiến 色sắc 而nhi 生sanh 愛ái 。 此thử 即tức 是thị 無vô 明minh 心tâm 。 因nhân 愛ái 造tạo 業nghiệp 是thị 行hành 。 此thử 心tâm 專chuyên 念niệm 是thị 識thức 。 識thức 共cộng 色sắc 行hành 曰viết 名danh 色sắc 。 六lục 處xứ 生sanh 貪tham 為vi 入nhập 。 因nhân 入nhập 求cầu 愛ái 是thị 觸xúc 。 貪tham 著trước 心tâm 是thị 受thọ 。 纏triền 綿miên 不bất 捨xả 為vi 愛ái 。 求cầu 所sở 受thọ 法pháp 是thị 取thủ 。 法pháp 從tùng 心tâm 生sanh 名danh 有hữu 。 次thứ 第đệ 不bất 斷đoạn 為vi 生sanh 。 次thứ 第đệ 斷đoạn 為vi 死tử 。 又hựu 次thứ 第đệ 而nhi 成thành 。 三tam 世thế 相tương 續tục 。 如như 無vô 明minh 行hành 是thị 過quá 去khứ 因nhân 。 識thức 名danh 色sắc 六lục 入nhập 觸xúc 受thọ 。 是thị 現hiện 在tại 果quả 。 愛ái 取thủ 有hữu 是thị 現hiện 在tại 因nhân 。 生sanh 老lão 死tử 是thị 未vị 來lai 果quả 。 又hựu 識thức 名danh 色sắc 六lục 入nhập 。 觸xúc 受thọ 生sanh 老lão 死tử 是thị 苦Khổ 諦Đế 。 無vô 明minh 行hành 愛ái 取thủ 有hữu 是thị 集Tập 諦Đế 。 即tức 是thị 見kiến 思tư 二nhị 惑hoặc 。 又hựu 名danh 四tứ 住trụ 地địa 煩phiền 惱não 。 四tứ 住trụ 者giả (# 開khai 思tư 合hợp 見kiến )# 。 見kiến 惑hoặc 為vi 一nhất 。 思tư 惑hoặc 分phần/phân 三tam 。 見kiến 惑hoặc 為vi 一nhất 者giả 。 謂vị 見kiến 一nhất 切thiết 處xứ 住trụ 地địa 。 即tức 是thị 見kiến 三tam 界giới 八bát 十thập 八bát 使sử 。 然nhiên 八bát 十thập 八bát 使sử 。 只chỉ 從tùng 十thập 使sử 中trung 出xuất (# 開khai 見kiến 合hợp 思tư 。 見kiến 八bát 十thập 八bát 使sử 思tư 十thập 使sử 。 共cộng 九cửu 十thập 八bát 使sử )# 。 妄vọng 計kế 為vi 身thân 有hữu 身thân 見kiến 。 執chấp 斷đoạn 執chấp 常thường 有hữu 邊biên 見kiến 。 以dĩ 見kiến 為vi 是thị 有hữu 見kiến 取thủ 執chấp 取thủ 邪tà 戒giới 有hữu 戒giới 取thủ 。 以dĩ 邪tà 自tự 執chấp 有hữu 邪tà 見kiến 。 此thử 為vi 五ngũ 利lợi 使sử 。 眾chúng 生sanh 妄vọng 認nhận 四tứ 大đại 為vi 身thân 。 即tức 是thị 身thân 見kiến 。 知tri 身thân 是thị 幻huyễn 。 則tắc 身thân 見kiến 斷đoạn 。 身thân 見kiến 斷đoạn 則tắc 邊biên 邪tà 二nhị 取thủ 自tự 除trừ 。 此thử 四tứ 皆giai 從tùng 身thân 見kiến 起khởi 故cố 。 又hựu 同đồng 於ư 己kỷ 法pháp 者giả 則tắc 愛ái 。 是thị 貪tham 。 非phi 己kỷ 法pháp 則tắc 嗔sân 。 不bất 知tri 見kiến 惑hoặc 。 即tức 是thị 集Tập 諦Đế 。 能năng 招chiêu 集tập 生sanh 死tử 是thị 癡si 。 自tự 謂vị 我ngã 解giải 他tha 不bất 解giải 。 是thị 慢mạn 。 猶do 豫dự 不bất 決quyết 。 是thị 疑nghi 。 此thử 為vi 五ngũ 鈍độn 使sử 。 然nhiên 利lợi 使sử 若nhược 去khứ 。 鈍độn 使sử 亦diệc 亡vong 。 以dĩ 其kỳ 推thôi 利lợi 使sử 方phương 生sanh 故cố 。 眾chúng 生sanh 因nhân 此thử 十thập 使sử 。 驅khu 役dịch 心tâm 神thần 。 以dĩ 致trí 輪luân 迴hồi 六lục 道đạo 。 又hựu 此thử 十thập 使sử 。 歷lịch 三tam 界giới 四Tứ 諦Đế 下hạ 。 有hữu 增tăng 有hữu 減giảm 。 合hợp 為vi 八bát 十thập 八bát 使sử 。 茲tư 不bất 及cập 備bị 舉cử 。 須tu 知tri 此thử 見kiến 惑hoặc 。 從tùng 法pháp 塵trần 起khởi 。 能năng 障chướng 真chân 性tánh 。 若nhược 見kiến 性tánh 明minh 心tâm 。 則tắc 能năng 截tiệt 斷đoạn 意ý 根căn 。 自tự 不bất 被bị 其kỳ 所sở 驅khu 使sử 。 故cố 見kiến 道đạo 斷đoạn 見kiến 惑hoặc 。 又hựu 思tư 惑hoặc 分phần/phân 三tam 。 一nhất 欲dục 愛ái 住trụ 地địa 。 即tức 欲dục 界giới 。 有hữu 貪tham 嗔sân 癡si 慢mạn 九cửu 品phẩm 思tư 。 二nhị 色sắc 愛ái 住trụ 地địa 。 即tức 色sắc 界giới 四tứ 地địa 。 三tam 無vô 色sắc 愛ái 住trụ 地địa 。 即tức 無vô 色sắc 界giới 四tứ 地địa 。 各các 有hữu 貪tham 癡si 慢mạn 九cửu 品phẩm 思tư 。 祇kỳ 除trừ 嗔sân 習tập 已dĩ 斷đoạn 。 九cửu 品phẩm 。 上thượng 中trung 下hạ 品phẩm 。 每mỗi 品phẩm 具cụ 三tam 。 故cố 有hữu 九cửu 品phẩm 。 共cộng 成thành 八bát 十thập 一nhất 品phẩm 。 此thử 見kiến 思tư 俱câu 開khai (# 見kiến 八bát 十thập 八bát 使sử 。 思tư 八bát 十thập 一nhất 品phẩm )# 。 總tổng 是thị 三tam 界giới 九cửu 地địa 中trung 。 然nhiên 此thử 思tư 惑hoặc 從tùng 五ngũ 塵trần 起khởi 。 眾chúng 生sanh 因nhân 思tư 惑hoặc 。 為vị 三tam 界giới 生sanh 死tử 纏triền 縛phược 。 若nhược 見kiến 道đạo 復phục 修tu 道Đạo 。 便tiện 於ư 色sắc 聲thanh 香hương 味vị 觸xúc 。 永vĩnh 無vô 繫hệ 思tư 。 故cố 修tu 道Đạo 斷đoạn 思tư 惑hoặc 。 此thử 二nhị 惑hoặc 俱câu 以dĩ 。 無vô 明minh 為vi 根căn 本bổn 。 潤nhuận 有hữu 漏lậu 業nghiệp 。 若nhược 以dĩ 修tu 道Đạo 是thị 務vụ 。 雖tuy 不bất 求cầu 斷đoạn 而nhi 見kiến 思tư 自tự 隕vẫn 也dã 。 若nhược 觀quán 無vô 明minh 滅diệt 等đẳng 。 是thị 滅Diệt 諦Đế 。 對đối 治trị 因nhân 緣duyên 方phương 便tiện 。 是thị 道Đạo 諦Đế 。 苦khổ 集tập 。 是thị 世thế 間gian 因nhân 果quả 。 道đạo 滅diệt 。 是thị 出xuất 世thế 間gian 因nhân 果quả 。 然nhiên 別biệt 說thuyết 。 名danh 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 總tổng 說thuyết 。 即tức 四Tứ 諦Đế 。 開khai 合hợp 異dị 耳nhĩ 。 如như 聲Thanh 聞Văn 。 聞văn 佛Phật 聲thanh 教giáo 。 依y 四Tứ 諦Đế 。 觀quán 苦Khổ 諦Đế 為vi 初sơ 門môn 。 緣Duyên 覺Giác 緣duyên 十thập 二nhị 因nhân 緣duyên 而nhi 覺giác 。 觀quán 集Tập 諦Đế 為vi 初sơ 門môn 。 菩Bồ 薩Tát 以dĩ 道đạo 滅diệt 二nhị 諦đế 為vi 初sơ 門môn 。 又hựu 大đại 涅Niết 槃Bàn 經Kinh 云vân 。 此thử 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 法Pháp 。 下hạ 智trí 觀quán 之chi 。 得đắc 聲Thanh 聞Văn 菩Bồ 提Đề 。 中trung 智trí 觀quán 之chi 。 得đắc 緣Duyên 覺Giác 菩Bồ 提Đề 。 上thượng 智trí 觀quán 之chi 。 得đắc 菩Bồ 薩Tát 菩Bồ 提Đề 。 上thượng 上thượng 智trí 觀quán 之chi 。 得đắc 佛Phật 菩Bồ 提Đề 。 是thị 皆giai 隨tùy 根căn 器khí 大đại 小tiểu 而nhi 得đắc 也dã 。 然nhiên 觀quán 此thử 因nhân 緣duyên 之chi 法Pháp 。 皆giai 從tùng 無vô 明minh 不bất 覺giác 之chi 妄vọng 心tâm 。 而nhi 以dĩ 興hưng 起khởi 。 若nhược 妄vọng 心tâm 滅diệt 。 我ngã 見kiến 亦diệc 滅diệt 。 故cố 曰viết 心tâm 尚thượng 不bất 有hữu 。 何hà 況huống 有hữu 身thân 。 宗tông 門môn 則tắc 又hựu 不bất 然nhiên 。 汝nhữ 今kim 此thử 身thân 。 四tứ 大đại 本bổn 空không 。 五ngũ 陰ấm 非phi 有hữu 。 心tâm 性tánh 假giả 名danh 。 將tương 甚thậm 麼ma 喚hoán 作tác 我ngã 。 只chỉ 消tiêu 如như 此thử 一nhất 問vấn 。 自tự 然nhiên 氷băng 消tiêu 瓦ngõa 解giải 。

若nhược 有hữu 我ngã 者giả 。 令linh 滅diệt 有hữu 見kiến 。 若nhược 無vô 我ngã 者giả 。 令linh 滅diệt 無vô 見kiến 。 若nhược 心tâm 生sanh 者giả 。 令linh 滅diệt 生sanh 性tánh 。 若nhược 心tâm 滅diệt 者giả 。 令linh 滅diệt 滅diệt 性tánh 。 滅diệt 是thị 見kiến 性tánh 。 即tức 入nhập 實thật 際tế 。

此thử 言ngôn 對đối 治trị 方phương 便tiện 以dĩ 明minh 實thật 際tế 。 有hữu 我ngã 滅diệt 有hữu 。 無vô 我ngã 滅diệt 無vô 。 則tắc 有hữu 無vô 二nhị 見kiến 。 俱câu 不bất 立lập 矣hĩ 。 然nhiên 我ngã 見kiến 雖tuy 除trừ 。 而nhi 心tâm 法pháp 未vị 泯mẫn 。 若nhược 心tâm 生sanh 則tắc 法pháp 亦diệc 生sanh 。 心tâm 滅diệt 則tắc 法pháp 亦diệc 滅diệt 。 以dĩ 故cố 心tâm 若nhược 生sanh 。 即tức 滅diệt 生sanh 性tánh 。 心tâm 若nhược 滅diệt 。 即tức 滅diệt 滅diệt 性tánh 。 如như 是thị 則tắc 斷đoạn 滅diệt 二nhị 性tánh 。 亦diệc 俱câu 不bất 存tồn 矣hĩ 。 若nhược 滅diệt 此thử 有hữu 無vô 二nhị 見kiến 。 生sanh 滅diệt 二nhị 性tánh 。 則tắc 心tâm 同đồng 虗hư 空không 。 身thân 等đẳng 法Pháp 界Giới 。 而nhi 入nhập 於ư 實thật 際tế 矣hĩ 。 此thử 與dữ 入nhập 實thật 際tế 品phẩm 為vi 張trương 本bổn 也dã 。

何hà 以dĩ 故cố 。 本bổn 生sanh 不bất 滅diệt 。 本bổn 滅diệt 不bất 生sanh 。 不bất 滅diệt 不bất 生sanh 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 一nhất 切thiết 法pháp 相tướng 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。

此thử 徵trưng 明minh 實thật 際tế 之chi 義nghĩa 。 葢# 本bổn 生sanh 自tự 不bất 滅diệt 者giả 。 謂vị 其kỳ 性tánh 真chân 常thường 。 無vô 滅diệt 可khả 滅diệt 也dã 。 本bổn 滅diệt 亦diệc 不bất 生sanh 者giả 。 謂vị 其kỳ 性tánh 空không 寂tịch 。 無vô 生sanh 可khả 生sanh 也dã 。 如như 此thử 。 則tắc 一nhất 切thiết 法pháp 相tương/tướng 。 莫mạc 不bất 皆giai 然nhiên 。 既ký 不bất 滅diệt 。 亦diệc 不bất 有hữu 生sanh 。 既ký 不bất 生sanh 。 亦diệc 不bất 有hữu 滅diệt 。 而nhi 性tánh 相tướng 如như 如như 之chi 體thể 。 固cố 如như 是thị 也dã 。

音âm 釋thích

摧tồi

(# 摧tồi 上thượng 聲thanh 折chiết 抑ức 也dã )# 。

劇kịch

(# 音âm 極cực 。 尤vưu 甚thậm 也dã )# 。

滓chỉ

(# 音âm 子tử 。 濁trược 也dã )# 。

恚khuể

(# 音âm 惠huệ 。 怒nộ 也dã )# 。

蜃#

(# 辰thần 上thượng 聲thanh 。 大đại 蛤# 也dã 。 雉trĩ 入nhập 海hải 所sở 化hóa 。 能năng 吐thổ 氣khí 。 化hóa 為vi 樓lâu 臺đài )# 。

牒điệp

(# 判phán 也dã )# 。

豫dự

(# 音âm 裕# 。 猶do 豫dự 獸thú 名danh 。 性tánh 多đa 疑nghi 者giả )# 。

隕vẫn

(# 音âm 允duẫn 。 亡vong 也dã 墜trụy 也dã )# 。

金Kim 剛Cang 三Tam 昧Muội 。 經Kinh 通Thông 宗Tông 記Ký 卷quyển 第đệ 二nhị