大đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華hoa 嚴nghiêm 經kinh 疏sớ/sơ 鈔sao 會hội 本bổn 第đệ 四tứ 十thập 四tứ 之chi 一nhất 。 韓# 十thập 。 唐Đường 于Vu 闐Điền 國Quốc 三Tam 藏Tạng 沙Sa 門Môn 實Thật 叉Xoa 難Nan 陀Đà 譯dịch 唐đường 清thanh 涼lương 山sơn 大đại 華hoa 嚴nghiêm 寺tự 沙Sa 門Môn 澄trừng 觀quán 撰soạn 述thuật 十thập 通thông 品phẩm 第đệ 二nhị 十thập 八bát 。 初sơ 來lai 意ý 為vi 答đáp 第đệ 二nhị 會hội 中trung 十thập 通thông 問vấn 故cố 以dĩ 二nhị 品phẩm 明minh 業nghiệp 用dụng 廣quảng 大đại 前tiền 定định 此thử 通thông 義nghĩa 次thứ 第đệ 故cố 亦diệc 由do 依y 定định 發phát 通thông 。 二nhị 釋thích 名danh 者giả 通thông 即tức 神thần 通thông 謂vị 妙diệu 用dụng 難nan 測trắc 曰viết 神thần 自tự 在tại 無vô 擁ủng 曰viết 通thông 妙diệu 用dụng 無vô 極cực 寄ký 十thập 顯hiển 圓viên 晉tấn 經kinh 本bổn 業nghiệp 俱câu 稱xưng 十thập 明minh 者giả 委ủy 照chiếu 無vô 遺di 故cố 然nhiên 通thông 與dữ 明minh 經kinh 論luận 皆giai 異dị 故cố 智Trí 度Độ 第đệ 三tam 云vân 直trực 知tri 過quá 去khứ 宿túc 命mạng 之chi 事sự 。 為vi 通thông 若nhược 知tri 過quá 去khứ 因nhân 緣duyên 。 行hành 業nghiệp 為vi 明minh 等đẳng 今kim 以dĩ 此thử 經Kinh 。 通thông 即tức 委ủy 照chiếu 亦diệc 得đắc 稱xưng 明minh 如như 文văn 廣quảng 說thuyết 故cố 下hạ 經Kinh 云vân 非phi 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 通thông 明minh 境cảnh 界giới 晉tấn 經kinh 意ý 存tồn 順thuận 義nghĩa 今kim 譯dịch 務vụ 不bất 違vi 文văn (# 然nhiên 通thông 與dữ 下hạ 初sơ 引dẫn 論luận 論luận 有hữu 問vấn 曰viết 神thần 通thông 與dữ 明minh 有hữu 何hà 等đẳng 異dị 。 答đáp 曰viết 直trực 知tri 過quá 去khứ 宿túc 命mạng 事sự 是thị 名danh 為vi 通thông 若nhược 知tri 過quá 去khứ 行hành 業nghiệp 為vi 明minh 復phục 次thứ 直trực 知tri 死tử 此thử 生sanh 彼bỉ 。 是thị 名danh 為vi 通thông 知tri 行hành 因nhân 緣duyên 際tế 會hội 不bất 失thất 是thị 名danh 為vi 明minh 復phục 次thứ 直trực 盡tận 結kết 使sử 不bất 知tri 更cánh 生sanh 更cánh 不bất 生sanh 名danh 漏lậu 盡tận 通thông 若nhược 知tri 漏lậu 盡tận 更cánh 不bất 復phục 生sanh 。 是thị 名danh 為vi 明minh 釋thích 曰viết 此thử 論luận 前tiền 文văn 釋thích 明Minh 行Hạnh 足Túc 所sở 謂vị 三Tam 明Minh 因nhân 以dĩ 三Tam 明Minh 對đối 於ư 六Lục 通Thông 辨biện 差sai 別biệt 也dã 今kim 疏sớ/sơ 但đãn 舉cử 一nhất 明minh 末mạt 云vân 等đẳng 者giả 等đẳng 於ư 後hậu 二nhị 今kim 以dĩ 此thử 經Kinh 。 下hạ 第đệ 二nhị 會hội 釋thích 經kinh 文văn 於ư 中trung 有hữu 二nhị 先tiên 會hội 晉tấn 經kinh 明minh 順thuận 文văn 順thuận 義nghĩa 皆giai 委ủy 照chiếu 文văn 有hữu 證chứng 故cố 晉tấn 經kinh 意ý 存tồn 下hạ 二nhị 會hội 今kim 經kinh 文văn 言ngôn 務vụ 不bất 違vi 文văn 者giả 文văn 有hữu 十thập 通thông 同đồng 六Lục 通Thông 故cố 明minh 但đãn 有hữu 三tam 十thập 無vô 從tùng 故cố 通thông 梵Phạn 語ngữ 云vân 吃cật 㗚lật 地địa （# 平bình 聲thanh ）# 明minh 云vân 婆bà （# 上thượng 聲thanh ）# 哆đa )# 三tam 宗tông 趣thú 者giả 智trí 用dụng 自tự 在tại 為vi 宗tông 為vi 滿mãn 等đẳng 覺giác 無vô 方phương 攝nhiếp 化hóa 為vi 趣thú 。 爾nhĩ 時thời 普Phổ 賢Hiền 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 告cáo 諸chư 菩Bồ 薩Tát 言ngôn 。 佛Phật 子tử 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 有hữu 十thập 種chủng 通thông 。 次thứ 正chánh 釋thích 文văn 長trường/trưởng 分phân 為vi 四tứ 一nhất 舉cử 數số 標tiêu 告cáo 二nhị 徵trưng 數số 列liệt 釋thích 三tam 總tổng 歎thán 勝thắng 能năng 四tứ 結kết 數số 辨biện 果quả 今kim 初sơ 言ngôn 十thập 者giả 一nhất 他tha 心tâm 二nhị 天thiên 眼nhãn 三tam 知tri 過quá 去khứ 劫kiếp 。 宿túc 住trụ 四tứ 盡tận 未vị 來lai 際tế 劫kiếp 。 五ngũ 無vô 礙ngại 清thanh 淨tịnh 天thiên 耳nhĩ 。 六lục 無vô 體thể 性tánh 無vô 動động 作tác 徃# 一nhất 切thiết 佛Phật 剎sát 。 七thất 善thiện 分phân 別biệt 一nhất 切thiết 。 言ngôn 辭từ 八bát 無vô 數số 色sắc 身thân 九cửu 一nhất 切thiết 法pháp 智trí 。 十thập 入nhập 一nhất 切thiết 法pháp 。 滅diệt 盡tận 三tam 昧muội 。 此thử 十thập 皆giai 言ngôn 智trí 通thông 者giả 皆giai 以dĩ 大đại 智trí 為vi 體thể 性tánh 故cố 若nhược 隨tùy 相tương/tướng 說thuyết 前tiền 八bát 量lượng 智trí 後hậu 二nhị 理lý 智trí 據cứ 實thật 唯duy 一nhất 無vô 礙ngại 大đại 智trí 。 此thử 十thập 亦diệc 是thị 開khai 彼bỉ 六Lục 通Thông 天thiên 眼nhãn 天thiên 耳nhĩ 神thần 足túc 漏lậu 盡tận 各các 分phần/phân 二nhị 故cố 天thiên 眼nhãn 約ước 見kiến 現hiện 未vị 分phần/phân 成thành 二nhị 四tứ 天thiên 耳nhĩ 約ước 音âm 聲thanh 言ngôn 辭từ 。 分phần/phân 出xuất 五ngũ 七thất 亦diệc 是thị 約ước 聞văn 聖thánh 教giáo 及cập 諸chư 類loại 言ngôn 辭từ 故cố 神thần 足túc 約ước 業nghiệp 用dụng 及cập 色sắc 身thân 分phần/phân 成thành 六lục 八bát 漏lậu 盡tận 約ước 慧tuệ 定định 分phần/phân 成thành 九cửu 十thập 一nhất 三tam 不bất 分phân 故cố 六lục 為vi 十thập 然nhiên 小Tiểu 乘Thừa 六Lục 通Thông 智trí 用dụng 有hữu 分phần/phân 三tam 乘thừa 平bình 徧biến 亦diệc 非phi 曲khúc 盡tận 今kim 一Nhất 乘Thừa 十thập 通thông 智trí 用dụng 重trùng 重trùng 徧biến 周chu 法Pháp 界Giới 。 猶do 如như 帝đế 網võng 念niệm 劫kiếp 圓viên 融dung 故cố 尚thượng 越việt 彼bỉ 明minh 况# 於ư 通thông 用dụng 為vi 顯hiển 圓viên 旨chỉ 開khai 成thành 十thập 通thông (# 一nhất 他tha 心tâm 者giả 以dĩ 經kinh 無vô 總tổng 列liệt 故cố 今kim 列liệt 名danh 文văn 中trung 有hữu 四tứ 一nhất 列liệt 別biệt 名danh 此thử 十thập 皆giai 言ngôn 下hạ 二nhị 辨biện 其kỳ 通thông 稱xưng 通thông 名danh 神thần 通thông 已dĩ 如như 上thượng 說thuyết 今kim 但đãn 釋thích 智trí 字tự 便tiện 當đương 出xuất 體thể 若nhược 隨tùy 相tương/tướng 下hạ 辨biện 智trí 差sai 別biệt 此thử 十thập 亦diệc 是thị 下hạ 三tam 對đối 六lục 開khai 合hợp 但đãn 看khán 前tiền 列liệt 次thứ 第đệ 在tại 文văn 易dị 了liễu 然nhiên 小Tiểu 乘Thừa 下hạ 四tứ 通thông 妨phương 難nạn/nan 謂vị 有hữu 難nạn/nan 言ngôn 十thập 通thông 全toàn 異dị 可khả 分phần/phân 權quyền 實thật 十thập 六lục 之chi 殊thù 既ký 依y 六lục 開khai 何hà 能năng 過quá 六lục 故cố 今kim 釋thích 之chi 名danh 數số 小tiểu 異dị 義nghĩa 旨chỉ 全toàn 乖quai 文văn 有hữu 三tam 節tiết 一nhất 明minh 小Tiểu 乘Thừa 二nhị 辨biện 三tam 乘thừa 三tam 釋thích 一Nhất 乘Thừa 言ngôn 小Tiểu 乘Thừa 智trí 用dụng 有hữu 分phần/phân 者giả 宿túc 命mạng 但đãn 知tri 八bát 萬vạn 劫kiếp 事sự 天thiên 眼nhãn 但đãn 見kiến 三Tam 千Thiên 世Thế 界Giới 。 天thiên 耳nhĩ 能năng 心tâm 神thần 足túc 皆giai 局cục 三tam 千thiên 之chi 內nội 漏lậu 盡tận 不bất 盡tận 所sở 知tri 故cố 云vân 有hữu 分phần/phân 三tam 乘thừa 平bình 徧biến 明minh 其kỳ 不bất 盡tận 重trùng 重trùng 一Nhất 乘Thừa 重trùng 重trùng 居cư 然nhiên 有hữu 異dị 如như 天thiên 眼nhãn 見kiến 塵trần 中trung 之chi 剎sát 剎sát 中trung 之chi 塵trần 塵trần 剎sát 之chi 佛Phật 佛Phật 身thân 毛mao 孔khổng 。 塵trần 剎sát 重trùng 重trùng 彼bỉ 重trùng 重trùng 剎sát 中trung 如Như 來Lai 說thuyết 法Pháp 。 天thiên 耳nhĩ 皆giai 聞văn 彼bỉ 中trung 眾chúng 生sanh 。 他tha 心tâm 盡tận 了liễu 一nhất 念niệm 即tức 知tri 多đa 剎sát 況huống 局cục 八bát 萬vạn 之chi 中trung 一nhất 塵trần 即tức 徃# 剎sát 無vô 窮cùng 況huống 局cục 三tam 千thiên 之chi 內nội 三Tam 明Minh 雖tuy 知tri 因nhân 起khởi 未vị 盡tận 重trùng 重trùng 故cố 云vân 尚thượng 越việt 彼bỉ 明minh 況huống 於ư 小Tiểu 乘Thừa 六Lục 通Thông 之chi 境cảnh 次thứ 有hữu 難nạn/nan 云vân 若nhược 爾nhĩ 但đãn 明minh 六Lục 通Thông 而nhi 義nghĩa 有hữu 異dị 已dĩ 揀giản 權quyền 實thật 何hà 要yếu 十thập 耶da 故cố 云vân 託thác 事sự 顯hiển 圓viên 故cố 謂vị 為vi 十thập 十thập 十thập 法Pháp 門môn 是thị 本bổn 宗tông 故cố )# 。 何hà 者giả 為vi 十thập 。 第đệ 二nhị 何hà 者giả 下hạ 徵trưng 數số 列liệt 釋thích 中trung 先tiên 總tổng 徵trưng 後hậu 佛Phật 子tử 下hạ 別biệt 釋thích 十thập 通thông 即tức 為vi 十thập 段đoạn 段đoạn 各các 有hữu 三tam 謂vị 標tiêu 釋thích 結kết 。 佛Phật 子tử 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 以dĩ 他Tha 心Tâm 智Trí 通thông 。 今kim 初sơ 標tiêu 云vân 他tha 心tâm 者giả 智trí 以dĩ 他tha 心tâm 為vi 所sở 緣duyên 故cố 。 若nhược 直trực 就tựu 所sở 緣duyên 應ưng 名danh 心tâm 差sai 別biệt 通thông 若nhược 所sở 若nhược 王vương 種chủng 類loại 多đa 種chủng 皆giai 能năng 知tri 故cố 並tịnh 依y 主chủ 受thọ 名danh (# 今kim 初sơ 標tiêu 下hạ 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 二nhị 一nhất 釋thích 名danh 文văn 中trung 有hữu 三tam 初sơ 能năng 所sở 合hợp 釋thích 智trí 為vi 能năng 緣duyên 他tha 心tâm 為vi 所sở 緣duyên 二nhị 直trực 就tựu 所sở 釋thích 三tam 若nhược 所sở 若nhược 王vương 下hạ 顯hiển 智trí 寬khoan 狹hiệp )# 然nhiên 智trí 緣duyên 他tha 心tâm 諸chư 說thuyết 不bất 同đồng 安an 慧tuệ 論luận 師sư 云vân 佛Phật 智trí 緣duyên 他tha 心tâm 緣duyên 得đắc 本bổn 質chất 餘dư 皆giai 變biến 影ảnh 護hộ 法Pháp 論luận 師sư 則tắc 佛Phật 亦diệc 變biến 影ảnh 若nhược 緣duyên 本bổn 質chất 得đắc 心tâm 外ngoại 法pháp 壞hoại 唯duy 識thức 故cố 但đãn 極cực 似tự 本bổn 質chất 有hữu 異dị 因nhân 人nhân 依y 唯duy 識thức 宗tông 護hộ 法Pháp 為vi 正chánh 以dĩ 今kim 經kinh 望vọng 前tiền 亦diệc 未vị 失thất 以dĩ 攝nhiếp 境cảnh 從tùng 心tâm 不bất 壞hoại 境cảnh 故cố 能năng 所sở 兩lưỡng 亡vong 不bất 礙ngại 存tồn 故cố 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 唯duy 心tâm 非phi 一nhất 非phi 異dị 。 正chánh 緣duyên 他tha 時thời 即tức 是thị 自tự 故cố 以dĩ 即tức 佛Phật 心tâm 之chi 眾chúng 生sanh 心tâm 非phi 即tức 眾chúng 生sanh 心tâm 之chi 佛Phật 心tâm 為vi 所sở 緣duyên 以dĩ 即tức 眾chúng 生sanh 心tâm 之chi 佛Phật 心tâm 非phi 即tức 佛Phật 心tâm 之chi 眾chúng 生sanh 心tâm 為vi 能năng 緣duyên 如như 是thị 鎔dong 融dung 故cố 非phi 一nhất 非phi 異dị 。 若nhược 離ly 佛Phật 外ngoại 別biệt 有hữu 眾chúng 生sanh 更cánh 須tu 變biến 影ảnh 卻khước 失thất 真chân 唯duy 識thức 義nghĩa (# 然nhiên 智trí 緣duyên 下hạ 第đệ 二nhị 辨biện 相tương/tướng 於ư 中trung 有hữu 二nhị 先tiên 敘tự 異dị 釋thích 即tức 彼bỉ 二nhị 十thập 唯duy 識thức 偈kệ 云vân 他tha 心tâm 智trí 云vân 何hà 緣duyên 境cảnh 不bất 如như 實thật 如như 知tri 自tự 心tâm 智trí 。 不bất 知tri 如như 佛Phật 境cảnh 不bất 知tri 如như 佛Phật 境cảnh 者giả 唯duy 佛Phật 得đắc 本bổn 質chất 故cố 依y 唯duy 識thức 下hạ 二nhị 會hội 今kim 經kinh 意ý 於ư 中trung 有hữu 三tam 初sơ 標tiêu 所sở 取thủ 取thủ 前tiền 安an 慧tuệ 故cố 云vân 望vọng 前tiền 亦diệc 未vị 為vi 失thất 以dĩ 攝nhiếp 境cảnh 下hạ 初sơ 直trực 出xuất 所sở 以dĩ 即tức 示thị 法pháp 相tướng 宗tông 有hữu 其kỳ 三tam 義nghĩa 一nhất 云vân 攝nhiếp 境cảnh 從tùng 心tâm 者giả 即tức 示thị 心tâm 境cảnh 有hữu 無vô 彼bỉ 得đắc 本bổn 質chất 恐khủng 壞hoại 唯duy 心tâm 既ký 不bất 壞hoại 境cảnh 得đắc 之chi 何hà 妨phương 壞hoại 有hữu 何hà 失thất 以dĩ 無vô 心tâm 者giả 無vô 心tâm 於ư 萬vạn 物vật 萬vạn 物vật 未vị 嘗thường 無vô 此thử 得đắc 在tại 於ư 神thần 靜tĩnh 失thất 在tại 於ư 物vật 虗hư 謂vị 物vật 實thật 有hữu 故cố 若nhược 唯duy 心tâm 壞hoại 境cảnh 則tắc 得đắc 在tại 於ư 境cảnh 空không 失thất 在tại 於ư 心tâm 有hữu 故cố 以dĩ 境cảnh 由do 心tâm 變biến 故cố 說thuyết 唯duy 心tâm 所sở 變biến 不bất 無vô 何hà 必tất 須tu 壞hoại 若nhược 以dĩ 緣duyên 生sanh 無vô 性tánh 則tắc 心tâm 境cảnh 兩lưỡng 亡vong 故cố 云vân 借tá 心tâm 以dĩ 遣khiển 境cảnh 境cảnh 遣khiển 而nhi 心tâm 亡vong 非phi 獨độc 存tồn 心tâm 矣hĩ 二nhị 能năng 所sở 兩lưỡng 亡vong 者giả 上thượng 不bất 壞hoại 境cảnh 且thả 遣khiển 懼cụ 質chất 之chi 病bệnh 今kim 遣khiển 空không 有hữu 之chi 理lý 故cố 心tâm 境cảnh 並tịnh 許hứa 存tồn 亡vong 心tâm 境cảnh 相tướng 籍tịch 故cố 空không 有hữu 相tương 依y 緣duyên 生sanh 故cố 有hữu 有hữu 即tức 存tồn 也dã 空không 即tức 亡vong 也dã 空không 有hữu 交giao 徹triệt 存tồn 亡vong 兩lưỡng 全toàn 三tam 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 唯duy 心tâm 者giả 正chánh 出xuất 具cụ 分phần/phân 唯duy 心tâm 之chi 理lý 上thượng 第đệ 一nhất 釋thích 雖tuy 有hữu 唯duy 心tâm 之chi 義nghĩa 尚thượng 通thông 生sanh 滅diệt 唯duy 心tâm 第đệ 二nhị 義nghĩa 雖tuy 兩lưỡng 亡vong 不bất 覊# 而nhi 未vị 言ngôn 心tâm 境cảnh 相tướng 攝nhiếp 今kim 明minh 具cụ 分phần/phân 唯duy 識thức 故cố 云vân 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 唯duy 心tâm 同đồng 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 故cố 非phi 異dị 不bất 壞hoại 能năng 所sở 故cố 非phi 一nhất 非phi 一nhất 故cố 有hữu 能năng 所sở 緣duyên 他tha 義nghĩa 成thành 矣hĩ 非phi 異dị 故cố 能năng 所sở 平bình 等đẳng 唯duy 心tâm 義nghĩa 成thành 矣hĩ 云vân 正chánh 眼nhãn 他tha 時thời 即tức 是thị 自tự 故cố 者giả 結kết 成thành 得đắc 於ư 本bổn 質chất 無vô 心tâm 外ngoại 過quá 以dĩ 即tức 自tự 故cố 不bất 失thất 唯duy 識thức 以dĩ 即tức 佛Phật 心tâm 下hạ 二nhị 示thị 法pháp 性tánh 他tha 心tâm 之chi 相tướng 此thử 有hữu 兩lưỡng 對đối 前tiền 對đối 明minh 所sở 緣duyên 後hậu 對đối 明minh 能năng 緣duyên 今kim 初sơ 言ngôn 即tức 佛Phật 心tâm 之chi 眾chúng 生sanh 心tâm 者giả 明minh 所sở 緣duyên 眾chúng 生sanh 心tâm 即tức 是thị 佛Phật 心tâm 此thử 明minh 不bất 異dị 次thứ 云vân 非phi 即tức 眾chúng 生sanh 心tâm 之chi 佛Phật 心tâm 者giả 明minh 眾chúng 生sanh 心tâm 與dữ 佛Phật 心tâm 非phi 即tức 非phi 即tức 故cố 有hữu 所sở 緣duyên 義nghĩa 非phi 異dị 故cố 不bất 壞hoại 唯duy 心tâm 義nghĩa 言ngôn 為vi 所sở 緣duyên 者giả 結kết 成thành 所sở 緣duyên 揀giản 非phi 能năng 緣duyên 也dã 次thứ 辨biện 能năng 緣duyên 云vân 以dĩ 即tức 眾chúng 生sanh 心tâm 之chi 佛Phật 心tâm 者giả 此thử 明minh 能năng 緣duyên 佛Phật 心tâm 即tức 是thị 眾chúng 生sanh 。 心tâm 此thử 明minh 非phi 異dị 次thứ 云vân 非phi 即tức 佛Phật 心tâm 之chi 眾chúng 生sanh 心tâm 者giả 此thử 明minh 佛Phật 心tâm 與dữ 眾chúng 生sanh 心tâm 有hữu 非phi 一nhất 義nghĩa 非phi 一nhất 故cố 為vi 能năng 緣duyên 非phi 異dị 故cố 不bất 壞hoại 唯duy 識thức 之chi 義nghĩa 言ngôn 為vi 能năng 緣duyên 者giả 結kết 成thành 能năng 緣duyên 揀giản 非phi 所sở 緣duyên 也dã 更cánh 以dĩ 喻dụ 況huống 如như 水thủy 和hòa 乳nhũ 乳nhũ 為vi 所sở 和hòa 喻dụ 眾chúng 生sanh 心tâm 是thị 所sở 緣duyên 水thủy 為vi 能năng 和hòa 喻dụ 佛Phật 心tâm 為vi 能năng 緣duyên 以dĩ 此thử 二nhị 和hòa 合hợp 如như 似tự 一nhất 味vị 鵝nga 王vương 咂táp 之chi 乳nhũ 盡tận 水thủy 存tồn 則tắc 知tri 非phi 一nhất 然nhiên 此thử 水thủy 名danh 即tức 乳nhũ 之chi 水thủy 又hựu 此thử 乳nhũ 名danh 即tức 水thủy 之chi 乳nhũ 二nhị 雖tuy 相tương/tướng 即tức 而nhi 有hữu 不bất 一nhất 之chi 義nghĩa 故cố 應ưng 喻dụ 之chi 以dĩ 即tức 水thủy 之chi 乳nhũ 非phi 即tức 乳nhũ 之chi 水thủy 為vi 所sở 和hòa 以dĩ 即tức 乳nhũ 之chi 水thủy 非phi 即tức 水thủy 之chi 乳nhũ 為vi 能năng 和hòa 義nghĩa 可khả 知tri 矣hĩ 若nhược 離ly 佛Phật 外ngoại 下hạ 第đệ 三tam 結kết 彈đàn 護hộ 法Pháp 言ngôn 卻khước 失thất 真chân 唯duy 識thức 者giả 不bất 知tri 外ngoại 質chất 即tức 佛Phật 心tâm 故cố )# 。 知tri 一nhất 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 眾chúng 生sanh 。 心tâm 差sai 別biệt 所sở 謂vị 善thiện 心tâm 。 不bất 善thiện 心tâm 廣quảng 心tâm 狹hiệp 心tâm 大đại 心tâm 小tiểu 心tâm 順thuận 生sanh 死tử 心tâm 背bối/bội 生sanh 死tử 心tâm 聲Thanh 聞Văn 心tâm 獨Độc 覺Giác 心tâm 菩Bồ 薩Tát 心tâm 聲Thanh 聞Văn 行hành 心tâm 獨Độc 覺Giác 行hành 心tâm 菩Bồ 薩Tát 行hành 心tâm 天thiên 心tâm 龍long 心tâm 夜dạ 叉xoa 心tâm 乾càn 闥thát 婆bà 心tâm 。 阿a 修tu 羅la 心tâm 。 迦ca 樓lâu 羅la 心tâm 。 緊khẩn 那na 羅la 心tâm 。 摩ma 睺hầu 羅la 伽già 心tâm 。 人nhân 心tâm 非phi 人nhân 心tâm 地địa 獄ngục 心tâm 畜súc 生sanh 心tâm 閻diêm 魔ma 王vương 處xứ 心tâm 餓ngạ 鬼quỷ 心tâm 諸chư 難nạn 處xứ 眾chúng 生sanh 心tâm 如như 是thị 等đẳng 無vô 量lượng 。 差sai 別biệt 種chủng 種chủng 眾chúng 生sanh 。 心tâm 悉tất 分phân 別biệt 知tri 。 二nhị 知tri 一nhất 下hạ 釋thích 相tương/tướng 中trung 二nhị 初sơ 知tri 一nhất 剎sát 後hậu 如như 一nhất 下hạ 以dĩ 少thiểu 類loại 多đa 前tiền 中trung 三tam 初sơ 總tổng 次thứ 所sở 謂vị 下hạ 別biệt 後hậu 如như 是thị 下hạ 結kết 別biệt 中trung 有hữu 三tam 十thập 類loại 心tâm 闕khuyết 第đệ 三tam 無vô 記ký 晉tấn 經kinh 具cụ 有hữu 於ư 中trung 前tiền 十thập 約ước 相tương/tướng 總tổng 顯hiển 後hậu 二nhị 十thập 心tâm 約ước 人nhân 別biệt 顯hiển 前tiền 中trung 初sơ 二nhị 約ước 性tánh 總tổng 該cai 諸chư 心tâm 次thứ 二nhị 約ước 行hành 兼kiêm 濟tế 獨độc 善thiện 故cố 次thứ 二nhị 約ước 報báo 天thiên 大đại 人nhân 小tiểu 故cố 上thượng 四tứ 唯duy 善thiện 次thứ 二nhị 約ước 向hướng 背bối/bội 而nhi 順thuận 通thông 三tam 性tánh 善thiện 唯duy 有hữu 漏lậu 背bối/bội 唯duy 是thị 善thiện 通thông 漏lậu 無vô 漏lậu 約ước 人nhân 辨biện 中trung 初sơ 六lục 約ước 乘thừa 前tiền 三tam 是thị 果quả 後hậu 三tam 是thị 因nhân 即tức 前tiền 背bối/bội 生sanh 死tử 心tâm 及cập 廣quảng 狹hiệp 心tâm 次thứ 八bát 部bộ 約ước 類loại 即tức 前tiền 順thuận 生sanh 死tử 及cập 大đại 小tiểu 心tâm 地địa 獄ngục 等đẳng 約ước 趣thú 亦diệc 順thuận 生sanh 死tử 是thị 不bất 善thiện 心tâm 餘dư 並tịnh 可khả 知tri 。 如như 一nhất 世thế 界giới 。 如như 是thị 百bách 世thế 界giới 千thiên 世thế 界giới 百bách 千thiên 世thế 界giới 。 百bách 千thiên 億ức 那na 由do 他tha 。 世thế 界giới 乃nãi 至chí 不bất 可khả 說thuyết 不bất 可khả 說thuyết 。 佛Phật 剎sát 微vi 塵trần 數số 世thế 界giới 中trung 。 所sở 有hữu 眾chúng 生sanh 。 心tâm 悉tất 分phân 別biệt 知tri 。 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 第đệ 一nhất 善thiện 知tri 他tha 心tâm 智trí 神thần 通thông 。 佛Phật 子tử 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 以dĩ 無vô 礙ngại 清thanh 淨tịnh 天thiên 眼nhãn 智trí 通thông 。 第đệ 二nhị 天thiên 眼nhãn 標tiêu 云vân 無vô 礙ngại 者giả 見kiến 自tự 在tại 故cố 清thanh 淨tịnh 者giả 離ly 障chướng 故cố 天thiên 眼nhãn 即tức 通thông 。 見kiến 無vô 量lượng 不bất 可khả 說thuyết 不bất 可khả 說thuyết 。 佛Phật 剎sát 微vi 塵trần 數số 世thế 界giới 中trung 。 眾chúng 生sanh 死tử 此thử 。 生sanh 彼bỉ 善thiện 趣thú 惡ác 趣thú 。 福phước 相tương/tướng 罪tội 相tương/tướng 或hoặc 好hảo/hiếu 或hoặc 醜xú 或hoặc 垢cấu 或hoặc 淨tịnh 如như 是thị 品phẩm 類loại 。 無vô 量lượng 眾chúng 生sanh 。 所sở 謂vị 天thiên 眾chúng 龍long 眾chúng 夜dạ 叉xoa 眾chúng 乾càn 闥thát 婆bà 眾chúng 。 阿a 修tu 羅la 眾chúng 。 迦ca 樓lâu 羅la 眾chúng 。 緊khẩn 那na 羅la 眾chúng 。 摩ma 睺hầu 羅la 伽già 眾chúng 。 人nhân 眾chúng 非phi 人nhân 眾chúng 微vi 細tế 身thân 眾chúng 生sanh 眾chúng 廣quảng 大đại 身thân 眾chúng 生sanh 。 眾chúng 小tiểu 眾chúng 大đại 眾chúng 如như 是thị 。 種chủng 種chủng 眾chúng 生sanh 。 眾chúng 中trung 以dĩ 無vô 礙ngại 眼nhãn 悉tất 皆giai 明minh 見kiến 隨tùy 所sở 積tích 集tập 業nghiệp 隨tùy 所sở 受thọ 苦khổ 樂lạc 隨tùy 心tâm 隨tùy 分phân 別biệt 隨tùy 見kiến 隨tùy 言ngôn 說thuyết 隨tùy 因nhân 隨tùy 業nghiệp 隨tùy 所sở 緣duyên 隨tùy 所sở 起khởi 悉tất 皆giai 見kiến 之chi 。 無vô 有hữu 錯thác 謬mậu 。 二nhị 見kiến 無vô 量lượng 下hạ 釋thích 中trung 分phần/phân 三tam 初sơ 總tổng 明minh 多đa 界giới 相tương/tướng 殊thù 其kỳ 善thiện 惡ác 趣thú 等đẳng 後hậu 後hậu 展triển 開khai 如như 問vấn 明minh 品phẩm 次thứ 所sở 謂vị 下hạ 別biệt 明minh 多đa 類loại 非phi 一nhất 隨tùy 一nhất 一nhất 類loại 有hữu 前tiền 罪tội 等đẳng 三tam 如như 是thị 種chủng 種chủng 。 下hạ 委ủy 照chiếu 分phân 明minh 前tiền 但đãn 覩đổ 其kỳ 現hiện 相tướng 此thử 則tắc 照chiếu 其kỳ 因nhân 緣duyên 十thập 明minh 之chi 目mục 由do 此thử 而nhi 立lập 於ư 中trung 初sơ 能năng 見kiến 分phân 明minh 次thứ 隨tùy 所sở 下hạ 所sở 見kiến 委ủy 悉tất 言ngôn 隨tùy 所sở 者giả 所sở 知tri 非phi 一nhất 故cố 後hậu 悉tất 皆giai 下hạ 結kết 其kỳ 無vô 謬mậu 文văn 並tịnh 可khả 知tri 。 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 第đệ 二nhị 無vô 礙ngại 天thiên 眼nhãn 智trí 神thần 通thông 。 佛Phật 子tử 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 以dĩ 宿túc 住trụ 隨tùy 念niệm 智trí 通thông 。 第đệ 三tam 宿túc 住trụ 通thông 標tiêu 中trung 謝tạ 徃# 之chi 事sự 名danh 宿túc 住trụ 在tại 過quá 去khứ 明minh 了liễu 記ký 憶ức 為vi 隨tùy 念niệm 即tức 宿túc 住trụ 之chi 隨tùy 念niệm 宿túc 住trụ 隨tùy 念niệm 之chi 通thông 。 能năng 知tri 自tự 身thân 及cập 不bất 可khả 說thuyết 不bất 可khả 說thuyết 。 佛Phật 剎sát 微vi 塵trần 數số 世thế 界giới 中trung 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 過quá 去khứ 不bất 可khả 說thuyết 不bất 可khả 說thuyết 。 佛Phật 剎sát 微vi 塵trần 數số 劫kiếp 。 宿túc 住trụ 之chi 事sự 所sở 謂vị 某mỗ 處xứ 生sanh 如như 是thị 名danh 如như 是thị 姓tánh 如như 是thị 種chủng 族tộc 。 如như 是thị 飲ẩm 食thực 。 如như 是thị 苦khổ 樂lạc 。 從tùng 無vô 始thỉ 來lai 。 於ư 諸chư 有hữu 中trung 。 以dĩ 因nhân 以dĩ 緣duyên 展triển 轉chuyển 滋tư 長trưởng 次thứ 第đệ 相tương 續tục 。 輪luân 迴hồi 不bất 絕tuyệt 種chủng 種chủng 品phẩm 類loại 。 種chủng 種chủng 國quốc 土thổ 。 種chủng 種chủng 趣thú 生sanh 種chủng 種chủng 形hình 相tướng 。 種chủng 種chủng 業nghiệp 行hành 種chủng 種chủng 結kết 使sử 種chủng 種chủng 心tâm 念niệm 種chủng 種chủng 因nhân 緣duyên 。 受thọ 生sanh 差sai 別biệt 。 如như 是thị 等đẳng 事sự 。 皆giai 悉tất 了liễu 知tri 。 二nhị 能năng 知tri 下hạ 釋thích 相tương/tướng 中trung 二nhị 一nhất 知tri 凡phàm 事sự 於ư 中trung 先tiên 總tổng 所sở 謂vị 下hạ 別biệt 。 人nhân 憶ức 過quá 去khứ 爾nhĩ 所sở 佛Phật 剎sát 微vi 塵trần 數số 劫kiếp 。 爾nhĩ 所sở 佛Phật 剎sát 微vi 塵trần 數số 世thế 界giới 中trung 。 有hữu 爾nhĩ 所sở 佛Phật 剎sát 微vi 塵trần 數số 。 諸chư 佛Phật 一nhất 一nhất 佛Phật 如như 是thị 名danh 號hiệu 。 如như 是thị 出xuất 興hưng 如như 是thị 眾chúng 會hội 。 如như 是thị 父phụ 母mẫu 。 如như 是thị 侍thị 者giả 。 如như 是thị 聲Thanh 聞Văn 。 如như 是thị 最Tối 勝Thắng 。 二nhị 大đại 弟đệ 子tử 於ư 如như 是thị 城thành 邑ấp 如như 是thị 出xuất 家gia 。 復phục 於ư 如như 是thị 。 菩Bồ 提Đề 樹thụ 下hạ 。 成thành 最Tối 正Chánh 覺Giác 。 於ư 如như 是thị 處xứ 。 坐tọa 如như 是thị 座tòa 演diễn 說thuyết 如như 是thị 。 若nhược 干can 經Kinh 典điển 如như 是thị 。 利lợi 益ích 爾nhĩ 所sở 眾chúng 生sanh 。 於ư 爾nhĩ 所sở 時thời 。 住trụ 於ư 壽thọ 命mạng 施thi 作tác 如như 是thị 若nhược 干can 佛Phật 事sự 依y 無vô 餘dư 依y 般bát 涅Niết 槃Bàn 界giới 而nhi 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。 般Bát 涅Niết 槃Bàn 後hậu 。 法Pháp 住trụ 久cửu 近cận 。 如như 是thị 一nhất 切thiết 。 悉tất 能năng 憶ức 念niệm 。 二nhị 又hựu 憶ức 過quá 去khứ 下hạ 知tri 佛Phật 事sự 於ư 中trung 亦diệc 二nhị 先tiên 約ước 界giới 顯hiển 多đa 但đãn 知tri 其kỳ 果quả 。 又hựu 憶ức 念niệm 不bất 可khả 說thuyết 不bất 可khả 說thuyết 。 佛Phật 剎sát 微vi 塵trần 數số 。 諸chư 佛Phật 名danh 號hiệu 。 一nhất 一nhất 名danh 號hiệu 。 有hữu 不bất 可khả 說thuyết 不bất 可khả 說thuyết 。 佛Phật 剎sát 微vi 塵trần 數số 佛Phật 。 從tùng 初sơ 發phát 心tâm 。 起khởi 願nguyện 修tu 行hành 供cúng 養dường 。 諸chư 佛Phật 調điều 伏phục 眾chúng 生sanh 。 眾chúng 會hội 說thuyết 法Pháp 。 壽thọ 命mạng 多đa 少thiểu 。 神thần 通thông 變biến 化hóa 。 乃nãi 至chí 入nhập 於ư 。 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 般Bát 涅Niết 槃Bàn 後hậu 。 法Pháp 住trụ 久cửu 近cận 。 造tạo 立lập 塔tháp 廟miếu 種chủng 種chủng 莊trang 嚴nghiêm 。 令linh 諸chư 眾chúng 生sanh 。 種chúng 植thực 善thiện 根căn 。 皆giai 悉tất 能năng 知tri 。 後hậu 又hựu 憶ức 念niệm 下hạ 約ước 人nhân 顯hiển 多đa 兼kiêm 知tri 其kỳ 因nhân 皆giai 以dĩ 菩Bồ 薩Tát 得đắc 九cửu 世thế 眼nhãn 如như 見kiến 現hiện 在tại 故cố 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 過quá 去khứ 之chi 法pháp 。 若nhược 不bất 落lạc 謝tạ 不bất 名danh 過quá 去khứ 若nhược 已dĩ 落lạc 謝tạ 無vô 法pháp 可khả 知tri 若nhược 但đãn 曾tằng 經kinh 心tâm 中trung 有hữu 種chủng 影ảnh 現hiện 前tiền 故cố 說thuyết 憶ức 知tri 者giả 是thị 則tắc 但đãn 見kiến 自tự 心tâm 不bất 見kiến 彼bỉ 法pháp 又hựu 曾tằng 不bất 經kinh 事sự 應ưng 不bất 憶ức 知tri 又hựu 但đãn 見kiến 現hiện 在tại 。 非phi 是thị 過quá 去khứ 何hà 名danh 宿túc 住trụ 餘dư 文văn 可khả 知tri (# 皆giai 以dĩ 已dĩ 下hạ 此thử 釋thích 知tri 義nghĩa 而nhi 云vân 見kiến 者giả 是thị 知tri 見kiến 也dã 此thử 上thượng 正chánh 明minh 二nhị 若nhược 不bất 爾nhĩ 下hạ 反phản 難nạn/nan 成thành 立lập 三tam 若nhược 但đãn 下hạ 遮già 救cứu 謂vị 恐khủng 救cứu 云vân 昔tích 曾tằng 見kiến 事sự 事sự 則tắc 雖tuy 滅diệt 見kiến 種chủng 猶do 存tồn 故cố 得đắc 知tri 耳nhĩ 是thị 則tắc 下hạ 為vi 遮già 此thử 救cứu 文văn 有hữu 三tam 破phá 一nhất 奪đoạt 破phá 謂vị 但đãn 見kiến 心tâm 不bất 見kiến 法pháp 故cố 。 所sở 見kiến 不bất 同đồng 。 豈khởi 見kiến 現hiện 心tâm 名danh 宿túc 住trụ 智trí 二nhị 又hựu 曾tằng 下hạ 縱túng/tung 許hứa 有hữu 種chủng 能năng 知tri 見kiến 者giả 昔tích 不bất 經kinh 事sự 應ưng 不bất 知tri 見kiến 謂vị 昔tích 為vi 人nhân 何hà 能năng 普phổ 見kiến 今kim 得đắc 宿túc 智trí 廣quảng 遠viễn 皆giai 知tri 三tam 又hựu 但đãn 見kiến 下hạ 結kết 成thành 即tức 乖quai 名danh 破phá )# 。 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 第đệ 三tam 知tri 過quá 去khứ 際tế 劫kiếp 。 宿túc 住trụ 智trí 神thần 通thông 。 佛Phật 子tử 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 以dĩ 知tri 盡tận 未vị 來lai 際tế 劫kiếp 智trí 通thông 。 第đệ 四tứ 知tri 劫kiếp 通thông 亦diệc 從tùng 境cảnh 受thọ 名danh 。 知tri 不bất 可khả 說thuyết 不bất 可khả 說thuyết 。 佛Phật 剎sát 微vi 塵trần 數số 世thế 界giới 中trung 。 所sở 有hữu 劫kiếp 一nhất 一nhất 劫kiếp 中trung 。 所sở 有hữu 眾chúng 生sanh 。 命mạng 終chung 受thọ 生sanh 諸chư 有hữu 相tương 續tục 業nghiệp 行hành 果quả 報báo 。 若nhược 善thiện 若nhược 不bất 善thiện 。 若nhược 出xuất 離ly 若nhược 不bất 出xuất 離ly 若nhược 決quyết 定định 若nhược 不bất 決quyết 定định 若nhược 邪tà 定định 若nhược 正chánh 定định 若nhược 善thiện 根căn 與dữ 使sử 俱câu 若nhược 善thiện 根căn 不bất 與dữ 使sử 俱câu 若nhược 具cụ 足túc 善thiện 根căn 。 若nhược 不bất 具cụ 足túc 。 善thiện 根căn 若nhược 攝nhiếp 取thủ 善thiện 根căn 若nhược 不bất 攝nhiếp 取thủ 善thiện 根căn 若nhược 積tích 集tập 善thiện 根căn 。 若nhược 不bất 積tích 集tập 善thiện 根căn 。 若nhược 積tích 集tập 罪tội 法pháp 若nhược 不bất 積tích 集tập 罪tội 法pháp 如như 是thị 一nhất 切thiết 。 皆giai 能năng 了liễu 知tri 。 又hựu 知tri 不bất 可khả 說thuyết 不bất 可khả 說thuyết 。 佛Phật 剎sát 微vi 塵trần 數số 世thế 界giới 。 盡tận 未vị 來lai 際tế 。 有hữu 不bất 可khả 說thuyết 不bất 可khả 說thuyết 。 佛Phật 剎sát 微vi 塵trần 數số 劫kiếp 。 一nhất 一nhất 劫kiếp 有hữu 不bất 可khả 說thuyết 不bất 可khả 說thuyết 。 佛Phật 剎sát 微vi 塵trần 數số 。 諸chư 佛Phật 名danh 號hiệu 。 一nhất 一nhất 名danh 號hiệu 。 有hữu 不bất 可khả 說thuyết 不bất 可khả 說thuyết 。 佛Phật 剎sát 微vi 塵trần 數số 。 諸chư 佛Phật 如Như 來Lai 。 一nhất 一nhất 如Như 來Lai 。 從tùng 初sơ 發phát 心tâm 。 起khởi 願nguyện 立lập 行hành 供cúng 養dường 諸chư 佛Phật 。 教giáo 化hóa 眾chúng 生sanh 。 眾chúng 會hội 說thuyết 法Pháp 。 壽thọ 命mạng 多đa 少thiểu 。 神thần 通thông 變biến 化hóa 。 乃nãi 至chí 入nhập 於ư 。 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 般Bát 涅Niết 槃Bàn 後hậu 。 法Pháp 住trụ 久cửu 近cận 。 造tạo 立lập 塔tháp 廟miếu 種chủng 種chủng 莊trang 嚴nghiêm 。 令linh 諸chư 眾chúng 生sanh 。 種chúng 植thực 善thiện 根căn 。 如như 是thị 等đẳng 事sự 。 悉tất 能năng 了liễu 知tri 。 二nhị 知tri 不bất 可khả 說thuyết 下hạ 釋thích 相tương/tướng 中trung 二nhị 先tiên 知tri 凡phàm 後hậu 又hựu 知tri 下hạ 知tri 佛Phật 前tiền 中trung 亦diệc 二nhị 先tiên 明minh 所sở 依y 劫kiếp 但đãn 寄ký 多đa 界giới 以dĩ 顯hiển 多đa 劫kiếp 非phi 有hữu 際tế 限hạn 名danh 及cập 後hậu 段đoạn 皆giai 盡tận 未vị 來lai 此thử 位vị 所sở 知tri 同đồng 於ư 佛Phật 故cố 後hậu 一nhất 一nhất 下hạ 顯hiển 能năng 依y 事sự 義nghĩa 如như 十Thập 地Địa 中trung 辨biện 。 然nhiên 大Đại 乘Thừa 宗tông 未vị 來lai 世thế 法pháp 體thể 用dụng 俱câu 無vô 今kim 云vân 何hà 知tri 依y 方phương 便tiện 教giáo 但đãn 見kiến 現hiện 在tại 。 因nhân 種chủng 知tri 當đương 果quả 相tương/tướng 非phi 見kiến 未vị 來lai 法pháp 體thể 若nhược 一Nhất 乘Thừa 宗tông 於ư 九cửu 世thế 中trung 未vị 來lai 中trung 現hiện 在tại 體thể 用dụng 俱câu 有hữu 今kim 稱xưng 實thật 而nhi 知tri 然nhiên 非phi 現hiện 在tại 之chi 現hiện 在tại 故cố 稱xưng 未vị 來lai (# 然nhiên 大Đại 乘Thừa 下hạ 總tổng 徵trưng 知tri 義nghĩa 謂vị 小Tiểu 乘Thừa 或hoặc 說thuyết 三tam 世thế 俱câu 有hữu 未vị 來lai 但đãn 未vị 有hữu 用dụng 或hoặc 縱túng/tung 可khả 見kiến 而nhi 未vị 有hữu 體thể 大Đại 乘Thừa 體thể 用dụng 俱câu 無vô 則tắc 無vô 可khả 知tri 見kiến 依y 方phương 便tiện 教giáo 下hạ 答đáp 中trung 有hữu 二nhị 初sơ 依y 權quyền 教giáo 立lập 理lý 答đáp 謂vị 見kiến 因nhân 知tri 果quả 如như 見kiến 色sắc 相tướng 知tri 後hậu 吉cát 凶hung 若nhược 一Nhất 乘Thừa 下hạ 二nhị 通thông 妨phương 謂vị 問vấn 云vân 若nhược 爾nhĩ 何hà 名danh 見kiến 未vị 來lai 耶da 答đáp 意ý 可khả 知tri )# 此thử 有hữu 若nhược 是thị 性tánh 有hữu 即tức 同đồng 小Tiểu 乘Thừa 若nhược 是thị 緣duyên 有hữu 緣duyên 今kim 未vị 會hội 云vân 何hà 言ngôn 有hữu 。 若nhược 今kim 時thời 看khán 緣duyên 性tánh 俱câu 無vô 以dĩ 是thị 現hiện 在tại 未vị 來lai 。 定định 非phi 有hữu 故cố 若nhược 逐trục 未vị 來lai 時thời 看khán 以dĩ 是thị 未vị 來lai 之chi 現hiện 在tại 故cố 還hoàn 如như 今kim 有hữu (# 此thử 有hữu 若nhược 是thị 下hạ 立lập 理lý 重trọng/trùng 難nạn/nan 縱túng/tung 其kỳ 性tánh 有hữu 緣duyên 有hữu 二nhị 俱câu 有hữu 過quá 若nhược 今kim 時thời 看khán 下hạ 四tứ 以dĩ 理lý 會hội 通thông 謂vị 不bất 向hướng 今kim 時thời 看khán 未vị 若nhược 向hướng 今kim 時thời 看khán 未vị 此thử 未vị 即tức 是thị 現hiện 在tại 未vị 來lai 。 如như 何hà 得đắc 有hữu 若nhược 逐trục 未vị 下hạ 向hướng 未vị 來lai 看khán 未vị 未vị 是thị 未vị 之chi 現hiện 在tại 矣hĩ 故cố 異dị 於ư 今kim )# 。 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 第đệ 四tứ 知tri 盡tận 未vị 來lai 際tế 劫kiếp 智trí 神thần 通thông 。 佛Phật 子tử 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 成thành 就tựu 無vô 礙ngại 。 清thanh 淨tịnh 天thiên 耳nhĩ 。 第đệ 五ngũ 天thiên 耳nhĩ 通thông 初sơ 標tiêu 名danh 略lược 無vô 智trí 通thông 若nhược 直trực 云vân 天thiên 耳nhĩ 即tức 當đương 體thể 受thọ 名danh 若nhược 取thủ 無vô 礙ngại 清thanh 淨tịnh 之chi 天thiên 耳nhĩ 即tức 依y 有hữu 德đức 業nghiệp 受thọ 稱xưng 。 圓viên 滿mãn 廣quảng 大đại 。 聰thông 徹triệt 離ly 障chướng 了liễu 達đạt 無vô 礙ngại 具cụ 足túc 成thành 就tựu 。 於ư 諸chư 一nhất 切thiết 。 所sở 有hữu 音âm 聲thanh 。 欲dục 聞văn 不bất 聞văn 。 隨tùy 意ý 自tự 在tại 。 二nhị 圓viên 滿mãn 下hạ 釋thích 相tương/tướng 中trung 三tam 初sơ 總tổng 顯hiển 德đức 業nghiệp 自tự 在tại 二nhị 佛Phật 子tử 下hạ 別biệt 示thị 一nhất 方phương 業nghiệp 用dụng 三tam 如như 東đông 方phương 下hạ 舉cử 一nhất 例lệ 餘dư 今kim 初sơ 九cửu 句cú 皆giai 約ước 用dụng 辨biện 德đức 前tiền 之chi 標tiêu 名danh 即tức 是thị 總tổng 句cú 一nhất 圓viên 滿mãn 者giả 能năng 互hỗ 用dụng 故cố 二nhị 徧biến 聞văn 十thập 方phương 及cập 九cửu 世thế 故cố 三tam 一nhất 時thời 領lãnh 覽lãm 通thông 其kỳ 源nguyên 故cố 四tứ 離ly 二nhị 障chướng 故cố 五ngũ 明minh 了liễu 所sở 知tri 故cố 六lục 緣duyên 不bất 能năng 礙ngại 故cố 七thất 非phi 如như 權quyền 小tiểu 聞văn 有hữu 分phần/phân 限hạn 不bất 盡tận 重trùng 重trùng 故cố 八bát 已dĩ 證chứng 得đắc 故cố 九cửu 於ư 一nhất 切thiết 皆giai 自tự 在tại 故cố 謂vị 欲dục 聞văn 則tắc 細tế 遠viễn 無vô 逃đào 欲dục 不bất 聞văn 則tắc 近cận 大đại 不bất 撓nạo 故cố 云vân 自tự 在tại 。 佛Phật 子tử 東đông 方phương 有hữu 不bất 可khả 說thuyết 不bất 可khả 說thuyết 。 佛Phật 剎sát 微vi 塵trần 數số 佛Phật 。 第đệ 二nhị 別biệt 示thị 一nhất 方phương 業nghiệp 用dụng 中trung 二nhị 初sơ 舉cử 多đa 佛Phật 欲dục 顯hiển 聞văn 廣quảng 。 是thị 諸chư 佛Phật 所sở 。 說thuyết 所sở 示thị 所sở 開khai 所sở 演diễn 所sở 安an 立lập 所sở 教giáo 化hóa 所sở 調điều 伏phục 所sở 憶ức 念niệm 所sở 分phân 別biệt 甚thậm 深thâm 。 廣quảng 大đại 種chủng 種chủng 差sai 別biệt 。 無vô 量lượng 方phương 便tiện 。 無vô 量lượng 善thiện 巧xảo 清thanh 淨tịnh 之chi 法Pháp 。 於ư 彼bỉ 一nhất 切thiết 。 皆giai 能năng 受thọ 持trì 。 二nhị 是thị 諸chư 佛Phật 下hạ 顯hiển 聞văn 憶ức 持trì 於ư 中trung 二nhị 先tiên 聞văn 持trì 教giáo 法pháp 隨tùy 釋thích 可khả 知tri 。 又hựu 於ư 其kỳ 中trung 。 若nhược 義nghĩa 若nhược 文văn 若nhược 一nhất 人nhân 若nhược 眾chúng 會hội 如như 其kỳ 音âm 辭từ 如như 其kỳ 智trí 慧tuệ 如như 所sở 了liễu 達đạt 如như 所sở 示thị 現hiện 如như 所sở 調điều 伏phục 如như 其kỳ 境cảnh 界giới 如như 其kỳ 所sở 依y 如như 其kỳ 出xuất 道đạo 於ư 彼bỉ 一nhất 切thiết 。 悉tất 能năng 記ký 持trì 不bất 忘vong 不bất 失thất 。 不bất 斷đoạn 不bất 退thoái 無vô 迷mê 無vô 惑hoặc 為vì 他tha 演diễn 說thuyết 。 令linh 得đắc 悟ngộ 解giải 終chung 不bất 忘vong 失thất 。 一nhất 文văn 一nhất 句cú 。 後hậu 又hựu 於ư 下hạ 顯hiển 持trì 圓viên 滿mãn 即tức 能năng 持trì 之chi 相tướng 於ư 中trung 二nhị 先tiên 舉cử 所sở 持trì 上thượng 文văn 通thông 顯hiển 佛Phật 所sở 說thuyết 法Pháp 。 今kim 辨biện 所sở 說thuyết 差sai 別biệt 。 後hậu 於ư 彼bỉ 下hạ 辨biện 能năng 持trì 相tương/tướng 兼kiêm 明minh 轉chuyển 化hóa 餘dư 文văn 可khả 知tri 。 如như 東đông 方phương 南nam 西tây 北bắc 方phương 。 四tứ 維duy 上thượng 下hạ 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 第đệ 五ngũ 無vô 礙ngại 清thanh 淨tịnh 天thiên 耳nhĩ 智trí 神thần 通thông 。 佛Phật 子tử 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 住trụ 無vô 體thể 性tánh 神thần 通thông 無vô 作tác 神thần 通thông 平bình 等đẳng 神thần 通thông 。 廣quảng 大đại 神thần 通thông 無vô 量lượng 神thần 通thông 。 無vô 依y 神thần 通thông 隨tùy 念niệm 神thần 通thông 起khởi 神thần 通thông 不bất 起khởi 神thần 通thông 不bất 退thoái 神thần 通thông 不bất 斷đoạn 神thần 通thông 不bất 壞hoại 神thần 通thông 增tăng 長trưởng 神thần 通thông 隨tùy 詣nghệ 神thần 通thông 。 第đệ 六lục 無vô 體thể 性tánh 智trí 通thông 初sơ 標tiêu 名danh 中trung 有hữu 十thập 四tứ 名danh 初sơ 一nhất 總tổng 通thông 即tức 無vô 體thể 性tánh 。 餘dư 皆giai 別biệt 別biệt 中trung 一nhất 無vô 功công 作tác 用dụng 二nhị 同đồng 理lý 平bình 等đẳng 三tam 能năng 普phổ 徧biến 四tứ 量lượng 難nan 知tri 五ngũ 非phi 謂vị 依y 體thể 起khởi 用dụng 六lục 但đãn 隨tùy 念niệm 即tức 形hình 七thất 現hiện 有hữu 作tác 用dụng 八bát 不bất 動động 本bổn 處xứ 。 九cửu 作tác 必tất 究cứu 竟cánh 十thập 用dụng 無vô 間gian 歇hiết 亦diệc 不bất 斷đoạn 佛Phật 種chủng 。 十thập 一nhất 他tha 不bất 能năng 壞hoại 十thập 二nhị 能năng 生sanh 善thiện 根căn 十thập 三tam 隨tùy 何hà 所sở 詣nghệ 於ư 十thập 三tam 中trung 初sơ 二nhị 五ngũ 八bát 是thị 無vô 體thể 性tánh 義nghĩa 餘dư 即tức 神thần 通thông 義nghĩa 此thử 二nhị 無vô 礙ngại 故cố 受thọ 斯tư 名danh 。 此thử 菩Bồ 薩Tát 聞văn 極cực 遠viễn 一nhất 切thiết 世thế 界giới 中trung 。 諸chư 佛Phật 名danh 所sở 謂vị 無vô 數số 世thế 界giới 。 無vô 量lượng 世thế 界giới 。 乃nãi 至chí 不bất 可khả 說thuyết 不bất 可khả 說thuyết 。 佛Phật 剎sát 微vi 塵trần 數số 世thế 界giới 中trung 。 諸chư 佛Phật 名danh 聞văn 其kỳ 名danh 已dĩ 即tức 自tự 見kiến 身thân 。 在tại 彼bỉ 佛Phật 所sở 。 二nhị 此thử 菩Bồ 薩Tát 下hạ 釋thích 相tương/tướng 中trung 三tam 一nhất 明minh 廣quảng 大đại 謂vị 聞văn 多đa 剎sát 佛Phật 名danh 即tức 見kiến 身thân 在tại 彼bỉ 多đa 剎sát 故cố 。 彼bỉ 諸chư 世thế 界giới 。 或hoặc 仰ngưỡng 或hoặc 覆phúc 。 各các 各các 形hình 狀trạng 各các 各các 方phương 所sở 各các 各các 差sai 別biệt 。 無vô 邊biên 無vô 礙ngại 種chủng 種chủng 國quốc 土thổ 。 種chủng 種chủng 時thời 劫kiếp 無vô 量lượng 功công 德đức 。 各các 別biệt 莊trang 嚴nghiêm 彼bỉ 彼bỉ 如Như 來Lai 於ư 中trung 。 出xuất 現hiện 示thị 現hiện 神thần 變biến 。 稱xưng 揚dương 名danh 號hiệu 無vô 量lượng 。 無vô 數số 各các 各các 不bất 同đồng 。 此thử 菩Bồ 薩Tát 一nhất 得đắc 聞văn 彼bỉ 諸chư 如Như 來Lai 。 名danh 不bất 動động 本bổn 處xứ 。 而nhi 見kiến 其kỳ 身thân 在tại 彼bỉ 佛Phật 所sở 禮lễ 拜bái 尊tôn 重trọng 。 承thừa 事sự 供cúng 養dường 。 問vấn 菩Bồ 薩Tát 法pháp 入nhập 佛Phật 智trí 慧tuệ 。 悉tất 能năng 了liễu 達đạt 。 諸chư 佛Phật 國quốc 土độ 。 道Đạo 場Tràng 眾chúng 會hội 。 及cập 所sở 說thuyết 法Pháp 至chí 於ư 究cứu 竟cánh 。 無vô 所sở 取thủ 著trước 。 二nhị 彼bỉ 諸chư 世thế 界giới 。 下hạ 明minh 無vô 量lượng 不bất 起khởi 等đẳng 義nghĩa 謂vị 又hựu 於ư 彼bỉ 佛Phật 重trọng/trùng 聞văn 佛Phật 名danh 便tiện 徃# 敬kính 事sự 受thọ 道đạo 無vô 著trước 故cố 。 如như 是thị 經Kinh 不bất 可khả 說thuyết 不bất 可khả 說thuyết 。 佛Phật 剎sát 微vi 塵trần 數số 劫kiếp 。 普phổ 至chí 十thập 方phương 。 而nhi 無vô 所sở 徃# 然nhiên 詣nghệ 剎sát 觀quán 佛Phật 聽thính 法Pháp 請thỉnh 道đạo 無vô 有hữu 斷đoạn 絕tuyệt 。 無vô 有hữu 廢phế 捨xả 。 無vô 有hữu 休hưu 息tức 。 無vô 有hữu 疲bì 猒# 修tu 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 。 成thành 就tựu 大đại 願nguyện 。 悉tất 令linh 具cụ 足túc 。 曾tằng 無vô 退thoái 轉chuyển 為vi 令linh 如Như 來Lai 廣quảng 大đại 種chủng 性tánh 。 不bất 斷đoạn 絕tuyệt 故cố 。 三tam 如như 是thị 經Kinh 下hạ 明minh 不bất 斷đoạn 義nghĩa 謂vị 於ư 多đa 時thời 體thể 用dụng 無vô 礙ngại 故cố 。 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 第đệ 六lục 住trụ 無vô 體thể 性tánh 無vô 動động 作tác 徃# 一nhất 切thiết 佛Phật 剎sát 智trí 神thần 通thông 。 佛Phật 子tử 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 以dĩ 善thiện 分phân 別biệt 一nhất 切thiết 。 眾chúng 生sanh 言ngôn 音âm 智trí 通thông 。 第đệ 七thất 善thiện 分phân 別biệt 言ngôn 音âm 通thông 中trung 初sơ 標tiêu 名danh 從tùng 所sở 了liễu 得đắc 名danh 即tức 依y 主chủ 立lập 稱xưng 若nhược 從tùng 所sở 發phát 得đắc 名danh 即tức 通thông 持trì 業nghiệp 。 知tri 不bất 可khả 說thuyết 不bất 可khả 說thuyết 。 佛Phật 剎sát 微vi 塵trần 數số 世thế 界giới 中trung 。 眾chúng 生sanh 種chủng 種chủng 。 言ngôn 辭từ 所sở 謂vị 聖thánh 言ngôn 辭từ 非phi 聖thánh 言ngôn 辭từ 天thiên 言ngôn 辭từ 龍long 言ngôn 辭từ 夜dạ 叉xoa 言ngôn 辭từ 乾càn 闥thát 婆bà 阿a 修tu 羅la 迦ca 樓lâu 羅la 。 緊khẩn 那na 羅la 摩ma 。 睺hầu 羅la 伽già 人nhân 及cập 非phi 人nhân 。 乃nãi 至chí 不bất 可khả 說thuyết 不bất 可khả 說thuyết 。 眾chúng 生sanh 所sở 有hữu 。 言ngôn 辭từ 各các 各các 表biểu 示thị 種chủng 種chủng 差sai 別biệt 。 如như 是thị 一nhất 切thiết 。 皆giai 能năng 了liễu 知tri 。 二nhị 知tri 不bất 可khả 說thuyết 下hạ 釋thích 相tương/tướng 中trung 二nhị 先tiên 知tri 言ngôn 詞từ 有hữu 標tiêu 列liệt 及cập 結kết 。 此thử 菩Bồ 薩Tát 隨tùy 所sở 入nhập 世thế 界giới 能năng 知tri 其kỳ 中trung 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 所sở 有hữu 性tánh 欲dục 如như 其kỳ 性tánh 欲dục 為vi 出xuất 言ngôn 辭từ 悉tất 令linh 解giải 了liễu 。 無vô 有hữu 疑nghi 惑hoặc 。 如như 日nhật 光quang 出xuất 現hiện 普phổ 照chiếu 眾chúng 色sắc 令linh 有hữu 目mục 者giả 悉tất 得đắc 明minh 見kiến 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 以dĩ 善thiện 分phân 別biệt 一nhất 切thiết 。 言ngôn 辭từ 智trí 深thâm 入nhập 一nhất 切thiết 。 言ngôn 辭từ 雲vân 所sở 有hữu 言ngôn 辭từ 令linh 諸chư 世thế 間gian 。 聰thông 慧tuệ 之chi 者giả 。 悉tất 得đắc 解giải 了liễu 。 後hậu 此thử 菩Bồ 薩Tát 下hạ 明minh 發phát 言ngôn 詞từ 謂vị 隨tùy 樂nhạo/nhạc/lạc 差sai 別biệt 而nhi 發phát 言ngôn 故cố 有hữu 法pháp 喻dụ 合hợp 文văn 並tịnh 可khả 知tri 。 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 第đệ 七thất 善thiện 分phân 別biệt 一nhất 切thiết 。 言ngôn 辭từ 智trí 神thần 通thông 。 佛Phật 子tử 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 以dĩ 出xuất 生sanh 無vô 量lượng 。 阿a 僧tăng 祇kỳ 色sắc 身thân 莊trang 嚴nghiêm 智trí 通thông 。 第đệ 八bát 色sắc 身thân 莊trang 嚴nghiêm 智trí 通thông 依y 所sở 現hiện 得đắc 名danh 即tức 有hữu 財tài 立lập 稱xưng 。 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 。 遠viễn 離ly 色sắc 相tướng 無vô 差sai 別biệt 相tướng 。 無vô 種chủng 種chủng 相tướng 。 無vô 無vô 量lượng 相tương/tướng 無vô 分phân 別biệt 相tướng 。 無vô 青thanh 黃hoàng 赤xích 白bạch 相tương/tướng 。 二nhị 知tri 一nhất 切thiết 下hạ 釋thích 相tương/tướng 中trung 三tam 初sơ 知tri 無vô 色sắc 以dĩ 色sắc 即tức 空không 故cố 二nhị 菩Bồ 薩Tát 如như 是thị 。 下hạ 明minh 能năng 現hiện 色sắc 以dĩ 空không 即tức 色sắc 故cố 三tam 佛Phật 子tử 下hạ 雙song 明minh 無vô 色sắc 現hiện 色sắc 所sở 為vi 不bất 礙ngại 悲bi 故cố 。 今kim 初sơ 由do 了liễu 法Pháp 界Giới 無vô 定định 實thật 色sắc 舉cử 體thể 即tức 空không 非phi 斷đoạn 空không 故cố 空không 中trung 無vô 色sắc 不bất 礙ngại 色sắc 故cố 存tồn 亡vong 隱ẩn 顯hiển 皆giai 自tự 在tại 故cố 方phương 能năng 隨tùy 樂nhạo/nhạc/lạc 現hiện 種chủng 種chủng 色sắc 。 故cố 先tiên 明minh 之chi (# 今kim 初sơ 由do 了liễu 下hạ 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 二nhị 先tiên 彰chương 大đại 意ý 意ý 明minh 此thử 是thị 即tức 色sắc 之chi 空không 非phi 絕tuyệt 色sắc 之chi 真chân 空không 故cố 不bất 礙ngại 現hiện 色sắc 於ư 中trung 先tiên 明minh 即tức 色sắc 之chi 空không 故cố 能năng 現hiện 色sắc 由do 上thượng 無vô 實thật 色sắc 故cố 即tức 色sắc 是thị 空không 。 既ký 即tức 色sắc 是thị 空không 。 故cố 非phi 斷đoạn 空không 又hựu 無vô 定định 實thật 則tắc 顯hiển 非phi 常thường 非phi 是thị 斷đoạn 空không 又hựu 顯hiển 非phi 斷đoạn 以dĩ 定định 有hữu 則tắc 常thường 定định 無vô 則tắc 斷đoạn 故cố 今kim 非phi 斷đoạn 常thường 即tức 真chân 法Pháp 界Giới 從tùng 空không 中trung 無vô 色sắc 下hạ 明minh 空không 不bất 礙ngại 色sắc 故cố 能năng 現hiện 色sắc 然nhiên 此thử 段đoạn 文văn 乃nãi 合hợp 多đa 意ý 一nhất 第đệ 一nhất 謂vị 色sắc 空không 相tướng 望vọng 總tổng 有hữu 三tam 義nghĩa 一nhất 相tương 違vi 義nghĩa 故cố 云vân 空không 中trung 無vô 色sắc 二nhị 不bất 相tương 礙ngại 義nghĩa 故cố 云vân 不bất 礙ngại 色sắc 故cố 三tam 相tương/tướng 作tác 義nghĩa 故cố 前tiền 云vân 無vô 定định 實thật 色sắc 舉cử 體thể 即tức 空không 非phi 斷đoạn 空không 故cố 謂vị 此thử 幻huyễn 色sắc 若nhược 不bất 舉cử 體thể 即tức 空không 不bất 成thành 幻huyễn 色sắc 亦diệc 合hợp 云vân 色sắc 中trung 無vô 空không 故cố 色sắc 不bất 礙ngại 空không 舉cử 體thể 即tức 色sắc 非phi 斷đoạn 滅diệt 故cố 以dĩ 此thử 正chánh 說thuyết 了liễu 無vô 色sắc 義nghĩa 故cố 唯duy 說thuyết 色sắc 即tức 空không 邊biên 下hạ 第đệ 二nhị 段đoạn 能năng 現hiện 色sắc 邊biên 方phương 合hợp 明minh 於ư 色sắc 無vô 空không 等đẳng 此thử 三tam 無vô 礙ngại 方phương 曰viết 真chân 空không 亦diệc 稱xưng 妙diệu 有hữu 二nhị 第đệ 二nhị 此thử 之chi 二nhị 句cú 遣khiển 於ư 地địa 前tiền 三tam 空không 亂loạn 意ý 謂vị 無vô 定định 實thật 色sắc 舉cử 體thể 即tức 空không 非phi 斷đoạn 空không 故cố 遣khiển 第đệ 二nhị 疑nghi 空không 滅diệt 色sắc 取thủ 斷đoạn 滅diệt 空không 以dĩ 空không 中trung 無vô 色sắc 遣khiển 第đệ 三tam 疑nghi 空không 是thị 物vật 謂vị 空không 為vi 有hữu 今kim 明minh 空không 尚thượng 無vô 色sắc 豈khởi 有hữu 體thể 耶da 况# 色sắc 中trung 無vô 空không 空không 定định 無vô 體thể 次thứ 云vân 不bất 礙ngại 色sắc 故cố 即tức 遣khiển 第đệ 一nhất 疑nghi 空không 異dị 色sắc 取thủ 色sắc 外ngoại 空không 既ký 云vân 不bất 礙ngại 於ư 色sắc 明minh 非phi 色sắc 外ngoại 離ly 此thử 三tam 過quá 方phương 曰viết 真chân 空không 清thanh 淨tịnh 法Pháp 界Giới 。 三tam 第đệ 三tam 亦diệc 含hàm 法Pháp 界Giới 觀quán 意ý 即tức 第đệ 一nhất 真chân 空không 絕tuyệt 相tương/tướng 觀quán 彼bỉ 有hữu 四tứ 門môn 第đệ 一nhất 會hội 色sắc 歸quy 空không 觀quán 即tức 今kim 門môn 意ý 第đệ 二nhị 明minh 空không 即tức 色sắc 觀quán 是thị 第đệ 二nhị 段đoạn 能năng 現hiện 色sắc 意ý 第đệ 三tam 空không 色sắc 無vô 礙ngại 觀quán 即tức 此thử 第đệ 三tam 段đoạn 無vô 色sắc 現hiện 色sắc 意ý 第đệ 四tứ 泯mẫn 絕tuyệt 無vô 寄ký 觀quán 亦diệc 在tại 此thử 段đoạn 之chi 中trung 彼bỉ 第đệ 一nhất 會hội 色sắc 歸quy 空không 觀quán 中trung 有hữu 四tứ 句cú 各các 先tiên 標tiêu 後hậu 釋thích 前tiền 三tam 標tiêu 語ngữ 皆giai 同đồng 云vân 色sắc 不bất 即tức 空không 以dĩ 即tức 空không 故cố 今kim 云vân 無vô 定định 實thật 色sắc 以dĩ 舉cử 體thể 即tức 空không 非phi 斷đoạn 空không 故cố 即tức 彼bỉ 第đệ 一nhất 句cú 彼bỉ 云vân 以dĩ 色sắc 不bất 即tức 空không 是thị 斷đoạn 空không 故cố 云vân 不bất 即tức 空không 以dĩ 色sắc 舉cử 體thể 是thị 真chân 空không 故cố 云vân 以dĩ 即tức 空không 故cố 今kim 云vân 不bất 礙ngại 色sắc 即tức 彼bỉ 第đệ 二nhị 句cú 青thanh 黃hoàng 之chi 相tướng 非phi 即tức 真chân 空không 之chi 理lý 故cố 云vân 色sắc 不bất 即tức 空không 然nhiên 青thanh 黃hoàng 無vô 體thể 莫mạc 不bất 皆giai 空không 故cố 云vân 以dĩ 即tức 空không 故cố 良lương 以dĩ 青thanh 黃hoàng 無vô 體thể 之chi 空không 非phi 即tức 青thanh 黃hoàng 故cố 云vân 不bất 即tức 空không 要yếu 有hữu 青thanh 黃hoàng 方phương 說thuyết 無vô 體thể 明minh 不bất 礙ngại 色sắc 矣hĩ 次thứ 今kim 云vân 空không 中trung 無vô 色sắc 即tức 彼bỉ 第đệ 三tam 句cú 空không 中trung 無vô 色sắc 故cố 不bất 即tức 空không 會hội 色sắc 無vô 體thể 故cố 云vân 以dĩ 即tức 空không 故cố 良lương 由do 會hội 色sắc 歸quy 空không 空không 中trung 必tất 無vô 色sắc 是thị 故cố 由do 色sắc 空không 故cố 色sắc 非phi 空không 也dã 上thượng 三tam 句cú 以dĩ 法pháp 揀giản 情tình 第đệ 四tứ 便tiện 云vân 色sắc 即tức 是thị 空không 。 謂vị 凡phàm 是thị 色sắc 法pháp 必tất 不bất 異dị 真chân 空không 以dĩ 諸chư 色sắc 法pháp 必tất 無vô 性tánh 故cố 是thị 故cố 色sắc 即tức 是thị 空không 。 此thử 即tức 今kim 疏sớ/sơ 第đệ 一nhất 法Pháp 界Giới 。 無vô 定định 實thật 色sắc 舉cử 體thể 即tức 空không 是thị 也dã 存tồn 亡vong 隱ẩn 顯hiển 者giả 總tổng 成thành 前tiền 義nghĩa 於ư 中trung 二nhị 意ý 一nhất 者giả 結kết 上thượng 空không 中trung 無vô 色sắc 亡vong 也dã 不bất 礙ngại 色sắc 故cố 存tồn 也dã 舉cử 體thể 即tức 空không 非phi 斷đoạn 空không 故cố 兼kiêm 存tồn 亡vong 也dã 存tồn 亡vong 約ước 色sắc 隱ẩn 顯hiển 約ước 空không 空không 理lý 真chân 常thường 不bất 可khả 言ngôn 亡vong 而nhi 色sắc 存tồn 即tức 空không 隱ẩn 色sắc 亡vong 則tắc 空không 顯hiển 此thử 唯duy 約ước 會hội 色sắc 歸quy 空không 以dĩ 說thuyết 若nhược 兼kiêm 第đệ 二nhị 不bất 礙ngại 現hiện 色sắc 是thị 明minh 空không 即tức 色sắc 觀quán 論luận 存tồn 亡vong 隱ẩn 顯hiển 者giả 色sắc 即tức 是thị 空không 。 則tắc 色sắc 亡vong 空không 顯hiển 空không 即tức 是thị 色sắc 。 則tắc 空không 隱ẩn 色sắc 存tồn 然nhiên 皆giai 即tức 亡vong 即tức 存tồn 即tức 隱ẩn 即tức 顯hiển 故cố 云vân 自tự 在tại 即tức 以dĩ 總tổng 結kết 為vi 彼bỉ 第đệ 三tam 空không 色sắc 無vô 礙ngại 觀quán 其kỳ 泯mẫn 絕tuyệt 無vô 寄ký 在tại 下hạ 釋thích 文văn )# 於ư 中trung 六lục 句cú 初sơ 一nhất 總tổng 知tri 色sắc 性tánh 離ly 相tương/tướng 亦diệc 無vô 有hữu 法pháp 。 而nhi 為vi 空không 故cố 餘dư 五ngũ 別biệt 明minh 離ly 何hà 等đẳng 相tương/tướng 一nhất 離ly 差sai 別biệt 相tương/tướng 麤thô 妙diệu 長trường 短đoản 等đẳng 同đồng 一nhất 無vô 生sanh 體thể 故cố 二nhị 種chủng 種chủng 異dị 相tướng 虛hư 故cố 三tam 無vô 量lượng 多đa 相tương 離ly 故cố 又hựu 無vô 大đại 小tiểu 絕tuyệt 分phần/phân 量lượng 故cố 四tứ 但đãn 妄vọng 分phân 別biệt 求cầu 叵phả 得đắc 故cố 色sắc 空không 二nhị 見kiến 皆giai 情tình 取thủ 故cố 即tức 與dữ 不bất 即tức 斯tư 見kiến 絕tuyệt 故cố 上thượng 通thông 形hình 顯hiển 五ngũ 離ly 顯hiển 相tương 依y 形hình 有hữu 故cố (# 四tứ 但đãn 妄vọng 下hạ 即tức 彼bỉ 泯mẫn 絕tuyệt 無vô 寄ký 意ý 也dã 彼bỉ 云vân 謂vị 此thử 所sở 觀quán 真chân 空không 不bất 可khả 言ngôn 即tức 色sắc 不bất 即tức 色sắc 即tức 空không 不bất 即tức 空không 一nhất 切thiết 法pháp 皆giai 不bất 可khả 此thử 語ngữ 亦diệc 不bất 受thọ 逈huýnh 絕tuyệt 無vô 寄ký 非phi 言ngôn 所sở 及cập 非phi 解giải 所sở 到đáo 是thị 謂vị 行hành 境cảnh 何hà 以dĩ 故cố 以dĩ 生sanh 心tâm 動động 念niệm 即tức 乖quai 法pháp 體thể 失thất 正chánh 念niệm 故cố 以dĩ 今kim 疏sớ/sơ 文văn 對đối 彼bỉ 所sở 引dẫn 相tương/tướng 攝nhiếp 可khả 知tri )# 。 菩Bồ 薩Tát 如như 是thị 入nhập 。 於ư 法Pháp 界Giới 能năng 現hiện 其kỳ 身thân 。 作tác 種chủng 種chủng 色sắc 。 二nhị 能năng 現hiện 色sắc 中trung 初sơ 結kết 前tiền 標tiêu 後hậu 以dĩ 即tức 空không 之chi 色sắc 為vi 妙diệu 色sắc 故cố 又hựu 空không 色sắc 不bất 二nhị 成thành 上thượng 真chân 空không 不bất 二nhị 而nhi 二nhị 現hiện 斯tư 妙diệu 色sắc 色sắc 空không 融dung 即tức 為vi 真chân 法Pháp 界Giới 緣duyên 起khởi 無vô 盡tận 即tức 一nhất 現hiện 多đa (# 以dĩ 即tức 色sắc 故cố 成thành 妙diệu 色sắc 也dã 又hựu 色sắc 空không 下hạ 將tương 今kim 對đối 前tiền 反phản 覆phúc 相tương/tướng 成thành 初sơ 空không 色sắc 不bất 二nhị 成thành 上thượng 真chân 空không 以dĩ 今kim 成thành 前tiền 次thứ 不bất 二nhị 而nhi 二nhị 以dĩ 前tiền 成thành 後hậu 次thứ 色sắc 空không 融dung 即tức 下hạ 融dung 上thượng 二nhị 文văn 歸quy 初sơ 法Pháp 界Giới 後hậu 緣duyên 起khởi 無vô 盡tận 下hạ 成thành 後hậu 無vô 涯nhai 其kỳ 真chân 空không 妙diệu 色sắc 之chi 旨chỉ 廣quảng 如như 問vấn 明minh )# 。 所sở 謂vị 無vô 邊biên 色sắc 無vô 量lượng 色sắc 清thanh 淨tịnh 色sắc 莊trang 嚴nghiêm 色sắc 普phổ 徧biến 色sắc 無vô 比tỉ 色sắc 普phổ 照chiếu 色sắc 增tăng 上thượng 色sắc 無vô 違vi 逆nghịch 色sắc 具cụ 諸chư 相tướng 色sắc 離ly 眾chúng 惡ác 色sắc 大đại 威uy 力lực 色sắc 可khả 尊tôn 重trọng 色sắc 無vô 窮cùng 盡tận 色sắc 眾chúng 雜tạp 妙diệu 色sắc 。 極cực 端đoan 嚴nghiêm 色sắc 不bất 可khả 量lượng 色sắc 善thiện 守thủ 護hộ 色sắc 能năng 成thành 熟thục 色sắc 隨tùy 化hóa 者giả 色sắc 無vô 障chướng 礙ngại 色sắc 甚thậm 明minh 徹triệt 色sắc 無vô 垢cấu 濁trược 色sắc 極cực 澄trừng 淨tịnh 色sắc 大đại 勇dũng 健kiện 色sắc 不bất 思tư 議nghị 方phương 便tiện 色sắc 不bất 可khả 壞hoại 色sắc 離ly 瑕hà 翳ế 色sắc 無vô 障chướng 闇ám 色sắc 善thiện 安an 住trụ 色sắc 妙diệu 莊trang 嚴nghiêm 色sắc 諸chư 相tướng 端đoan 嚴nghiêm 。 色sắc 種chủng 種chủng 隨tùy 好hảo/hiếu 色sắc 大đại 尊tôn 貴quý 色sắc 妙diệu 境cảnh 界giới 色sắc 善thiện 磨ma 瑩oánh 色sắc 清thanh 淨tịnh 深thâm 心tâm 色sắc 熾sí 然nhiên 明minh 盛thịnh 色sắc 最tối 勝thắng 廣quảng 大đại 色sắc 無vô 間gián 斷đoạn 色sắc 無vô 所sở 依y 色sắc 無vô 等đẳng 比tỉ 色sắc 充sung 滿mãn 不bất 可khả 說thuyết 佛Phật 剎sát 。 色sắc 增tăng 長trưởng 色sắc 堅kiên 固cố 色sắc 攝nhiếp 受thọ 色sắc 最tối 勝thắng 功công 德đức 。 色sắc 隨tùy 諸chư 心tâm 樂nhạo/nhạc/lạc 色sắc 清thanh 淨tịnh 解giải 了liễu 色sắc 積tích 集tập 眾chúng 妙diệu 色sắc 善thiện 巧xảo 決quyết 定định 色sắc 無vô 有hữu 障chướng 礙ngại 。 色sắc 虛hư 空không 明minh 淨tịnh 色sắc 清thanh 淨tịnh 可khả 樂lạc 。 色sắc 離ly 諸chư 塵trần 垢cấu 。 色sắc 不bất 可khả 稱xưng 量lượng 。 色sắc 妙diệu 見kiến 色sắc 普phổ 見kiến 色sắc 隨tùy 時thời 示thị 現hiện 。 色sắc 寂tịch 靜tĩnh 色sắc 離ly 貪tham 色sắc 真chân 實thật 福phước 田điền 。 色sắc 能năng 作tác 安an 隱ẩn 色sắc 離ly 諸chư 怖bố 畏úy 。 色sắc 離ly 愚ngu 癡si 行hành 色sắc 智trí 慧tuệ 勇dũng 猛mãnh 。 色sắc 身thân 相tướng 無vô 礙ngại 色sắc 遊du 行hành 普phổ 徧biến 色sắc 心tâm 無vô 所sở 依y 。 色sắc 大đại 慈từ 所sở 起khởi 色sắc 大đại 悲bi 所sở 現hiện 色sắc 平bình 等đẳng 出xuất 離ly 色sắc 具cụ 足túc 福phước 德đức 色sắc 隨tùy 心tâm 憶ức 念niệm 。 色sắc 無vô 邊biên 妙diệu 寶bảo 色sắc 寶bảo 藏tạng 光quang 明minh 色sắc 眾chúng 生sanh 信tín 樂nhạo 。 色sắc 一Nhất 切Thiết 智Trí 現hiện 前tiền 。 色sắc 歡hoan 喜hỷ 眼nhãn 色sắc 眾chúng 寶bảo 莊trang 嚴nghiêm 。 第đệ 一nhất 色sắc 無vô 有hữu 處xứ 所sở 。 色sắc 自tự 在tại 示thị 現hiện 。 色sắc 種chủng 種chủng 神thần 通thông 。 色sắc 生sanh 如Như 來Lai 家gia 。 色sắc 過quá 諸chư 譬thí 喻dụ 。 色sắc 周chu 徧biến 法Pháp 界Giới 色sắc 眾chúng 皆giai 徃# 詣nghệ 色sắc 種chủng 種chủng 色sắc 成thành 就tựu 色sắc 出xuất 離ly 色sắc 隨tùy 所sở 化hóa 者giả 威uy 儀nghi 色sắc 見kiến 無vô 厭yếm 足túc 。 色sắc 種chủng 種chủng 明minh 淨tịnh 色sắc 能năng 放phóng 無vô 數số 光quang 。 網võng 色sắc 不bất 可khả 說thuyết 。 光quang 明minh 種chủng 種chủng 差sai 別biệt 。 色sắc 不bất 可khả 思tư 香hương 光quang 明minh 超siêu 過quá 三tam 界giới 。 色sắc 不bất 可khả 量lượng 日nhật 輪luân 光quang 明minh 。 照chiếu 耀diệu 色sắc 示thị 現hiện 無vô 比tỉ 月nguyệt 身thân 色sắc 無vô 量lượng 可khả 愛ái 樂nhạo 華hoa 雲vân 色sắc 出xuất 生sanh 種chủng 種chủng 。 蓮liên 華hoa 鬘man 雲vân 莊trang 嚴nghiêm 色sắc 超siêu 過quá 一nhất 切thiết 。 世thế 間gian 香hương 燄diệm 普phổ 熏huân 色sắc 出xuất 生sanh 一nhất 切thiết 。 如Như 來Lai 藏tạng 色sắc 不bất 可khả 說thuyết 。 音âm 聲thanh 開khai 示thị 演diễn 暢sướng 一nhất 切thiết 法pháp 。 色sắc 具cụ 足túc 一nhất 切thiết 。 普phổ 賢hiền 行hành 色sắc 。 後hậu 所sở 謂vị 下hạ 別biệt 顯hiển 不bất 同đồng 有hữu 一nhất 百bách 三tam 種chủng 或hoặc 從tùng 色sắc 相tướng 立lập 名danh 或hoặc 就tựu 德đức 用dụng 受thọ 稱xưng 可khả 以dĩ 意ý 求cầu 然nhiên 皆giai 是thị 稱xưng 法Pháp 界Giới 之chi 色sắc 不bất 同đồng 變biến 礙ngại 但đãn 隨tùy 所sở 顯hiển 以dĩ 立lập 色sắc 名danh 。 佛Phật 子tử 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 深thâm 入nhập 如như 是thị 無vô 色sắc 法pháp 。 界giới 能năng 現hiện 此thử 等đẳng 種chủng 種chủng 色sắc 身thân 。 令linh 所sở 化hóa 者giả 見kiến 令linh 所sở 化hóa 者giả 念niệm 為vi 所sở 化hóa 者giả 轉chuyển 法Pháp 輪luân 隨tùy 所sở 化hóa 者giả 時thời 隨tùy 所sở 化hóa 者giả 相tương/tướng 令linh 所sở 化hóa 者giả 親thân 近cận 令linh 所sở 化hóa 者giả 開khai 悟ngộ 為vi 所sở 化hóa 者giả 起khởi 種chủng 種chủng 神thần 通thông 。 為vi 所sở 化hóa 者giả 現hiện 種chủng 種chủng 自tự 在tại 。 為vi 所sở 化hóa 者giả 施thí 種chủng 種chủng 能năng 事sự 。 三tam 雙song 明minh 所sở 為vi 中trung 初sơ 結kết 前tiền 後hậu 今kim 所sở 化hóa 下hạ 顯hiển 其kỳ 所sở 為vi 有hữu 十thập 句cú 並tịnh 可khả 知tri 。 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 為vì 度độ 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 故cố 。 勤cần 修tu 成thành 就tựu 第đệ 八bát 無vô 數số 色sắc 身thân 智trí 神thần 通thông 。 佛Phật 子tử 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 以dĩ 一nhất 切thiết 法pháp 智trí 通thông 。 第đệ 九cửu 一nhất 切thiết 法pháp 智trí 。 通thông 初sơ 標tiêu 名danh 從tùng 所sở 知tri 真chân 俗tục 等đẳng 法pháp 受thọ 稱xưng 。 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 。 無vô 有hữu 名danh 字tự 。 無vô 有hữu 種chủng 性tánh 無vô 來lai 無vô 去khứ 。 非phi 異dị 非phi 不bất 異dị 非phi 種chủng 種chủng 非phi 不bất 種chủng 種chủng 。 非phi 二nhị 非phi 不bất 二nhị 。 二nhị 知tri 一nhất 切thiết 下hạ 釋thích 相tương/tướng 中trung 二nhị 初sơ 明minh 知tri 法pháp 即tức 內nội 證chứng 事sự 理lý 後hậu 此thử 菩Bồ 薩Tát 下hạ 明minh 演diễn 法pháp 即tức 外ngoại 益ích 眾chúng 生sanh 亦diệc 是thị 前tiền 明minh 即tức 事sự 常thường 理lý 後hậu 明minh 即tức 理lý 恆hằng 事sự 用dụng 寂tịch 寂tịch 用dụng 無vô 障chướng 礙ngại 故cố 。 今kim 初sơ 又hựu 二nhị 初sơ 約ước 離ly 言ngôn 顯hiển 實thật 二nhị 無vô 我ngã 下hạ 約ước 二nhị 空không 顯hiển 實thật 今kim 初sơ 初sơ 三tam 句cú 一nhất 向hướng 顯hiển 實thật 一nhất 名danh 無vô 得đắc 物vật 之chi 功công 故cố 二nhị 緣duyên 成thành 無vô 性tánh 故cố 三tam 體thể 絕tuyệt 去khứ 來lai 故cố 下hạ 有hữu 三tam 句cú 相tương 對đối 顯hiển 實thật 然nhiên 此thử 三tam 對đối 釋thích 有hữu 三tam 義nghĩa 一nhất 唯duy 約ước 顯hiển 實thật 則tắc 相tương 待đãi 而nhi 空không 故cố 異dị 相tướng 互hỗ 無vô 故cố 云vân 不bất 異dị 遮già 異dị 言ngôn 不bất 異dị 亦diệc 無vô 不bất 異dị 可khả 得đắc 云vân 非phi 不bất 異dị 二nhị 約ước 雙song 顯hiển 體thể 則tắc 不bất 異dị 相tướng 非phi 不bất 異dị 三tam 約ước 雙song 遮già 相tương/tướng 即tức 性tánh 故cố 非phi 異dị 性tánh 即tức 相tương/tướng 故cố 非phi 不bất 異dị 又hựu 相tương/tướng 非phi 相tướng 故cố 不bất 異dị 性tánh 非phi 性tánh 故cố 非phi 不bất 異dị 故cố 離ly 二nhị 邊biên 不bất 住trụ 中trung 道đạo 下hạ 二nhị 對đối 例lệ 知tri (# 然nhiên 此thử 三tam 對đối 者giả 然nhiên 此thử 三tam 義nghĩa 散tán 在tại 經kinh 論luận 古cổ 德đức 隨tùy 見kiến 取thủ 捨xả 不bất 同đồng 以dĩ 今kim 疏sớ/sơ 意ý 並tịnh 皆giai [(冰-水+〡)*ㄆ]# 之chi 而nhi 取thủ 義nghĩa 各các 別biệt 並tịnh 為vi 正chánh 解giải 合hợp 其kỳ 三tam 意ý 方phương 盡tận 玄huyền 旨chỉ 然nhiên 此thử 三tam 對đối 皆giai 由do 下hạ 句cú 成thành 別biệt 上thượng 非phi 異dị 句cú 義nghĩa 旨chỉ 皆giai 同đồng 同đồng 是thị 遣khiển 差sai 別biệt 相tương/tướng 故cố 下hạ 句cú 對đối 上thượng 別biệt 成thành 三tam 重trọng/trùng 第đệ 一nhất 唯duy 約ước 顯hiển 實thật 者giả 則tắc 拂phất 迹tích 入nhập 玄huyền 非phi 異dị 者giả 拂phất 差sai 別biệt 相tương/tướng 也dã 非phi 不bất 異dị 者giả 拂phất 上thượng 不bất 異dị 之chi 迹tích 則tắc 遣khiển 之chi 又hựu 遣khiển 之chi 以dĩ 至chí 於ư 無vô 遣khiển 耳nhĩ 而nhi 文văn 中trung 二nhị 先tiên 總tổng 明minh 兩lưỡng 句cú 故cố 云vân 則tắc 相tương 待đãi 而nhi 空không 故cố 次thứ 先tiên 破phá 異dị 云vân 異dị 相tướng 互hỗ 無vô 故cố 云vân 不bất 異dị 者giả 此thử 即tức 中trung 論luận 破phá 合hợp 品phẩm 中trung 意ý 以dĩ 小Tiểu 乘Thừa 立lập 見kiến 可khả 見kiến 見kiến 者giả 三tam 事sự 和hòa 合hợp 。 因nhân 將tương 異dị 以dĩ 破phá 之chi 云vân 異dị 法pháp 當đương 有hữu 合hợp 見kiến 等đẳng 無vô 有hữu 異dị 。 異dị 法pháp 不bất 成thành 故cố 見kiến 等đẳng 云vân 何hà 合hợp 釋thích 曰viết 此thử 但đãn 總tổng 明minh 無vô 異dị 異dị 則tắc 無vô 含hàm 次thứ 例lệ 破phá 異dị 云vân 非phi 但đãn 可khả 見kiến 等đẳng 異dị 相tướng 不bất 可khả 得đắc 所sở 有hữu 一nhất 切thiết 。 法pháp 皆giai 名danh 無vô 異dị 相tướng 釋thích 曰viết 上thượng 總tổng 言ngôn 無vô 下hạ 出xuất 無vô 所sở 以dĩ 云vân 異dị 因nhân 異dị 有hữu 異dị 異dị 離ly 異dị 無vô 異dị 若nhược 法pháp 所sở 因nhân 出xuất 是thị 法pháp 不bất 異dị 因nhân 謂vị 如như 眼nhãn 於ư 色sắc 異dị 色sắc 於ư 眼nhãn 異dị 是thị 名danh 為vi 異dị 今kim 明minh 因nhân 色sắc 異dị 故cố 眼nhãn 異dị 故cố 云vân 異dị 因nhân 異dị 有hữu 異dị 若nhược 離ly 於ư 色sắc 眼nhãn 與dữ 離ly 異dị 故cố 云vân 異dị 離ly 異dị 無vô 異dị 然nhiên 則tắc 眼nhãn 色sắc 二nhị 異dị 相tướng 因nhân 而nhi 成thành 則tắc 無vô 定định 眼nhãn 色sắc 而nhi 成thành 於ư 異dị 故cố 云vân 若nhược 法pháp 所sở 因nhân 出xuất 是thị 法pháp 不bất 異dị 因nhân 亦diệc 由do 梁lương 椽chuyên 成thành 舍xá 舍xá 不bất 異dị 於ư 梁lương 椽chuyên 等đẳng 法pháp 故cố 云vân 法pháp 所sở 因nhân 出xuất 法pháp 不bất 異dị 因nhân 若nhược 眼nhãn 如như 舍xá 則tắc 色sắc 如như 梁lương 等đẳng 若nhược 色sắc 如như 舍xá 則tắc 眼nhãn 如như 梁lương 等đẳng 故cố 互hỗ 為vi 所sở 因nhân 所sở 以dĩ 疏sớ/sơ 云vân 異dị 相tướng 互hỗ 無vô 謂vị 眼nhãn 色sắc 相tướng 因nhân 無vô 定định 異dị 故cố 無vô 定định 異dị 故cố 又hựu 與dữ 長trường 短đoản 異dị 長trường/trưởng 中trung 無vô 短đoản 相tương/tướng 長trường/trưởng 無vô 可khả 對đối 故cố 無vô 有hữu 長trường 短đoản 。 中trung 無vô 長trường/trưởng 相tương/tướng 短đoản 無vô 可khả 對đối 故cố 無vô 有hữu 短đoản 既ký 無vô 長trường 短đoản 孰thục 言ngôn 異dị 耶da 故cố 云vân 異dị 相tướng 互hỗ 無vô 故cố 無vô 異dị 又hựu 長trường/trưởng 中trung 自tự 無vô 長trường/trưởng 相tương/tướng 短đoản 中trung 自tự 無vô 短đoản 相tương 將tương 何hà 長trường 短đoản 而nhi 說thuyết 異dị 耶da 亦diệc 中trung 論luận 意ý 亦diệc 百bách 論luận 意ý 故cố 中trung 論luận 云vân 異dị 中trung 無vô 異dị 相tướng 不bất 異dị 中trung 亦diệc 無vô 無vô 有hữu 。 異dị 相tướng 故cố 則tắc 無vô 彼bỉ 此thử 。 異dị 百bách 論luận 破phá 一nhất 品phẩm 中trung 外ngoại 道đạo 立lập 一nhất 內nội 破phá 若nhược 因nhân 果quả 不bất 異dị 三tam 世thế 應ưng 為vi 一nhất 彼bỉ 救cứu 云vân 不bất 然nhiên 因nhân 果quả 相tương 待đãi 成thành 故cố 如như 長trường 短đoản 注chú 云vân 如như 因nhân 長trường/trưởng 見kiến 短đoản 因nhân 短đoản 見kiến 長trường/trưởng 如như 見kiến 泥nê 團đoàn 觀quán 缾bình 則tắc 因nhân 觀quán 土thổ/độ 則tắc 是thị 果quả 內nội 破phá 曰viết 因nhân 他tha 相tương 違vi 共cộng 過quá 故cố 非phi 長trường/trưởng 中trung 長trường/trưởng 相tương/tướng 亦diệc 非phi 短đoản 中trung 及cập 共cộng 中trung 注chú 云vân 若nhược 實thật 有hữu 長trường/trưởng 相tương/tướng 若nhược 長trường/trưởng 中trung 有hữu 若nhược 短đoản 中trung 有hữu 若nhược 共cộng 中trung 有hữu 是thị 皆giai 不bất 可khả 得đắc 。 何hà 以dĩ 故cố 長trường/trưởng 中trung 無vô 長trường/trưởng 相tương/tướng 以dĩ 因nhân 他tha 故cố 因nhân 短đoản 為vi 長trường/trưởng 故cố 短đoản 中trung 亦diệc 無vô 長trường/trưởng 相tương/tướng 性tánh 相tương 違vi 故cố 。 若nhược 短đoản 中trung 有hữu 長trường/trưởng 不bất 名danh 為vi 短đoản 共cộng 中trung 亦diệc 無vô 長trường/trưởng 二nhị 俱câu 過quá 故cố 若nhược 長trường/trưởng 中trung 有hữu 若nhược 短đoản 中trung 有hữu 先tiên 已dĩ 說thuyết 二nhị 過quá 故cố 將tương 何hà 共cộng 耶da 長trường/trưởng 相tương/tướng 既ký 無vô 短đoản 相tương/tướng 亦diệc 爾nhĩ 若nhược 無vô 長trường 短đoản 云vân 何hà 相tương 待đãi 上thượng 來lai 破phá 異dị 竟cánh 為vi 遮già 異dị 下hạ 以dĩ 相tương 待đãi 門môn 釋thích 無vô 不bất 異dị 謂vị 無vô 異dị 可khả 待đãi 故cố 故cố 二nhị 雙song 絕tuyệt 以dĩ 契khế 性tánh 空không 亦diệc 百bách 論luận 云vân 若nhược 無vô 長trường 短đoản 云vân 何hà 相tương 待đãi 意ý 也dã 二nhị 約ước 雙song 顯hiển 者giả 謂vị 上thượng 但đãn 顯hiển 實thật 則tắc 唯duy 性tánh 而nhi 非phi 相tướng 今kim 性tánh 相tướng 皆giai 異dị 故cố 云vân 雙song 顯hiển 謂vị 由do 體thể 一nhất 故cố 非phi 異dị 相tướng 差sai 別biệt 故cố 非phi 不bất 異dị 此thử 舉cử 雙song 是thị 以dĩ 顯hiển 雙song 非phi 三tam 約ước 雙song 遮già 下hạ 文văn 有hữu 二nhị 意ý 一nhất 前tiền 明minh 相tướng 即tức 故cố 得đắc 雙song 遮già 謂vị 相tương/tướng 本bổn 是thị 異dị 今kim 即tức 性tánh 故cố 無vô 有hữu 異dị 也dã 。 故cố 非phi 異dị 性tánh 本bổn 是thị 一nhất 今kim 即tức 相tương/tướng 故cố 無vô 有hữu 一nhất 也dã 故cố 非phi 不bất 異dị 二nhị 又hựu 相tương/tướng 非phi 相tướng 下hạ 明minh 當đương 相tương 自tự 離ly 故cố 得đắc 雙song 非phi 故cố 離ly 二nhị 邊biên 下hạ 結kết 成thành 玄huyền 旨chỉ )# 。 無vô 我ngã 無vô 比tỉ 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 不bất 動động 不bất 壞hoại 無vô 實thật 無vô 虛hư 。 一nhất 相tướng 無vô 相tướng 。 非phi 無vô 非phi 有hữu 非phi 法pháp 非phi 非phi 法pháp 。 不bất 隨tùy 於ư 俗tục 非phi 不bất 隨tùy 俗tục 非phi 業nghiệp 非phi 非phi 業nghiệp 非phi 報báo 非phi 非phi 報báo 非phi 有hữu 為vi 非phi 無vô 為vi 。 非phi 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 非phi 不bất 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 非phi 道đạo 非phi 非phi 道đạo 非phi 出xuất 離ly 非phi 不bất 出xuất 離ly 非phi 量lượng 非phi 無vô 量lượng 非phi 世thế 間gian 非phi 出xuất 世thế 間gian 非phi 從tùng 因nhân 生sanh 非phi 不bất 從tùng 因nhân 生sanh 。 非phi 決quyết 定định 非phi 不bất 決quyết 定định 。 非phi 成thành 就tựu 非phi 不bất 成thành 就tựu 。 非phi 出xuất 非phi 不bất 出xuất 非phi 分phân 別biệt 非phi 不bất 分phân 別biệt 。 非phi 如như 理lý 非phi 不bất 如như 理lý 。 二nhị 約ước 二nhị 空không 顯hiển 中trung 亦diệc 初sơ 三tam 對đối 一nhất 向hướng 顯hiển 實thật 無vô 比tỉ 者giả 無vô 有hữu 我ngã 所sở 。 與dữ 我ngã 為vi 此thử 對đối 故cố 餘dư 二nhị 可khả 知tri 無vô 實thật 下hạ 亦diệc 通thông 三tam 釋thích 凖# 前tiền 知tri 之chi 且thả 約ước 顯hiển 實thật 以dĩ 釋thích 一nhất 虛hư 實thật 皆giai 緣duyên 顯hiển 故cố 二nhị 法pháp 性tánh 不bất 並tịnh 真chân 故cố 一nhất 相tương/tướng 一nhất 亦diệc 不bất 為vi 一nhất 故cố 無vô 相tướng 有hữu 無vô 皆giai 法pháp 待đãi 對đối 故cố 無vô 法pháp 與dữ 非phi 法pháp 。 但đãn 假giả 施thi 設thiết 並tịnh 就tựu 實thật 而nhi 求cầu 能năng 治trị 所sở 治trị 。 無vô 不bất 雙song 寂tịch 餘dư 皆giai 倣# 此thử (# 法pháp 性tánh 不bất 並tịnh 下hạ 即tức 影ảnh 公công 云vân 法pháp 性tánh 不bất 並tịnh 真chân 聖thánh 賢hiền 無vô 異dị 道đạo 由do 理lý 無vô 異dị 味vị 故cố 一nhất 亦diệc 不bất 為vi 一nhất 者giả 即tức 法pháp 句cú 經Kinh 云vân 森sâm 羅la 及cập 萬vạn 像tượng 一nhất 法pháp 之chi 所sở 印ấn 云vân 何hà 一nhất 法pháp 。 中trung 而nhi 當đương 有hữu 差sai 別biệt 即tức 上thượng 一nhất 相tương/tướng 也dã 次thứ 云vân 一nhất 亦diệc 不bất 為vi 一nhất 為vi 欲dục 破phá 諸chư 數số 淺thiển 智trí 著trước 諸chư 法pháp 見kiến 一nhất 以dĩ 為vi 一nhất 即tức 下hạ 句cú 意ý 有hữu 無vô 皆giai 法pháp 者giả 釋thích 非phi 無vô 非phi 有hữu 謂vị 有hữu 即tức 有hữu 法pháp 無vô 即tức 無vô 法pháp 故cố 云vân 有hữu 無vô 皆giai 法pháp 言ngôn 待đãi 對đối 故cố 無vô 者giả 三tam 論luận 初sơ 章chương 中trung 偈kệ 云vân 若nhược 有hữu 有hữu 可khả 有hữu 則tắc 有hữu 無vô 可khả 無vô 今kim 無vô 有hữu 可khả 有hữu 亦diệc 無vô 無vô 可khả 無vô 謂vị 因nhân 無vô 立lập 有hữu 有hữu 假giả 無vô 生sanh 故cố 非phi 有hữu 因nhân 有hữu 說thuyết 無vô 無vô 因nhân 有hữu 立lập 故cố 非phi 無vô 若nhược 躡niếp 上thượng 起khởi 上thượng 云vân 無vô 相tướng 即tức 是thị 無vô 義nghĩa 今kim 非phi 彼bỉ 無vô 相tướng 故cố 。 云vân 非phi 無vô 無vô 尚thượng 不bất 存tồn 有hữu 安an 得đắc 立lập 故cố 云vân 非phi 無vô 非phi 有hữu 皆giai 待đãi 對đối 故cố 無vô 也dã 法pháp 與dữ 非phi 法pháp 。 者giả 然nhiên 法pháp 非phi 法pháp 有hữu 其kỳ 三tam 義nghĩa 一nhất 者giả 有hữu 法pháp 為vi 法pháp 無vô 法pháp 為vi 非phi 法pháp 上thượng 已dĩ 破phá 有hữu 無vô 故cố 今kim 非phi 此thử 義nghĩa 二nhị 者giả 惡ác 法pháp 為vi 非phi 法pháp 善thiện 法Pháp 為vi 法pháp 三tam 以dĩ 相tương/tướng 為vi 法pháp 以dĩ 性tánh 為vi 非phi 法pháp 今kim 通thông 此thử 二nhị 善thiện 惡ác 相tướng 因nhân 亦diệc 假giả 施thi 設thiết 遣khiển 相tương/tướng 之chi 法pháp 明minh 性tánh 為vi 非phi 法pháp 相tướng 既ký 不bất 存tồn 性tánh 不bất 安an 立lập 故cố 法Pháp 尚thượng 應ưng 捨xả 。 何hà 況huống 非phi 法pháp 。 性tánh 相tướng 相tương/tướng 因nhân 亦diệc 假giả 設thiết 耳nhĩ 並tịnh 就tựu 實thật 下hạ 結kết 成thành 顯hiển 實thật 上thượng 一nhất 一nhất 對đối 中trung 多đa 以dĩ 上thượng 句cú 為vi 所sở 治trị 下hạ 句cú 為vi 能năng 治trị 如như 虗hư 是thị 所sở 治trị 實thật 為vi 能năng 治trị 法pháp 是thị 所sở 治trị 非phi 法pháp 為vi 能năng 治trị 既ký 並tịnh 歸quy 實thật 故cố 皆giai 雙song 寂tịch 餘dư 皆giai 倣# 此thử 者giả 釋thích 不bất 隨tùy 於ư 俗tục 非phi 不bất 隨tùy 俗tục 已dĩ 下hạ 經kinh 文văn )# 。 此thử 菩Bồ 薩Tát 不bất 取thủ 世thế 俗tục 諦đế 不bất 住trụ 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 不bất 分phân 別biệt 諸chư 法pháp 。 不bất 建kiến 立lập 文văn 字tự 隨tùy 順thuận 寂tịch 滅diệt 性tánh 。 第đệ 二nhị 演diễn 法pháp 外ngoại 益ích 中trung 三tam 一nhất 牒điệp 前tiền 成thành 智trí 為vi 起khởi 用dụng 所sở 依y 故cố 。 不bất 捨xả 一nhất 切thiết 。 願nguyện 見kiến 義nghĩa 知tri 法pháp 興hưng 布bố 法pháp 雲vân 降giáng/hàng 霔# 法Pháp 雨vũ 。 二nhị 不bất 捨xả 下hạ 正chánh 明minh 演diễn 法pháp 。 雖tuy 知tri 實thật 相tướng 不bất 可khả 言ngôn 說thuyết 。 而nhi 以dĩ 方phương 便tiện 。 無vô 盡tận 辯biện 才tài 。 隨tùy 法pháp 隨tùy 義nghĩa 次thứ 第đệ 開khai 演diễn 以dĩ 於ư 諸chư 法pháp 。 言ngôn 辭từ 辯biện 說thuyết 皆giai 得đắc 善thiện 巧xảo 。 大đại 慈từ 大đại 悲bi 。 悉tất 已dĩ 清thanh 淨tịnh 。 能năng 於ư 一nhất 切thiết 。 離ly 文văn 字tự 法pháp 中trung 出xuất 生sanh 文văn 字tự 與dữ 法pháp 與dữ 義nghĩa 隨tùy 順thuận 無vô 違vi 。 為vi 說thuyết 諸chư 法pháp 。 悉tất 從tùng 緣duyên 起khởi 。 三tam 雖tuy 知tri 實thật 相tướng 下hạ 寂tịch 用dụng 無vô 礙ngại 於ư 中trung 三tam 初sơ 寂tịch 不bất 礙ngại 用dụng 。 雖tuy 有hữu 言ngôn 說thuyết 。 而nhi 無vô 所sở 著trước 。 演diễn 一nhất 切thiết 法pháp 。 辯biện 才tài 無vô 盡tận 。 分phân 別biệt 安an 立lập 開khai 發phát 示thị 導đạo 令linh 諸chư 法pháp 性tánh 具cụ 足túc 明minh 顯hiển 斷đoạn 眾chúng 疑nghi 網võng 。 悉tất 得đắc 清thanh 淨tịnh 。 雖tuy 攝nhiếp 眾chúng 生sanh 不bất 捨xả 真chân 實thật 。 次thứ 雖tuy 有hữu 言ngôn 說thuyết 。 下hạ 用dụng 不bất 礙ngại 寂tịch 。 於ư 不bất 二nhị 法pháp 而nhi 無vô 退thoái 轉chuyển 常thường 能năng 演diễn 說thuyết 。 無vô 礙ngại 法Pháp 門môn 。 以dĩ 眾chúng 妙diệu 音âm 隨tùy 眾chúng 生sanh 心tâm 。 普phổ 雨vũ 法pháp 兩lưỡng 而nhi 不bất 失thất 時thời 。 後hậu 於ư 不bất 二nhị 下hạ 寂tịch 用dụng 無vô 二nhị 。 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 第đệ 九cửu 一nhất 切thiết 法pháp 智trí 神thần 通thông 。 佛Phật 子tử 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 以dĩ 一nhất 切thiết 法pháp 。 滅diệt 盡tận 三tam 昧muội 智trí 通thông 。 第đệ 十thập 滅diệt 定định 智trí 通thông 中trung 三tam 初sơ 標tiêu 名danh 云vân 一nhất 切thiết 法pháp 。 滅diệt 盡tận 者giả 謂vị 五ngũ 聚tụ 之chi 法pháp 皆giai 當đương 體thể 寂tịch 滅diệt 故cố 斯tư 即tức 理lý 滅diệt 不bất 同đồng 餘dư 宗tông 滅diệt 定định 但đãn 明minh 事sự 滅diệt 唯duy 滅diệt 六lục 七thất 心tâm 心tâm 所sở 法pháp 。 不bất 滅diệt 第đệ 八bát 等đẳng (# 斯tư 即tức 理lý 下hạ 揀giản 定định 謂vị 對đối 餘dư 宗tông 揀giản 定định 體thể 用dụng 於ư 中trung 有hữu 三tam 初sơ 揀giản 理lý 事sự 斯tư 即tức 理lý 滅diệt 者giả 即tức 是thị 本bổn 宗tông 法Pháp 界Giới 體thể 寂tịch 故cố 不bất 同đồng 已dĩ 下hạ 是thị 法pháp 相tướng 宗tông 但đãn 事sự 滅diệt 故cố 要yếu 心tâm 不bất 行hành 方phương 稱xưng 為vi 滅diệt )# 但đãn 事sự 滅diệt 故cố 不bất 能năng 即tức 定định 而nhi 用dụng 證chứng 理lý 滅diệt 故cố 定định 散tán 無vô 礙ngại 由do 即tức 事sự 而nhi 理lý 故cố 不bất 礙ngại 滅diệt 即tức 理lý 而nhi 事sự 故cố 不bất 礙ngại 用dụng 是thị 以dĩ 文văn 云vân 雖tuy 念niệm 念niệm 入nhập 而nhi 不bất 廢phế 菩Bồ 薩Tát 。 道đạo 等đẳng (# 但đãn 事sự 滅diệt 下hạ 二nhị 揀giản 功công 能năng 不bất 等đẳng 先tiên 明minh 事sự 滅diệt 六lục 七thất 不bất 行hành 何hà 能năng 起khởi 用dụng 證chứng 理lý 滅diệt 下hạ 辨biện 理lý 滅diệt 功công 高cao 既ký 即tức 事sự 而nhi 理lý 故cố 定định 散tán 無vô 礙ngại )# 亦diệc 非phi 心tâm 定định 而nhi 身thân 起khởi 用dụng 亦diệc 不bất 獨độc 明minh 定định 散tán 雙song 絕tuyệt 但đãn 是thị 事sự 理lý 無vô 礙ngại 故cố 上thượng 七thất 地địa 云vân 雖tuy 行hành 實thật 際tế 而nhi 。 不bất 作tác 證chứng 能năng 念niệm 念niệm 入nhập 亦diệc 念niệm 念niệm 起khởi 及cập 淨tịnh 名danh 云vân 不bất 起khởi 滅diệt 定định 。 現hiện 諸chư 威uy 儀nghi 。 皆giai 斯tư 義nghĩa 也dã (# 亦diệc 非phi 心tâm 定định 下hạ 三tam 遮già 救cứu 重trọng/trùng 揀giản 恐khủng 彼bỉ 救cứu 云vân 心tâm 想tưởng 雖tuy 滅diệt 定định 前tiền 加gia 行hành 令linh 身thân 起khởi 用dụng 故cố 今kim 揀giản 之chi 亦diệc 非phi 我ngã 宗tông 心tâm 正chánh 在tại 定định 不bất 能năng 起khởi 故cố 此thử 遮già 法pháp 相tướng 次thứ 亦diệc 非phi 獨độc 明minh 定định 散tán 雙song 絕tuyệt 者giả 此thử 遮già 禪thiền 宗tông 止Chỉ 觀Quán 兩lưỡng 亡vong 不bất 定định 不bất 亂loạn 。 約ước 理lý 頓đốn 明minh 亦diệc 頓đốn 教giáo 意ý 故cố 非phi 經kinh 宗tông 後hậu 但đãn 是thị 事sự 理lý 下hạ 方phương 顯hiển 正chánh 義nghĩa 契khế 無vô 礙ngại 之chi 理lý 故cố 得đắc 定định 散tán 自tự 在tại 故cố 七thất 地địa 下hạ 引dẫn 二nhị 經kinh 證chứng 並tịnh 如như 前tiền 說thuyết )# 事sự 理lý 非phi 一nhất 故cố 一nhất 切thiết 法pháp 。 滅diệt 盡tận 之chi 神thần 通thông 非phi 異dị 故cố 滅diệt 盡tận 即tức 神thần 通thông 通thông 二nhị 釋thích 也dã 。 於ư 念niệm 念niệm 中trung 。 入nhập 一nhất 切thiết 法pháp 。 滅diệt 盡tận 三tam 昧muội 。 二nhị 於ư 念niệm 念niệm 下hạ 釋thích 相tương/tướng 中trung 二nhị 先tiên 明minh 即tức 定định 體thể 用dụng 自tự 在tại 後hậu 此thử 菩Bồ 薩Tát 住trụ 。 三tam 昧muội 時thời 下hạ 明minh 入nhập 定định 時thời 分phần/phân 自tự 在tại 前tiền 中trung 亦diệc 二nhị 先tiên 標tiêu 入nhập 定định 。 亦diệc 不bất 過quá 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 不bất 捨xả 菩Bồ 薩Tát 。 事sự 不bất 捨xả 大đại 慈từ 。 大đại 悲bi 心tâm 修tu 習tập 波Ba 羅La 蜜Mật 未vị 嘗thường 休hưu 息tức 。 觀quán 察sát 一nhất 切thiết 。 佛Phật 國quốc 土thổ/độ 無vô 有hữu 厭yếm 倦quyện 。 不bất 捨xả 度độ 眾chúng 生sanh 願nguyện 不bất 斷đoạn 轉chuyển 法Pháp 輪luân 事sự 不bất 廢phế 教giáo 化hóa 眾chúng 生sanh 。 業nghiệp 不bất 捨xả 供cúng 養dường 諸chư 佛Phật 。 行hành 不bất 捨xả 一nhất 切thiết 。 法pháp 自tự 在tại 門môn 不bất 捨xả 常thường 見kiến 一nhất 切thiết 佛Phật 。 不bất 捨xả 常thường 聞văn 一nhất 切thiết 法pháp 。 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 。 平bình 等đẳng 無vô 礙ngại 自tự 在tại 。 成thành 就tựu 一nhất 切thiết 。 佛Phật 法Pháp 所sở 有hữu 勝thắng 願nguyện 皆giai 得đắc 圓viên 滿mãn 。 了liễu 知tri 一nhất 切thiết 。 國quốc 土độ 差sai 別biệt 入nhập 佛Phật 種chủng 性tánh 到đáo 於ư 彼bỉ 岸ngạn 。 能năng 於ư 彼bỉ 彼bỉ 。 諸chư 世thế 界giới 中trung 。 學học 一nhất 切thiết 法pháp 。 了liễu 法pháp 無vô 相tướng 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 從tùng 緣duyên 起khởi 。 無vô 有hữu 體thể 性tánh 。 然nhiên 隨tùy 世thế 俗tục 方phương 便tiện 演diễn 說thuyết 雖tuy 於ư 諸chư 法pháp 心tâm 無vô 所sở 住trụ 。 然nhiên 順thuận 眾chúng 生sanh 諸chư 根căn 。 欲dục 樂lạc 方phương 便tiện 為vi 說thuyết 。 種chủng 種chủng 諸chư 法Pháp 。 二nhị 亦diệc 不bất 退thoái 下hạ 明minh 不bất 礙ngại 用dụng 於ư 中trung 初sơ 二nhị 句cú 總tổng 未vị 作tác 不bất 退thoái 現hiện 作tác 不bất 捨xả 正chánh 簡giản 事sự 滅diệt 以dĩ 顯hiển 真chân 滅diệt 餘dư 句cú 別biệt 明minh 文văn 顯hiển 可khả 知tri 。 此thử 菩Bồ 薩Tát 住trụ 。 三tam 昧muội 時thời 隨tùy 其kỳ 心tâm 樂nhạo/nhạc/lạc 或hoặc 住trụ 一nhất 劫kiếp 或hoặc 住trụ 百bách 劫kiếp 或hoặc 住trụ 千thiên 劫kiếp 或hoặc 住trụ 億ức 劫kiếp 或hoặc 住trụ 百bách 億ức 劫kiếp 或hoặc 住trụ 千thiên 億ức 劫kiếp 或hoặc 住trụ 百bách 千thiên 億ức 劫kiếp 。 或hoặc 住trụ 那na 由do 他tha 億ức 劫kiếp 或hoặc 住trụ 百bách 那na 由do 他tha 億ức 劫kiếp 或hoặc 住trụ 千thiên 那na 由do 他tha 億ức 劫kiếp 或hoặc 住trụ 百bách 千thiên 那na 由do 他tha 。 億ức 劫kiếp 或hoặc 住trụ 無vô 數số 劫kiếp 或hoặc 住trụ 無vô 量lượng 劫kiếp 。 乃nãi 至chí 或hoặc 住trụ 不bất 可khả 說thuyết 不bất 可khả 說thuyết 劫kiếp 。 第đệ 二nhị 明minh 入nhập 定định 時thời 分phần/phân 自tự 在tại 中trung 三tam 初sơ 長trường 短đoản 隨tùy 心tâm 。 菩Bồ 薩Tát 入nhập 此thử 。 一nhất 切thiết 法pháp 滅diệt 。 盡tận 三tam 昧muội 雖tuy 復phục 經kinh 於ư 爾nhĩ 所sở 劫kiếp 。 住trụ 而nhi 身thân 不bất 離ly 散tán 不bất 羸luy 瘦sấu 不bất 變biến 異dị 非phi 見kiến 非phi 不bất 見kiến 。 不bất 滅diệt 不bất 壞hoại 。 不bất 疲bì 不bất 懈giải 不bất 可khả 盡tận 竭kiệt 。 二nhị 菩Bồ 薩Tát 入nhập 此thử 。 下hạ 威uy 儀nghi 不bất 忒thất 。 雖tuy 於ư 有hữu 於ư 無vô 。 悉tất 無vô 所sở 作tác 。 而nhi 能năng 成thành 辨biện 諸chư 菩Bồ 薩Tát 事sự 所sở 謂vị 恆hằng 不bất 捨xả 離ly 一nhất 切thiết 。 眾chúng 生sanh 教giáo 化hóa 調điều 伏phục 。 未vị 曾tằng 失thất 時thời 令linh 其kỳ 增tăng 長trưởng 一nhất 切thiết 。 佛Phật 法Pháp 於ư 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 。 悉tất 得đắc 圓viên 滿mãn 。 為vì 欲dục 利lợi 益ích 一nhất 切thiết 。 眾chúng 生sanh 神thần 通thông 變biến 化hóa 。 無vô 有hữu 休hưu 息tức 。 譬thí 如như 光quang 影ảnh 普phổ 現hiện 一nhất 切thiết 。 而nhi 於ư 三tam 昧muội 。 寂tịch 然nhiên 不bất 動động 。 三tam 雖tuy 於ư 有hữu 無vô 下hạ 不bất 礙ngại 起khởi 用dụng 定định 散tán 雙song 行hành 於ư 中trung 先tiên 法pháp 後hậu 喻dụ 光quang 影ảnh 普phổ 現hiện 寂tịch 然nhiên 無vô 心tâm 隨tùy 器khí 虧khuy 盈doanh 體thể 無vô 來lai 去khứ 。 是thị 為vi 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 入nhập 一nhất 切thiết 法pháp 。 滅diệt 盡tận 三tam 昧muội 智trí 神thần 通thông 。 三tam 是thị 為vi 下hạ 結kết 名danh 。 佛Phật 子tử 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 住trụ 於ư 如như 是thị 十thập 種chủng 。 神thần 通thông 一nhất 切thiết 天thiên 人nhân 。 不bất 能năng 思tư 議nghị 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 不bất 能năng 思tư 議nghị 一nhất 切thiết 聲Thanh 聞Văn 。 一nhất 切thiết 獨Độc 覺Giác 。 及cập 餘dư 一nhất 切thiết 。 諸chư 菩Bồ 薩Tát 眾chúng 。 如như 是thị 皆giai 悉tất 。 不bất 能năng 思tư 議nghị 此thử 菩Bồ 薩Tát 身thân 。 業nghiệp 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 語ngữ 業nghiệp 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 意ý 業nghiệp 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 三tam 昧muội 自tự 在tại 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 智trí 。 慧tuệ 境cảnh 界giới 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 大đại 文văn 第đệ 三tam 佛Phật 子tử 菩Bồ 薩Tát 下hạ 總tổng 歎thán 勝thắng 能năng 中trung 二nhị 一nhất 形hình 劣liệt 顯hiển 勝thắng 劣liệt 不bất 測trắc 故cố 。 唯duy 除trừ 諸chư 佛Phật 。 及cập 有hữu 得đắc 此thử 神thần 通thông 菩Bồ 薩Tát 。 餘dư 無vô 能năng 說thuyết 此thử 人nhân 功công 德đức 。 稱xưng 揚dương 讚tán 歎thán 。 二nhị 唯duy 除trừ 下hạ 以dĩ 勝thắng 顯hiển 勝thắng 謂vị 佛Phật 等đẳng 方phương 測trắc 故cố 。 佛Phật 子tử 是thị 為vi 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 十thập 種chủng 神thần 通thông 若nhược 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 住trụ 此thử 神thần 通thông 悉tất 得đắc 一nhất 切thiết 。 三tam 世thế 無vô 礙ngại 智trí 神thần 通thông 。 大đại 文văn 第đệ 四tứ 佛Phật 子tử 是thị 為vi 下hạ 結kết 數số 辨biện 果quả 文văn 顯hiển 可khả 知tri 。 大Đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 疏Sớ/sơ 鈔Sao 會Hội 本Bổn 第Đệ 四Tứ 十Thập 四Tứ 之Chi 一Nhất 音âm 釋thích 乾càn 闥thát 婆bà (# 梵Phạn 語ngữ 也dã 此thử 云vân 香hương 隂# 帝Đế 釋Thích 樂nhạo/nhạc/lạc 神thần 也dã 闥thát 他tha 達đạt 切thiết )# 。 錯thác 謬mậu (# 錯thác 倉thương 各các 切thiết 差sai 錯thác 也dã 謬mậu 靡mĩ 幼ấu 切thiết 誤ngộ 謬mậu 也dã )# 。 瑕hà 翳ế (# 瑕hà 胡hồ 加gia 切thiết 瑕hà 玷điếm 也dã 翳ế 於ư 計kế 切thiết 翳ế 障chướng 也dã )# 。 吃cật (# 居cư 乙ất 切thiết )# 。 𠯗# (# 作tác 答đáp 切thiết )# 。 大đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華hoa 嚴nghiêm 經kinh 疏sớ/sơ 鈔sao 會hội 本bổn 第đệ 四tứ 十thập 四tứ 之chi 二nhị 。 弊tệ 一nhất 。 唐Đường 于Vu 闐Điền 國Quốc 三Tam 藏Tạng 沙Sa 門Môn 實Thật 叉Xoa 難Nan 陀Đà 譯dịch 唐đường 清thanh 涼lương 山sơn 大đại 華hoa 嚴nghiêm 寺tự 沙Sa 門Môn 澄trừng 觀quán 撰soạn 述thuật 十thập 忍nhẫn 品phẩm 第đệ 二nhị 十thập 九cửu 。 初sơ 來lai 意ý 者giả 為vi 答đáp 普phổ 光quang 十thập 頂đảnh 問vấn 故cố 義nghĩa 如như 前tiền 釋thích 前tiền 二nhị 已dĩ 明minh 通thông 定định 用dụng 廣quảng 今kim 此thử 辨biện 其kỳ 智trí 慧tuệ 深thâm 奧áo 故cố 次thứ 來lai 也dã 。 二nhị 釋thích 名danh 者giả 忍nhẫn 謂vị 忍nhẫn 解giải 印ấn 可khả 即tức 智trí 照chiếu 觀quán 達đạt 寄ký 圓viên 顯hiển 十thập 。 三tam 宗tông 趣thú 者giả 智trí 行hành 深thâm 奧áo 為vi 宗tông 為vi 得đắc 佛Phật 果Quả 無vô 礙ngại 無vô 盡tận 為vi 趣thú 。 然nhiên 此thử 忍nhẫn 行hành 約ước 位vị 即tức 等đẳng 覺giác 後hậu 心tâm 為vi 斷đoạn 微vi 細tế 無vô 明minh 若nhược 約ước 圓viên 融dung 實thật 通thông 五ngũ 位vị 寄ký 終chung 極cực 說thuyết 體thể 即tức 是thị 智trí 不bất 同đồng 餘dư 宗tông 忍nhẫn 因nhân 智trí 果quả 雖tuy 是thị 一nhất 智trí 隨tùy 義nghĩa 別biệt 說thuyết 二nhị 三tam 四tứ 五ngũ 等đẳng 諸chư 教giáo 不bất 同đồng 今kim 此thử 圓viên 教giáo 故cố 說thuyết 十thập 忍nhẫn (# 雖tuy 是thị 一nhất 智trí 下hạ 三tam 辨biện 類loại 言ngôn 是thị 一nhất 者giả 一nhất 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 二nhị 謂vị 人nhân 空không 法pháp 空không 忍nhẫn 二nhị 謂vị 佛Phật 性tánh 論luận 說thuyết 三tam 無vô 性tánh 忍nhẫn 及cập 地địa 持trì 論luận 說thuyết 有hữu 信tín 忍nhẫn 順thuận 忍nhẫn 及cập 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 四tứ 亦diệc 有hữu 二nhị 義nghĩa 一nhất 如như 八bát 地địa 諸chư 中trung 一nhất 事sự 無vô 生sanh 二nhị 自tự 性tánh 無vô 生sanh 三tam 數số 差sai 別biệt 無vô 生sanh 四tứ 作tác 業nghiệp 無vô 生sanh 二nhị 者giả 思tư 益ích 經kinh 中trung 說thuyết 有hữu 四tứ 忍nhẫn 一nhất 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 二nhị 無vô 滅diệt 忍nhẫn 三tam 因nhân 緣duyên 忍nhẫn 四tứ 無vô 住trụ 忍nhẫn 釋thích 經kinh 序tự 中trung 已dĩ 具cụ 引dẫn 竟cánh 言ngôn 五ngũ 忍nhẫn 者giả 即tức 仁nhân 王vương 經kinh 一nhất 伏phục 忍nhẫn 等đẳng 如như 十Thập 地Địa 說thuyết 而nhi 言ngôn 等đẳng 者giả 乃nãi 有hữu 多đa 義nghĩa 一nhất 等đẳng 六lục 忍nhẫn 如như 瓔anh 珞lạc 說thuyết 十thập 定định 初sơ 已dĩ 引dẫn 或hoặc 說thuyết 十thập 忍nhẫn 如như 八bát 地địa 或hoặc 說thuyết 十thập 四tứ 十thập 五ngũ 如như 仁nhân 王vương 瓔anh 珞lạc 並tịnh 如như 十thập 住trụ 十Thập 地Địa 品phẩm 引dẫn 言ngôn 諸chư 教giáo 不bất 同đồng 者giả 通thông 辨biện 諸chư 忍nhẫn 約ước 教giáo 不bất 同đồng 小Tiểu 乘Thừa 不bất 立lập 忍nhẫn 名danh 上thượng 來lai 諸chư 門môn 多đa 通thông 始thỉ 終chung 獨độc 一nhất 無vô 生sanh 兼kiêm 通thông 頓đốn 教giáo )# 。 爾nhĩ 時thời 普Phổ 賢Hiền 菩Bồ 薩Tát 。 告cáo 諸chư 菩Bồ 薩Tát 言ngôn 。 佛Phật 子tử 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 有hữu 十thập 種chủng 忍nhẫn 。 四tứ 正chánh 釋thích 文văn 文văn 有hữu 長trường/trưởng 行hành 偈kệ 頌tụng 前tiền 中trung 四tứ 一nhất 舉cử 數số 歎thán 勝thắng 二nhị 列liệt 名danh 顯hiển 要yếu 三tam 依y 名danh 廣quảng 釋thích 四tứ 總tổng 結kết 其kỳ 名danh 今kim 初sơ 先tiên 舉cử 數số 。 若nhược 得đắc 此thử 忍nhẫn 則tắc 得đắc 到đáo 於ư 一nhất 切thiết 。 菩Bồ 薩Tát 無vô 礙ngại 忍nhẫn 地địa 一nhất 切thiết 佛Phật 法Pháp 。 無vô 礙ngại 無vô 盡tận 。 後hậu 若nhược 得đắc 下hạ 歎thán 勝thắng 到đáo 無vô 礙ngại 地địa 即tức 自tự 分phần/phân 因nhân 圓viên 佛Phật 法Pháp 無vô 礙ngại 即tức 勝thắng 進tiến 果quả 滿mãn 。 何hà 者giả 為vi 十thập 所sở 謂vị 音âm 聲thanh 忍nhẫn 順thuận 忍nhẫn 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 。 如như 幻huyễn 忍nhẫn 如như 燄diệm 忍nhẫn 如như 夢mộng 忍nhẫn 如như 響hưởng 忍nhẫn 如như 影ảnh 忍nhẫn 如như 化hóa 忍nhẫn 如như 空không 忍nhẫn 。 第đệ 二nhị 何hà 者giả 為vi 十thập 下hạ 列liệt 名danh 顯hiển 要yếu 中trung 初sơ 徵trưng 數số 次thứ 列liệt 名danh 後hậu 顯hiển 要yếu 名danh 中trung 前tiền 三tam 約ước 法pháp 後hậu 七thất 就tựu 喻dụ 。 三tam 中trung 初sơ 一nhất 約ước 教giáo 謂vị 忍nhẫn 於ư 教giáo 聲thanh 從tùng 境cảnh 為vi 名danh 音âm 聲thanh 之chi 忍nhẫn 次thứ 一nhất 約ước 行hành 順thuận 諸chư 法pháp 故cố 順thuận 即tức 是thị 忍nhẫn 三tam 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 者giả 。 若nhược 約ước 忍nhẫn 無vô 生sanh 理lý 即tức 無vô 生sanh 之chi 忍nhẫn 若nhược 約ước 無vô 生sanh 之chi 智trí 及cập 煩phiền 惱não 不bất 生sanh 則tắc 無vô 。 生sanh 即tức 忍nhẫn 通thông 二nhị 釋thích 也dã 又hựu 此thử 三tam 忍nhẫn 若nhược 通thông 相tương/tướng 說thuyết 前tiền 二nhị 皆giai 是thị 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 之chi 加gia 行hành 順thuận 向hướng 無vô 生sanh 後hậu 一nhất 方phương 契khế 若nhược 約ước 當đương 位vị 三tam 忍nhẫn 條điều 然nhiên 以dĩ 不bất 應ưng 此thử 位vị 方phương 有hữu 順thuận 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 故cố 。 順thuận 但đãn 順thuận 理lý 不bất 是thị 順thuận 忍nhẫn 若nhược 爾nhĩ 何hà 異dị 無Vô 生Sanh 順Thuận 忍Nhẫn 。 通thông 順thuận 事sự 理lý 故cố 不bất 同đồng 無vô 生sanh 經Kinh 云vân 法pháp 有hữu 亦diệc 順thuận 知tri 等đẳng 又hựu 依y 五ngũ 忍nhẫn 位vị 當đương 寂tịch 滅diệt 今kim 約ước 三tam 忍nhẫn 明minh 義nghĩa 故cố 當đương 無vô 生sanh 如như 地địa 持trì 說thuyết (# 三tam 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 自tự 有hữu 二nhị 義nghĩa 一nhất 理lý 智trí 雙song 明minh 二nhị 若nhược 約ước 無vô 生sanh 之chi 智trí 下hạ 唯duy 就tựu 智trí 說thuyết 具cụ 如như 八bát 地địa 即tức 是thị 忍nhẫn 淨tịnh 忍nhẫn 淨tịnh 復phục 二nhị 一nhất 智trí 不bất 生sanh 即tức 無vô 分phân 別biệt 。 智trí 體thể 無vô 念niệm 慮lự 故cố 二nhị 煩phiền 惱não 不bất 生sanh 妄vọng 想tưởng 不bất 起khởi 故cố 若nhược 約ước 位vị 下hạ 二nhị 反phản 顯hiển 非phi 局cục 謂vị 依y 地địa 持trì 音âm 聲thanh 屬thuộc 資tư 糧lương 位vị 順thuận 忍nhẫn 屬thuộc 加gia 行hành 位vị 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 屬thuộc 正chánh 證chứng 故cố 言ngôn 三tam 忍nhẫn 迢điều 然nhiên 迢điều 然nhiên 不bất 同đồng 以dĩ 不bất 應ưng 下hạ 結kết 非phi 局cục 義nghĩa 順thuận 但đãn 順thuận 理lý 下hạ 三tam 通thông 妨phương 難nạn/nan 文văn 有hữu 兩lưỡng 難nạn/nan 第đệ 一nhất 正chánh 難nạn/nan 云vân 加gia 行hành 之chi 位vị 順thuận 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 故cố 。 名danh 順thuận 忍nhẫn 今kim 不bất 約ước 位vị 那na 有hữu 順thuận 忍nhẫn 故cố 今kim 通thông 云vân 順thuận 有hữu 二nhị 義nghĩa 一nhất 順thuận 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 即tức 是thị 加gia 行hành 今kim 順thuận 無vô 生sanh 之chi 理lý 故cố 非phi 約ước 位vị 次thứ 躡niếp 跡tích 難nạn/nan 云vân 若nhược 爾nhĩ 何hà 異dị 無vô 生sanh 次thứ 順thuận 忍nhẫn 通thông 順thuận 下hạ 通thông 難nạn/nan 既ký 通thông 事sự 理lý 故cố 不bất 同đồng 無vô 生sanh 但đãn 順thuận 於ư 理lý 經Kinh 云vân 已dĩ 下hạ 引dẫn 經kinh 證chứng 成thành 然nhiên 無vô 生sanh 異dị 順thuận 更cánh 有hữu 一nhất 義nghĩa 謂vị 但đãn 順thuận 理lý 無vô 生sanh 惑hoặc 智trí 不bất 生sanh 欲dục 明minh 順thuận 忍nhẫn 雙song 異dị 二nhị 義nghĩa 故cố 但đãn 約ước 雙song 順thuận 事sự 理lý 是thị 揀giản 二nhị 別biệt 又hựu 上thượng 疏sớ/sơ 云vân 前tiền 二nhị 通thông 為vi 無vô 生sanh 加gia 行hành 者giả 約ước 此thử 等đẳng 覺giác 自tự 說thuyết 加gia 行hành 不bất 同đồng 前tiền 取thủ 三tam 忍nhẫn 迢điều 然nhiên 又hựu 依y 五ngũ 忍nhẫn 下hạ 二nhị 辨biện 有hữu 局cục 義nghĩa 是thị 勝thắng 非phi 劣liệt 五ngũ 忍nhẫn 明minh 義nghĩa 無vô 生sanh 則tắc 當đương 七thất 八bát 九cửu 地địa 三tam 忍nhẫn 明minh 義nghĩa 正chánh 證chứng 已dĩ 後hậu 俱câu 通thông 無vô 生sanh 雖tuy 有hữu 此thử 義nghĩa 而nhi 此thử 既ký 有hữu 音âm 聲thanh 順thuận 忍nhẫn 是thị 知tri 定định 通thông 局cục 非phi 正chánh 意ý )# 後hậu 七thất 約ước 喻dụ 中trung 並tịnh 是thị 依y 主chủ 謂vị 如như 幻huyễn 之chi 忍nhẫn 等đẳng 故cố 光quang 統thống 云vân 前tiền 四tứ 喻dụ 音âm 聲thanh 電điện 化hóa 喻dụ 順thuận 忍nhẫn 空không 喻dụ 無vô 生sanh 電điện 即tức 今kim 之chi 影ảnh 喻dụ 又hựu 云vân 幻huyễn 者giả 起khởi 無vô 起khởi 相tương/tướng 燄diệm 者giả 境cảnh 無vô 境cảnh 相tướng 夢mộng 者giả 知tri 無vô 知tri 相tương/tướng 響hưởng 者giả 聞văn 無vô 聞văn 相tương/tướng 電điện 者giả 住trụ 無vô 住trụ 相tương/tướng 今kim 既ký 云vân 影ảnh 應ưng 云vân 現hiện 無vô 現hiện 相tướng 化hóa 者giả 有hữu 無vô 有hữu 相tướng 。 空không 者giả 為vi 無vô 為vi 相tương/tướng 此thử 則tắc 能năng 喻dụ 局cục 於ư 一nhất 相tương/tướng 所sở 喻dụ 義nghĩa 通thông 多đa 法pháp 在tại 文văn 雖tuy 無vô 於ư 理lý 無vô 失thất (# 光quang 統thống 云vân 下hạ 先tiên 以dĩ 七thất 喻dụ 對đối 上thượng 三tam 法pháp 義nghĩa 類loại 同đồng 故cố 又hựu 云vân 幻huyễn 下hạ 二nhị 別biệt 顯hiển 喻dụ 相tương/tướng 大đại 同đồng 攝nhiếp 論luận 言ngôn 起khởi 無vô 起khởi 者giả 幻huyễn 法pháp 從tùng 緣duyên 無vô 定định 性tánh 故cố 境cảnh 無vô 境cảnh 者giả 六lục 塵trần 之chi 境cảnh 如như 燄diệm 似tự 水thủy 而nhi 非phi 水thủy 故cố 知tri 無vô 知tri 者giả 夢mộng 中trung 知tri 覺giác 非phi 實thật 覺giác 故cố 聞văn 無vô 聞văn 者giả 谷cốc 所sở 發phát 響hưởng 非phi 本bổn 聲thanh 故cố 住trụ 非phi 住trụ 者giả 電điện 即tức 晉tấn 經kinh 取thủ 淨tịnh 名danh 意ý 是thị 身thân 如như 電điện 。 念niệm 念niệm 不bất 住trụ 。 從tùng 今kim 既ký 云vân 影ảnh 下hạ 類loại 彼bỉ 以dĩ 釋thích 亦diệc 淨tịnh 名danh 意ý 經Kinh 云vân 是thị 身thân 如như 影ảnh 。 從tùng 業nghiệp 緣duyên 現hiện 。 故cố 云vân 現hiện 無vô 現hiện 相tướng 化hóa 以dĩ 無vô 而nhi 忽hốt 有hữu 故cố 云vân 有hữu 無vô 有hữu 相tướng 。 空không 以dĩ 不bất 礙ngại 施thí 為vi 故cố 云vân 為vi 無vô 為vi 相tương/tướng 皆giai 取thủ 喻dụ 中trung 別biệt 義nghĩa 此thử 則tắc 能năng 喻dụ 下hạ 二nhị 疏sớ/sơ 為vi 會hội 通thông 言ngôn 能năng 喻dụ 局cục 於ư 一nhất 相tương/tướng 者giả 幻huyễn 中trung 但đãn 有hữu 起khởi 無vô 起khởi 相tương/tướng 而nhi 無vô 境cảnh 無vô 境cảnh 相tướng 知tri 無vô 知tri 等đẳng 六lục 相tương/tướng 乃nãi 至chí 空không 喻dụ 但đãn 有hữu 為vi 無vô 為vi 相tướng 。 而nhi 無vô 起khởi 無vô 起khởi 等đẳng 故cố 云vân 局cục 一nhất 言ngôn 所sở 喻dụ 義nghĩa 通thông 多đa 法pháp 者giả 如như 起khởi 無vô 起khởi 相tương 通thông 明minh 緣duyên 起khởi 之chi 法pháp 。 不bất 局cục 內nội 外ngoại 等đẳng 殊thù 有hữu 無vô 有hữu 相tướng 。 但đãn 明minh 萬vạn 有hữu 即tức 虛hư 不bất 局cục 菩Bồ 薩Tát 能năng 化hóa 等đẳng 故cố 云vân 通thông 多đa 法pháp 如như 境cảnh 無vô 境cảnh 聞văn 無vô 聞văn 亦diệc 有hữu 局cục 義nghĩa 故cố 疏sớ/sơ 致trí 於ư 義nghĩa 通thông 之chi 言ngôn 從tùng 在tại 文văn 雖tuy 無vô 下hạ 縱túng/tung 成thành 其kỳ 義nghĩa )# 又hựu 古cổ 德đức 云vân 觀quán 識thức 如như 幻huyễn 想tưởng 。 如như 燄diệm 受thọ 如như 夢mộng 聲thanh 如như 響hưởng 行hành 如như 電điện 色sắc 如như 化hóa 總tổng 觀quán 一nhất 切thiết 蘊uẩn 界giới 處xứ 等đẳng 畢tất 竟cánh 空không 故cố 。 如như 虛hư 空không 也dã 此thử 釋thích 順thuận 後hậu 會hội 偈kệ 文văn 故cố 今kim 影ảnh 喻dụ 亦diệc 喻dụ 於ư 行hành (# 又hựu 古cổ 德đức 下hạ 二nhị 賢hiền 首thủ 釋thích 先tiên 敘tự 昔tích 此thử 釋thích 下hạ 會hội 通thông 文văn 則tắc 縱túng/tung 成thành 意ý 則tắc 暗ám 奪đoạt 謂vị 後hậu 離ly 世thế 間gian 品phẩm 偈kệ 有hữu 別biệt 喻dụ 義nghĩa 則tắc 可khả 成thành 而nhi 下hạ 正chánh 釋thích 所sở 喻dụ 既ký 通thông 但đãn 順thuận 後hậu 經kinh 故cố 為vi 暗ám 奪đoạt 言ngôn 離ly 世thế 間gian 偈kệ 者giả 經Kinh 云vân 觀quán 色sắc 如như 聚tụ 沫mạt 。 受thọ 如như 水thủy 上thượng 泡bào 。 想tưởng 如như 熱nhiệt 時thời 燄diệm 諸chư 行hành 如như 芭ba 蕉tiêu 。 心tâm 識thức 猶do 如như 幻huyễn 示thị 現hiện 種chủng 種chủng 。 事sự 如như 是thị 知tri 諸chư 蘊uẩn 智trí 者giả 無vô 所sở 著trước 即tức 其kỳ 文văn 也dã 言ngôn 故cố 今kim 影ảnh 喻dụ 亦diệc 喻dụ 於ư 行hành 者giả 今kim 文văn 影ảnh 喻dụ 當đương 晉tấn 電điện 故cố 對đối 上thượng 光quang 統thống 故cố 致trí 亦diệc 言ngôn )# 若nhược 依y 攝nhiếp 論luận 第đệ 五ngũ 八bát 喻dụ 皆giai 喻dụ 依y 他tha 起khởi 性tánh 然nhiên 並tịnh 為vi 遣khiển 疑nghi 所sở 疑nghi 不bất 同đồng 故cố 所sở 喻dụ 亦diệc 異dị 一nhất 以dĩ 外ngoại 人nhân 聞văn 依y 他tha 起khởi 相tướng 。 但đãn 是thị 妄vọng 分phân 別biệt 有hữu 非phi 真chân 實thật 義nghĩa 。 遂toại 即tức 生sanh 疑nghi 云vân 若nhược 無vô 實thật 義nghĩa 何hà 有hữu 所sở 行hành 境cảnh 界giới 。 故cố 說thuyết 如như 幻huyễn 謂vị 幻huyễn 者giả 幻huyễn 作tác 所sở 緣duyên 六lục 處xứ 豈khởi 有hữu 實thật 耶da 二nhị 疑nghi 云vân 若nhược 無vô 實thật 何hà 有hữu 心tâm 心tâm 法pháp 轉chuyển 故cố 說thuyết 如như 燄diệm 飄phiêu 動động 非phi 水thủy 似tự 水thủy 妄vọng 有hữu 心tâm 轉chuyển 三tam 疑nghi 云vân 若nhược 無vô 實thật 何hà 有hữu 愛ái 非phi 愛ái 受thọ 用dụng 故cố 說thuyết 如như 夢mộng 中trung 實thật 無vô 男nam 女nữ 而nhi 有hữu 愛ái 非phi 愛ái 受thọ 用dụng 覺giác 時thời 亦diệc 爾nhĩ 四tứ 疑nghi 云vân 若nhược 無vô 實thật 何hà 有hữu 戲hí 論luận 言ngôn 說thuyết 故cố 說thuyết 如như 響hưởng 實thật 無vô 有hữu 聲thanh 聽thính 者giả 謂vị 有hữu 五ngũ 疑nghi 云vân 若nhược 無vô 實thật 何hà 有hữu 善thiện 惡ác 業nghiệp 果quả 。 故cố 說thuyết 如như 影ảnh 謂vị 如như 鏡kính 影ảnh 像tượng 故cố 亦diệc 非phi 實thật 六lục 疑nghi 云vân 若nhược 無vô 實thật 何hà 以dĩ 菩Bồ 薩Tát 作tác 利lợi 樂lạc 事sự 故cố 。 說thuyết 如như 化hóa 謂vị 變biến 化hóa 者giả 雖tuy 知tri 不bất 實thật 而nhi 作tác 化hóa 事sự 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 爾nhĩ 。 然nhiên 彼bỉ 論luận 無vô 空không 喻dụ 而nhi 影ảnh 喻dụ 是thị 鏡kính 像tượng 更cánh 有hữu 暎ánh 質chất 光quang 影ảnh 喻dụ 喻dụ 種chủng 種chủng 識thức 無vô 實thật 又hựu 有hữu 水thủy 月nguyệt 喻dụ 喻dụ 定định 地địa 境cảnh 界giới 無vô 實thật 今kim 經kinh 以dĩ 義nghĩa 類loại 同đồng 故cố 合hợp 在tại 影ảnh 中trung 至chí 文văn 當đương 知tri (# 若nhược 依y 攝nhiếp 論luận 下hạ 三tam 引dẫn 攝nhiếp 論luận 分phần/phân 二nhị 先tiên 引dẫn 論luận 不bất 欲dục 繁phồn 文văn 疏sớ/sơ 中trung 義nghĩa 引dẫn 恐khủng 欲dục 委ủy 究cứu 故cố 鈔sao 具cụ 明minh 論luận 云vân 復phục 次thứ 何hà 緣duyên 。 如như 經kinh 所sở 說thuyết 於ư 依y 他tha 起khởi 自tự 性tánh 。 說thuyết 幻huyễn 等đẳng 喻dụ 此thử 總tổng 問vấn 也dã 於ư 依y 他tha 起khởi 自tự 性tánh 。 為vi 除trừ 他tha 虛hư 妄vọng 疑nghi 故cố 此thử 總tổng 答đáp 也dã 世thế 親thân 釋thích 虛hư 妄vọng 疑nghi 云vân 謂vị 於ư 虛hư 妄vọng 依y 他tha 起khởi 性tánh 所sở 有hữu 諸chư 疑nghi 論luận 云vân 他tha 復phục 云vân 何hà 於ư 依y 他tha 起khởi 自tự 性tánh 。 有hữu 虛hư 妄vọng 疑nghi 牒điệp 徵trưng 也dã 由do 他tha 於ư 此thử 起khởi 如như 是thị 疑nghi 總tổng 牒điệp 標tiêu 也dã 下hạ 別biệt 釋thích 一nhất 論luận 云vân 云vân 何hà 實thật 無vô 有hữu 義nghĩa 而nhi 有hữu 所sở 行hành 境cảnh 界giới 。 為vi 除trừ 此thử 疑nghi 說thuyết 幻huyễn 事sự 喻dụ 解giải 日nhật 此thử 中trung 疑nghi 意ý 從tùng 前tiền 論luận 生sanh 以dĩ 前tiền 論luận 云vân 依y 他tha 起khởi 相tướng 。 是thị 虛hư 妄vọng 分phân 別biệt 。 唯duy 識thức 為vi 性tánh 是thị 無vô 所sở 有hữu 。 非phi 真chân 實thật 義nghĩa 。 從tùng 此thử 生sanh 疑nghi 故cố 云vân 若nhược 無vô 實thật 義nghĩa 何hà 有hữu 境cảnh 界giới 下hạ 文văn 諸chư 疑nghi 皆giai 從tùng 此thử 生sanh 。 故cố 每mỗi 疑nghi 前tiền 皆giai 有hữu 云vân 何hà 無vô 義nghĩa 喻dụ 釋thích 之chi 中trung 皆giai 云vân 為vi 除trừ 此thử 疑nghi 說thuyết 如như 燄diệm 喻dụ 等đẳng 無vô 性tánh 釋thích 幻huyễn 喻dụ 意ý 云vân 如như 無vô 實thật 象tượng 而nhi 有hữu 幻huyễn 象tượng 為vi 所sở 緣duyên 境cảnh 。 界giới 依y 他tha 起khởi 性tánh 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 雖tuy 無vô 色sắc 等đẳng 所sở 緣duyên 六lục 處xứ 周chu 遍biến 計kế 度độ 似tự 有hữu 所sở 緣duyên 六lục 處xứ 顯hiển 現hiện 解giải 曰viết 無vô 實thật 似tự 有hữu 何hà 要yếu 實thật 耶da 下hạ 文văn 諸chư 喻dụ 酬thù 意ý 皆giai 爾nhĩ 二nhị 論luận 云vân 云vân 何hà 無vô 義nghĩa 心tâm 心tâm 法pháp 轉chuyển 為vi 除trừ 此thử 疑nghi 說thuyết 陽dương 燄diệm 喻dụ 釋thích 曰viết 又hựu 如như 陽dương 燄diệm 於ư 飄phiêu 動động 時thời 實thật 無vô 有hữu 水thủy 而nhi 有hữu 水thủy 覺giác 外ngoại 冕# 世thế 間gian 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 三tam 論luận 云vân 云vân 何hà 無vô 義nghĩa 有hữu 愛ái 非phi 愛ái 受thọ 用dụng 差sai 別biệt 為vi 除trừ 此thử 疑nghi 說thuyết 所sở 夢mộng 喻dụ 釋thích 曰viết 又hựu 如như 夢mộng 中trung 。 睡thụy 眠miên 所sở 起khởi 心tâm 心tâm 法pháp 聚tụ 極cực 成thành 昧muội 略lược 雖tuy 無vô 女nữ 等đẳng 種chủng 種chủng 境cảnh 界giới 。 有hữu 愛ái 非phi 愛ái 境cảnh 界giới 受thọ 用dụng 覺giác 時thời 亦diệc 爾nhĩ 四tứ 論luận 云vân 云vân 何hà 無vô 義nghĩa 淨tịnh 不bất 淨tịnh 業nghiệp 。 愛ái 非phi 愛ái 果quả 。 差sai 別biệt 而nhi 生sanh 為vi 除trừ 此thử 疑nghi 說thuyết 影ảnh 像tượng 喻dụ 釋thích 曰viết 又hựu 如như 影ảnh 像tượng 於ư 鏡kính 等đẳng 中trung 還hoàn 見kiến 本bổn 質chất 。 而nhi 為vi 我ngã 今kim 乃nãi 見kiến 影ảnh 像tượng 而nhi 此thử 影ảnh 像tượng 實thật 無vô 所sở 有hữu 。 非phi 等đẳng 引dẫn 地địa 善thiện 惡ác 思tư 業nghiệp 本bổn 質chất 為vi 緣duyên 影ảnh 像tượng 果quả 生sanh 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 五ngũ 論luận 云vân 云vân 何hà 無vô 義nghĩa 種chủng 種chủng 識thức 轉chuyển 為vi 除trừ 此thử 疑nghi 說thuyết 光quang 影ảnh 喻dụ 釋thích 曰viết 又hựu 如như 光quang 影ảnh 由do 弄lộng 影ảnh 者giả 映ánh 蔽tế 其kỳ 光quang 起khởi 種chủng 種chủng 影ảnh 非phi 等đẳng 引dẫn 中trung 種chủng 種chủng 諸chư 識thức 於ư 無vô 實thật 義nghĩa 差sai 別biệt 而nhi 轉chuyển 六lục 論luận 云vân 云vân 何hà 無vô 義nghĩa 種chủng 種chủng 戲hí 論luận 。 言ngôn 說thuyết 而nhi 轉chuyển 為vi 除trừ 此thử 疑nghi 說thuyết 谷cốc 響hưởng 喻dụ 釋thích 曰viết 又hựu 如như 各các 響hưởng 實thật 無vô 有hữu 聲thanh 而nhi 令linh 聽thính 者giả 似tự 聞văn 多đa 種chủng 言ngôn 說thuyết 。 境cảnh 界giới 種chủng 種chủng 言ngôn 說thuyết 。 語ngữ 業nghiệp 亦diệc 爾nhĩ 七thất 論luận 云vân 云vân 何hà 無vô 義nghĩa 而nhi 有hữu 實thật 取thủ 諸chư 三tam 摩ma 地địa 。 所sở 行hành 境cảnh 轉chuyển 為vi 除trừ 此thử 疑nghi 說thuyết 水thủy 月nguyệt 喻dụ 釋thích 曰viết 又hựu 如như 水thủy 月nguyệt 由do 水thủy 潤nhuận 滑hoạt 澄trừng 清thanh 性tánh 故cố 雖tuy 無vô 有hữu 月nguyệt 而nhi 月nguyệt 可khả 取thủ 緣duyên 實thật 義nghĩa 境cảnh 之chi 所sở 熏huân 修tu 。 潤nhuận 滑hoạt 為vi 性tánh 諸chư 三tam 摩ma 地địa 。 相tương 應ứng 之chi 意ý 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 雖tuy 無vô 所sở 緣duyên 實thật 義nghĩa 境cảnh 界giới 而nhi 似tự 有hữu 轉chuyển 此thử 與dữ 影ảnh 像tượng 有hữu 何hà 差sai 別biệt 。 定định 不bất 定định 地địa 而nhi 有hữu 差sai 別biệt 。 有hữu 說thuyết 面diện 等đẳng 眾chúng 緣duyên 和hòa 合hợp 。 水thủy 鏡kính 等đẳng 中trung 而nhi 等đẳng 影ảnh 生sanh 分phân 明minh 可khả 取thủ 如như 眾chúng 緣duyên 力lực 頗pha 胝chi 迦ca 等đẳng 。 種chủng 種chủng 色sắc 生sanh 為vi 不bất 爾nhĩ 耶da 所sở 取thủ 差sai 別biệt 如như 離ly 水thủy 鏡kính 月nguyệt 面diện 等đẳng 影ảnh 分phân 明minh 可khả 得đắc 頗pha 胝chi 迦ca 等đẳng 。 所sở 現hiện 眾chúng 色sắc 則tắc 不bất 如như 是thị 。 故cố 非phi 同đồng 喻dụ 又hựu 非phi 我ngã 等đẳng 許hứa 有hữu 水thủy 等đẳng 種chủng 種chủng 實thật 義nghĩa 有hữu 法pháp 不bất 成thành 故cố 非phi 比tỉ 量lượng 八bát 論luận 云vân 云vân 何hà 無vô 義nghĩa 有hữu 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 無vô 顛điên 倒đảo 心tâm 。 為vi 辨biện 有hữu 情tình 諸chư 利lợi 樂lạc 事sự 。 故cố 思tư 受thọ 生sanh 為vi 除trừ 此thử 疑nghi 說thuyết 變biến 化hóa 喻dụ 釋thích 曰viết 又hựu 如như 變biến 化hóa 依y 此thử 變biến 化hóa 說thuyết 名danh 變biến 化hóa 雖tuy 無vô 有hữu 實thật 而nhi 能năng 化hóa 者giả 無vô 有hữu 顛điên 倒đảo 。 於ư 所sở 化hóa 事sự 勤cần 作tác 功công 用dụng 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 爾nhĩ 。 雖tuy 無vô 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 有hữu 情tình 於ư 依y 他tha 起khởi 諸chư 有hữu 情tình 類loại 。 由do 哀ai 愍mẫn 故cố 。 而nhi 徃# 彼bỉ 彼bỉ 諸chư 所sở 生sanh 處xứ 。 攝nhiếp 受thọ 自tự 體thể 論luận 下hạ 總tổng 結kết 云vân 應ưng 知tri 此thử 中trung 唯duy 有hữu 爾nhĩ 所sở 虛hư 妄vọng 疑nghi 事sự 所sở 謂vị 內nội 一nhất 外ngoại 二nhị 受thọ 用dụng 差sai 別biệt 三Tam 身Thân 業nghiệp 四tứ 語ngữ 業nghiệp 五ngũ 三tam 種chủng 意ý 業nghiệp 非phi 等đẳng 引dẫn 地địa 六lục 若nhược 等đẳng 引dẫn 地địa 七thất 若nhược 無vô 顛điên 倒đảo 。 八bát 於ư 此thử 八bát 事sự 。 諸chư 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 說thuyết 八bát 種chủng 喻dụ 諸chư 有hữu 智trí 者giả 。 聞văn 是thị 所sở 說thuyết 於ư 定định 不bất 定định 。 二nhị 地địa 義nghĩa 中trung 能năng 正chánh 解giải 了liễu 。 解giải 曰viết 上thượng 依y 彼bỉ 論luận 次thứ 第đệ 具cụ 引dẫn 其kỳ 釋thích 曰viết 下hạ 皆giai 無vô 性tánh 釋thích 其kỳ 解giải 日nhật 下hạ 即tức 鈔sao 家gia 意ý 然nhiên 其kỳ 論luận 釋thích 疑nghi 但đãn 由do 疑nghi 異dị 故cố 舉cử 八bát 喻dụ 不bất 必tất 相tương/tướng 躡niếp 故cố 論luận 皆giai 牒điệp 最tối 初sơ 若nhược 無vô 有hữu 義nghĩa 疏sớ/sơ 直trực 依y 經kinh 文văn 之chi 次thứ 第đệ 以dĩ 引dẫn 論luận 文văn 若nhược 刊# 定định 記ký 一nhất 一nhất 相tương/tướng 躡niếp 既ký 經kinh 論luận 中trung 次thứ 第đệ 不bất 同đồng 如như 何hà 經kinh 中trung 復phục 成thành 相tương/tướng 躡niếp 然nhiên 彼bỉ 論luận 下hạ 第đệ 二nhị 經kinh 論luận 對đối 辨biện 然nhiên 論luận 望vọng 經kinh 略lược 有hữu 四tứ 異dị 疏sớ/sơ 有hữu 三tam 節tiết 初sơ 明minh 有hữu 無vô 二nhị 而nhi 影ảnh 下hạ 是thị 顯hiển 名danh 異dị 三tam 更cánh 有hữu 下hạ 辨biện 其kỳ 開khai 合hợp 於ư 中trung 有hữu 二nhị 先tiên 辨biện 論luận 開khai 所sở 由do 由do 義nghĩa 異dị 故cố 後hậu 今kim 經kinh 下hạ 明minh 經kinh 合hợp 所sở 以dĩ 以dĩ 類loại 同đồng 故cố 更cánh 有hữu 一nhất 意ý 為vi 成thành 十thập 故cố 以dĩ 加gia 三tam 法pháp 故cố 合hợp 此thử 三tam 下hạ 文văn 當đương 說thuyết 然nhiên 若nhược 唯duy 為vi 成thành 十thập 何hà 不bất 合hợp 在tại 於ư 餘dư 喻dụ 中trung 故cố 疏sớ/sơ 但đãn 顯hiển 類loại 同đồng 之chi 義nghĩa 言ngôn 至chí 下hạ 當đương 知tri 者giả 即tức 影ảnh 喻dụ 中trung 廣quảng 聞văn 其kỳ 相tương/tướng 四tứ 者giả 經kinh 論luận 次thứ 第đệ 而nhi 有hữu 前tiền 卻khước 經kinh 為vi 對đối 前tiền 三tam 種chủng 法pháp 故cố 次thứ 不bất 同đồng 論luận 下hạ 釋thích 具cụ 出xuất 易dị 故cố 此thử 無vô )# 遠viễn 公công 見kiến 其kỳ 無vô 空không 便tiện 以dĩ 空không 喻dụ 喻dụ 無vô 為vi 法pháp 非phi 不bất 有hữu 理lý 而nhi 違vi 下hạ 經kinh 經Kinh 云vân 眾chúng 生sanh 及cập 諸chư 法pháp 皆giai 如như 空không 故cố 若nhược 爾nhĩ 云vân 何hà 。 釋thích 空không 喻dụ 耶da 謂vị 彼bỉ 疑nghi 情tình 雖tuy 遣khiển 猶do 謂vị 諸chư 法pháp 有hữu 不bất 實thật 相tướng 故cố 。 云vân 如như 空không 畢tất 竟cánh 無vô 物vật 餘dư 義nghĩa 廣quảng 如như 攝nhiếp 論luận 及cập 別biệt 章chương 說thuyết (# 遠viễn 公công 下hạ 四tứ 敘tự 遠viễn 公công 有hữu 四tứ 一nhất 取thủ 意ý 敘tự 昔tích 然nhiên 遠viễn 公công 依y 於ư 二nhị 諦đế 解giải 斯tư 七thất 喻dụ 前tiền 六lục 為vi 俗tục 知tri 俗tục 非phi 實thật 故cố 說thuyết 如như 幻huyễn 知tri 俗tục 假giả 有hữu 故cố 說thuyết 如như 燄diệm 知tri 俗tục 心tâm 起khởi 故cố 說thuyết 如như 夢mộng 知tri 聲thanh 不bất 實thật 故cố 說thuyết 如như 響hưởng 知tri 俗tục 蹔tạm 有hữu 故cố 說thuyết 如như 電điện 知tri 變biến 易dị 無vô 體thể 故cố 說thuyết 如như 化hóa 後hậu 一nhất 知tri 真chân 知tri 真chân 離ly 相tương/tướng 故cố 如như 虛hư 空không 前tiền 六lục 是thị 有hữu 為vi 空không 後hậu 一nhất 即tức 無vô 為vi 空không 以dĩ 前tiền 六lục 喻dụ 多đa 同đồng 光quang 統thống 及cập 與dữ 攝nhiếp 論luận 故cố 疏sớ/sơ 不bất 引dẫn 但đãn 取thủ 意ý 云vân 見kiến 其kỳ 攝nhiếp 論luận 八bát 喻dụ 依y 他tha 故cố 不bất 立lập 空không 今kim 經kinh 有hữu 空không 明minh 喻dụ 無vô 為vi 非phi 不bất 有hữu 理lý 下hạ 二nhị 辨biện 順thuận 違vi 初sơ 句cú 順thuận 理lý 空không 比tỉ 餘dư 喻dụ 似tự 無vô 為vi 故cố 而nhi 違vi 已dĩ 下hạ 辨biện 其kỳ 違vi 文văn 以dĩ 文văn 中trung 空không 喻dụ 寬khoan 故cố 若nhược 爾nhĩ 下hạ 三tam 假giả 設thiết 正chánh 釋thích 先tiên 徵trưng 意ý 云vân 彼bỉ 釋thích 違vi 文văn 自tự 云vân 何hà 解giải 從tùng 謂vị 彼bỉ 疑nghi 情tình 下hạ 即tức 疏sớ/sơ 正chánh 解giải 取thủ 攝nhiếp 論luận 勢thế 以dĩ 解giải 空không 喻dụ 彼bỉ 論luận 雖tuy 無vô 假giả 使sử 有hữu 者giả 。 應ưng 如như 我ngã 釋thích 餘dư 義nghĩa 下hạ 四tứ 結kết 廣quảng 從tùng 略lược 攝nhiếp 論luận 之chi 廣quảng 已dĩ 如như 上thượng 引dẫn 別biệt 章chương 之chi 文văn 抄sao 已dĩ 略lược 具cụ )# 金kim 剛cang 般Bát 若Nhã 九cửu 喻dụ 亦diệc 皆giai 喻dụ 有hữu 為vi (# 金kim 剛cang 般Bát 若Nhã 下hạ 五ngũ 敘tự 般Bát 若Nhã 論luận 言ngôn 九cửu 喻dụ 者giả 羅la 什thập 譯dịch 經kinh 但đãn 有hữu 六lục 喻dụ 九cửu 依y 魏ngụy 經kinh 偈kệ 云vân 一nhất 切thiết 有hữu 為vi 法pháp 。 如như 星tinh 翳ế 燈đăng 幻huyễn 。 露lộ 泡bào 夢mộng 電điện 雲vân 。 無vô 著trước 論luận 當đương 第đệ 十thập 八bát 上thượng 求cầu 佛Phật 地địa 住trú 處xứ 明minh 流lưu 轉chuyển 不bất 染nhiễm 天thiên 親thân 當đương 二nhị 十thập 七thất 說thuyết 法Pháp 入nhập 寂tịch 疑nghi 謂vị 佛Phật 既ký 涅Niết 槃Bàn 何hà 能năng 說thuyết 法Pháp 故cố 舉cử 此thử 偈kệ 為vi 了liễu 有hữu 為vi 如như 幻huyễn 等đẳng 即tức 無vô 有hữu 為vi 是thị 為vi 大đại 智trí 故cố 不bất 住trụ 生sanh 死tử 。 然nhiên 非phi 無vô 幻huyễn 等đẳng 故cố 不bất 離ly 有hữu 為vi 。 即tức 是thị 大đại 悲bi 故cố 不bất 住trụ 涅Niết 槃Bàn 。 以dĩ 是thị 無vô 住trụ 涅Niết 槃Bàn 故cố 能năng 入nhập 寂tịch 而nhi 說thuyết 法Pháp 也dã 。 無vô 著trước 頌tụng 云vân 見kiến 相tương 及cập 於ư 識thức 噐# 身thân 受thọ 用dụng 事sự 過quá 去khứ 現hiện 在tại 。 法pháp 亦diệc 觀quán 未vị 來lai 世thế 論luận 自tự 解giải 云vân 此thử 偈kệ 顯hiển 示thị 四tứ 有hữu 為vi 相tương/tướng 一nhất 自tự 性tánh 相tướng 即tức 初sơ 句cú 攝nhiếp 三tam 喻dụ 二nhị 著trước 所sở 住trụ 味vị 相tương/tướng 即tức 如như 幻huyễn 喻dụ 三tam 隨tùy 順thuận 過quá 失thất 相tương/tướng 即tức 露lộ 泡bào 二nhị 喻dụ 四tứ 隨tùy 順thuận 出xuất 離ly 相tương/tướng 即tức 夢mộng 電điện 雲vân 三tam 喻dụ 釋thích 初sơ 相tương/tướng 云vân 於ư 中trung 自tự 性tánh 相tướng 者giả 。 共cộng 相tương 見kiến 識thức 此thử 相tương/tướng 如như 星tinh 應ưng 如như 是thị 見kiến 。 無vô 智trí 暗ám 中trung 有hữu 彼bỉ 光quang 故cố 有hữu 智trí 明minh 中trung 無vô 彼bỉ 光quang 故cố 解giải 曰viết 古cổ 有hữu 二nhị 釋thích 一nhất 者giả 古cổ 來lai 諸chư 德đức 皆giai 以dĩ 共cộng 相tương 見kiến 識thức 解giải 自tự 性tánh 相tướng 含hàm 於ư 三tam 喻dụ 此thử 三tam 皆giai 是thị 生sanh 死tử 自tự 體thể 性tánh 故cố 從tùng 此thử 相tương/tướng 如như 是thị 下hạ 別biệt 解giải 星tinh 喻dụ 而nhi 云vân 此thử 相tương/tướng 者giả 但đãn 此thử 上thượng 相tương/tướng 字tự 非phi 此thử 一nhất 句cú 以dĩ 見kiến 屬thuộc 翳ế 喻dụ 識thức 屬thuộc 燈đăng 喻dụ 故cố 此thử 解giải 甚thậm 明minh 但đãn 不bất 順thuận 天thiên 親thân 天thiên 親thân 云vân 能năng 見kiến 心tâm 法pháp 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 以dĩ 天thiên 親thân 云vân 譬thí 如như 星tinh 宿tú 為vi 日nhật 所sở 映ánh 有hữu 而nhi 不bất 現hiện 能năng 見kiến 心tâm 法pháp 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 故cố 又hựu 見kiến 相tương/tướng 二nhị 字tự 於ư 偈kệ 不bất 次thứ 若nhược 廻hồi 偈kệ 云vân 相tương 見kiến 及cập 於ư 識thức 理lý 則tắc 無vô 違vi 而nhi 天thiên 親thân 又hựu 以dĩ 星tinh 配phối 於ư 見kiến 翳ế 配phối 相tương/tướng 故cố 二nhị 者giả 大đại 雲vân 別biệt 為vi 一nhất 解giải 云vân 此thử 相tương/tướng 如như 星tinh 者giả 全toàn 指chỉ 上thượng 文văn 共cộng 相tương 見kiến 識thức 以dĩ 為vi 此thử 相tương 謂vị 第đệ 六lục 識thức 起khởi 分phân 別biệt 見kiến 緣duyên 共cộng 相tương 境cảnh 故cố 喻dụ 如như 星tinh 夜dạ 智trí 光quang 明minh 五ngũ 識thức 各các 緣duyên 故cố 非phi 其kỳ 相tương/tướng 第đệ 七thất 意ý 識thức 恆hằng 行hành 染nhiễm 污ô 配phối 屬thuộc 翳ế 喻dụ 若nhược 第đệ 八bát 識thức 所sở 緣duyên 行hành 相tướng 。 俱câu 不bất 可khả 知tri 以dĩ 微vi 細tế 故cố 又hựu 無vô 計kế 度độ 強cường/cưỡng 分phân 別biệt 故cố 不bất 合hợp 星tinh 喻dụ 星tinh 喻dụ 要yếu 須tu 有hữu 智trí 明minh 故cố 見kiến 即tức 分phân 別biệt 耳nhĩ 此thử 釋thích 亦diệc 是thị 一nhất 理lý 則tắc 成thành 論luận 家gia 不bất 釋thích 自tự 性tánh 相tướng 義nghĩa 牒điệp 之chi 何hà 為vi 又hựu 令linh 共cộng 相tương 見kiến 識thức 之chi 中trung 燈đăng 喻dụ 不bất 明minh 故cố 不bất 及cập 前tiền 解giải 今kim 為vi 一nhất 解giải 並tịnh 異dị 兩lưỡng 家gia 謂vị 此thử 之chi 言ngôn 全toàn 詣nghệ 前tiền 其kỳ 相tương 見kiến 識thức 則tắc 如như 大đại 雲vân 而nhi 不bất 將tương 此thử 句cú 獨độc 解giải 如như 星tinh 謂vị 如như 星tinh 下hạ 別biệt 解giải 三tam 喻dụ 應ưng 云vân 此thử 相tương/tướng 如như 星tinh 如như 翳ế 如như 燈đăng 以dĩ 星tinh 喻dụ 在tại 初sơ 故cố 先tiên 牒điệp 解giải 耳nhĩ 又hựu 不bất 依y 古cổ 星tinh 喻dụ 相tương/tướng 分phần/phân 今kim 以dĩ 星tinh 喻dụ 喻dụ 於ư 見kiến 分phần/phân 星tinh 有hữu 照chiếu 了liễu 之chi 能năng 同đồng 見kiến 分phần/phân 故cố 亦diệc 順thuận 天thiên 親thân 能năng 見kiến 心tâm 法pháp 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 翳ế 喻dụ 相tương/tướng 分phần/phân 猶do 有hữu 妄vọng 見kiến 謂vị 有hữu 空không 花hoa 之chi 外ngoại 相tướng 故cố 燈đăng 喻dụ 自tự 證chứng 分phần/phân 此thử 不bất 異dị 論luận 若nhược 為vi 此thử 解giải 亦diệc 順thuận 偈kệ 中trung 見kiến 相tương 及cập 於ư 識thức 義nghĩa 次thứ 第đệ 故cố 亦diệc 得đắc 論luận 家gia 共cộng 相tương 見kiến 識thức 解giải 自tự 性tánh 義nghĩa 又hựu 通thông 八bát 識thức 三tam 分phần/phân 共cộng 是thị 識thức 故cố 而nhi 為vi 自tự 相tương/tướng 不bất 獨độc 第đệ 六lục 而nhi 為vi 共cộng 等đẳng 論luận 別biệt 解giải 星tinh 喻dụ 言ngôn 無vô 智trí 暗ám 中trung 有hữu 光quang 等đẳng 者giả 若nhược 無vô 般Bát 若Nhã 喻dụ 之chi 如như 暗ám 便tiện 有hữu 見kiến 分phần/phân 名danh 有hữu 彼bỉ 光quang 若nhược 有hữu 智trí 日nhật 識thức 見kiến 便tiện 空không 云vân 有hữu 智trí 明minh 中trung 無vô 彼bỉ 光quang 矣hĩ 論luận 次thứ 解giải 翳ế 喻dụ 云vân 人nhân 法pháp 我ngã 見kiến 如như 翳ế 應ưng 如như 是thị 見kiến 。 何hà 以dĩ 故cố 以dĩ 取thủ 無vô 義nghĩa 故cố 解giải 曰viết 眼nhãn 若nhược 有hữu 翳ế 妄vọng 取thủ 空không 花hoa 心tâm 有hữu 妄vọng 見kiến 妄vọng 取thủ 我ngã 法pháp 無vô 處xứ 妄vọng 取thủ 名danh 取thủ 無vô 義nghĩa 論luận 次thứ 解giải 燈đăng 喻dụ 云vân 識thức 如như 燈đăng 應ưng 如như 是thị 見kiến 。 何hà 以dĩ 故cố 渴khát 愛ái 潤nhuận 取thủ 緣duyên 故cố 熾sí 然nhiên 解giải 曰viết 愛ái 潤nhuận 於ư 取thủ 而nhi 成thành 識thức 緣duyên 故cố 令linh 識thức 炎diễm 熾sí 然nhiên 增tăng 盛thịnh 則tắc 愛ái 如như 油du 取thủ 如như 炷chú 識thức 猶do 燈đăng 燄diệm 燈đăng 體thể 即tức 是thị 第đệ 八bát 炎diễm 盛thịnh 即tức 是thị 七thất 轉chuyển 二nhị 解giải 著trước 所sở 住trụ 味vị 相tương/tướng 論luận 云vân 於ư 中trung 著trước 所sở 住trụ 味vị 相tương/tướng 者giả 味vị 著trước 顛điên 倒đảo 境cảnh 界giới 故cố 彼bỉ 如như 幻huyễn 應ưng 如như 是thị 見kiến 。 解giải 曰viết 即tức 偈kệ 器khí 字tự 六lục 境cảnh 為vi 所sở 住trụ 愛ái 心tâm 味vị 著trước 無vô 實thật 為vi 實thật 名danh 顛điên 倒đảo 境cảnh 如như 幻huyễn 六lục 境cảnh 令linh 人nhân 謂vị 真chân 三tam 解giải 隨tùy 順thuận 過quá 失thất 相tương/tướng 論luận 云vân 於ư 中trung 隨tùy 順thuận 過quá 失thất 相tương/tướng 者giả 無vô 常thường 等đẳng 隨tùy 順thuận 故cố 彼bỉ 露lộ 譬thí 喻dụ 者giả 顯hiển 示thị 相tương/tướng 體thể 無vô 有hữu 以dĩ 隨tùy 順thuận 無vô 常thường 故cố 解giải 曰viết 即tức 偈kệ 中trung 身thân 字tự 是thị 身thân 無vô 常thường 。 不bất 久cửu 散tán 滅diệt 如như 朝triêu 露lộ 故cố 論luận 云vân 彼bỉ 泡bào 譬thí 喻dụ 者giả 顯hiển 示thị 隨tùy 順thuận 苦khổ 體thể 以dĩ 受thọ 如như 泡bào 故cố 解giải 曰viết 即tức 偈kệ 受thọ 用dụng 事sự 也dã 受thọ 如như 泡bào 者giả 不bất 久cửu 立lập 故cố 三tam 受thọ 即tức 為vi 三tam 苦khổ 無vô 樂nhạo/nhạc/lạc 可khả 著trước 名danh 隨tùy 順thuận 苦khổ 四tứ 解giải 隨tùy 順thuận 出xuất 離ly 相tương/tướng 論luận 云vân 隨tùy 順thuận 出xuất 離ly 相tương/tướng 者giả 隨tùy 順thuận 人nhân 法pháp 無vô 我ngã 。 以dĩ 於ư 攀phàn 緣duyên 得đắc 出xuất 離ly 故cố 說thuyết 無vô 我ngã 謂vị 出xuất 離ly 也dã 解giải 曰viết 出xuất 離ly 攀phàn 緣duyên 也dã 云vân 何hà 隨tùy 順thuận 論luận 云vân 隨tùy 順thuận 者giả 謂vị 過quá 去khứ 等đẳng 行hành 以dĩ 夢mộng 等đẳng 譬thí 喻dụ 顯hiển 示thị 解giải 曰viết 但đãn 以dĩ 夢mộng 等đẳng 觀quán 於ư 三tam 世thế 則tắc 隨tùy 順thuận 出xuất 離ly 矣hĩ 夢mộng 者giả 論luận 云vân 彼bỉ 過quá 去khứ 行hành 所sở 念niệm 處xứ 故cố 如như 夢mộng 寤ngụ 念niệm 夢mộng 時thời 都đô 無vô 所sở 有hữu 。 夢mộng 望vọng 覺giác 時thời 即tức 是thị 過quá 去khứ 論luận 曰viết 現hiện 在tại 者giả 不bất 久cửu 時thời 故cố 如như 電điện 可khả 知tri 論luận 云vân 未vị 來lai 者giả 彼bỉ 粗thô 惡ác 種chủng 子tử 似tự 虛hư 空không 引dẫn 出xuất 心tâm 故cố 如như 雲vân 解giải 曰viết 依y 空không 出xuất 雲vân 如như 種chủng 生sanh 現hiện 有hữu 漏lậu 為vi 粗thô 惡ác 論luận 結kết 云vân 如như 是thị 知tri 三tam 世thế 行hành 轉chuyển 生sanh 已dĩ 則tắc 通thông 達đạt 無vô 我ngã 此thử 顯hiển 示thị 隨tùy 順thuận 出xuất 離ly 相tương/tướng 故cố 上thượng 依y 論luận 經kinh 故cố 有hữu 九cửu 喻dụ 若nhược 依y 秦tần 經kinh 但đãn 有hữu 六lục 喻dụ 加gia 一nhất 影ảnh 喻dụ 云vân 一nhất 切thiết 有hữu 為vi 法pháp 。 如như 夢mộng 幻huyễn 泡bào 影ảnh 。 如như 露lộ 亦diệc 如như 電điện 。 應ưng 作tác 如như 是thị 觀quán 。 次thứ 第đệ 亦diệc 不bất 同đồng 論luận 而nhi 將tương 影ảnh 喻dụ 添# 前tiền 則tắc 成thành 十thập 喻dụ 古cổ 人nhân 亦diệc 將tương 影ảnh 喻dụ 攝nhiếp 星tinh 翳ế 燈đăng 雲vân 則tắc 六lục 喻dụ 攝nhiếp 九cửu )# 若nhược 大đại 品phẩm 智trí 論luận 十thập 喻dụ 通thông 喻dụ 一nhất 切thiết (# 若nhược 依y 大đại 品phẩm 下hạ 第đệ 六lục 叚giả 依y 大đại 品phẩm 智trí 論luận 所sở 明minh 十thập 喻dụ 十thập 喻dụ 者giả 一nhất 如như 幻huyễn 二nhị 如như 燄diệm 三tam 如như 水thủy 中trung 月nguyệt 。 四tứ 如như 虛hư 空không 五ngũ 如như 響hưởng 六lục 如như 犍kiền 闥thát 婆bà 城thành 七thất 如như 夢mộng 八bát 如như 影ảnh 九cửu 如như 鏡kính 中trung 像tượng 。 十thập 如như 化hóa 智trí 論luận 第đệ 七thất 廣quảng 明minh 其kỳ 相tương/tướng 什thập 公công 有hữu 傳truyền 叡duệ 公công 有hữu 讚tán 下hạ 釋thích 文văn 中trung 並tịnh 已dĩ 含hàm 具cụ 但đãn 闕khuyết 犍kiền 城thành 大đại 同đồng 幻huyễn 故cố 欲dục 成thành 十thập 忍nhẫn 故cố 不bất 出xuất 之chi 又hựu 加gia 三tam 法pháp 故cố 合hợp 三tam 影ảnh 皆giai 為vi 成thành 圓viên 十thập 耳nhĩ )# 楞lăng 伽già 亦diệc 通thông (# 楞lăng 伽già 亦diệc 通thông 者giả 即tức 是thị 第đệ 七thất 多đa 同đồng 大đại 品phẩm )# 今kim 經kinh 長trường/trưởng 行hành 多đa 同đồng 前tiền 通thông 而nhi 偈kệ 所sở 喻dụ 亦diệc 有hữu 局cục 者giả 顯hiển 義nghĩa 無vô 方phương 故cố 已dĩ 釋thích 列liệt 名danh (# 今kim 經kinh 長trường/trưởng 行hành 下hạ 二nhị 疏sớ/sơ 為vi 會hội 通thông 言ngôn 偈kệ 有hữu 局cục 者giả 如như 下hạ 響hưởng 喻dụ 云vân 一nhất 切thiết 諸chư 世thế 間gian 。 種chủng 種chủng 諸chư 音âm 聲thanh 非phi 內nội 亦diệc 非phi 外ngoại 了liễu 知tri 悉tất 如như 響hưởng 是thị )# 。 此thử 十thập 種chủng 忍nhẫn 三tam 世thế 諸chư 佛Phật 。 已dĩ 說thuyết 今kim 說thuyết 當đương 說thuyết 。 此thử 十thập 種chủng 下hạ 顯hiển 要yếu 要yếu 故cố 同đồng 說thuyết 。 佛Phật 子tử 云vân 何hà 為vi 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 音âm 聲thanh 忍nhẫn 謂vị 聞văn 諸chư 佛Phật 所sở 說thuyết 之chi 法Pháp 。 不bất 驚kinh 不bất 怖bố 不bất 畏úy 。 深thâm 信tín 悟ngộ 解giải 愛ái 樂nhạo 趣thú 向hướng 專chuyên 心tâm 憶ức 念niệm 修tu 習tập 安an 住trụ 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 第đệ 一nhất 音âm 聲thanh 忍nhẫn 。 大đại 文văn 第đệ 三tam 佛Phật 子tử 云vân 何hà 下hạ 依y 名danh 廣quảng 釋thích 即tức 為vi 十thập 段đoạn 前tiền 七thất 皆giai 三tam 謂vị 徵trưng 起khởi 釋thích 義nghĩa 結kết 名danh 初sơ 忍nhẫn 釋thích 中trung 十thập 一nhất 句cú 初sơ 一nhất 總tổng 舉cử 所sở 聞văn 謂vị 三tam 無vô 性tánh 等đẳng 法pháp 餘dư 顯hiển 能năng 聞văn 入nhập 法pháp 謂vị 聞văn 無vô 相tướng 不bất 驚kinh 以dĩ 解giải 徧biến 計kế 無vô 所sở 有hữu 故cố 。 聞văn 無vô 生sanh 不bất 怖bố 以dĩ 解giải 依y 他tha 必tất 無vô 生sanh 故cố 聞văn 無vô 性tánh 不bất 畏úy 以dĩ 解giải 真Chân 如Như 無vô 性tánh 性tánh 故cố 又hựu 釋thích 於ư 真chân 空không 法pháp 聞văn 時thời 不bất 驚kinh 越việt 思tư 時thời 不bất 續tục 怖bố 修tu 時thời 不bất 定định 畏úy 又hựu 聞văn 有hữu 無vô 所sở 有hữu 不bất 驚kinh 聞văn 空không 無vô 所sở 有hữu 。 故cố 不bất 畏úy 並tịnh 如như 諸chư 般Bát 若Nhã 論luận 說thuyết (# 謂vị 聞văn 無vô 相tướng 者giả 此thử 不bất 驚kinh 等đẳng 同đồng 金kim 剛cang 經kinh 諸chư 論luận 皆giai 釋thích 天thiên 親thân 論luận 第đệ 二nhị 有hữu 其kỳ 二nhị 解giải 一nhất 云vân 不bất 驚kinh 者giả 謂vị 於ư 諸chư 無vô 生sanh 之chi 理lý 心tâm 不bất 驚kinh 愕ngạc 趣thú 生sanh 道đạo 故cố 不bất 怖bố 者giả 謂vị 於ư 諸chư 法pháp 。 無vô 和hòa 合hợp 相tương/tướng 心tâm 不bất 怖bố 懼cụ 而nhi 於ư 世thế 俗tục 和hòa 合hợp 相tương/tướng 中trung 相tương 續tục 分phần/phân 翳ế 不bất 執chấp 為vi 實thật 故cố 不bất 畏úy 者giả 心tâm 不bất 如như 是thị 永vĩnh 決quyết 定định 故cố 又hựu 釋thích 於ư 下hạ 第đệ 二nhị 釋thích 云vân 復phục 次thứ 不bất 驚kinh 等đẳng 言ngôn 如như 真chân 次thứ 第đệ 謂vị 聞văn 時thời 思tư 時thời 修tu 習tập 時thời 心tâm 安an 不bất 動động 眾chúng 生sanh 。 等đẳng 想tưởng 已dĩ 遠viễn 離ly 故cố 無vô 著trước 論luận 第đệ 二nhị 云vân 聲Thanh 聞Văn 乘Thừa 中trung 。 世Thế 尊Tôn 說thuyết 有hữu 法pháp 及cập 空không 法pháp 於ư 聽thính 聞văn 時thời 聞văn 有hữu 法pháp 無vô 有hữu 故cố 驚kinh 聞văn 空không 法pháp 無vô 有hữu 故cố 怖bố 於ư 思tư 量lượng 時thời 於ư 二nhị 不bất 有hữu 理lý 聞văn 不bất 能năng 相tương 應ứng 故cố 畏úy 更cánh 有hữu 一nhất 釋thích 約ước 三tam 種chủng 無vô 性tánh 故cố 即tức 疏sớ/sơ 意ý 能năng 斷đoạn 金kim 剛cang 。 般Bát 若Nhã 論luận 第đệ 二nhị 云vân 驚kinh 者giả 謂vị 於ư 非phi 處xứ 生sanh 懼cụ 若nhược 正chánh 釋Thích 梵Phạm 音âm 應ưng 云vân 越việt 怖bố 也dã 違vi 越việt 正chánh 理lý 如như 越việt 正Chánh 道Đạo 可khả 猒# 惡ác 故cố 言ngôn 怖bố 者giả 應ưng 云vân 續tục 怖bố 相tương 續tục 生sanh 懼cụ 怖bố 既ký 生sanh 已dĩ 不bất 能năng 除trừ 斷đoạn 故cố 言ngôn 畏úy 者giả 應ưng 言ngôn 定định 畏úy 生sanh 決quyết 定định 心tâm 。 一nhất 向hướng 畏úy 懼cụ 此thử 等đẳng 若nhược 無vô 便tiện 成thành 心tâm 離ly 惶hoàng 惑hoặc 今kim 疏sớ/sơ 中trung 總tổng 有hữu 三tam 釋thích 初sơ 一nhất 即tức 無vô 著trước 第đệ 二nhị 釋thích 而nhi 展triển 彼bỉ 論luận 文văn 次thứ 釋thích 即tức 合hợp 其kỳ 三tam 釋thích 一nhất 正chánh 是thị 天thiên 親thân 第đệ 二nhị 約ước 三tam 慧tuệ 釋thích 亦diệc 別biệt 配phối 論luận 文văn 二nhị 初sơ 句cú 越việt 字tự 次thứ 句cú 續tục 字tự 後hậu 句cú 定định 字tự 即tức 正chánh 是thị 能năng 斷đoạn 金kim 剛cang 。 意ý 三tam 者giả 即tức 此thử 三tam 字tự 亦diệc 兼kiêm 天thiên 親thân 第đệ 一nhất 釋thích 意ý 又hựu 聞văn 有hữu 無vô 等đẳng 者giả 即tức 第đệ 三tam 釋thích 即tức 同đồng 無vô 著trước 第đệ 一nhất 解giải 故cố 疏sớ/sơ 三tam 釋thích 已dĩ 含hàm 諸chư 論luận 五ngũ 釋thích )# 深thâm 信tín 者giả 聞văn 慧tuệ 之chi 始thỉ 悟ngộ 解giải 者giả 聞văn 慧tuệ 之chi 終chung 初sơ 信tín 久cửu 解giải 故cố 。 愛ái 樂nhạo 者giả 思tư 慧tuệ 之chi 初sơ 愛ái 法Pháp 樂lạc 觀quán 故cố 趣thú 向hướng 為vi 終chung 久cửu 思tư 向hướng 修tu 故cố (# 愛ái 樂nhạo 等đẳng 者giả 論luận 云vân 云vân 何hà 菩Bồ 薩Tát 。 法Pháp 隨tùy 法Pháp 行hành 。 當đương 知tri 此thử 行hành 略lược 有hữu 五ngũ 種chủng 。 謂vị 如như 所sở 求cầu 如như 何hà 受thọ 法Pháp 身thân 語ngữ 意ý 業nghiệp 無vô 顛điên 倒đảo 轉chuyển 正chánh 慧tuệ 正chánh 修tu 此thử 標tiêu 列liệt 五ngũ 行hành 也dã 論luận 云vân 云vân 何hà 菩Bồ 薩Tát 。 於ư 法pháp 正chánh 慧tuệ 謂vị 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 獨độc 居cư 閑nhàn 靜tĩnh 隨tùy 所sở 聞văn 法Pháp 。 樂nhạo 欲dục 思tư 惟duy 樂nhạo 欲dục 稱xưng 量lượng 樂nhạo 欲dục 觀quán 察sát 乃nãi 至chí 云vân 是thị 菩Bồ 薩Tát 由do 即tức 於ư 此thử 已dĩ 所sở 得đắc 忍nhẫn 數sác 數sác 作tác 意ý 令linh 堅kiên 牢lao 故cố 能năng 於ư 其kỳ 修tu 隨tùy 順thuận 趣thú 入nhập 。 釋thích 曰viết 樂nhạo 欲dục 思tư 惟duy 即tức 經kinh 中trung 愛ái 樂nhạo 隨tùy 順thuận 。 趣thú 向hướng 初sơ 終chung 之chi 義nghĩa 論luận 中trung 廣quảng 明minh 今kim 疏sớ/sơ 略lược 顯hiển 愛ái 樂nhạo 法Pháp 樂lạc 觀quán 為vi 初sơ 久cửu 思tư 向hướng 修tu 為vi 終chung )# 專chuyên 心tâm 憶ức 念niệm 者giả 。 修tu 慧tuệ 之chi 初sơ 起khởi 加gia 行hành 故cố 修tu 習tập 為vi 終chung 正chánh 明minh 造tạo 修tu 至chí 定định 根căn 本bổn 故cố 安an 住trụ 者giả 依y 定định 發phát 慧tuệ 證chứng 理lý 相tương 應ứng 故cố 具cụ 如như 瑜du 伽già 菩Bồ 薩Tát 地Địa 中trung 。 (# 專chuyên 心tâm 等đẳng 者giả 論luận 云vân 云vân 何hà 於ư 法pháp 正chánh 修tu 當đương 知tri 此thử 修tu 略lược 有hữu 四tứ 相tương/tướng 一nhất 者giả 奢xa 摩ma 他tha 二nhị 者giả 毗Tỳ 鉢Bát 舍Xá 那Na 。 三tam 者giả 修tu 奢Xa 摩Ma 他Tha 。 毗Tỳ 鉢Bát 舍Xá 那Na 。 四tứ 者giả 樂nhạo/nhạc/lạc 修tu 奢Xa 摩Ma 他Tha 。 毗Tỳ 鉢Bát 舍Xá 那Na 。 乃nãi 至chí 云vân 如như 是thị 一nhất 切thiết 。 所sở 作tác 業nghiệp 由do 前tiền 四tứ 種chủng 修tu 相tương/tướng 皆giai 得đắc 成thành 菩Bồ 提Đề 。 釋thích 曰viết 論luận 說thuyết 四tứ 種chủng 修tu 相tương/tướng 即tức 此thử 經Kinh 中trung 專chuyên 心tâm 憶ức 念niệm 修tu 習tập 安an 住trụ 修tu 初sơ 後hậu 相tương/tướng 論luận 亦diệc 廣quảng 明minh 今kim 疏sớ/sơ 略lược 具cụ 以dĩ 起khởi 加gia 行hành 為vi 初sơ 以dĩ 成thành 根căn 本bổn 定định 及cập 依y 定định 發phát 慧tuệ 而nhi 為vi 其kỳ 體thể 具cụ 如như 瑜du 伽già 者giả 即tức 第đệ 三tam 十thập 八bát 萬vạn 種chủng 性tánh 品phẩm 菩Bồ 薩Tát 所sở 受thọ 學học 法pháp 七thất 種chủng 方phương 便tiện 於ư 中trung 具cụ 多đa 勝thắng 解giải 法Pháp 隨tùy 法Pháp 行hành 。 第đệ 二nhị 方phương 便tiện 中trung 廣quảng 說thuyết 此thử 義nghĩa 論luận 云vân 云vân 何hà 菩Bồ 薩Tát 。 具cụ 多đa 勝thắng 解giải 謂vị 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 於ư 其kỳ 八bát 種chủng 勝thắng 解giải 依y 處xứ 具cụ 足túc 成thành 就tựu 。 淨tịnh 信tín 為vi 先tiên 決quyết 定định 喜hỷ 樂lạc 乃nãi 至chí 云vân 八bát 者giả 於ư 善thiện 言ngôn 善thiện 語ngữ 善thiện 說thuyết 勝thắng 解giải 依y 處xứ 具cụ 足túc 成thành 就tựu 。 淨tịnh 信tín 為vi 先tiên 決quyết 定định 喜hỷ 樂lạc 謂vị 於ư 契Khế 經Kinh 應ưng 頌tụng 記ký 別biệt 等đẳng 皆giai 具cụ 多đa 勝thắng 解giải 彼bỉ 疏sớ/sơ 云vân 契Khế 經Kinh 等đẳng 法Pháp 。 是thị 解giải 所sở 印ấn 之chi 境cảnh 名danh 勝thắng 解giải 處xứ 信tín 與dữ 勝thắng 解giải 得đắc 遞đệ 為vi 因nhân 今kim 取thủ 彼bỉ 信tín 所sở 生sanh 勝thắng 解giải 故cố 信tín 為vi 先tiên 言ngôn 決quyết 定định 者giả 顯hiển 勝thắng 解giải 之chi 體thể 喜hỷ 樂lạc 言ngôn 顯hiển 勝thắng 解giải 之chi 果quả 喜hỷ 樂lạc 即tức 是thị 喜hỷ 受thọ 也dã 或hoặc 即tức 欲dục 樂lạc 釋thích 曰viết 論luận 言ngôn 信tín 解giải 即tức 此thử 經Kinh 中trung 深thâm 信tín 悟ngộ 解giải 故cố 晉tấn 經kinh 中trung 但đãn 云vân 信tín 解giải )# 。 佛Phật 子tử 云vân 何hà 為vi 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 順thuận 忍nhẫn 謂vị 於ư 諸chư 法pháp 。 思tư 惟duy 觀quán 察sát 。 平bình 等đẳng 無vô 違vi 隨tùy 順thuận 了liễu 知tri 令linh 心tâm 清thanh 淨tịnh 。 正chánh 住trụ 修tu 習tập 趣thú 入nhập 成thành 就tựu 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 第đệ 二nhị 順thuận 忍nhẫn 。 第đệ 二nhị 順thuận 忍nhẫn 釋thích 中trung 有hữu 四tứ 重trọng/trùng 止Chỉ 觀Quán 一nhất 創sáng/sang 修tu 止Chỉ 觀Quán 謂vị 止chỉ 思tư 一nhất 境cảnh 觀quán 觀quán 事sự 理lý (# 釋thích 中trung 等đẳng 者giả 既ký 行hành 順thuận 諸chư 法pháp 行hành 中trung 之chi 要yếu 唯duy 止chỉ 與dữ 觀quán 故cố 止chỉ 思tư 一nhất 境cảnh 者giả 謂vị 創sáng/sang 修tu 之chi 時thời 繫hệ 緣duyên 一nhất 境cảnh 不bất 揀giản 事sự 理lý 經Kinh 云vân 思tư 惟duy )# 二nhị 漸tiệm 次thứ 止Chỉ 觀Quán 謂vị 止chỉ 安an 事sự 境cảnh 順thuận 其kỳ 理lý 故cố 名danh 平bình 等đẳng 無vô 違vi 觀quán 達đạt 事sự 理lý 名danh 隨tùy 順thuận 了liễu 知tri 偈kệ 云vân 法pháp 有hữu 亦diệc 順thuận 知tri 法pháp 無vô 亦diệc 順thuận 知tri 故cố (# 謂vị 止chỉ 安an 事sự 境cảnh 者giả 謂vị 前tiền 創sáng/sang 修tu 事sự 理lý 容dung 別biệt 今kim 漸tiệm 深thâm 入nhập 故cố 即tức 事sự 入nhập 玄huyền 上thượng 二nhị 之chi 止chỉ 皆giai 通thông 隨tùy 緣duyên 體thể 真chân 止chỉ 中trung 停đình 止chỉ 止chỉ 也dã 二nhị 處xứ 之chi 觀quán 並tịnh 通thông 空không 假giả 皆giai 觀quán 達đạt 觀quán 也dã )# 三tam 純thuần 熟thục 止Chỉ 觀Quán 謂vị 止chỉ 惑hoặc 不bất 生sanh 名danh 令linh 心tâm 清thanh 淨tịnh 。 觀quán 徹triệt 前tiền 境cảnh 為vi 正chánh 住trụ 修tu 習tập (# 謂vị 止chỉ 惑hoặc 不bất 生sanh 者giả 即tức 止chỉ 息tức 止chỉ 也dã 以dĩ 妄vọng 息tức 名danh 止chỉ 故cố 其kỳ 正chánh 住trụ 修tu 習tập 者giả 。 即tức 雙song 住trụ 空không 有hữu 中trung 道đạo 不bất 偏thiên 故cố 云vân 正chánh 住trụ 義nghĩa 通thông 觀quán 穿xuyên 及cập 與dữ 觀quán 達đạt 故cố 云vân 觀quán 徹triệt 前tiền 境cảnh )# 四tứ 契khế 合hợp 止Chỉ 觀Quán 寂tịch [宴-女+六]# 理lý 境cảnh 名danh 為vi 趣thú 入nhập 智trí 顯hiển 於ư 心tâm 故cố 云vân 成thành 就tựu (# 寂tịch 冥minh 理lý 境cảnh 者giả 即tức 不bất 止chỉ 止chỉ 謂vị 既ký 與dữ 理lý 冥minh 非phi 止chỉ 非phi 不bất 止chỉ 強cường/cưỡng 名danh 曰viết 止chỉ 智trí 顯hiển 於ư 心tâm 者giả 即tức 不bất 觀quán 觀quán 法Pháp 界Giới 洞đỗng 朗lãng 非phi 觀quán 非phi 不bất 觀quán 而nhi 強cường/cưỡng 名danh 曰viết 觀quán 耳nhĩ )# 上thượng 四tứ 皆giai 止Chỉ 觀Quán 俱câu 行hành 。 如như 是thị 方phương 為vi 真chân 實thật 順thuận 忍nhẫn (# 上thượng 四Tứ 等Đẳng 者giả 亦diệc 容dung 有hữu 止Chỉ 觀Quán 別biệt 修tu 則tắc 未vị 為vi 真chân 實thật 順thuận 忍nhẫn 若nhược 俱câu 運vận 者giả 方phương 為vi 真chân 耳nhĩ )# 。 佛Phật 子tử 云vân 何hà 為vi 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 。 佛Phật 子tử 此thử 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 不bất 見kiến 有hữu 少thiểu 法pháp 生sanh 亦diệc 不bất 見kiến 有hữu 少thiểu 法pháp 滅diệt 。 第đệ 三tam 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 釋thích 中trung 有hữu 二nhị 先tiên 總tổng 明minh 後hậu 何hà 以dĩ 下hạ 徵trưng 釋thích 今kim 初sơ 若nhược 具cụ 皆giai 應ưng 牒điệp 無vô 盡tận 等đẳng 此thử 二nhị 總tổng 故cố 畧lược 標tiêu 之chi 釋thích 中trung 具cụ 有hữu 皆giai 此thử 別biệt 義nghĩa 。 何hà 以dĩ 故cố 。 後hậu 徵trưng 釋thích 中trung 徵trưng 意ý 有hữu 二nhị 一nhất 云vân 何hà 以dĩ 得đắc 知tri 無vô 生sanh 滅diệt 耶da 二nhị 云vân 既ký 稱xưng 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 。 何hà 以dĩ 復phục 言ngôn 不bất 見kiến 法pháp 滅diệt 。 若nhược 無vô 生sanh 則tắc 無vô 滅diệt 若nhược 無vô 滅diệt 則tắc 無vô 盡tận 若nhược 無vô 盡tận 則tắc 離ly 垢cấu 若nhược 離ly 垢cấu 則tắc 無vô 差sai 別biệt 若nhược 無vô 差sai 別biệt 。 則tắc 無vô 處xứ 所sở 若nhược 無vô 處xứ 所sở 則tắc 寂tịch 靜tĩnh 若nhược 寂tịch 靜tĩnh 則tắc 離ly 欲dục 若nhược 離ly 欲dục 則tắc 無vô 作tác 若nhược 無vô 作tác 則tắc 無vô 願nguyện 若nhược 無vô 願nguyện 則tắc 無vô 住trụ 若nhược 無vô 住trụ 則tắc 。 無vô 去khứ 無vô 來lai 。 釋thích 中trung 釋thích 初sơ 徵trưng 意ý 云vân 真chân 法pháp 本bổn 自tự 不bất 生sanh 。 從tùng 緣duyên 之chi 法pháp 無vô 性tánh 故cố 不bất 生sanh 以dĩ 無vô 生sanh 故cố 。 何hà 有hữu 於ư 滅diệt 此thử 則tắc 以dĩ 緣duyên 集tập 釋thích 無vô 生sanh 以dĩ 無vô 生sanh 釋thích 無vô 滅diệt 此thử 中trung 畧lược 無vô 緣duyên 集tập 偈kệ 文văn 具cụ 有hữu 云vân 何hà 無vô 生sanh 釋thích 無vô 滅diệt 耶da 此thử 有hữu 二nhị 意ý 一nhất 云vân 若nhược 先tiên 是thị 生sanh 後hậu 必tất 可khả 滅diệt 本bổn 既ký 不bất 生sanh 今kim 則tắc 無vô 滅diệt 。 二nhị 云vân 既ký 即tức 緣duyên 無vô 性tánh 稱xưng 曰viết 不bất 生sanh 則tắc 不bất 待đãi 滅diệt 竟cánh 方phương 無vô 故cố 次thứ 云vân 無vô 滅diệt 此thử 二nhị 為vi 總tổng 餘dư 可khả 倣# 之chi (# 偈kệ 文văn 具cụ 有hữu 者giả 偈kệ 云vân 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 如như 是thị 。 觀quán 察sát 一nhất 切thiết 法pháp 。 意ý 皆giai 因nhân 緣duyên 起khởi 。 無vô 生sanh 故cố 無vô 滅diệt )# 釋thích 第đệ 二nhị 徵trưng 意ý 云vân 夫phu 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 非phi 獨độc 無vô 生sanh 必tất 諸chư 法pháp 都đô 寂tịch 今kim 從tùng 初sơ 義nghĩa 立lập 無vô 生sanh 稱xưng 故cố 無vô 滅diệt 等đẳng 成thành 無vô 生sanh 義nghĩa (# 釋thích 第đệ 二nhị 徵trưng 意ý 下hạ 此thử 中trung 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 三tam 相tương/tướng 舉cử 總tổng 攝nhiếp 別biệt 稱xưng 為vi 無vô 生sanh )# 若nhược 從tùng 別biệt 義nghĩa 亦diệc 可khả 得đắc 稱xưng 無vô 滅diệt 忍nhẫn 等đẳng 是thị 以dĩ 信tín 力lực 入nhập 印ấn 度độ 經kinh 明minh 此thử 忍nhẫn 能năng 淨tịnh 初sơ 歡Hoan 喜Hỷ 地Địa 。 云vân 一nhất 謂vị 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 亦diệc 令linh 他tha 住trụ 。 又hựu 云vân 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 者giả 。 謂vị 證chứng 寂tịch 滅diệt 故cố 。 二nhị 得đắc 無vô 滅diệt 忍nhẫn 亦diệc 令linh 他tha 住trụ 。 又hựu 云vân 無vô 滅diệt 忍nhẫn 者giả 證chứng 無vô 生sanh 故cố 斯tư 文văn 可khả 據cứ (# 若nhược 從tùng 別biệt 義nghĩa 下hạ 即tức 第đệ 二nhị 以dĩ 初sơ 攝nhiếp 後hậu 釋thích 但đãn 標tiêu 無vô 生sanh 是thị 以dĩ 信tín 力lực 入nhập 印ấn 度độ 經kinh 等đẳng 者giả 彼bỉ 經kinh 廣quảng 說thuyết 初Sơ 地Địa 之chi 相tướng 其kỳ 第đệ 二nhị 卷quyển 云vân 復phục 次thứ 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 有hữu 五ngũ 種chủng 法Pháp 。 則tắc 能năng 清thanh 淨tịnh 。 初sơ 歡Hoan 喜Hỷ 地Địa 。 得đắc 大đại 無vô 畏úy 。 安an 隱ẩn 之chi 處xứ 。 何hà 等đẳng 為vi 五ngũ 。 一nhất 謂vị 菩Bồ 薩Tát 。 生sanh 如như 是thị 心tâm 。 我ngã 已dĩ 得đắc 住trụ 。 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 故cố 。 生sanh 安an 隱ẩn 心tâm 。 為vì 令linh 他tha 住trụ 。 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 故cố 。 起khởi 安an 慰úy 心tâm 。 又hựu 言ngôn 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 者giả 。 謂vị 證chứng 寂tịch 滅diệt 故cố 。 二nhị 謂vị 菩Bồ 薩Tát 。 生sanh 如như 是thị 心tâm 。 我ngã 已dĩ 得đắc 住trụ 。 無Vô 滅Diệt 法Pháp 忍Nhẫn 故cố 。 生sanh 安an 隱ẩn 心tâm 。 為vì 令linh 他tha 住trụ 。 無Vô 滅Diệt 法Pháp 忍Nhẫn 故cố 。 起khởi 安an 慰úy 心tâm 。 又hựu 言ngôn 無vô 滅diệt 法Pháp 忍Nhẫn 者giả 謂vị 證chứng 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 故cố 。 三tam 謂vị 菩Bồ 薩Tát 。 生sanh 如như 是thị 心tâm 。 我ngã 已dĩ 得đắc 住trụ 。 身thân 念niệm 智trí 故cố 。 生sanh 安an 隱ẩn 心tâm 。 為vì 令linh 他tha 住trụ 。 身thân 念niệm 智trí 故cố 。 起khởi 安an 慰úy 心tâm 。 又hựu 言ngôn 身thân 念niệm 智trí 者giả 謂vị 離ly 身thân 心tâm 故cố 。 四tứ 謂vị 得đắc 受thọ 念niệm 智trí 受thọ 念niệm 智trí 者giả 謂vị 息tức 一nhất 切thiết 受thọ 五ngũ 謂vị 得đắc 心tâm 念niệm 智trí 心tâm 念niệm 智trí 者giả 謂vị 起khởi 心tâm 如như 幻huyễn 故cố 。 後hậu 二nhị 略lược 引dẫn 勢thế 同đồng 前tiền 三tam 今kim 但đãn 取thủ 前tiền 二nhị 故cố 疏sớ/sơ 不bất 具cụ 引dẫn 然nhiên 引dẫn 有hữu 二nhị 意ý 一nhất 正chánh 證chứng 第đệ 二nhị 義nghĩa 明minh 有hữu 無vô 滅diệt 忍nhẫn 二nhị 兼kiêm 證chứng 初sơ 義nghĩa 以dĩ 無vô 滅diệt 成thành 無vô 生sanh 故cố 故cố 彼bỉ 經Kinh 云vân 無vô 滅diệt 忍nhẫn 者giả 證chứng 無vô 生sanh 故cố 亦diệc 得đắc 名danh 無vô 盡tận 忍nhẫn 等đẳng )# 又hựu 此thử 諸chư 句cú 各các 有hữu 二nhị 義nghĩa 一nhất 以dĩ 前tiền 前tiền 釋thích 後hậu 後hậu 以dĩ 後hậu 後hậu 成thành 前tiền 前tiền 前tiền 前tiền 有hữu 故cố 後hậu 後hậu 有hữu 前tiền 前tiền 無vô 故cố 後hậu 後hậu 無vô 二nhị 者giả 諸chư 句cú 一nhất 一nhất 皆giai 在tại 無vô 生sanh 句cú 中trung 正chánh 無vô 生sanh 時thời 諸chư 義nghĩa 頓đốn 足túc 以dĩ 是thị 即tức 事sự 之chi 理lý 非phi 斷đoạn 滅diệt 故cố 即tức 理lý 之chi 智trí 無vô 能năng 所sở 故cố (# 又hựu 此thử 諸chư 句cú 下hạ 三tam 重trọng/trùng 釋thích 前tiền 義nghĩa 謂vị 無vô 生sanh 中trung 頓đốn 具cụ 諸chư 義nghĩa 具cụ 相tương/tướng 云vân 何hà 故cố 下hạ 廣quảng 釋thích 疏sớ/sơ 文văn 分phần/phân 三tam 初sơ 雙song 標tiêu 二nhị 門môn 然nhiên 二nhị 門môn 總tổng 釋thích 前tiền 之chi 初sơ 義nghĩa 其kỳ 第đệ 一nhất 後hậu 後hậu 成thành 前tiền 前tiền 兼kiêm 釋thích 第đệ 二nhị 從tùng 別biệt 之chi 義nghĩa 以dĩ 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 則tắc 得đắc 無vô 滅diệt 等đẳng 忍nhẫn 故cố 無vô 滅diệt 等đẳng 忍nhẫn 淨tịnh 無vô 生sanh 等đẳng 忍nhẫn 故cố )# 然nhiên 文văn 旨chỉ 包bao 含hàm 畧lược 為vi 三tam 釋thích 一nhất 唯duy 約ước 理lý 二nhị 具cụ 理lý 智trí 三tam 唯duy 約ước 智trí 今kim 初sơ 云vân 何hà 前tiền 前tiền 有hữu 故cố 則tắc 後hậu 後hậu 有hữu 謂vị 生sanh 法pháp 既ký 滅diệt 滅diệt 則tắc 終chung 盡tận 盡tận 則tắc 是thị 垢cấu 染nhiễm 法pháp 染nhiễm 則tắc 前tiền 後hậu 別biệt 異dị 別biệt 則tắc 方phương 處xứ 不bất 同đồng 有hữu 處xứ 則tắc 能năng 所sở 非phi 寂tịch 不bất 寂tịch 則tắc 有hữu 所sở 欲dục 有hữu 欲dục 則tắc 有hữu 營doanh 作tác 作tác 則tắc 有hữu 所sở 願nguyện 求cầu 。 願nguyện 則tắc 心tâm 住trụ 願nguyện 事sự 住trụ 則tắc 有hữu 去khứ 有hữu 來lai 今kim 由do 前tiền 前tiền 無vô 故cố 後hậu 後hậu 斯tư 寂tịch 故cố 以dĩ 後hậu 後hậu 顯hiển 成thành 無vô 生sanh 此thử 順thuận 長trường/trưởng 行hành (# 然nhiên 文văn 旨chỉ 下hạ 二nhị 開khai 章chương 別biệt 釋thích 正chánh 釋thích 第đệ 一nhất 門môn 含hàm 釋thích 第đệ 二nhị 門môn 故cố 下hạ 牒điệp 初sơ 門môn 今kim 初sơ 云vân 何hà 下hạ 釋thích 唯duy 約ước 理lý 然nhiên 無vô 生sanh 理lý 中trung 無vô 有hữu 次thứ 第đệ 由do 所sở 遣khiển 生sanh 等đẳng 有hữu 次thứ 第đệ 故cố 以dĩ 不bất 不bất 之chi 亦diệc 成thành 次thứ 第đệ 故cố 疏sớ/sơ 先tiên 明minh 生sanh 滅diệt 盡tận 等đẳng 理lý 所sở 依y 事sự 之chi 次thứ 第đệ 也dã 今kim 由do 前tiền 前tiền 下hạ 方phương 顯hiển 無vô 生sanh 之chi 次thứ 第đệ 故cố 以dĩ 後hậu 後hậu 者giả 上thượng 方phương 明minh 前tiền 前tiền 有hữu 故cố 後hậu 後hậu 有hữu 等đẳng 今kim 例lệ 結kết 前tiền 以dĩ 前tiền 前tiền 釋thích 後hậu 後hậu 以dĩ 後hậu 後hậu 成thành 前tiền 前tiền )# 二nhị 雙song 約ước 理lý 智trí 者giả 初sơ 二nhị 是thị 總tổng 含hàm 於ư 理lý 智trí 次thứ 四tứ 顯hiển 理lý 無vô 生sanh 後hậu 六lục 顯hiển 智trí 無vô 生sanh 故cố 偈kệ 云vân 其kỳ 心tâm 無vô 染nhiễm 著trước 。 等đẳng 理lý 智trí 契khế 合hợp 名danh 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn (# 次thứ 因nhân 聚tụ 理lý 者giả 以dĩ 盡tận 是thị 有hữu 為vi 垢cấu 是thị 煩phiền 惱não 差sai 別biệt 是thị 事sự 異dị 處xứ 是thị 方phương 隅ngung 並tịnh 所sở 觀quán 境cảnh 今kim 了liễu 即tức 真chân 為vi 理lý 無vô 生sanh 後hậu 六lục 顯hiển 智trí 者giả 以dĩ 心tâm 妄vọng 動động 即tức 名danh 為vi 生sanh 若nhược 心tâm 寂tịch 靜tĩnh 即tức 智trí 不bất 生sanh 故cố 偈kệ 云vân 下hạ 引dẫn 證chứng 約ước 智trí 經kinh 智trí 契khế 合hợp 下hạ 結kết 成thành 上thượng 義nghĩa 偈kệ 舉cử 一nhất 句cú 具cụ 云vân 無vô 滅diệt 故cố 無vô 盡tận 無vô 盡tận 故cố 無vô 染nhiễm 釋thích 曰viết 此thử 即tức 前tiền 因nhân 約ước 理lý 也dã 次thứ 偈kệ 云vân 於ư 世thế 變biến 異dị 法pháp 了liễu 知tri 無vô 雙song 異dị 無vô 異dị 則tắc 無vô 處xứ 無vô 處xứ 則tắc 寂tịch 靜tĩnh 其kỳ 心tâm 無vô 染nhiễm 善thiện 願nguyện 真chân 諸chư 眾chúng 生sanh 釋thích 曰viết 此thử 即tức 後hậu 六lục 顯hiển 智trí 疏sớ/sơ 舉cử 一nhất 句cú 無vô 智trí 分phân 明minh 等đẳng 言ngôn 等đẳng 餘dư 皆giai 約ước 智trí 相tương/tướng )# 。 三tam 唯duy 約ước 智trí 者giả 由do 了liễu 從tùng 緣duyên 無vô 生sanh 則tắc 智trí 無vô 有hữu 起khởi 故cố 名danh 無vô 生sanh 無vô 生sanh 之chi 智trí 湛trạm 然nhiên 不bất 遷thiên 故cố 云vân 無vô 滅diệt 無vô 滅diệt 故cố 用dụng 無vô 斷đoạn 盡tận 次thứ 垢cấu 念niệm 皆giai 離ly 常thường 無vô 差sai 異dị 傍bàng 無vô 方phương 所sở 照chiếu 而nhi 常thường 寂tịch 遇ngộ 境cảnh 無vô 染nhiễm 雖tuy 為vi 而nhi 無vô 作tác 雖tuy 悉tất 而nhi 無vô 願nguyện 處xử 世thế 而nhi 無vô 住trụ 等đẳng 法Pháp 界Giới 而nhi 無vô 去khứ 來lai 。 皆giai 以dĩ 前tiền 釋thích 後hậu 以dĩ 後hậu 成thành 前tiền 言ngôn 亡vong 慮lự 絕tuyệt 寂tịch 照chiếu 湛trạm 然nhiên 名danh 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn (# 三tam 唯duy 約ước 智trí 下hạ 初sơ 由do 了liễu 從tùng 緣duyên 成thành 智trí 之chi 由do 故cố 智trí 無vô 起khởi 契khế 上thượng 理lý 故cố 起khởi 即tức 生sanh 義nghĩa 湛trạm 然nhiên 不bất 遷thiên 體thể 不bất 滅diệt 無vô 不bất 動động 約ước 理lý 無vô 生sanh 可khả 滅diệt 正chánh 同đồng 十Thập 地Địa 義nghĩa 大đại 之chi 中trung 無vô 生sanh 無vô 滅diệt 。 非phi 一nhất 徃# 滅diệt 餘dư 皆giai 甚thậm 深thâm 般Bát 若Nhã 無vô 生sanh 真chân 智trí 妙diệu 用dụng 不bất 同đồng 但đãn 空không 唯duy 遮già 諸chư 過quá 審thẩm 須tu 思tư 之chi )# 若nhược 唯duy 約ước 知tri 無vô 生sanh 理lý 名danh 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 未vị 足túc 深thâm 玄huyền (# 若nhược 唯duy 約ước 知tri 下hạ 三tam 結kết 彈đàn 古cổ 義nghĩa 即tức 刊# 定định 記ký 彼bỉ 中trung 但đãn 云vân 法pháp 從tùng 緣duyên 故cố 各các 無vô 自tự 生sanh 生sanh 既ký 無vô 生sanh 。 滅diệt 依y 何hà 滅diệt 故cố 今kim 彈đàn 云vân 若nhược 理lý 無vô 生sanh 知tri 之chi 為vi 忍nhẫn 小tiểu 聖thánh 亦diệc 有hữu 故cố 非phi 等đẳng 覺giác 深thâm 玄huyền 之chi 忍nhẫn )# 。 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 第đệ 三tam 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 。 大Đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 疏Sớ/sơ 鈔Sao 會Hội 本Bổn 第Đệ 四Tứ 十Thập 四Tứ 之Chi 二Nhị 音âm 釋thích 愕ngạc (# 逆nghịch 各các 切thiết 驚kinh 愕ngạc 也dã )# 。 𨔛# (# 大đại 計kế 切thiết 更cánh 迭điệt 也dã )# 。 鬘man (# 莫mạc 班ban 切thiết )# 。 [(虍-七+(一/八/八/目))*又]# (# 俞# 芮# 切thiết )# 。 頗phả 胝chi 迦ca (# 梵Phạn 語ngữ 也dã 此thử 云vân 水thủy 玉ngọc 頗phả 普phổ 禾hòa 切thiết 胝chi 張trương 尼ni 切thiết )# 。 犍kiền 闥thát (# 犍kiền 巨cự 寒hàn 切thiết 闥thát 他tha 達đạt 切thiết )# 。 眄miện (# 莫mạc 見kiến 切thiết 斜tà 視thị 也dã )# 。 大đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華hoa 嚴nghiêm 經kinh 疏sớ/sơ 鈔sao 會hội 本bổn 第đệ 四tứ 十thập 四tứ 之chi 三tam 。 弊tệ 二nhị 。 唐Đường 于Vu 闐Điền 國Quốc 三Tam 藏Tạng 沙Sa 門Môn 實Thật 叉Xoa 難Nan 陀Đà 譯dịch 唐đường 清thanh 涼lương 山sơn 大đại 華hoa 嚴nghiêm 寺tự 沙Sa 門Môn 澄trừng 觀quán 撰soạn 述thuật 佛Phật 子tử 云vân 何hà 為vi 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 如như 幻huyễn 忍nhẫn 佛Phật 子tử 此thử 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 悉tất 如như 幻huyễn 。 從tùng 因nhân 緣duyên 起khởi 。 於ư 一nhất 法pháp 中trung 。 解giải 多đa 法pháp 於ư 多đa 法pháp 中trung 解giải 一nhất 法pháp 。 第đệ 四tứ 如như 幻huyễn 忍nhẫn 釋thích 中trung 先tiên 略lược 後hậu 廣quảng 略lược 中trung 二nhị 先tiên 了liễu 幻huyễn 緣duyên 相tương/tướng 後hậu 此thử 菩Bồ 薩Tát 下hạ 成thành 就tựu 忍nhẫn 行hành 。 今kim 初sơ 有hữu 三tam 初sơ 指chỉ 法pháp 同đồng 喻dụ 次thứ 從tùng 因nhân 緣duyên 起khởi 。 者giả 彰chương 幻huyễn 所sở 由do 由do 緣duyên 生sanh 不bất 實thật 故cố 後hậu 於ư 一nhất 法pháp 下hạ 顯hiển 其kỳ 幻huyễn 相tương/tướng 。 初sơ 一nhất 切thiết 法pháp 即tức 是thị 所sở 喻dụ 所sở 喻dụ 通thông 局cục 已dĩ 見kiến 上thượng 文văn 此thử 意ý 明minh 通thông 通thông 為vi 無vô 為vi 故cố 大đại 品phẩm 云vân 設thiết 有hữu 一nhất 法pháp 過quá 涅Niết 槃Bàn 者giả 我ngã 亦diệc 說thuyết 言ngôn 如như 夢mộng 如như 幻huyễn 。 涅Niết 槃Bàn 雖tuy 真chân 從tùng 緣duyên 顯hiển 故cố 遣khiển 著trước 心tâm 故cố 廣quảng 中trung 合hợp 云vân 了liễu 世thế 如như 幻huyễn 則tắc 似tự 有hữu 為vi 然nhiên 有hữu 法pháp 世thế 亦diệc 通thông 無vô 為vi 此thử 為vi 有hữu 為vi 所sở 隱ẩn 覆phú 故cố 所sở 以dĩ 名danh 世thế 故cố 後hậu 云vân 菩Bồ 提Đề 涅Niết 槃Bàn 。 亦diệc 皆giai 不bất 見kiến 者giả 了liễu 平bình 等đẳng 故cố (# 涅Niết 槃Bàn 雖tuy 真chân 下hạ 三tam 釋thích 經kinh 妨phương 難nạn/nan 謂vị 有hữu 難nạn/nan 言ngôn 妄vọng 法pháp 緣duyên 生sanh 可khả 許hứa 如như 幻huyễn 涅Niết 槃Bàn 真chân 實thật 又hựu 不bất 從tùng 緣duyên 如như 何hà 同đồng 幻huyễn 故cố 牒điệp 釋thích 之chi 釋thích 有hữu 二nhị 意ý 一nhất 明minh 雖tuy 真chân 而nhi 亦diệc 從tùng 緣duyên 顯hiển 雖tuy 非phi 緣duyên 生sanh 而nhi 是thị 緣duyên 顯hiển 亦diệc 空không 無vô 性tánh 二nhị 明minh 涅Niết 槃Bàn 非phi 幻huyễn 為vi 破phá 著trước 涅Niết 槃Bàn 心tâm 云vân 如như 幻huyễn 耳nhĩ 是thị 則tắc 破phá 心tâm 中trung 涅Niết 槃Bàn 亦diệc 顯hiển 涅Niết 槃Bàn 體thể 即tức 真chân 空không 而nhi 成thành 妙diệu 有hữu 故cố 並tịnh 如như 智trí 論luận 廣quảng 中trung 含hàm 云vân 下hạ 四tứ 引dẫn 文văn 決quyết 擇trạch 初sơ 引dẫn 局cục 文văn 明minh 涅Niết 槃Bàn 非phi 幻huyễn 次thứ 然nhiên 有hữu 法pháp 世thế 下hạ 以dĩ 法pháp 通thông 真chân 故cố 該cai 涅Niết 槃Bàn 三tam 此thử 為vi 有hữu 為vi 所sở 隱ẩn 覆phú 下hạ 釋thích 真chân 是thị 世thế 義nghĩa 四tứ 後hậu 云vân 下hạ 引dẫn 經kinh 成thành 立lập 該cai 通thông 一nhất 切thiết )# 就tựu 法pháp 喻dụ 中trung 各các 開khai 五ngũ 法pháp 如như 結kết 一nhất 巾cân 幻huyễn 作tác 一nhất 馬mã 一nhất 有hữu 所sở 依y 之chi 巾cân 二nhị 幻huyễn 師sư 術thuật 法pháp 三tam 所sở 現hiện 幻huyễn 馬mã 四tứ 馬mã 生sanh 即tức 是thị 馬mã 死tử 五ngũ 愚ngu 小tiểu 謂vị 有hữu 初sơ 巾cân 喻dụ 法pháp 性tánh 二nhị 術thuật 喻dụ 能năng 起khởi 因nhân 緣duyên 謂vị 業nghiệp 惑hoặc 等đẳng 三tam 喻dụ 依y 他tha 起khởi 法pháp 即tức 眾chúng 生sanh 等đẳng 四tứ 喻dụ 依y 他tha 無vô 性tánh 即tức 是thị 圓viên 成thành 故cố 廣quảng 說thuyết 皆giai 云vân 非phi 也dã 五ngũ 喻dụ 取thủ 為vi 人nhân 法pháp 今kim 菩Bồ 薩Tát 反phản 此thử 故cố 云vân 解giải 了liễu (# 就tựu 法pháp 喻dụ 中trung 下hạ 第đệ 二nhị 合hợp 釋thích 前tiền 之chi 二nhị 段đoạn 以dĩ 開khai 五ngũ 義nghĩa 中trung 具cụ 有hữu 能năng 所sở 成thành 故cố 於ư 中trung 分phần/phân 四tứ 第đệ 一nhất 總tổng 開khai 義nghĩa 門môn 五ngũ 法pháp 不bất 出xuất 三tam 性tánh 初sơ 一nhất 圓viên 成thành 二nhị 三tam 依y 他tha 謂vị 二nhị 因nhân 三tam 果quả 四tứ 明minh 依y 圓viên 相tương/tướng 即tức 五ngũ 即tức 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 )# 今kim 經Kinh 云vân 從tùng 因nhân 緣duyên 起khởi 。 能năng 起khởi 即tức 第đệ 二nhị 所sở 起khởi 即tức 第đệ 三tam 以dĩ 第đệ 二nhị 為vi 因nhân 令linh 悟ngộ 第đệ 三tam 成thành 第đệ 四tứ 遣khiển 第đệ 五ngũ 病bệnh 歸quy 第đệ 一nhất 理lý (# 今kim 經Kinh 云vân 下hạ 二nhị 對đối 經kinh 顯hiển 意ý 言ngôn 以dĩ 第đệ 二nhị 為vi 因nhân 者giả 從tùng 緣duyên 生sanh 故cố 。 令linh 悟ngộ 第đệ 三tam 即tức 是thị 依y 他tha 成thành 第đệ 四tứ 者giả 即tức 事sự 歸quy 理lý 遣khiển 第đệ 五ngũ 病bệnh 者giả 遍biến 計kế 情tình 亡vong 歸quy 第đệ 一nhất 者giả 爾nhĩ 成thành 理lý 顯hiển )# 然nhiên 緣duyên 亦diệc 從tùng 緣duyên 故cố 緣duyên 果quả 俱câu 幻huyễn 中trung 論luận 云vân 譬thí 如như 幻huyễn 化hóa 人nhân 。 復phục 作tác 幻huyễn 化hóa 人nhân 即tức 斯tư 意ý 也dã (# 然nhiên 緣duyên 亦diệc 下hạ 三tam 通thông 妨phương 難nạn/nan 謂vị 有hữu 難nạn/nan 云vân 若nhược 以dĩ 第đệ 二nhị 惑hoặc 業nghiệp 為vi 緣duyên 令linh 第đệ 三tam 依y 他tha 為vi 無vô 性tánh 者giả 第đệ 二nhị 業nghiệp 惑hoặc 應ưng 當đương 是thị 實thật 不bất 從tùng 緣duyên 故cố 故cố 今kim 釋thích 云vân 亦diệc 後hậu 緣duyên 起khởi 謂vị 業nghiệp 從tùng 惑hoặc 生sanh 惑hoặc 由do 虛hư 妄vọng 分phân 別biệt 。 卒thốt 至chí 無vô 住trụ 皆giai 託thác 因nhân 緣duyên 故cố 引dẫn 中trung 論luận 明minh 因nhân 果quả 俱câu 幻huyễn 故cố 論luận 合hợp 云vân 如như 初sơ 幻huyễn 化hóa 人nhân 是thị 則tắc 名danh 為vi 。 業nghiệp 幻huyễn 化hóa 人nhân 所sở 作tác 則tắc 名danh 為vi 業nghiệp 果quả 既ký 未vị 有hữu 一nhất 法pháp 不bất 從tùng 緣duyên 生sanh 。 為vi 彰chương 緣duyên 起khởi 故cố 分phần/phân 能năng 所sở )# 然nhiên 上thượng 五ngũ 義nghĩa 各các 具cụ 有hữu 無vô 一nhất 巾cân 性tánh 有hữu 相tương/tướng 無vô 為vi 馬mã 所sở 隱ẩn 故cố 二nhị 術thuật 用dụng 有hữu 體thể 無vô 以dĩ 依y 巾cân 無vô 體thể 故cố 三tam 馬mã 相tương/tướng 有hữu 實thật 無vô 以dĩ 實thật 無vô 而nhi 現hiện 故cố 四tứ 生sanh 即tức 是thị 無vô 死tử 即tức 是thị 有hữu 以dĩ 無vô 礙ngại 故cố 五ngũ 情tình 有hữu 理lý 無vô 但đãn 妄vọng 見kiến 故cố (# 然nhiên 上thượng 五ngũ 義nghĩa 下hạ 四tứ 別biệt 明minh 義nghĩa 理lý 於ư 中trung 有hữu 二nhị 先tiên 成thành 有hữu 無vô 言ngôn 有hữu 無vô 者giả 以dĩ 三tam 性tánh 中trung 各các 有hữu 二nhị 義nghĩa 皆giai 有hữu 無vô 故cố 圓viên 成thành 二nhị 者giả 一nhất 性tánh 有hữu 二nhị 相tương/tướng 無vô 依y 他tha 二nhị 者giả 一nhất 緣duyên 有hữu 二nhị 性tánh 無vô 遍biến 計kế 二nhị 者giả 一nhất 情tình 有hữu 二nhị 理lý 無vô 初sơ 中trung 即tức 圓viên 成thành 二nhị 義nghĩa 術thuật 馬mã 皆giai 是thị 依y 他tha 二nhị 義nghĩa 而nhi 術thuật 是thị 能năng 成thành 之chi 因nhân 託thác 真chân 而nhi 起khởi 故cố 用dụng 有hữu 體thể 無vô 用dụng 有hữu 即tức 是thị 緣duyên 有hữu 體thể 無vô 即tức 是thị 性tánh 無vô 三tam 馬mã 是thị 所sở 成thành 之chi 果quả 故cố 相tương/tướng 有hữu 實thật 無vô 相tướng 有hữu 即tức 是thị 緣duyên 有hữu 實thật 無vô 即tức 是thị 性tánh 無vô 四tứ 明minh 依y 圓viên 不bất 離ly 即tức 事sự 同đồng 真chân 生sanh 喻dụ 於ư 妄vọng 死tử 喻dụ 於ư 真chân 事sự 泯mẫn 理lý 顯hiển 故cố 生sanh 無vô 死tử 有hữu 以dĩ 無vô 礙ngại 故cố 者giả 出xuất 其kỳ 所sở 因nhân 即tức 事sự 理lý 無vô 礙ngại 也dã 五ngũ 中trung 就tựu 情tình 則tắc 有hữu 妄vọng 見kiến 分phân 明minh 故cố 就tựu 理lý 則tắc 無vô 以dĩ 是thị 妄vọng 計kế 必tất 非phi 有hữu 故cố 所sở 以dĩ 幻huyễn 喻dụ 廣quảng 說thuyết 有hữu 無vô 者giả 以dĩ 惑hoặc 情tình 所sở 執chấp 有hữu 無vô 皆giai 失thất 理lý 無vô 惑hoặc 計kế 有hữu 無vô 皆giai 真chân 是thị 知tri 幻huyễn 喻dụ 諸chư 法pháp 非phi 實thật 非phi 虛hư 。 非phi 空không 非phi 有hữu 。 若nhược 無vô 於ư 有hữu 不bất 成thành 於ư 無vô 若nhược 無vô 於ư 無vô 不bất 成thành 於ư 有hữu 有hữu 無vô 交giao 徹triệt 萬vạn 化hóa 齊tề 融dung 故cố )# 又hựu 五ngũ 中trung 各các 有hữu 四tứ 句cú 凖# 思tư 可khả 知tri (# 又hựu 五ngũ 中trung 下hạ 先tiên 正chánh 顯hiển 也dã 初sơ 性tánh 有hữu 相tương/tướng 無vô 四tứ 者giả 一nhất 有hữu 真chân 性tánh 有hữu 故cố 二nhị 空không 無vô 諸chư 相tướng 故cố 三tam 亦diệc 有hữu 亦diệc 空không 義nghĩa 門môn 異dị 故cố 四tứ 非phi 有hữu 非phi 空không 。 互hỗ 融dung 奪đoạt 故cố 二nhị 用dụng 有hữu 體thể 無vô 四tứ 者giả 一nhất 有hữu 迷mê 真chân 有hữu 用dụng 故cố 二nhị 空không 依y 真chân 無vô 體thể 故cố 三tam 亦diệc 有hữu 亦diệc 空không 體thể 用dụng 不bất 壞hoại 故cố 四tứ 非phi 有hữu 非phi 空không 。 無vô 體thể 之chi 用dụng 故cố 非phi 有hữu 即tức 用dụng 無vô 體thể 故cố 非phi 空không 三tam 相tương/tướng 有hữu 實thật 無vô 四tứ 者giả 一nhất 有hữu 事sự 相tướng 現hiện 故cố 二nhị 空không 緣duyên 成thành 無vô 實thật 故cố 三tam 俱câu 存tồn 無vô 性tánh 不bất 礙ngại 緣duyên 成thành 緣duyên 處xứ 不bất 礙ngại 無vô 性tánh 故cố 四tứ 俱câu 非phi 緣duyên 成thành 即tức 無vô 性tánh 故cố 非phi 有hữu 無vô 性tánh 即tức 緣duyên 成thành 故cố 非phi 空không 四tứ 生sanh 即tức 是thị 無vô 死tử 即tức 是thị 有hữu 四tứ 者giả 一nhất 真chân 性tánh 顯hiển 故cố 二nhị 依y 他tha 即tức 無vô 性tánh 故cố 三tam 性tánh 相tướng 雙song 存tồn 故cố 四tứ 性tánh 相tướng 即tức 奪đoạt 故cố 五ngũ 情tình 有hữu 理lý 無vô 四tứ 者giả 一nhất 遍biến 計kế 妄vọng 情tình 能năng 招chiêu 生sanh 死tử 故cố 二nhị 即tức 理lý 而nhi 求cầu 不bất 可khả 得đắc 。 故cố 三tam 要yếu 由do 理lý 無vô 方phương 知tri 情tình 有hữu 若nhược 無vô 情tình 有hữu 不bất 顯hiển 理lý 無vô 故cố 四tứ 情tình 有hữu 即tức 理lý 無vô 理lý 無vô 即tức 情tình 有hữu 故cố )# 然nhiên 皆giai 具cụ 德đức 不bất 同đồng 四tứ 謗báng (# 然nhiên 皆giai 具cụ 德đức 者giả 二nhị 揀giản 非phi 也dã 言ngôn 四tứ 謗báng 者giả 謂vị 定định 有hữu 者giả 是thị 增tăng 益ích 謗báng 若nhược 定định 無vô 者giả 是thị 損tổn 減giảm 謗báng 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 。 相tương 違vi 謗báng 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 戲hí 論luận 謗báng 疏sớ/sơ 以dĩ 具cụ 德đức 故cố 出xuất 不bất 同đồng 所sở 由do 謂vị 上thượng 明minh 四tứ 句cú 即tức 是thị 具cụ 德đức 以dĩ 稱xưng 真chân 故cố 不bất 同đồng 情tình 計kế 定định 執chấp 四tứ 句cú 今kim 重trọng/trùng 顯hiển 初sơ 門môn 具cụ 德đức 之chi 義nghĩa 一nhất 真Chân 如Như 是thị 有hữu 義nghĩa 以dĩ 迷mê 悟ngộ 依y 故cố 不bất 空không 義nghĩa 故cố 不bất 可khả 壞hoại 故cố 。 二nhị 真chân 性tánh 是thị 空không 以dĩ 離ly 相tương/tướng 故cố 隨tùy 緣duyên 義nghĩa 故cố 對đối 染nhiễm 說thuyết 故cố 三tam 真Chân 如Như 亦diệc 有hữu 亦diệc 空không 以dĩ 具cụ 德đức 故cố 逆nghịch 順thuận 自tự 在tại 故cố 體thể 鎔dong 融dung 故cố 四tứ 真chân 性tánh 非phi 有hữu 非phi 空không 。 以dĩ 二nhị 不bất 二nhị 故cố 定định 取thủ 不bất 可khả 得đắc 。 故cố 餘dư 之chi 四tứ 句cú 前tiền 已dĩ 略lược 明minh 又hựu 皆giai 即tức 有hữu 之chi 空không 方phương 為vi 具cụ 德đức 之chi 空không 即tức 空không 之chi 有hữu 方phương 為vi 具cụ 德đức 之chi 有hữu 是thị 則tắc 非phi 有hữu 之chi 有hữu 非phi 空không 之chi 空không 為vi 具cụ 德đức 耳nhĩ 又hựu 盡tận 有hữu 之chi 空không 盡tận 空không 之chi 有hữu 方phương 為vi 具cụ 德đức 又hựu 隨tùy 一nhất 句cú 必tất 具cụ 餘dư 三tam 若nhược 隨tùy 闕khuyết 者giả 則tắc 非phi 具cụ 德đức 又hựu 四tứ 句cú 齊tề 照chiếu 成thành 解giải 境cảnh 故cố 四tứ 句cú 齊tề 泯mẫn 成thành 行hành 境cảnh 故cố 皆giai 言ngôn 亡vong 慮lự 絕tuyệt 方phương 為vi 具cụ 德đức 耳nhĩ 是thị 知tri 若nhược 依y 四tứ 謗báng 四tứ 句cú 皆giai 絕tuyệt 若nhược 依y 具cụ 德đức 四tứ 句cú 不bất 亡vong 不bất 即tức 不bất 離ly 。 方phương 知tri 幻huyễn 法pháp 故cố 楞lăng 伽già 第đệ 二nhị 令linh 觀quán 四tứ 句cú 謂vị 一nhất 異dị 俱câu 不bất 俱câu 有hữu 無vô 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 常thường 無vô 常thường 等đẳng )# 若nhược 以dĩ 諸chư 門môn 交giao 絡lạc 成thành 多đa 四tứ 句cú 亦diệc 可khả 思tư 凖# (# 若nhược 以dĩ 諸chư 門môn 者giả 二nhị 重trùng 重trùng 四tứ 句cú 也dã 總tổng 有hữu 四tứ 節tiết 成thành 二nhị 十thập 重trọng/trùng 第đệ 一nhất 節tiết 有hữu 八bát 重trọng/trùng 一nhất 以dĩ 第đệ 一nhất 門môn 中trung 有hữu 對đối 第đệ 二nhị 門môn 中trung 無vô 成thành 四tứ 句cú 謂vị 一nhất 者giả 緣duyên 起khởi 是thị 有hữu 以dĩ 真chân 性tánh 妙diệu 有hữu 故cố 二nhị 緣duyên 起khởi 是thị 無vô 業nghiệp 惑hoặc 無vô 體thể 故cố 三tam 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 。 雙song 照chiếu 真chân 妄vọng 故cố 四tứ 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 真chân 妄vọng 雙song 絕tuyệt 故cố 二nhị 以dĩ 第đệ 一nhất 門môn 中trung 無vô 對đối 第đệ 二nhị 門môn 中trung 有hữu 成thành 四tứ 句cú 謂vị 一nhất 緣duyên 起khởi 是thị 有hữu 業nghiệp 惑hoặc 有hữu 用dụng 招chiêu 生sanh 死tử 故cố 二nhị 是thị 無vô 一nhất 真chân 法Pháp 界Giới 絕tuyệt 諸chư 相tướng 故cố 三tam 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 。 雙song 照chiếu 真chân 妄vọng 故cố 四tứ 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 真chân 妄vọng 雙song 絕tuyệt 故cố 三tam 以dĩ 第đệ 一nhất 門môn 中trung 有hữu 對đối 第đệ 三tam 門môn 中trung 。 無vô 成thành 四tứ 句cú 謂vị 一nhất 緣duyên 起khởi 是thị 有hữu 真chân 性tánh 有hữu 故cố 二nhị 是thị 無vô 以dĩ 事sự 無vô 真chân 實thật 故cố 三tam 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 。 雙song 照chiếu 事sự 理lý 故cố 四tứ 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 事sự 理lý 相tương/tướng 即tức 互hỗ 相tương 泯mẫn 故cố 四tứ 以dĩ 第đệ 一nhất 門môn 中trung 無vô 對đối 第đệ 三tam 門môn 中trung 。 有hữu 成thành 四tứ 句cú 謂vị 一nhất 事sự 相tướng 有hữu 故cố 二nhị 理lý 相tương/tướng 空không 故cố 三tam 空không 有hữu 雙song 現hiện 故cố 四tứ 空không 有hữu 互hỗ 泯mẫn 故cố 五ngũ 以dĩ 第đệ 一nhất 門môn 中trung 有hữu 對đối 第đệ 四tứ 門môn 中trung 無vô 成thành 四tứ 句cú 謂vị 一nhất 真chân 性tánh 有hữu 故cố 二nhị 事sự 即tức 虛hư 故cố 三tam 雙song 照chiếu 二nhị 故cố 四tứ 互hỗ 即tức 奪đoạt 故cố 六lục 以dĩ 第đệ 一nhất 門môn 中trung 無vô 對đối 第đệ 四tứ 門môn 中trung 有hữu 成thành 四tứ 句cú 謂vị 一nhất 無vô 性tánh 之chi 理lý 有hữu 故cố 二nhị 理lý 無vô 相tướng 故cố 三tam 二nhị 義nghĩa 齊tề 現hiện 故cố 四tứ 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 真chân 中trung 道đạo 故cố 七thất 以dĩ 第đệ 一nhất 門môn 中trung 有hữu 對đối 第đệ 五ngũ 門môn 中trung 無vô 成thành 四tứ 句cú 一nhất 真chân 理lý 有hữu 故cố 二nhị 情tình 計kế 於ư 理lý 無vô 故cố 三tam 有hữu 處xứ 妄vọng 計kế 無vô 故cố 四tứ 性tánh 有hữu 即tức 是thị 理lý 無vô 理lý 無vô 即tức 是thị 性tánh 有hữu 故cố 八bát 以dĩ 第đệ 一nhất 門môn 中trung 無vô 對đối 第đệ 五ngũ 門môn 中trung 有hữu 成thành 四tứ 句cú 一nhất 有hữu 在tại 情tình 有hữu 故cố 二nhị 無vô 理lý 無vô 相tướng 故cố 三tam 俱câu 存tồn 要yếu 理lý 無vô 相tướng 方phương 是thị 妄vọng 情tình 有hữu 故cố 四tứ 俱câu 非phi 妄vọng 情tình 之chi 有hữu 即tức 真chân 理lý 無vô 相tướng 故cố 非phi 有hữu 真chân 性tánh 無vô 相tướng 能năng 為vi 妄vọng 情tình 所sở 依y 故cố 非phi 無vô 此thử 上thượng 以dĩ 第đệ 一nhất 門môn 有hữu 無vô 對đối 下hạ 四tứ 門môn 有hữu 無vô 成thành 八bát 重trọng/trùng 四tứ 句cú 第đệ 二nhị 以dĩ 第đệ 二nhị 門môn 中trung 有hữu 無vô 對đối 下hạ 三tam 門môn 又hựu 成thành 六lục 重trọng/trùng 四tứ 句cú 第đệ 三tam 以dĩ 第đệ 三tam 門môn 中trung 。 有hữu 無vô 對đối 下hạ 二nhị 門môn 復phục 成thành 四tứ 重trọng/trùng 四tứ 句cú 第đệ 四tứ 以dĩ 第đệ 四tứ 門môn 有hữu 無vô 對đối 第đệ 五ngũ 門môn 有hữu 無vô 成thành 兩lưỡng 重trọng/trùng 四tứ 句cú 都đô 成thành 二nhị 十thập 重trọng/trùng 四tứ 句cú 不bất 得đắc 以dĩ 後hậu 為vi 首thủ 更cánh 對đối 於ư 前tiền 以dĩ 不bất 異dị 前tiền 門môn 為vi 首thủ 對đối 於ư 後hậu 故cố 今kim 具cụ 出xuất 八bát 重trọng/trùng 其kỳ 十thập 二nhị 重trọng/trùng 取thủ 類loại 思tư 之chi 恐khủng 繁phồn 不bất 出xuất )# 後hậu 顯hiển 幻huyễn 相tương/tướng 略lược 為vi 二nhị 解giải 一nhất 約ước 相tương/tướng 類loại 謂vị 解giải 一nhất 無vô 實thật 則tắc 知tri 一nhất 切thiết 。 皆giai 然nhiên 並tịnh 從tùng 緣duyên 故cố 故cố 云vân 一nhất 中trung 解giải 多đa 等đẳng 二nhị 約ước 圓viên 融dung 復phục 有hữu 三tam 義nghĩa 一nhất 以dĩ 理lý 從tùng 事sự 故cố 說thuyết 相tương/tướng 即tức 如như 馬mã 頭đầu 之chi 巾cân 不bất 異dị 足túc 巾cân 說thuyết 頭đầu 即tức 足túc 故cố 一nhất 即tức 多đa 等đẳng 無vô 行hành 經Kinh 云vân 貪tham 欲dục 即tức 是thị 道đạo 者giả 貪tham 欲dục 性tánh 故cố 諸chư 法pháp 即tức 貪tham 欲dục 者giả 即tức 貪tham 實thật 故cố 二nhị 以dĩ 理lý 融dung 事sự 一nhất 多đa 相tương/tướng 即tức 如như 馬mã 頭đầu 無vô 別biệt 有hữu 即tức 以dĩ 巾cân 為vi 頭đầu 以dĩ 巾cân 體thể 圓viên 融dung 故cố 令linh 頭đầu 即tức 足túc 故cố 云vân 一nhất 中trung 解giải 多đa 等đẳng 三tam 約ước 緣duyên 起khởi 相tương/tướng 由do 力lực 則tắc 法Pháp 界Giới 同đồng 一nhất 幻huyễn 網võng 令linh 一nhất 多đa 相tương/tướng 即tức 如như 幻huyễn 師sư 術thuật 力lực 令linh 多đa 即tức 一nhất 等đẳng 賢hiền 首thủ 品phẩm 云vân 或hoặc 現hiện 須tu 臾du 作tác 百bách 年niên 等đẳng 以dĩ 幻huyễn 法pháp 虛hư 無vô 障chướng 礙ngại 故cố 。 相tương/tướng 即tức 既ký 爾nhĩ 相tương/tướng 入nhập 亦diệc 然nhiên 入nhập 則tắc 一nhất 中trung 有hữu 多đa 等đẳng 異dị 體thể 既ký 爾nhĩ 同đồng 體thể 亦diệc 然nhiên 一nhất 門môn 既ký 爾nhĩ 餘dư 門môn 思tư 凖# (# 一nhất 約ước 相tương/tướng 類loại 者giả 如như 覩đổ 一nhất 葉diệp 落lạc 知tri 天thiên 下hạ 秋thu 見kiến 一nhất 華hoa 開khai 知tri 天thiên 下hạ 春xuân 矣hĩ 二nhị 約ước 圓viên 融dung 下hạ 疏sớ/sơ 有hữu 三tam 意ý 初sơ 即tức 事sự 理lý 無vô 礙ngại 義nghĩa 二nhị 以dĩ 理lý 融dung 事sự 下hạ 兩lưỡng 門môn 事sự 事sự 無vô 礙ngại 義nghĩa 前tiền 門môn 即tức 法pháp 性tánh 融dung 通thông 門môn 三tam 即tức 緣duyên 起khởi 相tương/tướng 由do 門môn 一nhất 門môn 已dĩ 下hạ 三tam 以dĩ 門môn 例lệ 門môn 如như 緣duyên 起khởi 相tương/tướng 由do 門môn 既ký 爾nhĩ 無vô 定định 性tánh 唯duy 心tâm 現hiện 等đẳng 諸chư 門môn 亦diệc 然nhiên 又hựu 相tương/tướng 即tức 入nhập 既ký 爾nhĩ 微vi 細tế 相tương 容dung 安an 立lập 門môn 等đẳng 亦diệc 然nhiên )# 。 此thử 菩Bồ 薩Tát 知tri 諸chư 法pháp 如như 幻huyễn 。 已dĩ 了liễu 達đạt 國quốc 土độ 了liễu 達đạt 眾chúng 生sanh 。 了liễu 達đạt 法Pháp 界Giới 。 了liễu 達đạt 世thế 間gian 。 平bình 等đẳng 了liễu 達đạt 佛Phật 出xuất 現hiện 平bình 等đẳng 了liễu 達đạt 三tam 世thế 。 平bình 等đẳng 成thành 就tựu 種chủng 種chủng 。 神thần 通thông 變biến 化hóa 。 二nhị 成thành 忍nhẫn 行hành 中trung 由do 知tri 法pháp 幻huyễn 成thành 二nhị 種chủng 行hành 一nhất 忍nhẫn 智trí 現hiện 前tiền 云vân 了liễu 平bình 等đẳng 二nhị 幻huyễn 用dụng 無vô 礙ngại 云vân 成thành 通thông 化hóa 云vân 何hà 平bình 等đẳng 。 一nhất 理lý 事sự 平bình 等đẳng 如như 巾cân 馬mã 無vô 二nhị 故cố 色sắc 即tức 空không 等đẳng 二nhị 理lý 理lý 平bình 等đẳng 如như 頭đầu 足túc 俱câu 巾cân 巾cân 無vô 別biệt 故cố 如như 賢hiền 聖thánh 同đồng 如như 三tam 事sự 事sự 平bình 等đẳng 如như 前tiền 一nhất 多đa 中trung 說thuyết 。 譬thí 如như 幻huyễn 非phi 象tượng 非phi 馬mã 非phi 車xa 非phi 步bộ 非phi 男nam 非phi 女nữ 。 非phi 童đồng 男nam 非phi 童đồng 女nữ 非phi 樹thụ 非phi 葉diệp 非phi 華hoa 非phi 果quả 非phi 地địa 非phi 水thủy 非phi 火hỏa 非phi 風phong 非phi 晝trú 非phi 夜dạ 非phi 日nhật 非phi 月nguyệt 非phi 半bán 月nguyệt 非phi 一nhất 月nguyệt 非phi 一nhất 年niên 非phi 百bách 年niên 非phi 一nhất 劫kiếp 非phi 多đa 劫kiếp 非phi 定định 非phi 亂loạn 。 非phi 純thuần 非phi 雜tạp 非phi 一nhất 非phi 異dị 。 非phi 廣quảng 非phi 狹hiệp 非phi 多đa 非phi 少thiểu 。 非phi 量lượng 非phi 無vô 量lượng 非phi 麤thô 非phi 細tế 非phi 是thị 一nhất 切thiết 。 種chủng 種chủng 眾chúng 物vật 。 第đệ 二nhị 譬thí 如như 下hạ 廣quảng 中trung 三tam 一nhất 喻dụ 二nhị 合hợp 三tam 忍nhẫn 行hành 成thành 初sơ 中trung 二nhị 先tiên 明minh 性tánh 無vô 即tức 體thể 空không 義nghĩa 故cố 結kết 云vân 非phi 是thị 一nhất 切thiết 。 種chủng 種chủng 之chi 物vật 。 所sở 非phi 之chi 事sự 亦diệc 可khả 次thứ 第đệ 對đối 前tiền 情tình 非phi 情tình 境cảnh (# 所sở 非phi 之chi 事sự 者giả 如như 非phi 男nam 非phi 女nữ 。 即tức 對đối 前tiền 了liễu 達đạt 眾chúng 生sanh 。 非phi 地địa 水thủy 火hỏa 風phong 。 即tức 對đối 前tiền 了liễu 達đạt 國quốc 土độ 等đẳng )# 。 種chủng 種chủng 非phi 幻huyễn 幻huyễn 非phi 種chủng 種chủng 然nhiên 由do 幻huyễn 故cố 示thị 現hiện 種chủng 種chủng 。 差sai 別biệt 之chi 事sự 。 二nhị 種chủng 種chủng 非phi 幻huyễn 下hạ 明minh 其kỳ 相tương/tướng 有hữu 即tức 相tương/tướng 差sai 別biệt 義nghĩa 故cố 云vân 然nhiên 由do 幻huyễn 故cố 示thị 現hiện 別biệt 事sự 於ư 中trung 初sơ 二nhị 句cú 結kết 前tiền 生sanh 後hậu 種chủng 種chủng 非phi 幻huyễn 者giả 象tượng 等đẳng 非phi 術thuật 故cố 下hạ 句cú 反phản 此thử 法pháp 合hợp 可khả 知tri 然nhiên 由do 下hạ 正chánh 顯hiển 相tương/tướng 有hữu 雖tuy 互hỗ 相tương 非phi 然nhiên 由do 因nhân 起khởi 果quả 虛hư 而nhi 假giả 現hiện 又hựu 喻dụ 智trí 了liễu 平bình 等đẳng 而nhi 起khởi 化hóa 用dụng (# 象tượng 等đẳng 非phi 衛vệ 者giả 即tức 因nhân 果quả 相tương/tướng 異dị 門môn 依y 他tha 之chi 果quả 非phi 遍biến 計kế 緣duyên 故cố 下hạ 句cú 反phản 此thử 者giả 術thuật 非phi 象tượng 等đẳng 明minh 遍biến 計kế 非phi 依y 他tha 下hạ 明minh 相tướng 有hữu 即tức 因nhân 果quả 相tương/tướng 成thành )# 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 觀quán 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 如như 幻huyễn 所sở 謂vị 業nghiệp 世thế 間gian 煩phiền 惱não 世thế 間gian 國quốc 土thổ 。 世thế 間gian 法pháp 世thế 間gian 時thời 世thế 間gian 趣thú 世thế 間gian 成thành 世thế 間gian 壞hoại 世thế 間gian 運vận 動động 世thế 間gian 造tạo 作tác 世thế 間gian 。 第đệ 二nhị 菩Bồ 薩Tát 。 下hạ 法pháp 合hợp 又hựu 有hữu 總tổng 別biệt 皆giai 言ngôn 世thế 間gian 者giả 有hữu 二nhị 義nghĩa 一nhất 可khả 破phá 壞hoại 故cố 即tức 喻dụ 有hữu 為vi 二nhị 隱ẩn 覆phú 名danh 世thế 亦diệc 通thông 無vô 為vi 則tắc 法pháp 通thông 五ngũ 類loại 趣thú 謂vị 五ngũ 趣thú 成thành 壞hoại 約ước 器khí 一nhất 期kỳ 說thuyết 故cố 運vận 動động 通thông 情tình 非phi 情tình 念niệm 念niệm 移di 故cố 造tạo 作tác 唯duy 情tình 現hiện 營doanh 為vi 故cố 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 觀quán 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 如như 幻huyễn 時thời 不bất 見kiến 眾chúng 生sanh 。 生sanh 不bất 見kiến 眾chúng 生sanh 。 滅diệt 不bất 見kiến 國quốc 土độ 生sanh 不bất 見kiến 國quốc 土độ 滅diệt 不bất 見kiến 諸chư 法pháp 。 生sanh 不bất 見kiến 諸chư 法pháp 。 滅diệt 不bất 見kiến 過quá 去khứ 。 可khả 分phân 別biệt 不bất 見kiến 未vị 來lai 有hữu 起khởi 作tác 不bất 見kiến 現hiện 在tại 。 一nhất 念niệm 住trụ 不bất 觀quán 察sát 菩Bồ 提Đề 不bất 分phân 別biệt 菩Bồ 提Đề 。 不bất 見kiến 佛Phật 出xuất 現hiện 不bất 見kiến 佛Phật 涅Niết 槃Bàn 。 不bất 見kiến 住trụ 大đại 願nguyện 不bất 見kiến 入nhập 正chánh 位vị 不bất 出xuất 平bình 等đẳng 性tánh 。 第đệ 三tam 菩Bồ 薩Tát 。 至chí 觀quán 一nhất 切thiết 下hạ 成thành 忍nhẫn 行hành 中trung 二nhị 先tiên 成thành 真chân 智trí 行hành 由do 了liễu 體thể 空không 故cố 故cố 結kết 云vân 不bất 出xuất 平bình 等đẳng 性tánh 又hựu 前tiền 法pháp 中trung 明minh 即tức 寂tịch 之chi 照chiếu 云vân 了liễu 平bình 等đẳng 此thử 明minh 即tức 智trí 之chi 止chỉ 故cố 云vân 不bất 見kiến 是thị 知tri 無vô 幻huyễn 之chi 幻huyễn 方phương 是thị 幻huyễn 法pháp 絕tuyệt 見kiến 之chi 見kiến 方phương 為vi 見kiến 幻huyễn 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 雖tuy 成thành 就tựu 佛Phật 國quốc 。 土thổ/độ 知tri 國quốc 土độ 無vô 差sai 別biệt 雖tuy 成thành 就tựu 眾chúng 生sanh 。 界giới 知tri 眾chúng 生sanh 無vô 。 差sai 別biệt 雖tuy 普phổ 觀quán 法Pháp 界Giới 而nhi 安an 住trụ 法pháp 性tánh 寂tịch 然nhiên 不bất 動động 。 雖tuy 達đạt 三tam 世thế 平bình 等đẳng 。 而nhi 不bất 違vi 分phân 別biệt 三tam 世thế 。 法pháp 雖tuy 成thành 就tựu 蘊uẩn 處xứ 而nhi 永vĩnh 斷đoạn 所sở 依y 雖tuy 度độ 脫thoát 眾chúng 生sanh 。 而nhi 了liễu 知tri 法Pháp 界Giới 平bình 等đẳng 。 無vô 種chủng 種chủng 差sai 別biệt 。 雖tuy 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 。 遠viễn 離ly 文văn 字tự 不bất 可khả 言ngôn 說thuyết 。 而nhi 常thường 說thuyết 法Pháp 辯biện 才tài 無vô 盡tận 。 雖tuy 不bất 取thủ 著trước 化hóa 眾chúng 生sanh 事sự 而nhi 不bất 捨xả 大đại 悲bi 。 為vi 度độ 一nhất 切thiết 轉chuyển 於ư 法Pháp 輪luân 。 雖tuy 為vi 開khai 示thị 過quá 去khứ 因nhân 緣duyên 。 而nhi 知tri 因nhân 緣duyên 性tánh 無vô 有hữu 動động 轉chuyển 。 二nhị 是thị 菩Bồ 薩Tát 下hạ 明minh 動động 寂tịch 無vô 二nhị 亦diệc 權quyền 實thật 不bất 二nhị 故cố 經Kinh 云vân 智trí 不bất 得đắc 有hữu 無vô 而nhi 興hưng 大đại 悲bi 心tâm 。 由do 了liễu 體thể 空không 不bất 壞hoại 幻huyễn 相tương/tướng 差sai 別biệt 故cố 如như 象tượng 生sanh 即tức 是thị 象tượng 死tử (# 故cố 經Kinh 云vân 者giả 二nhị 引dẫn 證chứng 也dã 即tức 楞lăng 伽già 第đệ 一nhất 大đại 惠huệ 讚tán 佛Phật 偈kệ 然nhiên 彼bỉ 經kinh 歎thán 佛Phật 了liễu 達đạt 三tam 性tánh 初sơ 偈kệ 云vân 世thế 間gian 離ly 生sanh 滅diệt 猶do 如như 虛hư 空không 花hoa 。 智trí 不bất 得đắc 有hữu 無vô 而nhi 興hưng 大đại 悲bi 心tâm 。 此thử 明minh 了liễu 遍biến 計kế 次thứ 偈kệ 云vân 一nhất 切thiết 法pháp 。 如như 幻huyễn 遠viễn 離ly 於ư 心tâm 識thức 智trí 不bất 得đắc 有hữu 無vô 而nhi 興hưng 大đại 悲bi 心tâm 。 遠viễn 離ly 於ư 斷đoạn 常thường 。 世thế 間gian 恆hằng 如như 夢mộng 智trí 不bất 得đắc 有hữu 無vô 而nhi 興hưng 大đại 悲bi 心tâm 。 此thử 上thượng 二nhị 偈kệ 明minh 了liễu 依y 他tha 次thứ 偈kệ 云vân 知tri 人nhân 法pháp 無vô 我ngã 。 煩phiền 惱não 及cập 爾nhĩ 燄diệm 常thường 清thanh 淨tịnh 無vô 相tướng 。 而nhi 興hưng 大đại 悲bi 心tâm 。 此thử 偈kệ 明minh 了liễu 圓viên 成thành 又hựu 此thử 上thượng 偈kệ 準chuẩn 金kim 光quang 明minh 意ý 即tức 顯hiển 佛Phật 具cụ 三Tam 身Thân 謂vị 了liễu 遍biến 計kế 成thành 化hóa 身thân 了liễu 依y 他tha 成thành 報báo 身thân 了liễu 圓viên 成thành 成thành 法Pháp 身thân 然nhiên 四tứ 偈kệ 下hạ 半bán 皆giai 同đồng 今kim 文văn 正chánh 引dẫn 依y 他tha 中trung 如như 幻huyễn 下hạ 半bán 其kỳ 如như 夢mộng 下hạ 半bán 如như 夢mộng 忍nhẫn 中trung 更cánh 引dẫn )# 此thử 二nhị 相tương 對đối 應ưng 成thành 四tứ 句cú 謂vị 此thử 二nhị 無vô 二nhị 故cố 非phi 異dị 無vô 不bất 二nhị 故cố 非phi 一nhất 非phi 一nhất 即tức 非phi 異dị 故cố 非phi 非phi 一nhất 非phi 異dị 。 即tức 非phi 一nhất 故cố 非phi 非phi 異dị 亦diệc 絕tuyệt 雙song 照chiếu 故cố 非phi 亦diệc 一nhất 亦diệc 異dị 。 (# 此thử 二nhị 相tương 對đối 下hạ 五ngũ 義nghĩa 門môn 料liệu 揀giản 於ư 中trung 有hữu 四tứ 相tương/tướng 就tựu 第đệ 二nhị 門môn 似tự 有hữu 無vô 性tánh 顯hiển 成thành 四tứ 句cú 一nhất 非phi 異dị 二nhị 非phi 一nhất 三tam 非phi 非phi 一nhất 非phi 非phi 異dị 四tứ 非phi 亦diệc 一nhất 亦diệc 異dị 。 其kỳ 所sở 遣khiển 病bệnh 者giả 一nhất 者giả 異dị 二nhị 者giả 一nhất 三tam 者giả 非phi 一nhất 非phi 異dị 。 四tứ 者giả 亦diệc 一nhất 亦diệc 異dị 。 如như 疏sớ/sơ 思tư 之chi 楞lăng 伽già 第đệ 二nhị 名danh 見kiến 妄vọng 想tưởng 故cố 須tu 破phá 之chi )# 若nhược 以dĩ 巾cân 上thượng 二nhị 義nghĩa 對đối 象tượng 上thượng 二nhị 義nghĩa 辨biện 非phi 一nhất 異dị 略lược 有hữu 十thập 句cú (# 若nhược 以dĩ 中trung 下hạ 初sơ 標tiêu 所sở 依y 言ngôn 巾cân 上thượng 二nhị 義nghĩa 者giả 一nhất 住trụ 自tự 性tánh 義nghĩa 二nhị 成thành 象tượng 義nghĩa 初sơ 即tức 不bất 變biến 義nghĩa 後hậu 即tức 隨tùy 緣duyên 義nghĩa 象tượng 上thượng 二nhị 義nghĩa 者giả 一nhất 體thể 空không 義nghĩa 二nhị 差sai 別biệt 義nghĩa 初sơ 即tức 無vô 性tánh 後hậu 即tức 幻huyễn 有hữu )# 一nhất 以dĩ 巾cân 上thượng 成thành 象tượng 義nghĩa 對đối 象tượng 上thượng 差sai 別biệt 義nghĩa 合hợp 為vi 一nhất 際tế 名danh 不bất 異dị 此thử 是thị 以dĩ 本bổn 隨tùy 末mạt 就tựu 末mạt 明minh 不bất 異dị 經Kinh 云vân 法Pháp 身thân 流lưu 轉chuyển 五ngũ 道đạo 。 名danh 為vi 眾chúng 生sanh 。 如Như 來Lai 藏tạng 受thọ 苦khổ 樂lạc 與dữ 因nhân 俱câu 若nhược 生sanh 若nhược 滅diệt 。 等đẳng (# 一nhất 以dĩ 中trung 下hạ 第đệ 二nhị 別biệt 釋thích 十thập 句cú 即tức 分phân 為vi 十thập 初sơ 四tứ 句cú 非phi 異dị 次thứ 四tứ 句cú 非phi 一nhất 九cửu 十thập 二nhị 句cú [(冰-水+〡)*ㄆ]# 上thượng 二nhị 門môn 明minh 非phi 一nhất 異dị 就tựu 初sơ 非phi 異dị 中trung 第đệ 一nhất 句cú 即tức 隨tùy 緣duyên 與dữ 差sai 別biệt 不bất 異dị 第đệ 二nhị 句cú 不bất 變biến 與dữ 體thể 空không 不bất 異dị 第đệ 三tam 句cú 即tức 合hợp 前tiền 二nhị 句cú 以dĩ 無vô 礙ngại 第đệ 四tứ 句cú 即tức 合hợp 前tiền 二nhị 句cú 以dĩ 相tương/tướng 奪đoạt 今kim 初sơ 句cú 中trung 經Kinh 云vân 法Pháp 身thân 流lưu 轉chuyển 下hạ 引dẫn 證chứng 引dẫn 二nhị 經kinh 證chứng 問vấn 明minh 已dĩ 辨biện 今kim 當đương 更cánh 釋thích 初sơ 法Pháp 身thân 流lưu 轉chuyển 五ngũ 道đạo 。 名danh 曰viết 眾chúng 生sanh 。 即tức 不bất 增tăng 不bất 減giảm 。 經Kinh 法Pháp 身thân 即tức 是thị 真Chân 如Như 流lưu 轉chuyển 五ngũ 道đạo 。 即tức 是thị 隨tùy 緣duyên 名danh 曰viết 眾chúng 生sanh 。 是thị 差sai 別biệt 義nghĩa 次thứ 如Như 來Lai 藏tạng 受thọ 苦khổ 樂lạc 與dữ 因nhân 俱câu 若nhược 生sanh 若nhược 滅diệt 。 即tức 楞lăng 伽già 第đệ 四tứ 彼bỉ 云vân 大đại 慧tuệ 七thất 識thức 不bất 流lưu 轉chuyển 不bất 受thọ 苦khổ 樂lạc 。 非phi 涅Niết 槃Bàn 因nhân 。 大đại 慧tuệ 如Như 來Lai 藏tạng 受thọ 苦khổ 樂lạc 與dữ 因nhân 俱câu 若nhược 生sanh 若nhược 滅diệt 。 解giải 日nhật 七thất 識thức 念niệm 念niệm 生sanh 滅diệt 。 無vô 常thường 當đương 起khởi 即tức 謝tạ 如như 河hà 流lưu 轉chuyển 自tự 體thể 無vô 成thành 故cố 不bất 受thọ 苦khổ 樂lạc 。 既ký 非phi 染nhiễm 依y 亦diệc 非phi 無vô 漏lậu 涅Niết 槃Bàn 依y 矣hĩ 其kỳ 如Như 來Lai 藏tạng 真chân 常thường 普phổ 遍biến 而nhi 在tại 六lục 道đạo 迷mê 此thử 能năng 令linh 隨tùy 緣duyên 成thành 事sự 受thọ 苦khổ 樂lạc 果quả 與dữ 七thất 識thức 俱câu 名danh 與dữ 因nhân 俱câu 不bất 守thủ 自tự 性tánh 而nhi 成thành 此thử 七thất 識thức 依y 此thử 而nhi 得đắc 生sanh 滅diệt 云vân 若nhược 生sanh 若nhược 滅diệt 。 此thử 明minh 如Như 來Lai 藏tạng 即tức 是thị 真Chân 如Như 隨tùy 緣duyên 故cố 受thọ 苦khổ 樂lạc 等đẳng )# 二nhị 以dĩ 巾cân 上thượng 住trụ 自tự 位vị 義nghĩa 與dữ 象tượng 上thượng 體thể 空không 義nghĩa 合hợp 為vi 一nhất 際tế 名danh 不bất 異dị 此thử 是thị 以dĩ 末mạt 歸quy 本bổn 就tựu 本bổn 明minh 不bất 異dị 經Kinh 云vân 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 即tức 如như 不bất 復phục 更cánh 滅diệt 。 等đẳng (# 二nhị 以dĩ 巾cân 上thượng 者giả 住trụ 自tự 即tức 是thị 不bất 變biến 體thể 空không 相tướng 即tức 是thị 如như 故cố 二nhị 義nghĩa 相tương 順thuận 而nhi 會hội 相tương/tướng 歸quy 性tánh 故cố 云vân 以dĩ 末mạt 歸quy 本bổn 本bổn 即tức 是thị 性tánh 末mạt 即tức 相tương/tướng 故cố 經Kinh 云vân 一nhất 切thiết 下hạ 引dẫn 證chứng 即tức 淨tịnh 名danh 經kinh 彌Di 勒Lặc 章chương 中trung 然nhiên 彼bỉ 經Kinh 云vân 為vi 從tùng 如như 生sanh 。 得đắc 授thọ 記ký 耶da 為vi 從tùng 如như 滅diệt 。 得đắc 授thọ 記ký 耶da 若nhược 以dĩ 如như 生sanh 。 得đắc 授thọ 記ký 者giả 如như 無vô 有hữu 生sanh 。 若nhược 以dĩ 如như 滅diệt 。 得đắc 授thọ 記ký 者giả 如như 無vô 有hữu 滅diệt 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 皆giai 如như 也dã 。 一nhất 切thiết 法pháp 亦diệc 如như 也dã 。 眾chúng 聖thánh 賢hiền 亦diệc 如như 也dã 。 至chí 於ư 彌Di 勒Lặc 亦diệc 如như 也dã 。 若nhược 彌Di 勒Lặc 得đắc 。 授thọ 記ký 者giả 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 亦diệc 應ưng 授thọ 記ký 所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 夫phu 如như 者giả 不bất 二nhị 不bất 異dị 。 若nhược 彌Di 勒Lặc 得đắc 。 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 者giả 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 皆giai 亦diệc 應ưng 得đắc 。 所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 即tức 菩Bồ 提Đề 相tướng 。 若nhược 彌Di 勒Lặc 得đắc 滅diệt 度độ 者giả 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 亦diệc 當đương 滅diệt 度độ 所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 諸chư 佛Phật 知tri 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 畢tất 竟cánh 寂tịch 滅diệt 。 即tức 涅Niết 槃Bàn 相tướng 。 不bất 復phục 更cánh 滅diệt 。 是thị 故cố 彌Di 勒Lặc 。 無vô 以dĩ 此thử 法pháp 。 誘dụ 諸chư 天thiên 子tử 。 今kim 疏sớ/sơ 文văn 略lược 舉cử 二nhị 句cú 之chi 要yếu 而nhi 言ngôn 等đẳng 者giả 此thử 有hữu 二nhị 意ý 一nhất 者giả 等đẳng 餘dư 淨tịnh 名danh 之chi 文văn 如như 上thượng 所sở 引dẫn 是thị 二nhị 者giả 等đẳng 餘dư 一nhất 切thiết 皆giai 如như 。 之chi 文văn 故cố 此thử 經Kinh 云vân 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 如như 諸chư 佛Phật 境cảnh 亦diệc 然nhiên 乃nãi 至chí 無vô 一nhất 法pháp 如như 巾cân 有hữu 生sanh 滅diệt 等đẳng )# 三tam 以dĩ 攝nhiếp 末mạt 所sở 歸quy 之chi 本bổn 與dữ 攝nhiếp 本bổn 所sở 從tùng 之chi 末mạt 此thử 二nhị 雙song 融dung 無vô 礙ngại 不bất 異dị 此thử 是thị 本bổn 末mạt 平bình 等đẳng 為vi 不bất 異dị 以dĩ 前tiền 二nhị 經kinh 文văn 不bất 相tương 離ly 故cố 。 (# 三tam 以dĩ 攝nhiếp 末mạt 下hạ 此thử 句cú 即tức 合hợp 前tiền 二nhị 句cú 令linh 無vô 障chướng 礙ngại 成thành 此thử 一nhất 句cú 斯tư 乃nãi 即tức 差sai 別biệt 之chi 體thể 空không 與dữ 即tức 不bất 變biến 之chi 隨tùy 緣duyên 相tương/tướng 成thành 故cố 不bất 異dị 言ngôn 攝nhiếp 末mạt 所sở 歸quy 之chi 本bổn 者giả 即tức 差sai 別biệt 之chi 體thể 空không 也dã 是thị 前tiền 第đệ 二nhị 句cú 體thể 空không 是thị 本bổn 差sai 別biệt 是thị 末mạt 斯tư 即tức 本bổn 融dung 於ư 末mạt 也dã 令linh 末mạt 同đồng 本bổn 故cố 差sai 別biệt 即tức 體thể 空không 言ngôn 與dữ 攝nhiếp 本bổn 所sở 從tùng 之chi 末mạt 者giả 即tức 不bất 變biến 之chi 隨tùy 緣duyên 也dã 是thị 前tiền 第đệ 一nhất 句cú 由do 不bất 變biến 舉cử 體thể 隨tùy 緣duyên 成thành 差sai 別biệt 故cố 末mạt 融dung 於ư 本bổn 令linh 本bổn 同đồng 本bổn 也dã 故cố 云vân 此thử 二nhị 雙song 融dung 由do 不bất 變biến 舉cử 體thể 隨tùy 緣duyên 根căn 本bổn 不bất 礙ngại 末mạt 差sai 別biệt 即tức 體thể 空không 故cố 末mạt 不bất 礙ngại 本bổn 故cố 云vân 無vô 礙ngại 特đặc 由do 法Pháp 身thân 成thành 眾chúng 生sanh 故cố 得đắc 眾chúng 生sanh 即tức 如như 由do 眾chúng 生sanh 即tức 如như 方phương 知tri 法Pháp 身thân 流lưu 轉chuyển 五ngũ 道đạo 。 作tác 眾chúng 生sanh 也dã 則tắc 第đệ 一nhất 句cú 本bổn 等đẳng 於ư 末mạt 第đệ 二nhị 句cú 末mạt 等đẳng 於ư 本bổn 故cố 云vân 本bổn 末mạt 平bình 等đẳng 正chánh 本bổn 等đẳng 末mạt 時thời 即tức 末mạt 等đẳng 於ư 本bổn 故cố 上thượng 二nhị 經kinh 亦diệc 不bất 相tương 違vi 。 故cố 云vân 前tiền 二nhị 經kinh 文văn 不bất 相tương 離ly 故cố 。 既ký 合hợp 前tiền 二nhị 句cú 相tương/tướng 成thành 為vi 第đệ 三tam 句cú 故cố 用dụng 前tiền 二nhị 經kinh 以dĩ 證chứng 此thử 句cú )# 四tứ 以dĩ 所sở 攝nhiếp 歸quy 本bổn 之chi 末mạt 亦diệc 與dữ 所sở 攝nhiếp 隨tùy 末mạt 之chi 本bổn 此thử 二nhị 相tương/tướng 奪đoạt 故cố 名danh 不bất 異dị 此thử 是thị 本bổn 末mạt 雙song 泯mẫn 明minh 不bất 異dị 以dĩ 真chân 妄vọng 平bình 等đẳng 異dị 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 (# 四tứ 以dĩ 所sở 攝nhiếp 者giả 此thử 句cú 亦diệc 合hợp 前tiền 二nhị 句cú 相tương/tướng 奪đoạt 以dĩ 成thành 此thử 句cú 謂vị 以dĩ 即tức 體thể 空không 之chi 差sai 別biệt 與dữ 即tức 隨tùy 緣duyên 之chi 不bất 變biến 相tương/tướng 奪đoạt 故cố 不bất 異dị 然nhiên 同đồng 用dụng 前tiền 二nhị 句cú 而nhi 意ý 懸huyền 隔cách 第đệ 三tam 句cú 用dụng 第đệ 一nhất 句cú 取thủ 即tức 不bất 變biến 之chi 隨tùy 緣duyên 故cố 本bổn 成thành 末mạt 今kim 第đệ 四tứ 句cú 用dụng 初sơ 句cú 取thủ 即tức 隨tùy 緣duyên 之chi 不bất 變biến 即tức 本bổn 奪đoạt 末mạt 也dã 但đãn 顛điên 倒đảo 而nhi 已dĩ 第đệ 三tam 句cú 用dụng 第đệ 二nhị 句cú 取thủ 即tức 差sai 別biệt 之chi 體thể 空không 故cố 末mạt 成thành 本bổn 今kim 第đệ 四tứ 句cú 用dụng 第đệ 三tam 句cú 取thủ 即tức 體thể 空không 之chi 差sai 別biệt 末mạt 奪đoạt 於ư 本bổn 也dã 亦diệc 但đãn 倒đảo 耳nhĩ 故cố 義nghĩa 懸huyền 隔cách 言ngôn 所sở 攝nhiếp 歸quy 本bổn 之chi 末mạt 者giả 即tức 體thể 空không 之chi 差sai 別biệt 也dã 即tức 第đệ 二nhị 句cú 言ngôn 所sở 攝nhiếp 隨tùy 末mạt 之chi 本bổn 者giả 即tức 隨tùy 緣duyên 之chi 不bất 變biến 也dã 即tức 第đệ 一nhất 句cú 田điền 隨tùy 緣duyên 即tức 不bất 變biến 故cố 奪đoạt 差sai 別biệt 令linh 體thể 空không 財tài 末mạt 寂tịch 也dã 由do 體thể 空không 即tức 差sai 別biệt 故cố 奪đoạt 不bất 變biến 令linh 隨tùy 緣duyên 故cố 本bổn 寂tịch 也dã 以dĩ 全toàn 本bổn 為vi 末mạt 故cố 本bổn 便tiện 隱ẩn 全toàn 末mạt 為vi 本bổn 故cố 末mạt 便tiện 亡vong 是thị 則tắc 真Chân 如Như 隨tùy 緣duyên 成thành 眾chúng 生sanh 末mạt 曾tằng 失thất 於ư 真chân 體thể 故cố 令linh 眾chúng 生sanh 非phi 眾chúng 生sanh 。 也dã 眾chúng 生sanh 體thể 空không 即tức 法Pháp 身thân 時thời 未vị 曾tằng 無vô 眾chúng 生sanh 故cố 。 法Pháp 身thân 非phi 法Pháp 身thân 也dã 故cố 二nhị 雙song 絕tuyệt 二nhị 既ký 互hỗ 絕tuyệt 則tắc 真chân 妄vọng 平bình 等đẳng 無vô 可khả 異dị 也dã )# 次thứ 下hạ 四tứ 門môn 明minh 非phi 一nhất 謂vị 五ngũ 以dĩ 巾cân 住trụ 自tự 位vị 義nghĩa 與dữ 象tượng 上thượng 相tương/tướng 差sai 別biệt 義nghĩa 此thử 二nhị 本bổn 末mạt 相tương 違vi 相tương 背bội 故cố 名danh 非phi 一nhất 楞lăng 伽già 云vân 如Như 來Lai 藏tạng 不bất 在tại 阿a 賴lại 耶da 中trung 是thị 故cố 七thất 識thức 有hữu 生sanh 滅diệt 如Như 來Lai 藏tạng 者giả 。 不bất 生sanh 滅diệt 此thử 之chi 謂vị 也dã 。 (# 次thứ 下hạ 四tứ 門môn 者giả 此thử 句cú 總tổng 標tiêu 謂vị 第đệ 五ngũ 門môn 性tánh 相tướng 相tương 違vi 故cố 非phi 一nhất 第đệ 六lục 門môn 性tánh 相tướng 相tương/tướng 害hại 故cố 非phi 一nhất 第đệ 七thất 門môn 但đãn 合hợp 五ngũ 六lục 二nhị 門môn 明minh 違vi 害hại 不bất 同đồng 故cố 非phi 一nhất 第đệ 八bát 亦diệc 合hợp 五ngũ 六lục 二nhị 門môn 明minh 存tồn 泯mẫn 不bất 同đồng 故cố 非phi 一nhất 其kỳ 五ngũ 六lục 門môn 但đãn 交giao 五ngũ 第đệ 二nhị 門môn 耳nhĩ 謂vị 上thượng 第đệ 二nhị 門môn 以dĩ 不bất 變biến 對đối 體thể 空không 故cố 則tắc 不bất 異dị 今kim 對đối 差sai 別biệt 則tắc 不bất 一nhất 耳nhĩ 第đệ 六lục 亦diệc 然nhiên 五ngũ 中trung 先tiên 正chánh 明minh 言ngôn 本bổn 末mạt 相tương 違vi 背bối/bội 故cố 者giả 謂vị 本bổn 則tắc 寂tịch 無vô 二nhị 相tương/tướng 末mạt 則tắc 差sai 別biệt 萬vạn 端đoan 故cố 相tương 違vi 也dã 楞lăng 伽già 云vân 下hạ 引dẫn 證chứng 可khả 知tri 起khởi 信tín 疏sớ/sơ 云vân 此thử 中trung 唯duy 生sanh 滅diệt 是thị 七thất 識thức 唯duy 不bất 生sanh 滅diệt 是thị 如Như 來Lai 藏tạng 。 二nhị 義nghĩa 既ký 分phần/phân 遂toại 使sử 梨lê 耶da 無vô 別biệt 自tự 體thể 故cố 云vân 不bất 在tại 中trung 此thử 約ước 不bất 二nhị 義nghĩa 非phi 約ước 不bất 和hòa 合hợp 也dã 何hà 以dĩ 故cố 此thử 中trung 如Như 來Lai 藏tạng 不bất 生sanh 滅diệt 即tức 七thất 識thức 生sanh 滅diệt 之chi 不bất 生sanh 滅diệt 故cố 與dữ 自tự 生sanh 滅diệt 不bất 一nhất 也dã 七thất 識thức 生sanh 滅diệt 即tức 如Như 來Lai 藏tạng 。 不bất 生sanh 滅diệt 之chi 生sanh 滅diệt 故cố 與dữ 自tự 不bất 生sanh 滅diệt 不bất 一nhất 也dã 此thử 中trung 非phi 直trực 不bất 乖quai 不bất 異dị 以dĩ 明minh 不bất 一nhất 亦diệc 乃nãi 由do 不bất 異dị 故cố 成thành 於ư 不bất 一nhất 何hà 以dĩ 故cố 若nhược 如Như 來Lai 藏tạng 隨tùy 緣duyên 作tác 生sanh 滅diệt 時thời 失thất 自tự 不bất 生sanh 滅diệt 者giả 則tắc 不bất 得đắc 有hữu 生sanh 滅diệt 是thị 故cố 由do 不bất 生sanh 滅diệt 得đắc 有hữu 生sanh 滅diệt 者giả 。 是thị 則tắc 不bất 異dị 故cố 不bất 一nhất 也dã 釋thích 曰viết 上thượng 所sở 引dẫn 義nghĩa 和hòa 會hội 非phi 一nhất 異dị 義nghĩa 今kim 此thử 分phần/phân 門môn 正chánh 明minh 不bất 一nhất 若nhược 會hội 非phi 一nhất 異dị 令linh 其kỳ 相tương/tướng 同đồng 即tức 第đệ 十thập 門môn 今kim 以dĩ 因nhân 七thất 識thức 生sanh 滅diệt 之chi 文văn 便tiện 引dẫn 會hội 耳nhĩ )# 六lục 巾cân 上thượng 成thành 象tượng 義nghĩa 與dữ 象tượng 上thượng 體thể 空không 義nghĩa 此thử 二nhị 本bổn 末mạt 相tương 反phản 相tương/tướng 害hại 故cố 非phi 一nhất 楞lăng 伽già 云vân 七thất 識thức 不bất 流lưu 轉chuyển 不bất 受thọ 苦khổ 樂lạc 。 非phi 涅Niết 槃Bàn 因nhân 。 唯duy 如Như 來Lai 藏tạng 受thọ 苦khổ 樂lạc 等đẳng (# 六lục 巾cân 上thượng 者giả 此thử 叚giả 有hữu 二nhị 初sơ 正chánh 明minh 謂vị 第đệ 一nhất 句cú 以dĩ 成thành 象tượng 對đối 差sai 別biệt 則tắc 不bất 異dị 今kim 對đối 體thể 空không 故cố 不bất 一nhất 楞lăng 伽già 云vân 下hạ 後hậu 引dẫn 證chứng 即tức 第đệ 四tứ 經kinh 如như 前tiền 已dĩ 引dẫn 但đãn 前tiền 雖tuy 具cụ 引dẫn 意ý 在tại 如Như 來Lai 藏tạng 受thọ 苦khổ 樂lạc 以dĩ 取thủ 隨tùy 緣duyên 成thành 法pháp 故cố 今kim 疏sớ/sơ 雖tuy 具cụ 引dẫn 意ý 取thủ 七thất 識thức 不bất 流lưu 轉chuyển 義nghĩa 以dĩ 成thành 相tương 反phản 末mạt 即tức 空không 故cố 言ngôn 七thất 識thức 不bất 流lưu 轉chuyển 者giả 以dĩ 本bổn 害hại 末mạt 令linh 末mạt 空không 故cố 無vô 可khả 流lưu 轉chuyển 唯duy 如Như 來Lai 藏tạng 受thọ 苦khổ 樂lạc 者giả 末mạt 害hại 本bổn 故cố 不bất 守thủ 自tự 性tánh 清thanh 淨tịnh 。 之chi 體thể 隨tùy 緣duyên 成thành 有hữu 始thỉ 欲dục 成thành 象tượng 被bị 體thể 空không 違vi 方phương 欲dục 體thể 空không 被bị 成thành 象tượng 違vi 故cố 非phi 一nhất 也dã )# 七thất 以dĩ 初sơ 相tương 背bội 與dữ 次thứ 相tương/tướng 害hại 此thử 二nhị 義nghĩa 別biệt 故cố 名danh 非phi 一nhất 謂vị 相tương 背bội 則tắc 各các 相tương 背bội 捨xả 相tương/tướng 去khứ 懸huyền 遠viễn 相tương/tướng 害hại 則tắc 相tương/tướng 與dữ 敵địch 對đối 親thân 相tương/tướng 食thực 害hại 是thị 故cố 近cận 遠viễn 非phi 一nhất 以dĩ 前tiền 經kinh 文văn 不bất 相tương 雜tạp 故cố (# 七thất 以dĩ 初sơ 相tương 背bội 如như 二nhị 怨oán 家gia 不bất 喜hỷ 相tương 見kiến 亦diệc 如như 參tham 展triển 天thiên 妻thê 反phản 目mục 相tương/tướng 害hại 如như 二nhị 怨oán 家gia 以dĩ 死tử 相tướng 敵địch 如như 父phụ 母mẫu 之chi 讐thù 不bất 與dữ 同đồng 天thiên 亦diệc 猶do 二nhị 虎hổ 之chi 聞văn 勢thế 不bất 兩lưỡng 全toàn )# 八bát 以dĩ 極cực 相tương/tướng 害hại 俱câu 泯mẫn 而nhi 不bất 泯mẫn 與dữ 極cực 相tương 背bội 俱câu 存tồn 而nhi 不bất 存tồn 不bất 存tồn 不bất 泯mẫn 義nghĩa 為vi 非phi 一nhất 此thử 是thị 成thành 壞hoại 非phi 一nhất 以dĩ 七thất 識thức 即tức 空không 而nhi 是thị 有hữu 故cố 真Chân 如Như 即tức 隱ẩn 而nhi 是thị 顯hiển 故cố (# 八bát 以dĩ 極cực 相tương/tướng 害hại 者giả 亦diệc 合hợp 五ngũ 六lục 二nhị 句cú 取thủ 不bất 泯mẫn 不bất 存tồn 明minh 不bất 一nhất 俱câu 泯mẫn 不bất 泯mẫn 即tức 第đệ 六lục 句cú 俱câu 存tồn 不bất 存tồn 即tức 第đệ 五ngũ 句cú 何hà 者giả 以dĩ 前tiền 第đệ 五ngũ 相tương 違vi 是thị 存tồn 第đệ 六lục 相tương/tướng 害hại 是thị 泯mẫn 然nhiên 存tồn 上thượng 有hữu 不bất 存tồn 之chi 義nghĩa 泯mẫn 上thượng 有hữu 不bất 泯mẫn 之chi 義nghĩa 若nhược 唯duy 泯mẫn 無vô 不bất 泯mẫn 則tắc 色sắc 空không 俱câu 亡vong 無vô 可khả 相tương/tướng 即tức 以dĩ 不bất 全toàn 泯mẫn 故cố 雖tuy 相tương/tướng 即tức 而nhi 色sắc 空không 歷lịch 然nhiên 若nhược 唯duy 存tồn 無vô 不bất 存tồn 則tắc 色sắc 空không 各các 有hữu 定định 性tánh 不bất 得đắc 相tương/tướng 即tức 由do 有hữu 不bất 存tồn 故cố 雖tuy 歷lịch 然nhiên 而nhi 得đắc 相tương/tướng 即tức 以dĩ 體thể 虛hư 故cố 是thị 以dĩ 第đệ 七thất 但đãn 合hợp 五ngũ 六lục 之chi 存tồn 泯mẫn 今kim 第đệ 八bát 門môn 乃nãi 合hợp 五ngũ 六lục 之chi 不bất 存tồn 不bất 泯mẫn 故cố 七thất 八bát 二nhị 門môn 雖tuy 同đồng 合hợp 五ngũ 六lục 二nhị 義nghĩa 不bất 同đồng 言ngôn 此thử 是thị 成thành 壞hoại 不bất 一nhất 者giả 不bất 存tồn 是thị 懷hoài 不bất 泯mẫn 是thị 成thành )# 九cửu 上thượng 四tứ 非phi 一nhất 與dữ 四tứ 非phi 異dị 而nhi 亦diệc 非phi 一nhất 以dĩ 義nghĩa 不bất 雜tạp 故cố (# 九cửu 上thượng 四tứ 非phi 一nhất 者giả 上thượng 四tứ 門môn 非phi 一nhất 不bất 是thị 非phi 異dị 故cố 二nhị 門môn 不bất 一nhất )# 十thập 然nhiên 亦diệc 不bất 異dị 以dĩ 理lý 徧biến 通thông 故cố 法pháp 無vô 二nhị 故cố (# 十thập 總tổng 融dung 前tiền 八bát 稱xưng 真chân 法Pháp 界Giới 故cố 。 亦diệc 非phi 異dị 既ký 無vô 二nhị 理lý 豈khởi 一nhất 異dị 有hữu 殊thù )# 若nhược 以dĩ 不bất 異dị 門môn 取thủ 諸chư 門môn 極cực 相tương 和hòa 會hội 若nhược 以dĩ 非phi 一nhất 門môn 取thủ 諸chư 門môn 極cực 相tương 違vi 害hại 極cực 違vi 而nhi 極cực 順thuận 者giả 是thị 無vô 障chướng 礙ngại 法pháp 也dã 。 巾cân 象tượng 相tương 對đối 既ký 爾nhĩ 術thuật 等đẳng 相tương 對đối 交giao 絡lạc 諸chư 句cú 凖# 之chi 上thượng 下hạ 諸chư 文văn 非phi 一nhất 異dị 義nghĩa 皆giai 凖# 此thử 釋thích 餘dư 文văn 可khả 知tri (# 上thượng 下hạ 諸chư 門môn 下hạ 四tứ 例lệ 釋thích 前tiền 後hậu 若nhược 依y 叡duệ 公công 十thập 喻dụ 之chi 讚tán 多đa 顯hiển 空không 理lý 如như 幻huyễn 喻dụ 云vân 幻huyễn 惑hoặc 愚ngu 目mục 流lưu 眄miện 無vô 已dĩ 長trường/trưởng 勤cần 世thế 間gian 父phụ 父phụ 子tử 子tử 。 我ngã 實thật 非phi 我ngã 妄vọng 想tưởng 而nhi 起khởi 若nhược 了liễu 如như 幻huyễn 此thử 心tâm 自tự 止chỉ 然nhiên 彼bỉ 有hữu 十thập 喻dụ 水thủy 月nguyệt 鏡kính 像tượng 既ký 合hợp 影ảnh 中trung 更cánh 有hữu 犍kiền 城thành 之chi 喻dụ 應ưng 同đồng 幻huyễn 攝nhiếp 彼bỉ 揵kiền 闥thát 婆bà 城thành 喻dụ 讚tán 云vân 世thế 法pháp 空không 廓khuếch 如như 彼bỉ 鬼quỷ 城thành 凌lăng 晨thần 敷phu 影ảnh 現hiện 此thử 都đô 京kinh 愚ngu 夫phu 馳trì 赴phó 隨tùy 風phong 而nhi 征chinh 終chung 朝triêu 乃nãi 悟ngộ 窮cùng 嗷# 失thất 聲thanh )# 。 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 第đệ 四tứ 如như 幻huyễn 忍nhẫn 。 佛Phật 子tử 云vân 何hà 為vi 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 如như 燄diệm 忍nhẫn 佛Phật 子tử 此thử 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 知tri 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 同đồng 於ư 陽dương 燄diệm 。 第đệ 五ngũ 如như 燄diệm 忍nhẫn 釋thích 中trung 有hữu 三tam 一nhất 指chỉ 法pháp 同đồng 喻dụ 所sở 喻dụ 如như 前tiền 二nhị 譬thí 如như 下hạ 別biệt 顯hiển 喻dụ 相tương/tướng 三tam 總tổng 以dĩ 法pháp 合hợp 。 譬thí 如như 陽dương 燄diệm 無vô 有hữu 方phương 所sở 。 非phi 內nội 非phi 外ngoại 。 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 非phi 斷đoạn 非phi 常thường 。 非phi 一nhất 色sắc 非phi 種chủng 種chủng 色sắc 亦diệc 非phi 無vô 色sắc 。 二nhị 中trung 若nhược 別biệt 開khai 義nghĩa 門môn 亦diệc 具cụ 五ngũ 義nghĩa 一nhất 空không 地địa 二nhị 陽dương 氣khí 三tam 氣khí 與dữ 空không 地địa 合hợp 而nhi 有hữu 燄diệm 四tứ 燄diệm 似tự 水thủy 即tức 無vô 水thủy 五ngũ 令linh 渴khát 鹿lộc 謂vị 有hữu 初sơ 喻dụ 如Như 來Lai 藏tạng 二nhị 喻dụ 無vô 明minh 習tập 氣khí 三tam 喻dụ 習tập 氣khí 熏huân 動động 心tâm 海hải 起khởi 緣duyên 生sanh 似tự 法pháp 四tứ 喻dụ 依y 他tha 無vô 生sanh 五ngũ 喻dụ 凡phàm 小tiểu 執chấp 實thật 若nhược 十thập 喻dụ 論luận 法pháp 喻dụ 各các 有hữu 多đa 義nghĩa 如như 彼bỉ 廣quảng 說thuyết 其kỳ 有hữu 無vô 等đẳng 義nghĩa 如như 幻huyễn 應ưng 知tri 經kinh 文văn 有hữu 二nhị 初sơ 喻dụ 體thể 空không (# 第đệ 五ngũ 如như 燄diệm 忍nhẫn 若nhược 十thập 喻dụ 者giả 智trí 論luận 釋thích 如như 燄diệm 云vân 燄diệm 以dĩ 日nhật 光quang 風phong 動động 塵trần 故cố 曠khoáng 野dã 中trung 動động 如như 野dã 馬mã 無vô 智trí 人nhân 初sơ 見kiến 謂vị 之chi 為vi 水thủy 男nam 女nữ 之chi 相tướng 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 結kết 便tiện 煩phiền 惱não 日nhật 光quang 熱nhiệt 氣khí 諸chư 行hành 之chi 塵trần 邪tà 憶ức 念niệm 風phong 生sanh 死tử 曠khoáng 野dã 。 中trung 轉chuyển 無vô 智trí 者giả 謂vị 為vi 一nhất 相tương/tướng 為vi 男nam 為vi 女nữ 。 是thị 名danh 如như 燄diệm 復phục 次thứ 若nhược 遠viễn 見kiến 燄diệm 想tưởng 之chi 為vi 水thủy 近cận 則tắc 無vô 水thủy 想tưởng 無vô 智trí 之chi 人nhân 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 若nhược 遠viễn 聖thánh 法pháp 不bất 知tri 無vô 我ngã 不bất 知tri 諸chư 法pháp 空không 。 於ư 眾chúng 界giới 入nhập 性tánh 空không 法pháp 中trung 生sanh 於ư 人nhân 想tưởng 男nam 想tưởng 女nữ 想tưởng 。 近cận 聖thánh 法pháp 者giả 則tắc 知tri 諸chư 法Pháp 實thật 相tướng 是thị 。 時thời 虛hư 誑cuống 種chủng 種chủng 妄vọng 想tưởng 。 盡tận 除trừ 以dĩ 是thị 故cố 說thuyết 。 諸chư 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 知tri 諸chư 法pháp 如như 燄diệm 釋thích 曰viết 彼bỉ 就tựu 妄vọng 說thuyết 生sanh 死tử 為vi 曠khoáng 野dã 今kim 就tựu 真chân 妄vọng 合hợp 說thuyết 故cố 以dĩ 空không 地địa 喻dụ 如Như 來Lai 藏tạng 叡duệ 公công 云vân 燄diệm 惑hoặc 癡si 愛ái 樂nhạo 之chi 無vô 極cực 非phi 身thân 想tưởng 身thân 非phi 色sắc 見kiến 色sắc 實thật 無vô 可khả 樂lạc 莫mạc 之chi 能năng 識thức 若nhược 有hữu 智trí 慧tuệ 。 此thử 心tâm 自tự 息tức )# 。 但đãn 隨tùy 世thế 間gian 言ngôn 說thuyết 顯hiển 示thị 。 後hậu 但đãn 隨tùy 下hạ 喻dụ 其kỳ 相tương/tướng 有hữu 。 菩Bồ 薩Tát 如như 是thị 。 如như 實thật 觀quán 察sát 。 了liễu 知tri 諸chư 法pháp 。 現hiện 證chứng 一nhất 切thiết 。 令linh 得đắc 圓viên 滿mãn 。 三tam 菩Bồ 薩Tát 下hạ 法pháp 合hợp 中trung 初sơ 明minh 了liễu 法pháp 後hậu 現hiện 證chứng 下hạ 明minh 成thành 忍nhẫn 行hành 。 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 第đệ 五ngũ 如như 燄diệm 忍nhẫn 。 大Đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 疏Sớ/sơ 鈔Sao 會Hội 本Bổn 第Đệ 四Tứ 十Thập 四Tứ 之Chi 三Tam 音âm 釋thích 鬘man (# 莫mạc 班ban 切thiết )# 。 敵địch (# 杜đỗ 歷lịch 切thiết 當đương 也dã )# 。 噭# (# 古cổ 弔điếu 切thiết 呼hô 也dã )# 。 大đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華hoa 嚴nghiêm 經kinh 疏sớ/sơ 鈔sao 會hội 本bổn 第đệ 四tứ 十thập 四tứ 之chi 四tứ 。 弊tệ 三tam 。 唐Đường 于Vu 闐Điền 國Quốc 三Tam 藏Tạng 沙Sa 門Môn 實Thật 叉Xoa 難Nan 陀Đà 譯dịch 唐đường 清thanh 涼lương 山sơn 大đại 華hoa 嚴nghiêm 寺tự 沙Sa 門Môn 澄trừng 觀quán 撰soạn 述thuật 佛Phật 子tử 云vân 何hà 為vi 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 如như 夢mộng 忍nhẫn 佛Phật 子tử 此thử 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 知tri 一nhất 切thiết 世thế 間gian 如như 夢mộng 。 第đệ 六lục 如như 夢mộng 忍nhẫn 釋thích 中trung 亦diệc 三tam 一nhất 標tiêu 法pháp 同đồng 喻dụ 。 譬thí 如như 夢mộng 非phi 世thế 間gian 非phi 離ly 世thế 間gian 非phi 欲dục 界giới 非phi 色sắc 界giới 非phi 無vô 色sắc 界giới 非phi 生sanh 非phi 沒một 非phi 染nhiễm 非phi 淨tịnh 。 而nhi 有hữu 示thị 現hiện 。 二nhị 譬thí 如như 下hạ 正chánh 舉cử 喻dụ 相tương/tướng 然nhiên 開khai 此thử 夢mộng 義nghĩa 亦diệc 有hữu 五ngũ 法pháp 一nhất 所sở 依y 謂vị 悟ngộ 心tâm 以dĩ 喻dụ 本bổn 識thức 二nhị 所sở 因nhân 謂vị 睡thụy 蓋cái 以dĩ 喻dụ 無vô 明minh 習tập 氣khí 三tam 所sở 現hiện 謂vị 夢mộng 相tương/tướng 差sai 別biệt 以dĩ 喻dụ 緣duyên 所sở 起khởi 法pháp 四tứ 此thử 夢mộng 事sự 非phi 有hữu 而nhi 有hữu 但đãn 心tâm 變biến 故cố 非phi 見kiến 前tiền 法pháp 五ngũ 令linh 夢mộng 者giả 取thủ 以dĩ 為vi 實thật (# 一nhất 所sở 依y 者giả 若nhược 無vô 本bổn 識thức 無vô 所sở 熏huân 故cố 則tắc 無vô 無vô 明minh 。 等đẳng 亦diệc 可khả 喻dụ 如Như 來Lai 藏tạng 喻dụ 本bổn 識thức 者giả 諸chư 宗tông 共cộng 許hứa 故cố 法pháp 相tướng 宗tông 明minh 如Như 來Lai 藏tạng 不bất 受thọ 熏huân 故cố 二nhị 所sở 因nhân 者giả 智trí 論luận 云vân 復phục 次thứ 如như 夢mộng 中trung 無vô 喜hỷ 事sự 而nhi 喜hỷ 無vô 嗔sân 事sự 而nhi 嗔sân 無vô 怖bố 事sự 而nhi 怖bố 三tam 界giới 眾chúng 生sanh 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 無vô 明minh 眠miên 力lực 故cố 不bất 應ưng 嗔sân 而nhi 嗔sân 等đẳng 四tứ 此thử 夢mộng 事sự 者giả 智trí 論luận 云vân 夢mộng 有hữu 五ngũ 種chủng 一nhất 若nhược 身thân 中trung 不bất 誦tụng 若nhược 熱nhiệt 氣khí 多đa 則tắc 夢mộng 見kiến 火hỏa 見kiến 黃hoàng 見kiến 赤xích 二nhị 若nhược 冷lãnh 氣khí 多đa 見kiến 水thủy 見kiến 白bạch 三tam 若nhược 風phong 氣khí 多đa 則tắc 見kiến 飛phi 見kiến 黑hắc 四tứ 又hựu 復phục 所sở 聞văn 見kiến 事sự 多đa 思tư 惟duy 念niệm 故cố 五ngũ 或hoặc 天thiên 與dữ 夢mộng 欲dục 今kim 知tri 於ư 未vị 來lai 。 事sự 故cố 是thị 五ngũ 種chủng 夢mộng 皆giai 無vô 實thật 事sự 而nhi 妄vọng 見kiến 世thế 人nhân 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 五ngũ 道đạo 之chi 中trung 。 眾chúng 生sanh 身thân 見kiến 力lực 因nhân 緣duyên 故cố 。 見kiến 四tứ 種chủng 我ngã 眾chúng 色sắc 是thị 我ngã 色sắc 是thị 我ngã 所sở 。 我ngã 中trung 有hữu 色sắc 色sắc 中trung 有hữu 我ngã 如như 色sắc 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 四tứ 五ngũ 二nhị 十thập 得đắc 實thật 智trí 覺giác 已dĩ 知tri 無vô 實thật 釋thích 曰viết 論luận 中trung 身thân 見kiến 力lực 合hợp 上thượng 身thân 中trung 不bất 謂vị 五ngũ 道đạo 眾chúng 生sanh 。 亦diệc 可khả 合hợp 前tiền 五ngũ 夢mộng 初sơ 火hỏa 如như 地địa 獄ngục 火hỏa 塗đồ 道đạo 故cố 白bạch 如như 人nhân 善thiện 法Pháp 故cố 黑hắc 如như 畜súc 生sanh 愚ngu 癡si 故cố 多đa 思tư 如như 鬼quỷ 天thiên 與dữ 如như 天thiên 故cố 然nhiên 周chu 禮lễ 列liệt 子tử 皆giai 說thuyết 六lục 夢mộng 與dữ 此thử 五ngũ 夢mộng 有hữu 同đồng 有hữu 異dị 言ngôn 六lục 夢mộng 者giả 一nhất 正chánh 夢mộng 二nhị 噩# 夢mộng 三tam 思tư 夢mộng 四tứ 寤ngụ 夢mộng 五ngũ 喜hỷ 夢mộng 六lục 懼cụ 夢mộng 正chánh 夢mộng 謂vị 不bất 思tư 慮lự 忽hốt 然nhiên 而nhi 夢mộng 共cộng 天thiên 神thần 與dữ 夢mộng 大đại 同đồng 餘dư 五ngũ 多đa 是thị 見kiến 聞văn 多đa 攝nhiếp 莊trang 子tử 第đệ 二nhị 齊tề 物vật 篇thiên 云vân 莊trang 周chu 夢mộng 為vi 蝴# 蝶# 自tự 逾du 適thích 志chí 與dữ 不bất 知tri 周chu 也dã 注chú 蝴# 蝶# 而nhi 不bất 知tri 周chu 則tắc 與dữ 殊thù 死tử 不bất 異dị 也dã 然nhiên 所sở 在tại 無vô 不bất 適thích 志chí 則tắc 當đương 生sanh 而nhi 係hệ 生sanh 者giả 必tất 當đương 死tử 而nhi 戀luyến 死tử 矣hĩ 由do 此thử 觀quán 之chi 知tri 夫phu 在tại 生sanh 而nhi 哀ai 死tử 者giả 誤ngộ 矣hĩ 俄nga 然nhiên 覺giác 則tắc 蘧# 蘧# 然nhiên 周chu 也dã 不bất 知tri 周chu 之chi 夢mộng 為vi 蝴# 蝶# 歟# 蝴# 蝶# 之chi 夢mộng 為vi 周chu 歟# 周chu 與dữ 蝴# 蝶# 必tất 有hữu 分phần/phân 矣hĩ 此thử 之chi 謂vị 物vật 化hóa 意ý 云vân 昨tạc 日nhật 之chi 夢mộng 於ư 今kim 化hóa 矣hĩ 生sanh 死tử 之chi 變biến 。 豈khởi 異dị 於ư 此thử 又hựu 自tự 周chu 而nhi 言ngôn 蝴# 蝶# 稱xưng 覺giác 未vị 必tất 非phi 夢mộng 此thử 亦diệc 可khả 喻dụ 萬vạn 法pháp 如như 夢mộng 矣hĩ 又hựu 列liệt 子tử 中trung 有hữu 人nhân 盡tận 為vi 主chủ 役dịch 而nhi 夜dạ 夢mộng 為vi 人nhân 君quân 主chủ 則tắc 夜dạ 夢mộng 被bị 役dịch 二nhị 者giả 各các 有hữu 其kỳ 美mỹ 也dã 但đãn 心tâm 變biến 者giả 此thử 通thông 喻dụ 合hợp 約ước 喻dụ 者giả 即tức 通thông 妨phương 難nạn/nan 也dã 謂vị 有hữu 難nạn/nan 言ngôn 若nhược 無vô 實thật 者giả 。 何hà 以dĩ 夢mộng 中trung 見kiến 色sắc 聞văn 聲thanh 等đẳng 耶da 故cố 智trí 論luận 云vân 不bất 應ưng 言ngôn 論luận 無vô 實thật 之chi 事sự 何hà 以dĩ 故cố 得đắc 緣duyên 便tiện 生sanh 夢mộng 中trung 之chi 識thức 有hữu 種chủng 種chủng 緣duyên 若nhược 無vô 緣duyên 云vân 何hà 生sanh 故cố 今kim 答đáp 云vân 夢mộng 中trung 五ngũ 識thức 不bất 行hành 所sở 見kiến 五ngũ 塵trần 但đãn 心tâm 髮phát 耳nhĩ 故cố 智trí 論luận 云vân 無vô 也dã 不bất 應ưng 見kiến 而nhi 見kiến 故cố 如như 夢mộng 中trung 見kiến 人nhân 頭đầu 有hữu 角giác 見kiến 身thân 飛phi 等đẳng 人nhân 實thật 無vô 角giác 身thân 實thật 不bất 飛phi 故cố 二nhị 約ước 法pháp 者giả 但đãn 心tâm 變biến 故cố 合hợp 而nhi 有hữu 義nghĩa 不bất 見kiến 前tiền 境cảnh 合hợp 非phi 有hữu 義nghĩa )# 文văn 中trung 初sơ 明minh 俱câu 非phi 喻dụ 法pháp 非phi 有hữu 後hậu 云vân 而nhi 示thị 現hiện 有hữu 喻dụ 法pháp 而nhi 有hữu 雙song 辨biện 為vi 俱câu 句cú 互hỗ 奪đoạt 為vi 雙song 非phi 。 然nhiên 此thử 四tứ 句cú 皆giai 由do 以dĩ 是thị 夢mộng 故cố 謂vị 一nhất 以dĩ 是thị 夢mộng 故cố 有hữu 夢mộng 事sự 現hiện 於ư 夢mộng 者giả 為vi 有hữu 二nhị 既ký 言ngôn 是thị 夢mộng 其kỳ 性tánh 必tất 虛hư 於ư 無vô 實thật 處xứ 而nhi 見kiến 實thật 故cố 然nhiên 語ngữ 有hữu 則tắc 全toàn 攝nhiếp 無vô 而nhi 為vi 有hữu 言ngôn 無vô 則tắc 全toàn 攝nhiếp 有hữu 而nhi 為vi 無vô 以dĩ 非phi 二nhị 相tương/tướng 故cố 非phi 但đãn 相tương/tướng 有hữu 性tánh 無vô 而nhi 已dĩ 思tư 之chi (# 然nhiên 語ngữ 有hữu 下hạ 揀giản 濫lạm 於ư 中trung 又hựu 二nhị 先tiên 正chánh 舉cử 謂vị 有hữu 無vô 交giao 徹triệt 即tức 夢mộng 事sự 而nhi 性tánh 虛hư 即tức 性tánh 虛hư 是thị 夢mộng 事sự 約ước 法pháp 即tức 性tánh 空không 是thị 幻huyễn 有hữu 即tức 幻huyễn 有hữu 為vi 性tánh 空không 若nhược 是thị 定định 有hữu 不bất 得đắc 為vi 空không 若nhược 是thị 斷đoạn 空không 不bất 得đắc 為vi 有hữu 既ký 無vô 性tánh 故cố 有hữu 即tức 全toàn 攝nhiếp 無vô 而nhi 為vi 有hữu 也dã 既ký 緣duyên 生sanh 故cố 空không 則tắc 全toàn 攝nhiếp 有hữu 而nhi 為vi 無vô 故cố 結kết 云vân 非phi 有hữu 二nhị 相tương/tướng 非phi 但đãn 相tương/tướng 有hữu 下hạ 二nhị 揀giản 非phi 也dã 謂vị 諸chư 宗tông 計kế 多đa 有hữu 此thử 說thuyết 但đãn 空không 自tự 性tánh 不bất 空không 。 於ư 法pháp 如như 法Pháp 相tương/tướng 宗tông 但đãn 無vô 遍biến 計kế 非phi 無vô 依y 他tha 設thiết 學học 三tam 論luận 不bất 得đắc 意ý 者giả 亦diệc 云vân 法pháp 無vô 自tự 性tánh 故cố 。 說thuyết 為vi 空không 則tắc 令linh 相tương/tướng 不bất 空không 矣hĩ 今kim 既ký 無vô 性tánh 緣duyên 生sanh 故cố 有hữu 有hữu 體thể 即tức 空không 緣duyên 生sanh 無vô 性tánh 故cố 空không 空không 而nhi 常thường 有hữu 要yếu 互hỗ 交giao 徹triệt 方phương 是thị 真chân 空không 妙diệu 有hữu 故cố 其kỳ 言ngôn 大đại 同đồng 而nhi 者giả 有hữu 異dị 故cố 令linh 思tư 之chi 若nhược 得đắc 此thử 意ý 則tắc 下hạ 二nhị 句cú 義nghĩa 旨chỉ 可khả 知tri )# 三tam 以dĩ 是thị 夢mộng 故cố 必tất 具cụ 二nhị 義nghĩa 全toàn 有hữu 之chi 無vô 與dữ 全toàn 無vô 之chi 有hữu 二nhị 門môn 峙trĩ 立lập 不bất 相tương 是thị 故cố 非phi 是thị 。 半bán 有hữu 半bán 無vô 四tứ 既ký 言ngôn 是thị 夢mộng 必tất 是thị 雙song 非phi 形hình 奪đoạt 俱câu 融dung 二nhị 相tương/tướng 盡tận 故cố 然nhiên 此thử 俱câu 非phi 不bất 違vi 雙song 是thị 以dĩ 若nhược 不bất 奪đoạt 無vô 令linh 盡tận 無vô 以dĩ 為vi 無vô 若nhược 不bất 奪đoạt 有hữu 令linh 盡tận 無vô 以dĩ 為vi 有hữu 是thị 故cố 存tồn 亡vong 不bất 礙ngại 俱câu 泯mẫn 自tự 在tại 方phương 為vi 夢mộng 自tự 在tại 法Pháp 門môn 。 (# 然nhiên 此thử 俱câu 非phi 下hạ 二nhị 融dung 通thông 亦diệc 為vi 揀giản 濫lạm 謂vị 尋tầm 常thường 雙song 是thị 義nghĩa 涉thiệp 相tương 違vi 尋tầm 常thường 雙song 非phi 義nghĩa 參tham 戲hí 論luận 故cố 今kim 雙song 融dung 今kim 離ly 二nhị 諦đế 成thành 具cụ 德đức 句cú 謂vị 非phi 但đãn 二nhị 不bất 相tương 違vi 亦diệc 乃nãi 二nhị 句cú 相tương/tướng 成thành 故cố 云vân 若nhược 不bất 奪đoạt 無vô 令linh 盡tận 無vô 以dĩ 為vi 無vô 言ngôn 奪đoạt 無vô 令linh 盡tận 者giả 非phi 無vô 也dã 奪đoạt 有hữu 令linh 盡tận 者giả 非phi 有hữu 也dã 謂vị 若nhược 無vô 非phi 無vô 則tắc 無vô 亦diệc 無vô 何hà 者giả 若nhược 無vô 不bất 盡tận 是thị 定định 性tánh 無vô 故cố 非phi 真chân 無vô 下hạ 句cú 亦diệc 然nhiên 若nhược 無vô 非phi 有hữu 則tắc 無vô 亦diệc 有hữu 以dĩ 有hữu 不bất 盡tận 是thị 定định 性tánh 有hữu 非phi 真chân 有hữu 故cố 故cố 以dĩ 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 成thành 上thượng 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 。 亦diệc 更cánh 合hợp 說thuyết 俱câu 句cú 成thành 於ư 俱câu 非phi 含hàm 在tại 俱câu 句cú 及cập 下hạ 結kết 中trung 故cố 略lược 不bất 明minh 若nhược 欲dục 別biệt 明minh 應ưng 云vân 以dĩ 亦diệc 有hữu 是thị 即tức 無vô 之chi 有hữu 故cố 成thành 非phi 有hữu 以dĩ 亦diệc 無vô 是thị 即tức 有hữu 之chi 無vô 故cố 成thành 非phi 無vô 是thị 故cố 存tồn 亡vong 不bất 礙ngại 者giả 結kết 成thành 也dã 存tồn 即tức 是thị 有hữu 亡vong 即tức 是thị 無vô 俱câu 即tức 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 。 泯mẫn 即tức 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 皆giai 互hỗ 交giao 徹triệt 故cố 云vân 自tự 在tại 無vô 礙ngại 。 又hựu 存tồn 者giả 存tồn 四tứ 句cú 亡vong 者giả 亡vong 四tứ 句cú 俱câu 者giả 亦diệc 存tồn 亦diệc 亡vong 泯mẫn 者giả 非phi 存tồn 非phi 亡vong 故cố 曰viết 夢mộng 自tự 在tại 法Pháp 門môn 。 互hỗ 為vi 抗kháng 行hành 豈khởi 名danh 自tự 在tại )# 是thị 故cố 經Kinh 云vân 世thế 間gian 恆hằng 如như 夢mộng 智trí 不bất 得đắc 有hữu 無vô 此thử 之chi 謂vị 也dã 。 (# 世thế 間gian 等đẳng 者giả 三tam 引dẫn 證chứng 也dã 即tức 楞lăng 伽già 第đệ 一nhất 此thử 即tức 中trung 間gian 兩lưỡng 句cú 若nhược 具cụ 應ưng 云vân 遠viễn 離ly 於ư 斷đoạn 常thường 。 世thế 間gian 恆hằng 如như 夢mộng 智trí 不bất 得đắc 有hữu 無vô 而nhi 興hưng 大đại 悲bi 心tâm 。 前tiền 如như 幻huyễn 忍nhẫn 抄sao 已dĩ 具cụ 引dẫn )# 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 知tri 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 悉tất 同đồng 於ư 夢mộng 無vô 有hữu 變biến 異dị 。 故cố 如như 夢mộng 自tự 性tánh 故cố 如như 夢mộng 執chấp 著trước 故cố 如như 夢mộng 性tánh 離ly 故cố 如như 夢mộng 本bổn 性tánh 故cố 如như 夢mộng 所sở 現hiện 故cố 如như 夢mộng 無vô 差sai 別biệt 故cố 。 如như 夢mộng 想tưởng 分phân 別biệt 故cố 如như 夢mộng 覺giác 時thời 故cố 。 第đệ 三tam 菩Bồ 薩Tát 。 下hạ 合hợp 喻dụ 中trung 十thập 句cú 初sơ 句cú 為vi 緫# 次thứ 無vô 有hữu 下hạ 別biệt 別biệt 中trung 初sơ 句cú 近cận 上thượng 緫# 句cú 略lược 無vô 如như 夢mộng 二nhị 字tự 於ư 九cửu 句cú 中trung 前tiền 八bát 辨biện 夢mộng 後hậu 一nhất 明minh 覺giác 就tựu 前tiền 八bát 中trung 攝nhiếp 為vi 四tứ 對đối 初sơ 二nhị 明minh 常thường 無vô 常thường 門môn 體thể 虛hư 無vô 變biến 即tức 是thị 常thường 義nghĩa 。 自tự 性tánh 無vô 恆hằng 是thị 無vô 常thường 義nghĩa 。 次thứ 二nhị 辨biện 真chân 妄vọng 門môn 妄vọng 由do 著trước 生sanh 真chân 由do 性tánh 離ly 次thứ 二nhị 性tánh 相tướng 門môn 性tánh 本bổn 一nhất 如như 相tương/tướng 現hiện 多đa 種chủng 後hậu 二nhị 明minh 一nhất 異dị 門môn 但đãn 是thị 一nhất 心tâm 一nhất 而nhi 無vô 別biệt 隨tùy 相tương/tướng 分phân 別biệt 異dị 異dị 不bất 同đồng 又hựu 唯duy 是thị 一nhất 夢mộng 相tương/tướng 現hiện 多đa 種chủng 上thượng 之chi 四tứ 門môn 各các 雙song 存tồn 互hỗ 奪đoạt 以dĩ 為vi 四tứ 句cú 思tư 之chi 可khả 見kiến (# 上thượng 之chi 四tứ 門môn 者giả 如như 第đệ 一nhất 常thường 無vô 常thường 門môn 云vân 一nhất 者giả 常thường 二nhị 無vô 常thường 三tam 合hợp 前tiền 即tức 成thành 亦diệc 常thường 亦diệc 無vô 常thường 。 故cố 云vân 雙song 存tồn 四tứ 約ước 互hỗ 奪đoạt 即tức 成thành 非phi 常thường 非phi 無vô 常thường 。 無vô 常thường 奪đoạt 常thường 故cố 非phi 常thường 常thường 奪đoạt 無vô 常thường 故cố 非phi 無vô 常thường 謂vị 正chánh 以dĩ 體thể 虛hư 無vô 實thật 即tức 自tự 性tánh 無vô 恆hằng 故cố 下hạ 三tam 門môn 例lệ 知tri 也dã )# 後hậu 一nhất 句cú 明minh 覺giác 即tức 止Chỉ 觀Quán 門môn 謂vị 要yếu 在tại 覺giác 時thời 方phương 知tri 是thị 夢mộng 正chánh 夢mộng 之chi 時thời 不bất 知tri 是thị 夢mộng 純thuần 昏hôn 心tâm 故cố 設thiết 知tri 是thị 夢mộng 亦diệc 未vị 覺giác 故cố 覺giác 時thời 了liễu 夢mộng 知tri 實thật 無vô 夢mộng 然nhiên 由do 夢mộng 方phương 有hữu 覺giác 故cố 辨biện 夢mộng 覺giác 時thời 若nhược 離ly 於ư 夢mộng 夢mộng 覺giác 斯tư 絕tuyệt 觀quán 了liễu 上thượng 之chi 多đa 門môn 止chỉ 不bất 取thủ 於ư 夢mộng 妄vọng 如như 此thử 方phương 為vi 了liễu 夢mộng 法Pháp 門môn (# 謂vị 要yếu 在tại 下hạ 二nhị 說thuyết 立lập 覺giác 所sở 以dĩ 亦diệc 是thị 解giải 妨phương 謂vị 有hữu 問vấn 言ngôn 此thử 明minh 夢mộng 忍nhẫn 那na 說thuyết 覺giác 時thời 故cố 今kim 釋thích 云vân 覺giác 夢mộng 相tương/tướng 成thành 故cố 須tu 說thuyết 覺giác 於ư 中trung 初sơ 以dĩ 覺giác 成thành 夢mộng 以dĩ 未vị 覺giác 時thời 不bất 知tri 是thị 夢mộng 故cố 要yếu 在tại 覺giác 時thời 方phương 知tri 是thị 夢mộng 者giả 正chánh 辨biện 須tu 覺giác 所sở 以dĩ 謂vị 大đại 夢mộng 之chi 夜dạ 則tắc 必tất 有hữu 彼bỉ 大đại 覺giác 之chi 明minh 謂vị 我ngã 世Thế 尊Tôn 方phương 知tri 三tam 界giới 皆giai 如như 夢mộng 故cố 上thượng 引dẫn 楞lăng 伽già 歎thán 佛Phật 能năng 了liễu 於ư 夢mộng 正chánh 夢mộng 時thời 者giả 謂vị 為vi 實thật 故cố 為vi 諸chư 凡phàm 夫phu 。 長trường 眠miên 大đại 夜dạ 不bất 生sanh 猒# 求cầu 故cố 叡duệ 公công 云vân 夢mộng 中trung 矇# 夢mộng 純thuần 昏hôn 心tâm 也dã 設thiết 知tri 是thị 夢mộng 者giả 此thử 通thông 妨phương 難nạn/nan 謂vị 亦diệc 有hữu 人nhân 夢mộng 知tri 是thị 夢mộng 如như 人nhân 重trọng/trùng 眠miên 忽hốt 有hữu 夢mộng 生sanh 了liễu 知tri 我ngã 夢mộng 以dĩ 睡thụy 重trọng/trùng 故cố 取thủ 覺giác 不bất 能năng 喻dụ 諸chư 菩Bồ 薩Tát 從tùng 初sơ 發phát 心tâm 。 即tức 知tri 三tam 界giới 皆giai 夢mộng 豈khởi 非phi 是thị 覺giác 何hà 用dụng 更cánh 說thuyết 覺giác 時thời 故cố 今kim 釋thích 云vân 亦diệc 未vị 是thị 覺giác 未vị 大đại 覺giác 故cố 故cố 起khởi 信tín 云vân 若nhược 人nhân 了liễu 知tri 前tiền 念niệm 起khởi 惡ác 能năng 止chỉ 後hậu 念niệm 今kim 其kỳ 不bất 起khởi 雖tuy 復phục 名danh 覺giác 即tức 是thị 不bất 覺giác 有hữu 生sanh 滅diệt 故cố 無vô 明minh 覆phú 心tâm 。 不bất 自tự 在tại 故cố 。 覺giác 時thời 了liễu 夢mộng 者giả 非phi 唯duy 覺giác 時thời 知tri 夢mộng 亦diệc 知tri 無vô 夢mộng 如như 八Bát 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 夢mộng 渡độ 河hà 喻dụ 證chứng 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 不bất 見kiến 生sanh 死tử 。 此thử 岸ngạn 涅Niết 槃Bàn 彼bỉ 岸ngạn 。 能năng 渡độ 所sở 渡độ 皆giai 叵phả 得đắc 故cố 況huống 於ư 大đại 覺giác 故cố 經Kinh 云vân 久cửu 念niệm 眾chúng 生sanh 苦khổ 。 欲dục 脫thoát 無vô 由do 脫thoát 今kim 日nhật 證chứng 菩Bồ 提Đề 豁hoát 然nhiên 無vô 所sở 有hữu 。 然nhiên 由do 於ư 夢mộng 者giả 上thượng 辨biện 以dĩ 覺giác 成thành 夢mộng 此thử 辨biện 以dĩ 夢mộng 成thành 覺giác 對đối 夢mộng 說thuyết 覺giác 無vô 夢mộng 無vô 覺giác 既ký 了liễu 夢mộng 無vô 夢mộng 對đối 何hà 說thuyết 覺giác 故cố 覺giác 夢mộng 斯tư 絕tuyệt 如như 無vô 不bất 覺giác 則tắc 無vô 始thỉ 覺giác 覺giác 夢mộng 雙song 絕tuyệt 方phương 為vi 妙diệu 覺giác 觀quán 了liễu 下hạ 釋thích 止Chỉ 觀Quán 義nghĩa 照chiếu 上thượng 四tứ 門môn 故cố 名danh 為vi 觀quán 覺giác 夢mộng 斯tư 絕tuyệt 即tức 不bất 取thủ 於ư 夢mộng 妄vọng 故cố 無Vô 量Lượng 義Nghĩa 經Kinh 。 歎thán 佛Phật 云vân 智trí 恬điềm 情tình 怕phạ 慮lự 凝ngưng 靜tĩnh 。 意ý 滅diệt 識thức 亡vong 心tâm 亦diệc 寂tịch 。 永vĩnh 斷đoạn 夢mộng 妄vọng 思tư 想tưởng 念niệm 。 無vô 復phục 諸chư 大đại 陰ấm 界giới 入nhập 。 即tức 知tri 究cứu 竟cánh 了liễu 夢mộng 唯duy 我ngã 世Thế 尊Tôn 。 叡duệ 公công 頌tụng 云vân 長trường 夜dạ 之chi 內nội 大đại 夢mộng 所sở 成thành 皆giai 由do 心tâm 畫họa 遍biến 造tạo 眾chúng 形hình 神thần 傳truyền 五ngũ 道đạo 偹# 盡tận 跉# 𨂲# 若nhược 能năng 悟ngộ 之chi 即tức 破phá 無vô 明minh )# 。 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 第đệ 六lục 如như 夢mộng 忍nhẫn 。 佛Phật 子tử 云vân 何hà 為vi 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 如như 響hưởng 忍nhẫn 佛Phật 子tử 此thử 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 聞văn 佛Phật 說thuyết 法Pháp 。 觀quán 諸chư 法pháp 性tánh 。 修tu 學học 成thành 就tựu 。 到đáo 於ư 彼bỉ 岸ngạn 。 第đệ 七thất 如như 響hưởng 忍nhẫn 釋thích 中trung 分phần/phân 三tam 一nhất 忍nhẫn 行hành 所sở 因nhân 二nhị 知tri 一nhất 切thiết 下hạ 成thành 忍nhẫn 之chi 相tướng 三tam 此thử 菩Bồ 薩Tát 下hạ 忍nhẫn 成thành 之chi 益ích 今kim 初sơ 由do 聞văn 起khởi 觀quán 能năng 成thành 忍nhẫn 故cố 。 知tri 一nhất 切thiết 音âm 聲thanh 。 悉tất 同đồng 於ư 響hưởng 無vô 來lai 無vô 去khứ 。 如như 是thị 示thị 現hiện 。 二nhị 中trung 先tiên 法pháp 後hậu 喻dụ 法pháp 中trung 有hữu 二nhị 一nhất 指chỉ 法pháp 同đồng 喻dụ 略lược 顯hiển 其kỳ 相tương 通thông 知tri 一nhất 切thiết 音âm 聲thanh 。 如như 響hưởng 無vô 去khứ 無vô 來lai 。 明minh 其kỳ 體thể 空không 如như 是thị 示thị 現hiện 。 彰chương 其kỳ 相tương/tướng 有hữu 。 佛Phật 子tử 此thử 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 觀quán 如Như 來Lai 聲thanh 不bất 從tùng 內nội 出xuất 。 不bất 從tùng 外ngoại 出xuất 亦diệc 不bất 從tùng 於ư 內nội 外ngoại 而nhi 出xuất 雖tuy 了liễu 此thử 聲thanh 非phi 內nội 非phi 外ngoại 。 非phi 內nội 外ngoại 出xuất 而nhi 能năng 示thị 現hiện 。 善thiện 巧xảo 名danh 句cú 成thành 就tựu 演diễn 說thuyết 。 二nhị 佛Phật 子tử 下hạ 了liễu 知tri 佛Phật 聲thanh 如như 響hưởng 非phi 獨độc 但đãn 喻dụ 世thế 間gian 聲thanh 故cố 於ư 中trung 先tiên 明minh 即tức 有hữu 之chi 無vô 離ly 機cơ 無vô 聲thanh 故cố 非phi 內nội 離ly 佛Phật 無vô 聲thanh 故cố 非phi 外ngoại 二nhị 法pháp 相tướng 依y 故cố 非phi 內nội 外ngoại 若nhược 言ngôn 內nội 外ngoại 合hợp 者giả 便tiện 有hữu 二nhị 聲thanh 內nội 外ngoại 相tướng 依y 即tức 顯hiển 無vô 性tánh 後hậu 雖tuy 了liễu 此thử 聲thanh 下hạ 明minh 即tức 無vô 之chi 有hữu 故cố 牒điệp 非phi 三tam 而nhi 能năng 巧xảo 現hiện 。 譬thí 如như 谷cốc 響hưởng 從tùng 緣duyên 所sở 起khởi 。 第đệ 二nhị 譬thí 如như 下hạ 喻dụ 顯hiển 於ư 中trung 四tứ 一nhất 喻dụ 二nhị 合hợp 三tam 轉chuyển 喻dụ 四tứ 重trọng/trùng 合hợp 今kim 初sơ 直trực 舉cử 從tùng 緣duyên 所sở 起khởi 明minh 響hưởng 無vô 性tánh 無vô 性tánh 之chi 相tướng 已dĩ 見kiến 法pháp 中trung 然nhiên 有hữu 五ngũ 法pháp 一nhất 空không 谷cốc 二nhị 有hữu 聲thanh 此thử 二nhị 是thị 緣duyên 三tam 聲thanh 擊kích 空không 谷cốc 便tiện 有hữu 響hưởng 應ứng 此thử 明minh 所sở 起khởi 四tứ 有hữu 而nhi 非phi 真chân 此thử 彰chương 無vô 性tánh 五ngũ 愚ngu 小tiểu 謂vị 有hữu 亦diệc 有hữu 有hữu 無vô 等đẳng 義nghĩa 如như 上thượng 準chuẩn 之chi 然nhiên 此thử 一nhất 喻dụ 通thông 喻dụ 三tam 法pháp 一nhất 喻dụ 上thượng 一nhất 切thiết 聲thanh 則tắc 谷cốc 喻dụ 喉hầu 𡕏# 聲thanh 喻dụ 風phong 氣khí 二nhị 喻dụ 上thượng 如Như 來Lai 聲thanh 則tắc 谷cốc 喻dụ 如Như 來Lai 聲thanh 喻dụ 緣duyên 感cảm 三tam 喻dụ 一nhất 切thiết 法pháp 今kim 經kinh 略lược 無vô 晉tấn 本bổn 具cụ 有hữu 大đại 品phẩm 十thập 喻dụ 亦diệc 響hưởng 喻dụ 一nhất 切thiết 則tắc 谷cốc 喻dụ 如Như 來Lai 藏tạng 聲thanh 喻dụ 無vô 明minh 習tập 氣khí 。 而nhi 與dữ 法pháp 性tánh 無vô 有hữu 相tương 違vi 。 令linh 諸chư 眾chúng 生sanh 。 隨tùy 類loại 各các 解giải 。 而nhi 得đắc 修tu 學học 。 二nhị 而nhi 與dữ 下hạ 合hợp 但đãn 合hợp 佛Phật 聲thanh 以dĩ 從tùng 近cận 故cố 然nhiên 初sơ 至chí 令linh 諸chư 眾chúng 生sanh 。 隨tùy 類loại 各các 解giải 。 言ngôn 含hàm 法pháp 喻dụ 謂vị 約ước 法pháp 則tắc 如Như 來Lai 之chi 聲thanh 不bất 違vi 法pháp 性tánh 。 而nhi 能năng 隨tùy 類loại 合hợp 上thượng 能năng 巧xảo 示thị 現hiện 約ước 喻dụ 則tắc 不bất 違vi 本bổn 聲thanh 事sự 法pháp 之chi 性tánh 隨tùy 其kỳ 呼hô 人nhân 類loại 別biệt 各các 解giải 。 如như 帝Đế 釋Thích 夫phu 人nhân 阿a 脩tu 羅la 女nữ 名danh 曰viết 舍xá 支chi 於ư 一nhất 音âm 中trung 。 出xuất 千thiên 種chủng 音âm 亦diệc 不bất 心tâm 念niệm 。 令linh 如như 是thị 出xuất 。 三tam 如như 帝Đế 釋Thích 下hạ 轉chuyển 以dĩ 喻dụ 顯hiển 此thử 有hữu 二nhị 意ý 一nhất 則tắc 喻dụ 上thượng 佛Phật 聲thanh 一nhất 音âm 隨tùy 類loại 二nhị 則tắc 喻dụ 下hạ 菩Bồ 薩Tát 無vô 心tâm 普phổ 演diễn 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 入nhập 無vô 分phân 別biệt 界giới 。 成thành 就tựu 善thiện 巧xảo 隨tùy 類loại 之chi 音âm 於ư 無vô 邊biên 世thế 界giới 中trung 。 恆hằng 轉chuyển 法Pháp 輪luân 。 四tứ 菩Bồ 薩Tát 下hạ 重trọng/trùng 合hợp 。 此thử 菩Bồ 薩Tát 善thiện 能năng 觀quán 察sát 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 以dĩ 廣quảng 長trường 舌thiệt 相tướng 。 而nhi 為vi 演diễn 說thuyết 。 其kỳ 聲thanh 無vô 礙ngại 徧biến 十thập 方phương 土thổ/độ 令linh 隨tùy 所sở 冝# 聞văn 法Pháp 各các 異dị 。 第đệ 三tam 此thử 菩Bồ 薩Tát 下hạ 忍nhẫn 成thành 之chi 益ích 於ư 中trung 二nhị 一nhất 隨tùy 機cơ 徧biến 說thuyết 。 雖tuy 知tri 聲thanh 無vô 起khởi 而nhi 普phổ 現hiện 音âm 聲thanh 雖tuy 知tri 無vô 所sở 說thuyết 而nhi 廣quảng 說thuyết 諸chư 法Pháp 。 妙diệu 音âm 平bình 等đẳng 隨tùy 類loại 各các 解giải 。 悉tất 以dĩ 智trí 慧tuệ 而nhi 能năng 了liễu 達đạt 。 二nhị 雖tuy 知tri 聲thanh 下hạ 明minh 權quyền 實thật 雙song 行hành 以dĩ 同đồng 於ư 響hưởng 性tánh 相tướng 無vô 礙ngại 故cố 是thị 則tắc 由do 聞văn 如như 響hưởng 之chi 教giáo 了liễu 如như 響hưởng 之chi 聲thanh 發phát 如như 響hưởng 之chi 音âm 演diễn 如như 響hưởng 之chi 法pháp 也dã (# 疏sớ/sơ 文văn 可khả 見kiến 叡duệ 公công 讚tán 云vân 聲thanh 以dĩ 響hưởng 酬thù 相tương 和hòa 如như 一nhất 無vô 扣khấu 而nhi 應ưng 誰thùy 辨biện 虛hư 實thật 業nghiệp 雖tuy 虛hư 妄vọng 罪tội 福phước 不bất 失thất 若nhược 映ánh 斯tư 照chiếu 朗lãng 如như 皎hiệu 日nhật 又hựu 為vi 讚tán 曰viết 響hưởng 無vô 所sở 在tại 緣duyên 會hội 發phát 聲thanh 不bất 知tri 自tự 我ngã 喜hỷ 怒nộ 交giao 爭tranh 妄vọng 和hòa 真chân 心tâm 事sự 像tượng 萬vạn 形hình 莫mạc 知tri 其kỳ 本bổn 終chung 日nhật 營doanh 營doanh )# 。 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 第đệ 七thất 如như 響hưởng 忍nhẫn 。 佛Phật 子tử 云vân 何hà 為vi 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 如như 影ảnh 忍nhẫn 。 第đệ 八bát 如như 影ảnh 忍nhẫn 文văn 分phần/phân 四tứ 別biệt 一nhất 標tiêu 二nhị 釋thích 三tam 結kết 四Tứ 果Quả 。 佛Phật 子tử 此thử 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 非phi 於ư 世thế 間gian 生sanh 非phi 於ư 世thế 間gian 沒một 非phi 在tại 世thế 間gian 內nội 非phi 在tại 世thế 間gian 外ngoại 非phi 行hành 於ư 世thế 間gian 。 非phi 不bất 行hành 世thế 間gian 非phi 同đồng 於ư 世thế 間gian 非phi 異dị 於ư 世thế 間gian 。 非phi 徃# 於ư 世thế 間gian 非phi 不bất 徃# 世thế 間gian 非phi 住trụ 於ư 世thế 間gian 。 非phi 不bất 住trụ 世thế 間gian 非phi 是thị 世thế 間gian 。 非phi 出xuất 世thế 間gian 。 釋thích 中trung 有hữu 三tam 謂vị 法pháp 喻dụ 合hợp 今kim 初sơ 法pháp 中trung 有hữu 十thập 一nhất 對đối 分phần/phân 三tam 初sơ 七thất 對đối 雙song 遮già 顯hiển 性tánh 以dĩ 成thành 止chỉ 行hành 如như 影ảnh 無vô 實thật 故cố 。 非phi 修tu 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 。 非phi 捨xả 於ư 大đại 願nguyện 。 非phi 實thật 非phi 不bất 實thật 。 二nhị 非phi 修tu 下hạ 二nhị 對đối 雙song 照chiếu 性tánh 相tướng 以dĩ 成thành 觀quán 行hành 如như 影ảnh 雖tuy 虛hư 而nhi 現hiện 故cố 性tánh 則tắc 非phi 修tu 相tương/tướng 乃nãi 不bất 捨xả 真chân 即tức 俗tục 故cố 非phi 實thật 俗tục 即tức 真chân 故cố 非phi 不bất 實thật (# 性tánh 則tắc 非phi 修tu 者giả 釋thích 成thành 雙song 照chiếu 之chi 義nghĩa 如như 前tiền 文văn 云vân 非phi 是thị 世thế 間gian 。 義nghĩa 當đương 出xuất 世thế 下hạ 句cú 云vân 非phi 世thế 間gian 即tức 拂phất 上thượng 出xuất 世thế 世thế 與dữ 出xuất 世thế 俱câu 故cố 曰viết 雙song 遮già 今kim 文văn 若nhược 云vân 非phi 修tu 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 。 則tắc 由do 通thông 雙song 遮già 既ký 云vân 非phi 捨xả 於ư 大đại 願nguyện 明minh 是thị 雙song 照chiếu 謂vị 非phi 修tu 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 。 即tức 為vi 照chiếu 實thật 非phi 捨xả 於ư 大đại 願nguyện 即tức 是thị 照chiếu 權quyền 故cố 得đắc 雙song 照chiếu 之chi 名danh 耳nhĩ 次thứ 明minh 非phi 實thật 非phi 不bất 實thật 。 例lệ 然nhiên 雙song 照chiếu 真chân 俗tục 耳nhĩ )# 。 雖tuy 常thường 行hành 一nhất 切thiết 佛Phật 法Pháp 。 而nhi 能năng 辦biện 一nhất 切thiết 世thế 間gian 事sự 。 不bất 隨tùy 世thế 間gian 流lưu 亦diệc 不bất 住trụ 法pháp 流lưu 。 三tam 雖tuy 常thường 下hạ 二nhị 對đối 遮già 照chiếu 無vô 礙ngại 成thành 雙song 運vận 自tự 在tại 行hành 初sơ 對đối 雙song 照chiếu 真chân 俗tục 即tức 權quyền 實thật 雙song 行hành 後hậu 對đối 雙song 遮già 真chân 俗tục 即tức 權quyền 實thật 雙song 寂tịch 遮già 照chiếu 一nhất 時thời 為vi 雙song 運vận 互hỗ 奪đoạt 無vô 礙ngại 為vi 自tự 在tại 以dĩ 此thử 結kết 上thượng 二nhị 段đoạn 同đồng 斯tư 無vô 礙ngại 為vi 忍nhẫn 相tương/tướng 之chi 深thâm 玄huyền (# 遮già 照chiếu 一nhất 時thời 者giả 若nhược 約ước 權quyền 實thật 俱câu 行hành 為vi 雙song 運vận 竟cánh 今kim 遮già 照chiếu 為vi 雙song 運vận 則tắc 此thử 中trung 方phương 有hữu 即tức 合hợp 前tiền 二nhị 門môn 為vi 此thử 第đệ 三tam 門môn 矣hĩ 既ký 言ngôn 遮già 照chiếu 一nhất 時thời 則tắc 全toàn 遮già 為vi 照chiếu 全toàn 照chiếu 為vi 遮già 則tắc 二nhị 門môn 峙trĩ 立lập 以dĩ 照chiếu 奪đoạt 遮già 遮già 亡vong 以dĩ 遮già 奪đoạt 照chiếu 照chiếu 寂tịch 則tắc 為vi 迷mê 照chiếu 兩lưỡng 亡vong 矣hĩ 言ngôn 無vô 礙ngại 者giả 自tự 有hữu 二nhị 意ý 一nhất 遮già 不bất 礙ngại 照chiếu 照chiếu 不bất 礙ngại 遮già 二nhị 者giả 雙song 存tồn 不bất 礙ngại 雙song 奪đoạt 雙song 奪đoạt 不bất 礙ngại 雙song 存tồn 故cố 云vân 無vô 礙ngại 如như 此thử 方phương 稱xưng 自tự 在tại 故cố 下hạ 結kết 云vân 以dĩ 此thử 結kết 上thượng 二nhị 叚giả 同đồng 斯tư 無vô 礙ngại 故cố 曰viết 深thâm 玄huyền )# 。 譬thí 如như 日nhật 月nguyệt 。 男nam 子tử 女nữ 人nhân 。 舍xá 宅trạch 山sơn 林lâm 河hà 泉tuyền 等đẳng 物vật 。 二nhị 譬thí 如như 下hạ 喻dụ 中trung 文văn 具cụ 五ngũ 法pháp 一nhất 日nhật 等đẳng 為vi 所sở 依y 本bổn 質chất 二nhị 於ư 油du 下hạ 明minh 能năng 現hiện 之chi 處xứ 上thượng 二nhị 是thị 緣duyên 三tam 而nhi 現hiện 其kỳ 影ảnh 明minh 緣duyên 之chi 所sở 起khởi 四tứ 影ảnh 與dữ 油du 下hạ 明minh 有hữu 之chi 非phi 有hữu 五ngũ 然nhiên 諸chư 下hạ 愚ngu 小tiểu 謂vị 有hữu 今kim 初sơ 若nhược 約ước 影ảnh 喻dụ 別biệt 喻dụ 菩Bồ 薩Tát 現hiện 身thân 則tắc 日nhật 等đẳng 喻dụ 悲bi 智trí 願nguyện 等đẳng 若nhược 約ước 影ảnh 喻dụ 通thông 喻dụ 一nhất 切thiết 法pháp 則tắc 日nhật 等đẳng 喻dụ 因nhân 其kỳ 河hà 泉tuyền 二nhị 種chủng 雖tuy 通thông 能năng 現hiện 且thả 為vi 所sở 現hiện 長trường/trưởng 河hà 飛phi 泉tuyền 入nhập 鏡kính 中trung 故cố (# 其kỳ 河hà 泉tuyền 下hạ 二nhị 揀giản 能năng 喻dụ 通thông 局cục 言ngôn 雖tuy 通thông 能năng 現hiện 者giả 以dĩ 河hà 泉tuyền 之chi 中trung 見kiến 日nhật 月nguyệt 故cố 故cố 為vi 能năng 現hiện 言ngôn 且thả 為vi 所sở 現hiện 者giả 以dĩ 下hạ 經Kinh 云vân 於ư 油du 於ư 水thủy 下hạ 方phương 明minh 能năng 現hiện 故cố 今kim 河hà 泉tuyền 以dĩ 為vi 所sở 現hiện 長trường/trưởng 河hà 飛phi 泉tuyền 入nhập 鏡kính 中trung 故cố 者giả 出xuất 是thị 所sở 現hiện 之chi 相tướng 登đăng 樓lâu 持trì 鏡kính 則tắc 黃hoàng 河hà 一nhất 帶đái 盡tận 入nhập 鏡kính 中trung 瀑bộc 布bố 千thiên 丈trượng 現hiện 於ư 徑kính 尺xích 王vương 右hữu 丞thừa 云vân 隔cách 牕# 雲vân 霧vụ 生sanh 衣y 上thượng 卷quyển 幔màn 山sơn 泉tuyền 入nhập 鏡kính 中trung 明minh 是thị 所sở 現hiện 矣hĩ )# 。 於ư 油du 於ư 水thủy 於ư 身thân 於ư 寶bảo 於ư 明minh 鏡kính 等đẳng 清thanh 淨tịnh 物vật 中trung 。 二nhị 能năng 現hiện 中trung 亦diệc 有hữu 通thông 別biệt 別biệt 喻dụ 機cơ 感cảm 及cập 應ưng 現hiện 處xứ 通thông 喻dụ 於ư 緣duyên 謂vị 無vô 明minh 等đẳng (# 別biệt 喻dụ 機cơ 感cảm 者giả 日nhật 月nguyệt 既ký 喻dụ 菩Bồ 薩Tát 則tắc 水thủy 等đẳng 喻dụ 機cơ 亦diệc 喻dụ 菩Bồ 薩Tát 應ưng 處xử 。 如như 影ảnh 落lạc 百bách 川xuyên 喻dụ 菩Bồ 薩Tát 身thân 充sung 徧biến 法Pháp 界Giới 百bách 川xuyên 江giang 河hà 喻dụ 所sở 現hiện 國quốc 土độ 之chi 處xứ 也dã )# 然nhiên 此thử 文văn 具cụ 攝nhiếp 論luận 三tam 喻dụ (# 然nhiên 此thử 文văn 下hạ 第đệ 二nhị 別biệt 開khai 喻dụ 旨chỉ 此thử 二nhị 句cú 總tổng 摽phiếu/phiêu 下hạ 成thành 三tam 義nghĩa 即tức 分phần/phân 三tam 別biệt )# 一nhất 以dĩ 油du 水thủy 對đối 上thượng 日nhật 月nguyệt 為vi 水thủy 月nguyệt 喻dụ 喻dụ 於ư 定định 地địa 所sở 引dẫn 境cảnh 界giới 以dĩ 水thủy 有hữu 潤nhuận 滑hoạt 澄trừng 清thanh 性tánh 故cố 鏡kính 等đẳng 影ảnh 像tượng 闕khuyết 此thử 潤nhuận 等đẳng 喻dụ 非phi 定định 地địa (# 一nhất 以dĩ 油du 水thủy 者giả 則tắc 月nguyệt 影ảnh 喻dụ 菩Bồ 薩Tát 悲bi 智trí 水thủy 喻dụ 機cơ 心tâm 水thủy 中trung 月nguyệt 喻dụ 定định 境cảnh 界giới 謂vị 定định 中trung 見kiến 佛Phật 等đẳng 亦diệc 喻dụ 徧biến 處xứ 定định 境cảnh 青thanh 黃hoàng 赤xích 白bạch 。 等đẳng 故cố 出xuất 現hiện 偈kệ 云vân 譬thí 如như 淨tịnh 月nguyệt 在tại 虛hư 空không 能năng 蔽tế 眾chúng 星tinh 示thị 盈doanh 缺khuyết 一nhất 切thiết 水thủy 中trung 皆giai 現hiện 影ảnh 。 諸chư 有hữu 觀quan 瞻chiêm 悉tất 對đối 前tiền 如Như 來Lai 淨tịnh 月nguyệt 亦diệc 復phục 然nhiên 能năng 蔽tế 餘dư 乘thừa 示thị 修tu 短đoản 普phổ 現hiện 人nhân 天thiên 淨tịnh 心tâm 水thủy 一nhất 切thiết 皆giai 謂vị 對đối 其kỳ 前tiền 叡duệ 公công 偈kệ 頌tụng 云vân 水thủy 月nguyệt 不bất 真chân 唯duy 有hữu 虛hư 影ảnh 人nhân 亦diệc 如như 是thị 。 終chung 莫mạc 之chi 領lãnh 為vi 之chi 驅khu 驅khu 背bối/bội 此thử 真chân 淨tịnh 若nhược 能năng 悟ngộ 之chi 超siêu 然nhiên 獨độc 醒tỉnh )# 二nhị 以dĩ 於ư 身thân 對đối 上thượng 日nhật 月nguyệt 為vi 光quang 影ảnh 喻dụ 身thân 映ánh 日nhật 等đẳng 而nhi 有hữu 影ảnh 故cố 弄lộng 影ảnh 多đa 端đoan 故cố 喻dụ 於ư 諸chư 識thức (# 二nhị 以dĩ 於ư 身thân 等đẳng 者giả 日nhật 月nguyệt 喻dụ 菩Bồ 薩Tát 悲bi 智trí 身thân 喻dụ 物vật 機cơ 日nhật 照chiếu 發phát 影ảnh 以dĩ 喻dụ 現hiện 身thân 等đẳng 而nhi 言ngôn 映ánh 日nhật 等đẳng 者giả 等đẳng 取thủ 經kinh 上thượng 月nguyệt 字tự 及cập 燈đăng 燭chúc 故cố 弄lộng 影ảnh 多đa 端đoan 者giả 上thượng 約ước 別biệt 喻dụ 菩Bồ 薩Tát 現hiện 身thân 此thử 約ước 通thông 喻dụ 一nhất 切thiết 諸chư 識thức 動động 身thân 俯phủ 仰ngưỡng 即tức 是thị 弄lộng 影ảnh 形hình 端đoan 影ảnh 正chánh 形hình 曲khúc 影ảnh 斜tà 故cố 云vân 多đa 端đoan 以dĩ 況huống 八bát 識thức 依y 身thân 有hữu 異dị 亦diệc 喻dụ 七thất 識thức 依y 第đệ 八bát 識thức 對đối 境cảnh 差sai 別biệt 叡duệ 公công 頌tụng 云vân 光quang 不bất 照chiếu 處xứ 謂vị 之chi 為vi 影ảnh 不bất 照chiếu 慧tuệ 明minh 生sanh 死tử 長trường/trưởng 永vĩnh 捨xả 遠viễn 夷di 途đồ 而nhi 行hành 榛# 梗# 若nhược 能năng 悟ngộ 之chi 狂cuồng 滅diệt 自tự 醒tỉnh )# 三tam 以dĩ 寶bảo 鏡kính 等đẳng 對đối 上thượng 男nam 子tử 等đẳng 為vi 影ảnh 像tượng 喻dụ 喻dụ 非phi 定định 地địa 果quả 報báo 以dĩ 鏡kính 中trung 影ảnh 像tượng 離ly 於ư 本bổn 質chất 別biệt 現hiện 鏡kính 等đẳng 之chi 中trung 故cố 喻dụ 於ư 果quả 與dữ 因nhân 處xứ 別biệt 前tiền 映ánh 質chất 之chi 影ảnh 雖tuy 因nhân 日nhật 等đẳng 影ảnh 乃nãi 隨tùy 身thân 不bất 於ư 日nhật 內nội 而nhi 現hiện 故cố 喻dụ 諸chư 識thức 雖tuy 託thác 境cảnh 生sanh 異dị 自tự 在tại 我ngã 非phi 在tại 於ư 境cảnh (# 三tam 以dĩ 寶bảo 鏡kính 者giả 釋thích 第đệ 三tam 喻dụ 疏sớ/sơ 從tùng 通thông 說thuyết 云vân 喻dụ 非phi 定định 地địa 果quả 報báo 此thử 攝nhiếp 論luận 意ý 對đối 前tiền 水thủy 月nguyệt 等đẳng 定định 境cảnh 故cố 云vân 非phi 定định 地địa 則tắc 鏡kính 喻dụ 於ư 因nhân 故cố 云vân 謂vị 無vô 明minh 等đẳng 本bổn 質chất 喻dụ 緣duyên 影ảnh 喻dụ 果quả 報báo 故cố 淨tịnh 名danh 云vân 是thị 身thân 如như 影ảnh 。 從tùng 業nghiệp 緣duyên 現hiện 。 又hựu 鏡kính 喻dụ 本bổn 識thức 如Như 來Lai 藏tạng 性tánh 本bổn 質chất 喻dụ 無vô 明minh 業nghiệp 等đẳng 像tượng 喻dụ 果quả 報báo 如như 問vấn 明minh 品phẩm 若nhược 將tương 鏡kính 像tượng 別biệt 喻dụ 菩Bồ 薩Tát 現hiện 身thân 則tắc 鏡kính 等đẳng 喻dụ 菩Bồ 薩Tát 本bổn 質chất 喻dụ 機cơ 像tượng 喻dụ 菩Bồ 薩Tát 所sở 現hiện 之chi 身thân 。 以dĩ 鏡kính 中trung 影ảnh 像tượng 者giả 第đệ 二nhị 對đối 喻dụ 辨biện 異dị 明minh 此thử 鏡kính 像tượng 得đắc 果quả 報báo 名danh 果quả 與dữ 因nhân 別biệt 故cố 若nhược 影ảnh 在tại 身thân 外ngoại 前tiền 映ánh 質chất 下hạ 辨biện 前tiền 異dị 此thử 日nhật 月nguyệt 在tại 天thiên 影ảnh 現hiện 在tại 身thân 身thân 即tức 喻dụ 因nhân 則tắc 所sở 現hiện 法pháp 得đắc 與dữ 因nhân 俱câu 故cố 喻dụ 諸chư 識thức 下hạ 合hợp 上thượng 雖tuy 隨tùy 日nhật 等đẳng 影ảnh 乃nãi 隨tùy 身thân 此thử 就tựu 通thông 喻dụ 諸chư 識thức 以dĩ 說thuyết 若nhược 將tương 光quang 影ảnh 喻dụ 菩Bồ 薩Tát 現hiện 身thân 則tắc 影ảnh 隨tùy 身thân 異dị 不bất 在tại 日nhật 光quang 則tắc 身thân 由do 生sanh 異dị 不bất 在tại 菩Bồ 薩Tát 智trí 日nhật 令linh 異dị 叡duệ 公công 頌tụng 云vân 形hình 不bất 入nhập 鏡kính 光quang 照chiếu 而nhi 有hữu 世thế 亦diệc 如như 是thị 業nghiệp 影ảnh 而nhi 受thọ 不bất 知tri 此thử 者giả 長trường/trưởng 瓔anh 其kỳ 咎cữu 若nhược 能năng 悟ngộ 之chi 還hoàn 神thần 氣khí 母mẫu )# 。 而nhi 現hiện 其kỳ 影ảnh 。 三Tam 明Minh 所sở 起khởi 中trung 亦diệc 有hữu 通thông 別biệt 二nhị 果quả 可khả 知tri 。 影ảnh 與dữ 油du 等đẳng 非phi 一nhất 非phi 異dị 。 非phi 離ly 非phi 合hợp 於ư 川xuyên 流lưu 中trung 亦diệc 不bất 漂phiêu 度độ 於ư 池trì 井tỉnh 內nội 亦diệc 不bất 沉trầm 沒một 雖tuy 現hiện 其kỳ 中trung 。 無vô 所sở 染nhiễm 著trước 。 四tứ 明minh 有hữu 非phi 有hữu 中trung 攝nhiếp 多đa 義nghĩa 門môn 於ư 中trung 一nhất 異dị 合hợp 離ly 通thông 顯hiển 影ảnh 義nghĩa 各các 有hữu 四tứ 句cú 如như 幻huyễn 喻dụ 辨biện 然nhiên 一nhất 異dị 約ước 此thử 影ảnh 彼bỉ 影ảnh 合hợp 離ly 約ước 影ảnh 對đối 水thủy 等đẳng (# 於ư 中trung 一nhất 異dị 者giả 此thử 揀giản 經kinh 中trung 諸chư 對đối 通thông 局cục 此thử 通thông 三tam 影ảnh 故cố 云vân 通thông 顯hiển )# 次thứ 於ư 川xuyên 流lưu 下hạ 別biệt 顯hiển 影ảnh 義nghĩa 不bất 通thông 二nhị 影ảnh 如như 月nguyệt 映ánh 淮hoài 流lưu 流lưu 水thủy 不bất 將tương 月nguyệt 去khứ 光quang 臨lâm 潭đàm 上thượng 萬vạn 仞nhận 不bất 見kiến 光quang 沉trầm 喻dụ 菩Bồ 薩Tát 同đồng 世thế 遷thiên 流lưu 不bất 漂phiêu 生sanh 死tử 證chứng 真chân 寂tịch 滅diệt 不bất 沉trầm 涅Niết 槃Bàn (# 次thứ 於ư 川xuyên 流lưu 下hạ 唯duy 明minh 水thủy 月nguyệt 之chi 影ảnh 一nhất 異dị 約ước 此thử 者giả 自tự 揀giản 一nhất 對đối 義nghĩa 旨chỉ 不bất 同đồng 顯hiển 無vô 重trọng/trùng 言ngôn 之chi 失thất 言ngôn 此thử 影ảnh 者giả 江giang 中trung 之chi 月nguyệt 若nhược 與dữ 水thủy 一nhất 不bất 可khả 在tại 河hà 若nhược 與dữ 水thủy 異dị 江giang 河hà 不bất 同đồng 應ưng 有hữu 兩lưỡng 月nguyệt 言ngôn 合hợp 離ly 約ước 影ảnh 對đối 水thủy 等đẳng 者giả 水thủy 影ảnh 若nhược 合hợp 水thủy 流lưu 月nguyệt 亦diệc 應ưng 流lưu 水thủy 影ảnh 若nhược 離ly 去khứ 水thủy 應ưng 有hữu 影ảnh 在tại 又hựu 合hợp 離ly 者giả 合hợp 意ý 亦diệc 二nhị 如như 二nhị 掌chưởng 合hợp 一nhất 異dị 不bất 爾nhĩ 一nhất 則tắc 無vô 雙song 如như 冰băng 成thành 水thủy 影ảnh 與dữ 水thủy 異dị 則tắc 月nguyệt 可khả 出xuất 水thủy 影ảnh 與dữ 水thủy 一nhất 則tắc 有hữu 水thủy 即tức 月nguyệt 亦diệc 不bất 可khả 移di 。 合hợp 離ly 之chi 義nghĩa 不bất 異dị 前tiền 釋thích 不bất 通thông 二nhị 影ảnh 者giả 唯duy 水thủy 月nguyệt 故cố 非phi 通thông 鏡kính 像tượng 及cập 於ư 映ánh 質chất 以dĩ 文văn 但đãn 云vân 川xuyên 流lưu 池trì 井tỉnh 故cố 言ngôn 月nguyệt 映ánh 淮hoài 流lưu 者giả 故cố 文văn 選tuyển 云vân 月nguyệt 映ánh 清thanh 流lưu )# 後hậu 雖tuy 現hiện 下hạ 雙song 結kết 有hữu 無vô 喻dụ 性tánh 相tướng 交giao 徹triệt 兼kiêm 於ư 鏡kính 像tượng (# 兼kiêm 於ư 鏡kính 像tượng 者giả 以dĩ 文văn 云vân 雖tuy 現hiện 其kỳ 中trung 故cố 通thông 鏡kính 像tượng 亦diệc 不bất 通thông 映ánh 質chất 映ánh 質chất 之chi 影ảnh 無vô 現hiện 中trung 故cố 若nhược 取thủ 日nhật 照chiếu 身thân 影ảnh 入nhập 於ư 水thủy 中trung 則tắc 亦diệc 通thông 之chi 然nhiên 是thị 水thủy 影ảnh 中trung 攝nhiếp )# 。 然nhiên 諸chư 眾chúng 生sanh 。 知tri 於ư 此thử 處xứ 有hữu 是thị 影ảnh 現hiện 亦diệc 知tri 彼bỉ 處xứ 無vô 如như 是thị 影ảnh 遠viễn 物vật 近cận 物vật 雖tuy 皆giai 影ảnh 現hiện 影ảnh 不bất 隨tùy 物vật 而nhi 有hữu 近cận 遠viễn 。 五ngũ 取thủ 為vi 有hữu 中trung 由do 以dĩ 有hữu 無vô 為vi 有hữu 無vô 不bất 知tri 即tức 影ảnh 了liễu 不bất 可khả 取thủ 故cố 。 成thành 執chấp 著trước 於ư 中trung 先tiên 取thủ 有hữu 無vô 為vi 著trước 後hậu 遠viễn 物vật 下hạ 舉cử 影ảnh 正chánh 義nghĩa 顯hiển 上thượng 為vi 執chấp 不bất 知tri 此thử 影ảnh 無vô 遠viễn 近cận 故cố (# 不bất 知tri 此thử 影ảnh 者giả 即tức 釋thích 經kinh 中trung 影ảnh 不bất 隨tùy 物vật 而nhi 有hữu 遠viễn 近cận 如như 執chấp 鏡kính 臨lâm 池trì 池trì 中trung 月nguyệt 出xuất 而nhi 此thử 影ảnh 不bất 近cận 天thiên 上thượng 之chi 月nguyệt 去khứ 地địa 四tứ 萬vạn 。 二nhị 千thiên 由do 旬tuần 。 影ảnh 落lạc 潭đàm 中trung 而nhi 亦diệc 不bất 遠viễn 以dĩ 喻dụ 菩Bồ 薩Tát 遠viễn 在tại 他tha 方phương 恆hằng 住trụ 此thử 故cố 雖tuy 在tại 此thử 處xứ 常thường 在tại 彼bỉ 故cố 安an 有hữu 遠viễn 近cận 之chi 異dị 相tướng 耶da 一nhất 切thiết 遠viễn 近cận 皆giai 類loại 此thử 知tri )# 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 能năng 知tri 自tự 身thân 及cập 以dĩ 他tha 身thân 。 一nhất 切thiết 皆giai 是thị 。 智trí 之chi 境cảnh 界giới 不bất 作tác 二nhị 解giải 謂vị 自tự 他tha 別biệt 而nhi 於ư 自tự 國quốc 土độ 於ư 他tha 國quốc 土độ 。 各các 各các 差sai 別biệt 。 一nhất 時thời 普phổ 現hiện 。 第đệ 三tam 菩Bồ 薩Tát 。 下hạ 合hợp 中trung 二nhị 先tiên 正chánh 合hợp 前tiền 文văn 於ư 中trung 初sơ 舉cử 智trí 境cảnh 合hợp 前tiền 本bổn 質chất 次thứ 而nhi 於ư 下hạ 合hợp 前tiền 油du 等đẳng 後hậu 各các 各các 下hạ 合hợp 前tiền 現hiện 影ảnh 。 如như 種chủng 子tử 中trung 無vô 有hữu 根căn 芽nha 莖hành 節tiết 。 枝chi 葉diệp 而nhi 能năng 生sanh 起khởi 如như 是thị 。 等đẳng 事sự 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 於ư 無vô 二nhị 法pháp 中trung 分phân 別biệt 二nhị 相tương/tướng 善thiện 巧xảo 方phương 便tiện 。 通thông 達đạt 無vô 礙ngại 。 二nhị 如như 種chủng 子tử 下hạ 轉chuyển 以dĩ 喻dụ 合hợp 非phi 有hữu 之chi 有hữu 於ư 中trung 先tiên 喻dụ 後hậu 合hợp 有hữu 無vô 無vô 礙ngại 名danh 為vi 方phương 便tiện 等đẳng 。 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 第đệ 八bát 如như 影ảnh 忍nhẫn 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 成thành 就tựu 此thử 忍nhẫn 雖tuy 不bất 徃# 詣nghệ 十thập 方phương 國quốc 土độ 。 而nhi 能năng 普phổ 現hiện 。 一nhất 切thiết 佛Phật 剎sát 。 亦diệc 不bất 離ly 此thử 亦diệc 不bất 到đáo 彼bỉ 如như 影ảnh 普phổ 現hiện 所sở 行hành 無vô 礙ngại 。 令linh 諸chư 眾chúng 生sanh 。 見kiến 差sai 別biệt 身thân 同đồng 於ư 世thế 間gian 堅kiên 實thật 之chi 相tướng 。 第đệ 四Tứ 果Quả 中trung 三tam 初sơ 得đắc 稱xưng 性tánh 之chi 身thân 如như 影ảnh 不bất 徃# 而nhi 至chí 不bất 分phân 而nhi 徧biến 故cố 。 然nhiên 此thử 差sai 別biệt 即tức 非phi 差sai 別biệt 別biệt 與dữ 不bất 別biệt 。 無vô 所sở 障chướng 礙ngại 。 次thứ 然nhiên 此thử 下hạ 結kết 成thành 無vô 礙ngại 以dĩ 無vô 差sai 是thị 差sai 之chi 無vô 差sai 故cố 雖tuy 不bất 徃# 而nhi 徧biến 令linh 物vật 見kiến 殊thù 差sai 是thị 無vô 差sai 之chi 差sai 故cố 雖tuy 徧biến 而nhi 。 不bất 在tại 彼bỉ 此thử 。 此thử 菩Bồ 薩Tát 從tùng 於ư 如Như 來Lai 。 種chủng 性tánh 而nhi 生sanh 身thân 語ngữ 及cập 意ý 清thanh 淨tịnh 無vô 礙ngại 。 故cố 能năng 獲hoạch 得đắc 無vô 邊biên 色sắc 相tướng 清thanh 淨tịnh 之chi 身thân 。 後hậu 此thử 菩Bồ 薩Tát 下hạ 顯hiển 此thử 身thân 因nhân 其kỳ 無vô 邊biên 身thân 近cận 局cục 果quả 中trung 亦diệc 通thông 前tiền 法pháp 。 佛Phật 子tử 云vân 何hà 為vi 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 如như 化hóa 忍nhẫn 。 第đệ 九cửu 如như 化hóa 忍nhẫn 文văn 分phần/phân 四tứ 別biệt 一nhất 標tiêu 二nhị 釋thích 三tam 結kết 四Tứ 果Quả 標tiêu 云vân 化hóa 者giả 無vô 而nhi 忽hốt 有hữu 故cố 。 佛Phật 子tử 此thử 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 知tri 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 皆giai 悉tất 如như 化hóa 。 釋thích 中trung 有hữu 三tam 謂vị 法pháp 喻dụ 合hợp 法pháp 中trung 二nhị 先tiên 緫# 標tiêu 標tiêu 法pháp 同đồng 喻dụ 具cụ 能năng 所sở 知tri 既ký 知tri 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 不bất 局cục 所sở 化hóa 情tình 類loại 略lược 標tiêu 世thế 間gian 應ưng 具cụ 出xuất 世thế 。 所sở 謂vị 一nhất 切thiết 。 眾chúng 生sanh 意ý 業nghiệp 化hóa 覺giác 想tưởng 所sở 起khởi 故cố 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 諸chư 行hành 化hóa 分phân 別biệt 所sở 起khởi 故cố 一nhất 切thiết 苦khổ 樂lạc 。 顛điên 倒đảo 化hóa 妄vọng 取thủ 所sở 起khởi 故cố 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 不bất 實thật 法pháp 化hóa 言ngôn 說thuyết 所sở 現hiện 故cố 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 分phân 別biệt 化hóa 想tưởng 念niệm 所sở 起khởi 故cố 。 後hậu 所sở 謂vị 下hạ 別biệt 顯hiển 先tiên 顯hiển 所sở 知tri 後hậu 顯hiển 能năng 知tri 前tiền 中trung 十thập 句cú 前tiền 五ngũ 染nhiễm 化hóa 後hậu 五ngũ 淨tịnh 化hóa 今kim 初sơ 不bất 出xuất 惑hoặc 業nghiệp 苦khổ 三tam 前tiền 四tứ 是thị 苦khổ 即tức 五ngũ 蘊uẩn 相tương/tướng 一nhất 識thức 由do 想tưởng 起khởi 二nhị 行hành 因nhân 識thức 生sanh 分phân 別biệt 是thị 識thức 故cố 三tam 受thọ 因nhân 想tưởng 起khởi 想tưởng 取thủ 愛ái 憎tăng 相tương/tướng 故cố 四tứ 色sắc 亦diệc 行hành 生sanh 無vô 記ký 報báo 色sắc 如như 沫mạt 不bất 實thật 名danh 言ngôn 熏huân 習tập 即tức 是thị 行hành 故cố 五ngũ 即tức 是thị 惑hoặc 惑hoặc 由do 想tưởng 行hành 念niệm 即tức 行hành 故cố 業nghiệp 通thông 二nhị 處xứ 初sơ 句cú 意ý 業nghiệp 此thử 句cú 分phân 別biệt 皆giai 是thị 業nghiệp 故cố 此thử 中trung 意ý 等đẳng 從tùng 緣duyên 無vô 性tánh 如như 化hóa 不bất 實thật 本bổn 無vô 今kim 有hữu 。 如như 化hóa 相tương/tướng 現hiện 故cố 仁nhân 王vương 云vân 法pháp 本bổn 自tự 無vô 。 因nhân 緣duyên 生sanh 諸chư 淨tịnh 化hóa 二nhị 義nghĩa 倣# 此thử 可khả 悉tất (# 故cố 仁nhân 王vương 者giả 證chứng 上thượng 不bất 實thật 相tướng 現hiện 二nhị 義nghĩa 然nhiên 有hữu 二nhị 義nghĩa 一nhất 因nhân 緣duyên 生sanh 之chi 即tức 是thị 相tương/tướng 現hiện 由do 緣duyên 生sanh 故cố 有hữu 來lai 即tức 無vô 云vân 法pháp 本bổn 自tự 無vô 。 即tức 無vô 實thật 義nghĩa 二nhị 者giả 兩lưỡng 句cú 共cộng 成thành 一nhất 義nghĩa 謂vị 自tự 者giả 從tùng 也dã 從tùng 無vô 之chi 有hữu 曰viết 生sanh 非phi 本bổn 先tiên 有hữu 故cố 云vân 法pháp 本bổn 自tự 無vô 。 遇ngộ 緣duyên 即tức 起khởi 故cố 云vân 因nhân 緣duyên 生sanh 諸chư 斯tư 即tức 但đãn 用dụng 因nhân 緣duyên 生sanh 諸chư 即tức 成thành 二nhị 義nghĩa 謂vị 因nhân 緣duyên 生sanh 故cố 。 相tương/tướng 有hữu 緣duyên 生sanh 無vô 性tánh 故cố 無vô 實thật 正chánh 順thuận 無vô 而nhi 忽hốt 有hữu 名danh 化hóa 故cố 引dẫn 此thử 文văn 此thử 文văn 即tức 第đệ 二nhị 卷quyển 護hộ 國quốc 品phẩm 第đệ 五ngũ 普phổ 明minh 王vương 為vi 千thiên 王vương 說thuyết 偈kệ 此thử 後hậu 更cánh 有hữu 偈kệ 云vân 盛thịnh 者giả 必tất 衰suy 。 實thật 者giả 皆giai 虛hư 眾chúng 生sanh 蠢xuẩn 蠢xuẩn 。 都đô 如như 幻huyễn 居cư 聲thanh 響hưởng 俱câu 空không 。 國quốc 土thổ 亦diệc 如như 。 等đẳng 總tổng 有hữu 八bát 偈kệ 及cập 事sự 緣duyên 並tịnh 如như 彼bỉ 經kinh 也dã 淨tịnh 化hóa 二nhị 義nghĩa 者giả 即tức 不bất 實thật 相tướng 現hiện 之chi 二nhị 義nghĩa 也dã )# 。 復phục 有hữu 清thanh 淨tịnh 調điều 伏phục 化hóa 無vô 分phân 別biệt 所sở 現hiện 故cố 於ư 三tam 世thế 不bất 轉chuyển 化hóa 無vô 生sanh 平bình 等đẳng 。 故cố 菩Bồ 薩Tát 願nguyện 力lực 。 化hóa 廣quảng 大đại 修tu 行hành 故cố 如Như 來Lai 大đại 悲bi 。 化hóa 方phương 便tiện 示thị 現hiện 。 故cố 轉chuyển 法Pháp 輪luân 方phương 便tiện 化hóa 智trí 慧tuệ 無vô 畏úy 辯biện 才tài 所sở 說thuyết 故cố 。 後hậu 復phục 有hữu 下hạ 明minh 後hậu 五ngũ 淨tịnh 中trung 一nhất 方phương 便tiện 調điều 生sanh 依y 真chân 智trí 故cố 二nhị 湛trạm 然nhiên 真chân 智trí 由do 理lý 成thành 故cố 故cố 上thượng 文văn 云vân 智trí 入nhập 三tam 世thế 了liễu 法pháp 平bình 等đẳng 。 三tam 願nguyện 由do 行hành 滿mãn 四tứ 慈từ 悲bi 復phục 依y 方phương 便tiện 立lập 故cố 五ngũ 具cụ 無vô 畏úy 辯biện 能năng 轉chuyển 法pháp 故cố (# 四tứ 慈từ 悲bi 者giả 即tức 出xuất 現hiện 品phẩm 文văn 故cố 彼bỉ 偈kệ 云vân 譬thí 如như 樹thụ 林lâm 。 依y 地địa 有hữu 地địa 依y 於ư 水thủy 得đắc 不bất 壞hoại 水thủy 輪luân 依y 風phong 風phong 依y 空không 而nhi 其kỳ 虛hư 空không 無vô 所sở 依y 一nhất 切thiết 佛Phật 法Pháp 。 依y 慈từ 悲bi 慈từ 悲bi 復phục 依y 方phương 便tiện 立lập 方phương 便tiện 依y 智trí 智trí 依y 慧tuệ 無vô 礙ngại 慧tuệ 身thân 無vô 所sở 依y 彼bỉ 說thuyết 五ngũ 重trọng/trùng 相tương 依y 今kim 此thử 但đãn 要yếu 慈từ 悲bi 依y 方phương 便tiện 方phương 便tiện 。 即tức 後hậu 得đắc 智trí 慈từ 悲bi 以dĩ 後hậu 得đắc 智trí 為vi 體thể 後hậu 得đắc 智trí 中trung 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 拔bạt 苦khổ 故cố )# 。 菩Bồ 薩Tát 如như 是thị 。 了liễu 知tri 世thế 間gian 。 出xuất 世thế 間gian 化hóa 現hiện 證chứng 知tri 廣quảng 大đại 知tri 無vô 邊biên 知tri 如như 事sự 知tri 自tự 在tại 知tri 真chân 實thật 知tri 非phi 虛hư 妄vọng 見kiến 所sở 能năng 傾khuynh 動động 隨tùy 世thế 所sở 行hành 。 亦diệc 不bất 失thất 壞hoại 。 二nhị 菩Bồ 薩Tát 如như 是thị 。 下hạ 別biệt 顯hiển 能năng 知tri 於ư 中trung 初sơ 二nhị 句cú 結kết 前tiền 生sanh 後hậu 世thế 間gian 結kết 前tiền 染nhiễm 出xuất 世thế 結kết 前tiền 淨tịnh 亦diệc 結kết 餘dư 所sở 不bất 盡tận 謂vị 乃nãi 至chí 一nhất 法pháp 過quá 於ư 涅Niết 槃Bàn 亦diệc 如như 化hóa 故cố 或hoặc 說thuyết 涅Niết 槃Bàn 不bất 如như 化hóa 者giả 大đại 品phẩm 云vân 為vì 新tân 發phát 意ý 。 菩Bồ 薩Tát 恐khủng 其kỳ 驚kinh 怖bố 分phân 別biệt 生sanh 滅diệt 方phương 如như 化hóa 故cố 餘dư 如như 幻huyễn 說thuyết 了liễu 知tri 之chi 言ngôn 即tức 是thị 生sanh 後hậu 次thứ 現hiện 證chứng 下hạ 正chánh 顯hiển 能năng 知tri 上thượng 言ngôn 了liễu 知tri 知tri 有hữu 六lục 義nghĩa 一nhất 若nhược 事sự 若nhược 理lý 非phi 比tỉ 度độ 故cố 二nhị 傍bàng 無vô 遺di 故cố 三tam 契khế 中trung 道đạo 故cố 四tứ 稱xưng 俗tục 境cảnh 故cố 五ngũ 真chân 俗tục 無vô 礙ngại 故cố 六lục 歸quy 一nhất 實thật 諦đế 故cố 後hậu 非phi 虛hư 妄vọng 下hạ 結kết 上thượng 六lục 知tri 處xứ 真chân 道đạo 而nhi 不bất 傾khuynh 行hành 非phi 道đạo 而nhi 不bất 壞hoại 。 大Đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 疏Sớ/sơ 鈔Sao 會Hội 本Bổn 第Đệ 四Tứ 十Thập 四Tứ 之Chi 四Tứ 音âm 釋thích 跉# 𨂲# (# 跉# 音âm 令linh 𨂲# 滂# 丁đinh 切thiết )# 。 噩# (# 逆nghịch 各các 切thiết )# 。 蘧# (# 求cầu 於ư 切thiết 蘧# 蘧# 有hữu 形hình 貌mạo )# 。 [矇-卄+((並-(前-刖))-一)]# (# 莫mạc 紅hồng 切thiết 目mục 有hữu 童đồng 子tử 而nhi 無vô 見kiến 也dã )# 。 [壼*桑]# (# 蘇tô 朗lãng 切thiết 鼓cổ [壼*桑]# 也dã 與dữ 𣞙tảng 同đồng )# 。 漂phiêu (# 匹thất 堯# 切thiết 浮phù 也dã )# 。 大đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華hoa 嚴nghiêm 經kinh 疏sớ/sơ 鈔sao 會hội 本bổn 第đệ 四tứ 十thập 四tứ 之chi 五ngũ 。 弊tệ 四tứ 。 唐Đường 于Vu 闐Điền 國Quốc 三Tam 藏Tạng 沙Sa 門Môn 實Thật 叉Xoa 難Nan 陀Đà 譯dịch 唐đường 清thanh 涼lương 山sơn 大đại 華hoa 嚴nghiêm 寺tự 沙Sa 門Môn 澄trừng 觀quán 撰soạn 述thuật 譬thí 如như 化hóa 不bất 從tùng 心tâm 起khởi 不bất 從tùng 心tâm 法pháp 起khởi 不bất 從tùng 業nghiệp 起khởi 。 不bất 受thọ 果quả 報báo 。 非phi 世thế 間gian 生sanh 非phi 世thế 間gian 滅diệt 不bất 可khả 隨tùy 逐trục 不bất 可khả 攬lãm 觸xúc 非phi 久cửu 住trụ 非phi 須tu 臾du 住trụ 非phi 行hành 世thế 間gian 非phi 離ly 世thế 間gian 不bất 專chuyên 繫hệ 一nhất 方phương 不bất 普phổ 屬thuộc 諸chư 方phương 非phi 有hữu 量lượng 非phi 無vô 量lượng 不bất 厭yếm 不bất 息tức 非phi 不bất 厭yếm 息tức 非phi 凡phàm 非phi 聖thánh 非phi 染nhiễm 非phi 淨tịnh 。 非phi 生sanh 非phi 死tử 。 非phi 智trí 非phi 愚ngu 非phi 見kiến 非phi 不bất 見kiến 。 非phi 依y 世thế 間gian 非phi 入nhập 法Pháp 界Giới 非phi 黠hiệt 慧tuệ 非phi 遲trì 鈍độn 非phi 取thủ 非phi 不bất 取thủ 。 非phi 生sanh 死tử 非phi 涅Niết 槃Bàn 非phi 有hữu 非phi 無vô 有hữu 。 第đệ 二nhị 譬thí 如như 下hạ 喻dụ 中trung 應ưng 開khai 四tứ 義nghĩa 一nhất 能năng 化hóa 者giả 以dĩ 喻dụ 因nhân 緣duyên 二nhị 化hóa 現hiện 事sự 喻dụ 所sở 起khởi 果quả 三tam 現hiện 用dụng 而nhi 無vô 實thật 四tứ 愚ngu 小tiểu 謂vị 真chân 故cố 十thập 喻dụ 傳truyền 云vân 猶do 如như 化hóa 事sự 雖tuy 空không 無vô 實thật 能năng 令linh 眾chúng 生sanh 。 憂ưu 苦khổ 瞋sân 恚khuể 喜hỷ 樂lạc 癡si 惑hoặc 諸chư 法pháp 亦diệc 爾nhĩ 。 云vân 何hà 無vô 實thật 如như 彼bỉ 化hóa 人nhân 。 無vô 生sanh 老lão 死tử 。 苦khổ 樂lạc 異dị 餘dư 人nhân 故cố 文văn 中trung 有hữu 四tứ 十thập 句cú 初sơ 句cú 標tiêu 次thứ 三tam 十thập 七thất 。 句cú 一nhất 向hướng 雙song 非phi 以dĩ 顯hiển 無vô 實thật 後hậu 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 有hữu 義nghĩa 通thông 二nhị 種chủng 一nhất 亦diệc 是thị 雙song 非phi 謂vị 無vô 有hữu 亦diệc 無vô 故cố 二nhị 雙song 融dung 性tánh 相tướng 化hóa 不bất 實thật 故cố 非phi 有hữu 現hiện 化hóa 事sự 故cố 非phi 無vô 有hữu 對đối 成thành 四tứ 句cú 及cập 一nhất 異dị 等đẳng 凖# 前tiền 思tư 之chi (# 謂vị 無vô 有hữu 者giả 經kinh 有hữu 二nhị 句cú 云vân 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 有hữu 今kim 偏thiên 釋thích 非phi 無vô 有hữu 句cú 謂vị 非phi 有hữu 即tức 是thị 無vô 。 有hữu 今kim 亦diệc 遣khiển 彼bỉ 無vô 有hữu 故cố 云vân 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 有hữu 故cố 云vân 無vô 有hữu 亦diệc 無vô 上thượng 句cú 易dị 故cố 不bất 釋thích 叡duệ 公công 云vân 眾chúng 生sanh 如như 化hóa 非phi 有hữu 非phi 真chân 不bất 達đạt 此thử 者giả 轉chuyển 如như 車xa 輪luân 。 解giải 法pháp 清thanh 淨tịnh 無vô 我ngã 無vô 人nhân 。 眾chúng 垢cấu 消tiêu 除trừ 如như 日nhật 無vô 雲vân )# 。 菩Bồ 薩Tát 如như 是thị 。 善thiện 巧xảo 方phương 便tiện 。 行hành 於ư 世thế 間gian 。 修tu 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 。 了liễu 知tri 世thế 法pháp 。 分phân 身thân 化hóa 徃# 。 第đệ 三tam 菩Bồ 薩Tát 。 如như 是thị 下hạ 合hợp 中trung 二nhị 先tiên 化hóa 行hành 後hậu 佛Phật 子tử 下hạ 化hóa 益ích 前tiền 中trung 四tứ 一nhất 起khởi 化hóa 用dụng 以dĩ 同đồng 化hóa 相tương/tướng 有hữu 故cố 然nhiên 但đãn 云vân 菩Bồ 薩Tát 如như 是thị 者giả 。 以dĩ 上thượng 諸chư 非phi 一nhất 一nhất 通thông 法pháp 故cố 指chỉ 上thượng 如như 是thị 為vi 。 善thiện 巧xảo 方phương 便tiện 。 不bất 著trước 世thế 間gian 。 不bất 取thủ 自tự 身thân 於ư 世thế 於ư 身thân 無vô 所sở 分phân 別biệt 。 不bất 住trụ 世thế 間gian 不bất 離ly 世thế 間gian 。 不bất 住trụ 於ư 法pháp 不bất 離ly 於ư 法pháp 。 二nhị 不bất 著trước 下hạ 明minh 化hóa 智trí 以dĩ 了liễu 化hóa 不bất 實thật 故cố 。 以dĩ 本bổn 願nguyện 故cố 。 不bất 棄khí 捨xả 一nhất 眾chúng 生sanh 。 界giới 不bất 調điều 伏phục 少thiểu 眾chúng 生sanh 界giới 不bất 分phân 別biệt 法pháp 非phi 不bất 分phân 別biệt 。 知tri 諸chư 法pháp 性tánh 無vô 來lai 無vô 去khứ 。 雖tuy 無vô 所sở 有hữu 而nhi 滿mãn 足túc 佛Phật 法Pháp 。 三tam 以dĩ 本bổn 願nguyện 下hạ 雙song 非phi 顯hiển 中trung 。 了liễu 法pháp 如như 化hóa 。 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 四tứ 了liễu 法pháp 下hạ 結kết 示thị 化hóa 旨chỉ 。 佛Phật 子tử 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 如như 是thị 安an 住trụ 如như 化hóa 忍nhẫn 時thời 悉tất 能năng 滿mãn 足túc 。 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 。 菩Bồ 提Đề 之chi 道Đạo 。 利lợi 益ích 眾chúng 生sanh 。 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 第đệ 九cửu 如như 化hóa 忍nhẫn 。 化hóa 益ích 及cập 結kết 文văn 顯hiển 可khả 知tri 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 成thành 就tựu 此thử 忍nhẫn 凡phàm 有hữu 所sở 作tác 。 悉tất 同đồng 於ư 化hóa 譬thí 如như 化hóa 士sĩ 於ư 一nhất 切thiết 佛Phật 剎sát 。 無vô 所sở 依y 住trụ 於ư 一nhất 切thiết 。 世thế 間gian 無vô 所sở 取thủ 著trước 。 於ư 一nhất 切thiết 佛Phật 法pháp 。 不bất 生sanh 分phân 別biệt 。 而nhi 趣thú 佛Phật 菩Bồ 提Đề 。 無vô 有hữu 懈giải 倦quyện 。 修tu 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 。 離ly 諸chư 顛điên 倒đảo 。 雖tuy 無vô 有hữu 身thân 而nhi 現hiện 一nhất 切thiết 。 身thân 雖tuy 無vô 所sở 住trụ 而nhi 住trụ 眾chúng 國quốc 土độ 雖tuy 無vô 有hữu 色sắc 而nhi 普phổ 現hiện 眾chúng 色sắc 雖tuy 不bất 著trước 實thật 際tế 而nhi 明minh 照chiếu 法pháp 性tánh 平bình 等đẳng 圓viên 滿mãn 。 第đệ 四Tứ 果Quả 中trung 先tiên 得đắc 利lợi 他tha 業nghiệp 用dụng 之chi 果quả 。 佛Phật 子tử 此thử 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 於ư 一nhất 切thiết 法pháp 。 無vô 所sở 依y 止chỉ 。 名danh 解giải 脫thoát 者giả 一nhất 切thiết 過quá 失thất 。 悉tất 皆giai 捨xả 離ly 。 名danh 調điều 伏phục 者giả 不bất 動động 不bất 轉chuyển 。 普phổ 入nhập 一nhất 切thiết 。 如Như 來Lai 眾chúng 會hội 。 名danh 神thần 通thông 者giả 於ư 無vô 生sanh 法pháp 。 已dĩ 得đắc 善thiện 巧xảo 。 名danh 無vô 退thoái 者giả 具cụ 一nhất 切thiết 力lực 須Tu 彌Di 鐵Thiết 圍Vi 。 不bất 能năng 為vi 障chướng 名danh 無vô 礙ngại 者giả 。 後hậu 佛Phật 子tử 下hạ 得đắc 依y 自tự 利lợi 立lập 勝thắng 名danh 果quả 。 佛Phật 子tử 云vân 何hà 為vi 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 如như 空không 忍nhẫn 。 第đệ 十thập 如như 空không 忍nhẫn 中trung 亦diệc 四tứ 謂vị 標tiêu 釋thích 結kết 果quả 標tiêu 云vân 如như 空không 如như 空không 所sở 喻dụ 通thông 一nhất 切thiết 法pháp 佛Phật 地địa 喻dụ 清thanh 淨tịnh 法Pháp 界Giới 。 以dĩ 離ly 差sai 別biệt 相tương/tướng 故cố 及cập 中trung 邊biên 等đẳng 論luận 喻dụ 圓viên 成thành 實thật 但đãn 是thị 此thử 中trung 一nhất 義nghĩa (# 如như 空không 所sở 喻dụ 通thông 一nhất 切thiết 法pháp 標tiêu 云vân 如như 空không 者giả 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 四tứ 一nhất 顯hiển 所sở 喻dụ 通thông 局cục 上thượng 是thị 本bổn 經kinh 之chi 意ý 通thông 喻dụ 一nhất 切thiết 二nhị 佛Phật 地địa 論luận 下hạ 引dẫn 論luận 明minh 通thông 局cục )# 然nhiên 其kỳ 喻dụ 相tương/tướng 小tiểu 異dị 諸chư 喻dụ 諸chư 喻dụ 開khai 義nghĩa 多đa 分phần 有hữu 五ngũ 雖tuy 正chánh 取thủ 所sở 成thành 幻huyễn 等đẳng 以dĩ 喻dụ 於ư 法pháp 而nhi 亦diệc 取thủ 緣duyên 等đẳng 以dĩ 顯hiển 無vô 性tánh 此thử 中trung 喻dụ 相tương/tướng 不bất 開khai 別biệt 法pháp 直trực 指chỉ 於ư 空không 具cụ 含hàm 多đa 義nghĩa 以dĩ 喻dụ 於ư 法pháp 又hựu 此thử 諸chư 喻dụ 若nhược 約ước 能năng 喻dụ 前tiền 五ngũ 多đa 取thủ 似tự 有hữu 以dĩ 破phá 實thật 有hữu 化hóa 喻dụ 以dĩ 不bất 有hữu 有hữu 破phá 似tự 有hữu 此thử 喻dụ 以dĩ 性tánh 相tướng 俱câu 絕tuyệt 破phá 於ư 一nhất 切thiết 又hựu 前tiền 六lục 遣khiển 有hữu 會hội 空không 多đa 依y 空không 立lập 有hữu 少thiểu 此thử 一nhất 遣khiển 有hữu 入nhập 空không 少thiểu 依y 空không 立lập 有hữu 多đa 又hựu 上thượng 所sở 喻dụ 則tắc 通thông 一nhất 切thiết 此thử 中trung 能năng 喻dụ 則tắc 具cụ 多đa 義nghĩa 所sở 喻dụ 各các 隨tùy 別biệt 義nghĩa 喻dụ 一nhất 類loại 法pháp (# 又hựu 前tiền 六lục 下hạ 三tam 重trọng/trùng 將tương 空không 喻dụ 對đối 六lục 明minh 空không 有hữu 不bất 同đồng 義nghĩa 成thành 諸chư 喻dụ 共cộng 喻dụ 於ư 空không 空không 喻dụ 卻khước 成thành 於ư 有hữu 此thử 中trung 能năng 喻dụ 者giả 謂vị 如như 一nhất 空không 有hữu 無vô 相tướng 義nghĩa 有hữu 無vô 起khởi 義nghĩa 一nhất 味vị 義nghĩa 等đẳng 言ngôn 所sở 喻dụ 各các 別biệt 者giả 謂vị 無vô 相tướng 但đãn 喻dụ 事sự 法Pháp 界Giới 無vô 起khởi 但đãn 喻dụ 世thế 界giới 一nhất 味vị 但đãn 喻dụ 教giáo 法pháp 等đẳng 故cố )# 然nhiên 龍long 樹thụ 十thập 喻dụ 以dĩ 四tứ 復phục 次thứ 釋thích 如như 空không 義nghĩa 一nhất 近cận 無vô 遠viễn 有hữu 謂vị 如như 虛hư 空không 非phi 可khả 見kiến 法pháp 以dĩ 遠viễn 視thị 故cố 眼nhãn 光quang 迴hồi 轉chuyển 則tắc 見kiến 縹# 色sắc 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 空không 無vô 所sở 有hữu 。 以dĩ 凡phàm 夫phu 人nhân 遠viễn 無vô 漏lậu 慧tuệ 棄khí 捨xả 實thật 相tướng 則tắc 見kiến 彼bỉ 我ngã 男nam 女nữ 等đẳng 物vật 而nhi 實thật 此thử 物vật 竟cánh 無vô 所sở 有hữu 二nhị 約ước 性tánh 淨tịnh 不bất 染nhiễm 三tam 約ước 無vô 初sơ 中trung 後hậu 。 四tứ 約ước 體thể 實thật 無vô 物vật 及cập 佛Phật 地địa 有hữu 十thập 復phục 次thứ 上thượng 八bát 地địa 中trung 空không 有hữu 十thập 義nghĩa 皆giai 是thị 畧lược 明minh (# 及cập 佛Phật 地địa 十thập 義nghĩa 菩Bồ 薩Tát 八bát 地địa 十thập 義nghĩa 此thử 之chi 二nhị 經kinh 文văn 皆giai 十thập 義nghĩa 意ý 各các 不bất 同đồng 佛Phật 地địa 十thập 義nghĩa 喻dụ 如Như 來Lai 清thanh 淨tịnh 。 法Pháp 界Giới 今kim 當đương 具cụ 引dẫn 即tức 第đệ 三tam 論luận 去khứ 至chí 第đệ 四tứ 論luận 方phương 終chung 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 者giả 。 經Kinh 云vân 妙Diệu 生Sanh 當đương 知tri 。 清thanh 淨tịnh 法Pháp 界Giới 。 譬thí 如như 虛hư 空không 。 雖tuy 遍biến 諸chư 色sắc 。 種chủng 種chủng 相tướng 中trung 。 而nhi 不bất 可khả 說thuyết 。 有hữu 種chủng 種chủng 相tướng 。 體thể 唯duy 一nhất 味vị 。 如như 是thị 如Như 來Lai 。 清thanh 淨tịnh 法Pháp 界Giới 。 雖tuy 復phục 遍biến 至chí 。 種chủng 種chủng 相tướng 類loại 。 所sở 知tri 境cảnh 界giới 。 而nhi 不bất 可khả 說thuyết 。 有hữu 種chủng 種chủng 相tướng 。 體thể 唯duy 一nhất 味vị 。 二nhị 云vân 又hựu 如như 虛hư 空không 。 雖tuy 遍biến 諸chư 色sắc 。 不bất 相tương 捨xả 離ly 。 而nhi 不bất 為vi 色sắc 。 過quá 所sở 染nhiễm 污ô 。 如như 是thị 如Như 來Lai 。 清thanh 淨tịnh 法Pháp 界Giới 。 雖tuy 遍biến 一nhất 切thiết 。 眾chúng 生sanh 心tâm 性tánh 。 由do 真chân 實thật 故cố 。 不bất 相tương 捨xả 離ly 。 而nhi 不bất 為vị 彼bỉ 。 過quá 所sở 染nhiễm 污ô 。 三tam 云vân 又hựu 如như 虛hư 空không 。 含hàm 容dung 一nhất 切thiết 。 身thân 語ngữ 意ý 業nghiệp 。 而nhi 此thử 虛hư 空không 。 無vô 有hữu 起khởi 作tác 。 如như 是thị 如Như 來Lai 。 含hàm 容dung 一Nhất 切Thiết 智Trí 所sở 。 變biến 化hóa 利lợi 眾chúng 生sanh 事sự 。 清thanh 淨tịnh 法Pháp 界Giới 。 無vô 有hữu 起khởi 作tác 。 四tứ 當đương 第đệ 四tứ 卷quyển 初sơ 故cố 云vân 又hựu 如như 虛hư 空không 。 中trung 種chủng 種chủng 色sắc 相tướng 。 現hiện 生sanh 現hiện 滅diệt 。 而nhi 此thử 虛hư 空không 。 無vô 生sanh 無vô 滅diệt 。 如như 是thị 云vân 云vân 諸chư 智trí 變biến 化hóa 。 利lợi 眾chúng 生sanh 事sự 。 現hiện 生sanh 現hiện 滅diệt 。 而nhi 淨tịnh 法Pháp 界Giới 。 無vô 生sanh 無vô 滅diệt 。 五ngũ 云vân 又hựu 如như 虛hư 空không 。 種chủng 種chủng 色sắc 相tướng 。 現hiện 增tăng 現hiện 減giảm 。 而nhi 此thử 虛hư 空không 。 無vô 增tăng 無vô 減giảm 。 如như 是thị 云vân 云vân 顯hiển 示thị 如Như 來Lai 。 甘cam 露lộ 聖thánh 教giáo 。 有hữu 增tăng 有hữu 減giảm 。 而nhi 淨tịnh 法Pháp 界Giới 。 無vô 增tăng 無vô 減giảm 。 六lục 云vân 又hựu 如như 虛hư 空không 。 十thập 方phương 色sắc 相tướng 。 無vô 邊biên 無vô 盡tận 。 是thị 虛hư 空không 界giới 。 無vô 邊biên 盡tận 故cố 。 而nhi 此thử 虛hư 空không 。 無vô 去khứ 無vô 來lai 。 無vô 動động 無vô 轉chuyển 。 如như 是thị 云vân 云vân 建kiến 立lập 十thập 方phương 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 利lợi 益ích 安an 樂lạc 。 種chủng 種chủng 作tác 用dụng 。 無vô 邊biên 無vô 盡tận 。 清thanh 淨tịnh 法Pháp 界Giới 。 無vô 邊biên 盡tận 故cố 。 而nhi 淨tịnh 法Pháp 界Giới 。 無vô 去khứ 無vô 來lai 。 無vô 轉chuyển 無vô 動động 七thất 云vân 又hựu 如như 虛hư 空không 。 三Tam 千Thiên 世Thế 界Giới 。 現hiện 壞hoại 現hiện 成thành 。 而nhi 虛hư 空không 界giới 。 無vô 壞hoại 無vô 成thành 。 如như 是thị 云vân 云vân 現hiện 無vô 量lượng 相tướng 。 成thành 等Đẳng 正Chánh 覺Giác 。 或hoặc 復phục 示thị 現hiện 。 入nhập 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 而nhi 淨tịnh 法Pháp 界Giới 。 非phi 成thành 等Đẳng 正Chánh 覺Giác 。 非phi 入nhập 寂tịch 滅diệt 。 入nhập 云vân 又hựu 如như 依y 空không 。 種chủng 種chủng 色sắc 相tướng 。 壞hoại 爛lạn 燒thiêu 爍thước 變biến 異dị 可khả 得đắc 。 而nhi 虛hư 空không 界giới 。 非phi 彼bỉ 所sở 變biến 。 亦diệc 無vô 勞lao 蔽tế 如như 是thị 依y 止chỉ 。 如Như 來Lai 淨tịnh 界giới 。 眾chúng 生sanh 界giới 內nội 。 種chủng 種chủng 學học 處xứ 。 身thân 語ngữ 意ý 業nghiệp 。 毀hủy 犯phạm 可khả 得đắc 。 而nhi 淨tịnh 法Pháp 界Giới 。 非phi 彼bỉ 變biến 異dị 。 亦diệc 無vô 勞lao 蔽tế 九cửu 云vân 又hựu 如như 依y 空không 。 大đại 地địa 大đại 山sơn 。 光quang 明minh 水thủy 火hỏa 。 帝Đế 釋Thích 眷quyến 屬thuộc 。 乃nãi 至chí 日nhật 月nguyệt 。 種chủng 種chủng 可khả 得đắc 。 而nhi 虛hư 空không 界giới 。 非phi 彼bỉ 諸chư 相tướng 。 如như 是thị 依y 止chỉ 。 如Như 來Lai 淨tịnh 界giới 。 戒giới 蘊uẩn 定định 蘊uẩn 慧tuệ 蘊uẩn 解giải 脫thoát 解giải 脫thoát 。 知tri 見kiến 諸chư 蘊uẩn 可khả 得đắc 。 而nhi 淨tịnh 法Pháp 界Giới 。 非phi 彼bỉ 諸chư 相tướng 。 十thập 云vân 又hựu 如như 空không 中trung 。 種chủng 種chủng 因nhân 緣duyên 。 展triển 轉chuyển 生sanh 起khởi 。 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 。 無vô 量lượng 世thế 界giới 。 周chu 輪luân 可khả 得đắc 。 而nhi 虛hư 空không 界giới 。 無vô 所sở 起khởi 作tác 。 如như 是thị 如Như 來Lai 。 清thanh 淨tịnh 法Pháp 界Giới 。 具cụ 無vô 量lượng 相tướng 。 諸chư 佛Phật 眾chúng 會hội 。 周chu 輪luân 可khả 得đắc 。 而nhi 淨tịnh 法Pháp 界Giới 。 無vô 所sở 起khởi 作tác 。 釋thích 曰viết 上thượng 之chi 十thập 義nghĩa 具cụ 出xuất 經kinh 文văn 如như 是thị 字tự 下hạ 皆giai 有hữu 如Như 來Lai 。 清thanh 淨tịnh 法Pháp 界Giới 。 之chi 言ngôn 餘dư 並tịnh 依y 經kinh 而nhi 論luận 皆giai 廣quảng 釋thích 大đại 意ý 相tương 似tự 故cố 疏sớ/sơ 不bất 引dẫn 論luận 亦diệc 不bất 具cụ 列liệt 經kinh 文văn 言ngôn 大đại 意ý 相tương 似tự 者giả 通thông 與dữ 一nhất 切thiết 法pháp 。 非phi 即tức 離ly 義nghĩa 耳nhĩ 上thượng 正chánh 辨biện 五ngũ 法pháp 之chi 中trung 一nhất 真chân 法Pháp 界Giới 故cố 。 以dĩ 虛hư 空không 十thập 義nghĩa 為ví 喻dụ 若nhược 略lược 取thủ 別biệt 相tướng 者giả 一nhất 體thể 唯duy 一nhất 味vị 。 二nhị 性tánh 淨tịnh 無vô 染nhiễm 三tam 無vô 起khởi 作tác 四tứ 無vô 生sanh 滅diệt 五ngũ 無vô 增tăng 減giảm 六lục 無vô 去khứ 來lai 動động 轉chuyển 七thất 無vô 成thành 壞hoại 八bát 無vô 變biến 易dị 勞lao 倦quyện 九cửu 非phi 諸chư 相tướng 十thập 無vô 所sở 起khởi 作tác 。 觀quán 其kỳ 經kinh 文văn 十thập 與dữ 三tam 同đồng 而nhi 三tam 是thị 含hàm 容dung 無vô 起khởi 作tác 十thập 是thị 生sanh 起khởi 無vô 起khởi 作tác 三tam 合hợp 云vân 無vô 能năng 所sở 若nhược 觀quán 論luận 結kết 十thập 應ưng 言ngôn 無vô 分phân 別biệt 三tam 應ưng 云vân 無vô 作tác 意ý 今kim 略lược 引dẫn 論luận 釋thích 釋thích 第đệ 一nhất 云vân 次thứ 當đương 顯hiển 示thị 淨tịnh 法Pháp 界Giới 相tương/tướng 釋thích 難nạn/nan 決quyết 擇trạch 法Pháp 界Giới 差sai 別biệt 。 謂vị 有hữu 難nạn/nan 言ngôn 若nhược 諸chư 如Như 來Lai 。 法Pháp 界Giới 為vi 性tánh 法Pháp 界Giới 則tắc 用dụng 真Chân 如Như 為vi 體thể 真Chân 如Như 即tức 是thị 諸chư 法pháp 共cộng 相tương 諸chư 法pháp 既ký 有hữu 種chủng 種chủng 差sai 別biệt 。 法Pháp 界Giới 隨tùy 彼bỉ 云vân 何hà 無vô 有hữu 種chủng 種chủng 。 差sai 別biệt 法Pháp 界Giới 若nhược 有hữu 種chủng 種chủng 。 差sai 別biệt 云vân 何hà 清thanh 淨tịnh 非phi 頗phả 胝chi 迦ca 種chủng 種chủng 依y 止chỉ 共cộng 相tương 應ưng 故cố 無vô 種chủng 種chủng 相tướng 。 為vi 釋thích 此thử 難nạn/nan 故cố 說thuyết 最tối 初sơ 太thái 虛hư 空không 喻dụ 意ý 云vân 雖tuy 遍biến 種chủng 種chủng 不bất 隨tùy 成thành 形hình 不bất 捨xả 自tự 性tánh 。 故cố 二nhị 有hữu 難nạn/nan 云vân 法Pháp 界Giới 遍biến 在tại 一nhất 切thiết 則tắc 與dữ 貪tham 等đẳng 而nhi 共cộng 相tương 應ứng 。 云vân 何hà 不bất 如như 有hữu 漏lậu 心tâm 法pháp 成thành 不bất 清thanh 淨tịnh 故cố 。 今kim 通thông 云vân 性tánh 清thanh 淨tịnh 故cố 。 非phi 彼bỉ 體thể 故cố 不bất 為vi 所sở 染nhiễm 。 三tam 有hữu 難nạn/nan 云vân 如Như 來Lai 清thanh 淨tịnh 。 法Pháp 界Giới 真Chân 如Như 為vi 體thể 則tắc 無vô 戲hí 論luận 。 亦diệc 無vô 起khởi 作tác 云vân 何hà 得đắc 容dung 利lợi 有hữu 情tình 事sự 故cố 。 今kim 通thông 云vân 由do 先tiên 願nguyện 力lực 。 為vi 增tăng 上thượng 緣duyên 與dữ 諸chư 眾chúng 生sanh 。 作tác 利lợi 樂lạc 事sự 任nhậm 運vận 而nhi 住trụ 無vô 有hữu 分phân 別biệt 。 而nhi 無vô 戲hí 論luận 四tứ 有hữu 難nạn/nan 云vân 若nhược 淨tịnh 法Pháp 界Giới 遍biến 在tại 一nhất 切thiết 不bất 相tương 捨xả 離ly 。 一nhất 向hướng 隨tùy 轉chuyển 是thị 則tắc 法Pháp 界Giới 應ưng 有hữu 生sanh 滅diệt 故cố 故cố 今kim 通thông 云vân 雖tuy 遍biến 一nhất 切thiết 。 世thế 俗tục 施thi 設thiết 則tắc 有hữu 生sanh 滅diệt 真chân 勝thắng 義nghĩa 體thể 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 五ngũ 有hữu 難nạn/nan 言ngôn 若nhược 淨tịnh 法Pháp 界Giới 遍biến 在tại 一nhất 切thiết 不bất 相tương 捨xả 離ly 。 如Như 來Lai 聖Thánh 教giáo 。 現hiện 有hữu 增tăng 減giảm 法Pháp 界Giới 亦diệc 應ưng 增tăng 減giảm 故cố 今kim 通thông 云vân 然nhiên 世thế 俗tục 理lý 說thuyết 有hữu 增tăng 減giảm 非phi 真chân 法Pháp 界Giới 而nhi 有hữu 增tăng 減giảm 六lục 有hữu 難nạn/nan 云vân 若nhược 諸chư 如Như 來Lai 。 法Pháp 界Giới 為vi 體thể 如Như 來Lai 施thí 與dữ 有hữu 情tình 。 利lợi 樂lạc 或hoặc 去khứ 或hoặc 來lai 法Pháp 界Giới 應ưng 有hữu 來lai 去khứ 故cố 今kim 通thông 云vân 就tựu 受thọ 用dụng 身thân 說thuyết 有hữu 去khứ 來lai 非phi 法Pháp 界Giới 體thể 而nhi 有hữu 去khứ 來lai 七thất 有hữu 難nạn/nan 云vân 若nhược 無vô 去khứ 來lai 。 云vân 何hà 得đắc 有hữu 。 成thành 等Đẳng 正Chánh 覺Giác 。 故cố 今kim 通thông 云vân 成thành 者giả 約ước 世thế 俗tục 勝thắng 義nghĩa 。 無vô 成thành 壞hoại 八bát 有hữu 難nạn/nan 云vân 若nhược 法Pháp 界Giới 遍biến 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。 之chi 類loại 云vân 何hà 有hữu 情tình 。 得đắc 有hữu 毀hủy 犯phạm 故cố 今kim 通thông 云vân 眾chúng 生sanh 有hữu 毀hủy 犯phạm 法Pháp 界Giới 無vô 變biến 異dị 九cửu 有hữu 難nạn/nan 云vân 若nhược 法Pháp 界Giới 遍biến 一nhất 切thiết 應ưng 無vô 有hữu 戒giới 等đẳng 無vô 漏lậu 蘊uẩn 相tương/tướng 故cố 今kim 通thông 云vân 為vi 增tăng 上thượng 緣duyên 增tăng 長trưởng 一nhất 切thiết 。 自tự 無vô 諸chư 相tướng 十thập 有hữu 難nạn/nan 云vân 若nhược 一nhất 切thiết 佛Phật 法Pháp 。 界giới 為vi 體thể 應ưng 無vô 受thọ 用dụng 云vân 何hà 得đắc 有hữu 。 眾chúng 會hội 差sai 別biệt 。 故cố 今kim 通thông 云vân 約ước 別biệt 別biệt 因nhân 緣duyên 所sở 得đắc 。 非phi 如Như 來Lai 身thân 有hữu 戲hí 論luận 分phân 別biệt 。 等đẳng 以dĩ 上thượng 十thập 難nạn/nan 對đối 上thượng 經kinh 文văn 居cư 然nhiên 易dị 了liễu 上thượng 八bát 地địa 者giả 十thập 相tương/tướng 不bất 同đồng 謂vị 一nhất 無vô 量lượng 相tương/tướng 二nhị 周chu 徧biến 相tương/tướng 三tam 無vô 形hình 相tướng 四tứ 無vô 異dị 相tướng 五ngũ 無vô 邊biên 相tương/tướng 六lục 顯hiển 現hiện 色sắc 身thân 相tướng 文văn 唯duy 有hữu 六lục 例lệ 合hợp 有hữu 十thập 耳nhĩ 但đãn 語ngữ 於ư 空không 又hựu 不bất 別biệt 喻dụ 相tương/tướng 法pháp )# 然nhiên 別biệt 義nghĩa 有hữu 此thử 不bất 同đồng 同đồng 義nghĩa 諸chư 喻dụ 無vô 別biệt 故cố 叡duệ 公công 云vân 十thập 喻dụ 以dĩ 喻dụ 空không 空không 必tất 待đãi 此thử 喻dụ 借tá 言ngôn 以dĩ 會hội 意ý 意ý [書-曰+皿]# 無vô 會hội 處xứ 若nhược 得đắc 出xuất 長trường/trưởng 羅la 住trụ 此thử 無vô 所sở 住trụ 。 若nhược 能năng 映ánh 斯tư 照chiếu 萬vạn 象tượng 無vô 來lai 去khứ 餘dư 無vô 礙ngại 義nghĩa 如như 前tiền 後hậu 說thuyết (# 故cố 叡duệ 公công 下hạ 二nhị 引dẫn 證chứng 成thành 於ư 空không 義nghĩa 是thị 同đồng 此thử 但đãn 總tổng 結kết 十thập 喻dụ 之chi 讚tán 若nhược 別biệt 明minh 空không 讚tán 云vân 空không 唯duy 有hữu 名danh 無vô 用dụng 無vô 色sắc 人nhân 亦diệc 如như 是thị 。 莫mạc 之chi 能năng 識thức 妄vọng 造tạo 妄vọng 苦khổ 百bách 艱gian 孔khổng 棘cức 馳trì 空không 求cầu 空không 空không 竭kiệt 其kỳ 力lực 亦diệc 顯hiển 空không 義nghĩa 耳nhĩ 餘dư 無vô 礙ngại 義nghĩa 三tam 結kết 成thành 此thử 經Kinh 之chi 大đại 意ý 也dã 經kinh 疏sớ/sơ 前tiền 已dĩ 有hữu 說thuyết 如như 如như 幻huyễn 忍nhẫn 等đẳng 後hậu 亦diệc 有hữu 說thuyết 如như 德đức 齊tề 空không 中trung 說thuyết 前tiền 後hậu 遠viễn 文văn 文văn 更cánh 多đa 矣hĩ )# 。 佛Phật 子tử 此thử 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 了liễu 一nhất 切thiết 法pháp 。 界giới 猶do 如như 虛hư 空không 。 以dĩ 無vô 相tướng 故cố 。 一nhất 切thiết 世thế 界giới 。 猶do 如như 虛hư 空không 。 以dĩ 無vô 起khởi 故cố 一nhất 切thiết 法pháp 。 猶do 如như 虛hư 空không 。 以dĩ 無vô 二nhị 故cố 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 行hành 。 猶do 如như 虛hư 空không 。 無vô 所sở 行hành 故cố 一nhất 切thiết 佛Phật 猶do 如như 虛hư 空không 。 無vô 分phân 別biệt 故cố 。 一nhất 切thiết 佛Phật 力lực 。 猶do 如như 虛hư 空không 。 無vô 差sai 別biệt 故cố 。 一nhất 切thiết 禪thiền 定định 。 猶do 如như 虛hư 空không 。 三tam 際tế 平bình 等đẳng 故cố 所sở 說thuyết 一nhất 切thiết 法pháp 。 猶do 如như 虛hư 空không 。 不bất 可khả 言ngôn 說thuyết 。 故cố 一nhất 切thiết 佛Phật 身thân 。 猶do 如như 虛hư 空không 。 無vô 著trước 無vô 礙ngại 故cố 。 第đệ 二nhị 釋thích 中trung 二nhị 先tiên 忍nhẫn 解giải 之chi 相tướng 後hậu 忍nhẫn 行hành 成thành 益ích 今kim 初sơ 先tiên 別biệt 明minh 以dĩ 空không 九cửu 義nghĩa 喻dụ 九cửu 種chủng 法pháp 隨tùy 義nghĩa 雖tuy 別biệt 然nhiên 其kỳ 總tổng 意ý 亦diệc 以dĩ 緣duyên 成thành 無vô 性tánh 故cố 空không 九cửu 句cú 各các 初sơ 標tiêu 法pháp 同đồng 喻dụ 後hậu 出xuất 所sở 以dĩ 一nhất 標tiêu 事sự 法Pháp 界Giới 如như 空không 下hạ 出xuất 所sở 以dĩ 者giả 以dĩ 無vô 相tướng 故cố 。 謂vị 從tùng 緣duyên 無vô 性tánh 其kỳ 相tương/tướng 自tự 虛hư 即tức 事sự 是thị 理lý 法Pháp 界Giới 故cố 此thử 句cú 為vi 總tổng 二nhị 世thế 界giới 共cộng 業nghiệp 所sở 起khởi 故cố 三tam 軌quỹ 儀nghi 教giáo 法pháp 一nhất 味vị 法Pháp 界Giới 。 所sở 流lưu 故cố 及cập 餘dư 六lục 句cú 並tịnh 凖# 初sơ 句cú (# 二nhị 世thế 界giới 者giả 出xuất 現hiện 品phẩm 當đương 說thuyết )# 。 菩Bồ 薩Tát 如như 是thị 。 以dĩ 如như 虛hư 空không 方phương 便tiện 了liễu 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 無vô 所sở 有hữu 。 後hậu 菩Bồ 薩Tát 如như 是thị 下hạ 總tổng 結kết 。 佛Phật 子tử 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 以dĩ 如như 虛hư 空không 忍nhẫn 智trí 了liễu 一nhất 切thiết 法pháp 。 時thời 得đắc 如như 虛hư 空không 身thân 身thân 業nghiệp 得đắc 如như 虛hư 空không 語ngữ 語ngữ 業nghiệp 得đắc 如như 虛hư 空không 意ý 意ý 業nghiệp 。 第đệ 二nhị 佛Phật 子tử 下hạ 忍nhẫn 行hành 成thành 益ích 中trung 三tam 初sơ 總tổng 明minh 得đắc 如như 空không 三tam 業nghiệp 業nghiệp 具cụ 。 譬thí 如như 虛hư 空không 。 一nhất 切thiết 法pháp 依y 不bất 生sanh 不bất 歿một 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 一nhất 切thiết 法pháp 身thân 。 不bất 生sanh 不bất 歿một 譬thí 如như 虛hư 空không 。 不bất 可khả 破phá 壞hoại 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 智trí 慧tuệ 諸chư 力lực 不bất 可khả 破phá 壞hoại 。 譬thí 如như 虛hư 空không 。 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 之chi 所sở 依y 止chỉ 。 而nhi 無vô 所sở 依y 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 之chi 所sở 依y 止chỉ 。 而nhi 無vô 所sở 依y 。 譬thí 如như 虛hư 空không 。 無vô 生sanh 無vô 滅diệt 。 能năng 持trì 一nhất 切thiết 。 世thế 間gian 生sanh 滅diệt 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 無vô 向hướng 無vô 得đắc 能năng 示thị 向hướng 得đắc 普phổ 使sử 世thế 間gian 修tu 行hành 清thanh 淨tịnh 。 譬thí 如như 虛hư 空không 。 無vô 方phương 無vô 隅ngung 而nhi 能năng 顯hiển 現hiện 無vô 邊biên 方phương 隅ngung 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 無vô 業nghiệp 無vô 報báo 。 而nhi 能năng 顯hiển 示thị 。 種chủng 種chủng 業nghiệp 報báo 。 譬thí 如như 虛hư 空không 。 非phi 行hành 非phi 住trụ 而nhi 能năng 示thị 現hiện 。 種chủng 種chủng 威uy 儀nghi 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 非phi 行hành 非phi 住trụ 而nhi 能năng 分phân 別biệt 一nhất 切thiết 。 諸chư 行hành 譬thí 如như 虛hư 空không 。 非phi 色sắc 非phi 非phi 色sắc 而nhi 能năng 示thị 現hiện 。 種chủng 種chủng 諸chư 色sắc 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 非phi 世thế 間gian 色sắc 非phi 出xuất 世thế 間gian 色sắc 而nhi 能năng 示thị 現hiện 。 一nhất 切thiết 諸chư 色sắc 。 譬thí 如như 虛hư 空không 。 非phi 久cửu 非phi 近cận 而nhi 能năng 久cửu 住trụ 現hiện 一nhất 切thiết 物vật 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 非phi 久cửu 非phi 近cận 而nhi 能năng 久cửu 住trụ 顯hiển 示thị 菩Bồ 薩Tát 。 所sở 行hành 諸chư 行hành 譬thí 如như 虛hư 空không 。 非phi 淨tịnh 非phi 穢uế 。 不bất 離ly 淨tịnh 穢uế 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 非phi 障chướng 非phi 無vô 障chướng 不bất 離ly 障chướng 無vô 障chướng 譬thí 如như 虛hư 空không 。 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 皆giai 現hiện 其kỳ 前tiền 。 非phi 現hiện 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 之chi 前tiền 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 皆giai 現hiện 其kỳ 前tiền 。 非phi 現hiện 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 之chi 前tiền 譬thí 如như 虛hư 空không 。 普phổ 入nhập 一nhất 切thiết 。 而nhi 無vô 邊biên 際tế 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 普phổ 入nhập 諸chư 法pháp 。 而nhi 菩Bồ 薩Tát 心tâm 無vô 有hữu 邊biên 際tế 。 二nhị 譬thí 如như 下hạ 別biệt 顯hiển 德đức 齊tề 虛hư 空không 於ư 中trung 初sơ 二nhị 句cú 一nhất 向hướng 喻dụ 實thật 無vô 依y 為vi 依y 已dĩ 下hạ 皆giai 顯hiển 性tánh 相tướng 無vô 礙ngại 從tùng 緣duyên 有hữu 故cố 無vô 性tánh 空không 故cố 又hựu 此thử 二nhị 相tương/tướng 即tức 故cố 便tiện 成thành 四tứ 句cú 一nhất 緣duyên 生sanh 故cố 空không 緣duyên 生sanh 故cố 有hữu 二nhị 無vô 性tánh 故cố 空không 無vô 性tánh 故cố 有hữu 三tam 緣duyên 生sanh 故cố 有hữu 無vô 性tánh 故cố 空không 四tứ 即tức 反phản 此thử 餘dư 一nhất 異dị 等đẳng 並tịnh 例lệ 此thử 知tri (# 四tứ 即tức 反phản 此thử 者giả 謂vị 無vô 性tánh 故cố 有hữu 緣duyên 生sanh 故cố 空không 並tịnh 如như 問vấn 明minh 品phẩm 若nhược 對đối 經kinh 文văn 應ưng 言ngôn 從tùng 緣duyên 有hữu 故cố 為vi 世thế 界giới 依y 無vô 性tánh 空không 故cố 而nhi 無vô 所sở 依y 。 四tứ 句cú 但đãn 出xuất 空không 義nghĩa 所sở 以dĩ 差sai 別biệt 耳nhĩ )# 無vô 法pháp 出xuất 空không 故cố 皆giai 現hiện 其kỳ 前tiền 。 空không 不bất 可khả 見kiến 故cố 。 不bất 現hiện 法pháp 前tiền 餘dư 並tịnh 文văn 顯hiển (# 無vô 法pháp 出xuất 空không 下hạ 別biệt 釋thích 譬thí 如như 虛hư 空không 。 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 皆giai 現hiện 其kỳ 前tiền 。 非phi 現hiện 一nhất 切thiết 世thế 間gian 之chi 前tiền )# 。 何hà 以dĩ 故cố 菩Bồ 薩Tát 。 所sở 作tác 如như 虛hư 空không 故cố 。 謂vị 所sở 有hữu 修tu 習tập 所sở 有hữu 嚴nghiêm 淨tịnh 所sở 有hữu 成thành 就tựu 皆giai 悉tất 平bình 等đẳng 。 一nhất 體thể 一nhất 味vị 一nhất 種chủng 分phần/phân 量lượng 如như 虛hư 空không 清thanh 淨tịnh 。 徧biến 一nhất 切thiết 處xứ 。 如như 是thị 證chứng 知tri 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 於ư 一nhất 切thiết 法pháp 。 無vô 有hữu 分phân 別biệt 。 三tam 何hà 以dĩ 下hạ 徵trưng 釋thích 得đắc 益ích 之chi 由do 所sở 以dĩ 得đắc 者giả 。 釋thích 意ý 云vân 空không 觀quán 成thành 故cố 於ư 中trung 二nhị 先tiên 智trí 證chứng 齊tề 空không 故cố 一nhất 體thể 者giả 真Chân 如Như 平bình 等đẳng 。 故cố 一nhất 味vị 者giả 解giải 脫thoát 不bất 殊thù 故cố 一nhất 種chủng 分phần/phân 量lượng 者giả 大đại 小tiểu 皆giai 稱xưng 性tánh 故cố (# 一nhất 味vị 解giải 脫thoát 。 者giả 涅Niết 槃Bàn 云vân 一nhất 切thiết 同đồng 一nhất 甘cam 露lộ 一nhất 解giải 脫thoát 味vị 淨tịnh 名danh 云vân 解giải 脫thoát 味vị 為vi 業nghiệp 故cố 餘dư 文văn 及cập 頌tụng 文văn 並tịnh 可khả 知tri )# 。 嚴nghiêm 淨tịnh 一nhất 切thiết 。 諸chư 佛Phật 國quốc 土độ 。 圓viên 滿mãn 一nhất 切thiết 。 無vô 所sở 依y 身thân 了liễu 一nhất 切thiết 方phương 無vô 有hữu 迷mê 惑hoặc 具cụ 一nhất 切thiết 力lực 不bất 可khả 摧tồi 壞hoại 滿mãn 足túc 一nhất 切thiết 無vô 邊biên 功công 德đức 。 已dĩ 到đáo 一nhất 切thiết 。 甚thậm 深thâm 法Pháp 處xứ 通thông 達đạt 一nhất 切thiết 。 波Ba 羅La 蜜Mật 道Đạo 。 普phổ 坐tọa 一nhất 切thiết 金kim 剛cang 之chi 座tòa 。 普phổ 發phát 一nhất 切thiết 隨tùy 類loại 之chi 音âm 為vì 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 轉chuyển 於ư 法Pháp 輪luân 。 未vị 曾tằng 失thất 時thời 。 後hậu 嚴nghiêm 淨tịnh 下hạ 德đức 用dụng 滿mãn 空không 故cố 。 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 第đệ 十thập 如như 空không 忍nhẫn 。 結kết 名danh 可khả 知tri 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 成thành 就tựu 此thử 忍nhẫn 得đắc 無vô 來lai 身thân 以dĩ 無vô 去khứ 故cố 得đắc 無vô 生sanh 。 身thân 以dĩ 無vô 滅diệt 故cố 。 得đắc 不bất 動động 身thân 以dĩ 無vô 壞hoại 故cố 得đắc 不bất 實thật 身thân 離ly 虛hư 妄vọng 故cố 得đắc 一nhất 相tương/tướng 身thân 以dĩ 無vô 相tướng 故cố 。 得đắc 無vô 量lượng 身thân 。 佛Phật 力lực 無vô 量lượng 。 故cố 得đắc 平bình 等đẳng 身thân 同đồng 如như 相tương/tướng 故cố 得đắc 無vô 差sai 別biệt 。 身thân 等đẳng 觀quán 三tam 世thế 。 故cố 得đắc 至chí 一nhất 切thiết 。 處xử 身thân 淨tịnh 眼nhãn 等đẳng 照chiếu 無vô 障chướng 礙ngại 故cố 。 得đắc 離ly 欲dục 際tế 身thân 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 。 無vô 合hợp 散tán 故cố 得đắc 虛hư 空không 無vô 邊biên 。 際tế 身thân 福phước 德đức 藏tạng 無vô [書-曰+皿]# 如như 虛hư 空không 故cố 。 得đắc 無vô 斷đoạn 無vô 盡tận 。 法pháp 性tánh 平bình 等đẳng 。 辯biện 才tài 身thân 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 。 相tương/tướng 唯duy 是thị 一nhất 相tương/tướng 無vô 性tánh 為vi 性tánh 如như 虛hư 空không 故cố 。 得đắc 無vô 量lượng 無vô 礙ngại 音âm 聲thanh 身thân 無vô 所sở 障chướng 礙ngại 。 如như 虛hư 空không 故cố 。 得đắc 具cụ 足túc 一nhất 切thiết 。 善thiện 巧xảo 清thanh 淨tịnh 菩Bồ 薩Tát 。 行hành 身thân 於ư 一nhất 切thiết 處xứ 。 皆giai 無vô 障chướng 礙ngại 。 如như 虛hư 空không 故cố 。 得đắc 一nhất 切thiết 佛Phật 法Pháp 。 海hải 次thứ 第đệ 相tương 續tục 。 身thân 不bất 可khả 斷đoạn 絕tuyệt 。 如như 虛hư 空không 故cố 。 得đắc 一nhất 切thiết 佛Phật 。 剎sát 中trung 現hiện 無vô 量lượng 佛Phật 剎sát 。 身thân 離ly 諸chư 貪tham 著trước 如như 虛hư 空không 無vô 邊biên 。 故cố 得đắc 示thị 現hiện 一nhất 切thiết 。 自tự 在tại 法pháp 無vô 休hưu 息tức 身thân 如như 虛hư 空không 大đại 海hải 無vô 邊biên 際tế 故cố 。 得đắc 一nhất 切thiết 不bất 可khả 壞hoại 堅kiên 固cố 勢thế 力lực 身thân 如như 虛hư 空không 任nhậm 持trì 一nhất 切thiết 。 世thế 間gian 故cố 得đắc 諸chư 根căn 明minh 利lợi 。 如như 金kim 剛cang 堅kiên 固cố 。 不bất 可khả 壞hoại 身thân 如như 虛hư 空không 一nhất 切thiết 劫kiếp 火hỏa 。 不bất 能năng 燒thiêu 故cố 得đắc 持trì 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 力lực 身thân 智trí 慧tuệ 力lực 。 如như 虛hư 空không 故cố 。 果quả 中trung 得đắc 二nhị 十thập 種chủng 。 身thân 前tiền 十thập 與dữ 十thập 行hành 及cập 離ly 世thế 間gian 大đại 分phần/phân 相tương 似tự 然nhiên 通thông 相tương/tướng 多đa 從tùng 德đức 用dụng 立lập 名danh 可khả 以dĩ 意ý 得đắc 。 佛Phật 子tử 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 十thập 種chủng 忍nhẫn 。 大đại 文văn 第đệ 四tứ 佛Phật 子tử 至chí 是thị 名danh 下hạ 總tổng 結kết 十thập 忍nhẫn 。 爾nhĩ 時thời 普Phổ 賢Hiền 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 欲dục 重trùng 宣tuyên 其kỳ 義nghĩa 。 而nhi 說thuyết 頌tụng 言ngôn 。 譬thí 如như 世thế 有hữu 人nhân 。 聞văn 有hữu 寶bảo 藏tạng 處xứ 以dĩ 其kỳ 可khả 得đắc 故cố 心tâm 生sanh 大đại 歡hoan 喜hỷ 。 如như 是thị 大đại 智trí 慧tuệ 菩Bồ 薩Tát 。 真chân 佛Phật 子tử 聽thính 聞văn 諸chư 佛Phật 法Pháp 甚thậm 深thâm 寂tịch 滅diệt 相tương/tướng 。 第đệ 二nhị 祇kỳ 夜dạ 一nhất 百bách 七thất 頌tụng 大đại 分phân 為vi 二nhị 百bách 偈kệ 頌tụng 前tiền 七thất 偈kệ 結kết 歎thán 前tiền 中trung 但đãn 頌tụng 廣quảng 釋thích 即tức 為vi 十thập 段đoạn 段đoạn 各các 十thập 偈kệ 初sơ 有hữu 十thập 頌tụng 頌tụng 音âm 聲thanh 忍nhẫn 於ư 中trung 先tiên 二nhị 偈kệ 頌tụng 所sở 聞văn 佛Phật 說thuyết 。 聞văn 此thử 深thâm 法Pháp 。 時thời 其kỳ 心tâm 得đắc 安an 隱ẩn 。 不bất 驚kinh 亦diệc 不bất 怖bố 亦diệc 不bất 生sanh 恐khủng 畏úy 大Đại 士Sĩ 求cầu 菩Bồ 提Đề 聞văn 斯tư 廣quảng 大đại 音âm 心tâm 淨tịnh 能năng 堪kham 忍nhẫn 於ư 此thử 無vô 疑nghi 惑hoặc 自tự 念niệm 以dĩ 聞văn 此thử 甚thậm 深thâm 。 微vi 妙diệu 法Pháp 當đương 成thành 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 人nhân 天thiên 大Đại 導Đạo 師Sư 菩Bồ 薩Tát 。 聞văn 此thử 音âm 其kỳ 心tâm 大đại 歡hoan 喜hỷ 。 發phát 生sanh 堅kiên 固cố 意ý 願nguyện 求cầu 諸chư 佛Phật 。 法pháp 以dĩ 樂nhạo/nhạc/lạc 菩Bồ 提Đề 故cố 其kỳ 心tâm 漸tiệm 調điều 伏phục 令linh 信tín 益ích 增tăng 長trưởng 於ư 法pháp 無vô 違vi 謗báng 是thị 故cố 聞văn 此thử 。 音âm 其kỳ 心tâm 得đắc 堪kham 忍nhẫn 安an 住trụ 而nhi 不bất 動động 修tu 行hành 菩Bồ 薩Tát 行hành 。 為vì 求cầu 菩Bồ 提Đề 故cố 。 專chuyên 行hành 向hướng 彼bỉ 道đạo 精tinh 進tấn 無vô 退thoái 轉chuyển 不bất 捨xả 眾chúng 善thiện 軛ách 以dĩ 求cầu 菩Bồ 提Đề 。 道đạo 其kỳ 心tâm 無vô 恐khủng 畏úy 聞văn 法Pháp 增tăng 勇dũng 猛mãnh 供cung 佛Phật 令linh 歡hoan 喜hỷ 。 餘dư 頌tụng 能năng 聞văn 入nhập 法pháp 於ư 中trung 一nhất 偈kệ 頌tụng 不bất 驚kinh 怖bố 畏úy 。 一nhất 偈kệ 深thâm 信tín 一nhất 偈kệ 悟ngộ 解giải 二nhị 偈kệ 愛ái 樂nhạo 一nhất 偈kệ 修tu 習tập 安an 住trụ 後hậu 二nhị 偈kệ 頌tụng 趣thú 向hướng 專chuyên 心tâm 憶ức 念niệm 。 如như 有hữu 大đại 福phước 人nhân 獲hoạch 得đắc 真chân 金kim 藏tạng 隨tùy 身thân 所sở 應ưng 服phục 造tạo 作tác 莊trang 嚴nghiêm 具cụ 。 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 如như 是thị 。 聞văn 此thử 甚thậm 深thâm 。 義nghĩa 思tư 惟duy 增tăng 智trí 海hải 以dĩ 修tu 隨tùy 順thuận 法pháp 法pháp 有hữu 亦diệc 順thuận 知tri 法pháp 無vô 亦diệc 順thuận 知tri 隨tùy 彼bỉ 法pháp 如như 是thị 如như 是thị 。 知tri 諸chư 法pháp 成thành 就tựu 清thanh 淨tịnh 。 心tâm 明minh 徹triệt 大đại 歡hoan 喜hỷ 知tri 法pháp 從tùng 緣duyên 起khởi 勇dũng 猛mãnh 勤cần 修tu 習tập 。 平bình 等đẳng 觀quán 諸chư 法pháp 。 了liễu 知tri 其kỳ 自tự 性tánh 不bất 違vi 佛Phật 法Pháp 藏tạng 普phổ 覺giác 一nhất 切thiết 法pháp 。 志chí 樂nhạo 常thường 堅kiên 固cố 嚴nghiêm 淨tịnh 佛Phật 菩Bồ 提Đề 不bất 動động 。 如như 須Tu 彌Di 一nhất 心tâm 求cầu 正chánh 覺giác 以dĩ 發phát 精tinh 進tấn 意ý 復phục 修tu 三tam 昧muội 道đạo 無vô 量lượng 劫kiếp 勤cần 行hành 未vị 曾tằng 有hữu 退thoái 失thất 菩Bồ 薩Tát 所sở 入nhập 。 法pháp 是thị 佛Phật 所sở 行hành 。 處xử 於ư 此thử 能năng 了liễu 知tri 其kỳ 心tâm 無vô 厭yếm 怠đãi 。 如như 無vô 等đẳng 所sở 說thuyết 平bình 等đẳng 。 觀quán 諸chư 法pháp 非phi 不bất 平bình 等đẳng 。 忍nhẫn 能năng 成thành 平bình 等đẳng 智trí 隨tùy 順thuận 佛Phật 所sở 說thuyết 。 成thành 就tựu 此thử 忍nhẫn 門môn 如như 法Pháp 而nhi 了liễu 知tri 亦diệc 不bất 分phân 別biệt 法pháp 。 二nhị 有hữu 十thập 偈kệ 頌tụng 順thuận 忍nhẫn 於ư 中trung 初sơ 一nhất 偈kệ 三tam 句cú 頌tụng 思tư 惟duy 次thứ 二nhị 偈kệ 一nhất 句cú 頌tụng 隨tùy 順thuận 了liễu 知tri 令linh 心tâm 清thanh 淨tịnh 。 次thứ 一nhất 卻khước 頌tụng 觀quán 察sát 平bình 等đẳng 。 無vô 違vi 餘dư 頌tụng 正chánh 住trụ 修tu 習tập 。 三Tam 十Thập 三Tam 天Thiên 中trung 。 所sở 有hữu 諸chư 天thiên 。 子tử 共cộng 同đồng 一nhất 器khí 食thực 所sở 食thực 各các 不bất 同đồng 所sở 食thực 種chủng 種chủng 食thực 。 不bất 從tùng 十thập 方phương 。 來lai 如như 其kỳ 所sở 修tu 。 業nghiệp 自tự 然nhiên 咸hàm 在tại 器khí 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 如như 是thị 。 觀quán 察sát 一nhất 切thiết 法pháp 。 悉tất 從tùng 因nhân 緣duyên 起khởi 。 無vô 生sanh 故cố 無vô 滅diệt 。 三tam 有hữu 十thập 偈kệ 頌tụng 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 初sơ 三tam 頌tụng 摽phiếu/phiêu 以dĩ 前tiền 三tam 忍nhẫn 皆giai 是thị 法pháp 說thuyết 故cố 偈kệ 初sơ 各các 加gia 其kỳ 喻dụ 。 無vô 滅diệt 故cố 無vô 盡tận 無vô 盡tận 故cố 無vô 染nhiễm 於ư 世thế 變biến 異dị 法pháp 了liễu 知tri 無vô 變biến 異dị 無vô 異dị 則tắc 無vô 處xứ 無vô 處xứ 則tắc 寂tịch 滅diệt 其kỳ 心tâm 。 無vô 染nhiễm 著trước 願nguyện 度độ 諸chư 羣quần 生sanh 專chuyên 念niệm 於ư 佛Phật 法Pháp 未vị 嘗thường 有hữu 散tán 動động 而nhi 以dĩ 悲bi 願nguyện 心tâm 方phương 便tiện 行hành 於ư 世thế 勤cần 求cầu 於ư 十Thập 力Lực 處xử 世thế 而nhi 不bất 住trụ 無vô 去khứ 亦diệc 無vô 來lai 。 方phương 便tiện 善thiện 說thuyết 法Pháp 。 次thứ 四tứ 頌tụng 釋thích 。 此thử 忍nhẫn 最tối 為vi 上thượng 。 了liễu 法pháp 無vô 有hữu 盡tận 入nhập 於ư 真chân 法Pháp 界Giới 實thật 亦diệc 無vô 所sở 入nhập 。 菩Bồ 薩Tát 住trụ 此thử 。 忍nhẫn 普phổ 見kiến 諸chư 如Như 來Lai 。 同đồng 時thời 與dữ 授thọ 記ký 斯tư 名danh 受thọ 佛Phật 職chức 了liễu 達đạt 三tam 世thế 。 法pháp 寂tịch 滅diệt 清thanh 淨tịnh 。 相tương/tướng 而nhi 能năng 化hóa 眾chúng 生sanh 。 置trí 於ư 善thiện 道đạo 中trung 。 後hậu 三tam 結kết 歎thán 。 世thế 間gian 種chủng 種chủng 。 法pháp 一nhất 切thiết 皆giai 如như 。 幻huyễn 若nhược 能năng 如như 是thị 知tri 。 其kỳ 心tâm 無vô 所sở 動động 諸chư 業nghiệp 從tùng 心tâm 生sanh 故cố 說thuyết 心tâm 如như 幻huyễn 若nhược 離ly 此thử 分phân 別biệt 普phổ 滅diệt 諸chư 有hữu 趣thú 譬thí 如như 工công 幻huyễn 師sư 普phổ 現hiện 諸chư 色sắc 像tượng 。 徒đồ 今kim 眾chúng 貪tham 樂nhạo/nhạc/lạc 畢tất 竟cánh 無vô 所sở 得đắc 。 世thế 間gian 亦diệc 如như 是thị 。 一nhất 切thiết 皆giai 如như 。 幻huyễn 無vô 性tánh 亦diệc 無vô 生sanh 。 示thị 現hiện 有hữu 種chủng 種chủng 。 第đệ 四tứ 頌tụng 如như 幻huyễn 忍nhẫn 初sơ 六lục 頌tụng 畧lược 說thuyết 於ư 中trung 前tiền 四tứ 頌tụng 指chỉ 法pháp 同đồng 喻dụ 及cập 顯hiển 緣duyên 相tương/tướng 。 度độ 脫thoát 諸chư 眾chúng 生sanh 。 令linh 知tri 法pháp 如như 幻huyễn 眾chúng 生sanh 。 不bất 異dị 幻huyễn 了liễu 幻huyễn 無vô 眾chúng 生sanh 眾chúng 生sanh 及cập 國quốc 土độ 三tam 世thế 所sở 有hữu 。 法pháp 如như 是thị 悉tất 無vô 餘dư 一nhất 切thiết 皆giai 如như 幻huyễn 。 後hậu 二nhị 頌tụng 成thành 就tựu 忍nhẫn 行hành 。 幻huyễn 作tác 男nam 女nữ 。 形hình 及cập 象tượng 馬mã 牛ngưu 羊dương 。 屋ốc 宅trạch 池trì 泉tuyền 類loại 園viên 林lâm 華hoa 果quả 等đẳng 幻huyễn 物vật 無vô 知tri 覺giác 亦diệc 無vô 有hữu 住trú 處xứ 。 畢tất 竟cánh 寂tịch 滅diệt 。 相tương/tướng 但đãn 隨tùy 分phân 別biệt 現hiện 。 後hậu 四tứ 頌tụng 廣quảng 於ư 中trung 初sơ 二nhị 頌tụng 喻dụ 。 菩Bồ 薩Tát 能năng 如như 是thị 。 普phổ 見kiến 諸chư 世thế 間gian 有hữu 無vô 一nhất 切thiết 。 法pháp 了liễu 達đạt 悉tất 如như 幻huyễn 。 次thứ 一nhất 頌tụng 合hợp 。 眾chúng 生sanh 及cập 國quốc 土độ 種chủng 種chủng 業nghiệp 所sở 造tạo 入nhập 於ư 如như 幻huyễn 際tế 於ư 彼bỉ 無vô 依y 著trước 。 後hậu 一nhất 頌tụng 忍nhẫn 行hành 成thành 。 如như 是thị 得đắc 善thiện 巧xảo 寂tịch 滅diệt 無vô 戲hí 論luận 。 住trụ 於ư 無vô 礙ngại 地địa 普phổ 現hiện 大đại 威uy 力lực 。 第đệ 五ngũ 如như 是thị 下hạ 頌tụng 如như 燄diệm 忍nhẫn 初sơ 一nhất 攝nhiếp 前tiền 生sanh 後hậu 以dĩ 明minh 觀quán 意ý 。 勇dũng 猛mãnh 諸chư 佛Phật 子tử 隨tùy 順thuận 入nhập 妙diệu 法Pháp 善thiện 觀quán 一nhất 切thiết 。 想tưởng 纏triền 網võng 於ư 世thế 間gian 眾chúng 想tưởng 如như 陽dương 燄diệm 令linh 眾chúng 生sanh 倒đảo 解giải 菩Bồ 薩Tát 善thiện 知tri 想tưởng 捨xả 離ly 一nhất 切thiết 。 倒đảo 眾chúng 生sanh 各các 別biệt 異dị 形hình 類loại 非phi 一nhất 種chủng 了liễu 達đạt 皆giai 是thị 想tưởng 一nhất 切thiết 無vô 真chân 實thật 十thập 方phương 諸chư 眾chúng 生sanh 。 皆giai 為vi 想tưởng 所sở 覆phú 若nhược 捨xả 顛điên 倒đảo 見kiến 則tắc 滅diệt 世thế 間gian 想tưởng 世thế 間gian 如như 陽dương 燄diệm 以dĩ 想tưởng 有hữu 差sai 別biệt 知tri 世thế 住trụ 於ư 想tưởng 遠viễn 離ly 三tam 顛điên 倒đảo 。 次thứ 五ngũ 頌tụng 指chỉ 法pháp 同đồng 喻dụ 。 譬thí 如như 熱nhiệt 時thời 。 燄diệm 世thế 見kiến 謂vị 為vi 水thủy 水thủy 實thật 無vô 所sở 有hữu 。 智trí 者giả 不bất 應ưng 求cầu 。 次thứ 一nhất 頌tụng 喻dụ 。 眾chúng 生sanh 亦diệc 復phục 然nhiên 。 世thế 趣thú 皆giai 無vô 有hữu 如như 燄diệm 住trụ 於ư 想tưởng 無vô 礙ngại 心tâm 境cảnh 界giới 若nhược 離ly 於ư 諸chư 想tưởng 亦diệc 離ly 諸chư 戲hí 論luận 。 愚ngu 癡si 著trước 想tưởng 者giả 悉tất 令linh 得đắc 解giải 脫thoát 。 遠viễn 離ly 憍kiêu 慢mạn 。 心tâm 除trừ 滅diệt 世thế 間gian 想tưởng 住trụ 盡tận 無vô 盡tận 處xứ 是thị 。 菩Bồ 薩Tát 方phương 便tiện 。 後hậu 三tam 頌tụng 合hợp 。 菩Bồ 薩Tát 了liễu 世thế 法pháp 一nhất 切thiết 皆giai 如như 。 夢mộng 非phi 處xứ 非phi 無vô 處xứ 體thể 性tánh 恆hằng 寂tịch 滅diệt 諸chư 法pháp 無vô 分phân 別biệt 。 如như 夢mộng 不bất 異dị 心tâm 三tam 世thế 諸chư 世thế 間gian 一nhất 切thiết 。 悉tất 如như 是thị 夢mộng 體thể 無vô 生sanh 滅diệt 亦diệc 無vô 有hữu 方phương 所sở 。 三tam 界giới 悉tất 如như 是thị 見kiến 者giả 。 心tâm 解giải 脫thoát 夢mộng 不bất 在tại 世thế 間gian 。 不bất 在tại 非phi 世thế 間gian 此thử 二nhị 不bất 分phân 別biệt 得đắc 入nhập 於ư 忍nhẫn 地địa 譬thí 如như 夢mộng 中trung 見kiến 種chủng 種chủng 諸chư 異dị 相tướng 世thế 間gian 亦diệc 如như 是thị 。 與dữ 夢mộng 無vô 差sai 別biệt 住trụ 於ư 夢mộng 定định 者giả 了liễu 世thế 皆giai 如như 夢mộng 非phi 同đồng 非phi 是thị 異dị 非phi 一nhất 非phi 種chủng 種chủng 眾chúng 生sanh 。 諸chư 剎sát 業nghiệp 雜tạp 染nhiễm 及cập 清thanh 淨tịnh 如như 是thị 。 悉tất 了liễu 知tri 與dữ 夢mộng 皆giai 平bình 等đẳng 菩Bồ 薩Tát 所sở 行hành 。 行hành 及cập 以dĩ 諸chư 大đại 願nguyện 明minh 了liễu 皆giai 如như 夢mộng 與dữ 世thế 亦diệc 無vô 別biệt 了liễu 世thế 皆giai 空không 寂tịch 不bất 壞hoại 於ư 世thế 法pháp 譬thí 如như 夢mộng 所sở 見kiến 。 長trường 短đoản 等đẳng 諸chư 色sắc 是thị 名danh 如như 夢mộng 忍nhẫn 因nhân 此thử 了liễu 世thế 法pháp 疾tật 成thành 無Vô 礙Ngại 智Trí 廣quảng 度độ 諸chư 羣quần 生sanh 。 第đệ 六lục 菩Bồ 薩Tát 。 了liễu 下hạ 頌tụng 如như 夢mộng 忍nhẫn 中trung 正chánh 頌tụng 前tiền 合hợp 兼kiêm 頌tụng 標tiêu 喻dụ 十thập 頌tụng 頌tụng 前tiền 九cửu 句cú 一nhất 頌tụng 無vô 變biến 二nhị 一nhất 頌tụng 頌tụng 自tự 性tánh 上thượng 二nhị 兼kiêm 頌tụng 摽phiếu/phiêu 法pháp 三tam 頌tụng 執chấp 著trước 翻phiên 則tắc 解giải 脫thoát 兼kiêm 頌tụng 前tiền 喻dụ 四tứ 頌tụng 性tánh 離ly 五ngũ 超siêu 頌tụng 所sở 現hiện 六lục 卻khước 頌tụng 本bổn 性tánh 七thất 八bát 二nhị 頌tụng 頌tụng 無vô 差sai 別biệt 九cửu 頌tụng 想tưởng 分phân 別biệt 十thập 頌tụng 覺giác 時thời 思tư 之chi 可khả 了liễu 。 修tu 行hành 如như 是thị 。 行hành 出xuất 生sanh 廣quảng 大đại 解giải 巧xảo 知tri 諸chư 法pháp 性tánh 於ư 法pháp 心tâm 無vô 著trước 。 第đệ 七thất 修tu 行hành 下hạ 頌tụng 如như 響hưởng 忍nhẫn 初sơ 一nhất 偈kệ 頌tụng 忍nhẫn 行hành 所sở 因nhân 文văn 云vân 修tu 行hành 如như 是thị 。 行hành 似tự 結kết 前tiền 喻dụ 既ký 言ngôn 知tri 諸chư 法pháp 性tánh 義nghĩa 同đồng 忍nhẫn 行hành 。 一nhất 切thiết 諸chư 世thế 間gian 。 種chủng 種chủng 諸chư 音âm 聲thanh 非phi 內nội 亦diệc 非phi 外ngoại 了liễu 之chi 悉tất 如như 響hưởng 如như 聞văn 種chủng 種chủng 響hưởng 心tâm 不bất 生sanh 分phân 別biệt 。 菩Bồ 薩Tát 聞văn 音âm 聲thanh 其kỳ 。 心tâm 亦diệc 如như 是thị 。 次thứ 二nhị 偈kệ 頌tụng 聞văn 一nhất 切thiết 聲thanh 如như 響hưởng 。 瞻chiêm 仰ngưỡng 諸chư 如Như 來Lai 及cập 聽thính 說thuyết 法Pháp 音âm 演diễn 契Khế 經Kinh 無vô 量lượng 雖tuy 聞văn 無vô 所sở 著trước 如như 響hưởng 無vô 來lai 處xứ 所sở 聞văn 聲thanh 亦diệc 然nhiên 而nhi 能năng 分phân 別biệt 法pháp 。 與dữ 法pháp 無vô 乖quai 謬mậu 。 次thứ 二nhị 頌tụng 知tri 如Như 來Lai 聲thanh 如như 響hưởng 。 善thiện 了liễu 諸chư 音âm 聲thanh 於ư 聲thanh 不bất 分phân 別biệt 知tri 。 聲thanh 悉tất 空không 寂tịch 普phổ 出xuất 清thanh 淨tịnh 音âm 了liễu 法pháp 不bất 在tại 言ngôn 善thiện 入nhập 無vô 言ngôn 際tế 而nhi 能năng 示thị 言ngôn 說thuyết 如như 響hưởng 徧biến 世thế 間gian 了liễu 知tri 言ngôn 語ngữ 道đạo 具cụ 足túc 音âm 聲thanh 。 分phần/phân 知tri 聲thanh 性tánh 空không 寂tịch 以dĩ 世thế 言ngôn 音âm 說thuyết 如như 世thế 所sở 有hữu 音âm 示thị 同đồng 分phân 別biệt 法pháp 其kỳ 音âm 悉tất 周chu 徧biến 開khai 悟ngộ 諸chư 羣quần 生sanh 菩Bồ 薩Tát 獲hoạch 此thử 忍nhẫn 淨tịnh 音âm 化hóa 世thế 間gian 善thiện 巧xảo 說thuyết 三tam 世thế 於ư 世thế 無vô 所sở 著trước 。 餘dư 頌tụng 忍nhẫn 成thành 之chi 益ích 其kỳ 喻dụ 徧biến 諸chư 偈kệ 中trung 。 為vi 欲dục 利lợi 世thế 間gian 專chuyên 意ý 求cầu 菩Bồ 提Đề 而nhi 常thường 入nhập 法pháp 性tánh 於ư 彼bỉ 無vô 分phân 別biệt 普phổ 觀quán 諸chư 世thế 間gian 。 寂tịch 滅diệt 無vô 體thể 性tánh 而nhi 恆hằng 為vi 饒nhiêu 益ích 修tu 行hành 意ý 不bất 動động 。 第đệ 八bát 為vi 欲dục 下hạ 頌tụng 如như 影ảnh 忍nhẫn 頌tụng 法pháp 說thuyết 十thập 對đối 喻dụ 合hợp 含hàm 在tại 其kỳ 中trung 初sơ 二nhị 偈kệ 頌tụng 非phi 世thế 生sanh 沒một 謂vị 了liễu 寂tịch 故cố 不bất 生sanh 饒nhiêu 益ích 故cố 不bất 沒một 。 不bất 住trụ 於ư 世thế 間gian 。 不bất 離ly 於ư 世thế 間gian 於ư 世thế 無vô 所sở 依y 依y 。 處xử 不bất 可khả 得đắc 。 次thứ 偈kệ 頌tụng 非phi 在tại 內nội 外ngoại 不bất 住trụ 。 故cố 不bất 內nội 不bất 離ly 故cố 不bất 外ngoại 。 了liễu 知tri 世thế 間gian 。 性tánh 於ư 性tánh 無vô 染nhiễm 著trước 雖tuy 不bất 依y 世thế 間gian 。 化hóa 世thế 令linh 超siêu 度độ 。 次thứ 偈kệ 頌tụng 非phi 行hành 不bất 行hành 了liễu 無vô 染nhiễm 故cố 非phi 行hành 化hóa 世thế 故cố 非phi 不bất 行hành 。 世thế 間gian 所sở 有hữu 。 法pháp 悉tất 知tri 其kỳ 自tự 性tánh 了liễu 法pháp 無vô 有hữu 二nhị 。 無vô 二nhị 亦diệc 無vô 著trước 。 次thứ 偈kệ 頌tụng 非phi 同đồng 非phi 異dị 。 知tri 自tự 性tánh 故cố 非phi 同đồng 了liễu 無vô 二nhị 故cố 非phi 異dị 。 心tâm 不bất 離ly 世thế 間gian 。 亦diệc 不bất 住trụ 世thế 間gian 非phi 於ư 世thế 間gian 外ngoại 修tu 行hành 一nhất 切thiết 智trí 。 次thứ 偈kệ 頌tụng 非phi 徃# 不bất 徃# 第đệ 一nhất 句cú 不bất 徃# 餘dư 三tam 句cú 非phi 不bất 徃# 。 譬thí 如như 水thủy 中trung 影ảnh 。 非phi 內nội 亦diệc 非phi 外ngoại 菩Bồ 薩Tát 求cầu 菩Bồ 提Đề 了liễu 世thế 非phi 世thế 間gian 不bất 於ư 世thế 住trụ 出xuất 以dĩ 世thế 不bất 可khả 說thuyết 。 次thứ 六lục 句cú 頌tụng 非phi 住trụ 非phi 不bất 住trụ 。 於ư 中trung 初sơ 二nhị 句cú 兼kiêm 別biệt 頌tụng 喻dụ 故cố 云vân 非phi 內nội 外ngoại 。 亦diệc 不bất 在tại 內nội 。 外ngoại 如như 影ảnh 現hiện 世thế 間gian 。 次thứ 亦diệc 不bất 在tại 內nội 。 外ngoại 二nhị 句cú 頌tụng 非phi 是thị 世thế 間gian 。 非phi 出xuất 世thế 間gian 。 入nhập 此thử 甚thậm 深thâm 義nghĩa 。 離ly 垢cấu 悉tất 明minh 徹triệt 不bất 捨xả 本bổn 誓thệ 。 心tâm 普phổ 照chiếu 智trí 慧tuệ 燈đăng 。 次thứ 入nhập 此thử 一nhất 偈kệ 頌tụng 非phi 修tu 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 。 非phi 捨xả 於ư 大đại 願nguyện 。 世thế 間gian 無vô 邊biên 。 際tế 智trí 入nhập 悉tất 齊tề 等đẳng 普phổ 化hóa 諸chư 羣quần 生sanh 令linh 其kỳ 捨xả 眾chúng 著trước 。 次thứ 一nhất 偈kệ 頌tụng 雖tuy 常thường 行hành 一nhất 切thiết 佛Phật 法Pháp 。 而nhi 能năng 辨biện 一nhất 切thiết 世thế 間gian 事sự 。 其kỳ 實thật 不bất 實thật 及cập 不bất 住trụ 世thế 流lưu 法pháp 流lưu 義nghĩa 通thông 結kết 上thượng 故cố 畧lược 不bất 頌tụng 。 觀quán 察sát 甚thậm 深thâm 法Pháp 利lợi 益ích 羣quần 生sanh 眾chúng 從tùng 此thử 入nhập 於ư 智trí 修tu 行hành 一nhất 切thiết 。 道đạo 菩Bồ 薩Tát 觀quán 諸chư 法pháp 諦đế 了liễu 悉tất 如như 化hóa 而nhi 行hành 如như 化hóa 行hành 畢tất 竟cánh 永vĩnh 不bất 捨xả 隨tùy 順thuận 化hóa 自tự 性tánh 修tu 習tập 菩Bồ 提Đề 道Đạo 一nhất 切thiết 法pháp 如như 。 化hóa 菩Bồ 薩Tát 行hành 亦diệc 然nhiên 。 第đệ 九cửu 觀quán 察sát 下hạ 頌tụng 如như 化hóa 忍nhẫn 初sơ 三tam 偈kệ 頌tụng 總tổng 知tri 一nhất 切thiết 世thế 間gian 如như 化hóa 。 一nhất 切thiết 諸chư 世thế 間gian 。 及cập 以dĩ 無vô 量lượng 。 業nghiệp 平bình 等đẳng 悉tất 如như 化hóa 畢tất 竟cánh 住trụ 寂tịch 滅diệt 。 次thứ 一nhất 頌tụng 染nhiễm 法pháp 化hóa 。 三tam 世thế 所sở 有hữu 。 佛Phật 一nhất 切thiết 亦diệc 如như 化hóa 本bổn 願nguyện 修tu 諸chư 行hành 變biến 化hóa 成thành 如Như 來Lai 佛Phật 以dĩ 大đại 慈từ 。 悲bi 度độ 脫thoát 化hóa 眾chúng 生sanh 度độ 脫thoát 亦diệc 如như 化hóa 化hóa 力lực 為vi 說thuyết 法Pháp 。 次thứ 二nhị 頌tụng 淨tịnh 法pháp 化hóa 言ngôn 度độ 脫thoát 亦diệc 如như 化hóa 者giả 為vi 釋thích 疑nghi 故cố 謂vị 觀quán 察sát 眾chúng 生sanh 。 如như 化hóa 何hà 用dụng 化hóa 之chi 故cố 此thử 答đáp 云vân 化hóa 若nhược 有hữu 實thật 可khả 招chiêu 來lai 難nan 度độ 既ký 如như 化hóa 化hóa 之chi 何hà 妨phương 。 知tri 世thế 皆giai 如như 化hóa 不bất 分phân 別biệt 世thế 間gian 化hóa 事sự 種chủng 種chủng 殊thù 皆giai 由do 業nghiệp 差sai 別biệt 修tu 習tập 菩Bồ 提Đề 行hành 莊trang 嚴nghiêm 於ư 化hóa 藏tạng 無vô 量lượng 善thiện 莊trang 嚴nghiêm 如như 業nghiệp 作tác 世thế 間gian 化hóa 法pháp 離ly 分phân 別biệt 亦diệc 不bất 分phân 別biệt 。 法pháp 此thử 二nhị 俱câu 寂tịch 滅diệt 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 如như 是thị 。 化hóa 海hải 了liễu 於ư 智trí 化hóa 性tánh 印ấn 世thế 間gian 化hóa 非phi 生sanh 滅diệt 法pháp 。 智trí 慧tuệ 亦diệc 如như 是thị 。 餘dư 頌tụng 法pháp 合hợp 。 第đệ 十thập 忍nhẫn 明minh 觀quán 眾chúng 生sanh 及cập 諸chư 法pháp 體thể 性tánh 皆giai 寂tịch 滅diệt 如như 。 空không 無vô 處xứ 所sở 。 第đệ 十thập 頌tụng 如như 空không 忍nhẫn 初sơ 一nhất 偈kệ 頌tụng 忍nhẫn 解giải 之chi 相tướng 餘dư 頌tụng 忍nhẫn 行hành 成thành 益ích 。 獲hoạch 此thử 如như 空không 智trí 永vĩnh 離ly 諸chư 取thủ 著trước 。 如như 空không 無vô 種chủng 種chủng 於ư 世thế 無vô 所sở 礙ngại 成thành 就tựu 空không 忍nhẫn 力lực 如như 空không 無vô 有hữu 盡tận 境cảnh 界giới 如như 虛hư 空không 不bất 作tác 空không 分phân 別biệt 虛hư 空không 無vô 體thể 性tánh 亦diệc 復phục 非phi 斷đoạn 滅diệt 亦diệc 無vô 種chủng 種chủng 別biệt 智trí 力lực 亦diệc 如như 是thị 虛hư 空không 。 無vô 初sơ 際tế 亦diệc 復phục 無vô 中trung 後hậu 其kỳ 量lượng 不bất 可khả 得đắc 菩Bồ 薩Tát 智trí 亦diệc 然nhiên 如như 是thị 觀quán 法pháp 。 性tánh 一nhất 切thiết 如như 虛hư 空không 無vô 生sanh 亦diệc 無vô 滅diệt 。 菩Bồ 薩Tát 之chi 所sở 得đắc 。 於ư 中trung 初sơ 五ngũ 偈kệ 頌tụng 別biệt 顯hiển 德đức 齊tề 虛hư 空không 。 自tự 住trụ 如như 空không 法pháp 復phục 為vì 眾chúng 生sanh 。 說thuyết 降hàng 伏phục 一nhất 切thiết 魔ma 。 皆giai 斯tư 忍nhẫn 方phương 便tiện 世thế 間gian 相tương/tướng 差sai 別biệt 皆giai 空không 無vô 有hữu 相tương/tướng 入nhập 於ư 無vô 相tướng 。 處xử 諸chư 相tướng 悉tất 平bình 等đẳng 唯duy 以dĩ 一nhất 方phương 便tiện 。 普phổ 入nhập 眾chúng 世thế 間gian 謂vị 知tri 三tam 世thế 法pháp 悉tất 等đẳng 虛hư 空không 性tánh 。 次thứ 三tam 偈kệ 頌tụng 徵trưng 釋thích 得đắc 忍nhẫn 之chi 由do 。 智trí 慧tuệ 與dữ 音âm 聲thanh 及cập 以dĩ 菩Bồ 薩Tát 。 身thân 其kỳ 性tánh 如như 虛hư 空không 。 一nhất 切thiết 皆giai 寂tịch 滅diệt 。 後hậu 一nhất 偈kệ 卻khước 頌tụng 上thượng 總tổng 明minh 得đắc 如như 空không 三tam 業nghiệp 。 如như 是thị 十thập 種chủng 。 忍nhẫn 佛Phật 子tử 所sở 修tu 行hành 其kỳ 心tâm 善thiện 安an 住trụ 廣quảng 為vì 眾chúng 生sanh 說thuyết 。 於ư 此thử 善thiện 修tu 學học 成thành 就tựu 廣quảng 大đại 。 力lực 法pháp 力lực 及cập 智trí 力lực 為vi 菩Bồ 提Đề 方phương 便tiện 通thông 達đạt 此thử 忍nhẫn 門môn 成thành 就tựu 無Vô 礙Ngại 智Trí 超siêu 過quá 一nhất 切thiết 。 眾chúng 轉chuyển 於ư 無vô 上thượng 輪luân 。 末mạt 後hậu 七thất 偈kệ 結kết 歎thán 中trung 二nhị 前tiền 三tam 二nhị 利lợi 行hành 圓viên 言ngôn 超siêu 過quá 一nhất 切thiết 。 正chánh 顯hiển 十thập 頂đảnh 之chi 義nghĩa 。 所sở 修tu 廣quảng 大đại 行hành 其kỳ 量lượng 不bất 可khả 得đắc 調điều 御ngự 師sư 智trí 海hải 乃nãi 能năng 分phân 別biệt 。 知tri 捨xả 我ngã 而nhi 修tu 行hành 入nhập 於ư 深thâm 法Pháp 。 性tánh 心tâm 常thường 住trụ 淨tịnh 法pháp 以dĩ 是thị 施thí 羣quần 生sanh 眾chúng 生sanh 及cập 剎sát 塵trần 尚thượng 可khả 知tri 其kỳ 數số 。 菩Bồ 薩Tát 諸chư 功công 德đức 無vô 能năng 度độ 其kỳ 限hạn 菩Bồ 薩Tát 能năng 成thành 就tựu 如như 是thị 。 十thập 種chủng 忍nhẫn 智trí 慧tuệ 及cập 所sở 行hành 眾chúng 生sanh 莫mạc 能năng 測trắc 。 後hậu 四tứ 顯hiển 深thâm 難nan 測trắc 上thượng 智trí 所sở 知tri 。 大Đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 疏Sớ/sơ 鈔Sao 會Hội 本Bổn 第Đệ 四Tứ 十Thập 四Tứ 之Chi 五Ngũ 音âm 釋thích [烈-列+(里*吉)]# 慧tuệ (# [烈-列+(里*吉)]# 胡hồ 八bát 切thiết 亦diệc 慧tuệ 也dã )# 。 鈍độn (# 徒đồ 困khốn 切thiết 愚ngu 鈍độn 也dã )# 。 軛ách (# 於ư 革cách 切thiết )# 。