御ngự 錄lục 宗tông 鏡kính 大đại 綱cương 卷quyển 十thập 三tam 。 疏sớ/sơ 三tam 。

問vấn 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 二nhị 門môn 為vi 當đương 是thị 一nhất 是thị 異dị 答đáp 非phi 一nhất 非phi 異dị 。 非phi 泯mẫn 非phi 存tồn 何hà 者giả 若nhược 是thị 一nhất 者giả 仁nhân 王vương 經kinh 不bất 應ưng 云vân 諸chư 菩Bồ 薩Tát 等đẳng 。 有hữu 為vi 功công 德đức 無vô 為vi 功công 德đức 。 悉tất 皆giai 成thành 就tựu 。 又hựu 維duy 摩ma 經Kinh 云vân 菩Bồ 薩Tát 不bất 盡tận 有hữu 為vi 。 不bất 住trụ 無vô 為vi 。 等đẳng 二nhị 義nghĩa 雙song 明minh 豈khởi 是thị 一nhất 耶da 若nhược 是thị 異dị 者giả 般Bát 若Nhã 經kinh 佛Phật 告cáo 善thiện 現hiện 不bất 得đắc 離ly 有hữu 為vi 說thuyết 無vô 為vi 不bất 得đắc 離ly 無vô 為vi 說thuyết 有hữu 為vi 豈khởi 成thành 異dị 耶da 若nhược 云vân 俱câu 泯mẫn 者giả 華hoa 嚴nghiêm 經Kinh 云vân 於ư 有hữu 為vi 界giới 示thị 無vô 為vi 之chi 理lý 不bất 滅diệt 有hữu 為vi 之chi 相tướng 。 於ư 無vô 為vi 界giới 示thị 有hữu 為vi 之chi 法pháp 。 不bất 壞hoại 無vô 為vi 之chi 性tánh 則tắc 有hữu 無vô 性tánh 相tướng 無vô 礙ngại 俱câu 存tồn 若nhược 言ngôn 俱câu 存tồn 者giả 如như 前tiền 論luận 云vân 二nhị 依y 法pháp 性tánh 假giả 施thi 設thiết 有hữu 謂vị 空không 無vô 我ngã 所sở 。 顯hiển 真Chân 如Như 有hữu 無vô 俱câu 非phi 。 心tâm 言ngôn 路lộ 絕tuyệt 則tắc 百bách 非phi 莫mạc 能năng 惑hoặc 四tứ 句cú 不bất 能năng 詮thuyên 非phi 可khả 以dĩ 情tình 謂vị 有hữu 無vô 唯duy 應ưng 智trí 超siêu 言ngôn 像tượng 方phương 達đạt 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 唯duy 識thức 之chi 真chân 性tánh 矣hĩ 如như 大đại 智Trí 度Độ 論luận 復phục 次thứ 夫phù 生sanh 滅diệt 法pháp 者giả 若nhược 先tiên 有hữu 心tâm 後hậu 有hữu 生sanh 則tắc 心tâm 不bất 待đãi 生sanh 何hà 以dĩ 故cố 先tiên 已dĩ 有hữu 心tâm 故cố 若nhược 先tiên 有hữu 生sanh 則tắc 生sanh 無vô 所sở 生sanh 又hựu 生sanh 滅diệt 性tánh 相tướng 違vi 生sanh 則tắc 不bất 應ưng 有hữu 滅diệt 滅diệt 時thời 不bất 應ưng 有hữu 生sanh 以dĩ 是thị 故cố 一nhất 時thời 不bất 可khả 得đắc 異dị 亦diệc 不bất 可khả 得đắc 。 是thị 則tắc 無vô 生sanh 若nhược 無vô 生sanh 則tắc 無vô 住trụ 滅diệt 若nhược 無vô 生sanh 住trụ 滅diệt 則tắc 無vô 心tâm 數số 法pháp 。 無vô 心tâm 數số 法pháp 。 則tắc 無vô 心tâm 不bất 相tương 應ứng 。 諸chư 行hành 色sắc 法pháp 色sắc 法pháp 無vô 故cố 無vô 為vi 法pháp 亦diệc 無vô 故cố 何hà 以dĩ 故cố 因nhân 有hữu 為vi 故cố 有hữu 無vô 為vi 若nhược 無vô 有hữu 為vi 則tắc 亦diệc 無vô 無vô 為vi 。 是thị 故cố 不bất 應ưng 。 言ngôn 諸chư 法pháp 有hữu 又hựu 勝thắng 思tư 惟duy 梵Phạm 天Thiên 所sở 問vấn 經Kinh 云vân 有hữu 為vi 無vô 為vi 之chi 法pháp 。 文văn 字tự 言ngôn 說thuyết 有hữu 差sai 別biệt 。 耳nhĩ 持trì 世thế 經Kinh 云vân 有hữu 為vi 法pháp 如như 實thật 相tướng 。 即tức 是thị 無vô 為vi 。

問vấn 八bát 識thức 真chân 原nguyên 萬vạn 法pháp 棲tê 止chỉ 約ước 其kỳ 體thể 性tánh 都đô 有hữu 幾kỷ 種chủng 答đáp 經kinh 論luận 通thông 辯biện 有hữu 三tam 種chủng 性tánh 約ước 能năng 所sở 染nhiễm 淨tịnh 分phân 別biệt 隨tùy 事sự 說thuyết 三tam 縱túng/tung 有hữu 卷quyển 舒thư 皆giai 不bất 離ly 識thức 性tánh 合hợp 則tắc 一nhất 體thể 無vô 異dị 。 開khai 則tắc 三tam 相tương/tướng 不bất 同đồng (# 即tức 三tam 性tánh 之chi 相tướng 對đối 上thượng 體thể 言ngôn 故cố 稱xưng 為vi 相tương/tướng )# 三tam 相tương/tướng 不bất 同đồng 約ước 用dụng 而nhi 行hành 布bố 一nhất 體thể 無vô 異dị 。 就tựu 性tánh 以dĩ 圓viên 融dung 行hành 布bố 乃nãi 隨tùy 義nghĩa 以dĩ 施thí 為vi 圓viên 融dung 則tắc 順thuận 性tánh 而nhi 冥minh 寂tịch 若nhược 無vô 行hành 布bố 無vô 可khả 圓viên 融dung 如như 無vô 妄vọng 情tình 不bất 立lập 真chân 智trí 染nhiễm 淨tịnh 既ký 失thất 二nhị 諦đế 不bất 成thành 是thị 以dĩ 因nhân 妄vọng 辯biện 真chân 在tại 行hành 相tương/tướng 而nhi 須tu 悉tất 尋tầm 迹tích 得đắc 本bổn 假giả 因nhân 緣duyên 以dĩ 發phát 明minh 斯tư 三tam 性tánh 法Pháp 門môn 收thu 凡phàm 聖thánh 境cảnh 界giới 事sự 無vô 不bất 盡tận 理lý 無vô 不bất 窮cùng 今kim 言ngôn 三tam 性tánh 者giả 約ước 經kinh 論luận 共cộng 立lập 一nhất 徧biến 計kế 所sở 執chấp 性tánh 二nhị 依y 他tha 起khởi 性tánh 三tam 圓viên 成thành 實thật 性tánh 徧biến 計kế 所sở 執chấp 性tánh 者giả 謂vị 愚ngu 夫phu 周chu 遍biến 計kế 度độ 所sở 執chấp 蘊uẩn 等đẳng 實thật 我ngã 實thật 法pháp 名danh 為vi 徧biến 計kế 性tánh 有hữu 二nhị 一nhất 自tự 性tánh 總tổng 執chấp 諸chư 法pháp 實thật 有hữu 。 自tự 性tánh 二nhị 差sai 別biệt 別biệt 執chấp 取thủ 常thường 無vô 常thường 等đẳng 實thật 有hữu 自tự 體thể 或hoặc 依y 名danh 徧biến 計kế 義nghĩa 如như 未vị 識thức 牛ngưu 聞văn 牛ngưu 名danh 便tiện 推thôi 度độ 因nhân 何hà 道Đạo 理lý 名danh 之chi 為vi 牛ngưu 或hoặc 依y 義nghĩa 徧biến 計kế 名danh 或hoặc 見kiến 物vật 體thể 不bất 知tri 其kỳ 名danh 便tiện 妄vọng 推thôi 度độ 此thử 物vật 名danh 何hà 如như 未vị 識thức 牛ngưu 共cộng 推thôi 度độ 云vân 為vi 鬼quỷ 耶da 為vi 獸thú 耶da 此thử 諸chư 徧biến 計kế 約ước 體thể 不bất 出xuất 人nhân 法pháp 二nhị 體thể 約ước 執chấp 不bất 出xuất 名danh 義nghĩa 二nhị 種chủng 。

依y 他tha 起khởi 性tánh 者giả 依y 他tha 眾chúng 緣duyên 和hòa 合hợp 。 生sanh 起khởi 猶do 如như 幻huyễn 事sự 。 名danh 依y 他tha 性tánh 圓viên 成thành 實thật 性tánh 者giả 一nhất 味vị 真Chân 如Như 。 圓viên 滿mãn 成thành 就tựu 。

問vấn 三tam 性tánh 中trung 徧biến 計kế 是thị 妄vọng 想tưởng 即tức 無vô 依y 他tha 屬thuộc 因nhân 緣duyên 是thị 有hữu 否phủ/bĩ 答đáp 此thử 二nhị 性tánh 能năng 所sở 相tương 生sanh 俱câu 無vô 自tự 體thể 何hà 者giả 因nhân 妄vọng 想tưởng 故cố 。 立lập 名danh 相tướng 因nhân 名danh 相tướng 故cố 立lập 因nhân 緣duyên 若nhược 妄vọng 想tưởng 不bất 生sanh 。 名danh 相tướng 何hà 有hữu 名danh 相tướng 不bất 有hữu 因nhân 緣duyên 即tức 空không 以dĩ 萬vạn 法pháp 不bất 出xuất 名danh 故cố 。

破phá 妄vọng 想tưởng 徧biến 計kế 性tánh 者giả 如như 二Nhị 乘Thừa 修tu 諸chư 觀quán 行hành 若nhược 作tác 青thanh 想tưởng 觀quán 時thời 天thiên 地địa 萬vạn 物vật 。 莫mạc 不bất 皆giai 青thanh 也dã 以dĩ 無vô 青thanh 處xứ 見kiến 青thanh 由do 心tâm 變biến 故cố 於ư 一nhất 色sắc 境cảnh 種chủng 種chủng 不bất 同đồng 。 譬thí 凡phàm 夫phu 妄vọng 見kiến 生sanh 死tử 亦diệc 是thị 無vô 生sanh 死tử 處xứ 妄vọng 見kiến 生sanh 死tử 也dã 。

破phá 因nhân 緣duyên 依y 他tha 性tánh 者giả 如như 目mục 瞖ế 所sở 見kiến 差sai 別biệt 不bất 同đồng 。 彼bỉ 實thật 非phi 有hữu 緣duyên 所sở 起khởi 法pháp 斯tư 則tắc 妄vọng 想tưởng 體thể 空không 因nhân 緣duyên 無vô 性tánh 即tức 是thị 圓viên 成thành 究cứu 竟cánh 一nhất 法pháp 如như 明minh 眼nhãn 人nhân 。 見kiến 淨tịnh 虛hư 空không 况# 一nhất 真chân 心tâm 更cánh 無vô 所sở 有hữu 。 問vấn 此thử 三tam 性tánh 中trung 幾kỷ 法pháp 是thị 假giả 幾kỷ 法pháp 是thị 實thật 答đáp 識thức 論luận 云vân 徧biến 計kế 所sở 執chấp 妄vọng 安an 立lập 故cố 可khả 說thuyết 為vi 假giả 無vô 體thể 相tướng 故cố 非phi 假giả 非phi 實thật 依y 他tha 起khởi 性tánh 有hữu 實thật 有hữu 假giả 聚tụ 集tập 相tương 續tục 分phần/phân 位vị 性tánh 故cố 說thuyết 為vi 假giả 有hữu 心tâm 心tâm 所sở 色sắc 從tùng 緣duyên 生sanh 故cố 。 說thuyết 為vi 實thật 有hữu 若nhược 無vô 實thật 法pháp 假giả 法pháp 亦diệc 無vô 假giả 法pháp 依y 實thật 因nhân 而nhi 施thi 設thiết 故cố 圓viên 成thành 實thật 性tánh 唯duy 是thị 實thật 有hữu 不phủ 。 依y 他tha 緣duyên 而nhi 施thi 設thiết 故cố 。

又hựu 三tam 性tánh 者giả 即tức 是thị 一nhất 性tánh 一nhất 性tánh 即tức 無vô 性tánh 何hà 者giả 徧biến 計kế 無vô 相tướng 依y 他tha 無vô 生sanh 圓viên 成thành 無vô 性tánh 解giải 深thâm 密mật 經Kinh 云vân 瞖ế 眼nhãn 人nhân 如như 徧biến 計kế 現hiện 青thanh 黃hoàng 如như 依y 他tha 淨tịnh 眼nhãn 如như 圓viên 成thành 攝nhiếp 論luận 云vân 分phân 別biệt 性tánh 如như 蛇xà 依y 他tha 性tánh 如như 藤đằng 若nhược 人nhân 緣duyên 四tứ 塵trần 相tương/tướng 分phân 析tích 此thử 藤đằng 但đãn 見kiến 四tứ 相tương/tướng 不bất 見kiến 別biệt 藤đằng 但đãn 是thị 色sắc 香hương 味vị 觸xúc 。 相tương/tướng 故cố 藤đằng 非phi 實thật 有hữu 以dĩ 離ly 四tứ 塵trần 外ngoại 無vô 別biệt 有hữu 藤đằng 所sở 以dĩ 論luận 偈kệ 云vân 於ư 藤đằng 起khởi 蛇xà 知tri 見kiến 藤đằng 則tắc 無vô 境cảnh 若nhược 知tri 藤đằng 分phần/phân 已dĩ 藤đằng 知tri 如như 蛇xà 知tri 若nhược 知tri 藤đằng 之chi 性tánh 分phân 是thị 空không 則tắc 例lệ 如như 藤đằng 上thượng 妄vọng 生sanh 蛇xà 想tưởng 攝nhiếp 論luận 云vân 菩Bồ 薩Tát 不bất 見kiến 外ngoại 塵trần 但đãn 見kiến 意ý 言ngôn 分phân 別biệt 。 即tức 了liễu 依y 他tha 性tánh 。

菩Bồ 薩Tát 住trụ 何hà 處xứ 唯duy 住trụ 無vô 分phân 別biệt 一nhất 切thiết 。 名danh 義nghĩa 中trung 平bình 等đẳng 平bình 等đẳng 。 又hựu 依y 二nhị 種chủng 平bình 等đẳng 謂vị 能năng 緣duyên 所sở 緣duyên 。 能năng 緣duyên 即tức 無vô 分phân 別biệt 。 智trí 以dĩ 智trí 無vô 分phân 別biệt 故cố 。 稱xưng 平bình 等đẳng 所sở 緣duyên 即tức 真Chân 如Như 境cảnh 境cảnh 亦diệc 無vô 分phân 別biệt 。 故cố 稱xưng 平bình 等đẳng 又hựu 此thử 境cảnh 智trí 不bất 住trụ 能năng 取thủ 所sở 取thủ 義nghĩa 中trung 譬thí 如như 虛hư 空không 。 故cố 說thuyết 平bình 等đẳng 平bình 等đẳng 。 由do 此thử 義nghĩa 故cố 。 菩Bồ 薩Tát 得đắc 入nhập 真chân 實thật 性tánh 此thử 位vị 不bất 可khả 言ngôn 說thuyết 。 以dĩ 自tự 所sở 詮thuyên 故cố 證chứng 時thời 離ly 覺giác 觀quán 思tư 惟duy 分phân 別biệt 。 故cố 古cổ 德đức 問vấn 云vân 我ngã 見kiến 所sở 緣duyên 影ảnh 像tượng 。 若nhược 是thị 依y 他tha 有hữu 者giả 應ưng 有hữu 依y 他tha 性tánh 實thật 我ngã 答đáp 此thử 相tương/tướng 仗trượng 因nhân 緣duyên 生sanh 但đãn 是thị 依y 他tha 性tánh 幻huyễn 有hữu 之chi 法pháp 而nhi 非phi 是thị 我ngã 由do 彼bỉ 妄vọng 執chấp 為vi 我ngã 故cố 。 名danh 妄vọng 執chấp 此thử 有hữu 兩lưỡng 重trọng/trùng 相tương/tướng 約ước 此thử 相tương 從tùng 因nhân 緣duyên 生sanh 有hữu 力lực 能năng 生sanh 心tâm 此thử 乃nãi 是thị 有hữu 名danh 依y 他tha 性tánh 法pháp 於ư 此thử 不bất 稱xưng 所sở 執chấp 法pháp 義nghĩa 邊biên 名danh 徧biến 計kế 所sở 執chấp 乃nãi 名danh 為vi 無vô 如như 人nhân 昏hôn 冥minh 執chấp 石thạch 為vi 牛ngưu 石thạch 體thể 不bất 無vô 我ngã 見kiến 所sở 緣duyên 緣duyên 依y 他tha 相tương/tướng 有hữu 如như 石thạch 本bổn 非phi 牛ngưu 妄vọng 心tâm 執chấp 為vi 牛ngưu 此thử 所sở 執chấp 牛ngưu 其kỳ 體thể 全toàn 無vô 如như 相tương/tướng 分phần/phân 本bổn 非phi 我ngã 妄vọng 心tâm 執chấp 為vi 我ngã 此thử 所sở 執chấp 其kỳ 體thể 全toàn 無vô 但đãn 有hữu 能năng 執chấp 心tâm 而nhi 無vô 所sở 執chấp 我ngã 謂vị 於ư 此thử 石thạch 處xứ 有hữu 所sở 緣duyên 石thạch 而nhi 無vô 所sở 執chấp 牛ngưu 於ư 此thử 相tương/tướng 分phần/phân 上thượng 有hữu 所sở 緣duyên 法pháp 而nhi 無vô 所sở 執chấp 我ngã 。

問vấn 依y 他tha 起khởi 相tướng 。 但đãn 是thị 自tự 心tâm 妄vọng 分phân 別biệt 有hữu 理lý 事sự 雙song 寂tịch 名danh 體thể 俱câu 虛hư 云vân 何hà 有hữu 憂ưu 喜hỷ 所sở 行hành 境cảnh 界giới 。 答đáp 譬thí 如như 夜dạ 行hành 見kiến 杌ngột 。 為vi 鬼quỷ 疑nghi 繩thằng 作tác 蛇xà 蛇xà 之chi 與dữ 鬼quỷ 名danh 體thể 都đô 無vô 性tánh 相tướng 恆hằng 寂tịch 雖tuy 不bất 可khả 得đắc 。 而nhi 生sanh 怖bố 心tâm 以dĩ 體thể 虛hư 而nhi 成thành 事sự 故cố 清thanh 涼lương 疏sớ/sơ 云vân 若nhược 依y 攝nhiếp 論luận 說thuyết 喻dụ 皆giai 喻dụ 依y 他tha 起khởi 性tánh 然nhiên 並tịnh 為vi 遣khiển 疑nghi 所sở 疑nghi 不bất 同đồng 故cố 所sở 喻dụ 亦diệc 異dị 一nhất 以dĩ 外ngoại 人nhân 聞văn 依y 他tha 起khởi 相tướng 。 但đãn 是thị 妄vọng 分phân 別biệt 有hữu 非phi 真chân 實thật 義nghĩa 。 遂toại 即tức 生sanh 疑nghi 云vân 若nhược 無vô 實thật 義nghĩa 何hà 有hữu 所sở 行hành 境cảnh 界giới 。 故cố 說thuyết 如như 幻huyễn 謂vị 幻huyễn 者giả 幻huyễn 作tác 所sở 緣duyên 六lục 處xứ (# 即tức 六lục 塵trần )# 豈khởi 有hữu 實thật 耶da 二nhị 疑nghi 云vân 若nhược 無vô 實thật 何hà 有hữu 心tâm 心tâm 法pháp 轉chuyển 故cố 說thuyết 如như 燄diệm 飄phiêu 動động 非phi 水thủy 似tự 水thủy 妄vọng 有hữu 心tâm 轉chuyển 三tam 疑nghi 云vân 若nhược 無vô 實thật 何hà 有hữu 愛ái 非phi 愛ái 受thọ 用dụng 故cố 說thuyết 如như 夢mộng 中trung 實thật 無vô 男nam 女nữ 而nhi 有hữu 愛ái 非phi 愛ái 受thọ 用dụng 覺giác 時thời 亦diệc 爾nhĩ 四tứ 疑nghi 云vân 若nhược 無vô 實thật 何hà 有hữu 戲hí 論luận 言ngôn 說thuyết 故cố 說thuyết 如như 響hưởng 實thật 無vô 有hữu 聲thanh 聽thính 者giả 謂vị 有hữu 五ngũ 疑nghi 云vân 若nhược 無vô 實thật 何hà 有hữu 善thiện 惡ác 業nghiệp 果quả 。 故cố 說thuyết 如như 影ảnh 謂vị 如như 鏡kính 影ảnh 像tượng 故cố 亦diệc 非phi 實thật 六lục 疑nghi 云vân 若nhược 無vô 實thật 何hà 以dĩ 菩Bồ 薩Tát 作tác 利lợi 樂lạc 事sự 故cố 。 說thuyết 如như 化hóa 謂vị 變biến 化hóa 者giả 雖tuy 知tri 不bất 實thật 而nhi 作tác 化hóa 事sự 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 爾nhĩ 。 是thị 以dĩ 萬vạn 法pháp 雖tuy 空không 體thể 虛hư 成thành 事sự 一nhất 真chân 非phi 有hữu 無vô 性tánh 隨tùy 緣duyên 則tắc 湛trạm 爾nhĩ 堅kiên 凝ngưng 常thường 隨tùy 物vật 化hóa 紛phân 然nhiên 起khởi 作tác 不bất 動động 真Chân 如Như 。

問vấn 此thử 三tam 性tánh 法pháp 為vi 當đương 是thị 一nhất 是thị 異dị 若nhược 道đạo 是thị 一nhất 不bất 合hợp 云vân 依y 圓viên 是thị 有hữu 徧biến 計kế 是thị 無vô 若nhược 道đạo 是thị 異dị 又hựu 云vân 皆giai 同đồng 一nhất 性tánh 所sở 謂vị 無vô 性tánh 答đáp 此thử 三tam 性tánh 法Pháp 門môn 是thị 諸chư 佛Phật 密mật 意ý 所sở 說thuyết 諸chư 識thức 起khởi 處xứ 教giáo 網võng 根căn 由do 若nhược 即tức 之chi 取thủ 之chi 皆giai 落lạc 凡phàm 常thường 之chi 見kiến 若nhược 離ly 之chi 捨xả 之chi 俱câu 失thất 聖thánh 智trí 之chi 門môn 所sở 以dĩ 藏tạng 法Pháp 師sư 依y 華hoa 嚴nghiêm 宗tông 釋thích 三tam 性tánh 同đồng 異dị 義nghĩa 一nhất 圓viên 成thành 真Chân 如Như 有hữu 二nhị 義nghĩa 一nhất 不bất 變biến 二nhị 隨tùy 緣duyên 二nhị 依y 他tha 二nhị 義nghĩa 一nhất 似tự 有hữu 二nhị 無vô 性tánh 三tam 徧biến 計kế 所sở 執chấp 二nhị 義nghĩa 一nhất 情tình 有hữu 二nhị 理lý 無vô 由do 真Chân 如Như 不bất 變biến 依y 他tha 無vô 性tánh 所sở 執chấp 理lý 無vô 由do 此thử 三tam 義nghĩa 故cố 三tam 性tánh 一nhất 際tế 又hựu 約ước 真Chân 如Như 隨tùy 緣duyên 依y 他tha 似tự 有hữu 所sở 執chấp 情tình 有hữu 由do 此thử 三tam 義nghĩa 亦diệc 無vô 異dị 也dã 是thị 故cố 真chân 該cai 妄vọng 末mạt 妄vọng 徹triệt 真chân 原nguyên 性tánh 相tướng 融dung 通thông 無vô 障chướng 無vô 閡ngại 問vấn 依y 他tha 似tự 有hữu 等đẳng 豈khởi 同đồng 所sở 執chấp 是thị 情tình 有hữu 耶da 答đáp 由do 二nhị 義nghĩa 故cố 無vô 異dị 也dã 一nhất 以dĩ 彼bỉ 所sở 執chấp 執chấp 似tự 為vi 實thật 故cố 無vô 異dị 法pháp 二nhị 若nhược 離ly 所sở 執chấp 似tự 無vô 起khởi 故cố 真chân 中trung 隨tùy 緣duyên 亦diệc 爾nhĩ 以dĩ 無vô 所sở 執chấp 無vô 隨tùy 緣duyên 故cố 又hựu 以dĩ 三tam 性tánh 各các 有hữu 二nhị 義nghĩa 不bất 相tương 違vi 故cố 無vô 異dị 性tánh 且thả 如như 圓viên 成thành 雖tuy 復phục 隨tùy 緣duyên 成thành 於ư 染nhiễm 淨tịnh 而nhi 恆hằng 不bất 失thất 自tự 性tánh 清thanh 淨tịnh 。 只chỉ 由do 不bất 失thất 自tự 性tánh 清thanh 淨tịnh 故cố 。 能năng 隨tùy 緣duyên 成thành 染nhiễm 淨tịnh 也dã 猶do 如như 明minh 鏡kính 。 現hiện 於ư 染nhiễm 淨tịnh 而nhi 恆hằng 不bất 失thất 鏡kính 之chi 明minh 淨tịnh 只chỉ 由do 不bất 失thất 鏡kính 明minh 淨tịnh 故cố 方phương 能năng 現hiện 染nhiễm 淨tịnh 之chi 相tướng 以dĩ 現hiện 染nhiễm 淨tịnh 知tri 鏡kính 明minh 淨tịnh 以dĩ 鏡kính 明minh 淨tịnh 知tri 現hiện 染nhiễm 淨tịnh 是thị 故cố 二nhị 義nghĩa 唯duy 是thị 一nhất 性tánh 雖tuy 現hiện 淨tịnh 法pháp 不bất 增tăng 鏡kính 明minh 雖tuy 現hiện 染nhiễm 法pháp 不bất 汙ô 鏡kính 淨tịnh 非phi 直trực 不bất 汙ô 亦diệc 乃nãi 由do 此thử 反phản 現hiện 鏡kính 之chi 明minh 淨tịnh 真Chân 如Như 亦diệc 爾nhĩ 非phi 直trực 不bất 動động 性tánh 淨tịnh 成thành 於ư 染nhiễm 淨tịnh 亦diệc 乃nãi 由do 成thành 染nhiễm 淨tịnh 方phương 現hiện 性tánh 淨tịnh 非phi 直trực 不bất 壞hoại 染nhiễm 淨tịnh 明minh 於ư 性tánh 淨tịnh 亦diệc 乃nãi 由do 性tánh 淨tịnh 故cố 方phương 成thành 染nhiễm 淨tịnh 是thị 故cố 二nhị 義nghĩa 全toàn 體thể 相tướng 收thu 一nhất 性tánh 無vô 二nhị 豈khởi 相tương 違vi 也dã 由do 依y 他tha 無vô 性tánh 得đắc 成thành 似tự 有hữu 由do 成thành 似tự 有hữu 是thị 故cố 無vô 性tánh 此thử 即tức 無vô 性tánh 即tức 因nhân 緣duyên 因nhân 緣duyên 即tức 無vô 性tánh 是thị 不bất 二nhị 法Pháp 門môn 。 也dã 所sở 執chấp 性tánh 中trung 雖tuy 復phục 當đương 情tình 稱xưng 執chấp 現hiện 有hữu 然nhiên 於ư 道Đạo 理lý 畢tất 竟cánh 是thị 無vô 以dĩ 於ư 無vô 處xứ 橫hoạnh/hoành 計kế 有hữu 故cố 明minh 知tri 理lý 無vô 是thị 故cố 無vô 二nhị 惟duy 一nhất 性tánh 也dã 問vấn 真Chân 如Như 是thị 有hữu 耶da 答đáp 不phủ 也dã 隨tùy 緣duyên 不bất 變biến 故cố 空không 故cố 真Chân 如Như 離ly 妄vọng 念niệm 故cố 問vấn 真Chân 如Như 是thị 無vô 耶da 答đáp 不phủ 也dã 不bất 變biến 隨tùy 緣duyên 故cố 不bất 空không 故cố 聖thánh 智trí 所sở 行hành 。 處xử 故cố 問vấn 真Chân 如Như 是thị 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 。 耶da 答đáp 不phủ 也dã 無vô 二nhị 性tánh 故cố 離ly 相tương 違vi 故cố 問vấn 真Chân 如Như 是thị 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 耶da 答đáp 不phủ 也dã 具cụ 法pháp 故cố 離ly 戲hí 論luận 故cố 問vấn 依y 他tha 是thị 有hữu 耶da 答đáp 不phủ 也dã 緣duyên 起khởi 無vô 性tánh 故cố 約ước 觀quán 遣khiển 故cố 異dị 圓viên 成thành 故cố 問vấn 依y 他tha 是thị 無vô 耶da 答đáp 不phủ 也dã 無vô 性tánh 緣duyên 起khởi 故cố 能năng 現hiện 無vô 生sanh 故cố 異dị 徧biến 計kế 故cố 是thị 智trí 境cảnh 故cố 問vấn 依y 他tha 是thị 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 。 耶da 答đáp 不phủ 也dã 無vô 二nhị 性tánh 故cố 離ly 相tương 違vi 故cố 問vấn 依y 他tha 是thị 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 耶da 答đáp 不phủ 也dã 有hữu 多đa 義nghĩa 門môn 故cố 離ly 戲hí 論luận 故cố 問vấn 徧biến 計kế 是thị 有hữu 耶da 答đáp 不phủ 也dã 理lý 無vô 故cố 無vô 體thể 相tướng 故cố 問vấn 徧biến 計kế 是thị 無vô 耶da 答đáp 不phủ 也dã 情tình 有hữu 故cố 無vô 相tướng 觀quán 境cảnh 故cố 能năng 翳ế 真chân 故cố 問vấn 徧biến 計kế 是thị 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 。 耶da 答đáp 不phủ 也dã 無vô 二nhị 性tánh 故cố 問vấn 徧biến 計kế 是thị 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 耶da 答đáp 不phủ 也dã 所sở 執chấp 性tánh 成thành 故cố 已dĩ 上thượng 護hộ 執chấp 竟cánh 今kim 執chấp 成thành 過quá 者giả 若nhược 計kế 真Chân 如Như 一nhất 向hướng 是thị 有hữu 者giả 有hữu 二nhị 失thất 一nhất 不bất 隨tùy 緣duyên 二nhị 不bất 待đãi 了liễu 因nhân 故cố 問vấn 教giáo 云vân 真Chân 如Như 為vi 凝ngưng 然nhiên 常thường 既ký 不bất 隨tùy 緣duyên 豈khởi 是thị 過quá 耶da 。 答đáp 聖thánh 說thuyết 真Chân 如Như 為vi 凝ngưng 然nhiên 者giả 此thử 是thị 隨tùy 緣duyên 成thành 染nhiễm 淨tịnh 時thời 恆hằng 作tác 染nhiễm 淨tịnh 而nhi 不bất 失thất 自tự 體thể 即tức 是thị 不bất 異dị 無vô 常thường 之chi 常thường 名danh 不bất 思tư 議nghị 。 常thường 非phi 謂vị 不bất 作tác 諸chư 法pháp 如như 情tình 所sở 謂vị 之chi 凝ngưng 然nhiên 也dã 不bất 異dị 無vô 常thường 之chi 常thường 出xuất 於ư 情tình 外ngoại 故cố 名danh 真Chân 如Như 常thường 經Kinh 云vân 不bất 染nhiễm 而nhi 染nhiễm 明minh 常thường 作tác 無vô 常thường 染nhiễm 而nhi 不bất 染nhiễm 明minh 作tác 無vô 常thường 時thời 不bất 失thất 常thường 也dã 又hựu 不bất 異dị 常thường 之chi 無vô 常thường 故cố 說thuyết 真Chân 如Như 為vi 無vô 常thường 經Kinh 云vân 如Như 來Lai 藏tạng 受thọ 苦khổ 樂lạc 與dữ 因nhân 俱câu 若nhược 生sanh 若nhược 滅diệt 。 又hựu 依y 他tha 是thị 生sanh 滅diệt 法pháp 。 亦diệc 得đắc 有hữu 不bất 異dị 常thường 之chi 無vô 常thường 不bất 異dị 無vô 常thường 之chi 常thường 以dĩ 諸chư 緣duyên 起khởi 無vô 常thường 之chi 法pháp 。 即tức 無vô 自tự 性tánh 方phương 成thành 緣duyên 起khởi 是thị 故cố 不bất 異dị 常thường 性tánh 而nhi 得đắc 無vô 常thường 故cố 云vân 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 是thị 無vô 常thường 義nghĩa 。 此thử 即tức 不bất 異dị 於ư 常thường 成thành 無vô 常thường 也dã 又hựu 諸chư 緣duyên 起khởi 即tức 是thị 無vô 性tánh 非phi 滅diệt 緣duyên 起khởi 方phương 說thuyết 無vô 性tánh 即tức 是thị 不bất 異dị 無vô 常thường 之chi 常thường 也dã 經Kinh 云vân 色sắc 即tức 是thị 空không 。 非phi 色sắc 滅diệt 空không 。 又hựu 眾chúng 生sanh 即tức 涅Niết 槃Bàn 。 不bất 更cánh 滅diệt 也dã 此thử 與dữ 真Chân 如Như 二nhị 義nghĩa 同đồng 即tức 真chân 俗tục 雙song 融dung 二nhị 而nhi 無vô 二nhị 故cố 論luận 云vân 智trí 障chướng 甚thậm 盲manh 闇ám 謂vị 真chân 俗tục 別biệt 執chấp 故cố 也dã 又hựu 真Chân 如Như 若nhược 不bất 隨tùy 緣duyên 成thành 於ư 染nhiễm 淨tịnh 染nhiễm 淨tịnh 等đẳng 法pháp 即tức 無vô 所sở 依y 無vô 所sở 依y 。 有hữu 法pháp 又hựu 墮đọa 常thường 也dã 又hựu 真Chân 如Như 若nhược 有hữu 者giả 即tức 不bất 隨tùy 染nhiễm 淨tịnh 染nhiễm 淨tịnh 諸chư 法pháp 既ký 無vô 自tự 體thể 真chân 又hựu 不bất 隨tùy 不bất 得đắc 有hữu 法pháp 亦diệc 是thị 斷đoạn 也dã 乃nãi 至chí 執chấp 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 等đẳng 四tứ 句cú 皆giai 墮đọa 斷đoạn 常thường 也dã 若nhược 依y 他tha 執chấp 有hữu 者giả 謂vị 己kỷ 有hữu 體thể 不bất 藉tạ 緣duyên 故cố 無vô 緣duyên 有hữu 法pháp 即tức 是thị 常thường 也dã 又hựu 由do 執chấp 有hữu 即tức 不bất 藉tạ 緣duyên 不bất 藉tạ 緣duyên 故cố 不bất 得đắc 有hữu 法pháp 即tức 是thị 斷đoạn 也dã 問vấn 依y 他tha 性tánh 是thị 有hữu 義nghĩa 便tiện 有hữu 失thất 者giả 何hà 故cố 攝nhiếp 論luận 云vân 依y 他tha 性tánh 以dĩ 為vi 有hữu 耶da 答đáp 此thử 即tức 不bất 異dị 空không 之chi 有hữu 從tùng 緣duyên 無vô 體thể 故cố 一nhất 一nhất 緣duyên 中trung 無vô 作tác 者giả 故cố 。 由do 緣duyên 無vô 作tác 方phương 得đắc 緣duyên 起khởi 是thị 故cố 非phi 有hữu 之chi 有hữu 為vi 依y 他tha 有hữu 即tức 是thị 不bất 動động 真chân 際tế 建kiến 立lập 諸chư 法pháp 。 若nhược 依y 他tha 執chấp 無vô 者giả 即tức 緣duyên 無vô 所sở 起khởi 不bất 得đắc 有hữu 法pháp 即tức 是thị 斷đoạn 也dã 問vấn 若nhược 說thuyết 緣duyên 生sanh 為vi 空không 無vô 即tức 墮đọa 斷đoạn 者giả 何hà 故cố 中trung 論luận 廣quảng 說thuyết 緣duyên 生sanh 為vi 畢tất 竟cánh 空không 。 耶da 答đáp 聖thánh 說thuyết 緣duyên 生sanh 以dĩ 為vi 空không 者giả 此thử 即tức 不bất 異dị 有hữu 之chi 空không 也dã 此thử 即tức 不bất 動động 緣duyên 生sanh 說thuyết 實thật 相tướng 法Pháp 。 也dã 是thị 故cố 如như 情tình 執chấp 無vô 即tức 是thị 斷đoạn 過quá 又hựu 若nhược 執chấp 依y 他tha 為vi 無vô 法pháp 者giả 無vô 法pháp 非phi 緣duyên 非phi 緣duyên 之chi 法pháp 即tức 是thị 常thường 也dã 乃nãi 至chí 執chấp 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 皆giai 成thành 斷đoạn 常thường 二nhị 患hoạn 若nhược 徧biến 計kế 性tánh 中trung 計kế 所sở 執chấp 為vi 有hữu 者giả 聖thánh 智trí 所sở 照chiếu 理lý 應ưng 不bất 空không 即tức 是thị 常thường 也dã 若nhược 妄vọng 執chấp 徧biến 計kế 於ư 理lý 無vô 者giả 即tức 失thất 情tình 有hữu 故cố 是thị 斷đoạn 也dã 乃nãi 至chí 執chấp 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 皆giai 具cụ 上thượng 失thất 上thượng 已dĩ 護hộ 過quá 今kim 當đương 顯hiển 德đức 者giả 真Chân 如Như 是thị 有hữu 義nghĩa 何hà 者giả 迷mê 悟ngộ 所sở 依y 故cố 不bất 空không 故cố 不bất 壞hoại 故cố 真Chân 如Như 是thị 空không 義nghĩa 隨tùy 緣duyên 故cố 對đối 染nhiễm 故cố 真Chân 如Như 是thị 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 。 義nghĩa 具cụ 德đức 故cố 違vi 順thuận 自tự 在tại 故cố 鎔dong 融dung 故cố 真Chân 如Như 是thị 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 義nghĩa 二nhị 不bất 二nhị 故cố 定định 取thủ 不bất 得đắc 故cố 依y 他tha 是thị 有hữu 義nghĩa 無vô 性tánh 緣duyên 成thành 故cố 依y 他tha 是thị 無vô 義nghĩa 緣duyên 成thành 無vô 性tánh 故cố 依y 他tha 是thị 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 。 義nghĩa 緣duyên 成thành 故cố 無vô 性tánh 故cố 依y 他tha 是thị 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 義nghĩa 隨tùy 取thủ 一nhất 不bất 得đắc 故cố 徧biến 計kế 是thị 有hữu 義nghĩa 約ước 情tình 故cố 徧biến 計kế 是thị 無vô 義nghĩa 約ước 理lý 故cố 徧biến 計kế 是thị 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 。 義nghĩa 由do 是thị 所sở 執chấp 故cố 徧biến 計kế 是thị 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 義nghĩa 由do 所sở 執chấp 故cố 故cố 知tri 執chấp 則tắc 為vi 斷đoạn 常thường 二nhị 患hoạn 不bất 執chấp 成thành 性tánh 德đức 之chi 門môn 但đãn 除trừ 妄vọng 情tình 非phi 遣khiển 法pháp 也dã 是thị 以dĩ 不bất 離ly 有hữu 以dĩ 談đàm 真chân 見kiến 有hữu 之chi 本bổn 際tế 匪phỉ 存tồn 無vô 而nhi 觀quán 法pháp 了liễu 無vô 之chi 真chân 原nguyên 則tắc 不bất 出xuất 有hữu 無vô 不bất 在tại 有hữu 無vô 。 何hà 取thủ 捨xả 之chi 干can 懷hoài 斷đoạn 常thường 之chi 所sở 惑hoặc 乎hồ 是thị 則tắc 三tam 性tánh 一nhất 性tánh 情tình 有hữu 而nhi 即tức 是thị 真chân 空không 一nhất 性tánh 三tam 性tánh 真Chân 如Như 而nhi 能năng 成thành 緣duyên 起khởi 終chung 日nhật 有hữu 而nhi 不bất 有hữu 有hữu 徹triệt 空không 原nguyên 終chung 日nhật 空không 而nhi 不bất 空không 空không 該cai 有hữu 際tế 自tự 然nhiên 一nhất 心tâm 無vô 寄ký 萬vạn 法pháp 俱câu 閒gian/nhàn 境cảnh 智trí 相tương 應ứng 理lý 行hành 融dung 即tức 方phương 入nhập 宗tông 鏡kính 瑩oánh 淨tịnh 無vô 瑕hà 照chiếu 破phá 古cổ 今kim 光quang 吞thôn 萬vạn 彙vị 矣hĩ 。

故cố 知tri 妄vọng 依y 真chân 起khởi 而nhi 能năng 覆phú 真chân 真chân 因nhân 妄vọng 顯hiển 而nhi 能năng 奪đoạt 妄vọng 真chân 妄vọng 無vô 體thể 皆giai 依y 識thức 性tánh 。

夫phu 一nhất 心tâm 妙diệu 門môn 唯duy 識thức 正chánh 理lý 能năng 變biến 所sở 變biến 內nội 外ngoại 皆giai 通thông 舉cử 一nhất 例lệ 諸chư 收thu 無vô 不bất 盡tận 如như 眾chúng 星tinh 列liệt 宿túc 匪phỉ 離ly 於ư 空không 萬vạn 本bổn 羣quần 萌manh 咸hàm 歸quy 於ư 地địa 則tắc 可khả 以dĩ 拔bạt 疑nghi 根căn 而nhi 開khai 信tín 戶hộ 朗lãng 智trí 照chiếu 而nhi 洗tẩy 情tình 塵trần 若nhược 機cơ 思tư 遲trì 回hồi 未vị 成thành 勝thắng 解giải 須tu 憑bằng 問vấn 答đáp 漸tiệm 入nhập 圓viên 通thông 真chân 金kim 尚thượng 假giả 鍛đoán 鍊luyện 而nhi 成thành 美mỹ 玉ngọc 猶do 仗trượng 琢trác 磨ma 而nhi 出xuất 華hoa 嚴nghiêm 私tư 記ký 云vân 正chánh 念niệm 思tư 惟duy 。 甚thậm 深thâm 法Pháp 門môn 。 者giả 有hữu 二nhị 種chủng 人nhân 。 能năng 枯khô 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 大đại 樹thụ 一nhất 者giả 溫ôn 故cố 不bất 忘vong 二nhị 者giả 諮tư 受thọ 新tân 法pháp 此thử 之chi 謂vị 也dã 。 問vấn 心tâm 法pháp 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 離ly 言ngôn 自tự 性tánh 云vân 何hà 廣quảng 興hưng 問vấn 答đáp 橫hoạnh/hoành 剖phẫu 義nghĩa 宗tông 答đáp 然nhiên 理lý 唯duy 一nhất 心tâm 事sự 收thu 萬vạn 法pháp 若nhược 不bất 初sơ 窮cùng 旨chỉ 趣thú 何hà 以dĩ 得đắc 至chí 覺giác 原nguyên 今kim 時thời 不bất 到đáo 之chi 者giả 皆giai 是thị 謬mậu 解giải 麤thô 浮phù 正chánh 信tín 力lực 薄bạc 玄huyền 關quan 綿miên 密mật 豈khởi 情tình 識thức 之chi 能năng 通thông 大đại 旨chỉ 希hy 夷di 非phi 一nhất 期kỳ 之chi 所sở 入nhập 若nhược 乃nãi 未vị 到đáo 如Như 來Lai 之chi 地Địa 。 焉yên 能năng 頓đốn 悟ngộ 眾chúng 生sanh 之chi 心tâm 。 今kim 因nhân 自tự 力lực 未vị 到đáo 之chi 人nhân 少thiểu 為vi 開khai 示thị 全toàn 憑bằng 佛Phật 語ngữ 以dĩ 印ấn 凡phàm 心tâm 憑bằng 佛Phật 語ngữ 以dĩ 契khế 同đồng 渺# 然nhiên 無vô 際tế 印ấn 凡phàm 心tâm 而nhi 不bất 異dị 豁hoát 爾nhĩ 歸quy 宗tông 又hựu 有hữu 二nhị 義nghĩa 須tu 說thuyết 一nhất 若nhược 不bất 言ngôn 說thuyết 則tắc 不bất 能năng 為vì 他tha 說thuyết 。 一nhất 切thiết 法pháp 離ly 言ngôn 自tự 性tánh 二nhị 即tức 說thuyết 無vô 說thuyết 說thuyết 與dữ 不bất 說thuyết 性tánh 無vô 二nhị 故cố 又hựu 此thử 宗tông 但đãn 論luận 見kiến 性tánh 親thân 證chứng 非phi 在tại 文văn 詮thuyên 為vi 破phá 情tình 塵trần 助trợ 生sanh 正chánh 信tín 若nhược 隨tùy 語ngữ 生sanh 見kiến 執chấp 解giải 依y 通thông 則tắc 實thật 語ngữ 是thị 虛hư 妄vọng 生sanh 語ngữ 見kiến 故cố 若nhược 因nhân 教giáo 照chiếu 心tâm 唯duy 在tại 得đắc 意ý 則tắc 虛hư 妄vọng 是thị 實thật 語ngữ 除trừ 邪tà 執chấp 故cố 起khởi 信tín 論luận 云vân 當đương 知tri 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 從tùng 本bổn 已dĩ 來lai 。 非phi 色sắc 非phi 心tâm 。 非phi 智trí 非phi 識thức 非phi 無vô 非phi 有hữu 畢tất 竟cánh 皆giai 是thị 不bất 可khả 說thuyết 。 相tương/tướng 所sở 有hữu 言ngôn 說thuyết 。 示thị 教giáo 之chi 者giả 皆giai 是thị 如Như 來Lai 。 善thiện 巧xảo 方phương 便tiện 。 假giả 以dĩ 言ngôn 語ngữ 引dẫn 導đạo 眾chúng 生sanh 。 令linh 捨xả 文văn 字tự 入nhập 於ư 真chân 實thật 若nhược 隨tùy 言ngôn 執chấp 義nghĩa 增tăng 妄vọng 分phân 別biệt 不bất 生sanh 實thật 智trí 不bất 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。 又hựu 若nhược 文văn 字tự 顯hiển 總tổng 持trì 因nhân 言ngôn 而nhi 悟ngộ 道đạo 但đãn 依y 義nghĩa 而nhi 不bất 依y 語ngữ 得đắc 意ý 而nhi 不bất 徇# 文văn 則tắc 與dữ 正chánh 理lý 不bất 違vi 何hà 關quan 語ngữ 默mặc 故cố 大đại 般Bát 若Nhã 經Kinh 云vân 若nhược 順thuận 文văn 字tự 不bất 違vi 正chánh 理lý 常thường 無vô 諍tranh 論luận 名danh 護hộ 正Chánh 法Pháp 。

天thiên 王vương 般Bát 若Nhã 經kinh 偈kệ 云vân 總tổng 持trì 無vô 文văn 字tự 文văn 字tự 顯hiển 總tổng 持trì 大đại 悲bi 方phương 便tiện 。 力lực 離ly 言ngôn 文văn 字tự 說thuyết 楞lăng 伽già 經Kinh 云vân 佛Phật 告cáo 大đại 慧tuệ 我ngã 等đẳng 諸chư 佛Phật 。 及cập 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 不bất 說thuyết 一nhất 字tự 所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 法pháp 離ly 文văn 字tự 故cố 非phi 不bất 饒nhiêu 益ích 義nghĩa 說thuyết 言ngôn 說thuyết 者giả 眾chúng 生sanh 妄vọng 想tưởng 。 故cố 大đại 慧tuệ 若nhược 不bất 說thuyết 一nhất 切thiết 法pháp 。 者giả 教giáo 法pháp 則tắc 壞hoại 教giáo 法pháp 壞hoại 者giả 則tắc 無vô 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 緣Duyên 覺Giác 聲Thanh 聞Văn 。 若nhược 無vô 者giả 誰thùy 說thuyết 為vi 誰thùy 是thị 故cố 大Đại 慧Tuệ 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 莫mạc 著trước 言ngôn 說thuyết 隨tùy 宜nghi 方phương 便tiện 。 廣quảng 說thuyết 經Kinh 法Pháp 。 淨tịnh 名danh 經Kinh 云vân 夫phu 說thuyết 法Pháp 者giả 。 無vô 說thuyết 無vô 示thị 。 其kỳ 聽thính 法Pháp 者giả 。 無vô 聞văn 無vô 得đắc 。 譬thí 如như 幻huyễn 士sĩ 。 為vi 幻huyễn 人nhân 說thuyết 法Pháp 。 當đương 建kiến 是thị 意ý 。 而nhi 為vi 說thuyết 法Pháp 。

思tư 益ích 經Kinh 云vân 汝nhữ 等đẳng 比Bỉ 丘Khâu 。 當đương 行hành 二nhị 事sự 一nhất 聖thánh 說thuyết 法Pháp 二nhị 聖thánh 默mặc 然nhiên 但đãn 正chánh 說thuyết 時thời 了liễu 不bất 可khả 得đắc 。 即tức 是thị 默mặc 然nhiên 不bất 是thị 杜đỗ 口khẩu 無vô 說thuyết 故cố 昔tích 人nhân 云vân 幻huyễn 人nhân 說thuyết 法Pháp 幻huyễn 人nhân 聽thính 由do 來lai 兩lưỡng 箇cá 總tổng 無vô 情tình 說thuyết 時thời 無vô 說thuyết 從tùng 君quân 說thuyết 聽thính 處xứ 無vô 聽thính 一nhất 任nhậm 聽thính 又hựu 若nhược 以dĩ 四tứ 實thật 性tánh (# 自tự 生sanh 他tha 生sanh 共cộng 生sanh 無vô 因nhân 生sanh 名danh 四tứ 執chấp 性tánh 破phá 此thử 四tứ 執chấp 名danh 四tứ 實thật 性tánh )# 自tự 得đắc 法Pháp 本bổn 住trụ 法pháp 約ước 真Chân 諦Đế 中trung 即tức 不bất 可khả 說thuyết 若nhược 以dĩ 四tứ 悉tất 檀đàn 隨tùy 他tha 意ý 語ngữ 斷đoạn 深thâm 疑nghi 生sanh 正chánh 信tín 有hữu 因nhân 緣duyên 故cố 。 則tắc 亦diệc 可khả 得đắc 說thuyết 又hựu 不bất 可khả 說thuyết 即tức 可khả 說thuyết 真chân 理lý 普phổ 徧biến 故cố 可khả 說thuyết 即tức 不bất 可khả 說thuyết 緣duyên 修tu 無vô 性tánh 故cố 。

經Kinh 云vân 不bất 可khả 思tư 議nghị 智trí 境cảnh 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 智trí 。 照chiếu 即tức 此thử 義nghĩa 也dã 若nhược 破phá 四tứ 性tánh 境cảnh 智trí 此thử 名danh 實thật 慧tuệ 若nhược 四tứ 悉tất 赴phó 緣duyên 說thuyết 四tứ 境cảnh 智trí 此thử 名danh 權quyền 慧tuệ 則tắc 權quyền 實thật 雙song 行hành 自tự 他tha 兼kiêm 利lợi 方phương 冥minh 佛Phật 旨chỉ 免miễn 墮đọa 己kỷ 愚ngu 問vấn 山sơn 河hà 大đại 地địa 。 一nhất 一nhất 皆giai 宗tông 五ngũ 性tánh 三tam 乘thừa 人nhân 人nhân 是thị 佛Phật 何hà 須tu 宗tông 鏡kính 強cường/cưỡng 立lập 異dị 端đoan 答đáp 諸chư 佛Phật 凡phàm 敷phu 教giáo 跡tích 不bất 為vì 己kỷ 知tri 者giả 言ngôn 祖tổ 師sư 直trực 指chỉ 人nhân 心tâm 只chỉ 為vì 未vị 明minh 者giả 說thuyết 今kim 之chi 所sở 錄lục 但đãn 示thị 初sơ 機cơ 令linh 頓đốn 悟ngộ 圓viên 宗tông 不bất 迂# 小tiểu 徑kính 若nhược 不bất 得đắc 宗tông 鏡kính 之chi 廣quảng 照chiếu 何hà 由do 鑒giám 自tự 性tánh 之chi 幽u 深thâm 匪phỉ 因nhân 智trí 慧tuệ 之chi 光quang 豈khởi 破phá 愚ngu 癡si 之chi 闇ám 如như 臨lâm 古cổ 鏡kính 妍nghiên 醜xú 自tự 分phần/phân 若nhược 遇ngộ 斯tư 宗tông 真chân 偽ngụy 可khả 鑒giám 豈khởi 有hữu 日nhật 出xuất 而nhi 不bất 照chiếu 然nhiên 燈đăng 而nhi 不bất 明minh 者giả 乎hồ 故cố 華hoa 嚴nghiêm 記ký 中trung 述thuật 十thập 種chủng 法pháp 明minh 法pháp 即tức 是thị 境cảnh 明minh 即tức 是thị 心tâm 以dĩ 智trí 慧tuệ 明minh 。 照chiếu 二nhị 諦đế 法pháp 故cố 云vân 法pháp 明minh 雖tuy 然nhiên 法pháp 無vô 成thành 破phá 此thử 屬thuộc 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 門môn 中trung 且thả 教giáo 自tự 有hữu 開khai 遮già 寧ninh 無vô 善thiện 巧xảo 方phương 便tiện 。 如như 大đại 涅Niết 槃Bàn 經kinh 中trung 高cao 貴quý 德đức 王vương 菩Bồ 薩Tát 品phẩm 因nhân 瑠lưu 璃ly 光quang 菩Bồ 薩Tát 欲dục 來lai 放phóng 光quang 佛Phật 問vấn 於ư 文Văn 殊Thù 文Văn 殊Thù 初sơ 以dĩ 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 答đáp 云vân 世Thế 尊Tôn 如như 是thị 。 光quang 明minh 名danh 為vi 智trí 慧tuệ 智trí 慧tuệ 者giả 即tức 常thường 住trụ 之chi 法Pháp 。 常thường 住trụ 之chi 法Pháp 。 無vô 有hữu 因nhân 緣duyên 。 云vân 何hà 佛Phật 問vấn 何hà 因nhân 緣duyên 故cố 。 有hữu 是thị 光quang 明minh 廣quảng 說thuyết 無vô 因nhân 緣duyên 。 竟cánh 末mạt 後hậu 云vân 世Thế 尊Tôn 亦diệc 有hữu 因nhân 緣duyên 。 因nhân 滅diệt 無vô 明minh 則tắc 得đắc 熾sí 然nhiên 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 燈đăng 是thị 知tri 因nhân 教giáo 明minh 宗tông 非phi 無vô 所sở 以dĩ 從tùng 緣duyên 入nhập 道đạo 終chung 不bất 唐đường 捐quyên 。 方phương 便tiện 之chi 門môn 不bất 可khả 暫tạm 廢phế 又hựu 夫phu 宗tông 鏡kính 中trung 纔tài 說thuyết 一nhất 字tự 便tiện 是thị 談đàm 宗tông 更cánh 無vô 前tiền 後hậu 以dĩ 說thuyết 時thời 有hữu 異dị 理lý 且thả 無vô 差sai 。

問vấn 但đãn 云vân 方phương 便tiện 說thuyết 則tắc 無vô 妨phương 若nhược 約ước 正chánh 宗tông 有hữu 言ngôn 傷thương 旨chỉ 答đáp 我ngã 此thử 圓viên 宗tông 情tình 解giải 不bất 及cập 豈khởi 同đồng 執chấp 方phương 便tiện 教giáo 人nhân 空không 有hữu 不bất 融dung 通thông 體thể 用dụng 兩lưỡng 分phần/phân 理lý 事sự 成thành 隔cách 說thuyết 常thường 住trụ 則tắc 成thành 常thường 見kiến 說thuyết 無vô 常thường 則tắc 歸quy 斷đoạn 滅diệt 斥xích 邊biên 則tắc 成thành 邊biên 執chấp 存tồn 中trung 則tắc 著trước 中trung 理lý 今kim 此thử 圓viên 融dung 之chi 旨chỉ 無vô 礙ngại 之chi 宗tông 說thuyết 常thường 則tắc 無vô 常thường 之chi 常thường 說thuyết 無vô 常thường 則tắc 常thường 之chi 無vô 常thường 言ngôn 空không 則tắc 不bất 空không 之chi 空không 言ngôn 有hữu 則tắc 幻huyễn 有hữu 之chi 有hữu 談đàm 邊biên 則tắc 即tức 中trung 之chi 邊biên 談đàm 中trung 則tắc 不bất 但đãn 之chi 中trung 立lập 理lý 則tắc 成thành 事sự 之chi 理lý 立lập 事sự 則tắc 顯hiển 理lý 之chi 事sự 是thị 以dĩ 卷quyển 舒thư 在tại 我ngã 隱ẩn 顯hiển 同đồng 時thời 說thuyết 不bất 乖quai 於ư 無vô 說thuyết 無vô 說thuyết 不bất 乖quai 於ư 說thuyết 寶bảo 藏tạng 論luận 云vân 常thường 空không 不bất 有hữu 常thường 有hữu 不bất 空không 兩lưỡng 不bất 相tương 待đãi 句cú 句cú 皆giai 宗tông 是thị 以dĩ 聖thánh 人nhân 。 隨tùy 有hữu 說thuyết 有hữu 隨tùy 空không 道đạo 空không 空không 不bất 乖quai 有hữu 有hữu 不bất 乖quai 空không 兩lưỡng 語ngữ 無vô 病bệnh 二nhị 義nghĩa 雙song 通thông 乃nãi 至chí 說thuyết 我ngã 亦diệc 不bất 乖quai 無vô 我ngã 說thuyết 事sự 亦diệc 不bất 乖quai 無vô 事sự 何hà 以dĩ 故cố 不bất 為vi 言ngôn 語ngữ 所sở 轉chuyển 也dã 。

問vấn 既ký 稱xưng 觀quán 心tâm 自tự 悟ngộ 不bất 假giả 外ngoại 緣duyên 云vân 何hà 廣quảng 讚tán 佛Phật 恩ân 稱xưng 揚dương 經kinh 教giáo 答đáp 若nhược 不bất 因nhân 教giáo 所sở 指chỉ 何hà 由do 得đắc 識thức 自tự 心tâm 設thiết 不bất 因nhân 教giáo 發phát 明minh 亦diệc 須tu 憑bằng 教giáo 印ấn 可khả 若nhược 不bất 然nhiên 者giả 。 皆giai 成thành 自tự 然nhiên 外ngoại 道đạo 闇ám 證chứng 禪thiền 師sư 直trực 饒nhiêu 生sanh 而nhi 知tri 之chi 亦diệc 是thị 多đa 生sanh 聞văn 經Kinh 熏huân 種chủng 或hoặc 乃nãi 諸chư 聖thánh 本bổn 願nguyện 冥minh 加gia 所sở 以dĩ 台thai 教giáo 云vân 夫phu 一nhất 向hướng 無vô 生sanh 觀quán 人nhân 但đãn 信tín 心tâm 益ích 不bất 信tín 外ngoại 佛Phật 威uy 加gia 益ích 此thử 墮đọa 自tự 性tánh 癡si 又hựu 一nhất 向hướng 信tín 外ngoại 佛Phật 加gia 不bất 內nội 心tâm 求cầu 益ích 此thử 墮đọa 他tha 性tánh 癡si 是thị 以dĩ 世thế 間gian 凡phàm 愚ngu 牽khiên 重trọng/trùng 不bất 前tiền 者giả 須tu 假giả 傍bàng 力lực 助trợ 進tiến 如như 師sư 與dữ 經kinh 是thị 乃nãi 外ngoại 緣duyên 證chứng 悟ngộ 之chi 者giả 皆giai 被bị 冥minh 加gia 若nhược 不bất 知tri 恩ân 如như 樹thụ 木mộc 不bất 識thức 日nhật 月nguyệt 風phong 雨vũ 等đẳng 恩ân 經Kinh 云vân 非phi 內nội 非phi 外ngoại 。 而nhi 內nội 而nhi 外ngoại 而nhi 內nội 故cố 諸chư 佛Phật 解giải 脫thoát 。 於ư 心tâm 行hành 中trung 求cầu 。 而nhi 外ngoại 故cố 諸chư 佛Phật 護hộ 念niệm 。 云vân 何hà 不bất 信tín 外ngoại 益ích 也dã 。

問vấn 平bình 等đẳng 真chân 心tâm 羣quần 生sanh 佛Phật 智trí 雖tuy 然nhiên 等đẳng 有hữu 信tín 解giải 難nạn/nan 生sanh 多đa 抱bão 狐hồ 疑nghi 少thiểu 能năng 圓viên 證chứng 更cánh 希hy 再tái 明minh 教giáo 理lý 確xác 實thật 指chỉ 陳trần 。 答đáp 廣quảng 畧lược 之chi 教giáo 遮già 表biểu 之chi 詮thuyên 雖tuy 開khai 合hợp 不bất 同đồng 總tổng 別biệt 有hữu 異dị 然nhiên 皆giai 顯hiển 唯duy 心tâm 之chi 旨chỉ 終chung 無vô 識thức 外ngoại 之chi 文văn 證chứng 若nhược 恆Hằng 沙sa 豈khởi 唯duy 一nhất 二nhị 所sở 以dĩ 法pháp 華hoa 經kinh 偈kệ 云vân 知tri 第đệ 一nhất 寂tịch 滅diệt 。 以dĩ 方phương 便tiện 力lực 故cố 。 雖tuy 說thuyết 種chủng 種chủng 道đạo 。 其kỳ 實thật 為vì 佛Phật 乘Thừa 。

釋thích 曰viết 知tri 第đệ 一nhất 寂tịch 滅diệt 。 者giả 真Chân 如Như 一nhất 心tâm 是thị 本bổn 寂tịch 滅diệt 非phi 輪luân 廻hồi 生sanh 滅diệt 之chi 滅diệt 亦diệc 非phi 觀quán 行hành 對đối 治trị 之chi 滅diệt 故cố 稱xưng 第đệ 一nhất 於ư 一nhất 心tâm 寂tịch 滅diệt 之chi 中trung 即tức 無vô 法pháp 可khả 敷phu 揚dương 無vô 道đạo 可khả 建kiến 立lập 為vi 未vị 了liễu 者giả 以dĩ 方phương 便tiện 大đại 慈từ 力lực 故cố 。 雖tuy 說thuyết 種chủng 種chủng 別biệt 門môn 異dị 道đạo 若nhược 尅khắc 體thể 而nhi 論luận 唯duy 但đãn 指chỉ 歸quy 一nhất 心tâm 佛Phật 乘thừa 。 更cánh 無vô 餘dư 事sự 。

楞lăng 伽già 經Kinh 云vân 佛Phật 告cáo 大đại 慧tuệ 身thân 及cập 資tư 生sanh 器khí 世thế 間gian 等đẳng 一nhất 切thiết 皆giai 是thị 。 藏tạng 識thức 影ảnh 像tượng 所sở 取thủ 能năng 取thủ 二nhị 種chủng 相tương/tướng 現hiện 彼bỉ 諸chư 愚ngu 夫phu 墮đọa 生sanh 住trụ 滅diệt 二nhị 見kiến 中trung 故cố 於ư 中trung 妄vọng 起khởi 有hữu 無vô 分phân 別biệt 。

又hựu 入nhập 楞lăng 伽già 經kinh 偈kệ 云vân 種chủng 種chủng 隨tùy 心tâm 轉chuyển 唯duy 心tâm 非phi 餘dư 法pháp 心tâm 生sanh 種chủng 種chủng 生sanh 心tâm 滅diệt 種chủng 種chủng 滅diệt 眾chúng 生sanh 妄vọng 分phân 別biệt 無vô 物vật 而nhi 見kiến 物vật 無vô 義nghĩa 唯duy 是thị 心tâm 無vô 分phân 別biệt 得đắc 脫thoát 。

又hựu 華hoa 嚴nghiêm 經Kinh 云vân 一nhất 切thiết 方phương 海hải 中trung 依y 於ư 眾chúng 生sanh 心tâm 想tưởng 而nhi 住trụ 大đại 智Trí 度Độ 論luận 云vân 譬thí 如như 調điều 馬mã 自tự 見kiến 影ảnh 不bất 驚kinh 何hà 以dĩ 故cố 自tự 知tri 影ảnh 從tùng 身thân 出xuất 如như 信tín 入nhập 一Nhất 乘Thừa 調điều 順thuận 之chi 人nhân 見kiến 一nhất 切thiết 怖bố 境cảnh 不bất 驚kinh 自tự 知tri 境cảnh 從tùng 心tâm 出xuất 唯duy 識thức 論luận 云vân 如như 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 三tam 界giới 唯duy 心tâm 。 又hựu 說thuyết 所sở 緣duyên 唯duy 識thức 所sở 現hiện 又hựu 說thuyết 諸chư 法pháp 。 皆giai 不bất 離ly 心tâm 。 又hựu 說thuyết 有hữu 情tình 隨tùy 心tâm 。 垢cấu 淨tịnh 又hựu 說thuyết 成thành 就tựu 四Tứ 智Trí 菩Bồ 薩Tát 能năng 隨tùy 悟ngộ 入nhập 。 唯duy 識thức 無vô 境cảnh 又hựu 頌tụng 說thuyết 心tâm 意ý 識thức 。 所sở 緣duyên 皆giai 非phi 離ly 自tự 性tánh 故cố 。 我ngã 說thuyết 一nhất 切thiết 。 唯duy 有hữu 識thức 無vô 餘dư 此thử 等đẳng 聖thánh 教giáo 誠thành 證chứng 非phi 一nhất 。

如như 前tiền 所sở 說thuyết 。 識thức 差sai 別biệt 相tương 依y 理lý 世thế 俗tục 非phi 真chân 勝thắng 義nghĩa 但đãn 以dĩ 從tùng 初sơ 業nghiệp 識thức 起khởi 見kiến 相tương/tướng 二nhị 門môn 因nhân 見kiến 立lập 能năng 因nhân 相tương/tướng 立lập 所sở 能năng 所sở 纔tài 具cụ 我ngã 法pháp 互hỗ 興hưng 從tùng 此thử 因nhân 有hữu 為vi 而nhi 立lập 無vô 為vi 對đối 虛hư 假giả 而nhi 談đàm 真chân 實thật 皆giai 無vô 空không 體thể 似tự 有hữu 非phi 真chân 是thị 以dĩ 認nhận 互hỗ 起khởi 之chi 名danh 見kiến 色sắc 有hữu 表biểu 而nhi 執chấp 空không 無vô 表biểu 對đối 相tương 待đãi 之chi 質chất 見kiến 牛ngưu 角giác 有hữu 而nhi 執chấp 兔thố 角giác 無vô 不bất 知tri 以dĩ 有hữu 遮già 無vô 有hữu 非phi 定định 有hữu 以dĩ 無vô 遮già 有hữu 無vô 非phi 定định 無vô 若nhược 了liễu 八bát 識thức 真chân 心tâm 自tự 然nhiên 絕tuyệt 待đãi 疑nghi 消tiêu 能năng 所sở 藤đằng 蛇xà 於ư 是thị 併tinh 空không 見kiến 息tức 對đối 治trị 形hình 名danh 以dĩ 之chi 雙song 寂tịch 。

問vấn 能năng 所sở 之chi 見kiến 則tắc 心tâm 境cảnh 宛uyển 然nhiên 聖thánh 人nhân 知tri 見kiến 如như 何hà 甄chân 別biệt 答đáp 雙song 照chiếu 有hữu 空không 不bất 住trụ 內nội 外ngoại 似tự 谷cốc 答đáp 聲thanh 而nhi 絕tuyệt 慮lự 如như 鏡kính 鑒giám 像tượng 而nhi 無vô 心tâm 妙diệu 湛trạm 圓viên 明minh 寂tịch 而nhi 常thường 照chiếu 故cố 云vân 常thường 在tại 正chánh 念niệm 亦diệc 名danh 正chánh 知tri 非phi 是thị 有hữu 念niệm 有hữu 知tri 亦diệc 非phi 無vô 念niệm 無vô 知tri 若nhược 唯duy 無vô 念niệm 寂tịch 而nhi 失thất 照chiếu 若nhược 但đãn 照chiếu 體thể 照chiếu 而nhi 失thất 寂tịch 並tịnh 稱xưng 不bất 正chánh 正chánh 在tại 雙song 行hành 還hoàn 原nguyên 集tập 云vân 得đắc 其kỳ 妙diệu 性tánh 起khởi 照chiếu 照chiếu 見kiến 一nhất 切thiết 了liễu 了liễu 知tri 無vô 所sở 知tri 了liễu 了liễu 見kiến 無vô 能năng 見kiến 內nội 外ngoại 圓viên 明minh 廓khuếch 周chu 法Pháp 界Giới 亦diệc 名danh 毘Tỳ 盧Lô 遮Già 那Na 。 無vô 障chướng 礙ngại 眼nhãn 。 圓viên 滿mãn 十thập 方phương 。 照chiếu 見kiến 一nhất 切thiết 佛Phật 。 剎sát 即tức 此thử 義nghĩa 也dã 所sở 以dĩ 達đạt 人nhân 見kiến 聞văn 不bất 落lạc 能năng 所sở 既ký 非phi 是thị 有hữu 見kiến 亦diệc 非phi 無vô 見kiến 。 但đãn 不bất 生sanh 二nhị 相tương/tướng 常thường 合hợp 真chân 空không 故cố 大đại 集tập 經Kinh 云vân 慧tuệ 燈đăng 三tam 昧muội 者giả 即tức 是thị 諸chư 法pháp 無vô 二nhị 。 相tương/tướng 也dã 無vô 二nhị 相tương/tướng 者giả 不bất 在tại 有hữu 無vô 。 不bất 出xuất 有hữu 無vô 夫phu 有hữu 無vô 者giả 以dĩ 惑hoặc 情tình 所sở 執chấp 有hữu 無vô 皆giai 失thất 理lý 無vô 惑hoặc 計kế 有hữu 無vô 皆giai 真chân 是thị 知tri 諸chư 法pháp 非phi 實thật 非phi 虛hư 。 非phi 空không 非phi 有hữu 。 若nhược 無vô 於ư 有hữu 不bất 成thành 於ư 無vô 若nhược 無vô 於ư 無vô 不bất 成thành 於ư 有hữu 有hữu 無vô 交giao 徹triệt 萬vạn 化hóa 齊tề 融dung 又hựu 約ước 聖thánh 人nhân 親thân 證chứng 見kiến 聞văn 之chi 境cảnh 有hữu 其kỳ 四tứ 種chủng 。 所sở 以dĩ 大đại 涅Niết 槃Bàn 經Kinh 云vân 約ước 佛Phật 妙diệu 證chứng 有hữu 四tứ 種chủng 聞văn 一nhất 不bất 聞văn 聞văn 二nhị 不bất 聞văn 不bất 聞văn 三tam 聞văn 不bất 聞văn 四tứ 聞văn 聞văn 台thai 教giáo 釋thích 云vân 初sơ 入nhập 證chứng 道đạo 修tu 道Đạo 忽hốt 謝tạ 無vô 所sở 可khả 有hữu 。 名danh 為vi 不bất 聞văn 真chân 明minh 豁hoát 開khai 無vô 所sở 不bất 照chiếu 。 即tức 是thị 於ư 聞văn 故cố 名danh 不bất 聞văn 聞văn 證chứng 得đắc 如như 是thị 大đại 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。 無vô 有hữu 聞văn 相tương/tướng 故cố 名danh 不bất 聞văn 不bất 聞văn 證chứng 起khởi 惑hoặc 滅diệt 名danh 聞văn 不bất 聞văn 寂tịch 而nhi 常thường 照chiếu 隨tùy 扣khấu 則tắc 應ưng 名danh 曰viết 聞văn 聞văn 初sơ 句cú 證chứng 智trí 次thứ 句cú 證chứng 理lý 第đệ 三tam 句cú 證chứng 斷đoạn 第đệ 四tứ 句cú 證chứng 應ưng 若nhược 事sự 若nhược 理lý 智trí 斷đoạn 自tự 他tha 於ư 初sơ 智trí 證chứng 之chi 中trung 具cụ 足túc 無vô 缺khuyết 。 此thử 一nhất 妙diệu 證chứng 盡tận 涅Niết 槃Bàn 海hải 復phục 次thứ 不bất 聞văn 聞văn 是thị 證chứng 了liễu 因nhân 聞văn 不bất 聞văn 是thị 證chứng 緣duyên 因nhân 不bất 聞văn 不bất 聞văn 是thị 證chứng 正chánh 因nhân 聞văn 聞văn 是thị 證chứng 境cảnh 界giới 乃nãi 至chí 明minh 四tứ 種chủng 生sanh 謂vị 生sanh 生sanh 生sanh 不bất 生sanh 。 不bất 生sanh 生sanh 不bất 生sanh 。 不bất 生sanh 亦diệc 同đồng 四tứ 種chủng 聞văn 義nghĩa 一nhất 生sanh 生sanh 是thị 因nhân 緣duyên 所sở 生sanh 法pháp 。 二nhị 生sanh 不bất 生sanh 是thị 我ngã 說thuyết 即tức 是thị 空không 三tam 不bất 生sanh 生sanh 是thị 亦diệc 名danh 為vi 。 假giả 名danh 四tứ 不bất 生sanh 不bất 生sanh 是thị 亦diệc 名danh 中trung 道đạo 義nghĩa 若nhược 能năng 了liễu 此thử 四tứ 生sanh 之chi 無vô 生sanh 方phương 達đạt 聖thánh 人nhân 見kiến 聞văn 之chi 境cảnh 是thị 以dĩ 不bất 取thủ 。 不bất 捨xả 達đạt 一nhất 道đạo 之chi 原nguyên 非phi 有hữu 非phi 空không 。 見kiến 諸chư 法pháp 之chi 實thật 。 如như 肇triệu 論luận 云vân 道đạo 超siêu 名danh 外ngoại 因nhân 謂vị 之chi 無vô 動động 與dữ 事sự 會hội 因nhân 謂vị 之chi 有hữu 謂vị 之chi 有hữu 者giả 應ưng 夫phu 有hữu 為vi 彊cường/cưỡng/cương 謂vị 之chi 然nhiên 耳nhĩ 彼bỉ 何hà 然nhiên 哉tai 故cố 經Kinh 云vân 聖thánh 智trí 無vô 知tri 而nhi 無vô 所sở 不bất 知tri 。 無vô 為vi 而nhi 無vô 所sở 不bất 為vi 此thử 無vô 相tướng 寂tịch 然nhiên 之chi 道Đạo 。 豈khởi 曰viết 有hữu 而nhi 為vi 有hữu 無vô 而nhi 為vi 無vô 動động 而nhi 乖quai 靜tĩnh 靜tĩnh 而nhi 廢phế 用dụng 耶da 而nhi 今kim 之chi 談đàm 者giả 多đa 即tức 言ngôn 以dĩ 定định 旨chỉ 尋tầm 大đại 方phương 而nhi 徵trưng 隅ngung 懷hoài 前tiền 識thức 以dĩ 標tiêu 玄huyền 存tồn 所sở 存tồn 之chi 必tất 當đương 是thị 以dĩ 聞văn 聖thánh 有hữu 知tri 謂vị 之chi 有hữu 心tâm 聞văn 聖thánh 無vô 知tri 謂vị 等đẳng 太thái 虛hư 有hữu 無vô 之chi 境cảnh 邊biên 見kiến 所sở 存tồn 豈khởi 是thị 處xứ 中trung 莫mạc 二nhị 之chi 道đạo 乎hồ 何hà 者giả 萬vạn 物vật 雖tuy 殊thù 然nhiên 性tánh 本bổn 常thường 一nhất 不bất 可khả 而nhi 物vật 然nhiên 非phi 不bất 物vật 可khả 物vật 於ư 物vật 則tắc 名danh 相tướng 異dị 陳trần 不bất 物vật 於ư 物vật 則tắc 物vật 而nhi 即tức 真chân 是thị 以dĩ 聖thánh 人nhân 。 不bất 物vật 於ư 物vật 不bất 非phi 物vật 於ư 物vật 不bất 物vật 於ư 物vật 物vật 非phi 有hữu 也dã 不bất 非phi 物vật 於ư 物vật 物vật 非phi 無vô 也dã 非phi 有hữu 所sở 以dĩ 不bất 取thủ 。 非phi 無vô 所sở 以dĩ 不bất 捨xả 不bất 捨xả 故cố 妙diệu 存tồn 則tắc 真chân 不bất 取thủ 故cố 名danh 相tướng 靡mĩ 因nhân 名danh 相tướng 靡mĩ 因nhân 非phi 有hữu 知tri 也dã 妙diệu 存tồn 則tắc 真chân 非phi 無vô 知tri 也dã 是thị 知tri 真chân 心tâm 無vô 寄ký 不bất 屬thuộc 有hữu 無vô 妙diệu 證chứng 之chi 時thời 自tự 然nhiên 明minh 了liễu 。 問vấn 此thử 佛Phật 之chi 知tri 見kiến 。 如như 何hà 開khai 示thị 悟ngộ 入nhập 。 答đáp 若nhược 約ước 教giáo 天thiên 台thai 文văn 句cú 疏sớ/sơ 配phối 圓viên 教giáo 四tứ 位vị 開khai 即tức 十thập 住trụ 示thị 即tức 十thập 行hành 悟ngộ 即tức 十thập 向hướng 入nhập 即tức 十Thập 地Địa 華hoa 嚴nghiêm 記ký 釋thích 大đại 意ý 云vân 謂vị 開khai 除trừ 惑hoặc 障chướng 顯hiển 示thị 真chân 理lý 令linh 悟ngộ 體thể 空không 證chứng 入nhập 心tâm 體thể 若nhược 禪thiền 門môn 南nam 北bắc 二nhị 宗tông 釋thích 者giả 北bắc 宗tông 云vân 智trí 用dụng 是thị 知tri 慧tuệ 用dụng 是thị 見kiến 心tâm 不bất 起khởi 名danh 智trí 智trí 能năng 知tri 五ngũ 根căn 不bất 動động 名danh 慧tuệ 慧tuệ 能năng 見kiến 是thị 佛Phật 知tri 見kiến 心tâm 不bất 動động 是thị 開khai 開khai 者giả 開khai 方phương 便tiện 門môn 。 色sắc 不bất 動động 是thị 示thị 示thị 者giả 示thị 真chân 實thật 相tướng 。 悟ngộ 即tức 妄vọng 念niệm 不bất 生sanh 入nhập 則tắc 萬vạn 境cảnh 常thường 寂tịch 南nam 宗tông 云vân 眾chúng 生sanh 佛Phật 智trí 妄vọng 隔cách 不bất 見kiến 但đãn 得đắc 無vô 念niệm 即tức 本bổn 來lai 自tự 性tánh 寂tịch 靜tĩnh 。 為vi 開khai 寂tịch 靜tĩnh 體thể 上thượng 自tự 有hữu 本bổn 智trí 以dĩ 本bổn 智trí 能năng 見kiến 本bổn 來lai 自tự 性tánh 寂tịch 靜tĩnh 。 名danh 示thị 既ký 得đắc 指chỉ 示thị 即tức 見kiến 本bổn 性tánh 佛Phật 與dữ 眾chúng 生sanh 本bổn 來lai 無vô 異dị 為vi 悟ngộ 悟ngộ 後hậu 於ư 一nhất 切thiết 有hữu 。 為vi 無vô 為vi 有hữu 佛Phật 無vô 佛Phật 。 常thường 見kiến 本bổn 性tánh 。 自tự 知tri 妄vọng 想tưởng 無vô 性tánh 自tự 覺giác 聖thánh 智trí 是thị 故cố 菩Bồ 薩Tát 。 前tiền 聖thánh 所sở 知tri 轉chuyển 相tương/tướng 傳truyền 授thọ 即tức 是thị 入nhập 義nghĩa 。

大đại 涅Niết 槃Bàn 經Kinh 云vân 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 空không 。 名danh 為vi 智trí 慧tuệ 二Nhị 乘Thừa 但đãn 空không 空không 無vô 智trí 慧tuệ 菩Bồ 薩Tát 。 得đắc 不bất 但đãn 空không 即tức 中trung 道đạo 慧tuệ 即tức 此thử 慧tuệ 寂tịch 而nhi 常thường 照chiếu 二Nhị 乘Thừa 但đãn 得đắc 其kỳ 寂tịch 不bất 得đắc 寂tịch 照chiếu 故cố 非phi 實thật 相tướng 菩Bồ 薩Tát 得đắc 寂tịch 又hựu 得đắc 寂tịch 照chiếu 。 即tức 是thị 實thật 相tướng 。

御ngự 錄lục 宗tông 鏡kính 大đại 綱cương 卷quyển 十thập 三tam

音âm 釋thích

杌ngột

(# 五ngũ 忽hốt 切thiết 音âm 兀ngột )# 。

[王*豕]#

(# 音âm 捉tróc 治trị 玉ngọc )# 。

諮tư

(# 與dữ 咨tư 同đồng )# 。

確xác

(# 乞khất 約ước 切thiết 音âm 卻khước 堅kiên 也dã )# 。

甄chân

(# 之chi 人nhân 切thiết 音âm 真chân 陶đào 也dã )# 。