大đại 明minh 三tam 藏tạng 法pháp 數số 卷quyển 第đệ 六lục 。 昆côn 八bát 。

上thượng 天Thiên 竺Trúc 前tiền 住trụ 持trì 沙Sa 門Môn 一nhất 如như 等đẳng 奉phụng 。 勑# 集tập 註chú 。

貪tham 欲dục 三tam 種chủng 發phát 相tương/tướng (# 出xuất 釋thích 禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 。 次thứ 第đệ 法Pháp 門môn )#

【# 一nhất 外ngoại 貪tham 欲dục 相tương 】# 謂vị 行hành 人nhân 當đương 修tu 定định 時thời 於ư 男nam 於ư 女nữ 取thủ 其kỳ 容dung 貌mạo 貪tham 欲dục 心tâm 生sanh 念niệm 念niệm 不bất 住trụ 。 障chướng 諸chư 禪thiền 定định 是thị 名danh 外ngoại 貪tham 欲dục 相tương 。

【# 二nhị 內nội 外ngoại 貪tham 欲dục 相tương 】# 謂vị 行hành 人nhân 當đương 修tu 定định 時thời 欲dục 心tâm 忽hốt 生sanh 或hoặc 緣duyên 他tha 身thân 相tướng 或hoặc 自tự 緣duyên 己kỷ 身thân 念niệm 念niệm 染nhiễm 著trước 而nhi 起khởi 貪tham 愛ái 障chướng 諸chư 禪thiền 定định 是thị 名danh 內nội 外ngoại 貪tham 欲dục 相tương 。

【# 三tam 徧biến 一nhất 切thiết 處xứ 。 貪tham 欲dục 相tương 】# 謂vị 行hành 人nhân 貪tham 著trước 如như 前tiền 內nội 外ngoại 之chi 境cảnh 復phục 於ư 一nhất 切thiết 。 五ngũ 塵trần 境cảnh 界giới 資tư 生sanh 物vật 等đẳng 皆giai 起khởi 貪tham 愛ái 之chi 心tâm 障chướng 諸chư 禪thiền 定định 是thị 名danh 徧biến 一nhất 切thiết 處xứ 。 貪tham 欲dục 相tương (# 五ngũ 塵trần 者giả 色sắc 塵trần 聲thanh 塵trần 香hương 塵trần 味vị 塵trần 觸xúc 塵trần 也dã )# 。

瞋sân 恚khuể 三tam 種chủng 發phát 相tương/tướng (# 出xuất 釋thích 禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 。 次thứ 第đệ 法Pháp 門môn )#

【# 一nhất 非phi 理lý 瞋sân 相tương/tướng 】# 謂vị 行hành 人nhân 修tu 禪thiền 定định 時thời 瞋sân 覺giác 歘hốt 然nhiên 而nhi 起khởi 無vô 問vấn 是thị 理lý 非phi 理lý 他tha 犯phạm 不bất 犯phạm 。 無vô 故cố 而nhi 發phát 瞋sân 恚khuể 障chướng 諸chư 禪thiền 定định 是thị 為vi 非phi 理lý 瞋sân 相tương/tướng 。

【# 二nhị 順thuận 理lý 瞋sân 相tương/tướng 】# 謂vị 行hành 人nhân 修tu 禪thiền 定định 時thời 外ngoại 人nhân 實thật 來lai 惱não 我ngã 以dĩ 此thử 為vi 緣duyên 生sanh 於ư 瞋sân 覺giác 相tương 續tục 不bất 息tức 亦diệc 如như 持trì 戒giới 之chi 人nhân 。 見kiến 非phi 法pháp 者giả 而nhi 生sanh 瞋sân 恚khuể 。 瞋sân 雖tuy 順thuận 理lý 亦diệc 障chướng 禪thiền 定định 是thị 為vi 順thuận 理lý 瞋sân 相tương/tướng 。

【# 三tam 諍tranh 論luận 瞋sân 相tương/tướng 】# 謂vị 行hành 人nhân 修tu 禪thiền 定định 時thời 著trước 己kỷ 所sở 解giải 之chi 法pháp 為vi 是thị 謂vị 他tha 所sở 行hành 所sở 說thuyết 悉tất 以dĩ 為vi 非phi 外ngoại 人nhân 所sở 說thuyết 不bất 順thuận 己kỷ 情tình 即tức 惱não 覺giác 心tâm 生sanh 而nhi 起khởi 瞋sân 恨hận 。 障chướng 諸chư 禪thiền 定định 是thị 為vi 諍tranh 論luận 瞋sân 相tương/tướng 。

愚ngu 癡si 三tam 種chủng 發phát 相tương/tướng (# 出xuất 釋thích 禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 。 次thứ 第đệ 法Pháp 門môn )#

【# 一nhất 計kế 斷đoạn 常thường 癡si 相tương/tướng 】# 謂vị 行hành 人nhân 於ư 修tu 定định 時thời 忽hốt 然nhiên 發phát 邪tà 思tư 惟duy 分phân 別biệt 。 我ngã 及cập 諸chư 法pháp 為vi 過quá 去khứ 滅diệt 而nhi 有hữu 現hiện 在tại 我ngã 耶da 為vi 過quá 去khứ 不bất 滅diệt 而nhi 有hữu 現hiện 在tại 我ngã 耶da 因nhân 是thị 思tư 惟duy 見kiến 心tâm 即tức 發phát 推thôi 尋tầm 三tam 世thế 若nhược 謂vị 是thị 滅diệt 即tức 墮đọa 斷đoạn 見kiến 若nhược 謂vị 不bất 滅diệt 即tức 墮đọa 常thường 見kiến 如như 是thị 癡si 覺giác 念niệm 念niệm 不bất 住trụ 。 以dĩ 此thử 智trí 辯biện 諍tranh 競cạnh 戲hí 論luận 作tác 諸chư 惡ác 行hành 。 障chướng 於ư 正chánh 定định 出xuất 世thế 之chi 法Pháp 。 是thị 為vi 計kế 斷đoạn 常thường 癡si 相tương/tướng 也dã 。

【# 二nhị 計kế 有hữu 無vô 癡si 相tương/tướng 】# 謂vị 行hành 人nhân 修tu 定định 時thời 忽hốt 爾nhĩ 思tư 惟duy 分phân 別biệt 。 謂vị 今kim 我ngã 及cập 陰ấm 等đẳng 諸chư 法pháp 為vi 定định 有hữu 耶da 為vi 定định 無vô 耶da 如như 是thị 推thôi 尋tầm 。 見kiến 心tâm 即tức 發phát 隨tùy 見kiến 生sanh 執chấp 障chướng 於ư 正chánh 定định 是thị 為vi 計kế 有hữu 無vô 癡si 相tương/tướng 也dã (# 陰ấm 者giả 五ngũ 陰ấm 也dã )# 。

【# 三tam 計kế 世thế 性tánh 癡si 相tương/tướng 】# 謂vị 行hành 人nhân 於ư 修tu 定định 時thời 忽hốt 作tác 是thị 念niệm 因nhân 有hữu 五ngũ 陰ấm 便tiện 有hữu 四tứ 大đại 。 與dữ 夫phu 假giả 名danh 眾chúng 生sanh 及cập 諸chư 世thế 界giới 。 如như 是thị 思tư 惟duy 。 念niệm 念niệm 不bất 住trụ 。 即tức 發phát 智trí 辯biện 能năng 問vấn 能năng 說thuyết 是thị 非phi 諍tranh 競cạnh 離ly 真chân 實thật 道đạo 但đãn 執chấp 計kế 世thế 間gian 之chi 性tánh 而nhi 不bất 能năng 發phát 。 諸chư 禪thiền 定định 是thị 名danh 計kế 世thế 性tánh 癡si 相tương/tướng 也dã (# 五ngũ 陰ấm 者giả 色sắc 陰ấm 受thọ 陰ấm 想tưởng 陰ấm 行hành 陰ấm 識thức 陰ấm 也dã 四tứ 大đại 者giả 地địa 大đại 水thủy 大đại 火hỏa 大đại 。 風phong 大đại 也dã )# 。

三tam 種chủng 病bệnh 相tương/tướng (# 出xuất 釋thích 禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 。 次thứ 第đệ 法Pháp 門môn )#

修tu 禪thiền 定định 者giả 。 湏# 善thiện 識thức 病bệnh 源nguyên 設thiết 或hoặc 不bất 知tri 則tắc 難nạn/nan 於ư 治trị 療liệu 疾tật 苦khổ 相tương/tướng 仍nhưng 行hành 道Đạo 有hữu 妨phương 能năng 明minh 四tứ 大đại 五ngũ 臟tạng 五ngũ 根căn 病bệnh 發phát 之chi 相tướng 善thiện 加gia 調điều 治trị 則tắc 身thân 心tâm 安an 隱ẩn 。 不bất 廢phế 修tu 業nghiệp 矣hĩ 。

【# 一nhất 四tứ 大đại 增tăng 動động 病bệnh 相tương/tướng 】# 四tứ 大đại 地địa 水thủy 火hỏa 風phong 也dã 。 一nhất 大đại 不bất 調điều 。 諸chư 患hoạn 並tịnh 起khởi 地địa 大đại 增tăng 故cố 腫thũng 結kết 沉trầm 重trọng/trùng 身thân 體thể 枯khô 瘠tích 等đẳng 諸chư 患hoạn 生sanh 水thủy 大đại 增tăng 故cố 痰đàm 癊ấm 脹trướng 滿mãn 飲ẩm 食thực 不bất 消tiêu 。 等đẳng 諸chư 患hoạn 生sanh 火hỏa 大đại 增tăng 故cố 煎tiễn 寒hàn 壯tráng 熱nhiệt 支chi 節tiết 皆giai 疼đông 等đẳng 諸chư 患hoạn 生sanh 風phong 大đại 增tăng 故cố 虛hư 懸huyền 戰chiến 掉trạo 嘔# 吐thổ 氣khí 急cấp 等đẳng 諸chư 患hoạn 生sanh 是thị 為vi 四tứ 大đại 增tăng 動động 病bệnh 相tương/tướng 。

【# 二nhị 五ngũ 臟tạng 生sanh 患hoạn 之chi 相tướng 】# 五ngũ 臟tạng 心tâm 肺phế 肝can 脾tì 腎thận 也dã 若nhược 患hoạn 從tùng 心tâm 生sanh 者giả 身thân 必tất 寒hàn 熱nhiệt 口khẩu 中trung 常thường 燥táo 心tâm 主chủ 口khẩu 故cố 患hoạn 從tùng 肺phế 生sanh 者giả 身thân 體thể 脹trướng 滿mãn 四tứ 支chi 煩phiền 疼đông 兼kiêm 之chi 鼻tị 塞tắc 肺phế 主chủ 鼻tị 故cố 患hoạn 從tùng 肝can 生sanh 者giả 愁sầu 憂ưu 瞋sân 恚khuể 頭đầu 痛thống 眼nhãn 疼đông 肝can 主chủ 眼nhãn 故cố 患hoạn 從tùng 脾tì 生sanh 者giả 通thông 身thân 遊du 風phong 㿇# 㿇# 痒dương 悶muộn 飲ẩm 食thực 失thất 味vị 脾tì 主chủ 舌thiệt 故cố 患hoạn 從tùng 腎thận 生sanh 者giả 咽yết 喉hầu 噎ế 塞tắc 腹phúc 脹trướng 耳nhĩ 滿mãn 腎thận 主chủ 耳nhĩ 故cố 是thị 為vi 五ngũ 臟tạng 生sanh 患hoạn 之chi 相tướng (# 㿇# 私tư 習tập 切thiết )# 。

【# 三tam 五ngũ 根căn 中trung 患hoạn 相tương/tướng 】# 五ngũ 根căn 眼nhãn 耳nhĩ 鼻tị 舌thiệt 身thân 。 也dã 身thân 患hoạn 者giả 四tứ 體thể 卒thốt 痛thống 百bách 節tiết 酸toan 疼đông 舌thiệt 患hoạn 者giả 或hoặc 瘡sang 或hoặc 硬ngạnh 飲ẩm 食thực 失thất 味vị 鼻tị 患hoạn 者giả 鼻tị 常thường 齆# 塞tắc 及cập 流lưu 濃nồng 涕thế 耳nhĩ 患hoạn 者giả 或hoặc 痛thống 或hoặc 聾lung 或hoặc 嘈# 嘈# 然nhiên 作tác 聲thanh 眼nhãn 患hoạn 者giả 或hoặc 赤xích 或hoặc 疼đông 昏hôn 花hoa 翳ế 闇ám 是thị 為vi 五ngũ 根căn 中trung 患hoạn 相tương/tướng (# 齆# 鳥điểu 貢cống 切thiết )# 。

修tu 定định 三tam 障chướng (# 出xuất 釋thích 禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 。 次thứ 第đệ 法Pháp 門môn )#

【# 一nhất 沉trầm 昏hôn 闇ám 蔽tế 障chướng 】# 謂vị 行hành 人nhân 修tu 定định 之chi 時thời 沉trầm 昏hôn 瞪trừng 矒# 無vô 所sở 別biệt 知tri 由do 是thị 障chướng 諸chư 禪thiền 定định 不bất 得đắc 開khai 發phát 名danh 為vi 沉trầm 昏hôn 闇ám 蔽tế 障chướng 。

【# 二nhị 惡ác 念niệm 思tư 惟duy 障chướng 】# 謂vị 行hành 人nhân 修tu 定định 之chi 時thời 雖tuy 不bất 沉trầm 昏hôn 而nhi 惡ác 念niệm 忽hốt 起khởi 欲dục 毀hủy 禁cấm 戒giới 作tác 諸chư 不bất 善thiện 。 等đẳng 事sự 因nhân 是thị 障chướng 諸chư 禪thiền 定định 不bất 得đắc 開khai 發phát 是thị 為vi 惡ác 念niệm 思tư 惟duy 障chướng 。

【# 三tam 境cảnh 界giới 逼bức 迫bách 障chướng 】# 謂vị 行hành 人nhân 修tu 定định 之chi 時thời 雖tuy 無vô 如như 上thượng 沉trầm 昏hôn 惡ác 念niệm 等đẳng 事sự 而nhi 身thân 或hoặc 卒thốt 痛thống 魔ma 惱não 竸# 起khởi 或hoặc 自tự 見kiến 身thân 。 陷hãm 入nhập 於ư 地địa 。 火hỏa 來lai 燒thiêu 身thân 高cao 崖nhai 墜trụy 落lạc 猛mãnh 虎hổ 奔bôn 逐trục 乃nãi 至chí 羅la 剎sát 諸chư 惡ác 相tướng 現hiện 逼bức 惱não 行hành 人nhân 令linh 生sanh 驚kinh 怖bố 障chướng 諸chư 禪thiền 定định 是thị 名danh 境cảnh 界giới 逼bức 迫bách 障chướng 。

三tam 慧tuệ (# 出xuất 成thành 實thật 論luận )#

【# 一nhất 聞văn 慧tuệ 】# 聞văn 慧tuệ 者giả 由do 於ư 聽thính 聞văn 而nhi 生sanh 智trí 慧tuệ 。 也dã 謂vị 從tùng 經kinh 論luận 中trung 聞văn 或hoặc 從tùng 善thiện 知tri 識thức 。 處xử 聞văn 以dĩ 因nhân 聞văn 故cố 能năng 生sanh 無vô 漏lậu 聖thánh 慧tuệ 也dã 。

【# 二nhị 思tư 慧tuệ 】# 思tư 慧tuệ 者giả 由do 於ư 思tư 惟duy 而nhi 生sanh 智trí 慧tuệ 。 也dã 謂vị 若nhược 能năng 思tư 惟duy 。 經kinh 論luận 中trung 及cập 善Thiện 知Tri 識Thức 。 處xử 所sở 聞văn 法Pháp 義nghĩa 。 皆giai 能năng 生sanh 於ư 無vô 漏lậu 聖thánh 慧tuệ 也dã 。

【# 三tam 修tu 慧tuệ 】# 修tu 慧tuệ 者giả 由do 於ư 修tu 習tập 而nhi 生sanh 智trí 慧tuệ 。 也dã 謂vị 既ký 已dĩ 聞văn 法Pháp 思tư 惟duy 義nghĩa 趣thú 。 即tức 當đương 隨tùy 順thuận 修tu 習tập 。 因nhân 此thử 修tu 習tập 能năng 生sanh 無vô 漏lậu 聖thánh 慧tuệ 也dã 。

三tam 智trí (# 出xuất 觀quán 音âm 玄huyền 義nghĩa )#

【# 一nhất 一Nhất 切Thiết 智Trí 】# 謂vị 於ư 一nhất 切thiết 。 內nội 法pháp 內nội 名danh 能năng 知tri 能năng 解giải 。 一nhất 切thiết 外ngoại 法pháp 外ngoại 名danh 亦diệc 能năng 知tri 能năng 解giải 。 是thị 名danh 一nhất 切thiết 。 智trí 即tức 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 。 之chi 智trí 也dã (# 內nội 法pháp 內nội 名danh 者giả 謂vị 理lý 內nội 所sở 詮thuyên 法pháp 相tướng 及cập 能năng 詮thuyên 名danh 字tự 盖# 佛Phật 教giáo 依y 理lý 而nhi 說thuyết 故cố 名danh 理lý 內nội 也dã 外ngoại 法pháp 外ngoại 名danh 者giả 即tức 理lý 外ngoại 所sở 詮thuyên 法pháp 相tướng 及cập 能năng 詮thuyên 名danh 字tự 盖# 外ngoại 道đạo 等đẳng 違vi 理lý 橫hoạnh/hoành 計kế 故cố 名danh 理lý 外ngoại 也dã )# 。

【# 二nhị 道đạo 種chủng 智trí 】# 謂vị 能năng 用dụng 諸chư 佛Phật 一nhất 切thiết 道Đạo 法Pháp 發phát 起khởi 眾chúng 生sanh 一nhất 切thiết 。 善thiện 種chủng 是thị 名danh 道đạo 種chủng 智trí 即tức 菩Bồ 薩Tát 之chi 智trí 也dã 。

【# 三tam 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 】# 謂vị 能năng 以dĩ 一nhất 種chủng 智trí 知tri 一nhất 切thiết 。 道đạo 知tri 一nhất 切thiết 種chủng 是thị 名danh 一nhất 切thiết 。 種chủng 智trí 即tức 佛Phật 之chi 智trí 也dã (# 一nhất 切thiết 道đạo 者giả 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 。 之chi 道Đạo 法Pháp 也dã 一nhất 切thiết 種chủng 者giả 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 之chi 因nhân 種chủng 也dã )# 。

三Tam 智Trí (# 出Xuất 楞Lăng 伽Già 經Kinh )#

【# 一nhất 世thế 間gian 智trí 】# 謂vị 凡phàm 夫phu 外ngoại 道đạo 之chi 智trí 也dã 凡phàm 夫phu 外ngoại 道đạo 等đẳng 於ư 一nhất 切thiết 。 法pháp 種chủng 種chủng 分phân 別biệt 。 執chấp 著trước 有hữu 無vô 而nhi 不bất 能năng 出xuất 。 離ly 世thế 間gian 是thị 名danh 世thế 間gian 智trí 。

【# 二nhị 出xuất 世thế 間gian 智trí 。 】# 謂vị 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 。 之chi 智trí 也dã 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 。 以dĩ 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 修tu 四Tứ 諦Đế 行hành 而nhi 能năng 出xuất 離ly 世thế 間gian 。 是thị 名danh 出xuất 世thế 間gian 。 智trí (# 一Nhất 切Thiết 智Trí 者giả 。 謂vị 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 皆giai 能năng 了liễu 達đạt 也dã 四Tứ 諦Đế 者giả 苦Khổ 諦Đế 集Tập 諦Đế 滅Diệt 諦Đế 道Đạo 諦Đế 也dã )# 。

【# 三tam 出xuất 世thế 間gian 上thượng 上thượng 。 智trí 】# 謂vị 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 之chi 智trí 也dã 由do 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 觀quán 察sát 一nhất 切thiết 。 諸chư 法pháp 寂tịch 靜tĩnh 。 之chi 相tướng 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 得đắc 如Như 來Lai 地Địa 。 超siêu 出xuất 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 。 之chi 智trí 是thị 名danh 出xuất 世thế 間gian 上thượng 上thượng 智trí 。

三Tam 覺Giác (# 出Xuất 圓Viên 覺Giác 經Kinh 疏Sớ/sơ 并Tinh 起Khởi 信Tín 論Luận )#

【# 一nhất 本bổn 覺giác 】# 謂vị 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 自tự 性tánh 清thanh 淨tịnh 心tâm 。 體thể 本bổn 來lai 覺giác 了liễu 離ly 諸chư 妄vọng 念niệm 故cố 名danh 本bổn 覺giác 。

【# 二nhị 始thỉ 覺giác 】# 謂vị 本bổn 覺giác 之chi 體thể 忽hốt 起khởi 妄vọng 念niệm 而nhi 成thành 不bất 覺giác 今kim 始thỉ 覺giác 了liễu 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 即tức 是thị 真Chân 如Như 平bình 等đẳng 。 不bất 二nhị 故cố 名danh 始thỉ 覺giác 。

【# 三tam 究cứu 竟cánh 覺giác 】# 究cứu 竟cánh 即tức 决# 定định 終chung 窮cùng 之chi 義nghĩa 也dã 謂vị 能năng 覺giác 了liễu 染nhiễm 心tâm 之chi 源nguyên 究cứu 竟cánh 終chung 窮cùng 同đồng 於ư 本bổn 覺giác 故cố 名danh 究cứu 竟cánh 覺giác 。

三Tam 性Tánh (# 出Xuất 楞Lăng 嚴Nghiêm 經Kinh )#

【# 一nhất 善thiện 性tánh 】# 謂vị 第đệ 六lục 識thức 所sở 起khởi 一nhất 切thiết 。 善thiện 法Pháp 之chi 性tánh 也dã 善thiện 有hữu 世thế 間gian 出xuất 世thế 間gian 。 不bất 同đồng 世thế 間gian 善thiện 者giả 即tức 五ngũ 常thường 十thập 戒giới 等đẳng 是thị 也dã 出xuất 世thế 間gian 善thiện 者giả 即tức 四tứ 弘hoằng 六Lục 度Độ 等đẳng 是thị 也dã 此thử 眾chúng 善thiện 法Pháp 皆giai 由do 意ý 根căn 所sở 緣duyên 生sanh 成thành 法pháp 則tắc 。 故cố 名danh 善thiện 性tánh (# 五ngũ 常thường 者giả 仁nhân 義nghĩa 禮lễ 智trí 信tín 也dã 十thập 戒giới 即tức 十Thập 善Thiện 謂vị 不bất 殺sát 不bất 盜đạo 。 不bất 邪tà [婬-壬+(工/山)]# 不bất 妄vọng 語ngữ 不bất 兩lưỡng 舌thiệt 不bất 惡ác 口khẩu 不bất 綺ỷ 語ngữ 不bất 貪tham 欲dục 不bất 瞋sân 恚khuể 不bất 邪tà 見kiến 也dã 四tứ 弘hoằng 者giả 即tức 四Tứ 弘Hoằng 誓Thệ 願Nguyện 。 也dã 謂vị 眾chúng 生sanh 無vô 邊biên 誓thệ 願nguyện 度độ 。 煩phiền 惱não 無vô 數số 誓thệ 願nguyện 斷đoạn 法Pháp 門môn 無vô 量lượng 誓thệ 願nguyện 。 學học 佛Phật 道Đạo 無vô 上thượng 誓thệ 願nguyện 。 成thành 六Lục 度Độ 者giả 一nhất 布bố 施thí 二nhị 持trì 戒giới 三tam 忍nhẫn 辱nhục 四tứ 精tinh 進tấn 五ngũ 禪thiền 定định 六lục 智trí 慧tuệ 也dã )# 。

【# 二nhị 惡ác 性tánh 】# 謂vị 第đệ 六lục 識thức 所sở 起khởi 一nhất 切thiết 。 惡ác 法pháp 之chi 性tánh 也dã 五ngũ 逆nghịch 十thập 惡ác 。 等đẳng 法pháp 皆giai 由do 意ý 根căn 所sở 緣duyên 生sanh 成thành 法pháp 則tắc 。 故cố 名danh 惡ác 性tánh (# 五ngũ 逆nghịch 者giả 弒# 父phụ 弒# 母mẫu 弒# 阿A 羅La 漢Hán 破phá 和hòa 合hợp 僧Tăng 。 出xuất 佛Phật 身thân 血huyết 。 也dã 十thập 惡ác 者giả 殺sát 生sanh 偷thâu 盜đạo 。 邪tà [婬-壬+(工/山)]# 妄vọng 語ngữ 兩lưỡng 舌thiệt 。 惡ác 口khẩu 綺ỷ 語ngữ 。 貪tham 欲dục 瞋sân 恚khuể 。 邪tà 見kiến 也dã )# 。

【# 三tam 無vô 記ký 性tánh 】# 謂vị 第đệ 六lục 識thức 所sở 具cụ 一nhất 切thiết 不bất 善thiện 。 不bất 惡ác 之chi 性tánh 也dã 亦diệc 不bất 屬thuộc 善thiện 亦diệc 不bất 屬thuộc 惡ác 初sơ 無vô 記ký 憶ức 皆giai 由do 意ý 根căn 所sở 緣duyên 生sanh 成thành 法pháp 則tắc 。 故cố 名danh 無vô 記ký 性tánh 。

三tam 佛Phật 性tánh (# 出xuất 華hoa 嚴nghiêm 孔khổng 目mục )#

謂vị 真chân 性tánh 平bình 等đẳng 猶do 如như 虛hư 空không 。 於ư 諸chư 凡phàm 聖thánh 無vô 所sở 限hạn 礙ngại 故cố 名danh 佛Phật 性tánh 。

【# 一nhất 自tự 住trụ 佛Phật 性tánh 】# 謂vị 真Chân 如Như 之chi 理lý 。 自tự 性tánh 常thường 住trụ 無vô 有hữu 變biến 改cải 即tức 是thị 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 本bổn 有hữu 佛Phật 性tánh 是thị 名danh 自tự 性tánh 住trụ 佛Phật 性tánh 。

【# 二nhị 引dẫn 出xuất 佛Phật 性tánh 】# 謂vị 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 佛Phật 性tánh 雖tuy 具cụ 必tất 假giả 修tu 習tập 智trí 慧tuệ 。 禪thiền 定định 之chi 力lực 方phương 能năng 引dẫn 發phát 本bổn 有hữu 之chi 性tánh 是thị 名danh 引dẫn 出xuất 佛Phật 性tánh 。

【# 三tam 至chí 得đắc 果quả 佛Phật 性tánh 】# 謂vị 修tu 因nhân 滿mãn 足túc 則tắc 本bổn 有hữu 佛Phật 性tánh 於ư 證chứng 得đắc 果quả 位vị 之chi 時thời 了liễu 了liễu 顯hiển 發phát 是thị 名danh 至chí 得đắc 果quả 佛Phật 性tánh 。

三tam 因nhân 佛Phật 性tánh (# 出xuất 金Kim 光Quang 明Minh 經Kinh 玄huyền 義nghĩa )#

梵Phạn 語ngữ 佛Phật 陀Đà 華hoa 言ngôn 覺giác 覺giác 即tức 三tam 智trí 圓viên 明minh 徧biến 一nhất 切thiết 處xứ 。 無vô 不bất 照chiếu 了liễu 名danh 大đại 圓viên 覺giác 性tánh 即tức 不bất 改cải 之chi 義nghĩa 以dĩ 大đại 覺giác 性tánh 不bất 增tăng 不bất 減giảm 。 非phi 變biến 非phi 遷thiên 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 無vô 。 不bất 具cụ 此thử 三tam 因nhân 佛Phật 性tánh 此thử 因nhân 若nhược 顯hiển 即tức 成thành 三tam 德đức 妙diệu 果Quả 也dã (# 三tam 智trí 者giả 一Nhất 切Thiết 智Trí 道Đạo 。 種chủng 智trí 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 也dã 三tam 德đức 者giả 法Pháp 身thân 德đức 般Bát 若Nhã 德đức 解giải 脫thoát 德đức 也dã )# 。

【# 一nhất 正chánh 因nhân 佛Phật 性tánh 】# 正chánh 謂vị 中trung 正chánh 謂vị 中trung 必tất 雙song 照chiếu 三tam 諦đế 具cụ 足túc 名danh 正chánh 因nhân 佛Phật 性tánh (# 中trung 正chánh 者giả 離ly 於ư 邊biên 邪tà 也dã 雙song 照chiếu 者giả 照chiếu 空không 照chiếu 假giả 也dã 空không 謂vị 蕩đãng 一nhất 切thiết 相tương/tướng 即tức 是thị 真Chân 諦Đế 假giả 謂vị 立lập 一nhất 切thiết 法pháp 。 即tức 是thị 俗tục 諦đế 非phi 空không 非phi 假giả 即tức 是thị 中trung 諦đế 故cố 云vân 三tam 諦đế 具cụ 足túc )# 。

【# 二nhị 了liễu 因nhân 佛Phật 性tánh 】# 了liễu 謂vị 照chiếu 了liễu 謂vị 由do 前tiền 正chánh 因nhân 發phát 此thử 照chiếu 了liễu 之chi 智trí 智trí 與dữ 理lý 相tương 應ứng 。 故cố 名danh 了liễu 因nhân 佛Phật 性tánh 。

【# 三tam 緣duyên 因nhân 佛Phật 性tánh 】# 緣duyên 即tức 緣duyên 助trợ 謂vị 一nhất 切thiết 功công 德đức 善thiện 根căn 。 資tư 助trợ 了liễu 因nhân 開khai 發phát 正chánh 因nhân 之chi 性tánh 故cố 名danh 緣duyên 因nhân 佛Phật 性tánh 。

三tam 自tự 性tánh (# 出xuất 顯hiển 揚dương 聖thánh 教giáo 論luận )#

【# 一nhất 徧biến 計kế 自tự 性tánh 】# 謂vị 眾chúng 生sanh 迷mê 惑hoặc 。 不bất 了liễu 諸chư 法pháp 本bổn 。 空không 妄vọng 於ư 我ngã 身thân 及cập 一nhất 切thiết 法pháp 。 周chu 徧biến 計kế 度độ 一nhất 一nhất 執chấp 為vi 實thật 有hữu 故cố 名danh 徧biến 計kế 自tự 性tánh 。

【# 二nhị 依y 他tha 自tự 性tánh 】# 謂vị 所sở 有hữu 諸chư 法pháp 。 皆giai 依y 眾chúng 緣duyên 相tương 應ứng 而nhi 起khởi 都đô 無vô 自tự 性tánh 唯duy 是thị 虛hư 妄vọng 故cố 。 名danh 依y 他tha 自tự 性tánh 。

【# 三tam 圓viên 成thành 自tự 性tánh 】# 謂vị 真Chân 如Như 自tự 性tánh 不bất 遷thiên 不bất 變biến 圓viên 滿mãn 成thành 就tựu 。 故cố 名danh 圓viên 成thành 自tự 性tánh 。

三tam 無vô 性tánh (# 出xuất 成thành 唯duy 識thức 論luận )#

【# 一nhất 相tương/tướng 無vô 性tánh 】# 謂vị 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 於ư 世thế 間gian 之chi 相tướng 。 處xứ 處xứ 計kế 著trước 執chấp 為vi 實thật 有hữu 佛Phật 為vi 除trừ 此thử 妄vọng 執chấp 說thuyết 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 無vô 自tự 性tánh 。 故cố 名danh 相tướng 無vô 性tánh 。

【# 二nhị 生sanh 無vô 性tánh 】# 謂vị 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 皆giai 託thác 因nhân 緣duyên 和hòa 合hợp 。 而nhi 生sanh 本bổn 無vô 自tự 性tánh 。 故cố 名danh 生sanh 無vô 性tánh 。

【# 三tam 勝thắng 義nghĩa 無vô 性tánh 】# 謂vị 前tiền 相tương/tướng 無vô 性tánh 生sanh 無vô 性tánh 因nhân 破phá 眾chúng 生sanh 妄vọng 執chấp 之chi 情tình 假giả 說thuyết 無vô 性tánh 非phi 性tánh 全toàn 無vô 是thị 故cố 佛Phật 說thuyết 。 勝thắng 義nghĩa 無vô 性tánh 者giả 謂vị 真Chân 如Như 勝thắng 義nghĩa 。 之chi 性tánh 遠viễn 離ly 徧biến 計kế 妄vọng 執chấp 之chi 性tánh 故cố 名danh 勝thắng 義nghĩa 無vô 性tánh 。

三tam 心tâm (# 出xuất 宗tông 鏡kính 錄lục )#

【# 一nhất 根căn 本bổn 心tâm 】# 謂vị 第đệ 八bát 識thức 心tâm 王vương 能năng 含hàm 藏tạng 善thiện 惡ác 種chủng 子tử 出xuất 生sanh 染nhiễm 淨tịnh 諸chư 法pháp 故cố 名danh 根căn 本bổn 心tâm (# 第đệ 八bát 識thức 即tức 藏tạng 識thức 也dã )# 。

【# 二nhị 依y 本bổn 心tâm 】# 謂vị 第đệ 七thất 識thức 依y 根căn 本bổn 而nhi 生sanh 。 能năng 與dữ 第đệ 八bát 識thức 傳truyền 送tống 染nhiễm 淨tịnh 等đẳng 事sự 故cố 名danh 依y 本bổn 心tâm (# 第đệ 七thất 識thức 即tức 末mạt 那na 識thức 也dã )# 。

【# 三tam 起khởi 事sự 心tâm 】# 謂vị 眼nhãn 耳nhĩ 鼻tị 舌thiệt 身thân 意ý 。 之chi 六lục 識thức 對đối 六lục 塵trần 之chi 境cảnh 能năng 起khởi 分phân 別biệt 染nhiễm 淨tịnh 等đẳng 事sự 故cố 名danh 起khởi 事sự 心tâm (# 六lục 塵trần 者giả 色sắc 塵trần 聲thanh 塵trần 香hương 塵trần 味vị 塵trần 觸xúc 塵trần 法pháp 塵trần 也dã )# 。

轉chuyển 三tam 心tâm 得đắc 三Tam 身Thân (# 出xuất 宗tông 鏡kính 錄lục )#

【# 一nhất 轉chuyển 根căn 本bổn 心tâm 得đắc 法Pháp 身thân 】# 根căn 本bổn 心tâm 者giả 即tức 第đệ 八bát 識thức 謂vị 善thiện 惡ác 諸chư 法pháp 。 依y 此thử 出xuất 生sanh 故cố 名danh 根căn 本bổn 心tâm 此thử 識thức 轉chuyển 時thời 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 斷đoạn 滅diệt 已dĩ 盡tận 即tức 得đắc 法Pháp 身thân 。

【# 二nhị 轉chuyển 依y 本bổn 心tâm 得đắc 報báo 身thân 】# 依y 本bổn 心tâm 者giả 即tức 第đệ 七thất 識thức 謂vị 依y 於ư 根căn 本bổn 而nhi 生sanh 。 故cố 名danh 依y 本bổn 心tâm 此thử 識thức 轉chuyển 時thời 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 慧tuệ 無vô 不bất 具cụ 足túc 。 即tức 得đắc 報báo 身thân 。

【# 三tam 轉chuyển 起khởi 事sự 心tâm 得đắc 化hóa 身thân 】# 起khởi 事sự 心tâm 者giả 即tức 第đệ 六lục 識thức 謂vị 對đối 六lục 塵trần 之chi 境cảnh 能năng 起khởi 分phân 別biệt 等đẳng 事sự 故cố 名danh 起khởi 事sự 心tâm 此thử 識thức 轉chuyển 時thời 則tắc 能năng 憐lân 愍mẫn 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 隨tùy 類loại 設thiết 化hóa 即tức 得đắc 化hóa 身thân (# 六lục 塵trần 者giả 色sắc 塵trần 聲thanh 塵trần 香hương 塵trần 味vị 塵trần 觸xúc 塵trần 法pháp 塵trần 也dã )# 。

三tam 種chủng 緣duyên 慈từ (# 出xuất 佛Phật 地địa 論luận )#

緣duyên 即tức 緣duyên 繫hệ 慈từ 即tức 愛ái 念niệm 盖# 言ngôn 菩Bồ 薩Tát 常thường 以dĩ 。 大đại 慈từ 之chi 心tâm 。 緣duyên 念niệm 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 令linh 其kỳ 皆giai 得đắc 安an 隱ẩn 。 快khoái 樂lạc 故cố 名danh 緣duyên 慈từ 也dã 。

【# 一nhất 有hữu 情tình 緣duyên 慈từ 】# 有hữu 情tình 緣duyên 慈từ 亦diệc 名danh 眾chúng 生sanh 。 緣duyên 慈từ 謂vị 菩Bồ 薩Tát 以dĩ 平bình 等đẳng 智trí 觀quán 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 猶do 如như 赤xích 子tử 。 運vận 大đại 慈từ 心tâm 而nhi 弘hoằng 濟tế 之chi 令linh 其kỳ 皆giai 得đắc 安an 樂lạc 。 是thị 名danh 有hữu 情tình 緣duyên 慈từ 。

【# 二nhị 法pháp 緣duyên 慈từ 】# 謂vị 菩Bồ 薩Tát 以dĩ 平bình 等đẳng 智trí 觀quán 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 從tùng 因nhân 緣duyên 。 和hòa 合hợp 而nhi 生sanh 。 了liễu 無vô 自tự 性tánh 雖tuy 無vô 自tự 性tánh 而nhi 能năng 運vận 大đại 慈từ 心tâm 以dĩ 弘hoằng 濟tế 之chi 令linh 其kỳ 皆giai 得đắc 安an 樂lạc 。 是thị 名danh 法pháp 緣duyên 慈từ 。

【# 三tam 無vô 緣duyên 慈từ 】# 謂vị 菩Bồ 薩Tát 以dĩ 平bình 等đẳng 智trí 無vô 心tâm 攀phàn 緣duyên 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 而nhi 於ư 一nhất 切thiết 。 眾chúng 生sanh 自tự 然nhiên 獲hoạch 益ích 故cố 輔phụ 行hành 云vân 運vận 此thử 慈từ 悲bi 徧biến 覆phú 法Pháp 界Giới 故cố 能năng 任nhậm 運vận 拔bạt 苦khổ 自tự 然nhiên 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 是thị 名danh 無vô 緣duyên 慈từ 。

三Tam 種Chủng 意Ý 生Sanh 身Thân 。 (# 出Xuất 楞Lăng 伽Già 經Kinh )#

謂vị 通thông 教giáo 登đăng 地địa 菩Bồ 薩Tát 得đắc 如Như 幻Huyễn 三Tam 昧Muội 。 能năng 見kiến 無vô 量lượng 自tự 在tại 神thần 通thông 。 普phổ 入nhập 一nhất 切thiết 。 佛Phật 剎sát 隨tùy 意ý 無vô 礙ngại 。 意ý 欲dục 至chí 彼bỉ 身thân 亦diệc 隨tùy 至chí 故cố 名danh 意ý 生sanh 身thân 。

【# 一nhất 三tam 昧muội 樂nhạo/nhạc/lạc 正chánh 受thọ 意ý 生sanh 身thân 】# 梵Phạn 語ngữ 三tam 昧muội 華hoa 言ngôn 調điều 直trực 定định 又hựu 云vân 正chánh 受thọ 盖# 三tam 昧muội 以dĩ 定định 性tánh 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 異dị 乎hồ 苦khổ 樂lạc 等đẳng 受thọ 故cố 名danh 正chánh 受thọ 而nhi 言ngôn 三tam 昧muội 樂nhạo/nhạc/lạc 正chánh 受thọ 者giả 華hoa 梵Phạm 雙song 舉cử 耳nhĩ 通thông 教giáo 第đệ 三tam 第đệ 四tứ 。 第đệ 五Ngũ 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 修tu 三tam 昧muội 時thời 得đắc 真chân 空không 寂tịch 滅diệt 之chi 樂lạc 普phổ 入nhập 一nhất 切thiết 。 佛Phật 剎sát 隨tùy 意ý 無vô 礙ngại 。 故cố 名danh 三tam 昧muội 樂nhạo/nhạc/lạc 正chánh 受thọ 意ý 生sanh 身thân 。

【# 二nhị 覺giác 法pháp 自tự 性tánh 性tánh 意ý 生sanh 身thân 】# 謂vị 通thông 教giáo 第đệ 八Bát 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 覺giác 了liễu 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 自tự 性tánh 之chi 性tánh 如như 幻huyễn 如như 化hóa 。 悉tất 無vô 所sở 有hữu 。 以dĩ 無vô 量lượng 神thần 力lực 。 普phổ 入nhập 一nhất 切thiết 。 佛Phật 剎sát 迅tấn 疾tật 如như 意ý 自tự 在tại 。 無vô 礙ngại 是thị 名danh 覺giác 法pháp 自tự 性tánh 性tánh 意ý 生sanh 身thân 。

【# 三tam 種chủng 類loại 俱câu 生sanh 無vô 行hành 作tác 意ý 生sanh 身thân 】# 謂vị 通thông 教giáo 第đệ 九cửu 第đệ 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 覺giác 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 是thị 佛Phật 法Pháp 。 得đắc 一nhất 身thân 無vô 量lượng 身thân 一nhất 時thời 普phổ 現hiện 如như 鏡kính 中trung 像tượng 。 隨tùy 諸chư 種chủng 類loại 而nhi 得đắc 俱câu 生sanh 雖tuy 現hiện 眾chúng 像tượng 而nhi 無vô 作tác 為vi 是thị 名danh 種chủng 類loại 俱câu 生sanh 無vô 行hành 作tác 意ý 生sanh 身thân 。

如như 意ý 通thông 有hữu 三tam 種chủng (# 出xuất 大đại 智Trí 度Độ 論luận )#

謂vị 菩Bồ 薩Tát 智trí 慧tuệ 。 具cụ 足túc 神thần 變biến 莫mạc 測trắc 凡phàm 所sở 作tác 為vi 舉cử 念niệm 即tức 成thành 無vô 有hữu 障chướng 礙ngại 。 故cố 名danh 如như 意ý 通thông 。

【# 一nhất 能năng 到đáo 如như 意ý 】# 謂vị 具cụ 此thử 通thông 者giả 雖tuy 長trường/trưởng 江giang 大đại 海hải 重trọng/trùng 關quan 複phức 嶺lĩnh 千thiên 萬vạn 里lý 之chi 遠viễn 俱câu 無vô 間gian 隔cách 意ý 欲dục 到đáo 處xứ 身thân 即tức 隨tùy 到đáo 故cố 名danh 能năng 到đáo 如như 意ý 。

【# 二nhị 轉chuyển 變biến 如như 意ý 】# 謂vị 具cụ 此thử 通thông 者giả 能năng 令linh 世thế 間gian 。 所sở 有hữu 諸chư 物vật 。 大đại 者giả 作tác 小tiểu 小tiểu 者giả 作tác 大đại 一nhất 變biến 為vi 多đa 多đa 變biến 為vi 一nhất 故cố 名danh 轉chuyển 變biến 如như 意ý 。

【# 三tam 聖thánh 如như 意ý 】# 謂vị 具cụ 此thử 通thông 者giả 化hóa 現hiện 無vô 方phương 應ưng 變biến 不bất 測trắc 雖tuy 無vô 生sanh 滅diệt 而nhi 有hữu 機cơ 則tắc 生sanh 無vô 機cơ 則tắc 滅diệt 雖tuy 無vô 去khứ 來lai 有hữu 感cảm 則tắc 現hiện 無vô 感cảm 則tắc 寂tịch 如như 意ý 自tự 在tại 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 故cố 。 名danh 聖thánh 如như 意ý 。

三Tam 通Thông 力Lực (# 出Xuất 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 疏Sớ/sơ )#

【# 一nhất 報báo 得đắc 通thông 力lực 】# 謂vị 三tam 界giới 諸chư 天thiên 。 皆giai 有hữu 五ngũ 種chủng 神thần 通thông 。 乃nãi 至chí 鬼quỷ 神thần 亦diệc 有hữu 小tiểu 通thông 雖tuy 則tắc 勝thắng 劣liệt 不bất 同đồng 俱câu 能năng 變biến 現hiện 無vô 礙ngại 此thử 之chi 神thần 通thông 乃nãi 由do 果quả 報báo 自tự 然nhiên 感cảm 得đắc 是thị 名danh 報báo 得đắc 通thông 力lực (# 三tam 界giới 者giả 欲dục 界giới 色sắc 界giới 無vô 色sắc 界giới 。 也dã 五ngũ 通thông 者giả 天thiên 眼nhãn 通thông 天thiên 耳nhĩ 通thông 他tha 心tâm 通thông 宿túc 命mạng 通thông 如như 意ý 通thông 也dã )# 。

【# 二nhị 修tu 得đắc 通thông 力lực 】# 謂vị 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 。 菩Bồ 薩Tát 等đẳng 由do 修tu 戒giới 定định 慧tuệ 。 功công 行hành 成thành 就tựu 之chi 時thời 發phát 得đắc 六lục 種chủng 神thần 通thông 變biến 現hiện 。 自tự 在tại 隱ẩn 顯hiển 莫mạc 測trắc 此thử 之chi 神thần 通thông 由do 修tu 而nhi 得đắc 是thị 名danh 修tu 得đắc 通thông 力lực (# 六Lục 通Thông 者giả 於ư 前tiền 五ngũ 通thông 加gia 漏lậu 盡tận 一nhất 通thông 也dã )# 。

【# 三tam 變biến 化hóa 通thông 力lực 】# 謂vị 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 以dĩ 神thần 通thông 。 力lực 則tắc 能năng 種chủng 種chủng 變biến 現hiện 。 乃nãi 至chí 現hiện 諸chư 身thân 相tướng 或hoặc 勝thắng 或hoặc 劣liệt 現hiện 諸chư 國quốc 土độ 或hoặc 淨tịnh 或hoặc 穢uế 。 等đẳng 是thị 名danh 變biến 化hóa 通thông 力lực 。

三Tam 明Minh (# 出Xuất 雜Tạp 阿A 含Hàm 經Kinh )#

【# 一nhất 宿túc 命mạng 明minh 】# 謂vị 但đãn 知tri 過quá 去khứ 宿túc 世thế 受thọ 生sanh 之chi 事sự 名danh 宿túc 命mạng 通thông 復phục 知tri 宿túc 世thế 從tùng 一nhất 生sanh 至chí 百bách 千thiên 萬vạn 。 生sanh 如như 是thị 姓tánh 如như 是thị 名danh 如như 是thị 受thọ 苦khổ 。 受thọ 樂lạc 等đẳng 事sự 皆giai 悉tất 能năng 知tri 。 是thị 名danh 宿túc 命mạng 明minh 。

【# 二nhị 天thiên 眼nhãn 明minh 】# 謂vị 但đãn 見kiến 死tử 此thử 生sanh 彼bỉ 。 名danh 天thiên 眼nhãn 通thông 復phục 見kiến 我ngã 及cập 眾chúng 生sanh 。 死tử 時thời 生sanh 時thời 。 及cập 身thân 口khẩu 意ý 。 所sở 作tác 善thiện 惡ác 。 之chi 行hành 或hoặc 生sanh 善thiện 道đạo 。 惡ác 道đạo 皆giai 悉tất 能năng 見kiến 是thị 名danh 天thiên 眼nhãn 明minh 。

【# 三tam 漏lậu 盡tận 明minh 】# 謂vị 眾chúng 生sanh 因nhân 三tam 界giới 見kiến 思tư 之chi 惑hoặc 墮đọa 落lạc 生sanh 死tử 。 故cố 名danh 為vi 漏lậu 惟duy 羅La 漢Hán 斷đoạn 三tam 界giới 見kiến 思tư 惑hoặc 盡tận 而nhi 得đắc 神thần 通thông 名danh 漏lậu 盡tận 通thông 復phục 知tri 漏lậu 盡tận 已dĩ 後hậu 更cánh 不bất 受thọ 。 於ư 生sanh 死tử 是thị 名danh 漏lậu 盡tận 明minh (# 三tam 界giới 者giả 欲dục 界giới 色sắc 界giới 無vô 色sắc 界giới 也dã )# 。

三Tam 識Thức (# 出Xuất 楞Lăng 伽Già 經Kinh )#

識thức 即tức 心tâm 識thức 也dã 以dĩ 心tâm 有hữu 真chân 有hữu 妄vọng 故cố 有hữu 三tam 識thức 之chi 不bất 同đồng 焉yên 。

【# 一nhất 真chân 識thức 】# 真chân 識thức 者giả 謂vị 自tự 性tánh 清thanh 淨tịnh 心tâm 。 也dã 盖# 第đệ 八bát 阿a 頼# 耶da 識thức 通thông 真chân 通thông 妄vọng 妄vọng 即tức 是thị 染nhiễm 真chân 即tức 是thị 淨tịnh 今kim 言ngôn 淨tịnh 分phần/phân 故cố 名danh 真chân 識thức 也dã (# 梵Phạn 語ngữ 阿a 頼# 耶da 華hoa 言ngôn 藏tạng 識thức 謂vị 能năng 含hàm 藏tạng 一nhất 切thiết 善thiện 惡ác 。 種chủng 子tử 故cố 也dã )# 。

【# 二nhị 現hiện 識thức 】# 現hiện 謂vị 變biến 現hiện 即tức 能năng 生sanh 諸chư 法pháp 之chi 本bổn 。 也dã 此thử 言ngôn 第đệ 八bát 識thức 含hàm 藏tạng 一nhất 切thiết 善thiện 惡ác 。 種chủng 子tử 變biến 現hiện 根căn 身thân 世thế 界giới 故cố 名danh 現hiện 識thức 也dã (# 根căn 身thân 者giả 眼nhãn 等đẳng 諸chư 根căn 也dã )# 。

【# 三tam 分phân 別biệt 識thức 】# 分phân 別biệt 識thức 者giả 謂vị 於ư 六lục 塵trần 等đẳng 種chủng 種chủng 諸chư 境cảnh 而nhi 起khởi 分phân 別biệt 。 也dã 此thử 言ngôn 由do 第đệ 七thất 末mạt 那na 識thức 傳truyền 送tống 第đệ 六lục 意ý 識thức 能năng 起khởi 分phân 別biệt 故cố 名danh 分phân 別biệt 識thức 也dã (# 六lục 塵trần 者giả 色sắc 塵trần 聲thanh 塵trần 香hương 塵trần 味vị 塵trần 觸xúc 塵trần 法pháp 塵trần 也dã 梵Phạn 語ngữ 末mạt 那na 華hoa 言ngôn 意ý 謂vị 能năng 分phân 別biệt 思tư 量lượng 也dã )# 。

三tam 識thức (# 出xuất 翻phiên 譯dịch 名danh 義nghĩa )#

【# 一nhất 末mạt 那na 識thức 】# 梵Phạn 語ngữ 末mạt 那na 華hoa 言ngôn 染nhiễm 汙ô 意ý 染nhiễm 汙ô 者giả 謂vị 我ngã 癡si 我ngã 見kiến 我ngã 慢mạn 我ngã 愛ái 四tứ 惑hoặc 常thường 俱câu 意ý 者giả 謂vị 常thường 思tư 慮lự 第đệ 八bát 識thức 度độ 量lương 為vi 我ngã 即tức 第đệ 七thất 識thức 也dã 。

【# 二nhị 阿a 頼# 耶da 識thức 】# 梵Phạn 語ngữ 阿a 頼# 耶da 華hoa 言ngôn 藏tạng 識thức 謂vị 此thử 識thức 能năng 含hàm 藏tạng 善thiện 惡ác 諸chư 法pháp 。 種chủng 子tử 即tức 第đệ 八bát 識thức 也dã 。

【# 三tam 菴am 摩ma 羅la 識thức 。 】# 梵Phạn 語ngữ 菴am 摩ma 羅la 華hoa 言ngôn 清thanh 淨tịnh 識thức 翻phiên 譯dịch 名danh 義nghĩa 云vân 第đệ 八bát 阿a 頼# 耶da 若nhược 至chí 我ngã 見kiến 永vĩnh 不bất 起khởi 位vị 即tức 捨xả 頼# 耶da 之chi 名danh 別biệt 受thọ 清thanh 淨tịnh 之chi 稱xưng 即tức 第đệ 九cửu 識thức 也dã (# 我ngã 見kiến 永vĩnh 不bất 起khởi 者giả 謂vị 諸chư 惑hoặc 淨tịnh 盡tận 也dã )# 。

三tam 識thức 緣duyên 境cảnh 廣quảng 狹hiệp (# 出xuất 宗tông 鏡kính 錄lục 并tinh 瑜du 伽già 師sư 地địa 論luận )#

【# 一nhất 第đệ 八bát 識thức 緣duyên 境cảnh 最tối 廣quảng 】# 謂vị 此thử 根căn 本bổn 識thức 染nhiễm 淨tịnh 同đồng 依y 能năng 變biến 能năng 現hiện 種chủng 子tử 根căn 身thân 及cập 器khí 世thế 間gian 。 三tam 種chủng 境cảnh 故cố 是thị 名danh 緣duyên 境cảnh 最tối 廣quảng (# 種chủng 子tử 者giả 一nhất 切thiết 善thiện 惡ác 。 種chủng 子tử 也dã 根căn 身thân 者giả 眼nhãn 等đẳng 諸chư 根căn 也dã 器khí 世thế 間gian 者giả 謂vị 世thế 界giới 如như 器khí 也dã )# 。

【# 二nhị 第đệ 七thất 識thức 緣duyên 境cảnh 最tối 狹hiệp 】# 謂vị 此thử 識thức 無vô 別biệt 體thể 相tướng 但đãn 依y 第đệ 八bát 識thức 為vi 因nhân 而nhi 起khởi 復phục 緣duyên 第đệ 八bát 識thức 見kiến 分phần/phân 而nhi 為vi 相tương/tướng 分phân 是thị 名danh 緣duyên 境cảnh 最tối 狹hiệp (# 見kiến 分phần/phân 者giả 謂vị 能năng 見kiến 之chi 識thức 也dã 相tương/tướng 分phần/phân 者giả 謂vị 分phân 別biệt 相tướng 狀trạng 也dã )# 。

【# 三tam 第đệ 六lục 識thức 緣duyên 境cảnh 廣quảng 】# 謂vị 此thử 識thức 能năng 緣duyên 一nhất 切thiết 善thiện 不bất 善thiện 無vô 記ký 。 三tam 性tánh 之chi 境cảnh 及cập 能năng 分phân 別biệt 。 色sắc 心tâm 等đẳng 一nhất 切thiết 法pháp 。 塵trần 是thị 名danh 緣duyên 境cảnh 廣quảng 也dã (# 無vô 記ký 者giả 謂vị 不bất 善thiện 不bất 惡ác 無vô 所sở 記ký 錄lục 也dã )# 。

三tam 種chủng 熏huân 習tập (# 出xuất 華hoa 嚴nghiêm 孔khổng 目mục )#

熏huân 即tức 熏huân 發phát 也dã 習tập 即tức 數số 習tập 慣quán 習tập 之chi 義nghĩa 也dã 盖# 言ngôn 第đệ 八bát 識thức 為vi 無vô 明minh 染nhiễm 緣duyên 之chi 所sở 熏huân 習tập 即tức 從tùng 真chân 而nhi 起khởi 妄vọng 也dã 。

【# 一nhất 名danh 言ngôn 熏huân 習tập 】# 名danh 即tức 名danh 字tự 言ngôn 即tức 言ngôn 說thuyết 此thử 分phân 別biệt 名danh 字tự 。 言ngôn 說thuyết 之chi 識thức 即tức 是thị 第đệ 六lục 意ý 識thức 由do 第đệ 七thất 識thức 傳truyền 送tống 熏huân 習tập 第đệ 八bát 種chủng 子tử 之chi 識thức 。 而nhi 能năng 成thành 就tựu 。 染nhiễm 分phân 之chi 相tương/tướng 故cố 云vân 名danh 言ngôn 熏huân 習tập 。

【# 二nhị 色sắc 識thức 熏huân 習tập 】# 色sắc 即tức 眼nhãn 根căn 所sở 對đối 諸chư 色sắc 因nhân 此thử 諸chư 色sắc 引dẫn 生sanh 眼nhãn 識thức 名danh 為vi 色sắc 識thức 於ư 此thử 分phân 別biệt 即tức 是thị 第đệ 六lục 意ý 識thức 亦diệc 由do 第đệ 七thất 識thức 傳truyền 送tống 熏huân 習tập 第đệ 八bát 種chủng 子tử 之chi 識thức 。 而nhi 能năng 成thành 就tựu 。 染nhiễm 分phân 之chi 相tương/tướng 故cố 云vân 色sắc 識thức 熏huân 習tập 。

【# 三tam 煩phiền 惱não 熏huân 習tập 】# 煩phiền 惱não 即tức 貪tham 瞋sân 邪tà 見kiến 。 等đẳng 煩phiền 惱não 也dã 此thử 之chi 煩phiền 惱não 乃nãi 是thị 第đệ 六lục 意ý 識thức 所sở 起khởi 亦diệc 由do 第đệ 七thất 識thức 傳truyền 送tống 熏huân 習tập 第đệ 八bát 種chủng 子tử 之chi 識thức 。 而nhi 能năng 成thành 就tựu 。 染nhiễm 分phân 之chi 相tương/tướng 故cố 云vân 煩phiền 惱não 熏huân 習tập 。

三tam 種chủng 相tương/tướng (# 出xuất 成thành 實thật 論luận )#

【# 一nhất 發phát 相tương/tướng 】# 發phát 即tức 策sách 發phát 謂vị 心tâm 昏hôn 沉trầm 時thời 應ứng 用dụng 精tinh 進tấn 之chi 行hành 。 而nhi 策sách 起khởi 之chi 故cố 名danh 發phát 相tương/tướng 。

【# 二nhị 制chế 相tương/tướng 】# 制chế 即tức 禁cấm 制chế 謂vị 心tâm 掉trạo 動động 時thời 應ứng 用dụng 寂tịch 靜tĩnh 之chi 法Pháp 。 而nhi 禁cấm 制chế 之chi 故cố 名danh 制chế 相tương/tướng (# 掉trạo 者giả 舉cử 也dã )# 。

【# 三tam 捨xả 相tương/tướng 】# 捨xả 即tức 捨xả 置trí 謂vị 心tâm 不bất 沉trầm 不bất 散tán 調điều 適thích 之chi 時thời 即tức 捨xả 前tiền 發phát 制chế 二nhị 相tương/tướng 故cố 名danh 捨xả 相tương/tướng 。

三tam 細tế 相tương/tướng (# 出xuất 起khởi 信tín 論luận )#

三tam 細tế 者giả 即tức 根căn 本bổn 無vô 明minh 之chi 惑hoặc 也dã 因nhân 對đối 六lục 麤thô 故cố 名danh 三tam 細tế (# 六lục 麤thô 者giả 智trí 相tương/tướng 相tương 續tục 相tương/tướng 執chấp 取thủ 相tương/tướng 計kế 名danh 字tự 相tương/tướng 起khởi 業nghiệp 相tương/tướng 業nghiệp 繫hệ 苦khổ 相tương/tướng 也dã )# 。

【# 一nhất 業nghiệp 相tương/tướng 】# 業nghiệp 相tương/tướng 者giả 即tức 從tùng 真chân 起khởi 妄vọng 初sơ 動động 之chi 相tướng 也dã 然nhiên 本bổn 覺giác 心tâm 源nguyên 離ly 念niệm 寂tịch 靜tĩnh 因nhân 無vô 明minh 故cố 。 覺giác 成thành 不bất 覺giác 遂toại 成thành 業nghiệp 相tương/tướng 故cố 起khởi 信tín 論luận 云vân 以dĩ 依y 不bất 覺giác 故cố 心tâm 動động 說thuyết 名danh 為vi 業nghiệp 是thị 也dã 。

【# 二nhị 見kiến 相tương/tướng 】# 見kiến 相tương/tướng 者giả 見kiến 初sơ 動động 之chi 相tướng 也dã 亦diệc 名danh 轉chuyển 相tương 謂vị 依y 初sơ 動động 業nghiệp 識thức 轉chuyển 成thành 能năng 見kiến 之chi 相tướng 也dã 。

【# 三tam 境cảnh 界giới 相tương/tướng 】# 境cảnh 界giới 相tương/tướng 者giả 即tức 轉chuyển 相tương/tướng 分phân 別biệt 初sơ 動động 之chi 境cảnh 界giới 也dã 。 亦diệc 名danh 現hiện 相tướng 由do 前tiền 轉chuyển 相tương/tướng 則tắc 境cảnh 界giới 妄vọng 現hiện 也dã 。

三tam 大đại (# 出xuất 起khởi 信tín 論luận 疏sớ/sơ )#

【# 一nhất 體thể 大đại 】# 謂vị 真Chân 如Như 之chi 理lý 。 體thể 性tánh 平bình 等đẳng 。 無vô 不bất 容dung 攝nhiếp 故cố 名danh 體thể 大đại (# 體thể 性tánh 平bình 等đẳng 。 者giả 謂vị 凡phàm 聖thánh 染nhiễm 淨tịnh 之chi 法pháp 皆giai 依y 真Chân 如Như 之chi 體thể 其kỳ 性tánh 無vô 有hữu 高cao 下hạ 也dã )# 。

【# 二nhị 相tương/tướng 大đại 】# 相tương/tướng 即tức 德đức 相tương 謂vị 真Chân 如Như 體thể 上thượng 具cụ 足túc 無vô 量lượng 。 恆Hằng 沙sa 勝thắng 妙diệu 功công 德đức 。 一nhất 一nhất 功công 德đức 。 稱xưng 體thể 顯hiển 露lộ 故cố 名danh 相tướng 大đại 。

【# 三tam 用dụng 大đại 】# 謂vị 真Chân 如Như 之chi 體thể 能năng 生sanh 一nhất 切thiết 。 世thế 間gian 出xuất 世thế 間gian 。 善thiện 因nhân 善thiện 果quả 故cố 名danh 用dụng 大đại (# 世thế 間gian 人nhân 天thiên 。 也dã 出xuất 世thế 間gian 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 。 菩Bồ 薩Tát 佛Phật 也dã )# 。

三tam 種chủng 身thân (# 出xuất 大Đại 乘Thừa 五ngũ 蘊uẩn 論luận )#

身thân 即tức 聚tụ 集tập 之chi 義nghĩa 瑜du 伽già 師sư 地địa 論luận 云vân 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 是thị 能năng 說thuyết 者giả 語ngữ 是thị 能năng 說thuyết 相tương/tướng 名danh 句cú 文văn 身thân 。 是thị 所sở 說thuyết 相tương/tướng 聲thanh 名danh 句cú 文văn 。 和hòa 合hợp 即tức 為vi 此thử 方phương 能năng 詮thuyên 之chi 教giáo 體thể 也dã 。

【# 一nhất 名danh 身thân 】# 名danh 即tức 名danh 字tự 楞lăng 伽già 經Kinh 云vân 名danh 身thân 者giả 謂vị 依y 事sự 立lập 名danh 盖# 一nhất 名danh 非phi 身thân 眾chúng 名danh 連liên 合hợp 方phương 名danh 為vi 身thân 又hựu 唯duy 識thức 論luận 云vân 名danh 詮thuyên 自tự 性tánh 是thị 為vi 名danh 身thân (# 名danh 詮thuyên 自tự 性tánh 者giả 謂vị 諸chư 法pháp 自tự 性tánh 。 由do 名danh 而nhi 詮thuyên 顯hiển 也dã )# 。

【# 二nhị 句cú 身thân 】# 句cú 即tức 句cú 逗đậu 逗đậu 止chỉ 也dã 住trụ 也dã 大đại 智Trí 度Độ 論luận 云vân 天Thiên 竺Trúc 語ngữ 法pháp 眾chúng 語ngữ 和hòa 合hợp 成thành 句cú 如như 菩bồ 為vi 一nhất 字tự 提đề 為vi 一nhất 字tự 是thị 二nhị 不bất 合hợp 則tắc 不bất 成thành 語ngữ 若nhược 二nhị 和hòa 合hợp 名danh 為vi 菩Bồ 提Đề 。 又hựu 唯duy 識thức 論luận 云vân 句cú 詮thuyên 差sai 別biệt 是thị 為vi 句cú 身thân (# 句cú 詮thuyên 差sai 別biệt 者giả 謂vị 諸chư 法pháp 差sai 別biệt 。 之chi 相tướng 由do 句cú 而nhi 詮thuyên 顯hiển 也dã )# 。

【# 三tam 文văn 身thân 】# 文văn 即tức 文văn 字tự 為vi 名danh 句cú 二nhị 法pháp 所sở 依y 故cố 唯duy 識thức 論luận 云vân 文văn 即tức 是thị 字tự 為vi 二nhị 所sở 依y 又hựu 楞lăng 伽già 經kinh 名danh 為vi 字tự 身thân 謂vị 聲thanh 相tương/tướng 有hữu 長trường 短đoản 音âm 韻vận 有hữu 高cao 下hạ 是thị 為vi 文văn 身thân 。

三Tam 不Bất 可Khả 盡Tận (# 出Xuất 寶Bảo 積Tích 經Kinh )#

【# 一nhất 經Kinh 法Pháp 不bất 可khả 盡tận 。 】# 謂vị 如Như 來Lai 所sở 說thuyết 經Kinh 。 法pháp 隨tùy 其kỳ 眾chúng 生sanh 。 機cơ 樂nhạo/nhạc/lạc 不bất 同đồng 或hoặc 廣quảng 或hoặc 畧lược 雖tuy 一nhất 音âm 宣tuyên 演diễn 而nhi 十thập 方phương 普phổ 被bị 故cố 云vân 。 經Kinh 法Pháp 不bất 可khả 盡tận 。

【# 三tam 文văn 字tự 之chi 義nghĩa 不bất 可khả 盡tận 。 】# 謂vị 如Như 來Lai 所sở 說thuyết 經Kinh 。 教giáo 妙diệu 義nghĩa 橫hoạnh/hoành 亘tuyên 十thập 方phương 竪thụ 徹triệt 三tam 際tế 大đại 無vô 不bất 周chu 細tế 無vô 所sở 遺di 是thị 以dĩ 小tiểu 根căn 淺thiển 智trí 之chi 人nhân 不bất 能năng 窺khuy 其kỳ 奧áo 妙diệu 故cố 云vân 文văn 字tự 之chi 義nghĩa 不bất 可khả 盡tận 。 (# 三tam 際tế 者giả 過quá 去khứ 現hiện 在tại 。 未vị 來lai 也dã )# 。

【# 三tam 所sở 宣tuyên 訓huấn 誨hối 不bất 可khả 盡tận 】# 謂vị 如Như 來Lai 所sở 宣tuyên 。 言ngôn 教giáo 訓huấn 誨hối 眾chúng 生sanh 。 或hoặc 說thuyết 大Đại 乘Thừa 或hoặc 說thuyết 小Tiểu 乘Thừa 隨tùy 類loại 現hiện 形hình 種chủng 種chủng 設thiết 化hóa 利lợi 益ích 無vô 量lượng 。 故cố 云vân 所sở 宣tuyên 訓huấn 誨hối 不bất 可khả 盡tận 。

天thiên 台thai 三tam 觀quán (# 出xuất 金Kim 光Quang 明Minh 經Kinh 玄huyền 義nghĩa )#

謂vị 天thiên 台thai 智trí 者giả 大đại 師sư 所sở 立lập 也dã 觀quán 即tức 照chiếu 了liễu 之chi 義nghĩa 觀quán 達đạt 一nhất 念niệm 之chi 心tâm 即tức 具cụ 三tam 諦đế 之chi 法pháp 也dã 若nhược 觀quán 心tâm 空không 則tắc 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 空không 即tức 是thị 真Chân 諦Đế 若nhược 觀quán 心tâm 假giả 則tắc 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 假giả 即tức 是thị 俗tục 諦đế 若nhược 觀quán 心tâm 中trung 則tắc 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 中trung 即tức 是thị 中trung 諦đế 此thử 之chi 三tam 觀quán 全toàn 由do 性tánh 發phát 實thật 匪phỉ 修tu 成thành 故cố 於ư 一nhất 心tâm 宛uyển 有hữu 三tam 用dụng 所sở 謂vị 一nhất 心tâm 三tam 觀quán 也dã 。

【# 一nhất 空không 觀quán 】# 空không 者giả 離ly 性tánh 離ly 相tướng 。 之chi 謂vị 也dã 謂vị 觀quán 一nhất 念niệm 之chi 心tâm 不bất 在tại 內nội 。 不bất 在tại 外ngoại 不bất 在tại 中trung 間gian 。 名danh 之chi 為vi 空không 。 由do 觀quán 一nhất 念niệm 空không 故cố 一nhất 空không 一nhất 切thiết 空không 無vô 。 假giả 無vô 中trung 而nhi 不bất 空không 以dĩ 三tam 觀quán 皆giai 能năng 蕩đãng 相tương/tướng 故cố 也dã 盖# 空không 蕩đãng 見kiến 思tư 之chi 相tướng 假giả 蕩đãng 塵trần 沙sa 之chi 相tướng 中trung 蕩đãng 無vô 明minh 之chi 相tướng 三tam 相tương/tướng 皆giai 蕩đãng 即tức 畢tất 竟cánh 空không 是thị 名danh 空không 觀quán (# 見kiến 思tư 塵trần 沙sa 無vô 明minh 即tức 三tam 惑hoặc 也dã )# 。

【# 二nhị 假giả 觀quán 】# 假giả 者giả 無vô 法pháp 不bất 備bị 之chi 謂vị 也dã 謂vị 觀quán 一nhất 念niệm 之chi 心tâm 具cụ 足túc 一nhất 切thiết 。 諸chư 法pháp 名danh 之chi 為vi 假giả 由do 觀quán 一nhất 念niệm 假giả 故cố 一nhất 假giả 一nhất 切thiết 假giả 無vô 空không 無vô 中trung 而nhi 不bất 假giả 以dĩ 三tam 觀quán 皆giai 能năng 立lập 法pháp 故cố 也dã 盖# 空không 立lập 真Chân 諦Đế 之chi 法pháp 假giả 立lập 俗tục 諦đế 之chi 法pháp 中trung 立lập 中trung 諦đế 之chi 法pháp 三tam 法pháp 皆giai 立lập 即tức 為vi 妙diệu 假giả 是thị 名danh 假giả 觀quán 。

【# 三tam 中trung 觀quán 】# 中trung 即tức 中trung 正chánh 絕tuyệt 二nhị 邊biên 待đãi 對đối 之chi 謂vị 也dã 謂vị 觀quán 一nhất 念niệm 之chi 心tâm 非phi 空không 非phi 假giả 即tức 空không 即tức 假giả 名danh 之chi 為vi 中trung 由do 觀quán 一nhất 念niệm 中trung 故cố 一nhất 中trung 一nhất 切thiết 中trung 無vô 空không 無vô 假giả 而nhi 不bất 中trung 以dĩ 三tam 觀quán 當đương 處xứ 皆giai 能năng 絕tuyệt 待đãi 故cố 也dã 盖# 言ngôn 空không 則tắc 空không 外ngoại 無vô 法pháp 言ngôn 假giả 則tắc 假giả 外ngoại 無vô 法pháp 言ngôn 中trung 則tắc 中trung 外ngoại 無vô 法pháp 三tam 皆giai 絕tuyệt 待đãi 即tức 為vi 圓viên 中trung 是thị 名danh 中trung 觀quán 。

三tam 種chủng 三tam 觀quán (# 出xuất 宗tông 鏡kính 錄lục )#

三tam 種chủng 三tam 觀quán 者giả 謂vị 以dĩ 觀quán 觀quán 心tâm 不bất 出xuất 次thứ 第đệ 圓viên 融dung 之chi 義nghĩa 故cố 有hữu 三tam 種chủng 不bất 同đồng 也dã 。

【# 一nhất 別biệt 相tướng 三tam 觀quán 】# 別biệt 相tướng 三tam 觀quán 者giả 即tức 歷lịch 別biệt 觀quán 於ư 三tam 諦đế 也dã 謂vị 若nhược 從tùng 假giả 入nhập 空không 但đãn 得đắc 觀quán 真chân 尚thượng 不bất 得đắc 觀quán 俗tục 豈khởi 得đắc 觀quán 中trung 道đạo 若nhược 從tùng 空không 入nhập 假giả 但đãn 得đắc 觀quán 俗tục 未vị 得đắc 觀quán 中trung 道đạo 若nhược 入nhập 中trung 道đạo 正chánh 觀quán 方phương 得đắc 雙song 照chiếu 二nhị 諦đế 是thị 名danh 別biệt 相tướng 三tam 觀quán (# 從tùng 假giả 入nhập 空không 者giả 謂vị 觀quán 生sanh 死tử 之chi 假giả 入nhập 涅Niết 槃Bàn 真chân 空không 也dã 觀quán 真chân 觀quán 俗tục 觀quán 中trung 道đạo 者giả 真chân 即tức 真chân 空không 之chi 理lý 真Chân 諦Đế 也dã 俗tục 即tức 諸chư 法pháp 宛uyển 然nhiên 俗tục 諦đế 也dã 中trung 道đạo 即tức 中trung 諦đế 也dã )# 。

【# 二nhị 通thông 相tương/tướng 三tam 觀quán 】# 通thông 相tương/tướng 三tam 觀quán 者giả 即tức 於ư 一nhất 觀quán 中trung 圓viên 解giải 三tam 諦đế 也dã 謂vị 若nhược 從tùng 假giả 入nhập 空không 非phi 但đãn 知tri 俗tục 假giả 是thị 空không 真Chân 諦Đế 中trung 道đạo 亦diệc 通thông 是thị 空không 若nhược 從tùng 空không 入nhập 假giả 非phi 但đãn 知tri 俗tục 假giả 是thị 假giả 真Chân 諦Đế 中trung 道đạo 亦diệc 通thông 是thị 假giả 若nhược 入nhập 中trung 道đạo 正chánh 觀quán 非phi 但đãn 知tri 中trung 道đạo 是thị 中trung 俗tục 假giả 真chân 空không 亦diệc 通thông 是thị 中trung 但đãn 以dĩ 一nhất 觀quán 當đương 名danh 解giải 心tâm 皆giai 通thông 是thị 名danh 通thông 相tương/tướng 三tam 觀quán 。

【# 三tam 一nhất 心tâm 三tam 觀quán 】# 一nhất 心tâm 三tam 觀quán 者giả 即tức 於ư 一nhất 念niệm 。 心tâm 而nhi 能năng 圓viên 觀quán 三tam 諦đế 也dã 謂vị 觀quán 一nhất 念niệm 心tâm 為vi 從tùng 何hà 處xứ 。 來lai 去khứ 至chí 何hà 所sở 。 畢tất 竟cánh 無vô 有hữu 。 淨tịnh 若nhược 虛hư 空không 。 名danh 空không 觀quán 能năng 觀quán 之chi 觀quán 所sở 觀quán 之chi 境cảnh 歷lịch 歷lịch 分phân 明minh 名danh 假giả 觀quán 雖tuy 歷lịch 歷lịch 分phân 明minh 而nhi 性tánh 常thường 自tự 空không 空không 不bất 定định 空không 假giả 不bất 定định 假giả 名danh 中trung 觀quán 即tức 三tam 而nhi 一nhất 即tức 一nhất 而nhi 三tam 是thị 名danh 一nhất 心tâm 三tam 觀quán 。

法Pháp 界Giới 三tam 觀quán (# 出xuất 華hoa 嚴nghiêm 法Pháp 界Giới 觀quán )#

法Pháp 界Giới 三tam 觀quán 者giả 乃nãi 帝đế 心tâm 尊tôn 者giả 依y 華hoa 嚴nghiêm 經kinh 而nhi 立lập 也dã 法Pháp 界Giới 即tức 所sở 觀quán 之chi 境cảnh 三tam 觀quán 即tức 能năng 觀quán 之chi 觀quán 此thử 三tam 種chủng 觀quán 雖tuy 自tự 下hạ 升thăng 上thượng 漸tiệm 次thứ 深thâm 廣quảng 然nhiên 修tu 之chi 者giả 但đãn 一nhất 道đạo 竪thụ 窮cùng 展triển 轉chuyển 圓viên 妙diệu 非phi 初sơ 觀quán 外ngoại 別biệt 有hữu 二nhị 三tam 良lương 以dĩ 舉cử 一nhất 即tức 三tam 全toàn 三tam 是thị 一nhất 故cố 也dã 。

【# 一nhất 真chân 空không 觀quán 】# 謂vị 非phi 虛hư 妄vọng 念niệm 慮lự 曰viết 真chân 非phi 形hình 礙ngại 色sắc 相tướng 曰viết 空không 故cố 簡giản 情tình 妄vọng 以dĩ 顯hiển 真chân 性tánh 使sử 見kiến 色sắc 非phi 實thật 色sắc 舉cử 體thể 全toàn 是thị 真chân 空không 令linh 見kiến 空không 非phi 斷đoạn 空không 舉cử 體thể 全toàn 是thị 真chân 性tánh 如như 是thị 則tắc 能năng 。 廓khuếch 情tình 塵trần 而nhi 空không 色sắc 無vô 礙ngại 泯mẫn 智trí 解giải 而nhi 心tâm 境cảnh 俱câu 融dung 故cố 名danh 真chân 空không 觀quán 。

【# 二nhị 理lý 事sự 無vô 礙ngại 觀quán 】# 謂vị 性tánh 淨tịnh 明minh 體thể 。 曰viết 理lý 形hình 相tướng 分phần/phân 限hạn 曰viết 事sự 故cố 觀quán 廣quảng 大đại 之chi 理lý 咸hàm 歸quy 一nhất 塵trần 即tức 了liễu 一nhất 塵trần 之chi 色sắc 通thông 遍biến 法Pháp 界Giới 是thị 則tắc 融dung 萬vạn 象tượng 之chi 虛hư 相tương/tướng 全toàn 一nhất 真chân 之chi 明minh 性tánh 理lý 事sự 交giao 徹triệt 無vô 礙ngại 圓viên 融dung 故cố 名danh 理lý 事sự 無vô 礙ngại 觀quán 。

【# 三tam 周chu 遍biến 含hàm 容dung 觀quán 】# 謂vị 無vô 所sở 不bất 在tại 。 曰viết 周chu 遍biến 無vô 法pháp 不bất 攝nhiếp 曰viết 含hàm 容dung 故cố 觀quán 全toàn 事sự 之chi 理lý 隨tùy 事sự 而nhi 一nhất 一nhất 可khả 見kiến 全toàn 理lý 之chi 事sự 隨tùy 理lý 而nhi 一nhất 一nhất 可khả 融dung 是thị 則tắc 一nhất 多đa 無vô 礙ngại 大đại 小tiểu 相tương/tướng 含hàm 互hỗ 攝nhiếp 互hỗ 容dung 重trùng 重trùng 無vô 盡tận 隱ẩn 顯hiển 自tự 在tại 神thần 用dụng 不bất 測trắc 真chân 可khả 謂vị 入nhập 華hoa 嚴nghiêm 無vô 盡tận 法Pháp 界Giới 之chi 境cảnh 故cố 名danh 周chu 遍biến 含hàm 融dung 觀quán 。

圓Viên 覺Giác 三Tam 觀Quán (# 出Xuất 圓Viên 覺Giác 經Kinh 畧Lược 疏Sớ/sơ )#

【# 一nhất 奢xa 摩ma 他tha 】# 梵Phạn 語ngữ 奢xa 摩ma 他tha 華hoa 言ngôn 止chỉ 止chỉ 即tức 止chỉ 寂tịch 之chi 義nghĩa 謂vị 欲dục 求cầu 圓viên 覺giác 。 者giả 以dĩ 淨tịnh 覺giác 心tâm 。 取thủ 靜tĩnh 為vi 行hạnh 。 而nhi 於ư 染nhiễm 淨tịnh 等đẳng 境cảnh 心tâm 不bất 妄vọng 緣duyên 即tức 是thị 體thể 真chân 止chỉ 義nghĩa 當đương 空không 觀quán 故cố 經Kinh 云vân 由do 寂tịch 靜tĩnh 故cố 。 十thập 方phương 世thế 界giới 。 諸chư 如Như 來Lai 心tâm 。 於ư 中trung 顯hiển 現hiện 。 如như 鏡kính 中trung 像tượng 。 此thử 方phương 便tiện 者giả 。 名danh 奢Xa 摩Ma 他Tha 。 (# 體thể 真chân 止chỉ 者giả 謂vị 體thể 達đạt 無vô 明minh 顛điên 倒đảo 之chi 妄vọng 即tức 是thị 實thật 相tướng 。 之chi 真chân 也dã )# 。

【# 二nhị 三Tam 摩Ma 鉢Bát 提Đề 。 】# 梵Phạn 語ngữ 三Tam 摩Ma 鉢Bát 提Đề 。 華hoa 言ngôn 等đẳng 持trì 昏hôn 沉trầm 掉trạo 舉cử 皆giai 離ly 曰viết 等đẳng 令linh 心tâm 專chuyên 注chú 一nhất 境cảnh 。 曰viết 持trì 謂vị 欲dục 求cầu 圓viên 覺giác 。 者giả 以dĩ 淨tịnh 覺giác 心tâm 。 知tri 覺giác 心tâm 性tánh 。 及cập 與dữ 根căn 塵trần 。 皆giai 因nhân 幻huyễn 化hóa 。 而nhi 有hữu 遂toại 起khởi 幻huyễn 修tu 以dĩ 除trừ 諸chư 幻huyễn 即tức 是thị 方phương 便tiện 。 隨tùy 緣duyên 止chỉ 義nghĩa 當đương 假giả 觀quán 故cố 經Kinh 云vân 所sở 圓viên 妙diệu 行hạnh 。 如như 土thổ/độ 長trường/trưởng 苖# 此thử 方phương 便tiện 者giả 。 名danh 三Tam 摩Ma 鉢Bát 提Đề 。 (# 方phương 便tiện 隨tùy 緣duyên 止chỉ 者giả 謂vị 隨tùy 緣duyên 歷lịch 境cảnh 安an 心tâm 不bất 動động 也dã )# 。

【# 三tam 禪thiền 那na 】# 梵Phạn 語ngữ 禪thiền 那na 華hoa 言ngôn 靜tĩnh 慮lự 靜tĩnh 即tức 定định 慮lự 即tức 慧tuệ 也dã 謂vị 欲dục 求cầu 圓viên 覺giác 。 者giả 以dĩ 淨tịnh 覺giác 心tâm 。 不bất 取thủ 幻huyễn 化hóa 。 及cập 諸chư 靜tĩnh 相tương/tướng 便tiện 能năng 隨tùy 順thuận 寂tịch 滅diệt 境cảnh 界giới 。 即tức 是thị 息tức 二nhị 邊biên 止chỉ 義nghĩa 當đương 中trung 觀quán 故cố 經Kinh 云vân 自tự 他tha 身thân 心tâm 。 所sở 不bất 能năng 及cập 。 眾chúng 生sanh 壽thọ 命mạng 。 皆giai 為vi 浮phù 想tưởng 。 此thử 方phương 便tiện 者giả 。 名danh 為vi 禪thiền 那na 。 (# 息tức 二nhị 邊biên 止chỉ 者giả 謂vị 不bất 分phân 別biệt 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 。 止chỉ 息tức 有hữu 無vô 等đẳng 二nhị 邊biên 之chi 相tướng 也dã )# 。

南nam 山sơn 三tam 觀quán (# 出xuất 止Chỉ 觀Quán 輔phụ 行hành )#

南nam 山sơn 三tam 觀quán 者giả 即tức 終chung 南nam 山sơn 宣tuyên 律luật 師sư 之chi 所sở 立lập 也dã 。

【# 一nhất 性tánh 空không 觀quán 】# 性tánh 即tức 性tánh 分phần/phân 也dã 謂vị 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 。 小Tiểu 乘Thừa 之chi 人nhân 。 觀quán 因nhân 緣duyên 所sở 生sanh 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 其kỳ 性tánh 本bổn 空không 。 皆giai 無vô 有hữu 我ngã 。 常thường 以dĩ 此thử 理lý 照chiếu 察sát 自tự 心tâm 故cố 名danh 性tánh 空không 觀quán (# 因nhân 緣duyên 者giả 六lục 根căn 為vi 因nhân 六lục 塵trần 為vi 緣duyên 也dã 所sở 生sanh 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 者giả 即tức 根căn 塵trần 相tương 對đối 所sở 起khởi 諸chư 心tâm 法pháp 也dã )# 。

【# 二nhị 相tương/tướng 空không 觀quán 】# 相tương/tướng 即tức 相tướng 狀trạng 也dã 謂vị 藏tạng 通thông 二nhị 教giáo 菩Bồ 薩Tát 觀quán 因nhân 緣duyên 一nhất 切thiết 所sở 生sanh 。 諸chư 法pháp 其kỳ 相tương/tướng 本bổn 空không 但đãn 眾chúng 生sanh 情tình 執chấp 妄vọng 見kiến 種chủng 種chủng 差sai 別biệt 。 之chi 相tướng 常thường 以dĩ 此thử 理lý 照chiếu 察sát 自tự 心tâm 故cố 名danh 相tướng 空không 觀quán 。

【# 三tam 唯duy 識thức 觀quán 】# 識thức 即tức 心tâm 識thức 也dã 謂vị 別biệt 圓viên 二nhị 教giáo 大Đại 乘Thừa 菩Bồ 薩Tát 。 皆giai 了liễu 世thế 間gian 一nhất 切thiết 。 外ngoại 塵trần 諸chư 法pháp 自tự 性tánh 。 清thanh 淨tịnh 本bổn 來lai 無vô 實thật 此thử 理lý 深thâm 妙diệu 唯duy 意ý 緣duyên 知tri 故cố 名danh 唯duy 識thức 觀quán 。

三tam 種chủng 觀quán 法pháp (# 出xuất 止Chỉ 觀Quán 義nghĩa 例lệ )#

三tam 種chủng 觀quán 法pháp 者giả 謂vị 修tu 行hành 用dụng 觀quán 之chi 法pháp 也dã 前tiền 托thác 事sự 附phụ 法pháp 二nhị 種chủng 乃nãi 是thị 天thiên 台thai 智trí 者giả 大đại 師sư 講giảng 法Pháp 華hoa 經kinh 時thời 為vi 座tòa 下hạ 聽thính 眾chúng 有hữu 修tu 觀quán 行hành 者giả 。 隨tùy 歷lịch 一nhất 事sự 皆giai 以dĩ 觀quán 法pháp 表biểu 對đối 令linh 其kỳ 修tu 習tập 。 名danh 托thác 事sự 觀quán 或hoặc 遇ngộ 一nhất 切thiết 法pháp 相tướng 。 處xử 亦diệc 附phụ 彼bỉ 法pháp 相tướng 立lập 其kỳ 觀quán 法pháp 令linh 其kỳ 修tu 習tập 。 名danh 附phụ 法pháp 觀quán 後hậu 之chi 一nhất 種chủng 專chuyên 約ước 行hành 門môn 復phục 說thuyết 摩ma 訶ha 止Chỉ 觀Quán 兼kiêm 明minh 諸chư 經kinh 所sở 有hữu 行hành 法pháp 名danh 約ước 行hành 觀quán 故cố 有hữu 三tam 種chủng 之chi 不bất 同đồng 也dã 。

【# 一nhất 托thác 事sự 觀quán 法pháp 】# 謂vị 托thác 王vương 舍xá 耆Kỳ 闍Xà 崛Quật 山Sơn 。 等đẳng 事sự 而nhi 為vi 觀quán 也dã 名danh 從tùng 事sự 立lập 借tá 事sự 為vi 觀quán 以dĩ 導đạo 執chấp 情tình 故cố 名danh 托thác 事sự 觀quán (# 王vương 舍xá 等đẳng 事sự 表biểu 對đối 觀quán 法pháp 者giả 王vương 表biểu 心tâm 王vương 舍xá 表biểu 五ngũ 陰ấm 舍xá 即tức 是thị 令linh 觀quán 五ngũ 陰ấm 。 也dã 梵Phạn 語ngữ 耆Kỳ 闍Xà 崛Quật 華hoa 言ngôn 靈linh 鷲thứu 若nhược 表biểu 對đối 者giả 靈linh 表biểu 心tâm 王vương 鷲thứu 表biểu 受thọ 想tưởng 行hành 山sơn 表biểu 色sắc 陰ấm 亦diệc 是thị 令linh 觀quán 五ngũ 陰ấm 也dã )# 。

【# 二nhị 附phụ 法pháp 觀quán 法pháp 】# 謂vị 附phụ 四Tứ 諦Đế 等đẳng 法pháp 入nhập 一nhất 念niệm 心tâm 以dĩ 為vi 觀quán 法pháp 故cố 名danh 附phụ 法pháp 觀quán (# 四Tứ 諦Đế 者giả 苦Khổ 諦Đế 集Tập 諦Đế 滅Diệt 諦Đế 道Đạo 諦Đế 也dã )# 。

【# 三tam 約ước 行hành 觀quán 法pháp 】# 謂vị 專chuyên 約ước 行hành 門môn 而nhi 修tu 觀quán 也dã 故cố 止Chỉ 觀Quán 義nghĩa 例lệ 云vân 唯duy 於ư 萬vạn 境cảnh 觀quán 一nhất 心tâm 萬vạn 境cảnh 雖tuy 殊thù 妙diệu 觀quán 理lý 一nhất 故cố 名danh 約ước 行hành 觀quán 。

毘Tỳ 婆Bà 舍Xá 那Na 。 三Tam 行Hành (# 出Xuất 深Thâm 密Mật 解Giải 脫Thoát 經Kinh )#

梵Phạn 語ngữ 毘Tỳ 婆Bà 舍Xá 那Na 。 華hoa 言ngôn 觀quán 謂vị 以dĩ 寂tịch 靜tĩnh 之chi 慧tuệ 觀quán 察sát 根căn 塵trần 內nội 外ngoại 諸chư 法pháp 令linh 三tam 昧muội 成thành 就tựu 。 進tiến 趣thú 菩Bồ 提Đề 。 故cố 行hành 有hữu 三tam 焉yên (# 根căn 者giả 即tức 眼nhãn 耳nhĩ 鼻tị 舌thiệt 身thân 意ý 。 之chi 六lục 根căn 也dã 塵trần 者giả 即tức 色sắc 聲thanh 香hương 味vị 觸xúc 法pháp 。 之chi 六lục 塵trần 也dã 梵Phạn 語ngữ 三tam 昧muội 華hoa 言ngôn 正chánh 定định 梵Phạn 語ngữ 菩Bồ 提Đề 華hoa 言ngôn 道đạo )# 。

【# 一nhất 相tương/tướng 】# 相tương/tướng 即tức 觀quán 境cảnh 也dã 謂vị 修tu 觀quán 之chi 時thời 於ư 此thử 心tâm 觀quán 之chi 中trung 分phân 別biệt 了liễu 知tri 。 三tam 昧muội 境cảnh 界giới 。 之chi 相tướng 如như 淨tịnh 明minh 鏡kính 照chiếu 徹triệt 一nhất 切thiết 影ảnh 像tượng 了liễu 了liễu 分phân 明minh 也dã 。

【# 二nhị 修tu 行hành 】# 修tu 行hành 者giả 謂vị 既ký 了liễu 知tri 觀quán 法pháp 之chi 相tướng 則tắc 善thiện 能năng 修tu 習tập 。 一nhất 切thiết 妙diệu 行hạnh 無vô 有hữu 過quá 失thất 也dã 。

【# 三tam 觀quán 】# 觀quán 者giả 觀quán 察sát 也dã 謂vị 修tu 觀quán 之chi 時thời 於ư 一nhất 一nhất 觀quán 法pháp 中trung 善thiện 能năng 觀quán 察sát 。 一nhất 一nhất 法pháp 相tướng 而nhi 不bất 證chứng 彼bỉ 小Tiểu 乘Thừa 寂tịch 滅diệt 解giải 脫thoát 。 直trực 趣thú 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 也dã (# 梵Phạn 語ngữ 菩Bồ 提Đề 華hoa 言ngôn 道đạo )# 。

為Vi 三Tam 事Sự 故Cố 修Tu 毘Tỳ 婆Bà 舍Xá 那Na 。 (# 出Xuất 涅Niết 槃Bàn 經Kinh )#

梵Phạn 語ngữ 毘Tỳ 婆Bà 舍Xá 那Na 。 華hoa 言ngôn 觀quán 即tức 智trí 慧tuệ 也dã 。

【# 一nhất 觀quán 生sanh 死tử 惡ác 果quả 報báo 】# 謂vị 修tu 禪thiền 觀quán 即tức 能năng 破phá 諸chư 昏hôn 暗ám 。 觀quán 察sát 分phân 別biệt 。 因nhân 緣duyên 生sanh 滅diệt 之chi 相tướng 。 故cố 於ư 善thiện 惡ác 果quả 報báo 。 悉tất 皆giai 明minh 了liễu 。 不bất 起khởi 惑hoặc 業nghiệp 也dã 。

【# 二nhị 增tăng 長trưởng 善thiện 根căn 。 】# 謂vị 修tu 禪thiền 觀quán 能năng 滅diệt 貪tham 瞋sân 癡si 等đẳng 。 惡ác 業nghiệp 暗ám 障chướng 本bổn 性tánh 之chi 智trí 自tự 然nhiên 明minh 發phát 故cố 一nhất 切thiết 善thiện 根căn 。 悉tất 皆giai 增tăng 長trưởng 也dã 。

【# 三tam 破phá 諸chư 煩phiền 惱não 。 】# 謂vị 修tu 禪thiền 觀quán 了liễu 知tri 生sanh 死tử 。 過quá 患hoạn 不bất 為vi 根căn 塵trần 所sở 染nhiễm 故cố 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 悉tất 能năng 破phá 滅diệt 也dã (# 根căn 者giả 即tức 眼nhãn 耳nhĩ 鼻tị 舌thiệt 身thân 意ý 。 之chi 六lục 根căn 也dã 塵trần 者giả 即tức 色sắc 聲thanh 香hương 味vị 觸xúc 法pháp 。 之chi 六lục 塵trần 也dã )# 。

三tam 諦đế (# 出xuất 法pháp 華hoa 玄huyền 義nghĩa )#

諦đế 者giả 諦đế 審thẩm 也dã 謂vị 諦đế 審thẩm 一nhất 切thiết 法pháp 即tức 空không 即tức 假giả 即tức 中trung 即tức 空không 是thị 真Chân 諦Đế 即tức 假giả 是thị 俗tục 諦đế 即tức 中trung 是thị 中trung 諦đế 此thử 三tam 隔cách 歷lịch 即tức 是thị 次thứ 第đệ 三tam 諦đế 三tam 一nhất 無vô 礙ngại 即tức 是thị 圓viên 融dung 三tam 諦đế (# 隔cách 歷lịch 者giả 三tam 諦đế 不bất 互hỗ 融dung 也dã 次thứ 第đệ 者giả 前tiền 真chân 次thứ 俗tục 後hậu 中trung 即tức 別biệt 教giáo 三tam 諦đế 也dã 圓viên 融dung 者giả 舉cử 一nhất 即tức 三tam 全toàn 三tam 是thị 一nhất 即tức 圓viên 教giáo 三tam 諦đế 也dã )# 。

【# 一nhất 真Chân 諦Đế 】# 真chân 即tức 真chân 空không 泯mẫn 一nhất 切thiết 法pháp 之chi 謂vị 也dã 盖# 諸chư 法pháp 本bổn 空không 。 眾chúng 生sanh 不bất 了liễu 執chấp 之chi 為vi 實thật 而nhi 生sanh 妄vọng 見kiến 若nhược 以dĩ 空không 觀quán 蕩đãng 之chi 則tắc 謂vị 實thật 之chi 情tình 自tự 忘vong 情tình 忘vong 即tức 能năng 離ly 於ư 諸chư 相tướng 諸chư 相tướng 若nhược 離ly 則tắc 真chân 空không 之chi 理lý 自tự 然nhiên 諦đế 了liễu 故cố 名danh 真Chân 諦Đế 。

【# 二nhị 俗tục 諦đế 】# 俗tục 即tức 世thế 俗tục 立lập 一nhất 切thiết 法pháp 。 之chi 謂vị 也dã 諸chư 法pháp 雖tuy 即tức 本bổn 空không 皆giai 不bất 可khả 得đắc 。 若nhược 以dĩ 假giả 觀quán 照chiếu 之chi 則tắc 能năng 諦đế 了liễu 性tánh 具cụ 諸chư 法pháp 歷lịch 歷lịch 宛uyển 然nhiên 故cố 名danh 俗tục 諦đế 。

【# 三tam 中trung 諦đế 】# 中trung 即tức 中trung 正chánh 統thống 一nhất 切thiết 法pháp 之chi 謂vị 也dã 諸chư 法pháp 本bổn 來lai 不bất 離ly 二nhị 邊biên 不bất 即tức 二nhị 邊biên 若nhược 以dĩ 中trung 觀quán 觀quán 之chi 則tắc 能năng 諦đế 了liễu 諸chư 法pháp 非phi 真chân 非phi 俗tục 即tức 真chân 即tức 俗tục 清thanh 淨tịnh 洞đỗng 徹triệt 圓viên 融dung 無vô 礙ngại 即tức 一nhất 而nhi 三tam 即tức 三tam 而nhi 一nhất 不bất 可khả 思tư 議nghị 故cố 名danh 中trung 諦đế 。

二Nhị 諦Đế (# 出Xuất 仁Nhân 王Vương 護Hộ 國Quốc 般Bát 若Nhã 經Kinh 疏Sớ/sơ )#

諦đế 即tức 審thẩm 實thật 之chi 義nghĩa 謂vị 觀quán 世thế 間gian 出xuất 世thế 間gian 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 不bất 出xuất 空không 與dữ 色sắc 心tâm 經Kinh 云vân 我ngã 以dĩ 三tam 諦đế 攝nhiếp 一nhất 切thiết 法pháp 是thị 也dã 。

【# 一nhất 空không 諦đế 】# 空không 即tức 虛hư 幻huyễn 之chi 義nghĩa 謂vị 諦đế 審thẩm 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 及cập 與dữ 世thế 界giới 等đẳng 法pháp 性tánh 相tướng 本bổn 空không 。 虛hư 假giả 不bất 實thật 。 是thị 名danh 空không 諦đế 。

【# 二nhị 色sắc 諦đế 】# 色sắc 即tức 質chất 礙ngại 之chi 義nghĩa 謂vị 諦đế 審thẩm 世thế 間gian 眾chúng 生sanh 。 色sắc 身thân 及cập 山sơn 河hà 大đại 地địa 。 種chủng 種chủng 形hình 相tướng 。 乃nãi 至chí 意ý 識thức 。 所sở 緣duyên 一nhất 切thiết 境cảnh 界giới 。 皆giai 是thị 色sắc 法pháp 是thị 名danh 色sắc 諦đế 。

【# 三tam 心tâm 諦đế 】# 心tâm 諦đế 即tức 第đệ 八bát 識thức 心tâm 王vương 也dã 謂vị 眾chúng 生sanh 根căn 身thân 虛Hư 空Không 世Thế 界Giới 。 乃nãi 至chí 善thiện 惡ác 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 皆giai 由do 此thử 心tâm 出xuất 生sanh 是thị 名danh 心tâm 諦đế 。

三tam 假giả (# 出xuất 止Chỉ 觀Quán 輔phụ 行hành )#

【# 一nhất 因nhân 成thành 假giả 】# 謂vị 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 必tất 有hữu 所sở 因nhân 。 和hòa 合hợp 方phương 成thành 如như 諸chư 眾chúng 生sanh 。 因nhân 於ư 父phụ 母mẫu 生sanh 成thành 此thử 身thân 是thị 名danh 因nhân 成thành 了liễu 達đạt 此thử 身thân 虛hư 幻huyễn 不bất 實thật 。 是thị 名danh 為vi 假giả 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 故cố 名danh 因nhân 成thành 假giả 。

【# 二nhị 相tương 續tục 假giả 】# 謂vị 眾chúng 生sanh 心tâm 識thức 念niệm 念niệm 相tương 續tục 。 前tiền 念niệm 既ký 滅diệt 後hậu 念niệm 復phục 生sanh 是thị 名danh 相tướng 續tục 了liễu 此thử 相tương 續tục 本bổn 無vô 實thật 體thể 。 是thị 名danh 為vi 假giả 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 相tướng 。 續tục 不bất 斷đoạn 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 故cố 名danh 相tướng 續tục 假giả 。

【# 三tam 相tương 待đãi 假giả 】# 待đãi 即tức 對đối 也dã 謂vị 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 各các 有hữu 待đãi 對đối 如như 對đối 長trường/trưởng 說thuyết 短đoản 對đối 短đoản 說thuyết 長trường/trưởng 對đối 無vô 說thuyết 有hữu 對đối 有hữu 說thuyết 無vô 是thị 名danh 相tướng 待đãi 了liễu 此thử 一nhất 切thiết 對đối 待đãi 之chi 法pháp 本bổn 無vô 實thật 體thể 。 皆giai 是thị 假giả 名danh 。 是thị 名danh 為vi 假giả 又hựu 如như 眾chúng 生sanh 。 身thân 中trung 以dĩ 生sanh 對đối 死tử 以dĩ 少thiểu 對đối 老lão 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 故cố 名danh 相tướng 待đãi 假giả 。

三Tam 空Không (# 出Xuất 金Kim 剛Cang 經Kinh 刊# 定Định 記Ký )#

【# 一nhất 我ngã 空không 】# 謂vị 於ư 五ngũ 蘊uẩn 之chi 法pháp 強cường/cưỡng 立lập 主chủ 宰tể 名danh 為vi 我ngã 執chấp 若nhược 推thôi 求cầu 色sắc 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 。 之chi 五ngũ 法pháp 皆giai 無vô 自tự 性tánh 。 不bất 見kiến 我ngã 體thể 是thị 名danh 我ngã 空không (# 五ngũ 蘊uẩn 者giả 色sắc 蘊uẩn 受thọ 蘊uẩn 想tưởng 蘊uẩn 行hành 蘊uẩn 識thức 蘊uẩn 也dã )# 。

【# 二nhị 法pháp 空không 】# 謂vị 於ư 五ngũ 蘊uẩn 之chi 法pháp 計kế 為vi 實thật 有hữu 名danh 為vi 法pháp 執chấp 若nhược 推thôi 求cầu 五ngũ 蘊uẩn 之chi 法pháp 如như 幻huyễn 如như 化hóa 。 皆giai 從tùng 緣duyên 生sanh 無vô 有hữu 自tự 性tánh 。 是thị 名danh 法pháp 空không 。

【# 三tam 俱câu 空không 】# 謂vị 我ngã 法pháp 二nhị 執chấp 既ký 遣khiển 能năng 空không 之chi 空không 亦diệc 除trừ 空không 執chấp 兩lưỡng 亡vong 方phương 契khế 本bổn 性tánh 是thị 名danh 俱câu 空không 。

三tam 懺sám (# 出xuất 天thiên 台thai 四tứ 教giáo 儀nghi 集tập 註chú )#

懺sám 梵Phạn 語ngữ 具cụ 云vân 懺sám 摩ma 華hoa 言ngôn 悔hối 過quá 謂vị 改cải 悔hối 往vãng 昔tích 之chi 過quá 非phi 也dã 作tác 法pháp 取thủ 相tương/tướng 二nhị 懺sám 屬thuộc 事sự 無vô 生sanh 一nhất 懺sám 屬thuộc 理lý 理lý 懺sám 為vi 正chánh 事sự 懺sám 為vi 助trợ 若nhược 能năng 正chánh 助trợ 合hợp 行hành 事sự 理lý 兼kiêm 運vận 則tắc 無vô 罪tội 不bất 滅diệt 無vô 福phước 不bất 生sanh 也dã 。

【# 一nhất 作tác 法pháp 懺sám 】# 謂vị 身thân 禮lễ 拜bái 口khẩu 稱xưng 唱xướng 意ý 思tư 惟duy 三tam 業nghiệp 所sở 作tác 。 一nhất 依y 法pháp 度độ 披phi 陳trần 過quá 罪tội 求cầu 哀ai 懺sám 悔hối 。 是thị 名danh 作tác 法pháp 懺sám 。

【# 二nhị 取thủ 相tương/tướng 懺sám 】# 謂vị 定định 心tâm 運vận 想tưởng 取thủ 其kỳ 現hiện 相tướng 為vi 期kỳ 於ư 道đạo 塲# 中trung 或hoặc 見kiến 佛Phật 來lai 摩ma 頂đảnh 或hoặc 見kiến 光quang 現hiện 或hoặc 見kiến 華hoa 飛phi 或hoặc 夢mộng 中trung 見kiến 諸chư 瑞thụy 相tướng 。 或hoặc 聞văn 空không 中trung 聲thanh 。 於ư 此thử 諸chư 相tướng 隨tùy 獲hoạch 一nhất 種chủng 罪tội 即tức 消tiêu 滅diệt 是thị 名danh 取thủ 相tương/tướng 懺sám 。

【# 三tam 無vô 生sanh 懺sám 】# 謂vị 一nhất 切thiết 罪tội 業nghiệp 。 皆giai 從tùng 一nhất 念niệm 不bất 了liễu 心tâm 生sanh 若nhược 了liễu 心tâm 性tánh 本bổn 空không 罪tội 福phước 無vô 相tướng 則tắc 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 悉tất 空không 寂tịch 。 罪tội 從tùng 何hà 生sanh 是thị 名danh 無vô 生sanh 懺sám 。

三tam 悔hối 法pháp (# 出xuất 天thiên 台thai 四tứ 教giáo 儀nghi 集tập 註chú )#

【# 一nhất 懺sám 悔hối 】# 梵Phạn 語ngữ 懺sám 摩ma 華hoa 言ngôn 悔hối 過quá 華hoa 梵Phạm 兼kiêm 舉cử 故cố 稱xưng 懺sám 悔hối 。 懺sám 名danh 修tu 來lai 悔hối 名danh 改cải 往vãng 謂vị 修tu 將tương 來lai 之chi 善thiện 果quả 改cải 已dĩ 往vãng 之chi 惡ác 因nhân 。 是thị 名danh 懺sám 悔hối 。

【# 二nhị 勸khuyến 請thỉnh 】# 勸khuyến 請thỉnh 有hữu 二nhị 一nhất 謂vị 十thập 方phương 世thế 界giới 。 有hữu 佛Phật 將tương 入nhập 涅Niết 槃Bàn 。 者giả 勸khuyến 請thỉnh 住trụ 世thế 利lợi 濟tế 眾chúng 生sanh 二nhị 謂vị 十thập 方phương 世thế 界giới 。 有hữu 佛Phật 初sơ 成thành 正chánh 覺giác 。 者giả 勸khuyến 請thỉnh 轉chuyển 於ư 法Pháp 輪luân 。 度độ 諸chư 眾chúng 生sanh 。 雖tuy 不bất 面diện 見kiến 諸chư 佛Phật 。 而nhi 虔kiền 心tâm 勸khuyến 請thỉnh 以dĩ 達đạt 歸quy 敬kính 之chi 誠thành 是thị 名danh 勸khuyến 請thỉnh 。

【# 三tam 回hồi 向hướng 】# 謂vị 三tam 業nghiệp 所sở 脩tu 一nhất 切thiết 諸chư 善thiện 。 乃nãi 至chí 懺sám 悔hối 勸khuyến 請thỉnh 種chủng 種chủng 功công 德đức 。 回hồi 施thí 法Pháp 界Giới 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 同đồng 證chứng 菩Bồ 提Đề 是thị 名danh 回hồi 向hướng (# 三tam 業nghiệp 者giả 身thân 業nghiệp 口khẩu 業nghiệp 。 意ý 業nghiệp 也dã 梵Phạn 語ngữ 菩Bồ 提Đề 華hoa 言ngôn 道đạo )# 。

三Tam 方Phương 便Tiện (# 出Xuất 淨Tịnh 名Danh 經Kinh 疏Sớ/sơ )#

疏sớ/sơ 云vân 方phương 是thị 智trí 所sở 詣nghệ 之chi 偏thiên 法pháp 便tiện 是thị 善thiện 權quyền 巧xảo 用dụng 之chi 能năng 巧xảo 用dụng 諸chư 法pháp 隨tùy 機cơ 利lợi 物vật 故cố 云vân 方phương 便tiện (# 偏thiên 法pháp 者giả 即tức 小Tiểu 乘Thừa 偏thiên 權quyền 之chi 法pháp 也dã )# 。

【# 一nhất 自tự 行hành 方phương 便tiện 】# 謂vị 佛Phật 及cập 四tứ 十thập 一nhất 位vị 心tâm 內nội 所sở 證chứng 不bất 思tư 議nghị 二nhị 諦đế 之chi 理lý 是thị 名danh 自tự 行hành 方phương 便tiện (# 四tứ 十thập 一nhất 位vị 者giả 十thập 住trụ 十thập 行hành 十thập 回hồi 向hướng 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 及cập 等Đẳng 覺Giác 菩Bồ 薩Tát 。 也dã 等đẳng 覺giác 者giả 望vọng 後hậu 妙diệu 覺giác 猶do 有hữu 一nhất 等đẳng 故cố 也dã 二nhị 諦đế 者giả 一nhất 真Chân 諦Đế 泯mẫn 一nhất 切thiết 法pháp 也dã 二nhị 俗tục 諦đế 立lập 一nhất 切thiết 法pháp 也dã )# 。

【# 二nhị 化hóa 他tha 方phương 便tiện 】# 謂vị 藏tạng 通thông 別biệt 三tam 教giáo 及cập 圓viên 教giáo 有hữu 門môn 所sở 明minh 諸chư 菩Bồ 薩Tát 等đẳng 。 不bất 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 照chiếu 界giới 內nội 界giới 外ngoại 種chủng 種chủng 法Pháp 門môn 。 等đẳng 是thị 名danh 化hóa 他tha 方phương 便tiện (# 藏tạng 通thông 別biệt 圓viên 四tứ 教giáo 者giả 藏tạng 即tức 三tam 藏tạng 教giáo 也dã 通thông 謂vị 通thông 前tiền 藏tạng 教giáo 通thông 後hậu 別biệt 圓viên 故cố 名danh 通thông 教giáo 別biệt 謂vị 別biệt 前tiền 藏tạng 通thông 二nhị 教giáo 別biệt 後hậu 圓viên 教giáo 故cố 名danh 別biệt 教giáo 圓viên 謂vị 圓viên 妙diệu 圓viên 滿mãn 故cố 名danh 圓viên 教giáo 界giới 內nội 界giới 外ngoại 者giả 謂vị 三tam 界giới 之chi 內nội 外ngoại 也dã )# 。

【# 三tam 自tự 他tha 方phương 便tiện 】# 謂vị 前tiền 自tự 行hành 化hóa 他tha 二nhị 種chủng 方phương 便tiện 相tương 對đối 合hợp 論luận 是thị 名danh 自tự 他tha 方phương 便tiện 。

勝Thắng 三Tam 修Tu (# 出Xuất 涅Niết 槃Bàn 經Kinh )#

謂vị 菩Bồ 薩Tát 依y 佛Phật 勝thắng 教giáo 而nhi 修tu 破phá 於ư 聲Thanh 聞Văn 劣liệt 修tu 故cố 名danh 勝thắng 三tam 修tu 。

【# 一nhất 常thường 修tu 】# 常thường 即tức 不bất 遷thiên 不bất 變biến 之chi 謂vị 也dã 盖# 菩Bồ 薩Tát 了liễu 知tri 法Pháp 身thân 之chi 體thể 本bổn 來lai 常thường 住trụ 。 無vô 滅diệt 無vô 生sanh 。 以dĩ 破phá 聲Thanh 聞Văn 之chi 人nhân 。 不bất 應ưng 於ư 諸chư 法pháp 中trung 。 執chấp 為vi 無vô 常thường 是thị 名danh 常thường 修tu 。

【# 二nhị 樂nhạo/nhạc/lạc 修tu 】# 樂nhạo/nhạc/lạc 即tức 安an 隱ẩn 寂tịch 滅diệt 。 之chi 謂vị 也dã 盖# 菩Bồ 薩Tát 了liễu 知tri 諸chư 法pháp 。 之chi 中trung 而nhi 有hữu 涅Niết 槃Bàn 寂tịch 滅diệt 。 之chi 樂lạc 以dĩ 破phá 聲Thanh 聞Văn 之chi 人nhân 。 不bất 應ưng 於ư 諸chư 法pháp 中trung 。 執chấp 之chi 為vi 苦khổ 是thị 名danh 樂nhạo/nhạc/lạc 修tu (# 梵Phạn 語ngữ 涅Niết 槃Bàn 華hoa 言ngôn 滅diệt 度độ )# 。

【# 三tam 我ngã 修tu 】# 我ngã 即tức 自tự 在tại 無vô 礙ngại 。 之chi 謂vị 也dã 盖# 菩Bồ 薩Tát 了liễu 知tri 無vô 我ngã 。 法pháp 中trung 而nhi 有hữu 真chân 我ngã 得đắc 大đại 自tự 在tại 。 無vô 有hữu 障chướng 礙ngại 。 以dĩ 破phá 聲Thanh 聞Văn 之chi 人nhân 。 不bất 應ưng 於ư 諸chư 法pháp 中trung 。 執chấp 為vi 無vô 我ngã 無vô 我ngã 所sở 。 是thị 名danh 我ngã 脩tu (# 我ngã 所sở 者giả 謂vị 五ngũ 陰ấm 之chi 身thân 。 及cập 資tư 生sanh 等đẳng 物vật 也dã )# 。

劣Liệt 三Tam 修Tu (# 出Xuất 涅Niết 槃Bàn 經Kinh )#

謂vị 聲Thanh 聞Văn 所sở 修tu 比tỉ 於ư 菩Bồ 薩Tát 所sở 。 修tu 則tắc 劣liệt 故cố 名danh 劣liệt 三tam 修tu 。

【# 一nhất 無vô 常thường 修tu 】# 謂vị 聲Thanh 聞Văn 之chi 人nhân 。 不bất 知tri 法Pháp 身thân 常thường 住trụ 之chi 理lý 而nhi 觀quán 三tam 界giới 一nhất 切thiết 有hữu 。 為vi 之chi 法pháp 皆giai 悉tất 生sanh 滅diệt 無vô 常thường 是thị 名danh 無vô 常thường 修tu (# 三tam 界giới 者giả 欲dục 界giới 色sắc 界giới 無vô 色sắc 界giới 也dã )# 。

【# 二nhị 非phi 樂nhạo/nhạc/lạc 修tu 】# 非phi 樂nhạo/nhạc/lạc 即tức 苦khổ 也dã 謂vị 聲Thanh 聞Văn 之chi 人nhân 。 不bất 知tri 諸chư 法pháp 之chi 中trung 。 本bổn 有hữu 涅Niết 槃Bàn 寂tịch 滅diệt 。 之chi 樂lạc 而nhi 觀Quán 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 悉tất 皆giai 是thị 苦khổ 。 是thị 名danh 非phi 樂nhạo/nhạc/lạc 修tu 。

【# 三tam 無vô 我ngã 修tu 】# 謂vị 聲Thanh 聞Văn 之chi 人nhân 。 不bất 知tri 自tự 在tại 無vô 礙ngại 。 之chi 真chân 我ngã 而nhi 觀quán 五ngũ 陰ấm 等đẳng 法pháp 皆giai 空không 無vô 我ngã 無vô 我ngã 所sở 。 是thị 名danh 無vô 我ngã 修tu (# 五ngũ 陰ấm 者giả 色sắc 陰ấm 受thọ 陰ấm 想tưởng 陰ấm 行hành 陰ấm 識thức 陰ấm 也dã )# 。

三tam 漸tiệm 次thứ (# 出xuất 首Thủ 楞Lăng 嚴Nghiêm 經Kinh )#

三tam 漸tiệm 次thứ 者giả 乃nãi 楞lăng 嚴nghiêm 經kinh 中trung 佛Phật 欲dục 說thuyết 修tu 行hành 地địa 位vị 而nhi 先tiên 說thuyết 此thử 三tam 等đẳng 漸tiệm 次thứ 以dĩ 為vi 根căn 本bổn 。 以dĩ 由do 一nhất 切thiết 地địa 位vị 雖tuy 有hữu 淺thiển 深thâm 不bất 同đồng 而nhi 皆giai 以dĩ 此thử 三tam 種chủng 而nhi 為vi 進tiến 行hành 之chi 本bổn 故cố 經Kinh 云vân 如như 是thị 漸tiệm 修tu 隨tùy 所sở 發phát 行hạnh 。 安an 立lập 聖thánh 位vị 是thị 也dã 。

【# 一nhất 除trừ 助trợ 因nhân 】# 除trừ 助trợ 因nhân 者giả 謂vị 除trừ 眾chúng 生sanh 助trợ 惡ác 之chi 因nhân 也dã 助trợ 惡ác 之chi 因nhân 即tức 五ngũ 種chủng 辛tân 也dã 五ngũ 辛tân 者giả 即tức 葱thông 薤# 韮phỉ 蒜toán 興hưng 渠cừ 也dã 謂vị 此thử 五ngũ 辛tân 食thực 則tắc 能năng 發phát [婬-壬+(工/山)]# 恚khuể 邪tà 魅mị 所sở 著trước 天thiên 人nhân 遠viễn 離ly 是thị 故cố 修tu 行hành 之chi 人nhân 。 欲dục 得đắc 菩Bồ 提Đề 。 必tất 先tiên 斷đoạn 除trừ 此thử 五ngũ 種chủng 辛tân 菜thái 。 也dã 故cố 經Kinh 云vân 是thị 諸chư 眾chúng 生sanh 。 求cầu 三tam 摩ma 地địa 。 當đương 斷đoạn 世thế 間gian 。 五ngũ 種chủng 辛tân 菜thái 。 是thị 也dã (# 興hưng 渠cừ 葉diệp 如như 蔓mạn 菁# 根căn 如như 蘿# 蔔bặc 出xuất 土thổ/độ 辛tân 臭xú 梵Phạn 語ngữ 菩Bồ 提Đề 華hoa 言ngôn 道đạo 梵Phạn 語ngữ 三tam 摩ma 地địa 華hoa 言ngôn 等đẳng 持trì )# 。

【# 二nhị 刳khô 正chánh 性tánh 】# 刳khô 剖phẫu 也dã 破phá 也dã 正chánh 性tánh 即tức 眾chúng 生sanh [婬-壬+(工/山)]# 殺sát 之chi 性tánh 也dã 以dĩ 一nhất 切thiết 盜đạo 妄vọng 等đẳng 惡ác 皆giai 由do [婬-壬+(工/山)]# 殺sát 而nhi 起khởi 故cố 指chỉ 此thử 為vi 正chánh 性tánh 也dã 若nhược 欲dục 修tu 菩Bồ 提Đề 者giả 。 當đương 用dụng 剖phẫu 破phá [婬-壬+(工/山)]# 殺sát 之chi 性tánh 勿vật 令linh 毀hủy 犯phạm 故cố 經Kinh 云vân 是thị 修tu 行hành 人nhân 。 若nhược 不bất 斷đoạn [婬-壬+(工/山)]# 及cập 與dữ 殺sát 生sanh 。 出xuất 三tam 界giới 者giả 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。 是thị 也dã (# 三tam 界giới 者giả 欲dục 界giới 色sắc 界giới 無vô 色sắc 界giới 也dã )# 。

【# 三tam 違vi 現hiện 業nghiệp 】# 違vi 者giả 背bối/bội 也dã 遠viễn 也dã 現hiện 業nghiệp 即tức 現hiện 行hành 六lục 塵trần 境cảnh 界giới 所sở 起khởi 之chi 業nghiệp 也dã 謂vị 修tu 菩Bồ 提Đề 之chi 人nhân 既ký 能năng 斷đoạn 除trừ 五ngũ 辛tân 不bất 犯phạm [婬-壬+(工/山)]# 殺sát 則tắc 於ư 現hiện 前tiền 六lục 塵trần 之chi 境cảnh 違vi 遠viễn 而nhi 不bất 相tương 涉thiệp 故cố 經Kinh 云vân 如như 是thị 清thanh 淨tịnh 。 持trì 禁cấm 戒giới 人nhân 。 心tâm 無vô 貪tham [婬-壬+(工/山)]# 於ư 外ngoại 六lục 塵trần 。 不bất 多đa 流lưu 逸dật 。 是thị 也dã (# 六lục 塵trần 者giả 色sắc 塵trần 聲thanh 塵trần 香hương 塵trần 味vị 塵trần 觸xúc 塵trần 法pháp 塵trần 也dã )# 。

三tam 科khoa (# 出xuất 婆bà 沙sa 論luận 并tinh 阿a 毘tỳ 達đạt 磨ma 品phẩm 類loại 足túc 論luận )#

論luận 云vân 若nhược 迷mê 心tâm 不bất 迷mê 色sắc 則tắc 合hợp 色sắc 開khai 心tâm 數số 為vi 五ngũ 蘊uẩn 若nhược 迷mê 色sắc 不bất 迷mê 心tâm 則tắc 合hợp 心tâm 開khai 色sắc 數số 為vi 十thập 二nhị 入nhập 若nhược 心tâm 色sắc 俱câu 迷mê 則tắc 心tâm 色sắc 各các 開khai 數số 為vi 十thập 八bát 界giới 如như 此thử 開khai 合hợp 說thuyết 者giả 為vì 令linh 眾chúng 生sanh 。 於ư 所sở 迷mê 處xứ 委ủy 細tế 而nhi 觀quán 故cố 有hữu 三tam 科khoa 不bất 同đồng 焉yên 。

【# 一nhất 五ngũ 蘊uẩn 】# (# 亦diệc 名danh 五ngũ 陰ấm )# 蘊uẩn 積tích 聚tụ 也dã 謂vị 積tích 聚tụ 色sắc 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 。 五ngũ 法pháp 以dĩ 成thành 身thân 也dã 如Như 來Lai 為vi 迷mê 心tâm 偏thiên 重trọng 者giả 合hợp 眼nhãn 耳nhĩ 鼻tị 舌thiệt 身thân 。 五ngũ 根căn 但đãn 名danh 為vi 色sắc 開khai 意ý 之chi 一nhất 根căn 為vi 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 。 令linh 其kỳ 細tế 觀quán 於ư 心tâm 是thị 為vi 合hợp 色sắc 開khai 心tâm 故cố 說thuyết 五ngũ 蘊uẩn 也dã 。

【# 二nhị 十thập 二nhị 入nhập 】# 入nhập 涉thiệp 入nhập 也dã 謂vị 六lục 根căn 六lục 塵trần 互hỗ 相tương 涉thiệp 入nhập 。 也dã 如Như 來Lai 為vi 迷mê 色sắc 偏thiên 重trọng 者giả 開khai 色sắc 為vi 眼nhãn 耳nhĩ 鼻tị 舌thiệt 身thân 。 及cập 以dĩ 色sắc 聲thanh 香hương 味vị 。 觸xúc 合hợp 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 。 四tứ 種chủng 心tâm 法pháp 但đãn 名danh 為vi 意ý 意ý 之chi 所sở 對đối 唯duy 一nhất 法pháp 塵trần 令linh 其kỳ 細tế 觀quán 於ư 色sắc 是thị 為vi 開khai 色sắc 合hợp 心tâm 故cố 說thuyết 為vi 十thập 二nhị 入nhập 也dã (# 六lục 根căn 者giả 眼nhãn 根căn 耳nhĩ 根căn 鼻tị 根căn 舌thiệt 根căn 身thân 根căn 意ý 根căn 也dã 六lục 塵trần 者giả 色sắc 塵trần 聲thanh 塵trần 香hương 塵trần 味vị 塵trần 觸xúc 塵trần 法pháp 塵trần 也dã )# 。

【# 三tam 十thập 八bát 界giới 】# 界giới 即tức 界giới 限hạn 亦diệc 隔cách 別biệt 之chi 義nghĩa 謂vị 此thử 十thập 八bát 界giới 各các 有hữu 別biệt 體thể 義nghĩa 無vô 混hỗn 濫lạm 也dã 如Như 來Lai 為vi 色sắc 心tâm 俱câu 迷mê 者giả 開khai 為vi 六lục 根căn 六lục 塵trần 六lục 識thức 令linh 其kỳ 一nhất 一nhất 細tế 觀quán 是thị 為vi 心tâm 色sắc 俱câu 開khai 故cố 說thuyết 為vi 十thập 八bát 界giới 也dã (# 六lục 識thức 者giả 眼nhãn 識thức 耳nhĩ 識thức 鼻tị 識thức 舌thiệt 識thức 身thân 識thức 意ý 識thức 也dã )# 。

三tam 種chủng 至chí 教giáo (# 出xuất 顯hiển 揚dương 聖thánh 教giáo 論luận )#

【# 一nhất 聖thánh 言ngôn 所sở 攝nhiếp 】# 謂vị 修tu 行hành 之chi 人nhân 。 於ư 如Như 來Lai 及cập 諸chư 弟đệ 子tử 。 所sở 說thuyết 正Chánh 法Pháp 。 當đương 依y 憑bằng 正chánh 義nghĩa 信tín 解giải 修tu 習tập 遵tuân 崇sùng 聖thánh 制chế 不bất 敢cảm 違vi 越việt 。 是thị 名danh 聖thánh 言ngôn 所sở 攝nhiếp 。

【# 二nhị 對đối 治trị 雜tạp 染nhiễm 】# 謂vị 修tu 行hành 之chi 人nhân 。 修tu 善thiện 去khứ 惡ác 必tất 有hữu 對đối 治trị 之chi 法pháp 如như 心tâm 散tán 亂loạn 則tắc 以dĩ 禪thiền 定định 之chi 法pháp 治trị 之chi 如như 心tâm 貪tham 染nhiễm 則tắc 以dĩ 不bất 淨tịnh 觀quán 法Pháp 。 治trị 之chi 乃nãi 能năng 息tức 妄vọng 歸quy 真chân 得đắc 入nhập 正Chánh 道Đạo 是thị 名danh 對đối 治trị 雜tạp 染nhiễm 。

【# 三tam 不bất 違vi 法pháp 相tướng 。 】# 謂vị 修tu 行hành 之chi 人nhân 。 於ư 如Như 來Lai 所sở 說thuyết 。 正chánh 教giáo 當đương 遵tuân 其kỳ 法pháp 相tướng 如như 理lý 思tư 修tu 精tinh 進tấn 一nhất 心tâm 。 不bất 敢cảm 違vi 背bội 。 是thị 名danh 不bất 違vi 法pháp 相tướng 。

三tam 宗tông (# 出xuất 宗tông 鏡kính 錄lục )#

宗tông 猶do 。

【# 一nhất 法pháp 相tướng 宗tông 】# 謂vị 此thử 宗tông 說thuyết 一nhất 切thiết 有hữu 漏lậu 。 妄vọng 法pháp 及cập 無vô 漏lậu 淨tịnh 法pháp 無vô 始thỉ 時thời 來lai 。 各các 有hữu 種chủng 子tử 在tại 阿a 頼# 耶da 識thức 中trung 遇ngộ 緣duyên 熏huân 習tập 即tức 各các 從tùng 自tự 性tánh 而nhi 起khởi 都đô 不bất 關quan 涉thiệp 真Chân 如Như 故cố 於ư 色sắc 心tâm 諸chư 法pháp 而nhi 建kiến 立lập 種chủng 種chủng 。 名danh 相tướng 是thị 名danh 法pháp 相tướng 。 宗tông (# 梵Phạn 語ngữ 阿a 頼# 耶da 華hoa 言ngôn 藏tạng 識thức 即tức 第đệ 八bát 識thức 也dã )# 。

【# 二nhị 破phá 相tương/tướng 宗tông 】# 謂vị 此thử 宗tông 一nhất 向hướng 說thuyết 凡phàm 聖thánh 染nhiễm 淨tịnh 之chi 法pháp 一nhất 切thiết 皆giai 空không 。 本bổn 無vô 所sở 有hữu 。 設thiết 見kiến 一nhất 法pháp 過quá 涅Niết 槃Bàn 者giả 亦diệc 如như 夢mộng 如như 幻huyễn 。 彼bỉ 且thả 本bổn 不bất 立lập 真chân 何hà 况# 於ư 妄vọng 真chân 妄vọng 名danh 相tướng 一nhất 切thiết 俱câu 無vô 故cố 名danh 破phá 相tương/tướng 宗tông (# 梵Phạn 語ngữ 涅Niết 槃Bàn 華hoa 言ngôn 滅diệt 度độ )# 。

【# 三tam 法pháp 性tánh 宗tông 】# 謂vị 此thử 宗tông 說thuyết 依y 真chân 起khởi 妄vọng 盖# 真Chân 如Như 不bất 變biến 不bất 礙ngại 隨tùy 緣duyên 如như 云vân 法Pháp 身thân 流lưu 轉chuyển 五ngũ 道đạo 。 如Như 來Lai 藏tạng 受thọ 苦khổ 樂lạc 等đẳng 若nhược 悟ngộ 妄vọng 即tức 真Chân 如Như 云vân 知tri 妄vọng 本bổn 自tự 真chân 見kiến 佛Phật 即tức 清thanh 淨tịnh 等đẳng 是thị 名danh 法pháp 性tánh 宗tông (# 五ngũ 道đạo 者giả 天thiên 道Đạo 人Nhân 道đạo 餓ngạ 鬼quỷ 道đạo 畜súc 生sanh 道đạo 地địa 獄ngục 道đạo 也dã )# 。

南Nam 中Trung 三Tam 教Giáo (# 出Xuất 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 疏Sớ/sơ )#

南nam 中trung 三tam 教giáo 者giả 謂vị 自tự 齊tề 朝triêu 已dĩ 後hậu 江giang 南nam 諸chư 師sư 立lập 此thử 三tam 教giáo 判phán 如Như 來Lai 一nhất 代đại 所sở 說thuyết 之chi 法Pháp 也dã 。

【# 一nhất 漸tiệm 教giáo 】# 謂vị 佛Phật 說thuyết 法Pháp 。 始thỉ 自tự 鹿lộc 苑uyển 終chung 至chí 雙song 樹thụ 從tùng 小tiểu 至chí 大đại 。 是thị 名danh 漸tiệm 教giáo 。

【# 二nhị 頓đốn 教giáo 】# 謂vị 佛Phật 最tối 初sơ 為vì 諸chư 菩Bồ 薩Tát 說thuyết 。 華hoa 嚴nghiêm 經kinh 如như 日nhật 初sơ 出xuất 。 先tiên 照chiếu 高cao 山sơn 。 是thị 名danh 頓đốn 教giáo 。

【# 三tam 不bất 定định 教giáo 】# 謂vị 別biệt 有hữu 經kinh 雖tuy 非phi 頓đốn 漸tiệm 所sở 攝nhiếp 而nhi 明minh 佛Phật 性tánh 常thường 住trụ 即tức 勝thắng 鬘man 經kinh 及cập 金Kim 光Quang 明Minh 經Kinh 。 等đẳng 是thị 名danh 不bất 定định 教giáo 。

岌# 法Pháp 師Sư 三Tam 教Giáo (# 出Xuất 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 疏Sớ/sơ )#

岌# 武võ 丘khâu 人nhân 也dã 謂vị 其kỳ 以dĩ 此thử 三tam 教giáo 判phán 如Như 來Lai 一nhất 代đại 所sở 說thuyết 之chi 法Pháp 也dã 。

【# 一nhất 有hữu 相tương 教giáo 】# 謂vị 佛Phật 設thiết 教giáo 於ư 十thập 二nhị 年niên 。 說thuyết 阿a 含hàm 經kinh 已dĩ 前tiền 見kiến 有hữu 得đắc 道Đạo 是thị 名danh 有hữu 相tương 教giáo (# 見kiến 有hữu 得đắc 道Đạo 者giả 。 謂vị 二Nhị 乘Thừa 見kiến 一nhất 切thiết 法pháp 。 是thị 有hữu 不bất 離ly 色sắc 心tâm 因nhân 而nhi 得đắc 道Đạo 也dã )# 。

【# 二nhị 無vô 相tướng 教giáo 】# 謂vị 佛Phật 設thiết 教giáo 於ư 十thập 二nhị 年niên 。 說thuyết 阿a 含hàm 經kinh 已dĩ 後hậu 齊tề 至chí 法pháp 華hoa 見kiến 空không 得đắc 道Đạo 是thị 名danh 無vô 相tướng 教giáo (# 齊tề 即tức 齊tề 限hạn 見kiến 空không 得đắc 道Đạo 者giả 謂vị 菩Bồ 薩Tát 見kiến 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 空không 因nhân 而nhi 得đắc 道Đạo 也dã )# 。

【# 三tam 常thường 住trụ 教giáo 】# 謂vị 佛Phật 設thiết 教giáo 最tối 後hậu 有hữu 無vô 雙song 照chiếu 說thuyết 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 皆giai 有hữu 佛Phật 性tánh 。 一nhất 切thiết 闡xiển 提đề 皆giai 得đắc 作tác 佛Phật 是thị 名danh 常thường 住trụ 教giáo (# 梵Phạn 語ngữ 闡xiển 提đề 華hoa 言ngôn 信tín 不bất 具cụ )# 。

三tam 等đẳng 流lưu (# 出xuất 宗tông 鏡kính 錄lục )#

等đẳng 流lưu 者giả 等đẳng 即tức 平bình 等đẳng 流lưu 即tức 流lưu 類loại 也dã 。

【# 一nhất 真chân 等đẳng 流lưu 】# 謂vị 善thiện 性tánh 惡ác 性tánh 無vô 記ký 性tánh 為vi 因nhân 所sở 引dẫn 善thiện 惡ác 無vô 記ký 。 同đồng 類loại 之chi 果quả 果quả 與dữ 因nhân 性tánh 真chân 實thật 是thị 同đồng 故cố 名danh 真chân 等đẳng 流lưu 。

【# 二nhị 假giả 等đẳng 流lưu 】# 謂vị 前tiền 世thế 殺sát 生sanh 令linh 他tha 命mạng 短đoản 故cố 感cảm 今kim 世thế 自tự 亦diệc 短đoản 命mạng 有hữu 相tương 似tự 義nghĩa 假giả 名danh 等đẳng 流lưu 故cố 名danh 假giả 等đẳng 流lưu 。

【# 三tam 分phần/phân 位vị 等đẳng 流lưu 】# 謂vị 眼nhãn 等đẳng 諸chư 識thức 各các 隨tùy 自tự 類loại 轉chuyển 變biến 如như 眼nhãn 識thức 乃nãi 至chí 身thân 識thức 皆giai 從tùng 第đệ 八bát 種chủng 子tử 識thức 而nhi 生sanh 對đối 於ư 色sắc 等đẳng 諸chư 塵trần 名danh 等đẳng 流lưu 果quả 若nhược 第đệ 六lục 識thức 從tùng 種chủng 子tử 識thức 而nhi 生sanh 起khởi 諸chư 分phân 別biệt 。 亦diệc 名danh 等đẳng 流lưu 果quả 而nhi 識thức 與dữ 塵trần 分phần/phân 位vị 各các 同đồng 故cố 名danh 分phần/phân 位vị 等đẳng 流lưu (# 種chủng 子tử 識thức 即tức 藏tạng 識thức 也dã 等đẳng 流lưu 果quả 者giả 謂vị 眼nhãn 識thức 與dữ 色sắc 塵trần 乃nãi 至chí 身thân 識thức 與dữ 觸xúc 塵trần 各các 為vi 等đẳng 流lưu 而nhi 識thức 與dữ 塵trần 皆giai 名danh 果quả 也dã 第đệ 六lục 識thức 即tức 意ý 識thức 也dã )# 。

三Tam 忍Nhẫn (# 出Xuất 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 疏Sớ/sơ )#

忍nhẫn 耐nại 也dã 又hựu 忍nhẫn 可khả 也dã 謂vị 於ư 一nhất 切thiết 。 逆nghịch 順thuận 善thiện 惡ác 之chi 境cảnh 而nhi 能năng 忍nhẫn 受thọ 安an 心tâm 不bất 動động 故cố 名danh 為vi 忍nhẫn 。

【# 一nhất 耐nại 怨oán 害hại 忍nhẫn 。 】# 謂vị 人nhân 以dĩ 怨oán 憎tăng 毒độc 害hại 而nhi 加gia 於ư 我ngã 即tức 能năng 安an 心tâm 忍nhẫn 耐nại 而nhi 無vô 返phản 報báo 之chi 心tâm 是thị 名danh 。 耐nại 怨oán 害hại 忍nhẫn 。

【# 二nhị 安an 受thọ 苦khổ 忍nhẫn 。 】# 謂vị 疾tật 病bệnh 水thủy 火hỏa 刀đao 杖trượng 等đẳng 眾chúng 苦khổ 所sở 逼bức 。 即tức 能năng 安an 心tâm 忍nhẫn 受thọ 恬điềm 然nhiên 不bất 動động 是thị 名danh 。 安an 受thọ 苦khổ 忍nhẫn 。

【# 三tam 諦đế 察sát 法pháp 忍nhẫn 。 】# 謂vị 審thẩm 察sát 諸chư 法pháp 體thể 性tánh 虛hư 幻huyễn 本bổn 無vô 生sanh 滅diệt 。 信tín 解giải 真chân 實thật 心tâm 無vô 妄vọng 動động 安an 然nhiên 忍nhẫn 可khả 是thị 名danh 。 諦đế 察sát 法pháp 忍nhẫn 。

三Tam 受Thọ (# 出Xuất 雜Tạp 阿A 含Hàm 經Kinh )#

受thọ 者giả 領lãnh 納nạp 也dã 謂vị 六lục 根căn 之chi 識thức 領lãnh 受thọ 六lục 塵trần 之chi 境cảnh 也dã (# 六lục 根căn 之chi 識thức 者giả 眼nhãn 識thức 耳nhĩ 識thức 鼻tị 識thức 舌thiệt 識thức 身thân 識thức 意ý 識thức 也dã 六lục 塵trần 者giả 色sắc 塵trần 聲thanh 塵trần 香hương 塵trần 味vị 塵trần 觸xúc 塵trần 法pháp 塵trần 也dã )# 。

【# 一nhất 苦khổ 受thọ 】# 謂vị 於ư 六lục 塵trần 違vi 情tình 之chi 境cảnh 而nhi 有hữu 逼bức 迫bách 之chi 苦khổ 是thị 名danh 苦khổ 受thọ 。

【# 二nhị 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 】# 謂vị 於ư 六lục 塵trần 順thuận 情tình 之chi 境cảnh 而nhi 有hữu 適thích 恱# 之chi 樂lạc 是thị 名danh 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 。

【# 三tam 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 受thọ 。 】# 謂vị 於ư 六lục 塵trần 不bất 違vi 不bất 順thuận 之chi 境cảnh 所sở 受thọ 非phi 苦khổ 非phi 樂nhạo/nhạc/lạc 是thị 名danh 。 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 受thọ 。

三tam 種chủng 無vô 常thường (# 出xuất 順thuận 中trung 論luận )#

【# 一nhất 念niệm 念niệm 壞hoại 滅diệt 無vô 常thường 】# 謂vị 根căn 塵trần 相tương 對đối 所sở 起khởi 心tâm 念niệm 前tiền 念niệm 既ký 滅diệt 後hậu 念niệm 復phục 生sanh 生sanh 已dĩ 還hoàn 滅diệt 念niệm 念niệm 不bất 住trụ 。 皆giai 悉tất 無vô 常thường 。 是thị 名danh 念niệm 念niệm 壞hoại 滅diệt 無vô 常thường (# 六lục 根căn 者giả 眼nhãn 根căn 耳nhĩ 根căn 鼻tị 根căn 舌thiệt 根căn 身thân 根căn 意ý 根căn 也dã 六lục 塵trần 者giả 色sắc 塵trần 聲thanh 塵trần 香hương 塵trần 味vị 塵trần 觸xúc 塵trần 法pháp 塵trần 也dã )# 。

【# 二nhị 和hòa 合hợp 離ly 散tán 無vô 常thường 】# 謂vị 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 由do 因nhân 緣duyên 。 和hòa 合hợp 而nhi 成thành 。 本bổn 無vô 實thật 體thể 。 若nhược 因nhân 緣duyên 別biệt 離ly 。 即tức 便tiện 散tán 壞hoại 且thả 如như 眾chúng 生sanh 由do 四tứ 大đại 和hòa 合hợp 。 而nhi 成thành 其kỳ 身thân 。 若nhược 四tứ 大đại 別biệt 離ly 即tức 便tiện 散tán 滅diệt 是thị 名danh 和hòa 合hợp 。 離ly 散tán 無vô 常thường (# 四tứ 大đại 者giả 地địa 大đại 水thủy 大đại 火hỏa 大đại 。 風phong 大đại 也dã )# 。

【# 三tam 畢tất 竟cánh 無vô 常thường 】# 畢tất 竟cánh 猶do 决# 定định 也dã 謂vị 决# 定định 了liễu 知tri 一nhất 切thiết 。 諸chư 法pháp 皆giai 假giả 因nhân 緣duyên 和hòa 合hợp 。 而nhi 生sanh 虛hư 幻huyễn 不bất 實thật 。 終chung 歸quy 壞hoại 滅diệt 。 是thị 名danh 畢tất 竟cánh 無vô 常thường 。

三tam 支chi 比tỉ 量lượng (# 出xuất 阿a 毘tỳ 達đạt 磨ma 雜tạp 集tập 論luận )#

比tỉ 量lượng 者giả 謂vị 以dĩ 有hữu 為vi 法pháp 與dữ 無vô 為vi 法pháp 比tỉ 類loại 而nhi 量lượng 度độ 也dã 。

【# 一nhất 立lập 宗tông 】# 宗tông 猶do 主chủ 也dã 要yếu 也dã 謂vị 如như 五ngũ 蘊uẩn 等đẳng 法pháp 皆giai 假giả 因nhân 緣duyên 而nhi 生sanh 。 實thật 無vô 自tự 性tánh 於ư 中trung 求cầu 我ngã 决# 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 對đối 執chấp 我ngã 論luận 者giả 先tiên 說thuyết 諸chư 法pháp 無vô 我ngã 。 也dã (# 五ngũ 蘊uẩn 者giả 色sắc 蘊uẩn 受thọ 蘊uẩn 想tưởng 蘊uẩn 行hành 蘊uẩn 識thức 蘊uẩn 也dã )# 。

【# 二nhị 立lập 因nhân 】# 立lập 因nhân 者giả 謂vị 破phá 執chấp 有hữu 我ngã 者giả 而nhi 立lập 因nhân 也dã 若nhược 於ư 五ngũ 蘊uẩn 等đẳng 法Pháp 施thí 設thiết 實thật 有hữu 我ngã 者giả 此thử 之chi 五ngũ 蘊uẩn 既ký 從tùng 眾chúng 緣duyên 而nhi 生sanh 皆giai 是thị 生sanh 滅diệt 之chi 法pháp 。 蘊uẩn 既ký 生sanh 滅diệt 我ngã 不bất 成thành 就tựu 若nhược 離ly 五ngũ 蘊uẩn 而nhi 於ư 餘dư 處xứ 施thi 設thiết 有hữu 我ngã 者giả 我ngã 無vô 所sở 因nhân 我ngã 亦diệc 無vô 用dụng 是thị 則tắc 皆giai 無vô 有hữu 我ngã 也dã 。

【# 三tam 立lập 喻dụ 】# 立lập 喻dụ 者giả 謂vị 以dĩ 別biệt 法pháp 喻dụ 所sở 立lập 法pháp 也dã 如như 於ư 現hiện 在tại 世thế 。 施thi 設thiết 實thật 有hữu 過quá 去khứ 相tương/tướng 者giả 此thử 現hiện 在tại 相tương/tướng 已dĩ 生sanh 未vị 滅diệt 不bất 應ưng 於ư 已dĩ 生sanh 未vị 滅diệt 法pháp 中trung 施thi 設thiết 過quá 去khứ 已dĩ 滅diệt 。 之chi 相tướng 若nhược 離ly 現hiện 在tại 而nhi 於ư 餘dư 處xứ 施thi 設thiết 過quá 去khứ 相tương/tướng 者giả 然nhiên 過quá 去khứ 世thế 相tương/tướng 既ký 滅diệt 壞hoại 不bất 應ưng 施thi 設thiết 有hữu 相tương/tướng 此thử 過quá 去khứ 相tướng 不bất 可khả 得đắc 。 以dĩ 喻dụ 諸chư 法pháp 皆giai 不bất 可khả 得đắc 也dã 。

大Đại 明Minh 三Tam 藏Tạng 法Pháp 數Số 卷quyển 第đệ 六lục