大đại 明minh 三tam 藏tạng 法pháp 數số 卷quyển 第đệ 八bát 。 昆côn 十thập 。

上thượng 天Thiên 竺Trúc 前tiền 住trụ 持trì 沙Sa 門Môn 一nhất 如như 等đẳng 奉phụng 。 勑# 集tập 註chú 。

三tam 種chủng 證chứng 相tương/tướng 不bất 同đồng (# 出xuất 法pháp 華hoa 懺sám 儀nghi )#

謂vị 修tu 習tập 法Pháp 華Hoa 三Tam 昧Muội 。 於ư 三tam 七thất 日nhật 中trung 。 一nhất 心tâm 精tinh 進tấn 。 有hữu 三tam 種chủng 證chứng 相tương/tướng 之chi 不bất 同đồng 者giả 盖# 由do 所sở 修tu 之chi 人nhân 根căn 性tánh 之chi 有hữu 異dị 也dã (# 梵Phạn 語ngữ 三tam 昧muội 華hoa 言ngôn 正chánh 定định )# 。

【# 一nhất 下hạ 根căn 證chứng 相tương/tướng 】# 謂vị 行hành 人nhân 於ư 三tam 七thất 日nhật 中trung 。 獲hoạch 得đắc 戒giới 根căn 清thanh 淨tịnh 。 就tựu 中trung 所sở 證chứng 之chi 相tướng 亦diệc 有hữu 三tam 品phẩm 。 不bất 同đồng 若nhược 於ư 三tam 七thất 日nhật 。 中trung 或hoặc 得đắc 靈linh 異dị 好hảo/hiếu 夢mộng 或hoặc 覺giác 諸chư 根căn 明minh 淨tịnh 四tứ 大đại 輕khinh 利lợi 道Đạo 心tâm 勇dũng 發phát 是thị 下hạ 品phẩm 戒giới 。 根căn 漸tiệm 淨tịnh 之chi 相tướng 若nhược 於ư 三tam 七thất 日nhật 。 內nội 行hành 道Đạo 坐tọa 禪thiền 之chi 中trung 忽hốt 見kiến 光quang 華hoa 淨tịnh 色sắc 聞văn 妙diệu 香hương 氣khí 及cập 微vi 妙diệu 音âm 聲thanh 。 稱xưng 讚tán 身thân 心tâm 慶khánh 恱# 得đắc 法Pháp 喜hỷ 樂lạc 。 即tức 是thị 中trung 品phẩm 戒giới 。 根căn 淨tịnh 相tương/tướng 若nhược 於ư 三tam 七thất 日nhật 。 中trung 身thân 心tâm 寂tịch 淨tịnh 或hoặc 自tự 見kiến 其kỳ 身thân 。 著trước 淨tịnh 法Pháp 服phục 威uy 儀nghi 齊tề 整chỉnh 。 身thân 相tướng 端đoan 嚴nghiêm 。 信tín 心tâm 開khai 發phát 得đắc 法Pháp 喜hỷ 樂lạc 。 無vô 所sở 怖bố 畏úy 。 即tức 是thị 上thượng 品phẩm 戒giới 。 根căn 淨tịnh 相tương/tướng 如như 是thị 三tam 品phẩm 總tổng 為vi 下hạ 根căn 行hành 者giả 所sở 證chứng 之chi 相tướng 。

【# 二nhị 中trung 根căn 證chứng 相tương/tướng 】# 謂vị 行hành 人nhân 於ư 禪thiền 定định 中trung 。 所sở 得đắc 定định 根căn 清thanh 淨tịnh 就tựu 中trung 所sở 證chứng 之chi 相tướng 亦diệc 有hữu 三tam 品phẩm 。 不bất 同đồng 若nhược 於ư 坐tọa 禪thiền 之chi 時thời 。 忽hốt 覺giác 身thân 心tâm 澄trừng 靜tĩnh 發phát 諸chư 禪thiền 定định 覺giác 觀quán 分phân 明minh 喜hỷ 樂lạc 一nhất 心tâm 即tức 是thị 下hạ 品phẩm 定định 根căn 淨tịnh 相tương/tướng 若nhược 於ư 坐tọa 禪thiền 之chi 時thời 。 身thân 心tâm 安an 定định 覺giác 出xuất 入nhập 息tức 長trường 短đoản 細tế 微vi 徧biến 身thân 毛mao 孔khổng 出xuất 。 入nhập 無vô 閡ngại 或hoặc 見kiến 自tự 身thân 諸chư 不bất 淨tịnh 相tương/tướng 因nhân 發phát 禪thiền 定định 身thân 心tâm 快khoái 樂lạc 。 寂tịch 然nhiên 正chánh 受thọ 即tức 是thị 中trung 品phẩm 定định 根căn 淨tịnh 相tương/tướng 若nhược 於ư 坐tọa 禪thiền 之chi 時thời 。 身thân 心tâm 安an 靜tĩnh 緣duyên 自tự 五ngũ 陰ấm 之chi 身thân 。 即tức 覺giác 無vô 常thường 苦khổ 空không 。 夢mộng 幻huyễn 不bất 實thật 乃nãi 至chí 一nhất 切thiết 。 諸chư 法pháp 不bất 生sanh 。 不bất 滅diệt 猶do 如như 虛hư 空không 。 寂tịch 靜tĩnh 無vô 為vi 。 厭yếm 離ly 世thế 間gian 。 憫mẫn 念niệm 一nhất 切thiết 即tức 是thị 上thượng 品phẩm 定định 根căn 淨tịnh 相tương/tướng 此thử 之chi 三tam 品phẩm 總tổng 為vi 中trung 根căn 行hành 者giả 所sở 證chứng 之chi 相tướng (# 五ngũ 陰ấm 者giả 色sắc 陰ấm 受thọ 陰ấm 想tưởng 陰ấm 行hành 陰ấm 識thức 陰ấm 也dã )# 。

【# 三tam 上thượng 根căn 證chứng 相tương/tướng 】# 謂vị 行hành 人nhân 於ư 禪thiền 定định 中trung 。 所sở 得đắc 慧tuệ 根căn 清thanh 淨tịnh 就tựu 中trung 所sở 證chứng 之chi 相tướng 亦diệc 有hữu 三tam 品phẩm 。 不bất 同đồng 若nhược 於ư 行hành 坐tọa 念niệm 誦tụng 之chi 中trung 忽hốt 覺giác 身thân 心tâm 如như 雲vân 如như 影ảnh 夢mộng 幻huyễn 不bất 實thật 因nhân 此thử 覺giác 心tâm 則tắc 發phát 智trí 慧tuệ 了liễu 達đạt 諸chư 法pháp 。 無vô 有hữu 障chướng 礙ngại 。 於ư 諸chư 經kinh 論luận 隨tùy 義nghĩa 解giải 釋thích 難nạn/nan 問vấn 無vô 滯trệ 即tức 是thị 下hạ 品phẩm 慧tuệ 根căn 法pháp 相tướng 若nhược 於ư 行hành 坐tọa 誦tụng 念niệm 之chi 中trung 身thân 心tâm 寂tịch 然nhiên 猶do 如như 虛hư 空không 。 於ư 正chánh 慧tuệ 中trung 面diện 見kiến 普Phổ 賢Hiền 菩Bồ 薩Tát 。 與dữ 無vô 量lượng 菩Bồ 薩Tát 。 而nhi 自tự 圍vi 繞nhiễu 。 悉tất 現hiện 其kỳ 前tiền 。 於ư 是thị 得đắc 大đại 智trí 慧tuệ 。 於ư 諸chư 佛Phật 所sở 。 說thuyết 之chi 法pháp 通thông 達đạt 妙diệu 義nghĩa 。 說thuyết 無vô 窮cùng 盡tận 即tức 是thị 中trung 品phẩm 慧tuệ 根căn 證chứng 相tương/tướng 若nhược 於ư 行hành 坐tọa 念niệm 誦tụng 之chi 中trung 身thân 心tâm 豁hoát 然nhiên 清thanh 淨tịnh 入nhập 深thâm 禪thiền 定định 。 覺giác 慧tuệ 分phân 明minh 得đắc 無vô 礙ngại 總tổng 持trì 獲hoạch 六lục 根căn 清thanh 淨tịnh 。 開khai 佛Phật 知tri 見kiến 。 入nhập 菩Bồ 薩Tát 位vị 。 即tức 是thị 上thượng 品phẩm 慧tuệ 根căn 證chứng 相tương/tướng 此thử 之chi 三tam 品phẩm 總tổng 為vi 上thượng 根căn 行hành 者giả 所sở 證chứng 之chi 相tướng (# 六lục 根căn 者giả 眼nhãn 根căn 耳nhĩ 根căn 鼻tị 根căn 舌thiệt 根căn 身thân 根căn 意ý 根căn 也dã )# 。

三tam 善thiện 根căn (# 出xuất 阿a 毘tỳ 達đạt 磨ma 集tập 異dị 門môn 足túc 論luận )#

【# 一nhất 無vô 貪tham 善thiện 根căn 】# 謂vị 於ư 五ngũ 欲dục 之chi 境cảnh 不bất 貪tham 不bất 著trước 不bất 愛ái 不bất 樂nhạo 此thử 無vô 貪tham 法pháp 是thị 善thiện 種chủng 性tánh 能năng 為vi 無vô 量lượng 。 善thiện 法Pháp 根căn 本bổn 。 故cố 名danh 無vô 貪tham 善thiện 根căn (# 五ngũ 欲dục 者giả 色sắc 欲dục 聲thanh 欲dục 香hương 欲dục 味vị 欲dục 觸xúc 欲dục 也dã )# 。

【# 二nhị 無vô 瞋sân 善thiện 根căn 。 】# 謂vị 於ư 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 不bất 生sanh 憤phẫn 恚khuể 不bất 欲dục 損tổn 惱não 。 此thử 無vô 瞋sân 法pháp 是thị 善thiện 種chủng 性tánh 能năng 為vi 無vô 量lượng 。 善thiện 法Pháp 根căn 本bổn 。 故cố 名danh 無vô 瞋sân 善thiện 根căn 。

【# 三tam 無vô 癡si 善thiện 根căn 。 】# 謂vị 於ư 一nhất 切thiết 。 諸chư 法pháp 皆giai 悉tất 明minh 了liễu 通thông 達đạt 。 知tri 是thị 善thiện 法Pháp 知tri 是thị 不bất 善thiện 法pháp 。 知tri 有hữu 罪tội 法pháp 知tri 無vô 罪tội 法pháp 知tri 應ưng 修tu 法pháp 知tri 不bất 應ưng 修tu 法pháp 此thử 無vô 癡si 法pháp 是thị 善thiện 種chủng 性tánh 能năng 為vi 無vô 量lượng 。 善thiện 法Pháp 根căn 本bổn 。 故cố 名danh 無vô 癡si 善thiện 根căn 。

三Tam 樂Nhạo/nhạc/lạc (# 出Xuất 大Đại 寶Bảo 積Tích 經Kinh )#

【# 一nhất 天thiên 樂nhạo/nhạc/lạc 】# 天thiên 然nhiên 自tự 然nhiên 樂nhạo/nhạc/lạc 勝thắng 身thân 勝thắng 故cố 名danh 為vi 天thiên 修tu 十Thập 善Thiện 者giả 生sanh 於ư 天thiên 上thượng 。 而nhi 受thọ 種chủng 種chủng 。 殊thù 勝thắng 妙diệu 樂lạc 故cố 名danh 天thiên 樂nhạo/nhạc/lạc (# 十Thập 善Thiện 者giả 不bất 殺sát 生sanh 不bất 偷thâu 盜đạo 不bất 邪tà [婬-壬+(工/山)]# 不bất 妄vọng 語ngữ 不bất 兩lưỡng 舌thiệt 不bất 惡ác 口khẩu 不bất 綺ỷ 語ngữ 不bất 貪tham 欲dục 不bất 瞋sân 恚khuể 不bất 邪tà 見kiến 也dã )# 。

【# 二nhị 禪thiền 樂nhạo/nhạc/lạc 】# 謂vị 修tu 行hành 之chi 人nhân 。 入nhập 諸chư 禪thiền 定định 。 一nhất 心tâm 清thanh 淨tịnh 。 萬vạn 慮lự 俱câu 寂tịch 自tự 然nhiên 得đắc 其kỳ 禪thiền 恱# 之chi 趣thú 故cố 名danh 禪thiền 樂nhạo/nhạc/lạc 。

【# 三tam 涅Niết 槃Bàn 樂nhạo/nhạc/lạc 】# 梵Phạn 語ngữ 涅Niết 槃Bàn 華hoa 言ngôn 滅diệt 度độ 謂vị 修tu 行hành 之chi 人nhân 。 既ký 離ly 生sanh 死tử 之chi 苦khổ 。 得đắc 證chứng 涅Niết 槃Bàn 之chi 樂lạc 。 經Kinh 云vân 生sanh 滅diệt 滅diệt 已dĩ 。 寂tịch 滅diệt 為vi 樂lạc 。 故cố 名danh 涅Niết 槃Bàn 樂nhạo/nhạc/lạc 。

三tam 因nhân 三tam 果quả (# 出xuất 瑜du 伽già 師sư 地địa 論luận )#

【# 一nhất 異dị 熟thục 因nhân 異dị 熟thục 果quả 】# 異dị 世thế 成thành 熟thục 名danh 為vi 異dị 熟thục 謂vị 今kim 世thế 所sở 作tác 善thiện 惡ác 。 之chi 因nhân 即tức 感cảm 未vị 來lai 世thế 善thiện 惡ác 之chi 果quả 是thị 名danh 異dị 熟thục 因nhân 異dị 熟thục 果quả 。

【# 二nhị 福phước 因nhân 福phước 果quả 】# 謂vị 布bố 施thí 持trì 戒giới 忍nhẫn 。 辱nhục 為vi 因nhân 即tức 感cảm 現hiện 在tại 及cập 未vị 來lai 世thế 。 所sở 作tác 種chủng 種chủng 。 事sự 業nghiệp 皆giai 得đắc 自tự 在tại 。 之chi 果quả 是thị 名danh 福phước 因nhân 福phước 果quả 。

【# 三tam 智trí 因nhân 智trí 果quả 】# 謂vị 修tu 習tập 一nhất 切thiết 。 智trí 慧tuệ 為vi 因nhân 能năng 證chứng 三tam 乘thừa 及cập 以dĩ 佛Phật 果Quả 是thị 名danh 智trí 因nhân 智trí 果quả (# 三tam 乘thừa 者giả 聲Thanh 聞Văn 乘thừa 緣Duyên 覺Giác 乘thừa 菩Bồ 薩Tát 乘Thừa 也dã )# 。

龍Long 有Hữu 三Tam 患Hoạn (# 出Xuất 諸Chư 經Kinh 要Yếu 集Tập )#

龍long 鱗lân 蟲trùng 之chi 長trường/trưởng 能năng 幽u 能năng 明minh 能năng 大đại 能năng 小tiểu 然nhiên 有hữu 此thử 三tam 患hoạn 也dã 。

【# 一nhất 熱nhiệt 風phong 熱nhiệt 沙sa 患hoạn 】# 謂vị 一nhất 切thiết 龍long 若nhược 遇ngộ 熱nhiệt 風phong 熱nhiệt 沙sa 著trước 身thân 之chi 時thời 燒thiêu 皮bì 燒thiêu 肉nhục 及cập 以dĩ 骨cốt 髄# 即tức 受thọ 痛thống 苦khổ 故cố 名danh 為vi 患hoạn 。

【# 二nhị 惡ác 風phong 暴bạo 起khởi 患hoạn 】# 謂vị 一nhất 切thiết 龍long 若nhược 遇ngộ 惡ác 風phong 。 卒thốt 暴bạo 起khởi 時thời 其kỳ 飾sức 身thân 寶bảo 衣y 自tự 然nhiên 而nhi 失thất 龍long 身thân 乃nãi 現hiện 即tức 受thọ 苦khổ 惱não 故cố 名danh 為vi 患hoạn 。

【# 三tam 畏úy 金kim 翅sí 鳥điểu 患hoạn 】# 謂vị 一nhất 切thiết 龍long 正chánh 娛ngu 樂lạc 時thời 被bị 金kim 翅sí 鳥điểu 入nhập 于vu 龍long 宮cung 搏bác 取thủ 始thỉ 生sanh 龍long 子tử 食thực 之chi 即tức 生sanh 怖bố 畏úy 故cố 名danh 為vi 患hoạn 。

三tam 種chủng 鬼quỷ 神thần 魔ma (# 出xuất 釋thích 禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 。 次thứ 第đệ 法Pháp 門môn )#

魔ma 能năng 現hiện 諸chư 形hình 相tướng 惱não 亂loạn 行hành 人nhân 障chướng 蔽tế 禪thiền 定định 若nhược 不bất 預dự 善thiện 分phân 別biệt 以dĩ 祛khư 除trừ 之chi 則tắc 使sử 魔ma 得đắc 其kỳ 便tiện 。 身thân 心tâm 恐khủng 怖bố 有hữu 妨phương 精tinh 進tấn 而nhi 道đạo 業nghiệp 難nạn/nan 成thành 矣hĩ 。

【# 一nhất 精tinh 媚mị 鬼quỷ 】# 謂vị 精tinh 神thần 變biến 化hóa 厭yếm 媚mị 於ư 人nhân 也dã 以dĩ 十thập 二nhị 時thời 中trung 子tử 鼠thử 丑sửu 牛ngưu 等đẳng 獸thú 為vi 種chủng 種chủng 相tương/tướng 或hoặc 作tác 少thiểu 男nam 少thiểu 女nữ 老lão 宿túc 之chi 形hình 及cập 可khả 畏úy 等đẳng 相tương/tướng 惱não 亂loạn 行hành 人nhân 各các 當đương 其kỳ 時thời 而nhi 來lai 善thiện 湏# 別biệt 識thức 若nhược 多đa 卯mão 時thời 來lai 者giả 必tất 是thị 狐hồ 兔thố 之chi 類loại 說thuyết 其kỳ 名danh 字tự 。 精tinh 媚mị 即tức 散tán 餘dư 時thời 之chi 來lai 者giả 類loại 此thử 可khả 知tri 呼hô 其kỳ 名danh 字tự 即tức 皆giai 消tiêu 滅diệt 也dã 。

【# 二nhị [怡-台+阜]# 惕dịch 鬼quỷ 】# (# [怡-台+阜]# 音âm 堆đôi 惕dịch 音âm 剔dịch )# [怡-台+阜]# 惕dịch 即tức 惡ác 夜dạ 叉xoa 摩ma 訶ha 止Chỉ 觀Quán 云vân 拘Câu 那Na 含Hàm 佛Phật 。 末Mạt 法Pháp 之chi 時thời 有hữu 一nhất 比Bỉ 丘Khâu 。 好hảo/hiếu 惱não 亂loạn 眾chúng 僧Tăng 。 為vi 眾chúng 擯bấn 出xuất 遂toại 發phát 惡ác 誓thệ 常thường 惱não 坐tọa 禪thiền 之chi 人nhân 。 此thử 鬼quỷ 亦diệc 作tác 種chủng 種chủng 形hình 。 貌mạo 或hoặc 如như 蟲trùng 類loại 緣duyên 人nhân 頭đầu 面diện 鑽toàn 刺thứ 之chi 狀trạng 或hoặc 抱bão 持trì 於ư 人nhân 或hoặc 復phục 言ngôn 說thuyết 音âm 聲thanh 。 喧huyên 閙náo 及cập 作tác 諸chư 獸thú 之chi 形hình 來lai 惱não 行hành 人nhân 應ưng 即tức 覺giác 知tri 一nhất 心tâm 閉bế 目mục 陰ấm 而nhi 罵mạ 之chi 作tác 是thị 言ngôn 我ngã 今kim 識thức 汝nhữ 汝nhữ 是thị 閻Diêm 浮Phù 提Đề 。 中trung 食thực 火hỏa 嗅khứu 香hương 等đẳng 軰# 喜hỷ 破phá 戒giới 種chủng 我ngã 今kim 持trì 戒giới 終chung 不bất 畏úy 汝nhữ 兼kiêm 誦tụng 戒giới 律luật 以dĩ 除trừ 卻khước 之chi 彼bỉ 鬼quỷ 即tức 便tiện 退thoái 去khứ 無vô 能năng 惱não 亂loạn 。 也dã (# 梵Phạn 語ngữ 夜dạ 叉xoa 華hoa 言ngôn 勇dũng 徤# 梵Phạn 語ngữ 摩ma 訶ha 華hoa 言ngôn 大đại 拘câu 那na 含hàm 梵Phạn 語ngữ 具cụ 云vân 拘cÂu 那Na 含Hàm 牟Mâu 尼Ni 。 華hoa 言ngôn 金kim 寂tịch 梵Phạn 語ngữ 比Bỉ 丘Khâu 華hoa 言ngôn 乞khất 士sĩ 梵Phạn 語ngữ 閻Diêm 浮Phù 提đề 華hoa 言ngôn 勝thắng 金kim 洲châu )# 。

【# 三tam 魔ma 羅la 鬼quỷ 】# 梵Phạn 語ngữ 魔ma 羅la 華hoa 言ngôn 能năng 奪đoạt 命mạng 以dĩ 能năng 奪đoạt 行hành 人nhân 智trí 慧tuệ 之chi 命mạng 故cố 也dã 此thử 鬼quỷ 多đa 作tác 三tam 種chủng 形hình 相tướng 惱não 亂loạn 行hành 人nhân 一nhất 違vi 情tình 之chi 事sự 即tức 醜xú 色sắc 惡ác 聲thanh 等đẳng 可khả 畏úy 五ngũ 塵trần 及cập 虎hổ 狼lang 師sư 子tử 。 羅la 剎sát 等đẳng 類loại 二nhị 順thuận 情tình 之chi 事sự 即tức 羙# 色sắc 嬌kiều 聲thanh 可khả 愛ái 五ngũ 塵trần 及cập 父phụ 母mẫu 等đẳng 形hình 相tướng 之chi 類loại 三tam 非phi 違vi 非phi 順thuận 之chi 事sự 即tức 尋tầm 常thường 所sở 見kiến 五ngũ 塵trần 等đẳng 類loại 以dĩ 上thượng 三tam 事sự 或hoặc 令linh 怖bố 畏úy 或hoặc 令linh 愛ái 著trước 皆giai 能năng 動động 亂loạn 行hành 人nhân 之chi 心tâm 而nhi 使sử 禪thiền 定định 不bất 得đắc 發phát 也dã (# 五ngũ 塵trần 者giả 色sắc 塵trần 聲thanh 塵trần 香hương 塵trần 味vị 塵trần 觸xúc 塵trần 也dã )# 。

餓ngạ 鬼quỷ 三tam 障chướng (# 出xuất 瑜du 伽già 師sư 地địa 論luận )#

【# 一nhất 外ngoại 障chướng 】# 謂vị 此thử 餓ngạ 鬼quỷ 常thường 受thọ 饑cơ 渴khát 皮bì 肉nhục 血huyết 脉mạch 皆giai 悉tất 枯khô 槁cảo 頭đầu 髮phát 髼# 亂loạn 其kỳ 面diện 黯ảm 黑hắc 唇thần 口khẩu 乾can/kiền/càn 焦tiêu 常thường 以dĩ 其kỳ 舌thiệt 自tự 舐thỉ 口khẩu 面diện 慞chương 惶hoàng 馳trì 走tẩu 處xứ 處xứ 求cầu 食thực 。 所sở 到đáo 泉tuyền 池trì 便tiện 見kiến 其kỳ 水thủy 變biến 成thành 膿nùng 血huyết 自tự 不bất 欲dục 飲ẩm 如như 是thị 等đẳng 鬼quỷ 由do 外ngoại 障chướng 礙ngại 飲ẩm 食thực 是thị 名danh 外ngoại 障chướng 。

【# 二nhị 內nội 障chướng 】# 謂vị 此thử 餓ngạ 鬼quỷ 咽yến/ế/yết 或hoặc 如như 針châm 口khẩu 或hoặc 如như 炬cự 其kỳ 腹phúc 寬khoan 大đại 由do 此thử 因nhân 緣duyên 。 縱túng 得đắc 飲ẩm 食thực 。 不bất 能năng 噉đạm 飲ẩm 如như 是thị 等đẳng 鬼quỷ 由do 內nội 障chướng 礙ngại 飲ẩm 食thực 是thị 名danh 內nội 障chướng 。

【# 三tam 無vô 障chướng 】# 謂vị 有hữu 餓ngạ 鬼quỷ 名danh 猛mãnh 熖# 鬘man 雖tuy 於ư 飲ẩm 食thực 無vô 有hữu 障chướng 礙ngại 。 然nhiên 隨tùy 所sở 飲ẩm 噉đạm 之chi 物vật 皆giai 被bị 燒thiêu 然nhiên 變biến 成thành 火hỏa 炭thán 由do 此thử 因nhân 緣duyên 。 饑cơ 渴khát 大đại 苦khổ 是thị 名danh 無vô 障chướng 。

三tam 惡ác 道đạo (# 出xuất 天thiên 台thai 四tứ 教giáo 儀nghi 集tập 註chú )#

道đạo 即tức 能năng 通thông 之chi 義nghĩa 謂vị 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 造tạo 作tác 惡ác 業nghiệp 。 而nhi 生sanh 其kỳ 處xứ 故cố 名danh 惡ác 道đạo 也dã 。

【# 一nhất 地địa 獄ngục 道đạo 】# 謂vị 此thử 處xử 在tại 地địa 之chi 下hạ 鐵Thiết 圍Vi 山Sơn 間gian 。 有hữu 八bát 寒hàn 八bát 熱nhiệt 。 等đẳng 獄ngục 即tức 造tạo 作tác 極cực 重trọng 惡ác 業nghiệp 。 眾chúng 生sanh 墮đọa 於ư 此thử 道đạo 故cố 名danh 地địa 獄ngục 道đạo (# 八bát 寒hàn 者giả 頞Át 浮Phù 陀Đà 獄Ngục 。 泥nê 頼# 浮phù 陀đà 獄ngục 阿A 吒Tra 吒Tra 獄Ngục 。 阿a 波ba 波ba 獄ngục 咽yết 喉hầu 獄ngục 欝uất 波ba 羅la 獄ngục 波Ba 頭Đầu 摩Ma 獄Ngục 。 芬phân 陀đà 利lợi 獄ngục 也dã 八bát 熱nhiệt 者giả 想tưởng 獄ngục 黑hắc 繩thằng 獄ngục 堆đôi 壓áp 獄ngục 呌khiếu 喚hoán 獄ngục 大đại 呌khiếu 喚hoán 獄ngục 燒thiêu 炙chích 獄ngục 火hỏa 燒thiêu 炙chích 獄ngục 無Vô 間Gián 獄Ngục 也dã )# 。

【# 二nhị 餓ngạ 鬼quỷ 道đạo 】# 餓ngạ 鬼quỷ 道đạo 有hữu 三tam 種chủng 一nhất 謂vị 罪tội 業nghiệp 極cực 重trọng 者giả 積tích 刼# 不bất 聞văn 漿tương 水thủy 。 之chi 名danh 其kỳ 次thứ 者giả 但đãn 伺tứ 求cầu 人nhân 間gian 蕩đãng 滌địch 膿nùng 血huyết 糞phẩn 穢uế 。 又hựu 其kỳ 次thứ 者giả 時thời 或hoặc 一nhất 飽bão 即tức 造tạo 作tác 惡ác 業nghiệp 。 眾chúng 生sanh 由do 慳san 貪tham 故cố 生sanh 於ư 此thử 道đạo 故cố 名danh 餓ngạ 鬼quỷ 道đạo 。

【# 三tam 畜súc 生sanh 道đạo 】# 謂vị 披phi 毛mao 戴đái 角giác 鱗lân 甲giáp 羽vũ 毛mao 四tứ 足túc 多đa 足túc 。 有hữu 足túc 無vô 足túc 水thủy 陸lục 空không 行hành 。 等đẳng 即tức 造tạo 作tác 惡ác 業nghiệp 。 眾chúng 生sanh 由do 愚ngu 癡si 故cố 。 生sanh 於ư 此thử 道đạo 故cố 名danh 畜súc 生sanh 道đạo 。

三tam 途đồ 對đối 三tam 毒độc (# 出xuất 慈từ 悲bi 水thủy 懺sám )#

【# 一nhất 火hỏa 途đồ 對đối 瞋sân 忿phẫn 】# 火hỏa 途đồ 即tức 地địa 獄ngục 道đạo 也dã 謂vị 其kỳ 處xứ 受thọ 苦khổ 眾chúng 生sanh 。 常thường 為vi 鑊hoạch 湯thang 爐lô 炭thán 。 等đẳng 熱nhiệt 苦khổ 所sở 逼bức 。 故cố 四tứ 解giải 脫thoát 經kinh 稱xưng 為vi 火hỏa 途đồ 盖# 由do 眾chúng 生sanh 無vô 慈từ 悲bi 心tâm 。 常thường 懷hoài 瞋sân 忿phẫn 致trí 感cảm 斯tư 報báo 故cố 云vân 火hỏa 途đồ 對đối 瞋sân 忿phẫn 。

【# 二nhị 刀đao 途đồ 對đối 慳san 貪tham 】# 刀đao 途đồ 即tức 餓ngạ 鬼quỷ 道đạo 也dã 謂vị 其kỳ 處xứ 受thọ 苦khổ 眾chúng 生sanh 。 常thường 受thọ 刀đao 杖trượng 驅khu 逼bức 等đẳng 苦khổ 故cố 四tứ 解giải 脫thoát 經kinh 稱xưng 為vi 刀đao 途đồ 盖# 由do 眾chúng 生sanh 無vô 惠huệ 施thí 心tâm 。 常thường 懷hoài 慳san 貪tham 致trí 感cảm 斯tư 報báo 故cố 云vân 刀đao 途đồ 對đối 慳san 貪tham 。

【# 三tam 血huyết 途đồ 對đối 愚ngu 癡si 】# 血huyết 途đồ 即tức 畜súc 生sanh 道đạo 也dã 謂vị 其kỳ 處xứ 受thọ 苦khổ 眾chúng 生sanh 。 強cường 者giả 伏phục 弱nhược 。 互hỗ 相tương 吞thôn 噉đạm 飲ẩm 血huyết 食thực 肉nhục 。 故cố 四tứ 解giải 脫thoát 經kinh 稱xưng 為vi 血huyết 途đồ 盖# 因nhân 眾chúng 生sanh 無vô 智trí 慧tuệ 。 心tâm 愚ngu 癡si 不bất 了liễu 致trí 感cảm 斯tư 報báo 故cố 云vân 血huyết 途đồ 對đối 愚ngu 癡si 。

三tam 種chủng 惡ác (# 出xuất 成thành 實thật 論luận )#

【# 一nhất 惡ác 】# 惡ác 即tức 背bối/bội 理lý 之chi 謂vị 若nhược 殺sát 盜đạo 等đẳng 皆giai 違vi 理lý 造tạo 作tác 是thị 名danh 為vi 惡ác 。

【# 二nhị 大đại 惡ác 】# 謂vị 自tự 殺sát 亦diệc 教giáo 人nhân 殺sát 自tự 慳san 亦diệc 教giáo 人nhân 慳san 等đẳng 是thị 名danh 大đại 惡ác 。

【# 三tam 惡ác 中trung 惡ác 】# 謂vị 自tự 恡lận 法pháp 亦diệc 教giáo 人nhân 恡lận 法pháp 由do 一nhất 人nhân 恡lận 法pháp 則tắc 令linh 多đa 人nhân 墮đọa 於ư 惡ác 道đạo 。 亦diệc 是thị 斷đoạn 滅diệt 佛Phật 法Pháp 是thị 名danh 惡ác 中trung 惡ác 。

三Tam 無Vô 明Minh (# 出Xuất 佛Phật 說Thuyết 决# 定Định 義Nghĩa 經Kinh )#

【# 一nhất 癡si 無vô 明minh 】# 謂vị 人nhân 愚ngu 癡si 暗ám 鈍độn 。 無vô 所sở 明minh 了liễu 而nhi 於ư 正Chánh 法Pháp 。 不bất 能năng 生sanh 信tín 。 唯duy 逐trục 邪tà 師sư 邪tà 教giáo 妄vọng 執chấp 倒đảo 見kiến 是thị 名danh 癡si 無vô 明minh 。

【# 二nhị 迷mê 無vô 明minh 】# 謂vị 人nhân 昏hôn 迷mê 不bất 了liễu 惑hoặc 於ư 五ngũ 塵trần 等đẳng 境cảnh 不bất 能năng 觀quán 察sát 。 其kỳ 患hoạn 及cập 起khởi 貪tham 染nhiễm 之chi 心tâm 。 是thị 名danh 迷mê 無vô 明minh (# 五ngũ 塵trần 者giả 色sắc 塵trần 聲thanh 塵trần 香hương 塵trần 味vị 塵trần 觸xúc 塵trần 也dã )# 。

【# 三tam 顛điên 無vô 明minh 】# 謂vị 人nhân 無vô 所sở 明minh 了liễu 而nhi 於ư 正Chánh 法Pháp 。 起khởi 邪tà 倒đảo 見kiến 如như 常thường 計kế 無vô 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 計kế 非phi 樂nhạo/nhạc/lạc 等đẳng 是thị 名danh 顛điên 無vô 明minh 。

三Tam 隨Tùy 煩Phiền 惱Não (# 出Xuất 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 隨Tùy 疏Sớ/sơ 演Diễn 義Nghĩa 鈔Sao )#

謂vị 昏hôn 煩phiền 惱não 亂loạn 之chi 法pháp 長trường 時thời 隨tùy 逐trục 不bất 捨xả 。 故cố 名danh 隨tùy 煩phiền 惱não 。

【# 一nhất 小tiểu 隨tùy 煩phiền 惱não 】# 謂vị 忿phẫn 恨hận 覆phú 惱não 嫉tật 慳san 誑cuống 謟siểm 憍kiêu 害hại 十thập 種chủng 各các 別biệt 而nhi 起khởi 行hành 位vị 局cục 故cố 是thị 名danh 小tiểu 隨tùy 煩phiền 惱não 。

【# 二nhị 中trung 隨tùy 煩phiền 惱não 】# 謂vị 無vô 慚tàm 無vô 愧quý 。 二nhị 種chủng 俱câu 生sanh 非phi 各các 別biệt 起khởi 行hành 通thông 前tiền 之chi 忿phẫn 恨hận 覆phú 惱não 等đẳng 唯duy 遍biến 在tại 不bất 善thiện 法Pháp 中trung 是thị 名danh 中trung 隨tùy 煩phiền 惱não 。

【# 三tam 大đại 隨tùy 煩phiền 惱não 】# 謂vị 掉trạo 舉cử 昏hôn 沉trầm 不bất 信tín 懈giải 怠đãi 放phóng 逸dật 。 散tán 亂loạn 不bất 正chánh 失thất 念niệm 八bát 種chủng 得đắc 俱câu 生sanh 故cố 不bất 可khả 名danh 小tiểu 染nhiễm 皆giai 遍biến 故cố 不bất 得đắc 名danh 中trung 二nhị 義nghĩa 既ký 殊thù 故cố 名danh 大đại 隨tùy 煩phiền 惱não 。

三tam 顛điên 倒đảo (# 出xuất 宗tông 鏡kính 錄lục )#

【# 一nhất 心tâm 顛điên 倒đảo 】# 心tâm 即tức 根căn 塵trần 相tương 對đối 所sở 起khởi 一nhất 念niệm 之chi 心tâm 謂vị 心tâm 為vi 群quần 妄vọng 之chi 原nguyên 起khởi 惑hoặc 之chi 始thỉ 因nhân 迷mê 自tự 性tánh 清thanh 淨tịnh 。 之chi 心tâm 種chủng 種chủng 分phân 別biệt 。 起khởi 諸chư 顛điên 倒đảo 。 是thị 名danh 心tâm 顛điên 倒đảo (# 根căn 者giả 眼nhãn 耳nhĩ 鼻tị 舌thiệt 身thân 意ý 。 六lục 根căn 也dã 塵trần 者giả 色sắc 聲thanh 香hương 味vị 觸xúc 法pháp 。 六lục 塵trần 也dã )# 。

【# 二nhị 見kiến 顛điên 倒đảo 。 】# 謂vị 眼nhãn 是thị 諸chư 見kiến 之chi 本bổn 由do 不bất 了liễu 外ngoại 塵trần 之chi 境cảnh 皆giai 悉tất 虛hư 幻huyễn 是thị 以dĩ 妄vọng 生sanh 執chấp 取thủ 起khởi 諸chư 顛điên 倒đảo 。 是thị 名danh 見kiến 顛điên 倒đảo 。

【# 三tam 想tưởng 顛điên 倒đảo 】# 謂vị 想tưởng 取thủ 六lục 塵trần 之chi 想tưởng 也dã 由do 不bất 了liễu 六lục 塵trần 過quá 患hoạn 傷thương 失thất 善thiện 根căn 是thị 以dĩ 妄vọng 生sanh 緣duyên 想tưởng 起khởi 諸chư 顛điên 倒đảo 。 是thị 名danh 想tưởng 顛điên 倒đảo (# 六lục 塵trần 者giả 色sắc 塵trần 聲thanh 塵trần 香hương 塵trần 味vị 塵trần 觸xúc 塵trần 法pháp 塵trần 也dã )# 。

三tam 毒độc (# 出xuất 法Pháp 界Giới 次thứ 第đệ )#

毒độc 者giả 毒độc 害hại 也dã 謂vị 貪tham 瞋sân 癡si 。 皆giai 能năng 破phá 壞hoại 出xuất 世thế 善thiện 心tâm 故cố 名danh 毒độc 也dã 。

【# 一nhất 貪tham 毒độc 】# 引dẫn 取thủ 之chi 心tâm 名danh 之chi 為vi 貪tham 若nhược 以dĩ 迷mê 心tâm 對đối 一nhất 切thiết 順thuận 情tình 之chi 境cảnh 引dẫn 取thủ 無vô 厭yếm 是thị 名danh 貪tham 毒độc 。

【# 二nhị 瞋sân 毒độc 】# 忿phẫn 怒nộ 之chi 心tâm 名danh 之chi 為vi 瞋sân 若nhược 以dĩ 迷mê 心tâm 對đối 一nhất 切thiết 違vi 情tình 之chi 境cảnh 便tiện 起khởi 忿phẫn 怒nộ 是thị 名danh 瞋sân 毒độc 。

【# 三tam 癡si 毒độc 】# 迷mê 惑hoặc 之chi 心tâm 。 名danh 之chi 為vi 癡si 若nhược 於ư 一nhất 切thiết 。 事sự 理lý 之chi 法pháp 無vô 所sở 明minh 了liễu 顛điên 倒đảo 妄vọng 取thủ 起khởi 諸chư 邪tà 行hành 是thị 名danh 癡si 毒độc 。

三tam 縛phược (# 出xuất 華hoa 嚴nghiêm 孔khổng 目mục )#

【# 一nhất 貪tham 縛phược 】# 引dẫn 取thủ 之chi 心tâm 名danh 為vi 貪tham 謂vị 眾chúng 生sanh 於ư 五ngũ 塵trần 可khả 意ý 之chi 境cảnh 貪tham 染nhiễm 生sanh 著trước 起khởi 諸chư 惑hoặc 業nghiệp 因nhân 被bị 纏triền 繫hệ 不bất 得đắc 解giải 脫thoát 。 故cố 名danh 貪tham 縛phược (# 五ngũ 塵trần 者giả 色sắc 塵trần 聲thanh 塵trần 香hương 塵trần 味vị 塵trần 觸xúc 塵trần 也dã )# 。

【# 二nhị 瞋sân 縛phược 】# 忿phẫn 怒nộ 之chi 心tâm 名danh 為vi 瞋sân 謂vị 眾chúng 生sanh 於ư 五ngũ 塵trần 違vi 意ý 之chi 境cảnh 忿phẫn 怒nộ 生sanh 瞋sân 起khởi 諸chư 惑hoặc 業nghiệp 因nhân 被bị 纏triền 縛phược 不bất 得đắc 解giải 脫thoát 。 故cố 名danh 瞋sân 縛phược 。

【# 三tam 癡si 縛phược 】# 迷mê 惑hoặc 之chi 心tâm 。 名danh 為vi 癡si 謂vị 眾chúng 生sanh 於ư 一nhất 切thiết 。 事sự 理lý 之chi 法pháp 無vô 所sở 明minh 了liễu 妄vọng 生sanh 邪tà 見kiến 起khởi 諸chư 邪tà 行hành 纏triền 綿miên 不bất 息tức 故cố 名danh 癡si 縛phược 。

三Tam 病Bệnh 用Dụng 三Tam 藥Dược (# 出Xuất 涅Niết 槃Bàn 經Kinh )#

【# 一nhất 貪tham 病bệnh 】# 謂vị 貪tham 愛ái 之chi 心tâm 對đối 一nhất 切thiết 順thuận 情tình 之chi 境cảnh 著trước 欲dục 無vô 厭yếm 是thị 為vi 貪tham 病bệnh 其kỳ 病bệnh 當đương 以dĩ 不bất 淨tịnh 之chi 觀quán 。 為vi 藥dược 而nhi 對đối 治trị 之chi 令linh 其kỳ 觀quán 於ư 自tự 他tha 之chi 身thân 一nhất 一nhất 不bất 淨tịnh 何hà 所sở 可khả 貪tham 此thử 觀quán 若nhược 成thành 比tỉ 病bệnh 即tức 去khứ 而nhi 心tâm 寂tịch 靜tĩnh 矣hĩ 。

【# 二nhị 瞋sân 病bệnh 】# 謂vị 瞋sân 恚khuể 之chi 心tâm 。 對đối 一nhất 切thiết 違vi 情tình 之chi 境cảnh 熱nhiệt 惱não 於ư 懷hoài 是thị 為vi 瞋sân 病bệnh 其kỳ 病bệnh 當đương 以dĩ 慈từ 心tâm 。 之chi 觀quán 為vi 藥dược 而nhi 對đối 治trị 之chi 令linh 其kỳ 觀quán 於ư 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 皆giai 吾ngô 眷quyến 屬thuộc 應ưng 與dữ 其kỳ 樂nhạo/nhạc/lạc 何hà 所sở 可khả 瞋sân 此thử 觀quán 若nhược 成thành 此thử 病bệnh 即tức 去khứ 而nhi 心tâm 清thanh 凉# 矣hĩ 。

【# 三tam 癡si 病bệnh 】# 謂vị 迷mê 惑hoặc 之chi 心tâm 。 於ư 一nhất 切thiết 事sự 。 理lý 無vô 所sở 明minh 了liễu 顛điên 倒đảo 妄vọng 想tưởng 。 是thị 為vi 癡si 病bệnh 其kỳ 病bệnh 當đương 以dĩ 因nhân 緣duyên 之chi 觀quán 為vi 藥dược 而nhi 對đối 治trị 之chi 令linh 其kỳ 知tri 生sanh 死tử 輪luân 轉chuyển 。 因nhân 果quả 相tương 續tục 循tuần 環hoàn 無vô 際tế 何hà 得đắc 而nhi 離ly 此thử 觀quán 若nhược 成thành 此thử 病bệnh 即tức 去khứ 而nhi 心tâm 明minh 了liễu 矣hĩ (# 因nhân 緣duyên 觀quán 即tức 觀quán 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 也dã 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 者giả 。 一nhất 無vô 明minh 二nhị 行hành 三tam 識thức 四tứ 名danh 色sắc 五ngũ 六lục 十thập 六lục 觸xúc 七thất 受thọ 八bát 愛ái 九cửu 取thủ 十thập 有hữu 十thập 一nhất 生sanh 十thập 二nhị 老lão 死tử 也dã )# 。

三Tam 病Bệnh 難Nạn/nan 治Trị (# 出Xuất 涅Niết 槃Bàn 經Kinh )#

【# 一nhất 謗báng 大Đại 乘Thừa 】# 大Đại 乘Thừa 即tức 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 所sở 。 乘thừa 之chi 法pháp 也dã 謂vị 人nhân 宿túc 無vô 善thiện 種chủng 不bất 能năng 信tín 受thọ 。 如Như 來Lai 之chi 法Pháp 。 而nhi 於ư 大Đại 乘Thừa 經Kinh 典điển 。 妄vọng 生sanh 謗báng 毀hủy 既ký 無vô 修tu 種chủng 之chi 因nhân 當đương 受thọ 地địa 獄ngục 之chi 報báo 如như 世thế 重trọng 病bệnh 實thật 難nạn/nan 治trị 也dã 。

【# 二nhị 五ngũ 逆nghịch 罪tội 】# 逆nghịch 者giả 違vi 悖bội 天thiên 理lý 也dã 謂vị 人nhân 於ư 父phụ 母mẫu 當đương 竭kiệt 力lực 孝hiếu 養dưỡng 以dĩ 報báo 其kỳ 恩ân 。 而nhi 反phản 害hại 之chi 僧Tăng 之chi 和hòa 合hợp 得đắc 成thành 道Đạo 業nghiệp 利lợi 益ích 於ư 人nhân 反phản 離ly 間gian 而nhi 破phá 散tán 之chi 諸chư 佛Phật 如Như 來Lai 。 出xuất 現hiện 世thế 間gian 。 度độ 脫thoát 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 所sở 當đương 恭cung 敬kính 供cúng 養dường 。 反phản 傷thương 支chi 體thể 以dĩ 出xuất 其kỳ 血huyết 羅La 漢Hán 出xuất 離ly 三tam 界giới 為vi 世thế 福phước 田điền 。 利lợi 益ích 有hữu 情tình 。 所sở 當đương 禮lễ 敬kính 反phản 加gia 殺sát 害hại 僧Tăng 之chi 羯yết 磨ma 為vi 人nhân 受thọ 戒giới 不bất 一nhất 心tâm 奉phụng 事sự 稟bẩm 受thọ 戒giới 法pháp 反phản 以dĩ 惡ác 言ngôn 破phá 毀hủy 其kỳ 行hành 如như 是thị 。 等đẳng 人nhân 永vĩnh 墮đọa 地địa 獄ngục 無vô 有hữu 出xuất 期kỳ 。 如như 世thế 極cực 重trọng 之chi 病bệnh 尤vưu 難nạn/nan 治trị 也dã (# 羅La 漢Hán 梵Phạn 語ngữ 具cụ 云vân 阿A 羅La 漢Hán 華hoa 言ngôn 無Vô 學Học 三tam 界giới 者giả 欲dục 界giới 色sắc 界giới 無vô 色sắc 界giới 。 也dã 梵Phạn 語ngữ 羯yết 磨ma 華hoa 言ngôn 作tác 法pháp )# 。

【# 三tam 一nhất 闡xiển 提đề 】# 梵Phạn 語ngữ 一nhất 闡xiển 提đề 華hoa 言ngôn 信tín 不bất 具cụ 謂vị 此thử 人nhân 撥bát 無vô 因nhân 果quả 。 顛điên 倒đảo 邪tà 見kiến 。 不bất 信tín 現hiện 在tại 未vị 來lai 。 業nghiệp 報báo 不bất 親thân 善thiện 友hữu 。 知tri 識thức 不bất 聽thính 諸chư 佛Phật 所sở 說thuyết 。 教giáo 誡giới 當đương 墮đọa 地địa 獄ngục 。 無vô 有hữu 出xuất 期kỳ 。 如như 世thế 重trọng 病bệnh 終chung 難nạn/nan 治trị 也dã 。

三tam 惑hoặc (# 出xuất 天thiên 台thai 四tứ 教giáo 儀nghi 集tập 註chú )#

惑hoặc 者giả 昏hôn 迷mê 不bất 了liễu 之chi 義nghĩa 也dã 。

【# 一nhất 見kiến 思tư 惑hoặc 】# 見kiến 即tức 分phân 別biệt 也dã 謂vị 意ý 根căn 對đối 法pháp 塵trần 起khởi 諸chư 邪tà 見kiến 。 故cố 名danh 見kiến 惑hoặc 思tư 即tức 思tư 惟duy 又hựu 貪tham 染nhiễm 也dã 謂vị 眼nhãn 耳nhĩ 鼻tị 舌thiệt 身thân 。 五ngũ 根căn 貪tham 愛ái 色sắc 聲thanh 香hương 味vị 觸xúc 。 五ngũ 塵trần 而nhi 起khởi 想tưởng 著trước 故cố 名danh 思tư 惑hoặc 此thử 見kiến 思tư 惑hoặc 亦diệc 名danh 通thông 惑hoặc 者giả 通thông 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 。 菩Bồ 薩Tát 三tam 乘thừa 共cộng 斷đoạn 故cố 也dã 。

【# 二nhị 塵trần 沙sa 惑hoặc 】# 塵trần 沙sa 惑hoặc 者giả 謂vị 眾chúng 生sanh 見kiến 思tư 數số 多đa 如như 塵trần 若nhược 沙sa 乃nãi 他tha 人nhân 分phần/phân 上thượng 之chi 惑hoặc 菩Bồ 薩Tát 之chi 行hạnh 。 專chuyên 為vi 化hóa 他tha 若nhược 令linh 眾chúng 生sanh 。 能năng 斷đoạn 見kiến 思tư 之chi 惑hoặc 於ư 菩Bồ 薩Tát 即tức 是thị 斷đoạn 塵trần 沙sa 惑hoặc 而nhi 亦diệc 名danh 別biệt 惑hoặc 者giả 別biệt 在tại 菩Bồ 薩Tát 所sở 斷đoạn 故cố 也dã 。

【# 三tam 無vô 明minh 惑hoặc 】# 無vô 明minh 惑hoặc 者giả 謂vị 於ư 一nhất 切thiết 。 法pháp 無vô 所sở 明minh 了liễu 故cố 曰viết 無vô 明minh 此thử 惑hoặc 乃nãi 業nghiệp 識thức 之chi 種chủng 子tử 煩phiền 惱não 之chi 根căn 本bổn 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 。 不bất 知tri 其kỳ 名danh 別biệt 在tại 大Đại 乘Thừa 菩Bồ 薩Tát 。 定định 慧tuệ 雙song 修tu 萬vạn 行hạnh 具cụ 足túc 方phương 斷đoạn 此thử 惑hoặc 故cố 亦diệc 名danh 別biệt 惑hoặc 也dã 。

三Tam 障Chướng (# 出Xuất 涅Niết 槃Bàn 經Kinh )#

障chướng 蔽tế 也dã 謂vị 諸chư 眾chúng 生sanh 。 被bị 惑hoặc 業nghiệp 障chướng 蔽tế 不bất 見kiến 正Chánh 道Đạo 。 善thiện 心tâm 不bất 能năng 生sanh 起khởi 故cố 名danh 障chướng 也dã 。

【# 一nhất 煩phiền 惱não 障chướng 】# 昏hôn 煩phiền 之chi 法pháp 惱não 亂loạn 心tâm 神thần 故cố 名danh 煩phiền 惱não 謂vị 貪tham 欲dục 瞋sân 恚khuể 。 愚ngu 癡si 等đẳng 惑hoặc 障chướng 蔽tế 正Chánh 道Đạo 是thị 名danh 煩phiền 惱não 障chướng 。

【# 二nhị 業nghiệp 障chướng 】# 業nghiệp 即tức 業nghiệp 行hành 謂vị 由do 貪tham 瞋sân 癡si 。 起khởi 身thân 口khẩu 意ý 。 造tạo 作tác 五ngũ 無vô 間gián 重trọng 惡ác 之chi 業nghiệp 障chướng 蔽tế 正Chánh 道Đạo 是thị 名danh 業nghiệp 障chướng (# 五ngũ 無vô 間gián 業nghiệp 。 者giả 一nhất 殺sát 父phụ 二nhị 殺sát 母mẫu 三tam 殺sát 阿A 羅La 漢Hán 。 四tứ 出xuất 佛Phật 身thân 血huyết 。 五ngũ 破phá 和hòa 合hợp 僧Tăng 也dã )# 。

【# 三tam 報báo 障chướng 】# 報báo 即tức 果quả 報báo 謂vị 由do 煩phiền 惱não 惑hoặc 業nghiệp 生sanh 在tại 地địa 獄ngục 。 畜súc 生sanh 餓ngạ 鬼quỷ 。 諸chư 趣thú 因nhân 此thử 障chướng 蔽tế 正Chánh 道Đạo 是thị 名danh 報báo 障chướng 。

三tam 障chướng (# 出xuất 華hoa 嚴nghiêm 孔khổng 目mục )#

【# 一nhất 皮bì 煩phiền 惱não 障chướng 】# 即tức 三tam 界giới 中trung 思tư 惑hoặc 也dã 謂vị 貪tham 瞋sân 癡si 。 等đẳng 煩phiền 惱não 對đối 外ngoại 六lục 塵trần 而nhi 起khởi 如như 皮bì 在tại 身thân 外ngoại 故cố 名danh 皮bì 煩phiền 惱não 障chướng (# 三tam 界giới 者giả 欲dục 界giới 色sắc 界giới 無vô 色sắc 界giới 。 也dã 思tư 惑hoặc 者giả 於ư 一nhất 切thiết 法pháp 。 起khởi 貪tham 愛ái 心tâm 也dã 六lục 塵trần 者giả 色sắc 塵trần 聲thanh 塵trần 香hương 塵trần 味vị 塵trần 觸xúc 塵trần 法pháp 塵trần 也dã )# 。

【# 二nhị 肉nhục 煩phiền 惱não 障chướng 】# 即tức 三tam 界giới 中trung 見kiến 惑hoặc 也dã 謂vị 斷đoạn 常thường 有hữu 無vô 等đẳng 見kiến 。 皆giai 屬thuộc 內nội 心tâm 分phân 別biệt 如như 肉nhục 在tại 皮bì 內nội 故cố 名danh 肉nhục 煩phiền 惱não 障chướng 。

【# 三tam 心tâm 煩phiền 惱não 障chướng 】# 即tức 根căn 本bổn 無vô 明minh 惑hoặc 也dã 謂vị 此thử 無vô 明minh 。 之chi 惑hoặc 由do 迷mê 真chân 心tâm 逐trục 妄vọng 而nhi 起khởi 故cố 名danh 心tâm 煩phiền 惱não 障chướng 。

三Tam 種Chủng 重Trọng 障Chướng (# 出Xuất 瑜Du 伽Già 大Đại 教Giáo 王Vương 經Kinh )#

【# 一nhất 我ngã 慢mạn 重trọng 障chướng 】# 謂vị 我ngã 慢mạn 貢cống 高cao 。 邪tà 見kiến 執chấp 蔽tế 不bất 能năng 下hạ 心tâm 敬kính 事sự 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 師sư 僧Tăng 父phụ 母mẫu 。 及cập 不bất 能năng 學học 如Như 來Lai 正Chánh 法Pháp 。 是thị 名danh 我ngã 慢mạn 重trọng 障chướng 。

【# 二nhị 嫉tật 妬đố 重trọng 障chướng 】# 謂vị 妬đố 賢hiền 嫉tật 能năng 自tự 是thị 他tha 非phi 見kiến 人nhân 修tu 善thiện 。 反phản 生sanh 嫉tật 妬đố 而nhi 不bất 能năng 學học 如Như 來Lai 正Chánh 法Pháp 。 是thị 名danh 嫉tật 妬đố 重trọng 障chướng 。

【# 三tam 貪tham 欲dục 重trọng 障chướng 】# 謂vị 多đa 貪tham 多đa 欲dục 懶lãn 惰nọa 睡thụy 眠miên 掉trạo 舉cử 破phá 戒giới 下hạ 不bất 能năng 學học 如Như 來Lai 正Chánh 法Pháp 。 是thị 名danh 貪tham 欲dục 重trọng 障chướng (# 掉trạo 者giả 動động 也dã )# 。

三tam 雜tạp 染nhiễm (# 出xuất 顯hiển 揚dương 聖thánh 教giáo 論luận )#

【# 一nhất 煩phiền 惱não 雜tạp 染nhiễm 。 】# 煩phiền 惱não 雜tạp 染nhiễm 。 者giả 亦diệc 名danh 惑hoặc 雜tạp 染nhiễm 謂vị 身thân 見kiến 邊biên 見kiến 及cập 貪tham 瞋sân 癡si 。 等đẳng 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 皆giai 能năng 染nhiễm 汙ô 心tâm 識thức 令linh 不bất 清thanh 淨tịnh 故cố 也dã 。

【# 二nhị 業nghiệp 雜tạp 染nhiễm 】# 業nghiệp 雜tạp 染nhiễm 者giả 謂vị 或hoặc 因nhân 煩phiền 惱não 。 所sở 生sanh 或hoặc 因nhân 煩phiền 惱não 。 緣duyên 助trợ 動động 身thân 口khẩu 意ý 造tạo 。 作tác 惡ác 業nghiệp 皆giai 能năng 染nhiễm 汙ô 真chân 性tánh 令linh 不bất 清thanh 淨tịnh 故cố 也dã 。

【# 三tam 生sanh 雜tạp 染nhiễm 】# 生sanh 雜tạp 染nhiễm 者giả 亦diệc 名danh 苦khổ 雜tạp 染nhiễm 謂vị 因nhân 煩phiền 惱não 及cập 業nghiệp 故cố 生sanh 因nhân 生sanh 故cố 苦khổ 即tức 生sanh 老lão 病bệnh 死tử 。 等đẳng 苦khổ 皆giai 能năng 染nhiễm 汙ô 真chân 性tánh 令linh 不bất 清thanh 淨tịnh 故cố 也dã 。

三tam 時thời 無vô 悔hối 。 (# 出xuất 四tứ 教giáo 儀nghi 集tập 註chú )#

三tam 時thời 無vô 悔hối 。 者giả 謂vị 人nhân 造tạo 作tác 五ngũ 逆nghịch 。 等đẳng 罪tội 若nhược 於ư 欲dục 作tác 正chánh 作tác 作tác 已dĩ 三tam 時thời 之chi 中trung 心tâm 無vô 改cải 悔hối 。 者giả 是thị 名danh 上thượng 品phẩm 極cực 惡ác 之chi 業nghiệp 即tức 感cảm 地địa 獄ngục 之chi 報báo 也dã (# 五ngũ 逆nghịch 者giả 一nhất 殺sát 父phụ 二nhị 殺sát 母mẫu 三tam 殺sát 阿A 羅La 漢Hán 。 四tứ 出xuất 佛Phật 身thân 血huyết 。 五ngũ 破phá 和hòa 合hợp 僧Tăng 也dã )# 。

【# 一nhất 加gia 行hành 心tâm 時thời 】# 加gia 行hành 猶do 方phương 便tiện 也dã 謂vị 人nhân 欲dục 作tác 惡ác 業nghiệp 之chi 時thời 必tất 先tiên 起khởi 心tâm 方phương 便tiện 加gia 行hành 是thị 名danh 加gia 行hành 心tâm 時thời 。

【# 二nhị 根căn 本bổn 心tâm 時thời 】# 謂vị 人nhân 正chánh 作tác 惡ác 業nghiệp 時thời 之chi 心tâm 也dã 其kỳ 心tâm 决# 定định 不bất 可khả 拔bạt 動động 由do 此thử 生sanh 於ư 加gia 行hành 是thị 名danh 根căn 本bổn 心tâm 時thời 。

【# 三tam 後hậu 起khởi 心tâm 時thời 】# 謂vị 人nhân 作tác 惡ác 業nghiệp 已dĩ 後hậu 復phục 起khởi 心tâm 緣duyên 念niệm 往vãng 所sở 作tác 事sự 是thị 名danh 後hậu 起khởi 心tâm 時thời 。

欲dục 界giới 三tam 欲dục (# 出xuất 翻phiên 譯dịch 名danh 義nghĩa )#

【# 一nhất 飲ẩm 食thực 欲dục 】# 謂vị 凡phàm 夫phu 之chi 人nhân 。 於ư 種chủng 種chủng 羙# 味vị 飲ẩm 食thực 多đa 生sanh 貪tham 愛ái 是thị 名danh 飲ẩm 食thực 欲dục 。

【# 二nhị 睡thụy 眠miên 欲dục 】# 謂vị 凡phàm 夫phu 之chi 人nhân 。 心tâm 多đa 暗ám 塞tắc 不bất 能năng 勤cần 修tu 。 道đạo 業nghiệp 唯duy 躭đam 睡thụy 眠miên 是thị 名danh 睡thụy 眠miên 欲dục 。

【# 三tam [婬-壬+(工/山)]# 欲dục 】# 謂vị 一nhất 切thiết 男nam 女nữ 。 互hỗ 相tương 貪tham 染nhiễm 起khởi 諸chư 欲dục 事sự 是thị 名danh [婬-壬+(工/山)]# 欲dục 。

三tam 苦khổ (# 出xuất 析tích 玄huyền 記ký )#

【# 一nhất 苦khổ 苦khổ 】# 謂vị 有hữu 漏lậu 五ngũ 陰ấm 之chi 身thân 。 性tánh 常thường 逼bức 迫bách 名danh 苦khổ 又hựu 與dữ 苦khổ 受thọ 相tương 應ứng 即tức 苦khổ 上thượng 加gia 苦khổ 故cố 名danh 苦khổ 苦khổ (# 五ngũ 陰ấm 者giả 色sắc 陰ấm 受thọ 陰ấm 想tưởng 陰ấm 行hành 陰ấm 識thức 陰ấm 也dã )# 。

【# 二nhị 壞hoại 苦khổ 】# 謂vị 樂nhạo/nhạc/lạc 相tương/tướng 壞hoại 時thời 苦khổ 相tương/tướng 即tức 至chí 名danh 為vi 壞hoại 苦khổ 。 即tức 樂nhạo/nhạc/lạc 極cực 悲bi 生sanh 是thị 也dã 。

【# 三tam 行hành 苦khổ 】# 行hành 苦khổ 者giả 即tức 有hữu 漏lậu 之chi 法pháp 四tứ 相tương/tướng 遷thiên 流lưu 常thường 不bất 安an 隱ẩn 故cố 也dã (# 四tứ 相tương/tướng 者giả 生sanh 相tương/tướng 住trụ 相tương/tướng 異dị 相tướng 滅diệt 相tương/tướng 也dã )# 。

三tam 漏lậu (# 出xuất 法pháp 華hoa 文văn 句cú 記ký )#

漏lậu 失thất 也dã 落lạc 也dã 謂vị 諸chư 眾chúng 生sanh 。 由do 起khởi 惑hoặc 造tạo 業nghiệp 漏lậu 落lạc 三tam 界giới 生sanh 死tử 。 不bất 能năng 出xuất 離ly 。 也dã 然nhiên 有hữu 因nhân 果quả 之chi 分phần 惑hoặc 業nghiệp 為vi 諸chư 漏lậu 之chi 因nhân 生sanh 死tử 為vi 諸chư 漏lậu 之chi 果quả 也dã 。

【# 一nhất 欲dục 漏lậu 】# 謂vị 眾chúng 生sanh 因nhân 欲dục 。 界giới 見kiến 思tư 二nhị 惑hoặc 造tạo 作tác 諸chư 業nghiệp 。 而nhi 於ư 欲dục 界giới 不bất 能năng 出xuất 離ly 。 故cố 名danh 欲dục 漏lậu (# 意ý 根căn 對đối 於ư 法pháp 塵trần 而nhi 起khởi 分phân 別biệt 。 曰viết 見kiến 惑hoặc 眼nhãn 等đẳng 五ngũ 根căn 對đối 色sắc 等đẳng 五ngũ 塵trần 。 而nhi 起khởi 貪tham 愛ái 曰viết 思tư 惑hoặc )# 。

【# 二nhị 有hữu 漏lậu 】# 因nhân 果quả 不bất 亡vong 曰viết 有hữu 即tức 色sắc 界giới 無vô 色sắc 界giới 。 見kiến 思tư 煩phiền 惱não 也dã 謂vị 眾chúng 生sanh 因nhân 此thử 煩phiền 惱não 不bất 能năng 出xuất 離ly 。 色sắc 無vô 色sắc 界giới 。 故cố 名danh 有hữu 漏lậu 。

【# 三tam 無vô 明minh 漏lậu 】# 無vô 所sở 明minh 了liễu 故cố 曰viết 無vô 明minh 即tức 三tam 界giới 癡si 惑hoặc 也dã 謂vị 眾chúng 生sanh 因nhân 此thử 無vô 明minh 漏lậu 落lạc 三tam 界giới 故cố 名danh 無vô 明minh 漏lậu 。

三tam 疑nghi (# 出xuất 禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 門môn )#

禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 。 云vân 以dĩ 疑nghi 覆phú 故cố 於ư 諸chư 法pháp 中trung 。 不bất 得đắc 定định 心tâm 定định 心tâm 無vô 故cố 於ư 佛Phật 法Pháp 中trung 。 空không 無vô 所sở 獲hoạch 。 疑nghi 雖tuy 甚thậm 多đa 未vị 必tất 障chướng 定định 今kim 且thả 明minh 障chướng 定định 之chi 疑nghi 有hữu 三tam 種chủng 焉yên 。

【# 一nhất 疑nghi 自tự 】# 疑nghi 自tự 者giả 謂vị 疑nghi 自tự 身thân 諸chư 根căn 暗ám 鈍độn 罪tội 垢cấu 深thâm 重trọng 非phi 是thị 受thọ 道đạo 之chi 噐# 作tác 此thử 自tự 疑nghi 禪thiền 定định 不bất 能năng 發phát 生sanh 也dã 。

【# 二nhị 疑nghi 師sư 】# 疑nghi 師sư 者giả 謂vị 疑nghi 受thọ 道đạo 之chi 師sư 威uy 儀nghi 相tướng 貌mạo 皆giai 不bất 具cụ 足túc 自tự 既ký 無vô 道đạo 何hà 能năng 教giáo 我ngã 作tác 此thử 疑nghi 慢mạn 禪thiền 定định 不bất 能năng 發phát 生sanh 也dã 。

【# 三tam 疑nghi 法pháp 】# 疑nghi 法pháp 者giả 謂vị 疑nghi 所sở 受thọ 之chi 法Pháp 。 非phi 正chánh 真chân 之chi 道Đạo 。 故cố 不bất 敬kính 信tín 受thọ 行hành 既ký 不bất 信tín 受thọ 禪thiền 定định 亦diệc 不bất 能năng 發phát 生sanh 也dã 。

三Tam 退Thoái 屈Khuất (# 出Xuất 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 隨Tùy 疏Sớ/sơ 演Diễn 義Nghĩa 鈔Sao )#

【# 一nhất 菩Bồ 提Đề 廣quảng 大đại 屈khuất 】# 梵Phạn 語ngữ 菩Bồ 提Đề 華hoa 言ngôn 道đạo 謂vị 聞văn 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 廣quảng 大đại 深thâm 遠viễn 心tâm 便tiện 退thoái 屈khuất 是thị 名danh 菩Bồ 提Đề 廣quảng 大đại 屈khuất 。

【# 二nhị 萬vạn 行hạnh 難nạn/nan 修tu 屈khuất 】# 謂vị 聞văn 布bố 施thí 等đẳng 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 修tu 之chi 甚thậm 難nan 心tâm 便tiện 退thoái 屈khuất 是thị 名danh 萬vạn 行hạnh 難nạn/nan 修tu 屈khuất (# 梵Phạn 語ngữ 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 。 華hoa 言ngôn 到đáo 彼bỉ 岸ngạn )# 。

【# 三tam 轉chuyển 依y 難nạn/nan 證chứng 屈khuất 】# 謂vị 聞văn 轉chuyển 煩phiền 惱não 依y 菩Bồ 提Đề 轉chuyển 生sanh 死tử 依y 涅Niết 槃Bàn 極cực 難nan 可khả 證chứng 心tâm 便tiện 退thoái 屈khuất 是thị 名danh 轉chuyển 依y 難nạn/nan 證chứng 屈khuất (# 梵Phạn 語ngữ 涅Niết 槃Bàn 華hoa 言ngôn 滅diệt 度độ )# 。

三tam 道đạo (# 出xuất 金Kim 光Quang 明Minh 經Kinh 玄huyền 義nghĩa )#

道đạo 即tức 能năng 通thông 之chi 義nghĩa 謂vị 三tam 道đạo 更cánh 互hỗ 相tương 通thông 從tùng 煩phiền 惱não 通thông 至chí 業nghiệp 從tùng 業nghiệp 通thông 至chí 苦khổ 從tùng 苦khổ 復phục 通thông 至chí 煩phiền 惱não 展triển 轉chuyển 相tương 通thông 生sanh 死tử 不bất 絕tuyệt 。 故cố 名danh 三tam 道đạo 。

【# 一nhất 苦khổ 道đạo 】# 苦khổ 即tức 生sanh 死tử 之chi 苦khổ 。 也dã 謂vị 三tam 界giới 六lục 道đạo 眾chúng 生sanh 。 生sanh 而nhi 復phục 死tử 死tử 已dĩ 還hoàn 生sanh 故cố 名danh 苦khổ 道đạo (# 三tam 界giới 者giả 欲dục 界giới 色sắc 界giới 無vô 色sắc 界giới 。 也dã 六lục 道đạo 者giả 天thiên 道Đạo 人Nhân 道đạo 脩tu 羅la 道đạo 餓ngạ 鬼quỷ 道đạo 畜súc 生sanh 道đạo 地địa 獄ngục 道đạo 也dã )# 。

【# 二nhị 煩phiền 惱não 道đạo 】# 昏hôn 煩phiền 之chi 法pháp 惱não 亂loạn 心tâm 神thần 即tức 見kiến 思tư 等đẳng 惑hoặc 也dã 謂vị 由do 此thử 煩phiền 惱não 為vi 因nhân 。 致trí 感cảm 生sanh 死tử 之chi 果quả 故cố 名danh 煩phiền 惱não 道đạo 。

【# 三tam 業nghiệp 道đạo 】# 業nghiệp 即tức 身thân 口khẩu 所sở 作tác 。 善thiện 惡ác 業nghiệp 行hành 也dã 謂vị 由do 此thử 諸chư 業nghiệp 為vi 因nhân 致trí 感cảm 生sanh 死tử 之chi 果quả 故cố 名danh 業nghiệp 道đạo 。

湯thang 泉tuyền 三tam 緣duyên (# 出xuất 稽khể 古cổ 畧lược )#

中trung 天Thiên 竺Trúc 國quốc 王vương 名danh 迦ca 勝thắng 問vấn 婆Bà 舍Xá 斯Tư 多Đa 尊Tôn 者Giả 。 曰viết 此thử 苑uyển 有hữu 泉tuyền 熱nhiệt 不bất 可khả 探thám 未vị 知tri 何hà 緣duyên 所sở 致trí 願nguyện 為vi 决# 之chi 尊tôn 者giả 曰viết 此thử 為vi 湯thang 泉tuyền 有hữu 三tam 緣duyên 所sở 致trí 。

【# 一nhất 神thần 業nghiệp 】# 謂vị 神thần 不bất 守thủ 其kỳ 道đạo 妄vọng 作tác 禍họa 福phước 以dĩ 取thủ 饗# 祀tự 惡ác 業nghiệp 貫quán 盈doanh 使sử 其kỳ 煎tiễn 灼chước 此thử 泉tuyền 以dĩ 償thường 濫lạm 祭tế 。

【# 二nhị 鬼quỷ 業nghiệp 】# 謂vị 鬼quỷ 方phương 出xuất 罪tội 所sở 遊du 於ư 人nhân 間gian 。 以dĩ 餘dư 業nghiệp 力lực 煎tiễn 灼chước 此thử 泉tuyền 。 以dĩ 償thường 宿túc 債trái 。

【# 三tam 熱nhiệt 石thạch 】# 謂vị 熱nhiệt 石thạch 其kỳ 色sắc 如như 金kim 。 其kỳ 性tánh 常thường 炎diễm 故cố 其kỳ 出xuất 泉tuyền 如như 湯thang 。

三tam 苦khổ 對đối 三tam 界giới (# 出xuất 天thiên 台thai 四tứ 教giáo 儀nghi 集tập 註chú )#

【# 一nhất 苦khổ 苦khổ 對đối 欲dục 界giới 】# 謂vị 三tam 界giới 受thọ 生sanh 。 無vô 非phi 是thị 苦khổ 欲dục 界giới 諸chư 境cảnh 逼bức 迫bách 苦khổ 中trung 復phục 苦khổ 故cố 云vân 苦khổ 苦khổ 對đối 欲dục 界giới 。

【# 二nhị 壞hoại 苦khổ 對đối 色sắc 界giới 】# 謂vị 樂nhạo/nhạc/lạc 壞hoại 時thời 苦khổ 名danh 為vi 壞hoại 苦khổ 。 如như 色sắc 界giới 天thiên 受thọ 禪thiền 味vị 之chi 樂lạc 報báo 盡tận 還hoàn 於ư 五ngũ 道đạo 受thọ 生sanh 死tử 苦khổ 。 故cố 云vân 壞hoại 苦khổ 對đối 色sắc 界giới (# 五ngũ 道đạo 者giả 人nhân 道đạo 脩tu 羅la 道đạo 餓ngạ 鬼quỷ 道đạo 畜súc 生sanh 道đạo 地địa 獄ngục 道đạo 也dã )# 。

【# 三tam 行hành 苦khổ 對đối 無vô 色sắc 界giới 】# 謂vị 雖tuy 無vô 苦khổ 樂lạc 之chi 境cảnh 任nhậm 運vận 心tâm 有hữu 生sanh 滅diệt 名danh 為vi 行hành 苦khổ 。 如như 無vô 色sắc 界giới 中trung 。 雖tuy 無vô 質chất 礙ngại 之chi 色sắc 而nhi 有hữu 漏lậu 心tâm 識thức 自tự 然nhiên 是thị 苦khổ 故cố 名danh 行hành 苦khổ 對đối 無vô 色sắc 界giới 。

三Tam 千Thiên 世Thế 界Giới 。 (# 出Xuất 長Trường/trưởng 阿A 含Hàm 經Kinh )#

【# 一nhất 小tiểu 千thiên 世thế 界giới 。 】# 謂vị 一nhất 日nhật 一nhất 月nguyệt 。 繞nhiễu 一nhất 須Tu 彌Di 山Sơn 。 照chiếu 四tứ 天thiên 下hạ 。 山sơn 腰yêu 是thị 四Tứ 天Thiên 王Vương 天Thiên 。 所sở 居cư 山sơn 頂đảnh 是thị 三Tam 十Thập 三Tam 天Thiên 。 所sở 居cư 此thử 天thiên 之chi 上thượng 有hữu 夜dạ 摩ma 天thiên 兜Đâu 率Suất 天thiên 樂Lạc 變Biến 化Hóa 天Thiên 。 他Tha 化Hóa 自Tự 在Tại 天Thiên 。 梵Phạm 世Thế 天thiên 此thử 名danh 一nhất 世thế 界giới 如như 此thử 一nhất 千thiên 世thế 界giới 。 一nhất 千thiên 日nhật 月nguyệt 一nhất 千thiên 須Tu 彌Di 山Sơn 一nhất 千thiên 四tứ 天thiên 下hạ 。 一nhất 千thiên 四Tứ 天Thiên 王Vương 天Thiên 。 一nhất 千thiên 三Tam 十Thập 三Tam 天Thiên 。 一nhất 千thiên 夜Dạ 摩Ma 天Thiên 。 一nhất 千thiên 兜Đâu 率Suất 天thiên 一nhất 千thiên 樂Lạc 變Biến 化Hóa 天Thiên 。 一nhất 千thiên 他Tha 化Hóa 自Tự 在Tại 天Thiên 。 一nhất 千thiên 梵Phạm 世Thế 天Thiên 。 總tổng 為vi 第đệ 二nhị 禪thiền 天thiên 所sở 覆phú 是thị 名danh 小tiểu 千thiên 世thế 界giới 。 (# 梵Phạn 語ngữ 須Tu 彌Di 華hoa 言ngôn 妙diệu 高cao 四Tứ 天Thiên 王Vương 者giả 東đông 方phương 持Trì 國Quốc 天Thiên 王Vương 。 南nam 方phương 增Tăng 長Trưởng 天Thiên 王Vương 。 西tây 方Phương 廣Quảng 目mục 天thiên 王vương 。 北bắc 方phương 多Đa 聞Văn 天Thiên 王Vương 。 三Tam 十Thập 三Tam 天Thiên 。 即tức 忉Đao 利Lợi 天thiên 也dã 梵Phạn 語ngữ 夜dạ 摩ma 華hoa 言ngôn 善thiện 時thời 梵Phạn 語ngữ 兜Đâu 率Suất 華hoa 言ngôn 知tri 足túc )# 。

【# 二nhị 中trung 千thiên 世thế 界giới 。 】# 謂vị 以dĩ 一nhất 千thiên 箇cá 小tiểu 千thiên 世thế 界giới 。 則tắc 成thành 中trung 千thiên 世thế 界giới 。 此thử 中trung 千thiên 世thế 界giới 。 中trung 共cộng 有hữu 百bách 萬vạn 日nhật 月nguyệt 百bách 萬vạn 須Tu 彌Di 山Sơn 百bách 萬vạn 四tứ 天thiên 下hạ 。 百bách 萬vạn 四Tứ 天Thiên 王Vương 天Thiên 。 百bách 萬vạn 三Tam 十Thập 三Tam 天Thiên 。 百bách 萬vạn 夜dạ 摩ma 天thiên 百bách 萬vạn 兜Đâu 率Suất 天thiên 百bách 萬vạn 樂Lạc 變Biến 化Hóa 天Thiên 。 百bách 萬vạn 他Tha 化Hóa 自Tự 在Tại 天Thiên 。 百bách 萬vạn 梵Phạm 世Thế 天thiên 一nhất 千thiên 二nhị 禪thiền 天thiên 總tổng 為vi 第đệ 三tam 禪thiền 天thiên 所sở 覆phú 。 是thị 名danh 中trung 千thiên 世thế 界giới 。

【# 三tam 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。 】# 謂vị 以dĩ 一nhất 千thiên 箇cá 中trung 千thiên 世thế 界giới 。 則tắc 成thành 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。 此thử 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。 中trung 共cộng 有hữu 百bách 億ức 日nhật 月nguyệt 。 百bách 億ức 須Tu 彌Di 山Sơn 。 百bách 億ức 四tứ 天thiên 下hạ 。 百bách 億ức 四Tứ 天Thiên 王Vương 天thiên 。 百bách 億ức 三Tam 十Thập 三Tam 天Thiên 。 百bách 億ức 夜Dạ 摩Ma 天Thiên 。 百bách 億ức 兜Đâu 率Suất 天Thiên 。 百bách 億ức 樂Lạc 變Biến 化Hóa 天Thiên 。 百bách 億ức 他Tha 化Hóa 自Tự 在Tại 天Thiên 。 百bách 億ức 梵Phạm 世Thế 天thiên 百bách 萬vạn 二nhị 禪thiền 天thiên 一nhất 千thiên 三tam 禪thiền 天thiên 總tổng 為vi 第đệ 四tứ 禪thiền 。 天thiên 所sở 覆phú 是thị 名danh 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。 (# 億ức 有hữu 四Tứ 等Đẳng 一nhất 以dĩ 十thập 萬vạn 為vi 億ức 二nhị 以dĩ 百bách 萬vạn 為vi 億ức 三tam 以dĩ 千thiên 萬vạn 為vi 億ức 四tứ 以dĩ 萬vạn 萬vạn 為vi 億ức 今kim 言ngôn 百bách 億ức 者giả 則tắc 以dĩ 千thiên 萬vạn 為vi 億ức 也dã )# 。

三tam 世thế (# 亦diệc 名danh 三tam 際tế 出xuất 阿a 毘tỳ 達đạt 磨ma 集tập 異dị 門môn 足túc 論luận )#

世thế 即tức 遷thiên 流lưu 之chi 義nghĩa 亦diệc 隔cách 別biệt 之chi 義nghĩa 也dã 。

【# 一nhất 過quá 去khứ 世thế 】# 謂vị 善thiện 惡ác 諸chư 行hành 已dĩ 起khởi 已dĩ 生sanh 已dĩ 轉chuyển 已dĩ 聚tụ 集tập 已dĩ 出xuất 現hiện 落lạc 謝tạ 變biến 滅diệt 過quá 去khứ 所sở 攝nhiếp 是thị 名danh 過quá 去khứ 世thế 。

【# 二nhị 未vị 來lai 世thế 】# 謂vị 善thiện 惡ác 諸chư 行hành 未vị 起khởi 未vị 生sanh 未vị 聚tụ 集tập 未vị 出xuất 現hiện 未vị 來lai 所sở 攝nhiếp 是thị 名danh 未vị 來lai 世thế 。

【# 三tam 現hiện 在tại 世thế 】# 謂vị 善thiện 惡ác 諸chư 行hành 現hiện 起khởi 現hiện 生sanh 現hiện 聚tụ 集tập 現hiện 出xuất 現hiện 未vị 轉chuyển 未vị 謝tạ 未vị 滅diệt 現hiện 在tại 所sở 攝nhiếp 是thị 名danh 現hiện 在tại 世thế 。

三tam 世thế 業nghiệp (# 出xuất 大đại 智Trí 度Độ 論luận )#

【# 一nhất 過quá 去khứ 世thế 業nghiệp 】# 謂vị 過quá 去khứ 世thế 若nhược 意ý 起khởi 貪tham 瞋sân 癡si 。 等đẳng 即tức 動động 身thân 口khẩu 作tác 諸chư 惡ác 業nghiệp 。 若nhược 意ý 不bất 貪tham 不bất 瞋sân 。 不bất 癡si 等đẳng 即tức 動động 身thân 口khẩu 作tác 諸chư 善thiện 業nghiệp 。 善thiện 惡ác 之chi 業nghiệp 。 雖tuy 殊thù 皆giai 受thọ 現hiện 在tại 未vị 來lai 。 之chi 報báo 是thị 名danh 過quá 去khứ 世thế 業nghiệp 。

【# 二nhị 現hiện 在tại 世thế 業nghiệp 】# 謂vị 現hiện 在tại 世thế 若nhược 意ý 起khởi 貪tham 瞋sân 癡si 。 等đẳng 即tức 動động 身thân 口khẩu 作tác 諸chư 惡ác 業nghiệp 。 若nhược 意ý 不bất 貪tham 不bất 瞋sân 。 不bất 癡si 等đẳng 即tức 動động 身thân 口khẩu 作tác 諸chư 善thiện 業nghiệp 。 善thiện 惡ác 之chi 業nghiệp 。 雖tuy 殊thù 皆giai 受thọ 未vị 來lai 之chi 報báo 是thị 名danh 現hiện 在tại 世thế 業nghiệp 。

【# 三tam 未vị 來lai 世thế 業nghiệp 】# 謂vị 未vị 來lai 世thế 必tất 由do 身thân 口khẩu 意ý 造tạo 。 作tác 善thiện 惡ác 諸chư 業nghiệp 。 雖tuy 不bất 現hiện 作tác 望vọng 於ư 未vị 來lai 畢tất 竟cánh 。 不bất 無vô 是thị 名danh 未vị 來lai 世thế 業nghiệp 。

三tam 種chủng 世thế 間gian (# 出xuất 大đại 智Trí 度Độ 論luận )#

隔cách 別biệt 名danh 世thế 間gian 差sai 名danh 間gian 謂vị 十thập 界giới 假giả 名danh 五ngũ 陰ấm 國quốc 土độ 三tam 種chủng 一nhất 一nhất 差sai 別biệt 不bất 同đồng 。 故cố 名danh 三tam 種chủng 世thế 間gian (# 十thập 界giới 者giả 佛Phật 界giới 菩Bồ 薩Tát 界giới 緣Duyên 覺Giác 界giới 聲Thanh 聞Văn 界giới 天thiên 界giới 人nhân 界giới 。 阿a 脩tu 羅la 界giới 餓ngạ 鬼quỷ 界giới 畜súc 生sanh 界giới 地địa 獄ngục 界giới 也dã 五ngũ 陰ấm 即tức 眾chúng 生sanh 身thân 以dĩ 此thử 身thân 是thị 色sắc 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 。 五ngũ 陰ấm 所sở 成thành 故cố 也dã )# 。

【# 一nhất 假giả 名danh 世thế 間gian 】# (# 亦diệc 名danh 眾chúng 生sanh 。 世thế 間gian )# 假giả 名danh 者giả 於ư 十thập 界giới 五ngũ 陰ấm 實thật 法pháp 上thượng 假giả 立lập 名danh 字tự 各các 各các 不bất 同đồng 。 是thị 為vi 假giả 名danh 。 世thế 間gian (# 實thật 法pháp 者giả 謂vị 十thập 界giới 五ngũ 陰ấm 皆giai 實thật 有hữu 也dã 假giả 立lập 名danh 字tự 者giả 謂vị 十thập 界giới 名danh 字tự 非phi 實thật 有hữu 也dã 既ký 有hữu 十thập 界giới 五ngũ 陰ấm 實thật 法pháp 即tức 有hữu 十thập 界giới 眾chúng 生sanh 假giả 名danh 且thả 如như 人nhân 界giới 中trung 各các 各các 有hữu 身thân 。 即tức 各các 各các 有hữu 名danh 。 字tự 也dã 餘dư 界giới 亦diệc 然nhiên )# 。

【# 二nhị 五ngũ 陰ấm 世thế 間gian 】# (# 亦diệc 名danh 五ngũ 眾chúng 世thế 間gian )# 五ngũ 陰ấm 者giả 色sắc 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 。 也dã 十thập 界giới 五ngũ 陰ấm 各các 各các 差sai 別biệt 。 故cố 名danh 五ngũ 陰ấm 世thế 間gian (# 色sắc 即tức 質chất 礙ngại 之chi 色sắc 受thọ 即tức 領lãnh 納nạp 諸chư 塵trần 想tưởng 即tức 思tư 想tưởng 行hành 即tức 造tạo 作tác 識thức 即tức 分phân 別biệt 善thiện 惡ác 。 以dĩ 此thử 五ngũ 者giả 陰ấm 覆phú 真chân 性tánh 皆giai 名danh 為vi 陰ấm )# 。

【# 三tam 國quốc 土độ 世thế 間gian 】# 國quốc 土độ 者giả 即tức 眾chúng 生sanh 所sở 依y 。 之chi 境cảnh 界giới 也dã 。 既ký 有hữu 能năng 依y 之chi 身thân 即tức 有hữu 所sở 依y 之chi 土thổ/độ 十thập 界giới 所sở 依y 各các 各các 差sai 別biệt 。 故cố 名danh 國quốc 土độ 世thế 間gian 。

三Tam 種Chủng 世Thế 間Gian (# 出Xuất 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 疏Sớ/sơ )#

【# 一nhất 噐# 世thế 間gian 】# 世thế 界giới 如như 噐# 名danh 噐# 世thế 間gian 乃nãi 是thị 釋Thích 迦Ca 如Như 來Lai 。 所sở 化hóa 之chi 境cảnh 即tức 三Tam 千Thiên 世Thế 界Giới 。 也dã (# 梵Phạn 語ngữ 釋Thích 迦Ca 華hoa 言ngôn 能năng 仁nhân 三tam 千thiên 即tức 小tiểu 千thiên 中trung 千thiên 大Đại 千Thiên 也dã )# 。

【# 二nhị 眾chúng 生sanh 世thế 間gian 。 】# 謂vị 五ngũ 陰ấm 和hòa 合hợp 眾chúng 共cộng 而nhi 生sanh 間gian 隔cách 不bất 同đồng 故cố 名danh 眾chúng 生sanh 世thế 間gian 。 即tức 釋Thích 迦Ca 如Như 來Lai 。 所sở 化hóa 之chi 機cơ 眾chúng 也dã (# 五ngũ 陰ấm 者giả 色sắc 陰ấm 受thọ 陰ấm 想tưởng 陰ấm 行hành 陰ấm 識thức 陰ấm 也dã )# 。

【# 三tam 智trí 正chánh 覺giác 世thế 間gian 】# 謂vị 如Như 來Lai 具cụ 大đại 智trí 慧tuệ 。 永vĩnh 離ly 偏thiên 邪tà 深thâm 能năng 覺giác 了liễu 世thế 間gian 出xuất 世thế 間gian 。 法pháp 故cố 名danh 智trí 正chánh 覺giác 世thế 間gian 即tức 釋Thích 迦Ca 如Như 來Lai 。 能năng 化hóa 之chi 智trí 身thân 也dã 。

噐# 世Thế 間Gian 說Thuyết 法Pháp 。 有Hữu 三Tam 義Nghĩa (# 出Xuất 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 疏Sớ/sơ )#

【# 一nhất 約ước 通thông 力lực 說thuyết 】# 約ước 猶do 依y 也dã 謂vị 佛Phật 以dĩ 神thần 通thông 力lực 。 令linh 諸chư 世thế 間gian 。 無vô 情tình 之chi 物vật 皆giai 能năng 說thuyết 法Pháp 故cố 名danh 約ước 通thông 力lực 說thuyết 。

【# 二nhị 約ước 融dung 通thông 說thuyết 】# 謂vị 依y 報báo 之chi 土thổ/độ 正chánh 報báo 之chi 身thân 性tánh 本bổn 融dung 通thông 身thân 既ký 說thuyết 法Pháp 土thổ/độ 亦diệc 能năng 說thuyết 即tức 一nhất 說thuyết 一nhất 切thiết 說thuyết 故cố 名danh 約ước 融dung 通thông 說thuyết 。

【# 三tam 約ước 顯hiển 理lý 說thuyết 】# 謂vị 菩Bồ 薩Tát 觸xúc 對đối 諸chư 境cảnh 皆giai 能năng 了liễu 知tri 。 如như 對đối 色sắc 即tức 顯hiển 質chất 礙ngại 緣duyên 生sanh 無vô 常thường 等đẳng 義nghĩa 觸xúc 類loại 成thành 教giáo 故cố 名danh 約ước 顯hiển 理lý 說thuyết 。

三Tam 才Tài 配Phối 三Tam 世Thế 間Gian (# 出Xuất 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 隨Tùy 疏Sớ/sơ 演Diễn 義Nghĩa 鈔Sao )#

世thế 間gian 者giả 隔cách 別biệt 名danh 世thế 間gian 差sai 名danh 間gian 謂vị 諸chư 法pháp 間gian 隔cách 不bất 同đồng 也dã 。

【# 一nhất 天thiên 配phối 正chánh 覺giác 世thế 間gian 】# 正chánh 覺giác 即tức 佛Phật 也dã 謂vị 天thiên 道đạo 廣quảng 大đại 包bao 萬vạn 象tượng 以dĩ 無vô 餘dư 佛Phật 智trí 弘hoằng 深thâm 。 極cực 十thập 方phương 而nhi 普phổ 照chiếu 故cố 以dĩ 天thiên 配phối 正chánh 覺giác 世thế 間gian 也dã 。

【# 二nhị 地địa 配phối 噐# 世thế 間gian 】# 世thế 界giới 如như 噐# 名danh 噐# 世thế 間gian 謂vị 地địa 有hữu 含hàm 藏tạng 之chi 能năng 亦diệc 有hữu 負phụ 載tái 之chi 義nghĩa 而nhi 為vi 世thế 界giới 所sở 依y 十thập 方phương 世thế 界giới 。 無vô 邊biên 剎sát 土độ 。 亦diệc 為vi 一nhất 切thiết 。 有hữu 情tình 眾chúng 生sanh 所sở 依y 。 故cố 以dĩ 地địa 配phối 噐# 世thế 間gian 也dã 。

【# 三tam 人nhân 配phối 眾chúng 生sanh 世thế 間gian 。 】# 人nhân 即tức 六lục 道đạo 之chi 一nhất 道đạo 也dã 謂vị 世thế 間gian 一nhất 切thiết 。 有hữu 情tình 之chi 類loại 。 皆giai 名danh 眾chúng 生sanh 。 以dĩ 人nhân 與dữ 眾chúng 生sanh 皆giai 有hữu 。 覺giác 知tri 之chi 性tánh 故cố 以dĩ 人nhân 配phối 眾chúng 生sanh 世thế 間gian 。 也dã (# 六lục 道đạo 者giả 天thiên 道Đạo 人Nhân 道đạo 脩tu 羅la 道đạo 餓ngạ 鬼quỷ 道đạo 畜súc 生sanh 道đạo 地địa 獄ngục 道đạo 也dã )# 。

三Tam 相Tương 續Tục (# 出Xuất 楞Lăng 嚴Nghiêm 經Kinh )#

【# 一nhất 世thế 界giới 相tương 續tục 。 】# 經Kinh 云vân 世thế 為vi 遷thiên 流lưu 。 界giới 為vi 方phương 位vị 。 東đông 西tây 南nam 北bắc 。 四tứ 維duy 上thượng 下hạ 。 為vi 界giới 過quá 去khứ 未vị 來lai 現hiện 在tại 。 為vi 世thế 故cố 名danh 世thế 界giới 。 由do 眾chúng 生sanh 於ư 清thanh 淨tịnh 心tâm 。 體thể 一nhất 念niệm 不bất 覺giác 而nhi 起khởi 妄vọng 明minh 妄vọng 明minh 既ký 立lập 空không 昧muội 相tướng 形hình 形hình 則tắc 搖dao 動động 故cố 有hữu 風phong 輪luân 。 執chấp 持trì 世thế 界giới 。 明minh 覺giác 立lập 堅kiên 。 故cố 有hữu 金kim 輪luân 。 保bảo 持trì 國quốc 土độ 。 風phong 金kim 相tương 摩ma 。 故cố 有hữu 大đại 光quang 為vi 變biến 化hóa 性tánh 。 寶bảo 明minh 生sanh 潤nhuận 。 火hỏa 光quang 上thượng 蒸chưng 。 故cố 有hữu 水thủy 輪luân 。 含hàm 十thập 方phương 界giới 。 此thử 之chi 世thế 界giới 。 同đồng 諸chư 眾chúng 生sanh 業nghiệp 力lực 依y 空không 安an 立lập 而nhi 有hữu 成thành 壞hoại 之chi 刼# 壞hoại 而nhi 復phục 成thành 成thành 而nhi 復phục 壞hoại 終chung 始thỉ 相tương 續tục 無vô 有hữu 斷đoạn 絕tuyệt 。 故cố 名danh 世thế 界giới 。 相tương 續tục (# 空không 昧muội 相tướng 形hình 者giả 空không 即tức 明minh 也dã 昧muội 即tức 暗ám 也dã 明minh 暗ám 互hỗ 相tương 形hình 影ảnh 動động 搖dao 不bất 定định 故cố 有hữu 風phong 輪luân 。 生sanh 也dã 執chấp 持trì 世thế 界giới 。 者giả 金kim 水thủy 土thổ/độ 三tam 輪luân 皆giai 為vi 所sở 載tái 持trì 也dã 明minh 覺giác 立lập 堅kiên 。 者giả 一nhất 念niệm 妄vọng 明minh 堅kiên 執chấp 不bất 移di 故cố 有hữu 金kim 輪luân 。 生sanh 也dã 保bảo 持trì 國quốc 土độ 。 者giả 謂vị 金kim 體thể 貴quý 重trọng 故cố 云vân 保bảo 持trì 火hỏa 光quang 為vi 變biến 化hóa 性tánh 。 者giả 謂vị 火hỏa 能năng 變biến 生sanh 為vi 熟thục 變biến 腐hủ 為vi 堅kiên 等đẳng 寶bảo 明minh 生sanh 潤nhuận 。 者giả 謂vị 金kim 能năng 生sanh 水thủy 也dã 火hỏa 光quang 上thượng 蒸chưng 。 者giả 火hỏa 性tánh 炎diễm 上thượng 水thủy 性tánh 流lưu 下hạ 如như 火hỏa 蒸chưng 物vật 氣khí 汗hãn 流lưu 下hạ 故cố 有hữu 水thủy 輪luân 。 含hàm 十thập 方phương 界giới 。 如như 上thượng 所sở 明minh 乃nãi 是thị 三tam 輪luân 相tương 生sanh 次thứ 第đệ 若nhược 論luận 諸chư 輪luân 持trì 於ư 世thế 界giới 冣# 下hạ 空không 輪luân 持trì 於ư 風phong 輪luân 風phong 輪luân 持trì 於ư 水thủy 輪luân 水thủy 輪luân 持trì 於ư 金kim 輪luân 而nhi 不bất 言ngôn 土thổ/độ 者giả 土thổ/độ 與dữ 金kim 同đồng 是thị 堅kiên 性tánh 故cố 不bất 言ngôn 也dã )# 。

【# 二nhị 眾chúng 生sanh 相tương 續tục 。 】# 謂vị 五ngũ 陰ấm 諸chư 法pháp 眾chúng 共cộng 和hòa 合hợp 而nhi 生sanh 。 名danh 為vi 眾chúng 生sanh 。 經Kinh 云vân 同đồng 業nghiệp 相tương 纏triền 。 合hợp 離ly 成thành 化hóa 。 流lưu 愛ái 為vi 種chủng 。 納nạp 想tưởng 為vi 胎thai 。 交giao 遘cấu 發phát 生sanh 。 吸hấp 引dẫn 同đồng 業nghiệp 胎thai 。

【# 三tam 業nghiệp 果quả 相tương 續tục 。 】# 謂vị 眾chúng 生sanh 有hữu 殺sát 盜đạo [婬-壬+(工/山)]# 三tam 種chủng 之chi 業nghiệp 而nhi 受thọ 其kỳ 果quả 報báo 故cố 名danh 業nghiệp 果quả 經Kinh 云vân 汝nhữ 負phụ 我ngã 命mạng 。 我ngã 還hoàn 汝nhữ 債trái 。 經kinh 百bách 千thiên 刼# 常thường 在tại 生sanh 死tử 。 汝nhữ 愛ái 我ngã 心tâm 。 我ngã 怜# 汝nhữ 色sắc 經kinh 百bách 千thiên 刼# 常thường 在tại 纏triền 縛phược 。 惟duy 殺sát 盜đạo [婬-壬+(工/山)]# 三tam 為vi 根căn 本bổn 。 隨tùy 業nghiệp 隨tùy 報báo 無vô 有hữu 窮cùng 盡tận 。 故cố 名danh 業nghiệp 果quả 相tương 續tục 。 (# 汝nhữ 負phụ 我ngã 命mạng 。 我ngã 還hoàn 汝nhữ 債trái 。 二nhị 句cú 文văn 義nghĩa 互hỗ 見kiến 如như 云vân 汝nhữ 負phụ 我ngã 命mạng 。 汝nhữ 還hoàn 我ngã 命mạng 我ngã 負phụ 汝nhữ 債trái 我ngã 還hoàn 汝nhữ 債trái 。 此thử 殺sát 盜đạo 二nhị 種chủng 業nghiệp 果quả 也dã 汝nhữ 愛ái 我ngã 心tâm 。 我ngã 怜# 汝nhữ 色sắc 二nhị 句cú 亦diệc 應ưng 互hỗ 見kiến 如như 云vân 我ngã 愛ái 汝nhữ 心tâm 汝nhữ 怜# 我ngã 色sắc 此thử [婬-壬+(工/山)]# 欲dục 業nghiệp 果quả 也dã )# 。

三tam 阿a 僧tăng 祇kỳ 刼# (# 出xuất 天thiên 台thai 四tứ 教giáo 儀nghi )#

梵Phạn 語ngữ 阿a 僧tăng 祇kỳ 刼# 華hoa 言ngôn 無vô 數số 時thời 此thử 三tam 僧Tăng 祇kỳ 且thả 約ước 釋Thích 迦Ca 如Như 來Lai 。 脩tu 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 時thời 。 以dĩ 論luận 分phần/phân 限hạn 也dã 俱câu 舍xá 論luận 問vấn 云vân 既ký 云vân 無vô 數số 何hà 復phục 言ngôn 三tam 荅# 曰viết 言ngôn 無vô 數số 者giả 顯hiển 不bất 可khả 數số 非phi 無vô 數số 也dã (# 梵Phạn 語ngữ 釋Thích 迦Ca 華hoa 言ngôn 能năng 仁nhân )# 。

【# 初sơ 阿a 僧tăng 祇kỳ 】# 謂vị 如Như 來Lai 始thỉ 從tùng 古cổ 釋Thích 迦Ca 佛Phật 至chí 尸thi 棄khí 佛Phật 值trị 七thất 萬vạn 五ngũ 千thiên 。 佛Phật 名danh 初sơ 阿a 僧tăng 祇kỳ (# 大đại 論luận 云vân 釋Thích 迦Ca 文Văn 佛Phật 。 先tiên 世thế 作tác 瓦ngõa 師sư 名danh 大Đại 光Quang 明Minh 。 尓# 時thời 有hữu 佛Phật 名danh 釋Thích 迦Ca 文Văn 。 到đáo 瓦ngõa 師sư 含hàm 寄ký 宿túc 瓦ngõa 師sư 以dĩ 草thảo 座tòa 燈đăng 明minh 石thạch 蜜mật 漿tương 三tam 事sự 奉phụng 佛Phật 發phát 願nguyện 云vân 我ngã 於ư 當đương 來lai 。 作tác 佛Phật 如như 今kim 佛Phật 名danh 無vô 異dị 故cố 今kim 作tác 佛Phật 亦diệc 號hiệu 釋Thích 迦Ca 文Văn 。 也dã 梵Phạn 語ngữ 尸thi 棄khí 又hựu 云vân 式thức 棄khí 華hoa 言ngôn 火hỏa )# 。

【# 二nhị 阿a 僧tăng 祇kỳ 】# 謂vị 如Như 來Lai 次thứ 從tùng 尸thi 棄khí 佛Phật 至chí 然Nhiên 燈Đăng 佛Phật 。 值trị 七thất 萬vạn 六lục 千thiên 佛Phật 名danh 第đệ 二nhị 阿a 僧tăng 祇kỳ (# 然nhiên 燈đăng 佛Phật 者giả 大đại 論luận 云vân 佛Phật 初sơ 生sanh 時thời 。 身thân 光quang 如như 燈đăng 後hậu 至chí 成thành 佛Phật 遂toại 名danh 然nhiên 燈đăng 彼bỉ 時thời 釋Thích 迦Ca 佛Phật 。 號hiệu 曰viết 儒nho 童đồng 以dĩ 五ngũ 莖hành 蓮liên 花hoa 獻hiến 佛Phật 及cập 禮lễ 佛Phật 足túc 見kiến 地địa 汙ô 濕thấp 即tức 解giải 鹿lộc 皮bì 衣y 覆phú 之chi 掩yểm 泥nê 不bất 足túc 乃nãi 解giải 髮phát 覆phú 地địa 令linh 佛Phật 蹈đạo 而nhi 過quá 。 之chi 佛Phật 因nhân 記ký 曰viết 汝nhữ 自tự 此thử 後hậu 九cửu 十thập 一nhất 刼# 刼# 號hiệu 為vi 賢hiền 汝nhữ 當đương 作tác 佛Phật 。 號hiệu 釋Thích 迦Ca 文Văn )# 。

【# 三tam 阿a 僧tăng 祇kỳ 】# 謂vị 如Như 來Lai 次thứ 從tùng 然Nhiên 燈Đăng 佛Phật 。 至chí 毘Tỳ 婆Bà 尸Thi 佛Phật 。 值trị 七thất 萬vạn 七thất 千thiên 佛Phật 名danh 第đệ 三tam 阿a 僧tăng 祇kỳ (# 梵Phạn 語ngữ 毘Tỳ 婆Bà 尸Thi 亦diệc 名danh 維duy 衛vệ 華hoa 言ngôn 勝thắng 觀quán )# 。

三tam 時thời (# 出xuất 南nam 嶽nhạc 祖tổ 師sư 發phát 願nguyện 文văn )#

謂vị 釋Thích 迦Ca 如Như 來Lai 。 入nhập 滅diệt 之chi 後hậu 其kỳ 教giáo 法pháp 住trụ 世thế 有hữu 此thử 三tam 時thời 不bất 同đồng 也dã 。

【# 一nhất 正Chánh 法Pháp 時thời 】# 正chánh 猶do 證chứng 也dã 謂vị 如Như 來Lai 滅diệt 後hậu 。 教giáo 法pháp 住trụ 世thế 人nhân 有hữu 稟bẩm 教giáo 者giả 即tức 能năng 修tu 行hành 有hữu 修tu 行hành 者giả 。 即tức 能năng 證chứng 果Quả 是thị 名danh 正Chánh 法Pháp 。 據cứ 法pháp 住trụ 記ký 云vân 佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。 我ngã 滅diệt 度độ 後hậu 。 正Chánh 法Pháp 一nhất 千thiên 年niên 由do 女nữ 人nhân 出xuất 家gia 减# 五ngũ 百bách 年niên 又hựu 據cứ 善thiện 見kiến 論luận 云vân 後hậu 為vi 比Bỉ 丘Khâu 。 尼ni 說thuyết 八bát 敬kính 法pháp 還hoàn 得đắc 一nhất 千thiên 年niên 又hựu 據cứ 法pháp 苑uyển 珠châu 林lâm 云vân 天thiên 人nhân 荅# 宣tuyên 律luật 師sư 曰viết 佛Phật 錫tích 杖trượng 在tại 龍long 窟quật 中trung 四tứ 十thập 年niên 住trụ 為vi 如Như 來Lai 滅diệt 後hậu 。 有hữu 飛phi 行hành 羅la 剎sát 能năng 說thuyết 十Thập 二Nhị 部Bộ 經Kinh 。 詐trá 為vi 善thiện 比Bỉ 丘Khâu 食thực 諸chư 持trì 戒giới 者giả 為vi 斷đoạn 此thử 惡ác 故cố 鎮trấn 龍long 窟quật 中trung 復phục 令linh 正Chánh 法Pháp 增tăng 住trụ 四tứ 百bách 年niên 是thị 則tắc 正Chánh 法Pháp 住trụ 世thế 。 總tổng 一nhất 千thiên 四tứ 百bách 年niên (# 梵Phạn 語ngữ 阿A 難Nan 華hoa 言ngôn 慶khánh 喜hỷ 梵Phạn 語ngữ 比Bỉ 丘Khâu 華hoa 言ngôn 乞khất 士sĩ 八bát 敬kính 法Pháp 者giả 。 一nhất 尼ni 百bách 嵗# 禮lễ 初sơ 夏hạ 比Bỉ 丘Khâu 足túc 二nhị 不bất 得đắc 罵mạ 謗báng 比Bỉ 丘Khâu 三tam 不bất 得đắc 舉cử 比Bỉ 丘Khâu 過quá 四tứ 從tùng 僧Tăng 受thọ 具cụ 戒giới 五ngũ 有hữu 過quá 從tùng 僧Tăng 懺sám 六lục 半bán 月nguyệt 從tùng 僧Tăng 教giáo 誡giới 七thất 依y 僧Tăng 三tam 月nguyệt 安an 居cư 。 八bát 夏hạ 訖ngật 從tùng 僧Tăng 自tự 恣tứ 法pháp 也dã 梵Phạn 語ngữ 羅la 剎sát 華hoa 言ngôn 速tốc 疾tật 鬼quỷ 十Thập 二Nhị 部Bộ 經Kinh 。 者giả 一nhất 契Khế 經Kinh 二nhị 重trọng/trùng 頌tụng 三tam 諷phúng 頌tụng 四tứ 因nhân 緣duyên 五ngũ 本bổn 事sự 六lục 本bổn 生sanh 七thất 希hy 有hữu 八bát 譬thí 喻dụ 九cửu 論luận 議nghị 十thập 自tự 說thuyết 十thập 一nhất 方Phương 廣Quảng 十thập 二nhị 授thọ 記ký 也dã )# 。

【# 二nhị 像tượng 法pháp 時thời 】# 像tượng 者giả 似tự 也dã 有hữu 教giáo 有hữu 行hành 似tự 正Chánh 法Pháp 時thời 故cố 也dã 謂vị 如Như 來Lai 滅diệt 後hậu 。 教giáo 法pháp 住trụ 世thế 人nhân 有hữu 稟bẩm 教giáo 即tức 能năng 修tu 行hành 多đa 不bất 能năng 證chứng 果Quả 是thị 名danh 像tượng 法pháp 據cứ 法pháp 住trụ 記ký 云vân 佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。 我ngã 滅diệt 度độ 後hậu 。 像tượng 法pháp 一nhất 千thiên 年niên 又hựu 據cứ 法pháp 苑uyển 珠châu 林lâm 云vân 由do 佛Phật 錫tích 杖trượng 在tại 龍long 窟quật 中trung 因nhân 緣duyên 復phục 令linh 像tượng 法pháp 增tăng 住trụ 一nhất 千thiên 五ngũ 百bách 年niên 是thị 則tắc 像Tượng 法Pháp 住trụ 世thế 。 總tổng 二nhị 千thiên 五ngũ 百bách 年niên 。

【# 三tam 末Mạt 法Pháp 時thời 】# 謂vị 如Như 來Lai 滅diệt 後hậu 。 教giáo 法pháp 垂thùy 世thế 人nhân 雖tuy 有hữu 稟bẩm 教giáo 而nhi 不bất 能năng 修tu 行hành 。 證chứng 果Quả 是thị 名danh 末Mạt 法Pháp 據cứ 法pháp 住trụ 記ký 云vân 佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。 我ngã 滅diệt 度độ 後hậu 。 末Mạt 法Pháp 一nhất 萬vạn 年niên 又hựu 據cứ 法pháp 苑uyển 珠châu 林lâm 云vân 由do 佛Phật 錫tích 杖trượng 在tại 龍long 窟quật 中trung 因nhân 緣duyên 復phục 令linh 末Mạt 法Pháp 增tăng 住trụ 二nhị 萬vạn 年niên 是thị 則tắc 末Mạt 法Pháp 總tổng 三tam 萬vạn 年niên 。

三Tam 際Tế 時Thời (# 出Xuất 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 疏Sớ/sơ 并Tinh 演Diễn 義Nghĩa 鈔Sao )#

三tam 際tế 時thời 者giả 西tây 域vực 一nhất 嵗# 分phân 為vi 三tam 際tế 即tức 熱nhiệt 時thời 雨vũ 時thời 寒hàn 時thời 也dã 。

【# 一nhất 熱nhiệt 際tế 時thời 】# 西tây 域vực 記ký 云vân 從tùng 正chánh 月nguyệt 十thập 六lục 日nhật 。 至chí 五ngũ 月nguyệt 十thập 五ngũ 日nhật 。 為vi 熱nhiệt 時thời 也dã 。

【# 二nhị 雨vũ 際tế 時thời 】# 謂vị 從tùng 五ngũ 月nguyệt 十thập 六lục 日nhật 。 至chí 九cửu 月nguyệt 十thập 五ngũ 日nhật 。 為vi 雨vũ 時thời 也dã 。

【# 三tam 寒hàn 際tế 時thời 】# 謂vị 從tùng 九cửu 月nguyệt 十thập 六lục 日nhật 。 至chí 正chánh 月nguyệt 十thập 五ngũ 日nhật 。 為vi 寒hàn 時thời 也dã 。

三Tam 有Hữu (# 出Xuất 菩Bồ 薩Tát 善Thiện 戒Giới 經Kinh 并Tinh 大Đại 智Trí 度Độ 論Luận )#

三tam 有hữu 者giả 謂vị 欲dục 界giới 色sắc 界giới 無vô 色sắc 界giới 。 六lục 道đạo 眾chúng 生sanh 。 各các 隨tùy 所sở 作tác 善thiện 惡ác 。 之chi 業nghiệp 即tức 感cảm 善thiện 惡ác 之chi 報báo 。 因nhân 果quả 不bất 亡vong 故cố 名danh 為vi 有hữu 。 (# 六lục 道đạo 者giả 天thiên 道Đạo 人Nhân 道đạo 脩tu 羅la 道đạo 餓ngạ 鬼quỷ 道đạo 畜súc 生sanh 道đạo 地địa 獄ngục 道đạo 也dã )# 。

【# 一nhất 欲dục 有hữu 】# 謂vị 欲dục 界giới 天thiên 人nhân 脩tu 羅la 畜súc 生sanh 餓ngạ 鬼quỷ 。 地địa 獄ngục 各các 各các 隨tùy 其kỳ 業nghiệp 因nhân 而nhi 受thọ 果quả 報báo 。 故cố 名danh 欲dục 有hữu 。

【# 二nhị 色sắc 有hữu 】# 謂vị 色sắc 界giới 四tứ 禪thiền 諸chư 天thiên 由do 昔tích 修tu 習tập 有hữu 漏lậu 禪thiền 定định 報báo 生sanh 此thử 天thiên 雖tuy 離ly 欲dục 界giới 麤thô 染nhiễm 之chi 身thân 而nhi 有hữu 清thanh 淨tịnh 之chi 色sắc 故cố 名danh 色sắc 有hữu (# 四tứ 禪thiền 諸chư 天thiên 者giả 初sơ 禪thiền 天thiên 二nhị 禪thiền 天thiên 三tam 禪thiền 天thiên 四tứ 禪thiền 天thiên 也dã )# 。

【# 三tam 無vô 色sắc 有hữu 】# 謂vị 無vô 色sắc 界giới 四tứ 。 空không 諸chư 天thiên 由do 昔tích 修tu 習tập 有hữu 漏lậu 禪thiền 定định 報báo 生sanh 此thử 天thiên 雖tuy 無vô 色sắc 質chất 為vi 礙ngại 而nhi 亦diệc 隨tùy 其kỳ 所sở 作tác 。 之chi 因nhân 受thọ 其kỳ 果quả 報báo 故cố 名danh 無vô 色sắc 有hữu 。 (# 四tứ 空không 諸chư 天thiên 者giả 空không 處xứ 天thiên 識thức 處xứ 天thiên 無Vô 所Sở 有Hữu 處Xứ 天Thiên 。 非phi 非phi 想tưởng 處xứ 天thiên 也dã )# 。

三tam 種chủng 有hữu (# 出xuất 大đại 智Trí 度Độ 論luận )#

【# 一nhất 相tương 待đãi 有hữu 】# 待đãi 即tức 對đối 待đãi 之chi 義nghĩa 謂vị 如như 長trường 短đoản 彼bỉ 此thử 等đẳng 實thật 無vô 長trường 短đoản 亦diệc 無vô 彼bỉ 此thử 。 以dĩ 相tương 待đãi 故cố 乃nãi 有hữu 長trường 短đoản 等đẳng 名danh 是thị 則tắc 長trường/trưởng 因nhân 短đoản 有hữu 短đoản 因nhân 長trường/trưởng 有hữu 彼bỉ 亦diệc 因nhân 此thử 此thử 亦diệc 因nhân 彼bỉ 東đông 西tây 南nam 北bắc 。 皆giai 亦diệc 如như 是thị 。 故cố 名danh 相tướng 待đãi 有hữu 。

【# 二nhị 假giả 名danh 有hữu 】# 假giả 即tức 虛hư 假giả 不bất 實thật 。 也dã 謂vị 如như 氎điệp 因nhân 毛mao 縷lũ 而nhi 成thành 若nhược 無vô 毛mao 縷lũ 氎điệp 則tắc 何hà 有hữu 是thị 知tri 毛mao 縷lũ 因nhân 緣duyên 和hòa 合hợp 。 假giả 名danh 為vi 氎điệp 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 四tứ 大đại 和hòa 合hợp 。 假giả 名danh 為vi 身thân 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 故cố 曰viết 假giả 名danh 有hữu (# 四tứ 大đại 者giả 地địa 大đại 水thủy 大đại 火hỏa 大đại 。 風phong 大đại 也dã )# 。

【# 三tam 法pháp 有hữu 】# 謂vị 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 皆giai 從tùng 因nhân 緣duyên 。 而nhi 生sanh 緣duyên 合hợp 則tắc 成thành 緣duyên 散tán 則tắc 滅diệt 。 本bổn 無vô 自tự 性tánh 。 雖tuy 無vô 自tự 性tánh 非phi 如như 兔thố 角giác 龜quy 毛mao 有hữu 名danh 無vô 實thật 。 故cố 名danh 法pháp 有hữu 。

三tam 境cảnh (# 出xuất 宗tông 鏡kính 錄lục )#

【# 一nhất 性tánh 境cảnh 】# 性tánh 即tức 實thật 之chi 義nghĩa 也dã 謂vị 眼nhãn 識thức 乃nãi 至chí 身thân 識thức 及cập 第đệ 八bát 識thức 等đẳng 所sở 緣duyên 色sắc 等đẳng 實thật 境cảnh 相tướng 分phần/phân 不bất 起khởi 名danh 言ngôn 無vô 籌trù 度độ 心tâm 是thị 名danh 性tánh 境cảnh 。

【# 二nhị 獨độc 影ảnh 境cảnh 】# 影ảnh 即tức 影ảnh 像tượng 是thị 相tương/tướng 分phần/phân 異dị 名danh 謂vị 如như 第đệ 六lục 識thức 緣duyên 空không 華hoa 兔thố 角giác 及cập 過quá 去khứ 未vị 來lai 。 等đẳng 所sở 變biến 相tương/tướng 分phần/phân 無vô 種chủng 為vi 伴bạn 但đãn 獨độc 自tự 有hữu 是thị 名danh 獨độc 影ảnh 境cảnh 。

【# 三tam 帶đái 質chất 境cảnh 】# 帶đái 即tức 兼kiêm 帶đái 質chất 即tức 體thể 質chất 謂vị 以dĩ 心tâm 緣duyên 心tâm 也dã 如như 第đệ 七thất 識thức 緣duyên 第đệ 八bát 識thức 見kiến 分phần/phân 境cảnh 時thời 其kỳ 相tương/tướng 分phần/phân 無vô 別biệt 種chủng 生sanh 一nhất 半bán 與dữ 本bổn 質chất 同đồng 種chủng 生sanh 一nhất 半bán 與dữ 能năng 緣duyên 見kiến 分phần/phân 同đồng 種chủng 生sanh 是thị 名danh 帶đái 質chất 境cảnh 。

三tam 類loại 境cảnh (# 出xuất 翻phiên 譯dịch 名danh 義nghĩa )#

三tam 類loại 境cảnh 者giả 謂vị 第đệ 八bát 阿a 頼# 耶da 識thức 緣duyên 三tam 種chủng 境cảnh 種chủng 子tử 根căn 身thân 即tức 內nội 境cảnh 也dã 器khí 世thế 間gian 即tức 外ngoại 境cảnh 也dã (# 梵Phạn 語ngữ 阿a 頼# 耶da 華hoa 言ngôn 藏tạng 識thức )# 。

【# 一nhất 種chủng 子tử 境cảnh 】# 謂vị 第đệ 八bát 識thức 能năng 遍biến 任nhậm 持trì 世thế 間gian 出xuất 世thế 間gian 。 諸chư 法pháp 種chủng 子tử 故cố 名danh 種chủng 子tử 境cảnh 。

【# 二nhị 根căn 身thân 境cảnh 】# 謂vị 第đệ 八bát 識thức 覺giác 明minh 能năng 了liễu 之chi 心tâm 發phát 起khởi 內nội 外ngoại 塵trần 勞lao 之chi 相tướng 於ư 一nhất 圓viên 湛trạm 析tích 出xuất 根căn 塵trần 聚tụ 內nội 四tứ 大đại 而nhi 為vi 身thân 分phần/phân 故cố 名danh 根căn 身thân 境cảnh (# 四tứ 大đại 者giả 地địa 大đại 水thủy 大đại 火hỏa 大đại 。 風phong 大đại 也dã )# 。

【# 三tam 器khí 世thế 間gian 境cảnh 】# 世thế 界giới 如như 器khí 名danh 器khí 世thế 間gian 謂vị 從tùng 第đệ 八bát 識thức 轉chuyển 相tương/tướng 而nhi 成thành 現hiện 相tướng 即tức 有hữu 山sơn 河hà 大đại 地địa 。 等đẳng 境cảnh 界giới 故cố 名danh 器khí 世thế 間gian 境cảnh 。

三tam 量lượng (# 出xuất 宗tông 鏡kính 錄lục )#

【# 一nhất 現hiện 量lượng 】# 現hiện 即tức 顯hiển 現hiện 量lượng 即tức 量lượng 度độ 是thị 楷# 定định 之chi 義nghĩa 也dã 謂vị 眼nhãn 識thức 乃nãi 至chí 身thân 識thức 對đối 於ư 顯hiển 現hiện 五ngũ 塵trần 之chi 境cảnh 而nhi 能năng 度độ 量lương 楷# 定định 法pháp 之chi 自tự 相tương/tướng 不bất 錯thác 謬mậu 故cố 是thị 名danh 現hiện 量lượng (# 五ngũ 塵trần 者giả 色sắc 塵trần 聲thanh 塵trần 香hương 塵trần 味vị 塵trần 觸xúc 塵trần 也dã )# 。

【# 二nhị 比tỉ 量lượng 】# 比tỉ 即tức 比tỉ 類loại 謂vị 以dĩ 比tỉ 類loại 量lượng 度độ 而nhi 知tri 有hữu 故cố 如như 遠viễn 見kiến 煙yên 知tri 彼bỉ 有hữu 火hỏa 是thị 名danh 比tỉ 量lượng 。

【# 三tam 聖thánh 教giáo 量lượng 】# 謂vị 於ư 聖thánh 人nhân 所sở 說thuyết 現hiện 量lượng 比tỉ 量lượng 之chi 言ngôn 教giáo 皆giai 不bất 相tương 違vi 定định 可khả 信tín 受thọ 是thị 名danh 聖thánh 教giáo 量lượng 。

由do 旬tuần 三tam 量lượng (# 出xuất 翻phiên 譯dịch 名danh 義nghĩa )#

梵Phạn 語ngữ 由do 旬tuần 亦diệc 云vân 踰du 繕thiện 那na 華hoa 言ngôn 限hạn 量lượng 業nghiệp 疏sớ/sơ 云vân 乃nãi 是thị 輪Luân 王Vương 巡tuần 狩thú 一nhất 停đình 之chi 舍xá 猶do 如như 此thử 方phương 舘# 驛dịch 也dã 大đại 智Trí 度Độ 論luận 明minh 由do 旬tuần 有hữu 三tam 種chủng 故cố 名danh 由do 旬tuần 三tam 量lượng 。

【# 一nhất 上thượng 者giả 八bát 十thập 里lý 】# 謂vị 其kỳ 中trung 邊biên 山sơn 川xuyên 平bình 易dị 故cố 量lượng 為vi 八bát 十thập 里lý 也dã 。

【# 二nhị 中trung 者giả 六lục 十thập 里lý 】# 謂vị 其kỳ 中trung 邊biên 山sơn 川xuyên 稍sảo 險hiểm 故cố 量lượng 為vi 六lục 十thập 里lý 也dã 。

【# 三tam 下hạ 者giả 四tứ 十thập 里lý 】# 謂vị 其kỳ 中trung 邊biên 山sơn 川xuyên 險hiểm 阻trở 故cố 量lượng 為vi 四tứ 十thập 里lý 也dã 。

三tam 種chủng 相tương/tướng (# 出xuất 大đại 智Trí 度Độ 論luận )#

【# 一nhất 假giả 名danh 相tướng 】# 謂vị 世thế 間gian 一nhất 切thiết 。 事sự 物vật 及cập 以dĩ 眾chúng 生sanh 。 雖tuy 因nhân 眾chúng 緣duyên 和hòa 合hợp 。 而nhi 有hữu 種chủng 種chủng 。 名danh 字tự 皆giai 無vô 自tự 性tánh 。 虛hư 假giả 不bất 實thật 。 眾chúng 生sanh 迷mê 故cố 於ư 此thử 假giả 名danh 起khởi 執chấp 取thủ 相tương/tướng 故cố 名danh 假giả 名danh 相tướng 。

【# 二nhị 法pháp 相tướng 】# 謂vị 五ngũ 蘊uẩn 十thập 二nhị 入nhập 十thập 八bát 界giới 等đẳng 。 諸chư 法pháp 以dĩ 肉nhục 眼nhãn 觀quán 。 故cố 則tắc 見kiến 是thị 有hữu 以dĩ 慧tuệ 眼nhãn 觀quán 故cố 則tắc 見kiến 是thị 無vô 眾chúng 生sanh 迷mê 故cố 於ư 此thử 等đẳng 法pháp 。 起khởi 執chấp 取thủ 相tương/tướng 故cố 名danh 法pháp 相tướng (# 五ngũ 蘊uẩn 者giả 色sắc 蘊uẩn 受thọ 蘊uẩn 想tưởng 蘊uẩn 行hành 蘊uẩn 識thức 蘊uẩn 也dã 十thập 二nhị 入nhập 者giả 眼nhãn 入nhập 耳nhĩ 入nhập 鼻tị 入nhập 舌thiệt 入nhập 身thân 入nhập 意ý 入nhập 色sắc 入nhập 聲thanh 入nhập 香hương 入nhập 味vị 入nhập 觸xúc 入nhập 法pháp 入nhập 也dã 十thập 八bát 界giới 者giả 。 眼nhãn 界giới 色sắc 界giới 眼nhãn 識thức 界giới 耳nhĩ 界giới 聲thanh 界giới 耳nhĩ 識thức 界giới 鼻tị 界giới 香hương 界giới 鼻tị 識thức 界giới 舌thiệt 界giới 味vị 界giới 舌thiệt 識thức 界giới 身thân 界giới 觸xúc 界giới 身thân 識thức 界giới 意ý 界giới 法Pháp 界Giới 意ý 識thức 界giới 也dã )# 。

【# 三tam 無vô 相tướng 相tương/tướng 】# 謂vị 離ly 上thượng 二nhị 相tương/tướng 但đãn 有hữu 無vô 相tướng 眾chúng 生sanh 迷mê 故cố 又hựu 於ư 無vô 相tướng 。 之chi 中trung 起khởi 執chấp 取thủ 相tương/tướng 故cố 名danh 無vô 相tướng 相tương/tướng 。

三Tam 種Chủng 相Tương/tướng (# 出Xuất 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 隨Tùy 疏Sớ/sơ 演Diễn 義Nghĩa 鈔Sao )#

【# 一nhất 標tiêu 相tương/tướng 】# 標tiêu 即tức 表biểu 也dã 謂vị 如như 見kiến 煙yên 即tức 知tri 是thị 火hỏa 等đẳng 是thị 名danh 標tiêu 相tương/tướng 。

【# 二nhị 形hình 相tướng 】# 形hình 即tức 形hình 狀trạng 謂vị 長trường 短đoản 方phương 圓viên 等đẳng 是thị 名danh 形hình 相tướng 。

【# 三tam 體thể 相tướng 】# 體thể 即tức 體thể 質chất 謂vị 如như 火hỏa 以dĩ 熱nhiệt 為vi 質chất 相tương/tướng 等đẳng 是thị 名danh 體thể 相tướng 。

三tam 種chủng 色sắc (# 出xuất 五ngũ 蘊uẩn 論luận )#

【# 一nhất 顯hiển 色sắc 】# 顯hiển 即tức 明minh 顯hiển 色sắc 即tức 質chất 礙ngại 之chi 色sắc 謂vị 青thanh 黃hoàng 赤xích 白bạch 。 光quang 影ảnh 明minh 暗ám 煙yên 雲vân 塵trần 霧vụ 。 虛hư 空không 等đẳng 色sắc 明minh 顯hiển 可khả 見kiến 故cố 名danh 顯hiển 色sắc 。

【# 二nhị 形hình 色sắc 】# 形hình 即tức 形hình 相tướng 謂vị 長trường 短đoản 方phương 圓viên 麤thô 細tế 高cao 下hạ 。 若nhược 正chánh 不bất 正chánh 皆giai 有hữu 形hình 相tướng 故cố 名danh 形hình 色sắc 。

【# 三tam 表biểu 色sắc 】# 表biểu 顯hiển 也dã 對đối 也dã 謂vị 行hành 住trụ 坐tọa 臥ngọa 。 取thủ 捨xả 屈khuất 伸thân 雖tuy 是thị 所sở 行hành 之chi 事sự 。 而nhi 有hữu 表biểu 對đối 顯hiển 然nhiên 可khả 見kiến 故cố 名danh 表biểu 色sắc 。

三tam 種chủng 色sắc (# 出xuất 阿a 毘tỳ 曇đàm 論luận )#

【# 一nhất 可khả 見kiến 有hữu 對đối 色sắc 】# 可khả 見kiến 有hữu 對đối 色sắc 者giả 即tức 一nhất 切thiết 色sắc 塵trần 也dã 謂vị 世thế 間gian 之chi 色sắc 眼nhãn 則tắc 可khả 見kiến 有hữu 對đối 於ư 眼nhãn 故cố 也dã 。

【# 二nhị 不bất 可khả 見kiến 有hữu 對đối 色sắc 】# 不bất 可khả 見kiến 有hữu 對đối 色sắc 者giả 即tức 五ngũ 根căn 四tứ 塵trần 也dã 謂vị 眼nhãn 識thức 不bất 可khả 見kiến 。 而nhi 能năng 對đối 色sắc 耳nhĩ 識thức 不bất 可khả 見kiến 。 而nhi 能năng 對đối 聲thanh 鼻tị 識thức 不bất 可khả 見kiến 。 而nhi 能năng 對đối 香hương 舌thiệt 識thức 不bất 可khả 見kiến 。 而nhi 能năng 對đối 味vị 身thân 識thức 不bất 可khả 見kiến 。 而nhi 能năng 對đối 觸xúc 皆giai 言ngôn 勝thắng 義nghĩa 根căn 也dã 四tứ 塵trần 即tức 聲thanh 香hương 味vị 觸xúc 。 也dã 此thử 四tứ 亦diệc 不bất 可khả 見kiến 。 而nhi 有hữu 對đối 於ư 耳nhĩ 鼻tị 舌thiệt 身thân 故cố 也dã 。

【# 三tam 不bất 可khả 見kiến 無vô 對đối 色sắc 】# 不bất 可khả 見kiến 無vô 對đối 色sắc 者giả 即tức 無vô 表biểu 色sắc 也dã 謂vị 意ý 識thức 緣duyên 於ư 過quá 去khứ 所sở 見kiến 之chi 境cảnh 名danh 為vi 落lạc 謝tạ 五ngũ 塵trần 雖tuy 於ư 意ý 識thức 分phân 別biệt 明minh 了liễu 皆giai 不bất 可khả 見kiến 。 亦diệc 無vô 表biểu 對đối 故cố 也dã (# 五ngũ 塵trần 者giả 色sắc 塵trần 聲thanh 塵trần 香hương 塵trần 味vị 塵trần 觸xúc 塵trần 也dã )# 。

三tam 聚tụ (# 出xuất 顯hiển 宗tông 論luận )#

【# 一nhất 正chánh 性tánh 定định 聚tụ 】# 謂vị 斷đoạn 貪tham 瞋sân 癡si 等đẳng 。 煩phiền 惱não 皆giai 盡tận 心tâm 無vô 邪tà 偽ngụy 此thử 性tánh 决# 定định 聚tụ 集tập 不bất 散tán 是thị 名danh 正chánh 性tánh 定định 聚tụ 。

【# 二nhị 邪tà 性tánh 定định 聚tụ 】# 謂vị 四tứ 惡ác 趣thú 及cập 一nhất 切thiết 邊biên 邪tà 等đẳng 見kiến 不bất 信tín 正Chánh 法Pháp 。 皆giai 名danh 邪tà 性tánh 此thử 性tánh 决# 定định 聚tụ 集tập 不bất 散tán 是thị 名danh 邪tà 性tánh 定định 聚tụ (# 四tứ 惡ác 趣thú 者giả 修tu 羅la 趣thú 餓ngạ 鬼quỷ 趣thú 畜súc 生sanh 趣thú 地địa 獄ngục 趣thú 也dã )# 。

【# 三tam 不bất 定định 性tánh 聚tụ 】# 謂vị 此thử 性tánh 或hoặc 可khả 為vi 邪tà 或hoặc 可khả 為vi 正chánh 定định 非phi 一nhất 向hướng 是thị 名danh 不bất 定định 性tánh 聚tụ 。

三Tam 生Sanh (# 出Xuất 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 隨Tùy 疏Sớ/sơ 演Diễn 義Nghĩa 鈔Sao )#

【# 一nhất 見kiến 聞văn 生sanh 】# 見kiến 聞văn 生sanh 者giả 謂vị 八bát 難nạn 眾chúng 生sanh 。 宿túc 世thế 見kiến 聞văn 華hoa 嚴nghiêm 大đại 經kinh 正Chánh 法Pháp 不bất 能năng 信tín 受thọ 。 反phản 生sanh 毀hủy 謗báng 故cố 感cảm 八bát 難nạn 之chi 報báo 墮đọa 地địa 獄ngục 中trung 。 受thọ 諸chư 極cực 苦khổ 今kim 蒙mông 如Như 來Lai 放phóng 足túc 下hạ 輪luân 相tương/tướng 清thanh 淨tịnh 功công 德đức 。 光quang 明minh 所sở 照chiếu 。 由do 其kỳ 宿túc 有hữu 見kiến 聞văn 華hoa 嚴nghiêm 大đại 經kinh 善thiện 種chủng 即tức 得đắc 脫thoát 地địa 獄ngục 苦khổ 。 生sanh 兜Đâu 率Suất 天Thiên 。 而nhi 得đắc 成thành 道Đạo 。 於ư 一nhất 生sanh 內nội 超siêu 登đăng 十Thập 地Địa 也dã (# 八bát 難nạn 者giả 地địa 獄ngục 難nạn/nan 畜súc 生sanh 難nạn/nan 餓ngạ 鬼quỷ 難nạn/nan 長Trường 壽Thọ 天Thiên 難nạn/nan 北Bắc 欝Uất 單Đơn 越Việt 。 難nạn/nan 盲manh 聾lung 瘖âm 瘂á 。 難nạn/nan 世thế 智trí 辨biện 聦# 難nạn/nan 生sanh 在tại 佛Phật 前tiền 佛Phật 後hậu 難nạn/nan 也dã 梵Phạn 語ngữ 兜Đâu 率Suất 華hoa 言ngôn 知tri 足túc 十Thập 地Địa 者giả 歡Hoan 喜Hỷ 地Địa 離ly 垢cấu 地địa 發phát 光quang 地địa 熖# 慧tuệ 地địa 難nan 勝thắng 地địa 現hiện 前tiền 地địa 遠viễn 行hành 地địa 不bất 動động 地địa 善thiện 慧tuệ 地địa 法pháp 雲vân 地địa 也dã )# 。

【# 二nhị 解giải 行hành 生sanh 】# 解giải 行hành 生sanh 者giả 謂vị 善Thiện 財Tài 童Đồng 子Tử 。 於ư 福phước 城thành 東đông 初sơ 見kiến 文Văn 殊Thù 得đắc 蒙mông 開khai 發phát 而nhi 啟khải 信tín 解giải 遂toại 令linh 叅# 問vấn 諸chư 善Thiện 知Tri 識Thức 。 皆giai 獲hoạch 開khai 示thị 脩tu 行hành 法Pháp 門môn 乃nãi 至chí 冣# 後hậu 叅# 見kiến 普phổ 賢hiền 令linh 其kỳ 入nhập 於ư 。 毛mao 孔khổng 剎sát 中trung 修tu 行hành 菩Bồ 薩Tát 。 廣quảng 大đại 願nguyện 因nhân 圓viên 滿mãn 諸chư 佛Phật 無vô 上thượng 道Đạo 。 果quả 如như 此thử 解giải 行hành 即tức 於ư 一nhất 生sanh 而nhi 得đắc 圓viên 滿mãn 也dã 。

【# 三tam 證chứng 入nhập 生sanh 】# 證chứng 入nhập 生sanh 者giả 謂vị 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 於ư 逝thệ 多đa 林lâm 中trung 令linh 海hải 覺giác 等đẳng 六lục 千thiên 比Bỉ 丘Khâu 。 觀quán 察sát 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 。 無vô 量lượng 功công 德đức 具cụ 足túc 。 莊trang 嚴nghiêm 彼bỉ 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 聞văn 是thị 說thuyết 已dĩ 。 心tâm 意ý 清thanh 淨tịnh 。 信tín 解giải 堅kiên 固cố 。 頂đảnh 禮lễ 文Văn 殊Thù 作tác 如như 是thị 言ngôn 。 仁nhân 者giả 所sở 有hữu 色sắc 身thân 。 相tướng 好hảo 願nguyện 我ngã 悉tất 得đắc 於ư 是thị 文Văn 殊Thù 為vì 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 開khai 示thị 演diễn 說thuyết 。 大Đại 乘Thừa 之chi 法Pháp 。 令linh 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 成thành 就tựu 深thâm 信tín 獲hoạch 大đại 智trí 慧tuệ 。 於ư 一nhất 生sanh 內nội 證chứng 入nhập 法Pháp 界Giới 也dã (# 梵Phạn 語ngữ 舍Xá 利Lợi 弗Phất 華hoa 言ngôn 身thân 子tử 梵Phạn 語ngữ 逝thệ 多đa 華hoa 言ngôn 勝thắng 林lâm 即tức 給Cấp 孤Cô 獨Độc 園Viên 。 也dã 梵Phạn 語ngữ 比Bỉ 丘Khâu 華hoa 言ngôn 乞khất 士sĩ 梵Phạn 語ngữ 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 。 華hoa 言ngôn 妙diệu 德đức )# 。

三tam 分phân 別biệt (# 出xuất 阿a 毘tỳ 達đạt 磨ma 雜tạp 集tập 論luận )#

論luận 云vân 唯duy 一nhất 意ý 識thức 有hữu 三tam 種chủng 分phân 別biệt 也dã 。

【# 一nhất 自tự 性tánh 分phân 別biệt 】# 謂vị 意ý 識thức 對đối 於ư 現hiện 在tại 六lục 塵trần 之chi 境cảnh 自tự 性tánh 而nhi 起khởi 分phân 別biệt 。 故cố 名danh 自tự 性tánh 分phân 別biệt (# 六lục 塵trần 者giả 色sắc 塵trần 聲thanh 塵trần 香hương 塵trần 味vị 塵trần 觸xúc 塵trần 法pháp 塵trần 也dã )# 。

【# 二nhị 隨tùy 念niệm 分phân 別biệt 】# 謂vị 意ý 識thức 昔tích 曾tằng 對đối 於ư 六lục 塵trần 之chi 境cảnh 追truy 念niệm 不bất 忘vong 而nhi 起khởi 分phân 別biệt 。 故cố 名danh 隨tùy 念niệm 分phân 別biệt 。

【# 三tam 計kế 度độ 分phân 別biệt 】# 謂vị 意ý 識thức 於ư 不bất 現hiện 見kiến 。 事sự 計kế 較giảo 量lượng 度độ 而nhi 起khởi 分phân 別biệt 。 故cố 名danh 計kế 度độ 分phân 別biệt 。

三Tam 無Vô 差Sai 別Biệt (# 出Xuất 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 疏Sớ/sơ )#

謂vị 心tâm 佛Phật 眾chúng 生sanh 雖tuy 在tại 因nhân 在tại 果quả 迷mê 悟ngộ 不bất 同đồng 。 然nhiên 其kỳ 理lý 性tánh 所sở 具cụ 本bổn 來lai 平bình 等đẳng 初sơ 無vô 有hữu 異dị 故cố 經Kinh 云vân 心tâm 佛Phật 及cập 眾chúng 生sanh 。 是thị 三tam 無vô 差sai 別biệt 。

【# 一nhất 心tâm 無vô 差sai 別biệt 。 】# 謂vị 一nhất 念niệm 心tâm 體thể 凡phàm 聖thánh 不bất 二nhị 。 具cụ 足túc 十thập 界giới 十thập 如như 是thị 等đẳng 法Pháp 。 而nhi 與dữ 諸chư 佛Phật 眾chúng 生sanh 性tánh 元nguyên 平bình 等đẳng 初sơ 無vô 有hữu 異dị 故cố 經Kinh 云vân 遊du 心tâm 法Pháp 界Giới 如như 虛hư 空không 則tắc 知tri 諸chư 佛Phật 之chi 境cảnh 界giới 。 是thị 名danh 心tâm 無vô 差sai 別biệt 。 (# 十thập 界giới 者giả 佛Phật 界giới 菩Bồ 薩Tát 界giới 緣Duyên 覺Giác 界giới 聲Thanh 聞Văn 界giới 天thiên 界giới 人nhân 界giới 。 阿a 脩tu 羅la 界giới 餓ngạ 鬼quỷ 界giới 畜súc 生sanh 界giới 地địa 獄ngục 界giới 也dã 十thập 如như 是thị 者giả 如như 是thị 相tương/tướng 如như 是thị 性tánh 如như 是thị 體thể 如như 是thị 力lực 如như 是thị 作tác 如như 是thị 因nhân 如như 是thị 緣duyên 如như 是thị 果quả 如như 是thị 報báo 如như 是thị 本bổn 末mạt 究cứu 竟cánh 等đẳng 也dã )# 。

【# 二nhị 佛Phật 無vô 差sai 別biệt 】# 謂vị 十thập 方phương 諸chư 佛Phật 。 了liễu 悟ngộ 十thập 界giới 十thập 如như 是thị 等đẳng 法Pháp 。 而nhi 成thành 正chánh 覺giác 。 即tức 是thị 悟ngộ 本bổn 心tâm 之chi 所sở 具cụ 亦diệc 是thị 悟ngộ 眾chúng 生sanh 之chi 所sở 迷mê 迷mê 悟ngộ 雖tuy 殊thù 其kỳ 體thể 不bất 二nhị 故cố 法pháp 華hoa 經Kinh 云vân 唯duy 佛Phật 與dữ 佛Phật 。 乃nãi 能năng 究cứu 盡tận 。 諸chư 法Pháp 實thật 相tướng 是thị 。 名danh 佛Phật 無vô 差sai 別biệt 。

【# 三tam 眾chúng 生sanh 無vô 差sai 別biệt 】# 謂vị 九cửu 界giới 眾chúng 生sanh 各các 具cụ 十thập 界giới 十thập 如như 是thị 等đẳng 法Pháp 。 而nhi 與dữ 佛Phật 之chi 所sở 悟ngộ 本bổn 心tâm 所sở 具cụ 之chi 法pháp 其kỳ 體thể 不bất 二nhị 故cố 涅Niết 槃Bàn 經Kinh 云vân 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 即tức 是thị 佛Phật 是thị 名danh 眾chúng 生sanh 。 無vô 差sai 別biệt (# 九cửu 界giới 者giả 十thập 界giới 中trung 但đãn 除trừ 佛Phật 界giới 也dã )# 。

妙diệu 行hạnh 三tam 因nhân 緣duyên (# 出xuất 阿a 毘tỳ 達đạt 磨ma 大đại 毘tỳ 婆bà 沙sa 論luận )#

【# 一nhất 時thời 因nhân 緣duyên 】# 時thời 即tức 時thời 分phần/phân 因nhân 緣duyên 者giả 能năng 生sanh 為vi 因nhân 助trợ 成thành 為vi 緣duyên 謂vị 五ngũ 濁trược 不bất 增tăng 時thời 諸chư 有hữu 情tình 類loại 。 具cụ 大đại 威uy 德đức 。 好hiếu 修tu 諸chư 善thiện 蓋cái 於ư 彼bỉ 時thời 無vô 諸chư 濁trược 惡ác 。 其kỳ 人nhân 雖tuy 不bất 樂nhạo 為vi 妙diệu 行hạnh 而nhi 亦diệc 自tự 然nhiên 能năng 行hành 也dã (# 五ngũ 濁trược 者giả 刧# 濁trược 見kiến 濁trược 煩phiền 惱não 濁trược 眾chúng 生sanh 濁trược 命mạng 濁trược 也dã )# 。

【# 二nhị 處xứ 因nhân 緣duyên 】# 處xứ 即tức 處xứ 所sở 謂vị 中trung 國quốc 也dã 人nhân 生sanh 中trung 國quốc 其kỳ 性tánh 聦# 敏mẫn 志chí 意ý 調điều 柔nhu 能năng 修tu 善thiện 業nghiệp 不bất 生sanh 邪tà 見kiến 。 其kỳ 人nhân 雖tuy 不bất 樂nhạo 為vi 妙diệu 行hạnh 而nhi 亦diệc 自tự 然nhiên 能năng 行hành 也dã 。

【# 三tam 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 因nhân 緣duyên 】# 梵Phạn 語ngữ 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 華hoa 言ngôn 有hữu 情tình 謂vị 一nhất 類loại 有hữu 情tình 得đắc 修tu 妙diệu 行hạnh 之chi 眾chúng 同đồng 分phần/phân 而nhi 居cư 其kỳ 性tánh 和hòa 雅nhã 能năng 修tu 善thiện 業nghiệp 如như 住trụ 律luật 儀nghi 盖# 親thân 近cận 妙diệu 行hạnh 之chi 眾chúng 其kỳ 人nhân 雖tuy 不bất 樂nhạo 為vi 眾chúng 善thiện 而nhi 亦diệc 自tự 然nhiên 能năng 行hành 也dã 。

三Tam 軰# 事Sự 佛Phật (# 出Xuất 分Phân 別Biệt 經Kinh )#

【# 一nhất 為vi 魔ma 弟đệ 子tử 事sự 佛Phật 。 】# 經Kinh 云vân 何hà 謂vị 魔ma 弟đệ 子tử 事sự 佛Phật 佛Phật 言ngôn 雖tuy 受thọ 佛Phật 戒giới 。 心tâm 樂nhạo 邪tà 業nghiệp 。 不bất 信tín 正Chánh 道Đạo 。 不bất 知tri 有hữu 罪tội 惡ác 之chi 報báo 假giả 名danh 事sự 佛Phật 。 常thường 與dữ 邪tà 俱câu 。 是thị 名danh 魔ma 弟đệ 子tử 事sự 佛Phật 。

【# 二nhị 為vi 天thiên 人nhân 事sự 佛Phật 。 】# 經Kinh 云vân 何hà 謂vị 天thiên 人nhân 事sự 佛Phật 佛Phật 言ngôn 受thọ 持trì 五Ngũ 戒Giới 。 行hành 於ư 十Thập 善Thiện 。 至chí 死tử 不bất 犯phạm 信tín 有hữu 罪tội 福phước 。 常thường 念niệm 正Chánh 法Pháp 。 是thị 名danh 天thiên 人nhân 事sự 佛Phật (# 五Ngũ 戒Giới 者giả 不bất 殺sát 不bất 盜đạo 。 不bất 邪tà [婬-壬+(工/山)]# 不bất 妄vọng 語ngữ 不bất 飲ẩm 酒tửu 也dã 十Thập 善Thiện 者giả 不bất 殺sát 生sanh 不bất 偷thâu 盜đạo 不bất 邪tà [婬-壬+(工/山)]# 不bất 妄vọng 語ngữ 不bất 兩lưỡng 舌thiệt 不bất 惡ác 口khẩu 不bất 綺ỷ 語ngữ 不bất 貪tham 欲dục 不bất 瞋sân 恚khuể 不bất 邪tà 見kiến 也dã )# 。

【# 三tam 為vi 佛Phật 弟đệ 子tử 事sự 佛Phật 。 】# 經Kinh 云vân 何hà 謂vị 佛Phật 弟đệ 子tử 。 事sự 佛Phật 佛Phật 言ngôn 奉phụng 持trì 五Ngũ 戒Giới 。 廣quảng 學học 經Kinh 法Pháp 修tu 習tập 智trí 慧tuệ 。 知tri 三tam 界giới 苦khổ 。 心tâm 不bất 樂nhạo 著trước 。 欲dục 得đắc 解giải 脫thoát 。 行hành 於ư 六Lục 度Độ 知tri 死tử 有hữu 生sanh 。 知tri 生sanh 有hữu 死tử 不bất 貪tham 身thân 命mạng 。 不bất 為vi 邪tà 業nghiệp 。 是thị 名danh 佛Phật 弟đệ 子tử 事sự 佛Phật (# 三tam 界giới 者giả 欲dục 界giới 色sắc 界giới 無vô 色sắc 界giới 。 也dã 六Lục 度Độ 者giả 一nhất 布bố 施thí 二nhị 持trì 戒giới 三tam 忍nhẫn 辱nhục 四tứ 精tinh 進tấn 五ngũ 禪thiền 定định 六lục 智trí 慧tuệ 也dã )# 。

三tam 種chủng 光quang 明minh 。 (# 出xuất 瑜du 伽già 師sư 地địa 論luận )#

【# 一nhất 外ngoại 光quang 明minh 】# 謂vị 日nhật 月nguyệt 星tinh 光quang 。 及cập 火hỏa 珠châu 燈đăng 炬cự 等đẳng 光quang 皆giai 能năng 破phá 除trừ 昏hôn 暗ám 是thị 名danh 外ngoại 光quang 明minh 。

【# 二nhị 法pháp 光quang 明minh 】# 謂vị 隨tùy 其kỳ 所sở 聞văn 。 之chi 法pháp 觀quán 察sát 修tu 習tập 皆giai 依y 法pháp 則tắc 因nhân 此thử 明minh 心tâm 見kiến 性tánh 破phá 除trừ 愚ngu 癡si 之chi 暗ám 顯hiển 發phát 本bổn 覺giác 妙diệu 明minh 。 是thị 名danh 法pháp 光quang 明minh 。

【# 三Tam 身Thân 光quang 明minh 】# 謂vị 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 二Nhị 乘Thừa 及cập 諸chư 天thiên 等đẳng 身thân 皆giai 有hữu 光quang 亦diệc 能năng 破phá 暗ám 是thị 名danh 身thân 光quang 明minh (# 二Nhị 乘Thừa 者giả 聲Thanh 聞Văn 乘thừa 緣Duyên 覺Giác 乘thừa 也dã )# 。

食Thực 三Tam 德Đức (# 出Xuất 涅Niết 槃Bàn 經Kinh )#

經Kinh 云vân 諸chư 優Ưu 婆Bà 塞Tắc 。 為vì 佛Phật 及cập 僧Tăng 。 辦biện 諸chư 食thực 具cụ 種chủng 種chủng 備bị 足túc 皆giai 是thị 栴chiên 檀đàn 沉trầm 水thủy 香hương 薪tân 八bát 功công 德đức 水thủy 。 之chi 所sở 成thành 熟thục 。 其kỳ 食thực 甘cam 羙# 有hữu 三tam 德đức 焉yên (# 梵Phạn 語ngữ 優Ưu 婆Bà 塞Tắc 華hoa 言ngôn 近cận 事sự 男nam 梵Phạn 語ngữ 栴chiên 檀đàn 華hoa 言ngôn 與dữ 藥dược 能năng 除trừ 病bệnh 故cố 八bát 功công 德đức 者giả 一nhất 澄trừng 淨tịnh 二nhị 清thanh 冷lãnh 三tam 甘cam 羙# 四tứ 輕khinh 軟nhuyễn 五ngũ 潤nhuận 澤trạch 六lục 安an 和hòa 七thất 飲ẩm 時thời 除trừ 飢cơ 渴khát 等đẳng 。 八bát 長trưởng 養dưỡng 諸chư 根căn 也dã )# 。

【# 一nhất 清thanh 淨tịnh 】# 謂vị 奉phụng 佛Phật 供cung 僧Tăng 之chi 食thực 當đương 使sử 精tinh 潔khiết 無vô 有hữu 葷huân 穢uế 是thị 名danh 清thanh 淨tịnh 。

【# 二nhị 柔nhu 軟nhuyễn 】# 謂vị 奉phụng 佛Phật 供cung 僧Tăng 之chi 食thực 當đương 須tu 柔nhu 軟nhuyễn 甘cam 和hòa 而nhi 不bất 麤thô 澁sáp 是thị 名danh 柔nhu 軟nhuyễn 。

【# 三tam 如như 法Pháp 】# 謂vị 奉phụng 佛Phật 供cung 僧Tăng 之chi 食thực 當đương 隨tùy 時thời 措thố 辦biện 制chế 造tạo 得đắc 宜nghi 。 是thị 名danh 如như 法Pháp 。

食thực 三tam 匙thi (# 出xuất 法pháp 苑uyển 珠châu 林lâm )#

大đại 智Trí 度Độ 論luận 云vân 食thực 為vi 行hành 道Đạo 不bất 為vi 益ích 身thân 修tu 道Đạo 之chi 人nhân 。 正chánh 受thọ 食thực 時thời 湏# 作tác 三tam 願nguyện 。

【# 初sơ 下hạ 匙thi 時thời 】# 謂vị 初sơ 下hạ 匙thi 時thời 心tâm 湏# 想tưởng 念niệm 願nguyện 我ngã 此thử 生sanh 所sở 有hữu 身thân 口khẩu 意ý 。 一nhất 切thiết 惡ác 業nghiệp 。 悉tất 令linh 斷đoạn 盡tận 。

【# 次thứ 下hạ 匙thi 時thời 】# 謂vị 次thứ 下hạ 匙thi 時thời 心tâm 湏# 想tưởng 念niệm 願nguyện 我ngã 此thử 生sanh 所sở 修tu 一nhất 切thiết 善thiện 法Pháp 。 悉tất 令linh 滿mãn 足túc 。

【# 後hậu 下hạ 題đề 時thời 】# 謂vị 又hựu 次thứ 下hạ 匙thi 時thời 心tâm 須tu 想tưởng 念niệm 願nguyện 我ngã 此thử 生sanh 所sở 修tu 善thiện 根căn 。 迴hồi 施thí 眾chúng 生sanh 。 普phổ 共cộng 成thành 佛Phật 。

三tam 淨tịnh 肉nhục (# 出xuất 十thập 誦tụng 律luật )#

【# 一nhất 眼nhãn 不bất 見kiến 殺sát 】# 謂vị 自tự 眼nhãn 不bất 見kiến 是thị 生sanh 物vật 是thị 人nhân 不bất 為vị 。 我ngã 故cố 殺sát 是thị 名danh 不bất 見kiến 殺sát 。

【# 二nhị 耳nhĩ 不bất 聞văn 殺sát 】# 謂vị 於ư 可khả 信tín 之chi 人nhân 不bất 聞văn 是thị 生sanh 物vật 不bất 為vi 我ngã 故cố 殺sát 是thị 名danh 不bất 聞văn 殺sát 。

【# 三tam 不bất 疑nghi 殺sát 】# 謂vị 知tri 此thử 處xứ 有hữu 屠đồ 家gia 有hữu 自tự 死tử 者giả 亦diệc 知tri 此thử 人nhân 不bất 為vị 。 我ngã 故cố 殺sát 是thị 名danh 不bất 疑nghi 殺sát 如như 上thượng 三tam 種chủng 名danh 為vi 淨tịnh 肉nhục 有hữu 病bệnh 許hứa 食thực 。

三tam 不bất 淨tịnh 肉nhục (# 出xuất 十thập 誦tụng 律luật )#

【# 一nhất 見kiến 殺sát 】# 謂vị 見kiến 是thị 生sanh 物vật 為vi 我ngã 故cố 殺sát 如như 是thị 見kiến 者giả 。 名danh 為vi 見kiến 殺sát 。

【# 二nhị 聞văn 殺sát 】# 謂vị 於ư 可khả 信tín 之chi 人nhân 聞văn 此thử 生sanh 物vật 為vi 我ngã 故cố 殺sát 如như 是thị 聞văn 者giả 名danh 為vi 聞văn 殺sát 。

【# 三tam 疑nghi 殺sát 】# 謂vị 此thử 處xứ 無vô 有hữu 屠đồ 家gia 亦diệc 無vô 自tự 死tử 之chi 物vật 是thị 人nhân 必tất 為vi 我ngã 故cố 殺sát 如như 是thị 疑nghi 者giả 名danh 為vi 疑nghi 殺sát 如như 上thượng 三tam 種chủng 名danh 不bất 淨tịnh 肉nhục 皆giai 不bất 許hứa 食thực 。

三tam 長trường/trưởng 物vật (# 出xuất 摩ma 訶ha 僧Tăng 祇kỳ 律luật )#

【# 一nhất 衣y 長trường/trưởng 物vật 】# 衣y 長trường/trưởng 物vật 者giả 謂vị 出xuất 家gia 之chi 人nhân 。 若nhược 依y 佛Phật 制chế 但đãn 許hứa 畜súc 三tam 衣y 三tam 衣y 之chi 外ngoại 若nhược 更cánh 再tái 有hữu 即tức 名danh 餘dư 長trường/trưởng 物vật 也dã 。

【# 二nhị 鉢bát 長trường/trưởng 物vật 】# 鉢bát 長trường/trưởng 物vật 者giả 謂vị 出xuất 家gia 之chi 人nhân 。 若nhược 依y 佛Phật 制chế 但đãn 許hứa 畜súc 一nhất 鉢bát 一nhất 鉢bát 之chi 外ngoại 若nhược 更cánh 再tái 有hữu 即tức 名danh 餘dư 長trường/trưởng 物vật 也dã 。

【# 三tam 藥dược 長trường/trưởng 物vật 】# 藥dược 長trường/trưởng 物vật 者giả 謂vị 出xuất 家gia 之chi 人nhân 。 若nhược 依y 佛Phật 制chế 有hữu 諸chư 疾tật 病bệnh 則tắc 許hứa 服phục 藥dược 調điều 治trị 若nhược 病bệnh 已dĩ 瘥sái 更cánh 再tái 畜súc 者giả 即tức 名danh 餘dư 長trường/trưởng 物vật 也dã 。

三tam 衣y 名danh 義nghĩa (# 名danh 議nghị 出xuất 翻phiên 譯dịch )#

【# 一nhất 僧tăng 伽già 梨lê 】# 梵Phạn 語ngữ 僧tăng 伽già 梨lê 華hoa 言ngôn 合hợp 又hựu 云vân 重trọng/trùng 謂vị 割cát 之chi 而nhi 合hợp 成thành 也dã 。 義nghĩa 淨tịnh 法Pháp 師sư 云vân 梵Phạn 語ngữ 僧Tăng 伽già 𦙆# 華hoa 言ngôn 重trọng/trùng 複phức 衣y 宣tuyên 律luật 師sư 云vân 此thử 三tam 衣y 名danh 皆giai 無vô 正chánh 翻phiên 今kim 以dĩ 義nghĩa 譯dịch 之chi 大đại 衣y 名danh 雜tạp 碎toái 衣y 以dĩ 條điều 數số 多đa 故cố 也dã 若nhược 從tùng 用dụng 為vi 名danh 則tắc 曰viết 入nhập 王vương 宮cung 衣y 又hựu 曰viết 入nhập 聚tụ 落lạc 衣y 謂vị 於ư 王vương 宮cung 說thuyết 法Pháp 時thời 著trước 及cập 聚tụ 落lạc 乞khất 食thực 時thời 著trước 也dã 薩tát 婆bà 多đa 論luận 云vân 大đại 衣y 分phần/phân 三tam 品phẩm 九cửu 條điều 十thập 一nhất 條điều 十thập 三tam 條điều 名danh 下hạ 品phẩm 十thập 五ngũ 條điều 十thập 七thất 條điều 十thập 九cửu 條điều 名danh 中trung 品phẩm 二nhị 十thập 一nhất 條điều 二nhị 十thập 三tam 條điều 一nhất 十thập 五ngũ 條điều 名danh 上thượng 品phẩm 。

【# 二nhị 欝uất 多đa 羅la 僧tăng 。 】# 梵Phạn 語ngữ 欝uất 多đa 羅la 僧tăng 。 華hoa 言ngôn 上thượng 著trước 衣y 即tức 七thất 條điều 也dã 宣tuyên 律luật 師sư 云vân 七thất 條điều 名danh 中trung 等đẳng 衣y 若nhược 從tùng 用dụng 為vi 名danh 則tắc 曰viết 入nhập 眾chúng 時thời 衣y 禮lễ 誦tụng 齋trai 講giảng 時thời 著trước 也dã 。

【# 三tam 安an 陀đà 會hội 】# 梵Phạn 語ngữ 安an 陀đà 會hội 華hoa 言ngôn 中trung 宿túc 衣y 謂vị 宿túc 睡thụy 時thời 常thường 近cận 身thân 衣y 也dã 宣tuyên 律luật 師sư 云vân 五ngũ 條điều 名danh 下hạ 衣y 若nhược 從tùng 用dụng 為vi 名danh 則tắc 曰viết 院viện 內nội 行hành 道Đạo 雜tạp 作tác 衣y 也dã 。

大đại 三tam 灾# (# 出xuất 法pháp 苑uyển 珠châu 林lâm )#

【# 一nhất 火hỏa 灾# 】# 謂vị 於ư 壞hoại 刼# 時thời 有hữu 七thất 日nhật 出xuất 現hiện 。 大đại 地địa 湏# 彌di 山sơn 漸tiệm 漸tiệm 崩băng 壞hoại 四tứ 大đại 海hải 水thủy 。 展triển 轉chuyển 消tiêu 盡tận 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。 及cập 初sơ 禪thiền 天thiên 皆giai 悉tất 洞đỗng 然nhiên 。 無vô 有hữu 遺di 餘dư 。 是thị 名danh 火hỏa 灾# (# 梵Phạn 語ngữ 湏# 彌di 華hoa 言ngôn 妙diệu 高cao 四tứ 大đại 海hải 者giả 即tức 東đông 西tây 南nam 北bắc 。 四tứ 海hải 也dã )# 。

【# 二nhị 水thủy 灾# 】# 謂vị 初sơ 禪thiền 天thiên 。 已dĩ 下hạ 七thất 番phiên 火hỏa 灾# 壞hoại 於ư 世thế 間gian 之chi 後hậu 世thế 界giới 復phục 成thành 又hựu 於ư 壞hoại 刼# 之chi 時thời 漸tiệm 降giáng/hàng 大đại 雨vũ 滳# 如như 車xa 軸trục 更cánh 兼kiêm 地địa 下hạ 水thủy 輪luân 湧dũng 沸phí 上thượng 騰đằng 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。 乃nãi 至chí 二nhị 禪thiền 天thiên 水thủy 皆giai 彌di 滿mãn 一nhất 切thiết 壞hoại 滅diệt 。 如như 水thủy 消tiêu 塩# 是thị 名danh 水thủy 灾# 。

【# 三tam 風phong 灾# 】# 謂vị 二nhị 禪thiền 天thiên 。 已dĩ 下hạ 七thất 番phiên 水thủy 灾# 已dĩ 後hậu 又hựu 經kinh 七thất 番phiên 火hỏa 灾# 壞hoại 於ư 世thế 間gian 至chí 世thế 界giới 復phục 成thành 又hựu 於ư 壞hoại 刼# 之chi 時thời 從tùng 下hạ 風phong 輪luân 有hữu 猛mãnh 風phong 起khởi 兼kiêm 以dĩ 眾chúng 生sanh 業nghiệp 力lực 盡tận 故cố 處xứ 處xứ 生sanh 風phong 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。 乃nãi 至chí 三tam 禪thiền 天thiên 悉tất 皆giai 飄phiêu 擊kích 蕩đãng 盡tận 無vô 餘dư 是thị 名danh 風phong 灾# 。

小tiểu 三tam 灾# (# 出xuất 法pháp 苑uyển 珠châu 林lâm )#

【# 一nhất 饑cơ 饉cận 灾# 】# 謂vị 人nhân 壽thọ 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 。 嵗# 時thời 歷lịch 過quá 百bách 年niên 人nhân 若nhược 生sanh 時thời 壽thọ 减# 一nhất 嵗# 如như 是thị 人nhân 壽thọ 减# 至chí 三tam 十thập 嵗# 時thời 天thiên 不bất 降giáng 雨vũ 。 由do 大đại 旱hạn 故cố 草thảo 菜thái 不bất 生sanh 。 思tư 欲dục 見kiến 水thủy 尚thượng 不bất 可khả 得đắc 。 何hà 况# 飲ẩm 食thực 以dĩ 是thị 因nhân 緣duyên 。 世thế 間gian 人nhân 民dân 。 饑cơ 饉cận 死tử 者giả 其kỳ 數số 無vô 量lượng 。 是thị 名danh 饑cơ 饉cận 灾# 。

【# 二nhị 疾tật 疫dịch 灾# 】# 謂vị 人nhân 壽thọ 减# 至chí 二nhị 十thập 嵗# 時thời 有hữu 大đại 疾tật 疫dịch 種chủng 種chủng 諸chư 病bệnh 。 一nhất 切thiết 皆giai 起khởi 。 以dĩ 是thị 因nhân 緣duyên 。 世thế 間gian 人nhân 民dân 。 疾tật 疫dịch 死tử 者giả 其kỳ 數số 無vô 量lượng 。 是thị 名danh 疾tật 疫dịch 灾# 。

【# 三tam 刀đao 兵binh 灾# 】# 謂vị 人nhân 壽thọ 减# 至chí 一nhất 十thập 嵗# 時thời 諸chư 人nhân 各các 起khởi 闘# 諍tranh 手thủ 執chấp 草thảo 木mộc 即tức 成thành 刀đao 仗trượng 由do 此thử 器khí 仗trượng 互hỗ 相tương 殘tàn 害hại 。 以dĩ 是thị 因nhân 緣duyên 。 世thế 間gian 人nhân 民dân 。 刀đao 兵binh 死tử 者giả 其kỳ 數số 無vô 量lượng 。 是thị 名danh 刀đao 兵binh 灾# 。

大Đại 明Minh 三Tam 藏Tạng 法Pháp 數Số 卷quyển 第đệ 八bát