大Đại 智Trí 度Độ 論Luận 釋Thích 習Tập 相Tương 應Ứng 品Phẩm 第đệ 三tam 之chi 餘dư (# 卷quyển 三tam 十thập 七thất )# 聖thánh 者giả 龍long 樹thụ 造tạo 後hậu 秦tần 龜quy 茲tư 國quốc 三Tam 藏Tạng 鳩Cưu 摩Ma 羅La 什Thập 譯dịch 【# 經Kinh 】# 復phục 次thứ 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 薩Tát 婆Bà 若Nhã 不bất 與dữ 過quá 去khứ 世thế 合hợp 。 何hà 以dĩ 故cố 。 過quá 去khứ 世thế 不bất 可khả 見kiến 。 何hà 況huống 薩Tát 婆Bà 若Nhã 與dữ 過quá 去khứ 世thế 合hợp 。 薩Tát 婆Bà 若Nhã 不bất 與dữ 未vị 來lai 世thế 合hợp 。 何hà 以dĩ 故cố 。 未vị 來lai 世thế 不bất 可khả 見kiến 。 何hà 況huống 薩Tát 婆Bà 若Nhã 與dữ 未vị 來lai 世thế 合hợp 。 薩Tát 婆Bà 若Nhã 不bất 與dữ 現hiện 在tại 世thế 合hợp 。 何hà 以dĩ 故cố 。 現hiện 在tại 世thế 不bất 可khả 見kiến 。 何hà 況huống 薩Tát 婆Bà 若Nhã 與dữ 現hiện 在tại 世thế 合hợp 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 如như 是thị 習tập 應ưng 。 是thị 名danh 與dữ 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 相tướng 應ưng 。 【# 論luận 】# 釋thích 曰viết 。 菩Bồ 薩Tát 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 觀quán 薩Tát 婆Bà 若Nhã 與dữ 過quá 去khứ 世thế 同đồng 。 何hà 以dĩ 故cố 。 過quá 去khứ 世thế 是thị 虛hư 妄vọng 。 薩Tát 婆Bà 若Nhã 是thị 實thật 法pháp 。 過quá 去khứ 世thế 是thị 生sanh 滅diệt 相tướng 。 薩Tát 婆Bà 若Nhã 非phi 生sanh 滅diệt 相tương/tướng 。 過quá 去khứ 世thế 及cập 法pháp 求cầu 覓mịch 不bất 可khả 得đắc 。 何hà 況huống 薩Tát 婆Bà 若Nhã 與dữ 過quá 去khứ 世thế 合hợp 。 復phục 次thứ 。 佛Phật 自tự 說thuyết 因nhân 緣duyên 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 見kiến 過quá 去khứ 世thế 。 何hà 況huống 薩Tát 婆Bà 若Nhã 與dữ 過quá 去khứ 世thế 合hợp 。 未vị 來lai 。 現hiện 在tại 世thế 亦diệc 如như 是thị 。 未vị 來lai 世thế 除trừ 生sanh 滅diệt 相tương/tướng 。 其kỳ 餘dư 義nghĩa 同đồng 。 復phục 次thứ 。 以dĩ 時thời 故cố 說thuyết 有hữu 三tam 世thế 。 過quá 去khứ 。 未vị 來lai 。 現hiện 在tại 。 時thời 義nghĩa 。 如như 。 一nhất 時thời 中trung 說thuyết 。 復phục 次thứ 。 薩Tát 婆Bà 若Nhã 是thị 十thập 方phương 三tam 世thế 諸chư 佛Phật 。 真chân 實thật 智trí 慧tuệ 。 三tam 世thế 者giả 。 從tùng 凡phàm 夫phu 虛hư 妄vọng 生sanh 。 云vân 何hà 與dữ 薩Tát 婆Bà 若Nhã 合hợp 。 譬thí 如như 真chân 金kim 。 不bất 與dữ 弊tệ 鐵thiết 同đồng 相tương/tướng 。 問vấn 曰viết 。 如như 〈# 隨tùy 喜hỷ 品phẩm 〉# 中trung 說thuyết 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 念niệm 過quá 去khứ 。 現hiện 在tại 諸chư 佛Phật 。 薩Tát 婆Bà 若Nhã 智Trí 。 慧tuệ 等đẳng 諸chư 功công 德đức 。 迴hồi 向hướng 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 云vân 何hà 言ngôn 。 過quá 去khứ 。 現hiện 在tại 世thế 不bất 與dữ 薩Tát 婆Bà 若Nhã 合hợp 。 答đáp 曰viết 。 若nhược 以dĩ 著trước 心tâm 取thủ 相tương/tướng 念niệm 。 薩Tát 婆Bà 若Nhã 者giả 。 不bất 名danh 迴hồi 向hướng 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 譬thí 如như 雜tạp 毒độc 食thực 。 初sơ 雖tuy 香hương 美mỹ 。 後hậu 不bất 便tiện 身thân 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 分phân 別biệt 過quá 去khứ 。 現hiện 在tại 諸chư 佛Phật 。 薩Tát 婆Bà 若Nhã 者giả 。 應ưng 與dữ 三tam 世thế 合hợp 。 今kim 不bất 取thủ 相tướng 故cố 。 則tắc 無vô 有hữu 合hợp 。 問vấn 曰viết 。 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 念niệm 未vị 來lai 世thế 當đương 成thành 佛Phật 薩Tát 婆Bà 若Nhã 亦diệc 自tự 念niệm 。 我ngã 當đương 得đắc 薩Tát 婆Bà 若Nhã 是thị 名danh 。 與dữ 未vị 來lai 世thế 薩Tát 婆Bà 若Nhã 合hợp 云vân 何hà 言ngôn 。 不bất 合hợp 答đáp 曰viết 。 薩Tát 婆Bà 若Nhã 過quá 三tam 界giới 。 出xuất 三tam 世thế 。 畢tất 竟cánh 清thanh 淨tịnh 相tương/tướng 。 行hành 者giả 但đãn 以dĩ 。 憶ức 想tưởng 分phân 別biệt 。 我ngã 當đương 得đắc 是thị 薩Tát 婆Bà 若Nhã 。 如như 世thế 間gian 法pháp 。 憶ức 想tưởng 當đương 有hữu 所sở 得đắc 。 而nhi 是thị 事sự 未vị 生sanh 未vị 有hữu 。 時thời 節tiết 未vị 至chí 。 因nhân 緣duyên 未vị 會hội 。 都đô 無vô 處xứ 所sở 。 云vân 何hà 當đương 與dữ 合hợp 。 如như 明minh 當đương 服phục 蘇tô 。 今kim 已dĩ 憶ức 臭xú 。 又hựu 如như 迦ca 栴chiên 延diên 弟đệ 子tử 輩bối 言ngôn 。 未vị 來lai 世thế 中trung 。 菩Bồ 提Đề 語ngứ 菩Bồ 薩Tát 言ngôn 。 若nhược 能năng 修tu 相tướng 好hảo 身thân 者giả 。 我ngã 當đương 來lai 處xứ 之chi 。 如như 貴quý 家gia 女nữ 。 自tự 恣tứ 無vô 難nan 。 遣khiển 使sứ 語ngữ 貧bần 家gia 子tử 言ngôn 。 汝nhữ 好hảo/hiếu 莊trang 嚴nghiêm 房phòng 舍xá 幃vi 帳trướng 。 種chủng 種chủng 備bị 具cụ 。 我ngã 當đương 來lai 處xứ 汝nhữ 家gia 中trung 。 如như 是thị 說thuyết 者giả 。 是thị 不bất 如như 法Pháp 。 以dĩ 是thị 故cố 。 不bất 得đắc 以dĩ 薩Tát 婆Bà 若Nhã 與dữ 三tam 世thế 合hợp 。 問vấn 曰viết 。 餘dư 法pháp 甚thậm 多đa 。 何hà 以dĩ 但đãn 說thuyết 薩Tát 婆Bà 若Nhã 。 答đáp 曰viết 。 是thị 薩Tát 婆Bà 若Nhã 。 菩Bồ 薩Tát 所sở 歸quy 趣thú 。 深thâm 心tâm 欲dục 得đắc 。 於ư 三tam 世thế 中trung 求cầu 索sách 故cố 。 問vấn 曰viết 。 何hà 以dĩ 不bất 於ư 有hữu 為vi 。 無vô 為vi 法Pháp 中trung 求cầu 。 答đáp 曰viết 。 後hậu 當đương 說thuyết 一nhất 切thiết 法pháp 中trung 求cầu 。 【# 經Kinh 】# 復phục 次thứ 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 色sắc 不bất 與dữ 薩Tát 婆Bà 若Nhã 合hợp 。 色sắc 不bất 可khả 見kiến 故cố 。 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 亦diệc 如như 是thị 。 眼nhãn 不bất 與dữ 薩Tát 婆Bà 若Nhã 合hợp 。 眼nhãn 不bất 可khả 見kiến 故cố 。 耳nhĩ 。 鼻tị 。 舌thiệt 。 身thân 。 意ý 亦diệc 如như 是thị 。 色sắc 不bất 與dữ 薩Tát 婆Bà 若Nhã 合hợp 。 色sắc 不bất 可khả 見kiến 故cố 。 聲thanh 。 香hương 。 味vị 。 觸xúc 。 法Pháp 亦diệc 如như 是thị 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 如như 是thị 習tập 應ưng 。 名danh 與dữ 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 相tướng 應ưng 。 【# 論luận 】# 問vấn 曰viết 。 何hà 以dĩ 但đãn 說thuyết 五ngũ 眾chúng 。 十thập 二nhị 入nhập 。 不bất 說thuyết 十thập 八bát 界giới 。 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 答đáp 曰viết 。 應ưng 當đương 說thuyết 。 或hoặc 時thời 誦tụng 者giả 忘vong 失thất 。 何hà 以dĩ 知tri 之chi 。 佛Phật 所sở 說thuyết 五ngũ 眾chúng 。 十thập 二nhị 入nhập 。 十thập 八bát 界giới 。 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 事sự 。 垢cấu 。 淨tịnh 。 五ngũ 眾chúng 。 十thập 八bát 界giới 。 十thập 二nhị 入nhập 。 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 名danh 為vi 事sự 。 不bất 定định 是thị 垢cấu 。 不bất 定định 是thị 淨tịnh 。 是thị 中trung 或hoặc 有hữu 結kết 使sử 生sanh 。 或hoặc 有hữu 善thiện 法Pháp 生sanh 。 如như 田điền 定định 能năng 生sanh 物vật 。 隨tùy 種chủng 皆giai 生sanh 。 眾chúng 。 界giới 。 入nhập 。 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 是thị 為vi 事sự 。 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 乃nãi 至chí 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 是thị 為vi 淨tịnh 種chủng 。 所sở 以dĩ 不bất 說thuyết 垢cấu 者giả 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 結kết 使sử 已dĩ 薄bạc 。 不bất 以dĩ 自tự 惱não 。 是thị 故cố 不bất 說thuyết 。 又hựu 菩Bồ 薩Tát 智trí 慧tuệ 深thâm 入nhập 。 解giải 諸chư 法pháp 空không 。 無vô 諸chư 煩phiền 惱não 。 但đãn 集tập 諸chư 功công 德đức 。 以dĩ 是thị 故cố 。 應ưng 說thuyết 十thập 八bát 界giới 。 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 如như 色sắc 等đẳng 事sự 中trung 不bất 應ưng 有hữu 薩Tát 婆Bà 若Nhã 合hợp 。 所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 是thị 薩Tát 婆Bà 若Nhã 。 三tam 世thế 中trung 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 色sắc 等đẳng 事sự 中trung 。 亦diệc 不bất 可khả 得đắc 。 是thị 皆giai 世thế 間gian 因nhân 緣duyên 和hòa 合hợp 。 無vô 有hữu 定định 性tánh 。 【# 經Kinh 】# 復phục 次thứ 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 與dữ 薩Tát 婆Bà 若Nhã 合hợp 。 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 可khả 見kiến 故cố 。 乃nãi 至chí 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 亦diệc 如như 是thị 。 四tứ 念niệm 處xứ 不bất 與dữ 薩Tát 婆Bà 若Nhã 合hợp 。 四tứ 念niệm 處xứ 不bất 可khả 見kiến 故cố 。 乃nãi 至chí 八Bát 聖Thánh 道Đạo 。 分phần/phân 亦diệc 如như 是thị 。 【# 論luận 】# 問vấn 曰viết 。 五ngũ 眾chúng 等đẳng 是thị 世thế 間gian 法pháp 。 可khả 不bất 與dữ 薩Tát 婆Bà 若Nhã 合hợp 。 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 云vân 何hà 不bất 與dữ 合hợp 。 答đáp 曰viết 。 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 。 世thế 間gian 。 二nhị 者giả 。 出xuất 世thế 間gian 。 為vi 世thế 間gian 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 故cố 。 說thuyết 不bất 與dữ 合hợp 。 出xuất 世thế 間gian 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。 應ưng 與dữ 合hợp 。 復phục 次thứ 。 菩Bồ 薩Tát 行hành 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 漏lậu 結kết 未vị 盡tận 。 不bất 得đắc 與dữ 佛Phật 薩Tát 婆Bà 若Nhã 合hợp 。 復phục 次thứ 。 佛Phật 說thuyết 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 空không 。 尚thượng 不bất 可khả 見kiến 。 何hà 況huống 與dữ 薩Tát 婆Bà 若Nhã 合hợp 。 三Tam 十Thập 七Thất 品Phẩm 亦diệc 如như 是thị 。 問vấn 曰viết 。 是thị 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 雜tạp 有hữu 道đạo 。 俗tục 故cố 。 三Tam 十Thập 七Thất 品Phẩm 。 趣thú 涅Niết 槃Bàn 道Đạo 。 云vân 何hà 不bất 合hợp 。 答đáp 曰viết 。 三Tam 十Thập 七Thất 品Phẩm 。 是thị 二Nhị 乘Thừa 法pháp 。 但đãn 為vì 涅Niết 槃Bàn 。 菩Bồ 薩Tát 為vi 佛Phật 道Đạo 。 是thị 故cố 不bất 合hợp 。 問vấn 曰viết 。 〈# 摩ma 訶ha 衍diễn 品phẩm 〉# 中trung 。 有hữu 三Tam 十Thập 七Thất 品Phẩm 。 亦diệc 是thị 菩Bồ 薩Tát 道đạo 。 云vân 何hà 不bất 與dữ 。 薩Tát 婆Bà 若Nhã 合hợp 。 答đáp 曰viết 。 有hữu 菩Bồ 薩Tát 以dĩ 著trước 心tâm 故cố 。 行hành 三Tam 十Thập 七Thất 品Phẩm 。 多đa 迴hồi 向hướng 涅Niết 槃Bàn 。 是thị 故cố 佛Phật 說thuyết 不bất 合hợp 。 【# 經Kinh 】# 佛Phật 十Thập 力Lực 。 乃nãi 至chí 十Thập 八Bát 不Bất 共Cộng 法Pháp 。 不bất 與dữ 薩Tát 婆Bà 若Nhã 合hợp 。 佛Phật 十Thập 力Lực 乃nãi 至chí 十Thập 八Bát 不Bất 共Cộng 法Pháp 。 不bất 可khả 見kiến 故cố 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 如như 是thị 習tập 應ưng 。 是thị 名danh 與dữ 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 相tướng 應ưng 。 【# 論luận 】# 釋thích 曰viết 。 是thị 十Thập 力Lực 乃nãi 至chí 十Thập 八Bát 不Bất 共Cộng 法Pháp 。 雖tuy 是thị 妙diệu 法Pháp 。 為vì 薩Tát 婆Bà 若Nhã 故cố 行hành 。 以dĩ 菩Bồ 薩Tát 漏lậu 結kết 未vị 盡tận 。 故cố 不bất 應ưng 與dữ 薩Tát 婆Bà 若Nhã 合hợp 。 復phục 次thứ 。 佛Phật 十Thập 力Lực 等đẳng 法pháp 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 者giả 。 菩Bồ 薩Tát 所sở 行hành 。 雖tuy 未vị 得đắc 佛Phật 道Đạo 。 漸tiệm 漸tiệm 修tu 習tập 。 二nhị 者giả 。 佛Phật 所sở 得đắc 。 而nhi 菩Bồ 薩Tát 憶ức 想tưởng 分phân 別biệt 求cầu 之chi 。 三tam 者giả 。 佛Phật 心tâm 所sở 得đắc 。 上thượng 二nhị 種chủng 不bất 應ưng 與dữ 合hợp 。 下hạ 一nhất 種chủng 雖tuy 可khả 合hợp 。 而nhi 菩Bồ 薩Tát 未vị 得đắc 。 是thị 故cố 不bất 合hợp 。 復phục 次thứ 。 空không 故cố 不bất 可khả 見kiến 。 不bất 可khả 見kiến 故cố 不bất 合hợp 。 是thị 以dĩ 皆giai 言ngôn 。 不bất 可khả 見kiến 故cố 【# 經Kinh 】# 復phục 次thứ 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 佛Phật 不bất 與dữ 薩Tát 婆Bà 若Nhã 合hợp 。 薩Tát 婆Bà 若Nhã 不bất 與dữ 佛Phật 合hợp 。 菩Bồ 提Đề 不bất 與dữ 薩Tát 婆Bà 若Nhã 合hợp 。 薩Tát 婆Bà 若Nhã 不bất 與dữ 菩Bồ 提Đề 合hợp 。 【# 論luận 】# 問vấn 曰viết 。 菩Bồ 薩Tát 及cập 菩Bồ 薩Tát 法pháp 。 可khả 不bất 與dữ 薩Tát 婆Bà 若Nhã 合hợp 。 云vân 何hà 佛Phật 及cập 菩Bồ 提Đề 。 復phục 不bất 與dữ 合hợp 。 答đáp 曰viết 。 佛Phật 是thị 人nhân 。 薩Tát 婆Bà 若Nhã 是thị 法pháp 。 人nhân 是thị 假giả 名danh 。 法pháp 是thị 因nhân 緣duyên 。 眾chúng 生sanh 乃nãi 至chí 知tri 者giả 。 見kiến 者giả 無vô 故cố 。 佛Phật 亦diệc 無vô 。 眾chúng 生sanh 中trung 尊tôn 上thượng 第đệ 一nhất 。 是thị 名danh 為vi 佛Phật 。 是thị 故cố 不bất 合hợp 。 復phục 次thứ 。 得đắc 薩Tát 婆Bà 若Nhã 故cố 名danh 為vi 佛Phật 。 若nhược 佛Phật 得đắc 薩Tát 婆Bà 若Nhã 。 先tiên 以dĩ 是thị 佛Phật 。 不bất 須tu 薩Tát 婆Bà 若Nhã 。 若nhược 非phi 佛Phật 得đắc 。 薩Tát 婆Bà 若Nhã 者giả 。 何hà 以dĩ 言ngôn 。 佛Phật 得đắc 薩Tát 婆Bà 若Nhã 以dĩ 是thị 故cố 。 和hòa 合hợp 因nhân 緣duyên 生sanh 。 不bất 得đắc 言ngôn 先tiên 後hậu 。 復phục 次thứ 。 離ly 佛Phật 無vô 薩Tát 婆Bà 若Nhã 。 離ly 薩Tát 婆Bà 若Nhã 無vô 佛Phật 。 得đắc 薩Tát 婆Bà 若Nhã 故cố 名danh 佛Phật 。 佛Phật 所sở 有hữu 故cố 名danh 薩Tát 婆Bà 若Nhã 。 問vấn 曰viết 。 佛Phật 是thị 人nhân 故cố 可khả 不bất 與dữ 合hợp 。 菩Bồ 提Đề 是thị 無vô 上thượng 道Đạo 。 云vân 何hà 不bất 合hợp 。 答đáp 曰viết 。 菩Bồ 提Đề 名danh 為vì 佛Phật 智trí 慧tuệ 。 薩Tát 婆Bà 若Nhã 名danh 為vì 佛Phật 一Nhất 切Thiết 智Trí 慧tuệ 。 十Thập 力Lực 智trí 為vi 菩Bồ 提Đề 。 第đệ 十thập 一nhất 如như 實thật 智trí 名danh 。 為vì 薩Tát 婆Bà 若Nhã 。 二nhị 智trí 不bất 得đắc 一nhất 心tâm 中trung 生sanh 。 復phục 次thứ 。 是thị 十Thập 力Lực 等đẳng 諸chư 佛Phật 法Pháp 。 及cập 佛Phật 菩Bồ 提Đề 。 皆giai 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 憶ức 想tưởng 分phân 別biệt 非phi 實thật 。 唯duy 佛Phật 所sở 得đắc 。 薩Tát 婆Bà 若Nhã 是thị 實thật 。 今kim 此thử 菩Bồ 提Đề 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 菩Bồ 提Đề 。 是thị 心tâm 中trung 虛hư 妄vọng 未vị 實thật 。 云vân 何hà 與dữ 薩Tát 婆Bà 若Nhã 合hợp 。 復phục 次thứ 。 此thử 經Kinh 中trung 。 佛Phật 自tự 說thuyết 不bất 合hợp 因nhân 緣duyên 。 【# 經Kinh 】# 何hà 以dĩ 故cố 。 佛Phật 即tức 是thị 薩Tát 婆Bà 若Nhã 。 薩Tát 婆Bà 若Nhã 即tức 是thị 佛Phật 。 菩Bồ 提Đề 即tức 是thị 薩Tát 婆Bà 若Nhã 。 薩Tát 婆Bà 若Nhã 即tức 是thị 菩Bồ 提Đề 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 如như 是thị 習tập 應ưng 。 是thị 名danh 與dữ 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 相tướng 應ưng 。 復phục 次thứ 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 習tập 色sắc 有hữu 。 不bất 習tập 色sắc 無vô 。 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 亦diệc 如như 是thị 。 不bất 習tập 色sắc 有hữu 常thường 。 不bất 習tập 色sắc 無vô 常thường 。 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 亦diệc 如như 是thị 。 不bất 習tập 色sắc 苦khổ 。 不bất 習tập 色sắc 樂nhạo/nhạc/lạc 。 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 亦diệc 如như 是thị 。 不bất 習tập 色sắc 我ngã 。 不bất 習tập 色sắc 非phi 我ngã 。 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 亦diệc 如như 是thị 。 不bất 習tập 色sắc 寂tịch 滅diệt 。 不bất 習tập 色sắc 非phi 寂tịch 滅diệt 。 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 亦diệc 如như 是thị 。 不bất 習tập 色sắc 空không 。 不bất 習tập 色sắc 非phi 空không 。 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 亦diệc 如như 是thị 。 不bất 習tập 色sắc 有hữu 相tương/tướng 。 不bất 習tập 色sắc 無vô 相tướng 。 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 亦diệc 如như 是thị 。 不bất 習tập 色sắc 有hữu 作tác 。 不bất 習tập 色sắc 無vô 作tác 。 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 亦diệc 如như 是thị 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。 不bất 作tác 是thị 念niệm 。 我ngã 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 非phi 行hành 非phi 不phủ 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 如như 是thị 習tập 應ưng 。 是thị 名danh 與dữ 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 相tướng 應ưng 。 【# 論luận 】# 釋thích 曰viết 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 觀quán 五ngũ 眾chúng 非phi 有hữu 。 非phi 無vô 。 於ư 是thị 亦diệc 不bất 著trước 。 爾nhĩ 時thời 與dữ 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 相tướng 應ưng 。 所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 一nhất 切thiết 世thế 間gian 著trước 二nhị 見kiến 。 若nhược 有hữu 。 若nhược 無vô 。 順thuận 生sanh 死tử 流lưu 。 者giả 多đa 著trước 有hữu 。 逆nghịch 生sanh 死tử 流lưu 。 者giả 多đa 著trước 無vô 。 我ngã 見kiến 多đa 者giả 著trước 有hữu 。 邪tà 見kiến 多đa 者giả 著trước 無vô 。 復phục 次thứ 。 四tứ 見kiến 多đa 者giả 著trước 有hữu 。 邪tà 見kiến 多đa 者giả 著trước 無vô 。 二nhị 毒độc 多đa 者giả 著trước 有hữu 。 無vô 明minh 多đa 者giả 著trước 無vô 。 不bất 知tri 五ngũ 眾chúng 因nhân 緣duyên 集tập 生sanh 著trước 有hữu 。 不bất 知tri 集tập 者giả 著trước 無vô 。 近cận 惡ác 知tri 識thức 。 及cập 邪tà 見kiến 外ngoại 書thư 故cố 。 墮đọa 斷đoạn 滅diệt 。 無vô 罪tội 福phước 中trung 。 無vô 見kiến 者giả 著trước 無vô 。 餘dư 者giả 著trước 有hữu 。 或hoặc 有hữu 眾chúng 生sanh 。 謂vị 一nhất 切thiết 皆giai 空không 。 心tâm 著trước 是thị 空không 。 著trước 是thị 空không 故cố 。 名danh 為vi 。 無vô 見kiến 或hoặc 有hữu 眾chúng 生sanh 。 謂vị 一nhất 切thiết 六lục 根căn 所sở 知tri 法pháp 皆giai 有hữu 。 是thị 為vi 。 有hữu 見kiến 愛ái 多đa 者giả 著trước 有hữu 見kiến 。 見kiến 多đa 者giả 著trước 無vô 見kiến 。 如như 是thị 等đẳng 眾chúng 生sanh 著trước 有hữu 見kiến 。 無vô 見kiến 。 是thị 二nhị 種chủng 見kiến 。 虛hư 妄vọng 非phi 實thật 。 破phá 中trung 道đạo 。 譬thí 如như 人nhân 行hành 狹hiệp 道đạo 。 一nhất 邊biên 深thâm 水thủy 。 一nhất 邊biên 大đại 火hỏa 。 二nhị 邊biên 俱câu 死tử 。 著trước 有hữu 。 著trước 無vô 。 二nhị 事sự 俱câu 失thất 。 所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 若nhược 諸chư 法pháp 定định 實thật 有hữu 。 則tắc 無vô 因nhân 緣duyên 。 若nhược 從tùng 因nhân 緣duyên 和hòa 合hợp 生sanh 。 是thị 法pháp 無vô 自tự 性tánh 。 若nhược 無vô 自tự 性tánh 即tức 是thị 空không 。 若nhược 無vô 法pháp 是thị 實thật 。 則tắc 無vô 罪tội 福phước 。 無vô 縛phược 無vô 解giải 。 亦diệc 無vô 諸chư 法pháp 。 種chủng 種chủng 之chi 異dị 。 復phục 次thứ 。 有hữu 見kiến 者giả 與dữ 無vô 見kiến 者giả 相tương 違vi 。 相tương 違vi 故cố 有hữu 是thị 非phi 。 是thị 非phi 故cố 共cộng 諍tranh 。 有hữu 諍tranh 故cố 起khởi 諸chư 結kết 使sử 。 結kết 使sử 故cố 生sanh 業nghiệp 。 生sanh 業nghiệp 故cố 開khai 惡ác 道đạo 門môn 。 實thật 相tướng 中trung 無vô 有hữu 相tương 違vi 。 是thị 非phi 。 鬪đấu 諍tranh 。 復phục 次thứ 。 著trước 有hữu 者giả 。 事sự 若nhược 無vô 常thường 。 則tắc 生sanh 憂ưu 惱não 。 若nhược 著trước 無vô 者giả 。 作tác 諸chư 罪tội 業nghiệp 。 死tử 墮đọa 地địa 獄ngục 受thọ 苦khổ 。 不bất 著trước 有hữu 無vô 者giả 。 無vô 有hữu 如như 是thị 。 等đẳng 種chủng 種chủng 過quá 失thất 。 應ưng 捨xả 是thị 則tắc 得đắc 實thật 。 復phục 次thứ 。 是thị 五ngũ 眾chúng 若nhược 常thường 。 若nhược 無vô 常thường 。 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 若nhược 五ngũ 眾chúng 常thường 。 則tắc 無vô 生sanh 無vô 滅diệt 。 無vô 生sanh 無vô 滅diệt 。 故cố 則tắc 無vô 罪tội 福phước 。 無vô 罪tội 福phước 故cố 則tắc 無vô 。 善thiện 惡ác 果quả 報báo 。 世thế 間gian 如như 涅Niết 槃Bàn 不bất 壞hoại 相tương/tướng 。 如như 是thị 妄vọng 語ngữ 。 誰thùy 當đương 信tín 者giả 。 現hiện 見kiến 死tử 亡vong 啼đề 哭khốc 。 是thị 則tắc 眾chúng 生sanh 無vô 常thường 。 如như 草thảo 木mộc 彫điêu 落lạc 。 華hoa 果quả 磨ma 滅diệt 。 是thị 則tắc 外ngoại 物vật 無vô 常thường 。 大đại 劫kiếp 盡tận 時thời 。 一nhất 切thiết 都đô 滅diệt 。 是thị 為vi 大đại 無vô 常thường 。 如như 是thị 等đẳng 種chủng 種chủng 因nhân 緣duyên 。 如như 是thị 五ngũ 眾chúng 常thường 不bất 可khả 得đắc 。 復phục 次thứ 。 無vô 常thường 破phá 常thường 。 不bất 應ưng 以dĩ 無vô 常thường 為vi 是thị 。 所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 若nhược 諸chư 法pháp 無vô 常thường 相tương/tướng 。 念niệm 念niệm 皆giai 滅diệt 。 則tắc 六lục 情tình 不bất 能năng 取thủ 六lục 塵trần 。 所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 內nội 心tâm 。 外ngoại 塵trần 俱câu 無vô 住trụ 故cố 。 不bất 應ưng 得đắc 緣duyên 。 不bất 應ưng 得đắc 知tri 。 亦diệc 無vô 修tu 習tập 。 因nhân 緣duyên 果quả 報báo 。 因nhân 緣duyên 多đa 故cố 。 果quả 報báo 亦diệc 多đa 。 此thử 事sự 不bất 應ưng 得đắc 。 又hựu 以dĩ 有hữu 常thường 見kiến 與dữ 無vô 常thường 見kiến 共cộng 諍tranh 。 如như 是thị 等đẳng 種chủng 種chủng 因nhân 緣duyên 。 五ngũ 眾chúng 無vô 常thường 。 則tắc 不bất 可khả 得đắc 。 苦khổ 樂lạc 。 我ngã 非phi 我ngã 。 若nhược 空không 若nhược 實thật 。 有hữu 相tướng 無vô 相tướng 。 有hữu 作tác 無vô 作tác 。 此thử 義nghĩa 如như 先tiên 處xứ 處xứ 說thuyết 。 五ngũ 眾chúng 寂tịch 滅diệt 者giả 。 因nhân 緣duyên 生sanh 故cố 無vô 性tánh 。 無vô 性tánh 故cố 寂tịch 滅diệt 。 寂tịch 滅diệt 故cố 如như 涅Niết 槃Bàn 。 三tam 毒độc 熾sí 然nhiên 故cố 不bất 寂tịch 滅diệt 。 無vô 常thường 火hỏa 然nhiên 故cố 不bất 寂tịch 滅diệt 。 不bất 著trước 三tam 毒độc 實thật 相tướng 故cố 不bất 寂tịch 滅diệt 。 三tam 毒độc 各các 各các 分phân 別biệt 。 相tương/tướng 故cố 不bất 寂tịch 滅diệt 。 此thử 義nghĩa 先tiên 未vị 說thuyết 。 故cố 今kim 是thị 中trung 說thuyết 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 能năng 如như 是thị 離ly 二nhị 邊biên 。 行hành 中trung 道đạo 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 亦diệc 不bất 著trước 。 所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 菩Bồ 薩Tát 不bất 可khả 得đắc 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 亦diệc 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 不bất 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 亦diệc 不bất 著trước 。 所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 餘dư 諸chư 凡phàm 夫phu 不bất 能năng 如như 菩Bồ 薩Tát 觀quán 。 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 云vân 何hà 當đương 言ngôn 。 我ngã 不bất 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 行hành 。 不bất 行hành 。 亦diệc 不bất 著trước 。 二nhị 俱câu 過quá 故cố 。 是thị 名danh 與dữ 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 相tướng 應ưng 相tương/tướng 。 【# 經Kinh 】# 復phục 次thứ 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 不bất 為vì 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 故cố 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 為vì 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。 尸Thi 羅La 波Ba 羅La 蜜Mật 。 羼Sằn 提Đề 波Ba 羅La 蜜Mật 。 毘Tỳ 梨Lê 耶Da 波Ba 羅La 蜜Mật 。 禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 故cố 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 為vi 阿a 鞞bệ 跋bạt 致trí 。 地địa 故cố 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 為vì 成thành 就tựu 眾chúng 生sanh 故cố 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 為vi 淨tịnh 佛Phật 世thế 界giới 故cố 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 為vi 佛Phật 十Thập 力Lực 。 四Tứ 無Vô 所Sở 畏Úy 。 四Tứ 無Vô 礙Ngại 智Trí 。 十Thập 八Bát 不Bất 共Cộng 法Pháp 故cố 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 為vi 內nội 空không 故cố 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 為vi 外ngoại 空không 。 內nội 外ngoại 空không 。 空không 空không 。 大đại 空không 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 空không 。 有hữu 為vi 空không 。 無vô 為vi 空không 。 畢tất 竟cánh 空không 。 無vô 始thỉ 空không 。 散tán 空không 。 性tánh 空không 。 諸chư 法pháp 空không 。 自tự 相tương/tướng 空không 。 不bất 可khả 得đắc 空không 。 無vô 法pháp 空không 。 有hữu 法pháp 空không 。 無vô 法pháp 有hữu 法pháp 空không 故cố 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 為vi 如như 。 法pháp 性tánh 。 實thật 際tế 故cố 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 何hà 以dĩ 故cố 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。 不bất 壞hoại 諸chư 法pháp 相tương/tướng 故cố 。 如như 是thị 習tập 應ưng 。 是thị 名danh 與dữ 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 相tướng 應ưng 。 【# 論luận 】# 問vấn 曰viết 。 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 乃nãi 至chí 如như 。 法pháp 性tánh 。 實thật 際tế 。 此thử 是thị 佛Phật 法Pháp 。 菩Bồ 薩Tát 若nhược 不bất 為vi 是thị 佛Phật 法Pháp 故cố 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 更cánh 有hữu 何hà 法Pháp 。 可khả 為vi 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 答đáp 曰viết 。 如như 佛Phật 此thử 中trung 自tự 說thuyết 。 諸chư 法pháp 無vô 有hữu 破phá 壞hoại 者giả 。 不bất 壞hoại 諸chư 法pháp 相tương/tướng 故cố 。 亦diệc 不bất 分phân 別biệt 是thị 檀đàn 。 是thị 慳san 。 乃nãi 至chí 是thị 三tam 界giới 。 是thị 實thật 際tế 。 復phục 次thứ 。 有hữu 菩Bồ 薩Tát 於ư 此thử 善thiện 法Pháp 。 深thâm 心tâm 繫hệ 著trước 。 以dĩ 繫hệ 著trước 故cố 能năng 生sanh 罪tội 。 為vì 是thị 人nhân 故cố 。 說thuyết 。 是thị 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 乃nãi 至chí 實thật 際tế 皆giai 空không 。 無vô 有hữu 自tự 性tánh 。 如như 夢mộng 如như 幻huyễn 。 汝nhữ 莫mạc 生sanh 著trước 。 真chân 菩Bồ 薩Tát 不bất 為vi 是thị 故cố 行hành 。 有hữu 菩Bồ 薩Tát 心tâm 無vô 所sở 著trước 。 行hành 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 乃nãi 至chí 實thật 際tế 。 為vì 是thị 人nhân 故cố 。 說thuyết 為vì 是thị 事sự 故cố 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 如như 〈# 後hậu 品phẩm 〉# 中trung 說thuyết 。 為vi 具cụ 足túc 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 乃nãi 至chí 為vi 教giáo 化hóa 眾chúng 生sanh 。 淨tịnh 佛Phật 世thế 界giới 故cố 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 【# 經Kinh 】# 復phục 次thứ 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 為vi 如như 意ý 神thần 通thông 。 故cố 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 為vi 天thiên 耳nhĩ 故cố 。 不bất 為vi 他Tha 心Tâm 智Trí 故cố 。 不bất 為vi 宿túc 命mạng 智trí 故cố 。 不bất 為vi 天thiên 眼nhãn 故cố 。 不bất 為vi 漏lậu 盡tận 神thần 通thông 故cố 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 何hà 以dĩ 故cố 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 尚thượng 不bất 見kiến 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 何hà 況huống 見kiến 菩Bồ 薩Tát 神thần 通thông 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 如như 是thị 行hành 。 是thị 名danh 與dữ 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 相tướng 應ưng 。 【# 論luận 】# 問vấn 曰viết 。 先tiên 說thuyết 禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 中trung 。 已dĩ 具cụ 說thuyết 五ngũ 神thần 通thông 。 今kim 何hà 以dĩ 復phục 重trùng 說thuyết 。 答đáp 曰viết 。 彼bỉ 中trung 總tổng 相tương/tướng 說thuyết 。 不bất 列liệt 名danh 字tự 。 此thử 中trung 別biệt 相tướng 說thuyết 。 復phục 次thứ 。 功công 德đức 果quả 報báo 。 所sở 謂vị 五ngũ 神thần 通thông 。 菩Bồ 薩Tát 得đắc 是thị 五ngũ 神thần 通thông 。 廣quảng 能năng 利lợi 益ích 眾chúng 生sanh 。 復phục 次thứ 。 雖tuy 有hữu 慈từ 悲bi 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 無vô 五ngũ 神thần 通thông 者giả 。 如như 鳥điểu 無vô 兩lưỡng 翼dực 。 不bất 能năng 高cao 翔tường 。 如như 健kiện 人nhân 無vô 諸chư 器khí 杖trượng 而nhi 入nhập 敵địch 陣trận 。 如như 樹thụ 無vô 華hoa 果quả 。 無vô 所sở 饒nhiêu 益ích 。 如như 枯khô 渠cừ 無vô 水thủy 。 無vô 所sở 潤nhuận 及cập 。 以dĩ 是thị 故cố 重trùng 說thuyết 五ngũ 神thần 通thông 。 及cập 餘dư 無vô 量lượng 。 佛Phật 法Pháp 中trung 別biệt 說thuyết 。 無vô 咎cữu 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 爾nhĩ 者giả 。 佛Phật 何hà 以dĩ 言ngôn 。 莫mạc 為vi 五ngũ 神thần 通thông 故cố 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 答đáp 曰viết 。 多đa 有hữu 無vô 方phương 便tiện 菩Bồ 薩Tát 。 得đắc 五ngũ 神thần 通thông 。 輕khinh 餘dư 菩Bồ 薩Tát 。 心tâm 生sanh 憍kiêu 高cao 。 為vi 是thị 故cố 說thuyết 。 所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 菩Bồ 薩Tát 於ư 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 諸chư 佛Phật 之chi 母mẫu 尚thượng 不bất 著trước 。 何hà 況huống 五ngũ 神thần 通thông 。 【# 經Kinh 】# 復phục 次thứ 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 作tác 是thị 念niệm 。 我ngã 以dĩ 如như 意ý 神thần 通thông 。 飛phi 到đáo 東đông 方phương 。 供cúng 養dường 恭cung 敬kính 。 如như 恆Hằng 河Hà 沙sa 等đẳng 諸chư 佛Phật 。 南nam 西tây 北bắc 方phương 。 四tứ 維duy 。 上thượng 下hạ 亦diệc 如như 是thị 。 復phục 次thứ 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 作tác 是thị 念niệm 。 我ngã 以dĩ 天thiên 耳nhĩ 。 聞văn 十thập 方phương 諸chư 佛Phật 所sở 說thuyết 法Pháp 。 不bất 作tác 是thị 念niệm 。 我ngã 以dĩ 他Tha 心Tâm 智Trí 。 當đương 知tri 十thập 方phương 眾chúng 生sanh 心tâm 所sở 念niệm 。 不bất 作tác 是thị 念niệm 。 我ngã 以dĩ 宿Túc 命Mạng 通Thông 。 知tri 十thập 方phương 眾chúng 生sanh 。 宿túc 命mạng 所sở 作tác 。 不bất 作tác 是thị 念niệm 。 我ngã 以dĩ 天thiên 眼nhãn 。 見kiến 十thập 方phương 眾chúng 生sanh 。 死tử 此thử 生sanh 彼bỉ 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 如như 是thị 行hành 。 是thị 名danh 與dữ 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 相tướng 應ưng 。 亦diệc 能năng 度độ 無vô 量lượng 阿a 僧tăng 祇kỳ 眾chúng 生sanh 。 【# 論luận 】# 釋thích 曰viết 。 先tiên 雖tuy 說thuyết 五ngũ 神thần 通thông 名danh 。 今kim 此thử 中trung 說thuyết 其kỳ 功công 用dụng 。 問vấn 曰viết 。 菩Bồ 薩Tát 何hà 以dĩ 故cố 。 不bất 作tác 是thị 念niệm 。 我ngã 以dĩ 如như 意ý 神thần 通thông 。 飛phi 到đáo 十thập 方phương 。 供cúng 養dường 恭cung 敬kính 。 如như 恆Hằng 河Hà 沙sa 等đẳng 諸chư 佛Phật 。 答đáp 曰viết 。 已dĩ 拔bạt 我ngã 見kiến 根căn 本bổn 故cố 。 已dĩ 摧tồi 破phá 憍kiêu 慢mạn 山sơn 故cố 。 善thiện 修tu 三tam 解giải 脫thoát 門môn 。 三tam 三tam 昧muội 故cố 。 佛Phật 身thân 雖tuy 妙diệu 。 亦diệc 入nhập 三tam 解giải 脫thoát 門môn 。 如như 熱nhiệt 金kim 丸hoàn 。 雖tuy 見kiến 色sắc 妙diệu 。 不bất 可khả 手thủ 觸xúc 。 又hựu 諸chư 法pháp 如như 幻huyễn 如như 化hóa 。 無vô 來lai 無vô 去khứ 。 無vô 近cận 無vô 遠viễn 。 無vô 有hữu 定định 相tướng 。 如như 幻huyễn 化hóa 人nhân 誰thùy 去khứ 誰thùy 來lai 。 不bất 取thủ 神thần 通thông 。 國quốc 土độ 。 此thử 彼bỉ 。 近cận 遠viễn 相tương/tướng 。 故cố 無vô 咎cữu 。 若nhược 能năng 在tại 佛Phật 前tiền 住trụ 於ư 禪thiền 定định 。 變biến 為vi 無vô 量lượng 身thân 。 至chí 十thập 方phương 供cúng 養dường 諸chư 佛Phật 。 無vô 所sở 分phân 別biệt 。 已dĩ 斷đoạn 法pháp 愛ái 故cố 。 餘dư 通thông 亦diệc 如như 是thị 。 菩Bồ 薩Tát 得đắc 是thị 五ngũ 神thần 通thông 。 為vi 供cúng 養dường 諸chư 佛Phật 故cố 。 變biến 無vô 量lượng 身thân 。 顯hiển 大đại 神thần 力lực 。 於ư 十thập 方phương 世thế 界giới 。 三tam 惡ác 趣thú 中trung 。 度độ 無vô 量lượng 眾chúng 生sanh 。 如như 〈# 往vãng 生sanh 品phẩm 〉# 中trung 說thuyết 。 【# 經Kinh 】# 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 能năng 如như 是thị 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 惡ác 魔ma 不bất 能năng 得đắc 其kỳ 便tiện 。 世thế 間gian 眾chúng 事sự 。 所sở 欲dục 隨tùy 意ý 。 十thập 方phương 各các 如như 恆Hằng 河Hà 。 沙sa 等đẳng 諸chư 佛Phật 。 皆giai 悉tất 擁ủng 護hộ 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 令linh 不bất 墮đọa 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 地Địa 。 四Tứ 天Thiên 王Vương 天Thiên 。 乃nãi 至chí 阿A 迦Ca 尼Ni 吒Tra 天Thiên 。 皆giai 亦diệc 擁ủng 護hộ 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 不bất 令linh 有hữu 礙ngại 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 所sở 有hữu 重trọng 罪tội 。 現hiện 世thế 輕khinh 受thọ 。 何hà 以dĩ 故cố 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 用dụng 普phổ 慈từ 加gia 眾chúng 生sanh 故cố 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 如như 是thị 行hành 。 是thị 名danh 與dữ 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 相tướng 應ưng 。 【# 論luận 】# 釋thích 曰viết 。 今kim 讚tán 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 如như 上thượng 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 得đắc 大đại 功công 德đức 。 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 。 智trí 慧tuệ 功công 力lực 果quả 報báo 。 得đắc 此thử 五ngũ 利lợi 。 問vấn 曰viết 。 魔ma 是thị 欲dục 界giới 主chủ 。 菩Bồ 薩Tát 是thị 人nhân 。 肉nhục 眼nhãn 不bất 得đắc 自tự 在tại 。 云vân 何hà 不bất 能năng 得đắc 其kỳ 便tiện 。 答đáp 曰viết 。 如như 此thử 中trung 佛Phật 自tự 說thuyết 。 諸chư 佛Phật 。 諸chư 大đại 天thiên 擁ủng 護hộ 故cố 。 復phục 次thứ 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 。 畢tất 竟cánh 不bất 可khả 得đắc 。 自tự 相tương/tướng 空không 故cố 。 於ư 一nhất 切thiết 法pháp 中trung 皆giai 不bất 著trước 。 不bất 著trước 故cố 無vô 違vi 錯thác 。 無vô 違vi 錯thác 故cố 。 魔ma 不bất 能năng 得đắc 其kỳ 便tiện 。 譬thí 如như 人nhân 身thân 不bất 瘡sang 。 雖tuy 臥ngọa 毒độc 屑tiết 中trung 。 毒độc 亦diệc 不bất 入nhập 。 若nhược 有hữu 小tiểu 瘡sang 則tắc 死tử 無vô 疑nghi 。 又hựu 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 於ư 諸chư 佛Phật 中trung 心tâm 不bất 著trước 。 於ư 諸chư 魔ma 中trung 心tâm 不bất 瞋sân 。 是thị 故cố 魔ma 不bất 得đắc 便tiện 。 復phục 次thứ 。 菩Bồ 薩Tát 深thâm 入nhập 忍Nhẫn 波Ba 羅La 蜜Mật 。 慈từ 三tam 昧muội 故cố 。 一nhất 切thiết 外ngoại 惡ác 。 不bất 能năng 中trúng 傷thương 。 所sở 謂vị 水thủy 火hỏa 。 刀đao 兵binh 等đẳng 。 世thế 間gian 眾chúng 事sự 者giả 。 資tư 生sanh 所sở 須tu 。 所sở 謂vị 治trị 生sanh 諧hài 偶ngẫu 。 種chủng 蒔thi 果quả 樹thụ 。 曠khoáng 路lộ 作tác 井tỉnh 。 安an 立lập 客khách 舍xá 。 如như 法Pháp 理lý 事sự 。 皆giai 得đắc 如như 意ý 。 若nhược 欲dục 造tạo 立lập 塔tháp 寺tự 。 作tác 大đại 福phước 德đức 。 若nhược 作tác 大đại 施thí 。 若nhược 欲dục 說thuyết 法Pháp 教giáo 度độ 眾chúng 生sanh 。 皆giai 得đắc 如như 意ý 。 如như 是thị 等đẳng 世thế 間gian 眾chúng 事sự 。 若nhược 大đại 若nhược 小tiểu 。 皆giai 得đắc 如như 法Pháp 隨tùy 意ý 。 所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 世thế 世thế 。 集tập 無vô 量lượng 福phước 德đức 。 智trí 慧tuệ 因nhân 緣duyên 故cố 。 復phục 次thứ 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 於ư 一nhất 切thiết 法pháp 中trung 心tâm 不bất 著trước 。 心tâm 不bất 著trước 故cố 結kết 使sử 薄bạc 。 結kết 使sử 薄bạc 故cố 能năng 生sanh 深thâm 厚hậu 善thiện 根căn 。 深thâm 厚hậu 善thiện 根căn 生sanh 故cố 。 所sở 願nguyện 如như 意ý 。 復phục 次thứ 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 故cố 。 諸chư 大đại 天thiên 皆giai 敬kính 念niệm 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 讚tán 歎thán 稱xưng 揚dương 其kỳ 名danh 。 諸chư 龍long 鬼quỷ 等đẳng 。 聞văn 諸chư 天thiên 稱xưng 說thuyết 。 亦diệc 來lai 助trợ 成thành 其kỳ 事sự 。 是thị 故cố 世thế 間gian 。 眾chúng 事sự 皆giai 得đắc 如như 意ý 。 復phục 次thứ 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 為vi 諸chư 佛Phật 所sở 念niệm 。 威uy 德đức 所sở 加gia 。 皆giai 得đắc 如như 意ý 。 問vấn 曰viết 。 十thập 方phương 諸chư 佛Phật 心tâm 等đẳng 。 何hà 以dĩ 偏thiên 念niệm 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 答đáp 曰viết 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 智trí 慧tuệ 。 功công 德đức 大đại 故cố 。 諸chư 佛Phật 心tâm 雖tuy 平bình 等đẳng 。 法pháp 應ưng 念niệm 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 以dĩ 勸khuyến 進tấn 餘dư 人nhân 。 又hựu 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 得đắc 佛Phật 智trí 慧tuệ 氣khí 分phần/phân 故cố 。 別biệt 知tri 善thiện 惡ác 。 賞thưởng 念niệm 好hảo/hiếu 人nhân 。 無vô 過quá 於ư 佛Phật 。 是thị 故cố 佛Phật 念niệm 。 復phục 次thứ 。 佛Phật 念niệm 不bất 欲dục 令linh 墮đọa 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 故cố 。 所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 入nhập 空không 。 無vô 相tướng 。 無vô 作tác 。 以dĩ 佛Phật 念niệm 故cố 。 而nhi 不bất 墮đọa 落lạc 。 譬thí 如như 魚ngư 子tử 。 母mẫu 念niệm 故cố 得đắc 生sanh 。 不bất 念niệm 則tắc 壞hoại 。 諸chư 大đại 天thiên 擁ủng 護hộ 者giả 。 不bất 欲dục 令linh 失thất 其kỳ 所sở 行hành 。 諸chư 天thiên 效hiệu 佛Phật 念niệm 故cố 。 又hựu 諸chư 天thiên 以dĩ 菩Bồ 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 都đô 無vô 所sở 著trước 。 不bất 樂nhạo 世thế 樂lạc 。 但đãn 欲dục 教giáo 化hóa 眾chúng 生sanh 故cố 。 住trụ 於ư 世thế 間gian 。 知tri 其kỳ 尊tôn 貴quý 故cố 念niệm 。 所sở 有hữu 重trọng 罪tội 者giả 。 先tiên 世thế 重trọng 罪tội 。 應ưng 入nhập 地địa 獄ngục 。 以dĩ 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 故cố 。 現hiện 世thế 輕khinh 受thọ 。 譬thí 如như 重trọng/trùng 囚tù 應ưng 死tử 。 有hữu 勢thế 力lực 者giả 護hộ 。 則tắc 受thọ 鞭tiên 杖trượng 而nhi 已dĩ 。 又hựu 如như 王vương 子tử 雖tuy 作tác 重trọng 罪tội 。 以dĩ 輕khinh 罰phạt 除trừ 之chi 。 以dĩ 是thị 王vương 種chủng 中trung 生sanh 故cố 。 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 如như 是thị 。 能năng 行hành 是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 得đắc 實thật 智trí 慧tuệ 故cố 。 即tức 入nhập 佛Phật 種chủng 中trung 生sanh 。 佛Phật 種chủng 中trung 生sanh 故cố 。 雖tuy 有hữu 重trọng 罪tội 。 云vân 何hà 重trọng 受thọ 。 復phục 次thứ 。 譬thí 如như 鐵thiết 器khí 中trung 空không 。 故cố 在tại 水thủy 能năng 浮phù 。 中trung 實thật 則tắc 沒một 。 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 如như 是thị 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 智trí 慧tuệ 心tâm 虛hư 故cố 。 不bất 沒một 重trọng 罪tội 。 凡phàm 人nhân 無vô 智trí 慧tuệ 故cố 。 沈trầm 沒một 重trọng 罪tội 。 復phục 次thứ 。 佛Phật 此thử 中trung 自tự 說thuyết 因nhân 緣duyên 。 所sở 以dĩ 得đắc 五ngũ 功công 德đức 者giả 。 用dụng 普phổ 慈từ 加gia 眾chúng 生sanh 故cố 。 問vấn 曰viết 。 先tiên 言ngôn 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 故cố 。 具cụ 五ngũ 功công 德đức 。 今kim 何hà 以dĩ 言ngôn 。 用dụng 普phổ 慈từ 加gia 眾chúng 生sanh 故cố 答đáp 曰viết 。 能năng 生sanh 無vô 量lượng 福phước 。 無vô 過quá 於ư 慈từ 。 是thị 慈từ 因nhân 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 生sanh 。 得đắc 無vô 量lượng 利lợi 益ích 。 復phục 次thứ 。 惡ác 魔ma 不bất 得đắc 便tiện 。 諸chư 佛Phật 所sở 念niệm 。 重trọng 罪tội 今kim 世thế 輕khinh 受thọ 。 是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 力lực 。 世thế 間gian 眾chúng 事sự 。 所sở 欲dục 隨tùy 意ý 。 諸chư 天thiên 擁ủng 護hộ 。 是thị 大đại 慈từ 力lực 。 復phục 次thứ 。 有hữu 二nhị 種chủng 緣duyên 。 一nhất 者giả 。 眾chúng 生sanh 。 二nhị 者giả 。 法pháp 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 若nhược 緣duyên 眾chúng 生sanh 則tắc 是thị 慈từ 心tâm 。 若nhược 緣duyên 法pháp 則tắc 是thị 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 是thị 慈từ 從tùng 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 生sanh 。 隨tùy 順thuận 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 教giáo 。 是thị 故cố 說thuyết 慈từ 無vô 咎cữu 。 【# 經Kinh 】# 復phục 次thứ 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。 疾tật 得đắc 諸chư 陀đà 羅la 尼ni 門môn 。 諸chư 三tam 昧muội 門môn 。 在tại 所sở 生sanh 處xứ 。 常thường 值trị 諸chư 佛Phật 。 乃nãi 至chí 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 初sơ 不bất 離ly 見kiến 佛Phật 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 如như 是thị 習tập 應ưng 。 是thị 名danh 與dữ 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 相tướng 應ưng 。 【# 論luận 】# 釋thích 曰viết 。 陀đà 羅la 尼ni 。 三tam 昧muội 門môn 。 如như 先tiên 說thuyết 。 疾tật 得đắc 者giả 。 福phước 德đức 因nhân 緣duyên 。 故cố 心tâm 柔nhu 軟nhuyễn 。 行hành 深thâm 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 故cố 。 智trí 慧tuệ 心tâm 利lợi 。 以dĩ 是thị 故cố 疾tật 得đắc 。 如như 上thượng 說thuyết 五ngũ 功công 德đức 故cố 疾tật 得đắc 。 所sở 生sanh 處xứ 常thường 值trị 諸chư 佛Phật 者giả 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 除trừ 諸chư 佛Phật 母mẫu 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 其kỳ 餘dư 一nhất 切thiết 。 眾chúng 事sự 皆giai 不bất 愛ái 著trước 。 是thị 以dĩ 在tại 所sở 生sanh 處xứ 。 常thường 值trị 諸chư 佛Phật 。 如như 人nhân 常thường 喜hỷ 鬪đấu 諍tranh 。 生sanh 還hoàn 活hoạt 地địa 獄ngục 。 復phục 執chấp 刀đao 杖trượng 共cộng 相tương 加gia 害hại 。 婬dâm 欲dục 多đa 故cố 。 常thường 受thọ 胞bào 胎thai 。 又hựu 作tác 婬dâm 鳥điểu 。 瞋sân 恚khuể 多đa 故cố 。 還hoàn 生sanh 毒độc 獸thú 。 蛇xà 虺hủy 之chi 屬thuộc 。 愚ngu 癡si 多đa 者giả 。 如như 燈đăng 蛾nga 赴phó 火hỏa 。 地địa 中trung 隱ẩn 蟲trùng 等đẳng 。 是thị 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 愛ái 敬kính 於ư 佛Phật 。 及cập 實thật 相tướng 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 及cập 修tu 念Niệm 佛Phật 三Tam 昧Muội 業nghiệp 故cố 。 所sở 生sanh 處xứ 常thường 值trị 諸chư 佛Phật 。 復phục 次thứ 。 如như 先tiên 。 菩Bồ 薩Tát 願nguyện 見kiến 諸chư 佛Phật 中trung 說thuyết 終chung 不bất 離ly 見kiến 佛Phật 者giả 。 又hựu 人nhân 雖tuy 一nhất 世thế 見kiến 佛Phật 。 更cánh 不bất 復phục 值trị 。 如như 毘Tỳ 婆Bà 尸Thi 佛Phật 時thời 。 王vương 師sư 婆Bà 羅La 門Môn 。 雖tuy 得đắc 見kiến 佛Phật 及cập 僧Tăng 。 而nhi 惡ác 口khẩu 毀hủy 呰tử 。 言ngôn 。 此thử 人nhân 等đẳng 如như 畜súc 生sanh 。 不bất 別biệt 好hảo/hiếu 人nhân 。 見kiến 我ngã 不bất 起khởi 。 以dĩ 是thị 罪tội 故cố 。 經kinh 九cửu 十thập 一nhất 劫kiếp 。 墮đọa 畜súc 生sanh 中trung 。 復phục 次thứ 。 深thâm 念niệm 佛Phật 故cố 。 終chung 不bất 離ly 佛Phật 。 世thế 世thế 善thiện 修tu 念Niệm 佛Phật 三Tam 昧Muội 故cố 。 不bất 失thất 菩Bồ 薩Tát 心tâm 故cố 。 作tác 不bất 離ly 佛Phật 願nguyện 。 願nguyện 生sanh 在tại 佛Phật 世thế 故cố 。 種chủng 值trị 佛Phật 業nghiệp 緣duyên 常thường 。 相tương 續tục 不bất 斷đoạn 故cố 。 乃nãi 至chí 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 終chung 不bất 離ly 見kiến 佛Phật 。 問vấn 曰viết 。 此thử 是thị 果quả 報báo 事sự 。 云vân 何hà 說thuyết 與dữ 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 相tướng 應ưng 。 答đáp 曰viết 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 相tướng 。 應ưng 故cố 值trị 佛Phật 。 或hoặc 時thời 果quả 中trung 說thuyết 因nhân 故cố 。 相tương 應ứng 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 。 心tâm 相tương 應ứng 。 二nhị 者giả 。 應ưng 菩Bồ 薩Tát 行hành 。 所sở 謂vị 生sanh 好hảo/hiếu 處xứ 。 值trị 遇ngộ 諸chư 佛Phật 。 常thường 聞văn 法Pháp 。 正chánh 憶ức 念niệm 。 是thị 名danh 相tướng 應ưng 。 【# 經Kinh 】# 復phục 次thứ 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。 不bất 作tác 是thị 念niệm 。 有hữu 法pháp 與dữ 法pháp 若nhược 合hợp 若nhược 不bất 合hợp 。 若nhược 等đẳng 若nhược 不bất 等đẳng 。 何hà 以dĩ 故cố 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 不bất 見kiến 是thị 法pháp 與dữ 餘dư 法pháp 若nhược 合hợp 若nhược 不bất 合hợp 。 若nhược 等đẳng 若nhược 不bất 等đẳng 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 如như 是thị 習tập 應ưng 。 是thị 名danh 與dữ 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 相tướng 應ưng 。 【# 論luận 】# 釋thích 曰viết 。 一nhất 切thiết 法pháp 。 無vô 有hữu 法pháp 與dữ 法pháp 共cộng 合hợp 者giả 。 何hà 以dĩ 故cố 。 諸chư 法pháp 無vô 少thiểu 分phần 合hợp 故cố 。 譬thí 如như 二nhị 指chỉ 有hữu 四tứ 方phương 。 其kỳ 一nhất 方phương 合hợp 。 三tam 方phương 不bất 合hợp 。 不bất 合hợp 多đa 故cố 。 何hà 以dĩ 不bất 名danh 為vi 不bất 合hợp 。 問vấn 曰viết 。 以dĩ 有hữu 合hợp 處xứ 故cố 名danh 為vi 合hợp 。 云vân 何hà 言ngôn 。 不bất 合hợp 答đáp 曰viết 。 合hợp 處xứ 不bất 為vi 指chỉ 。 是thị 指chỉ 分phần/phân 。 但đãn 是thị 指chỉ 分phần/phân 。 更cánh 無vô 指chỉ 法pháp 。 以dĩ 二nhị 指chỉ 相tương 近cận 故cố 。 假giả 名danh 為vi 合hợp 。 更cánh 無vô 合hợp 法pháp 。 復phục 次thứ 。 色sắc 。 香hương 。 味vị 。 觸xúc 。 總tổng 名danh 為vi 指chỉ 。 但đãn 觸xúc 有hữu 合hợp 力lực 。 餘dư 三tam 無vô 合hợp 。 以dĩ 是thị 故cố 。 不bất 得đắc 言ngôn 指chỉ 合hợp 。 復phục 次thứ 。 如như 異dị 類loại 同đồng 處xứ 。 不bất 名danh 為vi 合hợp 。 相tương/tướng 各các 異dị 故cố 。 諸chư 法pháp 亦diệc 爾nhĩ 。 地địa 相tương/tướng 地địa 中trung 。 水thủy 相tương/tướng 水thủy 中trung 。 火hỏa 相tương/tướng 火hỏa 中trung 。 如như 是thị 性tánh 異dị 。 不bất 名danh 為vi 合hợp 。 以dĩ 是thị 故cố 言ngôn 。 無vô 有hữu 法pháp 與dữ 法pháp 合hợp 。 若nhược 合hợp 若nhược 不bất 合hợp 。 等đẳng 者giả 。 一nhất 切thiết 法pháp 一nhất 相tương/tướng 故cố 名danh 。 等đẳng 以dĩ 皆giai 是thị 有hữu 相tướng 。 皆giai 是thị 無vô 常thường 相tương/tướng 。 皆giai 是thị 苦khổ 相tương/tướng 。 皆giai 是thị 空không 。 無vô 我ngã 相tương/tướng 。 皆giai 是thị 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 相tương/tướng 。 事sự 無vô 異dị 故cố 名danh 為vi 。 等đẳng 不bất 等đẳng 者giả 。 各các 各các 別biệt 相tướng 故cố 。 如như 色sắc 相tướng 。 無vô 色sắc 相tướng 。 堅kiên 相tương/tướng 。 濕thấp 相tương/tướng 。 如như 是thị 等đẳng 各các 異dị 不bất 同đồng 。 是thị 名danh 。 不bất 等đẳng 菩Bồ 薩Tát 不bất 見kiến 等đẳng 與dữ 不bất 等đẳng 。 何hà 以dĩ 故cố 。 一nhất 切thiết 法pháp 無vô 故cố 。 自tự 性tánh 空không 故cố 無vô 法pháp 。 無vô 法pháp 故cố 不bất 可khả 見kiến 。 不bất 可khả 見kiến 故cố 無vô 等đẳng 。 不bất 等đẳng 。 等đẳng 與dữ 合hợp 。 是thị 習tập 相tương 應ứng 。 不bất 合hợp 。 不bất 等đẳng 。 是thị 不bất 相tương 應ứng 。 問vấn 曰viết 。 何hà 以dĩ 不bất 說thuyết 相tương 應ứng 竟cánh 。 然nhiên 後hậu 讚tán 歎thán 。 答đáp 曰viết 。 聽thính 者giả 厭yếm 懈giải 。 是thị 故cố 佛Phật 讚tán 歎thán 果quả 報báo 功công 德đức 。 聞văn 者giả 心tâm 得đắc 悅duyệt 樂lạc 故cố 。 【# 經Kinh 】# 復phục 次thứ 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 作tác 是thị 念niệm 。 我ngã 當đương 疾tật 得đắc 法Pháp 性tánh 。 若nhược 不bất 得đắc 。 何hà 以dĩ 故cố 。 法pháp 性tánh 非phi 得đắc 相tương/tướng 故cố 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 如như 是thị 習tập 應ưng 。 是thị 名danh 與dữ 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 相tướng 應ưng 。 【# 論luận 】# 釋thích 曰viết 。 法pháp 性tánh 者giả 。 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 除trừ 心tâm 中trung 無vô 明minh 諸chư 結kết 使sử 。 以dĩ 清thanh 淨tịnh 實thật 觀quán 。 得đắc 諸chư 法pháp 本bổn 性tánh 。 名danh 為vi 。 法pháp 性tánh 性tánh 名danh 真chân 實thật 。 以dĩ 眾chúng 生sanh 邪tà 觀quán 故cố 縛phược 。 正chánh 觀quán 故cố 解giải 。 菩Bồ 薩Tát 不bất 作tác 是thị 念niệm 。 我ngã 疾tật 得đắc 法Pháp 性tánh 。 何hà 以dĩ 故cố 。 法pháp 性tánh 無vô 相tướng 。 無vô 有hữu 遠viễn 近cận 。 亦diệc 不bất 言ngôn 。 我ngã 久cửu 久cửu 當đương 得đắc 何hà 以dĩ 故cố 。 法pháp 性tánh 無vô 遲trì 無vô 久cửu 。 法pháp 性tánh 義nghĩa 。 如như 。 如như 。 法pháp 性tánh 。 實thật 際tế 。 義nghĩa 中trung 說thuyết 。 【# 經Kinh 】# 復phục 次thứ 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。 不bất 見kiến 有hữu 法pháp 。 出xuất 法pháp 性tánh 者giả 。 如như 是thị 習tập 應ưng 。 是thị 名danh 與dữ 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 相tướng 應ưng 。 【# 論luận 】# 釋thích 曰viết 。 無vô 明minh 等đẳng 諸chư 煩phiền 惱não 。 入nhập 一nhất 切thiết 法pháp 中trung 故cố 。 失thất 諸chư 法pháp 自tự 性tánh 。 自tự 性tánh 失thất 故cố 。 皆giai 邪tà 曲khúc 不bất 正chánh 。 聖thánh 人nhân 除trừ 卻khước 無vô 明minh 等đẳng 。 諸chư 法pháp 實thật 性tánh 。 還hoàn 得đắc 明minh 顯hiển 。 譬thí 如như 陰ấm 雲vân 覆phú 虛hư 空không 清thanh 淨tịnh 性tánh 。 除trừ 陰ấm 雲vân 。 則tắc 虛hư 空không 清thanh 淨tịnh 性tánh 現hiện 。 若nhược 有hữu 法pháp 無vô 明minh 不bất 入nhập 者giả 。 是thị 則tắc 出xuất 於ư 法pháp 性tánh 。 但đãn 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 無vô 有hữu 法pháp 出xuất 無vô 明minh 者giả 。 是thị 故cố 菩Bồ 薩Tát 。 不bất 見kiến 是thị 法pháp 出xuất 法pháp 性tánh 者giả 。 譬thí 如như 眾chúng 流lưu 。 皆giai 歸quy 於ư 海hải 。 如như 粟túc 散tán 小tiểu 王vương 。 皆giai 屬thuộc 轉Chuyển 輪Luân 聖Thánh 王Vương 。 如như 眾chúng 小tiểu 明minh 皆giai 屬thuộc 於ư 日nhật 。 【# 經Kinh 】# 復phục 次thứ 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。 不bất 作tác 是thị 念niệm 。 法pháp 性tánh 分phân 別biệt 諸chư 法pháp 。 如như 是thị 習tập 應ưng 。 是thị 名danh 與dữ 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 相tướng 應ưng 。 【# 論luận 】# 問vấn 曰viết 。 何hà 以dĩ 故cố 不bất 作tác 是thị 念niệm 。 法pháp 性tánh 分phân 別biệt 諸chư 法pháp 答đáp 曰viết 。 為vi 著trước 法pháp 性tánh 。 貴quý 於ư 法pháp 性tánh 。 以dĩ 是thị 因nhân 緣duyên 。 生sanh 諸chư 結kết 使sử 。 是thị 故cố 不bất 作tác 是thị 念niệm 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 法pháp 性tánh 空không 。 一nhất 相tướng 無vô 相tướng 。 云vân 何hà 分phân 別biệt 諸chư 法pháp 。 答đáp 曰viết 。 得đắc 是thị 法pháp 性tánh 。 滅diệt 無vô 明minh 等đẳng 諸chư 煩phiền 惱não 。 破phá 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 者giả 。 然nhiên 後hậu 心tâm 清thanh 淨tịnh 。 智trí 慧tuệ 明minh 了liễu 。 知tri 諸chư 法pháp 實thật 。 隨tùy 法pháp 性tánh 者giả 為vi 善thiện 。 不bất 隨tùy 法pháp 性tánh 者giả 為vi 不bất 善thiện 。 如như 婆bà 蹉sa 梵Phạm 志Chí 。 問vấn 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 天thiên 地địa 間gian 有hữu 善thiện 惡ác 。 好hảo 醜xú 不phủ 。 佛Phật 言ngôn 。 有hữu 。 婆bà 蹉sa 言ngôn 。 我ngã 久cửu 歸quy 命mạng 佛Phật 。 願nguyện 為vì 我ngã 善thiện 說thuyết 。 佛Phật 言ngôn 。 有hữu 三tam 種chủng 惡ác 。 三tam 種chủng 善thiện 。 十thập 種chủng 惡ác 。 十thập 種chủng 善thiện 。 所sở 謂vị 貪tham 欲dục 是thị 惡ác 。 除trừ 貪tham 是thị 善thiện 。 瞋sân 恚khuể 。 愚ngu 癡si 是thị 惡ác 。 除trừ 恚khuể 癡si 是thị 善thiện 。 殺sát 生sanh 是thị 惡ác 。 除trừ 殺sát 生sanh 是thị 善thiện 。 乃nãi 至chí 邪tà 見kiến 是thị 惡ác 。 除trừ 邪tà 見kiến 是thị 善thiện 。 能năng 如như 實thật 分phân 別biệt 善thiện 。 惡ác 。 是thị 我ngã 弟đệ 子tử 。 入nhập 於ư 法pháp 性tánh 。 名danh 為vi 得đắc 道Đạo 。 【# 經Kinh 】# 復phục 次thứ 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。 不bất 作tác 是thị 念niệm 。 是thị 法pháp 能năng 得đắc 法Pháp 性tánh 。 若nhược 不bất 得đắc 。 何hà 以dĩ 故cố 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 不phủ 。 見kiến 用dụng 是thị 法pháp 能năng 得đắc 法Pháp 性tánh 。 若nhược 不bất 得đắc 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 如như 是thị 習tập 應ưng 。 是thị 名danh 與dữ 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 相tướng 應ưng 。 【# 論luận 】# 釋thích 曰viết 。 云vân 何hà 得đắc 法Pháp 性tánh 行hành 八Bát 聖Thánh 道Đạo 分Phần 。 得đắc 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 所sở 謂vị 涅Niết 槃Bàn 。 是thị 名danh 。 得đắc 法Pháp 性tánh 復phục 次thứ 。 性tánh 名danh 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 法pháp 名danh 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 菩Bồ 薩Tát 不bất 作tác 是thị 念niệm 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 得đắc 是thị 諸chư 法pháp 性tánh 。 何hà 以dĩ 故cố 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 及cập 諸chư 法pháp 性tánh 。 是thị 二nhị 法pháp 無vô 有hữu 異dị 。 皆giai 畢tất 竟cánh 空không 故cố 。 云vân 何hà 以dĩ 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 得đắc 達đạt 法pháp 性tánh 。 【# 經Kinh 】# 復phục 次thứ 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。 法pháp 性tánh 不bất 與dữ 空không 合hợp 。 空không 不bất 與dữ 法pháp 性tánh 合hợp 。 如như 是thị 習tập 應ưng 。 是thị 名danh 與dữ 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 相tướng 應ưng 。 【# 論luận 】# 釋thích 曰viết 。 菩Bồ 薩Tát 不bất 觀quán 法pháp 性tánh 是thị 空không 。 不bất 觀quán 空không 是thị 法pháp 性tánh 。 行hành 空không 得đắc 法Pháp 性tánh 。 緣duyên 法pháp 性tánh 得đắc 空không 。 以dĩ 是thị 故cố 無vô 異dị 。 所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 是thị 二nhị 畢tất 竟cánh 空không 故cố 。 【# 經Kinh 】# 復phục 次thứ 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。 眼nhãn 界giới 不bất 與dữ 空không 合hợp 。 空không 不bất 與dữ 眼nhãn 界giới 合hợp 。 色sắc 界giới 不bất 與dữ 空không 合hợp 。 空không 不bất 與dữ 色sắc 界giới 合hợp 。 眼nhãn 識thức 界giới 不bất 與dữ 空không 合hợp 。 空không 不bất 與dữ 眼nhãn 識thức 界giới 合hợp 。 乃nãi 至chí 意ý 界giới 。 不bất 與dữ 空không 合hợp 。 空không 不bất 與dữ 意ý 界giới 合hợp 。 法Pháp 界Giới 不bất 與dữ 空không 合hợp 。 空không 不bất 與dữ 法Pháp 界Giới 合hợp 。 意ý 識thức 界giới 不bất 與dữ 空không 合hợp 。 空không 不bất 與dữ 意ý 識thức 界giới 合hợp 。 是thị 故cố 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 是thị 空không 相tướng 應ưng 。 名danh 為vi 第đệ 一nhất 相tương 應ứng 。 【# 論luận 】# 釋thích 曰viết 。 眼nhãn 界giới 不bất 與dữ 空không 合hợp 。 空không 不bất 與dữ 眼nhãn 界giới 合hợp 者giả 。 眼nhãn 是thị 有hữu 。 空không 是thị 無vô 。 空không 。 有hữu 云vân 何hà 合hợp 。 復phục 次thứ 。 菩Bồ 薩Tát 種chủng 種chủng 。 因nhân 緣duyên 分phân 別biệt 。 散tán 滅diệt 是thị 眼nhãn 。 眼nhãn 則tắc 空không 。 空không 無vô 眼nhãn 名danh 。 因nhân 本bổn 故cố 有hữu 眼nhãn 空không 。 空không 亦diệc 無vô 分phân 別biệt 。 是thị 眼nhãn 空không 。 是thị 非phi 眼nhãn 空không 。 是thị 則tắc 眼nhãn 不bất 與dữ 空không 合hợp 。 又hựu 空không 不bất 從tùng 眼nhãn 因nhân 緣duyên 生sanh 。 何hà 以dĩ 故cố 。 是thị 二nhị 法pháp 本bổn 自tự 空không 故cố 。 乃nãi 至chí 意ý 識thức 界giới 亦diệc 如như 是thị 。 問vấn 曰viết 。 此thử 中trung 何hà 以dĩ 不bất 說thuyết 五ngũ 眾chúng 等đẳng 諸chư 法pháp 。 但đãn 說thuyết 十thập 八bát 界giới 。 答đáp 曰viết 。 應ưng 說thuyết 。 或hoặc 時thời 誦tụng 寫tả 者giả 忘vong 失thất 。 復phục 有hữu 人nhân 言ngôn 。 若nhược 說thuyết 十thập 八bát 界giới 。 則tắc 攝nhiếp 一nhất 切thiết 法pháp 。 有hữu 眾chúng 生sanh 於ư 心tâm 色sắc 中trung 錯thác 。 心tâm 法pháp 中trung 不bất 錯thác 。 應ưng 聞văn 十thập 八bát 界giới 得đắc 度độ 。 是thị 故cố 但đãn 說thuyết 十thập 八bát 界giới 。 問vấn 曰viết 。 何hà 以dĩ 名danh 為vi 第đệ 一nhất 相tương 應ứng 。 答đáp 曰viết 。 空không 是thị 十thập 方phương 諸chư 佛Phật 。 深thâm 奧áo 之chi 藏tạng 。 唯duy 一nhất 涅Niết 槃Bàn 門môn 。 更cánh 無vô 餘dư 門môn 。 能năng 破phá 諸chư 邪tà 見kiến 戲hí 論luận 。 是thị 相tương 應ứng 不phủ 可khả 壞hoại 。 不bất 可khả 破phá 。 是thị 故cố 名danh 為vi 第đệ 一nhất 。 復phục 次thứ 。 佛Phật 自tự 說thuyết 第đệ 一nhất 因nhân 緣duyên 。 所sở 謂vị 。 【# 經Kinh 】# 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 空không 行hành 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 不bất 墮đọa 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 地Địa 。 能năng 淨tịnh 佛Phật 土độ 。 成thành 就tựu 眾chúng 生sanh 。 疾tật 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 諸chư 相tướng 應ưng 中trung 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 相tướng 。 應ưng 為vi 最tối 第đệ 一nhất 。 最tối 尊tôn 。 最tối 勝thắng 。 最tối 妙diệu 。 為vi 無vô 有hữu 上thượng 。 何hà 以dĩ 故cố 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 相tương 應ứng 。 所sở 謂vị 空không 。 無vô 相tướng 。 無vô 作tác 。 當đương 知tri 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 如như 受thọ 記ký 無vô 異dị 。 若nhược 近cận 受thọ 記ký 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 如như 是thị 相tương 應ứng 者giả 。 能năng 為vi 無vô 量lượng 。 阿a 僧tăng 祇kỳ 眾chúng 生sanh 作tác 益ích 厚hậu 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 亦diệc 不bất 作tác 是thị 念niệm 。 我ngã 與dữ 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 相tướng 應ưng 。 諸chư 佛Phật 當đương 授thọ 我ngã 記ký 。 我ngã 當đương 近cận 受thọ 記ký 。 我ngã 當đương 淨tịnh 佛Phật 土độ 。 我ngã 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 當đương 轉chuyển 法Pháp 輪luân 。 何hà 以dĩ 故cố 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 不bất 見kiến 有hữu 法pháp 出xuất 法pháp 性tánh 。 亦diệc 不bất 見kiến 有hữu 。 法pháp 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 亦diệc 不bất 見kiến 有hữu 。 法pháp 諸chư 佛Phật 授thọ 記ký 。 亦diệc 不bất 見kiến 有hữu 。 法pháp 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 何hà 以dĩ 故cố 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。 不bất 生sanh 我ngã 相tương/tướng 。 眾chúng 生sanh 相tương/tướng 。 乃nãi 至chí 知tri 者giả 。 見kiến 者giả 相tương/tướng 。 何hà 以dĩ 故cố 。 眾chúng 生sanh 畢tất 竟cánh 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 故cố 。 眾chúng 生sanh 無vô 有hữu 。 生sanh 無vô 有hữu 滅diệt 。 若nhược 法pháp 無vô 有hữu 生sanh 相tương/tướng 滅diệt 相tương/tướng 。 云vân 何hà 是thị 法pháp 。 當đương 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 如như 是thị 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 不bất 見kiến 眾chúng 生sanh 故cố 。 為vi 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 眾chúng 生sanh 不bất 受thọ 故cố 。 眾chúng 生sanh 空không 故cố 。 眾chúng 生sanh 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 眾chúng 生sanh 離ly 故cố 。 為vi 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 於ư 諸chư 相tướng 應ưng 中trung 為vi 最tối 第đệ 一nhất 相tương 應ứng 。 所sở 謂vị 空không 相tướng 應ưng 。 是thị 空không 相tướng 應ưng 勝thắng 餘dư 相tương 應ứng 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 如như 是thị 習tập 空không 。 能năng 生sanh 大đại 慈từ 大đại 悲bi 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 習tập 是thị 相tương 應ứng 。 不bất 生sanh 慳san 心tâm 。 不bất 生sanh 犯phạm 戒giới 心tâm 。 不bất 生sanh 瞋sân 心tâm 。 不bất 生sanh 懈giải 怠đãi 心tâm 。 不bất 生sanh 亂loạn 心tâm 。 不bất 生sanh 無vô 智trí 心tâm 。 【# 論luận 】# 釋thích 曰viết 。 不bất 墮đọa 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 地Địa 。 者giả 。 空không 相tướng 應ưng 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 。 但đãn 空không 。 二nhị 者giả 。 不bất 可khả 得đắc 空không 。 但đãn 行hành 空không 。 墮đọa 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 地Địa 。 行hành 不bất 可khả 得đắc 空không 。 空không 亦diệc 不bất 可khả 得đắc 。 則tắc 無vô 處xứ 可khả 墮đọa 。 復phục 有hữu 二nhị 種chủng 空không 。 一nhất 者giả 。 無vô 方phương 便tiện 空không 。 墮đọa 二nhị 地địa 。 二nhị 者giả 。 有hữu 方phương 便tiện 空không 。 則tắc 無vô 所sở 墮đọa 。 直trực 至chí 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 復phục 次thứ 。 本bổn 有hữu 深thâm 悲bi 心tâm 。 入nhập 空không 則tắc 不bất 墮đọa 。 無vô 大đại 悲bi 心tâm 則tắc 墮đọa 。 如như 是thị 等đẳng 因nhân 緣duyên 。 不bất 墮đọa 二nhị 地địa 。 能năng 淨tịnh 佛Phật 世thế 界giới 。 成thành 就tựu 眾chúng 生sanh 。 者giả 。 菩Bồ 薩Tát 住trụ 是thị 。 空không 相tướng 應ưng 中trung 。 無vô 所sở 復phục 礙ngại 。 教giáo 化hóa 眾chúng 生sanh 。 令linh 行hành 十Thập 善Thiện 道Đạo 。 及cập 諸chư 善thiện 法Pháp 。 以dĩ 眾chúng 生sanh 行hành 善thiện 法Pháp 因nhân 緣duyên 故cố 。 佛Phật 土độ 清thanh 淨tịnh 。 以dĩ 不bất 殺sát 生sanh 故cố 。 壽thọ 命mạng 長trường/trưởng 。 以dĩ 不bất 劫kiếp 不bất 盜đạo 故cố 。 佛Phật 土độ 豐phong 樂lạc 。 應ứng 念niệm 即tức 至chí 。 如như 是thị 等đẳng 眾chúng 生sanh 行hành 善thiện 法Pháp 。 則tắc 佛Phật 土độ 莊trang 嚴nghiêm 。 問vấn 曰viết 。 教giáo 化hóa 眾chúng 生sanh 。 則tắc 佛Phật 土độ 淨tịnh 。 何hà 以dĩ 別biệt 說thuyết 。 答đáp 曰viết 。 眾chúng 生sanh 雖tuy 行hành 善thiện 。 要yếu 須tu 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 願nguyện 。 迴hồi 向hướng 方phương 便tiện 。 力lực 因nhân 緣duyên 故cố 。 佛Phật 土độ 清thanh 淨tịnh 。 如như 牛ngưu 力lực 挽vãn 車xa 。 要yếu 須tu 御ngự 者giả 。 乃nãi 得đắc 到đáo 所sở 至chí 處xứ 。 以dĩ 是thị 故cố 別biệt 說thuyết 。 疾tật 得đắc 者giả 。 行hành 是thị 空không 相tướng 應ưng 。 無vô 有hữu 障chướng 礙ngại 。 則tắc 能năng 疾tật 得đắc 。 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 問vấn 曰viết 。 先tiên 說thuyết 空không 相tướng 應ưng 今kim 說thuyết 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 相tướng 應ưng 後hậu 說thuyết 。 無vô 相tướng 。 無vô 作tác 相tương 應ứng 。 有hữu 何hà 差sai 別biệt 。 答đáp 曰viết 。 有hữu 二nhị 種chủng 空không 。 一nhất 者giả 。 般Bát 若Nhã 空không 。 二nhị 者giả 。 非phi 般Bát 若Nhã 空không 。 先tiên 言ngôn 。 空không 相tướng 應ưng 聽thính 者giả 疑nghi 謂vị 。 一nhất 切thiết 空không 故cố 說thuyết 是thị 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 空không 復phục 有hữu 人nhân 疑nghi 。 但đãn 言ngôn 空không 第đệ 一nhất 。 無vô 相tướng 。 無vô 作tác 非phi 第đệ 一nhất 耶da 。 是thị 故cố 說thuyết 空không 。 無vô 相tướng 。 無vô 作tác 相tương 應ứng 。 亦diệc 是thị 第đệ 一nhất 。 何hà 以dĩ 故cố 。 空không 則tắc 是thị 無vô 相tướng 。 若nhược 無vô 相tướng 則tắc 是thị 無vô 作tác 。 如như 是thị 為vi 一nhất 。 名danh 字tự 為vi 別biệt 。 最tối 上thượng 故cố 言ngôn 尊tôn 破phá 有hữu 故cố 言ngôn 。 勝thắng 得đắc 是thị 相tương 應ứng 不phủ 復phục 樂nhạo/nhạc/lạc 餘dư 。 是thị 為vi 。 最tối 妙diệu 如như 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 中trung 。 佛Phật 為vi 無vô 上thượng 。 一nhất 切thiết 法pháp 中trung 。 涅Niết 槃Bàn 無vô 上thượng 。 一nhất 切thiết 有hữu 為vi 法pháp 中trung 。 善thiện 法Pháp 習tập 相tương 應ứng 為vi 無vô 上thượng 。 餘dư 義nghĩa 如như 〈# 讚tán 般Bát 若Nhã 品phẩm 〉# 中trung 說thuyết 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 能năng 行hành 如như 是thị 空không 相tướng 應ưng 。 便tiện 應ưng 受thọ 記ký 。 云vân 何hà 言ngôn 。 如như 受thọ 記ký 無vô 異dị 。 若nhược 近cận 受thọ 記ký 。 答đáp 曰viết 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 新tân 行hành 道Đạo 。 肉nhục 身thân 未vị 得đắc 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 。 未vị 得đắc 般Bát 舟Chu 三Tam 昧Muội 。 但đãn 以dĩ 智trí 慧tuệ 力lực 故cố 。 能năng 如như 是thị 分phân 別biệt 深thâm 入nhập 空không 。 佛Phật 讚tán 其kỳ 入nhập 空không 功công 德đức 。 故cố 言ngôn 。 如như 受thọ 記ký 無vô 異dị 有hữu 三tam 種chủng 菩Bồ 薩Tát 。 得đắc 受thọ 記ký 者giả 。 如như 受thọ 記ký 者giả 。 近cận 受thọ 記ký 者giả 。 得đắc 受thọ 記ký 者giả 。 如như 〈# 阿a 毘tỳ 跋bạt 致trí 。 品phẩm 〉# 中trung 說thuyết 。 三tam 種chủng 。 如như 此thử 中trung 說thuyết 。 問vấn 曰viết 。 如như 此thử 說thuyết 相tương 應ứng 。 第đệ 一nhất 無vô 上thượng 。 云vân 何hà 不bất 與dữ 受thọ 記ký 。 答đáp 曰viết 。 餘dư 功công 德đức 。 方phương 便tiện 。 禪thiền 定định 等đẳng 未vị 集tập 。 但đãn 有hữu 智trí 慧tuệ 。 是thị 故cố 未vị 與dữ 受thọ 記ký 。 復phục 次thứ 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 雖tuy 復phục 。 利lợi 根căn 智trí 慧tuệ 。 餘dư 功công 德đức 未vị 熟thục 故cố 。 聞văn 現hiện 前tiền 受thọ 記ký 。 或hoặc 生sanh 憍kiêu 慢mạn 。 是thị 故cố 未vị 與dữ 受thọ 記ký 。 所sở 以dĩ 讚tán 歎thán 者giả 。 欲dục 以dĩ 勸khuyến 進tấn 其kỳ 心tâm 。 利lợi 根căn 者giả 行hành 是thị 空không 相tướng 應ưng 。 如như 受thọ 記ký 無vô 異dị 。 鈍độn 根căn 者giả 行hành 是thị 空không 相tướng 應ưng 。 若nhược 近cận 受thọ 記ký 。 令linh 眾chúng 生sanh 常thường 安an 隱ẩn 。 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。 是thị 名danh 。 利lợi 益ích 復phục 有hữu 二nhị 種chủng 利lợi 益ích 。 一nhất 者giả 。 離ly 苦khổ 。 二nhị 者giả 。 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 。 復phục 有hữu 二nhị 種chủng 。 滅diệt 眾chúng 生sanh 身thân 苦khổ 。 心tâm 苦khổ 。 復phục 有hữu 三tam 種chủng 。 天thiên 樂nhạo/nhạc/lạc 。 人nhân 樂nhạo/nhạc/lạc 。 涅Niết 槃Bàn 樂nhạo/nhạc/lạc 。 復phục 有hữu 三tam 種chủng 。 離ly 三tam 界giới 。 入nhập 三tam 乘thừa 。 如như 是thị 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 無vô 量lượng 阿a 僧tăng 祇kỳ 。 利lợi 益ích 眾chúng 生sanh 。 眾chúng 生sanh 義nghĩa 如như 先tiên 說thuyết 。 世thế 人nhân 有hữu 大đại 功công 勳huân 。 則tắc 生sanh 憍kiêu 心tâm 。 求cầu 其kỳ 報báo 賞thưởng 。 以dĩ 求cầu 報báo 故cố 。 則tắc 為vi 不bất 淨tịnh 。 菩Bồ 薩Tát 則tắc 不bất 然nhiên 。 雖tuy 與dữ 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 相tướng 應ưng 。 利lợi 益ích 無vô 量lượng 眾chúng 生sanh 。 無vô 我ngã 心tâm 。 無vô 憍kiêu 慢mạn 。 故cố 不bất 求cầu 功công 報báo 。 如như 地địa 雖tuy 利lợi 物vật 功công 重trọng/trùng 。 不bất 求cầu 其kỳ 報báo 。 以dĩ 是thị 故cố 。 說thuyết 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 不bất 作tác 是thị 念niệm 。 我ngã 與dữ 般Bát 若Nhã 相tương 應ứng 。 諸chư 佛Phật 當đương 受thọ 我ngã 記ký 。 若nhược 近cận 受thọ 記ký 。 我ngã 當đương 淨tịnh 佛Phật 土độ 。 得đắc 無vô 上thượng 道Đạo 。 轉chuyển 法Pháp 輪luân 。 轉chuyển 法Pháp 輪luân 義nghĩa 。 如như 先tiên 說thuyết 。 問vấn 曰viết 。 何hà 等đẳng 法pháp 出xuất 法pháp 性tánh 。 答đáp 曰viết 。 此thử 中trung 佛Phật 說thuyết 。 所sở 謂vị 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 者giả 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 者giả 即tức 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 知tri 者giả 。 見kiến 者giả 。 即tức 是thị 眾chúng 生sanh 。 法pháp 性tánh 中trung 眾chúng 生sanh 變biến 為vi 法pháp 性tánh 。 以dĩ 是thị 故cố 菩Bồ 薩Tát 。 自tự 不bất 生sanh 高cao 心tâm 。 不bất 從tùng 眾chúng 生sanh 求cầu 恩ân 分phần/phân 。 不bất 見kiến 諸chư 佛Phật 與dữ 受thọ 記ký 。 如như 菩Bồ 薩Tát 空không 。 佛Phật 亦diệc 如như 是thị 。 如như 行hành 者giả 空không 。 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 者giả 亦diệc 空không 。 何hà 以dĩ 故cố 。 佛Phật 自tự 說thuyết 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 生sanh 眾chúng 生sanh 相tương/tướng 。 乃nãi 至chí 知tri 者giả 。 見kiến 者giả 相tương/tướng 。 菩Bồ 薩Tát 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 尚thượng 不bất 生sanh 法pháp 相tướng 。 何hà 況huống 眾chúng 生sanh 相tương/tướng 。 何hà 以dĩ 故cố 。 佛Phật 自tự 說thuyết 因nhân 緣duyên 。 是thị 眾chúng 生sanh 畢tất 竟cánh 不bất 生sanh 。 不bất 生sanh 故cố 不bất 滅diệt 。 若nhược 法pháp 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 即tức 是thị 法pháp 性tánh 相tướng 。 法pháp 性tánh 即tức 是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 云vân 何hà 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 行hành 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 菩Bồ 薩Tát 不bất 受thọ 眾chúng 生sanh 者giả 。 不bất 受thọ 神thần 。 但đãn 有hữu 虛hư 妄vọng 計kế 我ngã 。 眾chúng 生sanh 空không 者giả 。 眾chúng 生sanh 法pháp 無vô 所sở 有hữu 故cố 。 眾chúng 生sanh 不bất 可khả 得đắc 者giả 。 以dĩ 實thật 智trí 求cầu 索sách 。 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 眾chúng 生sanh 離ly 者giả 。 一nhất 切thiết 法pháp 自tự 相tương 離ly 故cố 。 一nhất 切thiết 離ly 自tự 相tương/tướng 者giả 。 如như 火hỏa 離ly 熱nhiệt 相tương/tướng 等đẳng 。 如như 。 相tương/tướng 空không 中trung 廣quảng 說thuyết 。 第đệ 一nhất 相tương 應ứng 勝thắng 餘dư 相tương 應ứng 。 如như 上thượng 說thuyết 。 菩Bồ 薩Tát 行hành 是thị 眾chúng 生sanh 空không 。 法pháp 空không 。 深thâm 入nhập 空không 相tướng 應ưng 。 憶ức 本bổn 願nguyện 度độ 眾chúng 生sanh 。 見kiến 眾chúng 生sanh 狂cuồng 惑hoặc 顛điên 倒đảo 。 於ư 空không 事sự 中trung 種chủng 種chủng 生sanh 著trước 。 即tức 生sanh 大đại 悲bi 心tâm 。 我ngã 雖tuy 知tri 是thị 事sự 。 餘dư 者giả 不bất 知tri 。 以dĩ 教giáo 化hóa 故cố 。 生sanh 大đại 慈từ 大đại 悲bi 。 亦diệc 能năng 常thường 不bất 生sanh 破phá 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 法pháp 。 所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 初sơ 發phát 心tâm 菩Bồ 薩Tát 。 行hành 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 以dĩ 六lục 惡ác 雜tạp 行hành 故cố 。 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 不bất 增tăng 長trưởng 。 不bất 增tăng 長trưởng 故cố 不bất 疾tật 得đắc 道Đạo 。 今kim 知tri 諸chư 法pháp 相tướng 。 拔bạt 是thị 六lục 惡ác 法pháp 根căn 本bổn 。 所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 菩Bồ 薩Tát 知tri 布bố 施thí 為vi 善thiện 。 慳san 心tâm 不bất 善thiện 。 能năng 墮đọa 餓ngạ 鬼quỷ 貧bần 窮cùng 中trung 。 知tri 慳san 貪tham 如như 是thị 。 自tự 惜tích 其kỳ 身thân 。 著trước 世thế 間gian 樂nhạo/nhạc/lạc 故cố 還hoàn 生sanh 慳san 心tâm 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 輕khinh 物vật 能năng 施thí 。 重trọng/trùng 物vật 不bất 能năng 。 外ngoại 物vật 能năng 。 內nội 物vật 不bất 能năng 。 以dĩ 著trước 我ngã 。 著trước 受thọ 者giả 。 以dĩ 取thủ 相tương/tướng 著trước 財tài 物vật 。 以dĩ 是thị 故cố 破phá 。 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。 雖tuy 有hữu 所sở 施thí 。 而nhi 不bất 清thanh 淨tịnh 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 。 空không 相tướng 應ưng 故cố 。 不bất 見kiến 我ngã 。 亦diệc 不bất 見kiến 世thế 間gian 樂nhạo/nhạc/lạc 。 云vân 何hà 生sanh 著trước 而nhi 破phá 。 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 不bất 見kiến 我ngã 。 不bất 見kiến 世thế 間gian 樂nhạo/nhạc/lạc 。 故cố 不bất 破phá 。 亦diệc 應ưng 不bất 見kiến 檀đàn 。 云vân 何hà 行hành 布bố 施thí 。 答đáp 曰viết 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 雖tuy 不bất 見kiến 布bố 施thí 。 以dĩ 清thanh 淨tịnh 空không 心tâm 布bố 施thí 。 作tác 是thị 念niệm 。 是thị 布bố 施thí 空không 無vô 所sở 有hữu 。 眾chúng 生sanh 須tu 故cố 施thí 與dữ 。 如như 小tiểu 兒nhi 以dĩ 土thổ/độ 為vi 金kim 銀ngân 。 長trưởng 者giả 則tắc 不bất 見kiến 是thị 金kim 銀ngân 。 便tiện 隨tùy 意ý 與dữ 。 竟cánh 無vô 所sở 與dữ 。 餘dư 五ngũ 法Pháp 亦diệc 如như 是thị 。 以dĩ 是thị 故cố 。 雖tuy 同đồng 空không 。 破phá 慳san 而nhi 不bất 破phá 檀đàn 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 住trụ 是thị 空không 相tướng 應ưng 中trung 。 能năng 常thường 不bất 生sanh 是thị 六lục 惡ác 心tâm 。 大Đại 智Trí 度Độ 論Luận 卷quyển 第đệ 三tam 十thập 七thất