大Đại 智Trí 度Độ 論Luận 釋Thích 無Vô 盡Tận 方Phương 便Tiện 品Phẩm 第đệ 六lục 十thập 七thất (# 卷quyển 八bát 十thập )# 聖thánh 者giả 龍long 樹thụ 造tạo 後hậu 秦tần 龜quy 茲tư 國quốc 三Tam 藏Tạng 鳩Cưu 摩Ma 羅La 什Thập 譯dịch 【# 經kinh 】# 。 爾nhĩ 時thời 須Tu 菩Bồ 提Đề 作tác 是thị 念niệm 。 是thị 諸chư 佛Phật 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 甚thậm 深thâm 。 我ngã 當đương 問vấn 佛Phật 。 作tác 是thị 念niệm 已dĩ 。 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 世Thế 尊Tôn 。 是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 不bất 可khả 盡tận 。 佛Phật 言ngôn 。 虛hư 空không 不bất 可khả 盡tận 故cố 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 不bất 可khả 盡tận 。 世Thế 尊Tôn 。 云vân 何hà 應ưng 生sanh 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 佛Phật 言ngôn 。 色sắc 不bất 可khả 盡tận 故cố 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 應ưng 生sanh 。 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 不bất 可khả 盡tận 故cố 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 應ưng 生sanh 。 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 可khả 盡tận 故cố 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 應ưng 生sanh 。 尸Thi 羅La 波Ba 羅La 蜜Mật 。 羼Sằn 提Đề 波Ba 羅La 蜜Mật 。 毘Tỳ 梨Lê 耶Da 波Ba 羅La 蜜Mật 。 禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 可khả 盡tận 故cố 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 應ưng 生sanh 。 乃nãi 至chí 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 不bất 可khả 盡tận 故cố 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 應ưng 生sanh 。 復phục 次thứ 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 癡si 空không 不bất 可khả 盡tận 故cố 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 應ưng 生sanh 。 行hành 空không 不bất 可khả 盡tận 故cố 。 菩Bồ 薩Tát 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 應ưng 生sanh 。 識thức 空không 不bất 可khả 盡tận 故cố 。 菩Bồ 薩Tát 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 應ưng 生sanh 。 名danh 色sắc 空không 不bất 可khả 盡tận 故cố 。 菩Bồ 薩Tát 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 應ưng 生sanh 。 六lục 處xứ 空không 不bất 可khả 盡tận 故cố 。 菩Bồ 薩Tát 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 應ưng 生sanh 。 六lục 觸xúc 空không 不bất 可khả 盡tận 故cố 。 菩Bồ 薩Tát 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 應ưng 生sanh 。 受thọ 空không 不bất 可khả 盡tận 故cố 。 菩Bồ 薩Tát 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 應ưng 生sanh 。 愛ái 空không 不bất 可khả 盡tận 故cố 。 菩Bồ 薩Tát 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 應ưng 生sanh 。 取thủ 空không 不bất 可khả 盡tận 故cố 。 菩Bồ 薩Tát 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 應ưng 生sanh 。 有hữu 空không 不bất 可khả 盡tận 故cố 。 菩Bồ 薩Tát 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 應ưng 生sanh 。 生sanh 空không 不bất 可khả 盡tận 故cố 。 菩Bồ 薩Tát 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 應ưng 生sanh 。 老lão 。 死tử 。 憂ưu 。 悲bi 。 苦khổ 。 惱não 空không 不bất 可khả 盡tận 故cố 。 菩Bồ 薩Tát 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 應ưng 生sanh 。 如như 是thị 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 應ưng 生sanh 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 是thị 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 是thị 獨độc 菩Bồ 薩Tát 法pháp 。 能năng 除trừ 諸chư 邊biên 顛điên 倒đảo 。 坐tọa 道Đạo 場Tràng 時thời 。 應ưng 如như 是thị 觀quán 。 當đương 得đắc 一nhất 切thiết 種chủng 智trí 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 若nhược 有hữu 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 以dĩ 虛hư 空không 不bất 可khả 盡tận 法pháp 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 觀quán 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 不bất 墮đọa 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 地Địa 。 住trụ 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 若nhược 求cầu 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 。 而nhi 轉chuyển 還hoàn 者giả 。 皆giai 離ly 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 念niệm 故cố 。 是thị 人nhân 不bất 知tri 。 云vân 何hà 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 以dĩ 虛hư 空không 不bất 可khả 盡tận 。 法pháp 觀quán 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 若nhược 求cầu 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 。 而nhi 轉chuyển 還hoàn 者giả 。 皆giai 不bất 得đắc 是thị 。 方phương 便tiện 力lực 故cố 。 於ư 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 而nhi 轉chuyển 還hoàn 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 於ư 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 不bất 轉chuyển 還hoàn 者giả 。 皆giai 得đắc 是thị 方phương 便tiện 力lực 故cố 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 應ưng 以dĩ 虛hư 空không 不bất 可khả 盡tận 。 法pháp 觀quán 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 應ưng 以dĩ 虛hư 空không 不bất 可khả 盡tận 。 法pháp 生sanh 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 如như 是thị 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 觀quán 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 時thời 。 不bất 見kiến 法pháp 無vô 因nhân 緣duyên 生sanh 。 不bất 見kiến 法pháp 常thường 不bất 滅diệt 。 不bất 見kiến 法pháp 有hữu 我ngã 。 人nhân 。 壽thọ 者giả 。 命mạng 者giả 。 眾chúng 生sanh 。 知tri 者giả 。 見kiến 者giả 。 不bất 見kiến 法pháp 無vô 常thường 。 不bất 見kiến 法pháp 苦khổ 。 不bất 見kiến 法pháp 無vô 我ngã 。 不bất 見kiến 法pháp 寂tịch 滅diệt 非phi 寂tịch 滅diệt 。 如như 是thị 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 應ưng 如như 是thị 觀quán 。 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 能năng 如như 是thị 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 是thị 時thời 不bất 見kiến 色sắc 若nhược 常thường 。 若nhược 無vô 常thường 。 若nhược 苦khổ 。 若nhược 樂nhạo/nhạc/lạc 。 若nhược 我ngã 。 若nhược 無vô 我ngã 。 若nhược 寂tịch 滅diệt 。 若nhược 非phi 寂tịch 滅diệt 。 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 亦diệc 如như 是thị 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 是thị 時thời 亦diệc 不bất 見kiến 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 亦diệc 不bất 見kiến 以dĩ 是thị 法pháp 見kiến 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 。 乃nãi 至chí 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 亦diệc 不bất 見kiến 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 亦diệc 不bất 見kiến 以dĩ 是thị 法pháp 見kiến 。 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 如như 是thị 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 一nhất 切thiết 法pháp 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 是thị 為vi 應ưng 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 行hành 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 行hành 無vô 所sở 得đắc 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。 惡ác 魔ma 愁sầu 毒độc 。 如như 箭tiễn 入nhập 心tâm 。 譬thí 如như 人nhân 新tân 喪táng 父phụ 母mẫu 。 如như 是thị 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 惡ác 魔ma 見kiến 菩Bồ 薩Tát 行hành 無vô 所sở 得đắc 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。 便tiện 大đại 愁sầu 毒độc 。 如như 箭tiễn 入nhập 心tâm 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 世Thế 尊Tôn 。 但đãn 一nhất 魔ma 愁sầu 毒độc 。 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 中trung 。 魔ma 亦diệc 復phục 愁sầu 毒độc 。 佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 中trung 。 諸chư 惡ác 魔ma 皆giai 愁sầu 毒độc 。 如như 箭tiễn 入nhập 心tâm 。 各các 於ư 其kỳ 坐tọa 。 不bất 能năng 自tự 安an 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 能năng 如như 是thị 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 是thị 時thời 一nhất 切thiết 。 世thế 間gian 天thiên 及cập 人nhân 。 阿a 修tu 羅la 。 不bất 能năng 得đắc 其kỳ 便tiện 。 令linh 其kỳ 憂ưu 惱não 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 以dĩ 是thị 故cố 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 欲dục 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 當đương 行hành 是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。 具cụ 足túc 修tu 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。 尸Thi 羅La 波Ba 羅La 蜜Mật 。 羼Sằn 提Đề 波Ba 羅La 蜜Mật 。 毘Tỳ 梨Lê 耶Da 波Ba 羅La 蜜Mật 。 禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。 具cụ 足túc 諸chư 波Ba 羅La 蜜Mật 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 世Thế 尊Tôn 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。 云vân 何hà 具cụ 足túc 。 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。 尸Thi 羅La 波Ba 羅La 蜜Mật 。 羼Sằn 提Đề 波Ba 羅La 蜜Mật 。 毘Tỳ 梨Lê 耶Da 波Ba 羅La 蜜Mật 。 禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 所sở 有hữu 布bố 施thí 。 皆giai 迴hồi 向hướng 薩Tát 婆Bà 若Nhã 。 如như 是thị 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。 具cụ 足túc 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 所sở 有hữu 持trì 戒giới 。 皆giai 迴hồi 向hướng 薩Tát 婆Bà 若Nhã 。 是thị 為vi 具cụ 足túc 。 尸Thi 羅La 波Ba 羅La 蜜Mật 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 所sở 有hữu 忍nhẫn 辱nhục 。 皆giai 迴hồi 向hướng 薩Tát 婆Bà 若Nhã 。 是thị 為vi 具cụ 足túc 。 羼Sằn 提Đề 波Ba 羅La 蜜Mật 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 所sở 有hữu 精tinh 進tấn 。 皆giai 迴hồi 向hướng 薩Tát 婆Bà 若Nhã 。 是thị 為vi 具cụ 足túc 。 毘Tỳ 梨Lê 耶Da 波Ba 羅La 蜜Mật 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 所sở 有hữu 禪thiền 定định 。 皆giai 迴hồi 向hướng 薩Tát 婆Bà 若Nhã 。 是thị 為vi 具cụ 足túc 。 禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 所sở 有hữu 智trí 慧tuệ 。 皆giai 迴hồi 向hướng 薩Tát 婆Bà 若Nhã 。 是thị 為vi 具cụ 足túc 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 如như 是thị 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 具cụ 足túc 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 【# 論luận 】# 釋thích 曰viết 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 從tùng 佛Phật 聞văn 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 種chủng 種chủng 相tương/tướng 。 初sơ 聞văn 。 畢tất 竟cánh 空không 相tướng 中trung 聞văn 。 囑chúc 累lụy 如như 似tự 有hữu 。 後hậu 還hoàn 聞văn 說thuyết 。 空không 所sở 謂vị 般Bát 若Nhã 義nghĩa 無vô 量lượng 。 名danh 。 字tự 。 句cú 眾chúng 有hữu 量lượng 。 是thị 時thời 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 作tác 是thị 念niệm 。 諸chư 佛Phật 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 甚thậm 深thâm 。 我ngã 當đương 問vấn 佛Phật 所sở 以dĩ 甚thậm 深thâm 。 佛Phật 說thuyết 菩Bồ 提Đề 少thiểu 許hứa 分phần/phân 。 但đãn 為vi 破phá 眾chúng 生sanh 顛điên 倒đảo 故cố 。 不bất 具cụ 足túc 說thuyết 。 所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 無vô 能năng 受thọ 者giả 故cố 。 若nhược 人nhân 取thủ 如như 相tương/tướng 。 佛Phật 言ngôn 。 如như 亦diệc 空không 。 無vô 生sanh 。 住trụ 。 滅diệt 故cố 。 若nhược 法pháp 無vô 生sanh 。 住trụ 。 滅diệt 。 是thị 法pháp 即tức 無vô 。 法pháp 性tánh 。 實thật 際tế 亦diệc 如như 是thị 。 若nhược 有hữu 取thủ 畢tất 竟cánh 空không 者giả 。 亦diệc 言ngôn 非phi 也dã 。 何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 畢tất 竟cánh 空không 是thị 定định 相tương/tướng 可khả 取thủ 。 是thị 非phi 畢tất 竟cánh 空không 。 是thị 故cố 言ngôn 甚thậm 深thâm 我ngã 當đương 更cánh 問vấn 佛Phật 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 作tác 是thị 念niệm 已dĩ 。 如như 佛Phật 自tự 說thuyết 。 三tam 世thế 諸chư 佛Phật 。 用dụng 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 得đắc 道Đạo 。 般Bát 若Nhã 故cố 不bất 盡tận 。 已dĩ 不bất 盡tận 。 今kim 不bất 盡tận 。 當đương 不bất 盡tận 。 是thị 故cố 我ngã 今kim 但đãn 問vấn 不bất 盡tận 義nghĩa 。 佛Phật 答đáp 。 如như 虛hư 空không 不bất 盡tận 故cố 。 般Bát 若Nhã 亦diệc 不bất 盡tận 。 如như 虛hư 空không 無vô 有hữu 法pháp 。 但đãn 有hữu 名danh 字tự 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 亦diệc 如như 是thị 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 若nhược 如như 虛hư 空không 。 無vô 所sở 有hữu 故cố 不bất 可khả 盡tận 。 云vân 何hà 菩Bồ 薩Tát 。 能năng 生sanh 是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 能năng 生sanh 者giả 。 菩Bồ 薩Tát 云vân 何hà 。 心tâm 中trung 生sanh 能năng 行hành 。 能năng 得đắc 。 佛Phật 答đáp 。 色sắc 無vô 盡tận 故cố 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 應ưng 生sanh 。 如như 色sắc 初sơ 。 後hậu 。 中trung 生sanh 不bất 可khả 得đắc 。 色sắc 即tức 。 生sanh 色sắc 不bất 可khả 得đắc 。 離ly 色sắc 。 生sanh 色sắc 不bất 可khả 得đắc 。 生sanh 不bất 可khả 得đắc 。 生sanh 生sanh 不bất 可khả 得đắc 。 如như 先tiên 破phá 生sanh 中trung 說thuyết 。 生sanh 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 色sắc 亦diệc 不bất 可khả 得đắc 。 色sắc 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 色sắc 生sanh 不bất 可khả 得đắc 。 二nhị 法pháp 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 色sắc 如như 幻huyễn 。 如như 夢mộng 。 但đãn 誑cuống 人nhân 眼nhãn 。 若nhược 色sắc 有hữu 生sanh 必tất 有hữu 盡tận 。 以dĩ 無vô 生sanh 故cố 亦diệc 無vô 盡tận 。 色sắc 真chân 相tương/tướng 即tức 是thị 般Bát 若Nhã 。 波Ba 羅La 蜜Mật 相tương/tướng 。 是thị 故cố 說thuyết 。 色sắc 不bất 可khả 盡tận 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 亦diệc 不bất 可khả 盡tận 。 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 。 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。 乃nãi 至chí 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 亦diệc 如như 是thị 。 復phục 次thứ 。 應ưng 生sanh 般Bát 若Nhã 者giả 。 無vô 明minh 虛hư 空không 不bất 可khả 盡tận 故cố 。 若nhược 人nhân 但đãn 觀quán 畢tất 竟cánh 空không 。 多đa 墮đọa 斷đoạn 滅diệt 邊biên 。 若nhược 觀quán 有hữu 。 多đa 墮đọa 常thường 邊biên 。 離ly 是thị 二nhị 邊biên 故cố 。 說thuyết 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 空không 。 何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 法pháp 從tùng 因nhân 緣duyên 和hòa 合hợp 生sanh 。 是thị 法pháp 無vô 有hữu 定định 性tánh 。 若nhược 法pháp 無vô 定định 性tánh 。 即tức 是thị 畢tất 竟cánh 空không 寂tịch 滅diệt 相tương/tướng 。 離ly 二nhị 邊biên 故cố 。 假giả 名danh 為vi 中Trung 道Đạo 。 是thị 故cố 說thuyết 。 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 如như 虛hư 空không 無vô 法pháp 故cố 不bất 盡tận 癡si 亦diệc 從tùng 因nhân 緣duyên 和hòa 合hợp 生sanh 。 故cố 無vô 自tự 相tương/tướng 。 無vô 自tự 相tướng 故cố 。 畢tất 竟cánh 空không 如như 虛hư 空không 。 復phục 次thứ 。 因nhân 緣duyên 生sanh 故cố 無vô 實thật 。 如như 《# 經kinh 》# 中trung 說thuyết 。 因nhân 眼nhãn 緣duyên 色sắc 生sanh 觸xúc 念niệm 。 觸xúc 念niệm 從tùng 癡si 生sanh 。 觸xúc 念niệm 不bất 在tại 眼nhãn 中trung 。 不bất 在tại 色sắc 中trung 。 不bất 在tại 內nội 。 不bất 在tại 外ngoại 。 亦diệc 不bất 在tại 中trung 間gian 。 亦diệc 不bất 從tùng 十thập 方phương 三tam 世thế 來lai 。 是thị 法pháp 定định 相tướng 不bất 可khả 得đắc 。 何hà 以dĩ 故cố 。 一nhất 切thiết 法pháp 入nhập 如như 故cố 。 若nhược 得đắc 是thị 無vô 明minh 定định 相tương/tướng 。 即tức 是thị 智trí 慧tuệ 。 不bất 名danh 為vi 癡si 。 是thị 故cố 癡si 相tương/tướng 。 智trí 慧tuệ 相tương/tướng 無vô 異dị 。 癡si 實thật 相tướng 即tức 是thị 智trí 慧tuệ 。 取thủ 著trước 智trí 慧tuệ 相tương/tướng 即tức 是thị 癡si 。 是thị 故cố 癡si 實thật 相tướng 。 畢tất 竟cánh 清thanh 淨tịnh 。 如như 虛hư 空không 無vô 生sanh 無vô 滅diệt 。 是thị 故cố 說thuyết 得đắc 是thị 觀quán 故cố 。 迴hồi 向hướng 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 即tức 名danh 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 無vô 無vô 明minh 。 亦diệc 無vô 諸chư 行hành 等đẳng 。 云vân 何hà 說thuyết 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 答đáp 曰viết 。 說thuyết 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 者giả 。 凡phàm 夫phu 肉nhục 眼nhãn 所sở 見kiến 。 顛điên 倒đảo 著trước 我ngã 心tâm 。 起khởi 諸chư 煩phiền 惱não 。 業nghiệp 。 往vãng 來lai 生sanh 死tử 中trung 。 二nhị 者giả 。 賢hiền 聖thánh 以dĩ 法Pháp 眼nhãn 。 分phân 別biệt 諸chư 法pháp 。 老lão 。 病bệnh 。 死tử 。 心tâm 厭yếm 。 欲dục 出xuất 世thế 間gian 。 求cầu 老lão 。 死tử 因nhân 緣duyên 由do 生sanh 故cố 。 是thị 生sanh 由do 諸chư 煩phiền 惱não 。 業nghiệp 因nhân 緣duyên 。 何hà 以dĩ 故cố 。 無vô 煩phiền 惱não 人nhân 則tắc 不bất 生sanh 。 是thị 故cố 知tri 煩phiền 惱não 為vi 生sanh 因nhân 。 煩phiền 惱não 因nhân 緣duyên 是thị 無vô 明minh 。 無vô 明minh 故cố 。 應ưng 捨xả 而nhi 取thủ 。 應ưng 取thủ 而nhi 捨xả 。 何hà 者giả 應ưng 捨xả 。 老lão 。 病bệnh 諸chư 苦khổ 因nhân 緣duyên 煩phiền 惱não 應ưng 捨xả 。 以dĩ 少thiểu 顛điên 倒đảo 樂nhạo/nhạc/lạc 因nhân 緣duyên 故cố 而nhi 取thủ 。 持trì 戒giới 。 禪thiền 定định 。 智trí 慧tuệ 。 諸chư 善thiện 根căn 本bổn 。 是thị 涅Niết 槃Bàn 樂nhạo/nhạc/lạc 因nhân 緣duyên 。 是thị 事sự 應ưng 取thủ 而nhi 捨xả 。 是thị 中trung 無vô 有hữu 知tri 者giả 。 見kiến 者giả 。 作tác 者giả 。 何hà 以dĩ 故cố 。 是thị 法pháp 無vô 定định 相tương/tướng 。 但đãn 從tùng 虛hư 誑cuống 因nhân 緣duyên 相tương 續tục 生sanh 。 行hành 者giả 知tri 是thị 。 虛hư 誑cuống 不bất 實thật 。 則tắc 不bất 生sanh 戲hí 論luận 。 是thị 但đãn 滅diệt 苦khổ 故cố 。 入nhập 於ư 涅Niết 槃Bàn 。 不bất 究cứu 盡tận 求cầu 諸chư 苦khổ 相tương/tướng 。 三tam 者giả 。 諸chư 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 大đại 智trí 人nhân 利lợi 根căn 故cố 。 但đãn 求cầu 究cứu 盡tận 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 根căn 本bổn 相tương/tướng 。 不bất 以dĩ 憂ưu 怖bố 自tự 沒một 。 求cầu 時thời 不bất 得đắc 定định 相tương/tướng 。 老lão 法pháp 畢tất 竟cánh 空không 。 但đãn 從tùng 虛hư 誑cuống 假giả 名danh 有hữu 。 所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 分phân 別biệt 諸chư 法pháp 相tương/tướng 者giả 。 說thuyết 老lão 是thị 心tâm 不bất 相tương 應ứng 行hành 。 是thị 相tướng 不bất 可khả 得đắc 。 頭đầu 白bạch 等đẳng 是thị 色sắc 相tướng 。 非phi 老lão 相tương/tướng 。 二nhị 事sự 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 無vô 老lão 相tương/tướng 。 復phục 次thứ 。 世thế 人nhân 名danh 老lão 相tương/tướng 。 髮phát 白bạch 。 齒xỉ 離ly 。 面diện 皺trứu 。 身thân 曲khúc 。 羸luy 瘦sấu 。 力lực 薄bạc 。 諸chư 根căn 闇ám 塞tắc 。 如như 是thị 等đẳng 名danh 老lão 相tương/tướng 。 但đãn 是thị 事sự 不bất 然nhiên 。 所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 髮phát 白bạch 非phi 唯duy 老lão 者giả 。 又hựu 年niên 壯tráng 而nhi 白bạch 。 老lão 年niên 而nhi 黑hắc 者giả 。 羸luy 瘦sấu 。 皺trứu 曲khúc 亦diệc 爾nhĩ 。 有hữu 人nhân 老lão 而nhi 。 諸chư 根căn 明minh 利lợi 。 少thiểu 而nhi 闇ám 塞tắc 者giả 。 又hựu 服phục 還hoàn 年niên 藥dược 。 雖tuy 老lão 而nhi 壯tráng 。 如như 是thị 老lão 無vô 定định 相tướng 。 無vô 定định 相tương/tướng 故cố 。 諸chư 法pháp 和hòa 合hợp 。 假giả 名danh 為vi 老lão 。 又hựu 如như 假giả 輪luân 。 軸trục 。 轅viên 。 輻bức 等đẳng 為vi 車xa 。 是thị 假giả 名danh 非phi 實thật 。 復phục 次thứ 。 有hữu 人nhân 言ngôn 。 說thuyết 果quả 報báo 五ngũ 眾chúng 故cố 相tương/tướng 。 名danh 為vi 老lão 。 是thị 亦diệc 不bất 然nhiên 。 所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 一nhất 切thiết 有hữu 為vi 法pháp 。 念niệm 念niệm 生sanh 滅diệt 不bất 住trụ 。 若nhược 不bất 住trụ 則tắc 無vô 故cố 。 無vô 故cố 則tắc 無vô 老lão 。 一nhất 切thiết 有hữu 為vi 法pháp 若nhược 有hữu 住trụ 。 則tắc 無vô 無vô 常thường 。 若nhược 無vô 無vô 常thường 即tức 是thị 常thường 。 若nhược 常thường 則tắc 無vô 老lão 。 何hà 況huống 非phi 常thường 非phi 無vô 常thường 。 畢tất 竟cánh 空không 中trung 而nhi 有hữu 老lão 。 復phục 次thứ 。 諸chư 法pháp 畢tất 竟cánh 空không 中trung 。 生sanh 相tướng 不bất 可khả 得đắc 。 何hà 況huống 有hữu 老lão 。 如như 是thị 等đẳng 種chủng 種chủng 因nhân 緣duyên 。 求cầu 老lão 法pháp 不bất 可khả 得đắc 。 不bất 可khả 得đắc 故cố 無vô 相tướng 。 如như 虛hư 空không 不bất 可khả 盡tận 。 如như 老lão 。 乃nãi 至chí 無vô 明minh 亦diệc 如như 是thị 。 破phá 無vô 明minh 。 如như 上thượng 說thuyết 。 菩Bồ 薩Tát 觀quán 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 畢tất 竟cánh 空không 無vô 所sở 有hữu 。 無vô 所sở 得đắc 。 亦diệc 不bất 著trước 是thị 事sự 故cố 。 於ư 眾chúng 生sanh 中trung 。 而nhi 生sanh 大đại 悲bi 。 眾chúng 生sanh 愚ngu 癡si 故cố 。 於ư 不bất 實thật 顛điên 倒đảo 虛hư 妄vọng 。 法pháp 中trung 受thọ 諸chư 苦khổ 惱não 。 初sơ 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 但đãn 是thị 凡phàm 夫phu 人nhân 故cố 。 於ư 是thị 中trung 不bất 求cầu 是thị 非phi 。 第đệ 二nhị 。 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 二Nhị 乘Thừa 人nhân 及cập 未vị 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 法pháp 菩Bồ 薩Tát 所sở 觀quán 。 第đệ 三tam 。 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 從tùng 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 法Pháp 。 乃nãi 至chí 坐tọa 道Đạo 場Tràng 。 菩Bồ 薩Tát 所sở 觀quán 。 是thị 故cố 說thuyết 無vô 明minh 虛hư 空không 不bất 可khả 盡tận 。 乃nãi 至chí 憂ưu 。 悲bi 。 苦khổ 。 惱não 虛hư 空không 不bất 可khả 盡tận 故cố 。 菩Bồ 薩Tát 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 如như 是thị 深thâm 觀quán 因nhân 緣duyên 法pháp 。 離ly 諸chư 邊biên 。 顛điên 倒đảo 。 者giả 。 邊biên 名danh 常thường 邊biên 。 斷đoạn 滅diệt 邊biên 。 有hữu 邊biên 。 無vô 邊biên 。 實thật 邊biên 。 空không 邊biên 。 世thế 間gian 有hữu 邊biên 。 等đẳng 著trước 諸chư 邊biên 。 顛điên 倒đảo 者giả 。 無vô 常thường 中trung 起khởi 常thường 等đẳng 諸chư 顛điên 倒đảo 煩phiền 惱não 。 觀quán 是thị 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 法pháp 。 諸chư 邊biên 。 顛điên 倒đảo 滅diệt 。 諸chư 煩phiền 惱não 有hữu 二nhị 分phần 。 一nhất 者giả 。 外ngoại 道đạo 邪tà 見kiến 人nhân 名danh 為vi 。 邊biên 二nhị 者giả 。 餘dư 眾chúng 生sanh 煩phiền 惱não 名danh 為vi 。 顛điên 倒đảo 觀quán 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 是thị 二nhị 種chủng 煩phiền 惱não 皆giai 滅diệt 。 是thị 第đệ 三tam 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 觀quán 甚thậm 深thâm 。 唯duy 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 坐tọa 道Đạo 場Tràng 者giả 能năng 觀quán 。 先tiên 雖tuy 能năng 觀quán 。 未vị 能năng 具cụ 足túc 。 如như 《# 城thành 譬thí 喻dụ 經kinh 》# 中trung 說thuyết 。 佛Phật 言ngôn 。 我ngã 本bổn 未vị 得đắc 道Đạo 時thời 。 如như 是thị 思tư 惟duy 。 眾chúng 生sanh 可khả 愍mẫn 。 深thâm 入nhập 嶮hiểm 道đạo 。 所sở 謂vị 數sác 數sác 生sanh 。 數sác 數sác 老lão 。 數sác 數sác 死tử 。 往vãng 來lai 世thế 間gian 。 不bất 知tri 出xuất 處xứ 。 我ngã 即tức 時thời 復phục 作tác 是thị 念niệm 。 何hà 因nhân 緣duyên 有hữu 老lão 死tử 。 如như 是thị 求cầu 覓mịch 時thời 得đắc 實thật 智trí 慧tuệ 。 生sanh 因nhân 緣duyên 是thị 老lão 死tử 等đẳng 。 是thị 故cố 知tri 第đệ 三tam 觀quán 。 坐tọa 道Đạo 場Tràng 乃nãi 得đắc 。 如như 《# 經kinh 》# 廣quảng 說thuyết 。 又hựu 復phục 觀quán 如như 是thị 因nhân 緣duyên 法pháp 。 過quá 於ư 二Nhị 乘Thừa 。 得đắc 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 若nhược 有hữu 人nhân 於ư 佛Phật 道Đạo 退thoái 者giả 。 皆giai 不bất 得đắc 是thị 甚thậm 深thâm 觀quán 故cố 。 若nhược 得đắc 是thị 觀quán 則tắc 不bất 退thoái 。 何hà 以dĩ 故cố 。 深thâm 入nhập 畢tất 竟cánh 空không 中trung 。 則tắc 不bất 見kiến 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 地Địa 。 不bất 見kiến 故cố 則tắc 不bất 於ư 是thị 中trung 住trụ 。 復phục 次thứ 。 能năng 如như 是thị 觀quán 。 因nhân 緣duyên 法pháp 者giả 。 不bất 見kiến 有hữu 一nhất 法pháp 定định 自tự 在tại 無vô 。 因nhân 緣duyên 而nhi 生sanh 。 一nhất 切thiết 法pháp 不bất 自tự 在tại 。 皆giai 屬thuộc 因nhân 緣duyên 生sanh 。 有hữu 人nhân 雖tuy 見kiến 一nhất 切thiết 法pháp 。 從tùng 因nhân 緣duyên 生sanh 。 謂vị 為vi 從tùng 邪tà 因nhân 緣duyên 生sanh 。 邪tà 因nhân 緣duyên 者giả 。 微vi 塵trần 。 世thế 性tánh 等đẳng 。 是thị 故cố 說thuyết 。 不bất 見kiến 法pháp 無vô 因nhân 緣duyên 生sanh 。 亦diệc 不bất 見kiến 法pháp 。 從tùng 常thường 因nhân 緣duyên 微vi 塵trần 。 世thế 性tánh 生sanh 。 如như 虛hư 空không 常thường 。 常thường 故cố 則tắc 無vô 生sanh 。 虛hư 空không 亦diệc 不bất 與dữ 物vật 作tác 因nhân 。 以dĩ 是thị 故cố 。 無vô 有hữu 法pháp 從tùng 常thường 因nhân 緣duyên 生sanh 。 復phục 次thứ 。 菩Bồ 薩Tát 如như 是thị 。 觀quán 一nhất 切thiết 法pháp 。 屬thuộc 因nhân 緣duyên 生sanh 。 不bất 自tự 在tại 。 不bất 自tự 在tại 故cố 無vô 我ngã 。 乃nãi 至chí 無vô 知tri 者giả 。 見kiến 者giả 。 爾nhĩ 時thời 菩Bồ 薩Tát 安an 住trụ 。 畢tất 竟cánh 空không 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 中trung 。 不bất 見kiến 一nhất 切thiết 。 色sắc 等đẳng 法pháp 若nhược 有hữu 。 若nhược 無vô 等đẳng 。 亦diệc 不bất 見kiến 般Bát 若Nhã 。 亦diệc 不bất 見kiến 用dụng 是thị 法pháp 行hành 般Bát 若Nhã 。 乃nãi 至chí 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 亦diệc 如như 是thị 。 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 。 無vô 所sở 得đắc 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 得đắc 是thị 無vô 所sở 得đắc 般Bát 若Nhã 。 於ư 一nhất 切thiết 法pháp 中trung 。 便tiện 得đắc 無vô 所sở 障chướng 礙ngại 般Bát 若Nhã 。 爾nhĩ 時thời 諸chư 魔ma 極cực 大đại 愁sầu 毒độc 。 何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 深thâm 入nhập 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 畢tất 竟cánh 空không 中trung 。 不bất 著trước 有hữu 。 無vô 。 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 等đẳng 六lục 十thập 二nhị 諸chư 邪tà 見kiến 魔ma 網võng 。 我ngã 今kim 無vô 有hữu 法pháp 可khả 得đắc 菩Bồ 薩Tát 便tiện 。 譬thí 如như 捕bộ 魚ngư 人nhân 。 見kiến 一nhất 魚ngư 深thâm 入nhập 大đại 水thủy 。 鉤câu 網võng 所sở 不bất 及cập 。 則tắc 絕tuyệt 望vọng 憂ưu 愁sầu 。 亦diệc 如như 新tân 喪táng 父phụ 母mẫu 。 復phục 次thứ 。 菩Bồ 薩Tát 能năng 如như 是thị 。 行hành 無vô 所sở 得đắc 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 則tắc 能năng 具cụ 足túc 。 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 等đẳng 。 何hà 以dĩ 故cố 。 行hành 如như 是thị 法pháp 。 諸chư 煩phiền 惱não 障chướng 。 般Bát 若Nhã 法pháp 皆giai 折chiết 薄bạc 。 諸chư 魔ma 人nhân 民dân 不bất 能năng 得đắc 便tiện 故cố 。 諸chư 波Ba 羅La 蜜Mật 得đắc 具cụ 足túc 。 先tiên 來lai 雖tuy 行hành 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 未vị 能năng 得đắc 如như 是thị 具cụ 足túc 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 問vấn 。 世Thế 尊Tôn 。 菩Bồ 薩Tát 云vân 何hà 。 能năng 行hành 如như 是thị 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 能năng 具cụ 足túc 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。 等đẳng 諸chư 波Ba 羅La 蜜Mật 。 佛Phật 答đáp 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 所sở 有hữu 布bố 施thí 。 皆giai 迴hồi 向hướng 薩Tát 婆Bà 若Nhã 。 者giả 。 有hữu 二nhị 種chủng 人nhân 。 軟nhuyễn 根căn 。 利lợi 根căn 。 軟nhuyễn 根căn 者giả 。 少thiểu 多đa 布bố 施thí 。 皆giai 取thủ 相tương/tướng 迴hồi 向hướng 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 利lợi 根căn 者giả 。 破phá 是thị 取thủ 相tương/tướng 。 而nhi 戲hí 論luận 空không 法pháp 。 信tín 力lực 轉chuyển 薄bạc 。 不bất 用dụng 薩Tát 婆Bà 若Nhã 。 但đãn 求cầu 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 是thị 二nhị 種chủng 人nhân 。 皆giai 不bất 能năng 具cụ 足túc 。 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。 一nhất 者giả 。 以dĩ 信tín 力lực 多đa 。 慧tuệ 力lực 少thiểu 。 二nhị 者giả 。 以dĩ 慧tuệ 力lực 多đa 。 信tín 力lực 少thiểu 故cố 。 佛Phật 今kim 說thuyết 信tín 力lực 。 慧tuệ 力lực 等đẳng 故cố 。 能năng 迴hồi 向hướng 薩Tát 婆Bà 若Nhã 。 念niệm 薩Tát 婆Bà 若Nhã 者giả 。 是thị 信tín 力lực 。 如như 薩Tát 婆Bà 若Nhã 迴hồi 向hướng 者giả 。 是thị 智trí 力lực 。 乃nãi 至chí 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 亦diệc 如như 是thị 。 大đại 智Trí 度Độ 論luận 釋thích 六Lục 度Độ 相tương/tướng 攝nhiếp 品phẩm 第đệ 六lục 十thập 八bát 。 【# 經Kinh 】# 須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 世Thế 尊Tôn 。 云vân 何hà 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 住trụ 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。 取thủ 尸Thi 羅La 波Ba 羅La 蜜Mật 。 佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 布bố 施thí 時thời 。 持trì 是thị 布bố 施thí 迴hồi 向hướng 薩Tát 婆Bà 若Nhã 。 於ư 眾chúng 生sanh 中trung 住trụ 慈từ 身thân 。 口khẩu 。 意ý 業nghiệp 。 是thị 為vi 菩Bồ 薩Tát 。 住trụ 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。 取thủ 尸Thi 羅La 波Ba 羅La 蜜Mật 。 世Thế 尊Tôn 。 云vân 何hà 菩Bồ 薩Tát 。 住trụ 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。 取thủ 羼Sằn 提Đề 波Ba 羅La 蜜Mật 。 佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 薩Tát 布bố 施thí 時thời 。 受thọ 者giả 嗔sân 恚khuể 罵mạ 辱nhục 。 惡ác 言ngôn 加gia 之chi 。 是thị 時thời 菩Bồ 薩Tát 。 忍nhẫn 辱nhục 不bất 生sanh 瞋sân 心tâm 。 是thị 為vi 菩Bồ 薩Tát 。 住trụ 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。 取thủ 羼Sằn 提Đề 波Ba 羅La 蜜Mật 。 世Thế 尊Tôn 。 云vân 何hà 菩Bồ 薩Tát 。 住trụ 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。 取thủ 毘Tỳ 梨Lê 耶Da 波Ba 羅La 蜜Mật 。 佛Phật 言ngôn 。 菩Bồ 薩Tát 布bố 施thí 時thời 。 受thọ 者giả 瞋sân 恚khuể 罵mạ 辱nhục 。 惡ác 言ngôn 加gia 之chi 。 菩Bồ 薩Tát 增tăng 益ích 布bố 施thí 。 心tâm 作tác 是thị 念niệm 。 我ngã 應ưng 當đương 施thí 。 不bất 應ưng 有hữu 所sở 惜tích 。 即tức 時thời 生sanh 身thân 精tinh 進tấn 。 心tâm 精tinh 進tấn 。 是thị 為vi 菩Bồ 薩Tát 。 住trụ 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。 取thủ 毘Tỳ 梨Lê 耶Da 波Ba 羅La 蜜Mật 。 世Thế 尊Tôn 。 云vân 何hà 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 住trụ 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。 取thủ 禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 。 佛Phật 言ngôn 。 菩Bồ 薩Tát 布bố 施thí 時thời 。 迴hồi 向hướng 薩Tát 婆Bà 若Nhã 。 不bất 趣thú 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 地Địa 。 但đãn 一nhất 心tâm 念niệm 薩Tát 婆Bà 若Nhã 。 是thị 為vi 菩Bồ 薩Tát 。 住trụ 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。 取thủ 禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 。 世Thế 尊Tôn 。 云vân 何hà 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 住trụ 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。 取thủ 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 佛Phật 言ngôn 。 菩Bồ 薩Tát 布bố 施thí 時thời 。 知tri 布bố 施thí 空không 如như 幻huyễn 。 不bất 見kiến 為vi 眾chúng 生sanh 布bố 施thí 有hữu 益ích 。 無vô 益ích 。 是thị 為vi 菩Bồ 薩Tát 。 住trụ 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。 取thủ 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 世Thế 尊Tôn 。 云vân 何hà 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 住trụ 尸Thi 羅La 波Ba 羅La 蜜Mật 。 取thủ 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。 羼Sằn 提Đề 波Ba 羅La 蜜Mật 。 毘Tỳ 梨Lê 耶Da 波Ba 羅La 蜜Mật 。 禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 住trụ 尸Thi 羅La 波Ba 羅La 蜜Mật 中trung 。 身thân 。 口khẩu 。 意ý 生sanh 布bố 施thí 福phước 德đức 。 助trợ 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 持trì 是thị 功công 德đức 。 不bất 取thủ 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 地Địa 。 住trụ 尸Thi 羅La 波Ba 羅La 蜜Mật 中trung 。 不bất 奪đoạt 他tha 命mạng 。 不bất 劫kiếp 奪đoạt 他tha 物vật 。 不bất 行hành 邪tà 婬dâm 。 不bất 妄vọng 語ngữ 。 不bất 兩lưỡng 舌thiệt 。 不bất 惡ác 口khẩu 。 不bất 綺ỷ 語ngữ 。 不bất 貪tham 嫉tật 。 不bất 瞋sân 恚khuể 。 不bất 邪tà 見kiến 。 所sở 有hữu 布bố 施thí 。 飢cơ 者giả 與dữ 食thực 。 渴khát 者giả 與dữ 飲ẩm 。 須tu 乘thừa 與dữ 乘thừa 。 須tu 衣y 與dữ 衣y 。 須tu 香hương 與dữ 香hương 。 須tu 瓔anh 珞lạc 與dữ 瓔anh 珞lạc 。 塗đồ 香hương 。 臥ngọa 具cụ 。 房phòng 舍xá 。 燈đăng 燭chúc 。 資tư 生sanh 所sở 須tu 。 盡tận 給cấp 與dữ 之chi 。 持trì 是thị 布bố 施thí 與dữ 眾chúng 生sanh 共cộng 之chi 。 迴hồi 向hướng 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 如như 是thị 迴hồi 向hướng 。 不bất 墮đọa 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 地Địa 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 是thị 為vi 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 住trụ 尸Thi 羅La 波Ba 羅La 蜜Mật 。 取thủ 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。 世Thế 尊Tôn 。 云vân 何hà 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 住trụ 尸Thi 羅La 波Ba 羅La 蜜Mật 。 取thủ 羼Sằn 提Đề 波Ba 羅La 蜜Mật 。 佛Phật 言ngôn 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 住trụ 尸Thi 羅La 波Ba 羅La 蜜Mật 中trung 。 若nhược 有hữu 眾chúng 生sanh 。 來lai 節tiết 節tiết 支chi 解giải 。 菩Bồ 薩Tát 於ư 是thị 中trung 。 不bất 生sanh 瞋sân 恚khuể 心tâm 。 乃nãi 至chí 一nhất 念niệm 。 作tác 是thị 言ngôn 。 我ngã 得đắc 大đại 利lợi 。 眾chúng 生sanh 來lai 取thủ 我ngã 支chi 節tiết 用dụng 。 我ngã 無vô 一nhất 念niệm 瞋sân 恚khuể 。 是thị 為vi 菩Bồ 薩Tát 。 住trụ 尸Thi 羅La 波Ba 羅La 蜜Mật 。 中trung 取thủ 羼Sằn 提Đề 波Ba 羅La 蜜Mật 。 世Thế 尊Tôn 。 云vân 何hà 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 住trụ 尸Thi 羅La 波Ba 羅La 蜜Mật 。 取thủ 毘Tỳ 梨Lê 耶Da 波Ba 羅La 蜜Mật 。 佛Phật 言ngôn 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 身thân 精tinh 進tấn 。 心tâm 精tinh 進tấn 。 常thường 不bất 捨xả 。 作tác 是thị 念niệm 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 在tại 生sanh 死tử 中trung 。 我ngã 當đương 拔bạt 著trước 甘cam 露lộ 地địa 。 是thị 為vi 菩Bồ 薩Tát 。 住trụ 尸Thi 羅La 波Ba 羅La 蜜Mật 。 中trung 取thủ 毘Tỳ 梨Lê 耶Da 波Ba 羅La 蜜Mật 。 世Thế 尊Tôn 。 云vân 何hà 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 住trụ 尸Thi 羅La 波Ba 羅La 蜜Mật 。 取thủ 禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 。 佛Phật 言ngôn 。 菩Bồ 薩Tát 入nhập 初sơ 禪thiền 。 第đệ 二nhị 。 第đệ 三tam 。 第đệ 四tứ 禪thiền 。 不bất 貪tham 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 地Địa 。 作tác 是thị 念niệm 。 我ngã 當đương 住trụ 禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 中trung 。 度độ 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 生sanh 死tử 。 是thị 為vi 菩Bồ 薩Tát 。 住trụ 尸Thi 羅La 波Ba 羅La 蜜Mật 。 取thủ 禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 。 世Thế 尊Tôn 。 云vân 何hà 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 住trụ 尸Thi 羅La 波Ba 羅La 蜜Mật 。 取thủ 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 佛Phật 言ngôn 。 菩Bồ 薩Tát 住trụ 尸Thi 羅La 波Ba 羅La 蜜Mật 中trung 。 無vô 有hữu 法pháp 可khả 見kiến 。 若nhược 作tác 法pháp 。 若nhược 有hữu 為vi 法pháp 。 若nhược 數số 法pháp 。 若nhược 相tương/tướng 法pháp 。 若nhược 有hữu 。 若nhược 無vô 。 但đãn 見kiến 諸chư 法pháp 不bất 過quá 如như 相tương/tướng 。 以dĩ 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 漚âu 和hòa 拘câu 舍xá 羅la 力lực 故cố 。 不bất 墮đọa 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 地Địa 。 是thị 為vi 菩Bồ 薩Tát 。 住trụ 尸Thi 羅La 波Ba 羅La 蜜Mật 。 取thủ 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 【# 論luận 】# 釋thích 曰viết 。 上thượng 品phẩm 末mạt 說thuyết 。 云vân 何hà 菩Bồ 薩Tát 行hành 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。 具cụ 足túc 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 佛Phật 一nhất 一nhất 答đáp 。 此thử 品phẩm 中trung 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 問vấn 。 云vân 何hà 菩Bồ 薩Tát 行hành 。 一nhất 波Ba 羅La 蜜Mật 攝nhiếp 五ngũ 波Ba 羅La 蜜Mật 。 問vấn 曰viết 。 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 各các 各các 異dị 相tướng 。 云vân 何hà 行hành 一nhất 波Ba 羅La 蜜Mật 攝nhiếp 。 五ngũ 波Ba 羅La 蜜Mật 。 答đáp 曰viết 。 菩Bồ 薩Tát 以dĩ 方phương 便tiện 力lực 故cố 。 行hành 一nhất 波Ba 羅La 蜜Mật 能năng 攝nhiếp 。 五ngũ 波Ba 羅La 蜜Mật 。 復phục 次thứ 。 有hữu 為vi 法pháp 。 因nhân 緣duyên 果quả 報báo 。 相tương 續tục 故cố 相tương/tướng 成thành 。 善thiện 法Pháp 。 善thiện 法Pháp 因nhân 緣duyên 故cố 。 是thị 波Ba 羅La 蜜Mật 皆giai 是thị 善thiện 法Pháp 故cố 。 行hành 一nhất 則tắc 攝nhiếp 五ngũ 。 以dĩ 一nhất 波Ba 羅La 蜜Mật 為vi 主chủ 。 餘dư 波Ba 羅La 蜜Mật 有hữu 分phần/phân 。 有hữu 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 深thâm 行hành 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。 安an 住trụ 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 中trung 。 布bố 施thí 眾chúng 生sanh 。 時thời 得đắc 慈từ 心tâm 。 從tùng 慈từ 能năng 起khởi 慈từ 身thân 。 口khẩu 業nghiệp 。 是thị 時thời 菩Bồ 薩Tát 。 即tức 取thủ 尸Thi 羅La 波Ba 羅La 蜜Mật 。 何hà 以dĩ 故cố 。 慈từ 業nghiệp 是thị 三tam 善thiện 道đạo 。 尸Thi 羅La 波Ba 羅La 蜜Mật 根căn 本bổn 。 所sở 謂vị 不bất 貪tham 。 不bất 瞋sân 。 正chánh 見kiến 。 是thị 三tam 慈từ 業nghiệp 能năng 生sanh 三tam 種chủng 身thân 業nghiệp 。 四tứ 種chủng 口khẩu 業nghiệp 。 慈từ 即tức 是thị 善thiện 業nghiệp 。 為vì 利lợi 益ích 眾chúng 生sanh 故cố 。 名danh 為vi 。 慈từ 取thủ 羼Sằn 提Đề 波Ba 羅La 蜜Mật 者giả 。 菩Bồ 薩Tát 為vi 一nhất 切thiết 。 智trí 慧tuệ 故cố 布bố 施thí 。 受thọ 者giả 瞋sân 。 若nhược 施thí 主chủ 唱xướng 言ngôn 。 我ngã 能năng 一nhất 切thiết 施thí 。 受thọ 者giả 不bất 得đắc 稱xưng 意ý 。 便tiện 作tác 是thị 言ngôn 。 誰thùy 使sử 汝nhữ 請thỉnh 我ngã 而nhi 。 不bất 隨tùy 我ngã 意ý 。 瞋sân 者giả 是thị 心tâm 惡ác 業nghiệp 。 罵mạ 者giả 是thị 口khẩu 惡ác 業nghiệp 。 打đả 害hại 者giả 是thị 身thân 惡ác 業nghiệp 。 瞋sân 有hữu 上thượng 。 中trung 。 下hạ 。 上thượng 者giả 害hại 殺sát 。 中trung 者giả 罵mạ 詈lị 。 下hạ 者giả 心tâm 瞋sân 。 爾nhĩ 時thời 菩Bồ 薩Tát 不bất 生sanh 。 三tam 種chủng 惡ác 業nghiệp 。 意ý 業nghiệp 是thị 根căn 本bổn 故cố 。 但đãn 說thuyết 意ý 業nghiệp 。 作tác 是thị 念niệm 。 是thị 我ngã 之chi 罪tội 。 我ngã 請thỉnh 彼bỉ 人nhân 而nhi 不bất 能năng 得đắc 稱xưng 意ý 。 由do 我ngã 薄bạc 福phước 。 不bất 能năng 具cụ 足túc 施thí 與dữ 。 我ngã 若nhược 瞋sân 者giả 。 既ký 失thất 財tài 物vật 。 又hựu 失thất 福phước 德đức 。 是thị 故cố 不bất 應ưng 瞋sân 。 取thủ 毘Tỳ 梨Lê 耶Da 波Ba 羅La 蜜Mật 者giả 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 布bố 施thí 時thời 。 受thọ 者giả 打đả 害hại 。 心tâm 不bất 沒một 不bất 捨xả 。 布bố 施thí 。 如như 先tiên 說thuyết 。 為vi 布bố 施thí 故cố 。 身thân 。 心tâm 勤cần 精tinh 進tấn 。 作tác 是thị 念niệm 。 我ngã 先tiên 世thế 不bất 強cường/cưỡng 意ý 布bố 施thí 故cố 。 今kim 不bất 能năng 得đắc 稱xưng 受thọ 者giả 意ý 。 但đãn 當đương 勤cần 布bố 施thí 。 不bất 應ưng 計kế 餘dư 小tiểu 事sự 。 取thủ 禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 者giả 。 菩Bồ 薩Tát 布bố 施thí 。 不bất 求cầu 今kim 世thế 福phước 樂lạc 。 亦diệc 不bất 求cầu 後hậu 世thế 。 轉Chuyển 輪Luân 聖Thánh 王Vương 。 天thiên 王vương 。 人nhân 王vương 。 亦diệc 不bất 求cầu 世thế 間gian 禪thiền 定định 樂nhạo/nhạc/lạc 。 為vì 眾chúng 生sanh 故cố 。 不bất 求cầu 涅Niết 槃Bàn 樂nhạo/nhạc/lạc 。 但đãn 攝nhiếp 是thị 諸chư 意ý 在tại 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 中trung 。 不bất 令linh 散tán 亂loạn 。 取thủ 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 者giả 。 菩Bồ 薩Tát 布bố 施thí 時thời 。 常thường 觀quán 一nhất 切thiết 有hữu 為vi 。 作tác 法pháp 虛hư 誑cuống 不bất 堅kiên 固cố 。 如như 幻huyễn 。 如như 夢mộng 。 施thí 眾chúng 生sanh 時thời 。 不bất 見kiến 有hữu 益ích 。 無vô 益ích 。 何hà 以dĩ 故cố 。 是thị 布bố 施thí 物vật 。 非phi 定định 是thị 樂nhạo/nhạc/lạc 因nhân 緣duyên 。 或hoặc 時thời 得đắc 食thực 腹phúc 脹trướng 而nhi 死tử 。 或hoặc 時thời 得đắc 財tài 。 為vị 賊tặc 所sở 害hại 。 亦diệc 以dĩ 得đắc 財tài 物vật 故cố 生sanh 慳san 貪tham 心tâm 。 而nhi 墮đọa 餓ngạ 鬼quỷ 中trung 。 又hựu 此thử 財tài 物vật 有hữu 為vi 相tương/tướng 故cố 。 念niệm 念niệm 生sanh 滅diệt 無vô 常thường 。 生sanh 苦khổ 因nhân 緣duyên 。 復phục 次thứ 。 此thử 財tài 物vật 入nhập 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 畢tất 竟cánh 空không 中trung 。 不bất 分phân 別biệt 有hữu 利lợi 。 無vô 利lợi 。 是thị 故cố 菩Bồ 薩Tát 。 於ư 受thọ 者giả 不bất 求cầu 恩ân 分phần/phân 。 於ư 布bố 施thí 不bất 望vọng 果quả 報báo 。 設thiết 求cầu 報báo 。 若nhược 彼bỉ 不bất 報báo 。 則tắc 生sanh 怨oán 恨hận 。 菩Bồ 薩Tát 作tác 是thị 念niệm 。 諸chư 法pháp 畢tất 竟cánh 空không 故cố 。 我ngã 無vô 所sở 與dữ 。 若nhược 求cầu 果quả 報báo 。 當đương 求cầu 畢tất 竟cánh 空không 。 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 如như 布bố 施thí 相tương/tướng 。 是thị 故cố 不bất 見kiến 有hữu 益ích 。 以dĩ 畢tất 竟cánh 空không 故cố 。 亦diệc 不bất 見kiến 無vô 益ích 。 如như 是thị 。 於ư 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 邊biên 。 取thủ 五ngũ 波Ba 羅La 蜜Mật 。 菩Bồ 薩Tát 以dĩ 尸Thi 羅La 波Ba 羅La 蜜Mật 為vi 主chủ 。 所sở 有hữu 身thân 。 口khẩu 。 意ý 善thiện 業nghiệp 布bố 施thí 。 多đa 聞văn 。 思tư 惟duy 。 持trì 戒giới 等đẳng 助trợ 。 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 持trì 戒giới 力lực 大đại 故cố 。 總tổng 名danh 。 尸Thi 羅La 波Ba 羅La 蜜Mật 何hà 以dĩ 故cố 。 欲dục 界giới 中trung 持trì 戒giới 為vi 上thượng 。 餘dư 布bố 施thí 。 聞văn 。 思tư 。 修tu 慧tuệ 等đẳng 。 以dĩ 欲dục 界giới 心tâm 散tán 亂loạn 故cố 得đắc 力lực 微vi 薄bạc 。 如như 《# 阿a 毘tỳ 曇đàm 》# 中trung 說thuyết 。 出xuất 法pháp 。 名danh 欲dục 界giới 繫hệ 戒giới 。 色sắc 。 無vô 色sắc 界giới 繫hệ 淨tịnh 禪thiền 定định 。 學học 。 無Vô 學Học 法pháp 及cập 涅Niết 槃Bàn 。 菩Bồ 薩Tát 以dĩ 是thị 。 持trì 戒giới 等đẳng 法Pháp 。 不bất 趣thú 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 地Địa 。 但đãn 安an 住trụ 尸Thi 羅La 波Ba 羅La 蜜Mật 中trung 。 不bất 奪đoạt 眾chúng 生sanh 命mạng 乃nãi 至chí 不bất 為vi 邪tà 見kiến 。 住trụ 是thị 助trợ 道đạo 戒giới 。 具cụ 足túc 十Thập 善Thiện 道đạo 戒giới 。 菩Bồ 薩Tát 住trụ 是thị 。 二nhị 種chủng 戒giới 中trung 布bố 施thí 眾chúng 生sanh 。 須tu 食thực 與dữ 食thực 。 食thực 等đẳng 義nghĩa 。 如như 初sơ 品phẩm 中trung 說thuyết 。 皆giai 以dĩ 此thử 福phước 。 迴hồi 向hướng 佛Phật 道Đạo 。 不bất 趣thú 二Nhị 乘Thừa 。 何hà 以dĩ 故cố 。 菩Bồ 薩Tát 有hữu 二nhị 種chủng 破phá 戒giới 。 一nhất 者giả 。 十thập 不bất 善thiện 道đạo 。 二nhị 者giả 。 向hướng 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 地Địa 。 與dữ 此thử 相tương 違vi 。 則tắc 是thị 二nhị 種chủng 持trì 戒giới 。 取thủ 羼Sằn 提Đề 波Ba 羅La 蜜Mật 者giả 。 菩Bồ 薩Tát 住trụ 尸Thi 羅La 波Ba 羅La 蜜Mật 。 欲dục 具cụ 足túc 忍nhẫn 辱nhục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 若nhược 眾chúng 生sanh 來lai 節tiết 節tiết 支chi 解giải 持trì 去khứ 。 乃nãi 至chí 不bất 生sanh 。 一nhất 念niệm 瞋sân 心tâm 。 何hà 況huống 起khởi 身thân 。 口khẩu 惡ác 業nghiệp 。 問vấn 曰viết 。 忍nhẫn 辱nhục 名danh 一nhất 切thiết 侵xâm 奪đoạt 能năng 忍nhẫn 。 何hà 以dĩ 但đãn 說thuyết 。 割cát 截tiệt 身thân 體thể 答đáp 曰viết 。 所sở 著trước 物vật 有hữu 內nội 。 外ngoại 。 內nội 名danh 自tự 身thân 頭đầu 目mục 。 髓tủy 腦não 等đẳng 。 外ngoại 名danh 妻thê 子tử 。 珍trân 寶bảo 等đẳng 。 雖tuy 俱câu 是thị 著trước 處xứ 。 內nội 著trước 最tối 深thâm 。 復phục 次thứ 。 或hoặc 有hữu 人nhân 雖tuy 隨tùy 逐trục 財tài 物vật 而nhi 死tử 。 亦diệc 是thị 為vi 身thân 故cố 。 又hựu 復phục 人nhân 多đa 惜tích 身thân 。 時thời 有hữu 惜tích 財tài 。 惜tích 財tài 者giả 少thiểu 故cố 不bất 說thuyết 。 復phục 次thứ 。 是thị 人nhân 尚thượng 不bất 惜tích 身thân 。 何hà 況huống 餘dư 物vật 。 是thị 故cố 但đãn 說thuyết 大đại 因nhân 緣duyên 。 當đương 知tri 已dĩ 攝nhiếp 小tiểu 者giả 。 問vấn 曰viết 。 乃nãi 至chí 不bất 生sanh 。 一nhất 念niệm 瞋sân 心tâm 者giả 。 為vi 是thị 變biến 化hóa 身thân 。 為vi 是thị 父phụ 母mẫu 生sanh 身thân 。 若nhược 是thị 變biến 化hóa 身thân 。 則tắc 不bất 足túc 為vi 奇kỳ 。 若nhược 是thị 父phụ 母mẫu 生sanh 身thân 。 未vị 斷đoạn 結kết 人nhân 。 云vân 何hà 能năng 不bất 生sanh 一nhất 念niệm 瞋sân 心tâm 。 答đáp 曰viết 。 有hữu 人nhân 言ngôn 。 煩phiền 惱não 業nghiệp 因nhân 緣duyên 生sanh 身thân 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 於ư 無vô 量lượng 劫kiếp 。 為vi 眾chúng 生sanh 修tu 集tập 慈từ 心tâm 故cố 。 雖tuy 有hữu 割cát 截tiệt 。 不bất 生sanh 瞋sân 心tâm 。 如như 慈từ 母mẫu 養dưỡng 育dục 嬰anh 兒nhi 。 雖tuy 復phục 屎thỉ 尿niệu 污ô 身thân 。 以dĩ 深thâm 愛ái 故cố 而nhi 不bất 生sanh 瞋sân 。 又hựu 愍mẫn 其kỳ 無vô 知tri 。 菩Bồ 薩Tát 於ư 眾chúng 生sanh 亦diệc 如như 是thị 。 未vị 得đắc 聖thánh 道Đạo 者giả 。 皆giai 如như 小tiểu 兒nhi 。 我ngã 為vi 菩Bồ 薩Tát 。 應ưng 生sanh 慈từ 心tâm 。 當đương 如như 父phụ 母mẫu 。 眾chúng 生sanh 雖tuy 復phục 。 加gia 惡ác 於ư 我ngã 。 我ngã 不bất 應ưng 瞋sân 。 何hà 以dĩ 故cố 。 眾chúng 生sanh 不bất 自tự 在tại 。 煩phiền 惱não 所sở 使sử 故cố 。 復phục 次thứ 。 菩Bồ 薩Tát 無vô 量lượng 劫kiếp 。 來lai 常thường 修tu 畢tất 竟cánh 空không 法pháp 。 不bất 見kiến 割cát 者giả 。 罵mạ 者giả 。 亦diệc 不bất 見kiến 善thiện 者giả 。 惡ác 者giả 。 皆giai 如như 幻huyễn 。 如như 夢mộng 。 諸chư 瞋sân 恚khuể 者giả 皆giai 愚ngu 癡si 。 若nhược 我ngã 報báo 彼bỉ 。 與dữ 彼bỉ 無vô 異dị 。 復phục 次thứ 。 菩Bồ 薩Tát 作tác 是thị 念niệm 。 我ngã 應ưng 瞋sân 處xứ 而nhi 不bất 瞋sân 。 則tắc 為vi 大đại 利lợi 。 取thủ 毘Tỳ 梨Lê 耶Da 波Ba 羅La 蜜Mật 者giả 。 住trụ 尸Thi 羅La 波Ba 羅La 蜜Mật 。 多đa 是thị 出xuất 家gia 人nhân 。 時thời 有hữu 在tại 家gia 者giả 。 一nhất 切thiết 出xuất 家gia 。 人nhân 得đắc 無vô 量lượng 戒giới 律luật 儀nghi 。 具cụ 足túc 四tứ 十thập 種chủng 善thiện 道đạo 。 深thâm 入nhập 諸chư 法Pháp 實thật 相tướng 。 過quá 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 地Địa 。 是thị 三tam 種chủng 戒giới 。 名danh 尸Thi 羅La 波Ba 羅La 蜜Mật 。 在tại 家gia 者giả 。 無vô 無vô 量lượng 戒giới 律luật 儀nghi 。 是thị 故cố 不bất 具cụ 足túc 住trụ 。 尸Thi 羅La 波Ba 羅La 蜜Mật 。 菩Bồ 薩Tát 作tác 是thị 念niệm 。 我ngã 今kim 捨xả 世thế 樂lạc 入nhập 道đạo 。 不bất 可khả 但đãn 住trụ 持trì 戒giới 。 持trì 戒giới 是thị 餘dư 。 功công 德đức 住trú 處xứ 。 若nhược 但đãn 得đắc 住trú 處xứ 。 不bất 得đắc 餘dư 功công 德đức 者giả 。 得đắc 利lợi 甚thậm 薄bạc 。 譬thí 如như 人nhân 在tại 寶bảo 洲châu 。 但đãn 得đắc 水thủy 精tinh 珠châu 。 則tắc 所sở 利lợi 益ích 薄bạc 。 是thị 故cố 菩Bồ 薩Tát 。 欲dục 具cụ 足túc 五ngũ 波Ba 羅La 蜜Mật 故cố 。 身thân 。 心tâm 勤cần 精tinh 進tấn 。 身thân 精tinh 進tấn 者giả 。 如như 法Pháp 致trí 財tài 。 以dĩ 用dụng 布bố 施thí 等đẳng 。 心tâm 精tinh 進tấn 者giả 。 慳san 貪tham 等đẳng 諸chư 惡ác 心tâm 來lai 破phá 。 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 者giả 。 不bất 令linh 得đắc 入nhập 。 得đắc 此thử 二nhị 種chủng 精tinh 進tấn 已dĩ 。 應ưng 作tác 是thị 念niệm 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 沈trầm 沒một 生sanh 死tử 。 我ngã 應ưng 拯chửng 濟tế 。 著trước 甘cam 露lộ 地địa 。 聲Thanh 聞Văn 人nhân 但đãn 度độ 自tự 身thân 。 尚thượng 不bất 應ưng 懈giải 怠đãi 。 何hà 況huống 菩Bồ 薩Tát 。 自tự 度độ 及cập 為vì 一nhất 切thiết 。 眾chúng 生sanh 而nhi 當đương 懈giải 怠đãi 。 以dĩ 是thị 事sự 故cố 。 我ngã 不bất 應ưng 懈giải 廢phế 。 雖tuy 身thân 疲bì 苦khổ 。 心tâm 不bất 應ưng 息tức 。 所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 此thử 大Đại 乘Thừa 法Pháp 若nhược 不bất 運vận 用dụng 。 則tắc 為vi 敗bại 壞hoại 。 取thủ 禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 者giả 。 菩Bồ 薩Tát 住trụ 尸Thi 羅La 波Ba 羅La 蜜Mật 。 或hoặc 未vị 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 法pháp 故cố 。 諸chư 煩phiền 惱não 風phong 吹xuy 動động 願nguyện 樹thụ 。 欲dục 壞hoại 其kỳ 尸Thi 羅La 波Ba 羅La 蜜Mật 。 爾nhĩ 時thời 應ưng 求cầu 禪thiền 定định 樂nhạo/nhạc/lạc 。 除trừ 去khứ 五ngũ 欲dục 樂nhạo/nhạc/lạc 。 五ngũ 欲dục 樂lạc 除trừ 故cố 。 戒giới 德đức 清thanh 淨tịnh 。 煩phiền 惱não 雖tuy 未vị 斷đoạn 。 已dĩ 折chiết 伏phục 故cố 。 不bất 能năng 生sanh 亂loạn 。 譬thí 如như 毒độc 蛇xà 。 以dĩ 咒chú 術thuật 力lực 故cố 。 毒độc 不bất 得đắc 螫thích 。 禪thiền 者giả 。 四tứ 禪thiền 。 四tứ 無vô 色sắc 定định 。 四Tứ 無Vô 量Lượng 心Tâm 。 等đẳng 諸chư 禪thiền 定định 。 菩Bồ 薩Tát 得đắc 禪thiền 。 心tâm 雖tuy 柔nhu 軟nhuyễn 。 安an 住trụ 尸Thi 羅La 波Ba 羅La 蜜Mật 故cố 。 亦diệc 不bất 取thủ 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 地Địa 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 但đãn 作tác 是thị 念niệm 。 我ngã 應ưng 行hành 禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 為vi 小Tiểu 乘Thừa 涅Niết 槃Bàn 。 亦diệc 不bất 為vì 果quả 報báo 。 但đãn 為vì 度độ 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 故cố 。 說thuyết 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 是thị 實thật 智trí 從tùng 禪thiền 定định 生sanh 。 是thị 心tâm 不bất 為vi 覺giác 。 觀quán 所sở 動động 。 亦diệc 不bất 為vì 貪tham 欲dục 。 瞋sân 恚khuể 所sở 濁trược 。 繫hệ 心tâm 一nhất 處xứ 。 清thanh 淨tịnh 柔nhu 軟nhuyễn 。 則tắc 能năng 生sanh 實thật 智trí 。 如như 水thủy 澄trừng 靜tĩnh 。 照chiếu 鑒giám 分phân 明minh 。 菩Bồ 薩Tát 住trụ 尸Thi 羅La 波Ba 羅La 蜜Mật 得đắc 是thị 禪thiền 。 得đắc 禪thiền 故cố 心tâm 清thanh 淨tịnh 。 心tâm 清thanh 淨tịnh 故cố 。 知tri 諸chư 法pháp 如như 實thật 。 有hữu 為vi 法pháp 從tùng 因nhân 緣duyên 和hòa 合hợp 生sanh 虛hư 誑cuống 。 菩Bồ 薩Tát 以dĩ 慧tuệ 眼nhãn 觀quán 。 不bất 見kiến 是thị 有hữu 為vi 法pháp 實thật 。 有hữu 為vi 法pháp 有hữu 種chủng 種chủng 名danh 。 所sở 謂vị 作tác 法pháp 。 有hữu 為vi 。 數số 法pháp 。 相tương/tướng 法pháp 。 若nhược 有hữu 若nhược 無vô 。 以dĩ 有hữu 為vi 故cố 。 可khả 說thuyết 。 無vô 為vi 有hữu 為vi 相tương/tướng 尚thượng 不bất 可khả 得đắc 。 何hà 況huống 無vô 為vi 。 問vấn 曰viết 。 有hữu 為vi 法pháp 是thị 有hữu 相tương/tướng 。 無vô 為vi 法pháp 是thị 無vô 相tướng 。 今kim 何hà 以dĩ 有hữu 為vi 相tương/tướng 中trung 說thuyết 無vô 相tướng 。 答đáp 曰viết 。 無vô 為vi 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 。 無vô 相tướng 。 寂tịch 滅diệt 。 無vô 戲hí 論luận 。 如như 涅Niết 槃Bàn 。 二nhị 者giả 。 相tương 待đãi 。 無vô 因nhân 。 有hữu 而nhi 生sanh 。 如như 廟miếu 堂đường 上thượng 無vô 馬mã 。 能năng 生sanh 無vô 心tâm 。 此thử 無vô 心tâm 是thị 生sanh 諸chư 煩phiền 惱não 因nhân 緣duyên 。 云vân 何hà 是thị 無vô 為vi 法Pháp 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 不phủ 見kiến 此thử 有hữu 。 無vô 等đẳng 法pháp 。 但đãn 見kiến 諸chư 法pháp 如như 。 法pháp 性tánh 。 實thật 際tế 。 問vấn 曰viết 。 汝nhữ 先tiên 言ngôn 離ly 有hữu 則tắc 無vô 無vô 今kim 云vân 何hà 。 見kiến 如như 。 法pháp 性tánh 。 實thật 際tế 。 答đáp 曰viết 。 不bất 見kiến 有hữu 為vi 法pháp 。 若nhược 常thường 。 樂nhạo/nhạc/lạc 。 我ngã 。 淨tịnh 等đẳng 。 是thị 虛hư 誑cuống 法pháp 若nhược 無vô 。 即tức 是thị 諸chư 法pháp 實thật 。 見kiến 無vô 生sanh 法pháp 故cố 。 能năng 離ly 有hữu 生sanh 法pháp 。 是thị 無vô 生sanh 法pháp 無vô 定định 實thật 相tướng 可khả 取thủ 。 但đãn 能năng 令linh 人nhân 離ly 虛hư 誑cuống 有hữu 生sanh 法pháp 故cố 。 名danh 。 無vô 生sanh 若nhược 得đắc 如như 是thị 智trí 慧tuệ 。 以dĩ 方phương 便tiện 力lực 。 本bổn 願nguyện 。 悲bi 心tâm 故cố 。 不bất 取thủ 二Nhị 乘Thừa 證chứng 。 直trực 至chí 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 。 住trụ 尸Thi 羅La 波Ba 羅La 蜜Mật 。 取thủ 五ngũ 波Ba 羅La 蜜Mật 。 大Đại 智Trí 度Độ 論Luận 卷quyển 第đệ 八bát 十thập