阿A 毘Tỳ 達Đạt 磨Ma 大Đại 毘Tỳ 婆Bà 沙Sa 論Luận 卷quyển 第đệ 七thất 十thập 四tứ

五ngũ 百bách 大đại 阿A 羅La 漢Hán 等đẳng 造tạo

三Tam 藏Tạng 法Pháp 師sư 玄huyền 奘tráng 奉phụng 。 詔chiếu 譯dịch 結kết 蘊uẩn 第đệ 二nhị 中trung 十thập 門môn 納nạp 息tức 第đệ 四tứ 之chi 四tứ 。

問vấn 云vân 何hà 建kiến 立lập 。 內nội 處xứ 外ngoại 處xứ 。 為vi 依y 於ư 法pháp 為vi 依y 於ư 我ngã 。 設thiết 爾nhĩ 何hà 失thất 。 二nhị 俱câu 有hữu 過quá 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 若nhược 依y 於ư 法pháp 法pháp 無vô 作tác 用dụng 。 於ư 無vô 作tác 用dụng 一nhất 切thiết 法pháp 中trung 。 云vân 何hà 建kiến 立lập 。 內nội 處xứ 外ngoại 處xứ 。 若nhược 依y 於ư 我ngã 我ngã 實thật 性tánh 無vô 。 如như 何hà 依y 我ngã 立lập 內nội 外ngoại 處xứ 。 答đáp 唯duy 依y 法pháp 立lập 然nhiên 非phi 一nhất 切thiết 。 謂vị 六lục 識thức 身thân 。 是thị 染nhiễm 淨tịnh 法pháp 。 所sở 依y 止chỉ 處xứ 。 若nhược 與dữ 六lục 識thức 作tác 所sở 依y 者giả 名danh 為vi 內nội 處xứ 。 作tác 所sở 緣duyên 者giả 名danh 為vi 外ngoại 處xứ 。 故cố 依y 法pháp 立lập 內nội 外ngoại 處xứ 名danh 。

復phục 次thứ 若nhược 法pháp 是thị 根căn 立lập 為vi 內nội 處xứ 。 若nhược 法pháp 是thị 根căn 義nghĩa 立lập 為vi 外ngoại 處xứ 。

復phục 次thứ 若nhược 法pháp 是thị 有hữu 境cảnh 立lập 為vi 內nội 處xứ 。 若nhược 法pháp 是thị 境cảnh 立lập 為vi 外ngoại 處xứ 。 有hữu 說thuyết 。 依y 我ngã 立lập 內nội 外ngoại 處xứ 。 我ngã 即tức 是thị 心tâm 。 我ngã 執chấp 依y 故cố 。 於ư 此thử 心tâm 上thượng 假giả 立lập 我ngã 名danh 。 如như 契Khế 經Kinh 說thuyết 。

由do 善thiện 調điều 伏phục 我ngã 。 智trí 者giả 得đắc 生sanh 天thiên 。

應ưng 善thiện 調điều 伏phục 心tâm 。 心tâm 調điều 能năng 引dẫn 樂nhạo/nhạc/lạc 。

既ký 善thiện 調điều 心tâm 即tức 善thiện 調điều 我ngã 。 故cố 知tri 心tâm 上thượng 假giả 立lập 我ngã 名danh 。 此thử 我ngã 所sở 依y 立lập 為vi 內nội 處xứ 。 我ngã 所sở 緣duyên 者giả 立lập 為vi 外ngoại 處xứ 。 然nhiên 內nội 外ngoại 名danh 非phi 圓viên 成thành 實thật 。 謂vị 於ư 我ngã 是thị 內nội 者giả 於ư 他tha 名danh 外ngoại 。 於ư 我ngã 是thị 外ngoại 者giả 於ư 他tha 名danh 內nội 故cố 。 而nhi 且thả 依y 一nhất 立lập 內nội 外ngoại 非phi 名danh 。 非phi 不bất 決quyết 定định 。

如như 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 汝nhữ 等đẳng 苾Bật 芻Sô 。 於ư 內nội 六lục 處xứ 應ưng 如như 實thật 知tri 。 問vấn 於ư 外ngoại 六lục 處xứ 亦diệc 應ưng 如như 實thật 知tri 。 何hà 故cố 世Thế 尊Tôn 。 唯duy 勸khuyến 知tri 內nội 處xứ 。 答đáp 世Thế 尊Tôn 欲dục 令linh 。 諸chư 弟đệ 子tử 輩bối 。 多đa 於ư 內nội 門môn 修tu 靜tĩnh 慮lự 故cố 。 如như 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 汝nhữ 等đẳng 苾Bật 芻Sô 。 應ưng 觀quán 內nội 根căn 不bất 應ưng 緣duyên 外ngoại 。

復phục 次thứ 世Thế 尊Tôn 。 欲dục 令linh 諸chư 弟đệ 子tử 。 輩bối 內nội 修tu 靜tĩnh 慮lự 無vô 所sở 增tăng 益ích 。 如như 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 汝nhữ 等đẳng 苾Bật 芻Sô 。 應ưng 內nội 修tu 定định 勿vật 妄vọng 增tăng 益ích 。 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。 汝nhữ 等đẳng 苾Bật 芻Sô 。 應ưng 內nội 修tu 定định 。 如như 實thật 觀quán 察sát 。 諸chư 行hành 無vô 常thường 。 苦khổ 空không 非phi 我ngã 。 因nhân 集tập 生sanh 緣duyên 。 由do 此thử 八bát 種chủng 聖thánh 慧tuệ 行hành 相tương/tướng 。 於ư 一nhất 切thiết 時thời 。 應ưng 觀quán 諸chư 有hữu 。

復phục 次thứ 世Thế 尊Tôn 。 欲dục 令linh 諸chư 弟đệ 子tử 。 輩bối 於ư 內nội 修tu 習tập 不bất 共cộng 靜tĩnh 慮lự 。 如như 世Thế 尊Tôn 說thuyết 。 汝nhữ 等đẳng 苾Bật 芻Sô 。 應ưng 內nội 修tu 定định 不bất 應ưng 修tu 習tập 。 諸chư 共cộng 靜tĩnh 慮lự 。 謂vị 麁thô 苦khổ 障chướng 靜tĩnh 妙diệu 離ly 觀quán 。 汝nhữ 等đẳng 苾Bật 芻Sô 。 應ưng 內nội 修tu 定định 。 謂vị 應ưng 修tu 習tập 不bất 共cộng 靜tĩnh 慮lự 觀quán 察sát 諸chư 有hữu 。 如như 病bệnh 如như 癰ung 如như 箭tiễn 惱não 害hại 。 無vô 常thường 有hữu 苦khổ 是thị 空không 非phi 我ngã 。 由do 此thử 八bát 種chủng 勝thắng 尋tầm 思tư 杖trượng 。 能năng 遍biến 摧tồi 伏phục 一nhất 切thiết 有hữu 生sanh 。

復phục 次thứ 此thử 契Khế 經Kinh 中trung 。 唯duy 勤cần 觀quán 察sát 內nội 六lục 處xứ 者giả 。 以dĩ 內nội 是thị 外ngoại 所sở 依y 止chỉ 故cố 亦diệc 勸khuyến 觀quán 彼bỉ 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 以dĩ 有hữu 我ngã 故cố 。 便tiện 有hữu 我ngã 所sở 。 有hữu 我ngã 見kiến 故cố 有hữu 我ngã 所sở 見kiến 。 有hữu 五ngũ 我ngã 見kiến 故cố 有hữu 十thập 五ngũ 我ngã 所sở 見kiến 。 有hữu 我ngã 執chấp 故cố 有hữu 我ngã 所sở 執chấp 。 有hữu 我ngã 癡si 故cố 有hữu 我ngã 所sở 癡si 。 有hữu 我ngã 愛ái 故cố 有hữu 我ngã 所sở 愛ái 。 為vi 養dưỡng 內nội 我ngã 求cầu 外ngoại 資tư 具cụ 。

復phục 次thứ 世Thế 尊Tôn 。 欲dục 令linh 諸chư 弟đệ 子tử 。 等đẳng 先tiên 於ư 內nội 法pháp 修tu 念niệm 住trụ 故cố 。 謂vị 修tu 行hành 者giả 先tiên 緣duyên 內nội 法pháp 修tu 習tập 念niệm 住trụ 。 既ký 成thành 滿mãn 已dĩ 方phương 緣duyên 於ư 外ngoại 。 由do 如như 是thị 等đẳng 種chủng 種chủng 因nhân 緣duyên 。 是thị 故cố 世Thế 尊Tôn 。 唯duy 勸khuyến 知tri 內nội 。

如như 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 有hữu 六lục 內nội 處xứ 。 契Khế 經Kinh 復phục 說thuyết 有hữu 六lục 觸xúc 處xứ 。 問vấn 此thử 二nhị 六lục 處xứ 。 有hữu 何hà 差sai 別biệt 。 或hoặc 有hữu 說thuyết 者giả 。 此thử 二nhị 無vô 別biệt 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 六lục 內nội 處xứ 即tức 六lục 觸xúc 處xứ 。 六lục 觸xúc 處xứ 即tức 六lục 內nội 處xứ 。 聲thanh 雖tuy 有hữu 異dị 而nhi 義nghĩa 無vô 別biệt 。

復phục 有hữu 說thuyết 者giả 。 亦diệc 有hữu 差sai 別biệt 。 謂vị 名danh 即tức 差sai 別biệt 名danh 內nội 六lục 處xứ 名danh 六lục 觸xúc 處xứ 故cố 。

復phục 次thứ 諸chư 同đồng 分phần/phân 者giả 名danh 六lục 觸xúc 處xứ 。 彼bỉ 同đồng 分phần/phân 者giả 名danh 六lục 內nội 處xứ 。

復phục 次thứ 諸chư 可khả 生sanh 法pháp 名danh 六lục 觸xúc 處xứ 。 不bất 可khả 生sanh 法pháp 名danh 六lục 內nội 處xứ 。

復phục 次thứ 有hữu 業nghiệp 用dụng 者giả 名danh 六lục 觸xúc 處xứ 。 無vô 業nghiệp 用dụng 者giả 名danh 六lục 內nội 處xứ 。 若nhược 作tác 是thị 說thuyết 。 諸chư 現hiện 在tại 者giả 名danh 六lục 觸xúc 處xứ 。 過quá 去khứ 未vị 來lai 。 者giả 名danh 六lục 內nội 處xứ 。

復phục 次thứ 諸chư 已dĩ 生sanh 者giả 名danh 六lục 觸xúc 處xứ 。 未vị 已dĩ 生sanh 者giả 名danh 六lục 內nội 處xứ 。 若nhược 作tác 是thị 說thuyết 。 過quá 去khứ 現hiện 在tại 。 名danh 六lục 觸xúc 處xứ 。 未vị 來lai 名danh 六lục 內nội 處xứ 。

復phục 次thứ 心tâm 心tâm 所sở 法pháp 。 正chánh 依y 住trụ 者giả 名danh 六lục 觸xúc 處xứ 。 心tâm 心tâm 所sở 法pháp 。 不bất 正chánh 依y 住trụ 。 唯duy 空không 轉chuyển 者giả 名danh 六lục 內nội 處xứ 。

復phục 次thứ 眼nhãn 等đẳng 六lục 處xứ 作tác 觸xúc 所sở 依y 義nghĩa 名danh 六lục 觸xúc 處xứ 。 作tác 餘dư 心tâm 心tâm 所sở 法pháp 。 所sở 依y 義nghĩa 名danh 六lục 內nội 處xứ 。 脇hiếp 尊tôn 者giả 言ngôn 。 眼nhãn 等đẳng 六lục 處xứ 自tự 性tánh 名danh 內nội 六lục 處xứ 。 若nhược 有hữu 所sở 作tác 。 名danh 六lục 觸xúc 處xứ 。 如như 苾Bật 芻Sô 鉢bát 。 若nhược 說thuyết 自tự 性tánh 但đãn 名danh 為vi 鉢bát 。 苾Bật 芻Sô 用dụng 時thời 名danh 苾Bật 芻Sô 鉢bát 。 尊tôn 者giả 望vọng 滿mãn 。 作tác 如như 是thị 言ngôn 。 眼nhãn 等đẳng 六lục 處xứ 自tự 體thể 名danh 內nội 六lục 處xứ 。 若nhược 與dữ 觸xúc 作tác 所sở 依y 名danh 六lục 觸xúc 處xứ 。 如như 鐵thiết 酥tô 鉢bát 。 若nhược 說thuyết 自tự 體thể 但đãn 名danh 鐵thiết 鉢bát 。 若nhược 盛thịnh 酥tô 時thời 名danh 鐵thiết 酥tô 鉢bát 。 問vấn 眼nhãn 等đẳng 六lục 處xứ 亦diệc 為vi 受thọ 等đẳng 。 之chi 所sở 依y 止chỉ 。 何hà 故cố 但đãn 名danh 觸xúc 處xứ 不bất 名danh 受thọ 等đẳng 處xứ 耶da 。 答đáp 亦diệc 應ưng 說thuyết 受thọ 等đẳng 處xứ 而nhi 不phủ 。 作tác 是thị 說thuyết 者giả 。 當đương 知tri 此thử 義nghĩa 有hữu 餘dư 。

復phục 次thứ 契Khế 經Kinh 舉cử 勝thắng 兼kiêm 顯hiển 劣liệt 者giả 。 謂vị 於ư 一nhất 切thiết 。 心tâm 心tâm 所sở 中trung 。 觸xúc 最tối 為vi 勝thắng 。 若nhược 說thuyết 觸xúc 處xứ 當đương 知tri 兼kiêm 顯hiển 名danh 受thọ 等đẳng 處xứ 。

復phục 次thứ 心tâm 心tâm 所sở 法pháp 。 以dĩ 觸xúc 為vi 命mạng 。 觸xúc 所sở 住trụ 持trì 觸xúc 所sở 引dẫn 發phát 。 由do 觸xúc 力lực 故cố 能năng 現hiện 在tại 前tiền 。 故cố 名danh 觸xúc 處xứ 。 謂vị 心tâm 心tâm 所sở 。 於ư 境cảnh 流lưu 散tán 。 由do 觸xúc 攝nhiếp 持trì 。 令linh 得đắc 和hòa 合hợp 。 又hựu 若nhược 無vô 觸xúc 諸chư 心tâm 心tâm 所sở 應ưng 如như 死tử 屍thi 不bất 能năng 觸xúc 對đối 自tự 所sở 緣duyên 境cảnh 。 皆giai 由do 觸xúc 力lực 有hữu 觸xúc 境cảnh 用dụng 。 如như 有hữu 命mạng 根căn 身thân 能năng 覺giác 觸xúc 。 是thị 故cố 眼nhãn 等đẳng 但đãn 名danh 觸xúc 處xứ 。 如như 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 六lục 內nội 處xứ 名danh 此thử 岸ngạn 六lục 外ngoại 處xứ 名danh 彼bỉ 岸ngạn 。 問vấn 六lục 內nội 外ngoại 處xứ 與dữ 此thử 彼bỉ 岸ngạn 。 有hữu 何hà 相tương 似tự 而nhi 作tác 是thị 說thuyết 。 答đáp 與dữ 心tâm 心tâm 所sở 作tác 所sở 依y 緣duyên 。 有hữu 近cận 有hữu 遠viễn 似tự 此thử 彼bỉ 岸ngạn 。 故cố 作tác 是thị 說thuyết 。 如như 河hà 兩lưỡng 岸ngạn 。 近cận 者giả 名danh 此thử 遠viễn 者giả 名danh 彼bỉ 。 如như 是thị 六lục 處xứ 。 與dữ 心tâm 心tâm 所sở 。 作tác 所sở 依y 者giả 近cận 故cố 如như 此thử 岸ngạn 。 作tác 所sở 緣duyên 者giả 遠viễn 故cố 如như 彼bỉ 岸ngạn 。

復phục 次thứ 是thị 心tâm 心tâm 所sở 初sơ 入nhập 已dĩ 渡độ 如như 此thử 彼bỉ 岸ngạn 。 故cố 作tác 是thị 說thuyết 。 如như 諸chư 有hữu 情tình 。 初sơ 入nhập 河hà 處xứ 名danh 為vi 此thử 岸ngạn 。 已dĩ 渡độ 河hà 處xứ 名danh 為vi 彼bỉ 岸ngạn 。 如như 是thị 與dữ 心tâm 心tâm 所sở 法pháp 。 作tác 所sở 依y 者giả 。 如như 初sơ 入nhập 故cố 名danh 此thử 岸ngạn 。 作tác 所sở 緣duyên 者giả 如như 已dĩ 度độ 故cố 名danh 彼bỉ 岸ngạn 。 故cố 內nội 外ngoại 處xứ 名danh 此thử 彼bỉ 岸ngạn 。

復phục 次thứ 契Khế 經Kinh 中trung 說thuyết 。 寂tịch 滅diệt 涅Niết 槃Bàn 。 名danh 為vi 彼bỉ 岸ngạn 。 涅Niết 槃Bàn 唯duy 是thị 外ngoại 處xứ 所sở 攝nhiếp 既ký 名danh 彼bỉ 岸ngạn 。 故cố 內nội 六lục 處xứ 得đắc 此thử 岸ngạn 名danh 。 如như 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 薩tát 迦ca 耶da 是thị 此thử 岸ngạn 。 薩tát 迦ca 耶da 滅diệt 是thị 彼bỉ 岸ngạn 。 薩tát 迦ca 耶da 者giả 即tức 是thị 生sanh 死tử 。 於ư 生sanh 死tử 中trung 。 六lục 內nội 處xứ 勝thắng 故cố 。 六lục 內nội 處xứ 得đắc 此thử 岸ngạn 名danh 。 既ký 六lục 內nội 處xứ 名danh 為vi 此thử 岸ngạn 故cố 。 六lục 外ngoại 處xứ 得đắc 彼bỉ 岸ngạn 名danh 。 問vấn 此thử 中trung 何hà 法pháp 如như 河hà 。 而nhi 說thuyết 六lục 內nội 外ngoại 處xứ 如như 此thử 彼bỉ 岸ngạn 耶da 。 答đáp 心tâm 心tâm 所sở 法pháp 如như 河hà 故cố 。 內nội 外ngoại 處xứ 如như 此thử 彼bỉ 岸ngạn 。 如như 有hữu 瀑bộc 河hà 漂phiêu 此thử 彼bỉ 岸ngạn 。 情tình 非phi 情tình 物vật 同đồng 趣thú 大đại 海hải 。 心tâm 心tâm 所sở 法pháp 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 漂phiêu 內nội 外ngoại 處xứ 。 所sở 攝nhiếp 有hữu 情tình 。 同đồng 趣thú 生sanh 老lão 病bệnh 死tử 大đại 海hải 。 問vấn 於ư 此thử 河hà 中trung 誰thùy 為vi 船thuyền 栰phạt 。 答đáp 八Bát 支Chi 聖Thánh 道Đạo 。 如như 有hữu 船thuyền 栰phạt 。 百bách 千thiên 眾chúng 生sanh 。 之chi 所sở 依y 止chỉ 。 從tùng 河hà 此thử 岸ngạn 渡độ 至chí 彼bỉ 岸ngạn 。 隨tùy 意ý 遊du 適thích 。 如như 是thị 無vô 量lượng 無vô 邊biên 。 有hữu 情tình 依y 止chỉ 聖thánh 道Đạo 。 從tùng 生sanh 死tử 此thử 岸ngạn 至chí 。 涅Niết 槃Bàn 彼bỉ 岸ngạn 。 自tự 在tại 遊du 賞thưởng 故cố 。 八bát 聖thánh 道Đạo 猶do 如như 船thuyền 栰phạt 。

如như 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 有hữu 八bát 勝thắng 處xứ 。 有hữu 十thập 遍biến 處xứ 。 問vấn 彼bỉ 八bát 與dữ 十thập 既ký 亦diệc 名danh 處xứ 。 何hà 故cố 但đãn 有hữu 十thập 二nhị 處xứ 耶da 。 答đáp 彼bỉ 八bát 與dữ 十thập 皆giai 攝nhiếp 在tại 此thử 十thập 二nhị 處xứ 中trung 。 謂vị 彼bỉ 自tự 性tánh 俱câu 有hữu 相tương 應ứng 即tức 此thử 意ý 處xứ 法pháp 處xứ 攝nhiếp 故cố 。

如như 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 有hữu 四tứ 無vô 色sắc 處xứ 。 謂vị 空Không 無Vô 邊Biên 處Xứ 。 識Thức 無Vô 邊Biên 處Xứ 。 無Vô 所Sở 有Hữu 處Xứ 。 非Phi 想Tưởng 非Phi 非Phi 想Tưởng 處Xứ 。 問vấn 何hà 故cố 世Thế 尊Tôn 。 於ư 四tứ 無vô 色sắc 以dĩ 處xứ 聲thanh 說thuyết 。 答đáp 為vi 破phá 外ngoại 道đạo 解giải 脫thoát 執chấp 故cố 。 謂vị 諸chư 外ngoại 道đạo 。 執chấp 四tứ 無vô 色sắc 為vi 四tứ 涅Niết 槃Bàn 。 一nhất 執chấp 空Không 無Vô 邊Biên 處Xứ 。 名danh 無vô 身thân 涅Niết 槃Bàn 。 二nhị 執chấp 識Thức 無Vô 邊Biên 處Xứ 。 名danh 無vô 邊biên 意ý 涅Niết 槃Bàn 。 三tam 執chấp 無Vô 所Sở 有Hữu 處Xứ 。 名danh 淨tịnh 聚tụ 涅Niết 槃Bàn 。 四tứ 執chấp 非Phi 想Tưởng 非Phi 非Phi 想Tưởng 處Xứ 。 名danh 世thế 間gian 窣tốt 堵đổ 波ba 涅Niết 槃Bàn 。 為vi 破phá 如như 是thị 外ngoại 道đạo 。 涅Niết 槃Bàn 執chấp 故cố 。 說thuyết 四tứ 無vô 色sắc 名danh 為vi 生sanh 處xứ 非phi 真chân 解giải 脫thoát 。 真chân 解giải 脫thoát 者giả 。 乃nãi 名danh 涅Niết 槃Bàn 。

如như 契Khế 經Kinh 說thuyết 。

復phục 有hữu 二nhị 處xứ 。 一nhất 無vô 想tưởng 有hữu 情tình 處xứ 。 二nhị 非Phi 想Tưởng 非Phi 非Phi 想Tưởng 處Xứ 。 問vấn 何hà 故cố 世Thế 尊Tôn 。 說thuyết 此thử 二nhị 處xứ 。 答đáp 為vi 破phá 外ngoại 道đạo 解giải 脫thoát 想tưởng 故cố 。 謂vị 諸chư 外ngoại 道đạo 。 於ư 此thử 二nhị 處xứ 起khởi 解giải 脫thoát 想tưởng 。 為vi 破phá 彼bỉ 想tưởng 佛Phật 說thuyết 此thử 二nhị 名danh 為vi 生sanh 處xứ 非phi 真chân 解giải 脫thoát 。

復phục 次thứ 為vi 破phá 外ngoại 道đạo 不bất 還hoàn 想tưởng 故cố 。 謂vị 諸chư 外ngoại 道đạo 。 於ư 此thử 二nhị 處xứ 起khởi 不bất 還hoàn 想tưởng 。 為vi 破phá 彼bỉ 想tưởng 佛Phật 說thuyết 此thử 二nhị 名danh 退thoái 還hoàn 處xứ 。 謂vị 彼bỉ 處xứ 沒một 退thoái 還hoàn 諸chư 界giới 諸chư 趣thú 諸chư 生sanh 。 流lưu 轉chuyển 生sanh 死tử 。 無vô 息tức 期kỳ 故cố 。

復phục 次thứ 為vi 破phá 外ngoại 道đạo 不bất 散tán 想tưởng 故cố 。 謂vị 諸chư 外ngoại 道đạo 。 執chấp 此thử 二nhị 處xứ 是thị 真chân 解giải 脫thoát 不bất 復phục 散tán 壞hoại 。 為vi 破phá 彼bỉ 執chấp 佛Phật 說thuyết 此thử 二nhị 是thị 散tán 壞hoại 處xứ 。 謂vị 從tùng 彼bỉ 歿một 散tán 向hướng 諸chư 界giới 諸chư 趣thú 諸chư 生sanh 。 流lưu 轉chuyển 生sanh 死tử 。 無vô 息tức 期kỳ 故cố 。 若nhược 從tùng 無vô 想tưởng 。 有hữu 情tình 天thiên 歿một 決quyết 定định 散tán 墮đọa 欲dục 界giới 受thọ 生sanh 。 若nhược 從tùng 非phi 想tưởng 非phi 非phi 想tưởng 歿một 。 非phi 聖thánh 散tán 墮đọa 下hạ 地địa 受thọ 生sanh 。

復phục 次thứ 觀quán 此thử 二nhị 處xứ 壽thọ 量lượng 長trường 遠viễn 。 諸chư 外ngoại 道đạo 等đẳng 。 執chấp 為vi 解giải 脫thoát 。 唯duy 諸chư 異dị 生sanh 所sở 受thọ 生sanh 處xứ 。 壽thọ 量lượng 長trường 遠viễn 。 無vô 有hữu 過quá 於ư 無vô 想tưởng 天thiên 者giả 。 謂vị 彼bỉ 壽thọ 量lượng 五ngũ 百bách 大đại 劫kiếp 。 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。 所sở 受thọ 生sanh 處xứ 。 壽thọ 量lượng 長trường 遠viễn 無vô 過quá 。 非Phi 想Tưởng 非Phi 非Phi 想Tưởng 處Xứ 。 謂vị 彼bỉ 壽thọ 量lượng 八bát 萬vạn 大đại 劫kiếp 。 為vi 遣khiển 外ngoại 道đạo 此thử 解giải 脫thoát 執chấp 佛Phật 說thuyết 此thử 二nhị 名danh 為vi 生sanh 處xứ 非phi 真chân 解giải 脫thoát 。

復phục 次thứ 佛Phật 於ư 餘dư 處xứ 以dĩ 二nhị 名danh 說thuyết 。 一nhất 名danh 有hữu 情tình 居cư 。 二nhị 名danh 為vi 識thức 住trụ 。 於ư 此thử 二nhị 處xứ 亦diệc 二nhị 名danh 說thuyết 。 一nhất 名danh 有hữu 情tình 居cư 。 二nhị 名danh 為vi 處xứ 。 故cố 於ư 此thử 二nhị 以dĩ 處xứ 聲thanh 說thuyết 。 謂vị 受thọ 生sanh 處xứ 。

復phục 次thứ 佛Phật 說thuyết 諸chư 識thức 住trụ 定định 是thị 有hữu 情tình 居cư 。 有hữu 有hữu 情tình 居cư 而nhi 非phi 識thức 住trụ 。 謂vị 此thử 二nhị 處xứ 顯hiển 非phi 無vô 此thử 故cố 說thuyết 處xứ 名danh 。 即tức 是thị 有hữu 情tình 所sở 居cư 處xứ 義nghĩa 。

如như 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 尊Tôn 者giả 舍Xá 利Lợi 子Tử 。 往vãng 詣nghệ 佛Phật 所sở 。 作tác 如như 是thị 言ngôn 。 大Đại 德Đức 世Thế 尊Tôn 。 施thi 設thiết 諸chư 處xứ 為vi 無vô 有hữu 上thượng 。 謂vị 十thập 二nhị 處xứ 。 攝nhiếp 一nhất 切thiết 法pháp 。 此thử 是thị 世Thế 尊Tôn 。 無vô 餘dư 智trí 見kiến 過quá 此thử 更cánh 無vô 所sở 知tri 見kiến 法pháp 。 若nhược 有hữu 沙Sa 門Môn 婆Bà 羅La 門Môn 等đẳng 。 覺giác 所sở 知tri 法pháp 過quá 世Thế 尊Tôn 者giả 無vô 餘dư 是thị 處xứ 。 問vấn 尊Tôn 者giả 舍Xá 利Lợi 子Tử 。 如như 何hà 能năng 知tri 此thử 十thập 二nhị 處xứ 。 攝nhiếp 一nhất 切thiết 法pháp 。 而nhi 讚tán 佛Phật 言ngôn 。 施thi 設thiết 諸chư 處xứ 為vi 無vô 有hữu 上thượng 。 答đáp 由do 教giáo 故cố 知tri 。 謂vị 舍Xá 利Lợi 子Tử 得đắc 四tứ 證chứng 淨tịnh 於ư 佛Phật 所sở 說thuyết 。 決quyết 定định 信tín 受thọ 。 曾tằng 聞văn 世Thế 尊Tôn 。 說thuyết 十thập 二nhị 處xứ 。 攝nhiếp 一nhất 切thiết 法pháp 。 由do 此thử 故cố 知tri 。 問vấn 尊Tôn 者giả 舍Xá 利Lợi 子Tử 。 於ư 十thập 二nhị 處xứ 。 唯duy 有hữu 教giáo 智trí 無vô 證chứng 智trí 耶da 。 答đáp 亦diệc 有hữu 證chứng 智trí 。 謂vị 舍Xá 利Lợi 子Tử 於ư 十thập 二nhị 處xứ 。 亦diệc 能năng 一nhất 一nhất 無vô 倒đảo 證chứng 知tri 。 問vấn 佛Phật 舍Xá 利Lợi 子Tử 於ư 十thập 二nhị 處xứ 。 俱câu 能năng 一nhất 一nhất 無vô 倒đảo 證chứng 知tri 。 佛Phật 舍Xá 利Lợi 子Tử 有hữu 何hà 差sai 別biệt 。 答đáp 佛Phật 能năng 於ư 此thử 十thập 二nhị 處xứ 法pháp 。 一nhất 一nhất 證chứng 知tri 。 自tự 相tướng 共cộng 相tướng 。 尊Tôn 者giả 舍Xá 利Lợi 子Tử 。 於ư 此thử 十thập 二nhị 處xứ 法pháp 。 唯duy 能năng 一nhất 一nhất 證chứng 知tri 共cộng 相tương 。 於ư 彼bỉ 自tự 相tương/tướng 未vị 能năng 一nhất 一nhất 如như 實thật 證chứng 知tri 。 謂vị 有hữu 無vô 量lượng 諸chư 處xứ 差sai 別biệt 。 皆giai 攝nhiếp 入nhập 此thử 十thập 二nhị 處xứ 中trung 。 而nhi 舍Xá 利Lợi 子Tử 須tu 他tha 顯hiển 示thị 乃nãi 能năng 知tri 故cố 。

復phục 次thứ 尊Tôn 者giả 舍Xá 利Lợi 子Tử 。 於ư 十thập 二nhị 處xứ 。 一nhất 一nhất 證chứng 知tri 由do 他tha 教giáo 引dẫn 。 佛Phật 於ư 十thập 二nhị 處xứ 。 一nhất 一nhất 證chứng 知tri 皆giai 能năng 自tự 覺giác 。 不bất 由do 他tha 教giáo 。

復phục 次thứ 佛Phật 於ư 十thập 二nhị 處xứ 。 具cụ 一nhất 切thiết 智trí 。 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 尊Tôn 者giả 舍Xá 利Lợi 子Tử 。 於ư 十thập 二nhị 處xứ 。 唯duy 有hữu 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 無vô 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。

復phục 次thứ 佛Phật 於ư 十thập 二nhị 處xứ 。 不bất 依y 六lục 識thức 而nhi 能năng 證chứng 知tri 唯duy 有hữu 爾nhĩ 所sở 。 尊Tôn 者giả 舍Xá 利Lợi 子Tử 。 於ư 十thập 二nhị 處xứ 。 要yếu 依y 六lục 識thức 方phương 能năng 證chứng 知tri 唯duy 有hữu 爾nhĩ 所sở 。 謂vị 舍Xá 利Lợi 子Tử 作tác 是thị 念niệm 言ngôn 。 一nhất 切thiết 識thức 身thân 唯duy 有hữu 六lục 種chủng 識thức 身thân 定định 有hữu 所sở 依y 所sở 緣duyên 。 此thử 所sở 依y 緣duyên 定định 有hữu 十thập 二nhị 。 故cố 十thập 二nhị 處xứ 。 不bất 增tăng 不bất 減giảm 。

復phục 次thứ 尊Tôn 者giả 舍Xá 利Lợi 子Tử 。 雖tuy 於ư 十thập 二nhị 處xứ 。 一nhất 一nhất 證chứng 知tri 。 而nhi 要yếu 先tiên 思tư 惟duy 佛Phật 所sở 說thuyết 法pháp 。 謂vị 佛Phật 先tiên 說thuyết 十thập 二nhị 處xứ 名danh 。 後hậu 隨tùy 此thử 名danh 。 一nhất 一nhất 分phân 別biệt 。 世Thế 尊Tôn 分phân 別biệt 十thập 一nhất 處xứ 已dĩ 。

時thời 舍Xá 利Lợi 子Tử 。 作tác 是thị 念niệm 言ngôn 。 前tiền 十thập 一nhất 處xứ 所sở 不bất 攝nhiếp 法pháp 必tất 應ưng 攝nhiếp 在tại 最tối 後hậu 法pháp 處xứ 。 故cố 作tác 是thị 說thuyết 。 大Đại 德Đức 世Thế 尊Tôn 。 施thi 設thiết 諸chư 處xứ 為vi 無vô 有hữu 上thượng 。 謂vị 十thập 二nhị 處xứ 。 攝nhiếp 一nhất 切thiết 法pháp 。 世Thế 尊Tôn 證chứng 知tri 十thập 二nhị 處xứ 相tương/tướng 。 不bất 由do 思tư 惟duy 他tha 所sở 說thuyết 教giáo 故cố 。 舍Xá 利Lợi 子Tử 雖tuy 能năng 證chứng 知tri 十thập 二nhị 處xứ 相tương/tướng 。 而nhi 與dữ 佛Phật 智trí 極cực 有hữu 差sai 別biệt 。 是thị 故cố 號hiệu 佛Phật 。 為vi 無Vô 上Thượng 尊Tôn 。

五ngũ 蘊uẩn 者giả 謂vị 色sắc 蘊uẩn 受thọ 蘊uẩn 想tưởng 蘊uẩn 行hành 蘊uẩn 識thức 蘊uẩn 。 問vấn 何hà 故cố 作tác 此thử 論luận 。 答đáp 為vi 廣quảng 分phân 別biệt 契Khế 經Kinh 義nghĩa 故cố 。 謂vị 契Khế 經Kinh 中trung 說thuyết 。 有hữu 五ngũ 蘊uẩn 色sắc 乃nãi 至chí 識thức 。 雖tuy 作tác 是thị 說thuyết 。 而nhi 不bất 廣quảng 釋thích 。 經kinh 是thị 此thử 論luận 所sở 依y 根căn 本bổn 。 彼bỉ 不bất 說thuyết 者giả 今kim 欲dục 說thuyết 之chi 故cố 作tác 斯tư 論luận 。

問vấn 色sắc 蘊uẩn 云vân 何hà 。 答đáp 如như 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 諸chư 所sở 有hữu 色sắc 。 皆giai 是thị 四tứ 大đại 種chủng 。 及cập 四tứ 大đại 種chủng 所sở 造tạo 。 餘dư 經kinh 復phục 說thuyết 。 云vân 何hà 色sắc 蘊uẩn 。 諸chư 所sở 有hữu 色sắc 。 若nhược 過quá 去khứ 若nhược 未vị 來lai 若nhược 現hiện 在tại 。 若nhược 內nội 若nhược 外ngoại 。 若nhược 麁thô 若nhược 細tế 。 若nhược 劣liệt 若nhược 勝thắng 。 若nhược 遠viễn 若nhược 近cận 。 如như 是thị 一nhất 切thiết 。 略lược 為vi 一nhất 聚tụ 說thuyết 名danh 色sắc 蘊uẩn 。 乃nãi 至chí 識thức 蘊uẩn 廣quảng 說thuyết 亦diệc 爾nhĩ 。 阿a 毘tỳ 達đạt 磨ma 。 作tác 是thị 說thuyết 言ngôn 。 云vân 何hà 色sắc 蘊uẩn 。 謂vị 十thập 色sắc 處xứ 及cập 法pháp 處xứ 所sở 攝nhiếp 色sắc 。 是thị 名danh 色sắc 蘊uẩn 。 問vấn 此thử 三tam 處xứ 說thuyết 義nghĩa 有hữu 何hà 異dị 。 答đáp 各các 為vi 遮già 止chỉ 他tha 宗tông 所sở 說thuyết 。 問vấn 如như 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 諸chư 所sở 有hữu 色sắc 。 皆giai 是thị 四tứ 大đại 種chủng 。 及cập 四tứ 大đại 種chủng 所sở 造tạo 。 此thử 為vi 遮già 止chỉ 何hà 宗tông 所sở 說thuyết 。 答đáp 此thử 為vi 遮già 止chỉ 覺giác 天thiên 等đẳng 說thuyết 。 謂vị 佛Phật 觀quán 察sát 。 未vị 來lai 世thế 中trung 。 有hữu 覺giác 天thiên 等đẳng 。 當đương 作tác 是thị 說thuyết 。 四tứ 大đại 種chủng 外ngoại 無vô 別biệt 所sở 造tạo 。 為vi 遮già 彼bỉ 意ý 。 故cố 作tác 是thị 說thuyết 。 諸chư 所sở 有hữu 色sắc 。 皆giai 是thị 四tứ 大đại 種chủng 。 及cập 四tứ 大đại 種chủng 所sở 造tạo 。 顯hiển 離ly 大đại 種chủng 有hữu 所sở 造tạo 色sắc 。 問vấn 餘dư 經kinh 復phục 說thuyết 。 諸chư 所sở 有hữu 色sắc 。 若nhược 過quá 去khứ 若nhược 未vị 來lai 若nhược 現hiện 在tại 。 乃nãi 至chí 廣quảng 說thuyết 。 此thử 為vi 遮già 止chỉ 何hà 宗tông 所sở 說thuyết 。 答đáp 此thử 為vi 遮già 止chỉ 。 外ngoại 道đạo 所sở 說thuyết 。 謂vị 佛Phật 在tại 世thế 有hữu 出xuất 家gia 外ngoại 道đạo 名danh 為vi 杖trượng 髻kế 。 撥bát 無vô 過quá 去khứ 未vị 來lai 。 為vi 遮già 彼bỉ 意ý 故cố 世Thế 尊Tôn 說thuyết 諸chư 所sở 有hữu 色sắc 。 若nhược 過quá 去khứ 若nhược 未vị 來lai 若nhược 現hiện 在tại 。 乃nãi 至chí 廣quảng 說thuyết 。 顯hiển 有hữu 過quá 去khứ 未vị 來lai 色sắc 等đẳng 。 問vấn 阿a 毘tỳ 達đạt 磨ma 。 作tác 如như 是thị 言ngôn 。 云vân 何hà 色sắc 蘊uẩn 謂vị 十thập 色sắc 處xứ 及cập 。 法pháp 處xứ 所sở 攝nhiếp 色sắc 。 此thử 為vi 遮già 止chỉ 何hà 宗tông 所sở 說thuyết 。 答đáp 此thử 為vi 遮già 止chỉ 譬thí 喻dụ 者giả 說thuyết 。 謂vị 譬thí 喻dụ 者giả 撥bát 無vô 法pháp 處xứ 所sở 攝nhiếp 諸chư 色sắc 故cố 。 此thử 尊tôn 者giả 法pháp 救cứu 亦diệc 言ngôn 。 諸chư 所sở 有hữu 色sắc 。 皆giai 五ngũ 識thức 身thân 所sở 依y 所sở 緣duyên 。 如như 何hà 是thị 色sắc 非phi 五ngũ 識thức 身thân 所sở 依y 所sở 緣duyên 。 為vi 遮già 彼bỉ 意ý 。 故cố 作tác 是thị 說thuyết 。 云vân 何hà 色sắc 蘊uẩn 。 謂vị 十thập 色sắc 處xứ 及cập 。 法pháp 處xứ 所sở 攝nhiếp 色sắc 。 問vấn 若nhược 法pháp 處xứ 所sở 攝nhiếp 諸chư 色sắc 。 是thị 實thật 有hữu 者giả 。 尊tôn 者giả 法pháp 救cứu 所sở 說thuyết 當đương 云vân 何hà 通thông 。 答đáp 不bất 必tất 須tu 通thông 非phi 三tam 藏tạng 故cố 。 若nhược 必tất 須tu 通thông 當đương 正chánh 彼bỉ 說thuyết 。 諸chư 所sở 有hữu 色sắc 。 皆giai 五ngũ 識thức 所sở 依y 。 及cập 六lục 識thức 所sở 緣duyên 。 法pháp 處xứ 所sở 攝nhiếp 色sắc 。 雖tuy 非phi 五ngũ 識thức 所sở 依y 所sở 緣duyên 。 而nhi 是thị 意ý 識thức 所sở 緣duyên 色sắc 攝nhiếp 。

復phục 次thứ 法pháp 處xứ 所sở 攝nhiếp 色sắc 。 依y 四tứ 大đại 種chủng 而nhi 得đắc 生sanh 。 故cố 從tùng 所sở 依y 說thuyết 在tại 身thân 識thức 所sở 緣duyên 中trung 。 故cố 彼bỉ 尊tôn 者giả 說thuyết 亦diệc 無vô 失thất 。

問vấn 受thọ 蘊uẩn 云vân 何hà 。 答đáp 六lục 受thọ 身thân 。 謂vị 眼nhãn 觸xúc 所sở 生sanh 受thọ 。 乃nãi 至chí 意ý 觸xúc 所sở 生sanh 受thọ 。 契Khế 經Kinh 及cập 阿a 毘tỳ 達đạt 磨ma 。 皆giai 作tác 是thị 說thuyết 。 問vấn 想tưởng 蘊uẩn 云vân 何hà 。 答đáp 六lục 想tưởng 身thân 謂vị 眼nhãn 觸xúc 所sở 生sanh 想tưởng 。 乃nãi 至chí 意ý 觸xúc 所sở 生sanh 想tưởng 。 契Khế 經Kinh 及cập 阿a 毘tỳ 達đạt 磨ma 。 皆giai 作tác 是thị 說thuyết 。 問vấn 行hành 蘊uẩn 云vân 何hà 。 答đáp 契Khế 經Kinh 說thuyết 此thử 是thị 六lục 思tư 身thân 。 謂vị 眼nhãn 觸xúc 所sở 生sanh 思tư 。 乃nãi 至chí 意ý 觸xúc 所sở 生sanh 思tư 。 阿a 毘tỳ 達đạt 磨ma 說thuyết 此thử 行hành 蘊uẩn 。 略lược 有hữu 二nhị 種chủng 。 謂vị 相tương 應ứng 行hành 不bất 相tương 應ứng 行hành 。 乃nãi 至chí 廣quảng 說thuyết 。 問vấn 世Thế 尊Tôn 何hà 故cố 。 於ư 相tương 應ứng 不bất 相tương 應ứng 行hành 蘊uẩn 中trung 。 偏thiên 說thuyết 思tư 為vi 行hành 蘊uẩn 非phi 餘dư 行hành 耶da 。 答đáp 思tư 於ư 施thi 設thiết 行hành 蘊uẩn 法pháp 中trung 。 最tối 為vi 上thượng 首thủ 。 思tư 能năng 導đạo 引dẫn 攝nhiếp 養dưỡng 諸chư 行hành 故cố 佛Phật 偏thiên 說thuyết 。 如như 愛ái 施thi 設thiết 集Tập 諦Đế 法pháp 中trung 。 最tối 為vi 上thượng 首thủ 。 愛ái 能năng 導đạo 引dẫn 攝nhiếp 養dưỡng 諸chư 集tập 故cố 佛Phật 偏thiên 說thuyết 。

復phục 次thứ 造tạo 作tác 有hữu 為vi 故cố 名danh 為vi 行hành 。 思tư 是thị 造tạo 性tánh 餘dư 法pháp 不bất 爾nhĩ 。 故cố 佛Phật 偏thiên 說thuyết 思tư 為vi 行hành 蘊uẩn 。

問vấn 識thức 蘊uẩn 云vân 何hà 。 答đáp 六lục 識thức 身thân 。 謂vị 眼nhãn 識thức 乃nãi 至chí 意ý 識thức 。 契Khế 經Kinh 及cập 阿a 毘tỳ 達đạt 磨ma 。 皆giai 作tác 是thị 說thuyết 。 如như 是thị 名danh 為vi 。 諸chư 蘊uẩn 自tự 性tánh 我ngã 物vật 自tự 體thể 相tướng 分phần/phân 本bổn 性tánh 。

已dĩ 說thuyết 自tự 性tánh 。 所sở 以dĩ 今kim 當đương 說thuyết 。 問vấn 何hà 故cố 名danh 蘊uẩn 蘊uẩn 是thị 何hà 義nghĩa 。 答đáp 聚tụ 義nghĩa 是thị 蘊uẩn 義nghĩa 。 合hợp 義nghĩa 是thị 蘊uẩn 義nghĩa 。 積tích 義nghĩa 是thị 蘊uẩn 義nghĩa 。 略lược 義nghĩa 是thị 蘊uẩn 義nghĩa 。 若nhược 世thế 施thi 設thiết 即tức 蘊uẩn 施thi 設thiết 。 若nhược 多đa 增tăng 語ngữ 即tức 蘊uẩn 增tăng 語ngữ 。 聚tụ 義nghĩa 是thị 蘊uẩn 義nghĩa 者giả 。 謂vị 諸chư 所sở 有hữu 色sắc 。 若nhược 過quá 去khứ 若nhược 未vị 來lai 若nhược 現hiện 在tại 。 廣quảng 說thuyết 乃nãi 至chí 。 若nhược 遠viễn 若nhược 近cận 。 如như 是thị 一nhất 切thiết 。 總tổng 為vi 一nhất 聚tụ 。 立lập 為vi 色sắc 蘊uẩn 。 乃nãi 至chí 識thức 蘊uẩn 聚tụ 義nghĩa 亦diệc 爾nhĩ 。 合hợp 義nghĩa 是thị 蘊uẩn 義nghĩa 者giả 。 謂vị 諸chư 所sở 有hữu 色sắc 。 若nhược 過quá 去khứ 若nhược 未vị 來lai 若nhược 現hiện 在tại 。 廣quảng 說thuyết 乃nãi 至chí 。 若nhược 遠viễn 若nhược 近cận 。 如như 是thị 一nhất 切thiết 。 總tổng 為vi 一nhất 合hợp 立lập 為vi 色sắc 蘊uẩn 。 乃nãi 至chí 識thức 蘊uẩn 合hợp 義nghĩa 亦diệc 爾nhĩ 。 積tích 義nghĩa 是thị 蘊uẩn 義nghĩa 者giả 。 如như 種chủng 種chủng 物vật 總tổng 為vi 一nhất 積tích 名danh 雜tạp 物vật 蘊uẩn 。 如như 是thị 諸chư 色sắc 總tổng 為vi 一nhất 積tích 立lập 為vi 色sắc 蘊uẩn 。 乃nãi 至chí 識thức 蘊uẩn 積tích 義nghĩa 亦diệc 爾nhĩ 。 略lược 義nghĩa 是thị 蘊uẩn 義nghĩa 者giả 。 謂vị 諸chư 所sở 有hữu 色sắc 。 若nhược 過quá 去khứ 若nhược 未vị 來lai 若nhược 現hiện 在tại 。 廣quảng 說thuyết 乃nãi 至chí 。 若nhược 遠viễn 若nhược 近cận 。 如như 是thị 一nhất 切thiết 。 總tổng 略lược 一nhất 處xứ 立lập 為vi 色sắc 蘊uẩn 。 乃nãi 至chí 識thức 蘊uẩn 略lược 義nghĩa 亦diệc 爾nhĩ 。 問vấn 過quá 去khứ 未vị 來lai 現hiện 在tại 。 諸chư 色sắc 可khả 略lược 聚tụ 耶da 。 答đáp 雖tuy 不bất 可khả 略lược 聚tụ 其kỳ 體thể 。 而nhi 可khả 得đắc 略lược 聚tụ 其kỳ 名danh 。 乃nãi 至chí 識thức 蘊uẩn 。 應ưng 知tri 亦diệc 爾nhĩ 。 問vấn 若nhược 爾nhĩ 無vô 為vi 亦diệc 應ưng 立lập 蘊uẩn 。 諸chư 無vô 為vi 名danh 可khả 略lược 聚tụ 故cố 。 答đáp 諸chư 有hữu 為vi 法pháp 。 有hữu 作tác 用dụng 故cố 有hữu 略lược 聚tụ 義nghĩa 。 雖tuy 體thể 有hữu 時thời 不bất 可khả 略lược 聚tụ 者giả 。 而nhi 略lược 聚tụ 其kỳ 名danh 立lập 色sắc 等đẳng 蘊uẩn 。 諸chư 無vô 為vi 法Pháp 。 無vô 作tác 用dụng 故cố 無vô 略lược 聚tụ 義nghĩa 。 雖tuy 可khả 略lược 聚tụ 其kỳ 名danh 。 而nhi 不bất 可khả 立lập 為vi 蘊uẩn 。 若nhược 世thế 施thi 設thiết 即tức 蘊uẩn 施thi 設thiết 者giả 。 謂vị 色sắc 蘊uẩn 可khả 施thi 設thiết 有hữu 三tam 世thế 。 乃nãi 至chí 識thức 蘊uẩn 亦diệc 可khả 施thi 設thiết 有hữu 三tam 世thế 故cố 。 若nhược 多đa 增tăng 語ngữ 即tức 蘊uẩn 增tăng 語ngữ 者giả 。 如như 多đa 財tài 名danh 財tài 蘊uẩn 。 多đa 穀cốc 名danh 穀cốc 蘊uẩn 。 多đa 軍quân 名danh 軍quân 蘊uẩn 。 雖tuy 多đa 人nhân 眾chúng 不bất 相tương 疊điệp 肩kiên 。 而nhi 同đồng 一nhất 事sự 故cố 名danh 為vi 軍quân 。 如như 是thị 俱câu 胝chi 那na 庾dữu 多đa 。 等đẳng 諸chư 極cực 微vi 色sắc 。 雖tuy 相tương/tướng 去khứ 遠viễn 以dĩ 相tương/tướng 同đồng 故cố 合hợp 立lập 色sắc 蘊uẩn 。 乃nãi 至chí 識thức 蘊uẩn 無vô 量lượng 剎sát 那na 雖tuy 相tương/tướng 去khứ 遠viễn 。 而nhi 相tương/tướng 同đồng 故cố 合hợp 立lập 識thức 蘊uẩn 。 問vấn 若nhược 多đa 增tăng 語ngữ 是thị 蘊uẩn 增tăng 語ngữ 者giả 。 為vi 有hữu 一nhất 極cực 微vi 名danh 色sắc 蘊uẩn 不phủ 。 有hữu 作tác 是thị 說thuyết 。 非phi 一nhất 極cực 微vi 可khả 立lập 色sắc 蘊uẩn 。 若nhược 立lập 色sắc 蘊uẩn 要yếu 多đa 極cực 微vi 。

復phục 有hữu 說thuyết 者giả 。 一nhất 一nhất 極cực 微vi 有hữu 蘊uẩn 相tương/tướng 故cố 。 亦diệc 可khả 各các 別biệt 立lập 為vi 色sắc 蘊uẩn 。 若nhược 一nhất 極cực 微vi 無vô 色sắc 蘊uẩn 相tương/tướng 。 眾chúng 多đa 聚tụ 集tập 亦diệc 應ưng 非phi 蘊uẩn 阿a 毘tỳ 達đạt 磨ma 諸chư 論luận 師sư 言ngôn 。 若nhược 觀quán 假giả 蘊uẩn 。 應ưng 作tác 是thị 說thuyết 。 一nhất 極cực 微vi 是thị 一nhất 界giới 一nhất 處xứ 一nhất 蘊uẩn 少thiểu 分phần 。 若nhược 不bất 觀quán 假giả 蘊uẩn 。 應ưng 作tác 是thị 說thuyết 。 一nhất 極cực 微vi 是thị 一nhất 界giới 一nhất 處xứ 一nhất 蘊uẩn 。 如như 人nhân 於ư 穀cốc 聚tụ 上thượng 取thủ 一nhất 粒lạp 穀cốc 。 他tha 人nhân 問vấn 言ngôn 汝nhữ 何hà 所sở 取thủ 。 彼bỉ 人nhân 若nhược 觀quán 穀cốc 聚tụ 。 應ưng 作tác 是thị 答đáp 。 我ngã 於ư 穀cốc 聚tụ 取thủ 一nhất 粒lạp 穀cốc 。 若nhược 不bất 觀quán 穀cốc 聚tụ 。 應ưng 作tác 是thị 答đáp 。 我ngã 今kim 聚tụ 穀cốc 。 乃nãi 至chí 識thức 蘊uẩn 一nhất 一nhất 剎sát 那na 問vấn 答đáp 亦diệc 爾nhĩ 。

如như 是thị 已dĩ 釋thích 諸chư 蘊uẩn 總tổng 名danh 。 今kim 應ưng 分phân 別biệt 諸chư 蘊uẩn 次thứ 第đệ 。 問vấn 何hà 故cố 世Thế 尊Tôn 。 先tiên 說thuyết 色sắc 蘊uẩn 。 乃nãi 至chí 最tối 後hậu 。 說thuyết 識thức 蘊uẩn 耶da 。 答đáp 隨tùy 順thuận 文văn 辭từ 詮thuyên 表biểu 相tương/tướng 故cố 。

復phục 次thứ 隨tùy 順thuận 說thuyết 者giả 受thọ 者giả 持trì 者giả 次thứ 第đệ 法pháp 故cố 。

復phục 次thứ 隨tùy 順thuận 麁thô 細tế 次thứ 第đệ 法pháp 故cố 。 謂vị 五ngũ 蘊uẩn 內nội 色sắc 蘊uẩn 最tối 麁thô 故cố 佛Phật 先tiên 說thuyết 。 於ư 四tứ 蘊uẩn 內nội 受thọ 蘊uẩn 最tối 麁thô 故cố 。 次thứ 色sắc 說thuyết 。 問vấn 受thọ 等đẳng 四tứ 蘊uẩn 無vô 有hữu 方phương 處xứ 無vô 形hình 質chất 故cố 。 如như 何hà 可khả 說thuyết 有hữu 麁thô 有hữu 細tế 耶da 。 答đáp 雖tuy 無vô 方phương 處xứ 。 亦diệc 無vô 形hình 質chất 。 而nhi 依y 行hành 相tương/tướng 立lập 麁thô 細tế 名danh 。 如như 世thế 有hữu 言ngôn 。 我ngã 手thủ 足túc 痛thống 。 我ngã 頭đầu 腹phúc 痛thống 。 我ngã 支chi 節tiết 痛thống 。 痛thống 即tức 是thị 受thọ 。 以dĩ 受thọ 如như 色sắc 可khả 施thi 設thiết 故cố 。 於ư 無vô 色sắc 蘊uẩn 說thuyết 受thọ 最tối 麁thô 。 於ư 三tam 蘊uẩn 內nội 想tưởng 最tối 為vi 麁thô 。 女nữ 男nam 等đẳng 想tưởng 易dị 了liễu 知tri 故cố 次thứ 受thọ 後hậu 說thuyết 。 於ư 二nhị 蘊uẩn 內nội 行hành 蘊uẩn 相tương/tướng 麁thô 。 貪tham 瞋sân 癡si 等đẳng 。 相tương/tướng 易dị 了liễu 故cố 次thứ 想tưởng 後hậu 說thuyết 。 識thức 蘊uẩn 最tối 細tế 總tổng 取thủ 境cảnh 相tướng 難nan 了liễu 知tri 故cố 最tối 在tại 後hậu 說thuyết 。

復phục 次thứ 從tùng 無vô 始thỉ 來lai 。 男nam 女nữ 於ư 色sắc 更cánh 相tương 愛ái 樂nhạo 故cố 先tiên 說thuyết 色sắc 。 更cánh 相tương 愛ái 色sắc 由do 貪tham 受thọ 味vị 故cố 次thứ 說thuyết 受thọ 。 此thử 貪tham 受thọ 味vị 由do 顛điên 倒đảo 想tưởng 故cố 次thứ 說thuyết 想tưởng 。 此thử 顛điên 倒đảo 想tưởng 由do 煩phiền 惱não 生sanh 故cố 次thứ 說thuyết 行hành 。 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 依y 識thức 而nhi 生sanh 染nhiễm 污ô 諸chư 識thức 故cố 後hậu 說thuyết 識thức 。

復phục 次thứ 二nhị 種chủng 色sắc 觀quán 於ư 入nhập 佛Phật 法Pháp 為vi 甘cam 露lộ 門môn 。 謂vị 不bất 淨tịnh 觀quán 及cập 持trì 息tức 念niệm 。 故cố 先tiên 說thuyết 色sắc 。 既ký 觀quán 色sắc 已dĩ 能năng 見kiến 受thọ 過quá 故cố 次thứ 說thuyết 受thọ 見kiến 受thọ 過quá 已dĩ 想tưởng 不bất 顛điên 倒đảo 故cố 次thứ 說thuyết 想tưởng 。 想tưởng 無vô 倒đảo 已dĩ 煩phiền 惱não 不bất 生sanh 故cố 次thứ 說thuyết 行hành 。 無vô 煩phiền 惱não 故cố 。 識thức 便tiện 清thanh 淨tịnh 故cố 後hậu 說thuyết 識thức 。

復phục 次thứ 色sắc 蘊uẩn 如như 器khí 。 為vi 無vô 色sắc 蘊uẩn 所sở 依y 所sở 緣duyên 。 是thị 故cố 先tiên 說thuyết 。 受thọ 如như 飲ẩm 食thực 是thị 正chánh 所sở 貪tham 故cố 次thứ 說thuyết 受thọ 。 想tưởng 如như 助trợ 味vị 由do 顛điên 倒đảo 想tưởng 貪tham 著trước 諸chư 受thọ 故cố 次thứ 說thuyết 想tưởng 。 行hành 如như 廚# 人nhân 諸chư 煩phiền 惱não 業nghiệp 。 能năng 有hữu 造tạo 作tác 故cố 次thứ 說thuyết 行hành 。 識thức 如như 食thực 者giả 能năng 了liễu 別biệt 境cảnh 故cố 後hậu 說thuyết 識thức 。

復phục 次thứ 依y 界giới 地địa 故cố 說thuyết 五ngũ 先tiên 後hậu 。 謂vị 欲dục 界giới 中trung 有hữu 諸chư 妙diệu 欲dục 色sắc 相tướng 顯hiển 了liễu 故cố 先tiên 說thuyết 色sắc 。 諸chư 靜tĩnh 慮lự 中trung 有hữu 喜hỷ 樂lạc 等đẳng 受thọ 相tương/tướng 顯hiển 了liễu 故cố 次thứ 說thuyết 受thọ 。 前tiền 三tam 無vô 色sắc 取thủ 空không 等đẳng 相tương/tướng 想tưởng 顯hiển 了liễu 故cố 次thứ 說thuyết 想tưởng 。 有hữu 頂đảnh 地địa 中trung 思tư 最tối 為vi 勝thắng 行hành 相tương/tướng 顯hiển 了liễu 故cố 次thứ 說thuyết 行hành 。 色sắc 等đẳng 四tứ 種chủng 即tức 四tứ 識thức 住trụ 。 識thức 是thị 能năng 依y 故cố 最tối 後hậu 說thuyết 問vấn 五ngũ 蘊uẩn 有hữu 為vi 皆giai 應ưng 名danh 行hành 。 何hà 緣duyên 於ư 一nhất 獨độc 立lập 行hành 名danh 。 答đáp 如như 十thập 八bát 界giới 雖tuy 皆giai 是thị 法pháp 。 而nhi 但đãn 於ư 一nhất 立lập 法Pháp 界Giới 名danh 。 廣quảng 說thuyết 乃nãi 至chí 。 三Tam 寶Bảo 三Tam 歸Quy 雖tuy 皆giai 是thị 法pháp 而nhi 但đãn 立lập 一nhất 法Pháp 寶bảo 法pháp 歸quy 。 如như 是thị 五ngũ 蘊uẩn 。 雖tuy 皆giai 是thị 行hành 。 而nhi 但đãn 於ư 一nhất 立lập 行hành 蘊uẩn 名danh 亦diệc 無vô 有hữu 過quá 。

復phục 次thứ 行hành 蘊uẩn 有hữu 一nhất 名danh 。 餘dư 蘊uẩn 有hữu 二nhị 名danh 。 一nhất 名danh 者giả 。 謂vị 共cộng 名danh 。 謂vị 五ngũ 種chủng 蘊uẩn 皆giai 是thị 行hành 故cố 。 二nhị 名danh 者giả 謂vị 共cộng 不bất 共cộng 名danh 。 共cộng 名danh 如như 前tiền 。 不bất 共cộng 名danh 者giả 。 謂vị 餘dư 四tứ 蘊uẩn 欲dục 令linh 易dị 了liễu 顯hiển 不bất 共cộng 名danh 。 行hành 蘊uẩn 更cánh 無vô 不bất 共cộng 名danh 故cố 。 但đãn 顯hiển 共cộng 名danh 故cố 名danh 行hành 蘊uẩn 。

復phục 次thứ 生sanh 一nhất 切thiết 行hành 生sanh 相tương/tướng 唯duy 在tại 此thử 蘊uẩn 攝nhiếp 故cố 獨độc 名danh 行hành 蘊uẩn 。

復phục 次thứ 四tứ 有hữu 為vi 相tương/tướng 是thị 一nhất 切thiết 行hành 印ấn 封phong 幖tiêu 幟xí 。 簡giản 別biệt 有hữu 為vi 異dị 無vô 為vi 故cố 。 彼bỉ 相tương/tướng 唯duy 在tại 此thử 蘊uẩn 攝nhiếp 故cố 獨độc 名danh 行hành 蘊uẩn 。

復phục 次thứ 名danh 句cú 文văn 身thân 。 詮thuyên 表biểu 顯hiển 示thị 諸chư 行hành 性tánh 相tướng 。 作tác 用dụng 差sai 別biệt 令linh 易dị 解giải 了liễu 。 彼bỉ 三tam 唯duy 在tại 此thử 蘊uẩn 攝nhiếp 故cố 獨độc 名danh 行hành 蘊uẩn 。

復phục 次thứ 覺giác 一nhất 切thiết 行hành 。 皆giai 空không 非phi 我ngã 。 空không 解giải 脫thoát 門môn 。 此thử 蘊uẩn 攝nhiếp 故cố 獨độc 名danh 行hành 蘊uẩn 。 問vấn 能năng 執chấp 諸chư 行hành 為vi 我ngã 我ngã 所sở 。 薩tát 迦ca 耶da 見kiến 亦diệc 此thử 蘊uẩn 攝nhiếp 。 如như 何hà 此thử 蘊uẩn 不bất 名danh 我ngã 蘊uẩn 。 答đáp 薩tát 迦ca 耶da 見kiến 是thị 虛hư 妄vọng 執chấp 。 不bất 稱xưng 諸chư 行hành 實thật 相tướng 而nhi 解giải 。 是thị 故cố 此thử 蘊uẩn 不bất 立lập 我ngã 名danh 。 空không 解giải 脫thoát 門môn 。 覺giác 行hành 實thật 相tướng 。 是thị 故cố 此thử 蘊uẩn 依y 彼bỉ 名danh 行hành 。

復phục 次thứ 分phân 別biệt 諸chư 行hành 。 自tự 相tướng 共cộng 相tướng 。 安an 立lập 諸chư 行hành 。 自tự 相tướng 共cộng 相tướng 。 破phá 自tự 性tánh 愚ngu 及cập 所sở 緣duyên 愚ngu 。 於ư 一nhất 切thiết 行hành 。 不bất 增tăng 不bất 減giảm 。 如như 實thật 解giải 慧tuệ 唯duy 此thử 蘊uẩn 攝nhiếp 故cố 名danh 行hành 蘊uẩn 。 餘dư 蘊uẩn 不bất 爾nhĩ 故cố 別biệt 立lập 名danh 。

復phục 次thứ 此thử 攝nhiếp 多đa 行hành 故cố 名danh 行hành 蘊uẩn 攝nhiếp 。 多đa 行hành 者giả 謂vị 此thử 蘊uẩn 中trung 有hữu 相tương 應ứng 。 不bất 相tương 應ứng 行hành 。 有hữu 所sở 依y 無vô 所sở 依y 。 有hữu 所sở 緣duyên 無vô 所sở 緣duyên 行hành 。 有hữu 行hành 相tương/tướng 無vô 行hành 相tương/tướng 行hành 。 有hữu 警cảnh 覺giác 無vô 警cảnh 覺giác 行hành 。 餘dư 蘊uẩn 不bất 爾nhĩ 故cố 立lập 別biệt 名danh 。

復phục 次thứ 行hành 謂vị 造tạo 作tác 。 有hữu 為vi 法pháp 中trung 能năng 造tạo 作tác 者giả 思tư 最tối 為vi 勝thắng 。 思tư 但đãn 攝nhiếp 在tại 此thử 行hành 蘊uẩn 中trung 。 故cố 此thử 行hành 蘊uẩn 獨độc 名danh 為vi 行hành 。

問vấn 大đại 地địa 法pháp 等đẳng 諸chư 心tâm 所sở 中trung 。 何hà 故cố 別biệt 立lập 受thọ 想tưởng 為vi 蘊uẩn 。 餘dư 心tâm 所sở 法pháp 不bất 別biệt 立lập 耶da 。 脇hiếp 尊tôn 者giả 言ngôn 。 唯duy 佛Phật 通thông 達đạt 諸chư 法pháp 。 性tánh 相tướng 作tác 用dụng 差sai 別biệt 。 若nhược 法pháp 堪kham 任nhậm 獨độc 立lập 蘊uẩn 者giả 便tiện 獨độc 立lập 蘊uẩn 。 若nhược 不bất 堪kham 任nhậm 獨độc 立lập 蘊uẩn 者giả 便tiện 共cộng 立lập 蘊uẩn 故cố 不bất 應ưng 責trách 。

復phục 次thứ 。 世Thế 尊Tôn 欲dục 以dĩ 異dị 相tướng 異dị 文văn 莊trang 嚴nghiêm 於ư 義nghĩa 。 故cố 作tác 是thị 說thuyết 。 謂vị 佛Phật 若nhược 以dĩ 異dị 相tướng 異dị 文văn 莊trang 嚴nghiêm 於ư 義nghĩa 則tắc 受thọ 化hóa 者giả 欣hân 樂nhạo 受thọ 持trì 不bất 生sanh 厭yếm 倦quyện 。

復phục 次thứ 世Thế 尊Tôn 。 欲dục 現hiện 二nhị 門môn 二nhị 略lược 二nhị 階giai 二nhị 隥đặng 二nhị 炬cự 二nhị 明minh 二nhị 光quang 二nhị 影ảnh 。 故cố 作tác 是thị 說thuyết 。 謂vị 如như 受thọ 想tưởng 各các 別biệt 立lập 蘊uẩn 。 餘dư 心tâm 所sở 法pháp 亦diệc 應ưng 別biệt 立lập 。 如như 餘dư 心tâm 所sở 合hợp 立lập 行hành 蘊uẩn 。 受thọ 想tưởng 亦diệc 應ưng 合hợp 立lập 為vi 蘊uẩn 。 如như 是thị 則tắc 應ứng 。 蘊uẩn 有hữu 無vô 量lượng 。 或hoặc 但đãn 有hữu 三tam 以dĩ 現hiện 二nhị 門môn 乃nãi 至chí 二nhị 影ảnh 故cố 。 蘊uẩn 有hữu 五ngũ 不bất 減giảm 不bất 增tăng 。

復phục 次thứ 世Thế 尊Tôn 。 欲dục 顯hiển 二nhị 門môn 法Pháp 要yếu 。 是thị 故cố 別biệt 立lập 受thọ 想tưởng 為vi 蘊uẩn 。 謂vị 諸chư 心tâm 所sở 有hữu 是thị 根căn 性tánh 有hữu 非phi 根căn 性tánh 。 若nhược 說thuyết 受thọ 別biệt 立lập 蘊uẩn 當đương 知tri 已dĩ 說thuyết 是thị 根căn 心tâm 所sở 。 若nhược 說thuyết 想tưởng 別biệt 立lập 蘊uẩn 當đương 知tri 已dĩ 說thuyết 非phi 根căn 心tâm 所sở 。 如như 根căn 性tánh 非phi 根căn 性tánh 。 明minh 性tánh 非phi 明minh 性tánh 。 現hiện 見kiến 性tánh 非phi 現hiện 見kiến 性tánh 。 喜hỷ 觀quán 性tánh 非phi 憙hí 觀quán 性tánh 。 妙diệu 性tánh 非phi 妙diệu 性tánh 。 勝thắng 性tánh 非phi 勝thắng 性tánh 。 有hữu 勢thế 力lực 性tánh 無vô 勢thế 力lực 性tánh 。 增tăng 上thượng 性tánh 非phi 增tăng 上thượng 性tánh 。 應ưng 知tri 亦diệc 爾nhĩ 。

復phục 次thứ 受thọ 想tưởng 二nhị 法pháp 二nhị 界giới 所sở 顯hiển 故cố 別biệt 立lập 蘊uẩn 。 謂vị 受thọ 蘊uẩn 色sắc 界giới 所sở 顯hiển 。 喜hỷ 樂lạc 等đẳng 受thọ 色sắc 界giới 增tăng 故cố 。 想tưởng 蘊uẩn 無vô 色sắc 界giới 所sở 顯hiển 空không 識thức 等đẳng 想tưởng 無vô 色sắc 界giới 增tăng 故cố 。

復phục 次thứ 由do 二nhị 法pháp 故cố 。 諸chư 瑜du 伽già 師sư 於ư 二nhị 界giới 勞lao 倦quyện 故cố 別biệt 立lập 蘊uẩn 。 謂vị 受thọ 力lực 故cố 諸chư 瑜du 伽già 師sư 於ư 色sắc 界giới 勞lao 倦quyện 。 想tưởng 力lực 故cố 諸chư 瑜du 伽già 師sư 於ư 無vô 色sắc 界giới 勞lao 倦quyện 。

復phục 次thứ 諸chư 有hữu 情tình 類loại 。 耽đam 著trước 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 執chấp 顛điên 倒đảo 想tưởng 。 生sanh 死tử 輪luân 迴hồi 。 受thọ 諸chư 劇kịch 苦khổ 。 欲dục 令linh 了liễu 知tri 此thử 二nhị 過quá 患hoạn 故cố 別biệt 立lập 蘊uẩn 。

復phục 次thứ 受thọ 想tưởng 二nhị 法pháp 為vi 因nhân 發phát 起khởi 二nhị 諍tranh 根căn 本bổn 。 勝thắng 餘dư 法pháp 故cố 別biệt 立lập 為vi 蘊uẩn 。 謂vị 受thọ 能năng 發phát 起khởi 愛ái 諍tranh 根căn 本bổn 。 想tưởng 能năng 發phát 起khởi 見kiến 諍tranh 根căn 本bổn 。 如như 能năng 發phát 起khởi 二nhị 諍tranh 根căn 本bổn 。 如như 是thị 能năng 發phát 起khởi 二nhị 雜tạp 染nhiễm 二nhị 邊biên 二nhị 箭tiễn 二nhị 戲hí 論luận 二nhị 我ngã 所sở 。 應ưng 知tri 亦diệc 爾nhĩ 。

復phục 次thứ 受thọ 想tưởng 二nhị 法pháp 別biệt 立lập 識thức 住trụ 故cố 獨độc 立lập 蘊uẩn 。 餘dư 心tâm 所sở 法pháp 總tổng 立lập 識thức 住trụ 故cố 共cộng 立lập 蘊uẩn 。

復phục 次thứ 諸chư 瑜du 伽già 師sư 厭yếm 惡ác 受thọ 想tưởng 。 入nhập 滅diệt 盡tận 定định 。 故cố 別biệt 立lập 蘊uẩn 如như 施thi 設thiết 論luận 說thuyết 。 云vân 何hà 加gia 行hành 。 得đắc 滅diệt 盡tận 定định 。 以dĩ 何hà 方phương 便tiện 。 起khởi 滅diệt 盡tận 定định 。 謂vị 初sơ 修tu 業nghiệp 者giả 。 於ư 一nhất 切thiết 行hành 。 不bất 作tác 功công 用dụng 。 亦diệc 不bất 思tư 惟duy 。 但đãn 作tác 是thị 念niệm 。 誰thùy 未vị 生sanh 故cố 受thọ 想tưởng 得đắc 生sanh 。 誰thùy 已dĩ 生sanh 故cố 受thọ 想tưởng 便tiện 滅diệt 。 作tác 是thị 念niệm 已dĩ 。 能năng 如như 實thật 知tri 。 滅diệt 定định 未vị 生sanh 故cố 受thọ 想tưởng 得đắc 生sanh 。 若nhược 滅diệt 定định 生sanh 受thọ 想tưởng 便tiện 滅diệt 。 知tri 已dĩ 厭yếm 離ly 受thọ 想tưởng 二nhị 法pháp 。 乃nãi 至chí 不bất 生sanh 。 得đắc 滅diệt 盡tận 定định 。 由do 如như 是thị 等đẳng 種chủng 種chủng 因nhân 緣duyên 。 別biệt 立lập 受thọ 想tưởng 各các 為vi 一nhất 蘊uẩn 。

問vấn 無vô 為vi 何hà 故cố 不bất 立lập 蘊uẩn 耶da 。 答đáp 無vô 蘊uẩn 相tương/tướng 故cố 不bất 立lập 為vi 蘊uẩn 。 謂vị 蘊uẩn 是thị 聚tụ 積tích 相tương/tướng 。 無vô 為vi 無vô 此thử 相tương/tướng 故cố 不bất 立lập 為vi 蘊uẩn 。

復phục 次thứ 無vô 為vi 是thị 蘊uẩn 究cứu 竟cánh 滅diệt 處xứ 故cố 不bất 立lập 蘊uẩn 。 如như 瓶bình 衣y 等đẳng 究cứu 竟cánh 滅diệt 處xứ 非phi 瓶bình 衣y 等đẳng 。

復phục 次thứ 諸chư 有hữu 為vi 法pháp 。 生sanh 滅diệt 相tương 應ứng 。 有hữu 因nhân 有hữu 緣duyên 。 得đắc 有hữu 為vi 相tương/tướng 可khả 立lập 為vi 蘊uẩn 。 諸chư 無vô 為vi 法Pháp 。 生sanh 滅diệt 不bất 相tương 應ứng 。 無vô 因nhân 無vô 緣duyên 。 不bất 得đắc 有hữu 為vi 相tương/tướng 故cố 不bất 立lập 蘊uẩn 。

復phục 次thứ 諸chư 有hữu 為vi 法pháp 。 屬thuộc 因nhân 屬thuộc 緣duyên 因nhân 緣duyên 和hòa 合hợp 。 可khả 立lập 為vi 蘊uẩn 。 諸chư 無vô 為vi 法Pháp 。 與dữ 此thử 相tương 違vi 故cố 不bất 立lập 蘊uẩn 。

復phục 次thứ 諸chư 有hữu 為vi 法pháp 。 為vi 生sanh 所sở 起khởi 。 為vi 老lão 所sở 衰suy 。 為vi 無vô 常thường 所sở 滅diệt 。 可khả 立lập 為vi 蘊uẩn 。 諸chư 無vô 為vi 法Pháp 。 與dữ 此thử 相tương 違vi 故cố 不bất 立lập 蘊uẩn 。

復phục 次thứ 諸chư 有hữu 為vi 法pháp 。 流lưu 行hành 於ư 世thế 。 取thủ 果quả 與dữ 果quả 有hữu 諸chư 作tác 用dụng 。 能năng 了liễu 所sở 緣duyên 可khả 立lập 為vi 蘊uẩn 。 諸chư 無vô 為vi 法Pháp 。 與dữ 此thử 相tương 違vi 故cố 不bất 立lập 蘊uẩn 。

復phục 次thứ 諸chư 有hữu 為vi 法pháp 。 墮đọa 在tại 三tam 世thế 。 與dữ 苦khổ 相tương 應ứng 有hữu 前tiền 後hậu 際tế 。 有hữu 下hạ 中trung 上thượng 。 可khả 立lập 為vi 蘊uẩn 。 諸chư 無vô 為vi 法Pháp 。 與dữ 此thử 相tương 違vi 故cố 不bất 立lập 蘊uẩn 。

復phục 次thứ 諸chư 無vô 為vi 法Pháp 。 無vô 五ngũ 蘊uẩn 相tương/tướng 。 不bất 可khả 立lập 在tại 此thử 五ngũ 蘊uẩn 中trung 。 亦diệc 不bất 可khả 立lập 為vi 第đệ 六lục 蘊uẩn 。 無vô 聚tụ 積tích 等đẳng 諸chư 蘊uẩn 相tương/tướng 故cố 。

復phục 次thứ 蘊uẩn 是thị 作tác 相tương/tướng 。 諸chư 無vô 為vi 法Pháp 。 無vô 有hữu 作tác 相tương/tướng 故cố 不bất 立lập 蘊uẩn 。

復phục 次thứ 蘊uẩn 從tùng 他tha 生sanh 。 諸chư 無vô 為vi 法Pháp 。 不bất 從tùng 他tha 生sanh 。 故cố 不bất 立lập 蘊uẩn 。 由do 如như 是thị 等đẳng 種chủng 種chủng 。 因nhân 緣duyên 無vô 為vi 非phi 蘊uẩn 。

如như 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 有hữu 五ngũ 種chủng 功công 德đức 蘊uẩn 。 謂vị 戒giới 蘊uẩn 定định 蘊uẩn 慧tuệ 蘊uẩn 解giải 脫thoát 蘊uẩn 。 解giải 脫thoát 知tri 見kiến 蘊uẩn 。 問vấn 蘊uẩn 應ưng 有hữu 十thập 。 如như 何hà 說thuyết 五ngũ 。 答đáp 彼bỉ 戒giới 等đẳng 蘊uẩn 皆giai 攝nhiếp 在tại 此thử 色sắc 等đẳng 五ngũ 中trung 故cố 蘊uẩn 唯duy 五ngũ 。 如như 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 尊Tôn 者giả 阿A 難Nan 。 告cáo 諸chư 苾Bật 芻Sô 。 作tác 如như 是thị 語ngữ 。 我ngã 親thân 從tùng 佛Phật 。 邊biên 受thọ 八bát 萬vạn 法pháp 蘊uẩn 。 從tùng 諸chư 苾Bật 芻Sô 所sở 傳truyền 受thọ 得đắc 二nhị 千thiên 。 問vấn 世Thế 尊Tôn 既ký 說thuyết 眾chúng 多đa 法pháp 蘊uẩn 。 如như 何hà 但đãn 說thuyết 有hữu 色sắc 等đẳng 五ngũ 。 答đáp 彼bỉ 多đa 法pháp 蘊uẩn 皆giai 攝nhiếp 在tại 此thử 色sắc 等đẳng 五ngũ 中trung 故cố 蘊uẩn 唯duy 五ngũ 。 問vấn 彼bỉ 諸chư 法pháp 蘊uẩn 是thị 何hà 蘊uẩn 攝nhiếp 。 有hữu 作tác 是thị 說thuyết 。 一nhất 切thiết 法pháp 蘊uẩn 語ngữ 為vi 自tự 性tánh 。 彼bỉ 說thuyết 攝nhiếp 在tại 此thử 色sắc 蘊uẩn 中trung 。 有hữu 餘dư 師sư 說thuyết 。 一nhất 切thiết 法pháp 蘊uẩn 名danh 為vi 自tự 性tánh 。 彼bỉ 說thuyết 攝nhiếp 在tại 此thử 行hành 蘊uẩn 中trung 。 是thị 故cố 世Thế 尊Tôn 。 唯duy 說thuyết 五ngũ 蘊uẩn 。

問vấn 一nhất 一nhất 法pháp 蘊uẩn 。 其kỳ 量lượng 云vân 何hà 。 有hữu 作tác 是thị 說thuyết 。 有hữu 法pháp 蘊uẩn 論luận 六lục 千thiên 頌tụng 成thành 。 一nhất 一nhất 法pháp 蘊uẩn 各các 如như 彼bỉ 量lượng 。

復phục 有hữu 說thuyết 者giả 。 如như 世Thế 尊Tôn 說thuyết 。 蘊uẩn 處xứ 界giới 食thực 緣duyên 起khởi 諦đế 寶bảo 。 念niệm 住trụ 正Chánh 斷Đoạn 。 神Thần 足Túc 根Căn 力Lực 。 覺giác 支chi 道đạo 支chi 。 如như 是thị 等đẳng 類loại 。 一nhất 一nhất 法Pháp 門môn 。 各các 一nhất 法pháp 蘊uẩn 。 不bất 可khả 定định 說thuyết 。 有hữu 爾nhĩ 所sở 頌tụng 。 尊tôn 者giả 妙diệu 音âm 。 作tác 如như 是thị 說thuyết 。 一nhất 一nhất 法pháp 蘊uẩn 有hữu 五ngũ 十thập 萬vạn 五ngũ 千thiên 五ngũ 百bách 五ngũ 十thập 頌tụng 文văn 。 有hữu 餘dư 師sư 說thuyết 。 一nhất 一nhất 法pháp 蘊uẩn 有hữu 十thập 五ngũ 萬vạn 五ngũ 千thiên 五ngũ 百bách 五ngũ 十thập 頌tụng 文văn 。 有hữu 餘dư 復phục 言ngôn 。 一nhất 一nhất 法pháp 蘊uẩn 唯duy 有hữu 一nhất 萬vạn 五ngũ 千thiên 五ngũ 百bách 五ngũ 十thập 頌tụng 文văn 。 評bình 曰viết 彼bỉ 皆giai 不bất 應ưng 作tác 如như 是thị 說thuyết 。 應ưng 作tác 是thị 說thuyết 。 受thọ 化hóa 有hữu 情tình 有hữu 八bát 萬vạn 行hạnh 。 為vi 對đối 治trị 彼bỉ 八bát 萬vạn 行hạnh 故cố 。 世Thế 尊Tôn 為vi 說thuyết 八bát 萬vạn 法pháp 蘊uẩn 。 彼bỉ 諸chư 有hữu 情tình 。 依y 佛Phật 所sở 說thuyết 八bát 萬vạn 法pháp 蘊uẩn 。 入nhập 佛Phật 法Pháp 中trung 。 作tác 所sở 應ưng 作tác 。 各các 得đắc 究cứu 竟cánh 。

說Thuyết 一Nhất 切Thiết 有Hữu 部Bộ 發Phát 智Trí 大Đại 毘Tỳ 婆Bà 沙Sa 論Luận 卷quyển 第đệ 七thất 十thập 四tứ