阿A 毘Tỳ 達Đạt 磨Ma 大Đại 毘Tỳ 婆Bà 沙Sa 論Luận 卷quyển 第đệ 七thất 十thập 五ngũ

五ngũ 百bách 大đại 阿A 羅La 漢Hán 等đẳng 造tạo

三Tam 藏Tạng 法Pháp 師sư 玄huyền 奘tráng 奉phụng 。 詔chiếu 譯dịch 結kết 蘊uẩn 第đệ 二nhị 中trung 十thập 門môn 納nạp 息tức 第đệ 四tứ 之chi 五ngũ 。

五ngũ 取thủ 蘊uẩn 者giả 。 謂vị 色sắc 取thủ 蘊uẩn 。 受thọ 取thủ 蘊uẩn 想tưởng 取thủ 蘊uẩn 行hành 取thủ 蘊uẩn 識thức 取thủ 蘊uẩn 。 問vấn 何hà 故cố 作tác 此thử 論luận 。 答đáp 為vì 欲dục 分phân 別biệt 。 契Khế 經Kinh 義nghĩa 故cố 。 謂vị 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 有hữu 五ngũ 取thủ 蘊uẩn 。 謂vị 色sắc 取thủ 蘊uẩn 。 乃nãi 至chí 識thức 取thủ 蘊uẩn 。 契Khế 經Kinh 雖tuy 作tác 是thị 說thuyết 。 而nhi 不bất 廣quảng 辯biện 其kỳ 義nghĩa 。 經kinh 是thị 此thử 論luận 所sở 依y 根căn 本bổn 。 彼bỉ 不bất 說thuyết 者giả 今kim 應ưng 分phân 別biệt 故cố 作tác 斯tư 論luận 。 問vấn 色sắc 取thủ 蘊uẩn 云vân 何hà 。 答đáp 若nhược 色sắc 有hữu 漏lậu 有hữu 取thủ 。 彼bỉ 色sắc 在tại 過quá 去khứ 未vị 來lai 現hiện 在tại 。 或hoặc 起khởi 欲dục 或hoặc 起khởi 貪tham 或hoặc 起khởi 瞋sân 或hoặc 起khởi 癡si 或hoặc 起khởi 怖bố 。 或hoặc 復phục 隨tùy 起khởi 一nhất 心tâm 所sở 隨tùy 煩phiền 惱não 是thị 名danh 色sắc 取thủ 蘊uẩn 。 此thử 中trung 起khởi 欲dục 起khởi 貪tham 者giả 謂vị 起khởi 愛ái 結kết 。 起khởi 瞋sân 者giả 謂vị 起khởi 恚khuể 結kết 。 起khởi 癡si 者giả 謂vị 起khởi 無vô 明minh 結kết 。 起khởi 怖bố 者giả 有hữu 作tác 是thị 說thuyết 。 此thử 中trung 不bất 應ưng 說thuyết 或hoặc 起khởi 怖bố 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 怖bố 即tức 煩phiền 惱não 。 若nhược 說thuyết 煩phiền 惱não 即tức 已dĩ 說thuyết 怖bố 。 問vấn 若nhược 爾nhĩ 此thử 怖bố 以dĩ 何hà 煩phiền 惱não 為vi 自tự 性tánh 。 有hữu 作tác 是thị 說thuyết 。 以dĩ 有hữu 身thân 見kiến 為vi 自tự 性tánh 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 執chấp 有hữu 我ngã 者giả 多đa 怖bố 畏úy 故cố 。 若nhược 說thuyết 有hữu 身thân 見kiến 即tức 已dĩ 說thuyết 怖bố 。 有hữu 餘dư 師sư 說thuyết 。 以dĩ 愛ái 為vi 自tự 性tánh 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 若nhược 有hữu 愛ái 者giả 多đa 怖bố 畏úy 故cố 。

復phục 有hữu 說thuyết 者giả 。 以dĩ 無vô 智trí 為vi 自tự 性tánh 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 諸chư 無vô 智trí 者giả 。 多đa 怖bố 畏úy 故cố 。 若nhược 說thuyết 無vô 明minh 即tức 已dĩ 說thuyết 怖bố 。 評bình 曰viết 應ưng 作tác 是thị 說thuyết 。 此thử 所sở 起khởi 中trung 應ưng 別biệt 說thuyết 怖bố 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 有hữu 別biệt 心tâm 所sở 。 與dữ 心tâm 相tương 應ứng 。 是thị 怖bố 自tự 性tánh 此thử 即tức 攝nhiếp 在tại 。

復phục 有hữu 所sở 餘dư 如như 是thị 類loại 法pháp 與dữ 心tâm 相tương 應ứng 。 心tâm 所sở 法pháp 內nội 非phi 諸chư 煩phiền 惱não 。 問vấn 此thử 怖bố 自tự 性tánh 於ư 何hà 處xứ 有hữu 。 答đáp 在tại 欲dục 界giới 有hữu 非phi 上thượng 二nhị 界giới 。 問vấn 若nhược 怖bố 自tự 性tánh 色sắc 界giới 中trung 無vô 。 云vân 何hà 釋thích 通thông 。 契Khế 經Kinh 所sở 說thuyết 。 如như 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 苾Bật 芻Sô 當đương 知tri 。 有hữu 極cực 光quang 淨tịnh 先tiên 生sanh 。 諸chư 天thiên 見kiến 後hậu 生sanh 者giả 覩đổ 劫kiếp 火hỏa 焰diễm 。 心tâm 生sanh 恐khủng 怖bố 。 而nhi 慰úy 喻dụ 言ngôn 。 大đại 仙tiên 勿vật 怖bố 大đại 仙tiên 勿vật 怖bố 。 我ngã 數số 曾tằng 見kiến 此thử 劫kiếp 火hỏa 焰diễm 。 燒thiêu 空không 梵Phạm 宮cung 即tức 於ư 彼bỉ 滅diệt 。 伽già 他tha 所sở 說thuyết 。 復phục 云vân 何hà 通thông 。 如như 說thuyết 。

聞văn 說thuyết 長Trường 壽Thọ 天Thiên 。 有hữu 妙diệu 色sắc 名danh 譽dự 。

深thâm 心tâm 懷hoài 厭yếm 怖bố 。 如như 鹿lộc 對đối 師sư 子tử 。

答đáp 經kinh 頌tụng 於ư 厭yếm 以dĩ 怖bố 聲thanh 說thuyết 。 問vấn 若nhược 爾nhĩ 厭yếm 怖bố 。 有hữu 何hà 差sai 別biệt 。 答đáp 名danh 即tức 差sai 別biệt 。 謂vị 彼bỉ 名danh 厭yếm 此thử 名danh 為vi 怖bố 。 尊tôn 者giả 世thế 友hữu 。 作tác 如như 是thị 說thuyết 。 怖bố 唯duy 欲dục 界giới 厭yếm 通thông 三tam 界giới 。 復phục 作tác 是thị 說thuyết 。 怖bố 在tại 煩phiền 惱não 品phẩm 厭yếm 在tại 善thiện 根căn 品phẩm 。 復phục 作tác 是thị 說thuyết 。 怖bố 通thông 染nhiễm 污ô 無vô 覆phú 無vô 記ký 厭yếm 唯duy 是thị 善thiện 。 大đại 德đức 說thuyết 曰viết 。 於ư 衰suy 損tổn 事sự 深thâm 心tâm 疑nghi 慮lự 欲dục 得đắc 遠viễn 離ly 。 說thuyết 名danh 為vi 怖bố 。 已dĩ 得đắc 遠viễn 離ly 。 深thâm 心tâm 憎tăng 惡ác 說thuyết 名danh 為vi 厭yếm 。 如như 是thị 名danh 為vi 。 厭yếm 怖bố 差sai 別biệt 。 問vấn 異dị 生sanh 聖thánh 者giả 誰thùy 有hữu 怖bố 耶da 。 有hữu 作tác 是thị 說thuyết 。 異dị 生sanh 有hữu 怖bố 聖thánh 者giả 無vô 怖bố 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 聖thánh 者giả 已dĩ 離ly 五ngũ 怖bố 畏úy 故cố 。 五ngũ 怖bố 畏úy 者giả 。 一nhất 不bất 活hoạt 畏úy 。 二nhị 惡ác 名danh 畏úy 。 三tam 怯khiếp 眾chúng 畏úy 。 四tứ 命mạng 終chung 畏úy 。 五ngũ 惡ác 趣thú 畏úy 。 評bình 曰viết 應ưng 作tác 是thị 說thuyết 。 異dị 生sanh 聖thánh 者giả 二nhị 皆giai 有hữu 怖bố 。 問vấn 聖thánh 者giả 已dĩ 離ly 五ngũ 種chủng 怖bố 畏úy 如như 何hà 有hữu 怖bố 。 答đáp 聖thánh 者giả 雖tuy 無vô 五ngũ 種chủng 大đại 怖bố 而nhi 有hữu 所sở 餘dư 暫tạm 時thời 小tiểu 怖bố 。 問vấn 何hà 等đẳng 聖thánh 者giả 有hữu 餘dư 小tiểu 怖bố 。 為vi 有hữu 學học 位vị 無Vô 學Học 位vị 耶da 。 有hữu 作tác 是thị 說thuyết 。 唯duy 有hữu 學học 位vị 有hữu 餘dư 小tiểu 怖bố 。 以dĩ 怖bố 唯duy 是thị 煩phiền 惱não 品phẩm 故cố 。 評bình 曰viết 應ưng 作tác 是thị 說thuyết 。 學học 無Vô 學Học 位vị 皆giai 容dung 有hữu 怖bố 。 學học 謂vị 預dự 流lưu 一nhất 來lai 不bất 還hoàn 者giả 。 無Vô 學Học 謂vị 阿A 羅La 漢Hán 。 獨Độc 覺Giác 除trừ 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 佛Phật 無vô 恐khủng 怖bố 。 毛mao 竪thụ 等đẳng 事sự 。 於ư 一nhất 切thiết 法pháp 。 如như 實thật 通thông 達đạt 。 得đắc 無vô 畏úy 故cố 。 或hoặc 復phục 隨tùy 起khởi 一nhất 心tâm 所sở 隨tùy 煩phiền 惱não 者giả 。 謂vị 緣duyên 色sắc 生sanh 諸chư 餘dư 遍biến 行hành 及cập 修tu 所sở 斷đoạn 餘dư 煩phiền 惱não 等đẳng 問vấn 受thọ 取thủ 蘊uẩn 云vân 何hà 。 答đáp 若nhược 受thọ 有hữu 漏lậu 有hữu 取thủ 。 彼bỉ 受thọ 在tại 過quá 去khứ 未vị 來lai 現hiện 在tại 。 或hoặc 起khởi 欲dục 或hoặc 起khởi 貪tham 或hoặc 起khởi 瞋sân 或hoặc 起khởi 癡si 或hoặc 起khởi 怖bố 。 或hoặc 復phục 隨tùy 起khởi 一nhất 心tâm 所sở 隨tùy 煩phiền 惱não 。 是thị 名danh 受thọ 取thủ 蘊uẩn 。 此thử 中trung 廣quảng 釋thích 如như 前tiền 。 應ưng 知tri 有hữu 差sai 別biệt 者giả 。 謂vị 隨tùy 起khởi 一nhất 。 隨tùy 煩phiền 惱não 中trung 。 緣duyên 此thử 受thọ 生sanh 諸chư 餘dư 遍biến 行hành 及cập 見kiến 所sở 斷đoạn 餘dư 非phi 遍biến 行hành 。

如như 受thọ 取thủ 蘊uẩn 如như 是thị 想tưởng 行hành 及cập 識thức 取thủ 蘊uẩn 廣quảng 說thuyết 。 應ưng 知tri 是thị 名danh 取thủ 蘊uẩn 自tự 性tánh 我ngã 物vật 自tự 體thể 相tướng 分phần/phân 本bổn 性tánh 。

已dĩ 說thuyết 自tự 性tánh 。 所sở 以dĩ 今kim 當đương 說thuyết 。 問vấn 何hà 故cố 名danh 取thủ 蘊uẩn 。 取thủ 蘊uẩn 是thị 何hà 義nghĩa 。 答đáp 此thử 從tùng 取thủ 生sanh 復phục 能năng 生sanh 取thủ 故cố 名danh 取thủ 蘊uẩn 。

復phục 次thứ 此thử 從tùng 取thủ 轉chuyển 復phục 能năng 轉chuyển 取thủ 故cố 名danh 取thủ 蘊uẩn 。

復phục 次thứ 此thử 由do 取thủ 引dẫn 復phục 能năng 引dẫn 取thủ 故cố 名danh 取thủ 蘊uẩn 。

復phục 次thứ 此thử 由do 取thủ 長trưởng 養dưỡng 復phục 能năng 長trưởng 養dưỡng 取thủ 故cố 名danh 取thủ 蘊uẩn 。

復phục 次thứ 此thử 由do 取thủ 增tăng 廣quảng 復phục 能năng 增tăng 廣quảng 取thủ 故cố 名danh 取thủ 蘊uẩn 。

復phục 次thứ 此thử 由do 取thủ 流lưu 派phái 復phục 能năng 流lưu 派phái 取thủ 故cố 名danh 取thủ 蘊uẩn 。

復phục 次thứ 此thử 蘊uẩn 屬thuộc 取thủ 故cố 名danh 取thủ 蘊uẩn 。 如như 臣thần 屬thuộc 王vương 故cố 名danh 王vương 臣thần 。 諸chư 有hữu 漏lậu 行hành 都đô 無vô 有hữu 我ngã 。 設thiết 有hữu 問vấn 言ngôn 。 汝nhữ 屬thuộc 於ư 誰thùy 。 應ưng 正chánh 答đáp 言ngôn 。 我ngã 屬thuộc 於ư 取thủ 。

復phục 次thứ 諸chư 取thủ 於ư 此thử 應ưng 生sanh 時thời 生sanh 。 應ưng 住trụ 時thời 住trụ 。 應ưng 執chấp 時thời 執chấp 。 故cố 名danh 取thủ 蘊uẩn 。

復phục 次thứ 諸chư 取thủ 於ư 此thử 增tăng 長trưởng 廣quảng 大đại 。 故cố 名danh 取thủ 蘊uẩn 。

復phục 次thứ 諸chư 取thủ 於ư 此thử 長trưởng 養dưỡng 攝nhiếp 受thọ 故cố 名danh 取thủ 蘊uẩn 。

復phục 次thứ 諸chư 取thủ 於ư 此thử 染nhiễm 著trước 難nan 捨xả 。 猶do 如như 塵trần 垢cấu 。 染nhiễm 著trước 衣y 服phục 故cố 名danh 取thủ 蘊uẩn 。

復phục 次thứ 諸chư 取thủ 於ư 此thử 深thâm 生sanh 樂nhạo 著trước 。 如như 魚ngư 鼈miết 等đẳng 樂nhạo 著trước 河hà 池trì 故cố 名danh 取thủ 蘊uẩn 。

復phục 次thứ 此thử 是thị 諸chư 取thủ 巢sào 穴huyệt 舍xá 宅trạch 故cố 名danh 取thủ 蘊uẩn 。 謂vị 依y 此thử 故cố 貪tham 瞋sân 癡si 慢mạn 。 見kiến 疑nghi 纏triền 垢cấu 。 皆giai 得đắc 生sanh 長trưởng 。 應ưng 知tri 此thử 中trung 依y 同đồng 分phần/phân 取thủ 立lập 取thủ 蘊uẩn 名danh 。 謂vị 依y 欲dục 界giới 取thủ 名danh 欲dục 界giới 取thủ 蘊uẩn 。 依y 色sắc 界giới 取thủ 名danh 色sắc 界giới 取thủ 蘊uẩn 。 依y 無vô 色sắc 界giới 取thủ 名danh 無vô 色sắc 界giới 取thủ 蘊uẩn 。 如như 依y 三tam 界giới 同đồng 分phần/phân 取thủ 立lập 取thủ 蘊uẩn 名danh 。 依y 九cửu 地địa 取thủ 。 應ưng 知tri 亦diệc 爾nhĩ 。 此thử 於ư 界giới 地địa 無vô 雜tạp 亂loạn 故cố 。 若nhược 於ư 相tương 續tục 容dung 有hữu 雜tạp 亂loạn 。 謂vị 依y 自tự 取thủ 他tha 蘊uẩn 名danh 取thủ 蘊uẩn 亦diệc 依y 他tha 取thủ 自tự 蘊uẩn 名danh 取thủ 蘊uẩn 。 若nhược 於ư 相tương 續tục 無vô 雜tạp 亂loạn 者giả 。 一nhất 切thiết 外ngoại 物vật 應ưng 非phi 取thủ 蘊uẩn 。 以dĩ 外ngoại 物vật 中trung 無vô 諸chư 取thủ 故cố 。 然nhiên 諸chư 外ngoại 物vật 依y 有hữu 情tình 取thủ 立lập 取thủ 蘊uẩn 名danh 互hỗ 生sanh 長trưởng 故cố 。

問vấn 蘊uẩn 與dữ 取thủ 蘊uẩn 。 有hữu 何hà 差sai 別biệt 。 答đáp 名danh 即tức 差sai 別biệt 彼bỉ 名danh 為vi 蘊uẩn 此thử 名danh 取thủ 蘊uẩn 。

復phục 次thứ 蘊uẩn 通thông 。 有hữu 漏lậu 無vô 漏lậu 。 取thủ 蘊uẩn 唯duy 有hữu 漏lậu 。

復phục 次thứ 蘊uẩn 攝nhiếp 三tam 諦đế 取thủ 蘊uẩn 攝nhiếp 二nhị 諦đế 。

復phục 次thứ 蘊uẩn 攝nhiếp 十thập 七thất 界giới 一nhất 界giới 少thiểu 分phần 。 取thủ 蘊uẩn 攝nhiếp 十thập 五ngũ 界giới 三tam 界giới 少thiểu 分phần 。

復phục 次thứ 蘊uẩn 攝nhiếp 十thập 一nhất 處xứ 一nhất 處xứ 少thiểu 分phần 。 取thủ 蘊uẩn 攝nhiếp 十thập 處xứ 二nhị 處xứ 少thiểu 分phần 。

復phục 次thứ 蘊uẩn 攝nhiếp 五ngũ 蘊uẩn 取thủ 蘊uẩn 攝nhiếp 五ngũ 蘊uẩn 各các 少thiểu 分phần 。

復phục 次thứ 於ư 蘊uẩn 中trung 有hữu 流lưu 轉chuyển 者giả 受thọ 訶ha 責trách 。 有hữu 還hoàn 滅diệt 者giả 受thọ 讚tán 歎thán 。 於ư 取thủ 蘊uẩn 中trung 有hữu 流lưu 轉chuyển 者giả 受thọ 訶ha 責trách 。 無vô 還hoàn 滅diệt 者giả 受thọ 讚tán 歎thán 。 蘊uẩn 與dữ 取thủ 蘊uẩn 是thị 謂vị 差sai 別biệt 六lục 界giới 者giả 。 謂vị 地địa 界giới 水thủy 界giới 。 火hỏa 界giới 風phong 界giới 。 空không 界giới 識thức 界giới 。 問vấn 何hà 故cố 作tác 此thử 論luận 。 答đáp 是thị 作tác 論luận 者giả 意ý 欲dục 爾nhĩ 故cố 。 謂vị 本bổn 論luận 師sư 隨tùy 自tự 意ý 欲dục 而nhi 作tác 此thử 論luận 不bất 違vi 法pháp 相tướng 。 故cố 不bất 應ưng 責trách 。

復phục 次thứ 不bất 應ưng 詰cật 問vấn 此thử 本bổn 論luận 師sư 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 世Thế 尊Tôn 施thi 設thiết 十thập 八bát 界giới 已dĩ 。 復phục 於ư 此thử 中trung 略lược 出xuất 少thiểu 分phần 施thi 設thiết 六lục 界giới 。 故cố 此thử 六lục 界giới 十thập 八bát 界giới 中trung 。 攝nhiếp 五ngũ 界giới 全toàn 四tứ 界giới 少thiểu 分phần 。 五ngũ 界giới 全toàn 者giả 。 謂vị 前tiền 五ngũ 識thức 界giới 。 四tứ 界giới 少thiểu 分phần 者giả 。 謂vị 色sắc 觸xúc 意ý 及cập 意ý 識thức 界giới 。 此thử 中trung 空không 界giới 攝nhiếp 色sắc 界giới 少thiểu 分phần 。 地địa 水thủy 火hỏa 風phong 界giới 。 攝nhiếp 觸xúc 界giới 少thiểu 分phần 。 識thức 界giới 攝nhiếp 意ý 界giới 意ý 識thức 界giới 少thiểu 分phần 。 以dĩ 此thử 二nhị 界giới 通thông 。 有hữu 漏lậu 無vô 漏lậu 。 識thức 界giới 唯duy 攝nhiếp 有hữu 漏lậu 分phần/phân 故cố 。 由do 此thử 六lục 界giới 十thập 八bát 界giới 中trung 。 攝nhiếp 五ngũ 界giới 全toàn 四tứ 界giới 少thiểu 分phần 。 問vấn 置trí 本bổn 論luận 師sư 。 世Thế 尊Tôn 何hà 故cố 。 十thập 八bát 界giới 中trung 。 略lược 出xuất 少thiểu 分phần 施thi 設thiết 六lục 界giới 。 答đáp 觀quán 受thọ 化hóa 者giả 所sở 宜nghi 差sai 別biệt 。 謂vị 有hữu 所sở 化hóa 於ư 所sở 知tri 境cảnh 但đãn 愚ngu 少thiểu 分phần 。 或hoặc 有hữu 所sở 化hóa 於ư 所sở 知tri 境cảnh 愚ngu 於ư 一nhất 切thiết 。 愚ngu 少thiểu 分phần 者giả 為vi 說thuyết 六lục 界giới 。 愚ngu 一nhất 切thiết 者giả 為vi 說thuyết 十thập 八bát 界giới 。

復phục 次thứ 世Thế 尊Tôn 。 所sở 化hóa 有hữu 利lợi 根căn 者giả 。 有hữu 鈍độn 根căn 者giả 。 為vi 利lợi 根căn 者giả 說thuyết 六lục 界giới 。 為vi 鈍độn 根căn 者giả 說thuyết 十thập 八bát 界giới 。

復phục 次thứ 世Thế 尊Tôn 。 所sở 化hóa 有hữu 開khai 智trí 者giả 有hữu 說thuyết 智trí 者giả 。 為vi 開khai 智trí 者giả 說thuyết 六lục 界giới 。 為vi 說thuyết 智trí 者giả 。 說thuyết 十thập 八bát 界giới 。

復phục 次thứ 世Thế 尊Tôn 。 所sở 化hóa 有hữu 樂nhạo/nhạc/lạc 略lược 者giả 有hữu 樂nhạo/nhạc/lạc 廣quảng 者giả 。 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 略lược 者giả 說thuyết 六lục 界giới 。 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 廣quảng 者giả 說thuyết 十thập 八bát 界giới 。

復phục 次thứ 於ư 十thập 八bát 界giới 。 為vi 略lược 現hiện 門môn 故cố 說thuyết 六lục 界giới 謂vị 十thập 八bát 界giới 中trung 。 有hữu 是thị 色sắc 有hữu 非phi 色sắc 。 若nhược 說thuyết 前tiền 五ngũ 界giới 。 當đương 知tri 已dĩ 說thuyết 諸chư 是thị 色sắc 界giới 。 若nhược 說thuyết 識thức 界giới 。 當đương 知tri 已dĩ 說thuyết 諸chư 非phi 色sắc 界giới 。

復phục 次thứ 十thập 八bát 界giới 中trung 。 有hữu 有hữu 見kiến 有hữu 無vô 見kiến 。 若nhược 說thuyết 空không 界giới 。 當đương 知tri 已dĩ 說thuyết 諸chư 有hữu 見kiến 者giả 若nhược 說thuyết 餘dư 五ngũ 界giới 。 當đương 知tri 已dĩ 說thuyết 諸chư 無vô 見kiến 者giả 。

復phục 次thứ 十thập 八bát 界giới 中trung 。 有hữu 有hữu 對đối 有hữu 無vô 對đối 。 若nhược 說thuyết 前tiền 五ngũ 界giới 。 當đương 知tri 已dĩ 說thuyết 諸chư 有hữu 對đối 者giả 。 若nhược 說thuyết 識thức 界giới 。 當đương 知tri 已dĩ 說thuyết 諸chư 無vô 對đối 者giả 。

復phục 次thứ 十thập 八bát 界giới 中trung 。 有hữu 相tương 應ứng 有hữu 不bất 相tương 應ứng 。 若nhược 說thuyết 識thức 界giới 。 當đương 知tri 已dĩ 說thuyết 諸chư 相tướng 應ưng 者giả 。 若nhược 說thuyết 餘dư 五ngũ 界giới 。 當đương 知tri 已dĩ 說thuyết 。 不bất 相tương 應ứng 者giả 。 如như 相tương 應ứng 不bất 相tương 應ứng 。 如như 是thị 有hữu 所sở 。 依y 無vô 所sở 依y 。 有hữu 所sở 緣duyên 無vô 所sở 緣duyên 。 有hữu 行hành 相tương/tướng 無vô 行hành 相tương/tướng 。 有hữu 警cảnh 覺giác 無vô 警cảnh 覺giác 。 應ưng 知tri 亦diệc 爾nhĩ 。

復phục 次thứ 由do 此thử 六lục 界giới 能năng 生sanh 能năng 養dưỡng 能năng 長trường/trưởng 有hữu 情tình 色sắc 無vô 色sắc 身thân 故cố 復phục 施thi 設thiết 。 能năng 生sanh 者giả 。 謂vị 識thức 界giới 。 能năng 養dưỡng 者giả 謂vị 地địa 水thủy 火hỏa 風phong 界giới 。 能năng 長trưởng 者giả 謂vị 空không 界giới 。

復phục 次thứ 由do 此thử 六lục 界giới 能năng 引dẫn 能năng 持trì 能năng 增tăng 有hữu 情tình 色sắc 無vô 色sắc 身thân 故cố 復phục 施thi 設thiết 。 能năng 引dẫn 者giả 謂vị 識thức 界giới 。 能năng 持trì 者giả 謂vị 地địa 水thủy 火hỏa 風phong 界giới 。 能năng 增tăng 者giả 謂vị 空không 界giới 。

復phục 次thứ 由do 此thử 六lục 界giới 是thị 根căn 本bổn 有hữu 情tình 事sự 。 是thị 遍biến 行hành 有hữu 情tình 事sự 。 是thị 無vô 始thỉ 有hữu 情tình 事sự 。 是thị 無vô 分phân 別biệt 。 有hữu 分phân 別biệt 有hữu 情tình 事sự 故cố 復phục 施thi 設thiết 。 根căn 本bổn 有hữu 情tình 事sự 者giả 。 謂vị 欲dục 色sắc 界giới 受thọ 生sanh 有hữu 情tình 。 從tùng 結kết 生sanh 心tâm 乃nãi 至chí 死tử 有hữu 。 無vô 此thử 六lục 界giới 無vô 勢thế 用dụng 時thời 。 遍biến 行hành 有hữu 情tình 事sự 者giả 。 謂vị 欲dục 色sắc 界giới 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。 從tùng 結kết 生sanh 心tâm 乃nãi 至chí 死tử 有hữu 。 無vô 此thử 六lục 界giới 不bất 增tăng 上thượng 時thời 。 無vô 始thỉ 有hữu 情tình 事sự 者giả 。 謂vị 不bất 可khả 知tri 本bổn 際tế 已dĩ 來lai 。 諸chư 有hữu 情tình 類loại 。 從tùng 結kết 生sanh 心tâm 乃nãi 至chí 死tử 有hữu 。 無vô 此thử 六lục 界giới 不bất 作tác 用dụng 時thời 無vô 分phân 別biệt 有hữu 分phân 別biệt 有hữu 情tình 事sự 者giả 。 謂vị 有hữu 有hữu 情tình 未vị 可khả 分phân 別biệt 。 是thị 男nam 是thị 女nữ 。 如như 羯yết 剌lạt 藍lam 頞át 部bộ 曇đàm 閉bế 尸thi 揵kiền 南nam 位vị 。 如như 是thị 六lục 界giới 。 亦diệc 有hữu 勢thế 用dụng 。 或hoặc 有hữu 有hữu 情tình 已dĩ 可khả 分phân 別biệt 是thị 男nam 是thị 女nữ 。 鉢bát 羅la 奢xa 佉khư 等đẳng 位vị 。 如như 是thị 六lục 界giới 。 亦diệc 有hữu 勢thế 用dụng 。 尊tôn 者giả 妙diệu 音âm 。 作tác 如như 是thị 說thuyết 。 由do 此thử 六lục 界giới 得đắc 入nhập 母mẫu 胎thai 勢thế 用dụng 增tăng 上thượng 故cố 復phục 施thi 設thiết 。 由do 如như 是thị 等đẳng 種chủng 種chủng 因nhân 緣duyên 故cố 。 佛Phật 世Thế 尊Tôn 於ư 十thập 八bát 界giới 。 略lược 出xuất 少thiểu 分phần 。 施thi 設thiết 如như 是thị 。 六lục 界giới 差sai 別biệt 。

問vấn 地địa 界giới 云vân 何hà 。 答đáp 堅kiên 性tánh 。 雖tuy 此thử 地địa 界giới 總tổng 是thị 堅kiên 性tánh 。 而nhi 此thử 堅kiên 性tánh 差sai 別biệt 無vô 邊biên 。 謂vị 內nội 外ngoại 分phần/phân 堅kiên 性tánh 各các 異dị 。 內nội 分phần/phân 中trung 堅kiên 性tánh 者giả 。 謂vị 髮phát 毛mao 爪trảo 齒xỉ 。 塵trần 垢cấu 皮bì 肉nhục 。 筋cân 骨cốt 脈mạch 心tâm 脾tì 腎thận 肝can 肺phế 。 胃vị 肚đỗ 腸tràng 糞phẩn 。 生sanh 藏tạng 熟thục 藏tạng 。 手thủ 足túc 支chi 節tiết 。 如như 是thị 等đẳng 中trung 。 所sở 有hữu 堅kiên 性tánh 。 此thử 諸chư 堅kiên 性tánh 有hữu 勝thắng 有hữu 劣liệt 。 謂vị 足túc 堅kiên 性tánh 勝thắng 手thủ 堅kiên 性tánh 。 若nhược 諸chư 有hữu 情tình 。 少thiểu 時thời 手thủ 行hành 手thủ 皮bì 血huyết 肉nhục 即tức 便tiện 壞hoại 盡tận 。 若nhược 以dĩ 足túc 行hành 盡tận 眾chúng 同đồng 分phần/phân 足túc 皮bì 血huyết 肉nhục 都đô 無vô 損tổn 壞hoại 。 由do 此thử 故cố 知tri 內nội 分phần/phân 堅kiên 性tánh 有hữu 勝thắng 有hữu 劣liệt 。 外ngoại 分phần/phân 中trung 堅kiên 性tánh 者giả 。 謂vị 地địa 山sơn 礫lịch 石thạch 塼chuyên 瓦ngõa 草thảo 木mộc 。 螺loa 蜯bạng 蜆hiện 蛤# 銅đồng 鐵thiết 金kim 銀ngân 白bạch 鑞lạp 鉛duyên 錫tích 末mạt 尼ni 真chân 珠châu 。 珊san 瑚hô 琥hổ 珀phách 。 珂kha 貝bối 璧bích 玉ngọc 。 帝đế 青thanh 大đại 青thanh 。 末mạt 羅la 羯yết 多đa 。 杵xử 藏tạng 石thạch 藏tạng 颯tát 頗phả 胝chi 迦ca 。 及cập 紅hồng 頗pha 黎lê 吠phệ 琉lưu 璃ly 等đẳng 所sở 有hữu 堅kiên 性tánh 。 此thử 內nội 外ngoại 分phần/phân 種chủng 種chủng 堅kiên 性tánh 。 以dĩ 相tương/tướng 同đồng 故cố 略lược 為vi 一nhất 聚tụ 總tổng 名danh 地địa 界giới 。

問vấn 水thủy 界giới 云vân 何hà 。 答đáp 濕thấp 性tánh 。 雖tuy 此thử 水thủy 界giới 總tổng 是thị 濕thấp 性tánh 。 而nhi 此thử 濕thấp 性tánh 差sai 別biệt 無vô 邊biên 。 謂vị 內nội 外ngoại 分phần/phân 濕thấp 性tánh 各các 異dị 。 內nội 分phần/phân 中trung 濕thấp 性tánh 者giả 。 謂vị 淚lệ 污ô 涕thế 唾thóa 肪phương 膏cao 髓tủy 惱não 涎tiên 膽đảm 痰đàm 癊ấm 膿nùng 血huyết 尿niệu 等đẳng 所sở 有hữu 濕thấp 性tánh 。 外ngoại 分phần/phân 中trung 濕thấp 性tánh 者giả 。 謂vị 江giang 河hà 池trì 沼chiểu 。 泉tuyền 井tỉnh 溝câu 渠cừ 四tứ 大đại 海hải 等đẳng 所sở 有hữu 濕thấp 性tánh 。 此thử 內nội 外ngoại 分phần/phân 種chủng 種chủng 濕thấp 性tánh 。 以dĩ 相tương/tướng 同đồng 故cố 略lược 為vi 一nhất 聚tụ 總tổng 名danh 水thủy 界giới 。

問vấn 火hỏa 界giới 云vân 何hà 。 答đáp 煖noãn 性tánh 。 雖tuy 此thử 火hỏa 界giới 總tổng 是thị 煖noãn 性tánh 。 而nhi 此thử 煖noãn 性tánh 差sai 別biệt 無vô 邊biên 。 謂vị 內nội 外ngoại 分phần/phân 煖noãn 性tánh 各các 異dị 。 內nội 分phần/phân 中trung 煖noãn 性tánh 者giả 。 謂vị 身thân 中trung 熱nhiệt 等đẳng 熱nhiệt 遍biến 熱nhiệt 。 由do 此thử 所sở 飲ẩm 所sở 食thực 所sở 噉đạm 。 皆giai 易dị 消tiêu 熱nhiệt 令linh 身thân 安an 隱ẩn 。 此thử 若nhược 增tăng 時thời 便tiện 成thành 熱nhiệt 病bệnh 。 外ngoại 分phần/phân 中trung 煖noãn 性tánh 者giả 。 謂vị 炬cự 燈đăng 燭chúc 陶đào 竈táo 爐lô 等đẳng 火hỏa 聚tụ 炎diễm 焰diễm 。 燒thiêu 諸chư 城thành 。 村thôn 山sơn 林lâm 曠khoáng 野dã 。 及cập 諸chư 藥dược 草thảo 。 日nhật 輪luân 未vị 尼ni 天thiên 龍long 宮cung 殿điện 所sở 出xuất 火hỏa 焰diễm 。 并tinh 地địa 獄ngục 等đẳng 諸chư 火hỏa 煖noãn 性tánh 。 應ưng 作tác 是thị 說thuyết 。 內nội 火hỏa 煖noãn 性tánh 熱nhiệt 於ư 外ngoại 火hỏa 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 若nhược 以dĩ 飲ẩm 食thực 。 置trí 釜phủ 鑊hoạch 中trung 。 下hạ 然nhiên 熾sí 火hỏa 。 經kinh 一nhất 日nhật 夜dạ 。 猶do 不bất 能năng 令linh 形hình 色sắc 變biến 易dị 。 如như 在tại 腹phúc 中trung 經kinh 須tu 臾du 頃khoảnh 。 此thử 內nội 外ngoại 分phần/phân 種chủng 種chủng 煖noãn 性tánh 以dĩ 相tương/tướng 同đồng 故cố 。 略lược 為vi 一nhất 聚tụ 總tổng 名danh 火hỏa 界giới 。

問vấn 風phong 界giới 云vân 何hà 。 答đáp 輕khinh 等đẳng 動động 性tánh 。 雖tuy 此thử 風phong 界giới 總tổng 是thị 動động 性tánh 。 而nhi 此thử 動động 性tánh 差sai 別biệt 無vô 邊biên 。 謂vị 內nội 外ngoại 分phần/phân 動động 性tánh 各các 異dị 。 內nội 分phần/phân 中trung 動động 性tánh 者giả 。 謂vị 有hữu 上thượng 行hành 風phong 有hữu 下hạ 行hành 風phong 。 有hữu 住trụ 脇hiếp 風phong 有hữu 住trụ 腹phúc 風phong 。 有hữu 住trụ 背bối/bội 風phong 有hữu 如như 鍼châm 風phong 。 有hữu 如như 刀đao 風phong 。 有hữu 蓽tất 茇bát 羅la 風phong 有hữu 婆bà 呾đát 瑟sắt 恥sỉ 羅la 風phong 。 有hữu 婆bà 呾đát 寠# 拉lạp 摩ma 風phong 。 有hữu 入nhập 息tức 風phong 有hữu 出xuất 息tức 風phong 。 有hữu 隨tùy 身thân 分phần 支chi 節tiết 。 行hành 風phong 所sở 有hữu 動động 性tánh 。 外ngoại 分phần/phân 中trung 動động 性tánh 者giả 。 謂vị 有hữu 四tứ 方phương 風phong 。 或hoặc 有hữu 塵trần 風phong 。 或hoặc 無vô 塵trần 風phong 。 或hoặc 毘tỳ 濕thấp 縛phược 風phong 。 或hoặc 吠phệ 嵐lam 婆bà 風phong 。 或hoặc 小tiểu 風phong 。 或hoặc 大đại 風phong 。 或hoặc 風phong 輪luân 風phong 等đẳng 所sở 有hữu 動động 性tánh 。 此thử 內nội 外ngoại 分phần/phân 種chủng 種chủng 動động 性tánh 以dĩ 相tương/tướng 同đồng 故cố 。 略lược 為vi 一nhất 聚tụ 總tổng 名danh 風phong 界giới 。

問vấn 空không 界giới 云vân 何hà 。 答đáp 如như 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 有hữu 眼nhãn 穴huyệt 空không 。 有hữu 耳nhĩ 穴huyệt 空không 。 有hữu 鼻tị 穴huyệt 空không 。 有hữu 面diện 門môn 空không 。 有hữu 咽yết 喉hầu 空không 。 有hữu 心tâm 中trung 空không 有hữu 心tâm 邊biên 空không 。 有hữu 通thông 飲ẩm 食thực 處xứ 空không 。 有hữu 貯trữ 飲ẩm 食thực 處xứ 空không 。 有hữu 棄khí 飲ẩm 食thực 處xứ 空không 。 有hữu 諸chư 支chi 節tiết 毛mao 孔khổng 等đẳng 空không 。 是thị 名danh 空không 界giới 。 阿a 毘tỳ 達đạt 磨ma 。 作tác 如như 是thị 說thuyết 。 云vân 何hà 空không 界giới 。 謂vị 隣lân 礙ngại 色sắc 。 礙ngại 謂vị 積tích 聚tụ 即tức 牆tường 壁bích 等đẳng 有hữu 色sắc 。 近cận 此thử 名danh 隣lân 礙ngại 色sắc 。 如như 牆tường 壁bích 間gian 空không 。 叢tùng 林lâm 間gian 空không 。 樹thụ 葉diệp 間gian 空không 。 窓song 牖dũ 間gian 空không 。 往vãng 來lai 處xứ 空không 。 指chỉ 間gian 等đẳng 空không 。 是thị 名danh 空không 界giới 。 有hữu 作tác 是thị 說thuyết 。 此thử 文văn 應ưng 言ngôn 云vân 何hà 空không 界giới 。 謂vị 隣lân 難nạn/nan 除trừ 色sắc 。 然nhiên 色sắc 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 易dị 除trừ 謂vị 有hữu 情tình 數số 。 二nhị 者giả 難nạn/nan 除trừ 謂vị 無vô 情tình 數số 。 此thử 空không 界giới 色sắc 多đa 近cận 非phi 情tình 牆tường 壁bích 樹thụ 等đẳng 。 而nhi 施thi 設thiết 故cố 名danh 隣lân 難nạn/nan 除trừ 色sắc 。 舊cựu 對đối 法pháp 者giả 及cập 此thử 國quốc 師sư 。 俱câu 說thuyết 空không 界giới 。 處xứ 處xứ 皆giai 有hữu 。 謂vị 骨cốt 肉nhục 筋cân 脈mạch 皮bì 血huyết 身thân 分phần/phân 。 晝trú 夜dạ 明minh 闇ám 。 形hình 顯hiển 等đẳng 處xứ 皆giai 有hữu 此thử 色sắc 。 問vấn 緣duyên 空không 界giới 色sắc 眼nhãn 識thức 生sanh 不phủ 。 有hữu 說thuyết 緣duyên 此thử 。 眼nhãn 識thức 不bất 生sanh 。 謂vị 空không 界giới 色sắc 雖tuy 眼nhãn 識thức 境cảnh 而nhi 此thử 眼nhãn 識thức 。 畢tất 竟cánh 不bất 生sanh 。

復phục 有hữu 說thuyết 者giả 。 緣duyên 空không 界giới 色sắc 眼nhãn 識thức 亦diệc 生sanh 。 問vấn 若nhược 爾nhĩ 何hà 故cố 見kiến 不bất 明minh 了liễu 。 答đáp 此thử 空không 界giới 色sắc 晝trú 為vi 明minh 所sở 覆phú 。 夜dạ 為vi 闇ám 所sở 覆phú 。 故cố 眼nhãn 雖tuy 見kiến 而nhi 不bất 明minh 了liễu 。

問vấn 虛hư 空không 空không 界giới 。 有hữu 何hà 差sai 別biệt 。 答đáp 虛hư 空không 非phi 色sắc 空không 界giới 是thị 色sắc 。 虛hư 空không 無vô 見kiến 空không 界giới 有hữu 見kiến 。 虛hư 空không 無vô 對đối 空không 界giới 有hữu 對đối 。 虛hư 空không 無vô 漏lậu 空không 界giới 有hữu 漏lậu 。 虛hư 空không 無vô 為vi 。 空không 界giới 有hữu 為vi 。 問vấn 若nhược 此thử 虛hư 空không 。 是thị 無vô 為vi 者giả 。 契Khế 經Kinh 所sở 說thuyết 。 當đương 云vân 何hà 通thông 。 如như 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 世Thế 尊Tôn 以dĩ 手thủ 摩ma 捫môn 虛hư 空không 。 告cáo 苾Bật 芻Sô 眾chúng 。 豈khởi 佛Phật 以dĩ 手thủ 摩ma 捫môn 無vô 為vi 而nhi 告cáo 弟đệ 子tử 。 答đáp 彼bỉ 於ư 空không 界giới 說thuyết 虛hư 空không 聲thanh 。 非phi 謂vị 虛hư 空không 手thủ 可khả 摩ma 捫môn 。 餘dư 經kinh 亦diệc 說thuyết 。

佛Phật 告cáo 苾Bật 芻Sô 。

若nhược 有hữu 畫họa 師sư 或hoặc 彼bỉ 弟đệ 子tử 。 持trì 諸chư 彩thải 色sắc 來lai 作tác 是thị 言ngôn 。 我ngã 能năng 彩thải 畫họa 虛hư 空không 。 作tác 種chủng 種chủng 文văn 像tượng 有hữu 是thị 事sự 不phủ 。 苾Bật 芻Sô 白bạch 佛Phật 無vô 有hữu 是thị 事sự 。 彼bỉ 亦diệc 於ư 空không 界giới 說thuyết 虛hư 空không 聲thanh 又hựu 伽già 他tha 說thuyết 。

獸thú 歸quy 林lâm 藪tẩu 。 鳥điểu 歸quy 虛hư 空không 。 聖thánh 歸quy 涅Niết 槃Bàn 。

法pháp 歸quy 分phân 別biệt 。

彼bỉ 亦diệc 於ư 空không 界giới 。 說thuyết 虛hư 空không 聲thanh 。

復phục 有hữu 頌tụng 言ngôn 。

虛hư 空không 無vô 鳥điểu 跡tích 。 外ngoại 道đạo 無vô 沙Sa 門Môn 。

愚ngu 夫phu 樂nhạo/nhạc/lạc 戲hí 論luận 。 如Như 來Lai 則tắc 無vô 有hữu 。

彼bỉ 亦diệc 於ư 空không 界giới 說thuyết 虛hư 空không 聲thanh 。 有hữu 餘dư 經kinh 說thuyết 。 鳥điểu 步bộ 虛hư 空không 跡tích 難nan 可khả 現hiện 亦diệc 不bất 可khả 尋tầm 。 彼bỉ 亦diệc 於ư 空không 界giới 說thuyết 虛hư 空không 聲thanh 。 有hữu 處xứ 問vấn 虛hư 空không 而nhi 答đáp 以dĩ 空không 界giới 。 如như 品phẩm 類loại 足túc 。 作tác 如như 是thị 言ngôn 。 云vân 何hà 虛hư 空không 。 謂vị 有hữu 虛hư 空không 無vô 障chướng 無vô 礙ngại 。 色sắc 於ư 中trung 行hành 周chu 遍biến 增tăng 長trưởng 。 問vấn 何hà 故cố 問vấn 虛hư 空không 而nhi 答đáp 以dĩ 空không 界giới 。 答đáp 虛hư 空không 微vi 細tế 難nan 可khả 顯hiển 說thuyết 。 空không 界giới 相tương/tướng 麁thô 易dị 可khả 開khai 示thị 。 以dĩ 麁thô 顯hiển 細tế 。 故cố 作tác 是thị 說thuyết 。

問vấn 以dĩ 何hà 緣duyên 故cố 。 知tri 有hữu 虛hư 空không 。 尊tôn 者giả 世thế 友hữu 。 作tác 如như 是thị 說thuyết 。 以dĩ 佛Phật 說thuyết 故cố 知tri 有hữu 虛hư 空không 。 謂vị 契Khế 經Kinh 中trung 。 佛Phật 處xứ 處xứ 說thuyết 虛hư 空không 虛hư 空không 。 故cố 知tri 實thật 有hữu 。 問vấn 為vi 但đãn 信tín 教giáo 知tri 有hữu 虛hư 空không 。 為vi 此thử 虛hư 空không 亦diệc 現hiện 量lượng 得đắc 。 答đáp 亦diệc 現hiện 量lượng 得đắc 。 若nhược 無vô 虛hư 空không 一nhất 切thiết 有hữu 物vật 應ưng 無vô 容dung 處xứ 。 既ký 有hữu 容dung 受thọ 諸chư 有hữu 物vật 處xứ 知tri 有hữu 虛hư 空không 。 復phục 作tác 是thị 說thuyết 。 以dĩ 有hữu 往vãng 來lai 聚tụ 集tập 處xứ 故cố 知tri 有hữu 虛hư 空không 。 若nhược 無vô 彼bỉ 因nhân 彼bỉ 亦diệc 不bất 有hữu 。 言ngôn 彼bỉ 因nhân 者giả 。 即tức 是thị 虛hư 空không 。 虛hư 空không 是thị 彼bỉ 容dung 受thọ 因nhân 故cố 。 復phục 作tác 是thị 說thuyết 。 容dung 有hữu 礙ngại 物vật 知tri 有hữu 虛hư 空không 。 若nhược 無vô 虛hư 空không 彼bỉ 無vô 容dung 處xứ 。 復phục 作tác 是thị 說thuyết 。 若nhược 無vô 虛hư 空không 應ưng 一nhất 切thiết 處xứ 皆giai 有hữu 障chướng 礙ngại 。 既ký 現hiện 見kiến 有hữu 無vô 障chướng 礙ngại 處xứ 故cố 。 知tri 虛hư 空không 決quyết 定định 實thật 有hữu 。 無vô 障chướng 礙ngại 相tương/tướng 。 是thị 虛hư 空không 故cố 。 大đại 德đức 說thuyết 曰viết 。 虛hư 空không 不bất 可khả 知tri 非phi 。 所sở 知tri 事sự 故cố 。 所sở 知tri 事sự 者giả 色sắc 非phi 色sắc 性tánh 虛hư 空không 與dữ 彼bỉ 俱câu 不bất 相tương 應ứng 。 所sở 知tri 事sự 者giả 謂vị 此thử 彼bỉ 性tánh 虛hư 空không 與dữ 彼bỉ 俱câu 不bất 相tương 應ứng 。 此thử 虛hư 空không 名danh 。 但đãn 是thị 世thế 間gian 。 分phân 別biệt 假giả 立lập 。 評bình 曰viết 應ưng 作tác 是thị 說thuyết 。 實thật 有hữu 虛hư 空không 非phi 彼bỉ 不bất 知tri 即tức 謂vị 非phi 有hữu 由do 前tiền 教giáo 理lý 實thật 有hữu 虛hư 空không 。

問vấn 若nhược 爾nhĩ 虛hư 空không 有hữu 何hà 作tác 用dụng 。 答đáp 虛hư 空không 無vô 為vi 。 無vô 有hữu 作tác 用dụng 。 然nhiên 此thử 能năng 與dữ 種chủng 種chủng 空không 界giới 作tác 近cận 增tăng 上thượng 緣duyên 。 彼bỉ 種chủng 種chủng 空không 界giới 能năng 與dữ 種chủng 種chủng 大đại 種chủng 作tác 近cận 增tăng 上thượng 緣duyên 。 彼bỉ 種chủng 種chủng 大đại 種chủng 能năng 與dữ 有hữu 對đối 造tạo 色sắc 等đẳng 作tác 近cận 增tăng 上thượng 緣duyên 。 彼bỉ 有hữu 對đối 造tạo 色sắc 能năng 與dữ 心tâm 心tâm 所sở 法pháp 。 作tác 近cận 增tăng 上thượng 緣duyên 。 若nhược 無vô 虛hư 空không 。 如như 是thị 展triển 轉chuyển 。 因nhân 果quả 次thứ 第đệ 皆giai 不bất 成thành 立lập 。 勿vật 有hữu 此thử 失thất 。 是thị 故cố 虛hư 空không 體thể 相tướng 實thật 有hữu 不bất 應ưng 撥bát 無vô 。

問vấn 識thức 界giới 云vân 何hà 。 答đáp 五ngũ 識thức 身thân 。 及cập 有hữu 漏lậu 意ý 識thức 。 問vấn 何hà 故cố 無vô 漏lậu 識thức 不bất 立lập 識thức 界giới 耶da 。 答đáp 與dữ 識thức 界giới 相tương/tướng 。 不bất 相tương 應ứng 故cố 。 若nhược 法pháp 能năng 長trưởng 養dưỡng 諸chư 有hữu 。 攝nhiếp 益ích 諸chư 有hữu 。 任nhậm 持trì 諸chư 有hữu 者giả 。 立lập 六lục 界giới 中trung 。 無vô 漏lậu 意ý 識thức 。 能năng 損tổn 減giảm 諸chư 有hữu 。 散tán 壞hoại 諸chư 有hữu 。 破phá 滅diệt 諸chư 有hữu 。 是thị 故cố 不bất 立lập 在tại 六lục 界giới 中trung 。

復phục 次thứ 若nhược 法pháp 能năng 令linh 諸chư 有hữu 相tương 續tục 生sanh 老lão 病bệnh 死tử 。 流lưu 轉chuyển 不bất 絕tuyệt 者giả 立lập 六lục 界giới 中trung 。 無vô 漏lậu 意ý 識thức 。 與dữ 此thử 相tương 違vi 。 是thị 故cố 不bất 立lập 在tại 六lục 界giới 中trung 。

復phục 次thứ 若nhược 法pháp 是thị 趣thú 苦khổ 集tập 行hành 亦diệc 是thị 趣thú 有hữu 世thế 間gian 生sanh 老lão 病bệnh 死tử 。 集tập 行hành 者giả 立lập 六lục 界giới 中trung 。 無vô 漏lậu 意ý 識thức 。 與dữ 此thử 相tương 違vi 。 是thị 故cố 不bất 立lập 在tại 六lục 界giới 中trung 。

復phục 次thứ 若nhược 法pháp 是thị 有hữu 身thân 見kiến 事sự 。 顛điên 倒đảo 事sự 愛ái 事sự 。 隨tùy 眠miên 事sự 與dữ 貪tham 瞋sân 癡si 為vi 安an 足túc 處xứ 。 有hữu 垢cấu 有hữu 毒độc 有hữu 穢uế 有hữu 刺thứ 。 有hữu 過quá 有hữu 濁trược 墮đọa 在tại 諸chư 有hữu 苦khổ 集Tập 諦Đế 攝nhiếp 者giả 立lập 六lục 界giới 中trung 。 無vô 漏lậu 意ý 識thức 。 與dữ 此thử 相tương 違vi 。 是thị 故cố 不bất 立lập 在tại 六lục 界giới 中trung 。 尊tôn 者giả 世thế 友hữu 。 作tác 是thị 問vấn 言ngôn 。 此thử 六lục 界giới 中trung 何hà 故cố 不bất 攝nhiếp 。 無vô 漏lậu 意ý 識thức 。 即tức 自tự 答đáp 言ngôn 。 如như 是thị 六lục 界giới 。 從tùng 諸chư 漏lậu 生sanh 。 無vô 漏lậu 意ý 識thức 。 不bất 從tùng 漏lậu 生sanh 。 復phục 作tác 是thị 說thuyết 。 如như 是thị 六lục 界giới 。 能năng 生sanh 諸chư 漏lậu 。 無vô 漏lậu 意ý 識thức 。 不bất 生sanh 諸chư 漏lậu 。 復phục 作tác 是thị 說thuyết 。 如như 是thị 六lục 界giới 。 是thị 我ngã 執chấp 緣duyên 。 無vô 漏lậu 意ý 識thức 。 非phi 我ngã 執chấp 緣duyên 。 復phục 作tác 是thị 說thuyết 。 如như 是thị 六lục 界giới 。 是thị 有hữu 情tình 依y 。 無vô 漏lậu 意ý 識thức 。 非phi 有hữu 情tình 依y 。 復phục 作tác 是thị 說thuyết 。 如như 是thị 六lục 界giới 。 是thị 異dị 熟thục 依y 。 無vô 漏lậu 意ý 識thức 。 非phi 異dị 熟thục 依y 。 復phục 作tác 是thị 說thuyết 。 如như 是thị 六lục 界giới 。 是thị 入nhập 胎thai 緣duyên 。 無vô 漏lậu 意ý 識thức 。 非phi 入nhập 胎thai 緣duyên 。 復phục 作tác 是thị 說thuyết 。 如như 是thị 六lục 界giới 。 無vô 始thỉ 來lai 有hữu 。 無vô 漏lậu 意ý 識thức 。 非phi 無vô 始thỉ 有hữu 。 大đại 德đức 說thuyết 曰viết 。 如như 是thị 六lục 界giới 。 是thị 自tự 體thể 分phần/phân 。 無vô 漏lậu 意ý 識thức 非phi 。 自tự 體thể 分phần/phân 。 脇hiếp 尊tôn 者giả 言ngôn 。 如như 是thị 六lục 界giới 。 是thị 生sanh 死tử 依y 。 無vô 漏lậu 意ý 識thức 。 非phi 生sanh 死tử 依y 。 由do 如như 是thị 等đẳng 種chủng 種chủng 。 因nhân 緣duyên 無vô 漏lậu 意ý 識thức 。 不bất 立lập 識thức 界giới 。

問vấn 蘊uẩn 取thủ 蘊uẩn 界giới 。 有hữu 何hà 差sai 別biệt 。 答đáp 名danh 即tức 差sai 別biệt 。 謂vị 名danh 為vi 蘊uẩn 名danh 為vi 取thủ 蘊uẩn 名danh 為vi 界giới 故cố 。

復phục 次thứ 於ư 有hữu 為vi 法pháp 。 施thi 設thiết 蘊uẩn 於ư 有hữu 漏lậu 法Pháp 施thí 設thiết 取thủ 蘊uẩn 。 於ư 有hữu 情tình 數số 法Pháp 施thí 設thiết 界giới 。

復phục 次thứ 蘊uẩn 有hữu 流lưu 轉chuyển 還hoàn 滅diệt 作tác 用dụng 。 取thủ 蘊uẩn 唯duy 有hữu 流lưu 轉chuyển 作tác 用dụng 。 界giới 有hữu 結kết 生sanh 入nhập 胎thai 作tác 用dụng 如như 是thị 名danh 為vi 。 蘊uẩn 取thủ 蘊uẩn 界giới 。 三tam 種chủng 差sai 別biệt 。

有hữu 二nhị 法pháp 。 謂vị 有hữu 色sắc 無vô 色sắc 法pháp 。 問vấn 何hà 故cố 作tác 此thử 論luận 。 答đáp 為vi 欲dục 遮già 遣khiển 。 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 及cập 為vi 顯hiển 示thị 智trí 殊thù 勝thắng 故cố 。 為vi 欲dục 遮già 遣khiển 補bổ 特đặc 伽già 羅la 者giả 。 謂vị 顯hiển 唯duy 有hữu 有hữu 色sắc 無vô 色sắc 。 法pháp 畢tất 竟cánh 無vô 實thật 補bổ 特đặc 伽già 羅la 故cố 。 及cập 為vi 顯hiển 示thị 智trí 殊thù 勝thắng 者giả 。 謂vị 有hữu 聰thông 慧tuệ 殊thù 勝thắng 智trí 者giả 。 由do 此thử 二nhị 法pháp 。 通thông 達đạt 一nhất 切thiết 。 此thử 二nhị 遍biến 攝nhiếp 一nhất 切thiết 法pháp 故cố 。 由do 此thử 二nhị 緣duyên 故cố 作tác 斯tư 論luận 。 問vấn 有hữu 色sắc 法pháp 云vân 何hà 。 答đáp 謂vị 十thập 處xứ 一nhất 處xứ 少thiểu 分phần 。 十thập 處xứ 者giả 。 謂vị 眼nhãn 耳nhĩ 鼻tị 舌thiệt 身thân 。 色sắc 聲thanh 香hương 味vị 觸xúc 處xứ 。 一nhất 處xứ 少thiểu 分phần 者giả 。 謂vị 法pháp 處xứ 少thiểu 分phần 。 問vấn 無vô 色sắc 法pháp 云vân 何hà 。 答đáp 謂vị 一nhất 處xứ 一nhất 處xứ 少thiểu 分phần 。 一nhất 處xứ 者giả 謂vị 意ý 處xứ 。 一nhất 處xứ 少thiểu 分phần 者giả 。 謂vị 法pháp 處xứ 少thiểu 分phần 。 問vấn 此thử 中trung 何hà 等đẳng 名danh 有hữu 色sắc 法pháp 無vô 色sắc 法pháp 耶da 。 答đáp 若nhược 法pháp 有hữu 色sắc 名danh 體thể 是thị 色sắc 者giả 名danh 有hữu 色sắc 法pháp 。 若nhược 法pháp 有hữu 非phi 色sắc 名danh 體thể 非phi 色sắc 者giả 名danh 無vô 色sắc 法pháp 。 或hoặc 有hữu 法pháp 雖tuy 有hữu 色sắc 名danh 而nhi 體thể 非phi 色sắc 。 如như 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 寂tịch 靜tĩnh 解giải 脫thoát 。 超siêu 有hữu 色sắc 法pháp 。 至chí 無vô 色sắc 法pháp 。 應ưng 知tri 此thử 中trung 有hữu 色sắc 法pháp 者giả 即tức 有hữu 色sắc 定định 。 又hựu 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 身thân 證chứng 色sắc 定định 具cụ 足túc 而nhi 住trụ 。 又hựu 如như 有hữu 言ngôn 。 我ngã 今kim 正chánh 受thọ 如như 是thị 色sắc 受thọ 。 又hựu 如như 佛Phật 說thuyết 。 我ngã 以dĩ 如như 是thị 。 色sắc 經Kinh 典điển 句cú 付phó 屬thuộc 汝nhữ 等đẳng 。 應ưng 正chánh 受thọ 持trì 。 如như 是thị 等đẳng 處xứ 。 雖tuy 有hữu 色sắc 名danh 而nhi 體thể 非phi 色sắc 。 若nhược 有hữu 色sắc 名danh 體thể 是thị 色sắc 者giả 名danh 有hữu 色sắc 法pháp 。 或hoặc 色sắc 體thể 有hữu 色sắc 用dụng 。 或hoặc 色sắc 用dụng 有hữu 色sắc 體thể 。 或hoặc 體thể 與dữ 相tương/tướng 互hỗ 相tương 有hữu 故cố 立lập 有hữu 色sắc 名danh 。

復phục 次thứ 若nhược 法pháp 體thể 是thị 四tứ 大đại 種chủng 。 或hoặc 是thị 四tứ 大đại 種chủng 所sở 造tạo 者giả 名danh 有hữu 色sắc 法pháp 。 若nhược 法pháp 體thể 非phi 四tứ 大đại 種chủng 。 或hoặc 非phi 四tứ 大đại 種chủng 所sở 造tạo 者giả 名danh 無vô 色sắc 法pháp 。

復phục 次thứ 若nhược 法pháp 大đại 種chủng 為vi 因nhân 及cập 體thể 是thị 所sở 造tạo 色sắc 者giả 名danh 有hữu 色sắc 法pháp 。 若nhược 法pháp 非phi 大đại 種chủng 為vi 因nhân 及cập 體thể 非phi 所sở 造tạo 色sắc 者giả 名danh 無vô 色sắc 法pháp 。

復phục 次thứ 若nhược 法pháp 可khả 種chúng 植thực 可khả 增tăng 長trưởng 者giả 名danh 有hữu 色sắc 法pháp 。 若nhược 法pháp 不bất 可khả 種chúng 植thực 及cập 不bất 可khả 增tăng 長trưởng 者giả 名danh 無vô 色sắc 法pháp 。 尊tôn 者giả 世thế 友hữu 。 作tác 如như 是thị 說thuyết 。 有hữu 色sắc 相tướng 者giả 名danh 有hữu 色sắc 法pháp 。 何hà 等đẳng 名danh 有hữu 色sắc 相tướng 。 謂vị 有hữu 漸tiệm 次thứ 積tích 集tập 相tương/tướng 者giả 名danh 有hữu 色sắc 相tướng 。 復phục 作tác 是thị 說thuyết 。 若nhược 有hữu 漸tiệm 次thứ 散tán 壞hoại 相tương/tướng 者giả 名danh 有hữu 色sắc 相tướng 。 復phục 作tác 是thị 說thuyết 。 若nhược 有hữu 形hình 質chất 可khả 取thủ 相tương/tướng 者giả 名danh 有hữu 色sắc 相tướng 。 復phục 作tác 是thị 說thuyết 。 若nhược 有hữu 方phương 所sở 。 可khả 取thủ 相tương/tướng 者giả 名danh 有hữu 色sắc 相tướng 。 復phục 作tác 是thị 說thuyết 。 若nhược 有hữu 大đại 小tiểu 所sở 取thủ 相tương/tướng 者giả 名danh 有hữu 色sắc 相tướng 。 復phục 作tác 是thị 說thuyết 。 若nhược 有hữu 障chướng 礙ngại 可khả 取thủ 相tương/tướng 者giả 名danh 有hữu 色sắc 相tướng 。 復phục 作tác 是thị 說thuyết 。 若nhược 有hữu 怨oán 害hại 可khả 取thủ 相tương/tướng 者giả 名danh 有hữu 色sắc 相tướng 。 復phục 作tác 是thị 說thuyết 。 若nhược 有hữu 損tổn 害hại 可khả 取thủ 相tương/tướng 者giả 名danh 有hữu 色sắc 相tướng 。 復phục 作tác 是thị 說thuyết 。 若nhược 增tăng 益ích 可khả 取thủ 相tương/tướng 者giả 名danh 有hữu 色sắc 相tướng 。

復phục 次thứ 若nhược 有hữu 。 三tam 種chủng 色sắc 相tướng 可khả 得đắc 名danh 有hữu 色sắc 相tướng 。 謂vị 或hoặc 有hữu 色sắc 有hữu 見kiến 有hữu 對đối 。 或hoặc 復phục 有hữu 色sắc 無vô 見kiến 有hữu 對đối 。 或hoặc 復phục 有hữu 色sắc 無vô 見kiến 無vô 對đối 。 復phục 作tác 是thị 說thuyết 。 若nhược 有hữu 牽khiên 來lai 引dẫn 去khứ 相tương/tướng 者giả 名danh 有hữu 色sắc 相tướng 。 復phục 作tác 是thị 說thuyết 。 有hữu 變biến 礙ngại 相tương/tướng 名danh 有hữu 色sắc 相tướng 。 問vấn 若nhược 有hữu 變biến 礙ngại 相tương/tướng 名danh 有hữu 色sắc 相tướng 者giả 。 過quá 去khứ 未vị 來lai 。 極cực 微vi 無vô 表biểu 既ký 無vô 變biến 礙ngại 應ưng 無vô 色sắc 相tướng 。 若nhược 無vô 色sắc 相tướng 體thể 應ưng 非phi 色sắc 。 答đáp 彼bỉ 亦diệc 是thị 色sắc 得đắc 色sắc 相tướng 故cố 。 謂vị 過quá 去khứ 色sắc 雖tuy 今kim 無vô 變biến 礙ngại 而nhi 曾tằng 有hữu 變biến 礙ngại 。 未vị 來lai 色sắc 雖tuy 今kim 無vô 變biến 礙ngại 而nhi 當đương 有hữu 變biến 礙ngại 極cực 微vi 一nhất 一nhất 雖tuy 無vô 變biến 礙ngại 而nhi 多đa 積tích 集tập 即tức 有hữu 變biến 礙ngại 。 無vô 表biểu 自tự 體thể 雖tuy 無vô 變biến 礙ngại 而nhi 彼bỉ 所sở 依y 有hữu 變biến 礙ngại 故cố 亦diệc 名danh 變biến 礙ngại 。 所sở 依y 者giả 何hà 謂vị 四tứ 大đại 種chủng 。 所sở 依y 有hữu 變biến 礙ngại 故cố 無vô 表biểu 亦diệc 可khả 說thuyết 有hữu 變biến 礙ngại 。 如như 樹thụ 動động 時thời 影ảnh 亦diệc 隨tùy 動động 。 復phục 作tác 是thị 說thuyết 。 若nhược 有hữu 容dung 受thọ 障chướng 礙ngại 相tương/tướng 者giả 名danh 有hữu 色sắc 相tướng 。 復phục 作tác 是thị 說thuyết 。 若nhược 有hữu 大đại 種chủng 為vi 因nhân 相tương/tướng 者giả 名danh 有hữu 色sắc 相tướng 。 復phục 作tác 是thị 說thuyết 。 無vô 一nhất 切thiết 色sắc 。 同đồng 一nhất 色sắc 相tướng 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 眼nhãn 處xứ 色sắc 相tướng 異dị 乃nãi 至chí 法pháp 處xứ 所sở 攝nhiếp 色sắc 相tương/tướng 異dị 。 大đại 德đức 說thuyết 曰viết 。 若nhược 有hữu 能năng 壞hoại 有hữu 對đối 色sắc 相tướng 是thị 有hữu 色sắc 相tướng 。 與dữ 前tiền 所sở 說thuyết 色sắc 相tướng 相tương 違vi 名danh 無vô 色sắc 相tướng 。 若nhược 法pháp 有hữu 此thử 無vô 色sắc 相tướng 者giả 。 名danh 無vô 色sắc 法pháp 。

問vấn 墮đọa 法pháp 處xứ 色sắc 。 何hà 不bất 攝nhiếp 在tại 十thập 色sắc 處xứ 中trung 。 答đáp 若nhược 色sắc 可khả 以dĩ 剎sát 那na 極cực 微vi 而nhi 分phân 析tích 者giả 立lập 十thập 色sắc 處xứ 。 墮đọa 法pháp 處xứ 色sắc 雖tuy 有hữu 剎sát 那na 可khả 分phân 析tích 義nghĩa 。 而nhi 無vô 極cực 微vi 可khả 分phân 析tích 義nghĩa 故cố 不bất 攝nhiếp 在tại 十thập 色sắc 處xứ 中trung 。

復phục 次thứ 若nhược 色sắc 可khả 作tác 五ngũ 識thức 所sở 依y 及cập 所sở 緣duyên 者giả 立lập 十thập 色sắc 處xứ 。 墮đọa 法pháp 處xứ 色sắc 不bất 與dữ 五ngũ 識thức 作tác 所sở 依y 緣duyên 故cố 不bất 攝nhiếp 在tại 十thập 色sắc 處xứ 中trung 。

復phục 次thứ 若nhược 色sắc 有hữu 障chướng 礙ngại 可khả 立lập 十thập 色sắc 處xứ 。 墮đọa 法pháp 處xứ 色sắc 既ký 無vô 障chướng 礙ngại 故cố 。 不bất 攝nhiếp 在tại 十thập 色sắc 處xứ 中trung 。

問vấn 為vi 欲dục 界giới 色sắc 多đa 色sắc 界giới 色sắc 多đa 耶da 。 答đáp 若nhược 依y 處xứ 說thuyết 欲dục 界giới 色sắc 多đa 色sắc 界giới 色sắc 少thiểu 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 以dĩ 欲dục 界giới 色sắc 攝nhiếp 二nhị 處xứ 全toàn 九cửu 處xứ 少thiểu 分phần 。 色sắc 界giới 色sắc 唯duy 攝nhiếp 九cửu 處xứ 少thiểu 分phần 。 若nhược 依y 體thể 說thuyết 色sắc 界giới 色sắc 多đa 欲dục 界giới 色sắc 少thiểu 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 以dĩ 色sắc 界giới 身thân 處xứ 俱câu 廣quảng 大đại 故cố 。 謂vị 色sắc 界giới 身thân 形hình 量lượng 廣quảng 大đại 過quá 於ư 欲dục 界giới 。 色sắc 界giới 處xứ 所sở 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 施thi 設thiết 論luận 說thuyết 。 如như 從tùng 此thử 處xứ 至chí 梵Phạm 眾chúng 天thiên 。 從tùng 梵Phạm 眾chúng 天thiên 至chí 梵Phạm 輔phụ 天thiên 。 其kỳ 量lượng 亦diệc 爾nhĩ 。 廣quảng 說thuyết 乃nãi 至chí 。 如như 從tùng 此thử 處xứ 至chí 善thiện 見kiến 天thiên 。 從tùng 善thiện 見kiến 天thiên 。 至chí 色sắc 究cứu 竟cánh 其kỳ 量lượng 亦diệc 爾nhĩ 。 故cố 色sắc 界giới 色sắc 多đa 於ư 欲dục 界giới 。

復phục 有hữu 二nhị 法Pháp 。 謂vị 有hữu 見kiến 無vô 見kiến 法pháp 。 問vấn 何hà 故cố 作tác 此thử 論luận 。 答đáp 為vi 欲dục 遮già 遣khiển 。 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 及cập 為vi 顯hiển 示thị 智trí 殊thù 勝thắng 故cố 。 為vi 欲dục 遮già 遣khiển 補bổ 特đặc 伽già 羅la 者giả 。 謂vị 顯hiển 唯duy 有hữu 見kiến 無vô 見kiến 法pháp 畢tất 竟cánh 無vô 實thật 補bổ 特đặc 伽già 羅la 故cố 。 及cập 為vi 顯hiển 示thị 智trí 殊thù 勝thắng 者giả 。 謂vị 有hữu 聰thông 慧tuệ 殊thù 勝thắng 智trí 者giả 。 由do 此thử 二nhị 法pháp 。 通thông 達đạt 一nhất 切thiết 。 此thử 二nhị 遍biến 攝nhiếp 一nhất 切thiết 法pháp 故cố 。

復phục 次thứ 為vi 止chỉ 他tha 宗tông 顯hiển 正chánh 理lý 故cố 。 謂vị 或hoặc 有hữu 執chấp 一nhất 切thiết 法pháp 皆giai 是thị 有hữu 見kiến 。 如như 尊tôn 者giả 妙diệu 音âm 。 彼bỉ 作tác 是thị 說thuyết 。 一nhất 切thiết 法pháp 皆giai 是thị 有hữu 見kiến 慧tuệ 眼nhãn 境cảnh 故cố 。 為vi 止chỉ 彼bỉ 意ý 顯hiển 一nhất 切thiết 法pháp 。 或hoặc 是thị 有hữu 見kiến 或hoặc 是thị 無vô 見kiến 。 由do 此thử 三tam 緣duyên 故cố 作tác 斯tư 論luận 。 問vấn 有hữu 見kiến 法pháp 云vân 何hà 答đáp 。 一nhất 處xứ 謂vị 色sắc 處xứ 。 問vấn 無vô 見kiến 法pháp 云vân 何hà 。 答đáp 十thập 一nhất 處xứ 。 謂vị 餘dư 十thập 一nhất 處xứ 。 問vấn 有hữu 見kiến 無vô 見kiến 是thị 何hà 義nghĩa 耶da 。 尊tôn 者giả 世thế 友hữu 。 作tác 如như 是thị 說thuyết 。 能năng 現hiện 所sở 現hiện 及cập 可khả 示thị 現hiện 在tại 此thử 在tại 彼bỉ 。 是thị 有hữu 見kiến 義nghĩa 。 與dữ 此thử 相tương 違vi 是thị 無vô 見kiến 義nghĩa 。 大đại 德đức 說thuyết 曰viết 。 是thị 眼nhãn 所sở 照chiếu 。 是thị 眼nhãn 所sở 行hành 。 是thị 眼nhãn 境cảnh 界giới 是thị 有hữu 見kiến 義nghĩa 。 與dữ 此thử 相tương 違vi 是thị 無vô 見kiến 義nghĩa 。 脇hiếp 尊tôn 者giả 言ngôn 。 若nhược 有hữu 影ảnh 像tượng 明minh 了liễu 可khả 見kiến 是thị 有hữu 見kiến 義nghĩa 。 與dữ 此thử 相tương 違vi 是thị 無vô 見kiến 義nghĩa 。 問vấn 何hà 故cố 有hữu 色sắc 十thập 一nhất 處xứ 中trung 唯duy 一nhất 色sắc 處xứ 說thuyết 名danh 有hữu 見kiến 。 答đáp 唯duy 一nhất 色sắc 處xứ 麁thô 顯hiển 易dị 了liễu 。 廣quảng 說thuyết 如như 前tiền 。 十thập 一nhất 色sắc 內nội 唯duy 一nhất 色sắc 處xứ 立lập 色sắc 處xứ 名danh 。 此thử 有hữu 見kiến 法pháp 有hữu 二nhị 十thập 種chủng 。 謂vị 長trường 短đoản 方phương 圓viên 正chánh 不bất 正chánh 高cao 下hạ 。 青thanh 黃hoàng 赤xích 白bạch 。 影ảnh 光quang 明minh 暗ám 雲vân 烟yên 塵trần 霧vụ 。

復phục 有hữu 說thuyết 者giả 。 此thử 有hữu 二nhị 十thập 一nhất 。 謂vị 前tiền 二nhị 十thập 種chủng 加gia 空không 一nhất 顯hiển 色sắc 。 問vấn 此thử 二nhị 十thập 色sắc 內nội 。 幾kỷ 有hữu 顯hiển 無vô 形hình 幾kỷ 有hữu 顯hiển 有hữu 形hình 。 答đáp 二nhị 十thập 色sắc 內nội 八bát 有hữu 顯hiển 無vô 形hình 。 謂vị 青thanh 黃hoàng 赤xích 白bạch 。 影ảnh 光quang 明minh 暗ám 。 餘dư 十thập 二nhị 色sắc 有hữu 顯hiển 有hữu 形hình 。 有hữu 說thuyết 此thử 中trung 應ưng 作tác 四tứ 句cú 。 或hoặc 有hữu 色sắc 有hữu 顯hiển 無vô 形hình 。 謂vị 青thanh 黃hoàng 赤xích 白bạch 。 影ảnh 光quang 明minh 暗ám 。 此thử 八bát 種chủng 色sắc 有hữu 顯hiển 可khả 知tri 無vô 形hình 可khả 知tri 故cố 。 或hoặc 有hữu 色sắc 有hữu 形hình 無vô 顯hiển 。 謂vị 身thân 表biểu 色sắc 此thử 有hữu 形hình 可khả 知tri 無vô 顯hiển 可khả 知tri 故cố 。 或hoặc 有hữu 色sắc 有hữu 顯hiển 有hữu 形hình 。 謂vị 長trường 短đoản 方phương 圓viên 正chánh 不bất 正chánh 高cao 下hạ 雲vân 烟yên 塵trần 霧vụ 。 此thử 十thập 二nhị 種chủng 有hữu 顯hiển 有hữu 形hình 。 而nhi 可khả 知tri 故cố 。 或hoặc 有hữu 色sắc 無vô 顯hiển 無vô 形hình 。 謂vị 除trừ 前tiền 相tương/tướng 。 即tức 空không 界giới 色sắc 。 問vấn 水thủy 鏡kính 等đẳng 中trung 所sở 有hữu 影ảnh 像tượng 為vi 是thị 實thật 有hữu 非phi 實thật 有hữu 耶da 。 譬thí 喻dụ 者giả 說thuyết 此thử 非phi 實thật 有hữu 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 面diện 不bất 入nhập 鏡kính 鏡kính 不bất 在tại 面diện 。 如như 何hà 鏡kính 上thượng 有hữu 面diện 像tượng 生sanh 。 阿a 毘tỳ 達đạt 磨ma 諸chư 論luận 師sư 言ngôn 。 此thử 是thị 實thật 有hữu 是thị 眼nhãn 所sở 見kiến 眼nhãn 識thức 所sở 緣duyên 色sắc 處xứ 攝nhiếp 故cố 。 問vấn 面diện 不bất 入nhập 鏡kính 鏡kính 不bất 在tại 面diện 。 云vân 何hà 實thật 有hữu 。 答đáp 生sanh 色sắc 因nhân 緣duyên 有hữu 多đa 種chủng 理lý 非phi 一nhất 種chủng 理lý 故cố 彼bỉ 非phi 難nạn/nan 。 如như 緣duyên 月nguyệt 光quang 月nguyệt 愛ái 珠châu 器khí 。 得đắc 有hữu 水thủy 生sanh 非phi 不bất 實thật 有hữu 。 彼bỉ 所sở 生sanh 水thủy 有hữu 水thủy 用dụng 故cố 。 如như 緣duyên 日nhật 光quang 及cập 日nhật 愛ái 珠châu 牛ngưu 糞phẩn 末mạt 等đẳng 。 而nhi 有hữu 火hỏa 生sanh 。 非phi 不bất 實thật 有hữu 。 彼bỉ 所sở 生sanh 火hỏa 有hữu 火hỏa 用dụng 故cố 。 如như 緣duyên 鑽toàn 燧toại 及cập 人nhân 功công 力lực 。 而nhi 有hữu 火hỏa 生sanh 。 非phi 不bất 實thật 有hữu 。 彼bỉ 所sở 生sanh 火hỏa 有hữu 火hỏa 用dụng 故cố 。 如như 是thị 緣duyên 水thủy 鏡kính 等đẳng 及cập 人nhân 面diện 等đẳng 有hữu 影ảnh 像tượng 生sanh 非phi 不bất 實thật 有hữu 。 所sở 生sanh 影ảnh 像tượng 能năng 為vi 所sở 緣duyên 生sanh 覺giác 念niệm 故cố 。 問vấn 世thế 間gian 所sở 聞văn 諸chư 谷cốc 響hưởng 等đẳng 。 為vi 是thị 實thật 有hữu 非phi 實thật 有hữu 耶da 。 譬thí 喻dụ 者giả 說thuyết 。 此thử 非phi 實thật 有hữu 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 一nhất 切thiết 音âm 聲thanh 。 剎sát 那na 性tánh 故cố 。 於ư 此thử 處xứ 生sanh 。 即tức 此thử 處xứ 滅diệt 。 剎sát 那na 頃khoảnh 生sanh 自tự 然nhiên 即tức 滅diệt 。 如như 何hà 能năng 至chí 谷cốc 等đẳng 生sanh 響hưởng 。 阿a 毘tỳ 達đạt 磨ma 諸chư 論luận 師sư 言ngôn 。 此thử 是thị 實thật 有hữu 。 是thị 耳nhĩ 所sở 聞văn 耳nhĩ 識thức 所sở 緣duyên 聲thanh 處xứ 攝nhiếp 故cố 。 問vấn 聲thanh 剎sát 那na 生sanh 即tức 此thử 處xứ 滅diệt 。 如như 何hà 能năng 至chí 谷cốc 等đẳng 生sanh 響hưởng 。 答đáp 生sanh 聲thanh 因nhân 緣duyên 非phi 一nhất 種chủng 理lý 有hữu 多đa 種chủng 理lý 故cố 彼bỉ 非phi 難nạn/nan 。 如như 緣duyên 脣thần 齒xỉ 舌thiệt 齶ngạc 喉hầu 等đẳng 相tương 擊kích 出xuất 聲thanh 。 彼bỉ 所sở 出xuất 聲thanh 非phi 不bất 實thật 有hữu 。 生sanh 耳nhĩ 識thức 故cố 。 如như 是thị 緣duyên 聲thanh 及cập 緣duyên 谷cốc 等đẳng 而nhi 有hữu 響hưởng 生sanh 非phi 不bất 實thật 有hữu 。 能năng 為vi 所sở 緣duyên 生sanh 覺giác 念niệm 故cố 。

說Thuyết 一Nhất 切Thiết 有Hữu 部Bộ 發Phát 智Trí 大Đại 毘Tỳ 婆Bà 沙Sa 論Luận 卷quyển 第đệ 七thất 十thập 五ngũ