阿A 毘Tỳ 達Đạt 磨Ma 大Đại 毘Tỳ 婆Bà 沙Sa 論Luận 卷quyển 第đệ 七thất 十thập 九cửu

五ngũ 百bách 大đại 阿A 羅La 漢Hán 等đẳng 造tạo

三Tam 藏Tạng 法Pháp 師sư 玄huyền 奘tráng 奉phụng 。 詔chiếu 譯dịch 結kết 蘊uẩn 第đệ 二nhị 中trung 十thập 門môn 納nạp 息tức 第đệ 四tứ 之chi 九cửu 。

如như 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 苦khổ 聖Thánh 諦Đế 應ưng 以dĩ 慧tuệ 遍biến 知tri 。 阿a 毘tỳ 達đạt 磨ma 說thuyết 。 智trí 所sở 遍biến 知tri 。 謂vị 一nhất 切thiết 法pháp 。 問vấn 若nhược 一nhất 切thiết 法pháp 。 是thị 所sở 遍biến 知tri 如như 阿a 毘tỳ 達đạt 磨ma 說thuyết 。 何hà 故cố 契Khế 經Kinh 唯duy 說thuyết 以dĩ 慧tuệ 應ưng 遍biến 知tri 苦khổ 。 答đáp 契Khế 經Kinh 唯duy 依y 。 出xuất 世thế 間gian 慧tuệ 。 說thuyết 苦Khổ 聖Thánh 諦Đế 。 是thị 應ưng 遍biến 知tri 。 阿a 毘tỳ 達đạt 磨ma 總tổng 依y 世thế 間gian 出xuất 世thế 間gian 慧tuệ 。 說thuyết 一nhất 切thiết 法pháp 。 是thị 所sở 遍biến 知tri 。 如như 世thế 間gian 出xuất 世thế 間gian 。 有hữu 漏lậu 無vô 漏lậu 。 縛phược 解giải 繫hệ 不bất 繫hệ 。 應ưng 知tri 亦diệc 爾nhĩ 。

復phục 次thứ 契Khế 經Kinh 唯duy 依y 近cận 遍biến 知tri 慧tuệ 說thuyết 苦Khổ 聖Thánh 諦Đế 。 是thị 應ưng 遍biến 知tri 。 阿a 毘tỳ 達đạt 磨ma 依y 近cận 遠viễn 慧tuệ 說thuyết 一nhất 切thiết 法pháp 。 是thị 所sở 遍biến 知tri 。 如như 近cận 遠viễn 隣lân 逼bức 非phi 隣lân 逼bức 和hòa 合hợp 非phi 和hòa 合hợp 。 應ưng 知tri 亦diệc 爾nhĩ 。

復phục 次thứ 契Khế 經Kinh 唯duy 依y 觀quán 共cộng 相tương 慧tuệ 說thuyết 苦Khổ 聖Thánh 諦Đế 。 是thị 應ưng 遍biến 知tri 阿a 毘tỳ 達đạt 磨ma 總tổng 依y 觀quán 自tự 相tướng 共cộng 相tướng 。 慧tuệ 說thuyết 一nhất 切thiết 法pháp 。 是thị 所sở 遍biến 知tri 。 如như 自tự 相tướng 共cộng 相tướng 慧tuệ 。 自tự 相tướng 共cộng 相tướng 。 覺giác 自tự 相tướng 共cộng 相tướng 。 作tác 意ý 應ưng 知tri 亦diệc 爾nhĩ 。

復phục 次thứ 契Khế 經Kinh 唯duy 依y 不bất 共cộng 慧tuệ 說thuyết 苦Khổ 聖Thánh 諦Đế 。 是thị 應ưng 遍biến 知tri 。 阿a 毘tỳ 達đạt 磨ma 總tổng 依y 共cộng 不bất 共cộng 慧tuệ 說thuyết 一nhất 切thiết 法pháp 。 是thị 所sở 遍biến 知tri 。

復phục 次thứ 契Khế 經Kinh 依y 現hiện 觀quán 時thời 說thuyết 苦Khổ 聖Thánh 諦Đế 。 是thị 應ưng 遍biến 知tri 。 阿a 毘tỳ 達đạt 磨ma 依y 行hành 諦đế 時thời 說thuyết 一nhất 切thiết 法pháp 。 是thị 所sở 遍biến 知tri 。

復phục 次thứ 契Khế 經Kinh 依y 施thi 設thiết 覺giác 說thuyết 苦Khổ 聖Thánh 諦Đế 。 是thị 應ưng 遍biến 知tri 。 阿a 毘tỳ 達đạt 磨ma 依y 勝thắng 義nghĩa 覺giác 說thuyết 一nhất 切thiết 法pháp 。 是thị 所sở 遍biến 知tri 。 問vấn 施thi 設thiết 覺giác 者giả 義nghĩa 何hà 謂vị 耶da 。 答đáp 依y 果quả 麁thô 顯hiển 易dị 見kiến 。 方phương 便tiện 說thuyết 遍biến 知tri 苦khổ 。 依y 生sanh 死tử 因nhân 不bất 續tục 。 方phương 便tiện 說thuyết 永vĩnh 斷đoạn 集tập 。 依y 具cụ 二nhị 德đức 不bất 在tại 身thân 。 方phương 便tiện 說thuyết 應ưng 證chứng 滅diệt 。 依y 能năng 永vĩnh 斷đoạn 諸chư 煩phiền 惱não 道đạo 。 方phương 便tiện 說thuyết 應ưng 修tu 道Đạo 。 如như 是thị 名danh 為vi 。 施thi 設thiết 覺giác 義nghĩa 。 非phi 盡tận 理lý 故cố 立lập 施thi 設thiết 名danh 。 脇hiếp 尊tôn 者giả 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 唯duy 說thuyết 應ưng 遍biến 知tri 苦khổ 。 或hoặc 謂vị 唯duy 苦khổ 是thị 應ưng 遍biến 知tri 。 故cố 對đối 法pháp 中trung 說thuyết 一nhất 切thiết 法pháp 。 是thị 所sở 遍biến 知tri 。 世Thế 尊Tôn 唯duy 說thuyết 集tập 應ưng 永vĩnh 斷đoạn 。 或hoặc 謂vị 唯duy 集tập 是thị 應ưng 永vĩnh 斷đoạn 故cố 。 對đối 法pháp 中trung 說thuyết 有hữu 漏lậu 法pháp 皆giai 應ưng 永vĩnh 斷đoạn 。 世Thế 尊Tôn 唯duy 說thuyết 滅diệt 應ưng 作tác 證chứng 。 或hoặc 謂vị 唯duy 滅diệt 是thị 應ưng 作tác 證chứng 。 故cố 對đối 法pháp 中trung 依y 得đắc 作tác 證chứng 說thuyết 諸chư 善thiện 法Pháp 。 皆giai 應ưng 作tác 證chứng 。 世Thế 尊Tôn 唯duy 說thuyết 道Đạo 應ưng 修tu 習tập 。 或hoặc 謂vị 唯duy 道đạo 是thị 應ưng 修tu 習tập 。 故cố 對đối 法pháp 中trung 總tổng 說thuyết 一nhất 切thiết 。 善thiện 有hữu 為vi 法pháp 。 皆giai 應ưng 修tu 習tập 。 此thử 則tắc 顯hiển 示thị 。 經kinh 義nghĩa 不bất 了liễu 。 阿a 毘tỳ 達đạt 磨ma 是thị 了liễu 義nghĩa 說thuyết 。

復phục 次thứ 為vì 令linh 永vĩnh 斷đoạn 。 生sanh 死tử 道đạo 路lộ 故cố 佛Phật 唯duy 說thuyết 應ưng 遍biến 知tri 苦khổ 。 謂vị 有hữu 身thân 見kiến 是thị 六lục 十thập 二nhị 見kiến 趣thú 根căn 本bổn 。 見kiến 趣thú 是thị 餘dư 。 煩phiền 惱não 根căn 本bổn 。 諸chư 餘dư 煩phiền 惱não 。 是thị 業nghiệp 根căn 本bổn 。 諸chư 業nghiệp 復phục 是thị 異dị 熟thục 根căn 本bổn 。 依y 止chỉ 異dị 熟thục 生sanh 長trưởng 一nhất 切thiết 善thiện 不bất 善thiện 無vô 記ký 法pháp 。 由do 此thử 輪luân 轉chuyển 。 生sanh 死tử 無vô 窮cùng 。 遍biến 知tri 苦khổ 時thời 斷đoạn 有hữu 身thân 見kiến 。 身thân 見kiến 斷đoạn 故cố 生sanh 死tử 路lộ 絕tuyệt 。 故cố 佛Phật 唯duy 說thuyết 應ưng 遍biến 知tri 苦khổ 。

復phục 次thứ 為vì 令linh 永vĩnh 斷đoạn 。 五ngũ 我ngã 見kiến 十thập 五ngũ 我ngã 所sở 見kiến 。 故cố 佛Phật 唯duy 說thuyết 應ưng 遍biến 知tri 苦khổ 。

復phục 次thứ 為vì 令linh 永vĩnh 斷đoạn 。 有hữu 身thân 見kiến 邊biên 執chấp 見kiến 。 及cập 為vi 證chứng 得đắc 空không 。 無Vô 願Nguyện 三Tam 摩Ma 地Địa 。 故cố 佛Phật 唯duy 說thuyết 應ưng 遍biến 知tri 苦khổ 。

復phục 次thứ 從tùng 無vô 始thỉ 來lai 。 諸chư 有hữu 情tình 類loại 。 於ư 五ngũ 取thủ 蘊uẩn 。 起khởi 我ngã 有hữu 情tình 命mạng 者giả 生sanh 者giả 及cập 養dưỡng 育dục 者giả 數số 取thủ 趣thú 想tưởng 。 誰thùy 能năng 斷đoạn 此thử 諸chư 惡ác 倒đảo 想tưởng 。 令linh 得đắc 法Pháp 想tưởng 謂vị 苦khổ 遍biến 知tri 。 故cố 佛Phật 唯duy 說thuyết 應ưng 遍biến 知tri 苦khổ 。

復phục 次thứ 從tùng 無vô 始thỉ 來lai 。 於ư 苦khổ 非phi 常thường 空không 非phi 我ngã 蘊uẩn 起khởi 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 想tưởng 。 誰thùy 能năng 斷đoạn 此thử 諸chư 顛điên 倒đảo 想tưởng 。 令linh 得đắc 無vô 顛điên 倒đảo 想tưởng 。 謂vị 苦khổ 遍biến 知tri 。 故cố 佛Phật 唯duy 說thuyết 應ưng 遍biến 知tri 苦khổ 。

復phục 次thứ 從tùng 無vô 始thỉ 來lai 。 諸chư 有hữu 情tình 類loại 。 雖tuy 為vi 諸chư 蘊uẩn 損tổn 惱não 逼bức 切thiết 如như 荷hà 重trọng 擔đảm 。 而nhi 於ư 諸chư 蘊uẩn 希hy 求cầu 貪tham 著trước 。 如như 諸chư 嬰anh 兒nhi 。 雖tuy 為vi 乳nhũ 母mẫu 打đả 罵mạ 逼bức 切thiết 。 而nhi 歸quy 附phụ 之chi 。 欲dục 令linh 有hữu 情tình 斷đoạn 蘊uẩn 貪tham 著trước 。 故cố 佛Phật 唯duy 說thuyết 應ưng 遍biến 知tri 苦khổ 。

復phục 次thứ 從tùng 無vô 始thỉ 來lai 。 諸chư 有hữu 情tình 類loại 。 由do 諸chư 煩phiền 惱não 惡ác 行hành 顛điên 倒đảo 。 令linh 心tâm 心tâm 所sở 於ư 境cảnh 邪tà 曲khúc 。 誰thùy 令linh 正chánh 直trực 謂vị 苦khổ 遍biến 知tri 。 故cố 佛Phật 唯duy 說thuyết 應ưng 遍biến 知tri 苦khổ 。

復phục 次thứ 諸chư 瑜du 伽già 師sư 若nhược 遍biến 知tri 苦khổ 便tiện 能năng 安an 住trụ 無vô 倒đảo 想tưởng 心tâm 。 設thiết 彼bỉ 現hiện 觀quán 苦khổ 聖Thánh 諦Đế 已dĩ 。 於ư 餘dư 聖Thánh 諦Đế 不bất 復phục 現hiện 觀quán 。 有hữu 人nhân 問vấn 言ngôn 。 此thử 五ngũ 取thủ 蘊uẩn 。 為vi 苦khổ 為vi 樂lạc 。 答đáp 言ngôn 唯duy 苦khổ 如như 熱nhiệt 鐵thiết 團đoàn 。 復phục 問vấn 取thủ 蘊uẩn 為vi 常thường 非phi 常thường 。 答đáp 言ngôn 非phi 常thường 一nhất 剎sát 那na 後hậu 決quyết 定định 不bất 住trụ 。 復phục 問vấn 取thủ 蘊uẩn 為vi 淨tịnh 不bất 淨tịnh 。 答đáp 言ngôn 不bất 淨tịnh 如như 糞phẩn 穢uế 聚tụ 。 復phục 問vấn 取thủ 蘊uẩn 。 有hữu 我ngã 無vô 我ngã 。 答đáp 言ngôn 無vô 我ngã 作tác 者giả 受thọ 者giả 。 皆giai 不bất 可khả 得đắc 。 唯duy 空không 行hành 聚tụ 。 此thử 無vô 顛điên 倒đảo 由do 苦khổ 遍biến 知tri 。 故cố 佛Phật 唯duy 說thuyết 應ưng 遍biến 知tri 苦khổ 。

復phục 次thứ 取thủ 蘊uẩn 如như 病bệnh 性tánh 不bất 調điều 適thích 。 取thủ 蘊uẩn 如như 癰ung 性tánh 能năng 逼bức 惱não 。 取thủ 蘊uẩn 如như 箭tiễn 性tánh 能năng 損tổn 害hại 。 取thủ 蘊uẩn 如như 刀đao 性tánh 能năng 傷thương 切thiết 。 取thủ 蘊uẩn 如như 毒độc 性tánh 能năng 殺sát 害hại 。 取thủ 蘊uẩn 如như 火hỏa 性tánh 能năng 焚phần 燒thiêu 。 取thủ 蘊uẩn 如như 怨oán 性tánh 不bất 饒nhiêu 益ích 。 取thủ 蘊uẩn 如như 邊biên 城thành 恆hằng 為vi 種chủng 種chủng 業nghiệp 煩phiền 惱não 賊tặc 之chi 所sở 侵xâm 擾nhiễu 。 能năng 知tri 此thử 者giả 謂vị 苦khổ 遍biến 知tri 。 故cố 佛Phật 唯duy 說thuyết 應ưng 遍biến 知tri 苦khổ 。

復phục 次thứ 諸chư 瑜du 伽già 師sư 。 若nhược 遍biến 知tri 苦khổ 名danh 遇ngộ 真chân 佛Phật 。 出xuất 現hiện 世thế 間gian 。 名danh 入nhập 勝thắng 義nghĩa 如như 理lý 正Chánh 法Pháp 。 名danh 真chân 出xuất 家gia 。 名danh 真chân 受thọ 用dụng 正Chánh 法Pháp 財tài 寶bảo 。 得đắc 無vô 障chướng 礙ngại 。 故cố 佛Phật 唯duy 說thuyết 應ưng 遍biến 知tri 苦khổ 。

復phục 次thứ 諸chư 瑜du 伽già 師sư 。 若nhược 遍biến 知tri 苦khổ 名danh 捨xả 曾tằng 緣duyên 得đắc 未vị 曾tằng 緣duyên 。 名danh 捨xả 共cộng 得đắc 不bất 共cộng 。 名danh 捨xả 世thế 間gian 得đắc 出xuất 世thế 間gian 。 故cố 佛Phật 唯duy 說thuyết 應ưng 遍biến 知tri 苦khổ 。

復phục 次thứ 諸chư 瑜du 伽già 師sư 。 若nhược 遍biến 知tri 苦khổ 開khai 未vị 曾tằng 開khai 聖thánh 道Đạo 門môn 。 故cố 能năng 捨xả 未vị 曾tằng 捨xả 異dị 生sanh 性tánh 。 能năng 得đắc 未vị 曾tằng 得đắc 聖thánh 性tánh 。 故cố 佛Phật 唯duy 說thuyết 應ưng 遍biến 知tri 苦khổ 。

復phục 次thứ 諸chư 瑜du 伽già 師sư 。 若nhược 遍biến 知tri 苦khổ 捨xả 名danh 得đắc 名danh 捨xả 界giới 得đắc 界giới 捨xả 性tánh 得đắc 性tánh 捨xả 名danh 得đắc 名danh 者giả 。 謂vị 捨xả 異dị 生sanh 名danh 得đắc 聖thánh 者giả 名danh 捨xả 界giới 得đắc 界giới 者giả 。 謂vị 捨xả 異dị 生sanh 界giới 分phần/phân 。 得đắc 聖thánh 者giả 界giới 分phần/phân 。 捨xả 性tánh 得đắc 性tánh 者giả 。 謂vị 捨xả 異dị 生sanh 種chủng 性tánh 。 得đắc 聖thánh 者giả 種chủng 性tánh 。 故cố 佛Phật 唯duy 說thuyết 應ưng 遍biến 知tri 苦khổ 。

復phục 次thứ 諸chư 瑜du 伽già 師sư 。 若nhược 遍biến 知tri 苦khổ 得đắc 心tâm 不bất 得đắc 心tâm 因nhân 。 得đắc 苦khổ 不bất 得đắc 苦khổ 因nhân 。 得đắc 明minh 不bất 得đắc 明minh 因nhân 。 故cố 佛Phật 唯duy 說thuyết 應ưng 遍biến 知tri 苦khổ 。

復phục 次thứ 諸chư 瑜du 伽già 師sư 。 若nhược 遍biến 知tri 苦khổ 捨xả 五ngũ 同đồng 分phần/phân 得đắc 八bát 同đồng 分phần/phân 。 五ngũ 同đồng 分phần/phân 者giả 謂vị 五ngũ 無vô 間gián 業nghiệp 同đồng 分phần/phân 。 八bát 同đồng 分phần/phân 者giả 謂vị 四tứ 向hướng 四Tứ 果Quả 同đồng 分phần/phân 。 故cố 佛Phật 唯duy 說thuyết 應ưng 遍biến 知tri 苦khổ 。

復phục 次thứ 諸chư 瑜du 伽già 師sư 。 若nhược 遍biến 知tri 苦khổ 則tắc 捨xả 如như 柳liễu 絮# 異dị 生sanh 性tánh 。 住trụ 如như 帝đế 幢tràng 佛Phật 法Pháp 性tánh 。 故cố 佛Phật 唯duy 說thuyết 應ưng 遍biến 知tri 苦khổ 。

復phục 次thứ 諸chư 瑜du 伽già 師sư 。 若nhược 遍biến 知tri 苦khổ 名danh 為vi 最tối 初sơ 得đắc 法Pháp 證chứng 淨tịnh 。 故cố 佛Phật 唯duy 說thuyết 應ưng 遍biến 知tri 苦khổ 。

復phục 次thứ 諸chư 瑜du 伽già 師sư 。 若nhược 遍biến 知tri 苦khổ 名danh 最tối 初sơ 得đắc 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。 如như 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。 見kiến 聖Thánh 諦Đế 者giả 。 故cố 斷đoạn 他tha 命mạng 越việt 所sở 學học 處xứ 。 乃nãi 至chí 廣quảng 說thuyết 。 故cố 佛Phật 唯duy 說thuyết 應ưng 遍biến 知tri 苦khổ 。

復phục 次thứ 諸chư 瑜du 伽già 師sư 。 若nhược 遍biến 知tri 苦khổ 名danh 為vi 最tối 初sơ 。 入nhập 大đại 法Pháp 海hải 。 登đăng 大đại 法pháp 山sơn 。 摧tồi 大đại 怨oán 敵địch 。 昇thăng 大đại 法Pháp 座tòa 。 故cố 佛Phật 唯duy 說thuyết 應ưng 遍biến 知tri 苦khổ 。

復phục 次thứ 苦khổ 應ưng 遍biến 知tri 非phi 皆giai 永vĩnh 斷đoạn 。 集tập 應ưng 永vĩnh 斷đoạn 不bất 應ưng 唯duy 遍biến 知tri 。 滅diệt 應ưng 作tác 證chứng 不bất 應ưng 唯duy 遍biến 知tri 。 道đạo 應ưng 修tu 習tập 不bất 應ưng 唯duy 遍biến 知tri 。 故cố 佛Phật 唯duy 說thuyết 應ưng 遍biến 知tri 苦khổ 。

復phục 次thứ 於ư 四Tứ 聖Thánh 諦Đế 。 皆giai 應ưng 遍biến 知tri 。 苦khổ 在tại 最tối 初sơ 故cố 唯duy 說thuyết 苦khổ 。

如như 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 苦Khổ 集Tập 聖Thánh 諦Đế 。 應ưng 以dĩ 慧tuệ 永vĩnh 斷đoạn 。 阿a 毘tỳ 達đạt 磨ma 說thuyết 。 應ưng 永vĩnh 斷đoạn 者giả 謂vị 有hữu 漏lậu 法pháp 。 若nhược 說thuyết 唯duy 愛ái 是thị 集Tập 諦Đế 者giả 。 應ưng 問vấn 彼bỉ 言ngôn 諸chư 有hữu 漏lậu 法pháp 皆giai 應ưng 永vĩnh 斷đoạn 如như 對đối 法pháp 說thuyết 。 何hà 故cố 世Thế 尊Tôn 。 唯duy 說thuyết 愛ái 應ưng 永vĩnh 斷đoạn 非phi 餘dư 一nhất 切thiết 有hữu 漏lậu 法pháp 耶da 。 彼bỉ 應ưng 如như 前tiền 愛ái 為vi 集tập 。 答đáp 若nhược 說thuyết 一nhất 切thiết 有hữu 漏lậu 法pháp 。 因nhân 是thị 集Tập 諦Đế 者giả 。 應ưng 問vấn 苦Khổ 諦Đế 亦diệc 應ưng 永vĩnh 斷đoạn 何hà 故cố 唯duy 說thuyết 集tập 應ưng 永vĩnh 斷đoạn 。 答đáp 佛Phật 為vi 捨xả 苦khổ 故cố 作tác 是thị 說thuyết 。 汝nhữ 等đẳng 若nhược 欲dục 。 捨xả 眾chúng 苦khổ 者giả 應ưng 永vĩnh 斷đoạn 集tập 。 集tập 永vĩnh 斷đoạn 故cố 苦khổ 則tắc 不bất 生sanh 名danh 真chân 捨xả 苦khổ 。

復phục 次thứ 佛Phật 為vi 捨xả 果quả 。 故cố 作tác 是thị 說thuyết 。 汝nhữ 等đẳng 若nhược 欲dục 。 捨xả 苦khổ 果quả 者giả 應ưng 永vĩnh 斷đoạn 因nhân 。 因nhân 永vĩnh 斷đoạn 故cố 苦khổ 果quả 不bất 生sanh 名danh 真chân 捨xả 果quả 。

復phục 次thứ 為vi 止chỉ 苦khổ 流lưu 。 故cố 作tác 是thị 說thuyết 。 如như 止chỉ 流lưu 者giả 當đương 堰yển 水thủy 源nguyên 。 欲dục 止chỉ 苦khổ 流lưu 應ưng 永vĩnh 斷đoạn 集tập 。

復phục 次thứ 永vĩnh 斷đoạn 集tập 故cố 。 便tiện 害hại 俱câu 因nhân 離ly 俱câu 繫hệ 。 得đắc 無vô 漏lậu 離ly 繫hệ 得đắc 。 滅diệt 有hữu 頂đảnh 遍biến 行hành 因nhân 。 故cố 佛Phật 唯duy 說thuyết 集tập 應ưng 永vĩnh 斷đoạn 。

復phục 次thứ 若nhược 斷đoạn 因nhân 者giả 果quả 即tức 隨tùy 斷đoạn 。 若nhược 滅diệt 因nhân 者giả 果quả 即tức 隨tùy 滅diệt 。 若nhược 棄khí 因nhân 者giả 果quả 即tức 隨tùy 棄khí 。 若nhược 吐thổ 因nhân 者giả 果quả 即tức 隨tùy 吐thổ 。 故cố 佛Phật 唯duy 說thuyết 集tập 應ưng 永vĩnh 斷đoạn 。

復phục 次thứ 世Thế 尊Tôn 。 欲dục 令linh 諸chư 有hữu 情tình 。 類loại 捨xả 蘊uẩn 重trọng 擔đảm 。 故cố 作tác 是thị 說thuyết 。 謂vị 如như 有hữu 人nhân 荷hà 負phụ 重trọng 擔đảm 。 經kinh 嶮hiểm 難nạn 處xứ 。 而nhi 復phục 蹎điên 蹶quyết 為vi 擔đảm 逼bức 切thiết 欲dục 脫thoát 無vô 由do 。 有hữu 人nhân 語ngữ 言ngôn 欲dục 脫thoát 此thử 擔đảm 當đương 斷đoạn 擔đảm 索sách 乃nãi 可khả 脫thoát 之chi 。 如như 是thị 有hữu 情tình 。 荷hà 蘊uẩn 重trọng 擔đảm 經kinh 歷lịch 生sanh 死tử 。 諸chư 嶮hiểm 難nạn 處xứ 。 為vi 蘊uẩn 重trọng 擔đảm 之chi 所sở 逼bức 切thiết 故cố 。

佛Phật 告cáo 言ngôn 汝nhữ 等đẳng 若nhược 欲dục 。 脫thoát 蘊uẩn 重trọng 擔đảm 當đương 永vĩnh 斷đoạn 集tập 。

集tập 既ký 斷đoạn 已dĩ 蘊uẩn 擔đảm 便tiện 脫thoát 。

復phục 次thứ 為vi 對đối 外ngoại 道đạo 。 故cố 作tác 是thị 說thuyết 。 謂vị 諸chư 外ngoại 道đạo 。 苦khổ 果quả 所sở 逼bức 。 雖tuy 厭yếm 苦khổ 果quả 而nhi 不bất 斷đoạn 因nhân 。 如như 愚ngu 癡si 狗cẩu 捨xả 人nhân 逐trục 塊khối 。 故cố 佛Phật 告cáo 彼bỉ 汝nhữ 等đẳng 厭yếm 苦khổ 當đương 永vĩnh 斷đoạn 集tập 。 集tập 因nhân 斷đoạn 已dĩ 苦khổ 果quả 不bất 生sanh 。 便tiện 得đắc 解giải 脫thoát 。

復phục 次thứ 集tập 引dẫn 三tam 界giới 下hạ 中trung 上thượng 果quả 。 若nhược 永vĩnh 斷đoạn 集tập 苦khổ 果quả 不bất 生sanh 。 是thị 故cố 世Thế 尊Tôn 。 告cáo 有hữu 情tình 類loại 。 汝nhữ 等đẳng 厭yếm 苦khổ 當đương 永vĩnh 斷đoạn 集tập 。

復phục 次thứ 集tập 能năng 生sanh 長trưởng 三tam 種chủng 苦khổ 果quả 。 若nhược 永vĩnh 斷đoạn 集tập 彼bỉ 不bất 生sanh 長trưởng 。 是thị 故cố 世Thế 尊Tôn 。 告cáo 有hữu 情tình 類loại 。 若nhược 厭yếm 三tam 苦khổ 當đương 永vĩnh 斷đoạn 集tập 。

復phục 次thứ 集tập 能năng 生sanh 長trưởng 四tứ 種chủng 苦khổ 生sanh 。 若nhược 永vĩnh 斷đoạn 集tập 彼bỉ 不bất 生sanh 長trưởng 。 是thị 故cố 世Thế 尊Tôn 。 告cáo 有hữu 情tình 類loại 。 若nhược 厭yếm 四tứ 苦khổ 當đương 永vĩnh 斷đoạn 集tập 。

復phục 次thứ 集tập 能năng 生sanh 長trưởng 五ngũ 種chủng 苦khổ 趣thú 。 若nhược 永vĩnh 斷đoạn 集tập 彼bỉ 不bất 生sanh 長trưởng 。 是thị 故cố 世Thế 尊Tôn 。 告cáo 有hữu 情tình 類loại 。 若nhược 厭yếm 五ngũ 苦khổ 當đương 永vĩnh 斷đoạn 集tập 。

復phục 次thứ 苦khổ 但đãn 應ưng 捨xả 不bất 應ưng 斷đoạn 之chi 。 故cố 佛Phật 唯duy 說thuyết 集tập 應ưng 永vĩnh 斷đoạn 。 由do 如như 是thị 等đẳng 種chủng 種chủng 。 因nhân 緣duyên 世Thế 尊Tôn 唯duy 說thuyết 集tập 應ưng 永vĩnh 斷đoạn 。

如như 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 苦Khổ 滅Diệt 聖Thánh 諦Đế 。 應ưng 以dĩ 慧tuệ 作tác 證chứng 阿a 毘tỳ 達đạt 磨ma 說thuyết 得đắc 作tác 證chứng 者giả 。 謂vị 諸chư 善thiện 法Pháp 。 問vấn 若nhược 諸chư 善thiện 法Pháp 皆giai 應ưng 作tác 證chứng 如như 對đối 法pháp 說thuyết 。 何hà 故cố 世Thế 尊Tôn 。 唯duy 作tác 是thị 說thuyết 滅diệt 應ưng 作tác 證chứng 。 答đáp 滅diệt 是thị 解giải 脫thoát 離ly 繫hệ 為vi 相tương/tướng 。 故cố 佛Phật 唯duy 說thuyết 滅diệt 應ưng 作tác 證chứng 。

復phục 次thứ 滅diệt 無vô 處xứ 所sở 。 亦diệc 無vô 所sở 依y 。 故cố 佛Phật 唯duy 說thuyết 滅diệt 應ưng 作tác 證chứng 。

復phục 次thứ 滅diệt 雖tuy 是thị 因nhân 而nhi 無vô 有hữu 果quả 。 滅diệt 雖tuy 是thị 果quả 而nhi 無vô 有hữu 因nhân 。 故cố 佛Phật 唯duy 說thuyết 滅diệt 應ưng 作tác 證chứng 。

復phục 次thứ 滅diệt 雖tuy 是thị 因nhân 而nhi 無vô 有hữu 因nhân 。 滅diệt 雖tuy 是thị 果quả 而nhi 無vô 有hữu 果quả 。 故cố 佛Phật 唯duy 說thuyết 滅diệt 應ưng 作tác 證chứng 。

復phục 次thứ 滅diệt 是thị 能năng 作tác 非phi 有hữu 能năng 作tác 。 是thị 緣duyên 非phi 有hữu 緣duyên 。 是thị 離ly 非phi 有hữu 離ly 。 故cố 佛Phật 唯duy 說thuyết 滅diệt 應ưng 作tác 證chứng 。

復phục 次thứ 滅diệt 令linh 蘊uẩn 無vô 而nhi 不bất 變biến 法pháp 。 故cố 佛Phật 唯duy 說thuyết 滅diệt 應ưng 作tác 證chứng 。

復phục 次thứ 滅diệt 能năng 息tức 三tam 墮đọa 四tứ 遮già 五ngũ 故cố 佛Phật 唯duy 說thuyết 滅diệt 應ưng 作tác 證chứng 。

復phục 次thứ 滅diệt 是thị 一nhất 味vị 廣quảng 大Đại 道Đạo 果quả 。 能năng 淨tịnh 四tứ 姓tánh 及cập 諸chư 名danh 言ngôn 名danh 無vô 上thượng 法pháp 。 故cố 佛Phật 唯duy 說thuyết 滅diệt 應ưng 作tác 證chứng 復phục 次thứ 滅diệt 唯duy 無vô 漏lậu 得đắc 通thông 二nhị 種chủng 滅diệt 唯duy 非phi 學học 非phi 無Vô 學Học 得đắc 通thông 三tam 種chủng 。 滅diệt 一nhất 諦đế 攝nhiếp 得đắc 三tam 諦đế 攝nhiếp 。 滅diệt 唯duy 不bất 繫hệ 得đắc 通thông 三tam 種chủng 。 滅diệt 唯duy 不bất 斷đoạn 得đắc 通thông 二nhị 種chủng 。 故cố 佛Phật 唯duy 說thuyết 滅diệt 應ưng 作tác 證chứng 。

復phục 次thứ 滅diệt 是thị 善thiện 亦diệc 是thị 常thường 。 是thị 善thiện 亦diệc 離ly 世thế 。 是thị 善thiện 亦diệc 離ly 蘊uẩn 。 是thị 善thiện 無vô 三tam 品phẩm 。 是thị 善thiện 無vô 前tiền 後hậu 。 故cố 佛Phật 唯duy 說thuyết 滅diệt 應ưng 作tác 證chứng 。

復phục 次thứ 滅diệt 是thị 沙Sa 門Môn 果quả 非phi 沙Sa 門Môn 。 是thị 婆Bà 羅La 門Môn 。 果quả 非phi 婆Bà 羅La 門Môn 。 是thị 梵Phạm 行hạnh 果quả 非phi 梵Phạm 行hạnh 。 是thị 道Đạo 果Quả 非phi 道đạo 。 故cố 佛Phật 唯duy 說thuyết 滅diệt 應ưng 作tác 證chứng 。

復phục 次thứ 為vi 證chứng 滅diệt 故cố 。 證chứng 有hữu 為vi 善thiện 。 故cố 佛Phật 唯duy 說thuyết 滅diệt 應ưng 作tác 證chứng 。 由do 如như 是thị 等đẳng 種chủng 種chủng 因nhân 緣duyên 。 故cố 佛Phật 唯duy 說thuyết 滅diệt 應ưng 作tác 證chứng 。

如như 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 趣thú 苦Khổ 滅Diệt 道Đạo 聖Thánh 諦Đế 。 應ưng 以dĩ 慧tuệ 修tu 習tập 。 阿a 毘tỳ 達đạt 磨ma 說thuyết 應ưng 修tu 習tập 法pháp 者giả 謂vị 有hữu 為vi 善thiện 法Pháp 。 問vấn 諸chư 有hữu 為vi 善thiện 皆giai 應ưng 修tu 習tập 。 如như 對đối 法pháp 說thuyết 。 何hà 故cố 世Thế 尊Tôn 。 唯duy 作tác 是thị 說thuyết 應ưng 修tu 聖thánh 道Đạo 。 答đáp 聖thánh 道Đạo 應ưng 修tu 不bất 應ưng 永vĩnh 斷đoạn 。 非phi 如như 餘dư 善thiện 應ưng 斷đoạn 應ưng 修tu 。 故cố 佛Phật 唯duy 說thuyết 應ưng 修tu 聖thánh 道Đạo 。

復phục 次thứ 聖thánh 道Đạo 唯duy 有hữu 得đắc 修tu 習tập 修tu 。 非phi 如như 餘dư 善thiện 具cụ 四tứ 種chủng 修tu 。 所sở 謂vị 得đắc 習tập 對đối 治trị 除trừ 遣khiển 。 故cố 佛Phật 唯duy 說thuyết 應ưng 修tu 聖thánh 道Đạo 。

復phục 次thứ 聖thánh 道Đạo 具cụ 善thiện 無vô 漏lậu 二nhị 聖thánh 。 非phi 如như 餘dư 善thiện 唯duy 有hữu 善thiện 聖thánh 。 故cố 佛Phật 唯duy 說thuyết 應ưng 修tu 聖thánh 道Đạo 。

復phục 次thứ 聖thánh 道Đạo 應ưng 修tu 不bất 斷đoạn 緣duyên 彼bỉ 貪tham 等đẳng 煩phiền 惱não 。 非phi 如như 餘dư 善thiện 亦diệc 修tu 亦diệc 斷đoạn 緣duyên 彼bỉ 煩phiền 惱não 。 故cố 佛Phật 唯duy 說thuyết 應ưng 修tu 聖thánh 道Đạo 。

復phục 次thứ 聖thánh 道Đạo 應ưng 修tu 是thị 出xuất 非phi 沒một 。 非phi 如như 餘dư 善thiện 雖tuy 是thị 應ưng 修tu 亦diệc 出xuất 亦diệc 沒một 。 謂vị 出xuất 欲dục 界giới 沒một 初sơ 靜tĩnh 慮lự 。 乃nãi 至chí 出xuất 無Vô 所Sở 有Hữu 處Xứ 。 沒một 非Phi 想Tưởng 非Phi 非Phi 想Tưởng 處Xứ 。 故cố 佛Phật 唯duy 說thuyết 應ưng 修tu 聖thánh 道Đạo 。 問vấn 得đắc 聖thánh 道Đạo 者giả 離ly 欲dục 染nhiễm 已dĩ 生sanh 初sơ 靜tĩnh 慮lự 。 乃nãi 至chí 離ly 無Vô 所Sở 有Hữu 處Xứ 。 染nhiễm 已dĩ 生sanh 非Phi 想Tưởng 非Phi 非Phi 想Tưởng 處Xứ 。 如như 何hà 聖thánh 道Đạo 是thị 出xuất 非phi 沒một 。 答đáp 雖tuy 有hữu 是thị 事sự 而nhi 諸chư 聖thánh 道Đạo 不bất 招chiêu 異dị 熟thục 。 非phi 如như 餘dư 善thiện 能năng 招chiêu 異dị 熟thục 。 故cố 諸chư 聖thánh 道Đạo 唯duy 名danh 為vi 出xuất 。

復phục 次thứ 修tu 習tập 聖thánh 道Đạo 。 能năng 損tổn 諸chư 有hữu 。 能năng 害hại 諸chư 有hữu 。 能năng 破phá 諸chư 有hữu 修tu 習tập 。 餘dư 善thiện 長trưởng 養dưỡng 諸chư 有hữu 。 攝nhiếp 益ích 諸chư 有hữu 。 任nhậm 持trì 諸chư 有hữu 。 故cố 佛Phật 唯duy 說thuyết 應ưng 修tu 聖thánh 道Đạo 復phục 次thứ 修tu 習tập 聖thánh 道Đạo 。 斷đoạn 有hữu 流lưu 轉chuyển 生sanh 老lão 病bệnh 死tử 。 令linh 不bất 相tương 續tục 。 修tu 習tập 餘dư 善thiện 續tục 有hữu 流lưu 轉chuyển 生sanh 老lão 病bệnh 死tử 。 不bất 令linh 間gian 斷đoạn 。 故cố 佛Phật 唯duy 說thuyết 應ưng 修tu 聖thánh 道Đạo 。

復phục 次thứ 修tu 習tập 聖thánh 道Đạo 。 是thị 趣thú 苦khổ 有hữu 世thế 間gian 生sanh 老lão 病bệnh 死tử 滅diệt 行hành 。 修tu 習tập 餘dư 善thiện 是thị 趣thú 苦khổ 有hữu 世thế 間gian 生sanh 老lão 病bệnh 死tử 集tập 行hành 。 故cố 佛Phật 唯duy 說thuyết 應ưng 修tu 聖thánh 道Đạo 。

復phục 次thứ 修tu 習tập 聖thánh 道Đạo 。 非phi 有hữu 身thân 見kiến 事sự 乃nãi 至chí 不bất 墮đọa 苦khổ 集Tập 諦Đế 攝nhiếp 。 修tu 習tập 餘dư 善thiện 是thị 有hữu 身thân 見kiến 事sự 。 乃nãi 至chí 墮đọa 在tại 。 苦khổ 集Tập 諦Đế 攝nhiếp 。 故cố 佛Phật 唯duy 說thuyết 應ưng 修tu 聖thánh 道Đạo 。

復phục 次thứ 修tu 習tập 聖thánh 道Đạo 。 非phi 界giới 趣thú 生sanh 生sanh 老lão 病bệnh 死tử 。 流lưu 轉chuyển 之chi 因nhân 。 修tu 習tập 餘dư 善thiện 是thị 界giới 趣thú 生sanh 生sanh 老lão 病bệnh 死tử 。 流lưu 轉chuyển 之chi 因nhân 。 故cố 佛Phật 唯duy 說thuyết 應ưng 修tu 聖thánh 道Đạo 。

復phục 次thứ 修tu 習tập 聖thánh 道Đạo 。 令linh 界giới 趣thú 生sanh 生sanh 老lão 病bệnh 死tử 。 流lưu 轉chuyển 都đô 盡tận 。 修tu 習tập 餘dư 善thiện 令linh 界giới 趣thú 生sanh 生sanh 老lão 病bệnh 死tử 。 流lưu 轉chuyển 無vô 盡tận 。 故cố 佛Phật 唯duy 說thuyết 應ưng 修tu 聖thánh 道Đạo 。

復phục 次thứ 聖thánh 道Đạo 唯duy 是thị 可khả 愛ái 可khả 愛ái 果quả 。 可khả 喜hỷ 可khả 喜hỷ 果quả 。 可khả 意ý 可khả 意ý 果quả 。 可khả 欣hân 可khả 欣hân 果quả 。 可khả 樂lạc 可khả 樂lạc 果quả 。 餘dư 善thiện 不bất 爾nhĩ 。 故cố 佛Phật 唯duy 說thuyết 應ưng 修tu 聖thánh 道Đạo 。

復phục 次thứ 聖thánh 道Đạo 是thị 沙Sa 門Môn 是thị 沙Sa 門Môn 果quả 。 是thị 婆Bà 羅La 門Môn 。 是thị 婆Bà 羅La 門Môn 果quả 。 是thị 梵Phạm 行hạnh 是thị 梵Phạm 行hạnh 果quả 。 是thị 道đạo 是thị 道Đạo 果Quả 。 故cố 佛Phật 唯duy 說thuyết 應ưng 修tu 聖thánh 道Đạo 。

復phục 次thứ 修tu 習tập 聖thánh 道Đạo 。 定định 趣thú 涅Niết 槃Bàn 。 修tu 習tập 餘dư 善thiện 所sở 趣thú 不bất 定định 。 故cố 佛Phật 唯duy 說thuyết 應ưng 修tu 聖thánh 道Đạo 。 由do 如như 是thị 等đẳng 種chủng 種chủng 因nhân 緣duyên 。 故cố 佛Phật 唯duy 說thuyết 應ưng 修tu 聖thánh 道Đạo 。

有hữu 十thập 六lục 行hành 相tương/tướng 緣duyên 四tứ 聖Thánh 諦Đế 起khởi 。 謂vị 緣duyên 苦Khổ 諦Đế 有hữu 四tứ 行hành 相tương/tướng 。 一nhất 苦khổ 二nhị 非phi 常thường 三tam 空không 四tứ 非phi 我ngã 。 緣duyên 集Tập 諦Đế 有hữu 四tứ 行hành 相tương/tướng 。 一nhất 因nhân 二nhị 集tập 三tam 生sanh 四tứ 緣duyên 。 緣duyên 滅Diệt 諦Đế 有hữu 四tứ 行hành 相tương/tướng 。 一nhất 滅diệt 二nhị 靜tĩnh 三tam 妙diệu 四tứ 離ly 。 緣duyên 道Đạo 諦Đế 有hữu 四tứ 行hành 相tương/tướng 。 一nhất 道đạo 二nhị 如như 三tam 行hành 四tứ 出xuất 。 問vấn 十thập 六lục 行hành 相tương/tướng 名danh 有hữu 十thập 六lục 實thật 體thể 有hữu 幾kỷ 。 有hữu 作tác 是thị 說thuyết 。 名danh 有hữu 十thập 六lục 實thật 體thể 有hữu 七thất 。 謂vị 緣duyên 苦Khổ 諦Đế 四tứ 種chủng 行hành 相tương/tướng 名danh 有hữu 四tứ 種chủng 實thật 體thể 亦diệc 四tứ 。 緣duyên 餘dư 三tam 諦đế 各các 四tứ 行hành 相tương/tướng 名danh 雖tuy 有hữu 四tứ 實thật 體thể 唯duy 一nhất 。 問vấn 何hà 故cố 緣duyên 苦khổ 有hữu 四tứ 行hành 相tương/tướng 名danh 有hữu 四tứ 種chủng 實thật 體thể 亦diệc 四tứ 。 緣duyên 餘dư 三tam 諦đế 而nhi 不bất 爾nhĩ 耶da 。 答đáp 緣duyên 苦khổ 行hạnh 相tương/tướng 是thị 四tứ 顛điên 倒đảo 近cận 對đối 治trị 故cố 。 如như 四tứ 顛điên 倒đảo 名danh 體thể 各các 四tứ 。 緣duyên 餘dư 三tam 諦đế 所sở 起khởi 行hành 相tướng 。 非phi 四tứ 顛điên 倒đảo 近cận 對đối 治trị 。 故cố 名danh 雖tuy 有hữu 四tứ 實thật 體thể 唯duy 一nhất 。 評bình 曰viết 應ưng 作tác 是thị 說thuyết 。 十thập 六lục 行hành 相tương/tướng 名danh 與dữ 實thật 體thể 俱câu 有hữu 十thập 六lục 。 如như 名danh 與dữ 體thể 。 名danh 施thi 設thiết 體thể 施thi 設thiết 。 名danh 異dị 相tướng 體thể 異dị 相tướng 。 名danh 異dị 性tánh 體thể 異dị 性tánh 。 名danh 差sai 別biệt 體thể 差sai 別biệt 。 名danh 建kiến 立lập 體thể 建kiến 立lập 。 名danh 覺giác 了liễu 體thể 覺giác 了liễu 。 應ưng 知tri 亦diệc 爾nhĩ 。 問vấn 言ngôn 行hạnh 相tương/tướng 者giả 自tự 性tánh 是thị 何hà 。 答đáp 自tự 性tánh 是thị 慧tuệ 。 應ưng 知tri 此thử 中trung 慧tuệ 是thị 行hành 相tương/tướng 。 亦diệc 是thị 能năng 行hành 亦diệc 是thị 所sở 行hành 。 與dữ 慧tuệ 相tương 應ứng 心tâm 心tâm 所sở 法pháp 。 雖tuy 非phi 行hành 相tương/tướng 而nhi 是thị 能năng 行hành 亦diệc 是thị 所sở 行hành 。 與dữ 慧tuệ 俱câu 有hữu 。 不bất 相tương 應ứng 行hành 。 及cập 餘dư 有hữu 法pháp 雖tuy 非phi 行hành 相tương/tướng 亦diệc 非phi 能năng 行hành 而nhi 是thị 所sở 行hành 。 有hữu 作tác 是thị 說thuyết 。 言ngôn 行hạnh 相tương/tướng 者giả 總tổng 以dĩ 一nhất 切thiết 心tâm 。 心tâm 所sở 法pháp 為vi 其kỳ 自tự 性tánh 。 若nhược 作tác 是thị 說thuyết 。 諸chư 心tâm 心tâm 所sở 皆giai 是thị 行hành 相tương/tướng 。 亦diệc 是thị 能năng 行hành 亦diệc 是thị 所sở 行hành 。 餘dư 一nhất 切thiết 法pháp 雖tuy 非phi 行hành 相tương/tướng 亦diệc 非phi 能năng 行hành 而nhi 是thị 所sở 行hành 。

復phục 有hữu 說thuyết 者giả 。 所sở 言ngôn 行hạnh 相tương/tướng 以dĩ 一nhất 切thiết 法pháp 。 為vi 其kỳ 自tự 性tánh 。 若nhược 作tác 是thị 說thuyết 。 諸chư 相tướng 應ưng 法pháp 亦diệc 是thị 行hành 相tương/tướng 。 亦diệc 是thị 能năng 行hành 亦diệc 是thị 所sở 行hành 。 不bất 相tương 應ứng 法pháp 。 雖tuy 是thị 行hành 相tương/tướng 亦diệc 是thị 所sở 行hành 而nhi 非phi 能năng 行hành 。 評bình 曰viết 應ưng 作tác 是thị 說thuyết 。 言ngôn 行hạnh 相tương/tướng 者giả 自tự 性tánh 是thị 慧tuệ 如như 初sơ 所sở 說thuyết 。 如như 是thị 名danh 為vi 。 行hành 相tương/tướng 自tự 性tánh 。 我ngã 物vật 自tự 體thể 相tướng 分phần/phân 本bổn 性tánh 。

已dĩ 說thuyết 自tự 性tánh 所sở 以dĩ 今kim 當đương 說thuyết 。 問vấn 何hà 故cố 名danh 行hành 相tương/tướng 。 行hành 相tương/tướng 是thị 何hà 義nghĩa 。 答đáp 於ư 諸chư 境cảnh 相tướng 簡giản 擇trạch 而nhi 轉chuyển 是thị 行hành 相tương/tướng 義nghĩa 。 問vấn 何hà 故cố 名danh 苦khổ 廣quảng 說thuyết 乃nãi 至chí 。 何hà 故cố 名danh 出xuất 。 答đáp 傷thương 痛thống 逼bức 迫bách 如như 荷hà 重trọng 擔đảm 。 違vi 逆nghịch 聖thánh 心tâm 。 故cố 名danh 為vi 苦khổ 。 由do 二nhị 緣duyên 故cố 說thuyết 名danh 非phi 常thường 。 一nhất 由do 所sở 作tác 。 二nhị 由do 屬thuộc 緣duyên 。 由do 所sở 作tác 者giả 。 諸chư 有hữu 為vi 法pháp 。 一nhất 剎sát 那na 頃khoảnh 。 能năng 有hữu 所sở 作tác 。 第đệ 二nhị 剎sát 那na 不bất 復phục 能năng 作tác 。 由do 屬thuộc 緣duyên 者giả 諸chư 有hữu 為vi 法pháp 。 繫hệ 屬thuộc 眾chúng 緣duyên 。 方phương 有hữu 所sở 作tác 違vi 我ngã 所sở 見kiến 故cố 名danh 為vi 空không 。 違vi 於ư 我ngã 見kiến 故cố 名danh 非phi 我ngã 。 如như 種chủng 子tử 法pháp 故cố 名danh 為vi 因nhân 。 能năng 等đẳng 出xuất 現hiện 故cố 名danh 為vi 集tập 。 令linh 有hữu 續tục 起khởi 。 故cố 名danh 為vi 生sanh 。 能năng 有hữu 成thành 辦biện 故cố 名danh 為vi 緣duyên 。 譬thí 如như 埿nê 團đoàn 輪luân 繩thằng 水thủy 等đẳng 眾chúng 緣duyên 和hòa 合hợp 。 成thành 辦biện 瓶bình 等đẳng 。 取thủ 蘊uẩn 永vĩnh 盡tận 。 故cố 名danh 為vi 滅diệt 。 有hữu 為vi 相tương/tướng 息tức 故cố 名danh 為vi 靜tĩnh 。 是thị 善thiện 是thị 常thường 故cố 名danh 為vi 妙diệu 。 最tối 極cực 安an 隱ẩn 故cố 名danh 為vi 離ly 。 是thị 離ly 自tự 體thể 非phi 有hữu 離ly 故cố 。 違vi 害hại 邪tà 道đạo 故cố 名danh 為vi 道đạo 。 違vi 害hại 非phi 理lý 故cố 名danh 為vi 如như 。 趣thú 涅Niết 槃Bàn 宮cung 故cố 名danh 為vi 行hành 。 能năng 永vĩnh 超siêu 度độ 故cố 名danh 為vi 出xuất 。 是thị 能năng 出xuất 性tánh 非phi 沒một 性tánh 故cố 。

復phục 次thứ 麁thô 重trọng 所sở 逼bức 。 故cố 名danh 為vi 苦khổ 。 性tánh 不bất 究cứu 竟cánh 故cố 名danh 非phi 常thường 。 內nội 離ly 士sĩ 夫phu 作tác 者giả 受thọ 者giả 。 遣khiển 作tác 受thọ 者giả 故cố 名danh 為vi 空không 。 性tánh 不bất 自tự 在tại 故cố 名danh 非phi 我ngã 。 引dẫn 發phát 諸chư 有hữu 故cố 名danh 為vi 因nhân 。 令linh 有hữu 等đẳng 現hiện 故cố 名danh 為vi 集tập 。 能năng 有hữu 滋tư 產sản 。 故cố 名danh 為vi 生sanh 。 有hữu 所sở 造tạo 作tác 。 故cố 名danh 為vi 緣duyên 。 性tánh 不bất 相tương 續tục 盡tận 諸chư 相tướng 續tục 。 故cố 名danh 為vi 滅diệt 。 三tam 火hỏa 永vĩnh 寂tịch 故cố 名danh 為vi 靜tĩnh 。 脫thoát 諸chư 災tai 橫hoạnh 故cố 名danh 為vi 妙diệu 。 出xuất 眾chúng 過quá 患hoạn 故cố 名danh 為vi 離ly 。 是thị 出xuất 要yếu 路lộ 故cố 名danh 為vi 道đạo 。 能năng 契khế 正chánh 理lý 故cố 名danh 為vi 如như 。 能năng 正chánh 趣thú 向hướng 故cố 名danh 為vi 行hành 。 永vĩnh 超siêu 生sanh 死tử 故cố 名danh 為vi 出xuất 。

問vấn 有hữu 四tứ 行hành 相tương/tướng 觀quán 生sanh 死tử 果quả 。 何hà 故cố 此thử 果quả 但đãn 名danh 苦Khổ 諦Đế 不bất 名danh 非phi 常thường 空không 非phi 我ngã 諦đế 。 答đáp 亦diệc 應ưng 說thuyết 為vi 非phi 常thường 等đẳng 諦đế 。 而nhi 不bất 說thuyết 者giả 。 是thị 有hữu 餘dư 說thuyết 。

復phục 次thứ 既ký 說thuyết 為vi 苦Khổ 諦Đế 當đương 知tri 已dĩ 說thuyết 為vi 非phi 常thường 空không 及cập 非phi 我ngã 諦đế 以dĩ 相tương/tướng 同đồng 故cố 。

復phục 次thứ 苦khổ 相tương/tướng 不bất 共cộng 唯duy 有hữu 漏lậu 法pháp 是thị 苦khổ 非phi 餘dư 故cố 名danh 苦Khổ 諦Đế 。 非phi 常thường 等đẳng 三tam 是thị 餘dư 共cộng 相tương 。 謂vị 非phi 常thường 相tương/tướng 三tam 諦đế 皆giai 有hữu 。 空không 非phi 我ngã 相tương/tướng 遍biến 一nhất 切thiết 法pháp 。 故cố 此thử 不bất 名danh 非phi 常thường 等đẳng 諦đế 。

復phục 次thứ 苦khổ 違vi 諸chư 有hữu 。 有hữu 情tình 聞văn 之chi 能năng 捨xả 生sanh 死tử 故cố 名danh 苦Khổ 諦Đế 。 美mỹ 妙diệu 飲ẩm 食thực 。 持trì 與dữ 小tiểu 兒nhi 。 若nhược 語ngữ 是thị 苦khổ 彼bỉ 便tiện 遠viễn 棄khí 。 語ngữ 非phi 常thường 等đẳng 彼bỉ 無vô 捨xả 心tâm 。 是thị 故cố 不bất 名danh 非phi 常thường 等đẳng 諦đế 。

復phục 次thứ 生sanh 死tử 有hữu 苦khổ 。 愚ngu 智trí 同đồng 信tín 。 外ngoại 道đạo 聞văn 之chi 。 亦diệc 不bất 誹phỉ 謗báng 。 聞văn 非phi 常thường 等đẳng 有hữu 不bất 生sanh 信tín 。 故cố 名danh 苦Khổ 諦Đế 非phi 非phi 常thường 等đẳng 。

復phục 次thứ 能năng 知tri 所sở 知tri 易dị 分phân 別biệt 故cố 。 但đãn 名danh 苦Khổ 諦Đế 非phi 非phi 常thường 等đẳng 。 謂vị 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 說thuyết 有hữu 苦khổ 智trí 故cố 此thử 所sở 知tri 但đãn 名danh 苦Khổ 諦Đế 。 如như 智trí 所sở 知tri 。 覺giác 所sở 覺giác 。 根căn 根căn 義nghĩa 。 行hành 相tương/tướng 所sở 緣duyên 。 有hữu 境cảnh 及cập 境cảnh 。 應ưng 知tri 亦diệc 爾nhĩ 。

復phục 次thứ 此thử 苦Khổ 諦Đế 名danh 舊cựu 所sở 傳truyền 說thuyết 是thị 舊cựu 文văn 句cú 。 過quá 去khứ 諸chư 佛Phật 。 過quá 殑Căng 伽Già 沙sa 皆giai 以dĩ 苦khổ 名danh 表biểu 示thị 此thử 諦đế 。 今kim 佛Phật 亦diệc 爾nhĩ 故cố 不bất 應ưng 責trách 。

復phục 次thứ 此thử 諦đế 四tứ 相tương/tướng 苦khổ 相tương/tướng 最tối 初sơ 。 是thị 故cố 世Thế 尊Tôn 。 但đãn 名danh 苦Khổ 諦Đế 。 問vấn 有hữu 四tứ 行hành 相tương/tướng 觀quán 生sanh 死tử 因nhân 。 何hà 故cố 此thử 因nhân 但đãn 名danh 集Tập 諦Đế 不bất 名danh 因nhân 等đẳng 三tam 種chủng 諦đế 耶da 。 答đáp 亦diệc 應ưng 說thuyết 為vi 因nhân 生sanh 緣duyên 諦đế 而nhi 不bất 說thuyết 者giả 。 是thị 有hữu 餘dư 說thuyết 。

復phục 次thứ 既ký 說thuyết 為vi 集Tập 諦Đế 當đương 知tri 已dĩ 說thuyết 因nhân 生sanh 緣duyên 諦đế 以dĩ 相tương/tướng 同đồng 故cố 。

復phục 次thứ 能năng 知tri 所sở 知tri 易dị 分phân 別biệt 故cố 但đãn 名danh 集Tập 諦Đế 非phi 因nhân 生sanh 緣duyên 。 謂vị 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 說thuyết 有hữu 集tập 智trí 故cố 此thử 所sở 知tri 但đãn 名danh 集Tập 諦Đế 。 如như 智trí 所sở 知tri 覺giác 所sở 覺giác 等đẳng 。 應ưng 知tri 亦diệc 爾nhĩ 。

復phục 次thứ 此thử 集Tập 諦Đế 名danh 舊cựu 所sở 傳truyền 說thuyết 是thị 舊cựu 文văn 句cú 。 過quá 去khứ 諸chư 佛Phật 。 過quá 殑Căng 伽Già 沙sa 皆giai 以dĩ 集tập 名danh 表biểu 示thị 此thử 諦đế 。 今kim 佛Phật 亦diệc 爾nhĩ 故cố 不bất 應ưng 責trách 。

復phục 次thứ 集tập 相tương/tướng 但đãn 於ư 有hữu 漏lậu 法pháp 有hữu 。 招chiêu 集tập 生sanh 死tử 非phi 無vô 漏lậu 故cố 。 因nhân 生sanh 緣duyên 相tương/tướng 無vô 漏lậu 亦diệc 有hữu 。 聖thánh 道Đạo 亦diệc 名danh 因nhân 生sanh 緣duyên 故cố 。 集tập 不bất 共cộng 故cố 立lập 以dĩ 諦đế 名danh 。 是thị 故cố 世Thế 尊Tôn 。 但đãn 名danh 集Tập 諦Đế 。 問vấn 有hữu 四tứ 行hành 相tương/tướng 。 觀quán 於ư 涅Niết 槃Bàn 。 何hà 故cố 涅Niết 槃Bàn 唯duy 名danh 滅Diệt 諦Đế 不bất 名danh 靜tĩnh 等đẳng 三tam 種chủng 諦đế 耶da 。 答đáp 亦diệc 應ưng 說thuyết 為vi 靜tĩnh 妙diệu 離ly 諦đế 。 而nhi 不bất 說thuyết 者giả 。 是thị 有hữu 餘dư 說thuyết 。

復phục 次thứ 既ký 說thuyết 為vi 滅Diệt 諦Đế 當đương 知tri 已dĩ 說thuyết 靜tĩnh 妙diệu 離ly 諦đế 以dĩ 相tương/tướng 同đồng 故cố 。

復phục 次thứ 能năng 知tri 所sở 知tri 易dị 分phân 別biệt 故cố 但đãn 名danh 滅Diệt 諦Đế 非phi 靜tĩnh 妙diệu 離ly 。 謂vị 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 說thuyết 有hữu 滅diệt 智trí 故cố 此thử 所sở 知tri 但đãn 名danh 滅Diệt 諦Đế 。 如như 智trí 所sở 知tri 覺giác 所sở 覺giác 等đẳng 。 應ưng 知tri 亦diệc 爾nhĩ 。

復phục 次thứ 滅diệt 名danh 不bất 共cộng 故cố 立lập 諦đế 名danh 。 滅diệt 名danh 唯duy 顯hiển 。 究cứu 竟cánh 滅diệt 故cố 。 靜tĩnh 名danh 濫lạm 定định 妙diệu 離ly 濫lạm 道đạo 故cố 不bất 名danh 為vi 靜tĩnh 妙diệu 離ly 諦đế 。

復phục 次thứ 此thử 滅Diệt 諦Đế 名danh 舊cựu 所sở 傳truyền 說thuyết 是thị 舊cựu 文văn 句cú 。 過quá 去khứ 諸chư 佛Phật 。 過quá 殑Căng 伽Già 沙sa 皆giai 以dĩ 滅diệt 名danh 表biểu 示thị 此thử 諦đế 。 今kim 佛Phật 亦diệc 爾nhĩ 故cố 不bất 應ưng 責trách 。

復phục 次thứ 此thử 諦đế 四tứ 相tương/tướng 滅diệt 相tương/tướng 最tối 初sơ 是thị 故cố 世Thế 尊Tôn 。 但đãn 名danh 滅Diệt 諦Đế 。 問vấn 有hữu 四tứ 行hành 相tương/tướng 觀quán 於ư 聖thánh 道Đạo 。 何hà 故cố 聖thánh 道Đạo 但đãn 名danh 道Đạo 諦Đế 不bất 名danh 如như 等đẳng 三tam 種chủng 諦đế 耶da 。 答đáp 亦diệc 應ưng 說thuyết 為vi 如như 行hành 出xuất 諦đế 。 而nhi 不bất 說thuyết 者giả 。 是thị 有hữu 餘dư 說thuyết 。

復phục 次thứ 既ký 說thuyết 為vi 道Đạo 諦Đế 當đương 知tri 已dĩ 說thuyết 如như 行hành 出xuất 諦đế 以dĩ 相tương/tướng 同đồng 故cố 。

復phục 次thứ 能năng 知tri 所sở 知tri 易dị 分phân 別biệt 故cố 。 但đãn 名danh 道Đạo 諦Đế 非phi 如như 行hành 出xuất 。 謂vị 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 說thuyết 有hữu 道đạo 智trí 。 故cố 此thử 所sở 知tri 但đãn 名danh 道Đạo 諦Đế 。 如như 智trí 所sở 知tri 覺giác 所sở 覺giác 等đẳng 。 應ưng 知tri 亦diệc 爾nhĩ 。

復phục 次thứ 道đạo 名danh 唯duy 顯hiển 趣thú 涅Niết 槃Bàn 路lộ 故cố 立lập 諦đế 名danh 。 如như 濫lạm 正chánh 理lý 。 行hành 通thông 有hữu 漏lậu 。 出xuất 通thông 涅Niết 槃Bàn 。 故cố 此thử 不bất 名danh 如như 行hành 出xuất 諦đế 。

復phục 次thứ 此thử 道Đạo 諦Đế 名danh 舊cựu 所sở 傳truyền 說thuyết 是thị 舊cựu 文văn 句cú 。 過quá 去khứ 諸chư 佛Phật 。 過quá 殑Căng 伽Già 沙sa 皆giai 以dĩ 道đạo 名danh 表biểu 示thị 此thử 諦đế 。 今kim 佛Phật 亦diệc 爾nhĩ 故cố 不bất 應ưng 責trách 。

復phục 次thứ 此thử 諦đế 四tứ 相tương/tướng 道đạo 相tương/tướng 最tối 初sơ 是thị 故cố 世Thế 尊Tôn 。 但đãn 名danh 道Đạo 諦Đế 。

毘Tỳ 奈Nại 耶Da 說thuyết 。 世Thế 尊Tôn 有hữu 時thời 為vì 四Tứ 天Thiên 王Vương 。 先tiên 以dĩ 聖thánh 語ngữ 說thuyết 四Tứ 聖Thánh 諦Đế 。 四Tứ 天Thiên 王Vương 中trung 。 二nhị 能năng 領lãnh 解giải 二nhị 不bất 領lãnh 解giải 。 世Thế 尊Tôn 憐lân 愍mẫn 。 饒nhiêu 益ích 彼bỉ 故cố 。 以dĩ 南nam 印ấn 度độ 邊biên 國quốc 俗tục 語ngữ 。 說thuyết 四Tứ 聖Thánh 諦Đế 。 謂vị 瑿# 泥nê 迷mê 泥nê 蹋đạp 部bộ 達đạt [甲*葉]# 部bộ 。 二nhị 天thiên 王vương 中trung 一nhất 能năng 領lãnh 解giải 一nhất 不bất 領lãnh 解giải 。 世Thế 尊Tôn 憐lân 愍mẫn 。 饒nhiêu 益ích 彼bỉ 故cố 。 復phục 以dĩ 一nhất 種chủng 篾miệt 戾lệ 車xa 語ngữ 。 說thuyết 四Tứ 聖Thánh 諦Đế 。 謂vị 摩ma 奢xa 覩đổ 奢xa 僧Tăng 攝nhiếp 摩ma 薩tát 縛phược 怛đát 羅la 毘tỳ 刺thứ 遲trì 。

時thời 四Tứ 天Thiên 王Vương 。 皆giai 得đắc 領lãnh 解giải 。 問vấn 佛Phật 以dĩ 聖thánh 語ngữ 說thuyết 四Tứ 聖Thánh 諦Đế 。 能năng 令linh 所sở 化hóa 皆giai 得đắc 解giải 不phủ 。 設thiết 爾nhĩ 何hà 失thất 。 二nhị 俱câu 有hữu 過quá 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 若nhược 言ngôn 能năng 者giả 。 後hậu 二nhị 天thiên 王vương 聞văn 聖thánh 語ngữ 說thuyết 何hà 故cố 不bất 解giải 。 若nhược 不bất 能năng 者giả 。 伽già 他tha 所sở 說thuyết 當đương 云vân 何hà 通thông 。 如như 有hữu 頌tụng 言ngôn 。

佛Phật 以dĩ 一nhất 音âm 演diễn 說thuyết 法Pháp 。 眾chúng 生sanh 隨tùy 類loại 各các 得đắc 解giải 。

皆giai 謂vị 世Thế 尊Tôn 同đồng 其kỳ 語ngữ 。 獨độc 為vi 我ngã 說thuyết 種chủng 種chủng 義nghĩa 。

一nhất 音âm 者giả 謂vị 梵Phạm 音âm 。 若nhược 至chí 那na 人nhân 。 來lai 在tại 會hội 坐tọa 。 謂vị 佛Phật 為vi 說thuyết 至chí 那na 音âm 義nghĩa 。 如như 是thị 礫lịch 迦Ca 葉Diếp 筏phiệt 那na 達đạt 刺thứ 陀đà 末mạt [甲*葉]# 婆bà 佉khư 沙sa 覩đổ 貨hóa 羅la 博bác 喝hát 羅la 等đẳng 人nhân 。 來lai 在tại 會hội 坐tọa 。 各các 各các 謂vị 佛Phật 獨độc 為vi 我ngã 說thuyết 自tự 國quốc 音âm 義nghĩa 。 聞văn 已dĩ 隨tùy 類loại 各các 得đắc 領lãnh 解giải 。 又hựu 貪tham 行hành 者giả 。 來lai 在tại 會hội 坐tọa 。 聞văn 佛Phật 為vi 說thuyết 。 不bất 淨tịnh 觀quán 義nghĩa 。 若nhược 瞋sân 行hành 者giả 。 來lai 在tại 會hội 坐tọa 。 聞văn 佛Phật 為vi 說thuyết 。 慈từ 悲bi 觀quán 義nghĩa 。 若nhược 癡si 行hành 者giả 。 來lai 在tại 會hội 坐tọa 。 聞văn 佛Phật 為vi 說thuyết 。 緣duyên 起khởi 觀quán 義nghĩa 。 憍kiêu 慢mạn 行hành 等đẳng 類loại 此thử 應ưng 知tri 。 此thử 伽già 他tha 中trung 既ký 作tác 是thị 說thuyết 。 如như 何hà 可khả 說thuyết 佛Phật 以dĩ 聖thánh 語ngữ 。 說thuyết 四Tứ 聖Thánh 諦Đế 。 不bất 令linh 一nhất 切thiết 所sở 化hóa 有hữu 情tình 。 皆giai 得đắc 領lãnh 解giải 。 有hữu 作tác 是thị 說thuyết 。 佛Phật 以dĩ 聖thánh 語ngữ 說thuyết 四Tứ 聖Thánh 諦Đế 。 能năng 令linh 一nhất 切thiết 。 所sở 化hóa 有hữu 情tình 。 皆giai 得đắc 領lãnh 解giải 。 問vấn 若nhược 爾nhĩ 何hà 故cố 後hậu 二nhị 天thiên 王vương 聞văn 聖thánh 語ngữ 說thuyết 。 而nhi 不bất 能năng 解giải 。 答đáp 彼bỉ 四Tứ 天Thiên 王Vương 。 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 有hữu 異dị 。 為vi 滿mãn 彼bỉ 意ý 故cố 佛Phật 異dị 說thuyết 。 謂vị 二nhị 天thiên 王vương 。 作tác 如như 是thị 念niệm 。 若nhược 佛Phật 為vi 我ngã 以dĩ 聖thánh 語ngữ 說thuyết 四Tứ 聖Thánh 諦Đế 。 者giả 我ngã 能năng 受thọ 行hành 。 第đệ 三tam 天thiên 王vương 。 作tác 如như 是thị 念niệm 。 若nhược 佛Phật 為vi 我ngã 以dĩ 南nam 印ấn 度độ 邊biên 國quốc 俗tục 語ngữ 說thuyết 四Tứ 諦Đế 者giả 我ngã 能năng 受thọ 行hành 弟đệ 四Tứ 天Thiên 王Vương 。 作tác 如như 是thị 念niệm 。 若nhược 佛Phật 為vi 我ngã 隨tùy 以dĩ 一nhất 種chủng 篾miệt 戾lệ 車xa 語ngữ 說thuyết 四Tứ 諦Đế 者giả 我ngã 能năng 受thọ 行hành 。 是thị 故cố 世Thế 尊Tôn 。 隨tùy 彼bỉ 意ý 說thuyết 。

復phục 次thứ 世Thế 尊Tôn 。 欲dục 顯hiển 於ư 諸chư 言ngôn 音âm 。 皆giai 能năng 善thiện 解giải 。 故cố 作tác 是thị 說thuyết 。 謂vị 有hữu 生sanh 疑nghi 佛Phật 唯duy 能năng 作tác 聖thánh 語ngữ 說thuyết 法Pháp 。 於ư 餘dư 言ngôn 音âm 未vị 必tất 自tự 在tại 。 為vi 決quyết 彼bỉ 疑nghi 佛Phật 以dĩ 種chủng 種chủng 言ngôn 音âm 說thuyết 法Pháp 。 顯hiển 於ư 諸chư 方phương 言ngôn 音âm 自tự 在tại 。 所sở 說thuyết 法Pháp 要yếu 。 聞văn 皆giai 受thọ 行hành 。

復phục 次thứ 有hữu 所sở 化hóa 者giả 。 依y 佛Phật 不bất 變biến 形hình 言ngôn 。 而nhi 得đắc 受thọ 化hóa 。 有hữu 所sở 化hóa 者giả 。 依y 佛Phật 轉chuyển 變biến 形hình 言ngôn 。 而nhi 得đắc 受thọ 化hóa 。 依y 佛Phật 不bất 變biến 形hình 言ngôn 。 得đắc 受thọ 化hóa 者giả 。 若nhược 變biến 形hình 言ngôn 而nhi 為vi 說thuyết 法Pháp 。 彼bỉ 不bất 能năng 解giải 。 如như 說thuyết 佛Phật 在tại 摩Ma 揭Yết 陀Đà 國Quốc 。 為vi 度độ 池trì 堅kiên 步bộ 行hành 十thập 二nhị 踰du 繕thiện 那na 故cố 七thất 萬vạn 眾chúng 生sanh 。 皆giai 得đắc 見kiến 諦Đế 。 彼bỉ 皆giai 依y 佛Phật 不bất 變biến 形hình 言ngôn 。 而nhi 得đắc 受thọ 化hóa 。 若nhược 變biến 形hình 言ngôn 。 為vi 說thuyết 法Pháp 者giả 。 彼bỉ 諸chư 眾chúng 生sanh 。 應ưng 不bất 見kiến 諦Đế 。 依y 佛Phật 轉chuyển 變biến 形hình 言ngôn 。 得đắc 受thọ 化hóa 者giả 。 若nhược 不bất 變biến 形hình 言ngôn 而nhi 為vi 說thuyết 法Pháp 。 彼bỉ 不bất 能năng 解giải 。 是thị 故cố 世Thế 尊Tôn 。 作tác 三tam 種chủng 語ngữ 。 為vì 四Tứ 天Thiên 王Vương 。 說thuyết 四Tứ 聖Thánh 諦Đế 。

復phục 有hữu 說thuyết 者giả 。 佛Phật 以dĩ 一nhất 音âm 。 說thuyết 四Tứ 聖Thánh 諦Đế 。 不bất 令linh 一nhất 切thiết 所sở 化hóa 有hữu 情tình 。 皆giai 能năng 領lãnh 解giải 。 世Thế 尊Tôn 雖tuy 有hữu 自tự 在tại 神thần 力lực 。 而nhi 於ư 境cảnh 界giới 。 不bất 能năng 改cải 越việt 。 如như 不bất 能năng 令linh 耳nhĩ 見kiến 諸chư 色sắc 眼nhãn 聞văn 聲thanh 等đẳng 。 問vấn 若nhược 爾nhĩ 前tiền 頌tụng 當đương 云vân 何hà 通thông 。 答đáp 不bất 必tất 須tu 通thông 非phi 三tam 藏tạng 故cố 。 諸chư 讚tán 佛Phật 頌tụng 言ngôn 多đa 過quá 實thật 。 如như 分phân 別biệt 論luận 者giả 。 讚tán 說thuyết 世Thế 尊Tôn 心tâm 常thường 在tại 定định 。 善thiện 安an 住trụ 念niệm 及cập 正chánh 知tri 故cố 。 又hựu 讚tán 說thuyết 佛Phật 恆hằng 不bất 睡thụy 眠miên 離ly 諸chư 蓋cái 故cố 。 如như 彼bỉ 讚tán 佛Phật 實thật 不bất 及cập 言ngôn 前tiền 頌tụng 亦diệc 然nhiên 故cố 不bất 須tu 釋thích 。

復phục 次thứ 如Như 來Lai 。 言ngôn 音âm 遍biến 諸chư 聲thanh 境cảnh 隨tùy 所sở 欲dục 語ngữ 。 皆giai 能năng 作tác 之chi 。 謂vị 佛Phật 若nhược 作tác 至chí 那na 國quốc 語ngữ 勝thắng 在tại 至chí 那na 中trung 華hoa 生sanh 者giả 。 乃nãi 至chí 若nhược 作tác 博bác 喝hát 羅la 語ngữ 勝thắng 在tại 彼bỉ 國quốc 中trung 都đô 生sanh 者giả 。 以dĩ 佛Phật 言ngôn 音âm 遍biến 諸chư 聲thanh 境cảnh 故cố 。 彼bỉ 伽già 他tha 作tác 如như 是thị 說thuyết 。

復phục 次thứ 佛Phật 語ngữ 輕khinh 利lợi 速tốc 疾tật 迴hồi 轉chuyển 。 雖tuy 種chủng 種chủng 語ngữ 而nhi 謂vị 一nhất 時thời 。 謂vị 佛Phật 若nhược 作tác 至chí 那na 語ngữ 已dĩ 無vô 間gian 復phục 作tác 礫lịch 迦ca 國quốc 語ngữ 。 乃nãi 至chí 復phục 作tác 博bác 喝hát 羅la 語ngữ 。 以dĩ 速tốc 轉chuyển 故cố 皆giai 謂vị 一nhất 時thời 。 如như 旋toàn 火hỏa 輪luân 。 非phi 輪luân 輪luân 想tưởng 。 前tiền 頌tụng 依y 此thử 故cố 亦diệc 無vô 違vi 。

復phục 次thứ 如Như 來Lai 。 言ngôn 音âm 雖tuy 有hữu 多đa 種chủng 。 而nhi 同đồng 有hữu 益ích 故cố 說thuyết 一nhất 音âm 。

如như 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 佛Phật 告cáo 苾Bật 芻Sô 。 此thử 苦Khổ 聖Thánh 諦Đế 。 我ngã 昔tích 未vị 聞văn 。 於ư 此thử 法Pháp 中trung 。 如như 理lý 作tác 意ý 。 由do 此thử 便tiện 生sanh 。 眼nhãn 智trí 明minh 覺giác 。 此thử 苦Khổ 聖Thánh 諦Đế 。 慧tuệ 應ưng 遍biến 知tri 我ngã 昔tích 未vị 聞văn 。 乃nãi 至chí 廣quảng 說thuyết 。 此thử 苦Khổ 聖Thánh 諦Đế 。 慧tuệ 已dĩ 遍biến 知tri 我ngã 昔tích 未vị 聞văn 。 乃nãi 至chí 廣quảng 說thuyết 。 集tập 滅diệt 道Đạo 諦Đế 廣quảng 說thuyết 亦diệc 爾nhĩ 。 此thử 苦Khổ 聖Thánh 諦Đế 。 我ngã 昔tích 未vị 聞văn 等đẳng 。 顯hiển 未vị 知tri 當đương 知tri 根căn 。 此thử 苦Khổ 聖Thánh 諦Đế 。 慧tuệ 應ưng 遍biến 知tri 等đẳng 。 顯hiển 已dĩ 知tri 根căn 。 此thử 苦Khổ 聖Thánh 諦Đế 。 慧tuệ 已dĩ 遍biến 知tri 等đẳng 。 顯hiển 具cụ 知tri 根căn 。 集tập 滅diệt 道Đạo 諦Đế 各các 顯hiển 三tam 根căn 。 應ưng 知tri 亦diệc 爾nhĩ 。 大đại 德đức 法pháp 救cứu 。 作tác 如như 是thị 說thuyết 。 我ngã 思tư 此thử 經Kinh 舉cử 身thân 毛mao 竪thụ 。 以dĩ 佛Phật 所sở 說thuyết 必tất 不bất 違vi 義nghĩa 定định 有hữu 次thứ 第đệ 。 今kim 此thử 契Khế 經Kinh 越việt 次thứ 第đệ 說thuyết 具cụ 知tri 根căn 。 後hậu 復phục 說thuyết 未vị 知tri 當đương 知tri 根căn 故cố 。 非phi 佛Phật 獨Độc 覺Giác 及cập 諸chư 聲Thanh 聞Văn 。 得đắc 有hữu 如như 是thị 觀quán 行hành 次thứ 第đệ 。 具cụ 知tri 根căn 後hậu 如như 何hà 復phục 起khởi 初sơ 無vô 漏lậu 根căn 。 若nhược 捨xả 此thử 經Kinh 必tất 不bất 應ưng 理lý 。 佛Phật 初sơ 說thuyết 故cố 以dĩ 五ngũ 苾Bật 芻Sô 。 而nhi 為vi 上thượng 首thủ 。 八bát 萬vạn 諸chư 天thiên 。 聞văn 此thử 所sở 說thuyết 皆giai 證chứng 法pháp 故cố 。 若nhược 欲dục 不bất 捨xả 復phục 違vi 次thứ 第đệ 故cố 思tư 此thử 經Kinh 。 舉cử 身thân 毛mao 竪thụ 。 然nhiên 後hậu 大đại 德đức 雖tuy 作tác 是thị 言ngôn 而nhi 不bất 捨xả 經kinh 。 但đãn 迴hồi 文văn 句cú 。 彼bỉ 作tác 是thị 說thuyết 。 此thử 經Kinh 應ưng 言ngôn 此thử 苦Khổ 聖Thánh 諦Đế 。 我ngã 昔tích 未vị 聞văn 。 乃nãi 至chí 廣quảng 說thuyết 。 集tập 滅diệt 道Đạo 諦Đế 廣quảng 說thuyết 亦diệc 爾nhĩ 。 此thử 苦Khổ 聖Thánh 諦Đế 。 慧tuệ 應ưng 遍biến 知tri 。 此thử 集tập 聖Thánh 諦Đế 慧tuệ 應ưng 永vĩnh 斷đoạn 。 此thử 滅diệt 聖Thánh 諦Đế 慧tuệ 應ưng 作tác 證chứng 。 此thử 道đạo 聖Thánh 諦Đế 慧tuệ 應ưng 修tu 習tập 。 昔tích 未vị 聞văn 等đẳng 。 廣quảng 說thuyết 如như 前tiền 。 此thử 苦Khổ 聖Thánh 諦Đế 。 慧tuệ 已dĩ 遍biến 知tri 。 此thử 集tập 聖Thánh 諦Đế 慧tuệ 已dĩ 永vĩnh 斷đoạn 。 此thử 滅diệt 聖Thánh 諦Đế 慧tuệ 已dĩ 作tác 證chứng 。 此thử 道đạo 聖Thánh 諦Đế 慧tuệ 已dĩ 修tu 習tập 。 昔tích 未vị 聞văn 等đẳng 。 廣quảng 說thuyết 如như 前tiền 。 若nhược 作tác 是thị 說thuyết 。 不bất 失thất 次thứ 第đệ 。 隨tùy 順thuận 現hiện 觀quán 非phi 如như 經kinh 說thuyết 。 阿a 毘tỳ 達đạt 磨ma 諸chư 論luận 師sư 言ngôn 。 不bất 應ưng 輒triếp 迴hồi 此thử 經Kinh 文văn 句cú 。 過quá 去khứ 無vô 量lượng 。 諸chư 大đại 論luận 師sư 。 利lợi 根căn 多đa 聞văn 過quá 於ư 大đại 德đức 。 尚thượng 不bất 敢cảm 迴hồi 此thử 經Kinh 文văn 句cú 。 況huống 今kim 大đại 德đức 而nhi 可khả 輒triếp 迴hồi 。 但đãn 應ưng 尋tầm 求cầu 此thử 經Kinh 意ý 趣thú 。 謂vị 說thuyết 法Pháp 者giả 依y 二nhị 次thứ 第đệ 。 一nhất 依y 隨tùy 順thuận 說thuyết 法Pháp 。 次thứ 第đệ 如như 此thử 經Kinh 說thuyết 。 二nhị 依y 隨tùy 順thuận 現hiện 觀quán 次thứ 第đệ 如như 大đại 德đức 說thuyết 。 脇hiếp 尊tôn 者giả 言ngôn 。 此thử 經Kinh 不bất 說thuyết 三tam 無vô 漏lậu 根căn 。 但đãn 說thuyết 菩Bồ 薩Tát 菩Bồ 提Đề 。 樹thụ 下hạ 欲dục 界giới 聞văn 思tư 所sở 成thành 慧tuệ 。 力lực 修tu 行hành 四Tứ 諦Đế 。 問vấn 世Thế 尊Tôn 既ký 說thuyết 我ngã 由do 此thử 觀quán 。 證chứng 得đắc 無Vô 上Thượng 正Chánh 等Đẳng 菩Bồ 提Đề 。 豈khởi 有hữu 聞văn 思tư 證chứng 菩Bồ 提Đề 義nghĩa 。 答đáp 菩Bồ 薩Tát 由do 此thử 。 聞văn 思tư 慧tuệ 力lực 。 伏phục 除trừ 一nhất 切thiết 。 四tứ 聖Thánh 諦Đế 愚ngu 。 由do 此thử 定định 當đương 證chứng 無vô 上thượng 覺giác 。 故cố 說thuyết 由do 此thử 證chứng 得đắc 菩Bồ 提Đề 。 如như 人nhân 先tiên 時thời 濕thấp 皮bì 覆phú 面diện 。 後hậu 得đắc 除trừ 去khứ 以dĩ 𣪺# 覆phú 之chi 。 其kỳ 障chướng 輕khinh 微vi 可khả 言ngôn 無vô 障chướng 。 故cố 此thử 非phi 說thuyết 三tam 無vô 漏lậu 根căn 。

如như 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 佛Phật 告cáo 苾Bật 芻Sô 。 我ngã 於ư 四Tứ 聖Thánh 諦Đế 。 三tam 轉chuyển 十thập 二nhị 行hành 相tương/tướng 。 生sanh 眼nhãn 智trí 明minh 覺giác 。 問vấn 此thử 應ưng 有hữu 十thập 二nhị 轉chuyển 四tứ 十thập 八bát 行hành 相tương/tướng 。 何hà 故cố 但đãn 說thuyết 三tam 轉chuyển 十thập 二nhị 行hành 相tương/tướng 耶da 。 答đáp 雖tuy 觀quán 一nhất 一nhất 諦đế 皆giai 有hữu 三tam 轉chuyển 十thập 二nhị 行hành 相tương/tướng 。 而nhi 不bất 過quá 三tam 轉chuyển 十thập 二nhị 行hành 。 相tương/tướng 故cố 作tác 是thị 說thuyết 。 如như 預dự 流lưu 者giả 極cực 七thất 反phản 有hữu 。 及cập 七thất 處xứ 善thiện 并tinh 二nhị 法pháp 等đẳng 。 此thử 中trung 眼nhãn 者giả 。 謂vị 法pháp 智trí 忍nhẫn 。 智trí 者giả 。 謂vị 諸chư 法pháp 智trí 。 明minh 者giả 。 謂vị 諸chư 類loại 智trí 忍nhẫn 。 覺giác 者giả 。 謂vị 諸chư 類loại 智trí 。

復phục 次thứ 眼nhãn 是thị 觀quán 見kiến 義nghĩa 。 智trí 是thị 決quyết 斷đoán 義nghĩa 。 明minh 是thị 照chiếu 了liễu 義nghĩa 。 覺giác 是thị 警cảnh 察sát 義nghĩa 。

問vấn 此thử 四Tứ 聖Thánh 諦Đế 。 若nhược 自tự 性tánh 斷đoạn 者giả 亦diệc 所sở 緣duyên 斷đoạn 耶da 。 答đáp 應ưng 作tác 四tứ 句cú 。 有hữu 自tự 性tánh 斷đoạn 非phi 所sở 緣duyên 斷đoạn 。 謂vị 緣duyên 無vô 漏lậu 苦khổ 集tập 及cập 無vô 所sở 緣duyên 諸chư 有hữu 漏lậu 法pháp 。 有hữu 所sở 緣duyên 斷đoạn 非phi 自tự 性tánh 斷đoạn 。 謂vị 緣duyên 有hữu 漏lậu 聖thánh 道Đạo 。 有hữu 自tự 性tánh 斷đoạn 亦diệc 所sở 緣duyên 斷đoạn 。 謂vị 緣duyên 有hữu 漏lậu 苦khổ 集tập 。 有hữu 非phi 自tự 性tánh 斷đoạn 亦diệc 非phi 所sở 緣duyên 斷đoạn 。 謂vị 緣duyên 無vô 漏lậu 聖thánh 道Đạo 。 及cập 無vô 所sở 緣duyên 聖thánh 道Đạo 滅Diệt 諦Đế 。

說Thuyết 一Nhất 切Thiết 有Hữu 部Bộ 發Phát 智Trí 大Đại 毘Tỳ 婆Bà 沙Sa 論Luận 卷quyển 第đệ 七thất 十thập 九cửu