阿A 毘Tỳ 達Đạt 磨Ma 大Đại 毘Tỳ 婆Bà 沙Sa 論Luận 卷quyển 第đệ 一nhất 百bách 八bát 十thập

五ngũ 百bách 大đại 阿A 羅La 漢Hán 等đẳng 造tạo

三Tam 藏Tạng 法Pháp 師sư 玄huyền 奘tráng 奉phụng 。 詔chiếu 譯dịch 定định 蘊uẩn 第đệ 七thất 中trung 不bất 還hoàn 納nạp 息tức 第đệ 四tứ 之chi 七thất 。

尊tôn 者giả 婆bà 呬hê 迦ca 等đẳng 心tâm 濡nhu 心tâm 調điều 柔nhu 心tâm 和hòa 順thuận 增tăng 上thượng 者giả 。 等đẳng 言ngôn 即tức 攝nhiếp 尊tôn 者giả 頗phả 洛lạc 迦ca 。 尊tôn 者giả 至chí 履lý 迦ca 。 此thử 中trung 心tâm 濡nhu 心tâm 調điều 柔nhu 心tâm 和hòa 順thuận 名danh 異dị 義nghĩa 一nhất 。 如như 其kỳ 次thứ 第đệ 以dĩ 後hậu 釋thích 前tiền 。 或hoặc 心tâm 濡nhu 者giả 是thị 總tổng 句cú 。 心tâm 調điều 柔nhu 者giả 別biệt 顯hiển 無vô 憍kiêu 心tâm 心tâm 和hòa 順thuận 者giả 別biệt 顯hiển 無vô 慢mạn 。 云vân 何hà 得đắc 知tri 。 婆bà 呬hê 迦ca 等đẳng 有hữu 心tâm 濡nhu 等đẳng 事sự 。 曾tằng 聞văn 彼bỉ 三tam 人nhân 。 聞văn 佛Phật 出xuất 世thế 。 訪phỏng 知tri 佛Phật 在tại 室Thất 羅La 筏Phiệt 城Thành 。 三tam 人nhân 相tương 隨tùy 從tùng 王Vương 舍Xá 城Thành 。 往vãng 室Thất 羅La 筏Phiệt 。 世Thế 尊Tôn 知tri 彼bỉ 經kinh 涉thiệp 往vãng 反phản 善thiện 根căn 方phương 熟thục 。 即tức 取thủ 別biệt 路lộ 從tùng 室Thất 羅La 筏Phiệt 。 往vãng 王Vương 舍Xá 城Thành 。 婆bà 呬hê 迦ca 等đẳng 至chí 室Thất 羅La 筏Phiệt 。 聞văn 佛Phật 已dĩ 復phục 。 往vãng 王Vương 舍Xá 城Thành 。 即tức 復phục 相tương 將tương 還hoàn 趣thú 王vương 舍xá 。 至chí 已dĩ 聞văn 佛Phật 已dĩ 往vãng 瞻chiêm 波ba 。 復phục 更cánh 相tương 將tương 往vãng 瞻chiêm 波ba 國quốc 。 至chí 已dĩ 尋tầm 訪phỏng 聞văn 佛Phật 已dĩ 往vãng 婆bà 羅la 痆na 斯tư 。 三tam 人nhân 相tương 隨tùy 復phục 往vãng 彼bỉ 國quốc 。 至chí 已dĩ 承thừa 佛Phật 已dĩ 往vãng 劫kiếp 比tỉ 羅la 筏phiệt 窣tốt 覩đổ 城thành 。 復phục 共cộng 詣nghệ 彼bỉ 承thừa 佛Phật 已dĩ 往vãng 吠phệ 舍xá 離ly 城thành 。 如như 是thị 世Thế 尊Tôn 。 於ư 六lục 大đại 城thành 循tuần 環hoàn 六lục 反phản 。 婆bà 呬hê 迦ca 等đẳng 亦diệc 恆hằng 尋tầm 佛Phật 六lục 反phản 往vãng 還hoàn 。 佛Phật 知tri 彼bỉ 人nhân 根căn 熟thục 時thời 。 至chí 於ư 室Thất 羅La 筏Phiệt 與dữ 其kỳ 相tương 見kiến 。 佛Phật 方phương 入nhập 城thành 彼bỉ 從tùng 城thành 出xuất 忽hốt 遙diêu 見kiến 佛Phật 歡hoan 喜hỷ 不bất 堪kham 。 足túc 未vị 至chí 地địa 。 得đắc 預Dự 流Lưu 果Quả 。 於ư 後hậu 不bất 久cửu 。 成thành 阿A 羅La 漢Hán 。 然nhiên 彼bỉ 三tam 人nhân 若nhược 不bất 心tâm 濡nhu 調điều 柔nhu 和hòa 順thuận 便tiện 應ưng 趣thú 在tại 一nhất 城thành 待đãi 佛Phật 。 豈khởi 能năng 尋tầm 佛Phật 遍biến 六lục 大đại 城thành 循tuần 環hoàn 六lục 反phản 。 初sơ 無vô 一nhất 念niệm 勞lao 倦quyện 之chi 心tâm 。 纔tài 見kiến 佛Phật 時thời 便tiện 證chứng 聖thánh 果Quả 故cố 。 佛Phật 讚tán 言ngôn 。 婆bà 呬hê 迦ca 等đẳng 敏mẫn 捷tiệp 第đệ 一nhất 。

問vấn 如như 說thuyết 我ngã 弟đệ 子tử 中trung 。 小tiểu 路lộ 於ư 心tâm 迴hồi 善thiện 。 大đại 路lộ 於ư 想tưởng 迴hồi 善thiện 。 此thử 二nhị 何hà 差sai 別biệt 。 答đáp 尊tôn 者giả 小tiểu 路lộ 多đa 住trụ 於ư 心tâm 循tuần 心tâm 觀quán 念niệm 住trụ 。 尊tôn 者giả 大đại 路lộ 多đa 住trụ 於ư 法pháp 循tuần 法pháp 觀quán 念niệm 住trụ 。 問vấn 何hà 故cố 尊tôn 者giả 小tiểu 路lộ 多đa 住trụ 心tâm 念niệm 住trụ 。 尊tôn 者giả 大đại 路lộ 多đa 住trụ 法pháp 念niệm 住trụ 耶da 。 答đáp 由do 彼bỉ 尊tôn 者giả 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 異dị 故cố 。

復phục 次thứ 尊tôn 者giả 小tiểu 路lộ 是thị 愛ái 行hành 者giả 。 彼bỉ 由do 心tâm 力lực 無vô 始thỉ 時thời 來lai 。 於ư 生sanh 死tử 中trung 。 多đa 受thọ 苦khổ 惱não 。 今kim 成thành 無Vô 學Học 常thường 訶ha 責trách 心tâm 由do 此thử 多đa 住trụ 心tâm 念niệm 住trụ 觀quán 。 尊tôn 者giả 大đại 路lộ 是thị 見kiến 行hành 者giả 彼bỉ 由do 想tưởng 力lực 無vô 始thỉ 時thời 來lai 。 於ư 生sanh 死tử 中trung 。 多đa 受thọ 苦khổ 惱não 。 今kim 成thành 無Vô 學Học 常thường 訶ha 責trách 想tưởng 由do 此thử 多đa 住trụ 法pháp 念niệm 住trụ 觀quán 。 問vấn 此thử 二nhị 尊tôn 者giả 何hà 故cố 立lập 此thử 名danh 耶da 。 答đáp 曾tằng 聞văn 室Thất 羅La 筏Phiệt 有hữu 婆Bà 羅La 門Môn 。 婦phụ 數số 生sanh 男nam 生sanh 已dĩ 輒triếp 死tử 。 其kỳ 婦phụ 未vị 幾kỷ 復phục 產sản 一nhất 男nam 。 即tức 時thời 遣khiển 人nhân 。 棄khí 之chi 大đại 路lộ 。 經kinh 久cửu 不bất 死tử 故cố 立lập 此thử 名danh 。 彼bỉ 婦phụ 後hậu 時thời 復phục 生sanh 一nhất 子tử 還hoàn 即tức 遣khiển 人nhân 棄khí 之chi 小tiểu 路lộ 。 亦diệc 經kinh 久cửu 不bất 死tử 因nhân 立lập 此thử 名danh 。 尊tôn 者giả 大đại 路lộ 利lợi 根căn 見kiến 行hành 。 至chí 年niên 長trưởng 大đại 。 歸quy 佛Phật 出xuất 家gia 。 精tinh 進tấn 修tu 行hành 。 成thành 阿A 羅La 漢Hán 。 尊tôn 者giả 小tiểu 路lộ 愛ái 行hành 鈍độn 根căn 。 樂lạc 處xứ 居cư 家gia 保bảo 戀luyến 親thân 屬thuộc 。 廣quảng 致trí 財tài 產sản 位vị 望vọng 奢xa 豪hào 。 宗tông 族tộc 熾sí 盛thịnh 受thọ 諸chư 欲dục 樂lạc 。 後hậu 皆giai 衰suy 減giảm 。 如như 伽già 他tha 曰viết 。

財tài 積tích 後hậu 必tất 盡tận 。 位vị 高cao 後hậu 必tất 退thoái 。

親thân 合hợp 後hậu 必tất 離ly 。 壽thọ 住trụ 後hậu 必tất 死tử 。

由do 此thử 小tiểu 路lộ 於ư 後hậu 未vị 幾kỷ 父phụ 母mẫu 喪táng 亡vong 。 財tài 寶bảo 散tán 失thất 退thoái 捨xả 豪hào 位vị 。 眷quyến 屬thuộc 乖quai 離ly 。 形hình 容dung 顦# 悴tụy 。 其kỳ 兄huynh 大đại 路lộ 見kiến 而nhi 愍mẫn 之chi 度độ 令linh 。 出xuất 家gia 受thọ 具Cụ 足Túc 戒Giới 。 授thọ 俱câu 迦ca 聲thanh 頌tụng 令linh 習tập 誦tụng 之chi 。

身thân 語ngữ 意ý 莫mạc 作tác 。 一nhất 切thiết 世thế 間gian 惡ác 。

離ly 欲dục 念niệm 正chánh 知tri 。 不bất 受thọ 苦khổ 無vô 義nghĩa 。

彼bỉ 極cực 闇ám 鈍độn 受thọ 此thử 伽già 他tha 。 雨vũ 四tứ 月nguyệt 中trung 勤cần 苦khổ 習tập 誦tụng 。 牧mục 牛ngưu 羊dương 者giả 。 在tại 路lộ 聞văn 之chi 誦tụng 皆giai 通thông 利lợi 。 彼bỉ 猶do 未vị 得đắc 過quá 雨vũ 四tứ 月nguyệt 。 處xứ 處xứ 苾Bật 芻Sô 為vi 謁yết 世Thế 尊Tôn 。 皆giai 來lai 集tập 會hội 。 每mỗi 日nhật 晨thần 旦đán 新tân 學học 苾Bật 芻Sô 。 皆giai 往vãng 鄔ổ 波ba 陀đà 耶da 阿a 遮già 利lợi 耶da 所sở 受thọ 文văn 請thỉnh 義nghĩa 理lý 所sở 廢phế 忘vong 。 小tiểu 路lộ 爾nhĩ 時thời 亦diệc 效hiệu 他tha 往vãng 將tương 出xuất 房phòng 戶hộ 。 兄huynh 即tức 問vấn 言ngôn 汝nhữ 欲dục 何hà 往vãng 。 答đáp 言ngôn 欲dục 往vãng 鄔ổ 波ba 陀đà 耶da 阿a 遮già 利lợi 耶da 所sở 受thọ 文văn 請thỉnh 義nghĩa 理lý 所sở 廢phế 忘vong 。 其kỳ 兄huynh 語ngữ 言ngôn 我ngã 即tức 是thị 汝nhữ 鄔ổ 波ba 陀đà 耶da 。 更cánh 何hà 所sở 往vãng 然nhiên 彼bỉ 小tiểu 路lộ 是thị 應ưng 訶ha 擯bấn 而nhi 入nhập 道đạo 者giả 。 大đại 路lộ 即tức 時thời 手thủ 搦nạch 其kỳ 項hạng 曳duệ 出xuất 房phòng 外ngoại 叱sất 言ngôn 。 愚ngu 人nhân 。 我ngã 四tứ 月nguyệt 中trung 授thọ 汝nhữ 一nhất 頌tụng 。 牧mục 牛ngưu 羊dương 者giả 。 誦tụng 皆giai 通thông 利lợi 。 汝nhữ 猶do 未vị 得đắc 而nhi 今kim 乃nãi 言ngôn 欲dục 往vãng 他tha 處xứ 受thọ 文văn 請thỉnh 義nghĩa 理lý 所sở 忘vong 耶da 。 小tiểu 路lộ 既ký 被bị 兄huynh 訶ha 擯bấn 已dĩ 至chí 誓Thệ 多Đa 林Lâm 間gian 啼đề 泣khấp 而nhi 住trụ 。 佛Phật 時thời 從tùng 外ngoại 入nhập 誓Thệ 多Đa 林Lâm 見kiến 而nhi 問vấn 之chi 。 可khả 憐lân 小tiểu 路lộ 汝nhữ 何hà 以dĩ 啼đề 泣khấp 。 彼bỉ 以dĩ 上thượng 事sự 。 具cụ 白bạch 世Thế 尊Tôn 。 佛Phật 便tiện 語ngữ 言ngôn 。 汝nhữ 能năng 隨tùy 我ngã 理lý 所sở 忘vong 不phủ 。 彼bỉ 答đáp 言ngôn 能năng 。

爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 即tức 以dĩ 神thần 力lực 。 轉chuyển 彼bỉ 所sở 有hữu 誦tụng 伽già 他tha 障chướng 更cánh 為vi 授thọ 之chi 。 尋tầm 時thời 誦tụng 得đắc 過quá 前tiền 四tứ 月nguyệt 所sở 用dụng 功công 勞lao 。 復phục 別biệt 授thọ 以dĩ 除trừ 塵trần 垢cấu 頌tụng 。 而nhi 語ngứ 之chi 言ngôn 。 今kim 日nhật 苾Bật 芻Sô 從tùng 外ngoại 來lai 者giả 汝nhữ 皆giai 可khả 為vi 拭thức 革cách 屣tỉ 上thượng 所sở 有hữu 塵trần 垢cấu 。 小tiểu 路lộ 敬kính 諾nặc 。 如như 教giáo 奉phụng 行hành 。 至chí 日nhật 暮mộ 時thời 。 有hữu 一nhất 苾Bật 芻Sô 。 革cách 屣tỉ 極cực 為vi 塵trần 垢cấu 所sở 著trước 。 小tiểu 路lộ 拭thức 之chi 一nhất 隻chỉ 極cực 淨tịnh 一nhất 隻chỉ 苦khổ 拭thức 而nhi 不bất 能năng 淨tịnh 。 即tức 作tác 是thị 念niệm 。 外ngoại 物vật 塵trần 垢cấu 暫tạm 時thời 染nhiễm 著trước 猶do 不bất 可khả 淨tịnh 。 況huống 內nội 貪tham 欲dục 瞋sân 癡si 。 等đẳng 垢cấu 長trường 夜dạ 染nhiễm 心tâm 何hà 由do 能năng 淨tịnh 。 作tác 是thị 念niệm 時thời 。 彼bỉ 不bất 淨tịnh 觀quán 及cập 持trì 息tức 念niệm 。 便tiện 現hiện 在tại 前tiền 。 次thứ 第đệ 即tức 得đắc 阿A 羅La 漢Hán 果Quả 。 問vấn 小tiểu 路lộ 何hà 緣duyên 如như 是thị 闇ám 鈍độn 。 答đáp 尊tôn 者giả 小tiểu 路lộ 於ư 昔tích 迦Ca 葉Diếp 波Ba 佛Phật 法pháp 中trung 。 具cụ 足túc 受thọ 持trì 。 彼bỉ 佛Phật 三tam 藏tạng 。 由do 法pháp 慳san 垢cấu 。 覆phú 蔽tế 其kỳ 心tâm 。 曾tằng 不bất 為vi 他tha 授thọ 文văn 解giải 義nghĩa 及cập 理lý 廢phế 忘vong 。 由do 彼bỉ 業nghiệp 故cố 今kim 得đắc 如như 是thị 。 極cực 闇ám 鈍độn 果quả 。 有hữu 說thuyết 。 彼bỉ 尊tôn 者giả 曾tằng 於ư 婆bà 羅la 痆na 斯tư 城thành 作tác 販phán 猪trư 人nhân 。 縛phược 五ngũ 百bách 猪trư 口khẩu 運vận 置trí 船thuyền 上thượng 。 度độ 至chí 彼bỉ 岸ngạn 。 及cập 下hạ 船thuyền 時thời 氣khí 不bất 通thông 故cố 猪trư 皆giai 已dĩ 死tử 。 由do 彼bỉ 業nghiệp 力lực 。 如như 是thị 闇ám 鈍độn 。 有hữu 說thuyết 。 彼bỉ 尊tôn 者giả 昔tích 餘dư 生sanh 中trung 曾tằng 閉bế 塞tắc 瞿cù 陀đà 獸thú 窟quật 門môn 令linh 不bất 得đắc 出xuất 。 在tại 中trung 而nhi 死tử 。 由do 彼bỉ 業nghiệp 故cố 闇ám 鈍độn 如như 是thị 。 如như 世Thế 尊Tôn 說thuyết 。 苾Bật 芻Sô 當đương 知tri 。 我ngã 不bất 見kiến 一nhất 法pháp 。 速tốc 疾tật 迴hồi 轉chuyển 猶do 如như 心tâm 者giả 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 心tâm 速tốc 疾tật 迴hồi 轉chuyển 難nạn/nan 作tác 譬thí 喻dụ 。 是thị 故cố 汝nhữ 等đẳng 。 應ưng 學học 善thiện 知tri 心tâm 善thiện 知tri 心tâm 迴hồi 轉chuyển 。 問vấn 所sở 說thuyết 心tâm 速tốc 疾tật 迴hồi 轉chuyển 為vi 以dĩ 世thế 為vi 以dĩ 所sở 緣duyên 。 設thiết 爾nhĩ 何hà 失thất 。 若nhược 以dĩ 世thế 者giả 則tắc 一nhất 切thiết 有hữu 為vi 法pháp 。 皆giai 於ư 世thế 速tốc 疾tật 迴hồi 轉chuyển 。 若nhược 以dĩ 所sở 緣duyên 則tắc 一nhất 切thiết 心tâm 心tâm 所sở 法pháp 。 皆giai 於ư 所sở 緣duyên 速tốc 疾tật 迴hồi 轉chuyển 。 何hà 故cố 但đãn 說thuyết 心tâm 耶da 。 答đáp 亦diệc 以dĩ 世thế 亦diệc 以dĩ 所sở 緣duyên 說thuyết 心tâm 速tốc 疾tật 迴hồi 轉chuyển 。 然nhiên 依y 相tương 續tục 不bất 依y 剎sát 那na 。 若nhược 依y 剎sát 那na 說thuyết 心tâm 速tốc 疾tật 迴hồi 轉chuyển 者giả 則tắc 應ưng 於ư 世thế 有hữu 少thiểu 分phần 速tốc 疾tật 迴hồi 轉chuyển 。 少thiểu 分phần 不bất 速tốc 疾tật 迴hồi 轉chuyển 。 亦diệc 無vô 於ư 所sở 緣duyên 速tốc 疾tật 迴hồi 轉chuyển 。 以dĩ 說thuyết 若nhược 法pháp 為vi 彼bỉ 所sở 緣duyên 此thử 法pháp 無vô 時thời 非phi 彼bỉ 所sở 緣duyên 故cố 。 由do 此thử 但đãn 依y 相tương 續tục 說thuyết 心tâm 速tốc 疾tật 迴hồi 轉chuyển 。 謂vị 一nhất 身thân 中trung 心tâm 或hoặc 時thời 善thiện 或hoặc 時thời 不bất 善thiện 或hoặc 時thời 無vô 記ký 。 或hoặc 時thời 依y 眼nhãn 乃nãi 至chí 或hoặc 時thời 唯duy 依y 於ư 意ý 。 或hoặc 時thời 緣duyên 色sắc 乃nãi 至chí 或hoặc 時thời 緣duyên 法pháp 。 一nhất 一nhất 類loại 中trung 。 復phục 轉chuyển 易dị 故cố 。 問vấn 諸chư 心tâm 所sở 法pháp 亦diệc 有hữu 如như 是thị 。 速tốc 疾tật 迴hồi 轉chuyển 。 何hà 故cố 但đãn 說thuyết 心tâm 耶da 。 答đáp 亦diệc 應ưng 說thuyết 心tâm 所sở 而nhi 不bất 說thuyết 者giả 。 應ưng 知tri 是thị 佛Phật 有hữu 餘dư 之chi 說thuyết 。 亦diệc 是thị 隨tùy 緣duyên 簡giản 略lược 之chi 說thuyết 。 有hữu 說thuyết 。 此thử 中trung 舉cử 心tâm 亦diệc 攝nhiếp 心tâm 所sở 以dĩ 同đồng 聚tụ 故cố 。 有hữu 說thuyết 。 此thử 中trung 說thuyết 最tối 勝thắng 者giả 如như 說thuyết 王vương 來lai 。 有hữu 說thuyết 。 心tâm 所sở 依y 心tâm 以dĩ 心tâm 故cố 名danh 心tâm 所sở 。 以dĩ 心tâm 是thị 大đại 地địa 故cố 心tâm 所sở 名danh 。 大đại 地địa 所sở 有hữu 。 故cố 說thuyết 心tâm 時thời 亦diệc 說thuyết 心tâm 所sở 。 有hữu 說thuyết 。 他tha 心tâm 智trí 證chứng 通thông 無vô 間gian 道đạo 但đãn 緣duyên 於ư 心tâm 是thị 故cố 偏thiên 說thuyết 。 有hữu 說thuyết 。 此thử 中trung 心tâm 聲thanh 總tổng 說thuyết 一nhất 切thiết 。 心tâm 及cập 心tâm 所sở 。 以dĩ 彼bỉ 皆giai 有hữu 積tích 集tập 義nghĩa 故cố 。 有hữu 說thuyết 。 心tâm 是thị 前tiền 導đạo 故cố 但đãn 說thuyết 心tâm 。 如như 伽già 他tha 言ngôn 意ý 為vi 法pháp 前tiền 導đạo 等đẳng 。 有hữu 說thuyết 。 心tâm 名danh 遠viễn 行hành 。 如như 伽già 他tha 言ngôn 心tâm 遠viễn 行hành 獨độc 行hành 等đẳng 。 有hữu 說thuyết 。 心tâm 名danh 為vi 王vương 。 如như 伽già 他tha 言ngôn 第đệ 六lục 增tăng 上thượng 王vương 等đẳng 。

復phục 次thứ 心tâm 名danh 為vi 依y 。 如như 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 五ngũ 根căn 行hành 處xứ 境cảnh 界giới 各các 別biệt 。 意ý 兼kiêm 受thọ 用dụng 五ngũ 根căn 行hành 處xứ 及cập 彼bỉ 境cảnh 界giới 彼bỉ 依y 意ý 故cố 。

復phục 次thứ 心tâm 名danh 城thành 主chủ 。 如như 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 言ngôn 城thành 主chủ 者giả 即tức 有hữu 取thủ 識thức 由do 如như 是thị 義nghĩa 故cố 但đãn 說thuyết 心tâm 。

復phục 有hữu 說thuyết 者giả 。 心tâm 能năng 發phát 起khởi 善thiện 戒giới 惡ác 戒giới 是thị 故cố 偏thiên 說thuyết 。 如như 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 善thiện 戒giới 惡ác 戒giới 俱câu 依y 心tâm 起khởi 。 有hữu 說thuyết 。 心tâm 嶮hiểm 生sanh 惡ác 趣thú 。 心tâm 平bình 生sanh 善thiện 趣thú 。 故cố 但đãn 說thuyết 心tâm 。 如như 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 都đô 提đề 耶da 子tử 鸚anh 鵡vũ 儒nho 童đồng 。 以dĩ 於ư 佛Phật 邊biên 起khởi 惡ác 心tâm 故cố 。 身thân 壞hoại 命mạng 終chung 。 如như 擲trịch 貝bối 珠châu 頃khoảnh 。 當đương 墮đọa 地địa 獄ngục 。 彼bỉ 復phục 於ư 佛Phật 起khởi 善thiện 心tâm 故cố 身thân 壞hoại 命mạng 終chung 。 如như 擲trịch 貝bối 珠châu 頃khoảnh 。 當đương 生sanh 天thiên 中trung 。 有hữu 說thuyết 。 心tâm 是thị 內nội 法pháp 。 遍biến 一nhất 切thiết 處xứ 。 能năng 有hữu 所sở 緣duyên 是thị 故cố 偏thiên 說thuyết 。 心tâm 是thị 內nội 法pháp 者giả 內nội 處xứ 攝nhiếp 故cố 。 遍biến 一nhất 切thiết 處xứ 。 者giả 下hạ 從tùng 無vô 間gian 上thượng 至chí 有Hữu 頂Đảnh 。 皆giai 遍biến 有hữu 故cố 。 能năng 有hữu 所sở 緣duyên 者giả 能năng 緣duyên 。 一nhất 切thiết 法Pháp 故cố 。 有hữu 說thuyết 。 心tâm 恆hằng 相tương 續tục 心tâm 所sở 不bất 爾nhĩ 。

復phục 次thứ 心tâm 無vô 增tăng 減giảm 。 心tâm 所sở 不bất 爾nhĩ 。 有hữu 說thuyết 。 心tâm 於ư 如như 是thị 所sở 依y 所sở 緣duyên 行hành 相tướng 轉chuyển 時thời 。 心tâm 所sở 隨tùy 轉chuyển 如như 雄hùng 魚ngư 行hành 處xứ 雌thư 魚ngư 皆giai 隨tùy 。 是thị 故cố 偏thiên 說thuyết 。 有hữu 說thuyết 。 若nhược 心tâm 不bất 調điều 伏phục 不bất 密mật 不bất 護hộ 不bất 防phòng 不bất 修tu 。 不bất 調điều 柔nhu 者giả 即tức 便tiện 朽hủ 敗bại 心tâm 所sở 亦diệc 爾nhĩ 。 若nhược 心tâm 調điều 伏phục 密mật 護hộ 防phòng 修tu 而nhi 調điều 柔nhu 者giả 。 便tiện 不bất 朽hủ 敗bại 。 心tâm 所sở 亦diệc 爾nhĩ 是thị 故cố 偏thiên 說thuyết 。

復phục 次thứ 若nhược 心tâm 不bất 制chế 馳trì 散tán 五ngũ 境cảnh 。 心tâm 所sở 亦diệc 爾nhĩ 。 若nhược 心tâm 由do 制chế 不bất 馳trì 五ngũ 境cảnh 。 心tâm 所sở 亦diệc 爾nhĩ 。 如như 濾lự 水thủy 筒đồng 上thượng 開khai 則tắc 漏lậu 上thượng 閉bế 則tắc 止chỉ 。 是thị 故cố 但đãn 說thuyết 。 心tâm 非phi 心tâm 所sở 。 問vấn 佛Phật 於ư 餘dư 處xứ 說thuyết 心tâm 。 猶do 如như 猨viên 猴hầu 。 何hà 故cố 乃nãi 言ngôn 心tâm 速tốc 疾tật 迴hồi 轉chuyển 難nạn/nan 作tác 譬thí 喻dụ 。 答đáp 非phi 隨tùy 人nhân 隨tùy 力lực 隨tùy 時thời 隨tùy 慧tuệ 能năng 作tác 彼bỉ 喻dụ 故cố 說thuyết 難nạn/nan 作tác 不bất 言ngôn 無vô 喻dụ 。 非phi 隨tùy 人nhân 者giả 。 非phi 諸chư 異dị 生sanh 。 隨tùy 聞văn 尋tầm 思tư 劣liệt 定định 者giả 能năng 作tác 。 唯duy 佛Phật 獨Độc 覺Giác 及cập 聖thánh 弟đệ 子tử 。 善thiện 知tri 諸chư 心tâm 自tự 相tướng 共cộng 相tướng 者giả 能năng 作tác 。 非phi 隨tùy 力lực 者giả 非phi 不bất 作tác 意ý 無vô 加gia 行hành 作tác 。 要yếu 由do 作tác 意ý 加gia 行hành 能năng 作tác 。 非phi 隨tùy 時thời 者giả 。 非phi 無vô 佛Phật 時thời 能năng 作tác 。 要yếu 佛Phật 日nhật 出xuất 世thế 。 方phương 能năng 作tác 故cố 。 非phi 隨tùy 慧tuệ 者giả 非phi 麁thô 淺thiển 慧tuệ 能năng 作tác 。 唯duy 深thâm 細tế 覺giác 慧tuệ 乃nãi 能năng 作tác 故cố 。 有hữu 說thuyết 。 若nhược 有hữu 於ư 心tâm 善thiện 知tri 起khởi 善thiện 知tri 住trụ 善thiện 知tri 出xuất 善thiện 知tri 增tăng 善thiện 知tri 損tổn 善thiện 知tri 方phương 便tiện 。 善thiện 知tri 時thời 分phần/phân 善thiện 知tri 所sở 行hành 善thiện 知tri 引dẫn 發phát 者giả 。 乃nãi 能năng 作tác 彼bỉ 喻dụ 故cố 說thuyết 難nạn/nan 作tác 。 有hữu 說thuyết 。 誰thùy 能năng 作tác 彼bỉ 喻dụ 謂vị 佛Phật 。 誰thùy 知tri 能năng 作tác 彼bỉ 喻dụ 謂vị 即tức 佛Phật 。 此thử 二nhị 不bất 俱câu 故cố 說thuyết 難nạn/nan 作tác 。 有hữu 說thuyết 。 誰thùy 能năng 作tác 彼bỉ 喻dụ 。 謂vị 善thiện 知tri 心tâm 剎sát 那na 無vô 間gian 生sanh 滅diệt 者giả 。 誰thùy 知tri 能năng 作tác 彼bỉ 喻dụ 。 謂vị 善thiện 知tri 心tâm 剎sát 那na 無vô 間gian 生sanh 滅diệt 者giả 。 此thử 二nhị 不bất 俱câu 故cố 說thuyết 難nạn/nan 作tác 。 有hữu 說thuyết 。 彼bỉ 喻dụ 或hoặc 等đẳng 或hoặc 相tương 似tự 。 等đẳng 者giả 如như 說thuyết 心tâm 如như 心tâm 。 相tương 似tự 者giả 如như 說thuyết 心tâm 如như 受thọ 等đẳng 。 此thử 俱câu 攝nhiếp 在tại 心tâm 速tốc 疾tật 中trung 。 是thị 故cố 前tiền 說thuyết 此thử 中trung 心tâm 聲thanh 總tổng 攝nhiếp 一nhất 切thiết 心tâm 及cập 心tâm 所sở 。 此thử 外ngoại 更cánh 無vô 等đẳng 及cập 相tương 似tự 故cố 說thuyết 難nạn/nan 作tác 。 有hữu 說thuyết 。 若nhược 法pháp 如như 心tâm 取thủ 境cảnh 勢thế 用dụng 可khả 為vi 彼bỉ 喻dụ 。 然nhiên 無vô 此thử 法pháp 故cố 說thuyết 難nạn/nan 作tác 。 雖tuy 契Khế 經Kinh 說thuyết 心tâm 如như 猨viên 猴hầu 。 然nhiên 彼bỉ 捨xả 一nhất 枝chi 取thủ 一nhất 枝chi 頃khoảnh 有hữu 百bách 千thiên 心tâm 。 於ư 境cảnh 迴hồi 轉chuyển 故cố 說thuyết 難nạn/nan 作tác 。 有hữu 說thuyết 。 世Thế 尊Tôn 但đãn 說thuyết 難nạn/nan 作tác 。 譬thí 喻dụ 以dĩ 無vô 證chứng 知tri 者giả 故cố 不bất 說thuyết 全toàn 無vô 譬thí 喻dụ 。 謂vị 佛Phật 力lực 能năng 化hóa 作tác 一nhất 剎sát 那na 樹thụ 以dĩ 喻dụ 於ư 心tâm 。 然nhiên 無vô 知tri 者giả 故cố 說thuyết 難nạn/nan 作tác 。 問vấn 尊Tôn 者giả 舍Xá 利Lợi 子Tử 。 可khả 不bất 知tri 耶da 。 答đáp 有hữu 說thuyết 。 不bất 知tri 極cực 迅tấn 速tốc 故cố 有hữu 說thuyết 。 能năng 知tri 但đãn 不bất 作tác 意ý 知tri 以dĩ 無vô 用dụng 故cố 。 脇hiếp 尊tôn 者giả 曰viết 。 世Thế 尊Tôn 說thuyết 心tâm 如như 猨viên 猴hầu 者giả 。 即tức 是thị 以dĩ 心tâm 喻dụ 心tâm 。 猨viên 猴hầu 騰đằng 躍dược 輕khinh 躁táo 皆giai 心tâm 所sở 為vi 故cố 。 問vấn 所sở 說thuyết 善thiện 知tri 心tâm 善thiện 知tri 心tâm 迴hồi 轉chuyển 。 有hữu 何hà 差sai 別biệt 。 答đáp 有hữu 說thuyết 。 無vô 差sai 別biệt 。 善thiện 知tri 心tâm 即tức 是thị 善thiện 知tri 心tâm 迴hồi 轉chuyển 。 有hữu 說thuyết 。 亦diệc 有hữu 差sai 別biệt 。 謂vị 名danh 即tức 差sai 別biệt 名danh 善thiện 知tri 心tâm 。 名danh 善thiện 知tri 心tâm 迴hồi 轉chuyển 。

復phục 次thứ 觀quán 心tâm 自tự 性tánh 名danh 善thiện 知tri 心tâm 。 觀quán 心tâm 行hành 相tương/tướng 名danh 善thiện 知tri 心tâm 迴hồi 轉chuyển 。

復phục 次thứ 觀quán 心tâm 性tánh 差sai 別biệt 名danh 善thiện 知tri 心tâm 。 觀quán 心tâm 行hành 境cảnh 差sai 別biệt 名danh 善thiện 知tri 心tâm 迴hồi 轉chuyển 。

復phục 次thứ 觀quán 心tâm 自tự 相tương/tướng 名danh 善thiện 知tri 心tâm 。 觀quán 心tâm 共cộng 相tương 名danh 善thiện 知tri 心tâm 迴hồi 轉chuyển 。 有hữu 說thuyết 。 心tâm 念niệm 住trụ 觀quán 名danh 善thiện 知tri 心tâm 。 法pháp 念niệm 住trụ 觀quán 名danh 善thiện 知tri 心tâm 迴hồi 轉chuyển 。

復phục 次thứ 唯duy 觀quán 識thức 食thực 識thức 蘊uẩn 意ý 處xứ 七thất 心tâm 界giới 名danh 善thiện 知tri 心tâm 。 總tổng 觀quán 四tứ 食thực 五ngũ 蘊uẩn 十thập 二nhị 處xứ 十thập 八bát 界giới 名danh 善thiện 知tri 心tâm 迴hồi 轉chuyển 。 有hữu 說thuyết 。 觀quán 心tâm 名danh 善thiện 知tri 心tâm 觀quán 心tâm 所sở 名danh 善thiện 知tri 心tâm 迴hồi 轉chuyển 。 有hữu 說thuyết 。 觀quán 識thức 名danh 善thiện 知tri 心tâm 。 觀quán 識thức 住trụ 名danh 善thiện 知tri 心tâm 迴hồi 轉chuyển 。 脇hiếp 尊tôn 者giả 曰viết 。 觀quán 有hữu 貪tham 心tâm 名danh 善thiện 知tri 心tâm 。 觀quán 轉chuyển 有hữu 貪tham 心tâm 為vi 離ly 貪tham 心tâm 。 名danh 善thiện 知tri 心tâm 迴hồi 轉chuyển 。 如như 有hữu 貪tham 離ly 貪tham 。 應ưng 知tri 有hữu 瞋sân 離ly 瞋sân 。 有hữu 癡si 離ly 癡si 。 散tán 略lược 下hạ 舉cử 小tiểu 大đại 掉trạo 不bất 掉trạo 不bất 寂tịch 靜tĩnh 寂tịch 靜tĩnh 不bất 定định 定định 不bất 修tu 修tu 不bất 解giải 脫thoát 解giải 脫thoát 。 染nhiễm 不bất 染nhiễm 有hữu 漏lậu 無vô 漏lậu 。 縛phược 解giải 繫hệ 不bất 繫hệ 亦diệc 爾nhĩ 。

如như 說thuyết 我ngã 弟đệ 子tử 中trung 。 舍Xá 利Lợi 子Tử 具cụ 大đại 慧tuệ 辯biện 。 執chấp 大đại 藏tạng 得đắc 無vô 礙ngại 解giải 。 此thử 二nhị 何hà 差sai 別biệt 。 答đáp 尊Tôn 者giả 舍Xá 利Lợi 子Tử 。 多đa 住trụ 義nghĩa 無vô 礙ngại 解giải 。 尊tôn 者giả 執chấp 大đại 藏tạng 多đa 住trụ 。 四tứ 無vô 礙ngại 解giải 。 是thị 故cố 世Thế 尊Tôn 。 各các 說thuyết 第đệ 一nhất 。 問vấn 若nhược 爾nhĩ 。 尊tôn 者giả 執chấp 大đại 藏tạng 勝thắng 舍Xá 利Lợi 子Tử 耶da 。 答đáp 舍Xá 利Lợi 子Tử 勝thắng 以dĩ 能năng 自tự 在tại 住trụ 四tứ 但đãn 捨xả 而nhi 住trụ 一nhất 故cố 問vấn 何hà 故cố 舍Xá 利Lợi 子Tử 。 多đa 住trụ 於ư 義nghĩa 。 執chấp 大đại 藏tạng 多đa 住trụ 四tứ 耶da 。 答đáp 尊Tôn 者giả 舍Xá 利Lợi 子Tử 。 厭yếm 離ly 名danh 言ngôn 愛ái 重trọng 於ư 義nghĩa 。 尊tôn 者giả 執chấp 大đại 藏tạng 於ư 義nghĩa 名danh 言ngôn 皆giai 生sanh 愛ái 重trọng 。 有hữu 說thuyết 。 尊Tôn 者giả 舍Xá 利Lợi 子Tử 。 於ư 四tứ 無vô 礙ngại 解giải 。 皆giai 得đắc 自tự 在tại 。 而nhi 隨tùy 樂nhạo/nhạc/lạc 住trụ 一nhất 。 義nghĩa 無vô 礙ngại 解giải 。 彼bỉ 一nhất 切thiết 時thời 但đãn 求cầu 義nghĩa 故cố 。 尊tôn 者giả 執chấp 大đại 藏tạng 於ư 四tứ 無vô 礙ngại 解giải 。 皆giai 未vị 自tự 在tại 。 世Thế 尊Tôn 說thuyết 彼bỉ 得đắc 無vô 礙ngại 解giải 。 彼bỉ 作tác 是thị 思tư 勿vật 我ngã 於ư 此thử 四tứ 無vô 礙ngại 解giải 。 入nhập 住trụ 出xuất 心tâm 有hữu 所sở 忘vong 失thất 。 不bất 稱xưng 所sở 記ký 。 是thị 故cố 於ư 四tứ 循tuần 環hoàn 多đa 住trụ 。 如như 二nhị 苾Bật 芻Sô 俱câu 誦tụng 四tứ 阿a 笈cấp 摩ma 一nhất 皆giai 通thông 利lợi 一nhất 則tắc 生sanh 梗# 。 彼bỉ 通thông 利lợi 者giả 隨tùy 樂nhạo/nhạc/lạc 諷phúng 一nhất 。 其kỳ 生sanh 梗# 者giả 循tuần 環hoàn 遍biến 理lý 。 此thử 亦diệc 如như 是thị 。 故cố 二nhị 尊tôn 者giả 所sở 住trụ 各các 異dị 。 問vấn 四tứ 無vô 礙ngại 解giải 。 自tự 性tánh 是thị 何hà 。 答đáp 自tự 性tánh 是thị 慧tuệ 。 云vân 何hà 知tri 然nhiên 如như 品phẩm 類loại 足túc 說thuyết 。 法pháp 無vô 礙ngại 解giải 云vân 何hà 。 謂vị 於ư 名danh 句cú 文văn 。 身thân 不bất 退thoái 轉chuyển 智trí 。 義nghĩa 無vô 礙ngại 解giải 。 云vân 何hà 謂vị 於ư 勝thắng 義nghĩa 。 不bất 退thoái 轉chuyển 智trí 。 詞từ 無vô 礙ngại 解giải 云vân 何hà 。 謂vị 於ư 言ngôn 詞từ 不bất 退thoái 轉chuyển 智trí 。 辯biện 無vô 礙ngại 解giải 云vân 何hà 。 謂vị 於ư 無vô 滯trệ 應ưng 理lý 說thuyết 。 及cập 自tự 在tại 定định 慧tuệ 中trung 。 不bất 退thoái 轉chuyển 智trí 。 由do 此thử 故cố 知tri 慧tuệ 為vi 自tự 性tánh 智trí 即tức 慧tuệ 故cố 。 是thị 謂vị 無vô 礙ngại 解giải 自tự 性tánh 是thị 我ngã 是thị 物vật 是thị 性tánh 是thị 相tương/tướng 是thị 本bổn 性tánh 。 已dĩ 說thuyết 自tự 性tánh 所sở 以dĩ 今kim 當đương 說thuyết 。 問vấn 何hà 故cố 名danh 無vô 礙ngại 解giải 。 答đáp 於ư 所sở 知tri 境cảnh 通thông 達đạt 無vô 滯trệ 名danh 無vô 礙ngại 解giải 。 謂vị 法pháp 無vô 礙ngại 解giải 。 於ư 名danh 句cú 文văn 。 身thân 義nghĩa 無vô 礙ngại 解giải 。 於ư 涅Niết 槃Bàn 勝thắng 義nghĩa 。 詞từ 無vô 礙ngại 解giải 。 於ư 諸chư 方phương 言ngôn 辭từ 辯biện 無vô 礙ngại 解giải 。 於ư 正chánh 說thuyết 及cập 道đạo 以dĩ 不bất 退thoái 智trí 解giải 無vô 滯trệ 礙ngại 。 有hữu 說thuyết 。 於ư 所sở 知tri 境cảnh 現hiện 見kiến 而nhi 知tri 名danh 無vô 礙ngại 解giải 。 如như 世thế 於ư 一nhất 現hiện 見kiến 事sự 中trung 云vân 我ngã 於ư 此thử 。 解giải 知tri 無vô 礙ngại 。 有hữu 說thuyết 。 此thử 應ưng 名danh 深thâm 密mật 解giải 。 謂vị 解giải 阿a 毘tỳ 達đạt 磨ma 深thâm 密mật 處xứ 故cố 。 有hữu 說thuyết 。 此thử 應ưng 名danh 隨tùy 應ứng 解giải 。 謂vị 隨tùy 於ư 何hà 境cảnh 如như 應ưng 解giải 故cố 。 界giới 者giả 法pháp 詞từ 二nhị 無vô 礙ngại 解giải 墮đọa 欲dục 色sắc 界giới 。 義nghĩa 辯biện 二nhị 無vô 礙ngại 解giải 墮đọa 三tam 界giới 及cập 不bất 墮đọa 界giới 。 地địa 者giả 法pháp 無vô 礙ngại 解giải 。 有hữu 說thuyết 。 在tại 二nhị 地địa 謂vị 欲dục 界giới 初sơ 靜tĩnh 慮lự 。 有hữu 說thuyết 。 在tại 五ngũ 地địa 謂vị 欲dục 界giới 四tứ 靜tĩnh 慮lự 。 有hữu 說thuyết 。 在tại 七thất 地địa 謂vị 欲dục 界giới 未vị 至chí 靜tĩnh 慮lự 中trung 間gian 及cập 四tứ 靜tĩnh 慮lự 。 義nghĩa 辯biện 二nhị 無vô 礙ngại 解giải 有hữu 漏lậu 者giả 。 在tại 十thập 一nhất 地địa 。 謂vị 欲dục 界giới 未vị 至chí 靜tĩnh 慮lự 中trung 間gian 四tứ 靜tĩnh 慮lự 四tứ 無vô 色sắc 。 無vô 漏lậu 者giả 。 在tại 九cửu 地địa 。 謂vị 未vị 至chí 靜tĩnh 慮lự 中trung 間gian 四tứ 靜tĩnh 慮lự 三tam 無vô 色sắc 。 詞từ 無vô 礙ngại 解giải 在tại 二nhị 地địa 。 謂vị 欲dục 界giới 初sơ 靜tĩnh 慮lự 。 所sở 依y 者giả 。 四tứ 無vô 礙ngại 解giải 。 並tịnh 依y 欲dục 界giới 。 行hành 相tương/tướng 者giả 。 法pháp 詞từ 二nhị 無vô 礙ngại 解giải 不bất 明minh 了liễu 行hành 相tương/tướng 。 義nghĩa 無vô 礙ngại 解giải 。 諸chư 有hữu 欲dục 令linh 唯duy 涅Niết 槃Bàn 是thị 勝thắng 義nghĩa 者giả 。 彼bỉ 說thuyết 作tác 滅diệt 四tứ 行hành 相tương 及cập 不bất 明minh 了liễu 行hành 相tương/tướng 。 諸chư 有hữu 欲dục 令linh 一nhất 切thiết 。 法pháp 是thị 勝thắng 義nghĩa 者giả 。 彼bỉ 說thuyết 作tác 十thập 六lục 行hành 相tương 及cập 不bất 明minh 了liễu 行hành 相tương/tướng 。 辯biện 無vô 礙ngại 解giải 。 有hữu 說thuyết 。 作tác 十thập 二nhị 行hành 相tương 及cập 不bất 明minh 了liễu 行hành 相tương/tướng 。 有hữu 說thuyết 。 作tác 道đạo 四tứ 行hành 相tương 及cập 不bất 明minh 了liễu 行hành 相tương/tướng 。 所sở 緣duyên 者giả 。 法pháp 無vô 礙ngại 解giải 。 緣duyên 名danh 句cú 文văn 身thân 。 義nghĩa 無vô 礙ngại 解giải 。 或hoặc 有hữu 欲dục 令linh 唯duy 緣duyên 滅Diệt 諦Đế 。 或hoặc 有hữu 欲dục 令linh 緣duyên 一nhất 切thiết 法pháp 。 詞từ 無vô 礙ngại 解giải 緣duyên 言ngôn 詞từ 。 辯biện 無vô 礙ngại 解giải 緣duyên 道đạo 及cập 說thuyết 。 念niệm 住trụ 者giả 。 法pháp 無vô 礙ngại 解giải 法pháp 念niệm 住trụ 。 義nghĩa 無vô 礙ngại 解giải 。 或hoặc 有hữu 欲dục 令linh 唯duy 法pháp 念niệm 住trụ 。 或hoặc 有hữu 欲dục 令linh 具cụ 四tứ 念niệm 住trụ 。 詞từ 無vô 礙ngại 解giải 身thân 念niệm 住trụ 。 辯biện 無vô 礙ngại 解giải 四tứ 念niệm 住trụ 。 智trí 者giả 。 法pháp 詞từ 二nhị 無vô 礙ngại 解giải 世thế 俗tục 智trí 。 義nghĩa 無vô 礙ngại 解giải 。 諸chư 有hữu 欲dục 令linh 唯duy 涅Niết 槃Bàn 是thị 勝thắng 義nghĩa 者giả 。 有hữu 說thuyết 。 六lục 智trí 性tánh 謂vị 法pháp 智trí 類loại 智trí 世thế 俗tục 智trí 滅diệt 智trí 盡tận 智trí 無vô 生sanh 智trí 。 有hữu 說thuyết 。 四Tứ 智Trí 性tánh 除trừ 盡tận 無vô 生sanh 。 無vô 礙ngại 解giải 是thị 見kiến 性tánh 故cố 。 諸chư 有hữu 欲dục 令linh 一nhất 切thiết 。 法pháp 皆giai 是thị 勝thắng 義nghĩa 者giả 。 有hữu 說thuyết 。 十thập 智trí 性tánh 。 有hữu 說thuyết 。 八bát 智trí 性tánh 除trừ 盡tận 無vô 生sanh 智trí 辯biện 無vô 礙ngại 解giải 。 有hữu 說thuyết 。 九cửu 智trí 性tánh 除trừ 滅diệt 智trí 。 有hữu 說thuyết 。 七thất 智trí 性tánh 又hựu 除trừ 盡tận 無vô 生sanh 智trí 。 有hữu 說thuyết 。 六lục 智trí 性tánh 。 謂vị 法pháp 智trí 類loại 智trí 世thế 俗tục 智trí 道đạo 智trí 盡tận 智trí 無vô 生sanh 智trí 。 有hữu 說thuyết 。 四Tứ 智Trí 性tánh 又hựu 除trừ 盡tận 無vô 生sanh 智trí 。 三tam 摩ma 地địa 俱câu 者giả 。 法pháp 詞từ 二nhị 無vô 礙ngại 解giải 非phi 三tam 摩ma 地địa 俱câu 。 義nghĩa 無vô 礙ngại 解giải 。 或hoặc 有hữu 欲dục 令linh 唯duy 無vô 相tướng 及cập 非phi 三tam 摩ma 地địa 俱câu 。 或hoặc 有hữu 欲dục 令linh 。 三tam 三tam 摩ma 地địa 。 及cập 非phi 三tam 摩ma 地địa 俱câu 。 辯biện 無vô 礙ngại 解giải 。 有hữu 說thuyết 。 空không 無vô 願nguyện 及cập 非phi 三tam 摩ma 地địa 俱câu 。 有hữu 說thuyết 。 唯duy 道đạo 無vô 願nguyện 及cập 非phi 三tam 摩ma 地địa 俱câu 。 根căn 相tướng 應ưng 者giả 。 總tổng 說thuyết 與dữ 三tam 根căn 相tướng 應ưng 。 然nhiên 欲dục 界giới 者giả 喜hỷ 捨xả 相tương 應ứng 。 初sơ 二nhị 靜tĩnh 慮lự 喜hỷ 根căn 相tướng 應ưng 。 第đệ 三tam 靜tĩnh 慮lự 樂nhạo/nhạc/lạc 根căn 相tướng 應ưng 。 在tại 餘dư 地địa 者giả 。 唯duy 捨xả 根căn 相tướng 應ưng 。 世thế 者giả 。 皆giai 墮đọa 三tam 世thế 。 法pháp 辯biện 二nhị 無vô 礙ngại 解giải 緣duyên 三tam 世thế 。 詞từ 無vô 礙ngại 解giải 。 過quá 去khứ 緣duyên 過quá 去khứ 。 現hiện 在tại 緣duyên 現hiện 在tại 。 未vị 來lai 生sanh 者giả 緣duyên 未vị 來lai 。 不bất 生sanh 者giả 緣duyên 三tam 世thế 。 有hữu 說thuyết 。 法pháp 與dữ 詞từ 同đồng 。 有hữu 說thuyết 。 法pháp 詞từ 辯biện 三tam 無vô 礙ngại 解giải 過quá 去khứ 現hiện 在tại 緣duyên 過quá 去khứ 。 未vị 來lai 緣duyên 三tam 世thế 。 義nghĩa 無vô 礙ngại 解giải 。 或hoặc 有hữu 欲dục 令linh 唯duy 緣duyên 離ly 世thế 。 或hoặc 有hữu 欲dục 令linh 緣duyên 三tam 世thế 及cập 離ly 世thế 。 善thiện 等đẳng 者giả 皆giai 是thị 善thiện 。 法pháp 無vô 礙ngại 解giải 緣duyên 無vô 記ký 。 義nghĩa 無vô 礙ngại 解giải 。 或hoặc 有hữu 欲dục 令linh 唯duy 緣duyên 善thiện 。 或hoặc 有hữu 欲dục 令linh 緣duyên 三tam 種chủng 。 詞từ 辯biện 二nhị 無vô 礙ngại 解giải 緣duyên 三tam 種chủng 。 欲dục 界giới 繫hệ 等đẳng 者giả 。 法pháp 詞từ 二nhị 無vô 礙ngại 解giải 欲dục 色sắc 界giới 繫hệ 。 義nghĩa 辯biện 二nhị 無vô 礙ngại 解giải 三tam 界giới 繫hệ 及cập 不bất 繫hệ 。 法pháp 無vô 礙ngại 解giải 。 諸chư 有hữu 欲dục 令linh 無vô 色sắc 界giới 。 亦diệc 有hữu 名danh 句cú 文văn 身thân 者giả 。 彼bỉ 說thuyết 緣duyên 三tam 界giới 繫hệ 。 諸chư 有hữu 欲dục 令linh 無vô 色sắc 界giới 無vô 名danh 句cú 文văn 身thân 者giả 。 彼bỉ 說thuyết 緣duyên 欲dục 色sắc 界giới 繫hệ 。 義nghĩa 無vô 礙ngại 解giải 。 或hoặc 有hữu 欲dục 令linh 唯duy 緣duyên 不bất 繫hệ 。 或hoặc 有hữu 欲dục 令linh 緣duyên 三tam 界giới 繫hệ 及cập 不bất 繫hệ 。 詞từ 無vô 礙ngại 解giải 。 緣duyên 欲dục 色sắc 界giới 繫hệ 辯biện 無vô 礙ngại 解giải 。 有hữu 說thuyết 。 緣duyên 三tam 界giới 繫hệ 及cập 不bất 繫hệ 。 有hữu 說thuyết 。 緣duyên 欲dục 色sắc 界giới 繫hệ 及cập 不bất 繫hệ 。 學học 等đẳng 者giả 。 法pháp 詞từ 二nhị 無vô 礙ngại 解giải 是thị 非phi 學học 非phi 無Vô 學Học 緣duyên 亦diệc 爾nhĩ 。 義nghĩa 辯biện 二nhị 無vô 礙ngại 解giải 是thị 無Vô 學Học 及cập 非phi 學học 非phi 無Vô 學Học 。 義nghĩa 無vô 礙ngại 解giải 。 或hoặc 有hữu 欲dục 令linh 唯duy 緣duyên 非phi 學học 非phi 無Vô 學Học 。 或hoặc 有hữu 欲dục 令linh 緣duyên 三tam 種chủng 。 辯biện 無vô 礙ngại 解giải 緣duyên 三tam 種chủng 。 見kiến 所sở 斷đoạn 等đẳng 者giả 。 法pháp 詞từ 二nhị 無vô 礙ngại 解giải 修tu 所sở 斷đoạn 緣duyên 亦diệc 爾nhĩ 。 義nghĩa 辯biện 二nhị 無vô 礙ngại 解giải 有hữu 漏lậu 者giả 修tu 所sở 斷đoạn 。 無vô 漏lậu 者giả 不bất 斷đoạn 。 義nghĩa 無vô 礙ngại 解giải 。 或hoặc 有hữu 欲dục 令linh 唯duy 緣duyên 不bất 斷đoạn 。 或hoặc 有hữu 欲dục 令linh 緣duyên 三tam 種chủng 。 辯biện 無vô 礙ngại 解giải 緣duyên 修tu 所sở 斷đoạn 及cập 不bất 斷đoạn 。 緣duyên 名danh 緣duyên 義nghĩa 者giả 。 法pháp 無vô 礙ngại 解giải 唯duy 緣duyên 名danh 。 義nghĩa 無vô 礙ngại 解giải 。 或hoặc 有hữu 欲dục 令linh 唯duy 緣duyên 義nghĩa 。 或hoặc 有hữu 欲dục 令linh 通thông 緣duyên 名danh 義nghĩa 詞từ 辯biện 二nhị 無vô 礙ngại 解giải 唯duy 緣duyên 於ư 義nghĩa 。 緣duyên 自tự 相tương 續tục 等đẳng 者giả 。 法pháp 詞từ 辯biện 三tam 無vô 礙ngại 解giải 緣duyên 自tự 相tương 續tục 他tha 相tương 續tục 。 有hữu 說thuyết 。 但đãn 緣duyên 自tự 相tương 續tục 。 義nghĩa 無vô 礙ngại 解giải 。 或hoặc 有hữu 欲dục 令linh 但đãn 緣duyên 非phi 相tướng 續tục 。 或hoặc 有hữu 欲dục 令linh 緣duyên 三tam 種chủng 。 加gia 行hành 得đắc 離ly 染nhiễm 得đắc 者giả 。 通thông 加gia 行hành 得đắc 及cập 離ly 染nhiễm 得đắc 。 於ư 中trung 有hữu 說thuyết 。 佛Phật 離ly 染nhiễm 得đắc 盡tận 智trí 時thời 得đắc 故cố 。 聲Thanh 聞Văn 獨Độc 覺Giác 。 加gia 行hành 故cố 得đắc 加gia 行hành 故cố 現hiện 在tại 前tiền 。 有hữu 說thuyết 。 佛Phật 獨Độc 覺Giác 離ly 染nhiễm 得đắc 盡tận 智trí 時thời 得đắc 故cố 。 聲Thanh 聞Văn 加gia 行hành 故cố 得đắc 加gia 行hành 故cố 現hiện 在tại 前tiền 。 有hữu 說thuyết 。 佛Phật 獨Độc 覺Giác 到đáo 究cứu 竟cánh 聲Thanh 聞Văn 離ly 染nhiễm 得đắc 盡tận 智trí 時thời 得đắc 故cố 。 餘dư 聲Thanh 聞Văn 加gia 行hành 故cố 得đắc 。 加gia 行hành 故cố 現hiện 在tại 前tiền 。 如như 是thị 說thuyết 者giả 。 若nhược 定định 應ưng 得đắc 彼bỉ 離ly 染nhiễm 得đắc 盡tận 智trí 時thời 得đắc 故cố 。 後hậu 加gia 行hành 現hiện 在tại 前tiền 。 佛Phật 不bất 加gia 行hành 。 獨Độc 覺Giác 下hạ 加gia 行hành 。 聲Thanh 聞Văn 或hoặc 中trung 或hoặc 上thượng 。 有hữu 無vô 礙ngại 解giải 由do 加gia 行hành 故cố 得đắc 加gia 行hành 故cố 現hiện 在tại 前tiền 。 問vấn 四tứ 無vô 礙ngại 解giải 。 加gia 行hành 云vân 何hà 。 答đáp 有hữu 說thuyết 。 法pháp 無vô 礙ngại 解giải 。 以dĩ 習tập 數số 論luận 為vi 加gia 行hành 。 義nghĩa 無vô 礙ngại 解giải 。 以dĩ 習tập 佛Phật 語ngữ 為vi 加gia 行hành 。 詞từ 無vô 礙ngại 解giải 。 以dĩ 習tập 聲thanh 論luận 為vi 加gia 行hành 。 辯biện 無vô 礙ngại 解giải 以dĩ 習tập 因nhân 論luận 為vi 加gia 行hành 。 於ư 此thử 四tứ 處xứ 若nhược 未vị 善thiện 巧xảo 必tất 不bất 能năng 生sanh 無vô 礙ngại 解giải 故cố 。 有hữu 說thuyết 。 法pháp 詞từ 二nhị 無vô 礙ngại 解giải 以dĩ 習tập 外ngoại 論luận 為vi 加gia 行hành 。 義nghĩa 辯biện 二nhị 無vô 礙ngại 解giải 以dĩ 習tập 內nội 論luận 為vi 加gia 行hành 。 如như 是thị 說thuyết 者giả 。 四tứ 無vô 礙ngại 解giải 。 皆giai 以dĩ 習tập 佛Phật 語ngữ 為vi 加gia 行hành 。 如như 於ư 一nhất 伽già 他tha 中trung 應ưng 如như 是thị 說thuyết 。 彼bỉ 名danh 習tập 如như 是thị 說thuyết 名danh 。 是thị 法pháp 無vô 礙ngại 解giải 加gia 行hành 。 應ưng 如như 是thị 解giải 。 彼bỉ 義nghĩa 習tập 如như 是thị 解giải 義nghĩa 是thị 義nghĩa 無vô 礙ngại 解giải 加gia 行hành 。 應ưng 如như 是thị 訓huấn 彼bỉ 詞từ 習tập 如như 是thị 訓huấn 詞từ 是thị 詞từ 無vô 礙ngại 解giải 加gia 行hành 。 應ưng 如như 是thị 無vô 滯trệ 說thuyết 。 習tập 如như 是thị 無vô 滯trệ 說thuyết 是thị 辯biện 無vô 礙ngại 解giải 加gia 行hành 是thị 故cố 四tứ 無vô 礙ngại 解giải 。 皆giai 以dĩ 習tập 佛Phật 語ngữ 為vi 加gia 行hành 。 問vấn 依y 何hà 引dẫn 發phát 此thử 無vô 礙ngại 解giải 。 答đáp 依y 第đệ 四tứ 靜tĩnh 慮lự 邊biên 際tế 定định 慧tuệ 。 之chi 所sở 引dẫn 發phát 。 脇hiếp 尊tôn 者giả 言ngôn 。 依y 四tứ 靜tĩnh 慮lự 通thông 慧tuệ 引dẫn 發phát 。 問vấn 何hà 處xứ 能năng 起khởi 此thử 無vô 礙ngại 解giải 。 答đáp 唯duy 欲dục 界giới 能năng 起khởi 。 欲dục 界giới 中trung 唯duy 人nhân 趣thú 三tam 洲châu 。 女nữ 身thân 男nam 身thân 俱câu 能năng 起khởi 。 尊tôn 者giả 眾chúng 世thế 說thuyết 曰viết 。 唯duy 贍Thiệm 部Bộ 洲Châu 唯duy 男nam 子tử 能năng 起khởi 。 如như 是thị 說thuyết 者giả 。 初sơ 說thuyết 為vi 善thiện 。 以dĩ 三tam 洲châu 男nam 子tử 俱câu 能năng 留lưu 捨xả 壽thọ 故cố 。 問vấn 何hà 等đẳng 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 能năng 起khởi 無vô 礙ngại 解giải 。 答đáp 聖thánh 者giả 非phi 異dị 生sanh 。 無Vô 學Học 非phi 學học 。 不bất 時thời 解giải 脫thoát 。 非phi 時thời 解giải 脫thoát 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 要yếu 相tương 續tục 不bất 為vị 煩phiền 惱não 所sở 持trì 。 及cập 得đắc 自tự 在tại 定định 者giả 方phương 能năng 起khởi 故cố 。 信tín 勝thắng 解giải 二nhị 事sự 俱câu 無vô 。 見kiến 至chí 雖tuy 得đắc 自tự 在tại 。 定định 而nhi 相tương 續tục 為vi 煩phiền 惱não 所sở 持trì 。

時thời 解giải 脫thoát 雖tuy 相tương 續tục 不bất 為vị 煩phiền 惱não 。 所sở 持trì 而nhi 不bất 得đắc 自tự 在tại 定định 。 唯duy 不bất 時thời 解giải 脫thoát 具cụ 有hữu 二nhị 事sự 是thị 故cố 能năng 起khởi 。 問vấn 四tứ 無vô 礙ngại 解giải 。 次thứ 第đệ 云vân 何hà 。 為vi 如như 說thuyết 而nhi 起khởi 為vi 不bất 爾nhĩ 耶da 。 答đáp 有hữu 說thuyết 。 如như 說thuyết 而nhi 起khởi 。 如như 契Khế 經Kinh 中trung 。 先tiên 說thuyết 義nghĩa 無vô 礙ngại 解giải 。 是thị 故cố 前tiền 起khởi 。 乃nãi 至chí 後hậu 說thuyết 辯biện 無vô 礙ngại 解giải 是thị 故cố 後hậu 起khởi 。 謂vị 瑜du 伽già 師sư 為vi 知tri 義nghĩa 故cố 先tiên 起khởi 。 義nghĩa 無vô 礙ngại 解giải 。 雖tuy 已dĩ 知tri 義nghĩa 而nhi 於ư 名danh 等đẳng 未vị 善thiện 安an 布bố 。 是thị 故cố 次thứ 起khởi 。 法pháp 無vô 礙ngại 解giải 。 雖tuy 於ư 名danh 等đẳng 已dĩ 善thiện 安an 布bố 而nhi 於ư 言ngôn 詞từ 未vị 能năng 訓huấn 釋thích 。 是thị 故cố 次thứ 起khởi 。 詞từ 無vô 礙ngại 解giải 。 雖tuy 於ư 言ngôn 詞từ 已dĩ 能năng 訓huấn 釋thích 而nhi 未vị 能năng 無vô 滯trệ 應ưng 理lý 而nhi 說thuyết 。 是thị 故cố 後hậu 起khởi 辯biện 無vô 礙ngại 解giải 。 有hữu 說thuyết 。 如như 說thuyết 。 而nhi 起khởi 如như 阿a 毘tỳ 達đạt 磨ma 中trung 先tiên 說thuyết 。 法pháp 無vô 礙ngại 解giải 。 是thị 故cố 前tiền 起khởi 。 乃nãi 至chí 後hậu 說thuyết 辯biện 無vô 礙ngại 解giải 。 是thị 故cố 後hậu 起khởi 。 謂vị 瑜du 伽già 師sư 為vi 知tri 名danh 等đẳng 次thứ 第đệ 安an 布bố 。 是thị 故cố 先tiên 起khởi 。 法pháp 無vô 礙ngại 解giải 。 雖tuy 知tri 名danh 等đẳng 次thứ 第đệ 安an 布bố 。 而nhi 未vị 了liễu 所sở 詮thuyên 義nghĩa 。 是thị 故cố 次thứ 起khởi 。 義nghĩa 無vô 礙ngại 解giải 。 後hậu 二nhị 如như 前tiền 說thuyết 。 有hữu 說thuyết 。 不bất 如như 說thuyết 而nhi 起khởi 。 謂vị 先tiên 起khởi 詞từ 次thứ 起khởi 法pháp 次thứ 起khởi 義nghĩa 後hậu 起khởi 辯biện 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 以dĩ 彼bỉ 行hành 者giả 先tiên 應ưng 了liễu 達đạt 世thế 俗tục 言ngôn 詞từ 。 次thứ 知tri 言ngôn 詞từ 所sở 依y 名danh 等đẳng 。 次thứ 知tri 名danh 等đẳng 所sở 依y 義nghĩa 趣thú 。 知tri 三tam 事sự 已dĩ 方phương 能năng 無vô 滯trệ 應ưng 理lý 而nhi 說thuyết 。 是thị 故cố 詞từ 能năng 引dẫn 法pháp 法pháp 能năng 引dẫn 義nghĩa 義nghĩa 能năng 引dẫn 辯biện 。 問vấn 四tứ 無vô 礙ngại 解giải 。 一nhất 一nhất 而nhi 得đắc 為vi 不bất 爾nhĩ 耶da 。 答đáp 若nhược 得đắc 一nhất 時thời 必tất 具cụ 得đắc 四tứ 。 如như 四tứ 聖thánh 種chủng 一nhất 時thời 而nhi 得đắc 。 隨tùy 所sở 愛ái 樂nhạo 。 次thứ 第đệ 現hiện 前tiền 。 問vấn 獨Độc 覺Giác 到đáo 究cứu 竟cánh 聲Thanh 聞Văn 得đắc 無vô 礙ngại 解giải 不phủ 。 若nhược 得đắc 者giả 無vô 退thoái 轉chuyển 智trí 。 名danh 無vô 礙ngại 解giải 。 此thử 智trí 所sở 知tri 應ưng 無vô 謬mậu 失thất 。 何hà 故cố 尊Tôn 者giả 大Đại 目Mục 揵Kiền 連Liên 。 記ký 他tha 生sanh 男nam 而nhi 後hậu 生sanh 女nữ 。 記ký 天thiên 當đương 雨vũ 。 而nhi 竟cánh 不bất 雨vũ 。 記ký 王vương 舍xá 城thành 軍quân 勝thắng 而nhi 後hậu 反phản 為vi 吠phệ 舍xá 離ly 軍quân 所sở 敗bại 。 獨Độc 覺Giác 何hà 緣duyên 不bất 能năng 說thuyết 法Pháp 。 伽già 他tha 所sở 說thuyết 復phục 云vân 何hà 通thông 。

唯duy 佛Phật 稱xưng 無Vô 學Học 。 得đắc 無vô 礙ngại 解giải 者giả 。

到đáo 功công 德đức 彼bỉ 岸ngạn 。 永vĩnh 無vô 諸chư 誤ngộ 失thất 。

若nhược 不bất 得đắc 者giả 。 何hà 故cố 經kinh 言ngôn 。 我ngã 弟đệ 子tử 中trung 。 摩ma 訶ha 俱câu 瑟sắt 恥sỉ 羅la 得đắc 無vô 礙ngại 解giải 。 彼bỉ 尊tôn 者giả 根căn 劣liệt 佛Phật 尚thượng 說thuyết 得đắc 大Đại 目Mục 揵Kiền 連Liên 根căn 勝thắng 。 於ư 彼bỉ 何hà 故cố 不bất 得đắc 耶da 。 答đáp 應ưng 言ngôn 。 獨Độc 覺Giác 到đáo 究cứu 竟cánh 聲Thanh 聞Văn 亦diệc 得đắc 無vô 礙ngại 解giải 。 問vấn 無vô 退thoái 轉chuyển 智trí 。 名danh 無vô 礙ngại 解giải 。 何hà 故cố 尊Tôn 者giả 大Đại 目Mục 揵Kiền 連Liên 。 所sở 記ký 有hữu 謬mậu 。 答đáp 彼bỉ 於ư 自tự 分phần/phân 所sở 觀quán 境cảnh 中trung 智trí 無vô 退thoái 轉chuyển 。 非phi 於ư 異dị 分phần/phân 不bất 觀quán 境cảnh 中trung 故cố 無vô 有hữu 過quá 。 如như 彼bỉ 所sở 記ký 。 先tiên 實thật 是thị 男nam 後hậu 轉chuyển 為vi 女nữ 。

時thời 天thiên 亦diệc 雨vũ 。 但đãn 羅la 怙hộ 羅la 阿a 素tố 洛lạc 王vương 接tiếp 置trí 大đại 海hải 。 又hựu 二nhị 國quốc 將tương 欲dục 戰chiến 時thời 護hộ 國quốc 藥dược 叉xoa 先tiên 鬪đấu 王vương 舍xá 城thành 藥dược 叉xoa 初sơ 勝thắng 後hậu 敗bại 國quốc 人nhân 亦diệc 爾nhĩ 。 非phi 初sơ 不bất 勝thắng 。 然nhiên 彼bỉ 尊Tôn 者Giả 。 於ư 此thử 所sở 記ký 男nam 等đẳng 事sự 中trung 。 但đãn 觀quán 前tiền 位vị 而nhi 不bất 觀quán 後hậu 。 若nhược 觀quán 後hậu 者giả 記ký 亦diệc 無vô 謬mậu 。 問vấn 若nhược 獨Độc 覺Giác 亦diệc 得đắc 無vô 礙ngại 解giải 者giả 。 何hà 故cố 不bất 能năng 為vì 他tha 說thuyết 法pháp 。 答đáp 彼bỉ 愛ái 寂tịch 靜tĩnh 樂nhạo/nhạc/lạc 獨độc 處xứ 故cố 。 怖bố 畏úy 喧huyên 雜tạp 厭yếm 眾chúng 集tập 故cố 。 見kiến 遠viễn 離ly 功công 德đức 憒hội 鬧náo 過quá 失thất 故cố 。 心tâm 背bối/bội 徒đồ 眾chúng 豈khởi 能năng 說thuyết 法Pháp 。 有hữu 說thuyết 。 一nhất 切thiết 獨Độc 覺Giác 。 皆giai 是thị 奢Xa 摩Ma 他Tha 行hành 。 要yếu 毘Tỳ 鉢Bát 舍Xá 那Na 。 行hành 方phương 能năng 說thuyết 法Pháp 。 有hữu 說thuyết 。 一nhất 切thiết 獨Độc 覺Giác 。 不bất 樂nhạo 安an 布bố 名danh 身thân 等đẳng 故cố 。 有hữu 說thuyết 。 彼bỉ 審thẩm 觀quán 察sát 設thiết 我ngã 說thuyết 法Pháp 。 彼bỉ 即tức 能năng 入nhập 。 正chánh 性tánh 離ly 生sanh 。 得đắc 果quả 離ly 染nhiễm 及cập 漏lậu 盡tận 者giả 。 我ngã 亦diệc 當đương 說thuyết 。 然nhiên 不bất 能năng 如như 是thị 。 我ngã 何hà 能năng 唐đường 捐quyên 其kỳ 功công 耶da 。 是thị 故cố 不bất 說thuyết 。 有hữu 說thuyết 。 一nhất 切thiết 獨Độc 覺Giác 。 能năng 審thẩm 度độ 量lương 世thế 間gian 。 唯duy 有hữu 二nhị 種chủng 所sở 化hóa 。 一nhất 者giả 佛Phật 所sở 化hóa 。 二nhị 者giả 聲Thanh 聞Văn 所sở 化hóa 。 無vô 有hữu 獨Độc 覺Giác 所sở 化hóa 有hữu 情tình 。 故cố 不bất 說thuyết 法Pháp 。 有hữu 說thuyết 。 夫phu 說thuyết 法Pháp 者giả 。 由do 二nhị 因nhân 緣duyên 。 一nhất 者giả 力lực 所sở 引dẫn 發phát 。 二nhị 者giả 由do 隨tùy 他tha 教giáo 。 獨Độc 覺Giác 無vô 力lực 不bất 隨tùy 他tha 教giáo 。 又hựu 一nhất 者giả 無vô 畏úy 引dẫn 發phát 。 二nhị 者giả 由do 隨tùy 他tha 教giáo 。 獨Độc 覺Giác 無vô 無vô 畏úy 。 不bất 隨tùy 他tha 教giáo 。 又hựu 一nhất 者giả 大đại 悲bi 引dẫn 發phát 。 二nhị 者giả 由do 隨tùy 他tha 教giáo 。 獨Độc 覺Giác 無vô 大đại 悲bi 。 不bất 隨tùy 他tha 教giáo 。 是thị 故cố 彼bỉ 不bất 能năng 說thuyết 法Pháp 。 問vấn 說thuyết 法Pháp 具cụ 由do 。 一nhất 切thiết 佛Phật 法Pháp 。 何hà 故cố 但đãn 說thuyết 力lực 無vô 異dị 大đại 悲bi 非phi 餘dư 耶da 。 答đáp 力lực 能năng 安an 立lập 自tự 論luận 。 無vô 畏úy 能năng 摧tồi 他tha 論luận 。 大đại 悲bi 能năng 起khởi 說thuyết 法Pháp 欲dục 更cánh 不bất 待đãi 餘dư 故cố 唯duy 說thuyết 此thử 。 有hữu 說thuyết 。 彼bỉ 獨Độc 覺Giác 作tác 是thị 思tư 惟duy 。 能năng 說thuyết 法Pháp 者giả 。 所sở 謂vị 法Pháp 王Vương 及cập 法Pháp 王Vương 子Tử 。 我ngã 非phi 法Pháp 王Vương 亦diệc 非phi 法Pháp 王Vương 子Tử 。 何hà 能năng 說thuyết 法Pháp 是thị 故cố 不bất 說thuyết 。 有hữu 說thuyết 。 彼bỉ 獨Độc 覺Giác 作tác 是thị 念niệm 。 我ngã 從tùng 昔tích 來lai 。 不bất 曾tằng 習tập 學học 諸chư 說thuyết 法Pháp 事sự 。 是thị 故cố 不bất 說thuyết 。 有hữu 說thuyết 。 若nhược 自tự 覺giác 而nhi 於ư 三tam 種chủng 正chánh 調điều 伏phục 事sự 得đắc 善thiện 巧xảo 者giả 乃nãi 能năng 說thuyết 法Pháp 。 獨Độc 覺Giác 不bất 爾nhĩ 。 有hữu 說thuyết 。 自tự 覺giác 而nhi 能năng 具cụ 一nhất 切thiết 智trí 。 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 者giả 。 方phương 能năng 說thuyết 法Pháp 。 獨Độc 覺Giác 不bất 爾nhĩ 。 有hữu 說thuyết 。 夫phu 說thuyết 正Chánh 法Pháp 皆giai 為vi 破phá 我ngã 獨Độc 覺Giác 出xuất 世thế 時thời 。 眾chúng 生sanh 著trước 我ngã 堅kiên 固cố 難nạn/nan 破phá 故cố 不bất 說thuyết 法Pháp 。 有hữu 說thuyết 。 彼bỉ 自tự 覺giác 者giả 於ư 說thuyết 法Pháp 時thời 。 心tâm 必tất 依y 趣thú 涅Niết 槃Bàn 。 獨Độc 覺Giác 若nhược 起khởi 趣thú 涅Niết 槃Bàn 心tâm 時thời 。 第đệ 二nhị 剎sát 那na 便tiện 入nhập 寂tịch 滅diệt 極cực 樂lạc 解giải 脫thoát 故cố 。 如Như 來Lai 不bất 爾nhĩ 。 雖tuy 樂nhạo/nhạc/lạc 解giải 脫thoát 而nhi 為vi 大đại 悲bi 大đại 捨xả 所sở 持trì 能năng 久cửu 住trụ 說thuyết 。 有hữu 說thuyết 。 自tự 覺giác 而nhi 能năng 成thành 就tựu 。 無vô 忘vong 失thất 法Pháp 。 乃nãi 能năng 說thuyết 法Pháp 。 獨Độc 覺Giác 若nhược 在tại 空không 閑nhàn 。 林lâm 中trung 能năng 以dĩ 無vô 礙ngại 解giải 安an 布bố 蘊uẩn 界giới 處xứ 等đẳng 。 名danh 句cú 文văn 身thân 。 若nhược 入nhập 聚tụ 落lạc 行hành 乞khất 食thực 時thời 。 前tiền 所sở 安an 布bố 或hoặc 有hữu 忘vong 失thất 。 彼bỉ 作tác 是thị 念niệm 。 我ngã 既ký 不bất 得đắc 無vô 忘vong 失thất 法Pháp 。 何hà 用dụng 說thuyết 法Pháp 是thị 故cố 不bất 說thuyết 。 有hữu 說thuyết 。 獨Độc 覺Giác 種chủng 性tánh 法Pháp 應ưng 如như 是thị 。 雖tuy 得đắc 無vô 礙ngại 解giải 而nhi 不bất 樂nhạo 說thuyết 法Pháp 。 欲dục 有hữu 饒nhiêu 益ích 。 唯duy 現hiện 神thần 通thông 。 或hoặc 但đãn 為vi 他tha 授thọ 八bát 齋trai 戒giới 。 問vấn 若nhược 聲Thanh 聞Văn 獨Độc 覺Giác 。 亦diệc 得đắc 無vô 礙ngại 解giải 。 伽già 他tha 所sở 說thuyết 復phục 云vân 何hà 通thông 。 答đáp 唯duy 佛Phật 所sở 得đắc 。 究cứu 竟cánh 圓viên 滿mãn 。 最tối 勝thắng 自tự 在tại 。 無vô 有hữu 錯thác 謬mậu 。 故cố 作tác 是thị 說thuyết 。 非phi 謂vị 二Nhị 乘Thừa 皆giai 不bất 成thành 就tựu 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 二Nhị 乘Thừa 亦diệc 應ưng 不bất 得đắc 無Vô 學Học 。 以dĩ 伽già 他tha 說thuyết 唯duy 佛Phật 是thị 無Vô 學Học 故cố 。 有hữu 餘dư 師sư 言ngôn 。 聲Thanh 聞Văn 獨Độc 覺Giác 。 一nhất 切thiết 不bất 得đắc 。 四tứ 無vô 礙ngại 解giải 。 問vấn 何hà 故cố 經kinh 言ngôn 。 我ngã 弟đệ 子tử 中trung 。 摩ma 訶ha 俱câu 瑟sắt 恥sỉ 羅la 得đắc 無vô 礙ngại 解giải 。 彼bỉ 根căn 非phi 勝thắng 。 佛Phật 尚thượng 說thuyết 得đắc 獨Độc 覺Giác 到đáo 究cứu 竟cánh 聲Thanh 聞Văn 根căn 勝thắng 。 於ư 彼bỉ 何hà 故cố 言ngôn 一nhất 切thiết 不bất 得đắc 耶da 。 答đáp 彼bỉ 所sở 說thuyết 得đắc 是thị 無vô 礙ngại 解giải 相tương 似tự 善thiện 根căn 。 而nhi 非phi 真chân 實thật 。 以dĩ 彼bỉ 尊tôn 者giả 於ư 長trường 夜dạ 中trung 。 愛ái 樂nhạo 此thử 法pháp 精tinh 勤cần 修tu 習tập 。 佛Phật 隨tùy 其kỳ 意ý 。 故cố 說thuyết 彼bỉ 得đắc 。 餘dư 雖tuy 得đắc 此thử 相tương 似tự 善thiện 根căn 。 非phi 極cực 愛ái 樂nhạo 勤cần 修tu 習tập 故cố 。 不bất 說thuyết 彼bỉ 得đắc 。 問vấn 何hà 故cố 二Nhị 乘Thừa 一nhất 切thiết 不bất 得đắc 。 無vô 礙ngại 解giải 耶da 。 答đáp 無vô 退thoái 轉chuyển 智trí 。 名danh 無vô 礙ngại 解giải 。 聲Thanh 聞Văn 獨Độc 覺Giác 。 於ư 諸chư 境cảnh 界giới 。 智trí 有hữu 退thoái 轉chuyển 。 以dĩ 所sở 記ký 說thuyết 有hữu 誤ngộ 失thất 故cố 非phi 無vô 礙ngại 解giải 。 如như 是thị 說thuyết 者giả 。 初sơ 說thuyết 為vi 善thiện 。 以dĩ 聲Thanh 聞Văn 獨Độc 覺Giác 。 於ư 自tự 分phần/phân 境cảnh 中trung 。 智trí 無vô 退thoái 故cố 。

此thử 中trung 願nguyện 智trí 攝nhiếp 願nguyện 智trí 邊biên 際tế 智trí 無vô 諍tranh 智trí 。 四tứ 無vô 礙ngại 解giải 。 如như 願nguyện 智trí 應ưng 知tri 義nghĩa 無vô 礙ngại 解giải 亦diệc 爾nhĩ 。 邊biên 際tế 智trí 不bất 攝nhiếp 詞từ 。 餘dư 如như 願nguyện 智trí 說thuyết 。 無vô 諍tranh 智trí 攝nhiếp 無vô 諍tranh 智trí 願nguyện 智trí 邊biên 際tế 智trí 。 義nghĩa 無vô 礙ngại 解giải 。 不bất 攝nhiếp 法pháp 詞từ 辯biện 三tam 無vô 礙ngại 解giải 。 如như 無vô 諍tranh 。 應ưng 知tri 法pháp 詞từ 辯biện 三tam 無vô 礙ngại 解giải 亦diệc 爾nhĩ 。 如như 其kỳ 所sở 應ứng 。 各các 說thuyết 自tự 攝nhiếp 除trừ 無vô 諍tranh 。 詞từ 無vô 礙ngại 解giải 。 又hựu 不bất 攝nhiếp 邊biên 際tế 智trí 。 此thử 七thất 種chủng 皆giai 依y 邊biên 際tế 定định 得đắc 。 邊biên 際tế 定định 力lực 。 所sở 引dẫn 發phát 故cố 。 邊biên 際tế 靜tĩnh 慮lự 體thể 有hữu 六lục 種chủng 。 謂vị 七thất 除trừ 詞từ 。 以dĩ 第đệ 四tứ 靜tĩnh 慮lự 最tối 上thượng 品phẩm 名danh 邊biên 際tế 故cố 。 有hữu 餘dư 師sư 說thuyết 。 四tứ 靜tĩnh 慮lự 最tối 上thượng 品phẩm 皆giai 名danh 邊biên 際tế 。 是thị 故cố 彼bỉ 說thuyết 邊biên 際tế 靜tĩnh 慮lự 具cụ 有hữu 七thất 種chủng 七thất 智trí 相tương/tướng 攝nhiếp 。 亦diệc 有hữu 差sai 別biệt 。 准chuẩn 上thượng 應ưng 知tri 。 然nhiên 能năng 引dẫn 發phát 唯duy 是thị 第đệ 四tứ 靜tĩnh 慮lự 邊biên 際tế 非phi 餘dư 。

說Thuyết 一Nhất 切Thiết 有Hữu 部Bộ 發Phát 智Trí 大Đại 毘Tỳ 婆Bà 沙Sa 論Luận 卷quyển 第đệ 一nhất 百bách 八bát 十thập