瑜Du 伽Già 師Sư 地Địa 論Luận 卷quyển 第đệ 五ngũ 十thập 四tứ

彌Di 勒Lặc 菩Bồ 薩Tát 說thuyết

三Tam 藏Tạng 法Pháp 師sư 玄huyền 奘tráng 奉phụng 。 詔chiếu 譯dịch 攝nhiếp 決quyết 擇trạch 分phần/phân 中trung 五ngũ 識thức 身thân 相tương 應ứng 。 地địa 意ý 地địa 之chi 四tứ 。

復phục 次thứ 云vân 何hà 。 識thức 蘊uẩn 差sai 別biệt 。 此thử 亦diệc 五ngũ 種chủng 應ưng 知tri 。 一nhất 由do 安an 住trụ 故cố 。 二nhị 由do 雜tạp 染nhiễm 故cố 。 三tam 由do 所sở 依y 故cố 。 四tứ 由do 住trụ 故cố 。 五ngũ 由do 異dị 相tướng 故cố 。

云vân 何hà 安an 住trụ 。 謂vị 習tập 欲dục 者giả 欲dục 界giới 諸chư 識thức 執chấp 外ngoại 色sắc 塵trần 。 名danh 色sắc 安an 住trụ 。 若nhược 清thanh 淨tịnh 天thiên 色sắc 界giới 諸chư 識thức 執chấp 內nội 名danh 色sắc 。 名danh 俱câu 安an 住trụ 。 無vô 色sắc 界giới 識thức 唯duy 執chấp 內nội 名danh 。 名danh 名danh 安an 住trụ 。 是thị 名danh 識thức 安an 住trụ 差sai 別biệt 。

云vân 何hà 雜tạp 染nhiễm 差sai 別biệt 。 謂vị 諸chư 愚ngu 夫phu 由do 二nhị 種chủng 門môn 識thức 被bị 染nhiễm 污ô 。 一nhất 於ư 現hiện 法Pháp 中trung 。 由do 受thọ 用dụng 境cảnh 界giới 門môn 。 二nhị 於ư 後hậu 法pháp 中trung 由do 生sanh 老lão 等đẳng 門môn 。 是thị 名danh 識thức 雜tạp 染nhiễm 差sai 別biệt 。

云vân 何hà 所sở 依y 差sai 別biệt 。 謂vị 六lục 所sở 依y 諸chư 識thức 隨tùy 轉chuyển 。 謂vị 依y 眼nhãn 等đẳng 六lục 處xứ 。 六lục 識thức 身thân 轉chuyển 。 如như 世thế 間gian 火hỏa 依y 糠khang 牛ngưu 糞phẩn 薪tân 札# 等đẳng 轉chuyển 。 是thị 名danh 識thức 所sở 依y 差sai 別biệt 。

云vân 何hà 住trụ 差sai 別biệt 。 謂vị 四tứ 識thức 住trụ 。 如như 經kinh 言ngôn 。 有hữu 四tứ 依y 取thủ 以dĩ 為vi 所sở 緣duyên 令linh 識thức 安an 住trụ 。 謂vị 識thức 隨tùy 色sắc 住trụ 緣duyên 色sắc 為vi 境cảnh 。 廣quảng 說thuyết 如như 經kinh 。 乃nãi 至chí 我ngã 終chung 不bất 說thuyết 。 此thử 識thức 往vãng 於ư 東đông 方phương 乃nãi 至chí 四tứ 維duy 。 然nhiên 我ngã 唯duy 說thuyết 於ư 現hiện 法Pháp 中trung 。 必tất 離ly 欲dục 影ảnh 寂tịch 滅diệt 寂tịch 靜tĩnh 清thanh 涼lương 清thanh 淨tịnh 。 如như 是thị 已dĩ 顯hiển 經kinh 中trung 如Như 來Lai 所sở 說thuyết 。 諸chư 識thức 住trụ 相tương/tướng 。 從tùng 此thử 以dĩ 後hậu 。 我ngã 當đương 宣tuyên 說thuyết 。 此thử 相tương/tướng 差sai 別biệt 。 謂vị 此thử 經Kinh 中trung 略lược 顯hiển 識thức 住trụ 及cập 因nhân 緣duyên 相tương/tướng 。 識thức 住trụ 因nhân 緣duyên 二nhị 種chủng 邊biên 際tế 。 識thức 住trụ 因nhân 緣duyên 二nhị 種chủng 寂tịch 止chỉ 。 當đương 知tri 此thử 中trung 。 若nhược 諸chư 煩phiền 惱não 事sự 。 若nhược 屬thuộc 彼bỉ 煩phiền 惱não 。 說thuyết 名danh 依y 取thủ 。 應ưng 知tri 此thử 二nhị 亦diệc 名danh 所sở 緣duyên 。 所sở 緣duyên 性tánh 故cố 有hữu 所sở 緣duyên 故cố 。 由do 彼bỉ 貪tham 愛ái 為vi 煩phiền 惱não 緣duyên 。 名danh 趣thú 所sở 執chấp 事sự 。 由do 貪tham 欲dục 等đẳng 四tứ 種chủng 身thân 繫hệ 。 為vi 發phát 業nghiệp 緣duyên 名danh 緣duyên 。 所sở 緣duyên 事sự 彼bỉ 二nhị 隨tùy 眠miên 所sở 隨tùy 逐trục 故cố 。 名danh 建kiến 立lập 事sự 。 若nhược 諸chư 異dị 生sanh 。 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 未vị 得đắc 厭yếm 離ly 對đối 治trị 喜hỷ 愛ái 。 由do 所sở 潤nhuận 識thức 能năng 取thủ 能năng 滿mãn 當đương 來lai 內nội 身thân 。 由do 此thử 展triển 轉chuyển 能năng 取thủ 能năng 滿mãn 。 不bất 能năng 棄khí 捨xả 。 諸chư 異dị 生sanh 性tánh 。 以dĩ 於ư 內nội 身thân 能năng 取thủ 能năng 滿mãn 故cố 。 於ư 流lưu 轉chuyển 中trung 。 相tương 續tục 決quyết 定định 。 是thị 名danh 為vi 住trụ 。 餘dư 住trụ 因nhân 緣duyên 。 如như 前tiền 應ưng 知tri 。 是thị 名danh 略lược 說thuyết 。 住trụ 及cập 因nhân 緣duyên 相tương/tướng 。 有hữu 色sắc 界giới 識thức 有hữu 來lai 有hữu 去khứ 。 無vô 色sắc 界giới 識thức 。 有hữu 死tử 有hữu 生sanh 。 又hựu 此thử 二nhị 住trụ 。 乃nãi 至chí 壽thọ 盡tận 。 又hựu 復phục 此thử 二nhị 生sanh 長trưởng 增tăng 益ích 及cập 廣quảng 大đại 義nghĩa 。 如như 前tiền 應ưng 知tri 。 齊tề 是thị 名danh 為vi 識thức 住trụ 邊biên 際tế 及cập 住trụ 因nhân 緣duyên 邊biên 際tế 。 若nhược 復phục 異dị 此thử 而nhi 施thi 設thiết 者giả 。 當đương 知tri 唯duy 有hữu 文văn 字tự 差sai 別biệt 非phi 義nghĩa 差sai 別biệt 。 由do 所sở 餘dư 義nghĩa 境cảnh 界giới 無vô 故cố 。 若nhược 他tha 正chánh 詰cật 不bất 知tri 何hà 答đáp 。 亦diệc 由do 餘dư 義nghĩa 境cảnh 界giới 無vô 故cố 。 或hoặc 復phục 有hữu 能năng 於ư 後hậu 自tự 然nhiên 。 如như 理lý 觀quán 察sát 。 便tiện 自tự 迷mê 悶muộn 謂vị 我ngã 愚ngu 癡si 。 作tác 如như 是thị 說thuyết 。 若nhược 聰thông 慧tuệ 者giả 。 於ư 諸chư 色sắc 愛ái 乃nãi 至chí 行hành 愛ái 所sở 攝nhiếp 貪tham 纏triền 能năng 永vĩnh 斷đoạn 離ly 。 於ư 煩phiền 惱não 分phần/phân 所sở 攝nhiếp 發phát 業nghiệp 四tứ 身thân 繫hệ 纏triền 亦diệc 能năng 永vĩnh 斷đoạn 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 由do 在tại 家gia 眾chúng 依y 貪tham 欲dục 瞋sân 恚khuể 二nhị 繫hệ 。 發phát 起khởi 諸chư 業nghiệp 。 攝nhiếp 受thọ 境cảnh 界giới 為vi 因nhân 故cố 。 損tổn 害hại 有hữu 情tình 為vi 因nhân 故cố 。 若nhược 出xuất 家gia 眾chúng 依y 戒giới 禁cấm 取thủ 。 此thử 實thật 執chấp 取thủ 二nhị 繫hệ 。 發phát 起khởi 諸chư 業nghiệp 。 以dĩ 戒giới 禁cấm 取thủ 猶do 如như 貪tham 欲dục 求cầu 生sanh 天thiên 故cố 。 此thử 實thật 執chấp 取thủ 猶do 如như 瞋sân 恚khuể 謗báng 涅Niết 槃Bàn 故cố 當đương 知tri 四tứ 身thân 繫hệ 唯duy 在tại 意ý 地địa 分phân 別biệt 所sở 生sanh 故cố 。 從tùng 此thử 以dĩ 後hậu 。 由do 多đa 修tu 習tập 勝thắng 對đối 治trị 故cố 。 復phục 能năng 永vĩnh 斷đoạn 貪tham 愛ái 身thân 繫hệ 二nhị 種chủng 隨tùy 眠miên 。 由do 此thử 斷đoạn 故cố 煩phiền 惱não 所sở 緣duyên 色sắc 受thọ 等đẳng 境cảnh 亦diệc 不bất 相tương 續tục 。 以dĩ 究cứu 竟cánh 離ly 繫hệ 故cố 。 由do 此thử 所sở 緣duyên 不bất 相tương 續tục 故cố 。 有hữu 隨tùy 眠miên 識thức 。 究cứu 竟cánh 寂tịch 滅diệt 。 於ư 色sắc 受thọ 等đẳng 諸chư 識thức 住trụ 中trung 不bất 復phục 安an 住trụ 。 由do 對đối 治trị 識thức 永vĩnh 清thanh 淨tịnh 故cố 。 是thị 名danh 識thức 住trụ 因nhân 緣duyên 寂tịch 止chỉ 。 又hựu 由do 當đương 來lai 因nhân 緣duyên 滅diệt 故cố 。 於ư 內nội 身thân 分phần/phân 不bất 取thủ 不bất 滿mãn 。 決quyết 定định 無vô 有hữu 流lưu 轉chuyển 相tương 續tục 。 是thị 名danh 識thức 住trụ 寂tịch 止chỉ 。 又hựu 復phục 對đối 治trị 所sở 攝nhiếp 淨tịnh 識thức 名danh 無vô 所sở 住trụ 。 由do 彼bỉ 因nhân 緣duyên 故cố 。 名danh 不bất 生sanh 長trưởng 。 由do 善thiện 修tu 習tập 空không 。 解giải 脫thoát 門môn 故cố 。 名danh 無vô 所sở 為vi 。 由do 善thiện 修tu 習tập 無vô 願nguyện 解giải 脫thoát 門môn 故cố 。 名danh 為vi 知tri 足túc 。 由do 善thiện 修tu 習tập 無vô 相tướng 解giải 脫thoát 門môn 故cố 。 名danh 為vi 安an 住trụ 。 如như 是thị 不bất 生sanh 長trường/trưởng 故cố 。 乃nãi 至chí 安an 住trụ 故cố 。 名danh 極cực 解giải 脫thoát 。 又hựu 於ư 行hành 等đẳng 都đô 不bất 執chấp 著trước 。 我ngã 及cập 我ngã 所sở 。 由do 此thử 因nhân 緣duyên 。 色sắc 等đẳng 壞hoại 時thời 。 亦diệc 不bất 恐khủng 怖bố 。 由do 此thử 相tướng 貌mạo 顯hiển 彼bỉ 自tự 體thể 已dĩ 得đắc 清thanh 淨tịnh 。 又hựu 由do 彼bỉ 識thức 永vĩnh 清thanh 淨tịnh 故cố 。 不bất 待đãi 餘dư 因nhân 任nhậm 運vận 自tự 然nhiên 入nhập 於ư 寂tịch 滅diệt 。 此thử 識thức 相tương 續tục 究cứu 竟cánh 斷đoạn 故cố 。 於ư 十thập 方phương 界giới 。 不bất 復phục 流lưu 轉chuyển 。 於ư 命mạng 及cập 死tử 不bất 希hy 求cầu 故cố 。 名danh 永vĩnh 離ly 欲dục 。 又hựu 所sở 有hữu 受thọ 是thị 識thức 樹thụ 影ảnh 。 彼bỉ 於ư 爾nhĩ 時thời 。 不bất 復phục 有hữu 故cố 。 名danh 永vĩnh 離ly 影ảnh 。 諸chư 有hữu 漏lậu 識thức 於ư 現hiện 法Pháp 中trung 。 畢tất 竟cánh 滅diệt 盡tận 故cố 。 名danh 寂tịch 滅diệt 。 諸chư 無vô 漏lậu 識thức 隨tùy 其kỳ 次thứ 第đệ 。 有hữu 學học 解giải 脫thoát 。 名danh 為vi 寂tịch 靜tĩnh 。 無Vô 學Học 解giải 脫thoát 。 名danh 曰viết 清thanh 涼lương 。 餘dư 依y 永vĩnh 滅diệt 故cố 。 說thuyết 清thanh 淨tịnh 。 又hựu 復phục 諸chư 識thức 自tự 性tánh 非phi 染nhiễm 。 由do 世Thế 尊Tôn 說thuyết 一nhất 切thiết 心tâm 性tánh 。 本bổn 清thanh 淨tịnh 故cố 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 非phi 心tâm 自tự 性tánh 畢tất 竟cánh 不bất 淨tịnh 能năng 生sanh 過quá 失thất 。 猶do 如như 貪tham 等đẳng 一nhất 切thiết 。 煩phiền 惱não 亦diệc 不bất 獨độc 為vi 煩phiền 惱não 因nhân 緣duyên 。 如như 色sắc 受thọ 等đẳng 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 以dĩ 必tất 無vô 有hữu 獨độc 於ư 識thức 性tánh 而nhi 起khởi 染nhiễm 愛ái 如như 於ư 色sắc 等đẳng 。 是thị 故cố 唯duy 識thức 不bất 立lập 識thức 住trụ 。 是thị 名danh 識thức 蘊uẩn 由do 住trụ 差sai 別biệt 。 云vân 何hà 異dị 相tướng 差sai 別biệt 。 謂vị 有hữu 貪tham 心tâm 離ly 貪tham 心tâm 有hữu 瞋sân 心tâm 離ly 瞋sân 心tâm 等đẳng 。 如như 經kinh 廣quảng 說thuyết 。 乃nãi 至chí 不bất 解giải 脫thoát 心tâm 極cực 解giải 脫thoát 心tâm 。 是thị 名danh 一nhất 門môn 異dị 相tướng 差sai 別biệt 。

復phục 有hữu 約ước 界giới 異dị 相tướng 差sai 別biệt 。 謂vị 欲dục 界giới 有hữu 四tứ 心tâm 。 善thiện 心tâm 不bất 善thiện 心tâm 。 有hữu 覆phú 無vô 記ký 心tâm 。 無vô 覆phú 無vô 記ký 心tâm 。 色sắc 界giới 有hữu 三tam 心tâm 。 除trừ 不bất 善thiện 。 無vô 色sắc 界giới 有hữu 三tam 心tâm 。 亦diệc 除trừ 不bất 善thiện 。 無vô 漏lậu 有hữu 二nhị 心tâm 。 有hữu 學học 及cập 無Vô 學Học 。 又hựu 欲dục 界giới 善thiện 心tâm 有hữu 二nhị 種chủng 。 謂vị 加gia 行hành 及cập 生sanh 得đắc 。 無vô 覆phú 無vô 記ký 心tâm 有hữu 四tứ 種chủng 異dị 熟thục 生sanh 心tâm 。 威uy 儀nghi 路lộ 心tâm 。 工công 巧xảo 處xứ 心tâm 。 及cập 變biến 化hóa 心tâm 。 此thử 唯duy 是thị 生sanh 得đắc 。 謂vị 天thiên 龍long 藥dược 叉xoa 。 等đẳng 然nhiên 無vô 修tu 果quả 心tâm 。 於ư 色sắc 界giới 中trung 。 無vô 工công 巧xảo 處xứ 心tâm 。 無vô 色sắc 界giới 亦diệc 爾nhĩ 。 當đương 知tri 善thiện 心tâm 如như 下hạ 上thượng 亦diệc 爾nhĩ 。 一nhất 切thiết 處xứ 有hữu 。 又hựu 有hữu 約ước 種chủng 異dị 相tướng 差sai 別biệt 。 謂vị 欲dục 界giới 有hữu 五ngũ 心tâm 。 一nhất 見kiến 苦khổ 所sở 斷đoạn 心tâm 。 二nhị 見kiến 集tập 所sở 斷đoạn 心tâm 。 三tam 見kiến 滅diệt 所sở 斷đoạn 心tâm 。 四tứ 見kiến 道đạo 所sở 斷đoạn 心tâm 。 五ngũ 修tu 道Đạo 所sở 斷đoạn 心tâm 。 如như 欲dục 界giới 有hữu 五ngũ 心tâm 。 如như 是thị 色sắc 無vô 色sắc 界giới 。 各các 有hữu 五ngũ 心tâm 并tinh 無vô 漏lậu 心tâm 。 總tổng 為vi 十thập 六lục 。 初sơ 異dị 相tướng 心tâm 差sai 別biệt 義nghĩa 。 我ngã 當đương 分phân 別biệt 。 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。 略lược 有hữu 三tam 品phẩm 。 一nhất 未vị 發phát 趣thú 定định 品phẩm 。 二nhị 雖tuy 已dĩ 發phát 趣thú 未vị 得đắc 定định 品phẩm 。 三tam 已dĩ 得đắc 定định 品phẩm 。 此thử 復phục 二nhị 種chủng 。 一nhất 不bất 清thanh 淨tịnh 。 二nhị 極cực 清thanh 淨tịnh 。 於ư 初sơ 品phẩm 中trung 或hoặc 時thời 。 起khởi 染nhiễm 污ô 心tâm 。 由do 貪tham 等đẳng 纏triền 繞nhiễu 彼bỉ 心tâm 故cố 。 或hoặc 時thời 起khởi 善thiện 無vô 記ký 心tâm 。 由do 貪tham 等đẳng 纏triền 暫tạm 遠viễn 離ly 故cố 。 第đệ 二nhị 品phẩm 中trung 或hoặc 時thời 令linh 心tâm 於ư 內nội 靜tĩnh 息tức 。 或hoặc 時thời 失thất 念niệm 於ư 五ngũ 妙diệu 欲dục 其kỳ 心tâm 馳trì 散tán 。 或hoặc 時thời 極cực 靜tĩnh 息tức 故cố 。 便tiện 為vi 惛hôn 沈trầm 睡thụy 眠miên 。 纏triền 覆phú 其kỳ 心tâm 。 或hoặc 時thời 為vì 斷đoạn 彼bỉ 故cố 。 於ư 淨tịnh 妙diệu 境cảnh 安an 處xứ 其kỳ 心tâm 。 或hoặc 時thời 於ư 彼bỉ 不bất 正chánh 安an 處xứ 心tâm 便tiện 掉trạo 舉cử 。 若nhược 正chánh 安an 處xứ 便tiện 不bất 掉trạo 舉cử 。 由do 沈trầm 掉trạo 蓋cái 未vị 斷đoạn 滅diệt 故cố 。 於ư 彼bỉ 二nhị 品phẩm 俱câu 不bất 寂tịch 靜tĩnh 。 由do 斷đoạn 滅diệt 故cố 。 心tâm 得đắc 寂tịch 靜tĩnh 。 若nhược 由do 如như 理lý 作tác 意ý 。 已dĩ 得đắc 根căn 本bổn 靜tĩnh 慮lự 。 名danh 定định 心tâm 。 若nhược 未vị 得đắc 者giả 名danh 不bất 定định 心tâm 。 道đạo 究cứu 竟cánh 故cố 。 名danh 善thiện 修tu 心tâm 。 斷đoạn 究cứu 竟cánh 故cố 。 名danh 極cực 解giải 脫thoát 心tâm 。 與dữ 此thử 相tương 違vi 。 名danh 不bất 善thiện 修tu 心tâm 。 及cập 不bất 解giải 脫thoát 心tâm 。 從tùng 定định 心tâm 已dĩ 來lai 當đương 知tri 是thị 第đệ 三tam 品phẩm 。 是thị 名danh 識thức 蘊uẩn 異dị 相tướng 差sai 別biệt 。

復phục 次thứ 云vân 何hà 。 諸chư 蘊uẩn 次thứ 第đệ 。 謂vị 說thuyết 差sai 別biệt 此thử 復phục 。 五ngũ 種chủng 應ưng 知tri 。 一nhất 生sanh 起khởi 所sở 作tác 。 二nhị 對đối 治trị 所sở 作tác 。 三tam 流lưu 轉chuyển 所sở 作tác 。 四tứ 住trụ 所sở 作tác 。 五ngũ 安an 立lập 所sở 作tác 。 生sanh 起khởi 所sở 作tác 者giả 。 謂vị 眼nhãn 色sắc 為vi 緣duyên 。 能năng 生sanh 眼nhãn 識thức 。 乃nãi 至chí 意ý 法pháp 。 為vi 緣duyên 能năng 生sanh 意ý 識thức 。 此thử 中trung 先tiên 說thuyết 色sắc 蘊uẩn 次thứ 說thuyết 識thức 蘊uẩn 。 此thử 則tắc 是thị 諸chư 心tâm 所sở 所sở 依y 。 由do 依y 彼bỉ 故cố 受thọ 等đẳng 心tâm 所sở 生sanh 故cố 次thứ 。 經kinh 言ngôn 三tam 和hòa 故cố 觸xúc 。 觸xúc 緣duyên 受thọ 等đẳng 。 是thị 名danh 諸chư 蘊uẩn 生sanh 起khởi 所sở 作tác 宣tuyên 說thuyết 次thứ 第đệ 。 對đối 治trị 所sở 作tác 者giả 。 為vi 欲dục 對đối 治trị 四tứ 顛điên 倒đảo 。 故cố 說thuyết 四tứ 念niệm 住trụ 。 謂vị 於ư 不bất 淨tịnh 計kế 淨tịnh 顛điên 倒đảo 。 於ư 苦khổ 計kế 樂nhạo/nhạc/lạc 顛điên 倒đảo 。 於ư 無vô 我ngã 計kế 我ngã 顛điên 倒đảo 。 於ư 無vô 常thường 計kế 常thường 顛điên 倒đảo 。 此thử 中trung 先tiên 說thuyết 色sắc 蘊uẩn 。 次thứ 說thuyết 受thọ 蘊uẩn 。 次thứ 說thuyết 識thức 蘊uẩn 。 後hậu 說thuyết 想tưởng 行hành 二nhị 蘊uẩn 。 是thị 名danh 對đối 治trị 所sở 作tác 宣tuyên 說thuyết 次thứ 第đệ 。 流lưu 轉chuyển 所sở 作tác 者giả 。 根căn 及cập 境cảnh 界giới 。 為vi 依y 止chỉ 故cố 。 於ư 現hiện 法Pháp 中trung 。 由do 二nhị 種chủng 蘊uẩn 受thọ 用dụng 境cảnh 界giới 起khởi 諸chư 雜tạp 染nhiễm 。 謂vị 領lãnh 納nạp 境cảnh 界giới 及cập 彩thải 畫họa 境cảnh 界giới 。 由do 一nhất 種chủng 蘊uẩn 造tạo 作tác 一nhất 切thiết 。 善thiện 不bất 善thiện 業nghiệp 。 於ư 後hậu 法pháp 中trung 起khởi 生sanh 老lão 等đẳng 。 一nhất 切thiết 雜tạp 染nhiễm 。 一nhất 是thị 所sở 染nhiễm 故cố 最tối 後hậu 說thuyết 。 住trụ 所sở 作tác 者giả 。 由do 四tứ 識thức 住trụ 及cập 識thức 。 次thứ 第đệ 而nhi 說thuyết 。 是thị 名danh 住trụ 所sở 作tác 。 安an 立lập 所sở 作tác 者giả 。 謂vị 諸chư 世thế 間gian 互hỗ 相tương 見kiến 已dĩ 先tiên 了liễu 其kỳ 色sắc 。 是thị 故cố 先tiên 立lập 色sắc 蘊uẩn 。 次thứ 由do 受thọ 蘊uẩn 知tri 彼bỉ 進tiến 退thoái 。 或hoặc 苦khổ 或hoặc 樂lạc 。 是thị 故cố 次thứ 立lập 受thọ 蘊uẩn 。 次thứ 由do 想tưởng 蘊uẩn 知tri 彼bỉ 如như 是thị 。 名danh 如như 是thị 類loại 如như 是thị 性tánh 等đẳng 。 是thị 故cố 次thứ 立lập 想tưởng 蘊uẩn 。 次thứ 由do 行hành 蘊uẩn 知tri 彼bỉ 如như 是thị 。 愚ngu 癡si 如như 是thị 聰thông 叡duệ 。 是thị 故cố 次thứ 立lập 行hành 蘊uẩn 。 後hậu 由do 識thức 蘊uẩn 安an 立lập 內nội 我ngã 。 謂vị 於ư 諸chư 蘊uẩn 中trung 安an 立lập 所sở 了liễu 。 有hữu 苦khổ 有hữu 樂lạc 。 隨tùy 起khởi 言ngôn 說thuyết 。 及cập 愚ngu 智trí 等đẳng 。 是thị 名danh 諸chư 蘊uẩn 安an 立lập 所sở 作tác 宣tuyên 說thuyết 次thứ 第đệ 。 又hựu 復phục 依y 止chỉ 我ngã 眾chúng 具cụ 事sự 及cập 我ngã 事sự 故cố 。 應ưng 知tri 諸chư 蘊uẩn 宣tuyên 說thuyết 次thứ 第đệ 。 謂vị 我ngã 依y 身thân 於ư 諸chư 境cảnh 界giới 。 受thọ 用dụng 苦khổ 樂lạc 。 於ư 己kỷ 於ư 他tha 。 隨tùy 起khởi 言ngôn 說thuyết 。 謂vị 如như 是thị 名danh 如như 是thị 種chủng 類loại 。 如như 是thị 性tánh 等đẳng 。 此thử 之chi 二nhị 種chủng 。 依y 法pháp 非phi 法pháp 方phương 得đắc 積tích 集tập 。 如như 是thị 應ưng 知tri 。 我ngã 眾chúng 具cụ 事sự 。 當đương 知tri 最tối 後hậu 蘊uẩn 是thị 我ngã 事sự 。

復phục 次thứ 色sắc 蘊uẩn 攝nhiếp 幾kỷ 蘊uẩn 幾kỷ 界giới 幾kỷ 處xứ 幾kỷ 有hữu 支chi 幾kỷ 處xứ 非phi 處xứ 幾kỷ 根căn 耶da 。 如như 色sắc 蘊uẩn 如như 是thị 。 乃nãi 至chí 識thức 蘊uẩn 。 謂vị 色sắc 蘊uẩn 攝nhiếp 一nhất 蘊uẩn 全toàn 。 十thập 界giới 十thập 處xứ 全toàn 。 一nhất 界giới 一nhất 處xứ 少thiểu 分phần 。 六lục 有hữu 支chi 少thiểu 分phần 。 處xử 非phi 處xứ 少thiểu 分phần 。 七thất 根căn 全toàn 。 受thọ 蘊uẩn 攝nhiếp 一nhất 蘊uẩn 全toàn 。 一nhất 界giới 一nhất 處xứ 少thiểu 分phần 。 一nhất 有hữu 支chi 全toàn 。 三tam 有hữu 支chi 少thiểu 分phần 。 處xử 非phi 處xứ 少thiểu 分phần 。 五ngũ 根căn 全toàn 。 三tam 根căn 少thiểu 分phần 。 想tưởng 蘊uẩn 攝nhiếp 一nhất 蘊uẩn 全toàn 。 一nhất 界giới 一nhất 處xứ 少thiểu 分phần 。 三tam 有hữu 支chi 少thiểu 分phần 。 處xử 非phi 處xứ 少thiểu 分phần 。 不bất 攝nhiếp 諸chư 根căn 。 行hành 蘊uẩn 攝nhiếp 一nhất 蘊uẩn 全toàn 。 一nhất 界giới 一nhất 處xứ 少thiểu 分phần 。 四tứ 有hữu 支chi 全toàn 。 五ngũ 有hữu 支chi 少thiểu 分phần 。 處xử 非phi 處xứ 少thiểu 分phần 。 六lục 根căn 全toàn 。 三tam 根căn 少thiểu 分phần 。 識thức 蘊uẩn 攝nhiếp 一nhất 蘊uẩn 全toàn 。 七thất 界giới 全toàn 。 一nhất 處xứ 全toàn 。 一nhất 有hữu 支chi 全toàn 。 四tứ 有hữu 支chi 少thiểu 分phần 。 處xử 非phi 處xứ 少thiểu 分phần 。 一nhất 根căn 全toàn 。 三tam 根căn 少thiểu 分phần 。 如như 是thị 有hữu 六lục 種chủng 攝nhiếp 。 所sở 謂vị 蘊uẩn 攝nhiếp 乃nãi 至chí 根căn 攝nhiếp 。 由do 此thử 相tương/tướng 攝nhiếp 道Đạo 理lý 。 展triển 轉chuyển 相tương/tướng 攝nhiếp 如như 應ưng 當đương 知tri 。

復phục 有hữu 餘dư 十thập 種chủng 攝nhiếp 應ưng 當đương 了liễu 知tri 。 一nhất 者giả 界giới 攝nhiếp 。 謂vị 諸chư 蘊uẩn 等đẳng 各các 自tự 種chủng 子tử 所sở 攝nhiếp 。 二nhị 者giả 相tương/tướng 攝nhiếp 。 謂vị 諸chư 蘊uẩn 等đẳng 自tự 相tướng 共cộng 相tướng 所sở 攝nhiếp 。 三tam 種chủng 類loại 攝nhiếp 。 謂vị 諸chư 蘊uẩn 等đẳng 遍biến 自tự 種chủng 類loại 所sở 攝nhiếp 。 四tứ 分phần/phân 位vị 攝nhiếp 。 謂vị 諸chư 蘊uẩn 等đẳng 順thuận 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 等đẳng 分phần/phân 位vị 所sở 攝nhiếp 。 五ngũ 不bất 相tương 離ly 攝nhiếp 。 謂vị 諸chư 蘊uẩn 等đẳng 由do 一nhất 一nhất 法pháp 及cập 諸chư 助trợ 伴bạn 攝nhiếp 一nhất 切thiết 蘊uẩn 等đẳng 。 六lục 者giả 時thời 攝nhiếp 。 謂vị 諸chư 蘊uẩn 等đẳng 過quá 去khứ 未vị 來lai 現hiện 在tại 。 各các 自tự 相tương/tướng 攝nhiếp 。 七thất 者giả 方phương 攝nhiếp 。 謂vị 諸chư 蘊uẩn 等đẳng 在tại 此thử 方phương 轉chuyển 或hoặc 依y 此thử 生sanh 即tức 此thử 方phương 攝nhiếp 。 八bát 者giả 全toàn 攝nhiếp 。 謂vị 諸chư 蘊uẩn 等đẳng 五ngũ 等đẳng 所sở 攝nhiếp 。 九cửu 少thiểu 分phần 攝nhiếp 。 謂vị 諸chư 蘊uẩn 等đẳng 各các 各các 差sai 別biệt 。 少thiểu 分phần 所sở 攝nhiếp 。 十thập 勝thắng 義nghĩa 攝nhiếp 。 謂vị 諸chư 蘊uẩn 等đẳng 真Chân 如Như 相tương/tướng 所sở 攝nhiếp 如như 是thị 諸chư 蘊uẩn 。 一nhất 切thiết 攝nhiếp 義nghĩa 總tổng 有hữu 十thập 六lục 。 如như 蘊uẩn 乃nãi 至chí 根căn 亦diệc 爾nhĩ 。 又hựu 由do 三tam 法pháp 。 攝nhiếp 一nhất 切thiết 法pháp 。 謂vị 色sắc 蘊uẩn 法Pháp 界Giới 意ý 處xứ 。

復phục 次thứ 依y 止chỉ 幾kỷ 處xứ 色sắc 蘊uẩn 轉chuyển 耶da 。 依y 止chỉ 幾kỷ 處xứ 名danh 所sở 攝nhiếp 四tứ 蘊uẩn 轉chuyển 耶da 。 謂vị 依y 止chỉ 六lục 處xứ 色sắc 蘊uẩn 轉chuyển 。 一nhất 建kiến 立lập 處xứ 。 二nhị 覆phú 藏tàng 處xứ 。 三tam 資tư 具cụ 處xứ 。 四tứ 根căn 處xứ 。 五ngũ 根căn 住trú 處xứ 。 六lục 有hữu 威uy 德đức 定định 所sở 行hành 處xứ 。 依y 止chỉ 七thất 處xứ 名danh 所sở 攝nhiếp 四tứ 蘊uẩn 轉chuyển 。 一nhất 樂nhạo 欲dục 。 二nhị 希hy 望vọng 。 三tam 境cảnh 界giới 。 四tứ 尋tầm 伺tứ 。 五ngũ 正chánh 知tri 。 六lục 清thanh 淨tịnh 方phương 便tiện 。 七thất 清thanh 淨tịnh 。 諸chư 受thọ 用dụng 欲dục 者giả 。 依y 止chỉ 四tứ 處xứ 。 住trụ 律luật 儀nghi 者giả 。 精tinh 進tấn 行hạnh 者giả 。 依y 止chỉ 一nhất 處xứ 。 已dĩ 得đắc 近cận 分phần/phân 定định 者giả 。 依y 止chỉ 一nhất 處xứ 。 安an 住trụ 根căn 本bổn 定định 者giả 。 依y 止chỉ 一nhất 處xứ 。 如như 是thị 七thất 處xứ 略lược 有hữu 四tứ 位vị 應ưng 知tri 。

復phục 次thứ 我ngã 當đương 先tiên 說thuyết 分phân 別biệt 色sắc 蘊uẩn 一nhất 一nhất 別biệt 義nghĩa 。 然nhiên 後hậu 分phân 別biệt 名danh 四tứ 蘊uẩn 義nghĩa 。 云vân 何hà 分phân 別biệt 色sắc 蘊uẩn 。 嗢ốt 拕tha 南nam 曰viết 。

物vật 極cực 微vi 生sanh 起khởi 。 安an 立lập 與dữ 流lưu 業nghiệp 。

剎sát 那na 獨độc 所sở 行hành 。 餘dư 相tương/tướng 雜tạp 最tối 後hậu 。

問vấn 色sắc 蘊uẩn 中trung 眼nhãn 幾kỷ 物vật 所sở 攝nhiếp 。 答đáp 若nhược 據cứ 相tương/tướng 攝nhiếp 唯duy 有hữu 一nhất 物vật 。 謂vị 眼nhãn 識thức 所sở 依y 清thanh 淨tịnh 色sắc 。 若nhược 據cứ 不bất 相tương 離ly 攝nhiếp 則tắc 有hữu 七thất 物vật 。 謂vị 即tức 此thử 眼nhãn 及cập 與dữ 身thân 地địa 。 色sắc 香hương 味vị 觸xúc 。 若nhược 皆giai 據cứ 界giới 攝nhiếp 則tắc 有hữu 十thập 物vật 。 即tức 此thử 七thất 物vật 界giới 及cập 。 水thủy 火hỏa 風phong 界giới 。 如như 眼nhãn 耳nhĩ 鼻tị 舌thiệt 。 當đương 知tri 亦diệc 爾nhĩ 。 此thử 中trung 差sai 別biệt 者giả 。 謂vị 耳nhĩ 耳nhĩ 識thức 所sở 依y 清thanh 淨tịnh 色sắc 。 鼻tị 鼻tị 識thức 所sở 依y 清thanh 淨tịnh 色sắc 。 舌thiệt 舌thiệt 識thức 所sở 依y 清thanh 淨tịnh 色sắc 。 餘dư 如như 前tiền 說thuyết 。 若nhược 身thân 當đương 除trừ 眼nhãn 等đẳng 四tứ 。

何hà 以dĩ 故cố 。 由do 遠viễn 離ly 彼bỉ 獨độc 可khả 得đắc 故cố 。 此thử 相tương/tướng 者giả 謂vị 身thân 識thức 所sở 依y 清thanh 淨tịnh 色sắc 。 若nhược 於ư 外ngoại 色sắc 香hương 味vị 觸xúc 。 彼bỉ 所sở 行hành 相tương/tướng 中trung 。 除trừ 一nhất 切thiết 根căn 餘dư 一nhất 切thiết 。 如như 前tiền 應ưng 知tri 。 聲thanh 及cập 聲thanh 界giới 不bất 恆hằng 有hữu 故cố 。 今kim 當đương 別biệt 說thuyết 。 若nhược 於ư 是thị 處xứ 有hữu 聲thanh 。 當đương 知tri 此thử 處xứ 。 復phục 增tăng 其kỳ 一nhất 。 應ưng 知tri 聲thanh 界giới 一nhất 切thiết 處xứ 增tăng 。

復phục 次thứ 色sắc 等đẳng 。 所sở 緣duyên 境cảnh 界giới 。 如như 本bổn 地địa 分phần/phân 。 已dĩ 廣quảng 分phân 別biệt 。 若nhược 觸xúc 處xứ 中trung 所sở 說thuyết 造tạo 色sắc 滑hoạt 乃nãi 至chí 勇dũng 。 當đương 知tri 即tức 於ư 大đại 種chủng 分phần/phân 位vị 假giả 施thi 設thiết 有hữu 。 謂vị 於ư 大đại 種chủng 清thanh 淨tịnh 性tánh 假giả 立lập 滑hoạt 性tánh 。 於ư 大đại 種chủng 堅kiên 實thật 性tánh 假giả 立lập 重trọng/trùng 性tánh 。 於ư 大đại 種chủng 不bất 清thanh 淨tịnh 不bất 堅kiên 實thật 性tánh 假giả 立lập 澁sáp 性tánh 及cập 輕khinh 性tánh 。 於ư 大đại 種chủng 不bất 清thanh 淨tịnh 慢mạn 緩hoãn 性tánh 假giả 立lập 軟nhuyễn 性tánh 。 由do 水thủy 與dữ 風phong 和hòa 合hợp 生sanh 故cố 假giả 立lập 有hữu 冷lãnh 。 由do 闕khuyết 任nhậm 持trì 不bất 平bình 等đẳng 故cố 。 假giả 立lập 飢cơ 渴khát 及cập 弱nhược 力lực 。 由do 無vô 所sở 闕khuyết 無vô 不bất 平bình 等đẳng 故cố 。 假giả 立lập 強cường 力lực 及cập 飽bão 。 由do 不bất 平bình 等đẳng 變biến 異dị 錯thác 亂loạn 不bất 平bình 等đẳng 故cố 假giả 立lập 病bệnh 。 由do 時thời 分phần/phân 變biến 異dị 不bất 平bình 等đẳng 故cố 假giả 立lập 老lão 。 由do 命mạng 根căn 變biến 異dị 不bất 平bình 等đẳng 故cố 假giả 立lập 死tử 。 由do 血huyết 有hữu 過quá 患hoạn 不bất 平bình 等đẳng 故cố 假giả 立lập 癢dạng 。 由do 惡ác 飲ẩm 食thực 不bất 平bình 等đẳng 故cố 。 假giả 立lập 悶muộn 絕tuyệt 。 由do 地địa 與dữ 水thủy 和hòa 合hợp 生sanh 故cố 假giả 立lập 黏niêm 。 由do 往vãng 來lai 勞lao 倦quyện 不bất 平bình 等đẳng 故cố 。 假giả 立lập 疲bì 極cực 。 若nhược 遠viễn 離ly 彼bỉ 由do 平bình 等đẳng 故cố 。 假giả 立lập 憩khế 息tức 。 由do 除trừ 垢cấu 等đẳng 離ly 萎nuy 顇# 故cố 假giả 立lập 勇dũng 銳duệ 。 如như 是thị 一nhất 切thiết 。 說thuyết 諸chư 大đại 種chủng 總tổng 有hữu 六lục 位vị 。 謂vị 淨tịnh 不bất 淨tịnh 位vị 。 堅kiên 不bất 堅kiên 位vị 。 慢mạn 緩hoãn 位vị 。 和hòa 合hợp 位vị 。 不bất 平bình 等đẳng 位vị 。 平bình 等đẳng 位vị 。 如như 是thị 六lục 位vị 復phục 開khai 為vi 八bát 。 若nhược 八bát 若nhược 六lục 。 平bình 等đẳng 平bình 等đẳng 。

復phục 次thứ 一nhất 切thiết 色sắc 乃nãi 至chí 觸xúc 。 皆giai 二nhị 識thức 所sở 識thức 。 謂vị 自tự 識thức 所sở 識thức 及cập 意ý 識thức 所sở 識thức 。 或hoặc 漸tiệm 或hoặc 頓đốn 。 眼nhãn 等đẳng 五ngũ 根căn 一nhất 意ý 識thức 所sở 識thức 。

復phục 次thứ 色sắc 界giới 中trung 無vô 現hiện 香hương 味vị 然nhiên 有hữu 彼bỉ 界giới 。

何hà 以dĩ 故cố 。 此thử 二nhị 皆giai 是thị 叚giả 食thực 攝nhiếp 故cố 。 由do 無vô 此thử 二nhị 鼻tị 舌thiệt 二nhị 識thức 亦diệc 無vô 。 此thử 就tựu 現hiện 行hành 說thuyết 非phi 就tựu 界giới 說thuyết 。

如như 是thị 一nhất 切thiết 。 色sắc 蘊uẩn 所sở 攝nhiếp 色sắc 中trung 。 九cửu 種chủng 是thị 實thật 物vật 有hữu 。 觸xúc 所sở 攝nhiếp 中trung 四tứ 大đại 種chủng 是thị 實thật 物vật 有hữu 。 當đương 知tri 所sở 餘dư 唯duy 是thị 假giả 有hữu 。 墮đọa 法pháp 處xứ 色sắc 。 亦diệc 有hữu 二nhị 種chủng 。 謂vị 實thật 有hữu 假giả 有hữu 。 若nhược 有hữu 威uy 德đức 定định 所sở 行hành 境cảnh 。 猶do 如như 變biến 化hóa 。 彼bỉ 果quả 彼bỉ 境cảnh 及cập 彼bỉ 相tương 應ứng 識thức 等đẳng 境cảnh 色sắc 是thị 實thật 物vật 有hữu 。 若nhược 律luật 儀nghi 色sắc 不bất 律luật 儀nghi 色sắc 皆giai 是thị 假giả 有hữu 。 又hựu 定định 所sở 行hành 色sắc 若nhược 依y 此thử 繫hệ 定định 。 即tức 由do 此thử 繫hệ 大đại 種chủng 所sở 造tạo 。 又hựu 此thử 定định 色sắc 但đãn 是thị 世thế 間gian 。 有hữu 漏lậu 無vô 漏lậu 。 由do 定định 而nhi 生sanh 。 非phi 出xuất 世thế 間gian 由do 此thử 定định 色sắc 有hữu 戲hí 論luận 行hành 定định 為vi 因nhân 故cố 。 又hựu 非phi 一nhất 切thiết 所sở 有hữu 。 定định 心tâm 皆giai 有hữu 能năng 生sanh 此thử 色sắc 功công 能năng 。 唯duy 一nhất 類loại 有hữu 如như 能năng 起khởi 化hóa 。 謂vị 不bất 思tư 惟duy 。 但đãn 由do 先tiên 時thời 作tác 意ý 所sở 引dẫn 。 離ly 諸chư 闇ám 昧muội 極cực 善thiện 清thanh 淨tịnh 。 明minh 了liễu 現hiện 前tiền 。 當đương 知tri 是thị 定định 乃nãi 能năng 生sanh 色sắc 。 若nhược 定định 力lực 勵lệ 數sác 數sác 思tư 惟duy 。 假giả 勝thắng 解giải 力lực 。 而nhi 得đắc 見kiến 者giả 。 當đương 知tri 不bất 能năng 生sanh 起khởi 此thử 色sắc 。 又hựu 復phục 此thử 色sắc 雖tuy 非phi 出xuất 世thế 定định 之chi 所sở 行hành 。 然nhiên 由do 彼bỉ 定định 增tăng 上thượng 力lực 故cố 。 有hữu 一nhất 能năng 現hiện 。 當đương 知tri 此thử 事sự 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。

問vấn 欲dục 色sắc 二nhị 界giới 實thật 物vật 有hữu 色sắc 何hà 差sai 別biệt 耶da 。 答đáp 色sắc 界giới 諸chư 色sắc 清thanh 淨tịnh 。 最tối 勝thắng 能năng 發phát 光quang 明minh 。 又hựu 極cực 微vi 細tế 下hạ 地địa 諸chư 根căn 所sở 不bất 行hành 故cố 又hựu 無vô 有hữu 苦khổ 。 依y 彼bỉ 諸chư 色sắc 苦khổ 受thọ 不bất 生sanh 故cố 。 欲dục 界giới 不bất 爾nhĩ 。 是thị 名danh 差sai 別biệt 。

復phục 次thứ 色sắc 蘊uẩn 略lược 由do 六lục 相tương 應ứng 知tri 。 一nhất 自tự 相tương/tướng 。 二nhị 共cộng 相tương 。 三tam 能năng 依y 所sở 依y 相tương/tướng 屬thuộc 相tương/tướng 。 四tứ 受thọ 用dụng 相tương/tướng 。 五ngũ 業nghiệp 相tương/tướng 。 六lục 微vi 細tế 相tương/tướng 。 自tự 相tương/tướng 者giả 。 謂vị 地địa 等đẳng 以dĩ 堅kiên 等đẳng 為vi 相tương/tướng 。 眼nhãn 等đẳng 以dĩ 各các 別biệt 清thanh 淨tịnh 色sắc 為vi 相tương/tướng 。 共cộng 相tương 者giả 。 謂vị 一nhất 切thiết 色sắc 皆giai 變biến 礙ngại 相tương/tướng 。 能năng 依y 所sở 依y 相tương/tướng 。 屬thuộc 相tương/tướng 者giả 。 大đại 種chủng 為vi 所sở 依y 。 造tạo 色sắc 是thị 能năng 依y 。 受thọ 用dụng 相tương/tướng 者giả 。 為vi 內nội 色sắc 處xứ 有hữu 所sở 受thọ 用dụng 。 增tăng 上thượng 力lực 故cố 。 外ngoại 色sắc 境cảnh 界giới 差sai 別biệt 而nhi 生sanh 。 或hoặc 有hữu 色sắc 聚tụ 唯duy 有hữu 堅kiên 生sanh 。 或hoặc 唯duy 有hữu 濕thấp 或hoặc 唯duy 有hữu 煗noãn 。 或hoặc 唯duy 有hữu 動động 或hoặc 和hòa 合hợp 生sanh 。 為vi 欲dục 隨tùy 順thuận 內nội 諸chư 色sắc 處xứ 受thọ 用dụng 差sai 別biệt 故cố 。 業nghiệp 相tương/tướng 者giả 。 謂vị 地địa 等đẳng 諸chư 大đại 種chủng 。 以dĩ 依y 持trì 攝nhiếp 受thọ 成thành 熟thục 增tăng 長trưởng 為vi 相tương/tướng 。

復phục 有hữu 餘dư 業nghiệp 後hậu 當đương 廣quảng 說thuyết 。 微vi 細tế 相tương/tướng 者giả 。 謂vị 極cực 微vi 相tương/tướng 。

復phục 次thứ 微vi 細tế 性tánh 。 略lược 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 損tổn 減giảm 微vi 細tế 性tánh 。 二nhị 種chủng 類loại 微vi 細tế 性tánh 。 三tam 心tâm 自tự 在tại 轉chuyển 微vi 細tế 性tánh 。 損tổn 減giảm 微vi 細tế 性tánh 者giả 。 謂vị 分phân 析tích 諸chư 色sắc 至chí 最tối 細tế 位vị 。 名danh 曰viết 極cực 微vi 。 種chủng 類loại 微vi 細tế 性tánh 者giả 。 謂vị 風phong 等đẳng 色sắc 及cập 中trung 有hữu 色sắc 。 心tâm 自tự 在tại 轉chuyển 微vi 細tế 性tánh 者giả 。 謂vị 色sắc 無vô 色sắc 二nhị 界giới 諸chư 色sắc 。 如như 經kinh 說thuyết 。 有hữu 等đẳng 心tâm 諸chư 天thiên 。 曾tằng 於ư 人nhân 中trung 如như 是thị 如như 是thị 。 資tư 熏huân 磨ma 瑩oánh 其kỳ 心tâm 。 隨tùy 此thử 修tu 力lực 住trụ 一nhất 毛mao 端đoan 空không 量lượng 地địa 處xứ 。 展triển 轉chuyển 更cánh 互hỗ 。 不bất 相tương 妨phương 礙ngại 。 如như 是thị 等đẳng 輩bối 。 應ưng 當đương 思tư 惟duy 觀quán 察sát 。 色sắc 蘊uẩn 物vật 類loại 差sai 別biệt 。 問vấn 諸chư 極cực 微vi 色sắc 由do 幾kỷ 種chủng 相tương/tướng 建kiến 立lập 應ưng 知tri 。 答đáp 略lược 說thuyết 由do 五ngũ 種chủng 相tướng 。 若nhược 廣quảng 建kiến 立lập 如như 本bổn 地địa 分phần/phân 。 何hà 等đẳng 為vi 五ngũ 。

一nhất 由do 分phân 別biệt 故cố 。 二nhị 由do 差sai 別biệt 故cố 。 三tam 由do 獨độc 立lập 故cố 。 四tứ 由do 助trợ 伴bạn 故cố 。 五ngũ 由do 無vô 分phần/phân 故cố 。 分phân 別biệt 建kiến 立lập 者giả 。 謂vị 由do 分phân 別biệt 覺giác 慧tuệ 分phân 析tích 諸chư 色sắc 。 至chí 極cực 邊biên 際tế 建kiến 立lập 極cực 微vi 。 非phi 由do 體thể 有hữu 。 是thị 故cố 極cực 微vi 。 無vô 生sanh 無vô 滅diệt 。 亦diệc 非phi 色sắc 聚tụ 集tập 極cực 微vi 成thành 。 差sai 別biệt 建kiến 立lập 者giả 。 略lược 說thuyết 極cực 微vi 有hữu 十thập 五ngũ 種chủng 。 謂vị 眼nhãn 等đẳng 根căn 有hữu 五ngũ 極cực 微vi 。 色sắc 等đẳng 境cảnh 界giới 。 亦diệc 五ngũ 極cực 微vi 。 地địa 等đẳng 極cực 微vi 。 復phục 有hữu 四tứ 種chủng 。 法pháp 處xứ 所sở 攝nhiếp 實thật 物vật 有hữu 色sắc 極cực 微vi 有hữu 一nhất 。 獨độc 立lập 建kiến 立lập 者giả 。 謂vị 事sự 極cực 微vi 建kiến 立lập 自tự 相tương/tướng 故cố 。 助trợ 伴bạn 建kiến 立lập 者giả 。 謂vị 聚tụ 極cực 微vi 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 於ư 一nhất 地địa 等đẳng 極cực 微vi 處xứ 。 所sở 有hữu 餘dư 極cực 微vi 同đồng 聚tụ 一nhất 處xứ 。 不bất 相tương 捨xả 離ly 。 是thị 故cố 依y 此thử 立lập 聚tụ 極cực 微vi 。 問vấn 何hà 因nhân 緣duyên 故cố 。 諸chư 有hữu 對đối 法pháp 同đồng 處xứ 一nhất 處xứ 。 不bất 相tương 捨xả 離ly 。 而nhi 不bất 說thuyết 名danh 無vô 對đối 性tánh 耶da 。 答đáp 隨tùy 順thuận 轉chuyển 故cố 。 由do 彼bỉ 展triển 轉chuyển 相tương 隨tùy 順thuận 生sanh 。 不bất 相tương 妨phương 礙ngại 。 又hựu 由do 如như 是thị 種chủng 類loại 。 之chi 業nghiệp 增tăng 上thượng 所sở 感cảm 如như 是thị 而nhi 生sanh 。

何hà 以dĩ 故cố 。 一nhất 切thiết 色sắc 聚tụ 一nhất 切thiết 色sắc 根căn 共cộng 受thọ 用dụng 故cố 。 若nhược 異dị 此thử 者giả 。 一nhất 切thiết 聚tụ 中trung 非phi 有hữu 一nhất 切thiết 地địa 等đẳng 諸chư 色sắc 。 不bất 相tương 捨xả 離ly 。 若nhược 爾nhĩ 眼nhãn 等đẳng 。 諸chư 識thức 境cảnh 界giới 。 便tiện 不bất 遍biến 滿mãn 一nhất 切thiết 聚tụ 中trung 。 如như 是thị 應ưng 無vô 遍biến 滿mãn 受thọ 用dụng 。 是thị 故cố 當đương 知tri 。 定định 有hữu 諸chư 色sắc 同đồng 一nhất 處xứ 所sở 。 不bất 相tương 捨xả 離ly 。 又hựu 有hữu 諸chư 色sắc 。 或hoặc 於ư 是thị 處xứ 互hỗ 相tương 妨phương 礙ngại 。 或hoặc 於ư 是thị 處xứ 。 不bất 相tương 妨phương 礙ngại 。 如như 中trung 有hữu 色sắc 等đẳng 。 而nhi 彼bỉ 諸chư 色sắc 非phi 無vô 對đối 性tánh 。 此thử 中Trung 道Đạo 理lý 。 當đương 知tri 亦diệc 爾nhĩ 。 無vô 分phần/phân 建kiến 立lập 極cực 微vi 者giả 。 謂vị 非phi 彼bỉ 極cực 微vi 更cánh 有hữu 餘dư 分phần/phân 。 非phi 聚tụ 性tánh 故cố 。 諸chư 聚tụ 極cực 微vi 可khả 有hữu 細tế 分phần/phân 。 若nhược 極cực 微vi 處xứ 即tức 唯duy 此thử 處xứ 。 更cánh 無vô 細tế 分phần/phân 可khả 以dĩ 分phân 析tích 。

問vấn 如như 是thị 所sở 說thuyết 。 五ngũ 相tương/tướng 極cực 微vi 復phục 有hữu 五ngũ 眼nhãn 。 所sở 謂vị 肉nhục 眼nhãn 。 天thiên 眼nhãn 。 聖thánh 慧tuệ 眼nhãn 。 法Pháp 眼nhãn 。 佛Phật 眼nhãn 。 當đương 言ngôn 幾kỷ 眼nhãn 用dụng 幾kỷ 極cực 微vi 為vi 所sở 行hành 境cảnh 。 答đáp 當đương 言ngôn 除trừ 肉nhục 眼nhãn 天thiên 眼nhãn 所sở 餘dư 眼nhãn 用dụng 一nhất 切thiết 極cực 微vi 為vi 所sở 行hành 境cảnh 。

何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 彼bỉ 天thiên 眼nhãn 唯duy 取thủ 聚tụ 色sắc 中trung 表biểu 上thượng 下hạ 前tiền 後hậu 兩lưỡng 邊biên 若nhược 明minh 若nhược 闇ám 。 必tất 不bất 能năng 取thủ 極cực 微vi 處xứ 所sở 。 由do 極cực 微vi 體thể 以dĩ 慧tuệ 分phân 析tích 而nhi 建kiến 立lập 故cố 。

問vấn 何hà 故cố 說thuyết 極cực 微vi 無vô 生sanh 無vô 滅diệt 耶da 。 答đáp 由do 諸chư 聚tụ 色sắc 最tối 初sơ 生sanh 時thời 全toàn 分phần/phân 而nhi 生sanh 。 最tối 後hậu 滅diệt 時thời 不bất 至chí 極cực 微vi 位vị 。 中trung 間gian 盡tận 滅diệt 猶do 如như 水thủy 滴tích 。

復phục 由do 五ngũ 相tương 應ứng 知tri 名danh 不bất 如như 理lý 思tư 議nghị 極cực 微vi 。 謂vị 於ư 色sắc 聚tụ 中trung 有hữu 諸chư 極cực 微vi 。 自tự 性tánh 而nhi 住trụ 。 應ưng 知tri 名danh 初sơ 不bất 如như 理lý 思tư 議nghị 極cực 微vi 。 或hoặc 謂vị 極cực 微vi 。 有hữu 生sanh 有hữu 滅diệt 。 或hoặc 謂vị 極cực 微vi 與dữ 餘dư 極cực 微vi 。 或hoặc 合hợp 或hoặc 散tán 。 或hoặc 謂vị 眾chúng 色sắc 於ư 極cực 微vi 量lượng 積tích 集tập 而nhi 住trụ 。 或hoặc 謂vị 極cực 微vi 能năng 生sanh 別biệt 異dị 眾chúng 多đa 色sắc 聚tụ 。 應ưng 知tri 名danh 後hậu 不bất 如như 正chánh 理lý 。 思tư 議nghị 極cực 微vi 。 故cố 應ưng 方phương 便tiện 以dĩ 如như 理lý 思tư 思tư 議nghị 極cực 微vi 。 斷đoạn 此thử 五ngũ 種chủng 非phi 理lý 思tư 議nghị 。

復phục 次thứ 建kiến 立lập 極cực 微vi 當đương 知tri 有hữu 五ngũ 種chủng 勝thắng 利lợi 。 謂vị 由do 分phân 析tích 一nhất 合hợp 聚tụ 色sắc 安an 立lập 方phương 便tiện 。 於ư 所sở 緣duyên 境cảnh 便tiện 能năng 清thanh 淨tịnh 廣quảng 大đại 修tu 習tập 。 是thị 初sơ 勝thắng 利lợi 。 又hựu 能năng 漸tiệm 斷đoạn 薩tát 迦ca 耶da 見kiến 。 是thị 第đệ 二nhị 勝thắng 利lợi 。 如như 能năng 漸tiệm 斷đoạn 薩tát 迦ca 耶da 見kiến 。 如như 是thị 亦diệc 能năng 漸tiệm 斷đoạn 憍kiêu 慢mạn 。 是thị 第đệ 三tam 勝thắng 利lợi 。 又hựu 能năng 漸tiệm 伏phục 諸chư 煩phiền 惱não 纏triền 。 是thị 第đệ 四tứ 勝thắng 利lợi 。 又hựu 能năng 速tốc 疾tật 除trừ 遣khiển 諸chư 相tướng 。 是thị 第đệ 五ngũ 勝thắng 利lợi 。 如như 是thị 等đẳng 類loại 。 應ưng 當đương 如như 理lý 思tư 惟duy 。 極cực 微vi 復phục 次thứ 略lược 說thuyết 色sắc 物vật 生sanh 當đương 知tri 有hữu 五ngũ 種chủng 。 何hà 等đẳng 為vi 五ngũ 。

一nhất 依y 止chỉ 生sanh 。 二nhị 種chủng 子tử 生sanh 。 三tam 勢thế 引dẫn 生sanh 。 四tứ 攝nhiếp 受thọ 生sanh 。 五ngũ 損tổn 減giảm 生sanh 。

云vân 何hà 依y 止chỉ 生sanh 。 謂vị 於ư 所sở 依y 大đại 種chủng 處xứ 所sở 。 有hữu 餘dư 所sở 造tạo 色sắc 生sanh 。 故cố 如như 是thị 說thuyết 由do 四tứ 大đại 種chủng 造tạo 所sở 造tạo 色sắc 是thị 同đồng 一nhất 處xứ 攝nhiếp 持trì 彼bỉ 義nghĩa 。 又hựu 若nhược 於ư 此thử 色sắc 積tích 聚tụ 中trung 。 有hữu 彼bỉ 大đại 種chủng 及cập 所sở 造tạo 色sắc 自tự 相tương/tướng 可khả 得đắc 。 當đương 知tri 此thử 中trung 。 即tức 有hữu 彼bỉ 法pháp 。 若nhược 於ư 此thử 處xứ 彼bỉ 法pháp 自tự 相tương/tướng 。 都đô 不bất 可khả 得đắc 。 當đương 知tri 此thử 處xứ 。 無vô 有hữu 彼bỉ 法pháp 。 是thị 名danh 總tổng 建kiến 立lập 有hữu 非phi 有hữu 相tương/tướng 。 若nhược 有hữu 說thuyết 言ngôn 。 於ư 此thử 處xứ 所sở 彼bỉ 法pháp 自tự 相tương/tướng 雖tuy 不bất 可khả 得đắc 。 然nhiên 必tất 有hữu 者giả 。 今kim 應ưng 問vấn 彼bỉ 。 此thử 不bất 可khả 得đắc 。 與dữ 可khả 得đắc 者giả 。 為vi 物vật 是thị 等đẳng 為vi 不bất 等đẳng 耶da 。 若nhược 物vật 等đẳng 者giả 。 物vật 既ký 是thị 等đẳng 。 而nhi 不bất 可khả 得đắc 。 不bất 應ưng 道Đạo 理lý 。 若nhược 不bất 等đẳng 者giả 。 為vi 即tức 此thử 量lượng 說thuyết 物vật 不bất 等đẳng 。 為vi 據cứ 威uy 勢thế 說thuyết 不bất 等đẳng 耶da 。 若nhược 即tức 此thử 量lượng 說thuyết 不bất 等đẳng 者giả 。 少thiểu 分phần 自tự 相tương/tướng 亦diệc 不bất 可khả 得đắc 。 不bất 應ưng 道Đạo 理lý 。 若nhược 據cứ 威uy 勢thế 說thuyết 不bất 等đẳng 者giả 。 離ly 彼bỉ 自tự 相tương/tướng 有hữu 餘dư 威uy 勢thế 。 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 不bất 應ưng 道Đạo 理lý 。 如như 是thị 等đẳng 類loại 。 當đương 知tri 名danh 依y 止chỉ 生sanh 。

云vân 何hà 種chủng 子tử 生sanh 。 謂vị 所sở 有hữu 色sắc 各các 從tùng 自tự 種chủng 子tử 所sở 生sanh 如như 堅kiên 硬ngạnh 聚tụ 。 或hoặc 時thời 遇ngộ 緣duyên 便tiện 生sanh 流lưu 濕thấp 。 流lưu 濕thấp 遇ngộ 緣duyên 復phục 生sanh 堅kiên 硬ngạnh 。 不bất 煗noãn 生sanh 煗noãn 煗noãn 復phục 生sanh 冷lãnh 。 不bất 動động 生sanh 動động 動động 生sanh 不bất 動động 。 如như 是thị 好hảo 色sắc 惡ác 色sắc 。 等đẳng 差sai 別biệt 應ưng 知tri 。 由do 如như 是thị 等đẳng 雖tuy 無vô 自tự 相tương/tướng 然nhiên 有hữu 其kỳ 界giới 。 從tùng 彼bỉ 彼bỉ 聚tụ 彼bỉ 彼bỉ 色sắc 法pháp 差sai 別biệt 而nhi 生sanh 。 如như 是thị 等đẳng 類loại 。 當đương 知tri 名danh 種chủng 子tử 生sanh 。

云vân 何hà 勢thế 引dẫn 生sanh 。 謂vị 內nội 色sắc 根căn 。 增tăng 上thượng 力lực 故cố 。 外ngoại 分phần/phân 差sai 別biệt 相tương 續tục 而nhi 生sanh 。 謂vị 器khí 世thế 界giới 等đẳng 。 又hựu 由do 先tiên 業nghiệp 勢thế 所sở 引dẫn 故cố 。 內nội 諸chư 色sắc 處xứ 差sai 別biệt 而nhi 生sanh 。 又hựu 復phục 諸chư 天thiên 。 或hoặc 現hiện 前tiền 欲dục 或hoặc 不bất 現hiện 前tiền 欲dục 。 及cập 北Bắc 拘Câu 盧Lô 洲Châu 。 所sở 有hữu 資tư 具cụ 。 當đương 知tri 多đa 分phần 勢thế 引dẫn 而nhi 生sanh 差sai 別biệt 而nhi 轉chuyển 。 人nhân 中trung 相tương 續tục 生sanh 者giả 唯duy 有hữu 器khí 世thế 界giới 。 如như 是thị 等đẳng 類loại 。 當đương 知tri 名danh 勢thế 引dẫn 生sanh 。

云vân 何hà 攝nhiếp 受thọ 生sanh 。 謂vị 遇ngộ 彼bỉ 彼bỉ 攝nhiếp 受thọ 緣duyên 故cố 。 彼bỉ 彼bỉ 色sắc 法pháp 展triển 轉chuyển 增tăng 益ích 勝thắng 上thượng 而nhi 生sanh 。 猶do 如như 水thủy 等đẳng 潤nhuận 萌manh 芽nha 等đẳng 。 如như 是thị 等đẳng 類loại 。 名danh 攝nhiếp 受thọ 生sanh 。 與dữ 此thử 相tương 違vi 應ưng 知tri 名danh 損tổn 減giảm 生sanh 。

復phục 次thứ 諸chư 聚tụ 色sắc 生sanh 時thời 。 如như 種chủng 種chủng 物vật 石thạch 磨ma 為vi 末mạt 以dĩ 水thủy 和hòa 合hợp 團đoàn 雜tạp 而nhi 生sanh 。 非phi 如như 苣cự 蕂vừng 麥mạch 豆đậu 等đẳng 聚tụ 。

何hà 以dĩ 故cố 。 隨tùy 彼bỉ 生sanh 因nhân 。 增tăng 上thượng 力lực 故cố 。 如như 是thị 而nhi 生sanh 為vi 有hữu 用dụng 故cố 。

問vấn 若nhược 一nhất 切thiết 行hành 。 皆giai 自tự 種chủng 子tử 所sở 生sanh 。 何hà 因nhân 緣duyên 故cố 。 說thuyết 諸chư 大đại 種chủng 造tạo 所sở 造tạo 色sắc 。 答đáp 由do 彼bỉ 變biến 異dị 而nhi 變biến 異dị 故cố 。 彼bỉ 所sở 建kiến 立lập 及cập 任nhậm 持trì 故cố 。 由do 三tam 因nhân 緣duyên 。 大đại 種chủng 變biến 異dị 令linh 所sở 造tạo 色sắc 變biến 異dị 而nhi 轉chuyển 。 一nhất 士sĩ 夫phu 用dụng 故cố 。 二nhị 業nghiệp 所sở 作tác 故cố 。 三tam 由do 勝thắng 定định 故cố 。 士sĩ 夫phu 用dụng 者giả 。 謂vị 由do 地địa 大đại 所sở 打đả 觸xúc 故cố 。 器khí 差sai 別biệt 故cố 。 田điền 差sai 別biệt 故cố 。 令linh 所sở 造tạo 色sắc 。 變biến 異dị 可khả 得đắc 。 或hoặc 由do 水thủy 所sở 潤nhuận 等đẳng 火hỏa 所sở 熟thục 等đẳng 風phong 所sở 燥táo 等đẳng 。 令linh 所sở 造tạo 色sắc 。 變biến 異dị 可khả 得đắc 。 當đương 知tri 是thị 名danh 。 由do 彼bỉ 大đại 種chủng 士sĩ 夫phu 用dụng 故cố 令linh 所sở 造tạo 色sắc 變biến 異dị 而nhi 生sanh 。 業nghiệp 所sở 作tác 者giả 。 隨tùy 業nghiệp 勢thế 力lực 先tiên 大đại 種chủng 生sanh 。 後hậu 隨tùy 彼bỉ 力lực 色sắc 變biến 異dị 生sanh 。 是thị 名danh 業nghiệp 所sở 作tác 故cố 。 由do 勝thắng 定định 者giả 。 勝thắng 定định 力lực 故cố 先tiên 起khởi 大đại 種chủng 。 然nhiên 後hậu 造tạo 色sắc 變biến 異dị 而nhi 生sanh 。 當đương 知tri 是thị 名danh 。 由do 勝thắng 定định 故cố 大đại 種chủng 變biến 異dị 因nhân 此thử 造tạo 色sắc 變biến 異dị 而nhi 生sanh 。

復phục 次thứ 略lược 由do 五ngũ 緣duyên 所sở 有hữu 大đại 種chủng 令linh 其kỳ 異dị 果quả 轉chuyển 成thành 異dị 果quả 。 何hà 等đẳng 為vi 五ngũ 。

一nhất 大đại 種chủng 力lực 故cố 。 二nhị 士sĩ 夫phu 用dụng 力lực 故cố 。 三Tam 明Minh 咒chú 力lực 故cố 。 四tứ 神thần 通thông 力lực 故cố 。 五ngũ 業nghiệp 所sở 作tác 力lực 故cố 。

問vấn 從tùng 此thử 沒một 已dĩ 。 何hà 因nhân 何hà 緣duyên 。 中trung 有hữu 色sắc 聚tụ 續tục 得đắc 生sanh 耶da 。 答đáp 當đương 知tri 此thử 色sắc 用dụng 自tự 種chủng 子tử 為vi 因nhân 。 感cảm 生sanh 業nghiệp 為vi 緣duyên 。

問vấn 何hà 因nhân 得đắc 知tri 有hữu 中trung 有hữu 耶da 。 答đáp 從tùng 此thử 沒một 已dĩ 。 若nhược 無vô 所sở 依y 諸chư 心tâm 心tâm 所sở 。 無vô 有hữu 道Đạo 理lý 。 轉chuyển 至chí 餘dư 方phương 故cố 。 不bất 應ưng 如như 響hưởng 唯duy 惑hoặc 亂loạn 故cố 。 不bất 應ưng 如như 影ảnh 彼bỉ 不bất 滅diệt 故cố 。 亦diệc 不bất 應ưng 說thuyết 如như 取thủ 所sở 緣duyên 。 非phi 行hành 往vãng 故cố 。 由do 如như 是thị 等đẳng 所sở 說thuyết 譬thí 喻dụ 。 不bất 應ưng 道Đạo 理lý 。 是thị 故cố 當đương 知tri 。 定định 有hữu 中trung 有hữu 。 如như 是thị 等đẳng 類loại 。 應ưng 當đương 思tư 惟duy 色sắc 蘊uẩn 生sanh 起khởi 復phục 次thứ 色sắc 蘊uẩn 生sanh 時thời 誰thùy 為vi 先tiên 首thủ 據cứ 其kỳ 處xứ 所sở 。 依y 此thử 處xứ 所sở 餘dư 色sắc 轉chuyển 耶da 。 當đương 知tri 大đại 種chủng 先tiên 據cứ 處xứ 所sở 。 後hậu 餘dư 造tạo 色sắc 依y 此thử 處xứ 轉chuyển 。 唯duy 諸chư 大đại 種chủng 於ư 此thử 處xứ 所sở 現hiện 前tiền 。 障chướng 礙ngại 所sở 餘dư 造tạo 色sắc 自tự 相tương/tướng 遍biến 滿mãn 。 當đương 知tri 由do 彼bỉ 勢thế 力lực 任nhậm 持trì 有hữu 所sở 據cứ 礙ngại 。

復phục 次thứ 地địa 等đẳng 諸chư 四tứ 大đại 種chủng 。 隨tùy 其kỳ 次thứ 第đệ 。 麁thô 顯hiển 應ưng 知tri 。 謂vị 地địa 界giới 及cập 果quả 。 能năng 持trì 最tối 勝thắng 水thủy 火hỏa 風phong 等đẳng 。 流lưu 潤nhuận 燒thiêu 然nhiên 動động 搖dao 等đẳng 業nghiệp 。 依y 止chỉ 彼bỉ 。 故cố 方phương 得đắc 流lưu 轉chuyển 。

復phục 次thứ 諸chư 聲thanh 纔tài 宣tuyên 發phát 已dĩ 尋tầm 即tức 斷đoạn 滅diệt 。 故cố 於ư 色sắc 聚tụ 中trung 不bất 恆hằng 相tương 續tục 。 又hựu 此thử 音âm 聲thanh 依y 質chất 生sanh 時thời 。 質chất 處xứ 及cập 外ngoại 俱câu 頓đốn 可khả 得đắc 。 隨tùy 所sở 聞văn 處xứ 於ư 此thử 處xứ 所sở 。 遍biến 滿mãn 頓đốn 起khởi 如như 焰diễm 光quang 明minh 。 非phi 漸tiệm 漸tiệm 生sanh 展triển 轉chuyển 往vãng 趣thú 。

復phục 次thứ 風phong 有hữu 二nhị 種chủng 。 謂vị 恆hằng 相tương 續tục 不bất 恆hằng 相tương 續tục 。 諸chư 輪luân 行hành 風phong 名danh 恆hằng 相tương 續tục 。 在tại 空không 行hành 者giả 名danh 不bất 恆hằng 相tương 續tục 。 在tại 物vật 行hành 者giả 名danh 恆hằng 攝nhiếp 受thọ 。 又hựu 當đương 知tri 風phong 機cơ 關quan 運vận 轉chuyển 名danh 恆hằng 相tương 續tục 。 所sở 餘dư 當đương 知tri 非phi 恆hằng 相tương 續tục 。

問vấn 何hà 等đẳng 名danh 空không 界giới 。 答đáp 明minh 闇ám 所sở 攝nhiếp 造tạo 色sắc 說thuyết 名danh 空không 界giới 。 此thử 亦diệc 二nhị 種chủng 。 一nhất 恆hằng 相tương 續tục 。 二nhị 不bất 恆hằng 相tương 續tục 。 若nhược 諸chư 有hữu 情tình 。 所sở 居cư 處xứ 所sở 常thường 闇ám 常thường 明minh 名danh 恆hằng 相tương 續tục 。 餘dư 不bất 爾nhĩ 處xứ 非phi 恆hằng 相tương 續tục 。 當đương 知tri 此thử 亦diệc 。 依y 止chỉ 色sắc 聚tụ 。 又hựu 此thử 空không 界giới 光quang 明minh 攝nhiếp 者giả 。 名danh 為vi 清Thanh 淨Tịnh 。 隙khích 穴huyệt 攝nhiếp 者giả 。 名danh 不bất 清thanh 淨tịnh 。

問vấn 諸chư 長trường 短đoản 等đẳng 所sở 說thuyết 形hình 色sắc 。 當đương 言ngôn 實thật 有hữu 為vi 假giả 有hữu 耶da 。 答đáp 當đương 言ngôn 假giả 有hữu 。

何hà 以dĩ 故cố 。 積tích 集tập 而nhi 住trụ 故cố 名danh 為vi 形hình 。 唯duy 有hữu 眾chúng 色sắc 積tích 集tập 可khả 得đắc 。 餘dư 形hình 色sắc 相tướng 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 又hựu 必tất 相tương 待đãi 。 相tương 待đãi 之chi 法pháp 有hữu 自tự 性tánh 者giả 。 彼bỉ 法pháp 便tiện 有hữu 雜tạp 亂loạn 過quá 失thất 。 又hựu 如như 車xa 等đẳng 。 彼bỉ 覺giác 可khả 壞hoại 故cố 。

復phục 次thứ 法pháp 處xứ 所sở 攝nhiếp 勝thắng 定định 果quả 色sắc 中trung 。 當đương 知tri 唯duy 有hữu 顯hiển 色sắc 等đẳng 相tương/tướng 。

何hà 以dĩ 故cố 。 於ư 彼bỉ 香hương 等đẳng 生sanh 因nhân 闕khuyết 故cố 。 又hựu 無vô 用dụng 故cố 。 如như 是thị 於ư 空không 行hành 風phong 中trung 。 無vô 有hữu 俱câu 生sanh 香hương 等đẳng 。 唯duy 有hữu 假giả 合hợp 者giả 。 又hựu 離ly 輪luân 外ngoại 所sở 發phát 光quang 明minh 。 所sở 餘dư 大đại 種chủng 及cập 與dữ 香hương 等đẳng 。 皆giai 不bất 可khả 得đắc 。 又hựu 法pháp 處xứ 所sở 攝nhiếp 勝thắng 定định 果quả 色sắc 。 當đương 知tri 此thử 色sắc 唯duy 依y 勝thắng 定định 不bất 依y 大đại 種chủng 。 然nhiên 從tùng 緣duyên 彼bỉ 種chủng 類loại 影ảnh 像tượng 三tam 摩ma 地địa 發phát 故cố 。 亦diệc 說thuyết 彼bỉ 大đại 種chủng 所sở 造tạo 。 非phi 依y 彼bỉ 生sanh 故cố 名danh 為vi 造tạo 。

問vấn 於ư 色sắc 蘊uẩn 中trung 幾kỷ 法pháp 由do 有hữu 見kiến 有hữu 對đối 故cố 住trụ 。 幾kỷ 法pháp 由do 無vô 見kiến 有hữu 對đối 故cố 住trụ 。 幾kỷ 法pháp 由do 無vô 見kiến 無vô 對đối 故cố 住trụ 。 答đáp 一nhất 由do 二nhị 種chủng 。 謂vị 眼nhãn 所sở 行hành 。 餘dư 唯duy 有hữu 對đối 。 除trừ 法pháp 處xứ 所sở 攝nhiếp 色sắc 。 當đương 知tri 此thử 色sắc 無vô 見kiến 無vô 對đối 。 如như 是thị 等đẳng 類loại 。 應ưng 當đương 思tư 惟duy 色sắc 蘊uẩn 安an 立lập 。

復phục 次thứ 色sắc 蘊uẩn 由do 幾kỷ 種chủng 流lưu 而nhi 相tương 續tục 轉chuyển 。 謂vị 由do 三tam 種chủng 。 一nhất 等đẳng 流lưu 流lưu 。 二nhị 異dị 熟thục 生sanh 流lưu 。 三tam 長trưởng 養dưỡng 流lưu 。 初sơ 等đẳng 流lưu 流lưu 。 復phục 有hữu 四tứ 種chủng 。 一nhất 異dị 熟thục 等đẳng 流lưu 流lưu 。 二nhị 長trưởng 養dưỡng 等đẳng 流lưu 流lưu 。 三tam 變biến 異dị 等đẳng 流lưu 流lưu 。 四tứ 本bổn 性tánh 等đẳng 流lưu 流lưu 。 異dị 熟thục 流lưu 者giả 。

復phục 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 最tối 初sơ 。 二nhị 者giả 相tương 續tục 。 謂vị 業nghiệp 生sanh 異dị 熟thục 及cập 異dị 熟thục 所sở 生sanh 。 謂vị 即tức 從tùng 彼bỉ 業nghiệp 力lực 所sở 引dẫn 異dị 熟thục 後hậu 時thời 轉chuyển 者giả 。 長trưởng 養dưỡng 流lưu 者giả 。 亦diệc 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 處xứ 寬khoan 遍biến 長trưởng 養dưỡng 流lưu 。 二nhị 相tương/tướng 增tăng 盛thịnh 長trưởng 養dưỡng 流lưu 。 初sơ 長trưởng 養dưỡng 流lưu 唯duy 色sắc 長trưởng 養dưỡng 。 當đương 知tri 由do 食thực 睡thụy 眠miên 梵Phạm 行hạnh 等đẳng 至chí 長trưởng 養dưỡng 諸chư 色sắc 。 餘dư 長trưởng 養dưỡng 流lưu 當đương 知tri 亦diệc 由do 食thực 故cố 。 彼bỉ 所sở 依y 故cố 。 修tu 勝thắng 作tác 意ý 故cố 。 長trường 時thời 淳thuần 熟thục 故cố 。 而nhi 得đắc 長trưởng 養dưỡng 。 諸chư 有hữu 色sắc 法pháp 由do 二nhị 長trưởng 養dưỡng 之chi 所sở 長trưởng 養dưỡng 。 諸chư 無vô 色sắc 法pháp 唯duy 相tương/tướng 增tăng 盛thịnh 說thuyết 名danh 長trưởng 養dưỡng 。 又hựu 欲dục 界giới 色sắc 具cụ 由do 四tứ 食thực 及cập 餘dư 一nhất 切thiết 。 長trưởng 養dưỡng 因nhân 緣duyên 而nhi 得đắc 長trưởng 養dưỡng 。 色sắc 界giới 諸chư 色sắc 不bất 由do 段đoạn 食thực 睡thụy 眠miên 梵Phạm 行hạnh 而nhi 得đắc 長trưởng 養dưỡng 。 又hựu 諸chư 色sắc 根căn 當đương 知tri 由do 二nhị 種chủng 流lưu 而nhi 得đắc 流lưu 轉chuyển 。 以dĩ 諸chư 色sắc 根căn 離ly 異dị 熟thục 長trưởng 養dưỡng 。 相tương 續tục 流lưu 外ngoại 無vô 別biệt 等đẳng 流lưu 流lưu 。 問vấn 異dị 熟thục 相tương 續tục 有hữu 時thời 亦diệc 有hữu 增tăng 長trưởng 廣quảng 大đại 可khả 得đắc 。 何hà 故cố 異dị 熟thục 攝nhiếp 流lưu 非phi 即tức 長trưởng 養dưỡng 耶da 。 答đáp 由do 別biệt 有hữu 長trưởng 養dưỡng 相tương 續tục 能năng 攝nhiếp 能năng 持trì 異dị 熟thục 等đẳng 流lưu 流lưu 故cố 。 現hiện 有hữu 增tăng 長trưởng 等đẳng 若nhược 非phi 根căn 所sở 攝nhiếp 色sắc 。 當đương 知tri 具cụ 三tam 種chủng 流lưu 。 諸chư 心tâm 心tâm 所sở 有hữu 等đẳng 流lưu 流lưu 異dị 熟thục 生sanh 流lưu 第đệ 二nhị 長trưởng 養dưỡng 所sở 長trưởng 養dưỡng 流lưu 。 法pháp 處xứ 所sở 攝nhiếp 色sắc 。 無vô 異dị 熟thục 生sanh 流lưu 餘dư 如như 心tâm 心tâm 所sở 應ưng 知tri 。 又hựu 欲dục 界giới 中trung 具cụ 有hữu 內nội 外ngoại 諸chư 色sắc 成thành 熟thục 。 於ư 色sắc 界giới 中trung 。 遠viễn 離ly 香hương 味vị 。 又hựu 欲dục 界giới 中trung 諸chư 色sắc 根căn 成thành 熟thục 。 或hoặc 具cụ 不bất 具cụ 。 於ư 色sắc 界giới 中trung 。 必tất 具cụ 諸chư 根căn 。 又hựu 諸chư 聲thanh 界giới 亦diệc 有hữu 異dị 熟thục 非phi 聲thanh 。 如như 是thị 等đẳng 類loại 。 應ưng 當đương 思tư 惟duy 色sắc 蘊uẩn 流lưu 義nghĩa 。

復phục 次thứ 色sắc 蘊uẩn 所sở 攝nhiếp 地địa 界giới 能năng 為vi 幾kỷ 業nghiệp 。 乃nãi 至chí 風phong 界giới 能năng 為vi 幾kỷ 業nghiệp 。 當đương 知tri 一nhất 切thiết 。 皆giai 為vi 五ngũ 業nghiệp 。 謂vị 地địa 界giới 能năng 為vi 打đả 觸xúc 變biến 壞hoại 業nghiệp 。 建kiến 立lập 業nghiệp 。 與dữ 依y 止chỉ 業nghiệp 。 違vi 損tổn 業nghiệp 。 攝nhiếp 受thọ 業nghiệp 。 水thủy 界giới 能năng 為vi 流lưu 潤nhuận 業nghiệp 。 攝nhiếp 持trì 業nghiệp 。 溉cái 灌quán 業nghiệp 。 違vi 損tổn 業nghiệp 。 攝nhiếp 受thọ 業nghiệp 。 火hỏa 界giới 能năng 為vi 照chiếu 了liễu 業nghiệp 。 成thành 熟thục 業nghiệp 。 燒thiêu 然nhiên 業nghiệp 。 違vi 損tổn 業nghiệp 攝nhiếp 受thọ 業nghiệp 。 風phong 界giới 能năng 為vi 發phát 動động 業nghiệp 。 隨tùy 轉chuyển 業nghiệp 。 消tiêu 燥táo 業nghiệp 。 違vi 損tổn 業nghiệp 。 攝nhiếp 受thọ 業nghiệp 。 又hựu 諸chư 大đại 種chủng 於ư 所sở 生sanh 造tạo 色sắc 。 當đương 知tri 能năng 作tác 五ngũ 業nghiệp 。 謂vị 生sanh 起khởi 業nghiệp 。 依y 止chỉ 業nghiệp 。 建kiến 立lập 業nghiệp 。 任nhậm 持trì 業nghiệp 。 增tăng 長trưởng 業nghiệp 。 於ư 彼bỉ 變biến 異dị 生sanh 時thời 能năng 為vi 導đạo 首thủ 故cố 。 變biến 異dị 生sanh 已dĩ 與dữ 彼bỉ 為vi 處xứ 不bất 相tương 捨xả 離ly 。 能năng 為vi 依y 止chỉ 故cố 。 攝nhiếp 受thọ 損tổn 害hại 安an 危nguy 共cộng 同đồng 能năng 建kiến 立lập 彼bỉ 故cố 。 持trì 彼bỉ 本bổn 量lượng 令linh 不bất 損tổn 減giảm 故cố 能năng 任nhậm 持trì 。 令linh 彼bỉ 積tích 集tập 增tăng 進tiến 廣quảng 大đại 故cố 能năng 增tăng 長trưởng 。 問vấn 眼nhãn 耳nhĩ 所sở 行hành 善thiện 不bất 善thiện 色sắc 。 彼bỉ 何hà 因nhân 緣duyên 成thành 善thiện 等đẳng 性tánh 非phi 餘dư 色sắc 耶da 。 答đáp 若nhược 略lược 說thuyết 由do 軟nhuyễn 中trung 上thượng 品phẩm 。 三tam 種chủng 思tư 差sai 別biệt 故cố 。 一nhất 加gia 行hành 思tư 。 二nhị 決quyết 定định 思tư 。 三tam 等đẳng 起khởi 思tư 。 由do 此thử 能năng 起khởi 若nhược 善thiện 不bất 善thiện 。 身thân 語ngữ 表biểu 業nghiệp 。 當đương 知tri 上thượng 品phẩm 思tư 為vi 依y 止chỉ 故cố 。 能năng 發phát 善thiện 不bất 善thiện 業nghiệp 。

問vấn 依y 止chỉ 聚tụ 色sắc 而nhi 有hữu 運vận 動động 。 當đương 言ngôn 與dữ 彼bỉ 異dị 不bất 異dị 耶da 。 答đáp 當đương 言ngôn 不bất 異dị 。

何hà 以dĩ 故cố 。 於ư 彼bỉ 處xứ 所sở 。 若nhược 生sanh 不bất 生sanh 或hoặc 滅diệt 不bất 滅diệt 而nhi 有hữu 運vận 動động 。 皆giai 有hữu 過quá 失thất 可khả 得đắc 故cố 。 問vấn 有hữu 何hà 過quá 失thất 。 答đáp 若nhược 言ngôn 生sanh 而nhi 有hữu 動động 便tiện 越việt 剎sát 那na 相tương/tướng 。 若nhược 言ngôn 不bất 生sanh 便tiện 應ưng 無vô 動động 。 若nhược 言ngôn 滅diệt 者giả 應ưng 與dữ 餘dư 等đẳng 。 若nhược 言ngôn 不bất 滅diệt 便tiện 越việt 行hành 相tương/tướng 。 又hựu 於ư 異dị 處xứ 生sanh 起khởi 因nhân 緣duyên 分phân 明minh 可khả 得đắc 。 是thị 故cố 當đương 知tri 。 無vô 別biệt 運vận 動động 實thật 物vật 可khả 得đắc 。 如như 是thị 等đẳng 類loại 。 應ưng 當đương 思tư 惟duy 色sắc 蘊uẩn 作tác 業nghiệp 。

復phục 次thứ 一nhất 切thiết 色sắc 蘊uẩn 當đương 言ngôn 皆giai 是thị 剎sát 那na 滅diệt 性tánh 。

何hà 以dĩ 故cố 。 諸chư 行hành 纔tài 生sanh 尋tầm 即tức 壞hoại 滅diệt 。 現hiện 可khả 得đắc 故cố 。 又hựu 不bất 應ưng 謂vị 能năng 生sanh 之chi 因nhân 即tức 是thị 滅diệt 因nhân 。 其kỳ 相tương/tướng 異dị 故cố 。 又hựu 法pháp 生sanh 已dĩ 餘dư 停đình 住trụ 因nhân 。 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 是thị 故cố 當đương 知tri 。 一nhất 切thiết 諸chư 行hành 。 皆giai 任nhậm 運vận 滅diệt 。 由do 此thử 道Đạo 理lý 。 剎sát 那na 義nghĩa 成thành 。 若nhược 謂vị 火hỏa 等đẳng 是thị 滅diệt 壞hoại 因nhân 。 不bất 應ưng 道Đạo 理lý 。

何hà 以dĩ 故cố 。 由do 彼bỉ 火hỏa 等đẳng 與dữ 彼bỉ 諸chư 行hành 俱câu 生sanh 俱câu 滅diệt 。 現hiện 可khả 得đắc 故cố 。 唯duy 能năng 為vi 彼bỉ 變biến 異dị 生sanh 緣duyên 說thuyết 有hữu 作tác 用dụng 。 又hựu 謂vị 壞hoại 滅diệt 是thị 壞hoại 滅diệt 因nhân 。 不bất 應ưng 道Đạo 理lý 。

何hà 以dĩ 故cố 。 與dữ 彼bỉ 俱câu 生sanh 不bất 應ưng 理lý 故cố 。 若nhược 彼bỉ 生sanh 時thời 即tức 有hữu 壞hoại 滅diệt 。 便tiện 成thành 相tương 續tục 斷đoạn 壞hoại 過quá 失thất 。 又hựu 唯duy 自tự 性tánh 滅diệt 壞hoại 說thuyết 名danh 為vi 滅diệt 。 而nhi 言ngôn 能năng 為vi 滅diệt 因nhân 。 不bất 應ưng 道Đạo 理lý 。 若nhược 言ngôn 別biệt 有hữu 滅diệt 壞hoại 自tự 性tánh 離ly 彼bỉ 法pháp 外ngoại 別biệt 有hữu 滅diệt 相tương/tướng 。 畢tất 竟cánh 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 不bất 應ưng 道Đạo 理lý 。 若nhược 謂vị 火hỏa 等đẳng 為vi 滅diệt 助trợ 伴bạn 方phương 能năng 滅diệt 者giả 。 於ư 燈đăng 電điện 等đẳng 及cập 心tâm 心tâm 所sở 任nhậm 運vận 滅diệt 中trung 。 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 不bất 應ưng 道Đạo 理lý 。 若nhược 謂vị 生sanh 彼bỉ 有hữu 別biệt 別biệt 功công 能năng 。 此thử 差sai 別biệt 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 不bất 應ưng 道Đạo 理lý 。 若nhược 謂vị 二nhị 種chủng 於ư 一nhất 處xứ 所sở 。 有hữu 滅diệt 功công 能năng 。 即tức 應ưng 二nhị 種chủng 俱câu 於ư 兩lưỡng 分phần/phân 有hữu 滅diệt 功công 能năng 或hoặc 無vô 功công 能năng 有hữu 過quá 失thất 故cố 。 不bất 應ưng 道Đạo 理lý 。 如như 是thị 等đẳng 類loại 。 應ưng 當đương 思tư 惟duy 色sắc 蘊uẩn 剎sát 那na 滅diệt 義nghĩa 。 謂vị 由do 任nhậm 運vận 壞hoại 滅diệt 因nhân 故cố 。 遮già 計kế 火hỏa 等đẳng 為vi 滅diệt 因nhân 故cố 。 遮già 計kế 滅diệt 相tương/tướng 為vi 滅diệt 因nhân 故cố 。 遮già 計kế 二nhị 種chủng 為vi 滅diệt 因nhân 故cố 。 如như 是thị 等đẳng 類loại 。 盡tận 當đương 了liễu 知tri 。 又hựu 一nhất 切thiết 行hành 是thị 心tâm 果quả 故cố 。 當đương 知tri 如như 心tâm 皆giai 剎sát 那na 滅diệt 。

復phục 次thứ 所sở 造tạo 色sắc 於ư 諸chư 大đại 種chủng 。 當đương 言ngôn 有hữu 異dị 相tương/tướng 耶da 。 當đương 言ngôn 無vô 異dị 相tương/tướng 耶da 。 謂vị 有hữu 異dị 相tướng 。

何hà 以dĩ 故cố 。 異dị 相tướng 可khả 得đắc 故cố 。 此thử 中trung 異dị 相tướng 者giả 。 謂vị 異dị 根căn 所sở 行hành 故cố 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 由do 餘dư 色sắc 根căn 能năng 取thủ 大đại 種chủng 。 復phục 由do 餘dư 根căn 取thủ 所sở 造tạo 色sắc 故cố 。 又hựu 可khả 運vận 轉chuyển 不bất 可khả 運vận 轉chuyển 。 現hiện 可khả 得đắc 故cố 。 謂vị 從tùng 眾chúng 花hoa 運vận 轉chuyển 香hương 氣khí 置trí 苣cự 蕂vừng 中trung 世thế 現hiện 可khả 得đắc 。 非phi 彼bỉ 堅kiên 等đẳng 而nhi 可khả 運vận 轉chuyển 。 又hựu 變biến 異dị 不bất 變biến 異dị 。 現hiện 可khả 得đắc 故cố 。 謂vị 煎tiễn 酥tô 等đẳng 中trung 有hữu 色sắc 味vị 等đẳng 變biến 異dị 。 差sai 別biệt 可khả 得đắc 。 非phi 彼bỉ 堅kiên 等đẳng 。 是thị 故cố 當đương 知tri 。 大đại 種chủng 造tạo 色sắc 其kỳ 相tương/tướng 有hữu 異dị 。 若nhược 於ư 異dị 相tướng 而nhi 執chấp 為vi 一nhất 。 於ư 諸chư 大đại 種chủng 亦diệc 應ưng 爾nhĩ 耶da 。 由do 諸chư 大đại 種chủng 其kỳ 相tương/tướng 展triển 轉chuyển 互hỗ 相tương 異dị 故cố 。 若nhược 許hứa 爾nhĩ 者giả 。 應ưng 當đương 唯duy 有hữu 一nhất 大đại 種chủng 耶da 。 是thị 故cố 當đương 知tri 。 諸chư 所sở 造tạo 色sắc 望vọng 彼bỉ 大đại 種chủng 定định 有hữu 異dị 相tướng 。 如như 是thị 等đẳng 類loại 。 應ưng 當đương 思tư 惟duy 諸chư 大đại 種chủng 色sắc 獨độc 非phi 獨độc 相tương/tướng 。

復phục 次thứ 諸chư 色sắc 所sở 攝nhiếp 法pháp 。 幾kỷ 是thị 根căn 性tánh 。 幾kỷ 是thị 所sở 行hành 性tánh 。 謂vị 五ngũ 是thị 根căn 性tánh 。 六lục 是thị 所sở 行hành 性tánh 。 問vấn 何hà 等đẳng 所sở 行hành 境cảnh 。 是thị 根căn 所sở 行hành 耶da 。 答đáp 若nhược 根căn 不bất 壞hoại 等đẳng 。 如như 本bổn 地địa 分phần/phân 中trung 已dĩ 廣quảng 說thuyết 。 謂vị 由do 依y 處xứ 故cố 。 或hoặc 由do 相tương/tướng 故cố 。 或hoặc 由do 方phương 故cố 。 或hoặc 由do 時thời 故cố 。 或hoặc 由do 明minh 了liễu 不bất 明minh 了liễu 故cố 。 或hoặc 由do 全toàn 事sự 一nhất 分phần/phân 事sự 故cố 。 問vấn 由do 幾kỷ 因nhân 緣duyên 說thuyết 諸chư 根căn 壞hoại 及cập 不bất 壞hoại 耶da 。 答đáp 由do 二nhị 因nhân 緣duyên 。 一nhất 由do 羸luy 損tổn 故cố 。 二nhị 由do 全toàn 壞hoại 故cố 。 與dữ 此thử 相tương 違vi 當đương 知tri 不bất 壞hoại 。 又hựu 略lược 由do 四tứ 緣duyên 。 諸chư 根căn 變biến 異dị 。 一nhất 由do 外ngoại 緣duyên 所sở 生sanh 。 謂vị 由do 受thọ 用dụng 攝nhiếp 受thọ 損tổn 壞hoại 外ngoại 境cảnh 界giới 故cố 。 或hoặc 由do 他tha 輩bối 所sở 損tổn 益ích 故cố 。 二nhị 由do 內nội 緣duyên 所sở 生sanh 。 謂vị 由do 各các 別biệt 。 不bất 如như 理lý 作tác 意ý 。 所sở 生sanh 貪tham 等đẳng 諸chư 纏triền 煩phiền 惱não 故cố 。 或hoặc 由do 如như 理lý 作tác 意ý 。 所sở 生sanh 三Tam 摩Ma 鉢Bát 底Để 等đẳng 故cố 。 三tam 由do 業nghiệp 緣duyên 所sở 生sanh 。 謂vị 由do 先tiên 業nghiệp 增tăng 上thượng 緣duyên 力lực 感cảm 得đắc 端đoan 正chánh 醜xú 陋lậu 等đẳng 故cố 。 四tứ 由do 自tự 體thể 變biến 異dị 所sở 生sanh 。 謂vị 彼bỉ 諸chư 根căn 自tự 相tương/tướng 差sai 別biệt 故cố 。 問vấn 由do 幾kỷ 因nhân 緣duyên 意ý 根căn 壞hoại 耶da 。 答đáp 由do 四tứ 因nhân 緣duyên 。 一nhất 由do 蓋cái 所sở 作tác 。 謂vị 於ư 五ngũ 蓋cái 中trung 。 隨tùy 由do 一nhất 蓋cái 。 覆phú 蔽tế 其kỳ 心tâm 。 二nhị 由do 散tán 亂loạn 所sở 作tác 。 謂vị 由do 鬼quỷ 魅mị 嬈nhiễu 亂loạn 其kỳ 心tâm 。 三tam 由do 未vị 證chứng 所sở 作tác 。 謂vị 彼bỉ 內nội 心tâm 猶do 未vị 證chứng 得đắc 靜tĩnh 慮lự 無vô 色sắc 勝thắng 品phẩm 功công 德đức 。 然nhiên 於ư 其kỳ 中trung 。 強cường/cưỡng 發phát 作tác 意ý 。 四tứ 由do 未vị 解giải 所sở 作tác 。 謂vị 於ư 多đa 聞văn 工công 巧xảo 等đẳng 事sự 。 心tâm 未vị 純thuần 熟thục 強cường/cưỡng 施thí 方phương 便tiện 。

云vân 何hà 色sắc 等đẳng 境cảnh 界giới 。 望vọng 彼bỉ 諸chư 根căn 名danh 為vi 現hiện 前tiền 謂vị 色sắc 於ư 眼nhãn 非phi 合hợp 非phi 闇ám 非phi 極cực 細tế 遠viễn 。 亦diệc 非phi 有hữu 障chướng 名danh 為vi 現hiện 前tiền 。 要yếu 唯duy 有hữu 見kiến 有hữu 明minh 無vô 障chướng 在tại 可khả 行hành 處xứ 乃nãi 名danh 現hiện 前tiền 。 又hựu 於ư 一nhất 眼nhãn 雖tuy 闇ám 障chướng 色sắc 亦diệc 名danh 現hiện 前tiền 。 聲thanh 於ư 耳nhĩ 根căn 亦diệc 必tất 非phi 合hợp 非phi 極cực 細tế 遠viễn 得đắc 名danh 現hiện 前tiền 。 有hữu 障chướng 無vô 障chướng 若nhược 明minh 若nhược 闇ám 在tại 可khả 行hành 處xứ 皆giai 名danh 現hiện 前tiền 。 香hương 味vị 觸xúc 三tam 於ư 鼻tị 舌thiệt 身thân 。 唯duy 合hợp 能năng 取thủ 在tại 可khả 行hành 處xứ 。 乃nãi 名danh 現hiện 前tiền 。 所sở 行hành 境cảnh 界giới 。 若nhược 諸chư 天thiên 眼nhãn 唯duy 照chiếu 有hữu 見kiến 有hữu 障chướng 無vô 障chướng 。 若nhược 明minh 若nhược 闇ám 。 若nhược 近cận 若nhược 遠viễn 。 皆giai 名danh 現hiện 前tiền 。 然nhiên 在tại 可khả 行hành 處xứ 非phi 不bất 可khả 行hành 處xứ 。 若nhược 聖thánh 慧tuệ 眼nhãn 一nhất 切thiết 種chủng 色sắc 皆giai 是thị 所sở 行hành 。

問vấn 如như 本bổn 地địa 分phần/phân 說thuyết 六lục 種chủng 所sở 行hành 性tánh 。 此thử 何hà 差sai 別biệt 耶da 。 答đáp 初sơ 所sở 行hành 性tánh 。 謂vị 有hữu 情tình 世thế 間gian 所sở 攝nhiếp 。 色sắc 及cập 器khí 世thế 間gian 所sở 攝nhiếp 色sắc 。 第đệ 二nhị 所sở 行hành 性tánh 。 謂vị 由do 三tam 自tự 性tánh 。 自tự 性tánh 差sai 別biệt 故cố 。 相tương/tướng 差sai 別biệt 故cố 。 作tác 用dụng 差sai 別biệt 故cố 。 分phần/phân 位vị 差sai 別biệt 故cố 。 色sắc 相tướng 差sai 別biệt 者giả 。 謂vị 青thanh 黃hoàng 赤xích 白bạch 。 等đẳng 乃nãi 至chí 廣quảng 說thuyết 。 作tác 用dụng 差sai 別biệt 者giả 。 謂vị 有hữu 表biểu 無vô 表biểu 。 律luật 儀nghi 不bất 律luật 儀nghi 。 非phi 律luật 儀nghi 非phi 不bất 律luật 儀nghi 所sở 攝nhiếp 作tác 用dụng 。 分phần/phân 位vị 差sai 別biệt 者giả 。 謂vị 可khả 意ý 不bất 可khả 意ý 。 色sắc 及cập 順thuận 捨xả 處xứ 色sắc 。 聲thanh 相tương/tướng 差sai 別biệt 者giả 。 謂vị 執chấp 受thọ 大đại 種chủng 為vi 因nhân 。 非phi 執chấp 受thọ 大đại 種chủng 為vi 因nhân 。 執chấp 受thọ 非phi 執chấp 受thọ 大đại 種chủng 為vi 因nhân 。 作tác 用dụng 差sai 別biệt 者giả 。 謂vị 語ngữ 表biểu 業nghiệp 。 分phần/phân 位vị 差sai 別biệt 者giả 。 如như 前tiền 應ưng 知tri 。 香hương 相tương/tướng 差sai 別biệt 者giả 。 謂vị 根căn 莖hành 皮bì 實thật 。 華hoa 葉diệp 果quả 香hương 。 作tác 用dụng 差sai 別biệt 者giả 。 謂vị 香hương 味vị 觸xúc 皆giai 無vô 作tác 用dụng 。 分phần/phân 位vị 差sai 別biệt 。 如như 前tiền 應ưng 知tri 。 味vị 相tương/tướng 差sai 別biệt 者giả 。 謂vị 甘cam 苦khổ 等đẳng 。 如như 前tiền 已dĩ 說thuyết 。 觸xúc 相tương/tướng 差sai 別biệt 亦diệc 如như 前tiền 說thuyết 。 多đa 種chủng 應ưng 知tri 。 第đệ 三tam 所sở 行hành 性tánh 。 謂vị 東đông 南nam 西tây 北bắc 。 等đẳng 方phương 維duy 差sai 別biệt 。 應ưng 知tri 第đệ 四tứ 所sở 行hành 性tánh 。 謂vị 過quá 去khứ 未vị 來lai 現hiện 在tại 。 差sai 別biệt 應ưng 知tri 。 第đệ 五ngũ 所sở 行hành 性tánh 。 謂vị 取thủ 實thật 不bất 實thật 差sai 別biệt 應ưng 知tri 。 第đệ 六lục 所sở 行hành 性tánh 。 謂vị 取thủ 一nhất 分phần/phân 事sự 或hoặc 遍biến 滿mãn 事sự 差sai 別biệt 應ưng 知tri 。 如như 是thị 等đẳng 類loại 。 是thị 名danh 諸chư 色sắc 境cảnh 界giới 現hiện 前tiền 差sai 別biệt 應ưng 知tri 。

云vân 何hà 名danh 為vi 。 能năng 生sanh 作tác 意ý 。 謂vị 由do 所sở 依y 不bất 壞hoại 故cố 。 境cảnh 界giới 現hiện 前tiền 故cố 。 所sở 起khởi 能năng 引dẫn 發phát 心tâm 所sở 。 如như 是thị 等đẳng 類loại 。 應ưng 當đương 思tư 惟duy 色sắc 蘊uẩn 所sở 行hành 相tương/tướng 。

復phục 次thứ 在tại 欲dục 界giới 者giả 依y 欲dục 界giới 身thân 。 發phát 起khởi 色sắc 界giới 大đại 種chủng 。 現hiện 前tiền 彼bỉ 諸chư 大đại 種chủng 。 云vân 何hà 與dữ 下hạ 界giới 色sắc 共cộng 住trú 。 為vi 異dị 處xứ 耶da 非phi 異dị 處xứ 耶da 。 當đương 言ngôn 如như 水thủy 處xứ 沙sa 非phi 住trụ 異dị 處xứ 。 如như 是thị 等đẳng 類loại 。 應ưng 當đương 思tư 惟duy 色sắc 蘊uẩn 互hỗ 相tương 雜tạp 住trụ 。

瑜Du 伽Già 師Sư 地Địa 論Luận 卷quyển 第đệ 五ngũ 十thập 四tứ