瑜Du 伽Già 師Sư 地Địa 論Luận 卷quyển 第đệ 五ngũ 十thập 五ngũ

彌Di 勒Lặc 菩Bồ 薩Tát 說thuyết

三Tam 藏Tạng 法Pháp 師sư 玄huyền 奘tráng 奉phụng 。 詔chiếu 譯dịch 攝nhiếp 決quyết 擇trạch 分phần/phân 中trung 五ngũ 識thức 身thân 相tương 應ứng 。 地địa 意ý 地địa 之chi 五ngũ 。

如như 是thị 已dĩ 思tư 擇trạch 色sắc 蘊uẩn 。 我ngã 次thứ 當đương 說thuyết 名danh 所sở 攝nhiếp 四tứ 無vô 色sắc 蘊uẩn 。 隨tùy 所sở 應ưng 建kiến 立lập 相tương/tướng 。 如như 本bổn 地địa 分phần/phân 立lập 一nhất 心tâm 相tương/tướng 。 今kim 先tiên 顯hiển 示thị 。 如như 世Thế 尊Tôn 言ngôn 。 若nhược 有hữu 眾chúng 生sanh 。 於ư 如Như 來Lai 所sở 。 但đãn 發phát 一nhất 心tâm 及cập 一nhất 言ngôn 說thuyết 善Thiện 逝Thệ 大đại 師sư 善Thiện 逝Thệ 大đại 師sư 。 如như 是thị 發phát 心tâm 。 我ngã 尚thượng 說thuyết 彼bỉ 於ư 諸chư 善thiện 法Pháp 。 多đa 有hữu 所sở 作tác 。 何hà 況huống 身thân 語ngữ 如như 其kỳ 心tâm 量lượng 隨tùy 順thuận 奉phụng 行hành 。 又hựu 如như 是thị 言ngôn 由do 一nhất 淨tịnh 心tâm 當đương 往vãng 善thiện 趣thú 。 如như 是thị 等đẳng 類loại 。 當đương 知tri 此thử 中trung 。 依y 轉chuyển 所sở 攝nhiếp 相tương 續tục 一nhất 心tâm 。 由do 世thế 俗tục 道đạo 名danh 發phát 一nhất 心tâm 。 又hựu 依y 世thế 俗tục 相tương 續tục 道Đạo 理lý 。 名danh 發phát 一nhất 語ngữ 及cập 發phát 身thân 業nghiệp 。 問vấn 有hữu 分phân 別biệt 心tâm 無vô 分phân 別biệt 心tâm 。 當đương 言ngôn 同đồng 緣duyên 現hiện 在tại 境cảnh 耶da 。 為vi 不bất 同đồng 耶da 。 答đáp 當đương 言ngôn 同đồng 緣duyên 現hiện 在tại 境cảnh 界giới 。

何hà 以dĩ 故cố 。 由do 三tam 因nhân 故cố 。 謂vị 極cực 明minh 了liễu 故cố 。 於ư 彼bỉ 作tác 意ý 故cố 。 二nhị 依y 資tư 養dưỡng 故cố 。 問vấn 染nhiễm 心tâm 生sanh 時thời 。 當đương 言ngôn 自tự 性tánh 故cố 染nhiễm 。 為vi 相tương 應ứng 故cố 。 為vi 隨tùy 眠miên 故cố 。 答đáp 當đương 言ngôn 相tương 應ứng 故cố 隨tùy 眠miên 故cố 。 非phi 自tự 性tánh 故cố 。 若nhược 彼bỉ 自tự 性tánh 是thị 染nhiễm 污ô 者giả 。 應ưng 如như 貪tham 等đẳng 畢tất 竟cánh 不bất 淨tịnh 。 若nhược 爾nhĩ 大đại 過quá 。 由do 彼bỉ 自tự 性tánh 不bất 染nhiễm 污ô 故cố 。 說thuyết 心tâm 生sanh 時thời 。 自tự 性tánh 清thanh 淨tịnh 。 問vấn 諸chư 煩phiền 惱não 纏triền 於ư 心tâm 二nhị 種chủng 染nhiễm 污ô 因nhân 中trung 當đương 言ngôn 何hà 等đẳng 。 答đáp 當đương 言ngôn 相tương 應ứng 。 問vấn 此thử 中trung 何hà 等đẳng 說thuyết 名danh 隨tùy 眠miên 。 答đáp 諸chư 煩phiền 惱não 品phẩm 所sở 有hữu 麁thô 重trọng 不bất 安an 隱ẩn 性tánh 。 又hựu 持trì 諸chư 行hành 令linh 成thành 苦khổ 性tánh 。 是thị 故cố 聖thánh 者giả 由do 行hành 苦khổ 故cố 。 現hiện 觀quán 為vi 苦khổ 。 於ư 諸chư 行hành 中trung 。 安an 住trụ 苦khổ 觀quán 。 云vân 何hà 觀quán 耶da 。 如như 毒độc 熱nhiệt 癰ung 。 乃nãi 至chí 廣quảng 說thuyết 。 如như 有hữu 尋tầm 有hữu 伺tứ 。 地địa 應ưng 如như 是thị 觀quán 。

復phục 有hữu 三tam 種chủng 。 染nhiễm 惱não 心tâm 法pháp 。 當đương 知tri 普phổ 攝nhiếp 。 一nhất 切thiết 染nhiễm 惱não 。 所sở 謂vị 業nghiệp 染nhiễm 惱não 受thọ 染nhiễm 惱não 煩phiền 惱não 染nhiễm 惱não 。 初sơ 二nhị 染nhiễm 惱não 唯duy 欲dục 界giới 繫hệ 。 最tối 後hậu 染nhiễm 惱não 通thông 三tam 界giới 繫hệ 。 問vấn 何hà 等đẳng 名danh 為vi 。 心tâm 煩phiền 惱não 縛phược 。 答đáp 一nhất 切thiết 隨tùy 眠miên 。 問vấn 何hà 等đẳng 名danh 業nghiệp 縛phược 。 答đáp 樂nhạo 著trước 事sự 業nghiệp 名danh 為vi 業nghiệp 縛phược 。 又hựu 於ư 三tam 處xứ 為vi 障chướng 礙ngại 業nghiệp 亦diệc 名danh 業nghiệp 縛phược 。 謂vị 於ư 出xuất 離ly 心tâm 。 於ư 得đắc 出xuất 離ly 喜hỷ 樂lạc 。 於ư 得đắc 聖thánh 道Đạo 。 又hựu 順thuận 異dị 熟thục 障chướng 業nghiệp 亦diệc 名danh 業nghiệp 縛phược 。 又hựu 邪tà 願nguyện 業nghiệp 亦diệc 名danh 業nghiệp 縛phược 。 如như 是thị 四tứ 種chủng 。 別biệt 開khai 有hữu 六lục 總tổng 合hợp 為vi 四tứ 。

問vấn 諸chư 識thức 生sanh 時thời 。 與dữ 幾kỷ 遍biến 行hành 心tâm 法pháp 俱câu 起khởi 。 答đáp 五ngũ 。 一nhất 作tác 意ý 。 二nhị 觸xúc 。 三tam 受thọ 。 四tứ 想tưởng 。 五ngũ 思tư 。 問vấn 復phục 與dữ 幾kỷ 不bất 遍biến 行hành 心tâm 法pháp 俱câu 起khởi 。 答đáp 不bất 遍biến 行hành 法pháp 乃nãi 有hữu 多đa 種chủng 。 勝thắng 者giả 唯duy 五ngũ 。 一nhất 欲dục 。 二nhị 勝thắng 解giải 。 三tam 念niệm 。 四tứ 三tam 摩ma 地địa 。 五ngũ 慧tuệ 。

作tác 意ý 云vân 何hà 。 謂vị 能năng 引dẫn 發phát 心tâm 法pháp 觸xúc 云vân 何hà 。 謂vị 三tam 和hòa 合hợp 故cố 能năng 攝nhiếp 受thọ 義nghĩa 。 受thọ 云vân 何hà 。 謂vị 三tam 和hòa 合hợp 故cố 能năng 領lãnh 納nạp 義nghĩa 。 想tưởng 云vân 何hà 。 謂vị 三tam 和hòa 合hợp 故cố 施thi 設thiết 所sở 緣duyên 假giả 合hợp 而nhi 取thủ 。 此thử 復phục 二nhị 種chủng 。 一nhất 隨tùy 覺giác 想tưởng 。 二nhị 言ngôn 說thuyết 隨tùy 眠miên 想tưởng 。 隨tùy 覺giác 想tưởng 者giả 。 謂vị 善thiện 言ngôn 說thuyết 人nhân 天thiên 等đẳng 想tưởng 。 言ngôn 說thuyết 隨tùy 眠miên 想tưởng 者giả 。 謂vị 不bất 善thiện 言ngôn 說thuyết 嬰anh 兒nhi 等đẳng 類loại 乃nãi 至chí 禽cầm 獸thú 等đẳng 想tưởng 。 思tư 云vân 何hà 。 謂vị 三tam 和hòa 合hợp 故cố 令linh 心tâm 造tạo 作tác 。 於ư 所sở 緣duyên 境cảnh 隨tùy 與dữ 領lãnh 納nạp 和hòa 合hợp 乖quai 離ly 。 欲dục 云vân 何hà 。 謂vị 於ư 彼bỉ 彼bỉ 境cảnh 界giới 隨tùy 趣thú 希hy 樂nhạo/nhạc/lạc 。 勝thắng 解giải 云vân 何hà 。 謂vị 於ư 彼bỉ 彼bỉ 境cảnh 界giới 隨tùy 趣thú 印ấn 可khả 。 念niệm 云vân 何hà 。 謂vị 於ư 彼bỉ 彼bỉ 境cảnh 界giới 隨tùy 趣thú 明minh 記ký 。 三tam 摩ma 地địa 云vân 何hà 。 謂vị 於ư 彼bỉ 彼bỉ 境cảnh 界giới 隨tùy 順thuận 趣thú 向hướng 。 為vi 審thẩm 慮lự 依y 。 心tâm 一nhất 境cảnh 性tánh 。 慧tuệ 云vân 何hà 。 謂vị 於ư 彼bỉ 彼bỉ 境cảnh 界giới 隨tùy 順thuận 趣thú 向hướng 簡giản 擇trạch 諸chư 法pháp 。 或hoặc 如như 理lý 觀quán 察sát 。 或hoặc 不bất 如như 理lý 觀quán 察sát 。 或hoặc 非phi 如như 理lý 非phi 不phủ 。 如như 理lý 觀quán 察sát 。

復phục 次thứ 作tác 意ý 為vi 何hà 業nghiệp 。 謂vị 於ư 所sở 緣duyên 引dẫn 心tâm 為vi 業nghiệp 。 觸xúc 為vi 何hà 業nghiệp 。 謂vị 受thọ 想tưởng 思tư 所sở 依y 為vi 業nghiệp 。 受thọ 為vi 何hà 業nghiệp 。 謂vị 愛ái 生sanh 所sở 待đãi 為vi 業nghiệp 。 想tưởng 為vi 何hà 業nghiệp 。 謂vị 於ư 所sở 緣duyên 令linh 心tâm 彩thải 畫họa 言ngôn 說thuyết 為vi 業nghiệp 。 思tư 為vi 何hà 業nghiệp 。 謂vị 發phát 起khởi 尋tầm 伺tứ 身thân 語ngữ 業nghiệp 為vi 業nghiệp 。 欲dục 為vi 何hà 業nghiệp 。 謂vị 發phát 生sanh 勤cần 勵lệ 為vi 業nghiệp 。 勝thắng 解giải 為vi 何hà 業nghiệp 。 謂vị 於ư 所sở 緣duyên 功công 德đức 過quá 失thất 或hoặc 俱câu 相tương 違vi 印ấn 持trì 為vi 業nghiệp 。 念niệm 為vi 何hà 業nghiệp 。 謂vị 於ư 久cửu 所sở 思tư 所sở 作tác 所sở 說thuyết 記ký 憶ức 為vi 業nghiệp 。 三tam 摩ma 地địa 為vi 何hà 業nghiệp 。 謂vị 智trí 所sở 依y 為vi 業nghiệp 。 慧tuệ 為vi 何hà 業nghiệp 。 謂vị 於ư 言ngôn 論luận 所sở 行hành 染nhiễm 污ô 清thanh 淨tịnh 隨tùy 順thuận 。 考khảo 察sát 為vi 業nghiệp 。

問vấn 此thử 不bất 遍biến 行hành 五ngũ 種chủng 心tâm 法pháp 。 於ư 何hà 各các 別biệt 境cảnh 事sự 生sanh 耶da 。 答đáp 如như 其kỳ 次thứ 第đệ 於ư 所sở 愛ái 決quyết 定định 串xuyến 習tập 觀quán 察sát 四tứ 境cảnh 事sự 生sanh 。 三tam 摩ma 地địa 慧tuệ 於ư 最tối 後hậu 境cảnh 。 餘dư 隨tùy 次thứ 第đệ 於ư 前tiền 三tam 境cảnh 。 問vấn 諸chư 名danh 所sở 攝nhiếp 與dữ 心tâm 相tương 應ứng 。 所sở 餘dư 蘊uẩn 法pháp 。 當đương 言ngôn 率suất 爾nhĩ 起khởi 耶da 。 尋tầm 求cầu 耶da 決quyết 定định 耶da 。 答đáp 若nhược 依y 彼bỉ 類loại 心tâm 。 當đương 言ngôn 即tức 彼bỉ 類loại 。

問vấn 如như 經kinh 言ngôn 。 此thử 四tứ 無vô 色sắc 蘊uẩn 當đương 言ngôn 和hòa 合hợp 。 非phi 不bất 和hòa 合hợp 。 不bất 可khả 說thuyết 言ngôn 。 如như 是thị 諸chư 法pháp 。 可khả 分phần/phân 可khả 析tích 令linh 其kỳ 差sai 別biệt 。 何hà 故cố 彼bỉ 法pháp 異dị 相tướng 成thành 就tựu 而nhi 說thuyết 和hòa 合hợp 。 無vô 差sai 別biệt 耶da 。 答đáp 眾chúng 多đa 和hòa 合hợp 。 於ư 所sở 緣duyên 境cảnh 受thọ 用dụng 領lãnh 解giải 方phương 圓viên 滿mãn 故cố 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 隨tùy 闕khuyết 一nhất 種chủng 於ư 所sở 為vi 事sự 應ưng 不bất 圓viên 滿mãn 。

問vấn 諸chư 心tâm 心tâm 法pháp 。 凡phàm 有hữu 幾kỷ 種chủng 。 差sai 別biệt 名danh 耶da 。 答đáp 有hữu 眾chúng 多đa 名danh 。 謂vị 有hữu 所sở 緣duyên 。 相tương 應ứng 。 有hữu 行hành 。 有hữu 所sở 依y 等đẳng 無vô 量lượng 差sai 別biệt 。 問vấn 何hà 故cố 眼nhãn 等đẳng 亦diệc 有hữu 境cảnh 界giới 。 而nhi 但đãn 說thuyết 彼bỉ 名danh 有hữu 所sở 緣duyên 。 非phi 眼nhãn 等đẳng 耶da 。 答đáp 由do 彼bỉ 眼nhãn 等đẳng 離ly 所sở 取thủ 境cảnh 亦diệc 得đắc 生sanh 起khởi 。 心tâm 與dữ 心tâm 法pháp 。 則tắc 不bất 如như 是thị 。 問vấn 何hà 故cố 名danh 相tướng 應ưng 。 答đáp 由do 事sự 等đẳng 故cố 。 處xử 等đẳng 故cố 。

時thời 等đẳng 故cố 。 所sở 作tác 等đẳng 故cố 。 問vấn 何hà 故cố 名danh 有hữu 行hành 。 答đáp 於ư 一nhất 所sở 緣duyên 作tác 無vô 量lượng 種chủng 差sai 別biệt 行hành 相tương/tướng 轉chuyển 故cố 。 問vấn 何hà 故cố 名danh 有hữu 所sở 依y 。 答đáp 由do 一nhất 種chủng 類loại 託thác 眾chúng 所sở 依y 差sai 別biệt 轉chuyển 故cố 。 雖tuy 有hữu 為vi 法pháp 無vô 無vô 依y 者giả 。 然nhiên 非phi 此thử 中trung 所sở 說thuyết 依y 義nghĩa 。 唯duy 恆hằng 所sở 依y 為vi 此thử 量lượng 故cố 。

問vấn 何hà 故cố 樂nhạo/nhạc/lạc 望vọng 苦khổ 受thọ 苦khổ 望vọng 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 。 若nhược 樂lạc 若nhược 苦khổ 。 望vọng 非phi 苦khổ 樂lạc 說thuyết 互hỗ 相tương 對đối 。 答đáp 由do 自tự 種chủng 類loại 而nhi 不bất 同đồng 分phần/phân 。 互hỗ 相tương 對đối 故cố 。 問vấn 何hà 故cố 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 受thọ 。 望vọng 彼bỉ 無vô 明minh 說thuyết 互hỗ 相tương 對đối 。 答đáp 由do 與dữ 諸chư 受thọ 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 皆giai 為vi 助trợ 伴bạn 。 互hỗ 相tương 對đối 故cố 。 問vấn 何hà 故cố 明minh 與dữ 無vô 明minh 。 說thuyết 互hỗ 相tương 對đối 。 答đáp 能năng 治trị 所sở 治trị 。 互hỗ 相tương 對đối 故cố 。 問vấn 何hà 故cố 明minh 與dữ 涅Niết 槃Bàn 說thuyết 互hỗ 相tương 對đối 。 答đáp 因nhân 果quả 相tương/tướng 屬thuộc 互hỗ 相tương 對đối 故cố 。 云vân 何hà 建kiến 立lập 。 四tứ 無vô 色sắc 蘊uẩn 。 為vi 善thiện 不bất 善thiện 無vô 記ký 性tánh 耶da 。 謂vị 一nhất 切thiết 無vô 差sai 別biệt 。 嗢ốt 拕tha 南nam 曰viết 。

依y 處xứ 與dữ 自tự 性tánh 。 相tương 應ứng 世thế 俗tục 等đẳng 。

軟nhuyễn 等đẳng 事sự 差sai 別biệt 。 德đức 失thất 能năng 所sở 治trị 。

問vấn 善thiện 法Pháp 依y 處xứ 有hữu 幾kỷ 種chủng 。 答đáp 略lược 說thuyết 有hữu 六lục 。 一nhất 決quyết 定định 時thời 。 二nhị 止chỉ 息tức 時thời 。 三tam 作tác 業nghiệp 時thời 。 四tứ 世thế 間gian 清thanh 淨tịnh 時thời 。 五ngũ 出xuất 世thế 清thanh 淨tịnh 時thời 。 六lục 攝nhiếp 受thọ 眾chúng 生sanh 時thời 。 問vấn 何hà 等đẳng 為vi 自tự 性tánh 。

答đáp 謂vị 信tín 慚tàm 愧quý 。 無vô 貪tham 無vô 瞋sân 。 無vô 癡si 精tinh 進tấn 。 輕khinh 安an 不bất 放phóng 逸dật 。 捨xả 不bất 害hại 。 如như 是thị 諸chư 法pháp 。 名danh 自tự 性tánh 善thiện 。 問vấn 如như 是thị 諸chư 法pháp 。 互hỗ 相tương 應ưng 義nghĩa 云vân 何hà 應ưng 知tri 。 答đáp 於ư 決quyết 定định 時thời 有hữu 信tín 相tương 應ứng 。 止chỉ 息tức 雜tạp 染nhiễm 時thời 有hữu 慚tàm 與dữ 愧quý 顧cố 自tự 他tha 故cố 。 善thiện 品phẩm 業nghiệp 轉chuyển 時thời 有hữu 無vô 貪tham 無vô 瞋sân 無vô 癡si 精tinh 進tấn 。 世thế 間gian 道đạo 離ly 欲dục 時thời 有hữu 輕khinh 安an 。 出xuất 世thế 道đạo 離ly 欲dục 時thời 有hữu 不bất 放phóng 逸dật 。 及cập 捨xả 攝nhiếp 受thọ 眾chúng 生sanh 。 時thời 有hữu 不bất 害hại 。 此thử 是thị 悲bi 所sở 攝nhiếp 故cố 。 問vấn 是thị 諸chư 善thiện 法Pháp 幾kỷ 世thế 俗tục 有hữu 幾kỷ 實thật 物vật 有hữu 。 答đáp 三tam 世thế 俗tục 有hữu 。 謂vị 不bất 放phóng 逸dật 捨xả 及cập 不bất 害hại 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 不bất 放phóng 逸dật 捨xả 是thị 無vô 貪tham 無vô 瞋sân 無vô 癡si 。 精tinh 進tấn 分phần/phân 故cố 。 即tức 如như 是thị 法pháp 離ly 雜tạp 染nhiễm 義nghĩa 建kiến 立lập 為vi 捨xả 。 治trị 雜tạp 染nhiễm 義nghĩa 。 立lập 不bất 放phóng 逸dật 。 不bất 害hại 即tức 是thị 無vô 瞋sân 分phần/phân 故cố 無vô 別biệt 實thật 物vật 。

問vấn 何hà 等đẳng 名danh 軟nhuyễn 善thiện 根căn 。 答đáp 諸chư 不bất 定định 地địa 。 所sở 有hữu 善thiện 根căn 。 或hoặc 在tại 定định 地địa 而nhi 能năng 對đối 治trị 上thượng 品phẩm 煩phiền 惱não 。 問vấn 何hà 等đẳng 名danh 中trung 品phẩm 善thiện 根căn 。 答đáp 若nhược 在tại 定định 地địa 世thế 間gian 善thiện 根căn 。 或hoặc 能năng 對đối 治trị 中trung 品phẩm 煩phiền 惱não 。 問vấn 何hà 等đẳng 名danh 上thượng 品phẩm 善thiện 根căn 。 答đáp 謂vị 出xuất 世thế 間gian 所sở 有hữu 善thiện 根căn 。 或hoặc 能năng 對đối 治trị 下hạ 品phẩm 煩phiền 惱não 。 又hựu 諸chư 善thiện 法Pháp 或hoặc 由do 加gia 行hành 力lực 。 或hoặc 由do 串xuyến 習tập 力lực 。 或hoặc 由do 自tự 性tánh 力lực 。 或hoặc 由do 田điền 士sĩ 力lực 。 或hoặc 由do 清thanh 淨tịnh 力lực 。 當đương 知tri 成thành 上thượng 品phẩm 。

問vấn 善thiện 根căn 生sanh 時thời 依y 幾kỷ 種chủng 事sự 。 而nhi 得đắc 生sanh 耶da 。 答đáp 若nhược 略lược 說thuyết 依y 八bát 種chủng 事sự 。 一nhất 施thí 所sở 成thành 福phước 業nghiệp 事sự 。 二nhị 戒giới 所sở 成thành 福phước 業nghiệp 事sự 。 三tam 修tu 所sở 成thành 福phước 業nghiệp 事sự 。 四tứ 聞văn 所sở 成thành 事sự 。 五ngũ 思tư 所sở 成thành 事sự 。 六lục 餘dư 修tu 所sở 成thành 事sự 。 七thất 簡giản 擇trạch 所sở 成thành 事sự 。 八bát 攝nhiếp 受thọ 有hữu 情tình 所sở 成thành 事sự 。 當đương 知tri 此thử 中trung 。 隨tùy 其kỳ 所sở 應ứng 。 依y 所sở 說thuyết 事sự 。 或hoặc 於ư 現hiện 法pháp 或hoặc 於ư 後hậu 法pháp 。 隨tùy 為vi 一nhất 種chủng 貪tham 瞋sân 惡ác 見kiến 。 於ư 心tâm 相tương 續tục 。 先tiên 成thành 穢uế 染nhiễm 。 既ký 被bị 染nhiễm 已dĩ 。 由do 彼bỉ 對đối 治trị 令linh 於ư 是thị 處xứ 不bất 復phục 相tương 應ứng 。

問vấn 何hà 等đẳng 名danh 為vi 。 善thiện 法Pháp 差sai 別biệt 。 答đáp 或hoặc 有hữu 一nhất 種chủng 。 乃nãi 至chí 十thập 種chủng 。 如như 本bổn 地địa 分phần/phân 已dĩ 廣quảng 宣tuyên 說thuyết 。 又hựu 諸chư 善thiện 法Pháp 或hoặc 有hữu 對đối 治trị 雜tạp 染nhiễm 故cố 。 或hoặc 有hữu 雜tạp 染nhiễm 靜tĩnh 息tức 故cố 。 或hoặc 有hữu 攝nhiếp 受thọ 可khả 愛ái 果quả 故cố 。 或hoặc 有hữu 相tương 續tục 清thanh 淨tịnh 故cố 。 或hoặc 有hữu 供cúng 養dường 靈linh 廟miếu 故cố 。 或hoặc 有hữu 攝nhiếp 受thọ 有hữu 情tình 故cố 。 如như 是thị 等đẳng 類loại 。 善thiện 法Pháp 差sai 別biệt 應ưng 當đương 了liễu 知tri 。

復phục 次thứ 善thiện 法Pháp 無vô 有hữu 過quá 失thất 。 有hữu 何hà 功công 德đức 。 善thiện 法Pháp 功công 德đức 有hữu 無vô 量lượng 種chủng 。 謂vị 能năng 淨tịnh 治trị 心tâm 令linh 離ly 煩phiền 惱não 。 纏triền 及cập 隨tùy 眠miên 。 令linh 於ư 所sở 緣duyên 。 無vô 有hữu 顛điên 倒đảo 。 能năng 令linh 善thiện 根căn 。 堅kiên 固cố 不bất 退thoái 。 令linh 等đẳng 流lưu 行hành 。 相tương 續tục 而nhi 轉chuyển 。 不bất 為vi 自tự 害hại 不bất 為vi 他tha 害hại 。 不bất 為vi 俱câu 害hại 。 不bất 生sanh 現hiện 法pháp 罪tội 。 不bất 生sanh 後hậu 法pháp 罪tội 。 不bất 生sanh 現hiện 法pháp 後hậu 法pháp 罪tội 。 能năng 令linh 受thọ 彼bỉ 所sở 生sanh 喜hỷ 樂lạc 能năng 盡tận 生sanh 為vi 上thượng 首thủ 所sở 有hữu 眾chúng 苦khổ 。 又hựu 能năng 增tăng 長trưởng 涅Niết 槃Bàn 勝thắng 解giải 。 能năng 親thân 近cận 彼bỉ 。 能năng 令linh 財tài 位vị 。 無vô 有hữu 退thoái 失thất 。 處xử 眾chúng 勇dũng 猛mãnh 無vô 懼cụ 無vô 畏úy 。 廣quảng 大đại 名danh 稱xưng 。 流lưu 布bố 十thập 方phương 。 為vị 眾chúng 聖thánh 賢hiền 。 之chi 所sở 稱xưng 讚tán 。 臨lâm 命mạng 終chung 時thời 。 不bất 生sanh 憂ưu 悔hối 。 身thân 壞hoại 已dĩ 後hậu 。 生sanh 諸chư 善thiện 趣thú 。 於ư 諸chư 善thiện 法Pháp 。 令linh 無vô 退thoái 失thất 。 能năng 速tốc 隨tùy 證chứng 自tự 所sở 求cầu 義nghĩa 。 如như 是thị 等đẳng 類loại 。 諸chư 善thiện 功công 德đức 。 無vô 邊biên 無vô 量lượng 。 當đương 盡tận 了liễu 知tri 。

云vân 何hà 建kiến 立lập 。 諸chư 善thiện 對đối 治trị 由do 十thập 五ngũ 種chủng 。 謂vị 厭yếm 患hoạn 對đối 治trị 故cố 。 斷đoạn 對đối 治trị 故cố 。 持trì 對đối 治trị 故cố 。 遠viễn 分phần/phân 對đối 治trị 故cố 。 所sở 欲dục 趣thú 纏triền 對đối 治trị 故cố 。 非phi 所sở 欲dục 趣thú 纏triền 對đối 治trị 故cố 。 隨tùy 眠miên 對đối 治trị 故cố 。 軟nhuyễn 品phẩm 煩phiền 惱não 對đối 治trị 故cố 。 中trung 品phẩm 煩phiền 惱não 對đối 治trị 故cố 。 上thượng 品phẩm 煩phiền 惱não 對đối 治trị 故cố 。 散tán 亂loạn 對đối 治trị 故cố 。 諫gián 悔hối 對đối 治trị 故cố 。 羸luy 劣liệt 對đối 治trị 故cố 。 制chế 伏phục 對đối 治trị 故cố 。 離ly 繫hệ 對đối 治trị 故cố 。

復phục 次thứ 諸chư 染nhiễm 污ô 法pháp 。 二nhị 相tương/tướng 所sở 顯hiển 。 一nhất 本bổn 煩phiền 惱não 。 二nhị 隨tùy 煩phiền 惱não 。 今kim 當đương 先tiên 說thuyết 本bổn 煩phiền 惱não 。 後hậu 當đương 分phân 別biệt 隨tùy 煩phiền 惱não 。

問vấn 本bổn 煩phiền 惱não 有hữu 幾kỷ 種chủng 依y 處xứ 。 答đáp 六lục 。 一nhất 與dữ 無vô 明minh 俱câu 可khả 意ý 雜tạp 染nhiễm 境cảnh 界giới 。 二nhị 與dữ 無vô 明minh 俱câu 不bất 可khả 意ý 雜tạp 染nhiễm 境cảnh 界giới 。 三tam 與dữ 不bất 如như 理lý 作tác 意ý 。 俱câu 雜tạp 染nhiễm 境cảnh 界giới 。 四tứ 與dữ 無vô 明minh 俱câu 劣liệt 等đẳng 勝thắng 有hữu 情tình 各các 別biệt 五ngũ 取thủ 蘊uẩn 得đắc 未vị 得đắc 顛điên 倒đảo 功công 德đức 顛điên 倒đảo 。 五ngũ 與dữ 無vô 明minh 不bất 如như 理lý 作tác 意ý 。 俱câu 聽thính 聞văn 不bất 正Chánh 法Pháp 。 六lục 與dữ 無vô 明minh 不bất 如như 理lý 作tác 意ý 。 俱câu 於ư 聽thính 正Chánh 法Pháp 而nhi 生sanh 懈giải 怠đãi 。 當đương 知tri 最tối 初sơ 欣hân 樂nhạo 和hòa 合hợp 依y 處xứ 。 第đệ 二nhị 欣hân 樂nhạo 別biệt 離ly 依y 處xứ 。 第đệ 三tam 於ư 境cảnh 顛điên 倒đảo 依y 處xứ 。 第đệ 四tứ 陵lăng 蔑miệt 上thượng 慢mạn 依y 處xứ 。 第đệ 五ngũ 邪tà 執chấp 法pháp 行hành 依y 處xứ 。 第đệ 六lục 不bất 修tu 正chánh 行hạnh 。 不bất 為vi 還hoàn 滅diệt 依y 處xứ 。

問vấn 煩phiền 惱não 自tự 性tánh 有hữu 幾kỷ 種chủng 。 答đáp 有hữu 六lục 種chủng 。 一nhất 貪tham 。 二nhị 瞋sân 。 三tam 無vô 明minh 。 四tứ 慢mạn 。 五ngũ 見kiến 。 六lục 疑nghi 。

問vấn 何hà 煩phiền 惱não 與dữ 何hà 煩phiền 惱não 相tương 應ứng 。 答đáp 無vô 明minh 與dữ 一nhất 切thiết 疑nghi 。 都đô 無vô 所sở 有hữu 。 貪tham 瞋sân 互hỗ 相tương 無vô 。 此thử 或hoặc 與dữ 慢mạn 見kiến 。 謂vị 染nhiễm 愛ái 時thời 或hoặc 高cao 舉cử 或hoặc 推thôi 求cầu 。 如như 染nhiễm 愛ái 憎tăng 恚khuể 亦diệc 爾nhĩ 。 慢mạn 之chi 與dữ 見kiến 或hoặc 更cánh 相tương 應ưng 。 謂vị 高cao 舉cử 時thời 復phục 邪tà 推thôi 搆câu 。

問vấn 是thị 諸chư 煩phiền 惱não 幾kỷ 世thế 俗tục 有hữu 幾kỷ 實thật 物vật 有hữu 。 答đáp 見kiến 世thế 俗tục 有hữu 是thị 慧tuệ 分phần/phân 故cố 。 餘dư 實thật 物vật 有hữu 別biệt 有hữu 心tâm 所sở 性tánh 。

問vấn 是thị 諸chư 煩phiền 惱não 云vân 何hà 建kiến 立lập 。 軟nhuyễn 中trung 上thượng 品phẩm 。 答đáp 最tối 後hậu 所sở 斷đoạn 名danh 軟nhuyễn 品phẩm 。 中trung 間gian 所sở 斷đoạn 名danh 中trung 品phẩm 。 最tối 初sơ 所sở 斷đoạn 名danh 上thượng 品phẩm 。 復phục 由do 六lục 因nhân 諸chư 煩phiền 惱não 成thành 上thượng 品phẩm 。 一nhất 婬dâm 欲dục 所sở 生sanh 煩phiền 惱não 。 性tánh 多đa 上thượng 品phẩm 。 二nhị 串xuyến 習tập 所sở 生sanh 煩phiền 惱não 。 性tánh 多đa 上thượng 品phẩm 。 三tam 安an 足túc 處xứ 煩phiền 惱não 。 謂vị 根căn 熟thục 者giả 性tánh 多đa 上thượng 品phẩm 。 四tứ 不bất 可khả 治trị 煩phiền 惱não 。 謂vị 無vô 涅Niết 槃Bàn 法pháp 者giả 性tánh 多đa 上thượng 品phẩm 。 五ngũ 非phi 處xứ 加gia 行hành 煩phiền 惱não 。 謂vị 於ư 尊tôn 重trọng 福phước 田điền 等đẳng 所sở 性tánh 多đa 上thượng 品phẩm 。 六lục 有hữu 業nghiệp 煩phiền 惱não 。 謂vị 正chánh 發phát 業nghiệp 者giả 性tánh 多đa 上thượng 品phẩm 。

問vấn 煩phiền 惱não 生sanh 時thời 由do 幾kỷ 煩phiền 惱não 事sự 。 而nhi 得đắc 生sanh 耶da 。 答đáp 貪tham 由do 十thập 事sự 生sanh 。 一nhất 取thủ 蘊uẩn 。 二nhị 諸chư 見kiến 。 三tam 未vị 得đắc 境cảnh 界giới 。 四tứ 已dĩ 得đắc 境cảnh 界giới 。 五ngũ 已dĩ 所sở 受thọ 用dụng 過quá 去khứ 境cảnh 界giới 。 六lục 惡ác 行hành 。 七thất 男nam 女nữ 。 八bát 親thân 友hữu 。 九cửu 資tư 具cụ 。 十thập 後hậu 有hữu 及cập 無vô 有hữu 。

問vấn 何hà 貪tham 於ư 何hà 事sự 生sanh 耶da 。 答đáp 隨tùy 其kỳ 次thứ 第đệ 。 十thập 貪tham 於ư 十thập 事sự 生sanh 。 何hà 等đẳng 為vi 十thập 。

謂vị 事sự 貪tham 見kiến 貪tham 。 貪tham 貪tham 慳san 貪tham 。 蓋cái 貪tham 惡ác 行hành 貪tham 。 子tử 息tức 貪tham 親thân 友hữu 貪tham 。 資tư 具cụ 貪tham 有hữu 無vô 有hữu 貪tham 。

瞋sân 事sự 亦diệc 有hữu 十thập 種chủng 。 一nhất 己kỷ 身thân 。 二nhị 所sở 愛ái 有hữu 情tình 。 三tam 非phi 所sở 愛ái 有hữu 情tình 。 四tứ 過quá 去khứ 怨oán 親thân 。 五ngũ 未vị 來lai 怨oán 親thân 。 六lục 現hiện 在tại 怨oán 親thân 。 七thất 不bất 可khả 意ý 境cảnh 。 八bát 嫉tật 妬đố 。 九cửu 宿túc 習tập 。 十thập 他tha 見kiến 。 瞋sân 亦diệc 有hữu 十thập 。 如như 其kỳ 次thứ 第đệ 依y 彼bỉ 而nhi 生sanh 。 依y 前tiền 六lục 事sự 立lập 九cửu 惱não 事sự 。 緣duyên 彼bỉ 一nhất 切thiết 瞋sân 皆giai 名danh 有hữu 情tình 瞋sân 。 餘dư 名danh 境cảnh 界giới 瞋sân 。 若nhược 不bất 忍nhẫn 為vi 先tiên 亦diệc 有hữu 情tình 瞋sân 。 若nhược 宿túc 習tập 瞋sân 若nhược 見kiến 瞋sân 。 如như 是thị 十thập 瞋sân 。 略lược 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 有hữu 情tình 瞋sân 。 二nhị 境cảnh 界giới 瞋sân 。 三tam 見kiến 瞋sân 。 無vô 明minh 依y 七thất 事sự 起khởi 。 一nhất 世thế 事sự 。 二nhị 世thế 間gian 安an 立lập 事sự 。 三tam 運vận 轉chuyển 事sự 。 四tứ 最tối 勝thắng 事sự 。 五ngũ 真chân 實thật 事sự 。 六lục 雜tạp 染nhiễm 清thanh 淨tịnh 事sự 。 七thất 增tăng 上thượng 慢mạn 事sự 。 依y 此thử 七thất 事sự 起khởi 七thất 無vô 知tri 。 或hoặc 復phục 十thập 九cửu 當đương 知tri 於ư 初sơ 事sự 由do 三tam 種chủng 門môn 生sanh 疑nghi 惑hoặc 。 於ư 第đệ 二nhị 事sự 由do 內nội 六lục 處xứ 若nhược 外ngoại 若nhược 俱câu 生sanh 我ngã 我ngã 所sở 怨oán 親thân 等đẳng 見kiến 。 於ư 第đệ 三tam 事sự 由do 業nghiệp 異dị 熟thục 及cập 俱câu 生sanh 作tác 者giả 受thọ 者giả 。 無vô 因nhân 惡ác 因nhân 見kiến 。 於ư 第đệ 四tứ 事sự 。 誹phỉ 謗báng 三Tam 寶Bảo 。 於ư 第đệ 五ngũ 事sự 誹phỉ 謗báng 諸chư 諦đế 。 於ư 第đệ 六lục 事sự 起khởi 邪tà 解giải 行hành 。 於ư 第đệ 七thất 事sự 依y 得đắc 自tự 義nghĩa 。 起khởi 增tăng 上thượng 慢mạn 。

慢mạn 依y 六lục 事sự 生sanh 。 一nhất 劣liệt 有hữu 情tình 。 二nhị 等đẳng 有hữu 情tình 。 三tam 勝thắng 有hữu 情tình 。 四tứ 內nội 取thủ 蘊uẩn 。 五ngũ 已dĩ 得đắc 未vị 得đắc 顛điên 倒đảo 。 六lục 功công 德đức 顛điên 倒đảo 。 依y 此thử 六lục 事sự 生sanh 七thất 種chủng 慢mạn 。 謂vị 慢mạn 過quá 慢mạn 等đẳng 。 當đương 知tri 二nhị 慢mạn 依y 勝thắng 有hữu 情tình 事sự 生sanh 。 餘dư 各các 依y 一nhất 事sự 。

見kiến 依y 二nhị 事sự 生sanh 。 一nhất 增tăng 益ích 事sự 。 二nhị 損tổn 減giảm 事sự 。 增tăng 益ích 事sự 有hữu 四tứ 種chủng 。 一nhất 我ngã 有hữu 性tánh 增tăng 益ích 。 二nhị 常thường 無vô 常thường 性tánh 增tăng 益ích 。 三tam 增tăng 上thượng 生sanh 方phương 便tiện 增tăng 益ích 。 四tứ 解giải 脫thoát 方phương 便tiện 增tăng 益ích 。 損tổn 減giảm 事sự 亦diệc 有hữu 四tứ 種chủng 。 一nhất 謗báng 因nhân 。 二nhị 謗báng 果quả 。 三tam 謗báng 作tác 用dụng 。 四tứ 謗báng 善thiện 事sự 。 當đương 知tri 此thử 中trung 。 謂vị 無vô 施thí 與dữ 乃nãi 至chí 無vô 妙diệu 行hạnh 惡ác 行hành 。 是thị 名danh 謗báng 因nhân 。 謂vị 無vô 妙diệu 行hạnh 惡ác 行hành 。 業nghiệp 果quả 異dị 熟thục 。 是thị 名danh 謗báng 果quả 。 謂vị 無vô 此thử 世thế 間gian 乃nãi 至chí 。 無vô 化hóa 生sanh 有hữu 情tình 。 名danh 謗báng 作tác 用dụng 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 諸chư 士sĩ 夫phu 用dụng 是thị 此thử 中trung 作tác 用dụng 義nghĩa 。 此thử 士sĩ 夫phu 用dụng 。 復phục 有hữu 四tứ 種chủng 。 一nhất 往vãng 來lai 用dụng 。 二nhị 持trì 胎thai 藏tạng 用dụng 。 三tam 置trí 種chủng 子tử 用dụng 。 四tứ 後hậu 有hữu 業nghiệp 用dụng 。 若nhược 謂vị 世thế 間gian 無vô 阿A 羅La 漢Hán 等đẳng 。 名danh 謗báng 善thiện 事sự 。 依y 此thử 廣quảng 略lược 八bát 事sự 二nhị 事sự 。 生sanh 於ư 五ngũ 見kiến 。 謂vị 薩tát 迦ca 耶da 見kiến 。 邊biên 執chấp 見kiến 。 見kiến 取thủ 。 戒giới 禁cấm 取thủ 。 邪tà 見kiến 。 又hựu 依y 六lục 十thập 二nhị 事sự 。 生sanh 邊biên 執chấp 見kiến 及cập 邪tà 見kiến 。 謂vị 計kế 前tiền 際tế 事sự 計kế 後hậu 際tế 事sự 。 如như 經kinh 廣quảng 說thuyết 。 依y 此thử 事sự 差sai 別biệt 有hữu 六lục 十thập 二nhị 見kiến 。 疑nghi 依y 六lục 事sự 生sanh 。 一nhất 聞văn 不bất 正Chánh 法Pháp 。 二nhị 見kiến 師sư 邪tà 行hành 。 三tam 見kiến 所sở 信tín 受thọ 意ý 見kiến 差sai 別biệt 四tứ 性tánh 自tự 愚ngu 魯lỗ 。 五ngũ 甚thậm 深thâm 法Pháp 性tánh 。 六lục 廣quảng 大đại 法pháp 教giáo 。

問vấn 何hà 等đẳng 名danh 為vi 。 煩phiền 惱não 差sai 別biệt 。 答đáp 一nhất 切thiết 差sai 別biệt 略lược 有hữu 十thập 五ngũ 。 一nhất 內nội 門môn 煩phiền 惱não 。 二nhị 外ngoại 門môn 煩phiền 惱não 。 三tam 見kiến 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 四tứ 修tu 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 五ngũ 可khả 愛ái 趣thú 纏triền 所sở 攝nhiếp 煩phiền 惱não 。 六lục 非phi 可khả 愛ái 趣thú 纏triền 所sở 攝nhiếp 煩phiền 惱não 。 七thất 隨tùy 眠miên 所sở 攝nhiếp 煩phiền 惱não 。 八bát 軟nhuyễn 品phẩm 煩phiền 惱não 。 九cửu 中trung 品phẩm 煩phiền 惱não 。 十thập 上thượng 品phẩm 煩phiền 惱não 。 十thập 一nhất 散tán 亂loạn 位vị 煩phiền 惱não 。 十thập 二nhị 諫gián 悔hối 位vị 煩phiền 惱não 。 十thập 三tam 羸luy 劣liệt 位vị 煩phiền 惱não 。 十thập 四tứ 制chế 伏phục 位vị 煩phiền 惱não 。 十thập 五ngũ 離ly 繫hệ 位vị 煩phiền 惱não 復phục 次thứ 煩phiền 惱não 無vô 有hữu 功công 德đức 有hữu 多đa 過quá 失thất 。 謂vị 於ư 纏triền 位vị 污ô 心tâm 相tương 續tục 。 廣quảng 說thuyết 如như 有hữu 尋tầm 有hữu 伺tứ 地địa 。

復phục 次thứ 煩phiền 惱não 非phi 能năng 對đối 治trị 。 雖tuy 復phục 經kinh 言ngôn 依y 愛ái 斷đoạn 愛ái 依y 慢mạn 斷đoạn 慢mạn 。 然nhiên 非phi 煩phiền 惱não 。 但đãn 是thị 善thiện 心tâm 加gia 行hành 希hy 求cầu 高cao 舉cử 行hành 相tương/tướng 。 與dữ 彼bỉ 相tương 似tự 。 假giả 說thuyết 愛ái 慢mạn 。

復phục 次thứ 如như 前tiền 說thuyết 十thập 五ngũ 種chủng 心tâm 對đối 治trị 差sái 別biệt 。 當đương 知tri 煩phiền 惱não 是thị 彼bỉ 所sở 治trị 亦diệc 十thập 五ngũ 種chủng 。

復phục 次thứ 隨tùy 煩phiền 惱não 依y 處xứ 當đương 知tri 略lược 有hữu 九cửu 種chủng 。 一nhất 展triển 轉chuyển 共cộng 住trú 。 二nhị 展triển 轉chuyển 相tương/tướng 舉cử 。 三tam 利lợi 養dưỡng 。 四tứ 邪tà 命mạng 。 五ngũ 不bất 敬kính 尊tôn 師sư 。 六lục 不bất 忍nhẫn 。 七thất 毀hủy 增tăng 上thượng 戒giới 。 八bát 毀hủy 增tăng 上thượng 心tâm 。 九cửu 毀hủy 增tăng 上thượng 慧tuệ 。

復phục 次thứ 隨tùy 煩phiền 惱não 自tự 性tánh 云vân 何hà 。 謂vị 忿phẫn 恨hận 覆phú 惱não 。 嫉tật 慳san 誑cuống 諂siểm 。 憍kiêu 害hại 無vô 慚tàm 。 無vô 愧quý 惛hôn 沈trầm 。 掉trạo 舉cử 不bất 信tín 。 懈giải 怠đãi 放phóng 逸dật 。 忘vong 念niệm 散tán 亂loạn 。 不bất 正chánh 知tri 惡ác 作tác 。 睡thụy 眠miên 尋tầm 伺tứ 。 如như 本bổn 地địa 分phần/phân 已dĩ 廣quảng 詮thuyên 說thuyết 。 如như 是thị 等đẳng 類loại 。 名danh 隨tùy 煩phiền 惱não 自tự 性tánh 。

此thử 中trung 初sơ 二nhị 依y 初sơ 依y 處xứ 而nhi 生sanh 。 第đệ 三tam 第đệ 四tứ 依y 第đệ 二nhị 。 第đệ 五ngũ 第đệ 六lục 依y 第đệ 三tam 。 第đệ 七thất 第đệ 八bát 依y 第đệ 四tứ 。 第đệ 九cửu 依y 第đệ 五ngũ 。 第đệ 十thập 依y 第đệ 六lục 。 十thập 一nhất 十thập 二nhị 依y 第đệ 七thất 。 所sở 餘dư 十thập 二nhị 依y 後hậu 二nhị 依y 處xứ 而nhi 生sanh 。

當đương 知tri 此thử 中trung 。 毀hủy 增tăng 上thượng 心tâm 毀hủy 增tăng 上thượng 慧tuệ 由do 三tam 門môn 轉chuyển 。 一nhất 由do 毀hủy 止chỉ 相tương/tướng 門môn 。 二nhị 由do 毀hủy 舉cử 相tương/tướng 門môn 。 三tam 由do 毀hủy 捨xả 相tương/tướng 門môn 。 惛hôn 沈trầm 睡thụy 眠miên 。 由do 初sơ 依y 處xứ 生sanh 。 掉trạo 舉cử 惡ác 作tác 。 由do 第đệ 二nhị 依y 處xứ 生sanh 。 不bất 信tín 乃nãi 至chí 尋tầm 伺tứ 由do 第đệ 三tam 依y 處xứ 生sanh 。

復phục 次thứ 隨tùy 煩phiền 惱não 云vân 何hà 展triển 轉chuyển 相tương 應ứng 。 當đương 知tri 無vô 慚tàm 無vô 愧quý 。 與dữ 一nhất 切thiết 不bất 善thiện 相tương 應ứng 。 不bất 信tín 懈giải 怠đãi 放phóng 逸dật 。 忘vong 念niệm 散tán 亂loạn 惡ác 慧tuệ 與dữ 一nhất 切thiết 染nhiễm 污ô 心tâm 相tương 應ứng 。 睡thụy 眠miên 惡ác 作tác 與dữ 一nhất 切thiết 善thiện 不bất 善thiện 無vô 記ký 相tướng 。 應ưng 所sở 餘dư 當đương 知tri 互hỗ 不bất 相tương 應ứng 。

復phục 次thứ 隨tùy 煩phiền 惱não 幾kỷ 世thế 俗tục 有hữu 幾kỷ 實thật 物vật 有hữu 。 謂vị 忿phẫn 恨hận 惱não 嫉tật 害hại 是thị 瞋sân 分phần/phân 故cố 皆giai 世thế 俗tục 有hữu 。 慳san 憍kiêu 掉trạo 舉cử 是thị 貪tham 分phần/phân 故cố 皆giai 世thế 俗tục 有hữu 。 覆phú 誑cuống 諂siểm 惛hôn 沈trầm 睡thụy 眠miên 。 惡ác 作tác 是thị 癡si 分phần/phân 故cố 皆giai 世thế 俗tục 有hữu 。 無vô 慚tàm 無vô 愧quý 。 不bất 信tín 懈giải 怠đãi 是thị 實thật 物vật 有hữu 。 放phóng 逸dật 是thị 假giả 有hữu 。 如như 前tiền 說thuyết 。 忘vong 念niệm 散tán 亂loạn 惡ác 慧tuệ 是thị 癡si 分phần/phân 故cố 一nhất 切thiết 皆giai 是thị 世thế 俗tục 有hữu 。 尋tầm 伺tứ 二nhị 種chủng 是thị 發phát 語ngữ 言ngôn 心tâm 加gia 行hành 分phần/phân 故cố 及cập 慧tuệ 分phần/phân 故cố 俱câu 是thị 假giả 有hữu 。

復phục 次thứ 隨tùy 煩phiền 惱não 云vân 何hà 成thành 。 軟nhuyễn 中trung 上thượng 品phẩm 。 當đương 知tri 如như 本bổn 煩phiền 惱não 說thuyết 。 如như 是thị 隨tùy 煩phiền 惱não 若nhược 事sự 若nhược 差sai 別biệt 若nhược 過quá 失thất 若nhược 所sở 治trị 。 隨tùy 其kỳ 所sở 應ứng 。 皆giai 如như 煩phiền 惱não 應ưng 知tri 復phục 次thứ 諸chư 無vô 記ký 法pháp 依y 處xứ 當đương 知tri 略lược 有hữu 四tứ 種chủng 。 謂vị 業nghiệp 所sở 引dẫn 生sanh 。 生sanh 已dĩ 若nhược 行hành 住trụ 。 若nhược 養dưỡng 命mạng 。 若nhược 三tam 摩ma 地địa 差sai 別biệt 。

復phục 次thứ 彼bỉ 自tự 性tánh 云vân 何hà 。 謂vị 異dị 熟thục 生sanh 蘊uẩn 若nhược 中trung 庸dong 加gia 行hành 所sở 攝nhiếp 威uy 儀nghi 路lộ 及cập 工công 巧xảo 處xứ 。 若nhược 為vi 嬉hi 戲hí 加gia 行hành 所sở 攝nhiếp 變biến 化hóa 。

問vấn 彼bỉ 云vân 何hà 展triển 轉chuyển 相tương 應ứng 耶da 。 答đáp 威uy 儀nghi 路lộ 工công 巧xảo 處xứ 或hoặc 於ư 一nhất 時thời 。 展triển 轉chuyển 相tương 應ứng 如như 說thuyết 。 或hoặc 有hữu 事sự 業nghiệp 行hành 時thời 易dị 作tác 非phi 住trụ 非phi 坐tọa 亦diệc 非phi 偃yển 臥ngọa 。 乃nãi 至chí 或hoặc 有hữu 事sự 業nghiệp 若nhược 行hành 若nhược 住trụ 若nhược 坐tọa 。 若nhược 臥ngọa 皆giai 悉tất 易dị 作tác 。 如như 經kinh 廣quảng 說thuyết 。 所sở 餘dư 無vô 有hữu 展triển 轉chuyển 相tương 應ứng 。

問vấn 是thị 諸chư 無vô 記ký 幾kỷ 實thật 物vật 有hữu 幾kỷ 是thị 假giả 有hữu 。 答đáp 於ư 異dị 熟thục 所sở 攝nhiếp 諸chư 蘊uẩn 及cập 心tâm 加gia 行hành 差sai 別biệt 中trung 而nhi 施thi 設thiết 故cố 。 當đương 知tri 一nhất 切thiết 。 皆giai 世thế 俗tục 有hữu 。

云vân 何hà 彼bỉ 成thành 。 軟nhuyễn 中trung 上thượng 品phẩm 。 謂vị 異dị 熟thục 生sanh 及cập 威uy 儀nghi 路lộ 不bất 猛mãnh 利lợi 故cố 俱câu 是thị 軟nhuyễn 品phẩm 。 諸chư 工công 巧xảo 處xứ 性tánh 猛mãnh 利lợi 故cố 說thuyết 名danh 中trung 品phẩm 。 當đương 知tri 變biến 化hóa 性tánh 極cực 猛mãnh 利lợi 故cố 是thị 上thượng 品phẩm 。 又hựu 四tứ 種chủng 類loại 各các 有hữu 差sai 別biệt 。 謂vị 無vô 色sắc 界giới 異dị 熟thục 是thị 軟nhuyễn 品phẩm 。 色sắc 界giới 異dị 熟thục 是thị 中trung 品phẩm 。 欲dục 界giới 異dị 熟thục 是thị 上thượng 品phẩm 。 若nhược 坐tọa 若nhược 臥ngọa 是thị 軟nhuyễn 。 威uy 儀nghi 住trụ 是thị 中trung 。 威uy 儀nghi 行hành 是thị 上thượng 。 威uy 儀nghi 初sơ 習tập 業nghiệp 者giả 是thị 下hạ 工công 巧xảo 。 已dĩ 串xuyến 習tập 者giả 是thị 中trung 工công 巧xảo 。 堪kham 為vi 師sư 者giả 是thị 上thượng 工công 巧xảo 。 下hạ 品phẩm 修tu 三tam 摩ma 地địa 。 所sở 得đắc 是thị 軟nhuyễn 變biến 化hóa 。 中trung 品phẩm 修tu 三tam 摩ma 地địa 。 所sở 得đắc 是thị 中trung 變biến 化hóa 。 上thượng 品phẩm 修tu 三tam 摩ma 地địa 。 所sở 得đắc 是thị 上thượng 變biến 化hóa 。 如như 是thị 等đẳng 類loại 。 軟nhuyễn 中trung 上thượng 品phẩm 。 差sai 別biệt 應ưng 知tri 。 問vấn 是thị 諸chư 無vô 記ký 依y 何hà 事sự 生sanh 。 答đáp 當đương 知tri 略lược 說thuyết 依y 十thập 二nhị 事sự 。 如như 聞văn 所sở 成thành 地địa 已dĩ 說thuyết 。

云vân 何hà 諸chư 無vô 記ký 差sai 別biệt 。 謂vị 異dị 熟thục 生sanh 五ngũ 趣thú 別biệt 故cố 。 五ngũ 種chủng 差sai 別biệt 。 若nhược 威uy 儀nghi 路lộ 威uy 儀nghi 別biệt 故cố 四tứ 種chủng 差sai 別biệt 。 若nhược 工công 巧xảo 處xứ 十thập 二nhị 事sự 差sai 別biệt 故cố 即tức 十thập 。 二nhị 種chủng 差sai 別biệt 。 異dị 生sanh 聲Thanh 聞Văn 獨Độc 覺Giác 。 菩Bồ 薩Tát 如Như 來Lai 差sai 別biệt 故cố 。 為vi 嬉hi 戲hí 為vi 利lợi 他tha 身thân 語ngữ 變biến 化hóa 差sai 別biệt 故cố 。 當đương 知tri 變biến 化hóa 八bát 種chủng 差sai 別biệt 。 由do 此thử 差sai 別biệt 即tức 攝nhiếp 餘dư 事sự 故cố 不bất 別biệt 說thuyết 。 又hựu 異dị 熟thục 生sanh 一nhất 向hướng 無vô 記ký 。 二nhị 三tam 可khả 得đắc 一nhất 有hữu 二nhị 種chủng 。 若nhược 依y 伎kỹ 樂nhạc 以dĩ 染nhiễm 污ô 心tâm 。 發phát 起khởi 威uy 儀nghi 。 是thị 染nhiễm 污ô 性tánh 。 若nhược 依y 寂tịch 靜tĩnh 即tức 是thị 善thiện 性tánh 。 若nhược 依y 染nhiễm 著trước 發phát 起khởi 工công 巧xảo 是thị 染nhiễm 污ô 性tánh 。 若nhược 善thiện 加gia 行hành 所sở 起khởi 工công 巧xảo 。 即tức 是thị 善thiện 性tánh 。 為vi 引dẫn 導đạo 他tha 或hoặc 為vi 利lợi 益ích 諸chư 有hữu 情tình 故cố 。 而nhi 起khởi 變biến 化hóa 。 當đương 知tri 是thị 善thiện 此thử 無vô 染nhiễm 污ô 。

復phục 次thứ 如như 是thị 。 五ngũ 蘊uẩn 幾kỷ 諦đế 所sở 攝nhiếp 。 又hựu 此thử 諸chư 諦đế 幾kỷ 蘊uẩn 所sở 攝nhiếp 。 當đương 知tri 三tam 諦đế 五ngũ 蘊uẩn 更cánh 互hỗ 相tương 攝nhiếp 。 滅Diệt 諦Đế 諸chư 蘊uẩn 互hỗ 不bất 相tương 攝nhiếp 。 由do 滅Diệt 諦Đế 性tánh 是thị 彼bỉ 寂tịch 靜tĩnh 所sở 顯hiển 故cố 。

問vấn 如như 聲Thanh 聞Văn 地địa 已dĩ 說thuyết 於ư 四Tứ 諦Đế 中trung 。 有hữu 十thập 六lục 行hành 觀quán 。 何hà 故cố 於ư 苦Khổ 諦Đế 為vi 四tứ 行hành 觀quán 。 答đáp 為vi 欲dục 對đối 治trị 四tứ 顛điên 倒đảo 故cố 。 謂vị 初sơ 一nhất 行hành 對đối 治trị 初sơ 一nhất 顛điên 倒đảo 。 次thứ 一nhất 行hành 對đối 治trị 次thứ 二nhị 顛điên 倒đảo 。 後hậu 二nhị 行hành 對đối 治trị 後hậu 一nhất 顛điên 倒đảo 。 問vấn 何hà 故cố 於ư 集Tập 諦Đế 為vi 四tứ 行hành 觀quán 。 答đáp 由do 有hữu 四tứ 種chủng 愛ái 故cố 。 此thử 四tứ 種chủng 愛ái 當đương 知tri 由do 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 淨tịnh 我ngã 愛ái 差sai 別biệt 故cố 。 建kiến 立lập 差sai 別biệt 。 初sơ 愛ái 為vi 緣duyên 建kiến 立lập 後hậu 有hữu 愛ái 。 第đệ 二nhị 第đệ 三tam 。 愛ái 為vi 緣duyên 建kiến 立lập 喜hỷ 貪tham 俱câu 行hành 愛ái 及cập 彼bỉ 彼bỉ 希hy 樂nhạo/nhạc/lạc 愛ái 。 最tối 後hậu 愛ái 為vi 緣duyên 建kiến 立lập 獨độc 愛ái 。 當đương 知tri 此thử 愛ái 隨tùy 逐trục 自tự 體thể 。 又hựu 愛ái 云vân 何hà 。 謂vị 於ư 自tự 體thể 親thân 昵ni 藏tạng 護hộ 。 後hậu 有hữu 愛ái 云vân 何hà 。 謂vị 求cầu 當đương 來lai 自tự 體thể 差sai 別biệt 。 喜hỷ 貪tham 俱câu 行hành 愛ái 云vân 何hà 。 謂vị 於ư 現hiện 前tiền 或hoặc 於ư 已dĩ 得đắc 可khả 愛ái 色sắc 聲thanh 香hương 味vị 觸xúc 法pháp 。 起khởi 貪tham 著trước 愛ái 。 彼bỉ 彼bỉ 希hy 望vọng 愛ái 云vân 何hà 。 謂vị 於ư 所sở 餘dư 可khả 愛ái 色sắc 等đẳng 起khởi 希hy 求cầu 愛ái 。 問vấn 何hà 故cố 於ư 滅Diệt 諦Đế 為vi 四tứ 行hành 觀quán 。 答đáp 由do 四tứ 種chủng 愛ái 滅diệt 所sở 顯hiển 故cố 。 問vấn 何hà 故cố 於ư 道Đạo 諦Đế 為vi 四tứ 行hành 觀quán 。 答đáp 由do 能năng 證chứng 彼bỉ 四tứ 愛ái 滅diệt 故cố 。

復phục 次thứ 如như 聲Thanh 聞Văn 地địa 已dĩ 說thuyết 壞hoại 等đẳng 。 十thập 種chủng 行hành 相tướng 。 此thử 中trung 無vô 所sở 得đắc 云vân 何hà 。 謂vị 唯duy 有hữu 根căn 唯duy 有hữu 境cảnh 界giới 。 唯duy 有hữu 彼bỉ 所sở 生sanh 受thọ 。 唯duy 有hữu 彼bỉ 所sở 生sanh 心tâm 。 唯duy 有hữu 計kế 我ngã 我ngã 想tưởng 。 唯duy 有hữu 計kế 我ngã 我ngã 見kiến 。 唯duy 有hữu 我ngã 我ngã 。 言ngôn 說thuyết 戲hí 論luận 。 除trừ 此thử 七thất 外ngoại 餘dư 實thật 我ngã 相tương/tướng 。 了liễu 不bất 可khả 得đắc 。 不bất 自tự 在tại 云vân 何hà 。 謂vị 眾chúng 緣duyên 生sanh 無vô 常thường 苦khổ 相tương/tướng 所sở 攝nhiếp 。 諸chư 行hành 離ly 我ngã 相tương/tướng 故cố 。

問vấn 此thử 十thập 行hành 相tương/tướng 由do 何hà 行hành 相tương/tướng 攝nhiếp 壞hoại 苦khổ 耶da 。 答đáp 由do 結kết 行hành 相tương 及cập 變biến 壞hoại 增tăng 上thượng 所sở 起khởi 憂ưu 惱não 。 當đương 知tri 是thị 壞hoại 苦khổ 性tánh 。 非phi 唯duy 變biến 壞hoại 。 已dĩ 離ly 憂ưu 者giả 雖tuy 復phục 遇ngộ 彼bỉ 不bất 為vi 害hại 故cố 。 問vấn 何hà 等đẳng 行hành 相tương/tướng 攝nhiếp 苦khổ 苦khổ 耶da 。 答đáp 由do 不bất 可khả 愛ái 行hành 相tương/tướng 。 問vấn 何hà 等đẳng 行hành 相tương/tướng 攝nhiếp 行hành 苦khổ 耶da 。 答đáp 由do 不bất 安an 隱ẩn 行hành 相tương/tướng 。

復phục 次thứ 如như 經kinh 言ngôn 。 生sanh 苦khổ 乃nãi 至chí 略lược 攝nhiếp 五ngũ 取thủ 蘊uẩn 苦khổ 。 如như 是thị 諸chư 苦khổ 。 相tương/tướng 幾kỷ 苦khổ 苦khổ 攝nhiếp 。 謂vị 初sơ 五ngũ 。 幾kỷ 壞hoại 苦khổ 攝nhiếp 。 謂vị 中trung 二nhị 。 幾kỷ 行hành 苦khổ 攝nhiếp 。 謂vị 後hậu 一nhất 。

復phục 次thứ 初sơ 七thất 苦khổ 苦khổ 攝nhiếp 。 彼bỉ 所sở 對đối 治trị 淨tịnh 妙diệu 煩phiền 惱não 。 壞hoại 苦khổ 攝nhiếp 。 最tối 後hậu 一nhất 行hành 苦khổ 攝nhiếp 。 由do 世Thế 尊Tôn 言ngôn 入nhập 變biến 壞hoại 心tâm 。 又hựu 作tác 是thị 言ngôn 。 由do 蓋cái 纏triền 故cố 領lãnh 彼bỉ 所sở 生sanh 心tâm 諸chư 憂ưu 苦khổ 。 故cố 知tri 煩phiền 惱não 壞hoại 苦khổ 。 故cố 苦khổ 道Đạo 理lý 成thành 就tựu 。

復phục 次thứ 如như 經kinh 言ngôn 有hữu 四tứ 種chủng 苦khổ 。 一nhất 者giả 生sanh 苦khổ 。 二nhị 緣duyên 內nội 苦khổ 。 三tam 緣duyên 外ngoại 苦khổ 。 四tứ 麁thô 重trọng 苦khổ 。 問vấn 此thử 中trung 何hà 行hành 攝nhiếp 何hà 苦khổ 何hà 苦khổ 攝nhiếp 何hà 行hành 。 答đáp 初sơ 行hành 初sơ 苦khổ 展triển 轉chuyển 相tương/tướng 攝nhiếp 。 次thứ 有hữu 三tam 行hành 。 與dữ 第đệ 二nhị 苦khổ 展triển 轉chuyển 相tương/tướng 攝nhiếp 。 次thứ 有hữu 三tam 行hành 。 與dữ 第đệ 三tam 苦khổ 展triển 轉chuyển 相tương/tướng 攝nhiếp 。 最tối 後hậu 一nhất 行hành 與dữ 最tối 後hậu 苦khổ 展triển 轉chuyển 相tương/tướng 攝nhiếp 。 前tiền 所sở 說thuyết 愛ái 自tự 性tánh 差sai 別biệt 。 建kiến 立lập 集Tập 諦Đế 四tứ 種chủng 行hành 相tương/tướng 。 當đương 知tri 為vi 生sanh 今kim 果quả 差sai 別biệt 四tứ 種chủng 苦khổ 故cố 。

復phục 次thứ 此thử 十thập 六lục 行hành 幾kỷ 是thị 空không 行hành 。 謂vị 二nhị 。 即tức 苦Khổ 諦Đế 後hậu 二nhị 行hành 。 幾kỷ 是thị 無vô 願nguyện 行hành 。 謂vị 六lục 。 即tức 苦Khổ 諦Đế 前tiền 二nhị 行hành 及cập 集Tập 諦Đế 一nhất 切thiết 。 幾kỷ 是thị 無vô 相tướng 行hành 。 謂vị 滅Diệt 諦Đế 一nhất 切thiết 。 幾kỷ 是thị 清thanh 淨tịnh 因nhân 所sở 顯hiển 行hành 。 謂vị 道Đạo 諦Đế 一nhất 切thiết 。

問vấn 要yếu 由do 無vô 常thường 想tưởng 能năng 住trụ 無vô 我ngã 想tưởng 。 何hà 故cố 此thử 中trung 。 先tiên 說thuyết 空không 耶da 。 答đáp 此thử 約ước 無vô 我ngã 觀quán 已dĩ 生sanh 由do 無vô 常thường 觀quán 建kiến 立lập 無vô 願nguyện 。 以dĩ 此thử 二nhị 觀quán 前tiền 後hậu 展triển 轉chuyển 互hỗ 修tu 治trị 故cố 。

復phục 次thứ 四tứ 聖Thánh 諦Đế 說thuyết 次thứ 第đệ 者giả 。 謂vị 由do 此thử 故cố 苦khổ 此thử 最tối 為vi 初sơ 。 如như 此thử 故cố 苦khổ 。 此thử 為vi 第đệ 二nhị 。 此thử 二nhị 攝nhiếp 黑hắc 品phẩm 究cứu 竟cánh 。 由do 此thử 故cố 樂nhạo/nhạc/lạc 。 此thử 為vi 第đệ 三tam 。 如như 此thử 故cố 樂nhạo/nhạc/lạc 。 是thị 為vi 第đệ 四tứ 。 此thử 二nhị 攝nhiếp 白bạch 品phẩm 究cứu 竟cánh 。 譬thí 如như 重trọng 病bệnh 病bệnh 因nhân 病bệnh 愈dũ 良lương 藥dược 又hựu 有hữu 差sai 別biệt 。 謂vị 如như 世thế 間gian 遭tao 苦khổ 次thứ 第đệ 。 當đương 知tri 建kiến 立lập 聖Thánh 諦Đế 次thứ 第đệ 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 如như 諸chư 世thế 間gian 曾tằng 所sở 遭tao 苦khổ 。 即tức 於ư 此thử 處xứ 。 先tiên 發phát 作tác 意ý 。 次thứ 於ư 遭tao 苦khổ 因nhân 。 次thứ 於ư 苦khổ 解giải 脫thoát 。 後hậu 於ư 解giải 脫thoát 方phương 便tiện 。 發phát 起khởi 作tác 意ý 。 問vấn 諦đế 義nghĩa 云vân 何hà 。 答đáp 如như 所sở 說thuyết 相tương/tướng 不bất 捨xả 離ly 義nghĩa 。 由do 觀quán 此thử 故cố 到đáo 清thanh 淨tịnh 究cứu 竟cánh 義nghĩa 。 是thị 諦đế 義nghĩa 。 問vấn 苦Khổ 諦Đế 義nghĩa 云vân 何hà 。 答đáp 煩phiền 惱não 所sở 生sanh 行hành 義nghĩa 。 問vấn 集Tập 諦Đế 義nghĩa 云vân 何hà 。 答đáp 能năng 生sanh 苦Khổ 諦Đế 義nghĩa 。 問vấn 滅Diệt 諦Đế 義nghĩa 云vân 何hà 。 答đáp 彼bỉ 俱câu 寂tịch 靜tĩnh 義nghĩa 。 問vấn 道Đạo 諦Đế 義nghĩa 云vân 何hà 。 答đáp 能năng 成thành 三tam 諦đế 義nghĩa 。

問vấn 如như 是thị 四Tứ 聖Thánh 諦Đế 。 為vi 世thế 俗tục 諦đế 攝nhiếp 。 為vi 勝thắng 義nghĩa 諦đế 攝nhiếp 。 答đáp 勝thắng 義nghĩa 諦đế 攝nhiếp 。

何hà 以dĩ 故cố 。 於ư 順thuận 苦khổ 樂lạc 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 諸chư 行hành 中trung 。 由do 自tự 相tương/tướng 差sai 別biệt 故cố 建kiến 立lập 世thế 俗tục 諦đế 。 由do 彼bỉ 共cộng 相tương 一nhất 味vị 苦khổ 故cố 當đương 知tri 建kiến 立lập 勝thắng 義nghĩa 諦đế 。

問vấn 何hà 緣duyên 故cố 說thuyết 遍biến 知tri 苦Khổ 諦Đế 。 永vĩnh 斷đoạn 集Tập 諦Đế 。 觸xúc 證chứng 滅Diệt 諦Đế 。 修tu 習tập 道Đạo 諦Đế 。 答đáp 由do 彼bỉ 苦Khổ 諦Đế 是thị 四tứ 顛điên 倒đảo 。 所sở 依y 處xứ 故cố 。 為vi 除trừ 顛điên 倒đảo 故cố 遍biến 知tri 苦khổ 。 既ký 遍biến 知tri 苦khổ 即tức 遍biến 知tri 集tập 。 由do 彼bỉ 集Tập 諦Đế 苦Khổ 諦Đế 攝nhiếp 故cố 。 雖tuy 遍biến 知tri 苦khổ 仍nhưng 為vi 集Tập 諦Đế 。 之chi 所sở 隨tùy 逐trục 。 故cố 須tu 更cánh 說thuyết 永vĩnh 斷đoạn 集Tập 諦Đế 。 言ngôn 觸xúc 證chứng 者giả 。 是thị 現hiện 見kiến 義nghĩa 。 由do 於ư 滅Diệt 諦Đế 現hiện 前tiền 見kiến 故cố 不bất 生sanh 怖bố 畏úy 。 愛ái 樂nhạo 攝nhiếp 受thọ 。 是thị 故cố 次thứ 說thuyết 觸xúc 證chứng 滅Diệt 諦Đế 。 若nhược 勤cần 修tu 道Đạo 乃nãi 能năng 成thành 辦biện 所sở 說thuyết 三tam 義nghĩa 。 是thị 故cố 後hậu 說thuyết 修tu 習tập 道Đạo 諦Đế 。

問vấn 諦đế 現hiện 觀quán 有hữu 幾kỷ 種chủng 。 此thử 復phục 何hà 相tương/tướng 。 答đáp 決quyết 定định 義nghĩa 是thị 現hiện 觀quán 義nghĩa 。 此thử 則tắc 於ư 諸chư 諦đế 中trung 決quyết 定định 智trí 慧tuệ 。 及cập 彼bỉ 因nhân 彼bỉ 相tương 應ứng 彼bỉ 共cộng 有hữu 法pháp 為vi 體thể 。 是thị 名danh 現hiện 觀quán 相tương/tướng 。 此thử 復phục 六lục 種chủng 應ưng 知tri 如như 有hữu 尋tầm 有hữu 伺tứ 地địa 說thuyết 。

此thử 中trung 云vân 何hà 。 名danh 初sơ 現hiện 觀quán 。 謂vị 於ư 諸chư 諦đế 決quyết 定định 思tư 惟duy 。 云vân 何hà 名danh 為vi 。 第đệ 二nhị 現hiện 觀quán 。 謂vị 三Tam 寶Bảo 所sở 三tam 種chủng 淨tịnh 信tín 。 由do 於ư 寶bảo 義nghĩa 已dĩ 決quyết 定định 故cố 。 及cập 聞văn 所sở 成thành 。 決quyết 定định 智trí 慧tuệ 。

云vân 何hà 名danh 為vi 。 第đệ 三tam 現hiện 觀quán 。 謂vị 聖thánh 所sở 愛ái 戒giới 。 於ư 惡ác 趣thú 業nghiệp 已dĩ 得đắc 決quyết 定định 。 不bất 作tác 律luật 儀nghi 故cố 。

云vân 何hà 名danh 為vi 。 第đệ 四tứ 現hiện 觀quán 。 謂vị 於ư 加gia 行hành 道Đạo 中trung 先tiên 集tập 資tư 糧lương 極cực 圓viên 滿mãn 故cố 。 又hựu 善thiện 方phương 便tiện 磨ma 瑩oánh 心tâm 故cố 。 從tùng 世thế 間gian 順thuận 決quyết 擇trạch 分phần/phân 邊biên 際tế 善thiện 根căn 。 無vô 間gian 。 有hữu 初sơ 內nội 遣khiển 有hữu 情tình 假giả 法pháp 緣duyên 心tâm 生sanh 。 能năng 除trừ 軟nhuyễn 品phẩm 見kiến 道đạo 所sở 斷đoạn 煩phiền 惱não 麁thô 重trọng 。 從tùng 此thử 無vô 間gian 。 第đệ 二nhị 內nội 遣khiển 諸chư 法pháp 假giả 法pháp 緣duyên 心tâm 生sanh 。 能năng 除trừ 中trung 品phẩm 見kiến 道đạo 所sở 斷đoạn 煩phiền 惱não 麁thô 重trọng 。 從tùng 此thử 無vô 間gian 。 第đệ 三tam 遍biến 遣khiển 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。 諸chư 法pháp 假giả 法pháp 緣duyên 心tâm 生sanh 。 能năng 除trừ 一nhất 切thiết 。 見kiến 道đạo 所sở 斷đoạn 煩phiền 惱não 麁thô 重trọng 。 又hựu 此thử 現hiện 觀quán 即tức 是thị 見kiến 道đạo 。 亦diệc 名danh 雙song 運vận 道đạo 。 此thử 中trung 雖tuy 有hữu 毘Tỳ 鉢Bát 舍Xá 那Na 。 品phẩm 三tam 心tâm 及cập 奢xa 摩ma 他tha 品phẩm 三tam 心tâm 。 然nhiên 由do 雙song 運vận 合hợp 立lập 三tam 心tâm 。 以dĩ 於ư 一nhất 剎sát 那na 中trung 。 止Chỉ 觀Quán 俱câu 可khả 得đắc 故cố 。 當đương 知tri 此thử 諸chư 心tâm 唯duy 緣duyên 非phi 安an 立lập 諦đế 境cảnh 。 又hựu 前tiền 二nhị 心tâm 法pháp 智trí 相tương 應ứng 。 第đệ 三tam 心tâm 類loại 智trí 相tương 應ứng 。 又hựu 即tức 由do 此thử 心tâm 勢thế 力lực 故cố 。 於ư 苦khổ 等đẳng 安an 立lập 諦đế 中trung 。 有hữu 第đệ 二nhị 現hiện 觀quán 位vị 清thanh 淨tịnh 無vô 礙ngại 。 苦khổ 等đẳng 智trí 生sanh 。 當đương 知tri 依y 此thử 智trí 故cố 苦Khổ 集Tập 滅Diệt 道Đạo 。 智trí 得đắc 成thành 立lập 。 即tức 前tiền 三tam 心tâm 并tinh 止Chỉ 觀Quán 品phẩm 能năng 證chứng 見kiến 斷đoạn 煩phiền 惱não 寂tịch 滅diệt 。 能năng 得đắc 永vĩnh 滅diệt 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 及cập 所sở 依y 事sự 。 出xuất 世thế 間gian 道Đạo 。 是thị 名danh 現hiện 觀quán 智trí 諦đế 現hiện 觀quán 。

云vân 何hà 名danh 為vi 。 現hiện 觀quán 邊biên 智trí 諦đế 現hiện 觀quán 。 謂vị 此thử 現hiện 觀quán 後hậu 所sở 得đắc 智trí 。 名danh 現hiện 觀quán 邊biên 智trí 。 當đương 知tri 此thử 智trí 第đệ 三tam 心tâm 無vô 間gian 從tùng 見kiến 道đạo 起khởi 。 方phương 現hiện 在tại 前tiền 。 緣duyên 先tiên 世thế 智trí 曾tằng 所sở 觀quán 察sát 下hạ 上thượng 二nhị 地địa 及cập 二nhị 增tăng 上thượng 安an 立lập 諦đế 境cảnh 。 似tự 法pháp 類loại 智trí 世thế 俗tục 智trí 攝nhiếp 通thông 世thế 出xuất 世thế 。 是thị 出xuất 世thế 間gian 。 智trí 後hậu 所sở 得đắc 。 如như 其kỳ 次thứ 第đệ 於ư 一nhất 一nhất 諦đế 二nhị 種chủng 智trí 生sanh 。 謂vị 忍nhẫn 可khả 欲dục 樂lạc 智trí 及cập 現hiện 觀quán 決quyết 定định 智trí 。 如như 是thị 依y 前tiền 現hiện 觀quán 起khởi 已dĩ 。 於ư 下hạ 上thượng 諸chư 諦đế 中trung 二nhị 二nhị 智trí 生sanh 。 是thị 名danh 現hiện 觀quán 邊biên 智trí 諦đế 現hiện 觀quán 。 此thử 中trung 前tiền 智trí 遣khiển 假giả 法pháp 緣duyên 故cố 。 是thị 無vô 分phân 別biệt 。 後hậu 智trí 隨tùy 逐trục 假giả 法pháp 緣duyên 故cố 是thị 有hữu 分phân 別biệt 。 又hựu 前tiền 智trí 於ư 依y 止chỉ 中trung 能năng 斷đoạn 見kiến 斷đoạn 。 煩phiền 惱não 隨tùy 眠miên 。 後hậu 智trí 思tư 惟duy 所sở 緣duyên 故cố 令linh 彼bỉ 所sở 斷đoạn 。 更cánh 不bất 復phục 起khởi 。 又hựu 前tiền 智trí 能năng 進tiến 趣thú 修tu 道Đạo 中trung 出xuất 世thế 斷đoạn 道đạo 。 第đệ 二nhị 智trí 能năng 進tiến 趣thú 世thế 出xuất 世thế 斷đoạn 道đạo 。 無vô 有hữu 純thuần 世thế 間gian 道đạo 能năng 。 永vĩnh 害hại 隨tùy 眠miên 。 由do 世thế 間gian 道đạo 是thị 曾tằng 習tập 故cố 。 相tương/tướng 執chấp 所sở 引dẫn 故cố 。 如như 相tương/tướng 執chấp 所sở 引dẫn 如như 是thị 。 亦diệc 不bất 能năng 泯mẫn 伏phục 諸chư 相tướng 。 如như 不bất 能năng 泯mẫn 伏phục 諸chư 相tướng 。 如như 是thị 亦diệc 不bất 能năng 。 永vĩnh 害hại 麁thô 重trọng 。 是thị 故cố 彼bỉ 道đạo 無vô 有hữu 永vĩnh 害hại 諸chư 隨tùy 眠miên 義nghĩa 。

云vân 何hà 名danh 為vi 。 究cứu 竟cánh 現hiện 觀quán 。 謂vị 由do 永vĩnh 斷đoạn 修tu 所sở 斷đoạn 故cố 。 所sở 有hữu 盡tận 智trí 無vô 生sanh 智trí 生sanh 。 或hoặc 一nhất 向hướng 出xuất 世thế 。 或hoặc 通thông 世thế 出xuất 世thế 。 於ư 現hiện 法Pháp 中trung 。 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 永vĩnh 斷đoạn 決quyết 定định 故cố 。 於ư 當đương 來lai 世thế 。 一nhất 切thiết 依y 事sự 永vĩnh 滅diệt 決quyết 定định 故cố 。 名danh 究cứu 竟cánh 現hiện 觀quán 。 何hà 等đẳng 名danh 為vi 。 出xuất 世thế 盡tận 智trí 。 謂vị 若nhược 智trí 於ư 盡tận 無vô 分phân 別biệt 。 何hà 等đẳng 名danh 為vi 。 世thế 出xuất 世thế 盡tận 智trí 。 謂vị 若nhược 智trí 於ư 盡tận 有hữu 分phân 別biệt 。 何hà 等đẳng 名danh 為vi 。 出xuất 世thế 無vô 生sanh 智trí 。 謂vị 即tức 此thử 依y 事sự 滅diệt 因nhân 義nghĩa 故cố 。 於ư 當đương 來lai 世thế 。 依y 事sự 不bất 生sanh 中trung 所sở 有hữu 。 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 何hà 等đẳng 名danh 為vi 。 世thế 出xuất 世thế 無vô 生sanh 智trí 。 謂vị 於ư 當đương 來lai 世thế 。 依y 事sự 不bất 生sanh 中trung 。 所sở 有hữu 有hữu 分phân 別biệt 智trí 。

復phục 次thứ 有hữu 種chủng 姓tánh 婆Bà 羅La 門Môn 。 建kiến 立lập 三tam 處xứ 為vi 實thật 為vi 諦đế 。 然nhiên 彼bỉ 種chủng 姓tánh 諸chư 婆Bà 羅La 門Môn 。 於ư 此thử 三tam 處xứ 住trụ 三tam 過quá 失thất 污ô 其kỳ 心tâm 故cố 。 依y 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 彼bỉ 皆giai 墮đọa 在tại 非phi 梵Phạm 志Chí 數số 。 何hà 等đẳng 三tam 處xứ 。 一nhất 為vi 養dưỡng 命mạng 。 二nhị 為vi 修tu 福phước 。 三tam 安an 立lập 果quả 。 為vi 養dưỡng 命mạng 者giả 。 謂vị 彼bỉ 種chủng 姓tánh 諸chư 婆Bà 羅La 門Môn 。 為vì 活hoạt 命mạng 故cố 。 於ư 施thí 主chủ 前tiền 或hoặc 咒chú 願nguyện 或hoặc 讚tán 美mỹ 或hoặc 序tự 述thuật 。 咒chú 願nguyện 者giả 謂vị 彼bỉ 種chủng 姓tánh 。 諸chư 婆Bà 羅La 門Môn 。 希hy 求cầu 隨tùy 一nhất 資tư 生sanh 具cụ 故cố 。 往vãng 詣nghệ 王vương 所sở 。 或hoặc 王vương 大đại 臣thần 。 或hoặc 婆Bà 羅La 門Môn 。 長trưởng 者giả 居cư 士sĩ 。 商thương 主chủ 等đẳng 所sở 。 矯kiểu 設thiết 咒chú 願nguyện 。 當đương 願nguyện 汝nhữ 等đẳng 所sở 有hữu 。 怨oán 敵địch 皆giai 悉tất 殄điễn 滅diệt 。 橫hoạnh/hoành 遭tao 殃ương 禍họa 摧tồi 屈khuất 縛phược 錄lục 又hựu 願nguyện 汝nhữ 等đẳng 所sở 有hữu 。 吉cát 祥tường 常thường 無vô 轉chuyển 動động 不bất 可khả 侵xâm 奪đoạt 。 讚tán 美mỹ 者giả 。 為vi 希hy 求cầu 故cố 往vãng 到đáo 彼bỉ 所sở 矯kiểu 設thiết 讚tán 美mỹ 言ngôn 。 汝nhữ 勇dũng 健kiện 多đa 諸chư 計kế 策sách 善thiện 害hại 怨oán 敵địch 。 又hựu 於ư 害hại 怨oán 假giả 興hưng 讚tán 述thuật 唱xướng 言ngôn 。 汝nhữ 曹tào 如như 是thị 如như 是thị 。 害hại 除trừ 怨oán 敵địch 。 甚thậm 為vi 希hy 有hữu 。 如như 汝nhữ 等đẳng 輩bối 。 世thế 間gian 難nan 得đắc 。 又hựu 於ư 財tài 位vị 久cửu 興hưng 盛thịnh 者giả 矯kiểu 施thí 讚tán 述thuật 言ngôn 。 諸chư 世thế 間gian 如như 汝nhữ 吉cát 祥tường 成thành 就tựu 無vô 動động 。 甚thậm 為vi 難nan 有hữu 。 序tự 述thuật 者giả 。 謂vị 彼bỉ 為vi 希hy 求cầu 故cố 往vãng 到đáo 他tha 所sở 妄vọng 興hưng 序tự 述thuật 言ngôn 。 汝nhữ 成thành 就tựu 善thiện 丈trượng 夫phu 相tương/tướng 。 不bất 久cửu 定định 當đương 一nhất 切thiết 怨oán 敵địch 。 皆giai 悉tất 殄điễn 滅diệt 。 橫hoạnh/hoành 遭tao 殃ương 禍họa 摧tồi 屈khuất 縛phược 錄lục 。 又hựu 若nhược 成thành 就tựu 如như 是thị 相tương/tướng 者giả 。 定định 當đương 吉cát 祥tường 。 無vô 有hữu 退thoái 轉chuyển 。 又hựu 如như 汝nhữ 等đẳng 諸chư 親thân 。 友hữu 家gia 若nhược 施thí 主chủ 家gia 。 常thường 無vô 有hữu 餘dư 沙Sa 門Môn 婆Bà 羅La 門Môn 。 於ư 中trung 受thọ 施thí 。 執chấp 為vì 己kỷ 有hữu 。 唯duy 我ngã 常thường 得đắc 恭cung 敬kính 供cúng 養dường 。 衣y 服phục 飲ẩm 食thực 。 諸chư 臥ngọa 具cụ 等đẳng 。 彼bỉ 由do 如như 是thị 。 方phương 便tiện 所sở 獲hoạch 利lợi 養dưỡng 深thâm 生sanh 染nhiễm 著trước 。 耽đam 嗜thị 迷mê 悶muộn 堅kiên 固cố 保bảo 執chấp 而nhi 受thọ 用dụng 之chi 。 為vi 修tu 福phước 者giả 。 謂vị 彼bỉ 種chủng 姓tánh 諸chư 婆Bà 羅La 門Môn 。 宣tuyên 說thuyết 。 殺sát 害hại 無vô 量lượng 眾chúng 生sanh 。 興hưng 祠từ 祀tự 福phước 。 宣tuyên 說thuyết 祠từ 祀tự 獲hoạch 常thường 處xứ 果quả 。 又hựu 興hưng 祠từ 祀tự 時thời 召triệu 命mạng 無vô 量lượng 國quốc 王vương 大đại 臣thần 。 長trưởng 者giả 居cư 士sĩ 。 為vì 欲dục 攝nhiếp 受thọ 。 上thượng 妙diệu 眾chúng 多đa 資tư 生sanh 具cụ 故cố 。 彼bỉ 既ký 獲hoạch 已dĩ 執chấp 為vi 我ngã 所sở 。 展triển 轉chuyển 互hỗ 起khởi 凌lăng 蔑miệt 之chi 心tâm 。 當đương 知tri 彼bỉ 有hữu 如như 是thị 三tam 失thất 。 安an 立lập 果quả 者giả 。 謂vị 彼bỉ 種chủng 姓tánh 諸chư 婆Bà 羅La 門Môn 。 說thuyết 阿a 素tố 洛lạc 身thân 應ưng 可khả 殺sát 害hại 天thiên 身thân 是thị 常thường 。 唯duy 婆Bà 羅La 門Môn 最tối 上thượng 種chủng 姓tánh 。 餘dư 姓tánh 下hạ 劣liệt 。 廣quảng 說thuyết 乃nãi 至chí 。 諸chư 婆Bà 羅La 門Môn 。 大đại 梵Phạm 所sở 生sanh 大đại 梵Phạm 所sở 化hóa 大đại 梵Phạm 支chi 胤dận 。 彼bỉ 種chủng 姓tánh 婆Bà 羅La 門Môn 作tác 。 如như 是thị 計kế 立lập 如như 是thị 論luận 。 當đương 知tri 是thị 名danh 安an 立lập 果quả 。 如như 是thị 種chúng 姓tánh 。 婆Bà 羅La 門Môn 於ư 此thử 三tam 處xứ 猛mãnh 利lợi 取thủ 執chấp 隨tùy 興hưng 言ngôn 論luận 。 唯duy 此thử 是thị 實thật 是thị 諦đế 餘dư 並tịnh 愚ngu 妄vọng 。 何hà 等đẳng 名danh 為vi 。 由do 三tam 過quá 失thất 。 染nhiễm 污ô 其kỳ 心tâm 。 謂vị 語ngữ 言ngôn 過quá 失thất 。 憍kiêu 慢mạn 過quá 失thất 。 勝thắng 解giải 過quá 失thất 。 若nhược 即tức 於ư 此thử 。 三tam 處xứ 邪tà 語ngữ 業nghiệp 轉chuyển 。 當đương 知tri 是thị 名danh 。 語ngữ 言ngôn 過quá 失thất 。 若nhược 復phục 於ư 此thử 三tam 處xứ 施thi 設thiết 建kiến 立lập 。 及cập 隨tùy 發phát 起khởi 不bất 正chánh 言ngôn 論luận 。 方phương 比tỉ 於ư 他tha 謂vị 己kỷ 為vi 勝thắng 或hoặc 等đẳng 或hoặc 劣liệt 。 當đương 知tri 是thị 名danh 。 憍kiêu 慢mạn 過quá 失thất 。 若nhược 復phục 於ư 此thử 三tam 處xứ 不bất 觀quán 德đức 失thất 一nhất 向hướng 信tín 受thọ 。 雖tuy 遇ngộ 諸chư 佛Phật 及cập 佛Phật 弟đệ 子tử 。 正chánh 教giáo 誨hối 時thời 。 於ư 處xứ 非phi 處xứ 。 不bất 能năng 正chánh 住trụ 。 於ư 遍biến 分phân 別biệt 不bất 能năng 正chánh 住trụ 。 於ư 諸chư 正chánh 行hạnh 不bất 能năng 正chánh 住trụ 。 於ư 智trí 者giả 論luận 不bất 能năng 正chánh 住trụ 。 當đương 知tri 是thị 名danh 。 勝thắng 解giải 過quá 失thất 。 此thử 三tam 過quá 失thất 當đương 知tri 皆giai 是thị 。 惡ác 見kiến 所sở 起khởi 。 若nhược 有hữu 住trụ 此thử 三tam 處xứ 成thành 就tựu 三tam 種chủng 過quá 失thất 。 雖tuy 是thị 種chủng 姓tánh 諸chư 婆Bà 羅La 門Môn 。 依y 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 彼bỉ 皆giai 墮đọa 在tại 非phi 梵Phạm 志Chí 數số 。

復phục 次thứ 若nhược 有hữu 。 建kiến 立lập 三tam 處xứ 為vi 諦đế 為vi 實thật 。 又hựu 於ư 三tam 處xứ 無vô 三tam 過quá 失thất 。 染nhiễm 污ô 其kỳ 心tâm 。 彼bỉ 雖tuy 非phi 種chủng 姓tánh 婆Bà 羅La 門Môn 然nhiên 墮đọa 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 婆Bà 羅La 門Môn 數số 。 何hà 等đẳng 三tam 處xứ 。 謂vị 不bất 應ưng 害hại 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 是thị 名danh 初sơ 處xứ 。 此thử 所sở 說thuyết 處xứ 唯duy 諦đế 唯duy 實thật 。 無vô 有hữu 虛hư 妄vọng 。 是thị 故cố 於ư 此thử 初sơ 處xứ 。 無vô 語ngữ 言ngôn 過quá 失thất 。 染nhiễm 污ô 其kỳ 心tâm 。 又hựu 彼bỉ 於ư 是thị 處xứ 。 不bất 由do 諦đế 實thật 言ngôn 論luận 方phương 比tỉ 於ư 他tha 謂vị 己kỷ 為vi 勝thắng 若nhược 等đẳng 若nhược 劣liệt 。 是thị 故cố 彼bỉ 於ư 此thử 處xứ 。 無vô 憍kiêu 慢mạn 過quá 失thất 。 染nhiễm 污ô 其kỳ 心tâm 。 又hựu 彼bỉ 於ư 此thử 處xứ 。 審thẩm 觀quán 德đức 失thất 。 觀quán 彼bỉ 所sở 緣duyên 能năng 增tăng 善thiện 法Pháp 。 又hựu 能năng 攝nhiếp 益ích 身thân 心tâm 無vô 罪tội 。 現hiện 法Pháp 樂lạc 住trụ 。 於ư 諸chư 有hữu 情tình 。 多đa 住trụ 慈từ 想tưởng 晝trú 夜dạ 修tu 學học 。 又hựu 於ư 此thử 處xứ 非phi 信tín 他tha 行hành 。 內nội 自tự 正chánh 覺giác 為vi 諦đế 為vi 實thật 。 然nhiên 於ư 諦đế 實thật 不bất 妄vọng 執chấp 著trước 。 是thị 故cố 當đương 知tri 。 彼bỉ 於ư 此thử 處xứ 。 無vô 勝thắng 解giải 過quá 失thất 。 染nhiễm 污ô 其kỳ 心tâm 。 如như 是thị 一nhất 切thiết 行hành 無vô 常thường 。 是thị 名danh 第đệ 二nhị 處xứ 。 餘dư 如như 前tiền 說thuyết 。 一nhất 切thiết 法pháp 無vô 我ngã 。 是thị 名danh 第đệ 三tam 處xứ 。 餘dư 如như 前tiền 說thuyết 。 此thử 中trung 差sai 別biệt 者giả 。 於ư 第đệ 二nhị 諦đế 。 應ưng 言ngôn 於ư 一nhất 切thiết 行hành 。 多đa 住trụ 生sanh 滅diệt 觀quán 晝trú 夜dạ 修tu 學học 。 於ư 第đệ 三tam 諦đế 。 應ưng 言ngôn 於ư 一nhất 切thiết 法pháp 。 多đa 住trụ 無vô 我ngã 我ngã 所sở 。 想tưởng 晝trú 夜dạ 修tu 學học 。 若nhược 有hữu 於ư 此thử 。 三tam 處xứ 無vô 三tam 過quá 失thất 。 染nhiễm 污ô 其kỳ 心tâm 。 彼bỉ 雖tuy 非phi 種chủng 姓tánh 婆Bà 羅La 門Môn 然nhiên 墮đọa 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 婆Bà 羅La 門Môn 數số 。 如như 是thị 三tam 處xứ 成thành 婆Bà 羅La 門Môn 諦đế 實thật 之chi 法pháp 。 離ly 三tam 過quá 失thất 唯duy 有hữu 如Như 來Lai 。 是thị 真chân 覺giác 者giả 。

瑜Du 伽Già 師Sư 地Địa 論Luận 卷quyển 第đệ 五ngũ 十thập 五ngũ