瑜Du 伽Già 師Sư 地Địa 論Luận 卷quyển 第đệ 六lục 十thập 二nhị

彌Di 勒Lặc 菩Bồ 薩Tát 說thuyết

三Tam 藏Tạng 法Pháp 師sư 玄huyền 奘tráng 奉phụng 。 詔chiếu 譯dịch 攝nhiếp 決quyết 擇trạch 分phần/phân 中trung 三tam 摩ma 呬hê 多đa 地địa 之chi 一nhất 。

如như 是thị 已dĩ 說thuyết 有hữu 尋tầm 有hữu 伺tứ 。 等đẳng 三tam 地địa 決quyết 擇trạch 。 三tam 摩ma 呬hê 多đa 地địa 決quyết 擇trạch 。 我ngã 今kim 當đương 說thuyết 。

謂vị 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 多đa 隨tùy 煩phiền 惱não 染nhiễm 污ô 相tương 續tục 。 不bất 能năng 正chánh 證chứng 。 心tâm 一nhất 境cảnh 性tánh 。 云vân 何hà 名danh 為vi 。 多đa 隨tùy 煩phiền 惱não 。 謂vị 有hữu 諂siểm 誑cuống 。 矯kiểu 詐trá 。 無vô 慚tàm 無vô 愧quý 。 不bất 信tín 懈giải 怠đãi 。 忘vong 念niệm 不bất 定định 。 惡ác 慧tuệ 慢mạn 緩hoãn 。 猥ổi 雜tạp 趣thú 向hướng 前tiền 行hành 。 捨xả 遠viễn 離ly 軛ách 。 於ư 所sở 學học 處xứ 不bất 甚thậm 恭cung 敬kính 。 不bất 顧cố 沙Sa 門Môn 。 唯duy 悕hy 活hoạt 命mạng 。 不bất 為vì 涅Niết 槃Bàn 。 而nhi 求cầu 出xuất 家gia 。

云vân 何hà 有hữu 諂siểm 。 謂vị 自tự 有hữu 過quá 而nhi 不bất 能năng 於ư 大đại 師sư 智trí 者giả 同đồng 梵Phạm 行hạnh 所sở 如như 實thật 發phát 露lộ 。

云vân 何hà 有hữu 誑cuống 。 謂vị 不bất 真chân 實thật 。 顯hiển 己kỷ 功công 德đức 。 彼bỉ 實thật 無vô 德đức 而nhi 欲dục 令linh 他tha 諸chư 有hữu 智trí 者giả 。 同đồng 梵Phạm 行hạnh 等đẳng 了liễu 知tri 有hữu 德đức 云vân 何hà 有hữu 矯kiểu 謂vị 於ư 增tăng 上thượng 戒giới 。 毀hủy 犯phạm 尸thi 羅la 。 或hoặc 於ư 軌quỹ 範phạm 毀hủy 犯phạm 軌quỹ 範phạm 。 由do 見kiến 聞văn 疑nghi 他tha 所sở 舉cử 時thời 。 遂toại 用dụng 餘dư 事sự 假giả 託thác 餘dư 事sự 。 或hoặc 設thiết 外ngoại 言ngôn 而nhi 相tương/tướng 誘dụ 引dẫn 。 如như 經kinh 廣quảng 說thuyết 。 謂vị 由do 諂siểm 誑cuống 。 增tăng 上thượng 力lực 故cố 。 云vân 何hà 有hữu 詐trá 。 謂vị 怖bố 他tha 故cố 。 或hoặc 復phục 於ư 彼bỉ 有hữu 所sở 悕hy 故cố 。 雖tuy 有hữu 犯phạm 重trọng/trùng 而nhi 不bất 發phát 露lộ 。 亦diệc 不bất 現hiện 行hành 。 非phi 實thật 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 詐trá 於ư 有hữu 智trí 同đồng 梵Phạm 行hạnh 所sở 。 現hiện 行hành 親thân 愛ái 恭cung 敬kính 耎nhuyễn 善thiện 身thân 語ngữ 二nhị 業nghiệp 。

云vân 何hà 無vô 慚tàm 無vô 愧quý 。 謂vị 觀quán 於ư 自tự 或hoặc 復phục 觀quán 他tha 無vô 所sở 羞tu 恥sỉ 。 故cố 思tư 毀hủy 犯phạm 。 犯phạm 已dĩ 不bất 能năng 如như 法pháp 出xuất 離ly 。 好hảo/hiếu 為vi 種chủng 種chủng 鬪đấu 調điều 違vi 諍tranh 。

云vân 何hà 不bất 信tín 。 謂vị 於ư 佛Phật 法Pháp 僧Tăng 。 心tâm 不bất 清thanh 淨tịnh 。 於ư 苦Khổ 集Tập 滅Diệt 道Đạo 。 生sanh 不bất 順thuận 解giải 。

云vân 何hà 懈giải 怠đãi 。 謂vị 執chấp 睡thụy 眠miên 偃yển 臥ngọa 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 。 晝trú 夜dạ 唐đường 捐quyên 捨xả 眾chúng 善thiện 品phẩm 。

云vân 何hà 忘vong 念niệm 。 謂vị 於ư 久cửu 遠viễn 所sở 作tác 所sở 說thuyết 。 不bất 能năng 隨tùy 念niệm 不bất 令linh 隨tùy 憶ức 。 不bất 守thủ 根căn 門môn 。 不bất 正chánh 知tri 住trụ 。 云vân 何hà 不bất 定định 。 謂vị 於ư 定định 地địa 下hạ 至chí 作tác 意ý 。 亦diệc 不bất 能năng 得đắc 。

云vân 何hà 惡ác 慧tuệ 。 謂vị 住trụ 自tự 見kiến 取thủ 執chấp 不bất 平bình 等đẳng 難nan 捨xả 言ngôn 論luận 。

云vân 何hà 慢mạn 緩hoãn 。 謂vị 不bất 捷tiệp 利lợi 亦diệc 不bất 明minh 了liễu 。 不bất 自tự 起khởi 舉cử 。 無vô 所sở 能năng 為vi 。 不bất 能năng 以dĩ 身thân 。 供cung 侍thị 有hữu 智trí 。 同đồng 梵Phạm 行hạnh 者giả 。

云vân 何hà 猥ổi 雜tạp 。 謂vị 樂nhạo/nhạc/lạc 與dữ 在tại 家gia 及cập 出xuất 家gia 。 眾chúng 共cộng 相tương 雜tạp 住trụ 。 又hựu 樂nhạo/nhạc/lạc 尋tầm 思tư 諸chư 惡ác 不bất 善thiện 。 欲dục 尋tầm 思tư 等đẳng 乃nãi 至chí 家gia 勢thế 。 相tương 應ứng 尋tầm 思tư 多đa 隨tùy 尋tầm 思tư 多đa 隨tùy 伺tứ 察sát 。

云vân 何hà 趣thú 向hướng 前tiền 行hành 。 謂vị 受thọ 僧Tăng 祇kỳ 或hoặc 復phục 別biệt 人nhân 諸chư 衣y 服phục 等đẳng 。 所sở 有hữu 利lợi 養dưỡng 。 或hoặc 請thỉnh 僧Tăng 祇kỳ 及cập 與dữ 別biệt 人nhân 。 皆giai 名danh 趣thú 向hướng 。 若nhược 諸chư 苾Bật 芻Sô 。 於ư 如như 是thị 事sự 。 最tối 初sơ 前tiền 行hành 。 故cố 名danh 趣thú 向hướng 前tiền 行hành 。

云vân 何hà 捨xả 遠viễn 離ly 軛ách 。 謂vị 於ư 遠viễn 離ly 邊biên 際tế 臥ngọa 具cụ 遠viễn 離ly 眾chúng 惡ác 。 人nhân 所sở 習tập 近cận 似tự 寂tịch 靜tĩnh 室thất 。 遠viễn 棄khí 捨xả 之chi 不bất 生sanh 欲dục 樂lạc 。

云vân 何hà 於ư 諸chư 學học 處xứ 。 不bất 甚thậm 恭cung 敬kính 。 謂vị 遭tao 厄ách 難nạn 寧ninh 捨xả 學học 處xứ 不bất 棄khí 身thân 命mạng 。 志chí 求cầu 身thân 樂nhạo/nhạc/lạc 。 及cập 與dữ 壽thọ 命mạng 。 不bất 能năng 隨tùy 護hộ 。 所sở 有hữu 學học 處xứ 。

云vân 何hà 不bất 顧cố 沙Sa 門Môn 謂vị 棄khí 捨xả 學học 處xứ 好hảo/hiếu 為vi 退thoái 轉chuyển 。 或hoặc 犯phạm 尸thi 羅la 行hành 諸chư 惡ác 法pháp 於ư 內nội 腐hủ 爛lạn 。 廣quảng 說thuyết 乃nãi 至chí 。 實thật 非phi 梵Phạm 行hạnh 。 自tự 稱xưng 梵Phạm 行hạnh 。 況huống 當đương 悕hy 求cầu 沙Sa 門Môn 果quả 。 證chứng 八Bát 支Chi 聖Thánh 道Đạo 。

云vân 何hà 唯duy 悕hy 活hoạt 命mạng 不bất 為vì 涅Niết 槃Bàn 。 而nhi 求cầu 出xuất 家gia 。 謂vị 或hoặc 為vi 王vương 之chi 所sở 逼bức 迫bách 。 而nhi 求cầu 出xuất 家gia 。 或hoặc 為vi 怨oán 賊tặc 。 之chi 所sở 逼bức 迫bách 。 或hoặc 為vi 債trái 主chủ 。 之chi 所sở 逼bức 切thiết 。 或hoặc 為vi 恐khủng 怖bố 。 之chi 所sở 逼bức 切thiết 。 或hoặc 為vi 財tài 寶bảo 常thường 所sở 匱quỹ 乏phạp 恐khủng 畏úy 不bất 活hoạt 。 而nhi 求cầu 出xuất 家gia 。 不bất 為vi 自tự 調điều 自tự 靜tĩnh 自tự 般bát 涅Niết 槃Bàn 。 而nhi 求cầu 出xuất 家gia 。

當đương 知tri 此thử 中trung 。 依y 同đồng 梵Phạm 行hạnh 而nhi 共cộng 止chỉ 住trụ 。 有hữu 所sở 違vi 犯phạm 。 發phát 起khởi 最tối 初sơ 四tứ 隨tùy 煩phiền 惱não 。 依y 增tăng 上thượng 戒giới 。 有hữu 所sở 違vi 犯phạm 。 當đương 知tri 發phát 起khởi 。 無vô 慚tàm 無vô 愧quý 。 依y 增tăng 上thượng 心tâm 及cập 增tăng 上thượng 慧tuệ 。 當đương 知tri 發phát 起khởi 始thỉ 從tùng 不bất 信tín 乃nãi 至chí 惡ác 慧tuệ 。 諸chư 隨tùy 煩phiền 惱não 。 此thử 中trung 不bất 信tín 及cập 與dữ 懈giải 怠đãi 依y 俱câu 違vi 犯phạm 。 忘vong 念niệm 散tán 亂loạn 依y 增tăng 上thượng 心tâm 違vi 犯phạm 而nhi 起khởi 惡ác 慧tuệ 。 依y 犯phạm 增tăng 上thượng 慧tuệ 起khởi 不bất 信tín 懈giải 怠đãi 。 增tăng 上thượng 力lực 故cố 。 當đương 知tri 發phát 起khởi 慢mạn 緩hoãn 猥ổi 雜tạp 。 趣thú 向hướng 前tiền 行hành 。 捨xả 遠viễn 離ly 軛ách 。 忘vong 念niệm 亂loạn 心tâm 及cập 與dữ 惡ác 慧tuệ 。 增tăng 上thượng 力lực 故cố 。 當đương 知tri 發phát 起khởi 於ư 諸chư 學học 處xứ 。 不bất 甚thậm 恭cung 敬kính 不bất 顧cố 沙Sa 門Môn 。 唯duy 悕hy 活hoạt 命mạng 不bất 為vì 涅Niết 槃Bàn 。 而nhi 求cầu 出xuất 家gia 。

復phục 有hữu 三tam 種chủng 。 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 依y 三tam 處xứ 引dẫn 。 諸chư 隨tùy 煩phiền 惱não 。 云vân 何hà 三tam 種chủng 。 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 一nhất 依y 正Chánh 法Pháp 而nhi 出xuất 家gia 者giả 。 二nhị 在tại 居cư 家gia 受thọ 用dụng 欲dục 者giả 。 三tam 正Chánh 法Pháp 外ngoại 而nhi 出xuất 家gia 者giả 。

云vân 何hà 三tam 處xứ 引dẫn 隨tùy 煩phiền 惱não 。 所sở 謂vị 最tối 初sơ 。 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 依y 放phóng 逸dật 處xứ 引dẫn 隨tùy 煩phiền 惱não 。 此thử 復phục 二nhị 種chủng 。 謂vị 或hoặc 依y 內nội 妄vọng 顯hiển 己kỷ 德đức 。 為vi 衣y 服phục 等đẳng 。 利lợi 養dưỡng 恭cung 敬kính 。 自tự 說thuyết 己kỷ 得đắc 勝thắng 過quá 人nhân 法pháp 。 或hoặc 復phục 依y 他tha 諸chư 有hữu 智trí 者giả 。 同đồng 梵Phạm 行hạnh 等đẳng 。 以dĩ 身thân 語ngữ 業nghiệp 逼bức 迫bách 加gia 害hại 損tổn 惱não 毀hủy 辱nhục 。

當đương 知tri 第đệ 二nhị 。 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 依y 耽đam 欲dục 處xứ 引dẫn 隨tùy 煩phiền 惱não 。 彼bỉ 由do 耽đam 著trước 諸chư 欲dục 因nhân 緣duyên 受thọ 用dụng 諸chư 欲dục 。 依y 身thân 語ngữ 意ý 行hành 三tam 惡ác 行hành 。

當đương 知tri 第đệ 三tam 。 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 依y 邪tà 行hành 處xứ 引dẫn 隨tùy 煩phiền 惱não 。 略lược 有hữu 三tam 種chủng 。 謂vị 隨tùy 逐trục 遠viễn 離ly 。 隨tùy 逐trục 憒hội 鬧náo 。 隨tùy 逐trục 學học 處xứ 起khởi 隨tùy 煩phiền 惱não 。 云vân 何hà 隨tùy 逐trục 遠viễn 離ly 起khởi 隨tùy 煩phiền 惱não 。 謂vị 諸chư 外ngoại 道đạo 。 隨tùy 逐trục 遠viễn 離ly 所sở 有hữu 臥ngọa 具cụ 。 而nhi 為vi 五ngũ 蓋cái 。 覆phú 蔽tế 其kỳ 心tâm 。 或hoặc 住trụ 於ư 苦khổ 領lãnh 受thọ 身thân 心tâm 。 諸chư 苦khổ 惱não 故cố 。 或hoặc 復phục 遠viễn 離ly 煩phiền 惱não 對đối 治trị 。 由do 離ly 信tín 等đẳng 五ngũ 種chủng 根căn 故cố 。 彼bỉ 由do 如như 是thị 。 住trụ 染nhiễm 污ô 故cố 。 住trụ 苦khổ 惱não 故cố 。 無vô 有hữu 對đối 治trị 。 能năng 除trừ 染nhiễm 污ô 苦khổ 惱não 住trụ 故cố 。 是thị 名danh 隨tùy 逐trục 遠viễn 離ly 。 諸chư 隨tùy 煩phiền 惱não 。 云vân 何hà 隨tùy 逐trục 憒hội 鬧náo 起khởi 隨tùy 煩phiền 惱não 謂vị 各các 別biệt 執chấp 異dị 見kiến 異dị 欲dục 相tương 違vi 言ngôn 論luận 。 建kiến 立lập 自tự 品phẩm 他tha 品phẩm 差sai 別biệt 。 廣quảng 起khởi 忿phẫn 恨hận 乃nãi 至chí 誑cuống 諂siểm 。 是thị 名danh 隨tùy 逐trục 憒hội 鬧náo 。 諸chư 隨tùy 煩phiền 惱não 。 云vân 何hà 隨tùy 逐trục 學học 處xứ 起khởi 隨tùy 煩phiền 惱não 。 謂vị 觀quán 自tự 他tha 現hiện 行hành 諸chư 罪tội 。 無vô 有hữu 羞tu 恥sỉ 。 毀hủy 戒giới 穿xuyên 戒giới 。 是thị 名danh 隨tùy 逐trục 增tăng 上thượng 戒giới 學học 。 諸chư 隨tùy 煩phiền 惱não 。 若nhược 有hữu 依y 止chỉ 世thế 間gian 等đẳng 至chí 。 於ư 其kỳ 下hạ 劣liệt 計kế 自tự 為vi 勝thắng 。 或hoặc 於ư 相tương 似tự 計kế 自tự 為vi 勝thắng 。 心tâm 生sanh 高cao 舉cử 。 是thị 名danh 隨tùy 逐trục 增tăng 上thượng 心tâm 學học 。 諸chư 隨tùy 煩phiền 惱não 。 若nhược 少thiểu 聽thính 聞văn 不bất 能năng 觀quán 察sát 。 所sở 有hữu 善thiện 法Pháp 。 是thị 名danh 隨tùy 逐trục 增tăng 上thượng 慧tuệ 學học 。 諸chư 隨tùy 煩phiền 惱não 。 如như 是thị 一nhất 切thiết 。 總tổng 略lược 說thuyết 名danh 非phi 法pháp 之chi 行hành 。 不bất 平bình 等đẳng 行hành 。 由do 非phi 善thiện 義nghĩa 名danh 非phi 法pháp 行hành 。 非phi 愛ái 果quả 義nghĩa 名danh 。 不bất 平bình 等đẳng 行hành 。

復phục 次thứ 若nhược 觀quán 行hành 者giả 。 修tu 十thập 遍biến 處xứ 能năng 為vi 五ngũ 事sự 。 何hà 等đẳng 為vi 五ngũ 。

謂vị 由do 修tu 習tập 地địa 遍biến 處xứ 等đẳng 乃nãi 至chí 白bạch 遍biến 處xứ 故cố 。 便tiện 能năng 引dẫn 發phát 。 化hóa 事sự 變biến 事sự 諸chư 聖thánh 神thần 通thông 。 又hựu 由do 修tu 習tập 空Không 無Vô 邊Biên 處Xứ 。 一nhất 切thiết 處xứ 故cố 。 便tiện 能năng 引dẫn 發phát 。 往vãng 還hoàn 無vô 礙ngại 諸chư 聖thánh 神thần 通thông 。 又hựu 由do 修tu 習tập 識Thức 無Vô 邊Biên 處Xứ 。 一nhất 切thiết 處xứ 故cố 。 便tiện 能năng 引dẫn 發phát 。 無vô 諍tranh 願nguyện 智trí 無vô 礙ngại 解giải 等đẳng 。 諸chư 勝thắng 功công 德đức 。 又hựu 即tức 由do 此thử 識Thức 無Vô 邊Biên 處Xứ 。 遍biến 處xứ 成thành 滿mãn 。 便tiện 能năng 成thành 辦biện 。 無Vô 所Sở 有Hữu 處Xứ 解giải 脫thoát 。 及cập 非Phi 想Tưởng 非Phi 非Phi 想Tưởng 處Xứ 解giải 脫thoát 。 又hựu 即tức 由do 此thử 成thành 滿mãn 因nhân 故cố 。 便tiện 能năng 證chứng 入nhập 想tưởng 受thọ 滅diệt 解giải 脫thoát 。 最tối 勝thắng 住trụ 所sở 攝nhiếp 。 又hựu 由do 識Thức 無Vô 邊Biên 處Xứ 故cố 。 無vô 邊biên 無vô 量lượng 。 遍biến 滿mãn 行hành 轉chuyển 。 是thị 故cố 此thử 上thượng 不bất 立lập 遍biến 處xứ 勝thắng 處xứ 。 遍biến 處xứ 是thị 諸chư 解giải 脫thoát 能năng 清thanh 淨tịnh 道đạo 。 又hựu 諸chư 解giải 脫thoát 由do 所sở 知tri 障chướng 解giải 脫thoát 所sở 顯hiển 。 由do 此thử 聲Thanh 聞Văn 及cập 獨Độc 覺Giác 等đẳng 。 於ư 所sở 知tri 障chướng 。 心tâm 得đắc 解giải 脫thoát 。

復phục 次thứ 略lược 由do 三tam 相tương/tướng 修tu 等đẳng 至chí 者giả 。 愛ái 味vị 等đẳng 至chí 。 謂vị 或hoặc 證chứng 得đắc 等đẳng 至chí 出xuất 已dĩ 計kế 為vi 清thanh 淨tịnh 。 可khả 欣hân 可khả 樂lạc 可khả 愛ái 可khả 意ý 隨tùy 念niệm 愛ái 味vị 。 或hoặc 未vị 證chứng 得đắc 或hoặc 已dĩ 證chứng 得đắc 。 未vị 來lai 愛ái 味vị 。 增tăng 上thượng 力lực 故cố 。 追truy 求cầu 欣hân 樂nhạo 而nhi 生sanh 愛ái 味vị 。 或hoặc 已dĩ 證chứng 得đắc 計kế 為vi 清thanh 淨tịnh 。 可khả 欣hân 可khả 樂lạc 乃nãi 至chí 廣quảng 說thuyết 。 現hiện 行hành 愛ái 味vị 。 若nhược 從tùng 定định 出xuất 可khả 生sanh 愛ái 味vị 。 若nhược 正chánh 在tại 定định 。 無vô 有hữu 愛ái 味vị 。 言ngôn 愛ái 味vị 者giả 。 謂vị 於ư 是thị 中trung 遍biến 生sanh 貪tham 著trước 。

復phục 次thứ 下hạ 地địa 諸chư 法pháp 。 若nhược 生sanh 上thượng 地địa 。 不bất 現hiện 在tại 前tiền 。 上thượng 地địa 諸chư 法pháp 若nhược 生sanh 下hạ 地địa 。 其kỳ 離ly 欲dục 者giả 或hoặc 現hiện 在tại 前tiền 。 若nhược 生sanh 下hạ 地địa 於ư 上thượng 起khởi 愛ái 。 未vị 得đắc 離ly 欲dục 不bất 定định 心tâm 者giả 。 當đương 言ngôn 此thử 愛ái 是thị 欲dục 界giới 繫hệ 。 當đương 知tri 此thử 愛ái 或hoặc 是thị 染nhiễm 污ô 或hoặc 不bất 染nhiễm 污ô 。 云vân 何hà 染nhiễm 污ô 。 若nhược 生sanh 是thị 心tâm 。 我ngã 今kim 云vân 何hà 。 當đương 證chứng 如như 是thị 廣quảng 大đại 。 喜hỷ 樂lạc 所sở 隨tùy 等đẳng 至chí 。 若nhược 得đắc 證chứng 者giả 。 我ngã 當đương 如như 是thị 。 如như 是thị 愛ái 味vị 。 又hựu 我ngã 云vân 何hà 當đương 得đắc 。 生sanh 上thượng 常thường 恆hằng 不bất 變biến 。 當đương 知tri 此thử 愛ái 是thị 染nhiễm 污ô 愛ái 。 若nhược 有hữu 起khởi 心tâm 專chuyên 求cầu 離ly 欲dục 欣hân 樂nhạo 證chứng 入nhập 上thượng 地địa 寂tịch 靜tĩnh 。 當đương 知tri 此thử 愛ái 是thị 不bất 染nhiễm 污ô 。

復phục 有hữu 三tam 種chủng 。 諸chư 法pháp 斷đoạn 滅diệt 。 謂vị 對đối 治trị 斷đoạn 滅diệt 。 現hiện 行hành 斷đoạn 滅diệt 。 棄khí 捨xả 斷đoạn 滅diệt 。 諸chư 煩phiền 惱não 事sự 。 之chi 所sở 顯hiển 現hiện 。 是thị 初sơ 斷đoạn 滅diệt 。 諸chư 行hành 生sanh 滅diệt 。 之chi 所sở 顯hiển 現hiện 。 是thị 第đệ 二nhị 斷đoạn 滅diệt 。 若nhược 生sanh 上thượng 地địa 或hoặc 入nhập 無vô 餘dư 依y 涅Niết 槃Bàn 界giới 。 下hạ 地địa 諸chư 行hành 及cập 一nhất 切thiết 行hành 棄khí 捨xả 所sở 顯hiển 。 是thị 第đệ 三tam 斷đoạn 滅diệt 。

復phục 有hữu 三tam 退thoái 。 一nhất 未vị 得đắc 法Pháp 退thoái 。 二nhị 已dĩ 得đắc 法Pháp 退thoái 。 三tam 習tập 行hành 法pháp 退thoái 。

復phục 依y 世thế 間gian 諸chư 近cận 分phần/phân 定định 。 若nhược 方phương 便tiện 道đạo 。 若nhược 無vô 間gian 道đạo 。 若nhược 解giải 脫thoát 道đạo 。 或hoặc 為vi 斷đoạn 滅diệt 或hoặc 為vi 證chứng 得đắc 而nhi 修tu 習tập 者giả 。 彼bỉ 於ư 所sở 緣duyên 或hoặc 觀quán 過quá 失thất 或hoặc 觀quán 寂tịch 靜tĩnh 。 觀quán 下hạ 過quá 失thất 觀quán 上thượng 寂tịch 靜tĩnh 。 若nhược 勝thắng 進tiến 道đạo 。 當đương 知tri 彼bỉ 是thị 遍biến 滿mãn 所sở 緣duyên 或hoặc 無vô 漏lậu 緣duyên 。

復phục 次thứ 諸chư 近cận 分phần/phân 攝nhiếp 六lục 種chủng 作tác 意ý 。 謂vị 了liễu 相tương/tướng 等đẳng 乃nãi 至chí 加gia 行hành 究cứu 竟cánh 作tác 意ý 。 此thử 中trung 了liễu 相tương 勝thắng 解giải 作tác 意ý 。 方phương 便tiện 道đạo 攝nhiếp 。 遠viễn 離ly 加gia 行hành 究cứu 竟cánh 作tác 意ý 。 無vô 間gian 道đạo 攝nhiếp 。 攝nhiếp 樂nhạo/nhạc/lạc 作tác 意ý 。 四tứ 種chủng 道đạo 攝nhiếp 。 觀quán 察sát 作tác 意ý 。 勝thắng 進tiến 道đạo 攝nhiếp 。

問vấn 何hà 緣duyên 故cố 說thuyết 修tu 靜tĩnh 慮lự 者giả 靜tĩnh 慮lự 境cảnh 界giới 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 答đáp 修tu 靜tĩnh 慮lự 者giả 已dĩ 善thiện 修tu 治trị 磨ma 瑩oánh 其kỳ 心tâm 。 有hữu 如như 是thị 相tướng 。 威uy 德đức 勢thế 力lực 。 隨tùy 所sở 欲dục 為vi 。 皆giai 能năng 成thành 辦biện 。 非phi 不bất 如như 意ý 法pháp 性tánh 故cố 爾nhĩ 。 是thị 故cố 說thuyết 彼bỉ 。 由do 尋tầm 思tư 道đạo 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。

復phục 有hữu 二nhị 種chủng 。 修tu 靜tĩnh 慮lự 者giả 。 於ư 一nhất 事sự 中trung 。 俱câu 發phát 變biến 事sự 勝thắng 解giải 神thần 通thông 。 皆giai 得đắc 自tự 在tại 。 此thử 二nhị 神thần 通thông 互hỗ 相tương 障chướng 礙ngại 。 而nhi 此thử 二nhị 通thông 無vô 偏thiên 大đại 者giả 不bất 相tương 映ánh 奪đoạt 。 彼bỉ 後hậu 無vô 間gian 一nhất 於ư 此thử 事sự 。 神thần 通thông 無vô 礙ngại 。 如như 其kỳ 所sở 欲dục 。 皆giai 能năng 轉chuyển 變biến 。 第đệ 二nhị 神thần 通thông 便tiện 被bị 障chướng 礙ngại 。 此thử 中trung 因nhân 緣duyên 。 云vân 何hà 應ưng 知tri 。 由do 彼bỉ 二nhị 人nhân 勢thế 力lực 威uy 德đức 。 皆giai 悉tất 平bình 等đẳng 。 俱câu 時thời 發phát 起khởi 。 變biến 現hiện 神thần 通thông 。 然nhiên 其kỳ 所sở 作tác 互hỗ 不bất 相tương 似tự 。 由do 彼bỉ 神thần 通thông 。 所sở 欲dục 為vi 事sự 。 不bất 相tương 似tự 故cố 。 於ư 此thử 一nhất 事sự 二nhị 種chủng 神thần 通thông 互hỗ 相tương 障chướng 礙ngại 爾nhĩ 時thời 有hữu 一nhất 。 作tác 是thị 思tư 惟duy 。 何hà 因nhân 緣duyên 故cố 。 我ngã 此thử 神thần 通thông 今kim 有hữu 障chướng 礙ngại 。 將tương 無vô 我ngã 定định 有hữu 退thoái 失thất 耶da 。 此thử 一nhất 定định 者giả 。 即tức 於ư 此thử 事sự 起khởi 是thị 餘dư 心tâm 。 第đệ 二nhị 定định 者giả 。 即tức 於ư 此thử 事sự 數sác 數sác 專chuyên 注chú 。 心tâm 無vô 散tán 亂loạn 。 所sở 發phát 神thần 通thông 能năng 無vô 障chướng 礙ngại 。 隨tùy 神thần 通thông 力lực 如như 意ý 轉chuyển 變biến 。 若nhược 二nhị 神thần 通thông 威uy 德đức 不bất 等đẳng 。 隨tùy 其kỳ 勝thắng 者giả 。 所sở 作tác 成thành 辦biện 。 若nhược 二nhị 神thần 通thông 威uy 德đức 相tương 似tự 。 先tiên 作tác 意ý 者giả 成thành 辦biện 非phi 餘dư 。

復phục 有hữu 四tứ 種chủng 。 修tu 靜tĩnh 慮lự 者giả 。 一nhất 依y 近cận 分phần/phân 定định 修tu 靜tĩnh 慮lự 者giả 。 二nhị 依y 染nhiễm 污ô 定định 修tu 靜tĩnh 慮lự 者giả 。 三tam 依y 世thế 間gian 定định 修tu 靜tĩnh 慮lự 者giả 。 四tứ 依y 出xuất 世thế 間gian 定định 修tu 靜tĩnh 慮lự 者giả 。 於ư 六lục 作tác 意ý 。 謂vị 了liễu 相tương/tướng 等đẳng 乃nãi 至chí 加gia 行hành 究cứu 竟cánh 作tác 意ý 修tu 定định 轉chuyển 時thời 。 當đương 知tri 是thị 初sơ 。 愛ái 上thượng 靜tĩnh 慮lự 廣quảng 說thuyết 乃nãi 至chí 。 疑nghi 上thượng 靜tĩnh 慮lự 。 當đương 知tri 第đệ 二nhị 。 若nhược 住trụ 餘dư 善thiện 。 世thế 間gian 靜tĩnh 慮lự 。 當đương 知tri 第đệ 三tam 。 謂vị 能năng 引dẫn 發phát 現hiện 法Pháp 樂lạc 住trụ 。 無vô 量lượng 作tác 意ý 世thế 間gian 功công 德đức 。 又hựu 能năng 引dẫn 發phát 遊du 戲hí 神thần 通thông 。 若nhược 順thuận 決quyết 擇trạch 分phần/phân 所sở 攝nhiếp 受thọ 空không 無vô 願nguyện 無vô 相tướng 。 解giải 脫thoát 門môn 所sở 顯hiển 靜tĩnh 慮lự 。 當đương 知tri 第đệ 四tứ 。

復phục 次thứ 無vô 想tưởng 等đẳng 至chí 當đương 言ngôn 唯duy 一nhất 有hữu 漏lậu 。 滅diệt 盡tận 等đẳng 至chí 當đương 言ngôn 無vô 漏lậu 。 由do 與dữ 煩phiền 惱não 。 不bất 相tương 應ứng 故cố 。 非phi 相tướng 應ưng 故cố 。 無vô 所sở 緣duyên 故cố 。 非phi 諸chư 煩phiền 惱não 。 之chi 所sở 生sanh 故cố 。 是thị 出xuất 世thế 間gian 。 一nhất 切thiết 異dị 生sanh 。 不bất 能năng 行hành 故cố 。 唯duy 除trừ 已dĩ 入nhập 。 遠viễn 地địa 菩Bồ 薩Tát 。 菩Bồ 薩Tát 雖tuy 能năng 起khởi 出xuất 世thế 法pháp 令linh 現hiện 在tại 前tiền 。 然nhiên 由do 方phương 便tiện 善thiện 巧xảo 。 力lực 故cố 不bất 捨xả 煩phiền 惱não 。 又hựu 此thử 等đẳng 至chí 當đương 言ngôn 非phi 學học 非phi 無Vô 學Học 攝nhiếp 。 非phi 所sở 行hành 故cố 似tự 涅Niết 槃Bàn 故cố 。

復phục 次thứ 當đương 釋thích 隨tùy 身thân 念niệm 。 經kinh 謂vị 。 心tâm 清thanh 淨tịnh 行hành 。 苾Bật 芻Sô 有hữu 四tứ 種chủng 隨tùy 煩phiền 惱não 。 一nhất 毀hủy 犯phạm 禁cấm 戒giới 。 二nhị 散tán 亂loạn 尋tầm 思tư 。 三tam 保bảo 著trước 內nội 身thân 。 四tứ 保bảo 著trước 外ngoại 境cảnh 。 毀hủy 禁cấm 戒giới 者giả 。 由do 憂ưu 悔hối 門môn 。 於ư 三tam 摩ma 地địa 。 能năng 為vi 障chướng 礙ngại 。 亂loạn 尋tầm 思tư 者giả 由do 三tam 種chủng 門môn 。 一nhất 由do 於ư 過quá 去khứ 境cảnh 隨tùy 念niệm 散tán 亂loạn 門môn 。 二nhị 由do 依y 掉trạo 舉cử 流lưu 散tán 惡ác 見kiến 惡ác 聞văn 惡ác 語ngữ 惡ác 行hành 。 唯duy 樂nhạo 聞văn 思tư 散tán 亂loạn 門môn 。 三tam 由do 先tiên 串xuyến 習tập 勢thế 力lực 所sở 持trì 散tán 亂loạn 門môn 。 保bảo 著trước 內nội 身thân 者giả 。 由do 於ư 生sanh 死tử 無vô 厭yếm 患hoạn 門môn 。 保bảo 著trước 外ngoại 境cảnh 者giả 。 於ư 未vị 來lai 境cảnh 由do 欣hân 樂nhạo 門môn 。

當đương 知tri 此thử 中trung 。 為vi 欲dục 對đối 治trị 初sơ 。 隨tùy 煩phiền 惱não 故cố 。 修tu 一nhất 作tác 意ý 。 謂vị 正chánh 知tri 作tác 意ý 。 為vi 欲dục 對đối 治trị 第đệ 二nhị 隨tùy 煩phiền 惱não 故cố 。 修tu 三tam 作tác 意ý 。 謂vị 稱xưng 順thuận 彼bỉ 。 所sở 緣duyên 作tác 意ý 。 了liễu 別biệt 彼bỉ 相tương/tướng 能năng 對đối 治trị 彼bỉ 。 尋tầm 思tư 作tác 意ý 。 彼bỉ 所sở 依y 心tâm 調điều 練luyện 作tác 意ý 。 為vi 欲dục 對đối 治trị 第đệ 三tam 。 隨tùy 煩phiền 惱não 故cố 。 應ưng 修tu 分phân 析tích 積tích 聚tụ 作tác 意ý 。 為vi 欲dục 對đối 治trị 第đệ 四tứ 。 隨tùy 煩phiền 惱não 故cố 。 應ưng 當đương 修tu 習tập 。 不bất 淨tịnh 作tác 意ý 。 又hựu 初sơ 作tác 意ý 修tu 習tập 。 多đa 修tu 習tập 故cố 。 能năng 斷đoạn 忘vong 念niệm 。 第đệ 二nhị 作tác 意ý 修tu 習tập 。 多đa 修tu 習tập 故cố 。 能năng 斷đoạn 保bảo 著trước 內nội 身thân 外ngoại 境cảnh 二nhị 種chủng 貪tham 欲dục 。 第đệ 三tam 作tác 意ý 修tu 習tập 。 多đa 修tu 習tập 故cố 。 能năng 斷đoạn 惡ác 見kiến 等đẳng 所sở 有hữu 散tán 亂loạn 。 第đệ 四tứ 作tác 意ý 修tu 習tập 。 多đa 修tu 習tập 故cố 。 能năng 斷đoạn 先tiên 所sở 串xuyến 習tập 勢thế 力lực 任nhậm 持trì 所sở 有hữu 散tán 亂loạn 。 第đệ 五ngũ 作tác 意ý 修tu 習tập 。 多đa 修tu 習tập 故cố 。 能năng 斷đoạn 於ư 身thân 淨tịnh 有hữu 情tình 想tưởng 。 第đệ 六lục 作tác 意ý 修tu 習tập 。 多đa 修tu 習tập 故cố 。 能năng 斷đoạn 四tứ 貪tham 。 所sở 謂vị 色sắc 貪tham 觸xúc 貪tham 形hình 貪tham 及cập 承thừa 事sự 貪tham 。 如như 是thị 作tác 意ý 。 修tu 習tập 為vi 依y 。 斷đoạn 隨tùy 煩phiền 惱não 心tâm 觸xúc 正chánh 定định 。 證chứng 得đắc 近cận 分phần/phân 根căn 本bổn 勝thắng 定định 。 又hựu 能năng 證chứng 得đắc 有hữu 喜hỷ 離ly 喜hỷ 。 清thanh 淨tịnh 安an 樂lạc 。 又hựu 依y 如như 是thị 正chánh 定định 心tâm 故cố 。 如như 實thật 了liễu 知tri 。 上thượng 地địa 有hữu 情tình 無vô 常thường 性tánh 。 及cập 諸chư 行hành 無vô 常thường 性tánh 。 云vân 何hà 了liễu 知tri 。 有hữu 情tình 無vô 常thường 性tánh 。 謂vị 得đắc 天thiên 眼nhãn 清thanh 淨tịnh 。 過quá 人nhân 見kiến 諸chư 有hữu 情tình 。 乃nãi 至chí 廣quảng 說thuyết 。 云vân 何hà 了liễu 知tri 。 諸chư 行hành 無vô 常thường 性tánh 。 謂vị 能năng 隨tùy 入nhập 未vị 來lai 過quá 去khứ 現hiện 在tại 。 作tác 意ý 緣duyên 生sanh 智trí 故cố 。 此thử 隨tùy 身thân 念niệm 依y 於ư 三tam 處xứ 。 謂vị 依y 增tăng 上thượng 心tâm 。 增tăng 上thượng 慧tuệ 學học 。 修tu 治trị 業nghiệp 地địa 。 依y 增tăng 上thượng 心tâm 學học 處xứ 。 依y 增tăng 上thượng 慧tuệ 學học 處xứ 。 為vì 欲dục 斷đoạn 除trừ 。 所sở 餘dư 諸chư 結kết 。 修tu 念niệm 住trụ 等đẳng 所sở 有hữu 一nhất 切thiết 。 菩Bồ 提Đề 分Phần 法Pháp 。 之chi 所sở 依y 止chỉ 。 由do 三tam 因nhân 緣duyên 。 不bất 與dữ 一nhất 切thiết 。 外ngoại 道đạo 沙Sa 門Môn 婆Bà 羅La 門Môn 共cộng 。 謂vị 於ư 修tu 治trị 業nghiệp 地địa 資tư 糧lương 圓viên 滿mãn 故cố 。 於ư 奢Xa 摩Ma 他Tha 。 聚tụ 無vô 有hữu 愛ái 味vị 故cố 。 於ư 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。 愛ái 樂nhạo 隨tùy 逐trục 心tâm 。 非phi 煩phiền 惱não 火hỏa 所sở 生sanh 處xứ 故cố 。 又hựu 此thử 修tu 念niệm 資tư 糧lương 圓viên 滿mãn 。 為vi 依y 止chỉ 故cố 。 四Tứ 果Quả 清thanh 淨tịnh 。 謂vị 處xứ 聚tụ 落lạc 世thế 法pháp 所sở 生sanh 煩phiền 惱não 不bất 染nhiễm 。 處xử 阿a 練luyện 若nhã 空không 閑nhàn 所sở 生sanh 煩phiền 惱não 不bất 染nhiễm 。 處xử 阿a 練luyện 若nhã 聚tụ 落lạc 所sở 生sanh 煩phiền 惱não 不bất 染nhiễm 。 於ư 二nhị 處xứ 所sở 不bất 能năng 堪kham 忍nhẫn 。 淋lâm 漏lậu 等đẳng 苦khổ 。 煩phiền 惱não 不bất 染nhiễm 。 奢xa 摩ma 他tha 聚tụ 無vô 有hữu 愛ái 味vị 。 為vi 依y 止chỉ 故cố 。 五ngũ 果quả 清thanh 淨tịnh 。 謂vị 四tứ 種chủng 清thanh 淨tịnh 靜tĩnh 慮lự 。 及cập 寂tịch 靜tĩnh 解giải 脫thoát 。 於ư 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。 愛ái 樂nhạo 隨tùy 逐trục 心tâm 。 非phi 煩phiền 惱não 火hỏa 所sở 生sanh 處xứ 。 為vi 依y 止chỉ 故cố 。 九cửu 果quả 清thanh 淨tịnh 。 謂vị 初sơ 三tam 果quả 。 及cập 六Lục 神Thần 通Thông 。 此thử 隨tùy 身thân 念niệm 當đương 知tri 五ngũ 種chủng 。 清thanh 淨tịnh 所sở 攝nhiếp 。 謂vị 不bất 定định 地địa 清thanh 淨tịnh 故cố 。 定định 地địa 清thanh 淨tịnh 故cố 。 攝nhiếp 清thanh 淨tịnh 故cố 。 不bất 共cộng 清thanh 淨tịnh 故cố 。 不bất 共cộng 果quả 清thanh 淨tịnh 故cố 。 又hựu 隨tùy 逐trục 身thân 轉chuyển 故cố 。 彼bỉ 所sở 攝nhiếp 受thọ 故cố 。 名danh 隨tùy 身thân 念niệm 。

復phục 次thứ 當đương 釋thích 摩ma 訶ha 俱câu 瑟sắt 祉chỉ 羅la 經kinh 有hữu 二nhị 解giải 脫thoát 。 一nhất 慧tuệ 解giải 脫thoát 。 二nhị 心tâm 解giải 脫thoát 。

此thử 中trung 依y 慧tuệ 解giải 脫thoát 。 謂vị 世thế 間gian 慧tuệ 之chi 所sở 行hành 者giả 。 當đương 知tri 即tức 是thị 。 建kiến 立lập 惡ác 行hành 及cập 與dữ 善thiện 行hành 并tinh 彼bỉ 因nhân 緣duyên 。 彼bỉ 體thể 性tánh 者giả 。 當đương 知tri 即tức 是thị 。 惡ác 行hành 善thiện 行hành 。 并tinh 彼bỉ 因nhân 緣duyên 善thiện 不bất 善thiện 等đẳng 。 體thể 性tánh 差sai 別biệt 。 如như 實thật 正chánh 智trí 。 又hựu 依y 心tâm 解giải 脫thoát 。 謂vị 心tâm 染nhiễm 淨tịnh 之chi 所sở 依y 者giả 。 當đương 知tri 即tức 是thị 。 色sắc 等đẳng 境cảnh 界giới 。 能năng 取thủ 了liễu 別biệt 彼bỉ 世thế 間gian 慧tuệ 。 心tâm 解giải 脫thoát 果quả 。 當đương 知tri 即tức 是thị 。 於ư 彼bỉ 相tương 應ứng 相tương/tướng 雜tạp 下hạ 類loại 雜tạp 染nhiễm 出xuất 故cố 。 即tức 慧tuệ 解giải 脫thoát 。 增tăng 上thượng 力lực 故cố 。 出xuất 世thế 間gian 慧tuệ 。 之chi 所sở 行hành 者giả 。 當đương 知tri 即tức 是thị 。 由do 世thế 間gian 慧tuệ 及cập 心tâm 解giải 脫thoát 。 增tăng 上thượng 力lực 故cố 。 如như 實thật 了liễu 知tri 。 一nhất 切thiết 境cảnh 界giới 。 即tức 出xuất 世thế 慧tuệ 心tâm 解giải 脫thoát 果quả 。 當đương 知tri 即tức 是thị 。 一nhất 切thiết 種chủng 類loại 。 雜tạp 染nhiễm 出xuất 故cố 。 此thử 中trung 若nhược 世thế 間gian 慧tuệ 若nhược 出xuất 世thế 慧tuệ 。 總tổng 略lược 為vi 一nhất 。 說thuyết 名danh 正chánh 見kiến 。 正chánh 見kiến 因nhân 緣duyên 。 當đương 知tri 即tức 是thị 。 有hữu 佛Phật 出xuất 世thế 。 聽thính 聞văn 正Chánh 法Pháp 。 無vô 倒đảo 思tư 惟duy 。 又hựu 出xuất 世thế 間gian 正chánh 見kiến 果quả 相tương/tướng 。 當đương 知tri 即tức 是thị 。 前tiền 後hậu 常thường 故cố 無vô 所sở 對đối 故cố 。 若nhược 法pháp 所sở 治trị 若nhược 有hữu 生sanh 已dĩ 無vô 滅diệt 所sở 治trị 。 若nhược 無vô 滅diệt 已dĩ 有hữu 生sanh 。 彼bỉ 法pháp 名danh 有hữu 所sở 對đối 。 若nhược 法pháp 所sở 治trị 。 若nhược 有hữu 若nhược 無vô 。 若nhược 生sanh 不bất 生sanh 。 常thường 時thời 是thị 有hữu 。 彼bỉ 法pháp 名danh 無vô 所sở 對đối 。 又hựu 即tức 此thử 果quả 由do 心tâm 解giải 脫thoát 。 增tăng 上thượng 力lực 故cố 。 於ư 自tự 所sở 行hành 。 及cập 彼bỉ 所sở 依y 得đắc 清thanh 淨tịnh 者giả 。 當đương 知tri 即tức 是thị 。 由do 清thanh 淨tịnh 心tâm 。 增tăng 上thượng 力lực 故cố 。 於ư 諸chư 色sắc 根căn 所sở 行hành 境cảnh 界giới 。 不bất 生sanh 雜tạp 染nhiễm 。 及cập 令linh 諸chư 根căn 順thuận 清thanh 淨tịnh 故cố 。 又hựu 解giải 脫thoát 心tâm 住trụ 者giả 。 當đương 知tri 即tức 是thị 。 壽thọ 之chi 與dữ 煖noãn 。 展triển 轉chuyển 相tương 依y 。 相tương/tướng 屬thuộc 而nhi 住trụ 。 又hựu 此thử 世thế 間gian 及cập 出xuất 世thế 間gian 。 二nhị 種chủng 解giải 脫thoát 果quả 差sai 別biệt 者giả 。 當đương 知tri 即tức 是thị 。 於ư 諸chư 受thọ 中trung 及cập 因nhân 緣duyên 中trung 。 有hữu 癡si 愛ái 者giả 後hậu 有hữu 當đương 生sanh 。 無vô 癡si 愛ái 者giả 後hậu 有hữu 不bất 生sanh 。 又hựu 彼bỉ 相tương/tướng 雜tạp 。 而nhi 相tương 應ứng 故cố 。 彼bỉ 能năng 依y 止chỉ 心tâm 法pháp 清thanh 淨tịnh 。 當đương 知tri 即tức 是thị 。 非phi 現hiện 在tại 緣duyên 之chi 所sở 染nhiễm 污ô 。 領lãnh 受thọ 彼bỉ 故cố 。 即tức 二nhị 解giải 脫thoát 住trụ 差sai 別biệt 者giả 。 當đương 知tri 即tức 是thị 。 六lục 寂tịch 靜tĩnh 故cố 。 由do 清thanh 淨tịnh 識thức 沒một 平bình 等đẳng 故cố 。 非phi 由do 彼bỉ 所sở 依y 平bình 等đẳng 故cố 。 於ư 入nhập 定định 時thời 不bất 由do 加gia 行hành 入nhập 寂tịch 靜tĩnh 故cố 。 於ư 出xuất 定định 時thời 不bất 由do 加gia 行hành 出xuất 寂tịch 靜tĩnh 故cố 。 次thứ 第đệ 出xuất 故cố 。 於ư 在tại 定định 時thời 三tam 行hành 不bất 行hành 。 得đắc 寂tịch 靜tĩnh 故cố 。 於ư 遠viễn 離ly 出xuất 心tâm 寂tịch 靜tĩnh 故cố 。 謂vị 於ư 三tam 時thời 。 一nhất 於ư 阿a 練luyện 若nhã 與dữ 同đồng 梵Phạm 行hạnh 共cộng 相tương 雜tạp 住trụ 。 二nhị 於ư 聚tụ 落lạc 中trung 與dữ 諸chư 在tại 家gia 共cộng 相tương 雜tạp 住trụ 。 三tam 於ư 二nhị 處xứ 行hành 相tương/tướng 現hiện 行hành 。 於ư 親thân 近cận 出xuất 心tâm 寂tịch 靜tĩnh 故cố 。 謂vị 於ư 三tam 時thời 。 一nhất 於ư 有hữu 色sắc 世thế 間gian 勝thắng 定định 出xuất 故cố 。 二nhị 於ư 無vô 色sắc 世thế 間gian 勝thắng 定định 出xuất 故cố 。 三tam 於ư 出xuất 世thế 間gian 。 有hữu 心tâm 定định 出xuất 故cố 。 又hựu 此thử 諸chư 定định 非phi 唯duy 滅diệt 定định 出xuất 已dĩ 方phương 得đắc 。 亦diệc 先tiên 已dĩ 得đắc 今kim 起khởi 現hiện 前tiền 。 此thử 中trung 前tiền 二nhị 由do 次thứ 第đệ 定định 故cố 。 展triển 轉chuyển 獲hoạch 得đắc 勝thắng 定định 清thanh 淨tịnh 。 後hậu 一nhất 不bất 由do 次thứ 第đệ 定định 故cố 。 然nhiên 由do 通thông 達đạt 無vô 相tướng 界giới 故cố 。 展triển 轉chuyển 獲hoạch 得đắc 勝thắng 定định 清thanh 淨tịnh 。 又hựu 有hữu 相tương/tướng 定định 由do 有hữu 相tương/tướng 作tác 意ý 入nhập 住trụ 出xuất 定định 。 若nhược 無vô 相tướng 定định 由do 無vô 相tướng 作tác 意ý 。 入nhập 定định 住trụ 定định 。 由do 有hữu 相tương/tướng 作tác 意ý 當đương 知tri 出xuất 定định 。

復phục 次thứ 當đương 釋thích 法pháp 因nhân 緣duyên 經kinh 。 謂vị 於ư 阿A 毘Tỳ 達Đạt 摩Ma 。 阿a 毘tỳ 毘Tỳ 奈Nại 耶Da 中trung 。 善thiện 巧xảo 苾Bật 芻Sô 或hoặc 。 鄔Ổ 波Ba 索Sách 迦Ca 。 欲dục 依y 解giải 了liễu 而nhi 請thỉnh 問vấn 者giả 。 當đương 依y 八bát 相tương/tướng 而nhi 興hưng 請thỉnh 問vấn 。 何hà 等đẳng 八bát 相tương/tướng 。 謂vị 解giải 了liễu 事sự 。 解giải 了liễu 所sở 治trị 。 解giải 了liễu 果quả 。 解giải 了liễu 自tự 性tánh 。 解giải 了liễu 果quả 差sai 別biệt 。 解giải 了liễu 所sở 依y 。 解giải 了liễu 功công 德đức 。 解giải 了liễu 證chứng 得đắc 。

解giải 了liễu 事sự 者giả 。 謂vị 能năng 解giải 了liễu 五ngũ 取thủ 蘊uẩn 故cố 。 解giải 了liễu 所sở 治trị 者giả 。 謂vị 愛ái 雜tạp 染nhiễm 及cập 見kiến 雜tạp 染nhiễm 。 由do 愛ái 雜tạp 染nhiễm 故cố 於ư 後hậu 有hữu 滅diệt 。 不bất 生sanh 欣hân 樂nhạo 。 由do 見kiến 雜tạp 染nhiễm 故cố 雖tuy 生sanh 欣hân 樂nhạo 。 而nhi 不bất 能năng 證chứng 。 解giải 了liễu 果quả 者giả 。 謂vị 此thử 三tam 種chủng 雜tạp 染nhiễm 永vĩnh 斷đoạn 。 解giải 了liễu 自tự 性tánh 者giả 。 謂vị 八bát 聖thánh 支chi 道đạo 。 此thử 復phục 種chủng 種chủng 差sai 別biệt 。 宣tuyên 說thuyết 對đối 治trị 外ngoại 道đạo 。 諸chư 邪tà 道đạo 故cố 。 名danh 八bát 聖thánh 支chi 道đạo 。 對đối 治trị 三tam 種chủng 雜tạp 染nhiễm 。 故cố 建kiến 立lập 三tam 蘊uẩn 。 謂vị 對đối 治trị 惡ác 行hành 雜tạp 染nhiễm 故cố 。 對đối 治trị 諸chư 欲dục 雜tạp 染nhiễm 故cố 。 對đối 治trị 諸chư 見kiến 雜tạp 染nhiễm 故cố 。 是thị 出xuất 世thế 間gian 。 有hữu 為vi 所sở 攝nhiếp 。 解giải 了liễu 果quả 差sai 別biệt 者giả 。 謂vị 諸chư 斷đoạn 滅diệt 。 是thị 出xuất 世thế 間gian 。 無vô 為vi 所sở 攝nhiếp 。 解giải 了liễu 所sở 依y 者giả 。 謂vị 三tam 摩ma 地địa 。 此thử 復phục 四tứ 種chủng 應ưng 知tri 。 一nhất 由do 種chủng 姓tánh 故cố 。 謂vị 所sở 有hữu 定định 一nhất 切thiết 皆giai 由do 。 靜tĩnh 慮lự 種chủng 姓tánh 。 隨tùy 所sở 宣tuyên 說thuyết 。 諸chư 靜tĩnh 慮lự 支chi 。 皆giai 能năng 解giải 了liễu 。 二nhị 由do 相tương/tướng 故cố 。 三tam 由do 生sanh 所sở 緣duyên 相tương/tướng 故cố 。 四tứ 由do 成thành 辦biện 因nhân 緣duyên 相tương/tướng 故cố 。 解giải 了liễu 功công 德đức 者giả 。 謂vị 滅diệt 盡tận 定định 最tối 第đệ 一nhất 住trụ 。 說thuyết 名danh 解giải 了liễu 功công 德đức 。 當đương 知tri 此thử 相tướng 。 復phục 有hữu 五ngũ 種chủng 。 謂vị 滅diệt 事sự 故cố 。 寂tịch 靜tĩnh 相tương 似tự 影ảnh 像tượng 故cố 。 入nhập 定định 因nhân 緣duyên 故cố 。 出xuất 定định 因nhân 緣duyên 故cố 。 出xuất 定định 功công 德đức 故cố 。 解giải 了liễu 證chứng 得đắc 者giả 。 謂vị 於ư 五ngũ 取thủ 蘊uẩn 以dĩ 八bát 種chủng 相tương/tướng 觀quán 察sát 諸chư 受thọ 。 謂vị 觀quán 察sát 自tự 性tánh 。 觀quán 察sát 現hiện 法pháp 轉chuyển 因nhân 緣duyên 。 觀quán 察sát 現hiện 法pháp 轉chuyển 滅diệt 因nhân 緣duyên 。 觀quán 察sát 當đương 來lai 轉chuyển 因nhân 緣duyên 。 觀quán 察sát 彼bỉ 二nhị 轉chuyển 滅diệt 因nhân 緣duyên 。 觀quán 察sát 轉chuyển 因nhân 緣duyên 因nhân 緣duyên 。 觀quán 察sát 還hoàn 因nhân 緣duyên 因nhân 緣duyên 。 及cập 觀quán 察sát 還hoàn 。 此thử 中trung 樂nhạo/nhạc/lạc 俱câu 行hành 對đối 治trị 。 謂vị 於ư 最tối 勝thắng 根căn 本bổn 靜tĩnh 慮lự 。 苦khổ 俱câu 行hành 對đối 治trị 。 謂vị 得đắc 近cận 分phần/phân 出xuất 離ly 欲dục 俱câu 行hành 。 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 俱câu 行hành 對đối 治trị 。 謂vị 即tức 於ư 根căn 本bổn 靜tĩnh 慮lự 。 為vì 欲dục 顯hiển 示thị 。 轉chuyển 因nhân 緣duyên 滅diệt 故cố 。 即tức 依y 諸chư 受thọ 說thuyết 所sở 有hữu 受thọ 皆giai 悉tất 是thị 苦khổ 。 由do 彼bỉ 三tam 受thọ 約ước 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 皆giai 是thị 苦khổ 故cố 。 言ngôn 相tương 對đối 者giả 。 謂vị 有hữu 此thử 故cố 施thi 設thiết 於ư 彼bỉ 。 是thị 名danh 相tướng 對đối 。 此thử 中trung 諸chư 受thọ 展triển 轉chuyển 相tương 對đối 。 由do 彼bỉ 一nhất 切thiết 苦khổ 所sở 攝nhiếp 故cố 。 又hựu 由do 有hữu 此thử 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 苦khổ 。 施thi 設thiết 無vô 智trí 。 由do 有hữu 此thử 故cố 施thi 設thiết 治trị 彼bỉ 出xuất 世thế 之chi 慧tuệ 。 由do 有hữu 此thử 故cố 施thi 設thiết 彼bỉ 果quả 。 寂tịch 滅diệt 涅Niết 槃Bàn 。 是thị 故cố 彼bỉ 彼bỉ 諸chư 法pháp 。 說thuyết 與dữ 彼bỉ 彼bỉ 諸chư 法pháp 相tướng 對đối 。

復phục 次thứ 當đương 釋thích 眠miên 纏triền 。 謂vị 勤cần 修tu 習tập 內nội 心tâm 寂tịch 靜tĩnh 。 奢Xa 摩Ma 他Tha 行hạnh 。 諸chư 苾Bật 芻Sô 等đẳng 。 為vì 欲dục 斷đoạn 除trừ 。 諸chư 隨tùy 煩phiền 惱não 。 應ưng 知tri 五ngũ 種chủng 。 對đối 治trị 之chi 相tướng 。 謂vị 遠viễn 離ly 闇ám 相tương/tướng 。 於ư 能năng 隨tùy 順thuận 舉cử 歡hoan 喜hỷ 法pháp 。 發phát 生sanh 正chánh 舉cử 加gia 行hành 道Đạo 理lý 。 損tổn 害hại 諸chư 見kiến 諸chư 見kiến 功công 用dụng 諸chư 見kiến 所sở 依y 功công 用dụng 。 彼bỉ 隨tùy 煩phiền 惱não 既ký 斷đoạn 滅diệt 已dĩ 。

復phục 有hữu 五ngũ 種chủng 任nhậm 持trì 定định 法pháp 。 何hà 等đẳng 為vi 五ngũ 。

謂vị 諸chư 遠viễn 離ly 遠viễn 離ly 處xứ 所sở 。 順thuận 定định 言ngôn 說thuyết 。 順thuận 無vô 染nhiễm 心tâm 。 資tư 生sanh 眾chúng 具cụ 。 從tùng 有hữu 智trí 者giả 同đồng 梵Phạm 行hạnh 所sở 。 獲hoạch 得đắc 隨tùy 順thuận 教giáo 。 授thọ 教giáo 誡giới 美mỹ 妙diệu 言ngôn 說thuyết 。 於ư 諸chư 世thế 間gian 。 等đẳng 持trì 等Đẳng 至Chí 。 遠viễn 離ly 愛ái 味vị 及cập 無vô 漏lậu 行hành 。 如như 理lý 作tác 意ý 。

復phục 次thứ 彼bỉ 勤cần 修tu 習tập 增tăng 上thượng 心tâm 學học 。 諸chư 苾Bật 芻Sô 等đẳng 。 由do 三tam 因nhân 緣duyên 。 當đương 遣khiển 現hiện 行hành 染nhiễm 污ô 尋tầm 思tư 。 謂vị 遠viễn 離ly 所sở 緣duyên 故cố 。 厭yếm 患hoạn 自tự 性tánh 故cố 。 遠viễn 離ly 自tự 性tánh 故cố 。 由do 三tam 因nhân 緣duyên 。 遠viễn 離ly 自tự 性tánh 。 謂vị 有hữu 對đối 治trị 力lực 根căn 猛mãnh 利lợi 者giả 。 能năng 頓đốn 遠viễn 離ly 。 無vô 對đối 治trị 力lực 根căn 處xứ 中trung 者giả 如như 其kỳ 麁thô 相tương/tướng 能năng 漸tiệm 遠viễn 離ly 。 無vô 對đối 治trị 力lực 根căn 下hạ 劣liệt 者giả 。 於ư 諸chư 尋tầm 思tư 因nhân 緣duyên 財tài 食thực 深thâm 見kiến 過quá 患hoạn 。

復phục 次thứ 諸chư 苾Bật 芻Sô 。 有hữu 六lục 順thuận 出xuất 離ly 界giới 三tam 摩ma 地địa 修tu 習tập 支chi 者giả 。 謂vị 諸chư 苾Bật 芻Sô 於ư 閑nhàn 靜tĩnh 室thất 。 勤cần 修tu 觀quán 行hành 。 當đương 知tri 三tam 種chủng 。 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 有hữu 三tam 三tam 摩ma 地địa 。 謂vị 勤cần 修tu 習tập 增tăng 上thượng 心tâm 者giả 。 於ư 四tứ 有hữu 情tình 怨oán 行hành 惡ác 行hành 淨tịnh 行hạnh 恩ân 行hành 有hữu 眾chúng 生sanh 緣duyên 定định 。 又hựu 勤cần 修tu 習tập 趣thú 究cứu 竟cánh 者giả 。 有hữu 法pháp 緣duyên 定định 。 又hựu 勤cần 修tu 習Tập 諦Đế 現hiện 觀quán 者giả 。 有hữu 法pháp 緣duyên 定định 。

復phục 次thứ 由do 三tam 種chủng 大đại 性tánh 。 大đại 三tam 摩ma 地địa 。 能năng 令linh 速tốc 疾tật 通thông 達đạt 真Chân 如Như 。 既ký 通thông 達đạt 已dĩ 。 能năng 盡tận 諸chư 漏lậu 。 謂vị 由do 所sở 緣duyên 大đại 性tánh 故cố 。 由do 精tinh 勤cần 大đại 性tánh 故cố 。 由do 方phương 便tiện 所sở 攝nhiếp 。 作tác 意ý 大đại 性tánh 故cố 。 又hựu 有hữu 二nhị 遠viễn 離ly 。 能năng 令linh 速tốc 疾tật 通thông 達đạt 真Chân 如Như 。 謂vị 於ư 行hành 處xứ 。 遠viễn 離ly 憒hội 閙náo 。 及cập 於ư 住trú 處xứ 離ly 惡ác 尋tầm 思tư 。

瑜Du 伽Già 師Sư 地Địa 論Luận 卷quyển 第đệ 六lục 十thập 二nhị