瑜Du 伽Già 師Sư 地Địa 論Luận 卷quyển 第đệ 八bát 十thập 一nhất

彌Di 勒Lặc 菩Bồ 薩Tát 說thuyết

三Tam 藏Tạng 法Pháp 師sư 玄huyền 奘tráng 奉phụng 。 詔chiếu 譯dịch 攝nhiếp 釋thích 分phân 之chi 上thượng 。

如như 是thị 已dĩ 說thuyết 攝nhiếp 決quyết 擇trạch 。

云vân 何hà 攝nhiếp 釋thích 。 總tổng 嗢ốt 拕tha 南nam 曰viết 。

體thể 釋thích 文văn 義nghĩa 法pháp 。 起khởi 義nghĩa 難nạn/nan 次thứ 師sư 。

說thuyết 眾chúng 聽thính 讚tán 佛Phật 。 略lược 廣quảng 學học 勝thắng 利lợi 。

云vân 何hà 為vi 體thể 。 謂vị 契Khế 經Kinh 體thể 。 略lược 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 文văn 。 二nhị 義nghĩa 。 文văn 是thị 所sở 依y 。 義nghĩa 是thị 能năng 依y 。 如như 是thị 二nhị 種chủng 。 總tổng 名danh 一nhất 切thiết 所sở 知tri 境cảnh 界giới 。

云vân 何hà 為vi 釋thích 。 謂vị 略lược 有hữu 五ngũ 。 一nhất 者giả 法pháp 。 二nhị 者giả 等đẳng 起khởi 。 三tam 者giả 義nghĩa 。 四tứ 者giả 釋thích 難nạn/nan 。 五ngũ 者giả 次thứ 第đệ 。

云vân 何hà 為vi 文văn 。 謂vị 有hữu 六lục 種chủng 。 一nhất 者giả 名danh 身thân 。 二nhị 者giả 句cú 身thân 。 三tam 者giả 字tự 身thân 。 四tứ 者giả 語ngữ 。 五ngũ 者giả 行hành 相tương/tướng 。 六lục 者giả 機cơ 請thỉnh 。

名danh 身thân 者giả 。 謂vị 共cộng 知tri 增tăng 語ngữ 。 此thử 復phục 略lược 說thuyết 。 有hữu 十thập 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 假giả 立lập 名danh 。 二nhị 者giả 實thật 事sự 名danh 。 三tam 者giả 同đồng 類loại 相tương 應ứng 名danh 。 四tứ 者giả 異dị 類loại 相tương 應ứng 名danh 。 五ngũ 者giả 隨tùy 德đức 名danh 。 六lục 者giả 假giả 說thuyết 名danh 。 七thất 者giả 同đồng 所sở 了liễu 名danh 。 八bát 者giả 非phi 同đồng 所sở 了liễu 名danh 。 九cửu 者giả 顯hiển 名danh 。 十thập 者giả 不bất 顯hiển 名danh 。 十thập 一nhất 者giả 略lược 名danh 。 十thập 二nhị 者giả 廣quảng 名danh 。 假giả 立lập 名danh 者giả 。 謂vị 於ư 內nội 假giả 立lập 我ngã 及cập 有hữu 情tình 。 命mạng 者giả 等đẳng 名danh 。 於ư 外ngoại 假giả 立lập 瓶bình 衣y 等đẳng 名danh 。 實thật 事sự 名danh 者giả 。 謂vị 於ư 眼nhãn 等đẳng 色sắc 等đẳng 諸chư 根căn 義nghĩa 中trung 。 立lập 眼nhãn 等đẳng 名danh 。 同đồng 類loại 相tương 應ứng 名danh 者giả 。 謂vị 有hữu 情tình 色sắc 受thọ 大đại 種chủng 等đẳng 名danh 。 異dị 類loại 相tương 應ứng 名danh 者giả 。 謂vị 佛Phật 授thọ 德đức 友hữu 青thanh 黃hoàng 等đẳng 名danh 。 隨tùy 德đức 名danh 者giả 。 謂vị 變biến 礙ngại 故cố 名danh 色sắc 。 領lãnh 納nạp 故cố 名danh 受thọ 。 發phát 光quang 故cố 名danh 日nhật 。 如như 是thị 等đẳng 名danh 。 假giả 說thuyết 名danh 者giả 。 謂vị 呼hô 貧bần 名danh 富phú 。 若nhược 餘dư 所sở 有hữu 不bất 觀quán 待đãi 義nghĩa 安an 立lập 其kỳ 名danh 。 同đồng 所sở 了liễu 名danh 者giả 。 謂vị 共cộng 所sở 解giải 想tưởng 。 與dữ 此thử 相tương 違vi 是thị 非phi 同đồng 所sở 了liễu 名danh 。 顯hiển 名danh 者giả 。 謂vị 其kỳ 義nghĩa 易dị 了liễu 。 不bất 顯hiển 名danh 者giả 。 謂vị 其kỳ 義nghĩa 難nan 了liễu 。 如như 達đạt 羅la 弭nhị 茶trà 明minh 咒chú 等đẳng 。 略lược 名danh 者giả 。 謂vị 一nhất 字tự 名danh 。 廣quảng 名danh 者giả 。 謂vị 多đa 字tự 名danh 。

句cú 身thân 者giả 。 謂vị 名danh 字tự 圓viên 滿mãn 。 此thử 復phục 六lục 種chủng 。 一nhất 者giả 不bất 圓viên 滿mãn 句cú 。 二nhị 者giả 圓viên 滿mãn 句cú 。 三tam 者giả 所sở 成thành 句cú 。 四tứ 者giả 能năng 成thành 句cú 。 五ngũ 者giả 摽phiếu/phiêu 句cú 。 六lục 者giả 釋thích 句cú 。 不bất 圓viên 滿mãn 句cú 者giả 。 謂vị 文văn 不bất 究cứu 竟cánh 。 義nghĩa 不bất 究cứu 竟cánh 。 當đương 知tri 復phục 由do 第đệ 二nhị 句cú 故cố 方phương 得đắc 圓viên 滿mãn 如như 說thuyết 。

諸chư 惡ác 者giả 莫mạc 作tác 。 諸chư 善thiện 者giả 奉phụng 行hành 。

善thiện 調điều 伏phục 自tự 心tâm 。 是thị 諸chư 佛Phật 聖thánh 教giáo 。

若nhược 唯duy 言ngôn 諸chư 惡ác 。 則tắc 文văn 不bất 究cứu 竟cánh 。 若nhược 言ngôn 諸chư 惡ác 者giả 。 則tắc 義nghĩa 不bất 究cứu 竟cánh 。 更cánh 加gia 莫mạc 作tác 方phương 得đắc 圓viên 滿mãn 。 即tức 圓viên 滿mãn 句cú 。 所sở 成thành 句cú 者giả 。 謂vị 前tiền 句cú 由do 後hậu 句cú 方phương 得đắc 成thành 立lập 。 如như 說thuyết 。

諸chư 行hành 無vô 常thường 。 有hữu 起khởi 盡tận 法pháp 。 生sanh 必tất 滅diệt 故cố 。

彼bỉ 寂tịch 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 。

此thử 中trung 為vi 成thành 諸chư 行hành 無vô 常thường 故cố 。 次thứ 說thuyết 言ngôn 有hữu 起khởi 盡tận 法pháp 。 前tiền 是thị 所sở 成thành 。 即tức 所sở 成thành 句cú 。 後hậu 是thị 能năng 成thành 。 即tức 能năng 成thành 句cú 。 摽phiếu/phiêu 句cú 者giả 。 如như 言ngôn 善thiện 性tánh 。 釋thích 句cú 者giả 。 謂vị 正chánh 趣thú 善thiện 士sĩ 。

字tự 身thân 者giả 。 謂vị 若nhược 究cứu 竟cánh 若nhược 不bất 究cứu 竟cánh 。 名danh 句cú 所sở 依y 四tứ 十thập 九cửu 字tự 。

此thử 中trung 欲dục 為vi 名danh 首thủ 。 名danh 為vi 句cú 首thủ 。 句cú 必tất 有hữu 名danh 。 名danh 必tất 有hữu 字tự 。 若nhược 唯duy 一nhất 字tự 則tắc 不bất 成thành 句cú 。 又hựu 若nhược 有hữu 字tự 名danh 所sở 不bất 攝nhiếp 。 唯duy 字tự 無vô 名danh 。 問vấn 何hà 因nhân 緣duyên 故cố 。 施thi 設thiết 名danh 等đẳng 三tam 種chủng 身thân 耶da 。 答đáp 為vi 令linh 領lãnh 受thọ 諸chư 增tăng 語ngữ 觸xúc 所sở 生sanh 受thọ 故cố 。 問vấn 名danh 是thị 何hà 義nghĩa 。 答đáp 能năng 令linh 種chủng 種chủng 共cộng 所sở 了liễu 知tri 故cố 。 名danh 為vi 名danh 。 又hựu 能năng 令linh 意ý 作tác 種chủng 種chủng 相tương/tướng 故cố 。 名danh 為vi 名danh 。 又hựu 由do 語ngữ 言ngôn 之chi 所sở 呼hô 召triệu 故cố 。 名danh 為vi 名danh 。 攝nhiếp 受thọ 諸chư 名danh 究cứu 竟cánh 顯hiển 了liễu 不bất 現hiện 見kiến 義nghĩa 故cố 。 名danh 為vi 句cú 。 隨tùy 顯hiển 名danh 句cú 故cố 。 名danh 為vi 文văn 。 如như 世Thế 尊Tôn 說thuyết 。 增tăng 語ngữ 增tăng 語ngữ 路lộ 。 乃nãi 至chí 廣quảng 說thuyết 。 此thử 中trung 增tăng 語ngữ 者giả 。 謂vị 一nhất 切thiết 眾chúng 同đồng 類loại 相tương 應ứng 名danh 增tăng 語ngữ 。 路lộ 者giả 謂vị 并tinh 眾chúng 同đồng 類loại 欲dục 能năng 起khởi 彼bỉ 故cố 。 詞từ 者giả 。 謂vị 彼bỉ 相tương 應ứng 語ngữ 。 又hựu 即tức 此thử 語ngữ 各các 別biệt 於ư 彼bỉ 彼bỉ 處xứ 。 若nhược 摽phiếu/phiêu 若nhược 釋thích 。 彼bỉ 所sở 依y 處xứ 。 名danh 為vi 彼bỉ 路lộ 。 施thi 設thiết 者giả 。 謂vị 一nhất 一nhất 分phân 別biệt 施thi 設thiết 。 建kiến 立lập 彼bỉ 所sở 依y 處xứ 。 名danh 為vi 彼bỉ 路lộ 。 欲dục 即tức 是thị 詞từ 。 無vô 有hữu 別biệt 欲dục 。 此thử 即tức 增tăng 語ngữ 施thi 設thiết 之chi 路lộ 。 又hựu 名danh 身thân 等đẳng 略lược 有hữu 六lục 種chủng 依y 處xứ 。 一nhất 者giả 法pháp 。 二nhị 者giả 義nghĩa 。 三tam 者giả 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 四tứ 者giả 時thời 。 五ngũ 者giả 數số 。 六lục 者giả 處xứ 所sở 。 彼bỉ 廣quảng 分phân 別biệt 當đương 知tri 已dĩ 如như 聞văn 所sở 成thành 地địa 。 語ngữ 者giả 。 當đương 知tri 略lược 具cụ 八bát 分phần/phân 。 謂vị 先tiên 首thủ 美mỹ 妙diệu 等đẳng 由do 彼bỉ 語ngữ 文văn 句cú 等đẳng 相tương 應ứng 。 乃nãi 至chí 常thường 委ủy 分phần/phân 資tư 糧lương 故cố 。 能năng 說thuyết 正Chánh 法Pháp 。 先tiên 首thủ 語ngữ 者giả 。 趣thú 涅Niết 槃Bàn 宮cung 為vi 先tiên 首thủ 故cố 。 美mỹ 妙diệu 語ngữ 者giả 。 其kỳ 聲thanh 清thanh 美mỹ 如như 羯yết 羅la 頻tần 迦ca 音âm 故cố 。 顯hiển 了liễu 語ngữ 者giả 。 謂vị 詞từ 句cú 文văn 皆giai 善thiện 巧xảo 故cố 。 易dị 解giải 語ngữ 者giả 。 巧xảo 辯biện 說thuyết 故cố 。 樂nhạo 聞văn 語ngữ 者giả 。 引dẫn 法pháp 義nghĩa 故cố 。 無vô 依y 語ngữ 者giả 。 不bất 依y 希hy 望vọng 他tha 信tín 己kỷ 故cố 。 不bất 違vi 逆nghịch 語ngữ 者giả 。 知tri 量lương 說thuyết 故cố 。 無vô 邊biên 語ngữ 者giả 。 廣quảng 大đại 善thiện 巧xảo 故cố 。 如như 是thị 八bát 種chủng 。 語ngữ 當đương 知tri 略lược 具cụ 三tam 德đức 。 一nhất 者giả 趣thú 向hướng 德đức 。 謂vị 初sơ 一nhất 種chủng 。 二nhị 者giả 自tự 體thể 德đức 。 謂vị 次thứ 二nhị 種chủng 。 三tam 者giả 加gia 行hành 德đức 。 謂vị 所sở 餘dư 種chủng 。 相tương 應ứng 者giả 。 謂vị 名danh 句cú 文văn 身thân 。 次thứ 第đệ 善thiện 安an 立lập 故cố 。 又hựu 依y 四tứ 種chủng 道Đạo 理lý 相tương 應ứng 故cố 。 助trợ 伴bạn 者giả 。 能năng 成thành 次thứ 第đệ 故cố 。 隨tùy 順thuận 者giả 。 謂vị 解giải 釋thích 次thứ 第đệ 故cố 。 清thanh 徹triệt 者giả 。 文văn 句cú 顯hiển 了liễu 故cố 。 清thanh 淨tịnh 資tư 助trợ 者giả 。 善thiện 入nhập 眾chúng 心tâm 故cố 。 相tương 稱xứng 者giả 。 如như 眾chúng 會hội 故cố 。 應Ứng 供Cúng 故cố 。 稱xưng 法pháp 故cố 。 引dẫn 義nghĩa 故cố 。 順thuận 時thời 故cố 。 常thường 委ủy 分phần/phân 資tư 糧lương 者giả 。 審thẩm 悉tất 所sở 作tác 恆hằng 常thường 所sở 作tác 故cố 。 名danh 常thường 委ủy 。 彼bỉ 分phần/phân 者giả 。 謂vị 正chánh 見kiến 等đẳng 此thử 是thị 彼bỉ 資tư 糧lương 故cố 。

行hành 相tương/tướng 者giả 。 謂vị 諸chư 蘊uẩn 相tương 應ứng 。 諸chư 界giới 相tương 應ứng 。 諸chư 處xứ 相tương 應ứng 。 緣duyên 起khởi 相tương 應ứng 。 處xử 非phi 處xứ 相tương 應ứng 。 念niệm 住trụ 相tương 應ứng 。 如như 是thị 等đẳng 相tướng 應ưng 語ngữ 言ngôn 。 或hoặc 聲Thanh 聞Văn 說thuyết 。 或hoặc 如Như 來Lai 說thuyết 。 或hoặc 菩Bồ 薩Tát 說thuyết 。 是thị 名danh 行hành 相tương/tướng 。 機cơ 請thỉnh 者giả 。 謂vị 因nhân 機cơ 請thỉnh 問vấn 而nhi 起khởi 言ngôn 說thuyết 。 此thử 復phục 根căn 等đẳng 差sai 別biệt 當đương 知tri 有hữu 二nhị 十thập 。 七thất 種chủng 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 此thử 中trung 由do 根căn 差sai 別biệt 故cố 成thành 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 鈍độn 根căn 。 二nhị 者giả 利lợi 根căn 。 由do 行hành 差sai 別biệt 故cố 。 成thành 七thất 種chủng 。 謂vị 貪tham 等đẳng 行hành 。 如như 聲Thanh 聞Văn 地địa 已dĩ 說thuyết 。 由do 眾chúng 差sai 別biệt 故cố 。 成thành 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 在tại 家gia 眾chúng 。 二nhị 者giả 出xuất 家gia 眾chúng 。 由do 願nguyện 差sai 別biệt 故cố 。 成thành 三tam 種chủng 。 一nhất 者giả 聲Thanh 聞Văn 。 二nhị 者giả 獨Độc 覺Giác 。 三tam 者giả 菩Bồ 薩Tát 。 由do 可khả 救cứu 不bất 可khả 救cứu 差sai 別biệt 故cố 。 成thành 二nhị 種chủng 。 謂vị 般Bát 涅Niết 槃Bàn 法pháp 。 不bất 般Bát 涅Niết 槃Bàn 法pháp 。 由do 加gia 行hành 差sai 別biệt 故cố 。 成thành 九cửu 種chủng 。 一nhất 已dĩ 入nhập 正Chánh 法Pháp 。 二nhị 未vị 入nhập 正Chánh 法Pháp 三tam 有hữu 障chướng 礙ngại 。 四tứ 無vô 障chướng 礙ngại 。 五ngũ 已dĩ 成thành 熟thục 。 六lục 未vị 成thành 熟thục 。 七thất 具cụ 縛phược 。 八bát 不bất 具cụ 縛phược 。 九cửu 無vô 縛phược 。 由do 種chủng 類loại 差sai 別biệt 故cố 。 成thành 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 人nhân 。 二nhị 者giả 非phi 人nhân 。 如như 是thị 六lục 文văn 總tổng 有hữu 四tứ 相tương/tướng 。 說thuyết 名danh 為vi 文văn 。 一nhất 所sở 說thuyết 相tương/tướng 。 謂vị 名danh 身thân 等đẳng 。 行hành 相tương/tướng 為vi 後hậu 。 二nhị 所sở 為vi 相tương/tướng 。 謂vị 機cơ 請thỉnh 攝nhiếp 二nhị 十thập 。 七thất 種chủng 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 三tam 能năng 說thuyết 相tương/tướng 。 謂vị 語ngữ 。 四tứ 說thuyết 者giả 相tương/tướng 。 謂vị 聲Thanh 聞Văn 菩Bồ 薩Tát 。 及cập 與dữ 如Như 來Lai 。 如như 是thị 六lục 種chủng 。 皆giai 顯hiển 於ư 文văn 。 若nhược 闕khuyết 一nhất 種chủng 。 不bất 能năng 顯hiển 義nghĩa 。 由do 能năng 顯hiển 義nghĩa 是thị 故cố 名danh 文văn 。

云vân 何hà 為vi 義nghĩa 。 當đương 知tri 略lược 有hữu 十thập 種chủng 。 一nhất 者giả 地địa 義nghĩa 。 二nhị 者giả 相tương/tướng 義nghĩa 。 三tam 者giả 作tác 意ý 等đẳng 義nghĩa 。 四tứ 者giả 依y 處xứ 義nghĩa 。 五ngũ 者giả 過quá 患hoạn 義nghĩa 。 六lục 者giả 勝thắng 利lợi 義nghĩa 。 七thất 者giả 所sở 治trị 義nghĩa 。 八bát 者giả 能năng 治trị 義nghĩa 。 九cửu 者giả 略lược 義nghĩa 。 十thập 者giả 廣quảng 義nghĩa 。 地địa 義nghĩa 者giả 。 略lược 有hữu 五ngũ 地địa 。 一nhất 者giả 資tư 糧lương 地địa 。 二nhị 者giả 加gia 行hành 地địa 。 三tam 者giả 見kiến 地địa 。 四tứ 者giả 修tu 地địa 。 五ngũ 者giả 究cứu 竟cánh 地địa 。 又hựu 廣quảng 分phân 別biệt 有hữu 十thập 七thất 地địa 。 謂vị 五ngũ 識thức 身thân 地địa 為vi 初sơ 。 無vô 餘dư 依y 地địa 為vi 後hậu 。 相tương/tướng 義nghĩa 者giả 。 當đương 知tri 有hữu 五ngũ 種chủng 相tương/tướng 。 一nhất 者giả 自tự 相tương/tướng 。 二nhị 者giả 共cộng 相tương 。 三tam 者giả 假giả 立lập 相tương/tướng 。 四tứ 者giả 因nhân 相tương/tướng 。 五ngũ 者giả 果quả 相tương/tướng 。 如như 是thị 五ngũ 相tương/tướng 。 如như 思tư 所sở 成thành 地địa 已dĩ 辯biện 。

復phục 有hữu 五ngũ 相tương/tướng 。 一nhất 者giả 異dị 門môn 相tương/tướng 。 二nhị 者giả 瑜du 伽già 相tương/tướng 。 三tam 者giả 轉chuyển 異dị 相tướng 。 四tứ 者giả 雜tạp 染nhiễm 相tướng 。 五ngũ 者giả 清thanh 淨tịnh 相tương/tướng 。 如như 是thị 五ngũ 相tương/tướng 。 當đương 知tri 如như 前tiền 。 處xứ 處xứ 分phân 別biệt 。

復phục 有hữu 五ngũ 相tương/tướng 。 一nhất 者giả 所sở 詮thuyên 相tương/tướng 。 二nhị 者giả 能năng 詮thuyên 相tương/tướng 。 三tam 者giả 此thử 二nhị 相tương 應ứng 相tương/tướng 。 四tứ 者giả 執chấp 著trước 相tương/tướng 。 五ngũ 者giả 不bất 執chấp 著trước 相tương/tướng 。 所sở 詮thuyên 相tương/tướng 者giả 。 謂vị 相tương/tướng 等đẳng 五ngũ 法pháp 。 如như 五ngũ 事sự 中trung 已dĩ 說thuyết 。 能năng 詮thuyên 相tương/tướng 者giả 。 謂vị 即tức 於ư 彼bỉ 。 依y 止chỉ 名danh 等đẳng 。 為vi 欲dục 隨tùy 說thuyết 自tự 性tánh 差sai 別biệt 。 所sở 有hữu 語ngữ 言ngôn 。 應ưng 知tri 此thử 即tức 是thị 。 遍biến 計kế 所sở 執chấp 自tự 性tánh 相tướng 。 此thử 遍biến 計kế 所sở 執chấp 自tự 性tánh 。 有hữu 差sai 別biệt 名danh 。 所sở 謂vị 亦diệc 名danh 。 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 亦diệc 名danh 和hòa 合hợp 所sở 成thành 。 亦diệc 名danh 所sở 增tăng 益ích 相tương/tướng 。 亦diệc 名danh 虛hư 妄vọng 所sở 執chấp 。 亦diệc 名danh 言ngôn 說thuyết 所sở 顯hiển 。 亦diệc 名danh 文văn 字tự 加gia 行hành 。 亦diệc 名danh 唯duy 有hữu 音âm 聲thanh 。 亦diệc 名danh 無vô 有hữu 體thể 相tướng 。 如như 是thị 等đẳng 類loại 。 差sai 別biệt 應ưng 知tri 。 此thử 二nhị 相tương 應ứng 相tương/tướng 者giả 。 謂vị 所sở 詮thuyên 能năng 詮thuyên 更cánh 互hỗ 相tương 應ưng 。 即tức 是thị 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 自tự 性tánh 執chấp 所sở 依y 止chỉ 。 執chấp 著trước 相tương/tướng 者giả 。 謂vị 諸chư 愚ngu 夫phu 無vô 始thỉ 時thời 來lai 。 相tương 續tục 流lưu 轉chuyển 。 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 自tự 性tánh 執chấp 及cập 彼bỉ 隨tùy 眠miên 。 不bất 執chấp 著trước 相tương/tướng 者giả 。 謂vị 已dĩ 見kiến 諦Đế 者giả 。 如như 實thật 了liễu 知tri 。 遍biến 計kế 所sở 執chấp 相tướng 。 及cập 彼bỉ 習tập 氣khí 解giải 脫thoát 。 若nhược 正chánh 分phân 別biệt 如như 思tư 所sở 成thành 地địa 。 應ưng 知tri 其kỳ 相tướng 。

作tác 意ý 等đẳng 義nghĩa 者giả 。 謂vị 七thất 種chủng 作tác 意ý 。 即tức 了liễu 相tương/tướng 等đẳng 。 如như 前tiền 聲Thanh 聞Văn 地địa 已dĩ 說thuyết 。

復phục 有hữu 十thập 智trí 。 一nhất 者giả 苦khổ 智trí 。 二nhị 者giả 集tập 智trí 。 三tam 者giả 滅diệt 智trí 。 四tứ 者giả 道đạo 智trí 。 五ngũ 者giả 法pháp 智trí 。 六lục 者giả 種chủng 類loại 智trí 。 七thất 者giả 他tha 心tâm 智trí 。 八bát 者giả 世thế 俗tục 智trí 。 九cửu 者giả 盡tận 智trí 。 十thập 者giả 無vô 生sanh 智trí 。 此thử 亦diệc 如như 前tiền 聲Thanh 聞Văn 地địa 辯biện 。

復phục 有hữu 六lục 識thức 身thân 。 所sở 謂vị 眼nhãn 識thức 。 乃nãi 至chí 意ý 識thức 。 此thử 亦diệc 如như 前tiền 五ngũ 識thức 身thân 地địa 意ý 地địa 已dĩ 辯biện 。

復phục 有hữu 九cửu 種chủng 遍biến 知tri 。 一nhất 者giả 欲dục 界giới 繫hệ 見kiến 苦khổ 集tập 所sở 斷đoạn 斷đoạn 遍biến 知tri 。 二nhị 者giả 色sắc 無vô 色sắc 界giới 。 繫hệ 見kiến 苦khổ 集tập 所sở 斷đoạn 斷đoạn 遍biến 知tri 。 三tam 者giả 欲dục 界giới 繫hệ 見kiến 滅diệt 所sở 斷đoạn 斷đoạn 遍biến 知tri 。 四tứ 者giả 色sắc 無vô 色sắc 界giới 。 繫hệ 見kiến 滅diệt 所sở 斷đoạn 斷đoạn 遍biến 知tri 。 五ngũ 者giả 欲dục 界giới 繫hệ 見kiến 道đạo 所sở 斷đoạn 斷đoạn 遍biến 知tri 。 六lục 者giả 色sắc 無vô 色sắc 界giới 。 繫hệ 見kiến 道đạo 所sở 斷đoạn 斷đoạn 遍biến 知tri 。 七thất 者giả 順thuận 下hạ 分phần/phân 結kết 斷đoạn 遍biến 知tri 。 八bát 者giả 色sắc 貪tham 盡tận 遍biến 知tri 。 九cửu 者giả 無vô 色sắc 貪tham 盡tận 遍biến 知tri 。 如như 三tam 摩ma 呬hê 多đa 地địa 已dĩ 辯biện 其kỳ 相tương/tướng 。

復phục 有hữu 三tam 解giải 脫thoát 門môn 。 謂vị 空không 無vô 願nguyện 無vô 相tướng 。 當đương 知tri 亦diệc 如như 三tam 摩ma 呬hê 多đa 地địa 已dĩ 辯biện 其kỳ 相tương/tướng 。 此thử 中trung 應ưng 當đương 分phân 別biệt 諸chư 法pháp 。 幾kỷ 種chủng 作tác 意ý 之chi 所sở 思tư 惟duy 。 幾kỷ 智trí 所sở 知tri 。 幾kỷ 識thức 所sở 識thức 。 幾kỷ 種chủng 遍biến 知tri 之chi 所sở 遍biến 知tri 。 幾kỷ 解giải 脫thoát 門môn 之chi 所sở 解giải 脫thoát 。 以dĩ 如như 是thị 等đẳng 。 無vô 量lượng 觀quán 門môn 。 應ưng 觀quán 諸chư 法pháp 。

依y 處xứ 義nghĩa 者giả 。 略lược 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 者giả 事sự 依y 處xứ 。 二nhị 者giả 時thời 依y 處xứ 。 三tam 者giả 補bổ 特đặc 伽già 羅la 依y 處xứ 。

事sự 依y 處xứ 者giả 。

復phục 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 者giả 根căn 本bổn 事sự 依y 處xứ 。 二nhị 者giả 得đắc 方phương 便tiện 事sự 依y 處xứ 。 三tam 者giả 悲bi 愍mẫn 他tha 事sự 依y 處xứ 。 根căn 本bổn 事sự 依y 處xứ 。

復phục 有hữu 六lục 種chủng 。 一nhất 者giả 善thiện 趣thú 。 二nhị 者giả 惡ác 趣thú 。 三tam 者giả 退thoái 墮đọa 。 四tứ 者giả 昇thăng 進tiến 。 五ngũ 者giả 生sanh 死tử 。 六lục 者giả 涅Niết 槃Bàn 。 得đắc 方phương 便tiện 事sự 依y 處xứ 。

復phục 有hữu 十thập 二nhị 種chủng 。 謂vị 十thập 二nhị 種chủng 行hành 。 一nhất 者giả 欲dục 行hành 。 二nhị 者giả 離ly 行hành 。 三tam 者giả 善thiện 行hành 。 四tứ 者giả 不bất 善thiện 行hành 。 五ngũ 者giả 苦khổ 行hạnh 。 六lục 者giả 非phi 苦khổ 行hạnh 。 七thất 者giả 順thuận 退thoái 分phần/phân 行hành 。 八bát 者giả 順thuận 進tiến 分phần/phân 行hành 。 九cửu 者giả 雜tạp 染nhiễm 行hành 。 十thập 者giả 清thanh 淨tịnh 行hạnh 。 十thập 一nhất 者giả 自tự 義nghĩa 行hành 。 十thập 二nhị 者giả 他tha 義nghĩa 行hành 。 悲bi 愍mẫn 他tha 事sự 依y 處xứ 。

復phục 有hữu 五ngũ 種chủng 。 一nhất 者giả 令linh 離ly 欲dục 。 二nhị 者giả 示thị 現hiện 。 三tam 者giả 教giáo 導đạo 。 四tứ 者giả 讚tán 勵lệ 。 五ngũ 者giả 慶khánh 喜hỷ 。

此thử 中trung 善thiện 趣thú 者giả 。 謂vị 人nhân 天thiên 。 惡ác 趣thú 者giả 。 謂vị 諸chư 惡ác 趣thú 。 退thoái 墮đọa 者giả 。

復phục 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 不bất 方phương 他tha 。 二nhị 者giả 方phương 他tha 。 初sơ 謂vị 自tự 然nhiên 壽thọ 命mạng 退thoái 減giảm 。 如như 壽thọ 命mạng 退thoái 減giảm 如như 是thị 。 色sắc 力lực 財tài 富phú 。 安an 樂lạc 名danh 稱xưng 。 辯biện 才tài 等đẳng 退thoái 減giảm 。 當đương 知tri 亦diệc 爾nhĩ 。 方phương 他tha 者giả 。 謂vị 族tộc 姓tánh 退thoái 減giảm 。 自tự 在tại 增tăng 上thượng 退thoái 減giảm 。 薄bạc 少thiểu 宗tông 葉diệp 。 言ngôn 不bất 威uy 肅túc 。 智trí 慧tuệ 弊tệ 惡ác 。 不bất 能năng 獲hoạch 得đắc 廣quảng 大đại 。 色sắc 聲thanh 及cập 香hương 味vị 觸xúc 。 於ư 所sở 受thọ 用dụng 廣quảng 大đại 事sự 中trung 。 心tâm 不bất 喜hỷ 樂lạc 。 如như 是thị 等đẳng 類loại 。 名danh 為vi 退thoái 墮đọa 。 與dữ 此thử 相tương 違vi 。 隨tùy 其kỳ 所sở 應ứng 。 名danh 為vi 昇thăng 進tiến 。 生sanh 死tử 者giả 。 謂vị 即tức 善thiện 趣thú 惡ác 趣thú 。 退thoái 墮đọa 昇thăng 進tiến 。 涅Niết 槃Bàn 者giả 。 謂vị 有hữu 餘dư 依y 及cập 無vô 餘dư 依y 二nhị 涅Niết 槃Bàn 界giới 。

欲dục 行hành 者giả 。 謂vị 如như 十thập 種chủng 受thọ 用dụng 欲dục 中trung 說thuyết 。 離ly 行hành 者giả 。 謂vị 即tức 於ư 彼bỉ 。 所sở 受thọ 用dụng 事sự 。 知tri 無vô 常thường 等đẳng 已dĩ 厭yếm 而nhi 出xuất 家gia 。 受thọ 持trì 禁cấm 戒giới 。 守thủ 根căn 門môn 等đẳng 。 善thiện 行hành 者giả 。 謂vị 施thí 戒giới 修tu 善thiện 有hữu 漏lậu 行hành 。 不bất 善thiện 行hành 者giả 。 謂vị 三tam 種chủng 惡ác 行hành 。 苦khổ 行hạnh 者giả 。 謂vị 露lộ 形hình 無vô 衣y 。 如như 是thị 等đẳng 類loại 。 乃nãi 至chí 廣quảng 說thuyết 。 非phi 苦khổ 行hạnh 者giả 。 謂vị 不bất 棄khí 捨xả 如như 法Pháp 所sở 得đắc 所sở 有hữu 安an 樂lạc 。 遠viễn 離ly 二nhị 邊biên 所sở 謂vị 受thọ 用dụng 欲dục 樂lạc 行hành 邊biên 。 及cập 與dữ 受thọ 用dụng 自tự 苦khổ 行hạnh 邊biên 。 依y 止chỉ 中trung 道đạo 。 如như 法Pháp 追truy 求cầu 。 及cập 正chánh 受thọ 用dụng 衣y 服phục 等đẳng 事sự 。 順thuận 退thoái 分phần/phân 行hành 者giả 。 謂vị 所sở 有hữu 行hành 能năng 障chướng 壽thọ 等đẳng 諸chư 昇thăng 進tiến 事sự 。 與dữ 此thử 相tương 違vi 。 當đương 知tri 即tức 是thị 。 順thuận 進tiến 分phần/phân 行hành 。 如như 鸚anh 鵡vũ 經kinh 說thuyết 。 雜tạp 染nhiễm 行hành 者giả 。 略lược 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 者giả 業nghiệp 雜tạp 染nhiễm 。 二nhị 者giả 煩phiền 惱não 雜tạp 染nhiễm 。 三tam 者giả 流lưu 轉chuyển 雜tạp 染nhiễm 。 當đương 知tri 此thử 中trung 。 有hữu 九cửu 根căn 本bổn 句cú 。 謂vị 業nghiệp 雜tạp 染nhiễm 有hữu 三tam 句cú 。 一nhất 貪tham 欲dục 。 二nhị 瞋sân 恚khuể 。 三tam 愚ngu 癡si 。 煩phiền 惱não 雜tạp 染nhiễm 有hữu 四tứ 句cú 。 即tức 四tứ 顛điên 倒đảo 。 流lưu 轉chuyển 雜tạp 染nhiễm 有hữu 二nhị 句cú 。 謂vị 無vô 明minh 及cập 有hữu 愛ái 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 由do 三tam 不bất 善thiện 根căn 。 生sanh 起khởi 種chủng 種chủng 業nghiệp 雜tạp 染nhiễm 故cố 。 由do 四tứ 顛điên 倒đảo 。 能năng 發phát 種chủng 種chủng 煩phiền 惱não 雜tạp 染nhiễm 故cố 。 煩phiền 惱não 生sanh 已dĩ 由do 無vô 明minh 門môn 。 諸chư 出xuất 家gia 者giả 。 能năng 生sanh 種chủng 種chủng 流lưu 轉chuyển 雜tạp 染nhiễm 。 由do 有hữu 愛ái 門môn 諸chư 在tại 家gia 者giả 。 能năng 生sanh 種chủng 種chủng 流lưu 轉chuyển 雜tạp 染nhiễm 。 清thanh 淨tịnh 行hành 者giả 。 略lược 有hữu 三tam 學học 五ngũ 地địa 。 謂vị 資tư 糧lương 地địa 乃nãi 至chí 究cứu 竟cánh 地địa 。 如như 先tiên 已dĩ 說thuyết 。 當đương 知tri 學học 等đẳng 有hữu 九cửu 根căn 本bổn 句cú 。 謂vị 增tăng 上thượng 戒giới 學học 。 及cập 增tăng 上thượng 心tâm 學học 。 有hữu 無vô 貪tham 無vô 瞋sân 無vô 癡si 。 在tại 資tư 糧lương 地địa 及cập 加gia 行hành 地địa 。 增tăng 上thượng 慧tuệ 學học 。 有hữu 四tứ 無vô 顛điên 倒đảo 。 明minh 及cập 解giải 脫thoát 。 在tại 見kiến 地địa 脩tu 地địa 及cập 究cứu 竟cánh 地địa 。 自tự 義nghĩa 行hành 者giả 。 謂vị 自tự 利lợi 行hành 如như 。 聲Thanh 聞Văn 獨Độc 覺Giác 。 彼bỉ 雖tuy 或hoặc 時thời 起khởi 利lợi 他tha 行hành 。 然nhiên 本bổn 期kỳ 願nguyện 不bất 唯duy 利lợi 他tha 。 是thị 故cố 所sở 行hành 名danh 自tự 義nghĩa 行hành 。 他tha 義nghĩa 行hành 者giả 。 謂vị 利lợi 他tha 行hành 。 如như 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 為vì 欲dục 利lợi 益ích 。 無vô 量lượng 眾chúng 生sanh 。 為vì 欲dục 安an 樂lạc 。 無vô 量lượng 眾chúng 生sanh 。 乃nãi 至chí 廣quảng 說thuyết 。

令linh 離ly 欲dục 者giả 。 謂vị 訶ha 責trách 六lục 種chủng 黑hắc 品phẩm 諸chư 行hành 。 示thị 現hiện 過quá 患hoạn 令linh 離ly 愛ái 欲dục 。 示thị 現hiện 者giả 。 謂vị 為vi 令linh 受thọ 學học 白bạch 品phẩm 行hành 故cố 。 示thị 現hiện 四tứ 種chủng 真chân 實thật 道Đạo 理lý 。 教giáo 導đạo 者giả 。 謂vị 示thị 現hiện 已dĩ 得đắc 信tín 解giải 者giả 。 安an 置trí 學học 處xứ 令linh 正chánh 受thọ 行hành 。 由do 已dĩ 於ư 彼bỉ 。 得đắc 自tự 在tại 故cố 。 彼bỉ 便tiện 請thỉnh 言ngôn 。 我ngã 於ư 今kim 者giả 。 當đương 何hà 所sở 作tác 。 唯duy 願nguyện 教giáo 誨hối 。 因nhân 告cáo 之chi 曰viết 。 汝nhữ 等đẳng 今kim 者giả 。 於ư 如như 是thị 如như 是thị 事sự 。 應ưng 正chánh 作tác 。 應ưng 隨tùy 學học 。 讚tán 勵lệ 者giả 。 謂vị 彼bỉ 有hữu 情tình 。 若nhược 於ư 所sở 知tri 。 所sở 行hành 所sở 得đắc 中trung 。 心tâm 生sanh 退thoái 屈khuất 。

爾nhĩ 時thời 稱xưng 讚tán 策sách 勵lệ 其kỳ 心tâm 。 令linh 於ư 彼bỉ 事sự 堪kham 有hữu 勢thế 力lực 。 慶khánh 喜hỷ 者giả 。 謂vị 彼bỉ 有hữu 情tình 。 於ư 法pháp 隨tùy 法pháp 勇dũng 猛mãnh 正chánh 行hạnh 即tức 應ưng 如như 實thật 讚tán 悅duyệt 。 令linh 其kỳ 歡hoan 喜hỷ 。

復phục 次thứ 令linh 離ly 欲dục 示thị 現hiện 者giả 。 或hoặc 有hữu 令linh 離ly 欲dục 而nhi 不bất 示thị 現hiện 。 如như 教giáo 導đạo 他tha 令linh 其kỳ 離ly 欲dục 。 而nhi 謂vị 彼bỉ 曰viết 。 如như 某mỗ 所sở 言ngôn 。 不bất 應ưng 作tác 者giả 。 汝nhữ 今kim 必tất 定định 不bất 應ưng 復phục 作tác 。 或hoặc 怖bố 彼bỉ 言ngôn 汝nhữ 若nhược 作tác 者giả 我ngã 必tất 當đương 作tác 如như 是thị 如như 是thị 。 或hoặc 復phục 求cầu 彼bỉ 汝nhữ 若nhược 是thị 我ngã 親thân 愛ái 善thiện 友hữu 。 必tất 不bất 應ưng 作tác 。 或hoặc 有hữu 示thị 現hiện 不bất 令linh 離ly 欲dục 。 如như 處xứ 中trung 者giả 。 示thị 現hiện 功công 德đức 及cập 與dữ 過quá 失thất 。 而nhi 未vị 堪kham 遮già 令linh 離ly 過quá 失thất 。 或hoặc 有hữu 令linh 離ly 欲dục 亦diệc 示thị 現hiện 。 如như 示thị 彼bỉ 過quá 令linh 其kỳ 離ly 欲dục 。 教giáo 導đạo 讚tán 勵lệ 者giả 。 謂vị 初sơ 未vị 受thọ 學học 令linh 其kỳ 受thọ 學học 。 既ký 受thọ 學học 已dĩ 未vị 上thượng 昇thăng 進tiến 。 令linh 其kỳ 昇thăng 進tiến 。 慶khánh 喜hỷ 者giả 。 若nhược 可khả 慶khánh 喜hỷ 而nhi 慶khánh 喜hỷ 時thời 。 有hữu 五ngũ 勝thắng 利lợi 。 一nhất 者giả 令linh 彼bỉ 於ư 己kỷ 所sở 證chứng 。 其kỳ 心tâm 決quyết 定định 。 二nhị 者giả 令linh 餘dư 於ư 彼bỉ 所sở 證chứng 功công 德đức 生sanh 趣thú 證chứng 心tâm 。 三tam 者giả 令linh 誹phỉ 謗báng 者giả 。 心tâm 得đắc 清thanh 淨tịnh 。 四tứ 者giả 令linh 不bất 清thanh 淨tịnh 者giả 。 心tâm 處xứ 中trung 住trụ 。 五ngũ 者giả 令linh 清thanh 淨tịnh 者giả 。 倍bội 復phục 增tăng 長trưởng 。 若nhược 有hữu 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 慶khánh 他tha 善thiện 事sự 。 當đương 知tri 造tạo 作tác 增tăng 長trưởng 。 能năng 感cảm 悅duyệt 意ý 天thiên 生sanh 之chi 業nghiệp 。 若nhược 命mạng 終chung 已dĩ 。 隨tùy 彼bỉ 彼bỉ 生sanh 。 常thường 聞văn 悅duyệt 意ý 美mỹ 妙diệu 音âm 聲thanh 。 一nhất 切thiết 境cảnh 界giới 。 無vô 不bất 悅duyệt 意ý 。

復phục 次thứ 欲dục 行hành 或hoặc 有hữu 能năng 感cảm 善thiện 趣thú 。 如như 為vi 欲dục 故cố 造tạo 後hậu 善thiện 業nghiệp 。 或hoặc 有hữu 能năng 感cảm 惡ác 趣thú 。 如như 以dĩ 非phi 法pháp 攝nhiếp 受thọ 諸chư 欲dục 。 離ly 行hành 若nhược 有hữu 毀hủy 犯phạm 。 能năng 感cảm 惡ác 趣thú 。 若nhược 能năng 成thành 辦biện 能năng 感cảm 善thiện 趣thú 。 及cập 能năng 作tác 涅Niết 槃Bàn 資tư 糧lương 。 善thiện 行hành 能năng 感cảm 善thiện 趣thú 。 及cập 作tác 涅Niết 槃Bàn 資tư 糧lương 。 不bất 善thiện 行hành 能năng 感cảm 惡ác 趣thú 。 苦khổ 行hạnh 能năng 感cảm 惡ác 趣thú 。 由do 依y 邪tà 見kiến 自tự 苦khổ 身thân 故cố 。 非phi 苦khổ 行hạnh 能năng 作tác 涅Niết 槃Bàn 資tư 糧lương 。 順thuận 退thoái 分phần/phân 行hành 順thuận 進tiến 分phần/phân 行hành 。 隨tùy 其kỳ 所sở 應ứng 。 退thoái 墮đọa 昇thăng 進tiến 雜tạp 染nhiễm 行hành 。 能năng 感cảm 生sanh 死tử 。 清thanh 淨tịnh 行hạnh 能năng 證chứng 涅Niết 槃Bàn 。 自tự 義nghĩa 行hành 唯duy 令linh 自tự 身thân 往vãng 善thiện 趣thú 。 逮đãi 昇thăng 進tiến 證chứng 涅Niết 槃Bàn 。 他tha 義nghĩa 行hành 俱câu 令linh 自tự 他tha 往vãng 善thiện 趣thú 。 逮đãi 昇thăng 進tiến 證chứng 涅Niết 槃Bàn 。

如như 是thị 三tam 事sự 。 中trung 根căn 本bổn 事sự 有hữu 六lục 種chủng 。 謂vị 初sơ 善thiện 趣thú 乃nãi 至chí 涅Niết 槃Bàn 為vi 後hậu 。 得đắc 方phương 便tiện 事sự 。 有hữu 十thập 二nhị 種chủng 。 謂vị 十thập 二nhị 行hành 。 悲bi 愍mẫn 他tha 事sự 有hữu 五ngũ 種chủng 。 謂vị 由do 五ngũ 種chủng 悲bi 愍mẫn 眾chúng 生sanh 。 此thử 中trung 由do 根căn 本bổn 事sự 。 增tăng 上thượng 力lực 故cố 。 依y 十thập 二nhị 行hành 。 如như 其kỳ 所sở 應ứng 。 令linh 他tha 離ly 欲dục 。 乃nãi 至chí 慶khánh 喜hỷ 。

時thời 依y 處xứ 者giả 。 謂vị 略lược 有hữu 三tam 種chủng 言ngôn 事sự 。 一nhất 者giả 過quá 去khứ 言ngôn 事sự 。 二nhị 者giả 未vị 來lai 言ngôn 事sự 。 三tam 者giả 現hiện 在tại 言ngôn 事sự 。 如như 經kinh 廣quảng 說thuyết 。

補bổ 特đặc 伽già 羅la 依y 處xứ 者giả 。 謂vị 軟nhuyễn 根căn 等đẳng 二nhị 十thập 。 七thất 種chủng 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 應ưng 知tri 其kỳ 相tướng 。

即tức 依y 如như 是thị 。 如như 上thượng 所sở 說thuyết 。 若nhược 事sự 若nhược 時thời 若nhược 補bổ 特đặc 伽già 羅la 故cố 。 諸chư 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 流lưu 布bố 聖thánh 教giáo 。 是thị 故cố 說thuyết 彼bỉ 名danh 為vi 依y 處xứ 。 過quá 患hoạn 義nghĩa 者giả 。 以dĩ 要yếu 言ngôn 之chi 。 於ư 應ưng 毀hủy 厭yếm 義nghĩa 而nhi 起khởi 毀hủy 厭yếm 。 或hoặc 法pháp 或hoặc 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。

勝thắng 利lợi 義nghĩa 者giả 。 以dĩ 要yếu 言ngôn 之chi 。 於ư 應ưng 稱xưng 讚tán 義nghĩa 而nhi 起khởi 稱xưng 讚tán 。 或hoặc 法pháp 或hoặc 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。

所sở 治trị 義nghĩa 者giả 。 以dĩ 要yếu 言ngôn 之chi 。 一nhất 切thiết 雜tạp 染nhiễm 。 行hành 能năng 治trị 義nghĩa 者giả 。 以dĩ 要yếu 言ngôn 之chi 。 一nhất 切thiết 清thanh 淨tịnh 行hành 。 如như 貪tham 是thị 所sở 治trị 不bất 淨tịnh 為vi 能năng 治trị 。 瞋sân 是thị 所sở 治trị 慈từ 為vi 能năng 治trị 。 如như 是thị 等đẳng 盡tận 當đương 知tri 。

略lược 義nghĩa 者giả 。 謂vị 宣tuyên 說thuyết 諸chư 法Pháp 。 同đồng 類loại 相tương 應ứng 。 廣quảng 義nghĩa 者giả 。 謂vị 宣tuyên 說thuyết 諸chư 法Pháp 。 異dị 類loại 相tương 應ứng 。

復phục 次thứ 說thuyết 不bất 了liễu 義nghĩa 經Kinh 故cố 。 說thuyết 了liễu 義nghĩa 經kinh 故cố 。

復phục 次thứ 有hữu 二nhị 種chủng 略lược 義nghĩa 。 一nhất 者giả 名danh 略lược 。 二nhị 者giả 義nghĩa 略lược 。 如như 略lược 義nghĩa 如như 是thị 廣quảng 義nghĩa 。 亦diệc 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 有hữu 名danh 廣quảng 。 二nhị 者giả 義nghĩa 廣quảng 。 如như 世Thế 尊Tôn 言ngôn 。 舍Xá 利Lợi 子Tử 我ngã 所sở 說thuyết 法Pháp 。 或hoặc 略lược 或hoặc 廣quảng 。 然nhiên 悟ngộ 解giải 者giả 。 甚thậm 難nan 可khả 得đắc 。 廣quảng 說thuyết 如như 經kinh 。 當đương 知tri 。 此thử 中trung 顯hiển 示thị 世Thế 尊Tôn 於ư 契Khế 經Kinh 中trung 文văn 廣quảng 義nghĩa 略lược 。 於ư 伽già 他tha 中trung 義nghĩa 廣quảng 文văn 略lược 。

為vi 攝nhiếp 十thập 義nghĩa 故cố 。 說thuyết 中trung 間gian 。 嗢ốt 拕tha 南nam 曰viết 。

諸chư 地địa 相tương/tướng 作tác 意ý 。 依y 處xứ 德đức 非phi 德đức 。

所sở 對đối 治trị 能năng 治trị 。 廣quảng 略lược 義nghĩa 應ưng 知tri 。

復phục 次thứ 如như 是thị 。 略lược 說thuyết 佛Phật 教giáo 體thể 性tánh 十thập 種chủng 義nghĩa 已dĩ 。 諸chư 說thuyết 法Pháp 者giả 。 應ưng 依y 聖thánh 教giáo 尋tầm 求cầu 十thập 種chủng 若nhược 具cụ 不bất 具cụ 。 既ký 自tự 求cầu 已dĩ 應ưng 為vì 他tha 說thuyết 。

如như 是thị 建kiến 立lập 。 諸chư 經kinh 文văn 義nghĩa 體thể 已dĩ 。 諸chư 說thuyết 法Pháp 者giả 。 應ưng 以dĩ 五ngũ 相tương 隨tùy 順thuận 解giải 釋thích 。 一nhất 切thiết 佛Phật 經Kinh 。 謂vị 初sơ 應ưng 略lược 說thuyết 法Pháp 要yếu 。 次thứ 應ưng 宣tuyên 說thuyết 等đẳng 起khởi 。 次thứ 應ưng 宣tuyên 說thuyết 其kỳ 義nghĩa 。 次thứ 應ưng 釋thích 難nạn/nan 。 後hậu 應ưng 辯biện 次thứ 第đệ 。

法pháp 者giả 。 略lược 有hữu 十thập 二nhị 種chủng 。 謂vị 契Khế 經Kinh 等đẳng 十thập 二nhị 分phần 教giáo 。 契Khế 經Kinh 者giả 。 謂vị 貫quán 穿xuyên 義nghĩa 長trường/trưởng 行hành 直trực 說thuyết 。 多đa 分phần 攝nhiếp 受thọ 意ý 趣thú 體thể 性tánh 。

應ưng 頌tụng 者giả 。 謂vị 長trường/trưởng 行hành 後hậu 宣tuyên 說thuyết 伽già 他tha 。 又hựu 略lược 摽phiếu/phiêu 所sở 說thuyết 。 不bất 了liễu 義nghĩa 經Kinh 。

記ký 別biệt 者giả 。 謂vị 廣quảng 分phân 別biệt 略lược 所sở 摽phiếu/phiêu 義nghĩa 。 及cập 記ký 命mạng 過quá 弟đệ 子tử 生sanh 處xứ 。

諷phúng 頌tụng 者giả 。 謂vị 以dĩ 句cú 說thuyết 。 或hoặc 以dĩ 二nhị 句cú 或hoặc 以dĩ 三tam 四tứ 五ngũ 六lục 句cú 說thuyết 。

自tự 說thuyết 者giả 。 謂vị 無vô 請thỉnh 而nhi 說thuyết 。 為vi 令linh 弟đệ 子tử 得đắc 勝thắng 解giải 故cố 。 為vi 令linh 上thượng 品phẩm 所sở 化hóa 有hữu 情tình 。 安an 住trụ 勝thắng 理lý 。 自tự 然nhiên 而nhi 說thuyết 。 如như 經kinh 言ngôn 世Thế 尊Tôn 今kim 者giả 。 自tự 然nhiên 宣tuyên 說thuyết 。 緣duyên 起khởi 者giả 。 謂vị 有hữu 請thỉnh 而nhi 說thuyết 。 如như 經kinh 言ngôn 世Thế 尊Tôn 一nhất 時thời 依y 黑hắc 鹿lộc 子tử 為vì 諸chư 苾Bật 芻Sô 。 宣tuyên 說thuyết 法Pháp 要yếu 。 又hựu 依y 別Biệt 解Giải 脫Thoát 因nhân 起khởi 之chi 道đạo 。 毘Tỳ 奈Nại 耶Da 攝nhiếp 所sở 有hữu 言ngôn 說thuyết 。 又hựu 於ư 是thị 處xứ 。 說thuyết 如như 是thị 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 依y 如như 是thị 如như 是thị 因nhân 緣duyên 。 依y 如như 是thị 如như 是thị 事sự 。 說thuyết 如như 是thị 如như 是thị 語ngữ 。

譬thí 喻dụ 者giả 。 謂vị 有hữu 譬thí 喻dụ 經kinh 。 由do 譬thí 喻dụ 故cố 隱ẩn 義nghĩa 明minh 了liễu 。 本bổn 事sự 者giả 。 謂vị 除trừ 本bổn 生sanh 。 宣tuyên 說thuyết 前tiền 際tế 諸chư 所sở 有hữu 事sự 本bổn 生sanh 者giả 。 謂vị 宣tuyên 說thuyết 己kỷ 身thân 於ư 過quá 去khứ 世thế 。 行hành 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 時thời 。 自tự 本bổn 生sanh 事sự 。

方Phương 廣Quảng 者giả 。 謂vị 說thuyết 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 。 如như 說thuyết 七thất 地địa 四tứ 菩Bồ 薩Tát 行hành 。 及cập 說thuyết 諸chư 佛Phật 百bách 四tứ 十thập 種chủng 。 不Bất 共Cộng 佛Phật 法Pháp 。 謂vị 四tứ 一nhất 切thiết 種chủng 清thanh 淨tịnh 。 乃nãi 至chí 一nhất 切thiết 種chủng 妙diệu 智trí 。 如như 菩Bồ 薩Tát 地địa 已dĩ 廣quảng 說thuyết 。 又hựu 復phục 此thử 法pháp 廣quảng 故cố 。 多đa 故cố 。 極cực 高cao 大đại 故cố 。

時thời 長trường 遠viễn 故cố 。 謂vị 極cực 勇dũng 猛mãnh 經kinh 三tam 大đại 劫kiếp 。 阿a 僧tăng 企xí 耶da 。 方phương 得đắc 成thành 滿mãn 故cố 。 名danh 方Phương 廣Quảng 。 未vị 曾tằng 有hữu 法Pháp 者giả 。 謂vị 諸chư 如Như 來Lai 。 若nhược 諸chư 聲Thanh 聞Văn 。 若nhược 在tại 家gia 者giả 。 說thuyết 希hy 奇kỳ 法pháp 。 如như 諸chư 經kinh 中trung 因nhân 希hy 有hữu 事sự 起khởi 於ư 言ngôn 說thuyết 。 論luận 議nghị 者giả 。 謂vị 諸chư 經Kinh 典điển 循tuần 環hoàn 研nghiên 竅khiếu 。 摩ma 呾đát 理lý 迦ca 。 且thả 如như 一nhất 切thiết 了liễu 義nghĩa 經kinh 皆giai 名danh 。 摩ma 呾đát 理lý 迦ca 。 謂vị 於ư 是thị 處xử 世thế 尊tôn 自tự 廣quảng 分phân 別biệt 諸chư 法pháp 體thể 相tướng 。 又hựu 於ư 是thị 處xứ 諸chư 聖thánh 弟đệ 子tử 。 已dĩ 見kiến 諦Đế 迹tích 。 依y 自tự 所sở 證chứng 無vô 倒đảo 分phân 別biệt 諸chư 法pháp 體thể 相tướng 。 此thử 亦diệc 名danh 為vi 。 摩ma 呾đát 理lý 迦ca 。 即tức 此thử 摩ma 呾đát 理lý 迦ca 。 亦diệc 名danh 阿a 毘tỳ 達đạt 磨ma 。 猶do 如như 世thế 間gian 。 一nhất 切thiết 書thư 算toán 詩thi 論luận 等đẳng 皆giai 有hữu 。 摩ma 呾đát 理lý 迦ca 。 當đương 知tri 經kinh 中trung 循tuần 環hoàn 研nghiên 竅khiếu 諸chư 法pháp 體thể 相tướng 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 又hựu 如như 諸chư 字tự 若nhược 無vô 摩ma 呾đát 理lý 迦ca 。 即tức 不bất 明minh 了liễu 。 如như 是thị 契Khế 經Kinh 等đẳng 十thập 二nhị 分phần 聖thánh 教giáo 。 若nhược 不bất 建kiến 立lập 。 諸chư 法pháp 體thể 相tướng 。 即tức 不bất 明minh 了liễu 。 若nhược 建kiến 立lập 已dĩ 即tức 得đắc 明minh 了liễu 。 又hựu 無vô 雜tạp 亂loạn 宣tuyên 說thuyết 法Pháp 相tương/tướng 。 是thị 故cố 即tức 此thử 。 摩ma 呾đát 理lý 迦ca 。 亦diệc 名danh 阿a 毘tỳ 達đạt 磨ma 。 又hựu 即tức 依y 此thử 。 摩ma 呾đát 理lý 迦ca 。 所sở 餘dư 解giải 釋thích 諸chư 經kinh 義nghĩa 者giả 。 亦diệc 名danh 論luận 議nghị 。

等đẳng 起khởi 者giả 。 謂vị 由do 三tam 種chủng 若nhược 事sự 若nhược 時thời 若nhược 補bổ 特đặc 伽già 羅la 依y 處xứ 故cố 。 隨tùy 應ứng 當đương 說thuyết 。 謂vị 如như 是thị 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 有hữu 如như 是thị 行hành 。 為vi 令linh 離ly 欲dục 乃nãi 至chí 慶khánh 喜hỷ 。 已dĩ 說thuyết 等đẳng 起khởi 。 次thứ 應ưng 說thuyết 義nghĩa 。 義nghĩa 者giả 。 略lược 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 總tổng 義nghĩa 。 二nhị 者giả 別biệt 義nghĩa 。 由do 四tứ 種chủng 相tương 當đương 說thuyết 總tổng 義nghĩa 。 一nhất 者giả 引dẫn 了liễu 義nghĩa 經kinh 故cố 。 二nhị 者giả 分phân 別biệt 事sự 究cứu 竟cánh 故cố 。 三tam 者giả 行hành 故cố 。 四tứ 者giả 果quả 故cố 。 行hành 復phục 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 邪tà 行hành 。 二nhị 者giả 正chánh 行hạnh 。 果quả 亦diệc 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 正chánh 行hạnh 果quả 。 二nhị 者giả 邪tà 行hành 果quả 。 由do 四tứ 種chủng 相tương 當đương 說thuyết 別biệt 義nghĩa 。 一nhất 者giả 分phân 別biệt 差sai 別biệt 名danh 。 二nhị 者giả 分phân 別biệt 自tự 體thể 相tướng 。 三tam 者giả 訓huấn 釋thích 言ngôn 詞từ 。 四tứ 者giả 義nghĩa 門môn 差sai 別biệt 。 訓huấn 釋thích 言ngôn 詞từ 。 復phục 由do 五ngũ 種chủng 方phương 便tiện 。 一nhất 由do 相tương/tướng 故cố 。 二nhị 由do 自tự 性tánh 故cố 。 三tam 由do 業nghiệp 故cố 。 四tứ 由do 法pháp 故cố 。 五ngũ 由do 因nhân 果quả 故cố 。 義nghĩa 門môn 差sai 別biệt 。 當đương 知tri 復phục 由do 五ngũ 相tương/tướng 。 一nhất 者giả 自tự 性tánh 差sai 別biệt 故cố 。 二nhị 者giả 界giới 差sai 別biệt 故cố 。 三tam 者giả 時thời 差sai 別biệt 故cố 。 四tứ 者giả 位vị 差sai 別biệt 故cố 。 五ngũ 者giả 補bổ 特đặc 伽già 羅la 差sai 別biệt 故cố 。 此thử 中trung 自tự 性tánh 差sai 別biệt 者giả 。 謂vị 色sắc 自tự 性tánh 有hữu 十thập 色sắc 處xứ 差sai 別biệt 。 受thọ 自tự 性tánh 有hữu 三tam 受thọ 差sai 別biệt 。 想tưởng 自tự 性tánh 有hữu 六lục 想tưởng 差sai 別biệt 。 行hành 自tự 性tánh 有hữu 三tam 行hành 差sai 別biệt 。 識thức 自tự 性tánh 有hữu 六lục 識thức 差sai 別biệt 。 如như 是thị 等đẳng 類loại 。 當đương 知tri 諸chư 法pháp 。 自tự 性tánh 差sai 別biệt 。 界giới 差sai 別biệt 者giả 。 謂vị 欲dục 界giới 差sai 別biệt 故cố 。 色sắc 界giới 差sai 別biệt 故cố 。 無vô 色sắc 界giới 差sai 別biệt 故cố 。

時thời 差sai 別biệt 者giả 。 謂vị 過quá 去khứ 時thời 差sai 別biệt 故cố 。 未vị 來lai 時thời 差sai 別biệt 故cố 。 現hiện 在tại 時thời 差sai 別biệt 故cố 。 位vị 差sai 別biệt 者giả 。 當đương 知tri 有hữu 二nhị 十thập 五ngũ 種chủng 。 分phần/phân 位vị 差sai 別biệt 。 謂vị 下hạ 中trung 上thượng 。 三tam 位vị 差sai 別biệt 故cố 。 苦khổ 樂lạc 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 。 三tam 位vị 差sai 別biệt 故cố 。 善thiện 不bất 善thiện 無vô 記ký 。 三tam 位vị 差sai 別biệt 故cố 。 聞văn 思tư 修tu 三tam 位vị 差sai 別biệt 故cố 。 增tăng 上thượng 戒giới 增tăng 上thượng 心tâm 增tăng 上thượng 慧tuệ 。 三tam 位vị 差sai 別biệt 故cố 。 內nội 外ngoại 二nhị 位vị 差sai 別biệt 故cố 。 所sở 取thủ 能năng 取thủ 二nhị 位vị 差sai 別biệt 故cố 。 所sở 治trị 能năng 治trị 二nhị 位vị 差sai 別biệt 故cố 。 現hiện 前tiền 不bất 現hiện 前tiền 二nhị 位vị 差sai 別biệt 故cố 。 因nhân 果quả 二nhị 位vị 差sai 別biệt 故cố 。 補bổ 特đặc 伽già 羅la 差sai 別biệt 者giả 。 如như 前tiền 所sở 說thuyết 。 二nhị 十thập 七thất 種chủng 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 應ưng 知tri 差sai 別biệt 。

釋thích 難nạn/nan 者giả 。 若nhược 自tự 設thiết 難nạn/nan 若nhược 他tha 設thiết 難nạn/nan 皆giai 應ưng 解giải 釋thích 。 當đương 知tri 此thử 難nạn/nan 略lược 由do 五ngũ 相tương/tướng 。 一nhất 者giả 為vi 未vị 了liễu 義nghĩa 得đắc 顯hiển 了liễu 故cố 。 如như 言ngôn 此thử 文văn 有hữu 何hà 義nghĩa 耶da 。 二nhị 者giả 語ngữ 相tương 違vi 故cố 。 如như 言ngôn 何hà 故cố 世Thế 尊Tôn 。 先tiên 所sở 說thuyết 異dị 。 今kim 所sở 說thuyết 異dị 。 三tam 者giả 道Đạo 理lý 相tương 違vi 故cố 。 如như 有hữu 顯hiển 示thị 與dữ 四tứ 道Đạo 理lý 相tương 違vi 之chi 義nghĩa 。 四tứ 者giả 不bất 決quyết 定định 顯hiển 示thị 故cố 。 如như 言ngôn 何hà 故cố 世Thế 尊Tôn 。 於ư 一nhất 種chủng 義nghĩa 。 於ư 彼bỉ 彼bỉ 處xứ 。 種chủng 種chủng 異dị 門môn 。 差sai 別biệt 顯hiển 示thị 。 五ngũ 者giả 究cứu 竟cánh 非phi 現hiện 見kiến 故cố 。 如như 言ngôn 內nội 我ngã 有hữu 何hà 體thể 性tánh 有hữu 何hà 色sắc 相tướng 。 而nhi 言ngôn 常thường 恆hằng 無vô 有hữu 變biến 易dị 。 如như 是thị 正chánh 住trụ 。 如như 是thị 等đẳng 類loại 。 難nạn/nan 相tương 應ứng 知tri 。 於ư 此thử 五ngũ 難nạn/nan 隨tùy 其kỳ 次thứ 第đệ 。 應ưng 當đương 解giải 釋thích 。 謂vị 於ư 不bất 了liễu 義nghĩa 難nạn/nan 方phương 便tiện 顯hiển 了liễu 。 於ư 語ngữ 相tương 違vi 難nạn/nan 顯hiển 示thị 意ý 趣thú 隨tùy 順thuận 會hội 通thông 。 如như 於ư 語ngữ 相tương 違vi 難nạn/nan 顯hiển 示thị 意ý 趣thú 隨tùy 順thuận 會hội 通thông 。 如như 是thị 於ư 不bất 決quyết 定định 顯hiển 示thị 難nạn/nan 。 於ư 究cứu 竟cánh 非phi 現hiện 見kiến 難nạn/nan 。 當đương 知tri 亦diệc 爾nhĩ 。 於ư 道Đạo 理lý 相tương 違vi 難nạn/nan 。 或hoặc 以dĩ 異dị 教giáo 而nhi 決quyết 判phán 之chi 。 或hoặc 復phục 示thị 現hiện 。 四tứ 種chủng 道Đạo 理lý 。 或hoặc 復phục 示thị 現hiện 。 因nhân 果quả 相tương 應ứng 。 所sở 謂vị 此thử 言ngôn 或hoặc 為vi 增tăng 果quả 。 或hoặc 為vi 增tăng 因nhân 。 又hựu 於ư 釋thích 難nạn/nan 應ưng 設thiết 四tứ 記ký 。 一nhất 者giả 一nhất 向hướng 記ký 。 謂vị 為vi 如như 理lý 來lai 請thỉnh 問vấn 者giả 。 無vô 倒đảo 建kiến 立lập 諸chư 法pháp 性tánh 相tướng 。 二nhị 者giả 分phân 別biệt 記ký 。 謂vị 為vi 如như 理lý 或hoặc 不bất 如như 理lý 來lai 請thỉnh 問vấn 者giả 。 開khai 示thị 差sai 別biệt 諸chư 法pháp 性tánh 相tướng 。 三tam 者giả 反phản 問vấn 記ký 。 謂vị 為vi 令linh 彼bỉ 戲hí 論luận 問vấn 者giả 自tự 敘tự 己kỷ 過quá 。 四tứ 者giả 置trí 記ký 。 由do 四tứ 因nhân 緣duyên 默mặc 置trí 而nhi 記ký 。 謂vị 無vô 體thể 性tánh 故cố 。 甚thậm 深thâm 等đẳng 故cố 。 此thử 廣quảng 如như 前tiền 思tư 所sở 成thành 地địa 已dĩ 說thuyết 其kỳ 相tương/tướng 。 又hựu 如như 有hữu 問vấn 如Như 來Lai 滅diệt 後hậu 。 為vi 有hữu 無vô 等đẳng 。 此thử 於ư 世thế 俗tục 及cập 勝thắng 義nghĩa 諦đế 所sở 有hữu 理lý 趣thú 。 皆giai 不bất 應ưng 記ký 。 是thị 故cố 說thuyết 彼bỉ 名danh 為vi 置trí 記ký 。 此thử 中trung 如Như 來Lai 約ước 勝thắng 義nghĩa 諦đế 。 非phi 有hữu 性tánh 故cố 不bất 可khả 記ký 別biệt 。 約ước 世thế 俗tục 諦đế 。 所sở 依y 能năng 依y 道đạo 相tương 違vi 故cố 。 彼bỉ 果quả 永vĩnh 斷đoạn 。 不bất 成thành 實thật 故cố 。 亦diệc 不bất 可khả 記ký 如Như 來Lai 滅diệt 後hậu 。 是thị 有hữu 無vô 等đẳng 。

次thứ 第đệ 者giả 。 略lược 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 者giả 圓viên 滿mãn 次thứ 第đệ 。 二nhị 者giả 解giải 釋thích 次thứ 第đệ 。 三tam 者giả 能năng 成thành 次thứ 第đệ 。 為vì 欲dục 顯hiển 示thị 。 此thử 三tam 次thứ 第đệ 。 略lược 引dẫn 聖thánh 教giáo 。 如như 世Thế 尊Tôn 言ngôn 。 我ngã 昔tích 出xuất 家gia 甚thậm 為vi 盛thịnh 美mỹ 。 第đệ 一nhất 盛thịnh 美mỹ 最tối 極cực 盛thịnh 美mỹ 。 此thử 言ngôn 顯hiển 示thị 盛thịnh 美mỹ 圓viên 滿mãn 次thứ 第đệ 。 又hựu 復phục 說thuyết 言ngôn 。 我ngã 曾tằng 處xứ 父phụ 。 淨Tịnh 飯Phạn 王Vương 宮cung 。 顏nhan 容dung 端đoan 正chánh 。 乃nãi 至chí 廣quảng 說thuyết 。 此thử 言ngôn 顯hiển 示thị 盛thịnh 美mỹ 解giải 釋thích 次thứ 第đệ 。 又hựu 復phục 說thuyết 言ngôn 為vi 何hà 義nghĩa 故cố 盛thịnh 美mỹ 出xuất 家gia 。 由do 見kiến 老lão 病bệnh 死tử 等đẳng 法pháp 故cố 。 此thử 言ngôn 顯hiển 示thị 能năng 成thành 次thứ 第đệ 。 又hựu 復phục 經kinh 中trung 略lược 說thuyết 諸chư 法pháp 。 如như 言ngôn 三tam 受thọ 樂lạc 受thọ 苦khổ 受thọ 。 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 受thọ 。 如như 是thị 等đẳng 類loại 。 但đãn 顯hiển 圓viên 滿mãn 次thứ 第đệ 。 由do 所sở 餘dư 句cú 圓viên 滿mãn 此thử 受thọ 故cố 。 名danh 圓viên 滿mãn 。 如như 受thọ 四Tứ 諦Đế 亦diệc 爾nhĩ 。 謂vị 先tiên 說thuyết 一nhất 句cú 。 後hậu 後hậu 隨tùy 順thuận 。 次thứ 第đệ 宣tuyên 說thuyết 。 能năng 成thành 次thứ 第đệ 。 復phục 有hữu 二nhị 種chủng 。 謂vị 或hoặc 以dĩ 前tiền 句cú 成thành 立lập 後hậu 句cú 。 或hoặc 以dĩ 後hậu 句cú 成thành 立lập 前tiền 句cú 。 解giải 釋thích 次thứ 第đệ 。 當đương 知tri 亦diệc 爾nhĩ 。

師sư 者giả 。 謂vị 成thành 就tựu 十thập 法Pháp 。 名danh 說thuyết 法Pháp 師sư 眾chúng 相tướng 圓viên 滿mãn 。 一nhất 者giả 善thiện 於ư 法pháp 義nghĩa 。 謂vị 於ư 六lục 種chủng 法pháp 十thập 種chủng 義nghĩa 。 善thiện 能năng 解giải 了liễu 故cố 。 二nhị 者giả 能năng 廣quảng 宣tuyên 說thuyết 。 謂vị 多đa 聞văn 聞văn 持trì 。 其kỳ 聞văn 積tích 集tập 故cố 。 三tam 者giả 具cụ 足túc 無vô 畏úy 。 謂vị 於ư 剎sát 帝đế 利lợi 。 等đẳng 勝thắng 大đại 眾chúng 中trung 。 宣tuyên 說thuyết 正Chánh 法Pháp 。 無vô 所sở 怯khiếp 懼cụ 故cố 。 又hựu 因nhân 此thử 故cố 聲thanh 不bất 嘶# 掉trạo 。 腋dịch 不bất 流lưu 汗hãn 。 念niệm 無vô 忘vong 失thất 故cố 。 四tứ 者giả 言ngôn 詞từ 善thiện 巧xảo 。 謂vị 語ngữ 工công 圓viên 滿mãn 。 八bát 支chi 成thành 就tựu 。 言ngôn 詞từ 具cụ 足túc 。 處xử 眾chúng 說thuyết 法Pháp 故cố 。 語ngữ 工công 圓viên 滿mãn 者giả 。 謂vị 文văn 句cú 相tương 應ứng 助trợ 伴bạn 等đẳng 。 乃nãi 至chí 廣quảng 說thuyết 。 八bát 支chi 成thành 就tựu 者giả 。 謂vị 此thử 語ngữ 言ngôn 先tiên 首thủ 美mỹ 妙diệu 等đẳng 。 乃nãi 至chí 廣quảng 說thuyết 。 五ngũ 者giả 善thiện 方phương 便tiện 說thuyết 。 謂vị 二nhị 十thập 種chủng 善thiện 巧xảo 方phương 便tiện 。 宣tuyên 說thuyết 正Chánh 法Pháp 故cố 。 如như 以dĩ 時thời 殷ân 重trọng 等đẳng 。 六lục 者giả 具cụ 足túc 成thành 就tựu 。 法Pháp 隨tùy 法Pháp 行hành 。 謂vị 不bất 唯duy 聽thính 聞văn 以dĩ 為vi 究cứu 竟cánh 。 如như 其kỳ 所sở 說thuyết 。 即tức 如như 是thị 行hành 故cố 。 七thất 者giả 威uy 儀nghi 具cụ 足túc 。 謂vị 說thuyết 法Pháp 時thời 手thủ 足túc 不bất 亂loạn 。 頭đầu 不bất 動động 搖dao 。 面diện 無vô 變biến 易dị 。 鼻tị 不bất 改cải 異dị 。 進tiến 止chỉ 往vãng 來lai 。 威uy 儀nghi 庠tường 序tự 故cố 。 八bát 者giả 勇dũng 猛mãnh 精tinh 進tấn 。 謂vị 常thường 樂nhạo 聽thính 聞văn 。 所sở 未vị 聞văn 法Pháp 。 於ư 已dĩ 聞văn 法Pháp 轉chuyển 令linh 明minh 淨tịnh 。 不bất 捨xả 瑜du 伽già 。 不bất 捨xả 作tác 意ý 心tâm 。 不bất 捨xả 離ly 內nội 。 奢Xa 摩Ma 他Tha 故cố 。 九cửu 者giả 無vô 有hữu 厭yếm 倦quyện 。 謂vị 為vi 四tứ 眾chúng 。 廣quảng 宣tuyên 妙diệu 法Pháp 。 身thân 心tâm 無vô 倦quyện 故cố 。 十thập 者giả 具cụ 足túc 忍nhẫn 力lực 。 謂vị 罵mạ 弄lộng 訶ha 責trách 終chung 不bất 反phản 報báo 。 若nhược 被bị 輕khinh 蔑miệt 不bất 生sanh 忿phẫn 慼thích 。 乃nãi 至chí 廣quảng 說thuyết 。

說thuyết 眾chúng 者giả 。 謂vị 處xứ 五ngũ 眾chúng 宣tuyên 八bát 種chủng 言ngôn 。 何hà 等đẳng 為vi 八bát 。

一nhất 者giả 可khả 憙hí 樂lạc 言ngôn 。 二nhị 者giả 善thiện 開khai 發phát 言ngôn 。 三tam 者giả 善thiện 釋thích 難nạn/nan 言ngôn 。 四tứ 者giả 善thiện 分phân 析tích 言ngôn 。 五ngũ 者giả 善thiện 順thuận 入nhập 言ngôn 。 六lục 者giả 引dẫn 餘dư 證chứng 言ngôn 。 七thất 者giả 勝thắng 辯biện 才tài 言ngôn 。 八bát 者giả 隨tùy 宗tông 趣thú 言ngôn 。 五ngũ 眾chúng 者giả 。 一nhất 在tại 家gia 眾chúng 。 二nhị 出xuất 家gia 眾chúng 。 三tam 淨tịnh 信tín 眾chúng 。 四tứ 邪tà 惡ác 眾chúng 。 五ngũ 處xứ 中trung 眾chúng 。

可khả 憙hí 樂lạc 言ngôn 者giả 。 當đương 知tri 有hữu 五ngũ 相tương/tướng 。 一nhất 有hữu 證chứng 因nhân 。 二nhị 有hữu 譬thí 喻dụ 。 三tam 語ngữ 具cụ 圓viên 滿mãn 。 四tứ 文văn 句cú 綺ỷ 靡mĩ 。 五ngũ 言ngôn 詞từ 顯hiển 了liễu 。 善thiện 開khai 發phát 言ngôn 者giả 。 開khai 深thâm 隱ẩn 義nghĩa 令linh 麁thô 顯hiển 故cố 。 辯biện 麁thô 顯hiển 義nghĩa 令linh 深thâm 隱ẩn 故cố 。 善thiện 釋thích 難nạn/nan 言ngôn 者giả 。 以dĩ 要yếu 言ngôn 之chi 。 當đương 知tri 離ly 五ngũ 種chủng 難nạn/nan 善thiện 成thành 就tựu 故cố 。 善thiện 分phân 析tích 言ngôn 者giả 。 於ư 一nhất 一nhất 法pháp 依y 增tăng 一nhất 道Đạo 理lý 。 乃nãi 至chí 析tích 為vi 十thập 種chủng 。 或hoặc 復phục 過quá 此thử 。 如như 依y 三tam 法pháp 說thuyết 或hoặc 依y 四tứ 念niệm 住trụ 。 乃nãi 至chí 廣quảng 說thuyết 。 善thiện 順thuận 入nhập 言ngôn 者giả 。 唯duy 善thiện 顯hiển 現hiện 解giải 釋thích 契Khế 經Kinh 應ưng 頌tụng 等đẳng 法pháp 。 終chung 不bất 引dẫn 餘dư 。 外ngoại 道đạo 邪tà 論luận 。 引dẫn 餘dư 證chứng 言ngôn 者giả 。 謂vị 引dẫn 餘dư 經kinh 成thành 立lập 所sở 說thuyết 。 勝thắng 辯biện 才tài 言ngôn 者giả 。 隨tùy 自tự 所sở 忍nhẫn 。 善thiện 分phân 別biệt 義nghĩa 。 隨tùy 宗tông 趣thú 言ngôn 者giả 。 依y 摩ma 呾đát 理lý 迦ca 。 分phân 別biệt 顯hiển 示thị 。 或hoặc 依y 其kỳ 餘dư 無vô 倒đảo 說thuyết 者giả 。 所sở 說thuyết 言ngôn 教giáo 。 如như 理lý 解giải 釋thích 。

復phục 次thứ 處xử 在tại 家gia 眾chúng 。 應ưng 依y 毀hủy 諸chư 惡ác 行hành 讚tán 諸chư 善thiện 行hành 。 現hiện 說thuyết 正Chánh 法Pháp 令linh 其kỳ 止chỉ 息tức 。 及cập 進tiến 修tu 故cố 。 處xử 出xuất 家gia 眾chúng 。 應ưng 依y 增tăng 上thượng 戒giới 等đẳng 三tam 學học 。 現hiện 說thuyết 正Chánh 法Pháp 令linh 速tốc 欣hân 樂nhạo 故cố 。 處xử 淨tịnh 信tín 等đẳng 眾chúng 。 應ưng 依y 聖thánh 教giáo 。 廣quảng 大đại 威uy 德đức 。 現hiện 說thuyết 正Chánh 法Pháp 如như 其kỳ 次thứ 第đệ 。 令linh 倍bội 增tăng 長trưởng 。 令linh 處xứ 中trung 信tín 。 令linh 生sanh 淨tịnh 信tín 故cố 。

瑜Du 伽Già 師Sư 地Địa 論Luận 卷quyển 第đệ 八bát 十thập 一nhất