攝Nhiếp 大Đại 乘Thừa 論Luận 釋Thích 卷quyển 第đệ 三tam

世thế 親thân 菩Bồ 薩Tát 造tạo

三Tam 藏Tạng 法Pháp 師sư 玄huyền 奘tráng 奉phụng 。 詔chiếu 譯dịch 。

所sở 知tri 依y 分phân 第đệ 二nhị 之chi 三tam

論luận 曰viết 。 云vân 何hà 為vi 生sanh 。 雜tạp 染nhiễm 不bất 成thành 。 結kết 相tương 續tục 時thời 不bất 相tương 應ứng 故cố 。

釋thích 曰viết 。 若nhược 不bất 信tín 有hữu 。 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 如như 生sanh 雜tạp 染nhiễm 。 亦diệc 不bất 得đắc 成thành 。 今kim 當đương 顯hiển 示thị 。 結kết 相tương 續tục 時thời 不bất 相tương 應ứng 故cố 者giả 。 謂vị 得đắc 自tự 體thể 。 不bất 相tương 應ứng 故cố 。

論luận 曰viết 。 若nhược 有hữu 於ư 此thử 。 非phi 等đẳng 引dẫn 地địa 。 沒một 已dĩ 生sanh 時thời 。 依y 中trung 有hữu 位vị 意ý 起khởi 。 染nhiễm 污ô 意ý 識thức 結kết 生sanh 相tương 續tục 。 此thử 染nhiễm 污ô 意ý 識thức 。 於ư 中trung 有hữu 中trung 滅diệt 。 於ư 母mẫu 胎thai 中trung 。 識thức 羯yết 羅la 藍lam 更cánh 相tương 和hòa 合hợp 。 若nhược 即tức 意ý 識thức 與dữ 彼bỉ 和hòa 合hợp 。 既ký 和hòa 合hợp 已dĩ 依y 止chỉ 此thử 識thức 。 於ư 母mẫu 胎thai 中trung 。 有hữu 意ý 識thức 轉chuyển 。 若nhược 爾nhĩ 即tức 應ưng 有hữu 二nhị 意ý 識thức 。 於ư 母mẫu 胎thai 中trung 。 同đồng 時thời 而nhi 轉chuyển 。 又hựu 即tức 與dữ 彼bỉ 和hòa 合hợp 之chi 識thức 。 是thị 意ý 識thức 性tánh 。 不bất 應ưng 道Đạo 理lý 。 依y 染nhiễm 污ô 故cố 。

時thời 無vô 斷đoạn 故cố 。 意ý 識thức 所sở 緣duyên 。 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 設thiết 和hòa 合hợp 識thức 即tức 是thị 意ý 識thức 。 為vi 此thử 和hòa 合hợp 意ý 識thức 。 即tức 是thị 一nhất 切thiết 。 種chủng 子tử 識thức 為vi 依y 止chỉ 。 此thử 識thức 所sở 生sanh 餘dư 意ý 識thức 。 是thị 一nhất 切thiết 種chủng 子tử 識thức 。 若nhược 此thử 和hòa 合hợp 識thức 是thị 一nhất 切thiết 種chủng 子tử 識thức 。 即tức 是thị 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 汝nhữ 以dĩ 異dị 名danh 立lập 為vi 意ý 識thức 。 若nhược 能năng 依y 止chỉ 識thức 是thị 一nhất 切thiết 種chủng 子tử 識thức 。 是thị 則tắc 所sở 依y 因nhân 識thức 。 非phi 一nhất 切thiết 種chủng 子tử 識thức 。 能năng 依y 果quả 識thức 是thị 一nhất 切thiết 種chủng 子tử 識thức 。 不bất 應ưng 道Đạo 理lý 。 是thị 故cố 成thành 就tựu 此thử 和hòa 合hợp 識thức 。 非phi 是thị 意ý 識thức 但đãn 是thị 異dị 熟thục 識thức 是thị 一nhất 切thiết 種chủng 子tử 識thức 。

釋thích 曰viết 。 非phi 等đẳng 引dẫn 地địa 。 即tức 是thị 欲dục 界giới 。 沒một 者giả 死tử 也dã 。 染nhiễm 污ô 意ý 識thức 。 即tức 是thị 煩phiền 惱não 俱câu 行hành 意ý 識thức 。 結kết 生sanh 相tương 續tục 者giả 。 謂vị 攝nhiếp 受thọ 自tự 體thể 。 此thử 染nhiễm 污ô 意ý 識thức 。 緣duyên 生sanh 有hữu 為vi 境cảnh 。 於ư 中trung 有hữu 中trung 滅diệt 。 言ngôn 和hòa 合hợp 者giả 。 識thức 與dữ 赤xích 白bạch 同đồng 一nhất 安an 危nguy 。 若nhược 和hòa 合hợp 識thức 即tức 是thị 意ý 識thức 。 依y 此thử 復phục 生sanh 所sở 餘dư 意ý 識thức 。 是thị 則tắc 一nhất 時thời 二nhị 意ý 識thức 轉chuyển 。 謂vị 所sở 依y 止chỉ 和hòa 合hợp 意ý 識thức 。 及cập 能năng 依y 止chỉ 所sở 餘dư 意ý 識thức 。 又hựu 和hòa 合hợp 識thức 是thị 意ý 識thức 性tánh 。 不bất 應ưng 道Đạo 理lý 。

何hà 以dĩ 故cố 。 依y 染nhiễm 污ô 故cố 。

時thời 無vô 斷đoạn 故cố 。 謂vị 此thử 意ý 識thức 貪tham 等đẳng 煩phiền 惱não 所sở 染nhiễm 污ô 。 意ý 為vi 所sở 依y 止chỉ 。 緣duyên 生sanh 有hữu 境cảnh 故cố 。 是thị 染nhiễm 污ô 即tức 此thử 為vi 依y 。 名danh 依y 染nhiễm 污ô 。 於ư 此thử 位vị 中trung 所sở 依y 異dị 熟thục 不bất 容dung 染nhiễm 污ô 。 是thị 無vô 記ký 故cố 。 此thử 和hòa 合hợp 識thức 。 常thường 無vô 間gián 斷đoạn 。 任nhậm 業nghiệp 轉chuyển 故cố 。 意ý 識thức 所sở 緣duyên 不bất 可khả 得đắc 故cố 者giả 。 意ý 識thức 所sở 緣duyên 明minh 了liễu 可khả 得đắc 。 所sở 謂vị 諸chư 法pháp 。 此thử 和hòa 合hợp 識thức 無vô 有hữu 如như 是thị 。 明minh 了liễu 所sở 緣duyên 。 是thị 故cố 此thử 識thức 是thị 意ý 識thức 性tánh 。 不bất 應ưng 道Đạo 理lý 。

論luận 曰viết 。

復phục 次thứ 結kết 生sanh 相tương 續tục 已dĩ 。 若nhược 離ly 異dị 熟thục 識thức 。 執chấp 受thọ 色sắc 根căn 。 亦diệc 不bất 可khả 得đắc 。 其kỳ 餘dư 諸chư 識thức 各các 別biệt 依y 故cố 。 不bất 堅kiên 住trụ 故cố 。 是thị 諸chư 色sắc 根căn 不bất 應ưng 離ly 識thức 。

釋thích 曰viết 。 結kết 生sanh 相tương 續tục 已dĩ 者giả 。 謂vị 已dĩ 得đắc 自tự 體thể 。 若nhược 離ly 異dị 熟thục 識thức 者giả 。 謂vị 離ly 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 其kỳ 餘dư 諸chư 識thức 各các 別biệt 依y 故cố 。 不bất 堅kiên 住trụ 故cố 者giả 。 謂vị 餘dư 六lục 識thức 各các 別biệt 處xứ 故cố 。 易dị 動động 轉chuyển 故cố 。 且thả 如như 眼nhãn 識thức 眼nhãn 為vi 別biệt 依y 。 如như 是thị 其kỳ 餘dư 。 耳nhĩ 等đẳng 諸chư 識thức 。 耳nhĩ 等đẳng 色sắc 根căn 為vi 各các 別biệt 依y 。 由do 此thử 道Đạo 理lý 。 如như 是thị 諸chư 識thức 但đãn 應ưng 執chấp 受thọ 自tự 所sở 依y 根căn 。 又hựu 此thử 諸chư 識thức 易dị 動động 轉chuyển 故cố 。 或hoặc 時thời 無vô 有hữu 。 若nhược 離ly 阿a 賴lại 耶da 識thức 。

爾nhĩ 時thời 眼nhãn 等đẳng 諸chư 根căn 無vô 能năng 執chấp 受thọ 。 便tiện 應ưng 爛lạn 壞hoại 。

論luận 曰viết 。 若nhược 離ly 異dị 熟thục 識thức 。 識thức 與dữ 名danh 色sắc 更cánh 互hỗ 相tương 依y 。 譬thí 如như 蘆lô 束thúc 相tương 依y 而nhi 轉chuyển 。 此thử 亦diệc 不bất 成thành 。

釋thích 曰viết 。 若nhược 離ly 異dị 熟thục 識thức 者giả 。 謂vị 離ly 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 如như 不bất 得đắc 成thành 。 今kim 當đương 顯hiển 示thị 。 謂vị 世Thế 尊Tôn 言ngôn 識thức 緣duyên 名danh 色sắc 。 名danh 色sắc 緣duyên 識thức 。 此thử 中trung 識thức 緣duyên 名danh 者giả 。 謂vị 六lục 識thức 中trung 非phi 色sắc 四tứ 蘊uẩn 。 識thức 緣duyên 色sắc 者giả 。 謂vị 羯yết 邏la 藍lam 。 若nhược 不bất 說thuyết 有hữu 。 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 何hà 等đẳng 名danh 為vi 。 名danh 色sắc 緣duyên 識thức 。 由do 依y 名danh 色sắc 剎sát 那na 展triển 轉chuyển 。 相tương 似tự 相tương 續tục 。 流lưu 轉chuyển 不bất 絕tuyệt 。

論luận 曰viết 。 若nhược 離ly 異dị 熟thục 識thức 。 已dĩ 生sanh 有hữu 情tình 。 識thức 食thực 不bất 成thành 。

何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 六lục 識thức 中trung 隨tùy 取thủ 一nhất 識thức 。 於ư 三tam 界giới 中trung 。 已dĩ 生sanh 有hữu 情tình 。 能năng 作tác 食thực 事sự 。 不bất 可khả 得đắc 故cố 。

釋thích 曰viết 。 此thử 言ngôn 顯hiển 示thị 識thức 食thực 不bất 成thành 。 如như 世Thế 尊Tôn 說thuyết 。 食thực 有hữu 四tứ 種chủng 。 一nhất 者giả 段đoạn 食thực 。 二nhị 者giả 觸xúc 食thực 。 三tam 者giả 意ý 思tư 食thực 。 四tứ 者giả 識thức 食thực 。 此thử 中trung 段đoạn 食thực 者giả 。 是thị 能năng 轉chuyển 變biến 。 由do 轉chuyển 變biến 故cố 饒nhiêu 益ích 所sở 依y 。 觸xúc 食thực 者giả 是thị 能năng 取thủ 境cảnh 。 由do 暫tạm 能năng 見kiến 。 色sắc 等đẳng 境cảnh 界giới 。 便tiện 令linh 所sở 依y 饒nhiêu 益ích 生sanh 故cố 。 意ý 思tư 食thực 者giả 。 是thị 能năng 悕hy 望vọng 。 由do 希hy 望vọng 故cố 饒nhiêu 益ích 所sở 依y 。 如như 遠viễn 見kiến 水thủy 雖tuy 渴khát 不bất 死tử 。 識thức 食thực 者giả 。 是thị 能năng 執chấp 受thọ 。 由do 執chấp 受thọ 故cố 所sở 依y 久cửu 住trụ 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 應ưng 同đồng 死tử 屍thi 。 不bất 久cửu 爛lạn 壞hoại 。 是thị 故cố 應ưng 許hứa 識thức 亦diệc 是thị 食thực 。 能năng 作tác 所sở 依y 饒nhiêu 益ích 事sự 故cố 。 此thử 中trung 觸xúc 食thực 屬thuộc 六lục 識thức 身thân 。 意ý 思tư 食thực 者giả 屬thuộc 悕hy 望vọng 意ý 。 有hữu 何hà 別biệt 識thức 可khả 說thuyết 為vi 食thực 。 又hựu 若nhược 無vô 心tâm 睡thụy 眠miên 悶muộn 絕tuyệt 。 入nhập 滅diệt 定định 等đẳng 。 六lục 識thức 身thân 滅diệt 。 誰thùy 復phục 有hữu 餘dư 能năng 執chấp 受thọ 身thân 令linh 不bất 爛lạn 壞hoại 。 若nhược 有hữu 棄khí 捨xả 。 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 身thân 必tất 爛lạn 壞hoại 。

論luận 曰viết 。 若nhược 從tùng 此thử 沒một 。 於ư 等đẳng 引dẫn 地địa 正chánh 受thọ 生sanh 時thời 。 由do 非phi 等đẳng 引dẫn 染nhiễm 污ô 意ý 識thức 。 結kết 生sanh 相tương 續tục 。 此thử 非phi 等đẳng 引dẫn 。 染nhiễm 污ô 之chi 心tâm 。 彼bỉ 地địa 所sở 攝nhiếp 。 離ly 異dị 熟thục 識thức 。 餘dư 種chủng 子tử 體thể 定định 不bất 可khả 得đắc 。

釋thích 曰viết 。 如như 是thị 已dĩ 說thuyết 非phi 等đẳng 引dẫn 地địa 結kết 生sanh 相tương 續tục 。 離ly 異dị 熟thục 識thức 不bất 可khả 得đắc 成thành 。 如như 等đẳng 引dẫn 地địa 。 亦diệc 不bất 得đắc 成thành 。 今kim 當đương 顯hiển 示thị 。 謂vị 於ư 此thử 處xứ 由do 染nhiễm 污ô 識thức 結kết 生sanh 相tương 續tục 。 於ư 等đẳng 引dẫn 地địa 。 由do 非phi 等đẳng 引dẫn 染nhiễm 污ô 意ý 識thức 結kết 生sanh 相tương 續tục 。 言ngôn 染nhiễm 污ô 者giả 。 彼bỉ 地địa 煩phiền 惱não 。 之chi 所sở 染nhiễm 污ô 。 彼bỉ 地địa 煩phiền 惱não 者giả 。 謂vị 飡xan 定định 味vị 等đẳng 。 此thử 染nhiễm 污ô 心tâm 在tại 不bất 定định 地địa 。 不bất 定định 地địa 沒một 。 從tùng 此thử 沒một 已dĩ 。 即tức 彼bỉ 地địa 心tâm 云vân 何hà 現hiện 前tiền 。 既ký 不bất 現hiện 前tiền 。 云vân 何hà 當đương 得đắc 。 結kết 生sanh 相tương 續tục 。 由do 此thử 道Đạo 理lý 。 定định 應ưng 許hứa 有hữu 。 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 無vô 始thỉ 時thời 來lai 。 恆hằng 有hữu 彼bỉ 地địa 此thử 心tâm 熏huân 習tập 。 由do 此thử 熏huân 習tập 此thử 心tâm 現hiện 行hành 。 由do 此thử 心tâm 故cố 結kết 生sanh 相tương 續tục 。

論luận 曰viết 。

復phục 次thứ 生sanh 無vô 色sắc 界giới 。 若nhược 離ly 一nhất 切thiết 。 種chủng 子tử 異dị 熟thục 識thức 。 染nhiễm 污ô 善thiện 心tâm 應ưng 無vô 種chủng 子tử 。 染nhiễm 污ô 善thiện 心tâm 應ưng 無vô 依y 持trì 。

釋thích 曰viết 。 生sanh 無vô 色sắc 界giới 者giả 。 謂vị 已dĩ 解giải 脫thoát 。 色sắc 染nhiễm 污ô 善thiện 心tâm 者giả 。 謂vị 能năng 愛ái 味vị 及cập 三tam 摩ma 地địa 。 應ưng 無vô 種chủng 子tử 者giả 。 謂vị 應ưng 無vô 因nhân 。 應ưng 無vô 依y 持trì 者giả 。 謂vị 應ưng 無vô 依y 。

復phục 有hữu 別biệt 義nghĩa 。 謂vị 此thử 二nhị 心tâm 若nhược 無vô 種chủng 子tử 。 從tùng 何hà 而nhi 生sanh 。 若nhược 無vô 依y 持trì 依y 何hà 而nhi 轉chuyển 。 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 所sở 攝nhiếp 受thọ 故cố 。 從tùng 自tự 種chủng 生sanh 。 為vi 所sở 依y 故cố 。 令linh 此thử 能năng 依y 。 相tương 續tục 而nhi 轉chuyển 。

論luận 曰viết 。 又hựu 即tức 於ư 彼bỉ 。 若nhược 出xuất 世thế 心tâm 正chánh 現hiện 在tại 前tiền 。 餘dư 世thế 間gian 心tâm 皆giai 滅diệt 盡tận 故cố 。

爾nhĩ 時thời 便tiện 應ưng 滅diệt 離ly 彼bỉ 趣thú 。

釋thích 曰viết 。 即tức 於ư 彼bỉ 界giới 。 若nhược 出xuất 世thế 心tâm 。 現hiện 在tại 前tiền 時thời 。 除trừ 此thử 所sở 餘dư 是thị 世thế 間gian 心tâm 。 彼bỉ 世thế 間gian 心tâm 爾nhĩ 時thời 皆giai 滅diệt 。 如như 是thị 彼bỉ 趣thú 便tiện 應ưng 永vĩnh 斷đoạn 。 不bất 由do 功công 用dụng 自tự 然nhiên 證chứng 得đắc 。 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 既ký 無vô 此thử 理lý 。 不bất 應ưng 撥bát 無vô 。 阿a 賴lại 耶da 識thức 。

論luận 曰viết 。 若nhược 生sanh 非Phi 想Tưởng 非Phi 非Phi 想Tưởng 處Xứ 。 無Vô 所Sở 有Hữu 處Xứ 。 出xuất 世thế 間gian 心tâm 。 現hiện 在tại 前tiền 時thời 。 即tức 應ưng 二nhị 趣thú 悉tất 皆giai 滅diệt 離ly 。 此thử 出xuất 世thế 識thức 不bất 以dĩ 非Phi 想Tưởng 非Phi 非Phi 想Tưởng 處Xứ 。 為vi 所sở 依y 趣thú 。 亦diệc 不bất 應ưng 以dĩ 。 無Vô 所Sở 有Hữu 處Xứ 。 為vi 所sở 依y 趣thú 。 亦diệc 非phi 涅Niết 槃Bàn 為vi 所sở 依y 趣thú 。

釋thích 曰viết 。 若nhược 生sanh 非Phi 想Tưởng 非Phi 非Phi 想Tưởng 處Xứ 。 或hoặc 時thời 起khởi 彼bỉ 無vô 所sở 有hữu 處xứ 。 出xuất 世thế 間gian 心tâm 。 令linh 現hiện 在tại 前tiền 。 由do 彼bỉ 處xứ 心tâm 極cực 明minh 利lợi 故cố 。 又hựu 由do 非Phi 想Tưởng 非Phi 非Phi 想Tưởng 處Xứ 。 心tâm 闇ám 鈍độn 故cố 。 住trú 於ư 彼bỉ 處xứ 。 極cực 明minh 利lợi 心tâm 起khởi 出xuất 世thế 心tâm 。 令linh 現hiện 在tại 前tiền 。 此thử 出xuất 世thế 心tâm 不bất 應ưng 以dĩ 彼bỉ 第đệ 一nhất 第đệ 二nhị 為vi 所sở 依y 趣thú 。 由do 彼bỉ 二nhị 地địa 皆giai 世thế 間gian 故cố 。 又hựu 生sanh 餘dư 地địa 起khởi 餘dư 地địa 心tâm 。 現hiện 在tại 前tiền 故cố 。 二nhị 所sở 依y 趣thú 俱câu 不bất 應ưng 理lý 。 又hựu 即tức 此thử 心tâm 不bất 應ưng 涅Niết 槃Bàn 為vi 所sở 依y 趣thú 。 有hữu 餘dư 依y 故cố 。 如như 是thị 三tam 種chủng 。 為vi 所sở 依y 趣thú 既ký 不bất 得đắc 成thành 。 若nhược 不bất 信tín 有hữu 。 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 此thử 出xuất 世thế 心tâm 何hà 所sở 依y 趣thú 。

論luận 曰viết 。 又hựu 將tương 沒một 時thời 造tạo 善thiện 造tạo 惡ác 。 或hoặc 下hạ 或hoặc 上thượng 所sở 依y 漸tiệm 冷lãnh 。 若nhược 不bất 信tín 有hữu 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 皆giai 不bất 得đắc 成thành 。 是thị 故cố 若nhược 離ly 一nhất 切thiết 。 種chủng 子tử 異dị 熟thục 識thức 者giả 。 此thử 生sanh 雜tạp 染nhiễm 。 亦diệc 不bất 得đắc 成thành 。

釋thích 曰viết 。 將tương 捨xả 命mạng 時thời 。 造tạo 善thiện 造tạo 惡ác 。 或hoặc 下hạ 或hoặc 上thượng 身thân 分phần/phân 漸tiệm 冷lãnh 。 以dĩ 造tạo 善thiện 者giả 必tất 定định 上thượng 昇thăng 。 若nhược 造tạo 惡ác 者giả 必tất 定định 下hạ 墜trụy 。 若nhược 不bất 許hứa 有hữu 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 為vi 能năng 執chấp 受thọ 。 云vân 何hà 得đắc 有hữu 。 所sở 依y 漸tiệm 冷lãnh 。 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 能năng 執chấp 受thọ 故cố 。 或hoặc 下hạ 或hoặc 上thượng 如như 其kỳ 次thứ 第đệ 。 隨tùy 所sở 捨xả 處xứ 身thân 即tức 有hữu 冷lãnh 。

論luận 曰viết 。 云vân 何hà 世thế 間gian 。 清thanh 淨tịnh 不bất 成thành 。 謂vị 未vị 離ly 欲dục 纏triền 貪tham 。 未vị 得đắc 色sắc 纏triền 心tâm 者giả 。 即tức 以dĩ 欲dục 纏triền 善thiện 心tâm 。 為vi 離ly 欲dục 纏triền 貪tham 故cố 。 勤cần 修tu 加gia 行hành 。 此thử 欲dục 纏triền 加gia 行hành 心tâm 。 與dữ 色sắc 纏triền 心tâm 不bất 俱câu 生sanh 滅diệt 故cố 。 非phi 彼bỉ 所sở 熏huân 。 為vi 彼bỉ 種chủng 子tử 。 不bất 應ưng 道Đạo 理lý 。 又hựu 色sắc 纏triền 心tâm 過quá 去khứ 多đa 生sanh 餘dư 心tâm 間gian 隔cách 。 不bất 應ưng 為vi 今kim 定định 心tâm 種chủng 子tử 。 唯duy 無vô 有hữu 故cố 。 是thị 故cố 成thành 就tựu 色sắc 纏triền 定định 心tâm 。 一nhất 切thiết 種chủng 子tử 。 異dị 熟thục 果quả 識thức 。 展triển 轉chuyển 傳truyền 來lai 為vi 今kim 因nhân 緣duyên 。 加gia 行hành 善thiện 心tâm 為vi 增tăng 上thượng 緣duyên 。 如như 是thị 一nhất 切thiết 。 離ly 欲dục 地địa 中trung 如như 應ưng 當đương 知tri 。 如như 是thị 世thế 間gian 清thanh 淨tịnh 。 若nhược 離ly 一nhất 切thiết 種chủng 子tử 。 異dị 熟thục 識thức 理lý 不bất 得đắc 成thành 。

釋thích 曰viết 。 如như 世thế 間gian 清thanh 淨tịnh 理lý 不bất 得đắc 成thành 。 今kim 當đương 顯hiển 示thị 。 謂vị 為vi 遠viễn 離ly 欲dục 纏triền 貪tham 故cố 。 以dĩ 欲dục 纏triền 善thiện 心tâm 修tu 加gia 行hành 時thời 。 即tức 此thử 欲dục 纏triền 加gia 行hành 善thiện 心tâm 。 未vị 曾tằng 為vị 彼bỉ 。 色sắc 纏triền 善thiện 心tâm 之chi 所sở 熏huân 習tập 。 不bất 俱câu 生sanh 滅diệt 故cố 。 今kim 色sắc 纏triền 心tâm 應ưng 無vô 種chủng 子tử 。 自tự 然nhiên 而nhi 生sanh 。 又hựu 過quá 去khứ 世thế 。 色sắc 纏triền 善thiện 心tâm 。 多đa 生sanh 所sở 間gian 餘dư 識thức 所sở 隔cách 。 唯duy 無vô 有hữu 故cố 。 已dĩ 過quá 去khứ 故cố 。 不bất 得đắc 為vi 今kim 定định 心tâm 種chủng 子tử 。 展triển 轉chuyển 傳truyền 來lai 為vi 今kim 因nhân 緣duyên 者giả 。 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 持trì 彼bỉ 種chủng 故cố 。 今kim 色sắc 纏triền 心tâm 從tùng 自tự 種chủng 生sanh 。 加gia 行hành 善thiện 心tâm 非phi 無vô 功công 力lực 。 言ngôn 功công 力lực 者giả 。 但đãn 增tăng 上thượng 緣duyên 。 非phi 是thị 因nhân 緣duyên 。 由do 彼bỉ 增tăng 上thượng 力lực 生sanh 。 此thử 色sắc 纏triền 心tâm 。 如như 是thị 遠viễn 離ly 。 色sắc 纏triền 貪tham 等đẳng 。 如như 應ưng 當đương 知tri 。

論luận 曰viết 。 云vân 何hà 出xuất 世thế 清thanh 淨tịnh 不bất 成thành 。 謂vị 世Thế 尊Tôn 說thuyết 依y 他tha 言ngôn 音âm 。 及cập 內nội 各các 別biệt 。 如như 理lý 作tác 意ý 。 由do 此thử 為vi 因nhân 正chánh 見kiến 得đắc 生sanh 。 此thử 他tha 言ngôn 音âm 。 如như 理lý 作tác 意ý 。 為vi 熏huân 耳nhĩ 識thức 。 為vi 熏huân 意ý 識thức 。 為vi 兩lưỡng 俱câu 熏huân 。 若nhược 於ư 彼bỉ 法pháp 。 如như 理lý 思tư 惟duy 。

爾nhĩ 時thời 耳nhĩ 識thức 且thả 不bất 得đắc 起khởi 。 意ý 識thức 亦diệc 為vi 種chủng 種chủng 散tán 動động 餘dư 識thức 所sở 間gian 。 若nhược 與dữ 如như 理lý 作tác 意ý 。 相tương 應ứng 生sanh 時thời 。 此thử 聞văn 所sở 熏huân 意ý 識thức 與dữ 彼bỉ 熏huân 習tập 久cửu 滅diệt 過quá 去khứ 。 定định 無vô 有hữu 體thể 。 云vân 何hà 復phục 為vi 種chủng 子tử 。 能năng 生sanh 後hậu 時thời 如như 理lý 作tác 意ý 。 相tương 應ứng 之chi 心tâm 。 又hựu 此thử 如như 理lý 作tác 意ý 相tương 應ứng 。 是thị 世thế 間gian 心tâm 。 彼bỉ 正chánh 見kiến 相tương 應ứng 。 是thị 出xuất 世thế 心tâm 。 曾tằng 未vị 有hữu 時thời 俱câu 生sanh 俱câu 滅diệt 。 是thị 故cố 此thử 心tâm 非phi 彼bỉ 所sở 熏huân 。 既ký 不bất 被bị 熏huân 。 為vi 彼bỉ 種chủng 子tử 不bất 應ưng 道Đạo 理lý 。 是thị 故cố 出xuất 世thế 清thanh 淨tịnh 。 若nhược 離ly 一nhất 切thiết 種chủng 子tử 。 異dị 熟thục 果quả 識thức 。 亦diệc 不bất 得đắc 成thành 。 此thử 中trung 聞văn 熏huân 習tập 。 攝nhiếp 受thọ 彼bỉ 種chủng 子tử 。 不bất 相tương 應ứng 故cố 。

釋thích 曰viết 。 如như 出xuất 世thế 間gian 清thanh 淨tịnh 不bất 成thành 。 今kim 當đương 顯hiển 示thị 。 此thử 他tha 言ngôn 音âm 如như 理lý 作tác 意ý 者giả 。 謂vị 與dữ 言ngôn 音âm 。 相tương 應ứng 作tác 意ý 。 意ý 識thức 亦diệc 為vi 種chủng 種chủng 散tán 動động 餘dư 識thức 所sở 間gian 者giả 。 是thị 與dữ 正chánh 見kiến 相tương 應ứng 。 出xuất 世thế 間gian 心tâm 。 被bị 間gian 隔cách 義nghĩa 。 若nhược 與dữ 如như 理lý 作tác 意ý 。 相tương 應ứng 生sanh 時thời 者giả 。 謂vị 於ư 後hậu 時thời 。 此thử 聞văn 所sở 熏huân 意ý 識thức 與dữ 彼bỉ 熏huân 習tập 久cửu 滅diệt 過quá 去khứ 定định 無vô 有hữu 體thể 者giả 。 謂vị 經kinh 長trường 時thời 已dĩ 謝tạ 隔cách 越việt 。 決quyết 定định 無vô 體thể 。 云vân 何hà 復phục 為vi 種chủng 子tử 能năng 生sanh 後hậu 時thời 如như 理lý 作tác 意ý 。 相tương 應ứng 之chi 心tâm 者giả 。 謂vị 彼bỉ 久cửu 滅diệt 現hiện 無vô 有hữu 體thể 不bất 能năng 為vi 因nhân 。 此thử 中trung 聞văn 熏huân 習tập 攝nhiếp 受thọ 彼bỉ 種chủng 子tử 不bất 相tương 應ứng 故cố 者giả 。 謂vị 在tại 世thế 間gian 意ý 識thức 之chi 中trung 故cố 。 言ngôn 此thử 中trung 聞văn 熏huân 習tập 者giả 。 依y 他tha 言ngôn 音âm 正chánh 聞văn 熏huân 習tập 。 攝nhiếp 受thọ 彼bỉ 種chủng 子tử 者giả 。 在tại 意ý 識thức 中trung 攝nhiếp 受thọ 出xuất 世thế 清thanh 淨tịnh 。 種chủng 子tử 不bất 相tương 應ứng 故cố 者giả 。 謂vị 彼bỉ 所sở 計kế 不bất 應ưng 理lý 故cố 。 云vân 何hà 可khả 說thuyết 此thử 從tùng 彼bỉ 生sanh 。

論luận 曰viết 。

復phục 次thứ 云vân 何hà 。 一nhất 切thiết 種chủng 子tử 。 異dị 熟thục 果quả 識thức 為vi 雜tạp 染nhiễm 因nhân 。 復phục 為vi 出xuất 世thế 能năng 對đối 治trị 。 彼bỉ 淨tịnh 心tâm 種chủng 子tử 。 又hựu 出xuất 世thế 心tâm 昔tích 未vị 曾tằng 習tập 故cố 。 彼bỉ 熏huân 習tập 決quyết 定định 應ưng 無vô 。 既ký 無vô 熏huân 習tập 從tùng 何hà 種chủng 生sanh 。 是thị 故cố 應ưng 答đáp 從tùng 最tối 清thanh 淨tịnh 法Pháp 。 界giới 等đẳng 流lưu 正chánh 聞văn 熏huân 習tập 種chủng 子tử 所sở 生sanh 。

釋thích 曰viết 。 云vân 何hà 等đẳng 者giả 。 謂vị 異dị 熟thục 識thức 是thị 所sở 治trị 因nhân 。 為vi 能năng 治trị 因nhân 。 不bất 應ưng 道Đạo 理lý 。 又hựu 出xuất 世thế 心tâm 昔tích 未vị 曾tằng 習tập 者giả 。 謂vị 先tiên 未vị 生sanh 故cố 。 彼bỉ 熏huân 習tập 決quyết 定định 應ưng 無vô 者giả 。 由do 此thử 因nhân 故cố 。 彼bỉ 出xuất 世thế 心tâm 無vô 有hữu 熏huân 習tập 。 決quyết 定định 無vô 疑nghi 。 從tùng 最tối 清thanh 淨tịnh 法Pháp 。 界giới 等đẳng 流lưu 正chánh 聞văn 熏huân 習tập 種chủng 子tử 所sở 生sanh 者giả 。 為vi 顯hiển 法Pháp 界Giới 異dị 聲Thanh 聞Văn 等đẳng 。 言ngôn 最tối 清thanh 淨tịnh 。 由do 佛Phật 世Thế 尊Tôn 所sở 證chứng 法Pháp 界Giới 。 永vĩnh 斷đoạn 煩phiền 惱não 所sở 知tri 障chướng 故cố 。 從tùng 最tối 清thanh 淨tịnh 法Pháp 。 界giới 所sở 流lưu 經kinh 等đẳng 教giáo 法pháp 。 名danh 最tối 清thanh 淨tịnh 。 法Pháp 界Giới 等đẳng 流lưu 。 無vô 倒đảo 聽thính 聞văn 如như 是thị 。 經kinh 等đẳng 故cố 名danh 正chánh 聞văn 。 由do 此thử 正chánh 聞văn 所sở 起khởi 熏huân 習tập 。 名danh 為vi 熏huân 習tập 。 或hoặc 復phục 正chánh 聞văn 即tức 是thị 熏huân 習tập 。 是thị 故cố 說thuyết 名danh 。 正chánh 聞văn 熏huân 習tập 。 即tức 此thử 熏huân 習tập 相tương 續tục 住trụ 在tại 。 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 為vi 因nhân 能năng 起khởi 。 出xuất 世thế 間gian 心tâm 。 是thị 故cố 說thuyết 言ngôn 。 從tùng 最tối 清thanh 淨tịnh 法Pháp 。 界giới 所sở 流lưu 正chánh 聞văn 熏huân 習tập 種chủng 子tử 所sở 生sanh 。

論luận 曰viết 。 此thử 聞văn 熏huân 習tập 為vi 是thị 阿a 賴lại 耶da 識thức 自tự 性tánh 。 為vi 非phi 阿a 賴lại 耶da 識thức 自tự 性tánh 。 若nhược 是thị 阿a 賴lại 耶da 識thức 自tự 性tánh 。 云vân 何hà 是thị 彼bỉ 對đối 治trị 種chủng 子tử 。 若nhược 非phi 阿a 賴lại 耶da 識thức 自tự 性tánh 。 此thử 聞văn 熏huân 習tập 種chủng 子tử 所sở 依y 云vân 何hà 可khả 見kiến 。 乃nãi 至chí 證chứng 得đắc 。 諸chư 佛Phật 菩Bồ 提Đề 。 此thử 聞văn 熏huân 習tập 。 隨tùy 在tại 一nhất 種chủng 所sở 依y 轉chuyển 處xứ 。 寄ký 在tại 異dị 熟thục 識thức 中trung 。 與dữ 彼bỉ 和hòa 合hợp 俱câu 轉chuyển 。 猶do 如như 水thủy 乳nhũ 。 然nhiên 非phi 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 是thị 彼bỉ 對đối 治trị 種chủng 子tử 性tánh 故cố 。

釋thích 曰viết 。 此thử 聞văn 熏huân 習tập 為vi 是thị 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 自tự 性tánh 為vi 非phi 阿a 賴lại 耶da 識thức 自tự 性tánh 。 若nhược 爾nhĩ 何hà 過quá 。 若nhược 是thị 阿a 賴lại 耶da 識thức 自tự 性tánh 。 云vân 何hà 即tức 為vi 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 對đối 治trị 種chủng 子tử 。 若nhược 非phi 阿a 賴lại 耶da 識thức 自tự 性tánh 。 此thử 聞văn 熏huân 習tập 種chủng 子tử 即tức 應ưng 別biệt 有hữu 所sở 依y 。 乃nãi 至chí 證chứng 得đắc 。 諸chư 佛Phật 菩Bồ 提Đề 者giả 。 謂vị 乃nãi 至chí 得đắc 諸chư 佛Phật 所sở 。 證chứng 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 此thử 聞văn 熏huân 習tập 者giả 。 即tức 是thị 最tối 清thanh 淨tịnh 法Pháp 。 界giới 等đẳng 流lưu 正chánh 聞văn 熏huân 習tập 。 隨tùy 在tại 一nhất 種chủng 所sở 依y 轉chuyển 處xứ 者giả 。 謂vị 隨tùy 在tại 一nhất 相tương 續tục 轉chuyển 處xứ 。 寄ký 在tại 異dị 熟thục 識thức 中trung 與dữ 彼bỉ 和hòa 合hợp 俱câu 轉chuyển 。 猶do 如như 水thủy 乳nhũ 者giả 。 此thử 聞văn 熏huân 習tập 與dữ 異dị 熟thục 識thức 。 雖tuy 不bất 同đồng 性tánh 而nhi 寄ký 識thức 中trung 。 猶do 如như 水thủy 乳nhũ 。 和hòa 合hợp 俱câu 轉chuyển 。 然nhiên 非phi 阿a 賴lại 耶da 識thức 等đẳng 者giả 。 雖tuy 復phục 和hòa 合hợp 似tự 一nhất 性tánh 轉chuyển 。 然nhiên 非phi 即tức 是thị 。 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 是thị 能năng 對đối 治trị 。 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 種chủng 子tử 性tánh 故cố 。

論luận 曰viết 。 此thử 中trung 依y 下hạ 品phẩm 熏huân 習tập 成thành 中trung 品phẩm 熏huân 習tập 。 依y 中trung 品phẩm 熏huân 習tập 成thành 上thượng 品phẩm 熏huân 習tập 。 依y 聞văn 思tư 修tu 多đa 分phần 修tu 作tác 。 得đắc 相tương 應ứng 故cố 。

釋thích 曰viết 。 此thử 中trung 下hạ 中trung 上thượng 品phẩm 者giả 。 應ưng 知tri 依y 聞văn 思tư 修tu 所sở 成thành 慧tuệ 說thuyết 。 由do 彼bỉ 一nhất 一nhất 有hữu 三tam 種chủng 故cố 。

復phục 有hữu 別biệt 義nghĩa 。 聞văn 所sở 成thành 慧tuệ 是thị 下hạ 品phẩm 。 思tư 所sở 成thành 慧tuệ 是thị 中trung 品phẩm 。 修tu 所sở 成thành 慧tuệ 是thị 上thượng 品phẩm 。 依y 聞văn 思tư 修tu 多đa 分phần 修tu 作tác 得đắc 相tương 應ứng 故cố 者giả 。 謂vị 依y 聞văn 等đẳng 數sác 數sác 猛mãnh 利lợi 而nhi 修tu 作tác 故cố 。 又hựu 於ư 此thử 中trung 下hạ 品phẩm 為vi 因nhân 。 得đắc 成thành 中trung 品phẩm 。 中trung 品phẩm 為vi 因nhân 得đắc 成thành 上thượng 品phẩm 。

論luận 曰viết 。 又hựu 此thử 正chánh 聞văn 熏huân 習tập 種chủng 子tử 。 下hạ 中trung 上thượng 品phẩm 應ưng 知tri 。 亦diệc 是thị 法Pháp 身thân 種chủng 子tử 與dữ 阿a 賴lại 耶da 識thức 相tương 違vi 。 非phi 阿a 賴lại 耶da 識thức 所sở 攝nhiếp 。 是thị 出xuất 世thế 間gian 。 最tối 淨tịnh 法Pháp 界Giới 等đẳng 流lưu 性tánh 故cố 。 雖tuy 是thị 世thế 間gian 。 而nhi 是thị 出xuất 世thế 心tâm 種chủng 子tử 性tánh 。 又hựu 出xuất 世thế 心tâm 雖tuy 未vị 生sanh 時thời 。 已dĩ 能năng 對đối 治trị 諸chư 煩phiền 惱não 纏triền 。 已dĩ 能năng 對đối 治trị 諸chư 嶮hiểm 惡ác 趣thú 。 已dĩ 作tác 一nhất 切thiết 所sở 有hữu 。 惡ác 業nghiệp 朽hủ 壞hoại 對đối 治trị 。 又hựu 能năng 隨tùy 順thuận 逢phùng 事sự 。 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 雖tuy 是thị 世thế 間gian 。 應ưng 知tri 初sơ 修tu 業nghiệp 。 菩Bồ 薩Tát 所sở 得đắc 。 亦diệc 法Pháp 身thân 攝nhiếp 。 聲Thanh 聞Văn 獨Độc 覺Giác 所sở 得đắc 。 唯duy 解giải 脫thoát 身thân 攝nhiếp 。 又hựu 此thử 熏huân 習tập 非phi 。 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 是thị 法Pháp 身thân 解giải 脫thoát 身thân 攝nhiếp 如như 如như 熏huân 習tập 下hạ 中trung 上thượng 品phẩm 次thứ 第đệ 漸tiệm 增tăng 。 如như 是thị 如như 是thị 。 異dị 熟thục 果quả 識thức 次thứ 第đệ 漸tiệm 減giảm 。 即tức 轉chuyển 所sở 依y 。 既ký 一nhất 切thiết 種chủng 所sở 依y 轉chuyển 已dĩ 。 即tức 異dị 熟thục 果quả 識thức 。 及cập 一nhất 切thiết 種chủng 子tử 。 無vô 種chủng 子tử 而nhi 轉chuyển 。 一nhất 切thiết 種chủng 永vĩnh 斷đoạn 。

釋thích 曰viết 。 已dĩ 能năng 對đối 治trị 諸chư 煩phiền 惱não 纏triền 者giả 。 謂vị 是thị 能năng 斷đoạn 增tăng 上thượng 貪tham 等đẳng 現hiện 起khởi 轉chuyển 因nhân 。 已dĩ 能năng 對đối 治trị 諸chư 嶮hiểm 惡ác 趣thú 者giả 。 謂vị 若nhược 能năng 斷đoạn 諸chư 煩phiền 惱não 纏triền 。 即tức 能năng 對đối 治trị 諸chư 嶮hiểm 惡ác 趣thú 。 已dĩ 作tác 一nhất 切thiết 所sở 有hữu 。 惡ác 業nghiệp 朽hủ 壞hoại 對đối 治trị 者giả 。 謂vị 若nhược 雖tuy 有hữu 順thuận 後hậu 受thọ 業nghiệp 。 應ưng 墮đọa 惡ác 趣thú 。 而nhi 能năng 為vi 彼bỉ 作tác 朽hủ 壞hoại 因nhân 。 舉cử 要yếu 言ngôn 之chi 。 此thử 聞văn 熏huân 習tập 能năng 治trị 一nhất 切thiết 。 過quá 去khứ 未vị 來lai 現hiện 在tại 惡ác 業nghiệp 。 又hựu 能năng 隨tùy 順thuận 逢phùng 事sự 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 者giả 。 謂vị 是thị 當đương 來lai 逢phùng 事sự 善thiện 友hữu 自tự 身thân 得đắc 因nhân 。 雖tuy 是thị 世thế 間gian 應ưng 知tri 初sơ 修tu 業nghiệp 菩Bồ 薩Tát 所sở 得đắc 。 亦diệc 法Pháp 身thân 攝nhiếp 者giả 。 謂vị 諸chư 異dị 生sanh 菩Bồ 薩Tát 名danh 初sơ 修tu 業nghiệp 菩Bồ 薩Tát 。 亦diệc 是thị 法Pháp 身thân 種chủng 子tử 故cố 。 說thuyết 亦diệc 法Pháp 身thân 攝nhiếp 。 聲Thanh 聞Văn 獨Độc 覺Giác 。 所sở 得đắc 唯duy 解giải 脫thoát 身thân 攝nhiếp 者giả 。 謂vị 聲Thanh 聞Văn 等đẳng 正chánh 聞văn 熏huân 習tập 。 唯duy 是thị 解giải 脫thoát 因nhân 。 唯duy 得đắc 解giải 脫thoát 身thân 不bất 得đắc 法Pháp 身thân 故cố 。

論luận 曰viết 。

復phục 次thứ 云vân 何hà 。 猶do 如như 水thủy 乳nhũ 。 非phi 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 與dữ 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 同đồng 處xứ 俱câu 轉chuyển 。 而nhi 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 一nhất 切thiết 種chủng 盡tận 。 非phi 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 一nhất 切thiết 種chủng 增tăng 。 譬thí 如như 於ư 水thủy 鵝nga 所sở 飲ẩm 乳nhũ 。 又hựu 如như 世thế 間gian 得đắc 離ly 欲dục 時thời 。 非phi 等đẳng 引dẫn 地địa 熏huân 習tập 漸tiệm 減giảm 。 其kỳ 等đẳng 引dẫn 地địa 熏huân 習tập 漸tiệm 增tăng 。 而nhi 得đắc 轉chuyển 依y 。

釋thích 曰viết 。 非phi 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 與dữ 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 雖tuy 同đồng 處xứ 俱câu 轉chuyển 。 而nhi 阿a 賴lại 耶da 識thức 盡tận 。 非phi 阿a 賴lại 耶da 識thức 在tại 。 還hoàn 即tức 以dĩ 前tiền 。 水thủy 乳nhũ 和hòa 合hợp 。 鵝nga 所sở 飲ẩm 時thời 乳nhũ 盡tận 水thủy 在tại 。 譬thí 喻dụ 顯hiển 示thị 。 又hựu 如như 世thế 間gian 得đắc 離ly 欲dục 時thời 。 於ư 一nhất 阿a 賴lại 耶da 識thức 中trung 。 非phi 等đẳng 引dẫn 地địa 煩phiền 惱não 熏huân 習tập 漸tiệm 減giảm 。 其kỳ 等đẳng 引dẫn 地địa 善thiện 法Pháp 熏huân 習tập 漸tiệm 增tăng 。 而nhi 得đắc 轉chuyển 依y 。 此thử 中trung 轉chuyển 依y 。 當đương 知tri 亦diệc 爾nhĩ 。

論luận 曰viết 。 又hựu 入nhập 滅diệt 定định 識thức 不bất 離ly 身thân 。 聖thánh 所sở 說thuyết 故cố 。 此thử 中trung 異dị 熟thục 識thức 應ưng 成thành 不bất 離ly 身thân 。 非phi 為vi 治trị 此thử 滅diệt 定định 生sanh 故cố 。

釋thích 曰viết 。 引dẫn 入nhập 滅diệt 定định 識thức 不bất 離ly 言ngôn 。 為vi 成thành 定định 有hữu 。 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 世Thế 尊Tôn 說thuyết 識thức 不bất 離ly 身thân 者giả 。 除trừ 異dị 熟thục 識thức 餘dư 不bất 得đắc 成thành 。 以dĩ 滅diệt 定định 生sanh 對đối 治trị 轉chuyển 識thức 。 故cố 觀quán 此thử 定định 為vi 極cực 寂tịch 靜tĩnh 。

論luận 曰viết 。 又hựu 非phi 出xuất 定định 此thử 識thức 復phục 生sanh 。 由do 異dị 熟thục 識thức 既ký 間gian 斷đoạn 已dĩ 。 離ly 結kết 相tương 續tục 無vô 重trọng/trùng 生sanh 故cố 。

釋thích 曰viết 。 若nhược 執chấp 出xuất 定định 此thử 識thức 還hoàn 生sanh 。 由do 此thử 意ý 故cố 。 識thức 不bất 離ly 身thân 。 此thử 不bất 應ưng 理lý 。 以dĩ 從tùng 定định 出xuất 識thức 不bất 復phục 生sanh 異dị 熟thục 果quả 識thức 既ký 間gian 斷đoạn 已dĩ 。 離ly 結kết 相tương 續tục 更cánh 託thác 餘dư 生sanh 。 無vô 重trọng/trùng 生sanh 故cố 。

論luận 曰viết 。 又hựu 若nhược 有hữu 執chấp 。 以dĩ 意ý 識thức 故cố 滅diệt 定định 有hữu 心tâm 。 此thử 心tâm 不bất 成thành 。 定định 不bất 應ưng 成thành 故cố 。 所sở 緣duyên 行hành 相tướng 。 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 應ưng 有hữu 善thiện 根căn 相tướng 應ưng 過quá 故cố 。 不bất 善thiện 無vô 記ký 不bất 應ưng 理lý 故cố 。 應ưng 有hữu 想tưởng 受thọ 現hiện 行hành 過quá 故cố 。 觸xúc 可khả 得đắc 故cố 。 於ư 三tam 摩ma 地địa 。 有hữu 功công 能năng 故cố 。 應ưng 有hữu 唯duy 滅diệt 想tưởng 過quá 失thất 故cố 。 應ưng 有hữu 其kỳ 思tư 信tín 等đẳng 善thiện 根căn 現hiện 行hành 過quá 故cố 。 拔bạt 彼bỉ 能năng 依y 令linh 離ly 所sở 依y 不bất 應ưng 理lý 故cố 。 有hữu 譬thí 喻dụ 故cố 。 如như 非phi 遍biến 行hành 此thử 不bất 有hữu 故cố 。

釋thích 曰viết 。 又hựu 若nhược 有hữu 執chấp 以dĩ 意ý 識thức 故cố 滅diệt 定định 有hữu 心tâm 此thử 心tâm 不bất 成thành 者giả 。 若nhược 有hữu 欲dục 離ly 前tiền 說thuyết 自tự 相tương/tướng 。 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 以dĩ 餘dư 轉chuyển 識thức 滅diệt 定định 有hữu 心tâm 。 此thử 不bất 應ưng 理lý 。

何hà 以dĩ 故cố 。 定định 不bất 應ưng 成thành 故cố 。 未vị 曾tằng 見kiến 心tâm 離ly 心tâm 法pháp 故cố 。 如như 餘dư 心tâm 法pháp 想tưởng 受thọ 亦diệc 爾nhĩ 。 俱câu 應ưng 不bất 滅diệt 。 然nhiên 此thử 滅diệt 定định 俱câu 滅diệt 所sở 顯hiển 。 是thị 故cố 應ưng 至chí 定định 不bất 應ưng 成thành 。 若nhược 立lập 唯duy 有hữu 。 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 則tắc 無vô 此thử 過quá 。 求cầu 靜tĩnh 住trụ 者giả 為vi 治trị 彼bỉ 怨oán 。 餘dư 心tâm 心tâm 法pháp 故cố 生sanh 。 此thử 定định 不bất 為vi 對đối 治trị 不bất 明minh 了liễu 性tánh 。 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 又hựu 此thử 定định 內nội 無vô 有hữu 餘dư 心tâm 。

何hà 以dĩ 故cố 。 所sở 緣duyên 行hành 相tướng 。 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 諸chư 心tâm 心tâm 法pháp 相tướng 續tục 不bất 斷đoạn 。 必tất 不bất 遠viễn 離ly 。 所sở 緣duyên 行hành 相tướng 。 此thử 滅diệt 定định 中trung 。 若nhược 有hữu 心tâm 者giả 。 亦diệc 應ưng 不bất 離ly 所sở 緣duyên 行hành 相tướng 。 然nhiên 此thử 二nhị 種chủng 俱câu 不bất 可khả 得đắc 。 是thị 故cố 此thử 定định 無vô 有hữu 餘dư 心tâm 。 若nhược 唯duy 立lập 有hữu 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 無vô 此thử 妨phương 難nạn/nan 。 執chấp 受thọ 所sở 依y 。 之chi 所sở 顯hiển 故cố 。 又hựu 此thử 定định 中trung 若nhược 有hữu 轉chuyển 識thức 。 此thử 識thức 必tất 有hữu 善thiện 等đẳng 差sai 別biệt 。 謂vị 或hoặc 是thị 善thiện 。 或hoặc 是thị 不bất 善thiện 。 或hoặc 是thị 無vô 記ký 。 然nhiên 此thử 中trung 識thức 且thả 非phi 是thị 善thiện 。 應ưng 有hữu 善thiện 根căn 相tướng 應ưng 過quá 故cố 。 此thử 則tắc 相tương 違vi 亦diệc 非phi 此thử 識thức 。 是thị 自tự 性tánh 善thiện 。 由do 此thử 不bất 離ly 善thiện 根căn 相tương 應ứng 。 成thành 善thiện 性tánh 故cố 。 由do 立lập 定định 心tâm 是thị 善thiện 性tánh 故cố 。 至chí 所sở 不bất 欲dục 與dữ 無vô 貪tham 等đẳng 善thiện 根căn 相tướng 應ưng 。 此thử 不bất 應ưng 許hứa 與dữ 餘dư 善thiện 心tâm 無vô 差sai 別biệt 故cố 。 遍biến 一nhất 切thiết 處xứ 。 應ưng 成thành 此thử 過quá 。 又hựu 於ư 此thử 中trung 亦diệc 不bất 得đắc 有hữu 不bất 善thiện 無vô 記ký 。 不bất 善thiện 無vô 記ký 不bất 應ưng 理lý 故cố 。 於ư 離ly 欲dục 時thời 。 諸chư 不bất 善thiện 根căn 。 皆giai 永vĩnh 斷đoạn 故cố 。 不bất 成thành 不bất 善thiện 亦diệc 非phi 無vô 記ký 。 此thử 定định 善thiện 故cố 。 又hựu 不bất 可khả 立lập 此thử 心tâm 是thị 善thiện 。 應ưng 有hữu 想tưởng 受thọ 現hiện 行hành 過quá 故cố 。 若nhược 離ly 善thiện 根căn 善thiện 心tâm 不bất 有hữu 。 是thị 故cố 應ưng 至chí 善thiện 根căn 現hiện 行hành 。 此thử 中trung 如như 有hữu 善thiện 根căn 現hiện 行hành 。 想tưởng 受thọ 亦diệc 爾nhĩ 。 應ưng 至chí 現hiện 行hành 無vô 別biệt 因nhân 故cố 。 然nhiên 不bất 應ưng 理lý 。 所sở 治trị 現hiện 行hành 能năng 治trị 無vô 故cố 。 譬thí 如như 貪tham 等đẳng 正chánh 現hiện 行hành 時thời 。 不bất 淨tịnh 觀quán 等đẳng 決quyết 定định 無vô 有hữu 。 又hựu 此thử 定định 中trung 離ly 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 餘dư 心tâm 不bất 容dung 有hữu 。 必tất 應ưng 有hữu 觸xúc 可khả 得đắc 過quá 故cố 。 如như 住trụ 餘dư 定định 決quyết 無vô 有hữu 疑nghi 。 謂vị 餘dư 定định 中trung 善thiện 根căn 相tướng 應ưng 。 餘dư 識thức 轉chuyển 時thời 決quyết 定định 有hữu 觸xúc 。 以dĩ 定định 所sở 生sanh 輕khinh 安an 為vi 相tương/tướng 。 或hoặc 順thuận 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 。 或hoặc 有hữu 隨tùy 順thuận 。 非phi 苦khổ 樂lạc 受thọ 。 此thử 觸xúc 為vi 緣duyên 或hoặc 生sanh 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 。 或hoặc 復phục 生sanh 於ư 。 非phi 苦khổ 樂lạc 受thọ 。

何hà 以dĩ 故cố 。 於ư 餘dư 三tam 摩ma 地địa 有hữu 此thử 功công 能năng 故cố 。 於ư 餘dư 定định 中trung 見kiến 此thử 二nhị 觸xúc 於ư 生sanh 二nhị 受thọ 必tất 有hữu 功công 能năng 此thử 亦diệc 應ưng 爾nhĩ 。 無vô 障chướng 因nhân 故cố 。 觸xúc 為vi 緣duyên 受thọ 。 此thử 中trung 應ưng 至chí 然nhiên 不bất 應ưng 理lý 。

何hà 以dĩ 故cố 。 應ưng 有hữu 唯duy 滅diệt 想tưởng 過quá 失thất 故cố 。 若nhược 許hứa 此thử 觸xúc 為vi 緣duyên 生sanh 受thọ 。 於ư 此thử 定định 中trung 。 唯duy 應ưng 想tưởng 滅diệt 。 然nhiên 不bất 應ưng 許hứa 想tưởng 受thọ 俱câu 滅diệt 。 聖thánh 所sở 說thuyết 故cố 。 又hựu 此thử 定định 中trung 若nhược 有hữu 餘dư 識thức 。 必tất 與dữ 其kỳ 觸xúc 俱câu 有hữu 相tương 應ứng 。 此thử 不bất 應ưng 理lý 。

何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 有hữu 觸xúc 者giả 應ưng 有hữu 其kỳ 思tư 信tín 等đẳng 善thiện 根căn 現hiện 行hành 過quá 故cố 。 若nhược 有hữu 其kỳ 識thức 觸xúc 相tương 應ứng 轉chuyển 。 必tất 有hữu 與dữ 此thử 俱câu 生sanh 思tư 等đẳng 。 聖thánh 所sở 說thuyết 故cố 。 此thử 中trung 應ưng 至chí 有hữu 思tư 現hiện 行hành 。 若nhược 此thử 定định 中trung 有hữu 思tư 現hiện 行hành 造tạo 作tác 善thiện 心tâm 。 必tất 有hữu 信tín 等đẳng 善thiện 根căn 現hiện 行hành 。 然nhiên 不bất 應ưng 許hứa 若nhược 有hữu 欲dục 避tị 如như 前tiền 所sở 說thuyết 。 種chủng 種chủng 過quá 失thất 。 及cập 阿a 笈cấp 摩ma 相tương 違vi 過quá 失thất 。 由do 但đãn 厭yếm 離ly 諸chư 心tâm 法pháp 故cố 。 唯duy 拔bạt 心tâm 法pháp 。 於ư 此thử 定định 中trung 。 唯duy 立lập 有hữu 心tâm 無vô 有hữu 心tâm 法pháp 。 此thử 亦diệc 不bất 然nhiên 。

何hà 以dĩ 故cố 。 拔bạt 彼bỉ 能năng 依y 令linh 離ly 所sở 依y 。 不bất 應ưng 理lý 故cố 。 所sở 依y 是thị 心tâm 。 能năng 依y 是thị 心tâm 法pháp 。 所sở 依y 能năng 依y 心tâm 與dữ 心tâm 法pháp 。 無vô 始thỉ 生sanh 死tử 來lai 。 更cánh 互hỗ 不bất 相tương 離ly 。 由do 此thử 相tương/tướng 引dẫn 。 是thị 故cố 定định 應ưng 與dữ 無vô 貪tham 等đẳng 善thiện 根căn 相tướng 應ưng 。 若nhược 言ngôn 此thử 定định 及cập 定định 方phương 便tiện 。 與dữ 無vô 貪tham 等đẳng 善thiện 根căn 相tướng 違vi 故cố 。 於ư 定định 中trung 善thiện 根căn 不bất 轉chuyển 。 唯duy 善thiện 心tâm 轉chuyển 。 此thử 於ư 餘dư 處xứ 都đô 未vị 曾tằng 見kiến 。 若nhược 於ư 因nhân 時thời 。 彼bỉ 法pháp 相tương 應ứng 。 等đẳng 流lưu 果quả 時thời 。 亦diệc 有hữu 相tương 應ứng 故cố 不bất 應ưng 理lý 。 又hựu 不bất 應ưng 理lý 。 有hữu 譬thí 喻dụ 故cố 。 謂vị 世Thế 尊Tôn 說thuyết 。 諸chư 身thân 行hành 滅diệt 。 諸chư 語ngữ 行hành 滅diệt 。 諸chư 意ý 行hành 滅diệt 。 此thử 中trung 身thân 行hành 。 謂vị 入nhập 出xuất 息tức 。 其kỳ 語ngữ 行hành 者giả 。 謂vị 尋tầm 與dữ 伺tứ 。 其kỳ 意ý 行hành 者giả 。 謂vị 思tư 想tưởng 等đẳng 。 如như 尋tầm 伺tứ 滅diệt 語ngữ 必tất 不bất 起khởi 。 意ý 亦diệc 如như 是thị 。 若nhược 意ý 行hành 滅diệt 亦diệc 應ưng 不bất 起khởi 。 若nhược 汝nhữ 意ý 謂vị 。 如như 身thân 行hành 滅diệt 安an 住trụ 定định 中trung 。 身thân 在tại 不bất 滅diệt 。 意ý 亦diệc 如như 是thị 。 雖tuy 意ý 行hành 滅diệt 應ưng 在tại 不bất 滅diệt 。 此thử 亦diệc 不bất 然nhiên 。

何hà 以dĩ 故cố 。 如như 非phi 遍biến 行hành 此thử 不bất 有hữu 故cố 。 如như 世Thế 尊Tôn 說thuyết 。 離ly 身thân 行hành 外ngoại 有hữu 身thân 住trụ 因nhân 。 所sở 謂vị 飲ẩm 食thực 。 命mạng 根căn 識thức 等đẳng 。 由do 此thử 雖tuy 無vô 入nhập 息tức 出xuất 息tức 。 而nhi 身thân 安an 住trụ 。 意ý 即tức 不bất 爾nhĩ 。 離ly 意ý 行hành 外ngoại 更cánh 無vô 別biệt 因nhân 持trì 心tâm 令linh 住trụ 。 由do 此thử 應ưng 至chí 無vô 意ý 識thức 故cố 名danh 無vô 心tâm 定định 。 異dị 熟thục 果quả 識thức 此thử 中trung 有hữu 故cố 。 世Thế 尊Tôn 說thuyết 識thức 不bất 離ly 於ư 身thân 。 即tức 從tùng 此thử 識thức 一nhất 切thiết 種chủng 子tử 。 後hậu 出xuất 定định 時thời 轉chuyển 識thức 還hoàn 生sanh 。 故cố 知tri 定định 有hữu 。 阿a 賴lại 耶da 識thức 。

論luận 曰viết 。 又hựu 此thử 定định 中trung 。 由do 意ý 識thức 故cố 執chấp 有hữu 心tâm 者giả 。 此thử 心tâm 是thị 善thiện 不bất 善thiện 無vô 記ký 。 皆giai 不bất 得đắc 成thành 故cố 不bất 應ưng 理lý 。

釋thích 曰viết 。 已dĩ 廣quảng 廢phế 立lập 滅diệt 定định 有hữu 心tâm 。 今kim 當đương 略lược 顯hiển 第đệ 二nhị 頌tụng 義nghĩa 。 若nhược 有hữu 欲dục 除trừ 。 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 以dĩ 意ý 識thức 故cố 滅diệt 定định 有hữu 心tâm 。 此thử 心tâm 是thị 善thiện 不bất 善thiện 無vô 記ký 。 皆giai 不bất 得đắc 成thành 故cố 不bất 應ưng 理lý 。

何hà 以dĩ 故cố 。 由do 此thử 滅diệt 定định 是thị 善thiện 性tánh 故cố 。 且thả 非phi 不bất 善thiện 無vô 記ký 亦diệc 爾nhĩ 。 威uy 儀nghi 工công 巧xảo 。 變biến 化hóa 無vô 記ký 。 定định 不bất 得đắc 有hữu 。 若nhược 說thuyết 此thử 是thị 異dị 熟thục 無vô 記ký 。 理lý 即tức 應ưng 至chí 。 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 除trừ 此thử 更cánh 無vô 第đệ 五ngũ 無vô 記ký 。 又hựu 此thử 定định 中trung 心tâm 若nhược 是thị 善thiện 。 應ưng 無vô 貪tham 等đẳng 善thiện 根căn 相tướng 應ưng 。 染nhiễm 污ô 意ý 滅diệt 唯duy 善thiện 心tâm 在tại 。

爾nhĩ 時thời 善thiện 心tâm 所sở 依y 所sở 緣duyên 。 皆giai 悉tất 是thị 有hữu 。 三tam 事sự 和hòa 合hợp 。 云vân 何hà 此thử 中trung 。 不bất 生sanh 其kỳ 觸xúc 。 既ký 有hữu 其kỳ 觸xúc 。 受thọ 等đẳng 心tâm 法pháp 何hà 得đắc 不bất 生sanh 。 如như 是thị 滅diệt 定định 應ưng 不bất 得đắc 成thành 。 諸chư 心tâm 心tâm 法pháp 。 皆giai 不bất 滅diệt 故cố 。 又hựu 若nhược 有hữu 執chấp 此thử 定định 是thị 善thiện 。 由do 心tâm 所sở 引dẫn 定định 前tiền 方phương 便tiện 。 能năng 引dẫn 善thiện 心tâm 力lực 所sở 引dẫn 故cố 。 定định 中trung 善thiện 心tâm 非phi 無vô 貪tham 等đẳng 善thiện 根căn 相tướng 應ưng 。 又hựu 三tam 和hòa 合hợp 若nhược 有hữu 堪kham 能năng 亦diệc 能năng 生sanh 受thọ 。 若nhược 三tam 和hòa 合hợp 。 無vô 有hữu 堪kham 能năng 。 唯duy 生sanh 其kỳ 觸xúc 。 是thị 故cố 定định 中trung 。 雖tuy 有hữu 善thiện 心tâm 。 非phi 無vô 貪tham 等đẳng 善thiện 根căn 相tướng 應ưng 。 亦diệc 無vô 受thọ 等đẳng 。 此thử 義nghĩa 不bất 然nhiên 。 方phương 便tiện 善thiện 心tâm 既ký 無vô 貪tham 等đẳng 善thiện 根căn 相tướng 應ưng 。 從tùng 此thử 所sở 引dẫn 等đẳng 流lưu 果quả 心tâm 。 何hà 故cố 不bất 爾nhĩ 。 又hựu 從tùng 所sở 依y 拔bạt 除trừ 能năng 依y 不bất 應ưng 理lý 故cố 。 心tâm 與dữ 心tâm 法pháp 。 無vô 始thỉ 已dĩ 來lai 。 於ư 一nhất 切thiết 時thời 。 互hỗ 不bất 相tương 離ly 。 今kim 拔bạt 能năng 依y 令linh 離ly 所sở 依y 。 必tất 不bất 可khả 得đắc 。

何hà 以dĩ 故cố 。 有hữu 譬thí 喻dụ 故cố 。 謂vị 於ư 世thế 間gian 從tùng 生sanh 至chí 壞hoại 。 於ư 一nhất 切thiết 時thời 。 互hỗ 不bất 相tương 離ly 。 無vô 有hữu 道Đạo 理lý 。 拔bạt 除trừ 能năng 依y 令linh 離ly 所sở 依y 。 譬thí 如như 大đại 種chủng 與dữ 所sở 造tạo 色sắc 。 無vô 有hữu 道Đạo 理lý 。 令linh 其kỳ 所sở 造tạo 離ly 於ư 能năng 造tạo 。 心tâm 法pháp 亦diệc 爾nhĩ 。 不bất 可khả 令linh 其kỳ 離ly 所sở 依y 心tâm 。 是thị 故cố 於ư 此thử 。 無vô 心tâm 定định 中trung 。 無vô 有hữu 心tâm 法pháp 。 但đãn 有hữu 善thiện 心tâm 。 不bất 應ưng 道Đạo 理lý 。 若nhược 有hữu 復phục 謂vị 。 令linh 拔bạt 能năng 依y 令linh 離ly 所sở 依y 。 雖tuy 不bất 應ưng 理lý 。 然nhiên 想tưởng 及cập 受thọ 能năng 障chướng 此thử 定định 。 於ư 方phương 便tiện 中trung 厭yếm 患hoạn 彼bỉ 故cố 。 唯duy 二nhị 不bất 行hành 餘dư 法pháp 不bất 爾nhĩ 。 亦diệc 得đắc 現hiện 行hành 。 不bất 應ưng 道Đạo 理lý 。

何hà 以dĩ 故cố 。 如như 非phi 遍biến 行hành 此thử 不bất 有hữu 故cố 。 非phi 遍biến 行hành 者giả 。 此thử 中trung 可khả 滅diệt 。 二nhị 是thị 遍biến 行hành 故cố 不bất 可khả 滅diệt 。 遍biến 行hành 若nhược 滅diệt 心tâm 亦diệc 隨tùy 滅diệt 。 無vô 別biệt 因nhân 故cố 。 是thị 故cố 此thử 中trung 。 言ngôn 有hữu 心tâm 者giả 。 是thị 異dị 熟thục 識thức 定định 非phi 意ý 識thức 。

論luận 曰viết 。 若nhược 復phục 有hữu 執chấp 色sắc 心tâm 無vô 間gian 生sanh 。 是thị 諸chư 法pháp 種chủng 子tử 此thử 不bất 得đắc 成thành 。 如như 前tiền 已dĩ 說thuyết 。 又hựu 從tùng 無vô 色sắc 無vô 想tưởng 天thiên 沒một 。 滅diệt 定định 等đẳng 出xuất 。 不bất 應ưng 道Đạo 理lý 。 又hựu 阿A 羅La 漢Hán 後hậu 心tâm 不bất 成thành 。 唯duy 可khả 容dung 有hữu 。 等đẳng 無vô 間gian 緣duyên 。

釋thích 曰viết 。 若nhược 復phục 有hữu 執chấp 色sắc 心tâm 無vô 間gian 生sanh 。 是thị 諸chư 法pháp 種chủng 子tử 者giả 。 謂vị 若nhược 有hữu 執chấp 前tiền 剎sát 那na 色sắc 能năng 為vi 種chủng 子tử 。 後hậu 剎sát 那na 色sắc 因nhân 彼bỉ 而nhi 生sanh 。 前tiền 識thức 後hậu 識thức 相tương 望vọng 亦diệc 爾nhĩ 。 此thử 前tiền 已dĩ 破phá 。 又hựu 無vô 色sắc 沒một 色sắc 復phục 生sanh 時thời 。 色sắc 久cửu 斷đoạn 滅diệt 何hà 有hữu 種chủng 子tử 。 無vô 想tưởng 天thiên 沒một 。 或hoặc 復phục 從tùng 於ư 滅diệt 定định 等đẳng 出xuất 。 心tâm 復phục 生sanh 時thời 。 心tâm 久cửu 斷đoạn 滅diệt 何hà 有hữu 心tâm 因nhân 。 若nhược 如như 是thị 者giả 。 諸chư 阿A 羅La 漢Hán 。 終chung 不bất 應ưng 得đắc 。 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 色sắc 心tâm 兩lưỡng 因nhân 永vĩnh 無vô 盡tận 故cố 。 前tiền 剎sát 那na 色sắc 望vọng 於ư 後hậu 色sắc 。 前tiền 剎sát 那na 識thức 望vọng 於ư 後hậu 識thức 。 應ưng 知tri 容dung 有hữu 等đẳng 無vô 間gian 緣duyên 。 無vô 有hữu 因nhân 緣duyên 。

論luận 曰viết 。 如như 是thị 若nhược 離ly 一nhất 切thiết 。 種chủng 子tử 異dị 熟thục 果quả 識thức 。 雜tạp 染nhiễm 清thanh 淨tịnh 。 皆giai 不bất 得đắc 成thành 。 是thị 故cố 成thành 就tựu 如như 前tiền 所sở 說thuyết 相tương/tướng 。 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 決quyết 定định 是thị 有hữu 。

釋thích 曰viết 。 由do 前tiền 所sở 說thuyết 無vô 量lượng 道Đạo 理lý 。 是thị 故cố 成thành 就tựu 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 決quyết 定định 是thị 有hữu 。

論luận 曰viết 。 此thử 中trung 三tam 頌tụng 。

菩Bồ 薩Tát 於ư 淨tịnh 心tâm 。 遠viễn 離ly 於ư 五ngũ 識thức 。

無vô 餘dư 心tâm 轉chuyển 依y 。 云vân 何hà 汝nhữ 當đương 作tác 。

若nhược 對đối 治trị 轉chuyển 依y 。 非phi 斷đoạn 故cố 不bất 成thành 。

果quả 因nhân 無vô 差sai 別biệt 。 於ư 永vĩnh 斷đoạn 成thành 過quá 。

無vô 種chủng 或hoặc 無vô 體thể 。 若nhược 許hứa 為vi 轉chuyển 依y 。

無vô 彼bỉ 二nhị 無vô 故cố 。 轉chuyển 依y 不bất 應ưng 理lý 。

釋thích 曰viết 。 如như 住trụ 轉chuyển 識thức 轉chuyển 依y 不bất 成thành 。 三tam 頌tụng 顯hiển 示thị 。 菩Bồ 薩Tát 於ư 淨tịnh 心tâm 者giả 。 是thị 於ư 出xuất 世thế 對đối 治trị 相tương 應ứng 善thiện 意ý 識thức 義nghĩa 。 遠viễn 離ly 於ư 五ngũ 識thức 者giả 。 謂vị 此thử 遠viễn 離ly 眼nhãn 等đẳng 五ngũ 識thức 。 言ngôn 無vô 餘dư 者giả 。 無vô 善thiện 有hữu 漏lậu 雜tạp 染nhiễm 意ý 識thức 。 已dĩ 舉cử 淨tịnh 心tâm 復phục 舉cử 無vô 餘dư 。 為vi 欲dục 遮già 遣khiển 善thiện 有hữu 漏lậu 識thức 。 言ngôn 心tâm 轉chuyển 依y 云vân 何hà 作tác 者giả 。 若nhược 汝nhữ 信tín 有hữu 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 可khả 作tác 一nhất 切thiết 雜tạp 染nhiễm 種chủng 子tử 。 無vô 種chủng 子tử 義nghĩa 名danh 心tâm 轉chuyển 依y 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 云vân 何hà 當đương 作tác 。 若nhược 對đối 治trị 生sanh 名danh 為vi 轉chuyển 依y 。 此thử 不bất 應ưng 理lý 。

何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 對đối 治trị 轉chuyển 依y 非phi 斷đoạn 故cố 。 不bất 成thành 雜tạp 染nhiễm 。 永vĩnh 斷đoạn 故cố 名danh 轉chuyển 依y 。 非phi 能năng 對đối 治trị 即tức 是thị 永vĩnh 斷đoạn 。 由do 此thử 但đãn 是thị 永vĩnh 斷đoạn 因nhân 故cố 。 若nhược 必tất 爾nhĩ 者giả 便tiện 至chí 果quả 因nhân 無vô 差sai 別biệt 過quá 。 果quả 是thị 永vĩnh 斷đoạn 說thuyết 名danh 涅Niết 槃Bàn 。 因nhân 是thị 對đối 治trị 說thuyết 名danh 聖thánh 道Đạo 。 若nhược 能năng 對đối 治trị 即tức 是thị 永vĩnh 斷đoạn 。 應ưng 至chí 果quả 因nhân 一nhất 體thể 之chi 過quá 。 纔tài 生sanh 對đối 治trị 應ưng 即tức 涅Niết 槃Bàn 。 無vô 種chủng 或hoặc 無vô 體thể 若nhược 許hứa 為vi 轉chuyển 依y 者giả 。 若nhược 於ư 轉chuyển 識thức 作tác 無vô 種chủng 子tử 。 或hoặc 即tức 無vô 體thể 許hứa 為vi 轉chuyển 依y 。 無vô 彼bỉ 二nhị 無vô 故cố 轉chuyển 依y 不bất 應ưng 理lý 。 雜tạp 染nhiễm 轉chuyển 識thức 。 此thử 定định 位vị 中trung 不bất 得đắc 有hữu 故cố 。 亦diệc 無vô 種chủng 子tử 可khả 令linh 作tác 無vô 。 無vô 二nhị 可khả 無vô 而nhi 名danh 轉chuyển 依y 。 不bất 應ưng 道Đạo 理lý 。 若nhược 決quyết 定định 有hữu 。 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 雜tạp 染nhiễm 轉chuyển 識thức 。 此thử 定định 位vị 中trung 雖tuy 不bất 得đắc 有hữu 。 而nhi 彼bỉ 種chủng 子tử 一nhất 切thiết 住trụ 在tại 。 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 可khả 能năng 作tác 其kỳ 無vô 種chủng 無vô 體thể 。 由do 汝nhữ 轉chuyển 依y 。 不bất 應ưng 道Đạo 理lý 。 故cố 應ưng 信tín 有hữu 。 阿a 賴lại 耶da 識thức 。

論luận 曰viết 。

復phục 次thứ 此thử 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 差sai 別biệt 云vân 何hà 。 略lược 說thuyết 應ưng 知tri 。 或hoặc 三tam 種chủng 或hoặc 四tứ 種chủng 。 此thử 中trung 三tam 種chủng 者giả 。 謂vị 三tam 種chủng 熏huân 習tập 差sai 別biệt 故cố 。 一nhất 名danh 言ngôn 熏huân 習tập 差sai 別biệt 。 二nhị 我ngã 見kiến 熏huân 習tập 差sai 別biệt 。 三tam 有hữu 支chi 熏huân 習tập 差sai 別biệt 。 四tứ 種chủng 者giả 。 一nhất 引dẫn 發phát 差sai 別biệt 。 二nhị 異dị 熟thục 差sai 別biệt 。 三tam 緣duyên 相tương/tướng 差sai 別biệt 。 四tứ 相tướng 貌mạo 差sai 別biệt 。

釋thích 曰viết 。 如như 是thị 已dĩ 成thành 立lập 。 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 今kim 當đương 顯hiển 此thử 。 品phẩm 類loại 差sai 別biệt 。 於ư 三tam 種chủng 熏huân 習tập 差sai 別biệt 中trung 。 名danh 言ngôn 熏huân 習tập 差sai 別biệt 者giả 。 謂vị 眼nhãn 名danh 言ngôn 熏huân 習tập 。 在tại 異dị 熟thục 識thức 中trung 為vi 眼nhãn 生sanh 因nhân 。 異dị 熟thục 生sanh 眼nhãn 從tùng 彼bỉ 生sanh 時thời 。 用dụng 彼bỉ 為vi 因nhân 。 還hoàn 說thuyết 名danh 眼nhãn 。 如như 是thị 耳nhĩ 等đẳng 一nhất 切thiết 名danh 言ngôn 差sai 別biệt 亦diệc 爾nhĩ 。 我ngã 見kiến 熏huân 習tập 差sai 別biệt 者giả 。 由do 染nhiễm 污ô 意ý 薩tát 迦ca 耶da 見kiến 力lực 故cố 。 於ư 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 中trung 我ngã 執chấp 熏huân 習tập 生sanh 。 由do 此thử 為vi 因nhân 。 謂vị 自tự 為vi 我ngã 異dị 我ngã 為vi 他tha 。 各các 有hữu 差sai 別biệt 。 有hữu 支chi 熏huân 習tập 差sai 別biệt 者giả 。 由do 善thiện 不bất 善thiện 不bất 動động 行hành 力lực 故cố 。 於ư 諸chư 趣thú 中trung 。 流lưu 轉chuyển 差sai 別biệt 。 此thử 三tam 如như 後hậu 所sở 知tri 相tương/tướng 初sơ 。 當đương 廣quảng 分phân 別biệt 。

論luận 曰viết 。 此thử 中trung 引dẫn 發phát 差sai 別biệt 者giả 。 謂vị 新tân 起khởi 熏huân 習tập 。 此thử 若nhược 無vô 者giả 。 行hành 為vi 緣duyên 識thức 。 取thủ 為vi 緣duyên 有hữu 。 應ưng 不bất 得đắc 成thành 。

釋thích 曰viết 。 引dẫn 發phát 差sai 別biệt 者giả 。 謂vị 能năng 引dẫn 發phát 。 品phẩm 類loại 差sai 別biệt 。 謂vị 新tân 起khởi 熏huân 習tập 者giả 。 謂vị 彼bỉ 最tối 先tiên 所sở 起khởi 熏huân 習tập 。 若nhược 此thử 能năng 引dẫn 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 差sai 別biệt 無vô 者giả 。 諸chư 行hành 生sanh 滅diệt 。 熏huân 習tập 成thành 識thức 。 由do 取thủ 攝nhiếp 受thọ 生sanh 有hữu 現hiện 前tiền 。 此thử 所sở 作tác 有hữu 應ưng 不bất 得đắc 成thành 。 能năng 有hữu 後hậu 生sanh 。 故cố 名danh 為vi 有hữu 。 此thử 所sở 說thuyết 取thủ 或hoặc 善thiện 不bất 善thiện 。 是thị 串xuyến 習tập 果quả 。

論luận 曰viết 。 此thử 中trung 異dị 熟thục 差sai 別biệt 者giả 。 謂vị 行hành 有hữu 為vi 緣duyên 。 於ư 諸chư 趣thú 中trung 。 異dị 熟thục 差sai 別biệt 。 此thử 若nhược 無vô 者giả 則tắc 無vô 種chủng 子tử 。 後hậu 有hữu 諸chư 法pháp 生sanh 應ưng 不bất 成thành 。

釋thích 曰viết 。 異dị 熟thục 差sai 別biệt 者giả 。 謂vị 行hành 有hữu 為vi 緣duyên 。 於ư 諸chư 趣thú 中trung 。 所sở 引dẫn 異dị 熟thục 。 若nhược 此thử 所sở 引dẫn 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 差sai 別biệt 無vô 者giả 。 則tắc 無vô 有hữu 因nhân 。 後hậu 有hữu 諸chư 法Pháp 眼nhãn 等đẳng 色sắc 根căn 。 此thử 等đẳng 異dị 熟thục 生sanh 應ưng 不bất 成thành 。 當đương 知tri 此thử 則tắc 是thị 異dị 熟thục 果quả 。

論luận 曰viết 。 此thử 中trung 緣duyên 相tương/tướng 差sai 別biệt 者giả 。 謂vị 即tức 意ý 中trung 我ngã 執chấp 緣duyên 相tương/tướng 。 此thử 若nhược 無vô 者giả 。 染nhiễm 污ô 意ý 中trung 我ngã 執chấp 所sở 緣duyên 應ưng 不bất 得đắc 成thành 。

釋thích 曰viết 。 緣duyên 相tương/tướng 差sai 別biệt 者giả 。 謂vị 此thử 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 即tức 是thị 染nhiễm 污ô 意ý 中trung 能năng 依y 我ngã 見kiến 我ngã 執chấp 緣duyên 相tương/tướng 。 若nhược 此thử 緣duyên 相tương/tướng 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 差sai 別biệt 無vô 者giả 。 染nhiễm 污ô 意ý 中trung 薩tát 迦ca 耶da 見kiến 為vi 因nhân 我ngã 執chấp 。 此thử 所sở 緣duyên 境cảnh 應ưng 不bất 得đắc 成thành 。 當đương 知tri 此thử 則tắc 是thị 等đẳng 流lưu 果quả 。

論luận 曰viết 。 此thử 中trung 相tướng 貌mạo 差sai 別biệt 者giả 。 謂vị 即tức 此thử 識thức 有hữu 共cộng 相tương 。 有hữu 不bất 共cộng 相tương 。 無vô 受thọ 生sanh 種chủng 子tử 相tương/tướng 。 有hữu 受thọ 生sanh 種chủng 子tử 相tương/tướng 等đẳng 。

釋thích 曰viết 。 相tướng 貌mạo 差sai 別biệt 有hữu 多đa 品phẩm 類loại 。 謂vị 於ư 此thử 中trung 。 有hữu 共cộng 相tương 有hữu 不bất 共cộng 相tương 。 無vô 受thọ 生sanh 種chủng 子tử 相tương/tướng 有hữu 受thọ 生sanh 種chủng 子tử 相tương/tướng 等đẳng 者giả 。 是thị 略lược 標tiêu 舉cử 。 後hậu 當đương 廣quảng 釋thích 。

論luận 曰viết 。 共cộng 相tương 者giả 。 謂vị 器khí 世thế 間gian 種chủng 子tử 。 不bất 共cộng 相tương 者giả 。 謂vị 各các 別biệt 內nội 處xứ 種chủng 子tử 。 共cộng 相tương 即tức 是thị 無vô 受thọ 生sanh 種chủng 子tử 。 不bất 共cộng 相tương 即tức 是thị 有hữu 受thọ 生sanh 種chủng 子tử 。 對đối 治trị 生sanh 時thời 。 唯duy 不bất 共cộng 相tương 所sở 對đối 治trị 滅diệt 。 共cộng 相tương 為vi 他tha 分phân 別biệt 所sở 持trì 。 但đãn 見kiến 清thanh 淨tịnh 。 如như 瑜du 伽già 師sư 。 於ư 一nhất 物vật 中trung 。 種chủng 種chủng 勝thắng 解giải 。 真chân 種chủng 所sở 見kiến 。 皆giai 得đắc 成thành 立lập 。 此thử 中trung 二nhị 頌tụng 。

難nạn/nan 斷đoạn 難nạn/nan 遍biến 知tri 。 應ưng 知tri 名danh 共cộng 結kết 。

瑜du 伽già 者giả 心tâm 異dị 。 由do 外ngoại 相tướng 大đại 故cố 。

淨tịnh 者giả 雖tuy 不bất 滅diệt 。 而nhi 於ư 中trung 見kiến 淨tịnh 。

又hựu 清thanh 淨tịnh 佛Phật 土độ 。 由do 佛Phật 見kiến 清thanh 淨tịnh 。

復phục 有hữu 別biệt 頌tụng 對đối 前tiền 所sở 引dẫn 。 種chủng 種chủng 勝thắng 解giải 。 種chủng 種chủng 所sở 見kiến 皆giai 得đắc 成thành 立lập 。

諸chư 瑜du 伽già 師sư 於ư 一nhất 物vật 。 種chủng 種chủng 勝thắng 解giải 各các 不bất 同đồng 。

種chủng 種chủng 所sở 見kiến 皆giai 得đắc 成thành 。 故cố 知tri 所sở 取thủ 唯duy 有hữu 識thức 。

此thử 若nhược 無vô 者giả 。 諸chư 器khí 世thế 間gian 。 有hữu 情tình 世thế 間gian 。 生sanh 起khởi 差sai 別biệt 。 應ưng 不bất 得đắc 成thành 。

釋thích 曰viết 。 此thử 中trung 若nhược 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 為vì 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。 共cộng 器khí 世thế 間gian 因nhân 體thể 。 即tức 是thị 無vô 受thọ 生sanh 種chủng 子tử 。 若nhược 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 為vi 不bất 共cộng 各các 別biệt 色sắc 等đẳng 諸chư 處xứ 因nhân 體thể 。 即tức 是thị 有hữu 受thọ 生sanh 種chủng 子tử 。 若nhược 離ly 如như 是thị 品phẩm 類loại 。 共cộng 相tương 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。 共cộng 受thọ 用dụng 因nhân 。 諸chư 器khí 世thế 間gian 。 應ưng 不bất 得đắc 成thành 。 如như 是thị 若nhược 離ly 第đệ 二nhị 不bất 共cộng 。 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 有hữu 情tình 世thế 間gian 亦diệc 應ưng 不bất 成thành 。 由do 此thử 應ưng 如như 木mộc 石thạch 等đẳng 生sanh 。

論luận 曰viết 。

復phục 有hữu 麁thô 重trọng 相tương 及cập 輕khinh 安an 相tương/tướng 。 麁thô 重trọng 相tương/tướng 者giả 。 謂vị 煩phiền 惱não 隨tùy 煩phiền 惱não 種chủng 子tử 。 輕khinh 安an 相tương/tướng 者giả 。 謂vị 有hữu 漏lậu 善thiện 法Pháp 種chủng 子tử 。 此thử 若nhược 無vô 者giả 。 所sở 感cảm 異dị 熟thục 。 無vô 所sở 堪kham 能năng 。 有hữu 所sở 堪kham 能năng 。 所sở 依y 差sai 別biệt 應ưng 不bất 得đắc 成thành 。

復phục 有hữu 有hữu 受thọ 盡tận 相tương/tướng 無vô 受thọ 盡tận 相tương/tướng 。 有hữu 受thọ 盡tận 相tương/tướng 者giả 。 謂vị 已dĩ 成thành 熟thục 異dị 熟thục 果quả 善thiện 不bất 善thiện 種chủng 子tử 。 無vô 受thọ 盡tận 相tương/tướng 者giả 。 謂vị 名danh 言ngôn 熏huân 習tập 種chủng 子tử 。 無vô 始thỉ 時thời 來lai 。 種chủng 種chủng 戲hí 論luận 。 流lưu 轉chuyển 種chủng 子tử 故cố 。 此thử 若nhược 無vô 者giả 。 已dĩ 作tác 已dĩ 作tác 善thiện 惡ác 二nhị 業nghiệp 。 與dữ 果quả 受thọ 盡tận 應ưng 不bất 得đắc 成thành 。 又hựu 新tân 名danh 言ngôn 熏huân 習tập 生sanh 起khởi 。 應ưng 不bất 得đắc 成thành 。

復phục 有hữu 譬thí 喻dụ 相tương/tướng 。 謂vị 此thử 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 幻huyễn 炎diễm 夢mộng 翳ế 為vi 譬thí 喻dụ 故cố 。 此thử 若nhược 無vô 者giả 。 由do 不bất 實thật 遍biến 計kế 種chủng 子tử 故cố 。 顛điên 倒đảo 緣duyên 相tương 應ứng 不bất 得đắc 成thành 。

復phục 有hữu 具cụ 足túc 相tướng 不bất 具cụ 足túc 相tướng 。 謂vị 諸chư 具cụ 縛phược 者giả 。 名danh 具cụ 足túc 相tướng 。 世thế 間gian 離ly 欲dục 者giả 。 名danh 損tổn 減giảm 相tương/tướng 。 有Hữu 學Học 聲Thanh 聞Văn 。 及cập 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 名danh 一nhất 分phần/phân 永vĩnh 拔bạt 相tương/tướng 。 阿A 羅La 漢Hán 獨Độc 覺Giác 及cập 諸chư 如Như 來Lai 。 名danh 煩phiền 惱não 障chướng 全toàn 永vĩnh 拔bạt 相tương/tướng 。 及cập 煩phiền 惱não 所sở 知tri 障chướng 全toàn 永vĩnh 拔bạt 相tương/tướng 。 如như 其kỳ 所sở 應ứng 。 此thử 若nhược 無vô 者giả 。 如như 是thị 次thứ 第đệ 。 雜tạp 染nhiễm 還hoàn 滅diệt 。 應ưng 不bất 得đắc 成thành 。

釋thích 曰viết 。 麁thô 重trọng 相tương/tướng 者giả 。 謂vị 所sở 依y 中trung 無vô 堪kham 能năng 性tánh 。 輕khinh 安an 相tương/tướng 者giả 。 謂vị 所sở 依y 中trung 有hữu 堪kham 能năng 性tánh 。 若nhược 無vô 有hữu 受thọ 盡tận 相tương/tướng 。 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 數sác 數sác 已dĩ 作tác 善thiện 惡ác 二nhị 業nghiệp 與dữ 果quả 受thọ 盡tận 應ưng 不bất 得đắc 成thành 。 無vô 受thọ 盡tận 相tương 謂vị 名danh 言ngôn 熏huân 習tập 種chủng 子tử 者giả 。 如như 名danh 言ngôn 熏huân 習tập 差sai 別biệt 中trung 已dĩ 說thuyết 。 無vô 始thỉ 時thời 來lai 。 種chủng 種chủng 戲hí 論luận 。 流lưu 轉chuyển 種chủng 子tử 故cố 者giả 。 謂vị 無vô 始thỉ 時thời 來lai 。 共cộng 言ngôn 說thuyết 因nhân 故cố 。 若nhược 無vô 如như 是thị 。 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 新tân 起khởi 名danh 言ngôn 熏huân 習tập 生sanh 起khởi 。 應ưng 不bất 得đắc 成thành 。

何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 無vô 舊cựu 熏huân 習tập 。 今kim 名danh 言ngôn 亦diệc 無vô 故cố 。 若nhược 於ư 世thế 間gian 。 本bổn 來lai 無vô 者giả 。 本bổn 無vô 今kim 有hữu 。 不bất 應ưng 道Đạo 理lý 。 譬thí 喻dụ 相tương/tướng 者giả 。 如như 由do 所sở 作tác 幻huyễn 等đẳng 因nhân 故cố 。 得đắc 有hữu 象tượng 等đẳng 顛điên 倒đảo 緣duyên 相tương/tướng 。 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 由do 所sở 說thuyết 譬thí 喻dụ 相tương/tướng 。 不bất 實thật 遍biến 計kế 種chủng 子tử 故cố 。 有hữu 顛điên 倒đảo 緣duyên 相tương/tướng 。 此thử 若nhược 無vô 者giả 。 顛điên 倒đảo 緣duyên 相tương 應ứng 不bất 得đắc 成thành 。

論luận 曰viết 。 何hà 因nhân 緣duyên 故cố 。 善thiện 不bất 善thiện 法pháp 。 能năng 感cảm 異dị 熟thục 。 其kỳ 異dị 熟thục 果quả 無vô 覆phú 無vô 記ký 。 由do 異dị 熟thục 果quả 無vô 覆phú 無vô 記ký 。 與dữ 善thiện 不bất 善thiện 互hỗ 不bất 相tương 違vi 。 善thiện 與dữ 不bất 善thiện 。 互hỗ 相tương 違vi 故cố 。 若nhược 異dị 熟thục 果quả 善thiện 不bất 善thiện 性tánh 。 雜tạp 染nhiễm 還hoàn 滅diệt 應ưng 不bất 得đắc 成thành 。 是thị 故cố 異dị 熟thục 識thức 唯duy 無vô 覆phú 無vô 記ký 。

釋thích 曰viết 。 無vô 覆phú 無vô 記ký 者giả 。 此thử 中trung 無vô 染nhiễm 說thuyết 名danh 無vô 覆phú 。 即tức 無vô 染nhiễm 無vô 記ký 名danh 無vô 覆phú 無vô 記ký 。 非phi 如như 色sắc 界giới 生sanh 煩phiền 惱não 不bất 善thiện 說thuyết 為vi 無vô 記ký 。 若nhược 異dị 熟thục 果quả 善thiện 不bất 善thiện 性tánh 雜tạp 染nhiễm 還hoàn 滅diệt 應ưng 不bất 得đắc 成thành 者giả 。 以dĩ 從tùng 善thiện 更cánh 生sanh 善thiện 。 從tùng 不bất 善thiện 更cánh 生sanh 不bất 善thiện 故cố 。 則tắc 生sanh 死tử 流lưu 轉chuyển 。 無vô 有hữu 邊biên 際tế 。 流lưu 轉chuyển 雜tạp 染nhiễm 通thông 有hữu 漏lậu 善thiện 故cố 。

攝Nhiếp 大Đại 乘Thừa 論Luận 釋Thích 卷quyển 第đệ 三tam