成Thành 唯Duy 識Thức 論Luận 演Diễn 祕Bí 卷quyển 第đệ 五ngũ (# 本bổn )#

沙Sa 門Môn 知tri 周chu 撰soạn

論luận 。 恆hằng 依y 心tâm 起khởi 等đẳng 者giả 。 有hữu 義nghĩa 難nạn/nan 云vân 。 受thọ 等đẳng 依y 心tâm 起khởi 受thọ 等đẳng 名danh 心tâm 所sở 。 心tâm 依y 受thọ 等đẳng 生sanh 應ưng 名danh 受thọ 等đẳng 所sở 。 又hựu 受thọ 等đẳng 四tứ 義nghĩa 具cụ 受thọ 等đẳng 名danh 心tâm 所sở 。 心tâm 亦diệc 四tứ 義nghĩa 具cụ 應ưng 名danh 受thọ 等đẳng 所sở 。 如như 疏sớ/sơ 以dĩ 彼bỉ 二nhị 三tam 義nghĩa 簡giản 。 然nhiên 疏sớ/sơ 中trung 說thuyết 應ưng 名danh 心tâm 所sở 此thử 即tức 不bất 然nhiên 。 既ký 以dĩ 心tâm 王vương 望vọng 受thọ 等đẳng 說thuyết 。 如như 何hà 仍nhưng 說thuyết 名danh 作tác 心tâm 所sở 。 詳tường 曰viết 。 心tâm 所sở 總tổng 名danh 由do 依y 於ư 他tha 四tứ 義nghĩa 具cụ 立lập 。 疏sớ/sơ 以dĩ 王vương 。 所sở 總tổng 名danh 相tướng 例lệ 。 以dĩ 心tâm 依y 他tha 具cụ 四tứ 義nghĩa 故cố 。 不bất 據cứ 別biệt 別biệt 受thọ 等đẳng 為vi 難nạn/nan 。 問vấn 論luận 既ký 自tự 云vân 恆hằng 依y 心tâm 等đẳng 名danh 為vi 心tâm 所sở 。 心tâm 不bất 依y 心tâm 如như 何hà 難nạn/nan 云vân 應ưng 名danh 心tâm 所sở 。 答đáp 云vân 依y 於ư 心tâm 顯hiển 依y 非phi 己kỷ 依y 非phi 己kỷ 故cố 得đắc 心tâm 所sở 名danh 。 心tâm 依y 亦diệc 爾nhĩ 何hà 非phi 心tâm 所sở 。 疏sớ/sơ 依y 理lý 責trách 。 不bất 爾nhĩ 心tâm 總tổng 。 而nhi 受thọ 等đẳng 別biệt 。 別biệt 總tổng 不bất 切thiết 。 難nạn/nan 不bất 切thiết 也dã 。 今kim 助trợ 一nhất 難nạn/nan 。 受thọ 等đẳng 依y 心tâm 起khởi 。 從tùng 依y 名danh 心tâm 所sở 。 心tâm 依y 心tâm 所sở 生sanh 應ưng 名danh 心tâm 所sở 。 所sở 餘dư 難nạn/nan 准chuẩn 此thử 。 此thử 不bất 違vi 論luận 。 亦diệc 無vô 別biệt 總tổng 不bất 均quân 之chi 過quá 。

論luận 。 即tức 諸chư 心tâm 所sở 所sở 取thủ 別biệt 相tướng 者giả 。 問vấn 瑜du 伽già 但đãn 云vân 作tác 意ý 了liễu 此thử 所sở 未vị 了liễu 相tương/tướng 。 如như 何hà 得đắc 知tri 。 所sở 未vị 了liễu 者giả 是thị 諸chư 心tâm 所sở 所sở 取thủ 別biệt 相tướng 。 答đáp 諸chư 心tâm 所sở 等đẳng 所sở 取thủ 別biệt 相tướng 。 皆giai 是thị 心tâm 王vương 所sở 未vị 了liễu 相tương/tướng 。 既ký 言ngôn 作tác 意ý 了liễu 此thử 未vị 了liễu 。 明minh 知tri 餘dư 所sở 所sở 取thủ 別biệt 相tướng 皆giai 能năng 了liễu 之chi 。

疏sớ/sơ 。 顯hiển 揚dương 十thập 八bát 有hữu 頌tụng 等đẳng 者giả 。 按án 彼bỉ 頌tụng 云vân 。 依y 多đa 境cảnh 了liễu 別biệt 各các 為vi 自tự 業nghiệp 生sanh 。 心tâm 法pháp 不bất 應ưng 思tư 。 相tương 似tự 境cảnh 轉chuyển 故cố 。 論luận 曰viết 心tâm 所sở 有hữu 法pháp 。 依y 止chỉ 能năng 緣duyên 多đa 境cảnh 八bát 種chủng 識thức 故cố 。 各các 各các 造tạo 作tác 自tự 業nghiệp 而nhi 起khởi 。 依y 心tâm 而nhi 有hữu 故cố 名danh 。 心tâm 所sở 有hữu 法pháp 。 不bất 應ưng 更cánh 思tư 彼bỉ 所sở 緣duyên 境cảnh 。 由do 彼bỉ 與dữ 識thức 等đẳng 緣duyên 轉chuyển 故cố 。 釋thích 曰viết 。 唯duy 以dĩ 一nhất 義nghĩa 立lập 心tâm 所sở 名danh 。 言ngôn 等đẳng 緣duyên 轉chuyển 。 顯hiển 彼bỉ 心tâm 所sở 亦diệc 緣duyên 總tổng 相tương/tướng 。

論luận 。 餘dư 處xứ 復phục 說thuyết 至chí 德đức 失thất 等đẳng 相tương/tướng 者giả 。 中trung 邊biên 第đệ 一nhất 但đãn 云vân 心tâm 所sở 亦diệc 緣duyên 別biệt 相tướng 。 瑜du 伽già 第đệ 三tam 但đãn 說thuyết 別biệt 境cảnh 緣duyên 可khả 樂lạc 等đẳng 。 而nhi 無vô 亦diệc 字tự 。 二nhị 論luận 合hợp 引dẫn 故cố 云vân 亦diệc 能năng 了liễu 可khả 樂lạc 等đẳng 。 問vấn 心tâm 取thủ 總tổng 相tương/tướng 。 所sở 通thông 總tổng 別biệt 。 云vân 何hà 得đắc 言ngôn 同đồng 一nhất 所sở 緣duyên 。 答đáp 有hữu 義nghĩa 說thuyết 同đồng 所sở 緣duyên 總tổng 論luận 此thử 境cảnh 。 不bất 言ngôn 此thử 境cảnh 別biệt 相tướng 亦diệc 同đồng 。 又hựu 心tâm 王vương 。 所sở 取thủ 總tổng 別biệt 義nghĩa 總tổng 而nhi 為vi 四tứ 釋thích 。 一nhất 云vân 心tâm 唯duy 取thủ 總tổng 。 心tâm 所sở 唯duy 別biệt 。 諸chư 論luận 皆giai 說thuyết 識thức 了liễu 總tổng 相tương/tướng 。 瑜du 伽già 但đãn 說thuyết 心tâm 所sở 了liễu 此thử 所sở 未vị 了liễu 相tương/tướng 。 不bất 言ngôn 了liễu 總tổng 。 此thử 論luận 雖tuy 云vân 此thử 表biểu 心tâm 所sở 亦diệc 緣duyên 總tổng 相tương/tướng 。 釋thích 論luận 者giả 意ý 即tức 不bất 依y 之chi 。 二nhị 云vân 心tâm 王vương 唯duy 取thủ 總tổng 相tương/tướng 。 所sở 取thủ 總tổng 別biệt 。 大đại 論luận 。 中trung 邊biên 如như 論luận 主chủ 釋thích 。 既ký 有hữu 誠thành 說thuyết 理lý 不bất 可khả 違vi 。 三tam 云vân 心tâm 所sở 同đồng 前tiền 第đệ 二nhị 師sư 說thuyết 。 心tâm 王vương 亦diệc 緣duyên 總tổng 別biệt 二nhị 相tương/tướng 。 故cố 下hạ 論luận 云vân 。 受thọ 能năng 領lãnh 納nạp 順thuận 。 違vi 。 中trung 境cảnh 。 令linh 心tâm 等đẳng 起khởi 歡hoan 。 戚thích 。 捨xả 相tương/tướng 。 若nhược 也dã 不bất 了liễu 違vi 。 順thuận 。 中trung 境cảnh 。 如như 何hà 能năng 起khởi 歡hoan 。 戚thích 。 捨xả 相tương/tướng 。 解giải 餘dư 心tâm 所sở 皆giai 有hữu 令linh 心tâm 取thủ 別biệt 相tướng 義nghĩa 。 論luận 中trung 上thượng 下hạ 文văn 有hữu 眾chúng 多đa 。 故cố 知tri 心tâm 王vương 亦diệc 緣duyên 別biệt 相tướng 。 大đại 論luận 等đẳng 說thuyết 皆giai 約ước 心tâm 王vương 自tự 力lực 而nhi 說thuyết 。 設thiết 無vô 心tâm 所sở 自tự 力lực 不bất 能năng 取thủ 別biệt 相tướng 故cố 。 如như 王vương 因nhân 臣thần 能năng 知tri 別biệt 事sự 。 若nhược 不bất 因nhân 者giả 。 即tức 不bất 能năng 知tri 。 四tứ 云vân 心tâm 王vương 同đồng 前tiền 第đệ 三tam 師sư 說thuyết 。 心tâm 所sở 非phi 。 但đãn 緣duyên 自tự 別biệt 相tướng 。 如như 心tâm 能năng 緣duyên 一nhất 切thiết 別biệt 相tướng 。 諸chư 相tướng 應ưng 法pháp 法pháp 爾nhĩ 同đồng 緣duyên 。 唯duy 境cảnh 一nhất 事sự 。 不bất 爾nhĩ 如như 何hà 說thuyết 令linh 心tâm 等đẳng 起khởi 歡hoan 。 戚thích 等đẳng 。 既ký 說thuyết 等đẳng 言ngôn 。 故cố 知tri 心tâm 所sở 別biệt 相tướng 皆giai 取thủ 。 雖tuy 有hữu 四tứ 解giải 令linh 依y 後hậu 說thuyết 。 諸chư 相tướng 應ưng 法pháp 相tướng 望vọng 力lực 齊tề 。 有hữu 緣duyên 。 不bất 緣duyên 不bất 應ưng 理lý 故cố 。 論luận 說thuyết 受thọ 等đẳng 所sở 取thủ 別biệt 者giả 。 且thả 約ước 自tự 行hành 所sở 取thủ 者giả 說thuyết 。 以dĩ 實thật 而nhi 言ngôn 。 由do 相tương 應ứng 力lực 互hỗ 取thủ 所sở 緣duyên 。 皆giai 不bất 違vi 理lý 。 問vấn 由do 相tương 應ứng 力lực 互hỗ 取thủ 所sở 緣duyên 。 亦diệc 由do 相tương 應ứng 行hành 相tương/tướng 互hỗ 起khởi 。 受thọ 等đẳng 應ưng 起khởi 取thủ 像tượng 等đẳng 行hành 。 解giải 云vân 心tâm 等đẳng 境cảnh 同đồng 相tương 應ứng 力lực 取thủ 。 行hành 相tương/tướng 說thuyết 別biệt 。 受thọ 等đẳng 不bất 同đồng 。 又hựu 釋thích 由do 相tương 應ứng 力lực 能năng 起khởi 諸chư 行hành 。 受thọ 令linh 心tâm 等đẳng 起khởi 歡hoan 等đẳng 故cố 。 且thả 依y 勝thắng 說thuyết 。 但đãn 言ngôn 令linh 心tâm 。 理lý 實thật 亦diệc 令linh 受thọ 等đẳng 明minh 記ký 。 問vấn 既ký 爾nhĩ 同đồng 聚tụ 心tâm 。 心tâm 所sở 行hành 。 行hành 相tương/tướng 皆giai 同đồng 應ưng 成thành 雜tạp 亂loạn 。 答đáp 行hành 相tương/tướng 。 境cảnh 相tướng 兼kiêm 正chánh 不bất 同đồng 故cố 不bất 違vi 理lý 。 第đệ 二nhị 卷quyển 云vân 心tâm 。 心tâm 取thủ 法pháp 行hành 相tương/tướng 各các 別biệt 。 第đệ 三tam 卷quyển 說thuyết 勿vật 觸xúc 等đẳng 五ngũ 。 能năng 了liễu 別biệt 者giả 。 依y 正chánh 行hạnh 說thuyết 。 並tịnh 不bất 相tương 違vi 。 詳tường 曰viết 。 今kim 依y 第đệ 二nhị 。 瑜du 伽già 。 中trung 邊biên 。 此thử 唯duy 識thức 等đẳng 文văn 明minh 具cụ 故cố 。 餘dư 之chi 三tam 釋thích 既ký 無vô 誠thành 說thuyết 。 固cố 難nạn/nan 依y 准chuẩn 。 不bất 可khả 凡phàm 情tình 強cường/cưỡng 會hội 聖thánh 旨chỉ 。 下hạ 文văn 自tự 云vân 受thọ 能năng 領lãnh 納nạp 順thuận 。 違vi 。 中trung 境cảnh 。 不bất 言ngôn 心tâm 取thủ 順thuận 。 違vi 境cảnh 故cố 。 餘dư 心tâm 所sở 等đẳng 言ngôn 令linh 心tâm 等đẳng 。 至chí 文văn 當đương 會hội 。 又hựu 准chuẩn 何hà 知tri 據cứ 其kỳ 正chánh 行hạnh 。 前tiền 第đệ 二nhị 三tam 云vân 。 心tâm 。 心tâm 所sở 行hành 相tương/tướng 各các 別biệt 。 勿vật 觸xúc 等đẳng 五ngũ 能năng 了liễu 別biệt 耶da 。 本bổn 教giáo 無vô 說thuyết 。 豈khởi 非phi 意ý 乎hồ 。 請thỉnh 審thẩm 詳tường 諸chư 。 無vô 惑hoặc 後hậu 學học 。

論luận 領lãnh 順thuận 境cảnh 相tướng 至chí 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 者giả 。 問vấn 身thân 識thức 一nhất 時thời 領lãnh 順thuận 。 違vi 境cảnh 。 何hà 受thọ 相tương 應ứng 。 答đáp 傳truyền 有hữu 二nhị 釋thích 。 一nhất 云vân 無vô 有hữu 一nhất 時thời 能năng 領lãnh 二nhị 境cảnh 故cố 隨tùy 一nhất 俱câu 。 二nhị 云vân 即tức 一nhất 時thời 中trung 能năng 領lãnh 二nhị 境cảnh 境cảnh 俱câu 至chí 故cố 。 隨tùy 其kỳ 勝thắng 境cảnh 但đãn 一nhất 受thọ 俱câu 。 如như 五ngũ 俱câu 意ý 隨tùy 何hà 境cảnh 勝thắng 而nhi 受thọ 俱câu 。 故cố 此thử 亦diệc 應ưng 爾nhĩ 。 問vấn 受thọ 有hữu 五ngũ 受thọ 。 何hà 意ý 合hợp 之chi 。 答đáp 喜hỷ 。 樂nhạo/nhạc/lạc 憂ưu 。 苦khổ 歡hoan 。 感cảm 相tương 似tự 。 故cố 合hợp 為vi 三tam 。 若nhược 爾nhĩ 何hà 不bất 言ngôn 喜hỷ 。 憂ưu 捨xả 。 答đáp 以dĩ 輕khinh 從tùng 重trọng/trùng 。 以dĩ 狹hiệp 從tùng 寬khoan 。 樂nhạo/nhạc/lạc 。 苦khổ 通thông 於ư 多đa 地địa 識thức 故cố 。

疏sớ/sơ 。 對đối 法pháp 至chí 集tập 色sắc 所sở 依y 等đẳng 者giả 。 按án 彼bỉ 論luận 云vân 。 集tập 色sắc 所sở 依y 建kiến 立lập 身thân 受thọ 。 集tập 無vô 色sắc 所sở 依y 建kiến 立lập 心tâm 受thọ 。 釋thích 曰viết 。 身thân 心tâm 皆giai 以dĩ 積tích 集tập 為vi 義nghĩa 。 故cố 色sắc 。 無vô 色sắc 皆giai 云vân 集tập 也dã 。 從tùng 二nhị 所sở 依y 得đắc 身thân 心tâm 稱xưng 。 問vấn 第đệ 六lục 依y 七thất 。 七thất 何hà 名danh 心tâm 無vô 集tập 義nghĩa 故cố 。 答đáp 剎sát 那na 相tương 續tục 。 前tiền 後hậu 眾chúng 多đa 得đắc 名danh 積tích 集tập 。 或hoặc 據cứ 本bổn 識thức 。 或hoặc 意ý 根căn 中trung 通thông 七thất 。 八bát 識thức 。 故cố 名danh 集tập 心tâm 。

疏sớ/sơ 。 受thọ 寬khoan 根căn 狹hiệp 者giả 。 如như 三tam 受thọ 門môn 。 苦khổ 。 樂nhạo/nhạc/lạc 二nhị 受thọ 含hàm 憂ưu 。 喜hỷ 故cố 。 而nhi 言ngôn 根căn 者giả 。 即tức 不bất 如như 是thị 。 二nhị 十thập 二nhị 根căn 喜hỷ 。 樂nhạo/nhạc/lạc 。 憂ưu 。 苦khổ 各các 別biệt 立lập 故cố 。 故cố 寬khoan 狹hiệp 異dị 。

疏sớ/sơ 。 不bất 俱câu 起khởi 故cố 非phi 無vô 漏lậu 攝nhiếp 者giả 。 問vấn 夫phu 無vô 漏lậu 心tâm 必tất 有hữu 輕khinh 安an 。 輕khinh 安an 調điều 暢sướng 。 俱câu 時thời 五ngũ 識thức 何hà 得đắc 有hữu 苦khổ 。 答đáp 相tương 應ứng 之chi 識thức 調điều 暢sướng 苦khổ 無vô 。 五ngũ 非phi 相tướng 應ưng 。 有hữu 苦khổ 何hà 失thất 。

疏sớ/sơ 。 若nhược 互hỗ 相tương 顯hiển 隨tùy 其kỳ 所sở 應ứng 者giả 。 七thất 色sắc 。 命mạng 根căn 據cứ 不bất 生sanh 斷đoạn 。 以dĩ 顯hiển 信tín 等đẳng 亦diệc 通thông 見kiến 斷đoạn 難nạn/nan 。 地địa 前tiền 信tín 等đẳng 八bát 見kiến 道đạo 已dĩ 永vĩnh 不bất 生sanh 故cố 。 信tín 等đẳng 緣duyên 縛phược 斷đoạn 顯hiển 七thất 色sắc 。 命mạng 不bất 名danh 見kiến 斷đoạn 。 能năng 縛phược 有hữu 故cố 。

疏sớ/sơ 。 不bất 可khả 說thuyết 六lục 至chí 無Vô 學Học 身thân 有hữu 故cố 者giả 。 牒điệp 外ngoại 所sở 明minh 。 所sở 明minh 意ý 云vân 。 無Vô 學Học 學học 圓viên 得đắc 名danh 非phi 斷đoạn 。 命mạng 在tại 彼bỉ 身thân 非phi 斷đoạn 何hà 失thất 。

疏sớ/sơ 。 五ngũ 根căn 亦diệc 應ưng 爾nhĩ 等đẳng 者giả 。 疏sớ/sơ 主chủ 質chất 也dã 。 無Vô 學Học 亦diệc 有hữu 色sắc 等đẳng 五ngũ 根căn 。 五ngũ 根căn 亦diệc 應ưng 通thông 不bất 斷đoạn 攝nhiếp 。 此thử 既ký 不bất 爾nhĩ 彼bỉ 何hà 乃nãi 然nhiên 。 問vấn 非phi 所sở 斷đoạn 者giả 理lý 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 無Vô 學Học 身thân 中trung 有hữu 漏lậu 性tánh 者giả 。 在tại 無vô 漏lậu 身thân 名danh 為vi 無vô 漏lậu 。 亦diệc 名danh 非phi 斷đoạn 。 二nhị 體thể 無vô 漏lậu 亦diệc 為vi 無vô 漏lậu 。 而nhi 非phi 是thị 斷đoạn 。 無Vô 學Học 色sắc 根căn 許hứa 非phi 斷đoạn 攝nhiếp 斯tư 亦diệc 何hà 過quá 。 答đáp 據cứ 體thể 無vô 漏lậu 乃nãi 順thuận 無vô 漏lậu 名danh 為vi 非phi 斷đoạn 。 不bất 依y 初sơ 義nghĩa 。 問vấn 佛Phật 色sắc 。 命mạng 根căn 豈khởi 非phi 無vô 漏lậu 。 云vân 何hà 八bát 根căn 不bất 通thông 非phi 斷đoạn 。 答đáp 通thông 三tam 乘thừa 明minh 故cố 非phi 非phi 斷đoạn 。

論luận 。 又hựu 學học 無Vô 學Học 非phi 二nhị 為vi 三tam 者giả 。 按án 瑜du 伽già 論luận 五ngũ 十thập 七thất 云vân 。 幾kỷ 學học 學học 為vi 義nghĩa 。 釋thích 曰viết 。 二nhị 十thập 二nhị 根căn 。 中trung 幾kỷ 學học 等đẳng 三tam 。 復phục 以dĩ 學học 等đẳng 而nhi 為vi 境cảnh 義nghĩa 。 論luận 答đáp 九cửu 學học 。 無Vô 學Học 。 非phi 學học 非phi 無Vô 學Học 。 以dĩ 三tam 種chủng 為vi 義nghĩa 。 釋thích 曰viết 。 信tín 等đẳng 五ngũ 根căn 。 意ý 。 喜hỷ 。 樂nhạo/nhạc/lạc 。 捨xả 還hoàn 以dĩ 學học 等đẳng 三tam 種chủng 為vi 義nghĩa 。 一nhất 通thông 三tam 種chủng 非phi 學học 非phi 無Vô 學Học 為vi 義nghĩa 。 釋thích 曰viết 。 一nhất 謂vị 苦khổ 根căn 。 五ngũ 識thức 相tương 應ứng 。 故cố 不bất 以dĩ 學học 。 無Vô 學Học 為vi 義nghĩa 。 准chuẩn 此thử 故cố 知tri 三tam 受thọ 通thông 三tam 。 問vấn 苦khổ 等đẳng 體thể 漏lậu 。 何hà 名danh 學học 。 無Vô 學Học 。 答đáp 在tại 學học 等đẳng 身thân 有hữu 所sở 進tiến 向hướng 亦diệc 名danh 學học 等đẳng 。 故cố 六lục 十thập 六lục 云vân 。 云vân 何hà 學học 法pháp 。 謂vị 預dự 流lưu 等đẳng 有hữu 學học 。 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 若nhược 出xuất 世thế 有hữu 為vi 法pháp 。 若nhược 世thế 間gian 善thiện 法Pháp 是thị 名danh 學học 法pháp 。

何hà 以dĩ 故cố 。 依y 止chỉ 此thử 法pháp 於ư 時thời 時thời 中trung 精tinh 進tấn 修tu 學học 。 戒giới 等đẳng 三tam 學học 故cố 。 云vân 何hà 無Vô 學Học 。 謂vị 阿A 羅La 漢Hán 。 諸chư 漏lậu 已dĩ 盡tận 。 若nhược 出xuất 世thế 有hữu 為vi 法pháp 。 若nhược 世thế 間gian 善thiện 法Pháp 是thị 名danh 無Vô 學Học 法pháp 。 謂vị 除trừ 先tiên 所sở 說thuyết 學học 。 無Vô 學Học 法pháp 。 所sở 餘dư 預dự 流lưu 乃nãi 至chí 羅La 漢Hán 法pháp 。 若nhược 墮đọa 一nhất 切thiết 異dị 生sanh 。 所sở 有hữu 諸chư 法pháp 。 當đương 知tri 是thị 名danh 。 非phi 學học 非phi 無Vô 學Học 法Pháp 。 又hựu 對đối 法pháp 第đệ 二nhị 云vân 。 求cầu 解giải 脫thoát 者giả 。 所sở 有hữu 善thiện 法Pháp 是thị 學học 義nghĩa 。 於ư 諸chư 學học 處xứ 。 已dĩ 得đắc 究cứu 竟cánh 者giả 所sở 有hữu 善thiện 法Pháp 是thị 無Vô 學Học 。 謂vị 諸chư 異dị 生sanh 所sở 有hữu 三tam 性tánh 法pháp 。 及cập 諸chư 學học 者giả 染nhiễm 污ô 無vô 記ký 諸chư 無Vô 學Học 者giả 諸chư 無vô 記ký 法pháp 。 及cập 無vô 為vi 法pháp 。 是thị 非phi 學học 非phi 無Vô 學Học 。 對đối 法pháp 通thông 前tiền 言ngôn 求cầu 解giải 脫thoát 。 瑜du 伽già 據cứ 勝thắng 說thuyết 見kiến 道đạo 上thượng 。 作tác 論luận 者giả 意ý 。 亦diệc 不bất 相tương 違vi 。 問vấn 無Vô 學Học 身thân 中trung 。 世thế 間gian 之chi 法pháp 。 何hà 義nghĩa 而nhi 亦diệc 名danh 無vô 漏lậu 耶da 。 答đáp 據cứ 無vô 煩phiền 惱não 。 故cố 六lục 十thập 六lục 云vân 。 問vấn 羅La 漢Hán 世thế 善thiện 以dĩ 何hà 因nhân 緣duyên 。 說thuyết 名danh 無vô 漏lậu 。 答đáp 墮đọa 三tam 有hữu 故cố 名danh 有hữu 所sở 攝nhiếp 。 諸chư 漏lậu 隨tùy 眠miên 永vĩnh 解giải 脫thoát 故cố 說thuyết 名danh 無vô 漏lậu 。

疏sớ/sơ 。 所sở 餘dư 不bất 發phát 惡ác 行hành 等đẳng 者giả 。 彼bỉ 論luận 但đãn 云vân 所sở 餘dư 是thị 有hữu 覆phú 無vô 記ký 不bất 發phát 惡ác 行hành 。 身thân 邊biên 等đẳng 言ngôn 疏sớ/sơ 釋thích 彼bỉ 也dã 。

疏sớ/sơ 。 五ngũ 十thập 八bát 至chí 准chuẩn 不bất 發phát 業nghiệp 者giả 。 按án 彼bỉ 論luận 云vân 。 俱câu 生sanh 薩tát 迦ca 耶da 見kiến 唯duy 無vô 記ký 性tánh 。 數số 現hiện 行hành 故cố 。 非phi 極cực 損tổn 惱não 自tự 他tha 處xứ 故cố 。 對đối 法pháp 論luận 云vân 。 餘dư 無vô 記ký 者giả 是thị 發phát 業nghiệp 餘dư 。 俱câu 生sanh 身thân 見kiến 既ký 無vô 記ký 性tánh 。 明minh 餘dư 中trung 攝nhiếp 。 不bất 能năng 發phát 業nghiệp 。 身thân 見kiến 既ký 然nhiên 。 邊biên 見kiến 亦diệc 爾nhĩ 。 定định 隨tùy 有hữu 故cố 。 故cố 不bất 論luận 之chi 。

疏sớ/sơ 。 意ý 識thức 爾nhĩ 時thời 至chí 不bất 善thiện 無vô 覆phú 者giả 。 問vấn 若nhược 所sở 引dẫn 五ngũ 識thức 要yếu 與dữ 能năng 引dẫn 第đệ 六lục 同đồng 性tánh 。 如như 何hà 五ngũ 識thức 三tam 性tánh 容dung 俱câu 。 答đáp 今kim 此thử 中trung 意ý 不bất 得đắc 所sở 引dẫn 與dữ 能năng 引dẫn 意ý 一nhất 向hướng 異dị 性tánh 。 非phi 是thị 必tất 定định 令linh 其kỳ 同đồng 性tánh 。 或hoặc 順thuận 三tam 性tánh 不bất 俱câu 師sư 義nghĩa 。

論luận 。 由do 無vô 分phân 別biệt 至chí 有hữu 分phân 別biệt 故cố 者giả 。 疏sớ/sơ 中trung 所sở 釋thích 意ý 明minh 約ước 識thức 迫bách 悅duyệt 等đẳng 差sai 。 故cố 成thành 樂nhạo/nhạc/lạc 。 喜hỷ 。 苦khổ 。 憂ưu 等đẳng 別biệt 。 不bất 障chướng 意ý 識thức 有hữu 無vô 分phân 別biệt 。 輕khinh 微vi 。 唯duy 動động 名danh 為vi 苦khổ 。 樂nhạo/nhạc/lạc 。

有hữu 不bất 悟ngộ 者giả 而nhi 輒triếp 彈đàn 云vân 。 後hậu 師sư 釋thích 云vân 。 非phi 但đãn 五ngũ 識thức 逼bức 悅duyệt 尤vưu 重trọng/trùng 。 無vô 分phân 別biệt 故cố 。 意ý 中trung 苦khổ 。 樂nhạo/nhạc/lạc 亦diệc 無vô 分phân 別biệt 。 及cập 尤vưu 重trọng/trùng 故cố 。 如như 下hạ 論luận 明minh 。 故cố 應ưng 總tổng 云vân 分phân 別biệt 。 尤vưu 重trọng/trùng 名danh 為vi 憂ưu 。 喜hỷ 。 無vô 別biệt 。 輕khinh 微vi 名danh 為vi 苦khổ 。 樂nhạo/nhạc/lạc 。 詳tường 曰viết 。 尋tầm 前tiền 疏sớ/sơ 明minh 。 知tri 後hậu 破phá 非phi 。

論luận 。 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 。 至chí 平bình 等đẳng 轉chuyển 故cố 者giả 。 問vấn 捨xả 有hữu 違vi 順thuận 。 即tức 成thành 逼bức 悅duyệt 。 何hà 言ngôn 平bình 等đẳng 。 答đáp 有hữu 義nghĩa 。 理lý 實thật 非phi 無vô 差sai 別biệt 之chi 義nghĩa 。 相tương/tướng 微vi 隱ẩn 故cố 。 故cố 不bất 開khai 之chi 。

疏sớ/sơ 。 瑜du 伽già 五ngũ 十thập 七thất 未vị 至chí 十thập 一nhất 根căn 者giả 。 按án 彼bỉ 論luận 云vân 。 問vấn 未vị 至chí 地địa 幾kỷ 根căn 可khả 得đắc 。 答đáp 十thập 一nhất 。 釋thích 曰viết 。 謂vị 信tín 等đẳng 五ngũ 。 三tam 無vô 漏lậu 根căn 。 及cập 意ý 。 喜hỷ 。 捨xả 。 有hữu 云vân 。 除trừ 意ý 取thủ 樂nhạo/nhạc/lạc 。 理lý 實thật 應ưng 說thuyết 有hữu 十thập 二nhị 根căn 。 亦diệc 有hữu 意ý 故cố 。 而nhi 不bất 說thuyết 者giả 意ý 根căn 通thông 顯hiển 八bát 識thức 自tự 性tánh 。 未vị 至chí 地địa 中trung 唯duy 有hữu 第đệ 六lục 故cố 略lược 不bất 說thuyết 。 詳tường 曰viết 。 今kim 取thủ 前tiền 釋thích 。 夫phu 有hữu 心tâm 所sở 如như 有hữu 心tâm 王vương 。 若nhược 不bất 云vân 意ý 恐khủng 疑nghi 有hữu 所sở 而nhi 無vô 王vương 也dã 。 縱túng/tung 無vô 其kỳ 樂nhạo/nhạc/lạc 。 理lý 無vô 妨phương 故cố 。 問vấn 何hà 不bất 言ngôn 有hữu 眼nhãn 等đẳng 及cập 命mạng 。 答đáp 無vô 託thác 彼bỉ 生sanh 故cố 不bất 說thuyết 有hữu 。 問vấn 但đãn 言ngôn 十thập 一nhất 云vân 何hà 得đắc 知tri 。 喜hỷ 八bát 其kỳ 數số 。 答đáp 即tức 彼bỉ 論luận 云vân 。 喜hỷ 於ư 彼bỉ 有hữu 。 何hà 教giáo 為vi 證chứng 。 答đáp 如như 世Thế 尊Tôn 言ngôn 。 如như 是thị 苾Bật 芻Sô 。 離ly 生sanh 喜hỷ 樂lạc 。 滋tư 潤nhuận 其kỳ 身thân 。 周chu 遍biến 滋tư 潤nhuận 。 遍biến 流lưu 遍biến 悅duyệt 。 無vô 有hữu 少thiểu 分phần 。 不bất 死tử 不bất 滿mãn 。 如như 是thị 名danh 為vi 。 離ly 生sanh 喜hỷ 樂lạc 。 此thử 中trung 初sơ 門môn 說thuyết 未vị 至chí 位vị 。 後hậu 門môn 說thuyết 根căn 本bổn 位vị 。 釋thích 曰viết 。 經kinh 中trung 雙song 明minh 未vị 至chí 。 根căn 本bổn 。 離ly 生sanh 喜hỷ 樂lạc 。 滋tư 潤nhuận 其kỳ 身thân 。 是thị 初sơ 門môn 也dã 。 周chu 遍biến 等đẳng 下hạ 是thị 後hậu 門môn 也dã 。 故cố 知tri 十thập 一nhất 喜hỷ 是thị 其kỳ 一nhất 。 顯hiển 揚dương 。 對đối 法pháp 大đại 同đồng 不bất 錄lục 。 問vấn 初sơ 根căn 本bổn 定định 如như 何hà 一nhất 受thọ 分phần/phân 成thành 喜hỷ 。 樂nhạo/nhạc/lạc 。 答đáp 如như 燈đăng 具cụ 辨biện 。 有hữu 義nghĩa 應ưng 前tiền 後hậu 起khởi 時thời 差sai 別biệt 故cố 。 謂vị 若nhược 有hữu 時thời 悅duyệt 身thân 不bất 遍biến 但đãn 名danh 為vi 喜hỷ 。 乃nãi 時thời 周chu 遍biến 說thuyết 名danh 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 。 詳tường 曰viết 。 此thử 論luận 自tự 云vân 悅duyệt 身thân 心tâm 故cố 。 辨biện 喜hỷ 。 樂nhạo/nhạc/lạc 二nhị 既ký 違vi 所sở 學học 故cố 叵phả 依y 也dã 。 問vấn 初sơ 二nhị 根căn 本bổn 身thân 心tâm 兩lưỡng 悅duyệt 分phần/phân 成thành 喜hỷ 樂lạc 。 雜tạp 受thọ 苦khổ 處xứ 逼bức 迫bách 身thân 心tâm 。 應ưng 分phần/phân 憂ưu 苦khổ 。 答đáp 如như 義nghĩa 燈đăng 云vân 。 違vi 順thuận 差sai 別biệt 。 種chủng 有hữu 同đồng 別biệt 應ưng 釋thích 此thử 疑nghi 。 又hựu 解giải 初sơ 二nhị 根căn 本bổn 五ngũ 識thức 歡hoan 悅duyệt 根căn 動động 勇dũng 意ý 分phần/phân 二nhị 。 雜tạp 受thọ 五ngũ 全toàn 意ý 迫bách 微vi 。 意ý 憂ưu 故cố 不bất 成thành 分phần/phân 二nhị 。

論luận 第đệ 三tam 靜tĩnh 慮lự 等đẳng 者giả 。 問vấn 第đệ 三tam 分phần/phân 本bổn 豈khởi 不bất 悅duyệt 根căn 。 根căn 若nhược 悅duyệt 者giả 何hà 不bất 云vân 乎hồ 。 答đáp 前tiền 之chi 二nhị 定định 當đương 動động 勇dũng 故cố 悅duyệt 根căn 方phương 樂nhạo/nhạc/lạc 。 故cố 舉cử 言ngôn 之chi 。 第đệ 三tam 安an 靜tĩnh 不bất 唯duy 對đối 根căn 方phương 稱xưng 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 。 故cố 不bất 言ngôn 也dã 。 理lý 實thật 悅duyệt 根căn 逾du 於ư 前tiền 矣hĩ 。

疏sớ/sơ 。 六lục 十thập 六lục 有hữu 此thử 中trung 通thông 論luận 者giả 。 六lục 十thập 六lục 中trung 亦diệc 言ngôn 傍bàng 生sanh 苦khổ 。 憂ưu 相tương 續tục 。 故cố 彼bỉ 論luận 云vân 。 生sanh 那na 落lạc 迦ca 。 諸chư 有hữu 情tình 類loại 。 異dị 熟thục 無vô 間gian 有hữu 異dị 熟thục 生sanh 苦khổ 。 憂ưu 相tương 續tục 。 如như 是thị 若nhược 生sanh 一nhất 分phần/phân 餓ngạ 鬼quỷ 。 及cập 傍bàng 生sanh 中trung 。 當đương 知tri 亦diệc 爾nhĩ 。

疏sớ/sơ 。 五ngũ 十thập 七thất 說thuyết 與dữ 地địa 獄ngục 同đồng 者giả 。 即tức 彼bỉ 論luận 云vân 。 餘dư 三tam 現hiện 行hành 故cố 不bất 成thành 熟thục 。 種chủng 子tử 故cố 成thành 熟thục 。 如như 生sanh 那na 落lạc 迦ca 趣thú 於ư 一nhất 向hướng 苦khổ 。 傍bàng 生sanh 。 餓ngạ 鬼quỷ 當đương 知tri 亦diệc 爾nhĩ 。 又hựu 六lục 十thập 六lục 異dị 熟thục 無vô 間gian 等đẳng 。 亦diệc 三tam 趣thú 同đồng 。 如như 前tiền 所sở 引dẫn 。

疏sớ/sơ 。 一nhất 根căn 善thiện 不bất 善thiện 等đẳng 者giả 。 按án 彼bỉ 論luận 云vân 。 八bát 唯duy 善thiện 。 善thiện 。 不bất 善thiện 。 無vô 記ký 為vi 義nghĩa 。 五ngũ 善thiện 。 不bất 善thiện 。 無vô 記ký 。 善thiện 。 不bất 善thiện 。 無vô 記ký 為vi 義nghĩa 。 一nhất 善thiện 。 不bất 善thiện 。 善thiện 。 不bất 善thiện 。 無vô 記ký 為vi 義nghĩa 。 五ngũ 無vô 記ký 。 無vô 記ký 為vi 義nghĩa 。 二nhị 無vô 記ký 。 善thiện 。 不bất 善thiện 。 無vô 記ký 為vi 義nghĩa 。 釋thích 曰viết 八bát 謂vị 信tín 等đẳng 。 及cập 三tam 無vô 漏lậu 。 五ngũ 謂vị 五ngũ 受thọ 。 除trừ 憂ưu 取thủ 意ý 。 一nhất 謂vị 憂ưu 根căn 。 又hựu 五ngũ 謂vị 身thân 。 男nam 。 女nữ 。 鼻tị 。 舌thiệt 。 一nhất 謂vị 眼nhãn 。 耳nhĩ 。 據cứ 表biểu 業nghiệp 說thuyết 。 命mạng 不bất 相tương 應ứng 故cố 不bất 言ngôn 義nghĩa 。

論luận 。 論luận 說thuyết 憂ưu 根căn 非phi 無vô 記ký 故cố 至chí 傍bàng 生sanh 亦diệc 爾nhĩ 者giả 。 有hữu 義nghĩa 今kim 助trợ 前tiền 師sư 救cứu 初sơ 難nạn/nan 云vân 。 論luận 隨tùy 轉chuyển 理lý 言ngôn 善thiện 。 不bất 善thiện 。 實thật 通thông 無vô 記ký 。 救cứu 後hậu 難nạn/nan 云vân 。 憂ưu 為vi 第đệ 八bát 。 捨xả 為vi 第đệ 三tam 。 說thuyết 憂ưu 定định 成thành 依y 多đa 分phần 說thuyết 。 謂vị 除trừ 生sanh 死tử 餘dư 位vị 憂ưu 根căn 恆hằng 相tương 續tục 故cố 。 詳tường 曰viết 。 今kim 助trợ 後hậu 師sư 責trách 前tiền 師sư 曰viết 。 論luận 據cứ 何hà 事sự 須tu 隨tùy 少thiểu 意ý 。 又hựu 復phục 主chủ 捨xả 何hà 擯bấn 不bất 取thủ 。 豈khởi 不bất 主chủ 意ý 而nhi 相tương/tướng 例lệ 乎hồ 。 又hựu 餘dư 七thất 成thành 不bất 據cứ 多đa 分phần 。 何hà 獨độc 憂ưu 根căn 約ước 多đa 分phần 耶da 。 故cố 救cứu 未vị 可khả 。

疏sớ/sơ 。 八bát 根căn 現hiện 種chủng 皆giai 成thành 就tựu 者giả 。 問vấn 命mạng 根căn 依y 彼bỉ 第đệ 八bát 種chủng 立lập 。 如như 何hà 言ngôn 八bát 皆giai 現hiện 種chủng 成thành 。 答đáp 現hiện 八bát 名danh 命mạng 。 八bát 種chủng 名danh 根căn 。 合hợp 云vân 命mạng 根căn 故cố 通thông 種chủng 。 現hiện 。

疏sớ/sơ 。 為vi 純thuần 苦khổ 映ánh 等đẳng 者giả 。 按án 彼bỉ 論luận 云vân 。 若nhược 那na 落lạc 迦ca 等đẳng 中trung 他tha 所sở 映ánh 奪đoạt 。 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 受thọ 。 與dữ 純thuần 苦khổ 無vô 雜tạp 受thọ 俱câu 時thời 而nhi 轉chuyển 。 當đương 知tri 此thử 受thọ 被bị 映ánh 奪đoạt 故cố 。 難nan 可khả 了liễu 知tri 。 如như 那na 落lạc 迦ca 等đẳng 中trung 一nhất 向hướng 苦khổ 受thọ 俱câu 轉chuyển 。 釋thích 曰viết 。 等đẳng 言ngôn 等đẳng 彼bỉ 純thuần 苦khổ 鬼quỷ 畜súc 。 彼bỉ 中trung 賴lại 耶da 雖tuy 有hữu 捨xả 受thọ 。 為vi 餘dư 識thức 中trung 苦khổ 受thọ 猛mãnh 盛thịnh 。 映ánh 奪đoạt 不bất 現hiện 故cố 言ngôn 苦khổ 受thọ 。 一nhất 向hướng 苦khổ 受thọ 據cứ 容dung 受thọ 言ngôn 。 略lược 不bất 云vân 捨xả 。

論luận 。 無vô 異dị 熟thục 樂nhạo/nhạc/lạc 名danh 純thuần 苦khổ 者giả 。 此thử 釋thích 伏phục 難nạn/nan 。 伏phục 難nạn/nan 意ý 云vân 。 有hữu 等đẳng 流lưu 樂nhạo/nhạc/lạc 何hà 名danh 純thuần 苦khổ 。 故cố 今kim 答đáp 云vân 。 望vọng 無vô 異dị 熟thục 得đắc 純thuần 苦khổ 名danh 。

疏sớ/sơ 。 故cố 瑜du 伽già 五ngũ 十thập 九cửu 說thuyết 彼bỉ 五ngũ 十thập 八bát 等đẳng 者giả 。 顯hiển 五ngũ 十thập 九cửu 會hội 五ngũ 十thập 八bát 。 言ngôn 意ý 中trung 嗔sân 憂ưu 相tương 應ứng 者giả 。 依y 隨tùy 轉chuyển 等đẳng 。 按án 五ngũ 十thập 八bát 云vân 。 又hựu 十thập 煩phiền 惱não 七thất 唯duy 意ý 地địa 。 貪tham 。 恚khuể 。 無vô 明minh 亦diệc 通thông 五ngũ 識thức 。 又hựu 於ư 欲dục 界giới 貪tham 。 樂nhạo/nhạc/lạc 。 喜hỷ 。 捨xả 相tương 應ứng 。 恚khuể 苦khổ 。 憂ưu 。 捨xả 相tương 應ứng 。 釋thích 曰viết 。 苦khổ 據cứ 五ngũ 識thức 。 憂ưu 唯duy 第đệ 六lục 。 捨xả 通thông 六lục 識thức 。 又hựu 五ngũ 十thập 九cửu 云vân 。 若nhược 任nhậm 運vận 生sanh 。 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 皆giai 於ư 三tam 受thọ 現hiện 行hành 可khả 得đắc 。 是thị 故cố 通thông 一nhất 切thiết 識thức 身thân 者giả 。 與dữ 一nhất 切thiết 根căn 相tướng 應ưng 。 不bất 通thông 一nhất 切thiết 識thức 身thân 者giả 。 與dữ 意ý 地địa 一nhất 切thiết 根căn 相tướng 應ưng 。 不bất 任nhậm 運vận 生sanh 。 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 隨tùy 其kỳ 所sở 應ứng 。 諸chư 根căn 相tướng 應ưng 。 先tiên 辨biện 煩phiền 惱não 諸chư 根căn 相tương 應ứng 。 但đãn 約ước 麁thô 相tương/tướng 道Đạo 理lý 建kiến 立lập 。 令linh 初sơ 行hành 者giả 解giải 無vô 亂loạn 故cố 。 今kim 約ước 巨cự 細tế 道Đạo 理lý 建kiến 立lập 。 令linh 久cửu 行hành 者giả 了liễu 自tự 他tha 身thân 種chủng 種chủng 行hành 解giải 差sai 別biệt 轉chuyển 故cố 。 廣quảng 作tác 其kỳ 法pháp 大đại 同đồng 此thử 論luận 第đệ 六lục 所sở 明minh 。 故cố 不bất 錄lục 也dã 。 疏sớ/sơ 指chỉ 此thử 文văn 云vân 五ngũ 十thập 八bát 說thuyết 依y 隨tùy 轉chuyển 。 及cập 麁thô 相tương/tướng 也dã 。

疏sớ/sơ 。 六lục 十thập 六lục 說thuyết 地địa 獄ngục 亦diệc 有hữu 食thực 者giả 。 按án 彼bỉ 論luận 云vân 。 若nhược 麁thô 段đoạn 食thực 於ư 欲dục 界giới 五ngũ 趣thú 中trung 。 皆giai 現hiện 可khả 得đắc 。 此thử 於ư 一nhất 分phần/phân 各các 別biệt 那na 落lạc 迦ca 。 非phi 大đại 那na 落lạc 迦ca 。 問vấn 文văn 既ký 明minh 簡giản 。 許hứa 之chi 何hà 失thất 。 答đáp 五ngũ 十thập 七thất 云vân 。 那na 落lạc 迦ca 中trung 。 無vô 有hữu 段đoạn 食thực 。 定định 地địa 諸chư 天thiên 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 諸chư 那na 落lạc 迦ca 多đa 由do 先tiên 業nghiệp 力lực 。 所sở 任nhậm 持trì 而nhi 得đắc 久cửu 住trụ 。 雖tuy 有hữu 廣quảng 大đại 諸chư 根căn 大đại 種chủng 損tổn 害hại 因nhân 緣duyên 。 而nhi 不bất 能năng 死tử 。 然nhiên 彼bỉ 亦diệc 有hữu 諸chư 微vi 細tế 風phong 隨tùy 入nhập 身thân 分phần/phân 。 以dĩ 之chi 為vi 食thực 。 難nan 可khả 了liễu 知tri 。 是thị 故cố 不bất 說thuyết 。 此thử 文văn 既ký 云vân 諸chư 那na 落lạc 迦ca 。 故cố 知tri 後hậu 文văn 而nhi 假giả 說thuyết 也dã 。 不bất 爾nhĩ 前tiền 後hậu 豈khởi 魚ngư 肉nhục 乎hồ 。 言ngôn 風phong 等đẳng 食thực 假giả 說thuyết 應ưng 知tri 。

疏sớ/sơ 。 謂vị 大đại 眾chúng 部bộ 諸chư 識thức 並tịnh 生sanh 等đẳng 者giả 。 由do 識thức 並tịnh 生sanh 故cố 。 異dị 熟thục 後hậu 五ngũ 識thức 苦khổ 意ý 憂ưu 得đắc 之chi 相tướng 續tục 。 餘dư 准chuẩn 可khả 知tri 。

疏Sớ/sơ 卷quyển 第đệ 六lục

疏sớ/sơ 。 總tổng 歡hoan 教giáo 興hưng 者giả 。 論luận 云vân 今kim 應ưng 廣quảng 說thuyết 是thị 勸khuyến 之chi 辭từ 。 有hữu 疏sớ/sơ 言ngôn 顯hiển 。 顯hiển 。 勸khuyến 俱câu 得đắc 。 問vấn 論luận 既ký 自tự 述thuật 。 云vân 何hà 自tự 勸khuyến 。 答đáp 假giả 興hưng 賓tân 主chủ 。 或hoặc 自tự 獎tưởng 發phát 。

論luận 。 如như 契Khế 經Kinh 至chí 四tứ 是thị 遍biến 行hành 者giả 。 有hữu 義nghĩa 初sơ 起khởi 盡tận 經kinh 及cập 此thử 所sở 引dẫn 。 皆giai 云vân 乃nãi 至chí 廣quảng 說thuyết 。 廣quảng 說thuyết 何hà 事sự 。 由do 此thử 誠thành 證chứng 明minh 知tri 心tâm 王vương 亦diệc 緣duyên 別biệt 相tướng 。 不bất 爾nhĩ 如như 何hà 心tâm 王vương 由do 思tư 取thủ 正chánh 因nhân 等đẳng 。 由do 此thử 定định 說thuyết 亦diệc 緣duyên 別biệt 相tướng 。 而nhi 無vô 心tâm 所sở 自tự 不bất 能năng 緣duyên 。 故cố 諸chư 論luận 說thuyết 但đãn 緣duyên 總tổng 相tương/tướng 。 心tâm 所sở 緣duyên 別biệt 。 准chuẩn 此thử 應ưng 知tri 有hữu 等đẳng 言ngôn 故cố 者giả 。 詳tường 曰viết 。 經kinh 示thị 方phương 隅ngung 。 舉cử 眼nhãn 識thức 生sanh 不bất 言ngôn 餘dư 識thức 故cố 云vân 乃nãi 至chí 。 或hoặc 論luận 略lược 引dẫn 置trí 乃nãi 至chí 言ngôn 。 故cố 顯hiển 揚dương 論luận 第đệ 一nhất 亦diệc 引dẫn 此thử 經Kinh 云vân 如như 是thị 應ưng 知tri 。 乃nãi 至chí 身thân 識thức 。 此thử 中trung 差sai 別biệt 者giả 。 謂vị 各các 依y 自tự 根căn 各các 緣duyên 自tự 境cảnh 。 各các 別biệt 了liễu 別biệt 一nhất 切thiết 。 應ưng 引dẫn 如như 前tiền 二nhị 經kinh 。 非phi 乃nãi 至chí 言ngôn 顯hiển 王vương 緣duyên 別biệt 。 又hựu 相tương/tướng 有hữu 彼bỉ 邪tà 正chánh 及cập 俱câu 。 故cố 等đẳng 言ngôn 等đẳng 。 故cố 論luận 自tự 云vân 無vô 心tâm 起khởi 位vị 無vô 此thử 隨tùy 一nhất 。 故cố 知tri 等đẳng 言ngôn 不bất 表biểu 心tâm 王vương 而nhi 亦diệc 取thủ 別biệt 。 取thủ 別biệt 前tiền 後hậu 便tiện 為vi 河hà 漢hán 。 又hựu 心tâm 起khởi 時thời 未vị 曾tằng 無vô 所sở 。 何hà 得đắc 據cứ 無vô 心tâm 取thủ 說thuyết 總tổng 。 若nhược 無vô 心tâm 所sở 總tổng 亦diệc 不bất 緣duyên 。 何hà 但đãn 別biệt 相tướng 。 順thuận 理lý 教giáo 者giả 。 王vương 取thủ 總tổng 相tương/tướng 可khả 為vi 善thiện 談đàm 。 邪tà 正chánh 等đẳng 者giả 即tức 總tổng 相tương/tướng 也dã 。

論luận 。 此thử 等đẳng 聖thánh 教giáo 成thành 證chứng 非phi 一nhất 者giả 。 按án 瑜du 伽già 論luận 五ngũ 十thập 五ngũ 。 亦diệc 說thuyết 此thử 名danh 遍biến 行hành 也dã 。 即tức 彼bỉ 論luận 云vân 。 問vấn 諸chư 識thức 生sanh 時thời 與dữ 幾kỷ 遍biến 行hành 心tâm 法pháp 俱câu 起khởi 。 答đáp 五ngũ 。 謂vị 作tác 意ý 等đẳng 。

論luận 。 理lý 謂vị 至chí 必tất 有hữu 思tư 等đẳng 者giả 。 問vấn 何hà 以dĩ 得đắc 知tri 。 觸xúc 謂vị 三tam 和hòa 。 乃nãi 至chí 思tư 者giả 令linh 心tâm 造tạo 作tác 。 答đáp 按án 瑜du 伽già 論luận 五ngũ 十thập 五ngũ 云vân 。 作tác 意ý 云vân 何hà 謂vị 能năng 引dẫn 發phát 心tâm 法pháp 。 觸xúc 云vân 何hà 謂vị 三tam 和hòa 合hợp 故cố 能năng 攝nhiếp 受thọ 義nghĩa 。 受thọ 云vân 何hà 謂vị 三tam 和hòa 合hợp 故cố 能năng 領lãnh 納nạp 義nghĩa 。 想tưởng 云vân 何hà 謂vị 三tam 和hòa 合hợp 故cố 施thi 設thiết 所sở 緣duyên 假giả 合hợp 而nhi 取thủ 。 思tư 云vân 何hà 謂vị 三tam 和hòa 合hợp 故cố 令linh 心tâm 造tạo 作tác 。 於ư 所sở 緣duyên 境cảnh 與dữ 隨tùy 領lãnh 納nạp 和hòa 合hợp 乖quai 離ly 。

疏sớ/sơ 。 顯hiển 楊dương 第đệ 一nhất 引dẫn 證chứng 說thuyết 有hữu 者giả 。 證chứng 有hữu 遍biến 行hành 。 即tức 彼bỉ 論luận 云vân 。 如như 經Kinh 中trung 說thuyết 。 苦khổ 於ư 此thử 作tác 意ý 等đẳng 。 又hựu 說thuyết 由do 彼bỉ 所sở 生sanh 作tác 意ý 正chánh 起khởi 。 如như 是thị 所sở 生sanh 。 眼nhãn 等đẳng 識thức 生sanh 。 如như 經kinh 說thuyết 有hữu 六lục 觸xúc 身thân 。 又hựu 說thuyết 眼nhãn 。 色sắc 為vi 緣duyên 能năng 起khởi 眼nhãn 識thức 。 如như 是thị 三tam 法Pháp 。 聚tụ 集tập 合hợp 故cố 能năng 有hữu 所sở 觸xúc 。 又hựu 說thuyết 觸xúc 為vi 受thọ 緣duyên 。 如như 經kinh 說thuyết 有hữu 六lục 受thọ 身thân 。 又hựu 說thuyết 受thọ 為vi 愛ái 緣duyên 。 如như 經kinh 說thuyết 有hữu 六lục 想tưởng 身thân 。 又hựu 說thuyết 如như 其kỳ 所sở 想tưởng 而nhi 起khởi 言ngôn 議nghị 如như 經kinh 說thuyết 有hữu 六lục 思tư 身thân 。 又hựu 說thuyết 當đương 知tri 我ngã 今kim 六lục 觸xúc 處xứ 。 即tức 前tiền 世thế 思tư 所sở 造tạo 故cố 業nghiệp 。

論luận 。 次thứ 別biệt 境cảnh 等đẳng 者giả 。 瑜du 伽già 五ngũ 十thập 五ngũ 。 顯hiển 揚dương 第đệ 一nhất 明minh 五ngũ 體thể 業nghiệp 。 與dữ 此thử 大đại 同đồng 。 故cố 不bất 錄lục 也dã 。 然nhiên 顯hiển 揚dương 論luận 引dẫn 經kinh 為vi 證chứng 。 此thử 論luận 所sở 無vô 。 故cố 引dẫn 之chi 云vân 。 如như 經kinh 說thuyết 欲dục 為vi 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 根căn 本bổn 。 如như 經kinh 說thuyết 我ngã 等đẳng 今kim 者giả 。 心tâm 生sanh 勝thắng 解giải 。 是thị 內nội 六lục 處xứ 必tất 定định 無vô 我ngã 。 釋thích 曰viết 。 以dĩ 無vô 我ngã 觀quán 緣duyên 無vô 我ngã 境cảnh 而nhi 生sanh 勝thắng 解giải 定định 知tri 六lục 處xứ 皆giai 無vô 我ngã 故cố 。 如như 經kinh 說thuyết 諸chư 念niệm 與dữ 隨tùy 念niệm 。 別biệt 念niệm 念niệm 及cập 憶ức 。 不bất 忘vong 不bất 失thất 法pháp 。 心tâm 明minh 記ký 為vi 性tánh 。 釋thích 曰viết 。 追truy 憶ức 曾tằng 境cảnh 名danh 為vi 隨tùy 念niệm 。 憶ức 別biệt 別biệt 境cảnh 名danh 為vi 別biệt 念niệm 。 或hoặc 初sơ 總tổng 相tương/tướng 念niệm 。 後hậu 別biệt 相tướng 念niệm 。 憶ức 不bất 忘vong 等đẳng 念niệm 之chi 別biệt 名danh 。 如như 經kinh 說thuyết 諸chư 令linh 心tâm 住trụ 與dữ 等đẳng 住trụ 。 安an 住trụ 近cận 住trụ 及cập 定định 住trụ 。 不bất 亂loạn 不bất 散tán 攝nhiếp 寂tịch 止chỉ 。 等đẳng 持trì 心tâm 住trụ 一nhất 緣duyên 性tánh 。 釋thích 曰viết 。 繫hệ 心tâm 住trụ 內nội 不bất 外ngoại 馳trì 散tán 名danh 令linh 心tâm 住trụ 。 挫tỏa 制chế 其kỳ 心tâm 漸tiệm 細tế 異dị 前tiền 遍biến 攝nhiếp 令linh 住trụ 名danh 與dữ 等đẳng 住trụ 。 然nhiên 為vi 失thất 念niệm 於ư 外ngoại 散tán 動động 復phục 還hoàn 撿kiểm 攝nhiếp 而nhi 住trụ 內nội 境cảnh 。 名danh 為vi 安an 住trụ 。 先tiên 親thân 近cận 念niệm 住trụ 即tức 由do 此thử 念niệm 。 數sác 數sác 作tác 意ý 內nội 住trụ 其kỳ 心tâm 。 不bất 令linh 此thử 心tâm 遠viễn 住trụ 於ư 外ngoại 名danh 為vi 近cận 住trụ 。 五ngũ 塵trần 等đẳng 相tương/tướng 令linh 心tâm 散tán 亂loạn 。 先tiên 於ư 彼bỉ 相tương/tướng 為vi 過quá 患hoạn 相tương/tướng 。 相tương/tướng 增tăng 上thượng 力lực 挫tỏa 折chiết 其kỳ 心tâm 。 不bất 令linh 流lưu 蕩đãng 名danh 為vi 定định 住trụ 。 欲dục 恚khuể 害hại 等đẳng 令linh 心tâm 擾nhiễu 動động 。 故cố 先tiên 於ư 彼bỉ 為vi 過quá 患hoạn 想tưởng 。 想tưởng 之chi 力lực 故cố 。 故cố 於ư 尋tầm 思tư 諸chư 隨tùy 惑hoặc 等đẳng 。 正chánh 直trực 其kỳ 心tâm 而nhi 不bất 流lưu 逸dật 名danh 為vi 不bất 亂loạn 。 由do 極cực 寂tịch 靜tĩnh 故cố 心tâm 不bất 散tán 。 即tức 正chánh 攝nhiếp 持trì 名danh 攝nhiếp 寂tịch 止chỉ 。 平bình 等đẳng 持trì 心tâm 名danh 為vi 等đẳng 持trì 。 明minh 前tiền 諸chư 心tâm 悉tất 於ư 一nhất 境cảnh 繫hệ 心tâm 令linh 住trụ 名danh 住trụ 所sở 緣duyên 。 如như 經kinh 說thuyết 簡giản 擇trạch 諸chư 法pháp 最tối 極cực 簡giản 擇trạch 。 極cực 簡giản 擇trạch 法pháp 遍biến 了liễu 。 近cận 了liễu 。 點điểm 了liễu 。 通thông 達đạt 。 審thẩm 察sát 。 聽thính 敏mẫn 。 覺giác 。 明minh 。 惠huệ 行hành 。 毘Tỳ 鉢Bát 舍Xá 那Na 。 釋thích 曰viết 能năng 正chánh 思tư 擇trạch 。 彼bỉ 淨tịnh 所sở 緣duyên 。 善thiện 巧xảo 所sở 緣duyên 。 或hoặc 二nhị 所sở 緣duyên 名danh 簡giản 擇trạch 法pháp 。 於ư 前tiền 三tam 境cảnh 而nhi 簡giản 擇trạch 彼bỉ 真Chân 如Như 實thật 性tánh 。 名danh 最tối 極cực 擇trạch 。 謂vị 於ư 苦Khổ 諦Đế 及cập 差sai 別biệt 苦khổ 相tương/tướng 簡giản 擇trạch 契Khế 經Kinh 諸chư 苦khổ 體thể 性tánh 名danh 極cực 簡giản 擇trạch 法pháp 。 於ư 所sở 緣duyên 境cảnh 周chu 遍biến 尋tầm 思tư 。 名danh 為vi 遍biến 了liễu 。 於ư 前tiền 遍biến 了liễu 所sở 緣duyên 之chi 境cảnh 委ủy 細tế 推thôi 求cầu 漸tiệm 真chân 漸tiệm 近cận 名danh 近cận 了liễu 也dã 。 了liễu 心tâm 。 心tâm 法pháp 名danh 點điểm 了liễu 也dã 。 知tri 心tâm 。 心tâm 法pháp 所sở 緣duyên 之chi 事sự 。 名danh 為vi 通thông 達đạt 。 謂vị 能năng 定định 取thủ 盡tận 其kỳ 所sở 有hữu 名danh 為vi 審thẩm 察sát 。 先tiên 後hậu 漸tiệm 次thứ 於ư 彼bỉ 。 義nghĩa 中trung 無vô 忘vong 失thất 故cố 。 名danh 為vi 聰thông 叡duệ 。 堪kham 能năng 簡giản 擇trạch 俱câu 生sanh 之chi 惠huệ 名danh 之chi 為vi 覺giác 。 習tập 所sở 得đắc 惠huệ 名danh 之chi 為vi 明minh 。 謂vị 能năng 披phi 誦tụng 。 問vấn 論luận 。 決quyết 擇trạch 。 而nhi 於ư 其kỳ 義nghĩa 。 轉chuyển 增tăng 明minh 了liễu 故cố 名danh 惠huệ 行hành 。 毘Tỳ 鉢Bát 舍Xá 那Na 。 此thử 翻phiên 為vi 觀quán 。 如như 大đại 論luận 中trung 具cụ 廣quảng 釋thích 也dã 。

疏sớ/sơ 。 若nhược 言ngôn 如như 愛ái 至chí 為vi 諸chư 法pháp 本bổn 者giả 。 牒điệp 彼bỉ 外ngoại 難nạn/nan 生sanh 起khởi 下hạ 文văn 。 外ngoại 難nạn/nan 意ý 云vân 。 汝nhữ 既ký 以dĩ 愛ái 例lệ 欲dục 非phi 遍biến 。 如như 何hà 經kinh 說thuyết 欲dục 為vi 本bổn 。

論luận 。 此thử 應ưng 復phục 待đãi 餘dư 便tiện 有hữu 無vô 窮cùng 失thất 者giả 。 有hữu 義nghĩa 論luận 下hạ 釋thích 念niệm 令linh 心tâm 明minh 記ký 。 彼bỉ 宗tông 亦diệc 云vân 能năng 明minh 記ký 者giả 。 約ước 心tâm 等đẳng 故cố 。 所sở 明minh 記ký 者giả 即tức 諸chư 法pháp 故cố 。 若nhược 由do 此thử 故cố 心tâm 等đẳng 明minh 記ký 。 此thử 應ưng 復phục 待đãi 餘dư 。 便tiện 有hữu 無vô 窮cùng 失thất 。 樂nhạo/nhạc/lạc 論luận 宗tông 者giả 應ưng 善thiện 思tư 擇trạch 。 詳tường 曰viết 。 彼bỉ 勝thắng 發phát 起khởi 本bổn 是thị 作tác 意ý 根căn 之chi 業nghiệp 用dụng 故cố 。 然nhiên 復phục 待đãi 餘dư 勝thắng 解giải 有hữu 喻dụ 故cố 無vô 窮cùng 失thất 。 我ngã 宗tông 明minh 記ký 非phi 心tâm 本bổn 業nghiệp 。 故cố 雖tuy 待đãi 餘dư 念niệm 無vô 其kỳ 類loại 。 無vô 無vô 窮cùng 失thất 。

疏sớ/sơ 。 心tâm 許hứa 前tiền 有hữu 體thể 上thượng 更cánh 立lập 用dụng 等đẳng 者giả 。 問vấn 心tâm 體thể 立lập 用dụng 自tự 許hứa 非phi 他tha 。 何hà 得đắc 為vi 證chứng 。 答đáp 前tiền 已dĩ 廣quảng 成thành 。 為vi 證chứng 無vô 失thất 。

論luận 。 根Căn 、 力Lực 、 覺Giác 支Chi 。 至chí 非phi 即tức 心tâm 者giả 。 問vấn 破phá 何hà 計kế 耶da 。 若nhược 破phá 本bổn 師sư 本bổn 師sư 心tâm 所sở 皆giai 體thể 是thị 心tâm 。 惠huệ 等đẳng 同đồng 喻dụ 所sở 立lập 不bất 成thành 。 若nhược 破phá 末mạt 計kế 有hữu 相tương 扶phù 失thất 。 未vị 許hứa 心tâm 所sở 離ly 心tâm 有hữu 故cố 。 答đáp 准chuẩn 疏sớ/sơ 所sở 明minh 破phá 末mạt 計kế 中trung 立lập 三tam 四Tứ 等Đẳng 心Tâm 所sở 之chi 師sư 。 惠huệ 等đẳng 依y 思tư 非phi 即tức 心tâm 故cố 。 喻dụ 無vô 其kỳ 過quá 。 有hữu 義nghĩa 但đãn 破phá 本bổn 計kế 。 然nhiên 喻dụ 無vô 過quá 。 前tiền 來lai 成thành 立lập 惠huệ 等đẳng 別biệt 有hữu 故cố 得đắc 為ví 喻dụ 。 又hựu 解giải 彼bỉ 宗tông 以dĩ 經kinh 為vi 量lượng 。 說thuyết 定định 即tức 心tâm 餘dư 別biệt 有hữu 體thể 。 詳tường 曰viết 。 前tiền 雖tuy 屢lũ 言ngôn 惠huệ 等đẳng 心tâm 所sở 。 而nhi 未vị 成thành 立lập 離ly 心tâm 有hữu 體thể 。 何hà 非phi 喻dụ 過quá 。 又hựu 未vị 見kiến 教giáo 經kinh 部bộ 師sư 中trung 唯duy 不bất 立lập 定định 許hứa 餘dư 心tâm 所sở 。 二nhị 釋thích 俱câu 難nạn/nan 。 故cố 依y 疏sớ/sơ 善thiện 。

論luận 。 如như 是thị 至chí 三tam 。 十thập 一nhất 句cú 者giả 。 總tổng 別biệt 之chi 言ngôn 傳truyền 有hữu 二nhị 釋thích 。 一nhất 云vân 二nhị 二nhị 至chí 五ngũ 名danh 之chi 為vi 總tổng 。 一nhất 一nhất 別biệt 起khởi 說thuyết 名danh 為vi 別biệt 。 二nhị 云vân 起khởi 一nhất 至chí 四tứ 名danh 之chi 為vi 別biệt 。 合hợp 起khởi 五ngũ 種chủng 說thuyết 名danh 為vi 總tổng 。 詳tường 曰viết 。 後hậu 解giải 為vi 正chánh 。 問vấn 且thả 合hợp 緣duyên 者giả 。 境cảnh 二nhị 或hoặc 四tứ 。 豈khởi 不bất 違vi 彼bỉ 同đồng 聚tụ 心tâm 法pháp 一nhất 所sở 緣duyên 耶da 。 答đáp 本bổn 質chất 境cảnh 一nhất 。 對đối 能năng 緣duyên 者giả 。 義nghĩa 分phần/phân 四Tứ 等Đẳng 名danh 所sở 樂lạc 等đẳng 。 理lý 固cố 無vô 違vi 。 且thả 如như 一nhất 境cảnh 。 謂vị 欲dục 觀quán 察sát 即tức 名danh 所sở 樂lạc 。 勝thắng 解giải 印ấn 持trì 即tức 名danh 決quyết 定định 。 念niệm 明minh 記ký 時thời 即tức 名danh 曾tằng 習tập 。 定định 注chú 惠huệ 擇trạch 即tức 名danh 所sở 觀quán 。 由do 斯tư 同đồng 聚tụ 心tâm 法pháp 境cảnh 一nhất 。

疏sớ/sơ 。 此thử 師sư 以dĩ 天thiên 眼nhãn 耳nhĩ 通thông 是thị 意ý 識thức 相tương 應ứng 惠huệ 等đẳng 者giả 。 准chuẩn 此thử 師sư 意ý 非phi 但đãn 二nhị 通thông 。 即tức 成thành 事sự 智trí 亦diệc 非phi 五ngũ 識thức 相tương 應ứng 之chi 惠huệ 。 因nhân 果quả 五ngũ 識thức 皆giai 無vô 惠huệ 也dã 。 或hoặc 但đãn 因nhân 無vô 。 果quả 位vị 許hứa 有hữu 。 是thị 故cố 後hậu 師sư 以dĩ 佛Phật 五ngũ 識thức 成thành 事sự 智trí 難nạn/nan 。 後hậu 釋thích 理lý 優ưu 。

論luận 。 遮già 等đẳng 引dẫn 故cố 至chí 故cố 客khách 有hữu 定định 者giả 。 定định 差sai 別biệt 者giả 而nhi 有hữu 多đa 種chủng 。 如như 燈đăng 具cụ 辨biện 。 更cánh 有hữu 同đồng 異dị 。 如như 瑜du 伽già 抄sao 。

疏sớ/sơ 。 佛Phật 地địa 論luận 說thuyết 除trừ 漏lậu 盡tận 通thông 等đẳng 者giả 。 按án 彼bỉ 論luận 第đệ 三tam 云vân 。 如như 是thị 其kỳ 餘dư 。 靜tĩnh 慮lự 解giải 脫thoát 。 無vô 諍tranh 願nguyện 智trí 通thông 無vô 礙ngại 等đẳng 。 多đa 分phần 攝nhiếp 在tại 妙Diệu 觀Quán 察Sát 智Trí 。 神thần 境cảnh 智trí 通thông 多đa 分phần 攝nhiếp 在tại 。 成Thành 所Sở 作Tác 智Trí 。 漏lậu 盡tận 智trí 通thông 。 漏Lậu 盡Tận 智Trí 力Lực 。 若nhược 說thuyết 漏lậu 盡tận 相tương 續tục 中trung 有hữu 四Tứ 智Trí 所sở 攝nhiếp 。 若nhược 說thuyết 彼bỉ 緣duyên 漏lậu 盡tận 涅Niết 槃Bàn 。 多đa 分phần 攝nhiếp 在tại 大Đại 圓Viên 鏡Kính 智Trí 。 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 。 釋thích 曰viết 。 妙Diệu 觀Quán 察Sát 智Trí 。 作tác 用dụng 強cường/cưỡng 勝thắng 攝nhiếp 多đa 功công 德đức 。 神thần 境cảnh 智trí 通thông 緣duyên 外ngoại 塵trần 發phát 。 有hữu 同đồng 五ngũ 識thức 多đa 在tại 成thành 事sự 。 相tương 續tục 者giả 身thân 。 在tại 漏lậu 盡tận 身thân 名danh 為vi 漏lậu 盡tận 。 故cố 四Tứ 智Trí 收thu 。 若nhược 緣duyên 漏lậu 盡tận 涅Niết 槃Bàn 法pháp 故cố 名danh 為vi 漏lậu 盡tận 。 故cố 平bình 。 鏡kính 攝nhiếp 。 二nhị 緣duyên 真chân 強cường/cưỡng 。 又hựu 得đắc 二nhị 智trí 具cụ 涅Niết 槃Bàn 故cố 。 疏sớ/sơ 所sở 引dẫn 文văn 撿kiểm 者giả 誤ngộ 也dã 。 應ưng 依y 今kim 敘tự 。

論luận 第đệ 六lục

論luận 。 善thiện 謂vị 信tín 漸tiệm 等đẳng 者giả 。 問vấn 此thử 善thiện 等đẳng 法pháp 為vi 論luận 自tự 施thí 。 為vi 論luận 經kinh 說thuyết 。 答đáp 本bổn 經kinh 所sở 明minh 。 後hậu 論luận 引dẫn 釋thích 。 故cố 顯hiển 揚dương 第đệ 一nhất 引dẫn 經kinh 證chứng 云vân 。 如như 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 於ư 如Như 來Lai 所sở 。 起khởi 堅kiên 固cố 信tín 。 慚tàm 於ư 所sở 慚tàm 。 愧quý 於ư 所sở 愧quý 。 無vô 貪tham 瞋sân 癡si 。 三tam 種chủng 善thiện 根căn 。 起khởi 精tinh 進tấn 住trụ 。 有hữu 勢thế 勤cần 等đẳng 適thích 悅duyệt 於ư 意ý 身thân 及cập 心tâm 安an 。 所sở 有hữu 無vô 量lượng 。 善thiện 法Pháp 生sanh 起khởi 。 一nhất 切thiết 皆giai 依y 。 不bất 放phóng 逸dật 相tương/tướng 。 又hựu 除trừ 貪tham 憂ưu 心tâm 依y 止chỉ 捨xả 由do 不bất 害hại 故cố 。 知tri 彼bỉ 聰thông 叡duệ 。

疏sớ/sơ 。 此thử 約ước 立lập 依y 至chí 理lý 須tu 相tương/tướng 合hợp 者giả 。 三tam 根căn 。 精tinh 進tấn 頌tụng 隣lân 次thứ 言ngôn 名danh 為vi 合hợp 說thuyết 。 四tứ 俱câu 為vi 依y 立lập 捨xả 等đẳng 故cố 。 不bất 爾nhĩ 不bất 悟ngộ 四tứ 皆giai 為vi 依y 。 名danh 理lý 須tu 合hợp 。

疏sớ/sơ 。 除trừ 無vô 癡si 者giả 。 彼bỉ 說thuyết 無vô 癡si 以dĩ 惠huệ 為vi 性tánh 。 非phi 自tự 性tánh 善thiện 。 所sở 以dĩ 但đãn 十thập 。

疏sớ/sơ 。 正chánh 理lý 論luận 師sư 說thuyết 有hữu 十thập 二nhị 等đẳng 者giả 。 即tức 彼bỉ 論luận 云vân 。 頌tụng 說thuyết 及cập 言ngôn 兼kiêm 攝nhiếp 欣hân 。 厭yếm 。 厭yếm 謂vị 厭yếm 背bối/bội 。 如như 緣duyên 苦khổ 。 集tập 。 欣hân 謂vị 欣hân 向hướng 。 如như 緣duyên 滅diệt 。 道đạo 。 此thử 二nhị 互hỗ 起khởi 必tất 於ư 一nhất 心tâm 不bất 得đắc 俱câu 生sanh 。 雖tuy 唯duy 是thị 善thiện 非phi 遍biến 善thiện 心tâm 。 故cố 善thiện 大đại 地địa 法pháp 中trung 不bất 別biệt 標tiêu 顯hiển 。

疏sớ/sơ 。 婆bà 沙sa 別biệt 說thuyết 有hữu 欣hân 厭yếm 者giả 。 彼bỉ 二nhị 十thập 八bát 云vân 。 有hữu 別biệt 法pháp 名danh 厭yếm 。 非phi 惠huệ 非phi 無vô 貪tham 。 是thị 心tâm 所sở 法pháp 。 與dữ 心tâm 相tương 應ứng 。 有hữu 別biệt 法pháp 名danh 欣hân 。 非phi 欲dục 非phi 無vô 嗔sân 。 是thị 心tâm 所sở 法pháp 。 與dữ 心tâm 相tương 應ứng 。 然nhiên 見kiến 道đạo 說thuyết 苦khổ 。 集tập 忍nhẫn 智trí 名danh 為vi 能năng 厭yếm 。 滅diệt 道đạo 忍nhẫn 智trí 名danh 能năng 欣hân 者giả 。 由do 彼bỉ 忍nhẫn 智trí 厭yếm 。 欣hân 相tương 應ứng 名danh 能năng 欣hân 厭yếm 。 忍nhẫn 智trí 實thật 非phi 欣hân 。 厭yếm 自tự 性tánh 。

論luận 。 唯duy 善thiện 者giả 。 亦diệc 遮già 經kinh 部bộ 信tín 。 精tinh 進tấn 二nhị 通thông 三tam 性tánh 故cố 。 故cố 成thành 實thật 論luận 信tín 品phẩm 中trung 云vân 。 信tín 通thông 三tam 性tánh 。 精tinh 進tấn 亦diệc 爾nhĩ 。

疏sớ/sơ 。 是thị 境cảnh 第đệ 七thất 者giả 。 問vấn 既ký 為vi 信tín 依y 何hà 非phi 依y 七thất 。 答đáp 雖tuy 信tín 依y 起khởi 。 然nhiên 信tín 所sở 緣duyên 。 名danh 境cảnh 第đệ 七thất 。

論luận 。 樂nhạo/nhạc/lạc 善thiện 為vi 業nghiệp 者giả 。 按án 顯hiển 揚dương 第đệ 一nhất 。 信tín 業nghiệp 有hữu 五ngũ 云vân 。 斷đoạn 不bất 信tín 障chướng 為vi 業nghiệp 。 能năng 得đắc 菩Bồ 提Đề 。 資tư 糧lương 圓viên 滿mãn 為vi 業nghiệp 。 利lợi 益ích 自tự 他tha 為vi 業nghiệp 。 能năng 趣thú 善thiện 道đạo 為vi 業nghiệp 。 增tăng 長trưởng 淨tịnh 信tín 為vi 業nghiệp 。 後hậu 之chi 四tứ 種chủng 此thử 樂nhạo/nhạc/lạc 善thiện 攝nhiếp 。 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 於ư 善thiện 方phương 起khởi 四tứ 故cố 。

疏sớ/sơ 。 即tức 是thị 論luận 中trung 堅kiên 固cố 信tín 者giả 。 即tức 攝nhiếp 大Đại 乘Thừa 第đệ 七thất 頌tụng 云vân 。 清thanh 淨tịnh 增tăng 上thượng 力lực 堅kiên 固cố 心tâm 勝thắng 進tiến 。 名danh 菩Bồ 薩Tát 初sơ 修tu 無vô 數số 三tam 大đại 劫kiếp 。 又hựu 按án 瑜du 伽già 五ngũ 十thập 七thất 云vân 。 問vấn 世Thế 尊Tôn 依y 何hà 根căn 處xứ 。 說thuyết 如như 是thị 言ngôn 。 於ư 如Như 來Lai 所sở 。 淨tịnh 信tín 深thâm 固cố 根căn 生sanh 建kiến 立lập 。 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 若nhược 諸chư 沙Sa 門Môn 。 若nhược 婆Bà 羅La 門Môn 。 若nhược 天thiên 魔ma 。 梵Phạm 。 無vô 有hữu 如như 法Pháp 能năng 引dẫn 奪đoạt 者giả 。 答đáp 依y 信tín 根căn 說thuyết 。 此thử 顯hiển 其kỳ 信tín 於ư 聞văn 。 思tư 。 修tu 勝thắng 堅kiên 固cố 義nghĩa 。

論luận 。 一nhất 信tín 有hữu 實thật 等đẳng 者giả 。 具cụ 如như 疏sớ/sơ 明minh 。 有hữu 義nghĩa 彈đàn 云vân 。 或hoặc 如như 古cổ 師sư 。 言ngôn 實thật 事sự 者giả 因nhân 果quả 體thể 事sự 。 如như 四Tứ 諦Đế 事sự 。 言ngôn 實thật 理lý 者giả 四Tứ 諦Đế 真chân 理lý 。 即tức 因nhân 果quả 理lý 。 故cố 五ngũ 蘊uẩn 云vân 。 謂vị 於ư 業nghiệp 果quả 諦đế 實thật 。 極cực 正chánh 符phù 順thuận 名danh 信tín 業nghiệp 果quả 。 大Đại 乘Thừa 虛hư 空không 滅Diệt 諦Đế 所sở 收thu 。 非phi 如như 有hữu 宗tông 。 故cố 無vô 有hữu 失thất 。 疏sớ/sơ 說thuyết 為vi 攝nhiếp 虛hư 空không 但đãn 總tổng 言ngôn 實thật 。 此thử 非phi 大Đại 乘Thừa 。 不bất 可khả 依y 據cứ 。 詳tường 曰viết 。 疏sớ/sơ 說thuyết 本bổn 空không 空không 無vô 有hữu 故cố 。 故cố 非phi 諦đế 攝nhiếp 。 不bất 言ngôn 識thức 變biến 。 依y 如như 立lập 者giả 諦đế 不bất 攝nhiếp 之chi 。 故cố 第đệ 二nhị 疏sớ/sơ 言ngôn 。 識thức 變biến 虛hư 空không 三tam 諦đế 所sở 攝nhiếp 。 又hựu 依y 識thức 。 如như 所sở 立lập 虛hư 空không 假giả 名danh 虛hư 空không 。 非phi 實thật 空không 也dã 。 設thiết 據cứ 依y 如như 。 識thức 變biến 虛hư 空không 言ngôn 諦đế 攝nhiếp 者giả 。 亦diệc 不bất 盡tận 理lý 。 隨tùy 能năng 變biến 心tâm 何hà 不bất 苦khổ 。 集tập 。 道Đạo 諦Đế 三tam 攝nhiếp 。 又hựu 七thất 真Chân 如Như 許hứa 四Tứ 諦Đế 攝nhiếp 。 依y 如như 立lập 空không 何hà 唯duy 滅Diệt 諦Đế 。 又hựu 本bổn 空không 本bổn 無vô 。 何hà 得đắc 名danh 為vi 因nhân 果quả 理lý 耶da 。 若nhược 言ngôn 非phi 是thị 因nhân 果quả 理lý 者giả 。 如như 何hà 說thuyết 云vân 四Tứ 諦Đế 真chân 理lý 即tức 因nhân 果quả 理lý 。 由do 斯tư 從tùng 寬khoan 不bất 言ngôn 諦đế 故cố 。 於ư 理lý 無vô 妨phương 。 此thử 論luận 總tổng 談đàm 。 五ngũ 蘊uẩn 別biệt 列liệt 。 亦diệc 不bất 相tương 違vi 。 問vấn 於ư 所sở 依y 境cảnh 何hà 故cố 次thứ 第đệ 起khởi 忍nhẫn 。 樂nhạo/nhạc/lạc 。 希hy 。 答đáp 要yếu 決quyết 方phương 希hy 。 又hựu 因nhân 果quả 爾nhĩ 有hữu 斯tư 次thứ 第đệ 。 問vấn 於ư 實thật 等đẳng 三tam 信tín 有hữu 起khởi 。 不bất 可khả 如như 所sở 說thuyết 。 既ký 信tín 皆giai 起khởi 。 但đãn 舉cử 因nhân 果quả 而nhi 以dĩ 明minh 之chi 。 如như 何hà 忍nhẫn 。 欲dục 。 而nhi 有hữu 。 不bất 有hữu 。 答đáp 初sơ 約ước 總tổng 知tri 法pháp 體thể 理lý 事sự 故cố 但đãn 信tín 忍nhẫn 。 後hậu 別biệt 觀quán 德đức 。 自tự 他tha 有hữu 能năng 故cố 信tín 樂nhạo 欲dục 。 又hựu 初sơ 實thật 中trung 亦diệc 包bao 四Tứ 諦Đế 。 苦khổ 。 集tập 不bất 樂nhạo 故cố 總tổng 言ngôn 忍nhẫn 。

論luận 。 三tam 信tín 有hữu 能năng 等đẳng 者giả 。 信tín 有hữu 力lực 言ngôn 總tổng 有hữu 二nhị 釋thích 。 一nhất 依y 人nhân 辨biện 。 如như 疏sớ/sơ 所sở 明minh 。 二nhị 約ước 法pháp 說thuyết 。 故cố 有hữu 義nghĩa 云vân 。 或hoặc 有hữu 力lực 言ngôn 即tức 所sở 信tín 善thiện 。 謂vị 信tín 善thiện 法Pháp 能năng 得đắc 能năng 成thành 。 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 世thế 。 出xuất 世thế 果quả 。 起khởi 希hy 望vọng 故cố 。 而nhi 修tu 習tập 之chi 。 雖tuy 非phi 論luận 文văn 亦diệc 不bất 違vi 理lý 。

論luận 。 忍nhẫn 謂vị 勝thắng 解giải 等đẳng 者giả 。 問vấn 此thử 信tín 因nhân 果quả 為vi 俱câu 異dị 時thời 。 答đáp 釋thích 具cụ 燈đăng 。 疏sớ/sơ 。 有hữu 義nghĩa 准chuẩn 下hạ 俱câu 起khởi 。 初sơ 師sư 必tất 同đồng 時thời 。 推thôi 尋tầm 事sự 理lý 。 未vị 決quyết 定định 時thời 信tín 不bất 生sanh 故cố 。 由do 此thử 信tín 等đẳng 必tất 欲dục 。 解giải 俱câu 。 若nhược 依y 後hậu 師sư 亦diệc 許hứa 異dị 時thời 。 設thiết 於ư 事sự 理lý 未vị 決quyết 定định 時thời 信tín 亦diệc 生sanh 故cố 。 詳tường 曰viết 。 後hậu 師sư 因nhân 果quả 同đồng 異dị 無vô 違vi 。 前tiền 師sư 必tất 同đồng 。 理lý 便tiện 焉yên 有hữu 何hà 所sở 以dĩ 耶da 。 但đãn 言ngôn 決quyết 定định 方phương 有hữu 信tín 生sanh 。 不bất 說thuyết 言ngôn 欲dục 。 解giải 要yếu 俱câu 時thời 起khởi 。 先tiên 決quyết 後hậu 信tín 。 豈khởi 失thất 於ư 決quyết 方phương 生sanh 信tín 義nghĩa 。 設thiết 依y 彼bỉ 文văn 但đãn 可khả 因nhân 並tịnh 。 准chuẩn 何hà 說thuyết 果quả 亦diệc 俱câu 生sanh 耶da 。 由do 此thử 言ngôn 之chi 否phủ/bĩ 臧tang 可khả 暏trưa 。

論luận 。 慚tàm 等đẳng 雖tuy 善thiện 非phi 淨tịnh 為vi 相tương/tướng 者giả 。 問vấn 若nhược 慚tàm 非phi 淨tịnh 。 如như 何hà 前tiền 難nạn/nan 云vân 若nhược 令linh 心tâm 淨tịnh 慚tàm 等đẳng 何hà 別biệt 。 答đáp 慚tàm 既ký 稱xưng 善thiện 。 何hà 得đắc 非phi 淨tịnh 。 然nhiên 不bất 似tự 彼bỉ 淨tịnh 為vi 其kỳ 相tương/tướng 。 與dữ 信tín 不bất 同đồng 。 由do 斯tư 難nạn/nan 。 答đáp 望vọng 義nghĩa 不bất 同đồng 。 故cố 無vô 有hữu 失thất 。

論luận 。 止chỉ 諸chư 惡ác 行hành 為vi 業nghiệp 者giả 。 准chuẩn 顯hiển 揚dương 論luận 第đệ 一nhất 。 業nghiệp 有hữu 五ngũ 種chủng 。 一nhất 斷đoạn 無vô 慚tàm 障chướng 為vi 業nghiệp 。 第đệ 五ngũ 增tăng 長trưởng 慚tàm 為vi 其kỳ 業nghiệp 。 中trung 間gian 三tam 種chủng 同đồng 信tín 中trung 三tam 。 故cố 彼bỉ 論luận 中trung 指chỉ 同đồng 前tiền 信tín 。

疏sớ/sơ 。 即tức 是thị 二nhị 緣duyên 者giả 。 顯hiển 揚dương 自tự 法pháp 等đẳng 二nhị 是thị 慚tàm 緣duyên 也dã 。

論luận 。 止chỉ 息tức 惡ác 為vi 業nghiệp 者giả 。 顯hiển 揚dương 業nghiệp 五ngũ 。 初sơ 斷đoạn 無vô 愧quý 。 後hậu 增tăng 長trưởng 愧quý 。 中trung 三tam 同đồng 前tiền 。 餘dư 善thiện 之chi 業nghiệp 皆giai 有hữu 五ngũ 種chủng 。 但đãn 初sơ 。 後hậu 業nghiệp 望vọng 除trừ 自tự 障chướng 能năng 自tự 增tăng 長trưởng 。 中trung 三tam 皆giai 同đồng 復phục 不bất 錄lục 之chi 。 准chuẩn 前tiền 可khả 解giải 。

論luận 。 謂vị 依y 世thế 間gian 訶ha 厭yếm 增tăng 上thượng 者giả 。 有hữu 義nghĩa 訶ha 謂vị 訶ha 責trách 。 厭yếm 謂vị 厭yếm 離ly 。 見kiến 世thế 間gian 人nhân 及cập 世thế 間gian 法pháp 。 訶ha 責trách 暴bạo 人nhân 。 厭yếm 離ly 惡ác 法pháp 。 故cố 於ư 暴bạo 惡ác 而nhi 生sanh 輕khinh 拒cự 。 而nhi 彈đàn 疏sớ/sơ 云vân 。 謂vị 自tự 厭yếm 惡ác 此thử 定định 不bất 然nhiên 。 自tự 厭yếm 惡ác 者giả 即tức 是thị 輕khinh 拒cự 。 愧quý 之chi 自tự 性tánh 。 非phi 世thế 間gian 故cố 。 今kim 者giả 既ký 顯hiển 世thế 間gian 訶ha 厭yếm 故cố 前tiền 為vi 正chánh 。 詳tường 曰viết 。 惡ác 法pháp 違vi 己kỷ 得đắc 世thế 間gian 名danh 。 為vi 先tiên 厭yếm 之chi 後hậu 方phương 輕khinh 拒cự 。 何hà 理lý 不bất 得đắc 。 故cố 下hạ 文văn 云vân 於ư 己kỷ 益ích 損tổn 名danh 自tự 他tha 故cố 。 故cố 惡ác 名danh 他tha 名danh 世thế 間gian 者giả 而nhi 無vô 有hữu 失thất 。 又hựu 厭yếm 。 輕khinh 拒cự 二nhị 義nghĩa 不bất 同đồng 。 若nhược 不bất 先tiên 厭yếm 何hà 乃nãi 拒cự 之chi 。

疏sớ/sơ 。 由do 前tiền 一nhất 理lý 二nhị 教giáo 者giả 。 即tức 前tiền 標tiêu 宗tông 而nhi 是thị 理lý 也dã 。 二nhị 教giáo 可khả 知tri 。

論luận 。 然nhiên 集tập 論luận 說thuyết 至chí 理lý 必tất 應ưng 爾nhĩ 者giả 。 此thử 說thuyết 彼bỉ 論luận 據cứ 因nhân 果quả 言ngôn 。 非phi 彼bỉ 論luận 自tự 約ước 因nhân 果quả 辨biện 。 彼bỉ 論luận 所sở 明minh 如như 前tiền 疏sớ/sơ 引dẫn 。

疏sớ/sơ 。 若nhược 爾nhĩ 即tức 三tam 念niệm 住trụ 等đẳng 亦diệc 爾nhĩ 者giả 。 此thử 質chất 意ý 云vân 。 念niệm 住trụ 亦diệc 用dụng 無vô 嗔sân 為vi 體thể 。 應ưng 同đồng 大đại 悲bi 。 非phi 根căn 所sở 攝nhiếp 。

疏sớ/sơ 。 念niệm 住trụ 依y 惠huệ 故cố 根căn 所sở 攝nhiếp 者giả 。 此thử 師sư 以dĩ 彼bỉ 對đối 法pháp 為vi 正chánh 。 按án 彼bỉ 第đệ 十thập 四tứ 出xuất 念niệm 住trụ 體thể 云vân 。 於ư 一nhất 切thiết 種chủng 愛ái 。 恚khuể 俱câu 煩phiền 惱não 并tinh 習tập 氣khí 不bất 現hiện 行hành 具cụ 足túc 中trung 所sở 有hữu 定định 惠huệ 等đẳng 為vi 體thể 。 釋thích 曰viết 。 總tổng 以dĩ 五ngũ 法pháp 。 無vô 貪tham 。 無vô 嗔sân 。 大đại 捨xả 。 定định 。 惠huệ 而nhi 為vi 體thể 也dã 。

疏sớ/sơ 。 且thả 依y 約ước 影ảnh 顯hiển 非phi 真chân 理lý 文văn 者giả 。 會hội 瑜du 伽già 也dã 。 按án 五ngũ 十thập 七thất 云vân 。 念niệm 住trụ 非phi 根căn 攝nhiếp 。 無vô 貪tham 嗔sân 所sở 攝nhiếp 故cố 。 會hội 之chi 云vân 影ảnh 顯hiển 非phi 實thật 。 舉cử 佛Phật 餘dư 德đức 依y 惠huệ 根căn 收thu 。 顯hiển 此thử 念niệm 住trụ 理lý 亦diệc 爾nhĩ 也dã 。

疏sớ/sơ 。 此thử 亦diệc 不bất 然nhiên 者giả 。 後hậu 師sư 非phi 前tiền 。 未vị 出xuất 所sở 以dĩ 。

疏sớ/sơ 。 如như 五ngũ 見kiến 至chí 此thử 無vô 癡si 亦diệc 爾nhĩ 者giả 。 前tiền 師sư 舉cử 見kiến 證chứng 無vô 癡si 實thật 。

疏sớ/sơ 。 或hoặc 作tác 善thiện 事sự 至chí 非phi 要yếu 聖thánh 果Quả 者giả 。 隨tùy 因nhân 果quả 位vị 所sở 修tu 事sự 畢tất 即tức 名danh 為vi 滿mãn 。 非phi 唯duy 聖thánh 極cực 方phương 得đắc 滿mãn 名danh 。

疏sớ/sơ 。 若nhược 言ngôn 勤cần 至chí 然nhiên 此thử 中trung 者giả 。 問vấn 起khởi 生sanh 下hạ 。 言ngôn 然nhiên 此thử 中trung 者giả 意ý 云vân 。 此thử 中trung 勤cần 者giả 是thị 何hà 勤cần 耶da 。 文văn 省tỉnh 略lược 也dã 。

疏sớ/sơ 。 乍sạ 可khả 名danh 純thuần 者giả 。 雖tuy 非phi 是thị 精tinh 猶do 勝thắng 染nhiễm 法pháp 名danh 乍sạ 可khả 純thuần 。

論luận 。 二Nhị 乘Thừa 究cứu 竟cánh 道đạo 欣hân 。 大đại 菩Bồ 提Đề 者giả 。 有hữu 義nghĩa 欣hân 大đại 菩Bồ 提Đề 名danh 無vô 足túc 者giả 。 且thả 依y 勝thắng 說thuyết 。 理lý 實thật 數sác 數sác 入nhập 無vô 漏lậu 觀quán 令linh 觀quán 增tăng 明minh 亦diệc 名danh 無vô 足túc 。 不bất 爾nhĩ 定định 姓tánh 無vô 無vô 足túc 故cố 。

疏sớ/sơ 。 并tinh 前tiền 合hợp 為vi 五ngũ 解giải 者giả 。 前tiền 者giả 論luận 。 經kinh 所sở 列liệt 五ngũ 名danh 。 問vấn 後hậu 之chi 四tứ 義nghĩa 解giải 前tiền 五ngũ 位vị 。 何hà 得đắc 所sở 釋thích 為vi 能năng 解giải 耶da 。 答đáp 即tức 所sở 列liệt 五ngũ 即tức 是thị 解giải 彼bỉ 精tinh 進tấn 之chi 義nghĩa 。 故cố 合hợp 為vi 五ngũ 。

疏sớ/sơ 。 問vấn 何hà 故cố 此thử 中trung 。 以dĩ 無vô 貪tham 為vi 首thủ 者giả 。 其kỳ 難nạn 意ý 云vân 。 前tiền 摽phiếu/phiêu 不bất 放phóng 以dĩ 勤cần 為vi 初sơ 。 何hà 故cố 後hậu 結kết 無vô 貪tham 為vi 首thủ 。

疏sớ/sơ 。 答đáp 以dĩ 前tiền 至chí 從tùng 近cận 而nhi 結kết 者giả 。 此thử 答đáp 意ý 云vân 。 依y 次thứ 前tiền 云vân 若nhược 善thiện 依y 持trì 之chi 文văn 結kết 故cố 。 無vô 貪tham 為vi 首thủ 。

論luận 。 靜tĩnh 住trụ 為vi 業nghiệp 者giả 。 有hữu 義nghĩa 問vấn 寂tịch 靜tĩnh 住trụ 者giả 但đãn 可khả 名danh 性tánh 如như 何hà 名danh 業nghiệp 。 以dĩ 性tánh 顯hiển 業nghiệp 前tiền 後hậu 無vô 。 故cố 集tập 論luận 中trung 但đãn 云vân 。 不bất 容dung 雜tạp 染nhiễm 所sở 依y 為vi 業nghiệp 。 故cố 此thử 論luận 主chủ 應ưng 是thị 錯thác 也dã 。 詳tường 曰viết 。 若nhược 以dĩ 令linh 心tâm 平bình 等đẳng 。 三tam 種chủng 而nhi 為vi 其kỳ 業nghiệp 。 可khả 如như 所sở 責trách 。 靜tĩnh 住trụ 既ký 非phi 平bình 等đẳng 等đẳng 三tam 。 如như 何hà 難nạn/nan 云vân 以dĩ 性tánh 為vi 業nghiệp 。 又hựu 靜tĩnh 住trụ 即tức 是thị 不bất 容dung 染nhiễm 義nghĩa 。 對đối 法pháp 何hà 殊thù 獨độc 責trách 此thử 論luận 由do 斯tư 諸chư 論luận 文văn 雖tuy 少thiểu 異dị 義nghĩa 理lý 大đại 同đồng 。 幸hạnh 不bất 致trí 惑hoặc 。 又hựu 性tánh 顯hiển 業nghiệp 亦diệc 復phục 何hà 違vi 。 如như 第đệ 七thất 八bát 識thức 思tư 量lượng 。 了liễu 別biệt 為vi 性tánh 相tướng 故cố 。 若nhược 云vân 心tâm 所sở 無vô 如như 是thị 者giả 。 理lý 亦diệc 不bất 然nhiên 。 如như 此thử 論luận 中trung 忿phẫn 以dĩ 憤phẫn 發phát 而nhi 為vi 其kỳ 性tánh 。 對đối 法pháp 即tức 以dĩ 憤phẫn 發phát 為vi 業nghiệp 。 豈khởi 不bất 性tánh 。 業nghiệp 同đồng 憤phẫn 發phát 故cố 二nhị 論luận 互hỗ 舉cử 。 又hựu 此thử 明minh 惱não 暴bạo 等đẳng 為vi 性tánh 。 蛆thư 螫thích 為vi 業nghiệp 。 五ngũ 蘊uẩn 論luận 云vân 。 發phát 舉cử 惡ác 言ngôn 尤vưu 蛆thư 為vi 性tánh 。 亦diệc 是thị 性tánh 。 業nghiệp 二nhị 論luận 互hỗ 明minh 。 此thử 何hà 不bất 許hứa 。 由do 此thử 觀quán 之chi 論luận 實thật 非phi 錯thác 。

疏sớ/sơ 。 非phi 謂vị 行hành 也dã 者giả 。 行hành 非phi 平bình 聲thanh 。 應ưng 從tùng 去khứ 聲thanh 讀đọc 。

論luận 。 初sơ 中trung 復phục 位vị 辨biện 捨xả 差sai 別biệt 者giả 。 顯hiển 平bình 等đẳng 三tam 別biệt 之chi 所sở 以dĩ 。 故cố 雜tạp 集tập 第đệ 一nhất 云vân 。 心tâm 平bình 等đẳng 性tánh 者giả 。 謂vị 以dĩ 初sơ 中trung 後hậu 位vị 。 辨biện 捨xả 差sai 別biệt 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 由do 捨xả 與dữ 心tâm 相tương 應ứng 。 離ly 沈trầm 沒một 等đẳng 不phủ 。 平bình 等đẳng 性tánh 故cố 。 最tối 初sơ 證chứng 得đắc 心tâm 平bình 等đẳng 性tánh 。 由do 心tâm 平bình 等đẳng 遠viễn 離ly 加gia 行hành 自tự 然nhiên 相tương 續tục 故cố 。 次thứ 復phục 證chứng 得đắc 心tâm 正chánh 直trực 性tánh 。 由do 心tâm 正chánh 直trực 於ư 諸chư 雜tạp 染nhiễm 無vô 怯khiếp 慮lự 故cố 。 最tối 後hậu 證chứng 得đắc 心tâm 無vô 功công 用dụng 住trụ 性tánh 。

疏sớ/sơ 。 對đối 法pháp 第đệ 十thập 至chí 為vi 貪tham 憂ưu 者giả 。 按án 彼bỉ 論luận 。 解giải 七thất 覺giác 支chi 中trung 捨xả 覺giác 支chi 云vân 。 捨xả 是thị 不bất 染nhiễm 污ô 體thể 。 永vĩnh 除trừ 貪tham 憂ưu 不bất 染nhiễm 污ô 位vị 。 為vi 自tự 性tánh 故cố 。 有hữu 疏sớ/sơ 本bổn 云vân 對đối 法pháp 第đệ 十thập 八bát 道đạo 支chi 中trung 說thuyết 者giả 誤ngộ 也dã 。

疏sớ/sơ 。 以dĩ 憂ưu 根căn 亦diệc 有hữu 捨xả 者giả 憂ưu 通thông 善thiện 故cố 。

論luận 。 雖tuy 有hữu 義nghĩa 別biệt 至chí 故cố 不bất 別biệt 立lập 者giả 。 准chuẩn 瑜du 伽già 論luận 五ngũ 十thập 六lục 中trung 。 依y 嗔sân 。 貪tham 等đẳng 立lập 餘dư 染nhiễm 法pháp 。 應ưng 翻phiên 為vi 淨tịnh 。 為vi 無vô 異dị 故cố 。 故cố 此thử 不bất 言ngôn 。 即tức 彼bỉ 論luận 云vân 。 多đa 隨tùy 嗔sân 恚khuể 自tự 在tại 轉chuyển 義nghĩa 一nhất 切thiết 一nhất 分phân 是thị 有hữu 諍tranh 。 多đa 隨tùy 愛ái 見kiến 自tự 在tại 轉chuyển 義nghĩa 一nhất 切thiết 一nhất 分phân 是thị 有hữu 愛ái 味vị 。 多đa 隨tùy 貪tham 自tự 在tại 轉chuyển 義nghĩa 一nhất 切thiết 一nhất 分phân 是thị 依y 耽đam 嗜thị 。 餘dư 處xứ 有hữu 文văn 類loại 知tri 不bất 錄lục 。

論luận 。 欣hân 謂vị 欲dục 俱câu 等đẳng 者giả 。 問vấn 何hà 故cố 根căn 本bổn 。 隨tùy 惑hoặc 不bất 次thứ 而nhi 翻phiên 之chi 耶da 。 答đáp 同đồng 類loại 隣lân 明minh 。 欣hân 。 不bất 忿phẫn 等đẳng 無vô 嗔sân 分phần/phân 故cố 。 故cố 次thứ 欣hân 後hậu 明minh 不bất 忿phẫn 等đẳng 。 厭yếm 。 不bất 慳san 等đẳng 俱câu 無vô 貪tham 分phần/phân 。 故cố 次thứ 厭yếm 後hậu 明minh 不bất 慳san 等đẳng 。 餘dư 准chuẩn 可khả 悟ngộ 。

論luận 。 不bất 恨hận 惱não 嫉tật 等đẳng 者giả 。 准chuẩn 瑜du 伽già 論luận 八bát 十thập 九cửu 。 依y 嗔sân 而nhi 立lập 七thất 差sai 別biệt 法pháp 。 亦diệc 合hợp 翻phiên 之chi 依y 於ư 無vô 嗔sân 立lập 於ư 善thiện 法Pháp 。 故cố 言ngôn 等đẳng 也dã 。 即tức 彼bỉ 論luận 云vân 。 若nhược 煩phiền 惱não 纏triền 能năng 令linh 發phát 起khởi 。 執chấp 持trì 刀đao 杖trượng 。 鬪đấu 訟tụng 違vi 諍tranh 故cố 名danh 憤phẫn 發phát 。 於ư 不bất 順thuận 言ngôn 性tánh 不bất 堪kham 忍nhẫn 故cố 名danh 惡ác 說thuyết 。 於ư 罵mạ 反phản 罵mạ 於ư 嗔sân 反phản 嗔sân 等đẳng 名danh 為vi 不bất 忍nhẫn 。 為vi 性tánh 惱não 他tha 故cố 名danh 抵để 突đột 。 性tánh 好hảo/hiếu 譏cơ 嫌hiềm 故cố 名danh 諀# 訿# 。 心tâm 懷hoài 憎tăng 惡ác 。 於ư 他tha 攀phàn 緣duyên 不bất 饒nhiêu 益ích 相tương/tướng 起khởi 發phát 意ý 言ngôn 隨tùy 順thuận 隨tùy 轉chuyển 名danh 恚khuể 尋tầm 思tư 。 心tâm 懷hoài 損tổn 惱não 。 於ư 他tha 攀phàn 緣duyên 惱não 亂loạn 之chi 相tướng 起khởi 發phát 意ý 言ngôn 。 餘dư 如như 前tiền 說thuyết 名danh 害hại 尋tầm 思tư 。

論luận 。 不bất 慳san 憍kiêu 等đẳng 者giả 。 亦diệc 等đẳng 瑜du 伽già 八bát 十thập 九cửu 說thuyết 依y 貪tham 所sở 立lập 諸chư 煩phiền 惱não 法pháp 。 翻phiên 立lập 善thiện 中trung 。 即tức 彼bỉ 論luận 云vân 。 現hiện 行hành 遮già 逼bức 有hữu 所sở 乞khất 匃cái 故cố 名danh 研nghiên 求cầu 。 於ư 所sở 得đắc 利lợi 不bất 生sanh 喜hỷ 足túc 。 設thiết 獲hoạch 他tha 利lợi 更cánh 求cầu 勝thắng 利lợi 。 名danh 以dĩ 利lợi 求cầu 利lợi 。 耽đam 著trước 財tài 利lợi 顯hiển 不bất 實thật 德đức 。 欲dục 令linh 他tha 知tri 。 故cố 名danh 惡ác 欲dục 。 於ư 大đại 人nhân 所sở 欲dục 求cầu 廣quảng 大đại 利lợi 養dưỡng 恭cung 敬kính 。 故cố 名danh 大đại 欲dục 。 懷hoài 染nhiễm 污ô 心tâm 。 顯hiển 不bất 實thật 德đức 。 欲dục 令linh 他tha 知tri 。 名danh 自tự 希hy 欲dục 。 於ư 自tự 諸chư 欲dục 深thâm 生sanh 貪tham 愛ái 名danh 為vi 耽đam 嗜thị 。 於ư 他tha 諸chư 欲dục 深thâm 生sanh 貪tham 著trước 。 名danh 遍biến 耽đam 嗜thị 。 於ư 諸chư 境cảnh 界giới 。 深thâm 生sanh 耽đam 著trước 說thuyết 名danh 為vi 貪tham 。 於ư 諸chư 惡ác 行hành 深thâm 生sanh 耽đam 著trước 名danh 非phi 法pháp 貪tham 。 於ư 自tự 父phụ 母mẫu 等đẳng 諸chư 財tài 寶bảo 不bất 正chánh 受thọ 用dụng 名danh 為vi 執chấp 著trước 。 於ư 他tha 委ủy 寄ký 所sở 有hữu 財tài 物vật 。 規quy 欲dục 抵để 拒cự 故cố 名danh 惡ác 貪tham 。 於ư 所sở 緣duyên 境cảnh 深thâm 生sanh 繫hệ 縛phược 。 猶do 如như 美mỹ 睡thụy 隱ẩn 翳ế 其kỳ 心tâm 名danh 不bất 應ưng 理lý 轉chuyển 。 心tâm 懷hoài 愛ái 染nhiễm 攀phàn 緣duyên 諸chư 欲dục 起khởi 發phát 意ý 言ngôn 。 隨tùy 順thuận 隨tùy 轉chuyển 名danh 欲dục 尋tầm 思tư 。 心tâm 懷hoài 染nhiễm 污ô 攀phàn 緣duyên 親thân 感cảm 起khởi 發phát 意ý 言ngôn 。 餘dư 如như 前tiền 說thuyết 名danh 親thân 里lý 尋tầm 思tư 。 心tâm 懷hoài 染nhiễm 污ô 攀phàn 緣duyên 國quốc 土độ 起khởi 發phát 意ý 言ngôn 。 餘dư 如như 前tiền 說thuyết 名danh 國quốc 土độ 尋tầm 思tư 。 心tâm 懷hoài 染nhiễm 污ô 攀phàn 緣duyên 自tự 義nghĩa 推thôi 託thác 遷thiên 近cận 後hậu 時thời 望vọng 得đắc 發phát 起khởi 意ý 言ngôn 。 餘dư 如như 前tiền 說thuyết 名danh 不bất 死tử 尋tầm 思tư 。 心tâm 懷hoài 染nhiễm 污ô 攀phàn 緣duyên 自tự 他tha 。 若nhược 劣liệt 若nhược 勝thắng 。 起khởi 發phát 意ý 言ngôn 。 餘dư 如như 前tiền 說thuyết 是thị 名danh 輕khinh 蔑miệt 相tương 應ứng 尋tầm 思tư 。 心tâm 懷hoài 染nhiễm 污ô 攀phàn 緣duyên 施thí 主chủ 。 往vãng 還hoàn 家gia 勢thế 起khởi 發phát 意ý 言ngôn 。 隨tùy 順thuận 隨tùy 轉chuyển 是thị 名danh 家gia 勢thế 相tương 應ứng 尋tầm 思tư 。 問vấn 此thử 中trung 言ngôn 貪tham 與dữ 根căn 本bổn 貪tham 而nhi 何hà 別biệt 耶da 。 答đáp 彼bỉ 根căn 本bổn 貪tham 名danh 不bất 善thiện 根căn 。 此thử 即tức 不bất 爾nhĩ 故cố 有hữu 別biệt 也dã 。

論luận 。 不bất 覆phú 誑cuống 諂siểm 等đẳng 者giả 。 即tức 瑜du 伽già 論luận 六lục 十thập 二nhị 中trung 。 及cập 八bát 十thập 九cửu 憍kiêu 許hứa 亦diệc 是thị 入nhập 所sở 翻phiên 中trung 。 六lục 十thập 二nhị 云vân 。 云vân 何hà 為vi 憍kiêu 。 謂vị 於ư 增tăng 上thượng 惑hoặc 毀hủy 犯phạm 尸thi 羅la 。 由do 見kiến 聞văn 疑nghi 他tha 所sở 舉cử 時thời 。 遂toại 託thác 餘dư 事sự 假giả 他tha 餘dư 事sự 惑hoặc 設thiết 外ngoại 言ngôn 而nhi 相tương/tướng 誘dụ 引dẫn 。 云vân 何hà 為vi 許hứa 。 謂vị 怖bố 他tha 故cố 。 或hoặc 復phục 於ư 彼bỉ 有hữu 所sở 希hy 故cố 。 雖tuy 有hữu 犯phạm 重trọng/trùng 。 而nhi 不bất 發phát 露lộ 。 亦diệc 不bất 現hiện 行hành 。 非phi 實thật 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 詐trá 於ư 有hữu 智trí 同đồng 梵Phạm 行hạnh 所sở 現hiện 行hành 。 親thân 愛ái 恭cung 敬kính 耎nhuyễn 善thiện 身thân 。 語ngữ 二nhị 業nghiệp 。 八bát 十thập 九cửu 云vân 。 心tâm 懷hoài 染nhiễm 污ô 為vi 顯hiển 己kỷ 德đức 假giả 現hiện 威uy 儀nghi 故cố 名danh 為vi 憍kiêu 。 心tâm 懷hoài 染nhiễm 污ô 為vi 顯hiển 己kỷ 德đức 。 或hoặc 現hiện 親thân 事sự 或hoặc 行hành 耎nhuyễn 語ngữ 故cố 名danh 為vi 詐trá 。 問vấn 二nhị 文văn 何hà 別biệt 。 答đáp 初sơ 約ước 覆phú 罪tội 。 後hậu 為vi 顯hiển 德đức 。 故cố 二nhị 文văn 別biệt 。

疏sớ/sơ 。 對đối 法pháp 解giải 慢mạn 等đẳng 者giả 。 按án 彼bỉ 釋thích 云vân 。 不bất 敬kính 者giả 謂vị 於ư 師sư 長trưởng 及cập 有hữu 德đức 所sở 而nhi 生sanh 憍kiêu 傲ngạo 。 苦khổ 生sanh 者giả 謂vị 。 生sanh 後hậu 有hữu 故cố 。

疏sớ/sơ 。 合hợp 根căn 本bổn 二nhị 十thập 六lục 隨tùy 煩phiền 惱não 中trung 者giả 。 意ý 云vân 。 本bổn 。 隨tùy 總tổng 二nhị 十thập 六lục 。 於ư 中trung 十thập 一nhất 翻phiên 入nhập 其kỳ 善thiện 。 疏sớ/sơ 文văn 倒đảo 也dã 。 應ưng 云vân 合hợp 根căn 本bổn 。 隨tùy 煩phiền 惱não 二nhị 十thập 六lục 中trung 。

論luận 。 相tương/tướng 用dụng 別biệt 者giả 便tiện 立lập 之chi 者giả 。 問vấn 不bất 放phóng 逸dật 等đẳng 無vô 別biệt 相tướng 用dụng 云vân 何hà 立lập 之chi 。 答đáp 前tiền 云vân 無vô 用dụng 無vô 彼bỉ 四tứ 外ngoại 別biệt 體thể 之chi 用dụng 。 今kim 云vân 有hữu 用dụng 有hữu 彼bỉ 同đồng 體thể 差sai 別biệt 之chi 用dụng 。 問vấn 雖tuy 用dụng 有hữu 別biệt 體thể 相tướng 還hoàn 同đồng 。 如như 何hà 別biệt 立lập 。 答đáp 相tương/tướng 之chi 與dữ 用dụng 隨tùy 有hữu 一nhất 別biệt 即tức 立lập 善thiện 中trung 。 非phi 相tướng 。 用dụng 二nhị 全toàn 別biệt 方phương 立lập 。

疏sớ/sơ 。 下hạ 之chi 八bát 法pháp 或hoặc 復phục 十thập 法pháp 者giả 。 八bát 謂vị 大đại 隨tùy 。 十thập 加gia 邪tà 欲dục 。 解giải 。

論luận 。 論luận 說thuyết 十thập 一nhất 六lục 位vị 中trung 起khởi 等đẳng 者giả 。 問vấn 此thử 師sư 善thiện 法Pháp 極cực 多đa 幾kỷ 俱câu 。 答đáp 如như 疏sớ/sơ 具cụ 明minh 。 有hữu 義nghĩa 於ư 無vô 漏lậu 位vị 容dung 九cửu 俱câu 起khởi 。 輕khinh 安an 有hữu 漏lậu 。 慚tàm 。 愧quý 起khởi 一nhất 。 無vô 第đệ 二nhị 故cố 。 有hữu 漏lậu 定định 心tâm 容dung 八bát 俱câu 起khởi 。 除trừ 捨xả 。 不bất 逸dật 。 慚tàm 。 愧quý 隨tùy 一nhất 。 散tán 善thiện 容dung 七thất 。 前tiền 八bát 之chi 中trung 除trừ 輕khinh 安an 故cố 。 詳tường 曰viết 。 此thử 望vọng 疏sớ/sơ 談đàm 隨tùy 顯hiển 少thiểu 差sai 義nghĩa 無vô 越việt 也dã 。 而nhi 疏sớ/sơ 意ý 云vân 。 由do 此thử 師sư 引dẫn 六lục 位vị 為vi 證chứng 。 恐khủng 惑hoặc 者giả 云vân 此thử 師sư 許hứa 彼bỉ 決quyết 定định 等đẳng 位vị 。 但đãn 一nhất 信tín 等đẳng 故cố 。 云vân 此thử 師sư 而nhi 皆giai 許hứa 俱câu 也dã 。 即tức 顯hiển 六lục 位vị 一nhất 一nhất 容dung 與dữ 餘dư 所sở 等đẳng 並tịnh 名danh 皆giai 許hứa 也dã 。 非phi 說thuyết 十thập 一nhất 俱câu 起khởi 名danh 皆giai 。 九cửu 。 八bát 。 七thất 俱câu 理lý 准chuẩn 可khả 悉tất 。 故cố 不bất 縷lũ 言ngôn 故cố 亦diệc 無vô 咎cữu 。 有hữu 云vân 。 疏sớ/sơ 主chủ 許hứa 十thập 一nhất 俱câu 此thử 乖quai 本bổn 旨chỉ 。 豈khởi 可khả 疏sớ/sơ 主chủ 不bất 解giải 前tiền 師sư 慚tàm 等đẳng 不bất 並tịnh 言ngôn 十thập 一nhất 俱câu 。

疏sớ/sơ 。 雖tuy 慚tàm 與dữ 愧quý 至chí 合hợp 一nhất 位vị 攝nhiếp 者giả 。 此thử 釋thích 伏phục 難nạn/nan 。 難nạn/nan 意ý 云vân 。 慚tàm 。 愧quý 二nhị 法pháp 起khởi 既ký 不bất 俱câu 。 何hà 故cố 六lục 位vị 合hợp 居cư 一nhất 處xứ 。 故cố 此thử 答đáp 生sanh 。

論luận 。 應ưng 說thuyết 信tín 等đẳng 至chí 十thập 遍biến 善thiện 心tâm 者giả 。 問vấn 忿phẫn 等đẳng 依y 嗔sân 立lập 。 瞋sân 位vị 忿phẫn 等đẳng 無vô 。 行hành 捨xả 等đẳng 依y 他tha 。 四tứ 法pháp 無vô 方phương 起khởi 。 答đáp 設thiết 爾nhĩ 何hà 失thất 。 若nhược 爾nhĩ 云vân 何hà 。 十thập 遍biến 善thiện 心tâm 。 有hữu 義nghĩa 問vấn 答đáp 展triển 轉chuyển 釋thích 之chi 。 文văn 多đa 不bất 錄lục 。 但đãn 寫tả 意ý 云vân 。 忿phẫn 等đẳng 嗔sân 分phần/phân 。 與dữ 嗔sân 不bất 俱câu 。 捨xả 等đẳng 義nghĩa 別biệt 。 故cố 得đắc 俱câu 起khởi 。 難nan 捨xả 等đẳng 義nghĩa 別biệt 可khả 名danh 為vi 假giả 。 忿phẫn 既ký 別biệt 生sanh 應ưng 非phi 假giả 攝nhiếp 。 答đáp 以dĩ 體thể 即tức 嗔sân 無vô 別biệt 名danh 假giả 。 難nạn/nan 嗔sân 既ký 不bất 俱câu 云vân 何hà 體thể 嗔sân 。 答đáp 即tức 說thuyết 嗔sân 體thể 名danh 忿phẫn 等đẳng 故cố 。 難nạn/nan 既ký 忿phẫn 即tức 嗔sân 。 如như 瞋sân 非phi 假giả 。 答đáp 說thuyết 嗔sân 作tác 忿phẫn 。 忿phẫn 何hà 不bất 假giả 。 難nạn/nan 忿phẫn 時thời 無vô 嗔sân 。 云vân 何hà 說thuyết 嗔sân 以dĩ 之chi 為vi 忿phẫn 。 答đáp 從tùng 瞋sân 種chủng 生sanh 說thuyết 嗔sân 作tác 忿phẫn 。 難nan 受thọ 受thọ 種chủng 生sanh 名danh 受thọ 非phi 想tưởng 。 忿phẫn 嗔sân 種chủng 生sanh 名danh 嗔sân 非phi 忿phẫn 。 答đáp 忿phẫn 嗔sân 種chủng 起khởi 義nghĩa 別biệt 名danh 忿phẫn 。 受thọ 受thọ 種chủng 生sanh 領lãnh 納nạp 非phi 想tưởng 。 詳tường 曰viết 。 忿phẫn 嗔sân 種chủng 生sanh 假giả 不bất 俱câu 者giả 。 不bất 害hại 應ưng 然nhiên 。 離ly 無vô 瞋sân 無vô 應ưng 二nhị 不bất 並tịnh 。 豈khởi 可khả 不bất 害hại 別biệt 有hữu 種chủng 生sanh 。 由do 斯tư 不bất 得đắc 言ngôn 瞋sân 。 忿phẫn 二nhị 種chủng 同đồng 不bất 俱câu 。 故cố 應ưng 說thuyết 云vân 。 忿phẫn 等đẳng 依y 瞋sân 境cảnh 行hành 麁thô 違vi 而nhi 不bất 俱câu 起khởi 。 不bất 害hại 不bất 爾nhĩ 。 隨tùy 何hà 善thiện 位vị 皆giai 不bất 損tổn 物vật 。 故cố 得đắc 俱câu 生sanh 。 行hành 捨xả 等đẳng 二nhị 准chuẩn 此thử 應ưng 知tri 。 問vấn 瑜du 伽già 五ngũ 十thập 六lục 云vân 。 問vấn 諸chư 法pháp 誰thùy 相tương 應ứng 。 答đáp 他tha 性tánh 相tướng 應ưng 非phi 自tự 性tánh 。 既ký 不bất 相tương 應ứng 云vân 何hà 俱câu 起khởi 。 答đáp 但đãn 是thị 相tương 應ứng 而nhi 必tất 俱câu 起khởi 。 自tự 有hữu 俱câu 起khởi 不bất 是thị 相tương 應ứng 。 色sắc 。 不bất 相tương 應ứng 雖tuy 有hữu 心tâm 俱câu 非phi 相tướng 應ưng 故cố 。 問vấn 四tứ 事sự 闕khuyết 何hà 。 答đáp 相tương 應ứng 四tứ 義nghĩa 闕khuyết 事sự 等đẳng 也dã 。 不bất 害hại 。 無vô 瞋sân 無vô 別biệt 體thể 事sự 。 捨xả 。 不bất 放phóng 逸dật 對đối 勤cần 。 三tam 根căn 亦diệc 准chuẩn 此thử 知tri 。 望vọng 餘dư 信tín 等đẳng 可khả 名danh 相tướng 應ưng 。 用dụng 不bất 離ly 體thể 不bất 害hại 捨xả 等đẳng 亦diệc 具cụ 四tứ 義nghĩa 。

論luận 。 有hữu 義nghĩa 定định 加gia 行hành 亦diệc 得đắc 定định 地địa 名danh 等đẳng 者giả 。 問vấn 何hà 故cố 瑜du 伽già 五ngũ 十thập 六lục 云vân 。 謂vị 輕khinh 安an 俱câu 三tam 摩ma 地địa 及cập 彼bỉ 眷quyến 屬thuộc 。 并tinh 彼bỉ 果quả 法pháp 所sở 不bất 攝nhiếp 義nghĩa 。 是thị 欲dục 界giới 繫hệ 。 既ký 云vân 輕khinh 安an 所sở 不bất 攝nhiếp 故cố 方phương 名danh 欲dục 界giới 。 云vân 何hà 言ngôn 欲dục 得đắc 有hữu 輕khinh 安an 。 答đáp 如như 疏sớ/sơ 明minh 。

疏sớ/sơ 。 然nhiên 自tự 有hữu 尋tầm 伺tứ 等đẳng 有hữu 長trường 短đoản 者giả 。 遍biến 三tam 地địa 有hữu 名danh 之chi 為vi 長trường/trưởng 。 雖tuy 三tam 地địa 有hữu 而nhi 不bất 遍biến 者giả 故cố 說thuyết 為vi 短đoản 。 即tức 如như 輕khinh 安an 初sơ 尋tầm 伺tứ 地địa 。 而nhi 不bất 遍biến 有hữu 故cố 名danh 為vi 短đoản 。

疏sớ/sơ 。 第đệ 二nhị 又hựu 解giải 定định 所sở 引dẫn 善thiện 等đẳng 者giả 。 此thử 解giải 定định 引dẫn 證chứng 因nhân 五ngũ 識thức 。 成thành 事sự 智trí 俱câu 通thông 證chứng 因nhân 果quả 。

疏sớ/sơ 。 此thử 據cứ 因nhân 位vị 者giả 。 結kết 定định 引dẫn 因nhân 。

疏sớ/sơ 。 若nhược 在tại 佛Phật 果Quả 此thử 為vi 正chánh 義nghĩa 者giả 。 明minh 其kỳ 第đệ 二nhị 成thành 事sự 智trí 因nhân 以dĩ 下hạ 。 正chánh 義nghĩa 許hứa 成thành 事sự 智trí 在tại 佛Phật 方phương 有hữu 。

疏sớ/sơ 。 或hoặc 初Sơ 地Địa 時thời 等đẳng 者giả 。 顯hiển 成thành 事sự 因nhân 亦diệc 證chứng 因nhân 五ngũ 。

疏sớ/sơ 。 若nhược 作tác 此thử 解giải 。 至chí 有hữu 輕khinh 安an 故cố 者giả 。 顯hiển 釋thích 成thành 事sự 在tại 因nhân 位vị 非phi 。 及cập 明minh 非phi 理lý 。

疏sớ/sơ 。 彼bỉ 前tiền 但đãn 據cứ 至chí 非phi 為vi 盡tận 理lý 者giả 。 釋thích 前tiền 難nạn/nan 也dã 。 并tinh 會hội 前tiền 釋thích 欲dục 無vô 輕khinh 安an 之chi 所sở 以dĩ 也dã 。

疏sớ/sơ 。 第đệ 三tam 又hựu 解giải 等đẳng 者giả 。 此thử 釋thích 意ý 云vân 。 文văn 雖tuy 總tổng 言ngôn 五ngũ 有hữu 輕khinh 安an 。 意ý 談đàm 三tam 識thức 。 輕khinh 安an 在tại 色sắc 。 鼻tị 。 舌thiệt 唯duy 欲dục 故cố 但đãn 三tam 識thức 。 言ngôn 總tổng 意ý 別biệt 故cố 不bất 違vi 前tiền 。 問vấn 三tam 解giải 何hà 正chánh 。 答đáp 而nhi 有hữu 斷đoạn 云vân 。 第đệ 三tam 為vi 正chánh 。 初sơ 說thuyết 違vi 文văn 。 果quả 位vị 唯duy 善thiện 自tự 他tha 共cộng 許hứa 。 何hà 煩phiền 更cánh 說thuyết 定định 所sở 引dẫn 言ngôn 。 第đệ 二nhị 違vi 理lý 。 前tiền 言ngôn 欲dục 界giới 無vô 有hữu 輕khinh 安an 。 今kim 復phục 成thành 有hữu 故cố 違vi 理lý 也dã 。 有hữu 義nghĩa 釋thích 云vân 。 三tam 皆giai 無vô 違vi 。 初sơ 標tiêu 宗tông 故cố 。 未vị 論luận 因nhân 果quả 故cố 說thuyết 善thiện 言ngôn 。 大đại 地địa 菩Bồ 薩Tát 。 生sanh 欲dục 界giới 中trung 無vô 漏lậu 引dẫn 生sanh 。 亦diệc 無vô 有hữu 失thất 。 會hội 前tiền 文văn 者giả 如như 疏sớ/sơ 具cụ 明minh 。 詳tường 曰viết 。 第đệ 二nhị 釋thích 中trung 定định 所sở 引dẫn 善thiện 在tại 因nhân 可khả 然nhiên 。 成Thành 所Sở 作Tác 智Trí 。 不bất 唯duy 果quả 者giả 違vi 護hộ 法Pháp 義nghĩa 。 三tam 釋thích 優ưu 劣liệt 思tư 可khả 知tri 之chi 。

疏sớ/sơ 。 餘dư 受thọ 可khả 有hữu 即tức 通thông 果quả 心tâm 者giả 。 餘dư 樂nhạo/nhạc/lạc 捨xả 受thọ 得đắc 有hữu 輕khinh 安an 。 言ngôn 即tức 通thông 果quả 指chỉ 有hữu 之chi 心tâm 。

疏sớ/sơ 。 若nhược 爾nhĩ 鼻tị 舌thiệt 至chí 如như 何hà 通thông 者giả 。 顯hiển 是thị 通thông 果quả 方phương 有hữu 輕khinh 安an 理lý 非phi 善thiện 正chánh 。 有hữu 相tương/tướng 例lệ 失thất 。

疏sớ/sơ 。 苦khổ 根căn 雖tuy 名danh 無vô 漏lậu 至chí 五ngũ 識thức 不bất 俱câu 者giả 。 五ngũ 識thức 不bất 俱câu 而nhi 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 五ngũ 總tổng 不bất 與dữ 輕khinh 安an 俱câu 也dã 。 由do 有hữu 苦khổ 故cố 。 二nhị 但đãn 苦khổ 受thọ 相tương 應ứng 不bất 俱câu 非phi 餘dư 捨xả 樂nhạo/nhạc/lạc 不bất 容dung 俱câu 也dã 。 前tiền 釋thích 善thiện 也dã 。 故cố 疏sớ/sơ 下hạ 云vân 。 然nhiên 實thật 菩Bồ 薩Tát 至chí 但đãn 除trừ 苦khổ 受thọ 。 若nhược 准chuẩn 後hậu 解giải 以dĩ 顯hiển 菩Bồ 薩Tát 五ngũ 得đắc 有hữu 訖ngật 。 然nhiên 實thật 等đẳng 文văn 豈khởi 不bất 煩phiền 賸# 。 故cố 知tri 前tiền 善thiện 。

疏sớ/sơ 。 不bất 斷đoạn 違vi 文văn 者giả 。 違vi 對đối 法pháp 論luận 惡ác 趣thú 之chi 報báo 皆giai 見kiến 斷đoạn 文văn 。

疏sớ/sơ 。 善thiện 染nhiễm 二nhị 因nhân 至chí 皆giai 名danh 為vi 斷đoạn 者giả 。 總tổng 望vọng 因nhân 果quả 皆giai 得đắc 斷đoạn 名danh 。 約ước 四tứ 斷đoạn 義nghĩa 別biệt 別biệt 明minh 之chi 。 如như 下hạ 。 及cập 燈đăng 。 故cố 此thử 不bất 敘tự 。

疏sớ/sơ 。 不bất 生sanh 名danh 斷đoạn 其kỳ 因nhân 亦diệc 斷đoạn 者giả 。 據cứ 不bất 生sanh 故cố 以dĩ 釋thích 斷đoạn 義nghĩa 。 無vô 想tưởng 天thiên 因nhân 入nhập 見kiến 名danh 斷đoạn 。 永vĩnh 不bất 生sanh 故cố 。

疏sớ/sơ 。 百bách 法pháp 等đẳng 說thuyết 者giả 。 百bách 法pháp 顯hiển 癡si 通thông 於ư 利lợi 鈍độn 。 故cố 安an 鈍độn 利lợi 兩lưỡng 惑hoặc 中trung 間gian 。 唯duy 識thức 明minh 癡si 是thị 不bất 善thiện 根căn 。 故cố 貪tham 。 嗔sân 下hạ 慢mạn 等đẳng 上thượng 列liệt 。

疏sớ/sơ 。 愛ái 佛Phật 貪tham 滅diệt 皆giai 染nhiễm 污ô 收thu 者giả 。 有hữu 義nghĩa 今kim 解giải 此thử 等đẳng 非phi 是thị 法pháp 執chấp 。 若nhược 不bất 堅kiên 著trước 但đãn 起khởi 欣hân 求cầu 。 此thử 既ký 善thiện 心tâm 不bất 可khả 名danh 執chấp 。 可khả 同đồng 有hữu 部bộ 名danh 善thiện 法Pháp 欲dục 。 若nhược 起khởi 染nhiễm 愛ái 是thị 煩phiền 惱não 貪tham 。 詳tường 曰viết 。 如như 名danh 起khởi 義nghĩa 既ký 云vân 貪tham 佛Phật 。 豈khởi 有hữu 貪tham 法pháp 非phi 是thị 染nhiễm 執chấp 名danh 為vi 善thiện 耶da 。 若nhược 但đãn 欣hân 求cầu 不bất 起khởi 染nhiễm 執chấp 。 誰thùy 言ngôn 此thử 等đẳng 名danh 之chi 為vi 貪tham 。 又hựu 誰thùy 不bất 知tri 是thị 善thiện 法Pháp 欲dục 勞lao 為vi 分phân 別biệt 。

論luận 。 謂vị 由do 愛ái 力lực 取thủ 蘊uẩn 生sanh 故cố 者giả 。 釋thích 此thử 貪tham 等đẳng 聖thánh 教giáo 非phi 一nhất 。 大đại 意ý 無vô 著trước 但đãn 廣quảng 略lược 異dị 。 蓋cái 作tác 者giả 意ý 取thủ 尚thượng 不bất 同đồng 。 今kim 引dẫn 異dị 要yếu 同đồng 繁phồn 不bất 取thủ 。 顯hiển 揚dương 第đệ 一nhất 云vân 。 業nghiệp 有hữu 五ngũ 能năng 障chướng 無vô 貪tham 為vi 業nghiệp 。 障chướng 得đắc 菩Bồ 提Đề 資tư 糧lương 。 圓viên 滿mãn 為vi 業nghiệp 。 損tổn 害hại 自tự 他tha 為vi 業nghiệp 。 能năng 趣thú 惡ác 道đạo 為vi 業nghiệp 增tăng 長trưởng 貪tham 欲dục 為vi 業nghiệp 。 餘dư 嗔sân 等đẳng 業nghiệp 皆giai 有hữu 五ngũ 種chủng 。 初sơ 後hậu 二nhị 別biệt 。 中trung 三tam 並tịnh 同đồng 。 思tư 作tác 可khả 悉tất 。 五ngũ 十thập 五ngũ 中trung 貪tham 由do 十thập 事sự 生sanh 。 一nhất 取thủ 蘊uẩn 。 二nhị 諸chư 見kiến 。 三tam 未vị 得đắc 境cảnh 界giới 。 四tứ 已dĩ 得đắc 境cảnh 界giới 。 五ngũ 已dĩ 所sở 受thọ 用dụng 過quá 去khứ 境cảnh 界giới 。 六lục 惡ác 行hành 。 七thất 男nam 女nữ 。 八bát 親thân 支chi 。 九cửu 資tư 具cụ 。 十thập 後hậu 有hữu 及cập 無vô 有hữu 。

論luận 。 云vân 何hà 嗔sân 等đẳng 者giả 。 五ngũ 十thập 五ngũ 中trung 由do 十thập 事sự 生sanh 。 一nhất 己kỷ 身thân 。 二nhị 所sở 愛ái 有hữu 情tình 。 三tam 非phi 所sở 愛ái 有hữu 情tình 。 四tứ 過quá 去khứ 怨oán 親thân 。 五ngũ 未vị 來lai 怨oán 親thân 。 六lục 現hiện 在tại 怨oán 親thân 。 七thất 不bất 可khả 意ý 境cảnh 。 八bát 嫉tật 妬đố 。 九cửu 宿túc 習tập 。 十thập 他tha 見kiến 。 又hựu 五ngũ 十thập 八bát 云vân 。 謂vị 有hữu 四tứ 種chủng 。 具cụ 如như 疏sớ/sơ 列liệt 。 略lược 為vi 二nhị 釋thích 。 一nhất 云vân 。 一nhất 於ư 損tổn 己kỷ 他tha 見kiến 。 二nhị 損tổn 己kỷ 他tha 有hữu 情tình 。 上thượng 損tổn 己kỷ 言ngôn 談đàm 下hạ 兩lưỡng 處xứ 。 一nhất 云vân 於ư 損tổn 己kỷ 。 二nhị 他tha 見kiến 他tha 有hữu 情tình 。 餘dư 二nhị 可khả 悉tất 。

疏sớ/sơ 。 獨độc 頭đầu 無vô 明minh 迷mê 理lý 等đẳng 者giả 。 問vấn 前tiền 第đệ 五ngũ 云vân 。 獨độc 行hành 無vô 明minh 而nhi 有hữu 兩lưỡng 種chủng 。 謂vị 主chủ 。 非phi 主chủ 。 非phi 主chủ 無vô 明minh 通thông 於ư 見kiến 修tu 。 云vân 何hà 今kim 判phán 唯duy 迷mê 理lý 耶da 。 答đáp 且thả 然nhiên 。 瑜du 伽già 是thị 主chủ 者giả 說thuyết 。 五ngũ 十thập 八bát 云vân 。 又hựu 此thử 無vô 明minh 總tổng 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 煩phiền 惱não 相tương 纏triền 相tương 應ứng 。 二nhị 獨độc 行hành 。 若nhược 無vô 貪tham 等đẳng 諸chư 煩phiền 惱não 纏triền 。 但đãn 於ư 苦khổ 等đẳng 諸chư 諦đế 境cảnh 中trung 。 不bất 如như 理lý 作tác 意ý 。 力lực 故cố 鈍độn 惠huệ 士sĩ 夫phu 諸chư 不bất 如như 實thật 簡giản 擇trạch 。 覆phú 障chướng 纏triền 裹khỏa 闇ám 昧muội 等đẳng 心tâm 所sở 性tánh 名danh 獨độc 行hành 無vô 明minh 。 又hựu 非phi 主chủ 者giả 。 多đa 迷mê 理lý 起khởi 。 從tùng 多đa 分phần 言ngôn 。 由do 斯tư 疏sớ/sơ 中trung 不bất 言ngôn 唯duy 也dã 。

疏sớ/sơ 。 邪tà 見kiến 撥bát 無vô 至chí 。 諸chư 雜tạp 染nhiễm 者giả 。 有hữu 云vân 。 邪tà 見kiến 總tổng 顯hiển 五ngũ 見kiến 。 若nhược 云vân 邪tà 定định 唯duy 顯hiển 邪tà 見kiến 。 餘dư 之chi 四tứ 見kiến 何hà 以dĩ 不bất 說thuyết 。 若nhược 等đẳng 言ngôn 等đẳng 。 何hà 邪tà 見kiến 後hậu 舉cử 鈍độn 等đẳng 利lợi 。 又hựu 雜tạp 集tập 云vân 。 邪tà 決quyết 定định 者giả 謂vị 顛điên 倒đảo 智trí 。 而nhi 總tổng 相tương/tướng 說thuyết 不bất 言ngôn 邪tà 見kiến 。 故cố 知tri 邪tà 定định 同đồng 彼bỉ 通thông 五ngũ 。 有hữu 義nghĩa 救cứu 云vân 。 疏sớ/sơ 無vô 有hữu 失thất 。 邪tà 見kiến 多đa 由do 疑nghi 惑hoặc 生sanh 故cố 。 故cố 邪tà 定định 言ngôn 但đãn 說thuyết 邪tà 見kiến 餘dư 見kiến 等đẳng 等đẳng 。 戒giới 禁cấm 取thủ 等đẳng 設thiết 無vô 疑nghi 者giả 而nhi 亦diệc 生sanh 故cố 。 故cố 此thử 不bất 說thuyết 。 詳tường 曰viết 。 更cánh 助trợ 救cứu 云vân 。 疏sớ/sơ 邪tà 見kiến 言ngôn 通thông 含hàm 五ngũ 見kiến 。 見kiến 不bất 正chánh 故cố 並tịnh 得đắc 邪tà 名danh 。 問vấn 何hà 教giáo 為vi 證chứng 。 答đáp 瑜du 伽già 五ngũ 十thập 八bát 云vân 。 邪tà 見kiến 者giả 一nhất 切thiết 倒đảo 見kiến 。 於ư 所sở 知tri 事sự 顛điên 倒đảo 而nhi 轉chuyển 皆giai 名danh 邪tà 見kiến 。 當đương 知tri 此thử 見kiến 。 略lược 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 增tăng 益ích 。 薩tát 迦ca 耶da 等đẳng 四tứ 見kiến 。 二nhị 者giả 損tổn 減giảm 。 謗báng 因nhân 果quả 諸chư 見kiến 。 亦diệc 如như 雜tạp 集tập 顛điên 倒đảo 智trí 言ngôn 包bao 於ư 五ngũ 見kiến 。 疏sớ/sơ 若nhược 不bất 置trí 邪tà 見kiến 言ngôn 。 而nhi 恐khủng 惑hoặc 者giả 不bất 知tri 邪tà 定định 因nhân 於ư 見kiến 也dã 。 若nhược 五ngũ 別biệt 說thuyết 復phục 繁phồn 言ngôn 論luận 。 但đãn 云vân 邪tà 見kiến 文văn 約ước 旨chỉ 明minh 理lý 固cố 無vô 爽sảng 。 又hựu 五ngũ 十thập 八bát 云vân 。 有hữu 四tứ 無vô 明minh 。 若nhược 於ư 不bất 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 。 義nghĩa 中trung 所sở 有hữu 無vô 知tri 名danh 無vô 解giải 愚ngu 。 若nhược 於ư 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 。 所sở 知tri 義nghĩa 中trung 。 散tán 亂loạn 失thất 念niệm 所sở 有hữu 無vô 智trí 名danh 放phóng 逸dật 愚ngu 。 於ư 顛điên 倒đảo 心tâm 所sở 有hữu 無vô 智trí 名danh 染nhiễm 污ô 愚ngu 。 不bất 顛điên 倒đảo 心tâm 。 所sở 有hữu 無vô 智trí 名danh 不bất 染nhiễm 污ô 愚ngu 。 釋thích 曰viết 。 四tứ 倒đảo 等đẳng 惑hoặc 相tương 應ứng 無vô 明minh 名danh 為vi 染nhiễm 污ô 。 所sở 知tri 障chướng 者giả 名danh 不bất 染nhiễm 污ô 。 對đối 二Nhị 乘Thừa 說thuyết 更cánh 有hữu 餘dư 釋thích 。 如như 瑜du 伽già 鈔sao 。

疏sớ/sơ 。 或hoặc 遠viễn 從tùng 根căn 本bổn 說thuyết 者giả 。 對đối 法pháp 論luận 言ngôn 。 依y 止chỉ 薩tát 迦ca 耶da 見kiến 心tâm 高cao 舉cử 為vi 體thể 者giả 。 據cứ 本bổn 說thuyết 也dã 。

論luận 。 此thử 慢mạn 差sai 別biệt 至chí 我ngã 德đức 處xứ 生sanh 者giả 。 問vấn 三tam 品phẩm 。 我ngã 。 德đức 合hợp 有hữu 五ngũ 事sự 。 按án 瑜du 伽già 論luận 五ngũ 十thập 五ngũ 中trung 。 七thất 慢mạn 依y 六lục 事sự 。 前tiền 四tứ 同đồng 此thử 。 五ngũ 已dĩ 得đắc 未vị 得đắc 顛điên 倒đảo 。 六lục 功công 德đức 顛điên 倒đảo 。 何hà 乃nãi 不bất 同đồng 。 答đáp 此thử 合hợp 彼bỉ 開khai 。 德đức 分phần/phân 二nhị 種chủng 故cố 不bất 相tương 違vi 。 問vấn 又hựu 彼bỉ 論luận 云vân 。 當đương 知tri 二nhị 慢mạn 依y 勝thắng 有hữu 情tình 事sự 生sanh 。 餘dư 各các 依y 一nhất 事sự 。 釋thích 曰viết 。 二nhị 謂vị 卑ty 慢mạn 。 及cập 慢mạn 過quá 慢mạn 。 五ngũ 蘊uẩn 於ư 彼bỉ 何hà 意ý 別biệt 耶da 。 答đáp 五ngũ 蘊uẩn 委ủy 陳trần 。 瑜du 伽già 粗thô 示thị 。 又hựu 慢mạn 有hữu 二nhị 。 故cố 五ngũ 十thập 八bát 云vân 。 慢mạn 略lược 有hữu 二nhị 。 謂vị 亂loạn 。 不bất 亂loạn 。 不bất 惑hoặc 亂loạn 者giả 謂vị 於ư 下hạ 劣liệt 計kế 己kỷ 為vi 勝thắng 。 於ư 等đẳng 計kế 等đẳng 。 而nhi 生sanh 憍kiêu 慢mạn 。 惑hoặc 亂loạn 慢mạn 者giả 謂vị 餘dư 六lục 慢mạn 。 又hựu 由do 受thọ 用dụng 鄙bỉ 劣liệt 資tư 具cụ 自tự 謂vị 尊tôn 貴quý 。 名danh 惑hoặc 亂loạn 慢mạn 。 若nhược 由do 受thọ 用dụng 勝thắng 妙diệu 資tư 具cụ 者giả 自tự 謂vị 富phú 樂lạc 名danh 不bất 亂loạn 慢mạn 。 亦diệc 由do 邪tà 行hành 謂vị 後hậu 有hữu 勝thắng 名danh 為vi 惑hoặc 亂loạn 。 若nhược 由do 正chánh 行hạnh 謂vị 後hậu 有hữu 勝thắng 名danh 不bất 惑hoặc 亂loạn 。 問vấn 於ư 劣liệt 謂vị 勝thắng 。 於ư 等đẳng 謂vị 等đẳng 。 此thử 稱xưng 境cảnh 知tri 。 無vô 高cao 舉cử 故cố 。 何hà 名danh 為vi 慢mạn 。 答đáp 順thuận 正chánh 理lý 云vân 。 如như 是thị 雖tuy 實thật 劣liệt 等đẳng 處xứ 生sanh 。 而nhi 能năng 令linh 心tâm 高cao 舉cử 染nhiễm 惱não 名danh 慢mạn 煩phiền 惱não 。 於ư 理lý 何hà 失thất 。 又hựu 正chánh 理lý 論luận 邪tà 。 增tăng 上thượng 慢mạn 各các 為vi 二nhị 釋thích 。 增tăng 上thượng 二nhị 者giả 。 一nhất 云vân 於ư 未vị 證chứng 得đắc 殊thù 勝thắng 德đức 中trung 謂vị 已dĩ 證chứng 得đắc 。 二nhị 云vân 於ư 證chứng 少thiểu 德đức 謂vị 已dĩ 證chứng 多đa 。 邪tà 慢mạn 二nhị 者giả 。 一nhất 云vân 謂vị 諸chư 惡ác 行hành 名danh 為vi 無vô 德đức 。 彼bỉ 成thành 此thử 法pháp 謂vị 已dĩ 有hữu 斯tư 殊thù 勝thắng 功công 德đức 。 特đặc 惡ác 高cao 舉cử 。 二nhị 即tức 如như 前tiền 全toàn 無vô 謂vị 有hữu 。 然nhiên 即tức 大Đại 乘Thừa 義nghĩa 不bất 同đồng 者giả 思tư 可khả 知tri 矣hĩ 。 慢mạn 類loại 等đẳng 義nghĩa 具cụ 如như 燈đăng 也dã 。

論luận 。 云vân 何hà 為vi 疑nghi 等đẳng 者giả 。 問vấn 瑜du 伽già 五ngũ 十thập 八bát 云vân 。 當đương 知tri 此thử 疑nghi 略lược 由do 五ngũ 相tương/tướng 差sai 別biệt 建kiến 立lập 。 謂vị 於ư 他tha 世thế 。 作tác 用dụng 。 因nhân 果quả 。 諸chư 諦đế 。 寶bảo 中trung 心tâm 懷hoài 猶do 預dự 。 此thử 中trung 何hà 唯duy 云vân 諦đế 理lý 耶da 。 答đáp 即tức 此thử 諦đế 中trung 攝nhiếp 彼bỉ 五ngũ 盡tận 。 相tương/tướng 攝nhiếp 云vân 何hà 。 答đáp 寶bảo 滅diệt 道đạo 收thu 。 作tác 用dụng 謂vị 業nghiệp 。 即tức 是thị 其kỳ 因nhân 。 及cập 於ư 皆giai 過quá 去khứ 集Tập 諦Đế 攝nhiếp 。 總tổng 相tương/tướng 而nhi 言ngôn 過quá 為vi 現hiện 因nhân 。 未vị 來lai 及cập 果quả 苦Khổ 諦Đế 所sở 攝nhiếp 。 故cố 雜tạp 集tập 論luận 第đệ 一nhất 云vân 。 諦đế 猶do 豫dự 者giả 亦diệc 攝nhiếp 於ư 寶bảo 猶do 預dự 。 如như 其kỳ 所sở 應ứng 。 滅diệt 道Đạo 諦Đế 攝nhiếp 。

論luận 。 猶do 豫dự 簡giản 擇trạch 說thuyết 為vi 疑nghi 故cố 者giả 。 即tức 瑜du 伽già 論luận 第đệ 八bát 說thuyết 云vân 。 謂vị 親thân 近cận 不bất 善thiện 丈trượng 夫phu 聞văn 非phi 正Chánh 法Pháp 故cố 。 即tức 於ư 所sở 知tri 事sự 唯duy 用dụng 分phân 別biệt 異dị 覺giác 為vi 體thể 。

論luận 。 謂vị 惡ác 見kiến 者giả 多đa 受thọ 苦khổ 者giả 。 有hữu 義nghĩa 多đa 受thọ 苦khổ 者giả 通thông 五ngũ 趣thú 苦khổ 。 一nhất 切thiết 苦khổ 果quả 無vô 不bất 皆giai 由do 惡ác 見kiến 生sanh 。 故cố 佛Phật 地địa 論luận 說thuyết 。 業nghiệp 。 惑hoặc 。 及cập 果quả 一nhất 切thiết 皆giai 由do 。 我ngã 見kiến 生sanh 故cố 。 處xứ 處xứ 皆giai 說thuyết 由do 惡ác 見kiến 力lực 生sanh 死tử 輪luân 迴hồi 。 無vô 休hưu 息tức 故cố 。 詳tường 曰viết 。 若nhược 通thông 五ngũ 趣thú 三tam 苦khổ 遠viễn 因nhân 。 而nhi 有hữu 義nghĩa 無vô 失thất 。 若nhược 依y 欲dục 界giới 三tam 塗đồ 等đẳng 苦khổ 為vi 近cận 因nhân 發phát 。 今kim 依y 疏sớ/sơ 辨biện 。 然nhiên 觀quán 此thử 論luận 疏sớ/sơ 說thuyết 為vi 優ưu 。 論luận 云vân 招chiêu 苦khổ 。 招chiêu 苦khổ 之chi 者giả 是thị 分phân 別biệt 故cố 。

疏sớ/sơ 。 分phân 別biệt 俱câu 生sanh 如như 顯hiển 揚dương 第đệ 一nhất 說thuyết 者giả 。 意ý 顯hiển 俱câu 生sanh 。 分phân 別biệt 二nhị 我ngã 皆giai 緣duyên 五ngũ 蘊uẩn 。 即tức 彼bỉ 論luận 云vân 。 一nhất 薩tát 迦ca 耶da 見kiến 。 謂vị 於ư 五ngũ 取thủ 蘊uẩn 計kế 我ngã 。 我ngã 所sở 染nhiễm 污ô 惠huệ 為vi 體thể 。 或hoặc 是thị 俱câu 生sanh 。 或hoặc 分phân 別biệt 起khởi 。

論luận 。 此thử 見kiến 差sai 別biệt 有hữu 二nhị 十thập 句cú 等đẳng 者giả 。 如như 對đối 法pháp 論luận 。 疏sớ/sơ 。 燈đăng 雖tuy 引dẫn 讀đọc 猶do 難nan 悟ngộ 。 今kim 重trọng/trùng 略lược 明minh 。 彼bỉ 論luận 問vấn 云vân 。 何hà 因nhân 十thập 五ngũ 是thị 我ngã 所sở 見kiến 。 相tương 應ứng 我ngã 所sở 故cố 。 隨tùy 轉chuyển 我ngã 所sở 故cố 。 不bất 離ly 我ngã 所sở 故cố 。 相tương 應ứng 我ngã 所sở 者giả 。 謂vị 我ngã 有hữu 色sắc 。 由do 我ngã 與dữ 彼bỉ 相tương 應ứng 。 說thuyết 有hữu 彼bỉ 故cố 。 隨tùy 轉chuyển 我ngã 所sở 者giả 。 謂vị 色sắc 屬thuộc 我ngã 。 若nhược 彼bỉ 由do 此thử 自tự 在tại 力lực 轉chuyển 。 或hoặc 捨xả 或hoặc 役dịch 。 世thế 間gian 說thuyết 彼bỉ 是thị 我ngã 所sở 故cố 。 不bất 離ly 我ngã 所sở 者giả 。 謂vị 我ngã 在tại 色sắc 中trung 彼bỉ 計kế 實thật 我ngã 處xử 在tại 蘊uẩn 中trung 遍biến 體thể 隨tùy 行hành 故cố 。 餘dư 蘊uẩn 各các 然nhiên 。 問vấn 我ngã 與dữ 我ngã 所sở 行hành 相tương/tướng 不bất 同đồng 。 如như 何hà 是thị 我ngã 復phục 即tức 所sở 耶da 。 答đáp 有hữu 二nhị 釋thích 。 一nhất 云vân 如như 色sắc 蘊uẩn 中trung 根căn 塵trần 等đẳng 別biệt 。 且thả 身thân 為vi 我ngã 餘dư 色sắc 為vi 所sở 。 二nhị 云vân 談đàm 一nhất 一nhất 蘊uẩn 皆giai 有hữu 一nhất 我ngã 三tam 所sở 差sai 別biệt 。 不bất 言ngôn 三tam 所sở 即tức 是thị 當đương 蘊uẩn 我ngã 之chi 所sở 也dã 。 而nhi 是thị 別biệt 蘊uẩn 我ngã 之chi 所sở 故cố 。 後hậu 釋thích 為vi 正chánh 。 問vấn 若nhược 爾nhĩ 如như 何hà 我ngã 在tại 中trung 住trụ 遍biến 體thể 隨tùy 行hành 。 答đáp 且thả 色sắc 為vi 所sở 。 是thị 受thọ 等đẳng 我ngã 在tại 中trung 而nhi 住trụ 。 問vấn 色sắc 受thọ 等đẳng 別biệt 如như 何hà 遍biến 體thể 稱xưng 隨tùy 行hành 。 答đáp 如như 藥dược 處xứ 銅đồng 隨tùy 行hành 體thể 遍biến 理lý 亦diệc 何hà 失thất 。 由do 斯tư 說thuyết 云vân 分phân 別biệt 行hành 緣duyên 蘊uẩn 等đẳng 。 顯hiển 二nhị 十thập 句cú 。 六lục 十thập 五ngũ 句cú 。 有hữu 差sai 別biệt 也dã 。 問vấn 分phân 別biệt 行hành 等đẳng 誰thùy 所sở 說thuyết 耶da 。 答đáp 是thị 佛Phật 法Pháp 者giả 談đàm 彼bỉ 外ngoại 道đạo 計kế 我ngã 差sai 別biệt 。 有hữu 斯tư 不bất 同đồng 令linh 學học 者giả 知tri 說thuyết 斯tư 言ngôn 也dã 。 亦diệc 非phi 外ngoại 道đạo 自tự 說thuyết 計kế 我ngã 有hữu 二nhị 十thập 等đẳng 句cú 之chi 差sai 別biệt 也dã 。 皆giai 內nội 談đàm 外ngoại 為vi 令linh 遍biến 知tri 有hữu 棄khí 捨xả 故cố 。

疏sớ/sơ 。 六lục 十thập 二nhị 見kiến 等đẳng 者giả 。 按án 大đại 智Trí 度Độ 論luận 第đệ 十thập 五ngũ 云vân 。 身thân 邊biên 見kiến 以dĩ 為vi 根căn 本bổn 。 五ngũ 蘊uẩn 各các 四tứ 我ngã 。 我ngã 所sở 見kiến 。 三tam 世thế 各các 成thành 二nhị 十thập 句cú 見kiến 。 并tinh 本bổn 身thân 見kiến 。 邊biên 見kiến 二nhị 種chủng 合hợp 六lục 十thập 二nhị 。

疏sớ/sơ 。 以dĩ 為vi 何hà 證chứng 等đẳng 者giả 。 按án 五ngũ 十thập 八bát 云vân 。 愚ngu 夫phu 於ư 此thử 五ngũ 取thủ 蘊uẩn 中trung 起khởi 二nhị 十thập 句cú 薩tát 迦ca 耶da 見kiến 。 五ngũ 句cú 我ngã 見kiến 。 餘dư 見kiến 我ngã 所sở 。 是thị 名danh 迷mê 苦khổ 薩tát 迦ca 耶da 見kiến 。 又hựu 總tổng 結kết 云vân 。 此thử 十thập 煩phiền 惱não 皆giai 迷mê 苦Khổ 諦Đế 見kiến 苦khổ 所sở 斷đoạn 。 既ký 云vân 迷mê 苦khổ 見kiến 苦khổ 所sở 斷đoạn 。 故cố 分phân 別biệt 惑hoặc 其kỳ 理lý 極cực 成thành 。

疏sớ/sơ 。 等đẳng 十thập 四tứ 不bất 可khả 記ký 事sự 者giả 。 如như 有hữu 問vấn 彼bỉ 十thập 四tứ 事sự 者giả 不bất 應ưng 為vi 釋thích 。 無vô 義nghĩa 利lợi 故cố 名danh 不bất 可khả 記ký 。 其kỳ 十thập 四tứ 者giả 按án 大đại 般Bát 若Nhã 經Kinh 云vân 。 世thế 界giới 常thường 耶da 。 無vô 常thường 耶da 。 亦diệc 常thường 無vô 常thường 耶da 。 非phi 常thường 非phi 無vô 常thường 耶da 。 為vi 四tứ 。 世thế 間gian 有hữu 邊biên 。 無vô 邊biên 等đẳng 為vi 四tứ 。 如Như 來Lai 死tử 後hậu 有hữu 耶da 。 無vô 耶da 。 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 耶da 。 非phi 有hữu 非phi 無vô 耶da 。 為vi 四tứ 。 命mạng 與dữ 身thân 一nhất 為vi 一nhất 。 命mạng 與dữ 身thân 異dị 為vi 一nhất 。 合hợp 為vi 十thập 四tứ 。

疏sớ/sơ 。 此thử 六lục 十thập 二nhị 見kiến 。 唯duy 分phân 別biệt 起khởi 等đẳng 者giả 。 按án 彼bỉ 論luận 云vân 。 邊biên 執chấp 見kiến 者giả 。 謂vị 六lục 十thập 二nhị 諸chư 見kiến 趣thú 中trung 。 計kế 度độ 前tiền 際tế 諸chư 遍biến 常thường 論luận 。 一nhất 分phần 常thường 論luận 。 及cập 計kế 後hậu 際tế 諸chư 有hữu 想tưởng 論luận 。 無vô 想tưởng 論luận 。 非phi 想tưởng 非phi 非phi 想tưởng 論luận 。 斷đoạn 見kiến 所sở 攝nhiếp 。 邊biên 執chấp 見kiến 者giả 。 謂vị 七thất 事sự 斷đoạn 論luận 。 此thử 邊biên 執chấp 見kiến 唯duy 分phân 別biệt 起khởi 。 邪tà 見kiến 分phân 別biệt 不bất 待đãi 言ngôn 成thành 故cố 不bất 錄lục 也dã 。

疏sớ/sơ 。 彼bỉ 文văn 又hựu 說thuyết 梵Phạm 王Vương 常thường 等đẳng 者giả 。 彼bỉ 五ngũ 十thập 八bát 云vân 。 有hữu 諸chư 見kiến 妄vọng 計kế 自tự 在tại 。 世thế 主chủ 。 釋Thích 梵Phạm 。 及cập 餘dư 物vật 類loại 為vi 常thường 。 為vi 恆hằng 。 無vô 有hữu 變biến 易dị 。 如như 是thị 邪tà 見kiến 。 亦diệc 迷mê 苦Khổ 諦Đế 。

疏sớ/sơ 。 依y 現hiện 在tại 至chí 過quá 者giả 。 即tức 瑜du 伽già 論luận 八bát 十thập 七thất 云vân 。 云vân 何hà 當đương 有hữu 。 前tiền 後hậu 際tế 俱câu 行hành 者giả 。 謂vị 如như 有hữu 一nhất 。 作tác 是thị 思tư 惟duy 。 我ngã 曾tằng 有hữu 誰thùy 。 誰thùy 當đương 有hữu 我ngã 。 今kim 此thử 有hữu 情tình 。 來lai 何hà 所sở 從tùng 。 於ư 此thử 沒một 已dĩ 。 去khứ 何hà 所sở 至chí 。 又hựu 毘tỳ 婆bà 沙sa 百bách 九cửu 十thập 九cửu 。 若nhược 依y 現hiện 在tại 起khởi 分phân 別biệt 見kiến 或hoặc 名danh 前tiền 際tế 。 或hoặc 名danh 後hậu 際tế 。 是thị 未vị 來lai 前tiền 過quá 去khứ 後hậu 故cố 。 或hoặc 未vị 來lai 因nhân 過quá 去khứ 果quả 故cố 。

論luận 。 四tứ 遍biến 常thường 者giả 。 問vấn 瑜du 伽già 第đệ 六lục 云vân 謂vị 或hoặc 依y 三tam 品phẩm 靜tĩnh 慮lự 起khởi 宿túc 住trụ 念niệm 或hoặc 依y 天thiên 眼nhãn 。 不bất 言ngôn 劫kiếp 數số 。 顯hiển 揚dương 。 梵Phạm 網võng 亦diệc 然nhiên 。 按án 長trường/trưởng 阿a 含hàm 云vân 。 或hoặc 有hữu 沙Sa 門Môn 。 婆Bà 羅La 門Môn 等đẳng 。 以dĩ 三tam 昧muội 力lực 。 能năng 憶ức 四tứ 十thập 八bát 成thành 壞hoại 劫kiếp 事sự 。 其kỳ 中trung 眾chúng 生sanh 。 不bất 增tăng 不bất 減giảm 。 常thường 聚tụ 不bất 散tán 。 第đệ 四tứ 直trực 以dĩ 捷tiệp 疾tật 智trí 見kiến 說thuyết 一nhất 切thiết 常thường 。 何hà 乃nãi 不bất 同đồng 。 答đáp 宗tông 計kế 既ký 殊thù 。 不bất 煩phiền 和hòa 會hội 。 或hoặc 外ngoại 道đạo 執chấp 品phẩm 類loại 不bất 一nhất 各các 敘tự 一nhất 計kế 。 故cố 瑜du 伽già 云vân 。 或hoặc 依y 天thiên 眼nhãn 。 既ký 置trí 或hoặc 言ngôn 明minh 計kế 非phi 一nhất 。 且thả 敘tự 一nhất 也dã 。 婆bà 沙sa 等đẳng 別biệt 准chuẩn 此thử 應ưng 知tri 。 不bất 同đồng 無vô 失thất 。 瑜du 伽già 等đẳng 論luận 不bất 言ngôn 劫kiếp 數số 。 但đãn 略lược 故cố 爾nhĩ 。 故cố 第đệ 六lục 云vân 。 如như 經kinh 廣quảng 說thuyết 。 故cố 知tri 略lược 也dã 。 說thuyết 餘dư 見kiến 差sai 類loại 此thử 應ưng 悉tất 。 有hữu 義nghĩa 會hội 云vân 。 瑜du 伽già 論luận 等đẳng 依y 梵Phạm 網võng 經kinh 。 謂vị 本bổn 計kế 師sư 說thuyết 依y 定định 心tâm 。 以dĩ 伊y 師sư 迦ca 等đẳng 本bổn 上thượng 古cổ 仙tiên 。 由do 得đắc 五ngũ 通thông 不bất 如như 實thật 知tri 。 而nhi 起khởi 計kế 故cố 。 毘tỳ 婆bà 沙sa 論luận 依y 阿a 含hàm 經kinh 通thông 本bổn 未vị 計kế 說thuyết 依y 散tán 心tâm 。 諸chư 後hậu 學học 徒đồ 依y 先tiên 傳truyền 授thọ 別biệt 起khởi 計kế 故cố 。 二nhị 經kinh 影ảnh 略lược 義nghĩa 無vô 失thất 故cố 。

疏sớ/sơ 。 大đại 種chủng 常thường 無vô 常thường 等đẳng 者giả 。 問vấn 既ký 不bất 云vân 我ngã 。 云vân 何hà 邊biên 收thu 。 非phi 我ngã 後hậu 故cố 。 答đáp 文văn 雖tuy 不bất 言ngôn 。 理lý 實thật 是thị 彼bỉ 計kế 蘊uẩn 我ngã 者giả 起khởi 斯tư 計kế 也dã 。 故cố 得đắc 邊biên 收thu 。

疏sớ/sơ 。 其kỳ 全toàn 常thường 至chí 如như 何hà 全toàn 常thường 者giả 。 亦diệc 有hữu 本bổn 云vân 如như 前tiền 全toàn 常thường 。 疏sớ/sơ 既ký 不bất 同đồng 。 略lược 為vi 三tam 釋thích 。 一nhất 應ưng 云vân 如như 何hà 。 如như 何hà 即tức 是thị 隨tùy 何hà 之chi 義nghĩa 。 隨tùy 何hà 全toàn 常thường 皆giai 有hữu 自tự 我ngã 。 二nhị 應ưng 云vân 如như 四tứ 。 如như 四tứ 全toàn 常thường 中trung 皆giai 有hữu 自tự 我ngã 。 三tam 應ưng 云vân 如như 前tiền 。 如như 前tiền 常thường 言ngôn 結kết 指chỉ 前tiền 也dã 。 三tam 皆giai 有hữu 理lý 。 應ưng 從tùng 多đa 本bổn 。

疏sớ/sơ 。 一nhất 箇cá 邊biên 見kiến 至chí 是thị 何hà 見kiến 者giả 。 而nhi 有hữu 解giải 云vân 。 一nhất 箇cá 邊biên 見kiến 緣duyên 上thượng 下hạ 生sanh 。 屬thuộc 前tiền 文văn 者giả 不bất 然nhiên 此thử 屬thuộc 下hạ 也dã 。 牒điệp 以dĩ 為vi 問vấn 緣duyên 上thượng 為vi 常thường 。 下hạ 為vi 無vô 常thường 。 從tùng 多đa 分phần 說thuyết 。 四tứ 分phần/phân 常thường 中trung 大đại 種chủng 與dữ 心tâm 非phi 上thượng 下hạ 故cố 。 或hoặc 依y 梵Phạm 說thuyết 名danh 上thượng 無vô 失thất 。 然nhiên 闕khuyết 下hạ 義nghĩa 。

疏sớ/sơ 。 此thử 雖tuy 非phi 斷đoạn 至chí 是thị 染nhiễm 惠huệ 者giả 。 非phi 無vô 常thường 解giải 皆giai 名danh 斷đoạn 見kiến 。 撥bát 後hậu 永vĩnh 無vô 方phương 名danh 斷đoạn 見kiến 。 故cố 此thử 非phi 斷đoạn 。 問vấn 緣duyên 下hạ 無vô 常thường 與dữ 緣duyên 上thượng 常thường 。 二nhị 見kiến 俱câu 耶da 。 答đáp 不bất 俱câu 。 無vô 一nhất 心tâm 中trung 有hữu 二nhị 惠huệ 故cố 。

疏sớ/sơ 。 此thử 總tổng 是thị 我ngã 等đẳng 者giả 。 總tổng 計kế 五ngũ 蘊uẩn 。 而nhi 作tác 一nhất 我ngã 。 更cánh 無vô 差sai 異dị 。 蘊uẩn 無vô 不bất 遍biến 。 如như 次thứ 名danh 為vi 遍biến 滿mãn 。 無vô 二nhị 。 無vô 異dị 。 無vô 缺khuyết 。

疏sớ/sơ 。 我ngã 有hữu 色sắc 等đẳng 者giả 。 即tức 有hữu 色sắc 我ngã 有hữu 彼bỉ 想tưởng 故cố 名danh 為vi 有hữu 想tưởng 。 問vấn 既ký 云vân 死tử 後hậu 而nhi 有hữu 於ư 想tưởng 。 復phục 約ước 於ư 地địa 如như 何hà 得đắc 云vân 我ngã 有hữu 於ư 想tưởng 名danh 有hữu 想tưởng 耶da 。 答đáp 由do 我ngã 有hữu 想tưởng 後hậu 隨tùy 生sanh 處xứ 名danh 為vi 有hữu 想tưởng 。 非phi 今kim 時thời 無vô 後hậu 方phương 有hữu 也dã 。 不bất 爾nhĩ 無vô 想tưởng 俱câu 非phi 八bát 論luận 不bất 應ưng 各các 八bát 。

疏sớ/sơ 。 二nhị 我ngã 無vô 色sắc 等đẳng 者giả 。 問vấn 四tứ 無vô 色sắc 蘊uẩn 總tổng 為vi 一nhất 我ngã 。 為vi 別biệt 為vi 四tứ 。 答đáp 別biệt 計kế 為vi 四tứ 。 若nhược 爾nhĩ 想tưởng 蘊uẩn 而nhi 為vi 我ngã 者giả 。 云vân 何hà 得đắc 言ngôn 我ngã 有hữu 想tưởng 耶da 。 必tất 有hữu 於ư 他tha 方phương 名danh 有hữu 故cố 。 答đáp 有hữu 彼bỉ 想tưởng 用dụng 名danh 為vi 有hữu 想tưởng 。

疏sớ/sơ 。 一nhất 想tưởng 者giả 在tại 前tiền 三tam 無vô 色sắc 等đẳng 者giả 。 問vấn 何hà 為vi 名danh 一nhất 。 答đáp 唯duy 一nhất 意ý 識thức 餘dư 五ngũ 無vô 故cố 。 故cố 婆bà 沙sa 論luận 云vân 。 由do 彼bỉ 諸chư 想tưởng 一nhất 門môn 轉chuyển 故cố 說thuyết 名danh 一nhất 想tưởng 。

疏sớ/sơ 。 種chủng 種chủng 想tưởng 在tại 欲dục 色sắc 界giới 等đẳng 者giả 。 故cố 婆bà 沙sa 云vân 。 由do 彼bỉ 諸chư 想tưởng 六lục 四tứ 門môn 轉chuyển 。 及cập 緣duyên 種chủng 種chủng 境cảnh 界giới 。 起khởi 故cố 。

疏sớ/sơ 。 純thuần 有hữu 苦khổ 至chí 尋tầm 伺tứ 皆giai 客khách 得đắc 起khởi 者giả 。 由do 依y 等đẳng 至chí 而nhi 能năng 起khởi 通thông 。 見kiến 苦khổ 樂lạc 等đẳng 而nhi 後hậu 起khởi 執chấp 。 依y 尋tầm 。 伺tứ 者giả 憑bằng 邪tà 師sư 教giáo 說thuyết 樂nhạo/nhạc/lạc 等đẳng 事sự 處xứ 所sở 差sai 別biệt 因nhân 執chấp 而nhi 生sanh 。 或hoặc 見kiến 現hiện 世thế 苦khổ 樂lạc 等đẳng 。 因nhân 茲tư 搆câu 盡tận 計kế 論luận 而nhi 起khởi 。 此thử 世thế 既ký 苦khổ 。 他tha 世thế 亦diệc 然nhiên 。 樂nhạo/nhạc/lạc 等đẳng 亦diệc 然nhiên 。

論luận 。 無vô 想tưởng 俱câu 非phi 各các 有hữu 八bát 論luận 者giả 。 問vấn 何hà 故cố 有hữu 相tương/tướng 具cụ 有hữu 十thập 六lục 無vô 想tưởng 俱câu 非phi 俱câu 除trừ 後hậu 八bát 。 答đáp 後hậu 之chi 八bát 種chủng 云vân 小tiểu 樂nhạo/nhạc/lạc 等đẳng 。 明minh 皆giai 有hữu 想tưởng 。 故cố 無vô 想tưởng 無vô 想tưởng 復phục 明minh 利lợi 。 俱câu 非phi 亦diệc 闕khuyết 。 疏sớ/sơ 。 見kiến 他tha 得đắc 定định 等đẳng 者giả 。 問vấn 何hà 故cố 有hữu 想tưởng 不bất 言ngôn 見kiến 他tha 得đắc 定định 生sanh 等đẳng 。 答đáp 無vô 想tưởng 處xứ 一nhất 。 故cố 要yếu 見kiến 他tha 自tự 方phương 生sanh 執chấp 。 有hữu 想tưởng 不bất 爾nhĩ 何hà 得đắc 為vi 例lệ 。 或hoặc 影ảnh 顯hiển 也dã 。 不bất 及cập 前tiền 釋thích 。

疏sớ/sơ 。 等đẳng 至chí 尋tầm 伺tứ 皆giai 客khách 等đẳng 起khởi 者giả 。 按án 婆bà 沙sa 云vân 。 諸chư 尋tầm 伺tứ 者giả 執chấp 色sắc 為vi 我ngã 。 見kiến 或hoặc 有hữu 時thời 熟thục 眠miên 。 悶muộn 絕tuyệt 苦khổ 受thọ 所sở 切thiết 似tự 全toàn 無vô 想tưởng 。 便tiện 作tác 是thị 念niệm 。 我ngã 雖tuy 有hữu 色sắc 而nhi 無vô 其kỳ 想tưởng 。 如như 於ư 此thử 世thế 他tha 世thế 亦diệc 爾nhĩ 。 由do 此thử 故cố 云vân 死tử 後hậu 無vô 想tưởng 。 准chuẩn 此thử 未vị 必tất 計kế 生sanh 無vô 想tưởng 方phương 名danh 無vô 想tưởng 。 與dữ 前tiền 得đắc 定định 計kế 無vô 想tưởng 別biệt 。 前tiền 有hữu 苦khổ 等đẳng 亦diệc 准chuẩn 此thử 知tri 。

論luận 。 俱câu 非phi 八bát 者giả 。 列liệt 之chi 如như 疏sớ/sơ 。 按án 婆bà 沙sa 論luận 略lược 拾thập 要yếu 云vân 。 一nhất 諸chư 尋tầm 伺tứ 者giả 執chấp 色sắc 為vi 我ngã 。 彼bỉ 見kiến 有hữu 情tình 想tưởng 不bất 明minh 了liễu 。 便tiện 作tác 是thị 念niệm 。 說thuyết 我ngã 有hữu 色sắc 。 非phi 有hữu 想tưởng 非phi 無vô 想tưởng 。 如như 於ư 此thử 世thế 他tha 世thế 亦diệc 爾nhĩ 。 非phi 由do 彼bỉ 定định 可khả 起khởi 此thử 執chấp 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 要yếu 離ly 無Vô 所Sở 有Hữu 處Xứ 染nhiễm 者giả 。 方phương 執chấp 非Phi 想Tưởng 非Phi 非Phi 想Tưởng 處Xứ 。 諸chư 蘊uẩn 為vi 我ngã 。 彼bỉ 既ký 無vô 色sắc 此thử 執chấp 理lý 無vô 。 有hữu 依y 別biệt 義nghĩa 說thuyết 得đắc 彼bỉ 定định 亦diệc 有hữu 此thử 執chấp 。 謂vị 生sanh 故cố 色sắc 已dĩ 離ly 無Vô 所Sở 有Hữu 處Xứ 染nhiễm 者giả 。 執chấp 彼bỉ 非phi 想tưởng 非phi 非phi 相tướng 處xứ 諸chư 蘊uẩn 為vi 我ngã 。 彼bỉ 所sở 執chấp 我ngã 體thể 雖tuy 非phi 色sắc 。 而nhi 與dữ 色sắc 合hợp 名danh 有hữu 色sắc 我ngã 。 如như 說thuyết 髣phảng 人nhân 人nhân 體thể 有hữu 髣phảng 。 彼bỉ 雖tuy 不bất 執chấp 以dĩ 色sắc 為vi 我ngã 。 而nhi 所sở 執chấp 我ngã 未vị 離ly 色sắc 故cố 。 乃nãi 至chí 命mạng 終chung 。 猶do 隨tùy 身thân 故cố 。 故cố 說thuyết 有hữu 色sắc 。 由do 所sở 入nhập 定định 想tưởng 不bất 明minh 了liễu 。 故cố 執chấp 我ngã 現hiện 非phi 有hữu 想tưởng 非phi 無vô 想tưởng 。 死tử 後hậu 亦diệc 然nhiên 。 許hứa 無vô 色sắc 界giới 亦diệc 有hữu 色sắc 者giả 。 彼bỉ 許hứa 有hữu 執chấp 。 非Phi 想Tưởng 非Phi 非Phi 想Tưởng 處Xứ 。 我ngã 實thật 有hữu 色sắc 而nhi 非phi 有hữu 想tưởng 。 亦diệc 非phi 無vô 想tưởng 。 二nhị 得đắc 彼bỉ 定định 者giả 執chấp 彼bỉ 非Phi 想Tưởng 非Phi 非Phi 想Tưởng 處Xứ 。 諸chư 無vô 色sắc 蘊uẩn 以dĩ 之chi 為vi 我ngã 。 或hoặc 為vi 我ngã 所sở 。 彼bỉ 所sở 執chấp 我ngã 無vô 色sắc 為vi 性tánh 。 或hoặc 有hữu 無vô 色sắc 名danh 無vô 色sắc 我ngã 。 由do 入nhập 彼bỉ 定định 想tưởng 不bất 明minh 了liễu 故cố 。 執chấp 我ngã 現hiện 非phi 有hữu 想tưởng 非phi 無vô 相tướng 死tử 後hậu 亦diệc 然nhiên 。 諸chư 尋tầm 伺tứ 者giả 執chấp 無vô 色sắc 為vi 我ngã 。 彼bỉ 見kiến 有hữu 情tình 想tưởng 不bất 明minh 了liễu 。 便tiện 作tác 是thị 念niệm 。 我ngã 無vô 色sắc 非phi 有hữu 想tưởng 非phi 無vô 想tưởng 。 第đệ 三tam 句cú 中trung 而nhi 有hữu 三tam 節tiết 。 初sơ 唯duy 尋tầm 伺tứ 中trung 許hứa 依y 定định 。 後hậu 許hứa 有hữu 色sắc 。 所sở 有hữu 喻dụ 等đẳng 並tịnh 同đồng 初sơ 句cú 。

疏sớ/sơ 。 一nhất 由do 彼bỉ 定định 時thời 分phần/phân 促xúc 等đẳng 者giả 。 由do 時thời 促xúc 故cố 隨tùy 緣duyên 一nhất 蘊uẩn 名danh 一nhất 一nhất 也dã 。 故cố 後hậu 起khởi 等đẳng 得đắc 有hữu 邊biên 名danh 。 餘dư 准chuẩn 此thử 知tri 。

論luận 。 七thất 斷đoạn 滅diệt 者giả 。 具cụ 如như 疏sớ/sơ 明minh 。 又hựu 阿a 含hàm 經Kinh 云vân 。 有hữu 沙Sa 門Môn 。 婆Bà 羅La 門Môn 作tác 如như 是thị 見kiến 。 起khởi 如như 是thị 論luận 。 一nhất 云vân 我ngã 身thân 四tứ 大đại 。 從tùng 父phụ 母mẫu 生sanh 。 孔khổng 鋪phô 長trưởng 養dưỡng 。 然nhiên 是thị 無vô 常thường 。 二nhị 云vân 此thử 我ngã 不bất 得đắc 名danh 斷đoạn 滅diệt 。 我ngã 欲dục 界giới 諸chư 天thiên 。 斷đoạn 滅diệt 無vô 餘dư 。 三tam 此thử 非phi 斷đoạn 滅diệt 。 色sắc 界giới 化hóa 生sanh 。 諸chư 根căn 具cụ 足túc 。 斷đoạn 滅diệt 無vô 餘dư 。 四tứ 此thử 非phi 斷đoạn 滅diệt 。 我ngã 無vô 邊biên 空không 處xứ 斷đoạn 滅diệt 。 乃nãi 至chí 非phi 想tưởng 。 皆giai 後hậu 非phi 前tiền 立lập 為vi 斷đoạn 滅diệt 。

成Thành 唯Duy 識Thức 論Luận 演Diễn 祕Bí 卷quyển 第đệ 五ngũ (# 本bổn 終chung )#

成Thành 唯Duy 識Thức 論Luận 演Diễn 祕Bí 卷quyển 第đệ 五ngũ (# 末mạt )#

論luận 。 三tam 邪tà 見kiến 等đẳng 者giả 。 謗báng 因nhân 果quả 等đẳng 。 瑜du 伽già 第đệ 七thất 。 五ngũ 十thập 五ngũ 。 五ngũ 十thập 八bát 。 對đối 法pháp 第đệ 一nhất 互hỗ 有hữu 不bất 同đồng 。 如như 瑜du 伽già 鈔sao 會hội 。 問vấn 五ngũ 十thập 八bát 云vân 。 邪tà 見kiến 者giả 一nhất 切thiết 倒đảo 見kiến 皆giai 名danh 邪tà 見kiến 。 當đương 知tri 此thử 見kiến 。 略lược 有hữu 二nhị 種chủng 。 除trừ 邪tà 見kiến 外ngoại 餘dư 四tứ 。 一nhất 切thiết 皆giai 名danh 增tăng 益ích 邪tà 見kiến 。 謗báng 因nhân 及cập 謗báng 果quả 等đẳng 所sở 有hữu 諸chư 見kiến 皆giai 名danh 損tổn 減giảm 。 對đối 法pháp 第đệ 一nhất 云vân 。 四tứ 是thị 增tăng 益ích 。 於ư 所sở 知tri 境cảnh 增tăng 益ích 自tự 性tánh 。 及cập 差sai 別biệt 故cố 。 即tức 邪tà 見kiến 外ngoại 餘dư 之chi 四tứ 見kiến 。 一nhất 多đa 分phần 是thị 損tổn 減giảm 見kiến 。 一nhất 多đa 分phần 者giả 由do 邪tà 分phân 別biệt 不bất 必tất 損tổn 減giảm 故cố 。 一nhất 言ngôn 全toàn 損tổn 。 一nhất 云vân 多đa 分phần 。 何hà 乃nãi 乖quai 角giác 。 答đáp 五ngũ 十thập 八bát 中trung 偏thiên 指chỉ 謗báng 因nhân 果quả 等đẳng 邪tà 見kiến 云vân 皆giai 損tổn 減giảm 。 對đối 法pháp 通thông 說thuyết 。 一nhất 切thiết 邪tà 見kiến 。 故cố 云vân 多đa 分phần 。 如như 計kế 釋Thích 梵Phạm 常thường 恆hằng 不bất 易dị 為vi 物vật 等đẳng 因nhân 。 非phi 損tổn 減giảm 故cố 對đối 望vọng 不bất 同đồng 故cố 無vô 有hữu 失thất 。 更cánh 有hữu 異dị 同đồng 。 如như 二nhị 論luận 鈔sao 會hội 。

論luận 。 無vô 二nhị 因nhân 論luận 者giả 。 依y 宿túc 住trụ 計kế 如như 疏sớ/sơ 所sở 明minh 。 依y 尋tầm 。 伺tứ 者giả 按án 婆bà 沙sa 云vân 。 二nhị 由do 尋tầm 。 伺tứ 虛hư 妄vọng 推thôi 求cầu 。 今kim 身thân 所sở 更cánh 既ký 皆giai 能năng 憶ức 。 前tiền 身thân 若nhược 有hữu 彼bỉ 所sở 更cánh 事sự 今kim 亦diệc 應ưng 憶ức 。 既ký 不bất 能năng 憶ức 故cố 知tri 彼bỉ 無vô 。 餘dư 如như 章chương 辨biện 。 問vấn 既ký 曰viết 宿túc 通thông 何hà 不bất 能năng 憶ức 出xuất 心tâm 前tiền 事sự 。 答đáp 外ngoại 道đạo 極cực 知tri 不bất 逾du 八bát 十thập 。 彼bỉ 入nhập 時thời 心tâm 望vọng 後hậu 出xuất 心tâm 隔cách 五ngũ 百bách 劫kiếp 故cố 不bất 能năng 憶ức 。 中trung 五ngũ 百bách 劫kiếp 而nhi 無vô 心tâm 故cố 復phục 何hà 所sở 憶ức 。 由do 此thử 猶do 執chấp 生sanh 。 問vấn 彼bỉ 心tâm 雖tuy 無vô 色sắc 身thân 是thị 有hữu 。 豈khởi 不bất 見kiến 耶da 。 若nhược 云vân 不bất 見kiến 。 便tiện 違vi 宿túc 住trụ 憶ức 八bát 事sự 義nghĩa 。 若nhược 許hứa 見kiến 者giả 因nhân 彼bỉ 身thân 生sanh 。 此thử 何hà 無vô 因nhân 。 答đáp 雖tuy 見kiến 色sắc 身thân 不bất 知tri 彼bỉ 身thân 有hữu 之chi 所sở 因nhân 。 以dĩ 見kiến 不bất 踰du 五ngũ 百bách 劫kiếp 故cố 。 既ký 彼bỉ 身thân 有hữu 不bất 見kiến 因nhân 生sanh 。 所sở 以dĩ 今kim 身thân 。 不bất 以dĩ 所sở 見kiến 。 即tức 身thân 而nhi 起khởi 。 有hữu 惑hoặc 者giả 云vân 。 宿túc 命mạng 。 尋tầm 伺tứ 皆giai 不bất 能năng 憶ức 無vô 想tưởng 沒một 後hậu 出xuất 心tâm 前tiền 事sự 。 名danh 二nhị 無vô 因nhân 。 此thử 由do 見kiến 疏sớ/sơ 答đáp 問vấn 之chi 中trung 而nhi 以dĩ 二nhị 義nghĩa 。 唯duy 約ước 無vô 想tưởng 以dĩ 答đáp 前tiền 難nạn/nan 。 因nhân 致trí 斯tư 迷mê 。 學học 者giả 應ưng 知tri 。

論luận 。 或hoặc 計kế 自tự 在tại 等đẳng 者giả 。 問vấn 此thử 等đẳng 邪tà 見kiến 及cập 我ngã 我ngã 所sở 。 見kiến 戒giới 二nhị 取thủ 。 皆giai 非phi 六lục 十thập 二nhị 見kiến 所sở 攝nhiếp 。 豈khởi 不bất 違vi 經kinh 。 故cố 阿a 含hàm 經Kinh 云vân 。 諸chư 有hữu 沙Sa 門Môn 。 婆Bà 羅La 門Môn 等đẳng 本bổn 見kiến 。 末mạt 見kiến 無vô 數số 種chủng 種chủng 。 隨tùy 意ý 所sở 說thuyết 盡tận 入nhập 。 六lục 十thập 二nhị 見kiến 。 盡tận 是thị 不bất 過quá 。 猶do 如như 巧xảo 捕bộ 魚ngư 師sư 以dĩ 細tế 目mục 網võng 覆phú 小tiểu 水thủy 上thượng 。 當đương 知tri 池trì 中trung 水thủy 性tánh 之chi 類loại 。 皆giai 入nhập 網võng 內nội 。 無vô 逃đào 避tị 處xứ 。 答đáp 有hữu 義nghĩa 解giải 云vân 。 理lý 實thật 別biệt 迷mê 四Tứ 諦Đế 邪tà 見kiến 。 隨tùy 應ứng 攝nhiếp 入nhập 全toàn 常thường 等đẳng 中trung 。 然nhiên 今kim 此thử 論luận 於ư 邊biên 見kiến 中trung 說thuyết 全toàn 常thường 等đẳng 。 故cố 全toàn 常thường 等đẳng 不bất 攝nhiếp 邪tà 見kiến 。 由do 此thử 應ưng 知tri 。 但đãn 邊biên 見kiến 者giả 全toàn 常thường 等đẳng 攝nhiếp 。 非phi 全toàn 常thường 等đẳng 皆giai 邊biên 見kiến 攝nhiếp 。 四Tứ 諦Đế 邪tà 見kiến 在tại 全toàn 常thường 等đẳng 。 非phi 邊biên 見kiến 故cố 。 詳tường 曰viết 。 釋thích 猶do 未vị 盡tận 。 理lý 亦diệc 難nạn/nan 詳tường 。 經Kinh 云vân 本bổn 末mạt 無vô 數số 之chi 見kiến 。 入nhập 六lục 十thập 二nhị 。 豈khởi 我ngã 我ngã 所sở 見kiến 。 戒giới 取thủ 等đẳng 而nhi 非phi 邪tà 見kiến 。 是thị 何hà 不bất 明minh 。 又hựu 云vân 。 此thử 論luận 於ư 邊biên 見kiến 中trung 說thuyết 全toàn 常thường 等đẳng 。 此thử 亦diệc 不bất 然nhiên 。 觀quán 彼bỉ 經kinh 中trung 。 四tứ 遍biến 常thường 等đẳng 亦diệc 依y 邊biên 見kiến 。 何hà 得đắc 唯duy 斷đoạn 論luận 依y 邊biên 說thuyết 。 今kim 為vi 二nhị 釋thích 。 一nhất 云vân 六lục 十thập 二nhị 外ngoại 餘dư 邊biên 邪tà 見kiến 依y 前tiền 後hậu 際tế 。 以dĩ 六lục 十thập 二nhị 而nhi 起khởi 執chấp 者giả 。 亦diệc 皆giai 攝nhiếp 入nhập 六lục 十thập 二nhị 中trung 。 如như 四tứ 全toàn 常thường 。 經kinh 等đẳng 但đãn 約ước 依y 定định 等đẳng 起khởi 。 亦diệc 有hữu 不bất 依y 等đẳng 至chí 起khởi 執chấp 。 雖tuy 依y 尋tầm 伺tứ 復phục 多đa 差sai 別biệt 。 此thử 等đẳng 皆giai 入nhập 四tứ 全toàn 常thường 中trung 。 餘dư 准chuẩn 此thử 知tri 。 經kinh 據cứ 此thử 理lý 名danh 攝nhiếp 餘dư 見kiến 。 此thử 即tức 少thiểu 分phần 一nhất 切thiết 之chi 義nghĩa 。 亦diệc 如như 四Tứ 諦Đế 攝nhiếp 一nhất 切thiết 法pháp 。 苦khổ 稱xưng 眾chúng 苦khổ 。 餘dư 諦đế 亦diệc 然nhiên 。 言ngôn 攝nhiếp 餘dư 見kiến 。 亦diệc 據cứ 同đồng 類loại 相tương/tướng 攝nhiếp 說thuyết 也dã 。 二nhị 依y 品phẩm 類loại 以dĩ 輕khinh 從tùng 重trọng/trùng 名danh 攝nhiếp 一nhất 切thiết 。 餘dư 見kiến 是thị 彼bỉ 六lục 十thập 二nhị 見kiến 。 見kiến 類loại 同đồng 故cố 。 同đồng 類loại 見kiến 中trung 復phục 有hữu 同đồng 異dị 。 我ngã 見kiến 即tức 是thị 邊biên 見kiến 之chi 類loại 。 邊biên 依y 起khởi 故cố 。 邪tà 見kiến 計kế 彼bỉ 自tự 在tại 常thường 。 等đẳng 常thường 邊biên 之chi 類loại 。 雖tuy 非phi 我ngã 後hậu 而nhi 計kế 。 於ư 常thường 常thường 相tương 似tự 故cố 。 餘dư 准chuẩn 可khả 知tri 。 二nhị 取thủ 隨tùy 執chấp 何hà 見kiến 法pháp 等đẳng 即tức 是thị 彼bỉ 類loại 。 由do 此thử 二nhị 取thủ 。 及cập 我ngã 我ngã 所sở 。 應ưng 皆giai 攝nhiếp 入nhập 六lục 十thập 二nhị 中trung 。 亦diệc 如như 五ngũ 見kiến 總tổng 名danh 邪tà 見kiến 。 邪tà 見kiến 類loại 故cố 。 又hựu 輕khinh 從tùng 重trọng/trùng 如như 言ngôn 王vương 臣thần 。 臣thần 亦diệc 名danh 王vương 。 經kinh 作tác 法pháp 中trung 但đãn 據cứ 重trùng 說thuyết 。

疏sớ/sơ 。 既ký 無vô 邊biên 見kiến 中trung 攝nhiếp 諦đế 斷đoạn 文văn 者giả 。 五ngũ 十thập 八bát 中trung 而nhi 有hữu 文văn 說thuyết 。 但đãn 撿kiểm 文văn 者giả 而nhi 疎sơ 略lược 故cố 致trí 有hữu 斯tư 斷đoạn 。 故cố 彼bỉ 論luận 云vân 。 即tức 用dụng 如như 是thị 薩tát 迦ca 耶da 見kiến 。 以dĩ 為vi 依y 止chỉ 。 於ư 五ngũ 趣thú 蘊uẩn 見kiến 我ngã 斷đoạn 常thường 。 故cố 邊biên 執chấp 見kiến 亦diệc 迷mê 於ư 苦khổ 。

論luận 。 四tứ 見kiến 取thủ 等đẳng 者giả 。 然nhiên 准chuẩn 有hữu 宗tông 但đãn 執chấp 劣liệt 法pháp 以dĩ 為vi 勝thắng 者giả 。 即tức 名danh 見kiến 取thủ 不bất 唯duy 執chấp 見kiến 及cập 同đồng 時thời 蘊uẩn 。 故cố 俱câu 舍xá 論luận 十thập 九cửu 云vân 。 於ư 劣liệt 謂vị 勝thắng 名danh 為vi 見kiến 取thủ 。 執chấp 劣liệt 為vi 勝thắng 總tổng 名danh 見kiến 取thủ 。 理lý 實thật 應ưng 立lập 見kiến 等đẳng 取thủ 名danh 。 略lược 去khứ 等đẳng 言ngôn 但đãn 名danh 見kiến 取thủ 。

論luận 。 五Ngũ 戒Giới 禁cấm 取thủ 等đẳng 者giả 。 又hựu 准chuẩn 有hữu 宗tông 但đãn 執chấp 非phi 因nhân 以dĩ 為vi 因nhân 者giả 即tức 名danh 戒giới 取thủ 。 不bất 唯duy 執chấp 戒giới 及cập 同đồng 時thời 蘊uẩn 。 故cố 但đãn 舍xá 云vân 。 於ư 非phi 因nhân 。 道đạo 謂vị 因nhân 。 道đạo 見kiến 。 一nhất 切thiết 總tổng 說thuyết 名danh 戒giới 禁cấm 取thủ 。 非phi 解giải 脫thoát 道đạo 妄vọng 起khởi 道đạo 執chấp 。 理lý 實thật 應ưng 立lập 戒giới 禁cấm 等đẳng 取thủ 名danh 。 略lược 去khứ 等đẳng 言ngôn 但đãn 名danh 戒giới 禁cấm 取thủ 。

疏sớ/sơ 。 然nhiên 於ư 一nhất 聚tụ 至chí 言ngôn 等đẳng 亦diệc 得đắc 者giả 。 雖tuy 見kiến 眷quyến 屬thuộc 而nhi 不bất 別biệt 計kế 。 然nhiên 戒giới 聚tụ 中trung 見kiến 最tối 為vi 勝thắng 。 舉cử 勝thắng 等đẳng 劣liệt 而nhi 置trí 等đẳng 言ngôn 。 亦diệc 無vô 有hữu 失thất 。 不bất 同đồng 小Tiểu 乘Thừa 而nhi 立lập 等đẳng 字tự 。

論luận 。 然nhiên 有hữu 處xứ 說thuyết 至chí 名danh 戒giới 取thủ 者giả 。 按án 顯hiển 揚dương 論luận 第đệ 一nhất 云vân 。 四tứ 見kiến 取thủ 謂vị 於ư 前tiền 三tam 見kiến 及cập 見kiến 所sở 依y 蘊uẩn 。 計kế 最tối 勝thắng 上thượng 及cập 與dữ 第đệ 一nhất 。 對đối 法pháp 第đệ 一nhất 云vân 。 謂vị 於ư 諸chư 目mục 及cập 所sở 依y 五ngũ 取thủ 蘊uẩn 等đẳng 。 隨tùy 觀quán 執chấp 為vi 最tối 勝thắng 。 為vi 上thượng 為vi 妙diệu 。 五ngũ 蘊uẩn 同đồng 之chi 。 又hựu 顯hiển 揚dương 第đệ 一nhất 云vân 。 五Ngũ 戒Giới 禁cấm 取thủ 。 謂vị 於ư 前tiền 諸chư 見kiến 及cập 所sở 依y 蘊uẩn 計kế 為vi 清thanh 淨tịnh 解giải 脫thoát 出xuất 離ly 。 對đối 法pháp 第đệ 一nhất 云vân 。 於ư 諸chư 戒giới 及cập 戒giới 禁cấm 所sở 依y 五ngũ 取thủ 蘊uẩn 等đẳng 。 隨tùy 觀quán 執chấp 為vi 清thanh 淨tịnh 為vi 解giải 脫thoát 為vi 出xuất 離ly 。 五ngũ 蘊uẩn 大đại 同đồng 。 瑜du 伽già 第đệ 八bát 大đại 意ý 同đồng 彼bỉ 顯hiển 揚dương 等đẳng 說thuyết 。

論luận 。 不bất 爾nhĩ 如như 何hà 非phi 滅diệt 計kế 滅diệt 等đẳng 者giả 。 按án 五ngũ 十thập 八bát 云vân 。 又hựu 沙Sa 門Môn 等đẳng 謂vị 說thuyết 現hiện 法pháp 涅Niết 槃Bàn 論luận 者giả 。 所sở 有hữu 邪tà 見kiến 。 又hựu 有hữu 橫hoạnh/hoành 計kế 諸chư 邪tà 解giải 脫thoát 。 所sở 有hữu 邪tà 見kiến 。 如như 是thị 諸chư 見kiến 。 是thị 迷mê 滅Diệt 諦Đế 所sở 起khởi 邪tà 見kiến 。 又hựu 云vân 。 又hựu 彼bỉ 外ngoại 道đạo 作tác 如như 是thị 計kế 。 我ngã 等đẳng 所sở 行hành 。 若nhược 行hành 若nhược 道đạo 是thị 真chân 行hành 道Đạo 。 能năng 盡tận 能năng 出xuất 一nhất 切thiết 諸chư 苦khổ 。 如như 是thị 亦diệc 名danh 迷mê 道đạo 邪tà 見kiến 。 非phi 涅Niết 槃Bàn 法Pháp 。 計kế 為vi 涅Niết 槃Bàn 。 名danh 非phi 勝thắng 計kế 勝thắng 。 非phi 無vô 漏lậu 道Đạo 實thật 非phi 離ly 苦khổ 。 計kế 為vi 真chân 道đạo 能năng 出xuất 於ư 苦khổ 。 名danh 非phi 淨tịnh 計kế 淨tịnh 。

論luận 。 如như 是thị 總tổng 別biệt 等đẳng 者giả 。 釋thích 如như 疏sớ/sơ 。 燈đăng 。 今kim 助trợ 一nhất 釋thích 言ngôn 貪tham 等đẳng 六lục 名danh 之chi 為vi 總tổng 。 惡ác 見kiến 開khai 五ngũ 名danh 之chi 為vi 別biệt 。 今kim 雙song 言ngôn 之chi 名danh 為vi 總tổng 別biệt 十thập 煩phiền 惱não 也dã 。 或hoặc 可khả 。 疏sớ/sơ 云vân 若nhược 總tổng 若nhược 別biệt 。 意ý 亦diệc 同đồng 此thử 。

疏sớ/sơ 。 謂vị 要yếu 不bất 違vi 至chí 我ngã 新tân 不bất 常thường 者giả 。 假giả 興hưng 於ư 難nạn/nan 生sanh 下hạ 引dẫn 教giáo 及cập 世thế 事sự 文văn 。

論luận 。 學học 現hiện 觀quán 者giả 起khởi 如như 是thị 怖bố 等đẳng 者giả 。 是thị 八bát 十thập 六lục 。 對đối 法pháp 第đệ 七thất 二nhị 論luận 文văn 也dã 。 故cố 瑜du 伽già 云vân 。 又hựu 由do 二nhị 緣duyên 依y 止chỉ 無vô 我ngã 勝thắng 解giải 之chi 欲dục 。 於ư 彼bỉ 涅Niết 槃Bàn 由do 驚kinh 恐khủng 故cố 其kỳ 心tâm 退thoái 逐trục 。 一nhất 由do 於ư 此thử 欲dục 不bất 善thiện 串xuyến 習tập 未vị 到đáo 究cứu 竟cánh 故cố 。 二nhị 於ư 作tác 意ý 時thời 由do 彼bỉ 因nhân 緣duyên 念niệm 忘vong 失thất 故cố 。 當đương 爾nhĩ 之chi 時thời 。 於ư 諸chư 行hành 中trung 。 了liễu 唯duy 行hành 智trí 其kỳ 心tâm 愚ngu 昧muội 。 數sác 數sác 思tư 惟duy 我ngã 我ngã 爾nhĩ 時thời 當đương 何hà 所sở 在tại 。 尋tầm 求cầu 我ngã 行hành 微vi 細tế 俱câu 行hành 障chướng 礙ngại 而nhi 轉chuyển 。 由do 此thử 緣duyên 故cố 。 彼bỉ 作tác 是thị 思tư 。 我ngã 當đương 不bất 有hữu 。 不bất 作tác 是thị 念niệm 。 唯duy 有hữu 諸chư 行hành 當đương 來lai 不bất 有hữu 。 彼bỉ 由do 如như 是thị 。 隨tùy 逐trục 身thân 見kiến 。 為vi 依y 止chỉ 故cố 。 發phát 生sanh 變biến 易dị 隨tùy 轉chuyển 之chi 識thức 。 由do 驚kinh 恐khủng 故cố 於ư 彼bỉ 寂tịch 滅diệt 其kỳ 心tâm 退thoái 還hoàn 。 釋thích 曰viết 。 雖tuy 了liễu 唯duy 有hữu 諸chư 行hành 無vô 我ngã 。 由do 緣duyên 行hành 心tâm 尚thượng 昧muội 劣liệt 故cố 。 數sác 數sác 思tư 惟duy 我ngã 何hà 所sở 在tại 。 即tức 思tư 我ngã 心tâm 。 能năng 為vi 障chướng 礙ngại 。 便tiện 執chấp 我ngã 無vô 更cánh 不bất 念niệm 言ngôn 唯duy 有hữu 諸chư 行hành 。 故cố 於ư 涅Niết 槃Bàn 。 而nhi 生sanh 驚kinh 恐khủng 。 對đối 法pháp 論luận 云vân 。 俱câu 生sanh 邊biên 見kiến 者giả 斷đoạn 見kiến 所sở 攝nhiếp 。 由do 此thử 見kiến 故cố 於ư 涅Niết 槃Bàn 界giới 。 其kỳ 心tâm 退thoái 轉chuyển 。 生sanh 大đại 怖bố 畏úy 。 謂vị 我ngã 我ngã 今kim 者giả 何hà 在tại 耶da 。 然nhiên 疏sớ/sơ 中trung 云vân 。 八bát 十thập 八bát 者giả 。 而nhi 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 錯thác 六lục 為vi 八bát 。 二nhị 舉cử 八bát 等đẳng 六lục 。 六lục 正chánh 所sở 引dẫn 。 八bát 中trung 亦diệc 有hữu 斷đoạn 見kiến 之chi 文văn 。 故cố 兼kiêm 言ngôn 矣hĩ 。 舉cử 兼kiêm 顯hiển 正chánh 不bất 言ngôn 六lục 也dã 。 問vấn 引dẫn 證chứng 俱câu 生sanh 對đối 法pháp 可khả 爾nhĩ 。 瑜du 伽già 如như 何hà 。 答đáp 八bát 十thập 八bát 文văn 如như 燈đăng 已dĩ 釋thích 。 八bát 十thập 六lục 者giả 。 亦diệc 是thị 俱câu 生sanh 。 何hà 以dĩ 為vi 明minh 。 答đáp 論luận 云vân 尋tầm 求cầu 我ngã 行hành 微vi 細tế 俱câu 行hành 。 又hựu 云vân 彼bỉ 由do 如như 是thị 。 隨tùy 逐trục 身thân 見kiến 。 為vi 依y 止chỉ 故cố 。 故cố 知tri 俱câu 生sanh 。 或hoặc 通thông 二nhị 見kiến 。 尋tầm 文văn 可khả 悉tất 。 問vấn 二nhị 論luận 俱câu 生sanh 為vi 凡phàm 聖thánh 起khởi 。 答đáp 俱câu 通thông 凡phàm 聖thánh 。 若nhược 爾nhĩ 何hà 故cố 八bát 十thập 六lục 云vân 。

復phục 次thứ 為vì 斷đoạn 如như 是thị 驚kinh 恐khủng 。 有hữu 二nhị 種chủng 法pháp 。 多đa 有hữu 所sở 作tác 。 乃nãi 至chí 云vân 。 若nhược 已dĩ 引dẫn 發phát 聖Thánh 諦Đế 現hiện 觀quán 。 由do 正chánh 見kiến 故cố 。 方phương 得đắc 出xuất 離ly 。 對đối 法pháp 復phục 云vân 。 今kim 者giả 我ngã 我ngã 何hà 所sở 在tại 耶da 。 准chuẩn 此thử 瑜du 伽già 唯duy 凡phàm 所sở 起khởi 。 對đối 法pháp 唯duy 聖thánh 。 答đáp 瑜du 伽già 且thả 據cứ 斷đoạn 凡phàm 起khởi 者giả 。 或hoặc 兼kiêm 斷đoạn 彼bỉ 凡phàm 聖thánh 起khởi 者giả 。 聖Thánh 諦Đế 現hiện 觀quán 其kỳ 言ngôn 通thông 故cố 。 又hựu 云vân 。 由do 於ư 此thử 欲dục 不bất 善thiện 串xuyến 習tập 未vị 到đáo 究cứu 竟cánh 而nhi 起khởi 驚kinh 恐khủng 。 即tức 有hữu 學học 聖thánh 亦diệc 未vị 究cứu 竟cánh 起khởi 亦diệc 何hà 失thất 。 對đối 法pháp 言ngôn 今kim 我ngã 何hà 在tại 者giả 。 凡phàm 。 聖thánh 作tác 彼bỉ 無vô 我ngã 解giải 時thời 俱câu 得đắc 名danh 今kim 。 又hựu 解giải 。 瑜du 伽già 據cứ 凡phàm 。 對đối 法pháp 約ước 聖thánh 。 二nhị 解giải 任nhậm 取thủ 應ưng 更cánh 審thẩm 思tư 。

論luận 。 此thử 十thập 煩phiền 惱não 誰thùy 幾kỷ 相tương 應ứng 者giả 。 諸chư 論luận 辨biện 此thử 相tương 應ứng 不bất 同đồng 。 今kim 略lược 引dẫn 之chi 。 五ngũ 十thập 五ngũ 云vân 。 無vô 明minh 與dữ 一nhất 切thiết 。 疑nghi 都đô 無vô 所sở 有hữu 。 貪tham 。 嗔sân 不bất 相tương 應ứng 。 此thử 或hoặc 與dữ 慢mạn 。 見kiến 。 謂vị 染nhiễm 愛ái 時thời 或hoặc 高cao 舉cử 或hoặc 推thôi 求cầu 。 如như 染nhiễm 愛ái 憎tăng 恚khuể 亦diệc 爾nhĩ 。 慢mạn 之chi 與dữ 見kiến 我ngã 更cánh 相tương 應ưng 。 謂vị 高cao 舉cử 時thời 邪tà 復phục 推thôi 構# 。 五ngũ 十thập 八bát 云vân 。 五ngũ 見kiến 是thị 惠huệ 性tánh 故cố 互hỗ 不bất 相tương 應ứng 。 自tự 性tánh 自tự 性tánh 。 不bất 相tương 應ứng 故cố 。 貪tham 。 恚khuể 。 慢mạn 疑nghi 更cánh 相tương 違vi 故cố 互hỗ 不bất 相tương 應ứng 。 貪tham 染nhiễm 令linh 心tâm 卑ty 下hạ 。 憍kiêu 慢mạn 令linh 心tâm 高cao 舉cử 。 是thị 故cố 貪tham 。 慢mạn 更cánh 互hỗ 相tương 違vi 。 對đối 法pháp 第đệ 六lục 云vân 。 貪tham 不bất 與dữ 嗔sân 相tương 應ứng 。 一nhất 向hướng 相tương 違vi 法pháp 必tất 不bất 俱câu 故cố 。 又hựu 貪tham 不bất 與dữ 疑nghi 相tương 應ứng 。 由do 惠huệ 於ư 境cảnh 不bất 決quyết 定định 必tất 。 無vô 染nhiễm 著trước 故cố 。 餘dư 得đắc 相tương 應ứng 。 如như 貪tham 嗔sân 亦diệc 爾nhĩ 。 謂vị 嗔sân 不bất 與dữ 貪tham 。 慢mạn 。 見kiến 相tương 應ứng 。 若nhược 於ư 此thử 事sự 起khởi 憎tăng 恚khuể 。 即tức 不bất 於ư 此thử 生sanh 於ư 高cao 舉cử 及cập 推thôi 求cầu 。 與dữ 餘dư 相tương 應ứng 如như 理lý 應ưng 知tri 。 慢mạn 不bất 與dữ 嗔sân 。 疑nghi 相tương 應ứng 。 無vô 明minh 有hữu 二nhị 。 相tương 應ứng 。 不bất 共cộng 。 不bất 共cộng 不bất 與dữ 嗔sân 。 疑nghi 相tương 應ứng 。 疑nghi 不bất 與dữ 貪tham 。 慢mạn 。 見kiến 相tương 應ứng 。 會hội 如như 此thử 論luận 及cập 疏sớ/sơ 。 故cố 不bất 重trọng/trùng 云vân 。

論luận 疑nghi 遮già 順thuận 等đẳng 者giả 。 苦khổ 。 集tập 由do 是thị 因nhân 依y 處xứ 故cố 有hữu 情tình 染nhiễm 著trước 。 疑nghi 有hữu 不bất 嗔sân 滅diệt 。 道đạo 是thị 彼bỉ 怖bố 畏úy 處xứ 故cố 有hữu 情tình 不bất 愛ái 。 疑nghi 有hữu 便tiện 恚khuể 。 疑nghi 無vô 翻phiên 此thử 理lý 可khả 准chuẩn 知tri 。

論luận 。 此thử 與dữ 三tam 見kiến 或hoặc 得đắc 相tương 應ứng 等đẳng 者giả 。 有hữu 義nghĩa 分phân 別biệt 身thân 。 邊biên 二nhị 見kiến 而nhi 與dữ 嗔sân 俱câu 。 由do 俱câu 生sanh 者giả 唯duy 無vô 記ký 性tánh 嗔sân 唯duy 不bất 善thiện 故cố 非phi 彼bỉ 俱câu 。 論luận 云vân 苦khổ 蘊uẩn 但đãn 於ư 善thiện 趣thú 有hữu 苦khổ 受thọ 俱câu 名danh 有hữu 苦khổ 蘊uẩn 。 疏sớ/sơ 說thuyết 苦khổ 處xứ 又hựu 通thông 二nhị 見kiến 。 此thử 定định 不bất 然nhiên 。 詳tường 曰viết 。 乍sạ 觀quán 疏sớ/sơ 文văn 誠thành 如như 所sở 存tồn 。 細tế 尋tầm 其kỳ 理lý 理lý 即tức 無vô 違vi 。 無vô 違vi 理lý 何hà 。 答đáp 有hữu 苦khổ 之chi 處xứ 即tức 名danh 苦khổ 處xứ 。 誰thùy 云vân 要yếu 在tại 三tam 塗đồ 苦khổ 處xứ 。 又hựu 下hạ 二nhị 見kiến 五ngũ 受thọ 俱câu 門môn 。 初sơ 師sư 三tam 塗đồ 有hữu 分phân 別biệt 惑hoặc 。 今kim 依y 彼bỉ 說thuyết 。 亦diệc 不bất 相tương 違vi 。 此thử 通thông 下hạ 言ngôn 顯hiển 此thử 論luận 中trung 明minh 極cực 苦khổ 處xứ 通thông 有hữu 分phân 別biệt 。 俱câu 生sanh 二nhị 惑hoặc 故cố 指chỉ 如như 下hạ 。 非phi 說thuyết 俱câu 生sanh 。 分phân 別biệt 二nhị 見kiến 皆giai 與dữ 嗔sân 俱câu 。 由do 此thử 苦khổ 處xứ 分phân 別biệt 二nhị 見kiến 嗔sân 俱câu 無vô 妨phương 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 更cánh 有hữu 何hà 義nghĩa 云vân 如như 下hạ 耶da 。

論luận 。 五ngũ 識thức 唯duy 三tam 等đẳng 者giả 。 問vấn 稱xưng 量lượng 。 推thôi 求cầu 五ngũ 識thức 無vô 有hữu 說thuyết 見kiến 慢mạn 無vô 。 第đệ 七thất 應ưng 爾nhĩ 。 答đáp 稱xưng 量lượng 解giải 慢mạn 七thất 同đồng 五ngũ 無vô 。 所sở 恃thị 慢mạn 生sanh 故cố 七thất 許hứa 有hữu 。 見kiến 義nghĩa 准chuẩn 知tri 。 問vấn 五ngũ 見kiến 斷đoạn 惑hoặc 六lục 引dẫn 得đắc 生sanh 。 慢mạn 等đẳng 由do 他tha 五ngũ 亦diệc 應ưng 起khởi 。 答đáp 行hành 不bất 違vi 。 違vi 故cố 起khởi 。 不bất 起khởi 。

論luận 。 貪tham 嗔sân 癡si 三tam 至chí 五ngũ 受thọ 俱câu 者giả 。 五ngũ 十thập 九cửu 中trung 。 分phân 別biệt 貪tham 等đẳng 樂nhạo/nhạc/lạc 等đẳng 相tương 應ứng 別biệt 別biệt 作tác 法pháp 。 即tức 此thử 論luận 云vân 貪tham 會hội 違vi 緣duyên 嗔sân 遇ngộ 順thuận 境cảnh 略lược 已dĩ 攝nhiếp 彼bỉ 。 餘dư 准chuẩn 可khả 尋tầm 。 故cố 不bất 引dẫn 也dã 。

論luận 。 欲dục 無vô 苦khổ 等đẳng 者giả 。 有hữu 義nghĩa 簡giản 薩tát 婆bà 多đa 欲dục 疑nghi 唯duy 憂ưu 。 故cố 顯hiển 宗tông 二nhị 十thập 七thất 云vân 。 何hà 緣duyên 二nhị 疑nghi 俱câu 不bất 決quyết 定định 而nhi 上thượng 得đắc 與dữ 喜hỷ 。 樂nhạo/nhạc/lạc 相tương 應ứng 。 非phi 欲dục 界giới 疑nghi 與dữ 喜hỷ 俱câu 起khởi 。 以dĩ 諸chư 煩phiền 惱não 。 在tại 離ly 欲dục 地địa 。 雖tuy 不bất 決quyết 定định 亦diệc 不bất 憂ưu 滅diệt 。 雖tuy 壞hoại 疑nghi 網võng 無vô 癡si 情tình 怡di 。 如như 在tại 人nhân 間gian 求cầu 得đắc 所sở 愛ái 。 雖tuy 多đa 勞lao 倦quyện 而nhi 生sanh 樂lạc 想tưởng 。 疏sớ/sơ 說thuyết 上thượng 界giới 不bất 如như 欲dục 疑nghi 有hữu 喜hỷ 受thọ 者giả 。 欲dục 似tự 不bất 得đắc 此thử 中trung 文văn 意ý 。 上thượng 地địa 何hà 故cố 不bất 與dữ 喜hỷ 俱câu 。 詳tường 曰viết 。 疏sớ/sơ 意ý 說thuyết 云vân 疑nghi 無vô 苦khổ 果quả 方phương 與dữ 喜hỷ 俱câu 。 上thượng 無vô 此thử 疑nghi 。 由do 上thượng 無vô 造tạo 彼bỉ 惡ác 行hành 故cố 。 故cố 疑nghi 苦khổ 無vô 方phương 喜hỷ 俱câu 者giả 。 但đãn 在tại 欲dục 界giới 不bất 障chướng 上thượng 界giới 疑nghi 得đắc 喜hỷ 俱câu 。 下hạ 麁thô 相tương/tướng 中trung 疏sớ/sơ 言ngôn 上thượng 界giới 疑nghi 有hữu 喜hỷ 故cố 。 自tự 義nghĩa 既ký 立lập 他tha 計kế 便tiện 遮già 。 不bất 言ngôn 成thành 矣hĩ 。 此thử 自tự 不bất 得đắc 疏sớ/sơ 之chi 本bổn 意ý 。 非phi 疏sớ/sơ 不bất 得đắc 論luận 之chi 意ý 也dã 。

論luận 。 二nhị 取thủ 至chí 憂ưu 相tương 應ứng 者giả 。 五ngũ 十thập 九cửu 云vân 。 見kiến 取thủ 。 戒giới 取thủ 取thủ 彼bỉ 見kiến 故cố 。 隨tùy 其kỳ 所sở 應ứng 。 如như 彼bỉ 相tương 應ứng 者giả 。 如như 彼bỉ 身thân 。 邊biên 二nhị 見kiến 相tương 應ứng 所sở 有hữu 受thọ 說thuyết 。

論luận 。 此thử 依y 實thật 義nghĩa 等đẳng 者giả 。 問vấn 所sở 依y 教giáo 何hà 。 何hà 意ý 須tu 有hữu 麁thô 。 細tế 二nhị 說thuyết 。 答đáp 委ủy 曲khúc 而nhi 談đàm 名danh 為vi 實thật 義nghĩa 。 即tức 五ngũ 十thập 九cửu 。 梗# 概khái 而nhi 說thuyết 名danh 為vi 麁thô 相tương/tướng 。 即tức 五ngũ 十thập 五ngũ 。 對đối 法pháp 第đệ 七thất 。 故cố 五ngũ 十thập 九cửu 結kết 十thập 煩phiền 惱não 受thọ 相tương 應ứng 云vân 。 先tiên 辨biện 煩phiền 惱não 諸chư 根căn 相tương 應ứng 。 但đãn 約ước 麁thô 相tương/tướng 道Đạo 理lý 建kiến 立lập 。 令linh 初sơ 行hành 者giả 解giải 無vô 亂loạn 故cố 。 今kim 即tức 約ước 巨cự 細tế 道Đạo 理lý 建kiến 立lập 。 令linh 之chi 行hành 者giả 了liễu 自tự 他tha 身thân 種chủng 種chủng 行hành 解giải 差sai 別biệt 轉chuyển 故cố 。

論luận 。 貪tham 癡si 俱câu 樂nhạo/nhạc/lạc 等đẳng 者giả 。 對đối 法pháp 具cụ 明minh 。 大đại 意ý 疏sớ/sơ 中trung 而nhi 以dĩ 牒điệp 訖ngật 。 然nhiên 明minh 意ý 識thức 捨xả 相tương 應ứng 云vân 。 在tại 意ý 識thức 身thân 捨xả 相tương 應ứng 者giả 。 在tại 一nhất 切thiết 處xứ 於ư 相tương 續tục 未vị 位vị 。 釋thích 曰viết 。 由do 樂nhạo/nhạc/lạc 。 喜hỷ 。 捨xả 通thông 第đệ 六lục 識thức 。 六lục 識thức 樂nhạo/nhạc/lạc 。 喜hỷ 未vị 位vị 之chi 時thời 而nhi 亦diệc 有hữu 捨xả 。 故cố 云vân 一nhất 切thiết 未vị 位vị 等đẳng 也dã 。 又hựu 云vân 。 疑nghi 於ư 欲dục 界giới 非phi 喜hỷ 相tương 應ứng 者giả 。 不bất 決quyết 定định 心tâm 若nhược 未vị 息tức 滅diệt 喜hỷ 不bất 生sanh 故cố 。 又hựu 云vân 。 何hà 故cố 煩phiền 惱não 皆giai 捨xả 相tương 應ứng 。 以dĩ 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 隨tùy 中trung 庸dong 位vị 方phương 息tức 沒một 故cố 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 煩phiền 惱não 生sanh 起khởi 展triển 轉chuyển 相tương 續tục 漸tiệm 漸tiệm 微vi 薄bạc 。 勢thế 力lực 將tương 盡tận 隨tùy 處xứ 中trung 位vị 。 於ư 此thử 位vị 中trung 必tất 捨xả 相tương 應ứng 。

論luận 。 當đương 知tri 俱câu 生sanh 身thân 邊biên 二nhị 見kiến 等đẳng 者giả 。 問vấn 何hà 以dĩ 知tri 然nhiên 。 答đáp 按án 五ngũ 十thập 八bát 云vân 。

復phục 次thứ 俱câu 生sanh 薩tát 迦ca 耶da 見kiến 唯duy 無vô 記ký 性tánh 。 數số 現hiện 行hành 故cố 。 非phi 極cực 損tổn 惱não 自tự 他tha 處xứ 故cố 。 彼bỉ 雖tuy 不bất 說thuyết 俱câu 生sanh 邊biên 見kiến 。 理lý 同đồng 我ngã 見kiến 亦diệc 無vô 記ký 性tánh 。

疏sớ/sơ 。 若nhược 如như 後hậu 解giải 至chí 體thể 有hữu 九cửu 品phẩm 故cố 者giả 。 此thử 有hữu 二nhị 意ý 。 一nhất 顯hiển 後hậu 非phi 。 如như 色sắc 界giới 等đẳng 煩phiền 惱não 無vô 記ký 。 體thể 有hữu 九cửu 品phẩm 九cửu 品phẩm 別biệt 斷đoạn 。 我ngã 見kiến 九cửu 品phẩm 何hà 一nhất 品phẩm 除trừ 。 除trừ 既ký 一nhất 品phẩm 明minh 無vô 九cửu 類loại 。 二nhị 明minh 後hậu 是thị 。 如như 上thượng 界giới 惑hoặc 體thể 雖tuy 無vô 記ký 得đắc 有hữu 九cửu 品phẩm 。 我ngã 見kiến 九cửu 品phẩm 亦diệc 復phục 何hà 違vi 。 又hựu 今kim 疏sớ/sơ 斷đoạn 且thả 隨tùy 一nhất 相tương/tướng 。 疏sớ/sơ 上thượng 下hạ 文văn 皆giai 以dĩ 九cửu 品phẩm 為vi 類loại 說thuyết 也dã 。

疏sớ/sơ 。 無vô 有hữu 染nhiễm 污ô 。 至chí 方phương 自tự 在tại 故cố 者giả 。 必tất 無vô 欲dục 染nhiễm 第đệ 九cửu 品phẩm 在tại 。 能năng 入nhập 根căn 本bổn 起khởi 未vị 至chí 惑hoặc 。 要yếu 欲dục 染nhiễm 盡tận 入nhập 根căn 本bổn 定định 。 方phương 容dung 起khởi 彼bỉ 未vị 至chí 惑hoặc 也dã 。

疏sớ/sơ 。 由do 是thị 至chí 亦diệc 不bất 能năng 起khởi 者giả 。 不bất 能năng 起khởi 彼bỉ 未vị 至chí 定định 惑hoặc 。 問vấn 得đắc 本bổn 定định 已dĩ 未vị 至chí 定định 惑hoặc 為vi 實thật 起khởi 不phủ 。 答đáp 有hữu 兩lưỡng 釋thích 。 一nhất 許hứa 得đắc 起khởi 。 若nhược 爾nhĩ 何hà 故cố 六lục 十thập 二nhị 。 云vân 下hạ 地địa 諸chư 法pháp 若nhược 生sanh 上thượng 地địa 。 不bất 現hiện 在tại 前tiền 。 答đáp 異dị 地địa 不bất 爾nhĩ 。 同đồng 地địa 容dung 起khởi 。 未vị 至chí 亦diệc 是thị 初sơ 禪thiền 攝nhiếp 故cố 。 又hựu 下hạ 地địa 身thân 得đắc 初sơ 根căn 本bổn 起khởi 未vị 至chí 惑hoặc 亦diệc 復phục 無vô 違vi 。 二nhị 不bất 得đắc 起khởi 。 無vô 所sở 須tu 故cố 。 得đắc 勝thắng 捨xả 劣liệt 故cố 。 若nhược 爾nhĩ 畢tất 竟cánh 無vô 有hữu 。 起khởi 義nghĩa 何hà 用dụng 有hữu 為vi 。 答đáp 如như 三tam 無vô 色sắc 得đắc 有hữu 見kiến 道đạo 無vô 漏lậu 第đệ 八bát 餘dư 九cửu 地địa 有hữu 。 雖tuy 無vô 起khởi 義nghĩa 地địa 法pháp 得đắc 有hữu 。 此thử 亦diệc 應ưng 然nhiên 。 任nhậm 情tình 取thủ 捨xả 。 然nhiên 多đa 許hứa 起khởi 。

疏sớ/sơ 。 唯duy 定định 非phi 生sanh 煩phiền 惱não 等đẳng 者giả 。 潤nhuận 生sanh 時thời 起khởi 名danh 生sanh 煩phiền 惱não 。 惑hoặc 生sanh 彼bỉ 地địa 所sở 起khởi 之chi 者giả 亦diệc 名danh 生sanh 惑hoặc 。 非phi 今kim 所sở 說thuyết 。 除trừ 此thử 餘dư 時thời 但đãn 緣duyên 定định 起khởi 皆giai 名danh 定định 生sanh 。 如như 遍biến 常thường 見kiến 因nhân 定định 後hậu 起khởi 名danh 定định 煩phiền 惱não 。 餘dư 准chuẩn 此thử 知tri 。 然nhiên 疏sớ/sơ 說thuyết 云vân 。 如như 遍biến 常thường 者giả 。 乍sạ 觀quán 似tự 證chứng 生sanh 煩phiền 惱não 也dã 。 理lý 證chứng 定định 惑hoặc 。

論luận 。 諸chư 有hữu 漏lậu 道đạo 雖tuy 不bất 能năng 伏phục 分phân 別biệt 惑hoặc 等đẳng 者giả 。 問vấn 下hạ 第đệ 九cửu 云vân 。 資tư 糧lương 。 加gia 行hành 能năng 伏phục 分phân 別biệt 。 二nhị 位vị 豈khởi 非phi 有hữu 漏lậu 道đạo 耶da 。 答đáp 後hậu 約ước 菩Bồ 薩Tát 。 今kim 據cứ 二Nhị 乘Thừa 。 及cập 外ngoại 道đạo 等đẳng 。 有hữu 義nghĩa 二nhị 釋thích 。 初sơ 義nghĩa 同đồng 前tiền 。 二nhị 云vân 後hậu 據cứ 理lý 觀quán 。 今kim 依y 事sự 觀quán 。 有hữu 漏lậu 六lục 行hành 名danh 為vi 事sự 觀quán 。 觀quán 無vô 我ngã 等đẳng 名danh 為vi 理lý 觀quán 。 又hựu 分phân 別biệt 惑hoặc 有hữu 迷mê 事sự 者giả 。 世thế 道đạo 亦diệc 伏phục 。 能năng 障chướng 定định 故cố 。 論luận 約ước 迷mê 理lý 說thuyết 不bất 伏phục 言ngôn 。 若nhược 不bất 伏phục 者giả 俱câu 生sanh 應ưng 然nhiên 。 俱câu 迷mê 事sự 故cố 。 若nhược 見kiến 事sự 惑hoặc 見kiến 理lý 惑hoặc 引dẫn 故cố 不bất 伏phục 者giả 。 應ưng 修tu 事sự 惑hoặc 修tu 理lý 惑hoặc 引dẫn 同đồng 彼bỉ 不bất 伏phục 。 又hựu 見kiến 事sự 惑hoặc 散tán 亂loạn 麁thô 動động 逾du 於ư 俱câu 生sanh 。 障chướng 定định 應ưng 勝thắng 。 何hà 乃nãi 不bất 伏phục 。 故cố 知tri 論luận 中trung 且thả 據cứ 迷mê 理lý 言ngôn 不bất 伏phục 也dã 。

祥tường 曰viết 。 理lý 恐khủng 未vị 然nhiên 。 修tu 惑hoặc 為vi 例lệ 有hữu 相tương/tướng 符phù 失thất 。 故cố 瑜du 伽già 論luận 五ngũ 十thập 八bát 云vân 。 若nhược 諸chư 異dị 生sanh 離ly 欲dục 界giới 欲dục 惑hoặc 色sắc 界giới 欲dục 。 但đãn 由do 修tu 道Đạo 無vô 有hữu 見kiến 道đạo 。 彼bỉ 於ư 欲dục 界giới 得đắc 離ly 欲dục 時thời 。 貪tham 欲dục 。 瞋sân 恚khuể 。 及cập 彼bỉ 隨tùy 法pháp 隣lân 近cận 憍kiêu 慢mạn 。 若nhược 諸chư 煩phiền 惱não 相tướng 應ưng 無vô 明minh 。 不bất 現hiện 行hành 故cố 。 皆giai 說thuyết 名danh 斷đoạn 。 唯duy 言ngôn 貪tham 等đẳng 隣lân 近cận 之chi 法pháp 異dị 生sanh 斷đoạn 之chi 。 不bất 說thuyết 見kiến 等đẳng 隣lân 近cận 之chi 法pháp 彼bỉ 亦diệc 能năng 斷đoạn 。 故cố 知tri 世thế 道đạo 不bất 能năng 伏phục 彼bỉ 迷mê 理lý 所sở 引dẫn 所sở 有hữu 事sự 惑hoặc 。 不bất 爾nhĩ 何hà 意ý 瑜du 伽già 不bất 說thuyết 。 修tu 道Đạo 既ký 然nhiên 見kiến 惑hoặc 定định 爾nhĩ 。 豈khởi 不bất 相tương 符phù 。 然nhiên 審thẩm 詳tường 諸chư 。

疏sớ/sơ 。 今kim 解giải 亦diệc 斷đoạn 等đẳng 者giả 。 有hữu 義nghĩa 難nạn/nan 云vân 。 未vị 伏phục 說thuyết 斷đoạn 。 次thứ 第đệ 之chi 人nhân 應ưng 於ư 見kiến 道đạo 亦diệc 斷đoạn 彼bỉ 故cố 。 亦diệc 不bất 可khả 說thuyết 。 先tiên 伏phục 助trợ 伴bạn 。 論luận 說thuyết 俱câu 生sanh 微vi 細tế 難nạn/nan 斷đoạn 修tu 道Đạo 位vị 方phương 除trừ 。 說thuyết 見kiến 道đạo 除trừ 理lý 將tương 未vị 可khả 。 由do 彼bỉ 微vi 細tế 不bất 障chướng 見kiến 故cố 。 而nhi 自tự 救cứu 云vân 。 次thứ 第đệ 之chi 人nhân 道đạo 依y 未vị 至chí 。 由do 道đạo 劣liệt 故cố 不bất 能năng 斷đoạn 修tu 。 超siêu 越việt 之chi 人nhân 根căn 本bổn 入nhập 故cố 。 云vân 隨tùy 所sở 伏phục 皆giai 能năng 永vĩnh 斷đoạn 。 詳tường 曰viết 。 若nhược 以dĩ 未vị 至chí 而nhi 以dĩ 釋thích 難nạn/nan 恐khủng 未vị 除trừ 。 次thứ 第đệ 不bất 還hoàn 能năng 依y 未vị 至chí 斷đoạn 修tu 惑hoặc 故cố 。 若nhược 云vân 我ngã 依y 見kiến 道đạo 說thuyết 者giả 。 菩Bồ 薩Tát 見kiến 道đạo 依y 根căn 本bổn 定định 亦diệc 應ưng 斷đoạn 修tu 。 若nhược 云vân 但đãn 據cứ 小tiểu 聖thánh 說thuyết 者giả 。 超siêu 初sơ 果quả 人nhân 欲dục 六lục 品phẩm 惑hoặc 應ưng 不bất 能năng 除trừ 。 依y 未vị 至chí 故cố 。 若nhược 云vân 曾tằng 伏phục 故cố 能năng 斷đoạn 者giả 。 此thử 即tức 由do 伏phục 。 不bất 伏phục 有hữu 殊thù 。 何hà 關quan 根căn 本bổn 。 未vị 至chí 依y 別biệt 。 由do 斯tư 伴bạn 伏phục 見kiến 斷đoạn 何hà 失thất 。 論luận 云vân 修tu 除trừ 據cứ 次thứ 第đệ 者giả 。 然nhiên 依y 定định 敘tự 其kỳ 理lý 亦diệc 通thông 。 據cứ 伴bạn 以dĩ 明minh 而nhi 為vi 勝thắng 也dã 。 思tư 可khả 知tri 矣hĩ 。

疏sớ/sơ 。 若nhược 爾nhĩ 見kiến 惑hoặc 至chí 為vi 起khởi 不bất 起khởi 者giả 。 義nghĩa 燈đăng 第đệ 六lục 心tâm 相tương/tướng 起khởi 中trung 敘tự 有hữu 兩lưỡng 釋thích 。 今kim 觀quán 瑜du 伽già 五ngũ 十thập 八bát 文văn 應ưng 許hứa 得đắc 起khởi 。 故cố 彼bỉ 論luận 云vân 。 由do 彼bỉ 諸chư 惑hoặc 住trụ 此thử 身thân 中trung 。 從tùng 定định 起khởi 已dĩ 。 有hữu 時thời 現hiện 行hành 。 非phi 生sanh 上thượng 者giả 彼bỉ 復phục 現hiện 起khởi 。 釋thích 曰viết 。 彼bỉ 前tiền 未vị 斷đoạn 見kiến 道đạo 之chi 惑hoặc 。 身thân 在tại 下hạ 地địa 而nhi 得đắc 起khởi 之chi 。 若nhược 生sanh 上thượng 已dĩ 。 下hạ 地địa 見kiến 惑hoặc 而nhi 不bất 起khởi 也dã 。 准chuẩn 斯tư 文văn 意ý 許hứa 起khởi 應ưng 善thiện 更cánh 思tư 。

論luận 。 生sanh 第đệ 四tứ 定định 中trung 有hữu 中trung 者giả 。 此thử 即tức 經kinh 文văn 。 大đại 小Tiểu 乘Thừa 論luận 解giải 之chi 各các 別biệt 。 大Đại 乘Thừa 。 經kinh 部bộ 許hứa 天thiên 中trung 有hữu 轉chuyển 生sanh 地địa 獄ngục 。 有hữu 宗tông 不bất 爾nhĩ 。 故cố 對đối 法pháp 云vân 。 或hoặc 時thời 移di 轉chuyển 者giả 。 謂vị 於ư 此thử 位vị 往vãng 餘dư 生sanh 處xứ 強cường/cưỡng 緣duyên 現hiện 前tiền 。 如như 得đắc 第đệ 四tứ 靜tĩnh 慮lự 起khởi 阿A 羅La 漢Hán 。 增tăng 上thượng 慢mạn 比Bỉ 丘Khâu 。 彼bỉ 地địa 中trung 有hữu 生sanh 時thời 。 由do 謗báng 解giải 脫thoát 邪tà 見kiến 故cố 。 轉chuyển 生sanh 地địa 獄ngục 。 經kinh 部bộ 師sư 者giả 。 婆bà 沙sa 論luận 云vân 。 譬thí 喻dụ 者giả 說thuyết 中trung 有hữu 可khả 轉chuyển 。 以dĩ 一nhất 切thiết 業nghiệp 皆giai 可khả 轉chuyển 故cố 。 有hữu 宗tông 計kế 者giả 。 如như 婆bà 沙sa 論luận 六lục 十thập 九cửu 云vân 。 問vấn 若nhược 中trung 有hữu 於ư 界giới 不bất 轉chuyển 。 無vô 聞văn 苾Bật 芻Sô 事sự 云vân 何hà 通thông 。 彼bỉ 佛Phật 法Pháp 中trung 適thích 出xuất 家gia 已dĩ 。 修tu 世thế 俗tục 定định 初sơ 靜tĩnh 慮lự 時thời 謂vị 得đắc 初sơ 果quả 。 乃nãi 至chí 第đệ 四tứ 。 謂vị 得đắc 阿A 羅La 漢Hán 。 起khởi 增tăng 上thượng 慢mạn 。 未vị 得đắc 謂vị 得đắc 。 彼bỉ 命mạng 終chung 時thời 第đệ 四tứ 靜tĩnh 慮lự 中trung 有hữu 現hiện 前tiền 。 便tiện 作tác 是thị 念niệm 。 一nhất 切thiết 繫hệ 縛phược 。 我ngã 已dĩ 永vĩnh 盡tận 。 應ưng 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。 更cánh 無vô 生sanh 處xứ 。 何hà 緣duyên 有hữu 此thử 。 中trung 有hữu 現hiện 前tiền 。 遂toại 起khởi 邪tà 見kiến 撥bát 無vô 解giải 脫thoát 。 由do 謗báng 見kiến 力lực 彼bỉ 中trung 有hữu 滅diệt 。 無Vô 間Gián 地Địa 獄Ngục 。 中trung 有hữu 現hiện 前tiền 生sanh 無Vô 間Gián 獄Ngục 。 答đáp 住trụ 本bổn 有hữu 時thời 有hữu 此thử 移di 轉chuyển 。 非phi 中trung 有hữu 位vị 。 謂vị 彼bỉ 將tương 死tử 由do 業nghiệp 勢thế 力lực 。 第đệ 四tứ 靜tĩnh 慮lự 生sanh 相tương/tướng 現hiện 前tiền 。 故cố 起khởi 邪tà 見kiến 生sanh 無Vô 間Gián 獄Ngục 。

論luận 。 而nhi 言ngôn 生sanh 上thượng 不bất 起khởi 下hạ 等đẳng 者giả 。 按án 瑜du 伽già 論luận 五ngũ 十thập 八bát 云vân 。 諸chư 煩phiền 惱não 纏triền 未vị 離ly 自tự 地địa 煩phiền 惱não 欲dục 者giả 自tự 地địa 現hiện 起khởi 。 已dĩ 離ly 欲dục 者giả 即tức 不bất 現hiện 起khởi 。 若nhược 在tại 下hạ 地địa 上thượng 地địa 諸chư 纏triền 亦diệc 得đắc 成thành 就tựu 。 非phi 在tại 上thượng 地địa 得đắc 說thuyết 成thành 就tựu 下hạ 地địa 諸chư 纏triền 。 又hựu 六lục 十thập 二nhị 云vân 。 下hạ 地địa 諸chư 法pháp 若nhược 生sanh 上thượng 地địa 。 不bất 現hiện 在tại 前tiền 。 上thượng 地địa 諸chư 法pháp 若nhược 生sanh 下hạ 地địa 。 其kỳ 離ly 欲dục 者giả 或hoặc 現hiện 在tại 前tiền 。 有hữu 違vi 此thử 文văn 故cố 論luận 通thông 也dã 。 問vấn 言ngôn 多đa 分phần 者giả 為vi 據cứ 時thời 言ngôn 。 為vi 約ước 惑hoặc 數số 。 答đáp 理lý 該cai 於ư 二nhị 。 問vấn 時thời 即tức 何hà 然nhiên 。 若nhược 約ước 惑hoặc 說thuyết 如như 何hà 前tiền 言ngôn 皆giai 容dung 現hiện 前tiền 。 復phục 幾kỷ 不bất 起khởi 。 答đáp 起khởi 通thông 見kiến 。 修tu 名danh 為vi 皆giai 也dã 。 起khởi 數số 增tăng 減giảm 。 略lược 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 云vân 起khởi 三tam 。 謂vị 邪tà 見kiến 。 貪tham 。 及cập 俱câu 無vô 明minh 。 二nhị 云vân 起khởi 六lục 。 如như 疏sớ/sơ 所sở 明minh 。 三tam 云vân 起khởi 十thập 。 故cố 論luận 標tiêu 云vân 下hạ 地địa 諸chư 惑hoặc 分phân 別biệt 。 俱câu 生sanh 皆giai 容dung 現hiện 起khởi 。 有hữu 義nghĩa 斷đoạn 云vân 。 於ư 第đệ 二nhị 說thuyết 然nhiên 更cánh 推thôi 求cầu 起khởi 五ngũ 為vi 勝thắng 。 除trừ 我ngã 見kiến 一nhất 。 不bất 見kiến 世thế 間gian 執chấp 他tha 地địa 法pháp 以dĩ 為vi 我ngã 故cố 。 故cố 分phân 別biệt 見kiến 非phi 緣duyên 他tha 地địa 。 當đương 生sanh 處xứ 色sắc 尚thượng 未vị 起khởi 故cố 。 潤nhuận 生sanh 之chi 愛ái 緣duyên 當đương 生sanh 處xứ 增tăng 上thượng 果quả 生sanh 。 既ký 唯duy 迷mê 事sự 亦diệc 不bất 可khả 說thuyết 。 與dữ 理lý 惑hoặc 俱câu 。 詳tường 曰viết 。 潤nhuận 生sanh 我ngã 見kiến 據cứ 總tổng 緣duyên 說thuyết 。 又hựu 此thử 潤nhuận 位vị 非phi 一nhất 剎sát 那na 。 理lý 。 事sự 二nhị 惑hoặc 前tiền 後hậu 間gian 起khởi 。 而nhi 言ngôn 潤nhuận 生sanh 迷mê 增tăng 上thượng 果quả 。 據cứ 彼bỉ 愛ái 境cảnh 正chánh 潤nhuận 位vị 說thuyết 。 理lý 應ưng 無vô 爽sảng 。 樞xu 要yếu 。 燈đăng 中trung 有hữu 此thử 意ý 也dã 。 故cố 五ngũ 。 六lục 釋thích 取thủ 捨xả 任nhậm 情tình 。

論luận 。 下hạ 地địa 煩phiền 惱não 亦diệc 緣duyên 上thượng 地địa 等đẳng 者giả 。 按án 瑜du 伽già 五ngũ 十thập 八bát 云vân 。 如như 是thị 所sở 說thuyết 。 十thập 種chủng 煩phiền 惱não 。 亦diệc 緣duyên 事sự 轉chuyển 。 亦diệc 緣duyên 煩phiền 惱não 。 下hạ 地địa 煩phiền 惱não 能năng 緣duyên 上thượng 地địa 煩phiền 惱não 及cập 事sự 。 六lục 十thập 二nhị 中trung 五ngũ 愛ái 緣duyên 上thượng 。 如như 樞xu 要yếu 引dẫn 。

論luận 。 而nhi 有hữu 處xứ 言ngôn 至chí 或hoặc 依y 別biệt 緣duyên 等đẳng 者giả 。 按án 集tập 論luận 云vân 。 欲dục 界giới 煩phiền 惱não 除trừ 無vô 明minh 。 見kiến 。 疑nghi 。 餘dư 不bất 能năng 緣duyên 上thượng 地địa 為vi 境cảnh 。 此thử 無vô 明minh 等đẳng 雖tuy 亦diệc 有hữu 能năng 緣duyên 上thượng 地địa 者giả 。 然nhiên 彼bỉ 不bất 能năng 親thân 緣duyên 上thượng 地địa 。 雜tạp 集tập 釋thích 云vân 。 所sở 言ngôn 無vô 明minh 緣duyên 上thượng 地địa 者giả 。 謂vị 與dữ 見kiến 等đẳng 相tương 應ứng 。 見kiến 者giả 除trừ 薩tát 迦ca 耶da 見kiến 。 不bất 見kiến 世thế 間gian 緣duyên 他tha 地địa 諸chư 法pháp 。 執chấp 為vi 我ngã 故cố 。 又hựu 瑜du 伽già 論luận 五ngũ 十thập 八bát 云vân 。 非phi 上thượng 地địa 惑hoặc 能năng 緣duyên 下hạ 地địa 煩phiền 惱não 及cập 事sự 。

疏sớ/sơ 。 此thử 中trung 例lệ 邊biên 同đồng 於ư 我ngã 見kiến 必tất 依y 起khởi 故cố 者giả 。 以dĩ 全toàn 常thường 見kiến 得đắc 緣duyên 他tha 地địa 。 例lệ 彼bỉ 我ngã 見kiến 亦diệc 得đắc 緣duyên 他tha 。 無vô 有hữu 邊biên 見kiến 不bất 依y 我ngã 見kiến 。 邊biên 見kiến 緣duyên 他tha 。 我ngã 見kiến 亦diệc 爾nhĩ 。

疏sớ/sơ 。 執chấp 欲dục 界giới 聞văn 思tư 昔tích 所sở 起khởi 等đẳng 者giả 。 有hữu 義nghĩa 斷đoạn 云vân 。 欲dục 界giới 聞văn 。 思tư 既ký 非phi 三tam 見kiến 及cập 所sở 起khởi 戒giới 。 如như 何hà 二nhị 取thủ 說thuyết 緣duyên 下hạ 地địa 。 故cố 不bất 緣duyên 者giả 以dĩ 之chi 為vi 勝thắng 。 詳tường 曰viết 。 意ý 說thuyết 二nhị 取thủ 憶ức 於ư 下hạ 戒giới 。 因nhân 聞văn 。 思tư 起khởi 所sở 有hữu 二nhị 取thủ 名danh 緣duyên 於ư 下hạ 。 不bất 言ngôn 聞văn 。 思tư 即tức 是thị 二nhị 取thủ 所sở 執chấp 見kiến 。 戒giới 。 餘dư 難nạn/nan 如như 燈đăng 。

論luận 。 分phân 別biệt 起khởi 者giả 唯duy 見kiến 所sở 斷đoạn 等đẳng 者giả 。 對đối 法pháp 第đệ 四tứ 亦diệc 同đồng 於ư 此thử 。 故cố 彼bỉ 論luận 云vân 。 分phân 別biệt 所sở 起khởi 染nhiễm 污ô 見kiến 。 疑nghi 。 見kiến 處xứ 。 疑nghi 處xứ 是thị 見kiến 所sở 斷đoạn 。 雜tạp 集tập 釋thích 曰viết 。 見kiến 處xứ 者giả 謂vị 諸chư 見kiến 相tương 應ứng 共cộng 有hữu 法pháp 。 及cập 種chủng 子tử 。 疑nghi 處xứ 亦diệc 爾nhĩ 。

論luận 。 見kiến 所sở 斷đoạn 十thập 實thật 俱câu 頓đốn 斷đoạn 等đẳng 者giả 。 按án 瑜du 伽già 論luận 五ngũ 十thập 九cửu 云vân 。 見kiến 斷đoạn 煩phiền 惱não 頓đốn 斷đoạn 非phi 漸tiệm 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 由do 現hiện 觀quán 智trí 諦đế 現hiện 觀quán 故cố 。 能năng 斷đoạn 見kiến 道đạo 。 所sở 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 然nhiên 此thử 現hiện 觀quán 與dữ 懷hoài 緣duyên 諦đế 作tác 意ý 相tương 應ứng 。 是thị 故cố 三tam 心tâm 頓đốn 斷đoạn 一nhất 切thiết 迷mê 苦Khổ 諦Đế 等đẳng 見kiến 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 釋thích 曰viết 。 總tổng 緣duyên 四Tứ 諦Đế 共cộng 相tương 作tác 意ý 名danh 壞hoại 緣duyên 諦đế 。 遍biến 緣duyên 諸chư 諦đế 作tác 無vô 我ngã 觀quán 方phương 能năng 斷đoạn 惑hoặc 。 問vấn 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 豈khởi 有hữu 緣duyên 總tổng 無vô 我ngã 等đẳng 行hành 。 答đáp 一nhất 釋thích 如như 疏sớ/sơ 。 又hựu 有hữu 釋thích 云vân 。 據cứ 彼bỉ 共cộng 相tương 方phương 便tiện 所sở 引dẫn 。 名danh 緣duyên 諸chư 諦đế 作tác 無vô 我ngã 觀quán 。 非phi 真chân 見kiến 道đạo 有hữu 此thử 行hành 相tương/tướng 。

疏sớ/sơ 。 如như 壞hoại 念niệm 住trụ 等đẳng 者giả 。 壞hoại 猶do 雜tạp 也dã 。 身thân 。 受thọ 。 心tâm 。 法pháp 二nhị 三tam 四tứ 合hợp 而nhi 以dĩ 觀quán 之chi 名danh 壞hoại 念niệm 住trụ 。

疏sớ/sơ 。 對đối 法pháp 第đệ 七thất 等đẳng 者giả 。 按án 彼bỉ 論luận 云vân 。 又hựu 十thập 煩phiền 惱não 皆giai 迷mê 苦khổ 。 集tập 起khởi 諸chư 邪tà 行hành 。 是thị 彼bỉ 因nhân 緣duyên 。 所sở 依y 處xứ 故cố 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 苦khổ 。 集tập 二nhị 諦đế 皆giai 是thị 十thập 種chủng 。 煩phiền 惱não 因nhân 緣duyên 。 又hựu 為vi 依y 處xứ 。 是thị 故cố 一nhất 切thiết 。 迷mê 此thử 因nhân 緣duyên 。 依y 處xứ 起khởi 諸chư 邪tà 行hành 。 又hựu 十thập 煩phiền 惱não 皆giai 迷mê 滅diệt 。 道đạo 起khởi 諸chư 邪tà 行hành 。 由do 此thử 能năng 生sanh 彼bỉ 怖bố 畏úy 故cố 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 由do 煩phiền 惱não 力lực 樂nhạo 著trước 生sanh 死tử 。 於ư 清thanh 淨tịnh 法pháp 起khởi 懸huyền 崖nhai 想tưởng 。 生sanh 大đại 怖bố 畏úy 。 又hựu 諸chư 外ngoại 道đạo 於ư 滅diệt 。 道Đạo 諦Đế 妄vọng 起khởi 種chủng 種chủng 顛điên 倒đảo 分phân 別biệt 。 是thị 故cố 十thập 惑hoặc 皆giai 迷mê 滅diệt 。 道đạo 起khởi 諸chư 邪tà 行hành 。

疏sớ/sơ 。 其kỳ 煩phiền 惱não 起khởi 皆giai 具cụ 此thử 二nhị 緣duyên 者giả 。 因nhân 依y 。 怖bố 畏úy 是thị 二nhị 緣duyên 也dã 。

疏sớ/sơ 。 答đáp 執chấp 彼bỉ 下hạ 見kiến 眷quyến 屬thuộc 戒giới 等đẳng 者giả 。 按án 五ngũ 十thập 八bát 云vân 。 若nhược 於ư 隨tùy 順thuận 此thử 見kiến 諸chư 法pháp 所sở 受thọ 戒giới 禁cấm 。 取thủ 為vi 第đệ 一nhất 能năng 得đắc 清thanh 淨tịnh 解giải 脫thoát 出xuất 離ly 。 是thị 迷mê 集Tập 諦Đế 戒giới 禁cấm 取thủ 。

論luận 。 別biệt 謂vị 別biệt 迷mê 等đẳng 者giả 。 有hữu 義nghĩa 問vấn 云vân 。 見kiến 修tu 道Đạo 惑hoặc 百bách 二nhị 十thập 八bát 依y 何hà 者giả 說thuyết 。 有hữu 云vân 依y 別biệt 迷mê 說thuyết 。 以dĩ 總tổng 迷mê 者giả 體thể 既ký 是thị 一nhất 。 不bất 可khả 別biệt 配phối 四Tứ 諦Đế 異dị 故cố 。 依y 麁thô 相tương/tướng 說thuyết 。 隨tùy 轉chuyển 理lý 門môn 說thuyết 身thân 。 邊biên 見kiến 唯duy 迷mê 苦Khổ 諦Đế 。 委ủy 細tế 說thuyết 者giả 亦diệc 迷mê 三tam 諦đế 。 雖tuy 不bất 親thân 迷mê 。 緣duyên 三tam 諦đế 惑hoặc 為vi 我ngã 。 我ngã 所sở 及cập 斷đoạn 。 常thường 故cố 。 惑hoặc 可khả 。 此thử 依y 總tổng 迷mê 者giả 說thuyết 。 體thể 雖tuy 是thị 一nhất 。 隨tùy 所sở 迷mê 境cảnh 四Tứ 諦Đế 亦diệc 殊thù 故cố 無vô 有hữu 失thất 。 然nhiên 疏sớ/sơ 說thuyết 云vân 唯duy 依y 數số 總tổng 別biệt 緣duyên 而nhi 說thuyết 此thử 義nghĩa 不bất 然nhiên 。 若nhược 別biệt 緣duyên 者giả 其kỳ 數số 亦diệc 別biệt 。 其kỳ 數số 總tổng 者giả 緣duyên 亦diệc 非phi 別biệt 。 既ký 無vô 數số 總tổng 而nhi 別biệt 緣duyên 者giả 。 如như 何hà 約ước 此thử 以dĩ 明minh 其kỳ 數số 。 又hựu 疏sớ/sơ 云vân 。 對đối 法pháp 第đệ 七thất 。 瑜du 伽già 第đệ 八bát 約ước 總tổng 迷mê 諦đế 說thuyết 十thập 迷mê 四tứ 。 五ngũ 十thập 八bát 約ước 別biệt 迷mê 諦đế 。 二nhị 唯duy 迷mê 苦khổ 。 八bát 通thông 迷mê 四tứ 。 百bách 二nhị 十thập 八bát 即tức 是thị 對đối 法pháp 。 瑜du 伽già 七thất 八bát 。 如như 何hà 乃nãi 言ngôn 約ước 別biệt 緣duyên 說thuyết 有hữu 爾nhĩ 所sở 數số 。 故cố 所sở 立lập 文văn 自tự 相tương 違vi 也dã 。 詳tường 曰viết 。 若nhược 許hứa 別biệt 迷mê 以dĩ 為vi 正chánh 者giả 。 所sở 言ngôn 別biệt 迷mê 為vi 據cứ 數số 總tổng 行hành 別biệt 名danh 別biệt 。 為vi 約ước 數số 行hành 俱câu 別biệt 名danh 別biệt 。 若nhược 數số 總tổng 行hành 別biệt 即tức 同đồng 疏sớ/sơ 明minh 。 一nhất 何hà 取thủ 捨xả 愛ái 憎tăng 不bất 等đẳng 。 若nhược 數số 行hành 別biệt 百bách 二nhị 十thập 八bát 數số 何hà 得đắc 有hữu 。 又hựu 何hà 須tu 云vân 委ủy 細tế 麁thô 相tương/tướng 。 若nhược 言ngôn 約ước 總tổng 亦diệc 無vô 失thất 者giả 。 豈khởi 二nhị 三tam 合hợp 緣duyên 非phi 總tổng 耶da 。 若nhược 是thị 總tổng 者giả 百bách 二nhị 十thập 八bát 數số 亦diệc 增tăng 減giảm 。 若nhược 非phi 是thị 總tổng 應ưng 在tại 別biệt 收thu 。 即tức 前tiền 別biệt 迷mê 百bách 二nhị 十thập 八bát 數số 還hoàn 增tăng 減giảm 。 進tiến 退thoái 有hữu 違vi 。 如như 何hà 斷đoạn 云vân 別biệt 總tổng 無vô 失thất 。 又hựu 若nhược 云vân 別biệt 依y 十thập 各các 各các 別biệt 緣duyên 諦đế 說thuyết 言ngôn 。 總tổng 約ước 十thập 通thông 緣duyên 四Tứ 諦Đế 。 不bất 據cứ 自tự 餘dư 總tổng 別biệt 說thuyết 者giả 。 理lý 亦diệc 不bất 然nhiên 。 前tiền 解giải 與dữ 疏sớ/sơ 竟cánh 有hữu 何hà 別biệt 。 後hậu 說thuyết 其kỳ 數số 但đãn 是thị 假giả 施thí 。 擯bấn 實thật 取thủ 假giả 未vị 見kiến 其kỳ 可khả 。 又hựu 彈đàn 疏sớ/sơ 說thuyết 理lý 亦diệc 未vị 可khả 。 且thả 諦đế 各các 十thập 十thập 數số 豈khởi 非phi 總tổng 。 各các 緣duyên 自tự 諦đế 何hà 非phi 行hành 別biệt 。 故cố 對đối 法pháp 云vân 。 欲dục 界giới 見kiến 苦khổ 所sở 斷đoạn 具cụ 十thập 煩phiền 惱não 如như 見kiến 苦khổ 所sở 斷đoạn 。 集tập 。 滅diệt 。 道đạo 所sở 斷đoạn 亦diệc 爾nhĩ 。 此thử 即tức 明minh 證chứng 。 云vân 何hà 破phá 言ngôn 無vô 有hữu 數số 總tổng 而nhi 別biệt 緣duyên 耶da 。 又hựu 破phá 會hội 違vi 亦diệc 不bất 得đắc 意ý 。 云vân 對đối 法pháp 等đẳng 約ước 總tổng 迷mê 者giả 數số 總tổng 名danh 總tổng 。 五ngũ 十thập 八bát 中trung 據cứ 別biệt 迷mê 者giả 數số 別biệt 名danh 別biệt 。 以dĩ 此thử 而nhi 言ngôn 。 矛mâu 楯thuẫn 焉yên 有hữu 枉uổng 見kiến 披phi 剝bác 。 餘dư 義nghĩa 如như 燈đăng 。

論luận 。 二nhị 取thủ 執chấp 彼bỉ 等đẳng 者giả 。 此thử 等đẳng 用dụng 緣duyên 三tam 見kiến 等đẳng 起khởi 。 望vọng 苦khổ 。 集tập 理lý 有hữu 所sở 隔cách 故cố 名danh 之chi 為vi 疎sơ 。 是thị 重trọng/trùng 緣duyên 惑hoặc 。

疏sớ/sơ 。 即tức 餘dư 四tứ 見kiến 及cập 疑nghi 無vô 法pháp 執chấp 等đẳng 者giả 。 疑nghi 與dữ 四tứ 見kiến 我ngã 見kiến 不bất 俱câu 。 汝nhữ 云vân 我ngã 見kiến 攝nhiếp 法pháp 執chấp 盡tận 。 即tức 四tứ 見kiến 。 疑nghi 便tiện 無vô 法pháp 執chấp 。 便tiện 無vô 法pháp 執chấp 者giả 便tiện 成thành 大đại 過quá 。 豈khởi 有hữu 煩phiền 惱não 不bất 依y 法pháp 執chấp 而nhi 得đắc 起khởi 耶da 。

疏sớ/sơ 。 若nhược 除trừ 影ảnh 外ngoại 等đẳng 者giả 。 有hữu 義nghĩa 今kim 不bất 依y 此thử 。 影ảnh 外ngoại 所sở 枝chi 未vị 必tất 同đồng 時thời 。 如như 先tiên 聞văn 有hữu 過quá 。 未vị 等đẳng 名danh 後hậu 方phương 緣duyên 故cố 。 後hậu 後hậu 心tâm 生sanh 無vô 名danh 相tướng 故cố 。 又hựu 簡giản 境cảnh 等đẳng 無vô 有hữu 名danh 故cố 。 設thiết 遠viễn 假giả 名danh 但đãn 可khả 許hứa 說thuyết 名danh 增tăng 上thượng 緣duyên 。 何hà 成thành 本bổn 質chất 。 俱câu 時thời 發phát 影ảnh 名danh 為vi 質chất 故cố 。 先tiên 心tâm 緣duyên 名danh 隨tùy 名danh 分phân 別biệt 。 後hậu 心tâm 緣duyên 義nghĩa 影ảnh 像tượng 方phương 生sanh 。 能năng 詮thuyên 所sở 詮thuyên 全toàn 不bất 相tương 似tự 。 豈khởi 得đắc 說thuyết 名danh 為vi 後hậu 義nghĩa 質chất 。 故cố 知tri 影ảnh 像tượng 亦diệc 有hữu 全toàn 無vô 所sở 杖trượng 之chi 質chất 。 不bất 爾nhĩ 便tiện 違vi 前tiền 第đệ 一nhất 卷quyển 。 說thuyết 自tự 心tâm 外ngoại 蘊uẩn 或hoặc 有hữu 或hoặc 無vô 。 詳tường 曰viết 。 疏sớ/sơ 此thử 問vấn 答đáp 意ý 簡giản 有hữu 宗tông 。 有hữu 宗tông 心tâm 生sanh 無vô 不bất 杖trượng 質chất 。 縱túng/tung 緣duyên 空không 花hoa 。 龜quy 毛mao 兔thố 角giác 。 亦diệc 以dĩ 名danh 等đẳng 為vi 質chất 生sanh 起khởi 。 縱túng/tung 而nhi 以dĩ 簡giản 。 由do 彼bỉ 名danh 等đẳng 是thị 能năng 緣duyên 心tâm 近cận 遠viễn 所sở 託thác 似tự 於ư 真chân 實thật 故cố 。 云vân 即tức 無vô 無vô 本bổn 質chất 者giả 。 非phi 許hứa 名danh 等đẳng 同đồng 實thật 塵trần 等đẳng 本bổn 質chất 之chi 體thể 云vân 無vô 無vô 者giả 。 何hà 得đắc 乃nãi 以dĩ 實thật 質chất 為vi 難nạn/nan 。 又hựu 能năng 詮thuyên 所sở 詮thuyên 全toàn 不bất 相tương 似tự 等đẳng 者giả 。 此thử 亦diệc 不bất 然nhiên 。 豈khởi 諸chư 質chất 。 相tương/tướng 皆giai 相tương 似tự 耶da 。 如như 礙ngại 。 不bất 礙ngại 。 慮lự 。 不bất 慮lự 等đẳng 而nhi 非phi 一nhất 故cố 。 餘dư 難nạn/nan 准chuẩn 斯tư 德đức 失thất 可khả 悉tất 。 無vô 俟sĩ 言ngôn 矣hĩ 。

疏sớ/sơ 。 今kim 無vô 漏lậu 緣duyên 中trung 不bất 得đắc 作tác 後hậu 解giải 者giả 。 漏lậu 無vô 漏lậu 緣duyên 質chất 影ảnh 雙song 說thuyết 。 例lệ 事sự 。 無vô 事sự 不bất 唯duy 望vọng 質chất 。

疏sớ/sơ 。 瑜du 伽già 云vân 又hựu 十thập 煩phiền 惱não 等đẳng 者giả 。 五ngũ 十thập 八bát 文văn 。

疏sớ/sơ 。 滅diệt 道đạo 廣quảng 大đại 佛Phật 法Pháp 等đẳng 者giả 。 分phân 別biệt 滅diệt 道đạo 。 緣duyên 安an 立lập 諦đế 。 廣quảng 大đại 佛Phật 法Pháp 。 緣duyên 非phi 安an 立lập 真Chân 如Như 為vi 境cảnh 。

疏sớ/sơ 。 對đối 法pháp 第đệ 五ngũ 至chí 同đồng 五ngũ 十thập 九cửu 初sơ 文văn 者giả 。 有hữu 義nghĩa 疏sớ/sơ 說thuyết 是thị 同đồng 。 今kim 解giải 有hữu 別biệt 。 慢mạn 。 見kiến 六lục 同đồng 。 貪tham 。 嗔sân 二nhị 種chủng 五ngũ 十thập 九cửu 文văn 從tùng 多đa 分phần 故cố 唯duy 名danh 有hữu 事sự 。 對đối 法pháp 盡tận 理lý 與dữ 見kiến 。 慢mạn 俱câu 亦diệc 名danh 無vô 事sự 。 然nhiên 疑nghi 一nhất 種chủng 瑜du 伽già 盡tận 理lý 說thuyết 通thông 二nhị 種chủng 。 對đối 法pháp 既ký 云vân 與dữ 見kiến 。 慢mạn 俱câu 方phương 名danh 無vô 事sự 。 疑nghi 非phi 彼bỉ 俱câu 不bất 通thông 無vô 事sự 故cố 理lý 不bất 盡tận 。 無vô 明minh 一nhất 種chủng 二nhị 論luận 無vô 違vi 。 詳tường 曰viết 。 疏sớ/sơ 括quát 諸chư 文văn 考khảo 量lượng 其kỳ 理lý 。 理lý 文văn 順thuận 者giả 云vân 不bất 相tương 違vi 。 若nhược 文văn 參tham 差sai 取thủ 旨chỉ 以dĩ 會hội 。 初sơ 五ngũ 十thập 九cửu 觀quán 文văn 有hữu 乖quai 。 以dĩ 如như 前tiền 會hội 。 對đối 法pháp 第đệ 五ngũ 理lý 亦diệc 有hữu 闕khuyết 。 談đàm 理lý 同đồng 彼bỉ 不bất 盡tận 名danh 同đồng 。 非phi 據cứ 彼bỉ 文văn 一nhất 一nhất 同đồng 也dã 。 又hựu 如như 所sở 斷đoạn 理lý 亦diệc 有hữu 餘dư 。 對đối 法pháp 貪tham 。 嗔sân 何hà 得đắc 盡tận 理lý 。 邪tà 見kiến 。 見kiến 。 戒giới 豈khởi 唯duy 無vô 事sự 。 言ngôn 見kiến 相tương 應ứng 並tịnh 名danh 無vô 事sự 。 何hà 非phi 大đại 過quá 。 太thái 過quá 失thất 存tồn 理lý 盡tận 焉yên 在tại 。 若nhược 言ngôn 據cứ 見kiến 無vô 事sự 者giả 說thuyết 。 若nhược 爾nhĩ 文văn 濫lạm 何hà 名danh 盡tận 理lý 。 以dĩ 此thử 而nhi 言ngôn 。 疏sớ/sơ 無vô 違vi 也dã 。

論luận 。 彼bỉ 親thân 所sở 緣duyên 雖tuy 皆giai 有hữu 漏lậu 等đẳng 者giả 。 按án 對đối 法pháp 論luận 第đệ 六lục 說thuyết 云vân 。 又hựu 緣duyên 滅diệt 。 道Đạo 諦Đế 諸chư 煩phiền 惱não 。 不bất 能năng 親thân 緣duyên 滅diệt 。 道đạo 為vi 境cảnh 。 由do 滅diệt 。 道Đạo 諦Đế 出xuất 世thế 間gian 智trí 。 及cập 後hậu 得đắc 智trí 內nội 所sở 證chứng 故cố 。 唯duy 由do 依y 彼bỉ 妄vọng 起khởi 分phân 別biệt 。 說thuyết 為vi 所sở 緣duyên 。 分phân 別biệt 所sở 計kế 境cảnh 不phủ 。 離ly 分phân 別biệt 故cố 。

疏sớ/sơ 。 與dữ 有hữu 事sự 緣duyên 別biệt 不bất 可khả 為vi 例lệ 者giả 。 此thử 有hữu 二nhị 意ý 。 一nhất 成thành 有hữu 事sự 緣duyên 第đệ 一nhất 釋thích 。 二nhị 成thành 無vô 漏lậu 必tất 約ước 影ảnh 。 質chất 不bất 可khả 。 以dĩ 彼bỉ 有hữu 事sự 緣duyên 中trung 初sơ 釋thích 相tương/tướng 例lệ 。 問vấn 云vân 何hà 名danh 別biệt 。 答đáp 有hữu 事sự 緣duyên 惑hoặc 能năng 所sở 二nhị 緣duyên 而nhi 皆giai 有hữu 漏lậu 有hữu 相tương 順thuận 義nghĩa 。 可khả 直trực 據cứ 質chất 而nhi 以dĩ 明minh 之chi 。 無vô 漏lậu 緣duyên 惑hoặc 能năng 所sở 二nhị 緣duyên 唯duy 違vi 無vô 順thuận 。 故cố 不bất 唯duy 質chất 得đắc 此thử 緣duyên 稱xưng 。

論luận 。 緣duyên 自tự 地địa 至chí 所sở 起khởi 名danh 境cảnh 者giả 。 相tương/tướng 。 名danh 。 分phân 別biệt 三tam 名danh 為vi 事sự 。 事sự 依y 分phân 別biệt 之chi 所sở 起khởi 故cố 。 依y 主chủ 受thọ 稱xưng 。 滅diệt 。 道đạo 等đẳng 名danh 依y 分phân 別biệt 起khởi 。 依y 主chủ 同đồng 前tiền 為vi 境cảnh 可khả 知tri 。 故cố 瑜du 伽già 論luận 五ngũ 十thập 八bát 云vân 。 若nhược 緣duyên 苦khổ 。 集tập 事sự 境cảnh 所sở 有hữu 諸chư 漏lậu 。 是thị 緣duyên 邪tà 分phân 別biệt 所sở 起khởi 事sự 境cảnh 。 緣duyên 滅diệt 。 道đạo 境cảnh 及cập 緣duyên 不bất 同đồng 分phần/phân 界giới 境cảnh 所sở 有hữu 諸chư 漏lậu 。 是thị 緣duyên 自tự 分phân 別biệt 所sở 起khởi 名danh 境cảnh 。

何hà 以dĩ 故cố 。 非phi 此thử 煩phiền 惱não 能năng 緣duyên 滅diệt 。 道đạo 。 亦diệc 不bất 能năng 能năng 緣duyên 不bất 同đồng 分phần/phân 界giới 。 非phi 無vô 所sở 緣duyên 。 釋thích 曰viết 。 言ngôn 不bất 能năng 緣duyên 。 顯hiển 不bất 相tương 似tự 。 非phi 無vô 所sở 緣duyên 。 顯hiển 雖tuy 不bất 似tự 而nhi 託thác 於ư 名danh 亦diệc 復phục 緣duyên 之chi 。

論luận 。 唯duy 是thị 煩phiền 惱não 分phần/phân 位vị 等đẳng 流lưu 性tánh 等đẳng 者giả 。 問vấn 各các 何hà 分phần/phân 位vị 是thị 何hà 等đẳng 流lưu 。 答đáp 按án 瑜du 伽già 論luận 五ngũ 十thập 八bát 云vân 。 諸chư 隨tùy 煩phiền 惱não 。 當đương 知tri 皆giai 是thị 。 煩phiền 惱não 品phẩm 類loại 。 且thả 如như 放phóng 逸dật 是thị 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 品phẩm 類loại 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 於ư 染nhiễm 愛ái 時thời 多đa 生sanh 放phóng 逸dật 。 乃nãi 至chí 疑nghi 時thời 亦diệc 有hữu 放phóng 逸dật 。 貪tham 著trước 。 慳san 吝lận 。 憍kiêu 高cao 。 掉trạo 舉cử 等đẳng 皆giai 貪tham 品phẩm 類loại 。 皆giai 貪tham 等đẳng 流lưu 。 忿phẫn 。 恨hận 。 惱não 。 嫉tật 。 害hại 等đẳng 是thị 嗔sân 品phẩm 類loại 。 是thị 嗔sân 等đẳng 流lưu 。 諂siểm 。 誑cuống 是thị 邪tà 見kiến 品phẩm 類loại 見kiến 邪tà 是thị 等đẳng 流lưu 。 覆phú 是thị 誑cuống 品phẩm 類loại 。 當đương 知tri 即tức 彼bỉ 。 品phẩm 類loại 等đẳng 流lưu 。 餘dư 隨tùy 煩phiền 惱não 是thị 癡si 品phẩm 類loại 。 是thị 癡si 等đẳng 流lưu 。 諸chư 論luận 不bất 同đồng 如như 下hạ 隨tùy 文văn 疏sớ/sơ 自tự 會hội 釋thích 。 故cố 不bất 重trọng/trùng 云vân 。

論luận 。 此thử 二nhị 十thập 種chủng 類loại 別biệt 有hữu 三tam 者giả 。 有hữu 義nghĩa 忿phẫn 等đẳng 十thập 種chủng 唯duy 意ý 識thức 俱câu 名danh 之chi 為vi 小tiểu 。 無vô 慚tàm 等đẳng 二nhị 通thông 六lục 識thức 故cố 名danh 之chi 為vi 中trung 。 掉trạo 舉cử 等đẳng 八bát 遍biến 七thất 識thức 故cố 說thuyết 名danh 為vi 大đại 。 詳tường 曰viết 亦diệc 有hữu 斯tư 理lý 。 然nhiên 無vô 所sở 憑bằng 且thả 依y 論luận 釋thích 。

論luận 。 能năng 障chướng 不bất 忿phẫn 執chấp 杖trượng 為vi 業nghiệp 者giả 。 顯hiển 揚dương 第đệ 一nhất 二nhị 十thập 隨tùy 惑hoặc 皆giai 具cụ 五ngũ 業nghiệp 。 忿phẫn 業nghiệp 五ngũ 者giả 能năng 障chướng 無vô 嗔sân 為vi 業nghiệp 。 乃nãi 至chí 增tăng 長trưởng 忿phẫn 為vi 業nghiệp 。 釋thích 曰viết 中trung 間gian 三tam 業nghiệp 與dữ 本bổn 惑hoặc 同đồng 故cố 云vân 乃nãi 至chí 。 餘dư 准chuẩn 此thử 知tri 。 後hậu 廢phế 不bất 言ngôn 。

疏sớ/sơ 。 此thử 因nhân 不bất 定định 亦diệc 不bất 遍biến 故cố 者giả 。 異dị 品phẩm 闕khuyết 彼bỉ 遍biến 無vô 性tánh 也dã 。

論luận 。 雜tạp 事sự 等đẳng 至chí 多đa 隨tùy 煩phiền 惱não 故cố 者giả 。 按án 瑜du 伽già 論luận 五ngũ 十thập 八bát 中trung 而nhi 亦diệc 引dẫn 云vân 。 若nhược 雜tạp 事sự 中trung 世Thế 尊Tôn 前tiền 說thuyết 諸chư 隨tùy 煩phiền 惱não 。 廣quảng 說thuyết 乃nãi 至chí 。 愁sầu 。 歎thán 。 憂ưu 。 苦khổ 隨tùy 擾nhiễu 惱não 等đẳng 。 又hựu 八bát 十thập 六lục 云vân 。 貪tham 煩phiền 惱não 異dị 名danh 者giả 有hữu 十thập 五ngũ 種chủng 。 嗔sân 亦diệc 十thập 五ngũ 。 癡si 有hữu 七thất 種chủng 。 具cụ 如như 彼bỉ 列liệt 。

論luận 。 謂vị 隨tùy 煩phiền 惱não 名danh 亦diệc 攝nhiếp 煩phiền 惱não 者giả 。 按án 對đối 法pháp 第đệ 七thất 云vân 。 隨tùy 煩phiền 惱não 者giả 謂vị 所sở 有hữu 諸chư 煩phiền 惱não 皆giai 是thị 隨tùy 煩phiền 惱não 。 有hữu 隨tùy 煩phiền 惱não 非phi 煩phiền 惱não 。 謂vị 除trừ 煩phiền 惱não 所sở 餘dư 染nhiễm 污ô 行hành 蘊uẩn 所sở 攝nhiếp 。 一nhất 切thiết 心tâm 法pháp 。 此thử 復phục 云vân 何hà 。 謂vị 除trừ 貪tham 等đẳng 六lục 煩phiền 惱não 所sở 餘dư 染nhiễm 污ô 行hành 蘊uẩn 所sở 攝nhiếp 忿phẫn 等đẳng 諸chư 心tâm 法pháp 。 又hựu 貪tham 。 嗔sân 。 癡si 名danh 隨tùy 煩phiền 惱não 心tâm 法pháp 。 由do 此thử 隨tùy 煩phiền 惱não 隨tùy 惱não 於ư 心tâm 。 令linh 不bất 離ly 染nhiễm 。 令linh 不bất 解giải 脫thoát 。 令linh 不bất 斷đoạn 障chướng 故cố 。 亦diệc 名danh 隨tùy 煩phiền 惱não 。

疏sớ/sơ 。 趣thú 向hướng 前tiền 行hành 等đẳng 者giả 。 按án 彼bỉ 論luận 云vân 。 謂vị 受thọ 僧Tăng 祇kỳ 或hoặc 復phục 別biệt 人nhân 諸chư 衣y 服phục 等đẳng 。 所sở 有hữu 利lợi 養dưỡng 。 或hoặc 請thỉnh 僧Tăng 祇kỳ 及cập 與dữ 別biệt 人nhân 皆giai 名danh 趣thú 向hướng 。 若nhược 諸chư 苾Bật 芻Sô 。 於ư 如như 是thị 事sự 。 最tối 初sơ 前tiền 行hành 故cố 名danh 趣thú 向hướng 前tiền 行hành 。

論luận 。 有hữu 義nghĩa 忿phẫn 等đẳng 四tứ 俱câu 除trừ 樂nhạo/nhạc/lạc 者giả 。 問vấn 那na 落lạc 迦ca 中trung 。 方phương 有hữu 苦khổ 受thọ 。 彼bỉ 何hà 有hữu 慳san 云vân 通thông 四tứ 受thọ 。 答đáp 傳truyền 有hữu 兩lưỡng 釋thích 。 一nhất 云vân 彼bỉ 雖tuy 無vô 有hữu 財tài 等đẳng 。 於ư 自tự 苦khổ 具cụ 亦diệc 有hữu 慳san 故cố 。 二nhị 云vân 於ư 自tự 所sở 知tri 之chi 法Pháp 。 容dung 有hữu 慳san 也dã 。 曰viết 初sơ 釋thích 全toàn 非phi 。 誰thùy 於ư 苦khổ 具cụ 見kiến 愛ái 惜tích 耶da 。 第đệ 二nhị 理lý 通thông 。 按án 大đại 般Bát 若Nhã 。 菩Bồ 薩Tát 於ư 彼bỉ 。 以dĩ 三tam 乘thừa 道đạo 。 化hóa 彼bỉ 有hữu 情tình 。 明minh 容dung 聞văn 法Pháp 。 故cố 知tri 於ư 法pháp 慳san 亦diệc 何hà 失thất 。 今kim 復phục 釋thích 云vân 。 但đãn 言ngôn 慳san 法pháp 得đắc 苦khổ 受thọ 俱câu 。 非phi 言ngôn 有hữu 苦khổ 皆giai 有hữu 慳san 也dã 。 純thuần 苦khổ 鬼quỷ 。 畜súc 苦khổ 得đắc 慳san 俱câu 不bất 違vi 論luận 旨chỉ 。

疏sớ/sơ 。 非phi 言ngôn 不bất 共cộng 無vô 明minh 至chí 惡ác 惠huệ 俱câu 者giả 。 不bất 共cộng 無vô 明minh 既ký 有hữu 不bất 與dữ 惡ác 見kiến 俱câu 時thời 。 此thử 無vô 明minh 位vị 不bất 正chánh 知tri 等đẳng 依y 何hà 而nhi 立lập 。 由do 此thử 故cố 知tri 。 依y 無vô 明minh 立lập 不bất 正chánh 知tri 等đẳng 方phương 名danh 遍biến 染nhiễm 。

疏sớ/sơ 。 此thử 無vô 明minh 聚tụ 餘dư 法pháp 與dữ 此thử 俱câu 者giả 。 此thử 遮già 外ngoại 難nạn/nan 。 外ngoại 難nạn/nan 意ý 云vân 。 不bất 共cộng 無vô 明minh 惡ác 惠huệ 不bất 有hữu 豈khởi 唯duy 獨độc 一nhất 。 故cố 今kim 答đáp 云vân 。 雖tuy 無vô 惡ác 惠huệ 與dữ 餘dư 法pháp 俱câu 。 亦diệc 不bất 唯duy 已dĩ 。

疏sớ/sơ 。 即tức 於ư 無vô 明minh 假giả 建kiến 立lập 故cố 者giả 。 此thử 義nghĩa 如như 前tiền 第đệ 四tứ 論luận 末mạt 八bát 遍biến 染nhiễm 中trung 疏sớ/sơ 燈đăng 俱câu 釋thích 。 尋tầm 之chi 可khả 明minh 。 此thử 不bất 復phục 云vân 。

論luận 。 梵Phạm 於ư 釋Thích 子tử 起khởi 諂siểm 誑cuống 故cố 者giả 。 按án 婆bà 沙sa 論luận 百bách 二nhị 十thập 九cửu 引dẫn 經kinh 說thuyết 云vân 。 如như 佛Phật 昔tích 在tại 室Thất 羅La 筏Phiệt 城Thành 。 住trú 誓Thệ 多Đa 林Lâm 。

時thời 有hữu 苾Bật 芻Sô 名danh 曰viết 馬Mã 勝Thắng 。 是thị 阿A 羅La 漢Hán 。 作tác 是thị 思tư 惟duy 。

諸chư 四tứ 大đại 種chủng 當đương 於ư 何hà 位vị 。 盡tận 滅diệt 無vô 餘dư 。 煩phiền 惱não 繫hệ 縛phược 為vi 欲dục 知tri 故cố 入nhập 勝thắng 等đẳng 持trì 。 即tức 以dĩ 定định 心tâm 於ư 誓Thệ 多Đa 林Lâm 沒một 於ư 四Tứ 大Đại 王Vương 眾chúng 。 天thiên 出xuất 從tùng 定định 而nhi 起khởi 。 問vấn 彼bỉ 天thiên 眾chúng 。 諸chư 四tứ 大đại 種chủng 當đương 於ư 何hà 位vị 盡tận 滅diệt 無vô 餘dư 等đẳng 。 答đáp 曰viết 不bất 知tri 。 如như 是thị 欲dục 界giới 六Lục 欲Dục 天Thiên 等đẳng 展triển 轉chuyển 相tương/tướng 推thôi 。 乃nãi 至chí 他Tha 化Hóa 自Tự 在Tại 天Thiên 。 所sở 被bị 復phục 作tác 推thôi 梵Phạm 眾chúng 諸chư 天thiên 。 欲dục 往vãng 梵Phạm 世Thế 復phục 入nhập 勝thắng 定định 復phục 以dĩ 定định 心tâm 自tự 在tại 宮cung 沒một 梵Phạm 眾chúng 天thiên 出xuất 從tùng 定định 而nhi 起khởi 。 還hoàn 作tác 上thượng 問vấn 。 梵Phạm 眾chúng 咸hàm 曰viết 。 我ngã 等đẳng 不bất 知tri 。 復phục 推thôi 大đại 梵Phạm 。 馬mã 勝thắng 尋tầm 問vấn 如như 前tiền 所sở 問vấn 。 彼bỉ 大đại 梵Phạm 王Vương 處xứ 自tự 梵Phạm 眾chúng 忽hốt 被bị 馬mã 勝thắng 苾Bật 芻Sô 所sở 問vấn 。 梵Phạm 王Vương 不bất 知tri 便tiện 矯kiểu 亂loạn 答đáp 。 我ngã 於ư 此thử 眾chúng 是thị 大đại 梵Phạm 。 自tự 在tại 。 作tác 者giả 。 化hóa 者giả 。 生sanh 者giả 。 養dưỡng 者giả 。 是thị 一nhất 切thiết 父phụ 。 故cố 知tri 有hữu 誑cuống 。 作tác 是thị 語ngữ 已dĩ 。 引dẫn 出xuất 眾chúng 外ngoại 。 諂siểm 言ngôn 愧quý 謝tạ 還hoàn 令linh 問vấn 佛Phật 。 故cố 知tri 有hữu 誑cuống 。

論luận 。 然nhiên 忿phẫn 等đẳng 十thập 至chí 方phương 得đắc 生sanh 故cố 者giả 。 有hữu 義nghĩa 別biệt 釋thích 前tiền 十thập 名danh 為vi 有hữu 事sự 。 非phi 是thị 大đại 門môn 。 疏sớ/sơ 說thuyết 非phi 也dã 。 下hạ 有hữu 漏lậu 等đẳng 方phương 第đệ 十thập 三tam 。 詳tường 曰viết 。 若nhược 非phi 大đại 門môn 此thử 屬thuộc 何hà 門môn 。 若nhược 云vân 屬thuộc 前tiền 前tiền 門môn 但đãn 明minh 迷mê 諦đế 親thân 疎sơ 。 門môn 義nghĩa 全toàn 差sai 何hà 得đắc 屬thuộc 彼bỉ 。 又hựu 有hữu 事sự 等đẳng 自tự 是thị 一nhất 義nghĩa 。 文văn 明minh 有hữu 事sự 自tự 為vi 其kỳ 門môn 。 竟cánh 違vi 何hà 理lý 而nhi 見kiến 不bất 許hứa 。 不bất 言ngôn 後hậu 十thập 。 後hậu 十thập 遍biến 染nhiễm 。 不bất 善thiện 之chi 心tâm 。 隨tùy 彼bỉ 所sở 遍biến 通thông 事sự 無vô 事sự 易dị 故cố 不bất 說thuyết 。 緣duyên 有hữu 漏lậu 等đẳng 既ký 云vân 准chuẩn 上thượng 而nhi 不bất 作tác 法pháp 。 即tức 當đương 第đệ 二nhị 例lệ 餘dư 門môn 也dã 。

疏Sớ/sơ 卷quyển 第đệ 七thất

疏sớ/sơ 。 次thứ 五ngũ 字tự 列liệt 名danh 者giả 。 第đệ 一nhất 謂vị 字tự 列liệt 名danh 所sở 須tu 。 亦diệc 名danh 列liệt 名danh 。

疏sớ/sơ 。 是thị 我ngã 惡ác 邊biên 作tác 者giả 。 言ngôn 我ngã 邊biên 者giả 顯hiển 自tự 指chỉ 己kỷ 。 然nhiên 疏sớ/sơ 文văn 倒đảo 。 而nhi 應ưng 說thuyết 云vân 我ngã 邊biên 惡ác 作tác 。 有hữu 本bổn 云vân 措thố 今kim 從tùng 錯thác 字tự 。 故cố 瑜du 伽già 論luận 第đệ 十thập 一nhất 云vân 。 又hựu 於ư 應ưng 作tác 。 不bất 應ưng 作tác 事sự 。 隨tùy 其kỳ 所sở 應ứng 。 或hoặc 已dĩ 曾tằng 作tác 。 或hoặc 未vị 曾tằng 作tác 。 心tâm 生sanh 追truy 悔hối 。 云vân 何hà 我ngã 昔tích 。 應ưng 作tác 不bất 作tác 。 非phi 作tác 返phản 作tác 。

論luận 。 如như 餘dư 蓋cái 纏triền 者giả 。 所sở 言ngôn 蓋cái 者giả 按án 對đối 法pháp 第đệ 七thất 云vân 。 能năng 令linh 善thiện 品phẩm 不bất 得đắc 顯hiển 了liễu 是thị 蓋cái 義nghĩa 。 覆phú 蔽tế 其kỳ 心tâm 。 障chướng 諸chư 善thiện 品phẩm 令linh 不bất 轉chuyển 故cố 。 問vấn 於ư 何hà 等đẳng 位vị 障chướng 諸chư 善thiện 法Pháp 。 答đáp 於ư 樂nhạo/nhạc/lạc 出xuất 家gia 位vị 。 覺giác 正chánh 行hạnh 位vị 。 止chỉ 舉cử 捨xả 位vị 。 謂vị 於ư 樂nhạo/nhạc/lạc 出xuất 家gia 時thời 貪tham 欲dục 蓋cái 為vi 障chướng 。 希hy 求cầu 受thọ 用dụng 外ngoại 境cảnh 界giới 門môn 。 於ư 彼bỉ 不bất 欣hân 樂nhạo 故cố 。 於ư 覺giác 正chánh 行hạnh 時thời 瞋sân 恚khuể 蓋cái 為vi 障chướng 。 於ư 所sở 犯phạm 學học 處xứ 同đồng 梵Phạm 行hạnh 者giả 。 正chánh 發phát 覺giác 時thời 由do 心tâm 瞋sân 恚khuể 不bất 正chánh 學học 故cố 。 於ư 止chỉ 舉cử 兩lưỡng 位vị 惛hôn 沈trầm 。 睡thụy 眠miên 。 掉trạo 舉cử 。 惡ác 作tác 蓋cái 為vi 障chướng 。 如như 前tiền 所sở 說thuyết 。 能năng 引dẫn 沈trầm 沒một 及cập 散tán 亂loạn 故cố 。 於ư 捨xả 位vị 疑nghi 蓋cái 為vi 障chướng 。 遠viễn 離ly 決quyết 定định 不bất 能năng 捨xả 故cố 。 疏sớ/sơ 中trung 所sở 辨biện 言ngôn 中trung 少thiểu 別biệt 意ý 同đồng 於ư 此thử 。 問vấn 惛hôn 沈trầm 等đẳng 四tứ 合hợp 為vi 二nhị 蓋cái 其kỳ 意ý 云vân 何hà 。 答đáp 惛hôn 沈trầm 。 睡thụy 眠miên 行hành 相tương/tướng 相tương 似tự 。 睡thụy 眠miên 復phục 為vi 惛hôn 沈trầm 近cận 緣duyên 生sanh 諸chư 煩phiền 惱não 。 故cố 合hợp 為vi 蓋cái 。 故cố 瑜du 伽già 論luận 第đệ 十thập 一nhất 云vân 。 無vô 堪kham 任nhậm 性tánh 名danh 惛hôn 沈trầm 。 惛hôn 昧muội 心tâm 極cực 略lược 性tánh 名danh 睡thụy 眠miên 。 由do 此thử 惛hôn 沈trầm 生sanh 諸chư 煩phiền 惱não 。 隨tùy 煩phiền 惱não 時thời 。 無vô 餘dư 近cận 緣duyên 如như 睡thụy 眠miên 者giả 。 掉trạo 舉cử 。 惡ác 作tác 所sở 起khởi 處xứ 等đẳng 。 設thiết 處xứ 不bất 等đẳng 由do 掉trạo 諠huyên 動động 。 惡ác 作tác 憂ưu 變biến 相tương/tướng 相tương 似tự 故cố 合hợp 立lập 一nhất 蓋cái 。 即tức 瑜du 伽già 云vân 。 掉trạo 舉cử 。 惡ác 作tác 俱câu 因nhân 親thân 屬thuộc 尋tầm 思tư 國quốc 等đẳng 昔tích 所sở 經kinh 事sự 而nhi 起khởi 之chi 也dã 。 故cố 總tổng 結kết 云vân 。 由do 前tiền 掉trạo 舉cử 與dữ 此thử 惡ác 作tác 處xứ 所sở 等đẳng 故cố 合hợp 說thuyết 一nhất 蓋cái 。 處xử 所sở 不bất 等đẳng 然nhiên 如như 彼bỉ 相tương/tướng 騰đằng 躍dược 諠huyên 動động 。 今kim 此thử 亦diệc 是thị 憂ưu 變biến 之chi 相tướng 。 是thị 故cố 與dữ 彼bỉ 雜tạp 說thuyết 一nhất 蓋cái 。 問vấn 止chỉ 。 舉cử 。 捨xả 行hành 相tướng 云vân 何hà 耶da 。 答đáp 按án 大đại 論luận 七thất 十thập 七thất 云vân 。 若nhược 心tâm 掉trạo 舉cử 。 或hoặc 恐khủng 掉trạo 舉cử 時thời 。 諸chư 可khả 厭yếm 法pháp 作tác 意ý 。 及cập 彼bỉ 無vô 間gian 心tâm 作tác 意ý 。 是thị 名danh 止chỉ 相tướng 。 若nhược 心tâm 沈trầm 沒một 。 或hoặc 恐khủng 沈trầm 沒một 時thời 。 諸chư 可khả 欣hân 法pháp 作tác 意ý 。 及cập 彼bỉ 心tâm 相tướng 作tác 意ý 。 是thị 名danh 舉cử 相tướng 。 若nhược 於ư 一nhất 向hướng 止chỉ 道đạo 。 或hoặc 於ư 一nhất 向hướng 觀quán 道đạo 。 或hoặc 雙song 運vận 轉chuyển 道đạo 二nhị 隨tùy 煩phiền 惱não 。 所sở 染nhiễm 污ô 時thời 。 諸chư 無vô 功công 用dụng 作tác 意ý 。 及cập 心tâm 任nhậm 運vận 轉chuyển 中trung 。 所sở 有hữu 作tác 意ý 。 是thị 名danh 捨xả 相tướng 。

論luận 。 說thuyết 隨tùy 煩phiền 惱não 及cập 癡si 分phần/phân 故cố 者giả 。 按án 瑜du 伽già 論luận 五ngũ 十thập 五ngũ 云vân 。 隨tùy 煩phiền 惱não 自tự 性tánh 者giả 。 謂vị 忿phẫn 至chí 惡ác 作tác 。 睡thụy 眠miên 。 尋tầm 伺tứ 。 又hựu 云vân 。 睡thụy 眠miên 。 惡ác 作tác 是thị 癡si 分phần/phân 故cố 皆giai 世thế 俗tục 有hữu 。

論luận 。 非phi 思tư 惠huệ 想tưởng 纏triền 彼bỉ 性tánh 故cố 者giả 。 具cụ 如như 疏sớ/sơ 辨biện 。 有hữu 義nghĩa 復phục 云vân 。 或hoặc 彼bỉ 睡thụy 眠miên 皆giai 應ưng 說thuyết 云vân 染nhiễm 不bất 染nhiễm 中trung 隨tùy 一nhất 攝nhiếp 故cố 。 若nhược 說thuyết 前tiền 因nhân 自tự 隨tùy 一nhất 不bất 成thành 。 自tự 說thuyết 非phi 是thị 思tư 惠huệ 想tưởng 故cố 。 若nhược 說thuyết 後hậu 因nhân 有hữu 法pháp 為vi 因nhân 違vi 理lý 門môn 故cố 。 詳tường 曰viết 。 觀quán 疏sớ/sơ 染nhiễm 淨tịnh 前tiền 後hậu 二nhị 因nhân 實thật 無vô 過quá 矣hĩ 。 且thả 前tiền 有hữu 法pháp 不bất 言ngôn 思tư 惠huệ 直trực 云vân 睡thụy 眠miên 。 可khả 如như 所sở 責trách 。 前tiền 既ký 標tiêu 云vân 染nhiễm 思tư 惠huệ 已dĩ 後hậu 因nhân 牒điệp 彼bỉ 。 何hà 有hữu 過quá 乎hồ 。 又hựu 若nhược 後hậu 因nhân 全toàn 取thủ 有hữu 法pháp 可khả 違vi 理lý 門môn 。 今kim 者giả 有hữu 法pháp 與dữ 因nhân 增tăng 減giảm 全toàn 有hữu 不bất 同đồng 何hà 有hữu 違vi 論luận 。 若nhược 如như 所sở 立lập 染nhiễm 非phi 染nhiễm 因nhân 乃nãi 非phi 論luận 意ý 。 如như 疏sớ/sơ 所sở 明minh 理lý 通thông 文văn 順thuận 。 又hựu 睡thụy 及cập 眠miên 皆giai 有hữu 染nhiễm 淨tịnh 。 染nhiễm 淨tịnh 別biệt 開khai 便tiện 成thành 四tứ 量lượng 。 疏sớ/sơ 合hợp 言ngôn 二nhị 。 疏sớ/sơ 名danh 不bất 已dĩ 及cập 如như 涅Niết 槃Bàn 等đẳng 者giả 。 若nhược 但đãn 云vân 境cảnh 無vô 非phi 境cảnh 者giả 。 言ngôn 緣duyên 名danh 境cảnh 名danh 境cảnh 便tiện 局cục 。 以dĩ 名danh 不bất 及cập 如như 涅Niết 槃Bàn 等đẳng 。 今kim 云vân 意ý 境cảnh 意ý 境cảnh 乃nãi 寬khoan 。 以dĩ 意ý 內nội 證chứng 真Chân 如Như 等đẳng 故cố 。

論luận 。 此thử 二nhị 俱câu 以dĩ 至chí 義nghĩa 類loại 別biệt 故cố 者giả 。 問vấn 對đối 法pháp 第đệ 一nhất 云vân 。 尋tầm 依y 思tư 依y 惠huệ 者giả 。 於ư 推thôi 度độ 。 不bất 推thôi 度độ 位vị 。 如như 其kỳ 次thứ 第đệ 追truy 求cầu 行hành 相tương/tướng 。 意ý 言ngôn 分phân 別biệt 。 伺tứ 依y 思tư 依y 惠huệ 者giả 。 於ư 推thôi 度độ 。 不bất 推thôi 度độ 位vị 。 如như 其kỳ 次thứ 第đệ 伺tứ 察sát 行hành 相tương/tướng 。 意ý 言ngôn 分phân 別biệt 。 如như 是thị 二nhị 種chủng 安an 。 不bất 安an 住trụ 所sở 依y 為vi 業nghiệp 。 今kim 言ngôn 深thâm 推thôi 不bất 深thâm 推thôi 者giả 豈khởi 不bất 相tương 違vi 。 答đáp 會hội 如như 疏sớ/sơ 。 燈đăng 。

疏sớ/sơ 。 所sở 對đối 別biệt 故cố 者giả 。 尋tầm 。 伺tứ 約ước 彼bỉ 假giả 實thật 相tướng 對đối 。 悔hối 。 眠miên 據cứ 於ư 真chân 俗tục 相tướng 形hình 。 故cố 雖tuy 總tổng 假giả 立lập 名danh 有hữu 別biệt 。

疏sớ/sơ 。 但đãn 所sở 對đối 別biệt 至chí 一nhất 切thiết 定định 假giả 者giả 。 雖tuy 實thật 有hữu 體thể 。 非phi 勝thắng 義nghĩa 故cố 得đắc 世thế 俗tục 名danh 。

論luận 。 依y 於ư 尋tầm 伺tứ 有hữu 染nhiễm 離ly 染nhiễm 等đẳng 者giả 。 此thử 同đồng 瑜du 伽già 第đệ 四tứ 所sở 說thuyết 。 按án 彼bỉ 論luận 云vân 。 此thử 中trung 欲dục 界giới 及cập 色sắc 界giới 初sơ 靜tĩnh 慮lự 。 除trừ 靜tĩnh 慮lự 中trung 間gian 。 若nhược 定định 若nhược 生sanh 名danh 有hữu 尋tầm 有hữu 伺tứ 地địa 。 即tức 靜tĩnh 慮lự 中trung 間gian 若nhược 定định 若nhược 生sanh 名danh 無vô 尋tầm 唯duy 伺tứ 地địa 。 隨tùy 一nhất 有hữu 情tình 。 由do 修tu 此thử 故cố 得đắc 為vi 大đại 梵Phạm 。 從tùng 第đệ 二nhị 靜tĩnh 慮lự 餘dư 有hữu 色sắc 界giới 及cập 無vô 色sắc 。 界giới 全toàn 名danh 無vô 尋tầm 無vô 伺tứ 地địa 。 此thử 中trung 由do 離ly 尋tầm 。 伺tứ 欲dục 道Đạo 理lý 說thuyết 名danh 無vô 尋tầm 無vô 伺tứ 地địa 。 不bất 由do 不bất 現hiện 行hành 故cố 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 未vị 離ly 欲dục 界giới 欲dục 者giả 。 由do 教giáo 導đạo 作tác 意ý 差sai 別biệt 故cố 。 於ư 一nhất 時thời 間gian 。 亦diệc 有hữu 無vô 尋tầm 無vô 伺tứ 意ý 現hiện 行hành 。 已dĩ 離ly 尋tầm 。 伺tứ 欲dục 者giả 亦diệc 有hữu 尋tầm 。 伺tứ 現hiện 行hành 。 如như 出xuất 彼bỉ 定định 及cập 生sanh 彼bỉ 者giả 。 若nhược 無vô 漏lậu 界giới 有hữu 為vi 定định 所sở 攝nhiếp 初sơ 靜tĩnh 慮lự 。 亦diệc 名danh 有hữu 尋tầm 有hữu 伺tứ 地địa 。 依y 尋tầm 。 伺tứ 處xứ 法pháp 緣duyên 真Chân 如Như 為vi 境cảnh 。 入nhập 此thử 定định 故cố 不bất 由do 分phân 別biệt 現hiện 行hành 故cố 。 餘dư 如như 前tiền 說thuyết 。

論luận 。 論luận 說thuyết 五ngũ 識thức 有hữu 尋tầm 伺tứ 故cố 者giả 。 即tức 瑜du 伽già 論luận 五ngũ 十thập 六lục 也dã 。 彼bỉ 有hữu 問vấn 答đáp 。 問vấn 辭từ 疏sớ/sơ 引dẫn 。 答đáp 文văn 今kim 引dẫn 云vân 。 由do 有hữu 尋tầm 有hữu 伺tứ 。 諸chư 識thức 種chủng 子tử 隨tùy 逐trục 無vô 尋tầm 無vô 伺tứ 三tam 摩ma 地địa 故cố 。 從tùng 彼bỉ 起khởi 已dĩ 此thử 得đắc 現hiện 前tiền 。 又hựu 此thử 起khởi 已dĩ 識thức 現hiện 行hành 時thời 。 復phục 為vi 無vô 尋tầm 無vô 伺tứ 三tam 摩ma 地địa 。 種chủng 子tử 之chi 所sở 隨tùy 逐trục 。 是thị 故cố 此thử 地địa 。 非phi 是thị 一nhất 向hướng 。 無vô 尋tầm 無vô 伺tứ 。 由do 彼bỉ 有hữu 情tình 於ư 諸chư 尋tầm 。 伺tứ 以dĩ 性tánh 離ly 欲dục 而nhi 離ly 欲dục 故cố 。 彼bỉ 地địa 雖tuy 名danh 。 無vô 尋tầm 無vô 伺tứ 。 此thử 復phục 現hiện 行hành 亦diệc 無vô 過quá 失thất 。 准chuẩn 斯tư 問vấn 答đáp 五ngũ 識thức 故cố 得đắc 有hữu 尋tầm 。 伺tứ 也dã 。

疏sớ/sơ 。 雖tuy 無vô 自tự 性tánh 至chí 亦diệc 有hữu 尋tầm 伺tứ 者giả 。 雖tuy 復phục 無vô 文văn 說thuyết 彼bỉ 自tự 性tánh 即tức 是thị 尋tầm 伺tứ 。 然nhiên 對đối 法pháp 論luận 說thuyết 彼bỉ 自tự 性tánh 即tức 是thị 有hữu 相tương/tướng 。 有hữu 相tương/tướng 瑜du 伽già 說thuyết 是thị 尋tầm 。 伺tứ 。 以dĩ 此thử 展triển 轉chuyển 而nhi 談đàm 之chi 者giả 。 故cố 知tri 五ngũ 識thức 有hữu 尋tầm 。 伺tứ 矣hĩ 。

論luận 。 顯hiển 多đa 由do 彼bỉ 起khởi 。 疏sớ/sơ 有hữu 二nhị 解giải 。 有hữu 義nghĩa 彈đàn 彼bỉ 第đệ 二nhị 解giải 云vân 。 疏sớ/sơ 說thuyết 生sanh 上thượng 必tất 尋tầm 。 伺tứ 引dẫn 方phương 能năng 起khởi 下hạ 眼nhãn 等đẳng 識thức 者giả 。 豈khởi 起khởi 五ngũ 識thức 要yếu 下hạ 意ý 引dẫn 生sanh 。 在tại 下hạ 地địa 尚thượng 用dụng 上thượng 定định 能năng 引dẫn 五ngũ 識thức 。 如như 何hà 生sanh 上thượng 要yếu 起khởi 下hạ 界giới 尋tầm 。 伺tứ 識thức 引dẫn 。 未vị 必tất 盡tận 理lý 。 然nhiên 將tương 起khởi 上thượng 諸chư 地địa 意ý 識thức 能năng 引dẫn 下hạ 眼nhãn 識thức 等đẳng 為vi 勝thắng 。 如như 大đại 菩Bồ 薩Tát 。 豈khởi 不bất 能năng 以dĩ 上thượng 諸chư 地địa 心tâm 引dẫn 下hạ 五ngũ 識thức 起khởi 。 故cố 五ngũ 十thập 六lục 云vân 從tùng 無vô 尋tầm 伺tứ 三tam 摩ma 地địa 起khởi 已dĩ 此thử 得đắc 現hiện 前tiền 。 不bất 言ngôn 更cánh 起khởi 下hạ 地địa 心tâm 故cố 。 此thử 論luận 且thả 依y 前tiền 後hậu 引dẫn 生sanh 說thuyết 。 從tùng 定định 起khởi 此thử 得đắc 現hiện 前tiền 。 理lý 實thật 八bát 地địa 已dĩ 去khứ 菩Bồ 薩Tát 於ư 諸chư 地địa 心tâm 具cụ 五ngũ 識thức 故cố 。 故cố 多đa 由do 言ngôn 亦diệc 在tại 生sanh 上thượng 而nhi 起khởi 下hạ 者giả 。 詳tường 曰viết 。 若nhược 許hứa 上thượng 意ý 引dẫn 下hạ 眼nhãn 等đẳng 。 二nhị 定định 上thượng 意ý 尋tầm 。 伺tứ 不bất 有hữu 。 如như 何hà 得đắc 云vân 顯hiển 多đa 由do 起khởi 。 又hựu 五ngũ 十thập 六lục 不bất 云vân 出xuất 定định 更cánh 起khởi 下hạ 心tâm 。 便tiện 證chứng 上thượng 心tâm 引dẫn 下hạ 識thức 者giả 。 此thử 第đệ 二nhị 師sư 而nhi 據cứ 何hà 理lý 云vân 多đa 由do 起khởi 。 若nhược 云vân 下hạ 地địa 多đa 由do 起khởi 者giả 。 此thử 不bất 為vi 救cứu 。 本bổn 通thông 於ư 上thượng 不bất 會hội 下hạ 界giới 。 若nhược 云vân 但đãn 遮già 疏sớ/sơ 云vân 必tất 定định 不bất 障chướng 有hữu 時thời 下hạ 識thức 引dẫn 者giả 。 若nhược 爾nhĩ 云vân 何hà 。 引dẫn 五ngũ 十thập 六lục 不bất 起khởi 下hạ 心tâm 以dĩ 之chi 為vi 證chứng 。 本bổn 會hội 彼bỉ 文văn 云vân 多đa 由do 起khởi 。 既ký 以dĩ 彼bỉ 證chứng 不bất 由do 下hạ 引dẫn 。 云vân 何hà 而nhi 能năng 。 會hội 彼bỉ 文văn 耶da 。 復phục 更cánh 何hà 時thời 而nhi 由do 起khởi 乎hồ 。 設thiết 言ngôn 餘dư 時thời 無vô 異dị 因nhân 故cố 。 又hựu 云vân 生sanh 下hạ 當đương 用dụng 上thượng 定định 引dẫn 五ngũ 識thức 者giả 。 引dẫn 何hà 五ngũ 識thức 。 若nhược 引dẫn 上thượng 地địa 。 便tiện 為vi 自tự 害hại 返phản 證chứng 他tha 義nghĩa 。 若nhược 引dẫn 下hạ 識thức 。 下hạ 識thức 自tự 地địa 串xuyến 習tập 可khả 然nhiên 。 上thượng 身thân 引dẫn 下hạ 地địa 既ký 不bất 同đồng 。 何hà 得đắc 相tương/tướng 例lệ 。 又hựu 菩Bồ 薩Tát 例lệ 例lệ 亦diệc 未vị 可khả 法pháp 理lý 合hợp 。 然nhiên 起khởi 下hạ 何hà 過quá 。 豈khởi 起khởi 下hạ 識thức 失thất 自tự 在tại 義nghĩa 。 如Như 來Lai 事sự 智trí 不bất 親thân 證chứng 理lý 。 豈khởi 失thất 如Như 來Lai 遍biến 智trí 義nghĩa 乎hồ 。 又hựu 疏sớ/sơ 且thả 對đối 所sở 諍tranh 以dĩ 明minh 不bất 言ngôn 一nhất 切thiết 。 未vị 可khả 即tức 以dĩ 菩Bồ 薩Tát 為vi 例lệ 。

疏sớ/sơ 。 此thử 違vi 定định 中trung 聞văn 聲thanh 等đẳng 者giả 。 詳tường 曰viết 。 深thâm 密mật 據cứ 散tán 多đa 分phần 而nhi 說thuyết 。 故cố 亦diệc 無vô 違vi 。

論luận 。 悔hối 但đãn 容dung 與dữ 無vô 明minh 相tướng 應ưng 者giả 。 問vấn 此thử 俱câu 無vô 明minh 應ưng 唯duy 不bất 共cộng 。 不bất 共cộng 迷mê 理lý 。 此thử 迷mê 不bất 迷mê 。 答đáp 設thiết 爾nhĩ 何hà 違vi 。 二nhị 俱câu 有hữu 失thất 。 若nhược 不bất 迷mê 者giả 何hà 名danh 相tướng 應ưng 。 所sở 緣duyên 異dị 故cố 。 若nhược 言ngôn 迷mê 者giả 而nhi 因nhân 邪tà 見kiến 之chi 所sở 引dẫn 生sanh 。 親thân 義nghĩa 焉yên 在tại 。 答đáp 傳truyền 有hữu 三tam 釋thích 。 一nhất 云vân 但đãn 言ngôn 不bất 共cộng 有hữu 親thân 迷mê 理lý 。 非phi 皆giai 親thân 迷mê 。 二nhị 云vân 雖tuy 邪tà 見kiến 力lực 之chi 所sở 引dẫn 生sanh 。 不bất 緣duyên 見kiến 起khởi 故cố 亦diệc 親thân 迷mê 。 三tam 云vân 悔hối 俱câu 無vô 明minh 亦diệc 是thị 非phi 主chủ 。 由do 此thử 染nhiễm 悔hối 非phi 親thân 迷mê 攝nhiếp 。 有hữu 義nghĩa 斷đoạn 云vân 。 然nhiên 悔hối 親thân 迷mê 其kỳ 理lý 難nan 見kiến 。 故cố 說thuyết 不bất 共cộng 有hữu 非phi 親thân 迷mê 。 雖tuy 違vi 論luận 文văn 理lý 相tương 順thuận 也dã 。 詳tường 曰viết 。 夫phu 染nhiễm 悔hối 者giả 悔hối 修tu 於ư 善thiện 悔hối 不bất 作tác 惡ác 。 此thử 豈khởi 非phi 迷mê 苦Khổ 諦Đế 理lý 耶da 。 雖tuy 復phục 邪tà 見kiến 前tiền 後hậu 引dẫn 生sanh 。 不bất 緣duyên 為vi 境cảnh 。 親thân 迷mê 何hà 失thất 。 無vô 文văn 遮già 故cố 。

論luận 。 聞văn 思tư 位vị 中trung 有hữu 悔hối 眠miên 故cố 者giả 。 問vấn 眠miên 無vô 五ngũ 識thức 何hà 得đắc 有hữu 聞văn 。 答đáp 有hữu 二nhị 釋thích 。 一nhất 云vân 緣duyên 所sở 受thọ 境cảnh 聞văn 說thuyết 法Pháp 等đẳng 亦diệc 得đắc 名danh 聞văn 。 二nhị 云vân 眠miên 但đãn 有hữu 思tư 。 文văn 中trung 總tổng 舉cử 非phi 顯hiển 眠miên 位vị 得đắc 名danh 聞văn 也dã 。 今kim 取thủ 前tiền 釋thích 。

論luận 。 亦diệc 非phi 如như 憂ưu 深thâm 求cầu 解giải 脫thoát 故cố 者giả 。 憂ưu 求cầu 解giải 脫thoát 是thị 無vô 漏lậu 根căn 。 故cố 通thông 不bất 斷đoạn 。 故cố 對đối 法pháp 論luận 第đệ 十thập 云vân 。 未vị 知tri 根căn 者giả 謂vị 信tín 等đẳng 五ngũ 意ý 。 喜hỷ 。 樂nhạo/nhạc/lạc 。 憂ưu 。 捨xả 。 已dĩ 知tri 根căn 體thể 數số 亦diệc 同đồng 之chi 。

論luận 。 若nhược 已dĩ 斷đoạn 故cố 非phi 所sở 斷đoạn 攝nhiếp 者giả 。 問vấn 不bất 還hoàn 斷đoạn 眠miên 。 何hà 故cố 唯duy 言ngôn 無Vô 學Học 斷đoạn 已dĩ 名danh 非phi 所sở 斷đoạn 。 答đáp 不bất 還hoàn 能năng 緣duyên 縛phược 未vị 盡tận 故cố 不bất 同đồng 無Vô 學Học 。

論luận 。 說thuyết 正chánh 思tư 惟duy 至chí 尋tầm 求cầu 等đẳng 故cố 者giả 。 按án 顯hiển 揚dương 第đệ 二nhị 說thuyết 為vi 無vô 漏lậu 及cập 為vi 尋tầm 也dã 。 即tức 彼bỉ 論luận 云vân 。 二nhị 正chánh 思tư 惟duy 謂vị 依y 正chánh 見kiến 。 與dữ 彼bỉ 俱câu 行hành 離ly 欲dục 思tư 惟duy 。 無vô 恚khuể 思tư 惟duy 。 無vô 害hại 思tư 惟duy 。 於ư 修tu 道Đạo 中trung 相tương 續tục 作tác 意ý 思tư 惟duy 諸chư 諦đế 。 與dữ 無vô 漏lậu 作tác 意ý 相tương 應ứng 令linh 心tâm 趣thú 入nhập 。 極cực 趣thú 入nhập 。 尋tầm 求cầu 。 極cực 尋tầm 求cầu 。 釋thích 曰viết 。 趣thú 猶do 向hướng 也dã 。 入nhập 是thị 解giải 也dã 。 尋tầm 謂vị 推thôi 尋tầm 。 此thử 趣thú 。 尋tầm 等đẳng 各các 有hữu 勝thắng 劣liệt 故cố 有hữu 極cực 言ngôn 。 餘dư 文văn 可khả 悉tất 。

問vấn 伺tứ 何hà 不bất 入nhập 八bát 道đạo 支chi 耶da 。 答đáp 未vị 見kiến 大Đại 乘Thừa 所sở 明minh 之chi 文văn 。 且thả 依y 有hữu 宗tông 。 婆bà 沙sa 論luận 九cửu 十thập 九cửu 云vân 。 伺tứ 無vô 彼bỉ 相tương/tướng 是thị 故cố 不bất 立lập 。

復phục 次thứ 菩Bồ 提Đề 分Phần 法Pháp 。 行hành 相tương/tướng 猛mãnh 利lợi 。 伺tứ 用dụng 微vi 劣liệt 是thị 故cố 不bất 立lập 。

復phục 次thứ 伺tứ 用dụng 為vi 尋tầm 所sở 覆phú 損tổn 故cố 。 於ư 策sách 正chánh 見kiến 尋tầm 用dụng 偏thiên 增tăng 。 故cố 伺tứ 不bất 立lập 。 菩Bồ 提Đề 分Phần 法Pháp 。 有hữu 義nghĩa 顯hiển 揚dương 論luận 云vân 尋tầm 求cầu 。 極cực 尋tầm 求cầu 此thử 即tức 是thị 尋tầm 。 趣thú 入nhập 。 極cực 趣thú 入nhập 此thử 即tức 是thị 伺tứ 。 二nhị 種chủng 總tổng 名danh 正chánh 思tư 惟duy 支chi 。 與dữ 小Tiểu 乘Thừa 別biệt 故cố 亦diệc 無vô 失thất 。 又hựu 瑜du 伽già 二nhị 十thập 九cửu 云vân 。 由do 此thử 正chánh 見kiến 。 增tăng 上thượng 力lực 故cố 。 所sở 起khởi 出xuất 離ly 無vô 恚khuể 。 無vô 害hại 分phân 別biệt 思tư 惟duy 。 名danh 正chánh 思tư 惟duy 。 若nhược 心tâm 趣thú 入nhập 諸chư 所sở 尋tầm 伺tứ 。 彼bỉ 唯duy 尋tầm 思tư 如như 是thị 相tướng 狀trạng 。 所sở 有hữu 尋tầm 伺tứ 。 若nhược 心tâm 趣thú 入nhập 諸chư 所sở 言ngôn 論luận 。

論luận 。 又hựu 說thuyết 彼bỉ 是thị 言ngôn 說thuyết 因nhân 者giả 。 對đối 法pháp 論luận 云vân 。 正chánh 思tư 惟duy 者giả 是thị 悔hối 示thị 他tha 支chi 。 如như 其kỳ 所sở 證chứng 方phương 便tiện 安an 立lập 發phát 語ngữ 言ngôn 故cố 。 即tức 瑜du 伽già 云vân 。 若nhược 心tâm 趣thú 入nhập 諸chư 所sở 言ngôn 論luận 亦diệc 言ngôn 說thuyết 因nhân 。

疏sớ/sơ 。 十Thập 地Địa 第đệ 一nhất 至chí 尋tầm 無vô 漏lậu 者giả 。 問vấn 彼bỉ 論luận 無vô 有hữu 正chánh 思tư 惟duy 言ngôn 。 據cứ 何hà 說thuyết 有hữu 。 答đáp 彼bỉ 論luận 牒điệp 頌tụng 淨tịnh 覺giác 人nhân 者giả 。 依y 梵Phạm 論luận 本bổn 云vân 思tư 惟duy 也dã 。 疏sớ/sơ 依y 梵Phạm 文văn 故cố 無vô 有hữu 失thất 。 問vấn 經Kinh 云vân 思tư 惟duy 云vân 何hà 即tức 證chứng 尋tầm 成thành 無vô 漏lậu 。 答đáp 言ngôn 思tư 惟duy 者giả 八bát 道đạo 支chi 一nhất 。 體thể 即tức 是thị 尋tầm 。 故cố 得đắc 為vi 證chứng 。 又hựu 解giải 脫thoát 月nguyệt 。 諸chư 菩Bồ 薩Tát 眾chúng 。 請thỉnh 金kim 剛cang 藏tạng 釋thích 十Thập 地Địa 義nghĩa 。 准chuẩn 十Thập 地Địa 經kinh 歎thán 菩Bồ 薩Tát 德đức 。 金kim 剛cang 藏tạng 等đẳng 八bát 地địa 上thượng 位vị 。 上thượng 位vị 意ý 識thức 唯duy 是thị 無vô 漏lậu 。 解giải 脫thoát 月nguyệt 等đẳng 歎thán 云vân 淨tịnh 覺giác 。 淨tịnh 覺giác 明minh 知tri 體thể 非phi 有hữu 漏lậu 。

疏sớ/sơ 。 問vấn 既ký 引dẫn 十Thập 地Địa 至chí 語ngữ 言ngôn 因nhân 故cố 者giả 。 此thử 難nạn/nan 意ý 云vân 。 言ngôn 思tư 惟duy 者giả 是thị 本bổn 經kinh 頌tụng 。 論luận 家gia 釋thích 云vân 。 何hà 故cố 唯duy 歎thán 淨tịnh 覺giác 。 淨tịnh 覺giác 是thị 言ngôn 說thuyết 因nhân 故cố 。 覺giác 名danh 覺giác 觀quán 。 是thị 口khẩu 言ngôn 行hạnh 。 准chuẩn 其kỳ 論luận 文văn 亦diệc 得đắc 為vi 證chứng 。 何hà 故cố 不bất 引dẫn 。

疏sớ/sơ 。 故cố 引dẫn 不bất 同đồng 彼bỉ 但đãn 應ưng 云vân 淨tịnh 思tư 惟duy 者giả 。 顯hiển 今kim 論luận 家gia 但đãn 引dẫn 本bổn 經kinh 不bất 引dẫn 論luận 釋thích 。 不bất 引dẫn 論luận 意ý 具cụ 辨biện 如như 燈đăng 。 問vấn 若nhược 引dẫn 本bổn 經kinh 經kinh 頌tụng 不bất 云vân 正chánh 思tư 惟duy 者giả 是thị 語ngữ 言ngôn 因nhân 。 何hà 得đắc 引dẫn 之chi 證chứng 是thị 說thuyết 因nhân 。 答đáp 文văn 雖tuy 不bất 言ngôn 理lý 必tất 可khả 故cố 。 故cố 經kinh 頌tụng 云vân 。 何hà 故cố 淨tịnh 覺giác 人nhân 。 念niệm 智trí 功công 德đức 具cụ 。 說thuyết 諸chư 上thượng 妙diệu 地địa 有hữu 力lực 不bất 解giải 釋thích 。 既ký 云vân 淨tịnh 覺giác 說thuyết 上thượng 妙diệu 地địa 今kim 何hà 不bất 釋thích 。 明minh 知tri 淨tịnh 覺giác 即tức 是thị 說thuyết 因nhân 。 不bất 爾nhĩ 如như 何hà 敘tự 有hữu 淨tịnh 覺giác 責trách 不bất 釋thích 耶da 。 詳tường 曰viết 。 觀quán 文văn 察sát 理lý 兼kiêm 論luận 無vô 傷thương 。 何hà 所sở 以dĩ 者giả 。 且thả 覺giác 觀quán 言ngôn 。 若nhược 梵Phạm 本bổn 有hữu 。 即tức 不bất 應ưng 責trách 譯dịch 主chủ 加gia 增tăng 。 若nhược 梵Phạm 本bổn 無vô 。 想tưởng 唯duy 識thức 師sư 不bất 引dẫn 此thử 謬mậu 。 取thủ 彼bỉ 正chánh 論luận 思tư 惟duy 之chi 言ngôn 。 通thông 證chứng 因nhân 果quả 言ngôn 說thuyết 之chi 由do 竟cánh 有hữu 何hà 失thất 。 論luận 說thuyết 說thuyết 因nhân 甚thậm 明minh 著trước 故cố 。 更cánh 思tư 。

論luận 。 後hậu 得đắc 智trí 至chí 必tất 假giả 尋tầm 伺tứ 者giả 。 問vấn 根căn 本bổn 智trí 中trung 有hữu 尋tầm 。 伺tứ 耶da 。 答đáp 無vô 。 故cố 瑜du 伽già 論luận 七thất 十thập 三tam 云vân 。 問vấn 若nhược 思tư 惟duy 真Chân 如Như 即tức 觀quán 真Chân 如Như 耶da 。 設thiết 觀quán 真Chân 如Như 即tức 思tư 惟duy 真Chân 如Như 耶da 。 答đáp 應ưng 作tác 四tứ 句cú 。 有hữu 思tư 惟duy 真Chân 如Như 非phi 觀quán 真Chân 如Như 。 謂vị 以dĩ 分phân 別biệt 所sở 攝nhiếp 如như 理lý 作tác 意ý 。 思tư 惟duy 真Chân 如Như 。 但đãn 見kiến 真Chân 如Như 相tương/tướng 不bất 見kiến 實thật 真Chân 如Như 。 乃nãi 至chí 未vị 至chí 正chánh 通thông 達đạt 位vị 。 及cập 通thông 達đạt 後hậu 作tác 意ý 思tư 惟duy 。 安an 立lập 真Chân 如Như 。 有hữu 觀quán 真Chân 如Như 非phi 思tư 惟duy 真Chân 如Như 。 謂vị 通thông 達đạt 真Chân 如Như 時thời 由do 勝thắng 義nghĩa 故cố 思tư 惟duy 其kỳ 相tương/tướng 。 有hữu 思tư 惟duy 真Chân 如Như 亦diệc 觀quán 真Chân 如Như 。 謂vị 通thông 達đạt 後hậu 相tương 續tục 思tư 惟duy 非phi 。 安an 立lập 真Chân 如Như 。 有hữu 不bất 思tư 惟duy 真Chân 如Như 亦diệc 不bất 觀quán 真Chân 如Như 。 謂vị 離ly 如như 理lý 所sở 引dẫn 作tác 意ý 思tư 惟duy 諸chư 相tướng 。 釋thích 曰viết 。 其kỳ 第đệ 二nhị 句cú 即tức 根căn 本bổn 智trí 。 言ngôn 非phi 思tư 惟duy 。 明minh 無vô 尋tầm 。 伺tứ 。 若nhược 爾nhĩ 云vân 何hà 。 言ngôn 由do 勝thắng 義nghĩa 思tư 惟duy 其kỳ 相tương/tướng 。 答đáp 不bất 同đồng 加gia 行hành 。 後hậu 得đắc 智trí 等đẳng 云vân 非phi 思tư 惟duy 。 然nhiên 親thân 證chứng 真chân 言ngôn 由do 勝thắng 義nghĩa 名danh 思tư 惟duy 其kỳ 相tương/tướng 。 思tư 惟duy 乃nãi 是thị 能năng 緣duyên 異dị 名danh 。 亦diệc 如như 出xuất 世thế 末mạt 那na 之chi 名danh 。 非phi 染nhiễm 意ý 故cố 不bất 名danh 思tư 量lượng 。 無vô 漏lậu 正chánh 思tư 亦diệc 名danh 為vi 意ý 。

成Thành 唯Duy 識Thức 論Luận 演Diễn 祕Bí 卷quyển 第đệ 五ngũ (# 終chung )#