大Đại 乘Thừa 起khởi 信tín 論luận 義nghĩa 疏sớ/sơ 上thượng 之chi 上thượng

淨tịnh 影ảnh 寺tự 沙Sa 門Môn 慧tuệ 遠viễn 撰soạn

大Đại 乘Thừa 起khởi 信tín 論luận 者giả 蓋cái 乃nãi 宣tuyên 顯hiển 至chí 極cực 深thâm 理lý 之chi 妙diệu 論luận 也dã 。 摧tồi 邪tà 之chi 利lợi 刀đao 排bài 淺thiển 之chi 深thâm 淵uyên 立lập 正chánh 之chi 勝thắng 幢tràng 。 是thị 以dĩ 諸chư 佛Phật 法Pháp 身thân 。 菩Bồ 薩Tát 皆giai 以dĩ 此thử 法pháp 為vi 體thể 。 凡phàm 夫phu 二Nhị 乘Thừa 。 此thử 理lý 為vi 性tánh 。 改cải 凡phàm 成thành 聖thánh 。 莫mạc 不bất 由do 之chi 。 是thị 故cố 釋thích 尊tôn 為vi 表biểu 此thử 法pháp 以dĩ 殊thù 勝thắng 故cố 。 超siêu 過quá 巨cự 海hải 須Tu 彌Di 山Sơn 等đẳng 。 於ư 鐵thiết 圍vi 上thượng 楞lăng 伽già 城thành 中trung 十thập 頭đầu 羅la 剎sát 。 宮cung 殿điện 之chi 中trung 。 說thuyết 此thử 法pháp 也dã 。 即tức 表biểu 其kỳ 三tam 乘thừa 絕tuyệt 分phần/phân 如như 法Pháp 華hoa 論luận 主chủ 。 論luận 主chủ 問vấn 言ngôn 。 何hà 故cố 住trụ 此thử 。 靈Linh 鷲Thứu 山Sơn 中trung 。 說thuyết 此thử 法pháp 耶da 。 釋thích 言ngôn 。 為vi 題đề 此thử 一Nhất 乘Thừa 法pháp 以dĩ 殊thù 勝thắng 故cố 依y 處xứ 以dĩ 題đề 。 又hựu 十Thập 地Địa 論luận 中trung 問vấn 。 何hà 故cố 在tại 此thử 他Tha 化Hóa 自Tự 在Tại 天Thiên 。 摩Ma 尼Ni 寶Bảo 殿Điện 。 中trung 說thuyết 此thử 法Pháp 門môn 。 釋thích 言ngôn 。 為vi 題đề 十Thập 地Địa 法Pháp 門môn 以dĩ 殊thù 勝thắng 故cố 挍giảo 量lượng 勝thắng 故cố 。 此thử 亦diệc 如như 是thị 。 一nhất 化hóa 所sở 說thuyết 教giáo 雖tuy 眾chúng 多đa 要yếu 唯duy 有hữu 二nhị 。 一nhất 者giả 聲Thanh 聞Văn 藏tạng 二nhị 者giả 菩Bồ 薩Tát 藏tạng 。 教giáo 聲Thanh 聞Văn 法Pháp 名danh 聲Thanh 聞Văn 藏tạng 。 教giáo 菩Bồ 薩Tát 法Pháp 。 名danh 菩Bồ 薩Tát 藏tạng 。 何hà 以dĩ 故cố 知tri 。 佛Phật 教giáo 但đãn 二nhị 。 有hữu 事sự 有hữu 文văn 。 言ngôn 有hữu 事sự 者giả 佛Phật 滅diệt 度độ 後hậu 。 迦Ca 葉Diếp 阿A 難Nan 於ư 王Vương 舍Xá 城Thành 。 結kết 集tập 三tam 藏tạng 。 名danh 聲Thanh 聞Văn 藏tạng 。 文Văn 殊Thù 阿A 難Nan 於ư 鐵Thiết 圍Vi 山Sơn 集tập 摩ma 訶ha 衍diễn 。 名danh 菩Bồ 薩Tát 藏tạng 。 故cố 知tri 佛Phật 教giáo 無vô 出xuất 此thử 二nhị 。 言ngôn 有hữu 文văn 者giả 涅Niết 槃Bàn 經kinh 言ngôn 。 十thập 二nhị 部bộ 中trung 唯duy 方Phương 廣Quảng 部bộ 菩Bồ 薩Tát 所sở 持trì 。 餘dư 十thập 一nhất 部bộ 聲Thanh 聞Văn 所sở 持trì 。 地địa 持trì 論luận 中trung 亦diệc 同đồng 此thử 說thuyết 。 下hạ 復phục 說thuyết 言ngôn 聲Thanh 聞Văn 菩Bồ 薩Tát 。 出xuất 苦khổ 道đạo 說thuyết 修Tu 多Đa 羅La 。 結kết 集tập 經kinh 者giả 謂vị 集tập 二nhị 藏tạng 。 說thuyết 聲Thanh 聞Văn 行hạnh 。 為vi 聲Thanh 聞Văn 藏tạng 。 說thuyết 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 。 為vi 菩Bồ 薩Tát 藏tạng 。 故cố 知tri 所sở 說thuyết 無vô 出xuất 此thử 二nhị 。 亦diệc 名danh 大Đại 乘Thừa 。 小Tiểu 乘Thừa 半bán 滿mãn 教giáo 也dã 。 名danh 雖tuy 有hữu 異dị 其kỳ 義nghĩa 不bất 殊thù 。 此thử 二nhị 藏tạng 中trung 各các 分phần/phân 有hữu 三tam 。 謂vị 修tu 多đa 羅la 毘tỳ 尼ni 毘tỳ 曇đàm 。 小Tiểu 乘Thừa 三tam 藏tạng 者giả 如như 四tứ 阿a 含hàm 經kinh 。 是thị 修Tu 多Đa 羅La 藏tạng 。 五ngũ 部bộ 戒giới 律luật 是thị 毘tỳ 尼ni 藏tạng 。 毘tỳ 曇đàm 成thành 實thật 是thị 毘tỳ 曇đàm 藏tạng 。 大Đại 乘Thừa 三tam 藏tạng 者giả 如như 涅Niết 槃Bàn 華hoa 嚴nghiêm 等đẳng 。 是thị 修Tu 多Đa 羅La 藏tạng 。 清thanh 淨tịnh 毘tỳ 尼ni 方Phương 等Đẳng 經kinh 等đẳng 是thị 毘tỳ 尼ni 藏tạng 。 十Thập 地Địa 地địa 持trì 等đẳng 是thị 。 阿A 毘Tỳ 曇Đàm 藏tạng 。 今kim 此thử 論luận 者giả 二nhị 藏tạng 之chi 中trung 菩Bồ 薩Tát 藏tạng 。 攝nhiếp 三tam 藏tạng 之chi 中trung 是thị 第đệ 三tam 。 阿A 毘Tỳ 曇Đàm 藏tạng 。 亦diệc 名danh 摩ma 德đức 勒lặc 伽già 藏tạng 。 此thử 云vân 行hành 境cảnh 界giới 。 亦diệc 名danh 摩ma 夷di 此thử 云vân 行hành 母mẫu 。 此thử 論luận 所sở 明minh 八bát 識thức 之chi 理lý 為vi 體thể 行hành 法pháp 為vi 宗tông 。 諸chư 菩Bồ 薩Tát 等đẳng 。 依y 於ư 此thử 理lý 得đắc 起khởi 修tu 行hành 。 依y 行hành 成thành 德đức 故cố 言ngôn 菩Bồ 薩Tát 摩ma 德đức 勒lặc 伽già 藏tạng 也dã 。 所sở 言ngôn 大đại 者giả 物vật 莫mạc 能năng 過quá 目mục 之chi 為vi 大đại 。 既ký 言ngôn 至chí 極cực 焉yên 有hữu 勝thắng 己kỷ 。 故cố 言ngôn 名danh 大đại 。 所sở 言ngôn 乘thừa 者giả 運vận 載tái 為vi 義nghĩa 。 乘thừa 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 法pháp 二nhị 行hành 。 言ngôn 法pháp 乘thừa 者giả 能năng 運vận 他tha 用dụng 。 無vô 自tự 運vận 義nghĩa 。 即tức 是thị 理lý 法pháp 。 言ngôn 行hạnh 乘thừa 者giả 自tự 運vận 運vận 他tha 故cố 名danh 為vi 乘thừa 。 今kim 此thử 論luận 中trung 具cụ 明minh 理lý 行hành 故cố 有hữu 二nhị 種chủng 乘thừa 。 總tổng 而nhi 言ngôn 之chi 。 亦diệc 名danh 一Nhất 乘Thừa 。 無vô 異dị 趣thú 故cố 亦diệc 名danh 佛Phật 乘thừa 。 佛Phật 所sở 乘thừa 故cố 此thử 皆giai 是thị 。 名danh 雖tuy 有hữu 異dị 其kỳ 實thật 不bất 改cải 。 故cố 言ngôn 大Đại 乘Thừa 也dã 。 所sở 言ngôn 起khởi 者giả 成thành 立lập 為vi 義nghĩa 。 所sở 言ngôn 信tín 者giả 決quyết 定định 為vi 義nghĩa 。 此thử 信tín 有hữu 二nhị 釋thích 。 一nhất 云vân 就tựu 十thập 信tín 位vị 中trung 令linh 起khởi 真chân 常thường 證chứng 信tín 也dã 。 二nhị 云vân 即tức 是thị 妙diệu 法Pháp 師sư 說thuyết 。 是thị 勸khuyến 信tín 也dã 。 論luận 主chủ 是thị 其kỳ 不bất 足túc 之chi 人nhân 所sở 說thuyết 之chi 法Pháp 。 甚thậm 深thâm 極cực 理lý 。 恐khủng 其kỳ 不bất 順thuận 。 作tác 煩phiền 惱não 緣duyên 。 故cố 言ngôn 我ngã 所sở 說thuyết 大Đại 乘Thừa 。 法pháp 應ưng 當đương 起khởi 信tín 。 不bất 應ưng 誹phỉ 謗báng 。 故cố 論luận 末mạt 中trung 我ngã 今kim 隨tùy 分phần/phân 總tổng 持trì 說thuyết 竟cánh 。 應ưng 當đương 敬kính 信tín 。 若nhược 人nhân 能năng 信tín 是thị 法pháp 。 功công 德đức 無vô 盡tận 。

何hà 以dĩ 故cố 。 理lý 無vô 盡tận 故cố 。 若nhược 人nhân 誹phỉ 謗báng 獲hoạch 大đại 罪tội 苦khổ 。 始thỉ 終chung 意ý 同đồng 豈khởi 容dung 異dị 乎hồ 。 如như 菩Bồ 提Đề 心tâm 論luận 中trung 勸khuyến 發phát 品phẩm 在tại 初sơ 建kiến 也dã 。 為vi 說thuyết 六Lục 度Độ 故cố 先tiên 勸khuyến 發phát 心tâm 。 為vi 修tu 行hành 也dã 。 此thử 亦diệc 如như 是thị 。 為vi 說thuyết 深thâm 理lý 故cố 先tiên 勸khuyến 起khởi 信tín 也dã 。 問vấn 。 何hà 故cố 要yếu 先tiên 勸khuyến 起khởi 信tín 者giả 。 此thử 信tín 乃nãi 是thị 入nhập 佛Phật 法Pháp 之chi 首thủ 故cố 。 華hoa 嚴nghiêm 經Kinh 云vân 。 信tín 為vi 道đạo 源nguyên 功công 德đức 母mẫu 。 又hựu 論luận 中trung 云vân 。 信tín 心tâm 如như 手thủ 。 有hữu 手thủ 之chi 人nhân 入nhập 海hải 寶bảo 藏tạng 隨tùy 意ý 拾thập 取thủ 。 無vô 手thủ 之chi 人nhân 雖tuy 遇ngộ 寶bảo 藏tạng 不bất 得đắc 拾thập 取thủ 。 信tín 心tâm 亦diệc 爾nhĩ 。 若nhược 有hữu 信tín 人nhân 入nhập 佛Phật 法Pháp 寶bảo 隨tùy 分phần 修tu 行hành 。 得đắc 解giải 脫thoát 樂lạc 。 若nhược 無vô 信tín 人nhân 雖tuy 遇ngộ 佛Phật 法Pháp 。 空không 無vô 所sở 獲hoạch 。 故cố 要yếu 起khởi 信tín 。 所sở 言ngôn 論luận 者giả 簡giản 異dị 佛Phật 經Kinh 之chi 辭từ 也dã 。 若nhược 通thông 言ngôn 之chi 一nhất 切thiết 皆giai 論luận 。 謂vị 五ngũ 明minh 論luận 是thị 也dã 。 一nhất 切thiết 皆giai 經kinh 謂vị 五ngũ 經kinh 是thị 也dã 。 若nhược 別biệt 言ngôn 之chi 佛Phật 所sở 說thuyết 者giả 。 名danh 之chi 為vi 經kinh 。 若nhược 餘dư 人nhân 說thuyết 佛Phật 所sở 印ấn 可khả 。 亦diệc 名danh 為vi 經kinh 。 如như 維duy 摩ma 勝thắng 鬘man 等đẳng 是thị 也dã 。 若nhược 佛Phật 滅diệt 度độ 後hậu 。 聖thánh 人nhân 自tự 造tạo 解giải 釋thích 佛Phật 經Kinh 名danh 之chi 為vi 論luận 。 凡phàm 夫phu 所sở 造tạo 名danh 為vi 義nghĩa 章chương 。 今kim 此thử 論luận 者giả 佛Phật 滅diệt 度độ 後hậu 。 菩Bồ 薩Tát 所sở 造tạo 名danh 之chi 為vi 論luận 。 論luận 者giả 所sở 謂vị 賓tân 主chủ 相tương/tướng 談đàm 因nhân 之chi 為vi 論luận 。 故cố 言ngôn 大Đại 乘Thừa 起khởi 信tín 論luận 也dã 。 言ngôn 馬mã 鳴minh 菩Bồ 薩Tát 造tạo 者giả 是thị 為vi 題đề 其kỳ 論luận 主chủ 名danh 也dã 。 亦diệc 釋thích 幡phan 者giả 如như 龍long 樹thụ 論luận 釋thích 。 所sở 以dĩ 菩Bồ 薩Tát 。 造tạo 此thử 論luận 者giả 。 佛Phật 滅diệt 度độ 後hậu 。 正Chánh 法Pháp 之chi 時thời 大đại 聖thánh 去khứ 近cận 。 人nhân 根căn 厚hậu 信tín 故cố 無vô 異dị 端đoan 。 七thất 百bách 歲tuế 後hậu 大đại 聖thánh 去khứ 遠viễn 。 聖thánh 弟đệ 子tử 眾chúng 。 遂toại 佛Phật 滅diệt 度độ 人nhân 根căn 薄bạc 信tín 。 以dĩ 世thế 衰suy 故cố 外ngoại 道đạo 異dị 端đoan 競cạnh 興hưng 於ư 世thế 。 所sở 謂vị 青thanh 同đồng 仙tiên 人nhân 出xuất 建kiến 陀đà 論luận 二nhị 十thập 卷quyển 。 過quá 去khứ 無vô 因nhân 為vi 宗tông 。 黃hoàng 頭đầu 仙tiên 人nhân 出xuất 闡xiển 陀đà 論luận 。 自tự 然nhiên 為vi 宗tông 。 及cập 衛vệ 世thế 師sư 論luận 第đệ 十thập 八bát 部bộ 是thị 也dã 。 於ư 時thời 有hữu 沙Sa 門Môn 釋Thích 子tử 。 號hiệu 曰viết 法pháp 勝thắng 。 對đối 破phá 外ngoại 道đạo 故cố 依y 毘tỳ 婆bà 娑sa 廣quảng 論luận 西tây 方phương 沙Sa 門Môn 及cập 薩tát 婆bà 多đa 抄sao 出xuất 二nhị 百bách 五ngũ 十thập 行hành 偈kệ 。 造tạo 出xuất 四tứ 卷quyển 毘tỳ 曇đàm 。 雖tuy 然nhiên 人nhân 根căn 薄bạc 心tâm 鈍độn 故cố 毘tỳ 婆bà 沙sa 廣quảng 論luận 。 不bất 能năng 受thọ 持trì 。 四tứ 卷quyển 其kỳ 略lược 。 不bất 得đắc 義nghĩa 理lý 。 是thị 故cố 須tu 出xuất 。 達đạt 磨ma 多đa 羅la 廣quảng 論luận 之chi 中trung 。 依y 西tây 方phương 沙Sa 門Môn 義nghĩa 與dữ 譬thí 喻dụ 義nghĩa 。 加gia 二nhị 百bách 五ngũ 十thập 行hành 偈kệ 。 抄sao 以dĩ 用dụng 造tạo 作tác 雜tạp 心tâm 十thập 一nhất 卷quyển 論luận 也dã 。 故cố 論luận 初sơ 言ngôn 極cực 略lược 難nan 解giải 知tri 。 極cực 廣quảng 令linh 智trí 退thoái 。 我ngã 今kim 處xứ 中trung 說thuyết 廣quảng 說thuyết 義nghĩa 莊trang 嚴nghiêm 。 此thử 二nhị 論luận 主chủ 并tinh 宣tuyên 有hữu 相tương/tướng 之chi 教giáo 令linh 退thoái 異dị 乘thừa 。 因nhân 緣duyên 為vi 宗tông 。 雖tuy 明minh 空không 理lý 但đãn 法pháp 上thượng 橫hoạnh/hoành 計kế 定định 性tánh 不bất 定định 法pháp 體thể 。 又hựu 後hậu 八bát 百bách 九cửu 十thập 歲tuế 後hậu 出xuất 呵ha 梨lê 跋bạt 摩ma 。 前tiền 雖tuy 造tạo 論luận 滅diệt 邪tà 外ngoại 道đạo 。 觀quán 有hữu 相tương/tướng 故cố 不bất 得đắc 聖thánh 道Đạo 。 依y 毘tỳ 婆bà 沙sa 此thử 方phương 沙Sa 門Môn 義nghĩa 與dữ 曇đàm 無vô 德đức 義nghĩa 。 造tạo 成thành 實thật 論luận 二nhị 十thập 卷quyển 也dã 。 廣quảng 論luận 之chi 中trung 偏thiên 宣tuyên 無vô 相tướng 之chi 教giáo 。 明minh 生sanh 法pháp 二nhị 空không 。 觀quán 空không 得đắc 道Đạo 為vi 宗tông 。 雖tuy 三tam 論luận 主chủ 造tạo 論luận 宣tuyên 通thông 。 猶do 謂vị 六lục 識thức 名danh 相tướng 之chi 事sự 。 非phi 題đề 極cực 理lý 。 而nhi 眾chúng 人nhân 等đẳng 競cạnh 習tập 此thử 論luận 。 執chấp 為vi 究cứu 竟cánh 。 興hưng 弘hoằng 於ư 世thế 。 將tương 欲dục 隱ẩn 沒một 牟Mâu 尼Ni 大đại 意ý 。 是thị 故cố 復phục 出xuất 馬mã 鳴minh 菩Bồ 薩Tát 。 愍mẫn 傷thương 眾chúng 生sanh 。 拕tha 非phi 人nhân 流lưu 。 感cảm [厂@煩]# 佛Phật 出xuất 極cực 意ý 潛tiềm 沒một 。 依y 楞lăng 伽già 經kinh 造tạo 出xuất 起khởi 信tín 論luận 一nhất 卷quyển 也dã 。 雖tuy 文văn 略lược 少thiểu 義nghĩa 無vô 不bất 盡tận 。 八bát 識thức 常thường 住trụ 為vi 體thể 。 修tu 行hành 趣thú 入nhập 為vi 宗tông 。 習tập 六lục 七thất 識thức 妄vọng 。 故cố 修tu 盡tận 拔bạt 眾chúng 人nhân 等đẳng 執chấp 究cứu 根căn 原nguyên 。 釋thích 八bát 九cửu 識thức 真chân 故cố 湛trạm 然nhiên 示thị 迷mê 方phương 類loại 趣thú 入nhập 處xứ 也dã 。 造tạo 意ý 如như 是thị 。 此thử 論luận 中trung 有hữu 三tam 段đoạn 明minh 義nghĩa 。 第đệ 一nhất 致trí 敬kính 三Tam 寶Bảo 。 第đệ 二nhị 論luận 曰viết 有hữu 法pháp 以dĩ 下hạ 出xuất 其kỳ 所sở 造tạo 。 第đệ 三tam 後hậu 終chung 二nhị 偈kệ 總tổng 結kết 迴hồi 向hướng 。 何hà 故cố 有hữu 此thử 。 三tam 段đoạn 者giả 欲dục 作tác 大đại 事sự 不bất 能năng 輕khinh 為vi 故cố 先tiên 敬kính 三Tam 寶Bảo 。 次thứ 出xuất 作tác 事sự 作tác 事sự 竟cánh 故cố 所sở 有hữu 功công 德đức 。 迴hồi 向hướng 發phát 願nguyện 。 次thứ 第đệ 三tam 總tổng 結kết 迴hồi 向hướng 。 就tựu 第đệ 一nhất 中trung 有hữu 三tam 。 一nhất 者giả 汎# 明minh 諸chư 論luận 之chi 首thủ 致trí 敬kính 不bất 同đồng 。 二nhị 者giả 論luận 首thủ 歸quy 敬kính 之chi 意ý 。 三tam 者giả 隨tùy 文văn 解giải 釋thích 。 所sở 言ngôn 論luận 首thủ 歸quy 敬kính 不bất 同đồng 者giả 。 或hoặc 具cụ 敬kính 三Tam 寶Bảo 如như 大đại 智trí 論luận 今kim 此thử 論luận 等đẳng 。 或hoặc 唯duy 佛Phật 法Pháp 如như 十Thập 地Địa 論luận 等đẳng 。 或hoặc 但đãn 敬kính 佛Phật 如như 地địa 持trì 論luận 等đẳng 。 此thử 皆giai 有hữu 意ý 。 所sở 以dĩ 具cụ 敬kính 具cụ 足túc 福phước 田điền 故cố 。 何hà 故cố 但đãn 敬kính 人nhân 法pháp 者giả 。 藉tạ 法pháp 成thành 人nhân 故cố 須tu 禮lễ 佛Phật 。 法pháp 者giả 所sở 釋thích 之chi 理lý 。 故cố 須tu 敬kính 法pháp 。 何hà 故cố 唯duy 敬kính 佛Phật 者giả 。 佛Phật 為vi 教giáo 主chủ 故cố 須tu 禮lễ 佛Phật 。 餘dư 非phi 教giáo 主chủ 故cố 廢phế 不bất 禮lễ 。 言ngôn 敬kính 意ý 者giả 有hữu 六lục 種chủng 意ý 。 一nhất 者giả 作tác 論luận 所sở 依y 荷hà 思tư 致trí 敬kính 。 二nhị 者giả 請thỉnh 承thừa 加gia 護hộ 。 三tam 者giả 為vi 生sanh 物vật 信tín 。 四tứ 者giả 敬kính 事sự 之chi 宜nghi 。 五ngũ 者giả 為vi 表biểu 勝thắng 相tương/tướng 。 六lục 者giả 為vi 開khai 眾chúng 生sanh 佛Phật 法Pháp 僧Tăng 念niệm 。 初sơ 言ngôn 作tác 論luận 所sở 依y 荷hà 思tư 敬kính 者giả 。 若nhược 無vô 佛Phật 說thuyết 經kinh 今kim 無vô 所sở 說thuyết 。 若nhược 無vô 其kỳ 法pháp 論luận 無vô 所sở 依y 。 若nhược 無vô 僧Tăng 傳truyền 已dĩ 則tắc 不bất 聞văn 。 由do 藉tạ 此thử 三tam 。 今kim 論luận 得đắc 興hưng 故cố 須tu 皆giai 禮lễ 。 二nhị 言ngôn 請thỉnh 護hộ 者giả 。 若nhược 無vô 加gia 力lực 何hà 能năng 勘khám 說thuyết 如như 此thử 深thâm 理lý 。 要yếu 佛Phật 加gia 力lực 能năng 說thuyết 此thử 法pháp 。 如như 金Kim 剛Cang 藏Tạng 菩Bồ 薩Tát 。 欲dục 說thuyết 十Thập 地Địa 法Pháp 門môn 時thời 。 加gia 四tứ 勘khám 知tri 四tứ 十thập 。 無vô 礙ngại 辯biện 才tài 。 故cố 末Mạt 法Pháp 惡ác 時thời 傳truyền 化hóa 不bất 易dị 。 若nhược 無vô 三Tam 寶Bảo 威uy 力lực 加gia 護hộ 無vô 由do 自tự 通thông 。 故cố 須tu 致trí 敬kính 以dĩ 請thỉnh 助trợ 。 三tam 言ngôn 為vi 信tín 者giả 。 論luận 主chủ 自tự 是thị 不bất 足túc 之chi 人nhân 造tạo 論luận 釋thích 經kinh 。 人nhân 多đa 不bất 信tín 。 要yếu 須tu 歸quy 禮lễ 示thị 有hữu 宗tông 承thừa 。 有hữu 所sở 制chế 立lập 人nhân 方phương 取thủ 信tín 。 是thị 故cố 頂đảnh 禮lễ 。 四tứ 言ngôn 敬kính 儀nghi 者giả 。 如như 似tự 世thế 間gian 孝hiếu 子tử 忠trung 臣thần 凡phàm 所sở 為vi 作tác 必tất 造tạo 啟khải 白bạch 君quân 父phụ 。 菩Bồ 薩Tát 如như 是thị 。 重trọng/trùng 敬kính 三Tam 寶Bảo 過quá 父phụ 及cập 君quân 。 今kim 欲dục 造tạo 論luận 解giải 釋thích 經kinh 時thời 。 寧ninh 不bất 致trí 敬kính 啟khải 白bạch 造tạo 論luận 。 故cố 須tu 歸quy 禮lễ 。 五ngũ 言ngôn 表biểu 勝thắng 者giả 。 如như 成thành 實thật 說thuyết 。 三Tam 寶Bảo 是thị 其kỳ 吉cát 祥tường 境cảnh 界giới 。 樹thụ 之chi 論luận 首thủ 以dĩ 題đề 論luận 勝thắng 故cố 先tiên 致trí 敬kính 。 六lục 言ngôn 開khai 眾chúng 生sanh 三Tam 寶Bảo 念niệm 者giả 。 如như 雜tạp 心tâm 說thuyết 。 為vì 令linh 眾chúng 生sanh 。 於ư 三Tam 寶Bảo 中trung 。 發phát 心tâm 趣thú 求cầu 信tín 解giải 觀quán 察sát 供cúng 養dường 歸quy 命mạng 故cố 頂đảnh 禮lễ 之chi 。 第đệ 三tam 隨tùy 文văn 解giải 釋thích 者giả 。 文văn 中trung 有hữu 二nhị 。 一nhất 者giả 初sơ 兩lưỡng 行hành 偈kệ 。 正chánh 明minh 致trí 敬kính 三Tam 寶Bảo 。 二nhị 者giả 為vi 欲dục 令linh 下hạ 一nhất 行hành 偈kệ 。 明minh 造tạo 論luận 之chi 意ý 。 就tựu 第đệ 一nhất 中trung 有hữu 三tam 。 一nhất 行hành 餘dư 一nhất 句cú 明minh 佛Phật 寶bảo 。 二nhị 者giả 法pháp 性tánh 真chân 下hạ 二nhị 句cú 明minh 法Pháp 寶bảo 。 三tam 者giả 如như 實thật 修tu 行hành 。 等đẳng 一nhất 句cú 者giả 明minh 僧Tăng 寶bảo 也dã 。 就tựu 第đệ 一nhất 中trung 有hữu 二nhị 句cú 。 一nhất 者giả 一nhất 行hành 偈kệ 明minh 應ưng 身thân 。 二nhị 者giả 一nhất 句cú 明minh 法Pháp 身thân 。 言ngôn 歸quy 命mạng 者giả 是thị 其kỳ 論luận 主chủ 敬kính 心tâm 了liễu 辭từ 也dã 。 內nội 正chánh 報báo 中trung 命mạng 根căn 為vi 要yếu 。 故cố 舉cử 要yếu 命mạng 屬thuộc 彼bỉ 三Tam 寶Bảo 。 名danh 之chi 為vi 歸quy 。 為vi 表biểu 心tâm 了liễu 。 如như 身thân 業nghiệp 中trung 。 頂đảnh 禮lễ 佛Phật 足túc 。 字tự 及cập 釋thích 者giả 。 命mạng 者giả 告cáo 也dã 。 所sở 言ngôn 盡tận 者giả 非phi 局cục 之chi 辭từ 。 言ngôn 十thập 方phương 者giả 舉cử 處xứ 以dĩ 明minh 所sở 敬kính 佛Phật 寶bảo 遍biến 在tại 十thập 方phương 。 故cố 舉cử 在tại 方phương 皆giai 依y 之chi 辭từ 。 此thử 是thị 廣quảng 義nghĩa 。 若nhược 言ngôn 縱túng/tung 義nghĩa 應ưng 言ngôn 三tam 世thế 。 而nhi 義nghĩa 左tả 右hữu 隱ẩn 題đề 言ngôn 耳nhĩ 。 言ngôn 最tối 勝thắng 者giả 是thị 應ưng 佛Phật 十thập 號hiệu 中trung 初sơ 號hiệu 也dã 。 非phi 群quần 品phẩm 同đồng 。 故cố 曰viết 最tối 勝thắng 。 乘thừa 如như 實thật 道Đạo 。 來lai 成thành 正chánh 覺giác 。 豈khởi 非phi 最tối 勝thắng 。 言ngôn 業nghiệp 遍biến 知tri 者giả 應ưng 佛Phật 中trung 福phước 智trí 二nhị 德đức 也dã 。 福phước 成thành 就tựu 故cố 眾chúng 人nhân 應Ứng 供Cúng 。 種chủng 智trí 成thành 就tựu 。 名danh 正Chánh 遍Biến 知Tri 。 十thập 號hiệu 中trung 略lược 舉cử 三tam 號hiệu 。 經kinh 中trung 多đa 舉cử 此thử 三tam 號hiệu 者giả 十thập 號hiệu 中trung 體thể 故cố 。 涅Niết 槃Bàn 序tự 品phẩm 中trung 言ngôn 。 今kim 日nhật 如Như 來Lai 。 應Ứng 。 正chánh 遍biến 知tri 將tương 入nhập 涅Niết 槃Bàn 。 勝thắng 鬘man 經kinh 亦diệc 如như 是thị 說thuyết 。 此thử 是thị 一nhất 句cú 嘆thán 應ưng 佛Phật 名danh 稱xưng 功công 德đức 。 下hạ 次thứ 一nhất 句cú 嘆thán 色sắc 身thân 德đức 。 所sở 言ngôn 色sắc 者giả 以dĩ 三tam 十thập 二nhị 相tướng 。 莊trang 嚴nghiêm 其kỳ 身thân 。 故cố 名danh 為vi 色sắc 。 言ngôn 無vô 礙ngại 者giả 嘆thán 其kỳ 異dị 辭từ 。 凡phàm 夫phu 色sắc 者giả 質chất 礙ngại 為vi 義nghĩa 。 如Như 來Lai 之chi 身thân 。 而nhi 無vô 礙ngại 故cố 曰viết 異dị 也dã 。 言ngôn 自tự 在tại 者giả 嘆thán 其kỳ 勝thắng 也dã 。 轉Chuyển 輪Luân 聖Thánh 王Vương 。 雖tuy 具cụ 三tam 十thập 二nhị 。 大đại 人nhân 相tương/tướng 而nhi 。 不bất 得đắc 自tự 在tại 。 猶do 苦khổ 無vô 我ngã 。 應ưng 佛Phật 非phi 此thử 。 自tự 在tại 無vô 極cực 。 此thử 之chi 一nhất 句cú 嘆thán 色sắc 身thân 也dã 。 下hạ 次thứ 一nhất 句cú 歎thán 意ý 業nghiệp 德đức 。 言ngôn 救cứu 世thế 者giả 救cứu 者giả 覆phú 義nghĩa 。 救cứu 覆phú 生sanh 善thiện 。 即tức 是thị 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 得đắc 樂lạc 因nhân 故cố 此thử 是thị 慈từ 也dã 。 言ngôn 大đại 悲bi 者giả 悲bi 者giả 護hộ 義nghĩa 。 護hộ 之chi 止chỉ 惡ác 。 悲bi 能năng 拔bạt 苦khổ 。 應ưng 佛Phật 之chi 意ý 無vô 出xuất 此thử 二nhị 。 是thị 之chi 一nhất 句cú 嘆thán 意ý 業nghiệp 德đức 也dã 。 自tự 下hạ 一nhất 句cú 合hợp 敬kính 真chân 身thân 。 言ngôn 及cập 彼bỉ 者giả 敬kính 應ưng 佛Phật 。 已dĩ 兼kiêm 敬kính 真chân 故cố 名danh 之chi 及cập 也dã 。 對đối 此thử 應ưng 佛Phật 體thể 用dụng 異dị 故cố 名danh 之chi 為vi 彼bỉ 。 言ngôn 身thân 體thể 者giả 是thị 法pháp 佛Phật 也dã 。 萬vạn 德đức 積tích 聚tụ 。 名danh 之chi 為vi 身thân 。 法pháp 無vô 藉tạ 他tha 故cố 名danh 為vi 體thể 。 亦diệc 可khả 應ứng 用dụng 所sở 依y 在tại 之chi 為vi 體thể 故cố 曰viết 身thân 體thể 。 所sở 言ngôn 相tương/tướng 者giả 是thị 報báo 佛Phật 也dã 。 法pháp 體thể 之chi 相tướng 故cố 曰viết 報báo 佛Phật 。 此thử 之chi 一nhất 句cú 合hợp 明minh 法Pháp 身thân 。 問vấn 。 何hà 故cố 應ưng 中trung 具cụ 明minh 三tam 德đức 真chân 中trung 總tổng 乎hồ 。 答đáp 。 應ưng 佛Phật 其kỳ 是thị 教giáo 主chủ 也dã 。 故cố 偏thiên 廣quảng 嘆thán 。 真chân 身thân 非phi 主chủ 故cố 總tổng 嘆thán 耳nhĩ 。 理lý 應ưng 齊tề 論luận 敬kính 佛Phật 寶bảo 竟cánh 。 此thử 下hạ 明minh 法pháp 。 言ngôn 法pháp 性tánh 者giả 此thử 之chi 真chân 有hữu 自tự 體thể 名danh 法pháp 。 恆Hằng 沙sa 佛Phật 法Pháp 滿mãn 足túc 義nghĩa 故cố 。 非phi 改cải 名danh 性tánh 。 理lý 體thể 常thường 故cố 。 大đại 智trí 論luận 云vân 。 白bạch 石thạch 銀ngân 性tánh 。 黃hoàng 石thạch 金kim 性tánh 。 水thủy 是thị 濕thấp 性tánh 。 火hỏa 是thị 熱nhiệt 性tánh 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 有hữu 涅Niết 槃Bàn 性tánh 。 故cố 言ngôn 法pháp 性tánh 。 言ngôn 真Chân 如Như 者giả 是thị 之chi 真chân 空không 無vô 可khả 妄vọng 故cố 。 名danh 之chi 為vi 真chân 。 無vô 所sở 立lập 故cố 。 名danh 之chi 為vi 如như 。 此thử 法pháp 絕tuyệt 待đãi 。 超siêu 出xuất 百bách 非phi 故cố 曰viết 真Chân 如Như 。 故cố 十Thập 地Địa 論luận 云vân 。 自tự 體thể 本bổn 來lai 空không 。 自tự 體thể 此thử 是thị 猶do 前tiền 法pháp 性tánh 。 空không 猶do 真Chân 如Như 。 所sở 言ngôn 海hải 者giả 從tùng 喻dụ 為vi 名danh 。 不bất 得đắc 當đương 法pháp 為vi 言ngôn 。 故cố 舉cử 勝thắng 以dĩ 況huống 。 深thâm 邃thúy 難nạn/nan 底để 。 猶do 如như 大đại 海hải 。 故cố 大đại 經kinh 中trung 譬thí 如như 大đại 海hải 。 有hữu 八bát 不bất 思tư 議nghị 。 涅Niết 槃Bàn 亦diệc 爾nhĩ 。 此thử 之chi 一nhất 句cú 明minh 嘆thán 理lý 性tánh 。 自tự 下hạ 一nhất 句cú 行hành 教giáo 合hợp 論luận 。 言ngôn 無vô 量lượng 者giả 數số 中trung 極cực 也dã 。 此thử 之chi 非phi 是thị 華hoa 嚴nghiêm 經kinh 中trung 數số 中trung 無vô 量lượng 。 非phi 數số 量lượng 故cố 。 名danh 為vi 無vô 量lượng 。 言ngôn 功công 德đức 者giả 為vi 功công 用dụng 所sở 得đắc 。 故cố 為vi 功công 德đức 。 德đức 者giả 得đắc 也dã 。 修tu 行hành 所sở 得đắc 非phi 數số 量lượng 。 故cố 名danh 無vô 量lượng 功công 德đức 。 此thử 之chi 行hành 法pháp 。 所sở 言ngôn 藏tạng 者giả 此thử 之chi 教giáo 也dã 。 教giáo 能năng 包bao 含hàm 理lý 行hành 之chi 法pháp 。 故cố 名danh 為vi 藏tạng 。 故cố 文văn 言ngôn 三tam 藏tạng 教giáo 也dã 。 亦diệc 可khả 行hành 藏tạng 。 無vô 量lượng 功công 德đức 。 積tích 集tập 名danh 藏tạng 。 理lý 法pháp 如như 海hải 。 行hành 法pháp 如như 藏tạng 。 教giáo 法pháp 無vô 也dã 。 何hà 故cố 無vô 者giả 教giáo 無vô 別biệt 體thể 。 音âm 聲thanh 為vi 體thể 。 故cố 是thị 不bất 敬kính 。 此thử 之chi 二nhị 句cú 明minh 法Pháp 寶bảo 也dã 。 自tự 下hạ 一nhất 句cú 嘆thán 僧Tăng 寶bảo 。 言ngôn 如như 實thật 者giả 遣khiển 邪tà 取thủ 正chánh 。 故cố 曰viết 如như 實thật 。 言ngôn 修tu 行hành 者giả 在tại 不bất 足túc 位vị 。 研nghiên 習tập 勝thắng 進tiến 故cố 曰viết 修tu 行hành 。 所sở 言ngôn 等đẳng 者giả 。 此thử 類loại 非phi 一nhất 。 故cố 曰viết 等đẳng 也dã 。 自tự 下hạ 一nhất 偈kệ 造tạo 論luận 之chi 意ý 。 此thử 中trung 有hữu 二nhị 。 一nhất 者giả 半bán 偈kệ 遣khiển 邪tà 。 二nhị 者giả 半bán 偈kệ 立lập 正chánh 。 言ngôn 為vi 欲dục 令linh 眾chúng 生sanh 。 者giả 明minh 所sở 為vi 人nhân 。 不bất 自tự 為vì 己kỷ 。 專chuyên 為vi 眾chúng 生sanh 。 造tạo 論luận 意ý 業nghiệp 故cố 曰viết 為vi 欲dục 。 以dĩ 惡ác 法pháp 成thành 故cố 。 處xứ 處xứ 受thọ 生sanh 。 名danh 為vi 眾chúng 生sanh 。 自tự 下hạ 一nhất 句cú 明minh 所sở 除trừ 事sự 。 言ngôn 除trừ 疑nghi 者giả 猶do 豫dự 名danh 疑nghi 。 正chánh 信tín 對đối 治trị 名danh 為vi 除trừ 也dã 。 何hà 故cố 除trừ 者giả 諸chư 眾chúng 生sanh 等đẳng 。 不bất 得đắc 聖thánh 道Đạo 。 生sanh 諸chư 惑hoặc 者giả 皆giai 以dĩ 疑nghi 故cố 。 故cố 須tu 除trừ 也dã 。 除trừ 者giả 遣khiển 也dã 。 言ngôn 捨xả 邪tà 執chấp 者giả 。 諸chư 眾chúng 生sanh 等đẳng 。 以dĩ 我ngã 見kiến 故cố 。 以dĩ 為vi 邪tà 執chấp 。 今kim 題đề 正chánh 義nghĩa 故cố 捨xả 邪tà 執chấp 。 捨xả 者giả 離ly 也dã 。 何hà 故cố 捨xả 者giả 我ngã 見kiến 是thị 其kỳ 眾chúng 惑hoặc 之chi 本bổn 。 若nhược 無vô 我ngã 見kiến 眾chúng 惑hoặc 無vô 住trụ 。 問vấn 。 若nhược 爾nhĩ 何hà 故cố 毘tỳ 曇đàm 我ngã 見kiến 非phi 惑hoặc 。 釋thích 。 此thử 之chi 就tựu 欲dục 界giới 眾chúng 生sanh 。 以dĩ 我ngã 見kiến 故cố 。 起khởi 修tu 道Đạo 行hành 。 故cố 作tác 此thử 說thuyết 。 非phi 是thị 道Đạo 理lý 。 自tự 下hạ 二nhị 句cú 明minh 立lập 正chánh 也dã 。 言ngôn 起khởi 大Đại 乘Thừa 正chánh 信tín 者giả 。 正chánh 者giả 非phi 曲khúc 為vi 義nghĩa 。 餘dư 義nghĩa 釋thích 同đồng 前tiền 也dã 。 何hà 故cố 起khởi 此thử 信tín 者giả 下hạ 題đề 其kỳ 意ý 。 佛Phật 種chủng 不bất 斷đoạn 故cố 。 立lập 信tín 之chi 人nhân 修tu 行hành 能năng 得đắc 常thường 住trụ 佛Phật 果Quả 。 故cố 經kinh 言ngôn 。 生sanh 信tín 心tâm 者giả 。 生sanh 諸chư 佛Phật 家gia 。 已dĩ 種chủng 佛Phật 種chủng 。 勝thắng 鬘man 經kinh 四tứ 種chủng 真chân 子tử 中trung 。 初sơ 真chân 子tử 者giả 即tức 是thị 其kỳ 事sự 。 紹thiệu 佛Phật 位vị 故cố 名danh 真chân 子tử 。 此thử 之chi 初sơ 段đoạn 竟cánh 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 正chánh 出xuất 所sở 造tạo 。 此thử 中trung 有hữu 三tam 。 一nhất 者giả 序tự 分phần/phân 。 二nhị 者giả 從tùng 立lập 義nghĩa 分phần/phân 以dĩ 去khứ 立lập 正chánh 宗tông 分phần/phân 。 三tam 者giả 從tùng 勸khuyến 修tu 利lợi 益ích 分phần/phân 以dĩ 去khứ 傳truyền 持trì 末mạt 代đại 分phần/phân 論luận 。 必tất 有hữu 由do 故cố 先tiên 明minh 序tự 。 由do 序tự 既ký 興hưng 所sở 說thuyết 宜nghi 題đề 。 故cố 次thứ 第đệ 二nhị 明minh 正chánh 宗tông 分phần/phân 。 聖thánh 者giả 造tạo 論luận 為vi 利lợi 群quần 品phẩm 。 造tạo 論luận 既ký 周chu 。 嘆thán 勝thắng 勸khuyến 學học 。 令linh 不bất 斷đoạn 絕tuyệt 。 故cố 次thứ 第đệ 三Tam 明Minh 傳truyền 持trì 分phần/phân 也dã 。 就tựu 初sơ 序tự 中trung 二nhị 門môn 分phân 別biệt 。 一nhất 明minh 經kinh 論luận 作tác 序tự 不bất 同đồng 。 二nhị 者giả 隨tùy 文văn 解giải 釋thích 。 言ngôn 不bất 同đồng 者giả 。 經kinh 之chi 與dữ 論luận 序tự 相tương/tướng 則tắc 異dị 意ý 則tắc 同đồng 也dã 。 言ngôn 相tương/tướng 異dị 者giả 。 經kinh 中trung 序tự 者giả 凡phàm 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 證chứng 信tín 序tự 。 二nhị 者giả 發phát 起khởi 序tự 。 言ngôn 證chứng 信tín 者giả 。 阿A 難Nan 稟bẩm 承thừa 佛Phật 化hóa 欲dục 傳truyền 末mạt 代đại 。 先tiên 云vân 如như 是thị 。 我ngã 從tùng 佛Phật 聞văn 。 證chứng 成thành 可khả 信tín 。 名danh 證chứng 信tín 序tự 。 言ngôn 發phát 起khởi 者giả 。 如Như 來Lai 將tương 說thuyết 。 法pháp 故cố 先tiên 現hiện 諸chư 相tướng 。 招chiêu 眾chúng 有hữu 緣duyên 。 集tập 眾chúng 起khởi 說thuyết 。 名danh 發phát 起khởi 序tự 。 論luận 家gia 為vi 序tự 。 則tắc 不bất 如như 是thị 。 無vô 有hữu 二nhị 序tự 。 何hà 故cố 爾nhĩ 者giả 論luận 主chủ 是thị 其kỳ 自tự 意ý 造tạo 論luận 不bất 傳truyền 佛Phật 語ngữ 。 不bất 同đồng 阿A 難Nan 直trực 傳truyền 佛Phật 語ngữ 故cố 。 無vô 如như 是thị 我ngã 聞văn 。 等đẳng 言ngôn 以dĩ 為vi 證chứng 信tín 。 又hựu 須tu 論luận 主chủ 無vô 有hữu 現hiện 相tướng 然nhiên 後hậu 造tạo 論luận 。 不bất 同đồng 如Như 來Lai 大đại 聖thánh 本bổn 說thuyết 。 故cố 無vô 發phát 起khởi 。 但đãn 述thuật 其kỳ 意ý 以dĩ 為vi 序tự 耳nhĩ 。 是thị 故cố 異dị 也dã 。 言ngôn 意ý 同đồng 者giả 。 經kinh 之chi 與dữ 論luận 同đồng 為vi 欲dục 說thuyết 正chánh 之chi 初sơ 。 故cố 名danh 為vi 同đồng 也dã 。 言ngôn 隨tùy 文văn 釋thích 者giả 。 文văn 中trung 有hữu 二nhị 。 一nhất 者giả 總tổng 表biểu 。 二nhị 者giả 問vấn 。 有hữu 何hà 因nhân 緣duyên 。 以dĩ 下hạ 別biệt 表biểu 其kỳ 意ý 。 就tựu 第đệ 一nhất 中trung 有hữu 二nhị 。 一nhất 者giả 總tổng 勸khuyến 起khởi 信tín 。 二nhị 者giả 從tùng 有hữu 五ngũ 分phần/phân 以dĩ 下hạ 總tổng 判phán 科khoa 文văn 。 言ngôn 論luận 曰viết 者giả 。 馬mã 鳴minh 菩Bồ 薩Tát 說thuyết 法Pháp 之chi 辭từ 也dã 。 言ngôn 有hữu 法pháp 者giả 。 是thị 所sở 說thuyết 法Pháp 也dã 。 謂vị 七thất 八bát 識thức 言ngôn 能năng 起khởi 者giả 能năng 應ưng 起khởi 也dã 。 言ngôn 摩Ma 訶Ha 衍Diên 者giả 。 是thị 其kỳ 胡hồ 語ngữ 。 此thử 方phương 翻phiên 者giả 。 摩ma 訶ha 言ngôn 大đại 。 衍diễn 是thị 言ngôn 乘thừa 。 大Đại 乘Thừa 之chi 言ngôn 如như 先tiên 說thuyết 也dã 言ngôn 信tín 根căn 者giả 。 信tín 是thị 諸chư 行hành 。 之chi 根căn 本bổn 也dã 。 故cố 言ngôn 應ưng 起khởi 大Đại 乘Thừa 信tín 根căn 也dã 。

何hà 以dĩ 故cố 。 此thử 法pháp 中trung 。 信tín 者giả 即tức 是thị 大Đại 乘Thừa 信tín 故cố 。 即tức 是thị 最tối 勝thắng 感cảm 佛Phật 近cận 因nhân 。 故cố 經kinh 說thuyết 言ngôn 。

復phục 有hữu 正chánh 因nhân 。 所sở 謂vị 信tín 心tâm 首thủ 楞lăng 嚴nghiêm 等đẳng 也dã 。 信tín 者giả 是thị 其kỳ 報báo 佛Phật 正chánh 因nhân 。 首thủ 楞lăng 嚴nghiêm 者giả 亦diệc 名danh 佛Phật 性tánh 。 即tức 是thị 法pháp 佛Phật 之chi 正chánh 因nhân 也dã 。 言ngôn 是thị 故cố 應ưng 者giả 總tổng 結kết 釋thích 之chi 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 科khoa 文văn 說thuyết 有hữu 五ngũ 分phần/phân 者giả 是thị 總tổng 舉cử 也dã 。 因nhân 緣duyên 分phần/phân 等đẳng 是thị 其kỳ 別biệt 釋thích 。 文văn 題đề 可khả 知tri 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 表biểu 其kỳ 造tạo 意ý 。 此thử 中trung 有hữu 二nhị 。 一nhất 者giả 正chánh 表biểu 其kỳ 意ý 。 二nhị 者giả 問vấn 。 修Tu 多Đa 羅La 中trung 。 以dĩ 下hạ 難nan 解giải 者giả 料liệu 簡giản 分phân 別biệt 。 就tựu 初sơ 中trung 有hữu 二nhị 。 一nhất 者giả 問vấn 二nhị 者giả 答đáp 言ngôn 有hữu 何hà 因nhân 緣duyên 。 而nhi 造tạo 此thử 論luận 者giả 問vấn 其kỳ 造tạo 意ý 。 自tự 下hạ 正chánh 答đáp 。 此thử 中trung 有hữu 三tam 。 一nhất 者giả 略lược 表biểu 舉cử 。 二nhị 者giả 云vân 何hà 為vi 八bát 。 以dĩ 下hạ 別biệt 釋thích 。 三tam 者giả 有hữu 如như 是thị 等đẳng 。 下hạ 結kết 釋thích 也dã 。 就tựu 別biệt 釋thích 中trung 有hữu 二nhị 。 一nhất 者giả 總tổng 表biểu 其kỳ 意ý 。 二nhị 者giả 從tùng 第đệ 三tam 以dĩ 下hạ 出xuất 所sở 為vi 人nhân 。 就tựu 初sơ 言ngôn 令linh 眾chúng 生sanh 離ly 苦khổ 者giả 。 所sở 以dĩ 眾chúng 生sanh 。 常thường 在tại 三tam 途đồ 恆hằng 受thọ 苦khổ 者giả 。 由do 迷mê 理lý 故cố 也dã 。 既ký 是thị 非phi 不bất 知tri 。 故cố 造tạo 作tác 惡ác 行hành 。 常thường 在tại 三tam 途đồ 。 如như 人nhân 自tự 宅trạch 。 無vô 有hữu 出xuất 期kỳ 。 甚thậm 為vi 可khả 愍mẫn 。 是thị 以dĩ 菩Bồ 薩Tát 。 造tạo 作tác 斯tư 論luận 。 顯hiển 真chân 極cực 理lý 。 令linh 示thị 是thị 非phi 離ly 苦khổ 處xứ 也dã 。 言ngôn 得đắc 究cứu 竟cánh 樂nhạo/nhạc/lạc 者giả 。 所sở 以dĩ 眾chúng 生sanh 。 不bất 得đắc 樂lạc 者giả 。 不bất 知tri 善thiện 行hành 是thị 應ưng 行hành 故cố 。 是thị 故cố 菩Bồ 薩Tát 。 說thuyết 諸chư 善thiện 行hành 。 令linh 知tri 眾chúng 生sanh 修tu 行hành 趣thú 入nhập 。 得đắc 涅Niết 槃Bàn 樂lạc 。 何hà 故cố 非phi 得đắc 人nhân 天thiên 樂lạc 者giả 。 非phi 究cứu 竟cánh 故cố 。 悉tất 無vô 常thường 故cố 。 是thị 不bất 令linh 得đắc 也dã 。 言ngôn 非phi 求cầu 世thế 間gian 名danh 利lợi 敬kính 者giả 。 有hữu 二nhị 意ý 。 一nhất 者giả 就tựu 菩Bồ 薩Tát 說thuyết 。 我ngã 為vì 眾chúng 生sanh 。 離ly 苦khổ 得đắc 樂lạc 者giả 。 我ngã 非phi 求cầu 名danh 利lợi 。 避tị 他tha 譏cơ 謙khiêm 。 二nhị 者giả 所sở 為vi 眾chúng 生sanh 。 我ngã 所sở 說thuyết 法Pháp 。 非phi 令linh 得đắc 求cầu 。 世thế 間gian 恭cung 敬kính 。 唯duy 令linh 求cầu 心tâm 。 證chứng 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 故cố 說thuyết 此thử 法pháp 。 次thứ 明minh 所sở 顯hiển 之chi 法pháp 。 言ngôn 為vi 欲dục 解giải 釋thích 如Như 來Lai 根căn 本bổn 義nghĩa 者giả 。 出xuất 所sở 說thuyết 理lý 非phi 不bất 了liễu 也dã 。 下hạ 顯hiển 其kỳ 意ý 。 令linh 諸chư 眾chúng 生sanh 。 解giải 不bất 謬mậu 故cố 。 或hoặc 執chấp 邪tà 為vi 正chánh 。 或hoặc 執chấp 妄vọng 為vi 真chân 。 或hoặc 執chấp 不bất 了liễu 以dĩ 為vi 了liễu 義nghĩa 。 皆giai 是thị 謬mậu 故cố 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 出xuất 所sở 為vi 人nhân 此thử 中trung 有hữu 三tam 。 一nhất 者giả 有hữu 善thiện 根căn 人nhân 。 二nhị 者giả 示thị 方phương 便tiện 消tiêu 息tức 業nghiệp 者giả 無vô 善thiện 根căn 人nhân 。 三tam 者giả 示thị 修tu 止Chỉ 觀Quán 以dĩ 下hạ 明minh 。 凡phàm 夫phu 二Nhị 乘Thừa 。 就tựu 初sơ 中trung 一nhất 厚hậu 信tín 次thứ 一nhất 薄bạc 信tín 。 言ngôn 善thiện 根căn 成thành 就tựu 眾chúng 生sanh 者giả 。 此thử 種chủng 性tánh 以dĩ 上thượng 分phần/phân 得đắc 賢hiền 首thủ 證chứng 信tín 位vị 。 故cố 何hà 以dĩ 知tri 者giả 。 佛Phật 性tánh 四tứ 句cú 中trung 為vi 善thiện 根căn 人nhân 故cố 。 言ngôn 善thiện 根căn 微vi 少thiểu 眾chúng 生sanh 者giả 。 是thị 十thập 信tín 人nhân 也dã 。 以dĩ 玄huyền 信tín 故cố 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 無vô 善thiện 根căn 人nhân 。 言ngôn 示thị 方phương 便tiện 者giả 。 依y 此thử 論luận 中trung 悔hối 過quá 禮lễ 佛Phật 等đẳng 也dã 。 言ngôn 消tiêu 惡ác 業nghiệp 者giả 此thử 是thị 業nghiệp 障chướng 。 言ngôn 善thiện 護hộ 心tâm 者giả 是thị 報báo 障chướng 也dã 。 言ngôn 遠viễn 離ly 癡si 慢mạn 出xuất 邪tà 網võng 者giả 是thị 煩phiền 惱não 障chướng 癡si 慢mạn 是thị 其kỳ 五ngũ 鈍độn 使sử 也dã 。 邪tà 網võng 是thị 五ngũ 利lợi 使sử 也dã 。 此thử 等đẳng 三tam 障chướng 皆giai 滅diệt 除trừ 也dã 。 小Tiểu 乘Thừa 法pháp 中trung 但đãn 伏phục 煩phiền 惱não 。 不bất 能năng 除trừ 二nhị 。 大Đại 乘Thừa 法Pháp 中trung 。 皆giai 斷đoạn 三tam 障chướng 。 自tự 下hạ 第đệ 三tam 益ích 。 凡phàm 夫phu 二Nhị 乘Thừa 。 此thử 中trung 有hữu 二nhị 。 一nhất 者giả 總tổng 釋thích 凡phàm 二Nhị 乘Thừa 。 二nhị 者giả 別biệt 釋thích 。 言ngôn 修tu 止Chỉ 觀Quán 者giả 。 止chỉ 是thị 定định 也dã 。 觀quán 是thị 慧tuệ 也dã 。 對đối 治trị 凡phàm 夫phu 二Nhị 乘Thừa 。 心tâm 過quá 故cố 者giả 。 凡phàm 夫phu 有hữu 著trước 有hữu 之chi 過quá 。 二Nhị 乘Thừa 有hữu 著trước 無vô 之chi 過quá 。 為vi 凡phàm 著trước 有hữu 故cố 令linh 修tu 定định 。 為vi 二Nhị 乘Thừa 人nhân 故cố 令linh 修tu 慧tuệ 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 別biệt 釋thích 。 此thử 中trung 初sơ 一nhất 就tựu 凡phàm 。 後hậu 一nhất 就tựu 二Nhị 乘Thừa 。 言ngôn 專chuyên 念niệm 方phương 便tiện 者giả 。 是thị 其kỳ 定định 也dã 。 言ngôn 生sanh 佛Phật 前tiền 不bất 退thoái 信tín 者giả 。 得đắc 益ích 不bất 虛hư 。 如như 生sanh 淨tịnh 土độ 常thường 見kiến 佛Phật 面diện 。 恆hằng 聞văn 妙diệu 法Pháp 。 信tín 心tâm 增tăng 強cường/cưỡng 不bất 退thoái 失thất 也dã 。 自tự 下hạ 次thứ 明minh 二Nhị 乘Thừa 。 言ngôn 示thị 利lợi 益ích 者giả 是thị 慧tuệ 益ích 也dã 。 慧tuệ 益ích 不bất 虛hư 故cố 勸khuyến 修tu 也dã 。 自tự 下hạ 第đệ 三tam 總tổng 結kết 意ý 也dã 。 亦diệc 可khả 此thử 八bát 種chủng 因nhân 緣duyên 中trung 。 初sơ 一nhất 是thị 總tổng 。 後hậu 七thất 別biệt 釋thích 。 就tựu 別biệt 釋thích 中trung 初sơ 一nhất 正chánh 釋thích 。 離ly 苦khổ 章chương 門môn 。 後hậu 七thất 是thị 其kỳ 釋thích 別biệt 。 得đắc 樂lạc 章chương 門môn 。 眾chúng 生sanh 離ly 苦khổ 要yếu 是thị 解giải 理lý 。 眾chúng 生sanh 得đắc 樂lạc 由do 是thị 行hành 。 故cố 善thiện 行hành 之chi 首thủ 信tín 心tâm 是thị 也dã 。 餘dư 義nghĩa 同đồng 前tiền 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 有hữu 難nan 解giải 者giả 。 重trọng/trùng 料liệu 簡giản 。 此thử 中trung 有hữu 二nhị 。 一nhất 者giả 問vấn 。 二nhị 者giả 答đáp 。 就tựu 答đáp 中trung 有hữu 三tam 。 一nhất 者giả 略lược 二nhị 者giả 廣quảng 三tam 者giả 結kết 。 初sơ 中trung 二nhị 句cú 。 一nhất 初sơ 所sở 為vi 人nhân 後hậu 所sở 寄ký 人nhân 。 言ngôn 眾chúng 生sanh 根căn 行hành 不bất 等đẳng 者giả 。 受thọ 道đạo 眾chúng 生sanh 心tâm 器khí 不bất 平bình 也dã 。 根căn 者giả 就tựu 昔tích 。 行hành 者giả 據cứ 今kim 。 昔tích 根căn 今kim 欲dục 深thâm 淺thiển 不bất 同đồng 。 故cố 言ngôn 不bất 等đẳng 。 言ngôn 受thọ 解giải 緣duyên 別biệt 者giả 。 昔tích 是thị 極cực 聖thánh 說thuyết 經Kinh 是thị 佛Phật 。 今kim 日nhật 論luận 主chủ 不bất 足túc 之chi 人nhân 。 故cố 言ngôn 緣duyên 別biệt 。 既ký 言ngôn 所sở 寄ký 不bất 同đồng 所sở 為vi 不bất 等đẳng 。 何hà 不bất 重trùng 說thuyết 。 自tự 下hạ 廣quảng 釋thích 。 此thử 中trung 有hữu 三tam 。 初sơ 釋thích 緣duyên 勝thắng 所sở 為vi 亦diệc 勝thắng 。 中trung 釋thích 衰suy 事sự 。 後hậu 釋thích 當đương 機cơ 。 言ngôn 佛Phật 在tại 世thế 時thời 者giả 。 表biểu 其kỳ 時thời 勝thắng 。 眾chúng 生sanh 利lợi 根căn 者giả 所sở 為vi 之chi 勝thắng 。 能năng 說thuyết 之chi 人nhân 以dĩ 下hạ 表biểu 所sở 寄ký 勝thắng 。 色sắc 心tâm 業nghiệp 勝thắng 者giả 。 色sắc 者giả 是thị 其kỳ 。 三tam 十thập 二nhị 相tướng 。 是thị 身thân 業nghiệp 也dã 。 心tâm 者giả 是thị 其kỳ 大đại 悲bi 大đại 慈từ 。 是thị 意ý 業nghiệp 也dã 。 言ngôn 業nghiệp 勝thắng 者giả 以dĩ 因nhân 題đề 果quả 。 以dĩ 業nghiệp 勝thắng 故cố 所sở 感cảm 果quả 勝thắng 。 言ngôn 圓viên 音âm 一nhất 演diễn 異dị 類loại 等đẳng 解giải 者giả 是thị 口khẩu 業nghiệp 也dã 。 如Như 來Lai 一nhất 音âm 。 大đại 小tiểu 並tịnh 陳trần 。 隨tùy 機cơ 等đẳng 解giải 。 不bất 差sai 機cơ 說thuyết 。 此thử 則tắc 佛Phật 為vi 不bất 虛hư 說thuyết 法Pháp 。 華hoa 嚴nghiêm 云vân 。 如Như 來Lai 一nhất 音âm 演diễn 說thuyết 法Pháp 。 眾chúng 生sanh 隨tùy 力lực 各các 得đắc 解giải 也dã 。 三tam 業nghiệp 皆giai 勝thắng 故cố 言ngôn 緣duyên 勝thắng 。 言ngôn 則tắc 不bất 須tu 論luận 者giả 。 結kết 釋thích 利lợi 根căn 。 以dĩ 鈍độn 根căn 故cố 造tạo 論luận 解giải 經kinh 。 乃nãi 得đắc 悟ngộ 解giải 。 以dĩ 利lợi 根căn 故cố 佛Phật 說thuyết 則tắc 解giải 。 故cố 不bất 須tu 論luận 也dã 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 釋thích 衰suy 事sự 。 若nhược 如Như 來Lai 滅diệt 後hậu 者giả 。 表biểu 其kỳ 時thời 衰suy 。 或hoặc 有hữu 眾chúng 生sanh 者giả 。 所sở 為vi 不bất 等đẳng 。 兩lưỡng 雙song 四tứ 句cú 。 所sở 謂vị 有hữu 力lực 無vô 力lực 。 初sơ 二nhị 句cú 有hữu 力lực 。 後hậu 二nhị 句cú 無vô 力lực 。 初sơ 中trung 廣quảng 聞văn 小tiểu 解giải 。 小tiểu 聞văn 多đa 解giải 。 是thị 為vi 一nhất 雙song 。 或hoặc 有hữu 眾chúng 生sanh 。 無vô 自tự 心tâm 力lực 以dĩ 下hạ 明minh 無vô 力lực 人nhân 。 此thử 中trung 有hữu 二nhị 句cú 。 初sơ 無vô 力lực 故cố 廣quảng 聞văn 而nhi 得đắc 解giải 者giả 。 後hậu 句cú 無vô 力lực 故cố 廣quảng 聞văn 不bất 得đắc 心tâm 樂lạc 少thiểu 文văn 而nhi 得đắc 多đa 解giải 。 是thị 為vi 一nhất 雙song 。 如như 是thị 論luận 者giả 以dĩ 下hạ 明minh 正chánh 當đương 機cơ 。 猶do 前tiền 第đệ 四tứ 人nhân 也dã 。 此thử 論luận 文văn 略lược 而nhi 義nghĩa 無vô 不bất 盡tận 。 故cố 言ngôn 總tổng 攝nhiếp 如Như 來Lai 廣quảng 大đại 深thâm 法Pháp 無vô 邊biên 義nghĩa 故cố 也dã 。 非phi 是thị 小Tiểu 乘Thừa 狹hiệp 小tiểu 之chi 理lý 。 故cố 言ngôn 廣quảng 大đại 。 佛Phật 乃nãi 所sở 窮cùng 故cố 言ngôn 深thâm 法Pháp 。 理lý 無vô 限hạn 齊tề 故cố 言ngôn 無vô 邊biên 應ưng 說thuyết 此thử 論luận 者giả 。 結kết 表biểu 造tạo 意ý 。 初sơ 序tự 分phần/phân 訖ngật 。 立lập 義nghĩa 分phần/phân 下hạ 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 明minh 正chánh 釋thích 分phần/phân 。 此thử 中trung 有hữu 三tam 。 初sơ 立lập 義nghĩa 分phần/phân 。 中trung 解giải 釋thích 分phần/phân 。 後hậu 修tu 行hành 信tín 心tâm 分phần/phân 。 何hà 故cố 有hữu 此thử 三tam 分phần/phân 者giả 。 有hữu 二nhị 意ý 。 一nhất 者giả 說thuyết 法Pháp 次thứ 第đệ 。 欲dục 說thuyết 法Pháp 者giả 。 先tiên 制chế 義nghĩa 宗tông 。 故cố 先tiên 立lập 義nghĩa 。 宗tông 既ký 定định 廣quảng 分phân 別biệt 示thị 故cố 次thứ 第đệ 二nhị 解giải 釋thích 分phần/phân 也dã 。 說thuyết 法Pháp 之chi 意ý 非phi 但đãn 空không 說thuyết 。 如như 說thuyết 修tu 行hành 得đắc 利lợi 益ích 。 故cố 說thuyết 法Pháp 既ký 周chu 。 故cố 次thứ 第đệ 三tam 修tu 行hành 信tín 心tâm 分phần/phân 。 二nhị 者giả 說thuyết 法Pháp 所sở 為vi 。 以dĩ 三tam 根căn 故cố 。 故cố 有hữu 三tam 段đoạn 。 謂vị 上thượng 中trung 下hạ 。 以dĩ 上thượng 根căn 故cố 說thuyết 立lập 義nghĩa 分phần/phân 。 為vi 中trung 根căn 故cố 說thuyết 解giải 釋thích 分phần/phân 。 為vi 下hạ 根căn 故cố 說thuyết 修tu 行hành 信tín 心tâm 分phần/phân 。 上thượng 中trung 二nhị 人nhân 說thuyết 法Pháp 可khả 爾nhĩ 。 下hạ 根căn 人nhân 中trung 何hà 不bất 廣quảng 說thuyết 。 上thượng 中trung 說thuyết 理lý 法pháp 時thời 即tức 得đắc 悟ngộ 解giải 。 下hạ 根căn 之chi 人nhân 不bất 得đắc 悟ngộ 解giải 。 顯hiển 示thị 行hành 法pháp 。 令linh 勸khuyến 修tu 行hành 爾nhĩ 乃nãi 得đắc 入nhập 。 以dĩ 行hành 劣liệt 故cố 以dĩ 行hành 令linh 入nhập 。 故cố 不bất 廣quảng 說thuyết 也dã 初sơ 中trung 有hữu 三tam 。 一nhất 表biểu 章chương 門môn 。 二nhị 正chánh 釋thích 義nghĩa 。 三tam 以dĩ 總tổng 結kết 。 次thứ 說thuyết 立lập 義nghĩa 分phần/phân 者giả 。 是thị 表biểu 章chương 門môn 。 立lập 者giả 制chế 定định 義nghĩa 。 義nghĩa 者giả 有hữu 深thâm 所sở 以dĩ 。 目mục 之chi 為vi 義nghĩa 。 大Đại 乘Thừa 極cực 理lý 豈khởi 是thị 淺thiển 由do 。 故cố 深thâm 所sở 以dĩ 。 摩Ma 訶Ha 衍Diên 者giả 。 以dĩ 下hạ 正chánh 釋thích 。 此thử 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 立lập 二nhị 章chương 門môn 。 後hậu 釋thích 二nhị 章chương 門môn 。 摩ma 訶ha 言ngôn 大đại 。 衍diễn 是thị 言ngôn 乘thừa 。 此thử 義nghĩa 如như 前tiền 廣quảng 釋thích 。 所sở 言ngôn 法pháp 者giả 。 自tự 體thể 名danh 法pháp 。 理lý 不bất 賴lại 他tha 。 故cố 言ngôn 自tự 體thể 。 問vấn 曰viết 。 萬vạn 法pháp 無vô 有hữu 別biệt 守thủ 自tự 性tánh 。 以dĩ 樂nhạo/nhạc/lạc 德đức 中trung 無vô 生sanh 滅diệt 義nghĩa 。 名danh 之chi 為vi 常thường 。 如như 是thị 一nhất 切thiết 。 何hà 不bất 賴lại 他tha 。 解giải 曰viết 。 萬vạn 法pháp 一nhất 體thể 無vô 異dị 體thể 。 故cố 以dĩ 樂nhạo/nhạc/lạc 體thể 異dị 無vô 有hữu 常thường 體thể 。 故cố 言ngôn 無vô 賴lại 。 難nạn/nan 曰viết 。 若nhược 爾nhĩ 以dĩ 堅kiên 觸xúc 用dụng 以dĩ 為vi 柱trụ 用dụng 。 無vô 異dị 柱trụ 用dụng 。 亦diệc 應ưng 此thử 柱trụ 無vô 賴lại 他tha 乎hồ 。 解giải 言ngôn 。 不bất 例lệ 。 柱trụ 是thị 無vô 體thể 。 以dĩ 四tứ 微vi 上thượng 假giả 號hiệu 柱trụ 。 名danh 賴lại 他tha 義nghĩa 。 顯hiển 真chân 法pháp 之chi 中trung 。 同đồng 一nhất 體thể 中trung 隨tùy 義nghĩa 分phần/phân 萬vạn 。 舉cử 一nhất 尋tầm 體thể 即tức 是thị 其kỳ 體thể 。 萬vạn 亦diệc 如như 是thị 。 一nhất 中trung 全toàn 體thể 。 萬vạn 中trung 全toàn 體thể 。 何hà 用dụng 彼bỉ 中trung 他tha 用dụng 為vì 己kỷ 。 他tha 體thể 為vì 己kỷ 。 此thử 真chân 法pháp 中trung 。 同đồng 一nhất 體thể 中trung 萬vạn 義nghĩa 互hỗ 相tương 緣duyên 集tập 。 不bất 相tương 捨xả 離ly 。 故cố 經kinh 說thuyết 言ngôn 。 譬thí 如như 父phụ 母mẫu 。 各các 各các 異dị 故cố 。 故cố 名danh 無vô 常thường 。 有hữu 彼bỉ 此thử 者giả 。 即tức 是thị 無vô 常thường 。 理lý 是thị 一nhất 體thể 無vô 彼bỉ 此thử 故cố 。 故cố 湛trạm 然nhiên 常thường 。 又hựu 經kinh 說thuyết 言ngôn 。 我ngã 所sở 說thuyết 法Pháp 。 非phi 一nhất 非phi 異dị 。 湛trạm 然nhiên 常thường 住trụ 。 非phi 如như 假giả 合hợp 一nhất 。 故cố 言ngôn 非phi 一nhất 。 非phi 如như 實thật 法pháp 各các 別biệt 體thể 故cố 。 故cố 言ngôn 非phi 異dị 。 是thị 故cố 異dị 也dã 。 所sở 言ngôn 義nghĩa 者giả 。 隨tùy 事sự 名danh 義nghĩa 。 雖tuy 體thể 一nhất 味vị 而nhi 隨tùy 義nghĩa 萬vạn 差sai 。 然nhiên 則tắc 體thể 義nghĩa 不bất 殊thù 。 無vô 有hữu 一nhất 性tánh 。 即tức 是thị 如như 故cố 。 而nhi 無vô 不bất 性tánh 。 義nghĩa 差sai 別biệt 故cố 。 此thử 二nhị 即tức 是thị 極cực 理lý 體thể 狀trạng 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 正chánh 釋thích 章chương 門môn 。 此thử 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 釋thích 法pháp 章chương 門môn 。 後hậu 釋thích 義nghĩa 章chương 門môn 。 初sơ 中trung 有hữu 二nhị 。 一nhất 者giả 正chánh 釋thích 。 二nhị 何hà 以dĩ 下hạ 轉chuyển 釋thích 。 初sơ 中trung 有hữu 三tam 句cú 。 一nhất 表biểu 出xuất 法pháp 體thể 。 二nhị 是thị 心tâm 下hạ 明minh 其kỳ 用dụng 。 三tam 依y 於ư 此thử 下hạ 明minh 立lập 義nghĩa 意ý 。 所sở 言ngôn 法pháp 者giả 。 牒điệp 前tiền 章chương 門môn 。 謂vị 眾chúng 生sanh 心tâm 者giả 。 以dĩ 法pháp 受thọ 生sanh 。 名danh 為vi 眾chúng 生sanh 。 此thử 是thị 就tựu 凡phàm 。 若nhược 通thông 言ngôn 之chi 眾chúng 法pháp 合hợp 生sanh 。 名danh 為vi 眾chúng 生sanh 。 此thử 是thị 通thông 聖thánh 。 心tâm 者giả 是thị 其kỳ 三tam 聚tụ 法pháp 中trung 。 簡giản 色sắc 無vô 作tác 是thị 心tâm 法pháp 也dã 。 此thử 心tâm 即tức 是thị 有hữu 命mạng 中trung 實thật 故cố 名danh 真chân 心tâm 問vấn 曰viết 。 何hà 故cố 心tâm 是thị 理lý 乎hồ 。 答đáp 。 理lý 非phi 物vật 造tạo 。 故cố 名danh 為vi 理lý 。 非phi 為vi 木mộc 石thạch 。 神thần 知tri 之chi 慮lự 故cố 名danh 為vi 心tâm 。 是thị 心tâm 則tắc 攝nhiếp 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 出xuất 世thế 間gian 者giả 。 如như 此thử 理lý 者giả 諸chư 法pháp 中trung 體thể 。 以dĩ 用dụng 歸quy 體thể 。 故cố 言ngôn 則tắc 攝nhiếp 。 用dụng 雖tuy 眾chúng 多đa 無vô 出xuất 染nhiễm 淨tịnh 。 染nhiễm 則tắc 世thế 間gian 。 淨tịnh 則tắc 出xuất 世thế 。 依y 於ư 此thử 心tâm 以dĩ 下hạ 明minh 其kỳ 立lập 義nghĩa 。 此thử 心tâm 理lý 故cố 據cứ 此thử 明minh 義nghĩa 。 顯hiển 示thị 摩Ma 訶Ha 衍Diên 義nghĩa 者giả 。 即tức 是thị 其kỳ 說thuyết 大Đại 乘Thừa 義nghĩa 也dã 。 何hà 以dĩ 故cố 下hạ 明minh 傳truyền 釋thích 。 所sở 以dĩ 是thị 心tâm 世thế 出xuất 世thế 法Pháp 體thể 者giả 。 彼bỉ 前tiền 第đệ 二nhị 句cú 釋thích 之chi 。 以dĩ 二nhị 義nghĩa 釋thích 。 一nhất 義nghĩa 云vân 是thị 心tâm 真Chân 如Như 相tương/tướng 者giả 即tức 是thị 第đệ 九cửu 識thức 。 第đệ 九cửu 識thức 是thị 其kỳ 諸chư 法pháp 體thể 故cố 。 故cố 言ngôn 即tức 示thị 摩ma 訶ha 衍diễn 體thể 故cố 也dã 。 是thị 心tâm 生sanh 滅diệt 因nhân 緣duyên 。 相tương/tướng 者giả 是thị 第đệ 八bát 識thức 。 第đệ 八bát 識thức 是thị 其kỳ 隨tùy 緣duyên 轉chuyển 變biến 隨tùy 染nhiễm 緣duyên 故cố 生sanh 滅diệt 因nhân 緣duyên 相tương/tướng 也dã 。 何hà 以dĩ 知tri 者giả 。 文văn 中trung 言ngôn 即tức 示thị 摩ma 訶ha 衍diễn 體thể 相tướng 用dụng 故cố 也dã 。 用dụng 是thị 正chánh 義nghĩa 。 體thể 相tướng 隨tùy 來lai 。 於ư 一nhất 心tâm 中trung 。 絕tuyệt 言ngôn 離ly 緣duyên 為vi 第đệ 九cửu 識thức 。 隨tùy 緣duyên 變biến 轉chuyển 是thị 第đệ 八bát 識thức 。 則tắc 上thượng 心tâm 法pháp 有hữu 此thử 二nhị 義nghĩa 。 是thị 第đệ 八bát 識thức 隨tùy 緣duyên 本bổn 故cố 。 世thế 及cập 出xuất 世thế 。 諸chư 法pháp 之chi 根căn 原nguyên 故cố 言ngôn 則tắc 攝nhiếp 。 前tiền 中trung 但đãn 言ngôn 八bát 識thức 。 後hậu 轉chuyển 釋thích 中trung 了liễu 顯hiển 二nhị 識thức 。 故cố 言ngôn 體thể 用dụng 。 第đệ 八bát 識thức 者giả 攝nhiếp 體thể 從tùng 用dụng 。 故cố 言ngôn 為vi 用dụng 。 心tâm 生sanh 滅diệt 也dã 。 上thượng 中trung 具cụ 明minh 染nhiễm 淨tịnh 二nhị 用dụng 。 釋thích 中trung 但đãn 明minh 隨tùy 染nhiễm 之chi 用dụng 。 故cố 勝thắng 鬘man 云vân 。 有hữu 二nhị 難nan 可khả 了liễu 知tri 。 自tự 性tánh 清thanh 淨tịnh 心tâm 。 難nan 可khả 了liễu 知tri 。 彼bỉ 心tâm 為vị 煩phiền 惱não 所sở 染nhiễm 。 難nan 可khả 了liễu 知tri 。 彼bỉ 言ngôn 自tự 性tánh 清thanh 淨tịnh 。 猶do 此thử 心tâm 真Chân 如Như 。 本bổn 來lai 無vô 二nhị 。 言ngôn 用dụng 大đại 者giả 。 用dụng 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 染nhiễm 二nhị 淨tịnh 。 此thử 二nhị 用dụng 中trung 。 各các 有hữu 二nhị 種chủng 。 染nhiễm 中trung 二nhị 者giả 。 一nhất 依y 持trì 用dụng 。 二nhị 緣duyên 起khởi 用dụng 。 依y 持trì 用dụng 者giả 。 此thử 真chân 心tâm 者giả 能năng 持trì 妄vọng 染nhiễm 若nhược 無vô 此thử 真chân 妄vọng 則tắc 不bất 立lập 。 故cố 勝thắng 鬘man 云vân 。 若nhược 無vô 藏tạng 識thức 。 不bất 種chúng 眾chúng 苦khổ 。 識thức 七thất 法pháp 不bất 住trụ 不bất 得đắc 厭yếm 苦khổ 。 樂nhạo 求cầu 涅Niết 槃Bàn 。 言ngôn 緣duyên 起khởi 用dụng 者giả 。 向hướng 依y 持trì 用dụng 雖tuy 在tại 染nhiễm 中trung 而nhi 不bất 作tác 染nhiễm 。 但đãn 為vi 本bổn 耳nhĩ 。 今kim 與dữ 妄vọng 令linh 緣duyên 集tập 起khởi 染nhiễm 。 如như 水thủy 隨tùy 風phong 集tập 起khởi 波ba 浪lãng 。 是thị 以dĩ 不bất 增tăng 不bất 減giảm 。 解giải 言ngôn 。 即tức 此thử 法Pháp 界Giới 輪luân 轉chuyển 五ngũ 道đạo 。 名danh 為vi 眾chúng 生sanh 。 染nhiễm 用dụng 如như 是thị 。 淨tịnh 用dụng 亦diệc 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 隨tùy 緣duyên 顯hiển 用dụng 。 二nhị 者giả 隨tùy 緣duyên 作tác 用dụng 。 言ngôn 顯hiển 用dụng 者giả 。 真chân 識thức 之chi 體thể 本bổn 為vi 妄vọng 覆phú 。 修tu 行hành 對đối 治trị 後hậu 息tức 妄vọng 染nhiễm 。 雖tuy 體thể 本bổn 來lai 淨tịnh 隨tùy 緣duyên 得đắc 言ngôn 始thỉ 淨tịnh 顯hiển 也dã 。 是thị 故cố 說thuyết 為vi 。 性tánh 淨tịnh 法pháp 佛Phật 無vô 作tác 因nhân 果quả 是thị 名danh 顯hiển 用dụng 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 修tu 行hành 始thỉ 淨tịnh 者giả 何hà 故cố 得đắc 言ngôn 無vô 作tác 因nhân 果quả 。 答đáp 。 雖tuy 顯hiển 由do 修tu 體thể 非phi 今kim 生sanh 。 故cố 曰viết 無vô 作tác 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 非phi 今kim 生sanh 何hà 故cố 名danh 果quả 。 隨tùy 緣duyên 故cố 名danh 為vi 果quả 也dã 。 若nhược 據cứ 體thể 言ngôn 非phi 因nhân 非phi 果quả 。 湛trạm 然nhiên 一nhất 味vị 。 而nhi 就tựu 妄vọng 論luận 真chân 。 在tại 因nhân 名danh 因nhân 。 在tại 果quả 名danh 果quả 。 故cố 名danh 因nhân 果quả 。 言ngôn 作tác 用dụng 者giả 。 本bổn 在tại 凡phàm 時thời 但đãn 是thị 理lý 體thể 。 無vô 有hữu 真chân 用dụng 。 但đãn 本bổn 有hữu 義nghĩa 。 後hậu 隨tùy 對đối 治trị 始thỉ 生sanh 真chân 用dụng 。 是thị 故cố 說thuyết 為vi 。 方phương 便tiện 報báo 佛Phật 有hữu 作tác 因nhân 果quả 。 又hựu 云vân 。 但đãn 是thị 一nhất 中trung 義nghĩa 分phân 為vi 二nhị 。 言ngôn 能năng 生sanh 一nhất 切thiết 。 世thế 間gian 出xuất 世thế 間gian 。 善thiện 因nhân 果quả 者giả 。 世thế 間gian 是thị 其kỳ 染nhiễm 用dụng 之chi 義nghĩa 。 出xuất 世thế 間gian 者giả 。 淨tịnh 用dụng 之chi 義nghĩa 。 此thử 是thị 總tổng 說thuyết 理lý 用dụng 也dã 。 下hạ 就tựu 人nhân 以dĩ 顯hiển 諸chư 佛Phật 本bổn 所sở 乘thừa 者giả 依y 此thử 識thức 。 故cố 諸chư 佛Phật 得đắc 成thành 。 無vô 此thử 餘dư 緣duyên 故cố 。 本bổn 所sở 乘thừa 故cố 。 菩Bồ 薩Tát 皆giai 乘thừa 此thử 法pháp 到đáo 如Như 來Lai 地địa 者giả 。 此thử 識thức 為vi 正chánh 因nhân 。 菩Bồ 薩Tát 修tu 行hành 。 得đắc 成thành 佛Phật 道Đạo 。 此thử 之chi 用dụng 也dã 。 自tự 下hạ 緣duyên 也dã 。 次thứ 說thuyết 解giải 義nghĩa 分phần/phân 者giả 表biểu 顯hiển 也dã 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 廣quảng 釋thích 之chi 中trung 有hữu 三tam 。 初sơ 所sở 辨biện 正chánh 理lý 無vô 有hữu 邪tà 局cục 故cố 。 先tiên 明minh 顯hiển 示thị 正chánh 義nghĩa 。 立lập 正chánh 既ký 周chu 。 宜nghi 以dĩ 遣khiển 邪tà 。 故cố 次thứ 第đệ 二nhị 對đối 治trị 邪tà 執chấp 示thị 是thị 非phi 。 已dĩ 拕tha 是thị 可khả 入nhập 故cố 。 次thứ 第đệ 三tam 發phát 趣thú 道đạo 相tương/tướng 。 段đoạn 意ý 如như 是thị 。 之chi 三tam 句cú 別biệt 三tam 段đoạn 名danh 也dã 。 顯hiển 示thị 正chánh 義nghĩa 者giả 。 以dĩ 下hạ 正chánh 明minh 初sơ 段đoạn 。 此thử 中trung 有hữu 二nhị 。 一nhất 明minh 題đề 章chương 門môn 。 二nhị 依y 一nhất 心tâm 下hạ 正chánh 釋thích 正chánh 義nghĩa 。 就tựu 第đệ 二nhị 中trung 有hữu 二nhị 。 一nhất 者giả 總tổng 別biệt 略lược 釋thích 。 二nhị 者giả 心tâm 真Chân 如Như 者giả 。 即tức 一nhất 法Pháp 界Giới 以dĩ 下hạ 別biệt 列liệt 廣quảng 釋thích 。 初sơ 中trung 有hữu 四tứ 。 一nhất 者giả 總tổng 表biểu 數số 。 二nhị 者giả 列liệt 二nhị 章chương 門môn 。 三tam 者giả 略lược 釋thích 。 四tứ 者giả 此thử 義nghĩa 云vân 何hà 。 以dĩ 下hạ 轉chuyển 釋thích 。 依y 一nhất 心tâm 法pháp 者giả 。 簡giản 異dị 色sắc 無vô 作tác 二nhị 聚tụ 。 但đãn 一nhất 心tâm 聚tụ 故cố 言ngôn 一nhất 心tâm 就tựu 此thử 明minh 義nghĩa 故cố 名danh 為vi 依y 。 有hữu 二nhị 種chủng 門môn 者giả 。 隨tùy 義nghĩa 依y 數số 。 云vân 何hà 為vi 二nhị 。 以dĩ 下hạ 第đệ 二nhị 列liệt 二nhị 章chương 門môn 。 心tâm 真Chân 如Như 者giả 。 是thị 第đệ 九cửu 識thức 。 全toàn 是thị 真chân 故cố 名danh 心tâm 真Chân 如Như 。 心tâm 生sanh 滅diệt 者giả 。 是thị 第đệ 八bát 識thức 隨tùy 緣duyên 成thành 妄vọng 。 攝nhiếp 體thể 從tùng 用dụng 。 攝nhiếp 在tại 心tâm 生sanh 滅diệt 中trung 。 亦diệc 一nhất 師sư 云vân 。 六lục 識thức 七thất 識thức 生sanh 滅diệt 也dã 。 問vấn 。 全toàn 是thị 妄vọng 不bất 是thị 。 若nhược 爾nhĩ 生sanh 滅diệt 不bất 非phi 是thị 。 何hà 故cố 如như 是thị 。 妄vọng 者giả 就tựu 用dụng 。 生sanh 滅diệt 者giả 就tựu 法pháp 體thể 。 隨tùy 用dụng 故cố 成thành 。 法pháp 體thể 真chân 故cố 非phi 是thị 生sanh 滅diệt 。 故cố 經kinh 說thuyết 言ngôn 。 不bất 染nhiễm 而nhi 染nhiễm 其kỳ 體thể 常thường 住trụ 。 問vấn 曰viết 。 真chân 妄vọng 相tương 違vi 無vô 相tướng 合hợp 理lý 。 何hà 故cố 言ngôn 一nhất 心tâm 。

答đáp 曰viết 。

隨tùy 妄vọng 義nghĩa 邊biên 終chung 日nhật 成thành 妄vọng 而nhi 不bất 妨phương 真chân 。 全toàn 真chân 義nghĩa 邊biên 終chung 日nhật 令linh 真chân 而nhi 不bất 妨phương 妄vọng 。 如như 柱trụ 實thật 法pháp 義nghĩa 邊biên 全toàn 滅diệt 無vô 有hữu 續tục 轉chuyển 。 假giả 名danh 義nghĩa 邊biên 全toàn 轉chuyển 無vô 有hữu 滅diệt 義nghĩa 。 而nhi 不bất 相tương 礙ngại 。 有hữu 為vi 尚thượng 在tại 轉chuyển 滅diệt 二nhị 義nghĩa 不bất 相tương 礙ngại 妨phương 。 何hà 況huống 真chân 心tâm 有hữu 二nhị 義nghĩa 乎hồ 。 問vấn 曰viết 。 何hà 故cố 如như 就tựu 妄vọng 論luận 真chân 。 真chân 與dữ 妄vọng 合hợp 緣duyên 集tập 起khởi 盡tận 名danh 心tâm 生sanh 滅diệt 。 言ngôn 是thị 二nhị 門môn 皆giai 各các 總tổng 攝nhiếp 一nhất 切thiết 法pháp 。 者giả 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 義nghĩa 云vân 。 心tâm 真Chân 如Như 中trung 皆giai 攝nhiếp 出xuất 。 世thế 間gian 一nhất 切thiết 法pháp 。 心tâm 生sanh 滅diệt 中trung 皆giai 攝nhiếp 。 世thế 間gian 一nhất 切thiết 法pháp 。 故cố 皆giai 名danh 總tổng 攝nhiếp 也dã 。 二nhị 義nghĩa 云vân 。 心tâm 真Chân 如Như 中trung 皆giai 攝nhiếp 世thế 間gian 出xuất 世thế 間gian 一nhất 切thiết 法pháp 。 心tâm 生sanh 滅diệt 中trung 亦diệc 爾nhĩ 。 何hà 者giả 雖tuy 真Chân 如Như 不bất 隨tùy 緣duyên 染nhiễm 淨tịnh 所sở 依y 。 諸chư 法pháp 之chi 體thể 。 如như 影ảnh 依y 形hình 。 故cố 言ngôn 各các 攝nhiếp 。 心tâm 生sanh 滅diệt 中trung 。 隨tùy 淨tịnh 緣duyên 者giả 轉chuyển 理lý 成thành 行hành 。 隨tùy 染nhiễm 成thành 妄vọng 。 故cố 言ngôn 皆giai 攝nhiếp 。 自tự 下hạ 第đệ 四tứ 轉chuyển 釋thích 。 此thử 義nghĩa 云vân 何hà 。 何hà 故cố 二nhị 門môn 各các 攝nhiếp 一nhất 切thiết 法pháp 者giả 。 一nhất 心tâm 二nhị 義nghĩa 故cố 。 故cố 言ngôn 是thị 二nhị 門môn 不bất 相tương 離ly 故cố 也dã 。 義nghĩa 分phân 為vi 二nhị 。 非phi 是thị 別biệt 體thể 故cố 言ngôn 不bất 離ly 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 別biệt 釋thích 章chương 門môn 。 此thử 中trung 有hữu 三tam 。 一nhất 者giả 釋thích 心tâm 真Chân 如Như 章chương 門môn 。 二nhị 者giả 心tâm 生sanh 滅diệt 者giả 以dĩ 下hạ 。 釋thích 心tâm 生sanh 滅diệt 章chương 門môn 。 三tam 者giả 復phục 次thứ 真Chân 如Như 自tự 體thể 相tướng 者giả 以dĩ 下hạ 。 就tựu 真Chân 如Như 體thể 用dụng 以dĩ 辨biện 當đương 現hiện 。 所sở 以dĩ 爾nhĩ 者giả 。 心tâm 真Chân 如Như 門môn 。 猶do 前tiền 立lập 義nghĩa 是thị 心tâm 真Chân 如Như 相tương/tướng 也dã 。 心tâm 生sanh 滅diệt 門môn 者giả 。 猶do 前tiền 是thị 心tâm 生sanh 滅diệt 因nhân 緣duyên 相tương/tướng 也dã 。 是thị 心tâm 體thể 義nghĩa 眾chúng 生sanh 現hiện 有hữu 。 用dụng 義nghĩa 在tại 當đương 。 是thị 故cố 第đệ 三tam 。 辨biện 當đương 現hiện 也dã 。 初sơ 中trung 有hữu 二nhị 。 一nhất 者giả 明minh 真Chân 如Như 體thể 一nhất 。 二nhị 者giả 後hậu 次thứ 真Chân 如Như 者giả 以dĩ 下hạ 就tựu 真Chân 如Như 中trung 。 義nghĩa 分phần/phân 空không 有hữu 以dĩ 明minh 真Chân 如Như 。 初sơ 中trung 有hữu 二nhị 。 一nhất 者giả 真Chân 如Như 絕tuyệt 言ngôn 。 二nhị 者giả 問vấn 曰viết 以dĩ 下hạ 明minh 其kỳ 趣thú 入nhập 方phương 法pháp 。 初sơ 中trung 有hữu 七thất 。 一nhất 者giả 明minh 真Chân 如Như 體thể 。 二nhị 者giả 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 唯duy 依y 妄vọng 下hạ 明minh 妄vọng 法pháp 體thể 。 三tam 者giả 是thị 故cố 一nhất 切thiết 法pháp 。 下hạ 以dĩ 明minh 真Chân 如Như 法pháp 體thể 有hữu 相tương/tướng 無vô 。 四tứ 者giả 以dĩ 一nhất 切thiết 言ngôn 說thuyết 。 假giả 名danh 以dĩ 下hạ 以dĩ 明minh 妄vọng 法pháp 相tướng 有hữu 體thể 無vô 。 五ngũ 者giả 言ngôn 真Chân 如Như 者giả 以dĩ 下hạ 因nhân 言ngôn 遣khiển 言ngôn 。 六lục 者giả 此thử 真Chân 如Như 體thể 以dĩ 下hạ 釋thích 真Chân 如Như 名danh 。 七thất 者giả 當đương 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 。 以dĩ 下hạ 總tổng 結kết 絕tuyệt 名danh 。 此thử 中trung 大đại 概khái 正chánh 明minh 真Chân 如Như 。 兼kiêm 明minh 妄vọng 法pháp 者giả 是thị 對đối 來lai 耳nhĩ 。 非phi 是thị 正chánh 宗tông 。 初sơ 中trung 有hữu 二nhị 。 一nhất 者giả 總tổng 明minh 體thể 義nghĩa 。 二nhị 者giả 所sở 謂vị 。 以dĩ 下hạ 正chánh 表biểu 其kỳ 體thể 。 言ngôn 即tức 是thị 一nhất 法Pháp 界Giới 者giả 是thị 一nhất 心tâm 也dã 。 異dị 彼bỉ 餘dư 法pháp 故cố 言ngôn 法Pháp 界Giới 。 亦diệc 可khả 對đối 妄vọng 。 據cứ 真chân 為vi 一nhất 。 大đại 總tổng 相tương/tướng 者giả 。 心tâm 是thị 能năng 總tổng 恆Hằng 沙sa 佛Phật 法Pháp 。 欖lãm 眾chúng 諸chư 法pháp 。 以dĩ 成thành 總tổng 心tâm 。 豈khởi 得đắc 不bất 大đại 故cố 言ngôn 大đại 總tổng 相tương/tướng 。 若nhược 通thông 言ngôn 之chi 諸chư 法pháp 各các 有hữu 總tổng 別biệt 之chi 義nghĩa 。 然nhiên 心tâm 一nhất 總tổng 者giả 。 心tâm 為vi 能năng 知tri 。 法pháp 為vi 所sở 知tri 。 故cố 名danh 為vi 總tổng 。 依y 此thử 心tâm 生sanh 種chủng 種chủng 法pháp 故cố 言ngôn 法Pháp 門môn 體thể 。 此thử 是thị 總tổng 相tương/tướng 。 明minh 體thể 之chi 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 正chánh 表biểu 其kỳ 體thể 。 上thượng 明minh 諸chư 法pháp 之chi 體thể 。 何hà 為vi 所sở 謂vị 心tâm 性tánh 非phi 色sắc 無vô 作tác 。 何hà 為vi 諸chư 法pháp 以dĩ 心tâm 為vi 體thể 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 故cố 湛trạm 然nhiên 常thường 。 一nhất 得đắc 不bất 退thoái 名danh 為vi 常thường 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 名danh 為vi 恆hằng 。 此thử 真Chân 如Như 心tâm 不bất 生sanh 滅diệt 故cố 諸chư 法pháp 之chi 體thể 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 明minh 妄vọng 法pháp 體thể 。 此thử 中trung 有hữu 二nhị 。 一nhất 者giả 順thuận 釋thích 。 二nhị 者giả 若nhược 離ly 心tâm 念niệm 以dĩ 下hạ 返phản 釋thích 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 者giả 。 生sanh 死tử 妄vọng 法pháp 非phi 一nhất 。 故cố 名danh 一nhất 切thiết 諸chư 。 如như 虛hư 非phi 無vô 故cố 。 名danh 之chi 為vi 法Pháp 。 唯duy 依y 妄vọng 念niệm 而nhi 有hữu 差sai 別biệt 者giả 。 無vô 明minh 是thị 其kỳ 為vi 妄vọng 念niệm 也dã 。 以dĩ 有hữu 無vô 明minh 迷mê 真Chân 如Như 故cố 。 即tức 有hữu 生sanh 滅diệt 。 如như 空không 中trung 花hoa 。 眼nhãn 患hoạn 故cố 有hữu 。 眼nhãn 治trị 則tắc 無vô 。 眾chúng 生sanh 如như 是thị 。 無vô 明minh 眼nhãn 瞙# 故cố 生sanh 滅diệt 。 非phi 有hữu 妄vọng 計kế 為vi 有hữu 。 起khởi 種chủng 種chủng 業nghiệp 受thọ 種chủng 種chủng 苦khổ 。 若nhược 以dĩ 修tu 起khởi 緣duyên 知tri 金kim 神thần 決quyết 其kỳ 眼nhãn 瞙# 。 方phương 知tri 妄vọng 無vô 豁hoát 然nhiên 會hội 真chân 。 故cố 肇triệu 師sư 言ngôn 。 所sở 以dĩ 眾chúng 生sanh 。 輪luân 轉chuyển 生sanh 死tử 。 者giả 皆giai 著trước 欲dục 故cố 也dã 若nhược 欲dục 止chỉ 於ư 心tâm 即tức 。 無vô 復phục 生sanh 死tử 。 自tự 下hạ 返phản 釋thích 。 若nhược 離ly 心tâm 念niệm 者giả 。 是thị 七thất 識thức 為vi 心tâm 念niệm 也dã 。 則tắc 無vô 一nhất 切thiết 境cảnh 界giới 之chi 相tướng 者giả 。 是thị 生sanh 死tử 境cảnh 界giới 也dã 。 有hữu 妄vọng 念niệm 故cố 則tắc 有hữu 妄vọng 境cảnh 。 若nhược 無vô 妄vọng 念niệm 生sanh 死tử 妄vọng 境cảnh 何hà 由do 得đắc 起khởi 。 故cố 下hạ 文văn 言ngôn 。 心tâm 生sanh 法pháp 生sanh 心tâm 滅diệt 法pháp 滅diệt 。 三tam 界giới 虛hư 妄vọng 。 但đãn 一nhất 心tâm 作tác 。 問vấn 曰viết 。 何hà 故cố 上thượng 中trung 八bát 識thức 為vi 生sanh 死tử 體thể 。 今kim 此thử 何hà 故cố 。 妄vọng 心tâm 為vi 體thể 。 答đáp 。 近cận 體thể 者giả 妄vọng 心tâm 是thị 也dã 。 若nhược 遠viễn 由do 者giả 真chân 識thức 亦diệc 是thị 。

又hựu 問vấn 。

即tức 此thử 法Pháp 界Giới 輪luân 轉chuyển 五ngũ 道đạo 。 名danh 為vi 眾chúng 生sanh 。 何hà 故cố 遠viễn 由do 尋tầm 妄vọng 根căn 原nguyên 即tức 為vi 是thị 也dã 。 而nhi 體thể 非phi 妄vọng 故cố 云vân 遠viễn 由do 也dã 。 自tự 下hạ 第đệ 三Tam 明Minh 其kỳ 真Chân 如Như 體thể 有hữu 相tương/tướng 無vô 。 此thử 中trung 有hữu 三tam 。 初sơ 結kết 前tiền 。 中trung 明minh 相tướng 無vô 。 後hậu 辨biện 體thể 有hữu 。 是thị 故cố 者giả 結kết 前tiền 心tâm 性tánh 。 頌tụng 前tiền 釋thích 成thành 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 故cố 。 絕tuyệt 相tương/tướng 妙diệu 有hữu 。 自tự 下hạ 明minh 其kỳ 離ly 相tương/tướng 。 此thử 中trung 有hữu 二nhị 。 一nhất 者giả 無vô 他tha 相tương/tướng 。 二nhị 畢tất 竟cánh 下hạ 無vô 自tự 相tương/tướng 也dã 。 一nhất 切thiết 法pháp 者giả 。 真Chân 如Như 中trung 恆Hằng 沙sa 法pháp 是thị 也dã 。 從tùng 本bổn 以dĩ 來lai 。 者giả 非phi 始thỉ 絕tuyệt 相tương/tướng 。 表biểu 其kỳ 久cửu 來lai 清thanh 淨tịnh 也dã 。 離ly 言ngôn 說thuyết 相tương/tướng 者giả 。 以dĩ 無vô 像tượng 故cố 不bất 可khả 以dĩ 言ngôn 著trước 。 體thể 非phi 是thị 生sanh 死tử 有hữu 相tương/tướng 。 故cố 言ngôn 所sở 不bất 及cập 。 離ly 名danh 字tự 相tương/tướng 者giả 。 非phi 是thị 生sanh 死tử 名danh 字tự 呼hô 法pháp 。 故cố 涅Niết 槃Bàn 云vân 。 涅Niết 槃Bàn 無vô 名danh 。 強cường/cưỡng 與dữ 立lập 名danh 。 離ly 心tâm 緣duyên 相tương/tướng 者giả 。 非phi 是thị 意ý 識thức 所sở 對đối 法pháp 塵trần 境cảnh 界giới 。 前tiền 二nhị 句cú 者giả 非phi 身thân 識thức 境cảnh 。 後hậu 一nhất 句cú 非phi 意ý 識thức 境cảnh 。 六lục 識thức 皆giai 非phi 所sở 對đối 之chi 境cảnh 也dã 。 自tự 下hạ 明minh 其kỳ 無vô 自tự 相tương/tướng 義nghĩa 。 畢tất 竟cánh 平bình 等đẳng 。 者giả 無vô 有hữu 優ưu 劣liệt 也dã 。 無vô 有hữu 變biến 異dị 者giả 。 明minh 其kỳ 非phi 是thị 變biến 易dị 生sanh 死tử 。 不bất 可khả 破phá 壞hoại 者giả 。 明minh 其kỳ 絕tuyệt 斷đoạn 分phân 段đoạn 生sanh 死tử 。 永vĩnh 絕tuyệt 二nhị 種chủng 生sanh 死tử 。 離ly 性tánh 平bình 等đẳng 故cố 。 名danh 無vô 自tự 相tương/tướng 也dã 。 自tự 下hạ 明minh 其kỳ 體thể 有hữu 之chi 義nghĩa 。 唯duy 是thị 一nhất 心tâm 者giả 表biểu 其kỳ 真chân 體thể 。 心tâm 外ngoại 更cánh 無vô 餘dư 法Pháp 可khả 得đắc 。 故cố 言ngôn 一nhất 心tâm 。 相tương/tướng 無vô 而nhi 體thể 有hữu 也dã 。 故cố 名danh 真Chân 如Như 者giả 總tổng 結kết 釋thích 之chi 。 自tự 下hạ 第đệ 四tứ 明minh 其kỳ 妄vọng 法pháp 相tướng 有hữu 體thể 無vô 。 此thử 中trung 有hữu 二nhị 。 一nhất 者giả 明minh 相tướng 有hữu 。 二nhị 者giả 不bất 可khả 得đắc 下hạ 明minh 其kỳ 體thể 無vô 。 以dĩ 一nhất 切thiết 言ngôn 說thuyết 者giả 。 以dĩ 言ngôn 說thuyết 著trước 體thể 。 對đối 上thượng 離ly 言ngôn 說thuyết 也dã 。 假giả 名danh 無vô 實thật 者giả 生sanh 死tử 法pháp 中trung 以dĩ 名danh 呼hô 法pháp 。 定định 著trước 彼bỉ 法pháp 。 不bất 得đắc 呼hô 餘dư 。 無vô 實thật 而nhi 作tác 名danh 呼hô 彼bỉ 法pháp 。 故cố 有hữu 名danh 而nhi 無vô 實thật 。 尋tầm 名danh 推thôi 求cầu 不bất 得đắc 。 故cố 無vô 實thật 也dã 。 對đối 離ly 名danh 字tự 相tương/tướng 也dã 。 但đãn 隨tùy 妄vọng 念niệm 者giả 。 以dĩ 妄vọng 故cố 有hữu 所sở 緣duyên 之chi 境cảnh 。 生sanh 死tử 境cảnh 界giới 。 但đãn 隨tùy 妄vọng 生sanh 。 相tương 應ứng 不bất 捨xả 。 對đối 上thượng 離ly 心tâm 緣duyên 相tương/tướng 也dã 。 自tự 下hạ 明minh 其kỳ 體thể 無vô 之chi 義nghĩa 。 不bất 可khả 得đắc 故cố 者giả 。 生sanh 死tử 之chi 體thể 迷mê 人nhân 即tức 有hữu 悟ngộ 解giải 理lý 。 人nhân 終chung 日nhật 不bất 得đắc 故cố 言ngôn 。 不bất 可khả 得đắc 也dã 。 自tự 下hạ 第đệ 五ngũ 明minh 其kỳ 遣khiển 言ngôn 。 言ngôn 真Chân 如Như 者giả 亦diệc 無vô 有hữu 相tướng 者giả 。 重trọng/trùng 題đề 上thượng 言ngôn 也dã 。 謂vị 言ngôn 說thuyết 之chi 極cực 者giả 言ngôn 語ngữ 道đạo 斷đoạn 。 而nhi 默mặc 不bất 顯hiển 。 其kỳ 理lý 絕tuyệt 名danh 故cố 寄ký 極cực 表biểu 也dã 。 因nhân 言ngôn 遣khiển 言ngôn 者giả 上thượng 云vân 極cực 言ngôn 。 恐khủng 著trước 理lý 體thể 。 重trọng/trùng 遣khiển 於ư 言ngôn 也dã 。 自tự 下hạ 第đệ 六lục 釋thích 名danh 。 論luận 主chủ 何hà 故cố 名danh 真Chân 如Như 者giả 。 是thị 心tâm 法pháp 中trung 無vô 所sở 妄vọng 。 故cố 名danh 之chi 為vi 真chân 。 故cố 言ngôn 此thử 真Chân 如Như 體thể 無vô 有hữu 可khả 遣khiển 。 妄vọng 法pháp 可khả 遣khiển 。 諸chư 法pháp 皆giai 真chân 故cố 無vô 可khả 遣khiển 。 故cố 與dữ 真chân 名danh 。 是thị 心tâm 法pháp 中trung 。 恆Hằng 沙sa 佛Phật 法Pháp 無vô 差sai 別biệt 相tướng 。 故cố 名danh 為vi 如như 。 非phi 如như 生sanh 死tử 彼bỉ 此thử 差sai 別biệt 定định 性tánh 也dã 。 故cố 言ngôn 亦diệc 無vô 可khả 立lập 。 前tiền 明minh 真chân 故cố 無vô 有hữu 可khả 遣khiển 。 然nhiên 應ưng 可khả 存tồn 。 釋thích 此thử 疑nghi 故cố 言ngôn 亦diệc 無vô 可khả 立lập 。 何hà 故cố 無vô 可khả 立lập 者giả 。 以dĩ 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 同đồng 如như 故cố 也dã 。 問vấn 。 已dĩ 非phi 如như 故cố 言ngôn 同đồng 如như 耶da 。 答đáp 。 如như 理lý 一nhất 味vị 。 就tựu 差sai 別biệt 中trung 明minh 無vô 相tướng 。 故cố 言ngôn 皆giai 同đồng 如như 故cố 也dã 。 自tự 下hạ 第đệ 七thất 總tổng 結kết 。 當đương 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 。 不bất 可khả 說thuyết 不bất 可khả 念niệm 者giả 。 就tựu 妄vọng 法pháp 中trung 言ngôn 說thuyết 心tâm 念niệm 皆giai 不bất 相tương 應ứng 也dã 。 此thử 明minh 真Chân 如Như 體thể 竟cánh 也dã 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 明minh 趣thú 入nhập 方phương 法pháp 。 此thử 中trung 有hữu 二nhị 。 一nhất 問vấn 二nhị 答đáp 。 問vấn 中trung 有hữu 二nhị 。 一nhất 者giả 領lãnh 前tiền 。 二nhị 者giả 諸chư 眾chúng 生sanh 下hạ 正chánh 明minh 問vấn 意ý 。 若nhược 如như 是thị 義nghĩa 者giả 。 若nhược 上thượng 所sở 言ngôn 絕tuyệt 言ngôn 離ly 心tâm 。 今kim 者giả 此thử 領lãnh 前tiền 也dã 。 自tự 下hạ 正chánh 問vấn 。 初sơ 表biểu 行hành 人nhân 。 後hậu 辨biện 正chánh 問vấn 。 諸chư 眾chúng 生sanh 等đẳng 。 者giả 表biểu 其kỳ 行hành 人nhân 。 正chánh 問vấn 中trung 二nhị 。 一nhất 修tu 行hành 方phương 。 二nhị 問vấn 證chứng 入nhập 方phương 。 云vân 何hà 隨tùy 順thuận 者giả 問vấn 修tu 行hành 方phương 。 何hà 為vi 修tu 行hành 真Chân 如Như 理lý 中trung 而nhi 得đắc 隨tùy 順thuận 也dã 。 而nhi 能năng 得đắc 入nhập 者giả 問vấn 證chứng 入nhập 方phương 法pháp 。 絕tuyệt 言ngôn 離ly 念niệm 云vân 何hà 而nhi 能năng 。 得đắc 入nhập 真Chân 如Như 。 就tựu 答đáp 中trung 有hữu 二nhị 。 一nhất 者giả 答đáp 修tu 行hành 方phương 法pháp 。 二nhị 若nhược 離ly 念niệm 下hạ 答đáp 趣thú 入nhập 方phương 。 若nhược 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 。 者giả 總tổng 舉cử 諸chư 法pháp 也dã 。 雖tuy 說thuyết 無vô 有hữu 能năng 說thuyết 可khả 說thuyết 者giả 。 雖tuy 說thuyết 是thị 其kỳ 寄ký 相tương/tướng 以dĩ 明minh 也dã 。 能năng 說thuyết 是thị 其kỳ 論luận 主chủ 言ngôn 也dã 。 可khả 說thuyết 是thị 其kỳ 所sở 說thuyết 法Pháp 也dã 。 若nhược 有hữu 此thử 二nhị 非phi 是thị 捨xả 詮thuyên 。 有hữu 詮thuyên 不bất 得đắc 順thuận 理lý 而nhi 聞văn 。 是thị 聞văn 慧tuệ 也dã 。 雖tuy 念niệm 者giả 寄ký 相tương/tướng 明minh 也dã 。 亦diệc 無vô 能năng 念niệm 可khả 念niệm 者giả 。 修tu 行hành 之chi 人nhân 。 名danh 為vi 能năng 念niệm 。 所sở 行hành 之chi 法Pháp 。 名danh 為vi 可khả 念niệm 。 若nhược 有hữu 能năng 所sở 行hành 則tắc 不bất 成thành 。 此thử 則tắc 思tư 修tu 二nhị 慧tuệ 也dã 。 寄ký 言ngôn 解giải 理lý 。 亦diệc 捨xả 此thử 言ngôn 不bất 得đắc 著trước 詮thuyên 會hội 真Chân 如Như 理lý 。 如như 似tự 世thế 間gian 依y 筏phiệt 度độ 海hải 。 恆hằng 著trước 筏phiệt 中trung 何hà 由do 到đáo 地địa 。 既ký 度độ 海hải 已dĩ 捨xả 筏phiệt 地địa 行hành 。 修tu 行hành 如như 此thử 。 是thị 名danh 隨tùy 順thuận 。 者giả 結kết 答đáp 行hành 方phương 。 若nhược 離ly 於ư 念niệm 者giả 前tiền 行hành 已dĩ 熟thục 名danh 為vi 得đắc 入nhập 。 暫tạm 得đắc 還hoàn 失thất 名danh 為vi 修tu 行hành 。 決quyết 定định 離ly 念niệm 名danh 得đắc 入nhập 也dã 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 離ly 念niệm 者giả 是thị 修tu 行hành 人nhân 不phủ 。 答đáp 。 最tối 大đại 修tu 行hành 人nhân 以dĩ 理lý 會hội 故cố 皆giai 是thị 大đại 行hành 。 故cố 經kinh 中trung 說thuyết 。 聲Thanh 聞Văn 之chi 人nhân 。 無vô 數số 劫kiếp 中trung 。 修tu 行hành 之chi 福phước 。 不bất 及cập 菩Bồ 薩Tát 。 一nhất 念niệm 眠miên 福phước 也dã 。 名danh 為vi 得đắc 入nhập 者giả 此thử 結kết 答đáp 也dã 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 明minh 真Chân 如Như 中trung 空không 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 此thử 中trung 有hữu 三tam 。 一nhất 者giả 總tổng 表biểu 章chương 門môn 。 二nhị 者giả 列liệt 章chương 門môn 。 三tam 者giả 別biệt 釋thích 。

復phục 次thứ 真Chân 如Như 者giả 此thử 上thượng 已dĩ 說thuyết 。 欲dục 重trùng 說thuyết 故cố 名danh 為vi 復phục 次thứ 。 依y 言ngôn 說thuyết 分phân 別biệt 者giả 。 就tựu 真chân 之chi 中trung 不bất 得đắc 分phần/phân 言ngôn 空không 有hữu 兩lưỡng 義nghĩa 。 而nhi 依y 名danh 相tướng 言ngôn 說thuyết 故cố 。 得đắc 言ngôn 空không 有hữu 。 故cố 依y 言ngôn 說thuyết 也dã 。 有hữu 二nhị 種chủng 義nghĩa 者giả 。 謂vị 空không 有hữu 二nhị 義nghĩa 也dã 。 云vân 何hà 為vi 二nhị 。 下hạ 列liệt 章chương 門môn 略lược 釋thích 。 言ngôn 以dĩ 能năng 究cứu 竟cánh 顯hiển 實thật 故cố 者giả 。 雖tuy 夫phu 空không 義nghĩa 是thị 皆giai 真chân 空không 是thị 諸chư 法pháp 之chi 體thể 。 更cánh 無vô 復phục 染nhiễm 故cố 究cứu 竟cánh 實thật 也dã 。 以dĩ 有hữu 自tự 體thể 具cụ 足túc 無vô 漏lậu 性tánh 功công 德đức 者giả 。 此thử 心tâm 體thể 中trung 恆hằng 具cụ 諸chư 法pháp 。 湛trạm 然nhiên 滿mãn 足túc 。 如như 妄vọng 心tâm 中trung 具cụ 足túc 一nhất 切thiết 。 諸chư 煩phiền 惱não 性tánh 。 彼bỉ 心tâm 亦diệc 爾nhĩ 。 具cụ 足túc 一nhất 切thiết 。 三tam 昧muội 智trí 慧tuệ 。 神thần 通thông 解giải 脫thoát 。 陀đà 羅la 尼ni 等đẳng 。 功công 德đức 之chi 性tánh 故cố 言ngôn 不bất 空không 也dã 。 所sở 言ngôn 空không 者giả 以dĩ 下hạ 第đệ 三tam 別biệt 釋thích 。 先tiên 釋thích 空không 門môn 後hậu 辨biện 不bất 空không 。 就tựu 第đệ 一nhất 中trung 有hữu 三tam 。 一nhất 者giả 總tổng 表biểu 空không 體thể 。 二nhị 者giả 當đương 知tri 真Chân 如Như 以dĩ 下hạ 廣quảng 釋thích 其kỳ 相tương/tướng 。 三tam 者giả 故cố 說thuyết 為vi 空không 以dĩ 下hạ 結kết 前tiền 所sở 釋thích 也dã 。 所sở 言ngôn 空không 者giả 顯hiển 名danh 也dã 。 從tùng 本bổn 已dĩ 來lai 。 染nhiễm 法pháp 不bất 相tương 應ứng 者giả 。 正chánh 表biểu 空không 體thể 。 理lý 無vô 相tướng 故cố 染nhiễm 所sở 非phi 應ưng 。 染nhiễm 是thị 理lý 外ngoại 以dĩ 妄vọng 而nhi 起khởi 故cố 。 就tựu 真chân 望vọng 妄vọng 本bổn 來lai 無vô 妄vọng 。 何hà 得đắc 妄vọng 立lập 能năng 應Ứng 真Chân 乎hồ 。 將tương 妄vọng 待đãi 真chân 。 無vô 有hữu 似tự 妄vọng 之chi 物vật 。 以dĩ 無vô 似tự 有hữu 物vật 故cố 名danh 為vi 空không 也dã 。 非phi 是thị 理lý 孤cô 無vô 也dã 。 何hà 者giả 是thị 義nghĩa 。 萬vạn 法pháp 皆giai 是thị 總tổng 別biệt 無vô 障chướng 礙ngại 。 即tức 是thị 空không 體thể 。 此thử 之chi 真chân 空không 。 妄vọng 法pháp 不bất 爾nhĩ 。 以dĩ 實thật 成thành 假giả 。 不bất 得đắc 以dĩ 假giả 成thành 實thật 法pháp 也dã 。 故cố 言ngôn 染nhiễm 法pháp 不bất 相tương 應ứng 也dã 。 言ngôn 謂vị 離ly 法pháp 差sai 別biệt 相tương/tướng 以dĩ 無vô 虛hư 妄vọng 心tâm 故cố 者giả 。 釋thích 其kỳ 前tiền 中trung 染nhiễm 法pháp 不bất 相tương 也dã 。 所sở 以dĩ 染nhiễm 法pháp 有hữu 其kỳ 上thượng 下hạ 優ưu 劣liệt 。 差sai 別biệt 不bất 同đồng 。 真chân 法pháp 不bất 爾nhĩ 。 理lý 無vô 彼bỉ 此thử 。 平bình 等đẳng 一nhất 味vị 。 故cố 名danh 離ly 也dã 。 尋tầm 本bổn 而nhi 言ngôn 所sở 以dĩ 染nhiễm 法pháp 有hữu 差sai 別biệt 者giả 。 以dĩ 妄vọng 心tâm 故cố 。 所sở 以dĩ 真chân 法pháp 。 無vô 差sai 別biệt 者giả 。 無vô 妄vọng 心tâm 故cố 。 故cố 言ngôn 以dĩ 無vô 虛hư 妄vọng 心tâm 念niệm 故cố 也dã 。 顯hiển 空không 體thể 竟cánh 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 明minh 其kỳ 空không 相tướng 。 此thử 中trung 尋tầm 經kinh 本bổn 中trung 。 有hữu 其kỳ 六lục 種chủng 。 一nhất 者giả 有hữu 無vô 相tướng 對đối 以dĩ 辨biện 空không 相tướng 。 二nhị 者giả 一nhất 異dị 相tướng 對đối 以dĩ 辨biện 。 三tam 者giả 自tự 他tha 相tương 對đối 以dĩ 辨biện 。 四tứ 者giả 大đại 小tiểu 相tương 對đối 以dĩ 辨biện 。 五ngũ 者giả 彼bỉ 此thử 相tương 對đối 以dĩ 辨biện 。 六lục 者giả 就tựu 眾chúng 生sanh 心tâm 念niệm 。 以dĩ 辨biện 空không 相tướng 。 而nhi 此thử 論luận 文văn 但đãn 有hữu 前tiền 二nhị 後hậu 一nhất 句cú 耳nhĩ 。 略lược 無vô 中trung 三tam 。 何hà 故cố 爾nhĩ 者giả 義nghĩa 例lệ 。 以dĩ 故cố 論luận 主chủ 不bất 備bị 。 經kinh 中trung 具cụ 有hữu 。 此thử 六lục 句cú 中trung 前tiền 五ngũ 之chi 中trung 具cụ 有hữu 五ngũ 句cú 。 後hậu 一nhất 句cú 者giả 結kết 排bài 淺thiển 相tương/tướng 。 言ngôn 當đương 知tri 真Chân 如Như 自tự 性tánh 者giả 。 欲dục 寄ký 相tương/tướng 顯hiển 故cố 略lược 顯hiển 。 言ngôn 非phi 有hữu 相tương/tướng 是thị 第đệ 一nhất 句cú 。 非phi 如như 虛hư 有hữu 故cố 言ngôn 非phi 有hữu 。 言ngôn 非phi 無vô 者giả 是thị 第đệ 二nhị 句cú 。 非phi 如như 獨độc 無vô 故cố 。 此thử 是thị 二nhị 句cú 題đề 其kỳ 所sở 無vô 。 非phi 同đồng 世thế 間gian 有hữu 無vô 法pháp 也dã 。 然nhiên 則tắc 何hà 物vật 非phi 非phi 有hữu 相tương/tướng 是thị 第đệ 三tam 句cú 。 淨tịnh 法pháp 滿mãn 足túc 故cố 。 非phi 非phi 無vô 相tướng 者giả 是thị 第đệ 四tứ 句cú 。 真Chân 如Như 湛trạm 然nhiên 故cố 。 此thử 之chi 二nhị 句cú 顯hiển 其kỳ 所sở 有hữu 。 然nhiên 則tắc 有hữu 無vô 合hợp 相tương/tướng 可khả 取thủ 故cố 是thị 第đệ 五ngũ 。 非phi 有hữu 無vô 俱câu 相tương/tướng 。 爾nhĩ 乃nãi 法pháp 相tướng 了liễu 顯hiển 然nhiên 矣hĩ 。 餘dư 後hậu 五ngũ 句cú 其kỳ 相tương/tướng 同đồng 爾nhĩ 。 非phi 一nhất 相tương/tướng 者giả 就tựu 實thật 法Pháp 門môn 。 非phi 是thị 令linh 一nhất 一nhất 相tướng 。 故cố 名danh 非phi 一nhất 相tương/tướng 。 無vô 守thủ 性tánh 故cố 。 如như 一nhất 常thường 法pháp 萬vạn 皆giai 是thị 常thường 。 萬vạn 德đức 之chi 外ngoại 無vô 得đắc 常thường 體thể 。 餘dư 皆giai 亦diệc 爾nhĩ 。 言ngôn 非phi 異dị 相tướng 者giả 非phi 是thị 別biệt 。 故cố 非phi 異dị 相tướng 也dã 。 萬vạn 德đức 皆giai 是thị 同đồng 一nhất 體thể 。 故cố 非phi 是thị 別biệt 體thể 異dị 也dã 。 非phi 非phi 一nhất 者giả 能năng 無vô 一nhất 性tánh 。 而nhi 無vô 不bất 性tánh 。 常thường 義nghĩa 為vi 言ngôn 終chung 日nhật 是thị 常thường 。 非phi 是thị 樂nhạo/nhạc/lạc 義nghĩa 。 餘dư 皆giai 同đồng 爾nhĩ 。 言ngôn 非phi 非phi 異dị 者giả 常thường 義nghĩa 樂nhạo/nhạc/lạc 義nghĩa 非phi 一nhất 。 故cố 名danh 非phi 非phi 異dị 也dã 。 非phi 一nhất 異dị 相tướng 者giả 是thị 雙song 遣khiển 也dã 。 言ngôn 非phi 自tự 相tương/tướng 者giả 離ly 相tương 離ly 性tánh 。 言ngôn 離ly 相tương/tướng 者giả 猶do 如như 醍đề 醐hồ 。 湛trạm 然nhiên 滿mãn 器khí 。 而nhi 無vô 青thanh 黃hoàng 赤xích 白bạch 等đẳng 相tương/tướng 。 亦diệc 如như 眾chúng 生sanh 心tâm 。 識thức 無vô 大đại 小tiểu 長trường 短đoản 等đẳng 相tương/tướng 。 真chân 法pháp 亦diệc 爾nhĩ 。 故cố 名danh 離ly 相tương/tướng 也dã 。 言ngôn 離ly 性tánh 者giả 無vô 別biệt 守thủ 性tánh 。 萬vạn 法pháp 之chi 外ngoại 常thường 體thể 匹thất 得đắc 。 故cố 名danh 離ly 性tánh 。 故cố 言ngôn 非phi 自tự 相tương/tướng 也dã 。 非phi 他tha 相tương/tướng 者giả 無vô 生sanh 死tử 相tướng 故cố 。 問vấn 曰viết 。 是thị 互hỗ 無vô 耶da 。 答đáp 。 非phi 是thị 也dã 。 互hỗ 無vô 者giả 就tựu 馬mã 中trung 無vô 牛ngưu 。 故cố 名danh 馬mã 空không 也dã 。 無vô 他tha 相tương/tướng 者giả 就tựu 真chân 法pháp 中trung 。 尋tầm 推thôi 生sanh 死tử 法pháp 相tướng 。 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 故cố 名danh 為vi 空không 。 言ngôn 非phi 非phi 自tự 相tương/tướng 者giả 雖tuy 無vô 別biệt 自tự 相tương/tướng 取thủ 萬vạn 中trung 不bất 生sanh 滅diệt 義nghĩa 。 以dĩ 為vi 常thường 故cố 。 即tức 是thị 常thường 相tương/tướng 也dã 。 餘dư 皆giai 同đồng 爾nhĩ 。 非phi 非phi 他tha 相tương/tướng 者giả 常thường 對đối 樂nhạo/nhạc/lạc 。 非phi 是thị 常thường 相tương/tướng 故cố 名danh 非phi 非phi 他tha 也dã 。 非phi 自tự 他tha 俱câu 相tương/tướng 者giả 雙song 遣khiển 也dã 。 言ngôn 非phi 大đại 相tương/tướng 者giả 就tựu 假giả 實thật 門môn 。 俗tục 中trung 假giả 大đại 實thật 小tiểu 總tổng 別biệt 異dị 故cố 。 真chân 法pháp 不bất 爾nhĩ 。 無vô 有hữu 優ưu 劣liệt 。 差sai 別biệt 之chi 相tướng 。 等đẳng 同đồng 一nhất 味vị 。 又hựu 可khả 。 俗tục 中trung 以dĩ 實thật 成thành 假giả 。 不bất 得đắc 以dĩ 假giả 成thành 實thật 法pháp 也dã 。 真chân 法pháp 不bất 爾nhĩ 。 於ư 一nhất 常thường 中trung 俱câu 有hữu 總tổng 別biệt 。 攬lãm 樂nhạo/nhạc/lạc 成thành 常thường 。 名danh 之chi 為vi 總tổng 。 還hoàn 即tức 是thị 常thường 成thành 樂nhạo/nhạc/lạc 之chi 義nghĩa 。 名danh 之chi 為vi 別biệt 。 何hà 以dĩ 爾nhĩ 者giả 以dĩ 無vô 常thường 者giả 不bất 得đắc 成thành 樂nhạo/nhạc/lạc 故cố 。 非phi 總tổng 定định 大đại 相tương/tướng 別biệt 定định 小tiểu 相tương/tướng 也dã 。 非phi 非phi 大đại 者giả 恆hằng 總tổng 故cố 也dã 。 非phi 非phi 小tiểu 相tương/tướng 者giả 恆hằng 別biệt 故cố 也dã 。 非phi 非phi 大đại 小tiểu 俱câu 相tương/tướng 者giả 是thị 雙song 遣khiển 也dã 。 萬vạn 法pháp 皆giai 有hữu 總tổng 別biệt 之chi 義nghĩa 。 總tổng 別biệt 無vô 障chướng 礙ngại 。 是thị 真chân 法pháp 中trung 真Chân 諦Đế 空không 也dã 。 問vấn 曰viết 。 妄vọng 法pháp 如như 一nhất 柱trụ 中trung 。 望vọng 四tứ 微vi 為vi 假giả 。 望vọng 舍xá 為vi 實thật 。 故cố 一nhất 柱trụ 中trung 總tổng 別biệt 無vô 障chướng 礙ngại 。 何hà 故cố 但đãn 真chân 總tổng 別biệt 無vô 礙ngại 耶da 。

答đáp 曰viết 。

不bất 例lệ 。 真chân 法pháp 之chi 中trung 以dĩ 樂nhạo/nhạc/lạc 成thành 常thường 。 還hoàn 即tức 是thị 常thường 。 以dĩ 成thành 樂nhạo/nhạc/lạc 義nghĩa 望vọng 法pháp 之chi 中trung 。 不bất 得đắc 還hoàn 以dĩ 柱trụ 令linh 成thành 微vi 。 故cố 有hữu 障chướng 礙ngại 。 問vấn 曰viết 。 以dĩ 樂nhạo/nhạc/lạc 成thành 常thường 時thời 。 以dĩ 樂nhạo/nhạc/lạc 中trung 別biệt 義nghĩa 成thành 以dĩ 總tổng 義nghĩa 耶da 。 答đáp 。 以dĩ 別biệt 義nghĩa 成thành 。 問vấn 。 若nhược 爾nhĩ 別biệt 恆hằng 成thành 總tổng 非phi 總tổng 成thành 別biệt 。 答đáp 。 雖tuy 義nghĩa 爾nhĩ 而nhi 以dĩ 樂nhạo/nhạc/lạc 成thành 常thường 。

爾nhĩ 時thời 常thường 總tổng 令linh 常thường 。 亦diệc 是thị 別biệt 還hoàn 成thành 樂nhạo/nhạc/lạc 義nghĩa 。 總tổng 非phi 別biệt 異dị 。 別biệt 非phi 總tổng 異dị 。 故cố 得đắc 言ngôn 無vô 障chướng 礙ngại 也dã 。 言ngôn 彼bỉ 此thử 相tương/tướng 者giả 就tựu 心tâm 境cảnh 門môn 。 非phi 是thị 俗tục 中trung 。 以dĩ 境cảnh 異dị 心tâm 故cố 非phi 此thử 。 故cố 非phi 相tướng 。 以dĩ 心tâm 異dị 境cảnh 故cố 名danh 非phi 彼bỉ 相tương/tướng 也dã 。 雖tuy 是thị 一nhất 體thể 心tâm 義nghĩa 能năng 知tri 。 法pháp 為vi 所sở 知tri 。 故cố 言ngôn 非phi 非phi 此thử 相tương/tướng 非phi 非phi 彼bỉ 相tương/tướng 。 第đệ 五ngũ 句cú 雙song 遣khiển 。 同đồng 前tiền 也dã 。 以dĩ 俗tục 中trung 一nhất 切thiết 法pháp 不bất 得đắc 當đương 故cố 。 第đệ 六lục 句cú 中trung 總tổng 說thuyết 妄vọng 心tâm 。 非phi 所sở 應ưng 也dã 。 言ngôn 乃nãi 至chí 者giả 經kinh 本bổn 六lục 句cú 。 略lược 無vô 中trung 三tam 。 超siêu 至chí 第đệ 六lục 故cố 言ngôn 乃nãi 至chí 也dã 。 總tổng 說thuyết 一nhất 切thiết 。 眾chúng 生sanh 妄vọng 心tâm 分phân 別biệt 皆giai 不bất 相tương 應ứng 。 必tất 無vô 像tượng 故cố 。 自tự 下hạ 第đệ 三tam 結kết 前tiền 也dã 。 故cố 說thuyết 為vi 空không 者giả 正chánh 結kết 前tiền 說thuyết 。 次thứ 下hạ 釋thích 結kết 。 何hà 故cố 空không 者giả 。 若nhược 離ly 妄vọng 心tâm 實thật 無vô 可khả 空không 。 真chân 法pháp 湛trạm 然nhiên 故cố 。 而nhi 將tương 妄vọng 心tâm 所sở 造tạo 之chi 物vật 。 不bất 得đắc 湛trạm 故cố 。 故cố 說thuyết 為vi 空không 也dã 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 釋thích 不bất 空không 章chương 門môn 。 所sở 言ngôn 不bất 空không 者giả 是thị 顯hiển 首thủ 也dã 。 此thử 中trung 有hữu 三tam 。 一nhất 者giả 釋thích 不bất 空không 義nghĩa 。 二nhị 者giả 亦diệc 無vô 有hữu 相tướng 。 以dĩ 下hạ 遣khiển 著trước 。 三tam 者giả 唯duy 證chứng 以dĩ 下hạ 取thủ 人nhân 以dĩ 證chứng 。 已dĩ 者giả 其kỳ 也dã 。 其kỳ 法pháp 體thể 空không 無vô 妄vọng 故cố 。 即tức 真chân 心tâm 常thường 住trụ 也dã 。 非phi 但đãn 一nhất 心tâm 。 恆Hằng 沙sa 淨tịnh 法pháp 。 滿mãn 足túc 無vô 缺khuyết 。 故cố 名danh 不bất 空không 也dã 。 然nhiên 既ký 法pháp 滿mãn 足túc 似tự 有hữu 所sở 相tương/tướng 。 故cố 次thứ 遣khiển 著trước 。 亦diệc 無vô 有hữu 相tướng 可khả 取thủ 也dã 。 雖tuy 體thể 有hữu 而nhi 非phi 有hữu 相tương/tướng 也dã 。 何hà 故cố 無vô 相tướng 者giả 故cố 言ngôn 離ly 念niệm 境cảnh 界giới 也dã 。 自tự 下hạ 第đệ 三tam 以dĩ 證chứng 唯duy 證chứng 相tương 應ứng 故cố 也dã 。 非phi 證chứng 人nhân 者giả 言ngôn 說thuyết 所sở 不bất 及cập 證chứng 人nhân 唯duy 知tri 耳nhĩ 。 總tổng 而nhi 為vi 言ngôn 。 此thử 真chân 識thức 體thể 唯duy 是thị 法Pháp 界Giới 。 恆Hằng 沙sa 佛Phật 法Pháp 同đồng 體thể 緣duyên 集tập 。 互hỗ 以dĩ 相tương/tướng 成thành 不bất 離ly 不bất 脫thoát 。 不bất 斷đoạn 不bất 異dị 。 良lương 以dĩ 諸chư 法pháp 同đồng 體thể 緣duyên 集tập 。 互hỗ 相tương 成thành 故cố 無vô 有hữu 一nhất 法pháp 。 別biệt 守thủ 自tự 性tánh 。 雖tuy 無vô 守thủ 性tánh 而nhi 無vô 不bất 性tánh 無vô 有hữu 守thủ 性tánh 。 即tức 是thị 如như 如như 一nhất 實thật 之chi 門môn 。 而nhi 無vô 不bất 性tánh 即tức 是thị 真chân 實thật 。 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 淨tịnh 等đẳng 法Pháp 界Giới 門môn 也dã 體thể 性tánh 常thường 然nhiên 古cổ 今kim 不bất 變biến 名danh 湛trạm 然nhiên 常thường 也dã 。

大Đại 乘Thừa 起khởi 信tín 論luận 義nghĩa 疏sớ/sơ 上thượng 之chi 上thượng

大Đại 乘Thừa 起khởi 信tín 論luận 義nghĩa 疏sớ/sơ 上thượng 之chi 下hạ

淨tịnh 影ảnh 寺tự 沙Sa 門Môn 慧tuệ 遠viễn 撰soạn

自tự 下hạ 第đệ 二nhị 釋thích 心tâm 生sanh 滅diệt 門môn 。 此thử 中trung 有hữu 二nhị 。 一nhất 者giả 略lược 表biểu 其kỳ 體thể 。 二nhị 此thử 識thức 有hữu 二nhị 。 以dĩ 下hạ 廣quảng 說thuyết 其kỳ 義nghĩa 。 心tâm 生sanh 滅diệt 者giả 顯hiển 名danh 也dã 。 依y 如Như 來Lai 藏tạng 。 者giả 是thị 第đệ 八bát 識thức 也dã 。 有hữu 生sanh 滅diệt 心tâm 者giả 是thị 第đệ 七thất 識thức 也dã 。 此thử 言ngôn 依y 者giả 同đồng 時thời 相tương 依y 。 如như 影ảnh 依y 形hình 。 此thử 之chi 二nhị 句cú 妄vọng 有hữu 所sở 以dĩ 。 此thử 妄vọng 之chi 中trung 隨tùy 妄vọng 轉chuyển 流lưu 名danh 第đệ 八bát 識thức 。 下hạ 正chánh 表biểu 體thể 有hữu 三tam 句cú 。 所sở 謂vị 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 者giả 。 其kỳ 體thể 常thường 住trụ 。 隨tùy 緣duyên 成thành 妄vọng 。 而nhi 體thể 非phi 無vô 常thường 。 如như 上thượng 說thuyết 也dã 。 此thử 之chi 一nhất 句cú 正chánh 表biểu 體thể 常thường 。 與dữ 生sanh 滅diệt 和hòa 合hợp 者giả 隨tùy 緣duyên 令linh 妄vọng 。 和hòa 合hợp 如như 一nhất 。 此thử 之chi 一nhất 句cú 明minh 隨tùy 妄vọng 義nghĩa 。 非phi 一nhất 者giả 性tánh 常thường 住trụ 故cố 。 非phi 異dị 者giả 令linh 和hòa 合hợp 故cố 。 此thử 之chi 二nhị 句cú 辨biện 隨tùy 緣duyên 相tương/tướng 。 以dĩ 此thử 三tam 句cú 辨biện 第đệ 八bát 識thức 也dã 。 名danh 阿a 梨lê 耶da 識thức 。 者giả 是thị 梵Phạn 語ngữ 也dã 。 此thử 翻phiên 名danh 為vi 無vô 失thất 沒một 識thức 。 雖tuy 在tại 生sanh 死tử 。 性tánh 不bất 失thất 沒một 。 故cố 名danh 無vô 沒một 。 名danh 隨tùy 義nghĩa 翻phiên 名danh 為vi 宗tông 識thức 。 妄vọng 所sở 依y 故cố 亦diệc 名danh 藏tạng 識thức 。 備bị 有hữu 一nhất 切thiết 諸chư 淨tịnh 法pháp 。 故cố 此thử 等đẳng 名danh 者giả 經kinh 論luận 非phi 一nhất 。 而nhi 非phi 正chánh 翻phiên 也dã 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 廣quảng 釋thích 其kỳ 義nghĩa 。 此thử 中trung 有hữu 三tam 。 一nhất 者giả 辨biện 其kỳ 解giải 惑hoặc 根căn 源nguyên 。 二nhị 者giả 復phục 次thứ 生sanh 滅diệt 因nhân 緣duyên 。 相tương/tướng 者giả 以dĩ 下hạ 真chân 妄vọng 依y 持trì 之chi 義nghĩa 。 三tam 者giả 復phục 次thứ 有hữu 四tứ 種chủng 法Pháp 。 以dĩ 下hạ 辨biện 其kỳ 染nhiễm 淨tịnh 熏huân 習tập 之chi 能năng 。 就tựu 初sơ 中trung 有hữu 三tam 。 一nhất 者giả 舉cử 數số 略lược 釋thích 。 二nhị 者giả 云vân 何hà 以dĩ 下hạ 立lập 列liệt 章chương 門môn 。 三tam 者giả 所sở 言ngôn 覺giác 義nghĩa 以dĩ 下hạ 廣quảng 釋thích 章chương 門môn 。 言ngôn 此thử 識thức 有hữu 二nhị 種chủng 義nghĩa 。 者giả 是thị 舉cử 數số 也dã 。 言ngôn 能năng 攝nhiếp 能năng 生sanh 一nhất 切thiết 。 法pháp 者giả 是thị 略lược 釋thích 也dã 。 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 。 之chi 根căn 源nguyên 故cố 。 是thị 故cố 名danh 為vi 。 攝nhiếp 生sanh 義nghĩa 也dã 。 自tự 下hạ 列liệt 章chương 門môn 。 覺giác 者giả 解giải 也dã 。 非phi 是thị 修tu 習tập 生sanh 用dụng 為vi 解giải 故cố 名danh 解giải 也dã 。 斯tư 乃nãi 異dị 於ư 木mộc 石thạch 等đẳng 。 故cố 心tâm 神thần 為vi 解giải 。 又hựu 復phục 對đối 於ư 無vô 明minh 闇ám 。 故cố 名danh 之chi 為vi 解giải 。 言ngôn 不bất 覺giác 者giả 此thử 是thị 惑hoặc 也dã 。 無vô 明minh 七thất 識thức 以dĩ 為vi 不bất 覺giác 。 自tự 下hạ 第đệ 三tam 廣quảng 釋thích 章chương 門môn 。 此thử 中trung 有hữu 三tam 。 一nhất 者giả 釋thích 覺giác 章chương 門môn 。 二nhị 者giả 所sở 言ngôn 不bất 覺giác 義nghĩa 以dĩ 下hạ 釋thích 不bất 覺giác 章chương 門môn 。 三tam 者giả 復phục 次thứ 覺giác 與dữ 不bất 覺giác 。 以dĩ 下hạ 料liệu 簡giản 同đồng 異dị 。 所sở 以dĩ 料liệu 簡giản 者giả 於ư 一nhất 體thể 中trung 有hữu 覺giác 不bất 覺giác 二nhị 義nghĩa 相tương/tướng 返phản 。 是thị 故cố 第đệ 三tam 。 料liệu 簡giản 同đồng 異dị 。 又hựu 復phục 亦diệc 可khả 上thượng 三tam 句cú 文văn 此thử 中trung 廣quảng 釋thích 。 言ngôn 覺giác 義nghĩa 者giả 釋thích 上thượng 略lược 中trung 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 不bất 覺giác 義nghĩa 者giả 釋thích 上thượng 略lược 中trung 與dữ 生sanh 滅diệt 和hòa 合hợp 句cú 中trung 生sanh 滅diệt 義nghĩa 也dã 。 言ngôn 同đồng 異dị 者giả 釋thích 上thượng 略lược 中trung 非phi 一nhất 非phi 異dị 也dã 。 就tựu 第đệ 一nhất 中trung 有hữu 三tam 。 一nhất 者giả 表biểu 其kỳ 八bát 識thức 生sanh 死tử 之chi 根căn 源nguyên 。 二nhị 者giả 復phục 次thứ 本bổn 覺giác 隨tùy 染nhiễm 以dĩ 下hạ 表biểu 其kỳ 八bát 識thức 佛Phật 果Quả 根căn 源nguyên 。 三tam 者giả 復phục 次thứ 覺giác 體thể 相tướng 以dĩ 下hạ 總tổng 表biểu 理lý 體thể 。 就tựu 第đệ 一nhất 中trung 有hữu 三tam 。 一nhất 者giả 顯hiển 其kỳ 覺giác 體thể 。 二nhị 者giả 又hựu 以dĩ 覺giác 心tâm 源nguyên 以dĩ 下hạ 明minh 究cứu 竟cánh 非phi 竟cánh 。 究cứu 竟cánh 是thị 其kỳ 真chân 照chiếu 行hành 也dã 。 非phi 竟cánh 是thị 其kỳ 緣duyên 照chiếu 行hành 也dã 。 三tam 者giả 是thị 故cố 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 以dĩ 下hạ 總tổng 結kết 真chân 妄vọng 。 就tựu 第đệ 一nhất 中trung 有hữu 二nhị 。 一nhất 者giả 明minh 其kỳ 本bổn 覺giác 是thị 真chân 照chiếu 體thể 。 二nhị 者giả 始thỉ 覺giác 者giả 以dĩ 下hạ 明minh 其kỳ 始thỉ 覺giác 是thị 真chân 照chiếu 用dụng 。 此thử 用dụng 是thị 中trung 非phi 宗tông 而nhi 對đối 來lai 耳nhĩ 。 就tựu 初sơ 中trung 有hữu 二nhị 。 一nhất 者giả 出xuất 體thể 。 二nhị 者giả 依y 此thử 法Pháp 身thân 以dĩ 下hạ 釋thích 名danh 。 就tựu 初sơ 中trung 有hữu 二nhị 。 一nhất 者giả 正chánh 出xuất 其kỳ 體thể 。 二nhị 者giả 離ly 念niệm 相tương/tướng 者giả 以dĩ 下hạ 釋thích 其kỳ 義nghĩa 。 所sở 言ngôn 覺giác 義nghĩa 者giả 題đề 名danh 也dã 。 謂vị 心tâm 體thể 者giả 是thị 第đệ 八bát 識thức 。 非phi 色sắc 無vô 作tác 。 諸chư 心tâm 中trung 實thật 故cố 名danh 為vi 體thể 。 言ngôn 離ly 念niệm 者giả 絕tuyệt 名danh 相tướng 境cảnh 界giới 。 超siêu 出xuất 妄vọng 想tưởng 。 故cố 名danh 離ly 念niệm 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 釋thích 義nghĩa 。 離ly 念niệm 相tương/tướng 者giả 顯hiển 名danh 也dã 。 言ngôn 等đẳng 虛hư 空không 界giới 。 者giả 非phi 是thị 太thái 虛hư 。 此thử 是thị 真chân 實thật 。 法pháp 性tánh 虛hư 空không 也dã 。 太thái 虛hư 空không 者giả 此thử 是thị 事sự 無vô 。 雖tuy 今kim 無vô 有hữu 生sanh 滅diệt 。 之chi 相tướng 終chung 歸quy 盡tận 滅diệt 。 故cố 名danh 無vô 常thường 。 豈khởi 真chân 識thức 理lý 終chung 滅diệt 空không 等đẳng 乎hồ 。 理lý 法pháp 之chi 中trung 有hữu 真chân 空không 真chân 有hữu 。 然nhiên 心tâm 非phi 空không 外ngoại 。 空không 非phi 心tâm 外ngoại 。 心tâm 非phi 空không 外ngoại 故cố 。 等đẳng 虛hư 空không 界giới 。 遍biến 一nhất 切thiết 處xứ 。 空không 非phi 心tâm 外ngoại 故cố 淨tịnh 法pháp 湛trạm 然nhiên 。 故cố 曰viết 真chân 空không 。 問vấn 曰viết 。 有hữu 法pháp 還hoàn 滅diệt 可khả 爾nhĩ 。 太thái 虛hư 無vô 法pháp 。 云vân 何hà 更cánh 滅diệt 。 答đáp 。 以dĩ 有hữu 對đối 故cố 是thị 無vô 無vô 滅diệt 耳nhĩ 。 若nhược 理lý 尋tầm 言ngôn 以dĩ 因nhân 感cảm 故cố 。 因nhân 力lực 滅diệt 時thời 。 終chung 歸quy 滅diệt 盡tận 。 感cảm 因nhân 物vật 者giả 有hữu 無vô 齊tề 等đẳng 。 豈khởi 無vô 無vô 滅diệt 。 問vấn 。 若nhược 無vô 常thường 者giả 。 何hà 故cố 涅Niết 槃Bàn 經kinh 中trung 。 諸chư 常thường 法pháp 中trung 虛hư 空không 為vi 最tối 。 答đáp 。 彼bỉ 經kinh 中trung 最tối 者giả 今kim 我ngã 言ngôn 法pháp 性tánh 虛hư 空không 是thị 也dã 。 何hà 故cố 為vi 最tối 者giả 。 諸chư 佛Phật 行hạnh 體thể 皆giai 本bổn 有hữu 。 故cố 不bất 滅diệt 常thường 也dã 。 法pháp 性tánh 之chi 理lý 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 故cố 。 湛trạm 然nhiên 常thường 故cố 言ngôn 為vi 最tối 。 何hà 得đắc 言ngôn 乎hồ 佛Phật 得đắc 常thường 中trung 太thái 虛hư 為vi 最tối 。 太thái 虛hư 流lưu 無vô 。 佛Phật 常thường 具cụ 得đắc 。 汝nhữ 所sở 言ngôn 者giả 。 於ư 諸chư 明minh 中trung 螢huỳnh 虫trùng 為vi 最tối 。 問vấn 曰viết 。 云vân 何hà 得đắc 知tri 。 太thái 虛hư 滅diệt 耶da 。 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 。 問vấn 菩Bồ 提Đề 論luận 中trung 問vấn 此thử 事sự 能năng 。

佛Phật 告cáo 。

太thái 虛hư 滅diệt 者giả 佛Phật 眼nhãn 所sở 見kiến 。 文Văn 殊Thù 白bạch 佛Phật 。 若nhược 無vô 虛hư 空không 。 諸chư 菩Bồ 薩Tát 等đẳng 。 依y 何hà 住trụ 而nhi 得đắc 修tu 行hành 。

佛Phật 告cáo 文Văn 殊Thù 。

依y 法pháp 性tánh 虛hư 空không 住trụ 。 此thử 為vi 最tối 勝thắng 。 以dĩ 此thử 文văn 證chứng 定định 知tri 。 太thái 虛hư 是thị 滅diệt 法pháp 也dã 。 既ký 言ngôn 滅diệt 者giả 明minh 知tri 無vô 常thường 也dã 。 言ngôn 法Pháp 界Giới 者giả 諸chư 種chủng 種chủng 法pháp 。 差sai 別biệt 不bất 同đồng 。 名danh 之chi 為vi 界giới 。 言ngôn 一nhất 相tương/tướng 者giả 心tâm 是thị 一nhất 相tương/tướng 也dã 。 言ngôn 即tức 是thị 如Như 來Lai 。 平bình 等đẳng 法Pháp 身thân 。 者giả 非phi 但đãn 眾chúng 生sanh 身thân 中trung 之chi 理lý 。 諸chư 佛Phật 以dĩ 此thử 為vi 體thể 原nguyên 故cố 。 故cố 言ngôn 即tức 是thị 也dã 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 釋thích 名danh 。 此thử 中trung 有hữu 二nhị 。 一nhất 者giả 立lập 名danh 。 二nhị 者giả 何hà 以dĩ 故cố 下hạ 釋thích 名danh 所sở 以dĩ 。 言ngôn 依y 此thử 法Pháp 身thân 說thuyết 名danh 本bổn 覺giác 者giả 以dĩ 名danh 寄ký 法pháp 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 釋thích 名danh 。 何hà 以dĩ 故cố 者giả 立lập 本bổn 所sở 以dĩ 也dã 。 對đối 始thỉ 覺giác 義nghĩa 說thuyết 者giả 。 修tu 習tập 以dĩ 後hậu 起khởi 始thỉ 有hữu 用dụng 名danh 始thỉ 覺giác 也dã 。 此thử 覺giác 本bổn 無vô 今kim 有hữu 。 以dĩ 此thử 對đối 故cố 名danh 之chi 為vi 本bổn 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 釋thích 始thỉ 覺giác 中trung 有hữu 二nhị 。 一nhất 者giả 覆phú 體thể 即tức 同đồng 。 本bổn 覺giác 隱ẩn 顯hiển 為vi 異dị 。 藏tạng 識thức 在tại 染nhiễm 名danh 之chi 隱ẩn 。 藏tạng 識thức 在tại 果quả 名danh 之chi 顯hiển 。 非phi 是thị 先tiên 染nhiễm 後hậu 隨tùy 對đối 治trị 為vi 淨tịnh 法pháp 也dã 。 故cố 勝thắng 鬘man 言ngôn 。 隱ẩn 為vi 如Như 來Lai 藏tạng 。 顯hiển 為vi 法Pháp 身thân 。 此thử 之chi 體thể 義nghĩa 非phi 用dụng 義nghĩa 也dã 。 二nhị 者giả 釋thích 義nghĩa 。 何hà 故cố 同đồng 一nhất 本bổn 覺giác 復phục 名danh 始thỉ 覺giác 者giả 。 依y 本bổn 覺giác 故cố 而nhi 有hữu 不bất 覺giác 。 無vô 明minh 之chi 心tâm 覆phú 隱ẩn 真chân 實thật 。 而nhi 依y 不bất 覺giác 起khởi 緣duyên 照chiếu 解giải 。 對đối 治trị 眾chúng 惑hoặc 然nhiên 後hậu 方phương 顯hiển 。 故cố 名danh 始thỉ 覺giác 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 明minh 其kỳ 究cứu 竟cánh 非phi 究cứu 竟cánh 義nghĩa 。 此thử 中trung 有hữu 三tam 。 一nhất 者giả 總tổng 釋thích 二nhị 義nghĩa 。 二nhị 者giả 此thử 義nghĩa 云vân 何hà 。 以dĩ 下hạ 釋thích 其kỳ 相tương/tướng 。 三tam 者giả 是thị 故cố 修tu 多đa 羅la 以dĩ 下hạ 引dẫn 經kinh 證chứng 成thành 。 言ngôn 覺giác 心tâm 原nguyên 故cố 名danh 究cứu 竟cánh 者giả 真chân 照chiếu 解giải 也dã 。 修tu 成thành 佛Phật 故cố 名danh 究cứu 竟cánh 覺giác 。 言ngôn 非phi 覺giác 原nguyên 故cố 。 非phi 究cứu 竟cánh 者giả 。 是thị 緣duyên 智trí 解giải 終chung 心tâm 之chi 中trung 。 以dĩ 滅diệt 已dĩ 故cố 非phi 究cứu 竟cánh 覺giác 也dã 。 自tự 下hạ 廣quảng 釋thích 其kỳ 相tương/tướng 。 此thử 中trung 有hữu 二nhị 。 一nhất 者giả 釋thích 不bất 覺giác 竟cánh 。 二nhị 者giả 得đắc 見kiến 心tâm 下hạ 釋thích 究cứu 竟cánh 覺giác 。 就tựu 初sơ 中trung 據cứ 四tứ 位vị 辨biện 。 雖tuy 復phục 覺giác 不bất 名danh 為vi 覺giác 。 言ngôn 凡phàm 夫phu 之chi 人nhân 。 前tiền 念niệm 起khởi 惡ác 復phục 念niệm 不bất 起khởi 不bất 名danh 覺giác 者giả 。 是thị 第đệ 一nhất 位vị 。 前tiền 念niệm 四tứ 相tương/tướng 已dĩ 謝tạ 至chí 後hậu 念niệm 中trung 方phương 乃nãi 覺giác 悟ngộ 。 以dĩ 無vô 解giải 故cố 猶do 不bất 名danh 覺giác 。 如như 二Nhị 乘Thừa 初sơ 發phát 心tâm 菩Bồ 薩Tát 。 是thị 第đệ 二nhị 位vị 。 覺giác 於ư 念niệm 異dị 念niệm 無vô 異dị 相tướng 者giả 。 於ư 四tứ 相tương/tướng 中trung 異dị 相tướng 中trung 悟ngộ 以dĩ 解giải 少thiểu 故cố 猶do 不bất 名danh 覺giác 。 初sơ 發phát 意ý 者giả 種chủng 性tánh 也dã 。 又hựu 亦diệc 可khả 異dị 相tướng 無vô 異dị 相tướng 者giả 。 心tâm 外ngoại 異dị 心tâm 。 或hoặc 中trung 無vô 異dị 相tướng 。 故cố 名danh 念niệm 異dị 相tướng 也dã 。 云vân 何hà 觀quán 行hành 。 有hữu 三tam 種chủng 解giải 。 一nhất 者giả 生sanh 空không 觀quán 。 觀quán 察sát 但đãn 陰ấm 無vô 我ngã 人nhân 故cố 。 二nhị 者giả 法pháp 空không 觀quán 。 觀quán 法pháp 虛hư 假giả 。 無vô 自tự 性tánh 故cố 。 三tam 者giả 如như 觀quán 。 觀quán 察sát 諸chư 法pháp 。 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 云vân 何hà 觀quán 法pháp 。 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 見kiến 一nhất 切thiết 法pháp 。 猶do 如như 幻huyễn 化hóa 。 有hữu 法pháp 幻huyễn 故cố 無vô 法pháp 為vi 有hữu 。 有hữu 即tức 非phi 有hữu 。 無vô 法pháp 幻huyễn 故cố 有hữu 法pháp 為vi 無vô 。 無vô 即tức 非phi 無vô 。 然nhiên 則tắc 說thuyết 此thử 幻huyễn 有hữu 無vô 為vi 非phi 有hữu 無vô 。 亦diệc 無vô 非phi 有hữu 非phi 無vô 可khả 得đắc 。 還hoàn 即tức 說thuyết 此thử 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 為vi 有hữu 無vô 故cố 。 故cố 有hữu 無vô 之chi 相tướng 。 亦diệc 不bất 可khả 得đắc 。 進tiến 退thoái 推thôi 求cầu 無vô 法pháp 可khả 取thủ 。 境cảnh 界giới 既ký 然nhiên 。 心tâm 想tưởng 亦diệc 爾nhĩ 。 此thử 三tam 觀quán 中trung 前tiền 二nhị 觀quán 者giả 是thị 二Nhị 乘Thừa 所sở 觀quán 。 後hậu 一nhất 觀quán 者giả 。 菩Bồ 薩Tát 所sở 觀quán 。 若nhược 通thông 論luận 之chi 三tam 乘thừa 皆giai 觀quán 三tam 種chủng 觀quán 也dã 。 以dĩ 此thử 觀quán 故cố 捨xả 麁thô 分phân 別biệt 執chấp 著trước 相tương/tướng 也dã 。 此thử 十thập 使sử 本bổn 末mạt 取thủ 性tánh 無vô 明minh 及cập 計kế 名danh 字tự 相tương/tướng 也dã 。 故cố 下hạ 文văn 言ngôn 執chấp 相tướng 應ưng 染nhiễm 二Nhị 乘Thừa 與dữ 信tín 地địa 菩Bồ 薩Tát 永vĩnh 盡tận 也dã 。 種chủng 性tánh 菩Bồ 薩Tát 為vi 信tín 地địa 矣hĩ 。 言ngôn 如như 法Pháp 身thân 菩Bồ 薩Tát 於ư 念niệm 住trụ 念niệm 無vô 住trụ 相tương/tướng 者giả 。 是thị 第đệ 三tam 初Sơ 地Địa 以dĩ 上thượng 位vị 。 於ư 四tứ 相tương/tướng 中trung 住trụ 相tương/tướng 時thời 悟ngộ 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 住trụ 無vô 住trụ 相tương/tướng 也dã 。 云vân 何hà 觀quán 行hành 。 有hữu 三tam 種chủng 觀quán 。 一nhất 者giả 妄vọng 相tương/tướng 觀quán 。 觀quán 察sát 三tam 界giới 。 虛hư 偽ngụy 之chi 相tướng 。 唯duy 從tùng 心tâm 起khởi 。 如như 夢mộng 所sở 見kiến 。 有hữu 無vô 有hữu 想tưởng 。 心tâm 外ngoại 畢tất 竟cánh 。 無vô 法pháp 可khả 得đắc 。 二nhị 者giả 妄vọng 想tưởng 觀quán 。 觀quán 妄vọng 想tưởng 心tâm 虛hư 構# 無vô 自tự 體thể 依y 真chân 而nhi 立lập 。 如như 波ba 依y 水thủy 如như 迷mê 依y 方phương 。 三tam 者giả 真chân 實thật 觀quán 。 觀quán 一nhất 切thiết 法pháp 。 唯duy 是thị 真chân 實thật 緣duyên 起khởi 集tập 成thành 。 真chân 外ngoại 畢tất 竟cánh 無vô 有hữu 。 一nhất 法pháp 可khả 起khởi 妄vọng 想tưởng 。 既ký 無vô 一nhất 法pháp 可khả 起khởi 妄vọng 想tưởng 妄vọng 想tưởng 之chi 心tâm 理lý 亦diệc 無vô 之chi 。 以dĩ 此thử 觀quán 故cố 。 離ly 分phân 別biệt 麁thô 念niệm 相tương/tướng 者giả 謂vị 分phân 別biệt 事sự 識thức 解giải 也dã 。 以dĩ 初Sơ 地Địa 中trung 六lục 識thức 解giải 惑hoặc 皆giai 悉tất 盡tận 也dã 。 云vân 何hà 得đắc 知tri 者giả 。 楞lăng 伽già 經kinh 言ngôn 。 初Sơ 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 得đắc 二nhị 十thập 五ngũ 三tam 昧muội 。 離ly 二nhị 十thập 五ngũ 有hữu 。 二nhị 十thập 五ngũ 有hữu 。 是thị 分phân 段đoạn 三tam 界giới 身thân 。 遠viễn 離ly 彼bỉ 故cố 名danh 捨xả 六lục 識thức 。 涅Niết 槃Bàn 經kinh 中trung 亦diệc 同đồng 此thử 說thuyết 。 故cố 為vi 出xuất 世thế 間gian 也dã 。 又hựu 大đại 智trí 論luận 宣tuyên 說thuyết 。 入nhập 初Sơ 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 位vị 生sanh 菩Bồ 薩Tát 家gia 。 捨xả 離ly 肉nhục 身thân 得đắc 法Pháp 性tánh 身thân 。 此thử 亦diệc 是thị 其kỳ 離ly 六lục 識thức 也dã 。 若nhược 論luận 殘tàn 習tập 十Thập 地Địa 乃nãi 盡tận 。 問vấn 曰viết 。 六lục 識thức 盡tận 在tại 初Sơ 地Địa 初Sơ 地Địa 以dĩ 上thượng 使sử 無vô 六lục 識thức 。 云vân 何hà 得đắc 知tri 。 見kiến 聞văn 覺giác 耶da 。

答đáp 曰viết 。

雖tuy 無vô 事sự 相tướng 六lục 識thức 猶do 有hữu 七thất 識thức 緣duyên 照chiếu 無vô 漏lậu 。 所sở 得đắc 法Pháp 身thân 。 及cập 與dữ 真chân 識thức 緣duyên 起khởi 法Pháp 身thân 眼nhãn 耳nhĩ 等đẳng 識thức 。 是thị 故cố 用dụng 此thử 見kiến 聞văn 覺giác 也dã 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 以dĩ 緣duyên 照chiếu 法Pháp 身thân 。 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 。 與dữ 前tiền 六lục 識thức 。 有hữu 何hà 差sai 別biệt 。 釋thích 曰viết 。 前tiền 六lục 是thị 其kỳ 事sự 識thức 。 分phân 別biệt 事sự 相tướng 心tâm 外ngoại 取thủ 法pháp 。 緣duyên 照chiếu 法Pháp 身thân 所sở 見kiến 聞văn 等đẳng 知tri 外ngoại 無vô 法pháp 。 一nhất 切thiết 悉tất 是thị 。 自tự 心tâm 所sở 起khởi 。 如như 夢mộng 所sở 見kiến 。 於ư 自tự 心tâm 相tương/tướng 分phân 別biệt 照chiếu 知tri 有hữu 異dị 也dã 。 問vấn 。 真chân 識thức 見kiến 聞văn 與dữ 緣duyên 照chiếu 知tri 。 有hữu 何hà 差sai 別biệt 。 釋thích 曰viết 。 七thất 識thức 緣duyên 照chiếu 身thân 者giả 。 但đãn 於ư 妄vọng 想tưởng 緣duyên 起khởi 法pháp 中trung 分phân 別biệt 緣duyên 知tri 。 又hựu 於ư 真chân 法pháp 分phân 別biệt 緣duyên 法pháp 。 不bất 能năng 離ly 緣duyên 。 真chân 法Pháp 身thân 者giả 遠viễn 妄vọng 想tưởng 心tâm 。 照chiếu 明minh 清thanh 淨tịnh 。 法Pháp 界Giới 顯hiển 自tự 心tâm 源nguyên 。 名danh 為vi 見kiến 聞văn 。 非phi 分phân 別biệt 知tri 。 言ngôn 如như 菩Bồ 薩Tát 地địa 盡tận 滿mãn 足túc 方phương 便tiện 者giả 是thị 第đệ 四tứ 位vị 。 第đệ 十Thập 地Địa 之chi 滿mãn 心tâm 也dã 。 言ngôn 初sơ 起khởi 心tâm 無vô 初sơ 相tương/tướng 者giả 。 於ư 四tứ 相tương/tướng 中trung 初sơ 生sanh 相tương/tướng 時thời 。 悟ngộ 一nhất 切thiết 法pháp 。 從tùng 本bổn 以dĩ 來lai 。 本bổn 無vô 有hữu 生sanh 。 云vân 何hà 觀quán 行hành 。 有hữu 二nhị 種chủng 觀quán 。 一nhất 者giả 息tức 相tương/tướng 觀quán 。 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 。 本bổn 是thị 真chân 識thức 妄vọng 隨tùy 所sở 起khởi 。 證chứng 實thật 返phản 源nguyên 本bổn 來lai 無vô 妄vọng 。 妄vọng 想tưởng 既ký 無vô 。 焉yên 有hữu 隨tùy 妄vọng 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 。 法pháp 相tướng 可khả 得đắc 。 名danh 息tức 相tương/tướng 觀quán 。 二nhị 者giả 實thật 性tánh 觀quán 。 觀quán 彼bỉ 真chân 識thức 如Như 來Lai 藏tạng 體thể 。 唯duy 是thị 法Pháp 界Giới 恆Hằng 沙sa 佛Phật 法Pháp 同đồng 體thể 緣duyên 集tập 。 互hỗ 以dĩ 相tương/tướng 成thành 不bất 離ly 不bất 脫thoát 。 不bất 斷đoạn 不bất 異dị 。 良lương 以dĩ 諸chư 法pháp 同đồng 體thể 緣duyên 集tập 。 互hỗ 以dĩ 相tương/tướng 成thành 故cố 無vô 有hữu 一nhất 法pháp 。 別biệt 守thủ 自tự 性tánh 。 雖tuy 無vô 一nhất 性tánh 而nhi 無vô 不bất 性tánh 無vô 有hữu 守thủ 性tánh 。 即tức 是thị 如như 如như 一nhất 實thật 之chi 門môn 。 而nhi 無vô 不bất 性tánh 即tức 是thị 真chân 實thật 。 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 淨tịnh 等đẳng 法Pháp 界Giới 門môn 也dã 。 體thể 性tánh 常thường 然nhiên 古cổ 今kim 不bất 變biến 。 名danh 實thật 性tánh 觀quán 也dã 。 言ngôn 遠viễn 離ly 微vi 細tế 念niệm 者giả 是thị 七thất 識thức 緣duyên 智trí 也dã 。 無vô 明minh 滅diệt 故cố 。 緣duyên 智trí 即tức 滅diệt 。 問vấn 曰viết 。 修tu 習tập 而nhi 得đắc 解giải 者giả 何hà 故cố 空không 滅diệt 乎hồ 。

答đáp 曰viết 。

是thị 妄vọng 解giải 故cố 。 不bất 得đắc 成thành 佛Phật 。 解giải 故cố 斷đoạn 惑hoặc 。 體thể 是thị 妄vọng 解giải 故cố 終chung 歸quy 滅diệt 亡vong 。 云vân 何hà 得đắc 知tri 。 明minh 解giải 隨tùy 滅diệt 。 涅Niết 槃Bàn 經kinh 四tứ 相tương/tướng 品phẩm 中trung 言ngôn 。 譬thí 如như 男nam 女nữ 大đại 小tiểu 器khí 中trung 。 悉tất 滿mãn 中trung 油du 燃nhiên 燈đăng 。 油du 盡tận 明minh 亦diệc 隨tùy 滅diệt 。 燈đăng 爐lô 猶do 在tại 下hạ 。 合hợp 中trung 言ngôn 。 油du 盡tận 者giả 喻dụ 煩phiền 惱não 滅diệt 。 明minh 喻dụ 智trí 慧tuệ 。 慧tuệ 雖tuy 滅diệt 已dĩ 猶do 法Pháp 身thân 存tồn 。 此thử 文văn 顯hiển 矣hĩ 。 終chung 心tâm 之chi 中trung 皆giai 悉tất 滅diệt 。 故cố 名danh 非phi 究cứu 竟cánh 覺giác 也dã 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 釋thích 究cứu 竟cánh 覺giác 。 言ngôn 得đắc 見kiến 心tâm 性tánh 者giả 謂vị 真chân 識thức 也dã 。 心tâm 即tức 常thường 住trụ 者giả 始thỉ 覺giác 是thị 也dã 。 名danh 究cứu 竟cánh 覺giác 者giả 。 覺giác 心tâm 源nguyên 故cố 修tu 歸quy 圓viên 覺giác 也dã 。 自tự 下hạ 第đệ 三tam 引dẫn 說thuyết 證chứng 成thành 。 此thử 中trung 有hữu 二nhị 。 一nhất 者giả 正chánh 證chứng 非phi 究cứu 竟cánh 。 二nhị 者giả 又hựu 心tâm 起khởi 下hạ 證chứng 究cứu 竟cánh 覺giác 。 是thị 故cố 修tu 多đa 羅la 說thuyết 者giả 是thị 楞lăng 伽già 經kinh 也dã 。 能năng 觀quán 無vô 念niệm 者giả 。 七thất 識thức 緣duyên 智trí 名danh 為vi 念niệm 也dã 。 無vô 七thất 識thức 念niệm 為vi 向hướng 佛Phật 智trí 也dã 。 此thử 是thị 上thượng 中trung 證chứng 非phi 竟cánh 覺giác 也dã 。 又hựu 心tâm 起khởi 者giả 是thị 真chân 始thỉ 覺giác 心tâm 也dã 。 無vô 初sơ 相tương/tướng 即tức 謂vị 無vô 念niệm 者giả 。 以dĩ 始thỉ 覺giác 起khởi 時thời 一nhất 切thiết 妄vọng 法pháp 無vô 有hữu 可khả 知tri 。 而nhi 言ngôn 知tri 者giả 無vô 念niệm 為vi 知tri 。 此thử 之chi 證chứng 究cứu 竟cánh 覺giác 也dã 。 自tự 下hạ 第đệ 三tam 總tổng 結kết 。 此thử 中trung 有hữu 二nhị 。 一nhất 結kết 不bất 覺giác 。 二nhị 者giả 以dĩ 無vô 念niệm 等đẳng 故cố 以dĩ 下hạ 結kết 前tiền 覺giác 義nghĩa 。 就tựu 第đệ 一nhất 中trung 有hữu 二nhị 。 一nhất 者giả 結kết 前tiền 凡phàm 夫phu 不bất 覺giác 。 二nhị 者giả 若nhược 得đắc 無vô 念niệm 以dĩ 下hạ 結kết 前tiền 三tam 位vị 非phi 究cứu 竟cánh 覺giác 。 初sơ 中trung 有hữu 三tam 。 一nhất 者giả 總tổng 結kết 。 是thị 故cố 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 不bất 名danh 為vi 覺giác 也dã 。 二nhị 者giả 釋thích 所sở 以dĩ 。 本bổn 來lai 念niệm 念niệm 未vị 曾tằng 離ly 故cố 也dã 。 念niệm 者giả 分phân 別biệt 執chấp 著trước 念niệm 也dã 。 三tam 者giả 重trọng/trùng 結kết 。 故cố 說thuyết 無vô 始thỉ 無vô 明minh 是thị 也dã 。 本bổn 來lai 不bất 離ly 故cố 名danh 無vô 始thỉ 也dã 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 結kết 前tiền 三tam 位vị 。 若nhược 得đắc 無vô 念niệm 知tri 心tâm 生sanh 住trụ 異dị 滅diệt 是thị 也dã 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 結kết 前tiền 覺giác 義nghĩa 。 此thử 中trung 有hữu 二nhị 。 一nhất 者giả 結kết 前tiền 始thỉ 覺giác 。 二nhị 者giả 以dĩ 四tứ 相tương/tướng 俱câu 時thời 以dĩ 下hạ 結kết 上thượng 本bổn 覺giác 。 以dĩ 無vô 念niệm 故cố 。 實thật 無vô 始thỉ 覺giác 之chi 異dị 者giả 。 以dĩ 不bất 覺giác 念niệm 覆phú 故cố 。 顯hiển 時thời 名danh 始thỉ 覺giác 。 如như 上thượng 始thỉ 覺giác 即tức 同đồng 本bổn 覺giác 。 以dĩ 本bổn 覺giác 異dị 無vô 有hữu 始thỉ 覺giác 。 自tự 下hạ 結kết 本bổn 覺giác 。 以dĩ 四tứ 相tương/tướng 俱câu 時thời 而nhi 有hữu 者giả 。 如như 毘tỳ 曇đàm 家gia 義nghĩa 。 四tứ 相tương/tướng 俱câu 一nhất 時thời 用dụng 在tại 前tiền 後hậu 。 若nhược 成thành 實thật 義nghĩa 四tứ 相tương/tướng 前tiền 後hậu 非phi 一nhất 時thời 也dã 。 此thử 中trung 似tự 數số 家gia 義nghĩa 也dã 。 皆giai 無vô 自tự 立lập 者giả 。 如như 夢mộng 所sở 見kiến 無vô 實thật 體thể 。 本bổn 來lai 平bình 等đẳng 同đồng 一nhất 覺giác 故cố 者giả 是thị 本bổn 覺giác 也dã 。 上thượng 來lai 辨biện 生sanh 死tử 根căn 源nguyên 竟cánh 也dã 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 明minh 佛Phật 果Quả 根căn 源nguyên 。 此thử 中trung 有hữu 二nhị 。 一nhất 者giả 總tổng 釋thích 。 二nhị 者giả 云vân 何hà 以dĩ 下hạ 別biệt 釋thích 。

復phục 次thứ 本bổn 覺giác 隨tùy 染nhiễm 分phân 別biệt 生sanh 二nhị 種chủng 相tướng 者giả 。 法pháp 報báo 兩lưỡng 種chủng 是thị 也dã 。 同đồng 一nhất 覺giác 而nhi 隨tùy 染nhiễm 隱ẩn 顯hiển 。 名danh 之chi 為vi 法Pháp 。 此thử 真chân 識thức 中trung 本bổn 無vô 今kim 生sanh 義nghĩa 。 名danh 之chi 為vi 報báo 也dã 。 與dữ 彼bỉ 本bổn 覺giác 不bất 相tương 離ly 者giả 。 一nhất 體thể 中trung 二nhị 義nghĩa 故cố 名danh 相tướng 離ly 也dã 。 云vân 何hà 以dĩ 下hạ 別biệt 釋thích 。 此thử 中trung 有hữu 二nhị 。 一nhất 者giả 立lập 二nhị 章chương 門môn 。 二nhị 者giả 釋thích 章chương 門môn 。 言ngôn 智trí 淨tịnh 相tương/tướng 者giả 是thị 法pháp 佛Phật 性tánh 也dã 。 不bất 增tăng 不bất 減giảm 。 古cổ 今kim 湛trạm 然nhiên 非phi 先tiên 染nhiễm 後hậu 淨tịnh 名danh 智trí 淨tịnh 。 言ngôn 不bất 思tư 議nghị 業nghiệp 相tương/tướng 者giả 。 是thị 報báo 佛Phật 性tánh 也dã 。 本bổn 無vô 法pháp 體thể 。 以dĩ 不bất 思tư 議nghị 。 修tu 習tập 力lực 故cố 有hữu 始thỉ 生sanh 義nghĩa 。 造tạo 作tác 令linh 成thành 。 無vô 而nhi 令linh 有hữu 。 名danh 不bất 思tư 議nghị 。 造tạo 作tác 名danh 業nghiệp 。 此thử 一nhất 體thể 中trung 。 體thể 顯hiển 用dụng 生sanh 有hữu 二nhị 種chủng 也dã 。 自tự 下hạ 釋thích 章chương 門môn 。 先tiên 釋thích 智trí 淨tịnh 。 後hậu 釋thích 業nghiệp 相tương/tướng 。 就tựu 初sơ 中trung 有hữu 二nhị 。 一nhất 者giả 表biểu 其kỳ 智trí 體thể 。 二nhị 者giả 此thử 義nghĩa 云vân 何hà 。 下hạ 釋thích 其kỳ 體thể 義nghĩa 。 就tựu 初sơ 中trung 有hữu 三tam 。 一nhất 者giả 表biểu 能năng 治trị 解giải 。 二nhị 者giả 破phá 和hòa 合hợp 下hạ 顯hiển 所sở 治trị 障chướng 。 三tam 者giả 顯hiển 以dĩ 下hạ 正chánh 辨biện 所sở 顯hiển 。 智trí 淨tịnh 相tương/tướng 者giả 顯hiển 名danh 也dã 。 謂vị 依y 法pháp 力lực 者giả 真chân 種chủng 資tư 力lực 也dã 。 依y 者giả 緣duyên 智trí 也dã 。 如như 實thật 修tu 行hành 。 滿mãn 足túc 方phương 便tiện 者giả 是thị 緣duyên 智trí 也dã 。 方phương 便tiện 者giả 是thị 善thiện 巧xảo 方phương 便tiện 也dã 。 自tự 下hạ 顯hiển 障chướng 。 破phá 和hòa 合hợp 識thức 相tương/tướng 者giả 六lục 識thức 障chướng 也dã 。 滅diệt 相tương 續tục 心tâm 相tương/tướng 者giả 七thất 識thức 障chướng 也dã 。 以dĩ 緣duyên 照chiếu 解giải 對đối 治trị 六lục 識thức 七thất 惑hoặc 也dã 。 自tự 下hạ 第đệ 三tam 辨biện 其kỳ 所sở 顯hiển 。 顯hiển 理lý 法Pháp 身thân 智trí 淨tịnh 故cố 也dã 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 釋thích 義nghĩa 。 此thử 中trung 有hữu 三tam 。 一nhất 者giả 法pháp 說thuyết 。 二nhị 者giả 如như 大đại 海hải 水thủy 。 以dĩ 下hạ 開khai 譬thí 。 三tam 者giả 如như 是thị 眾chúng 生sanh 。 以dĩ 下hạ 合hợp 譬thí 。 言ngôn 一nhất 切thiết 心tâm 識thức 皆giai 是thị 無vô 明minh 者giả 。 六lục 七thất 識thức 心tâm 皆giai 無vô 明minh 為vi 體thể 也dã 。 猶do 前tiền 和hòa 合hợp 識thức 相tương 續tục 心tâm 相tương/tướng 也dã 。 無vô 明minh 之chi 相tướng 不bất 離ly 覺giác 者giả 。 真chân 妄vọng 緣duyên 集tập 也dã 。 言ngôn 非phi 可khả 壞hoại 者giả 。 理lý 法pháp 常thường 爾nhĩ 故cố 。 非phi 不bất 可khả 壞hoại 者giả 。 以dĩ 解giải 治trị 妄vọng 故cố 。 自tự 下hạ 開khai 譬thí 。 如như 大đại 海hải 水thủy 。 喻dụ 第đệ 八bát 識thức 。 風phong 喻dụ 無vô 明minh 。 波ba 喻dụ 七thất 識thức 。 水thủy 相tương/tướng 風phong 相tương/tướng 不bất 捨xả 離ly 者giả 。 真chân 識thức 與dữ 無vô 明minh 緣duyên 集tập 合hợp 成thành 。 水thủy 非phi 動động 性tánh 者giả 。 真chân 無vô 妄vọng 性tánh 。 隨tùy 妄vọng 故cố 成thành 。 若nhược 風phong 相tương/tướng 滅diệt 動động 相tương/tướng 滅diệt 者giả 。 無vô 明minh 滅diệt 已dĩ 。 七thất 識thức 則tắc 已dĩ 。 濕thấp 性tánh 不bất 壞hoại 者giả 喻dụ 彼bỉ 真chân 識thức 性tánh 體thể 常thường 住trụ 。 如như 是thị 眾chúng 生sanh 。 以dĩ 下hạ 合hợp 喻dụ 。 自tự 性tánh 清thanh 淨tịnh 心tâm 。 合hợp 上thượng 海hải 水thủy 也dã 。 自tự 無vô 明minh 風phong 動động 者giả 。 合hợp 上thượng 目mục 風phong 也dã 。 心tâm 與dữ 無vô 明minh 俱câu 無vô 形hình 相tướng 者giả 。 合hợp 上thượng 水thủy 相tương/tướng 風phong 相tương/tướng 不bất 相tương 離ly 也dã 。 而nhi 心tâm 非phi 動động 性tánh 者giả 合hợp 上thượng 水thủy 非phi 動động 性tánh 也dã 。 若nhược 無vô 明minh 滅diệt 相tương 續tục 則tắc 滅diệt 者giả 。 合hợp 上thượng 若nhược 風phong 止chỉ 滅diệt 動động 相tương/tướng 滅diệt 也dã 。 智trí 性tánh 不bất 壞hoại 者giả 合hợp 上thượng 濕thấp 性tánh 不bất 壞hoại 。 七thất 識thức 起khởi 喻dụ 略lược 無vô 合hợp 也dã 。 彼bỉ 楞lăng 伽già 言ngôn 。 譬thí 如như 巨cự 海hải 浪lãng 。 斯tư 由do 猛mãnh 風phong 起khởi 洪hồng 波ba 鼓cổ 穴huyệt 壑hác 。 無vô 有hữu 斷đoạn 絕tuyệt 時thời 。 藏tạng 識thức 海hải 常thường 住trụ 。 境cảnh 界giới 風phong 所sở 動động 。 種chủng 種chủng 諸chư 識thức 浪lãng 騰đằng 躍dược 而nhi 轉chuyển 生sanh 。 此thử 明minh 大đại 海hải 雖tuy 為vi 風phong 飄phiêu 水thủy 性tánh 不bất 改cải 。 性tánh 不bất 改cải 故cố 名danh 為vi 常thường 住trụ 。 性tánh 雖tuy 常thường 住trụ 而nhi 波ba 水thủy 相tương 隨tùy 風phong 波ba 轉chuyển 。 喻dụ 彼bỉ 真chân 識thức 雖tuy 為vi 妄vọng 想tưởng 境cảnh 界giới 風phong 動động 真chân 性tánh 不bất 變biến 。 性tánh 雖tuy 不bất 變biến 而nhi 彼bỉ 真chân 相tương 隨tùy 於ư 。 無vô 始thỉ 妄vọng 想tưởng 。 動động 發phát 虛hư 偽ngụy 境cảnh 界giới 起khởi 於ư 七thất 識thức 。 如như 海hải 波ba 浪lãng 。 經kinh 本bổn 之chi 中trung 境cảnh 界giới 為vi 風phong 。 何hà 故cố 論luận 主chủ 無vô 明minh 為vi 風phong 。 釋thích 曰viết 。 經kinh 中trung 據cứ 末mạt 。 境cảnh 界giới 為vi 風phong 。 論luận 主chủ 尋tầm 本bổn 。 無vô 明minh 為vi 風phong 。 此thử 等đẳng 皆giai 有hữu 。 飄phiêu 動động 義nghĩa 故cố 。 又hựu 後hậu 義nghĩa 推thôi 真chân 識thức 為vi 海hải 。 無vô 明minh 為vi 風phong 。 起khởi 七thất 識thức 波ba 。 七thất 識thức 為vi 海hải 。 境cảnh 界giới 為vi 風phong 。 起khởi 六lục 識thức 波ba 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 釋thích 業nghiệp 章chương 門môn 。 此thử 中trung 有hữu 二nhị 。 先tiên 明minh 總tổng 釋thích 。 二nhị 所sở 謂vị 下hạ 別biệt 釋thích 。 以dĩ 依y 智trí 淨tịnh 能năng 作tác 境cảnh 界giới 者giả 依y 體thể 。 起khởi 相tương/tướng 用dụng 故cố 也dã 。 以dĩ 下hạ 別biệt 釋thích 無vô 量lượng 功công 德đức 之chi 相tướng 。 常thường 無vô 斷đoạn 者giả 報báo 佛Phật 性tánh 也dã 。 隨tùy 眾chúng 生sanh 根căn 。 下hạ 明minh 應ưng 佛Phật 性tánh 也dã 。 此thử 二nhị 性tánh 者giả 修tu 心tâm 可khả 有hữu 。 非phi 今kim 具cụ 有hữu 也dã 。 自tự 下hạ 第đệ 三tam 總tổng 標tiêu 理lý 體thể 。 此thử 中trung 有hữu 二nhị 。 一nhất 者giả 略lược 標tiêu 。 二nhị 者giả 云vân 何hà 為vi 四tứ 。 以dĩ 下hạ 別biệt 釋thích 。

復phục 次thứ 覺giác 體thể 相tướng 者giả 。 猶do 前tiền 本bổn 覺giác 相tương/tướng 者giả 。 即tức 體thể 相tướng 也dã 。 非phi 相tướng 中trung 相tương/tướng 也dã 。 有hữu 四tứ 大đại 義nghĩa 者giả 。 同đồng 一nhất 體thể 中trung 隨tùy 義nghĩa 分phần/phân 四tứ 。 非phi 別biệt 釋thích 體thể 四tứ 也dã 。 與dữ 虛hư 空không 等đẳng 者giả 。 是thị 法pháp 性tánh 虛hư 空không 也dã 。 此thử 之chi 表biểu 四tứ 俱câu 無vô 勝thắng 劣liệt 之chi 異dị 。 如như 淨tịnh 鏡kính 者giả 。 喻dụ 淨tịnh 無vô 染nhiễm 也dã 。 亦diệc 喻dụ 相tương/tướng 入nhập 無vô 障chướng 礙ngại 。 次thứ 下hạ 別biệt 釋thích 。 此thử 四tứ 種chủng 中trung 。 一nhất 一nhất 之chi 中trung 。 立lập 名danh 即tức 釋thích 。 如như 實thật 空không 鏡kính 者giả 猶do 前tiền 真Chân 如Như 。 遠viễn 離ly 心tâm 鏡kính 無vô 法pháp 現hiện 者giả 就tựu 真chân 而nhi 望vọng 。 唯duy 真chân 猶do 立lập 。 本bổn 來lai 無vô 妄vọng 故cố 。 經kinh 說thuyết 言ngôn 。 佛Phật 不bất 渡độ 眾chúng 生sanh 。 眾chúng 生sanh 無vô 故cố 。 非phi 覺giác 照chiếu 義nghĩa 故cố 者giả 。 雖tuy 是thị 一nhất 體thể 心tâm 法pháp 不bất 同đồng 。 擿# 心tâm 而nhi 言ngôn 。 法pháp 不bất 生sanh 知tri 。 是thị 真Chân 諦Đế 理lý 故cố 。 非phi 覺giác 照chiếu 上thượng 法pháp 性tánh 空không 。 即tức 是thị 謂vị 也dã 。 何hà 故cố 與dữ 等đẳng 以dĩ 此thử 等đẳng 餘dư 非phi 此thử 與dữ 等đẳng 也dã 。 言ngôn 因nhân 熏huân 習tập 鏡kính 者giả 謂vị 真chân 心tâm 也dã 。 依y 因nhân 此thử 心tâm 緣duyên 照chiếu 熏huân 習tập 故cố 因nhân 熏huân 習tập 也dã 。 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 悉tất 中trung 現hiện 者giả 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 心tâm 之chi 為vi 本bổn 。 故cố 本bổn 中trung 現hiện 。 然nhiên 即tức 現hiện 故cố 體thể 中trung 生sanh 耶da 。 故cố 言ngôn 不bất 出xuất 。 亦diệc 可khả 現hiện 無vô 邊biên 故cố 現hiện 外ngoại 不bất 出xuất 。 體thể 中trung 現hiện 故cố 。 雜tạp 亂loạn 一nhất 相tương/tướng 故cố 言ngôn 不bất 入nhập 。 以dĩ 不bất 入nhập 故cố 妄vọng 法pháp 敗bại 亡vong 。 故cố 言ngôn 不bất 失thất 不bất 壞hoại 。 一nhất 云vân 就tựu 真chân 法pháp 說thuyết 。 絕tuyệt 言ngôn 離ly 相tương/tướng 。 超siêu 外ngoại 眾chúng 物vật 而nhi 不bất 離ly 有hữu 無vô 。 故cố 言ngôn 不bất 出xuất 。 不bất 離ly 有hữu 無vô 而nhi 非phi 有hữu 無vô 。 故cố 言ngôn 不bất 入nhập 。 故cố 經kinh 說thuyết 言ngôn 。 雖tuy 在tại 陰ấm 界giới 入nhập 而nhi 不bất 同đồng 。 陰ấm 界giới 入nhập 也dã 。 以dĩ 萬vạn 像tượng 外ngoại 而nhi 不bất 失thất 壞hoại 故cố 言ngôn 不bất 失thất 壞hoại 。 是thị 為vi 何hà 物vật 。 常thường 住trụ 一nhất 心tâm 。

何hà 以dĩ 故cố 。 一nhất 切thiết 真chân 實thật 性tánh 故cố 。 無vô 法pháp 不bất 真chân 也dã 。 又hựu 一nhất 切thiết 染nhiễm 法pháp 不bất 能năng 者giả 。 心tâm 體thể 常thường 住trụ 故cố 不bất 能năng 染nhiễm 。 非phi 謂vị 用dụng 義nghĩa 也dã 。 智trí 體thể 不bất 動động 者giả 釋thích 不bất 染nhiễm 由do 。 具cụ 足túc 無vô 漏lậu 熏huân 眾chúng 生sanh 者giả 具cụ 淨tịnh 法pháp 故cố 。 冥minh 資tư 眾chúng 生sanh 令linh 修tu 善thiện 行hành 也dã 。 法pháp 出xuất 離ly 鏡kính 者giả 。 猶do 智trí 淨tịnh 相tương/tướng 也dã 。 真chân 法pháp 出xuất 於ư 煩phiền 惱não 惑hoặc 障chướng 故cố 言ngôn 出xuất 離ly 也dã 。 謂vị 不bất 空không 者giả 恆Hằng 沙sa 淨tịnh 法pháp 湛trạm 然nhiên 滿mãn 故cố 。 煩phiền 惱não 礙ngại 者giả 猶do 煩phiền 惱não 障chướng 。 言ngôn 智trí 礙ngại 者giả 猶do 智trí 障chướng 也dã 。 諸chư 惑hoặc 雖tuy 眾chúng 無vô 出xuất 二nhị 障chướng 。 然nhiên 此thử 義nghĩa 者giả 下hạ 二nhị 障chướng 中trung 具cụ 廣quảng 分phân 別biệt 也dã 。 離ly 和hòa 合hợp 相tương/tướng 淳thuần 淨tịnh 明minh 者giả 。 離ly 六lục 七thất 識thức 心tâm 相tương/tướng 也dã 。 緣duyên 熏huân 習tập 鏡kính 者giả 。 猶do 上thượng 不bất 思tư 議nghị 業nghiệp 相tương/tướng 也dã 。 以dĩ 緣duyên 智trí 修tu 習tập 故cố 得đắc 名danh 緣duyên 熏huân 習tập 也dã 。 依y 法pháp 出xuất 離ly 者giả 。 依y 體thể 起khởi 相tương/tướng 用dụng 。 遍biến 照chiếu 眾chúng 生sanh 心tâm 。 令linh 修tu 善thiện 者giả 。 是thị 報báo 佛Phật 也dã 。 隨tùy 念niệm 示thị 現hiện 者giả 。 是thị 應ưng 佛Phật 也dã 。 此thử 四tứ 之chi 中trung 前tiền 二nhị 是thị 理lý 。 後hậu 二nhị 是thị 行hành 。 理lý 行hành 俱câu 明minh 故cố 無vô 餘dư 無vô 上thượng 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 釋thích 不bất 覺giác 章chương 門môn 。 此thử 中trung 有hữu 二nhị 。 一nhất 者giả 明minh 不bất 覺giác 體thể 。 二nhị 者giả 復phục 次thứ 依y 不bất 覺giác 以dĩ 下hạ 明minh 諸chư 惑hoặc 轉chuyển 生sanh 。 就tựu 初sơ 中trung 有hữu 二nhị 。 一nhất 者giả 明minh 不bất 覺giác 義nghĩa 。 二nhị 者giả 以dĩ 有hữu 不bất 覺giác 以dĩ 下hạ 對đối 明minh 真chân 覺giác 。 初sơ 中trung 有hữu 三tam 。 一nhất 者giả 法pháp 說thuyết 。 二nhị 者giả 開khai 譬thí 。 三tam 合hợp 喻dụ 。 言ngôn 不bất 覺giác 義nghĩa 者giả 。 是thị 顯hiển 名danh 也dã 。 不bất 覺giác 名danh 者giả 。 無vô 明minh 別biệt 名danh 。 謂vị 不bất 如như 實thật 知tri 。 真Chân 如Như 法pháp 一nhất 者giả 。 就tựu 境cảnh 明minh 體thể 。 真Chân 如Như 無vô 二nhị 故cố 名danh 法pháp 一nhất 也dã 。 不bất 覺giác 心tâm 起khởi 者giả 是thị 第đệ 七thất 識thức 。 而nhi 有hữu 其kỳ 念niệm 者giả 是thị 染nhiễm 心tâm 也dã 。 通thông 而nhi 言ngôn 之chi 皆giai 是thị 妄vọng 識thức 。 別biệt 而nhi 言ngôn 之chi 不bất 覺giác 是thị 其kỳ 根căn 本bổn 無vô 明minh 。 染nhiễm 心tâm 是thị 其kỳ 業nghiệp 識thức 。 以dĩ 後hậu 乃nãi 至chí 相tương 續tục 識thức 也dã 。 念niệm 無vô 自tự 相tương/tướng 不bất 離ly 真chân 覺giác 者giả 明minh 其kỳ 妄vọng 法pháp 不bất 孤cô 立lập 。 故cố 詑# 真chân 而nhi 立lập 。 若nhược 無vô 此thử 真chân 妄vọng 不bất 得đắc 生sanh 也dã 。 次thứ 下hạ 開khai 喻dụ 。 如như 迷mê 人nhân 者giả 諸chư 群quần 盲manh 類loại 。 諸chư 眾chúng 生sanh 等đẳng 。 迷mê 二nhị 諦đế 理lý 不bất 知tri 超siêu 出xuất 生sanh 死tử 之chi 津tân 。 似tự 是thị 迷mê 人nhân 。 依y 方phương 故cố 迷mê 者giả 喻dụ 依y 真chân 有hữu 妄vọng 。 若nhược 離ly 於ư 方phương 則tắc 無vô 有hữu 迷mê 者giả 。 若nhược 無vô 真chân 識thức 不bất 得đắc 有hữu 妄vọng 。 故cố 勝thắng 鬘man 言ngôn 。 依y 如Như 來Lai 藏tạng 。 故cố 有hữu 生sanh 有hữu 死tử 。 若nhược 無vô 藏tạng 識thức 不bất 得đắc 厭yếm 苦khổ 。 樂nhạo 求cầu 涅Niết 槃Bàn 也dã 。 自tự 下hạ 合hợp 喻dụ 。 眾chúng 生sanh 亦diệc 爾nhĩ 者giả 。 合hợp 上thượng 迷mê 人nhân 。 依y 覺giác 故cố 迷mê 者giả 合hợp 上thượng 依y 方phương 故cố 迷mê 。 若nhược 離ly 覺giác 性tánh 則tắc 無vô 不bất 覺giác 者giả 。 合hợp 上thượng 若nhược 離ly 方phương 則tắc 無vô 迷mê 也dã 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 明minh 對đối 真chân 覺giác 。 此thử 中trung 有hữu 三tam 句cú 。 一nhất 者giả 釋thích 覺giác 義nghĩa 。 謂vị 有hữu 不bất 覺giác 心tâm 。 故cố 能năng 知tri 名danh 義nghĩa 。 為vi 說thuyết 真chân 覺giác 也dã 。 二nhị 者giả 絕tuyệt 待đãi 明minh 體thể 。 謂vị 若nhược 離ly 不bất 覺giác 之chi 心tâm 則tắc 無vô 有hữu 真chân 識thức 也dã 。 三tam 者giả 遣khiển 著trước 。 雖tuy 皆giai 是thị 真chân 亦diệc 無vô 真chân 相tương/tướng 。 謂vị 離ly 不bất 覺giác 心tâm 則tắc 無vô 真chân 覺giác 自tự 相tương/tướng 可khả 說thuyết 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 明minh 轉chuyển 生sanh 義nghĩa 。 此thử 中trung 有hữu 三tam 。 一nhất 者giả 總tổng 明minh 。 二nhị 者giả 云vân 何hà 以dĩ 下hạ 別biệt 釋thích 。 三tam 者giả 當đương 知tri 無vô 明minh 以dĩ 下hạ 結kết 釋thích 。

復phục 次thứ 依y 不bất 覺giác 故cố 生sanh 三tam 種chủng 相tương/tướng 者giả 。 依y 根căn 本bổn 無vô 明minh 心tâm 心tâm 相tương/tướng 漸tiệm 麁thô 。 故cố 生sanh 三tam 種chủng 相tương/tướng 也dã 。 與dữ 彼bỉ 不bất 覺giác 相tương 應ứng 不bất 離ly 者giả 。 共cộng 為vi 第đệ 七thất 識thức 體thể 也dã 。 云vân 何hà 以dĩ 下hạ 別biệt 釋thích 。 此thử 中trung 隨tùy 義nghĩa 辯biện 者giả 。 七thất 識thức 中trung 有hữu 六lục 。 六lục 識thức 之chi 中trung 有hữu 四tứ 也dã 。 然nhiên 前tiền 六lục 中trung 上thượng 四tứ 不bất 相tương 應ứng 。 下hạ 二nhị 相tương 應ứng 。 與dữ 六lục 識thức 似tự 故cố 。 文văn 中trung 分phần/phân 有hữu 二nhị 。 一nhất 者giả 明minh 不bất 相tương 應ứng 。 二nhị 者giả 以dĩ 有hữu 境cảnh 界giới 以dĩ 下hạ 明minh 相tướng 應ưng 也dã 。 言ngôn 無vô 明minh 業nghiệp 相tương/tướng 者giả 。 無vô 明minh 是thị 其kỳ 所sở 依y 。 不bất 覺giác 業nghiệp 者giả 動động 義nghĩa 。 言ngôn 能năng 見kiến 相tương/tướng 者giả 亦diệc 名danh 轉chuyển 識thức 。 心tâm 相tương/tướng 轉chuyển 麁thô 。 轉chuyển 起khởi 外ngoại 相tướng 。 名danh 為vi 轉chuyển 也dã 。 此thử 之chi 三tam 心tâm 也dã 。 言ngôn 境cảnh 界giới 相tương/tướng 者giả 亦diệc 名danh 現hiện 識thức 。 以dĩ 妄vọng 心tâm 中trung 妄vọng 作tác 境cảnh 界giới 顯hiển 現hiện 如như 鏡kính 。 以dĩ 有hữu 境cảnh 界giới 故cố 以dĩ 下hạ 明minh 其kỳ 第đệ 二nhị 相tương 應ứng 之chi 義nghĩa 。 以dĩ 境cảnh 緣duyên 故cố 生sanh 六lục 種chủng 相tương/tướng 者giả 。 是thị 相tương 應ứng 故cố 合hợp 為vi 一nhất 類loại 。 言ngôn 智trí 相tương/tướng 者giả 前tiền 所sở 說thuyết 境cảnh 分phân 別biệt 染nhiễm 淨tịnh 違vi 順thuận 差sai 別biệt 。 非phi 明minh 解giải 智trí 也dã 。 言ngôn 相tương 續tục 相tương/tướng 者giả 。 依y 前tiền 智trí 識thức 心tâm 相tương/tướng 轉chuyển 麁thô 。 境cảnh 界giới 牽khiên 心tâm 。 心tâm 隨tùy 境cảnh 界giới 分phân 別biệt 不bất 斷đoạn 。 如như 海hải 波ba 浪lãng 。 又hựu 復phục 三tam 世thế 因nhân 果quả 。 令linh 不bất 斷đoạn 絕tuyệt 。 故cố 名danh 相tướng 續tục 。 言ngôn 執chấp 取thủ 相tương/tướng 者giả 。 十thập 使sử 根căn 本bổn 取thủ 性tánh 無vô 明minh 。 言ngôn 計kế 名danh 字tự 相tương/tướng 者giả 。 所sở 謂vị 五ngũ 見kiến 麁thô 起khởi 煩phiền 惱não 。 若nhược 復phục 通thông 論luận 十thập 使sử 皆giai 是thị 此thử 二nhị 合hợp 為vi 煩phiền 惱não 分phần/phân 也dã 。 言ngôn 起khởi 業nghiệp 相tương/tướng 者giả 。 謂vị 依y 煩phiền 惱não 造tạo 種chủng 種chủng 業nghiệp 也dã 。 業nghiệp 繫hệ 苦khổ 相tương/tướng 者giả 。 依y 業nghiệp 受thọ 報báo 也dã 。 此thử 之chi 六lục 中trung 前tiền 二nhị 七thất 識thức 。 後hậu 四tứ 六lục 識thức 也dã 。 自tự 下hạ 第đệ 三tam 結kết 也dã 。 當đương 知tri 無vô 明minh 能năng 生sanh 一nhất 切thiết 染nhiễm 者giả 。 眾chúng 惑hoặc 根căn 本bổn 故cố 也dã 。 言ngôn 染nhiễm 法pháp 皆giai 是thị 不bất 覺giác 相tương/tướng 故cố 者giả 。 皆giai 無vô 明minh 用dụng 相tương/tướng 也dã 。 自tự 下hạ 第đệ 三tam 從tùng 復phục 次thứ 覺giác 與dữ 不bất 覺giác 。 下hạ 料liệu 簡giản 因nhân 果quả 。 亦diệc 可khả 釋thích 上thượng 。 非phi 一nhất 非phi 異dị 。 此thử 中trung 有hữu 三tam 。 一nhất 者giả 總tổng 舉cử 數số 。 二nhị 者giả 云vân 何hà 以dĩ 下hạ 列liệt 名danh 。 三tam 者giả 同đồng 相tương/tướng 者giả 以dĩ 下hạ 釋thích 章chương 門môn 。 就tựu 第đệ 三tam 中trung 有hữu 二nhị 。 一nhất 者giả 釋thích 同đồng 章chương 門môn 。 二nhị 者giả 釋thích 異dị 章chương 門môn 。 就tựu 初sơ 中trung 有hữu 三tam 。 一nhất 者giả 開khai 喻dụ 。 二nhị 者giả 如như 是thị 無vô 漏lậu 以dĩ 下hạ 合hợp 喻dụ 。 三tam 者giả 是thị 故cố 以dĩ 下hạ 引dẫn 經kinh 證chứng 成thành 。 譬thí 如như 瓦ngõa 器khí 者giả 。 喻dụ 第đệ 七thất 識thức 種chủng 種chủng 妄vọng 法pháp 也dã 。 皆giai 同đồng 微vi 塵trần 性tánh 相tướng 者giả 。 喻dụ 真Chân 如Như 為vi 體thể 也dã 。 如như 是thị 以dĩ 下hạ 合hợp 喻dụ 。 無vô 漏lậu 無vô 明minh 皆giai 七thất 識thức 也dã 。 皆giai 同đồng 真Chân 如Như 者giả 。 合hợp 上thượng 同đồng 微vi 塵trần 性tánh 相tướng 也dã 。 自tự 下hạ 第đệ 三tam 引dẫn 證chứng 。 是thị 故cố 修Tu 多Đa 羅La 中trung 。 依y 此thử 義nghĩa 說thuyết 者giả 。 取thủ 彼bỉ 經kinh 說thuyết 釋thích 成thành 此thử 義nghĩa 也dã 。 此thử 有hữu 二nhị 句cú 。 初sơ 明minh 理lý 涅Niết 槃Bàn 。 後hậu 明minh 釋thích 難nạn/nan 。 言ngôn 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 本bổn 來lai 常thường 住trụ 。 涅Niết 槃Bàn 菩Bồ 提Đề 者giả 。 唯duy 是thị 真chân 識thức 。 悉tất 無vô 餘dư 法pháp 故cố 也dã 。 言ngôn 非phi 可khả 修tu 相tương/tướng 作tác 相tương/tướng 者giả 。 非phi 如như 報báo 應ứng 也dã 。 畢tất 竟cánh 無vô 得đắc 者giả 。 既ký 已dĩ 常thường 已dĩ 常thường 得đắc 更cánh 無vô 得đắc 也dã 。 亦diệc 無vô 色sắc 相tướng 可khả 見kiến 者giả 。 以dĩ 理lý 無vô 色sắc 故cố 也dã 。 自tự 下hạ 釋thích 難nạn/nan 。 若nhược 無vô 色sắc 相tướng 者giả 。 何hà 故cố 得đắc 有hữu 。 以dĩ 相tương/tướng 之chi 身thân 。 利lợi 益ích 眾chúng 生sanh 。 釋thích 此thử 難nạn/nan 故cố 。 而nhi 有hữu 見kiến 色sắc 者giả 。 唯duy 隨tùy 染nhiễm 業nghiệp 幻huyễn 所sở 作tác 也dã 。 非phi 是thị 真chân 智trí 理lý 色sắc 不bất 空không 性tánh 也dã 。 何hà 故cố 非phi 理lý 智trí 無vô 色sắc 者giả 。 以dĩ 智trí 相tương/tướng 不bất 可khả 見kiến 故cố 也dã 。 自tự 下hạ 釋thích 異dị 章chương 門môn 。 此thử 中trung 有hữu 二nhị 。 一nhất 者giả 開khai 喻dụ 。 二nhị 者giả 如như 是thị 無vô 漏lậu 以dĩ 下hạ 合hợp 喻dụ 。 此thử 同đồng 異dị 大đại 意ý 者giả 。 真chân 妄vọng 二nhị 識thức 有hữu 同đồng 異dị 義nghĩa 。 同đồng 者giả 真chân 外ngoại 無vô 妄vọng 。 妄vọng 外ngoại 無vô 真chân 故cố 。 言ngôn 異dị 者giả 真chân 妄vọng 相tương/tướng 返phản 故cố 。 如như 水thủy 中trung 波ba 。 水thủy 非phi 波ba 外ngoại 波ba 非phi 水thủy 外ngoại 名danh 同đồng 義nghĩa 也dã 。 水thủy 波ba 非phi 一nhất 名danh 異dị 也dã 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 復phục 次thứ 生sanh 滅diệt 因nhân 緣duyên 。 者giả 以dĩ 下hạ 明minh 真chân 妄vọng 依y 持trì 。 此thử 中trung 有hữu 五ngũ 。 一nhất 者giả 正chánh 辨biện 真chân 妄vọng 轉chuyển 生sanh 依y 持trì 。 二nhị 者giả 依y 無vô 明minh 業nghiệp 所sở 起khởi 以dĩ 下hạ 。 明minh 其kỳ 轉chuyển 生sanh 之chi 義nghĩa 非phi 淺thiển 智trí 所sở 知tri 。 三tam 者giả 染nhiễm 心tâm 者giả 有hữu 六lục 種chủng 以dĩ 下hạ 。 明minh 返phản 本bổn 時thời 六lục 七thất 識thức 惑hoặc 治trị 斷đoạn 分phân 齊tề 。 四tứ 者giả 又hựu 染nhiễm 心tâm 義nghĩa 者giả 以dĩ 下hạ 攝nhiếp 眾chúng 惑hoặc 中trung 據cứ 二nhị 障chướng 辨biện 。 五ngũ 者giả 復phục 次thứ 分phân 別biệt 生sanh 滅diệt 相tương/tướng 以dĩ 下hạ 明minh 捨xả 滅diệt 相tương/tướng 。 雖tuy 上thượng 廣quảng 分phần/phân 治trị 斷đoạn 之chi 相tướng 攝nhiếp 廣quảng 令linh 略lược 辨biện 滅diệt 相tương/tướng 也dã 。 就tựu 初sơ 中trung 有hữu 二nhị 。 一nhất 者giả 總tổng 標tiêu 轉chuyển 生sanh 。 二nhị 者giả 此thử 義nghĩa 云vân 何hà 。 以dĩ 下hạ 別biệt 釋thích 轉chuyển 生sanh 之chi 相tướng 。

復phục 次thứ 生sanh 滅diệt 因nhân 緣duyên 。 相tương/tướng 者giả 是thị 顯hiển 名danh 也dã 。 所sở 謂vị 眾chúng 生sanh 。 依y 心tâm 者giả 是thị 第đệ 八bát 識thức 也dã 。 意ý 意ý 識thức 轉chuyển 故cố 七thất 六lục 識thức 也dã 。 真chân 識thức 是thị 其kỳ 神thần 知tri 之chi 主chủ 集tập 起khởi 所sở 依y 。 義nghĩa 說thuyết 為vi 心tâm 。 妄vọng 識thức 總tổng 對đối 一nhất 切thiết 境cảnh 界giới 。 發phát 生sanh 六lục 識thức 。 義nghĩa 說thuyết 為vi 意ý 。 事sự 識thức 依y 意ý 。 了liễu 別biệt 六lục 塵trần 事sự 相tướng 境cảnh 界giới 故cố 名danh 意ý 識thức 。 經kinh 本bổn 之chi 中trung 同đồng 說thuyết 此thử 三tam 。 名danh 字tự 小tiểu 異dị 。 一nhất 名danh 分phân 別biệt 事sự 識thức 。 亦diệc 名danh 轉chuyển 識thức 。 二nhị 名danh 業nghiệp 識thức 。 亦diệc 名danh 現hiện 識thức 。 三tam 名danh 真chân 相tương/tướng 識thức 。 分phân 別biệt 事sự 識thức 者giả 。 六lục 識thức 之chi 心tâm 以dĩ 能năng 分phân 別biệt 六lục 塵trần 事sự 故cố 名danh 分phân 別biệt 事sự 。 即tức 此thử 六lục 識thức 隨tùy 六lục 塵trần 轉chuyển 故cố 名danh 轉chuyển 。 不bất 同đồng 七thất 識thức 轉chuyển 起khởi 外ngoại 相tướng 名danh 為vi 轉chuyển 也dã 。 業nghiệp 相tương/tướng 現hiện 相tướng 是thị 第đệ 七thất 識thức 。 識thức 之chi 中trung 六lục 識thức 之chi 名danh 。 以dĩ 二nhị 攝nhiếp 也dã 。 真chân 相tương/tướng 識thức 者giả 是thị 第đệ 八bát 識thức 。 名danh 字tự 雖tuy 異dị 與dữ 前tiền 三tam 種chủng 。 其kỳ 義nghĩa 不bất 殊thù 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 別biệt 釋thích 。 此thử 中trung 有hữu 三tam 。 一nhất 者giả 明minh 七thất 識thức 心tâm 。 二nhị 者giả 是thị 故cố 三tam 界giới 以dĩ 下hạ 明minh 其kỳ 七thất 識thức 生sanh 死tử 根căn 源nguyên 。 三tam 者giả 復phục 次thứ 意ý 識thức 以dĩ 下hạ 明minh 六lục 識thức 心tâm 。 初sơ 中trung 有hữu 二nhị 。 一nhất 者giả 略lược 釋thích 。 二nhị 者giả 此thử 意ý 有hữu 五ngũ 種chủng 以dĩ 下hạ 廣quảng 釋thích 。 此thử 義nghĩa 云vân 何hà 。 此thử 設thiết 問vấn 也dã 。 以dĩ 依y 阿a 梨lê 耶da 識thức 。 說thuyết 者giả 猶do 上thượng 依y 心tâm 。 此thử 之chi 名danh 義nghĩa 如như 上thượng 說thuyết 也dã 。 有hữu 無vô 明minh 者giả 生sanh 死tử 根căn 源nguyên 故cố 。 理lý 與dữ 無vô 明minh 俱câu 一nhất 時thời 有hữu 。 而nhi 義nghĩa 說thuyết 故cố 。 依y 理lý 起khởi 迷mê 是thị 根căn 本bổn 無vô 明minh 也dã 。 無vô 明minh 即tức 心tâm 。 非phi 有hữu 心tâm 外ngoại 異dị 有hữu 無vô 明minh 也dã 。 不bất 覺giác 而nhi 起khởi 者giả 是thị 業nghiệp 相tương/tướng 也dã 。 言ngôn 能năng 見kiến 者giả 是thị 轉chuyển 相tương/tướng 也dã 。 言ngôn 能năng 現hiện 者giả 猶do 現hiện 相tướng 也dã 。 能năng 取thủ 境cảnh 界giới 者giả 是thị 智trí 相tương/tướng 也dã 。 起khởi 念niệm 相tương 續tục 者giả 是thị 續tục 識thức 也dã 。 問vấn 。 上thượng 來lai 已dĩ 辨biện 何hà 故cố 重trọng/trùng 明minh 。 上thượng 中trung 明minh 其kỳ 七thất 識thức 惑hoặc 義nghĩa 。 此thử 中trung 明minh 其kỳ 七thất 識thức 心tâm 義nghĩa 。 是thị 故cố 異dị 也dã 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 廣quảng 釋thích 。 此thử 中trung 有hữu 二nhị 。 一nhất 者giả 略lược 表biểu 數số 。 二nhị 者giả 云vân 何hà 以dĩ 下hạ 別biệt 。 名danh 即tức 釋thích 此thử 意ý 。

復phục 有hữu 五ngũ 種chủng 者giả 標tiêu 數số 也dã 。 言ngôn 業nghiệp 識thức 者giả 。 依y 前tiền 無vô 明minh 便tiện 有hữu 妄vọng 念niệm 不bất 覺giác 心tâm 起khởi 。 說thuyết 之chi 為vi 業nghiệp 。 何hà 故cố 不bất 說thuyết 無vô 明minh 識thức 者giả 。 是thị 根căn 本bổn 體thể 故cố 。 就tựu 恆Hằng 沙sa 中trung 說thuyết 五ngũ 種chủng 也dã 。 言ngôn 轉chuyển 識thức 者giả 依y 前tiền 業nghiệp 識thức 。 心tâm 慮lự 漸tiệm 麁thô 而nhi 取thủ 外ngoại 相tướng 。 故cố 名danh 為vi 轉chuyển 識thức 。 言ngôn 現hiện 識thức 者giả 依y 前tiền 轉chuyển 識thức 所sở 起khởi 境cảnh 界giới 還hoàn 顯hiển 自tự 心tâm 。 名danh 為vi 現hiện 識thức 。 言ngôn 五ngũ 塵trần 對đối 至chí 即tức 現hiện 無vô 有hữu 前tiền 後hậu 者giả 。 明minh 諸chư 境cảnh 界giới 一nhất 時thời 而nhi 現hiện 。 以dĩ 此thử 識thức 前tiền 未vị 有hữu 境cảnh 界giới 但đãn 心tâm 識thức 相tương/tướng 。 何hà 故cố 不bất 說thuyết 法Pháp 塵trần 境cảnh 乎hồ 。 答đáp 。 若nhược 通thông 言ngôn 之chi 理lý 實thật 俱câu 有hữu 。 而nhi 麁thô 別biệt 言ngôn 為vi 五ngũ 塵trần 耳nhĩ 。 又hựu 須tu 法pháp 塵trần 更cánh 無vô 別biệt 塵trần 。 逐trục 緣duyên 五ngũ 塵trần 。 推thôi 求cầu 境cảnh 體thể 更cánh 無vô 異dị 故cố 。 故cố 不bất 言ngôn 也dã 。 言ngôn 智trí 識thức 者giả 。 於ư 前tiền 現hiện 識thức 所sở 顯hiển 法pháp 中trung 分phân 別biệt 染nhiễm 淨tịnh 違vi 順thuận 差sai 別biệt 。 故cố 名danh 智trí 識thức 。 言ngôn 續tục 識thức 者giả 依y 前tiền 智trí 識thức 心tâm 相tương/tướng 轉chuyển 麁thô 。 境cảnh 界giới 事sự 心tâm 心tâm 隨tùy 境cảnh 界giới 分phân 別biệt 不bất 斷đoạn 。 故cố 名danh 續tục 識thức 。 又hựu 復phục 此thử 心tâm 能năng 持trì 三tam 世thế 善thiện 惡ác 因nhân 果quả 。 令linh 不bất 失thất 壞hoại 故cố 名danh 續tục 也dã 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 從tùng 是thị 故cố 三tam 界giới 以dĩ 下hạ 明minh 其kỳ 七thất 識thức 根căn 源nguyên 義nghĩa 。 此thử 中trung 有hữu 四tứ 。 一nhất 者giả 明minh 生sanh 死tử 無vô 體thể 妄vọng 心tâm 而nhi 有hữu 。 二nhị 者giả 此thử 義nghĩa 云vân 何hà 。 以dĩ 下hạ 釋thích 其kỳ 所sở 以dĩ 。 三tam 者giả 當đương 知tri 世thế 間gian 。 以dĩ 下hạ 勸khuyến 人nhân 令linh 知tri 。 四tứ 者giả 是thị 故cố 一nhất 切thiết 法pháp 。 以dĩ 下hạ 結kết 無vô 體thể 依y 心tâm 。 初sơ 中trung 有hữu 二nhị 。 一nhất 者giả 順thuận 釋thích 。 二nhị 者giả 返phản 釋thích 。 言ngôn 是thị 故cố 者giả 。 上thượng 明minh 五ngũ 心tâm 相tương 生sanh 緣duyên 。 故cố 以dĩ 有hữu 生sanh 死tử 。 但đãn 心tâm 主chủ 耳nhĩ 。 三tam 界giới 虛hư 偽ngụy 唯duy 心tâm 所sở 作tác 也dã 。 如như 夢mộng 所sở 見kiến 。 如như 鏡kính 中trung 像tượng 。 無vô 有hữu 自tự 體thể 。 若nhược 言ngôn 近cận 者giả 心tâm 謂vị 七thất 識thức 。 若nhược 談đàm 遠viễn 者giả 心tâm 是thị 八bát 識thức 。 離ly 心tâm 即tức 無vô 。 六lục 塵trần 境cảnh 者giả 此thử 返phản 釋thích 也dã 。 此thử 義nghĩa 云vân 何hà 。 設thiết 問vấn 發phát 起khởi 。 言ngôn 一nhất 切thiết 法pháp 。 者giả 生sanh 死tử 諸chư 法pháp 也dã 。 從tùng 心tâm 起khởi 者giả 是thị 真chân 識thức 也dã 。 妄vọng 不bất 孤cô 立lập 由do 依y 真chân 起khởi 。 名danh 從tùng 心tâm 起khởi 。 妄vọng 念niệm 而nhi 生sanh 者giả 。 妄vọng 念niệm 是thị 其kỳ 第đệ 七thất 識thức 也dã 。 若nhược 言ngôn 近cận 者giả 生sanh 死tử 諸chư 法pháp 從tùng 妄vọng 念niệm 生sanh 。 前tiền 明minh 起khởi 由do 後hậu 明minh 正chánh 體thể 。 成thành 合hợp 生sanh 諸chư 法pháp 。 言ngôn 一nhất 切thiết 分phân 別biệt 。 即tức 分phân 別biệt 自tự 心tâm 者giả 。 自tự 心tâm 是thị 其kỳ 真chân 相tương/tướng 識thức 也dã 。 是thị 真chân 識thức 者giả 眾chúng 生sanh 中trung 實thật 就tựu 妄vọng 緣duyên 故cố 。 有hữu 異dị 妄vọng 故cố 。 一nhất 切thiết 心tâm 識thức 分phân 別biệt 真chân 理lý 者giả 。 即tức 分phân 別biệt 自tự 心tâm 。 更cánh 無vô 別biệt 理lý 故cố 也dã 。 言ngôn 心tâm 不bất 見kiến 心tâm 者giả 。 就tựu 真chân 論luận 真chân 。 無vô 有hữu 分phân 別biệt 。 無vô 能năng 所sở 故cố 。 無vô 相tướng 可khả 得đắc 故cố 。 名danh 不bất 見kiến 心tâm 也dã 。 此thử 之chi 德đức 標tiêu 顯hiển 生sanh 死tử 無vô 體thể 真Chân 諦Đế 無vô 相tướng 道Đạo 理lý 如như 是thị 。 經kinh 說thuyết 二nhị 諦đế 。 宗tông 要yếu 在tại 斯tư 。 自tự 下hạ 第đệ 三tam 觀quán 知tri 生sanh 死tử 無vô 體thể 。 當đương 世thế 間gian 一nhất 切thiết 境cảnh 者giả 。 猶do 上thượng 一nhất 切thiết 法pháp 也dã 。 皆giai 依y 眾chúng 生sanh 無vô 明minh 。 妄vọng 心tâm 得đắc 住trụ 持trì 者giả 是thị 正chánh 體thể 也dã 。 無vô 明minh 是thị 其kỳ 無vô 明minh 識thức 也dã 。 妄vọng 心tâm 是thị 其kỳ 業nghiệp 識thức 。 以dĩ 上thượng 乃nãi 至chí 續tục 識thức 總tổng 名danh 妄vọng 心tâm 。 此thử 之chi 六lục 識thức 生sanh 死tử 之chi 體thể 。 故cố 名danh 住trụ 持trì 也dã 。 自tự 下hạ 第đệ 四tứ 結kết 無vô 體thể 。 是thị 故cố 一nhất 切thiết 法pháp 。 如như 鏡kính 中trung 像tượng 。 無vô 體thể 可khả 得đắc 。 言ngôn 唯duy 心tâm 者giả 唯duy 隨tùy 於ư 心tâm 以dĩ 從tùng 心tâm 故cố 。 心tâm 生sanh 法pháp 生sanh 。 心tâm 滅diệt 法pháp 滅diệt 。 故cố 言ngôn 唯duy 心tâm 也dã 。 言ngôn 虛hư 妄vọng 者giả 是thị 能năng 隨tùy 法pháp 也dã 。 自tự 下hạ 第đệ 三Tam 明Minh 六lục 識thức 心tâm 。

復phục 次thứ 意ý 識thức 者giả 是thị 六lục 識thức 也dã 。 即tức 此thử 相tương 續tục 識thức 。 依y 凡phàm 夫phu 取thủ 著trước 轉chuyển 深thâm 計kế 我ngã 我ngã 所sở 者giả 。 謂vị 根căn 本bổn 取thủ 性tánh 無vô 明minh 。 種chủng 種chủng 妄vọng 執chấp 隨tùy 事sự 攀phàn 緣duyên 者giả 計kế 名danh 字tự 相tương/tướng 也dã 。 此thử 之chi 明minh 根căn 本bổn 也dã 。 又hựu 復phục 說thuyết 以dĩ 下hạ 明minh 末mạt 。 中trung 依y 見kiến 愛ái 煩phiền 惱não 增tăng 長trưởng 者giả 。 見kiến 是thị 五ngũ 見kiến 。 愛ái 是thị 五ngũ 鈍độn 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 明minh 非phi 淺thiển 智trí 所sở 知tri 。 此thử 中trung 有hữu 三tam 。 一nhất 者giả 顯hiển 其kỳ 難nạn 知tri 。 二nhị 者giả 何hà 以dĩ 故cố 下hạ 釋thích 難nan 知tri 由do 。 三tam 者giả 是thị 故cố 以dĩ 下hạ 總tổng 結kết 難nan 知tri 。 依y 無vô 明minh 薰huân 習tập 所sở 起khởi 識thức 者giả 是thị 顯hiển 名danh 也dã 。 業nghiệp 識thức 以dĩ 下hạ 若nhược 細tế 窮cùng 論luận 無vô 明minh 亦diệc 是thị 。 自tự 下hạ 明minh 知tri 就tựu 人nhân 以dĩ 辨biện 。 人nhân 別biệt 不bất 同đồng 汎# 有hữu 四tứ 位vị 。 一nhất 者giả 凡phàm 夫phu 二Nhị 乘Thừa 。 此thử 人nhân 一nhất 向hướng 非phi 境cảnh 界giới 也dã 。 二nhị 者giả 十thập 信tín 以dĩ 上thượng 。 此thử 人nhân 發phát 心tâm 始thỉ 覺giác 觀quán 察sát 此thử 理lý 。 三tam 者giả 初Sơ 地Địa 以dĩ 上thượng 。 乃nãi 至chí 十Thập 地Địa 。 名danh 小tiểu 分phần/phân 知tri 。 四tứ 者giả 諸chư 佛Phật 佛Phật 乃nãi 窮cùng 了liễu 真chân 妄vọng 緣duyên 起khởi 相tương 生sanh 之chi 義nghĩa 也dã 。 文văn 顯hiển 可khả 知tri 。 自tự 下hạ 釋thích 所sở 以dĩ 。 何hà 以dĩ 故cố 是thị 心tâm 本bổn 來lai 清thanh 淨tịnh 。 而nhi 有hữu 無vô 明minh 者giả 。 真chân 識thức 隨tùy 緣duyên 成thành 妄vọng 義nghĩa 也dã 。 無vô 明minh 是thị 其kỳ 無vô 明minh 識thức 也dã 。 為vi 無vô 明minh 所sở 染nhiễm 有hữu 染nhiễm 心tâm 者giả 。 業nghiệp 識thức 以dĩ 下hạ 名danh 為vi 染nhiễm 心tâm 。 雖tuy 有hữu 染nhiễm 心tâm 常thường 恆hằng 不bất 變biến 。 雖tuy 相tương/tướng 成thành 染nhiễm 真chân 性tánh 不bất 改cải 。 故cố 勝thắng 鬘man 中trung 。 自tự 性tánh 清thanh 淨tịnh 心tâm 。 為vi 煩phiền 惱não 所sở 染nhiễm 。 難nan 可khả 了liễu 知tri 。 真chân 而nhi 成thành 妄vọng 。 似tự 妄vọng 恆hằng 真chân 。 此thử 理lý 諸chư 佛Phật 所sở 窮cùng 。 非phi 識thức 智trí 所sở 能năng 。 是thị 故cố 以dĩ 下hạ 結kết 顯hiển 難nan 知tri 。 是thị 故cố 此thử 義nghĩa 唯duy 佛Phật 能năng 知tri 者giả 。 指chỉ 佛Phật 為vi 證chứng 。 所sở 謂vị 心tâm 性tánh 者giả 出xuất 其kỳ 體thể 性tánh 。 常thường 無vô 念niệm 故cố 名danh 為vi 不bất 變biến 。 以dĩ 不bất 達đạt 一nhất 法Pháp 界Giới 心tâm 不bất 相tương 應ứng 。 忽hốt 然nhiên 念niệm 起khởi 名danh 為vi 無vô 明minh 者giả 。 結kết 上thượng 為vi 無vô 明minh 所sở 染nhiễm 也dã 。 上thượng 明minh 結kết 者giả 上thượng 中trung 。 自tự 性tánh 清thanh 淨tịnh 。 自tự 下hạ 第đệ 三Tam 明Minh 返phản 本bổn 時thời 斷đoạn 惑hoặc 分phân 齊tề 。 此thử 中trung 有hữu 二nhị 。 一nhất 者giả 正chánh 明minh 斷đoạn 分phân 齊tề 。 二nhị 者giả 言ngôn 相tương 應ứng 者giả 以dĩ 下hạ 釋thích 相tương 應ứng 不bất 相tương 應ứng 名danh 。 就tựu 初sơ 中trung 有hữu 二nhị 。 一nhất 者giả 明minh 六lục 識thức 惑hoặc 滅diệt 。 二nhị 者giả 明minh 七thất 識thức 惑hoặc 盡tận 。 六lục 識thức 中trung 惑hoặc 者giả 有hữu 二nhị 。 一nhất 者giả 執chấp 取thủ 相tương/tướng 。 二nhị 者giả 計kế 名danh 字tự 相tương/tướng 。 對đối 治trị 解giải 者giả 是thị 意ý 識thức 中trung 相tương 應ứng 之chi 慧tuệ 治trị 前tiền 二nhị 惑hoặc 。 成thành 實thật 論luận 中trung 說thuyết 為vi 空không 心tâm 。 計kế 名danh 字tự 者giả 。 小Tiểu 乘Thừa 法pháp 中trung 見kiến 道đạo 時thời 斷đoạn 。 大Đại 乘Thừa 之chi 中trung 。 十thập 信tín 時thời 斷đoạn 。 執chấp 取thủ 相tương/tướng 者giả 小Tiểu 乘Thừa 法pháp 中trung 得đắc 無Vô 學Học 。

時thời 斷đoạn 畢tất 竟cánh 也dã 。 大Đại 乘Thừa 之chi 中trung 。 種chủng 性tánh 時thời 斷đoạn 。 今kim 此thử 論luận 中trung 略lược 無vô 計kế 名danh 字tự 惑hoặc 斷đoạn 也dã 。 言ngôn 六lục 染nhiễm 心tâm 者giả 除trừ 無vô 明minh 識thức 。 其kỳ 餘dư 皆giai 是thị 為vi 染nhiễm 心tâm 也dã 。 有hữu 六lục 種chủng 者giả 通thông 舉cử 六lục 七thất 識thức 也dã 。 一nhất 者giả 言ngôn 執chấp 相tướng 應ưng 。 染nhiễm 者giả 是thị 執chấp 取thủ 相tương/tướng 也dã 。 信tín 相tương 應ứng 。 地địa 者giả 是thị 種chủng 性tánh 也dã 。 對đối 治trị 慧tuệ 者giả 。 小Tiểu 乘Thừa 之chi 中trung 入nhập 無vô 餘dư 時thời 盡tận 。 大Đại 乘Thừa 法Pháp 中trung 。 初Sơ 地Địa 時thời 盡tận 。 二nhị 者giả 言ngôn 不bất 斷đoạn 染nhiễm 者giả 是thị 猶do 續tục 識thức 。 種chủng 性tánh 以dĩ 上thượng 乃nãi 至chí 初Sơ 地Địa 盡tận 也dã 。 智trí 相tương 應ứng 染nhiễm 者giả 依y 具cụ 戒giới 地địa 者giả 是thị 第đệ 二nhị 地địa 。 無vô 相tướng 方phương 便tiện 地địa 者giả 是thị 七thất 地địa 也dã 。 自tự 八bát 地địa 無vô 相tướng 方phương 便tiện 。 故cố 名danh 無vô 相tướng 方phương 便tiện 。 現hiện 色sắc 不bất 相tương 應ứng 染nhiễm 言ngôn 色sắc 自tự 在tại 地địa 者giả 是thị 第đệ 八bát 地địa 。 能năng 淨tịnh 佛Phật 土độ 。 名danh 色sắc 自tự 在tại 。 言ngôn 能năng 見kiến 者giả 是thị 轉chuyển 識thức 也dã 。 心tâm 自tự 在tại 地địa 者giả 是thị 第đệ 九cửu 地địa 。 善thiện 知tri 初sơ 心tâm 。 名danh 心tâm 自tự 在tại 。 第đệ 六lục 業nghiệp 識thức 染nhiễm 菩Bồ 薩Tát 盡tận 地địa 者giả 是thị 第đệ 十Thập 地Địa 。 不bất 了liễu 一nhất 法pháp 義nghĩa 者giả 是thị 根căn 本bổn 無vô 明minh 地địa 也dã 。 地địa 前tiền 學học 斷đoạn 。 初Sơ 地Địa 以dĩ 上thượng 離ly 斷đoạn 。 佛Phật 地địa 窮cùng 盡tận 。 故cố 勝thắng 鬘man 云vân 。 無vô 明minh 地địa 佛Phật 智trí 所sở 斷đoạn 也dã 。 對đối 治trị 解giải 者giả 猶do 是thị 七thất 識thức 。 緣duyên 照chiếu 之chi 解giải 治trị 前tiền 六lục 種chủng 。 此thử 解giải 亦diệc 盡tận 。 初Sơ 地Địa 斷đoạn 捨xả 至chí 佛Phật 乃nãi 盡tận 。 問vấn 曰viết 。 如Như 來Lai 地địa 中trung 斷đoạn 無vô 明minh 業nghiệp 者giả 。 真chân 照chiếu 斷đoạn 惑hoặc 合hợp 曰viết 斷đoạn 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 正Chánh 斷Đoạn 。 二nhị 者giả 證chứng 斷đoạn 。 緣duyên 照chiếu 正Chánh 斷Đoạn 。 真chân 照chiếu 證chứng 斷đoạn 。 今kim 此thử 論luận 中trung 就tựu 證chứng 斷đoạn 門môn 。 故cố 入nhập 如Như 來Lai 地địa 斷đoạn 也dã 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 釋thích 相tương 應ứng 不bất 相tương 應ứng 之chi 名danh 義nghĩa 。 釋thích 意ý 不bất 同đồng 。 如như 毘tỳ 曇đàm 義nghĩa 。 心tâm 數số 同đồng 時thời 。 心tâm 王vương 起khởi 時thời 諸chư 數số 並tịnh 起khởi 。 相tương 助trợ 成thành 故cố 名danh 為vi 相tương 應ứng 。 如như 成thành 實thật 論luận 義nghĩa 。 心tâm 數số 前tiền 後hậu 。 識thức 心tâm 滅diệt 後hậu 想tưởng 心tâm 同đồng 取thủ 一nhất 青thanh 境cảnh 中trung 。 名danh 為vi 相tương 應ứng 。 大Đại 乘Thừa 法Pháp 中trung 。 心tâm 相tương/tướng 轉chuyển 麁thô 。 染nhiễm 用dụng 與dữ 心tâm 共cộng 相tương 應ưng 。 故cố 名danh 相tướng 應ưng 也dã 。 謂vị 心tâm 念niệm 法pháp 異dị 者giả 。 念niệm 是thị 染nhiễm 用dụng 心tâm 知tri 。 知tri 相tương/tướng 緣duyên 相tương/tướng 同đồng 故cố 者giả 。 心tâm 體thể 是thị 知tri 染nhiễm 用dụng 亦diệc 知tri 。 詑# 境cảnh 迷mê 故cố 言ngôn 同đồng 知tri 緣duyên 也dã 。 不bất 相tương 應ứng 者giả 。 即tức 心tâm 不bất 覺giác 常thường 無vô 別biệt 異dị 。 即tức 指chỉ 心tâm 體thể 。 以dĩ 為vi 無vô 明minh 。 非phi 是thị 心tâm 外ngoại 緣duyên 有hữu 迷mê 用dụng 。 全toàn 體thể 是thị 心tâm 。 全toàn 體thể 是thị 迷mê 。 故cố 無vô 別biệt 異dị 。 不bất 同đồng 知tri 相tương/tướng 緣duyên 相tương/tướng 者giả 。 體thể 用dụng 無vô 異dị 故cố 也dã 。 亦diệc 可khả 心tâm 與dữ 境cảnh 界giới 共cộng 相tương 體thể 故cố 名danh 心tâm 相tương 應ứng 。 前tiền 六lục 種chủng 中trung 現hiện 識thức 以dĩ 後hậu 是thị 相tương 應ứng 者giả 是thị 麁thô 判phán 。 知tri 識thức 之chi 中trung 染nhiễm 淨tịnh 分phân 別biệt 故cố 名danh 相tướng 應ưng 。 若nhược 細tế 尋tầm 者giả 但đãn 無vô 明minh 地địa 是thị 。 不bất 相tương 應ứng 業nghiệp 識thức 以dĩ 後hậu 是thị 相tương 應ứng 義nghĩa 。 皆giai 是thị 恆Hằng 沙sa 末mạt 故cố 。 此thử 義nghĩa 更cánh 窮cùng 應ưng 當đương 廣quảng 論luận 。 於ư 中trung 二nhị 門môn 分phân 別biệt 。 一nhất 對đối 心tâm 識thức 明minh 其kỳ 相tương 應ứng 。 不bất 相tương 應ứng 義nghĩa 。 二nhị 就tựu 惑hoặc 體thể 明minh 相tướng 應ưng 。 不bất 相tương 應ứng 義nghĩa 。 言ngôn 對đối 心tâm 者giả 心tâm 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 者giả 事sự 識thức 心tâm 所sở 。 謂vị 六lục 識thức 。 二nhị 者giả 妄vọng 識thức 心tâm 。 謂vị 第đệ 七thất 識thức 。 三tam 者giả 真chân 識thức 心tâm 。 謂vị 第đệ 八bát 識thức 。 彼bỉ 事sự 識thức 中trung 所sở 有hữu 煩phiền 惱não 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 相tương 應ứng 義nghĩa 。 謂vị 現hiện 起khởi 之chi 惑hoặc 煩phiền 惱não 之chi 心tâm 。 與dữ 心tâm 別biệt 體thể 共cộng 心tâm 同đồng 緣duyên 。 故cố 曰viết 相tương 應ứng 。 如như 想tưởng 受thọ 等đẳng 。 二nhị 不bất 相tương 應ứng 義nghĩa 。 謂vị 性tánh 成thành 之chi 結kết 。 即tức 說thuyết 心tâm 體thể 為vi 煩phiền 能năng 性tánh 。 不bất 別biệt 有hữu 數số 與dữ 彼bỉ 心tâm 王vương 共cộng 相tương 應ưng 。 故cố 曰viết 不bất 相tương 應ứng 也dã 。 妄vọng 識thức 之chi 中trung 亦diệc 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 心tâm 有hữu 六lục 重trọng/trùng 。 此thử 如như 上thượng 說thuyết 。 此thử 六lục 種chủng 中trung 根căn 本bổn 四tứ 重trọng/trùng 是thị 不bất 相tương 應ứng 。 末mạt 後hậu 兩lưỡng 重trọng/trùng 名danh 相tướng 應ưng 義nghĩa 。 相tương 應ứng 之chi 義nghĩa 釋thích 不bất 異dị 前tiền 。 不bất 相tương 應ứng 者giả 。 即tức 指chỉ 七thất 識thức 。 妄vọng 想tưởng 心tâm 體thể 以dĩ 為vi 煩phiền 惱não 。 非phi 是thị 心tâm 外ngoại 別biệt 有hữu 煩phiền 惱não 共cộng 心tâm 相tương 應ứng 。 名danh 不bất 相tương 應ứng 也dã 。 問vấn 曰viết 。 何hà 故cố 麁thô 者giả 相tương 應ứng 細tế 不bất 相tương 應ứng 。 釋thích 曰viết 。 麁thô 者giả 有hữu 時thời 作tác 意ý 別biệt 相tướng 而nhi 起khởi 。 故cố 與dữ 心tâm 別biệt 共cộng 相tương 應ưng 。 細tế 者giả 性tánh 成thành 非phi 別biệt 起khởi 。 故cố 名danh 不bất 相tương 應ứng 。 真chân 識thức 之chi 中trung 亦diệc 有hữu 兩lưỡng 義nghĩa 。 真chân 妄vọng 和hòa 合hợp 名danh 相tướng 應ưng 義nghĩa 。 真chân 妄vọng 性tánh 別biệt 。 名danh 不bất 相tương 應ứng 。 次thứ 就tựu 惑hoặc 體thể 相tướng 其kỳ 相tương 應ứng 。 不bất 相tương 應ứng 義nghĩa 。 惑hoặc 體thể 有hữu 四tứ 。 一nhất 無vô 明minh 地địa 。 二nhị 無vô 明minh 起khởi 。 三tam 四tứ 位vị 地địa 。 四tứ 四tứ 住trụ 地địa 起khởi 。 四tứ 種chủng 中trung 無vô 明minh 住trụ 地địa 。 定định 不bất 相tương 應ứng 。 故cố 勝thắng 鬘man 云vân 。 心tâm 不bất 相tương 應ứng 。 無vô 始thỉ 無vô 明minh 住trụ 地địa 也dã 。 妄vọng 識thức 之chi 心tâm 體thể 是thị 無vô 明minh 故cố 不bất 相tương 應ứng 。 無vô 明minh 前tiền 起khởi 經kinh 說thuyết 相tương 應ứng 。 故cố 勝thắng 鬘man 云vân 。 於ư 此thử 起khởi 煩phiền 惱não 剎sát 那na 相tương 應ứng 。 而nhi 隨tùy 義nghĩa 細tế 論luận 於ư 中trung 亦diệc 有hữu 。 不bất 相tương 應ứng 義nghĩa 。 是thị 云vân 何hà 知tri 。 如như 此thử 論luận 中trung 業nghiệp 轉chuyển 現hiện 識thức 是thị 不bất 相tương 應ứng 染nhiễm 。 智trí 識thức 相tương 續tục 識thức 是thị 相tương 應ứng 染nhiễm 。 然nhiên 而nhi 此thử 五ngũ 皆giai 此thử 無vô 明minh 所sở 起khởi 。 故cố 有hữu 無vô 相tướng 應ưng 義nghĩa 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 爾nhĩ 勝thắng 鬘man 何hà 故cố 一nhất 向hướng 說thuyết 為vi 相tương 應ứng 。

答đáp 曰viết 。

為vi 別biệt 無vô 明minh 故cố 偏thiên 言ngôn 耳nhĩ 。 四tứ 住trụ 地địa 者giả 總tổng 相tương/tướng 麁thô 論luận 唯duy 心tâm 相tương 應ứng 隨tùy 義nghĩa 細tế 分phần/phân 俱câu 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 現hiện 起khởi 之chi 惑hoặc 共cộng 心tâm 相tương 應ứng 。 性tánh 成thành 之chi 惑hoặc 與dữ 心tâm 同đồng 體thể 。 名danh 不bất 相tương 應ứng 。 以dĩ 有hữu 此thử 義nghĩa 故cố 雜tạp 心tâm 中trung 。 一nhất 家gia 說thuyết 使sử 定định 心tâm 相tương 應ứng 。 一nhất 家gia 說thuyết 使sử 定định 不bất 相tương 應ứng 。 義nghĩa 既ký 兩lưỡng 偏thiên 不bất 可khả 偏thiên 執chấp 。 四tứ 住trụ 所sở 起khởi 一nhất 向hướng 相tương 應ứng 。 以dĩ 彼bỉ 麁thô 起khởi 與dữ 心tâm 別biệt 故cố 。 故cố 勝thắng 鬘man 云vân 。 四tứ 住trụ 起khởi 者giả 剎sát 那na 相tương 應ứng 也dã 。 此thử 論luận 中trung 就tựu 妄vọng 識thức 明minh 相tướng 應ưng 。 不bất 相tương 應ứng 義nghĩa 。 自tự 下hạ 第đệ 四tứ 就tựu 二nhị 障chướng 辨biện 。 前tiền 明minh 六lục 重trọng/trùng 攝nhiếp 為vi 二nhị 障chướng 。 根căn 本bổn 無vô 明minh 以dĩ 為vi 智trí 障chướng 。 業nghiệp 識thức 以dĩ 下hạ 為vi 煩phiền 惱não 障chướng 。 然nhiên 此thử 二nhị 障chướng 且thả 應ưng 廣quảng 論luận 。 夫phu 二nhị 障chướng 者giả 諸chư 眾chúng 生sanh 等đẳng 。 沒một 生sanh 死tử 中trung 重trọng/trùng 網võng 羅la 也dã 。 眾chúng 惑hoặc 之chi 根căn 源nguyên 。 遮già 涅Niết 槃Bàn 路lộ 之chi 剛cang 關quan 也dã 。 能năng 障chướng 聖thánh 道Đạo 。 名danh 之chi 為vi 障chướng 。 障chướng 乃nãi 無vô 量lượng 。 取thủ 要yếu 言ngôn 之chi 凡phàm 有hữu 二nhị 。 一nhất 者giả 煩phiền 惱não 障chướng 。 二nhị 者giả 智trí 障chướng 。 此thử 二nhị 障chướng 義nghĩa 有hữu 三tam 番phiên 釋thích 。 一nhất 者giả 四tứ 住trụ 煩phiền 惱não 為vi 煩phiền 惱não 障chướng 。 無vô 明minh 住trụ 地địa 。 以dĩ 為vi 智trí 障chướng 。 二nhị 者giả 五ngũ 住trụ 性tánh 緒tự 為vi 煩phiền 性tánh 障chướng 。 事sự 中trung 無vô 知tri 以dĩ 為vi 智trí 障chướng 。 無vô 明minh 有hữu 二nhị 。 一nhất 迷mê 理lý 無vô 明minh 。 二nhị 事sự 無vô 知tri 。 迷mê 理lý 無vô 明minh 是thị 性tánh 結kết 也dã 。 三tam 者giả 五ngũ 住trụ 性tánh 結kết 及cập 事sự 無vô 知tri 同đồng 為vi 煩phiền 惱não 障chướng 。 分phân 別biệt 緣duyên 智trí 以dĩ 為vi 智trí 障chướng 。 就tựu 初sơ 番phiên 中trung 四tứ 門môn 分phân 別biệt 。 一nhất 定định 障chướng 相tương/tướng 。 二nhị 釋thích 障chướng 名danh 。 三Tam 明Minh 斷đoạn 處xứ 。 四tứ 對đối 障chướng 辨biện 脫thoát 。 言ngôn 定định 相tương/tướng 者giả 。 云vân 何hà 得đắc 知tri 。 四tứ 住trụ 煩phiền 惱não 為vi 煩phiền 惱não 障chướng 。 無vô 明minh 住trụ 地địa 。 以dĩ 為vi 智trí 障chướng 。 以dĩ 勝thắng 鬘man 經kinh 對đối 地địa 持trì 論luận 驗nghiệm 之chi 知tri 矣hĩ 。 勝thắng 鬘man 經kinh 中trung 就tựu 二Nhị 乘Thừa 人nhân 但đãn 斷đoạn 四tứ 住trụ 。 不bất 斷đoạn 無vô 明minh 住trụ 地địa 。 地địa 持trì 論luận 中trung 說thuyết 。 二Nhị 乘Thừa 人nhân 煩phiền 惱não 障chướng 淨tịnh 非phi 智trí 障chướng 淨tịnh 。 煩phiền 惱não 淨tịnh 者giả 猶do 勝thắng 鬘man 中trung 所sở 斷đoạn 四tứ 住trụ 。 非phi 智trí 障chướng 淨tịnh 者giả 猶do 彼bỉ 。 不bất 斷đoạn 無vô 明minh 住trụ 地địa 。 故cố 知tri 四tứ 住trụ 為vi 煩phiền 惱não 障chướng 。 無vô 明minh 住trụ 地địa 。 為vi 智trí 障chướng 也dã 。 次thứ 釋thích 其kỳ 名danh 。 五ngũ 住trụ 之chi 結kết 通thông 能năng 勞lao 亂loạn 。 齊tề 能năng 障chướng 智trí 。 何hà 故cố 四tứ 住trụ 遍biến 名danh 煩phiền 惱não 障chướng 。 無vô 明minh 獨độc 為vi 智trí 障chướng 。 答đáp 。 理lý 實thật 齊tề 通thông 但đãn 今kim 為vi 分phần/phân 二nhị 障chướng 差sai 別biệt 隱ẩn 顯hiển 為vi 名danh 。 等đẳng 就tựu 隱ẩn 顯hiển 各các 隨tùy 功công 強cường/cưỡng 以dĩ 別biệt 兩lưỡng 名danh 。 四tứ 住trụ 煩phiền 惱não 現hiện 起khởi 之chi 結kết 發phát 業nghiệp 生sanh 勞lao 亂loạn 。 義nghĩa 強cường/cưỡng 偏thiên 名danh 煩phiền 惱não 。 異dị 心tâm 之chi 惑hoặc 與dữ 解giải 別biệt 體thể 。 疎sơ 遠viễn 翳ế 障chướng 智trí 微vi 劣liệt 。 故cố 不bất 名danh 智trí 障chướng 。 無vô 明minh 闇ám 惑hoặc 正chánh 遠viễn 明minh 解giải 。 親thân 近cận 翳ế 障chướng 智trí 義nghĩa 強cường/cưỡng 。 故cố 名danh 智trí 障chướng 。 任nhậm 性tánh 無vô 知tri 非phi 是thị 現hiện 起khởi 。 不bất 能năng 發phát 業nghiệp 招chiêu 集tập 苦khổ 報báo 。 勞lao 亂loạn 微vi 劣liệt 故cố 不bất 名danh 煩phiền 惱não 障chướng 也dã 。 次thứ 明minh 斷đoạn 處xứ 。 略lược 有hữu 二nhị 階giai 。 第đệ 一nhất 大đại 小tiểu 相tương 對đối 分phân 別biệt 。 二nhị 者giả 直trực 就tựu 大Đại 乘Thừa 世thế 出xuất 世thế 間gian 。 相tương 對đối 分phân 別biệt 。 大đại 小tiểu 對đối 中trung 義nghĩa 別biệt 三tam 門môn 。 一nhất 者giả 隱ẩn 顯hiển 互hỗ 論luận 。 二Nhị 乘Thừa 之chi 人nhân 。 但đãn 除trừ 煩phiền 惱não 。 菩Bồ 薩Tát 之chi 人nhân 。 唯duy 滅diệt 智trí 障chướng 。 二Nhị 乘Thừa 非phi 不bất 分phân 除trừ 智trí 障chướng 。 所sở 斷đoạn 微vi 劣liệt 隱ẩn 細tế 從tùng 麁thô 。 是thị 故cố 不bất 論luận 。 菩Bồ 薩Tát 非phi 不bất 除trừ 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 所sở 斷đoạn 相tương/tướng 微vi 隱ẩn 麁thô 從tùng 細tế 。 是thị 故cố 不bất 說thuyết 。 二nhị 者giả 優ưu 劣liệt 相tướng 形hình 。 二Nhị 乘Thừa 解giải 劣liệt 但đãn 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 菩Bồ 薩Tát 治trị 廣quảng 二nhị 障chướng 雙song 除trừ 。 故cố 地địa 持trì 云vân 。 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 。 煩phiền 惱não 障chướng 淨tịnh 非phi 智trí 障chướng 淨tịnh 。 菩Bồ 薩Tát 種chủng 姓tánh 具cụ 足túc 二nhị 淨tịnh 。 三tam 者giả 據cứ 實thật 通thông 論luận 。 二Nhị 乘Thừa 菩Bồ 薩Tát 二nhị 障chướng 雙song 除trừ 。 言ngôn 就tựu 大Đại 乘Thừa 世thế 間gian 出xuất 世thế 間gian 。 相tương 對đối 辨biện 者giả 。 解giải 行hành 已dĩ 前tiền 名danh 為vi 世thế 間gian 。 初Sơ 地Địa 以dĩ 上thượng 名danh 為vi 出xuất 世thế 。 於ư 中trung 分phân 別biệt 。 乃nãi 有hữu 四tứ 門môn 。 一nhất 癈phế 麁thô 論luận 細tế 。 地địa 前tiền 菩Bồ 薩Tát 於ư 彼bỉ 。 二nhị 障chướng 一nhất 向hướng 未vị 斷đoạn 。 初Sơ 地Địa 以dĩ 上thượng 二nhị 障chướng 並tịnh 除trừ 。 故cố 涅Niết 槃Bàn 中trung 宣tuyên 說thuyết 。 地địa 前tiền 具cụ 煩phiền 惱não 性tánh 。 二nhị 者giả 隱ẩn 顯hiển 互hỗ 論luận 。 地địa 前tiền 世thế 間gian 但đãn 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 初Sơ 地Địa 以dĩ 上thượng 唯duy 除trừ 智trí 障chướng 。 三tam 者giả 優ưu 劣liệt 相tướng 形hình 。 地địa 前tiền 解giải 劣liệt 唯duy 除trừ 煩phiền 惱não 。 地địa 上thượng 解giải 勝thắng 二nhị 障chướng 雙song 斷đoạn 。 四tứ 者giả 據cứ 實thật 。 通thông 世thế 及cập 出xuất 世thế 。 二nhị 障chướng 雙song 除trừ 。 相tướng 狀trạng 如như 何hà 。 煩phiền 惱não 障chướng 中trung 。 有hữu 其kỳ 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 子tử 結kết 。 二nhị 者giả 果quả 結kết 。 子tử 結kết 煩phiền 惱não 地địa 前tiền 所sở 斷đoạn 。 果quả 縛phược 煩phiền 惱não 地địa 上thượng 所sở 除trừ 。 子tử 結kết 之chi 中trung 。 復phục 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 正chánh 使sử 作tác 意ý 而nhi 生sanh 。 二nhị 者giả 餘dư 習tập 任nhậm 性tánh 而nhi 起khởi 。 正chánh 使sử 煩phiền 惱não 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 。 乃nãi 至chí 性tánh 種chủng 斷đoạn 之chi 周chu 盡tận 。 習tập 起khởi 之chi 結kết 習tập 種chủng 性tánh 以dĩ 上thượng 乃nãi 至chí 相tương/tướng 地địa 斷đoạn 之chi 畢tất 竟cánh 。 故cố 地địa 持trì 云vân 。 初sơ 阿a 僧tăng 祇kỳ 過quá 解giải 行hành 住trụ 入nhập 歡Hoan 喜Hỷ 地Địa 。 斷đoạn 增tăng 上thượng 中trung 惡ác 趣thú 煩phiền 惱não 不bất 善thiện 正chánh 使sử 。 名danh 為vi 增tăng 上thượng 習tập 名danh 為vi 中trung 。 入nhập 歡hoan 喜hỷ 時thời 悉tất 皆giai 斷đoạn 也dã 。 果quả 縛phược 之chi 中trung 。 亦diệc 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 正chánh 使sử 作tác 意ý 而nhi 生sanh 。 二nhị 者giả 習tập 氣khí 任nhậm 運vận 而nhi 起khởi 。 正chánh 使sử 煩phiền 惱não 所sở 謂vị 愛ái 佛Phật 愛ái 菩Bồ 提Đề 等đẳng 。 始thỉ 從tùng 初Sơ 地Địa 。 次thứ 第đệ 斷đoạn 除trừ 。 至chí 不Bất 動Động 地Địa 。 斷đoạn 之chi 周chu 盡tận 。 故cố 地địa 持trì 云vân 。 第đệ 二nhị 阿a 僧tăng 祇kỳ 過quá 第đệ 七thất 住trụ 。 入nhập 第đệ 八Bát 地Địa 。 微vi 細tế 煩phiền 惱não 。 皆giai 悉tất 斷đoạn 滅diệt 。 八bát 地địa 以dĩ 上thượng 除trừ 彼bỉ 餘dư 習tập 。 故cố 地địa 持trì 云vân 。 第đệ 三tam 阿a 僧tăng 祇kỳ 斷đoạn 除trừ 習tập 氣khí 入nhập 最tối 上thượng 住trụ 。 智trí 障chướng 之chi 中trung 。 亦diệc 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 迷mê 相tương/tướng 。 二nhị 者giả 迷mê 實thật 。 情tình 所sở 趣thú 法pháp 名danh 之chi 為vi 相tương/tướng 。 不bất 能năng 悟ngộ 解giải 云vân 其kỳ 本bổn 無vô 。 說thuyết 以dĩ 為vi 迷mê 。 如Như 來Lai 藏tạng 性tánh 說thuyết 以dĩ 為vi 實thật 。 不bất 能năng 窮cùng 達đạt 說thuyết 以dĩ 為vi 迷mê 。 迷mê 相tương/tướng 無vô 明minh 地địa 前tiền 所sở 除trừ 。 迷mê 實thật 無vô 明minh 地địa 上thượng 所sở 遣khiển 。 迷mê 相tương/tướng 無vô 明minh 。 復phục 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 迷mê 相tương/tướng 立lập 性tánh 。 二nhị 者giả 迷mê 性tánh 立lập 相tương/tướng 。 言ngôn 迷mê 相tương/tướng 者giả 妄vọng 法pháp 虛hư 集tập 以dĩ 之chi 為vi 相tương/tướng 。 不bất 知tri 虛hư 集tập 建kiến 立lập 定định 相tương/tướng 名danh 之chi 迷mê 也dã 。 言ngôn 迷mê 性tánh 者giả 情tình 而nhi 起khởi 法pháp 無vô 性tánh 為vi 性tánh 。 迷mê 此thử 性tánh 故cố 立lập 因nhân 緣duyên 相tương/tướng 也dã 。 迷mê 相tương/tướng 無vô 明minh 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 。 乃nãi 至chí 性tánh 種chủng 斷đoạn 之chi 窮cùng 盡tận 。 迷mê 性tánh 無vô 明minh 習tập 種chủng 性tánh 以dĩ 上thượng 乃nãi 至chí 初Sơ 地Địa 。 皆giai 悉tất 斷đoạn 除trừ 。 迷mê 實thật 無vô 明minh 。 亦diệc 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 迷mê 實thật 相tướng 。 二nhị 者giả 迷mê 實thật 性tánh 。 空không 寂tịch 無vô 為vi 。 是thị 其kỳ 實thật 相tướng 。 不bất 能năng 知tri 是thị 寂tịch 泊bạc 無vô 為vi 故cố 名danh 迷mê 相tương/tướng 。 如Như 來Lai 藏tạng 中trung 。 恆Hằng 沙sa 佛Phật 法Pháp 真chân 實thật 元nguyên 有hữu 是thị 其kỳ 實thật 性tánh 。 不bất 能năng 窮cùng 證chứng 說thuyết 為vi 迷mê 性tánh 。 此thử 二nhị 無vô 明minh 說thuyết 斷đoạn 不bất 定định 。 若nhược 依y 地địa 經kinh 初Sơ 地Địa 以dĩ 上thượng 乃nãi 至chí 六lục 地địa 除trừ 其kỳ 迷mê 相tương/tướng 。 是thị 故cố 得đắc 為vi 明minh 別biệt 順thuận 忍nhẫn 。 七thất 地địa 以dĩ 上thượng 斷đoạn 迷mê 實thật 性tánh 。 是thị 故cố 證chứng 得đắc 無vô 生sanh 忍nhẫn 體thể 。 若nhược 依y 涅Niết 槃Bàn 九cửu 地địa 以dĩ 還hoàn 斷đoạn 其kỳ 迷mê 相tương/tướng 。 是thị 故cố 說thuyết 為vi 。 聞văn 見kiến 佛Phật 性tánh 。 十Thập 地Địa 以dĩ 上thượng 斷đoạn 迷mê 實thật 性tánh 。 是thị 故cố 說thuyết 為vi 。 眼nhãn 見kiến 佛Phật 性tánh 。 以dĩ 驗nghiệm 求cầu 二nhị 障chướng 皆giai 是thị 始thỉ 終chung 通thông 斷đoạn 。 治trị 斷đoạn 麁thô 爾nhĩ 。 次thứ 辨biện 第đệ 四tứ 對đối 障chướng 辨biện 脫thoát 。 斷đoạn 煩phiền 惱não 障chướng 。 得đắc 心tâm 解giải 脫thoát 。 斷đoạn 除trừ 智trí 障chướng 。 得đắc 慧tuệ 解giải 脫thoát 。 是thị 義nghĩa 云vân 何hà 。 分phân 別biệt 有hữu 二nhị 。 一nhất 者giả 隱ẩn 顯hiển 互hỗ 論luận 。 斷đoạn 煩phiền 惱não 障chướng 。 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 世thế 諦đế 心tâm 脫thoát 斷đoạn 除trừ 智trí 障chướng 。 真Chân 諦Đế 慧tuệ 解giải 脫thoát 。 何hà 故cố 如như 是thị 。 煩phiền 惱não 染nhiễm 事sự 故cố 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 世thế 諦đế 心tâm 脫thoát 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 理lý 實thật 雖tuy 隨tùy 有hữu 一nhất 切thiết 德đức 脫thoát 就tựu 主chủ 為vi 名danh 。 遍biến 言ngôn 心tâm 脫thoát 。 無vô 明minh 障chướng 理lý 。 故cố 斷đoạn 無vô 明minh 。 真Chân 諦Đế 慧tuệ 脫thoát 斷đoạn 無vô 明minh 。

時thời 即tức 理lý 所sở 成thành 一nhất 切thiết 德đức 脫thoát 就tựu 主chủ 作tác 名danh 。 遍biến 名danh 慧tuệ 脫thoát 。 二nhị 者giả 對đối 障chướng 寬khoan 狹hiệp 分phân 別biệt 。 斷đoạn 煩phiền 惱não 障chướng 。 唯duy 除trừ 事sự 中trung 染nhiễm 愛ái 心tâm 故cố 。 世thế 諦đế 心tâm 脫thoát 斷đoạn 智trí 障chướng 時thời 除trừ 無vô 明minh 地địa 。 及cập 斷đoạn 事sự 中trung 麁thô 無vô 明minh 。 故cố 二nhị 諦đế 慧tuệ 脫thoát 。 此thử 初sơ 番phiên 竟cánh 。

大Đại 乘Thừa 起khởi 信tín 論luận 義nghĩa 疏sớ/sơ 上thượng 之chi 下hạ