起Khởi 信Tín 論Luận 疏Sớ/sơ 筆Bút 削Tước 記Ký 卷quyển 第đệ 一nhất

此thử 文văn 之chi 作tác 本bổn 乎hồ 石thạch 壁bích 。 石thạch 壁bích 慈từ 甚thậm 蔓mạn 於ư 章chương 句cú 。 凡phàm 伸thân 一nhất 義nghĩa 。 皆giai 先tiên 問vấn 發phát 。 次thứ 舉cử 疏sớ/sơ 答đáp 。 後hậu 方phương 委ủy 釋thích 。 雖tuy 不bất 忘vong 本bổn 母mẫu 之chi 體thể 。 而nhi 有hữu 太thái 過quá 。 大đại 不bất 及cập 焉yên 。 講giảng 者giả 用dụng 之chi 。 未vị 至chí 穩ổn 暢sướng 。 今kim 就tựu 其kỳ 文văn 取thủ 要yếu 當đương 者giả 筆bút 而nhi 存tồn 之chi 。 其kỳ 繁phồn 緩hoãn 者giả 削tước 以dĩ 去khứ 之chi 。 仍nhưng 加gia 添# 改cải 。 取thủ 其kỳ 得đắc 中trung 。 俾tỉ 後hậu 學học 者giả 不bất 虛hư 勞lao 神thần 智trí 照chiếu 無vô 昧muội 也dã 。 故cố 曰viết 。 筆bút 則tắc 筆bút 。 削tước 則tắc 削tước 。 因nhân 以dĩ 筆bút 削tước 命mạng 題đề 云vân 爾nhĩ 。

長trường/trưởng 水thủy 沙Sa 門Môn 子tử 璿# 錄lục

中trung 印ấn 度độ 境cảnh 有hữu 噳# 羅la 尾vĩ 儞nễ 者giả 。 此thử 方phương 翻phiên 為vi 馬mã 鳴minh 。 於ư 佛Phật 滅diệt 後hậu 。 六lục 百bách 年niên 內nội 破phá 邪tà 見kiến 幢tràng 。 樹thụ 正Chánh 法Pháp 寶bảo 。 宗tông 諸chư 實thật 教giáo 。 造tạo 茲tư 一nhất 論luận 。 名danh 曰viết 大Đại 乘Thừa 起khởi 信tín 。 說thuyết 有hữu 五ngũ 分phần/phân 。 大đại 判phán 為vi 三tam 。 初sơ 因nhân 緣duyên 分phần/phân 。 即tức 序tự 分phần/phân 也dã 。 明minh 論luận 發phát 起khởi 由do 八bát 因nhân 緣duyên 。 非phi 同đồng 率suất 爾nhĩ 無vô 利lợi 益ích 故cố 。 後hậu 之chi 一nhất 分phần/phân 勸khuyến 修tu 利lợi 益ích 。 即tức 流lưu 通thông 也dã 。 勸khuyến 於ư 論luận 生sanh 信tín 。 思tư 惟duy 修tu 習tập 。 得đắc 大đại 利lợi 樂lạc 。 流lưu 至chí 後hậu 代đại 益ích 眾chúng 生sanh 故cố 。 中trung 間gian 三tam 分phần/phân 。 即tức 是thị 正chánh 宗tông 。 謂vị 立lập 義nghĩa 一nhất 分phần/phân 。 略lược 標tiêu 綱cương 要yếu 。 立lập 一nhất 心tâm 法pháp 列liệt 二nhị 。 種chủng 門môn 。 舉cử 三tam 大đại 義nghĩa 。 因nhân 果quả 俱câu 運vận 。 略lược 為vi 下hạ 文văn 而nhi 張trương 本bổn 故cố 。 解giải 釋thích 一nhất 分phần/phân 。 由do 前tiền 略lược 標tiêu 義nghĩa 理lý 未vị 暢sướng 。 是thị 宜nghi 廣quảng 釋thích 令linh 義nghĩa 昭chiêu 然nhiên 。 以dĩ 生sanh 解giải 故cố 。 信tín 心tâm 一nhất 分phần/phân 。 說thuyết 四tứ 種chủng 信tín 五ngũ 種chủng 修tu 行hành 。 令linh 諸chư 眾chúng 生sanh 。 信tín 根căn 成thành 熟thục 入nhập 不bất 退thoái 故cố 。 此thử 上thượng 三tam 分phân 是thị 前tiền 。 因nhân 緣duyên 所sở 起khởi 。 是thị 後hậu 一nhất 分phần/phân 所sở 勸khuyến 。 由do 是thị 俱câu 號hiệu 正chánh 宗tông 。 已dĩ 知tri 論luận 文văn 三tam 分phần/phân 大đại 節tiết 。 應ưng 知tri 能năng 解giải 疏sớ/sơ 文văn 。 若nhược 何hà 以dĩ 疏sớ/sơ 前tiền 有hữu 序tự 。 為vi 序tự 分phần/phân 。 開khai 章chương 已dĩ 下hạ 為vi 正chánh 宗tông 分phần/phân 。 後hậu 文văn 既ký 無vô 批# 。 述thuật 迴hồi 向hướng 。 乃nãi 闕khuyết 流lưu 通thông 。 既ký 而nhi 三tam 分phần/phân 不bất 具cụ 。 即tức 分phân 為vi 二nhị 。

初sơ 論luận 疏sớ/sơ 題đề 目mục 二nhị 。 初sơ 標tiêu 題đề 目mục 者giả 。 以dĩ 題đề 是thị 一nhất 部bộ 大đại 綱cương 。 不bất 得đắc 不bất 預dự 知tri 悉tất 故cố 。 須tu 略lược 解giải 題đề 中trung 五ngũ 字tự 。 可khả 對đối 天thiên 台thai 五ngũ 重trọng/trùng 玄huyền 義nghĩa 。 天thiên 台thai 凡phàm 解giải 經kinh 題đề 。 皆giai 約ước 五ngũ 義nghĩa 。 今kim 言ngôn 大đại 者giả 體thể 也dã 。 乘thừa 者giả 宗tông 也dã 。 起khởi 信tín 用dụng 也dã 。 論luận 者giả 教giáo 也dã 。 一nhất 論luận 所sở 詮thuyên 唯duy 體thể 宗tông 用dụng 五ngũ 字tự 合hợp 故cố 。 是thị 即tức 名danh 也dã 。 大đại 謂vị 體thể 者giả 。 此thử 有hữu 總tổng 別biệt 。 總tổng 以dĩ 一nhất 心tâm 為vi 體thể 。 論luận 之chi 主chủ 質chất 無vô 出xuất 於ư 斯tư 。 謂vị 信tín 所sở 緣duyên 故cố 。 解giải 所sở 了liễu 故cố 。 行hành 所sở 趣thú 故cố 。 證chứng 所sở 入nhập 故cố 。 因nhân 所sở 感cảm 故cố 。 果quả 所sở 顯hiển 故cố 。 故cố 論luận 初sơ 標tiêu 以dĩ 為vi 法pháp 體thể 。 文văn 云vân 。 摩Ma 訶Ha 衍Diên 者giả 。 一nhất 法pháp 二nhị 義nghĩa 。 所sở 言ngôn 法pháp 者giả 。 謂vị 眾chúng 生sanh 心tâm 。 是thị 心tâm 即tức 攝nhiếp 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 出xuất 世thế 間gian 法Pháp 。 依y 於ư 此thử 心tâm 顯hiển 示thị 摩Ma 訶Ha 衍Diên 義nghĩa 等đẳng 。 此thử 是thị 直trực 目mục 其kỳ 法pháp 。 名danh 之chi 為vi 大Đại 。 謂vị 竪thụ 窮cùng 橫hoạnh/hoành 遍biến 無vô 礙ngại 圓viên 融dung 。 當đương 體thể 受thọ 名danh 不bất 因nhân 待đãi 小tiểu 。 故cố 涅Niết 槃Bàn 云vân 。 不bất 因nhân 小tiểu 空không 名danh 為vi 大đại 空không 。 涅Niết 槃Bàn 亦diệc 爾nhĩ 。 不bất 因nhân 小tiểu 相tương/tướng 名danh 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 別biệt 者giả 約ước 義nghĩa 所sở 論luận 。 即tức 有hữu 三tam 種chủng 。 謂vị 體thể 相tướng 用dụng 。 即tức 開khai 前tiền 一nhất 心tâm 以dĩ 為vi 三tam 義nghĩa 。 即tức 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 三tam 德đức 是thị 也dã 。 如như 下hạ 文văn 云vân 。 所sở 言ngôn 義nghĩa 者giả 。 則tắc 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 者giả 體thể 大đại 。 謂vị 一nhất 切thiết 法pháp 。 真Chân 如Như 平bình 等đẳng 。 不bất 增tăng 減giảm 故cố 。 二nhị 者giả 相tương/tướng 大đại 。 謂vị 如Như 來Lai 藏tạng 具cụ 足túc 無vô 漏lậu 性tánh 功công 德đức 故cố 。 三tam 者giả 用dụng 大đại 。 能năng 生sanh 一nhất 切thiết 。 世thế 間gian 出xuất 世thế 間gian 。 善thiện 因nhân 果quả 故cố 。 故cố 大đại 之chi 一nhất 字tự 通thông 於ư 三tam 也dã 。 乘thừa 謂vị 宗tông 者giả 。 即tức 從tùng 因nhân 至chí 果quả 以dĩ 取thủ 體thể 故cố 。 乘thừa 者giả 就tựu 喻dụ 彰chương 名danh 。 運vận 載tái 為vi 義nghĩa 。 如như 世thế 舟chu 車xa 可khả 以dĩ 運vận 重trọng/trùng 致trí 遠viễn 也dã 。 即tức 喻dụ 菩Bồ 薩Tát 乘thừa 。 此thử 大đại 法pháp 越việt 生sanh 死tử 野dã 。 度độ 煩phiền 惱não 河hà 。 到đáo 菩Bồ 提Đề 鄉hương 。 登đăng 涅Niết 槃Bàn 岸ngạn 。 故cố 下hạ 文văn 云vân 。 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 。 本bổn 所sở 乘thừa 故cố 。 一nhất 切thiết 菩Bồ 薩Tát 。 皆giai 乘thừa 此thử 法pháp 。 到đáo 如Như 來Lai 地địa 故cố 。 此thử 中trung 能năng 乘thừa 是thị 始thỉ 覺giác 。 所sở 乘thừa 是thị 本bổn 覺giác 。 能năng 所sở 冥minh 符phù 始thỉ 本bổn 不bất 二nhị 。 名danh 究cứu 竟cánh 覺giác 。 即tức 是thị 所sở 至chí 之chi 處xứ 。 一nhất 相tướng 一nhất 味vị 。 究cứu 竟cánh 平bình 等đẳng 。 更cánh 無vô 三tam 異dị 。 於ư 一nhất 體thể 中trung 義nghĩa 分phần/phân 能năng 所sở 爾nhĩ 。 亦diệc 名danh 一Nhất 乘Thừa 。 亦diệc 名danh 無Vô 上Thượng 乘Thừa 也dã 。 起khởi 信tín 謂vị 用dụng 者giả 。 以dĩ 此thử 論luận 中trung 能năng 破phá 疑nghi 執chấp 生sanh 正chánh 信tín 故cố 。 起khởi 即tức 顯hiển 發phát 。 信tín 謂vị 忍nhẫn 樂nhạo/nhạc/lạc 。 謂vị 於ư 前tiền 大Đại 乘Thừa 一nhất 心tâm 三tam 義nghĩa 境cảnh 上thượng 。 顯hiển 發phát 忍nhẫn 樂nhạo/nhạc/lạc 之chi 心tâm 。 名danh 為vi 起khởi 信tín 。 故cố 論luận 云vân 。 為vi 欲dục 令linh 眾chúng 生sanh 。 除trừ 疑nghi 捨xả 邪tà 執chấp 。 起khởi 大Đại 乘Thừa 正chánh 信tín 佛Phật 種chủng 不bất 斷đoạn 故cố 。 此thử 信tín 起khởi 時thời 。 必tất 內nội 由do 本bổn 覺giác 為vi 因nhân 。 外ngoại 由do 師sư 教giáo 為vi 緣duyên 。 因nhân 緣duyên 和hòa 合hợp 。 內nội 外ngoại 相tướng 資tư 。 故cố 能năng 顯hiển 發phát 。 下hạ 論luận 云vân 。 因nhân 緣duyên 具cụ 足túc 者giả 。 所sở 謂vị 自tự 有hữu 熏huân 習tập 之chi 力lực 。 又hựu 為vi 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 等đẳng 慈từ 悲bi 願nguyện 護hộ 故cố 。 能năng 起khởi 厭yếm 苦khổ 之chi 心tâm 。 信tín 有hữu 涅Niết 槃Bàn 修tu 習tập 善thiện 根căn 等đẳng 。 然nhiên 信tín 之chi 一nhất 法pháp 為vi 眾chúng 善thiện 之chi 源nguyên 萬vạn 行hạnh 之chi 始thỉ 。 解giải 行hành 修tu 證chứng 皆giai 悉tất 由do 之chi 。 證chứng 極cực 之chi 處xứ 名danh 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。 苟cẩu 非phi 其kỳ 信tín 焉yên 辦biện 斯tư 事sự 。 故cố 華hoa 嚴nghiêm 云vân 。 信tín 為vi 道đạo 源nguyên 功công 德đức 母mẫu 。 長trưởng 養dưỡng 一nhất 切thiết 諸chư 善thiện 法Pháp 。 斷đoạn 除trừ 疑nghi 網võng 出xuất 愛ái 河hà 。 開khai 示thị 涅Niết 槃Bàn 無vô 上thượng 道Đạo 。 然nhiên 此thử 論luận 中trung 不bất 唯duy 起khởi 信tín 。 亦diệc 兼kiêm 解giải 行hành 。 謂vị 五ngũ 分phần/phân 。 論luận 文văn 二nhị 三tam 是thị 解giải 。 四tứ 五ngũ 是thị 行hành 。 既ký 含hàm 多đa 義nghĩa 普phổ 協hiệp 輿dư 情tình 。 欲dục 令linh 自tự 淺thiển 之chi 深thâm 。 是thị 故cố 但đãn 標tiêu 起khởi 信tín 。 論luận 謂vị 教giáo 者giả 。 即tức 聖thánh 人nhân 被bị 下hạ 之chi 言ngôn 。 教giáo 愚ngu 成thành 智trí 教giáo 凡phàm 為vi 聖thánh 故cố 。 論luận 者giả 。 議nghị 論luận 也dã 。 謂vị 假giả 立lập 賓tân 主chủ 自tự 問vấn 自tự 答đáp 。 循tuần 環hoàn 研nghiên 覈# 。 究cứu 暢sướng 真chân 宗tông 。 商thương 議nghị 論luận 量lượng 。 如như 上thượng 法pháp 義nghĩa 。 教giáo 誡giới 學học 徒đồ 也dã 。 然nhiên 論luận 有hữu 宗tông 釋thích 之chi 異dị 。 此thử 宗tông 論luận 也dã 。 謂vị 馬Mã 鳴Minh 大Đại 士Sĩ 。 宗tông 法pháp 華hoa 涅Niết 槃Bàn 楞lăng 伽già 思tư 益ích 等đẳng 百bách 餘dư 部bộ 。 實thật 教giáo 大Đại 乘Thừa 之chi 所sở 造tạo 故cố 。 實thật 謂vị 義nghĩa 豐phong 文văn 約ước 。 無vô 法pháp 不bất 收thu 。 故cố 下hạ 文văn 云vân 。 如như 是thị 此thử 論luận 為vi 欲dục 總tổng 攝nhiếp 如Như 來Lai 廣quảng 大đại 深thâm 法Pháp 無vô 邊biên 義nghĩa 故cố 。 應ưng 說thuyết 此thử 論luận 。 又hựu 云vân 。 如như 是thị 摩Ma 訶Ha 衍Diên 。 諸chư 佛Phật 祕bí 藏tạng 。 我ngã 已dĩ 總tổng 說thuyết 。 又hựu 云vân 。 諸chư 佛Phật 甚thậm 深thâm 廣quảng 大đại 義nghĩa 。 我ngã 今kim 隨tùy 順thuận 總tổng 持trì 說thuyết 等đẳng 。 然nhiên 此thử 論luận 文văn 是thị 證chứng 真chân 大Đại 士Sĩ 。 後hậu 得đắc 智trí 中trung 宗tông 經kinh 所sở 造tạo 。 後hậu 人nhân 不bất 思tư 綆# 短đoản 。 卻khước 謂vị 泉tuyền 枯khô 。 往vãng 往vãng 謗báng 之chi 言ngôn 非phi 圓viên 實thật 。 下hạ 文văn 勸khuyến 信tín 非phi 不bất 殷ân 勤cần 。 聞văn 思tư 修tu 益ích 備bị 彰chương 功công 利lợi 。 不bất 信tín 毀hủy 謗báng 受thọ 苦khổ 彌di 劫kiếp 。 豈khởi 不bất 勉miễn 哉tai 。 如như 上thượng 五ngũ 字tự 。 即tức 法pháp 喻dụ 因nhân 果quả 。 解giải 行hành 理lý 智trí 能năng 化hóa 所sở 化hóa 。 能năng 詮thuyên 所sở 詮thuyên 。 無vô 不bất 具cụ 足túc 。 括quát 盡tận 一nhất 論luận 以dĩ 立lập 此thử 名danh 也dã 。 疏sớ/sơ 者giả 。 疎sơ 也dã 。 決quyết 也dã 。 謂vị 疎sơ 理lý 法pháp 義nghĩa 旨chỉ 趣thú 。 決quyết 擇trạch 文văn 言ngôn 章chương 句cú 。 令linh 悉tất 通thông 暢sướng 也dã 。 然nhiên 上thượng 大đại 等đẳng 六lục 字tự 。 約ước 六lục 釋thích 分phân 別biệt 。 總tổng 成thành 五ngũ 對đối 。 一nhất 能năng 乘thừa 所sở 乘thừa 對đối 。 謂vị 人nhân 為vi 能năng 乘thừa 。 大đại 為vi 所sở 乘thừa 。 所sở 乘thừa 即tức 大đại 。 能năng 乘thừa 之chi 大đại 大đại 之chi 乘thừa 故cố 。 持trì 業nghiệp 依y 士sĩ 依y 主chủ 三tam 釋thích 兼kiêm 通thông 。 二nhị 能năng 起khởi 所sở 起khởi 對đối 。 謂vị 大Đại 乘Thừa 為vi 能năng 起khởi 。 信tín 為vi 所sở 起khởi 。 即tức 大Đại 乘Thừa 之chi 起khởi 信tín 。 依y 主chủ 釋thích 。 三tam 能năng 信tín 所sở 信tín 對đối 。 謂vị 信tín 為vi 能năng 信tín 。 大Đại 乘Thừa 為vi 所sở 信tín 。 所sở 信tín 即tức 大Đại 乘Thừa 。 大Đại 乘Thừa 之chi 能năng 信tín 。 持trì 業nghiệp 依y 主chủ 二nhị 釋thích 。 四tứ 所sở 詮thuyên 能năng 詮thuyên 對đối 。 謂vị 大Đại 乘Thừa 起khởi 信tín 為vi 所sở 詮thuyên 。 論luận 為vi 能năng 詮thuyên 。 五ngũ 能năng 釋thích 所sở 釋thích 對đối 。 謂vị 疏sớ/sơ 為vi 能năng 釋thích 。 上thượng 五ngũ 為vi 所sở 釋thích 。 二nhị 皆giai 依y 主chủ 。 并tinh 者giả 。 兼kiêm 共cộng 及cập 也dã 。 序tự 者giả 。 敘tự 也dã 。 謂vị 敘tự 述thuật 一nhất 論luận 之chi 大đại 意ý 故cố 。 又hựu 訓huấn 緒tự 也dã 。 此thử 文văn 即tức 製chế 疏sớ/sơ 入nhập 作tác 之chi 端đoan 緒tự 故cố 。

二nhị 述thuật 注chú 人nhân 名danh 。 西tây 太thái 原nguyên 寺tự 者giả 。 即tức 長trường/trưởng 安an 崇sùng 福phước 寺tự 也dã 。 以dĩ 天thiên 下hạ 有hữu 五ngũ 寺tự 。 俱câu 名danh 太thái 原nguyên 。 為vi 揀giản 餘dư 四tứ 故cố 言ngôn 西tây 也dã 。 東đông 即tức 揚dương 州châu 。 南nam 即tức 荊kinh 南nam 府phủ 。 西tây 即tức 長trường/trưởng 安an 。 北bắc 即tức 太thái 原nguyên (# 亦diệc 名danh 崇sùng 福phước )# 中trung 即tức 東đông 都đô (# 今kim 之chi 福phước 先tiên )# 俱câu 稱xưng 太thái 原nguyên 者giả 。 以dĩ 則tắc 天thiên 生sanh 于vu 太thái 原nguyên 。 此thử 既ký 皆giai 彼bỉ 捨xả 宅trạch 所sở 置trí 。 為vi 敬kính 生sanh 處xứ 故cố 以dĩ 為vi 名danh 。 沙Sa 門Môn 者giả 。 釋thích 眾chúng 之chi 通thông 號hiệu 。 此thử 云vân 勤cần 息tức 。 謂vị 勤cần 修tu 戒giới 定định 慧tuệ 。 息tức 滅diệt 惑hoặc 業nghiệp 苦khổ 故cố 受thọ 斯tư 稱xưng 。 法Pháp 藏tạng 者giả 。 俗tục 姓tánh 康khang 氏thị 。 華hoa 嚴nghiêm 第đệ 三tam 祖tổ 。 勅sắc 諡thụy 賢hiền 首thủ 大đại 師sư 。 德đức 業nghiệp 恢khôi 隆long 廣quảng 如như 傳truyền 錄lục 。 述thuật 者giả 。 明minh 非phi 造tạo 作tác 也dã 。 如như 仲trọng 尼ni 云vân 。 述thuật 而nhi 不bất 作tác 。 信tín 而nhi 好hảo/hiếu 古cổ 。 明minh 己kỷ 勞lao 謙khiêm 故cố 云vân 述thuật 也dã 。 草thảo 堂đường 寺tự 名danh 。 在tại 終chung 南nam 山sơn 。 宗tông 密mật 者giả 。 姓tánh 何hà 氏thị 。 諡thụy 為vi 定định 慧tuệ 禪thiền 師sư 。 是thị 乃nãi 學học 窮cùng 內nội 外ngoại 道đạo 映ánh 古cổ 今kim 。 盛thịnh 德đức 大đại 業nghiệp 備bị 所sở 聞văn 見kiến 。 先tiên 以dĩ 論luận 疏sớ/sơ 二nhị 本bổn 別biệt 行hành 。 致trí 其kỳ 學học 者giả 不bất 能năng 周chu 覽lãm 。 既ký 成thành 互hỗ 闕khuyết 功công 進tiến 難nạn/nan 前tiền 。 今kim 列liệt 疏sớ/sơ 文văn 以dĩ 就tựu 於ư 論luận 。 既ký 論luận 下hạ 有hữu 疏sớ/sơ 論luận 上thượng 有hữu 科khoa 。 文văn 義nghĩa 昭chiêu 然nhiên 章chương 段đoạn 備bị 矣hĩ 。 學học 者giả 披phi 釋thích 。 得đắc 不bất 荷hà 其kỳ 優ưu 賜tứ 乎hồ 。

序tự 文văn 二nhị 。 初sơ 總tổng 敘tự 宗tông 旨chỉ 二nhị 。 初sơ 序tự 論luận 之chi 大đại 意ý 。 文văn 四tứ 段đoạn 。 所sở 以dĩ 列liệt 此thử 四tứ 者giả 。 蓋cái 敘tự 一nhất 論luận 之chi 意ý 。 論luận 之chi 大đại 意ý 。 莫mạc 越việt 於ư 斯tư 。 從tùng 始thỉ 至chí 末mạt 攝nhiếp 無vô 不bất 盡tận 。 今kim 初sơ 四tứ 句cú 明minh 一nhất 心tâm 法pháp 立lập 義nghĩa 。 文văn 云vân 。 所sở 言ngôn 法pháp 者giả 。 謂vị 眾chúng 生sanh 心tâm 。 是thị 心tâm 則tắc 攝nhiếp 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 出xuất 世thế 間gian 法Pháp 。 依y 於ư 此thử 心tâm 顯hiển 示thị 。 摩Ma 訶Ha 衍Diên 義nghĩa 。 解giải 釋thích 文văn 云vân 。 顯hiển 示thị 正chánh 義nghĩa 者giả 。 依y 一nhất 心tâm 法pháp 有hữu 二nhị 種chủng 門môn 。 乃nãi 至chí 二nhị 門môn 不bất 相tương 捨xả 離ly 等đẳng 。 今kim 此thử 敘tự 之chi 也dã 。 言ngôn 夫phu 者giả 。 發phát 語ngữ 之chi 詞từ 也dã 。 如như 云vân 夫phu 孝hiếu 德đức 之chi 本bổn 教giáo 。 之chi 所sở 由do 生sanh 。 又hựu 云vân 。 夫phu 易dị 廣quảng 矣hĩ 。 大đại 矣hĩ 。 或hoặc 句cú 中trung 句cú 下hạ 皆giai 語ngữ 詞từ 也dã 。 真chân 心tâm 二nhị 字tự 正chánh 指chỉ 法pháp 體thể 。 真chân 謂vị 真chân 實thật 揀giản 非phi 偽ngụy 妄vọng 。 心tâm 謂vị 靈linh 鑒giám 要yếu 妙diệu 中trung 實thật 。 凡phàm 言ngôn 於ư 心tâm 。 然nhiên 有hữu 其kỳ 四tứ 。 一nhất 者giả 梵Phạn 語ngữ 訖ngật 利lợi 馱đà 耶da 。 此thử 云vân 肉nhục 團đoàn 心tâm 。 則tắc 人nhân 之chi 心tâm 藏tạng 也dã 。 其kỳ 色sắc 赤xích 形hình 如như 蓮liên 華hoa 。 上thượng 有hữu 七thất 葉diệp 。 色sắc 法pháp 所sở 攝nhiếp 。 二nhị 者giả 質chất 多đa 此thử 云vân 集tập 起khởi 。 即tức 第đệ 八bát 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 以dĩ 能năng 集tập 諸chư 種chủng 子tử 起khởi 現hiện 行hành 故cố 。 三tam 者giả 緣duyên 慮lự 心tâm 。 此thử 通thông 八bát 識thức 心tâm 王vương 。 以dĩ 各các 能năng 緣duyên 慮lự 自tự 分phần/phân 境cảnh 故cố 。 四tứ 者giả 乾can/kiền/càn 栗lật 馱đà 此thử 云vân 堅kiên 實thật 心tâm 。 謂vị 如Như 來Lai 藏tạng 自tự 性tánh 清thanh 淨tịnh 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 心tâm 也dã 。 今kim 所sở 明minh 者giả 。 正chánh 是thị 此thử 爾nhĩ 。 所sở 言ngôn 真chân 者giả 。 揀giản 餘dư 心tâm 故cố 。 若nhược 稱xưng 實thật 言ngôn 之chi 。 但đãn 是thị 一nhất 心tâm 貫quán 於ư 真chân 妄vọng 。 以dĩ 論luận 標tiêu 立lập 為vi 大Đại 乘Thừa 法Pháp 體thể 。 即tức 總tổng 相tương/tướng 心tâm 也dã 。 於ư 一nhất 心tâm 中trung 。 方phương 開khai 二nhị 門môn 。 今kim 雖tuy 云vân 真chân 。 乃nãi 是thị 以dĩ 別biệt 顯hiển 總tổng 。 此thử 心tâm 若nhược 在tại 初sơ 門môn 但đãn 名danh 真Chân 如Như 。 若nhược 在tại 後hậu 門môn 但đãn 名danh 本bổn 覺giác 。 應ưng 知tri 真chân 心tâm 是thị 總tổng 。 真Chân 如Như 是thị 別biệt 。 寥liêu 謂vị 空không 寂tịch 。 廓khuếch 謂vị 曠khoáng 大đại 。 空không 即tức 中trung 無vô 妄vọng 染nhiễm 。 寂tịch 乃nãi 其kỳ 性tánh 湛trạm 然nhiên 。 曠khoáng 謂vị 德đức 用dụng 無vô 邊biên 。 大đại 則tắc 體thể 周chu 法Pháp 界Giới 。 故cố 下hạ 文văn 云vân 。 從tùng 本bổn 已dĩ 來lai 。 一nhất 切thiết 染nhiễm 法pháp 。 不bất 相tương 應ứng 故cố 。 此thử 心tâm 之chi 空không 義nghĩa 也dã 。 又hựu 經Kinh 云vân 。 妙diệu 覺giác 湛trạm 然nhiên 。 周chu 遍biến 法Pháp 界Giới 。 斯tư 寂tịch 義nghĩa 也dã 。 又hựu 經Kinh 云vân 。 覺giác 性tánh 遍biến 滿mãn 。 圓viên 無vô 際tế 故cố 。 當đương 知tri 六lục 根căn 。 遍biến 滿mãn 法Pháp 界Giới 。 乃nãi 至chí 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 。 陀đà 羅la 尼ni 門môn 。 遍biến 滿mãn 法Pháp 界Giới 。 斯tư 曠khoáng 義nghĩa 也dã 。 又hựu 下hạ 論luận 云vân 。 是thị 一nhất 法Pháp 界Giới 大đại 總tổng 相tương/tướng 法Pháp 門môn 。 體thể 等đẳng 則tắc 大đại 義nghĩa 也dã 。 既ký 而nhi 清thanh 淨tịnh 本bổn 然nhiên 。 周chu 遍biến 法Pháp 界Giới 。 湛trạm 然nhiên 常thường 住trụ 。 妙diệu 德đức 無vô 邊biên 。 由do 是thị 乃nãi 云vân 。 真chân 心tâm 寥liêu 廓khuếch 故cố 。 華hoa 嚴nghiêm 疏sớ/sơ 云vân 。 寂tịch 寥liêu 虛hư 曠khoáng 冲# 深thâm 包bao 博bác 。 總tổng 該cai 萬vạn 有hữu 。 即tức 是thị 一nhất 心tâm 也dã 。 問vấn 太thái 虛hư 空không 界giới 亦diệc 空không 寂tịch 亦diệc 曠khoáng 大đại 。 與dữ 心tâm 何hà 異dị 。 答đáp 太thái 虛hư 則tắc 以dĩ 無vô 為vi 體thể 故cố 云vân 空không 。 一nhất 向hướng 凝ngưng 然nhiên 故cố 云vân 寂tịch 。 闕khuyết 其kỳ 德đức 用dụng 曠khoáng 義nghĩa 不bất 成thành 。 為vi 心tâm 所sở 包bao 大đại 義nghĩa 無vô 準chuẩn 。 豈khởi 同đồng 真chân 心tâm 彌di 滿mãn 清thanh 淨tịnh 。 中trung 不bất 容dung 他tha 。 德đức 用dụng 無vô 邊biên 性tánh 起khởi 為vi 相tương/tướng 。 冲# 虛hư 妙diệu 粹túy 炳bỉnh 煥hoán 靈linh 明minh 。 越việt 彼bỉ 太thái 虛hư 方phương 之chi 海hải 印ấn 也dã 。 此thử 上thượng 則tắc 顯hiển 心tâm 之chi 德đức 相tương/tướng 也dã 。 絕tuyệt 言ngôn 下hạ 明minh 心tâm 之chi 離ly 過quá 。 絕tuyệt 謂vị 斷đoạn 絕tuyệt 於ư 辭từ 也dã 。 言ngôn 謂vị 語ngữ 言ngôn 。 即tức 聞văn 慧tuệ 境cảnh 。 象tượng 謂vị 似tự 像tượng 屬thuộc 於ư 義nghĩa 也dã 。 即tức 思tư 慧tuệ 境cảnh 故cố 。 繫hệ 辭từ 云vân 。 聖thánh 人nhân 有hữu 以dĩ 見kiến 天thiên 下hạ 之chi 賾trách 。 而nhi 擬nghĩ 諸chư 形hình 容dung 象tượng 其kỳ 物vật 宜nghi 。 是thị 故cố 謂vị 之chi 象tượng 。 筌thuyên 是thị 捕bộ 魚ngư 之chi 器khí 。 罤# 即tức 網võng 兔thố 之chi 具cụ 。 此thử 二nhị 即tức 言ngôn 象tượng 喻dụ 也dã 。 今kim 顯hiển 真chân 心tâm 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 言ngôn 語ngữ 道đạo 斷đoạn 。 心tâm 行hành 處xứ 滅diệt 。 故cố 云vân 絕tuyệt 也dã 。 謂vị 心tâm 體thể 離ly 言ngôn 非phi 可khả 以dĩ 言ngôn 語ngữ 取thủ 。 心tâm 體thể 離ly 念niệm 不bất 可khả 以dĩ 識thức 情tình 求cầu 。 口khẩu 談đàm 詞từ 喪táng 心tâm 緣duyên 慮lự 亡vong 。 故cố 下hạ 文văn 云vân 。 從tùng 本bổn 已dĩ 來lai 。 離ly 言ngôn 說thuyết 相tương/tướng 。 離ly 心tâm 緣duyên 相tương/tướng 。 又hựu 云vân 。 非phi 色sắc 非phi 心tâm 。 非phi 智trí 非phi 識thức 。 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 畢tất 竟cánh 不bất 可khả 說thuyết 相tướng 等đẳng 。 皆giai 明minh 心tâm 離ly 過quá 也dã 。 筌thuyên 罤# 喻dụ 言ngôn 象tượng 者giả 。 罤# 能năng 網võng 兔thố 。 喻dụ 言ngôn 能năng 取thủ 象tượng 。 筌thuyên 能năng 捕bộ 魚ngư 。 喻dụ 象tượng 能năng 取thủ 意ý 。 今kim 法pháp 喻dụ 雙song 舉cử 者giả 。 為vi 成thành 文văn 故cố 。 然nhiên 筌thuyên 罤# 之chi 語ngữ 。 是thị 周chu 易dị 略lược 例lệ 正chánh 文văn 故cố 。 彼bỉ 文văn 云vân 。 言ngôn 生sanh 於ư 象tượng 故cố 可khả 尋tầm 言ngôn 以dĩ 觀quán 象tượng 。 象tượng 生sanh 於ư 意ý 故cố 可khả 尋tầm 象tượng 以dĩ 觀quán 意ý 。 意ý 以dĩ 象tượng 盡tận 象tượng 以dĩ 言ngôn 著trước 。 故cố 得đắc 意ý 忘vong 象tượng 得đắc 象tượng 忘vong 言ngôn 。 猶do 罤# 者giả 。 所sở 以dĩ 在tại 兔thố 。 得đắc 兔thố 而nhi 忘vong 罤# 。 筌thuyên 者giả 所sở 以dĩ 在tại 魚ngư 。 得đắc 魚ngư 而nhi 忘vong 筌thuyên 。 然nhiên 則tắc 言ngôn 者giả 。 象tượng 之chi 罤# 也dã 。 象tượng 者giả 。 意ý 之chi 筌thuyên 也dã 。 存tồn 言ngôn 者giả 非phi 得đắc 象tượng 。 存tồn 象tượng 者giả 非phi 得đắc 意ý 。 象tượng 生sanh 於ư 意ý 而nhi 存tồn 象tượng 焉yên 。 則tắc 所sở 存tồn 者giả 乃nãi 非phi 其kỳ 象tượng 也dã 。 言ngôn 生sanh 於ư 象tượng 而nhi 存tồn 言ngôn 焉yên 。 則tắc 所sở 存tồn 者giả 乃nãi 非phi 其kỳ 言ngôn 也dã 。 然nhiên 易dị 中trung 舉cử 此thử 明minh 尋tầm 言ngôn 得đắc 象tượng 。 尋tầm 象tượng 得đắc 意ý 。 得đắc 意ý 須tu 忘vong 象tượng 。 得đắc 象tượng 須tu 忘vong 言ngôn 。 苟cẩu 不bất 能năng 忘vong 皆giai 非phi 得đắc 旨chỉ 。 此thử 乃nãi 約ước 人nhân 以dĩ 明minh 勸khuyến 人nhân 捨xả 筌thuyên 。 今kim 文văn 但đãn 約ước 本bổn 性tánh 。 直trực 就tựu 法pháp 體thể 說thuyết 離ly 言ngôn 象tượng 。 非phi 約ước 勸khuyến 修tu 。 雖tuy 借tá 彼bỉ 文văn 不bất 同đồng 彼bỉ 意ý 。 苟cẩu 欲dục 強cưỡng 說thuyết 於ư 字tự 來lai 由do 。 恐khủng 乖quai 文văn 旨chỉ 。 冲# 漠mạc 下hạ 別biệt 約ước 橫hoạnh/hoành 竪thụ 。 以dĩ 顯hiển 心tâm 之chi 德đức 相tương/tướng 。 冲# 謂vị 深thâm 也dã 。 此thử 明minh 心tâm 之chi 體thể 性tánh 。 竪thụ 窮cùng 三tam 際tế 而nhi 洞đỗng 然nhiên 無vô 底để 。 故cố 經Kinh 云vân 。 甚thậm 深thâm 法Pháp 性tánh 。 諸chư 佛Phật 行hành 處xứ 。 又hựu 云vân 。 幽u 邃thúy 深thâm 遠viễn 等đẳng 。 漠mạc 謂vị 沙sa 漠mạc 。 此thử 顯hiển 心tâm 之chi 德đức 相tương/tướng 。 橫hoạnh/hoành 遍biến 十thập 方phương 而nhi 曠khoáng 然nhiên 無vô 邊biên 。 故cố 經Kinh 云vân 。 覺giác 遍biến 十thập 方phương 界giới 。 本bổn 性tánh 圓viên 滿mãn 故cố 。 此thử 乃nãi 窮cùng 三tam 際tế 而nhi 三tam 際tế 不bất 遷thiên 。 遍biến 十thập 方phương 而nhi 十thập 方phương 無vô 外ngoại 。 又hựu 冲# 謂vị 剛cang 柔nhu 得đắc 所sở 。 漠mạc 謂vị 名danh 目mục 難nan 及cập 。 以dĩ 此thử 心tâm 性tánh 雖tuy 體thể 離ly 相tương/tướng 。 而nhi 隨tùy 緣duyên 成thành 事sự 。 雖tuy 隨tùy 緣duyên 起khởi 而nhi 本bổn 性tánh 不bất 變biến 。 此thử 隨tùy 緣duyên 不bất 變biến 之chi 體thể 。 不bất 可khả 以dĩ 智trí 知tri 。 識thức 識thức 名danh 言ngôn 名danh 目mục 。 故cố 云vân 漠mạc 也dã 。 經Kinh 云vân 。 不bất 染nhiễm 而nhi 染nhiễm 。 難nan 可khả 了liễu 知tri 。 染nhiễm 而nhi 不bất 染nhiễm 。 難nan 可khả 了liễu 知tri 。 希hy 謂vị 無vô 聲thanh 。 夷di 謂vị 無vô 色sắc 。 老lão 子tử 云vân 。 聽thính 之chi 不bất 聞văn 曰viết 希hy 。 視thị 之chi 不bất 見kiến 曰viết 夷di 。 此thử 乃nãi 重trọng/trùng 顯hiển 深thâm 廣quảng 之chi 相tướng 。 深thâm 故cố 聽thính 之chi 不bất 聞văn 。 廣quảng 故cố 視thị 之chi 不bất 見kiến 。 謂vị 此thử 心tâm 體thể 唯duy 證chứng 相tương 應ứng 。 非phi 是thị 見kiến 聞văn 之chi 所sở 及cập 。 故cố 忘vong 境cảnh 等đẳng 者giả 。 此thử 亦diệc 顯hiển 心tâm 離ly 過quá 。 忘vong 謂vị 於ư 法pháp 不bất 記ký 。 斯tư 亦diệc 絕tuyệt 無vô 之chi 義nghĩa 。 境cảnh 謂vị 所sở 證chứng 之chi 理lý 。 智trí 謂vị 能năng 證chứng 之chi 心tâm 。 凡phàm 言ngôn 境cảnh 智trí 能năng 所sở 者giả 。 蓋cái 約ước 反phản 迷mê 從tùng 悟ngộ 。 對đối 染nhiễm 說thuyết 淨tịnh 。 皆giai 屬thuộc 生sanh 滅diệt 。 今kim 此thử 顯hiển 示thị 非phi 染nhiễm 淨tịnh 之chi 一nhất 心tâm 。 絕tuyệt 迷mê 悟ngộ 之chi 極cực 致trí 。 尚thượng 不bất 可khả 立lập 真chân 妄vọng 之chi 名danh 。 豈khởi 存tồn 乎hồ 能năng 所sở 境cảnh 智trí 。 故cố 楞lăng 伽già 云vân 。 無vô 有hữu 佛Phật 涅Niết 槃Bàn 。 亦diệc 無vô 涅Niết 槃Bàn 佛Phật 。 遠viễn 離ly 覺giác 所sở 覺giác 。 又hựu 圓viên 覺giác 云vân 。 覺giác 所sở 覺giác 者giả 。 不bất 離ly 塵trần 故cố 。 以dĩ 一nhất 心tâm 之chi 體thể 絕tuyệt 凡phàm 聖thánh 亡vong 因nhân 果quả 。 離ly 性tánh 離ly 相tướng 。 不bất 有hữu 不bất 無vô 。 焉yên 可khả 更cánh 言ngôn 境cảnh 智trí 能năng 所sở 。 故cố 云vân 忘vong 也dã 。 楞lăng 嚴nghiêm 云vân 。 性tánh 真chân 常thường 中trung 。 求cầu 於ư 去khứ 來lai 。 迷mê 悟ngộ 生sanh 死tử 。 了liễu 無vô 所sở 得đắc 。 斯tư 之chi 謂vị 歟# 。

非phi 生sanh 滅diệt 下hạ 二nhị 顯hiển 真Chân 如Như 門môn 。 前tiền 門môn 但đãn 約ước 絕tuyệt 待đãi 亡vong 詮thuyên 旨chỉ 離ly 性tánh 相tướng 故cố 。 云vân 寥liêu 廓khuếch 冲# 漠mạc 等đẳng 。 今kim 門môn 約ước 對đối 生sanh 滅diệt 顯hiển 不bất 生sanh 滅diệt 。 待đãi 妄vọng 立lập 真chân 故cố 云vân 真Chân 如Như 門môn 。 即tức 下hạ 立lập 義nghĩa 文văn 云vân 。 是thị 心tâm 真Chân 如Như 相tương/tướng 即tức 示thị 摩ma 訶ha 衍diễn 體thể 。 故cố 解giải 釋thích 文văn 云vân 。 心tâm 真Chân 如Như 者giả 。 即tức 一nhất 法Pháp 界Giới 大đại 總tổng 相tương/tướng 法Pháp 門môn 體thể 。 所sở 謂vị 心tâm 性tánh 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 乃nãi 至chí 云vân 。 以dĩ 離ly 念niệm 境cảnh 界giới 唯duy 證chứng 相tương 應ứng 故cố 。 今kim 疏sớ/sơ 敘tự 彼bỉ 故cố 云vân 。 非phi 生sanh 滅diệt 等đẳng 。 非phi 無vô 也dã 。 不phủ 也dã 。 然nhiên 生sanh 滅diệt 與dữ 不bất 生sanh 滅diệt 。 須tu 約ước 三tam 性tánh 分phân 別biệt 。 且thả 約ước 三tam 性tánh 自tự 相tương/tướng 說thuyết 者giả 。 謂vị 遍biến 計kế 妄vọng 法pháp 一nhất 向hướng 生sanh 滅diệt 。 圓viên 成thành 實thật 性tánh 一nhất 向hướng 不bất 生sanh 滅diệt 。 依y 他tha 假giả 法pháp 相tướng 同đồng 遍biến 計kế 似tự 生sanh 似tự 滅diệt 。 性tánh 是thị 圓viên 成thành 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 若nhược 稱xưng 實thật 言ngôn 之chi 。 則tắc 三tam 性tánh 皆giai 無vô 生sanh 滅diệt 。 雖tuy 然nhiên 且thả 無vô 義nghĩa 不bất 同đồng 。 何hà 則tắc 謂vị 遍biến 計kế 即tức 無vô 法pháp 可khả 生sanh 無vô 法pháp 可khả 滅diệt 。 如như 繩thằng 上thượng 蛇xà 。 依y 他tha 乃nãi 即tức 生sanh 無vô 生sanh 即tức 滅diệt 無vô 滅diệt 。 如như 麻ma 上thượng 繩thằng 。 圓viên 成thành 即tức 中trung 。 無vô 前tiền 二nhị 生sanh 滅diệt 之chi 法pháp 。 如như 麻ma 上thượng 無vô 繩thằng 無vô 蛇xà 。 唯duy 識thức 頌tụng 云vân 。 初sơ 即tức 相tương/tướng 無vô 性tánh 。 次thứ 無vô 自tự 然nhiên 性tánh 。 後hậu 由do 遠viễn 離ly 。 前tiền 所sở 執chấp 我ngã 法pháp 性tánh 圓viên 成thành 實thật 性tánh 。 即tức 是thị 真Chân 如Như 。 故cố 云vân 非phi 。 生sanh 滅diệt 也dã 。 然nhiên 此thử 但đãn 明minh 圓viên 成thành 當đương 體thể 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 亦diệc 不bất 和hòa 會hội 泯mẫn 於ư 。 生sanh 滅diệt 之chi 法pháp 。 故cố 圓viên 覺giác 云vân 。 如Như 來Lai 寂tịch 滅diệt 性tánh 。 未vị 曾tằng 有hữu 始thỉ 終chung 。 故cố 下hạ 文văn 云vân 。 所sở 謂vị 心tâm 性tánh 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 又hựu 云vân 。 非phi 前tiền 際tế 生sanh 非phi 後hậu 際tế 滅diệt 。 畢tất 竟cánh 恆hằng 常thường 等đẳng 。 此thử 即tức 顯hiển 真chân 心tâm 不bất 變biến 也dã 。 四tứ 相tương/tướng 等đẳng 者giả 。 四tứ 相tương/tướng 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 微vi 細tế 四tứ 相tương/tướng 。 謂vị 一nhất 剎sát 那na 有hữu 九cửu 百bách 生sanh 滅diệt 。 但đãn 是thị 有hữu 為vi 皆giai 為vi 所sở 遷thiên 。 即tức 生sanh 住trụ 異dị 滅diệt 也dã 。 二nhị 果quả 報báo 四tứ 相tương/tướng 。 即tức 生sanh 老lão 病bệnh 死tử 。 涅Niết 槃Bàn 經kinh 中trung 名danh 為vi 四tứ 山sơn 。 如như 彼bỉ 經Kinh 云vân 。 有hữu 四tứ 大đại 山sơn 。 從tùng 四tứ 方phương 來lai 。 欲dục 害hại 人nhân 民dân 。 當đương 有hữu 何hà 計kế 而nhi 能năng 免miễn 彼bỉ 。 波Ba 斯Tư 匿Nặc 言ngôn 。 設thiết 有hữu 此thử 來lai 。 無vô 逃đào 避tị 處xứ 。 唯duy 當đương 專chuyên 念niệm 。 持trì 戒giới 布bố 施thí 。 佛Phật 讚tán 善thiện 哉tai 。 我ngã 說thuyết 四tứ 山sơn 。 即tức 是thị 眾chúng 生sanh 。 生sanh 老lão 病bệnh 死tử 。 常thường 來lai 切thiết 人nhân 等đẳng 。 三tam 一nhất 期kỳ 四tứ 相tương/tướng 。 謂vị 始thỉ 從tùng 迷mê 真chân 終chung 至chí 造tạo 業nghiệp 。 八bát 相tương 生sanh 滅diệt 通thông 束thúc 為vi 四tứ 。 謂vị 生sanh 相tương/tướng 有hữu 一nhất 。 住trụ 相tương/tướng 有hữu 四tứ 。 異dị 相tướng 有hữu 二nhị 。 滅diệt 相tương/tướng 有hữu 一nhất 。 若nhược 反phản 迷mê 斷đoạn 時thời 。 始thỉ 從tùng 初sơ 信tín 止chỉ 滅diệt 相tương/tướng 。 終chung 至chí 十Thập 地Địa 斷đoạn 生sanh 相tương/tướng 。 如như 下hạ 具cụ 明minh 。 今kim 言ngôn 不bất 遷thiên 者giả 。 即tức 微vi 細tế 四tứ 相tương/tướng 兼kiêm 於ư 餘dư 二nhị 。 以dĩ 四tứ 相tương/tướng 但đãn 遷thiên 。 有hữu 為vi 之chi 法pháp 。 心tâm 是thị 無vô 為vi 非phi 所sở 作tác 性tánh 故cố 。 不bất 能năng 遷thiên 。 文văn 中trung 略lược 舉cử 初sơ 後hậu 以dĩ 攝nhiếp 中trung 間gian 。 故cố 云vân 非phi 生sanh 滅diệt 也dã 。 無vô 去khứ 來lai 者giả 。 謂vị 此thử 真chân 心tâm 不bất 向hướng 前tiền 際tế 去khứ 。 不bất 從tùng 後hậu 際tế 來lai 。 亦diệc 不bất 現hiện 在tại 住trụ 。 現hiện 在tại 住trụ 者giả 。 即tức 是thị 諸chư 有hữu 為vi 法pháp 故cố 。 成thành 唯duy 識thức 云vân 。 住trụ 表biểu 此thử 法pháp 暫tạm 有hữu 用dụng 。 今kim 不bất 同đồng 彼bỉ 。 故cố 云vân 無vô 也dã 。 三tam 際tế 等đẳng 者giả 。 際tế 時thời 限hạn 也dã 。 莫mạc 無vô 也dã 。 易dị 謂vị 變biến 改cải 三tam 際tế 。 雖tuy 是thị 能năng 易dị 之chi 法pháp 。 但đãn 能năng 遷thiên 變biến 有hữu 為vi 。 令linh 其kỳ 改cải 易dị 心tâm 。 非phi 有hữu 為vi 故cố 。 不bất 能năng 易dị 。 淨tịnh 名danh 云vân 。 但đãn 以dĩ 文văn 字tự 數số 故cố 。 說thuyết 有hữu 三tam 世thế 。 非phi 謂vị 菩Bồ 提Đề 。 有hữu 去khứ 來lai 今kim 。

但đãn 以dĩ 下hạ 三tam 敘tự 生sanh 滅diệt 門môn 。 即tức 下hạ 立lập 義nghĩa 。 文văn 云vân 。 是thị 心tâm 生sanh 滅diệt 因nhân 緣duyên 。 相tương/tướng 能năng 示thị 摩ma 訶ha 衍diễn 自tự 體thể 相tướng 用dụng 故cố 。 解giải 釋thích 文văn 云vân 。 心tâm 生sanh 滅diệt 者giả 。 依y 如Như 來Lai 藏tạng 。 有hữu 生sanh 滅diệt 心tâm 。 所sở 謂vị 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 與dữ 生sanh 滅diệt 和hòa 合hợp 乃nãi 至chí 此thử 非phi 心tâm 識thức 分phân 別biệt 能năng 知tri 。 以dĩ 真Chân 如Như 自tự 在tại 用dụng 義nghĩa 故cố 。 今kim 敘tự 之chi 也dã 。 文văn 有hữu 四tứ 句cú 。 於ư 中trung 上thượng 句cú 標tiêu 生sanh 滅diệt 。 所sở 以dĩ 餘dư 句cú 釋thích 生sanh 滅diệt 相tương/tướng 。 初sơ 句cú 言ngôn 但đãn 者giả 。 詞từ 也dã 。 以dĩ 由do 也dã 。 此thử 性tánh 雖tuy 寂tịch 寥liêu 虛hư 曠khoáng 冲# 深thâm 包bao 博bác 。 非phi 生sanh 非phi 滅diệt 。 不bất 垢cấu 不bất 淨tịnh 。 然nhiên 不bất 住trụ 此thử 一nhất 向hướng 寂tịch 滅diệt 。 非phi 染nhiễm 淨tịnh 中trung 而nhi 隨tùy 彼bỉ 能năng 熏huân 。 成thành 一nhất 切thiết 法pháp 。 隨tùy 染nhiễm 即tức 九cửu 相tương 生sanh 滅diệt 。 隨tùy 淨tịnh 即tức 三tam 乘thừa 聖thánh 道Đạo 。 皆giai 由do 真Chân 如Như 。 以dĩ 無vô 住trụ 為vi 其kỳ 種chủng 性tánh 。 亦diệc 由do 性tánh 是thị 無vô 住trụ 故cố 。 能năng 然nhiên 也dã 。 淨tịnh 名danh 云vân 。 從tùng 無vô 住trụ 本bổn 。 立lập 一nhất 切thiết 法pháp 。 楞lăng 嚴nghiêm 云vân 。 本bổn 此thử 無vô 住trụ 。 以dĩ 立lập 世thế 界giới 。 及cập 諸chư 眾chúng 生sanh 。 非phi 同đồng 他tha 宗tông 明minh 真Chân 如Như 體thể 。 一nhất 向hướng 堅kiên 密mật 猶do 如như 玉ngọc 石thạch 。 不bất 受thọ 熏huân 習tập 不bất 能năng 隨tùy 緣duyên 。 但đãn 說thuyết 賴lại 耶da 為vi 染nhiễm 淨tịnh 本bổn 。 受thọ 熏huân 持trì 種chủng 也dã 。 隨tùy 派phái 下hạ 喻dụ 明minh 也dã 。 水thủy 分phần/phân 流lưu 謂vị 之chi 派phái 。 路lộ 分phần/phân 徑kính 謂vị 之chi 岐kỳ 。 今kim 取thủ 岐kỳ 派phái 共cộng 為vi 一nhất 喻dụ 。 謂vị 如như 一nhất 源nguyên 之chi 水thủy 隨tùy 何hà 岐kỳ 路lộ 分phần/phân 流lưu 成thành 派phái 。 真chân 心tâm 亦diệc 爾nhĩ 。 隨tùy 何hà 因nhân 緣duyên 。 作tác 凡phàm 聖thánh 等đẳng 。 如như 下hạ 即tức 明minh 。 逐trục 迷mê 下hạ 正chánh 辨biện 。 生sanh 滅diệt 之chi 相tướng 。 逐trục 隨tùy 也dã 。 任nhậm 從tùng 也dã 。 迷mê 則tắc 背bội 覺giác 合hợp 塵trần 。 悟ngộ 則tắc 背bối/bội 塵trần 合hợp 覺giác 。 然nhiên 其kỳ 迷mê 悟ngộ 各các 具cụ 因nhân 緣duyên 。 迷mê 中trung 以dĩ 無vô 明minh 為vi 因nhân 。 境cảnh 界giới 為vi 緣duyên 。 悟ngộ 中trung 以dĩ 本bổn 覺giác 內nội 熏huân 為vi 因nhân 。 師sư 教giáo 外ngoại 熏huân 為vi 緣duyên 若nhược 隨tùy 從tùng 迷mê 中trung 因nhân 緣duyên 。 即tức 沈trầm 於ư 生sanh 死tử 。 則tắc 一nhất 切thiết 有hữu 漏lậu 染nhiễm 法pháp 。 起khởi 一nhất 切thiết 無vô 漏lậu 。 淨tịnh 法pháp 滅diệt (# 滅diệt 則tắc 隱ẩn 滅diệt )# 若nhược 隨tùy 從tùng 悟ngộ 中trung 因nhân 緣duyên 。 即tức 升thăng 於ư 覺giác 路lộ 。 則tắc 一nhất 切thiết 無vô 漏lậu 淨tịnh 法pháp 起khởi 。 一nhất 切thiết 有hữu 漏lậu 。 染nhiễm 法pháp 滅diệt (# 滅diệt 即tức 亡vong 滅diệt )# 如như 下hạ 文văn 說thuyết 。 無vô 明minh 為vi 因nhân 生sanh 三tam 細tế 。 境cảnh 界giới 為vi 緣duyên 生sanh 六lục 麁thô 。 即tức 沈trầm 淪luân 五ngũ 道đạo 。 是thị 為vi 逐trục 迷mê 也dã 。 本bổn 覺giác 內nội 熏huân 為vi 因nhân 。 師sư 教giáo 外ngoại 熏huân 為vi 緣duyên 。 發phát 解giải 起khởi 行hành 即tức 超siêu 升thăng 佛Phật 果Quả 。 是thị 為vi 從tùng 悟ngộ 也dã 。 迷mê 之chi 與dữ 悟ngộ 皆giai 是thị 性tánh 為vi 。 迷mê 悟ngộ 雖tuy 殊thù 不bất 思tư 議nghị 一nhất 。 故cố 經Kinh 云vân 。 無vô 始thỉ 時thời 來lai 。 性tánh 一nhất 切thiết 法pháp 依y 止chỉ 。 由do 此thử 有hữu 諸chư 趣thú 及cập 。 證chứng 涅Niết 槃Bàn 果Quả 。 華hoa 嚴nghiêm 經kinh 中trung 性tánh 起khởi 法Pháp 門môn 。 即tức 斯tư 義nghĩa 也dã 。 又hựu 涅Niết 槃Bàn 云vân 。 佛Phật 性tánh 隨tùy 流lưu 成thành 眾chúng 味vị 等đẳng 。 楞lăng 嚴nghiêm 云vân 。 譬thí 如như 虛hư 空không 。 體thể 非phi 群quần 相tướng 。 而nhi 不bất 拒cự 彼bỉ 諸chư 相tướng 。 發phát 揮huy 日nhật 照chiếu 則tắc 明minh 。 雲vân 屯truân 則tắc 闇ám 等đẳng 。 皆giai 顯hiển 真Chân 如Như 不bất 住trụ 自tự 性tánh 。 隨tùy 緣duyên 成thành 法pháp 也dã 。

雖tuy 復phục 下hạ 四tứ 明minh 二nhị 門môn 不bất 二nhị 也dã 。 上thượng 說thuyết 真Chân 如Như 生sanh 滅diệt 其kỳ 義nghĩa 迢điều 然nhiên 。 雖tuy 行hành 相tương/tướng 不bất 同đồng 。 然nhiên 理lý 歸quy 一nhất 揆quỹ 二nhị 而nhi 不bất 二nhị 故cố 。 有hữu 此thử 門môn 。 即tức 下hạ 解giải 釋thích 文văn 云vân 。

復phục 次thứ 顯hiển 示thị 從tùng 生sanh 滅diệt 門môn 即tức 入nhập 真Chân 如Như 門môn 。 所sở 謂vị 推thôi 求cầu 五ngũ 陰ấm 色sắc 之chi 與dữ 心tâm 。 六lục 塵trần 境cảnh 界giới 畢tất 竟cánh 無vô 念niệm 。 乃nãi 至chí 若nhược 能năng 觀quán 察sát 。 知tri 心tâm 無vô 念niệm 。 即tức 得đắc 隨tùy 順thuận 入nhập 真Chân 如Như 門môn 。 今kim 此thử 敘tự 之chi 也dã 。 文văn 二nhị 。 初sơ 法pháp 二nhị 。 初sơ 正chánh 明minh 不bất 二nhị 。 文văn 中trung 四tứ 句cú 。 前tiền 二nhị 句cú 明minh 生sanh 滅diệt 不bất 礙ngại 真Chân 如Như 。 後hậu 二nhị 句cú 明minh 真Chân 如Như 不bất 礙ngại 生sanh 滅diệt 既ký 。 互hỗ 不bất 相tương 礙ngại 。 即tức 不bất 二nhị 之chi 義nghĩa 也dã 。 今kim 初sơ 雖tuy 復phục 者giả 。 詞từ 含hàm 縱túng/tung 奪đoạt 貫quán 下hạ 二nhị 句cú 。 繁phồn 多đa 興hưng 起khởi 鼓cổ 動động 躍dược 跳khiêu 也dã 。 繁phồn 則tắc 染nhiễm 淨tịnh 多đa 途đồ 。 興hưng 則tắc 新tân 新tân 生sanh 起khởi 。 鼓cổ 則tắc 體thể 非phi 常thường 住trụ 。 躍dược 則tắc 相tương/tướng 不bất 久cửu 停đình 。 以dĩ 染nhiễm 淨tịnh 因nhân 緣duyên 繁phồn 多đa 興hưng 起khởi 鼓cổ 動động 跳khiêu 躍dược 。 念niệm 念niệm 生sanh 滅diệt 。 未vị 曾tằng 暫tạm 住trụ 。 雖tuy 不bất 暫tạm 住trụ 而nhi 其kỳ 體thể 不bất 變biến 。 不bất 變biến 之chi 性tánh 即tức 是thị 心tâm 源nguyên 。 心tâm 源nguyên 即tức 未vị 嘗thường 有hữu 動động 故cố 下hạ 文văn 云vân 。 覺giác 心tâm 初sơ 起khởi 心tâm 無vô 初sơ 相tương/tướng 。 圓viên 覺giác 云vân 。 覺giác 者giả 如như 虛hư 空không 。 平bình 等đẳng 不bất 動động 轉chuyển 。 又hựu 下hạ 文văn 云vân 。 雖tuy 念niệm 因nhân 緣duyên 善thiện 惡ác 。 果quả 報báo 而nhi 亦diệc 即tức 念niệm 。 性tánh 不bất 可khả 得đắc 。 故cố 云vân 未vị 始thỉ 等đẳng 。 靜tĩnh 謐mịch 下hạ 二nhị 句cú 明minh 真Chân 如Như 不bất 礙ngại 生sanh 滅diệt 。 謐mịch 亦diệc 靜tĩnh 也dã 。 靜tĩnh 中trung 之chi 靜tĩnh 故cố 名danh 為vi 謐mịch 。 靜tĩnh 則tắc 相tương/tướng 非phi 生sanh 滅diệt 。 謐mịch 則tắc 體thể 絕tuyệt 有hữu 無vô 。 虛hư 乃nãi 無vô 礙ngại 圓viên 通thông 。 凝ngưng 則tắc 寂tịch 而nhi 常thường 照chiếu 。 又hựu 無vô 惑hoặc 之chi 喧huyên 煩phiền 曰viết 靜tĩnh 。 無vô 業nghiệp 之chi 遷thiên 流lưu 曰viết 謐mịch 。 離ly 色sắc 之chi 質chất 礙ngại 曰viết 虛hư 。 非phi 心tâm 之chi 生sanh 滅diệt 曰viết 凝ngưng 。 雖tuy 真chân 體thể 若nhược 是thị 而nhi 用dụng 常thường 隨tùy 緣duyên 。 隨tùy 緣duyên 之chi 用dụng 為vi 業nghiệp 為vi 果quả 。 善thiện 惡ác 樂nhạo/nhạc/lạc 苦khổ 形hình 影ảnh 不bất 差sai 。 故cố 云vân 未vị 嘗thường 乖quai 等đẳng 。 嘗thường 曾tằng 也dã 。 乖quai 違vi 也dã 。 業nghiệp 因nhân 果quả 報báo 。 皆giai 通thông 善thiện 惡ác 漏lậu 與dữ 無vô 漏lậu 。 即tức 不bất 動động 真chân 際tế 而nhi 建kiến 立lập 諸chư 法pháp 故cố 。 淨tịnh 名danh 云vân 。 無vô 我ngã 無vô 造tạo 無vô 受thọ 者giả 。 所sở 作tác 之chi 業nghiệp 亦diệc 不bất 忘vong 。 下hạ 文văn 云vân 。 雖tuy 念niệm 諸chư 法pháp 自tự 性tánh 不bất 生sanh 。 而nhi 復phục 即tức 念niệm 善thiện 惡ác 苦khổ 樂lạc 等đẳng 報báo 。 不bất 失thất 不bất 壞hoại 。

故cố 使sử 下hạ 二nhị 釋thích 成thành 無vô 礙ngại 。 前tiền 二nhị 句cú 釋thích 真Chân 如Như 不bất 礙ngại 生sanh 滅diệt 。 後hậu 二nhị 句cú 釋thích 生sanh 滅diệt 不bất 礙ngại 真Chân 如Như 。 言ngôn 故cố 使sứ 者giả 。 即tức 因nhân 前tiền 起khởi 後hậu 之chi 詞từ 。 亦diệc 通thông 下hạ 二nhị 句cú 故cố 者giả 。 所sở 以dĩ 義nghĩa 使sử 令linh 也dã 。 由do 前tiền 真Chân 如Như 不bất 礙ngại 生sanh 滅diệt 。 所sở 以dĩ 令linh 其kỳ 不bất 變biến 之chi 真chân 體thể 。 任nhậm 運vận 隨tùy 緣duyên 起khởi 成thành 染nhiễm 淨tịnh 。 染nhiễm 淨tịnh 二nhị 字tự 無vô 法pháp 不bất 攝nhiếp 。 從tùng 來lai 不bất 同đồng 。 非phi 適thích 今kim 也dã 。 故cố 云vân 恆hằng 殊thù 。 然nhiên 此thử 染nhiễm 淨tịnh 全toàn 性tánh 所sở 起khởi 故cố 。 下hạ 文văn 云vân 。 譬thí 如như 種chủng 種chủng 。 瓦ngõa 器khí 皆giai 同đồng 微vi 塵trần 性tánh 相tướng 。 如như 是thị 無vô 漏lậu 無vô 明minh 皆giai 同đồng 真Chân 如Như 性tánh 相tướng 。 不bất 捨xả 下hạ 二nhị 句cú 釋thích 生sanh 滅diệt 。 不bất 礙ngại 真Chân 如Như 由do 無vô 礙ngại 故cố 。 所sở 以dĩ 令linh 其kỳ 不bất 捨xả 差sai 別biệt 妄vọng 緣duyên 。 即tức 是thị 一nhất 真chân 實thật 性tánh 。 妄vọng 緣duyên 差sai 別biệt 凡phàm 聖thánh 收thu 盡tận 。 凡phàm 聖thánh 相tương/tướng 異dị 而nhi 體thể 是thị 一nhất 。 一nhất 體thể 之chi 內nội 。 本bổn 無vô 凡phàm 聖thánh 故cố 云vân 致trí 一nhất 。 致trí 理lý 也dã 。 遂toại 也dã 。 故cố 下hạ 文văn 云vân 。 一nhất 切thiết 凡phàm 夫phu 。 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 。 菩Bồ 薩Tát 諸chư 佛Phật 。 非phi 前tiền 際tế 生sanh 非phi 後hậu 際tế 滅diệt 。 畢tất 竟cánh 常thường 恆hằng 等đẳng 故cố 圓viên 覺giác 云vân 。 於ư 實thật 相tướng 中trung 。 實thật 無vô 菩Bồ 薩Tát 。 及cập 諸chư 眾chúng 生sanh 。 又hựu 云vân 。 眾chúng 生sanh 國quốc 土độ 。 同đồng 一nhất 法pháp 性tánh 。

其kỳ 猶do 下hạ 二nhị 喻dụ 也dã 。 此thử 中trung 四tứ 句cú 前tiền 二nhị 句cú 喻dụ 真Chân 如Như 不bất 礙ngại 生sanh 滅diệt 。 後hậu 二nhị 句cú 喻dụ 生sanh 滅diệt 不bất 礙ngại 真Chân 如Như 。 其kỳ 者giả 。 指chỉ 法pháp 之chi 詞từ 。 猶do 如như 也dã 。 波ba 動động 喻dụ 生sanh 滅diệt 染nhiễm 淨tịnh 不bất 同đồng 。 水thủy 濕thấp 喻dụ 真Chân 如Như 。 一nhất 體thể 無vô 異dị 。 波ba 以dĩ 動động 為vi 相tương/tướng 。 水thủy 以dĩ 濕thấp 為vi 性tánh 。 初sơ 句cú 反phản 顯hiển 。 以dĩ 喻dụ 生sanh 滅diệt 門môn 中trung 無vô 有hữu 異dị 真Chân 如Như 之chi 染nhiễm 淨tịnh 也dã 。 故cố 云vân 波ba 無vô 等đẳng 。 故cố 即tức 下hạ 順thuận 喻dụ 由do 不bất 異dị 故cố 遂toại 能năng 即tức 於ư 一nhất 心tâm 而nhi 辨biện 生sanh 滅diệt 。 故cố 云vân 即tức 水thủy 等đẳng 。 即tức 喻dụ 前tiền 文văn 不bất 變biến 性tánh 。 而nhi 緣duyên 起khởi 染nhiễm 淨tịnh 恆hằng 殊thù 也dã 。 水thủy 無vô 下hạ 二nhị 句cú 喻dụ 生sanh 滅diệt 不bất 礙ngại 真Chân 如Như 。 初sơ 句cú 反phản 顯hiển 以dĩ 喻dụ 真Chân 如Như 門môn 中trung 無vô 有hữu 異dị 染nhiễm 淨tịnh 之chi 一nhất 心tâm 也dã 。 故cố 云vân 水thủy 無vô 等đẳng 。 次thứ 句cú 順thuận 喻dụ 由do 不bất 異dị 故cố 。 遂toại 能năng 即tức 彼bỉ 生sanh 滅diệt 而nhi 顯hiển 真Chân 如Như 故cố 。 云vân 即tức 波ba 等đẳng 。 此thử 喻dụ 前tiền 文văn 不bất 捨xả 緣duyên 。 而nhi 即tức 真chân 凡phàm 聖thánh 致trí 一nhất 也dã 。

是thị 以dĩ 下hạ 結kết 成thành 不bất 二nhị 也dã 。 是thị 以dĩ 二nhị 字tự 結kết 指chỉ 之chi 詞từ 。 動động 靜tĩnh 等đẳng 三tam 對đối 說thuyết 有hữu 通thông 別biệt 。 通thông 則tắc 不bất 出xuất 真Chân 如Như 生sanh 滅diệt 兩lưỡng 義nghĩa 。 謂vị 動động 俗tục 生sanh 死tử 即tức 生sanh 滅diệt 。 餘dư 皆giai 真Chân 如Như 別biệt 則tắc 動động 靜tĩnh 約ước 喻dụ 。 真chân 俗tục 約ước 諦đế 。 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 約ước 染nhiễm 淨tịnh 。 此thử 諸chư 二nhị 法pháp 本bổn 不bất 相tương 是thị 法pháp 相tướng 迢điều 然nhiên 。 今kim 以dĩ 一nhất 性tánh 通thông 之chi 。 令linh 動động 靜tĩnh 無vô 別biệt 。 真chân 俗tục 不bất 殊thù 染nhiễm 淨tịnh 同đồng 體thể 。 一nhất 無vô 所sở 異dị 。 良lương 以dĩ 性tánh 起khởi 為vi 相tương/tướng 。 境cảnh 智trí 歷lịch 然nhiên 。 相tương/tướng 得đắc 性tánh 融dung 身thân 心tâm 廓khuếch 爾nhĩ 。 故cố 下hạ 文văn 云vân 如như 大đại 海hải 水thủy 。 因nhân 風phong 波ba 動động 。 風phong 相tương/tướng 水thủy 相tương/tướng 。 不bất 相tương 捨xả 離ly 。 又hựu 經Kinh 云vân 。 二nhị 諦đế 並tịnh 非phi 雙song 恆hằng 乖quai 未vị 曾tằng 各các 。 又hựu 大đại 集tập 云vân 。 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 。 二nhị 界giới 平bình 等đẳng 。 即tức 是thị 佛Phật 界giới 。 此thử 中trung 交giao 徹triệt 雙song 融dung 夷di 齊tề 。 一nhất 貫quán 等đẳng 正chánh 顯hiển 二nhị 法pháp 不bất 二nhị 之chi 語ngữ 。 徹triệt 通thông 融dung 和hòa 夷di 平bình 齊tề 等đẳng 貫quán 通thông 也dã 。 對đối 文văn 可khả 見kiến 。 然nhiên 上thượng 四tứ 門môn 旨chỉ 趣thú 微vi 妙diệu 。 初sơ 則tắc 標tiêu 本bổn 以dĩ 彰chương 末mạt 。 使sử 萬vạn 有hữu 星tinh 羅la 於ư 義nghĩa 天thiên 。 後hậu 則tắc 攝nhiếp 末mạt 以dĩ 歸quy 本bổn 。 俾tỉ 群quần 象tượng 泯mẫn 同đồng 於ư 性tánh 海hải 。 乍sạ 舒thư 乍sạ 卷quyển 或hoặc 存tồn 或hoặc 亡vong 。 法pháp 乃nãi 同đồng 時thời 義nghĩa 無vô 前tiền 後hậu 由do 是thị 阿A 鼻Tỳ 依y 正chánh 全toàn 處xứ 極cực 聖thánh 之chi 自tự 心tâm 。 毘tỳ 盧lô 身thân 土thổ/độ 不bất 逾du 下hạ 凡phàm 之chi 一nhất 念niệm 。 圓viên 實thật 之chi 旨chỉ 其kỳ 在tại 茲tư 焉yên 。 問vấn 初sơ 敘tự 一nhất 心tâm 。 後hậu 辨biện 二nhị 門môn 不bất 二nhị 。 亦diệc 即tức 一nhất 心tâm 初sơ 後hậu 何hà 別biệt 。 答đáp 初sơ 之chi 一nhất 心tâm 心tâm 當đương 能năng 起khởi 。 後hậu 之chi 一nhất 心tâm 心tâm 當đương 所sở 歸quy 。 雖tuy 前tiền 後hậu 體thể 同đồng 。 且thả 始thỉ 終chung 義nghĩa 異dị 。 但đãn 以dĩ 本bổn 是thị 一nhất 心tâm 離ly 名danh 絕tuyệt 相tương/tướng 。 由do 其kỳ 迷mê 悟ngộ 萬vạn 法pháp 隨tùy 生sanh 。 生sanh 法pháp 本bổn 空không 一nhất 切thiết 唯duy 識thức 。 識thức 如như 幻huyễn 夢mộng 。 但đãn 是thị 一nhất 心tâm 。 由do 是thị 論luận 依y 法pháp 說thuyết 。 疏sớ/sơ 約ước 論luận 明minh 次thứ 第đệ 四tứ 門môn 故cố 無vô 所sở 越việt 。 一nhất 論luận 之chi 旨chỉ 其kỳ 在tại 茲tư 焉yên 。

但đãn 以dĩ 下hạ 明minh 造tạo 論luận 因nhân 由do 二nhị 。 今kim 初sơ 反phản 顯hiển 者giả 。 欲dục 顯hiển 菩Bồ 薩Tát 造tạo 論luận 。 先tiên 明minh 不bất 假giả 論luận 。

時thời 如Như 來Lai 在tại 世thế 。 即tức 時thời 勝thắng 緣duyên 勝thắng 根căn 熟thục 易dị 調điều 。 即tức 根căn 勝thắng 行hành 勝thắng 。 謂vị 牟Mâu 尼Ni 釋thích 尊tôn 成thành 道Đạo 已dĩ 來lai 。 未vị 涅Niết 槃Bàn 時thời 法pháp 化hóa 流lưu 行hành 。 聖thánh 賢hiền 輔phụ 贊tán 人nhân 根căn 成thành 熟thục 性tánh 行hành 調điều 柔nhu 。 非phi 一nhất 佛Phật 所sở 種chúng 諸chư 善thiện 根căn 。 於ư 無vô 量lượng 劫kiếp 。 久cửu 植thực 德đức 本bổn 。 一nhất 稟bẩm 下hạ 明minh 根căn 行hành 勝thắng 相tương/tướng 不bất 須tu 再tái 聞văn 。 故cố 言ngôn 一nhất 承thừa 順thuận 聖thánh 旨chỉ 。 故cố 云vân 稟bẩm 尊tôn 言ngôn 者giả 。 八bát 音âm 四tứ 辯biện 金kim 口khẩu 親thân 宣tuyên 。 聞văn 而nhi 獲hoạch 益ích 。 逮đãi 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 故cố 云vân 懸huyền 契khế 。 又hựu 懸huyền 者giả 。 遠viễn 也dã 。 不bất 必tất 親thân 從tùng 金kim 口khẩu 。 但đãn 展triển 轉chuyển 傳truyền 聞văn 。 如như 身thân 子tử 聞văn 馬mã 勝thắng 因nhân 緣duyên 。 目mục 犍kiền 連liên 承thừa 舍xá 利lợi 轉chuyển 教giáo 。 此thử 之chi 根căn 性tánh 尚thượng 不bất 藉tạ 結kết 集tập 之chi 經kinh 。 豈khởi 假giả 菩Bồ 薩Tát 造tạo 論luận 。 故cố 下hạ 論luận 云vân 。 若nhược 如Như 來Lai 在tại 世thế 。 眾chúng 生sanh 利lợi 根căn 。 能năng 說thuyết 之chi 人nhân 色sắc 心tâm 業nghiệp 勝thắng 。 圓viên 音âm 一nhất 演diễn 異dị 類loại 等đẳng 解giải 。 則tắc 不bất 須tu 論luận 。

大đại 師sư 下hạ 正chánh 明minh 二nhị 。 初sơ 敘tự 謬mậu 述thuật 迷mê 二nhị 。 初sơ 總tổng 敘tự 也dã 。 大đại 師sư 者giả 。 德đức 業nghiệp 高cao 勝thắng 可khả 軌quỹ 可khả 範phạm 。 即tức 十thập 號hiệu 中trung 天Thiên 人Nhân 師Sư 一nhất 號hiệu 也dã 。 緣duyên 終chung 息tức 化hóa 佛Phật 日nhật 韜# 光quang 。 故cố 云vân 沒một 後hậu 。 即tức 時thời 緣duyên 俱câu 劣liệt 也dã 。

爾nhĩ 時thời 則tắc 昏hôn 衢cù 失thất 照chiếu 世thế 皆giai 闇ám 冥minh 。 正Chánh 法Pháp 陵lăng 遲trì 。 故cố 名danh 為vi 劣liệt 。 異dị 執chấp 下hạ 明minh 根căn 行hành 俱câu 劣liệt 。 顛điên 倒đảo 計kế 著trước 名danh 為vi 異dị 執chấp 。 亂loạn 於ư 正chánh 理lý 故cố 曰viết 紛phân 綸luân 。 紛phân 亂loạn 綸luân 理lý 也dã 。 此thử 有hữu 三tam 類loại 。 執chấp 計kế 不bất 同đồng 故cố 名danh 為vi 異dị 一nhất 。 凡phàm 夫phu 依y 於ư 鈍độn 惑hoặc 執chấp 五ngũ 蘊uẩn 色sắc 心tâm 。 計kế 為vi 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。 二nhị 外ngoại 道đạo 依y 於ư 分phân 別biệt 。 於ư 五ngũ 蘊uẩn 上thượng 計kế 其kỳ 有hữu 我ngã 。 或hoặc 即tức 蘊uẩn 離ly 蘊uẩn 著trước 斷đoạn 著trước 常thường 。 起khởi 六lục 十thập 二nhị 見kiến 等đẳng 。 三tam 小Tiểu 乘Thừa 雖tuy 破phá 我ngã 執chấp 。 而nhi 起khởi 法pháp 見kiến 。 不bất 知tri 真chân 常thường 而nhi 計kế 無vô 常thường 等đẳng 。 四tứ 隨tùy 自tự 見kiến 解giải 各các 立lập 己kỷ 宗tông 。 分phân 為vi 二nhị 十thập 餘dư 部bộ 。 互hỗ 相tương 是thị 非phi 。 此thử 即tức 俱câu 名danh 異dị 執chấp 。 或hoặc 趣thú 下hạ 明minh 其kỳ 劣liệt 相tương/tướng 。 或hoặc 者giả 。 不bất 定định 之chi 詞từ 。 此thử 等đẳng 根căn 性tánh 既ký 劣liệt 。 或hoặc 隨tùy 利lợi 鈍độn 使sử 成thành 凡phàm 外ngoại 。 或hoặc 聞văn 權quyền 淺thiển 教giáo 為vi 小Tiểu 乘Thừa 也dã 。 凡phàm 夫phu 外ngoại 道đạo 非phi 佛Phật 正Chánh 法Pháp 。 故cố 名danh 邪tà 途đồ 。 宗tông 習tập 歸quy 向hướng 名danh 之chi 為vi 趣thú 。 小tiểu 徑kính 者giả 。 已dĩ 離ly 我ngã 執chấp 不bất 名danh 為vi 邪tà 。 未vị 得đắc 法Pháp 空không 不bất 名danh 大Đại 道Đạo 。 趣thú 理lý 偏thiên 僻tích 厭yếm 心tâm 勤cần 勞lao 。 切thiết 募mộ 化hóa 城thành 不bất 求cầu 寶bảo 所sở 。 唯duy 貪tham 自tự 利lợi 豈khởi 能năng 運vận 他tha 。 既ký 匪phỉ 大đại 途đồ 故cố 云vân 小tiểu 徑kính 。

遂toại 使sử 下hạ 別biệt 顯hiển 二nhị 。 初sơ 迷mê 理lý 。 遂toại 使sứ 者giả 。 躡niếp 前tiền 起khởi 後hậu 之chi 詞từ 。 由do 前tiền 根căn 緣duyên 既ký 劣liệt 異dị 執chấp 仍nhưng 繁phồn 。 遂toại 令linh 迷mê 本bổn 真chân 心tâm 逐trục 妄vọng 流lưu 轉chuyển 。 功công 德đức 法Pháp 寶bảo 本bổn 有hữu 而nhi 無vô 用dụng 。 圓viên 解giải 神thần 珠châu 垢cấu 覆phú 而nhi 不bất 現hiện 。 孤cô 窮cùng 生sanh 死tử 之chi 路lộ 。 傭dong 賃nhẫm 涅Niết 槃Bàn 之chi 門môn 。 動động 經kinh 塵trần 劫kiếp 。 飄phiêu 然nhiên 浪lãng 迹tích 。 三tam 德đức 祕bí 藏tạng 莫mạc 之chi 能năng 入nhập 也dã 。 此thử 中trung 二nhị 喻dụ 各các 出xuất 一nhất 經kinh 。 一nhất 貧bần 家gia 寶bảo 藏tạng 喻dụ 。 即tức 如Như 來Lai 藏tạng 。 經kinh 九cửu 喻dụ 中trung 之chi 第đệ 五ngũ 也dã 。 彼bỉ 文văn 云vân 。 譬thí 如như 貧bần 家gia 。 有hữu 珍trân 寶bảo 藏tạng 。 寶bảo 不bất 能năng 言ngôn 。 我ngã 在tại 此thử 中trung 。 既ký 不bất 自tự 知tri 。 又hựu 無vô 語ngứ 者giả 。 不bất 能năng 開khai 發phát 。 此thử 珍trân 寶bảo 藏tạng 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 如Như 來Lai 知tri 見kiến 。 大đại 法Pháp 寶bảo 藏tạng 。 在tại 其kỳ 身thân 內nội 。 不bất 聞văn 不bất 知tri 。 耽đam 惑hoặc 五ngũ 欲dục 。 輪luân 轉chuyển 生sanh 死tử 。 受thọ 苦khổ 無vô 量lượng 等đẳng 。 匿nặc 隱ẩn 濟tế 救cứu 乏phạp 闕khuyết 也dã 。 少thiểu 而nhi 無vô 父phụ 曰viết 孤cô 。 無vô 財tài 之chi 極cực 曰viết 窮cùng 。 合hợp 法pháp 可khả 知tri 。 二nhị 衣y 內nội 明minh 珠châu 喻dụ 。 即tức 法pháp 華hoa 五ngũ 百bách 弟đệ 子tử 。 受thọ 記ký 之chi 文văn 。 廣quảng 說thuyết 如như 彼bỉ 。 賃nhẫm 力lực 曰viết 傭dong 。 給cấp 使sử 曰viết 作tác 。 餘dư 文văn 可khả 解giải 。

加gia 以dĩ 下hạ 二nhị 迷mê 教giáo 也dã 。 言ngôn 加gia 以dĩ 者giả 。 以dĩ 如Như 來Lai 滅diệt 度độ 之chi 後hậu 。 雖tuy 不bất 親thân 承thừa 金kim 口khẩu 。 然nhiên 有hữu 結kết 集tập 教giáo 文văn 。 可khả 以dĩ 尋tầm 言ngôn 見kiến 象tượng 尋tầm 象tượng 得đắc 意ý 。 眾chúng 生sanh 根căn 性tánh 雖tuy 劣liệt 。 多đa 起khởi 異dị 見kiến 。 苟cẩu 能năng 聞văn 於ư 大đại 法pháp 。 自tự 然nhiên 改cải 正chánh 。 今kim 又hựu 否phủ/bĩ 能năng 尋tầm 繹# 廢phế 置trí 敷phu 宣tuyên 圓viên 理lý 。 既ký 而nhi 蔑miệt 聞văn 邪tà 見kiến 於ư 焉yên 難nạn/nan 革cách 聖thánh 人nhân 既ký 滅diệt 根căn 行hành 仍nhưng 微vi 。 圓viên 實thật 之chi 教giáo 抑ức 又hựu 不bất 行hành 故cố 云vân 加gia 。 以dĩ 文văn 中trung 四tứ 句cú 。 前tiền 二nhị 句cú 明minh 大đại 教giáo 頹đồi 綱cương 。 後hậu 二nhị 句cú 明minh 迷mê 者giả 難nạn/nan 改cải 。 教giáo 非phi 小tiểu 道đạo 運vận 至chí 無vô 上thượng 。 故cố 曰viết 大Đại 乘Thừa 。 終chung 極cực 圓viên 實thật 揀giản 異dị 權quyền 淺thiển 。 故cố 名danh 深thâm 旨chỉ 。 貝bối 葉diệp 者giả 。 即tức 多đa 羅la 樹thụ 葉diệp 也dã 。 猶do 此thử 方phương 竹trúc 帛bạch 簡giản 牘độc 之chi 類loại 。 載tái 能năng 詮thuyên 文văn 可khả 以dĩ 披phi 取thủ 。 見kiến 所sở 詮thuyên 理lý 。 如như 說thuyết 而nhi 行hành 。 反phản 迷mê 歸quy 悟ngộ 今kim 隱ẩn 廢phế 不bất 行hành 。 故cố 云vân 沈trầm 也dã 。 下hạ 二nhị 句cú 明minh 迷mê 者giả 難nạn/nan 改cải 。 群quần 有hữu 者giả 。 即tức 前tiền 凡phàm 夫phu 外ngoại 道đạo 小Tiểu 乘Thừa 類loại 。 各các 眾chúng 多đa 故cố 云vân 群quần 有hữu 。 無vô 正Chánh 法Pháp 眼nhãn 不bất 見kiến 佛Phật 性tánh 。 故cố 曰viết 盲manh 徒đồ 。 馳trì 謂vị 奔bôn 趣thú 異dị 路lộ 。 即tức 邪tà 途đồ 小tiểu 徑kính 也dã 。 既ký 不bất 能năng 就tựu 之chi 於ư 有hữu 道đạo 正chánh 之chi 以dĩ 圓viên 乘thừa 。 迷mê 謬mậu 日nhật 深thâm 習tập 以dĩ 成thành 性tánh 。 服phục 藥dược 不bất 瞑minh 眩huyễn 。 厥quyết 疾tật 何hà 瘳sưu 。 還hoàn 復phục 無vô 因nhân 。 故cố 云vân 莫mạc 反phản 。

爰viên 有hữu 下hạ 二nhị 興hưng 悲bi 造tạo 論luận 。 三tam 今kim 初sơ 悲bi 歎thán 人nhân 法pháp 也dã 。 初sơ 二nhị 句cú 能năng 歎thán 爰viên 曰viết 也dã 。 謂vị 如Như 來Lai 滅diệt 度độ 已dĩ 。 六lục 百bách 年niên 人nhân 根căn 雖tuy 劣liệt 正Chánh 法Pháp 尚thượng 存tồn 。 聖thánh 人nhân 示thị 生sanh 興hưng 我ngã 真chân 教giáo 。 故cố 云vân 爰viên 有hữu 大Đại 士Sĩ 。 謂vị 馬mã 鳴minh 論luận 主chủ 。 本bổn 成thành 正chánh 覺giác 號hiệu 大đại 光quang 明minh 。 迹tích 居cư 八bát 地địa 為vi 法Pháp 身thân 菩Bồ 薩Tát 。 發phát 大đại 心tâm 信tín 大đại 法pháp 。 解giải 大đại 義nghĩa 修tu 大đại 行hành 。 證chứng 大Đại 道Đạo 趣thú 大đại 果quả 。 非phi 其kỳ 小tiểu 流lưu 故cố 云vân 大Đại 士Sĩ 也dã 。 馬mã 鳴minh 者giả 。 謂vị 此thử 菩Bồ 薩Tát 。 生sanh 時thời 及cập 說thuyết 法Pháp 時thời 。 感cảm 眾chúng 馬mã 悲bi 鳴minh 故cố 受thọ 斯tư 稱xưng 。 如như 下hạ 廣quảng 釋thích 。 慨khái 此thử 下hạ 二nhị 句cú 所sở 歎thán 。 初sơ 句cú 歎thán 教giáo 無vô 聲thanh 之chi 歎thán 。 曰viết 慨khái 頹đồi 綱cương 者giả 。 喻dụ 也dã 。 圓viên 實thật 之chi 教giáo 尋tầm 繹# 既ký 罕# 。 沈trầm 廢phế 不bất 行hành 。 如như 大đại 綱cương 既ký 頹đồi 綱cương 目mục 何hà 整chỉnh 人nhân 天thiên 魚ngư 。 無vô 其kỳ 澇lao 漉lộc 佛Phật 彼bỉ 岸ngạn 何hà 由do 得đắc 致trí 。 游du 泳# 苦khổ 海hải 無vô 能năng 出xuất 期kỳ 。 道đạo 之chi 不bất 行hành 職chức 由do 斯tư 也dã 。 悼điệu 斯tư 下hạ 傷thương 迷mê 悼điệu 傷thương 淪luân 沈trầm 溺nịch 沒một 也dã 。 大Đại 士Sĩ 見kiến 教giáo 綱cương 沈trầm 綱cương 頹đồi 而nhi 不bất 舉cử 。 迷mê 徒đồ 溺nịch 喪táng 淪luân 而nhi 不bất 升thăng 。 歎thán 之chi 傷thương 之chi 寧ninh 不bất 思tư 救cứu 。 故cố 經Kinh 云vân 。 我ngã 以dĩ 佛Phật 眼nhãn 觀quán 。 見kiến 六lục 道đạo 眾chúng 生sanh 。 貧bần 窮cùng 無vô 福phước 慧tuệ 。 入nhập 生sanh 死tử 險hiểm 道đạo 。 相tương 續tục 苦khổ 不bất 斷đoạn 。 乃nãi 至chí 不bất 求cầu 大đại 勢thế 佛Phật 。 及cập 以dĩ 斷đoạn 苦khổ 法pháp 。 為vì 是thị 眾chúng 生sanh 故cố 。 而nhi 起khởi 大đại 悲bi 心tâm 等đẳng 。

將tương 欲dục 下hạ 二nhị 述thuật 造tạo 論luận 意ý 。 文văn 有hữu 六lục 句cú 。 初sơ 二nhị 句cú 明minh 教giáo 顯hiển 理lý 。 次thứ 二nhị 句cú 破phá 邪tà 歸quy 正chánh 。 後hậu 二nhị 句cú 令linh 獲hoạch 頓đốn 益ích 。 今kim 初sơ 。 將tương 者giả 。 當đương 也dã 。 且thả 也dã 。 欲dục 謂vị 希hy 願nguyện 。 啟khải 謂vị 開khai 發phát 。 了liễu 義nghĩa 大Đại 乘Thừa 。 名danh 為vi 深thâm 經Kinh 。 終chung 實thật 圓viên 理lý 故cố 曰viết 妙diệu 旨chỉ 。 佛Phật 親thân 說thuyết 時thời 利lợi 根căn 者giả 得đắc 入nhập 。 如như 人nhân 有hữu 目mục 。 日nhật 光quang 明minh 照chiếu 。 見kiến 種chủng 種chủng 色sắc 。 滅diệt 度độ 之chi 後hậu 。 昏hôn 鈍độn 性tánh 障chướng 。 諸chư 阿a 顛điên 迦ca 。 其kỳ 猶do 昏hôn 衢cù 。 昏hôn 衢cù 之chi 體thể 是thị 謂vị 二nhị 障chướng 。 大Đại 士Sĩ 思tư 欲dục 發phát 揮huy 圓viên 實thật 旨chỉ 趣thú 。 令linh 彼bỉ 迷mê 者giả 失thất 無vô 明minh 闇ám 。 佛Phật 昔tích 曾tằng 破phá 今kim 更cánh 重trọng/trùng 明minh 。 故cố 云vân 再tái 曜diệu 。 次thứ 二nhị 句cú 破phá 邪tà 歸quy 正chánh 。 斥xích 謂vị 指chỉ 破phá 。 心tâm 行hành 理lý 外ngoại 總tổng 名danh 邪tà 見kiến 。 非phi 但đãn 不bất 信tín 因nhân 果quả 而nhi 已dĩ 。 此thử 乃nãi 凡phàm 夫phu 外ngoại 道đạo 二Nhị 乘Thừa 。 俱câu 名danh 為vi 邪tà 。 故cố 迦Ca 葉Diếp 言ngôn 。 我ngã 等đẳng 自tự 此thử 已dĩ 前tiền 皆giai 名danh 邪tà 見kiến 人nhân 也dã 顛điên 頂đảnh 也dã 。 以dĩ 頭đầu 向hướng 下hạ 。 故cố 名danh 顛điên 倒đảo 。 或hoặc 顛điên 者giả 。 病bệnh 也dã 。 眸mâu 即tức 目mục 瞳# 。 此thử 舉cử 喻dụ 也dã 。 如như 人nhân 眼nhãn 之chi 有hữu 病bệnh 。 妄vọng 見kiến 空không 華hoa 毛mao 輪luân 二nhị 月nguyệt 等đẳng 。 又hựu 顛điên 即tức 心tâm 狂cuồng 。 由do 心tâm 狂cuồng 故cố 目mục 覩đổ 諸chư 物vật 。 皆giai 悉tất 不bất 正chánh 。 謂vị 非phi 親thân 見kiến 親thân 等đẳng 。 彼bỉ 邪tà 見kiến 者giả 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 於ư 性tánh 空không 處xứ 見kiến 。 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 。 於ư 妙diệu 明minh 中trung 成thành 。 分phân 別biệt 見kiến 妄vọng 。 正chánh 趣thú 者giả 真chân 菩Bồ 提Đề 路lộ 也dã 。 往vãng 而nhi 卻khước 還hoàn 曰viết 歸quy 。 眾chúng 生sanh 迷mê 見kiến 。 不bất 依y 正Chánh 道Đạo 。 旁bàng 行hành 五ngũ 趣thú 。 縱túng/tung 出xuất 三tam 界giới 亦diệc 落lạc 無vô 為vi 坑khanh 中trung 。 今kim 欲dục 令linh 彼bỉ 不bất 循tuần 異dị 轍triệt 。 還hoàn 向hướng 直trực 道đạo 。 無vô 諸chư 委ủy 曲khúc 也dã 。 後hậu 二nhị 句cú 結kết 成thành 頓đốn 益ích 。 初sơ 喻dụ 。 次thứ 法pháp 。 水thủy 初sơ 出xuất 可khả 以dĩ 濫lạm 觴thương 。 曰viết 源nguyên 者giả 。 即tức 人nhân 也dã 。 如như 人nhân 泝tố 洄hồi 窮cùng 其kỳ 水thủy 本bổn 。 名danh 為vi 還hoàn 源nguyên 。 以dĩ 喻dụ 行hành 者giả 反phản 生sanh 死tử 流lưu 歸quy 於ư 本bổn 際tế 也dã 。 得đắc 本bổn 際tế 者giả 。 名danh 覺giác 心tâm 源nguyên 。 故cố 下hạ 文văn 云vân 。 覺giác 心tâm 源nguyên 者giả 。 名danh 究cứu 竟cánh 覺giác 。 若nhược 準chuẩn 他tha 說thuyết 。 三tam 無vô 數số 劫kiếp 。 修tu 習tập 廣quảng 大đại 行hạnh 願nguyện 。 方phương 成thành 正chánh 覺giác 。 如như 挹ấp 流lưu 討thảo 源nguyên 也dã 。 今kim 言ngôn 可khả 即tức 非phi 遙diêu 者giả 。 謂vị 只chỉ 於ư 生sanh 滅diệt 之chi 處xứ 。 示thị 彼bỉ 因nhân 緣duyên 無vô 性tánh 。 四tứ 相tương/tướng 本bổn 自tự 不bất 生sanh 。 死tử 即tức 真chân 實thật 。 如như 下hạ 論luận 云vân 四tứ 相tương/tướng 本bổn 來lai 平bình 等đẳng 唯duy 一nhất 覺giác 故cố 。 又hựu 云vân 。 一nhất 切thiết 法pháp 悉tất 皆giai 真chân 故cố 。 皆giai 同đồng 如như 故cố 。 圓viên 覺giác 云vân 。 知tri 幻huyễn 即tức 離ly 。 不bất 作tác 方phương 便tiện 。 離ly 幻huyễn 即tức 覺giác 。 亦diệc 無vô 漸tiệm 次thứ 。 又hựu 南nam 嶽nhạc 云vân 。 道đạo 源nguyên 不bất 遠viễn 性tánh 海hải 非phi 遙diêu 。 肇triệu 公công 亦diệc 云vân 。 道đạo 遠viễn 乎hồ 哉tai 。 觸xúc 事sự 而nhi 真chân 。 聖thánh 遠viễn 乎hồ 哉tai 。 體thể 之chi 即tức 神thần 。 斯tư 皆giai 可khả 即tức 非phi 遙diêu 之chi 義nghĩa 也dã 。 如như 示thị 萬vạn 派phái 之chi 水thủy 。 即tức 是thị 本bổn 源nguyên 之chi 水thủy 。 無vô 二nhị 別biệt 也dã 。 如như 是thị 則tắc 一nhất 念niệm 契khế 真chân 。 即tức 名danh 為vi 佛Phật 。 豈khởi 待đãi 多đa 劫kiếp 而nhi 遠viễn 求cầu 耶da 。 頓đốn 益ích 之chi 義nghĩa 昭chiêu 然nhiên 可khả 見kiến 。

造tạo 廣quảng 下hạ 三tam 正chánh 造tạo 諸chư 論luận 二nhị 。 初sơ 廣quảng 論luận 。 謂vị 甘cam 蔗giá 論luận 。 釋thích 中trung 本bổn 楞lăng 伽già 經kinh 義nghĩa 味vị 豐phong 美mỹ 。 故cố 立lập 斯tư 稱xưng 。 又hựu 造tạo 一nhất 心tâm 遍biến 滿mãn 論luận 。 融dung 俗tục 歸quy 真chân 論luận 。 真Chân 如Như 三tam 昧muội 論luận 等đẳng 一nhất 百bách 餘dư 部bộ 。 如Như 來Lai 滅diệt 度độ 。 方phương 六lục 百bách 載tái 。 人nhân 根căn 稍sảo 利lợi 堪kham 受thọ 廣quảng 說thuyết 。 故cố 云vân 當đương 時thời 遐hà 遠viễn 群quần 眾chúng 品phẩm 類loại 也dã 。 即tức 普phổ 該cai 眾chúng 類loại 遠viễn 及cập 未vị 來lai 。 凡phàm 是thị 當đương 機cơ 皆giai 獲hoạch 斯tư 利lợi 。 故cố 云vân 遐hà 益ích 群quần 品phẩm 。

既ký 文văn 下hạ 二nhị 略lược 論luận 三tam 。 今kim 初sơ 出xuất 所sở 以dĩ 也dã 。 既ký 者giả 。 已dĩ 也dã 。 即tức 印ấn 前tiền 之chi 詞từ 。 文văn 多đa 謂vị 甘cam 蔗giá 論luận 六lục 百bách 卷quyển 。 或hoặc 云vân 一nhất 百bách 卷quyển 。 此thử 方phương 無vô 本bổn 難nạn/nan 定định 是thị 非phi 。 邈mạc 遠viễn 也dã 。 文văn 句cú 既ký 多đa 義nghĩa 又hựu 深thâm 遠viễn 。 後hậu 代đại 雖tuy 有hữu 圓viên 頓đốn 根căn 性tánh 。 心tâm 力lực 劣liệt 者giả 於ư 此thử 文văn 義nghĩa 廣quảng 博bác 之chi 論luận 。 不bất 能năng 備bị 覽lãm 。 非phi 謂vị 一nhất 向hướng 權quyền 小tiểu 之chi 機cơ 名danh 為vi 淺thiển 識thức 。 以dĩ 此thử 略lược 論luận 。 正chánh 為vi 大Đại 乘Thừa 頓đốn 根căn 令linh 悟ngộ 入nhập 故cố 。 故cố 下hạ 文văn 云vân 。 自tự 有hữu 眾chúng 生sanh 。 復phục 以dĩ 廣quảng 論luận 文văn 多đa 為vi 煩phiền 。 心tâm 樂nhạo/nhạc/lạc 總tổng 持trì 少thiểu 文văn 而nhi 攝nhiếp 多đa 義nghĩa 。 能năng 取thủ 解giải 者giả 。 又hựu 云vân 。 為vi 欲dục 解giải 釋thích 如Như 來Lai 根căn 本bổn 之chi 義nghĩa 。 令linh 諸chư 眾chúng 生sanh 。 正chánh 解giải 不bất 謬mậu 故cố 。 為vi 令linh 善thiện 根căn 成thành 熟thục 眾chúng 生sanh 。 於ư 摩Ma 訶Ha 衍Diên 。 法pháp 堪kham 任nhậm 不bất 退thoái 信tín 故cố 等đẳng 。 斯tư 則tắc 正chánh 為vi 大Đại 乘Thừa 信tín 解giải 位vị 人nhân 。 而nhi 作tác 因nhân 緣duyên 反phản 知tri 。 於ư 此thử 廣quảng 中trung 但đãn 無vô 心tâm 力lực 。 名danh 為vi 淺thiển 識thức 。

悲bi 末mạt 下hạ 二nhị 正chánh 造tạo 論luận 。 悲bi 謂vị 菩Bồ 薩Tát 造tạo 論luận 之chi 心tâm 。 菩Bồ 薩Tát 發phát 心tâm 。 體thể 於ư 三tam 種chủng 。 謂vị 大đại 悲bi 大đại 智trí 大đại 願nguyện 。 悲bi 則tắc 度độ 生sanh 智trí 則tắc 求cầu 證chứng 。 願nguyện 則tắc 總tổng 攝nhiếp 。 今kim 為vì 拔bạt 眾chúng 生sanh 苦khổ 。 與dữ 究cứu 竟cánh 樂nhạo/nhạc/lạc 。 而nhi 造tạo 斯tư 論luận 。 故cố 須tu 悲bi 也dã 。 下hạ 論luận 云vân 。 所sở 謂vị 為vì 令linh 。 眾chúng 生sanh 離ly 一nhất 切thiết 苦khổ 。 得đắc 究cứu 竟cánh 樂nhạo/nhạc/lạc 。 非phi 求cầu 世thế 間gian 名danh 利lợi 恭cung 敬kính 故cố 。 末mạt 葉diệp 約ước 時thời 迷mê 倫luân 約ước 類loại 。 以dĩ 佛Phật 滅diệt 後hậu 二nhị 千thiên 五ngũ 百bách 年niên 去khứ 。 解giải 脫thoát 智trí 慧tuệ 。 多đa 聞văn 禪thiền 定định 俱câu 不bất 牢lao 固cố 。 但đãn 隨tùy 迷mê 見kiến 唯duy 起khởi 諍tranh 論luận 。 如như 斯tư 類loại 也dã 。 誠thành 堪kham 慜mẫn 之chi 故cố 造tạo 此thử 論luận 。 令linh 其kỳ 悟ngộ 入nhập 。 葉diệp 世thế 也dã 。 倫luân 類loại 也dã 。

可khả 謂vị 下hạ 三tam 彰chương 功công 益ích 二nhị 。 今kim 初sơ 略lược 能năng 含hàm 廣quảng 。 可khả 謂vị 者giả 。 印ấn 歎thán 之chi 詞từ 。 論luận 唯duy 一nhất 軸trục 二nhị 十thập 四tứ 紙chỉ 。 故cố 云vân 文văn 約ước 約ước 略lược 也dã 。 所sở 詮thuyên 之chi 法pháp 義nghĩa 備bị 河hà 沙sa 。 故cố 云vân 義nghĩa 豐phong 豐phong 多đa 也dã 。 斯tư 則tắc 攝nhiếp 盡tận 十thập 方phương 三tam 世thế 諸chư 佛Phật 法Pháp 藏tạng 。 故cố 下hạ 文văn 云vân 。 諸chư 佛Phật 甚thậm 深thâm 廣quảng 大đại 義nghĩa 。 我ngã 今kim 隨tùy 順thuận 總tổng 持trì 說thuyết 。 又hựu 云vân 。 如như 是thị 摩Ma 訶Ha 衍Diên 。 諸chư 佛Phật 祕bí 藏tạng 。 我ngã 已dĩ 總tổng 說thuyết 。 解giải 行hành 等đẳng 者giả 。 解giải 即tức 立lập 義nghĩa 解giải 釋thích 二nhị 分phần 。 所sở 詮thuyên 令linh 生sanh 解giải 故cố 。 行hành 即tức 修tu 行hành 信tín 心tâm 及cập 勸khuyến 修tu 利lợi 益ích 。 所sở 詮thuyên 令linh 起khởi 行hành 故cố 。 又hựu 云vân 。 於ư 真Chân 如Như 法pháp 中trung 。 深thâm 解giải 現hiện 前tiền 所sở 修tu 離ly 相tương/tướng 。 又hựu 云vân 。 知tri 心tâm 妄vọng 動động 無vô 前tiền 境cảnh 界giới 。 修tu 遠viễn 離ly 法pháp 等đẳng 。 俱câu 即tức 是thị 兼kiêm 義nghĩa 意ý 無vô 別biệt 。 解giải 行hành 兩lưỡng 足túc 故cố 曰viết 俱câu 兼kiêm 亦diệc 可khả 。 俱câu 則tắc 具cụ 於ư 解giải 行hành 。 兼kiêm 則tắc 解giải 中trung 有hữu 行hàng 行hàng 中trung 有hữu 解giải 。 目mục 足túc 更cánh 資tư 方phương 到đáo 清thanh 涼lương 池trì 爾nhĩ 。

中trung 下hạ 下hạ 二nhị 巧xảo 被bị 根căn 緣duyên 。 謂vị 中trung 根căn 已dĩ 下hạ 之chi 類loại 。 皆giai 由do 此thử 論luận 。 開khai 示thị 而nhi 得đắc 悟ngộ 入nhập 。 佛Phật 之chi 知tri 見kiến 。 若nhược 約ước 位vị 說thuyết 。 悟ngộ 當đương 信tín 解giải 入nhập 當đương 行hành 證chứng 。 若nhược 依y 天thiên 台thai 兼kiêm 於ư 開khai 示thị 。 總tổng 對đối 圓viên 教giáo 四tứ 十thập 位vị 人nhân 。 即tức 住trụ 行hành 向hướng 地địa 。 如như 次thứ 以dĩ 配phối 開khai 示thị 悟ngộ 入nhập 也dã 。 今kim 以dĩ 深thâm 該cai 淺thiển 故cố 云vân 悟ngộ 入nhập 者giả 矣hĩ 辭từ 也dã 。 然nhiên 此thử 中trung 下hạ 之chi 言ngôn 。 非phi 謂vị 對đối 大đại 指chỉ 小tiểu 名danh 為vi 中trung 下hạ 。 以dĩ 大Đại 乘Thừa 圓viên 頓đốn 之chi 根căn 自tự 有hữu 上thượng 中trung 下hạ 別biệt 。 今kim 是thị 圓viên 根căn 之chi 中trung 下hạ 也dã 。 如như 圓viên 覺giác 經kinh 三tam 根căn 之chi 義nghĩa 。 正chánh 同đồng 於ư 此thử 。 今kim 言ngôn 中trung 下hạ 悟ngộ 入nhập 。 以dĩ 讓nhượng 上thượng 根căn 廣quảng 論luận 被bị 故cố 。

起Khởi 信Tín 論Luận 疏Sớ/sơ 筆Bút 削Tước 記Ký 卷quyển 第đệ 一nhất