起Khởi 信Tín 論Luận 疏Sớ/sơ 筆Bút 削Tước 記Ký 卷quyển 第đệ 六lục

長trường/trưởng 水thủy 沙Sa 門Môn 子tử 璿# 錄lục

二nhị 立lập 義nghĩa 分phần/phân 。 二nhị 寄ký 問vấn 中trung 疏sớ/sơ 文văn 二nhị 。 初sơ 釋thích 法pháp 。 大Đại 乘Thừa 法Pháp 體thể 者giả 。 大Đại 乘Thừa 之chi 體thể 。 即tức 是thị 於ư 心tâm 。 名danh 心tâm 為vi 法pháp 也dã 。 此thử 中trung 且thả 說thuyết 法Pháp 為vi 大Đại 乘Thừa 體thể 。 次thứ 下hạ 一nhất 文văn 方phương 說thuyết 心tâm 為vi 法pháp 體thể 。 此thử 乃nãi 展triển 轉chuyển 釋thích 出xuất 其kỳ 體thể 也dã 。 今kim 言ngôn 出xuất 大Đại 乘Thừa 法Pháp 體thể 者giả 。 恐khủng 多đa 法pháp 字tự 。 有hữu 智trí 詳tường 焉yên 。 謂vị 自tự 下hạ 以dĩ 三tam 義nghĩa 釋thích 名danh 法pháp 之chi 由do 。 夫phu 言ngôn 法Pháp 者giả 。 有hữu 其kỳ 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 任nhậm 持trì 自tự 體thể 義nghĩa 。 二nhị 軌quỹ 生sanh 物vật 解giải 義nghĩa 。 今kim 初sơ 一nhất 句cú 。 即tức 初sơ 義nghĩa 也dã 。 謂vị 本bổn 有hữu 自tự 體thể 真chân 實thật 不bất 變biến 。 非phi 同đồng 依y 他tha 。 從tùng 緣duyên 假giả 立lập 。 無vô 有hữu 自tự 性tánh 。 以dĩ 從tùng 無vô 始thỉ 來lai 。 任nhậm 持trì 不bất 失thất 故cố 。 故cố 下hạ 論luận 云vân 。 如như 實thật 不bất 空không 以dĩ 有hữu 自tự 體thể 。 具cụ 足túc 無vô 量lượng 。 性tánh 功công 德đức 故cố 。 後hậu 二nhị 即tức 軌quỹ 生sanh 物vật 解giải 義nghĩa 。 又hựu 法pháp 者giả 。 對đối 智trí 得đắc 名danh 。 以dĩ 此thử 一nhất 心tâm 是thị 法Pháp 界Giới 理lý 。 能năng 軌quỹ 於ư 智trí 令linh 成thành 無vô 漏lậu 。 無vô 分phân 別biệt 也dã 。 斯tư 則tắc 以dĩ 無vô 相tướng 。 境cảnh 相tướng 無vô 緣duyên 智trí 故cố 。 云vân 對đối 智trí 。 下hạ 論luận 云vân 。 唯duy 證chứng 相tương 應ứng 故cố 。 復phục 能năng 顯hiển 於ư 三tam 大đại 之chi 義nghĩa 。 未vị 有hữu 一nhất 義nghĩa 不bất 從tùng 法pháp 顯hiển 。 故cố 下hạ 文văn 云vân 。 依y 於ư 此thử 心tâm 顯hiển 示thị 。 摩Ma 訶Ha 衍Diên 義nghĩa 。 義nghĩa 理lý 既ký 彰chương 物vật 則tắc 生sanh 解giải 故cố 。 此thử 二nhị 句cú 皆giai 後hậu 義nghĩa 也dã 。 宗tông 本bổn 法pháp 者giả 。 謂vị 一nhất 論luận 所sở 宗tông 染nhiễm 淨tịnh 根căn 本bổn 故cố 。 或hoặc 可khả 宗tông 即tức 是thị 本bổn 。 謂vị 約ước 義nghĩa 所sở 依y 曰viết 宗tông 。 能năng 立lập 萬vạn 法pháp 曰viết 本bổn 。 故cố 下hạ 疏sớ/sơ 云vân 。 依y 宗tông 所sở 顯hiển 差sai 別biệt 義nghĩa 理lý 。 又hựu 淨tịnh 名danh 云vân 。 依y 無vô 住trụ 本bổn 立lập 一nhất 切thiết 法pháp 也dã 。 又hựu 起khởi 論luận 云vân 。 為vi 欲dục 解giải 釋thích 如Như 來Lai 根căn 本bổn 之chi 義nghĩa 。 即tức 斯tư 法pháp 也dã 。 大đại 位vị 在tại 因nhân 者giả 。 謂vị 此thử 論luận 中trung 所sở 明minh 法pháp 體thể 。 大đại 都đô 所sở 判phán 屬thuộc 於ư 因nhân 位vị 。 以dĩ 文văn 云vân 所sở 言ngôn 法pháp 者giả 。 謂vị 眾chúng 生sanh 心tâm 。 既ký 標tiêu 眾chúng 生sanh 之chi 言ngôn 。 故cố 知tri 大đại 概khái 合hợp 當đương 因nhân 位vị 。 不bất 同đồng 佛Phật 性tánh 圓viên 覺giác 究cứu 竟cánh 覺giác 不bất 思tư 議nghị 解giải 脫thoát 等đẳng 。 大đại 位vị 在tại 果quả 。 今kim 約ước 因nhân 中trung 性tánh 德đức 所sở 標tiêu 故cố 。 云vân 眾chúng 生sanh 心tâm 也dã 。 通thông 染nhiễm 淨tịnh 者giả 。 若nhược 隨tùy 名danh 取thủ 義nghĩa 則tắc 位vị 在tại 於ư 因nhân 。 若nhược 克khắc 論luận 體thể 性tánh 則tắc 通thông 於ư 因nhân 果quả 。 因nhân 果quả 即tức 染nhiễm 淨tịnh 也dã 。 斯tư 則tắc 心tâm 實thật 通thông 於ư 因nhân 果quả 。 以dĩ 帶đái 眾chúng 生sanh 之chi 言ngôn 故cố 。 判phán 在tại 因nhân 也dã 。 然nhiên 亦diệc 有hữu 在tại 果quả 名danh 心tâm 在tại 因nhân 名danh 覺giác 之chi 處xứ 。 如như 圓viên 覺giác 經Kinh 云vân 。 是thị 諸chư 眾chúng 生sanh 。 清thanh 淨tịnh 覺giác 地địa 。 又hựu 云vân 。 一nhất 切thiết 如Như 來Lai 。 妙diệu 圓viên 覺giác 心tâm 故cố 。 云vân 通thông 染nhiễm 淨tịnh 也dã 。 所sở 以dĩ 下hạ 文văn 云vân 。 是thị 心tâm 則tắc 攝nhiếp 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 出xuất 世thế 間gian 法Pháp 。 攝nhiếp 世thế 間gian 法pháp 是thị 通thông 染nhiễm 。 攝nhiếp 出xuất 世thế 間gian 法Pháp 。 是thị 通thông 淨tịnh 也dã 。

疏sớ/sơ 義nghĩa 者giả 下hạ 二nhị 釋thích 義nghĩa 文văn 三tam 。 初sơ 釋thích 文văn 也dã 。 大Đại 乘Thừa 名danh 義nghĩa 者giả 。 謂vị 大Đại 乘Thừa 是thị 名danh 。 名danh 約ước 義nghĩa 立lập 故cố 。 須tu 辨biện 義nghĩa 。 未vị 有hữu 無vô 義nghĩa 而nhi 有hữu 名danh 者giả 。 何hà 故cố 等đẳng 者giả 。 雙song 徵trưng 名danh 義nghĩa 。 謂vị 約ước 於ư 何hà 義nghĩa 得đắc 名danh 大Đại 乘Thừa 。 未vị 審thẩm 大Đại 乘Thừa 有hữu 於ư 何hà 義nghĩa 。 以dĩ 雙song 徵trưng 故cố 。 不bất 言ngôn 何hà 故cố 名danh 。 而nhi 言ngôn 何hà 故cố 是thị 。 是thị 之chi 一nhất 字tự 雙song 含hàm 兩lưỡng 勢thế 。 蓋cái 文văn 之chi 巧xảo 也dã 。 謂vị 此thử 下hạ 釋thích 三tam 大đại 可khả 知tri 。 二nhị 運vận 者giả 。 有hữu 兩lưỡng 意ý 。 一nhất 則tắc 自tự 運vận 運vận 他tha 。 二nhị 則tắc 已dĩ 運vận 當đương 運vận 。 今kim 此thử 論luận 中trung 正chánh 唯duy 後hậu 意ý 。 故cố 下hạ 文văn 云vân 。 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 。 本bổn 所sở 乘thừa 故cố 。 一nhất 切thiết 菩Bồ 薩Tát 。 皆giai 乘thừa 此thử 法pháp 。 到đáo 如Như 來Lai 地địa 故cố 。 於ư 此thử 二nhị 中trung 皆giai 具cụ 自tự 運vận 運vận 他tha 也dã 。 以dĩ 約ước 此thử 義nghĩa 。 名danh 為vi 大Đại 乘Thừa 。

是thị 故cố 下hạ 。 二nhị 結kết 意ý 也dã 。 如như 文văn 云vân 。 所sở 言ngôn 法pháp 者giả 。 謂vị 眾chúng 生sanh 心tâm 是thị 先tiên 顯hiển 法pháp 體thể 。 次thứ 云vân 所sở 言ngôn 義nghĩa 者giả 。 則tắc 有hữu 三tam 種chủng 等đẳng 。 是thị 後hậu 顯hiển 義nghĩa 理lý 。 大Đại 乘Thừa 之chi 中trung 。 唯duy 茲tư 法pháp 義nghĩa 。 今kim 既ký 法pháp 義nghĩa 並tịnh 陳trần 無vô 所sở 遺di 矣hĩ 。 故cố 云vân 義nghĩa 足túc 。

疏sớ/sơ 依y 宗tông 下hạ 三tam 彰chương 位vị 所sở 依y 之chi 法pháp 。 染nhiễm 淨tịnh 雖tuy 通thông 。 所sở 顯hiển 之chi 義nghĩa 唯duy 局cục 於ư 淨tịnh 。 體thể 相tướng 用dụng 三tam 各các 不bất 相tương 。 是thị 故cố 名danh 差sai 別biệt 離ly 障chướng 。 所sở 顯hiển 翻phiên 染nhiễm 得đắc 名danh 故cố 。 云vân 唯duy 淨tịnh 。 故cố 下hạ 相tương/tướng 大đại 。 文văn 云vân 。 心tâm 性tánh 無vô 動động 則tắc 有hữu 過quá 河hà 沙sa 等đẳng 諸chư 淨tịnh 功công 德đức 相tương/tướng 義nghĩa 示thị 現hiện 。 用dụng 大đại 云vân 。 除trừ 滅diệt 無vô 明minh 。 見kiến 本bổn 法Pháp 身thân 。 自tự 然nhiên 而nhi 有hữu 。 不bất 思tư 議nghị 業nghiệp 。 種chủng 種chủng 之chi 用dụng 。 據cứ 此thử 所sở 說thuyết 正chánh 唯duy 屬thuộc 乘thừa 。 而nhi 言ngôn 大đại 位vị 者giả 。 以dĩ 體thể 大đại 通thông 染nhiễm 淨tịnh 故cố 。 今kim 約ước 多đa 分phần 判phán 在tại 果quả 也dã 。 又hựu 體thể 大đại 雖tuy 通thông 於ư 染nhiễm 。 以dĩ 彼bỉ 之chi 名danh 亦diệc 從tùng 顯hiển 得đắc 。 若nhược 在tại 因nhân 時thời 則tắc 無vô 體thể 大đại 之chi 名danh 。 至chí 相tương/tướng 用dụng 顯hiển 時thời 。 方phương 對đối 此thử 二nhị 以dĩ 彰chương 體thể 名danh 。 由do 是thị 三tam 義nghĩa 皆giai 屬thuộc 淨tịnh 也dã 。

起khởi 下hạ 法pháp 體thể 等đẳng 者giả 。 即tức 起khởi 下hạ 顯hiển 正chánh 義nghĩa 中trung 總tổng 之chi 一nhất 段đoạn 。 文văn 云vân 。 顯hiển 示thị 正chánh 義nghĩa 者giả 。 依y 一nhất 心tâm 法pháp 有hữu 二nhị 種chủng 門môn 。 乃nãi 至chí 以dĩ 是thị 二nhị 門môn 。 不bất 相tương 離ly 故cố 。 論luận 眾chúng 生sanh 心tâm 者giả 。 眾chúng 生sanh 即tức 能năng 依y 心tâm 即tức 所sở 依y 。 所sở 依y 之chi 體thể 從tùng 能năng 依y 以dĩ 彰chương 名danh 。 前tiền 劣liệt 後hậu 勝thắng 。 眾chúng 生sanh 之chi 心tâm 。 依y 士sĩ 釋thích 也dã 。 故cố 下hạ 文văn 云vân 。 眾chúng 生sanh 依y 心tâm 意ý 。 意ý 識thức 轉chuyển 故cố 。

疏sớ/sơ 三tam 。 初sơ 正chánh 釋thích 。 出xuất 法pháp 體thể 者giả 。 前tiền 出xuất 大Đại 乘Thừa 體thể 。 名danh 之chi 為vi 法Pháp 。 此thử 出xuất 法pháp 體thể 。 名danh 之chi 為vi 心tâm 。 從tùng 寬khoan 之chi 狹hiệp 。 此thử 為vi 至chí 也dã 。 如Như 來Lai 藏tạng 心tâm 者giả 。 謂vị 在tại 纏triền 自tự 性tánh 清thanh 淨tịnh 心tâm 。 具cụ 足túc 含hàm 攝nhiếp 。 如Như 來Lai 功công 德đức 。 名danh 如Như 來Lai 藏tạng 。 如như 下hạ 自tự 釋thích 。 具cụ 和hòa 合hợp 下hạ 明minh 心tâm 之chi 行hành 相tương/tướng 也dã 。 和hòa 合hợp 即tức 生sanh 滅diệt 門môn 。 以dĩ 彼bỉ 隨tùy 緣duyên 成thành 染nhiễm 淨tịnh 故cố 。 不bất 和hòa 合hợp 即tức 真Chân 如Như 門môn 。 以dĩ 約ước 體thể 絕tuyệt 相tương/tướng 顯hiển 不bất 變biến 故cố 。 以dĩ 其kỳ 下hạ 釋thích 所sở 以dĩ 。 此thử 心tâm 具cụ 上thượng 二nhị 種chủng 義nghĩa 者giả 。 以dĩ 在tại 眾chúng 生sanh 位vị 中trung 辨biện 故cố 。 是thị 故cố 論luận 云vân 眾chúng 生sanh 心tâm 也dã 。

若nhược 在tại 下hạ 二nhị 反phản 顯hiển 。 謂vị 此thử 心tâm 隨tùy 染nhiễm 之chi 時thời 。 則tắc 云vân 與dữ 生sanh 滅diệt 和hòa 合hợp 。 今kim 在tại 佛Phật 位vị 純thuần 淨tịnh 無vô 垢cấu 。 唯duy 不bất 生sanh 滅diệt 故cố 。 無vô 和hòa 合hợp 義nghĩa 也dã 。 以dĩ 始thỉ 下hạ 出xuất 所sở 以dĩ 。 顯hiển 無vô 生sanh 滅diệt 之chi 相tướng 。 故cố 云vân 唯duy 是thị 真Chân 如Như 。 既ký 無vô 彼bỉ 相tương/tướng 但đãn 是thị 一nhất 真chân 約ước 何hà 說thuyết 合hợp 。 故cố 中trung 論luận 云vân 。 一nhất 法pháp 云vân 何hà 合hợp 。 下hạ 文văn 顯hiển 佛Phật 地địa 云vân 。 破phá 和hòa 合hợp 識thức 相tương/tướng 。 滅diệt 相tương 續tục 心tâm 相tương/tướng 顯hiển 現hiện 法Pháp 身thân 。 智trí 純thuần 淨tịnh 故cố 。 所sở 顯hiển 義nghĩa 者giả 。 三tam 大đại 之chi 義nghĩa 自tự 此thử 方phương 彰chương 。 生sanh 滅diệt 相tương/tướng 無vô 則tắc 唯duy 局cục 淨tịnh 。 故cố 無vô 和hòa 合hợp 。

今kim 就tựu 下hạ 順thuận 結kết 卻khước 成thành 前tiền 義nghĩa 。 眾chúng 生sanh 即tức 染nhiễm 相tướng 。 以dĩ 真chân 體thể 隨tùy 緣duyên 起khởi 。 為vi 眾chúng 生sanh 相tương/tướng 不bất 離ly 體thể 故cố 。 名danh 和hòa 合hợp 。 雖tuy 全toàn 體thể 起khởi 相tương/tướng 。 而nhi 體thể 未vị 嘗thường 改cải 變biến 。 故cố 名danh 不bất 和hòa 合hợp 。 由do 是thị 在tại 纏triền 具cụ 二nhị 門môn 也dã 。

論luận 出xuất 世thế 間gian 法Pháp 。 下hạ 疏sớ/sơ 文văn 二nhị 。 初sơ 總tổng 敘tự 意ý 。 初sơ 一nhất 句cú 標tiêu 指chỉ 。 餘dư 皆giai 正chánh 敘tự 。 體thể 即tức 真Chân 如Như 門môn 。 相tương/tướng 即tức 生sanh 滅diệt 門môn 。 二nhị 門môn 相tương/tướng 攝nhiếp 。 不bất 相tương 捨xả 離ly 故cố 。 云vân 無vô 礙ngại 。 染nhiễm 淨tịnh 同đồng 依y 者giả 。 二nhị 門môn 之chi 中trung 各các 攝nhiếp 染nhiễm 淨tịnh 。 真Chân 如Như 門môn 是thị 染nhiễm 淨tịnh 通thông 相tương/tướng 。 生sanh 滅diệt 門môn 別biệt 顯hiển 染nhiễm 淨tịnh 。 通thông 別biệt 雖tuy 殊thù 不bất 出xuất 一nhất 心tâm 。 故cố 云vân 同đồng 依y 。 隨tùy 流lưu 謂vị 不bất 覺giác 迷mê 真chân 。 乃nãi 至chí 造tạo 業nghiệp 受thọ 報báo 。 反phản 流lưu 謂vị 始thỉ 覺giác 翻phiên 染nhiễm 。 暨kỵ 乎hồ 菩Bồ 提Đề 涅Niết 槃Bàn 。 迷mê 悟ngộ 雖tuy 殊thù 。 唯duy 此thử 心tâm 轉chuyển 故cố 。 經Kinh 云vân 。 無vô 始thỉ 時thời 來lai 。 性tánh 一nhất 切thiết 法pháp 依y 止chỉ 。 由do 此thử 有hữu 諸chư 趣thú 及cập 。 證chứng 涅Niết 槃Bàn 果Quả 。 是thị 故cố 萬vạn 法pháp 唯duy 心tâm 。 心tâm 即tức 是thị 主chủ 故cố 。 其kỳ 迷mê 悟ngộ 皆giai 心tâm 所sở 為vi 。

疏sớ/sơ 是thị 故cố 下hạ 二nhị 別biệt 釋thích 相tương/tướng 二nhị 。 今kim 初sơ 約ước 生sanh 滅diệt 門môn 釋thích 。 不bất 覺giác 攝nhiếp 世thế 間gian 法pháp 者giả 。 以dĩ 不bất 覺giác 是thị 世thế 間gian 法pháp 根căn 本bổn 。 一nhất 切thiết 染nhiễm 法pháp 皆giai 此thử 所sở 成thành 。 由do 是thị 所sở 成thành 之chi 染nhiễm 。 皆giai 不bất 覺giác 攝nhiếp 。 則tắc 三tam 細tế 六lục 麁thô 五ngũ 意ý 六lục 染nhiễm 等đẳng 。 是thị 所sở 攝nhiếp 之chi 法pháp 也dã 。 故cố 下hạ 文văn 云vân 。 當đương 知tri 無vô 明minh 能năng 生sanh 一nhất 切thiết 染nhiễm 法pháp 。 以dĩ 一nhất 切thiết 染nhiễm 法pháp 皆giai 是thị 不bất 覺giác 相tương/tướng 故cố 。 攝nhiếp 出xuất 世thế 法Pháp 者giả 。 以dĩ 本bổn 始thỉ 二nhị 覺giác 是thị 出xuất 世thế 法pháp 本bổn 。 一nhất 切thiết 淨tịnh 法Pháp 。 皆giai 覺giác 所sở 成thành 。 由do 是thị 所sở 成thành 之chi 淨tịnh 。 皆giai 屬thuộc 覺giác 之chi 所sở 攝nhiếp 也dã 。 本bổn 覺giác 所sở 攝nhiếp 。 即tức 大đại 智trí 慧tuệ 光quang 明minh 義nghĩa 。 遍biến 照chiếu 法Pháp 界Giới 義nghĩa 真chân 實thật 識thức 知tri 義nghĩa 等đẳng 。 始thỉ 覺giác 所sở 攝nhiếp 。 即tức 三Tam 明Minh 八bát 解giải 。 力Lực 、 無Vô 畏Úy 等đẳng 。 然nhiên 此thử 且thả 就tựu 相tương/tướng 用dụng 有hữu 異dị 。 分phần/phân 其kỳ 二nhị 殊thù 。 若nhược 約ước 體thể 同đồng 所sở 攝nhiếp 無vô 別biệt 。 此thử 猶do 下hạ 結kết 示thị 可khả 知tri 。

疏sớ/sơ 若nhược 約ước 下hạ 二nhị 約ước 真Chân 如Như 門môn 釋thích 也dã 。 鎔dong 融dung 含hàm 攝nhiếp 者giả 。 謂vị 消tiêu 和hòa 包bao 納nạp 。 令linh 彼bỉ 染nhiễm 淨tịnh 。 差sai 別biệt 之chi 相tướng 。 無vô 有hữu 障chướng 礙ngại 也dã 。 染nhiễm 淨tịnh 不bất 殊thù 者giả 。 出xuất 鎔dong 融dung 之chi 相tướng 也dã 。 謂vị 以dĩ 一nhất 真Chân 如Như 理lý 融dung 之chi 。 使sử 染nhiễm 即tức 非phi 染nhiễm 。 淨tịnh 即tức 非phi 淨tịnh 。 即tức 染nhiễm 即tức 淨tịnh 渾hồn 為vi 一nhất 味vị 。 故cố 云vân 不bất 殊thù 。 故cố 下hạ 文văn 云vân 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 唯duy 依y 妄vọng 念niệm 。 而nhi 有hữu 差sai 別biệt 。 若nhược 離ly 心tâm 念niệm 即tức 無vô 一nhất 切thiết 境cảnh 界giới 之chi 相tướng 。 乃nãi 至chí 唯duy 是thị 一nhất 心tâm 。 故cố 名danh 真Chân 如Như 。 斯tư 則tắc 生sanh 滅diệt 門môn 中trung 。 名danh 為vi 該cai 攝nhiếp 。 真Chân 如Như 門môn 中trung 名danh 為vi 融dung 攝nhiếp 。 該cai 攝nhiếp 則tắc 染nhiễm 淨tịnh 俱câu 存tồn 。 融dung 攝nhiếp 則tắc 染nhiễm 淨tịnh 俱câu 泯mẫn 。 俱câu 泯mẫn 故cố 一nhất 味vị 不bất 分phân 。 俱câu 存tồn 故cố 歷lịch 然nhiên 差sai 別biệt 。 是thị 故cố 二nhị 門môn 雖tuy 皆giai 言ngôn 攝nhiếp 。 而nhi 攝nhiếp 義nghĩa 不bất 同đồng 也dã 。 下hạ 文văn 顯hiển 者giả 。 相tương 次thứ 即tức 辨biện 。

釋thích 其kỳ 法pháp 名danh 者giả 。 標tiêu 指chỉ 此thử 文văn 也dã 。 法pháp 即tức 是thị 名danh 。 今kim 此thử 文văn 中trung 正chánh 釋thích 此thử 心tâm 。 得đắc 名danh 法pháp 之chi 所sở 以dĩ 也dã 。 謂vị 依y 下hạ 於ư 前tiền 三tam 義nghĩa 中trung 。 約ước 第đệ 三tam 顯hiển 義nghĩa 故cố 。 名danh 為vi 法pháp 也dã 。 其kỳ 餘dư 二nhị 義nghĩa 論luận 各các 有hữu 文văn 。 已dĩ 如như 前tiền 引dẫn 。

責trách 總tổng 立lập 難nạn/nan 。 疏sớ/sơ 二nhị 意ý 中trung 。 初sơ 意ý 云vân 。 心tâm 既ký 通thông 染nhiễm 不bất 合hợp 顯hiển 得đắc 唯duy 淨tịnh 之chi 義nghĩa 。 其kỳ 猶do 雜tạp 鑛khoáng 之chi 金kim 。 豈khởi 能năng 鑄chú 得đắc 純thuần 金kim 之chi 像tượng 。 二nhị 意ý 云vân 。 心tâm 既ký 是thị 一nhất 一nhất 則tắc 體thể 狹hiệp 。 大Đại 乘Thừa 義nghĩa 多đa 。 多đa 故cố 成thành 廣quảng 。 豈khởi 能năng 以dĩ 狹hiệp 而nhi 示thị 於ư 廣quảng 。

開khai 別biệt 中trung 疏sớ/sơ 二nhị 。 初sơ 總tổng 敘tự 釋thích 意ý 。 大Đại 乘Thừa 雖tuy 淨tịnh 者giả 。 牒điệp 縱túng/tung 所sở 問vấn 也dã 。 相tương/tướng 用dụng 下hạ 分phân 別biệt 正chánh 答đáp 。 對đối 染nhiễm 者giả 。 謂vị 相tương/tướng 大đại 則tắc 翻phiên 染nhiễm 成thành 淨tịnh 。 如như 云vân 心tâm 性tánh 不bất 動động 。 即tức 有hữu 大đại 智trí 慧tuệ 。 光quang 明minh 義nghĩa 等đẳng 。 用dụng 大đại 則tắc 隨tùy 緣duyên 而nhi 起khởi 。 如như 云vân 隨tùy 諸chư 眾chúng 生sanh 。 見kiến 聞văn 得đắc 益ích 故cố 。 說thuyết 為vi 用dụng 等đẳng 。 此thử 上thượng 二nhị 義nghĩa 皆giai 對đối 染nhiễm 成thành 。 故cố 下hạ 文văn 云vân 。 當đương 知tri 染nhiễm 法pháp 淨tịnh 法pháp 皆giai 悉tất 相tương 待đãi 也dã 。 今kim 生sanh 滅diệt 下hạ 正chánh 明minh 能năng 顯hiển 。 既ký 有hữu 覺giác 不bất 覺giác 二nhị 義nghĩa 。 故cố 云vân 具cụ 含hàm 染nhiễm 淨tịnh 。 以dĩ 有hữu 染nhiễm 故cố 。 方phương 能năng 顯hiển 淨tịnh 。 淨tịnh 既ký 不bất 自tự 淨tịnh 。 待đãi 染nhiễm 以dĩ 成thành 淨tịnh 。 何hà 怪quái 通thông 染nhiễm 之chi 心tâm 。 能năng 顯hiển 唯duy 淨tịnh 之chi 義nghĩa 耶da 。 此thử 即tức 結kết 答đáp 也dã 。 以dĩ 廢phế 下hạ 出xuất 對đối 染nhiễm 所sở 以dĩ 或hoặc 問vấn 曰viết 。 何hà 故cố 須tu 對đối 於ư 染nhiễm 方phương 立lập 淨tịnh 耶da 。 故cố 此thử 釋thích 也dã 。 故cố 下hạ 文văn 云vân 。 若nhược 離ly 不bất 覺giác 之chi 心tâm 則tắc 無vô 真chân 覺giác 自tự 相tương/tướng 可khả 說thuyết 。 又hựu 真Chân 如Như 門môn 中trung 無vô 染nhiễm 。 亦diệc 不bất 立lập 淨tịnh 。 又hựu 云vân 。 若nhược 離ly 業nghiệp 識thức 則tắc 無vô 見kiến 相tương/tướng 。 以dĩ 諸chư 佛Phật 法Pháp 身thân 。 無vô 有hữu 彼bỉ 此thử 色sắc 相tướng 。 遞đệ 相tương 見kiến 故cố 。 心tâm 法pháp 雖tuy 一nhất 者giả 。 牒điệp 縱túng/tung 所sở 問vấn 也dã 。 而nhi 有hữu 下hạ 分phân 別biệt 正chánh 答đáp 。 示thị 大Đại 乘Thừa 體thể 者giả 。 真Chân 如Như 是thị 泯mẫn 相tương/tướng 顯hiển 實thật 門môn 故cố 。 以dĩ 泯mẫn 相tương/tướng 而nhi 相tương/tướng 不bất 存tồn 故cố 。 唯duy 示thị 體thể 也dã 。 具cụ 示thị 三tam 大đại 者giả 。 生sanh 滅diệt 是thị 攬lãm 理lý 成thành 事sự 門môn 故cố 。 以dĩ 攬lãm 理lý 而nhi 理lý 不bất 失thất 故cố 。 具cụ 三tam 也dã 。 大Đại 乘Thừa 義nghĩa 下hạ 結kết 成thành 具cụ 示thị 。 謂vị 此thử 三tam 大đại 義nghĩa 中trung 。 具cụ 攝nhiếp 如Như 來Lai 真chân 應ưng 二nhị 身thân 過quá 河hà 沙sa 數số 德đức 相tương/tướng 妙diệu 用dụng 。 以dĩ 要yếu 言ngôn 之chi 。 一nhất 切thiết 所sở 有hữu 。 無vô 漏lậu 功công 德đức 。 盡tận 不bất 出xuất 於ư 三tam 大đại 之chi 義nghĩa 。 三tam 大đại 之chi 體thể 唯duy 此thử 一nhất 心tâm 。 是thị 故cố 一nhất 心tâm 能năng 顯hiển 多đa 義nghĩa 也dã 。

總tổng 舉cử 等đẳng 者giả 。 盡tận 此thử 一nhất 門môn 之chi 義nghĩa 也dã 。 一nhất 法Pháp 界Giới 等đẳng 者giả 。 具cụ 云vân 。 心tâm 真Chân 如Như 者giả 。 即tức 是thị 一nhất 法Pháp 界Giới 。 大đại 總tổng 相tương/tướng 法Pháp 門môn 體thể 。 所sở 謂vị 心tâm 性tánh 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 乃nãi 至chí 若nhược 離ly 於ư 念niệm 名danh 為vi 得đắc 入nhập 。 共cộng 有hữu 一nhất 十thập 三tam 行hành 論luận 文văn 。 是thị 此thử 所sở 起khởi 也dã 。 真Chân 如Như 相tương/tướng 者giả 。 相tương/tướng 即tức 義nghĩa 相tương/tướng 。 如như 下hạ 文văn 云vân 。

復phục 次thứ 真Chân 如Như 者giả 。 依y 言ngôn 說thuyết 分phân 別biệt 。 有hữu 二nhị 種chủng 義nghĩa 。 義nghĩa 即tức 相tương/tướng 也dã 。 不bất 同đồng 生sanh 滅diệt 可khả 狀trạng 之chi 相tướng 。

復phục 次thứ 下hạ 乃nãi 至chí 終chung 於ư 此thử 門môn 。 共cộng 有hữu 一nhất 十thập 二nhị 行hành 論luận 文văn 。 是thị 此thử 所sở 起khởi 也dã 。 據cứ 此thử 所sở 配phối 。 若nhược 言ngôn 真Chân 如Như 門môn 。 則tắc 通thông 言ngôn 心tâm 真Chân 如Như 真Chân 如Như 相tương/tướng 則tắc 別biệt 也dã 。

論luận 是thị 心tâm 下hạ 疏sớ/sơ 二nhị 。 初sơ 釋thích 前tiền 二nhị 句cú 二nhị 。 初sơ 別biệt 釋thích 當đương 文văn 也dã 。 隨tùy 熏huân 變biến 動động 者giả 。 謂vị 隨tùy 染nhiễm 淨tịnh 因nhân 緣duyên 所sở 熏huân 。 令linh 心tâm 變biến 改cải 動động 轉chuyển 。 成thành 生sanh 滅diệt 故cố 。 總tổng 舉cử 等đẳng 者giả 。 撮toát 下hạ 一nhất 門môn 之chi 義nghĩa 。 在tại 此thử 生sanh 滅diệt 二nhị 字tự 之chi 中trung 故cố 。 云vân 總tổng 舉cử 。 依y 如Như 來Lai 藏tạng 等đẳng 者giả 。 具cụ 云vân 。 心tâm 生sanh 滅diệt 者giả 。 依y 如Như 來Lai 藏tạng 故cố 。 有hữu 生sanh 滅diệt 心tâm 。 所sở 謂vị 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 與dữ 生sanh 滅diệt 和hòa 合hợp 。 乃nãi 至chí 性tánh 染nhiễm 幻huyễn 差sai 別biệt 故cố 。 都đô 有hữu 七thất 十thập 五ngũ 行hành 論luận 文văn 。 是thị 此thử 所sở 起khởi 也dã 。 緣duyên 由do 者giả 。 所sở 以dĩ 義nghĩa 。 起khởi 下hạ 等đẳng 者giả 。 具cụ 云vân 。

復phục 次thứ 生sanh 滅diệt 因nhân 緣duyên 者giả 。 所sở 謂vị 眾chúng 生sanh 。 依y 心tâm 意ý 意ý 識thức 轉chuyển 故cố 。 此thử 義nghĩa 云vân 何hà 。 以dĩ 依y 阿a 梨lê 耶da 識thức 。 說thuyết 有hữu 無vô 明minh 。 乃nãi 至chí 不bất 能năng 。 得đắc 隨tùy 順thuận 世thế 間gian 。 一nhất 切thiết 境cảnh 界giới 。 種chủng 種chủng 知tri 故cố 。 共cộng 有hữu 四tứ 十thập 九cửu 行hành 論luận 文văn 。 是thị 此thử 所sở 起khởi 也dã 。 狀trạng 謂vị 形hình 狀trạng 。 妄vọng 識thức 所sở 知tri 境cảnh 也dã 。 揀giản 異dị 真Chân 如Như 相tương/tướng 。 是thị 義nghĩa 相tương/tướng 相tương/tướng 即tức 性tánh 也dã 。 非phi 識thức 境cảnh 界giới 唯duy 智trí 所sở 證chứng 故cố 。 起khởi 下hạ 等đẳng 者giả 。 具cụ 云vân 。

復phục 次thứ 分phân 別biệt 生sanh 滅diệt 相tương/tướng 者giả 。 有hữu 二nhị 種chủng 。 云vân 何hà 為vi 二nhị 。 一nhất 者giả 麁thô 與dữ 心tâm 相tương 應ứng 故cố 。 二nhị 者giả 細tế 與dữ 心tâm 不bất 相tương 應ứng 故cố 。 乃nãi 至chí 唯duy 癡si 滅diệt 故cố 。 心tâm 相tương 隨tùy 滅diệt 非phi 心tâm 智trí 滅diệt 。 共cộng 有hữu 一nhất 十thập 四tứ 行hành 。 是thị 此thử 起khởi 也dã 。 然nhiên 此thử 立lập 義nghĩa 分phần/phân 中trung 所sở 立lập 義nghĩa 本bổn 。 即tức 有hữu 八bát 字tự 。 謂vị 真Chân 如Như 相tương 生sanh 滅diệt 因nhân 緣duyên 相tương/tướng 。 下hạ 解giải 釋thích 分phần/phân 中trung 度độ 有hữu 一nhất 百bách 六lục 十thập 三tam 行hành 。 逐trục 段đoạn 而nhi 釋thích 。 如như 前tiền 所sở 配phối 。 從tùng 四tứ 熏huân 習tập 下hạ 即tức 通thông 。 明minh 染nhiễm 淨tịnh 生sanh 滅diệt 起khởi 之chi 由do 致trí 也dã 。 若nhược 更cánh 束thúc 八bát 字tự 。 不bất 出xuất 心tâm 之chi 一nhất 字tự 。 更cánh 展triển 一nhất 百bách 六lục 十thập 三tam 行hành 論luận 文văn 。 以dĩ 成thành 百bách 餘dư 部bộ 大Đại 乘Thừa 經Kinh 。 此thử 顯hiển 論luận 主chủ 證chứng 悟ngộ 心tâm 中trung 自tự 在tại 之chi 用dụng 。

何hà 故cố 下hạ 。 二nhị 通thông 前tiền 料liệu 揀giản 。 先tiên 牃# 外ngoại 難nạn/nan 。 何hà 故cố 兩lưỡng 門môn 一nhất 能năng 一nhất 即tức 耶da 。 故cố 牒điệp 云vân 者giả 。 以dĩ 真chân 下hạ 釋thích 不bất 起khởi 者giả 。 以dĩ 真Chân 如Như 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 不bất 變biến 義nghĩa 。 二nhị 隨tùy 緣duyên 義nghĩa 。 今kim 此thử 門môn 中trung 但đãn 約ước 不bất 變biến 。 以dĩ 顯hiển 其kỳ 體thể 。 不bất 約ước 隨tùy 緣duyên 。 故cố 云vân 不bất 起khởi 。 所sở 顯hiển 謂vị 體thể 大đại 能năng 顯hiển 即tức 此thử 門môn 。 能năng 顯hiển 為vi 詮thuyên 所sở 顯hiển 為vi 旨chỉ 。 真Chân 如Như 與dữ 體thể 蓋cái 是thị 一nhất 義nghĩa 。 故cố 云vân 即tức 也dã 。 以dĩ 是thị 下hạ 因nhân 顯hiển 唯duy 示thị 體thể 大đại 也dã 。 起khởi 動động 者giả 。 即tức 隨tùy 緣duyên 義nghĩa 。 以dĩ 隨tùy 緣duyên 故cố 成thành 生sanh 滅diệt 門môn 。 染nhiễm 淨tịnh 即tức 生sanh 滅diệt 相tương/tướng 也dã 。 即tức 此thử 染nhiễm 淨tịnh 為vi 能năng 示thị 之chi 詮thuyên 。 三tam 大đại 是thị 所sở 示thị 之chi 旨chỉ 。 二nhị 義nghĩa 各các 別biệt 。 故cố 云vân 又hựu 分phần/phân 也dã 。 能năng 所sở 下hạ 揀giản 異dị 前tiền 門môn 也dã 。 若nhược 喻dụ 顯hiển 者giả 。 一nhất 心tâm 如như 水thủy 。 真Chân 如Như 如như 濕thấp 。 生sanh 滅diệt 如như 波ba 。 是thị 水thủy 濕thấp 相tương/tướng 。 即tức 示thị 。 水thủy 體thể 。 是thị 水thủy 波ba 相tương/tướng 能năng 示thị 水thủy 之chi 自tự 體thể (# 濕thấp 體thể 相tướng 。 八bát 功công 德đức 相tương/tướng )# 用dụng (# 鑒giám 像tượng 潤nhuận 物vật )# 故cố 。

疏sớ/sơ 體thể 謂vị 下hạ 。 二nhị 釋thích 後hậu 一nhất 句cú 文văn 二nhị 。 初sơ 釋thích 本bổn 文văn 二nhị 。 初sơ 別biệt 解giải 當đương 文văn 。 本bổn 覺giác 者giả 。 即tức 是thị 前tiền 之chi 真Chân 如Như 。 至chí 此thử 門môn 中trung 轉chuyển 名danh 本bổn 覺giác 。 以dĩ 對đối 治trị 故cố 名danh 本bổn 。 對đối 不bất 覺giác 故cố 名danh 覺giác 也dã 。 即tức 此thử 本bổn 覺giác 是thị 生sanh 滅diệt 家gia 之chi 自tự 體thể 也dã 。 此thử 顯hiển 生sanh 滅diệt 別biệt 無vô 其kỳ 體thể 。 全toàn 攬lãm 本bổn 覺giác 為vi 自tự 體thể 故cố 。 生sanh 滅diệt 因nhân 者giả 。 或hoặc 問vấn 。 若nhược 此thử 本bổn 覺giác 是thị 生sanh 滅diệt 體thể 者giả 。 本bổn 覺giác 即tức 是thị 真Chân 如Như 。 何hà 故cố 說thuyết 為vi 生sanh 滅diệt 自tự 體thể 耶da 。 故cố 此thử 釋thích 之chi 。 謂vị 生sanh 滅diệt 之chi 相tướng 。 起khởi 時thời 實thật 賴lại 真Chân 如Như 為vi 因nhân 。 以dĩ 真Chân 如Như 不bất 守thủ 自tự 性tánh 。 為vi 無vô 明minh 熏huân 。 成thành 諸chư 染nhiễm 相tướng 雖tuy 成thành 染nhiễm 相tướng 其kỳ 體thể 不bất 變biến 。 以dĩ 不bất 變biến 故cố 。 熏huân 彼bỉ 無vô 明minh 。 令linh 厭yếm 生sanh 死tử 。 樂nhạo 求cầu 涅Niết 槃Bàn 。 漸tiệm 起khởi 始thỉ 覺giác 成thành 其kỳ 淨tịnh 法pháp 也dã 。 如như 是thị 染nhiễm 淨tịnh 皆giai 由do 真Chân 如Như 。 是thị 故cố 真Chân 如Như 。 是thị 生sanh 滅diệt 體thể 。 故cố 下hạ 文văn 云vân 。 依y 如Như 來Lai 藏tạng 。 有hữu 生sanh 滅diệt 心tâm 。 又hựu 云vân 。 所sở 謂vị 以dĩ 有hữu 真Chân 如Như 法pháp 故cố 。 能năng 熏huân 習tập 無vô 明minh 。 乃nãi 至chí 名danh 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。 成thành 自tự 然nhiên 業nghiệp 。 亦diệc 辨biện 體thể 者giả 。 謂vị 前tiền 真Chân 如Như 門môn 當đương 體thể 是thị 體thể 。 此thử 生sanh 滅diệt 門môn 以dĩ 真Chân 如Như 為vi 體thể 。 若nhược 無vô 真Chân 如Như 之chi 體thể 。 生sanh 滅diệt 終chung 不bất 能năng 成thành 故cố 。 此thử 門môn 中trung 須tu 辨biện 體thể 也dã 。 翻phiên 染nhiễm 下hạ 明minh 示thị 相tương/tướng 用dụng 也dã 。 淨tịnh 相tương/tướng 即tức 相tương/tướng 大đại 。 謂vị 大đại 智trí 慧tuệ 光quang 明minh 義nghĩa 等đẳng 。 業nghiệp 用dụng 即tức 用dụng 大đại 。 謂vị 報báo 化hóa 二nhị 身thân 等đẳng 。 是thị 以dĩ 下hạ 指chỉ 文văn 結kết 示thị 也dã 。 以dĩ 生sanh 滅diệt 門môn 中trung 文văn 科khoa 兩lưỡng 段đoạn 。 初sơ 釋thích 能năng 示thị 生sanh 滅diệt 心tâm 法pháp 。 即tức 生sanh 滅diệt 因nhân 緣duyên 相tương/tướng 等đẳng 。 後hậu 辨biện 所sở 示thị 三tam 大đại 之chi 義nghĩa 。 即tức 體thể 相tướng 用dụng 等đẳng 。 下hạ 文văn 具cụ 顯hiển 。

疏sớ/sơ 何hà 故cố 下hạ 。 二nhị 通thông 前tiền 料liệu 揀giản 牃# 外ngoại 難nan 可khả 見kiến 。 以dĩ 所sở 下hạ 釋thích 也dã 。 前tiền 云vân 。 能năng 示thị 顯hiển 詮thuyên 旨chỉ 不bất 一nhất 。 今kim 云vân 。 自tự 體thể 顯hiển 詮thuyên 旨chỉ 不bất 異dị 。 此thử 門môn 雖tuy 即tức 能năng 所sở 有hữu 殊thù 。 非phi 謂vị 所sở 詮thuyên 在tại 能năng 詮thuyên 外ngoại 。 今kim 顯hiển 非phi 外ngoại 故cố 。 云vân 自tự 體thể 等đẳng 。 斯tư 則tắc 生sanh 滅diệt 是thị 真Chân 如Như 家gia 相tương/tướng 。 真Chân 如Như 是thị 生sanh 滅diệt 家gia 體thể 。 體thể 相tướng 雖tuy 異dị 而nhi 不bất 相tương 離ly 也dã 。 其kỳ 猶do 波ba 水thủy 。 雖tuy 異dị 豈khởi 得đắc 水thủy 在tại 波ba 外ngoại 耶da 。 故cố 知tri 其kỳ 水thủy 是thị 波ba 之chi 自tự 體thể 也dã 。

疏sớ/sơ 問vấn 真chân 下hạ 二nhị 釋thích 妨phương 難nạn/nan 也dã 。 問vấn 意ý 以dĩ 兩lưỡng 門môn 敵địch 對đối 。 而nhi 難nạn/nan 詳tường 之chi 可khả 了liễu 。 答đáp 中trung 真Chân 如Như 下hạ 二nhị 句cú 牒điệp 門môn 立lập 理lý 。 不bất 必tất 由do 起khởi 者giả 。 真Chân 如Như 本bổn 自tự 立lập 。 不bất 藉tạ 於ư 生sanh 滅diệt 也dã 。 自tự 性tánh 本bổn 常thường 。 豈khởi 因nhân 他tha 有hữu 。 由do 無vô 下hạ 正chánh 釋thích 。 謂vị 有hữu 起khởi 必tất 有hữu 相tương/tướng 用dụng 。 無vô 起khởi 但đãn 唯duy 存tồn 體thể 故cố 。 前tiền 門môn 中trung 但đãn 只chỉ 言ngôn 一nhất 也dã 。 生sanh 滅diệt 下hạ 二nhị 句cú 牒điệp 前tiền 立lập 理lý 。 起khởi 必tất 賴lại 不bất 起khởi 者giả 。 異dị 於ư 前tiền 門môn 也dã 。 若nhược 無vô 不bất 起khởi 之chi 真Chân 如Như 。 何hà 有hữu 起khởi 動động 之chi 生sanh 滅diệt 。 如như 無vô 其kỳ 水thủy 。 豈khởi 有hữu 於ư 波ba 。 故cố 須tu 藉tạ 之chi 。 起khởi 含hàm 不bất 起khởi 下hạ 正chánh 釋thích 。 真Chân 如Như 舉cử 體thể 成thành 生sanh 滅diệt 故cố 。 今kim 生sanh 滅diệt 含hàm 於ư 真chân 體thể 也dã 。 猶do 水thủy 起khởi 成thành 波ba 。 波ba 含hàm 於ư 水thủy 。 由do 是thị 此thử 門môn 不bất 唯duy 示thị 於ư 相tương/tướng 用dụng 。 亦diệc 示thị 體thể 也dã 。 故cố 云vân 具cụ 示thị 。

疏sớ/sơ 起khởi 下hạ 等đẳng 者giả 。 如như 論luận 云vân 。

復phục 次thứ 真Chân 如Như 自tự 體thể 相tướng 者giả 。 一nhất 切thiết 凡phàm 夫phu 。 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 。 菩Bồ 薩Tát 諸chư 佛Phật 。 無vô 有hữu 增tăng 減giảm 。 乃nãi 至Chí 真Chân 如như 自tự 在tại 用dụng 義nghĩa 。 故cố 即tức 有hữu 六lục 十thập 四tứ 行hành 論luận 文văn 。 正chánh 是thị 此thử 所sở 起khởi 也dã 。 體thể 大đại 疏sớ/sơ 言ngôn 真chân 性tánh 者giả 。 真chân 謂vị 揀giản 非phi 偽ngụy 妄vọng 獨độc 顯hiển 圓viên 成thành 。 性tánh 謂vị 自tự 體thể 常thường 住trụ 不bất 變biến 不bất 異dị 。 即tức 揀giản 諸chư 法pháp 空không 性tánh 也dã 。 深thâm 謂vị 竪thụ 窮cùng 三tam 際tế 。 無vô 去khứ 無vô 來lai 。 廣quảng 謂vị 橫hoạnh/hoành 遍biến 十thập 方phương 非phi 中trung 非phi 外ngoại 。 凡phàm 即tức 六lục 趣thú 差sai 別biệt 。 聖thánh 即tức 三tam 乘thừa 不bất 同đồng 。 染nhiễm 即tức 穢uế 土thổ/độ 極cực 於ư 三tam 界giới 。 淨tịnh 即tức 淨tịnh 土độ 盡tận 於ư 十thập 方phương 。 然nhiên 凡phàm 聖thánh 染nhiễm 淨tịnh 各các 通thông 二nhị 報báo 。 今kim 約ước 別biệt 論luận 故cố 。 凡phàm 聖thánh 屬thuộc 正chánh 染nhiễm 淨tịnh 對đối 依y 也dã 。 以dĩ 諸chư 法pháp 雖tuy 廣quảng 不bất 出xuất 依y 正chánh 二nhị 報báo 。 正chánh 中trung 不bất 出xuất 。 凡phàm 夫phu 聖thánh 人nhân 。 依y 中trung 不bất 出xuất 淨tịnh 土độ 穢uế 土thổ/độ 故cố 。 舉cử 此thử 四tứ 以dĩ 攝nhiếp 一nhất 切thiết 無vô 不bất 盡tận 也dã 。 皆giai 以dĩ 為vi 依y 者giả 。 上thượng 之chi 四tứ 法pháp 並tịnh 用dụng 真Chân 如Như 之chi 體thể 。 為vi 所sở 依y 故cố 。 故cố 華hoa 嚴nghiêm 云vân 。 未vị 曾tằng 有hữu 一nhất 法pháp 得đắc 離ly 於ư 法pháp 性tánh 。 下hạ 文văn 云vân 。 如như 是thị 無vô 漏lậu 無vô 明minh 種chủng 種chủng 業nghiệp 幻huyễn 。 皆giai 同đồng 真Chân 如Như 性tánh 相tướng 。 楞lăng 嚴nghiêm 云vân 。 一nhất 切thiết 世thế 界giới 。 因nhân 果quả 微vi 塵trần 。 因nhân 心tâm 成thành 體thể 。 既ký 為vi 一nhất 切thiết 所sở 依y 。 體thể 大đại 之chi 名danh 由do 此thử 而nhi 立lập 。 論luận 真Chân 如Như 平bình 等đẳng 者giả 。 謂vị 真chân 性tánh 於ư 一nhất 切thiết 法pháp 中trung 。 為vi 平bình 等đẳng 體thể 故cố 。 如như 像tượng 中trung 鏡kính 。 非phi 同đồng 諸chư 法pháp 本bổn 空không 。 空không 故cố 平bình 等đẳng 。 如như 鏡kính 中trung 像tượng 。 疏sớ/sơ 隨tùy 流lưu 等đẳng 者giả 。 約ước 染nhiễm 淨tịnh 二nhị 義nghĩa 顯hiển 不bất 增tăng 減giảm 。 在tại 文văn 可khả 見kiến 。 以dĩ 性tánh 非phi 染nhiễm 淨tịnh 故cố 。 染nhiễm 淨tịnh 皆giai 空không 故cố 。 良lương 以dĩ 下hạ 結kết 成thành 上thượng 義nghĩa 。 染nhiễm 淨tịnh 約ước 法pháp 始thỉ 終chung 約ước 時thời 。 謂vị 隨tùy 流lưu 為vi 始thỉ 。 反phản 流lưu 為vi 終chung 。 下hạ 疏sớ/sơ 所sở 說thuyết 以dĩ 眾chúng 生sanh 為vi 前tiền 。 以dĩ 佛Phật 為vi 後hậu 。 前tiền 後hậu 即tức 始thỉ 終chung 也dã 。 或hoặc 即tức 此thử 段đoạn 別biệt 約ước 橫hoạnh/hoành 竪thụ 。 以dĩ 顯hiển 平bình 等đẳng 之chi 義nghĩa 。 染nhiễm 淨tịnh 不bất 虧khuy 者giả 。 橫hoạnh/hoành 說thuyết 也dã 。 以dĩ 見kiến 在tại 生sanh 佛Phật 位vị 中trung 無vô 虧khuy 缺khuyết 故cố 。 始thỉ 終chung 不bất 易dị 者giả 。 竪thụ 說thuyết 也dã 。 以dĩ 過quá 去khứ 未vị 來lai 。 無vô 改cải 易dị 故cố 。 前tiền 約ước 多đa 人nhân 同đồng 時thời 說thuyết 。 此thử 約ước 一nhất 人nhân 異dị 時thời 說thuyết 。 雖tuy 一nhất 多đa 同đồng 異dị 橫hoạnh/hoành 竪thụ 別biệt 論luận 。 皆giai 顯hiển 真Chân 如Như 平bình 等đẳng 之chi 義nghĩa 。

二nhị 種chủng 等đẳng 者giả 。 謂vị 如như 實thật 空không 如như 實thật 不bất 空không 之chi 二nhị 也dã 。 空không 謂vị 不bất 與dữ 妄vọng 染nhiễm 相tướng 應ưng 。 不bất 空không 謂vị 具cụ 性tánh 功công 德đức 。 今kim 如như 後hậu 義nghĩa 。 故cố 下hạ 文văn 云vân 。 所sở 言ngôn 不bất 空không 者giả 。 以dĩ 顯hiển 法pháp 體thể 空không 無vô 妄vọng 故cố 。 即tức 是thị 真chân 心tâm 常thường 恆hằng 不bất 變biến 。 淨tịnh 法pháp 滿mãn 足túc 則tắc 名danh 不bất 空không 。 不bất 異dị 等đẳng 者giả 。 謂vị 一nhất 一nhất 德đức 相tương/tướng 即tức 是thị 體thể 性tánh 。 故cố 不bất 異dị 也dã 。 非phi 謂vị 藏tạng 為vi 能năng 具cụ 德đức 為vi 所sở 具cụ 故cố 。 有hữu 性tánh 言ngôn 故cố 下hạ 文văn 云vân 。 具cụ 足túc 如như 是thị 。 過quá 於ư 河hà 沙sa 。 不bất 離ly 不bất 斷đoạn 不bất 異dị 。 不bất 思tư 議nghị 佛Phật 法Pháp 。 不bất 同đồng 生sanh 滅diệt 之chi 相tướng 。 定định 差sai 別biệt 故cố 。 性tánh 相tướng 異dị 故cố 。 可khả 知tri 見kiến 故cố 。 如như 水thủy 八bát 德đức 者giả 。 即tức 阿a 耨nậu 池trì 水thủy 。 具cụ 八bát 功công 德đức 。 一nhất 甘cam 。 二nhị 冷lãnh 。 二nhị 軟nhuyễn 。 四tứ 輕khinh 。 五ngũ 清thanh 。 六lục 不bất 臭xú 。 七thất 飲ẩm 不bất 傷thương 喉hầu 。 八bát 不bất 傷thương 腹phúc 。 不bất 異dị 之chi 義nghĩa 。 合hợp 法pháp 可khả 知tri 。

三tam 用dụng 大đại 疏sớ/sơ 二nhị 。 初sơ 釋thích 文văn 。 隨tùy 染nhiễm 業nghiệp 行hành 者giả 。 謂vị 隨tùy 彼bỉ 彼bỉ 染nhiễm 幻huyễn 眾chúng 生sanh 。 起khởi 利lợi 他tha 行hành 。 即tức 是thị 如Như 來Lai 。 不bất 思tư 議nghị 業nghiệp 。 故cố 云vân 業nghiệp 行hành 。 若nhược 將tương 隨tùy 染nhiễm 門môn 中trung 反phản 染nhiễm 之chi 業nghiệp 行hành 。 為vi 此thử 用dụng 大đại 者giả 。 恐khủng 非phi 文văn 意ý 。 以dĩ 彼bỉ 但đãn 是thị 能năng 顯hiển 之chi 淨tịnh 法pháp 。 未vị 可khả 便tiện 將tương 為vi 所sở 顯hiển 故cố 。 學học 者giả 詳tường 之chi 。 報báo 身thân 即tức 三tam 賢hiền 已dĩ 上thượng 之chi 所sở 見kiến 者giả 。 化hóa 身thân 即tức 二Nhị 乘Thừa 十thập 信tín 已dĩ 下hạ 之chi 所sở 見kiến 者giả 。 麁thô 即tức 化hóa 身thân 。 隨tùy 類loại 各các 應ứng 。 各các 見kiến 不bất 同đồng 。 非phi 受thọ 樂lạc 相tương/tướng 故cố 。 細tế 者giả 報báo 體thể 平bình 等đẳng 佛Phật 身thân 。 身thân 有hữu 無vô 量lượng 色sắc 。 色sắc 有hữu 無vô 量lượng 相tướng 好hảo/hiếu 。 所sở 住trụ 依y 果quả 。 亦diệc 復phục 無vô 量lượng 。 種chủng 種chủng 莊trang 嚴nghiêm 。 具cụ 足túc 樂nhạo/nhạc/lạc 相tương/tướng 故cố 。 世thế 善thiện 者giả 。 謂vị 有hữu 漏lậu 熏huân 習tập 。 善thiện 根căn 力lực 故cố 。 起khởi 十Thập 善Thiện 等đẳng 。 此thử 但đãn 有hữu 漏lậu 不bất 逾du 人nhân 天thiên 故cố 名danh 世thế 也dã 。 出xuất 也dã 者giả 。 令linh 厭yếm 生sanh 死tử 。 樂nhạo 求cầu 涅Niết 槃Bàn 。 此thử 皆giai 無vô 漏lậu 。 超siêu 過quá 三tam 界giới 。 故cố 言ngôn 出xuất 世thế 也dã 。 於ư 中trung 雖tuy 通thông 三tam 乘thừa 。 究cứu 竟cánh 唯duy 以dĩ 一Nhất 乘Thừa 。 而nhi 得đắc 滅diệt 度độ 。 下hạ 文văn 用dụng 大đại 廣quảng 顯hiển 其kỳ 相tương/tướng 。

疏sớ/sơ 何hà 故cố 下hạ 二nhị 通thông 妨phương 牃# 難nan 可khả 知tri 。 以dĩ 不bất 下hạ 正chánh 釋thích 。 若nhược 善thiện 因nhân 果quả 內nội 順thuận 真Chân 如Như 外ngoại 治trị 諸chư 惡ác 。 此thử 法pháp 若nhược 起khởi 從tùng 因nhân 至chí 果quả 。 能năng 感cảm 勝thắng 處xứ 故cố 。 得đắc 名danh 為vi 真Chân 如Như 淨tịnh 用dụng 。 以dĩ 從tùng 真Chân 如Như 內nội 熏huân 所sở 起khởi 報báo 化hóa 二nhị 用dụng 所sở 發phát 。 今kim 茲tư 用dụng 大đại 宜nghi 發phát 此thử 法pháp 。 若nhược 不bất 善thiện 因nhân 果quả 內nội 違vi 真chân 理lý 。 外ngoại 被bị 善thiện 治trị 。 此thử 法pháp 若nhược 起khởi 。 從tùng 因nhân 至chí 果quả 能năng 感cảm 苦khổ 處xứ 。 何hà 名danh 淨tịnh 用dụng 。 以dĩ 從tùng 不bất 覺giác 所sở 生sanh 塵trần 勞lao 發phát 現hiện 故cố 。 故cố 此thử 文văn 中trung 不bất 言ngôn 不bất 善thiện 也dã 。 若nhược 爾nhĩ 下hạ 轉chuyển 難nan 可khả 知tri 。 釋thích 云vân 下hạ 重trọng/trùng 釋thích 。 雖tuy 是thị 惡ác 法pháp 。 以dĩ 是thị 不bất 覺giác 迷mê 真chân 所sở 成thành 。 所sở 成thành 之chi 法pháp 不bất 離ly 真chân 體thể 。 如như 水thủy 起khởi 波ba 不bất 離ly 濕thấp 性tánh 故cố 。 下hạ 文văn 云vân 。 以dĩ 依y 真Chân 如Như 法pháp 故cố 。 有hữu 於ư 無vô 明minh 。 又hựu 云vân 。 依y 覺giác 故cố 迷mê 。 若nhược 離ly 覺giác 。 性tánh 則tắc 無vô 不bất 覺giác 。 以dĩ 違vi 下hạ 結kết 成thành 前tiền 義nghĩa 可khả 知tri 。 然nhiên 此thử 用dụng 大đại 正chánh 是thị 果quả 上thượng 二nhị 身thân 。 如như 下hạ 具cụ 說thuyết 。 今kim 疏sớ/sơ 以dĩ 善thiện 為vi 用dụng 者giả 。 乃nãi 是thị 旁bàng 義nghĩa 。 亦diệc 即tức 以dĩ 所sở 生sanh 顯hiển 能năng 生sanh 也dã 。 然nhiên 論luận 不bất 言ngôn 滅diệt 惡ác 者giả 。 以dĩ 善thiện 起khởi 必tất 惡ác 滅diệt 故cố 。

標tiêu 果quả 望vọng 因nhân 者giả 。 諸chư 佛Phật 即tức 果quả 。 本bổn 即tức 是thị 因nhân 。 以dĩ 諸chư 如Như 來Lai 。 本bổn 所sở 修tu 行hành 。 因Nhân 地Địa 之chi 時thời 。 無vô 別biệt 所sở 乘thừa 之chi 法pháp 。 唯duy 以dĩ 此thử 心tâm 為vi 其kỳ 所sở 乘thừa 。 而nhi 至chí 究cứu 竟cánh 。

舉cử 因nhân 望vọng 果quả 。 在tại 文văn 可khả 見kiến 。 此thử 中trung 如Như 來Lai 并tinh 前tiền 諸chư 佛Phật 。 皆giai 約ước 自tự 受thọ 用dụng 報báo 身thân 所sở 辨biện 。 非phi 謂vị 應ứng 化hóa 知tri 之chi 以dĩ 成thành 運vận 者giả 。 運vận 即tức 是thị 乘thừa 二nhị 義nghĩa 無vô 別biệt 。 但đãn 文văn 變biến 耳nhĩ 。 或hoặc 可khả 二nhị 義nghĩa 不bất 同đồng 。 謂vị 乘thừa 以dĩ 運vận 載tái 為vi 義nghĩa 。 今kim 前tiền 段đoạn 約ước 佛Phật 本bổn 乘thừa 。 方phương 有hữu 載tái 義nghĩa 故cố 。 疏sớ/sơ 云vân 。 以dĩ 解giải 乘thừa 。 今kim 文văn 約ước 從tùng 因nhân 至chí 果quả 運vận 義nghĩa 始thỉ 彰chương 故cố 。 論luận 云vân 。 到đáo 如Như 來Lai 地địa 。 疏sớ/sơ 云vân 。 以dĩ 成thành 運vận 也dã 。 然nhiên 佛Phật 是thị 已dĩ 乘thừa 菩Bồ 薩Tát 是thị 當đương 乘thừa 今kim 乘thừa 。 於ư 中trung 皆giai 含hàm 自tự 運vận 運vận 他tha 之chi 義nghĩa 。 即tức 始thỉ 下hạ 出xuất 能năng 所sở 乘thừa 體thể 也dã 。 始thỉ 覺giác 為vi 能năng 乘thừa 者giả 。 即tức 前tiền 佛Phật 與dữ 菩Bồ 薩Tát 也dã 。 雖tuy 滿mãn 分phần 不bất 同đồng 。 俱câu 屬thuộc 始thỉ 覺giác 能năng 乘thừa 智trí 也dã 。 本bổn 覺giác 為vi 所sở 乘thừa 者giả 。 若nhược 約ước 今kim 文văn 。 即tức 前tiền 一nhất 心tâm 法pháp 為vi 所sở 乘thừa 。 以dĩ 對đối 始thỉ 故cố 言ngôn 本bổn 覺giác 也dã 。 若nhược 約ước 三tam 大đại 。 言ngôn 之chi 則tắc 用dụng 大đại 為vi 能năng 乘thừa 體thể 相tướng 。 二nhị 大đại 為vi 所sở 乘thừa 。 然nhiên 用dụng 即tức 始thỉ 覺giác 體thể 。 相tương/tướng 即tức 大đại 覺giác 。 大đại 即tức 是thị 乘thừa 。 持trì 業nghiệp 釋thích 也dã 。 乘thừa 大đại 性tánh 者giả 。 但đãn 證chứng 本bổn 覺giác 是thị 乘thừa 之chi 大đại 性tánh 。 或hoặc 雙song 證chứng 本bổn 始thỉ 也dã 。 由do 是thị 前tiền 來lai 標tiêu 宗tông 。 但đãn 言ngôn 法pháp 義nghĩa 不bất 別biệt 言ngôn 乘thừa 。 今kim 但đãn 次thứ 於ư 三tam 大đại 言ngôn 之chi 。 亦diệc 不bất 別biệt 舉cử 題đề 目mục 。 解giải 釋thích 分phần/phân 中trung 。 意ý 亦diệc 如như 是thị 。

解giải 釋thích 分phần/phân 者giả 。 前tiền 雖tuy 義nghĩa 宗tông 略lược 立lập 。 理lý 趣thú 未vị 詳tường 。 若nhược 不bất 解giải 以dĩ 廣quảng 文văn 幽u 旨chỉ 。 如như 何hà 開khai 釋thích 。 此thử 令linh 生sanh 解giải 已dĩ 見kiến 前tiền 文văn 。 故cố 有hữu 此thử 分phần/phân 。

微vi 列liệt 中trung 疏sớ/sơ 所sở 立lập 等đẳng 者giả 。 即tức 前tiền 分phần/phân 中trung 所sở 立lập 一nhất 心tâm 法pháp 二nhị 門môn 三tam 大đại 之chi 義nghĩa 。 彰chương 顯hiển 開khai 示thị 。 令linh 生sanh 正chánh 解giải 。 由do 是thị 正chánh 義nghĩa 解giải 。 此thử 即tức 成thành 正chánh 解giải 也dã 。 遣khiển 異dị 計kế 者giả 。 非phi 正Chánh 道Đạo 理lý 。 妄vọng 生sanh 計kế 著trước 。 為vi 患hoạn 頗phả 深thâm 。 固cố 宜nghi 除trừ 滌địch 。 趣thú 正chánh 等đẳng 者giả 。 發phát 心tâm 趣thú 道đạo 。 行hành 相tương/tướng 差sai 別biệt 升thăng 降giáng/hàng 不bất 同đồng 。 今kim 當đương 分phân 別biệt 。 令linh 其kỳ 修tu 證chứng 無vô 惑hoặc 混hỗn 濫lạm 也dã 。 斯tư 乃nãi 正chánh 義nghĩa 顯hiển 示thị 令linh 解giải 。 邪tà 執chấp 對đối 治trị 令linh 遣khiển 。 道đạo 相tương/tướng 分phân 別biệt 令linh 行hành 。 又hựu 正chánh 義nghĩa 為vi 能năng 治trị 。 邪tà 執chấp 為vi 所sở 治trị 。 正chánh 義nghĩa 為vi 所sở 趣thú 。 道đạo 相tương/tướng 為vi 能năng 趣thú 。 皆giai 為vi 正chánh 義nghĩa 。 有hữu 後hậu 二nhị 文văn 也dã 。

釋thích 上thượng 等đẳng 者giả 。 謂vị 釋thích 前tiền 分phân 之chi 中trung 。 所sở 言ngôn 法pháp 者giả 。 謂vị 眾chúng 生sanh 心tâm 。 是thị 心tâm 即tức 攝nhiếp 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 出xuất 世thế 間gian 法Pháp 。 開khai 門môn 中trung 論luận 二nhị 門môn 者giả 。 謂vị 一nhất 心tâm 上thượng 。 有hữu 其kỳ 二nhị 義nghĩa 。 義nghĩa 具cụ 能năng 通thông 出xuất 入nhập 。 故cố 目mục 之chi 為vi 門môn 。 能năng 通thông 者giả 。 謂vị 真Chân 如Như 生sanh 滅diệt 互hỗ 相tương 通thông 故cố 。 又hựu 此thử 二nhị 門môn 通thông 一nhất 心tâm 故cố 。 通thông 一nhất 心tâm 者giả 。 正chánh 是thị 此thử 段đoạn 以dĩ 一nhất 一nhất 門môn 。 皆giai 言ngôn 心tâm 故cố 。 互hỗ 相tương 通thông 者giả 。 以dĩ 真Chân 如Như 門môn 有hữu 隨tùy 緣duyên 故cố 。 通thông 於ư 生sanh 滅diệt 生sanh 。 滅diệt 門môn 有hữu 體thể 空không 故cố 。 通thông 至Chí 真Chân 如như 也dã 。 出xuất 入nhập 義nghĩa 者giả 。 謂vị 眾chúng 生sanh 迷mê 惑hoặc 流lưu 轉chuyển 。 即tức 出xuất 真Chân 如Như 門môn 入nhập 生sanh 滅diệt 門môn 。 若nhược 覺giác 悟ngộ 修tu 證chứng 。 即tức 出xuất 生sanh 滅diệt 門môn 。 入nhập 真Chân 如Như 門môn 。 既ký 成thành 道Đạo 已dĩ 。 即tức 卻khước 出xuất 真Chân 如Như 門môn 。 入nhập 生sanh 滅diệt 門môn 。 開khai 悟ngộ 眾chúng 生sanh 。 能năng 事sự 既ký 畢tất 息tức 化hóa 歸quy 真chân 。 即tức 卻khước 出xuất 生sanh 滅diệt 門môn 。 入nhập 真Chân 如Như 門môn 安an 住trụ 祕bí 藏tạng 也dã 。

疏sớ/sơ 二nhị 。 初sơ 釋thích 一nhất 心tâm 具cụ 二nhị 門môn 。 又hựu 二nhị 。 初sơ 標tiêu 也dã 。 一nhất 如Như 來Lai 藏tạng 者giả 。 以dĩ 二nhị 義nghĩa 不bất 分phân 。 故cố 云vân 一nhất 也dã 。 若nhược 例lệ 言ngôn 之chi 。 即tức 染nhiễm 淨tịnh 凡phàm 聖thánh 空không 有hữu 理lý 事sự 等đẳng 。 皆giai 一nhất 也dã 。 此thử 之chi 一nhất 義nghĩa 為vi 顯hiển 不bất 二nhị 。 強cường/cưỡng 名danh 為vi 一nhất 。 非phi 是thị 數số 法pháp 故cố 。 經Kinh 云vân 。 一nhất 亦diệc 不bất 為vi 一nhất 。 為vi 離ly 諸chư 數số 故cố 。

疏sớ/sơ 一nhất 約ước 下hạ 二nhị 釋thích 中trung 二nhị 。 初sơ 真Chân 如Như 門môn 又hựu 二nhị 。 今kim 初sơ 正chánh 釋thích 。 約ước 體thể 等đẳng 標tiêu 立lập 也dã 。 非phi 染nhiễm 下hạ 釋thích 上thượng 絕tuyệt 相tương/tướng 。 以dĩ 顯hiển 一nhất 體thể 。 謂vị 染nhiễm 淨tịnh 生sanh 滅diệt 動động 轉chuyển 等đẳng 。 皆giai 屬thuộc 於ư 相tương/tướng 。 表biểu 此thử 俱câu 無vô 故cố 言ngôn 非phi 也dã 。 平bình 等đẳng 下hạ 約ước 體thể 以dĩ 結kết 平bình 等đẳng 。 約ước 竪thụ 結kết 以dĩ 無vô 高cao 下hạ 。 故cố 如như 經Kinh 云vân 。 是thị 法Pháp 平bình 等đẳng 。 無vô 有hữu 高cao 下hạ 。 一nhất 味vị 約ước 喻dụ 結kết 。 猶do 如như 大đại 海hải 。 同đồng 一nhất 鹹hàm 味vị 。 性tánh 無vô 差sai 別biệt 約ước 橫hoạnh/hoành 結kết 。 淨tịnh 名danh 經Kinh 云vân 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 皆giai 如như 也dã 。 一nhất 切thiết 法pháp 亦diệc 如như 也dã 。 眾chúng 聖thánh 賢hiền 亦diệc 如như 也dã 。 至chí 於ư 彌Di 勒Lặc 亦diệc 如như 也dã 。 又hựu 平bình 等đẳng 一nhất 味vị 絕tuyệt 相tương/tướng 也dã 。 性tánh 無vô 差sai 別biệt 約ước 體thể 也dã 。 故cố 云vân 約ước 體thể 絕tuyệt 義nghĩa 相tương/tướng 。

眾chúng 生sanh 下hạ 二nhị 引dẫn 證chứng 。 此thử 正chánh 引dẫn 前tiền 。 段đoạn 淨tịnh 名danh 經kinh 文văn 。 彼bỉ 文văn 之chi 後hậu 。 乃nãi 云vân 。 諸chư 佛Phật 知tri 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 畢tất 竟cánh 寂tịch 滅diệt 。 即tức 涅Niết 槃Bàn 相tướng 。 不bất 復phục 更cánh 滅diệt 等đẳng 。 今kim 疏sớ/sơ 取thủ 意ý 。 故cố 文văn 少thiểu 異dị 。 下hạ 皆giai 如như 此thử 。

疏sớ/sơ 二nhị 隨tùy 下hạ 生sanh 滅diệt 門môn 中trung 三tam 。 今kim 初sơ 正chánh 解giải 隨tùy 緣duyên 等đẳng 標tiêu 立lập 也dã 。 謂vị 隨tùy 下hạ 釋thích 。 謂vị 以dĩ 無vô 明minh 熏huân 真Chân 如Như 。 起khởi 妄vọng 心tâm 妄vọng 境cảnh 。 成thành 一nhất 切thiết 染nhiễm 法pháp 。 真Chân 如Như 熏huân 無vô 明minh 。 滅diệt 妄vọng 心tâm 妄vọng 境cảnh 。 成thành 諸chư 淨tịnh 法pháp 。 廣quảng 如như 下hạ 釋thích 。 染nhiễm 淨tịnh 雖tuy 成thành 下hạ 釋thích 妨phương 。 或hoặc 曰viết 。 既ký 隨tùy 熏huân 動động 。 云vân 何hà 復phục 說thuyết 。 眾chúng 生sanh 如như 耶da 。 故cố 此thử 釋thích 之chi 。 正chánh 於ư 動động 時thời 動động 處xứ 。 元nguyên 來lai 不bất 動động 明minh 。 非phi 相tướng 不bất 動động 故cố 言ngôn 性tánh 。 顯hiển 非phi 暫tạm 不bất 動động 故cố 言ngôn 恆hằng 也dã 。 或hoặc 曰viết 。 性tánh 既ký 不bất 動động 。 如như 何hà 能năng 成thành 染nhiễm 淨tịnh 。 故cố 云vân 。 正chánh 由do 不bất 動động 能năng 成thành 染nhiễm 淨tịnh 。 斯tư 則tắc 反phản 成thành 上thượng 義nghĩa 。 謂vị 若nhược 性tánh 自tự 動động 同đồng 生sanh 滅diệt 相tương/tướng 。 即tức 當đương 時thời 滅diệt 不bất 能năng 自tự 立lập 。 尚thượng 不bất 自tự 立lập 。 將tương 何hà 成thành 於ư 染nhiễm 淨tịnh 。 實thật 由do 不bất 動động 故cố 能năng 成thành 也dã 。

是thị 故cố 不bất 動động 下hạ 二nhị 結kết 指chỉ 。 謂vị 以dĩ 隨tùy 熏huân 動động 時thời 性tánh 未vị 嘗thường 變biến 故cố 。 得đắc 生sanh 滅diệt 門môn 中trung 有hữu 真Chân 如Như 也dã 。 故cố 云vân 。 不bất 動động 亦diệc 在tại 動động 門môn 。 若nhược 真Chân 如Như 門môn 中trung 。 則tắc 未vị 必tất 有hữu 生sanh 滅diệt 。 生sanh 滅diệt 門môn 中trung 則tắc 必tất 有hữu 真Chân 如Như 。 以dĩ 生sanh 滅diệt 藉tạ 真Chân 如Như 。 真Chân 如Như 不bất 藉tạ 生sanh 滅diệt 故cố 。 略lược 如như 前tiền 釋thích 。 廣quảng 在tại 下hạ 文văn 。 是thị 故cố 下hạ 指chỉ 文văn 。 本bổn 覺giác 者giả 。 即tức 生sanh 滅diệt 門môn 。 初sơ 云vân 。 此thử 識thức 有hữu 二nhị 種chủng 義nghĩa 。 能năng 攝nhiếp 一nhất 切thiết 。 法pháp 生sanh 一nhất 切thiết 法pháp 。 云vân 何hà 為vi 二nhị 。 一nhất 者giả 覺giác 義nghĩa 。 二nhị 者giả 不bất 覺giác 義nghĩa 等đẳng 。 即tức 彼bỉ 覺giác 義nghĩa 便tiện 是thị 生sanh 滅diệt 門môn 中trung 真Chân 如Như 。 名danh 為vi 不Bất 動Động 。 但đãn 以dĩ 至chí 此thử 門môn 中trung 。 別biệt 約ước 形hình 待đãi 義nghĩa 邊biên 易dị 名danh 為vi 覺giác 。 上thượng 文văn 等đẳng 者giả 。 即tức 立lập 義nghĩa 分phần/phân 中trung 云vân 。 是thị 心tâm 生sanh 滅diệt 因nhân 緣duyên 相tương/tướng 。 能năng 示thị 摩ma 訶ha 衍diễn 自tự 體thể 相tướng 用dụng 故cố 。 彼bỉ 之chi 自tự 體thể 亦diệc 即tức 生sanh 滅diệt 門môn 中trung 真Chân 如Như 也dã 。 此thử 上thượng 兩lưỡng 段đoạn 正chánh 是thị 動động 中trung 有hữu 不bất 動động 義nghĩa 。

勝thắng 鬘man 下hạ 三tam 引dẫn 證chứng 。 通thông 證chứng 隨tùy 熏huân 動động 轉chuyển 。 動động 中trung 有hữu 不bất 動động 義nghĩa 。 不bất 染nhiễm 而nhi 染nhiễm 。 即tức 真Chân 如Như 成thành 生sanh 滅diệt 。 染nhiễm 而nhi 不bất 染nhiễm 。 即tức 動động 中trung 有hữu 不bất 動động 。 如Như 來Lai 藏tạng 即tức 真Chân 如Như 。 無vô 明minh 七thất 識thức 即tức 生sanh 滅diệt 。 阿a 梨lê 耶da 識thức 。 即tức 上thượng 二nhị 和hòa 合hợp 也dã 。 謂vị 真Chân 如Như 隨tùy 緣duyên 成thành 梨lê 耶da 識thức 。 以dĩ 成thành 識thức 故cố 。 與dữ 無vô 明minh 共cộng 俱câu 亦diệc 可khả 如Như 來Lai 藏tạng 即tức 是thị 梨lê 耶da 。 但đãn 以dĩ 通thông 相tương/tướng 別biệt 相tướng 而nhi 異dị 。 故cố 云vân 。 如Như 來Lai 藏tạng 名danh 阿a 梨lê 耶da 識thức 。 故cố 經Kinh 云vân 。 佛Phật 說thuyết 如Như 來Lai 。 藏tạng 以dĩ 為vi 阿a 賴lại 耶da 。 惡ác 慧tuệ 不bất 能năng 知tri 藏tạng 即tức 賴lại 耶da 識thức 。 亦diệc 云vân 。 如như 金kim 與dữ 指chỉ 環hoàn 。 展triển 轉chuyển 無vô 差sai 別biệt 。 大đại 海hải 如như 梨lê 耶da 。 波ba 如như 無vô 明minh 七thất 識thức 。 水thủy 即tức 如Như 來Lai 藏tạng 。 以dĩ 從tùng 無vô 始thỉ 時thời 來lai 。 真chân 妄vọng 和hòa 合hợp 。 未vị 曾tằng 捨xả 離ly 。 故cố 云vân 。 常thường 無vô 斷đoạn 絕tuyệt 。 如Như 來Lai 藏tạng 者giả 。 即tức 所sở 熏huân 之chi 淨tịnh 性tánh 。 虛hư 偽ngụy 惡ác 習tập 即tức 能năng 熏huân 之chi 染nhiễm 幻huyễn 。 識thức 藏tạng 即tức 所sở 成thành 梨lê 耶da 也dã 。 為vi 善thiện 不bất 善thiện 因nhân 者giả 。 謂vị 此thử 性tánh 隨tùy 善thiện 緣duyên 。 起khởi 諸chư 善thiện 法Pháp 。 性tánh 即tức 為vi 善thiện 因nhân 隨tùy 不bất 善thiện 緣duyên 起khởi 諸chư 不bất 善thiện 法pháp 性tánh 。 即tức 為vi 不bất 善thiện 因nhân 。 隨tùy 善thiện 受thọ 樂lạc 性tánh 在tại 其kỳ 中trung 。 隨tùy 惡ác 受thọ 苦khổ 性tánh 亦diệc 在tại 中trung 。 故cố 云vân 與dữ 因nhân 俱câu 。 若nhược 生sanh 等đẳng 者giả 。 循tuần 環hoàn 諸chư 趣thú 。 生sanh 死tử 無vô 窮cùng 。 藏tạng 性tánh 於ư 中trung 隨tùy 而nhi 遍biến 受thọ 。 而nhi 其kỳ 體thể 性tánh 未vị 嘗thường 去khứ 來lai 故cố 。 經Kinh 云vân 生sanh 滅diệt 去khứ 來lai 。 本bổn 如Như 來Lai 藏tạng 。 如như 技kỹ 等đẳng 者giả 如như 人nhân 作tác 戲hí 變biến 改cải 服phục 章chương 。 體thể 是thị 一nhất 人nhân 。 初sơ 未vị 曾tằng 易dị 故cố 。 彼bỉ 文văn 云vân 。 心tâm 如như 工công 技kỹ 兒nhi 。 意ý 如như 和hòa 技kỹ 者giả 。 五ngũ 識thức 如như 音âm 樂nhạc 。 受thọ 想tưởng 觀quán 技kỹ 眾chúng 。 如như 人nhân 弄lộng 師sư 子tử 。 人nhân 入nhập 師sư 子tử 活hoạt 。 人nhân 出xuất 師sư 子tử 死tử 。 淨tịnh 因nhân 無vô 明minh 時thời 。 當đương 知tri 亦diệc 如như 是thị 。 圭# 山sơn 云vân 。 樂nhạo/nhạc/lạc 人nhân 本bổn 是thị 一nhất 形hình 軀khu 。 乍sạ 作tác 官quan 人nhân 。 乍sạ 作tác 奴nô 。 名danh 目mục 服phục 章chương 。 雖tuy 改cải 異dị 。 始thỉ 終chung 奴nô 主chủ 了liễu 無vô 殊thù 。 此thử 等đẳng 下hạ 結kết 指chỉ 。 如như 上thượng 所sở 引dẫn 。 並tịnh 說thuyết 真Chân 如Như 隨tùy 緣duyên 作tác 。 生sanh 滅diệt 動động 中trung 有hữu 不bất 動động 也dã 。

疏sớ/sơ 然nhiên 此thử 下hạ 二nhị 攝nhiếp 二nhị 門môn 歸quy 一nhất 心tâm 也dã 。 舉cử 體thể 等đẳng 者giả 。 謂vị 真Chân 如Như 舉cử 體thể 成thành 生sanh 滅diệt 。 生sanh 滅diệt 無vô 性tánh 即tức 真Chân 如Như 。 是thị 故cố 生sanh 滅diệt 現hiện 時thời 。 全toàn 真chân 體thể 現hiện 。 真Chân 如Như 顯hiển 時thời 全toàn 生sanh 滅diệt 。 顯hiển 舉cử 一nhất 全toàn 收thu 。 故cố 云vân 融dung 通thông 。 以dĩ 融dung 通thông 故cố 真chân 無vô 真chân 相tương/tướng 。 妄vọng 無vô 妄vọng 相tương/tướng 。 真chân 妄vọng 相tương/tướng 即tức 。 一nhất 體thể 無vô 異dị 。 故cố 云vân 。 際tế 限hạn 不bất 分phân 。 既ký 而nhi 不bất 分phân 際tế 限hạn 豈khởi 更cánh 存tồn 於ư 體thể 相tướng 。 故cố 云vân 。 莫mạc 二nhị 波ba 水thủy 之chi 喻dụ 。 可khả 以dĩ 比tỉ 知tri 。 無vô 二nhị 處xứ 者giả 。 即tức 此thử 真chân 妄vọng 融dung 通thông 之chi 處xứ 。 實thật 性tánh 存tồn 焉yên 。 此thử 之chi 實thật 性tánh 為vi 諸chư 法pháp 主chủ 。 即tức 是thị 諸chư 法pháp 中trung 之chi 實thật 性tánh 也dã 。 又hựu 表biểu 非phi 二nhị 邊biên 故cố 名danh 中trung 。 離ly 諸chư 差sai 別biệt 虛hư 相tương/tướng 故cố 名danh 實thật 。 此thử 上thượng 二nhị 句cú 是thị 約ước 中trung 實thật 。 以dĩ 解giải 心tâm 也dã 。 故cố 經kinh 有hữu 中trung 實thật 理lý 心tâm 之chi 言ngôn 不bất 同đồng 下hạ 約ước 靈linh 鑒giám 以dĩ 解giải 心tâm 。 謂vị 虛hư 空không 體thể 亦diệc 無vô 二nhị 邊biên 。 亦diệc 非phi 差sai 別biệt 虛hư 相tương/tướng 。 然nhiên 但đãn 昏hôn 鈍độn 而nhi 無vô 靈linh 鑒giám 。 今kim 此thử 實thật 性tánh 自tự 在tại 靈linh 通thông 。 覺giác 了liễu 不bất 昧muội 故cố 云vân 不bất 同đồng 等đẳng 。 故cố 祖tổ 師sư 云vân 。 空không 寂tịch 體thể 上thượng 自tự 有hữu 本bổn 智trí 。 能năng 知tri 知tri 之chi 一nhất 字tự 。 眾chúng 妙diệu 之chi 門môn 。 大đại 抵để 意ý 云vân 。 於ư 一nhất 切thiết 染nhiễm 淨tịnh 融dung 通thông 法pháp 中trung 。 有hữu 真chân 實thật 之chi 體thể 。 了liễu 然nhiên 鑒giám 覺giác 。 目mục 之chi 為vi 心tâm 。 斯tư 則tắc 體thể 相tướng 不bất 二nhị 故cố 。 云vân 一nhất 中trung 實thật 。 神thần 解giải 故cố 云vân 心tâm 。

立lập 中trung 疏sớ/sơ 二nhị 。 初sơ 正chánh 釋thích 二nhị 。 初sơ 對đối 前tiền 牃# 文văn 可khả 見kiến 。

二nhị 以dĩ 一nhất 下hạ 釋thích 今kim 文văn 意ý 三tam 。 初sơ 總tổng 標tiêu 意ý 。 含hàm 通thông 別biệt 者giả 。 釋thích 前tiền 文văn 意ý 也dã 。 前tiền 文văn 以dĩ 二nhị 門môn 未vị 啟khải 。 但đãn 約ước 一nhất 心tâm 通thông 總tổng 包bao 含hàm 而nhi 說thuyết 。 故cố 云vân 。 攝nhiếp 不bất 言ngôn 各các 也dã 。 今kim 分phần/phân 下hạ 標tiêu 今kim 意ý 。 謂vị 今kim 文văn 中trung 二nhị 門môn 既ký 開khai 。 每mỗi 門môn 之chi 中trung 皆giai 各các 自tự 攝nhiếp 一nhất 切thiết 法pháp 也dã 。 若nhược 無vô 標tiêu 揀giản 。 將tương 謂vị 二nhị 門môn 共cộng 攝nhiếp 一nhất 切thiết 。 則tắc 有hữu 攝nhiếp 法pháp 不bất 盡tận 之chi 過quá 。 故cố 言ngôn 皆giai 各các 也dã 。

以dĩ 真chân 下hạ 二nhị 別biệt 釋thích 相tương/tướng 二nhị 。 初sơ 約ước 二nhị 門môn 各các 攝nhiếp 解giải 二nhị 。 初sơ 正chánh 釋thích 。 通thông 相tương/tướng 者giả 。 以dĩ 真Chân 如Như 門môn 不bất 分phân 染nhiễm 淨tịnh 。 雖tuy 攝nhiếp 染nhiễm 淨tịnh 皆giai 同đồng 性tánh 故cố 。 所sở 言ngôn 相tương/tướng 者giả 。 謂vị 義nghĩa 相tương/tướng 也dã 。 以dĩ 此thử 門môn 中trung 顯hiển 示thị 染nhiễm 淨tịnh 融dung 通thông 之chi 義nghĩa 。 故cố 云vân 通thông 相tương/tướng 。 以dĩ 染nhiễm 淨tịnh 等đẳng 法pháp 。 入nhập 此thử 門môn 中trung □# 為vi 一nhất 昧muội 。 真Chân 如Như 之chi 理lý 。 更cánh 無vô 差sai 別biệt 。 故cố 云vân 。 無vô 別biệt 染nhiễm 淨tịnh 等đẳng 。 故cố 得đắc 下hạ 結kết 可khả 知tri 。 別biệt 顯hiển 等đẳng 者giả 。 隨tùy 流lưu 反phản 流lưu 。 各các 不bất 相tương 是thị 。 功công 德đức 塵trần 勞lao 歷lịch 然nhiên 有hữu 異dị 。 眾chúng 生sanh 諸chư 佛Phật 凡phàm 聖thánh 宛uyển 然nhiên 。 淨tịnh 土độ 穢uế 土thổ/độ 優ưu 劣liệt 不bất 等đẳng 。 無vô 所sở 不bất 該cai 者giả 。 謂vị 一nhất 切thiết 雖tuy 多đa 不bất 出xuất 染nhiễm 淨tịnh 。 既ký 攝nhiếp 染nhiễm 淨tịnh 。 是thị 故cố 論luận 云vân 。 攝nhiếp 一nhất 切thiết 也dã 。

通thông 別biệt 下hạ 二nhị 結kết 成thành 。 謂vị 通thông 相tương/tướng 別biệt 相tướng 。 二nhị 門môn 雖tuy 殊thù 。 所sở 攝nhiếp 之chi 法pháp 更cánh 無vô 差sai 異dị 。 故cố 云vân 齊tề 無vô 所sở 遺di 。

又hựu 以dĩ 下hạ 約ước 二nhị 門môn 互hỗ 攝nhiếp 解giải 。 前tiền 約ước 二nhị 門môn 各các 攝nhiếp 。 通thông 別biệt 不bất 同đồng 齊tề 門môn 。 而nhi 說thuyết 攝nhiếp 義nghĩa 有hữu 異dị 。 初sơ 門môn 通thông 相tương/tướng 但đãn 明minh 融dung 攝nhiếp 。 融dung 則tắc 染nhiễm 淨tịnh 無vô 別biệt 。 故cố 名danh 為vi 通thông 。 後hậu 門môn 別biệt 相tướng 。 乃nãi 是thị 該cai 攝nhiếp 。 該cai 則tắc 染nhiễm 淨tịnh 不bất 同đồng 。 故cố 名danh 為vi 別biệt 。 今kim 此thử 文văn 中trung 不bất 分phân 通thông 別biệt 。 只chỉ 就tựu 一nhất 義nghĩa 左tả 右hữu 說thuyết 之chi 。 便tiện 成thành 二nhị 門môn 各các 攝nhiếp 之chi 義nghĩa 。 今kim 文văn 所sở 說thuyết 生sanh 滅diệt 攝nhiếp 一nhất 切thiết 時thời 。 即tức 是thị 真Chân 如Như 攝nhiếp 一nhất 切thiết 也dã 。 以dĩ 生sanh 滅diệt 無vô 體thể 全toàn 即tức 理lý 故cố 。 故cố 云vân 還hoàn 攝nhiếp 等đẳng 。 又hựu 真Chân 如Như 攝nhiếp 一nhất 切thiết 時thời 。 即tức 是thị 生sanh 滅diệt 攝nhiếp 一nhất 切thiết 也dã 。 以dĩ 全toàn 事sự 之chi 理lý 。 非phi 別biệt 外ngoại 故cố 。 今kim 此thử 疏sớ/sơ 文văn 猶do 闕khuyết 後hậu 義nghĩa 。 應ưng 合hợp 更cánh 云vân 。 真Chân 如Như 既ký 是thị 諸chư 法pháp 真chân 性tánh 。 離ly 真chân 性tánh 外ngoại 無vô 別biệt 諸chư 法pháp 。 還hoàn 攝nhiếp 生sanh 滅diệt 門môn 也dã 。 若nhược 有hữu 此thử 文văn 。 於ư 義nghĩa 方phương 足túc 。 成thành 互hỗ 攝nhiếp 也dã 。 斯tư 則tắc 生sanh 滅diệt 門môn 攝nhiếp 法pháp 時thời 。 真Chân 如Như 門môn 法pháp 亦diệc 。 在tại 生sanh 滅diệt 中trung 。 真Chân 如Như 門môn 攝nhiếp 法pháp 時thời 。 生sanh 滅diệt 門môn 法pháp 亦diệc 在tại 真Chân 如Như 中trung 。 如như 是thị 則tắc 真Chân 如Như 中trung 所sở 攝nhiếp 。 染nhiễm 淨tịnh 即tức 是thị 生sanh 滅diệt 門môn 所sở 攝nhiếp 染nhiễm 淨tịnh 。 無vô 二nhị 無vô 別biệt 。 舉cử 一nhất 全toàn 收thu 。 故cố 云vân 。 二nhị 門môn 互hỗ 攝nhiếp 故cố 下hạ 結kết 云vân 。 齊tề 攝nhiếp 不bất 二nhị 也dã 。 問vấn 疏sớ/sơ 主chủ 何hà 故cố 不bất 說thuyết 真Chân 如Như 攝nhiếp 生sanh 滅diệt 門môn 耶da 。 答đáp 前tiền 文văn 通thông 相tương/tướng 已dĩ 含hàm 此thử 意ý 故cố 。 不bất 復phục 言ngôn 也dã 。

以dĩ 此thử 下hạ 結kết 成thành 一nhất 心tâm 。 良lương 以dĩ 二nhị 門môn 相tương/tướng 攝nhiếp 。 理lý 齊tề 鎔dong 融dung 不bất 二nhị 以dĩ 不bất 二nhị 故cố 得đắc 名danh 一nhất 心tâm 。 斯tư 則tắc 二nhị 門môn 一nhất 心tâm 體thể 無vô 別biệt 異dị 。 若nhược 約ước 義nghĩa 別biệt 說thuyết 。 則tắc 一nhất 心tâm 是thị 總tổng 。 二nhị 門môn 是thị 別biệt 。 又hựu 於ư 別biệt 中trung 。 真Chân 如Như 約ước 體thể 。 生sanh 滅diệt 約ước 相tương/tướng 。 若nhược 克khắc 體thể 圓viên 融dung 。 則tắc 性tánh 相tướng 無vô 二nhị 。 即tức 是thị 一nhất 心tâm 。 今kim 既ký 二nhị 門môn 互hỗ 攝nhiếp 。 全toàn 奪đoạt 兩lưỡng 亡vong 。 唯duy 是thị 一nhất 心tâm 更cánh 無vô 別biệt 法pháp 。 故cố 今kim 結kết 成thành 為vi 一nhất 心tâm 也dã 。

疏sớ/sơ 問vấn 二nhị 門môn 下hạ 二nhị 通thông 難nạn/nan 二nhị 。 今kim 初sơ 二nhị 門môn 示thị 義nghĩa 。 通thông 局cục 難nạn/nan 。 初sơ 句cú 指chỉ 定định 前tiền 義nghĩa 。 何hà 故cố 下hạ 引dẫn 文văn 正chánh 難nạn/nan 。 意ý 云vân 。 真Chân 如Như 既ký 攝nhiếp 生sanh 滅diệt 門môn 。 何hà 不bất 同đồng 彼bỉ 示thị 三tam 大đại 。 生sanh 滅diệt 既ký 攝nhiếp 真Chân 如Như 門môn 。 何hà 不bất 同đồng 彼bỉ 示thị 一nhất 大đại 。 示thị 義nghĩa 既ký 差sai 攝nhiếp 法pháp 須tu 別biệt 。 攝nhiếp 法pháp 若nhược 等đẳng 示thị 義nghĩa 應ưng 同đồng 。 如như 何hà 攝nhiếp 法pháp 即tức 同đồng 示thị 義nghĩa 。 卻khước 別biệt 耶da 。

答đáp 中trung 初sơ 句cú 標tiêu 定định 其kỳ 門môn 。 不bất 壞hoại 下hạ 正chánh 明minh 行hành 相tương/tướng 。 謂vị 染nhiễm 淨tịnh 之chi 相tướng 全toàn 攬lãm 理lý 成thành 理lý 非phi 可khả 壞hoại 。 全toàn 理lý 之chi 相tướng 亦diệc 不bất 可khả 壞hoại 。 以dĩ 不bất 壞hoại 故cố 。 攝nhiếp 生sanh 滅diệt 盡tận 成thành 今kim 相tương/tướng 攝nhiếp 義nghĩa 。 以dĩ 泯mẫn 下hạ 為vi 即tức 理lý 故cố 。 令linh 染nhiễm 淨tịnh 相tương/tướng 亡vong 泯mẫn 不bất 存tồn 以dĩ 不bất 存tồn 故cố 。 唯duy 真chân 體thể 在tại 。 故cố 成thành 前tiền 文văn 。 唯duy 示thị 體thể 也dã 。 生sanh 滅diệt 下hạ 標tiêu 定định 其kỳ 門môn 。 不bất 壞hoại 下hạ 明minh 理lý 。 在tại 事sự 中trung 以dĩ 全toàn 理lý 而nhi 成thành 事sự 故cố 。 事sự 起khởi 而nhi 理lý 不bất 壞hoại 。 成thành 今kim 相tương/tướng 攝nhiếp 義nghĩa 。 斯tư 則tắc 事sự 為vi 能năng 攝nhiếp 理lý 為vi 所sở 攝nhiếp 。 以dĩ 成thành 下hạ 明minh 事sự 理lý 俱câu 存tồn 。 成thành 前tiền 具cụ 示thị 義nghĩa 。 成thành 事sự 故cố 示thị 相tương/tướng 用dụng 二nhị 大đại 。 體thể 不bất 失thất 故cố 。 示thị 於ư 體thể 大đại 。

疏sớ/sơ 問vấn 前tiền 下hạ □# 性tánh 相tướng 存tồn 泯mẫn 不bất 齊tề 。 難nạn/nan 問vấn 意ý 可khả 知tri 。 但đãn 躡niếp 前tiền 門môn 相tương/tướng 不bất 存tồn 義nghĩa 前tiền 難nạn/nan 後hậu 門môn 理lý 不bất 失thất 也dã 。

答đáp 中trung 前tiền 四tứ 句cú 顯hiển 二nhị 門môn 存tồn 泯mẫn 之chi 由do 。 各các 初sơ 一nhất 句cú 所sở 以dĩ 後hậu 一nhất 句cú 定định 義nghĩa 。 生sanh 滅diệt 等đẳng 者giả 。 事sự 依y 理lý 顯hiển 故cố 。 理lý 為vi 事sự 本bổn 故cố 。 如như 波ba 必tất 賴lại 於ư 水thủy 。 故cố 下hạ 文văn 云vân 。 依y 如Như 來Lai 藏tạng 。 有hữu 生sanh 滅diệt 心tâm 。 理lý 不bất 失thất 者giả 。 理lý 若nhược 已dĩ 失thất 則tắc 無vô 生sanh 滅diệt 也dã 。 如như 水thủy 失thất 則tắc 無vô 波ba 。 故cố 論luận 云vân 。 若nhược 無vô 空không 義nghĩa 者giả 。 則tắc 無vô 道đạo 無vô 果quả 。 未vị 必tất 等đẳng 者giả 。 真chân 理lý 本bổn 有hữu 不bất 假giả 緣duyên 成thành 。 如như 水thủy 不bất 藉tạ 於ư 波ba 故cố 。 真Chân 如Như 門môn 中trung 直trực 云vân 真Chân 如Như 者giả 。 即tức 是thị 一nhất 法Pháp 界Giới 大đại 總tổng 相tương/tướng 等đẳng 。 不bất 言ngôn 依y 生sanh 滅diệt 有hữu 泯mẫn 相tương/tướng 。 相tương/tướng 不bất 存tồn 者giả 不bất 泯mẫn 則tắc 已dĩ 。 泯mẫn 則tắc 不bất 存tồn 。 入nhập 理lý 自tự 亡vong 何hà 存tồn 生sanh 滅diệt 。 如như 水thủy 澄trừng 靜tĩnh 。 豈khởi 存tồn 波ba 在tại 。 下hạ 文văn 云vân 。 以dĩ 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 同đồng 如như 故cố 。 相tương/tướng 不bất 存tồn 下hạ 四tứ 句cú 躡niếp 前tiền 正chánh 答đáp 相tương/tướng 不bất 存tồn 者giả 。 相tương/tướng 存tồn 則tắc 可khả 示thị 於ư 三tam 。 不bất 存tồn 但đãn 合hợp 示thị 於ư 體thể 。 理lý 不bất 失thất 等đẳng 者giả 。 生sanh 滅diệt 相tương/tướng 起khởi 理lý 又hựu 不bất 亡vong 。 不bất 具cụ 示thị 三tam 於ư 理lý 如như 何hà 。 是thị 故cố 下hạ 結kết 答đáp 。 雙song 示thị 可khả 知tri 。

疏sớ/sơ 不bất 可khả 相tương 從tùng 者giả 。 從tùng 順thuận 也dã 。 事sự 理lý 別biệt 故cố 其kỳ 猶do 水thủy 火hỏa 。 敵địch 體thể 相tướng 違vi 。 豈khởi 能năng 互hỗ 攝nhiếp 。 未vị 容dung 等đẳng 者giả 。 若nhược 分phần/phân 二nhị 別biệt 可khả 言ngôn 影ảnh 互hỗ 相tương 攝nhiếp 。 今kim 唯duy 一nhất 心tâm 。 影ảnh 攝nhiếp 何hà 法pháp 。 斯tư 則tắc 二nhị 別biệt 亦diệc 無vô 攝nhiếp 義nghĩa 。 一nhất 心tâm 亦diệc 無vô 攝nhiếp 義nghĩa 也dã 。 論luận 不bất 相tương 離ly 者giả 。 意ý 明minh 不bất 一nhất 不bất 二nhị 。 不bất 一nhất 故cố 二nhị 門môn 各các 存tồn 。 不bất 二nhị 故cố 唯duy 是thị 一nhất 心tâm 。 以dĩ 是thị 一nhất 心tâm 故cố 不bất 相tương 離ly 。 以dĩ 不bất 相tương 離ly 故cố 能năng 影ảnh 攝nhiếp 。 即tức 反phản 前tiền 責trách 意ý 也dã 。 疏sớ/sơ 以dĩ 體thể 下hạ 。 體thể 即tức 真Chân 如Như 。 相tương/tướng 即tức 生sanh 滅diệt 。 真Chân 如Như 隨tùy 緣duyên 成thành 生sanh 滅diệt 。 生sanh 滅diệt 無vô 體thể 即tức 真Chân 如Như 。 由do 是thị 反phản 覆phúc 言ngôn 之chi 故cố 。 不bất 相tương 離ly 也dã 。 金kim 具cụ 者giả 。 金kim 喻dụ 真Chân 如Như 。 具cụ 喻dụ 生sanh 滅diệt 。 相tương/tướng 收thu 之chi 義nghĩa 在tại 文văn 可khả 見kiến 。 良lương 以dĩ 下hạ 結kết 喻dụ 例lệ 法pháp 。 良lương 者giả 。 實thật 也dã 。 以dĩ 者giả 。 由do 也dã 。 實thật 由do 金kim 具cụ 二nhị 門môn 未vị 曾tằng 有hữu 異dị 。 故cố 云vân 一nhất 揆quỹ 。 揆quỹ 謂vị 端đoan 揆quỹ 即tức 齊tề 等đẳng 也dã 。 由do 不bất 異dị 故cố 舉cử 金kim 時thời 。 遍biến 收thu 具cụ 盡tận 。 具cụ 全toàn 體thể 是thị 金kim 。 舉cử 具cụ 時thời 遍biến 收thu 金kim 盡tận 。 金kim 全toàn 體thể 是thị 具cụ 。 此thử 義nghĩa 下hạ 例lệ 法pháp 也dã 。 此thử 義nghĩa 者giả 。 即tức 此thử 不bất 相tương 離ly 義nghĩa 也dã 。 舉cử 真Chân 如Như 時thời 遍biến 收thu 生sanh 滅diệt 盡tận 。 生sanh 滅diệt 全toàn 體thể 是thị 真Chân 如Như 。 舉cử 生sanh 滅diệt 時thời 遍biến 收thu 真Chân 如Như 盡tận 。 真Chân 如Như 全toàn 體thể 是thị 生sanh 滅diệt 法pháp 喻dụ 正chánh 等đẳng 。 故cố 云vân 亦diệc 然nhiên 。 然nhiên 猶do 如như 是thị 也dã 。

起Khởi 信Tín 論Luận 疏Sớ/sơ 筆Bút 削Tước 記Ký 卷quyển 第đệ 六lục