起Khởi 信Tín 論Luận 疏Sớ/sơ 筆Bút 削Tước 記Ký 卷quyển 第đệ 八bát

長trường/trưởng 水thủy 沙Sa 門Môn 子tử 璿# 錄lục

科khoa 釋thích 生sanh 滅diệt 心tâm 法pháp 者giả 。 以dĩ 立lập 義nghĩa 分phần/phân 中trung 云vân 是thị 心tâm 生sanh 滅diệt 因nhân 緣duyên 相tương/tướng 。 能năng 示thị 摩ma 訶ha 衍diễn 自tự 體thể 相tướng 用dụng 故cố 。 今kim 此thử 一nhất 文văn 正chánh 解giải 生sanh 滅diệt 因nhân 緣duyên 相tương/tướng 也dã 。 染nhiễm 淨tịnh 生sanh 滅diệt 者giả 。 以dĩ 染nhiễm 法pháp 淨tịnh 法pháp 各các 有hữu 生sanh 滅diệt 。 染nhiễm 以dĩ 順thuận 流lưu 為vi 生sanh 。 反phản 流lưu 為vi 滅diệt 。 淨tịnh 以dĩ 反phản 流lưu 為vi 生sanh 。 順thuận 流lưu 為vi 滅diệt 。 又hựu 染nhiễm 法pháp 生sanh 時thời 是thị 淨tịnh 法pháp 滅diệt 時thời 。 淨tịnh 法pháp 生sanh 時thời 是thị 染nhiễm 法pháp 滅diệt 時thời 。 又hựu 染nhiễm 法pháp 生sanh 是thị 妄vọng 生sanh 。 滅diệt 是thị 盡tận 滅diệt 。 淨tịnh 法pháp 生sanh 是thị 顯hiển 生sanh 滅diệt 是thị 隱ẩn 滅diệt 。 雖tuy 通thông 云vân 生sanh 滅diệt 。 而nhi 義nghĩa 有hữu 此thử 異dị 也dã 。 初sơ 標tiêu 體thể 論luận 。 如Như 來Lai 藏tạng 者giả 。 具cụ 三tam 種chủng 義nghĩa 。 謂vị 隱ẩn 覆phú 含hàm 攝nhiếp 出xuất 生sanh 義nghĩa 。 隱ẩn 覆phú 之chi 中trung 復phục 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 者giả 藏tạng 如Như 來Lai 故cố 。 名danh 如Như 來Lai 藏tạng 。 即tức 煩phiền 惱não 為vi 能năng 藏tạng 。 如Như 來Lai 為vi 所sở 藏tạng 。 藏tạng 於ư 如Như 來Lai 。 如Như 來Lai 之chi 藏tạng 。 依y 主chủ 釋thích 也dã 。 如như 櫃# 中trung 有hữu 金kim 名danh 為vi 金kim 櫃# 。 櫃# 不bất 是thị 金kim 。 故cố 理lý 趣thú 般Bát 若Nhã 云vân 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 皆giai 如Như 來Lai 藏tạng 。 勝thắng 鬘man 及cập 如Như 來Lai 藏tạng 經kinh 。 具cụ 有hữu 此thử 說thuyết 。 二nhị 者giả 如Như 來Lai 。 自tự 隱ẩn 不bất 現hiện 。 名danh 如Như 來Lai 藏tạng 。 法Pháp 身thân 無vô 相tướng 。 不bất 可khả 以dĩ 智trí 知tri 。 識thức 識thức 況huống 眼nhãn 見kiến 耶da 。 斯tư 如Như 來Lai 即tức 藏tạng 持trì 業nghiệp 釋thích 也dã 。 如như 佛Phật 性tánh 論luận 說thuyết 。 含hàm 攝nhiếp 之chi 中trung 復phục 有hữu 三tam 義nghĩa 。 一nhất 體thể 含hàm 用dụng 。 謂vị 法Pháp 身thân 中trung 有hữu 身thân 土thổ/độ 相tương/tướng 用dụng 等đẳng 。 二nhị 聖thánh 含hàm 凡phàm 。 謂vị 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 皆giai 在tại 如Như 來Lai 智trí 內nội 。 亦diệc 如như 佛Phật 性tánh 論luận 說thuyết 。 三tam 因nhân 含hàm 果quả 。 謂vị 因nhân 位vị 已dĩ 攝nhiếp 果quả 位vị 功công 德đức 。 此thử 則tắc 以dĩ 因nhân 為vi 藏tạng 。 藏tạng 果quả 佛Phật 故cố 。 前tiền 二nhị 持trì 業nghiệp 釋thích 。 後hậu 一nhất 依y 主chủ 釋thích 。 出xuất 生sanh 者giả 。 謂vị 十Thập 地Địa 證chứng 真chân 名danh 藏tạng 。 能năng 成thành 佛Phật 果quả 名danh 如Như 來Lai 。 亦diệc 持trì 業nghiệp 釋thích 。 今kim 論luận 於ư 六lục 義nghĩa 中trung 。 除trừ 於ư 四tứ 六lục 。 餘dư 者giả 皆giai 通thông 。

疏sớ/sơ 二nhị 今kim 初sơ 正chánh 釋thích 。 標tiêu 體thể 者giả 。 說thuyết 有hữu 通thông 別biệt 。 別biệt 則tắc 唯duy 取thủ 所sở 依y 。 即tức 如Như 來Lai 藏tạng 是thị 體thể 。 通thông 則tắc 兼kiêm 取thủ 能năng 依y 。 即tức 如Như 來Lai 藏tạng 。 與dữ 生sanh 滅diệt 心tâm 俱câu 為vi 體thể 。 以dĩ 生sanh 滅diệt 法pháp 皆giai 依y 此thử 故cố 。 今kim 通thông 兩lưỡng 說thuyết 。 然nhiên 此thử 下hạ 顯hiển 生sanh 滅diệt 與dữ 不bất 生sanh 滅diệt 義nghĩa 。 說thuyết 能năng 依y 所sở 依y 。 實thật 無vô 二nhị 體thể 也dã 。 但đãn 有hữu 相tương 依y 之chi 義nghĩa 理lý 。 而nhi 無vô 相tướng 依y 之chi 法pháp 體thể 。 如như 不bất 動động 下hạ 喻dụ 顯hiển 。 當đương 知tri 下hạ 法pháp 合hợp 並tịnh 如như 文văn 。 言ngôn 思tư 之chi 者giả 。 意ý 令linh 細tế 合hợp 。 使sử 法pháp 如như 喻dụ 。 皆giai 無vô 二nhị 體thể 也dã 。 楞lăng 伽già 下hạ 引dẫn 證chứng 。 經Kinh 云vân 。 大đại 慧tuệ 如Như 來Lai 藏tạng 者giả 。 輪luân 轉chuyển 苦khổ 樂lạc 因nhân 也dã 。 亂loạn 意ý 慧tuệ 愚ngu 癡si 凡phàm 夫phu 。 所sở 不bất 能năng 覺giác 。 勝thắng 鬘man 云vân 。 世Thế 尊Tôn 依y 如Như 來Lai 藏tạng 。 故cố 有hữu 生sanh 滅diệt 。 依y 如Như 來Lai 藏tạng 。 故cố 證chứng 涅Niết 槃Bàn 。 世Thế 尊Tôn 若nhược 無vô 如Như 來Lai 藏tạng 者giả 。 不bất 能năng 厭yếm 生sanh 死tử 苦khổ 。 求cầu 涅Niết 槃Bàn 樂nhạo/nhạc/lạc 。

此thử 顯hiển 下hạ 二nhị 揀giản 濫lạm 如như 說thuyết 。 依y 水thủy 有hữu 波ba 。 意ý 顯hiển 所sở 依y 之chi 水thủy 全toàn 起khởi 。 成thành 能năng 依y 之chi 波ba 不bất 同đồng 。 依y 母mẫu 有hữu 子tử 非phi 全toàn 母mẫu 成thành 子tử 。 能năng 所sở 別biệt 故cố 。 斯tư 則tắc 舉cử 一nhất 法pháp 。 以dĩ 竪thụ 論luận 非phi 。 約ước 兩lưỡng 法pháp 橫hoạnh/hoành 說thuyết 。 以dĩ 此thử 下hạ 出xuất 所sở 以dĩ 。 以dĩ 是thị 所sở 依y 之chi 真chân 起khởi 成thành 能năng 依y 之chi 妄vọng 故cố 。 得đắc 有hữu 覺giác 不bất 覺giác 二nhị 義nghĩa 。 以dĩ 有hữu 二nhị 義nghĩa 故cố 。 遂toại 以dĩ 不bất 覺giác 妄vọng 法pháp 。 顯hiển 示thị 覺giác 義nghĩa 之chi 中trung 三tam 大đại 也dã 。 如như 水thủy 起khởi 成thành 波ba 已dĩ 而nhi 動động 濕thấp 兩lưỡng 全toàn 。 以dĩ 有hữu 動động 濕thấp 故cố 。 遂toại 能năng 以dĩ 動động 顯hiển 於ư 濕thấp 也dã 。 若nhược 言ngôn 依y 母mẫu 有hữu 子tử 母mẫu 。 不bất 在tại 子tử 中trung 。 以dĩ 不bất 在tại 中trung 故cố 。 不bất 能năng 以dĩ 子tử 顯hiển 母mẫu 。 是thị 故cố 下hạ 結kết 成thành 上thượng 義nghĩa 所sở 依y 。 即tức 如Như 來Lai 藏tạng 。

二nhị 辨biện 相tương/tướng 中trung 疏sớ/sơ 二nhị 。 初sơ 釋thích 和hòa 合hợp 義nghĩa 三tam 。 今kim 初sơ 略lược 指chỉ 。 非phi 謂vị 等đẳng 者giả 。 意ý 云vân 。 真Chân 如Như 家gia 所sở 起khởi 生sanh 滅diệt 還hoàn 與dữ 生sanh 滅diệt 家gia 真Chân 如Như 和hòa 合hợp 。 非phi 謂vị 別biệt 有hữu 一nhất 段đoạn 生sanh 滅diệt 。 自tự 外ngoại 而nhi 來lai 。 與dữ 真Chân 如Như 合hợp 。 生sanh 滅diệt 之chi 心tâm 者giả 。 謂vị 全toàn 妄vọng 之chi 真chân 也dã 。 心tâm 之chi 生sanh 滅diệt 者giả 。 全toàn 真chân 之chi 妄vọng 也dã 。 此thử 則tắc 本bổn 末mạt 更cánh 互hỗ 相tương 攝nhiếp 。 非phi 謂vị 結kết 成thành 六lục 釋thích 。 無vô 二nhị 相tương/tướng 者giả 。 心tâm 即tức 是thị 體thể 生sanh 滅diệt 。 是thị 相tương 反phản 覆phú 皆giai 一nhất 。 故cố 無vô 有hữu 二nhị 。

心tâm 之chi 下hạ 二nhị 備bị 釋thích 二nhị 。 初sơ 正chánh 釋thích 。 心tâm 之chi 不bất 正chánh 滅diệt 即tức 真Chân 如Như 門môn 。 生sanh 滅diệt 之chi 心tâm 即tức 生sanh 滅diệt 門môn 。 從tùng 本bổn 覺giác 起khởi 者giả 。 窮cùng 妄vọng 源nguyên 也dã 。 然nhiên 是thị 本bổn 覺giác 起khởi 成thành 生sanh 滅diệt 。 非phi 謂vị 別biệt 有hữu 生sanh 滅diệt 從tùng 覺giác 而nhi 起khởi 。 如như 水thủy 起khởi 波ba 。 斯tư 義nghĩa 無vô 別biệt 。 本bổn 覺giác 即tức 如Như 來Lai 藏tạng 也dã 。 無vô 二nhị 體thể 者giả 。 前tiền 云vân 無vô 二nhị 相tương/tướng 。 此thử 云vân 無vô 二nhị 體thể 。 意ý 明minh 只chỉ 有hữu 一nhất 相tương/tướng 一nhất 體thể 。 以dĩ 心tâm 是thị 生sanh 滅diệt 體thể 生sanh 滅diệt 是thị 心tâm 相tương/tướng 。 覺giác 成thành 不bất 覺giác 。 不bất 覺giác 與dữ 覺giác 。 不bất 相tương 捨xả 離ly 。

故cố 下hạ 文văn 下hạ 二nhị 引dẫn 證chứng 三tam 。 初sơ 引dẫn 文văn 。 即tức 隨tùy 染nhiễm 本bổn 覺giác 中trung 文văn 。

此thử 中trung 下hạ 二nhị 釋thích 意ý 。 可khả 知tri 。

心tâm 亦diệc 下hạ 三tam 法pháp 合hợp 。 神thần 解giải 者giả 。 本bổn 覺giác 不bất 昧muội 。 鑒giám 照chiếu 靈linh 通thông 也dã 。 餘dư 文văn 可khả 知tri 。

疏sớ/sơ 此thử 是thị 下hạ 揀giản 濫lạm 。 不bất 生sanh 滅diệt 與dữ 生sanh 滅diệt 合hợp 者giả 。 謂vị 真chân 隨tùy 妄vọng 轉chuyển 流lưu 轉chuyển 門môn 也dã 。 即tức 背bội 覺giác 合hợp 塵trần 義nghĩa 。 非phi 是thị 等đẳng 者giả 。 謂vị 息tức 妄vọng 歸quy 真chân 還hoàn 滅diệt 門môn 也dã 。 即tức 滅diệt 塵trần 合hợp 覺giác 義nghĩa 。 然nhiên 此thử 二nhị 中trung 隨tùy 合hợp 則tắc 體thể 隱ẩn 相tương/tướng 現hiện 。 反phản 合hợp 則tắc 相tương/tướng 泯mẫn 體thể 彰chương 故cố 。 前tiền 門môn 云vân 。 一nhất 切thiết 法pháp 悉tất 皆giai 真chân 故cố 。 皆giai 同đồng 如như 故cố 。 此thử 反phản 合hợp 也dã 。 此thử 門môn 即tức 云vân 。 依y 如Như 來Lai 藏tạng 。 故cố 有hữu 生sanh 滅diệt 心tâm 。 又hựu 云vân 。 依y 覺giác 故cố 迷mê 等đẳng 。 此thử 隨tùy 合hợp 也dã 。 由do 是thị 疏sớ/sơ 中trung 前tiền 義nghĩa 即tức 生sanh 滅diệt 門môn 。 後hậu 義nghĩa 即tức 真Chân 如Như 門môn 。

論luận 非phi 一nhất 異dị 中trung 三tam 。 初sơ 約ước 法pháp 略lược 明minh 。 疏sớ/sơ 真Chân 如Như 者giả 。 即tức 前tiền 不bất 生sanh 滅diệt 也dã 。 非phi 少thiểu 分phần 動động 。 故cố 云vân 全toàn 體thể 。 既ký 全toàn 體thể 動động 成thành 生sanh 滅diệt 法pháp 。 何hà 異dị 之chi 有hữu 。 雖tuy 成thành 生sanh 滅diệt 而nhi 性tánh 不bất 變biến 。 從tùng 本bổn 便tiện 爾nhĩ 。 非phi 適thích 今kim 也dã 。 故cố 云vân 而nhi 恆hằng 生sanh 滅diệt 。 是thị 變biến 與dữ 不bất 變biến 義nghĩa 別biệt 故cố 云vân 非phi 一nhất 。

楞lăng 伽già 下hạ 二nhị 按án 經kinh 出xuất 體thể 。 七thất 識thức 是thị 見kiến 聞văn 嗅khứu 嘗thường 覺giác 知tri 末mạt 那na 。 餘dư 文văn 可khả 知tri 。

非phi 異dị 門môn 下hạ 三tam 據cứ 義nghĩa 廣quảng 釋thích 三tam 。 初sơ 離ly 釋thích 二nhị 。 初sơ 釋thích 非phi 異dị 。 三tam 然nhiên 三tam 段đoạn 中trung 。 皆giai 以dĩ 真Chân 如Như 為vi 本bổn 生sanh 滅diệt 為vi 末mạt 。 初sơ 則tắc 以dĩ 不bất 生sanh 滅diệt 望vọng 生sanh 滅diệt 說thuyết 。 次thứ 則tắc 以dĩ 生sanh 滅diệt 望vọng 不bất 生sanh 滅diệt 說thuyết 。 後hậu 即tức 兩lưỡng 門môn 同đồng 時thời 同đồng 處xứ 說thuyết 。 其kỳ 不bất 異dị 者giả 。 義nghĩa 在tại 能năng 成thành 。 即tức 唯duy 同đồng 俱câu 。 六lục 字tự 之chi 中trung 隨tùy 文văn 詳tường 會hội 。 問vấn 論luận 云vân 。 非phi 一nhất 非phi 異dị 。 疏sớ/sơ 合hợp 順thuận 論luận 以dĩ 明minh 。 何hà 故cố 先tiên 釋thích 非phi 異dị 。 後hậu 解giải 非phi 一nhất 耶da 。 答đáp 論luận 順thuận 依y 真chân 起khởi 妄vọng 義nghĩa 便tiện 故cố 。 先tiên 舉cử 非phi 一nhất 後hậu 言ngôn 非phi 異dị 。 文văn 云vân 。 依y 如Như 來Lai 藏tạng 。 有hữu 生sanh 滅diệt 心tâm 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 與dữ 生sanh 滅diệt 合hợp 。 此thử 非phi 一nhất 義nghĩa 也dã 。 然nhiên 此thử 生sanh 滅diệt 既ký 依y 心tâm 體thể 不bất 相tương 離ly 性tánh 故cố 。 後hậu 方phương 可khả 言ngôn 非phi 異dị 也dã 。 疏sớ/sơ 文văn 約ước 法pháp 廣quảng 釋thích 。 令linh 人nhân 生sanh 解giải 。 要yếu 先tiên 知tri 體thể 無vô 二nhị 。 由do 無vô 二nhị 故cố 。 方phương 不bất 成thành 一nhất 。 此thử 則tắc 順thuận 法pháp 備bị 明minh 。 令linh 悟ngộ 本bổn 無vô 真chân 妄vọng 之chi 異dị 。 悟ngộ 此thử 法pháp 已dĩ 任nhậm 辨biện 義nghĩa 異dị 。 則tắc 不bất 迷mê 本bổn 也dã 。 故cố 下hạ 疏sớ/sơ 云vân 。 此thử 中trung 非phi 直trực 不bất 乖quai 不bất 異dị 。 以dĩ 明minh 不bất 一nhất 。 亦diệc 乃nãi 由do 不bất 異dị 故cố 。 成thành 於ư 不bất 一nhất 也dã 。 今kim 初sơ 以dĩ 本bổn 從tùng 末mạt 釋thích 。 經Kinh 云vân 。 即tức 楞lăng 伽già 經kinh 善thiện 不bất 善thiện 因nhân 者giả 。 殺sát 等đẳng 十thập 惡ác 為vi 不bất 善thiện 。 不bất 殺sát 等đẳng 十thập 為vi 善thiện 。 一nhất 切thiết 趣thú 生sanh 者giả 。 六lục 趣thú 四tứ 生sanh 。 其kỳ 中trung 兼kiêm 有hữu 。 善thiện 與dữ 不bất 善thiện 。 生sanh 滅diệt 者giả 。 捨xả 陰ấm 取thủ 陰ấm 之chi 義nghĩa 。 斯tư 則tắc 如Như 來Lai 。 藏tạng 是thị 真Chân 如Như 。 善thiện 不bất 善thiện 等đẳng 為vi 生sanh 滅diệt 。 既ký 言ngôn 如Như 來Lai 藏tạng 為vi 因nhân 能năng 造tạo 即tức 不bất 異dị 也dã 。 又hựu 經kinh 涅Niết 槃Bàn 也dã 。 文văn 云vân 。 譬thí 如như 雪Tuyết 山Sơn 。 有hữu 一nhất 味vị 藥dược 。 名danh 曰viết 樂nhạo/nhạc/lạc 味vị 。 其kỳ 味vị 極cực 甜điềm 。 在tại 深thâm 叢tùng 下hạ 人nhân 無vô 見kiến 者giả 。 有hữu 人nhân 聞văn 香hương 。 知tri 其kỳ 地địa 中trung 當đương 有hữu 是thị 藥dược 。 過quá 去khứ 往vãng 世thế 。 有hữu 轉Chuyển 輪Luân 王Vương 。 於ư 雪Tuyết 山Sơn 中trung 。 為vi 此thử 藥dược 故cố 。 在tại 在tại 處xứ 處xứ 。 造tạo 作tác 木mộc 筩đồng 。 以dĩ 接tiếp 是thị 藥dược 。 是thị 藥dược 熟thục 時thời 從tùng 地địa 流lưu 出xuất 。 集tập 木mộc 筩đồng 中trung 。 其kỳ 味vị 正chánh 真chân 。 其kỳ 王vương 歿một 後hậu 。 是thị 藥dược 或hoặc 醋thố 或hoặc 鹹hàm 甜điềm 苦khổ 辛tân 酸toan 。 六lục 味vị 成thành 別biệt 。 如như 是thị 一nhất 味vị 隨tùy 其kỳ 流lưu 處xứ 。 有hữu 種chủng 種chủng 味vị 。 喻dụ 如như 佛Phật 性tánh 以dĩ 煩phiền 惱não 故cố 。 出xuất 種chủng 種chủng 味vị 。 所sở 謂vị 六lục 道đạo 等đẳng 。 此thử 則tắc 佛Phật 性tánh 是thị 真Chân 如Như 。 六lục 道đạo 為vi 生sanh 滅diệt 。 既ký 言ngôn 佛Phật 性tánh 隨tùy 成thành 。 即tức 是thị 無vô 異dị 之chi 義nghĩa 。

二nhị 攝nhiếp 末mạt 下hạ 二nhị 。 初sơ 正chánh 釋thích 。 今kim 義nghĩa 眾chúng 生sanh 即tức 如như 者giả 。 淨tịnh 名danh 經kinh 也dã 。 如như 前tiền 所sở 引dẫn 。 然nhiên 眾chúng 生sanh 是thị 生sanh 滅diệt 。 如như 是thị 真Chân 如Như 。 既ký 言ngôn 其kỳ 即tức 。 當đương 知tri 不bất 異dị 涅Niết 槃Bàn 等đẳng 者giả 。 文văn 云vân 。

善thiện 男nam 子tử 。 我ngã 於ư 諸chư 經kinh 說thuyết 。 若nhược 人nhân 見kiến 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 者giả 。 即tức 是thị 見kiến 法pháp 。 見kiến 法pháp 者giả 即tức 是thị 見kiến 佛Phật 。 見kiến 佛Phật 者giả 即tức 見kiến 佛Phật 性tánh 。

何hà 以dĩ 故cố 。 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 。 以dĩ 此thử 為vi 性tánh 。

善thiện 男nam 子tử 。 觀quán 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 有hữu 四tứ 種chủng 之chi 智trí 。 得đắc 四tứ 種chủng 菩Bồ 提Đề 。 乃nãi 至chí 云vân 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 名danh 為vi 佛Phật 性tánh 。 斯tư 則tắc 佛Phật 性tánh 是thị 真Chân 如Như 。 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 為vi 生sanh 滅diệt 。 既ký 說thuyết 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 為vi 佛Phật 性tánh 。 豈khởi 曰viết 異dị 乎hồ 。 十Thập 地Địa 等đẳng 者giả 。 此thử 是thị 華hoa 嚴nghiêm 經kinh 意ý 。 彼bỉ 經kinh 文văn 云vân 。 佛Phật 子tử 。 菩Bồ 薩Tát 復phục 作tác 是thị 念niệm 。 三tam 界giới 所sở 有hữu 。 唯duy 是thị 一nhất 心tâm 。 如Như 來Lai 於ư 此thử 。 分phân 別biệt 演diễn 說thuyết 。 十thập 二nhị 有hữu 支chi 。 皆giai 於ư 一nhất 心tâm 如như 是thị 而nhi 立lập 。 今kim 疏sớ/sơ 所sở 引dẫn 。 是thị 彼bỉ 論luận 牒điệp 經kinh 也dã 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 者giả 。 是thị 論luận 釋thích 也dã 。 心tâm 是thị 中trung 道đạo 實thật 相tướng 故cố 。 云vân 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 斯tư 乃nãi 三tam 界giới 是thị 生sanh 滅diệt 。 一nhất 心tâm 是thị 真Chân 如Như 。 唯duy 之chi 一nhất 字tự 顯hiển 不bất 異dị 也dã 。 又hựu 此thử 下hạ 即tức 始thỉ 覺giác 中trung 文văn 。 四tứ 相tương/tướng 是thị 生sanh 滅diệt 。 一nhất 覺giác 即tức 真Chân 如Như 。 既ký 云vân 平bình 等đẳng 而nhi 同đồng 。 欲dục 何hà 為vi 異dị 。 然nhiên 此thử 非phi 異dị 之chi 義nghĩa 。 深thâm 而nhi 且thả 隱ẩn 。 難nan 有hữu 信tín 解giải 故cố 。 此thử 廣quảng 引dẫn 經kinh 論luận 證chứng 之chi 。

又hựu 前tiền 下hạ 二nhị 對đối 前tiền 重trọng/trùng 辨biện 。 即tức 重trọng/trùng 對đối 前tiền 科khoa 。 以dĩ 明minh 非phi 異dị 也dã 。 即tức 末mạt 之chi 本bổn 者giả 。 重trọng/trùng 釋thích 前tiền 科khoa 也dã 。 此thử 則tắc 以dĩ 末mạt 收thu 本bổn 。 無vô 本bổn 而nhi 非phi 末mạt 。 如như 以dĩ 波ba 攝nhiếp 水thủy 。 無vô 水thủy 而nhi 非phi 波ba 。 更cánh 有hữu 何hà 水thủy 與dữ 波ba 為vi 異dị 。 故cố 云vân 非phi 異dị 。 後hậu 即tức 等đẳng 者giả 。 重trọng/trùng 辨biện 此thử 科khoa 。 攝nhiếp 末mạt 歸quy 本bổn 義nghĩa 也dã 。 此thử 則tắc 以dĩ 本bổn 收thu 末mạt 無vô 末mạt 而nhi 非phi 本bổn 。 如như 以dĩ 水thủy 攝nhiếp 波ba 無vô 波ba 而nhi 非phi 水thủy 。 更cánh 有hữu 何hà 波ba 與dữ 水thủy 為vi 異dị 。 前tiền 則tắc 唯duy 末mạt 後hậu 則tắc 唯duy 本bổn 。 既ký 無vô 二nhị 相tướng 故cố 云vân 非phi 異dị 。

三tam 本bổn 末mạt 平bình 等đẳng 中trung 經Kinh 云vân 即tức 楞lăng 伽già 經kinh 。 文văn 云vân 。 大đại 慧tuệ 。 如Như 來Lai 藏tạng 藏tạng 識thức 。 本bổn 性tánh 清thanh 淨tịnh 。 為vi 客khách 塵trần 所sở 染nhiễm 而nhi 為vi 不bất 淨tịnh 。 我ngã 為vi 勝Thắng 鬘Man 夫Phu 人Nhân 。 及cập 餘dư 深thâm 妙diệu 淨tịnh 智trí 菩Bồ 薩Tát 。 說thuyết 如Như 來Lai 藏tạng 。 名danh 為vi 藏tạng 識thức 。 與dữ 七thất 識thức 俱câu 起khởi 。 令linh 諸chư 聲Thanh 聞Văn 。 見kiến 法pháp 無vô 我ngã 。 我ngã 為vi 勝thắng 鬘man 說thuyết 佛Phật 境cảnh 界giới 。 非phi 外ngoại 道đạo 境cảnh 界giới 。 此thử 言ngôn 如Như 來Lai 藏tạng 。 即tức 是thị 真Chân 如Như 。 真Chân 如Như 是thị 本bổn 。 七thất 識thức 是thị 生sanh 滅diệt 。 生sanh 滅diệt 是thị 末mạt 。 既ký 云vân 其kỳ 俱câu 。 即tức 平bình 等đẳng 義nghĩa 。 又hựu 經kinh 亦diệc 彼bỉ 經kinh 也dã 。 與dữ 前tiền 文văn 小tiểu 異dị 而nhi 意ý 大đại 同đồng 。 詳tường 之chi 可khả 會hội 。 又hựu 論luận 即tức 十Thập 地Địa 論luận 。 唯duy 真chân 不bất 生sanh 者giả 。 果quả 佛Phật 無vô 生sanh 故cố 。 單đơn 妄vọng 不bất 成thành 者giả 。 無vô 所sở 依y 故cố 。 然nhiên 唯duy 真chân 之chi 法pháp 則tắc 容dung 有hữu 。 單đơn 妄vọng 之chi 法pháp 則tắc 全toàn 無vô 。 今kim 以dĩ 相tương 對đối 且thả 作tác 斯tư 說thuyết 。 此thử 則tắc 下hạ 都đô 結kết 。 亦diệc 通thông 結kết 三tam 門môn 詳tường 之chi 。

不bất 一nhất 下hạ 釋thích 非phi 一nhất 文văn 四tứ 。 今kim 初sơ 躡niếp 前tiền 正chánh 釋thích 四tứ 。 初sơ 正chánh 釋thích 攝nhiếp 末mạt 之chi 本bổn 。 即tức 生sanh 滅diệt 之chi 真Chân 如Như 。 攝nhiếp 本bổn 之chi 末mạt 即tức 真Chân 如Như 之chi 生sanh 滅diệt 。 既ký 一nhất 生sanh 滅diệt 一nhất 不bất 生sanh 滅diệt 。 豈khởi 為vi 一nhất 義nghĩa 。 是thị 則tắc 於ư 心tâm 不bất 異dị 中trung 。 明minh 不bất 一nhất 義nghĩa 。

依y 是thị 下hạ 。 二nhị 引dẫn 證chứng 可khả 知tri 。

解giải 云vân 下hạ 。 三tam 釋thích 上thượng 引dẫn 文văn 意ý 。 不bất 在tại 中trung 者giả 。 無vô 中trung 可khả 在tại 也dã 。 不bất 同đồng 二nhị 人nhân 同đồng 在tại 一nhất 室thất 中trung 。 即tức 如như 兩lưỡng 木mộc 成thành 林lâm 。 兩lưỡng 木mộc 既ký 分phần/phân 。 乃nãi 得đắc 云vân 一nhất 木mộc 不bất 在tại 林lâm 中trung 。

此thử 約ước 下hạ 四tứ 通thông 妨phương 。 或hoặc 問vấn 曰viết 。 義nghĩa 既ký 不bất 一nhất 應ưng 不bất 和hòa 合hợp 。 故cố 此thử 釋thích 之chi 。 謂vị 於ư 二nhị 義nghĩa 之chi 中trung 。 偏thiên 舉cử 此thử 義nghĩa 而nhi 說thuyết 。 非phi 謂vị 壞hoại 彼bỉ 和hòa 合hợp 以dĩ 成thành 不bất 一nhất 。 即tức 知tri 正chánh 說thuyết 此thử 不bất 一nhất 義nghĩa 時thời 。 彼bỉ 法pháp 元nguyên 自tự 和hòa 合hợp 。 何hà 以dĩ 故cố 者giả 。 徵trưng 意ý 。 云vân 何hà 以dĩ 不bất 壞hoại 和hòa 合hợp 。 又hựu 能năng 不bất 一nhất 耶da 。 此thử 中trung 下hạ 釋thích 也dã 。 如Như 來Lai 藏tạng 等đẳng 者giả 。 謂vị 不bất 生sanh 滅diệt 既ký 是thị 即tức 生sanh 滅diệt 之chi 不bất 生sanh 滅diệt 。 當đương 知tri 此thử 不bất 生sanh 滅diệt 與dữ 自tự 七thất 識thức 生sanh 滅diệt 。 未vị 曾tằng 不bất 和hòa 合hợp 。 於ư 和hòa 合hợp 中trung 而nhi 論luận 不bất 一nhất 也dã 。 七thất 識thức 等đẳng 者giả 。 謂vị 生sanh 滅diệt 既ký 是thị 即tức 不bất 生sanh 滅diệt 之chi 生sanh 滅diệt 。 當đương 知tri 此thử 生sanh 滅diệt 與dữ 自tự 如Như 來Lai 藏tạng 。 不bất 生sanh 滅diệt 未vị 曾tằng 不bất 和hòa 合hợp 。 而nhi 於ư 此thử 中trung 。 以dĩ 論luận 不bất 一nhất 也dã 。 所sở 言ngôn 自tự 者giả 。 顯hiển 非phi 別biệt 外ngoại 本bổn 不bất 相tương 離ly 。 不bất 相tương 離ly 者giả 。 即tức 和hòa 合hợp 也dã 。 斯tư 則tắc 只chỉ 於ư 非phi 異dị 處xứ 說thuyết 非phi 一nhất 義nghĩa 。 誰thùy 言ngôn 破phá 此thử 和hòa 合hợp 耶da 。

此thử 中trung 下hạ 二nhị 反phản 藉tạ 非phi 異dị 二nhị 。 初sơ 標tiêu 可khả 見kiến 。

二nhị 釋thích 。 何hà 以dĩ 故cố 者giả 。 徵trưng 意ý 云vân 不bất 乖quai 非phi 異dị 。 其kỳ 義nghĩa 已dĩ 明minh 。 有hữu 何hà 所sở 以dĩ 能năng 成thành 非phi 一nhất 。 若nhược 如như 等đẳng 者giả 。 釋thích 意ý 云vân 。 若nhược 如Như 來Lai 藏tạng 隨tùy 緣duyên 時thời 。 失thất 自tự 不bất 生sanh 滅diệt 體thể 。 即tức 兼kiêm 無vô 生sanh 滅diệt 相tương/tướng 。 以dĩ 無vô 所sở 依y 故cố 。 此thử 文văn 且thả 顯hiển 二nhị 法pháp 。 若nhược 異dị 有hữu 如như 此thử 失thất 。 是thị 則tắc 不bất 成thành 不bất 異dị 義nghĩa 也dã 。 彼bỉ 義nghĩa 既ký 不bất 成thành 。 兼kiêm 此thử 不bất 一nhất 義nghĩa 亦diệc 不bất 成thành 。 以dĩ 二nhị 義nghĩa 既ký 失thất 。 約ước 於ư 何hà 法pháp 。 以dĩ 明minh 不bất 一nhất 耶da 。 是thị 故cố 下hạ 明minh 不bất 異dị 義nghĩa 。 今kim 由do 不bất 異dị 故cố 。 生sanh 滅diệt 起khởi 時thời 不bất 失thất 不bất 生sanh 滅diệt 。 由do 不bất 失thất 故cố 。 生sanh 滅diệt 得đắc 存tồn 。 二nhị 義nghĩa 既ký 存tồn 故cố 。 得đắc 不bất 一nhất 義nghĩa 成thành 立lập 。 豈khởi 非phi 由do 不bất 異dị 故cố 。 成thành 得đắc 不bất 一nhất 耶da 。 又hựu 亦diệc 由do 此thử 非phi 一nhất 義nghĩa 故cố 得đắc 成thành 彼bỉ 非phi 異dị 義nghĩa 。 以dĩ 真chân 起khởi 成thành 妄vọng 故cố 。 得đắc 說thuyết 有hữu 妄vọng 不bất 異dị 真chân 妄vọng 。 若nhược 不bất 起khởi 說thuyết 何hà 不bất 異dị 。 前tiền 段đoạn 所sở 不bất 言ngôn 者giả 。 以dĩ 未vị 說thuyết 後hậu 義nghĩa 故cố 。

又hựu 此thử 下hạ 三tam 舉cử 體thể 相tướng 攝nhiếp 二nhị 。 初sơ 正chánh 辨biện 。 真chân 妄vọng 下hạ 各các 出xuất 其kỳ 體thể 。 如như 文văn 可khả 知tri 。 此thử 以dĩ 無vô 明minh 為vi 非phi 生sanh 滅diệt 者giả 。 非phi 麁thô 相tương/tướng 之chi 生sanh 滅diệt 故cố 。 非phi 不bất 生sanh 滅diệt 者giả 。 以dĩ 有hữu 細tế 相tương/tướng 流lưu 注chú 之chi 生sanh 滅diệt 故cố 。 例lệ 如như 非Phi 想Tưởng 非Phi 非Phi 想Tưởng 處Xứ 耳nhĩ 。 此thử 四tứ 下hạ 正chánh 辨biện 舉cử 體thể 相tướng 收thu 。 且thả 舉cử 如Như 來Lai 藏tạng 者giả 。 必tất 收thu 諸chư 法pháp 。 以dĩ 是thị 在tại 纏triền 名danh 故cố 。 又hựu 舉cử 梨lê 耶da 。 由do 無vô 明minh 動động 真chân 妄vọng 合hợp 故cố 。 若nhược 舉cử 七thất 識thức 。 亦diệc 由do 無vô 明minh 與dữ 藏tạng 俱câu 在tại 梨lê 耶da 中trung 。 故cố 若nhược 舉cử 無vô 明minh 。 無vô 明minh 無vô 體thể 。 依y 覺giác 有hữu 故cố 。 亦diệc 在tại 梨lê 耶da 故cố 。 下hạ 文văn 說thuyết 依y 梨lê 耶da 有hữu 無vô 明minh 。 又hựu 說thuyết 無vô 明minh 滅diệt 時thời 和hòa 合hợp 識thức 破phá 。 由do 是thị 舉cử 一nhất 即tức 蔽tế 諸chư 也dã 。 緣duyên 起khởi 等đẳng 者giả 。 眾chúng 法pháp 和hòa 合hợp 方phương 成thành 一nhất 大đại 緣duyên 起khởi 之chi 相tướng 。

此thử 中trung 下hạ 二nhị 釋thích 疑nghi 。 或hoặc 問vấn 曰viết 。 若nhược 然nhiên 者giả 云vân 何hà 前tiền 引dẫn 經kinh 。 言ngôn 如Như 來Lai 藏tạng 不bất 在tại 梨lê 耶da 中trung 。 故cố 此thử 釋thích 通thông 。 以dĩ 義nghĩa 說thuyết 如như 此thử 。 非phi 事sự 異dị 也dã 。 餘dư 義nghĩa 準chuẩn 此thử 者giả 。 今kim 文văn 舉cử 喻dụ 。 且thả 約ước 濕thấp 性tánh 對đối 浪lãng 而nhi 說thuyết 。 以dĩ 喻dụ 藏tạng 性tánh 唯duy 不bất 生sanh 滅diệt 對đối 七thất 識thức 。 唯duy 生sanh 滅diệt 一nhất 義nghĩa 。 以dĩ 論luận 即tức 離ly 。 對đối 餘dư 二nhị 義nghĩa 理lý 亦diệc 準chuẩn 知tri 。 故cố 云vân 思tư 之chi 。 故cố 前tiền 文văn 云vân 。 隨tùy 舉cử 一nhất 義nghĩa 。 即tức 融dung 攝nhiếp 自tự 體thể 也dã 問vấn 既ký 下hạ 四tứ 問vấn 答đáp 通thông 妨phương 有hữu 二nhị 問vấn 答đáp 。 初sơ 問vấn 中trung 怪quái 前tiền 所sở 引dẫn 經kinh 文văn 云vân 。 如Như 來Lai 藏tạng 者giả 。 不bất 在tại 阿a 梨lê 耶da 中trung 。 答đáp 意ý 云vân 。 真chân 與dữ 妄vọng 合hợp 方phương 曰viết 梨lê 耶da 。 其kỳ 如như 梨lê 耶da 都đô 無vô 自tự 體thể 。 且thả 約ước 義nghĩa 說thuyết 。 則tắc 真chân 妄vọng 二nhị 法pháp 。 悉tất 在tại 其kỳ 中trung 。 由do 是thị 梨lê 耶da 為vi 總tổng 真chân 妄vọng 為vi 別biệt 。 只chỉ 合hợp 言ngôn 在tại 總tổng 中trung 。 不bất 合hợp 言ngôn 在tại 別biệt 中trung 。 今kim 既ký 分phần/phân 動động 靜tĩnh 。 則tắc 使sử 梨lê 耶da 總tổng 義nghĩa 不bất 成thành 。 無vô 中trung 可khả 在tại 故cố 。 云vân 不bất 在tại 梨lê 耶da 中trung 。

後hậu 問vấn 意ý 云vân 。 今kim 梨lê 耶da 既ký 通thông 動động 靜tĩnh 。 應ưng 合hợp 亦diệc 在tại 真Chân 如Như 門môn 。 何hà 故cố 獨độc 在tại 生sanh 滅diệt 門môn 耶da 。 答đáp 中trung 且thả 說thuyết 唯duy 在tại 生sanh 滅diệt 門môn 。 意ý 自tự 然nhiên 例lệ 知tri 不bất 在tại 真Chân 如Như 門môn 也dã 。 以dĩ 梨lê 耶da 是thị 起khởi 靜tĩnh 以dĩ 成thành 動động 。 體thể 不bất 相tương 離ly 故cố 。 靜tĩnh 隨tùy 動động 在tại 此thử 門môn 中trung 也dã 。 非phi 直trực 等đẳng 者giả 。 意ý 云vân 。 謂vị 不bất 動động 尚thượng 在tại 動động 門môn 。 何hà 況huống 動động 靜tĩnh 兼kiêm 者giả 。 何hà 以dĩ 下hạ 徵trưng 釋thích 可khả 知tri 。 應ưng 思tư 準chuẩn 之chi 者giả 。 意ý 令linh 準chuẩn 知tri 不bất 在tại 真Chân 如Như 門môn 也dã 。 以dĩ 梨lê 耶da 雖tuy 有hữu 靜tĩnh 義nghĩa 。 然nhiên 不bất 在tại 真Chân 如Như 門môn 者giả 。 以dĩ 此thử 靜tĩnh 是thị 隨tùy 動động 之chi 靜tĩnh 。 非phi 同đồng 真Chân 如Như 門môn 是thị 不bất 起khởi 之chi 靜tĩnh 。 靜tĩnh 體thể 雖tuy 同đồng 靜tĩnh 義nghĩa 且thả 異dị 。 梨lê 耶da 既ký 動động 靜tĩnh 相tương/tướng 帶đái 。 故cố 不bất 在tại 真Chân 如Như 門môn 也dã 。 以dĩ 此thử 門môn 是thị 唯duy 靜tĩnh 故cố 。 疏sớ/sơ 略lược 不bất 說thuyết 此thử 義nghĩa 。 乃nãi 云vân 應ưng 思tư 準chuẩn 之chi 。

又hựu 若nhược 下hạ 二nhị 合hợp 釋thích 二nhị 義nghĩa 二nhị 。 初sơ 遮già 一nhất 異dị 。 然nhiên 則tắc 相tương/tướng 無vô 相tướng 宗tông 學học 人nhân 有hữu 失thất 意ý 者giả 。 於ư 此thử 二nhị 中trung 各các 負phụ 一nhất 過quá 。 離ly 此thử 等đẳng 者giả 。 故cố 前tiền 云vân 。 依y 如Như 來Lai 藏tạng 。 有hữu 生sanh 滅diệt 心tâm 。 後hậu 云vân 。 無vô 明minh 滅diệt 故cố 。 智trí 性tánh 不bất 壞hoại 。

又hựu 若nhược 下hạ 二nhị 顯hiển 和hòa 合hợp 三tam 。 初sơ 正chánh 釋thích 。 無vô 和hòa 合hợp 等đẳng 者giả 。 例lệ 如như 中trung 論luận 偈kệ 云vân 。 染nhiễm 法pháp 染nhiễm 者giả 一nhất 。 一nhất 法pháp 云vân 何hà 合hợp 。 染nhiễm 法pháp 染nhiễm 者giả 異dị 。 異dị 法pháp 云vân 何hà 合hợp 。 此thử 則tắc 由do 非phi 一nhất 異dị 義nghĩa 。 成thành 和hòa 合hợp 義nghĩa 也dã 。

如như 經kinh 下hạ 二nhị 引dẫn 證chứng 三tam 。 初sơ 雙song 標tiêu 二nhị 喻dụ 。 即tức 楞lăng 伽già 經kinh 也dã 。 如như 文văn 。

二nhị 若nhược 泥nê 下hạ 單đơn 釋thích 塵trần 泥nê 。 非phi 彼bỉ 所sở 成thành 者giả 。 非phi 彼bỉ 微vi 塵trần 成thành 泥nê 團đoàn 也dã 。 應ưng 無vô 差sai 者giả 。 塵trần 未vị 和hòa 水thủy 。 應ưng 名danh 泥nê 團đoàn 。 既ký 成thành 泥nê 團đoàn 應ưng 曰viết 微vi 塵trần 。

如như 是thị 下hạ 。 三tam 總tổng 以dĩ 法pháp 合hợp 。 藏tạng 識thức 非phi 因nhân 者giả 。 非phi 無vô 也dã 。 因nhân 真chân 相tương/tướng 也dã 。 既ký 若nhược 成thành 異dị 則tắc 藏tạng 識thức 不bất 因nhân 真chân 相tương/tướng 所sở 成thành 。 如như 前tiền 泥nê 團đoàn 不bất 因nhân 微vi 塵trần 。 又hựu 如như 何hà 云vân 依y 如Như 來Lai 藏tạng 。 有hữu 生sanh 滅diệt 心tâm 。 藏tạng 識thức 亦diệc 應ưng 滅diệt 者giả 。 以dĩ 無vô 和hòa 合hợp 義nghĩa 故cố 。 故cố 下hạ 云vân 。 破phá 和hòa 合hợp 識thức 相tương/tướng 。 今kim 言ngôn 滅diệt 者giả 。 但đãn 無vô 一nhất 分phần/phân 生sanh 滅diệt 。 是thị 故cố 非phi 真chân 相tương/tướng 滅diệt 者giả 。 下hạ 文văn 云vân 。 妄vọng 心tâm 則tắc 滅diệt 法Pháp 身thân 顯hiển 現hiện 。 又hựu 云vân 。 心tâm 相tương 隨tùy 滅diệt 非phi 心tâm 智trí 滅diệt 。 業nghiệp 相tương/tướng 滅diệt 者giả 。 舉cử 細tế 攝nhiếp 麁thô 也dã 。

解giải 云vân 下hạ 。 三tam 釋thích 其kỳ 所sở 引dẫn 。 文văn 易dị 可khả 知tri 。

今kim 此thử 下hạ 三tam 總tổng 結kết 成thành 。 可khả 知tri 。

立lập 名danh 中trung 疏sớ/sơ 二nhị 。 初sơ 正chánh 釋thích 論luận 意ý 。 此thử 生sanh 等đẳng 者giả 。 再tái 牒điệp 前tiền 文văn 之chi 義nghĩa 。 目mục 此thử 下hạ 合hợp 彼bỉ 二nhị 義nghĩa 以dĩ 結kết 此thử 名danh 。

或hoặc 云vân 下hạ 二nhị 廣quảng 辨biện 名danh 相tướng 二nhị 。 初sơ 對đối 二nhị 師sư 以dĩ 辨biện 名danh 。 楚sở 夏hạ 者giả 。 謂vị 如như 此thử 方phương 吳ngô 楚sở 華hoa 夏hạ 言ngôn 音âm 訛ngoa 轉chuyển 。 西tây 域vực 五ngũ 天thiên 亦diệc 爾nhĩ 。 故cố 指chỉ 彼bỉ 同đồng 此thử 。 又hựu 云vân 。 阿a 梨lê 耶da 阿a 陀đà 那na 等đẳng 。 此thử 但đãn 輕khinh 重trọng 有hữu 異dị 也dã 。 無vô 沒một 者giả 。 即tức 正chánh 與dữ 梵Phạm 文văn 敵địch 對đối 。 藏tạng 識thức 即tức 取thủ 名danh 下hạ 義nghĩa 。 翻phiên 藏tạng 是thị 下hạ 會hội 二nhị 名danh 也dã 。 由do 彼bỉ 我ngã 見kiến 所sở 攝nhiếp 藏tạng 。 故cố 遂toại 令linh 無vô 始thỉ 。 相tương 續tục 不bất 斷đoạn 。 故cố 云vân 不bất 失thất 。 是thị 以dĩ 義nghĩa 上thượng 之chi 名danh 雖tuy 少thiểu 不bất 同đồng 。 名danh 下hạ 之chi 義nghĩa 故cố 無vô 異dị 也dã 。 如như 佛Phật 性tánh 為vi 覺giác 為vi 知tri 。 了liễu 了liễu 分phân 明minh 等đẳng 。

所sở 攝nhiếp 下hạ 二nhị 約ước 三tam 藏tạng 以dĩ 釋thích 義nghĩa 。 於ư 中trung 有hữu 執chấp 藏tạng 所sở 藏tạng 能năng 藏tạng 之chi 義nghĩa 。 如như 次thứ 辨biện 釋thích 。 謂vị 諸chư 下hạ 標tiêu 。 所sở 以dĩ 下hạ 釋thích 。 似tự 一nhất 者giả 。 業nghiệp 相tương/tướng 初sơ 起khởi 未vị 分phần/phân 王vương 數số 及cập 與dữ 外ngoại 境cảnh 。 實thật 非phi 一nhất 而nhi 似tự 一nhất 也dã 。 似tự 常thường 者giả 。 生sanh 滅diệt 微vi 細tế 似tự 常thường 而nhi 非phi 常thường 也dã 。 楞lăng 嚴nghiêm 云vân 。 又hựu 汝nhữ 精tinh 明minh 。 湛trạm 不bất 搖dao 處xứ 。 名danh 恆hằng 常thường 者giả 。 於ư 身thân 不bất 出xuất 。 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 。 若nhược 實thật 精tinh 真chân 。 不bất 容dung 習tập 妄vọng 。 故cố 云vân 似tự 常thường 。 諸chư 愚ngu 者giả 一nhất 切thiết 異dị 生sanh 。 無vô 二nhị 空không 智trí 者giả 。 以dĩ 似tự 為vi 實thật 即tức 法pháp 執chấp 。 智trí 相tương/tướng 執chấp 之chi 確xác 然nhiên 不bất 改cải 。 即tức 六lục 七thất 二nhị 識thức 是thị 能năng 執chấp 心tâm 也dã 。 內nội 我ngã 即tức 我ngã 執chấp 。 於ư 自tự 身thân 內nội 。 而nhi 生sanh 執chấp 故cố 。 以dĩ 執chấp 他tha 身thân 及cập 諸chư 法pháp 各các 有hữu 自tự 性tánh 。 亦diệc 名danh 為vì 我ngã 。 故cố 此thử 揀giản 云vân 自tự 內nội 也dã 。 我ngã 見kiến 下hạ 結kết 為vi 藏tạng 義nghĩa 也dã 。 攝nhiếp 即tức 執chấp 也dã 。 既ký 為vi 我ngã 見kiến 所sở 執chấp 故cố 。 名danh 為vi 藏tạng 。 執chấp 即tức 藏tạng 也dã 。 由do 是thị 下hạ 出xuất 所sở 以dĩ 。 二nhị 種chủng 我ngã 見kiến 即tức 人nhân 法pháp 也dã 。 永vĩnh 不bất 起khởi 位vị 。 即tức 第đệ 八bát 地địa 。 準chuẩn 唯duy 識thức 說thuyết 。 此thử 識thức 有hữu 三tam 位vị 。 一nhất 我ngã 愛ái 執chấp 藏tạng 位vị 。 通thông 一nhất 切thiết 異dị 生sanh 。 二Nhị 乘Thừa 有hữu 學học 及cập 七thất 地địa 已dĩ 前tiền 菩Bồ 薩Tát 。 皆giai 起khởi 我ngã 執chấp 執chấp 第đệ 八bát 見kiến 分phân 為vi 我ngã 故cố 。 第đệ 八bát 識thức 名danh 阿a 賴lại 耶da 。 此thử 云vân 執chấp 藏tạng 也dã 。 二nhị 善thiện 惡ác 業nghiệp 果quả 位vị 。 即tức 通thông 一nhất 切thiết 異dị 生sanh 。 至chí 十Thập 地Địa 滿mãn 心tâm 。 二Nhị 乘Thừa 無Vô 學Học 等đẳng 位vị 。 由do 善thiện 惡ác 因nhân 。 感cảm 無vô 記ký 果quả 。 果quả 異dị 於ư 因nhân 名danh 異dị 熟thục 識thức 。 三tam 相tương 續tục 執chấp 持trì 位vị 。 即tức 通thông 因nhân 果quả 一nhất 切thiết 位vị 。 以dĩ 第đệ 八bát 識thức 執chấp 持trì 諸chư 法pháp 種chủng 子tử 等đẳng 。 今kim 不bất 散tán 失thất 故cố 。 名danh 阿a 陀đà 那na 。 阿a 陀đà 那na 義nghĩa 翻phiên 執chấp 持trì 。 今kim 云vân 不bất 起khởi 位vị 者giả 。 即tức 第đệ 八bát 地địa 已dĩ 上thượng 也dã 。 以dĩ 離ly 我ngã 見kiến 所sở 執chấp 。 不bất 名danh 賴lại 耶da 。 故cố 失thất 斯tư 名danh 。 仍nhưng 揀giản 下hạ 位vị 入nhập 觀quán 之chi 時thời 。 有hữu 暫tạm 不bất 起khởi 故cố 云vân 永vĩnh 也dã 。 然nhiên 不bất 亡vong 識thức 體thể 故cố 言ngôn 失thất 名danh 。 又hựu 能năng 藏tạng 下hạ 所sở 藏tạng 義nghĩa 。 謂vị 此thử 識thức 體thể 藏tạng 在tại 根căn 身thân 種chủng 子tử 。 器khí 世thế 間gian 中trung 。 以dĩ 根căn 身thân 等đẳng 是thị 此thử 識thức 之chi 相tướng 分phần/phân 故cố 。 如như 珠châu 在tại 像tượng 中trung 。 不bất 同đồng 身thân 在tại 室thất 中trung 。 若nhược 覓mịch 梨lê 耶da 識thức 。 只chỉ 在tại 色sắc 心tâm 中trung 。 欲dục 覓mịch 摩ma 尼ni 珠châu 。 只chỉ 在tại 青thanh 黃hoàng 內nội 。 又hựu 能năng 藏tạng 諸chư 法pháp 下hạ 能năng 藏tạng 義nghĩa 也dã 。 謂vị 根căn 身thân 等đẳng 法pháp 。 皆giai 藏tạng 在tại 識thức 體thể 之chi 中trung 。 如như 像tượng 在tại 珠châu 內nội 。 欲dục 覓mịch 一nhất 切thiết 法pháp 。 總tổng 在tại 梨lê 耶da 中trung 。 欲dục 覓mịch 一nhất 切thiết 像tượng 。 總tổng 在tại 摩ma 尼ni 內nội 。 然nhiên 但đãn 以dĩ 前tiền 義nghĩa 互hỗ 為vi 能năng 所sở 也dã 。 論luận 云vân 下hạ 引dẫn 唯duy 識thức 證chứng 成thành 。 可khả 知tri 。

科khoa 云vân 釋thích 上thượng 生sanh 滅diệt 心tâm 者giả 。 以dĩ 立lập 義nghĩa 分phần/phân 中trung 云vân 是thị 心tâm 生sanh 滅diệt 因nhân 緣duyên 相tương/tướng 。 今kim 則tắc 且thả 釋thích 心tâm 生sanh 滅diệt 也dã 。 論luận 二nhị 種chủng 義nghĩa 下hạ 疏sớ/sơ 二nhị 。 初sơ 釋thích 開khai 數số 二nhị 。 初sơ 標tiêu 舉cử 釋thích 意ý 。 稍sảo 難nạn/nan 者giả 。 以dĩ 此thử 一nhất 識thức 二nhị 義nghĩa 之chi 中trung 含hàm 有hữu 多đa 法pháp 。 外ngoại 則tắc 包bao 羅la 萬vạn 像tượng 。 內nội 則tắc 能năng 所sở 俱câu 成thành 。 存tồn 之chi 則tắc 生sanh 死tử 無vô 涯nhai 。 破phá 之chi 則tắc 涅Niết 槃Bàn 有hữu 得đắc 。 若nhược 不bất 分phân 別biệt 。 何hà 以dĩ 了liễu 知tri 。 行hành 相tương/tướng 幽u 隱ẩn 。 故cố 名danh 為vi 難nạn/nan 。 然nhiên 其kỳ 深thâm 智trí 於ư 此thử 可khả 了liễu 故cố 。 復phục 言ngôn 稍sảo 稍sảo 少thiểu 也dã 。 括quát 檢kiểm 也dã 。 謂vị 總tổng 檢kiểm 括quát 論luận 之chi 前tiền 後hậu 。 以dĩ 釋thích 此thử 意ý 。 然nhiên 亦diệc 但đãn 齊tề 生sanh 滅diệt 一nhất 門môn 。

何hà 者giả 下hạ 二nhị 依y 義nghĩa 具cụ 釋thích 中trung 三tam 。 初sơ 約ước 真chân 妄vọng 開khai 合hợp 以dĩ 釋thích 義nghĩa 。 文văn 有hữu 七thất 。 一nhất 開khai 真chân 妄vọng 成thành 四tứ 義nghĩa 。 然nhiên 真chân 之chi 與dữ 妄vọng 。 皆giai 依y 一nhất 法Pháp 界Giới 心tâm 所sở 說thuyết 。 蓋cái 以dĩ 此thử 心tâm 本bổn 來lai 有hữu 體thể 有hữu 用dụng 。 即tức 用dụng 之chi 體thể 則tắc 蕩đãng 然nhiên 空không 寂tịch 。 即tức 體thể 之chi 用dụng 則tắc 了liễu 然nhiên 覺giác 知tri 。 以dĩ 無vô 始thỉ 迷mê 之chi 故cố 。 於ư 空không 寂tịch 之chi 處xứ 。 則tắc 確xác 然nhiên 根căn 身thân 塵trần 境cảnh 。 於ư 覺giác 知tri 之chi 處xứ 。 則tắc 紛phân 然nhiên 分phân 別biệt 緣duyên 慮lự 。 故cố 肇triệu 公công 云vân 。 法Pháp 身thân 隱ẩn 於ư 形hình 㲉xác 之chi 中trung 。 真chân 智trí 隱ẩn 於ư 緣duyên 慮lự 之chi 內nội 。 然nhiên 其kỳ 形hình 㲉xác 緣duyên 慮lự 本bổn 來lai 體thể 空không 。 空không 寂tịch 覺giác 知tri 元nguyên 來lai 不bất 變biến 。 不bất 變biến 之chi 真chân 本bổn 自tự 隨tùy 緣duyên 。 體thể 空không 之chi 妄vọng 元nguyên 來lai 成thành 事sự 。 非phi 因nhân 造tạo 作tác 。 法pháp 爾nhĩ 如như 斯tư 。 眾chúng 生sanh 身thân 心tâm 。 見kiến 今kim 若nhược 此thử 。 即tức 約ước 此thử 義nghĩa 以dĩ 明minh 染nhiễm 淨tịnh 緣duyên 起khởi 之chi 義nghĩa 也dã 。 今kim 不bất 別biệt 標tiêu 一nhất 心tâm 者giả 。 含hàm 在tại 真chân 字tự 中trung 。 以dĩ 無vô 二nhị 體thể 故cố 。 不bất 變biến 者giả 未vị 嘗thường 不bất 空không 寂tịch 。 未vị 嘗thường 不bất 覺giác 知tri 故cố 。 故cố 論luận 云vân 。 所sở 謂vị 心tâm 性tánh 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 又hựu 云vân 。 一nhất 切thiết 染nhiễm 法pháp 。 不bất 相tương 應ứng 故cố 。 又hựu 云vân 。 所sở 言ngôn 覺giác 者giả 。 心tâm 體thể 離ly 念niệm 。 等đẳng 虛hư 空không 界giới 。 隨tùy 緣duyên 者giả 。 隨tùy 染nhiễm 順thuận 流lưu 而nhi 成thành 九cửu 相tương/tướng 。 故cố 文văn 云vân 。 依y 如Như 來Lai 藏tạng 。 故cố 有hữu 生sanh 滅diệt 心tâm 等đẳng 。 隨tùy 淨tịnh 反phản 末mạt 而nhi 成thành 四tứ 位vị 。 故cố 下hạ 文văn 云vân 。 覺giác 知tri 前tiền 念niệm 起khởi 惡ác 。 能năng 止chỉ 後hậu 念niệm 。 令linh 其kỳ 不bất 起khởi 等đẳng 。 體thể 空không 者giả 。 遍biến 計kế 之chi 法pháp 情tình 有hữu 理lý 無vô 故cố 。 故cố 論luận 云vân 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 唯duy 依y 妄vọng 念niệm 而nhi 有hữu 差sai 別biệt 等đẳng 。 又hựu 依y 他tha 之chi 法pháp 相tướng 有hữu 性tánh 無vô 故cố 。 故cố 論luận 云vân 。 是thị 故cố 一nhất 切thiết 法pháp 。 如như 鏡kính 中trung 像tượng 。 無vô 體thể 可khả 得đắc 。 成thành 事sự 者giả 。 成thành 染nhiễm 事sự 則tắc 三tam 界giới 依y 正chánh 。 成thành 淨tịnh 事sự 則tắc 三tam 乘thừa 因nhân 果quả 。 如như 下hạ 所sở 說thuyết 九cửu 相tương/tướng 二nhị 身thân 是thị 也dã 。 此thử 則tắc 隨tùy 緣duyên 如như 作tác 夢mộng 。 成thành 事sự 如như 夢mộng 物vật 。 體thể 空không 如như 夢mộng 物vật 元nguyên 虛hư 。 不bất 變biến 如như 內nội 身thân 宛uyển 爾nhĩ 。

此thử 真chân 下hạ 。 二nhị 束thúc 四tứ 義nghĩa 成thành 二nhị 門môn 。 初sơ 義nghĩa 即tức 真chân 中trung 不bất 變biến 妄vọng 中trung 體thể 空không 。 由do 此thử 二nhị 義nghĩa 成thành 真Chân 如Như 門môn 。 此thử 門môn 攝nhiếp 妄vọng 則tắc 妄vọng 體thể 空không 。 攝nhiếp 真chân 則tắc 真chân 不bất 變biến 。 染nhiễm 淨tịnh 平bình 等đẳng 。 一nhất 相tướng 無vô 相tướng 。 故cố 有hữu 此thử 門môn 。 後hậu 義nghĩa 即tức 真chân 中trung 隨tùy 緣duyên 。 妄vọng 中trung 成thành 事sự 。 由do 此thử 二nhị 義nghĩa 成thành 生sanh 滅diệt 門môn 。 此thử 門môn 攝nhiếp 真chân 則tắc 真chân 隨tùy 緣duyên 。 攝nhiếp 妄vọng 則tắc 妄vọng 成thành 事sự 。 即tức 成thành 染nhiễm 淨tịnh 諸chư 法pháp 差sai 別biệt 等đẳng 相tương/tướng 。 故cố 有hữu 此thử 門môn 。

此thử 隨tùy 下hạ 。 三tam 開khai 生sanh 滅diệt 成thành 四tứ 義nghĩa 。 此thử 約ước 生sanh 滅diệt 門môn 中trung 。 真chân 妄vọng 相tương 對đối 互hỗ 論luận 自tự 他tha 。 便tiện 成thành 四tứ 義nghĩa 。 然nhiên 真chân 中trung 違vi 他tha 順thuận 自tự 。 即tức 是thị 妄vọng 中trung 違vi 自tự 順thuận 他tha 。 真chân 中trung 違vi 自tự 順thuận 他tha 。 即tức 是thị 妄vọng 中trung 違vi 他tha 順thuận 自tự 。 但đãn 為vi 門môn 不bất 同đồng 而nhi 義nghĩa 一nhất 也dã 。 違vi 順thuận 行hành 相tương/tướng 即tức 見kiến 下hạ 文văn 。

無vô 明minh 下hạ 。 四tứ 開khai 四tứ 義nghĩa 成thành 八bát 義nghĩa 三tam 。 初sơ 正chánh 示thị 八bát 義nghĩa 。 無vô 明minh 下hạ 且thả 明minh 妄vọng 中trung 四tứ 義nghĩa 。 示thị 性tánh 等đẳng 者giả 。 謂vị 反phản 流lưu 對đối 染nhiễm 詮thuyên 顯hiển 示thị 現hiện 真chân 性tánh 功công 德đức 。 如như 下hạ 云vân 。 不bất 覺giác 念niệm 起khởi 見kiến 諸chư 境cảnh 界giới 。 故cố 說thuyết 無vô 明minh 。 心tâm 性tánh 不bất 起khởi 。 即tức 是thị 大đại 智trí 慧tuệ 光quang 明minh 義nghĩa 。 乃nãi 至chí 若nhược 心tâm 有hữu 動động 。 具cụ 有hữu 過quá 恆Hằng 沙sa 等đẳng 妄vọng 染nhiễm 之chi 義nghĩa 。 心tâm 性tánh 不bất 動động 。 則tắc 有hữu 過quá 恆Hằng 沙sa 等đẳng 諸chư 佛Phật 。 功công 德đức 相tương/tướng 義nghĩa 示thị 現hiện 。 又hựu 說thuyết 性tánh 本bổn 無vô 慳san 。 順thuận 修tu 檀đàn 度độ 等đẳng 。 知tri 名danh 義nghĩa 等đẳng 者giả 。 謂vị 分phân 別biệt 妄vọng 心tâm 順thuận 生sanh 滅diệt 時thời 。 屬thuộc 於ư 無vô 明minh 名danh 為vi 染nhiễm 用dụng 。 若nhược 順thuận 真Chân 如Như 故cố 名danh 淨tịnh 用dụng 。 故cố 下hạ 文văn 云vân 。 以dĩ 有hữu 不bất 覺giác 妄vọng 想tưởng 心tâm 故cố 。 能năng 知tri 名danh 義nghĩa 。 為vi 說thuyết 真chân 覺giác 。 若nhược 離ly 不bất 覺giác 之chi 心tâm 。 則tắc 無vô 真chân 覺giác 自tự 相tương/tướng 可khả 說thuyết 。 又hựu 云vân 。 無vô 明minh 染nhiễm 法pháp 實thật 無vô 淨tịnh 用dụng 。 但đãn 以dĩ 真Chân 如Như 而nhi 熏huân 習tập 故cố 。 則tắc 有hữu 淨tịnh 用dụng 。 覆phú 真chân 者giả 。 真chân 理lý 平bình 等đẳng 妄vọng 心tâm 差sai 別biệt 。 差sai 別biệt 之chi 妄vọng 現hiện 時thời 。 平bình 等đẳng 之chi 真chân 即tức 隱ẩn 。 故cố 下hạ 云vân 。 染nhiễm 心tâm 義nghĩa 者giả 。 名danh 煩phiền 惱não 礙ngại 。 能năng 障chướng 真Chân 如Như 根căn 本bổn 智trí 故cố 。 無vô 明minh 義nghĩa 者giả 。 名danh 為vi 智trí 礙ngại 。 能năng 障chướng 世thế 間gian 自tự 然nhiên 業nghiệp 智trí 。 故cố 成thành 妄vọng 心tâm 者giả 。 以dĩ 無vô 明minh 熏huân 習tập 之chi 所sở 起khởi 故cố 。 故cố 論luận 云vân 。 以dĩ 有hữu 無vô 明minh 染nhiễm 法pháp 因nhân 故cố 。 則tắc 熏huân 習tập 真Chân 如Như 。 以dĩ 熏huân 習tập 。 故cố 則tắc 有hữu 妄vọng 心tâm 等đẳng 。 又hựu 云vân 。 無vô 明minh 熏huân 習tập 義nghĩa 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 根căn 本bổn 熏huân 習tập 。 以dĩ 能năng 成thành 就tựu 。 業nghiệp 識thức 義nghĩa 故cố 。 二nhị 者giả 所sở 起khởi 見kiến 愛ái 熏huân 習tập 。 以dĩ 能năng 成thành 就tựu 。 分phân 別biệt 事sự 識thức 義nghĩa 故cố 。 真Chân 如Như 下hạ 明minh 真chân 中trung 四tứ 義nghĩa 。 顯hiển 真chân 德đức 者giả 。 反phản 流lưu 翻phiên 染nhiễm 形hình 對đối 妄vọng 法pháp 。 顯hiển 此thử 真chân 德đức 。 即tức 下hạ 隨tùy 染nhiễm 本bổn 覺giác 中trung 智trí 淨tịnh 相tương/tướng 文văn 云vân 。 謂vị 依y 法pháp 力lực 熏huân 習tập 。 如như 實thật 修tu 行hành 。 滿mãn 足túc 方phương 便tiện 故cố 。 破phá 和hòa 合hợp 識thức 相tương/tướng 。 滅diệt 相tương 續tục 心tâm 相tương/tướng 。 顯hiển 現hiện 法Pháp 身thân 。 智trí 淳thuần 淨tịnh 故cố 。 起khởi 淨tịnh 用dụng 者giả 。 無vô 明minh 是thị 妄vọng 恆hằng 起khởi 染nhiễm 用dụng 。 以dĩ 真chân 熏huân 有hữu 力lực 。 令linh 彼bỉ 反phản 流lưu 順thuận 真Chân 如Như 性tánh 。 故cố 名danh 淨tịnh 用dụng 。 下hạ 云vân 。 自tự 體thể 相tướng 熏huân 習tập 者giả 。 從tùng 無vô 始thỉ 世thế 來lai 。 具cụ 無vô 漏lậu 法pháp 。 備bị 有hữu 不bất 思tư 議nghị 業nghiệp 。 作tác 境cảnh 界giới 之chi 性tánh 。 依y 此thử 二nhị 義nghĩa 恆hằng 常thường 熏huân 習tập 。 能năng 令linh 眾chúng 生sanh 。 厭yếm 生sanh 死tử 苦khổ 。 樂nhạo 求cầu 涅Niết 槃Bàn 。 又hựu 云vân 。 以dĩ 有hữu 真Chân 如Như 法pháp 故cố 。 能năng 熏huân 習tập 無vô 明minh 。 乃nãi 至chí 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。 成thành 自tự 然nhiên 業nghiệp 等đẳng 。 隱ẩn 真chân 者giả 。 即tức 前tiền 說thuyết 真Chân 如Như 隨tùy 緣duyên 成thành 梨lê 耶da 識thức 。 既ký 成thành 識thức 已dĩ 隱ẩn 在tại 識thức 中trung 。 以dĩ 其kỳ 隱ẩn 故cố 。 名danh 如Như 來Lai 藏tạng 。 已dĩ 見kiến 上thượng 文văn 。 現hiện 妄vọng 者giả 。 真chân 體thể 既ký 隱ẩn 妄vọng 相tương/tướng 即tức 現hiện 。 謂vị 境cảnh 界giới 相tương/tướng 是thị 也dã 。 下hạ 云vân 不bất 了liễu 真Chân 如Như 法pháp 。 故cố 不bất 覺giác 念niệm 起khởi 。 現hiện 妄vọng 境cảnh 界giới 。

此thử 上thượng 下hạ 二nhị 合hợp 對đối 四tứ 覺giác 。 然nhiên 此thử 覺giác 與dữ 不bất 覺giác 。 但đãn 以dĩ 真chân 妄vọng 相tương 對đối 為vi 門môn 不bất 同đồng 。 各các 有hữu 四tứ 義nghĩa 。 故cố 開khai 成thành 八bát 。 今kim 於ư 真chân 妄vọng 各các 分phần/phân 體thể 用dụng 故cố 。 兩lưỡng 兩lưỡng 相tương 從tùng 但đãn 唯duy 有hữu 四tứ 。 如như 疏sớ/sơ 四tứ 段đoạn 。 前tiền 二nhị 段đoạn 約ước 淨tịnh 分phần/phân 其kỳ 體thể 用dụng 。 初sơ 段đoạn 合hợp 二nhị 。 順thuận 體thể 成thành 本bổn 覺giác 。 次thứ 又hựu 由do 下hạ 。 合hợp 二nhị 順thuận 用dụng 。 成thành 始thỉ 覺giác 。 後hậu 又hựu 由do 下hạ 二nhị 段đoạn 約ước 染nhiễm 分phần/phân 其kỳ 體thể 用dụng 。 初sơ 段đoạn 合hợp 二nhị 順thuận 體thể 。 成thành 根căn 本bổn 不bất 覺giác 。 次thứ 又hựu 由do 下hạ 合hợp 二nhị 順thuận 用dụng 成thành 枝chi 末mạt 不bất 覺giác 。 是thị 以dĩ 二nhị 二nhị 合hợp 論luận 乃nãi 成thành 染nhiễm 淨tịnh 各các 分phần/phân 體thể 用dụng 。 故cố 合hợp 前tiền 八bát 成thành 四tứ 義nghĩa 也dã 。

此thử 生sanh 下hạ 。 三tam 結kết 指chỉ 廣quảng 略lược 。 然nhiên 八bát 門môn 之chi 廣quảng 則tắc 已dĩ 極cực 。 四tứ 門môn 之chi 略lược 則tắc 未vị 極cực 。 以dĩ 次thứ 更cánh 有hữu 為vi 二nhị 為vi 一nhất 故cố 。 言ngôn 四tứ 義nghĩa 者giả 。 即tức 上thượng 違vi 順thuận 等đẳng 四tứ 。 非phi 取thủ 今kim 四tứ 覺giác 為vi 四tứ 。 以dĩ 此thử 是thị 結kết 指chỉ 上thượng 文văn 也dã 。

若nhược 約ước 下hạ 。 五ngũ 束thúc 八bát 義nghĩa 成thành 四tứ 門môn 。 言ngôn 分phần/phân 相tương/tướng 者giả 。 謂vị 分phân 齊tề 法pháp 相tướng 也dã 。 以dĩ 一nhất 切thiết 淨tịnh 緣duyên 分phân 齊tề 法pháp 相tướng 屬thuộc 於ư 二nhị 覺giác 。 一nhất 切thiết 染nhiễm 緣duyên 分phân 齊tề 法pháp 相tướng 屬thuộc 二nhị 不bất 覺giác 。 又hựu 於ư 中trung 淨tịnh 法pháp 之chi 體thể 屬thuộc 於ư 本bổn 覺giác 。 淨tịnh 法pháp 之chi 用dụng 屬thuộc 於ư 始thỉ 覺giác 。 染nhiễm 法pháp 之chi 體thể 屬thuộc 根căn 本bổn 不bất 覺giác 。 染nhiễm 法pháp 之chi 相tướng 屬thuộc 枝chi 末mạt 不bất 覺giác 。 故cố 合hợp 前tiền 八bát 以dĩ 成thành 四tứ 也dã 。

若nhược 本bổn 下hạ 。 六lục 束thúc 四tứ 門môn 成thành 二nhị 義nghĩa 。 謂vị 始thỉ 覺giác 是thị 末mạt 。 不bất 離ly 本bổn 覺giác 之chi 本bổn 。 故cố 下hạ 文văn 云vân 。 以dĩ 始thỉ 覺giác 者giả 。 即tức 同đồng 本bổn 覺giác 。 又hựu 云vân 。 而nhi 實thật 無vô 有hữu 。 始thỉ 覺giác 之chi 異dị 。 乃nãi 至chí 平bình 等đẳng 同đồng 一nhất 覺giác 故cố 。 枝chi 末mạt 不bất 覺giác 不bất 離ly 根căn 本bổn 不bất 覺giác 。 故cố 下hạ 文văn 云vân 。 當đương 知tri 無vô 明minh 能năng 生sanh 一nhất 切thiết 染nhiễm 法pháp 。 以dĩ 一nhất 切thiết 染nhiễm 法pháp 皆giai 是thị 不bất 覺giác 相tương/tướng 故cố 。 然nhiên 本bổn 始thỉ 二nhị 覺giác 。 但đãn 是thị 體thể 用dụng 之chi 異dị 。 本bổn 末mạt 二nhị 不bất 覺giác 但đãn 是thị 麁thô 細tế 之chi 異dị 。 豈khởi 得đắc 離ly 體thể 有hữu 用dụng 離ly 細tế 有hữu 麁thô 。 故cố 唯duy 二nhị 也dã 。

若nhược 鎔dong 融dung 下hạ 。 七thất 合hợp 二nhị 義nghĩa 成thành 一nhất 門môn 。 以dĩ 本bổn 從tùng 一nhất 生sanh 滅diệt 門môn 。 展triển 轉chuyển 開khai 成thành 八bát 門môn 之chi 義nghĩa 。 乃nãi 是thị 據cứ 本bổn 以dĩ 彰chương 末mạt 。 今kim 卻khước 收thu 束thúc 以dĩ 成thành 生sanh 滅diệt 門môn 。 則tắc 是thị 攝nhiếp 末mạt 以dĩ 歸quy 本bổn 也dã 。

又hựu 若nhược 下hạ 。 二nhị 約ước 諸chư 識thức 分phân 齊tề 以dĩ 結kết 成thành 。 諸chư 識thức 等đẳng 者giả 。 即tức 本bổn 事sự 二nhị 識thức 也dã 。 然nhiên 此thử 二nhị 識thức 分phân 齊tề 行hành 相tương/tướng 各các 不bất 相tương 是thị 。 以dĩ 本bổn 識thức 是thị 體thể 事sự 識thức 屬thuộc 用dụng 。 今kim 以dĩ 二nhị 本bổn 是thị 體thể 。 宜nghi 在tại 體thể 分phần/phân 以dĩ 梨lê 耶da 無vô 始thỉ 相tương 續tục 具cụ 覺giác 不bất 覺giác 。 行hành 相tương/tướng 相tương 順thuận 。 是thị 故cố 二nhị 本bổn 。 皆giai 在tại 其kỳ 中trung 。 故cố 下hạ 文văn 云vân 。 以dĩ 如Như 來Lai 藏tạng 無vô 前tiền 際tế 故cố 。 無vô 明minh 之chi 相tướng 亦diệc 無vô 有hữu 始thỉ 。 餘dư 二nhị 等đẳng 者giả 。 始thỉ 覺giác 悟ngộ 時thời 。 方phương 有hữu 六lục 麁thô 託thác 境cảnh 而nhi 生sanh 。 行hành 相tương/tướng 麁thô 浮phù 宜nghi 在tại 麁thô 分phần/phân 。 是thị 故cố 此thử 二nhị 在tại 生sanh 起khởi 識thức 中trung 。 此thử 則tắc 攝nhiếp 四tứ 覺giác 歸quy 二nhị 識thức 也dã 。 若nhược 約ước 本bổn 下hạ 攝nhiếp 事sự 識thức 歸quy 本bổn 識thức 。 以dĩ 體thể 用dụng 不bất 二nhị 。 如như 波ba 與dữ 水thủy 。 是thị 故cố 四tứ 義nghĩa 俱câu 不bất 離ly 本bổn 識thức 也dã 。 此thử 即tức 同đồng 前tiền 一nhất 生sanh 滅diệt 門môn 耳nhĩ 。 但đãn 前tiền 約ước 門môn 說thuyết 。 今kim 約ước 識thức 論luận 也dã 。 故cố 云vân 下hạ 結kết 由do 是thị 廣quảng 之chi 成thành 八bát 。 攝nhiếp 之chi 成thành 二nhị 。 二nhị 義nghĩa 皆giai 從tùng 一nhất 識thức 中trung 出xuất 。 故cố 今kim 論luận 云vân 。 此thử 識thức 有hữu 二nhị 義nghĩa 。

問vấn 此thử 下hạ 。 三tam 約ước 問vấn 答đáp 通thông 妨phương 。 以dĩ 辨biện 異dị 二nhị 。 初sơ 辨biện 異dị 二nhị 義nghĩa 。 問vấn 意ý 可khả 知tri 。 答đáp 中trung 先tiên 分phân 別biệt 正chánh 答đáp 。 初sơ 辨biện 一nhất 心tâm 二nhị 義nghĩa 。 即tức 依y 一nhất 心tâm 法pháp 。 有hữu 二nhị 種chủng 門môn 義nghĩa 。 隨tùy 緣duyên 即tức 生sanh 滅diệt 門môn 。 不bất 變biến 即tức 真Chân 如Như 門môn 。 今kim 此thử 下hạ 辨biện 一nhất 識thức 二nhị 義nghĩa 。 即tức 唯duy 約ước 生sanh 滅diệt 門môn 。 不bất 該cai 真Chân 如Như 門môn 。 此thử 中trung 理lý 淨tịnh 即tức 覺giác 義nghĩa 。 染nhiễm 事sự 即tức 不bất 覺giác 義nghĩa 。 即tức 前tiền 生sanh 滅diệt 不bất 生sanh 滅diệt 和hòa 合hợp 之chi 義nghĩa 。 廣quảng 如như 前tiền 釋thích 。 無vô 二nhị 相tương/tướng 即tức 前tiền 和hòa 合hợp 非phi 異dị 義nghĩa 。 染nhiễm 淨tịnh 等đẳng 即tức 非phi 一nhất 義nghĩa 。 是thị 則tắc 下hạ 判phán 成thành 寬khoan 狹hiệp 可khả 知tri 。

問vấn 此thử 下hạ 二nhị 辨biện 異dị 二nhị 真chân 。 問vấn 意ý 云vân 。 若nhược 言ngôn 同đồng 者giả 。 應ưng 合hợp 俱câu 名danh 真Chân 如Như 。 不bất 然nhiên 俱câu 名danh 本bổn 覺giác 。 何hà 以dĩ 前tiền 後hậu 立lập 名danh 別biệt 耶da 。 若nhược 言ngôn 異dị 者giả 。 約ước 何hà 論luận 別biệt 。 答đáp 中trung 約ước 體thể 絕tuyệt 相tương/tướng 者giả 。 如như 前tiền 云vân 。 心tâm 真Chân 如Như 者giả 。 即tức 是thị 一nhất 法Pháp 界Giới 大đại 總tổng 相tương/tướng 法Pháp 門môn 體thể 。 乃nãi 至chí 離ly 言ngôn 說thuyết 名danh 字tự 。 心tâm 緣duyên 等đẳng 相tương/tướng 。 本bổn 覺giác 等đẳng 者giả 。 是thị 所sở 示thị 相tương/tướng 大đại 中trung 文văn 。 本bổn 者giả 下hạ 釋thích 所sở 以dĩ 。 謂vị 本bổn 性tánh 功công 德đức 即tức 是thị 覺giác 也dã 。 今kim 就tựu 略lược 以dĩ 立lập 名danh 。 謂vị 之chi 本bổn 覺giác 。 約ước 廣quảng 以dĩ 顯hiển 相tương/tướng 。 號hiệu 性tánh 功công 德đức 也dã 。 以dĩ 此thử 下hạ 結kết 揀giản 所sở 異dị 。 謂vị 本bổn 覺giác 之chi 名danh 不bất 於ư 真Chân 如Như 門môn 中trung 說thuyết 。 而nhi 於ư 生sanh 滅diệt 門môn 中trung 說thuyết 者giả 。 以dĩ 約ước 翻phiên 妄vọng 而nhi 立lập 。 故cố 是thị 故cố 下hạ 。 引dẫn 所sở 示thị 之chi 法pháp 。 證chứng 成thành 前tiền 義nghĩa 。

論luận 生sanh 一nhất 切thiết 法pháp 中trung 疏sớ/sơ 三tam 。 今kim 初sơ 對đối 前tiền 門môn 以dĩ 通thông 各các 義nghĩa 。 上thượng 二nhị 下hạ 牒điệp 外ngoại 難nạn/nan 。 以dĩ 此thử 下hạ 通thông 釋thích 。 狹hiệp 義nghĩa 如như 前tiền 已dĩ 見kiến 。 由do 含hàm 下hạ 正chánh 明minh 攝nhiếp 一nhất 切thiết 也dã 。 一nhất 切thiết 雖tuy 多đa 不bất 出xuất 染nhiễm 淨tịnh 。 今kim 有hữu 覺giác 義nghĩa 故cố 攝nhiếp 淨tịnh 。 有hữu 不bất 覺giác 義nghĩa 故cố 攝nhiếp 染nhiễm 。 故cố 云vân 一nhất 切thiết 法pháp 。 不bất 言ngôn 下hạ 明minh 不bất 同đồng 二nhị 門môn 也dã 。 以dĩ 染nhiễm 淨tịnh 相tương/tướng 兼kiêm 方phương 成thành 一nhất 切thiết 。 今kim 覺giác 義nghĩa 攝nhiếp 淨tịnh 不bất 攝nhiếp 染nhiễm 。 不bất 覺giác 義nghĩa 攝nhiếp 染nhiễm 不bất 攝nhiếp 淨tịnh 。 斯tư 則tắc 二nhị 義nghĩa 共cộng 攝nhiếp 一nhất 切thiết 則tắc 可khả 。 各các 攝nhiếp 一nhất 切thiết 則tắc 不bất 可khả 。 若nhược 一nhất 心tâm 二nhị 門môn 之chi 中trung 。 則tắc 每mỗi 門môn 已dĩ 自tự 攝nhiếp 染nhiễm 攝nhiếp 淨tịnh 。 由do 是thị 不bất 同đồng 故cố 不bất 言ngôn 各các 也dã 。

又hựu 上thượng 下hạ 二nhị 揀giản 前tiền 文văn 。 以dĩ 釋thích 生sanh 義nghĩa 。 先tiên 牒điệp 難nạn/nan 。 以dĩ 真chân 下hạ 通thông 釋thích 。 無vô 能năng 生sanh 義nghĩa 者giả 。 文văn 云vân 。 所sở 謂vị 心tâm 性tánh 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 等đẳng 。 故cố 以dĩ 不bất 覺giác 下hạ 約ước 順thuận 流lưu 。 生sanh 諸chư 染nhiễm 法pháp 即tức 三tam 細tế 六lục 麁thô 等đẳng 以dĩ 本bổn 覺giác 下hạ 約ước 反phản 流lưu 。 生sanh 諸chư 淨tịnh 法pháp 。 即tức 四tứ 位vị 二nhị 身thân 等đẳng 。 依y 此thử 下hạ 。 通thông 結kết 。 下hạ 四tứ 下hạ 。 引dẫn 說thuyết 處xứ 。 問vấn 此thử 門môn 既ký 有hữu 生sanh 義nghĩa 。 何hà 不bất 於ư 二nhị 門môn 之chi 初sơ 便tiện 言ngôn 耶da 。 答đáp 前tiền 文văn 以dĩ 生sanh 滅diệt 與dữ 真Chân 如Như 同đồng 處xứ 標tiêu 示thị 。 無vô 便tiện 言ngôn 之chi 。 今kim 此thử 獨độc 明minh 。 故cố 得đắc 言ngôn 生sanh 也dã 。

非phi 直trực 下hạ 。 三tam 躡niếp 下hạ 句cú 以dĩ 辨biện 攝nhiếp 義nghĩa 。 其kỳ 猶do 金kim 能năng 成thành 像tượng 像tượng 不bất 離ly 金kim 。 水thủy 能năng 生sanh 波ba 波ba 不bất 離ly 水thủy 。 即tức 三tam 藏tạng 之chi 中trung 能năng 藏tạng 之chi 義nghĩa 。

約ước 淨tịnh 等đẳng 者giả 。 覺giác 是thị 淨tịnh 法pháp 。 於ư 中trung 有hữu 始thỉ 有hữu 本bổn 。 則tắc 隨tùy 流lưu 時thời 體thể (# 本bổn 覺giác )# 隱ẩn 用dụng (# 始thỉ 覺giác )# 廢phế 為vi 滅diệt 。 反phản 流lưu 時thời 體thể 顯hiển 用dụng 起khởi 為vi 生sanh 。 論luận 所sở 言ngôn 下hạ 二nhị 。 初sơ 正chánh 顯hiển 覺giác 體thể 。 謂vị 心tâm 下hạ 標tiêu 也dã 。 疏sớ/sơ 離ly 於ư 等đẳng 者giả 。 心tâm 體thể 真chân 實thật 本bổn 自tự 靈linh 鑒giám 。 念niệm 相tương/tướng 虛hư 妄vọng 從tùng 來lai 闇ám 昧muội 。 若nhược 心tâm 有hữu 念niệm 是thị 謂vị 闇ám 昧muội 。 名danh 為vi 不bất 覺giác 。 心tâm 既ký 離ly 念niệm 則tắc 無vô 闇ám 昧muội 。 唯duy 一nhất 靈linh 知tri 。 名danh 之chi 為vi 覺giác 。 復phục 言ngôn 體thể 離ly 者giả 。 當đương 知tri 本bổn 無vô 。 以dĩ 本bổn 無vô 故cố 。 名danh 為vi 本bổn 覺giác 。 論luận 離ly 念niệm 相tương/tướng 下hạ 釋thích 也dã 。 相tương 謂vị 義nghĩa 相tương/tướng 。 即tức 下hạ 二nhị 義nghĩa 是thị 也dã 。 此thử 之chi 二nhị 義nghĩa 正chánh 是thị 本bổn 覺giác 相tương/tướng 。 即tức 相tương/tướng 大đại 也dã 。 等đẳng 謂vị 齊tề 等đẳng 。 本bổn 覺giác 之chi 義nghĩa 與dữ 空không 齊tề 等đẳng 故cố 也dã 。 疏sớ/sơ 非phi 唯duy 等đẳng 者giả 。 即tức 正chánh 釋thích 相tương/tướng 之chi 一nhất 字tự 。 即tức 大đại 智trí 慧tuệ 光quang 明minh 等đẳng 義nghĩa 。 以dĩ 一nhất 一nhất 義nghĩa 稱xưng 體thể 而nhi 周chu 。 不bất 異dị 不bất 二nhị 皆giai 等đẳng 虛hư 空không 。 故cố 云vân 與dữ 虛hư 空không 等đẳng 。 此thử 文văn 乃nãi 是thị 海hải 東đông 疏sớ/sơ 義nghĩa 。 故cố 今kim 引dẫn 用dụng 。 二nhị 義nghĩa 如như 下hạ 所sở 配phối 。 橫hoạnh/hoành 遍biến 三tam 際tế 者giả 。 若nhược 言ngôn 遍biến 則tắc 合hợp 云vân 凡phàm 聖thánh 。 若nhược 言ngôn 通thông 則tắc 合hợp 云vân 三tam 際tế 。 今kim 所sở 異dị 者giả 。 以dĩ 三tam 際tế 凡phàm 聖thánh 互hỗ 有hữu 相tương 通thông 。 舉cử 三tam 際tế 時thời 。 一nhất 一nhất 際tế 中trung 必tất 具cụ 凡phàm 聖thánh 。 凡phàm 聖thánh 皆giai 如như 。 故cố 云vân 橫hoạnh/hoành 遍biến 三tam 際tế 。 舉cử 凡phàm 聖thánh 時thời 。 一nhất 一nhất 凡phàm 聖thánh 必tất 具cụ 三tam 際tế 。 始thỉ 終chung 皆giai 爾nhĩ 。 故cố 云vân 竪thụ 通thông 凡phàm 聖thánh 。 蓋cái 欲dục 異dị 於ư 常thường 說thuyết 橫hoạnh/hoành 不bất 該cai 竪thụ 。 故cố 有hữu 此thử 言ngôn 。 顯hiển 無vô 不bất 遍biến 也dã 。 在tại 纏triền 等đẳng 者giả 。 此thử 雖tuy 約ước 時thời 竪thụ 說thuyết 。 語ngữ 似tự 未vị 盡tận 。 然nhiên 理lý 亦diệc 該cai 收thu 。 謂vị 在tại 纏triền 必tất 具cụ 情tình 器khí 。 出xuất 障chướng 必tất 收thu 身thân 土thổ/độ 。 二nhị 俱câu 無vô 二nhị 也dã 。

論luận 即tức 是thị 下hạ 。 二nhị 會hội 體thể 立lập 名danh 。 如Như 來Lai 者giả 是thị 應ưng 身thân 。 法Pháp 身thân 是thị 真chân 身thân 。 如Như 來Lai 之chi 法Pháp 。 身thân 依y 士sĩ 釋thích 。 意ý 明minh 心tâm 體thể 與dữ 法Pháp 身thân 無vô 二nhị 。 故cố 云vân 即tức 是thị 。 又hựu 離ly 真chân 無vô 應ưng 。 應ưng 即tức 是thị 真chân 。 故cố 云vân 即tức 是thị 。 又hựu 如Như 來Lai 法Pháp 身thân 。 並tịnh 同đồng 真chân 身thân 。 但đãn 以dĩ 約ước 人nhân 標tiêu 法pháp 故cố 。 曰viết 如Như 來Lai 法Pháp 身thân 。 亦diệc 是thị 即tức 義nghĩa 。 上thượng 二nhị 皆giai 持trì 業nghiệp 釋thích 。 由do 是thị 即tức 字tự 通thông 茲tư 三tam 用dụng 。 然nhiên 初sơ 一nhất 是thị 正chánh 。 餘dư 二nhị 是thị 兼kiêm 也dã 。 學học 者giả 應ưng 知tri 。 言ngôn 平bình 等đẳng 者giả 。 聖thánh 凡phàm 情tình 器khí 無vô 二nhị 圓viên 滿mãn 故cố 。 疏sớ/sơ 欲dục 明minh 等đẳng 者giả 。 欲dục 顯hiển 在tại 纏triền 之chi 本bổn 覺giác 。 遂toại 舉cử 出xuất 纏triền 之chi 法Pháp 身thân 。 此thử 則tắc 約ước 果quả 以dĩ 顯hiển 因nhân 也dã 。 名danh 雖tuy 因nhân 果quả 有hữu 殊thù 。 而nhi 真chân 實thật 之chi 體thể 無vô 二nhị 故cố 。 論luận 云vân 即tức 是thị 也dã 。 論luận 依y 此thử 等đẳng 者giả 。 依y 體thể 立lập 名danh 也dã 。 謂vị 心tâm 體thể 寂tịch 滅diệt 無vô 有hữu 變biến 改cải 。 從tùng 本bổn 已dĩ 來lai 可khả 軌quỹ 則tắc 。 故cố 名danh 之chi 為vi 法Pháp 。 是thị 體thể 依y 聚tụ 故cố 。 名danh 之chi 為vi 身thân 。 今kim 依y 此thử 體thể 而nhi 立lập 覺giác 名danh 者giả 。 以dĩ 顯hiển 法Pháp 身thân 非phi 是thị 一nhất 向hướng 凝ngưng 然nhiên 寂tịch 滅diệt 無vô 知tri 無vô 覺giác 也dã 。 又hựu 顯hiển 此thử 覺giác 非phi 是thị 有hữu 為vi 。 生sanh 滅diệt 之chi 法pháp 。 故cố 約ước 法Pháp 身thân 以dĩ 立lập 。 是thị 則tắc 一nhất 體thể 之chi 上thượng 寂tịch 。 故cố 名danh 法Pháp 身thân 。 照chiếu 故cố 名danh 本bổn 覺giác 。 所sở 言ngôn 依y 者giả 。 但đãn 是thị 依y 約ước 之chi 義nghĩa 。 不bất 同đồng 草thảo 木mộc 依y 根căn 有hữu 苗miêu 分phần/phân 能năng 所sở 也dã 。 亦diệc 不bất 同đồng 依y 如Như 來Lai 藏tạng 。 有hữu 生sanh 滅diệt 心tâm 有hữu 真chân 妄vọng 也dã 。 此thử 乃nãi 一nhất 體thể 真chân 實thật 。 但đãn 約ước 此thử 體thể 上thượng 靈linh 照chiếu 之chi 義nghĩa 。 便tiện 名danh 本bổn 覺giác 也dã 。 疏sớ/sơ 既ký 是thị 等đẳng 者giả 。 法Pháp 身thân 之chi 理lý 。 三tam 乘thừa 教giáo 中trung 同đồng 許hứa 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 是thị 本bổn 有hữu 之chi 法pháp 。 既ký 目mục 此thử 法pháp 為vi 覺giác 。 是thị 可khả 為vi 本bổn 。 無vô 性tánh 下hạ 引dẫn 證chứng 。 本bổn 覺giác 即tức 法Pháp 身thân 義nghĩa 也dã 。 以dĩ 此thử 宗tông 中trung 理lý 智trí 無vô 別biệt 。 謂vị 即tức 理lý 之chi 智trí 名danh 為vi 本bổn 覺giác 。 即tức 智trí 之chi 理lý 。 名danh 為vi 法Pháp 身thân 。 如như 珠châu 即tức 明minh 。 無vô 二nhị 無vô 別biệt 。 不bất 同đồng 權quyền 宗tông 為vi 無vô 為vi 異dị 。

起Khởi 信Tín 論Luận 疏Sớ/sơ 筆Bút 削Tước 記Ký 卷quyển 第đệ 八bát