起Khởi 信Tín 論Luận 疏Sớ/sơ 筆Bút 削Tước 記Ký 卷quyển 第đệ 十thập 四tứ

長trường/trưởng 水thủy 沙Sa 門Môn 子tử 璿# 錄lục

問vấn 有hữu 三tam 段đoạn 。 一nhất 指chỉ 前tiền 按án 定định 。 論luận 悉tất 有hữu 真Chân 如Như 等đẳng 者giả 。 凡phàm 是thị 有hữu 情tình 皆giai 具cụ 本bổn 覺giác 。 無vô 二nhị 圓viên 滿mãn 。 以dĩ 皆giai 具cụ 故cố 。 熏huân 義nghĩa 合hợp 齊tề 故cố 。 云vân 等đẳng 皆giai 。 論luận 云vân 何hà 下hạ 。 二nhị 述thuật 其kỳ 所sở 疑nghi 。 現hiện 在tại 等đẳng 者giả 。 約ước 橫hoạnh/hoành 說thuyết 也dã 。 現hiện 今kim 且thả 見kiến 有hữu 信tín 者giả 寡quả 。 無vô 信tín 者giả 眾chúng 。 論luận 無vô 量lượng 等đẳng 者giả 。 合hợp 云vân 前tiền 後hậu 無vô 量lượng 差sai 別biệt 。 譯dịch 者giả 迴hồi 文văn 不bất 盡tận 也dã 。 未vị 來lai 等đẳng 者giả 。 此thử 約ước 竪thụ 說thuyết 。 約ước 望vọng 未vị 來lai 。 發phát 起khởi 信tín 心tâm 。 遲trì 速tốc 不bất 等đẳng 故cố 云vân 前tiền 後hậu 。 更cánh 有hữu 厚hậu 薄bạc 進tiến 退thoái 邪tà 正chánh 等đẳng 異dị 。 故cố 云vân 無vô 量lượng 差sai 別biệt 。 此thử 乃nãi 橫hoạnh/hoành 則tắc 。 有hữu 無vô 差sai 別biệt 。 竪thụ 則tắc 前tiền 後hậu 差sai 別biệt 。 前tiền 後hậu 之chi 言ngôn 亦diệc 通thông 過quá 去khứ 。 內nội 熏huân 等đẳng 者giả 。 熏huân 既ký 是thị 齊tề 信tín 亦diệc 合hợp 齊tề 。 不bất 合hợp 有hữu 於ư 如như 是thị 差sai 別biệt 。 論luận 皆giai 應ưng 下hạ 三tam 結kết 成thành 其kỳ 難nạn 。 一nhất 時thời 者giả 有hữu 二nhị 意ý 。 一nhất 揀giản 信tín 之chi 有hữu 無vô 。 二nhị 揀giản 起khởi 之chi 前tiền 後hậu 。 自tự 知tri 有hữu 真Chân 如Như 法pháp 。 是thị 信tín 解giải 勤cần 修tu 方phương 便tiện 是thị 行hành 。 等đẳng 入nhập 涅Niết 槃Bàn 是thị 證chứng 。 一nhất 時thời 之chi 言ngôn 須tu 通thông 此thử 三tam 而nhi 轉chuyển 。 執chấp 別biệt 等đẳng 者giả 。 謂vị 執chấp 有hữu 信tín 無vô 信tín 。 前tiền 後hậu 等đẳng 別biệt 。 便tiện 疑nghi 真Chân 如Như 亦diệc 有hữu 等đẳng 類loại 不bất 同đồng 也dã 。

論luận 答đáp 中trung 二nhị 。 初sơ 標tiêu 所sở 疑nghi 也dã 。 本bổn 一nhất 者giả 。 凡phàm 聖thánh 一nhất 體thể 平bình 等đẳng 無vô 二nhị 也dã 。 淨tịnh 名danh 云vân 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 皆giai 如như 也dã 。 眾chúng 聖thánh 賢hiền 亦diệc 如như 也dã 。 至chí 於ư 彌Di 勒Lặc 亦diệc 如như 也dã 。 此thử 一nhất 句cú 標tiêu 所sở 疑nghi 之chi 通thông 。 下hạ 則tắc 釋thích 所sở 執chấp 之chi 別biệt 。

論luận 而nhi 有hữu 下hạ 。 二nhị 釋thích 所sở 執chấp 三tam 。 初sơ 明minh 所sở 依y 根căn 本bổn 差sai 別biệt 也dã 。 疏sớ/sơ 根căn 本bổn 等đẳng 者giả 。 既ký 是thị 生sanh 滅diệt 妄vọng 法pháp 法pháp 爾nhĩ 。 不bất 得đắc 平bình 等đẳng 。 眾chúng 生sanh 具cụ 此thử 。 各các 各các 不bất 同đồng 。 不bất 同đồng 真Chân 如Như 一nhất 體thể 平bình 等đẳng 。 故cố 云vân 厚hậu 薄bạc 。 前tiền 後hậu 亦diệc 爾nhĩ 者giả 。 厚hậu 者giả 即tức 遲trì 信tín 。 薄bạc 者giả 則tắc 速tốc 信tín 。 信tín 之chi 厚hậu 薄bạc 進tiến 退thoái 等đẳng 例lệ 知tri 。 非phi 彼bỉ 等đẳng 者giả 。 過quá 在tại 無vô 明minh 有hữu 厚hậu 薄bạc 。 不bất 是thị 真Chân 如Như 成thành 等đẳng 差sai 。

論luận 過quá 河hà 沙sa 下hạ 。 二nhị 約ước 能năng 依y 。 二nhị 障chướng 差sai 別biệt 。 二nhị 先tiên 所sở 知tri 障chướng 等đẳng 上thượng 者giả 。 意ý 明minh 煩phiền 惱não 數số 過quá 河hà 沙sa 等đẳng 上thượng 。 又hựu 約ước 所sở 障chướng 法Pháp 門môn 。 既ký 多đa 能năng 障chướng 之chi 惑hoặc 遂toại 成thành 無vô 量lượng 故cố 。 云vân 河hà 沙sa 等đẳng 上thượng 。 等đẳng 者giả 。 等đẳng 微vi 塵trần 也dã 。 詳tường 之chi 。 疏sớ/sơ 無vô 知tri 者giả 。 迷mê 俗tục 諦đế 門môn 中trung 事sự 法pháp 以dĩ 不bất 能năng 正chánh 知tri 不bất 能năng 盡tận 知tri 故cố 。 麁thô 分phần/phân 者giả 以dĩ 所sở 知tri 中trung 有hữu 二nhị 分phần 故cố 。 一nhất 迷mê 理lý 者giả 為vi 細tế 。 二nhị 迷mê 事sự 為vi 麁thô 。 天thiên 台thai 號hiệu 為vi 塵trần 沙sa 。 小Tiểu 乘Thừa 名danh 為vi 不bất 染nhiễm 污ô 無vô 知tri 。 今kim 是thị 此thử 分phần/phân 也dã 。

論luận 我ngã 見kiến 下hạ 。 二nhị 煩phiền 惱não 障chướng 也dã 。 疏sớ/sơ 四tứ 住trụ 者giả 。 即tức 六lục 麁thô 之chi 中trung 二nhị 也dã 。 何hà 故cố 不bất 對đối 五ngũ 意ý 。 以dĩ 五ngũ 意ý 是thị 所sở 依y 眾chúng 生sanh 。 無vô 知tri 四tứ 住trụ 是thị 彼bỉ 所sở 有hữu 。 今kim 取thủ 此thử 二nhị 正chánh 障chướng 。 信tín 心tâm 及cập 諸chư 觀quán 智trí 故cố 偏thiên 舉cử 也dã 。 疏sớ/sơ 文văn 亦diệc 爾nhĩ 。 何hà 故cố 二nhị 障chướng 俱câu 名danh 煩phiền 惱não 。 以dĩ 此thử 二nhị 障chướng 體thể 皆giai 虛hư 妄vọng 性tánh 喧huyên 煩phiền 故cố 。 非phi 是thị 寂tịch 靜tĩnh 通thông 名danh 煩phiền 惱não 。

論luận 如như 是thị 下hạ 三tam 雙song 結kết 難nan 了liễu 。 疏sớ/sơ 皆giai 依y 下hạ 若nhược 據cứ 生sanh 起khởi 。 即tức 次thứ 第đệ 而nhi 生sanh 。 今kim 此thử 橫hoạnh/hoành 論luận 故cố 皆giai 依y 無vô 明minh 也dã 。 非phi 一nhất 謂vị 二nhị 障chướng 互hỗ 為vi 。 前tiền 後hậu 差sai 別biệt 。 則tắc 等đẳng 分phần/phân 偏thiên 增tăng 有hữu 殊thù 。 佛Phật 了liễu 等đẳng 者giả 。 降giáng/hàng 此thử 已dĩ 還hoàn 各các 隨tùy 其kỳ 分phần/phân 。 未vị 能năng 盡tận 知tri 。 唯duy 佛Phật 窮cùng 證chứng 。 故cố 能năng 知tri 也dã 。 故cố 前tiền 疏sớ/sơ 云vân 。 若nhược 至chí 心tâm 源nguyên 得đắc 於ư 無vô 念niệm 。 則tắc 遍biến 知tri 一nhất 切thiết 。 眾chúng 生sanh 一nhất 心tâm 動động 轉chuyển 四tứ 相tương/tướng 差sai 別biệt 。

立lập 理lý 中trung 。 疏sớ/sơ 若nhược 獨độc 等đẳng 者giả 。 反phản 縱túng/tung 所sở 難nạn/nan 。 然nhiên 今kim 下hạ 順thuận 通thông 其kỳ 義nghĩa 。 故cố 致trí 下hạ 結kết 答đáp 。 故cố 上thượng 下hạ 引dẫn 證chứng 。 並tịnh 可khả 見kiến 。

喻dụ 中trung 論luận 木mộc 喻dụ 眾chúng 生sanh 。 火hỏa 性tánh 喻dụ 本bổn 覺giác 。 人nhân 知tri 喻dụ 佛Phật 等đẳng 。 方phương 便tiện 即tức 鑽toàn 燧toại 之chi 事sự 。 喻dụ 悲bi 願nguyện 說thuyết 法Pháp 。 燒thiêu 木mộc 即tức 先tiên 有hữu 火hỏa 起khởi 。 火hỏa 喻dụ 發phát 心tâm 修tu 行hành 。 燒thiêu 木mộc 喻dụ 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 此thử 中trung 若nhược 無vô 及cập 不bất 假giả 之chi 言ngôn 。 正chánh 顯hiển 闕khuyết 緣duyên 也dã 。

法pháp 中trung 論luận 為vi 緣duyên 者giả 。 即tức 慈từ 悲bi 願nguyện 護hộ 說thuyết 法Pháp 教giáo 導đạo 。 合hợp 正chánh 用dụng 鑽toàn 燧toại 等đẳng 。 入nhập 涅Niết 槃Bàn 者giả 。 合hợp 上thượng 火hỏa 出xuất 木mộc 盡tận 。 灰hôi 飛phi 煙yên 滅diệt 也dã 。 上thượng 喻dụ 中trung 雖tuy 無vô 顯hiển 文văn 。 以dĩ 燒thiêu 木mộc 之chi 言ngôn 。 便tiện 含hàm 此thử 義nghĩa 。

闕khuyết 因nhân 中trung 論luận 未vị 有hữu 熏huân 力lực 者giả 。 如như 濕thấp 木mộc 之chi 遇ngộ 繩thằng 鑽toàn 。 雖tuy 有hữu 火hỏa 性tánh 而nhi 鑽toàn 之chi 不bất 生sanh 。 障chướng 者giả 亦diệc 爾nhĩ 。 雖tuy 有hữu 本bổn 覺giác 聞văn 法Pháp 亦diệc 不bất 悟ngộ 解giải 。 不bất 能năng 究cứu 竟cánh 等đẳng 者giả 。 亦diệc 有hữu 聞văn 法Pháp 信tín 受thọ 。 暫tạm 時thời 發phát 心tâm 。 然nhiên 鮮tiên 克khắc 有hữu 終chung 。 不bất 能năng 久cửu 永vĩnh 。 如như 下hạ 所sở 說thuyết 。 或hoặc 有hữu 見kiến 佛Phật 色sắc 相tướng 。 或hoặc 供cung 眾chúng 僧Tăng 。 或hoặc 因nhân 二Nhị 乘Thừa 。 或hoặc 學học 他tha 發phát 心tâm 。 悉tất 不bất 決quyết 定định 。 或hoặc 退thoái 凡phàm 夫phu 二Nhị 乘Thừa 之chi 地địa 。 此thử 如như 濕thấp 木mộc 鑽toàn 時thời 還hoàn 有hữu 熱nhiệt 氣khí 。 然nhiên 不bất 能năng 出xuất 火hỏa 燒thiêu 木mộc 。 如như 世thế 間gian 法pháp 甚thậm 眾chúng 。 於ư 中trung 信tín 解giải 修tu 趣thú 者giả 實thật 難nạn/nan 其kỳ 人nhân 。 良lương 以dĩ 內nội 熏huân 力lực 微vi 惑hoặc 障chướng 厚hậu 重trọng 。 以dĩ 喻dụ 類loại 法pháp 。 昭chiêu 然nhiên 可khả 見kiến 。

明minh 得đắc 中trung 論luận 因nhân 緣duyên 具cụ 者giả 。 如như 乾can/kiền/càn 木mộc 之chi 遇ngộ 繩thằng 鑽toàn 也dã 。 諸chư 佛Phật 等đẳng 者giả 。 此thử 則tắc 揀giản 異dị 二Nhị 乘Thừa 等đẳng 。 以dĩ 顯hiển 遇ngộ 真chân 善Thiện 知Tri 識Thức 也dã 。 然nhiên 此thử 段đoạn 文văn 有hữu 二nhị 種chủng 加gia 義nghĩa 。 初sơ 以dĩ 慈từ 悲bi 等đẳng 是thị 冥minh 加gia 。 由do 冥minh 加gia 故cố 起khởi 信tín 修tu 善thiện 。 次thứ 從tùng 以dĩ 修tu 下hạ 是thị 顯hiển 加gia 。 謂vị 現hiện 身thân 說thuyết 法Pháp 。 由do 顯hiển 加gia 故cố 進tiến 行hành 證chứng 果Quả 。 於ư 中trung 修tu 善thiện 成thành 熟thục 一nhất 句cú 。 躡niếp 前tiền 起khởi 後hậu 也dã 然nhiên 前tiền 喻dụ 文văn 正chánh 喻dụ 初sơ 段đoạn 冥minh 加gia 之chi 意ý 。 若nhược 喻dụ 後hậu 段đoạn 顯hiển 加gia 之chi 文văn 。 應ưng 如như 加gia 之chi 以dĩ 積tích 薪tân 鼓cổ 之chi 。 以dĩ 烈liệt 風phong 則tắc 令linh 前tiền 木mộc 都đô 盡tận 也dã 。 疏sớ/sơ 自tự 分phần/phân 者giả 。 創sáng/sang 發phát 其kỳ 心tâm 。 始thỉ 修tu 善thiện 行hành 。 此thử 親thân 賴lại 前tiền 因nhân 緣duyên 之chi 力lực 故cố 。 云vân 自tự 分phần/phân 也dã 。 勝thắng 進tiến 者giả 。 若nhược 推thôi 其kỳ 本bổn 。 亦diệc 是thị 前tiền 來lai 內nội 外ngoại 熏huân 力lực 。 今kim 約ước 末mạt 而nhi 論luận 。 並tịnh 前tiền 自tự 分phần/phân 。 又hựu 校giáo 一nhất 重trọng/trùng 故cố 云vân 勝thắng 進tiến 。 示thị 義nghĩa 等đẳng 者giả 。 謂vị 示thị 義nghĩa 令linh 解giải 。 教giáo 行hành 令linh 行hành 獲hoạch 大đại 法pháp 利lợi 故cố 生sanh 法Pháp 喜hỷ 。 斯tư 則tắc 自tự 分phần/phân 當đương 信tín 位vị 。 勝thắng 進tiến 當đương 解giải 行hành 。 向hướng 即tức 十thập 迴hồi 向hướng 。 道đạo 即tức 地địa 上thượng 行hành 。 涅Niết 槃Bàn 即tức 佛Phật 果Quả 也dã 。 然nhiên 善thiện 友hữu 與dữ 行hành 人nhân 相tương 值trị 誠thành 難nạn/nan 。 且thả 如như 世thế 間gian 有hữu 欲dục 發phát 心tâm 者giả 。 則tắc 不bất 遇ngộ 真chân 善Thiện 知Tri 識Thức 。 有hữu 真chân 善Thiện 知Tri 識Thức 。 則tắc 不bất 見kiến 發phát 心tâm 之chi 人nhân 。 感cảm 應ứng 道đạo 交giao 實thật 為vi 不bất 易dị 。 如như 涅Niết 槃Bàn 中trung 針châm 芥giới 之chi 喻dụ 。 并tinh 法pháp 華hoa 中trung 龜quy 木mộc 之chi 喻dụ 。 此thử 皆giai 顯hiển 善thiện 友hữu 難nan 值trị 。 今kim 之chi 行hành 者giả 儻thảng 偶ngẫu 斯tư 緣duyên 。 聞văn 法Pháp 解giải 悟ngộ 。 豈khởi 不bất 思tư 夙túc 植thực 德đức 本bổn 。 而nhi 無vô 欣hân 慶khánh 乎hồ 。 而nhi 不bất 求cầu 進tiến 乎hồ 。 豈khởi 不bất 思tư 後hậu 世thế 為vi 先tiên 業nghiệp 所sở 牽khiên 。 得đắc 如như 今kim 世thế 遇ngộ 勝thắng 友hữu 乎hồ 。 誠thành 宜nghi 勉miễn 之chi 。

二nhị 徵trưng 列liệt 。 疏sớ/sơ 為vi 於ư 下hạ 約ước 能năng 應ưng 明minh 差sai 別biệt 。 凡phàm 小tiểu 是thị 機cơ 為vi 彼bỉ 機cơ 故cố 。 現hiện 形hình 不bất 同đồng 也dã 。 謂vị 應ưng 以dĩ 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 等đẳng 。 身thân 得đắc 度độ 者giả 。 即tức 現hiện 其kỳ 身thân 等đẳng 。 隨tùy 機cơ 萬vạn 變biến 不bất 可khả 一nhất 準chuẩn 。 以dĩ 彼bỉ 事sự 識thức 從tùng 境cảnh 而nhi 起khởi 。 不bất 了liễu 唯duy 心tâm 。 隨tùy 其kỳ 分phân 別biệt 情tình 量lượng 所sở 不bất 同đồng 也dã 。 此thử 則tắc 差sai 別biệt 在tại 佛Phật 。 差sai 別biệt 即tức 緣duyên 也dã 。 亦diệc 可khả 下hạ 約ước 能năng 感cảm 明minh 差sai 別biệt 三tam 乘thừa 不bất 同đồng 。 已dĩ 是thị 差sai 別biệt 。 況huống 復phục 各các 有hữu 勝thắng 劣liệt 之chi 異dị 宜nghi 樂nhạo/nhạc/lạc 之chi 殊thù 。 此thử 則tắc 差sai 別biệt 在tại 機cơ 。 緣duyên 即tức 屬thuộc 佛Phật 。 差sai 別biệt 之chi 緣duyên 也dã 。 然nhiên 由do 機cơ 之chi 差sai 別biệt 。 遂toại 令linh 應ưng 有hữu 差sai 別biệt 。 非phi 謂vị 佛Phật 身thân 有hữu 異dị 相tướng 。 爾nhĩ 如như 鏡kính 光quang 是thị 一nhất 像tượng 異dị 由do 形hình 也dã 。 謂vị 三tam 賢hiền 下hạ 出xuất 差sai 別biệt 緣duyên 體thể 。 下hạ 說thuyết 十Thập 住Trụ 菩Bồ 薩Tát 。 便tiện 能năng 現hiện 八bát 相tương/tướng 。 化hóa 利lợi 眾chúng 生sanh 。 況huống 其kỳ 上thượng 位vị 豈khởi 不bất 然nhiên 乎hồ 。 為vi 諸chư 下hạ 約ước 能năng 化hóa 顯hiển 平bình 等đẳng 。 菩Bồ 薩Tát 則tắc 始thỉ 從tùng 信tín 位vị 。 終chung 至chí 十Thập 地Địa 。 業nghiệp 識thức 者giả 。 必tất 兼kiêm 現hiện 轉chuyển 。 但đãn 現hiện 一nhất 味vị 佛Phật 身thân 。 更cánh 無vô 三tam 乘thừa 之chi 異dị 故cố 云vân 唯duy 現hiện 。 以dĩ 此thử 菩Bồ 薩Tát 。 深thâm 解giải 境cảnh 界giới 唯duy 心tâm 。 不bất 外ngoại 執chấp 定định 相tương/tướng 。 故cố 現hiện 平bình 等đẳng 佛Phật 身thân 。 與dữ 其kỳ 為vi 緣duyên 。 此thử 即tức 平bình 等đẳng 在tại 佛Phật 也dã 。 故cố 下hạ 文văn 云vân 。 以dĩ 同đồng 體thể 智trí 力lực 故cố 。 隨tùy 應ứng 見kiến 聞văn 。 而nhi 現hiện 作tác 業nghiệp 。 亦diệc 可khả 下hạ 約ước 所sở 化hóa 顯hiển 平bình 等đẳng 。 同đồng 發phát 大đại 心tâm 同đồng 信tín 大đại 法pháp 。 同đồng 解giải 大đại 義nghĩa 。 同đồng 修tu 大đại 行hành 。 同đồng 無vô 退thoái 轉chuyển 。 故cố 皆giai 平bình 等đẳng 。 此thử 則tắc 平bình 等đẳng 在tại 機cơ 也dã 。 故cố 文văn 云vân 。 依y 於ư 三tam 昧muội 。 乃nãi 得đắc 平bình 等đẳng 見kiến 諸chư 佛Phật 身thân 。 持trì 業nghiệp 依y 士sĩ 亦diệc 同đồng 前tiền 說thuyết 。 謂vị 初Sơ 地Địa 下hạ 出xuất 緣duyên 體thể 。 謂vị 登đăng 地địa 已dĩ 去khứ 菩Bồ 薩Tát 。 以dĩ 無vô 分phân 別biệt 。 智trí 證chứng 平bình 等đẳng 理lý 。 知tri 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 真Chân 如Như 平bình 等đẳng 無vô 異dị 。 故cố 現hiện 平bình 等đẳng 佛Phật 身thân 應ưng 眾chúng 生sanh 也dã 。

一nhất 感cảm 用dụng 因nhân 。 疏sớ/sơ 機cơ 欲dục 人nhân 者giả 。 此thử 人nhân 是thị 樂nhạo 欲dục 修tu 進tiến 之chi 機cơ 。 即tức 諸chư 求cầu 三tam 乘thừa 人nhân 也dã 。 外ngoại 緣duyên 體thể 者giả 。 即tức 三tam 賢hiền 已dĩ 上thượng 菩Bồ 薩Tát 。 及cập 佛Phật 皆giai 能năng 作tác 此thử 緣duyên 故cố 。 修tu 行hành 時thời 者giả 。 謂vị 始thỉ 起khởi 厭yếm 求cầu 修tu 習tập 善thiện 根căn 時thời 也dã 。 於ư 中trung 有hữu 發phát 意ý 求cầu 三tam 乘thừa 道Đạo 果Quả 之chi 異dị 。 論luận 乃nãi 至chí 得đắc 佛Phật 。 者giả 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 則tắc 於ư 中trung 有hữu 。 羅La 漢Hán 辟Bích 支Chi 。 故cố 云vân 乃nãi 至chí 。 二nhị 者giả 。 此thử 中trung 但đãn 說thuyết 從tùng 始thỉ 發phát 心tâm 。 終chung 至chí 成thành 佛Phật 中trung 間gian 所sở 經kinh 劫kiếp 數số 。 值trị 遇ngộ 外ngoại 緣duyên 不bất 能năng 具cụ 敘tự 時thời 節tiết 。 故cố 超siêu 越việt 而nhi 言ngôn 云vân 乃nãi 至chí 也dã 。 器khí 者giả 喻dụ 也dã 。 方phương 圓viên 大đại 小tiểu 。 各các 有hữu 分phần/phân 量lượng 。 三tam 乘thừa 勝thắng 劣liệt 可khả 以dĩ 類loại 之chi 。 則tắc 受thọ 道đạo 之chi 機cơ 器khí 也dã 。

開khai 總tổng 中trung 。 論luận 父phụ 母mẫu 等đẳng 者giả 。 如như 釋Thích 迦Ca 之chi 度độ 羅la 睺hầu 。 父phụ 之chi 力lực 也dã 。 又hựu 度độ 諸chư 母mẫu 子tử 姪điệt 等đẳng 。 眷quyến 屬thuộc 諸chư 親thân 力lực 也dã 。 又hựu 如như 淨tịnh 德đức 與dữ 。 淨Tịnh 藏Tạng 淨Tịnh 眼Nhãn 。 共cộng 化hóa 妙Diệu 莊Trang 嚴Nghiêm 王Vương 。 亦diệc 眷quyến 屬thuộc 之chi 力lực 也dã 。 謂vị 彼bỉ 等đẳng 宜nghi 以dĩ 此thử 類loại 化hóa 度độ 故cố 。 佛Phật 為vi 現hiện 父phụ 母mẫu 等đẳng 身thân 。 餘dư 意ý 例lệ 同đồng 。 論luận 給cấp 使sứ 者giả 。 即tức 供cung 給cấp 走tẩu 使sử 。 涅Niết 槃Bàn 經Kinh 云vân 。 榮vinh 豪hào 自tự 貴quý 。 我ngã 於ư 其kỳ 人nhân 為vi 作tác 僕bộc 使sử 。 趨xu 走tẩu 給cấp 侍thị 。 淨tịnh 名danh 云vân 。 見kiến 須tu 供cung 侍thị 者giả 。 現hiện 為vi 作tác 僮đồng 僕bộc 。 既ký 悅duyệt 可khả 其kỳ 意ý 。 乃nãi 發phát 以dĩ 道Đạo 心tâm 。 論luận 知tri 友hữu 者giả 。 知tri 聞văn 朋bằng 友hữu 。 如như 鶖thu 子tử 之chi 化hóa 目Mục 連Liên 。 以dĩ 切thiết 磋# 琢trác 。 磨ma 共cộng 成thành 其kỳ 器khí 。 論luận 冤oan 家gia 者giả 。 如như 未vị 生sanh 冤oan 王vương 弒# 害hại 父phụ 母mẫu 。 令linh 其kỳ 獲hoạch 得đắc 果quả 證chứng 。 又hựu 如như 無vô 厭yếm 足túc 王vương 以dĩ 殺sát 事sự 故cố 。 令linh 眾chúng 皆giai 得đắc 解giải 脫thoát 門môn 。 論luận 四tứ 攝nhiếp 者giả 。 一nhất 布bố 施thí 。 令linh 他tha 附phụ 己kỷ 。 二nhị 愛ái 語ngữ 。 為vì 他tha 說thuyết 法Pháp 。 熏huân 成thành 淨tịnh 種chủng 。 三tam 利lợi 行hành 。 隨tùy 彼bỉ 所sở 行hành 。 方phương 便tiện 利lợi 之chi 。 令linh 善thiện 根căn 成thành 熟thục 。 四tứ 同đồng 事sự 。 過quá 惡ác 同đồng 惡ác 而nhi 斷đoạn 彼bỉ 惡ác 。 遇ngộ 善thiện 同đồng 善thiện 而nhi 進tiến 彼bỉ 善thiện 。 以dĩ 此thử 四tứ 事sự 。 隨tùy 機cơ 曲khúc 誘dụ 。 攝nhiếp 令linh 入nhập 道đạo 。 然nhiên 於ư 五ngũ 中trung 唯duy 第đệ 四tứ 是thị 逆nghịch 方phương 便tiện 。 餘dư 皆giai 順thuận 也dã 。

二nhị 攝nhiếp 別biệt 中trung 論luận 無vô 量lượng 行hành 緣duyên 者giả 。 若nhược 干can 種chủng 心tâm 。 皆giai 須tu 稱xưng 可khả 。 隨tùy 時thời 方phương 便tiện 。 難nan 以dĩ 具cụ 陳trần 。 不bất 能năng 言ngôn 數số 。 故cố 云vân 無vô 量lượng 。 如như 法Pháp 華hoa 說thuyết 觀quán 音âm 妙diệu 音âm 現hiện 化hóa 等đẳng 。 即tức 斯tư 事sự 也dã 。

二nhị 辨biện 用dụng 中trung 。 論luận 以dĩ 起khởi 下hạ 是thị 能năng 熏huân 。 眾chúng 生sanh 下hạ 是thị 所sở 熏huân 。 增tăng 長trưởng 善thiện 根căn 。 是thị 利lợi 益ích 也dã 。 善thiện 根căn 謂vị 信tín 心tâm 展triển 轉chuyển 。 能năng 生sanh 解giải 行hành 證chứng 等đẳng 枝chi 葉diệp 華hoa 果quả 。 故cố 言ngôn 增tăng 長trưởng 。 若nhược 見kiến 者giả 。 或hoặc 見kiến 其kỳ 形hình 。 或hoặc 覩đổ 神thần 變biến 。 如như 前tiền 現hiện 其kỳ 差sai 別biệt 形hình 事sự 。 令linh 彼bỉ 見kiến 者giả 歡hoan 喜hỷ 。 生sanh 善thiện 破phá 惡ác 入nhập 理lý 。 乃nãi 至chí 一nhất 二nhị 三tam 四tứ 益ích 等đẳng 。 故cố 淨tịnh 名danh 云vân 。 或hoặc 有hữu 怖bố 畏úy 。 或hoặc 歡hoan 喜hỷ 。 或hoặc 生sanh 厭yếm 離ly 。 或hoặc 斷đoạn 疑nghi 等đẳng 。 若nhược 聞văn 者giả 。 或hoặc 聞văn 彼bỉ 教giáo 勸khuyến 令linh 入nhập 道đạo 。 或hoặc 因nhân 聞văn 彼bỉ 所sở 誦tụng 經Kinh 教giáo 。 尋tầm 文văn 生sanh 解giải 成thành 聞văn 慧tuệ 故cố 。 或hoặc 則tắc 聞văn 說thuyết 自tự 他tha 功công 德đức 。 而nhi 發phát 善thiện 心tâm 。

一nhất 就tựu 根căn 開khai 緣duyên 中trung 。 論luận 近cận 遠viễn 二nhị 緣duyên 者giả 。 由do 障chướng 有hữu 厚hậu 薄bạc 故cố 。 遂toại 令linh 內nội 熏huân 。 有hữu 力lực 無vô 力lực 。 由do 內nội 熏huân 故cố 。 外ngoại 值trị 勝thắng 緣duyên 。 發phát 起khởi 善thiện 根căn 。 遂toại 有hữu 勝thắng 劣liệt 。 由do 勝thắng 劣liệt 故cố 。 令linh 根căn 有hữu 熟thục 不bất 熟thục 。 以dĩ 此thử 遂toại 成thành 利lợi 根căn 鈍độn 根căn 。 入nhập 道đạo 遲trì 速tốc 也dã 。

二nhị 各các 開khai 中trung 。 論luận 增tăng 長trưởng 行hành 緣duyên 者giả 。 諸chư 佛Phật 為vi 緣duyên 。 為vi 令linh 三tam 乘thừa 行hành 人nhân 各các 增tăng 自tự 行hành 。 以dĩ 入nhập 正chánh 觀quán 故cố 。 疏sớ/sơ 方phương 便tiện 行hành 者giả 。 即tức 正chánh 觀quán 之chi 方phương 便tiện 也dã 。 見kiến 道đạo 已dĩ 前tiền 。 所sở 修tu 諸chư 行hành 。 皆giai 是thị 入nhập 理lý 之chi 方phương 便tiện 故cố 。 論luận 受thọ 道đạo 緣duyên 。 三tam 乘thừa 行hành 人nhân 入nhập 見kiến 道đạo 已dĩ 去khứ 。 親thân 證chứng 真Chân 如Như 。 名danh 為vi 受thọ 道đạo 。 此thử 亦diệc 諸chư 佛Phật 為vi 緣duyên 。 令linh 其kỳ 入nhập 證chứng 也dã 。 疏sớ/sơ 四tứ 攝nhiếp 者giả 。 謂vị 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 為vi 緣duyên 。 增tăng 長trưởng 彼bỉ 行hành 人nhân 。 行hành 四Tứ 攝Nhiếp 法Pháp 。 以dĩ 利lợi 他tha 也dã 。 三tam 空không 等đẳng 者giả 。 謂vị 空không 無vô 相tướng 無vô 願nguyện 解giải 脫thoát 門môn 。 亦diệc 是thị 為vi 彼bỉ 作tác 緣duyên 。 令linh 其kỳ 住trụ 於ư 三tam 解giải 脫thoát 。 門môn 以dĩ 自tự 利lợi 也dã 。 非phi 謂vị 諸chư 佛Phật 。 欲dục 為vì 眾chúng 生sanh 作tác 緣duyên 。 先tiên 要yếu 內nội 住trụ 三tam 空không 之chi 理lý 。 斯tư 二nhị 種chủng 緣duyên 皆giai 依y 士sĩ 釋thích 。 然nhiên 此thử 二nhị 緣duyên 若nhược 據cứ 論luận 意ý 。 理lý 合hợp 遍biến 通thông 因nhân 果quả 諸chư 位vị 。 如như 未vị 入nhập 信tín 前tiền 。 不bất 信tín 因nhân 果quả 。 三Tam 寶Bảo 真Chân 如Như 。 名danh 未vị 受thọ 道đạo 。 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 等đẳng 。 以dĩ 之chi 為vi 緣duyên 。 令linh 彼bỉ 信tín 受thọ 始thỉ 為vi 道đạo 器khí 。 名danh 受thọ 道đạo 緣duyên 。 既ký 入nhập 信tín 已dĩ 。 所sở 修tu 十thập 種chủng 信tín 心tâm 之chi 行hành 。 亦diệc 假giả 其kỳ 緣duyên 。 令linh 行hành 增tăng 長trưởng 名danh 增tăng 長trưởng 行hành 緣duyên 。 如như 未vị 入nhập 十thập 解giải 十Thập 地Địa 佛Phật 地địa 等đẳng 。 名danh 未vị 受thọ 道đạo 。 假giả 其kỳ 緣duyên 力lực 而nhi 得đắc 受thọ 解giải 入nhập 證chứng 。 得đắc 涅Niết 槃Bàn 等đẳng 。 俱câu 名danh 受thọ 道đạo 若nhược 從tùng 解giải 位vị 已dĩ 去khứ 。 修tu 地địa 前tiền 行hành 。 見kiến 道đạo 已dĩ 去khứ 修tu 地địa 上thượng 行hành 。 佛Phật 等đẳng 為vi 緣duyên 。 令linh 其kỳ 增tăng 長trưởng 。 名danh 增tăng 長trưởng 行hành 。 如như 八Bát 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 得đắc 無vô 相tướng 無vô 功công 用dụng 故cố 。 擬nghĩ 入nhập 涅Niết 槃Bàn 不phủ 進tiến 九cửu 地địa 。 佛Phật 為vi 此thử 故cố 現hiện 身thân 七thất 勸khuyến 。 然nhiên 後hậu 發phát 行hạnh 進tiến 入nhập 彌di 速tốc 。 豈khởi 非phi 增tăng 長trưởng 行hành 緣duyên 耶da 。 乃nãi 至chí 垂thùy 成thành 正chánh 覺giác 。 亦diệc 假giả 諸chư 佛Phật 為vi 緣duyên 也dã 。 受thọ 道đạo 增tăng 長trưởng 或hoặc 先tiên 或hoặc 後hậu 。 二nhị 俱câu 通thông 也dã 。 問vấn 此thử 是thị 差sai 別biệt 緣duyên 如như 前tiền 疏sớ/sơ 文văn 。 只chỉ 配phối 凡phàm 夫phu 二Nhị 乘Thừa 。 如như 何hà 將tương 此thử 為vi 三tam 賢hiền 已dĩ 上thượng 耶da 。 答đáp 若nhược 如như 疏sớ/sơ 配phối 。 何hà 故cố 前tiền 論luận 云vân 。 從tùng 初sơ 發phát 意ý 。 始thỉ 求cầu 道Đạo 時thời 。 乃nãi 至chí 得đắc 佛Phật 。 於ư 中trung 若nhược 見kiến 若nhược 念niệm 耶da 。 應ưng 知tri 此thử 差sai 別biệt 一nhất 緣duyên 。 通thông 為vi 凡phàm 夫phu 二Nhị 乘Thừa 。 諸chư 位vị 菩Bồ 薩Tát 也dã 。 問vấn 平bình 等đẳng 一nhất 緣duyên 如như 疏sớ/sơ 。 唯duy 配phối 三tam 賢hiền 已dĩ 上thượng 。 前tiền 信tín 位vị 中trung 得đắc 有hữu 此thử 緣duyên 否phủ/bĩ 。 答đáp 若nhược 據cứ 論luận 意ý 。 亦diệc 可khả 通thông 前tiền 。 以dĩ 下hạ 文văn 云vân 所sở 謂vị 眾chúng 生sanh 。 依y 於ư 三tam 昧muội 。 乃nãi 得đắc 平bình 等đẳng 見kiến 諸chư 佛Phật 故cố 。 如như 十thập 信tín 位vị 。 正chánh 修tu 真Chân 如Như 三tam 昧muội 。 於ư 中trung 見kiến 者giả 豈khởi 非phi 平bình 等đẳng 緣duyên 耶da 。 應ưng 知tri 前tiền 差sai 別biệt 緣duyên 不bất 約ước 定định 中trung 所sở 見kiến 。 但đãn 是thị 隨tùy 類loại 隨tùy 宜nghi 。 現hiện 十thập 界giới 身thân 等đẳng 故cố 名danh 差sai 別biệt 。 若nhược 依y 三tam 昧muội 見kiến 平bình 等đẳng 佛Phật 身thân 。 無vô 分phân 齊tề 相tương/tướng 者giả 。 即tức 平bình 等đẳng 緣duyên 。 疏sớ/sơ 中trung 前tiền 文văn 且thả 約ước 依y 識thức 熏huân 習tập 。 以dĩ 辨biện 二nhị 緣duyên 。 亦diệc 一nhất 往vãng 爾nhĩ 。 學học 者giả 知tri 之chi 。

一nhất 能năng 作tác 平bình 等đẳng 。 疏sớ/sơ 平bình 等đẳng 心tâm 者giả 。 九cửu 類loại 皆giai 度độ 不bất 揀giản 擇trạch 故cố 。 論luận 自tự 然nhiên 熏huân 習tập 者giả 有hữu 二nhị 。 一nhất 以dĩ 本bổn 悲bi 願nguyện 。 常thường 熏huân 本bổn 覺giác 。 不bất 曾tằng 捨xả 離ly 。 二nhị 無vô 緣duyên 慈từ 悲bi 。 常thường 熏huân 眾chúng 生sanh 。 攝nhiếp 取thủ 不bất 捨xả 。 不bất 待đãi 作tác 意ý 。 故cố 曰viết 自tự 然nhiên 。 疏sớ/sơ 常thường 用dụng 者giả 。 無vô 作tác 妙diệu 用dụng 有hữu 感cảm 斯tư 應ưng 也dã 。 論luận 同đồng 體thể 智trí 者giả 。 謂vị 此thử 智trí 與dữ 真Chân 如Như 體thể 同đồng 故cố 。 又hựu 能năng 知tri 一nhất 切thiết 。 凡phàm 聖thánh 染nhiễm 淨tịnh 同đồng 一nhất 真chân 故cố 。 此thử 根căn 本bổn 智trí 也dã 。 下hạ 云vân 而nhi 現hiện 作tác 業nghiệp 。 即tức 後hậu 得đắc 智trí 。 疏sớ/sơ 釋thích 成thành 常thường 用dụng 者giả 。 亦diệc 是thị 釋thích 成thành 平bình 等đẳng 所sở 以dĩ 。 以dĩ 真Chân 如Như 之chi 性tánh 平bình 等đẳng 。 無vô 斷đoạn 無vô 盡tận 。 故cố 能năng 普phổ 度độ 。 常thường 不bất 捨xả 離ly 。 此thử 如như 下hạ 信tín 成thành 就tựu 發phát 心tâm 大đại 願nguyện 平bình 等đẳng 方phương 便tiện 中trung 說thuyết 。 論luận 隨tùy 應ứng 見kiến 聞văn 者giả 。 隨tùy 彼bỉ 菩Bồ 薩Tát 位vị 中trung 。 所sở 應ưng 見kiến 者giả 。 各các 見kiến 佛Phật 身thân 及cập 與dữ 淨tịnh 土độ 。 可khả 應ưng 聞văn 者giả 。 各các 聞văn 說thuyết 法Pháp 示thị 教giáo 利lợi 喜hỷ 。 現hiện 作tác 業nghiệp 者giả 。 謂vị 現hiện 大đại 小tiểu 化hóa 身thân 。 土thổ/độ 之chi 業nghiệp 用dụng 也dã 。 此thử 則tắc 現hiện 身thân 說thuyết 法Pháp 。 皆giai 是thị 起khởi 緣duyên 熏huân 之chi 用dụng 。 故cố 疏sớ/sơ 云vân 顯hiển 其kỳ 用dụng 相tương/tướng 也dã 。 亦diệc 可khả 文văn 中trung 皆giai 願nguyện 度độ 脫thoát 是thị 第đệ 一nhất 心tâm 也dã 。 度độ 脫thoát 即tức 是thị 令linh 得đắc 滅diệt 度độ 解giải 脫thoát 也dã 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 是thị 廣quảng 大đại 心tâm 。 常thường 恆hằng 不bất 捨xả 是thị 常thường 心tâm 。 同đồng 體thể 智trí 是thị 。 不bất 顛điên 倒đảo 心tâm 。 以dĩ 有hữu 智trí 故cố 無vô 人nhân 我ngã 相tương/tướng 也dã 。 已dĩ 上thượng 皆giai 顯hiển 平bình 等đẳng 緣duyên 體thể 也dã 。 後hậu 二nhị 句cú 顯hiển 其kỳ 用dụng 相tương/tướng 。

二nhị 對đối 機cơ 中trung 。 論luận 三tam 昧muội 。 秦tần 言ngôn 正chánh 受thọ 。 不bất 受thọ 諸chư 受thọ 故cố 。 即tức 念Niệm 佛Phật 三Tam 昧Muội 。 平bình 等đẳng 見kiến 佛Phật 。 即tức 法Pháp 身thân 佛Phật 也dã 。 以dĩ 依y 三tam 昧muội 。 見kiến 佛Phật 色sắc 身thân 。 即tức 見kiến 法Pháp 身thân 。 以dĩ 不bất 取thủ 色sắc 分phân 齊tề 相tương/tướng 故cố 。 此thử 即tức 同đồng 真Chân 如Như 三tam 昧muội 也dã 。 疏sớ/sơ 無vô 有hữu 彼bỉ 此thử 等đẳng 。 釋thích 前tiền 平bình 等đẳng 。 可khả 知tri 。

一nhất 標tiêu 中trung 。 論luận 此thử 體thể 用dụng 熏huân 習tập 下hạ 略lược 不bất 言ngôn 相tương/tướng 者giả 。 與dữ 體thể 無vô 二nhị 故cố 。 此thử 以dĩ 所sở 起khởi 行hành 望vọng 能năng 熏huân 體thể 用dụng 。 以dĩ 辨biện 相tương 應ứng 。

三tam 釋thích 。 疏sớ/sơ 明minh 行hành 劣liệt 等đẳng 者giả 。 意ý 識thức 五ngũ 意ý 皆giai 是thị 妄vọng 心tâm 能năng 所sở 分phân 別biệt 。 未vị 稱xưng 平bình 等đẳng 真Chân 如Như 。 但đãn 依y 信tín 力lực 修tu 進tiến 。 而nhi 隨tùy 順thuận 之chi 。 凡phàm 即tức 未vị 入nhập 信tín 位vị 。 菩Bồ 薩Tát 即tức 十thập 信tín 三tam 賢hiền 已dĩ 去khứ 。 此thử 義nghĩa 正chánh 如như 上thượng 妄vọng 心tâm 熏huân 真Chân 如Như 處xứ 說thuyết 。 論luận 未vị 得đắc 等đẳng 者giả 。 以dĩ 未vị 得đắc 無vô 分phân 別biệt 心tâm 故cố 。 未vị 與dữ 真Chân 如Như 體thể 相tướng 應ưng 。 以dĩ 地địa 前tiền 菩Bồ 薩Tát 未vị 亡vong 能năng 所sở 分phân 別biệt 故cố 。 即tức 所sở 起khởi 行hành 未vị 與dữ 能năng 熏huân 體thể 合hợp 也dã 。 疏sớ/sơ 正chánh 體thể 智trí 。 即tức 是thị 無vô 分phân 別biệt 心tâm 。 正chánh 能năng 會hội 理lý 之chi 智trí 名danh 正chánh 體thể 智trí 。 體thể 即tức 會hội 合hợp 義nghĩa 。 正chánh 體thể 即tức 智trí 。 持trì 業nghiệp 得đắc 名danh 。 若nhược 以dĩ 正chánh 體thể 為vi 真Chân 如Như 。 即tức 依y 主chủ 釋thích 。 法Pháp 身thân 體thể 即tức 真Chân 如Như 也dã 。 但đãn 以dĩ 約ước 人nhân 所sở 說thuyết 故cố 。 云vân 法Pháp 身thân 化hóa 身thân 等đẳng 。 約ước 法pháp 所sở 說thuyết 故cố 。 云vân 真Chân 如Như 體thể 用dụng 等đẳng 。 論luận 未vị 得đắc 自tự 在tại 業nghiệp 者giả 。 以dĩ 證chứng 真chân 之chi 後hậu 所sở 有hữu 起khởi 行hành 。 盡tận 是thị 真Chân 如Như 妙diệu 用dụng 。 平bình 等đẳng 之chi 行hành 。 一nhất 一nhất 行hành 皆giai 從tùng 真chân 起khởi 。 皆giai 稱xưng 如như 理lý 是thị 真chân 體thể 之chi 業nghiệp 用dụng 也dã 。 故cố 云vân 自tự 在tại 業nghiệp 。 今kim 此thử 位vị 中trung 未vị 得đắc 此thử 行hành 故cố 。 不bất 得đắc 與dữ 用dụng 相tương 應ứng 。 此thử 則tắc 所sở 起khởi 行hành 。 未vị 與dữ 能năng 熏huân 用dụng 合hợp 也dã 。 以dĩ 能năng 熏huân 用dụng 從tùng 真chân 體thể 起khởi 。 自tự 在tại 業nghiệp 亦diệc 從tùng 真chân 起khởi 。 二nhị 用dụng 若nhược 合hợp 。 同đồng 是thị 一nhất 體thể 。 名danh 曰viết 相tương 應ứng 。 地địa 前tiền 闕khuyết 此thử 故cố 云vân 未vị 得đắc 。 若nhược 至chí 地địa 上thượng 即tức 得đắc 相tương 應ứng 。 便tiện 能năng 與dữ 三tam 賢hiền 等đẳng 人nhân 。 作tác 能năng 熏huân 緣duyên 也dã 。 問vấn 若nhược 然nhiên 者giả 。 何hà 以dĩ 前tiền 說thuyết 三tam 賢hiền 起khởi 用dụng 。 與dữ 小Tiểu 乘Thừa 等đẳng 為vi 外ngoại 緣duyên 耶da 。 答đáp 前tiền 所sở 說thuyết 者giả 。 但đãn 是thị 依y 於ư 願nguyện 力lực 。 及cập 三tam 昧muội 力lực 。 能năng 起khởi 差sai 別biệt 緣duyên 。 實thật 未vị 能năng 有hữu 自tự 然nhiên 業nghiệp 用dụng 。 為vi 平bình 等đẳng 緣duyên 爾nhĩ 疏sớ/sơ 證chứng 真chân 後hậu 得đắc 智trí 者giả 。 證chứng 真chân 之chi 後hậu 所sở 起khởi 之chi 智trí 故cố 。 或hoặc 可khả 此thử 智trí 亦diệc 能năng 證chứng 真chân 。 以dĩ 能năng 重trọng/trùng 慮lự 緣duyên 真chân 作tác 相tương 見kiến 道đạo 故cố 。

二nhị 中trung 論luận 法Pháp 身thân 菩Bồ 薩Tát 者giả 。 初Sơ 地Địa 已dĩ 上thượng 乃nãi 至chí 十Thập 地Địa 。 皆giai 名danh 法Pháp 身thân 。 以dĩ 得đắc 平bình 等đẳng 智trí 。 證chứng 真Chân 如Như 理lý 。 以dĩ 真Chân 如Như 法pháp 為vi 身thân 故cố 。 疏sớ/sơ 如như 理lý 等đẳng 者giả 。 所sở 起khởi 行hành 與dữ 能năng 熏huân 體thể 合hợp 也dã 。 即tức 上thượng 法Pháp 身thân 是thị 其kỳ 所sở 合hợp 。 謂vị 此thử 菩Bồ 薩Tát 。 以dĩ 法pháp 為vi 身thân 。 人nhân 法pháp 不bất 異dị 故cố 。 然nhiên 如như 理lý 即tức 前tiền 正chánh 體thể 之chi 異dị 名danh 。 能năng 證chứng 真Chân 如Như 理lý 之chi 智trí 。 依y 主chủ 釋thích 。 論luận 與dữ 諸chư 佛Phật 等đẳng 者giả 。 既ký 得đắc 無vô 分phân 別biệt 。 心tâm 與dữ 理lý 冥minh 會hội 。 依y 真chân 起khởi 行hành 遍biến 修tu 一nhất 切thiết 。 自tự 利lợi 利lợi 他tha 。 合hợp 佛Phật 智trí 用dụng 。 二nhị 用dụng 一nhất 體thể 名danh 曰viết 相tương 應ứng 。 然nhiên 此thử 段đoạn 論luận 若nhược 望vọng 前tiền 文văn 。 有hữu 所sở 不bất 齊tề 。 以dĩ 前tiền 文văn 說thuyết 未vị 相tương 應ứng 。 則tắc 正chánh 體thể 後hậu 得đắc 各các 舉cử 一nhất 能năng 一nhất 所sở 。 今kim 此thử 段đoạn 文văn 於ư 前tiền 舉cử 能năng 於ư 後hậu 舉cử 所sở 。 文văn 之chi 巧xảo 略lược 互hỗ 現hiện 而nhi 已dĩ 。 別biệt 無vô 他tha 意ý 。 疏sớ/sơ 文văn 順thuận 解giải 便tiện 成thành 義nghĩa 補bổ 。 其kỳ 理lý 昭chiêu 然nhiên 。 疏sớ/sơ 如như 量lượng 智trí 者giả 。 即tức 上thượng 後hậu 得đắc 之chi 異dị 名danh 。 如như 彼bỉ 彼bỉ 眾chúng 生sanh 器khí 量lượng 。 如như 彼bỉ 彼bỉ 俗tục 諦đế 分phần/phân 量lượng 。 悉tất 皆giai 知tri 故cố 。 證chứng 真chân 等đẳng 者giả 。 依y 所sở 證chứng 真chân 理lý 為vi 軌quỹ 則tắc 。 故cố 所sở 行hành 之chi 行hạnh 。 皆giai 契khế 真Chân 如Như 。 故cố 云vân 法pháp 力lực 。 但đãn 有hữu 信tín 力lực 者giả 。 地địa 前tiền 既ký 未vị 契khế 真chân 。 但đãn 能năng 信tín 順thuận 緣duyên 真chân 修tu 行hành 。 故cố 非phi 法pháp 力lực 。 地địa 上thượng 名danh 真chân 修tu 。 地địa 前tiền 名danh 緣duyên 修tu 。 即tức 斯tư 義nghĩa 也dã 。 八bát 地địa 已dĩ 去khứ 者giả 。 約ước 無vô 功công 用dụng 行hành 。 以dĩ 釋thích 自tự 然nhiên 也dã 。 諸chư 說thuyết 自tự 發phát 心tâm 修tu 行hành 。 已dĩ 來lai 至chí 此thử 地địa 。 已dĩ 經kinh 二nhị 無vô 數số 劫kiếp 。 自tự 此thử 之chi 後hậu 。 任nhậm 運vận 相tương 應ứng 。 如như 下hạ 水thủy 船thuyền 不bất 勞lao 篙# 棹# 。 然nhiên 猶do 更cánh 經kinh 一nhất 無vô 數số 劫kiếp 方phương 至chí 佛Phật 果Quả 。 今kim 詳tường 此thử 段đoạn 論luận 意ý 。 不bất 須tu 別biệt 配phối 八bát 地địa 方phương 說thuyết 自tự 然nhiên 。 但đãn 是thị 地địa 上thượng 菩Bồ 薩Tát 證chứng 真chân 起khởi 行hành 。 皆giai 依y 法pháp 力lực 。 皆giai 是thị 自tự 然nhiên 。 末mạt 必tất 須tu 到đáo 八bát 地địa 。 學học 者giả 知tri 之chi 。 論luận 熏huân 習tập 真Chân 如Như 等đẳng 者giả 。 證chứng 真chân 起khởi 行hành 還hoàn 熏huân 真Chân 如Như 。 何hà 有hữu 無vô 明minh 。 而nhi 不bất 除trừ 滅diệt 。 如như 日nhật 輪luân 發phát 照chiếu 還hoàn 照chiếu 日nhật 輪luân 。 豈khởi 有hữu 昏hôn 闇ám 在tại 中trung 而nhi 能năng 違vi 拒cự 哉tai 。 疏sớ/sơ 妄vọng 滅diệt 行hành 成thành 者giả 。 謂vị 九cửu 相tương/tướng 既ký 滅diệt 萬vạn 行hạnh 成thành 就tựu 。 萬vạn 行hạnh 成thành 故cố 。 德đức 備bị 河hà 沙sa 。 九cửu 相tương/tướng 滅diệt 故cố 妙diệu 絕tuyệt 塵trần 累lụy 。 問vấn 地địa 上thượng 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 有hữu 智trí 識thức 等đẳng 四tứ 意ý 。 如như 何hà 得đắc 說thuyết 相tương 應ứng 而nhi 異dị 地địa 前tiền 耶da 。 答đáp 相tương 續tục 識thức 是thị 法pháp 執chấp 分phân 別biệt 。 初Sơ 地Địa 已dĩ 除trừ 故cố 。 得đắc 無vô 分phân 別biệt 。 智trí 與dữ 理lý 相tương/tướng 契khế 。 智trí 識thức 雖tuy 在tại 。 但đãn 是thị 俱câu 生sanh 不bất 障chướng 見kiến 道đạo 。 又hựu 出xuất 觀quán 即tức 有hữu 入nhập 觀quán 即tức 無vô 。 況huống 從tùng 一nhất 地địa 已dĩ 去khứ 分phần/phân 除trừ 。 七thất 地địa 都đô 盡tận 。 二nhị 麁thô 之chi 識thức 既ký 盡tận 。 妙diệu 平bình 二nhị 智trí 已dĩ 成thành 。 內nội 證chứng 外ngoại 現hiện 于vu 何hà 所sở 礙ngại 。 雖tuy 殘tàn 三tam 細tế 之chi 識thức 。 以dĩ 妙diệu 智trí 為vi 主chủ 。 不bất 乖quai 相tương 應ứng 。 故cố 論luận 中trung 但đãn 云vân 得đắc 無vô 分phân 別biệt 心tâm 。 更cánh 不bất 言ngôn 三tam 細tế 之chi 識thức 。 由do 是thị 不bất 同đồng 地địa 前tiền 事sự 識thức 現hiện 行hành 而nhi 未vị 相tương 應ứng 也dã 。 疏sớ/sơ 中trung 不bất 言ngôn 。 文văn 略lược 故cố 也dã 。

染nhiễm 淨tịnh 盡tận 不bất 盡tận 者giả 。 上thượng 說thuyết 染nhiễm 淨tịnh 各các 有hữu 功công 能năng 。 互hỗ 相tương 熏huân 習tập 成thành 於ư 世thế 間gian 出xuất 世thế 間gian 。 未vị 知tri 究cứu 竟cánh 何hà 勝thắng 何hà 劣liệt 。 何hà 法pháp 有hữu 盡tận 何hà 法pháp 不bất 盡tận 。 若nhược 俱câu 不bất 盡tận 則tắc 徒đồ 為vi 進tiến 修tu 。 若nhược 復phục 俱câu 盡tận 。 則tắc 成thành 斷đoạn 滅diệt 。 若nhược 言ngôn 一nhất 盡tận 盡tận 於ư 何hà 法pháp 。 故cố 此thử 明minh 也dã 。 初sơ 文văn 論luận 復phục 次thứ 染nhiễm 法pháp 至chí 不bất 斷đoạn 者giả 。 未vị 入nhập 十thập 信tín 位vị 前tiền 。 九cửu 相tương/tướng 熾sí 然nhiên 六lục 染nhiễm 相tướng 續tục 。 惑hoặc 業nghiệp 習tập 襲tập 報báo 應ứng 輪luân 綸luân 。 塵trần 沙sa 劫kiếp 波ba 莫mạc 之chi 遏át 絕tuyệt 。 故cố 前tiền 云vân 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 不bất 名danh 為vi 覺giác 。 以dĩ 從tùng 本bổn 來lai 念niệm 念niệm 相tương 續tục 。 未vị 曾tằng 離ly 念niệm 。 故cố 說thuyết 無vô 始thỉ 無vô 明minh 。 又hựu 下hạ 云vân 。 以dĩ 如Như 來Lai 藏tạng 無vô 前tiền 際tế 故cố 。 無vô 明minh 之chi 相tướng 亦diệc 無vô 有hữu 始thỉ 。 然nhiên 亦diệc 無vô 有hữu 悟ngộ 後hậu 更cánh 迷mê 之chi 人nhân 。 故cố 經Kinh 云vân 。 覺giác 迷mê 迷mê 滅diệt 。 覺giác 不bất 生sanh 迷mê 。 如như 木mộc 成thành 灰hôi 。 不bất 重trọng 為vi 木mộc 。 是thị 知tri 無vô 有hữu 初sơ 起khởi 之chi 。 際tế 乃nãi 至chí 得đắc 佛Phật 。 後hậu 則tắc 有hữu 斷đoạn 者giả 。 內nội 外ngoại 熏huân 力lực 發phát 厭yếm 求cầu 心tâm 。 始thỉ 入nhập 十thập 信tín 。 苟cẩu 能năng 止chỉ 業nghiệp 猶do 自tự 未vị 能năng 斷đoạn 除trừ 惑hoặc 染nhiễm 。 從tùng 三tam 賢hiền 位vị 方phương 乃nãi 覺giác 除trừ 。 直trực 至chí 佛Phật 地địa 始thỉ 得đắc 斷đoạn 盡tận 。 是thị 知tri 斷đoạn 字tự 貫quán 通thông 諸chư 位vị 。 諸chư 位vị 即tức 分phần/phân 斷đoạn 漸tiệm 斷đoạn 。 佛Phật 位vị 即tức 普phổ 斷đoạn 永vĩnh 斷đoạn 。 今kim 以dĩ 略lược 於ư 下hạ 位vị 。 故cố 云vân 乃nãi 至chí 。 又hựu 云vân 。 得đắc 佛Phật 後hậu 斷đoạn 者giả 。 以dĩ 斷đoạn 後hậu 始thỉ 得đắc 佛Phật 故cố 。 非phi 謂vị 得đắc 佛Phật 後hậu 方phương 始thỉ 斷đoạn 。 論luận 文văn 語ngữ 濫lạm 故cố 。 下hạ 文văn 云vân 。 無vô 明minh 頓đốn 盡tận 名danh 。 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 又hựu 前tiền 云vân 。 遠viễn 離ly 微vi 細tế 念niệm 故cố 得đắc 見kiến 心tâm 性tánh 。 又hựu 云vân 。 破phá 和hòa 合hợp 識thức 。 滅diệt 相tương 續tục 心tâm 。 顯hiển 現hiện 法Pháp 身thân 等đẳng 。 諸chư 文văn 非phi 一nhất 。 此thử 皆giai 滅diệt 妄vọng 。 成thành 佛Phật 之chi 義nghĩa 。 是thị 知tri 虛hư 妄vọng 之chi 法pháp 。 不bất 能năng 究cứu 竟cánh 。 故cố 云vân 有hữu 終chung 也dã 。

次thứ 文văn 疏sớ/sơ 正chánh 顯hiển 者giả 。 亦diệc 是thị 標tiêu 也dã 。 此thử 中trung 通thông 於ư 因nhân 緣duyên 體thể 用dụng 。 總tổng 名danh 淨tịnh 法pháp 。 論luận 常thường 熏huân 習tập 者giả 。 即tức 內nội 因nhân 體thể 相tướng 熏huân 習tập 也dã 。 妄vọng 心tâm 滅diệt 者giả 。 以dĩ 真chân 熏huân 有hữu 力lực 減giảm 無vô 明minh 。 能năng 起khởi 行hành 對đối 治trị 。 妄vọng 心tâm 則tắc 滅diệt 。 成thành 淳thuần 淨tịnh 圓viên 智trí 也dã 。 法Pháp 身thân 顯hiển 現hiện 者giả 。 以dĩ 所sở 熏huân 妄vọng 心tâm 滅diệt 故cố 。 能năng 熏huân 體thể 相tướng 顯hiển 現hiện 。 即tức 破phá 和hòa 合hợp 識thức 內nội 。 生sanh 滅diệt 之chi 相tướng 。 顯hiển 此thử 不bất 生sanh 滅diệt 體thể 也dã 。 即tức 在tại 纏triền 如Như 來Lai 藏tạng 至chí 此thử 顯hiển 處xứ 。 名danh 為vi 法Pháp 身thân 。 即tức 前tiền 究cứu 竟cánh 覺giác 智trí 淨tịnh 相tương/tướng 法pháp 出xuất 離ly 鏡kính 得đắc 涅Niết 槃Bàn 等đẳng 是thị 也dã 。 起khởi 用dụng 熏huân 習tập 者giả 。 法Pháp 身thân 既ký 現hiện 。 即tức 能năng 起khởi 自tự 然nhiên 業nghiệp 用dụng 。 應ứng 化hóa 眾chúng 生sanh 。 此thử 則tắc 用dụng 熏huân 習tập 義nghĩa 。 便tiện 成thành 差sai 別biệt 平bình 等đẳng 二nhị 緣duyên 。 即tức 前tiền 不bất 思tư 議nghị 業nghiệp 。 相tương/tướng 緣duyên 熏huân 習tập 鏡kính 成thành 自tự 然nhiên 業nghiệp 等đẳng 也dã 。 故cố 無vô 斷đoạn 者giả 。 則tắc 三Tam 身Thân 並tịnh 常thường 也dã 。 不bất 斷đoạn 即tức 常thường 義nghĩa 。 今kim 茲tư 實thật 教giáo 但đãn 說thuyết 二nhị 身thân 相tướng 即tức 無vô 礙ngại 。 豈khởi 得đắc 不bất 常thường 。 然nhiên 今kim 科khoa 云vân 有hữu 始thỉ 者giả 。 亦diệc 且thả 一nhất 往vãng 約ước 用dụng 熏huân 義nghĩa 說thuyết 。 若nhược 準chuẩn 體thể 相tướng 熏huân 習tập 。 即tức 無vô 有hữu 始thỉ 。 故cố 文văn 云vân 。 以dĩ 真Chân 如Như 法pháp 常thường 熏huân 習tập 故cố 。 又hựu 前tiền 云vân 。 從tùng 無vô 始thỉ 來lai 。 具cụ 無vô 漏lậu 法pháp 備bị 有hữu 不bất 思tư 議nghị 業nghiệp 。 作tác 境cảnh 界giới 之chi 性tánh 等đẳng 。 又hựu 次thứ 云vân 。 非phi 前tiền 際tế 生sanh 。 又hựu 下hạ 云vân 。 以dĩ 如Như 來Lai 藏tạng 無vô 前tiền 際tế 故cố 。 今kim 且thả 形hình 對đối 妄vọng 法pháp 權quyền 作tác 此thử 科khoa 。 不bất 可khả 定định 執chấp 同đồng 不bất 了liễu 義nghĩa 。 疏sớ/sơ 文văn 可khả 知tri 。

辨biện 所sở 示thị 義nghĩa 。 疏sớ/sơ 二nhị 初sơ 敘tự 章chương 意ý 。 前tiền 法pháp 者giả 。 即tức 指chỉ 前tiền 科khoa 生sanh 滅diệt 心tâm 法pháp 也dã 。 既ký 具cụ 明minh 染nhiễm 淨tịnh 法pháp 相tướng 生sanh 滅diệt 不bất 同đồng 。 此thử 生sanh 滅diệt 法pháp 遂toại 有hữu 顯hiển 於ư 三tam 大đại 功công 能năng 故cố 。 今kim 指chỉ 之chi 也dã 。 問vấn 下hạ 具cụ 如như 立lập 義nghĩa 分phần/phân 中trung 。 詮thuyên 旨chỉ 者giả 。 詮thuyên 謂vị 能năng 詮thuyên 即tức 顯hiển 了liễu 義nghĩa 。 說thuyết 文văn 云vân 。 詮thuyên 者giả 具cụ 也dã 。 謂vị 具cụ 說thuyết 事sự 理lý 故cố 。 今kim 此thử 真Chân 如Như 一nhất 門môn 。 門môn 為vi 能năng 詮thuyên 體thể 為vi 所sở 詮thuyên 。 既ký 目mục 門môn 為vi 真Chân 如Như 。 真Chân 如Như 即tức 所sở 詮thuyên 旨chỉ 。 故cố 門môn 之chi 與dữ 體thể 無vô 二nhị 無vô 別biệt 也dã 。 法pháp 義nghĩa 殊thù 者giả 。 即tức 一nhất 心tâm 三tam 大đại 法pháp 義nghĩa 也dã 。 此thử 等đẳng 皆giai 如như 立lập 義nghĩa 分phần/phân 中trung 已dĩ 說thuyết 。

初sơ 體thể 中trung 論luận 一nhất 切thiết 者giả 。 通thông 凡phàm 及cập 聖thánh 。 凡phàm 夫phu 謂vị 六lục 凡phàm 界giới 即tức 。 一nhất 切thiết 異dị 生sanh 。 聲Thanh 聞Văn 下hạ 即tức 四tứ 聖thánh 界giới 。 此thử 顯hiển 平bình 等đẳng 真Chân 如Như 。 從tùng 凡phàm 至chí 聖thánh 。 若nhược 大đại 若nhược 小tiểu 。 若nhược 因nhân 若nhược 果quả 。 一nhất 體thể 無vô 異dị 。 凡phàm 迷mê 未vị 曾tằng 減giảm 。 聖thánh 悟ngộ 未vị 曾tằng 增tăng 。 小tiểu 大đại 因nhân 果quả 例lệ 然nhiên 。 又hựu 染nhiễm 起khởi 不bất 增tăng 障chướng 盡tận 不bất 減giảm 。 又hựu 用dụng 隱ẩn 不bất 減giảm 。 德đức 顯hiển 不bất 增tăng 也dã 。 然nhiên 此thử 體thể 大đại 偏thiên 通thông 情tình 器khí 故cố 。 經Kinh 云vân 。 一nhất 切thiết 因nhân 果quả 。 世thế 界giới 微vi 塵trần 。 因nhân 心tâm 成thành 體thể 。 今kim 且thả 偏thiên 就tựu 有hữu 情tình 而nhi 言ngôn 也dã 。 疏sớ/sơ 優ưu 勝thắng 也dã 。 謂vị 諸chư 佛Phật 最tối 勝thắng 。 凡phàm 夫phu 最tối 劣liệt 。 中trung 間gian 相tương 望vọng 。 通thông 於ư 勝thắng 劣liệt 。 真chân 體thể 等đẳng 者giả 。 謂vị 性tánh 德đức 正chánh 因nhân 。 其kỳ 猶do 太thái 虛hư 。 雖tuy 茅mao 室thất 紺cám 殿điện 有hữu 殊thù 。 其kỳ 中trung 虛hư 空không 豈khởi 有hữu 別biệt 異dị 。 故cố 心tâm 經Kinh 云vân 。 是thị 諸chư 法pháp 空không 相tướng 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 不bất 垢cấu 不bất 淨tịnh 。 不bất 增tăng 不bất 減giảm 。 凡phàm 位vị 等đẳng 者giả 。 明minh 此thử 法pháp 體thể 非phi 謂vị 於ư 前tiền 凡phàm 位vị 中trung 。 從tùng 無vô 而nhi 有hữu 。 亦diệc 非phi 於ư 後hậu 佛Phật 位vị 中trung 。 從tùng 有hữu 而nhi 無vô 也dã 。 然nhiên 至chí 而nhi 論luận 之chi 。 其kỳ 實thật 凡phàm 位vị 與dữ 真Chân 如Như 俱câu 無vô 前tiền 際tế 。 非phi 謂vị 凡phàm 夫phu 即tức 有hữu 前tiền 際tế 。 真chân 性tánh 無vô 前tiền 際tế 。 佛Phật 位vị 亦diệc 然nhiên 。 故cố 下hạ 文văn 云vân 。 以dĩ 如Như 來Lai 藏tạng 無vô 前tiền 際tế 故cố 。 無vô 明minh 之chi 相tướng 亦diệc 無vô 有hữu 始thỉ 。 又hựu 云vân 。 以dĩ 如Như 來Lai 藏tạng 無vô 後hậu 際tế 故cố 。 諸chư 佛Phật 所sở 證chứng 涅Niết 槃Bàn 與dữ 之chi 相tướng 應ưng 。 則tắc 無vô 後hậu 際tế 。 然nhiên 今kim 論luận 意ý 未vị 必tất 約ước 位vị 而nhi 言ngôn 。 但đãn 云vân 窮cùng 於ư 過quá 去khứ 。 非phi 有hữu 前tiền 際tế 而nhi 生sanh 起khởi 也dã 。 鞠cúc 於ư 未vị 來lai 。 亦diệc 非phi 有hữu 後hậu 際tế 而nhi 滅diệt 盡tận 也dã 。 際tế 時thời 也dã 。 然nhiên 觀quán 論luận 文văn 。 大đại 似tự 不bất 無vô 前tiền 後hậu 際tế 。 但đãn 是thị 真chân 體thể 。 不bất 於ư 前tiền 後hậu 際tế 。 中trung 生sanh 滅diệt 也dã 。 遂toại 令linh 疏sớ/sơ 文văn 有hữu 茲tư 釋thích 爾nhĩ 。 有hữu 智trí 詳tường 之chi 。 可khả 以dĩ 意ý 會hội 。 論luận 常thường 恆hằng 者giả 。 蓋cái 一nhất 義nghĩa 也dã 。 疏sớ/sơ 中trung 別biệt 配phối 。 亦diệc 且thả 一nhất 往vãng 。 皆giai 顯hiển 等đẳng 者giả 。 亦diệc 可khả 不bất 增tăng 減giảm 非phi 生sanh 滅diệt 。 皆giai 是thị 顯hiển 常thường 恆hằng 所sở 以dĩ 。 又hựu 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 方phương 是thị 不bất 增tăng 減giảm 。 畢tất 竟cánh 常thường 恆hằng 。 若nhược 有hữu 生sanh 滅diệt 。 則tắc 有hữu 增tăng 減giảm 。 非phi 是thị 常thường 恆hằng 。 又hựu 此thử 一nhất 句cú 是thị 顯hiển 不bất 垢cấu 淨tịnh 也dã 。 謂vị 在tại 纏triền 不bất 垢cấu 出xuất 障chướng 不bất 淨tịnh 。 若nhược 不bất 然nhiên 者giả 。 即tức 有hữu 變biến 異dị 。 豈khởi 曰viết 常thường 恆hằng 。 又hựu 如như 故cố 無vô 增tăng 減giảm 。 真chân 故cố 不bất 生sanh 滅diệt 。 後hậu 句cú 總tổng 結kết 也dã 。 又hựu 此thử 三tam 義nghĩa 即tức 是thị 前tiền 文văn 畢tất 竟cánh 平bình 等đẳng 。 無vô 有hữu 變biến 異dị 。 不bất 可khả 破phá 壞hoại 也dã 。 如như 次thứ 對đối 之chi 。

一nhất 總tổng 中trung 論luận 從tùng 本bổn 等đẳng 者giả 。 顯hiển 無vô 有hữu 始thỉ 故cố 。 云vân 從tùng 本bổn 已dĩ 來lai 。 揀giản 非phi 體thể 外ngoại 故cố 云vân 自tự 性tánh 。 明minh 無vô 欠khiếm 少thiểu 故cố 云vân 滿mãn 足túc 。 意ý 在tại 普phổ 該cai 故cố 云vân 一nhất 切thiết 。 功công 能năng 德đức 業nghiệp 故cố 云vân 功công 德đức 。

二nhị 別biệt 論luận 大đại 智trí 等đẳng 者giả 。 此thử 有hữu 通thông 別biệt 。 通thông 則tắc 智trí 即tức 是thị 慧tuệ 光quang 即tức 是thị 明minh 。 又hựu 智trí 慧tuệ 即tức 是thị 光quang 明minh 。 別biệt 則tắc 以dĩ 義nghĩa 目mục 之chi 名danh 智trí 慧tuệ 。 以dĩ 相tương/tướng 取thủ 之chi 曰viết 光quang 明minh 。 智trí 即tức 是thị 體thể 慧tuệ 即tức 是thị 用dụng 。 光quang 即tức 體thể 之chi 相tướng 也dã 。 明minh 即tức 用dụng 之chi 相tướng 也dã 。 如như 摩ma 尼ni 珠châu 。 體thể 有hữu 光quang 明minh 。 以dĩ 自tự 瑩oánh 曰viết 光quang 照chiếu 物vật 曰viết 明minh 。 遍biến 通thông 凡phàm 聖thánh 名danh 大đại 。 依y 法pháp 所sở 顯hiển 曰viết 義nghĩa 。 復phục 言ngôn 自tự 體thể 者giả 。 顯hiển 是thị 即tức 體thể 之chi 相tướng 無vô 二nhị 別biệt 故cố 。 疏sớ/sơ 本bổn 覺giác 智trí 明minh 者giả 。 但đãn 取thủ 通thông 意ý 爾nhĩ 。 論luận 遍biến 照chiếu 等đẳng 者giả 。 即tức 始thỉ 覺giác 也dã 。 法Pháp 界Giới 有hữu 二nhị 。 謂vị 理lý 及cập 事sự 。 始thỉ 覺giác 照chiếu 理lý 即tức 如như 理lý 智trí 。 始thỉ 覺giác 照chiếu 事sự 即tức 如như 量lượng 智trí 。 理lý 量lượng 齊tề 鑑giám 故cố 云vân 遍biến 也dã 。 疏sớ/sơ 本bổn 覺giác 者giả 。 就tựu 體thể 而nhi 言ngôn 也dã 。 即tức 彼bỉ 本bổn 覺giác 顯hiển 照chiếu 義nghĩa 邊biên 。 便tiện 名danh 始thỉ 覺giác 。 始thỉ 覺giác 之chi 體thể 元nguyên 是thị 本bổn 覺giác 故cố 。 論luận 真chân 實thật 等đẳng 者giả 。 依y 根căn 所sở 發phát 了liễu 境cảnh 義nghĩa 邊biên 。 名danh 為vi 識thức 知tri 。 了liễu 如như 理lý 事sự 永vĩnh 離ly 諸chư 過quá 故cố 云vân 真chân 實thật 。 疏sớ/sơ 無vô 倒đảo 者giả 。 即tức 離ly 四tứ 倒đảo 及cập 餘dư 執chấp 計kế 也dã 。 論luận 自tự 性tánh 等đẳng 者giả 。 非phi 假giả 他tha 緣duyên 故cố 云vân 自tự 性tánh 。 在tại 纏triền 不bất 染nhiễm 。 故cố 曰viết 清thanh 淨tịnh 。 諸chư 法pháp 中trung 實thật 乃nãi 名danh 為vi 心tâm 。 疏sớ/sơ 云vân 。 離ly 染nhiễm 但đãn 得đắc 一nhất 義nghĩa 。 論luận 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 等đẳng 者giả 。 常thường 謂vị 窮cùng 三tam 際tế 而nhi 無vô 改cải 。 樂nhạo/nhạc/lạc 謂vị 在tại 眾chúng 苦khổ 而nhi 不bất 干can 。 我ngã 謂vị 處xứ 六lục 道đạo 而nhi 莫mạc 拘câu 。 淨tịnh 謂vị 歷lịch 九cửu 相tương/tướng 而nhi 非phi 染nhiễm 。 此thử 自tự 性tánh 涅Niết 槃Bàn 。 之chi 四tứ 德đức 也dã 。 疏sớ/sơ 圓viên 備bị 者giả 。 諸chư 德đức 雖tuy 多đa 不bất 過quá 此thử 四tứ 。 以dĩ 此thử 四tứ 法Pháp 。 收thu 一nhất 切thiết 德đức 故cố 。 論luận 清thanh 涼lương 等đẳng 者giả 。 無vô 惑hoặc 之chi 熱nhiệt 惱não 故cố 曰viết 清thanh 涼lương 。 此thử 顯hiển 般Bát 若Nhã 也dã 。 無vô 報báo 之chi 生sanh 滅diệt 故cố 云vân 不bất 變biến 。 此thử 法Pháp 身thân 也dã 。 無vô 業nghiệp 之chi 繫hệ 縛phược 故cố 云vân 自tự 在tại 。 此thử 解giải 脫thoát 也dã 。 即tức 離ly 三tam 障chướng 成thành 三tam 德đức 爾nhĩ 。 疏sớ/sơ 云vân 無vô 遷thiên 。 亦diệc 但đãn 三tam 中trung 之chi 一nhất 。 此thử 文văn 仍nhưng 與dữ 上thượng 句cú 義nghĩa 理lý 不bất 別biệt 何hà 謂vị 清thanh 即tức 淨tịnh 義nghĩa 。 涼lương 即tức 樂nhạo/nhạc/lạc 義nghĩa 。 不bất 變biến 即tức 常thường 義nghĩa 。 自tự 在tại 即tức 我ngã 義nghĩa 。 今kim 但đãn 離ly 為vi 三tam 四tứ 各các 說thuyết 故cố 成thành 二nhị 段đoạn 。

三tam 結kết 論luận 過quá 河hà 沙sa 者giả 。 上thượng 但đãn 略lược 顯hiển 不bất 能năng 具cụ 載tái 故cố 。 不bất 離ly 者giả 。 隨tùy 舉cử 一nhất 德đức 全toàn 攝nhiếp 真chân 性tánh 及cập 一nhất 切thiết 德đức 。 疏sớ/sơ 文văn 可khả 解giải 。 論luận 不bất 斷đoạn 者giả 。 無vô 始thỉ 無vô 終chung 。 疏sớ/sơ 云vân 。 相tương 續tục 即tức 無vô 終chung 也dã 。 論luận 不bất 異dị 者giả 。 上thượng 云vân 不bất 離ly 。 恐khủng 謂vị 如như 樹thụ 不bất 離ly 地địa 。 手thủ 不bất 離ly 腕oản 等đẳng 。 故cố 云vân 不bất 異dị 。 不bất 異dị 者giả 。 真Chân 如Như 即tức 德đức 德đức 即tức 真Chân 如Như 。 故cố 疏sớ/sơ 云vân 。 同đồng 味vị 語ngữ 猶do 疏sớ/sơ 略lược 。 論luận 不bất 思tư 議nghị 者giả 。 即tức 一nhất 性tánh 而nhi 有hữu 多đa 義nghĩa 。 即tức 多đa 義nghĩa 而nhi 全toàn 一nhất 性tánh 。 不bất 可khả 以dĩ 定định 量lượng 所sở 得đắc 。 心tâm 行hành 處xứ 滅diệt 。 言ngôn 語ngữ 道đạo 斷đoạn 也dã 。 疏sớ/sơ 舉cử 一nhất 義nghĩa 影ảnh 以dĩ 顯hiển 之chi 。 論luận 佛Phật 法Pháp 者giả 。 佛Phật 即tức 是thị 覺giác 。 意ý 明minh 上thượng 之chi 功công 德đức 。 盡tận 是thị 本bổn 覺giác 之chi 法pháp 故cố 。 故cố 金kim 剛cang 云vân 。 一nhất 切thiết 法pháp 皆giai 是thị 佛Phật 法Pháp 。 疏sớ/sơ 唯duy 佛Phật 等đẳng 者giả 約ước 始thỉ 覺giác 釋thích 佛Phật 字tự 。 謂vị 佛Phật 是thị 始thỉ 覺giác 之chi 極cực 。 法pháp 即tức 前tiền 諸chư 功công 德đức 。 顯hiển 此thử 諸chư 法pháp 非phi 因nhân 位vị 而nhi 究cứu 了liễu 故cố 。 佛Phật 之chi 法pháp 也dã 。 所sở 覺giác 法pháp 者giả 。 此thử 約ước 本bổn 覺giác 釋thích 佛Phật 字tự 。 佛Phật 即tức 法pháp 也dã 。 義nghĩa 如như 前tiền 釋thích 。 論luận 乃nãi 至chí 者giả 。 越việt 彼bỉ 河hà 沙sa 故cố 云vân 乃nãi 至chí 。 滿mãn 足túc 即tức 無vô 所sở 少thiểu 。 意ý 云vân 。 乃nãi 至chí 過quá 河hà 沙sa 數số 義nghĩa 理lý 。 悉tất 皆giai 滿mãn 足túc 。 無vô 所sở 欠khiếm 少thiểu 也dã 。 疏sớ/sơ 若nhược 此thử 下hạ 以dĩ 修tu 顯hiển 性tánh 。 此thử 反phản 顯hiển 也dã 。 既ký 證chứng 下hạ 順thuận 釋thích 如như 文văn 。 如như 海hải 有hữu 寶bảo 餘dư 人nhân 不bất 知tri 。 涉thiệp 海hải 者giả 既ký 獲hoạch 旁bàng 底để 。 豈khởi 不bất 信tín 乎hồ 立lập 名danh 中trung 論luận 。 如Như 來Lai 藏tạng 者giả 。 具cụ 有hữu 三tam 義nghĩa 。 一nhất 隱ẩn 覆phú 義nghĩa 。 二nhị 含hàm 攝nhiếp 義nghĩa 。 三tam 出xuất 生sanh 義nghĩa 。 廣quảng 如như 前tiền 說thuyết 。 隱ẩn 時thời 等đẳng 者giả 。 似tự 當đương 初sơ 後hậu 二nhị 義nghĩa 隱ẩn 故cố 名danh 藏tạng 此thử 則tắc 如Như 來Lai 自tự 隱ẩn 不bất 現hiện 也dã 。 又hựu 因Nhân 地Địa 能năng 生sanh 果quả 地địa 功công 德đức 故cố 名danh 藏tạng 也dã 。 論luận 如Như 來Lai 法Pháp 身thân 者giả 。 若nhược 以dĩ 應ưng 身thân 為vi 如Như 來Lai 。 即tức 依y 士sĩ 釋thích 。 若nhược 以dĩ 真chân 身thân 為vi 如Như 來Lai 。 即tức 持trì 業nghiệp 釋thích 。 然nhiên 其kỳ 身thân 者giả 。 亦diệc 具cụ 三tam 義nghĩa 。 一nhất 者giả 體thể 義nghĩa 。 真Chân 如Như 自tự 體thể 任nhậm 持trì 不bất 失thất 故cố 。 二nhị 者giả 依y 義nghĩa 。 為vi 彼bỉ 報báo 應ứng 之chi 所sở 依y 故cố 。 三tam 者giả 聚tụ 義nghĩa 。 一nhất 切thiết 功công 德đức 。 之chi 所sở 集tập 故cố 。 故cố 唯duy 識thức 云vân 。 體thể 依y 聚tụ 義nghĩa 。 總tổng 說thuyết 名danh 身thân 。 顯hiển 時thời 等đẳng 者giả 。 即tức 後hậu 義nghĩa 謂vị 萬vạn 德đức 名danh 法pháp 依y 止chỉ 名danh 身thân 。 然nhiên 德đức 有hữu 修tu 性tánh 。 若nhược 約ước 修tu 說thuyết 。 即tức 屬thuộc 報báo 應ứng 。 成thành 依y 止chỉ 義nghĩa 也dã 。 若nhược 約ước 性tánh 說thuyết 。 即tức 聚tụ 集tập 義nghĩa 也dã 。 其kỳ 體thể 之chi 一nhất 義nghĩa 。 當đương 於ư 前tiền 段đoạn 體thể 中trung 故cố 此thử 不bất 言ngôn 也dã 問vấn 法Pháp 身thân 既ký 屬thuộc 無vô 為vi 。 且thả 非phi 積tích 聚tụ 。 何hà 言ngôn 聚tụ 耶da 。 答đáp 功công 德đức 既ký 是thị 無vô 多đa 之chi 多đa 。 何hà 妨phương 聚tụ 是thị 無vô 聚tụ 之chi 聚tụ 。 斯tư 皆giai 義nghĩa 說thuyết 。 圓viên 迴hồi 無vô 滯trệ 非phi 實thật 法pháp 聚tụ 有hữu 可khả 揀giản 也dã 。

一nhất 問vấn 中trung 論luận 上thượng 說thuyết 真Chân 如Như 者giả 。 謂vị 前tiền 門môn 中trung 云vân 。 從tùng 本bổn 已dĩ 來lai 。 離ly 言ngôn 說thuyết 相tương/tướng 。 離ly 名danh 字tự 相tương/tướng 。 離ly 心tâm 緣duyên 相tương/tướng 。 畢tất 竟cánh 平bình 等đẳng 。 無vô 有hữu 變biến 異dị 。 不bất 可khả 破phá 壞hoại 。 唯duy 是thị 一nhất 心tâm 。 故cố 名danh 真Chân 如Như 。 云vân 何hà 下hạ 對đối 前tiền 正chánh 難nạn/nan 。 前tiền 說thuyết 離ly 相tương/tướng 平bình 等đẳng 。 今kim 說thuyết 功công 德đức 差sai 別biệt 。 前tiền 後hậu 矛mâu 盾# 。 其kỳ 義nghĩa 安an 在tại 。

答đáp 中trung 初sơ 正chánh 明minh 。 論luận 雖tuy 實thật 下hạ 縱túng/tung 存tồn 今kim 文văn 差sai 別biệt 相tương/tướng 也dã 。 而nhi 無vô 下hạ 不bất 違vi 前tiền 門môn 。 平bình 等đẳng 之chi 義nghĩa 。 等đẳng 同đồng 一nhất 味vị 者giả 。 等đẳng 齊tề 也dã 。 即tức 指chỉ 前tiền 差sai 別biệt 之chi 法pháp 。 同đồng 者giả 。 諸chư 法pháp 無vô 性tánh 。 唯duy 一nhất 真Chân 如Như 。 一nhất 味vị 喻dụ 明minh 。 如như 水thủy 之chi 八bát 德đức 一nhất 味vị 無vô 差sai 。 一nhất 真Chân 如Như 者giả 。 法pháp 說thuyết 。 疏sớ/sơ 亦diệc 法pháp 喻dụ 兼kiêm 明minh 也dã 。

二nhị 徵trưng 釋thích 。 疏sớ/sơ 非phi 能năng 分phân 別biệt 者giả 。 無vô 虛hư 妄vọng 分phân 別biệt 故cố 。 非phi 所sở 分phân 別biệt 者giả 。 既ký 無vô 虛hư 妄vọng 之chi 心tâm 。 即tức 離ly 所sở 分phân 別biệt 相tương/tướng 。 故cố 前tiền 文văn 云vân 。 心tâm 滅diệt 則tắc 種chủng 種chủng 法pháp 滅diệt 。 無vô 能năng 所sở 者giả 。 由do 前tiền 心tâm 境cảnh 並tịnh 亡vong 故cố 。 得đắc 差sai 別biệt 即tức 無vô 差sai 別biệt 。 同đồng 一nhất 真Chân 如Như 也dã 。

一nhất 略lược 中trung 疏sớ/sơ 既ký 其kỳ 等đẳng 者giả 。 既ký 而nhi 能năng 所sở 俱câu 亡vong 。 遂toại 令linh 一nhất 體thể 無vô 二nhị 者giả 。 如như 前tiền 差sai 別biệt 之chi 相tướng 。 依y 何hà 建kiến 立lập 。 以dĩ 依y 等đẳng 者giả 。 前tiền 云vân 是thị 心tâm 生sanh 滅diệt 因nhân 緣duyên 相tương/tướng 。 能năng 示thị 摩ma 訶ha 衍diễn 自tự 體thể 相tướng 用dụng 故cố 。 能năng 顯hiển 既ký 多đa 所sở 顯hiển 亦diệc 廣quảng 。 俱câu 喻dụ 河hà 沙sa 也dã 。 且thả 舉cử 下hạ 釋thích 舉cử 本bổn 彰chương 末mạt 。 可khả 知tri 。

二nhị 對đối 顯hiển 論luận 三tam 。 初sơ 舉cử 所sở 迷mê 理lý 。 疏sớ/sơ 所sở 迷mê 理lý 者giả 。 即tức 真Chân 如Như 之chi 理lý 義nghĩa 。 具cụ 真Chân 如Như 門môn 。

論luận 而nhi 有hữu 下hạ 。 二nhị 別biệt 翻phiên 配phối 三tam 。 初sơ 別biệt 舉cử 八bát 重trọng/trùng 。 初sơ 無vô 明minh 智trí 慧tuệ 對đối 論luận 妄vọng 心tâm 者giả 。 即tức 前tiền 不bất 如như 實thật 知tri 也dã 。 不bất 覺giác 起khởi 念niệm 即tức 前tiền 不bất 覺giác 心tâm 動động 。 名danh 為vi 業nghiệp 相tương/tướng 。 見kiến 境cảnh 界giới 即tức 前tiền 轉chuyển 相tương/tướng 現hiện 相tướng 。 此thử 之chi 三tam 相tương/tướng 。 即tức 是thị 無vô 明minh 。 阿a 梨lê 耶da 識thức 。 又hựu 見kiến 字tự 義nghĩa 寬khoan 。 亦diệc 通thông 四tứ 麁thô 故cố 。 疏sớ/sơ 云vân 細tế 麁thô 也dã 。 疏sớ/sơ 依y 真chân 下hạ 即tức 。 生sanh 滅diệt 之chi 相tướng 。 義nghĩa 具cụ 前tiền 文văn 。 將tương 欲dục 下hạ 釋thích 意ý 。 淨tịnh 因nhân 染nhiễm 得đắc 故cố 須tu 然nhiên 也dã 。 真Chân 如Như 門môn 無vô 染nhiễm 可khả 對đối 。 故cố 無vô 示thị 義nghĩa 。 此thử 生sanh 滅diệt 門môn 染nhiễm 淨tịnh 既ký 分phần/phân 。 故cố 須tu 翻phiên 對đối 以dĩ 顯hiển 相tương/tướng 大đại 。 諸chư 句cú 例lệ 然nhiên 者giả 。 隨tùy 文văn 可khả 見kiến 。 云vân 何hà 顯hiển 者giả 。 牒điệp 難nan 以dĩ 起khởi 下hạ 文văn 。 論luận 心tâm 性tánh 不bất 起khởi 者giả 。 不bất 起khởi 念niệm 也dã 。 疏sớ/sơ 既ký 起khởi 下hạ 故cố 前tiền 云vân 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 不bất 名danh 為vi 覺giác 。 以dĩ 念niệm 念niệm 相tương 續tục 。 未vị 曾tằng 離ly 念niệm 故cố 。 反phản 顯hiển 無vô 念niệm 即tức 名danh 覺giác 智trí 。

論luận 若nhược 心tâm 起khởi 下hạ 。 二nhị 局cục 見kiến 普phổ 照chiếu 對đối 。 疏sớ/sơ 妄vọng 見kiến 不bất 周chu 者giả 。 如như 人nhân 見kiến 東đông 不bất 見kiến 西tây 。 近cận 遠viễn 內nội 外ngoại 明minh 闇ám 等đẳng 亦diệc 爾nhĩ 。 故cố 經Kinh 云vân 。 眾chúng 生sanh 洞đỗng 視thị 。 不bất 過quá 分phần 寸thốn 。 以dĩ 存tồn 能năng 見kiến 心tâm 故cố 。 故cố 於ư 諸chư 境cảnh 有hữu 所sở 不bất 見kiến 也dã 。 真chân 照chiếu 圓viên 明minh 者giả 。 以dĩ 無vô 見kiến 故cố 。 無vô 所sở 不bất 見kiến 。 故cố 肇triệu 論luận 云vân 。 般Bát 若Nhã 無vô 知tri 而nhi 。 無vô 所sở 不bất 知tri 。 初Sơ 地Địa 得đắc 名danh 真chân 見kiến 道đạo 者giả 。 以dĩ 不bất 存tồn 能năng 所sở 見kiến 故cố 。

論luận 若nhược 心tâm 有hữu 下hạ 三tam 。 妄vọng 見kiến 真chân 知tri 對đối 。 非phi 真chân 識thức 知tri 者giả 。 動động 則tắc 不bất 如như 實thật 知tri 。 故cố 非phi 真chân 也dã 疏sớ/sơ 反phản 之chi 等đẳng 者giả 。 以dĩ 心tâm 無vô 動động 故cố 。 則tắc 所sở 知tri 真chân 實thật 。 真chân 實thật 者giả 。 離ly 偽ngụy 妄vọng 故cố 。 從tùng 此thử 已dĩ 下hạ 至chí 不bất 自tự 在tại 。 一nhất 一nhất 文văn 初sơ 應ưng 合hợp 皆giai 有hữu 若nhược 心tâm 有hữu 動động 之chi 言ngôn 。 仍nhưng 於ư 本bổn 句cú 之chi 末mạt 。 更cánh 云vân 心tâm 性tánh 無vô 動động 等đẳng 。 即tức 隨tùy 句cú 翻phiên 對đối 。 論luận 文văn 存tồn 略lược 。 但đãn 舉cử 能năng 對đối 之chi 妄vọng 也dã 。

論luận 無vô 有hữu 自tự 性tánh 。 四tứ 無vô 性tánh 有hữu 體thể 對đối 。 疏sớ/sơ 妄vọng 染nhiễm 無vô 體thể 者giả 。 依y 真chân 妄vọng 動động 。 何hà 有hữu 自tự 體thể 淨tịnh 心tâm 者giả 。 心tâm 無vô 動động 故cố 。 離ly 緣duyên 獨độc 立lập 。 獨độc 立lập 之chi 體thể 本bổn 來lai 無vô 染nhiễm 。 斯tư 則tắc 不bất 逐trục 緣duyên 生sanh 不bất 因nhân 境cảnh 起khởi 。 故cố 云vân 自tự 性tánh 清thanh 淨tịnh 心tâm 也dã 。

論luận 非phi 常thường 下hạ 五ngũ 。 顛điên 倒đảo 真chân 實thật 對đối 。 疏sớ/sơ 四tứ 倒đảo 者giả 。 即tức 無vô 常thường 苦khổ 。 無vô 我ngã 不bất 淨tịnh 。 心tâm 動động 故cố 起khởi 於ư 有hữu 漏lậu 色sắc 心tâm 。 有hữu 漏lậu 色sắc 心tâm 實thật 非phi 常thường 等đẳng 。 凡phàm 夫phu 計kế 為vi 常thường 等đẳng 。 故cố 成thành 四tứ 倒đảo 。 反phản 之chi 等đẳng 者giả 。 以dĩ 不bất 動động 故cố 。 色sắc 心tâm 不bất 起khởi 。 以dĩ 不bất 起khởi 故cố 。 唯duy 真Chân 如Như 性tánh 常thường 住trụ 清thanh 淨tịnh 。 自tự 在tại 安an 樂lạc 。 故cố 成thành 四tứ 德đức 。

論luận 熱nhiệt 惱não 者giả 。 六lục 熱nhiệt 惱não 清thanh 涼lương 對đối 。 疏sớ/sơ 諸chư 惑hoặc 者giả 。 由do 心tâm 動động 故cố 。 起khởi 於ư 貪tham 瞋sân 等đẳng 惑hoặc 。 煩phiền 惱não 熾sí 然nhiên 。 故cố 成thành 熱nhiệt 惱não 。 故cố 說thuyết 等đẳng 者giả 。 心tâm 不bất 動động 故cố 。 即tức 是thị 真Chân 如Như 。 真Chân 如Như 無vô 惑hoặc 則tắc 非phi 熱nhiệt 惱não 。 既ký 無vô 熱nhiệt 惱não 故cố 曰viết 清thanh 涼lương 。

論luận 衰suy 變biến 者giả 。 七thất 變biến 易dị 凝ngưng 然nhiên 對đối 。 疏sớ/sơ 妄vọng 染nhiễm 遷thiên 改cải 者giả 。 以dĩ 心tâm 動động 故cố 。 起khởi 於ư 九cửu 相tương/tướng 。 九cửu 相tương 生sanh 住trụ 異dị 滅diệt 老lão 病bệnh 死tử 等đẳng 。 故cố 成thành 衰suy 變biến 。 反phản 顯hiển 等đẳng 者giả 。 心tâm 不bất 動động 故cố 。 即tức 是thị 真Chân 如Như 。 真Chân 如Như 之chi 中trung 本bổn 無vô 九cửu 相tương 生sanh 滅diệt 遷thiên 改cải 。 故cố 云vân 不bất 變biến 也dã 。

論luận 則tắc 不bất 自tự 在tại 者giả 。 八bát 繫hệ 縛phược 自tự 在tại 對đối 。 疏sớ/sơ 業nghiệp 果quả 等đẳng 者giả 。 由do 心tâm 動động 故cố 。 起khởi 業nghiệp 受thọ 報báo 。 墮đọa 五ngũ 趣thú 中trung 。 名danh 為vi 繫hệ 縛phược 。 真Chân 如Như 自tự 在tại 者giả 。 心tâm 不bất 動động 故cố 。 即tức 是thị 真Chân 如Như 。 真Chân 如Như 之chi 中trung 。 無vô 有hữu 業nghiệp 繫hệ 故cố 云vân 自tự 在tại 。 上thượng 云vân 等đẳng 者giả 。 以dĩ 此thử 段đoạn 中trung 皆giai 舉cử 能năng 顯hiển 妄vọng 染nhiễm 。 以dĩ 對đối 顯hiển 前tiền 淨tịnh 德đức 。 論luận 文văn 略lược 故cố 不bất 具cụ 列liệt 之chi 。 故cố 今kim 疏sớ/sơ 中trung 略lược 指chỉ 後hậu 之chi 三tam 義nghĩa 也dã 。

論luận 乃nãi 至chí 下hạ 。 二nhị 總tổng 舉cử 諸chư 法pháp 。 言ngôn 乃nãi 至chí 者giả 。 既ký 過quá 河hà 沙sa 。 不bất 可khả 具cụ 述thuật 。 故cố 云vân 乃nãi 至chí 。 對đối 此thử 義nghĩa 者giả 。 河hà 沙sa 染nhiễm 法pháp 心tâm 動động 故cố 成thành 。 心tâm 不bất 動động 時thời 。 諸chư 淨tịnh 功công 德đức 亦diệc 過quá 沙sa 數số 。 諸chư 淨tịnh 等đẳng 者giả 。 即tức 真chân 實thật 識thức 知tri 已dĩ 下hạ 諸chư 義nghĩa 等đẳng 。 疏sớ/sơ 一nhất 一nhất 等đẳng 者giả 。 以dĩ 心tâm 性tánh 動động 與dữ 無vô 動động 。 反phản 覆phúc 明minh 諸chư 染nhiễm 淨tịnh 。 今kim 要yếu 省tỉnh 文văn 故cố 。 以dĩ 心tâm 動động 在tại 前tiền 無vô 動động 居cư 後hậu 。 所sở 顯hiển 諸chư 法pháp 攝nhiếp 在tại 中trung 間gian 。 於ư 中trung 又hựu 闕khuyết 淨tịnh 德đức 之chi 目mục 。 若nhược 欲dục 一nhất 一nhất 別biệt 對đối 令linh 人nhân 易dị 解giải 者giả 。 應ưng 云vân 若nhược 心tâm 有hữu 動động 非phi 真chân 識thức 知tri 。 心tâm 性tánh 無vô 動động 即tức 是thị 真chân 實thật 。 識thức 知tri 義nghĩa 故cố 。 乃nãi 至chí 若nhược 心tâm 有hữu 動động 。 則tắc 不bất 自tự 在tại 。 心tâm 性tánh 無vô 動động 。 則tắc 得đắc 自tự 在tại 。 如như 前tiền 疏sớ/sơ 文văn 。 逐trục 段đoạn 反phản 顯hiển 是thị 也dã 。 若nhược 更cánh 取thủ 類loại 言ngôn 之chi 。 復phục 應ưng 云vân 若nhược 心tâm 有hữu 動động 則tắc 是thị 繫hệ 縛phược 。 心tâm 性tánh 無vô 動động 則tắc 名danh 解giải 脫thoát 。 他tha 皆giai 倣# 此thử 。 不bất 可khả 具cụ 言ngôn 。 然nhiên 前tiền 八bát 對đối 初sơ 之chi 兩lưỡng 段đoạn 。 各các 約ước 別biệt 義nghĩa 。 言ngôn 起khởi 念niệm 起khởi 見kiến 。 斯tư 亦diệc 不bất 出xuất 心tâm 動động 之chi 義nghĩa 。 若nhược 欲dục 各các 舉cử 別biệt 義nghĩa 者giả 。 真chân 實thật 知tri 識thức 等đẳng 亦diệc 有hữu 別biệt 義nghĩa 。 應ưng 云vân 心tâm 起khởi 分phân 別biệt 非phi 真chân 識thức 知tri 。 心tâm 離ly 分phân 別biệt 即tức 是thị 真chân 實thật 。 識thức 知tri 義nghĩa 故cố 。 乃nãi 至chí 心tâm 若nhược 起khởi 業nghiệp 。 則tắc 不bất 自tự 在tại 。 心tâm 離ly 業nghiệp 繫hệ 即tức 得đắc 自tự 在tại 等đẳng 。 當đương 知tri 心tâm 動động 義nghĩa 通thông 。 餘dư 皆giai 是thị 別biệt 也dã 。

論luận 若nhược 心tâm 下hạ 。 三tam 別biệt 彰chương 滿mãn 足túc 。 疏sớ/sơ 妄vọng 心tâm 等đẳng 者giả 。 若nhược 於ư 心tâm 外ngoại 見kiến 法pháp 而nhi 生sanh 追truy 求cầu 。 終chung 不bất 能năng 足túc 。 卻khước 有hữu 所sở 少thiểu 。 亦diệc 可khả 若nhược 有hữu 一nhất 法Pháp 。 在tại 於ư 心tâm 外ngoại 。 是thị 可khả 念niệm 者giả 。 則tắc 性tánh 中trung 功công 德đức 有hữu 所sở 欠khiếm 少thiểu 。 如như 人nhân 於ư 他tha 求cầu 物vật 。 當đương 知tri 家gia 間gian 所sở 無vô 。 淨tịnh 德đức 等đẳng 者giả 。 以dĩ 心tâm 性tánh 無vô 外ngoại 故cố 。 一nhất 切thiết 功công 德đức 。 皆giai 悉tất 具cụ 足túc 。 則tắc 可khả 忘vong 懷hoài 而nhi 契khế 之chi 。 不bất 可khả 起khởi 心tâm 而nhi 求cầu 之chi 。 當đương 知tri 有hữu 所sở 見kiến 者giả 。 皆giai 是thị 虛hư 妄vọng 。 以dĩ 從tùng 分phân 別biệt 生sanh 故cố 。 此thử 意ý 顯hiển 異dị 權quyền 宗tông 所sở 說thuyết 佛Phật 果Quả 無vô 漏lậu 功công 德đức 並tịnh 是thị 修tu 生sanh 。 今kim 此thử 論luận 宗tông 但đãn 即tức 修tu 顯hiển 。 本bổn 自tự 有hữu 故cố 。 金kim 銀ngân 生sanh 像tượng 可khả 以dĩ 喻dụ 之chi 。

論luận 名danh 為vi 下hạ 三tam 結kết 得đắc 名danh 。 雙song 約ước 因nhân 果quả 。 如như 前tiền 所sở 明minh 。

起Khởi 信Tín 論Luận 疏Sớ/sơ 筆Bút 削Tước 記Ký 卷quyển 第đệ 十thập 四tứ