止Chỉ 觀Quán 輔Phụ 行Hành 傳Truyền 弘Hoằng 決Quyết 卷quyển 第đệ 三tam 之chi 一nhất

唐đường 毗tỳ 陵lăng 沙Sa 門Môn 湛trạm 然nhiên 述thuật

大đại 章chương 第đệ 二nhị 釋thích 名danh 者giả 。 夫phu 立lập 名danh 不bất 同đồng 。 如như 大đại 經Kinh 云vân 。 或hoặc 有hữu 因nhân 緣duyên 。 如như 目Mục 連Liên 等đẳng 。 或hoặc 無vô 因nhân 緣duyên 如như 桃đào 李# 等đẳng 。 涅Niết 槃Bàn 亦diệc 爾nhĩ 。 無vô 有hữu 因nhân 緣duyên 。 彊cường/cưỡng/cương 為vi 立lập 名danh 。 止Chỉ 觀Quán 亦diệc 爾nhĩ 彊cường/cưỡng/cương 名danh 止Chỉ 觀Quán 。 即tức 此thử 無vô 因nhân 名danh 為vi 有hữu 因nhân 。 為vì 眾chúng 生sanh 故cố 。 隨tùy 機cơ 立lập 稱xưng 。 又hựu 依y 於ư 世thế 名danh 立lập 出xuất 世thế 名danh 。 是thị 故cố 眾chúng 聖thánh 先tiên 立lập 世thế 名danh 。 為vi 出xuất 世thế 名danh 而nhi 作tác 方phương 便tiện 。 而nhi 是thị 世thế 名danh 本bổn 是thị 出xuất 世thế 。 故cố 金kim 光quang 明minh 云vân 。 世thế 間gian 名danh 字tự 皆giai 出xuất 佛Phật 經Kinh 。 故cố 知tri 諸chư 名danh 法pháp 理lý 而nhi 立lập 。 名danh 既ký 法pháp 理lý 理lý 亦diệc 因nhân 名danh 。 故cố 假giả 妙diệu 名danh 以dĩ 詮thuyên 妙diệu 理lý 莊trang 子tử 云vân 。 而nhi 世thế 貴quý 言ngôn 傳truyền 書thư 不bất 足túc 貴quý 也dã 。 莊trang 既ký 以dĩ 言ngôn 傳truyền 書thư 則tắc 莊trang 自tự 不bất 足túc 可khả 貴quý 。 老lão 子tử 曰viết 。 知tri 則tắc 不bất 言ngôn 言ngôn 則tắc 不bất 知tri 。 而nhi 老lão 有hữu 言ngôn 則tắc 同đồng 不bất 知tri 。 意ý 欲dục 使sử 於ư 天thiên 下hạ 無vô 言ngôn 。 獨độc 揚dương 己kỷ 言ngôn 。 不bất 意ý 反phản 以dĩ 無vô 言ngôn 自tự 斥xích 世thế 人nhân 。 被bị 此thử 自tự 斥xích 之chi 言ngôn 。 而nhi 潛tiềm 斥xích 之chi 反phản 以dĩ 為vi 得đắc 謬mậu 之chi 甚thậm 矣hĩ 。 今kim 則tắc 不bất 爾nhĩ 。 因nhân 罤# 得đắc 兔thố 得đắc 已dĩ 亡vong 罤# 。 罤# 何hà 所sở 亡vong 弗phất 謂vị 為vi 兔thố 。 文văn 字tự 解giải 脫thoát 斯tư 之chi 謂vị 歟# 。 立lập 止Chỉ 觀Quán 名danh 例lệ 之chi 可khả 見kiến 前tiền 分phân 別biệt 中trung 名danh 為vi 廣quảng 略lược 。 亦diệc 云vân 總tổng 別biệt 。 總tổng 別biệt 二nhị 文văn 互hỗ 相tương 映ánh 顯hiển 。 故cố 前tiền 文văn 云vân 。 生sanh 起khởi 五ngũ 略lược 顯hiển 於ư 十thập 廣quảng 。 又hựu 前tiền 略lược 後hậu 廣quảng 。 為vi 解giải 義nghĩa 故cố 。 前tiền 廣quảng 後hậu 略lược 為vi 攝nhiếp 持trì 故cố 。 今kim 演diễn 前tiền 略lược 令linh 義nghĩa 易dị 了liễu 。 若nhược 為vi 利lợi 鈍độn 二nhị 人nhân 不bất 同đồng 。 如như 大đại 經kinh 三tam 十thập 一nhất 。

佛Phật 告cáo 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。

汝nhữ 慎thận 勿vật 為vi 利lợi 根căn 之chi 人nhân 而nhi 廣quảng 說thuyết 法Pháp 。 鈍độn 根căn 之chi 人nhân 。 而nhi 略lược 說thuyết 法Pháp 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 言ngôn 。

我ngã 為vì 憐lân 愍mẫn 故cố 。 說thuyết 非phi 為vi 具cụ 足túc 根căn 力lực 。

佛Phật 言ngôn 。

廣quảng 略lược 說thuyết 法Pháp 非phi 諸chư 聲Thanh 聞Văn 。 緣Duyên 覺Giác 所sở 知tri 。 經kinh 明minh 逗đậu 機cơ 故cố 寄ký 斥xích 身thân 子tử 。 今kim 論luận 解giải 釋thích 兼kiêm 為vi 二nhị 人nhân 。 況huống 前tiền 略lược 文văn 且thả 為vi 生sanh 解giải 。 解giải 猶do 未vị 備bị 故cố 此thử 廣quảng 論luận 。 又hựu 此thử 廣quảng 文văn 亦diệc 與dữ 五ngũ 重trọng/trùng 玄huyền 義nghĩa 意ý 同đồng 。 五ngũ 重trọng/trùng 則tắc 玄huyền 譚đàm 教giáo 旨chỉ 。 今kim 此thử 則tắc 依y 經kinh 起khởi 行hành 。 所sở 以dĩ 彼bỉ 為vi 釋thích 經kinh 此thử 為vi 成thành 觀quán 是thị 故cố 次thứ 第đệ 稍sảo 異dị 於ư 彼bỉ 。 初sơ 釋thích 名danh 者giả 即tức 標tiêu 名danh 也dã 。 次thứ 體thể 相tướng 者giả 即tức 顯hiển 體thể 也dã 。 攝nhiếp 法pháp 秖kỳ 明minh 體thể 所sở 攝nhiếp 法pháp 。 方phương 便tiện 下hạ 三tam 即tức 是thị 明minh 宗tông 。 起khởi 教giáo 是thị 用dụng 。 偏thiên 圓viên 判phán 教giáo 。 彼bỉ 釋thích 法pháp 華hoa 理lý 須tu 分phân 別biệt 一nhất 代đại 教giáo 門môn 故cố 教giáo 居cư 後hậu 分phân 別biệt 前tiền 四tứ 。 此thử 為vi 成thành 觀quán 觀quán 由do 解giải 生sanh 。 名danh 體thể 偏thiên 圓viên 並tịnh 屬thuộc 於ư 解giải 。 由do 解giải 立lập 行hành 故cố 次thứ 解giải 後hậu 方phương 便tiện 正chánh 觀quán 。 行hành 始thỉ 為vi 因nhân 行hành 終chung 為vi 果quả 。 故cố 次thứ 正chánh 觀quán 以dĩ 明minh 果quả 報báo 。 宗tông 是thị 自tự 行hành 用dụng 是thị 益ích 他tha 。 由do 自tự 行hành 滿mãn 故cố 能năng 起khởi 教giáo 旨chỉ 歸quy 秖kỳ 是thị 自tự 他tha 所sở 契khế 。 故cố 彼bỉ 玄huyền 文văn 引dẫn 神thần 力lực 品phẩm 約ước 教giáo 次thứ 第đệ 。 故cố 名danh 用dụng 體thể 宗tông 若nhược 引dẫn 序tự 品phẩm 約ước 行hành 次thứ 第đệ 。 故cố 名danh 體thể 宗tông 用dụng 。 今kim 文văn 正chánh 當đương 約ước 行hành 次thứ 第đệ 。 但đãn 以dĩ 教giáo 相tương/tướng 在tại 於ư 宗tông 前tiền 。 前tiền 後hậu 之chi 意ý 。 如như 向hướng 所sở 說thuyết 。 今kim 解giải 釋thích 名danh 。 初sơ 結kết 前tiền 生sanh 後hậu 亦diệc 是thị 來lai 意ý 次thứ 第đệ 。 大đại 途đồ 去khứ 結kết 前tiền 也dã 。 復phục 以dĩ 去khứ 生sanh 後hậu 也dã 。 途đồ 道đạo 也dã 。 未vị 委ủy 論luận 其kỳ 蹊# 徑kính 故cố 曰viết 大đại 途đồ 。 梗# 略lược 也dã 。 概khái 平bình 也dã 。 秖kỳ 是thị 粗thô 略lược 出xuất 其kỳ 大đại 綱cương 。 如như 前tiền 大đại 意ý 自tự 他tha 因nhân 果quả 行hành 解giải 略lược 足túc 。 復phục 以dĩ 何hà 義nghĩa 。 名danh 為vi 止Chỉ 觀Quán 。 故cố 今kim 文văn 中trung 開khai 為vi 四tứ 門môn 。 若nhược 無vô 此thử 釋thích 將tương 何hà 以dĩ 辨biện 名danh 體thể 之chi 功công 。 是thị 故cố 四tứ 段đoạn 。 前tiền 三tam 正chánh 明minh 能năng 詮thuyên 之chi 名danh 後hậu 一nhất 旁bàng 立lập 以dĩ 所sở 顯hiển 能năng 。 待đãi 詮thuyên 次thứ 第đệ 絕tuyệt 詮thuyên 不bất 次thứ 。 會hội 異dị 秖kỳ 是thị 絕tuyệt 待đãi 異dị 名danh 。 初sơ 相tương 待đãi 者giả 彼bỉ 此thử 互hỗ 形hình 曰viết 相tương/tướng 。 以dĩ 他tha 望vọng 己kỷ 為vi 待đãi 。 如như 長trường 短đoản 大đại 小tiểu 互hỗ 受thọ 其kỳ 名danh 。 莊trang 子tử 云vân 。 人nhân 長trường/trưởng 七thất 尺xích 不bất 以dĩ 為vi 大đại 。 螻lâu 蟻nghĩ 七thất 寸thốn 而nhi 得đắc 大đại 名danh 。 俱câu 舍xá 疏sớ/sơ 云vân 。 待đãi 謂vị 觀quán 待đãi 。 前tiền 觀quán 於ư 後hậu 名danh 過quá 後hậu 觀quán 於ư 前tiền 名danh 未vị 。 父phụ 子tử 兄huynh 弟đệ 。 更cánh 互hỗ 得đắc 名danh 。 例lệ 此thử 可khả 見kiến 。 判phán 今kim 法pháp 華hoa 唯duy 具cụ 二nhị 妙diệu 。 所sở 謂vị 待đãi 絕tuyệt 。 所sở 言ngôn 待đãi 者giả 唯duy 有hữu 待đãi 麁thô 成thành 妙diệu 。 更cánh 無vô 待đãi 妙diệu 成thành 麁thô 。 若nhược 以dĩ 迹tích 望vọng 本bổn 亦diệc 可khả 互hỗ 形hình 。 若nhược 以dĩ 部bộ 望vọng 部bộ 一nhất 向hướng 唯duy 妙diệu 。 今kim 約ước 法pháp 華hoa 迹tích 理lý 復phục 置trí 互hỗ 形hình 。 所sở 以dĩ 玄huyền 文văn 待đãi 絕tuyệt 俱câu 稱xưng 為vi 妙diệu 。 故cố 以dĩ 部bộ 教giáo 相tương 望vọng 復phục 有hữu 橫hoạnh/hoành 竪thụ 。 望vọng 前tiền 四tứ 時thời 名danh 為vi 竪thụ 待đãi 圓viên 望vọng 三tam 教giáo 。 名danh 為vi 橫hoạnh/hoành 待đãi 。 此thử 文văn 既ký 依y 法pháp 華hoa 經kinh 意ý 。 而nhi 釋thích 名danh 等đẳng 大đại 概khái 準chuẩn 彼bỉ 。 相tương 待đãi 是thị 麁thô 。 義nghĩa 當đương 待đãi 麁thô 論luận 妙diệu 。 絕tuyệt 待đãi 是thị 妙diệu 。 義nghĩa 當đương 開khai 麁thô 論luận 妙diệu 。 此thử 二nhị 亦diệc 名danh 廢phế 麁thô 開khai 麁thô 。 故cố 法pháp 華hoa 中trung 唯duy 論luận 二nhị 妙diệu 。 更cánh 無vô 非phi 待đãi 非phi 絕tuyệt 之chi 名danh 。 彼bỉ 為vi 判phán 教giáo 故cố 待đãi 之chi 與dữ 絕tuyệt 同đồng 稱xưng 為vi 妙diệu 。 今kim 此thử 相tương 待đãi 則tắc 判phán 為vi 麁thô 。 唯duy 明minh 絕tuyệt 觀quán 無vô 部bộ 可khả 待đãi 則tắc 無vô 竪thụ 待đãi 。 無vô 教giáo 可khả 望vọng 名danh 無vô 橫hoạnh/hoành 待đãi 。 故cố 唯duy 一nhất 絕tuyệt 以dĩ 為vi 能năng 詮thuyên 。 雖tuy 立lập 相tương 待đãi 以dĩ 顯hiển 絕tuyệt 待đãi 。 尚thượng 無vô 於ư 絕tuyệt 何hà 待đãi 之chi 有hữu 。 為vi 詮thuyên 三tam 德đức 故cố 假giả 名danh 絕tuyệt 。 借tá 相tương 待đãi 名danh 判phán 為vi 思tư 議nghị 。 故cố 唯duy 絕tuyệt 待đãi 方phương 稱xưng 為vi 妙diệu 。 所sở 以dĩ 思tư 議nghị 境cảnh 後hậu 佛Phật 界giới 雖tuy 妙diệu 。 居cư 九cửu 界giới 末mạt 通thông 名danh 為vi 麁thô 故cố 並tịnh 判phán 云vân 。 非phi 今kim 所sở 用dụng 。 次thứ 與dữ 不bất 次thứ 。 意ý 亦diệc 如như 是thị 。 故cố 次thứ 第đệ 意ý 但đãn 云vân 衍diễn 門môn 。 用dụng 通thông 用dụng 別biệt 但đãn 云vân 似tự 通thông 似tự 別biệt 。 雖tuy 云vân 不bất 用dụng 正chánh 約ước 思tư 議nghị 明minh 不bất 思tư 議nghị 。 開khai 於ư 所sở 待đãi 以dĩ 成thành 能năng 絕tuyệt 。 即tức 是thị 今kim 文văn 妙diệu 觀quán 意ý 也dã 。 釋thích 名danh 下hạ 去khứ 諸chư 義nghĩa 皆giai 然nhiên 。 所sở 以dĩ 釋thích 名danh 論luận 待đãi 論luận 絕tuyệt 。 體thể 相tướng 唯duy 論luận 次thứ 與dữ 不bất 次thứ 。 攝nhiếp 法pháp 六lục 義nghĩa 偏thiên 圓viên 五ngũ 門môn 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 雖tuy 無vô 部bộ 會hội 可khả 以dĩ 對đối 論luận 。 還hoàn 借tá 教giáo 味vị 以dĩ 顯hiển 圓viên 妙diệu 。 境cảnh 境cảnh 十thập 觀quán 秖kỳ 應ưng 唯duy 妙diệu 尚thượng 寄ký 橫hoạnh/hoành 竪thụ 顯hiển 非phi 橫hoạnh/hoành 竪thụ 。 故cố 知tri 一nhất 部bộ 之chi 文văn 共cộng 成thành 圓viên 乘thừa 開khai 權quyền 妙diệu 觀quán 。 豈khởi 指chỉ 一nhất 句cú 別biệt 謂vị 高cao 深thâm 。 若nhược 其kỳ 然nhiên 者giả 。 何hà 殊thù 體thể 踏đạp 。 此thử 中trung 四tứ 段đoạn 。 文văn 四tứ 義nghĩa 二nhị 意ý 唯duy 在tại 一nhất 。 待đãi 絕tuyệt 為vi 二nhị 意ý 在tại 於ư 絕tuyệt 又hựu 所sở 一nhất 能năng 三tam 亦diệc 名danh 義nghĩa 一nhất 以dĩ 所sở 顯hiển 能năng 故cố 云vân 意ý 一nhất 。 三tam 止chỉ 者giả 。 雖tuy 開khai 三tam 名danh 名danh 猶do 通thông 總tổng 。 該cai 括quát 三tam 諦đế 未vị 判phán 淺thiển 深thâm 至chí 顯hiển 體thể 中trung 分phần/phân 方phương 優ưu 劣liệt 。 觀quán 中trung 三tam 義nghĩa 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 諸chư 惡ác 覺giác 觀quán 等đẳng 者giả 。 語ngữ 似tự 見kiến 思tư 意ý 且thả 通thông 說thuyết 。 所sở 引dẫn 淨tịnh 名danh 亦diệc 且thả 通thông 證chứng 。 若nhược 借tá 體thể 相tướng 文văn 來lai 此thử 預dự 辨biện 者giả 。 謂vị 止chỉ 息tức 見kiến 思tư 停đình 心tâm 真chân 理lý 。 真chân 理lý 不bất 當đương 止chỉ 與dữ 不bất 止chỉ 。 若nhược 止chỉ 息tức 塵trần 沙sa 停đình 心tâm 俗tục 理lý 。 俗tục 理lý 不bất 當đương 止chỉ 與dữ 不bất 止chỉ 。 若nhược 止chỉ 息tức 無vô 明minh 停đình 心tâm 中trung 理lý 。 中trung 理lý 不bất 當đương 止chỉ 與dữ 不bất 止chỉ 。 此thử 則tắc 三tam 諦đế 各các 有hữu 三tam 止chỉ 。 觀quán 亦diệc 如như 是thị 準chuẩn 說thuyết 可khả 知tri 。 故cố 下hạ 文văn 云vân 。 前tiền 三tam 成thành 次thứ 三tam 。 後hậu 一nhất 具cụ 前tiền 三tam 。 次thứ 第đệ 既ký 爾nhĩ 一nhất 心tâm 例lệ 然nhiên 。 次thứ 停đình 止chỉ 中trung 緣duyên 心tâm 諦đế 理lý 。 及cập 仁nhân 王vương 入nhập 理lý 般Bát 若Nhã 通thông 而nhi 未vị 別biệt 意ý 亦diệc 如như 前tiền 。 故cố 此thử 中trung 云vân 理lý 。 但đãn 語ngữ 能năng 入nhập 之chi 智trí 。 未vị 云vân 所sở 入nhập 之chi 理lý 。 觀quán 中trung 亦diệc 然nhiên 。 第đệ 三tam 止chỉ 中trung 云vân 語ngữ 通thông 意ý 殊thù 者giả 。 此thử 中trung 亦diệc 云vân 對đối 於ư 不bất 止chỉ 以dĩ 明minh 止chỉ 者giả 。 語ngữ 似tự 上thượng 文văn 。 上thượng 之chi 二nhị 止chỉ 息tức 對đối 不bất 息tức 停đình 對đối 不bất 停đình 。 今kim 以dĩ 無vô 明minh 對đối 於ư 法pháp 性tánh 。 一nhất 往vãng 觀quan 之chi 。 無vô 明minh 似tự 不bất 息tức 不bất 停đình 法pháp 性tánh 似tự 息tức 似tự 停đình 。 故cố 云vân 語ngữ 通thông 上thượng 也dã 意ý 則tắc 不bất 爾nhĩ 。 無vô 明minh 即tức 法pháp 性tánh 。 法pháp 性tánh 即tức 無vô 明minh 。 體thể 同đồng 名danh 異dị 相tướng 對đối 立lập 稱xưng 。 是thị 故cố 永vĩnh 異dị 上thượng 之chi 二nhị 止chỉ 。 上thượng 二nhị 不bất 可khả 云vân 相tương/tướng 即tức 故cố 今kim 別biệt 約ước 等đẳng 者giả 。 正chánh 出xuất 第đệ 三tam 止chỉ 相tương/tướng 。 所sở 言ngôn 別biệt 者giả 。 以dĩ 上thượng 二nhị 止chỉ 但đãn 屬thuộc 通thông 途đồ 。 言ngôn 通thông 途đồ 者giả 。 二nhị 止chỉ 皆giai 有hữu 一nhất 智trí 一nhất 斷đoạn 。 斷đoạn 邊biên 有hữu 智trí 且thả 對đối 生sanh 死tử 。 即tức 約ước 涅Niết 槃Bàn 而nhi 立lập 斷đoạn 名danh 。 智trí 邊biên 有hữu 斷đoạn 且thả 對đối 理lý 外ngoại 。 即tức 約ước 般Bát 若Nhã 而nhi 立lập 智trí 名danh 。 斷đoạn 故cố 名danh 息tức 智trí 故cố 名danh 停đình 。 智trí 約ước 能năng 斷đoạn 斷đoạn 約ước 所sở 斷đoạn 。 故cố 云vân 智trí 斷đoạn 通thông 論luận 二nhị 止chỉ 。 今kim 則tắc 不bất 爾nhĩ 。 專chuyên 約ước 諦đế 理lý 理lý 非phi 能năng 所sở 。 但đãn 由do 具cụ 惑hoặc 惑hoặc 即tức 法pháp 性tánh 。 惑hoặc 性tánh 相tướng 待đãi 非phi 關quan 智trí 斷đoạn 。 是thị 故cố 第đệ 三tam 。 不bất 同đồng 前tiền 二nhị 。 又hựu 第đệ 三tam 止chỉ 約ước 理lý 立lập 名danh 而nhi 止chỉ 非phi 理lý 。 前tiền 之chi 二nhị 止chỉ 但đãn 依y 智trí 斷đoạn 智trí 斷đoạn 是thị 止chỉ 。 是thị 故cố 第đệ 三tam 。 不bất 同đồng 前tiền 二nhị 。 又hựu 智trí 斷đoạn 依y 理lý 而nhi 智trí 斷đoạn 非phi 理lý 。 故cố 前tiền 二nhị 止chỉ 但đãn 以dĩ 智trí 斷đoạn 而nhi 為vi 親thân 依y 。 不bất 同đồng 第đệ 三tam 專chuyên 以dĩ 諦đế 理lý 而nhi 為vi 親thân 依y 。 是thị 故cố 第đệ 三tam 。 不bất 同đồng 前tiền 二nhị 。 又hựu 且thả 順thuận 思tư 議nghị 故cố 有hữu 斯tư 異dị 。 若nhược 不bất 思tư 議nghị 。 三tam 體thể 本bổn 一nhất 。 如như 經kinh 下hạ 引dẫn 證chứng 。 通thông 引dẫn 諸chư 經kinh 未vị 為vi 別biệt 證chứng 故cố 無vô 的đích 指chỉ 。 無vô 明minh 法pháp 性tánh 皆giai 非phi 生sanh 滅diệt 。 理lý 雖tuy 俱câu 非phi 若nhược 云vân 法pháp 性tánh 須tu 言ngôn 寂tịch 滅diệt 。 若nhược 云vân 無vô 明minh 須tu 言ngôn 生sanh 滅diệt 。 此thử 則tắc 二nhị 名danh 俱câu 通thông 三tam 諦đế 。 名danh 皆giai 對đối 立lập 理lý 並tịnh 無vô 差sai 。 故cố 知tri 釋thích 名danh 且thả 在tại 消tiêu 釋thích 止Chỉ 觀Quán 二nhị 字tự 名danh 息tức 貫quán 等đẳng 。 未vị 暇hạ 委ủy 述thuật 能năng 所sở 淺thiển 深thâm 。 故cố 下hạ 文văn 云vân 。 不bất 可khả 尋tầm 通thông 名danh 求cầu 於ư 別biệt 體thể 。 三tam 止chỉ 既ký 爾nhĩ 三tam 觀quán 例lệ 然nhiên 。 初sơ 觀quán 中trung 云vân 利lợi 钁quắc 等đẳng 者giả 。 大đại 鉏# 曰viết 钁quắc 。 此thử 琢trác 治trị 玉ngọc 耳nhĩ 。 非phi 今kim 意ý 也dã 應ưng 作tác 此thử 斲# 。 斵# 者giả 破phá 也dã 。 大đại 石thạch 曰viết 磐bàn 粉phấn 石thạch 曰viết 砂sa 小tiểu 石thạch 曰viết 礫lịch 。 大đại 經kinh 十thập 八bát 性tánh 品phẩm 云vân 。 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 善thiện 知tri 伏phục 藏tạng 。 即tức 以dĩ 利lợi 钁quắc 斲# 地địa 磐bàn 石thạch 砂sa 礫lịch 直trực 過quá 無vô 難nạn/nan 。 唯duy 至chí 金kim 剛cang 不bất 能năng 穿xuyên 徹triệt 。 今kim 借tá 彼bỉ 譬thí 總tổng 含hàm 三tam 惑hoặc 準chuẩn 止chỉ 可khả 知tri 。 應ưng 置trí 金kim 剛cang 但đãn 存tồn 穿xuyên 徹triệt 。 即tức 此thử 中trung 意ý 。 次thứ 引dẫn 法pháp 華hoa 穿xuyên 鑿tạc 義nghĩa 邊biên 以dĩ 證chứng 貫quán 穿xuyên 。 未vị 分phần/phân 乾can/kiền/càn 濕thấp 故cố 亦diệc 通thông 也dã 。 次thứ 釋thích 觀quán 達đạt 中trung 引dẫn 瑞thụy 應ứng 文văn 。 言ngôn 雖tuy 有hữu 息tức 意ý 存tồn 達đạt 邊biên 。 次thứ 不bất 觀quán 觀quán 及cập 引dẫn 經kinh 等đẳng 準chuẩn 止chỉ 可khả 知tri 。 是thị 故cố 下hạ 結kết 如như 文văn 。

○# 次thứ 釋thích 絕tuyệt 待đãi 者giả 。 先tiên 總tổng 標tiêu 文văn 意ý 。 次thứ 破phá 橫hoạnh/hoành 竪thụ 。 次thứ 正chánh 明minh 絕tuyệt 。 初sơ 文văn 意ý 者giả 。 以dĩ 橫hoạnh/hoành 法pháp 破phá 破phá 令linh 成thành 橫hoạnh/hoành 。 令linh 知tri 橫hoạnh/hoành 待đãi 不bất 名danh 為vi 絕tuyệt 。 以dĩ 竪thụ 法pháp 破phá 破phá 令linh 成thành 竪thụ 。 令linh 知tri 竪thụ 待đãi 。 不bất 名danh 為vi 絕tuyệt 。 所sở 言ngôn 橫hoạnh/hoành 者giả 。 四tứ 句cú 相tương 望vọng 未vị 有hữu 淺thiển 深thâm 故cố 名danh 為vi 橫hoạnh/hoành 。 生sanh 生sanh 等đẳng 四tứ 。 四tứ 句cú 相tương 望vọng 有hữu 深thâm 淺thiển 故cố 。 故cố 名danh 為vi 竪thụ 。 初sơ 破phá 橫hoạnh/hoành 中trung 前tiền 之chi 兩lưỡng 句cú 。 皆giai 云vân 照chiếu 境cảnh 為vi 正chánh 除trừ 惑hoặc 為vi 旁bàng 者giả 旁bàng 即tức 是thị 他tha 。 正chánh 即tức 是thị 自tự 。 欲dục 判phán 性tánh 過quá 先tiên 立lập 旁bàng 正chánh 。 旁bàng 正chánh 者giả 何hà 。 秖kỳ 是thị 一nhất 止chỉ 得đắc 名danh 處xứ 殊thù 。 約ước 破phá 惑hoặc 邊biên 即tức 名danh 為vi 息tức 。 約ước 依y 智trí 邊biên 即tức 名danh 為vi 停đình 。 約ước 依y 體thể 性tánh 名danh 不bất 止chỉ 止chỉ 。 故cố 使sử 得đắc 名danh 旁bàng 正chánh 等đẳng 別biệt 。 何hà 者giả 。 凡phàm 論luận 入nhập 道đạo 正chánh 為vi 用dụng 智trí 旁bàng 為vi 除trừ 惑hoặc 。 若nhược 從tùng 除trừ 惑hoặc 而nhi 立lập 名danh 者giả 。 名danh 從tùng 旁bàng 立lập 。 若nhược 從tùng 照chiếu 境cảnh 而nhi 立lập 名danh 者giả 。 名danh 從tùng 正chánh 生sanh 。 所sở 破phá 是thị 惑hoặc 惑hoặc 望vọng 於ư 智trí 。 惑hoặc 即tức 是thị 他tha 。 故cố 止chỉ 息tức 止chỉ 從tùng 所sở 破phá 立lập 即tức 墮đọa 他tha 性tánh 。 能năng 破phá 之chi 止chỉ 復phục 從tùng 能năng 照chiếu 。 照chiếu 望vọng 於ư 惑hoặc 照chiếu 即tức 是thị 自tự 。 故cố 停đình 止chỉ 止chỉ 從tùng 能năng 照chiếu 立lập 。 即tức 墮đọa 自tự 性tánh 。 此thử 中trung 所sở 言ngôn 照chiếu 境cảnh 等đẳng 者giả 。 隨tùy 語ngữ 便tiện 故cố 。 據cứ 理lý 應ưng 云vân 。 依y 諦đế 為vi 正chánh 息tức 惑hoặc 為vi 旁bàng 。 至chí 下hạ 釋thích 觀quán 方phương 可khả 云vân 照chiếu 。 從tùng 若nhược 非phi 下hạ 。 若nhược 雙song 取thủ 自tự 他tha 即tức 墮đọa 共cộng 性tánh 。 文văn 似tự 雙song 非phi 意ý 實thật 雙song 取thủ 。 故cố 云vân 智trí 斷đoạn 因nhân 緣duyên 故cố 止chỉ 。 不bất 偏thiên 用dụng 一nhất 故cố 似tự 雙song 非phi 。 不bất 止chỉ 止chỉ 義nghĩa 墮đọa 無vô 因nhân 性tánh 。 正chánh 是thị 雙song 非phi 秖kỳ 是thị 俱câu 離ly 自tự 他tha 故cố 也dã 。 非phi 止chỉ 是thị 離ly 自tự 。 非phi 不bất 止chỉ 是thị 離ly 他tha 。 離ly 他tha 是thị 離ly 所sở 破phá 。 離ly 自tự 是thị 離ly 能năng 依y 。 故cố 第đệ 三tam 止chỉ 墮đọa 無vô 因nhân 性tánh 。 觀quán 亦diệc 如như 是thị 可khả 以dĩ 比tỉ 知tri 。 然nhiên 能năng 詮thuyên 名danh 實thật 不bất 出xuất 此thử 三tam 止chỉ 三tam 觀quán 。 故cố 絕tuyệt 待đãi 中trung 及cập 顯hiển 體thể 中trung 。 亦diệc 約ước 此thử 名danh 而nhi 以dĩ 辨biện 頓đốn 。 為vi 除trừ 情tình 計kế 故cố 須tu 破phá 性tánh 。 故cố 引dẫn 龍long 樹thụ 不bất 自tự 生sanh 等đẳng 。 證chứng 離ly 性tánh 過quá 。 無vô 生sanh 下hạ 結kết 也dã 。 絕tuyệt 待đãi 無vô 生sanh 不bất 從tùng 相tương 待đãi 四tứ 句cú 立lập 名danh 。 四tứ 句cú 立lập 名danh 下hạ 。 斥xích 成thành 待đãi 義nghĩa 。 互hỗ 相tương 因nhân 依y 待đãi 對đối 而nhi 立lập 。 可khả 思tư 可khả 說thuyết 即tức 可khả 思tư 議nghị 。 執chấp 性tánh 未vị 斷đoạn 名danh 為vi 結kết 惑hoặc 。 由do 結kết 惑hoặc 故cố 未vị 證chứng 無vô 生sanh 名danh 結kết 惑hoặc 生sanh 。 被bị 橫hoạnh/hoành 法pháp 破phá 名danh 為vi 可khả 破phá 。 二nhị 空không 義nghĩa 成thành 相tương 待đãi 義nghĩa 壞hoại 。 名danh 為vi 可khả 壞hoại 。 起khởi 滅diệt 去khứ 。 別biệt 約ước 三tam 止chỉ 三tam 觀quán 破phá 也dã 。 略lược 舉cử 中trung 間gian 一nhất 止chỉ 一nhất 觀quán 。 具cụ 足túc 應ưng 明minh 三tam 止chỉ 三tam 觀quán 。 皆giai 悉tất 不bất 成thành 。 中trung 例lệ 前tiền 後hậu 故cố 略lược 不bất 說thuyết 。 又hựu 竪thụ 下hạ 次thứ 竪thụ 破phá 者giả 。 以dĩ 從tùng 前tiền 自tự 他tha 四tứ 性tánh 生sanh 故cố 。 故cố 是thị 生sanh 生sanh 。 能năng 所sở 俱câu 生sanh 故cố 名danh 生sanh 生sanh 。 不bất 免miễn 性tánh 過quá 。 即tức 是thị 有hữu 為vi 。 有hữu 為vi 即tức 為vi 四tứ 相tướng 所sở 遷thiên 。 大đại 生sanh 生sanh 小tiểu 生sanh 故cố 名danh 生sanh 生sanh 。 因nhân 緣duyên 是thị 生sanh 成thành 所sở 生sanh 法pháp 。 又hựu 名danh 為vi 生sanh 故cố 名danh 生sanh 生sanh 。 又hựu 因nhân 生sanh 果quả 生sanh 故cố 名danh 生sanh 生sanh 。 設thiết 於ư 中trung 道đạo 而nhi 起khởi 性tánh 過quá 。 亦diệc 屬thuộc 生sanh 死tử 。 況huống 復phục 餘dư 耶da 。 雖tuy 三tam 止Chỉ 觀Quán 名danh 通thông 三tam 諦đế 。 若nhược 起khởi 四tứ 執chấp 尚thượng 無vô 初sơ 觀quán 故cố 屬thuộc 生sanh 死tử 名danh 為vi 生sanh 生sanh 。 破phá 此thử 等đẳng 生sanh 入nhập 於ư 涅Niết 槃Bàn 。 名danh 為vi 不bất 生sanh 。 此thử 之chi 不bất 生sanh 待đãi 生sanh 得đắc 名danh 名danh 生sanh 不bất 生sanh 。 待đãi 真chân 不bất 生sanh 說thuyết 於ư 俗tục 生sanh 名danh 不bất 生sanh 生sanh 。 待đãi 邊biên 說thuyết 中trung 二nhị 邊biên 俱câu 生sanh 。 破phá 此thử 二nhị 生sanh 名danh 不bất 生sanh 不bất 生sanh 。 一nhất 一nhất 文văn 中trung 皆giai 悉tất 應ưng 有hữu 三tam 止chỉ 三tam 觀quán 。 文văn 中trung 但đãn 有hữu 二nhị 止chỉ 名danh 耳nhĩ 。 初sơ 云vân 止chỉ 息tức 見kiến 思tư 即tức 止chỉ 息tức 止chỉ 。 停đình 住trụ 真Chân 諦Đế 即tức 停đình 止chỉ 止chỉ 。 下hạ 二nhị 例lệ 之chi 。 故cố 知tri 三tam 諦đế 並tịnh 闕khuyết 不bất 止chỉ 止chỉ 及cập 以dĩ 三tam 觀quán 。 以dĩ 不bất 止chỉ 止chỉ 秖kỳ 是thị 諦đế 理lý 故cố 不bất 說thuyết 也dã 。 觀quán 義nghĩa 比tỉ 止chỉ 亦diệc 應ưng 可khả 識thức 。 四tứ 句cú 展triển 轉chuyển 生sanh 後hậu 後hậu 名danh 。 是thị 故cố 四tứ 句cú 俱câu 名danh 相tướng 待đãi 。 故cố 須tu 將tương 橫hoạnh/hoành 入nhập 竪thụ 。 一nhất 一nhất 竪thụ 句cú 無vô 不bất 有hữu 橫hoạnh/hoành 。 故cố 止chỉ 息tức 等đẳng 名danh 遍biến 於ư 竪thụ 。 是thị 故cố 應ưng 須tu 橫hoạnh/hoành 竪thụ 二nhị 破phá 方phương 顯hiển 絕tuyệt 待đãi 不bất 思tư 議nghị 名danh 。 皆giai 是thị 下hạ 總tổng 斥xích 。 雖tuy 橫hoạnh/hoành 竪thụ 不bất 同đồng 能năng 計kế 義nghĩa 等đẳng 。 是thị 故cố 亦diệc 云vân 待đãi 對đối 乃nãi 至chí 破phá 壞hoại 等đẳng 也dã 。 問vấn 。 橫hoạnh/hoành 計kế 自tự 他tha 乃nãi 至chí 無vô 因nhân 是thị 故cố 生sanh 惑hoặc 。 竪thụ 至chí 中trung 道đạo 云vân 何hà 亦diệc 云vân 結kết 惑hoặc 生sanh 等đẳng 。 答đáp 。 後hậu 後hậu 皆giai 是thị 前tiền 前tiền 結kết 惑hoặc 。 故cố 皆giai 是thị 生sanh 。 又hựu 中trung 道đạo 未vị 極cực 猶do 屬thuộc 教giáo 道đạo 。 教giáo 道đạo 有hữu 惑hoặc 故cố 亦diệc 是thị 生sanh 。 又hựu 信tín 教giáo 道đạo 於ư 初sơ 心tâm 中trung 。 預dự 計kế 次thứ 第đệ 展triển 轉chuyển 能năng 生sanh 。 故cố 判phán 初sơ 心tâm 生sanh 結kết 惑hoặc 等đẳng 。 尚thượng 未vị 是thị 下hạ 亦diệc 別biệt 斥xích 也dã 。 攬lãm 相tương 待đãi 名danh 成thành 絕tuyệt 待đãi 已dĩ 。 還hoàn 以dĩ 待đãi 名danh 展triển 轉chuyển 相tương/tướng 況huống 。 是thị 故cố 後hậu 望vọng 於ư 前tiền 雖tuy 得đắc 名danh 止chỉ 。 復phục 望vọng 於ư 後hậu 還hoàn 成thành 不bất 止chỉ 。 所sở 以dĩ 總tổng 彼bỉ 相tương 待đãi 中trung 三tam 。 尚thượng 未vị 成thành 於ư 絕tuyệt 待đãi 之chi 中trung 止chỉ 息tức 停đình 止chỉ 。 況huống 不bất 止chỉ 止chỉ 。 觀quán 亦diệc 如như 是thị 。 中trung 道đạo 雖tuy 復phục 無vô 別biệt 諦đế 境cảnh 。 以dĩ 之chi 為vi 後hậu 。 若nhược 望vọng 實thật 道đạo 不bất 思tư 議nghị 中trung 。 亦diệc 未vị 成thành 止chỉ 。 故cố 三tam 諦đế 止chỉ 俱câu 未vị 名danh 止chỉ 。 何hà 以dĩ 故cố 下hạ 。 釋thích 前tiền 斥xích 意ý 。 遣khiển 執chấp 不bất 盡tận 。 釋thích 待đãi 對đối 中trung 橫hoạnh/hoành 竪thụ 四tứ 句cú 性tánh 執chấp 不bất 斷đoạn 。 言ngôn 語ngữ 道đạo 不bất 斷đoạn 。 釋thích 其kỳ 展triển 轉chuyển 相tương 生sanh 。 成thành 可khả 思tư 議nghị 也dã 。 業nghiệp 釋thích 惑hoặc 也dã 。 果quả 釋thích 生sanh 也dã 。 亦diệc 可khả 業nghiệp 果quả 二nhị 俱câu 是thị 生sanh 。 言ngôn 不bất 絕tuyệt 者giả 。 釋thích 可khả 破phá 可khả 壞hoại 。 今kim 言ngôn 下hạ 正chánh 釋thích 絕tuyệt 待đãi 。 先tiên 明minh 所sở 絕tuyệt 。 所sở 絕tuyệt 即tức 上thượng 橫hoạnh/hoành 竪thụ 諸chư 待đãi 。 煩phiền 惱não 秖kỳ 是thị 四tứ 性tánh 計kế 耳nhĩ 。 由do 性tánh 計kế 故cố 有hữu 業nghiệp 有hữu 果quả 。 稟bẩm 教giáo 修tu 觀quán 次thứ 第đệ 證chứng 得đắc 。 如như 是thị 皆giai 成thành 可khả 思tư 議nghị 等đẳng 。 是thị 故cố 須tu 破phá 。 悉tất 皆giai 下hạ 次thứ 明minh 能năng 絕tuyệt 即tức 是thị 止Chỉ 觀Quán 。 雖tuy 云vân 能năng 絕tuyệt 能năng 稱xưng 於ư 所sở 。 何hà 者giả 。 既ký 云vân 絕tuyệt 待đãi 即tức 待đãi 名danh 絕tuyệt 故cố 名danh 為vi 止chỉ 。 止chỉ 亦diệc 自tự 亡vong 。 名danh 不bất 可khả 得đắc 。 觀quán 亦diệc 如như 是thị 。 非phi 所sở 觀quán 外ngoại 能năng 稱xưng 於ư 所sở 。 故cố 云vân 觀quán 冥minh 如như 境cảnh 。 觀quán 亦diệc 自tự 亡vong 故cố 云vân 何hà 得đắc 有hữu 觀quán 。 止Chỉ 觀Quán 尚thượng 無vô 等đẳng 者giả 斥xích 於ư 相tương 待đãi 。 絕tuyệt 待đãi 尚thượng 無vô 豈khởi 立lập 相tương 待đãi 。 故cố 此thử 止Chỉ 觀Quán 非phi 但đãn 無vô 於ư 所sở 除trừ 暗ám 散tán 。 亦diệc 乃nãi 止Chỉ 觀Quán 體thể 自tự 本bổn 亡vong 。 何hà 者giả 。 有hữu 所sở 破phá 故cố 說thuyết 有hữu 能năng 破phá 。 所sở 即tức 能năng 故cố 無vô 能năng 可khả 論luận 。 不bất 得đắc 如như 彼bỉ 相tương 待đãi 名danh 中trung 。 待đãi 能năng 說thuyết 所sở 待đãi 所sở 說thuyết 能năng 。 又hựu 第đệ 三tam 止Chỉ 觀Quán 待đãi 於ư 無vô 明minh 說thuyết 於ư 法pháp 性tánh 。 名danh 之chi 為vi 止chỉ 。 待đãi 於ư 法pháp 性tánh 說thuyết 於ư 無vô 明minh 。 名danh 為vi 不bất 止chỉ 。 法pháp 性tánh 不bất 當đương 止chỉ 與dữ 不bất 止chỉ 。 故cố 約ước 法pháp 性tánh 明minh 第đệ 三tam 止chỉ 待đãi 前tiền 為vi 異dị 。 故cố 云vân 待đãi 止chỉ 不bất 止chỉ 說thuyết 非phi 止chỉ 非phi 不bất 止chỉ 。 即tức 是thị 待đãi 前tiền 二nhị 止chỉ 說thuyết 第đệ 三tam 止chỉ 。 二nhị 止chỉ 皆giai 對đối 不bất 止chỉ 而nhi 說thuyết 。 故cố 云vân 止chỉ 不bất 止chỉ 。 若nhược 約ước 竪thụ 說thuyết 者giả 。 今kim 絕tuyệt 待đãi 止Chỉ 觀Quán 尚thượng 無vô 絕tuyệt 待đãi 。 何hà 得đắc 待đãi 生sanh 生sanh 之chi 不bất 止chỉ 。 說thuyết 生sanh 不bất 生sanh 之chi 止Chỉ 觀Quán 。 乃nãi 至chí 待đãi 不bất 生sanh 生sanh 之chi 不bất 止chỉ 。 說thuyết 不bất 生sanh 不bất 生sanh 之chi 止Chỉ 觀Quán 。 何hà 得đắc 二nhị 字tự 冠quan 下hạ 三tam 句cú 。 故cố 知tri 下hạ 結kết 釋thích 絕tuyệt 意ý 。 先tiên 止chỉ 中trung 言ngôn 皆giai 不bất 可khả 得đắc 者giả 。 待đãi 即tức 是thị 絕tuyệt 。 無vô 待đãi 可khả 論luận 。 故cố 云vân 止chỉ 不bất 至chí 非phi 止chỉ 非phi 不bất 止chỉ 。 皆giai 不bất 可khả 得đắc 。 橫hoạnh/hoành 竪thụ 並tịnh 然nhiên 。 細tế 思tư 方phương 見kiến 。 待đãi 對đối 既ký 絕tuyệt 下hạ 。 總tổng 結kết 橫hoạnh/hoành 竪thụ 悉tất 皆giai 絕tuyệt 故cố 。 斥xích 彼bỉ 橫hoạnh/hoành 竪thụ 俱câu 有hữu 為vi 故cố 。 今kim 既ký 絕tuyệt 彼bỉ 故cố 非phi 有hữu 為vi 。 不bất 可khả 思tư 等đẳng 者giả 。 不bất 可khả 以dĩ 前tiền 橫hoạnh/hoành 竪thụ 四tứ 句cú 。 思tư 之chi 能năng 見kiến 。 非phi 言ngôn 說thuyết 等đẳng 明minh 絕tuyệt 待đãi 不bất 可khả 說thuyết 。 既ký 無vô 橫hoạnh/hoành 竪thụ 四tứ 句cú 名danh 相tướng 。 故cố 前tiền 橫hoạnh/hoành 竪thụ 四tứ 句cú 之chi 中trung 所sở 生sanh 結kết 惑hoặc 等đẳng 。 一nhất 切thiết 皆giai 滅diệt 。 滅diệt 卻khước 絕tuyệt 待đãi 故cố 云vân 滅diệt 絕tuyệt 。 能năng 滅diệt 亦diệc 無vô 故cố 云vân 絕tuyệt 滅diệt 。 次thứ 結kết 觀quán 中trung 顛điên 倒đảo 等đẳng 者giả 。 橫hoạnh/hoành 竪thụ 四tứ 句cú 皆giai 名danh 為vi 想tưởng 。 亦diệc 是thị 絕tuyệt 有hữu 為vi 等đẳng 者giả 。 結kết 得đắc 名danh 異dị 也dã 。 能năng 絕tuyệt 體thể 一nhất 隨tùy 所sở 絕tuyệt 處xứ 得đắc 名danh 不bất 同đồng 。 絕tuyệt 待đãi 止Chỉ 觀Quán 等đẳng 者giả 。 次thứ 明minh 利lợi 他tha 。 先tiên 明minh 說thuyết 意ý 。 自tự 既ký 證chứng 絕tuyệt 能năng 隨tùy 四tứ 機cơ 。 無vô 說thuyết 而nhi 說thuyết 故cố 云vân 可khả 說thuyết 。 若nhược 爾nhĩ 。 何hà 但đãn 三tam 悉tất 是thị 化hóa 他tha 法pháp 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 悉tất 亦diệc 為vi 化hóa 他tha 。 故cố 以dĩ 四tứ 章chương 對đối 於ư 四tứ 悉tất 。 若nhược 有hữu 下hạ 正chánh 釋thích 。 問vấn 。 今kim 明minh 說thuyết 絕tuyệt 應ưng 但đãn 明minh 絕tuyệt 。 而nhi 以dĩ 四tứ 章chương 對đối 於ư 四tứ 悉tất 。 其kỳ 義nghĩa 何hà 耶da 。 答đáp 。 自tự 行hành 唯duy 絕tuyệt 他tha 宜nghi 不bất 同đồng 。 故cố 以dĩ 絕tuyệt 待đãi 離ly 為vi 四tứ 說thuyết 。 故cố 玄huyền 文văn 中trung 。 簡giản 示thị 用dụng 云vân 。 宗tông 是thị 自tự 行hành 故cố 須tu 簡giản 他tha 。 用dụng 是thị 益ích 他tha 。 是thị 故cố 雙song 取thủ 。 不bất 思tư 議nghị 用dụng 尚thượng 取thủ 方phương 便tiện 。 況huống 圓viên 絕tuyệt 待đãi 不bất 得đắc 作tác 圓viên 四tứ 悉tất 說thuyết 耶da 。 故cố 玄huyền 文văn 第đệ 六lục 卷quyển 末mạt 明minh 開khai 四tứ 悉tất 云vân 。 開khai 麁thô 世thế 界giới 成thành 妙diệu 世thế 界giới 。 乃nãi 至chí 開khai 麁thô 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 同đồng 成thành 妙diệu 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 故cố 無vô 說thuyết 而nhi 已dĩ 。 說thuyết 必tất 四tứ 悉tất 。 何hà 者giả 。 異dị 是thị 隔cách 別biệt 會hội 成thành 圓viên 異dị 。 不bất 異dị 而nhi 異dị 故cố 對đối 世thế 界giới 。 通thông 是thị 生sanh 義nghĩa 名danh 能năng 通thông 理lý 。 故cố 以dĩ 理lý 善thiện 而nhi 對đối 為vi 人nhân 。 對đối 有hữu 能năng 所sở 絕tuyệt 無vô 能năng 所sở 。 亦diệc 寄ký 能năng 所sở 為vi 圓viên 對đối 治trị 。 絕tuyệt 待đãi 約ước 理lý 理lý 雖tuy 無vô 說thuyết 。 亦diệc 約ước 絕tuyệt 理lý 說thuyết 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 說thuyết 為vi 止Chỉ 觀Quán 者giả 。 如như 是thị 四tứ 章chương 莫mạc 非phi 止Chỉ 觀Quán 。 無vô 不bất 皆giai 至chí 絕tuyệt 待đãi 之chi 理lý 。 又hựu 約ước 化hóa 儀nghi 以dĩ 明minh 絕tuyệt 者giả 。 如như 淨tịnh 名danh 中trung 三tam 十thập 二nhị 菩Bồ 薩Tát 。 各các 自tự 說thuyết 己kỷ 。 所sở 入nhập 之chi 門môn 。 門môn 皆giai 通thông 理lý 理lý 故cố 名danh 絕tuyệt 。 故cố 諸chư 菩Bồ 薩Tát 說thuyết 。 已dĩ 語ngữ 文Văn 殊Thù 言ngôn 。 仁Nhân 者Giả 當đương 說thuyết 。 文Văn 殊Thù 言ngôn 。 乃nãi 至chí 無vô 有hữu 。 言ngôn 說thuyết 文văn 字tự 。 是thị 真chân 入nhập 不bất 二nhị 法Pháp 門môn 。 得đắc 名danh 滅diệt 絕tuyệt 。 淨tịnh 名danh 杜đỗ 口khẩu 無vô 言ngôn 得đắc 名danh 絕tuyệt 滅diệt 。 問vấn 。 同đồng 得đắc 絕tuyệt 待đãi 。 何hà 故cố 不bất 同đồng 。 答đáp 。 兼kiêm 有hữu 所sở 表biểu 故cố 示thị 異dị 途đồ 。 諸chư 菩Bồ 薩Tát 表biểu 能năng 詮thuyên 不bất 同đồng 。 文Văn 殊Thù 表biểu 所sở 詮thuyên 不bất 異dị 。 淨tịnh 名danh 表biểu 所sở 詮thuyên 無vô 說thuyết 。 又hựu 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 但đãn 表biểu 化hóa 他tha 。 文Văn 殊Thù 表biểu 自tự 行hành 化hóa 他tha 。 淨tịnh 名danh 但đãn 表biểu 自tự 行hành 。 各các 舉cử 一nhất 邊biên 共cộng 成thành 妙diệu 事sự 。 四tứ 悉tất 絕tuyệt 待đãi 準chuẩn 此thử 可khả 知tri 。 又hựu 大đại 經kinh 不bất 可khả 說thuyết 。 大đại 集tập 無vô 言ngôn 。 般Bát 若Nhã 清thanh 淨tịnh 。 法pháp 華hoa 止chỉ 歎thán 。 涅Niết 槃Bàn 不bất 生sanh 。 皆giai 絕tuyệt 待đãi 之chi 異dị 名danh 也dã 。 然nhiên 又hựu 須tu 知tri 諸chư 教giáo 絕tuyệt 異dị 。 開khai 顯hiển 無vô 外ngoại 方phương 稱xưng 今kim 文văn 。 此thử 之chi 下hạ 。 結kết 此thử 絕tuyệt 待đãi 以dĩ 成thành 二nhị 空không 。 初sơ 立lập 。 次thứ 是thị 字tự 下hạ 釋thích 。 初sơ 明minh 性tánh 空không 。 亦diệc 不bất 在tại 下hạ 次thứ 明minh 相tướng 空không 。 既ký 破phá 橫hoạnh/hoành 竪thụ 復phục 赴phó 四tứ 機cơ 。 絕tuyệt 理lý 如như 何hà 所sở 謂vị 實thật 相tướng 。 實thật 相tướng 之chi 體thể 具cụ 足túc 二nhị 空không 。 永vĩnh 異dị 於ư 前tiền 從tùng 假giả 入nhập 空không 之chi 二nhị 空không 也dã 。 是thị 字tự 不bất 可khả 得đắc 下hạ 結kết 名danh 。 亦diệc 名danh 下hạ 。 明minh 絕tuyệt 待đãi 異dị 名danh 。 故cố 如như 此thử 下hạ 。 釋thích 絕tuyệt 待đãi 相tương/tướng 。 絕tuyệt 體thể 既ký 遍biến 無vô 所sở 可khả 對đối 。 故cố 不bất 因nhân 小tiểu 名danh 為vi 大đại 也dã 。 譬thí 如như 下hạ 舉cử 譬thí 。 可khả 知tri 。 止Chỉ 觀Quán 亦diệc 爾nhĩ 下hạ 合hợp 譬thí 。 不bất 因nhân 愚ngu 故cố 名danh 之chi 為vi 觀quán 。 不bất 因nhân 亂loạn 故cố 名danh 之chi 為vi 止chỉ 。 世thế 人nhân 下hạ 。 破phá 謬mậu 也dã 。 初sơ 總tổng 破phá 世thế 人nhân 依y 世thế 心tâm 說thuyết 。 以dĩ 語ngữ 破phá 語ngữ 。 語ngữ 不bất 可khả 絕tuyệt 。 釋thích 絕tuyệt 不bất 成thành 。 是thị 故cố 當đương 知tri 。 須tu 識thức 絕tuyệt 理lý 。 何hà 以dĩ 故cố 下hạ 。 釋thích 世thế 人nhân 語ngữ 不bất 成thành 絕tuyệt 意ý 語ngữ 隨tùy 想tưởng 變biến 故cố 語ngữ 非phi 絕tuyệt 。 是thị 故cố 雖tuy 云vân 悟ngộ 不bất 悟ngộ 等đẳng 。 不bất 免miễn 惑hoặc 染nhiễm 。 互hỗ 待đãi 無vô 已dĩ 故cố 名danh 輪luân 轉chuyển 。 悟ngộ 約ước 智trí 證chứng 心tâm 約ước 惑hoặc 境cảnh 。 有hữu 心tâm 非phi 悟ngộ 悟ngộ 乃nãi 絕tuyệt 心tâm 。 不bất 秖kỳ 是thị 無vô 。 無vô 九cửu 界giới 心tâm 故cố 名danh 不bất 心tâm 。 順thuận 想tưởng 虛hư 譚đàm 絕tuyệt 復phục 成thành 待đãi 無vô 理lý 可khả 依y 故cố 云vân 無vô 寄ký 。 若nhược 得đắc 意ý 下hạ 。 出xuất 絕tuyệt 待đãi 正chánh 體thể 。 既ký 達đạt 絕tuyệt 理lý 誰thùy 復phục 分phân 別biệt 。 雖tuy 緣duyên 絕tuyệt 理lý 分phân 別biệt 不bất 亡vong 皆giai 名danh 為vi 待đãi 。 是thị 則tắc 唯duy 證chứng 名danh 真chân 慧tuệ 開khai 。 又hựu 得đắc 意ý 去khứ 明minh 絕tuyệt 不bất 可khả 議nghị 。 心tâm 行hành 去khứ 明minh 絕tuyệt 不bất 可khả 思tư 隨tùy 智trí 去khứ 重trọng/trùng 出xuất 絕tuyệt 位vị 。 亦diệc 不bất 下hạ 。 翻phiên 前tiền 世thế 人nhân 謬mậu 解giải 也dã 等đẳng 者giả 。 等đẳng 取thủ 輪luân 迴hồi 等đẳng 也dã 。 種chủng 種chủng 下hạ 重trọng/trùng 斥xích 也dã 。 真chân 慧tuệ 下hạ 。 重trọng/trùng 舉cử 位vị 功công 能năng 。 如như 前tiền 下hạ 。 又hựu 舉cử 譬thí 譬thí 絕tuyệt 。 前tiền 者giả 進tiến 也dã 。 謂vị 進tiến 火hỏa 杖trượng 。 杖trượng 進tiến 火hỏa 已dĩ 亦diệc 復phục 自tự 燒thiêu 。 絕tuyệt 諸chư 待đãi 竟cánh 絕tuyệt 還hoàn 自tự 絕tuyệt 。 故cố 大đại 論luận 問vấn 曰viết 。 不bất 應ưng 言ngôn 無vô 相tướng 。

何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 言ngôn 無vô 相tướng 即tức 是thị 於ư 相tương/tướng 。 若nhược 無vô 無vô 相tướng 不bất 應ưng 復phục 能năng 。 破phá 諸chư 法pháp 相tướng 。 若nhược 有hữu 無vô 相tướng 。 則tắc 不bất 應ưng 言ngôn 。 一nhất 切thiết 無vô 相tướng 。 答đáp 。 以dĩ 無vô 相tướng 破phá 諸chư 相tướng 。 若nhược 有hữu 無vô 相tướng 相tương/tướng 則tắc 墮đọa 諸chư 法pháp 中trung 。 無vô 相tướng 滅diệt 諸chư 相tướng 亦diệc 自tự 滅diệt 無vô 相tướng 。 如như 前tiền 火hỏa 木mộc 然nhiên 諸chư 薪tân 已dĩ 。 亦diệc 復phục 自tự 然nhiên 。 是thị 故cố 聖thánh 人nhân 。 修tu 無vô 相tướng 無vô 相tướng 。 三tam 昧muội 以dĩ 破phá 無vô 相tướng 。 空không 空Không 三Tam 昧Muội 無vô 作tác 。 無Vô 作Tác 三Tam 昧Muội 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 絕tuyệt 已dĩ 復phục 絕tuyệt 意ý 亦diệc 同đồng 之chi 。 若nhược 爾nhĩ 下hạ 釋thích 疑nghi 。 疑nghi 云vân 。 真chân 慧tuệ 開khai 發phát 方phương 名danh 絕tuyệt 者giả 。 乃nãi 被bị 初sơ 住trụ 。 何hà 益ích 初sơ 心tâm 。 今kim 以dĩ 下hạ 釋thích 也dã 。 初sơ 心tâm 即tức 是thị 故cố 無vô 所sở 失thất 。 聖thánh 在tại 極cực 位vị 不bất 可khả 濫lạm 初sơ 。

○# 三tam 會hội 異dị 者giả 。 會hội 諸chư 經kinh 論luận 悉tất 皆giai 成thành 絕tuyệt 止Chỉ 觀Quán 。 初sơ 文văn 且thả 會hội 絕tuyệt 待đãi 異dị 名danh 。 諸chư 經kinh 下hạ 。 會hội 止Chỉ 觀Quán 異dị 名danh 雖tuy 通thông 名danh 絕tuyệt 寂tịch 照chiếu 宛uyển 然nhiên 。 故cố 諸chư 經kinh 論luận 所sở 有hữu 異dị 名danh 。 並tịnh 是thị 寂tịch 照chiếu 之chi 異dị 名danh 耳nhĩ 。 故cố 異dị 名danh 下hạ 。 皆giai 云vân 絕tuyệt 大đại 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 所sở 以dĩ 者giả 何hà 下hạ 。 釋thích 會hội 異dị 意ý 。 一nhất 切thiết 皆giai 是thị 。 三tam 德đức 異dị 名danh 。 是thị 故cố 會hội 之chi 令linh 入nhập 三tam 德đức 。 初sơ 般Bát 若Nhã 下hạ 是thị 觀quán 異dị 名danh 。 即tức 般Bát 若Nhã 德đức 。 解giải 脫thoát 下hạ 即tức 止chỉ 異dị 名danh 。 是thị 解giải 脫thoát 德đức 。 如như 虛hư 空không 下hạ 是thị 止Chỉ 觀Quán 不bất 二nhị 異dị 名danh 。 即tức 法Pháp 身thân 德đức 。 般Bát 若Nhã 是thị 一nhất 法pháp 等đẳng 者giả 。 即tức 讚tán 般Bát 若Nhã 偈kệ 文văn 也dã 。 解giải 脫thoát 亦diệc 爾nhĩ 多đa 諸chư 名danh 字tự 者giả 。 即tức 大đại 經kinh 第đệ 五ngũ 百bách 句cú 解giải 脫thoát 文văn 也dã 。 近cận 七thất 八bát 紙chỉ 。 古cổ 今kim 講giảng 者giả 長trường/trưởng 唱xướng 而nhi 已dĩ 。 真Chân 諦Đế 三tam 藏tạng 有hữu 一nhất 卷quyển 記ký 。 釋thích 此thử 百bách 句cú 。 天thiên 台thai 大đại 師sư 曾tằng 於ư 靈linh 石thạch 寺tự 。 一nhất 夏hạ 講giảng 此thử 百bách 句cú 解giải 脫thoát 。 每mỗi 一nhất 一nhất 句cú 以dĩ 百bách 句cú 釋thích 。 百bách 句cú 乃nãi 成thành 一nhất 萬vạn 法Pháp 門môn 一nhất 萬vạn 名danh 字tự 。 章chương 安an 云vân 。 先tiên 學học 自tự 飽bão 而nhi 不bất 記ký 錄lục 。 今kim 無vô 所sở 傳truyền 。 惜tích 哉tai 惜tích 哉tai 。 後hậu 代đại 無vô 聞văn 。 虛hư 空không 等đẳng 者giả 。 譬thí 如như 虛hư 空không 。 亦diệc 有hữu 四tứ 名danh 。 一nhất 虛hư 空không 。 二nhị 無vô 所sở 有hữu 。 三tam 不bất 動động 。 四tứ 無vô 礙ngại 。 虛hư 空không 無vô 形hình 。 尚thượng 有hữu 四tứ 名danh 。 況huống 不bất 思tư 議nghị 非phi 止chỉ 非phi 觀quán 。 問vấn 。 此thử 中trung 但đãn 會hội 止Chỉ 觀Quán 異dị 名danh 。 何hà 須tu 列liệt 此thử 法Pháp 身thân 異dị 耶da 。 答đáp 。 下hạ 文văn 通thông 德đức 。 既ký 以dĩ 止Chỉ 觀Quán 通thông 於ư 三tam 德đức 。 是thị 故cố 會hội 異dị 列liệt 於ư 法Pháp 身thân 。 故cố 知tri 諸chư 經kinh 雖tuy 復phục 多đa 名danh 。 不bất 出xuất 止Chỉ 觀Quán 又hựu 以dĩ 不bất 二nhị 。 故cố 知tri 秖kỳ 是thị 三tam 德đức 異dị 名danh 。 當đương 知tri 下hạ 。 結kết 云vân 三tam 德đức 秖kỳ 是thị 一nhất 實thật 相tướng 法pháp 。 隨tùy 眾chúng 生sanh 類loại 為vi 立lập 異dị 名danh 。 若nhược 聞văn 下hạ 誡giới 勸khuyến 也dã 。 絕tuyệt 待đãi 意ý 深thâm 誡giới 勿vật 驚kinh 畏úy 。 會hội 異dị 名danh 廣quảng 勸khuyến 勿vật 生sanh 疑nghi 。 相tương 待đãi 義nghĩa 近cận 故cố 不bất 須tu 勸khuyến 。 通thông 德đức 秖kỳ 是thị 絕tuyệt 待đãi 所sở 通thông 。 故cố 亦diệc 不bất 勸khuyến 。 又hựu 止Chỉ 觀Quán 自tự 相tương/tướng 會hội 下hạ 。 今kim 既ký 絕tuyệt 前tiền 諸chư 相tướng 待đãi 名danh 。 故cố 相tương 待đãi 名danh 咸hàm 成thành 絕tuyệt 待đãi 。 所sở 以dĩ 還hoàn 寄ký 止chỉ 息tức 等đẳng 義nghĩa 。 以dĩ 自tự 相tương/tướng 會hội 。 止chỉ 亦diệc 名danh 觀quán 即tức 停đình 止chỉ 止chỉ 。 觀quán 亦diệc 名danh 止chỉ 即tức 貫quán 穿xuyên 觀quán 。 不bất 止chỉ 即tức 是thị 不bất 止chỉ 止chỉ 也dã 。 不bất 觀quán 即tức 是thị 不bất 觀quán 觀quán 也dã 。 皆giai 須tu 約ước 圓viên 以dĩ 釋thích 息tức 等đẳng 。 三tam 惑hoặc 體thể 寂tịch 名danh 之chi 為vi 息tức 。 三tam 諦đế 理lý 遍biến 名danh 之chi 曰viết 停đình 。 諦đế 理lý 不bất 當đương 止chỉ 與dữ 不bất 止chỉ 。 無vô 惑hoặc 可khả 破phá 名danh 為vi 貫quán 穿xuyên 。 無vô 智trí 可khả 照chiếu 名danh 為vi 觀quán 達đạt 。 達đạt 理lý 不bất 當đương 觀quán 與dữ 不bất 觀quán 。 若nhược 絕tuyệt 待đãi 名danh 自tự 相tương/tướng 會hội 者giả 。 止chỉ 亦diệc 名danh 觀quán 寂tịch 即tức 照chiếu 故cố 。 亦diệc 名danh 不bất 止chỉ 寂tịch 體thể 自tự 亡vong 。 觀quán 亦diệc 名danh 止chỉ 照chiếu 即tức 寂tịch 故cố 。 亦diệc 名danh 不bất 觀quán 照chiếu 體thể 自tự 亡vong 。 如như 空không 非phi 明minh 暗ám 明minh 暗ám 即tức 空không 。 空không 明minh 非phi 明minh 空không 暗ám 非phi 暗ám 。 非phi 暗ám 而nhi 暗ám 非phi 明minh 而nhi 明minh 。 寂tịch 照chiếu 止Chỉ 觀Quán 例lệ 此thử 可khả 知tri 。

○# 四tứ 通thông 三tam 德đức 中trung 。 初sơ 文văn 先tiên 明minh 用dụng 名danh 之chi 意ý 。 先tiên 問vấn 。 為vi 對đối 下hạ 答đáp 。 次thứ 諸chư 法pháp 下hạ 重trùng 問vấn 。 大đại 論luận 下hạ 重trọng/trùng 答đáp 。 自tự 他tha 初sơ 後hậu 等đẳng 者giả 。 菩Bồ 薩Tát 初sơ 心tâm 常thường 觀quán 涅Niết 槃Bàn 。 自tự 行hành 初sơ 修tu 也dã 。 亦diệc 令linh 眾chúng 生sanh 。 常thường 觀quán 涅Niết 槃Bàn 。 化hóa 他tha 初sơ 修tu 也dã 。 安an 置trí 諸chư 子tử 祕bí 密mật 藏tạng 中trung 。 化hóa 他tha 後hậu 入nhập 也dã 。 我ngã 亦diệc 不bất 久cửu 。 自tự 住trụ 其kỳ 中trung 。 自tự 行hành 後hậu 入nhập 也dã 。 故cố 知tri 自tự 他tha 初sơ 心tâm 無vô 不bất 皆giai 修tu 。 自tự 他tha 後hậu 心tâm 無vô 不bất 皆giai 入nhập 即tức 是thị 今kim 文văn 一nhất 部bộ 正chánh 意ý 。 始thỉ 終chung 秖kỳ 是thị 觀quán 於ư 三tam 德đức 入nhập 於ư 三tam 德đức 。 何hà 者giả 。 且thả 五ngũ 略lược 中trung 。 初sơ 發phát 大đại 心tâm 去khứ 。 自tự 行hành 初sơ 修tu 也dã 。 裂liệt 大đại 網võng 去khứ 。 化hóa 他tha 初sơ 修tu 也dã 。 歸quy 大đại 處xứ 去khứ 。 自tự 他tha 後hậu 入nhập 也dã 。 次thứ 廣quảng 釋thích 中trung 。 釋thích 名danh 自tự 行hành 初sơ 也dã 。 起khởi 教giáo 化hóa 他tha 初sơ 也dã 。 指chỉ 歸quy 自tự 他tha 後hậu 也dã 。 若nhược 別biệt 論luận 者giả 。 涅Niết 槃Bàn 唯duy 果quả 。 今kim 從tùng 通thông 義nghĩa 故cố 遍biến 初sơ 後hậu 。 故cố 用dụng 對đối 之chi 以dĩ 為vi 行hành 本bổn 。 次thứ 若nhược 用dụng 下hạ 正chánh 明minh 相tướng 通thông 中trung 。 初sơ 以dĩ 兩lưỡng 字tự 共cộng 通thông 三tam 德đức 者giả 。 若nhược 分phần/phân 兩lưỡng 字tự 不bất 能năng 具cụ 德đức 。 故cố 須tu 二nhị 合hợp 義nghĩa 方phương 具cụ 三tam 。 問vấn 下hạ 釋thích 疑nghi 也dã 。 凡phàm 能năng 通thông 名danh 通thông 於ư 所sở 通thông 。 能năng 所sở 相tương 稱xứng 方phương 期kỳ 所sở 至chí 。 但đãn 用dụng 二nhị 法pháp 為vi 能năng 通thông 名danh 。 云vân 何hà 通thông 至chí 所sở 通thông 三tam 法pháp 。 答đáp 。 藏tạng 通thông 止Chỉ 觀Quán 二nhị 法pháp 別biệt 異dị 。 尚thượng 不bất 能năng 通thông 別biệt 異dị 三tam 德đức 。 若nhược 不bất 思tư 議nghị 。 一nhất 心tâm 止Chỉ 觀Quán 則tắc 能năng 通thông 於ư 一nhất 心tâm 三tam 德đức 。 二nhị 三tam 雖tuy 殊thù 不bất 思tư 議nghị 一nhất 不bất 二nhị 而nhi 二nhị 以dĩ 通thông 二nhị 德đức 。 二nhị 而nhi 不bất 二nhị 以dĩ 通thông 法Pháp 身thân 。 又hựu 大đại 品phẩm 下hạ 。 引dẫn 證chứng 也dã 。 故cố 大đại 論luận 五ngũ 十thập 二nhị 。 委ủy 悉tất 列liệt 釋thích 百bách 八bát 三tam 昧muội 竟cánh 。 即tức 云vân 。 前tiền 十thập 八bát 空không 。 釋thích 般Bát 若Nhã 竟cánh 。 今kim 以dĩ 百bách 八bát 三tam 昧muội 釋thích 禪thiền 。 既ký 是thị 首thủ 楞lăng 嚴nghiêm 禪thiền 種chủng 智trí 般Bát 若Nhã 。 故cố 知tri 此thử 二nhị 不bất 可khả 孤cô 然nhiên 。 是thị 則tắc 一nhất 一nhất 空không 中trung 一nhất 切thiết 空không 。 一nhất 一nhất 空không 中trung 一nhất 切thiết 定định 。 一nhất 一nhất 定định 中trung 一nhất 切thiết 定định 。 一nhất 一nhất 定định 中trung 一nhất 切thiết 空không 。 經kinh 論luận 列liệt 數số 從tùng 事sự 而nhi 立lập 。 破phá 十thập 八bát 有hữu 云vân 十thập 八bát 空không 。 對đối 百bách 八bát 散tán 云vân 百bách 八bát 定định 。 如như 火hỏa 燒thiêu 物vật 隨tùy 物vật 得đắc 名danh 。 豈khởi 所sở 燒thiêu 殊thù 令linh 火hỏa 別biệt 異dị 。 故cố 引dẫn 十thập 八bát 空không 以dĩ 證chứng 於ư 觀quán 。 引dẫn 百bách 八bát 三tam 昧muội 以dĩ 證chứng 於ư 止chỉ 。 二nhị 而nhi 不bất 二nhị 而nhi 證chứng 法Pháp 身thân 。 是thị 故cố 下hạ 復phục 引dẫn 大đại 經kinh 重trọng/trùng 證chứng 二nhị 名danh 。 義nghĩa 兼kiêm 三tam 德đức 。 二nhị 十thập 五ngũ 云vân 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 皆giai 悉tất 盡tận 有hữu 。 首Thủ 楞Lăng 嚴Nghiêm 定Định 。 首Thủ 楞Lăng 嚴Nghiêm 定Định 。 亦diệc 名danh 般Bát 若Nhã 。 亦diệc 名danh 金Kim 剛Cang 三Tam 昧Muội 。 亦diệc 名danh 師Sư 子Tử 吼Hống 。 亦diệc 名danh 佛Phật 性tánh 。 經kinh 稱xưng 首Thủ 楞Lăng 嚴Nghiêm 定Định 。 有hữu 五ngũ 種chủng 名danh 。 楞lăng 嚴nghiêm 亦diệc 在tại 五ngũ 名danh 之chi 內nội 。 今kim 引dẫn 佛Phật 性tánh 有hữu 五ngũ 種chủng 名danh 。 佛Phật 性tánh 亦diệc 在tại 五ngũ 名danh 之chi 內nội 。 今kim 所sở 引dẫn 者giả 。 以dĩ 通thông 兼kiêm 別biệt 故cố 也dã 。 其kỳ 意ý 如như 何hà 。 答đáp 。 經kinh 釋thích 眾chúng 生sanh 有hữu 楞lăng 嚴nghiêm 定định 。 故cố 云vân 楞lăng 嚴nghiêm 有hữu 五ngũ 種chủng 名danh 。 若nhược 通thông 論luận 者giả 。 云vân 師sư 子tử 吼hống 有hữu 五ngũ 種chủng 名danh 。 乃nãi 至chí 般Bát 若Nhã 。 有hữu 五ngũ 種chủng 名danh 。 於ư 理lý 無vô 失thất 。 雖tuy 皆giai 無vô 失thất 。 然nhiên 五ngũ 名danh 中trung 佛Phật 性tánh 是thị 通thông 。 通thông 定định 慧tuệ 故cố 。 餘dư 之chi 四tứ 名danh 二nhị 二nhị 寄ký 局cục 。 般Bát 若Nhã 師sư 子tử 吼hống 從tùng 慧tuệ 為vi 名danh 。 金kim 剛cang 首thủ 楞lăng 嚴nghiêm 從tùng 定định 為vi 名danh 。 今kim 明minh 佛Phật 性tánh 非phi 定định 非phi 慧tuệ 而nhi 定định 而nhi 慧tuệ 。 故cố 云vân 佛Phật 性tánh 有hữu 五ngũ 種chủng 名danh 。 以dĩ 證chứng 今kim 文văn 不bất 二nhị 而nhi 二nhị 。

復phục 次thứ 下hạ 各các 通thông 也dã 。 初sơ 明minh 各các 通thông 之chi 意ý 。 止chỉ 之chi 與dữ 觀quán 互hỗ 相tương 有hữu 故cố 。 故cố 得đắc 各các 通thông 。 如như 止chỉ 有hữu 觀quán 亦diệc 復phục 自tự 有hữu 非phi 止chỉ 非phi 觀quán 。 觀quán 若nhược 有hữu 止chỉ 亦diệc 復phục 自tự 有hữu 非phi 止chỉ 非phi 觀quán 。 是thị 故cố 止Chỉ 觀Quán 各các 得đắc 通thông 三tam 。 如như 止chỉ 息tức 下hạ 。 次thứ 正chánh 各các 通thông 。 初sơ 止chỉ 次thứ 觀quán 。 又hựu 前tiền 文văn 共cộng 通thông 從tùng 名danh 便tiện 故cố 。 今kim 此thử 各các 通thông 從tùng 義nghĩa 便tiện 故cố 。 故cố 將tương 二nhị 止chỉ 以dĩ 對đối 二nhị 德đức 。 不bất 止chỉ 止chỉ 義nghĩa 似tự 非phi 止Chỉ 觀Quán 故cố 通thông 法Pháp 身thân 。 觀quán 亦diệc 如như 是thị 可khả 以dĩ 準chuẩn 知tri 。

復phục 次thứ 止Chỉ 觀Quán 下hạ 言ngôn 共cộng 通thông 者giả 。 不bất 同đồng 前tiền 文văn 兩lưỡng 字tự 共cộng 通thông 。 今kim 此thử 止Chỉ 觀Quán 各các 有hữu 三tam 義nghĩa 。 二nhị 二nhị 並tịnh 通thông 故cố 名danh 為vi 共cộng 。

復phục 次thứ 三tam 德đức 下hạ 。 復phục 以dĩ 三tam 德đức 通thông 於ư 止Chỉ 觀Quán 。 問vấn 。 止Chỉ 觀Quán 通thông 德đức 即tức 是thị 能năng 詮thuyên 通thông 至chí 所sở 詮thuyên 。 何hà 故cố 復phục 以dĩ 德đức 通thông 止Chỉ 觀Quán 。 答đáp 。 名danh 召triệu 於ư 理lý 名danh 為vi 通thông 德đức 。 理lý 應ưng 於ư 名danh 名danh 為vi 德đức 通thông 。 理lý 不bất 應ưng 名danh 。 名danh 無vô 所sở 通thông 。 名danh 不bất 召triệu 理lý 理lý 無vô 能năng 顯hiển 。 又hựu 名danh 即tức 理lý 故cố 止Chỉ 觀Quán 通thông 德đức 。 理lý 即tức 名danh 故cố 德đức 通thông 止Chỉ 觀Quán 。 又hựu 止Chỉ 觀Quán 並tịnh 有hữu 三tam 德đức 義nghĩa 故cố 止Chỉ 觀Quán 通thông 德đức 。 三tam 德đức 亦diệc 有hữu 止Chỉ 觀Quán 義nghĩa 故cố 德đức 通thông 止Chỉ 觀Quán 。 為vi 此thử 三tam 義nghĩa 復phục 須tu 德đức 通thông 。 為vi 顯hiển 理lý 教giáo 融dung 通thông 無vô 礙ngại 。 是thị 故cố 互hỗ 辨biện 究cứu 竟cánh 今kim 文văn 。 名danh 正chánh 理lý 旁bàng 已dĩ 如như 前tiền 說thuyết 。 亦diệc 應ưng 又hựu 約ước 行hành 論luận 止Chỉ 觀Quán 與dữ 德đức 互hỗ 通thông 。 義nghĩa 在tại 下hạ 文văn 故cố 今kim 未vị 辨biện 。 於ư 中trung 亦diệc 先tiên 共cộng 次thứ 各các 。 共cộng 謂vị 三tam 德đức 共cộng 通thông 止Chỉ 觀Quán 及cập 非phi 止Chỉ 觀Quán 。 各các 謂vị 三tam 德đức 各các 各các 具cụ 三tam 。 如như 文văn 可khả 見kiến 。 若nhược 信tín 下hạ 。 舉cử 例lệ 勸khuyến 信tín 。 初sơ 舉cử 異dị 名danh 勸khuyến 信tín 三tam 德đức 。 所sở 言ngôn 止Chỉ 觀Quán 互hỗ 相tương 通thông 者giả 。 本bổn 示thị 止Chỉ 觀Quán 是thị 絕tuyệt 是thị 妙diệu 。 能năng 通thông 絕tuyệt 妙diệu 不bất 思tư 議nghị 德đức 。 既ký 信tín 三tam 德đức 須tu 信tín 止Chỉ 觀Quán 。 若nhược 信tín 下hạ 。 引dẫn 喻dụ 勸khuyến 信tín 。 而nhi 諸chư 經kinh 下hạ 。 名danh 偏thiên 意ý 圓viên 。 初sơ 諸chư 經kinh 。 楞lăng 嚴nghiêm 智Trí 度Độ 如như 前tiền 引dẫn 證chứng 。 不bất 二nhị 而nhi 二nhị 已dĩ 略lược 知tri 竟cánh 。 一nhất 一nhất 既ký 其kỳ 。 諸chư 法Pháp 具cụ 足túc 。 當đương 知tri 無vô 非phi 。 祕bí 密mật 之chi 藏tạng 。 言ngôn 楞lăng 嚴nghiêm 者giả 。 他tha 云vân 寶bảo 名danh 。 諸chư 大đại 菩Bồ 薩Tát 。 皆giai 以dĩ 此thử 寶bảo 而nhi 為vi 首thủ 飾sức 。 菩Bồ 薩Tát 得đắc 此thử 。 首thủ 飾sức 寶bảo 者giả 。 具cụ 足túc 三tam 昧muội 。 從tùng 寶bảo 為vi 名danh 名danh 楞lăng 嚴nghiêm 定định 。 大đại 經Kinh 云vân 。 首thủ 楞lăng 者giả 。 一nhất 切thiết 事sự 竟cánh 。 嚴nghiêm 名danh 堅kiên 固cố 。 一nhất 切thiết 畢tất 竟cánh 。 而nhi 得đắc 堅kiên 固cố 名danh 首thủ 楞lăng 嚴nghiêm 。 大đại 論luận 十thập 八bát 翻phiên 為vi 健kiện 相tương/tướng 。 大đại 經kinh 大đại 論luận 並tịnh 以dĩ 三tam 字tự 俱câu 是thị 梵Phạm 音âm 。 俱câu 名danh 三tam 昧muội 。 唐đường 梵Phạm 二nhị 釋thích 未vị 見kiến 所sở 憑bằng 。 故cố 知tri 經kinh 題đề 不bất 從tùng 首thủ 飾sức 。 止Chỉ 觀Quán 亦diệc 爾nhĩ 下hạ 。 引dẫn 於ư 止Chỉ 觀Quán 以dĩ 例lệ 諸chư 經kinh 。 偏thiên 舉cử 下hạ 況huống 釋thích 也dã 。 諸chư 經kinh 偏thiên 舉cử 尚thượng 具cụ 三tam 德đức 。 況huống 今kim 止Chỉ 觀Quán 是thị 圓viên 舉cử 耶da 。 此thử 是thị 圓viên 具cụ 非phi 謂vị 圓viên 頓đốn 。 義nghĩa 雖tuy 圓viên 頓đốn 語ngữ 意ý 且thả 爾nhĩ 。 次thứ 通thông 諸chư 異dị 名danh 如như 文văn 。 又hựu 通thông 諸chư 三tam 名danh 者giả 。 三tam 名danh 無vô 量lượng 故cố 云vân 一nhất 切thiết 。 今kim 依y 金kim 光quang 明minh 觀quán 音âm 玄huyền 淨tịnh 名danh 疏sớ/sơ 等đẳng 。 並tịnh 以dĩ 十thập 三tam 例lệ 釋thích 三tam 德đức 。 言ngôn 十thập 三tam 者giả 。 頌tụng 曰viết 。 道đạo 識thức 性tánh 般Bát 若Nhã 。 菩Bồ 提Đề 大Đại 乘Thừa 身thân 。 涅Niết 槃Bàn 三Tam 寶Bảo 德đức 。 一nhất 一nhất 皆giai 三tam 法pháp 。 今kim 文văn 略lược 列liệt 菩Bồ 提Đề 等đẳng 三tam 。 仍nhưng 略lược 不bất 釋thích 。 今kim 依y 彼bỉ 部bộ 略lược 屬thuộc 對đối 之chi 。 三tam 德đức 如như 前tiền 。 三tam 菩Bồ 提Đề 者giả 。 實thật 性tánh 即tức 法Pháp 身thân 。 實thật 智trí 即tức 般Bát 若Nhã 。 方phương 便tiện 即tức 解giải 脫thoát 。 三tam 佛Phật 性tánh 者giả 。 正chánh 因nhân 即tức 法Pháp 身thân 。 了liễu 因nhân 即tức 般Bát 若Nhã 。 緣duyên 因nhân 即tức 解giải 脫thoát 。 言ngôn 三Tam 寶Bảo 者giả 。 法Pháp 寶bảo 即tức 法Pháp 身thân 。 佛Phật 寶bảo 即tức 般Bát 若Nhã 。 僧Tăng 寶bảo 即tức 解giải 脫thoát 。 三tam 道đạo 者giả 。 煩phiền 惱não 即tức 般Bát 若Nhã 。 結kết 業nghiệp 即tức 解giải 脫thoát 。 苦khổ 即tức 是thị 法Pháp 身thân 。 言ngôn 三tam 識thức 者giả 。 真Chân 諦Đế 三tam 藏tạng 云vân 。 阿a 陀đà 那na 七thất 識thức 。 此thử 云vân 執chấp 我ngã 識thức 。 此thử 即tức 惑hoặc 性tánh 體thể 是thị 緣duyên 因nhân 阿a 賴lại 耶da 八bát 識thức 。 此thử 名danh 藏tạng 識thức 。 以dĩ 能năng 盛thịnh 持trì 智trí 種chủng 不bất 失thất 。 體thể 是thị 無vô 沒một 無vô 明minh 。 無vô 明minh 之chi 性tánh 性tánh 是thị 了liễu 因nhân 。 菴am 摩ma 羅la 九cửu 識thức 名danh 清thanh 淨tịnh 識thức 。 即tức 是thị 正chánh 因nhân 。 唐đường 三tam 藏tạng 不bất 許hứa 此thử 釋thích 云vân 。 第đệ 九cửu 乃nãi 是thị 第đệ 八bát 異dị 名danh 。 故cố 新tân 譯dịch 攝nhiếp 論luận 不bất 存tồn 第đệ 九cửu 地địa 論luận 文văn 中trung 亦diệc 無vô 第đệ 九cửu 。 但đãn 以dĩ 第đệ 八bát 對đối 於ư 正chánh 因nhân 。 第đệ 七thất 對đối 於ư 了liễu 因nhân 。 第đệ 六lục 以dĩ 對đối 緣duyên 因nhân 。 今kim 依y 真Chân 諦Đế 仍nhưng 合hợp 六lục 七thất 共cộng 為vi 緣duyên 因nhân 。 以dĩ 第đệ 六lục 中trung 是thị 事sự 善thiện 惡ác 亦diệc 是thị 惑hoặc 性tánh 。 委ủy 釋thích 識thức 義nghĩa 非phi 今kim 所sở 論luận 。 但đãn 以dĩ 三tam 識thức 體thể 性tánh 對đối 於ư 三tam 德đức 三tam 因nhân 。 於ư 理lý 即tức 足túc 。 論luận 家gia 雖tuy 云vân 翻phiên 識thức 為vi 智trí 。 而nhi 不bất 即tức 照chiếu 三tam 識thức 一nhất 心tâm 。 即tức 此thử 一nhất 心tâm 三tam 智trí 具cụ 足túc 。 三tam 般Bát 若Nhã 者giả 。 實thật 相tướng 正chánh 因nhân 。 觀quán 照chiếu 了liễu 因nhân 。 文văn 字tự 緣duyên 因nhân 。 對đối 德đức 可khả 知tri 。 三tam 大Đại 乘Thừa 者giả 。 理lý 乘thừa 法Pháp 身thân 。 隨tùy 乘thừa 般Bát 若Nhã 。 得đắc 乘thừa 解giải 脫thoát 。 言ngôn 三Tam 身Thân 者giả 。 如như 旨chỉ 歸quy 中trung 。 三tam 涅Niết 槃Bàn 者giả 。 性tánh 淨tịnh 即tức 法Pháp 身thân 。 圓viên 淨tịnh 即tức 般Bát 若Nhã 。 方phương 便tiện 淨tịnh 解giải 脫thoát 。 古cổ 人nhân 不bất 立lập 圓viên 淨tịnh 。 仍nhưng 以dĩ 方phương 便tiện 對đối 於ư 報báo 身thân 。 諸chư 文văn 有hữu 破phá (# 云vân 云vân )# 。 然nhiên 此thử 十thập 三tam 展triển 轉chuyển 相tương 對đối 其kỳ 義nghĩa 不bất 殊thù 。 義nghĩa 雖tuy 不bất 殊thù 生sanh 起khởi 次thứ 第đệ 不bất 無vô 前tiền 後hậu 。 無vô 始thỉ 流lưu 轉chuyển 。 不bất 出xuất 三tam 道đạo 。 流lưu 轉chuyển 由do 識thức 識thức 內nội 具cụ 性tánh 照chiếu 性tánh 由do 智trí 。 智trí 滿mãn 成thành 道Đạo 道đạo 由do 乘thừa 至chí 。 至chí 故cố 身thân 顯hiển 。 顯hiển 必tất 涅Niết 槃Bàn 。 涅Niết 槃Bàn 具cụ 故cố 稱xưng 為vi 三Tam 寶Bảo 。 寶bảo 必tất 具cụ 德đức 。 是thị 故cố 始thỉ 終chung 且thả 列liệt 此thử 十thập 。 問vấn 云vân 何hà 下hạ 。 廣quảng 料liệu 簡giản 德đức 。 初sơ 出xuất 舊cựu 解giải 。 且thả 引dẫn 大đại 經kinh 問vấn 起khởi 其kỳ 意ý 。 是thị 彼bỉ 經kinh 中trung 宗tông 極cực 之chi 義nghĩa 。 又hựu 是thị 一nhất 家gia 行hành 解giải 旨chỉ 歸quy 。 故cố 須tu 料liệu 簡giản 。 具cụ 引dẫn 古cổ 今kim 大đại 小Tiểu 乘Thừa 師sư 比tỉ 決quyết 校giảo 量lượng 。 方phương 顯hiển 絕tuyệt 待đãi 三tam 德đức 祕bí 藏tạng 故cố 哀ai 歎thán 品phẩm 云vân 。 云vân 何hà 名danh 為vi 。 祕bí 密mật 之chi 藏tạng 。 猶do 如như 伊y 字tự 。 三tam 點điểm 若nhược 並tịnh 則tắc 不bất 成thành 伊y 。 縱túng/tung 亦diệc 不bất 成thành 。 如như 摩Ma 醯Hê 首Thủ 羅La 。 面diện 上thượng 三tam 目mục 。 乃nãi 得đắc 成thành 伊y 。 三tam 點điểm 若nhược 別biệt 亦diệc 不bất 成thành 伊y 。 我ngã 亦diệc 如như 是thị 。 解giải 脫thoát 之chi 法Pháp 。 亦diệc 非phi 涅Niết 槃Bàn 。 如Như 來Lai 之chi 身thân 。 亦diệc 非phi 涅Niết 槃Bàn 。 摩Ma 訶Ha 般Bát 若Nhã 。 亦diệc 非phi 涅Niết 槃Bàn 。 三tam 法pháp 各các 異dị 亦diệc 非phi 涅Niết 槃Bàn 。 我ngã 今kim 安an 住trụ 如như 是thị 三tam 法pháp 。 為vì 眾chúng 生sanh 故cố 。 名danh 入nhập 涅Niết 槃Bàn 。 如như 世thế 伊y 字tự 。 章chương 安an 云vân 。 西tây 方phương 俗tục 典điển 伊y 有hữu 新tân 舊cựu 。 舊cựu 伊y 縱tung 橫hoành 如như 橫hoạnh/hoành 川xuyên 等đẳng 可khả 譬thí 他tha 經kinh 。 新tân 伊y 字tự 者giả 不bất 縱túng/tung 不bất 橫hoạnh/hoành 。 如như 此thử 方phương 草thảo 下hạ 可khả 譬thí 圓viên 經kinh 。 欲dục 釋thích 新tân 伊y 。 應ưng 須tu 先tiên 了liễu 他tha 人nhân 異dị 解giải 。 方phương 免miễn 舊cựu 伊y 縱tung 橫hoành 等đẳng 過quá 。 乃nãi 至chí 邪tà 宗tông 橫hoạnh/hoành 計kế 等đẳng 失thất 。 故cố 塗đồ 灰hôi 外ngoại 道đạo 亦diệc 計kế 。 大Đại 自Tự 在Tại 天Thiên 。 具cụ 足túc 三tam 德đức 云vân 。 法Pháp 身thân 充sung 滿mãn 法Pháp 界Giới 。 報báo 身thân 居cư 自tự 在tại 天thiên 。 三tam 目mục 八bát 臂tý 即tức 摩Ma 醯Hê 首Thủ 羅La 是thị 也dã 。 化hóa 身thân 隨tùy 形hình 六lục 道đạo 。 況huống 大đại 小Tiểu 乘Thừa 諸chư 師sư 釋thích 義nghĩa 。 為vi 是thị 義nghĩa 故cố 。 委ủy 出xuất 諸chư 師sư 。 初sơ 小Tiểu 乘Thừa 師sư 。 言ngôn 種chủng 智trí 已dĩ 圓viên 者giả 。 謂vị 三tam 十thập 四tứ 心tâm 斷đoạn 結kết 之chi 時thời 。 已dĩ 有hữu 般Bát 若Nhã 名danh 為vi 種chủng 智trí 。 父phụ 母mẫu 生sanh 身thân 猶do 未vị 滅diệt 度độ 。 名danh 為vi 果quả 縛phược 。 雖tuy 斷đoạn 子tử 縛phược 果quả 縛phược 未vị 除trừ 。 但đãn 是thị 有hữu 餘dư 未vị 得đắc 無vô 餘dư 。 故cố 云vân 未vị 具cụ 。 雖tuy 斷đoạn 通thông 惑hoặc 未vị 有hữu 法Pháp 身thân 。 身thân 是thị 無vô 常thường 猶do 資tư 段đoạn 食thực 。 段đoạn 食thực 非phi 一nhất 是thị 故cố 云vân 雜tạp 。 以dĩ 三tam 藏tạng 佛Phật 同đồng 凡phàm 報báo 故cố 。 一nhất 優ưu 。 謂vị 般Bát 若Nhã 德đức 種chủng 智trí 已dĩ 圓viên 。 二nhị 劣liệt 。 謂vị 解giải 脫thoát 未vị 具cụ 身thân 是thị 雜tạp 食thực 。 此thử 二nhị 雖tuy 劣liệt 已dĩ 有hữu 少thiểu 分phần 。 具cụ 在tại 不bất 久cửu 義nghĩa 當đương 一nhất 時thời 。 譬thí 之chi 橫hoạnh/hoành 川xuyên 及cập 以dĩ 走tẩu 火hỏa 。 走tẩu 火hỏa 者giả 烈liệt 火hỏa 也dã 。 並tịnh 一nhất 畫họa 長trường/trưởng 餘dư 畫họa 短đoản 故cố 也dã 。 三tam 德đức 亦diệc 爾nhĩ 。 雖tuy 則tắc 俱câu 有hữu 優ưu 劣liệt 不bất 同đồng 。 又hựu 云vân 下hạ 第đệ 二nhị 師sư 中trung 。 言ngôn 先tiên 得đắc 相tướng 好hảo 者giả 。 謂vị 百bách 劫kiếp 已dĩ 滿mãn 。 次thứ 得đắc 種chủng 智trí 者giả 。 謂vị 三tam 十thập 四tứ 心tâm 。 後hậu 滅diệt 身thân 智trí 者giả 。 謂vị 八bát 十thập 入nhập 滅diệt 。 無vô 餘dư 在tại 當đương 故cố 云vân 方phương 具cụ 。 譬thí 意ý 可khả 知tri 。 而nhi 生sanh 公công 云vân 。 般Bát 若Nhã 居cư 宗tông 在tại 上thượng 。 全toàn 濫lạm 小Tiểu 乘Thừa 初sơ 師sư 三tam 德đức 。 縱túng/tung 異dị 小Tiểu 乘Thừa 終chung 成thành 縱túng/tung 義nghĩa 。 仍nhưng 同đồng 次thứ 師sư 。 若nhược 入nhập 下hạ 第đệ 三tam 師sư 。 若nhược 入nhập 滅diệt 定định 等đẳng 者giả 。 既ký 有hữu 身thân 在tại 。 名danh 為vi 法Pháp 身thân 。 受thọ 想tưởng 心tâm 所sở 識thức 智trí 不bất 行hành 。 名danh 無vô 般Bát 若Nhã 。 故cố 云vân 無vô 智trí 。 羅La 漢Hán 在tại 無vô 色sắc 等đẳng 者giả 。 無vô 色sắc 般bát 含hàm 。 於ư 彼bỉ 無vô 色sắc 得đắc 有hữu 餘dư 般bát 。 名danh 為vi 羅La 漢Hán 。 唯duy 有hữu 心tâm 智trí 而nhi 無vô 色sắc 身thân 。 似tự 有hữu 般Bát 若Nhã 而nhi 無vô 法Pháp 身thân 。 若nhược 入nhập 無vô 餘dư 等đẳng 者giả 。 灰hôi 身thân 故cố 無vô 身thân 。 滅diệt 智trí 故cố 無vô 智trí 。 獨độc 一nhất 解giải 脫thoát 故cố 云vân 孤cô 調điều 。 此thử 則tắc 三tam 法pháp 各các 屬thuộc 一nhất 人nhân 。 云vân 不bất 相tương 關quan 。 若nhược 使sử 三tam 法pháp 並tịnh 在tại 一nhất 人nhân 。 謂vị 滅diệt 定định 起khởi 有hữu 斷đoạn 結kết 智trí 。 不bất 在tại 無vô 色sắc 復phục 名danh 有hữu 身thân 。 定định 當đương 無vô 餘dư 名danh 有hữu 解giải 脫thoát 。 同đồng 在tại 一nhất 人nhân 故cố 名danh 為vi 並tịnh 。 若nhược 以dĩ 三tam 法pháp 累lũy/lụy/luy 在tại 一nhất 人nhân 。 謂vị 先tiên 得đắc 無vô 色sắc 次thứ 在tại 滅diệt 定định 後hậu 入nhập 無vô 餘dư 。 故cố 名danh 為vi 縱túng/tung 。 此thử 則tắc 小Tiểu 乘Thừa 三tam 師sư 。 永vĩnh 闕khuyết 伊y 字tự 義nghĩa 也dã 。 次thứ 大Đại 乘Thừa 初sơ 師sư 云vân 法Pháp 身thân 是thị 正chánh 體thể 等đẳng 者giả 。 法Pháp 身thân 本bổn 有hữu 是thị 故cố 居cư 初sơ 。 二nhị 德đức 當đương 有hữu 是thị 故cố 居cư 次thứ 。 於ư 二nhị 德đức 中trung 般Bát 若Nhã 必tất 居cư 無vô 累lũy/lụy/luy 之chi 前tiền 。 故cố 成thành 縱túng/tung 義nghĩa 。 此thử 二nhị 彌di 亘tuyên 者giả 。 般Bát 若Nhã 解giải 脫thoát 也dã 。 彌di 滿mãn 也dã 。 布bố 也dã 。 亘tuyên 遍biến 也dã 。 雖tuy 修tu 種chủng 智trí 種chủng 智trí 未vị 具cụ 。 分phần/phân 得đắc 解giải 脫thoát 。 解giải 脫thoát 未vị 滿mãn 亦diệc 得đắc 名danh 淨tịnh 。 亦diệc 得đắc 名danh 穢uế 。 展triển 轉chuyển 相tương 望vọng 互hỗ 為vi 淨tịnh 穢uế 。 隔cách 無vô 量lượng 生sanh 跨khóa 無vô 量lượng 世thế 。 生sanh 世thế 無vô 別biệt 綺ỷ 文văn 故cố 爾nhĩ 。 經kinh 歷lịch 時thời 節tiết 。 三tam 德đức 次thứ 第đệ 。 故cố 名danh 為vi 縱túng/tung 。 次thứ 師sư 云vân 三tam 德đức 無vô 前tiền 後hậu 等đẳng 者giả 。 初sơ 師sư 體thể 唯duy 法Pháp 身thân 。 此thử 師sư 體thể 具cụ 三tam 德đức 。 雖tuy 具cụ 三tam 德đức 義nghĩa 同đồng 初sơ 師sư 。 據cứ 體thể 具cụ 邊biên 復phục 不bất 相tương 冥minh 。 故cố 成thành 橫hoạnh/hoành 義nghĩa 。 以dĩ 本bổn 有hữu 故cố 。 名danh 為vi 體thể 橫hoạnh/hoành 。 從tùng 修tu 得đắc 邊biên 名danh 為vi 義nghĩa 縱túng/tung 。 後hậu 師sư 云vân 體thể 義nghĩa 俱câu 不bất 殊thù 等đẳng 者giả 。 體thể 之chi 與dữ 義nghĩa 俱câu 從tùng 本bổn 有hữu 。 故cố 云vân 不bất 殊thù 。 據cứ 行hành 證chứng 得đắc 復phục 似tự 前tiền 後hậu 。 故cố 云vân 隱ẩn 顯hiển 。 法Pháp 身thân 一nhất 德đức 在tại 纏triền 為vi 隱ẩn 出xuất 纏triền 為vi 顯hiển 。 餘dư 之chi 二nhị 德đức 種chủng 子tử 久cửu 具cụ 。 名danh 之chi 為vi 隱ẩn 究cứu 竟cánh 果quả 滿mãn 名danh 之chi 為vi 顯hiển 。 三tam 德đức 俱câu 有hữu 此thử 之chi 二nhị 義nghĩa 。 本bổn 有hữu 三tam 法pháp 俱câu 名danh 為vi 橫hoạnh/hoành 。 俱câu 有hữu 隱ẩn 顯hiển 故cố 俱câu 名danh 縱túng/tung 。 以dĩ 隱ẩn 顯hiển 故cố 則tắc 有hữu 先tiên 後hậu 。 故cố 成thành 縱túng/tung 也dã 。 眾chúng 釋thích 如như 此thử 下hạ 結kết 斥xích 也dã 。 大đại 小tiểu 六lục 釋thích 皆giai 悉tất 不bất 與dữ 大đại 經kinh 文văn 會hội 。 今kim 明minh 下hạ 。 今kim 家gia 正chánh 釋thích 。 以dĩ 三tam 義nghĩa 故cố 方phương 應ưng 經kinh 旨chỉ 。 理lý 性tánh 三tam 德đức 含hàm 一nhất 切thiết 法pháp 。 故cố 名danh 為vi 藏tạng 。 一nhất 皆giai 具cụ 三tam 三tam 三tam 相tương/tướng 冥minh 。 三tam 秖kỳ 是thị 一nhất 一nhất 一nhất 無vô 一nhất 。 是thị 故cố 此thử 藏tạng 不bất 可khả 三tam 一nhất 縱tung 橫hoành 一nhất 異dị 。 而nhi 言ngôn 思tư 之chi 。 是thị 故cố 皆giai 云vân 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 及cập 那na 忽hốt 等đẳng 。 一nhất 異dị 等đẳng 者giả 。 並tịnh 別biệt 名danh 異dị 。 對đối 異dị 語ngữ 便tiện 故cố 云vân 一nhất 耳nhĩ 。 身thân 常thường 等đẳng 者giả 。 此thử 之chi 行hành 因nhân 修tu 向hướng 理lý 藏tạng 。 至chí 得đắc 果quả 時thời 法Pháp 身thân 已dĩ 滿mãn 。 故cố 云vân 身thân 常thường 。 種chủng 智trí 已dĩ 成thành 故cố 云vân 智trí 圓viên 。 煩phiền 惱não 永vĩnh 盡tận 。 故cố 云vân 斷đoạn 具cụ 。 理lý 藏tạng 釋thích 者giả 。 六lục 即tức 之chi 中trung 當đương 理lý 即tức 也dã 。 行hành 因nhân 釋thích 者giả 。 六lục 即tức 之chi 中trung 別biệt 在tại 究cứu 竟cánh 通thông 具cụ 五ngũ 即tức 也dã 。 今kim 對đối 理lý 釋thích 別biệt 從tùng 究cứu 竟cánh 。 雖tuy 身thân 常thường 等đẳng 得đắc 非phi 前tiền 後hậu 。 故cố 不bất 成thành 縱túng/tung 。 理lý 之chi 與dữ 修tu 因nhân 之chi 與dữ 果quả 。 並tịnh 一nhất 時thời 具cụ 而nhi 皆giai 互hỗ 融dung 。 彼bỉ 彼bỉ 相tương/tướng 冥minh 故cố 非phi 橫hoạnh/hoành 義nghĩa 。 言ngôn 相tương/tướng 冥minh 者giả 且thả 從tùng 行hành 說thuyết 。 理lý 性tánh 冥minh 故cố 方phương 令linh 行hành 冥minh 。 行hành 能năng 顯hiển 理lý 故cố 從tùng 行hành 說thuyết 。 能năng 種chủng 種chủng 者giả 。 非phi 但đãn 三tam 德đức 有hữu 利lợi 他tha 用dụng 。 法Pháp 身thân 亦diệc 然nhiên 。 故cố 約ước 化hóa 用dụng 則tắc 一nhất 身thân 一nhất 切thiết 身thân 。 一nhất 智trí 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 一nhất 脫thoát 一nhất 切thiết 脫thoát 。 是thị 故cố 名danh 為vi 。 種chủng 種chủng 建kiến 立lập 。 息tức 化hóa 論luận 歸quy 同đồng 歸quy 冥minh 寂tịch 。 故cố 云vân 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 也dã 。 次thứ 即tức 一nhất 下hạ 約ước 字tự 義nghĩa 釋thích 者giả 。 秖kỳ 是thị 三tam 點điểm 同đồng 是thị 一nhất 伊y 。 雖tuy 是thị 一nhất 伊y 而nhi 有hữu 三tam 點điểm 。 是thị 故cố 伊y 字tự 非phi 縱túng/tung 非phi 橫hoạnh/hoành 。 不bất 同đồng 舊cựu 義nghĩa 。 故cố 曰viết 真chân 伊y 。 應ưng 知tri 大đại 經kinh 始thỉ 終chung 三tam 德đức 。 故cố 於ư 經kinh 初sơ 哀ai 歎thán 品phẩm 中trung 。 以dĩ 伊y 字tự 義nghĩa 釋thích 此thử 三tam 德đức 。 三tam 十thập 六lục 問vấn 廣quảng 顯hiển 三tam 德đức 。 所sở 以dĩ 序tự 中trung 序tự 於ư 三tam 德đức 。 純thuần 陀đà 一nhất 品phẩm 明minh 涅Niết 槃Bàn 施thí 正chánh 明minh 三tam 德đức 。 從tùng 長trường 壽thọ 去khứ 十thập 四tứ 品phẩm 中trung 。 明minh 涅Niết 槃Bàn 義nghĩa 解giải 釋thích 三tam 德đức 。 言ngôn 以dĩ 佛Phật 法Pháp 不bất 付phó 聲Thanh 聞Văn 付phó 。 諸chư 菩Bồ 薩Tát 者giả 。 正chánh 是thị 付phó 此thử 三tam 德đức 祕bí 藏tạng 。 從tùng 現hiện 病bệnh 去khứ 凡phàm 有hữu 五ngũ 品phẩm 。 明minh 涅Niết 槃Bàn 行hành 修tu 此thử 三tam 德đức 。 從tùng 師sư 子tử 吼hống 去khứ 至chí 陳trần 如như 品phẩm 。 凡phàm 有hữu 三tam 品phẩm 。 明minh 涅Niết 槃Bàn 用dụng 即tức 三tam 德đức 功công 能năng 。 若nhược 了liễu 三tam 德đức 在tại 一nhất 心tâm 中trung 。 則tắc 大đại 經kinh 一nhất 部bộ 居cư 于vu 方phương 寸thốn 。 況huống 法pháp 華hoa 開khai 顯hiển 十thập 方phương 三tam 世thế 。 同đồng 說thuyết 三tam 軌quỹ 。 三tam 軌quỹ 妙diệu 故cố 。 故cố 云vân 妙diệu 法Pháp 。 華hoa 嚴nghiêm 法Pháp 界Giới 淨tịnh 名danh 解giải 脫thoát 不bất 共cộng 般Bát 若Nhã 與dữ 此thử 三tam 德đức 一nhất 體thể 無vô 殊thù 。 若nhược 識thức 此thử 意ý 。 今kim 文văn 可khả 了liễu 十thập 方phương 佛Phật 法Pháp 在tại 一nhất 剎sát 那na 。 問vấn 下hạ 料liệu 簡giản 。 有hữu 二nhị 重trùng 問vấn 答đáp 。 初sơ 文văn 正chánh 判phán 。 次thứ 文văn 開khai 通thông 。 初sơ 文văn 問vấn 者giả 。 三tam 德đức 四tứ 德đức 俱câu 在tại 涅Niết 槃Bàn 。 云vân 何hà 同đồng 異dị 。 答đáp 意ý 者giả 。 三tam 四tứ 似tự 別biệt 俱câu 在tại 涅Niết 槃Bàn 。 涅Niết 槃Bàn 不bất 殊thù 三tam 四tứ 不bất 別biệt 。 是thị 故cố 會hội 通thông 令linh 識thức 不bất 二nhị 。 於ư 中trung 復phục 有hữu 。 通thông 別biệt 二nhị 會hội 。 初sơ 通thông 會hội 者giả 。 三tam 德đức 一nhất 一nhất 皆giai 具cụ 四tứ 德đức 。 故cố 名danh 為vi 通thông 。 通thông 復phục 二nhị 解giải 。 初sơ 引dẫn 大đại 經kinh 。 法Pháp 身thân 常thường 故cố 二nhị 德đức 亦diệc 常thường 。 既ký 有hữu 於ư 常thường 豈khởi 無vô 樂nhạo/nhạc/lạc 等đẳng 。 此thử 乃nãi 比tỉ 望vọng 準chuẩn 例lệ 以dĩ 釋thích 。 法pháp 既ký 有hữu 常thường 必tất 有hữu 餘dư 三tam 。 復phục 以dĩ 餘dư 二nhị 反phản 例lệ 法Pháp 身thân 。 佛Phật 是thị 覺giác 了liễu 。 覺giác 了liễu 是thị 智trí 。 故cố 屬thuộc 般Bát 若Nhã 。 又hựu 能năng 垂thùy 形hình 調điều 伏phục 於ư 他tha 。 故cố 屬thuộc 解giải 脫thoát 。 是thị 故cố 佛Phật 字tự 具cụ 有hữu 二nhị 德đức 。 次thứ 引dẫn 大đại 經kinh 因nhân 滅diệt 五ngũ 陰ấm 。 皆giai 具cụ 四tứ 德đức 。 陰ấm 即tức 法Pháp 身thân 。 法Pháp 身thân 既ký 然nhiên 。 餘dư 二nhị 例lệ 爾nhĩ 。 故cố 知tri 三tam 德đức 皆giai 具cụ 四tứ 德đức 。 是thị 則tắc 通thông 對đối 有hữu 此thử 二nhị 解giải 。 次thứ 若nhược 依y 下hạ 。 復phục 轉chuyển 五ngũ 陰ấm 。 及cập 四Tứ 念Niệm 處Xứ 。 以dĩ 成thành 四tứ 德đức 。 別biệt 別biệt 相tướng 對đối 故cố 名danh 為vi 別biệt 。 是thị 則tắc 別biệt 對đối 亦diệc 有hữu 二nhị 解giải 。 謂vị 陰ấm 及cập 念niệm 處xứ 開khai 合hợp 不bất 同đồng 。 準chuẩn 文văn 可khả 見kiến (# 云vân 云vân )# 。 是thị 則tắc 下hạ 結kết 。 依y 圓viên 是thị 頓đốn 義nghĩa 等đẳng 者giả 。 如như 向hướng 所sở 對đối 通thông 別biệt 二nhị 解giải 。 但đãn 以dĩ 法pháp 對đối 法pháp 未vị 論luận 行hành 相tương/tướng 。 若nhược 初sơ 心tâm 觀quán 便tiện 成thành 頓đốn 義nghĩa 。 後hậu 心tâm 方phương 會hội 便tiện 成thành 別biệt 義nghĩa 。 次thứ 開khai 通thông 中trung 初sơ 問vấn 意ý 者giả 。 前tiền 第đệ 二nhị 卷quyển 末mạt 云vân 。 有hữu 發phát 心tâm 所sở 治trị 之chi 三tam 障chướng 。 乃nãi 至chí 究cứu 竟cánh 。 所sở 治trị 之chi 三tam 障chướng 。 又hựu 云vân 。 有hữu 發phát 心tâm 所sở 得đắc 之chi 三tam 德đức 。 乃nãi 至chí 究cứu 竟cánh 。 所sở 得đắc 之chi 三tam 德đức 。 此thử 則tắc 三tam 障chướng 三tam 德đức 俱câu 通thông 至chí 極cực 。 今kim 將tương 三tam 道đạo 四tứ 倒đảo 以dĩ 並tịnh 三tam 障chướng 。 障chướng 之chi 與dữ 道đạo 及cập 以dĩ 四tứ 倒đảo 。 名danh 異dị 義nghĩa 同đồng 。 隱ẩn 蔽tế 聖thánh 德đức 名danh 之chi 為vi 障chướng 。 通thông 至chí 生sanh 死tử 。 名danh 之chi 為vi 道Đạo 。 見kiến 解giải 違vi 理lý 名danh 之chi 為vi 倒đảo 。 倒đảo 故cố 能năng 障chướng 。 障chướng 故cố 生sanh 死tử 。 是thị 故cố 今kim 以dĩ 三tam 道đạo 四tứ 倒đảo 並tịnh 難nạn/nan 三tam 障chướng 。 開khai 謂vị 開khai 拓thác 通thông 近cận 至chí 遠viễn 。 答đáp 中trung 先tiên 許hứa 所sở 問vấn 。 次thứ 為vi 解giải 釋thích 。 先tiên 許hứa 問vấn 云vân 。 倒đảo 道đạo 及cập 倒đảo 三tam 義nghĩa 既ký 同đồng 。 俱câu 應ưng 至chí 極cực 。 次thứ 何hà 者giả 下hạ 。 為vi 釋thích 倒đảo 意ý 以dĩ 義nghĩa 同đồng 故cố 。 於ư 中trung 重trọng/trùng 明minh 三tam 障chướng 義nghĩa 通thông 。 通thông 至chí 極cực 故cố 極cực 方phương 破phá 盡tận 。 故cố 云vân 至chí 極cực 。 以dĩ 許hứa 三tam 道đạo 亦diệc 至chí 極cực 故cố 。 所sở 以dĩ 業nghiệp 報báo 煩phiền 惱não 一nhất 一nhất 開khai 三tam 。 言ngôn 報báo 由do 三tam 種chủng 煩phiền 惱não 者giả 。 恐khủng 文văn 誤ngộ 。 應ưng 云vân 業nghiệp 由do 三tam 種chủng 煩phiền 惱não 。 從tùng 又hựu 約ước 下hạ 。 次thứ 示thị 三tam 道đạo 四tứ 倒đảo 至chí 極cực 。 報báo 障chướng 分phần/phân 三tam 既ký 至chí 於ư 極cực 。 一nhất 一nhất 報báo 中trung 開khai 於ư 三tam 道đạo 。 是thị 故cố 三tam 道đạo 亦diệc 至chí 於ư 極cực 。 何hà 者giả 。 分phân 段đoạn 三tam 道đạo 。 謂vị 見kiến 思tư 惑hoặc 為vi 煩phiền 惱não 道đạo 。 煩phiền 惱não 潤nhuận 業nghiệp 名danh 為vi 業nghiệp 道đạo 。 感cảm 界giới 內nội 生sanh 名danh 為vi 苦khổ 道đạo 。 方phương 便tiện 三tam 道đạo 。 謂vị 塵trần 沙sa 惑hoặc 為vi 煩phiền 惱não 道đạo 。 以dĩ 無vô 漏lậu 業nghiệp 名danh 為vi 業nghiệp 道đạo 。 變biến 易dị 生sanh 死tử 名danh 為vi 苦khổ 道đạo 。 實thật 報báo 三tam 道đạo 。 謂vị 無vô 明minh 惑hoặc 為vi 煩phiền 惱não 道đạo 。 非phi 漏lậu 非phi 無vô 漏lậu 業nghiệp 為vi 業nghiệp 道đạo 。 彼bỉ 土độ 變biến 易dị 名danh 為vi 苦khổ 道đạo 。 問vấn 。 何hà 不bất 感cảm 寂tịch 光quang 。 答đáp 。 今kim 論luận 感cảm 報báo 不bất 論luận 寂tịch 光quang 。 寂tịch 光quang 無vô 報báo 故cố 不bất 說thuyết 也dã 。 約ước 三tam 煩phiền 惱não 各các 開khai 四tứ 倒đảo 者giả 。 見kiến 思tư 煩phiền 惱não 有hữu 常thường 等đẳng 四tứ 。 塵trần 沙sa 煩phiền 惱não 有hữu 無vô 常thường 等đẳng 四tứ 。 無vô 明minh 煩phiền 惱não 。 又hựu 有hữu 常thường 等đẳng 四tứ 。 問vấn 。 今kim 文văn 三tam 障chướng 之chi 中trung 已dĩ 明minh 苦khổ 及cập 煩phiền 惱não 。 何hà 不bất 云vân 業nghiệp 開khai 為vi 三tam 耶da 。 答đáp 。 業nghiệp 由do 煩phiền 惱não 是thị 故cố 感cảm 報báo 。 已dĩ 說thuyết 餘dư 二nhị 業nghiệp 居cư 其kỳ 間gian 。 故cố 不bất 須tu 說thuyết 。 問vấn 。 何hà 故cố 。 諸chư 倒đảo 唯duy 說thuyết 有hữu 四tứ 不bất 三tam 不bất 五ngũ 。 答đáp 中trung 但đãn 說thuyết 常thường 及cập 無vô 常thường 等đẳng 耶da 。 答đáp 。 理lý 本bổn 無vô 名danh 彊cường/cưỡng/cương 為vi 立lập 名danh 。 雖tuy 彊cường/cưỡng/cương 為vi 立lập 德đức 不bất 出xuất 四tứ 。 佛Phật 滅diệt 度độ 後hậu 。 外ngoại 人nhân 竊thiết 佛Phật 常thường 等đẳng 四tứ 名danh 。 以dĩ 計kế 神thần 我ngã 。 故cố 佛Phật 初sơ 出xuất 說thuyết 無vô 常thường 等đẳng 。 以dĩ 破phá 常thường 等đẳng 。 二Nhị 乘Thừa 不bất 了liễu 計kế 無vô 常thường 等đẳng 。 以dĩ 之chi 為vi 極cực 。 故cố 佛Phật 復phục 說thuyết 常thường 等đẳng 四tứ 德đức 說thuyết 無vô 常thường 等đẳng 。 出xuất 假giả 菩Bồ 薩Tát 異dị 二Nhị 乘Thừa 邊biên 。 名danh 為vi 常thường 等đẳng 。 菩Bồ 薩Tát 不bất 達đạt 但đãn 執chấp 教giáo 道đạo 。 又hựu 說thuyết 非phi 常thường 非phi 無vô 常thường 等đẳng 。 以dĩ 破phá 常thường 等đẳng 。 此thử 約ước 漸tiệm 教giáo 化hóa 儀nghi 以dĩ 說thuyết 。 若nhược 頓đốn 教giáo 者giả 。 即tức 於ư 常thường 等đẳng 說thuyết 無vô 常thường 等đẳng 。 而nhi 達đạt 無vô 常thường 。 即tức 達đạt 中trung 道đạo 。 祕bí 密mật 之chi 藏tạng 。 依y 圓viên 是thị 頓đốn 依y 別biệt 是thị 漸tiệm 。 意ý 亦diệc 同đồng 此thử 。 但đãn 別biệt 教giáo 次thứ 第đệ 少thiểu 異dị 化hóa 儀nghi 。 思tư 之chi 可khả 見kiến 。

○# 次thứ 釋thích 體thể 相tướng 中trung 。 明minh 此thử 止Chỉ 觀Quán 所sở 顯hiển 之chi 體thể 。 雖tuy 用dụng 止Chỉ 觀Quán 以dĩ 為vi 能năng 顯hiển 。 止Chỉ 觀Quán 是thị 行hàng 行hàng 藉tạ 教giáo 興hưng 。 教giáo 為vi 能năng 詮thuyên 行hành 理lý 為vi 所sở 。 行hành 望vọng 於ư 理lý 復phục 為vi 能năng 顯hiển 。 能năng 顯hiển 復phục 通thông 因nhân 果quả 得đắc 失thất 。 得đắc 謂vị 能năng 顯hiển 今kim 之chi 妙diệu 體thể 。 失thất 謂vị 但đãn 屬thuộc 方phương 便tiện 凡phàm 小tiểu 。 是thị 故cố 今kim 文văn 四tứ 章chương 顯hiển 體thể 。 於ư 中trung 初sơ 明minh 來lai 意ý 。 亦diệc 是thị 結kết 前tiền 生sanh 後hậu 。 從tùng 初sơ 至chí 若nhược 向hướng 是thị 結kết 前tiền 兩lưỡng 章chương 。 既ký 知tri 至chí 如như 前tiền 結kết 前tiền 大đại 意ý 。 名danh 字tự 至chí 若nhược 向hướng 結kết 前tiền 釋thích 名danh 。 須tu 識thức 已dĩ 下hạ 生sanh 後hậu 顯hiển 體thể 。 大đại 意ý 通thông 於ư 因nhân 果quả 自tự 他tha 。 故cố 云vân 豁hoát 達đạt 。 釋thích 名danh 遍biến 於ư 偏thiên 圓viên 橫hoạnh/hoành 竪thụ 。 故cố 云vân 曠khoáng 遠viễn 。 曠khoáng 橫hoạnh/hoành 廣quảng 也dã 遠viễn 竪thụ 深thâm 也dã 。 如như 釋thích 名danh 中trung 相tương 待đãi 即tức 是thị 亦diệc 橫hoạnh/hoành 亦diệc 竪thụ 。 絕tuyệt 待đãi 即tức 是thị 橫hoạnh/hoành 竪thụ 不bất 二nhị 。 此thử 約ước 橫hoạnh/hoành 竪thụ 而nhi 論luận 不bất 二nhị 。 通thông 德đức 竪thụ 遠viễn 也dã 。 會hội 異dị 橫hoạnh/hoành 廣quảng 也dã 。 此thử 則tắc 約ước 不bất 二nhị 而nhi 論luận 二nhị 。 初sơ 云vân 如như 前tiền 。 次thứ 云vân 若nhược 向hướng 者giả 。 前tiền 之chi 與dữ 向hướng 義nghĩa 俱câu 在tại 往vãng 。 義nghĩa 而nhi 推thôi 之chi 以dĩ 小tiểu 遠viễn 者giả 為vi 前tiền 。 以dĩ 稍sảo 近cận 者giả 為vi 向hướng 。 故cố 法pháp 華hoa 經kinh 不bất 輕khinh 品phẩm 云vân 。 誹phỉ 謗báng 獲hoạch 罪tội 。 如như 前tiền 所sở 說thuyết 。 指chỉ 法Pháp 師sư 品phẩm 在tại 第đệ 四tứ 卷quyển 。 所sở 得đắc 功công 德đức 。 如như 向hướng 所sở 說thuyết 。 指chỉ 法Pháp 師sư 功công 德đức 品phẩm 在tại 第đệ 六lục 初sơ 。 須tu 識thức 體thể 理lý 淵uyên 玄huyền 者giả 。 復phục 以dĩ 體thể 相tướng 望vọng 於ư 前tiền 二nhị 。 前tiền 二nhị 俱câu 橫hoạnh/hoành 體thể 相tướng 唯duy 竪thụ 。 故cố 云vân 淵uyên 玄huyền 。 淵uyên 深thâm 也dã 。 玄huyền 幽u 也dã 。 故cố 分phân 別biệt 中trung 云vân 。 體thể 相tướng 竪thụ 餘dư 八bát 橫hoạnh/hoành 。 此thử 據cứ 一nhất 往vãng 大đại 分phần/phân 而nhi 言ngôn 。 故cố 釋thích 名danh 中trung 復phục 通thông 橫hoạnh/hoành 竪thụ 及cập 不bất 二nhị 等đẳng 。 次thứ 開khai 章chương 別biệt 釋thích 中trung 。 所sở 詮thuyên 諦đế 理lý 名danh 之chi 為vi 體thể 。 分phân 別biệt 權quyền 實thật 大đại 小tiểu 不bất 同đồng 。 故cố 名danh 為vi 相tương/tướng 。 亦diệc 云vân 顯hiển 體thể 者giả 。 體thể 是thị 所sở 顯hiển 。 教giáo 相tương/tướng 眼nhãn 智trí 即tức 是thị 能năng 顯hiển 。 能năng 從tùng 於ư 所sở 故cố 云vân 顯hiển 體thể 。 初sơ 云vân 粗thô 寄ký 四tứ 意ý 者giả 。 粗thô 略lược 也dã 。 體thể 相tướng 難nạn/nan 申thân 略lược 寄ký 四tứ 意ý 方phương 能năng 識thức 體thể 。 夫phu 理lý 藉tạ 下hạ 。 明minh 用dụng 章chương 所sở 依y 及cập 生sanh 起khởi 者giả 。 教giáo 能năng 詮thuyên 理lý 故cố 教giáo 居cư 初sơ 。 詣nghệ 理lý 須tu 行hàng 行hàng 即tức 眼nhãn 智trí 。 是thị 故cố 居cư 次thứ 。 次thứ 辨biện 所sở 詣nghệ 即tức 是thị 理lý 境cảnh 。 是thị 故cố 居cư 次thứ 。 辨biện 取thủ 理lý 人nhân 自tự 他tha 得đắc 失thất 。 是thị 故cố 居cư 次thứ 。 若nhược 從tùng 生sanh 起khởi 似tự 如như 四tứ 章chương 共cộng 成thành 體thể 相tướng 。 解giải 釋thích 文văn 旨chỉ 當đương 分phần/phân 高cao 深thâm 。 俱câu 能năng 顯hiển 體thể 豈khởi 須tu 相tương/tướng 假giả 。 問vấn 。 初sơ 教giáo 相tương/tướng 章chương 與dữ 釋thích 名danh 何hà 別biệt 。 答đáp 。 彼bỉ 釋thích 通thông 名danh 但đãn 得đắc 名danh 教giáo 。 今kim 判phán 同đồng 異dị 故cố 云vân 教giáo 相tương/tướng 。 問vấn 。 既ký 云vân 體thể 相tướng 那na 列liệt 教giáo 相tương/tướng 。 答đáp 。 雖tuy 語ngữ 能năng 詮thuyên 意ý 在tại 所sở 詮thuyên 。 不bất 約ước 能năng 詮thuyên 無vô 以dĩ 辨biện 所sở 。 約ước 眼nhãn 智trí 章chương 能năng 所sở 亦diệc 爾nhĩ 。 如như 前tiền 通thông 德đức 德đức 是thị 所sở 詮thuyên 。 明minh 能năng 通thông 名danh 能năng 至chí 於ư 所sở 。 以dĩ 所sở 顯hiển 能năng 故cố 云vân 通thông 德đức 。 故cố 釋thích 名danh 四tứ 段đoạn 意ý 在tại 絕tuyệt 待đãi 。 體thể 相tướng 四tứ 章chương 意ý 在tại 境cảnh 界giới 。 是thị 故cố 四tứ 章chương 文văn 四tứ 義nghĩa 二nhị 。 章chương 意ý 在tại 一nhất 。 法pháp 華hoa 下hạ 。 明minh 用dụng 章chương 意ý 者giả 。 前tiền 釋thích 名danh 中trung 既ký 用dụng 玄huyền 文văn 待đãi 絕tuyệt 二nhị 妙diệu 。 故cố 今kim 顯hiển 體thể 。 還hoàn 用dụng 疏sớ/sơ 中trung 四tứ 一nhất 顯hiển 實thật 。 實thật 不bất 異dị 彼bỉ 是thị 故cố 用dụng 之chi 。 此thử 四tứ 一nhất 名danh 本bổn 出xuất 光quang 宅trạch 。 光quang 宅trạch 疏sớ/sơ 意ý 。 以dĩ 三tam 三tam 為vi 權quyền 指chỉ 於ư 昔tích 教giáo 。 以dĩ 四tứ 一nhất 為vi 實thật 指chỉ 於ư 法pháp 華hoa 。 昔tích 三tam 無vô 果quả 故cố 三tam 但đãn 三tam 。 今kim 教giáo 無vô 三tam 四tứ 種chủng 皆giai 一nhất 。 故cố 云vân 四tứ 一nhất 。 今kim 家gia 和hòa 舊cựu 亦diệc 作tác 四tứ 一nhất 。 數số 同đồng 名danh 異dị 不bất 全toàn 同đồng 舊cựu 。 舊cựu 云vân 果quả 一nhất 今kim 云vân 理lý 一nhất 。 若nhược 無vô 理lý 印ấn 則tắc 同đồng 魔ma 說thuyết 。 舊cựu 云vân 因nhân 一nhất 今kim 云vân 行hành 一nhất 。 因nhân 語ngữ 則tắc 單đơn 。 行hành 通thông 因nhân 果quả 。 人nhân 教giáo 二nhị 一nhất 與dữ 舊cựu 不bất 殊thù 。 玄huyền 文văn 有hữu 破phá 今kim 不bất 具cụ 論luận 。 玄huyền 文văn 復phục 以dĩ 十thập 妙diệu 而nhi 為vi 十thập 一nhất 。 今kim 且thả 依y 四tứ 以dĩ 對đối 四tứ 章chương 。 故cố 經Kinh 云vân 。 為vì 令linh 眾chúng 生sanh 。 開khai 佛Phật 知tri 見kiến 。 取thủ 所sở 知tri 見kiến 而nhi 為vi 理lý 一nhất 。 但đãn 教giáo 菩Bồ 薩Tát 即tức 是thị 人nhân 一nhất 。 常thường 為vi 一nhất 事sự 。 即tức 是thị 行hành 一nhất 。 為vì 眾chúng 生sanh 說thuyết 。 即tức 是thị 教giáo 一nhất 。 疏sớ/sơ 釋thích 理lý 一nhất 約ước 能năng 知tri 見kiến 。 又hựu 為vi 四tứ 釋thích 謂vị 四Tứ 智Trí 四tứ 門môn 四tứ 位vị 觀quán 心tâm 。 能năng 所sở 相tương 對đối 四tứ 章chương 義nghĩa 足túc 。 智trí 是thị 眼nhãn 智trí 。 門môn 是thị 教giáo 相tương/tướng 。 觀quán 心tâm 秖kỳ 是thị 稟bẩm 教giáo 證chứng 智trí 次thứ 位vị 秖kỳ 是thị 眼nhãn 智trí 所sở 階giai 。 以dĩ 契khế 於ư 理lý 。 於ư 中trung 先tiên 明minh 教giáo 相tương/tướng 中trung 。 初sơ 文văn 更cánh 明minh 來lai 意ý 故cố 也dã 。 名danh 即tức 是thị 教giáo 故cố 云vân 教giáo 相tương/tướng 。 但đãn 前tiền 釋thích 名danh 。 名danh 通thông 凡phàm 聖thánh 大đại 小tiểu 偏thiên 圓viên 。 不bất 能năng 尋tầm 之chi 求cầu 於ư 別biệt 體thể 。 別biệt 體thể 不bất 顯hiển 欲dục 捨xả 偏thiên 從tùng 圓viên 。 無vô 由do 能năng 致trí 。 今kim 明minh 此thử 章chương 分phần/phân 其kỳ 相tương/tướng 別biệt 。 教giáo 家gia 之chi 相tướng 。 故cố 云vân 教giáo 相tương/tướng 。 言ngôn 通thông 別biệt 者giả 。 如như 大đại 經kinh 三tam 十thập 三tam 云vân 。

佛Phật 言ngôn 。

須Tu 陀Đà 洹Hoàn 者giả 。 名danh 為vi 逆nghịch 流lưu 。 迦Ca 葉Diếp 難nạn/nan 言ngôn 。 若nhược 如như 是thị 者giả 。 阿A 羅La 漢Hán 乃nãi 至chí 佛Phật 。 亦diệc 得đắc 名danh 為vi 。 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 耶da 。 佛Phật 乃nãi 至chí 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 。 亦diệc 名danh 佛Phật 耶da 。 迦Ca 葉Diếp 正chánh 以dĩ 通thông 名danh 難nạn/nan 於ư 別biệt 體thể 。 以dĩ 逆nghịch 流lưu 名danh 通thông 一nhất 切thiết 故cố 。 若nhược 言ngôn 所sở 斷đoạn 三tam 結kết 。 名danh 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 。 乃nãi 至chí 三tam 十thập 四tứ 心tâm 名danh 為vi 佛Phật 者giả 。 則tắc 名danh 體thể 俱câu 別biệt 。 前tiền 止Chỉ 觀Quán 名danh 其kỳ 名danh 既ký 通thông 。 今kim 以dĩ 別biệt 體thể 甄chân 於ư 通thông 名danh 。 故cố 不bất 必tất 須tu 名danh 體thể 俱câu 別biệt 。 又hựu 如như 成thành 論luận 止Chỉ 觀Quán 異dị 時thời 。 薩tát 婆bà 多đa 宗tông 止Chỉ 觀Quán 同đồng 時thời 。 雖tuy 有hữu 同đồng 時thời 異dị 時thời 之chi 言ngôn 。 豈khởi 可khả 以dĩ 彼bỉ 同đồng 時thời 為vi 圓viên 異dị 時thời 為vi 別biệt 。 是thị 故cố 須tu 以dĩ 教giáo 相tương/tướng 簡giản 之chi 。 前tiền 釋thích 名danh 中trung 。 意ý 且thả 總tổng 語ngữ 衍diễn 門môn 三tam 諦đế 。 亦diệc 可khả 義nghĩa 兼kiêm 三tam 藏tạng 真Chân 諦Đế 。 今kim 顯hiển 體thể 中trung 欲dục 委ủy 分phân 別biệt 從tùng 寬khoan 就tựu 狹hiệp 。 所sở 以dĩ 始thỉ 自tự 凡phàm 夫phu 終chung 至chí 圓viên 極cực 。 皆giai 名danh 止Chỉ 觀Quán 。 初sơ 明minh 有hữu 漏lậu 者giả 界giới 內nội 法pháp 也dã 。 止chỉ 善thiện 所sở 治trị 謂vị 殺sát 盜đạo 等đẳng 。 行hành 善thiện 所sở 生sanh 謂vị 放phóng 生sanh 等đẳng 。 由do 行hành 由do 止chỉ 故cố 得đắc 善thiện 名danh 。 名danh 止chỉ 行hành 善thiện 。 四tứ 禪thiền 等đẳng 者giả 。 準chuẩn 下hạ 攝nhiếp 法pháp 此thử 據cứ 多đa 分phần 。 若nhược 委ủy 說thuyết 者giả 。 如như 四tứ 禪thiền 中trung 各các 有hữu 一nhất 心tâm 。 名danh 為vi 止chỉ 相tương/tướng 。 餘dư 並tịnh 屬thuộc 觀quán 。 又hựu 第đệ 四tứ 禪thiền 復phục 是thị 止chỉ 相tương/tướng 。 餘dư 屬thuộc 觀quán 相tương/tướng 。 今kim 通thông 云vân 止chỉ 者giả 通thông 屬thuộc 定định 故cố 。 四Tứ 無Vô 量Lượng 心Tâm 。 前tiền 三tam 觀quán 相tương/tướng 捨xả 心tâm 止chỉ 相tương/tướng 。 又hựu 悲bi 令linh 離ly 苦khổ 亦diệc 是thị 止chỉ 相tương/tướng 。 慈từ 令linh 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 亦diệc 是thị 觀quán 相tương/tướng 。 喜hỷ 心tâm 具cụ 二nhị 兼kiêm 於ư 止Chỉ 觀Quán 。 今kim 通thông 云vân 止chỉ 者giả 。 此thử 之chi 四tứ 心tâm 非phi 定định 不bất 剋khắc 。 六lục 行hành 觀quán 者giả 。 別biệt 論luận 亦diệc 可khả 厭yếm 下hạ 為vi 止chỉ 。 欣hân 上thượng 為vi 觀quán 。 通thông 云vân 觀quán 者giả 有hữu 欣hân 厭yếm 故cố 。 故cố 大đại 論luận 下hạ 約ước 譬thí 斥xích 奪đoạt 。 大đại 經kinh 亦diệc 云vân 。 除trừ 摩ma 黎lê 山sơn 能năng 出xuất 栴chiên 檀đàn 。 餘dư 無vô 出xuất 者giả 。 且thả 以dĩ 出xuất 世thế 三tam 乘thừa 望vọng 於ư 有hữu 漏lậu 名danh 真chân 智trí 慧tuệ 。 故cố 有hữu 漏lậu 法pháp 非phi 今kim 所sở 用dụng 。 次thứ 若nhược 二Nhị 乘Thừa 下hạ 。 明minh 三tam 藏tạng 析tích 法pháp 所sở 有hữu 法Pháp 門môn 。 一nhất 切thiết 事sự 定định 多đa 屬thuộc 止chỉ 者giả 。 且thả 從tùng 定định 故cố 大đại 判phán 為vi 止chỉ 。 若nhược 別biệt 論luận 者giả 。 且thả 如như 十thập 想tưởng 見kiến 道đạo 有hữu 三tam 。 謂vị 無vô 常thường 苦khổ 無vô 我ngã 。 修tu 道Đạo 有hữu 四tứ 。 謂vị 食thực 不bất 淨tịnh 世thế 間gian 不bất 可khả 樂lạc 死tử 不bất 淨tịnh 。 此thử 七thất 屬thuộc 觀quán 無Vô 學Học 道đạo 三tam 。 謂vị 斷đoạn 離ly 盡tận 。 此thử 三tam 屬thuộc 止chỉ 亦diệc 可khả 俱câu 觀quán 一nhất 一nhất 文văn 下hạ 。 皆giai 云vân 智trí 慧tuệ 相tương 應ứng 故cố 也dã 。 判phán 為vi 止chỉ 者giả 既ký 名danh 事sự 禪thiền 。 禪thiền 宜nghi 屬thuộc 止chỉ 。 又hựu 無Vô 學Học 後hậu 三tam 其kỳ 名danh 近cận 止chỉ 。 故cố 判phán 屬thuộc 止chỉ 。 八bát 背bối/bội 亦diệc 可khả 前tiền 三tam 屬thuộc 觀quán 後hậu 五ngũ 屬thuộc 止chỉ 。 色sắc 望vọng 無vô 色sắc 無vô 色sắc 宜nghi 作tác 止chỉ 名danh 說thuyết 故cố 。 九cửu 次thứ 第đệ 定định 。 練luyện 八bát 背bối/bội 捨xả 。 亦diệc 可khả 隨tùy 彼bỉ 以dĩ 分phần/phân 止Chỉ 觀Quán 。 既ký 俱câu 云vân 定định 故cố 判phán 屬thuộc 止chỉ 。 有hữu 此thử 不bất 同đồng 。 是thị 故cố 文văn 中trung 皆giai 云vân 一nhất 往vãng 。 言ngôn 有hữu 作tác 四Tứ 諦Đế 慧tuệ 等đẳng 者giả 。 一nhất 往vãng 雖tuy 復phục 從tùng 禪thiền 判phán 止chỉ 。 彼bỉ 大đại 經kinh 中trung 九cửu 想tưởng 等đẳng 文văn 。 皆giai 在tại 慧tuệ 聖thánh 行hành 中trung 。 既ký 以dĩ 慧tuệ 為vi 名danh 復phục 判phán 屬thuộc 觀quán 此thử 之chi 下hạ 斥xích 拙chuyết 度độ 法pháp 。 以dĩ 巧xảo 望vọng 拙chuyết 拙chuyết 不bất 名danh 觀quán 者giả 。 止Chỉ 觀Quán 二nhị 法pháp 同đồng 滅diệt 色sắc 故cố 。 是thị 故cố 滅diệt 名danh 且thả 與dữ 止chỉ 號hiệu 。 次thứ 釋thích 如như 文văn 。

止Chỉ 觀Quán 輔Phụ 行Hành 傳Truyền 弘Hoằng 決Quyết 卷quyển 第đệ 三tam 之chi 一nhất

止Chỉ 觀Quán 輔Phụ 行Hành 傳Truyền 弘Hoằng 決Quyết 卷quyển 第đệ 三tam 之chi 二nhị

唐đường 毘tỳ 陵lăng 沙Sa 門Môn 湛trạm 然nhiên 述thuật

次thứ 明minh 巧xảo 度độ 。 先tiên 列liệt 即tức 次thứ 第đệ 三tam 觀quán 通thông 名danh 為vi 巧xảo 望vọng 拙chuyết 得đắc 名danh 。 若nhược 大đại 論luận 中trung 引dẫn 喜hỷ 根căn 等đẳng 名danh 巧xảo 度độ 者giả 。 即tức 指chỉ 三tam 教giáo 。 是thị 則tắc 次thứ 第đệ 與dữ 不bất 次thứ 第đệ 。 俱câu 名danh 為vi 巧xảo 。 今kim 從tùng 初sơ 說thuyết 故cố 亦diệc 名danh 巧xảo 。 次thứ 正chánh 釋thích 。 初sơ 次thứ 第đệ 中trung 先tiên 止chỉ 後hậu 觀quán 。 初sơ 明minh 止chỉ 中trung 初sơ 體thể 真chân 止chỉ 。 案án 文văn 解giải 釋thích 其kỳ 文văn 尚thượng 略lược 。 具cụ 起khởi 應ưng 以dĩ 四tứ 性tánh 推thôi 檢kiểm 。 破phá 性tánh 計kế 已dĩ 具cụ 二nhị 空không 故cố 方phương 名danh 得đắc 空không 。 次thứ 第đệ 二nhị 止chỉ 者giả 。 初sơ 且thả 通thông 語ngữ 三tam 乘thừa 所sở 證chứng 。 而nhi 大đại 同đồng 小tiểu 異dị 。 若nhược 二Nhị 乘Thừa 下hạ 釋thích 不bất 須tu 方phương 便tiện 。 次thứ 引dẫn 經Kinh 云vân 動động 止chỉ 心tâm 常thường 一nhất 者giả 。 止chỉ 即tức 是thị 空không 動động 即tức 入nhập 假giả 。 空không 心tâm 入nhập 假giả 故cố 云vân 常thường 一nhất 。 次thứ 第đệ 三tam 止chỉ 中trung 云vân 偏thiên 行hành 等đẳng 者giả 。 斥xích 前tiền 二nhị 止chỉ 故cố 也dã 。 意ý 之chi 所sở 趣thú 。 曰viết 行hành 意ý 之chi 所sở 依y 曰viết 用dụng 。 初sơ 體thể 真chân 止chỉ 俱câu 觀quán 二nhị 諦đế 。 偏thiên 趣thú 於ư 真chân 依y 真chân 起khởi 行hành 故cố 。 次thứ 方phương 便tiện 止chỉ 亦diệc 俱câu 觀quán 二nhị 諦đế 。 偏thiên 趣thú 於ư 俗tục 。 雖tuy 依y 俗tục 起khởi 行hành 未vị 觀quán 中trung 道đạo 故cố 並tịnh 名danh 偏thiên 。 故cố 今kim 斥xích 之chi 不bất 會hội 中trung 道đạo 。 又hựu 涅Niết 槃Bàn 住trụ 空không 名danh 為vi 偏thiên 行hành 。 出xuất 假giả 流lưu 動động 名danh 為vi 偏thiên 用dụng 。 又hựu 知tri 俗tục 非phi 俗tục 義nghĩa 通thông 二nhị 種chủng 。 緣duyên 生sanh 之chi 俗tục 及cập 出xuất 假giả 俗tục 。 二nhị 俗tục 俱câu 寂tịch 故cố 云vân 寂tịch 然nhiên 。 此thử 三tam 止chỉ 名danh 等đẳng 者giả 釋thích 疑nghi 。 此thử 是thị 大đại 師sư 。 謙khiêm 退thoái 之chi 辭từ 。 次thứ 釋thích 論luận 下hạ 。 證chứng 三tam 止chỉ 意ý 。 何hà 但đãn 映ánh 望vọng 三tam 觀quán 使sử 名danh 有hữu 憑bằng 。 大đại 論luận 亦diệc 許hứa 隨tùy 義nghĩa 立lập 名danh 。 言ngôn 依y 三tam 觀quán 立lập 三tam 止chỉ 者giả 。 大đại 小Tiểu 乘Thừa 經kinh 止Chỉ 觀Quán 二nhị 名danh 皆giai 悉tất 並tịnh 立lập 。 況huống 止Chỉ 觀Quán 秖kỳ 是thị 定định 慧tuệ 異dị 名danh 。 既ký 定định 慧tuệ 之chi 名danh 處xứ 處xứ 並tịnh 列liệt 。 故cố 今kim 望vọng 觀quán 以dĩ 立lập 止chỉ 名danh 。 所sở 以dĩ 瓔anh 珞lạc 三tam 觀quán 義nghĩa 必tất 兼kiêm 止chỉ 。 故cố 成thành 論luận 中trung 有hữu 止Chỉ 觀Quán 品phẩm 。 四tứ 阿a 含hàm 中trung 凡phàm 有hữu 佛Phật 教giáo 令linh 修tu 二nhị 法pháp 。 即tức 是thị 止Chỉ 觀Quán 。 又hựu 婆bà 沙sa 十thập 七thất 云vân 。 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 問vấn 上thượng 座tòa 云vân 。 樹thụ 下hạ 閑nhàn 房phòng 為vi 修tu 何hà 法pháp 。 上thượng 座tòa 答đáp 言ngôn 。 當đương 修tu 二nhị 法pháp 。 所sở 謂vị 止Chỉ 觀Quán 。

又hựu 問vấn 。

多đa 修tu 止Chỉ 觀Quán 為vi 何hà 所sở 得đắc 。 答đáp 。 得đắc 初sơ 果quả 乃nãi 至chí 阿A 羅La 漢Hán 果Quả 。 如như 是thị 次thứ 第đệ 。 問vấn 五ngũ 百bách 比Bỉ 丘Khâu 。 皆giai 云vân 修tu 止Chỉ 觀Quán 二nhị 法pháp 。 阿A 難Nan 白bạch 佛Phật 。 佛Phật 亦diệc 云vân 修tu 止Chỉ 觀Quán 二nhị 法pháp 。 阿A 難Nan 歎thán 言ngôn 。 善thiện 哉tai 善thiện 哉tai 。 如Như 來Lai 與dữ 弟đệ 子tử 所sở 說thuyết 皆giai 同đồng 。 句cú 義nghĩa 味vị 同đồng 。 又hựu 淨tịnh 名danh 云vân 。 法Pháp 身thân 者giả 從tùng 止Chỉ 觀Quán 生sanh 。 大đại 瓔anh 珞lạc 云vân 。 若nhược 欲dục 學học 諸chư 法pháp 深thâm 入nhập 善thiện 本bổn 。 當đương 見kiến 菩Bồ 薩Tát 。 力lực 修tu 習tập 止Chỉ 觀Quán 。 大đại 小tiểu 經kinh 論luận 。 一nhất 切thiết 皆giai 爾nhĩ 。 次thứ 詳tường 此thử 下hạ 。 與dữ 釋thích 名danh 中trung 對đối 辨biện 同đồng 異dị 。 言ngôn 髣phảng 髴phất 者giả 。 上thượng 音âm 彷phảng 下hạ 音âm 佛Phật 。 非phi 謂vị 合hợp 同đồng 故cố 云vân 也dã 。 所sở 言ngôn 同đồng 者giả 。 前tiền 云vân 止chỉ 息tức 約ước 煩phiền 惱não 息tức 。 今kim 云vân 體thể 真chân 體thể 妄vọng 即tức 真chân 。 前tiền 云vân 停đình 止chỉ 約ước 心tâm 往vãng 理lý 。 今kim 云vân 隨tùy 緣duyên 心tâm 隨tùy 俗tục 理lý 。 前tiền 不bất 止chỉ 止chỉ 約ước 理lý 不bất 當đương 止chỉ 與dữ 不bất 止chỉ 。 今kim 息tức 二nhị 邊biên 。 空không 邊biên 如như 止chỉ 假giả 如như 不bất 止chỉ 。 中trung 道đạo 不bất 當đương 空không 假giả 二nhị 邊biên 似tự 不bất 止chỉ 止chỉ 。 其kỳ 相tương/tướng 異dị 者giả 。 前tiền 之chi 三tam 止chỉ 共cộng 成thành 一nhất 諦đế 。 今kim 之chi 三tam 止chỉ 各các 成thành 一nhất 諦đế 。 前tiền 三tam 成thành 次thứ 三tam 等đẳng 者giả 。 次thứ 之chi 與dữ 後hậu 並tịnh 指chỉ 體thể 相tướng 。 綺ỷ 文văn 互hỗ 說thuyết 。 是thị 故cố 不bất 同đồng 。 前tiền 釋thích 名danh 三tam 成thành 體thể 相tướng 三tam 。 故cố 體thể 相tướng 三tam 一nhất 一nhất 皆giai 假giả 釋thích 名danh 三tam 成thành 。 何hà 者giả 。 如như 體thể 真chân 止chỉ 必tất 息tức 見kiến 思tư 停đình 心tâm 真Chân 諦Đế 。 及cập 見kiến 真chân 理lý 非phi 止chỉ 不bất 止chỉ 。 體thể 真chân 既ký 爾nhĩ 。 餘dư 二nhị 例lệ 然nhiên 。 是thị 故cố 一nhất 一nhất 皆giai 具cụ 前tiền 三tam 。 下hạ 句cú 云vân 後hậu 一nhất 具cụ 前tiền 三tam 者giả 。 複phức 疎sơ 上thượng 句cú 云vân 體thể 相tướng 中trung 一nhất 。 皆giai 具cụ 釋thích 名danh 中trung 三tam 故cố 也dã 。 次thứ 明minh 三tam 觀quán 者giả 。 先tiên 依y 經kinh 列liệt 。 彼bỉ 本bổn 業nghiệp 瓔anh 珞lạc 有hữu 兩lưỡng 處xứ 文văn 。 明minh 此thử 三tam 觀quán 。 下hạ 卷quyển 佛Phật 為vi 普phổ 賢hiền 文Văn 殊Thù 等đẳng 七thất 菩Bồ 薩Tát 說thuyết 。 具cụ 如như 第đệ 一nhất 卷quyển 引dẫn 。 上thượng 卷quyển 明minh 十thập 迴hồi 向hướng 中trung 一nhất 。 一nhất 迴hồi 向hướng 各các 各các 有hữu 十thập 。 所sở 緣duyên 境cảnh 界giới 。 第đệ 十thập 向hướng 中trung 第đệ 十thập 觀quán 者giả 。 名danh 為vi 無vô 相tướng 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 觀quán 。 得đắc 入nhập 初Sơ 地Địa 。 初Sơ 地Địa 已dĩ 上thượng 三tam 觀quán 一nhất 心tâm 。 言ngôn 三tam 觀quán 者giả 。 從tùng 假giả 入nhập 空không 名danh 二nhị 諦đế 觀quán 。 從tùng 空không 入nhập 假giả 名danh 平bình 等đẳng 觀quán 。 二nhị 觀quán 為vi 方phương 便tiện 因nhân 是thị 二nhị 空không 觀quán 。 得đắc 入nhập 中trung 道đạo 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 觀quán 。 雙song 照chiếu 二nhị 諦đế 。 心tâm 心tâm 寂tịch 滅diệt 自tự 然nhiên 進tiến 入nhập 初Sơ 地Địa 法Pháp 流lưu 水thủy 中trung 。 名danh 摩ma 訶ha 薩tát 。 今kim 文văn 依y 彼bỉ 略lược 三tam 五ngũ 字tự 耳nhĩ 。 從tùng 所sở 言ngôn 去khứ 。 解giải 釋thích 經kinh 意ý 。 初sơ 釋thích 入nhập 空không 復phục 名danh 二nhị 諦đế 。 文văn 有hữu 五ngũ 重trọng/trùng 。 初sơ 通thông 途đồ 約ước 詮thuyên 能năng 所sở 共cộng 論luận 。 何hà 者giả 。 俗tục 是thị 能năng 詮thuyên 空không 是thị 所sở 詮thuyên 。 若nhược 無vô 能năng 詮thuyên 無vô 以dĩ 識thức 所sở 。 是thị 故cố 須tu 立lập 二nhị 諦đế 之chi 名danh 。 又hựu 會hội 空không 下hạ 。 第đệ 二nhị 約ước 證chứng 況huống 修tu 說thuyết 。 先tiên 法pháp 次thứ 譬thí 後hậu 合hợp 。 初sơ 法pháp 中trung 云vân 會hội 空không 之chi 日nhật 秖kỳ 應ưng 見kiến 空không 。 尚thượng 空không 假giả 俱câu 見kiến 。 況huống 由do 觀quán 假giả 見kiến 真chân 。 而nhi 不bất 得đắc 云vân 二nhị 諦đế 觀quán 耶da 。 是thị 故cố 不bất 得đắc 。 不bất 立lập 二nhị 諦đế 。 如như 雲vân 除trừ 等đẳng 者giả 。 次thứ 舉cử 譬thí 也dã 。 雲vân 即tức 是thị 障chướng 。 障chướng 除trừ 名danh 發phát 。 發phát 即tức 開khai 也dã 。 如như 雲vân 除trừ 時thời 上thượng 空không 一nhất 色sắc 顯hiển 。 下hạ 萬vạn 象tượng 必tất 明minh 。 上thượng 顯hiển 譬thí 見kiến 真chân 。 下hạ 明minh 譬thí 見kiến 俗tục 。 雲vân 譬thí 見kiến 思tư 惑hoặc 上thượng 顯hiển 必tất 下hạ 明minh 。 是thị 故cố 須tu 二nhị 諦đế 。 由do 真chân 下hạ 合hợp 譬thí 。 由do 真chân 合hợp 上thượng 顯hiển 假giả 顯hiển 合hợp 下hạ 明minh 。 由do 見kiến 真chân 故cố 其kỳ 假giả 更cánh 顯hiển 。 今kim 由do 下hạ 況huống 釋thích 。 明minh 證chứng 真chân 時thời 尚thượng 見kiến 二nhị 諦đế 。 今kim 始thỉ 修tu 真chân 由do 觀quán 假giả 得đắc 。 何hà 意ý 不bất 名danh 二nhị 諦đế 觀quán 耶da 。 故cố 云vân 今kim 由do 等đẳng 也dã 又hựu 俗tục 下hạ 。 第đệ 三tam 約ước 破phá 用dụng 說thuyết 也dã 。 若nhược 有hữu 所sở 破phá 必tất 有hữu 能năng 破phá 。 能năng 破phá 即tức 是thị 所sở 用dụng 真Chân 諦Đế 。 能năng 所sở 不bất 孤cô 是thị 故cố 俱câu 立lập 。 又hựu 分phân 別biệt 下hạ 。 第đệ 四tứ 約ước 情tình 智trí 說thuyết 。 今kim 家gia 釋thích 諦đế 凡phàm 大đại 小Tiểu 乘Thừa 皆giai 對đối 情tình 智trí 義nghĩa 方phương 盡tận 理lý 。 故cố 以dĩ 大đại 經kinh 釋thích 瓔anh 珞lạc 文văn 。 大đại 經kinh 三tam 十thập 二nhị 云vân 。 隨tùy 自tự 意ý 者giả 。 如như 五ngũ 百bách 比Bỉ 丘Khâu 。 各các 說thuyết 身thân 因nhân 。 五ngũ 百bách 皆giai 問vấn 舍Xá 利Lợi 弗Phất 言ngôn 。 佛Phật 說thuyết 身thân 因nhân 何hà 者giả 是thị 耶da 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 曰viết 。 汝nhữ 等đẳng 亦diệc 各các 。 得đắc 正chánh 解giải 脫thoát 。 自tự 應ưng 知tri 之chi 。 何hà 緣duyên 方phương 更cánh 。 作tác 如như 是thị 問vấn 。 有hữu 比Bỉ 丘Khâu 言ngôn 。 我ngã 等đẳng 未vị 得đắc 正chánh 解giải 脫thoát 時thời 。 意ý 謂vị 無vô 明minh 以dĩ 為vi 身thân 因nhân 。 作tác 是thị 觀quán 時thời 。 得đắc 阿A 羅La 漢Hán 。 有hữu 說thuyết 愛ái 有hữu 說thuyết 行hành 。 有hữu 說thuyết 飲ẩm 食thực 及cập 五ngũ 欲dục 等đẳng 。 如như 是thị 五ngũ 百bách 。 各các 各các 說thuyết 已dĩ 。 共cộng 詣nghệ 佛Phật 所sở 。 右hữu 繞nhiễu 卻khước 坐tọa 各các 述thuật 己kỷ 說thuyết 。 身thân 子tử 白bạch 佛Phật 誰thùy 為vi 正chánh 說thuyết 。

佛Phật 言ngôn 。

五ngũ 百bách 比Bỉ 丘Khâu 。 無vô 非phi 正chánh 說thuyết 。 各các 說thuyết 己kỷ 證chứng 名danh 隨tùy 自tự 意ý 。 亦diệc 名danh 隨tùy 智trí 。 如như 已dĩ 吒tra 羅la 長trưởng 者giả 。 稱xưng 佛Phật 為vi 幻huyễn 人nhân 。 佛Phật 因nhân 廣quảng 說thuyết 一nhất 切thiết 。 幻huyễn 法pháp 種chủng 種chủng 不bất 同đồng 。 隨tùy 順thuận 物vật 情tình 名danh 隨tùy 他tha 意ý 。 亦diệc 名danh 隨tùy 情tình 。 如như 云vân 世thế 人nhân 心tâm 之chi 所sở 見kiến 者giả 。 名danh 為vi 世thế 諦đế 。 出xuất 世thế 人nhân 心tâm 之chi 所sở 見kiến 者giả 名danh 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦đế 。 世thế 諦đế 屬thuộc 情tình 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 屬thuộc 智trí 。 情tình 智trí 共cộng 合hợp 得đắc 二nhị 諦đế 名danh 。 名danh 隨tùy 自tự 他tha 意ý 。 亦diệc 名danh 隨tùy 情tình 智trí 。 此thử 約ước 藏tạng 通thông 二nhị 教giáo 二nhị 諦đế 。 義nghĩa 當đương 今kim 文văn 初sơ 觀quán 意ý 也dã 。 後hậu 之chi 二nhị 教giáo 準chuẩn 說thuyết 可khả 知tri 。 如như 說thuyết 三tam 德đức 云vân 。 如Như 來Lai 名danh 號hiệu 。 十thập 萬vạn 不bất 同đồng 。 般Bát 若Nhã 一nhất 法pháp 說thuyết 種chủng 種chủng 名danh 。 解giải 脫thoát 亦diệc 爾nhĩ 。 多đa 諸chư 名danh 字tự 。 是thị 名danh 隨tùy 情tình 。 安an 置trí 諸chư 子tử 自tự 亦diệc 住trụ 中trung 。 是thị 名danh 隨tùy 智trí 。 修tu 德đức 性tánh 德đức 名danh 隨tùy 情tình 智trí 。 今kim 準chuẩn 初sơ 觀quán 尚thượng 具cụ 情tình 等đẳng 三tam 種chủng 二nhị 諦đế 。 何hà 況huống 一nhất 種chủng 。 問vấn 既ký 未vị 契khế 真chân 只chỉ 應ưng 隨tùy 情tình 。 何hà 得đắc 餘dư 二nhị 。 答đáp 。 通thông 初sơ 後hậu 故cố 故cố 須tu 遍biến 說thuyết 。 今kim 文văn 正chánh 以dĩ 教giáo 行hành 二nhị 種chủng 。 以dĩ 顯hiển 初sơ 修tu 成thành 二nhị 諦đế 義nghĩa 。 次thứ 問vấn 下hạ 料liệu 簡giản 。 有hữu 八bát 重trùng 問vấn 答đáp 。 初sơ 問vấn 者giả 。 以dĩ 前tiền 初sơ 觀quán 第đệ 三tam 釋thích 意ý 難nạn/nan 第đệ 二nhị 觀quán 。 初sơ 觀quán 破phá 俗tục 用dụng 真chân 。 次thứ 觀quán 破phá 真chân 用dụng 俗tục 。 二nhị 觀quán 既ký 俱câu 破phá 一nhất 用dụng 一nhất 。 亦diệc 應ưng 俱câu 得đắc 名danh 二nhị 諦đế 觀quán 。 何hà 故cố 第đệ 二nhị 名danh 平bình 等đẳng 耶da 。 答đáp 意ý 者giả 。 俱câu 名danh 二nhị 諦đế 觀quán 於ư 理lý 實thật 通thông 。 但đãn 前tiền 後hậu 名danh 同đồng 優ưu 劣liệt 混hỗn 濫lạm 。 是thị 故cố 第đệ 二nhị 。 從tùng 勝thắng 立lập 名danh 。 所sở 言ngôn 勝thắng 者giả 。 前tiền 但đãn 用dụng 真chân 今kim 能năng 用dụng 俗tục 。 真chân 唯duy 自tự 利lợi 俗tục 則tắc 益ích 他tha 。 自tự 行hành 兼kiêm 人nhân 故cố 名danh 為vi 勝thắng 。 次thứ 問vấn 者giả 。 以dĩ 第đệ 三tam 觀quán 。 難nạn/nan 第đệ 二nhị 觀quán 。 第đệ 二nhị 望vọng 初sơ 從tùng 勝thắng 受thọ 名danh 。 第đệ 三tam 望vọng 初sơ 何hà 不bất 從tùng 勝thắng 。 第đệ 二nhị 偏thiên 用dụng 尚thượng 名danh 平bình 等đẳng 。 第đệ 三tam 用dụng 等đẳng 應ưng 名danh 平bình 等đẳng 。 而nhi 但đãn 名danh 為vi 中Trung 道Đạo 觀quán 耶da 。 答đáp 意ý 者giả 。 前tiền 之chi 二nhị 觀quán 俱câu 有hữu 破phá 用dụng 。 當đương 觀quán 而nhi 論luận 俱câu 不bất 平bình 等đẳng 。 第đệ 二nhị 望vọng 初sơ 初sơ 後hậu 合hợp 說thuyết 。 故cố 至chí 第đệ 二nhị 方phương 名danh 平bình 等đẳng 。 此thử 從tùng 破phá 用dụng 相tương 對đối 名danh 等đẳng 。 今kim 第đệ 三tam 觀quán 當đương 觀quán 而nhi 論luận 。 已dĩ 自tự 平bình 等đẳng 。 望vọng 前tiền 二nhị 觀quán 翻phiên 為vi 末mạt 等đẳng 。 是thị 故cố 但đãn 成thành 更cánh 破phá 更cánh 用dụng 。 今kim 此thử 俱câu 照chiếu 不bất 對đối 破phá 用dụng 。 是thị 故cố 但đãn 從tùng 能năng 用dụng 立lập 稱xưng 。 故cố 此thử 第đệ 三tam 二nhị 俱câu 無vô 滯trệ 。 縱túng/tung 在tại 地địa 前tiền 未vị 入nhập 中trung 道đạo 。 邊biên 滯trệ 已dĩ 破phá 但đãn 用dụng 於ư 中trung 。 又hựu 中trung 道đạo 觀quán 非phi 不bất 平bình 等đẳng 。 更cánh 名danh 平bình 等đẳng 。 復phục 成thành 混hỗn 濫lạm 。 次thứ 問vấn 雙song 難nạn/nan 前tiền 二nhị 俱câu 觀quán 二nhị 諦đế 。 亦diệc 應ưng 俱câu 入nhập 。 何hà 故cố 初sơ 但đãn 入nhập 真chân 次thứ 但đãn 入nhập 俗tục 。 答đáp 中trung 意ý 者giả 。 但đãn 答đáp 初sơ 觀quán 準chuẩn 知tri 第đệ 二nhị 。 初sơ 既ký 俱câu 觀quán 而nhi 不bất 俱câu 入nhập 。 第đệ 二nhị 亦diệc 為vi 破phá 空không 用dụng 假giả 。 破phá 用dụng 不bất 等đẳng 入nhập 亦diệc 不bất 同đồng 。 次thứ 問vấn 者giả 。 前tiền 已dĩ 難nạn/nan 於ư 真chân 俗tục 破phá 用dụng 。 今kim 以dĩ 真chân 中trung 難nạn/nan 於ư 俗tục 諦đế 。 三tam 諦đế 之chi 中trung 但đãn 舉cử 真chân 中trung 難nạn/nan 一nhất 俗tục 者giả 。 二nhị 俱câu 名danh 俗tục 何hà 須tu 別biệt 難nạn/nan 。 真chân 中trung 即tức 是thị 界giới 內nội 外ngoại 真chân 。 即tức 有hữu 所sở 破phá 界giới 內nội 外ngoại 俗tục 。 真chân 中trung 是thị 理lý 容dung 可khả 稱xưng 諦đế 。 所sở 破phá 非phi 理lý 何hà 得đắc 稱xưng 諦đế 。 答đáp 意ý 者giả 。 法pháp 性tánh 是thị 理lý 理lý 即tức 是thị 諦đế 。 既ký 俱câu 法pháp 性tánh 故cố 俱câu 稱xưng 諦đế 。 次thứ 問vấn 者giả 。 諦đế 故cố 無vô 惑hoặc 故cố 無vô 生sanh 死tử 。 既ký 俱câu 稱xưng 諦đế 俱câu 涅Niết 槃Bàn 耶da 。 答đáp 意ý 者giả 。 真chân 俗tục 雖tuy 異dị 俱câu 得đắc 名danh 諦đế 。 世thế 出xuất 世thế 異dị 俱câu 名danh 涅Niết 槃Bàn 。 涅Niết 槃Bàn 即tức 是thị 出xuất 世thế 安an 樂lạc 。 故cố 世thế 安an 樂lạc 亦diệc 名danh 涅Niết 槃Bàn 。 次thứ 問vấn 者giả 。 涅Niết 槃Bàn 即tức 是thị 無vô 漏lậu 無vô 為vi 。 二nhị 諦đế 俱câu 得đắc 。 名danh 為vi 涅Niết 槃Bàn 。 亦diệc 應ưng 俱câu 得đắc 名danh 為vi 無vô 漏lậu 。 答đáp 意ý 者giả 。 夫phu 入nhập 無vô 漏lậu 必tất 須tu 正chánh 見kiến 。 既ký 許hứa 世thế 間gian 亦diệc 有hữu 正chánh 見kiến 。 即tức 名danh 世thế 間gian 無vô 所sở 漏lậu 失thất 。 次thứ 問vấn 者giả 。 以dĩ 無vô 漏lậu 故cố 。 即tức 是thị 無vô 生sanh 。 既ký 許hứa 真chân 俗tục 俱câu 名danh 無vô 漏lậu 。 亦diệc 應ưng 真chân 俗tục 俱câu 名danh 無vô 生sanh 。 答đáp 意ý 者giả 。 無vô 生sanh 之chi 名danh 亦diệc 通thông 二nhị 諦đế 。 故cố 借tá 大đại 經kinh 三tam 十thập 二nhị 文văn 外ngoại 道đạo 計kế 答đáp 。 猶do 如như 世thế 間gian 。 有hữu 四tứ 種chủng 無vô 。 一nhất 者giả 未vị 生sanh 名danh 無vô 如như 泥nê 無vô 瓶bình 。 二nhị 者giả 滅diệt 已dĩ 名danh 無vô 。 如như 瓶bình 破phá 已dĩ 。 三tam 者giả 異dị 相tướng 互hỗ 無vô 。 如như 牛ngưu 馬mã 互hỗ 無vô 。 四tứ 者giả 畢tất 竟cánh 名danh 無vô 。 如như 龜quy 毛mao 兔thố 角giác 。 今kim 借tá 第đệ 三tam 互hỗ 無vô 為vi 答đáp 。 即tức 是thị 出xuất 世thế 。 無vô 世thế 間gian 生sanh 。 世thế 間gian 亦diệc 無vô 出xuất 世thế 之chi 生sanh 。 所sở 言ngôn 借tá 者giả 。 雖tuy 非phi 正chánh 義nghĩa 然nhiên 約ước 世thế 諦đế 。 四tứ 無vô 非phi 謬mậu 。 權quyền 借tá 以dĩ 為vi 適thích 時thời 之chi 答đáp 。 下hạ 去khứ 例lệ 爾nhĩ 。 次thứ 問vấn 者giả 。 從tùng 假giả 之chi 言ngôn 為vi 破phá 不bất 破phá 。 答đáp 中trung 開khai 為vi 三tam 十thập 六lục 句cú 。 具cụ 如như 下hạ 文văn 。 煩phiền 惱não 境cảnh 中trung 。 今kim 初sơ 且thả 對đối 文văn 中trung 四tứ 句cú 。 破phá 謂vị 破phá 假giả 入nhập 謂vị 入nhập 空không 。 不bất 破phá 而nhi 入nhập 即tức 體thể 法pháp 無Vô 學Học 。 破phá 入nhập 即tức 是thị 析tích 法pháp 無Vô 學Học 。 破phá 不bất 入nhập 謂vị 得đắc 禪thiền 外ngoại 道đạo 。 不bất 破phá 不bất 入nhập 即tức 。 一nhất 切thiết 凡phàm 夫phu 。 破phá 與dữ 不bất 破phá 俱câu 名danh 從tùng 假giả 。 亦diệc 俱câu 入nhập 空không 即tức 前tiền 二nhị 句cú 。 謂vị 破phá 不bất 破phá 俱câu 名danh 從tùng 假giả 。 而nhi 不bất 入nhập 空không 即tức 後hậu 二nhị 句cú 。 次thứ 單đơn 釋thích 第đệ 二nhị 觀quán 中trung 。 異dị 時thời 相tương 望vọng 稱xưng 平bình 等đẳng 者giả 。 此thử 第đệ 二nhị 觀quán 得đắc 名danh 平bình 等đẳng 。 非phi 獨độc 從tùng 此thử 第đệ 二nhị 觀quán 得đắc 。 初sơ 觀quán 用dụng 真chân 而nhi 破phá 於ư 俗tục 。 此thử 復phục 用dụng 俗tục 而nhi 破phá 於ư 真chân 。 兼kiêm 前tiền 乃nãi 成thành 雙song 用dụng 雙song 破phá 。 前tiền 後hậu 相tương 望vọng 名danh 為vi 異dị 時thời 。 至chí 今kim 第đệ 二nhị 方phương 名danh 平bình 等đẳng 。 次thứ 今kim 當đương 下hạ 。 有hữu 兩lưỡng 重trọng/trùng 譬thí 合hợp 。 初sơ 譬thí 入nhập 空không 次thứ 顯hiển 入nhập 假giả 。 凡phàm 夫phù 生sanh 盲manh 真chân 俗tục 俱câu 瞑minh 。 慧tuệ 眼nhãn 開khai 已dĩ 。 見kiến 真Chân 諦Đế 空không 亦diệc 見kiến 俗tục 色sắc 。 從tùng 假giả 下hạ 。 合hợp 入nhập 空không 譬thí 。 雖tuy 見kiến 二nhị 諦đế 但đãn 能năng 用dụng 真chân 。 未vị 能năng 分phân 別biệt 。 不bất 能năng 用dụng 俗tục 。 故cố 譬thí 中trung 云vân 不bất 能năng 分phân 別biệt 。 種chủng 種chủng 等đẳng 也dã 。 四tứ 種chủng 四Tứ 諦Đế 名danh 為vi 種chủng 種chủng 。 卉hủy 是thị 草thảo 之chi 都đô 名danh 都đô 標tiêu 三tam 草thảo 。 木mộc 是thị 樹thụ 之chi 總tổng 稱xưng 總tổng 舉cử 二nhị 木mộc 。 根căn 莖hành 枝chi 葉diệp 。 疏sớ/sơ 中trung 譬thí 於ư 。 信tín 戒giới 定định 慧tuệ 。 四tứ 教giáo 各các 具cụ 。 此thử 四tứ 法Pháp 故cố 。 四tứ 種chủng 道đạo 滅diệt 名danh 之chi 為vi 藥dược 。 四tứ 種chủng 苦khổ 集tập 名danh 之chi 為vi 毒độc 四tứ 教giáo 區khu 分phần/phân 故cố 種chủng 類loại 各các 別biệt 。 故cố 初sơ 入nhập 空không 。 未vị 能năng 分phân 別biệt 。 是thị 故cố 名danh 為vi 。 不bất 能năng 用dụng 假giả 。 次thứ 重trọng/trùng 譬thí 者giả 。 慧tuệ 眼nhãn 開khai 後hậu 即tức 入nhập 假giả 時thời 。 亦diệc 見kiến 二nhị 諦đế 名danh 見kiến 空không 色sắc 。 分phân 別biệt 前tiền 來lai 所sở 破phá 之chi 色sắc 。 洞đỗng 見kiến 諸chư 法pháp 根căn 等đẳng 不bất 同đồng 。 了liễu 四tứ 四Tứ 諦Đế 名danh 識thức 種chủng 類loại 。 達đạt 於ư 藥dược 病bệnh 因nhân 起khởi 不bất 同đồng 。 名danh 解giải 因nhân 緣duyên 。 展triển 轉chuyển 相tương 望vọng 互hỗ 論luận 麁thô 細tế 。 治trị 苦khổ 集tập 邊biên 名danh 之chi 為vi 藥dược 。 藥dược 資tư 法Pháp 身thân 故cố 名danh 為vi 食thực 。 識thức 藥dược 識thức 病bệnh 名danh 為vi 皆giai 識thức 。 善thiện 能năng 授thọ 藥dược 名danh 為vi 皆giai 用dụng 。 遍biến 四tứ 四Tứ 諦Đế 故cố 並tịnh 云vân 皆giai 。 所sở 被bị 九cửu 界giới 名danh 為vi 益ích 他tha 。 此thử 譬thí 下hạ 合hợp 也dã 前tiền 後hậu 二nhị 觀quán 俱câu 觀quán 真chân 俗tục 。 此thử 能năng 分phân 別biệt 望vọng 前tiền 故cố 等đẳng 。 次thứ 釋thích 中trung 道đạo 者giả 。 初sơ 正chánh 鎖tỏa 瓔anh 珞lạc 經kinh 文văn 。 經kinh 中trung 釋thích 前tiền 二nhị 觀quán 竟cánh 。 即tức 云vân 。 因nhân 是thị 二nhị 空không 觀quán 為vi 方phương 便tiện 道đạo 。 得đắc 入nhập 中trung 道đạo 雙song 照chiếu 二nhị 諦đế 。 心tâm 心tâm 寂tịch 滅diệt 自tự 然nhiên 進tiến 入nhập 初Sơ 地Địa 。 今kim 初sơ 釋thích 方phương 便tiện 者giả 。 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 雙song 亡vong 二nhị 者giả 雙song 照chiếu 。 初sơ 言ngôn 二nhị 空không 者giả 。 空không 假giả 空không 空không 。 空không 即tức 是thị 遮già 遮già 即tức 是thị 亡vong 。 由do 前tiền 異dị 時thời 雙song 亡vong 方phương 便tiện 。 今kim 入nhập 中trung 道đạo 任nhậm 運vận 雙song 亡vong 。 亡vong 即tức 是thị 中trung 故cố 云vân 心tâm 心tâm 寂tịch 滅diệt 。 又hựu 初sơ 觀quán 下hạ 。 次thứ 釋thích 雙song 照chiếu 。 初sơ 二nhị 觀quán 時thời 用dụng 空không 用dụng 假giả 。 由do 前tiền 異dị 時thời 雙song 用dụng 方phương 便tiện 。 用dụng 即tức 是thị 照chiếu 照chiếu 即tức 是thị 中trung 。 故cố 引dẫn 經Kinh 云vân 心tâm 若nhược 在tại 定định 等đẳng 也dã 。 生sanh 即tức 是thị 俗tục 滅diệt 即tức 是thị 真chân 。 故cố 住trụ 中trung 道đạo 能năng 知tri 生sanh 滅diệt 。 知tri 秖kỳ 是thị 照chiếu 意ý 在tại 於ư 此thử 。 以dĩ 皆giai 中trung 故cố 故cố 得đắc 任nhậm 運vận 。 此thử 之chi 任nhậm 運vận 由do 前tiền 作tác 意ý 。 更cánh 互hỗ 亡vong 照chiếu 。 而nhi 為vi 方phương 便tiện 。 入nhập 中trung 道đạo 時thời 故cố 能năng 爾nhĩ 也dã 。 次thứ 問vấn 者giả 。 引dẫn 經kinh 釋thích 妨phương 以dĩ 證chứng 今kim 文văn 。 入nhập 初Sơ 地Địa 時thời 方phương 乃nãi 名danh 等đẳng 。 是thị 故cố 先tiên 問vấn 偏thiên 相tương/tướng 云vân 何hà 。 答đáp 中trung 意ý 者giả 。 所sở 言ngôn 偏thiên 多đa 不bất 見kiến 性tánh 者giả 約ước 次thứ 第đệ 義nghĩa 。 次thứ 問vấn 者giả 難nạn/nan 向hướng 答đáp 文văn 。 向hướng 答đáp 兩lưỡng 觀quán 屬thuộc 偏thiên 定định 慧tuệ 。 故cố 不bất 見kiến 性tánh 。 復phục 引dẫn 大đại 經kinh 以dĩ 難nạn/nan 前tiền 答đáp 。 慧tuệ 眼nhãn 在tại 於ư 法Pháp 眼nhãn 之chi 前tiền 。 尚thượng 得đắc 云vân 見kiến 。 但đãn 言ngôn 不bất 了liễu 云vân 何hà 而nhi 言ngôn 。 兩lưỡng 全toàn 不bất 見kiến 。 此thử 文văn 是thị 大đại 經kinh 佛Phật 答đáp 師sư 子tử 吼hống 云vân 。 慧tuệ 眼nhãn 見kiến 故cố 而nhi 不bất 了liễu 了liễu 。 佛Phật 以dĩ 佛Phật 眼nhãn 見kiến 則tắc 了liễu 了liễu 。 菩Bồ 薩Tát 行hành 故cố 。 見kiến 不bất 了liễu 了liễu 。 若nhược 無vô 行hành 故cố 見kiến 則tắc 了liễu 了liễu 。 住trụ 十thập 住trụ 故cố 見kiến 不bất 了liễu 了liễu 。 不bất 住trụ 不bất 去khứ 見kiến 則tắc 了liễu 了liễu 。 云vân 何hà 而nhi 言ngôn 。 行hành 向hướng 等đẳng 位vị 亦diệc 不bất 見kiến 耶da 。 答đáp 意ý 者giả 。 所sở 言ngôn 兩lưỡng 眼nhãn 俱câu 不bất 見kiến 者giả 。 約ước 次thứ 第đệ 義nghĩa 。 兩lưỡng 觀quán 既ký 屬thuộc 偏thiên 假giả 偏thiên 空không 。 則tắc 慧tuệ 法Pháp 眼nhãn 俱câu 不bất 見kiến 性tánh 。 汝nhữ 所sở 引dẫn 經kinh 慧tuệ 眼nhãn 見kiến 者giả 。 慧tuệ 眼nhãn 雖tuy 為vi 十thập 住trụ 之chi 位vị 。 借tá 別biệt 名danh 圓viên 故cố 云vân 十thập 住trụ 及cập 慧tuệ 眼nhãn 見kiến 。 依y 圓viên 為vi 語ngữ 。 初sơ 住trụ 已dĩ 去khứ 實thật 是thị 佛Phật 眼nhãn 。 故cố 知tri 此thử 借tá 圓viên 住trụ 。 名danh 為vi 慧tuệ 眼nhãn 。 非phi 謂vị 慧tuệ 眼nhãn 十thập 住trụ 能năng 見kiến 。 次thứ 引dẫn 法pháp 華hoa 以dĩ 證chứng 慧tuệ 眼nhãn 。 世Thế 尊Tôn 究cứu 竟cánh 尚thượng 名danh 慧tuệ 眼nhãn 。 豈khởi 況huống 十thập 住trụ 不bất 得đắc 名danh 慧tuệ 。 佛Phật 慧tuệ 眼nhãn 者giả 。 見kiến 畢tất 竟cánh 空không 。 空không 即tức 是thị 中trung 。 慧tuệ 眼nhãn 即tức 是thị 佛Phật 眼nhãn 故cố 也dã 。 言ngôn 如như 斯tư 者giả 。 指chỉ 前tiền 住trụ 中trung 慧tuệ 眼nhãn 不bất 了liễu 。 不bất 及cập 世Thế 尊Tôn 。 慧tuệ 眼nhãn 究cứu 竟cánh 。 如như 無vô 明minh 夜dạ 見kiến 中trung 道đạo 色sắc 。 餘dư 無vô 明minh 在tại 故cố 見kiến 不bất 了liễu 。 空không 中trung 鵝nga 雁nhạn 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 有hữu 餘dư 無vô 明minh 與dữ 眼nhãn 作tác 障chướng 。 故cố 令linh 見kiến 中trung 鵝nga 雁nhạn 不bất 了liễu 。 故cố 大đại 經kinh 第đệ 八bát 云vân 。 譬thí 如như 遠viễn 觀quán 空không 中trung 鵝nga 雁nhạn 。 為vi 是thị 虛hư 空không 。 為vi 是thị 鵝nga 雁nhạn 。 諦đế 觀quán 不bất 已dĩ 髣phảng 髴phất 見kiến 之chi 。 十Thập 住Trụ 菩Bồ 薩Tát 。 於ư 如Như 來Lai 性tánh 少thiểu 分phần 知tri 見kiến 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 空không 如như 無vô 明minh 鵝nga 等đẳng 如như 性tánh 。 不bất 了liễu 之chi 言ngôn 在tại 彼bỉ 十thập 住trụ 。 慧Tuệ 眼Nhãn 菩Bồ 薩Tát 。 何hà 關quan 二Nhị 乘Thừa 偏thiên 空không 慧tuệ 眼nhãn 。 是thị 則tắc 別biệt 教giáo 地địa 前tiền 。 皆giai 悉tất 不bất 見kiến 。 況huống 通thông 菩Bồ 薩Tát 及cập 兩lưỡng 二Nhị 乘Thừa 。 復phục 引dẫn 法pháp 華hoa 穿xuyên 鑿tạc 等đẳng 喻dụ 。 證chứng 第đệ 三tam 觀quán 圓viên 住trụ 方phương 見kiến 。 法pháp 華hoa 疏sớ/sơ 中trung 為vi 鎖tỏa 經kinh 文văn 。 觀quán 約ước 四tứ 教giáo 教giáo 約ước 五ngũ 時thời 。 當đương 知tri 教giáo 觀quán 俱câu 成thành 約ước 教giáo 。 方phương 顯hiển 彼bỉ 部bộ 稱xưng 為vi 獨độc 妙diệu 。 彼bỉ 寄ký 四tứ 教giáo 以dĩ 釋thích 觀quán 者giả 。 初sơ 三tam 藏tạng 教giáo 以dĩ 眾chúng 生sanh 為vi 高cao 原nguyên 。 習tập 觀quán 為vi 穿xuyên 鑿tạc 。 證chứng 理lý 為vi 清thanh 水thủy 。 通thông 觀quán 以dĩ 乾can/kiền/càn 慧tuệ 為vi 乾can/kiền/càn 土thổ/độ 。 性tánh 地địa 為vi 濕thấp 土thổ/độ 。 見kiến 真chân 為vi 清thanh 水thủy 。 別biệt 觀quán 以dĩ 空không 觀quán 為vi 乾can/kiền/càn 土thổ/độ 。 假giả 觀quán 為vi 濕thấp 土thổ/độ 。 見kiến 中trung 為vi 清thanh 水thủy 。 圓viên 觀quán 以dĩ 五ngũ 品phẩm 為vi 乾can/kiền/càn 土thổ/độ 。 六lục 根căn 為vi 濕thấp 。 初sơ 住trụ 為vi 清thanh 水thủy 。 彼bỉ 約ước 教giáo 中trung 。 通thông 約ước 漸tiệm 中trung 四tứ 時thời 教giáo 也dã 。 三tam 藏tạng 為vi 乾can/kiền/càn 土thổ/độ 。 方Phương 等Đẳng 般Bát 若Nhã 為vi 濕thấp 土thổ/độ 。 法pháp 華hoa 為vi 泥nê 。 見kiến 中trung 為vi 水thủy 。 二nhị 義nghĩa 並tịnh 以dĩ 初sơ 住trụ 為vi 水thủy 。 令linh 約ước 修tu 觀quán 但đãn 修tu 頓đốn 觀quán 。 圓viên 教giáo 初sơ 心tâm 並tịnh 名danh 清thanh 水thủy 。 不bất 同đồng 彼bỉ 疏sớ/sơ 剋khắc 取thủ 初sơ 住trụ 方phương 名danh 清thanh 水thủy 。 判phán 位vị 雖tuy 殊thù 初sơ 後hậu 不bất 二nhị 。 故cố 令linh 即tức 是thị 依y 經kinh 起khởi 觀quán 。 二nhị 教giáo 下hạ 結kết 前tiền 約ước 教giáo 。 言ngôn 二nhị 教giáo 者giả 。 藏tạng 通thông 也dã 。 故cố 彼bỉ 二nhị 教giáo 如như 乾can/kiền/càn 濕thấp 土thổ/độ 全toàn 未vị 有hữu 水thủy 。 別biệt 教giáo 如như 泥nê 。 教giáo 道đạo 雜tạp 故cố 不bất 名danh 清thanh 水thủy 。 初sơ 心tâm 知tri 中trung 是thị 故cố 但đãn 云vân 二nhị 教giáo 不bất 詮thuyên 。 二nhị 行hành 不bất 到đáo 者giả 。 行hành 即tức 是thị 觀quán 。 結kết 前tiền 約ước 觀quán 即tức 空không 假giả 二nhị 觀quán 。 謂vị 兩lưỡng 二Nhị 乘Thừa 通thông 別biệt 入nhập 空không 。 空không 行hành 所sở 攝nhiếp 。 三tam 藏tạng 菩Bồ 薩Tát 通thông 別biệt 出xuất 假giả 。 假giả 行hành 所sở 攝nhiếp 。 是thị 故cố 總tổng 云vân 二nhị 觀quán 不bất 到đáo 。 次thứ 第đệ 觀quán 中trung 中trung 道đạo 雖tuy 非phi 今kim 文văn 所sở 用dụng 。 證chứng 道đạo 同đồng 故cố 。 是thị 故cố 伹# 云vân 二nhị 行hành 不bất 到đáo 。 權quyền 教giáo 尚thượng 爾nhĩ 況huống 復phục 餘dư 耶da 。 故cố 云vân 遍biến 空không 乃nãi 至chí 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。 次thứ 此thử 三tam 觀quán 下hạ 。 與dữ 前tiền 釋thích 名danh 三tam 觀quán 辨biện 異dị 。 準chuẩn 釋thích 三tam 止chỉ 意ý 亦diệc 可khả 知tri 。 此thử 依y 摩ma 訶ha 衍diễn 等đẳng 者giả 。 判phán 前tiền 巧xảo 度độ 次thứ 第đệ 三tam 觀quán 。 雖tuy 有hữu 空không 假giả 俱câu 屬thuộc 衍diễn 門môn 。 故cố 此thử 三tam 觀quán 用dụng 昔tích 教giáo 中trung 相tương 待đãi 名danh 義nghĩa 。 以dĩ 為vi 總tổng 詮thuyên 。 次thứ 第đệ 教giáo 相tương/tướng 以dĩ 為vi 能năng 顯hiển 。 次thứ 第đệ 三tam 諦đế 以dĩ 為vi 所sở 顯hiển 。 為vi 是thị 義nghĩa 故cố 。 非phi 圓viên 頓đốn 相tương/tướng 。 雖tuy 非phi 圓viên 頓đốn 本bổn 為vi 顯hiển 圓viên 。 復phục 非phi 別biệt 教giáo 但đãn 云vân 依y 衍diễn 。 故cố 下hạ 結kết 人nhân 位vị 通thông 大đại 小tiểu 。 以dĩ 義nghĩa 等đẳng 者giả 。 此thử 依y 大đại 品phẩm 摩ma 訶ha 衍diễn 門môn 。 釋thích 三tam 觀quán 相tương/tướng 。 既ký 未vị 被bị 會hội 但đãn 成thành 次thứ 第đệ 。 以dĩ 次thứ 第đệ 義nghĩa 隨tùy 次thứ 第đệ 相tương/tướng 。 三tam 觀quán 條điều 然nhiên 一nhất 一nhất 各các 別biệt 。 此thử 總tổng 標tiêu 別biệt 相tướng 。 若nhược 論luận 下hạ 。 約ước 觀quán 智trí 人nhân 以dĩ 釋thích 別biệt 相tướng 。 義nghĩa 即tức 是thị 教giáo 。 教giáo 隨tùy 相tương/tướng 別biệt 顯hiển 體thể 不bất 同đồng 。 故cố 使sử 觀quán 等đẳng 未vị 能năng 融dung 即tức 。 前tiền 二nhị 觀quán 權quyền 中trung 道đạo 觀quán 實thật 。 三tam 觀quán 展triển 轉chuyển 遞đệ 為vi 淺thiển 深thâm 。 觀quán 因nhân 智trí 果quả 。 因nhân 既ký 差sai 別biệt 。 果quả 亦diệc 如như 之chi 。 故cố 使sử 三tam 智trí 展triển 轉chuyển 優ưu 劣liệt 有hữu 前tiền 有hữu 後hậu 。 觀quán 法pháp 雖tuy 通thông 行hành 人nhân 各các 別biệt 。 故cố 使sử 三tam 觀quán 攝nhiếp 於ư 大đại 小tiểu 。 一nhất 切thiết 諸chư 位vị 咸hàm 入nhập 其kỳ 中trung 。 通thông 含hàm 二nhị 教giáo 故cố 云vân 諸chư 位vị 。 旁bàng 挾hiệp 聲Thanh 聞Văn 故cố 通thông 於ư 小tiểu 。 是thị 故cố 若nhược 言ngôn 次thứ 第đệ 則tắc 唯duy 在tại 於ư 大đại 。 若nhược 論luận 其kỳ 人nhân 則tắc 通thông 收thu 大đại 小tiểu 。 故cố 觀quán 智trí 後hậu 更cánh 論luận 於ư 人nhân 。 故cố 知tri 空không 觀quán 二Nhị 乘Thừa 唯duy 小tiểu 。 通thông 教giáo 菩Bồ 薩Tát 義nghĩa 通thông 於ư 大đại 。 別biệt 雖tuy 入nhập 空không 一nhất 向hướng 在tại 大đại 。 通thông 別biệt 並tịnh 有hữu 入nhập 假giả 菩Bồ 薩Tát 。 亦diệc 一nhất 向hướng 大đại 。 通thông 教giáo 利lợi 根căn 後hậu 心tâm 有hữu 分phần/phân 。 謂vị 被bị 接tiếp 者giả 。 別biệt 人nhân 初Sơ 地Địa 方phương 乃nãi 現hiện 前tiền 。 是thị 故cố 諸chư 位vị 大đại 小tiểu 不bất 同đồng 。 若nhược 論luận 權quyền 門môn 唯duy 應ưng 廢phế 藏tạng 。 且thả 從tùng 次thứ 第đệ 故cố 亦diệc 置trí 圓viên 。 次thứ 明minh 圓viên 頓đốn 。 用dụng 絕tuyệt 待đãi 名danh 以dĩ 為vi 能năng 詮thuyên 。 一nhất 諦đế 三tam 諦đế 以dĩ 為vi 所sở 顯hiển 。 上thượng 下hạ 文văn 相tương 對đối 當đương 分phân 明minh 。 於ư 中trung 初sơ 止chỉ 次thứ 觀quán 後hậu 明minh 同đồng 時thời 。 初sơ 明minh 止chỉ 中trung 有hữu 法pháp 喻dụ 合hợp 。 初sơ 法pháp 文văn 中trung 。 止chỉ 為vi 能năng 緣duyên 諦đế 為vi 所sở 繫hệ 。 是thị 故cố 經Kinh 云vân 。 繫hệ 緣duyên 法Pháp 界Giới 。 法Pháp 界Giới 不bất 異dị 能năng 所sở 一nhất 故cố 。 次thứ 譬thí 中trung 。 雙song 譬thí 止chỉ 諦đế 三tam 一nhất 不bất 二nhị 。 止chỉ 諦đế 下hạ 合hợp 。 初sơ 法pháp 說thuyết 中trung 。 止chỉ 之chi 與dữ 諦đế 並tịnh 即tức 一nhất 而nhi 三tam 。 譬thí 中trung 通thông 譬thí 三tam 一nhất 不bất 二nhị 。 合hợp 中trung 諦đế 則tắc 即tức 一nhất 而nhi 三tam 。 止chỉ 則tắc 即tức 三tam 而nhi 一nhất 。 文văn 似tự 不bất 同đồng 意ý 顯hiển 止chỉ 諦đế 三tam 一nhất 不bất 二nhị 。 不bất 二nhị 而nhi 二nhị 。 以dĩ 觀quán 下hạ 。 明minh 觀quán 也dã 。 觀quán 之chi 與dữ 境cảnh 雖tuy 復phục 互hỗ 作tác 觀quán 發phát 之chi 名danh 。 以dĩ 觀quán 故cố 發phát 以dĩ 發phát 故cố 觀quán 。 同đồng 時thời 體thể 遍biến 能năng 所sở 皆giai 悉tất 即tức 一nhất 而nhi 三tam 。 次thứ 譬thí 中trung 。 亦diệc 譬thí 三tam 一nhất 不bất 二nhị 。 合hợp 止chỉ 約ước 諦đế 即tức 一nhất 而nhi 三tam 。 觀quán 之chi 與dữ 境cảnh 亦diệc 即tức 一nhất 而nhi 三tam 。 所sở 觀quán 是thị 境cảnh 所sở 發phát 是thị 觀quán 。 合hợp 觀quán 與dữ 止chỉ 文văn 翻phiên 倒đảo 者giả 。 亦diệc 秖kỳ 明minh 於ư 三tam 一nhất 體thể 等đẳng 。 然nhiên 止Chỉ 觀Quán 既ký 一nhất 緣duyên 照chiếu 不bất 殊thù 。 諦đế 境cảnh 名danh 異dị 本bổn 是thị 一nhất 法pháp 。 法pháp 於ư 止Chỉ 觀Quán 使sử 無vô 差sai 別biệt 。 仍nhưng 分phần/phân 能năng 所sở 而nhi 一nhất 而nhi 三tam 。 是thị 故cố 不bất 須tu 前tiền 後hậu 定định 執chấp 。 譬thí 中trung 言ngôn 摩Ma 醯Hê 首Thủ 羅La 者giả 。 色sắc 頂đảnh 天thiên 主chủ 一nhất 面diện 三tam 目mục 。 嚴nghiêm 彼bỉ 天thiên 顏nhan 而nhi 照chiếu 大Đại 千Thiên 。 嚴nghiêm 天thiên 顏nhan 者giả 。 譬thí 眾chúng 德đức 備bị 。 照chiếu 大Đại 千Thiên 者giả 。 譬thí 於ư 遍biến 見kiến 。 不bất 權quyền 不bất 實thật 下hạ 。 顯hiển 妙diệu 斥xích 麁thô 。 不bất 權quyền 不bất 實thật 斥xích 前tiền 三tam 觀quán 權quyền 實thật 淺thiển 深thâm 。 不bất 優ưu 不bất 劣liệt 斥xích 前tiền 三tam 智trí 優ưu 劣liệt 前tiền 後hậu 。 不bất 並tịnh 不bất 別biệt 寄ký 伊y 字tự 譬thí 總tổng 斥xích 觀quán 智trí 。 不bất 大đại 不bất 小tiểu 。 斥xích 前tiền 三tam 人nhân 諸chư 位vị 大đại 小tiểu 。 次thứ 引dẫn 中trung 論luận 者giả 。 證chứng 三tam 觀quán 三tam 止chỉ 相tương/tướng 即tức 互hỗ 融dung 。 次thứ 引dẫn 金kim 剛cang 。 譬thí 止Chỉ 觀Quán 與dữ 境cảnh 其kỳ 體thể 不bất 二nhị 。 眼nhãn 喻dụ 下hạ 合hợp 譬thí 。 可khả 見kiến 。 然nhiên 止Chỉ 觀Quán 諦đế 境cảnh 不bất 二nhị 而nhi 二nhị 。 義nghĩa 意ý 似tự 同đồng 不bất 無vô 差sai 別biệt 。 止Chỉ 觀Quán 二nhị 法pháp 雖tuy 即tức 不bất 二nhị 寂tịch 照chiếu 宛uyển 然nhiên 。 諦đế 境cảnh 二nhị 法pháp 雖tuy 對đối 止Chỉ 觀Quán 分phần/phân 於ư 二nhị 名danh 。 然nhiên 實thật 無vô 有hữu 。 二nhị 體thể 之chi 別biệt 。 故cố 此thử 喻dụ 文văn 分phần/phân 於ư 止Chỉ 觀Quán 以dĩ 喻dụ 日nhật 眼nhãn 。 諦đế 境cảnh 一nhất 。 名danh 同đồng 喻dụ 一nhất 色sắc 。 眼nhãn 日nhật 色sắc 三tam 。 無vô 前tiền 無vô 後hậu 。 若nhược 見kiến 下hạ 結kết 勸khuyến 。 勸khuyến 曉hiểu 文văn 旨chỉ 。 何hà 但đãn 下hạ 。 總tổng 明minh 開khai 顯hiển 也dã 。 開khai 前tiền 諸chư 名danh 同đồng 一nhất 實thật 相tướng 。 此thử 即tức 舉cử 況huống 總tổng 標tiêu 。 何hà 但đãn 此thử 圓viên 三tam 一nhất 相tương/tướng 即tức 。 總tổng 前tiền 一nhất 切thiết 次thứ 第đệ 中trung 名danh 同đồng 開khai 入nhập 實thật 。 其kỳ 相tương/tướng 下hạ 。 次thứ 示thị 開khai 相tương/tướng 。 初sơ 開khai 顯hiển 體thể 中trung 次thứ 第đệ 三tam 止chỉ 三tam 觀quán 。 同đồng 成thành 絕tuyệt 待đãi 一nhất 妙diệu 止Chỉ 觀Quán 。 教giáo 既ký 開khai 已dĩ 體thể 無vô 復phục 麁thô 。 次thứ 體thể 真chân 下hạ 。 約ước 顯hiển 體thể 名danh 。 開khai 釋thích 名danh 中trung 相tương 待đãi 麁thô 名danh 。 即tức 成thành 妙diệu 名danh 。 名danh 既ký 即tức 妙diệu 體thể 亦diệc 無vô 麁thô 。 還hoàn 於ư 體thể 真chân 具cụ 前tiền 釋thích 名danh 三tam 止chỉ 三tam 觀quán 。 準chuẩn 例lệ 亦diệc 應ưng 隨tùy 緣duyên 方phương 便tiện 及cập 息tức 二nhị 邊biên 。 俱câu 明minh 三tam 止chỉ 三tam 觀quán 等đẳng 妙diệu 。 不bất 更cánh 論luận 者giả 。 體thể 真chân 已dĩ 妙diệu 即tức 是thị 後hậu 二nhị 。 故cố 不bất 復phục 論luận 。 世thế 人nhân 多đa 迷mê 以dĩ 相tương 待đãi 名danh 顯hiển 相tương 待đãi 體thể 。 豈khởi 復phục 至chí 此thử 識thức 開khai 次thứ 第đệ 及cập 相tương 待đãi 名danh 悉tất 成thành 絕tuyệt 耶da 。 若nhược 得đắc 此thử 意ý 以dĩ 銷tiêu 下hạ 文văn 。 諸chư 義nghĩa 自tự 顯hiển 。 如như 此thử 下hạ 結kết 也dã 。 既ký 云vân 諸chư 義nghĩa 但đãn 一nhất 念niệm 心tâm 。 當đương 知tri 一nhất 理lý 應ưng 一nhất 切thiết 名danh 。 亦diệc 是thị 一nhất 理lý 應ưng 一nhất 切thiết 理lý 。 故cố 云vân 不bất 動động 乃nãi 至chí 差sai 別biệt 。 經Kinh 云vân 下hạ 。 引dẫn 淨tịnh 名danh 證chứng 。 雖tuy 多đa 下hạ 。 引dẫn 般Bát 若Nhã 證chứng 。 眾chúng 名danh 下hạ 結kết 成thành 也dã 。 既ký 開khai 前tiền 來lai 一nhất 切thiết 名danh 義nghĩa 。 圓viên 外ngoại 無vô 法pháp 故cố 云vân 皆giai 圓viên 。 用dụng 如như 此thử 名danh 顯hiển 於ư 妙diệu 體thể 。 是thị 故cố 名danh 為vi 。 教giáo 相tương/tướng 顯hiển 體thể 。 相tương 待đãi 絕tuyệt 待đãi 等đẳng 者giả 。 結kết 歎thán 。 相tương 待đãi 絕tuyệt 待đãi 結kết 前tiền 釋thích 名danh 成thành 不bất 思tư 議nghị 。 對đối 體thể 結kết 前tiền 次thứ 第đệ 教giáo 相tương/tướng 所sở 顯hiển 成thành 不bất 思tư 議nghị 。 立lập 名danh 之chi 法pháp 各các 主chủ 所sở 詮thuyên 。 故cố 云vân 對đối 體thể 。 今kim 開khai 顯hiển 竟cánh 。 名danh 無vô 別biệt 趣thú 體thể 無vô 別biệt 理lý 。 皆giai 遍biến 一nhất 切thiết 。 不bất 障chướng 一nhất 切thiết 。 故cố 云vân 無vô 礙ngại 。 皆giai 攝nhiếp 一nhất 切thiết 。 無vô 所sở 減giảm 少thiểu 。 故cố 云vân 具cụ 足túc 無vô 減giảm 。 具cụ 足túc 故cố 頓đốn 無vô 減giảm 故cố 圓viên 。 如như 此thử 方phương 能năng 顯hiển 止Chỉ 觀Quán 體thể 。

○# 次thứ 明minh 眼nhãn 智trí 者giả 。 依y 教giáo 起khởi 行hành 亦diệc 是thị 以dĩ 能năng 而nhi 顯hiển 於ư 所sở 。 初sơ 且thả 總tổng 釋thích 亦diệc 名danh 來lai 意ý 。 初sơ 云vân 體thể 則tắc 非phi 知tri 非phi 見kiến 等đẳng 者giả 。 所sở 顯hiển 之chi 體thể 。 實thật 非phi 眼nhãn 智trí 及cập 以dĩ 因nhân 果quả 。 所sở 言ngôn 非phi 者giả 。 非phi 由do 能năng 顯hiển 方phương 始thỉ 有hữu 所sở 。 以dĩ 有hữu 所sở 故cố 令linh 能năng 有hữu 功công 。 還hoàn 由do 於ư 能năng 令linh 所sở 可khả 見kiến 。 故cố 云vân 雖tuy 叵phả 知tri 見kiến 由do 於ư 眼nhãn 智trí 則tắc 可khả 知tri 見kiến 。 故cố 云vân 眼nhãn 見kiến 智trí 知tri 。 此thử 以dĩ 佛Phật 眼nhãn 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 為vi 能năng 知tri 見kiến 。 如như 此thử 妙diệu 體thể 依y 名danh 而nhi 說thuyết 。 尚thượng 已dĩ 是thị 難nạn/nan 。 況huống 名danh 下hạ 體thể 而nhi 可khả 示thị 人nhân 。 雖tuy 叵phả 下hạ 。 總tổng 明minh 能năng 顯hiển 。 理lý 雖tuy 若nhược 是thị 。 約ước 事sự 必tất 須tu 眼nhãn 智trí 止Chỉ 觀Quán 以dĩ 為vi 能năng 顯hiển 。 止Chỉ 觀Quán 為vi 因nhân 下hạ 。 別biệt 判phán 也dã 。 由do 於ư 止Chỉ 觀Quán 方phương 得đắc 智trí 眼nhãn 。 由do 於ư 智trí 眼nhãn 方phương 能năng 顯hiển 體thể 。 是thị 故cố 止Chỉ 觀Quán 名danh 為vi 遠viễn 因nhân 智trí 眼nhãn 名danh 近cận 。 其kỳ 體thể 冥minh 妙diệu 下hạ 。 釋thích 能năng 顯hiển 意ý 。 其kỳ 體thể 既ký 妙diệu 何hà 可khả 分phân 別biệt 。 然nhiên 寄ký 眼nhãn 智trí 使sử 體thể 可khả 見kiến 。 三tam 止chỉ 者giả 下hạ 。 正chánh 釋thích 也dã 。 初sơ 釋thích 次thứ 第đệ 近cận 遠viễn 二nhị 因nhân 。 即tức 三tam 止chỉ 三tam 觀quán 以dĩ 對đối 三tam 諦đế 。 成thành 於ư 三tam 眼nhãn 三tam 智trí 故cố 也dã 。 初sơ 明minh 三tam 止chỉ 者giả 。 隨tùy 緣duyên 止chỉ 中trung 言ngôn 。 陀đà 羅la 尼ni 者giả 。 總tổng 持trì 諸chư 法pháp 。 圓viên 頓đốn 三tam 止chỉ 。 俱câu 得đắc 名danh 為vi 陀đà 羅la 尼ni 也dã 。 今kim 明minh 次thứ 第đệ 故cố 約ước 出xuất 假giả 持trì 法Pháp 義nghĩa 便tiện 。 故cố 云vân 分phân 別biệt 藥dược 病bệnh 。 又hựu 大đại 論luận 明minh 。 陀đà 羅la 尼ni 者giả 。 屬thuộc 慧tuệ 性tánh 故cố 宜nghi 對đối 出xuất 假giả 。 若nhược 言ngôn 五ngũ 百bách 陀đà 羅la 尼ni 。 一nhất 一nhất 皆giai 是thị 。 中trung 道đạo 正chánh 慧tuệ 則tắc 非phi 此thử 中trung 意ý 也dã 。 法Pháp 眼nhãn 豁hoát 開khai 破phá 障chướng 通thông 無vô 知tri 者giả 。 具cụ 能năng 知tri 病bệnh 識thức 藥dược 。 及cập 以dĩ 授thọ 藥dược 。 能năng 破phá 事sự 中trung 障chướng 於ư 神thần 通thông 化hóa 道đạo 無vô 知tri 。 不bất 以dĩ 二nhị 相tướng 。 見kiến 諸chư 佛Phật 土độ 者giả 。 雖tuy 引dẫn 彼bỉ 文văn 用dụng 義nghĩa 稍sảo 別biệt 。 彼bỉ 以dĩ 如Như 來Lai 發phát 得đắc 天thiên 眼nhãn 。 對đối 斥xích 小tiểu 宗tông 修tu 得đắc 天thiên 眼nhãn 。 即tức 顯hiển 大Đại 乘Thừa 住trụ 不bất 思tư 議nghị 。 名danh 不bất 二nhị 相tương/tướng 而nhi 亦diệc 能năng 見kiến 三tam 土thổ/độ 不bất 同đồng 。 今kim 方phương 便tiện 隨tùy 緣duyên 常thường 在tại 俗tục 諦đế 。 不bất 同đồng 凡phàm 夫phu 之chi 有hữu 。 不bất 同đồng 二Nhị 乘Thừa 之chi 無vô 。 名danh 不bất 二nhị 相tương/tướng 。 出xuất 假giả 分phân 別biệt 淨tịnh 土độ 因nhân 果quả 。 名danh 見kiến 諸chư 佛Phật 土độ 。 是thị 則tắc 下hạ 。 結kết 成thành 次thứ 第đệ 意ý 也dã 。 問vấn 下hạ 料liệu 簡giản 也dã 。 初sơ 約ước 慧tuệ 眼nhãn 一Nhất 切Thiết 智Trí 廣quảng 辨biện 。 次thứ 餘dư 二nhị 眼nhãn 二nhị 智trí 略lược 例lệ 。 初sơ 問vấn 可khả 見kiến 。 次thứ 答đáp 中trung 。 先tiên 約ước 四tứ 句cú 依y 大đại 經kinh 文văn 。 彼bỉ 經kinh 十thập 五ngũ 廣quảng 釋thích 四tứ 句cú 。 今kim 但đãn 借tá 彼bỉ 知tri 見kiến 之chi 名danh 。 非phi 全toàn 用dụng 意ý 。 問vấn 。 前tiền 文văn 因nhân 觀quán 發phát 者giả 為vi 智trí 。 今kim 此thử 以dĩ 因nhân 聞văn 生sanh 者giả 為vi 知tri 。 文văn 既ký 不bất 同đồng 云vân 何hà 用dụng 此thử 而nhi 釋thích 於ư 彼bỉ 。 答đáp 。 名danh 異dị 義nghĩa 同đồng 。 聞văn 是thị 慧tuệ 性tánh 觀quán 亦diệc 慧tuệ 性tánh 。 問vấn 。 亦diệc 知tri 亦diệc 見kiến 對đối 二Nhị 乘Thừa 竟cánh 。 見kiến 而nhi 非phi 知tri 。 何hà 得đắc 重trọng/trùng 對đối 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 耶da 。 答đáp 。 前tiền 據cứ 佛Phật 世thế 聞văn 教giáo 二Nhị 乘Thừa 。 二nhị 人nhân 俱câu 是thị 亦diệc 知tri 亦diệc 見kiến 。 見kiến 而nhi 非phi 知tri 。 據cứ 無vô 佛Phật 世thế 獨Độc 覺Giác 辟Bích 支Chi 佛Phật 。 是thị 故cố 重trùng 以dĩ 支chi 佛Phật 別biệt 對đối 。

復phục 次thứ 下hạ 重trọng/trùng 約ước 信tín 法pháp 以dĩ 對đối 知tri 見kiến 。 問vấn 。 前tiền 明minh 眼nhãn 智trí 止Chỉ 觀Quán 為vi 因nhân 。 今kim 何hà 得đắc 以dĩ 信tín 法pháp 為vi 因nhân 。 答đáp 。 聞văn 同đồng 於ư 觀quán 思tư 同đồng 於ư 止chỉ 。 義nghĩa 類loại 相tương 似tự 故cố 得đắc 對đối 之chi 。 次thứ 明minh 不bất 次thứ 第đệ 者giả 。 初sơ 總tổng 斥xích 。 云vân 不bất 如như 此thử 者giả 。 一nhất 心tâm 不bất 同đồng 次thứ 第đệ 故cố 也dã 。 如như 前tiền 下hạ 開khai 前tiền 遠viễn 由do 成thành 不bất 次thứ 第đệ 。 次thứ 得đắc 體thể 下hạ 。 開khai 前tiền 近cận 由do 成thành 不bất 次thứ 第đệ 。 次thứ 眼nhãn 故cố 下hạ 。 明minh 近cận 由do 體thể 同đồng 。 遠viễn 由do 既ký 其kỳ 止Chỉ 觀Quán 相tương/tướng 即tức 。 近cận 由do 亦diệc 應ưng 眼nhãn 智trí 不bất 二nhị 。 因nhân 果quả 相tương 順thuận 故cố 也dã 佛Phật 眼nhãn 下hạ 。 釋thích 眼nhãn 智trí 也dã 。 王vương 三tam 昧muội 去khứ 引dẫn 證chứng 佛Phật 眼nhãn 具cụ 五ngũ 眼nhãn 。 故cố 云vân 一nhất 切thiết 。 悉tất 入nhập 其kỳ 中trung 。 大đại 品phẩm 下hạ 引dẫn 證chứng 佛Phật 智trí 具cụ 三tam 智trí 。 故cố 皆giai 云vân 學học 。 三tam 智trí 四Tứ 智Trí 至chí 下hạ 當đương 釋thích 。 問vấn 下hạ 料liệu 簡giản 智trí 眼nhãn 。 初sơ 問vấn 者giả 。 言ngôn 欲dục 得đắc 者giả 。 或hoặc 是thị 一nhất 人nhân 前tiền 後hậu 欲dục 得đắc 。 或hoặc 是thị 多đa 人nhân 。 各các 各các 欲dục 得đắc 。 但đãn 云vân 當đương 學học 豈khởi 名danh 一nhất 心tâm 。 答đáp 意ý 者giả 。 法pháp 在tại 一nhất 心tâm 說thuyết 必tất 次thứ 第đệ 。 豈khởi 說thuyết 次thứ 第đệ 。 令linh 法pháp 縱tung 橫hoành 。 金kim 剛cang 下hạ 。 明minh 五ngũ 眼nhãn 者giả 。 皆giai 云vân 佛Phật 有hữu 故cố 在tại 一nhất 心tâm 。 秖kỳ 約ước 一nhất 眼nhãn 有hữu 五ngũ 用dụng 者giả 。 應ưng 云vân 佛Phật 眼nhãn 而nhi 有hữu 四tứ 用dụng 。 云vân 何hà 言ngôn 五ngũ 。 答đáp 。 此thử 約ước 五ngũ 眼nhãn 而nhi 論luận 體thể 用dụng 。 故cố 佛Phật 眼nhãn 為vi 體thể 四tứ 眼nhãn 為vi 用dụng 。 若nhược 作tác 總tổng 別biệt 者giả 。 如như 涅Niết 槃Bàn 是thị 總tổng 三tam 德đức 是thị 別biệt 。 五ngũ 眼nhãn 亦diệc 爾nhĩ 。 秖kỳ 是thị 圓viên 常thường 。 不bất 思tư 議nghị 眼nhãn 。 名danh 為vi 佛Phật 眼nhãn 。 而nhi 有hữu 見kiến 中trung 乃nãi 至chí 見kiến 於ư 色sắc 等đẳng 五ngũ 用dụng 。 故cố 得đắc 五ngũ 名danh 。 是thị 則tắc 佛Phật 己kỷ 一nhất 體thể 五ngũ 眼nhãn 開khai 發phát 。 非phi 為vi 本bổn 無vô 至chí 佛Phật 方phương 有hữu 。 所sở 以dĩ 者giả 何hà 下hạ 釋thích 。 然nhiên 此thử 五ngũ 眼nhãn 天thiên 親thân 無vô 著trước 非phi 不bất 解giải 釋thích 。 未vị 若nhược 智trí 論luận 最tối 為vi 委ủy 悉tất 。 三tam 十thập 九cửu 云vân 。 佛Phật 肉nhục 眼nhãn 者giả 。 見kiến 因nhân 緣duyên 麁thô 色sắc 。 乃nãi 至chí 亦diệc 過quá 人nhân 所sở 見kiến 名danh 肉nhục 眼nhãn 者giả 。 見kiến 形hình 顯hiển 色sắc 不bất 異dị 於ư 人nhân 。 人nhân 見kiến 不bất 遠viễn 所sở 見kiến 又hựu 倒đảo 。 如như 近cận 看khán 小tiểu 則tắc 大đại 。 遠viễn 看khán 大đại 則tắc 小tiểu 。 乃nãi 至chí 諸chư 色sắc 若nhược 遠viễn 觀quán 者giả 。 則tắc 但đãn 見kiến 於ư 空không 一nhất 顯hiển 色sắc 。 大đại 品phẩm 云vân 。 如Như 來Lai 肉nhục 眼nhãn 見kiến 於ư 大Đại 千Thiên 。 論luận 問vấn 曰viết 。 如Như 來Lai 何hà 故cố 。 但đãn 見kiến 大Đại 千Thiên 。 答đáp 。 若nhược 佛Phật 肉nhục 眼nhãn 應ưng 過quá 大Đại 千Thiên 。 但đãn 以dĩ 風phong 輪luân 為vi 隔cách 障chướng 故cố 不bất 見kiến 異dị 界giới 。 又hựu 有hữu 菩Bồ 薩Tát 。 住trụ 大Đại 千Thiên 上thượng 。 據cứ 理lý 亦diệc 合hợp 見kiến 大Đại 千Thiên 外ngoại 。 問vấn 。 何hà 不bất 修tu 肉nhục 眼nhãn 令linh 見kiến 遠viễn 耶da 。 答đáp 。 若nhược 無vô 天thiên 眼nhãn 則tắc 彊cường/cưỡng/cương 修tu 肉nhục 眼nhãn 。 令linh 見kiến 於ư 遠viễn 。 又hựu 云vân 。 佛Phật 法Pháp 難nan 思tư 。 佛Phật 肉nhục 眼nhãn 或hoặc 能năng 遠viễn 見kiến 故cố 也dã 。 若nhược 不bất 及cập 佛Phật 者giả 。 漸tiệm 漸tiệm 減giảm 之chi 。 二nhị 千thiên 一nhất 千thiên 乃nãi 至chí 一nhất 洲châu 。 是thị 名danh 肉nhục 眼nhãn 小tiểu 淨tịnh 。 故cố 據cứ 理lý 盡tận 說thuyết 。 佛Phật 肉nhục 眼nhãn 見kiến 法Pháp 界Giới 麁thô 色sắc 。 論luận 依y 教giáo 道đạo 附phụ 近cận 小tiểu 宗tông 。 是thị 故cố 但đãn 云vân 見kiến 於ư 大Đại 千Thiên 。 若nhược 但đãn 以dĩ 先tiên 世thế 施thí 燈đăng 明minh 等đẳng 。 及cập 以dĩ 輪Luân 王Vương 終chung 不bất 能năng 見kiến 至chí 百bách 由do 旬tuần 。 若nhược 小tiểu 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 不bất 過quá 此thử 。 問vấn 。 日nhật 月nguyệt 去khứ 地địa 。 四tứ 萬vạn 二nhị 千thiên 由do 旬tuần 。 人nhân 皆giai 見kiến 之chi 。 見kiến 百bách 由do 旬tuần 。 何hà 足túc 為vi 奇kỳ 。 答đáp 。 日nhật 月nguyệt 有hữu 光quang 。 令linh 人nhân 得đắc 見kiến 。 餘dư 色sắc 不bất 爾nhĩ 。 天thiên 眼nhãn 乃nãi 見kiến 。 人nhân 雖tuy 云vân 見kiến 所sở 見kiến 猶do 倒đảo 。 日nhật 月nguyệt 方phương 圓viên 。 五ngũ 十thập 由do 旬tuần 。 所sở 見kiến 不bất 過quá 如như 扇thiên/phiến 許hứa 大đại 。 菩Bồ 薩Tát 不bất 爾nhĩ 。 問vấn 。 見kiến 何hà 等đẳng 色sắc 。 答đáp 。 見kiến 可khả 見kiến 色sắc 名danh 為vi 肉nhục 眼nhãn 。 論luận 中trung 不bất 明minh 修tu 肉nhục 眼nhãn 法pháp 。 若nhược 欲dục 比tỉ 知tri 施thí 燈đăng 明minh 等đẳng 下hạ 因nhân 也dã 。 菩Bồ 薩Tát 更cánh 加gia 慈từ 心tâm 伏phục 惑hoặc 。 故cố 所sở 見kiến 漸tiệm 廣quảng 乃nãi 至chí 大Đại 千Thiên 。 亦diệc 能năng 照chiếu 細tế 色sắc 下hạ 明minh 天thiên 眼nhãn 者giả 。 如như 微vi 塵trần 名danh 為vi 細tế 色sắc 。 諸chư 天thiên 天thiên 眼nhãn 下hạ 不bất 見kiến 上thượng 。 梵Phạm 王Vương 不bất 過quá 見kiến 於ư 大Đại 千Thiên 。 佛Phật 見kiến 過quá 此thử 名danh 佛Phật 天thiên 眼nhãn 。 大đại 品phẩm 云vân 。

佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

佛Phật 天thiên 眼nhãn 見kiến 於ư 尼ni 吒tra 。 亦diệc 見kiến 十thập 方phương 。 恆Hằng 沙sa 世thế 界giới 。 死tử 此thử 生sanh 彼bỉ 。 及cập 善thiện 惡ác 等đẳng 。 論luận 無vô 修tu 相tương/tướng 。 如như 那na 律luật 緣duyên 亦diệc 是thị 其kỳ 事sự 。 言ngôn 過quá 天thiên 者giả 。 諸chư 天thiên 報báo 得đắc 極cực 如như 梵Phạm 王Vương 。 今kim 見kiến 十thập 方phương 尚thượng 過quá 那na 律luật 。 何hà 況huống 梵Phạm 王Vương 。 是thị 故cố 淨tịnh 名danh 正chánh 呵ha 那na 律luật 旁bàng 折chiết 梵Phạm 王Vương 。 達đạt 麁thô 細tế 色sắc 下hạ 明minh 慧tuệ 眼nhãn 者giả 。 言ngôn 如như 二Nhị 乘Thừa 所sở 見kiến 者giả 。 且thả 約ước 次thứ 第đệ 一nhất 往vãng 而nhi 說thuyết 。 據cứ 理lý 亦diệc 應ưng 云vân 過quá 二Nhị 乘Thừa 。 二Nhị 乘Thừa 但đãn 見kiến 大Đại 千Thiên 之chi 內nội 麁thô 細tế 色sắc 空không 。 佛Phật 見kiến 法Pháp 界Giới 假giả 中trung 俱câu 空không 。 大đại 品phẩm 云vân 。 云vân 何hà 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。  慧tuệ 眼nhãn 淨tịnh 。

佛Phật 告cáo 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。

慧Tuệ 眼Nhãn 菩Bồ 薩Tát 。 不bất 作tác 是thị 念niệm 。 有hữu 為vi 無vô 為vi 世thế 出xuất 世thế 。 漏lậu 無vô 漏lậu 一nhất 切thiết 知tri 見kiến 。 論luận 云vân 。 肉nhục 眼nhãn 見kiến 不bất 遠viễn 。 故cố 修tu 天thiên 眼nhãn 。 天thiên 眼nhãn 虛hư 誑cuống 故cố 求cầu 慧tuệ 眼nhãn 。 論luận 文văn 既ký 云vân 。 一nhất 切thiết 知tri 見kiến 。 是thị 故cố 即tức 是thị 過quá 二Nhị 乘Thừa 也dã 。 修tu 相tương/tướng 者giả 何hà 。 有hữu 人nhân 云vân 。 八bát 道đạo 中trung 正chánh 見kiến 是thị 。 能năng 觀quán 五ngũ 陰ấm 倒đảo 故cố 。 有hữu 云vân 。 能năng 緣duyên 涅Niết 槃Bàn 。 有hữu 云vân 。 三tam 脫thoát 門môn 相tương 應ứng 慧tuệ 能năng 。 開khai 涅Niết 槃Bàn 門môn 。 有hữu 云vân 。 能năng 觀quán 實thật 際tế 通thông 達đạt 悉tất 知tri 。 有hữu 言ngôn 。 定định 心tâm 知tri 諸chư 相tướng 。 有hữu 云vân 。 空không 是thị 。 有hữu 云vân 。 十thập 八bát 空không 是thị 。 有hữu 云vân 。 世thế 出xuất 世thế 是thị 。 是thị 則tắc 名danh 為vi 。 慧tuệ 眼nhãn 修tu 相tương/tướng 。

復phục 有hữu 說thuyết 言ngôn 行hạnh 於ư 中trung 道đạo 。 問vấn 。 二Nhị 乘Thừa 亦diệc 有hữu 慧tuệ 眼nhãn 。 何hà 不bất 云vân 無vô 法pháp 不bất 見kiến 。 答đáp 。 二Nhị 乘Thừa 但đãn 能năng 總tổng 相tương/tướng 而nhi 見kiến 又hựu 是thị 有hữu 量lượng 。 佛Phật 見kiến 無vô 量lượng 無vô 有hữu 邊biên 底để 。 佛Phật 與dữ 二Nhị 乘Thừa 既ký 二nhị 相tương/tướng 不bất 同đồng 。 驗nghiệm 知tri 修tu 法pháp 二nhị 因nhân 各các 別biệt 。 是thị 故cố 文văn 中trung 所sở 有hữu 眾chúng 釋thích 不bất 出xuất 空không 中trung 。 空không 屬thuộc 二Nhị 乘Thừa 中trung 屬thuộc 於ư 佛Phật 。 彌di 顯hiển 修tu 發phát 二nhị 義nghĩa 不bất 同đồng 。 如như 初sơ 三tam 釋thích 及cập 第đệ 五ngũ 下hạ 三tam 釋thích 。 是thị 共cộng 二Nhị 乘Thừa 修tu 相tương/tướng 。 仍nhưng 是thị 通thông 教giáo 依y 即tức 空không 慧tuệ 。 若nhược 三tam 藏tạng 二Nhị 乘Thừa 多đa 依y 根căn 本bổn 。 與dữ 此thử 不bất 同đồng 。 前tiền 第đệ 四tứ 釋thích 及cập 最tối 後hậu 釋thích 。 即tức 是thị 圓viên 修tu 。 圓viên 修tu 實thật 際tế 後hậu 時thời 發phát 得đắc 方phương 名danh 慧tuệ 眼nhãn 。 是thị 故cố 亦diệc 應ưng 云vân 過quá 二Nhị 乘Thừa 。 照chiếu 達đạt 假giả 名danh 不bất 謬mậu 等đẳng 。 名danh 法Pháp 眼nhãn 者giả 。 但đãn 云vân 如như 菩Bồ 薩Tát 所sở 見kiến 者giả 。 如như 別biệt 菩Bồ 薩Tát 行hành 向hướng 位vị 中trung 所sở 見kiến 者giả 是thị 。 亦diệc 寄ký 次thứ 第đệ 故cố 云vân 假giả 名danh 。 假giả 名danh 即tức 是thị 十thập 六lục 門môn 法pháp 。 據cứ 理lý 亦diệc 應ưng 云vân 過quá 菩Bồ 薩Tát 。 任nhậm 運vận 真chân 化hóa 究cứu 竟cánh 藥dược 病bệnh 。 名danh 佛Phật 法Pháp 眼nhãn 。 大đại 品phẩm 云vân 。 云vân 何hà 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。  法Pháp 眼nhãn 。

佛Phật 告cáo 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。

法Pháp 眼nhãn 人nhân 者giả 。 隨tùy 信tín 隨tùy 法pháp 三tam 空không 五ngũ 根căn 。 此thử 業nghiệp 此thử 果quả 受thọ 某mỗ 身thân 生sanh 某mỗ 處xứ 。 某mỗ 菩Bồ 薩Tát 退thoái 不phủ 。 退thoái 得đắc 記ký 不bất 得đắc 記ký 等đẳng 。 皆giai 當đương 知tri 之chi 。 論luận 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 初sơ 發phát 心tâm 時thời 。 雖tuy 得đắc 肉nhục 天thiên 慧tuệ 眼nhãn 等đẳng 。 以dĩ 見kiến 眾chúng 生sanh 種chủng 種chủng 不bất 同đồng 。 云vân 何hà 能năng 得đắc 如như 是thị 實thật 法pháp 。 故cố 求cầu 法Pháp 眼nhãn 引dẫn 導đạo 令linh 入nhập 。 故cố 名danh 法Pháp 眼nhãn 。 又hựu 法Pháp 眼nhãn 有hữu 二nhị 。 一nhất 分phân 別biệt 二Nhị 乘Thừa 。 二nhị 分phần 別biệt 菩Bồ 薩Tát 。 分phân 別biệt 二Nhị 乘Thừa 處xứ 處xứ 有hữu 文văn 。 分phân 別biệt 菩Bồ 薩Tát 。 即tức 此thử 文văn 是thị 。 廣quảng 列liệt 一nhất 切thiết 因nhân 果quả 行hành 相tương/tướng 。 一nhất 切thiết 種chủng 種chủng 。 諸chư 方phương 便tiện 門môn 。 令linh 眾chúng 生sanh 入nhập 。 是thị 名danh 法Pháp 眼nhãn 。 既ký 云vân 一nhất 切thiết 因nhân 果quả 。 復phục 云vân 分phân 別biệt 菩Bồ 薩Tát 。 是thị 故cố 當đương 知tri 。 亦diệc 過quá 菩Bồ 薩Tát 。 於ư 諸chư 法pháp 中trung 下hạ 。 名danh 佛Phật 眼nhãn 者giả 。 但đãn 云vân 見kiến 法pháp 實thật 相tướng 。 從tùng 勝thắng 為vi 名danh 。 大đại 品phẩm 云vân 。 云vân 何hà 佛Phật 眼nhãn 。

佛Phật 告cáo 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。

菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 求cầu 佛Phật 道Đạo 時thời 。 入nhập 金Kim 剛Cang 三Tam 昧Muội 。 得đắc 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 成thành 就tựu 力Lực 無Vô 所Sở 畏Úy 。 十Thập 八Bát 不Bất 共Cộng 。 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 云vân 云vân )# 。 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 得đắc 菩Bồ 提Đề 時thời 。 佛Phật 眼nhãn 淨tịnh 相tương/tướng 。 論luận 云vân 。 有hữu 人nhân 言ngôn 。 十Thập 住Trụ 菩Bồ 薩Tát 。 得đắc 佛Phật 眼nhãn 與dữ 佛Phật 無vô 別biệt 。 如như 遍biến 吉cát 文Văn 殊Thù 。 具cụ 佛Phật 功công 德đức 。 而nhi 不bất 作tác 佛Phật 廣quảng 度độ 眾chúng 生sanh 。 是thị 故cố 生sanh 疑nghi 。 故cố 說thuyết 佛Phật 眼nhãn 遍biến 見kiến 十thập 方phương 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 於ư 。 餘dư 菩Bồ 薩Tát 名danh 大đại 。 於ư 佛Phật 猶do 不bất 遍biến 知tri 遍biến 聞văn 等đẳng 也dã 。 問vấn 。 眼nhãn 應ưng 云vân 見kiến 云vân 何hà 言ngôn 聞văn 。 答đáp 。 眾chúng 生sanh 智trí 慧tuệ 從tùng 六lục 情tình 入nhập 。 能năng 知tri 六lục 塵trần 。 人nhân 謂vị 佛Phật 眼nhãn 有hữu 所sở 不bất 聞văn 。 然nhiên 諸chư 經kinh 論luận 皆giai 云vân 佛Phật 及cập 菩Bồ 薩Tát 。 俱câu 得đắc 五ngũ 眼nhãn 。 故cố 知tri 並tịnh 作tác 非phi 張trương 眼nhãn 也dã 。 故cố 今kim 文văn 中trung 雖tuy 云vân 佛Phật 有hữu 。 理lý 論luận 眾chúng 生sanh 一nhất 切thiết 具cụ 足túc 。 何hà 者giả 。 眼nhãn 智trí 既ký 以dĩ 止Chỉ 觀Quán 為vi 因nhân 。 止Chỉ 觀Quán 圓viên 融dung 眼nhãn 智trí 亦diệc 爾nhĩ 。 論luận 欲dục 遍biến 說thuyết 。 是thị 故cố 委ủy 論luận 深thâm 淺thiển 不bất 同đồng 。 故cố 經Kinh 云vân 下hạ 。 引dẫn 請thỉnh 觀quán 音âm 以dĩ 證chứng 金kim 剛cang 。 佛Phật 菩Bồ 提Đề 滿mãn 權quyền 實thật 智trí 足túc 。 以dĩ 此thử 二nhị 智trí 。 能năng 生sanh 三tam 有hữu 菩Bồ 提Đề 佛Phật 子tử 。 復phục 云vân 父phụ 母mẫu 。 而nhi 獨độc 稱xưng 下hạ 。 佛Phật 眼nhãn 之chi 意ý 。 故cố 論luận 四tứ 十thập 五ngũ 料liệu 簡giản 云vân 。 佛Phật 見kiến 一nhất 切thiết 非phi 是thị 慧tuệ 眼nhãn 。 云vân 何hà 而nhi 言ngôn 。 慧tuệ 眼nhãn 見kiến 耶da 。 答đáp 。 慧tuệ 眼nhãn 成thành 時thời 轉chuyển 名danh 佛Phật 眼nhãn 。 乃nãi 至chí 四tứ 眼nhãn 失thất 本bổn 名danh 字tự 。 如như 河hà 入nhập 海hải 失thất 本bổn 河hà 名danh 。

何hà 以dĩ 故cố 。 肉nhục 天thiên 二nhị 眼nhãn 有hữu 漏lậu 因nhân 緣duyên 。 慧tuệ 法pháp 二nhị 眼nhãn 。 習tập 氣khí 未vị 盡tận 。 故cố 捨xả 本bổn 位vị 入nhập 佛Phật 眼nhãn 中trung 。 此thử 仍nhưng 寄ký 於ư 廢phế 麁thô 而nhi 說thuyết 。 佛Phật 智trí 下hạ 。 釋thích 一nhất 心tâm 三tam 智trí 。 故cố 知tri 下hạ 結kết 得đắc 名danh 之chi 由do 。 境cảnh 之chi 與dữ 諦đế 下hạ 。 明minh 止Chỉ 觀Quán 不bất 二nhị 。 初sơ 以dĩ 左tả 右hữu 眼nhãn 目mục 為vi 譬thí 。 諦đế 之chi 與dữ 境cảnh 。 猶do 如như 一nhất 物vật 而nhi 得đắc 左tả 右hữu 兩lưỡng 名danh 不bất 同đồng 。 一nhất 人nhân 在tại 物vật 左tả 謂vị 物vật 為vi 右hữu 。 一nhất 人nhân 在tại 物vật 右hữu 謂vị 物vật 為vi 左tả 。 由do 人nhân 所sở 在tại 左tả 右hữu 名danh 生sanh 。 而nhi 此thử 一nhất 物vật 本bổn 未vị 曾tằng 異dị 。 諦đế 境cảnh 亦diệc 爾nhĩ 。 對đối 止chỉ 名danh 諦đế 對đối 觀quán 名danh 境cảnh 。 眼nhãn 智trí 二nhị 法pháp 以dĩ 譬thí 眼nhãn 目mục 者giả 。 秖kỳ 是thị 一nhất 物vật 立lập 二nhị 種chủng 名danh 。 眼nhãn 見kiến 智trí 知tri 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 秖kỳ 是thị 一nhất 法pháp 。 雖tuy 從tùng 止Chỉ 觀Quán 二nhị 法pháp 得đắc 名danh 。 圓viên 頓đốn 止Chỉ 觀Quán 本bổn 來lai 不bất 二nhị 。 故cố 所sở 成thành 眼nhãn 智trí 一nhất 體thể 無vô 殊thù 。 是thị 故cố 知tri 見kiến 但đãn 從tùng 當đương 體thể 而nhi 立lập 二nhị 名danh 。 猶do 如như 眼nhãn 目mục 。 諦đế 境cảnh 雖tuy 從tùng 所sở 對đối 立lập 二nhị 。 則tắc 成thành 所sở 對đối 體thể 亦diệc 無vô 殊thù 。 致trí 使sử 能năng 對đối 諦đế 境cảnh 無vô 別biệt 。 今kim 將tương 下hạ 。 立lập 異dị 顯hiển 體thể 。 體thể 本bổn 不bất 二nhị 。 暫tạm 寄ký 異dị 名danh 顯hiển 不bất 二nhị 體thể 。 何hà 者giả 。 諦đế 境cảnh 眼nhãn 智trí 體thể 雖tuy 不bất 二nhị 。 然nhiên 智trí 由do 觀quán 成thành 。 觀quán 本bổn 對đối 境cảnh 。 今kim 還hoàn 將tương 境cảnh 以dĩ 顯hiển 於ư 智trí 。 令linh 觀quán 易dị 明minh 。 觀quán 明minh 即tức 智trí 成thành 。 智trí 成thành 即tức 體thể 顯hiển 。 眼nhãn 由do 止chỉ 成thành 。 止chỉ 本bổn 對đối 諦đế 。 今kim 還hoàn 將tương 諦đế 以dĩ 目mục 於ư 眼nhãn 。 今kim 止chỉ 可khả 解giải 。 止chỉ 解giải 即tức 眼nhãn 開khai 。 眼nhãn 開khai 即tức 體thể 顯hiển 。 雖tuy 寄ký 因nhân 顯hiển 法pháp 不bất 分phân 張trương 。 故cố 云vân 雖tuy 作tác 三tam 說thuyết 實thật 是thị 一nhất 法pháp 。 用dụng 此thử 下hạ 結kết 也dã 。 以dĩ 能năng 顯hiển 所sở 。 正chánh 用dụng 如như 向hướng 一nhất 法Pháp 眼nhãn 智trí 。 顯hiển 於ư 圓viên 頓đốn 止Chỉ 觀Quán 體thể 也dã 。 如như 此thử 下hạ 。 結kết 歸quy 師sư 資tư 所sở 傳truyền 之chi 法pháp 。 結kết 上thượng 諸chư 文văn 歸quy 於ư 正chánh 行hạnh 。 正chánh 行hạnh 有hữu 在tại 出xuất 自tự 本bổn 師sư 。 言ngôn 實thật 非phi 讀đọc 經kinh 安an 置trí 等đẳng 者giả 。 如như 空không 假giả 中trung 觀quán 。 先tiên 明minh 次thứ 第đệ 後hậu 不bất 次thứ 第đệ 。 引dẫn 諸chư 大Đại 乘Thừa 證chứng 成thành 門môn 戶hộ 。 乃nãi 至chí 止Chỉ 觀Quán 為vi 因nhân 眼nhãn 智trí 為vi 果quả 。 即tức 一nhất 而nhi 三tam 即tức 三tam 而nhi 一nhất 。 如như 是thị 等đẳng 相tướng 。 豈khởi 由do 經kinh 文văn 而nhi 安an 布bố 耶da 但đãn 避tị 嫌hiềm 疑nghi 幸hạnh 須tu 引dẫn 證chứng 。 意ý 外ngoại 之chi 事sự 故cố 云vân 幸hạnh 也dã 。

○# 三Tam 明Minh 境cảnh 界giới 者giả 。 秖kỳ 是thị 教giáo 相tương/tướng 眼nhãn 智trí 所sở 顯hiển 。 前tiền 既ký 已dĩ 明minh 教giáo 相tương/tướng 眼nhãn 智trí 。 足túc 顯hiển 所sở 詮thuyên 所sở 知tri 所sở 見kiến 。 無vô 俟sĩ 更cánh 說thuyết 此thử 之chi 一nhất 科khoa 。 鈍độn 根căn 之chi 人nhân 。 雖tuy 明minh 前tiền 二nhị 。 猶do 尚thượng 不bất 了liễu 。 更cánh 此thử 一nhất 科khoa 重trọng/trùng 明minh 所sở 顯hiển 。 故cố 知tri 此thử 則tắc 親thân 明minh 所sở 顯hiển 。 今kim 初sơ 明minh 來lai 意ý 。 不bất 云vân 教giáo 相tương/tướng 但đãn 云vân 眼nhãn 智trí 者giả 。 教giáo 相tương/tướng 雖tuy 復phục 同đồng 是thị 能năng 顯hiển 。 然nhiên 教giáo 望vọng 於ư 行hành 則tắc 行hành 親thân 教giáo 疎sơ 。 從tùng 親thân 而nhi 說thuyết 。 故cố 但đãn 云vân 眼nhãn 智trí 。 通thông 而nhi 言ngôn 之chi 並tịnh 能năng 顯hiển 體thể 。 夫phu 信tín 行hành 下hạ 。 牒điệp 前tiền 兩lưỡng 章chương 以dĩ 明minh 來lai 意ý 。 信tín 行hành 牒điệp 前tiền 教giáo 相tương/tướng 宜nghi 在tại 教giáo 相tương/tướng 。 名danh 尚thượng 多đa 聞văn 。 圓viên 妙diệu 即tức 是thị 今kim 妙diệu 境cảnh 界giới 。 法pháp 行hành 牒điệp 前tiền 眼nhãn 智trí 。 宜nghi 在tại 定định 慧tuệ 名danh 宗tông 深thâm 觀quán 。 正chánh 境cảnh 亦diệc 是thị 今kim 妙diệu 境cảnh 界giới 。 綺ỷ 文văn 飾sức 句cú 故cố 立lập 兩lưỡng 名danh 。 正chánh 為vi 前tiền 二nhị 辨biện 所sở 取thủ 境cảnh 。 是thị 故cố 更cánh 論luận 。 經Kinh 云vân 下hạ 。 正chánh 明minh 境cảnh 意ý 者giả 。 何hà 事sự 說thuyết 境cảnh 。 為vi 令linh 自tự 行hành 識thức 於ư 三tam 眼nhãn 及cập 以dĩ 三tam 智trí 所sở 知tri 所sở 見kiến 。 識thức 所sở 知tri 見kiến 則tắc 令linh 能năng 越việt 依y 於ư 教giáo 相tương/tướng 。 修tu 止Chỉ 觀Quán 因nhân 得đắc 眼nhãn 智trí 果quả 。 是thị 故cố 應ưng 須tu 明minh 境cảnh 界giới 也dã 。 若nhược 為vi 下hạ 化hóa 他tha 意ý 者giả 。 為vi 化hóa 他tha 故cố 應ưng 須tu 說thuyết 境cảnh 。 若nhược 不bất 說thuyết 境cảnh 。 將tương 何hà 以dĩ 為vi 說thuyết 法Pháp 之chi 本bổn 。 本bổn 即tức 境cảnh 也dã 。 雖tuy 有hữu 境cảnh 本bổn 必tất 須tu 隨tùy 情tình 。 故cố 列liệt 隨tùy 情tình 隨tùy 智trí 等đẳng 三tam 。 令linh 化hóa 物vật 者giả 依y 境cảnh 而nhi 說thuyết 。 說thuyết 於ư 妙diệu 境cảnh 意ý 在tại 於ư 此thử 。 先tiên 大đại 師sư 意ý 次thứ 章chương 安an 意ý 。 初sơ 文văn 先tiên 列liệt 。 次thứ 釋thích 。 初sơ 譬thí 聞văn 者giả 執chấp 門môn 迷mê 教giáo 。 此thử 中trung 四tứ 譬thí 譬thí 執chấp 者giả 迷mê 名danh 。 經kinh 文văn 本bổn 譬thí 外ngoại 計kế 邪tà 常thường 。 諸chư 文văn 引dẫn 用dụng 並tịnh 同đồng 經kinh 意ý 。 此thử 文văn 借tá 用dụng 其kỳ 意ý 稍sảo 異dị 。 雖tuy 異dị 彼bỉ 文văn 理lý 亦diệc 無vô 失thất 。 依y 義nghĩa 不bất 依y 語ngữ 是thị 故cố 轉chuyển 用dụng 。 何hà 者giả 。 貝bối 聲thanh 雖tuy 虛hư 貝bối 體thể 是thị 實thật 。 故cố 喻dụ 有hữu 門môn 。 米mễ 秣# 柔nhu 軟nhuyễn 可khả 喻dụ 空không 門môn 。 雪tuyết 有hữu 非phi 有hữu 。 是thị 故cố 可khả 喻dụ 亦diệc 空không 亦diệc 有hữu 。 鶴hạc 飛phi 在tại 空không 而nhi 不bất 住trụ 空không 。 是thị 故cố 可khả 喻dụ 。 非phi 空không 非phi 有hữu 。 凡phàm 情tình 下hạ 合hợp 。 又hựu 三tam 。 初sơ 明minh 大đại 悲bi 為vi 說thuyết 。 次thứ 雖tuy 聞văn 下hạ 。 明minh 凡phàm 情tình 各các 執chấp 。 三tam 是thị 諸chư 等đẳng 者giả 結kết 過quá 。 凡phàm 夫phu 各các 執chấp 能năng 通thông 之chi 門môn 。 迷mê 於ư 所sở 趣thú 故cố 不bất 能năng 見kiến 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。 真chân 乳nhũ 之chi 色sắc 。 此thử 則tắc 還hoàn 依y 大đại 經kinh 。 如như 諸chư 外ngoại 道đạo 。 執chấp 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 等đẳng 失thất 能năng 通thông 門môn 。 是thị 故cố 還hoàn 失thất 所sở 通thông 之chi 理lý 。 所sở 以dĩ 常thường 途đồ 下hạ 。 明minh 說thuyết 者giả 迷mê 教giáo 。 初sơ 明minh 凡phàm 師sư 迷mê 教giáo 。 執chấp 教giáo 之chi 類loại 其kỳ 流lưu 非phi 一nhất 。 如như 梁lương 昭chiêu 明minh 所sở 序tự 諸chư 師sư 明minh 二nhị 諦đế 義nghĩa 。 有hữu 二nhị 十thập 九cửu 人nhân 各các 釋thích 不bất 同đồng 。 在tại 廣quảng 弘hoằng 明minh 集tập 。 並tịnh 不bất 達đạt 隨tùy 情tình 咸hàm 乖quai 佛Phật 旨chỉ 。 故cố 知tri 但đãn 是thị 赴phó 情tình 名danh 異dị 。 二nhị 諦đế 不bất 殊thù 故cố 不bất 可khả 各các 執chấp 失thất 佛Phật 方phương 便tiện 。 各các 執chấp 別biệt 名danh 而nhi 失thất 一nhất 理lý 。 須tu 曉hiểu 一nhất 理lý 而nhi 赴phó 眾chúng 名danh 。 如như 婆bà 沙sa 中trung 何hà 曾tằng 不bất 明minh 世thế 諦đế 及cập 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦đế 。 雖tuy 名danh 同đồng 大Đại 乘Thừa 義nghĩa 終chung 歸quy 小tiểu 。 況huống 大đại 小Tiểu 乘Thừa 諦đế 各các 有hữu 赴phó 情tình 。 故cố 知tri 二nhị 十thập 三tam 家gia 尚thượng 昧muội 隨tùy 情tình 之chi 文văn 。 況huống 復phục 能năng 知tri 情tình 智trí 等đẳng 耶da 。 雖tuy 服phục 甘cam 露lộ 等đẳng 者giả 。 說thuyết 文văn 云vân 。 未vị 冠quan 而nhi 死tử 曰viết 殤thương 。 禮lễ 云vân 。 十thập 九cửu 已dĩ 下hạ 曰viết 長trường/trưởng 殤thương 。 十thập 五ngũ 已dĩ 下hạ 曰viết 中trung 殤thương 。 十thập 一nhất 已dĩ 下hạ 為vi 下hạ 殤thương 。 七thất 歲tuế 已dĩ 下hạ 為vi 無vô 服phục 之chi 殤thương 。 是thị 故cố 名danh 殤thương 以dĩ 為vi 早tảo 夭yểu 。 夭yểu 者giả 中trung 死tử 也dã 。 甘cam 露lộ 者giả 即tức 是thị 諸chư 天thiên 。 不bất 死tử 之chi 藥dược 。 故cố 喻dụ 常thường 住trụ 。 如như 不bất 死tử 藥dược 。 雖tuy 各các 執chấp 二nhị 諦đế 甘cam 露lộ 之chi 名danh 。 喪táng 於ư 佛Phật 旨chỉ 常thường 住trụ 慧tuệ 命mạng 。 經kinh 稱xưng 下hạ 。 明minh 二nhị 聖thánh 往vãng 因nhân 。 以dĩ 驗nghiệm 不bất 了liễu 隨tùy 情tình 之chi 說thuyết 。 妙diệu 勝thắng 定định 經Kinh 云vân 。

佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。

自tự 我ngã 往vãng 昔tích 作tác 多đa 聞văn 士sĩ 。 共cộng 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 。 諍tranh 二nhị 諦đế 義nghĩa 。 死tử 墮đọa 三tam 途đồ 。 文văn 云vân 彌Di 勒Lặc 恐khủng 是thị 文văn 誤ngộ 。 故cố 玄huyền 文văn 所sở 引dẫn 即tức 如như 彼bỉ 經kinh 。 諍tranh 於ư 二nhị 諦đế 。 經kinh 無vô 量lượng 劫kiếp 。 吞thôn 熱nhiệt 鐵thiết 丸hoàn 。 從tùng 地địa 獄ngục 出xuất 。 值trị 迦Ca 葉Diếp 佛Phật 。 為vì 我ngã 解giải 釋thích 。 有hữu 無vô 二nhị 諦đế 。 迦Ca 葉Diếp 佛Phật 言ngôn 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 皆giai 無vô 定định 性tánh 。 汝nhữ 言ngôn 有hữu 無vô 。 是thị 義nghĩa 不bất 然nhiên 。 一nhất 切thiết 萬vạn 法pháp 。 皆giai 悉tất 空không 寂tịch 。 此thử 二nhị 諦đế 者giả 。 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 。 汝nhữ 但đãn 知tri 文văn 。 不bất 解giải 其kỳ 義nghĩa 。 汝nhữ 於ư 是thị 義nghĩa 如như 聾lung 如như 瘂á 。 云vân 何hà 解giải 此thử 。 甚thậm 深thâm 之chi 義nghĩa 。 我ngã 聞văn 是thị 已dĩ 。 入nhập 於ư 禪thiền 定định 。 即tức 見kiến 萬vạn 法pháp 。 皆giai 悉tất 空không 寂tịch 。 故cố 知tri 不bất 見kiến 。 空không 寂tịch 之chi 理lý 。 各các 各các 執chấp 於ư 隨tùy 情tình 之chi 文văn 。 尚thượng 墜trụy 三tam 途đồ 。 何hà 能năng 見kiến 諦Đế 。 若nhược 得đắc 今kim 判phán 隨tùy 情tình 之chi 意ý 。 諸chư 釋thích 妙diệu 融dung 。 今kim 世thế 下hạ 。 明minh 近cận 代đại 凡phàm 夫phu 不bất 了liễu 隨tùy 情tình 。 鏗khanh 者giả 堅kiên 也dã 。 如như 是thị 下hạ 結kết 。 如như 文văn 。 若nhược 識thức 下hạ 。 明minh 識thức 者giả 達đạt 教giáo 。 識thức 佛Phật 赴phó 緣duyên 不bất 迷mê 異dị 說thuyết 。 俯phủ 者giả 下hạ 接tiếp 也dã 。 隨tùy 情tình 智trí 下hạ 。 釋thích 隨tùy 情tình 智trí 。 初sơ 正chánh 立lập 。 一nhất 情tình 一nhất 智trí 共cộng 為vi 三tam 諦đế 。 故cố 名danh 情tình 智trí 。 言ngôn 不bất 得đắc 一nhất 所sở 論luận 三tam 者giả 。 圓viên 修tu 雖tuy 即tức 始thỉ 終chung 並tịnh 三tam 。 既ký 約ước 情tình 智trí 以dĩ 論luận 三tam 諦đế 。 須tu 約ước 諸chư 位vị 相tương 望vọng 而nhi 說thuyết 。 次thứ 如như 相tương 似tự 下hạ 。 約ước 位vị 以dĩ 判phán 。 故cố 分phần/phân 真chân 俗tục 以dĩ 屬thuộc 於ư 情tình 。 位vị 在tại 六lục 根căn 。 讓nhượng 於ư 中trung 道đạo 以dĩ 屬thuộc 於ư 智trí 。 位vị 在tại 初sơ 住trụ 。 則tắc 七thất 信tín 已dĩ 前tiền 為vi 真chân 所sở 攝nhiếp 。 八bát 信tín 已dĩ 去khứ 為vi 俗tục 所sở 攝nhiếp 。 是thị 則tắc 初sơ 住trụ 已dĩ 上thượng 中trung 道đạo 。 亦diệc 有hữu 同đồng 體thể 真chân 俗tục 。 六lục 根căn 清thanh 淨tịnh 。 亦diệc 有hữu 相tương 似tự 中trung 道đạo 。 故cố 下hạ 章chương 安an 作tác 與dữ 奪đoạt 釋thích 。 即tức 是thị 六lục 根căn 奪đoạt 其kỳ 相tương 似tự 中trung 道đạo 。 與dữ 其kỳ 相tương 似tự 真chân 俗tục 。 隨tùy 智trí 下hạ 。 次thứ 明minh 隨tùy 智trí 中trung 三tam 諦đế 。 初sơ 約ước 位vị 判phán 。 皆giai 屬thuộc 聖thánh 者giả 所sở 證chứng 。 故cố 從tùng 初sơ 住trụ 已dĩ 上thượng 仍nhưng 是thị 分phần/phân 得đắc 。 當đương 知tri 對đối 情tình 情tình 非phi 不bất 得đắc 相tương 似tự 三tam 諦đế 。 但đãn 奪đoạt 其kỳ 中trung 道đạo 推thôi 與dữ 初sơ 住trụ 耳nhĩ 。 非phi 但đãn 等đẳng 者giả 況huống 也dã 。 隨tùy 智trí 三tam 諦đế 唯duy 在tại 聖thánh 心tâm 。 如như 淨tịnh 名danh 中trung 不bất 思tư 議nghị 品phẩm 。 此thử 並tịnh 菩Bồ 薩Tát 不bất 思tư 議nghị 俗tục 。 豈khởi 是thị 下hạ 地địa 所sở 能năng 聞văn 見kiến 。 俗tục 既ký 如như 是thị 真chân 亦diệc 復phục 然nhiên 。 初sơ 住trụ 菩Bồ 薩Tát 所sở 空không 色sắc 聲thanh 。 故cố 非phi 凡phàm 小tiểu 所sở 能năng 聞văn 見kiến 也dã 。 三tam 諦đế 下hạ 。 歎thán 釋thích 三tam 諦đế 。 從tùng 勝thắng 而nhi 說thuyết 故cố 但đãn 語ngữ 雙song 非phi 。 能năng 非phi 即tức 中trung 所sở 非phi 即tức 二nhị 。 不bất 二nhị 而nhi 二nhị 以dĩ 為vi 能năng 所sở 。 第đệ 十thập 九cửu 中trung 。 釋thích 十thập 事sự 功công 德đức 。 初sơ 云vân 不bất 與dữ 二Nhị 乘Thừa 共cộng 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 聞văn 者giả 驚kinh 怪quái 。 乃nãi 至chí 無vô 有hữu 相tướng 貌mạo 。 世thế 間gian 所sở 無vô 。 今kim 文văn 義nghĩa 言ngôn 百bách 非phi 四tứ 句cú 。 經kinh 文văn 正chánh 歎thán 初Sơ 地Địa 已dĩ 上thượng 正chánh 同đồng 初sơ 住trụ 。 是thị 故cố 引dẫn 證chứng 隨tùy 智trí 三tam 諦đế 。 章chương 安an 釋thích 此thử 云vân 。 聞văn 深thâm 無vô 底để 故cố 驚kinh 。 聞văn 廣quảng 無vô 邊biên 故cố 怪quái 。 性tánh 不bất 自tự 顯hiển 故cố 非phi 內nội 。 性tánh 不bất 他tha 顯hiển 故cố 非phi 外ngoại 。 此thử 之chi 內nội 外ngoại 通thông 界giới 內nội 外ngoại 。 眾chúng 生sanh 即tức 是thị 故cố 非phi 難nạn/nan 。 七thất 方phương 便tiện 不bất 測trắc 故cố 非phi 易dị 。 非phi 色sắc 法pháp 故cố 非phi 相tướng 。 非phi 心tâm 法pháp 故cố 非phi 非phi 相tướng 。 又hựu 非phi 界giới 如như 故cố 非phi 相tướng 。 非phi 離ly 界giới 如như 故cố 非phi 非phi 相tướng 。 非phi 三tam 世thế 故cố 。 非phi 是thị 世thế 法pháp 。 無vô 邊biên 無vô 中trung 。 故cố 無vô 相tướng 貌mạo 。 絕tuyệt 四tứ 離ly 百bách 故cố 世thế 間gian 所sở 無vô 。 諸chư 非phi 咸hàm 遣khiển 故cố 總tổng 云vân 百bách 。 是thị 句cú 皆giai 亡vong 故cố 略lược 云vân 四tứ 。 四tứ 攝nhiếp 諸chư 四tứ 。 故cố 且thả 云vân 四tứ 。 問vấn 。 章chương 安an 釋thích 句cú 不bất 似tự 雙song 非phi 。 何hà 得đắc 為vi 證chứng 。 答đáp 。 正chánh 明minh 中trung 道đạo 非phi 於ư 二nhị 邊biên 。 般Bát 若Nhã 深thâm 故cố 。 解giải 脫thoát 廣quảng 故cố 。 二nhị 德đức 即tức 是thị 真chân 俗tục 二nhị 諦đế 。 自tự 謂vị 內nội 照chiếu 他tha 謂vị 隨tùy 緣duyên 。 此thử 亦diệc 真chân 俗tục 異dị 名danh 而nhi 已dĩ 。 眾chúng 生sanh 即tức 是thị 約ước 理lý 而nhi 說thuyết 。 方phương 便tiện 不bất 測trắc 約ước 事sự 而nhi 說thuyết 。 事sự 理lý 亦diệc 是thị 真chân 俗tục 異dị 名danh 。 百bách 界giới 之chi 色sắc 一nhất 念niệm 之chi 心tâm 亦diệc 是thị 真chân 俗tục 。 下hạ 之chi 二nhị 句cú 。 復phục 作tác 複phức 疎sơ 三tam 諦đế 而nhi 說thuyết 。 唯duy 佛Phật 下hạ 引dẫn 法pháp 華hoa 者giả 。 亦diệc 證chứng 隨tùy 智trí 。 前tiền 約ước 初sơ 住trụ 今kim 唯duy 在tại 佛Phật 。 唯duy 佛Phật 謂vị 釋Thích 迦Ca 也dã 。 與dữ 佛Phật 謂vị 十thập 方phương 三tam 世thế 。 雖tuy 有hữu 初sơ 後hậu 同đồng 見kiến 三tam 諦đế 。 不bất 可khả 下hạ 斥xích 奪đoạt 。 有hữu 法pháp 譬thí 合hợp 。 初sơ 住trụ 之chi 中trung 法pháp 性tánh 之chi 一nhất 三tam 諦đế 之chi 三tam 。 尚thượng 非phi 六lục 根căn 凡phàm 位vị 所sở 測trắc 。 況huống 復phục 世thế 情tình 圖đồ 想tưởng 能năng 知tri 三tam 諦đế 之chi 乳nhũ 真chân 善thiện 妙diệu 色sắc 。 五ngũ 眼nhãn 洞đỗng 開khai 方phương 見kiến 諦Đế 境cảnh 。 是thị 則tắc 相tương 似tự 猶do 屬thuộc 於ư 盲manh 。 障chướng 中trung 無vô 明minh 未vị 破phá 故cố 也dã 若nhược 準chuẩn 法pháp 華hoa 。 應ưng 約ước 三tam 教giáo 明minh 不bất 知tri 之chi 人nhân 。 如như 是thị 下hạ 結kết 。 如như 文văn 。 今kim 更cánh 下hạ 。 引dẫn 經kinh 中trung 二nhị 諦đế 釋thích 成thành 今kim 文văn 三tam 諦đế 之chi 義nghĩa 。 初sơ 文văn 略lược 示thị 二nhị 諦đế 以dĩ 顯hiển 三tam 諦đế 。 二nhị 之chi 與dữ 三tam 教giáo 門môn 開khai 合hợp 。 故cố 得đắc 以dĩ 二nhị 用dụng 顯hiển 於ư 三tam 。 二nhị 既ký 有hữu 二nhị 。 三tam 豈khởi 無vô 三tam 。 前tiền 約ước 三tam 諦đế 粗thô 論luận 綱cương 紀kỷ 。 今kim 約ước 二nhị 諦đế 委ủy 作tác 相tướng 狀trạng 。 疑nghi 者giả 下hạ 釋thích 疑nghi 。 先tiên 立lập 疑nghi 云vân 。 諸chư 佛Phật 但đãn 依y 二nhị 諦đế 說thuyết 法Pháp 故cố 有hữu 三tam 番phiên 。 如như 何hà 得đắc 例lệ 令linh 說thuyết 三tam 諦đế 。 亦diệc 有hữu 三tam 番phiên 。 令linh 亦diệc 例lệ 下hạ 釋thích 。 若nhược 二nhị 若nhược 三tam 。 但đãn 是thị 開khai 合hợp 。 前tiền 明minh 二nhị 諦đế 義nghĩa 已dĩ 含hàm 三tam 。 今kim 別biệt 說thuyết 中trung 例lệ 於ư 二nhị 諦đế 亦diệc 作tác 三tam 者giả 。 謂vị 常thường 好hảo/hiếu 中trung 道đạo 等đẳng 。 大đại 論luận 第đệ 五ngũ 云vân 。 問vấn 。 佛Phật 何hà 故cố 生sanh 兜Đâu 率Suất 天Thiên 。 答đáp 。 佛Phật 常thường 居cư 中trung 。 彼bỉ 兜Đâu 率Suất 天thiên 在tại 於ư 六lục 欲dục 及cập 梵Phạm 天Thiên 中trung 。 從tùng 彼bỉ 天thiên 下hạ 。 生sanh 於ư 中trung 國quốc 。 中trung 日nhật 降giáng 神thần 中trung 夜dạ 出xuất 城thành 得đắc 菩Bồ 提Đề 時thời 。 亦diệc 證chứng 中trung 道đạo 。 為vi 人nhân 說thuyết 中trung 中trung 夜dạ 入nhập 滅diệt 。 大đại 品phẩm 亦diệc 云vân 。 一nhất 色sắc 一nhất 香hương 無vô 非phi 中trung 道đạo 此thử 中trung 加gia 前tiền 復phục 成thành 三tam 番phiên 。 何hà 者giả 。 中trung 天thiên 中trung 國quốc 中trung 夜dạ 中trung 日nhật 並tịnh 是thị 隨tùy 他tha 行hành 中trung 說thuyết 中trung 是thị 隨tùy 自tự 他tha 。 中trung 夜dạ 入nhập 滅diệt 及cập 得đắc 中trung 道đạo 即tức 是thị 隨tùy 自tự 。 又hựu 此thử 諸chư 中trung 皆giai 是thị 隨tùy 他tha 。 自tự 證chứng 冥minh 寂tịch 名danh 為vi 隨tùy 自tự 。 自tự 他tha 相tương 對đối 名danh 為vi 自tự 他tha 。 又hựu 一nhất 一nhất 下hạ 。 更cánh 約ước 隨tùy 情tình 等đẳng 三Tam 明Minh 四tứ 悉tất 相tương/tướng 。 若nhược 無vô 四tứ 悉tất 將tương 何hà 以dĩ 曉hiểu 自tự 行hành 化hóa 他tha 。 初sơ 隨tùy 情tình 廣quảng 餘dư 二nhị 文văn 略lược 。 初sơ 文văn 先tiên 教giáo 次thứ 觀quán 。 即tức 信tín 法pháp 二nhị 行hành 也dã 。 初sơ 文văn 從tùng 歡hoan 喜hỷ 乃nãi 至chí 發phát 徹triệt 。 須tu 細tế 約ước 三tam 諦đế 立lập 四tứ 悉tất 義nghĩa 。 勿vật 令linh 混hỗn 濫lạm 不bất 能năng 具cụ 記ký 。 乃nãi 至chí 觀quán 心tâm 下hạ 。 約ước 觀quán 也dã 。 文văn 略lược 前tiền 三tam 故cố 云vân 乃nãi 至chí 。 約ước 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 明minh 三tam 諦đế 相tướng 也dã 。 如như 是thị 等đẳng 下hạ 。 明minh 教giáo 觀quán 二nhị 種chủng 得đắc 益ích 之chi 相tướng 。 言ngôn 應ưng 在tại 一nhất 不bất 在tại 二nhị 等đẳng 者giả 。 一nhất 謂vị 三tam 中trung 隨tùy 一nhất 。 二nhị 謂vị 三tam 中trung 隨tùy 二nhị 。 逐trục 語ngữ 便tiện 故cố 不bất 云vân 真chân 等đẳng 。 遞đệ 互hỗ 相tương 望vọng 得đắc 益ích 不bất 同đồng 。 應ưng 作tác 七thất 句cú 。 謂vị 應ưng 在tại 俗tục 不bất 在tại 真chân 中trung 。 應ưng 在tại 真chân 不bất 在tại 中trung 俗tục 。 應ưng 在tại 中trung 不bất 在tại 真chân 俗tục 。 此thử 是thị 應ưng 在tại 一nhất 不bất 在tại 二nhị 。 以dĩ 成thành 三tam 句cú 。 應ưng 在tại 二nhị 不bất 在tại 一nhất 亦diệc 為vi 三tam 句cú 。 應ưng 具cụ 在tại 三tam 以dĩ 為vi 一nhất 句cú 。 一nhất 一nhất 悉tất 中trung 三tam 諦đế 皆giai 爾nhĩ 。 文văn 中trung 總tổng 舉cử 單đơn 益ích 複phức 益ích 兩lưỡng 三tam 之chi 式thức 。 合hợp 三tam 一nhất 句cú 文văn 略lược 不bất 論luận 。 並tịnh 約ước 初sơ 門môn 取thủ 益ích 不bất 同đồng 。 如như 是thị 七thất 句cú 莫mạc 不bất 依y 圓viên 。 宜nghi 樂nhạo/nhạc/lạc 既ký 殊thù 赴phó 機cơ 各các 異dị 故cố 也dã 。 佛Phật 說thuyết 生sanh 法pháp 等đẳng 者giả 。 複phức 釋thích 上thượng 文văn 不bất 同đồng 之chi 相tướng 。 生sanh 謂vị 二nhị 諦đế 無vô 生sanh 謂vị 中trung 。 此thử 且thả 寄ký 於ư 中trung 道đạo 之chi 一nhất 二nhị 諦đế 之chi 二nhị 。 餘dư 有hữu 兩lưỡng 二nhị 兩lưỡng 一nhất 及cập 以dĩ 具cụ 三tam 。 準chuẩn 向hướng 說thuyết 之chi 。 若nhược 作tác 二nhị 諦đế 。 生sanh 即tức 是thị 俗tục 無vô 生sanh 是thị 真chân 若nhược 作tác 四Tứ 諦Đế 。 生sanh 是thị 三tam 諦đế 無vô 生sanh 是thị 滅diệt 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 比tỉ 說thuyết 可khả 知tri 。 隨tùy 得đắc 益ích 位vị 名danh 為vi 得đắc 度độ 。 問vấn 。 佛Phật 說thuyết 生sanh 法pháp 。 於ư 無vô 生sanh 法pháp 。 而nhi 得đắc 度độ 者giả 。 乃nãi 是thị 眾chúng 生sanh 自tự 度độ 何hà 關quan 於ư 佛Phật 。 答đáp 。 正chánh 由do 說thuyết 生sanh 悟ngộ 無vô 生sanh 法pháp 。 乃nãi 是thị 鑒giám 機cơ 。 知tri 因nhân 說thuyết 生sanh 而nhi 悟ngộ 無vô 生sanh 。 功công 在tại 於ư 佛Phật 何hà 名danh 自tự 度độ 。 約ước 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 故cố 云vân 得đắc 度độ 。 若nhược 約ước 三tam 悉tất 亦diệc 可khả 應ưng 云vân 佛Phật 說thuyết 生sanh 法pháp 。 於ư 無vô 生sanh 法pháp 。 而nhi 生sanh 歡hoan 喜hỷ 。 生sanh 善thiện 破phá 惡ác 。 故cố 法pháp 華hoa 下hạ 。 引dẫn 證chứng 四tứ 悉tất 。 一nhất 一nhất 悉tất 中trung 皆giai 云vân 種chủng 種chủng 者giả 。 一nhất 一nhất 悉tất 檀đàn 所sở 被bị 無vô 量lượng 。 今kim 約ước 修tu 觀quán 且thả 以dĩ 三tam 諦đế 二nhị 諦đế 。 名danh 為vi 種chủng 種chủng 。 若nhược 論luận 經kinh 意ý 八bát 教giáo 四tứ 味vị 。 方phương 名danh 種chủng 種chủng 。 何hà 故cố 爾nhĩ 下hạ 釋thích 經kinh 。 先tiên 對đối 四tứ 悉tất 。 次thứ 何hà 故cố 性tánh 屬thuộc 生sanh 善thiện 等đẳng 者giả 。 重trùng 更cánh 料liệu 簡giản 中trung 間gian 二nhị 悉tất 。 初sơ 文văn 是thị 問vấn 。 問vấn 意ý 者giả 。 性tánh 之chi 與dữ 行hành 俱câu 通thông 善thiện 惡ác 。 何hà 故cố 對đối 經kinh 。 性tánh 屬thuộc 為vi 人nhân 行hành 屬thuộc 對đối 治trị 耶da 。 若nhược 通thông 論luận 下hạ 答đáp 也dã 。 性tánh 者giả 不bất 改cải 為vi 義nghĩa 。 宿túc 善thiện 不bất 改cải 從tùng 昔tích 至chí 今kim 。 有hữu 可khả 生sanh 義nghĩa 。 今kim 生sanh 其kỳ 善thiện 故cố 屬thuộc 生sanh 善thiện 。 行hành 謂vị 為vi 作tác 現hiện 作tác 惡ác 故cố 。 今kim 斷đoạn 其kỳ 惡ác 故cố 屬thuộc 對đối 治trị 。 言ngôn 通thông 論luận 者giả 且thả 作tác 通thông 解giải 。 性tánh 雖tuy 在tại 往vãng 於ư 今kim 亦diệc 成thành 有hữu 冥minh 有hữu 顯hiển 。 身thân 口khẩu 現hiện 作tác 為vi 顯hiển 。 潛tiềm 伏phục 在tại 心tâm 為vi 冥minh 。 行hành 雖tuy 在tại 現hiện 冥minh 顯hiển 亦diệc 爾nhĩ 。 今kim 從tùng 四tứ 悉tất 義nghĩa 便tiện 。 是thị 故cố 從tùng 別biệt 捨xả 通thông 。 為vi 人nhân 生sanh 其kỳ 冥minh 伏phục 之chi 善thiện 。 對đối 治trị 治trị 其kỳ 彰chương 露lộ 之chi 惡ác 。 若nhược 顯hiển 善thiện 已dĩ 生sanh 冥minh 惡ác 未vị 起khởi 。 則tắc 非phi 今kim 文văn 聖thánh 人nhân 隨tùy 情tình 逗đậu 物vật 之chi 相tướng 。 如như 佛Phật 未vị 出xuất 下hạ 。 約ước 佛Phật 化hóa 儀nghi 。 以dĩ 例lệ 性tánh 善thiện 行hành 惡ác 之chi 相tướng 。 三tam 乘thừa 善thiện 根căn 冥minh 伏phục 不bất 現hiện 。 佛Phật 助trợ 生sanh 之chi 名danh 為vi 生sanh 善thiện 。 凡phàm 夫phu 外ngoại 道đạo 惡ác 行hành 彰chương 露lộ 。 佛Phật 對đối 治trị 之chi 名danh 為vi 治trị 惡ác 。 種chủng 種chủng 憶ức 想tưởng 是thị 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 者giả 。 更cánh 釋thích 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 也dã 。 未vị 見kiến 理lý 來lai 無vô 非phi 憶ức 想tưởng 。 若nhược 遇ngộ 佛Phật 法Pháp 想tưởng 皆giai 成thành 慧tuệ 。 三tam 倒đảo 之chi 中trung 想tưởng 倒đảo 居cư 中trung 。 以dĩ 想tưởng 正chánh 故cố 心tâm 見kiến 自tự 正chánh 。 此thử 約ước 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 釋thích 三tam 諦đế 也dã 。 如như 此thử 四tứ 悉tất 皆giai 隨tùy 情tình 也dã 。 餘dư 二nhị 準chuẩn 例lệ 亦diệc 應ưng 可khả 見kiến 。 是thị 則tắc 三tam 四tứ 下hạ 。 以dĩ 此thử 合hợp 數số 責trách 彼bỉ 謬mậu 執chấp 。 勸khuyến 令linh 順thuận 教giáo 捨xả 慢mạn 息tức 諍tranh 。 研nghiên 心tâm 修tu 觀quán 觀quán 成thành 見kiến 諦Đế 。 乃nãi 可khả 彰chương 言ngôn 決quyết 定định 而nhi 說thuyết 。 如như 雲vân 除trừ 等đẳng 者giả 。 三tam 惑hoặc 障chướng 除trừ 。 上thượng 顯hiển 即tức 見kiến 中trung 。 下hạ 明minh 見kiến 二nhị 諦đế 。 師sư 子tử 吼hống 者giả 。 大đại 經Kinh 云vân 。 師sư 子tử 吼hống 者giả 。 名danh 決quyết 定định 說thuyết 。 說thuyết 諸chư 眾chúng 生sanh 。 悉tất 有hữu 佛Phật 性tánh 。 佛Phật 性tánh 即tức 中trung 道đạo 。 私tư 謂vị 下hạ 。 章chương 安an 私tư 釋thích 。 私tư 者giả 。 蒼thương 頡hiệt 云vân 。 不bất 公công 也dã 。 既ký 非phi 大đại 師sư 當đương 眾chúng 所sở 說thuyết 。 又hựu 非phi 親thân 對đối 大đại 師sư 印ấn 述thuật 。 故cố 名danh 為vi 私tư 。 若nhược 論luận 二nhị 諦đế 證chứng 雖tuy 在tại 聖thánh 本bổn 教giáo 凡phàm 夫phu 。 雖tuy 教giáo 凡phàm 夫phu 實thật 未vị 證chứng 得đắc 。 語ngữ 證chứng 則tắc 奪đoạt 凡phàm 夫phu 無vô 分phần/phân 。 故cố 云vân 併tinh 奪đoạt 。 論luận 教giáo 則tắc 與dữ 凡phàm 夫phu 俱câu 得đắc 。 故cố 云vân 併tinh 與dữ 。 若nhược 於ư 凡phàm 邊biên 奪đoạt 真chân 而nhi 與dữ 其kỳ 俗tục 。 故cố 云vân 半bán 與dữ 半bán 奪đoạt 。

止Chỉ 觀Quán 輔Phụ 行Hành 傳Truyền 弘Hoằng 決Quyết 卷quyển 第đệ 三tam 之chi 二nhị

止Chỉ 觀Quán 輔Phụ 行Hành 傳Truyền 弘Hoằng 決Quyết 卷quyển 第đệ 三tam 之chi 三tam

唐đường 毘tỳ 陵lăng 沙Sa 門Môn 湛trạm 然nhiên 述thuật

二nhị 明minh 境cảnh 智trí 離ly 合hợp 者giả 。 初sơ 釋thích 諦đế 中trung 。 先tiên 總tổng 次thứ 別biệt 。 先tiên 總tổng 序tự 諸chư 經kinh 者giả 。 諸chư 經kinh 論luận 諦đế 離ly 合hợp 不bất 同đồng 。 今kim 以dĩ 不bất 同đồng 通thông 約ước 四tứ 教giáo 。 三tam 藏tạng 下hạ 。 即tức 別biệt 約ước 四tứ 教giáo 。 於ư 中trung 初sơ 明minh 二nhị 三tam 離ly 合hợp 者giả 。 初sơ 明minh 但đãn 二nhị 無vô 三tam 。 次thứ 菩Bồ 薩Tát 下hạ 。 寄ký 人nhân 判phán 諦đế 。 初sơ 文văn 是thị 俗tục 。 從tùng 後hậu 心tâm 下hạ 。 即tức 是thị 真chân 也dã 。 是thị 故cố 始thỉ 終chung 但đãn 有hữu 二nhị 諦đế 。 言ngôn 令linh 煩phiền 惱não 脂chi 銷tiêu 等đẳng 者giả 。 大đại 論luận 云vân 。 此thử 菩Bồ 薩Tát 雖tuy 有hữu 上thượng 妙diệu 五ngũ 欲dục 。 不bất 生sanh 貪tham 著trước 。 以dĩ 有hữu 無vô 常thường 等đẳng 觀quán 故cố 。 譬thí 如như 有hữu 王vương 。 有hữu 一nhất 大đại 臣thần 。 自tự 覆phú 藏tàng 罪tội 。 王vương 欲dục 罰phạt 罪tội 。 語ngữ 言ngôn 。 若nhược 得đắc 無vô 脂chi 肥phì 羊dương 當đương 赦xá 汝nhữ 罪tội 。 大đại 臣thần 有hữu 智trí 繫hệ 一nhất 羊dương 養dưỡng 以dĩ 水thủy 草thảo 。 日nhật 日nhật 三tam 時thời 。 以dĩ 狼lang 怖bố 之chi 。 羊dương 雖tuy 得đắc 養dưỡng 肥phì 而nhi 無vô 脂chi 。 王vương 問vấn 。 云vân 何hà 得đắc 爾nhĩ 。 答đáp 以dĩ 上thượng 事sự 。 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 爾nhĩ 。 見kiến 無vô 常thường 空không 狼lang 。 令linh 結kết 使sử 脂chi 銷tiêu 而nhi 功công 德đức 身thân 肥phì 。 又hựu 此thử 菩Bồ 薩Tát 。 未vị 斷đoạn 結kết 使sử 者giả 。 如như 有hữu 賊tặc 未vị 得đắc 殺sát 之chi 。 堅kiên 閉bế 一nhất 處xứ 自tự 修tu 事sự 業nghiệp 。 菩Bồ 薩Tát 修tu 無vô 常thường 觀quán 。 亦diệc 如như 閉bế 賊tặc 。 猶do 是thị 有hữu 漏lậu 而nhi 自tự 作tác 務vụ 。 又hựu 離ly 於ư 五ngũ 事sự 。 一nhất 離ly 惡ác 道đạo 。 二nhị 離ly 貧bần 窮cùng 。 三tam 離ly 女nữ 身thân 。 四tứ 離ly 形hình 殘tàn 。 五ngũ 離ly 喜hỷ 忘vong 。 得đắc 五ngũ 功công 德đức 。 一nhất 生sanh 貴quý 家gia 。 二nhị 生sanh 人nhân 天thiên 。 三tam 得đắc 男nam 身thân 。 四tứ 諸chư 根căn 滿mãn 。 五ngũ 識thức 宿túc 命mạng 。 三tam 阿a 僧tăng 祇kỳ 修tu 六Lục 度Độ 行hành 者giả 。 阿a 僧tăng 祇kỳ 此thử 云vân 無vô 數số 。 劫kiếp 者giả 時thời 也dã 。 如như 前tiền 所sở 釋thích 。 俱câu 舍xá 云vân 。 八bát 十thập 中trung 大đại 劫kiếp 大đại 劫kiếp 三tam 無vô 數số 。 謂vị 六lục 十thập 數số 中trung 第đệ 五ngũ 十thập 二nhị 數số 。 名danh 阿a 僧tăng 祇kỳ 。 謂vị 積tích 此thử 大đại 劫kiếp 成thành 無vô 數số 故cố 。 云vân 三tam 阿a 僧tăng 祇kỳ 。 六Lục 度Độ 行hành 者giả 。 菩Bồ 薩Tát 修tu 此thử 。 六Lục 度Độ 各các 有hữu 滿mãn 時thời 。 初sơ 言ngôn 檀đàn 滿mãn 者giả 。 如như 釋Thích 迦Ca 菩Bồ 薩Tát 。 本bổn 作tác 王vương 名danh 毘tỳ 尸thi 。 得đắc 歸quy 命mạng 救cứu 護hộ 陀đà 羅la 尼ni 。 視thị 諸chư 眾chúng 生sanh 。 如như 母mẫu 愛ái 子tử 。 是thị 時thời 天thiên 帝đế 。 知tri 命mạng 將tương 終chung 。 求cầu 佛Phật 問vấn 疑nghi 遍biến 求cầu 不bất 得đắc 。 卻khước 還hoàn 天thiên 宮cung 。 愁sầu 憂ưu 苦khổ 惱não 。

時thời 天thiên 巧xảo 師sư 名danh 。 毘Tỳ 首Thủ 羯Yết 磨Ma 。 問vấn 天thiên 主chủ 言ngôn 。 何hà 以dĩ 愁sầu 惱não 。

答đáp 言ngôn 。

我ngã 求cầu 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 人nhân 而nhi 不bất 能năng 得đắc 。 毘tỳ 首thủ 言ngôn 。 有hữu 大đại 菩Bồ 薩Tát 。 滿mãn 足túc 六Lục 度Độ 不bất 久cửu 成thành 佛Phật 。 天thiên 主chủ 偈kệ 答đáp 。 菩Bồ 薩Tát 發phát 大đại 心tâm 魚ngư 子tử 菴am 羅la 華hoa 。 三tam 事sự 因nhân 時thời 多đa 。 成thành 果quả 時thời 甚thậm 少thiểu 。 毘tỳ 首thủ 答đáp 言ngôn 。 優ưu 尸thi 那na 種chủng 六Lục 度Độ 滿mãn 足túc 。 不bất 久cửu 成thành 佛Phật 。 帝Đế 釋Thích 言ngôn 。 當đương 往vãng 試thí 之chi 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 不phủ 。 汝nhữ 作tác 鴿cáp 我ngã 作tác 鷹ưng 。 汝nhữ 便tiện 詐trá 怖bố 人nhân 王vương 腋dịch 下hạ 。 毘tỳ 首thủ 言ngôn 。 是thị 大đại 菩Bồ 薩Tát 。 云vân 何hà 以dĩ 是thị 事sự 惱não 之chi 。 釋thích 云vân 我ngã 亦diệc 無vô 惡ác 心tâm 。 如như 真chân 金kim 須tu 試thí 。 即tức 如như 所sở 說thuyết 變biến 入nhập 王vương 腋dịch 。 舉cử 身thân 戰chiến 懼cụ 動động 自tự 作tác 聲thanh 。 眾chúng 人nhân 皆giai 言ngôn 。 是thị 王vương 大đại 仁nhân 慈từ 一nhất 切thiết 宜nghi 救cứu 護hộ 。 如như 是thị 鴿cáp 小tiểu 鳥điểu 歸quy 之chi 如như 入nhập 舍xá 。 菩Bồ 薩Tát 相tương/tướng 如như 是thị 作tác 佛Phật 必tất 不bất 久cửu 。 是thị 時thời 鷹ưng 在tại 近cận 樹thụ 。 而nhi 語ngứ 王vương 言ngôn 。 還hoàn 我ngã 鴿cáp 來lai 。 王vương 言ngôn 。 我ngã 前tiền 受thọ 此thử 鴿cáp 非phi 是thị 汝nhữ 前tiền 受thọ 。 我ngã 先tiên 發phát 願nguyện 。 度độ 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 鷹ưng 言ngôn 。 欲dục 度độ 一nhất 切thiết 。 眾chúng 生sanh 我ngã 非phi 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 耶da 。 而nhi 何hà 奪đoạt 我ngã 食thực 。 王vương 言ngôn 。 汝nhữ 須tu 何hà 食thực 。 我ngã 先tiên 作tác 誓thệ 。 若nhược 有hữu 眾chúng 生sanh 。 未vị 歸quy 我ngã 者giả 。 必tất 救cứu 護hộ 之chi 。 鷹ưng 言ngôn 。 我ngã 須tu 新tân 肉nhục 熱nhiệt 血huyết 。 王vương 云vân 。 無vô 不bất 由do 殺sát 得đắc 之chi 。 云vân 何hà 殺sát 一nhất 與dữ 一nhất 。 思tư 惟duy 心tâm 定định 。 而nhi 說thuyết 偈kệ 言ngôn 。 是thị 我ngã 此thử 肉nhục 身thân 。 恆hằng 受thọ 老lão 病bệnh 死tử 。 不bất 久cửu 當đương 臭xú 爛lạn 。 彼bỉ 須tu 我ngã 當đương 與dữ 。 持trì 刀đao 自tự 割cát 。 股cổ 肉nhục 而nhi 授thọ 與dữ 之chi 。 鷹ưng 言ngôn 。 須tu 逐trục 道Đạo 理lý 令linh 輕khinh 重trọng 等đẳng 。 勿vật 見kiến 欺khi 也dã 。 王vương 言ngôn 。 持trì 秤xứng 來lai 稱xưng 鴿cáp 。 如như 言ngôn 稱xưng 之chi 。 鴿cáp 身thân 轉chuyển 重trọng 。 王vương 肉nhục 轉chuyển 輕khinh 。 乃nãi 至chí 身thân 盡tận 。 諸chư 臣thần 親thân 戚thích 卻khước 諸chư 看khán 人nhân 。 王vương 今kim 如như 此thử 。 無vô 可khả 看khán 也dã 。 王vương 言ngôn 。 任nhậm 看khán 。 若nhược 有hữu 成thành 佛Phật 道đạo 當đương 忍nhẫn 此thử 大đại 事sự 。 王vương 以dĩ 血huyết 塗đồ 手thủ 攀phàn 秤xứng 欲dục 上thượng 盡tận 對đối 於ư 鴿cáp 。 鷹ưng 言ngôn 。 何hà 用dụng 如như 此thử 。 以dĩ 鴿cáp 還hoàn 我ngã 。 王vương 言ngôn 。 喪táng 身thân 無vô 量lượng 今kim 是thị 求cầu 易dị 佛Phật 道Đạo 之chi 時thời 。 肉nhục 盡tận 筋cân 斷đoạn 。 欲dục 上thượng 而nhi 墮đọa 。 乃nãi 自tự 責trách 言ngôn 。 汝nhữ 須tu 堅kiên 固cố 勿vật 得đắc 迷mê 悶muộn 。 眾chúng 生sanh 墮đọa 憂ưu 海hải 應ưng 須tu 救cứu 護hộ 之chi 。 何hà 為vi 懈giải 怠đãi 。 尚thượng 不bất 及cập 地địa 獄ngục 之chi 苦khổ 。 十thập 六lục 分phần 一nhất 。 我ngã 特đặc 精tinh 進tấn 猶do 患hoạn 此thử 苦khổ 。 何hà 況huống 地địa 獄ngục 中trung 無vô 有hữu 智trí 慧tuệ 者giả 。

時thời 諸chư 天thiên 讚tán 言ngôn 。 為vi 小tiểu 鳥điểu 能năng 爾nhĩ 。

時thời 天thiên 地địa 六lục 動động 海hải 水thủy 揚dương 波ba 。 枯khô 木mộc 生sanh 華hoa 。 天thiên 雨vũ 香hương 水thủy 。 諸chư 佛Phật 來lai 讚tán 必tất 成thành 佛Phật 也dã 。 鷹ưng 語ngữ 鴿cáp 言ngôn 。 是thị 真chân 菩Bồ 薩Tát 。 毘tỳ 首thủ 言ngôn 。 天thiên 主chủ 。 汝nhữ 有hữu 神thần 力lực 可khả 令linh 彼bỉ 平bình 復phục 。 釋thích 言ngôn 。 不bất 須tu 我ngã 也dã 。 王vương 自tự 作tác 誓thệ 感cảm 發phát 一nhất 切thiết 。 帝Đế 釋Thích 語ngữ 王vương 言ngôn 。 心tâm 不bất 惱não 耶da 。 王vương 言ngôn 。 我ngã 心tâm 歡hoan 喜hỷ 。 不bất 惱não 不bất 沒một 。 釋thích 云vân 。 唯duy 當đương 信tín 汝nhữ 。 菩Bồ 薩Tát 言ngôn 。 若nhược 一nhất 心tâm 不bất 惱não 以dĩ 求cầu 佛Phật 道Đạo 者giả 。 使sử 平bình 復phục 如như 故cố 。 語ngữ 已dĩ 平bình 復phục 。 人nhân 天thiên 見kiến 之chi 皆giai 大đại 悲bi 喜hỷ 。 歎thán 未vị 曾tằng 有hữu 。 必tất 當đương 作tác 佛Phật 。 我ngã 當đương 供cúng 養dường 。 尸thi 滿mãn 相tương/tướng 者giả 。 如như 須tu 陀đà 摩ma 王vương 。 是thị 王vương 精tinh 進tấn 常thường 依y 實thật 語ngữ 。 欲dục 入nhập 園viên 遊du 戲hí 。 始thỉ 出xuất 城thành 門môn 。 有hữu 一nhất 婆Bà 羅La 門Môn 來lai 。 從tùng 我ngã 乞khất 云vân 。 王vương 是thị 福phước 德đức 人nhân 。 愍mẫn 我ngã 貧bần 窮cùng 。 王vương 言ngôn 。 須tu 待đãi 我ngã 還hoàn 。 適thích 至chí 園viên 中trung 有hữu 兩lưỡng 翅sí 鳥điểu 王vương 。 名danh 曰viết 鹿lộc 足túc 。 與dữ 山sơn 神thần 共cộng 誓thệ 取thủ 一nhất 千thiên 王vương 。 已dĩ 得đắc 九cửu 百bách 九cửu 十thập 九cửu 王vương 。 唯duy 少thiểu 須tu 陀đà 摩ma 王vương 。 從tùng 空không 飛phi 來lai 捉tróc 將tương 王vương 去khứ 。 諸chư 女nữ 號hào 哭khốc 哀ai 慟đỗng 一nhất 園viên 。 鹿lộc 足túc 捉tróc 王vương 。 至chí 所sở 住trú 處xứ 。 置trí 諸chư 王vương 中trung 。 須tu 陀đà 摩ma 王vương 涕thế 零linh 如như 雨vũ 。 鹿lộc 足túc 言ngôn 。 大đại 剎sát 利lợi 。 汝nhữ 何hà 以dĩ 啼đề 泣khấp 。 猶do 如như 小tiểu 兒nhi 。 人nhân 生sanh 有hữu 死tử 。 會hội 合hợp 有hữu 離ly 須tu 陀đà 答đáp 言ngôn 。 我ngã 不bất 畏úy 死tử 。 自tự 恨hận 生sanh 來lai 不bất 曾tằng 妄vọng 語ngữ 。 而nhi 今kim 失thất 信tín 。 許hứa 婆Bà 羅La 門Môn 行hành 施thí 辜cô 負phụ 宿túc 心tâm 自tự 招chiêu 欺khi 罪tội 。 是thị 故cố 啼đề 耳nhĩ 鹿lộc 足túc 言ngôn 。 還hoàn 去khứ 七thất 日nhật 。 施thí 竟cánh 便tiện 來lai 就tựu 死tử 。 若nhược 不bất 來lai 者giả 我ngã 有hữu 力lực 取thủ 。 王vương 還hoàn 恣tứ 心tâm 布bố 施thí 。 立lập 太thái 子tử 為vi 王vương 。 大đại 會hội 人nhân 民dân 。 王vương 乃nãi 謝tạ 云vân 。 我ngã 智trí 不bất 周chu 小tiểu 不bất 如như 法Pháp 。 當đương 見kiến 瞋sân 怒nộ 。 我ngã 今kim 身thân 非phi 己kỷ 有hữu 當đương 去khứ 。 人nhân 民dân 親thân 戚thích 留lưu 之chi 願nguyện 王vương 留lưu 意ý 垂thùy 蔭ấm 此thử 國quốc 。 勿vật 以dĩ 鹿lộc 足túc 鬼quỷ 王vương 為vi 慮lự 也dã 。 當đương 設thiết 鐵thiết 舍xá 奇kỳ 兵binh 衛vệ 護hộ 。 鹿lộc 足túc 雖tuy 神thần 而nhi 不bất 畏úy 之chi 。 王vương 說thuyết 偈kệ 言ngôn 。 實thật 語ngữ 第đệ 一nhất 戒giới 實thật 語ngữ 升thăng 天thiên 梯thê 。 實thật 語ngữ 小tiểu 人nhân 大đại 。 妄vọng 語ngữ 入nhập 地địa 獄ngục 。 我ngã 今kim 守thủ 實thật 語ngữ 寧ninh 失thất 身thân 壽thọ 命mạng 。 於ư 是thị 發phát 去khứ 至chí 鹿lộc 足túc 所sở 。 見kiến 來lai 歡hoan 喜hỷ 。 汝nhữ 實thật 語ngữ 人nhân 不bất 失thất 信tín 要yếu 。 人nhân 皆giai 惜tích 命mạng 脫thoát 竟cánh 還hoàn 來lai 。 汝nhữ 是thị 大đại 人nhân 。

時thời 須tu 陀đà 王vương 廣quảng 讚tán 實thật 語ngữ 呵ha 責trách 妄vọng 語ngữ 。 鹿lộc 足túc 聞văn 之chi 。 信tín 心tâm 清thanh 淨tịnh 。 語ngữ 須tu 陀đà 言ngôn 。 汝nhữ 能năng 說thuyết 此thử 。 今kim 相tương/tướng 放phóng 捨xả 。 諸chư 王vương 各các 還hoàn 本bổn 國quốc 。 如như 是thị 語ngữ 已dĩ 。 諸chư 王vương 各các 去khứ (# 云vân 云vân )# 。 忍nhẫn 成thành 相tương/tướng 者giả 。 如như 羼sằn 提đề 仙tiên 人nhân 。 在tại 於ư 林lâm 間gian 修tu 行hành 忍nhẫn 辱nhục 。

時thời 柯kha 利lợi 王vương 將tương 諸chư 婇thể 女nữ 。 入nhập 園viên 遊du 戲hí 。 飲ẩm 食thực 訖ngật 已dĩ 王vương 少thiểu 睡thụy 息tức 諸chư 女nữ 采thải 華hoa 於ư 其kỳ 林lâm 間gian 見kiến 此thử 仙tiên 人nhân 。 加gia 敬kính 禮lễ 拜bái 。 在tại 一nhất 面diện 立lập 。

爾nhĩ 時thời 仙tiên 人nhân 。 為vi 諸chư 女nữ 人nhân 讚tán 歎thán 慈từ 忍nhẫn 。 其kỳ 言ngôn 美mỹ 妙diệu 聽thính 者giả 忘vong 厭yếm 。 久cửu 而nhi 忘vong 去khứ 。 王vương 眠miên 覺giác 已dĩ 不bất 見kiến 諸chư 女nữ 拔bạt 劍kiếm 逐trục 蹤tung 。 見kiến 女nữ 在tại 於ư 仙tiên 人nhân 前tiền 立lập 。 嫉tật 妬đố 隆long 盛thịnh 恚khuể 目mục 奮phấn 劍kiếm 而nhi 擬nghĩ 仙tiên 人nhân 。 汝nhữ 作tác 何hà 事sự 。 仙tiên 人nhân 答đáp 言ngôn 。 我ngã 修tu 慈từ 忍nhẫn 。 王vương 言ngôn 。 我ngã 今kim 試thí 汝nhữ 。 當đương 以dĩ 利lợi 劍kiếm 斬trảm 截tiệt 手thủ 足túc 及cập 以dĩ 耳nhĩ 鼻tị 。 若nhược 不bất 瞋sân 者giả 乃nãi 知tri 修tu 忍nhẫn 。 仙tiên 言ngôn 任nhậm 意ý 。 王vương 即tức 拔bạt 劍kiếm 截tiệt 其kỳ 手thủ 足túc 。 及cập 以dĩ 耳nhĩ 鼻tị 。 而nhi 問vấn 之chi 言ngôn 。 汝nhữ 心tâm 動động 不phủ 。

答đáp 言ngôn 。

我ngã 修tu 慈từ 忍nhẫn 心tâm 不bất 動động 也dã 。 王vương 言ngôn 。 汝nhữ 一nhất 身thân 在tại 此thử 。 無vô 有hữu 勢thế 力lực 。 雖tuy 口khẩu 言ngôn 不bất 動động 誰thùy 當đương 信tín 者giả 。 是thị 時thời 仙tiên 人nhân 。 即tức 作tác 誓thệ 言ngôn 。 若nhược 我ngã 實thật 是thị 修tu 慈từ 忍nhẫn 者giả 。 血huyết 當đương 為vi 乳nhũ 。 即tức 變biến 為vi 乳nhũ 。 王vương 大đại 驚kinh 走tẩu 將tương 諸chư 婇thể 女nữ 而nhi 去khứ 。

時thời 林lâm 中trung 龍long 神thần 為vi 此thử 仙tiên 人nhân 。 雨vũ 雷lôi 電điện 霹phích 靂lịch 。 致trí 王vương 毒độc 害hại 。 遂toại 不bất 還hoàn 宮cung 精tinh 進tấn 滿mãn 相tương/tướng 者giả 。 如như 好hiếu 施thí 太thái 子tử 。 求cầu 如như 意ý 珠châu 。 如như 第đệ 一nhất 卷quyển 末mạt 。 得đắc 珠châu 墜trụy 海hải 而nhi 抒trữ 大đại 海hải 。 正chánh 使sử 筋cân 骨cốt 枯khô 盡tận 。 終chung 不bất 懈giải 廢phế 。 誓thệ 得đắc 如như 意ý 以dĩ 給cấp 眾chúng 生sanh 。 濟tế 其kỳ 身thân 苦khổ 。 諸chư 天thiên 問vấn 之chi 。 答đáp 云vân 。 生sanh 生sanh 不bất 休hưu 。 諸chư 天thiên 見kiến 此thử 精tinh 進tấn 助trợ 其kỳ 抒trữ 海hải 。 海hải 水thủy 減giảm 半bán 。 諸chư 龍long 見kiến 海hải 水thủy 減giảm 恐khủng 海hải 乾can 竭kiệt 。 送tống 珠châu 與dữ 之chi 。 禪thiền 滿mãn 相tương/tướng 者giả 。 如như 螺loa 髻kế 仙tiên 人nhân 名danh 尚thượng 闍xà 梨lê 。 有hữu 人nhân 畫họa 像tượng 作tác 僧Tăng 形hình 者giả 非phi 。 得đắc 第đệ 四tứ 禪thiền 。 出xuất 入nhập 息tức 斷đoạn 。 坐tọa 一nhất 樹thụ 下hạ 。 兀ngột 然nhiên 不bất 動động 。 鳥điểu 見kiến 不bất 動động 謂vị 之chi 為vi 木mộc 。 即tức 於ư 仙tiên 人nhân 。 髻kế 中trung 生sanh 卵noãn 。 仙tiên 人nhân 定định 起khởi 。 覺giác 其kỳ 頂đảnh 上thượng 有hữu 於ư 鳥điểu 卵noãn 。 即tức 自tự 思tư 惟duy 。 我ngã 若nhược 起khởi 行hành 。 鳥điểu 母mẫu 永vĩnh 不bất 復phục 來lai 鳥điểu 卵noãn 必tất 壞hoại 。 即tức 更cánh 入nhập 禪thiền 定định 至chí 鳥điểu 子tử 飛phi 去khứ 。 爾nhĩ 乃nãi 起khởi 行hành 。 般Bát 若Nhã 滿mãn 相tương/tướng 者giả 。 如như 劬cù 嬪# 大đại 臣thần 分phân 閻Diêm 浮Phù 提Đề 。 地địa 以dĩ 為vi 七thất 分phần 。 城thành 邑ấp 聚tụ 落lạc 。 皆giai 使sử 均quân 等đẳng 。 為vi 息tức 諍tranh 故cố 。 百bách 劫kiếp 種chủng 相tương/tướng 者giả 。 過quá 三tam 祇kỳ 已dĩ 百bách 劫kiếp 種chủng 相tương/tướng 。 種chủng 即tức 修tu 也dã 。 即tức 百bách 劫kiếp 中trung 修tu 於ư 相tương/tướng 業nghiệp 。 問vấn 。 於ư 何hà 處xứ 種chủng 等đẳng 。 答đáp 。 欲dục 界giới 人nhân 中trung 南nam 洲châu 男nam 身thân 。 佛Phật 出xuất 世thế 。 非phi 緣duyên 餘dư 人nhân 能năng 種chủng 故cố 也dã 。 用dụng 意ý 業nghiệp 第đệ 六lục 識thức 。 問vấn 。 初sơ 種chủng 何hà 相tương/tướng 。 答đáp 。 有hữu 云vân 。 初sơ 種chủng 足túc 下hạ 平bình 初sơ 安an 立lập 故cố 。 然nhiên 後hậu 種chủng 餘dư 相tương/tướng 。 有hữu 云vân 。 紺cám 眼nhãn 。 先tiên 以dĩ 大đại 悲bi 視thị 眾chúng 生sanh 故cố 。 雖tuy 有hữu 此thử 語ngữ 義nghĩa 不bất 必tất 然nhiên 。 合hợp 時thời 便tiện 種chủng 理lý 無vô 前tiền 後hậu 。 問vấn 。 一nhất 思tư 多đa 思tư 。 答đáp 。 一nhất 思tư 種chủng 一nhất 相tương/tướng 。 一nhất 相tương/tướng 用dụng 百bách 福phước 。 問vấn 。 幾kỷ 許hứa 為vi 一nhất 福phước 。 答đáp 。 有hữu 云vân 。 輪Luân 王Vương 於ư 四tứ 天thiên 下hạ 。 自tự 在tại 為vi 一nhất 福phước 。 有hữu 云vân 。 如như 帝Đế 釋Thích 於ư 二nhị 天thiên 自tự 在tại 為vi 一nhất 福phước 。 有hữu 云vân 。 乃nãi 至chí 六lục 天thiên 。 有hữu 云vân 。 除trừ 補bổ 處xứ 餘dư 一nhất 切thiết 人nhân 。 所sở 有hữu 為vi 一nhất 福phước 。 有hữu 云vân 。 大Đại 千Thiên 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 共cộng 為vi 一nhất 福phước 。 有hữu 云vân 。 大Đại 千Thiên 眾chúng 生sanh 盲manh 能năng 治trị 得đắc 差sai 為vi 一nhất 福phước 。 有hữu 云vân 。 大Đại 千Thiên 人nhân 服phục 毒độc 治trị 得đắc 差sai 為vi 一nhất 福phước 。 有hữu 云vân 。 大Đại 千Thiên 人nhân 死tử 救cứu 得đắc 為vi 一nhất 福phước 。 有hữu 云vân 。 一nhất 切thiết 人nhân 破phá 戒giới 見kiến 。 能năng 為vi 說thuyết 法Pháp 。 令linh 捨xả 是thị 事sự 為vi 一nhất 福phước 。 有hữu 云vân 。 無vô 可khả 譬thí 。 菩Bồ 薩Tát 入nhập 第đệ 三tam 僧Tăng 祇kỳ 。 心tâm 思tư 大đại 行hành 種chủng 相tương/tướng 因nhân 緣duyên 故cố 福phước 無vô 量lượng 。 唯duy 佛Phật 能năng 知tri 。 論luận 二nhị 十thập 二nhị 又hựu 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 修tu 十Thập 善Thiện 各các 有hữu 五ngũ 心tâm 。 謂vị 下hạ 中trung 上thượng 上thượng 上thượng 上thượng 中trung 上thượng 。 初sơ 發phát 五ngũ 心tâm 乃nãi 至chí 具cụ 足túc 五ngũ 心tâm 。 如như 是thị 百bách 心tâm 名danh 為vi 百bách 福phước 成thành 於ư 一nhất 相tương/tướng 。 如như 是thị 至chí 三tam 十thập 二nhị 。 名danh 身thân 清thanh 淨tịnh 。 大đại 經kinh 二nhị 十thập 二nhị 文văn 同đồng 。 獲hoạch 五ngũ 神thần 通thông 者giả 。 未vị 斷đoạn 惑hoặc 故cố 無vô 無vô 漏lậu 通thông 。 五ngũ 通thông 如như 助trợ 道đạo 中trung 說thuyết 。 三tam 十thập 四tứ 心tâm 者giả 。 今kim 取thủ 論luận 意ý 與dữ 諸chư 經kinh 論luận 明minh 斷đoạn 少thiểu 別biệt 。 大đại 論luận 中trung 云vân 。 下hạ 地địa 諸chư 惑hoặc 因nhân 時thời 未vị 斷đoạn 。 至chí 樹thụ 下hạ 時thời 乃nãi 以dĩ 九cửu 地địa 九cửu 品phẩm 思tư 惑hoặc 。 通thông 名danh 一nhất 九cửu 。 故cố 云vân 三tam 藏tạng 菩Bồ 薩Tát 位vị 同đồng 凡phàm 夫phu 。 以dĩ 九cửu 無vô 礙ngại 九cửu 解giải 脫thoát 。 合hợp 為vi 十thập 八bát 。 見kiến 道đạo 中trung 八bát 忍nhẫn 八bát 智trí 。 合hợp 十thập 六lục 心tâm 。 總tổng 前tiền 合hợp 成thành 三tam 十thập 四tứ 心tâm 。 俱câu 舍xá 婆bà 沙sa 意ý 云vân 。 下hạ 八bát 地địa 惑hoặc 初sơ 修tu 禪thiền 時thời 先tiên 已dĩ 斷đoạn 竟cánh 。 唯duy 非phi 想tưởng 地địa 九cửu 品phẩm 見kiến 思tư 全toàn 在tại 。 用dụng 九cửu 無vô 礙ngại 九cửu 解giải 脫thoát 。 以dĩ 根căn 勝thắng 故cố 不bất 復phục 更cánh 修tu 下hạ 八bát 地địa 定định 。 不bất 同đồng 聲Thanh 聞Văn 亦diệc 異dị 緣Duyên 覺Giác 。 緣Duyên 覺Giác 先tiên 曾tằng 離ly 八bát 地địa 惑hoặc 一nhất 坐tọa 證chứng 覺giác 。 更cánh 於ư 九cửu 地địa 次thứ 第đệ 而nhi 修tu 。 更cánh 起khởi 無vô 間gian 解giải 脫thoát 二nhị 道đạo 。 下hạ 八bát 地địa 中trung 雖tuy 不bất 斷đoạn 惑hoặc 。 觀quán 行hành 次thứ 第đệ 法pháp 爾nhĩ 故cố 也dã 。 地địa 地địa 各các 有hữu 一nhất 十thập 八bát 心tâm 。 九cửu 地địa 便tiện 成thành 一nhất 百bách 六lục 十thập 二nhị 心tâm 。 見kiến 道đạo 十thập 六lục 合hợp 一nhất 百bách 七thất 十thập 八bát 心tâm 。 菩Bồ 薩Tát 不bất 爾nhĩ 。 故cố 但đãn 三tam 十thập 四tứ 心tâm 。 此thử 與dữ 俱câu 舍xá 不bất 同đồng 。 什thập 公công 翻phiên 譯dịch 及cập 龍long 樹thụ 意ý 。 俱câu 不bất 應ưng 誤ngộ 。 不bất 同đồng 意ý 者giả 。 今kim 且thả 以dĩ 一nhất 意ý 銷tiêu 通thông 。 令linh 二nhị 論luận 理lý 齊tề 。 俱câu 舍xá 取thủ 修tu 禪thiền 時thời 已dĩ 斷đoạn 惑hoặc 竟cánh 。 不bất 復phục 更cánh 斷đoạn 。 智trí 論luận 依y 餘dư 部bộ 。 雖tuy 有hữu 漏lậu 斷đoạn 未vị 名danh 為vi 斷đoạn 。 至chí 菩Bồ 提Đề 樹thụ 但đãn 斷đoạn 非phi 想tưởng 。 八bát 地địa 俱câu 得đắc 名danh 為vi 無vô 漏lậu 。 但đãn 是thị 從tùng 部bộ 得đắc 名danh 不bất 同đồng 。 故cố 使sử 二nhị 論luận 用dụng 義nghĩa 不bất 等đẳng 。 又hựu 經Kinh 云vân 下hạ 。 引dẫn 大đại 經kinh 一nhất 念niệm 六lục 百bách 生sanh 滅diệt 。 及cập 成thành 論luận 師sư 數số 解giải 不bất 同đồng 。 秖kỳ 明minh 一nhất 念niệm 尚thượng 具cụ 多đa 念niệm 。 以dĩ 證chứng 無vô 間gian 三tam 十thập 四tứ 心tâm 。 未vị 足túc 為vi 妨phương 。 次thứ 前tiền 已dĩ 下hạ 。 辨biện 異dị 立lập 中trung 。 三tam 祇kỳ 照chiếu 俗tục 樹thụ 下hạ 照chiếu 真chân 。 望vọng 前tiền 名danh 雙song 異dị 於ư 二Nhị 乘Thừa 。 及cập 以dĩ 菩Bồ 薩Tát 。 二Nhị 乘Thừa 菩Bồ 薩Tát 在tại 弟đệ 子tử 位vị 。 故cố 云vân 與dữ 弟đệ 子tử 異dị 而nhi 假giả 立lập 三tam 諦đế 。 菩Bồ 薩Tát 但đãn 照chiếu 下hạ 。 釋thích 出xuất 假giả 立lập 中trung 道đạo 之chi 相tướng 。 既ký 自tự 無vô 體thể 但đãn 從tùng 俱câu 照chiếu 假giả 立lập 中trung 名danh 。 中trung 名danh 既ký 假giả 照chiếu 中trung 眼nhãn 智trí 亦diệc 復phục 假giả 立lập 。 故cố 云vân 更cánh 加gia 。 離ly 則tắc 下hạ 辨biện 離ly 合hợp 。 若nhược 分phần/phân 屬thuộc 弟đệ 子tử 。 或hoặc 佛Phật 自tự 分phần/phân 。 已dĩ 屬thuộc 前tiền 後hậu 故cố 但đãn 有hữu 二nhị 。 若nhược 全toàn 在tại 佛Phật 餘dư 人nhân 所sở 無vô 。 是thị 故cố 於ư 佛Phật 。 得đắc 三tam 諦đế 名danh 。 所sở 以dĩ 五ngũ 重trọng/trùng 三tam 諦đế 之chi 中trung 無vô 三tam 藏tạng 者giả 。 以dĩ 其kỳ 中trung 道đạo 無vô 體thể 故cố 也dã 。 次thứ 三tam 乘thừa 人nhân 下hạ 。 明minh 通thông 教giáo 離ly 合hợp 。 雖tuy 即tức 同đồng 斷đoạn 以dĩ 菩Bồ 薩Tát 中trung 有hữu 利lợi 根căn 故cố 。 離ly 真chân 出xuất 中trung 故cố 云vân 真chân 異dị 。 次thứ 引dẫn 大đại 論luận 等đẳng 者giả 。 智trí 者giả 即tức 是thị 利lợi 根căn 見kiến 中trung 。 名danh 見kiến 不bất 空không 。 不bất 空không 祇kỳ 是thị 不bất 但đãn 空không 也dã 。 三tam 德đức 具cụ 足túc 名danh 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 二Nhị 乘Thừa 下hạ 。 引dẫn 大đại 品phẩm 文văn 。 如như 日nhật 之chi 智trí 即tức 照chiếu 中trung 也dã 。 鈍độn 者giả 始thỉ 終chung 但đãn 見kiến 於ư 空không 。 法pháp 華hoa 被bị 會hội 即tức 非phi 此thử 中trung 開khai 合hợp 義nghĩa 也dã 。 既ký 空không 異dị 下hạ 。 正chánh 明minh 開khai 合hợp 。 但đãn 不bất 但đãn 空không 名danh 為vi 空không 異dị 。 一Nhất 切Thiết 智Trí 照chiếu 但đãn 空không 。 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 照chiếu 不bất 但đãn 空không 。 名danh 為vi 智trí 別biệt 。 真chân 既ký 含hàm 二nhị 智trí 亦diệc 二nhị 別biệt 。 於ư 真Chân 諦Đế 中trung 開khai 出xuất 中trung 道đạo 。 故cố 云vân 則tắc 有hữu 兩lưỡng 諦đế 之chi 殊thù 。 而nhi 今kim 合hợp 者giả 且thả 據cứ 通thông 教giáo 故cố 云vân 而nhi 今kim 作tác 二nhị 諦đế 說thuyết 但đãn 名danh 真Chân 諦Đế 。 二Nhị 乘Thừa 下hạ 。 開khai 出xuất 二Nhị 乘Thừa 利lợi 鈍độn 菩Bồ 薩Tát 。 觀quán 諦đế 差sai 別biệt 。 別biệt 故cố 得đắc 有hữu 含hàm 中trung 之chi 義nghĩa 。 言ngôn 淨tịnh 佛Phật 國quốc 土độ 者giả 。 通thông 教giáo 出xuất 假giả 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 為vì 眾chúng 生sanh 。 作tác 淨tịnh 土độ 因nhân 。 處xứ 處xứ 結kết 緣duyên 眾chúng 生sanh 機cơ 熟thục 斷đoạn 習tập 成thành 佛Phật 。 名danh 淨tịnh 佛Phật 土độ 。 結kết 緣duyên 之chi 時thời 名danh 淨tịnh 土độ 行hành 。 故cố 淨tịnh 名danh 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 取thủ 於ư 淨tịnh 土độ 皆giai 為vì 饒nhiêu 益ích 。 諸chư 眾chúng 生sanh 故cố 。 故cố 云vân 布bố 施thí 是thị 菩Bồ 薩Tát 淨tịnh 土độ 。 菩Bồ 薩Tát 成thành 佛Phật 時thời 。 一nhất 切thiết 能năng 捨xả 眾chúng 生sanh 。 來lai 生sanh 其kỳ 國quốc 。 結kết 緣duyên 之chi 時thời 。 以dĩ 布bố 施thí 攝nhiếp 。 成thành 佛Phật 之chi 時thời 。 地địa 多đa 珍trân 寶bảo 。 諸chư 能năng 捨xả 者giả 同đồng 生sanh 其kỳ 土thổ/độ 。 而nhi 受thọ 五ngũ 種chủng 布bố 施thí 化hóa 益ích 。 由do 攝nhiếp 生sanh 時thời 有hữu 五ngũ 差sai 故cố 所sở 謂vị 人nhân 天thiên 及cập 以dĩ 四tứ 教giáo 。 一nhất 切thiết 諸chư 行hành 。 無vô 非phi 菩Bồ 薩Tát 淨tịnh 土độ 之chi 行hạnh 。 故cố 有hữu 四tứ 土thổ/độ 橫hoạnh/hoành 竪thụ 攝nhiếp 物vật 。 此thử 依y 跨khóa 節tiết 。 是thị 則tắc 淨tịnh 土độ 義nghĩa 通thông 諸chư 教giáo 。 今kim 文văn 且thả 依y 通thông 教giáo 菩Bồ 薩Tát 斷đoạn 餘dư 殘tàn 習tập 為vi 淨tịnh 土độ 果quả 。 但đãn 是thị 異dị 於ư 二Nhị 乘Thừa 而nhi 已dĩ 。 若nhược 大đại 經kinh 二nhị 十thập 二nhị 明minh 淨tịnh 土độ 義nghĩa 。 但đãn 云vân 願nguyện 攝nhiếp 其kỳ 義nghĩa 則tắc 通thông 。 諸chư 教giáo 觀quán 別biệt 攝nhiếp 生sanh 皆giai 然nhiên 。 上thượng 根căn 菩Bồ 薩Tát 下hạ 。 明minh 利lợi 根căn 菩Bồ 薩Tát 開khai 真chân 出xuất 中trung 昔tích 莊trang 嚴nghiêm 下hạ 。 破phá 古cổ 也dã 。 莊trang 嚴nghiêm 云vân 出xuất 。 開khai 善thiện 云vân 不bất 出xuất 。 此thử 由do 三tam 乘thừa 共cộng 學học 菩Bồ 薩Tát 有hữu 但đãn 不bất 但đãn 。 古cổ 人nhân 不bất 曉hiểu 利lợi 鈍độn 兩lưỡng 根căn 。 但đãn 諍tranh 佛Phật 果Quả 出xuất 與dữ 不bất 出xuất 。 終chung 未vị 見kiến 今kim 開khai 合hợp 之chi 意ý 。 故cố 使sử 二nhị 家gia 各các 朋bằng 己kỷ 計kế 。 今kim 文văn 並tịnh 破phá 。 是thị 故cố 皆giai 云vân 作tác 義nghĩa 不bất 成thành 。 故cố 知tri 二nhị 家gia 各các 得đắc 今kim 文văn 利lợi 鈍độn 一nhất 邊biên 。 故cố 云vân 片phiến 意ý 。 仍nhưng 不bất 能năng 知tri 出xuất 外ngoại 別biệt 照chiếu 中trung 道đạo 之chi 境cảnh 用dụng 中trung 道đạo 智trí 進tiến 破phá 無vô 明minh 。 故cố 云vân 片phiến 意ý 。 若nhược 不bất 能năng 知tri 鈍độn 根căn 依y 教giáo 。 與dữ 二Nhị 乘Thừa 人nhân 同đồng 證chứng 真Chân 諦Đế 。 是thị 亦diệc 但đãn 得đắc 今kim 文văn 片phiến 意ý 。 若nhược 全toàn 得đắc 今kim 意ý 。 出xuất 與dữ 不bất 出xuất 義nghĩa 皆giai 悉tất 成thành 。 古cổ 來lai 名danh 此thử 等đẳng 者giả 。 任nhậm 二nhị 家gia 所sở 說thuyết 各các 謂vị 幽u 深thâm 。 是thị 非phi 難nạn/nan 分phần/phân 古cổ 來lai 無vô 判phán 。 是thị 故cố 古cổ 人nhân 雙song 美mỹ 二nhị 說thuyết 。 名danh 此thử 二nhị 諦đế 名danh 曰viết 風phong 流lưu 。 言ngôn 風phong 流lưu 者giả 。 動động 止chỉ 合hợp 儀nghi 故cố 許hứa 二nhị 家gia 出xuất 入nhập 無vô 失thất 。 於ư 今kim 被bị 破phá 出xuất 入nhập 俱câu 非phi 。 舉cử 措thố 失thất 儀nghi 風phong 流lưu 何hà 在tại 。 若nhược 依y 今kim 用dụng 含hàm 中trung 二nhị 諦đế 。 進tiến 退thoái 咸hàm 美mỹ 風phong 流lưu 有hữu 餘dư 。 如như 僧Tăng 傳truyền 中trung 。 有hữu 乘thừa 法Pháp 師sư 。 先tiên 與dữ 一nhất 法Pháp 師sư 住trụ 開khai 泰thái 寺tự 。 此thử 師sư 中trung 途đồ 離ly 開khai 泰thái 寺tự 。 後hậu 時thời 乘thừa 於ư 本bổn 寺tự 開khai 講giảng 序tự 此thử 佛Phật 果Quả 出xuất 二nhị 諦đế 義nghĩa 。 此thử 師sư 難nạn/nan 云vân 。 為vi 佛Phật 果Quả 出xuất 二nhị 諦đế 。 為vi 二nhị 諦đế 出xuất 佛Phật 果Quả 。 乘thừa 反phản 質chất 云vân 。 為vi 法Pháp 師sư 出xuất 開khai 泰thái 。 為vi 開khai 泰thái 出xuất 法Pháp 師sư 。

答đáp 曰viết 。

如như 鴛uyên 鴦ương 鳥điểu 不bất 住trụ 圊# 廁trắc 。 乘thừa 曰viết 。 釋Thích 提Đề 桓Hoàn 因Nhân 。 不bất 與dữ 鬼quỷ 住trụ 。

答đáp 曰viết 。

鳩cưu 翅sí 羅la 鳥điểu 不bất 棲tê 枯khô 樹thụ 。 乘thừa 曰viết 。 猶do 如như 大đại 海hải 。 不bất 宿túc 死tử 屍thi 。 往vãng 復phục 雖tuy 佳giai 理lý 竟cánh 未vị 顯hiển 且thả 如như 大đại 經kinh 三tam 十thập 六lục 文văn 末mạt 。 佛Phật 說thuyết 觀quán 因nhân 緣duyên 智trí 四tứ 種chủng 不bất 同đồng 。 得đắc 菩Bồ 提Đề 異dị 。 說thuyết 是thị 語ngữ 時thời 。 十thập 千thiên 菩Bồ 薩Tát 。 得đắc 一nhất 生sanh 實thật 相tướng 。 五ngũ 千thiên 菩Bồ 薩Tát 。 得đắc 二nhị 生sanh 法Pháp 界Giới 章chương 安an 云vân 。 三tam 乘thừa 同đồng 觀quán 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 諦đế 智trí 解giải 不bất 同đồng 。 一nhất 生sanh 二nhị 生sanh 。 乃nãi 是thị 破phá 無vô 明minh 一nhất 品phẩm 二nhị 品phẩm 。 實thật 相tướng 是thị 別biệt 理lý 。 法Pháp 界Giới 是thị 圓viên 理lý 。 即tức 是thị 利lợi 根căn 接tiếp 入nhập 別biệt 圓viên 。 破phá 無vô 明minh 已dĩ 八bát 相tương/tướng 作tác 佛Phật 。 是thị 為vi 佛Phật 果Quả 出xuất 外ngoại 義nghĩa 也dã 。 但đãn 觀quán 諸chư 經kinh 會hội 未vị 得đắc 道Đạo 。 即tức 識thức 所sở 說thuyết 共cộng 別biệt 之chi 意ý 。 但đãn 空không 下hạ 辨biện 異dị 。 是thị 為vi 下hạ 結kết 。 如như 文văn 。 次thứ 別biệt 教giáo 者giả 。 初sơ 明minh 有hữu 無vô 為vi 俗tục 以dĩ 異dị 前tiền 二nhị 。 合hợp 前tiền 藏tạng 通thông 真chân 俗tục 二nhị 諦đế 。 同đồng 為vi 別biệt 教giáo 一nhất 俗tục 諦đế 耳nhĩ 。 俗tục 者giả 是thị 下hạ 。 釋thích 俗tục 諦đế 義nghĩa 。 凡phàm 言ngôn 俗tục 者giả 隔cách 別biệt 為vi 義nghĩa 。 含hàm 於ư 有hữu 無vô 義nghĩa 攝nhiếp 凡phàm 小tiểu 。 有hữu 此thử 異dị 故cố 稱xưng 之chi 為vi 俗tục 。 勝thắng 鬘man 下hạ 。 證chứng 二Nhị 乘Thừa 人nhân 為vi 俗tục 所sở 攝nhiếp 。 雖tuy 謂vị 為vi 空không 亂loạn 故cố 屬thuộc 俗tục 。 引dẫn 大đại 經kinh 者giả 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 菩Bồ 薩Tát 之chi 俗tục 二Nhị 乘Thừa 謂vị 真chân 。 三tam 十thập 二nhị 云vân 。 我ngã 雖tuy 說thuyết 眾chúng 生sanh 。 悉tất 有hữu 佛Phật 性tánh 。 是thị 佛Phật 自tự 意ý 語ngữ 。 如như 是thị 語ngữ 者giả 。 後hậu 身thân 菩Bồ 薩Tát 。 尚thượng 不bất 能năng 解giải 。 況huống 復phục 二Nhị 乘Thừa 及cập 餘dư 菩Bồ 薩Tát 。 我ngã 於ư 一nhất 時thời 。 在tại 耆Kỳ 闍Xà 崛Quật 山Sơn 。 與dữ 彌Di 勒Lặc 菩Bồ 薩Tát 。 共cộng 說thuyết 世thế 諦đế 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 等đẳng 。 五ngũ 百bách 聲Thanh 聞Văn 。 於ư 是thị 事sự 中trung 。 都đô 不bất 識thức 知tri 。 何hà 況huống 出xuất 世thế 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 經kinh 文văn 意ý 者giả 。 隨tùy 情tình 說thuyết 於ư 別biệt 教giáo 之chi 俗tục 彼bỉ 尚thượng 不bất 識thức 。 況huống 復phục 隨tùy 智trí 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 章chương 安an 問vấn 。 佛Phật 於ư 何hà 處xứ 為vi 五ngũ 百bách 說thuyết 。 答đáp 。 如như 華hoa 嚴nghiêm 中trung 如như 聾lung 如như 瘂á 者giả 是thị 。 此thử 即tức 別biệt 教giáo 真chân 之chi 與dữ 俗tục 二Nhị 乘Thừa 並tịnh 迷mê 。 若nhược 論luận 下hạ 。 正chánh 明minh 開khai 合hợp 者giả 雖tuy 有hữu 開khai 合hợp 必tất 須tu 有hữu 中trung 異dị 前tiền 兩lưỡng 教giáo 。 不bất 同đồng 通thông 教giáo 約ước 鈍độn 無vô 開khai 。 次thứ 明minh 圓viên 教giáo 中trung 初sơ 引dẫn 大đại 經kinh 者giả 。 本bổn 實thật 無vô 開khai 為vì 眾chúng 生sanh 故cố 。 方phương 便tiện 說thuyết 開khai 法pháp 華hoa 亦diệc 爾nhĩ 。 言ngôn 助trợ 顯hiển 者giả 。 於ư 一nhất 實thật 諦đế 開khai 為vi 二nhị 三tam 。 即tức 名danh 所sở 開khai 為vi 異dị 方phương 便tiện 。 何hà 者giả 。 既ký 已dĩ 開khai 竟cánh 復phục 以dĩ 所sở 開khai 助trợ 顯hiển 於ư 實thật 。 若nhược 約ước 理lý 者giả 。 尚thượng 無vô 一nhất 實thật 況huống 復phục 二nhị 三tam 。 但đãn 讚tán 佛Phật 乘thừa 生sanh 謗báng 沒một 苦khổ 。 為vi 是thị 義nghĩa 故cố 。 須tu 明minh 助trợ 顯hiển 。 應ưng 以dĩ 二nhị 義nghĩa 釋thích 異dị 方phương 便tiện 。 別biệt 而nhi 言ngôn 之chi 。 三tam 藏tạng 為vi 異dị 通thông 真chân 含hàm 中trung 故cố 不bất 名danh 異dị 。 通thông 而nhi 言ngôn 之chi 。 三tam 教giáo 皆giai 名danh 異dị 方phương 便tiện 也dã 。 別biệt 教giáo 教giáo 道đạo 非phi 全toàn 同đồng 故cố 。 況huống 復phục 通thông 真chân 含hàm 帶đái 而nhi 已dĩ 。 是thị 則tắc 當đương 知tri 為vi 他tha 故cố 開khai 顯hiển 實thật 故cố 合hợp 。 次thứ 明minh 下hạ 。 約ước 二nhị 四tứ 論luận 開khai 合hợp 也dã 與dữ 前tiền 但đãn 是thị 橫hoạnh/hoành 竪thụ 不bất 同đồng 。 論luận 其kỳ 諦đế 體thể 。 更cánh 無vô 差sai 別biệt 。 於ư 中trung 又hựu 四tứ 。 先tiên 判phán 橫hoạnh/hoành 竪thụ 。 次thứ 則tắc 有hữu 下hạ 列liệt 。 三tam 生sanh 滅diệt 下hạ 。 正chánh 明minh 開khai 合hợp 。 四tứ 以dĩ 倫luân 偈kệ 合hợp 。 問vấn 。 何hà 名danh 橫hoạnh/hoành 竪thụ 。 答đáp 。 三tam 諦đế 相tướng 望vọng 深thâm 淺thiển 不bất 同đồng 。 故cố 名danh 為vi 竪thụ 。 苦Khổ 集Tập 滅Diệt 道Đạo 。 二nhị 二nhị 相tương 望vọng 無vô 復phục 淺thiển 深thâm 。 故cố 名danh 為vi 橫hoạnh/hoành 。 又hựu 以dĩ 二nhị 望vọng 二nhị 亦diệc 無vô 深thâm 淺thiển 。 但đãn 是thị 能năng 治trị 所sở 治trị 不bất 同đồng 。 是thị 故cố 四Tứ 諦Đế 名danh 之chi 為vi 橫hoạnh/hoành 。 問vấn 。 前tiền 三tam 三tam 四tứ 容dung 可khả 橫hoạnh/hoành 竪thụ 。 圓viên 融dung 三tam 四tứ 如như 何hà 橫hoạnh/hoành 竪thụ 。 答đáp 。 實thật 如như 所sở 問vấn 。 今kim 言ngôn 橫hoạnh/hoành 竪thụ 者giả 。 如như 三tam 諦đế 中trung 且thả 據cứ 開khai 一nhất 以dĩ 為vi 二nhị 三tam 。 即tức 名danh 二nhị 三tam 。 以dĩ 為vi 方phương 便tiện 。 方phương 便tiện 望vọng 實thật 亦diệc 得đắc 名danh 竪thụ 。 開khai 權quyền 顯hiển 實thật 無vô 復phục 二nhị 三tam 。 何hà 所sở 論luận 竪thụ 。 既ký 於ư 一nhất 實thật 不bất 分phân 而nhi 分phần/phân 。 分phân 為vi 三tam 諦đế 。 何hà 妨phương 此thử 三tam 非phi 橫hoạnh/hoành 非phi 竪thụ 而nhi 名danh 為vi 竪thụ 。 四Tứ 諦Đế 亦diệc 爾nhĩ 。 約ước 方phương 便tiện 教giáo 可khả 說thuyết 為vi 橫hoạnh/hoành 。 無vô 作tác 四Tứ 諦Đế 本bổn 來lai 相tương/tướng 即tức 與dữ 誰thùy 論luận 橫hoạnh/hoành 。 亦diệc 是thị 不bất 分phân 而nhi 分phần/phân 。 分phân 為vi 四Tứ 諦Đế 。 何hà 妨phương 非phi 橫hoạnh/hoành 非phi 竪thụ 而nhi 名danh 為vi 橫hoạnh/hoành 。 如như 六lục 即tức 位vị 非phi 橫hoạnh/hoành 非phi 竪thụ 。 而nhi 得đắc 名danh 竪thụ 。 諸chư 波Ba 羅La 蜜Mật 。 非phi 橫hoạnh/hoành 非phi 竪thụ 。 而nhi 得đắc 名danh 橫hoạnh/hoành 。 故cố 知tri 橫hoạnh/hoành 竪thụ 高cao 廣quảng 不bất 二nhị 。 今kim 將tương 下hạ 引dẫn 中trung 觀quán 論luận 者giả 。 但đãn 是thị 觀quán 諦đế 巧xảo 拙chuyết 四tứ 句cú 。 攝nhiếp 持trì 諸chư 諦đế 。 二nhị 明minh 下hạ 。 約ước 智trí 論luận 開khai 合hợp 者giả 。 智trí 不bất 自tự 分phần/phân 還hoàn 須tu 約ước 諦đế 。 故cố 今kim 文văn 中trung 皆giai 云vân 照chiếu 諦đế 。 諦đế 體thể 恆hằng 三tam 智trí 有hữu 增tăng 減giảm 者giả 。 約ước 教giáo 相tương/tướng 說thuyết 增tăng 減giảm 不bất 同đồng 。 論luận 其kỳ 實thật 體thể 亦diệc 無vô 增tăng 減giảm 。 且thả 依y 大đại 體thể 以dĩ 三tam 為vi 準chuẩn 。 又hựu 復phục 三tam 法pháp 諸chư 文văn 定định 故cố 。 今kim 初sơ 且thả 依y 諸chư 經kinh 列liệt 智trí 。 以dĩ 為vi 問vấn 端đoan 。 釋thích 中trung 初sơ 對đối 一nhất 智trí 至chí 三tam 智trí 。 一nhất 智trí 者giả 下hạ 。 初sơ 對đối 三tam 諦đế 智trí 有hữu 離ly 合hợp 者giả 。 初sơ 從tùng 一nhất 智trí 乃nãi 至chí 四Tứ 智Trí 以dĩ 觀quán 三tam 諦đế 。 以dĩ 一nhất 對đối 一nhất 乃nãi 至chí 以dĩ 四tứ 對đối 三tam 。 文văn 相tương/tướng 可khả 見kiến 。 文văn 雖tuy 可khả 見kiến 。 如như 初sơ 一nhất 智trí 觀quán 於ư 一nhất 諦đế 。 諦đế 之chi 與dữ 智trí 亦diệc 各các 含hàm 三tam 。 故cố 次thứ 釋thích 云vân 此thử 智trí 觀quán 三tam 諦đế 者giả 。 此thử 智trí 即tức 是thị 向hướng 之chi 一nhất 智trí 。 還hoàn 引dẫn 向hướng 來lai 一nhất 智trí 之chi 文văn 。 開khai 成thành 三tam 義nghĩa 。 既ký 觀quán 三tam 諦đế 智trí 亦diệc 成thành 三tam 。 若nhược 二nhị 智trí 下hạ 。 即tức 是thị 二nhị 智trí 觀quán 於ư 二nhị 諦đế 。 智trí 諦đế 雖tuy 二nhị 義nghĩa 已dĩ 含hàm 三tam 。 如như 云vân 權quyền 即tức 一Nhất 切Thiết 智Trí 反phản 以dĩ 道đạo 種chủng 智trí 。 觀quán 於ư 俗tục 中trung 有hữu 無vô 兩lưỡng 諦đế 。 若nhược 離ly 權quyền 智trí 以dĩ 為vi 二nhị 智trí 。 離ly 於ư 俗tục 諦đế 以dĩ 為vi 真chân 俗tục 。 則tắc 智trí 諦đế 俱câu 三tam 。 三tam 智trí 觀quán 三tam 一nhất 一nhất 主chủ 對đối 無vô 開khai 合hợp 異dị 。 故cố 云vân 可khả 解giải 。 四Tứ 智Trí 者giả 。 四Tứ 智Trí 亦diệc 是thị 權quyền 實thật 二nhị 智trí 。 對đối 因nhân 果quả 等đẳng 是thị 故cố 成thành 四tứ 。 開khai 合hợp 觀quán 諦đế 不bất 出xuất 於ư 三tam 。 具cụ 如như 向hướng 說thuyết 。 言ngôn 智trí 慧tuệ 者giả 。 若nhược 通thông 途đồ 說thuyết 智trí 秖kỳ 是thị 慧tuệ 。 俱câu 通thông 權quyền 實thật 及cập 以dĩ 因nhân 果quả 。 如như 云vân 般Bát 若Nhã 翻phiên 為vi 智trí 慧tuệ 。 如như 大đại 論luận 云vân 。 因nhân 名danh 般Bát 若Nhã 果quả 名danh 薩Tát 婆Bà 若Nhã 。 及cập 以dĩ 修tu 習tập 。 智trí 慧tuệ 等đẳng 者giả 。 此thử 即tức 智trí 慧tuệ 俱câu 在tại 於ư 因nhân 。 如như 云vân 止Chỉ 觀Quán 為vi 因nhân 眼nhãn 智trí 為vi 果quả 。 如Như 來Lai 智trí 慧tuệ 。 諸chư 佛Phật 智trí 慧tuệ 等đẳng 。 此thử 則tắc 智trí 慧tuệ 俱câu 在tại 於ư 果quả 。 若nhược 云vân 方phương 便tiện 智trí 慧tuệ 。 此thử 則tắc 智trí 慧tuệ 俱câu 在tại 於ư 權quyền 。 如như 云vân 智trí 慧tuệ 甚thậm 深thâm 。 此thử 則tắc 智trí 慧tuệ 俱câu 在tại 於ư 實thật 。 今kim 從tùng 別biệt 義nghĩa 故cố 分phần/phân 因nhân 果quả 。 於ư 別biệt 義nghĩa 中trung 而nhi 於ư 慧tuệ 上thượng 加gia 道đạo 及cập 種chủng 。 於ư 其kỳ 智trí 上thượng 更cánh 加gia 一nhất 切thiết 及cập 種chủng 名danh 者giả 。 道đạo 是thị 因nhân 義nghĩa 。 因nhân 果quả 二nhị 文văn 各các 加gia 種chủng 者giả 。 種chủng 謂vị 種chủng 別biệt 。 兼kiêm 顯hiển 於ư 權quyền 及cập 以dĩ 事sự 類loại 。 因nhân 時thời 用dụng 權quyền 權quyền 智trí 未vị 周chu 。 至chí 果quả 智trí 滿mãn 故cố 復phục 名danh 種chủng 。 果quả 法pháp 遍biến 故cố 故cố 名danh 一nhất 切thiết 。 若nhược 得đắc 此thử 意ý 四tứ 義nghĩa 可khả 知tri 。 問vấn 。 三tam 慧tuệ 品phẩm 中trung 品phẩm 名danh 三tam 慧tuệ 。 文văn 中trung 所sở 釋thích 何hà 以dĩ 至chí 四tứ 。 答đáp 。 因nhân 二nhị 果quả 二nhị 開khai 各các 具cụ 三tam 。 故cố 云vân 三tam 慧tuệ 。 文văn 從tùng 合hợp 說thuyết 因nhân 果quả 共cộng 論luận 。 故cố 成thành 四tứ 別biệt 。 文văn 中trung 所sở 釋thích 又hựu 有hữu 四tứ 重trọng/trùng 並tịnh 是thị 論luận 文văn 。 皆giai 著trước 或hoặc 言ngôn 者giả 。 善thiện 判phán 經kinh 文văn 決quyết 斷đoán 諸chư 釋thích 。 豈khởi 過quá 龍long 樹thụ 。 每mỗi 於ư 一nhất 文văn 存tồn 於ư 眾chúng 解giải 。 而nhi 亦diệc 不bất 決quyết 臧tang 否bĩ 者giả 。 以dĩ 佛Phật 意ý 多đa 含hàm 順thuận 部bộ 類loại 故cố 。 今kim 人nhân 釋thích 義nghĩa 未vị 閑nhàn 經kinh 旨chỉ 。 故cố 是thị 一nhất 非phi 諸chư 。 所sở 言ngôn 因nhân 中trung 理lý 體thể 者giả 。 二nhị 諦đế 之chi 理lý 一nhất 念niệm 具cụ 足túc 。 果quả 上thượng 滿mãn 者giả 滿mãn 故cố 有hữu 用dụng 。 故cố 加gia 一nhất 切thiết 。 因nhân 中trung 道đạo 慧tuệ 理lý 具cụ 中trung 道đạo 。 因nhân 中trung 道đạo 種chủng 理lý 具cụ 二nhị 諦đế 。 若nhược 至chí 果quả 時thời 。 一nhất 切thiết 智trí 見kiến 於ư 中trung 道đạo 。 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 見kiến 於ư 二nhị 諦đế 。 此thử 一nhất 切thiết 名danh 。 不bất 同đồng 二Nhị 乘Thừa 。 對đối 義nghĩa 意ý 別biệt 。 因nhân 中trung 道đạo 慧tuệ 是thị 實thật 。 道đạo 種chủng 是thị 權quyền 。 若nhược 至chí 果quả 時thời 。 一nhất 切thiết 是thị 實thật 。 一nhất 切thiết 種chủng 是thị 權quyền 。 言ngôn 總tổng 別biệt 者giả 。 直trực 語ngữ 道đạo 慧tuệ 。 一Nhất 切Thiết 智Trí 故cố 。 故cố 名danh 為vi 總tổng 。 各các 加gia 種chủng 故cố 。 故cố 名danh 為vi 別biệt 。 直trực 語ngữ 道đạo 慧tuệ 道đạo 種chủng 慧tuệ 。 故cố 名danh 為vi 單đơn 。 轉chuyển 慧tuệ 名danh 智trí 各các 加gia 一nhất 切thiết 。 是thị 故cố 名danh 複phức 。 是thị 則tắc 一nhất 權quyền 一nhất 切thiết 權quyền 一nhất 實thật 一nhất 切thiết 實thật 。 是thị 故cố 單đơn 複phức 俱câu 通thông 因nhân 果quả 。 今kim 亦diệc 從tùng 別biệt 故cố 慧tuệ 單đơn 而nhi 智trí 複phức 。 如như 是thị 等đẳng 下hạ 。 結kết 智trí 照chiếu 境cảnh 。 若nhược 因nhân 若nhược 果quả 。 俱câu 三tam 故cố 也dã 。 例lệ 前tiền 可khả 見kiến 故cố 云vân 秖kỳ 是thị 。 若nhược 經kinh 中trung 下hạ 。 舉cử 例lệ 也dã 。 若nhược 得đắc 前tiền 來lai 一nhất 智trí 至chí 四tứ 但đãn 觀quán 三tam 諦đế 。 則tắc 曉hiểu 諸chư 經kinh 五ngũ 至chí 無vô 量lượng 咸hàm 成thành 三tam 諦đế 。 故cố 云vân 使sử 入nhập 。 故cố 知tri 小Tiểu 乘Thừa 一nhất 切thiết 諸chư 諦đế 使sử 入nhập 三tam 諦đế 。 乃nãi 至chí 大đại 小tiểu 俱câu 入nhập 於ư 三tam 或hoặc 二nhị 或hoặc 一nhất 。 次thứ 約ước 十thập 一nhất 智trí 者giả 。 餘dư 諸chư 經kinh 論luận 但đãn 列liệt 十thập 智trí 。 唯duy 大đại 品phẩm 中trung 加gia 如như 實thật 智trí 。 言ngôn 十thập 智trí 者giả 。 藏tạng 通thông 義nghĩa 同đồng 但đãn 分phần/phân 巧xảo 拙chuyết 。 通thông 中trung 以dĩ 有hữu 共cộng 乘thừa 故cố 也dã 。

復phục 有hữu 不bất 共cộng 故cố 加gia 如như 實thật 。 小Tiểu 乘Thừa 十thập 智trí 。 具cụ 如như 俱câu 舍xá 智trí 品phẩm 中trung 說thuyết 。 謂vị 世thế 智trí 他tha 心tâm 苦Khổ 集Tập 滅Diệt 道Đạo 法Pháp 。 比tỉ 盡tận 無vô 生sanh 。 隨tùy 智trí 不bất 同đồng 照chiếu 十thập 一nhất 境cảnh 。 合hợp 而nhi 言ngôn 之chi 。 亦diệc 不bất 出xuất 三tam 諦đế 。 世thế 及cập 他tha 心tâm 以dĩ 照chiếu 俗tục 者giả 。 且thả 約ước 有hữu 漏lậu 。 苦khổ 集tập 等đẳng 八bát 以dĩ 照chiếu 真chân 者giả 。 且thả 約ước 前tiền 二nhị 。 如như 實thật 一nhất 智trí 以dĩ 照chiếu 中trung 者giả 。 共cộng 約ước 兩lưỡng 教giáo 。 是thị 名danh 下hạ 結kết 歸quy 。 已dĩ 明minh 智trí 開khai 而nhi 諦đế 不bất 開khai 。 故cố 云vân 而nhi 三tam 諦đế 不bất 動động 。 次thứ 復phục 次thứ 下hạ 明minh 俱câu 開khai 者giả 。 隨tùy 其kỳ 多đa 少thiểu 。 如như 十thập 一nhất 智trí 照chiếu 十thập 一nhất 境cảnh 等đẳng 。 乃nãi 至chí 如như 對đối 二nhị 三tam 。 此thử 則tắc 可khả 見kiến 。 俱câu 不bất 開khai 者giả 。 唯duy 一nhất 佛Phật 乘Thừa 。 佛Phật 智trí 照chiếu 實thật 。 既ký 唯duy 一nhất 實thật 亦diệc 名danh 開khai 權quyền 。 若nhược 智trí 去khứ 結kết 歸quy 顯hiển 體thể 。 今kim 境cảnh 界giới 意ý 意ý 在tại 實thật 境cảnh 。 雖tuy 有hữu 開khai 合hợp 實thật 為vi 所sở 顯hiển 。 次thứ 約ước 諦đế 智trí 合hợp 辨biện 者giả 。 諦đế 智trí 雙song 論luận 故cố 云vân 合hợp 也dã 。 四tứ 教giáo 兼kiêm 接tiếp 總tổng 為vi 五ngũ 段đoạn 。 一nhất 一nhất 段đoạn 中trung 皆giai 先tiên 明minh 境cảnh 發phát 智trí 。 次thứ 明minh 智trí 緣duyên 諦đế 。 緣duyên 之chi 與dữ 發phát 俱câu 是thị 合hợp 明minh 。 初sơ 三tam 藏tạng 中trung 云vân 兩lưỡng 諦đế 共cộng 發phát 者giả 。 唯duy 三tam 藏tạng 佛Phật 雙song 照chiếu 二nhị 諦đế 。 假giả 立lập 中trung 名danh 是thị 故cố 云vân 共cộng 。 通thông 教giáo 中trung 云vân 真Chân 諦Đế 共cộng 發phát 二nhị 眼nhãn 二nhị 智trí 者giả 。 含hàm 中trung 故cố 也dã 次thứ 接tiếp 中trung 云vân 開khai 真chân 出xuất 中trung 者giả 。 若nhược 已dĩ 被bị 接tiếp 得đắc 入nhập 證chứng 道đạo 。 乃nãi 成thành 三tam 諦đế 。 問vấn 者giả 。 何hà 獨độc 接tiếp 通thông 而nhi 不bất 云vân 藏tạng 。 何hà 獨độc 別biệt 接tiếp 而nhi 不bất 云vân 圓viên 。 此thử 問vấn 上thượng 來lai 開khai 真chân 出xuất 中trung 故cố 也dã 。 答đáp 中trung 初sơ 明minh 通thông 教giáo 須tu 用dụng 別biệt 接tiếp 。 以dĩ 機cơ 別biệt 故cố 。 若nhược 初sơ 後hậu 不bất 聞văn 全toàn 屬thuộc 前tiền 二nhị 。 若nhược 從tùng 初sơ 即tức 聞văn 全toàn 屬thuộc 後hậu 兩lưỡng 。

復phục 有hữu 一nhất 人nhân 。 破phá 二nhị 惑hoặc 盡tận 至chí 第đệ 八bát 地địa 方phương 聞văn 中trung 道đạo 聞văn 已dĩ 修tu 觀quán 進tiến 破phá 無vô 明minh 。 得đắc 法Pháp 身thân 本bổn 八bát 相tương/tướng 作tác 佛Phật 雖tuy 見kiến 中trung 道đạo 必tất 假giả 通thông 教giáo 空không 假giả 二nhị 觀quán 為vi 前tiền 方phương 便tiện 。 必tất 待đãi 別biệt 理lý 接tiếp 之chi 方phương 聞văn 。 今kim 言ngôn 別biệt 接tiếp 者giả 。 應ưng 具cụ 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 者giả 別biệt 教giáo 教giáo 隣lân 近cận 故cố 。 二nhị 者giả 別biệt 理lý 理lý 異dị 真chân 故cố 。 不bất 以dĩ 此thử 下hạ 。 次thứ 明minh 不bất 接tiếp 餘dư 教giáo 之chi 意ý 。 初sơ 明minh 不bất 接tiếp 三tam 藏tạng 中trung 云vân 。 不bất 以dĩ 此thử 佛Phật 果Quả 者giả 。 若nhược 初Sơ 地Địa 初sơ 住trụ 雖tuy 有hữu 八bát 相tương/tướng 不bất 受thọ 果quả 名danh 。 通thông 中trung 九cửu 地địa 二nhị 觀quán 為vi 因nhân 。 至chí 第đệ 十Thập 地Địa 。 八bát 相tương/tướng 為vi 果quả 。 若nhược 被bị 接tiếp 者giả 破phá 一nhất 品phẩm 無vô 明minh 亦diệc 得đắc 八bát 相tương/tướng 。 仍nhưng 從tùng 舊cựu 說thuyết 故cố 亦diệc 名danh 果quả 。 是thị 故cố 唯duy 將tương 此thử 果quả 接tiếp 通thông 。 不bất 以dĩ 此thử 果quả 接tiếp 三tam 藏tạng 等đẳng 者giả 。 有hữu 四tứ 義nghĩa 故cố 。 一nhất 者giả 接tiếp 於ư 可khả 接tiếp 。 三tam 藏tạng 因nhân 拙chuyết 不bất 可khả 接tiếp 故cố 。 二nhị 者giả 得đắc 受thọ 接tiếp 名danh 。 方phương 可khả 用dụng 接tiếp 。 謂vị 用dụng 前tiền 教giáo 。 有hữu 始thỉ 無vô 終chung 。 已dĩ 用dụng 七thất 八bát 不bất 至chí 九cửu 十thập 。 即tức 用dụng 後hậu 教giáo 有hữu 終chung 無vô 始thỉ 。 但đãn 用dụng 向hướng 地địa 不bất 須tu 住trụ 行hành 。 中trung 續tục 接tiếp 之chi 故cố 得đắc 名danh 接tiếp 。 三tam 者giả 不bất 須tu 接tiếp 故cố 亦diệc 不bất 名danh 接tiếp 。 如như 初Sơ 地Địa 初sơ 住trụ 已dĩ 成thành 真chân 因nhân 。 亦diệc 破phá 無vô 明minh 八bát 相tương/tướng 作tác 佛Phật 。 任nhậm 運vận 流lưu 入nhập 何hà 須tu 更cánh 接tiếp 。 四tứ 者giả 得đắc 受thọ 接tiếp 義nghĩa 謂vị 約ước 教giáo 分phân 齊tề 。 文văn 中trung 初sơ 義nghĩa 即tức 此thử 第đệ 一nhất 不bất 可khả 接tiếp 故cố 。 此thử 第đệ 二nhị 義nghĩa 正chánh 當đương 通thông 教giáo 可khả 接tiếp 者giả 是thị 。 若nhược 接tiếp 入nhập 教giáo 道đạo 在tại 迴hồi 向hướng 中trung 。 若nhược 接tiếp 入nhập 證chứng 道đạo 即tức 在tại 初Sơ 地Địa 。 若nhược 接tiếp 入nhập 圓viên 亦diệc 分phần/phân 教giáo 證chứng 。 彼bỉ 說thuyết 可khả 知tri 。 三tam 祇kỳ 百bách 劫kiếp 來lai 入nhập 別biệt 教giáo 但đãn 在tại 十thập 信tín 。 若nhược 來lai 入nhập 圓viên 但đãn 在tại 五ngũ 品phẩm 。 是thị 故cố 但đãn 成thành 後hậu 教giáo 初sơ 心tâm 。 從tùng 初sơ 至chí 後hậu 。 有hữu 始thỉ 有hữu 終chung 。 雖tuy 從tùng 藏tạng 來lai 仍nhưng 同đồng 當đương 教giáo 。 是thị 故cố 三tam 藏tạng 不bất 得đắc 接tiếp 名danh 。 故cố 雖tuy 接tiếp 通thông 若nhược 從tùng 乾can/kiền/càn 慧tuệ 性tánh 地địa 來lai 者giả 。 亦diệc 不bất 名danh 接tiếp 。 義nghĩa 同đồng 三tam 藏tạng 初sơ 後hậu 心tâm 故cố 。 故cố 四tứ 念niệm 處xứ 云vân 。 通thông 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 者giả 因nhân 果quả 俱câu 通thông 即tức 通thông 教giáo 是thị 。 二nhị 者giả 因nhân 通thông 而nhi 果quả 非phi 通thông 。 即tức 被bị 接tiếp 者giả 是thị 。 三tam 者giả 通thông 別biệt 通thông 圓viên 。 即tức 是thị 別biệt 圓viên 。 用dụng 於ư 通thông 教giáo 。 而nhi 為vi 方phương 便tiện 。 但đãn 成thành 別biệt 圓viên 因nhân 果quả 人nhân 也dã 。 是thị 故cố 菩Bồ 薩Tát 。 據cứ 位vị 雖tuy 同đồng 。 乾can/kiền/càn 慧tuệ 性tánh 地địa 觀quán 慧tuệ 猶do 劣liệt 。 是thị 故cố 亦diệc 復phục 不bất 受thọ 接tiếp 名danh 。 文văn 云vân 不bất 將tương 此thử 果quả 接tiếp 十Thập 地Địa 之chi 因nhân 者giả 。 即tức 第đệ 三tam 義nghĩa 。 是thị 別biệt 接tiếp 通thông 。 仍nhưng 通thông 七thất 地địa 八bát 地địa 為vi 因nhân 。 故cố 稱xưng 十Thập 地Địa 八bát 相tương/tướng 為vi 果quả 。 豈khởi 將tương 此thử 果quả 。 卻khước 接tiếp 別biệt 教giáo 十Thập 地Địa 已dĩ 破phá 十thập 品phẩm 之chi 因nhân 。 此thử 因nhân 自tự 趣thú 妙diệu 覺giác 之chi 果quả 。 豈khởi 可khả 卻khước 趣thú 一nhất 品phẩm 之chi 果quả 。 若nhược 接tiếp 初Sơ 地Địa 。 初Sơ 地Địa 復phục 同đồng 已dĩ 破phá 一nhất 品phẩm 。 既ký 無vô 優ưu 劣liệt 何hà 須tu 用dụng 接tiếp 。 況huống 復phục 還hoàn 成thành 以dĩ 別biệt 接tiếp 別biệt 。 接tiếp 別biệt 地địa 前tiền 自tự 用dụng 圓viên 教giáo 妙diệu 覺giác 之chi 果quả 。 或hoặc 用dụng 別biệt 教giáo 妙diệu 覺giác 之chi 果quả 。 何hà 須tu 用dụng 此thử 一nhất 品phẩm 果quả 耶da 。 況huống 復phục 此thử 教giáo 初Sơ 地Địa 非phi 果quả 。 況huống 當đương 教giáo 妙diệu 覺giác 本bổn 望vọng 此thử 果quả 而nhi 生sanh 信tín 心tâm 。 何hà 須tu 至chí 此thử 方phương 云vân 被bị 接tiếp 。 言ngôn 不bất 接tiếp 十thập 住trụ 者giả 。 別biệt 教giáo 十Thập 地Địa 雖tuy 破phá 十thập 品phẩm 。 猶do 帶đái 教giáo 道đạo 尚thượng 不bất 須tu 接tiếp 。 況huống 復phục 將tương 破phá 一nhất 品phẩm 八bát 相tương/tướng 。 卻khước 接tiếp 圓viên 教giáo 十thập 住trụ 位vị 耶da 。 顛điên 倒đảo 之chi 義nghĩa 亦diệc 同đồng 十Thập 地Địa 。 第đệ 四tứ 義nghĩa 者giả 。 即tức 文văn 中trung 云vân 唯duy 得đắc 以dĩ 別biệt 接tiếp 通thông 。 則tắc 是thị 別biệt 理lý 接tiếp 於ư 通thông 理lý 。 故cố 今kim 文văn 意ý 應ưng 須tu 修tu 觀quán 進tiến 破phá 無vô 明minh 。 不bất 分phân 但đãn 中trung 不bất 但đãn 中trung 別biệt 。 故cố 知tri 語ngữ 地địa 已dĩ 含hàm 於ư 住trụ 。 豈khởi 有hữu 初sơ 住trụ 更cánh 接tiếp 十thập 住trụ 。 今kim 文văn 重trọng/trùng 云vân 不bất 接tiếp 十thập 住trụ 故cố 不bất 接tiếp 圓viên 仍nhưng 存tồn 別biệt 教giáo 教giáo 道đạo 故cố 也dã 。 玄huyền 文văn 以dĩ 圓viên 接tiếp 通thông 別biệt 者giả 。 分phần/phân 於ư 教giáo 證chứng 位vị 行hành 別biệt 故cố 。 今kim 不bất 云vân 者giả 約ước 證chứng 道đạo 故cố 但đãn 約ước 觀quán 故cố 。 問vấn 。 接tiếp 與dữ 不bất 接tiếp 何hà 者giả 為vi 最tối 。 答đáp 。 四tứ 念niệm 處xứ 云vân 。 被bị 接tiếp 之chi 人nhân 如như 土thổ/độ 石thạch 為vi 基cơ 金kim 寶bảo 累lũy/lụy/luy 上thượng 。 豈khởi 如như 從tùng 下hạ 純thuần 累lũy/lụy/luy 金kim 剛cang 。 此thử 歎thán 始thỉ 終chung 俱câu 妙diệu 故cố 爾nhĩ 。 若nhược 賢hiền 位vị 中trung 諸chư 菩Bồ 薩Tát 等đẳng 。 從tùng 漸tiệm 來lai 者giả 。 其kỳ 功công 尚thượng 彊cường/cưỡng/cương 。 何hà 者giả 。 諸chư 法pháp 先tiên 熟thục 藏tạng 理lý 易dị 明minh 。 如như 歷lịch 任nhậm 居cư 極cực 富phú 從tùng 貧bần 來lai 。 是thị 故cố 他tha 方phương 菩Bồ 薩Tát 。 皆giai 歎thán 此thử 土thổ/độ 初sơ 心tâm 菩Bồ 薩Tát 忍nhẫn 苦khổ 捍hãn 勞lao 。 從tùng 於ư 香hương 積tích 來lai 此thử 聽thính 法Pháp 者giả 。 權quyền 法pháp 未vị 熟thục 是thị 故cố 經kinh 遊du 。

○# 次thứ 明minh 得đắc 失thất 中trung 。 初sơ 以dĩ 思tư 議nghị 不bất 思tư 議nghị 雙song 標tiêu 得đắc 失thất 。 自tự 他tha 俱câu 爾nhĩ 是thị 故cố 雙song 標tiêu 。 圓viên 離ly 性tánh 計kế 及cập 能năng 化hóa 他tha 。 方phương 名danh 為vi 得đắc 。 若nhược 言ngôn 下hạ 。 出xuất 性tánh 過quá 之chi 相tướng 。 此thử 釋thích 性tánh 義nghĩa 不bất 殊thù 諸chư 文văn 而nhi 語ngữ 勢thế 稍sảo 別biệt 。 以dĩ 諸chư 文văn 中trung 皆giai 約ước 自tự 他tha 單đơn 說thuyết 故cố 也dã 。 如như 單đơn 約ước 智trí 秖kỳ 云vân 智trí 自tự 是thị 智trí 名danh 自tự 性tánh 智trí 。 由do 境cảnh 故cố 智trí 名danh 他tha 性tánh 智trí 。 境cảnh 智trí 因nhân 緣duyên 故cố 智trí 名danh 共cộng 性tánh 智trí 。 離ly 境cảnh 離ly 智trí 故cố 智trí 名danh 無vô 因nhân 智trí 。 若nhược 單đơn 約ước 境cảnh 準chuẩn 智trí 可khả 知tri 。 雖tuy 復phục 單đơn 說thuyết 義nghĩa 必tất 雙song 明minh 是thị 故cố 此thử 中trung 。 境cảnh 智trí 對đối 說thuyết 。 今kim 初sơ 文văn 云vân 不bất 相tương 由do 藉tạ 者giả 。 文văn 似tự 自tự 然nhiên 乃nãi 是thị 自tự 性tánh 。 何hà 者giả 。 智trí 不bất 由do 境cảnh 是thị 自tự 性tánh 智trí 。 境cảnh 不bất 由do 智trí 是thị 自tự 性tánh 境cảnh 。 為vi 相tương 對đối 說thuyết 故cố 云vân 不bất 相tương 由do 。 故cố 智trí 中trung 云vân 智trí 由do 心tâm 生sanh 。 自tự 能năng 照chiếu 境cảnh 。 如như 炬cự 照chiếu 物vật 下hạ 。 譬thí 自tự 性tánh 境cảnh 也dã 。 若nhược 言ngôn 下hạ 。 他tha 性tánh 境cảnh 智trí 。 言ngôn 相tương/tướng 由do 而nhi 有hữu 者giả 。 文văn 似tự 共cộng 性tánh 乃nãi 是thị 他tha 生sanh 。 智trí 由do 於ư 境cảnh 名danh 他tha 性tánh 智trí 。 境cảnh 由do 於ư 智trí 名danh 他tha 性tánh 境cảnh 。 為vi 相tương 對đối 說thuyết 故cố 云vân 相tương/tướng 由do 譬thí 長trường 短đoản 相tương 待đãi 者giả 。 亦diệc 是thị 兩lưỡng 向hướng 對đối 說thuyết 為vi 譬thí 。 長trường/trưởng 待đãi 於ư 短đoản 如như 他tha 性tánh 智trí 。 短đoản 待đãi 於ư 長trường/trưởng 如như 他tha 性tánh 境cảnh 。 若nhược 言ngôn 境cảnh 不bất 自tự 境cảnh 下hạ 。 明minh 共cộng 性tánh 境cảnh 智trí 。 文văn 似tự 無vô 因nhân 乃nãi 是thị 共cộng 性tánh 。 何hà 者giả 。 不bất 獨độc 由do 智trí 故cố 境cảnh 。 亦diệc 不bất 獨độc 由do 境cảnh 故cố 境cảnh 。 境cảnh 智trí 因nhân 緣duyên 故cố 境cảnh 。 約ước 智trí 亦diệc 爾nhĩ 故cố 成thành 共cộng 生sanh 。 既ký 不bất 專chuyên 由do 故cố 云vân 不bất 獨độc 。 亦diệc 應ưng 譬thí 云vân 不bất 獨độc 由do 長trường/trưởng 不bất 獨độc 由do 短đoản 。 由do 長trường 短đoản 故cố 得đắc 有hữu 於ư 長trường/trưởng 。 亦diệc 由do 長trường 短đoản 故cố 得đắc 有hữu 短đoản 。 如như 因nhân 五ngũ 寸thốn 及cập 以dĩ 一nhất 尺xích 和hòa 合hợp 方phương 知tri 五ngũ 寸thốn 為vi 短đoản 。 和hòa 合hợp 方phương 知tri 一nhất 尺xích 為vi 長trường/trưởng 。 是thị 故cố 境cảnh 智trí 俱câu 名danh 因nhân 緣duyên 。 若nhược 言ngôn 下hạ 。 無vô 因nhân 性tánh 也dã 。 皆giai 不bất 如như 上thượng 三tam 種chủng 者giả 。 如như 云vân 不bất 由do 智trí 故cố 境cảnh 。 亦diệc 不bất 由do 境cảnh 故cố 境cảnh 。 亦diệc 不bất 由do 境cảnh 智trí 因nhân 緣duyên 故cố 境cảnh 。 智trí 亦diệc 如như 是thị 。 亦diệc 應ưng 譬thí 云vân 不bất 由do 短đoản 故cố 而nhi 有hữu 於ư 長trường/trưởng 。 不bất 由do 長trường/trưởng 故cố 而nhi 有hữu 於ư 長trường/trưởng 。 不bất 由do 長trường 短đoản 得đắc 有hữu 於ư 長trường/trưởng 。 短đoản 亦diệc 如như 是thị 。 如như 云vân 不bất 由do 五ngũ 寸thốn 一nhất 尺xích 長trường 短đoản 。 而nhi 知tri 五ngũ 寸thốn 之chi 短đoản 。 不bất 由do 五ngũ 寸thốn 一nhất 尺xích 長trường 短đoản 。 而nhi 知tri 一nhất 尺xích 之chi 長trường/trưởng 也dã 。 此thử 計kế 意ý 欲dục 非phi 於ư 前tiền 三tam 。 而nhi 所sở 計kế 最tối 劣liệt 。 所sở 以dĩ 者giả 何hà 下hạ 。 釋thích 計kế 招chiêu 過quá 。 過quá 增tăng 苦khổ 集tập 而nhi 失thất 道đạo 滅diệt 。 初sơ 文văn 是thị 集tập 。 從tùng 業nghiệp 生sanh 故cố 下hạ 是thị 苦khổ 。 初sơ 集tập 中trung 云vân 有hữu 四tứ 取thủ 等đẳng 者giả 。 依y 於ư 四tứ 句cú 而nhi 起khởi 取thủ 著trước 。 故cố 名danh 依y 倚ỷ 。 有hữu 依y 倚ỷ 故cố 。 自tự 是thị 非phi 他tha 。 名danh 為vi 愛ái 恚khuể 。 愛ái 恚khuể 生sanh 故cố 亦diệc 生sanh 癡si 慢mạn 。 如như 是thị 次thứ 第đệ 。 八bát 十thập 八bát 使sử 。 故cố 云vân 一nhất 切thiết 。 由do 意ý 是thị 非phi 而nhi 生sanh 戲hí 論luận 。 戲hí 論luận 則tắc 為vi 諍tranh 競cạnh 之chi 本bổn 。 諍tranh 競cạnh 生sanh 故cố 起khởi 於ư 身thân 業nghiệp 。 轉chuyển 至chí 未vị 來lai 苦khổ 海hải 無vô 已dĩ 。 苦khổ 果quả 深thâm 廣quảng 故cố 名danh 為vi 海hải 。 當đương 知tri 下hạ 。 結kết 計kế 成thành 過quá 為vi 生sanh 死tử 本bổn 。 是thị 故cố 四tứ 計kế 能năng 為vi 。 生sanh 死tử 之chi 本bổn 。 名danh 生sanh 死tử 本bổn 。 故cố 龍long 樹thụ 下hạ 。 約ước 破phá 性tánh 明minh 得đắc 。 伐phạt 者giả 傾khuynh 倒đảo 也dã 。 即tức 是thị 破phá 也dã 。 破phá 他tha 生sanh 云vân 那na 得đắc 相tương/tướng 由do 者giả 。 亦diệc 約ước 對đối 破phá 故cố 云vân 相tương/tướng 由do 。 準chuẩn 此thử 破phá 自tự 。 文văn 亦diệc 應ưng 云vân 諸chư 法pháp 非phi 自tự 。 那na 得đắc 不bất 相tương 由do 境cảnh 智trí 。 若nhược 單đơn 說thuyết 者giả 。 破phá 自tự 秖kỳ 應ưng 云vân 法pháp 不bất 自tự 生sanh 。 那na 得đắc 自tự 境cảnh 智trí 亦diệc 如như 是thị 。 破phá 他tha 應ưng 云vân 法pháp 不bất 他tha 生sanh 。 那na 得đắc 由do 智trí 故cố 境cảnh 智trí 亦diệc 如như 是thị 。 尚thượng 無vô 自tự 他tha 及cập 以dĩ 共cộng 生sanh 。 豈khởi 有hữu 無vô 因nhân 。 能năng 破phá 四tứ 性tánh 不bất 獨độc 破phá 他tha 外ngoại 計kế 而nhi 已dĩ 龍long 樹thụ 正chánh 用dụng 此thử 為vi 觀quán 法pháp 。 亦diệc 是thị 用dụng 此thử 通thông 申thân 佛Phật 意ý 。 成thành 諸chư 教giáo 觀quán 。 而nhi 世thế 人nhân 昧muội 之chi 別biệt 立lập 觀quán 法pháp 。 誠thành 為vi 未vị 可khả 。 故cố 大đại 經kinh 三tam 十thập 六lục 。

佛Phật 告cáo 須tu 跋bạt 。

汝nhữ 今kim 能năng 觀quán 於ư 實thật 相tướng 。 則tắc 破phá 一nhất 切thiết 諸chư 有hữu 苦khổ 。 須tu 跋bạt 言ngôn 。 何hà 名danh 實thật 相tướng 。

佛Phật 言ngôn 。

無vô 相tướng 之chi 相tướng 。 名danh 為vi 實thật 相tướng 。 須tu 跋bạt 言ngôn 。 何hà 名danh 無vô 相tướng 之chi 相tướng 。

佛Phật 言ngôn 。

一nhất 切thiết 無vô 自tự 相tương/tướng 亦diệc 復phục 無vô 他tha 相tương/tướng 。 無vô 自tự 他tha 共cộng 相tương 亦diệc 無vô 無vô 因nhân 相tương/tướng 。 乃nãi 至chí 無vô 有hữu 。 一nhất 切thiết 諸chư 相tướng 。 第đệ 三tam 十thập 師sư 子tử 吼hống 歎thán 佛Phật 言ngôn 。 如Như 來Lai 世Thế 尊Tôn 破phá 邪tà 道đạo 。 開khai 示thị 眾chúng 生sanh 正chánh 真chân 路lộ 。 行hành 此thử 道đạo 者giả 獲hoạch 安an 隱ẩn 。 是thị 故cố 稱xưng 佛Phật 為vi 導đạo 師sư 。 非phi 自tự 非phi 他tha 。 之chi 所sở 作tác 亦diệc 非phi 共cộng 作tác 無vô 因nhân 作tác 。 前tiền 令linh 須tu 跋bạt 聞văn 常thường 取thủ 果quả 。 即tức 別biệt 圓viên 意ý 兼kiêm 於ư 藏tạng 通thông 。 若nhược 師sư 子tử 吼hống 。 歎thán 如Như 來Lai 者giả 。 唯duy 在tại 圓viên 別biệt 。 是thị 故cố 諸chư 教giáo 皆giai 離ly 性tánh 執chấp 。 但đãn 於ư 所sở 破phá 深thâm 淺thiển 不bất 同đồng 。 諸chư 經kinh 論luận 中trung 斯tư 例lệ 甚thậm 眾chúng 。 故cố 此thử 破phá 性tánh 雖tuy 在tại 衍diễn 門môn 。 三tam 藏tạng 多đa 觀quán 因nhân 緣duyên 生sanh 滅diệt 。 既ký 破phá 生sanh 滅diệt 亦diệc 無vô 自tự 他tha 共cộng 等đẳng 三tam 計kế 。 況huống 復phục 生sanh 滅diệt 元nguyên 破phá 邪tà 無vô 。 是thị 故cố 四tứ 教giáo 亦diệc 可khả 通thông 用dụng 。 今kim 以dĩ 下hạ 。 次thứ 明minh 今kim 家gia 用dụng 龍long 樹thụ 破phá 法pháp 。 滅diệt 前tiền 苦khổ 集tập 以dĩ 成thành 二nhị 空không 。 性tánh 破phá 即tức 性tánh 空không 。 無vô 依y 即tức 相tương/tướng 空không 。 空không 非phi 二nhị 邊biên 故cố 云vân 常thường 一nhất 。 則tắc 能năng 見kiến 於ư 中trung 智trí 般Bát 若Nhã 。 次thứ 以dĩ 是thị 下hạ 。 不bất 自tự 生sanh 等đẳng 以dĩ 對đối 四tứ 教giáo 。 準chuẩn 應ưng 教giáo 教giáo 各các 破phá 四tứ 性tánh 。 隨tùy 義nghĩa 便tiện 故cố 。 欲dục 以dĩ 此thử 四tứ 攝nhiếp 彼bỉ 四tứ 故cố 。 故cố 以dĩ 四tứ 性tánh 對đối 於ư 四tứ 教giáo 。 兼kiêm 知tri 四tứ 句cú 義nghĩa 旨chỉ 幽u 深thâm 。 故cố 前tiền 後hậu 文văn 以dĩ 此thử 四tứ 句cú 總tổng 對đối 別biệt 對đối 。 教giáo 教giáo 各các 四tứ 名danh 別biệt 對đối 也dã 。 四tứ 句cú 對đối 四tứ 名danh 總tổng 對đối 也dã 。 復phục 識thức 四tứ 教giáo 因nhân 緣duyên 不bất 同đồng 。 乃nãi 至chí 四tứ 教giáo 自tự 然nhiên 亦diệc 別biệt 。 並tịnh 在tại 一nhất 念niệm 一nhất 時thời 俱câu 破phá 。 何hà 者giả 。 如như 此thử 方phương 俗tục 典điển 有hữu 計kế 元nguyên 氣khí 而nhi 生sanh 。 即tức 是thị 計kế 自tự 。 有hữu 計kế 父phụ 母mẫu 而nhi 生sanh 即tức 是thị 計kế 他tha 。 有hữu 計kế 由do 元nguyên 氣khí 故cố 假giả 於ư 父phụ 母mẫu 。 即tức 是thị 計kế 共cộng 。 有hữu 計kế 自tự 然nhiên 即tức 是thị 無vô 因nhân 。 故cố 莊trang 云vân 。 天thiên 其kỳ 運vận 乎hồ 。 地địa 其kỳ 處xứ 乎hồ 。 日nhật 月nguyệt 諍tranh 於ư 所sở 乎hồ 。 孰thục 主chủ 張trương 是thị 。 孰thục 綱cương 維duy 是thị 。 孰thục 居cư 無vô 事sự 。 而nhi 推thôi 行hành 是thị 。 莊trang 既ký 不bất 達đạt 。 緣duyên 起khởi 之chi 法pháp 。 而nhi 亦diệc 不bất 知tri 。 誰thùy 張trương 於ư 天thiên 誰thùy 綱cương 於ư 地địa 誰thùy 推thôi 日nhật 月nguyệt 。 不bất 測trắc 其kỳ 業nghiệp 故cố 推thôi 依y 報báo 而nhi 屬thuộc 自tự 然nhiên 。 老lão 計kế 守thủ 雌thư 自tự 然nhiên 猶do 薄bạc 。 如như 此thử 計kế 者giả 。 欲dục 比tỉ 西tây 方phương 優ưu 劣liệt 天thiên 隔cách 。 故cố 知tri 此thử 土thổ/độ 昏hôn 俗tục 計kế 自tự 然nhiên 等đẳng 。 有hữu 言ngôn 無vô 行hành 。 況huống 今kim 文văn 自tự 然nhiên 圓viên 人nhân 所sở 計kế 。 乃nãi 至chí 自tự 生sanh 是thị 三tam 藏tạng 所sở 計kế 。 故cố 知tri 義nghĩa 異dị 名danh 同đồng 。 善thiện 須tu 斟châm 酌chước 。 文văn 中trung 但đãn 舉cử 初sơ 後hậu 中trung 間gian 準chuẩn 知tri 。 又hựu 第đệ 十thập 卷quyển 釋thích 君quân 弱nhược 臣thần 彊cường/cưỡng/cương 等đẳng 。 但đãn 以dĩ 自tự 他tha 各các 對đối 界giới 內nội 界giới 外ngoại 二nhị 教giáo 。 如như 第đệ 七thất 卷quyển 釋thích 助trợ 道đạo 中trung 。 而nhi 以dĩ 生sanh 等đẳng 對đối 四tứ 教giáo 進tiến 。 但đãn 以dĩ 生sanh 名danh 與dữ 進tiến 義nghĩa 同đồng 。 望vọng 今kim 復phục 別biệt 。 故cố 知tri 隨tùy 義nghĩa 不bất 可khả 一nhất 準chuẩn 。 今kim 此thử 三tam 藏tạng 對đối 於ư 生sanh 生sanh 。 以dĩ 為vi 自tự 者giả 。 三tam 藏tạng 人nhân 云vân 。 境cảnh 常thường 生sanh 滅diệt 。 豈khởi 關quan 於ư 智trí 今kim 境cảnh 生sanh 滅diệt 。 名danh 自tự 生sanh 境cảnh 。 無vô 智trí 而nhi 已dĩ 有hữu 必tất 生sanh 滅diệt 。 亦diệc 不bất 由do 境cảnh 今kim 智trí 生sanh 滅diệt 。 自tự 生sanh 智trí 也dã 。 以dĩ 生sanh 不bất 生sanh 為vi 他tha 性tánh 者giả 。 通thông 教giáo 人nhân 云vân 。 由do 無vô 生sanh 智trí 照chiếu 境cảnh 無vô 生sanh 。 他tha 性tánh 境cảnh 也dã 。 由do 無vô 生sanh 境cảnh 發phát 無vô 生sanh 智trí 。 他tha 性tánh 智trí 也dã 。 如như 云vân 諸chư 法pháp 不bất 生sanh 。 故cố 般Bát 若Nhã 不bất 生sanh 。 般Bát 若Nhã 不bất 生sanh 故cố 。 諸chư 法pháp 不bất 生sanh 。 以dĩ 不bất 生sanh 生sanh 為vi 共cộng 性tánh 者giả 。 別biệt 教giáo 人nhân 云vân 。 由do 於ư 本bổn 有hữu 理lý 體thể 為vi 自tự 。 復phục 藉tạ 緣duyên 修tu 方phương 便tiện 為vi 他tha 。 真chân 緣duyên 和hòa 合hợp 。 能năng 生sanh 一nhất 切thiết 。 又hựu 出xuất 假giả 時thời 由do 所sở 化hóa 境cảnh 及cập 以dĩ 大đại 悲bi 。 內nội 外ngoại 和hòa 合hợp 方phương 能năng 利lợi 他tha 。 又hựu 由do 諸chư 法pháp 與dữ 俗tục 智trí 合hợp 方phương 能năng 利lợi 他tha 。 以dĩ 不bất 生sanh 不bất 生sanh 為vi 無vô 因nhân 者giả 。 圓viên 教giáo 人nhân 云vân 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 非phi 境cảnh 非phi 智trí 若nhược 照chiếu 不bất 照chiếu 境cảnh 自tự 天thiên 然nhiên 。 名danh 境cảnh 不bất 生sanh 。 若nhược 觀quán 不bất 觀quán 智trí 常thường 本bổn 有hữu 。 名danh 智trí 不bất 生sanh 。 境cảnh 智trí 冥minh 一nhất 。 假giả 為vi 立lập 名danh 。 文văn 中trung 略lược 引dẫn 身thân 子tử 淨tịnh 名danh 以dĩ 證chứng 初sơ 後hậu 。 中trung 間gian 應ưng 以dĩ 三tam 乘thừa 無vô 說thuyết 以dĩ 證chứng 通thông 教giáo 。 無vô 言ngôn 菩Bồ 薩Tát 以dĩ 證chứng 別biệt 教giáo 。 一nhất 一nhất 句cú 中trung 皆giai 云vân 苦khổ 集tập 不bất 生sanh 者giả 。 斥xích 前tiền 性tánh 計kế 。 有hữu 性tánh 計kế 故cố 苦khổ 集tập 增tăng 長trưởng 。 是thị 故cố 今kim 以dĩ 法pháp 性tánh 觀quán 之chi 。 求cầu 生sanh 生sanh 之chi 自tự 。 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 乃nãi 至chí 求cầu 不bất 生sanh 不bất 生sanh 之chi 無vô 因nhân 。 亦diệc 不bất 可khả 得đắc 。 若nhược 當đương 分phần/phân 者giả 。 即tức 是thị 當đương 教giáo 證chứng 無vô 生sanh 理lý 。 是thị 故cố 句cú 句cú 皆giai 云vân 不bất 可khả 說thuyết 。 雖tuy 不bất 下hạ 。 為vi 他tha 還hoàn 作tác 四tứ 句cú 而nhi 說thuyết 。 一nhất 一nhất 悉tất 中trung 皆giai 作tác 四tứ 說thuyết 。 雖tuy 作tác 下hạ 。 結kết 成thành 二nhị 空không 。 言ngôn 如như 前tiền 者giả 。 具cụ 如như 向hướng 來lai 始thỉ 從tùng 若nhược 言ngôn 下hạ 。 乃nãi 至chí 心tâm 行hành 處xứ 滅diệt 文văn 是thị 也dã 。 故cố 金kim 光quang 明minh 下hạ 引dẫn 證chứng 。 彼bỉ 四tứ 卷quyển 經kinh 第đệ 三tam 散tán 脂chi 品phẩm 云vân 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 智trí 光quang 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 智trí 炬cự 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 智trí 行hạnh 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 智trí 聚tụ 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 智trí 境cảnh 。 今kim 文văn 云vân 照chiếu 。 經kinh 又hựu 云vân 光quang 炬cự 聚tụ 者giả 。 秖kỳ 是thị 歎thán 智trí 具cụ 德đức 耳nhĩ 智trí 行hành 者giả 。 秖kỳ 是thị 智trí 所sở 導đạo 行hành 。 智trí 境cảnh 者giả 。 秖kỳ 是thị 智trí 所sở 照chiếu 境cảnh 。 總tổng 而nhi 言ngôn 之chi 。 秖kỳ 是thị 境cảnh 智trí 行hành 三tam 。 一nhất 一nhất 皆giai 云vân 。 不bất 思tư 議nghị 者giả 。 明minh 境cảnh 智trí 行hành 更cánh 互hỗ 相tương 冥minh 。 雖tuy 復phục 相tương/tướng 冥minh 。 境cảnh 行hành 必tất 由do 智trí 照chiếu 智trí 導đạo 。 故cố 一nhất 一nhất 句cú 皆giai 云vân 智trí 也dã 。 今kim 文văn 為vi 明minh 智trí 境cảnh 相tướng 即tức 。 且thả 略lược 於ư 行hành 理lý 亦diệc 應ưng 具cụ 。 若nhược 破phá 下hạ 判phán 權quyền 實thật 。 此thử 是thị 不bất 思tư 議nghị 權quyền 實thật 。 如như 是thị 下hạ 。 約ước 教giáo 以dĩ 判phán 得đắc 失thất 。 為vi 顯hiển 不bất 思tư 議nghị 故cố 也dã 。 今kim 此thử 初sơ 約ước 三tam 藏tạng 教giáo 也dã 。 即tức 教giáo 教giáo 中trung 皆giai 有hữu 四tứ 性tánh 。 從tùng 別biệt 義nghĩa 也dã 。 何hà 以dĩ 故cố 下hạ 。 釋thích 初sơ 三tam 藏tạng 教giáo 。 故cố 對đối 凡phàm 夫phu 云vân 有hữu 四tứ 性tánh 。 下hạ 之chi 三tam 教giáo 皆giai 應ưng 有hữu 之chi 。 文văn 無vô 者giả 略lược 。 凡phàm 有hữu 性tánh 計kế 即tức 屬thuộc 凡phàm 夫phu 。 凡phàm 夫phu 有hữu 計kế 成thành 自tự 行hành 失thất 。 故cố 後hậu 三tam 教giáo 皆giai 約ước 自tự 行hành 破phá 性tánh 論luận 得đắc 。 又hựu 前tiền 二nhị 教giáo 聖thánh 於ư 後hậu 同đồng 凡phàm 。 若nhược 約ước 化hóa 他tha 有hữu 四tứ 悉tất 者giả 。 能năng 有hữu 化hóa 他tha 故cố 名danh 為vi 得đắc 。 展triển 轉chuyển 相tương 望vọng 。 乃nãi 至chí 圓viên 教giáo 互hỗ 為vi 得đắc 失thất 。 別biệt 教giáo 執chấp 於ư 真chân 緣duyên 等đẳng 四tứ 成thành 性tánh 過quá 者giả 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 赴phó 緣duyên 利lợi 物vật 若nhược 執chấp 赴phó 機cơ 不bất 同đồng 之chi 說thuyết 。 各các 朋bằng 己kỷ 見kiến 故cố 成thành 性tánh 過quá 。 作tác 此thử 計kế 者giả 皆giai 從tùng 初sơ 心tâm 。 至chí 迴hồi 向hướng 時thời 方phương 漸tiệm 無vô 執chấp 。 至chí 圓viên 教giáo 中trung 。 言ngôn 教giáo 證chứng 俱câu 實thật 者giả 。 前tiền 之chi 兩lưỡng 教giáo 教giáo 證chứng 俱câu 權quyền 。 圓viên 教giáo 教giáo 證chứng 俱câu 皆giai 是thị 實thật 。 此thử 並tịnh 易dị 明minh 。 但đãn 別biệt 教giáo 中trung 教giáo 權quyền 證chứng 實thật 意ý 稍sảo 難nan 曉hiểu 。 人nhân 多đa 迷mê 之chi 。 使sử 此thử 別biệt 教giáo 其kỳ 義nghĩa 壅ủng 隔cách 。 是thị 故cố 今kim 家gia 借tá 用dụng 地địa 論luận 教giáo 證chứng 二nhị 道đạo 。 以dĩ 消tiêu 別biệt 門môn 。 於ư 中trung 應ưng 須tu 先tiên 知tri 二nhị 意ý 。 一nhất 者giả 約ước 行hành 。 則tắc 地địa 前tiền 為vi 教giáo 登đăng 地địa 為vi 證chứng 。 何hà 者giả 。 地địa 前tiền 仰ngưỡng 信tín 登đăng 地địa 現hiện 前tiền 。 豈khởi 有hữu 親thân 證chứng 復phục 存tồn 隔cách 歷lịch 。 二nhị 者giả 約ước 說thuyết 。 為vi 地địa 前tiền 說thuyết 始thỉ 終chung 屬thuộc 教giáo 。 何hà 者giả 。 如như 云vân 真Chân 如Như 為vi 惑hoặc 所sở 覆phú 。 或hoặc 將tương 十thập 度độ 以dĩ 對đối 十Thập 地Địa 。 互hỗ 不bất 相tương 收thu 。 或hoặc 云vân 。 須tu 離ly 二nhị 邊biên 修tu 真Chân 如Như 觀quán 。 或hoặc 云vân 。 等đẳng 覺giác 入nhập 重trọng/trùng 玄huyền 門môn 。 或hoặc 云vân 。 五ngũ 地địa 習tập 學học 世thế 法pháp 。 或hoặc 云vân 。 八bát 地địa 入nhập 無vô 功công 用dụng 。 等đẳng 覺giác 一nhất 位vị 或hoặc 有hữu 或hoặc 無vô 。 斷đoạn 十thập 二nhị 品phẩm 稱xưng 為vi 妙diệu 覺giác 。 如như 是thị 等đẳng 例lệ 不bất 可khả 具cụ 載tái 。 悉tất 是thị 權quyền 施thí 。 為vi 引dẫn 凡phàm 下hạ 為vi 入nhập 地địa 方phương 便tiện 。 入nhập 地địa 自tự 證chứng 權quyền 門môn 自tự 開khai 。 故cố 云vân 初Sơ 地Địa 即tức 是thị 初sơ 住trụ 入nhập 證chứng 道đạo 也dã 。 又hựu 云vân 。 初Sơ 地Địa 不bất 知tri 二Nhị 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 舉cử 足túc 下hạ 足túc 。 若nhược 約ước 理lý 說thuyết 。 名danh 字tự 觀quán 行hành 尚thượng 自tự 知tri 圓viên 。 豈khởi 有hữu 初Sơ 地Địa 不bất 知tri 二nhị 地địa 。 若nhược 云vân 下hạ 位vị 不bất 測trắc 於ư 上thượng 。 圓viên 亦diệc 展triển 轉chuyển 迭điệt 不bất 相tương 知tri 。 何hà 但đãn 別biệt 人nhân 教giáo 門môn 方phương 便tiện 。 今kim 文văn 非phi 專chuyên 判phán 教giáo 優ưu 劣liệt 。 但đãn 存tồn 次thứ 第đệ 及cập 不bất 次thứ 第đệ 。 迷mê 之chi 尚thượng 寬khoan 。 若nhược 讀đọc 玄huyền 文văn 。 善thiện 須tu 曉hiểu 此thử 教giáo 證chứng 二nhị 道đạo 則tắc 別biệt 門môn 可khả 消tiêu 。 若nhược 依y 教giáo 修tu 行hành 。 彌di 須tu 善thiện 識thức 。 是thị 故cố 今kim 文văn 時thời 時thời 略lược 用dụng 。 若nhược 不bất 曉hiểu 者giả 。 初sơ 心tâm 明minh 理lý 兩lưỡng 說thuyết 不bất 同đồng 若nhược 不bất 識thức 之chi 措thố 心tâm 無vô 地địa 。 如như 云vân 初sơ 心tâm 知tri 理lý 即tức 是thị 。 或hoặc 云vân 理lý 具cụ 萬vạn 德đức 待đãi 行hành 。 或hoặc 云vân 解giải 圓viên 行hành 須tu 漸tiệm 次thứ 。 或hoặc 云vân 理lý 有hữu 不bất 用dụng 諸chư 法pháp 。 如như 此thử 說thuyết 者giả 非phi 別biệt 非phi 圓viên 非phi 通thông 非phi 藏tạng 。 教giáo 相tương/tướng 不bất 說thuyết 推thôi 與dữ 何hà 耶da 。 何hà 故cố 下hạ 釋thích 教giáo 證chứng 。 無vô 思tư 念niệm 下hạ 。 正chánh 明minh 圓viên 教giáo 自tự 他tha 之chi 相tướng 。 以dĩ 明minh 今kim 文văn 無vô 失thất 顯hiển 體thể 。

○# 次thứ 明minh 攝nhiếp 法pháp 中trung 初sơ 明minh 來lai 意ý 立lập 疑nghi 。 次thứ 今kim 則tắc 下hạ 釋thích 中trung 。 先tiên 總tổng 釋thích 。 不bất 以dĩ 名danh 略lược 令linh 體thể 不bất 周chu 。 何hà 者giả 下hạ 釋thích 也dã 。 止Chỉ 觀Quán 各các 以dĩ 一nhất 喻dụ 喻dụ 之chi 。 如như 炙chích 得đắc 一nhất 穴huyệt 治trị 一nhất 切thiết 病bệnh 。 如như 得đắc 如như 意ý 珠châu 。 名danh 為vi 珠châu 王vương 。 故cố 大đại 經kinh 三tam 十thập 一nhất 云vân 。 猶do 如như 醫y 方phương 悉tất 為vi 治trị 病bệnh 於ư 一nhất 名danh 下hạ 說thuyết 無vô 量lượng 義nghĩa 。 或hoặc 於ư 一nhất 義nghĩa 說thuyết 無vô 量lượng 名danh 。 云vân 何hà 一nhất 名danh 說thuyết 無vô 量lượng 義nghĩa 。 如như 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 亦diệc 名danh 無vô 生sanh 無vô 出xuất 。 無vô 作tác 歸quy 依y 。 窟quật 宅trạch 解giải 脫thoát 燈đăng 明minh 無vô 畏úy 。 彼bỉ 岸ngạn 等đẳng 。 大đại 品phẩm 下hạ 引dẫn 證chứng 中trung 。 既ký 云vân 一nhất 切thiết 皆giai 學học 及cập 一nhất 切thiết 入nhập 中trung 。 當đương 知tri 止Chỉ 觀Quán 攝nhiếp 一nhất 切thiết 法pháp 。 已dĩ 如như 前tiền 引dẫn 。 今kim 更cánh 下hạ 。 開khai 章chương 別biệt 釋thích 。 實thật 體thể 止Chỉ 觀Quán 以dĩ 為vi 能năng 攝nhiếp 。 事sự 理lý 等đẳng 六lục 以dĩ 為vi 所sở 攝nhiếp 。 所sở 從tùng 於ư 能năng 故cố 云vân 攝nhiếp 法pháp 。 雖tuy 辨biện 偏thiên 圓viên 次thứ 不bất 次thứ 等đẳng 。 但đãn 明minh 實thật 體thể 所sở 攝nhiếp 法pháp 遍biến 。 豈khởi 所sở 攝nhiếp 差sai 降giáng/hàng 令linh 體thể 分phần/phân 張trương 。 且thả 如như 成thành 論luận 三tam 藏tạng 一nhất 門môn 。 止Chỉ 觀Quán 品phẩm 中trung 先tiên 設thiết 問vấn 云vân 。 佛Phật 諸chư 經kinh 中trung 。 告cáo 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 一nhất 切thiết 皆giai 應ưng 。 修tu 行hành 二nhị 法pháp 。 所sở 謂vị 止Chỉ 觀Quán 。 問vấn 。 一nhất 切thiết 須tu 修tu 何hà 但đãn 二nhị 法pháp 。 答đáp 。 止chỉ 名danh 定định 觀quán 名danh 慧tuệ 。 一nhất 切thiết 善thiện 法Pháp 。 此thử 二nhị 攝nhiếp 盡tận 。 乃nãi 至chí 散tán 心tâm 。 聞văn 思tư 等đẳng 慧tuệ 。 亦diệc 在tại 此thử 中trung 。 以dĩ 此thử 二nhị 法Pháp 。 能năng 辨biện 道Đạo 法Pháp 故cố 也dã 何hà 者giả 。 止chỉ 能năng 遮già 結kết 觀quán 能năng 斷đoạn 滅diệt 。 止chỉ 如như 手thủ 捉tróc 觀quán 如như 用dụng 鎌# 。 止chỉ 如như 掃tảo 帚trửu 觀quán 如như 除trừ 去khứ 。 止chỉ 如như 揩khai 垢cấu 觀quán 如như 清thanh 水thủy 。 止chỉ 如như 水thủy 浸tẩm 觀quán 如như 火hỏa 熟thục 。 止chỉ 制chế 掉trạo 心tâm 觀quán 起khởi 沒một 心tâm 。 乃nãi 至chí 多đa 義nghĩa 不bất 能năng 具cụ 記ký 。 此thử 中trung 列liệt 章chương 理lý 乃nãi 至chí 教giáo 。 具cụ 依y 彼bỉ 論luận 六lục 重trọng/trùng 義nghĩa 門môn 。 雖tuy 大đại 小tiểu 不bất 同đồng 能năng 詮thuyên 名danh 等đẳng 。 名danh 通thông 義nghĩa 別biệt 即tức 此thử 意ý 也dã 。 他tha 謂vị 成thành 論luận 義nghĩa 通thông 大Đại 乘Thừa 。 今kim 問vấn 何hà 如như 華hoa 嚴nghiêm 大đại 品phẩm 大đại 集tập 。 生sanh 起khởi 文văn 相tương/tướng 可khả 見kiến 。 從tùng 事sự 理lý 下hạ 。 略lược 示thị 向hướng 列liệt 六lục 章chương 攝nhiếp 相tương/tướng 。 略lược 以dĩ 事sự 等đẳng 攝nhiếp 於ư 六lục 章chương 。 初sơ 事sự 即tức 攝nhiếp 五ngũ 章chương 。 理lý 但đãn 是thị 理lý 也dã 。 解giải 即tức 是thị 智trí 。 位vị 通thông 因nhân 果quả 。 因nhân 復phục 攝nhiếp 於ư 理lý 惑hoặc 智trí 行hành 。 教giáo 他tha 但đãn 他tha 餘dư 並tịnh 是thị 自tự 。 自tự 行hành 化hóa 他tha 因nhân 果quả 攝nhiếp 盡tận 。 此thử 之chi 六lục 章chương 。 文văn 六lục 義nghĩa 二nhị 。 各các 有hữu 次thứ 第đệ 。 及cập 不bất 次thứ 第đệ 。 意ý 唯duy 在tại 一nhất 。 同đồng 是thị 圓viên 頓đốn 止Chỉ 觀Quán 攝nhiếp 故cố 。 一nhất 以dĩ 下hạ 解giải 釋thích 也dã 。 初sơ 文văn 別biệt 釋thích 。 義nghĩa 當đương 次thứ 第đệ 及cập 不bất 次thứ 第đệ 。 次thứ 文văn 相tương/tướng 攝nhiếp 。 唯duy 不bất 次thứ 第đệ 義nghĩa 當đương 開khai 顯hiển 。 初sơ 別biệt 釋thích 中trung 初sơ 言ngôn 理lý 者giả 。 理lý 不bất 出xuất 二nhị 秖kỳ 是thị 權quyền 實thật 。 開khai 為vi 四tứ 者giả 約ước 能năng 詮thuyên 教giáo 。 今kim 約ước 所sở 詮thuyên 是thị 故cố 但đãn 二nhị 。 縱túng/tung 隨tùy 教giáo 相tương/tướng 亦diệc 不bất 出xuất 二nhị 。 次thứ 攝nhiếp 惑hoặc 中trung 。 亦diệc 約ước 向hướng 理lý 以dĩ 辨biện 於ư 惑hoặc 。 故cố 約ước 迷mê 於ư 權quyền 實thật 二nhị 理lý 。 以dĩ 辨biện 惑hoặc 體thể 通thông 別biệt 不bất 同đồng 。 迷mê 理lý 之chi 本bổn 所sở 謂vị 無vô 明minh 。 無vô 明minh 以dĩ 為vi 因nhân 緣duyên 之chi 首thủ 。 故cố 通thông 別biệt 惑hoặc 並tịnh 約ước 因nhân 緣duyên 。 初sơ 釋thích 迷mê 於ư 權quyền 理lý 。 十thập 二nhị 緣duyên 中trung 言ngôn 獨độc 頭đầu 者giả 。 婆bà 沙sa 云vân 。 不bất 共cộng 無vô 明minh 不bất 與dữ 使sử 俱câu 。 問vấn 。 亦diệc 有hữu 不bất 共cộng 掉trạo 纏triền 等đẳng 耶da 。 答đáp 無vô 也dã 。 人nhân 謂vị 既ký 有hữu 不bất 共cộng 無vô 明minh 。 亦diệc 應ưng 合hợp 有hữu 不bất 共cộng 掉trạo 等đẳng 。 一nhất 切thiết 染nhiễm 等đẳng 盡tận 有hữu 無vô 明minh 。 唯duy 有hữu 無vô 明minh 獨độc 有hữu 不bất 共cộng 。 故cố 法pháp 華hoa 中trung 。 以dĩ 蜈ngô 蚣công 等đẳng 用dụng 喻dụ 獨độc 頭đầu 。 以dĩ 貁# 貍ly 等đẳng 喻dụ 於ư 相tương 應ứng 。 此thử 等đẳng 但đãn 喻dụ 二nhị 癡si 不bất 同đồng 。 不bất 見kiến 更cánh 有hữu 獨độc 頭đầu 掉trạo 等đẳng 。 受thọ 所sở 喜hỷ 樂lạc 者giả 。 樂nhạo/nhạc/lạc 字tự (# 五ngũ 孝hiếu 切thiết )# 是thị 十thập 二nhị 下hạ 。 束thúc 十thập 二nhị 緣duyên 以dĩ 為vi 三tam 道đạo 。 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 輪luân 轉chuyển 相tương 生sanh 。 是thị 故cố 三tam 道đạo 亦diệc 輪luân 轉chuyển 相tương 生sanh 。 大đại 論luận 第đệ 二nhị 。 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 論luận 。 婆bà 沙sa 。 十Thập 地Địa 經kinh 等đẳng 並tịnh 同đồng 。 俱câu 舍xá 云vân 。 三tam 煩phiền 惱não 二nhị 業nghiệp 七thất 事sự 亦diệc 名danh 果quả 略lược 果quả 及cập 略lược 因nhân 。 由do 中trung 可khả 比tỉ 二nhị 。 從tùng 惑hoặc 生sanh 惑hoặc 業nghiệp 從tùng 業nghiệp 生sanh 於ư 事sự 。 從tùng 事sự 事sự 惑hoặc 生sanh 。 有hữu 支chi 理lý 唯duy 此thử 。 初sơ 四tứ 句cú 是thị 以dĩ 略lược 攝nhiếp 廣quảng 。 故cố 論luận 云vân 。 應ưng 知tri 緣duyên 起khởi 雖tuy 有hữu 十thập 二nhị 而nhi 二nhị 三tam 為vi 性tánh 。 三tam 謂vị 惑hoặc 業nghiệp 事sự 。 二nhị 謂vị 因nhân 果quả 。 就tựu 中trung 又hựu 二nhị 。 初sơ 兩lưỡng 句cú 正chánh 明minh 相tướng 攝nhiếp 。 下hạ 兩lưỡng 句cú 釋thích 妨phương 。 妨phương 曰viết 。 何hà 故cố 過quá 未vị 略lược 而nhi 現hiện 在tại 廣quảng 。 釋thích 曰viết 。 由do 中trung 可khả 以dĩ 比tỉ 知tri 現hiện 在tại 名danh 中trung 故cố 也dã 。 次thứ 從tùng 惑hoặc 生sanh 惑hoặc 謂vị 愛ái 生sanh 取thủ 從tùng 惑hoặc 生sanh 業nghiệp 謂vị 取thủ 生sanh 有hữu 。 及cập 無vô 明minh 生sanh 行hành 。 從tùng 業nghiệp 生sanh 事sự 謂vị 行hành 生sanh 識thức 。 及cập 有hữu 生sanh 生sanh 。 從tùng 事sự 事sự 惑hoặc 生sanh 者giả 謂vị 從tùng 事sự 生sanh 事sự 。 即tức 識thức 生sanh 名danh 色sắc 。 乃nãi 至chí 生sanh 受thọ 。 從tùng 事sự 生sanh 惑hoặc 。 謂vị 受thọ 生sanh 愛ái 。 成thành 論luận 云vân 下hạ 。 次thứ 引dẫn 論luận 證chứng 三tam 道đạo 相tương/tướng 。 問vấn 。 三tam 障chướng 三tam 道đạo 但đãn 苦khổ 與dữ 報báo 二nhị 名danh 則tắc 別biệt 。 業nghiệp 與dữ 煩phiền 惱não 二nhị 則tắc 同đồng 者giả 何hà 耶da 。 答đáp 。 苦khổ 是thị 報báo 家gia 之chi 苦khổ 。 亦diệc 報báo 即tức 是thị 苦khổ 。 故cố 知tri 名danh 異dị 義nghĩa 同đồng 。 問vấn 。 三tam 名danh 既ký 同đồng 障chướng 之chi 與dữ 道đạo 二nhị 名danh 不bất 同đồng 者giả 何hà 。 答đáp 。 能năng 蔽tế 聖thánh 道Đạo 故cố 名danh 為vi 障chướng 。 展triển 轉chuyển 互hỗ 通thông 故cố 名danh 為vi 道đạo 。 並tịnh 從tùng 過quá 患hoạn 功công 能năng 立lập 名danh 。 今kim 十thập 二nhị 輪luân 為vi 三tam 道đạo 者giả 。 能năng 通thông 與dữ 輪luân 轉chuyển 義nghĩa 同đồng 故cố 。 又hựu 與dữ 成thành 論luận 同đồng 也dã 論luận 名danh 業nghiệp 道đạo 業nghiệp 必tất 以dĩ 煩phiền 惱não 為vi 能năng 通thông 。 必tất 以dĩ 當đương 苦khổ 為vi 所sở 通thông 。 文văn 雖tuy 舉cử 業nghiệp 義nghĩa 已dĩ 具cụ 三tam 。 故cố 得đắc 引dẫn 證chứng 。 故cố 論luận 十thập 不bất 善thiện 業nghiệp 道đạo 品phẩm 問vấn 云vân 。 何hà 名danh 業nghiệp 道đạo 。 答đáp 。 意ý 即tức 是thị 業nghiệp 於ư 中trung 行hành 故cố 。 故cố 名danh 業nghiệp 道đạo 。 前tiền 行hành 後hậu 三tam 中trung 。 後hậu 行hành 前tiền 七thất 中trung 三tam 是thị 業nghiệp 非phi 道đạo 。 七thất 亦diệc 業nghiệp 亦diệc 道đạo 。 此thử 是thị 具cụ 錄lục 論luận 文văn 。 人nhân 未vị 見kiến 論luận 。 秖kỳ 見kiến 續tục 在tại 十thập 二nhị 緣duyên 後hậu 。 便tiện 作tác 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 釋thích 之chi 。 甚thậm 不bất 可khả 也dã 。 今kim 先tiên 銷tiêu 論luận 文văn 。 次thứ 會hội 三tam 道đạo 。 論luận 品phẩm 雖tuy 題đề 名danh 業nghiệp 道Đạo 品Phẩm 。 今kim 文văn 引dẫn 用dụng 意ý 通thông 三tam 道đạo 。 意ý 即tức 是thị 業nghiệp 者giả 意ý 地địa 思tư 也dã 。 於ư 中trung 行hành 者giả 。 行hành 身thân 等đẳng 也dã 。 故cố 知tri 身thân 等đẳng 為vi 意ý 所sở 行hành 。 名danh 為vi 業nghiệp 道đạo 。 業nghiệp 之chi 道đạo 故cố 業nghiệp 即tức 道đạo 故cố 。 名danh 為vi 業nghiệp 道đạo 。 前tiền 行hành 等đẳng 者giả 辨biện 起khởi 先tiên 後hậu 。 將tương 教giáo 所sở 列liệt 對đối 起khởi 先tiên 後hậu 。 文văn 列liệt 次thứ 第đệ 身thân 口khẩu 居cư 先tiên 。 意ý 三tam 居cư 後hậu 。 起khởi 之chi 次thứ 第đệ 。 意ý 三tam 在tại 先tiên 。 身thân 口khẩu 居cư 後hậu 。 先tiên 起khởi 意ý 地địa 故cố 云vân 前tiền 行hành 。 文văn 列liệt 在tại 後hậu 。 故cố 云vân 後hậu 三tam 。 後hậu 動động 身thân 口khẩu 。 故cố 云vân 後hậu 行hành 。 文văn 列liệt 在tại 前tiền 。 故cố 云vân 前tiền 七thất 。 中trung 字tự 但đãn 是thị 助trợ 句cú 而nhi 已dĩ 。 云vân 在tại 此thử 七thất 及cập 三tam 中trung 耳nhĩ 。 亦diệc 如như 五ngũ 陰ấm 文văn 列liệt 與dữ 起khởi 麁thô 細tế 更cánh 互hỗ 。 四Tứ 諦Đế 因nhân 果quả 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 然nhiên 論luận 文văn 意ý 。 三tam 是thị 業nghiệp 非phi 道đạo 者giả 。 非phi 身thân 口khẩu 故cố 。 亦diệc 業nghiệp 亦diệc 道đạo 者giả 。 身thân 口khẩu 二nhị 業nghiệp 為vi 意ý 業nghiệp 所sở 行hành 故cố 。 復phục 名danh 為vi 道đạo 。 今kim 文văn 義nghĩa 立lập 意ý 為vi 能năng 通thông 。 亦diệc 得đắc 名danh 道đạo 。 是thị 故cố 後hậu 三tam 通thông 至chí 身thân 口khẩu 。 故cố 云vân 而nhi 能năng 通thông 七thất 。 前tiền 七thất 是thị 業nghiệp 復phục 為vi 意ý 行hành 。 是thị 故cố 論luận 云vân 亦diệc 業nghiệp 亦diệc 道đạo 。 今kim 文văn 前tiền 七thất 復phục 立lập 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 是thị 所sở 行hành 。 如như 論luận 文văn 意ý 。 故cố 云vân 是thị 業nghiệp 復phục 是thị 道đạo 。 二nhị 是thị 能năng 通thông 。 通thông 至chí 後hậu 世thế 故cố 復phục 名danh 道đạo 。 意ý 三tam 即tức 煩phiền 惱não 道đạo 。 行hành 於ư 身thân 口khẩu 即tức 煩phiền 惱não 通thông 業nghiệp 。 業nghiệp 至chí 後hậu 世thế 即tức 業nghiệp 通thông 苦khổ 。 故cố 知tri 正chánh 用dụng 成thành 論luận 三tam 業nghiệp 。 以dĩ 釋thích 三tam 道đạo 。 引dẫn 論luận 釋thích 成thành 其kỳ 意ý 在tại 此thử 。 牽khiên 連liên 等đẳng 者giả 。 增tăng 一nhất 第đệ 四tứ 十thập 。 佛Phật 自tự 看khán 比Bỉ 丘Khâu 病bệnh 。 因nhân 責trách 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 言ngôn 。 汝nhữ 為vi 何hà 事sự 。 而nhi 出xuất 家gia 耶da 。 為vi 畏úy 王vương 等đẳng 。 為vi 欲dục 捨xả 於ư 。 十thập 二nhị 牽khiên 連liên 。 三tam 世thế 繫hệ 續tục 故cố 名danh 牽khiên 連liên 。 十thập 二nhị 論luận 等đẳng 並tịnh 大đại 瓔anh 珞lạc 文văn 展triển 轉chuyển 不bất 窮cùng 。 猶do 如như 車xa 輪luân 。 束thúc 縛phược 下hạ 釋thích 名danh 。 三tam 世thế 下hạ 。 結kết 成thành 攝nhiếp 法pháp 。 若nhược 迷mê 實thật 理lý 下hạ 。 次thứ 明minh 界giới 外ngoại 。 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 先tiên 對đối 小tiểu 辨biện 異dị 。 界giới 外ngoại 亦diệc 有hữu 相tương 應ứng 獨độc 頭đầu 。 而nhi 與dữ 界giới 內nội 其kỳ 體thể 永vĩnh 異dị 。 即tức 障chướng 中trung 道đạo 相tương 應ứng 獨độc 頭đầu 。 亦diệc 是thị 與dữ 界giới 外ngoại 見kiến 思tư 諸chư 使sử 合hợp 者giả 。 名danh 為vi 相tương 應ứng 。 直trực 爾nhĩ 障chướng 理lý 名danh 為vi 獨độc 頭đầu 。 言ngôn 相tương 應ứng 者giả 。 如như 云vân 自tự 此thử 已dĩ 前tiền 皆giai 名danh 邪tà 見kiến 。 又hựu 等đẳng 覺giác 已dĩ 來lai 修tu 離ly 見kiến 禪thiền 。 此thử 即tức 界giới 外ngoại 同đồng 體thể 見kiến 也dã 。 方phương 便tiện 實thật 報báo 二nhị 土thổ/độ 五ngũ 塵trần 。 為vi 界giới 外ngoại 思tư 。 如như 此thử 見kiến 思tư 必tất 有hữu 無vô 明minh 。 名danh 為vi 相tương 應ứng 。 次thứ 依y 論luận 釋thích 相tương/tướng 。 故cố 今kim 文văn 中trung 引dẫn 寶bảo 性tánh 論luận 。 顛điên 倒đảo 即tức 是thị 無vô 明minh 獨độc 頭đầu 。 顛điên 倒đảo 是thị 相tương 應ứng 。 即tức 二nhị 無vô 明minh 也dã 。 三tam 種chủng 意ý 生sanh 身thân 中trung 。 三tam 種chủng 俱câu 名danh 意ý 生sanh 身thân 者giả 。 楞lăng 伽già 大đại 慧tuệ 問vấn 佛Phật 。 何hà 名danh 意ý 生sanh 。

佛Phật 言ngôn 。

譬thí 如như 意ý 去khứ 。 速tốc 疾tật 無vô 礙ngại 。 名danh 為vi 意ý 生sanh 。 此thử 即tức 從tùng 譬thí 。 故cố 彼bỉ 生sanh 身thân 譬thí 如như 意ý 去khứ 。 彼bỉ 經kinh 兩lưỡng 義nghĩa 而nhi 釋thích 通thông 名danh 。 初sơ 云vân 。 如như 十thập 萬vạn 由do 旬tuần 。 外ngoại 憶ức 先tiên 所sở 見kiến 。 念niệm 念niệm 相tương 續tục 。 疾tật 至chí 於ư 彼bỉ 。 次thứ 云vân 。 如Như 幻Huyễn 三Tam 昧Muội 。 力lực 憶ức 本bổn 願nguyện 故cố 。 生sanh 諸chư 聖thánh 中trung 。 初sơ 云vân 憶ức 處xứ 。 次thứ 云vân 憶ức 願nguyện 。 二nhị 義nghĩa 並tịnh 是thị 意ý 憶ức 生sanh 故cố 。 名danh 為vi 意ý 生sanh 。 今kim 山sơn 門môn 家gia 作tác 意ý 生sanh 故cố 。 名danh 為vi 意ý 生sanh 。 經kinh 即tức 云vân 憶ức 。 憶ức 即tức 作tác 意ý 。 是thị 故cố 義nghĩa 同đồng 。 次thứ 第đệ 四tứ 卷quyển 釋thích 三tam 別biệt 名danh 。 初sơ 無vô 常thường 品phẩm 云vân 。 意ý 生sanh 三tam 種chủng 。 一nhất 入nhập 三tam 昧muội 樂nhạo/nhạc/lạc 意ý 成thành 身thân 。 亦diệc 云vân 正chánh 受thọ 。 即tức 三tam 四tứ 五ngũ 地địa 心tâm 寂tịch 不bất 動động 故cố 也dã 。 二nhị 覺giác 法pháp 自tự 性tánh 意ý 成thành 身thân 。 即tức 八bát 地địa 中trung 普phổ 入nhập 佛Phật 剎sát 。 故cố 以dĩ 法pháp 為vi 自tự 性tánh 。 三tam 種chủng 類loại 俱câu 生sanh 無vô 作tác 意ý 成thành 身thân 。 謂vị 了liễu 佛Phật 證chứng 法pháp 。 成thành 之chi 與dữ 生sanh 並tịnh 從tùng 果quả 說thuyết 。 此thử 約ước 通thông 教giáo 及cập 以dĩ 別biệt 接tiếp 。 竪thụ 判phán 次thứ 位vị 。 今kim 家gia 玄huyền 文văn 並tịnh 云vân 在tại 前tiền 三tam 教giáo 者giả 。 以dĩ 通thông 諸chư 教giáo 釋thích 義nghĩa 故cố 也dã 。 既ký 云vân 八bát 地địa 是thị 覺giác 法pháp 自tự 性tánh 。 驗nghiệm 知tri 初sơ 文văn 雖tuy 云vân 五ngũ 地địa 。 亦diệc 兼kiêm 七thất 地địa 。 即tức 入nhập 空không 位vị 也dã 。 八bát 地địa 即tức 當đương 入nhập 假giả 位vị 也dã 。 種chủng 類loại 俱câu 生sanh 云vân 了liễu 佛Phật 證chứng 法pháp 。 即tức 是thị 入nhập 中trung 。 屬thuộc 佛Phật 種chủng 類loại 未vị 必tất 自tự 證chứng 。 若nhược 接tiếp 入nhập 別biệt 七thất 地địa 已dĩ 前tiền 入nhập 別biệt 十thập 住trụ 。 八bát 地địa 已dĩ 去khứ 接tiếp 入nhập 十thập 行hành 。 知tri 佛Phật 證chứng 法pháp 是thị 入nhập 迴hồi 向hướng 。 並tịnh 非phi 證chứng 道đạo 故cố 名danh 意ý 生sanh 。 仍nhưng 本bổn 為vi 名danh 兼kiêm 不bất 接tiếp 者giả 。 共cộng 結kết 此thử 位vị 故cố 並tịnh 云vân 地địa 。 三tam 昧muội 樂nhạo/nhạc/lạc 意ý 尚thượng 攝nhiếp 三tam 藏tạng 。 二Nhị 乘Thừa 之chi 人nhân 。 況huống 通thông 二Nhị 乘Thừa 。 今kim 家gia 玄huyền 文văn 判phán 楞lăng 伽già 經kinh 意ý 生sanh 之chi 位vị 。 以dĩ 劣liệt 而nhi 攝nhiếp 於ư 勝thắng 。 故cố 指chỉ 二Nhị 乘Thừa 等đẳng 以dĩ 攝nhiếp 通thông 別biệt 。 若nhược 對đối 別biệt 位vị 未vị 攝nhiếp 證chứng 道đạo 。 是thị 故cố 但đãn 從tùng 地địa 前tiền 判phán 位vị 。 故cố 知tri 今kim 判phán 與dữ 經kinh 意ý 同đồng 。 經kinh 文văn 未vị 攝nhiếp 別biệt 位vị 為vi 異dị 。 言ngôn 五ngũ 種chủng 者giả 約ước 開khai 合hợp 耳nhĩ 。 名danh 唯duy 有hữu 三tam 義nghĩa 開khai 成thành 五ngũ 。 於ư 三tam 昧muội 正chánh 受thọ 。 開khai 出xuất 三tam 藏tạng 二Nhị 乘Thừa 。 於ư 覺giác 法pháp 中trung 開khai 出xuất 別biệt 教giáo 十thập 行hành 。 若nhược 作tác 七thất 種chủng 兩lưỡng 教giáo 二Nhị 乘Thừa 各các 開khai 為vi 二nhị 。 別biệt 教giáo 十thập 住trụ 義nghĩa 仍nhưng 同đồng 於ư 通thông 教giáo 入nhập 空không 。 故cố 下hạ 文văn 云vân 。 凡phàm 有hữu 多đa 種chủng 。 若nhược 論luận 九cửu 人nhân 生sanh 方phương 便tiện 中trung 。 則tắc 取thủ 圓viên 教giáo 六lục 根căn 淨tịnh 位vị 攝nhiếp 入nhập 三tam 種chủng 意ý 生sanh 身thân 中trung 。 亦diệc 應ưng 可khả 解giải 。 以dĩ 並tịnh 未vị 斷đoạn 無vô 明minh 未vị 生sanh 實thật 報báo 。 玄huyền 文văn 不bất 云vân 攝nhiếp 入nhập 三tam 者giả 。 以dĩ 觀quán 勝thắng 故cố 且thả 置trí 不bất 論luận 。 又hựu 意ý 生sanh 之chi 名danh 宜nghi 在tại 教giáo 道đạo 。 三tam 種chủng 意ý 因nhân 移di 等đẳng 者giả 。 因nhân 移di 果quả 易dị 從tùng 下hạ 生sanh 上thượng 。 束thúc 此thử 下hạ 依y 論luận 束thúc 為vi 三tam 道đạo 。 此thử 十thập 下hạ 辨biện 同đồng 異dị 。 此thử 惑hoặc 下hạ 結kết 成thành 攝nhiếp 法pháp 。 並tịnh 如như 文văn 。 料liệu 簡giản 中trung 云vân 及cập 通thông 菩Bồ 薩Tát 等đẳng 者giả 。 等đẳng 取thủ 別biệt 教giáo 十thập 住trụ 。 塵trần 沙sa 雖tuy 不bất 潤nhuận 生sanh 等đẳng 者giả 釋thích 疑nghi 。 疑nghi 云vân 。 界giới 外ngoại 潤nhuận 生sanh 正chánh 由do 無vô 明minh 。 既ký 不bất 由do 塵trần 沙sa 何hà 須tu 先tiên 斷đoạn 。 釋thích 曰viết 。 障chướng 化hóa 道đạo 故cố 。 故cố 須tu 先tiên 斷đoạn 。 為vi 真chân 化hóa 方phương 便tiện 。 故cố 先tiên 斷đoạn 此thử 惑hoặc 。 斷đoạn 已dĩ 方phương 能năng 。 進tiến 修tu 中trung 觀quán 。 破phá 實thật 報báo 中trung 相tương 應ứng 獨độc 頭đầu 。 塵trần 沙sa 為vi 枝chi 無vô 明minh 為vi 本bổn 。 探thám 說thuyết 後hậu 位vị 故cố 云vân 皆giai 去khứ 。 故cố 知tri 假giả 觀quán 正chánh 攝nhiếp 得đắc 塵trần 沙sa 等đẳng 者giả 。 三tam 種chủng 生sanh 身thân 中trung 。 初sơ 人nhân 既ký 於ư 彼bỉ 界giới 能năng 斷đoạn 塵trần 沙sa 。 故cố 云vân 正chánh 攝nhiếp 。 破phá 塵trần 沙sa 已dĩ 必tất 能năng 進tiến 破phá 無vô 明minh 。 故cố 名danh 亦diệc 攝nhiếp 。 若nhược 別biệt 論luận 者giả 。 無vô 明minh 始thỉ 終chung 。 自tự 為vi 中trung 觀quán 所sở 攝nhiếp 。 言ngôn 若nhược 別biệt 圓viên 二nhị 人nhân 等đẳng 者giả 。 約ước 相tương/tướng 攝nhiếp 說thuyết 故cố 取thủ 圓viên 人nhân 。 此thử 中trung 正chánh 意ý 論luận 於ư 覺giác 法pháp 種chủng 類loại 二nhị 人nhân 。 別biệt 惑hoặc 之chi 名danh 義nghĩa 兼kiêm 無vô 明minh 。 故cố 云vân 被bị 伏phục 。 若nhược 單đơn 論luận 塵trần 沙sa 界giới 內nội 已dĩ 斷đoạn 。 何hà 須tu 論luận 伏phục 。 故cố 於ư 界giới 外ngoại 但đãn 修tu 中trung 觀quán 破phá 彼bỉ 無vô 明minh 。 故cố 云vân 三tam 道đạo 。 從tùng 斷đoạn 位vị 說thuyết 故cố 云vân 初Sơ 地Địa 。 既ký 但đãn 云vân 地địa 故cố 知tri 意ý 生sanh 且thả 論luận 權quyền 位vị 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 豈khởi 圓viên 六lục 根căn 更cánh 入nhập 別biệt 地địa 。 二nhị 十thập 智trí 者giả 在tại 玄huyền 義nghĩa 智trí 妙diệu 中trung 列liệt 。 謂vị 三tam 藏tạng 有hữu 七thất 。 一nhất 世thế 智trí 。 二nhị 外ngoại 凡phàm 。 三tam 內nội 凡phàm 。 四tứ 四Tứ 果Quả 。 五ngũ 支chi 佛Phật 。 六lục 菩Bồ 薩Tát 。 七thất 佛Phật 果Quả 。 通thông 教giáo 有hữu 五ngũ 。 一nhất 四Tứ 果Quả 。 二nhị 支chi 佛Phật 。 三tam 入nhập 空không 菩Bồ 薩Tát 四tứ 出xuất 假giả 菩Bồ 薩Tát 。 五ngũ 佛Phật 果Quả 。 別biệt 教giáo 有hữu 四tứ 。 一nhất 十thập 信tín 。 二nhị 三tam 十thập 心tâm 。 三tam 十Thập 地Địa 。 四tứ 佛Phật 果Quả 。 圓viên 教giáo 有hữu 四tứ 。 一nhất 五ngũ 品phẩm 。 二nhị 六lục 根căn 。 三tam 四tứ 十thập 心tâm 四tứ 佛Phật 果Quả 。 彼bỉ 文văn 三tam 佛Phật 同đồng 在tại 後hậu 列liệt 者giả 。 同đồng 是thị 有hữu 教giáo 無vô 人nhân 實thật 果quả 久cửu 滿mãn 。 如như 此thử 列liệt 者giả 且thả 據cứ 大đại 分phần/phân 。 未vị 為vi 委ủy 悉tất 。 亦diệc 為vi 三tam 觀quán 所sở 攝nhiếp 者giả 。 三tam 觀quán 攝nhiếp 之chi 有hữu 通thông 有hữu 別biệt 。 通thông 者giả 藏tạng 通thông 十thập 智trí 空không 攝nhiếp 。 別biệt 教giáo 假giả 攝nhiếp 。 圓viên 教giáo 中trung 攝nhiếp 。 別biệt 者giả 。 藏tạng 通thông 二Nhị 乘Thừa 。 通thông 教giáo 入nhập 空không 菩Bồ 薩Tát 。 別biệt 教giáo 十Thập 住Trụ 菩Bồ 薩Tát 。 乃nãi 至chí 藏tạng 通thông 兩lưỡng 佛Phật 智trí 。 亦diệc 為vi 空không 觀quán 所sở 攝nhiếp 。 三tam 藏tạng 菩Bồ 薩Tát 智trí 。 通thông 教giáo 出xuất 假giả 菩Bồ 薩Tát 智trí 。 別biệt 教giáo 行hành 向hướng 菩Bồ 薩Tát 智trí 。 並tịnh 為vi 假giả 觀quán 所sở 攝nhiếp 。 別biệt 教giáo 初Sơ 地Địa 已dĩ 去khứ 智trí 。 中trung 觀quán 所sở 攝nhiếp 。 此thử 則tắc 次thứ 第đệ 三tam 觀quán 攝nhiếp 。 圓viên 教giáo 智trí 即tức 為vi 一nhất 心tâm 三tam 觀quán 所sở 攝nhiếp 。 若nhược 且thả 從tùng 一nhất 往vãng 據cứ 位vị 說thuyết 者giả 。 圓viên 教giáo 六lục 根căn 智trí 七thất 信tín 已dĩ 前tiền 。 亦diệc 為vi 空không 觀quán 所sở 攝nhiếp 。 八bát 信tín 已dĩ 上thượng 亦diệc 為vi 假giả 觀quán 所sở 攝nhiếp 。 初sơ 住trụ 已dĩ 上thượng 但đãn 為vi 中trung 觀quán 所sở 攝nhiếp 。 前tiền 三tam 教giáo 智trí 若nhược 開khai 權quyền 顯hiển 實thật 。 無vô 復phục 次thứ 第đệ 。 若nhược 得đắc 此thử 意ý 。 一nhất 期kỳ 佛Phật 教giáo 所sở 明minh 諸chư 智trí 並tịnh 為vi 三tam 觀quán 攝nhiếp 盡tận 。 是thị 故cố 止Chỉ 觀Quán 攝nhiếp 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 次thứ 攝nhiếp 一nhất 切thiết 行hành 者giả 。 不bất 出xuất 正chánh 助trợ 。 故cố 歷lịch 四tứ 教giáo 皆giai 明minh 二nhị 行hành 。 毘Tỳ 婆Bà 舍Xá 那Na 等đẳng 者giả 。 引dẫn 證chứng 正chánh 助trợ 。 大đại 經kinh 二nhị 十thập 七thất 云vân 。 若nhược 言ngôn 毘Tỳ 婆Bà 舍Xá 那Na 。 破phá 煩phiền 惱não 者giả 。 何hà 故cố 復phục 修tu 奢Xa 摩Ma 他Tha 耶da 。 今kim 明minh 以dĩ 定định 助trợ 慧tuệ 者giả 。 且thả 舉cử 須tu 助trợ 是thị 故cố 引dẫn 之chi 。 其kỳ 實thật 定định 慧tuệ 俱câu 是thị 正chánh 修tu 。 慈từ 等đẳng 事sự 觀quán 方phương 名danh 為vi 助trợ 。 四tứ 教giáo 相tương 望vọng 。 皆giai 總tổng 以dĩ 前tiền 助trợ 於ư 後hậu 教giáo 。 自tự 行hành 既ký 爾nhĩ 。 說thuyết 及cập 化hóa 道đạo 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 亦diệc 以dĩ 三tam 觀quán 攝nhiếp 四tứ 教giáo 行hành 。 正chánh 助trợ 下hạ 明minh 智trí 導đạo 行hành 。 故cố 前tiền 兩lưỡng 教giáo 束thúc 為vi 空không 行hành 。 別biệt 教giáo 為vi 假giả 。 圓viên 教giáo 為vi 中trung 。 藏tạng 通thông 如như 文văn 。 假giả 觀quán 中trung 言ngôn 俗tục 理lý 者giả 。 緣duyên 於ư 俗tục 諦đế 恆Hằng 沙sa 三tam 昧muội 。 言ngôn 俗tục 事sự 者giả 。 緣duyên 眾chúng 生sanh 病bệnh 及cập 神thần 通thông 等đẳng 利lợi 生sanh 之chi 事sự 。 中trung 觀quán 中trung 云vân 皆giai 。 摩Ma 訶Ha 衍Diên 者giả 。 具cụ 如như 大đại 品phẩm 廣quảng 乘thừa 品phẩm 。 於ư 中trung 善thiện 簡giản 通thông 別biệt 之chi 相tướng 方phương 應ưng 今kim 文văn 。 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 即tức 佛Phật 性tánh 者giả 。 即tức 三tam 佛Phật 性tánh 。 大đại 經kinh 二nhị 十thập 五ngũ 云vân 。 無vô 明minh 有hữu 愛ái 。 是thị 二nhị 中trung 間gian 。 即tức 是thị 中trung 道đạo 。 如như 是thị 中Trung 道Đạo 。 能năng 破phá 一nhất 切thiết 生sanh 死tử 。 是thị 則tắc 應ưng 破phá 二nhị 死tử 三tam 道đạo 成thành 三tam 佛Phật 性tánh 。 具cụ 如như 第đệ 九cửu 約ước 十thập 二nhị 緣duyên 明minh 十thập 乘thừa 中trung 說thuyết 。 從tùng 復phục 次thứ 下hạ 。 廣quảng 明minh 諸chư 教giáo 正chánh 助trợ 行hành 相tương/tướng 。 始thỉ 自tự 有hữu 漏lậu 終chung 于vu 圓viên 極cực 。 尋tầm 文văn 可khả 見kiến 。 初sơ 明minh 事sự 禪thiền 。 次thứ 四tứ 念niệm 下hạ 。 入nhập 空không 行hành 法pháp 。 四Tứ 意Ý 止Chỉ 者giả 。 秖kỳ 是thị 四tứ 念niệm 處xứ 。 仁nhân 王vương 經kinh 中trung 名danh 四Tứ 意Ý 止Chỉ 。 四tứ 境cảnh 止chỉ 心tâm 故cố 名danh 為vi 定định 。 三Tam 十Thập 七Thất 品Phẩm 。 至chí 陰ấm 境cảnh 十thập 乘thừa 中trung 說thuyết 。 四Tứ 諦Đế 中trung 三tam 是thị 有hữu 為vi 者giả 。 苦khổ 集tập 是thị 有hữu 為vi 有hữu 漏lậu 。 道Đạo 諦Đế 是thị 有hữu 為vi 無vô 漏lậu 。 雖tuy 漏lậu 無vô 漏lậu 而nhi 通thông 屬thuộc 有hữu 為vi 。 十thập 六lục 行hành 者giả 。 論luận 文văn 廣quảng 明minh 。 今kim 略lược 出xuất 行hành 相tương/tướng 。 苦khổ 下hạ 四tứ 行hành 。 謂vị 無vô 常thường 苦khổ 空không 無vô 我ngã 。 觀quán 陰ấm 緣duyên 生sanh 念niệm 念niệm 生sanh 滅diệt 故cố 無vô 常thường 。 為vi 無vô 常thường 所sở 逼bức 故cố 苦khổ 。 一nhất 相tướng 異dị 相tướng 。 不bất 可khả 得đắc 故cố 空không 。 我ngã 我ngã 所sở 不bất 可khả 得đắc 故cố 無vô 我ngã 。 集tập 下hạ 有hữu 四tứ 。 謂vị 集tập 因nhân 緣duyên 生sanh 。 有hữu 漏lậu 和hòa 合hợp 能năng 招chiêu 苦khổ 果quả 。 故cố 名danh 為vi 集tập 。 觀quán 於ư 六lục 因nhân 能năng 生sanh 苦khổ 果quả 。 故cố 名danh 為vi 因nhân 。 觀quán 於ư 四tứ 緣duyên 能năng 生sanh 苦khổ 果quả 。 故cố 名danh 為vi 緣duyên 。 還hoàn 受thọ 後hậu 有hữu 苦khổ 。 故cố 名danh 為vi 生sanh 。 滅diệt 下hạ 四tứ 行hành 者giả 。 謂vị 盡tận 滅diệt 妙diệu 離ly 。 一nhất 切thiết 苦khổ 盡tận 故cố 名danh 為vi 盡tận 。 諸chư 煩phiền 惱não 滅diệt 。 故cố 名danh 為vi 滅diệt 。 一nhất 切thiết 第đệ 一nhất 故cố 名danh 為vi 妙diệu 。 超siêu 過quá 生sanh 死tử 。 故cố 名danh 為vi 離ly 。 道đạo 下hạ 四tứ 行hành 者giả 。 謂vị 道đạo 正chánh 迹tích 乘thừa 。 能năng 至chí 涅Niết 槃Bàn 故cố 名danh 為vi 道đạo 。 非phi 顛điên 倒đảo 法pháp 故cố 名danh 為vi 正chánh 。 聖thánh 人nhân 行hành 處xứ 故cố 名danh 為vi 迹tích 。 運vận 至chí 三tam 脫thoát 故cố 名danh 為vi 乘thừa 。 新tân 經kinh 論luận 名danh 與dữ 此thử 稍sảo 別biệt 。 舊cựu 云vân 空không 。 新tân 云vân 不bất 淨tịnh 。 舊cựu 云vân 盡tận 。 新tân 云vân 靜tĩnh 。 舊cựu 名danh 正chánh 。 新tân 云vân 如như 。 舊cựu 云vân 迹tích 。 新tân 云vân 行hành 舊cựu 云vân 乘thừa 。 新tân 云vân 出xuất 餘dư 名danh 並tịnh 同đồng 大đại 意ý 可khả 見kiến 。 婆bà 沙sa 云vân 。 苦khổ 時thời 亦diệc 見kiến 無vô 常thường 空không 無vô 我ngã 。 何hà 故cố 但đãn 說thuyết 苦khổ 。 答đáp 。 亦diệc 應ưng 說thuyết 見kiến 無vô 常thường 等đẳng 也dã 。 不bất 說thuyết 者giả 有hữu 餘dư 之chi 義nghĩa 。

復phục 次thứ 若nhược 說thuyết 苦khổ 即tức 是thị 說thuyết 餘dư 。

復phục 次thứ 苦khổ 唯duy 在tại 苦khổ 。 無vô 常thường 通thông 三tam 諦đế 空không 無vô 我ngã 通thông 一nhất 切thiết 法pháp 。 餘dư 三tam 諦đế 下hạ 行hành 相tương/tướng 。 各các 有hữu 料liệu 簡giản 亦diệc 爾nhĩ 。 四tứ 弘hoằng 下hạ 。 入nhập 假giả 行hành 法pháp 。 十Thập 八Bát 不Bất 共Cộng 法Pháp 。 至chí 下hạ 助trợ 道đạo 中trung 說thuyết 。 今kim 但đãn 對đối 當đương 而nhi 已dĩ 。 已dĩ 對đối 九cửu 法pháp 餘dư 九cửu 法pháp 闕khuyết 。 謂vị 無vô 異dị 想tưởng 。 無vô 不bất 定định 心tâm 。 無vô 不bất 知tri 已dĩ 捨xả 。 並tịnh 止chỉ 攝nhiếp 。 欲dục 精tinh 進tấn 念niệm 慧tuệ 解giải 脫thoát 解giải 脫thoát 。 知tri 見kiến 無vô 減giảm 。 並tịnh 應ưng 觀quán 攝nhiếp 。 三tam 三tam 昧muội 三tam 解giải 脫thoát 至chí 第đệ 七thất 卷quyển 說thuyết 。 六Lục 度Độ 如như 隨tùy 自tự 意ý 及cập 助trợ 道đạo 中trung 說thuyết 。 乃nãi 至chí 下hạ 。 入nhập 中trung 行hành 法pháp 。 九cửu 種chủng 大đại 禪thiền 並tịnh 在tại 地địa 持trì 。 法Pháp 界Giới 次thứ 第đệ 中trung 略lược 釋thích 。 依y 彼bỉ 略lược 出xuất 名danh 數số 。 一nhất 自tự 性tánh 禪thiền 。 於ư 聞văn 思tư 前tiền 一nhất 心tâm 修tu 止Chỉ 觀Quán 。 或hoặc 止Chỉ 觀Quán 同đồng 類loại 法pháp 。

止Chỉ 觀Quán 輔Phụ 行Hành 傳Truyền 弘Hoằng 決Quyết 卷quyển 第đệ 三tam 之chi 三tam

止Chỉ 觀Quán 輔Phụ 行Hành 傳Truyền 弘Hoằng 決Quyết 卷quyển 第đệ 三tam 之chi 四tứ

唐đường 毘tỳ 陵lăng 沙Sa 門Môn 湛trạm 然nhiên 述thuật

第đệ 二nhị 一nhất 切thiết 禪thiền 。 於ư 中trung 又hựu 二nhị 。 一nhất 世thế 間gian 。 二nhị 出xuất 世thế 間gian 。 世thế 及cập 出xuất 世thế 。 各các 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 現hiện 法Pháp 樂lạc 。 二nhị 出xuất 生sanh 三tam 昧muội 功công 德đức 。 三tam 利lợi 益ích 眾chúng 生sanh 。 第đệ 三tam 難nạn/nan 禪thiền 有hữu 三tam 。 一nhất 捨xả 禪thiền 而nhi 生sanh 欲dục 界giới 難nạn/nan 。 二nhị 具cụ 一nhất 切thiết 功công 德đức 。 過quá 二Nhị 乘Thừa 上thượng 難nạn/nan 。 三tam 依y 禪thiền 得đắc 菩Bồ 提Đề 難nạn/nan 第đệ 四tứ 一nhất 切thiết 門môn 有hữu 四tứ 。 謂vị 四tứ 禪thiền 。 五ngũ 善thiện 人nhân 禪thiền 有hữu 五ngũ 。 謂vị 四tứ 無vô 量lượng 及cập 不bất 味vị 著trước 。 六lục 一nhất 切thiết 行hành 禪thiền 有hữu 十thập 三tam (# 云vân 云vân )# 。 七thất 除trừ 惱não 禪thiền 有hữu 八bát 。 八bát 此thử 世thế 他tha 世thế 禪thiền 有hữu 九cửu 。 九cửu 離ly 見kiến 禪thiền 有hữu 十thập 。 百bách 八bát 三tam 昧muội 楞lăng 嚴nghiêm 居cư 首thủ 。 名danh 出xuất 大đại 品phẩm 大đại 論luận 廣quảng 解giải 。 十thập 八bát 空không 第đệ 五ngũ 卷quyển 廣quảng 釋thích 。 十thập 喻dụ 。 偈kệ 曰viết 。 幻huyễn 焰diễm 月nguyệt 空không 響hưởng 城thành 夢mộng 影ảnh 像tượng 化hóa 。 在tại 後hậu 略lược 解giải 。 及cập 五ngũ 百bách 陀đà 羅la 尼ni 聞văn 持trì 為vi 首thủ 。 名danh 在tại 大đại 品phẩm 。 大đại 論luận 亦diệc 解giải 。 此thử 攝nhiếp 一nhất 切thiết 位vị 者giả 。 初sơ 來lai 意ý 中trung 。 先tiên 明minh 無vô 位vị 。 欲dục 明minh 於ư 有hữu 。 先tiên 辨biện 無vô 者giả 夫phu 次thứ 位vị 之chi 來lai 出xuất 自tự 聖thánh 心tâm 。 聖thánh 心tâm 本bổn 寂tịch 次thứ 位vị 何hà 施thí 。 逗đậu 物vật 根căn 緣duyên 階giai 級cấp 同đồng 異dị 。 自tự 非phi 絕tuyệt 位vị 極cực 聖thánh 焉yên 能năng 判phán 於ư 諸chư 下hạ 。 是thị 故cố 先tiên 明minh 無vô 位vị 之chi 理lý 。 次thứ 方phương 約ước 事sự 說thuyết 於ư 諸chư 位vị 。 又hựu 無vô 故cố 約ước 真chân 有hữu 即tức 寄ký 俗tục 。 真chân 俗tục 不bất 二nhị 故cố 先tiên 辨biện 真chân 。 故cố 楞lăng 伽già 第đệ 四tứ 佛Phật 語ngữ 心tâm 品phẩm 云vân 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 無vô 復phục 次thứ 第đệ 。 今kim 文văn 從tùng 義nghĩa 故cố 云vân 寂tịch 滅diệt 真Chân 如Như 。 又hựu 下hạ 文văn 偈kệ 中trung 云vân 。 十Thập 地Địa 則tắc 為vi 初sơ 。 初Sơ 地Địa 則tắc 為vi 八bát 第đệ 九cửu 則tắc 為vi 七thất 。 七thất 亦diệc 復phục 為vi 八bát 。 第đệ 二nhị 為vi 第đệ 三tam 。 第đệ 四tứ 為vi 第đệ 五ngũ 。 第đệ 三tam 為vi 第đệ 六lục 。 無vô 所sở 有hữu 何hà 次thứ 。 唯duy 此thử 是thị 四tứ 卷quyển 經kinh 文văn 。 餘dư 所sở 引dẫn 者giả 。 並tịnh 是thị 七thất 卷quyển 經kinh 文văn 。 經Kinh 云vân 無vô 位vị 唯duy 此thử 一nhất 文văn 。 上thượng 下hạ 諸chư 文văn 盡tận 明minh 次thứ 位vị 。 然nhiên 多đa 辨biện 通thông 別biệt 少thiểu 明minh 藏tạng 圓viên 。 若nhược 論luận 智trí 行hành 通thông 具cụ 四tứ 教giáo 。 以dĩ 方Phương 等Đẳng 部bộ 多đa 斥xích 三tam 藏tạng 位vị 義nghĩa 復phục 少thiểu 。 當đương 知tri 楞lăng 伽già 約ước 圓viên 理lý 邊biên 明minh 無vô 次thứ 位vị 。 約ước 事sự 非phi 無vô 。 縱túng/tung 明minh 圓viên 事sự 多đa 是thị 界giới 外ngoại 相tướng 即tức 法Pháp 門môn 。 是thị 故cố 經Kinh 中trung 。 圓viên 位vị 又hựu 少thiểu 。 故cố 彼bỉ 經kinh 別biệt 序tự 中trung 。 世Thế 尊Tôn 受thọ 請thỉnh 入nhập 楞lăng 伽già 城thành 時thời 。 以dĩ 神thần 通thông 力lực 。 作tác 無vô 量lượng 寶bảo 山sơn 。 山sơn 皆giai 有hữu 佛Phật 。 一nhất 一nhất 佛Phật 前tiền 。 皆giai 有hữu 羅la 剎sát 及cập 以dĩ 眾chúng 會hội 。 十thập 方phương 國quốc 土độ 。 皆giai 於ư 中trung 現hiện 。 此thử 與dữ 淨tịnh 名danh 合hợp 蓋cái 現hiện 變biến 何hà 殊thù 。 尚thượng 未vị 及cập 般Bát 若Nhã 十thập 方phương 請thỉnh 者giả 。 皆giai 名danh 釋Thích 提Đề 桓Hoàn 因Nhân 。 加gia 說thuyết 者giả 皆giai 名danh 善thiện 現hiện 身thân 子tử 。 驗nghiệm 知tri 彼bỉ 部bộ 方Phương 等Đẳng 明minh 矣hĩ 。 次thứ 位vị 既ký 爾nhĩ 。 所sở 論luận 法pháp 相tướng 亦diệc 應ưng 備bị 四tứ 亦diệc 少thiểu 三tam 藏tạng 意ý 如như 向hướng 說thuyết 。 即tức 如như 羅la 剎sát 王vương 本bổn 宮cung 思tư 佛Phật 。 佛Phật 說thuyết 幻huyễn 化hóa 等đẳng 法pháp 。 即tức 通thông 教giáo 也dã 。 發phát 得đắc 善thiện 根căn 離ly 心tâm 意ý 識thức 。 入nhập 如Như 來Lai 藏tạng 。 即tức 別biệt 圓viên 也dã 。 若nhược 準chuẩn 此thử 意ý 例lệ 餘dư 可khả 知tri 。 別biệt 序tự 之chi 文văn 序tự 圓viên 尚thượng 少thiểu 。 驗nghiệm 知tri 正chánh 說thuyết 圓viên 義nghĩa 不bất 多đa 。 故cố 正chánh 宗tông 中trung 大đại 慧tuệ 問vấn 曰viết 。 淨tịnh 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 自tự 心tâm 現hiện 流lưu 為vi 漸tiệm 為vi 頓đốn 。

佛Phật 言ngôn 。

是thị 漸tiệm 非phi 頓đốn 。 下hạ 文văn 雖tuy 說thuyết 佛Phật 淨tịnh 眾chúng 生sanh 自tự 心tâm 現hiện 流lưu 頓đốn 現hiện 一nhất 切thiết 。 此thử 語ngữ 漸tiệm 極cực 稱xưng 之chi 為vi 頓đốn 。 即tức 別biệt 妙diệu 覺giác 位vị 耳nhĩ 。 況huống 復phục 文văn 立lập 五ngũ 種chủng 種chủng 性tánh 。 謂vị 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 聲Thanh 聞Văn 。 不bất 定định 無vô 性tánh 。 以dĩ 未vị 開khai 權quyền 諸chư 性tánh 尚thượng 隔cách 。 豈khởi 同đồng 法pháp 華hoa 敗bại 種chủng 得đắc 記ký 。 況huống 復phục 五ngũ 法pháp 及cập 三tam 自tự 性tánh 八bát 識thức 二nhị 無vô 我ngã 。 全toàn 是thị 別biệt 義nghĩa 。 豈khởi 得đắc 執chấp 一nhất 言ngôn 無vô 次thứ 位vị 耶da 。 又hựu 大Đại 乘Thừa 下hạ 明minh 有hữu 次thứ 位vị 。 向hướng 明minh 無vô 位vị 亦diệc 是thị 大Đại 乘Thừa 。 今kim 復phục 明minh 有hữu 故cố 云vân 又hựu 也dã 。 良lương 以dĩ 下hạ 和hòa 會hội 有hữu 無vô 。 如như 前tiền 所sở 說thuyết 。 非phi 證chứng 無vô 位vị 不bất 能năng 辨biện 位vị 。 復phục 防phòng 愚ngu 夫phu 偏thiên 執chấp 無vô 位vị 。 是thị 故cố 結kết 云vân 次thứ 位vị 何hà 嫌hiềm 。 若nhược 析tích 下hạ 正chánh 明minh 諸chư 教giáo 次thứ 位vị 。 初sơ 三tam 藏tạng 。 云vân 七thất 賢hiền 七thất 聖thánh 者giả 。 七thất 賢hiền 謂vị 七thất 方phương 便tiện 。 七thất 聖thánh 謂vị 信tín 行hành 法Pháp 行hành 。 信tín 解giải 見kiến 得đắc 。 身thân 證chứng 時thời 解giải 脫thoát 不bất 時thời 解giải 脫thoát 。 二nhị 十thập 七thất 賢hiền 聖thánh 者giả 。 開khai 初sơ 果quả 向hướng 為vi 三tam 。 謂vị 信tín 行hành 法Pháp 行hành 無vô 相tướng 行hành 。 及cập 初sơ 果quả 為vi 四tứ 。 五ngũ 第đệ 二nhị 果quả 向hướng 。 六lục 第đệ 二nhị 果quả 。 七thất 第đệ 三tam 果quả 向hướng 八bát 第đệ 三tam 果quả 。 於ư 此thử 果quả 中trung 又hựu 開khai 為vi 十thập 一nhất 。 謂vị 中trung 生sanh 。 行hành 不bất 行hành 。 樂nhạo/nhạc/lạc 定định 樂nhạo/nhạc/lạc 慧tuệ 。 轉chuyển 世thế 現hiện 。 信tín 解giải 見kiến 得đắc 身thân 證chứng 。 并tinh 前tiền 七thất 為vi 學học 人nhân 十thập 八bát 。 開khai 無Vô 學Học 為vi 九cửu 。 謂vị 退thoái 護hộ 。 住trụ 思tư 。 死tử 不bất 退thoái 。 慧tuệ 解giải 脫thoát 俱câu 解giải 脫thoát 不bất 壞hoại 法pháp 。 俱câu 舍xá 云vân 。 世Thế 尊Tôn 說thuyết 學học 人nhân 十thập 八bát 謂vị 四tứ 向hướng 三tam 果quả 。 信tín 法pháp 行hành 。 信tín 解giải 見kiến 得đắc 。 家gia 家gia 一nhất 間gian 。 五ngũ 含hàm 。 謂vị 中trung 生sanh 。 行hành 不bất 行hành 。 上thượng 流lưu 。 無Vô 學Học 九cửu 。 謂vị 退thoái 護hộ 思tư 住trụ 。 達đạt 不bất 動động 。 不bất 退thoái 慧tuệ 解giải 脫thoát 俱câu 解giải 脫thoát 。 此thử 二nhị 十thập 七thất 。 名danh 為vi 福phước 田điền 。 問vấn 。 何hà 緣duyên 身thân 證chứng 不bất 預dự 其kỳ 數số 。 答đáp 。 無vô 漏lậu 三tam 學học 是thị 聖thánh 者giả 因nhân 擇trạch 滅diệt 涅Niết 槃Bàn 是thị 聖thánh 者giả 果quả 。 滅diệt 定định 有hữu 漏lậu 不bất 是thị 依y 因nhân 。 故cố 不bất 預dự 數số 。 欲dục 委ủy 悉tất 知tri 請thỉnh 尋tầm 本bổn 論luận 。 中trung 含hàm 四tứ 十thập 。 長trưởng 者giả 問vấn 佛Phật 。 福phước 田điền 有hữu 幾kỷ 佛Phật 答đáp 同đồng 俱câu 舍xá 。 餘dư 之chi 二nhị 門môn 既ký 各các 有hữu 論luận 。 亦diệc 應ưng 有hữu 位vị 。 今kim 闕khuyết 不bất 論luận 。 三tam 乘thừa 共cộng 位vị 如như 下hạ 次thứ 位vị 中trung 辨biện 。 通thông 教giáo 之chi 中trung 。 既ký 無vô 四tứ 門môn 論luận 部bộ 之chi 異dị 。 故cố 但đãn 依y 經kinh 列liệt 共cộng 十Thập 地Địa 。 次thứ 別biệt 位vị 者giả 。 亦diệc 如như 楞lăng 伽già 初Sơ 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 為vi 佛Phật 所sở 加gia 。 百bách 千thiên 萬vạn 劫kiếp 。 集tập 諸chư 善thiện 根căn 。 漸tiệm 入nhập 諸chư 地địa 。 至chí 法pháp 雲vân 地địa 。 坐tọa 大đại 蓮liên 華hoa 。 今kim 文văn 正chánh 用dụng 瓔anh 珞lạc 所sở 列liệt 諸chư 位vị 。 不bất 得đắc 意ý 成thành 三tam 十thập 心tâm 等đẳng 者giả 。 事sự 不bất 獲hoạch 已dĩ 。 施thi 設thiết 教giáo 道đạo 。 權quyền 接tiếp 物vật 機cơ 非phi 佛Phật 本bổn 意ý 。 意ý 在tại 初Sơ 地Địa 中trung 道đạo 實thật 相tướng 猶do 居cư 地địa 前tiền 伏phục 惑hoặc 之chi 位vị 。 名danh 不bất 得đắc 意ý 。 得đắc 意ý 即tức 入nhập 破phá 無vô 明minh 位vị 。 是thị 故cố 即tức 在tại 第đệ 二nhị 觀quán 後hậu 。 或hoặc 純thuần 假giả 觀quán 者giả 。 一nhất 者giả 辨biện 於ư 失thất 意ý 之chi 人nhân 。 二nhị 者giả 初Sơ 地Địa 既ký 同đồng 初sơ 住trụ 。 是thị 故cố 此thử 教giáo 但đãn 成thành 假giả 觀quán 。 圓viên 位vị 中trung 開khai 示thị 悟ngộ 入nhập 。 且thả 證chứng 因nhân 位vị 。 等đẳng 覺giác 或hoặc 在tại 十Thập 地Địa 中trung 明minh 。 開khai 合hợp 四tứ 句cú 以dĩ 判phán 圓viên 位vị 。 如như 前tiền 所sở 說thuyết 。 具cụ 在tại 玄huyền 文văn 。 十thập 四tứ 般Bát 若Nhã 者giả 。 問vấn 。 仁nhân 王vương 釋thích 修tu 行hành 五ngũ 忍nhẫn 中trung 。 文văn 列liệt 十thập 四tứ 忍nhẫn 無vô 般Bát 若Nhã 之chi 名danh 。 今kim 何hà 故cố 云vân 十thập 四tứ 般Bát 若Nhã 。 答đáp 。 忍nhẫn 因nhân 智trí 果quả 。 忍nhẫn 伏phục 智trí 斷đoạn 。 伏phục 必tất 有hữu 斷đoạn 故cố 從tùng 斷đoạn 說thuyết 。 問vấn 下hạ 料liệu 簡giản 者giả 。 為vi 不bất 曉hiểu 者giả 更cánh 重trọng/trùng 立lập 疑nghi 。 執chấp 前tiền 楞lăng 伽già 及cập 諸chư 大Đại 乘Thừa 。 明minh 空không 蕩đãng 相tương/tướng 。 何hà 須tu 明minh 位vị 而nhi 云vân 止Chỉ 觀Quán 攝nhiếp 次thứ 位vị 耶da 答đáp 中trung 。 還hoàn 以dĩ 前tiền 來lai 所sở 明minh 諸chư 大Đại 乘Thừa 經Kinh 。 皆giai 明minh 次thứ 位vị 。 雖tuy 說thuyết 下hạ 。 牒điệp 前tiền 良lương 以dĩ 已dĩ 下hạ 諸chư 文văn 。 汝nhữ 避tị 有hữu 入nhập 無vô 意ý 偏thiên 文văn 局cục 。 況huống 同đồng 外ngoại 人nhân 邪tà 無vô 等đẳng 耶da 。 中trung 論luận 下hạ 。 引dẫn 論luận 斥xích 於ư 執chấp 無vô 位vị 人nhân 。 位vị 即tức 因nhân 果quả 。 汝nhữ 言ngôn 無vô 位vị 即tức 無vô 因nhân 果quả 。 似tự 同đồng 外ngoại 人nhân 撥bát 無vô 世thế 間gian 及cập 以dĩ 出xuất 世thế 三tam 種chủng 四Tứ 果Quả 。 無vô 何hà 等đẳng 下hạ 重trọng/trùng 徵trưng 執chấp 者giả 。 汝nhữ 為vi 無vô 於ư 何hà 等đẳng 因nhân 果quả 。 見kiến 既ký 下hạ 判phán 執chấp 無vô 者giả 。 既ký 未vị 證chứng 入nhập 凡phàm 見kiến 灼chước 然nhiên 執chấp 云vân 無vô 位vị 則tắc 破phá 生sanh 滅diệt 。 尚thượng 不bất 下hạ 況huống 也dã 。 拙chuyết 度độ 尚thượng 有hữu 三tam 藏tạng 因nhân 果quả 。 汝nhữ 尚thượng 無vô 之chi 。 況huống 能năng 有hữu 後hậu 三tam 教giáo 因nhân 果quả 。 此thử 斥xích 下hạ 結kết 。 言ngôn 此thử 斥xích 外ngoại 道đạo 者giả 。 意ý 在tại 斥xích 執chấp 無vô 位vị 之chi 人nhân 。 汝nhữ 云vân 都đô 無vô 同đồng 彼bỉ 外ngoại 道đạo 。 若nhược 斥xích 下hạ 破phá 小tiểu 。 一nhất 往vãng 與dữ 之chi 。 汝nhữ 若nhược 欲dục 以dĩ 大Đại 乘Thừa 斥xích 小tiểu 。 謂vị 小tiểu 唯duy 有hữu 三tam 藏tạng 因nhân 果quả 無vô 後hậu 三tam 番phiên 因nhân 果quả 位vị 者giả 。 汝nhữ 能năng 破phá 者giả 仍nhưng 須tu 有hữu 後hậu 三tam 番phiên 因nhân 果quả 。 汝nhữ 但đãn 破phá 他tha 全toàn 無vô 諸chư 位vị 。 故cố 知tri 即tức 同đồng 外ngoại 人nhân 邪tà 破phá 。 如như 我ngã 下hạ 正chánh 明minh 今kim 家gia 用dụng 破phá 之chi 式thức 。 但đãn 以dĩ 智trí 破phá 惑hoặc 名danh 之chi 為vi 破phá 。 如như 汝nhữ 所sở 破phá 以dĩ 惑hoặc 破phá 智trí 。 稱xưng 之chi 為vi 破phá 。 不bất 同đồng 外ngoại 道đạo 推thôi 與dữ 誰thùy 乎hồ 。 問vấn 。 下hạ 引dẫn 論luận 偈kệ 。 一nhất 一nhất 位vị 中trung 及cập 以dĩ 料liệu 簡giản 。 皆giai 云vân 破phá 三tam 道đạo 者giả 何hà 耶da 。 答đáp 。 前tiền 初sơ 明minh 理lý 。 理lý 全toàn 是thị 惑hoặc 故cố 次thứ 破phá 惑hoặc 。 翻phiên 惑hoặc 為vi 智trí 惑hoặc 為vi 所sở 破phá 。 智trí 破phá 惑hoặc 時thời 業nghiệp 苦khổ 俱câu 破phá 。 破phá 必tất 前tiền 後hậu 淺thiển 深thâm 位vị 別biệt 。 是thị 故cố 明minh 位vị 還hoàn 須tu 寄ký 於ư 所sở 破phá 三tam 道đạo 。 點điểm 此thử 一nhất 語ngữ 者giả 。 結kết 要yếu 。 直trực 言ngôn 曰viết 言ngôn 。 詮thuyên 義nghĩa 曰viết 語ngữ 。 亦diệc 是thị 所sở 引dẫn 論luận 序tự 名danh 為vi 一nhất 語ngữ 。 今kim 且thả 從tùng 直trực 言ngôn 。 謂vị 一nhất 言ngôn 者giả 即tức 是thị 破phá 也dã 。 以dĩ 大đại 破phá 小tiểu 為vi 治trị 內nội 。 以dĩ 小tiểu 破phá 邪tà 為vi 治trị 外ngoại 。 此thử 引dẫn 叡duệ 公công 中trung 論luận 序tự 也dã 。 序tự 云vân 。 百bách 論luận 破phá 外ngoại 以dĩ 閑nhàn 邪tà 。 斯tư 文văn 祛khư 內nội 之chi 留lưu 滯trệ 。 今kim 通thông 用dụng 彼bỉ 序tự 兩lưỡng 論luận 意ý 以dĩ 成thành 一nhất 家gia 。 破phá 立lập 之chi 式thức 。 廣quảng 雅nhã 云vân 。 閑nhàn 者giả 正chánh 也dã 。 破phá 外ngoại 故cố 去khứ 有hữu 邊biên 之chi 邪tà 。 治trị 內nội 故cố 去khứ 無vô 邊biên 之chi 小tiểu 。 此thử 存tồn 漸tiệm 法pháp 。 大đại 小tiểu 邪tà 正chánh 以dĩ 論luận 相tương 破phá 。 準chuẩn 大Đại 乘Thừa 經Kinh 復phục 應ưng 更cánh 云vân 以dĩ 圓viên 破phá 偏thiên 。 準chuẩn 法pháp 華hoa 意ý 開khai 偏thiên 顯hiển 圓viên 。 今kim 但đãn 下hạ 憑bằng 教giáo 。 還hoàn 依y 前tiền 來lai 二nhị 諦đế 釋thích 義nghĩa 。 是thị 故cố 不bất 可khả 。 偏thiên 執chấp 有hữu 無vô 。 有hữu 無vô 並tịnh 皆giai 憑bằng 教giáo 故cố 也dã 。 無vô 句cú 是thị 菩Bồ 薩Tát 句cú 。 及cập 點điểm 空không 論luận 位vị 等đẳng 。 並tịnh 是thị 二nhị 諦đế 之chi 文văn 。 次thứ 引dẫn 中trung 論luận 者giả 。 論luận 有hữu 四tứ 句cú 。 且thả 以dĩ 三tam 句cú 對đối 於ư 三tam 觀quán 觀quán 觀quán 於ư 惑hoặc 惑hoặc 落lạc 不bất 俱câu 。 故cố 使sử 三tam 觀quán 各các 有hữu 諸chư 位vị 。 當đương 知tri 論luận 偈kệ 是thị 略lược 辦biện 位vị 。 云vân 何hà 言ngôn 無vô 。 此thử 中trung 不bất 以dĩ 初sơ 句cú 對đối 位vị 者giả 。 已dĩ 從tùng 能năng 破phá 而nhi 立lập 次thứ 位vị 。 因nhân 緣duyên 但đãn 是thị 所sở 觀quán 之chi 境cảnh 所sở 破phá 之chi 惑hoặc 。 故cố 不bất 對đối 之chi 。 餘dư 文văn 對đối 於ư 三tam 藏tạng 教giáo 者giả 。 一nhất 往vãng 從tùng 義nghĩa 且thả 借tá 對đối 初sơ 。 非phi 論luận 本bổn 意ý 。 此thử 論luận 前tiền 文văn 正chánh 明minh 衍diễn 門môn 。 是thị 故cố 偈kệ 意ý 正chánh 在tại 三tam 教giáo 三tam 觀quán 意ý 也dã 。 若nhược 用dụng 三tam 觀quán 攝nhiếp 四tứ 教giáo 位vị 者giả 。 三tam 藏tạng 攝nhiếp 在tại 初sơ 觀quán 之chi 中trung 。 初sơ 空không 句cú 中trung 但đãn 云vân 破phá 三tam 道đạo 成thành 菩Bồ 薩Tát 者giả 。 舉cử 勝thắng 兼kiêm 劣liệt 。 故cố 云vân 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 智trí 斷đoạn 是thị 菩Bồ 薩Tát 無vô 生sanh 。 復phục 但đãn 云vân 六lục 地địa 等đẳng 者giả 。 以dĩ 通thông 菩Bồ 薩Tát 明minh 位vị 不bất 同đồng 。 具cụ 如như 第đệ 六lục 卷quyển 中trung 。 今kim 亦diệc 且thả 略lược 舉cử 六lục 地địa 一nhất 邊biên 。 義nghĩa 實thật 通thông 於ư 七thất 地địa 齊tề 二Nhị 乘Thừa 也dã 。 若nhược 云vân 七thất 地địa 齊tề 二Nhị 乘Thừa 者giả 。 即tức 應ưng 云vân 八bát 地địa 為vi 方phương 便tiện 。 方phương 便tiện 者giả 具cụ 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 若nhược 未vị 被bị 接tiếp 即tức 以dĩ 出xuất 假giả 為vi 方phương 便tiện 。 若nhược 被bị 接tiếp 者giả 即tức 以dĩ 修tu 中trung 為vi 方phương 便tiện 。 故cố 下hạ 文văn 云vân 。 八bát 地địa 聞văn 中trung 九cửu 地địa 修tu 觀quán 破phá 無vô 明minh 。 此thử 語ngữ 極cực 下hạ 根căn 者giả 為vi 言ngôn 。 今kim 言ngôn 七thất 地địa 此thử 據cứ 中trung 根căn 。 言ngôn 為vi 如như 佛Phật 者giả 。 此thử 亦diệc 二nhị 義nghĩa 。 若nhược 別biệt 為vi 菩Bồ 薩Tát 立lập 忍nhẫn 位vị 者giả 。 則tắc 第đệ 十thập 佛Phật 地địa 邊biên 有hữu 菩Bồ 薩Tát 位vị 。 故cố 云vân 如như 佛Phật 。 若nhược 被bị 接tiếp 者giả 至chí 此thử 既ký 破phá 一nhất 品phẩm 無vô 明minh 。 亦diệc 能năng 入nhập 相tương/tướng 如như 彼bỉ 八bát 相tương/tướng 。 故cố 云vân 如như 佛Phật 。 六lục 地địa 已dĩ 前tiền 破phá 界giới 內nội 三tam 道đạo 。 至chí 此thử 則tắc 破phá 界giới 外ngoại 三tam 道đạo 。 假giả 名danh 句cú 中trung 言ngôn 破phá 界giới 外ngoại 三tam 道đạo 者giả 。 且thả 據cứ 前tiền 句cú 未vị 被bị 接tiếp 者giả 說thuyết 。 則tắc 前tiền 二nhị 句cú 但đãn 斷đoạn 界giới 內nội 三tam 道đạo 。 中trung 道đạo 句cú 中trung 同đồng 異dị 此thử 說thuyết 六lục 攝nhiếp 教giáo 者giả 。 初sơ 略lược 引dẫn 婆bà 沙sa 明minh 攝nhiếp 諸chư 教giáo 。 凡phàm 言ngôn 教giáo 者giả 。 是thị 通thông 途đồ 之chi 言ngôn 。 但đãn 有hữu 指chỉ 撝# 分phần/phân 判phán 辨biện 說thuyết 皆giai 名danh 為vi 教giáo 。 是thị 故cố 此thử 中trung 。 邪tà 正chánh 偏thiên 圓viên 俱câu 皆giai 有hữu 教giáo 。 次thứ 別biệt 明minh 心tâm 攝nhiếp 。 初sơ 攝nhiếp 世thế 間gian 。 僧Tăng 佉khư 衛vệ 世thế 等đẳng 者giả 。 一nhất 切thiết 外ngoại 道đạo 。 所sở 尊tôn 有hữu 三tam 。 謂vị 迦ca 毘tỳ 羅la 等đẳng 。 如như 第đệ 十thập 卷quyển 釋thích 。 今kim 略lược 列liệt 一nhất 人nhân 。 僧Tăng 佉khư 此thử 云vân 鵂hưu 鶹lưu 。 衛vệ 世thế 是thị 所sở 造tạo 之chi 論luận 有hữu 十thập 萬vạn 偈kệ 。 此thử 云vân 無vô 勝thắng 。 九cửu 十thập 五ngũ 種chủng 。 者giả 通thông 舉cử 諸chư 道đạo 。 意ý 且thả 出xuất 邪tà 。 準chuẩn 九cửu 十thập 六lục 道đạo 經kinh 。 彼bỉ 經kinh 兩lưỡng 卷quyển 一nhất 一nhất 釋thích 出xuất 所sở 計kế 相tướng 貌mạo 。 於ư 諸chư 道đạo 中trung 一nhất 道đạo 是thị 正chánh 。 即tức 佛Phật 道Đạo 也dã 。 故cố 大đại 論luận 二nhị 十thập 五ngũ 云vân 。 九cửu 十thập 六lục 道đạo 中trung 。 實thật 者giả 是thị 佛Phật 。 今kim 文văn 但đãn 云vân 。 九cửu 十thập 五ngũ 者giả 。 論luận 邪tà 道đạo 故cố 。 九cửu 十thập 五ngũ 中trung 。 二nhị 名danh 似tự 正chánh 。 謂vị 修tu 多đa 羅la 及cập 阿a 毘tỳ 曇đàm 。 餘dư 九cửu 十thập 三tam 名danh 體thể 俱câu 邪tà 。 尋tầm 經kinh 識thức 之chi 。 甚thậm 補bổ 正chánh 智trí 。 問vấn 。 華hoa 嚴nghiêm 云vân 。 九cửu 十thập 六lục 道đạo 悉tất 皆giai 是thị 邪tà 。 此thử 云vân 何hà 通thông 。 答đáp 。 華hoa 嚴nghiêm 斥xích 小tiểu 故cố 皆giai 云vân 邪tà 。 故cố 百bách 論luận 云vân 。 順thuận 聲Thanh 聞Văn 道đạo 者giả 皆giai 悉tất 是thị 邪tà 。 故cố 論luận 二nhị 十thập 五ngũ 又hựu 云vân 。 九cửu 十thập 六lục 道đạo 並tịnh 不bất 能năng 得đắc 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 又hựu 四tứ 十thập 一nhất 云vân 。 九cửu 十thập 六lục 道đạo 不bất 說thuyết 意ý 生sanh 。 信tín 是thị 小Tiểu 乘Thừa 灰hôi 斷đoạn 之chi 說thuyết 。 故cố 五ngũ 十thập 三tam 五ngũ 十thập 六lục 七thất 十thập 三tam 並tịnh 同đồng 華hoa 嚴nghiêm 。 斥xích 云vân 是thị 邪tà 。 五ngũ 行hành 者giả 。 此thử 起khởi 黃hoàng 帝đế 感cảm 玄huyền 女nữ 星tinh 精tinh 說thuyết 此thử 五ngũ 行hành 。 白bạch 虎hổ 通thông 曰viết 。 火hỏa 者giả 陽dương 尊tôn 。 水thủy 者giả 陰ấm 卑ty 。 木mộc 者giả 少thiểu 陽dương 。 金kim 者giả 少thiểu 陰ấm 。 土thổ/độ 者giả 大đại 包bao 。 故cố 二nhị 陰ấm 三tam 陽dương 。 尊tôn 者giả 配phối 天thiên 。 水thủy 者giả 唯duy 也dã 任nhậm 養dưỡng 萬vạn 物vật 。 木mộc 者giả 觸xúc 也dã 觸xúc 動động 萬vạn 物vật 。 火hỏa 者giả 化hóa 也dã 謂vị 變biến 化hóa 萬vạn 物vật 。 金kim 者giả 禁cấm 也dã 禁cấm 其kỳ 始thỉ 起khởi 。 土thổ/độ 者giả 吐thổ 也dã 含hàm 萬vạn 物vật 也dã 。 是thị 故cố 萬vạn 類loại 皆giai 為vi 五ngũ 行hành 之chi 所sở 攝nhiếp 盡tận 。 六lục 甲giáp 者giả 。 甲giáp 頭đầu 也dã 。 一nhất 甲giáp 五ngũ 行hành 。 一nhất 行hành 二nhị 日nhật 六lục 甲giáp 六lục 十thập 日nhật 。 一nhất 年niên 之chi 中trung 。 甲giáp 經kinh 六lục 匝táp 行hành 三tam 十thập 六lục 。 白bạch 虎hổ 通thông 云vân 。 甲giáp 有hữu 十thập 干can 時thời 有hữu 十thập 二nhị 。 所sở 言ngôn 干can 者giả 數số 也dã 。 甲giáp 者giả 萬vạn 物vật 之chi 甲giáp 如như 甲giáp 未vị 開khai 。 乙ất 者giả 屈khuất 也dã 。 如như 萠bằng 蟠bàn 屈khuất 未vị 欲dục 出xuất 也dã 。 丙bính 者giả 明minh 也dã 。 謂vị 萬vạn 物vật 明minh 也dã 。 丁đinh 者giả 彊cường/cưỡng/cương 也dã 。 戊# 者giả 盛thịnh 也dã 。 已dĩ 者giả 起khởi 也dã 。 庚canh 者giả 更cánh 也dã 。 辛tân 者giả 始thỉ 也dã 。 壬nhâm 者giả 任nhậm 也dã 。 癸quý 者giả 度độ 也dã 。 言ngôn 十thập 二nhị 時thời 者giả 。 子tử 者giả 慈từ 也dã 。 丑sửu 者giả 紐nữu 也dã 。 寅# 者giả 演diễn 也dã 。 卯mão 者giả 茂mậu 也dã 。 辰thần 者giả 震chấn 也dã 。 已dĩ 者giả 起khởi 也dã 。 午ngọ 者giả 長trường/trưởng 也dã 。 未vị 者giả 味vị 也dã 。 申thân 者giả 身thân 也dã 。 酉dậu 者giả 收thu 也dã 。 戌tuất 者giả 滅diệt 也dã 。 亥hợi 者giả 該cai 也dã 。 此thử 干can 及cập 時thời 亦diệc 收thu 一nhất 切thiết 。 故cố 以dĩ 言ngôn 之chi 。 乃nãi 至chí 成thành 閏nhuận 度độ 數số 等đẳng 。 非phi 今kim 所sở 論luận 。 廣quảng 如như 律luật 曆lịch 。 陰âm 陽dương 者giả 。 太thái 玄huyền 經Kinh 云vân 營doanh 大đại 功công 明minh 萬vạn 物vật 者giả 曰viết 陽dương 。 幽u 無vô 形hình 不bất 可khả 測trắc 者giả 曰viết 陰ấm 。 易dị 曰viết 。 一nhất 陰ấm 一nhất 陽dương 之chi 謂vị 道đạo 。 陰âm 陽dương 不bất 測trắc 之chi 謂vị 神thần 。 歲tuế 月nguyệt 時thời 等đẳng 乃nãi 至chí 五ngũ 行hành 八bát 卦# 莫mạc 不bất 並tịnh 為vi 陰âm 陽dương 所sở 攝nhiếp 。 故cố 陰âm 陽dương 之chi 法pháp 布bố 於ư 世thế 間gian 。 義nghĩa 不bất 可khả 盡tận 。 八bát 卦# 者giả 。 謂vị 震chấn 兌# 离# 坎khảm 乾can/kiền/càn 坤# 艮# 巽# 。 一nhất 卦# 六lục 爻hào 。 爻hào 謂vị 適thích 時thời 之chi 變biến 。 又hựu 爻hào 者giả 效hiệu 也dã 謂vị 陰âm 陽dương 氣khí 也dã 。 易dị 曰viết 。 掛quải 一nhất 以dĩ 象tượng 三tam 十thập 。 有hữu 八bát 變biến 而nhi 成thành 卦# 。 五ngũ 經kinh 者giả 。 白bạch 虎hổ 通thông 曰viết 。 孔khổng 子tử 見kiến 周chu 道đạo 陵lăng 遲trì 自tự 衛vệ 反phản 魯lỗ 以dĩ 定định 五ngũ 經kinh 而nhi 行hành 其kỳ 道đạo 。 禮lễ 記ký 經kinh 解giải 曰viết 。 溫ôn 柔nhu 敦đôn 厚hậu 詩thi 教giáo 也dã 。 疏sớ/sơ 通thông 知tri 遠viễn 書thư 教giáo 也dã 。 廣quảng 博bác 易dị 良lương 樂nhạo/nhạc/lạc 教giáo 也dã 。 潔khiết 靜tĩnh 精tinh 微vi 易dị 教giáo 也dã 。 恭cung 儉kiệm 謙khiêm 敬kính 禮lễ 教giáo 也dã 。 屬thuộc 辭từ 比tỉ 事sự 春xuân 秋thu 教giáo 也dã 。 今kim 謂vị 禮lễ 樂nhạo/nhạc/lạc 尚thượng 書thư 詩thi 易dị 春xuân 秋thu 。 有hữu 云vân 。 傳truyền 也dã 。 禮lễ 有hữu 三tam 。 謂vị 周chu 禮lễ 儀nghi 禮lễ 禮lễ 記ký 。 傳truyền 有hữu 三tam 。 謂vị 公công 羊dương 穀cốc 梁lương 左tả 傳truyền 。 故cố 云vân 九cửu 經kinh 。 子tử 謂vị 百bách 家gia 諸chư 子tử 。 史sử 謂vị 諸chư 國quốc 史sử 藉tạ 。 故cố 以dĩ 四tứ 類loại 攝nhiếp 一nhất 切thiết 書thư 。 謂vị 經kinh 史sử 子tử 集tập 。 集tập 謂vị 古cổ 今kim 賢hiền 良lương 所sở 抄sao 。 如như 御ngự 覽lãm 之chi 流lưu 。 今kim 為vi 略lược 知tri 世thế 法pháp 同đồng 異dị 不bất 煩phiền 廣quảng 出xuất 。 意ý 在tại 總tổng 知tri 悉tất 從tùng 心tâm 起khởi 。 云vân 何hà 下hạ 。 明minh 出xuất 世thế 教giáo 二nhị 論luận 不bất 同đồng 。 初sơ 文văn 有hữu 喻dụ 有hữu 合hợp 。 具cụ 如như 第đệ 一nhất 卷quyển 中trung 所sở 引dẫn 華hoa 嚴nghiêm 。 次thứ 空không 經kinh 喻dụ 中trung 具cụ 含hàm 七thất 教giáo 。 八bát 中trung 無vô 祕bí 密mật 者giả 。 具cụ 如như 前tiền 開khai 章chương 後hậu 料liệu 簡giản 。 次thứ 從tùng 觀quán 心tâm 因nhân 緣duyên 下hạ 至chí 。 與dữ 如Như 來Lai 等đẳng 。 即tức 藏tạng 等đẳng 四tứ 教giáo 也dã 。 次thứ 又hựu 觀quán 心tâm 下hạ 頓đốn 觀quán 也dã 。 次thứ 從tùng 若nhược 觀quán 心tâm 因nhân 緣duyên 至chí 熟thục 酥tô 之chi 經kinh 漸tiệm 觀quán 也dã 。 法pháp 華hoa 不bất 同đồng 諸chư 文văn 。 但đãn 是thị 會hội 漸tiệm 歸quy 頓đốn 。 涅Niết 槃Bàn 四tứ 人nhân 皆giai 知tri 佛Phật 性tánh 。 故cố 四tứ 句cú 相tương/tướng 即tức 。 若nhược 準chuẩn 大đại 經kinh 五ngũ 時thời 譬thí 意ý 。 則tắc 以dĩ 華hoa 嚴nghiêm 譬thí 乳nhũ 。 今kim 且thả 逐trục 便tiện 即tức 以dĩ 華hoa 嚴nghiêm 別biệt 為vi 一nhất 頓đốn 。 漸tiệm 中trung 仍nhưng 更cánh 存tồn 於ư 四tứ 味vị 。 故cố 以dĩ 三tam 藏tạng 譬thí 於ư 乳nhũ 味vị 。 加gia 共cộng 般Bát 若Nhã 如như 酪lạc 。 雖tuy 無vô 別biệt 部bộ 共cộng 般Bát 若Nhã 文văn 。 取thủ 方Phương 等Đẳng 般Bát 若Nhã 中trung 或hoặc 一nhất 會hội 一nhất 時thời 一nhất 章chương 。 獨độc 明minh 共cộng 意ý 其kỳ 流lưu 亦diệc 多đa 。 又hựu 今kim 論luận 觀quán 理lý 攝nhiếp 法pháp 該cai 廣quảng 。 是thị 故cố 從tùng 容dung 於ư 漸tiệm 教giáo 中trung 明minh 共cộng 般Bát 若Nhã 。 若nhược 的đích 判phán 教giáo 則tắc 不bất 用dụng 此thử 文văn 。 漸tiệm 次thứ 教giáo 中trung 對đối 方Phương 等Đẳng 般Bát 若Nhã 。 皆giai 云vân 即tức 空không 等đẳng 者giả 。 能năng 攝nhiếp 體thể 即tức 所sở 攝nhiếp 未vị 即tức 。 雖tuy 復phục 未vị 即tức 且thả 從tùng 能năng 說thuyết 。 故cố 並tịnh 云vân 即tức 。 次thứ 明minh 法pháp 華hoa 涅Niết 槃Bàn 者giả 。 意ý 顯hiển 止Chỉ 觀Quán 並tịnh 攝nhiếp 開khai 顯hiển 捃# 拾thập 教giáo 故cố 。 涅Niết 槃Bàn 意ý 者giả 。 彼bỉ 經kinh 四tứ 教giáo 皆giai 知tri 常thường 住trụ 。 故cố 本bổn 意ý 在tại 圓viên 。 權quyền 用dụng 三tam 教giáo 以dĩ 為vi 蘇tô 息tức 。 實thật 不bất 保bảo 權quyền 以dĩ 為vi 究cứu 竟cánh 。 元nguyên 意ý 知tri 圓viên 是thị 故cố 相tương/tướng 即tức 。 麁thô 心tâm 若nhược 息tức 還hoàn 依y 頓đốn 觀quán 。 問vấn 。 方Phương 等Đẳng 亦diệc 作tác 四tứ 句cú 相tương/tướng 即tức 。 與dữ 涅Niết 槃Bàn 何hà 殊thù 。 答đáp 。 方Phương 等Đẳng 但đãn 大đại 小tiểu 相tương 對đối 一nhất 時thời 共cộng 聞văn 。 四tứ 不bất 相tương 離ly 義nghĩa 同đồng 相tương/tướng 即tức 。 不bất 同đồng 涅Niết 槃Bàn 即tức 解giải 即tức 修tu 。 又hựu 此thử 方Phương 等Đẳng 亦diệc 即tức 中trung 論luận 四tứ 句cú 即tức 文văn 。 非phi 謂vị 四tứ 教giáo 即tức 能năng 相tương/tướng 即tức 。 又hựu 此thử 中trung 文văn 是thị 寄ký 五ngũ 時thời 。 順thuận 彼bỉ 經kinh 部bộ 或hoặc 即tức 或hoặc 離ly 。 故cố 修tu 行hành 者giả 隨tùy 用dụng 幾kỷ 句cú 而nhi 得đắc 見kiến 實thật 。 又hựu 若nhược 將tương 微vi 塵trần 經Kinh 卷quyển 以dĩ 譬thí 八bát 教giáo 。 其kỳ 文văn 雖tuy 略lược 大đại 意ý 亦diệc 足túc 。 謂vị 初sơ 小tiểu 後hậu 大đại 。 漸tiệm 也dã 。 大đại 小tiểu 不bất 定định 。 不bất 定định 也dã 。 漸tiệm 中trung 具cụ 四tứ 即tức 七thất 也dã 。 次thứ 不bất 定định 觀quán 中trung 。 云vân 若nhược 觀quán 因nhân 緣duyên 。 又hựu 觀quán 因nhân 緣duyên 即tức 是thị 佛Phật 性tánh 者giả 。 此thử 有hữu 兩lưỡng 意ý 。 一nhất 者giả 現hiện 在tại 習tập 圓viên 成thành 不bất 定định 人nhân 。 謂vị 元nguyên 知tri 圓viên 理lý 或hoặc 時thời 且thả 觀quán 因nhân 緣duyên 生sanh 法pháp 。 重trọng/trùng 觀quán 因nhân 緣duyên 。 成thành 即tức 中trung 觀quán 即tức 見kiến 佛Phật 性tánh 。 如như 三tam 止Chỉ 觀Quán 中trung 云vân 。 或hoặc 指chỉ 世thế 界giới 為vi 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 或hoặc 事sự 或hoặc 理lý 即tức 其kỳ 相tương/tướng 也dã 。 二nhị 者giả 發phát 圓viên 宿túc 習tập 如như 於ư 現hiện 在tại 但đãn 觀quán 生sanh 滅diệt 。 後hậu 復phục 數sác 數sác 觀quán 於ư 緣duyên 生sanh 。 即tức 見kiến 佛Phật 性tánh 。 是thị 故cố 初sơ 觀quán 因nhân 緣duyên 如như 乳nhũ 。 因nhân 觀quán 因nhân 緣duyên 。 得đắc 見kiến 佛Phật 性tánh 。 故cố 云vân 如như 乳nhũ 殺sát 人nhân 。 空không 假giả 皆giai 有hữu 又hựu 觀quán 之chi 文văn 意ý 並tịnh 準chuẩn 此thử 。 至chí 觀quán 中trung 道đạo 亦diệc 有hữu 又hựu 觀quán 之chi 言ngôn 。 則tắc 闕khuyết 一nhất 意ý 。 但đãn 是thị 利lợi 根căn 超siêu 入nhập 深thâm 位vị 。 若nhược 作tác 發phát 習tập 者giả 。 如như 五ngũ 品phẩm 位vị 但đãn 是thị 伏phục 惑hoặc 。 因nhân 宿túc 習tập 發phát 即tức 破phá 無vô 明minh 。 亦diệc 是thị 不bất 定định 。 略lược 攝nhiếp 下hạ 以dĩ 略lược 例lệ 廣quảng 。

復phục 次thứ 下hạ 明minh 用dụng 心tâm 攝nhiếp 諸chư 教giáo 之chi 意ý 。 文văn 具cụ 二nhị 意ý 。 即tức 是thị 能năng 化hóa 所sở 化hóa 之chi 別biệt 。 一nhất 約ước 所sở 化hóa 。 謂vị 破phá 眾chúng 生sanh 心tâm 塵trần 。 出xuất 一nhất 切thiết 法pháp 。 二nhị 者giả 佛Phật 既ký 先tiên 得đắc 。 今kim 教giáo 眾chúng 生sanh 即tức 是thị 化hóa 他tha 。 能năng 所sở 相tương/tướng 成thành 。 義nghĩa 不bất 可khả 闕khuyết 。 上thượng 六lục 下hạ 。 次thứ 明minh 六lục 法pháp 更cánh 互hỗ 相tương 攝nhiếp 。 即tức 不bất 思tư 議nghị 。 問vấn 。 如như 前tiền 所sở 說thuyết 。 理lý 乃nãi 至chí 教giáo 。 自tự 他tha 因nhân 果quả 。 一nhất 切thiết 備bị 足túc 。 何hà 須tu 更cánh 明minh 一nhất 一nhất 攝nhiếp 五ngũ 。 答đáp 。 如như 前tiền 所sở 明minh 。 一nhất 一nhất 門môn 中trung 。 皆giai 具cụ 偏thiên 圓viên 其kỳ 義nghĩa 似tự 備bị 。 一nhất 一nhất 法pháp 中trung 自tự 不bất 相tương 收thu 似tự 權quyền 不bất 攝nhiếp 實thật 況huống 餘dư 五ngũ 耶da 。 今kim 言ngôn 攝nhiếp 者giả 。 此thử 之chi 六lục 法pháp 未vị 互hỗ 相tương 收thu 。 六lục 義nghĩa 前tiền 後hậu 。 次thứ 第đệ 相tương 生sanh 。 故cố 今kim 文văn 云vân 。 次thứ 第đệ 可khả 解giải 。 言ngôn 直trực 以dĩ 者giả 。 舉cử 一nhất 例lệ 諸chư 。 直trực 以dĩ 一nhất 文văn 尚thượng 攝nhiếp 一nhất 切thiết 。 況huống 復phục 六lục 耶da 。 如như 理lý 不bất 攝nhiếp 惑hoặc 智trí 行hành 位vị 等đẳng 。 但đãn 理lý 而nhi 已dĩ 不bất 具cụ 諸chư 法pháp 。 況huống 權quyền 實thật 之chi 理lý 似tự 未vị 相tương/tướng 收thu 。 猶do 如như 六Lục 度Độ 雖tuy 各các 自tự 圓viên 。 仍nhưng 須tu 一nhất 一nhất 宛uyển 轉chuyển 相tương/tướng 攝nhiếp 。 無vô 非phi 法Pháp 界Giới 方phương 名danh 具cụ 足túc 。 是thị 故cố 前tiền 六lục 但đãn 似tự 相tương 待đãi 。 故cố 須tu 更cánh 明minh 絕tuyệt 待đãi 之chi 相tướng 。 何hà 者giả 。 一nhất 理lý 必tất 攝nhiếp 一nhất 切thiết 諸chư 理lý 謂vị 權quyền 即tức 實thật 。 即tức 理lý 論luận 惑hoặc 故cố 理lý 攝nhiếp 惑hoặc 。 性tánh 德đức 般Bát 若Nhã 不bất 出xuất 於ư 理lý 。 又hựu 離ly 理lý 無vô 智trí 故cố 理lý 攝nhiếp 智trí 。 性tánh 德đức 解giải 脫thoát 緣duyên 因nhân 無vô 缺khuyết 。 又hựu 離ly 理lý 無vô 行hành 故cố 理lý 攝nhiếp 行hành 。 理lý 性tánh 十thập 界giới 凡phàm 聖thánh 位vị 足túc 。 又hựu 離ly 理lý 無vô 位vị 故cố 理lý 攝nhiếp 位vị 。 心tâm 塵trần 具cụ 含hàm 大Đại 千Thiên 經Kinh 卷quyển 。 又hựu 離ly 理lý 無vô 說thuyết 故cố 理lý 攝nhiếp 教giáo 。 次thứ 惑hoặc 攝nhiếp 一nhất 切thiết 者giả 。 亦diệc 應ưng 云vân 一nhất 惑hoặc 攝nhiếp 一nhất 切thiết 惑hoặc 。 但đãn 是thị 文văn 略lược 。 乃nãi 至chí 教giáo 亦diệc 如như 是thị 。 初sơ 一nhất 惑hoặc 一nhất 切thiết 惑hoặc 者giả 。 心tâm 具cụ 三tam 惑hoặc 如như 一nhất 貪tham 心tâm 諸chư 惑hoặc 具cụ 足túc 。 彊cường/cưỡng/cương 弱nhược 相tương/tướng 翳ế 。 而nhi 不bất 現hiện 行hành 。 故cố 惑hoặc 攝nhiếp 諸chư 惑hoặc 惑hoặc 體thể 是thị 理lý 故cố 惑hoặc 攝nhiếp 理lý 。 惑hoặc 既ký 即tức 理lý 。 智trí 行hành 位vị 教giáo 準chuẩn 惑hoặc 約ước 理lý 。 一nhất 一nhất 說thuyết 之chi 。 次thứ 智trí 攝nhiếp 一nhất 切thiết 者giả 。 一nhất 空không 一nhất 切thiết 空không 空không 即tức 假giả 中trung 故cố 。 一nhất 智trí 攝nhiếp 諸chư 智trí 。 智trí 冥minh 如như 境cảnh 境cảnh 智trí 不bất 二nhị 故cố 智trí 攝nhiếp 理lý 。 煩phiền 惱não 般Bát 若Nhã 體thể 相tướng 本bổn 一nhất 。 又hựu 以dĩ 能năng 破phá 對đối 於ư 所sở 破phá 。 以dĩ 能năng 攝nhiếp 所sở 故cố 智trí 攝nhiếp 惑hoặc 。 般Bát 若Nhã 即tức 脫thoát 。 緣duyên 了liễu 體thể 同đồng 。 又hựu 凡phàm 所sở 有hữu 智trí 皆giai 能năng 導đạo 行hành 。 故cố 智trí 攝nhiếp 行hành 。 性tánh 德đức 般Bát 若Nhã 照chiếu 十thập 界giới 位vị 。 又hựu 若nhược 無vô 智trí 者giả 。 無vô 位vị 可khả 階giai 。 又hựu 有hữu 惑hoặc 則tắc 有hữu 智trí 惑hoặc 亡vong 則tắc 智trí 息tức 。 故cố 以dĩ 智trí 攝nhiếp 位vị 。 權quyền 實thật 二nhị 智trí 無vô 教giáo 不bất 收thu 。 故cố 智trí 攝nhiếp 教giáo 。 次thứ 行hành 攝nhiếp 一nhất 切thiết 者giả 。 六Lục 度Độ 法Pháp 界Giới 收thu 一nhất 切thiết 行hành 。 脫thoát 即tức 法Pháp 身thân 。 緣duyên 正chánh 體thể 一nhất 。 又hựu 依y 理lý 起khởi 行hành 毫hào 善thiện 理lý 均quân 。 故cố 行hành 攝nhiếp 理lý 。 縛phược 脫thoát 體thể 一nhất 逆nghịch 即tức 菩Bồ 提Đề 。 又hựu 有hữu 惑hoặc 即tức 有hữu 行hành 。 惑hoặc 窮cùng 即tức 行hành 息tức 。 故cố 得đắc 行hành 攝nhiếp 惑hoặc 。 解giải 脫thoát 即tức 般Bát 若Nhã 。 行hành 能năng 淨tịnh 於ư 智trí 故cố 得đắc 行hành 攝nhiếp 智trí 。 非phi 行hành 不bất 登đăng 位vị 位vị 滿mãn 行hành 方phương 終chung 。 故cố 得đắc 行hành 收thu 位vị 。 依y 教giáo 以dĩ 修tu 行hành 教giáo 本bổn 譚đàm 於ư 行hành 。 故cố 得đắc 行hành 收thu 教giáo 。 位vị 攝nhiếp 一nhất 切thiết 者giả 。 心tâm 佛Phật 及cập 眾chúng 生sanh 。 是thị 三tam 無vô 差sai 別biệt 。 約ước 行hành 初sơ 品phẩm 尚thượng 具cụ 諸chư 位vị 。 若nhược 證chứng 得đắc 者giả 。 初sơ 住trụ 具cụ 一nhất 切thiết 一nhất 住trụ 一nhất 切thiết 住trụ 。 是thị 故cố 得đắc 一nhất 位vị 遍biến 收thu 一nhất 切thiết 位vị 。 初sơ 住trụ 即tức 法Pháp 界Giới 乃nãi 至chí 六lục 即tức 位vị 。 位vị 位vị 皆giai 云vân 即tức 故cố 得đắc 位vị 收thu 理lý 。 有hữu 位vị 良lương 由do 惑hoặc 。 惑hoặc 窮cùng 則tắc 位vị 終chung 故cố 得đắc 位vị 收thu 惑hoặc 。 無vô 位vị 不bất 有hữu 智trí 位vị 滿mãn 故cố 智trí 極cực 。 又hựu 由do 智trí 故cố 進tiến 位vị 位vị 窮cùng 則tắc 智trí 亡vong 。 故cố 得đắc 位vị 收thu 智trí 。 入nhập 位vị 必tất 由do 行hàng 行hàng 遍biến 一nhất 切thiết 位vị 。 故cố 得đắc 位vị 收thu 行hành 。 進tiến 位vị 故cố 設thiết 教giáo 教giáo 譚đàm 不bất 出xuất 位vị 。 故cố 得đắc 位vị 收thu 教giáo 。 次thứ 教giáo 攝nhiếp 一nhất 切thiết 者giả 。 如như 聞văn 阿a 字tự 門môn 則tắc 解giải 一nhất 切thiết 義nghĩa 。 以dĩ 於ư 一nhất 佛Phật 乘Thừa 。 分phân 別biệt 說thuyết 三tam 故cố 。 故cố 得đắc 教giáo 收thu 教giáo 。 教giáo 詮thuyên 一nhất 切thiết 法pháp 文văn 字tự 即tức 實thật 相tướng 。 故cố 收thu 一nhất 切thiết 理lý 。 迷mê 教giáo 生sanh 諸chư 惑hoặc 教giáo 詮thuyên 一nhất 切thiết 惑hoặc 。 故cố 得đắc 教giáo 收thu 惑hoặc 。 依y 教giáo 生sanh 於ư 解giải 解giải 滿mãn 故cố 教giáo 興hưng 。 故cố 得đắc 教giáo 收thu 智trí 。 依y 教giáo 故cố 生sanh 行hành 。 行hành 窮cùng 一nhất 切thiết 教giáo 。 故cố 得đắc 教giáo 收thu 行hành 。 教giáo 詮thuyên 一nhất 切thiết 位vị 教giáo 生sanh 一nhất 切thiết 位vị 。 故cố 得đắc 教giáo 收thu 位vị 。 如như 上thượng 相tương/tướng 攝nhiếp 仍nhưng 約ước 教giáo 法pháp 相tướng 生sanh 而nhi 說thuyết 。 若nhược 直trực 約ước 頓đốn 一nhất 向hướng 說thuyết 者giả 。 理lý 中trung 具cụ 五ngũ 乃nãi 至chí 教giáo 體thể 即tức 五ngũ 。 並tịnh 法Pháp 界Giới 故cố 。 思tư 之chi 可khả 見kiến 。 不bất 簡giản 偏thiên 圓viên 一nhất 一nhất 皆giai 爾nhĩ 。 故cố 此thử 六lục 法pháp 不bất 出xuất 寂tịch 照chiếu 不bất 思tư 議nghị 中trung 。 一nhất 妙diệu 止Chỉ 觀Quán 。 止Chỉ 觀Quán 攝nhiếp 六lục 六lục 互hỗ 相tương 攝nhiếp 。 即tức 是thị 理lý 性tánh 止Chỉ 觀Quán 。 乃nãi 至chí 教giáo 他tha 止Chỉ 觀Quán 彼bỉ 彼bỉ 不bất 二nhị 。 此thử 之chi 六lục 法pháp 即tức 是thị 前tiền 來lai 不bất 次thứ 第đệ 體thể 。 體thể 中trung 所sở 攝nhiếp 。 不bất 思tư 議nghị 法Pháp 。 次thứ 明minh 偏thiên 圓viên 中trung 。 初sơ 明minh 來lai 意ý 者giả 先tiên 牒điệp 前tiền 章chương 。 正chánh 指chỉ 前tiền 來lai 體thể 所sở 攝nhiếp 法pháp 。 指chỉ 前tiền 六lục 番phiên 一nhất 一nhất 番phiên 中trung 。 攝nhiếp 一nhất 切thiết 法pháp 。 及cập 一nhất 一nhất 法pháp 更cánh 互hỗ 相tương 攝nhiếp 。 故cố 云vân 無vô 法pháp 不bất 收thu 。 收thu 法pháp 既ký 多đa 下hạ 。 正chánh 明minh 來lai 意ý 。 收thu 法pháp 既ký 多đa 。 故cố 一nhất 一nhất 法pháp 應ưng 須tu 識thức 知tri 大đại 小tiểu 乃nãi 至chí 不bất 思tư 議nghị 意ý 。 大đại 小tiểu 即tức 是thị 略lược 標tiêu 初sơ 二nhị 兩lưỡng 門môn 。 共cộng 不bất 共cộng 明minh 用dụng 三tam 四tứ 二nhị 門môn 。 半bán 滿mãn 既ký 與dữ 大đại 小tiểu 義nghĩa 同đồng 。 故cố 不bất 別biệt 列liệt 。 故cố 知tri 圓viên 頓đốn 實thật 三tam 一nhất 向hướng 不bất 共cộng 。 偏thiên 漸tiệm 權quyền 三tam 。 有hữu 共cộng 不bất 共cộng 。 藏tạng 通thông 是thị 共cộng 。 別biệt 是thị 不bất 共cộng 也dã 。 權quyền 實thật 雖tuy 與dữ 前tiền 四tứ 義nghĩa 同đồng 。 須tu 將tương 權quyền 實thật 以dĩ 簡giản 前tiền 四tứ 。 小tiểu 半bán 一nhất 向hướng 是thị 權quyền 。 大đại 滿mãn 有hữu 權quyền 有hữu 實thật 。 圓viên 頓đốn 二nhị 種chủng 一nhất 向hướng 是thị 實thật 。 偏thiên 漸tiệm 二nhị 種chủng 一nhất 向hướng 是thị 權quyền 。 以dĩ 思tư 議nghị 不bất 思tư 議nghị 更cánh 簡giản 五ngũ 雙song 。 例lệ 此thử 可khả 解giải 。 故cố 此thử 五ngũ 章chương 文văn 五ngũ 義nghĩa 三tam 。 半bán 滿mãn 同đồng 大đại 小tiểu 。 漸tiệm 頓đốn 同đồng 偏thiên 圓viên 。 權quyền 實thật 判phán 前tiền 四tứ 意ý 唯duy 在tại 於ư 開khai 。 夫phu 至chí 理lý 下hạ 明minh 說thuyết 章chương 意ý 。 意ý 者giả 。 秖kỳ 是thị 無vô 說thuyết 而nhi 說thuyết 。 無vô 說thuyết 即tức 是thị 自tự 行hành 為vi 他tha 故cố 說thuyết 。 說thuyết 必tất 不bất 出xuất 此thử 之chi 五ngũ 雙song 。 問vấn 。 此thử 是thị 判phán 前tiền 攝nhiếp 法pháp 顯hiển 體thể 。 云vân 何hà 乃nãi 言ngôn 為vi 他tha 故cố 說thuyết 。 答đáp 。 判phán 即tức 是thị 說thuyết 。 乃nãi 至chí 果quả 成thành 以dĩ 此thử 五ngũ 雙song 為vi 他tha 而nhi 說thuyết 。 說thuyết 不bất 出xuất 五ngũ 。 以dĩ 小tiểu 下hạ 明minh 用dụng 章chương 意ý 。 言ngôn 須tu 識thức 所sở 以dĩ 者giả 。 豈khởi 以dĩ 方phương 便tiện 名danh 同đồng 而nhi 令linh 大đại 小tiểu 理lý 一nhất 。 況huống 復phục 大đại 中trung 仍nhưng 須tu 簡giản 擇trạch 。 乃nãi 至chí 權quyền 實thật 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 是thị 故cố 方phương 便tiện 。 種chủng 種chủng 不bất 同đồng 。 如như 三tam 藏tạng 教giáo 一nhất 向hướng 是thị 小tiểu 。 全toàn 是thị 方phương 便tiện 。 況huống 三tam 藏tạng 教giáo 復phục 有hữu 初sơ 入nhập 。 名danh 為vi 方phương 便tiện 。 故cố 有hữu 體thể 外ngoại 體thể 內nội 等đẳng 別biệt 。 具cụ 如như 疏sớ/sơ 文văn 釋thích 方phương 便tiện 品phẩm 。 不bất 與dữ 淨tịnh 名danh 報báo 恩ân 方phương 便tiện 品phẩm 同đồng 。 如như 華hoa 嚴nghiêm 經kinh 有hữu 壽thọ 量lượng 品phẩm 。 不bất 與dữ 法pháp 華hoa 壽thọ 量lượng 品phẩm 同đồng 。 小tiểu 者giả 下hạ 。 次thứ 正chánh 釋thích 中trung 先tiên 釋thích 於ư 小tiểu 。 初sơ 即tức 小Tiểu 乘Thừa 觀quán 法pháp 之chi 相tướng 。 如như 釋thích 論luận 下hạ 。 示thị 邪tà 析tích 相tương/tướng 以dĩ 顯hiển 於ư 正chánh 。 初sơ 二nhị 句cú 立lập 定định 。 次thứ 若nhược 下hạ 二nhị 句cú 釋thích 責trách 。 次thứ 若nhược 析tích 下hạ 破phá 。 言ngôn 方phương 分phần/phân 者giả 。 無vô 塵trần 而nhi 已dĩ 。 有hữu 必tất 是thị 色sắc 。 色sắc 必tất 在tại 方phương 方phương 必tất 有hữu 分phần/phân 有hữu 十thập 方phương 分phần/phân 。 次thứ 破phá 其kỳ 更cánh 析tích 極cực 微vi 。 析tích 故cố 則tắc 盡tận 。 若nhược 一nhất 塵trần 可khả 盡tận 則tắc 諸chư 塵trần 皆giai 可khả 盡tận 。 若nhược 可khả 盡tận 者giả 如như 何hà 和hòa 合hợp 而nhi 成thành 於ư 身thân 。 故cố 盡tận 不bất 可khả 。 若nhược 不bất 盡tận 者giả 。 若nhược 一nhất 塵trần 是thị 常thường 諸chư 皆giai 是thị 常thường 。 若nhược 是thị 常thường 者giả 。 身thân 應ưng 不bất 滅diệt 。 故cố 非phi 佛Phật 法Pháp 正chánh 析tích 相tương/tướng 也dã 。 析tích 心tâm 亦diệc 爾nhĩ 。 若nhược 一nhất 剎sát 那na 心tâm 。 不bất 可khả 盡tận 者giả 。 如như 何hà 復phục 有hữu 後hậu 剎sát 那na 生sanh 。 後hậu 剎sát 那na 生sanh 前tiền 心tâm 必tất 滅diệt 。 若nhược 永vĩnh 滅diệt 者giả 如như 何hà 復phục 有hữu 後hậu 剎sát 那na 生sanh 。 故cố 知tri 剎sát 那na 念niệm 念niệm 生sanh 滅diệt 。 非phi 斷đoạn 非phi 常thường 。 論luận 文văn 下hạ 示thị 正chánh 析tích 相tương/tướng 。 三tam 藏tạng 析tích 法pháp 非phi 論luận 本bổn 宗tông 。 故cố 云vân 仍nhưng 明minh 。 亦diệc 先tiên 觀quán 色sắc 次thứ 觀quán 於ư 心tâm 。 觀quán 色sắc 心tâm 時thời 但đãn 觀quán 麁thô 細tế 。 無vô 常thường 無vô 我ngã 。 不bất 須tu 云vân 盡tận 及cập 以dĩ 不bất 盡tận 。 言ngôn 從tùng 無vô 明minh 生sanh 者giả 。 從tùng 於ư 過quá 去khứ 一nhất 念niệm 無vô 明minh 。 而nhi 生sanh 諸chư 行hành 。 復phục 由do 諸chư 行hành 至chí 中trung 陰ấm 時thời 。 我ngã 之chi 一nhất 念niệm 無vô 明minh 之chi 心tâm 。 復phục 與dữ 父phụ 母mẫu 一nhất 念niệm 無vô 明minh 心tâm 合hợp 生sanh 於ư 色sắc 身thân 。 依y 報báo 亦diệc 由do 共cộng 無vô 明minh 業nghiệp 同đồng 感cảm 石thạch 砂sa 。 是thị 故cố 依y 正chánh 莫mạc 不bất 皆giai 從tùng 無vô 明minh 而nhi 生sanh 。 無vô 明minh 之chi 體thể 。 從tùng 因nhân 緣duyên 有hữu 。 故cố 使sử 造tạo 色sắc 亦diệc 從tùng 因nhân 緣duyên 。 當đương 知tri 因nhân 果quả 皆giai 從tùng 無vô 常thường 。 如như 何hà 計kế 之chi 為vi 盡tận 不bất 盡tận 。 觀quán 心tâm 亦diệc 爾nhĩ 。 過quá 去khứ 剎sát 那na 感cảm 今kim 剎sát 那na 。 況huống 今kim 剎sát 那na 復phục 對đối 外ngoại 境cảnh 因nhân 緣duyên 故cố 有hữu 。 是thị 故cố 念niệm 念niệm 。 皆giai 悉tất 無vô 常thường 。 如như 是thị 推thôi 時thời 何hà 但đãn 識thức 於ư 色sắc 心tâm 無vô 常thường 。 進tiến 推thôi 心tâm 念niệm 本bổn 來lai 非phi 有hữu 。 乃nãi 見kiến 法pháp 性tánh 真Chân 如Như 常thường 住trụ 。 如như 前tiền 所sở 明minh 。 不bất 定định 教giáo 相tương/tướng 若nhược 觀quán 無vô 常thường 。 又hựu 觀quán 無vô 常thường 。 即tức 見kiến 佛Phật 性tánh 。 即tức 此thử 意ý 也dã 。 若nhược 觀quán 幻huyễn 化hóa 。 又hựu 觀quán 幻huyễn 化hóa 及cập 以dĩ 假giả 。 等đẳng 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 作tác 是thị 觀quán 者giả 。 乃nãi 是thị 究cứu 竟cánh 三tam 道đạo 本bổn 壞hoại 。 何hà 但đãn 界giới 內nội 無vô 明minh 壞hoại 耶da 。 析tích 名danh 下hạ 得đắc 名danh 之chi 由do 。 此thử 之chi 析tích 名danh 本bổn 在tại 外ngoại 道đạo 。 觀quán 極cực 微vi 色sắc 及cập 一nhất 剎sát 那na 若nhược 盡tận 不bất 盡tận 。 今kim 觀quán 無vô 常thường 等đẳng 亦diệc 名danh 析tích 者giả 。 對đối 破phá 外ngoại 道đạo 汝nhữ 析tích 非phi 正chánh 。 何hà 但đãn 下hạ 。 明minh 此thử 析tích 法pháp 所sở 破phá 功công 能năng 。 乃nãi 至chí 圓viên 教giáo 四tứ 門môn 生sanh 著trước 。 亦diệc 能năng 破phá 盡tận 。 佛Phật 法Pháp 如như 甘cam 露lộ 。 見kiến 著trước 如như 多đa 服phục 失thất 理lý 如như 早tảo 夭yểu 。 於ư 外ngoại 生sanh 計kế 如như 鐵thiết 鎖tỏa 。 於ư 內nội 生sanh 計kế 如như 金kim 鎖tỏa 。 計kế 由do 內nội 心tâm 故cố 名danh 為vi 自tự 所sở 起khởi 我ngã 人nhân 與dữ 外ngoại 不bất 別biệt 。 皆giai 悉tất 能năng 為vi 生sanh 死tử 作tác 因nhân 。 故cố 大đại 論luận 下hạ 明minh 用dụng 破phá 意ý 。 謂vị 破phá 能năng 計kế 能năng 計kế 是thị 著trước 。 不bất 破phá 所sở 計kế 所sở 計kế 是thị 教giáo 。 乃nãi 至chí 未vị 得đắc 。 涅Niết 槃Bàn 而nhi 生sanh 計kế 著trước 。 豈khởi 破phá 涅Niết 槃Bàn 。 此thử 明minh 敵địch 對đối 破phá 見kiến 功công 能năng 。 若nhược 復phục 有hữu 人nhân 。 忽hốt 宜nghi 修tu 於ư 餘dư 觀quán 而nhi 破phá 見kiến 者giả 。 如như 第đệ 十thập 卷quyển 用dụng 四tứ 種chủng 觀quán 。 破phá 見kiến 不bất 同đồng 。 凡phàm 有hữu 下hạ 依y 門môn 修tu 觀quán 。 觀quán 即tức 十thập 法pháp 。 世thế 人nhân 亦diệc 云vân 修tu 習tập 觀quán 法pháp 言ngôn 不bất 涉thiệp 十thập 。 乘thừa 壞hoại 驢lư 車xa 正chánh 南nam 而nhi 遊du 。 故cố 知tri 下hạ 正chánh 判phán 在tại 小tiểu 。 次thứ 明minh 大đại 者giả 。 亦diệc 初sơ 示thị 觀quán 法pháp 。 大đại 人nhân 下hạ 引dẫn 能năng 乘thừa 人nhân 及cập 能năng 詮thuyên 教giáo 。 驗nghiệm 知tri 是thị 大đại 。 衍diễn 中trung 下hạ 引dẫn 證chứng 共cộng 乘thừa 。 譬thí 如như 下hạ 譬thí 也dã 。 今kim 下hạ 合hợp 。 可khả 知tri 。 例lệ 如như 下hạ 引dẫn 例lệ 。 凡phàm 有hữu 例lệ 義nghĩa 有hữu 反phản 有hữu 順thuận 。 此thử 中trung 反phản 以dĩ 小Tiểu 乘Thừa 例lệ 大đại 。 如như 小tiểu 中trung 有hữu 大đại 仍nhưng 名danh 為vi 小tiểu 。 何hà 妨phương 大đại 中trung 有hữu 小tiểu 仍nhưng 名danh 為vi 大đại 。 所sở 言ngôn 下hạ 對đối 辨biện 法pháp 體thể 。 有hữu 兩lưỡng 重trọng/trùng 法pháp 譬thí 。 先tiên 析tích 次thứ 體thể 。 初sơ 析tích 中trung 云vân 三tam 藏tạng 名danh 假giả 等đẳng 者giả 。 總tổng 攬lãm 五ngũ 陰ấm 假giả 名danh 眾chúng 生sanh 。 生sanh 是thị 假giả 名danh 。 陰ấm 是thị 實thật 法pháp 。 既ký 計kế 法pháp 實thật 析tích 令linh 入nhập 空không 。 今kim 大Đại 乘Thừa 下hạ 次thứ 明minh 體thể 者giả 。 陰ấm 與dữ 眾chúng 生sanh 皆giai 不bất 可khả 得đắc 。 是thị 故cố 皆giai 假giả 。 此thử 中trung 雖tuy 以dĩ 鏡kính 像tượng 譬thí 衍diễn 。 借tá 使sử 少thiểu 宗tông 聞văn 鏡kính 像tượng 喻dụ 。 亦diệc 謂vị 為vi 實thật 。 如như 婆bà 沙sa 四tứ 十thập 二nhị 問vấn 云vân 。 水thủy 鏡kính 中trung 像tượng 。 為vi 實thật 不bất 實thật 。 譬thí 喻dụ 者giả 言ngôn 。 不bất 實thật 。 以dĩ 鏡kính 面diện 不bất 相tương 入nhập 故cố 。 毘tỳ 曇đàm 者giả 言ngôn 。 像tượng 是thị 有hữu 法pháp 。 何hà 者giả 。 是thị 色sắc 入nhập 故cố 為vi 眼nhãn 識thức 所sở 得đắc 。 問vấn 。 既ký 不bất 相tương 入nhập 云vân 何hà 是thị 實thật 。 答đáp 。 既ký 若nhược 干can 生sanh 色sắc 為vi 色sắc 入nhập 故cố 。 非phi 一nhất 種chủng 生sanh 色sắc 而nhi 為vi 色sắc 入nhập 。 如như 因nhân 日nhật 因nhân 珠châu 生sanh 大đại 。 因nhân 月nguyệt 因nhân 珠châu 生sanh 水thủy 。 雖tuy 所sở 生sanh 各các 異dị 。 非phi 無vô 其kỳ 實thật 。 緣duyên 鏡kính 緣duyên 面diện 而nhi 生sanh 於ư 像tượng 非phi 無vô 像tượng 用dụng 。 能năng 生sanh 眼nhãn 識thức 。 非phi 無vô 其kỳ 實thật 。 響hưởng 化hóa 亦diệc 然nhiên 。 故cố 毘tỳ 曇đàm 人nhân 計kế 像tượng 緣duyên 起khởi 別biệt 有hữu 一nhất 具cụ 。 四tứ 大đại 造tạo 色sắc 。 故cố 是thị 實thật 有hữu 。 衍diễn 人nhân 所sở 見kiến 一nhất 切thiết 不bất 實thật 。 以dĩ 像tượng 不bất 實thật 喻dụ 外ngoại 不bất 實thật 。 故cố 以dĩ 易dị 譬thí 難nạn/nan 。 言ngôn 婆bà 沙sa 譬thí 喻dụ 師sư 者giả 。 即tức 正chánh 量lượng 部bộ 異dị 師sư 所sở 見kiến 。 計kế 不bất 實thật 故cố 亦diệc 似tự 衍diễn 門môn 所sở 見kiến 如như 幻huyễn 。 而nhi 非phi 婆bà 沙sa 之chi 宗tông 。 故cố 毘tỳ 曇đàm 師sư 不bất 受thọ 斯tư 見kiến 。 引dẫn 佛Phật 在tại 一nhất 方phương 木mộc 上thượng 者giả 。 正chánh 示thị 體thể 觀quán 。 論luận 十thập 二nhị 云vân 。 佛Phật 在tại 耆Kỳ 闍Xà 崛Quật 山Sơn 。 與dữ 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 入nhập 王Vương 舍Xá 城Thành 。 道đạo 中trung 見kiến 有hữu 一nhất 大đại 方phương 木mộc 。 佛Phật 敷phu 尼ni 師sư 壇đàn 。 坐tọa 其kỳ 木mộc 上thượng 。 告cáo 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 若nhược 比Bỉ 丘Khâu 入nhập 禪thiền 。 心tâm 得đắc 自tự 在tại 。 能năng 令linh 此thử 木mộc 作tác 地địa 則tắc 成thành 實thật 地địa 。

何hà 以dĩ 故cố 。 木mộc 有hữu 地địa 水thủy 火hỏa 風phong 分phần/phân 故cố 。 如như 一nhất 美mỹ 色sắc 。 婬dâm 人nhân 見kiến 之chi 為vi 人nhân 。 不bất 淨tịnh 觀quán 者giả 。 見kiến 為vi 不bất 淨tịnh 。 無vô 預dự 之chi 人nhân 心tâm 無vô 所sở 適thích 。 故cố 隨tùy 人nhân 見kiến 所sở 取thủ 不bất 同đồng 。 令linh 文văn 從tùng 義nghĩa 。 而nhi 云vân 變biến 金kim 為vi 土thổ/độ 等đẳng 者giả 。 亦diệc 以dĩ 金kim 中trung 有hữu 土thổ/độ 分phần/phân 故cố 。 如như 木mộc 為vi 土thổ/độ 。 又hựu 引dẫn 端đoan 氎điệp 等đẳng 者giả 。 論luận 釋thích 三tam 種chủng 有hữu 中trung 。 初sơ 云vân 端đoan 氎điệp 析tích 至chí 極cực 微vi 。 總tổng 而nhi 觀quán 之chi 。 無vô 常thường 無vô 我ngã 。 是thị 為vi 析tích 空không 。

復phục 有hữu 觀quán 空không 如như 觀quán 此thử 氎điệp 。 氎điệp 本bổn 不bất 生sanh 。 今kim 亦diệc 不bất 滅diệt 。 是thị 故cố 亦diệc 與dữ 金kim 土thổ/độ 喻dụ 同đồng 。 金kim 為vi 土thổ/độ 時thời 。 金kim 本bổn 無vô 生sanh 金kim 亦diệc 不bất 滅diệt 。 土thổ/độ 為vi 金kim 時thời 。 土thổ/độ 本bổn 無vô 生sanh 金kim 亦diệc 不bất 滅diệt (# 云vân 云vân )# 。 乃nãi 至chí 十thập 八bát 空không 如như 第đệ 五ngũ 卷quyển 說thuyết 。 故cố 引dẫn 氎điệp 有hữu 空không 性tánh 如như 木mộc 有hữu 土thổ/độ 性tánh 。 以dĩ 證chứng 即tức 空không 。 此thử 十thập 八bát 空không 義nghĩa 通thông 三tam 教giáo (# 云vân 云vân )# 。

復phục 次thứ 下hạ 釋thích 隨tùy 情tình 隨tùy 理lý 者giả 。 文văn 中trung 具cụ 作tác 共cộng 及cập 不bất 共cộng 兩lưỡng 理lý 意ý 者giả 。 重trùng 以dĩ 此thử 文văn 釋thích 於ư 大đại 小tiểu 。 初sơ 明minh 小tiểu 空không 云vân 佛Phật 佛Phật 性tánh 。 故cố 知tri 三tam 藏tạng 空không 拙chuyết 。 一nhất 向hướng 判phán 屬thuộc 隨tùy 情tình 。 大Đại 乘Thừa 去khứ 。 約ước 隨tùy 理lý 以dĩ 明minh 大đại 空không 。 何hà 者giả 。 三tam 藏tạng 雖tuy 空không 。 此thử 空không 由do 於ư 滅diệt 事sự 而nhi 得đắc 。 故cố 名danh 隨tùy 事sự 。 若nhược 大Đại 乘Thừa 空không 。 此thử 空không 由do 於ư 即tức 事sự 而nhi 得đắc 。 故cố 名danh 隨tùy 理lý 。 理lý 即tức 事sự 故cố 即tức 義nghĩa 該cai 深thâm 。 故cố 即tức 空không 中trung 含hàm 於ư 不bất 空không 。 名danh 為vi 佛Phật 性tánh 。 故cố 幻huyễn 化hóa 空không 通thông 通thông 通thông 別biệt 。 所sở 以dĩ 用dụng 於ư 尋tầm 幻huyễn 等đẳng 譬thí 。 言ngôn 尋tầm 幻huyễn 得đắc 幻huyễn 師sư 者giả 。 譬thí 觀quán 幻huyễn 化hóa 以dĩ 見kiến 通thông 理lý 。 言ngôn 尋tầm 幻huyễn 師sư 得đắc 幻huyễn 法pháp 者giả 。 譬thí 觀quán 空không 理lý 以dĩ 見kiến 不bất 空không 。 夢mộng 喻dụ 亦diệc 爾nhĩ 。 尋tầm 夢mộng 得đắc 眠miên 尋tầm 眠miên 得đắc 心tâm 。 比tỉ 幻huyễn 可khả 見kiến 。 若nhược 爾nhĩ 。 尋tầm 幻huyễn 色sắc 心tâm 得đắc 無vô 明minh 下hạ 。 即tức 是thị 合hợp 文văn 。 云vân 何hà 以dĩ 喻dụ 。 而nhi 不bất 相tương 應ứng 。 但đãn 云vân 尋tầm 幻huyễn 得đắc 無vô 明minh 尋tầm 無vô 明minh 得đắc 佛Phật 性tánh 。 而nhi 不bất 云vân 尋tầm 幻huyễn 得đắc 真chân 尋tầm 真chân 得đắc 佛Phật 性tánh 耶da 。 答đáp 。 真Chân 諦Đế 之chi 理lý 即tức 是thị 無vô 明minh 。 但đãn 深thâm 觀quán 真chân 。 即tức 見kiến 佛Phật 性tánh 。 即tức 是thị 觀quán 於ư 無vô 明minh 見kiến 性tánh 。 又hựu 世thế 人nhân 秖kỳ 云vân 尋tầm 心tâm 見kiến 性tánh 。 不bất 云vân 尋tầm 色sắc 而nhi 得đắc 見kiến 性tánh 。 且thả 置trí 外ngoại 色sắc 直trực 爾nhĩ 觀quán 陰ấm 。 世thế 人nhân 何hà 曾tằng 見kiến 陰ấm 佛Phật 性tánh 。 次thứ 明minh 體thể 法pháp 依y 門môn 修tu 觀quán 。 亦diệc 應ưng 具cụ 含hàm 三tam 種chủng 四tứ 門môn 。 今kim 亦diệc 從tùng 總tổng 故cố 但đãn 云vân 四tứ 。 此thử 觀quán 下hạ 正chánh 判phán 也dã 。 既ký 云vân 大đại 小tiểu 諸chư 門môn 生sanh 著trước 並tịnh 用dụng 幻huyễn 破phá 。 故cố 知tri 一nhất 向hướng 屬thuộc 大Đại 乘Thừa 也dã 。 前tiền 小tiểu 門môn 中trung 即tức 云vân 諸chư 著trước 皆giai 觀quán 無vô 常thường 。 此thử 中trung 衍diễn 門môn 既ký 具cụ 三tam 教giáo 。 即tức 是thị 三tam 教giáo 。 同đồng 用dụng 幻huyễn 化hóa 破phá 計kế 若nhược 用dụng 三tam 觀quán 破phá 計kế 不bất 同đồng 。 兼kiêm 前tiền 成thành 四tứ 。 全toàn 與dữ 第đệ 十thập 破phá 見kiến 意ý 同đồng 。 若nhược 得đắc 下hạ 斥xích 奪đoạt 也dã 。 大Đại 乘Thừa 三tam 教giáo 十thập 二nhị 門môn 著trước 。 尚thượng 須tu 幻huyễn 化hóa 即tức 空không 破phá 之chi 。 終chung 不bất 下hạ 比tỉ 斥xích 也dã 。 老lão 莊trang 尚thượng 自tự 不bất 識thức 小Tiểu 乘Thừa 能năng 著trước 所sở 著trước 能năng 破phá 所sở 破phá 。 況huống 大Đại 乘Thừa 中trung 若nhược 著trước 若nhược 破phá 。 是thị 故cố 不bất 與dữ 佛Phật 法Pháp 少thiểu 同đồng 。 然nhiên 世thế 講giảng 者giả 迷mê 於ư 名danh 相tướng 。 濫lạm 禪thiền 者giả 惑hoặc 於ư 正chánh 理lý 。 欲dục 將tương 道Đạo 德đức 逍tiêu 遙diêu 之chi 名danh 。 齊tề 於ư 佛Phật 法Pháp 解giải 脫thoát 之chi 說thuyết 。 豈khởi 可khả 得đắc 乎hồ 。 王vương 瞀# (# 音âm 目mục )# 夜dạ 云vân 。 逍tiêu 遙diêu 者giả 調điều 暢sướng 逸dật 豫dự 之chi 意ý 。 夫phu 至chí 理lý 內nội 足túc 無vô 時thời 不bất 適thích 亡vong 懷hoài 應ưng 物vật 何hà 往vãng 不bất 通thông 。 以dĩ 斯tư 而nhi 遊du 天thiên 下hạ 故cố 曰viết 逍tiêu 遙diêu 。 又hựu 云vân 。 理lý 無vô 幽u 隱ẩn 逍tiêu 然nhiên 而nhi 當đương 。 形hình 無vô 巨cự 細tế 遙diêu 然nhiên 俱câu 適thích 故cố 曰viết 逍tiêu 遙diêu 。 而nhi 不bất 知tri 以dĩ 何hà 為vi 理lý 以dĩ 何hà 為vi 形hình 。 亡vong 何hà 煩phiền 惱não 遊du 何hà 天thiên 下hạ 。 故cố 知tri 法pháp 既ký 不bất 齊tề 人nhân 亦diệc 可khả 判phán 。 且thả 置trí 法pháp 報báo 以dĩ 應ưng 比tỉ 之chi 。 優ưu 降giáng/hàng 天thiên 殊thù 是thị 非phi 永vĩnh 隔cách 。 捨xả 金kim 輪luân 聖thánh 帝đế 之chi 位vị 。 何hà 如như 吝lận 於ư 柱trụ 史sử 微vi 官quan 。 光quang 明minh 相tướng 好hảo 。 丈trượng 六lục 金kim 軀khu 何hà 如như 凡phàm 容dung 六lục 尺xích 之chi 質chất 。 異dị 相tướng 無vô 量lượng 不bất 可khả 具cụ 云vân 。 委ủy 如như 李# 仲trọng 卿khanh 著trước 十thập 異dị 九cửu 迷mê 以dĩ 斥xích 佛Phật 法Pháp 。 南nam 山sơn 作tác 十thập 喻dụ 九cửu 箴# 用dụng 形hình 邪tà 說thuyết 。 今kim 略lược 其kỳ 五ngũ 用dụng 甄chân 邪tà 正chánh 。 一nhất 曰viết 。 老lão 君quân 逆nghịch 常thường 託thác 牧mục 女nữ 而nhi 早tảo 出xuất 。 世Thế 尊Tôn 順thuận 化hóa 因nhân 聖thánh 母mẫu 而nhi 誕đản 生sanh 。 二nhị 曰viết 。 老lão 聃đam 有hữu 生sanh 有hữu 滅diệt 。 畏úy 患hoạn 生sanh 之chi 生sanh 反phản 招chiêu 白bạch 首thủ 。 釋Thích 迦Ca 垂thùy 迹tích 示thị 生sanh 示thị 滅diệt 。 歸quy 寂tịch 滅diệt 之chi 滅diệt 。 乃nãi 耀diệu 金kim 軀khu 。 三tam 曰viết 。 重trọng/trùng 耳nhĩ 誕đản 形hình 居cư 陳trần 州châu 之chi 苦khổ 縣huyện 。 能năng 仁nhân 降giáng/hàng 迹tích 出xuất 東đông 夏hạ 之chi 神thần 州châu 。 四tứ 曰viết 。 伯bá 陽dương 職chức 處xứ 小tiểu 臣thần 忝thiểm 充sung 藏tạng 吏lại 。 不bất 在tại 文văn 王vương 之chi 日nhật 。 亦diệc 非phi 隆long 周chu 之chi 師sư 。 牟Mâu 尼Ni 位vị 居cư 太thái 子tử 身thân 證chứng 特đặc 尊tôn 。 當đương 昭chiêu 王vương 之chi 盛thịnh 年niên 。 為vi 閻Diêm 浮Phù 之chi 教giáo 主chủ 。 五ngũ 曰viết 。 李# 氏thị 三tam 隱ẩn 三tam 顯hiển 無vô 教giáo 可khả 依y 。 假giả 令linh 五ngũ 百bách 許hứa 年niên 猶do 慚tàm 龜quy 鶴hạc 之chi 壽thọ 。 法Pháp 王Vương 一nhất 生sanh 一nhất 滅diệt 。 示thị 現hiện 微vi 塵trần 之chi 容dung 。 八bát 十thập 年niên 間gian 開khai 演diễn 恆Hằng 沙sa 之chi 眾chúng 。 凡phàm 諸chư 比tỉ 決quyết 其kỳ 事sự 實thật 多đa 。 具cụ 如như 甄chân 正chánh 辨biện 正chánh 。 笑tiếu 道Đạo 心tâm 鏡kính 。 破phá 邪tà 二nhị 教giáo 。 牟mâu 子tử 等đẳng 論luận 。 廣quảng 明minh 異dị 相tướng 。 今kim 猶do 見kiến 有hữu 不bất 肖tiếu 之chi 車xa 。 尚thượng 云vân 同đồng 是thị 出xuất 家gia 之chi 徒đồ 。 有hữu 何hà 彼bỉ 此thử 而nhi 相tương/tướng 是thị 非phi 。 螢huỳnh 日nhật 懸huyền 殊thù 者giả 圓viên 門môn 生sanh 著trước 。 著trước 心tâm 不bất 入nhập 小tiểu 賢hiền 之chi 數số 。 尚thượng 為vi 三tam 藏tạng 有hữu 門môn 所sở 破phá 。 況huống 復phục 莊trang 老lão 凡phàm 鄙bỉ 見kiến 心tâm 。 而nhi 欲dục 儔trù 於ư 佛Phật 法Pháp 圓viên 理lý 。 如như 螢huỳnh 對đối 日nhật 如như 山sơn 比tỉ 毫hào 。 大đại 品phẩm 中trung 云vân 。 聲Thanh 聞Văn 如như 螢huỳnh 火hỏa 菩Bồ 薩Tát 如như 日nhật 光quang 。 今kim 借tá 比tỉ 老lão 莊trang 饒nhiêu 之chi 過quá 分phần/phân 。 山sơn 毫hào 相tướng 絕tuyệt 者giả 。 彼bỉ 齊tề 物vật 云vân 。 秋thu 毫hào 不bất 小tiểu 泰thái 山sơn 不bất 大đại 。 今kim 不bất 用dụng 彼bỉ 齊tề 物vật 之chi 儀nghi 。 借tá 用dụng 大đại 小tiểu 永vĩnh 絕tuyệt 之chi 文văn 。 故cố 云vân 相tương/tướng 絕tuyệt 。 自tự 言ngôn 道đạo 真chân 等đẳng 者giả 。 迦Ca 葉Diếp 見kiến 佛Phật 。 現hiện 大đại 神thần 變biến 。 內nội 心tâm 已dĩ 知tri 佛Phật 力lực 難nan 量lương 。 仍nhưng 為vi 矯kiểu 言ngôn 自tự 憍kiêu 慢mạn 彼bỉ 。 而nhi 云vân 。 瞿Cù 曇Đàm 雖tuy 神thần 不bất 如như 我ngã 道đạo 真chân 。 如như 此thử 等đẳng 僻tích 寧ninh 不bất 破phá 耶da 。 在tại 迦Ca 葉Diếp 緣duyên 起khởi 中trung 。 廣quảng 如như 律luật 文văn 及cập 瑞thụy 應ứng 等đẳng 。

○# 次thứ 明minh 半bán 滿mãn 者giả 。 名danh 在tại 大đại 經kinh 。 菩Bồ 提Đề 流lưu 支chi 用dụng 此thử 判phán 教giáo 未vị 為vi 盡tận 理lý 。 故cố 玄huyền 文văn 破phá 之chi 。 今kim 此thử 但đãn 約ước 法Pháp 門môn 以dĩ 論luận 。 況huống 復phục 餘dư 四tứ 共cộng 成thành 此thử 意ý 。 是thị 故cố 且thả 與dữ 大đại 小tiểu 門môn 同đồng 。 非phi 判phán 一nhất 期kỳ 義nghĩa 可khả 通thông 用dụng 。 一nhất 往vãng 且thả 以dĩ 從tùng 別biệt 判phán 之chi 。 故cố 以dĩ 九cửu 及cập 十thập 二nhị 以dĩ 分phân 半bán 滿mãn 。 通thông 義nghĩa 具cụ 如như 玄huyền 文văn 分phân 別biệt 。 或hoặc 大đại 小tiểu 俱câu 九cửu 俱câu 十thập 一nhất 十thập 二nhị 等đẳng 也dã 。 世thế 傳truyền 下hạ 破phá 判phán 教giáo 義nghĩa 。 多đa 師sư 所sở 計kế 總tổng 云vân 世thế 傳truyền 。 涅Niết 槃Bàn 是thị 滿mãn 義nghĩa 稍sảo 可khả 通thông 。 餘dư 兼kiêm 法pháp 華hoa 乃nãi 至chí 華hoa 嚴nghiêm 。 如như 何hà 並tịnh 半bán 。 流lưu 支chi 所sở 判phán 復phục 非phi 通thông 方phương 。 般Bát 若Nhã 去khứ 滿mãn 不bất 簡giản 二Nhị 乘Thừa 義nghĩa 復phục 不bất 可khả 。 三tam 藏tạng 為vi 半bán 義nghĩa 稍sảo 可khả 爾nhĩ 。 今kim 明minh 已dĩ 下hạ 正chánh 出xuất 今kim 意ý 。 既ký 扶phù 成thành 大đại 小tiểu 準chuẩn 彼bỉ 所sở 明minh 。 滿mãn 通thông 二nhị 理lý 兼kiêm 帶đái 小tiểu 人nhân 。 半bán 唯duy 在tại 小tiểu 永vĩnh 隔cách 於ư 大đại 。 方Phương 等Đẳng 則tắc 具cụ 存tồn 半bán 滿mãn 。 般Bát 若Nhã 法pháp 華hoa 涅Niết 槃Bàn 華hoa 嚴nghiêm 唯duy 滿mãn 不bất 半bán 。 鹿lộc 苑uyển 唯duy 半bán 不bất 滿mãn 。 故cố 知tri 半bán 滿mãn 之chi 語ngữ 有hữu 兼kiêm 有hữu 全toàn 。 故cố 不bất 同đồng 他tha 剋khắc 定định 齊tề 限hạn 。

○# 次thứ 明minh 偏thiên 圓viên 對đối 前tiền 二nhị 章chương 以dĩ 辨biện 通thông 局cục 。 兼kiêm 以dĩ 譬thí 顯hiển 於ư 義nghĩa 自tự 明minh 。 初sơ 文văn 釋thích 名danh 。 言ngôn 通thông 別biệt 者giả 。 若nhược 通thông 途đồ 論luận 之chi 。 名danh 小tiểu 為vi 偏thiên 於ư 理lý 不bất 失thất 。 但đãn 偏thiên 義nghĩa 則tắc 遠viễn 與dữ 小tiểu 不bất 同đồng 。 是thị 故cố 須tu 以dĩ 此thử 門môn 辨biện 別biệt 。 譬thí 如như 下hạ 譬thí 也dã 。 若nhược 此thử 土thổ/độ 論luận 月nguyệt 則tắc 以dĩ 十thập 五ngũ 日nhật 為vi 半bán 。 今kim 云vân 半bán 者giả 。 一nhất 取thủ 西tây 方phương 黑hắc 白bạch 各các 半bán 。 二nhị 取thủ 月nguyệt 形hình 增tăng 減giảm 至chí 半bán 。 月nguyệt 末mạt 為vi 晦hối 。 晦hối 暗ám 也dã 。 月nguyệt 初sơ 為vi 朔sóc 。 朔sóc 穌tô 也dã 。 朔sóc 譬thí 漸tiệm 初sơ 即tức 弓cung 娥# 是thị 。 十thập 五ngũ 日nhật 曰viết 望vọng 謂vị 十thập 五ngũ 日nhật 日nhật 月nguyệt 相tương 望vọng 。 即tức 滿mãn 月nguyệt 也dã 以dĩ 譬thí 漸tiệm 極cực 。 故cố 說thuyết 文văn 云vân 。 月nguyệt 者giả 亦diệc 名danh 望vọng 舒thư 。 月nguyệt 望vọng 則tắc 舒thư 。 今kim 云vân 半bán 者giả 即tức 用dụng 此thử 土thổ/độ 上thượng 下hạ 兩lưỡng 半bán 。 名danh 為vi 弦huyền 也dã 。 月nguyệt 形hình 如như 弓cung 滿mãn 張trương 弦huyền 也dã 。 上thượng 弦huyền 月nguyệt 初sơ 八bát 九cửu 。 下hạ 弦huyền 二nhị 十thập 二nhị 三tam 。 由do 前tiền 月nguyệt 大đại 小tiểu 別biệt 故cố 。 致trí 使sử 後hậu 月nguyệt 兩lưỡng 弦huyền 賒xa 促xúc 。 今kim 但đãn 以dĩ 弦huyền 譬thí 於ư 半bán 小tiểu 。

時thời 剋khắc 定định 故cố 從tùng 朔sóc 至chí 望vọng 。 餘dư 闕khuyết 一nhất 日nhật 並tịnh 譬thí 於ư 偏thiên 。 偏thiên 義nghĩa 長trường/trưởng 故cố 。 故cố 云vân 始thỉ 自tự 弓cung 娥# 終chung 十thập 四tứ 夜dạ 。 以dĩ 月nguyệt 初sơ 出xuất 如như 似tự 娥# 眉mi 復phục 如như 弓cung 滿mãn 。 故cố 說thuyết 文văn 云vân 。 月nguyệt 者giả 亦diệc 名danh 恆hằng 娥# 亦diệc 名danh 常thường 娥# 。 月nguyệt 初sơ 月nguyệt 末mạt 恆hằng 常thường 如như 娥# 。 故cố 知tri 偏thiên 半bán 二nhị 義nghĩa 不bất 等đẳng 。 小tiểu 半bán 下hạ 合hợp 。 故cố 大đại 經kinh 下hạ 引dẫn 證chứng 者giả 。 邪tà 故cố 同đồng 偏thiên 。 當đương 知tri 迦Ca 葉Diếp 。 未vị 聞văn 圓viên 伊y 常thường 住trụ 已dĩ 前tiền 。 皆giai 名danh 為vi 偏thiên 。 唯duy 以dĩ 下hạ 結kết 示thị 。 如như 文văn 。

○# 四tứ 明minh 漸tiệm 頓đốn 者giả 。 初sơ 釋thích 名danh 也dã 。 三tam 觀quán 三tam 智trí 。 次thứ 第đệ 而nhi 入nhập 。 藉tạ 者giả 由do 也dã 。 因nhân 空không 入nhập 假giả 因nhân 假giả 入nhập 中trung 。 故cố 云vân 藉tạ 淺thiển 。 為vi 中trung 道đạo 故cố 先tiên 修tu 二nhị 觀quán 。 為vì 利lợi 他tha 故cố 。 先tiên 斷đoạn 己kỷ 縛phược 。 故cố 云vân 由do 深thâm 。 足túc 極cực 二nhị 名danh 有hữu 通thông 有hữu 別biệt 。 通thông 則tắc 俱câu 通thông 初sơ 後hậu 。 別biệt 則tắc 極cực 後hậu 足túc 初sơ 初sơ 心tâm 所sở 觀quán 萬vạn 法pháp 具cụ 足túc 。 惑hoặc 盡tận 德đức 滿mãn 至chí 後hậu 方phương 極cực 。 此thử 亦diệc 下hạ 明minh 同đồng 異dị 也dã 。 漸tiệm 扶phù 於ư 偏thiên 頓đốn 扶phù 於ư 圓viên 。 旁bàng 出xuất 異dị 義nghĩa 更cánh 互hỗ 相tương 成thành 。 大đại 小tiểu 半bán 滿mãn 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 三tam 教giáo 下hạ 略lược 解giải 。 今kim 更cánh 下hạ 料liệu 簡giản 。 亦diệc 是thị 廣quảng 解giải 。 於ư 中trung 初sơ 約ước 四tứ 句cú 料liệu 簡giản 。 乃nãi 至chí 下hạ 文văn 約ước 七thất 教giáo 簡giản 。 義nghĩa 正chánh 明minh 開khai 但đãn 未vị 若nhược 權quyền 實thật 章chương 中trung 。 其kỳ 名danh 委ủy 悉tất 。 初sơ 四tứ 句cú 中trung 前tiền 之chi 二nhị 教giáo 是thị 漸tiệm 非phi 頓đốn 者giả 。 據cứ 設thiết 教giáo 意ý 而nhi 得đắc 漸tiệm 名danh 。 非phi 稟bẩm 教giáo 者giả 得đắc 斯tư 漸tiệm 稱xưng 。 別biệt 教giáo 得đắc 為vi 第đệ 三tam 句cú 者giả 。 解giải 頓đốn 行hành 漸tiệm 。 解giải 但đãn 知tri 於ư 頓đốn 理lý 而nhi 已dĩ 。 行hành 必tất 經kinh 歷lịch 恆Hằng 沙sa 劫kiếp 數số 。 故cố 知tri 此thử 教giáo 初sơ 從tùng 方phương 便tiện 。 故cố 方phương 便tiện 之chi 言ngôn 兼kiêm 具cụ 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 藉tạ 地địa 前tiền 之chi 方phương 便tiện 。 二nhị 聞văn 但đãn 中trung 之chi 方phương 便tiện 。

復phục 次thứ 下hạ 約ước 觀quán 教giáo 行hành 證chứng 四tứ 法pháp 分phân 別biệt 。 於ư 中trung 且thả 約ước 教giáo 證chứng 二nhị 道đạo 以dĩ 釋thích 四tứ 法pháp 。 故cố 使sử 四tứ 法pháp 各các 有hữu 權quyền 實thật 。 前tiền 之chi 二nhị 教giáo 四tứ 法pháp 俱câu 權quyền 。 別biệt 教giáo 則tắc 三tam 權quyền 證chứng 實thật 。 圓viên 教giáo 則tắc 四tứ 法pháp 俱câu 實thật 。 言ngôn 唯duy 此thử 等đẳng 者giả 約ước 人nhân 則tắc 對đối 斥xích 二Nhị 乘Thừa 。 約ước 理lý 則tắc 對đối 斥xích 二nhị 諦đế 。 教giáo 行hành 二nhị 種chủng 此thử 說thuyết 可khả 知tri 。 言ngôn 入nhập 室thất 等đẳng 者giả 。 慈từ 室thất 解giải 脫thoát 。 忍nhẫn 衣y 法Pháp 身thân 。 空không 座tòa 般Bát 若Nhã 。 觀quán 於ư 三tam 德đức 故cố 云vân 行hành 實thật 。 約ước 六lục 即tức 位vị 例lệ 諸chư 可khả 見kiến 。 次thứ 前tiền 兩lưỡng 觀quán 下hạ 約ước 教giáo 行hành 證chứng 人nhân 四tứ 法pháp 。 以dĩ 簡giản 前tiền 之chi 四tứ 法pháp 將tương 於ư 三tam 法pháp 對đối 證chứng 以dĩ 簡giản 。 此thử 中trung 合hợp 觀quán 入nhập 行hành 。 三tam 法pháp 對đối 教giáo 以dĩ 簡giản 權quyền 實thật 。 則tắc 三tam 法pháp 及cập 教giáo 因nhân 通thông 果quả 塞tắc 故cố 前tiền 之chi 二nhị 教giáo 在tại 因nhân 則tắc 四tứ 法pháp 俱câu 有hữu 。 稟bẩm 於ư 權quyền 教giáo 行hành 於ư 權quyền 行hành 。 以dĩ 入nhập 因nhân 位vị 而nhi 成thành 因nhân 人nhân 。 在tại 果quả 則tắc 但đãn 有hữu 成thành 佛Phật 之chi 教giáo 。 無vô 實thật 行hạnh 人nhân 來lai 證chứng 此thử 果quả 。 是thị 故cố 無vô 也dã 。 何hà 以dĩ 故cố 下hạ 釋thích 出xuất 無vô 意ý 。 以dĩ 灰hôi 身thân 故cố 故cố 並tịnh 無vô 於ư 行hành 證chứng 及cập 人nhân 。 假giả 使sử 用dụng 於ư 三tam 十thập 四tứ 心tâm 但đãn 成thành 滅diệt 盡tận 。 非phi 佛Phật 果Quả 相tương/tướng 。 又hựu 入nhập 滅diệt 者giả 語ngữ 未vị 會hội 前tiền 。 若nhược 至chí 法pháp 華hoa 轉chuyển 成thành 因nhân 位vị 。 二Nhị 乘Thừa 尚thượng 會hội 況huống 復phục 三tam 祇kỳ 。 別biệt 教giáo 有hữu 無vô 似tự 同đồng 前tiền 二nhị 。 但đãn 至chí 初Sơ 地Địa 自tự 會hội 入nhập 圓viên 。 故cố 不bất 同đồng 前tiền 貶biếm 成thành 灰hôi 斷đoạn 。 初Sơ 地Địa 尚thượng 爾nhĩ 下hạ 舉cử 淺thiển 況huống 深thâm 。 言ngôn 後hậu 果quả 者giả 應ưng 言ngôn 妙diệu 覺giác 。 初Sơ 地Địa 尚thượng 無vô 何hà 況huống 妙diệu 覺giác 。 以dĩ 別biệt 初Sơ 地Địa 亦diệc 能năng 八bát 相tương/tướng 真chân 因nhân 似tự 果quả 。 故cố 須tu 況huống 之chi 。 以dĩ 因nhân 顯hiển 果quả 是thị 故cố 舉cử 因nhân 。 以dĩ 我ngã 之chi 果quả 成thành 他tha 之chi 因nhân 。 故cố 云vân 無vô 人nhân 。 初Sơ 地Địa 入nhập 住trụ 此thử 為vi 正chánh 文văn 。 於ư 教giáo 道đạo 文văn 不bất 須tu 疑nghi 也dã 。 又hựu 教giáo 證chứng 之chi 名danh 亦diệc 可khả 通thông 圓viên 。 未vị 入nhập 初sơ 住trụ 名danh 為vi 教giáo 道đạo 。 若nhược 破phá 無vô 明minh 方phương 云vân 證chứng 道đạo 。 若nhược 判phán 權quyền 實thật 與dữ 別biệt 不bất 同đồng 。 借tá 於ư 地địa 義nghĩa 以dĩ 釋thích 圓viên 義nghĩa 。 故cố 四tứ 念niệm 處xứ 云vân 。 別biệt 教giáo 唯duy 斷đoạn 教giáo 道đạo 說thuyết 故cố 。 圓viên 具cụ 二nhị 意ý 。 教giáo 道đạo 云vân 斷đoạn 證chứng 道đạo 不bất 斷đoạn 。 故cố 知tri 因nhân 人nhân 不bất 到đáo 果quả 者giả 。 有hữu 二nhị 義nghĩa 故cố 。 一nhất 者giả 因nhân 人nhân 縱túng/tung 破phá 十thập 二nhị 品phẩm 失thất 妙diệu 覺giác 位vị 。 但đãn 成thành 圓viên 家gia 第đệ 二nhị 行hành 故cố 。 二nhị 者giả 初Sơ 地Địa 即tức 入nhập 初sơ 住trụ 。 況huống 到đáo 妙diệu 覺giác 。 是thị 故cố 文văn 云vân 何hà 況huống 後hậu 果quả 。

復phục 次thứ 前tiền 三tam 下hạ 約ước 開khai 會hội 簡giản 。 別biệt 亦diệc 知tri 中trung 。 今kim 言ngôn 不bất 知tri 者giả 。 前tiền 三tam 不bất 知tri 圓viên 理lý 故cố 也dã 。 法pháp 華hoa 開khai 竟cánh 俱câu 名danh 為vi 頓đốn 。 言ngôn 雖tuy 非phi 即tức 者giả 。 非phi 謂vị 所sở 行hành 開khai 仍nhưng 非phi 即tức 。 但đãn 判phán 其kỳ 人nhân 昔tích 日nhật 所sở 行hành 今kim 開khai 成thành 頓đốn 。 昔tích 行hành 得đắc 為vi 頓đốn 家gia 之chi 漸tiệm 。 非phi 於ư 昔tích 日nhật 漸tiệm 即tức 是thị 頓đốn 。 故cố 云vân 非phi 即tức 。 昔tích 行hành 不bất 開khai 尚thượng 不bất 名danh 漸tiệm 。 豈khởi 是thị 漸tiệm 頓đốn 及cập 以dĩ 即tức 頓đốn 。 今kim 若nhược 開khai 竟cánh 漸tiệm 即tức 是thị 頓đốn 。 故cố 云vân 是thị 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 。 但đãn 為vi 異dị 於ư 初sơ 後hậu 俱câu 頓đốn 。 從tùng 昔tích 因nhân 說thuyết 故cố 云vân 漸tiệm 頓đốn 。 依y 本bổn 習tập 入nhập 故cố 云vân 各các 乘thừa 。 稱xưng 本bổn 習tập 故cố 故cố 云vân 適thích 願nguyện 。 開khai 其kỳ 所sở 習tập 故cố 云vân 決quyết 了liễu 。 法pháp 若nhược 猶do 漸tiệm 何hà 名danh 經kinh 王vương 。 經kinh 王vương 本bổn 說thuyết 未vị 開khai 之chi 前tiền 。 理lý 元nguyên 圓viên 妙diệu 豈khởi 待đãi 會hội 耶da 。 會hội 已dĩ 仍nhưng 漸tiệm 何hà 名danh 得đắc 入nhập 。 況huống 從tùng 頓đốn 開khai 漸tiệm 以dĩ 機cơ 生sanh 未vị 轉chuyển 。 是thị 故cố 致trí 有hữu 別biệt 接tiếp 之chi 言ngôn 。 言ngôn 別biệt 理lý 者giả 。 是thị 通thông 別biệt 之chi 別biệt 非phi 圓viên 別biệt 之chi 別biệt 。 然nhiên 又hựu 別biệt 理lý 義nghĩa 通thông 圓viên 別biệt 。 別biệt 帶đái 教giáo 道đạo 今kim 置trí 不bất 論luận 。 故cố 涅Niết 槃Bàn 下hạ 引dẫn 例lệ 助trợ 釋thích 。 若nhược 二Nhị 乘Thừa 開khai 權quyền 不bất 得đắc 入nhập 者giả 。 何hà 故cố 大đại 經kinh 得đắc 二Nhị 乘Thừa 果quả 情tình 慕mộ 圓viên 常thường 。 但đãn 法pháp 華hoa 已dĩ 前tiền 情tình 隔cách 謂vị 異dị 。 大đại 經kinh 不bất 隔cách 功công 由do 法pháp 華hoa 。 故cố 云vân 亦diệc 名danh 開khai 漸tiệm 顯hiển 頓đốn 。 又hựu 別biệt 接tiếp 之chi 言ngôn 義nghĩa 兼kiêm 二nhị 意ý 。 一nhất 者giả 法pháp 華hoa 已dĩ 前tiền 彈đàn 斥xích 洮đào 汰# 。 此thử 意ý 正chánh 當đương 別biệt 理lý 接tiếp 之chi 但đãn 實thật 隱ẩn 在tại 權quyền 說thuyết 未vị 彰chương 灼chước 。 二nhị 者giả 至chí 法pháp 華hoa 會hội 名danh 會hội 為vi 接tiếp 。 此thử 是thị 接tiếp 引dẫn 之chi 接tiếp 非phi 交giao 際tế 之chi 接tiếp 。 是thị 故cố 二nhị 義nghĩa 前tiền 異dị 後hậu 同đồng 。

復phục 次thứ 四tứ 種chủng 下hạ 約ước 不bất 定định 者giả 。 初sơ 漸tiệm 頓đốn 四tứ 句cú 義nghĩa 當đương 八bát 教giáo 中trung 二nhị 。 次thứ 兩lưỡng 重trọng/trùng 四tứ 法pháp 義nghĩa 當đương 漸tiệm 中trung 開khai 四tứ 。 是thị 故cố 更cánh 約ước 不bất 定định 簡giản 之chi 。 不bất 明minh 祕bí 密mật 其kỳ 意ý 準chuẩn 前tiền 。 不bất 必tất 併tinh 待đãi 等đẳng 者giả 。 前tiền 三tam 教giáo 人nhân 隨tùy 位vị 進tiến 入nhập 。 必tất 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 故cố 云vân 不bất 必tất 併tinh 待đãi 開khai 漸tiệm 。 所sở 以dĩ 下hạ 譬thí 也dã 。 譬thí 昔tích 聞văn 了liễu 因nhân 隨tùy 味vị 能năng 發phát 言ngôn 。 五ngũ 味vị 者giả 。 泛phiếm 云vân 味vị 變biến 仍nhưng 能năng 殺sát 人nhân 。 非phi 謂vị 法pháp 華hoa 名danh 第đệ 五ngũ 味vị 。 法pháp 華hoa 名danh 定định 非phi 不bất 定định 故cố 。 此thử 是thị 法pháp 華hoa 已dĩ 前tiền 約ước 行hành 五ngũ 味vị 。 今kim 此thử 文văn 中trung 但đãn 約ước 機cơ 緣duyên 有hữu 不bất 定định 相tương/tướng 。 故cố 非phi 全toàn 約ước 法pháp 華hoa 前tiền 文văn 。 眾chúng 生sanh 下hạ 合hợp 譬thí 。 言ngôn 賒xa 促xúc 者giả 。 理lý 教giáo 行hành 證chứng 遞đệ 論luận 賒xa 促xúc 。 約ước 時thời 約ước 行hành 兩lưỡng 種chủng 五ngũ 味vị 。 隨tùy 其kỳ 近cận 遠viễn 遞đệ 論luận 賒xa 促xúc 。 如như 辟Bích 支Chi 佛Phật 者giả 。 次thứ 引dẫn 支chi 佛Phật 以dĩ 例lệ 理lý 發phát 。 小Tiểu 乘Thừa 之chi 人nhân 。 至chí 無vô 佛Phật 世thế 。 未vị 有hữu 教giáo 行hành 而nhi 發phát 悟ngộ 故cố 。 故cố 名danh 理lý 發phát 。 理lý 發phát 亦diệc 爾nhĩ 下hạ 引dẫn 同đồng 也dã 圓viên 修tu 之chi 人nhân 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 若nhược 佛Phật 未vị 出xuất 若nhược 聞văn 華hoa 嚴nghiêm 。 總tổng 名danh 不bất 定định 總tổng 得đắc 名danh 乳nhũ 。 何hà 者giả 。 凡phàm 夫phu 全toàn 生sanh 。 道Đạo 理lý 如như 乳nhũ 。 華hoa 嚴nghiêm 約ước 時thời 復phục 名danh 為vi 乳nhũ 於ư 華hoa 嚴nghiêm 中trung 四tứ 法pháp 復phục 判phán 五ngũ 味vị 發phát 者giả 。 聞văn 教giáo 如như 乳nhũ 發phát 。 觀quán 行hành 如như 酪lạc 發phát 。 相tương 似tự 如như 二nhị 酥tô 。 增tăng 道đạo 如như 醍đề 醐hồ 。 相tương 似tự 發phát 證chứng 故cố 云vân 相tương 似tự 證chứng 發phát 。 於ư 證chứng 復phục 發phát 故cố 云vân 亦diệc 是thị 。 問vấn 。 增tăng 道đạo 是thị 定định 何hà 名danh 不bất 定định 。 答đáp 。 次thứ 第đệ 增tăng 道đạo 名danh 之chi 為vi 定định 。 若nhược 超siêu 證chứng 者giả 名danh 為vi 不bất 定định 。 亦diệc 可khả 聞văn 教giáo 及cập 觀quán 俱câu 名danh 乳nhũ 發phát 。 相tương 似tự 位vị 中trung 兼kiêm 於ư 三tam 味vị 。 則tắc 七thất 信tín 已dĩ 前tiền 名danh 之chi 為vi 酪lạc 。 八bát 信tín 已dĩ 上thượng 名danh 為vi 二nhị 酥tô 。 若nhược 前tiền 三tam 教giáo 下hạ 。 約ước 前tiền 三tam 教giáo 教giáo 行hành 證chứng 位vị 而nhi 發phát 於ư 圓viên 。 名danh 為vi 三tam 家gia 入nhập 則tắc 不bất 定định 。 是thị 則tắc 家gia 博bác 地địa 聞văn 教giáo 名danh 為vi 教giáo 發phát 。 內nội 外ngoại 凡phàm 位vị 名danh 為vi 行hành 發phát 。 至chí 聖thánh 位vị 發phát 名danh 為vi 證chứng 發phát 。 言ngôn 賢hiền 聖thánh 者giả 即tức 賢hiền 家gia 之chi 聖thánh 。 方phương 便tiện 是thị 賢hiền 。 豈khởi 更cánh 從tùng 賢hiền 。

復phục 有hữu 下hạ 。 重trùng 更cánh 通thông 途đồ 釋thích 不bất 定định 義nghĩa 。 不bất 定định 名danh 同đồng 以dĩ 義nghĩa 異dị 故cố 。 而nhi 非phi 殺sát 人nhân 。 先tiên 例lệ 真Chân 諦Đế 。 如như 從tùng 五ngũ 停đình 。 為vì 修tu 無vô 漏lậu 。 發phát 得đắc 煖noãn 解giải 。 非phi 本bổn 所sở 期kỳ 。 亦diệc 得đắc 名danh 為vi 。 不bất 求cầu 自tự 發phát 。 此thử 解giải 起khởi 時thời 猶do 屬thuộc 有hữu 漏lậu 。 故cố 云vân 有hữu 漏lậu 不bất 求cầu 自tự 發phát 。 三tam 惑hoặc 全toàn 在tại 。 故cố 云vân 全toàn 不bất 殺sát 於ư 二nhị 死tử 。 惑hoặc 為vi 死tử 因nhân 因nhân 中trung 說thuyết 果quả 。 是thị 故cố 云vân 也dã 若nhược 修tu 中trung 道đạo 去khứ 。 正chánh 約ước 修tu 中trung 以dĩ 明minh 不bất 定định 。 亦diệc 非phi 殺sát 人nhân 。 從tùng 初sơ 發phát 心tâm 。 本bổn 修tu 圓viên 常thường 。 麁thô 惑hoặc 前tiền 去khứ 義nghĩa 當đương 無vô 漏lậu 。 此thử 之chi 無vô 漏lậu 不bất 求cầu 自tự 發phát 。 不bất 破phá 無vô 明minh 而nhi 非phi 殺sát 人nhân 。 人nhân 不bất 見kiến 之chi 。 謂vị 為vi 漸tiệm 頓đốn 。

復phục 次thứ 四tứ 種chủng 止Chỉ 觀Quán 下hạ 。 約ước 漸tiệm 圓viên 等đẳng 料liệu 簡giản 同đồng 異dị 。 先tiên 立lập 四tứ 教giáo 。 各các 以dĩ 因nhân 位vị 名danh 之chi 為vi 漸tiệm 。 各các 以dĩ 極cực 果quả 名danh 之chi 為vi 圓viên 。 以dĩ 此thử 圓viên 漸tiệm 二nhị 名danh 濫lạm 故cố 。 從tùng 圓viên 圓viên 下hạ 二nhị 句cú 互hỗ 簡giản 。 故cố 知tri 下hạ 結kết 也dã 。 雖tuy 復phục 簡giản 之chi 二nhị 義nghĩa 仍nhưng 在tại 。 是thị 故cố 圓viên 果quả 非phi 三tam 教giáo 果quả 名danh 為vi 圓viên 圓viên 非phi 漸tiệm 圓viên 也dã 。 圓viên 因nhân 不bất 同đồng 前tiền 三tam 教giáo 因nhân 。 故cố 云vân 圓viên 漸tiệm 非phi 漸tiệm 漸tiệm 也dã 。 亦diệc 應ưng 更cánh 云vân 漸tiệm 圓viên 非phi 圓viên 圓viên 漸tiệm 漸tiệm 非phi 圓viên 漸tiệm 。 下hạ 文văn 釋thích 義nghĩa 四tứ 句cú 即tức 足túc 。 法pháp 華hoa 疏sớ/sơ 者giả 指chỉ 玄huyền 文văn 中trung 。 彼bỉ 亦diệc 具cụ 明minh 兩lưỡng 種chủng 圓viên 漸tiệm 。 及cập 賢hiền 聖thánh 等đẳng 四tứ 句cú 料liệu 簡giản 。 然nhiên 漸tiệm 漸tiệm 下hạ 料liệu 簡giản 開khai 通thông 。 則tắc 有hữu 可khả 開khai 不bất 可khả 開khai 故cố 。 故cố 須tu 簡giản 之chi 。 三tam 教giáo 佛Phật 人nhân 不bất 可khả 開khai 故cố 。 開khai 前tiền 三tam 教giáo 因nhân 位vị 之chi 人nhân 並tịnh 皆giai 入nhập 圓viên 。 漸tiệm 漸tiệm 開khai 之chi 並tịnh 成thành 圓viên 漸tiệm 。 何hà 者giả 下hạ 釋thích 也dã 。 前tiền 三tam 權quyền 果quả 本bổn 是thị 圓viên 果quả 。 垂thùy 為vi 三tam 迹tích 。 豈khởi 可khả 更cánh 開khai 今kim 成thành 圓viên 佛Phật 。 例lệ 下hạ 例lệ 餘dư 四tứ 章chương 。 開khai 通thông 亦diệc 爾nhĩ 。 大đại 小tiểu 兼kiêm 得đắc 半bán 滿mãn 漸tiệm 頓đốn 復phục 兼kiêm 偏thiên 圓viên 。 是thị 故cố 但đãn 云vân 大đại 小tiểu 權quyền 實thật 。 故cố 云vân 不bất 煩phiền 文văn 也dã 然nhiên 大đại 小tiểu 半bán 滿mãn 先tiên 須tu 分phân 別biệt 。 通thông 途đồ 言ngôn 之chi 。 如như 大đại 大đại 者giả 。 或hoặc 指chỉ 衍diễn 中trung 三tam 教giáo 因nhân 人nhân 。 或hoặc 指chỉ 衍diễn 中trung 。 二Nhị 乘Thừa 之chi 人nhân 。 大đại 小tiểu 者giả 或hoặc 指chỉ 三tam 教giáo 果quả 頭đầu 之chi 人nhân 。 或hoặc 指chỉ 圓viên 教giáo 因nhân 位vị 之chi 人nhân 。 或hoặc 唯duy 指chỉ 圓viên 極cực 果quả 之chi 人nhân 。 小tiểu 大đại 者giả 。 或hoặc 指chỉ 三tam 藏tạng 。 菩Bồ 薩Tát 之chi 人nhân 。 或hoặc 唯duy 指chỉ 於ư 三tam 藏tạng 佛Phật 果Quả 。 大đại 小tiểu 既ký 然nhiên 。 半bán 滿mãn 亦diệc 爾nhĩ 。 是thị 故cố 不bất 同đồng 。 權quyền 實thật 等đẳng 三tam 。 今kim 若nhược 開khai 通thông 準chuẩn 例lệ 說thuyết 者giả 。 亦diệc 望vọng 餘dư 三tam 分phân 齊tề 而nhi 說thuyết 。 言ngôn 小tiểu 大đại 者giả 謂vị 三tam 藏tạng 佛Phật 。 小tiểu 小tiểu 者giả 謂vị 三tam 藏tạng 因nhân 人nhân 。 大đại 大đại 者giả 即tức 指chỉ 三tam 教giáo 佛Phật 果Quả 。 大đại 小tiểu 者giả 謂vị 三tam 教giáo 因nhân 人nhân 。 半bán 滿mãn 例lệ 說thuyết 亦diệc 應ưng 可khả 解giải 。 開khai 通thông 進tiến 否phủ/bĩ 例lệ 前tiền 可khả 知tri 。 觀quán 心tâm 往vãng 推thôi 等đẳng 者giả 。 諸chư 佛Phật 契khế 心tâm 如như 契khế 而nhi 說thuyết 。 大đại 師sư 亦diệc 是thị 推thôi 觀quán 而nhi 說thuyết 。 心tâm 與dữ 法pháp 合hợp 。 故cố 觀quán 心tâm 推thôi 。 不bất 違vi 法pháp 相tướng 。 為vì 不bất 信tín 者giả 。 復phục 引dẫn 證chứng 成thành 頓đốn 漸tiệm 等đẳng 義nghĩa 。 四tứ 教giáo 之chi 文văn 當đương 分phần/phân 漸tiệm 圓viên 。 第đệ 六lục 撿kiểm 文văn 未vị 見kiến 恐khủng 是thị 文văn 誤ngộ 。 文văn 中trung 不bất 云vân 菩Bồ 薩Tát 者giả 。 以dĩ 不bất 斷đoạn 惑hoặc 同đồng 凡phàm 夫phu 故cố 。 二nhị 十thập 二nhị 文văn 具cụ 如như 所sở 引dẫn 。 第đệ 九cửu 文văn 同đồng 。 經kinh 最tối 後hậu 云vân 。

善thiện 男nam 子tử 。 如như 牛ngưu 新tân 生sanh 血huyết 乳nhũ 未vị 別biệt 。 今kim 迴hồi 在tại 前tiền 取thủ 義nghĩa 便tiện 故cố 。 以dĩ 和hòa 血huyết 乳nhũ 在tại 淨tịnh 乳nhũ 前tiền 。 雪Tuyết 山Sơn 等đẳng 文văn 在tại 二nhị 十thập 七thất 。 經Kinh 云vân 。 雪Tuyết 山Sơn 有hữu 草thảo 名danh 曰viết 忍Nhẫn 辱Nhục 。 牛ngưu 若nhược 食thực 者giả 即tức 得đắc 醍đề 醐hồ 。 第đệ 八bát 又hựu 云vân 。 雪Tuyết 山Sơn 有hữu 草thảo 名danh 曰viết 肥phì 膩nị 。 牛ngưu 若nhược 食thực 者giả 鈍độn 出xuất 醍đề 醐hồ 。 醍đề 醐hồ 無vô 有hữu 青thanh 黃hoàng 赤xích 白bạch 。 水thủy 草thảo 因nhân 緣duyên 令linh 其kỳ 色sắc 異dị 。 是thị 諸chư 眾chúng 生sanh 。 亦diệc 以dĩ 無vô 明minh 。 業nghiệp 因nhân 緣duyên 故cố 。 生sanh 於ư 二nhị 相tương/tướng 。 若nhược 無vô 明minh 轉chuyển 即tức 變biến 為vi 明minh 。 次thứ 文văn 又hựu 云vân 。 雪Tuyết 山Sơn 有hữu 草thảo 名danh 曰viết 肥phì 膩nị 。 牛ngưu 若nhược 食thực 者giả 即tức 得đắc 醍đề 醐hồ 。 眾chúng 生sanh 薄bạc 福phước 。 不bất 見kiến 是thị 草thảo 。 佛Phật 性tánh 亦diệc 爾nhĩ 。 煩phiền 惱não 覆phú 故cố 。 不bất 見kiến 佛Phật 性tánh 。 三tam 文văn 同đồng 有hữu 醍đề 醐hồ 之chi 名danh 。 合hợp 文văn 少thiểu 別biệt 。 前tiền 文văn 修tu 八Bát 正Chánh 道Đạo 。 次thứ 云vân 轉chuyển 即tức 為vi 名danh 。 並tịnh 是thị 圓viên 意ý 正chánh 當đương 今kim 文văn 。 後hậu 云vân 煩phiền 惱não 覆phú 故cố 。 即tức 別biệt 意ý 也dã 經kinh 語ngữ 意ý 密mật 善thiện 須tu 明minh 鑒giám 。 次thứ 第đệ 八bát 文văn 證chứng 不bất 定định 者giả 亦diệc 恐khủng 文văn 誤ngộ 應ưng 在tại 二nhị 十thập 七thất 經kinh 。 師sư 子tử 吼hống 難nạn/nan 云vân 。 眾chúng 生sanh 之chi 身thân 。 六lục 道đạo 差sai 別biệt 。 云vân 何hà 而nhi 言ngôn 。 佛Phật 性tánh 是thị 一nhất 。

佛Phật 言ngôn 。

譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 置trí 毒độc 乳nhũ 中trung 。 乃nãi 至chí 醍đề 醐hồ 皆giai 悉tất 有hữu 毒độc 。 乳nhũ 不bất 名danh 酪lạc 乃nãi 至chí 醍đề 醐hồ 。 名danh 字tự 雖tuy 變biến 毒độc 味vị 不bất 失thất 。 若nhược 服phục 醍đề 醐hồ 。 亦diệc 能năng 殺sát 人nhân 。 實thật 不bất 置trí 毒độc 於ư 醍đề 醐hồ 中trung 。 佛Phật 性tánh 亦diệc 爾nhĩ 。 雖tuy 遍biến 五ngũ 道đạo 受thọ 別biệt 異dị 身thân 。 而nhi 是thị 佛Phật 性tánh 。 常thường 一nhất 不bất 變biến 。 問vấn 。 經kinh 譬thí 五ngũ 道đạo 今kim 譬thí 五ngũ 味vị 。 云vân 何hà 得đắc 同đồng 。 答đáp 。 人nhân 必tất 約ước 法pháp 。 大đại 經kinh 約ước 人nhân 。 遍biến 五ngũ 道đạo 身thân 宿túc 種chúng 不bất 斷đoạn 。 於ư 五ngũ 道đạo 中trúng 毒độc 發phát 不bất 定định 。 今kim 以dĩ 五ngũ 道đạo 聞văn 法Pháp 歷lịch 味vị 義nghĩa 不bất 相tương 違vi 。 既ký 約ước 聞văn 教giáo 必tất 歷lịch 五ngũ 味vị 。 即tức 諸chư 經kinh 初sơ 八bát 部bộ 等đẳng 是thị 。 方Phương 等Đẳng 亦diệc 有hữu 地địa 獄ngục 眾chúng 來lai 。 故cố 經kinh 一nhất 五ngũ 以dĩ 譬thí 二nhị 五ngũ 。 於ư 理lý 無vô 傷thương 。 今kim 約ước 下hạ 引dẫn 例lệ 。 以dĩ 此thử 一nhất 科khoa 例lệ 前tiền 後hậu 文văn 。 皆giai 應ưng 作tác 此thử 料liệu 簡giản 引dẫn 證chứng 。 雖tuy 可khả 例lệ 此thử 不bất 無vô 小tiểu 異dị 。 如như 向hướng 分phân 別biệt 開khai 通thông 文văn 意ý 。 觀quán 之chi 可khả 知tri 。

○# 五ngũ 權quyền 實thật 者giả 。 初sơ 釋thích 名danh 。 此thử 權quyền 本bổn 是thị 諸chư 佛Phật 妙diệu 體thể 。 體thể 內nội 方phương 便tiện 故cố 名danh 權quyền 謀mưu 。 如như 不bất 思tư 議nghị 權quyền 而nhi 設thiết 於ư 謀mưu 。 故cố 曰viết 權quyền 謀mưu 。 謀mưu 謂vị 謀mưu 度độ 。 此thử 是thị 不bất 謀mưu 而nhi 謀mưu 故cố 曰viết 權quyền 謀mưu 。 非phi 藏tạng 通thông 等đẳng 有hữu 謀mưu 之chi 權quyền 。 此thử 名danh 謀mưu 權quyền 。 故cố 引dẫn 法pháp 華hoa 以dĩ 釋thích 權quyền 實thật 。 即tức 是thị 體thể 內nội 之chi 權quyền 故cố 也dã 。 暫tạm 用dụng 等đẳng 者giả 暫tạm 用dụng 法pháp 華hoa 釋thích 名danh 之chi 文văn 。 來lai 此thử 以dĩ 釋thích 權quyền 實thật 之chi 名danh 。 問vấn 者giả 。 何hà 意ý 用dụng 權quyền 復phục 用dụng 實thật 耶da 。 答đáp 意ý 者giả 。 初sơ 總tổng 明minh 用dụng 教giáo 之chi 意ý 。 眾chúng 生sanh 機cơ 薄bạc 以dĩ 權quyền 成thành 熟thục 。 若nhược 機cơ 熟thục 已dĩ 開khai 權quyền 廢phế 權quyền 。 施thí 開khai 廢phế 等đẳng 。 皆giai 約ước 四tứ 悉tất 。 為vi 是thị 義nghĩa 故cố 。 具cụ 用dụng 權quyền 實thật 。 次thứ 明minh 興hưng 廢phế 之chi 相tướng 。 五ngũ 味vị 判phán 者giả 。 若nhược 不bất 約ước 五ngũ 味vị 無vô 以dĩ 顯hiển 於ư 法pháp 華hoa 實thật 部bộ 。 是thị 故cố 下hạ 結kết 教giáo 意ý 。 今kim 更cánh 下hạ 開khai 也dã 。 前tiền 約ước 四tứ 悉tất 展triển 轉chuyển 興hưng 廢phế 。 未vị 是thị 約ước 時thời 約ước 部bộ 永vĩnh 廢phế 。 故cố 知tri 前tiền 文văn 但đãn 是thị 判phán 也dã 。 故cố 約ước 料liệu 簡giản 以dĩ 明minh 於ư 開khai 。 則tắc 四tứ 教giáo 皆giai 實thật 。 又hựu 四tứ 種chủng 下hạ 。 以dĩ 教giáo 望vọng 理lý 而nhi 論luận 權quyền 實thật 。 則tắc 理lý 實thật 教giáo 權quyền 。 教giáo 中trung 雖tuy 有hữu 權quyền 實thật 之chi 名danh 。 並tịnh 是thị 為vi 他tha 不bất 獲hoạch 而nhi 說thuyết 。 故cố 名danh 為vi 彊cường/cưỡng/cương 。 等đẳng 是thị 下hạ 徵trưng 難nạn/nan 也dã 。 教giáo 中trung 權quyền 實thật 既ký 並tịnh 彊cường/cưỡng/cương 名danh 。 何hà 不bất 將tương 實thật 為vi 權quyền 名danh 權quyền 為vi 實thật 。 以dĩ 有hữu 下hạ 答đáp 。 今kim 言ngôn 彊cường/cưỡng/cương 者giả 。 約ước 有hữu 說thuyết 邊biên 名danh 為vi 彊cường/cưỡng/cương 說thuyết 。 彊cường/cưỡng/cương 即tức 是thị 權quyền 名danh 說thuyết 為vi 權quyền 。 直trực 約ước 說thuyết 邊biên 不bất 可khả 權quyền 實thật 互hỗ 相tương 混hỗn 雜tạp 。 又hựu 此thử 下hạ 。 更cánh 判phán 教giáo 中trung 。 若nhược 權quyền 若nhược 實thật 皆giai 非phi 權quyền 實thật 。 何hà 以dĩ 故cố 下hạ 釋thích 也dã 。 以dĩ 此thử 權quyền 實thật 皆giai 非phi 權quyền 非phi 實thật 。 不bất 可khả 作tác 權quyền 實thật 說thuyết 。 此thử 非phi 權quyền 非phi 實thật 下hạ 示thị 同đồng 。 雖tuy 雙song 非phi 權quyền 實thật 。 不bất 得đắc 異dị 於ư 如như 向hướng 所sở 明minh 開khai 權quyền 之chi 實thật 。 向hướng 以dĩ 下hạ 重trọng/trùng 示thị 不bất 異dị 之chi 理lý 。 以dĩ 開khai 權quyền 故cố 見kiến 於ư 實thật 理lý 。 此thử 之chi 實thật 理lý 秖kỳ 是thị 向hướng 來lai 兩lưỡng 重trọng/trùng 雙song 非phi 。 一nhất 者giả 雙song 非phi 權quyền 實thật 二nhị 理lý 。 二nhị 者giả 雙song 非phi 說thuyết 權quyền 理lý 實thật 。 皆giai 是thị 約ước 理lý 不bất 可khả 說thuyết 故cố 。 故cố 知tri 此thử 理lý 即tức 前tiền 實thật 理lý 。 若nhược 異dị 者giả 下hạ 遮già 於ư 異dị 義nghĩa 。 若nhược 雙song 非phi 之chi 理lý 異dị 於ư 實thật 理lý 。 實thật 理lý 之chi 外ngoại 應ưng 有hữu 別biệt 理lý 。 既ký 無vô 能năng 照chiếu 別biệt 理lý 之chi 慧tuệ 。 又hựu 無vô 所sở 照chiếu 別biệt 理lý 之chi 境cảnh 。 故cố 實thật 理lý 外ngoại 無vô 別biệt 雙song 非phi 。 對đối 權quyền 下hạ 釋thích 無vô 別biệt 理lý 所sở 以dĩ 。 對đối 破phá 權quyền 教giáo 故cố 說thuyết 實thật 教giáo 。 是thị 則tắc 有hữu 權quyền 有hữu 實thật 實thật 亦diệc 詮thuyên 理lý 。 若nhược 廢phế 權quyền 實thật 之chi 教giáo 則tắc 云vân 非phi 權quyền 非phi 實thật 廢phế 教giáo 亦diệc 是thị 顯hiển 於ư 一nhất 實thật 。 對đối 破phá 理lý 教giáo 亦diệc 是thị 顯hiển 於ư 一nhất 實thật 。 是thị 故cố 雙song 非phi 之chi 理lý 不bất 異dị 一nhất 實thật 之chi 理lý 。 即tức 教giáo 下hạ 開khai 教giáo 顯hiển 理lý 。 廢phế 教giáo 廢phế 權quyền 尚thượng 即tức 顯hiển 理lý 。 況huống 即tức 文văn 字tự 是thị 實thật 相tướng 理lý 。 當đương 知tri 權quyền 實thật 之chi 教giáo 亦diệc 不bất 當đương 於ư 權quyền 實thật 。 此thử 之chi 雙song 非phi 又hựu 不bất 異dị 於ư 前tiền 雙song 非phi 故cố 。 故cố 云vân 無vô 二nhị 無vô 別biệt 。 隨tùy 說thuyết 異dị 故cố 不bất 合hợp 。 理lý 不bất 殊thù 故cố 不bất 散tán 。 非phi 權quyền 非phi 實thật 下hạ 。 以dĩ 一nhất 止Chỉ 觀Quán 結kết 。 觀quán 故cố 下hạ 辨biện 異dị 名danh 。 此thử 非phi 但đãn 下hạ 總tổng 結kết 也dã 。 如như 向hướng 所sở 開khai 權quyền 實thật 俱câu 理lý 理lý 無vô 權quyền 實thật 故cố 皆giai 不bất 當đương 權quyền 之chi 與dữ 實thật 。 猶do 屬thuộc 等đẳng 者giả 。 恐khủng 聞văn 雙song 非phi 復phục 謂vị 過quá 實thật 。 是thị 故cố 結kết 云vân 祇kỳ 是thị 顯hiển 實thật 。 問vấn 。 玄huyền 文văn 諸chư 義nghĩa 並tịnh 先tiên 開khai 後hậu 廢phế 。 如như 向hướng 所sở 引dẫn 何hà 故cố 先tiên 廢phế 後hậu 開khai 。 答đáp 。 玄huyền 文văn 約ước 喻dụ 如như 世thế 蓮liên 華hoa 必tất 先tiên 開khai 後hậu 落lạc 。 此thử 從tùng 法pháp 便tiện 故cố 先tiên 廢phế 後hậu 開khai 。 既ký 廢phế 權quyền 已dĩ 實thật 則tắc 可khả 見kiến 。 義nghĩa 之chi 如như 開khai 。 又hựu 此thử 廢phế 文văn 與dữ 彼bỉ 稍sảo 異dị 。 彼bỉ 約ước 法pháp 華hoa 廢phế 前tiền 權quyền 部bộ 權quyền 教giáo 。 復phục 須tu 開khai 前tiền 權quyền 部bộ 權quyền 教giáo 。 今kim 約ước 諸chư 文văn 展triển 轉chuyển 相tương/tướng 廢phế 。 猶do 似tự 未vị 開khai 故cố 在tại 開khai 前tiền 。 今kim 具cụ 二nhị 義nghĩa 故cố 廢phế 在tại 前tiền 。 又hựu 廢phế 同đồng 於ư 待đãi 開khai 同đồng 於ư 絕tuyệt 待đãi 前tiền 絕tuyệt 後hậu 未vị 失thất 常thường 規quy 。 又hựu 楞lăng 伽già 人nhân 云vân 。 此thử 經Kinh 開khai 權quyền 與dữ 法pháp 華hoa 義nghĩa 等đẳng 。 若nhược 爾nhĩ 。 何hà 故cố 前tiền 後hậu 諸chư 文văn 。 皆giai 斥xích 二Nhị 乘Thừa 及cập 以dĩ 外ngoại 道đạo 。 故cố 第đệ 三tam 云vân 。 一nhất 切thiết 愚ngu 夫phu 禪thiền 者giả 謂vị 二Nhị 乘Thừa 。 此thử 斥xích 三tam 藏tạng 也dã 。 二nhị 觀quán 察sát 禪thiền 。 謂vị 離ly 自tự 他tha 得đắc 人nhân 無vô 我ngã 。 亦diệc 離ly 外ngoại 道đạo 。 豈khởi 非phi 通thông 教giáo 。 三tam 真Chân 如Như 禪thiền 。 謂vị 知tri 念niệm 不bất 起khởi 。 豈khởi 非phi 別biệt 教giáo 。 四tứ 如Như 來Lai 禪thiền 。 謂vị 入nhập 佛Phật 地địa 。 豈khởi 非phi 圓viên 教giáo 。 故cố 知tri 彼bỉ 經kinh 猶do 存tồn 權quyền 乘thừa 。 以dĩ 大đại 斥xích 小tiểu 亦diệc 與dữ 前tiền 明minh 位vị 義nghĩa 意ý 同đồng 。 卷quyển 末mạt 又hựu 云vân 。 一Nhất 乘Thừa 道Đạo 者giả 。 唯duy 如Như 來Lai 得đắc 。 非phi 外ngoại 道đạo 二Nhị 乘Thừa 梵Phạm 天Thiên 之chi 所sở 得đắc 也dã 。 豈khởi 與dữ 法pháp 華hoa 邪tà 見kiến 嚴nghiêm 王vương 。 五ngũ 逆nghịch 調Điều 達Đạt 。 畜súc 生sanh 龍long 女nữ 。 敗bại 種chủng 二Nhị 乘Thừa 。 皆giai 悉tất 得đắc 記ký 作tác 佛Phật 耶da 。 問vấn 為vi 實thật 施thí 權quyền 下hạ 。 更cánh 料liệu 簡giản 理lý 教giáo 接tiếp 義nghĩa 也dã 。 從tùng 初sơ 至chí 接tiếp 入nhập 何hà 位vị 總tổng 有hữu 五ngũ 問vấn 。 以dĩ 一nhất 問vấn 字tự 該cai 下hạ 五ngũ 文văn 。 一nhất 問vấn 為vi 權quyền 為vi 實thật 。 二nhị 問vấn 何hà 意ý 不bất 預dự 四tứ 數số 。 三tam 問vấn 何hà 故cố 但đãn 接tiếp 於ư 通thông 。 四tứ 問vấn 何hà 位vị 被bị 接tiếp 。 五ngũ 問vấn 接tiếp 入nhập 何hà 位vị 。 答đáp 中trung 具cụ 答đáp 五ngũ 問vấn 。 仍nhưng 為vi 兩lưỡng 重trọng/trùng 。 初sơ 約ước 教giáo 。 次thứ 約ước 諦đế 。 初sơ 約ước 教giáo 中trung 。 答đáp 初sơ 問vấn 者giả 。 被bị 別biệt 接tiếp 人nhân 不bất 必tất 盡tận 證chứng 。 是thị 故cố 則tắc 有hữu 權quyền 實thật 不bất 同đồng 。 四tứ 教giáo 下hạ 答đáp 第đệ 二nhị 問vấn 。 以dĩ 別biệt 接tiếp 者giả 但đãn 用dụng 別biệt 教giáo 之chi 終chung 。 已dĩ 如như 前tiền 說thuyết 。 諸chư 教giáo 下hạ 答đáp 第đệ 三tam 問vấn 。 玄huyền 文văn 具cụ 明minh 以dĩ 圓viên 接tiếp 通thông 以dĩ 圓viên 接tiếp 別biệt 。 彼bỉ 約ước 教giáo 道đạo 。 於ư 教giáo 道đạo 中trung 或hoặc 以dĩ 權quyền 教giáo 接tiếp 權quyền 。 或hoặc 以dĩ 實thật 教giáo 接tiếp 權quyền 。 今kim 但đãn 約ước 教giáo 所sở 詮thuyên 理lý 邊biên 。 但đãn 以dĩ 權quyền 理lý 被bị 實thật 理lý 接tiếp 於ư 義nghĩa 略lược 足túc 。 是thị 故cố 但đãn 云vân 內nội 外ngoại 交giao 際tế 須tu 立lập 一nhất 接tiếp 。 餘dư 如như 前tiền 辨biện 。 若nhược 齊tề 下hạ 答đáp 第đệ 四tứ 問vấn 。 八bát 地địa 方phương 接tiếp 此thử 據cứ 下hạ 根căn 。 九cửu 地địa 下hạ 答đáp 第đệ 五ngũ 問vấn 。 從tùng 下hạ 根căn 來lai 多đa 至chí 初Sơ 地Địa 。 中trung 上thượng 入nhập 者giả 此thử 即tức 不bất 定định 。 又hựu 案án 位vị 入nhập 則tắc 在tại 地địa 前tiền 。 勝thắng 進tiến 入nhập 者giả 則tắc 至chí 初Sơ 地Địa 。 言ngôn 九cửu 地địa 伏phục 十Thập 地Địa 破phá 者giả 。 仍nhưng 本bổn 立lập 名danh 名danh 九cửu 十Thập 地Địa 。 入nhập 別biệt 圓viên 教giáo 。 應ưng 云vân 初Sơ 地Địa 及cập 以dĩ 初sơ 住trụ 。 若nhược 就tựu 下hạ 約ước 諦đế 以dĩ 答đáp 。 但đãn 答đáp 四tứ 問vấn 闕khuyết 答đáp 第đệ 二nhị 。 以dĩ 第đệ 二nhị 問vấn 但đãn 問vấn 何hà 意ý 不bất 預dự 四tứ 數số 。 非phi 正chánh 顯hiển 理lý 。 故cố 略lược 不bất 答đáp 。 答đáp 四tứ 問vấn 中trung 仍nhưng 不bất 次thứ 第đệ 。 初sơ 答đáp 第đệ 一nhất 問vấn 者giả 。 空không 中trung 合hợp 論luận 。 空không 即tức 是thị 權quyền 。 中trung 即tức 是thị 實thật 。 破phá 見kiến 思tư 下hạ 答đáp 第đệ 四tứ 問vấn 。 即tức 第đệ 八bát 地địa 方phương 被bị 接tiếp 也dã 。 問vấn 。 何hà 故cố 須tu 至chí 第đệ 八bát 方phương 接tiếp 。 答đáp 。 為vi 欲dục 示thị 於ư 真chân 內nội 中trung 故cố 。 故cố 待đãi 證chứng 空không 方phương 為vi 點điểm 示thị 。 令linh 深thâm 觀quán 空không 即tức 見kiến 不bất 空không 。 若nhược 爾nhĩ 。 中trung 上thượng 二nhị 根căn 。 其kỳ 義nghĩa 云vân 何hà 。 答đáp 。 中trung 上thượng 二nhị 根căn 亦diệc 見kiến 真chân 已dĩ 方phương 示thị 中trung 空không 。 但đãn 前tiền 二nhị 根căn 真chân 空không 尚thượng 淺thiển 是thị 故cố 說thuyết 教giáo 多đa 附phụ 下hạ 根căn 。 聞văn 已dĩ 下hạ 答đáp 第đệ 五ngũ 問vấn 。 但đãn 云vân 別biệt 位vị 不bất 語ngữ 位vị 名danh 者giả 。 一nhất 以dĩ 入nhập 者giả 不bất 定định 其kỳ 位vị 。 二nhị 者giả 別biệt 在tại 初Sơ 地Địa 。 以dĩ 地địa 前tiền 位vị 與dữ 前tiền 教giáo 共cộng 。 故cố 指chỉ 初Sơ 地Địa 名danh 為vi 別biệt 位vị 。 猶do 如như 圓viên 教giáo 始thỉ 終chung 俱câu 圓viên 。 若nhược 判phán 圓viên 位vị 則tắc 在tại 初sơ 住trụ 三tam 藏tạng 菩Bồ 薩Tát 下hạ 答đáp 第đệ 三tam 問vấn 。 菩Bồ 薩Tát 伏phục 惑hoặc 已dĩ 如như 前tiền 說thuyết 。 兩lưỡng 教giáo 二Nhị 乘Thừa 法pháp 華hoa 方phương 會hội 。 亦diệc 不bất 論luận 接tiếp 。 問vấn 。 法pháp 華hoa 玄huyền 云vân 。 接tiếp 非phi 會hội 義nghĩa 。 今kim 約ước 法pháp 華hoa 秖kỳ 應ưng 論luận 會hội 。 何hà 故cố 論luận 接tiếp 。 答đáp 。 前tiền 後hậu 諸chư 文văn 會hội 義nghĩa 非phi 一nhất 。 今kim 論luận 修tu 觀quán 亦diệc 可khả 重trọng/trùng 述thuật 法pháp 華hoa 前tiền 教giáo 以dĩ 例lệ 行hành 人nhân 。 論luận 於ư 教giáo 門môn 。 通thông 塞tắc 之chi 相tướng 。 是thị 故cố 明minh 之chi 未vị 妨phương 於ư 會hội 。 況huống 接tiếp 在tại 菩Bồ 薩Tát 與dữ 會hội 不bất 殊thù 。 又hựu 前tiền 後hậu 文văn 處xứ 處xứ 皆giai 明minh 可khả 思tư 議nghị 等đẳng 。 但đãn 於ư 顯hiển 為vi 。 不bất 思tư 議nghị 故cố 。 前tiền 待đãi 後hậu 絕tuyệt 。 次thứ 第đệ 應ưng 然nhiên 。 何hà 須tu 問vấn 言ngôn 不bất 應ưng 論luận 接tiếp 。 問vấn 三tam 權quyền 下hạ 簡giản 理lý 教giáo 機cơ 實thật 。 有hữu 二nhị 問vấn 答đáp 。 初sơ 文văn 可khả 見kiến 。 次thứ 問vấn 答đáp 中trung 。 初sơ 問vấn 文văn 中trung 含hàm 於ư 二nhị 意ý 。 初sơ 問vấn 若nhược 知tri 何hà 意ý 名danh 權quyền 者giả 。 問vấn 通thông 別biệt 兩lưỡng 教giáo 仍nhưng 名danh 權quyền 耶da 。 次thứ 問vấn 若nhược 言ngôn 不bất 知tri 二nhị 經kinh 相tương 違vi 者giả 。 難nạn/nan 三tam 藏tạng 教giáo 初sơ 後hậu 不bất 知tri 。 即tức 與dữ 涅Niết 槃Bàn 勝thắng 鬘man 相tương 違vi 。 彼bỉ 之chi 二nhị 經kinh 皆giai 有hữu 明minh 文văn 。 云vân 三tam 藏tạng 之chi 答đáp 中trung 。 先tiên 答đáp 初sơ 意ý 。 別biệt 帶đái 方phương 便tiện 。 雖tuy 初sơ 聞văn 實thật 從tùng 教giáo 成thành 權quyền 。 通thông 教giáo 八bát 地địa 可khả 接tiếp 者giả 知tri 。 故cố 教giáo 亦diệc 權quyền 。 若nhược 言ngôn 下hạ 答đáp 第đệ 二nhị 意ý 。 初sơ 先tiên 牒điệp 難nạn/nan 。 次thứ 大đại 經kinh 下hạ 通thông 難nạn/nan 。 於ư 中trung 先tiên 通thông 大đại 經kinh 。 仍nhưng 先tiên 出xuất 大đại 經kinh 為vi 彼bỉ 難nạn/nan 辭từ 。 準chuẩn 應ưng 前tiền 文văn 先tiên 列liệt 二nhị 經kinh 以dĩ 為vi 難nạn/nan 辭từ 。 後hậu 方phương 結kết 難nạn/nan 。 為vi 避tị 煩phiền 文văn 故cố 於ư 答đáp 中trung 。 方phương 始thỉ 引dẫn 經kinh 難nạn/nan 辭từ 竟cánh 。 後hậu 方phương 正chánh 答đáp 以dĩ 申thân 經kinh 旨chỉ 。 故cố 大đại 經kinh 三tam 十thập 二nhị 云vân 。 雖tuy 信tín 別biệt 相tướng 不bất 信tín 一nhất 體thể 。 無vô 差sai 別biệt 相tướng 。 名danh 信tín 不bất 具cụ 。 信tín 不bất 具cụ 故cố 所sở 有hữu 禁cấm 戒giới 。 亦diệc 不bất 具cụ 足túc 。 信tín 不bất 具cụ 故cố 所sở 有hữu 多đa 聞văn 。 亦diệc 不bất 具cụ 足túc 。 第đệ 三tam 云vân 。

善thiện 男nam 子tử 。 應ưng 當đương 修tu 習tập 。 佛Phật 法Pháp 及cập 僧Tăng 而nhi 作tác 常thường 想tưởng 。 此thử 三Tam 寶Bảo 者giả 無vô 有hữu 異dị 相tướng 。 無vô 無vô 常thường 相tương/tướng 。 無vô 變biến 異dị 相tướng 。 若nhược 於ư 此thử 三tam 修tu 異dị 相tướng 者giả 。 當đương 知tri 此thử 輩bối 。 清thanh 淨tịnh 三Tam 歸Quy 無vô 所sở 依y 處xứ 。 所sở 有hữu 禁cấm 戒giới 皆giai 不bất 具cụ 足túc 。 終chung 不bất 能năng 得đắc 。 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 菩Bồ 提Đề 。 若nhược 修tu 常thường 想tưởng 則tắc 有hữu 歸quy 處xứ 。 如như 所sở 立lập 問vấn 據cứ 此thử 二nhị 文văn 合hợp 為vi 一nhất 問vấn 。 牒điệp 難nạn/nan 辭từ 竟cánh 。 次thứ 此thử 義nghĩa 下hạ 今kim 家gia 為vi 通thông 。 初sơ 明minh 不bất 聞văn 則tắc 不bất 知tri 。 言ngôn 自tự 力lực 者giả 。 若nhược 無vô 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 願nguyện 力lực 。 加gia 彼bỉ 今kim 知tri 。 尚thượng 不bất 得đắc 在tại 方Phương 等Đẳng 聞văn 彈đàn 般Bát 若Nhã 加gia 說thuyết 。 況huống 於ư 法pháp 華hoa 親thân 蒙mông 記ký 莂biệt 。 次thứ 舉cử 譬thí 者giả 。 天thiên 眼nhãn 未vị 開khai 譬thí 自tự 力lực 不bất 知tri 。 若nhược 聞văn 而nhi 知tri 譬thí 被bị 彈đàn 等đẳng 。 羅La 漢Hán 下hạ 合hợp 不bất 知tri 。 故cố 法pháp 華hoa 下hạ 。 引dẫn 證chứng 自tự 力lực 不bất 知tri 他tha 力lực 方phương 知tri 。 又hựu 云vân 下hạ 。 結kết 前tiền 不bất 聞văn 則tắc 自tự 力lực 不bất 知tri 兼kiêm 舉cử 菩Bồ 薩Tát 以dĩ 況huống 聲Thanh 聞Văn 。 次thứ 經kinh 稱xưng 下hạ 正chánh 申thân 經kinh 意ý 。 若nhược 其kỳ 不bất 知tri 經Kinh 云vân 何hà 通thông 。 故cố 次thứ 申thân 云vân 齊tề 知tri 己kỷ 理lý 。 所sở 以dĩ 大đại 經kinh 。 作tác 此thử 說thuyết 者giả 。 舉cử 昔tích 斥xích 今kim 。 聲Thanh 聞Văn 不bất 聞văn 真Chân 諦Đế 常thường 住trụ 一nhất 體thể 不bất 變biến 。 小Tiểu 乘Thừa 歸quy 戒giới 尚thượng 不bất 具cụ 足túc 。 況huống 復phục 未vị 聞văn 大Đại 乘Thừa 常thường 住trụ 。 豈khởi 能năng 具cụ 足túc 。 菩Bồ 提Đề 之chi 道Đạo 。 故cố 準chuẩn 法pháp 華hoa 自tự 此thử 已dĩ 前tiền 佛Phật 眼nhãn 未vị 開khai 。 未vị 蒙mông 授thọ 記ký 。 仍nhưng 於ư 所sở 得đắc 。 生sanh 滅diệt 度độ 想tưởng 。 故cố 於ư 淨tịnh 名danh 自tự 悲bi 敗bại 種chủng 。 若nhược 佛Phật 滅diệt 後hậu 。 縱túng/tung 生sanh 滅diệt 想tưởng 。 亦diệc 遇ngộ 四tứ 依y 而nhi 聞văn 常thường 住trụ 。 南nam 嶽nhạc 釋thích 云vân 。 餘dư 佛Phật 者giả 四tứ 依y 也dã 。 若nhược 決quyết 了liễu 已dĩ 復phục 非phi 二Nhị 乘Thừa 。 故cố 知tri 法pháp 華hoa 已dĩ 前tiền 不bất 得đắc 彰chương 灼chước 云vân 知tri 。 所sở 以dĩ 經Kinh 云vân 知tri 者giả 。 但đãn 知tri 真Chân 諦Đế 。 故cố 引dẫn 須Tu 菩Bồ 提Đề 不bất 禮lễ 色sắc 身thân 者giả 。 以dĩ 於ư 石thạch 室thất 見kiến 小Tiểu 乘Thừa 法Pháp 身thân 。 無vô 去khứ 來lai 故cố 。 亦diệc 如như 陳trần 如như 。 得đắc 無vô 生sanh 證chứng 。 無vô 生sanh 證chứng 者giả 秖kỳ 是thị 常thường 住trụ 。 此thử 並tịnh 小Tiểu 乘Thừa 真Chân 諦Đế 常thường 住trụ 耳nhĩ 。 又hựu 律luật 儀nghi 下hạ 。 次thứ 申thân 兩lưỡng 文văn 歸quy 戒giới 之chi 難nạn/nan 。 若nhược 能năng 見kiến 空không 尚thượng 得đắc 無vô 漏lậu 律luật 儀nghi 與dữ 道đạo 俱câu 發phát 。 名danh 為vi 具cụ 足túc 。 何hà 況huống 不bất 具cụ 事sự 律luật 儀nghi 耶da 。 故cố 華hoa 嚴nghiêm 下hạ 。 引dẫn 證chứng 真Chân 諦Đế 得đắc 名danh 常thường 住trụ 。 既ký 云vân 常thường 住trụ 二Nhị 乘Thừa 亦diệc 得đắc 。 復phục 不bất 名danh 佛Phật 。 當đương 知tri 常thường 住trụ 語ngữ 通thông 。 何hà 必tất 局cục 大đại 。 若nhược 不bất 下hạ 結kết 成thành 申thân 難nạn/nan 之chi 意ý 。 若nhược 據cứ 聲Thanh 聞Văn 不bất 知tri 之chi 文văn 。 則tắc 不bất 應ưng 能năng 具cụ 於ư 禁cấm 戒giới 。 禁cấm 戒giới 已dĩ 具cụ 。 常thường 名danh 不bất 應ưng 局cục 在tại 於ư 大đại 。 又hựu 舉cử 例lệ 下hạ 引dẫn 例lệ 釋thích 成thành 。 先tiên 引dẫn 經kinh 。 欲dục 名danh 下hạ 例lệ 並tịnh 結kết 成thành 。 故cố 三tam 藏tạng 下hạ 結kết 答đáp 。 如như 前tiền 所sở 釋thích 。 實thật 不bất 違vi 於ư 涅Niết 槃Bàn 文văn 也dã 。 是thị 則tắc 涅Niết 槃Bàn 經kinh 文văn 意ý 兼kiêm 兩lưỡng 向hướng 。 在tại 昔tích 則tắc 須tu 知tri 小tiểu 常thường 。 在tại 今kim 則tắc 須tu 知tri 妙diệu 常thường 。 勝thắng 鬘man 下hạ 次thứ 通thông 勝thắng 鬘man 經kinh 意ý 。 亦diệc 先tiên 牒điệp 難nạn/nan 辭từ 。 次thứ 申thân 經kinh 意ý 。 若nhược 欲dục 銷tiêu 通thông 勝thắng 鬘man 經kinh 意ý 。 須tu 作tác 兩lưỡng 種chủng 初sơ 業nghiệp 釋thích 之chi 。 初sơ 文văn 且thả 標tiêu 久cửu 遠viễn 初sơ 業nghiệp 。 故cố 云vân 根căn 本bổn 。 莫mạc 不bất 結kết 緣duyên 。 十thập 六lục 王vương 子tử 。 且thả 指chỉ 迹tích 化hóa 故cố 曰viết 遠viễn 尋tầm 。 若nhược 取thủ 下hạ 近cận 指chỉ 此thử 生sanh 。 初sơ 聞văn 四Tứ 諦Đế 滅diệt 理lý 真chân 常thường 。 此thử 意ý 同đồng 前tiền 。 若nhược 古cổ 昔tích 下hạ 重trọng/trùng 釋thích 久cửu 遠viễn 。 即tức 是thị 順thuận 前tiền 問vấn 答đáp 。 今kim 日nhật 聲Thanh 聞Văn 具cụ 禁cấm 戒giới 者giả 。 良lương 由do 久cửu 遠viễn 初sơ 業nghiệp 聞văn 常thường 。 若nhược 昔tích 不bất 聞văn 小tiểu 尚thượng 不bất 具cụ 況huống 復phục 大đại 耶da 。 若nhược 全toàn 未vị 曾tằng 聞văn 大Đại 乘Thừa 。 常thường 既ký 無vô 小tiểu 果quả 。 誰thùy 論luận 禁cấm 戒giới 具cụ 不bất 具cụ 耶da 。 為vi 實thật 施thí 權quyền 覆phú 相tương/tướng 論luận 具cụ 。 逗đậu 彼bỉ 久cửu 遠viễn 初sơ 業nghiệp 聞văn 常thường 。 此thử 世thế 顯hiển 論luận 得đắc 記ký 方phương 具cụ 。 畏úy 怖bố 生sanh 死tử 等đẳng 者giả 。 如như 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 度độ 布bố 施thí 河hà 。 故cố 大đại 論luận 十thập 二nhị 云vân 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 六lục 十thập 劫kiếp 中trung 。 行hành 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 。 有hữu 婆Bà 羅La 門Môn 。 從tùng 其kỳ 乞khất 眼nhãn 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 言ngôn 。

當đương 乞khất 有hữu 所sở 堪kham 者giả 。 此thử 眼nhãn 無vô 堪kham 。 婆Bà 羅La 門Môn 言ngôn 。 不bất 須tu 身thân 及cập 財tài 物vật 唯duy 須tu 於ư 眼nhãn 。 若nhược 汝nhữ 實thật 行hạnh 檀đàn 者giả 。 當đương 以dĩ 眼nhãn 與dữ 我ngã 。 便tiện 出xuất 一nhất 眼nhãn 與dữ 之chi 。 婆Bà 羅La 門Môn 得đắc 已dĩ 嗅khứu 之chi 。 語ngữ 言ngôn 。 此thử 眼nhãn 臭xú 唾thóa 而nhi 棄khí 之chi 以dĩ 脚cước 踐tiễn 之chi 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 言ngôn 。

此thử 弊tệ 惡ác 人nhân 何hà 由do 可khả 度độ 。 實thật 無vô 所sở 用dụng 而nhi 彊cường/cưỡng/cương 索sách 之chi 。 不bất 如như 自tự 度độ 早tảo 免miễn 生sanh 死tử 。 退thoái 大đại 已dĩ 後hậu 輪luân 迴hồi 生sanh 死tử 。 名danh 不bất 到đáo 彼bỉ 岸ngạn 。 法pháp 才tài 王vương 子tử 者giả 。 本bổn 業nghiệp 瓔anh 珞lạc 上thượng 卷quyển 云vân 。 第đệ 六Lục 住Trụ 菩Bồ 薩Tát 。 止Chỉ 觀Quán 現hiện 前tiền 。 值trị 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 及cập 善Thiện 知Tri 識Thức 。 之chi 所sở 護hộ 故cố 。 入nhập 第đệ 七thất 住trụ 已dĩ 得đắc 不bất 退thoái 。 人nhân 無vô 我ngã 畢tất 竟cánh 不bất 生sanh 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 一nhất 劫kiếp 乃nãi 至chí 。 退thoái 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 如như 我ngã 初sơ 會hội 八bát 萬vạn 人nhân 退thoái 。 謂vị 淨tịnh 目mục 天thiên 子tử 法pháp 才tài 王vương 子tử 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 等đẳng 。 欲dục 入nhập 七thất 住trụ 值trị 惡ác 知tri 識thức 。 退thoái 入nhập 凡phàm 夫phu 。 乃nãi 至chí 千thiên 劫kiếp 。 作tác 大đại 邪tà 見kiến 及cập 五ngũ 逆nghịch 罪tội 。 無vô 惡ác 不bất 造tạo 。 及cập 涅Niết 槃Bàn 中trung 退thoái 轉chuyển 菩Bồ 薩Tát 者giả 。 二nhị 十thập 六lục 經kinh 師sư 子tử 吼hống 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 佛Phật 性tánh 若nhược 常thường 。 何hà 故cố 有hữu 退thoái 。

佛Phật 言ngôn 。

譬thí 如như 二nhị 人nhân 。 俱câu 聞văn 他tha 方phương 有hữu 七thất 寶bảo 山sơn 。 一nhất 人nhân 患hoạn 路lộ 遠viễn 多đa 難nạn/nan 乏phạp 少thiểu 糧lương 食thực 。 便tiện 退thoái 不bất 往vãng 。 一nhất 人nhân 以dĩ 命mạng 往vãng 至chí 於ư 彼bỉ 。 多đa 獲hoạch 珍trân 寶bảo 。 退thoái 者giả 見kiến 已dĩ 心tâm 熱nhiệt 復phục 去khứ 。 其kỳ 退thoái 轉chuyển 者giả 喻dụ 退thoái 菩Bồ 薩Tát 。 不bất 退thoái 轉chuyển 者giả 。 喻dụ 不bất 退thoái 菩Bồ 薩Tát 。 豈khởi 以dĩ 退thoái 故cố 令linh 道đạo 無vô 常thường 。 譬thí 如như 下hạ 舉cử 譬thí 。 大đại 地địa 者giả 。 初sơ 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 也dã 。 依y 初sơ 發phát 心tâm 而nhi 有hữu 小Tiểu 乘Thừa 初sơ 業nghiệp 等đẳng 用dụng 。 故cố 。 小Tiểu 乘Thừa 初sơ 業nghiệp 如như 樹thụ 萌manh 芽nha 。 皆giai 由do 菩Bồ 提Đề 地địa 。 而nhi 得đắc 成thành 就tựu 。 小Tiểu 乘Thừa 下hạ 合hợp 譬thí 。 言ngôn 羯yết 磨ma 不bất 成thành 者giả 。 所sở 謂vị 久cửu 遠viễn 必tất 無vô 大đại 者giả 。 則tắc 令linh 小Tiểu 乘Thừa 秉bỉnh 法pháp 不bất 成thành 。 以dĩ 無vô 本bổn 故cố 諸chư 行hành 不bất 成thành 。 如như 樹thụ 無vô 根căn 。 不bất 成thành 華hoa 果quả 。

時thời 機cơ 未vị 熟thục 權quyền 立lập 小tiểu 名danh 。 汝nhữ 等đẳng 所sở 行hành 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 。 非phi 始thỉ 得đắc 記ký 方phương 名danh 大đại 人nhân 。 故cố 知tri 無vô 心tâm 趣thú 於ư 寶bảo 渚chử 。 化hóa 城thành 之chi 路lộ 一nhất 步bộ 不bất 成thành 。 豈khởi 能năng 入nhập 城thành 。 生sanh 安an 隱ẩn 想tưởng 。 不bất 信tín 常thường 住trụ 聲Thanh 聞Văn 禁cấm 戒giới 皆giai 不bất 具cụ 足túc 。 斯tư 言ngôn 有hữu 徵trưng 。 此thử 斥xích 都đô 未vị 發phát 大đại 心tâm 者giả 。 則tắc 成thành 無vô 本bổn 。 雖tuy 復phục 無vô 本bổn 據cứ 受thọ 者giả 心tâm 。 據cứ 佛Phật 本bổn 懷hoài 已dĩ 施thí 大đại 化hóa 。 有hữu 無vô 之chi 意ý 須tu 審thẩm 思tư 之chi 。 若nhược 作tác 此thử 釋thích 等đẳng 者giả 。 此thử 顯hiển 兩lưỡng 解giải 初sơ 業nghiệp 意ý 也dã 。 四tứ 念niệm 初sơ 業nghiệp 不bất 違vi 於ư 小tiểu 。 久cửu 遠viễn 初sơ 業nghiệp 不bất 達đạt 於ư 大đại 。

止Chỉ 觀Quán 輔Phụ 行Hành 傳Truyền 弘Hoằng 決Quyết 卷quyển 第đệ 三tam 之chi 四tứ