四Tứ 教Giáo 義Nghĩa 卷quyển 第đệ 五ngũ

天thiên 台thai 山sơn 修tu 禪thiền 寺tự 智trí 顗# 禪thiền 師sư 撰soạn

五ngũ 明minh 三tam 種chủng 念niệm 處xứ 成thành 三tam 種chủng 羅La 漢Hán 者giả 。 一nhất 若nhược 單đơn 修tu 性tánh 念niệm 處xứ 。 成thành 慧tuệ 解giải 脫thoát 羅La 漢Hán 。 二nhị 共cộng 念niệm 處xứ 。 成thành 俱câu 解giải 脫thoát 羅La 漢Hán 。 三tam 緣duyên 念niệm 處xứ 。 成thành 無vô 疑nghi 解giải 脫thoát 羅La 漢Hán 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 性tánh 念Niệm 處Xứ 即tức 是thị 。 緣duyên 理lý 之chi 智trí 慧tuệ 。 念niệm 處xứ 相tương 應ứng 發phát 真chân 無vô 漏lậu 。 即tức 成thành 慧tuệ 解giải 脫thoát 羅La 漢Hán 也dã 。 共cộng 念niệm 處xứ 共cộng 善thiện 五ngũ 陰ấm 。 成thành 就tựu 背bối/bội 捨xả 乃nãi 至chí 超siêu 越việt 三tam 昧muội 願nguyện 智trí 頂đảnh 禪thiền 。 如như 此thử 助trợ 道đạo 共cộng 正Chánh 道Đạo 令linh 發phát 真chân 無vô 漏lậu 。 即tức 得đắc 三Tam 明Minh 六Lục 通Thông 。 具cụ 八Bát 解Giải 脫Thoát 。 成thành 俱câu 解giải 脫thoát 。 阿A 羅La 漢Hán 也dã 。 若nhược 緣duyên 念niệm 處xứ 。 即tức 是thị 緣duyên 佛Phật 言ngôn 教giáo 所sở 詮thuyên 一nhất 切thiết 陰ấm 入nhập 界giới 。 性tánh 共cộng 二nhị 種chủng 念niệm 處xứ 。 能năng 觀quán 所sở 觀quán 名danh 義nghĩa 。 若nhược 在tại 禪thiền 定định 觀quán 此thử 名danh 義nghĩa 。 即tức 發phát 四tứ 無vô 礙ngại 辨biện 。 名danh 為vi 無vô 礙ngại 解giải 脫thoát 。 大đại 阿A 羅La 漢Hán 也dã 。 問vấn 曰viết 。 慧tuệ 俱câu 之chi 名danh 。 乃nãi 是thị 曇đàm 無vô 德đức 部bộ 非phi 數số 家gia 所sở 用dụng 也dã 。

答đáp 曰viết 。

三tam 藏tạng 教giáo 同đồng 俱câu 用dụng 無vô 咎cữu 。

復phục 次thứ 雜tạp 心tâm 偈kệ 云vân 。 慧tuệ 解giải 脫thoát 當đương 知tri 不phủ 。 得đắc 滅diệt 盡tận 定định 。 若nhược 得đắc 滅diệt 盡tận 定định 。 當đương 知tri 俱câu 解giải 脫thoát 。 此thử 偈kệ 明minh 時thời 不bất 時thời 有hữu 慧tuệ 俱câu 不bất 同đồng 也dã 。 問vấn 曰viết 。 不bất 應ưng 別biệt 說thuyết 。 無vô 礙ngại 解giải 脫thoát 。 九cửu 種chủng 羅La 漢Hán 無vô 此thử 名danh 目mục 。

答đáp 曰viết 。

此thử 出xuất 智Trí 度Độ 論luận 。 明minh 欲dục 結kết 集tập 法Pháp 藏tạng 。 集tập 千thiên 羅La 漢Hán 。 皆giai 得đắc 共cộng 解giải 脫thoát 無vô 礙ngại 解giải 脫thoát 也dã 。 如như 辟Bích 支Chi 佛Phật 出xuất 無vô 佛Phật 世thế 。 雖tuy 得đắc 緣Duyên 覺Giác 道Đạo 。 具cụ 三Tam 明Minh 八Bát 解Giải 脫Thoát 。 六Lục 通Thông 變biến 化hóa 。 以dĩ 不bất 聞văn 佛Phật 說thuyết 法Pháp 。 故cố 不bất 得đắc 四tứ 無vô 礙ngại 辨biện 。 若nhược 欲dục 報báo 信tín 施thí 之chi 恩ân 。 但đãn 現hiện 十thập 八bát 變biến 化hóa 。 何hà 況huống 羅La 漢Hán 不bất 聞văn 佛Phật 說thuyết 三tam 藏tạng 教giáo 。 而nhi 能năng 自tự 發phát 四tứ 辨biện 無vô 礙ngại 。 解giải 釋thích 佛Phật 法Pháp 無vô 礙ngại 滯trệ 也dã 。 六lục 明minh 念niệm 處xứ 觀quán 法pháp 者giả 。 念niệm 處xứ 觀quán 法pháp 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 性tánh 念niệm 處xứ 者giả 。 大đại 智Trí 度Độ 論luận 云vân 。 性tánh 念niệm 處xứ 是thị 智trí 慧tuệ 性tánh 。 觀quán 身thân 智trí 慧tuệ 是thị 身thân 念niệm 處xứ 。 受thọ 心tâm 法Pháp 亦diệc 如như 是thị 。 解giải 者giả 不bất 同đồng 。 有hữu 但đãn 取thủ 慧tuệ 數số 為vi 智trí 慧tuệ 性tánh 。 即tức 是thị 性tánh 念niệm 處xứ 。 若nhược 南nam 嶽nhạc 師sư 解giải 。 觀quán 五ngũ 陰ấm 理lý 性tánh 名danh 性tánh 念niệm 處xứ 。 故cố 雜tạp 心tâm 偈kệ 云vân 。 是thị 身thân 不bất 淨tịnh 相tương/tướng 。 真chân 實thật 性tánh 常thường 空không 。 諸chư 受thọ 及cập 心tâm 法pháp 亦diệc 復phục 如như 是thị 說thuyết 。 觀quán 別biệt 想tưởng 性tánh 念niệm 處xứ 。 破phá 四tứ 顛điên 倒đảo 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 破phá 愛ái 。 二nhị 破phá 見kiến 。 一nhất 破phá 愛ái 性tánh 念niệm 處xứ 者giả 。 夫phu 有hữu 生sanh 之chi 類loại 。 無vô 不bất 愛ái 著trước 果quả 報báo 五ngũ 陰ấm 。 及cập 外ngoại 依y 報báo 也dã 。 一nhất 身thân 念niệm 處xứ 觀quán 者giả 。 觀quán 此thử 內nội 身thân 有hữu 五ngũ 種chủng 不bất 淨tịnh 。 一nhất 生sanh 處xứ 不bất 淨tịnh 。 二nhị 種chủng 子tử 不bất 淨tịnh 。 三tam 自tự 相tương/tướng 不bất 淨tịnh 。 四tứ 自tự 性tánh 不bất 淨tịnh 。 五ngũ 究cứu 竟cánh 不bất 淨tịnh 。 一nhất 觀quán 生sanh 處xứ 不bất 淨tịnh 者giả 。 女nữ 人nhân 胎thai 內nội 生sanh 熟thục 二nhị 臟tạng 之chi 間gian 十thập 月nguyệt 住trụ 也dã 。 二nhị 種chủng 子tử 不bất 淨tịnh 者giả 。 攬lãm 他tha 精tinh 血huyết 合hợp 為vi 種chủng 子tử 也dã 。 三tam 自tự 相tương/tướng 不bất 淨tịnh 者giả 。 身thân 諸chư 垢cấu 膩nị 九cửu 孔khổng 流lưu 溢dật 也dã 。 四tứ 自tự 性tánh 不bất 淨tịnh 者giả 。 觀quán 身thân 不bất 淨tịnh 。 如như 明minh 眼nhãn 人nhân 。 開khai 倉thương 見kiến 穀cốc 粟túc 觀quán 。 三tam 十thập 六lục 物vật 。 不bất 淨tịnh 充sung 滿mãn 也dã 。 五ngũ 究cứu 竟cánh 不bất 淨tịnh 者giả 。 此thử 身thân 若nhược 死tử 。 膖phùng 脹trướng 爛lạn 壞hoại 。 蟲trùng 膿nùng 血huyết 露lộ 甚thậm 可khả 厭yếm 患hoạn 。 若nhược 見kiến 五ngũ 種chủng 不bất 淨tịnh 破phá 淨tịnh 顛điên 倒đảo 。 名danh 內nội 身thân 念niệm 處xứ 。 觀quán 外ngoại 身thân 內nội 外ngoại 。 身thân 亦diệc 如như 是thị 。 二nhị 受thọ 念niệm 處xứ 觀quán 內nội 有hữu 六lục 根căn 外ngoại 有hữu 六lục 塵trần 。 根căn 塵trần 合hợp 故cố 生sanh 六lục 識thức 。 六lục 識thức 生sanh 三tam 受thọ 。 苦khổ 受thọ 樂lạc 受thọ 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 受thọ 。 觀quán 苦khổ 受thọ 是thị 苦khổ 苦khổ 相tương/tướng 。 觀quán 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 是thị 壞hoại 苦khổ 相tương/tướng 。 觀quán 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 受thọ 。 是thị 行hành 苦khổ 相tương/tướng 。 若nhược 意ý 根căn 生sanh 三tam 受thọ 同đồng 皆giai 苦khổ 。 即tức 破phá 樂nhạo/nhạc/lạc 顛điên 倒đảo 名danh 內nội 受thọ 念niệm 處xứ 。 外ngoại 受thọ 內nội 外ngoại 受thọ 亦diệc 如như 是thị 。 三tam 心tâm 念niệm 處xứ 。 觀quán 此thử 意ý 識thức 是thị 有hữu 為vi 屬thuộc 因nhân 緣duyên 故cố 無vô 常thường 。 先tiên 無vô 今kim 有hữu 今kim 有hữu 後hậu 無vô 。 剎sát 那na 念niệm 念niệm 生sanh 滅diệt 故cố 無vô 常thường 。 即tức 破phá 常thường 顛điên 倒đảo 。 名danh 內nội 心tâm 念niệm 處xứ 。 外ngoại 心tâm 內nội 外ngoại 心tâm 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 四tứ 法pháp 念niệm 處xứ 。 觀quán 內nội 想tưởng 行hành 二nhị 陰ấm 因nhân 緣duyên 和hòa 合hợp 。 無vô 有hữu 自tự 性tánh 。 起khởi 唯duy 法pháp 起khởi 。 滅diệt 唯duy 法pháp 滅diệt 。 無vô 人nhân 無vô 我ngã 。 眾chúng 生sanh 壽thọ 命mạng 。 十thập 六lục 知tri 見kiến 。 皆giai 不bất 可khả 得đắc 。 破phá 我ngã 顛điên 倒đảo 名danh 內nội 法pháp 念niệm 處xứ 。 外ngoại 法pháp 內nội 外ngoại 。 法pháp 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 此thử 如như 成thành 實thật 大đại 智Trí 度Độ 論luận 明minh 。 是thị 為vi 性tánh 念niệm 處xứ 之chi 初sơ 門môn 也dã 。 二nhị 破phá 見kiến 性tánh 念niệm 處xứ 者giả 。 即tức 是thị 觀quán 身thân 邊biên 二nhị 見kiến 污ô 穢uế 無vô 記ký 五ngũ 陰ấm 。 即tức 陰ấm 我ngã 離ly 陰ấm 我ngã 。 陰ấm 中trung 有hữu 我ngã 我ngã 中trung 有hữu 陰ấm 。 撿kiểm 我ngã 不bất 可khả 得đắc 。 破phá 二nhị 十thập 種chủng 身thân 見kiến 名danh 之chi 聖thánh 行hành 。 次thứ 別biệt 觀quán 邊biên 見kiến 五ngũ 陰ấm 。 所sở 言ngôn 性tánh 身thân 念niệm 處xứ 者giả 。 即tức 是thị 色sắc 性tánh 也dã 。 色sắc 若nhược 麁thô 若nhược 細tế 。 悉tất 是thị 不bất 淨tịnh 。 麁thô 色sắc 即tức 是thị 人nhân 身thân 世thế 界giới 。 細tế 色sắc 極cực 於ư 隣lân 虛hư 。 細tế 塵trần 若nhược 見kiến 麁thô 細tế 色sắc 常thường 。 是thị 見kiến 悉tất 依y 色sắc 。 若nhược 見kiến 麁thô 細tế 色sắc 無vô 常thường 。 亦diệc 常thường 亦diệc 無vô 常thường 。 非phi 常thường 非phi 無vô 常thường 。 是thị 見kiến 悉tất 依y 色sắc 常thường 即tức 有hữu 見kiến 。 無vô 常thường 即tức 無vô 見kiến 。 亦diệc 常thường 亦diệc 無vô 常thường 。 即tức 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 見kiến 。 非phi 常thường 非phi 無vô 常thường 。 即tức 是thị 非phi 有hữu 非phi 無vô 見kiến 。 如như 是thị 等đẳng 四tứ 見kiến 。 悉tất 依y 色sắc 即tức 是thị 四tứ 邊biên 見kiến 色sắc 陰ấm 。 若nhược 不bất 知tri 是thị 邊biên 見kiến 色sắc 陰ấm 。 生sanh 解giải 執chấp 著trước 戲hí 論luận 。 諍tranh 競cạnh 從tùng 見kiến 起khởi 諸chư 煩phiền 惱não 結kết 使sử 。 亦diệc 因nhân 結kết 使sử 作tác 。 起khởi 諸chư 惡ác 業nghiệp 。 或hoặc 因nhân 結kết 使sử 。 起khởi 諸chư 善thiện 業nghiệp 。 結kết 業nghiệp 流lưu 轉chuyển 三tam 界giới 。 二nhị 十thập 五ngũ 有hữu 。 生sanh 死tử 無vô 際tế 也dã 。 云vân 何hà 名danh 為vi 。 不bất 知tri 邊biên 見kiến 色sắc 陰ấm 之chi 相tướng 。 若nhược 是thị 外ngoại 人nhân 盲manh 冥minh 故cố 。 自tự 不bất 識thức 邊biên 見kiến 污ô 穢uế 之chi 色sắc 。 各các 云vân 是thị 事sự 實thật 餘dư 妄vọng 語ngữ 。 計kế 為vi 涅Niết 槃Bàn 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。 此thử 不bất 足túc 及cập 言ngôn 。 但đãn 末mạt 代đại 佛Phật 法Pháp 學học 問vấn 。 坐tọa 禪thiền 之chi 人nhân 。 亦diệc 多đa 迷mê 此thử 邊biên 見kiến 色sắc 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 如như 阿a 毘tỳ 曇đàm 師sư 言ngôn 。 毘tỳ 曇đàm 是thị 見kiến 有hữu 得đắc 道Đạo 。 折chiết 色sắc 至chí 隣lân 虛hư 細tế 塵trần 。 不bất 可khả 破phá 盡tận 。 見kiến 此thử 細tế 塵trần 有hữu 理lý 即tức 得đắc 道Đạo 也dã 。 今kim 謂vị 此thử 猶do 是thị 邊biên 見kiến 有hữu 見kiến 污ô 穢uế 之chi 色sắc 。 若nhược 因nhân 有hữu 見kiến 生sanh 解giải 。 起khởi 諸chư 結kết 業nghiệp 。 流lưu 轉chuyển 生sanh 死tử 。 事sự 同đồng 前tiền 說thuyết 何hà 關quan 道đạo 也dã 。 故cố 智Trí 度Độ 論luận 云vân 。 若nhược 不bất 得đắc 般Bát 若Nhã 方phương 便tiện 。 入nhập 阿a 毘tỳ 曇đàm 即tức 墮đọa 有hữu 中trung 。 又hựu 諸chư 成thành 實thật 論luận 師sư 皆giai 云vân 。 見kiến 隣lân 虛hư 細tế 色sắc 有hữu 者giả 。 此thử 是thị 調điều 心tâm 之chi 觀quán 。 不bất 能năng 得đắc 道Đạo 。 若nhược 折chiết 此thử 隣lân 虛hư 細tế 塵trần 空không 。 得đắc 實thật 法pháp 空không 。 以dĩ 見kiến 空không 故cố 即tức 能năng 得đắc 道Đạo 也dã 。 今kim 云vân 若nhược 見kiến 隣lân 虛hư 色sắc 空không 。 只chỉ 是thị 空không 見kiến 邊biên 見kiến 污ô 穢uế 色sắc 陰ấm 。 若nhược 見kiến 此thử 生sanh 解giải 起khởi 諸chư 結kết 業nghiệp 。 流lưu 轉chuyển 生sanh 死tử 。 事sự 同đồng 前tiền 說thuyết 。 何hà 關quan 道đạo 也dã 。 故cố 智Trí 度Độ 論luận 云vân 。 不bất 得đắc 般Bát 若Nhã 方phương 便tiện 。 若nhược 入nhập 空không 門môn 即tức 墮đọa 無vô 中trung 。 昆côn 勒lặc 說thuyết 。 見kiến 隣lân 虛hư 塵trần 色sắc 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 入nhập 道đạo 。 過quá 同đồng 前tiền 說thuyết 。 論luận 既ký 不bất 來lai 此thử 土thổ/độ 。 無vô 論luận 可khả 弘hoằng 。 無vô 繁phồn 具cụ 出xuất 。 但đãn 智Trí 度Độ 論luận 云vân 。 若nhược 不bất 得đắc 般Bát 若Nhã 方phương 便tiện 。 即tức 墮đọa 有hữu 無vô 中trung 也dã 。 但đãn 脫thoát 諸chư 三tam 論luận 師sư 。 或hoặc 云vân 。 道đạo 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 何hà 必tất 毘tỳ 曇đàm 見kiến 隣lân 虛hư 細tế 色sắc 有hữu 得đắc 道Đạo 也dã 。 成thành 論luận 復phục 那na 忽hốt 云vân 。 見kiến 隣lân 虛hư 細tế 色sắc 空không 得đắc 道Đạo 也dã 。 今kim 問vấn 若nhược 爾nhĩ 。 見kiến 非phi 空không 非phi 有hữu 。 是thị 得đắc 道Đạo 不phủ 。 若nhược 言ngôn 得đắc 道Đạo 。 中trung 論luận 何hà 故cố 云vân 。 若nhược 言ngôn 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 此thử 名danh 愚ngu 癡si 論luận 。 此thử 是thị 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 邊biên 見kiến 污ô 穢uế 之chi 色sắc 。 何hà 關quan 道đạo 也dã 。

答đáp 曰viết 。

用dụng 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 破phá 有hữu 無vô 有hữu 無vô 既ký 破phá 。 豈khởi 有hữu 非phi 有hữu 非phi 無vô 之chi 可khả 存tồn 。 正Chánh 道Đạo 畢tất 竟cánh 清thanh 淨tịnh 。 無vô 說thuyết 無vô 示thị 也dã 。 問vấn 曰viết 。 爾nhĩ 。 與dữ 長trường/trưởng 爪trảo 及cập 老lão 子tử 。 明minh 不bất 可khả 說thuyết 何hà 殊thù 。 今kim 一nhất 家gia 明minh 性tánh 身thân 念niệm 處xứ 不bất 爾nhĩ 。 若nhược 不bất 見kiến 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 污ô 穢uế 之chi 色sắc 陰ấm 。 四Tứ 諦Đế 之chi 理lý 名danh 愚ngu 癡si 論luận 。 若nhược 知tri 此thử 是thị 污ô 穢uế 之chi 色sắc 。 名danh 性tánh 身thân 念niệm 處xứ 。 即tức 開khai 三tam 念niệm 處xứ 門môn 四tứ 念niệm 處xứ 門môn 。 開khai 三Tam 十Thập 七Thất 品Phẩm 門môn 。 因nhân 三Tam 十Thập 七Thất 品Phẩm 。 門môn 見kiến 生sanh 滅diệt 四Tứ 諦Đế 得đắc 。 寂tịch 滅diệt 涅Niết 槃Bàn 。 即tức 是thị 見kiến 有hữu 得đắc 道Đạo 。 是thị 名danh 於ư 諸chư 見kiến 而nhi 不bất 動động 。 而nhi 修tu 三tam 十thập 七thất 品phẩm 。 若nhược 知tri 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 污ô 穢uế 之chi 色sắc 。 如như 幻huyễn 如như 化hóa 。 畢tất 竟cánh 不bất 可khả 得đắc 。 本bổn 自tự 不bất 生sanh 。 即tức 是thị 摩Ma 訶Ha 衍Diên 。 明minh 身thân 念niệm 處xứ 。 具cụ 足túc 一nhất 切thiết 佛Phật 法Pháp 。 如như 大đại 智Trí 度Độ 論luận 說thuyết 也dã 。 此thử 經Kinh 云vân 。 於ư 諸chư 見kiến 不bất 動động 。 而nhi 修tu 行hành 三Tam 十Thập 七Thất 品Phẩm 。 是thị 為vi 宴yến 坐tọa 。 復phục 何hà 須tu 捨xả 。 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 以dĩ 盡tận 淨tịnh 不bất 可khả 說thuyết 為vi 得đắc 道Đạo 也dã 。 故cố 思tư 益ích 經Kinh 云vân 。 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 欲dục 捨xả 虛hư 空không 終chung 不bất 離ly 空không 。 欲dục 又hựu 遠viễn 覓mịch 虛hư 空không 終chung 不bất 得đắc 空không 。 若nhược 不bất 得đắc 見kiến 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 中trung 半bán 滿mãn 之chi 道đạo 。 亦diệc 不bất 知tri 盡tận 。 淨tịnh 不bất 可khả 說thuyết 中trung 半bán 滿mãn 之chi 道đạo 。 雖tuy 復phục 解giải 慧tuệ 分phân 明minh 。 終chung 是thị 世thế 智trí 辨biện 聰thông 。 不bất 免miễn 結kết 業nghiệp 。 流lưu 轉chuyển 生sanh 死tử 。 同đồng 前tiền 所sở 說thuyết 。 若nhược 知tri 身thân 邊biên 二nhị 見kiến 四tứ 見kiến 。 六lục 十thập 二nhị 見kiến 。 皆giai 是thị 污ô 穢uế 色sắc 陰ấm 。 即tức 是thị 觀quán 色sắc 不bất 淨tịnh 破phá 淨tịnh 顛điên 倒đảo 。 名danh 身thân 念niệm 處xứ 也dã 。 二nhị 受thọ 念niệm 處xứ 。 若nhược 觀quán 受thọ 是thị 常thường 。 是thị 見kiến 依y 受thọ 。 受thọ 無vô 常thường 。 亦diệc 常thường 亦diệc 無vô 常thường 。 非phi 常thường 非phi 無vô 常thường 。 是thị 四tứ 見kiến 悉tất 依y 受thọ 。 即tức 是thị 四tứ 邊biên 見kiến 受thọ 陰ấm 。 一nhất 受thọ 各các 有hữu 三tam 受thọ 。 三tam 受thọ 皆giai 苦khổ 破phá 樂nhạo/nhạc/lạc 顛điên 倒đảo 。 是thị 名danh 受thọ 念niệm 處xứ 。 觀quán 三tam 心tâm 念niệm 處xứ 。 若nhược 觀quán 心tâm 是thị 常thường 。 是thị 見kiến 依y 識thức 。 心tâm 無vô 常thường 。 亦diệc 常thường 亦diệc 無vô 常thường 。 非phi 常thường 非phi 無vô 常thường 。 是thị 見kiến 悉tất 依y 識thức 。 即tức 是thị 四tứ 邊biên 見kiến 識thức 陰ấm 。 四tứ 種chủng 見kiến 識thức 陰ấm 四tứ 種chủng 見kiến 皆giai 是thị 無vô 常thường 。 破phá 常thường 顛điên 倒đảo 。 是thị 名danh 心tâm 念niệm 處xứ 。 四tứ 法pháp 念niệm 處xứ 。 若nhược 觀quán 想tưởng 行hành 二nhị 陰ấm 。 常thường 是thị 見kiến 依y 想tưởng 行hành 無vô 常thường 。 亦diệc 常thường 亦diệc 無vô 常thường 。 非phi 常thường 非phi 無vô 常thường 。 是thị 見kiến 悉tất 依y 想tưởng 行hành 。 即tức 是thị 四tứ 邊biên 見kiến 。 想tưởng 行hành 二nhị 陰ấm 。 四tứ 種chủng 見kiến 。 想tưởng 行hành 二nhị 陰ấm 皆giai 無vô 我ngã 。 破phá 我ngã 顛điên 倒đảo 。 是thị 名danh 法pháp 念niệm 處xứ 觀quán 。 此thử 性tánh 四Tứ 念Niệm 處Xứ 觀quán 。 果quả 報báo 五ngũ 陰ấm 身thân 邊biên 二nhị 見kiến 單đơn 複phức 具cụ 足túc 。 乃nãi 至chí 不bất 可khả 。 說thuyết 污ô 穢uế 無vô 記ký 五ngũ 陰ấm 。 若nhược 破phá 四tứ 顛điên 倒đảo 。 即tức 破phá 十thập 四tứ 難nạn/nan 。 伏phục 六lục 十thập 二nhị 見kiến 。 八bát 十thập 八bát 使sử 。 及cập 因nhân 見kiến 所sở 起khởi 一nhất 切thiết 善thiện 不bất 善thiện 。 二nhị 十thập 五ngũ 有hữu 。 生sanh 死tử 之chi 業nghiệp 。 又hựu 此thử 諸chư 見kiến 未vị 必tất 悉tất 是thị 外ngoại 人nhân 所sở 起khởi 。 若nhược 佛Phật 法Pháp 中trung 學học 問vấn 坐tọa 禪thiền 。 發phát 種chủng 種chủng 知tri 見kiến 。 是thị 非phi 諍tranh 論luận 。 皆giai 是thị 身thân 邊biên 二nhị 見kiến 污ô 穢uế 五ngũ 陰ấm 。 起khởi 如như 是thị 等đẳng 。 諸chư 見kiến 戲hí 論luận 。 破phá 於ư 慧tuệ 眼nhãn 。 不bất 見kiến 真chân 實thật 。 若nhược 不bất 覺giác 不bất 知tri 。 不bất 能năng 用dụng 性tánh 念niệm 處xứ 觀quán 。 觀quán 此thử 五ngũ 陰ấm 。 破phá 四tứ 顛điên 倒đảo 。 則tắc 起khởi 見kiến 便tiện 作tác 諸chư 。 惡ác 業nghiệp 。 或hoặc 用dụng 見kiến 心tâm 修tu 善thiện 。 即tức 是thị 外ngoại 道đạo 。 此thử 意ý 難nan 見kiến 佛Phật 法Pháp 。 學học 問vấn 坐tọa 禪thiền 定định 人nhân 當đương 好hảo/hiếu 思tư 之chi 。 若nhược 能năng 覺giác 知tri 。 用dụng 性tánh 念niệm 處xứ 。 如như 前tiền 觀quán 察sát 。 破phá 四tứ 顛điên 倒đảo 能năng 生sanh 煗noãn 法pháp 。 故cố 智Trí 度Độ 論luận 云vân 。 若nhược 有hữu 為vi 法pháp 中trung 不bất 得đắc 正chánh 憶ức 念niệm 。 能năng 生sanh 煗noãn 法pháp 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。 有hữu 為vi 法pháp 中trung 得đắc 正chánh 憶ức 念niệm 。 不bất 生sanh 煗noãn 法pháp 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。 諸chư 長trường 爪trảo 梵Phạm 志Chí 。 聰thông 明minh 博bác 學học 。 謂vị 一nhất 切thiết 法pháp 可khả 轉chuyển 。 一nhất 切thiết 論luận 可khả 破phá 。 無vô 一nhất 法pháp 可khả 得đắc 。 自tự 言ngôn 得đắc 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 尚thượng 迷mê 此thử 念niệm 處xứ 。 是thị 故cố 如Như 來Lai 。 用dụng 別biệt 想tưởng 性tánh 念niệm 處xứ 往vãng 問vấn 。 即tức 破phá 其kỳ 愛ái 慢mạn 。 得đắc 法Pháp 眼nhãn 淨tịnh 。 當đương 知tri 別biệt 想tưởng 性tánh 念niệm 處xứ 。 入nhập 道đạo 之chi 要yếu 門môn 。 若nhược 利lợi 根căn 人nhân 。 修tu 此thử 性tánh 念niệm 處xứ 。 觀quán 解giải 分phân 明minh 即tức 能năng 發phát 真chân 無vô 漏lậu 。 故cố 佛Phật 勸khuyến 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 依y 念niệm 處xứ 修tu 道Đạo 。 若nhược 末mạt 世thế 坐tọa 禪thiền 講giảng 說thuyết 學học 此thử 義nghĩa 。 即tức 毘tỳ 曇đàm 見kiến 。 有hữu 得đắc 道Đạo 其kỳ 意ý 申thân 也dã 。 若nhược 其kỳ 迷mê 此thử 者giả 。 設thiết 言ngôn 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 畢tất 竟cánh 不bất 可khả 說thuyết 。 皆giai 是thị 愚ngu 癡si 論luận 。 事sự 同đồng 上thượng 說thuyết 。 長trường/trưởng 爪trảo 之chi 過quá 意ý 在tại 此thử 也dã 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 性tánh 念niệm 處xứ 如như 此thử 玄huyền 絕tuyệt 經kinh 論luận 。 何hà 意ý 不bất 作tác 是thị 說thuyết 也dã 。

答đáp 曰viết 。

佛Phật 在tại 世thế 時thời 。 人nhân 根căn 猛mãnh 利lợi 。 去khứ 世thế 之chi 後hậu 。 正chánh 像tượng 法pháp 中trung 猶do 有hữu 。 得đắc 道Đạo 之chi 人nhân 。 經kinh 論luận 何hà 須tu 言ngôn 。 取thủ 其kỳ 耳nhĩ 冥minh 諸chư 其kỳ 掌chưởng 也dã 。

復phục 次thứ 西tây 土thổ/độ 經kinh 論luận 悉tất 度độ 來lai 耶da 。

復phục 次thứ 上thượng 所sở 引dẫn 經kinh 論luận 文văn 。 之chi 非phi 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 意ý 也dã 。 次thứ 明minh 共cộng 念niệm 處xứ 觀quán 。 大đại 智Trí 度Độ 論luận 若nhược 觀quán 身thân 為vi 苦khổ 因nhân 緣duyên 生sanh 道đạo 。 若nhược 有hữu 漏lậu 若nhược 無vô 漏lậu 。 受thọ 心tâm 法pháp 念niệm 處xứ 亦diệc 如như 是thị 。 解giải 者giả 不bất 同đồng 。 有hữu 師sư 解giải 云vân 。 共cộng 善thiện 五ngũ 陰ấm 諸chư 善thiện 心tâm 數số 法pháp 。 合hợp 明minh 心tâm 念niệm 處xứ 。 若nhược 南nam 嶽nhạc 師sư 解giải 。 即tức 是thị 九cửu 相tương 背bội 捨xả 勝thắng 處xứ 。 諸chư 對đối 治trị 觀quán 門môn 助trợ 正Chánh 道Đạo 。 開khai 三tam 解giải 脫thoát 故cố 。 名danh 為vi 共cộng 念niệm 處xứ 。 故cố 經Kinh 云vân 。 當đương 念niệm 空không 法pháp 修tu 心tâm 觀quán 不bất 淨tịnh 。 是thị 名danh 諸chư 如Như 來Lai 甘cam 露lộ 灌quán 頂đảnh 藥dược 服phục 者giả 。 心tâm 無vô 憂ưu 惱não 得đắc 至chí 涅Niết 槃Bàn 岸ngạn 。 此thử 即tức 是thị 共cộng 念niệm 處xứ 之chi 明minh 文văn 也dã 。 空không 法pháp 者giả 。 毘tỳ 曇đàm 有hữu 門môn 。 止Chỉ 觀Quán 生sanh 空không 名danh 為vi 空không 。 修tu 心tâm 觀quán 不bất 淨tịnh 者giả 。 即tức 是thị 初sơ 背bối/bội 捨xả 。 不bất 壞hoại 內nội 外ngoại 色sắc 相tướng 。 以dĩ 是thị 不bất 淨tịnh 心tâm 觀quán 外ngoại 色sắc 。 是thị 名danh 初sơ 背bối/bội 捨xả 。 從tùng 初sơ 背bối/bội 捨xả 習tập 不bất 淨tịnh 觀quán 。 不bất 淨tịnh 觀quán 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 小tiểu 不bất 淨tịnh 觀quán 。 二nhị 大đại 不bất 淨tịnh 觀quán 。 破phá 淨tịnh 顛điên 倒đảo 。 內nội 無vô 色sắc 相tướng 入nhập 二nhị 背bối/bội 捨xả 。 乃nãi 至chí 成thành 就tựu 八bát 背bối/bội 捨xả 。 八bát 勝thắng 處xứ 。 十thập 一nhất 切thiết 處xứ 。 九cửu 次thứ 第đệ 定định 。 獅sư 子tử 奮phấn 迅tấn 超siêu 越việt 三tam 昧muội 。 觀quán 欲dục 界giới 入nhập 初sơ 禪thiền 。 皆giai 是thị 見kiến 不bất 淨tịnh 破phá 淨tịnh 顛điên 倒đảo 。 是thị 名danh 共cộng 身thân 念niệm 處xứ 觀quán 。 受thọ 心tâm 法pháp 念niệm 處xứ 亦diệc 如như 是thị 。 次thứ 明minh 緣duyên 念niệm 處xứ 觀quán 者giả 。 智Trí 度Độ 論luận 云vân 。 一nhất 切thiết 色sắc 法pháp 。 名danh 之chi 為vi 身thân 。 十thập 八bát 及cập 一nhất 入nhập 少thiểu 分phần 。 名danh 之chi 為vi 身thân 。 六lục 種chủng 受thọ 為vi 受thọ 。 六lục 識thức 為vi 心tâm 。 想tưởng 行hành 二nhị 陰ấm 及cập 三tam 無vô 為vi 名danh 法pháp 。 解giải 者giả 不bất 同đồng 。 有hữu 師sư 解giải 。 通thông 一nhất 切thiết 所sở 觀quán 境cảnh 界giới 。 皆giai 名danh 緣duyên 念niệm 處xứ 觀quán 。 有hữu 言ngôn 。 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 境cảnh 界giới 。 有hữu 言ngôn 。 慈từ 悲bi 所sở 緣duyên 境cảnh 界giới 。 若nhược 南nam 嶽nhạc 師sư 解giải 。 緣duyên 佛Phật 說thuyết 教giáo 所sở 詮thuyên 。 一nhất 切thiết 陰ấm 入nhập 界giới 。 四Tứ 諦Đế 事sự 理lý 名danh 義nghĩa 。 言ngôn 語ngữ 音âm 詞từ 因nhân 果quả 體thể 用dụng 。 觀quán 達đạt 無vô 礙ngại 能năng 生sanh 四tứ 辨biện 。 於ư 一nhất 切thiết 色sắc 法pháp 。 心tâm 無vô 所sở 礙ngại 。 成thành 無vô 礙ngại 解giải 脫thoát 。 是thị 緣duyên 念niệm 處xứ 觀quán 二nhị 明minh 別biệt 想tưởng 四tứ 念niệm 處xứ 位vị 者giả 。 有hữu 三tam 種chủng 根căn 性tánh 不bất 同đồng 。 若nhược 慧tuệ 解giải 脫thoát 根căn 性tánh 別biệt 想tưởng 四tứ 念niệm 處xứ 。 但đãn 修tu 性tánh 念niệm 處xứ 觀quán 若nhược 俱câu 解giải 脫thoát 根căn 性tánh 。 修tu 性tánh 念niệm 處xứ 亦diệc 修tu 共cộng 念niệm 處xứ 。 若nhược 無vô 礙ngại 解giải 脫thoát 根căn 性tánh 。 俱câu 修tu 三tam 種chủng 念niệm 處xứ 。 成thành 別biệt 想tưởng 念niệm 處xứ 。 若nhược 能năng 於ư 別biệt 想tưởng 念niệm 處xứ 中trung 。 生sanh 四tứ 種chủng 精tinh 進tấn 名danh 四tứ 正chánh 勤cần 。 修tu 四tứ 種chủng 定định 名danh 四tứ 如như 意ý 定định 。 五ngũ 種chủng 善thiện 法Pháp 生sanh 名danh 之chi 為vi 根căn 。 善thiện 法Pháp 增tăng 長trưởng 。 遮già 諸chư 煩phiền 惱não 。 名danh 之chi 為vi 力lực 。 分phân 別biệt 道đạo 用dụng 名danh 七thất 覺giác 分phần/phân 。 安an 穩ổn 道đạo 中trung 行hành 名danh 八bát 正Chánh 道Đạo 。 若nhược 入nhập 八Bát 正Chánh 道Đạo 。 即tức 能năng 觀quán 四Tứ 諦Đế 成thành 別biệt 想tưởng 四tứ 念niệm 處xứ 也dã 。 三Tam 明Minh 總tổng 想tưởng 四tứ 念niệm 處xứ 位vị 者giả 。 有hữu 人nhân 言ngôn 。 共cộng 念Niệm 處Xứ 即tức 是thị 。 總tổng 想tưởng 念niệm 處xứ 。 今kim 謂vị 不bất 爾nhĩ 。 應ưng 作tác 四tứ 句cú 分phân 別biệt 。 一nhất 者giả 境cảnh 別biệt 觀quán 亦diệc 別biệt 。 二nhị 者giả 境cảnh 別biệt 而nhi 觀quán 總tổng 。 三tam 者giả 境cảnh 總tổng 而nhi 觀quán 別biệt 。 四tứ 者giả 觀quán 總tổng 境cảnh 亦diệc 總tổng 。 初sơ 境cảnh 別biệt 觀quán 亦diệc 別biệt 。 正chánh 是thị 別biệt 想tưởng 性tánh 四tứ 念niệm 處xứ 位vị 。 次thứ 境cảnh 別biệt 觀quán 總tổng 境cảnh 總tổng 觀quán 別biệt 。 此thử 二nhị 即tức 是thị 總tổng 想tưởng 四tứ 念niệm 處xứ 之chi 方phương 便tiện 。 四tứ 境cảnh 總tổng 。 觀quán 總tổng 此thử 觀quán 若nhược 成thành 即tức 是thị 總tổng 想tưởng 四tứ 念niệm 處xứ 之chi 位vị 。 今kim 明minh 境cảnh 總tổng 觀quán 總tổng 。 即tức 是thị 總tổng 上thượng 所sở 明minh 性tánh 念niệm 處xứ 所sở 觀quán 五ngũ 陰ấm 。 作tác 一nhất 身thân 念niệm 處xứ 。 觀quán 此thử 身thân 污ô 穢uế 不bất 淨tịnh 。 及cập 苦khổ 無vô 常thường 無vô 我ngã 。 破phá 淨tịnh 顛điên 倒đảo 及cập 三tam 顛điên 倒đảo 也dã 。 是thị 名danh 總tổng 想tưởng 性tánh 身thân 念niệm 處xứ 。 觀quán 總tổng 身thân 念niệm 處xứ 觀quán 。 或hoặc 總tổng 二nhị 陰ấm 。 或hoặc 總tổng 三tam 陰ấm 。 或hoặc 總tổng 四tứ 陰ấm 。 或hoặc 總tổng 五ngũ 陰ấm 。 具cụ 解giải 釋thích 受thọ 心tâm 法pháp 念niệm 處xứ 亦diệc 如như 是thị 。 總tổng 想tưởng 共cộng 念niệm 處xứ 。 總tổng 想tưởng 緣duyên 念niệm 處xứ 。 亦diệc 如như 是thị 類loại 之chi 可khả 解giải 。 是thị 名danh 總tổng 想tưởng 四tứ 念niệm 處xứ 位vị 。 此thử 位vị 亦diệc 有hữu 三tam 種chủng 根căn 性tánh 。 類loại 別biệt 想tưởng 念niệm 處xứ 可khả 知tri 。 若nhược 有hữu 方phương 便tiện 。 即tức 入nhập 總tổng 想tưởng 念niệm 處xứ 位vị 。 若nhược 無vô 方phương 便tiện 即tức 非phi 總tổng 想tưởng 位vị 也dã 。 如như 何hà 有hữu 方phương 便tiện 。 若nhược 於ư 總tổng 想tưởng 念niệm 處xứ 之chi 中trung 。 具cụ 足túc 修tu 總tổng 想tưởng 。 正chánh 勤cần 如như 意ý 足túc 。 根Căn 力Lực 覺Giác 道Đạo 。 皆giai 如như 性tánh 四tứ 念niệm 處xứ 中trung 說thuyết 。 但đãn 以dĩ 總tổng 想tưởng 善thiện 法Pháp 深thâm 細tế 為vi 異dị 耳nhĩ 。 若nhược 安an 穩ổn 八bát 正Chánh 道Đạo 中trung 行hành 。 即tức 能năng 觀quán 四Tứ 諦Đế 是thị 時thời 得đắc 性tánh 法pháp 念niệm 處xứ 。 故cố 能năng 生sanh 於ư 煗noãn 法pháp 。 故cố 智Trí 度Độ 論luận 云vân 。 八bát 正Chánh 道Đạo 中trung 行hành 。 初sơ 得đắc 善thiện 有hữu 漏lậu 五ngũ 陰ấm 。 名danh 為vi 煗noãn 法pháp 。 當đương 知tri 有hữu 方phương 便tiện 者giả 。 已dĩ 得đắc 三Tam 十Thập 七Thất 品Phẩm 也dã 。 問vấn 曰viết 。 八bát 正chánh 見kiến 道đạo 七thất 覺giác 修tu 道Đạo 。 今kim 何hà 得đắc 念niệm 處xứ 位vị 中trung 說thuyết 耶da 。

答đáp 曰viết 。

毘tỳ 婆bà 沙sa 論luận 云vân 。 若nhược 八bát 正chánh 在tại 前tiền 七thất 覺giác 在tại 後hậu 。 決quyết 定định 是thị 無vô 漏lậu 。 若nhược 七thất 覺giác 在tại 前tiền 八bát 正chánh 在tại 後hậu 。 通thông 有hữu 漏lậu 無vô 漏lậu 也dã 。 此thử 三tam 賢hiền 人nhân 位vị 並tịnh 。 名danh 乾can 慧tuệ 地địa 。 未vị 得đắc 善thiện 有hữu 漏lậu 五ngũ 陰ấm 相tương 似tự 理lý 定định 水thủy 。 定định 水thủy 未vị 霑triêm 故cố 名danh 為vi 乾can/kiền/càn 。 而nhi 悉tất 有hữu 觀quán 行hành 能năng 伏phục 諸chư 見kiến 。 故cố 名danh 為vi 慧tuệ 。 住trụ 持trì 能năng 生sanh 善thiện 法Pháp 。 名danh 之chi 為vi 地địa 。 故cố 名danh 乾can 慧tuệ 地địa 。 亦diệc 名danh 外ngoại 凡phàm 人nhân 。 四tứ 明minh 煗noãn 法pháp 者giả 。 是thị 善thiện 五ngũ 陰ấm 是thị 智trí 慧tuệ 性tánh 。 生sanh 聖thánh 智trí 火hỏa 故cố 名danh 煗noãn 法pháp 行hành 者giả 。 因nhân 有hữu 善thiện 方phương 便tiện 。 總tổng 想tưởng 四tứ 念niệm 處xứ 。 性tánh 共cộng 緣duyên 法pháp 念niệm 處xứ 依y 六lục 地địa 定định 。 瞿cù 婆bà 娑sa 說thuyết 。 煗noãn 法pháp 亦diệc 依y 七thất 地địa 。 初sơ 發phát 善thiện 有hữu 漏lậu 五ngũ 陰ấm 等đẳng 知tri 似tự 解giải 。 得đắc 十thập 六lục 智trí 火hỏa 之chi 氣khí 分phần/phân 。 名danh 之chi 為vi 煗noãn 。 亦diệc 四tứ 正chánh 勤cần 也dã 譬thí 如như 攢toàn 火hỏa 煖noãn 氣khí 若nhược 發phát 即tức 有hữu 烟yên 相tương/tướng 。 用dụng 念niệm 處xứ 觀quán 攢toàn 五ngũ 陰ấm 境cảnh 發phát 智trí 慧tuệ 煖noãn 烟yên 起khởi 正chánh 勤cần 煖noãn 故cố 名danh 煗noãn 法pháp 也dã 。 又hựu 如như 冬đông 氷băng 。 春xuân 陽dương 氣khí 動động 則tắc 有hữu 消tiêu 融dung 之chi 相tướng 。 煗noãn 法pháp 解giải 發phát 。 身thân 邊biên 六lục 十thập 二nhị 見kiến 。 氷băng 執chấp 漸tiệm 覺giác 消tiêu 融dung 也dã 。 故cố 涅Niết 槃Bàn 經Kinh 云vân 。 得đắc 煗noãn 法pháp 觀quán 人nhân 七thất 十thập 三tam 人nhân 。 我ngã 弟đệ 子tử 有hữu 外ngoại 道đạo 則tắc 無vô 。 以dĩ 佛Phật 法Pháp 有hữu 別biệt 想tưởng 總tổng 想tưởng 。 四Tứ 念Niệm 處Xứ 觀quán 。 能năng 破phá 一nhất 切thiết 諸chư 見kiến 顛điên 倒đảo 。 故cố 得đắc 煗noãn 法pháp 。 十thập 八bát 種chủng 六lục 師sư 。 雖tuy 各các 稱xưng 一Nhất 切Thiết 智Trí 人nhân 。 戲hí 論luận 破phá 慧tuệ 眼nhãn 。 不bất 見kiến 於ư 真chân 實thật 相tướng 。 故cố 法pháp 華hoa 經Kinh 云vân 。 深thâm 著trước 虛hư 妄vọng 法pháp 。 堅kiên 受thọ 不bất 可khả 捨xả 。 我ngã 慢mạn 自tự 矜căng 高cao 。 諂siểm 曲khúc 心tâm 不bất 實thật 。 於ư 千thiên 萬vạn 億ức 劫kiếp 。 不bất 聞văn 佛Phật 名danh 字tự 。 亦diệc 不bất 聞văn 正Chánh 法Pháp 。 如như 是thị 人nhân 難nan 度độ 。 是thị 故cố 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 我ngã 為vì 設thiết 方phương 便tiện 。 說thuyết 諸chư 盡tận 苦khổ 道đạo 。 當đương 知tri 外ngoại 人nhân 。 如như 此thử 執chấp 見kiến 罪tội 障chướng 深thâm 重trọng 。 豈khởi 得đắc 生sanh 煗noãn 法pháp 也dã 。 末Mạt 法Pháp 多đa 有hữu 學học 問vấn 。 坐tọa 禪thiền 之chi 人nhân 。 不bất 能năng 如như 是thị 。 修tu 習tập 念niệm 處xứ 。 執chấp 著trước 諍tranh 競cạnh 者giả 。 亦diệc 同đồng 外ngoại 人nhân 之chi 過quá 。 尚thượng 不bất 能năng 生sanh 。 煗noãn 法pháp 之chi 善thiện 。 大Đại 乘Thừa 功công 德đức 。 終chung 不bất 發phát 也dã 。 略lược 說thuyết 煗noãn 法pháp 位vị 竟cánh 。 五ngũ 明minh 頂Đảnh 法Pháp 位vị 者giả 。 亦diệc 是thị 善thiện 五ngũ 陰ấm 。 亦diệc 智trí 慧tuệ 性tánh 在tại 煗noãn 法pháp 之chi 上thượng 名danh 之chi 為vi 頂đảnh 。 證chứng 煗noãn 法pháp 已dĩ 用dụng 正chánh 方phương 便tiện 正chánh 憶ức 念niệm 。 勤cần 修tu 增tăng 進tiến 煗noãn 法pháp 善thiện 根căn 。 依y 六lục 地địa 定định 亦diệc 依y 七thất 地địa 。 若nhược 煗noãn 法pháp 增tăng 長trưởng 。 次thứ 生sanh 善thiện 根căn 名danh 為vi 頂Đảnh 法Pháp 。 緣duyên 四Tứ 諦Đế 十thập 六lục 行hành 得đắc 四tứ 如như 意ý 足túc 定định 。 見kiến 四Tứ 諦Đế 分phân 明minh 。 如như 登đăng 山sơn 頂đảnh 觀quán 膽đảm 四tứ 方phương 。 悉tất 皆giai 明minh 了liễu 。 故cố 名danh 頂Đảnh 法Pháp 。 若nhược 生sanh 法pháp 愛ái 即tức 頂đảnh 墮đọa 也dã 。 六lục 明minh 忍Nhẫn 法Pháp 位vị 者giả 。 亦diệc 是thị 善thiện 五ngũ 陰ấm 亦diệc 智trí 慧tuệ 性tánh 。 於ư 四Tứ 諦Đế 堪kham 忍nhẫn 欲dục 樂lạc 。 名danh 忍Nhẫn 法Pháp 位vị 。 於ư 頂Đảnh 法Pháp 位vị 用dụng 正chánh 方phương 便tiện 。 勤cần 修tu 增tăng 進tiến 頂Đảnh 法Pháp 善thiện 。 依y 六lục 地địa 定định 。 若nhược 頂Đảnh 法Pháp 善thiện 根căn 增tăng 進tiến 。 即tức 生sanh 柔nhu 順thuận 忍nhẫn 。 亦diệc 緣duyên 四Tứ 諦Đế 十thập 六lục 行hành 。

爾nhĩ 時thời 信tín 等đẳng 五ngũ 種chủng 善thiện 法Pháp 。 並tịnh 得đắc 成thành 根căn 。 以dĩ 慧tuệ 根căn 故cố 。 於ư 四Tứ 聖Thánh 諦Đế 。 堪kham 忍nhẫn 欲dục 樂lạc 故cố 名danh 忍Nhẫn 法Pháp 。 忍Nhẫn 法Pháp 有hữu 三tam 品phẩm 。 下hạ 忍nhẫn 於ư 十thập 六lục 行hành 依y 法pháp 諦đế 觀quán 。 比tỉ 諦đế 觀quán 中trung 忍nhẫn 十thập 番phiên 縮súc 觀quán 。 上thượng 忍nhẫn 但đãn 觀quán 欲dục 界giới 苦khổ 下hạ 四tứ 行hành 。 隨tùy 觀quán 緣duyên 一nhất 行hành 。 若nhược 下hạ 中trung 二nhị 品phẩm 忍nhẫn 。 雖tuy 起khởi 煩phiền 惱não 惡ác 業nghiệp 。 而nhi 不bất 受thọ 三tam 塗đồ 報báo 。 由do 受thọ 人nhân 天thiên 百bách 千thiên 生sanh 報báo 。 若nhược 上thượng 品phẩm 忍nhẫn 成thành 。 但đãn 有hữu 人nhân 天thiên 七thất 生sanh 業nghiệp 在tại 。 增tăng 上thượng 一nhất 剎sát 那na 。 即tức 入nhập 世Thế 第Đệ 一Nhất 法Pháp 也dã 。 問vấn 曰viết 。 煗noãn 頂đảnh 亦diệc 堪kham 忍nhẫn 。 何hà 故cố 不bất 名danh 堪kham 忍nhẫn 。

答đáp 曰viết 。

若nhược 通thông 論luận 四tứ 善thiện 根căn 。 亦diệc 名danh 四tứ 忍nhẫn 但đãn 忍Nhẫn 法Pháp 不bất 退thoái 別biệt 受thọ 忍nhẫn 名danh 。 若nhược 煗noãn 法pháp 遇ngộ 惡ác 因nhân 緣duyên 退thoái 。 能năng 造tạo 五ngũ 逆nghịch 。 謗báng 方Phương 等Đẳng 經Kinh 。 作tác 一nhất 闡xiển 提đề 。 墮đọa 無Vô 間Gián 地Địa 獄Ngục 。 若nhược 頂Đảnh 法Pháp 退thoái 遇ngộ 惡ác 因nhân 緣duyên 退thoái 。 雖tuy 不bất 斷đoạn 善thiện 根căn 猶do 作tác 五ngũ 逆nghịch 等đẳng 罪tội 也dã 。 今kim 此thử 忍Nhẫn 法Pháp 智trí 慧tuệ 強cường/cưỡng 惑hoặc 弱nhược 。 諸chư 惡ác 所sở 不bất 能năng 動động 。 以dĩ 忍nhẫn 力lực 大đại 故cố 。 一nhất 切thiết 惡ác 心tâm 非phi 數số 緣duyên 滅diệt 。 如như 獅sư 子tử 王vương 群quần 獸thú 遠viễn 避tị 。 問vấn 曰viết 。 若nhược 煗noãn 頂đảnh 退thoái 者giả 。 云vân 何hà 名danh 性tánh 地địa 。

答đáp 曰viết 。

此thử 人nhân 雖tuy 造tạo 惡ác 墮đọa 地địa 獄ngục 。 一nhất 入nhập 受thọ 罪tội 竟cánh 終chung 不bất 重trọng/trùng 入nhập 。 有hữu 性tánh 地địa 善thiện 根căn 故cố 能năng 得đắc 聖thánh 果Quả 。 是thị 故cố 經Kinh 云vân 。 寧ninh 為vi 調Điều 達Đạt 。 不bất 為vi 欝uất 頭đầu 藍lam 子tử 調Điều 達Đạt 造tạo 於ư 三tam 逆nghịch 罪tội 。 墮đọa 於ư 地địa 獄ngục 。 出xuất 生sanh 於ư 人nhân 。 中trung 得đắc 辟Bích 支Chi 佛Phật 。 諸chư 根căn 猛mãnh 利lợi 。 過quá 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 七thất 明minh 世Thế 第Đệ 一Nhất 法Pháp 位vị 者giả 。 於ư 凡phàm 夫phu 所sở 得đắc 最tối 勝thắng 善thiện 根căn 。 名danh 為vi 世Thế 間Gian 第Đệ 一Nhất 法Pháp 也dã 。 亦diệc 是thị 善thiện 有hữu 漏lậu 五ngũ 陰ấm 。 亦diệc 智trí 慧tuệ 性tánh 。 上thượng 忍nhẫn 一nhất 剎sát 那na 依y 六lục 地địa 定định 。 以dĩ 生sanh 一nhất 剎sát 那na 最tối 勝thắng 善thiện 根căn 。 名danh 為vi 世Thế 間Gian 第Đệ 一Nhất 法Pháp 。 此thử 一nhất 剎sát 那na 。 具cụ 足túc 五Ngũ 力Lực 。 苦khổ 下hạ 四tứ 行hành 隨tùy 緣duyên 一nhất 行hành 一nhất 。 剎sát 那na 不bất 住trụ 。 故cố 似tự 見kiến 道đạo 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 行hành 人nhân 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 愛ái 行hành 。 二nhị 見kiến 行hành 。 愛ái 行hành 有hữu 二nhị 種chủng 。 我ngã 慢mạn 行hành 。 懈giải 怠đãi 增tăng 。 見kiến 行hành 亦diệc 二nhị 種chủng 。 謂vị 我ngã 及cập 我ngã 所sở 。 著trước 我ngã 慢mạn 者giả 。 修tu 無vô 常thường 行hành 入nhập 。 世Thế 第Đệ 一Nhất 法Pháp 。 懈giải 怠đãi 增tăng 者giả 修tu 苦khổ 行hạnh 入nhập 。 著trước 我ngã 者giả 修tu 無vô 我ngã 行hành 入nhập 。 著trước 我ngã 所sở 者giả 修tu 空không 行hành 入nhập 。 彼bỉ 修tu 總tổng 想tưởng 念niệm 處xứ 次thứ 第đệ 。 生sanh 決quyết 定định 心tâm 。 世thế 間gian 善thiện 有hữu 九cửu 品phẩm 。 下hạ 下hạ 下hạ 中trung 下hạ 上thượng 名danh 煗noãn 法pháp 。 中trung 下hạ 中trung 中trung 名danh 頂Đảnh 法Pháp 。 中trung 上thượng 上thượng 下hạ 上thượng 中trung 名danh 忍Nhẫn 法Pháp 。 上thượng 上thượng 名danh 世Thế 間Gian 第Đệ 一Nhất 法Pháp 。 若nhược 觀quán 五ngũ 陰ấm 無vô 常thường 。 等đẳng 善thiện 根căn 名danh 煗noãn 法pháp 。 觀quán 三Tam 寶Bảo 功công 德đức 名danh 頂Đảnh 法Pháp 。 觀quán 察sát 聖Thánh 諦Đế 名danh 忍Nhẫn 法Pháp 。 觀quán 苦khổ 聖Thánh 諦Đế 次thứ 第đệ 聖thánh 道Đạo 。 名danh 世Thế 間Gian 第Đệ 一Nhất 法Pháp 。 煗noãn 法pháp 若nhược 退thoái 法pháp 捨xả 若nhược 命mạng 終chung 捨xả 。 若nhược 度độ 界giới 地địa 捨xả 。 頂Đảnh 法Pháp 亦diệc 如như 是thị 。 忍Nhẫn 法Pháp 無vô 退thoái 法pháp 捨xả 。 餘dư 二nhị 捨xả 同đồng 上thượng 。 世Thế 第Đệ 一Nhất 法Pháp 。 一nhất 剎sát 那na 無vô 捨xả 。

復phục 次thứ 是thị 四tứ 善thiện 根căn 人nhân 。 皆giai 用dụng 性tánh 共cộng 緣duyên 法pháp 念niệm 處xứ 。 修tu 道Đạo 亦diệc 是thị 四tứ 念niệm 處xứ 之chi 異dị 名danh 也dã 。 即tức 一nhất 得đắc 不bất 失thất 。 更cánh 受thọ 勝thắng 名danh 之chi 義nghĩa 也dã 。 毘tỳ 婆bà 沙sa 解giải 釋thích 。 世Thế 第Đệ 一Nhất 法Pháp 。 遂toại 有hữu 數sổ 十thập 家gia 異dị 釋thích 不bất 同đồng 。 七thất 賢hiền 名danh 義nghĩa 無vô 量lượng 。 豈khởi 凡phàm 夫phu 所sở 知tri 也dã 。 問vấn 曰viết 。 七thất 賢hiền 之chi 位vị 。 前tiền 淺thiển 後hậu 深thâm 。 何hà 故cố 偏thiên 釋thích 乾can/kiền/càn 慧tuệ 地địa 。 不bất 委ủy 分phân 別biệt 性tánh 地địa 。

答đáp 曰viết 。

乾can/kiền/càn 慧tuệ 地địa 最tối 淺thiển 。 如như 上thượng 分phân 別biệt 。 已dĩ 自tự 難nan 知tri 非phi 世thế 能năng 測trắc 。 正chánh 是thị 初sơ 心tâm 所sở 學học 邪tà 正chánh 分phần/phân 派phái 。 一nhất 切thiết 佛Phật 法Pháp 行hành 人nhân 。 即tức 自tự 怱thông 用dụng 一nhất 切thiết 學học 問vấn 坐tọa 禪thiền 之chi 人nhân 。 所sở 迷mê 沒một 處xứ 。 須tu 略lược 分phân 別biệt 也dã 。 若nhược 入nhập 性tánh 地địa 解giải 慧tuệ 目mục 生sanh 。 非phi 凡phàm 能năng 所sở 測trắc 。 多đa 言ngôn 妄vọng 說thuyết 何hà 可khả 承thừa 信tín 。 所sở 以dĩ 一nhất 家gia 講giảng 讀đọc 說thuyết 法Pháp 。 必tất 須tu 委ủy 釋thích 初sơ 心tâm 。 若nhược 賢hiền 聖thánh 深thâm 位vị 但đãn 點điểm 章chương 而nhi 已dĩ 。 其kỳ 坐tọa 禪thiền 者giả 。 略lược 知tri 佛Phật 法Pháp 大đại 意ý 。 即tức 須tu 覺giác 悟ngộ 無vô 常thường 。 懺sám 悔hối 行hành 道Đạo 。 豈khởi 可khả 馳trì 逐trục 不bất 急cấp 之chi 言ngôn 。 其kỳ 欲dục 稱xưng 說thuyết 利lợi 物vật 。 得đắc 此thử 正chánh 意ý 分phân 明minh 名danh 相tướng 。 有hữu 所sở 不bất 達đạt 更cánh 自tự 尋tầm 訪phỏng 。 略lược 說thuyết 七thất 賢hiền 位vị 竟cánh 。

四Tứ 教Giáo 義Nghĩa 卷quyển 第đệ 五ngũ