宗Tông 鏡Kính 錄Lục 卷quyển 第đệ 四tứ 十thập 七thất

慧tuệ 日nhật 永vĩnh 明minh 寺tự 主chủ 智trí 覺giác 禪thiền 師sư 延diên 壽thọ 集tập

夫phu 言ngôn 正chánh 唯duy 識thức 義nghĩa 。 約ước 有hữu 幾kỷ 種chủng 識thức 。

答đáp 。 經kinh 論luận 通thông 辯biện 。 有hữu 八bát 種chủng 識thức 。 一nhất 眼nhãn 識thức 。 二nhị 耳nhĩ 識thức 。 三tam 鼻tị 識thức 。 四tứ 舌thiệt 識thức 。 五ngũ 身thân 識thức 。 六lục 意ý 識thức 。 七thất 末mạt 那na 識thức 。 八bát 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 正chánh 文văn 出xuất 護hộ 法Pháp 菩Bồ 薩Tát 唯duy 識thức 論luận 十thập 卷quyển 。 此thử 論luận 釋thích 天thiên 親thân 菩Bồ 薩Tát 唯duy 識thức 三tam 十thập 頌tụng 文văn 。 慈từ 恩ân 大đại 師sư 。 製chế 疏sớ/sơ 釋thích 論luận 。 此thử 頌tụng 文văn 。 初sơ 為vi 居cư 士sĩ 所sở 掌chưởng 。 後hậu 有hữu 樂nhạo/nhạc/lạc 觀quán 者giả 。 輸du 金kim 一nhất 兩lưỡng 。 慈từ 恩ân 成thành 唯duy 識thức 論luận 掌chưởng 中trung 樞xu 要yếu 云vân 。 世thế 親thân 菩Bồ 薩Tát 。 樂nhạo/nhạc/lạc 博bác 綜tống 於ư 三tam 乘thừa 。 乃nãi 遍biến 遊du 於ư 諸chư 部bộ 。 知tri 小tiểu 教giáo 而nhi 非phi 極cực 。 遂toại 迴hồi 趣thú 於ư 大Đại 乘Thừa 。 因nhân 聞văn 誦tụng 華hoa 嚴nghiêm 十Thập 地Địa 品phẩm 。 阿a 毘tỳ 達đạt 磨ma 攝nhiếp 大Đại 乘Thừa 品phẩm 。 遂toại 悔hối 謝tạ 前tiền 非phi 。 謗báng 法pháp 先tiên 見kiến 。 持trì 刀đao 截tiệt 舌thiệt 。 用dụng 表biểu 深thâm 衷# 。 其kỳ 兄huynh 無vô 著trước 菩Bồ 薩Tát 。 止chỉ 其kỳ 自tự 割cát 。 說thuyết 以dĩ 利lợi 害hại 。 汝nhữ 雖tuy 以dĩ 舌thiệt 謗báng 法pháp 。 豈khởi 截tiệt 舌thiệt 而nhi 罪tội 除trừ 。 應ưng 讚tán 釋thích 大Đại 乘Thừa 。 以dĩ 悔hối 先tiên 犯phạm 。 菩Bồ 薩Tát 敬kính 從tùng 兄huynh 諾nặc 。 因nhân 歸quy 妙diệu 理lý 。 遂toại 製chế 十Thập 地Địa 論luận 。 攝nhiếp 大Đại 乘Thừa 論luận 。 故cố 此thử 二nhị 論luận 。 菩Bồ 薩Tát 創sáng/sang 歸quy 大Đại 乘Thừa 之chi 作tác 。 既ký 而nhi 久cửu 蘊uẩn 玄huyền 宗tông 。 情tình 恢khôi 奧áo 旨chỉ 。 更cánh 為vi 宏hoành 論luận 。 用dụng 暢sướng 深thâm 極cực 。 採thải 撮toát 幽u 機cơ 。 提đề 控khống 精tinh 邃thúy 。 著trước 唯duy 識thức 三tam 十thập 頌tụng 。 以dĩ 暢sướng 大Đại 乘Thừa 之chi 妙diệu 趣thú 也dã 。 萬vạn 像tượng 含hàm 於ư 一nhất 字tự 。 千thiên 訓huấn 備bị 於ư 一nhất 言ngôn 。 道đạo 超siêu 群quần 典điển 。 譽dự 光quang 眾chúng 聖thánh 。 略lược 誦tụng 既ký 畢tất 。 廣quảng 釋thích 方phương 陳trần 。 機cơ 感cảm 未vị 符phù 。 杳# 從tùng 冥minh 往vãng 。

復phục 有hữu 護hộ 法Pháp 等đẳng 菩Bồ 薩Tát 。 賞thưởng 翫ngoạn 頌tụng 文văn 。 各các 為vi 義nghĩa 釋thích 。 雖tuy 分phần/phân 峯phong 崐# 岫# 。 竦tủng 幹cán 瓊# 枝chi 。 而nhi 獨độc 擅thiện 光quang 輝huy 。 頴dĩnh 標tiêu 芬phân 馥phức 者giả 。 其kỳ 唯duy 護hộ 法Pháp 一nhất 人nhân 乎hồ 。 菩Bồ 薩Tát 果quả 成thành 先tiên 劫kiếp 。 位vị 克khắc 今kim 賢hiền 。 撫phủ 物vật 潛tiềm 資tư 隨tùy 機cơ 利lợi 見kiến 。 春xuân 秋thu 二nhị 十thập 有hữu 九cửu 。 知tri 息tức 化hóa 之chi 有hữu 期kỳ 。 厭yếm 無vô 常thường 以dĩ 禪thiền 習tập 。 誓thệ 不bất 離ly 於ư 菩Bồ 提Đề 樹thụ 。 以dĩ 終chung 三tam 載tái 。 禪thiền 禮lễ 之chi 暇hạ 。 注chú 裁tài 斯tư 釋thích 。 文văn 邁mại 旨chỉ 遠viễn 。 智trí 贍thiệm 名danh 高cao 。 執chấp 破phá 畢tất 於ư 一nhất 言ngôn 。 紛phân 解giải 窮cùng 於ư 半bán 頌tụng 。 文Văn 殊Thù 水thủy 火hỏa 。 則tắc 會hội 符phù 膠giao 漆tất 。 義nghĩa 等đẳng 江giang 湖hồ 。 乃nãi 疎sơ 成thành 清thanh 濁trược 。 平bình 郊giao 弭nhị 弭nhị 。 聳tủng 層tằng 峯phong 而nhi 接tiếp 漢hán 。 堆đôi 阜phụ 峨# 峨# 。 夷di 穹# 窿# 以dĩ 坦thản 蕩đãng 。 俯phủ 鑽toàn 邃thúy 而nhi 無vô 底để 。 仰ngưỡng 尋tầm 高cao 而nhi 靡mĩ 際tế 。 疎sơ 文văn 淺thiển 義nghĩa 。 派phái 演diễn 不bất 窮cùng 。 浩hạo 句cú 宏hoành 宗tông 。 陶đào 甄chân 有hữu 極cực 。 功công 逾du 千thiên 聖thánh 。 道đạo 合hợp 百bách 王vương 。

時thời 有hữu 玄huyền 鑒giám 居cư 士sĩ 。 識thức 鳳phượng 鵷# 之chi 歛liễm 羽vũ 。 委ủy 麟lân 龍long 之chi 潛tiềm 跡tích 。 每mỗi 罄khánh 所sở 資tư 。 恆hằng 為vi 供cúng 養dường 。 深thâm 誠thành 固cố 志chí 。 物vật 竭kiệt 積tích 年niên 。 菩Bồ 薩Tát 誘dụ 接tiếp 多đa 端đoan 。 答đáp 遺di 茲tư 釋thích 。 而nhi 誡giới 之chi 曰viết 。 我ngã 滅diệt 之chi 後hậu 。 凡phàm 有hữu 來lai 觀quán 。 即tức 取thủ 金kim 一nhất 兩lưỡng 。 脫thoát 逢phùng 神thần 頴dĩnh 。 當đương 可khả 傳truyền 通thông 。 終chung 期kỳ 既ký 漸tiệm 。 奄yểm 絕tuyệt 玄huyền 遵tuân 。 菩Bồ 薩Tát 名danh 振chấn 此thử 州châu 。 論luận 釋thích 聲thanh 超siêu 彼bỉ 土độ 。 有hữu 靈linh 之chi 類loại 。 誰thùy 不bất 懷hoài 歡hoan 。 朝triêu 聞văn 夕tịch 殞vẫn 。 豈khởi 悋lận 金kim 璧bích 。 若nhược 市thị 趍# 賢hiền 。 如như 丘khâu 疊điệp 貨hóa 。 五ngũ 天thiên 鶴hạc 望vọng 。 未vị 輒triếp 流lưu 行hành 。 大đại 師sư 叡duệ 發phát 天thiên 資tư 。 識thức 假giả 循tuần 謁yết 。 無vô 神thần 迹tích 而nhi 不bất 瞻chiêm 禮lễ 。 何hà 聖thánh 教giáo 而nhi 不bất 披phi 諷phúng 。 聞văn 斯tư 妙diệu 理lý 。 殷ân 俯phủ 諦đế 求cầu 。 居cư 士sĩ 記ký 先tiên 聖thánh 之chi 遺di 言ngôn 。 必tất 今kim 賢hiền 之chi 是thị 囑chúc 。 乃nãi 奉phụng 茲tư 草thảo 本bổn 。 并tinh 五ngũ 蘊uẩn 論luận 釋thích 。 大đại 師sư 賞thưởng 翫ngoạn 。 猶do 覩đổ 聖thánh 容dung 。 每mỗi 置trí 掌chưởng 中trung 。 不bất 殊thù 真chân 說thuyết 。 自tự 西tây 霏phi 玉ngọc 牒điệp 。 東đông 馳trì 素tố 象tượng 。 雖tuy 復phục 廣quảng 演diễn 微vi 筌thuyên 。 賞thưởng 之chi 。 以dĩ 為vi 祕bí 決quyết 。 及cập 乎hồ 神thần 栖tê 別biệt 館quán 。 景cảnh 阻trở 炎diễm 輝huy 。 清thanh 耳nhĩ 目mục 以dĩ 徵trưng 思tư 。 蕩đãng 心tâm 靈linh 而nhi 繹# 妙diệu 。 乃nãi 曰viết 。 今kim 者giả 方phương 怡di 我ngã 心tâm 耳nhĩ 。 宣tuyên 尼ni 云vân 。 我ngã 有hữu 美mỹ 玉ngọc 蘊uẩn 匵# 藏tạng 之chi 。 誰thùy 為vi 善thiện 價giá 。 我ngã 今kim 沽cô 諸chư 。 基cơ 。 夙túc 運vận 單đơn 舛suyễn 。 九cửu 歲tuế 丁đinh 艱gian 。 自tự 爾nhĩ 志chí 託thác 煙yên 霞hà 。 加gia 每mỗi 庶thứ 幾kỷ 緇# 服phục 。 浮phù 俗tục 塵trần 賞thưởng 。 幼ấu 絕tuyệt 情tình 分phần/phân 。 至chí 年niên 十thập 七thất 。 遂toại 預dự 緇# 林lâm 。 別biệt 奉phụng 明minh 詔chiếu 。 得đắc 為vi 門môn 侍thị 。 自tự 參tham 預dự 三tam 千thiên 。 即tức 欣hân 規quy 七thất 十thập 。 必tất 諧hài 善thiện 願nguyện 。 福phước 果quả 函hàm 丈trượng 。 不bất 以dĩ 散tán 才tài 之chi 質chất 。 遂toại 得đắc 隨tùy 伍# 譯dịch 僚liêu 。 即tức 事sự 操thao 觚cô 。 餐xan 受thọ 此thử 論luận 。 初sơ 功công 之chi 際tế 。 十thập 釋thích 別biệt 翻phiên 。 昉# 。 尚thượng 。 光quang 。 基cơ 。 四tứ 人nhân 。 同đồng 受thọ 潤nhuận 飾sức 。 執chấp 筆bút 。 檢kiểm 文văn 。 纂toản 義nghĩa 。 既ký 為vi 令linh 範phạm 。 務vụ 各các 有hữu 司ty 。 數số 朝triêu 之chi 後hậu 。 基cơ 求cầu 退thoái 迹tích 。 大đại 師sư 固cố 問vấn 。 基cơ 慇ân 懃cần 請thỉnh 曰viết 。 自tự 夕tịch 夢mộng 金kim 容dung 。 晨thần 趍# 白bạch 馬mã 。 英anh 髦mao 間gian 出xuất 。 靈linh 智trí 肩kiên 隨tùy 。 聞văn 五ngũ 分phần/phân 以dĩ 心tâm 祈kỳ 。 攬lãm 八bát 藏tạng 而nhi 遐hà 望vọng 。 雖tuy 得đắc 法Pháp 門môn 之chi 糟tao 粕# 。 然nhiên 失thất 玄huyền 源nguyên 之chi 淳thuần 粹túy 。 今kim 東đông 土thổ/độ 榮vinh 賚lãi 。 並tịnh 目mục 擊kích 玄huyền 宗tông 。 幸hạnh 復phục 擢trạc 秀tú 萬vạn 方phương 。 頴dĩnh 超siêu 千thiên 古cổ 。 不bất 立lập 功công 於ư 參tham 糅nhữu 。 可khả 謂vị 失thất 時thời 者giả 也dã 。 況huống 群quần 聖thánh 制chế 作tác 。 各các 馳trì 譽dự 於ư 五ngũ 天thiên 。 雖tuy 文văn 具cụ 傳truyền 於ư 貝bối 葉diệp 。 而nhi 義nghĩa 不bất 備bị 於ư 一nhất 本bổn 。 情tình 見kiến 各các 異dị 。 稟bẩm 者giả 無vô 依y 。 況huống 時thời 漸tiệm 人nhân 澆kiêu 。 命mạng 促xúc 慧tuệ 舛suyễn 。 討thảo 支chi 離ly 而nhi 頗phả 究cứu 。 攬lãm 殊thù 指chỉ 而nhi 難nan 悟ngộ 。 請thỉnh 錯thác 綜tống 群quần 言ngôn 以dĩ 為vi 一nhất 本bổn 。 楷# 定định 真chân 謬mậu 。 權quyền 衡hành 盛thịnh 。 則tắc 久cửu 而nhi 遂toại 許hứa 。 故cố 得đắc 此thử 論luận 行hành 焉yên 。 大đại 師sư 。 理lý 遣khiển 三tam 賢hiền 。 獨độc 授thọ 庸dong 拙chuyết 。 此thử 論luận 也dã 。 括quát 眾chúng 經kinh 之chi 祕bí 。 包bao 群quần 聖thánh 之chi 旨chỉ 。 何hà 滯trệ 不bất 融dung 。 無vô 幽u 不bất 燭chúc 。 仰ngưỡng 之chi 不bất 極cực 。 俯phủ 之chi 不bất 測trắc 。 遠viễn 之chi 無vô 智trí 。 近cận 之chi 有hữu 識thức 。 其kỳ 有hữu 隱ẩn 括quát 五ngũ 明minh 。 搜sưu 揚dương 八bát 藏tạng 。 幽u 關quan 每mỗi 擁ủng 。 玄huyền 路lộ 未vị 通thông 。 囑chúc 猶do 毫hào 毳thuế 丘khâu 盈doanh 。 投đầu 之chi 以dĩ 炎diễm 爍thước 。 霜sương 氷băng 澗giản 積tích 。 沃ốc 之chi 以dĩ 畏úy 景cảnh 。 信tín 巨cự 夜dạ 之chi 銀ngân 輝huy 。 昏hôn 旦đán 之chi 金kim 鏡kính 矣hĩ 。 雖tuy 復phục 本bổn 出xuất 五ngũ 天thiên 。 然nhiên 彼bỉ 無vô 茲tư 糅nhữu 釋thích 。 直trực 爾nhĩ 十thập 師sư 之chi 別biệt 作tác 。 鳩cưu 集tập 猶do 難nạn/nan 。 況huống 更cánh 摭# 此thử 幽u 文văn 。 誠thành 為vi 未vị 有hữu 。 斯tư 乃nãi 此thử 論luận 之chi 因nhân 起khởi 也dã 。

問vấn 。 此thử 八bát 種chủng 識thức 。 行hành 相tướng 如như 何hà 。

答đáp 。 經kinh 論luận 成thành 立lập 。 自tự 有hữu 明minh 文văn 。 此thử 八bát 種chủng 識thức 。 具cụ 三tam 能năng 變biến 。 一nhất 異dị 熟thục 能năng 變biến 。 即tức 第đệ 八bát 識thức 。 二nhị 思tư 量lượng 能năng 變biến 。 即tức 第đệ 七thất 識thức 。 三tam 了liễu 別biệt 能năng 變biến 。 即tức 前tiền 六lục 識thức 。 唯duy 識thức 論luận 云vân 。 識thức 所sở 變biến 相tương/tướng 。 雖tuy 無vô 量lượng 種chủng 。 而nhi 能năng 變biến 識thức 。 類loại 別biệt 唯duy 三tam 。 一nhất 謂vị 異dị 熟thục 。 即tức 第đệ 八bát 識thức 。 多đa 異dị 熟thục 性tánh 故cố 。 二nhị 謂vị 思tư 量lượng 。 即tức 第đệ 七thất 識thức 。 恆hằng 審thẩm 思tư 量lượng 故cố 。 三tam 謂vị 了liễu 境cảnh 。 即tức 前tiền 六lục 識thức 。 了liễu 境cảnh 麁thô 相tương/tướng 故cố 。 論luận 頌tụng 曰viết 。 初sơ 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 異dị 熟thục 一nhất 切thiết 種chủng 。 不bất 可khả 知tri 執chấp 受thọ 。 處xử 了liễu 常thường 與dữ 觸xúc 。 作tác 意ý 受thọ 想tưởng 思tư 。 想tưởng 應ưng 唯duy 捨xả 受thọ 。 是thị 無vô 覆phú 無vô 記ký 。 觸xúc 等đẳng 亦diệc 如như 是thị 。 恆hằng 轉chuyển 如như 瀑bộc 流lưu 。 阿A 羅La 漢Hán 位vị 捨xả 。 初sơ 能năng 變biến 識thức 。 大Đại 乘Thừa 教giáo 名danh 阿a 賴lại 耶da 。 此thử 識thức 有hữu 能năng 藏tạng 所sở 藏tạng 執chấp 藏tạng 義nghĩa 故cố 。 謂vị 與dữ 雜tạp 染nhiễm 。 互hỗ 為vi 緣duyên 故cố 。 有hữu 情tình 執chấp 為vi 自tự 內nội 我ngã 故cố 。 古cổ 釋thích 云vân 。 一nhất 能năng 藏tạng 者giả 。 即tức 能năng 含hàm 藏tạng 義nghĩa 。 猶do 如như 庫khố 藏tạng 。 能năng 含hàm 藏tạng 寶bảo 貝bối 。 得đắc 藏tạng 名danh 。 此thử 能năng 含hàm 藏tạng 雜tạp 染nhiễm 種chủng 。 故cố 名danh 為vi 藏tạng 。 亦diệc 即tức 持trì 義nghĩa 。 二nhị 所sở 藏tạng 者giả 。 即tức 是thị 所sở 依y 義nghĩa 。 猶do 如như 庫khố 藏tạng 。 是thị 寶bảo 等đẳng 所sở 依y 故cố 。 此thử 識thức 是thị 雜tạp 染nhiễm 法pháp 。 所sở 依y 處xứ 故cố 。 三tam 執chấp 藏tạng 者giả 。 堅kiên 守thủ 不bất 捨xả 義nghĩa 。 猶do 如như 金kim 銀ngân 等đẳng 藏tạng 。 為vi 人nhân 堅kiên 守thủ 執chấp 為vi 自tự 內nội 我ngã 。 故cố 名danh 為vi 藏tạng 。 此thử 識thức 為vi 染nhiễm 末mạt 那na 。 堅kiên 執chấp 為vi 我ngã 。 故cố 名danh 為vi 藏tạng 。 起khởi 信tín 鈔sao 釋thích 云vân 。 第đệ 八bát 能năng 藏tạng 所sở 藏tạng 義nghĩa 者giả 。 且thả 所sở 藏tạng 義nghĩa 。 謂vị 此thử 識thức 體thể 藏tạng 也dã 。 是thị 根căn 身thân 種chủng 子tử 器khí 世thế 間gian 所sở 藏tạng 處xứ 也dã 。 以dĩ 根căn 身thân 等đẳng 。 是thị 此thử 識thức 相tương/tướng 分phần/phân 故cố 。 如như 藏tạng 中trung 物vật 像tượng 。 如như 身thân 在tại 室thất 內nội 。 欲dục 覓mịch 賴lại 耶da 識thức 。 只chỉ 在tại 色sắc 心tâm 中trung 。 欲dục 覓mịch 摩ma 尼ni 珠châu 。 只chỉ 在tại 青thanh 黃hoàng 內nội 。 次thứ 能năng 藏tạng 義nghĩa 。 謂vị 根căn 身thân 等đẳng 法pháp 。 皆giai 藏tạng 。 在tại 識thức 身thân 之chi 中trung 。 如như 像tượng 在tại 珠châu 內nội 。 欲dục 覓mịch 一nhất 切thiết 法pháp 。 總tổng 在tại 賴lại 耶da 中trung 。 欲dục 覓mịch 一nhất 切thiết 像tượng 。 總tổng 在tại 摩ma 尼ni 內nội 。 與dữ 前tiền 義nghĩa 互hỗ 為vi 能năng 所sở 。 瑜du 伽già 論luận 云vân 。 以dĩ 八bát 種chủng 義nghĩa 。 證chứng 本bổn 識thức 有hữu 。 一nhất 依y 止chỉ 執chấp 受thọ 相tương/tướng 。 二nhị 最tối 初sơ 生sanh 起khởi 相tương/tướng 。 三tam 有hữu 明minh 了liễu 性tánh 相tướng 。 四tứ 有hữu 種chủng 子tử 性tánh 相tướng 。 五ngũ 業nghiệp 用dụng 差sai 別biệt 相tương/tướng 。 六lục 。 身thân 受thọ 差sai 別biệt 相tương/tướng 。 七thất 處xứ 無vô 心tâm 定định 相tương/tướng 。 八bát 命mạng 終chung 時thời 分phần/phân 相tương/tướng 。 又hựu 古cổ 德đức 依y 論luận 解giải 釋thích 證chứng 有hữu 第đệ 八bát 識thức 者giả 。 論luận 云vân 。 此thử 第đệ 八bát 識thức 。 非phi 是thị 世thế 間gian 。 現hiện 量lượng 所sở 見kiến 之chi 境cảnh 。 唯duy 憑bằng 聖thánh 言ngôn 量lượng 。 及cập 以dĩ 真chân 正Chánh 道Đạo 理lý 。 而nhi 知tri 有hữu 之chi 。 引dẫn 七thất 本bổn 經kinh 證chứng 之chi 。 阿a 毘tỳ 達đạt 磨ma 經kinh 有hữu 二nhị 頌tụng 。 初sơ 頌tụng 云vân 。 無vô 始thỉ 時thời 來lai 界giới 。 一nhất 切thiết 法pháp 等đẳng 依y 。 由do 此thử 有hữu 諸chư 趣thú 。 及cập 涅Niết 槃Bàn 證chứng 得đắc 。 無vô 始thỉ 時thời 來lai 界giới 者giả 。 言ngôn 界giới 者giả 。 是thị 因nhân 義nghĩa 。 為vi 第đệ 八bát 識thức 。 從tùng 無vô 始thỉ 至chí 今kim 。 能năng 持trì 一nhất 切thiết 。 漏lậu 無vô 漏lậu 色sắc 心tâm 等đẳng 諸chư 法pháp 種chủng 子tử 。 又hựu 能năng 與dữ 漏lậu 無vô 漏lậu 種chủng 子tử 力lực 。 令linh 生sanh 現hiện 行hành 。 即tức 第đệ 八bát 與dữ 。 一nhất 切thiết 種chủng 子tử 。 為vi 依y 持trì 生sanh 起khởi 二nhị 因nhân 。 一nhất 切thiết 法pháp 等đẳng 依y 者giả 。 依y 是thị 緣duyên 義nghĩa 。 為vi 第đệ 八bát 識thức 。 能năng 變biến 為vi 身thân 器khí 。 作tác 有hữu 情tình 依y 。 與dữ 一nhất 切thiết 漏lậu 無vô 漏lậu 現hiện 行hành 法pháp 而nhi 為vi 所sở 依y 。 以dĩ 能năng 執chấp 受thọ 五ngũ 色sắc 根căn 身thân 。 與dữ 前tiền 七thất 識thức 現hiện 為vi 俱câu 有hữu 依y 故cố 。 即tức 第đệ 八bát 識thức 能năng 與dữ 一nhất 切thiết 。 現hiện 行hành 色sắc 心tâm 等đẳng 法pháp 。 為vi 增tăng 上thượng 緣duyên 依y 也dã 。 由do 此thử 有hữu 諸chư 趣thú 。 及cập 涅Niết 槃Bàn 證chứng 得đắc 者giả 。 此thử 第đệ 八bát 識thức 。 不bất 唯duy 獨độc 與dữ 有hữu 漏lậu 流lưu 轉chuyển 法pháp 為vi 依y 持trì 用dụng 。 兼kiêm 能năng 與dữ 一nhất 切thiết 。 無vô 漏lậu 順thuận 還hoàn 滅diệt 法pháp 。 為vi 依y 持trì 用dụng 。 第đệ 二nhị 頌tụng 云vân 。 由do 攝nhiếp 藏tạng 諸chư 法pháp 。 一nhất 切thiết 種chủng 子tử 識thức 。 故cố 名danh 阿a 賴lại 耶da 。 勝thắng 者giả 我ngã 開khai 演diễn 者giả 。 即tức 第đệ 八bát 識thức 自tự 證chứng 分phần/phân 。 能năng 持trì 種chủng 故cố 。 名danh 種chủng 子tử 識thức 。 解giải 深thâm 密mật 經kinh 頌tụng 云vân 。 阿a 陀đà 那na 識thức 甚thậm 深thâm 細tế 。 一nhất 切thiết 種chủng 子tử 如như 瀑bộc 流lưu 。 我ngã 於ư 凡phàm 愚ngu 不bất 開khai 演diễn 。 恐khủng 彼bỉ 分phân 別biệt 執chấp 為vi 我ngã 。 阿a 陀đà 那na 者giả 。 此thử 云vân 執chấp 持trì 。 為vi 此thử 識thức 能năng 執chấp 持trì 諸chư 法pháp 種chủng 子tử 。 及cập 能năng 執chấp 受thọ 色sắc 根căn 。 及cập 根căn 依y 處xứ 。 亦diệc 能năng 執chấp 取thủ 結kết 。 生sanh 相tương 續tục 故cố 。 說thuyết 此thử 識thức 。 名danh 阿a 陀đà 那na 。 一nhất 切thiết 種chủng 子tử 如như 瀑bộc 流lưu 者giả 。 謂vị 第đệ 八bát 識thức 中trung 。 一nhất 切thiết 種chủng 子tử 。 若nhược 遇ngộ 緣duyên 鼓cổ 擊kích 。 便tiện 生sanh 轉chuyển 識thức 現hiện 行hành 。 或hoặc 種chủng 子tử 有hữu 生sanh 住trụ 異dị 滅diệt 。 不bất 停đình 。 如như 似tự 瀑bộc 流lưu 。 楞lăng 伽già 經kinh 頌tụng 云vân 。 譬thí 如như 巨cự 海hải 浪lãng 。 斯tư 由do 猛mãnh 風phong 起khởi 。 洪hồng 波ba 鼓cổ 溟minh 壑hác 。 無vô 有hữu 斷đoạn 絕tuyệt 時thời 。 藏tạng 識thức 海hải 常thường 住trụ 。 境cảnh 界giới 風phong 所sở 動động 。 種chủng 種chủng 諸chư 識thức 浪lãng 。 騰đằng 躍dược 而nhi 轉chuyển 生sanh 。 又hựu 小Tiểu 乘Thừa 增Tăng 一Nhất 阿A 含Hàm 經Kinh 云vân 。 有hữu 根căn 本bổn 識thức 。 是thị 諸chư 識thức 所sở 依y 。 此thử 根căn 本bổn 識thức 。 即tức 是thị 第đệ 八bát 識thức 。 以dĩ 第đệ 八bát 識thức 。 能năng 發phát 起khởi 前tiền 六lục 轉chuyển 識thức 故cố 。 二nhị 上thượng 座tòa 部bộ 。 說thuyết 有hữu 有hữu 分phần/phân 識thức 。 便tiện 是thị 第đệ 八bát 識thức 。 此thử 有hữu 分phần/phân 識thức 體thể 。 常thường 不bất 間gian 斷đoạn 。 遍biến 三tam 界giới 有hữu 。 有hữu 謂vị 三tam 有hữu 。 分phần/phân 者giả 因nhân 義nghĩa 。 即tức 三tam 有hữu 之chi 因nhân 。 皆giai 由do 此thử 識thức 。 三tam 化hóa 地địa 部bộ 中trung 說thuyết 有hữu 窮cùng 生sanh 死tử 蘊uẩn 。 緣duyên 此thử 第đệ 八bát 遍biến 三tam 界giới 九cửu 地địa 。 恆hằng 常thường 有hữu 故cố 。 但đãn 有hữu 生sanh 死tử 處xứ 。 即tức 常thường 遍biến 為vi 依y 。 直trực 至chí 大Đại 乘Thừa 金kim 剛cang 心tâm 末mạt 。 煩phiền 惱não 盡tận 時thời 方phương 捨xả 故cố 。 名danh 窮cùng 生sanh 死tử 蘊uẩn 。 若nhược 諸chư 轉chuyển 識thức 。 即tức 無vô 此thử 功công 能năng 。 以dĩ 第đệ 六lục 識thức 體thể 多đa 間gian 斷đoạn 故cố 。 入nhập 五ngũ 位vị 無vô 心tâm 時thời 。 六lục 識thức 皆giai 間gian 斷đoạn 不bất 行hành 。 此thử 時thời 應ưng 不bất 名danh 有hữu 情tình 。 以dĩ 無vô 識thức 任nhậm 持trì 故cố 。 即tức 應ưng 爛lạn 壞hoại 。 四tứ 。 一nhất 切thiết 有hữu 部bộ 。 說thuyết 此thử 識thức 名danh 阿a 賴lại 耶da 。 有hữu 愛ái 樂nhạo 欣hân 喜hỷ 四tứ 種chủng 阿a 賴lại 耶da 。 愛ái 是thị 總tổng 句cú 。 總tổng 緣duyên 三tam 世thế 為vi 境cảnh 。 餘dư 三tam 是thị 別biệt 句cú 。 別biệt 緣duyên 三tam 世thế 。 樂nhạo/nhạc/lạc 是thị 現hiện 在tại 。 欣hân 是thị 過quá 去khứ 。 喜hỷ 是thị 未vị 來lai 。 即tức 此thử 第đệ 八bát 識thức 。 是thị 諸chư 有hữu 情tình 。 常thường 執chấp 為vi 自tự 內nội 我ngã 。 是thị 真chân 愛ái 著trước 處xứ 。 故cố 名danh 阿a 賴lại 耶da 。 真chân 正chánh 理lý 有hữu 十thập 。 一nhất 者giả 。 持trì 種chủng 心tâm 。 唯duy 識thức 論luận 云vân 。 謂vị 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 雜tạp 染nhiễm 清thanh 淨tịnh 。 諸chư 法pháp 種chủng 子tử 之chi 所sở 集tập 起khởi 。 故cố 名danh 為vi 心tâm 。 若nhược 無vô 此thử 識thức 。 彼bỉ 持trì 種chủng 心tâm 不bất 應ưng 有hữu 故cố 。 謂vị 諸chư 轉chuyển 識thức 在tại 滅diệt 定định 等đẳng 。 有hữu 間gian 斷đoạn 故cố 。 根căn 境cảnh 作tác 意ý 善thiện 等đẳng 。 類loại 別biệt 易dị 起khởi 故cố 。 如như 電điện 光quang 等đẳng 。 不bất 堅kiên 住trụ 故cố 。 非phi 可khả 熏huân 。 皆giai 不bất 能năng 持trì 種chủng 。 非phi 染nhiễm 淨tịnh 種chủng 。 所sở 集tập 起khởi 故cố 。 二nhị 異dị 熟thục 心tâm 。 唯duy 識thức 論luận 云vân 。 如như 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 有hữu 異dị 熟thục 心tâm 。 善thiện 惡ác 業nghiệp 感cảm 。 若nhược 無vô 此thử 識thức 。 彼bỉ 異dị 熟thục 心tâm 不bất 應ưng 有hữu 故cố 者giả 。 即tức 第đệ 八bát 識thức 。 謂vị 前tiền 世thế 中trung 。 以dĩ 善thiện 不bất 善thiện 業nghiệp 為vi 因nhân 。 招chiêu 感cảm 得đắc 今kim 生sanh 第đệ 八bát 異dị 熟thục 心tâm 是thị 果quả 。 論luận 云vân 。 定định 應ưng 許hứa 有hữu 真chân 異dị 熟thục 識thức 。 酬thù 牽khiên 引dẫn 業nghiệp 。 遍biến 而nhi 無vô 斷đoạn 。 變biến 為vi 身thân 器khí 。 作tác 有hữu 情tình 依y 。 身thân 器khí 離ly 心tâm 。 理lý 非phi 有hữu 故cố 。 三tam 界giới 趣thú 生sanh 體thể 。 唯duy 識thức 論luận 云vân 。 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 有hữu 情tình 流lưu 轉chuyển 五ngũ 趣thú 四tứ 生sanh 。 若nhược 無vô 此thử 識thức 。 彼bỉ 趣thú 生sanh 體thể 不bất 應ưng 有hữu 故cố 。 須tu 信tín 有hữu 第đệ 八bát 識thức 為vi 三tam 界giới 九cửu 地địa 五ngũ 趣thú 四tứ 生sanh 之chi 體thể 。 若nhược 無vô 此thử 識thức 。 即tức 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。 不bất 應ưng 得đắc 有hữu 。 四tứ 有hữu 執chấp 受thọ 。 唯duy 識thức 論luận 云vân 。 又hựu 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 有hữu 色sắc 根căn 身thân 。 是thị 有hữu 執chấp 受thọ 。 若nhược 無vô 此thử 識thức 。 彼bỉ 能năng 執chấp 受thọ 不bất 應ưng 有hữu 故cố 。 其kỳ 有hữu 色sắc 界giới 中trung 有hữu 情tình 。 有hữu 五ngũ 色sắc 根căn 。 及cập 內nội 五ngũ 塵trần 。 是thị 第đệ 八bát 親thân 相tương/tướng 分phần/phân 。 唯duy 第đệ 八bát 識thức 能năng 執chấp 受thọ 。 若nhược 是thị 餘dư 識thức 。 即tức 無vô 此thử 能năng 。 五ngũ 壽thọ 煖noãn 識thức 。 三tam 證chứng 有hữu 第đệ 八bát 識thức 。 唯duy 識thức 論luận 云vân 。 又hựu 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 壽thọ 煖noãn 識thức 三tam 更cánh 互hỗ 依y 持trì 。 得đắc 相tương 續tục 住trụ 。 若nhược 無vô 此thử 識thức 。 能năng 持trì 壽thọ 煖noãn 令linh 久cửu 住trụ 。 識thức 不bất 應ưng 有hữu 故cố 。 六lục 生sanh 死tử 時thời 有hữu 心tâm 。 證chứng 有hữu 第đệ 八bát 識thức 。 唯duy 識thức 論luận 云vân 。 又hựu 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 諸chư 有hữu 情tình 類loại 。 受thọ 生sanh 命mạng 終chung 。 心tâm 住trụ 散tán 位vị 作tác 無vô 心tâm 定định 。 若nhược 無vô 此thử 識thức 。 生sanh 死tử 時thời 心tâm 不bất 應ưng 有hữu 故cố 。 又hựu 將tương 死tử 時thời 。 由do 善thiện 惡ác 業nghiệp 。 上thượng 下hạ 身thân 分phần/phân 冷lãnh 觸xúc 漸tiệm 起khởi 。 若nhược 無vô 此thử 識thức 。 彼bỉ 事sự 不bất 成thành 。 第đệ 七thất 引dẫn 緣duyên 起khởi 依y 。 證chứng 有hữu 第đệ 八bát 識thức 。 唯duy 識thức 論luận 云vân 。 又hựu 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 識thức 緣duyên 名danh 色sắc 。 名danh 色sắc 緣duyên 識thức 。 如như 是thị 二nhị 法Pháp 。 展triển 轉chuyển 相tương 依y 。 譬thí 如như 束thúc 蘆lô 。 俱câu 時thời 而nhi 轉chuyển 。 若nhược 無vô 此thử 識thức 。 彼bỉ 識thức 自tự 體thể 不bất 應ưng 有hữu 故cố 。 小Tiểu 乘Thừa 云vân 。 我ngã 將tương 六lục 識thức 。 為vi 名danh 色sắc 依y 。 何hà 要yếu 第đệ 八bát 。 論luận 破phá 云vân 。 眼nhãn 等đẳng 轉chuyển 識thức 。 攝nhiếp 在tại 名danh 中trung 。 此thử 識thức 若nhược 無vô 。 說thuyết 誰thùy 為vi 識thức 。 論luận 主chủ 云vân 。 眼nhãn 等đẳng 六lục 識thức 。 已dĩ 攝nhiếp 在tại 名danh 中trung 。 為vi 識thức 蘊uẩn 故cố 。 須tu 得đắc 第đệ 八bát 為vi 名danh 外ngoại 識thức 支chi 。 與dữ 名danh 色sắc 為vi 依y 。 又hựu 如như 此thử 界giới 人nhân 生sanh 時thời 。 中trung 有hữu 初sơ 念niệm 心tâm 執chấp 取thủ 。 結kết 生sanh 時thời 。 由do 未vị 有hữu 前tiền 六lục 識thức 。 為vi 名danh 中trung 識thức 蘊uẩn 。 名danh 色sắc 唯duy 具cụ 三tam 蘊uẩn 。 此thử 三tam 蘊uẩn 名danh 色sắc 。 一nhất 念niệm 間gian 。 依y 何hà 而nhi 住trụ 。 故cố 知tri 信tín 有hữu 第đệ 八bát 識thức 。 是thị 名danh 外ngoại 識thức 支chi 。 與dữ 名danh 色sắc 為vi 依y 。 八bát 引dẫn 識thức 食thực 。 證chứng 有hữu 第đệ 八bát 識thức 。 唯duy 識thức 論luận 云vân 。 又hựu 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。 皆giai 依y 食thực 住trụ 。 若nhược 無vô 此thử 識thức 。 彼bỉ 識thức 食thực 體thể 不bất 應ưng 有hữu 故cố 。 所sở 以dĩ 佛Phật 告cáo 外ngoại 道đạo 言ngôn 。 所sở 為vì 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。 皆giai 依y 食thực 住trụ 。 此thử 是thị 正chánh 覺giác 正chánh 說thuyết 。 餘dư 不bất 能năng 知tri 。 汝nhữ 外ngoại 道đạo 自tự 餓ngạ 己kỷ 身thân 。 終chung 無vô 有hữu 益ích 。 食thực 是thị 資tư 益ích 義nghĩa 。 任nhậm 持trì 義nghĩa 。 九cửu 。 引dẫn 滅diệt 定định 有hữu 心tâm 。 證chứng 有hữu 第đệ 八bát 識thức 。 唯duy 識thức 論luận 云vân 。 又hựu 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 住trụ 滅diệt 定định 者giả 。 身thân 語ngữ 心tâm 行hành 無vô 不bất 皆giai 滅diệt 。 而nhi 壽thọ 不bất 滅diệt 。 亦diệc 不bất 離ly 煖noãn 。 根căn 無vô 變biến 壞hoại 。 識thức 不bất 離ly 身thân 。 若nhược 無vô 此thử 識thức 。 住trụ 滅diệt 定định 者giả 。 識thức 不bất 離ly 身thân 。 不bất 應ưng 有hữu 故cố 。 論luận 主chủ 云vân 。 入nhập 滅diệt 定định 聖thánh 人nhân 。 身thân 語ngữ 心tâm 行hành 無vô 不bất 皆giai 滅diệt 。 即tức 出xuất 入nhập 息tức 。 是thị 身thân 加gia 行hành 。 受thọ 想tưởng 。 是thị 心tâm 加gia 行hành 。 尋tầm 伺tứ 。 是thị 語ngữ 加gia 行hành 。 此thử 三tam 加gia 行hành 與dữ 第đệ 六lục 識thức 相tương 應ứng 。 在tại 滅diệt 定định 中trung 皆giai 悉tất 滅diệt 故cố 。 而nhi 壽thọ 不bất 滅diệt 者giả 。 即tức 第đệ 八bát 識thức 種chủng 上thượng 。 有hữu 連liên 持trì 一nhất 報báo 色sắc 心tâm 不bất 斷đoạn 功công 能năng 。 名danh 壽thọ 。 言ngôn 亦diệc 不bất 離ly 識thức 者giả 。 煖noãn 觸xúc 是thị 第đệ 八bát 識thức 相tương/tướng 分phần/phân 。 即tức 此thử 二nhị 法pháp 。 皆giai 不bất 離ly 第đệ 八bát 識thức 。 既ký 在tại 滅diệt 定định 中trung 。 六lục 識thức 身thân 語ngữ 心tâm 加gia 行hành 皆giai 悉tất 不bất 行hành 。 而nhi 有hữu 壽thọ 煖noãn 在tại 者giả 。 明minh 知tri 即tức 是thị 第đệ 八bát 識thức 與dữ 壽thọ 煖noãn 為vi 依y 。 十thập 引dẫn 染nhiễm 淨tịnh 心tâm 。 證chứng 有hữu 第đệ 八bát 。 唯duy 識thức 論luận 云vân 。 又hựu 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 心tâm 雜tạp 染nhiễm 故cố 。 有hữu 情tình 雜tạp 染nhiễm 。 心tâm 清thanh 淨tịnh 故cố 。 有hữu 情tình 清thanh 淨tịnh 。 若nhược 無vô 此thử 識thức 。 彼bỉ 染nhiễm 淨tịnh 心tâm 不bất 應ưng 有hữu 故cố 。 謂vị 染nhiễm 淨tịnh 法pháp 以dĩ 心tâm 為vi 本bổn 。 因nhân 心tâm 而nhi 生sanh 。 依y 心tâm 而nhi 住trụ 。 受thọ 彼bỉ 熏huân 。 持trì 彼bỉ 種chủng 故cố 。 以dĩ 心tâm 為vi 本bổn 者giả 。 即tức 一nhất 切thiết 染nhiễm 淨tịnh 。 有hữu 為vi 無vô 為vi 法Pháp 。 皆giai 以dĩ 第đệ 八bát 識thức 為vi 根căn 本bổn 。 依y 心tâm 而nhi 住trụ 者giả 。 即tức 前tiền 七thất 現hiện 行hành 。 皆giai 依y 第đệ 八bát 識thức 而nhi 住trụ 。 言ngôn 受thọ 彼bỉ 熏huân 者giả 。 即tức 第đệ 八bát 識thức 受thọ 彼bỉ 前tiền 七thất 識thức 熏huân 。 言ngôn 持trì 彼bỉ 種chủng 者giả 。 即tức 第đệ 八bát 能năng 持trì 前tiền 七thất 三tam 性tánh 染nhiễm 淨tịnh 種chủng 子tử 。 所sở 以dĩ 密mật 嚴nghiêm 經Kinh 云vân 。 是thị 身thân 如như 起khởi 屍thi 。 亦diệc 如như 熱nhiệt 時thời 焰diễm 。 隨tùy 行hành 因nhân 緣duyên 轉chuyển 。 非phi 妄vọng 亦diệc 非phi 實thật 。 為vi 受thọ 之chi 所sở 牽khiên 。 性tánh 空không 無vô 有hữu 我ngã 。 意ý 等đẳng 識thức 所sở 識thức 。 與dữ 心tâm 而nhi 共cộng 生sanh 。 五ngũ 識thức 復phục 更cánh 依y 。 意ý 識thức 而nhi 因nhân 起khởi 。 如như 是thị 一nhất 切thiết 時thời 。 大đại 地địa 而nhi 俱câu 轉chuyển 。 賴lại 耶da 為vi 於ư 愛ái 。 所sở 熏huân 而nhi 增tăng 長trưởng 。 既ký 自tự 增tăng 長trưởng 已dĩ 。 復phục 增tăng 於ư 餘dư 識thức 。 展triển 轉chuyển 不bất 斷đoạn 絕tuyệt 。 猶do 如như 於ư 井tỉnh 輪luân 。 以dĩ 有hữu 諸chư 識thức 故cố 。 眾chúng 趣thú 而nhi 生sanh 起khởi 。 於ư 是thị 諸chư 趣thú 中trung 。 識thức 復phục 得đắc 增tăng 長trưởng 。 識thức 與dữ 世thế 間gian 法pháp 。 更cánh 互hỗ 以dĩ 為vi 因nhân 。 譬thí 如như 河hà 水thủy 流lưu 。 前tiền 後hậu 而nhi 不bất 斷đoạn 。 亦diệc 如như 芽nha 與dữ 種chủng 。 相tương 續tục 而nhi 轉chuyển 生sanh 。 各các 各các 相tương/tướng 差sai 別biệt 。 分phân 別biệt 而nhi 顯hiển 現hiện 。 識thức 行hành 亦diệc 如như 是thị 。 既ký 三tam 和hòa 合hợp 已dĩ 。 而nhi 復phục 更cánh 和hòa 合hợp 。 差sai 別biệt 相tương/tướng 而nhi 生sanh 。 如như 是thị 而nhi 流lưu 轉chuyển 。 常thường 無vô 有hữu 斷đoạn 絕tuyệt 。 內nội 外ngoại 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 因nhân 此thử 而nhi 起khởi 。 愚ngu 不bất 了liễu 唯duy 心tâm 。 汝nhữ 等đẳng 勤cần 觀quán 察sát 。 華hoa 嚴nghiêm 經Kinh 云vân 。

善thiện 男nam 子tử 。 諸chư 業nghiệp 虛hư 妄vọng 積tích 集tập 名danh 心tâm 。 末mạt 那na 思tư 量lượng 。 意ý 識thức 分phân 別biệt 。 眼nhãn 等đẳng 五ngũ 識thức 了liễu 境cảnh 不bất 同đồng 。 愚ngu 癡si 凡phàm 夫phu 。 不bất 能năng 知tri 覺giác 。 怖bố 老lão 病bệnh 死tử 求cầu 入nhập 涅Niết 槃Bàn 。 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 。 二nhị 俱câu 不bất 識thức 。 於ư 一nhất 切thiết 境cảnh 。 妄vọng 起khởi 分phân 別biệt 。 又hựu 由do 未vị 來lai 諸chư 根căn 。 五ngũ 塵trần 境cảnh 界giới 斷đoạn 滅diệt 。 凡phàm 愚ngu 之chi 人nhân 。 以dĩ 為vi 涅Niết 槃Bàn 。 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 自tự 證chứng 悟ngộ 時thời 。 轉chuyển 阿a 賴lại 耶da 得đắc 本bổn 覺giác 智trí 。

善thiện 男nam 子tử 。 一nhất 切thiết 凡phàm 愚ngu 迷mê 佛Phật 方phương 便tiện 。 執chấp 有hữu 三tam 乘thừa 。 不bất 了liễu 三tam 界giới 。 由do 心tâm 所sở 起khởi 。 不bất 知tri 三tam 世thế 一nhất 切thiết 佛Phật 法pháp 。 自tự 心tâm 現hiện 量lượng 。 見kiến 外ngoại 五ngũ 塵trần 。 執chấp 為vi 實thật 有hữu 。 猶do 如như 牛ngưu 羊dương 。 不bất 能năng 知tri 覺giác 。 生sanh 死tử 輪luân 中trung 。 無vô 由do 出xuất 離ly 。

善thiện 男nam 子tử 。 佛Phật 說thuyết 諸chư 法pháp 。 無vô 生sanh 無vô 滅diệt 。 亦diệc 無vô 三tam 世thế 。

何hà 以dĩ 故cố 。 如như 自tự 心tâm 現hiện 。 五ngũ 塵trần 境cảnh 界giới 。 本bổn 無vô 有hữu 故cố 。 有hữu 無vô 諸chư 法pháp 。 本bổn 不bất 生sanh 故cố 。 聖thánh 者giả 自tự 悟ngộ 。 境cảnh 界giới 如như 是thị 。

善thiện 男nam 子tử 。 愚ngu 癡si 凡phàm 夫phu 。 妄vọng 起khởi 分phân 別biệt 。 無vô 中trung 執chấp 有hữu 。 有hữu 中trung 執chấp 無vô 。 取thủ 阿a 賴lại 耶da 。 種chủng 種chủng 行hành 相tướng 。 墮đọa 於ư 生sanh 滅diệt 二nhị 種chủng 見kiến 中trung 。 不bất 了liễu 自tự 心tâm 。 而nhi 起khởi 分phân 別biệt 。

善thiện 男nam 子tử 。 當đương 知tri 自tự 心tâm 。 即tức 是thị 一nhất 切thiết 。 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 法pháp 。 由do 知tri 自tự 心tâm 即tức 佛Phật 法Pháp 故cố 。 則tắc 能năng 淨tịnh 一nhất 切thiết 剎sát 。 入nhập 一nhất 切thiết 劫kiếp 。 是thị 以dĩ 藏tạng 識thức 頓đốn 變biến 根căn 身thân 器khí 世thế 間gian 故cố 。 為vi 甚thậm 深thâm 之chi 義nghĩa 。 現hiện 量lượng 比tỉ 量lượng 。 俱câu 不bất 能năng 量lượng 。 又hựu 過quá 量lượng 無vô 量lượng 故cố 。 如như 經kinh 偈kệ 云vân 。 法Pháp 界Giới 非phi 有hữu 量lượng 。 亦diệc 復phục 非phi 無vô 量lượng 。 牟Mâu 尼Ni 悉tất 超siêu 越việt 。 有hữu 量lượng 及cập 無vô 量lượng 。 故cố 知tri 識thức 性tánh 。 淺thiển 智trí 難nạn/nan 明minh 。 究cứu 竟cánh 窮cùng 通thông 。 唯duy 佛Phật 能năng 了liễu 。 是thị 以dĩ 宗tông 鏡kính 廣quảng 引dẫn 斯tư 文văn 。 為vi 微vi 密mật 難nan 知tri 故cố 。

問vấn 。 唯duy 識thức 正chánh 義nghĩa 。 為vi 破phá 我ngã 法pháp 二nhị 執chấp 。 顯hiển 二nhị 空không 理lý 。 證chứng 一nhất 真chân 心tâm 。 云vân 何hà 世thế 間gian 。 及cập 諸chư 聖thánh 教giáo 。 說thuyết 有hữu 我ngã 法pháp 。

答đáp 。 但đãn 是thị 假giả 說thuyết 。 唯duy 依y 識thức 變biến 。 如như 唯duy 識thức 頌tụng 云vân 。 由do 假giả 說thuyết 我ngã 法pháp 。 有hữu 種chủng 種chủng 相tướng 轉chuyển 。 彼bỉ 依y 識thức 所sở 變biến 。 此thử 能năng 變biến 唯duy 三tam 。 謂vị 異dị 熟thục 思tư 量lượng 。 及cập 了liễu 別biệt 境cảnh 識thức 。 世thế 間gian 聖thánh 教giáo 。 說thuyết 有hữu 我ngã 法pháp 。 但đãn 由do 假giả 立lập 。 非phi 實thật 有hữu 性tánh 。 我ngã 謂vị 主chủ 宰tể 。 法pháp 謂vị 軌quỹ 持trì 。 乃nãi 至chí 云vân 何hà 。 應ưng 知tri 實thật 無vô 外ngoại 境cảnh 。 唯duy 有hữu 內nội 識thức 似tự 外ngoại 境cảnh 生sanh 。 實thật 我ngã 實thật 法pháp 。 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 如như 何hà 實thật 我ngã 不bất 可khả 得đắc 耶da 。 諸chư 所sở 執chấp 我ngã 。 略lược 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 者giả 。 執chấp 我ngã 體thể 常thường 周chu 遍biến 。 量lượng 同đồng 虛hư 空không 。 隨tùy 處xứ 造tạo 業nghiệp 。 受thọ 苦khổ 樂lạc 故cố 。 二nhị 者giả 。 執chấp 我ngã 其kỳ 體thể 雖tuy 常thường 。 而nhi 量lượng 不bất 定định 。 隨tùy 身thân 大đại 小tiểu 有hữu 卷quyển 舒thư 故cố 。 三tam 者giả 。 執chấp 我ngã 體thể 常thường 至chí 細tế 。 如như 一nhất 極cực 微vi 。 潛tiềm 轉chuyển 身thân 中trung 作tác 事sự 業nghiệp 故cố 。 初sơ 且thả 非phi 理lý 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 執chấp 我ngã 常thường 遍biến 。 量lượng 同đồng 虛hư 空không 。 應ưng 不bất 隨tùy 身thân 受thọ 苦khổ 樂lạc 等đẳng 。 又hựu 常thường 遍biến 故cố 。 應ưng 無vô 動động 轉chuyển 如như 何hà 隨tùy 身thân 能năng 造tạo 諸chư 業nghiệp 。 乃nãi 至chí 中trung 亦diệc 非phi 理lý 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 執chấp 我ngã 體thể 常thường 住trụ 。 不bất 應ưng 隨tùy 身thân 而nhi 有hữu 舒thư 卷quyển 。 既ký 有hữu 舒thư 卷quyển 。 如như 槖# 籥# 風phong 。 應ưng 非phi 常thường 住trụ 。 乃nãi 至chí 後hậu 亦diệc 非phi 理lý 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 我ngã 量lượng 至chí 小tiểu 。 如như 何hà 速tốc 巡tuần 身thân 。 如như 旋toàn 火hỏa 輪luân 。 以dĩ 轉chuyển 動động 故cố 。 則tắc 所sở 執chấp 我ngã 非phi 一nhất 非phi 常thường 。 諸chư 有hữu 往vãng 來lai 。 非phi 常thường 一nhất 故cố 。 又hựu 所sở 執chấp 我ngã 。

復phục 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 者giả 。 即tức 蘊uẩn 。 二nhị 者giả 。 離ly 蘊uẩn 。 三tam 者giả 。 與dữ 蘊uẩn 非phi 即tức 非phi 離ly 。 初sơ 即tức 蘊uẩn 我ngã 。 理lý 且thả 不bất 然nhiên 。 我ngã 應ưng 如như 蘊uẩn 非phi 常thường 一nhất 故cố 。 又hựu 內nội 諸chư 色sắc 。 定định 非phi 實thật 我ngã 。 如như 外ngoại 諸chư 色sắc 。 有hữu 質chất 礙ngại 故cố 。 心tâm 心tâm 所sở 法pháp 。 亦diệc 非phi 實thật 我ngã 。 不bất 恆hằng 相tương 續tục 。 待đãi 眾chúng 緣duyên 故cố 。 餘dư 行hành 餘dư 色sắc 。 亦diệc 非phi 實thật 我ngã 。 如như 虛hư 空không 等đẳng 。 非phi 覺giác 性tánh 故cố 。 中trung 離ly 蘊uẩn 我ngã 。 理lý 亦diệc 不bất 然nhiên 。 應ưng 如như 虛hư 空không 。 無vô 作tác 受thọ 故cố 。 後hậu 具cụ 非phi 我ngã 。 理lý 亦diệc 不bất 然nhiên 。 許hứa 依y 蘊uẩn 立lập 。 非phi 即tức 離ly 蘊uẩn 。 應ưng 如như 瓶bình 等đẳng 。 非phi 實thật 我ngã 故cố 。 又hựu 既ký 不bất 可khả 說thuyết 。 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 亦diệc 應ưng 不bất 可khả 說thuyết 是thị 我ngã 非phi 我ngã 故cố 。 彼bỉ 所sở 執chấp 實thật 我ngã 不bất 成thành 。 乃nãi 至chí 如như 是thị 所sở 說thuyết 。 一nhất 切thiết 我ngã 執chấp 。 自tự 心tâm 外ngoại 蘊uẩn 。 或hoặc 有hữu 或hoặc 無vô 。 自tự 心tâm 內nội 蘊uẩn 。 一nhất 切thiết 皆giai 有hữu 。 是thị 故cố 我ngã 執chấp 。 皆giai 緣duyên 無vô 常thường 五ngũ 取thủ 蘊uẩn 相tương/tướng 。 妄vọng 執chấp 為vi 我ngã 。 然nhiên 諸chư 蘊uẩn 相tương/tướng 。 從tùng 緣duyên 生sanh 故cố 。 是thị 如như 幻huyễn 有hữu 。 妄vọng 所sở 執chấp 我ngã 。 橫hoạnh/hoành 計kế 度độ 故cố 。 決quyết 定định 非phi 有hữu 。 故cố 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 苾Bật 芻Sô 當đương 知tri 。 世thế 間gian 沙Sa 門Môn 婆Bà 羅La 門Môn 。 等đẳng 所sở 有hữu 我ngã 見kiến 。 一nhất 切thiết 皆giai 緣duyên 五ngũ 取thủ 蘊uẩn 起khởi 。

問vấn 。 若nhược 離ly 心tâm 外ngoại 。 無vô 實thật 我ngã 及cập 實thật 法pháp 者giả 。 則tắc 假giả 法pháp 亦diệc 無vô 。 以dĩ 假giả 法pháp 依y 真chân 而nhi 建kiến 立lập 故cố 。

答đáp 。 夫phu 假giả 法pháp 者giả 。 但đãn 是thị 虛hư 假giả 。 似tự 有hữu 而nhi 轉chuyển 。 必tất 不bất 依y 真chân 。 如như 。 唯duy 識thức 論luận 云vân 。 有hữu 作tác 是thị 難nạn/nan 。 若nhược 無vô 離ly 識thức 實thật 我ngã 法pháp 者giả 。 假giả 亦diệc 應ưng 無vô 。 謂vị 假giả 必tất 依y 真chân 事sự 似tự 事sự 共cộng 法pháp 而nhi 立lập 。 乃nãi 至chí 答đáp 云vân 。 又hựu 假giả 必tất 依y 真chân 事sự 立lập 者giả 。 亦diệc 不bất 應ưng 理lý 。 真chân 謂vị 自tự 相tương/tướng 。 假giả 智trí 及cập 詮thuyên 。 俱câu 非phi 境cảnh 故cố 。 謂vị 假giả 智trí 詮thuyên 。 不bất 得đắc 自tự 相tương/tướng 。 唯duy 於ư 諸chư 法pháp 共cộng 相tương 而nhi 轉chuyển 。 亦diệc 非phi 離ly 此thử 有hữu 別biệt 方phương 便tiện 。 施thi 設thiết 自tự 相tương/tướng 。 為vi 假giả 所sở 依y 。 然nhiên 假giả 智trí 詮thuyên 。 必tất 依y 聲thanh 起khởi 。 聲thanh 不bất 及cập 處xứ 。 此thử 便tiện 不bất 轉chuyển 。 能năng 詮thuyên 所sở 詮thuyên 。 俱câu 非phi 自tự 相tương/tướng 。 故cố 知tri 假giả 說thuyết 不bất 依y 真chân 事sự 。 由do 此thử 但đãn 依y 似tự 事sự 而nhi 轉chuyển 。 似tự 謂vị 增tăng 益ích 。 非phi 實thật 有hữu 相tương/tướng 。 聲thanh 依y 增tăng 益ích 似tự 相tương/tướng 而nhi 轉chuyển 。 故cố 不bất 可khả 說thuyết 假giả 必tất 依y 真chân 。

問vấn 。 此thử 第đệ 八bát 識thức 。 有hữu 幾kỷ 能năng 變biến 。 令linh 諸chư 識thức 生sanh 長trưởng 顯hiển 現hiện 。

答đáp 。 有hữu 二nhị 能năng 變biến 。 一nhất 因nhân 能năng 變biến 。 二nhị 果quả 能năng 變biến 。 唯duy 識thức 論luận 云vân 。 能năng 變biến 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 因nhân 能năng 變biến 。 謂vị 第đệ 八bát 識thức 中trung 。 等đẳng 流lưu 異dị 熟thục 。 二nhị 因nhân 習tập 氣khí 。 等đẳng 流lưu 習tập 氣khí 。 由do 七thất 識thức 中trung 。 善thiện 惡ác 無vô 記ký 。 熏huân 令linh 生sanh 長trưởng 。 異dị 熟thục 習tập 氣khí 。 由do 六lục 識thức 中trung 有hữu 漏lậu 善thiện 惡ác 。 熏huân 令linh 生sanh 長trưởng 。 二nhị 。 果quả 能năng 變biến 。 謂vị 前tiền 二nhị 種chủng 習tập 氣khí 力lực 故cố 。 有hữu 八bát 識thức 生sanh 。 現hiện 種chủng 種chủng 相tướng 。 等đẳng 流lưu 習tập 氣khí 因nhân 緣duyên 故cố 。 八bát 識thức 體thể 相tướng 差sai 別biệt 而nhi 生sanh 。 名danh 等đẳng 流lưu 果quả 。 果quả 似tự 因nhân 故cố 。 異dị 熟thục 習tập 氣khí 為vi 增tăng 上thượng 緣duyên 。 感cảm 第đệ 八bát 識thức 。 酬thù 引dẫn 業nghiệp 力lực 。 恆hằng 相tương 續tục 故cố 。 立lập 異dị 熟thục 名danh 。 感cảm 前tiền 六lục 識thức 酬thù 滿mãn 業nghiệp 者giả 。 從tùng 異dị 熟thục 起khởi 。 名danh 異dị 熟thục 生sanh 。 不bất 名danh 異dị 熟thục 。 有hữu 間gian 斷đoạn 故cố 。 即tức 前tiền 異dị 熟thục 及cập 異dị 熟thục 生sanh 。 名danh 異dị 熟thục 果quả 。 果quả 異dị 因nhân 故cố 。 此thử 中trung 且thả 說thuyết 。 我ngã 愛ái 執chấp 藏tạng 持trì 雜tạp 染nhiễm 種chủng 能năng 變biến 果quả 識thức 。 名danh 為vi 異dị 熟thục 。

問vấn 。 第đệ 八bát 識thức 廣quảng 容dung 周chu 遍biến 。 為vi 萬vạn 法pháp 根căn 原nguyên 。 經kinh 論luận 同đồng 推thôi 。 故cố 稱xưng 第đệ 一nhất 。 微vi 細tế 體thể 性tánh 。 如như 何hà 指chỉ 陳trần 。

答đáp 。 此thử 體thể 不bất 可khả 說thuyết 。 微vi 妙diệu 最tối 難nan 知tri 。 周chu 遍biến 法Pháp 界Giới 。 而nhi 無vô 住trụ 心tâm 。 任nhậm 持trì 一nhất 切thiết 。 而nhi 不bất 現hiện 相tướng 。 如như 空không 中trung 飛phi 鳥điểu 。 雖tuy 往vãng 來lai 騫khiên 翥# 而nhi 跡tích 不bất 可khả 尋tầm 。 似tự 眼nhãn 裏lý 童đồng 人nhân 。 任nhậm 照chiếu 矚chú 森sâm 羅la 而nhi 眼nhãn 終chung 不bất 見kiến 。 若nhược 月nguyệt 含hàm 一nhất 色sắc 。 遍biến 分phần/phân 萬vạn 像tượng 之chi 形hình 。 等đẳng 日nhật 耀diệu 千thiên 光quang 。 普phổ 照chiếu 四tứ 天thiên 之chi 下hạ 。 類loại 摩ma 尼ni 無vô 思tư 而nhi 雨vũ 寶bảo 。 廣quảng 濟tế 群quần 生sanh 。 猶do 磁từ 石thạch 無vô 覺giác 而nhi 轉chuyển 移di 。 周chu 迴hồi 六lục 趣thú 。 密mật 嚴nghiêm 經kinh 偈kệ 云vân 。 藏tạng 識thức 持trì 於ư 世thế 。 猶do 如như 線tuyến 穿xuyên 珠châu 。 亦diệc 如như 車xa 有hữu 輪luân 。 隨tùy 於ư 業nghiệp 風phong 轉chuyển 。 陶đào 師sư 運vận 輪luân 杖trượng 。 器khí 成thành 隨tùy 所sở 用dụng 。 藏tạng 識thức 與dữ 諸chư 界giới 。 共cộng 力lực 無vô 不bất 成thành 。 內nội 外ngoại 諸chư 世thế 間gian 。 彌di 綸luân 悉tất 周chu 遍biến 。 譬thí 如như 眾chúng 星tinh 象tượng 。 布bố 列liệt 在tại 虛hư 空không 。 風phong 力lực 之chi 所sở 持trì 。 運vận 行hành 常thường 不bất 息tức 。 如như 空không 中trung 鳥điểu 跡tích 。 求cầu 之chi 不bất 可khả 見kiến 。 然nhiên 鳥điểu 不bất 離ly 空không 。 頡hiệt 頏# 而nhi 進tiến 退thoái 。 藏tạng 識thức 亦diệc 如như 是thị 。 不bất 離ly 自tự 他tha 身thân 。 如như 海hải 起khởi 波ba 濤đào 。 如như 空không 含hàm 萬vạn 像tượng 。 藏tạng 識thức 亦diệc 如như 是thị 。 蘊uẩn 藏tạng 諸chư 習tập 氣khí 。 譬thí 如như 水thủy 中trung 月nguyệt 。 及cập 以dĩ 諸chư 蓮liên 華hoa 。 與dữ 水thủy 不bất 相tương 離ly 。 不bất 為vi 水thủy 所sở 著trước 。 藏tạng 識thức 亦diệc 復phục 然nhiên 。 習tập 氣khí 莫mạc 能năng 染nhiễm 。 如như 目mục 有hữu 童đồng 子tử 。 眼nhãn 終chung 不bất 自tự 見kiến 。 藏tạng 識thức 住trụ 於ư 身thân 。 攝nhiếp 藏tạng 諸chư 種chủng 子tử 。 遍biến 持trì 壽thọ 煖noãn 識thức 。 如như 雲vân 覆phú 世thế 間gian 。 業nghiệp 用dụng 曾tằng 不bất 停đình 。 眾chúng 生sanh 莫mạc 能năng 見kiến 。 又hựu 云vân 。 諸chư 仁nhân 者giả 。 一nhất 切thiết 眾chúng 色sắc 。 皆giai 阿a 賴lại 耶da 與dữ 色sắc 習tập 相tương 應ứng 。 變biến 似tự 其kỳ 相tương/tướng 。 非phi 別biệt 有hữu 體thể 。 同đồng 於ư 愚ngu 夫phu 妄vọng 所sở 分phân 別biệt 。 諸chư 仁nhân 者giả 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 若nhược 坐tọa 若nhược 臥ngọa 。 若nhược 行hành 若nhược 立lập 。 惛hôn 醉túy 睡thụy 眠miên 。 乃nãi 至chí 狂cuồng 走tẩu 。 莫mạc 不bất 皆giai 是thị 賴lại 耶da 識thức 。 乃nãi 至chí 如như 磁từ 石thạch 力lực 令linh 鐵thiết 轉chuyển 移di 。 雖tuy 無vô 有hữu 心tâm 。 似tự 有hữu 心tâm 者giả 。 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 為vi 生sanh 死tử 法pháp 。 之chi 所sở 攝nhiếp 持trì 。 往vãng 來lai 諸chư 趣thú 。 非phi 我ngã 似tự 我ngã 。 如như 水thủy 中trung 有hữu 物vật 。 雖tuy 無vô 思tư 覺giác 。 而nhi 隨tùy 於ư 水thủy 。 流lưu 動động 不bất 住trụ 。 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 雖tuy 無vô 分phân 別biệt 。 依y 身thân 運vận 行hành 。 乃nãi 至chí 若nhược 有hữu 於ư 此thử 。 能năng 正chánh 觀quán 察sát 。 知tri 諸chư 世thế 間gian 。 皆giai 是thị 自tự 心tâm 。 是thị 分phân 別biệt 見kiến 。 即tức 皆giai 轉chuyển 滅diệt 。 又hựu 頌tụng 云vân 。 能năng 持trì 世thế 間gian 因nhân 。 所sở 謂vị 阿a 賴lại 耶da 。 第đệ 八bát 丈trượng 夫phu 識thức 。 運vận 動động 於ư 一nhất 切thiết 。 如như 輪luân 轉chuyển 眾chúng 瓶bình 。 如như 油du 遍biến 在tại 麻ma 。 鹽diêm 中trung 有hữu 鹹hàm 味vị 。 亦diệc 如như 無vô 常thường 性tánh 。 普phổ 遍biến 於ư 諸chư 色sắc 。

問vấn 。 此thử 識thức 周chu 遍biến 。 凡phàm 聖thánh 境cảnh 。 通thông 為vi 當đương 離ly 此thử 。 別biệt 有hữu 真chân 性tánh 。 為vi 復phục 即tức 是thị 。

答đáp 。 非phi 一nhất 非phi 異dị 。 得đắc 此thử 識thức 名danh 。 不bất 合hợp 而nhi 合hợp 。 成thành 其kỳ 藏tạng 義nghĩa 。 此thử 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 即tức 是thị 真chân 心tâm 不bất 守thủ 自tự 性tánh 。 隨tùy 染nhiễm 淨tịnh 緣duyên 。 不bất 合hợp 而nhi 合hợp 。 能năng 含hàm 藏tạng 一nhất 切thiết 真chân 俗tục 境cảnh 界giới 。 故cố 名danh 藏tạng 識thức 。 如như 明minh 鏡kính 不bất 與dữ 影ảnh 像tượng 合hợp 。 而nhi 含hàm 影ảnh 像tượng 。 此thử 約ước 有hữu 和hòa 合hợp 義nghĩa 邊biên 說thuyết 。 若nhược 不bất 和hòa 合hợp 義nghĩa 者giả 。 即tức 體thể 常thường 不bất 變biến 。 故cố 號hiệu 真Chân 如Như 。 因nhân 合hợp 不bất 合hợp 。 分phần/phân 其kỳ 二nhị 義nghĩa 。 本bổn 一nhất 真chân 心tâm 。 湛trạm 然nhiên 不bất 動động 。 若nhược 有hữu 不bất 信tín 。 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 即tức 是thị 如Như 來Lai 藏tạng 。 別biệt 求cầu 真Chân 如Như 理lý 者giả 。 如như 離ly 像tượng 覓mịch 鏡kính 。 即tức 是thị 惡ác 慧tuệ 。 以dĩ 未vị 了liễu 不bất 變biến 隨tùy 緣duyên 隨tùy 緣duyên 不bất 變biến 之chi 義nghĩa 。 而nhi 生sanh 二nhị 執chấp 。

問vấn 。 第đệ 八bát 識thức 變biến 義nghĩa 如như 何hà 。

答đáp 。 變biến 謂vị 識thức 體thể 轉chuyển 似tự 二nhị 分phần 。 釋thích 云vân 。 論luận 明minh 諸chư 識thức 體thể 。 即tức 自tự 證chứng 分phần/phân 。 轉chuyển 似tự 相tương 見kiến 二nhị 分phần 而nhi 生sanh 。 此thử 說thuyết 識thức 體thể 。 是thị 依y 他tha 性tánh 。 轉chuyển 似tự 相tương 見kiến 二nhị 外ngoại 。 非phi 無vô 。 亦diệc 依y 他tha 起khởi 。 依y 此thử 二nhị 分phần 。 執chấp 實thật 二nhị 取thủ 。 聖thánh 說thuyết 為vi 無vô 。 非phi 無vô 依y 他tha 中trung 無vô 此thử 二nhị 分phần 。 論luận 說thuyết 唯duy 二nhị 依y 他tha 性tánh 故cố 。 此thử 緣duyên 真chân 智trí 。 緣duyên 於ư 真Chân 如Như 。 無vô 相tướng 分phần/phân 故cố 。 餘dư 皆giai 有hữu 相tương/tướng 。 不bất 爾nhĩ 。 如như 何hà 名danh 他tha 心tâm 智trí 。 後hậu 得đắc 智trí 等đẳng 。 不bất 外ngoại 取thủ 故cố 。 許hứa 有hữu 相tương 見kiến 二nhị 體thể 性tánh 故cố 。 說thuyết 相tương 見kiến 種chủng 。 或hoặc 同đồng 或hoặc 異dị 。 若nhược 同đồng 種chủng 者giả 。 即tức 一nhất 識thức 體thể 。 轉chuyển 似tự 二nhị 分phần 相tương/tướng 用dụng 而nhi 生sanh 。 如như 一nhất 蝸# 牛ngưu 。 變biến 生sanh 二nhị 角giác 。 此thử 說thuyết 影ảnh 像tượng 相tương 見kiến 。 離ly 體thể 。 更cánh 無vô 別biệt 性tánh 。 是thị 識thức 用dụng 故cố 。 若nhược 言ngôn 相tương 見kiến 各các 別biệt 種chủng 者giả 。 見kiến 是thị 自tự 體thể 。 義nghĩa 用dụng 分phân 之chi 故cố 。 離ly 識thức 更cánh 無vô 別biệt 種chủng 。 即tức 一nhất 識thức 體thể 。 轉chuyển 似tự 見kiến 分phân 別biệt 用dụng 而nhi 生sanh 。 識thức 為vi 所sở 依y 。 轉chuyển 相tương/tướng 分phần/phân 種chủng 似tự 相tương/tướng 而nhi 起khởi 。 以dĩ 作tác 用dụng 別biệt 。 性tánh 各các 不bất 同đồng 故cố 。 相tương/tướng 別biệt 種chủng 生sanh 。 於ư 理lý 為vi 勝thắng 。 故cố 言ngôn 識thức 體thể 轉chuyển 似tự 二nhị 分phần 。 此thử 依y 他tha 起khởi 非phi 有hữu 似tự 有hữu 。 實thật 非phi 二nhị 分phần 。 似tự 計kế 所sở 執chấp 二nhị 分phần 見kiến 相tương/tướng 。 故cố 立lập 似tự 名danh 。 相tương/tướng 別biệt 有hữu 種chủng 。 何hà 名danh 識thức 變biến 。 不bất 離ly 識thức 故cố 。 內nội 識thức 變biến 時thời 。 相tương/tướng 方phương 生sanh 故cố 。 此thử 顯hiển 能năng 變biến 相tương 見kiến 二nhị 分phần 。 用dụng 體thể 別biệt 有hữu 。 何hà 故cố 。 又hựu 說thuyết 識thức 似tự 二nhị 分phần 生sanh 。 論luận 說thuyết 相tương 見kiến 俱câu 依y 自tự 證chứng 起khởi 故cố 。 若nhược 無vô 自tự 證chứng 。 二nhị 定định 不bất 生sanh 。 如như 無vô 頭đầu 時thời 。 角giác 定định 非phi 有hữu 。 及cập 無vô 鏡kính 時thời 。 面diện 影ảnh 不bất 起khởi 。 皆giai 於ư 識thức 上thượng 現hiện 相tướng 貌mạo 故cố 。 故cố 說thuyết 二nhị 分phần 依y 識thức 體thể 生sanh 。 又hựu 非phi 唯duy 相tương 見kiến 二nhị 分phần 。 依y 識thức 體thể 生sanh 。 乃nãi 至chí 凡phàm 聖thánh 之chi 身thân 。 淨tịnh 穢uế 之chi 土thổ/độ 。 皆giai 從tùng 識thức 現hiện 。 如như 彌Di 勒Lặc 菩Bồ 薩Tát 云vân 。 日Nhật 月Nguyệt 燈Đăng 明Minh 如Như 來Lai 。 教giáo 我ngã 修tu 習tập 。 唯duy 心tâm 識thức 定định 。 入nhập 三tam 摩ma 地địa 。 歷lịch 劫kiếp 已dĩ 來lai 。 以dĩ 此thử 三tam 昧muội 。 事sự 恆Hằng 沙sa 佛Phật 。 求cầu 世thế 名danh 心tâm 。 歇hiết 滅diệt 無vô 有hữu 。 至chí 然Nhiên 燈Đăng 佛Phật 。 出xuất 現hiện 於ư 世thế 。 我ngã 乃nãi 得đắc 成thành 。 無Vô 上Thượng 妙Diệu 圓Viên 識Thức 心Tâm 三Tam 昧Muội 。 乃nãi 至chí 盡tận 空không 。 如Như 來Lai 國quốc 土độ 。 淨tịnh 穢uế 有hữu 無vô 。 皆giai 是thị 我ngã 心tâm 。 變biến 化hóa 所sở 現hiện 。

世Thế 尊Tôn 。 我ngã 了liễu 如như 是thị 。 唯duy 心tâm 識thức 故cố 。 識thức 性tánh 流lưu 出xuất 。 無vô 量lượng 如Như 來Lai 。 今kim 得đắc 授thọ 記ký 。 次thứ 補bổ 佛Phật 處xứ 。 佛Phật 問vấn 圓viên 通thông 。 我ngã 以dĩ 諦đế 觀quán 。 十thập 方phương 唯duy 識thức 。 識thức 心tâm 圓viên 明minh 。 入nhập 圓viên 成thành 實thật 。 遠viễn 離ly 依y 他tha 。 及cập 遍biến 計kế 執chấp 。 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 斯tư 為vi 第đệ 一nhất 。 是thị 以dĩ 十thập 方phương 法Pháp 界Giới 。 淨tịnh 穢uế 國quốc 土độ 。 皆giai 是thị 我ngã 心tâm 中trung 變biến 出xuất 。 總tổng 是thị 我ngã 屋ốc 宅trạch 。 真chân 妄vọng 隨tùy 心tâm 。 巧xảo 拙chuyết 由do 智trí 。 對đối 大đại 菩Bồ 薩Tát 。 闡xiển 彼bỉ 淨tịnh 方phương 。 逗đậu 劣liệt 眾chúng 生sanh 。 現hiện 斯tư 穢uế 土thổ/độ 。 十thập 方phương 如Như 來Lai 。 皆giai 是thị 我ngã 心tâm 。 中trung 流lưu 出xuất 者giả 。 古cổ 釋thích 云vân 。 如như 海hải 上thượng 漚âu 。 各các 各các 不bất 同đồng 時thời 。 由do 差sai 別biệt 心tâm 觀quán 。 即tức 有hữu 彼bỉ 此thử 。 但đãn 水thủy 體thể 是thị 一nhất 。 即tức 知tri 一nhất 佛Phật 出xuất 現hiện 時thời 。 即tức 一nhất 切thiết 佛Phật 土độ 現hiện 。 離ly 自tự 他tha 相tương/tướng 故cố 。 但đãn 眾chúng 生sanh 有hữu 處xứ 。 十thập 方phương 如Như 來Lai 。 為vi 種chủng 種chủng 身thân 。 而nhi 助trợ 化hóa 之chi 。 非phi 但đãn 如Như 來Lai 含hàm 於ư 一nhất 義nghĩa 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 亦diệc 是thị 我ngã 流lưu 出xuất 。

問vấn 。 轉chuyển 變biến 。 變biến 現hiện 。 其kỳ 義nghĩa 同đồng 別biệt 。

答đáp 。 古cổ 釋thích 云vân 。 有hữu 唯duy 轉chuyển 變biến 。 非phi 變biến 現hiện 者giả 。 轉chuyển 變biến 之chi 言ngôn 。 通thông 於ư 種chủng 現hiện 。 現hiện 能năng 熏huân 種chủng 。 種chủng 能năng 生sanh 種chủng 。 種chủng 生sanh 現hiện 行hành 。 皆giai 名danh 轉chuyển 變biến 。 變biến 現hiện 之chi 言ngôn 。 唯duy 現hiện 心tâm 等đẳng 。 能năng 起khởi 見kiến 相tương/tướng 。 名danh 之chi 為vi 變biến 。 不bất 通thông 於ư 種chủng 相tương/tướng 分phần/phân 色sắc 等đẳng 。

問vấn 。 第đệ 八bát 本bổn 識thức 與dữ 所sở 生sanh 果quả 。 為vi 復phục 是thị 一nhất 是thị 異dị 。

答đáp 。 非phi 一nhất 非phi 異dị 。 論luận 云vân 。 本bổn 識thức 中trung 親thân 生sanh 自tự 果quả 。 功công 能năng 差sai 別biệt 。 此thử 與dữ 本bổn 識thức 。 及cập 所sở 生sanh 果quả 。 不bất 一nhất 不bất 異dị 。 體thể 用dụng 因nhân 果quả 。 理lý 應ưng 爾nhĩ 故cố 。 釋thích 云vân 。 本bổn 識thức 是thị 體thể 。 種chủng 子tử 是thị 用dụng 。 種chủng 子tử 是thị 因nhân 。 所sở 生sanh 是thị 果quả 。 此thử 之chi 二nhị 法pháp 。 理lý 應ưng 如như 是thị 。 不bất 一nhất 不bất 異dị 。 本bổn 識thức 望vọng 種chủng 。 於ư 出xuất 體thể 中trung 。 攝nhiếp 相tương/tướng 歸quy 性tánh 。 故cố 皆giai 無vô 記ký 。 種chủng 從tùng 現hiện 行hành 。 望vọng 於ư 本bổn 識thức 。 相tương/tướng 用dụng 別biệt 論luận 。 故cố 通thông 三tam 性tánh 。 若nhược 即tức 是thị 一nhất 。 不bất 可khả 說thuyết 為vi 有hữu 因nhân 果quả 法pháp 。 有hữu 體thể 有hữu 法pháp 。 若nhược 一nhất 向hướng 異dị 。 應ưng 穀cốc 麥mạch 等đẳng 能năng 生sanh 豆đậu 等đẳng 。 以dĩ 許hứa 因nhân 果quả 一nhất 向hướng 異dị 故cố 。 不bất 爾nhĩ 。 法pháp 滅diệt 應ưng 方phương 有hữu 用dụng 。 以dĩ 許hứa 體thể 用dụng 一nhất 向hướng 異dị 故cố 。 用dụng 體thể 相tướng 似tự 。 氣khí 勢thế 必tất 同đồng 。 因nhân 果quả 相tương 似tự 。 功công 能năng 狀trạng 貌mạo 可khả 相tương 隨tùy 順thuận 。 非phi 一nhất 向hướng 異dị 。

問vấn 。 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 與dữ 幾kỷ 心tâm 所sở 相tương 應ứng 。

答đáp 。 識thức 論luận 云vân 。 常thường 與dữ 觸xúc 。 作tác 意ý 。 受thọ 。 想tưởng 。 思tư 。 相tương 應ứng 。 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 無vô 始thỉ 時thời 來lai 。 乃nãi 至chí 未vị 轉chuyển 。 於ư 一nhất 切thiết 位vị 。 恆hằng 與dữ 此thử 五ngũ 心tâm 所sở 相tương 應ứng 。 以dĩ 是thị 遍biến 行hành 心tâm 所sở 攝nhiếp 故cố 。 一nhất 觸xúc 者giả 。 論luận 云vân 。 謂vị 三tam 和hòa 分phân 別biệt 變biến 異dị 。 令linh 心tâm 心tâm 所sở 觸xúc 境cảnh 為vi 性tánh 。 受thọ 想tưởng 思tư 等đẳng 所sở 依y 為vi 業nghiệp 。 釋thích 云vân 。 以dĩ 此thử 五ngũ 種chủng 。 體thể 是thị 遍biến 行hành 心tâm 所sở 攝nhiếp 故cố 。 決quyết 定định 相tương 應ứng 。 雖tuy 復phục 不bất 增tăng 。 亦diệc 不bất 可khả 減giảm 。 定định 俱câu 生sanh 滅diệt 。 名danh 遍biến 行hành 故cố 。 觸xúc 。 謂vị 三tam 和hòa 者giả 。 即tức 根căn 境cảnh 識thức 。 體thể 異dị 名danh 三tam 。 不bất 相tương 乖quai 返phản 更cánh 相tương 交giao 涉thiệp 。 名danh 為vi 隨tùy 順thuận 。 根căn 。 可khả 為vi 依y 。 境cảnh 。 可khả 為vi 取thủ 。 識thức 三tam 所sở 生sanh 。 可khả 依y 於ư 根căn 而nhi 取thủ 於ư 境cảnh 。 此thử 三tam 之chi 上thượng 。 皆giai 有hữu 順thuận 生sanh 一nhất 切thiết 心tâm 所sở 功công 能năng 作tác 用dụng 。 名danh 為vi 變biến 異dị 。 分phân 別biệt 之chi 用dụng 。 是thị 觸xúc 功công 能năng 。 謂vị 觸xúc 之chi 上thượng 。 有hữu 似tự 前tiền 三tam 順thuận 生sanh 心tâm 所sở 變biến 異dị 功công 能năng 。 說thuyết 名danh 分phân 別biệt 。 分phân 別biệt 。 即tức 是thị 領lãnh 似tự 異dị 名danh 。 如như 子tử 似tự 父phụ 。 名danh 分phân 別biệt 父phụ 。

問vấn 。 何hà 故cố 三tam 和hòa 。 唯duy 根căn 獨độc 勝thắng 。

答đáp 。 一nhất 由do 主chủ 故cố 。 有hữu 殊thù 勝thắng 能năng 。 名danh 之chi 為vi 主chủ 。 二nhị 由do 近cận 故cố 。 能năng 近cận 生sanh 心tâm 。 及cập 心tâm 所sở 故cố 。 三tam 由do 遍biến 故cố 。 不bất 唯duy 心tâm 所sở 。 亦diệc 能năng 生sanh 心tâm 故cố 。 四tứ 由do 續tục 故cố 。 常thường 相tương 續tục 有hữu 。 境cảnh 識thức 不bất 爾nhĩ 故cố 。 境cảnh 體thể 雖tuy 能năng 生sanh 心tâm 。 心tâm 所sở 。 以dĩ 非phi 主chủ 故cố 。 又hựu 非phi 近cận 故cố 。 偏thiên 闕khuyết 二nhị 義nghĩa 。 不bất 名danh 為vi 勝thắng 。 心tâm 雖tuy 是thị 主chủ 。 近cận 生sanh 心tâm 所sở 。 不bất 能năng 生sanh 心tâm 。 不bất 自tự 在tại 故cố 。 非phi 遍biến 也dã 。 偏thiên 闕khuyết 一nhất 義nghĩa 。 故cố 非phi 勝thắng 。 境cảnh 識thức 皆giai 不bất 續tục 。 識thức 。 有hữu 境cảnh 生sanh 故cố 。 俱câu 闕khuyết 續tục 義nghĩa 。 非phi 得đắc 勝thắng 名danh 。 唯duy 根căn 獨độc 勝thắng 。

問vấn 。 觸xúc 自tự 性tánh 。 是thị 實thật 是thị 假giả 。

答đáp 。 此thử 觸xúc 數số 。 定định 是thị 實thật 有hữu 。 四tứ 食thực 性tánh 故cố 。 二nhị 作tác 意ý 者giả 。 論luận 云vân 。 作tác 意ý 。 謂vị 能năng 警cảnh 心tâm 為vi 性tánh 。 於ư 所sở 緣duyên 境cảnh 別biệt 心tâm 為vi 業nghiệp 。 釋thích 云vân 。 作tác 意ý 警cảnh 心tâm 。 有hữu 二nhị 功công 力lực 。 一nhất 者giả 令linh 心tâm 未vị 起khởi 而nhi 起khởi 。 二nhị 者giả 令linh 心tâm 起khởi 已dĩ 趣thú 境cảnh 。 故cố 言ngôn 警cảnh 。 覺giác 應ưng 起khởi 心tâm 種chủng 。 引dẫn 令linh 趣thú 境cảnh 。 三tam 受thọ 者giả 。 論luận 云vân 。 受thọ 。 謂vị 領lãnh 納nạp 順thuận 違vi 俱câu 非phi 境cảnh 相tướng 為vi 性tánh 。 起khởi 愛ái 為vi 業nghiệp 。 四tứ 想tưởng 者giả 。 論luận 云vân 。 想tưởng 。 謂vị 於ư 境cảnh 取thủ 像tượng 為vi 性tánh 。 施thi 設thiết 種chủng 種chủng 。 名danh 言ngôn 為vi 業nghiệp 。 謂vị 要yếu 安an 立lập 境cảnh 分phần/phân 劑tề 相tương/tướng 。 方phương 能năng 隨tùy 起khởi 種chủng 種chủng 名danh 言ngôn 。 釋thích 云vân 。 此thử 中trung 安an 立lập 。 取thủ 像tượng 異dị 名danh 。 謂vị 此thử 是thị 青thanh 非phi 青thanh 等đẳng 。 作tác 分phần/phân 劑tề 而nhi 取thủ 其kỳ 相tương/tướng 。 名danh 為vi 安an 立lập 。 由do 此thử 取thủ 像tượng 。 便tiện 起khởi 名danh 言ngôn 。 此thử 是thị 青thanh 等đẳng 。 性tánh 類loại 眾chúng 多đa 。 故cố 名danh 種chủng 種chủng 。 五ngũ 思tư 者giả 。 論luận 云vân 。 思tư 。 謂vị 令linh 心tâm 造tạo 作tác 為vi 性tánh 。 於ư 善thiện 品phẩm 等đẳng 役dịch 心tâm 為vi 業nghiệp 。 謂vị 能năng 取thủ 境cảnh 正chánh 因nhân 等đẳng 相tương/tướng 。 驅khu 役dịch 自tự 心tâm 令linh 造tạo 善thiện 等đẳng 。 此thử 五ngũ 段đoạn 是thị 遍biến 行hành 所sở 攝nhiếp 。 故cố 與dữ 藏tạng 識thức 決quyết 定định 相tương 應ứng 。 此thử 觸xúc 等đẳng 五ngũ 。 與dữ 異dị 熟thục 識thức 行hành 相tương/tướng 雖tuy 異dị 。 而nhi 時thời 依y 同đồng 。 所sở 緣duyên 事sự 等đẳng 。 故cố 名danh 相tướng 應ưng 。 此thử 識thức 行hành 相tương/tướng 。 極cực 不bất 明minh 了liễu 。 不bất 能năng 分phân 別biệt 。 逆nghịch 順thuận 境cảnh 相tướng 。 微vi 細tế 一nhất 類loại 。 唯duy 與dữ 捨xả 受thọ 相tương 應ứng 。 又hựu 此thử 相tương 應ứng 受thọ 。 唯duy 是thị 異dị 熟thục 。 隨tùy 先tiên 引dẫn 業nghiệp 轉chuyển 。 不bất 待đãi 現hiện 緣duyên 。 任nhậm 善thiện 惡ác 業nghiệp 勢thế 力lực 轉chuyển 故cố 。 唯duy 是thị 捨xả 受thọ 。 苦khổ 樂lạc 二nhị 受thọ 。 是thị 異dị 熟thục 生sanh 。 非phi 真chân 異dị 熟thục 。 待đãi 現hiện 緣duyên 故cố 。 非phi 此thử 相tương 應ứng 。 又hựu 由do 此thử 識thức 常thường 無vô 轉chuyển 變biến 。 有hữu 情tình 恆hằng 執chấp 為vi 自tự 內nội 我ngã 。 若nhược 與dữ 苦khổ 樂lạc 二nhị 受thọ 相tương 應ứng 。 便tiện 有hữu 轉chuyển 變biến 。 寧ninh 執chấp 為vi 我ngã 。 故cố 此thử 但đãn 與dữ 捨xả 受thọ 相tương 應ứng 。 釋thích 曰viết 。 此thử 觸xúc 等đẳng 五ngũ 與dữ 異dị 熟thục 識thức 行hành 相tương/tướng 雖tuy 異dị 。 而nhi 時thời 依y 同đồng 。 所sở 緣duyên 事sự 等đẳng 。 故cố 名danh 相tướng 應ưng 者giả 。 由do 四Tứ 等Đẳng 故cố 。 說thuyết 名danh 相tướng 應ưng 。 謂vị 事sự 等đẳng 。 處xử 等đẳng 。

時thời 等đẳng 。 所sở 依y 等đẳng 。 今kim 約ước 見kiến 分phân 為vi 行hành 相tương/tướng 。 影ảnh 像tượng 相tương/tướng 分phân 為vi 所sở 緣duyên 。 自tự 體thể 。 名danh 事sự 。 等đẳng 者giả 。 相tương 似tự 義nghĩa 。 體thể 各các 唯duy 一nhất 。 境cảnh 相tướng 相tương 似tự 。 故cố 所sở 緣duyên 事sự 。 皆giai 名danh 為vi 等đẳng 。 以dĩ 觸xúc 等đẳng 五ngũ 相tương/tướng 。 託thác 本bổn 識thức 相tương 生sanh 。 所sở 緣duyên 既ký 相tương 似tự 。 故cố 名danh 為vi 等đẳng 。 唯duy 識thức 為vi 宗tông 。 不bất 約ước 本bổn 質chất 名danh 為vi 所sở 緣duyên 。 亦diệc 非phi 影ảnh 像tượng 名danh 為vi 行hành 相tương/tướng 。

時thời 謂vị 剎sát 那na 定định 同đồng 一nhất 世thế 。 依y 謂vị 根căn 俱câu 無vô 有hữu 間gian 。 唯duy 與dữ 捨xả 受thọ 相tương 應ứng 者giả 。 此thử 有hữu 五ngũ 義nghĩa 。 一nhất 極cực 不bất 明minh 了liễu 。 是thị 捨xả 受thọ 相tương/tướng 。 若nhược 苦khổ 樂lạc 受thọ 。 必tất 明minh 了liễu 故cố 。 受thọ 。 總tổng 有hữu 五ngũ 。 一nhất 憂ưu 。 二nhị 喜hỷ 。 三tam 苦khổ 。 四tứ 樂nhạo/nhạc/lạc 。 五ngũ 捨xả 。 此thử 中trung 憂ưu 喜hỷ 入nhập 苦khổ 樂lạc 中trung 。 依y 三tam 受thọ 門môn 分phân 別biệt 。 不bất 言ngôn 憂ưu 喜hỷ 。 二nhị 不bất 能năng 分phân 別biệt 。 順thuận 違vi 境cảnh 相tướng 。 取thủ 中trung 容dung 境cảnh 。 是thị 捨xả 受thọ 相tương/tướng 。 若nhược 是thị 餘dư 受thọ 。 取thủ 違vi 順thuận 境cảnh 故cố 。 三tam 由do 微vi 細tế 。 若nhược 是thị 餘dư 受thọ 。 行hành 相tương/tướng 必tất 麁thô 。 四tứ 由do 一nhất 類loại 。 若nhược 是thị 餘dư 受thọ 。 必tất 是thị 易dị 脫thoát 。 此thử 行hành 相tương/tướng 定định 。 故cố 成thành 一nhất 類loại 。 五ngũ 相tương 續tục 而nhi 轉chuyển 。 若nhược 是thị 餘dư 受thọ 。 必tất 有hữu 間gian 斷đoạn 。 此thử 恆hằng 相tương 續tục 。 故cố 唯duy 捨xả 受thọ 。 若nhược 能năng 分phân 別biệt 。 違vi 順thuận 境cảnh 相tướng 。 非phi 真chân 異dị 熟thục 。 異dị 熟thục 者giả 。 取thủ 境cảnh 定định 故cố 。 若nhược 麁thô 動động 者giả 。 如như 餘dư 心tâm 。 非phi 異dị 熟thục 主chủ 。 顯hiển 行hành 相tương/tướng 難nan 知tri 。 異dị 餘dư 識thức 也dã 。 由do 此thử 五ngũ 義nghĩa 。 必tất 其kỳ 有hữu 故cố 。 便tiện 能năng 受thọ 熏huân 持trì 種chủng 相tương 續tục 。 又hựu 解giải 。 此thử 識thức 極cực 不bất 明minh 了liễu 。 曾tằng 無vô 慧tuệ 念niệm 。 慧tuệ 念niệm 行hành 相tương/tướng 。 極cực 明minh 了liễu 故cố 。 不bất 能năng 分phân 別biệt 。 違vi 順thuận 境cảnh 相tướng 。 顯hiển 唯duy 捨xả 受thọ 。 非phi 苦khổ 樂lạc 俱câu 。 及cập 簡giản 不bất 與dữ 善thiện 染nhiễm 等đẳng 。 並tịnh 相tương 續tục 而nhi 轉chuyển 。 顯hiển 無vô 有hữu 欲dục 。 今kim 有hữu 希hy 望vọng 。 方phương 有hữu 欲dục 起khởi 。 此thử 相tương 續tục 故cố 。 無vô 有hữu 欲dục 也dã 。 由do 此thử 五ngũ 義nghĩa 。 第đệ 二nhị 義nghĩa 正chánh 顯hiển 唯duy 捨xả 受thọ 所sở 由do 。 所sở 餘dư 四tứ 義nghĩa 。 因nhân 簡giản 別biệt 境cảnh 等đẳng 故cố 。 唯duy 與dữ 捨xả 受thọ 俱câu 。

問vấn 。 此thử 識thức 既ký 與dữ 捨xả 受thọ 相tương 應ứng 。 如như 何hà 亦diệc 是thị 惡ác 業nghiệp 異dị 熟thục 。

答đáp 。 論luận 云vân 。 捨xả 受thọ 不bất 違vi 善thiện 惡ác 品phẩm 故cố 。 如như 無vô 記ký 法pháp 。 善thiện 惡ác 俱câu 招chiêu 。 釋thích 云vân 。 無vô 記ký 既ký 寂tịch 靜tĩnh 。 何hà 為vi 惡ác 業nghiệp 果quả 。 捨xả 雖tuy 寂tịch 靜tĩnh 。 不bất 違vi 二nhị 故cố 。 得đắc 為vi 惡ác 果quả 。 不bất 同đồng 禪thiền 定định 寂tịch 靜tĩnh 。 此thử 無vô 所sở 能năng 為vi 。 故cố 通thông 惡ác 業nghiệp 感cảm 。 餘dư 七thất 轉chuyển 識thức 設thiết 起khởi 苦khổ 樂lạc 。 此thử 識thức 皆giai 俱câu 。 以dĩ 捨xả 不bất 違vi 苦khổ 樂lạc 品phẩm 故cố 。 若nhược 或hoặc 苦khổ 樂lạc 不bất 俱câu 。 於ư 人nhân 天thiên 中trung 。 應ưng 不bất 受thọ 苦khổ 果quả 。 以dĩ 相tương 違vi 故cố 。 三tam 惡ác 趣thú 中trung 。 應ưng 不bất 受thọ 樂lạc 果quả 。 亦diệc 相tương 違vi 故cố 。 此thử 中trung 苦khổ 樂lạc 。 皆giai 是thị 別biệt 招chiêu 。 故cố 捨xả 不bất 違vi 。

問vấn 。 本bổn 識thức 云vân 何hà 不bất 與dữ 。 別biệt 境cảnh 等đẳng 五ngũ 心tâm 所sở 相tương 應ứng 。

答đáp 。 論luận 云vân 。 互hỗ 相tương 違vi 故cố 。 為vi 欲dục 。 希hy 望vọng 所sở 樂lạc 事sự 轉chuyển 。 此thử 識thức 任nhậm 業nghiệp 。 無vô 所sở 希hy 望vọng 。 勝thắng 解giải 。 印ấn 持trì 決quyết 定định 事sự 轉chuyển 。 此thử 識thức 懵mộng 昧muội 無vô 所sở 印ấn 持trì 。 念niệm 。 唯duy 明minh 記ký 曾tằng 習tập 事sự 轉chuyển 。 此thử 識thức 昧muội 劣liệt 不bất 能năng 明minh 記ký 。 定định 。 能năng 令linh 心tâm 專chuyên 注chú 一nhất 境cảnh 。 此thử 識thức 任nhậm 運vận 剎sát 那na 別biệt 緣duyên 。 慧tuệ 。 唯duy 簡giản 擇trạch 得đắc 等đẳng 事sự 轉chuyển 。 此thử 識thức 微vi 昧muội 不bất 能năng 簡giản 擇trạch 故cố 。 此thử 不bất 與dữ 別biệt 境cảnh 相tướng 應ưng 。 此thử 識thức 唯duy 是thị 異dị 熟thục 性tánh 故cố 。 善thiện 染nhiễm 污ô 等đẳng 。 亦diệc 不bất 相tương 應ứng 。 惡ác 作tác 等đẳng 四tứ 。 無vô 記ký 性tánh 者giả 。 有hữu 間gian 斷đoạn 故cố 。 定định 非phi 異dị 熟thục 。 釋thích 云vân 。 定định 能năng 令linh 心tâm 。 專chuyên 注chú 一nhất 境cảnh 。 此thử 識thức 任nhậm 運vận 剎sát 那na 別biệt 緣duyên 者giả 。 定định 雖tuy 影ảnh 像tượng 相tương/tướng 分phần/phân 剎sát 那na 新tân 起khởi 。 至chí 加gia 行hành 時thời 所sở 觀quán 本bổn 質chất 。 前tiền 後hậu 相tương 續tục 。 恆hằng 專chuyên 注chú 境cảnh 。 此thử 識thức 任nhậm 運vận 。 不bất 作tác 加gia 行hành 。 專chuyên 注chú 本bổn 質chất 。 恆hằng 緣duyên 現hiện 在tại 影ảnh 像tượng 。 所sở 緣duyên 。 但đãn 新tân 新tân 起khởi 。 且thả 定định 行hành 相tương/tướng 。 一nhất 一nhất 剎sát 那na 。 深thâm 取thủ 專chuyên 注chú 。 趣thú 向hướng 所sở 緣duyên 。 此thử 識thức 浮phù 疎sơ 。 行hành 相tương/tướng 不bất 爾nhĩ 。 故cố 非phi 定định 位vị 。 言ngôn 任nhậm 運vận 者giả 。 是thị 隨tùy 業nghiệp 轉chuyển 。 惡ác 作tác 等đẳng 。 定định 非phi 異dị 熟thục 者giả 。 非phi 真chân 異dị 熟thục 。 不bất 遮già 異dị 熟thục 。 生sanh 。 亦diệc 有hữu 惡ác 作tác 等đẳng 。 非phi 一nhất 切thiết 時thời 常thường 相tương 續tục 故cố 。 非phi 此thử 相tương 應ứng 。 故cố 知tri 第đệ 八bát 真chân 識thức 。 常thường 如như 捨xả 相tương/tướng 。 以dĩ 任nhậm 運vận 之chi 緣duyên 。 合hợp 恆hằng 常thường 之chi 道đạo 。 不bất 為vi 垢cấu 法pháp 之chi 所sở 染nhiễm 。 寧ninh 為vi 淨tịnh 法pháp 之chi 所sở 治trị 。 非phi 生sanh 死tử 之chi 所sở 羈ki 。 豈khởi 涅Niết 槃Bàn 之chi 能năng 寂tịch 。 是thị 以dĩ 稱xưng 為vi 識thức 主chủ 。 故cố 號hiệu 心tâm 王vương 。 邇nhĩ 後hậu 因nhân 一nhất 念niệm 無vô 明minh 。 起khởi 七thất 識thức 波ba 浪lãng 。 遂toại 生sanh 心tâm 所sở 。 失thất 本bổn 心tâm 王vương 。 皆giai 因nhân 強cường/cưỡng 覺giác 覺giác 明minh 。 分phần/phân 能năng 立lập 所sở 。 起khởi 明minh 了liễu 之chi 解giải 。 心tâm 境cảnh 歷lịch 然nhiên 。 運vận 分phân 別biệt 之chi 情tình 。 自tự 他tha 宛uyển 爾nhĩ 。 因nhân 茲tư 有hữu 情tình 心tâm 內nội 。 逐trục 憎tăng 愛ái 而nhi 結kết 怨oán 親thân 。 無vô 情tình 境cảnh 中trung 。 隨tùy 想tưởng 念niệm 而nhi 標tiêu 形hình 礙ngại 。 遂toại 使sử 外ngoại 則tắc 桑tang 田điền 變biến 海hải 。 海hải 變biến 桑tang 田điền 。 內nội 則tắc 親thân 作tác 怨oán 由do 。 怨oán 為vi 親thân 種chủng 。 互hỗ 為vi 高cao 下hạ 。 反phản 覆phúc 相tương/tướng 酬thù 。 從tùng 茲tư 業nghiệp 果quả 恆hằng 新tân 。 苦khổ 緣duyên 不bất 斷đoạn 。 是thị 以dĩ 首Thủ 楞Lăng 嚴Nghiêm 經Kinh 云vân 。

佛Phật 告cáo 富Phú 樓Lâu 那Na 。

明minh 妄vọng 非phi 他tha 。 覺giác 明minh 為vi 咎cữu 。 所sở 妄vọng 既ký 立lập 。 明minh 理lý 不bất 踰du 。 以dĩ 是thị 因nhân 緣duyên 。 聽thính 不bất 出xuất 聲thanh 。 見kiến 不bất 超siêu 色sắc 。 乃nãi 至chí 唯duy 殺sát 盜đạo 婬dâm 。 三tam 為vi 根căn 本bổn 。 以dĩ 是thị 因nhân 緣duyên 。 業nghiệp 果quả 相tương 續tục 。 富phú 樓lâu 那na 。 如như 是thị 三tam 種chủng 。 顛điên 倒đảo 相tương 續tục 。 皆giai 是thị 覺giác 明minh 。 明minh 了liễu 知tri 性tánh 。 因nhân 了liễu 發phát 相tương 。 從tùng 妄vọng 見kiến 生sanh 。 山sơn 河hà 大đại 地địa 。 諸chư 有hữu 為vi 相tướng 。 次thứ 第đệ 遷thiên 流lưu 。 因nhân 此thử 虛hư 妄vọng 。 終chung 而nhi 復phục 始thỉ 。 是thị 故cố 若nhược 欲dục 還hoàn 原nguyên 反phản 本bổn 。 旋toàn 妄vọng 冥minh 真chân 。 但đãn 一nhất 念niệm 不bất 生sanh 。 前tiền 後hậu 際tế 斷đoạn 。 分phân 別biệt 心tâm 滅diệt 。 輪luân 迴hồi 業nghiệp 亡vong 。 根căn 盡tận 枝chi 枯khô 。 因nhân 空không 果quả 喪táng 。 無vô 始thỉ 之chi 情tình 塵trần 識thức 垢cấu 。 應ưng 念niệm 全toàn 消tiêu 。 本bổn 來lai 之chi 佛Phật 眼nhãn 常thường 身thân 。 隨tùy 真chân 頓đốn 現hiện 。

宗Tông 鏡Kính 錄Lục 卷quyển 第đệ 四tứ 十thập 七thất