宗Tông 鏡Kính 錄Lục 卷quyển 第đệ 七thất 十thập 七thất

慧tuệ 日nhật 永vĩnh 明minh 寺tự 主chủ 智trí 覺giác 禪thiền 師sư 延diên 壽thọ 集tập

夫phu 一nhất 念niệm 無vô 明minh 心tâm 。 鼓cổ 動động 真Chân 如Như 海hải 。 成thành 十Thập 二Nhị 緣Duyên 起Khởi 。 作tác 生sanh 死tử 根căn 由do 。 若nhược 了liễu 之chi 。 為vi 佛Phật 智trí 海hải 之chi 波ba 瀾lan 。 昧muội 之chi 。 作tác 生sanh 死tử 河hà 之chi 漩tuyền 洑phục 。 云vân 何hà 成thành 佛Phật 智trí 。 云vân 何hà 成thành 生sanh 死tử 。

答đáp 。 天thiên 真chân 之chi 佛Phật 智trí 本bổn 有hữu 。 妄vọng 緣duyên 之chi 生sanh 死tử 體thể 空không 。 雖tuy 有hữu 二nhị 名danh 。 但đãn 是thị 一nhất 義nghĩa 。 只chỉ 謂vị 不bất 了liễu 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 號hiệu 曰viết 無vô 明minh 。 因nhân 不bất 了liễu 之chi 所sở 盲manh 。 成thành 惑hoặc 業nghiệp 之chi 眾chúng 苦khổ 。 了liễu 無vô 明minh 之chi 實thật 性tánh 。 成thành 涅Niết 槃Bàn 之chi 妙diệu 心tâm 。 若nhược 迷mê 為vi 惑hoặc 業nghiệp 。 則tắc 成thành 三tam 道đạo 。 一nhất 無vô 明minh 愛ái 取thủ 。 是thị 煩phiền 惱não 道đạo 。 二nhị 行hành 有hữu 。 是thị 業nghiệp 道đạo 。 三tam 識thức 名danh 色sắc 六lục 入nhập 。 觸xúc 受thọ 生sanh 老lão 死tử 。 是thị 苦khổ 道đạo 。 若nhược 悟ngộ 。 為vi 三tam 因nhân 佛Phật 性tánh 。 一nhất 識thức 名danh 色sắc 六lục 入nhập 。 觸xúc 受thọ 生sanh 老lão 死tử 七thất 支chi 。 是thị 正chánh 因nhân 佛Phật 性tánh 。 二nhị 無vô 明minh 愛ái 取thủ 三tam 支chi 。 是thị 了liễu 因nhân 佛Phật 性tánh 。 三tam 行hành 有hữu 二nhị 支chi 。 是thị 緣duyên 因nhân 佛Phật 性tánh 。 如như 是thị 等đẳng 義nghĩa 。 差sai 別biệt 不bất 同đồng 。 唯duy 是thị 一nhất 心tâm 。 迷mê 成thành 多đa 種chủng 。 雖tuy 成thành 多đa 種chủng 。 不bất 離ly 一nhất 心tâm 。 華hoa 嚴nghiêm 經Kinh 云vân 。 佛Phật 子tử 。 此thử 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 復phục 作tác 是thị 念niệm 。 三tam 界giới 所sở 有hữu 。 唯duy 是thị 一nhất 心tâm 。 如Như 來Lai 於ư 此thử 。 分phân 別biệt 演diễn 說thuyết 。 十thập 二nhị 有hữu 支chi 。 皆giai 依y 一nhất 心tâm 。 如như 是thị 而nhi 立lập 。

何hà 以dĩ 故cố 。 隨tùy 事sự 貪tham 欲dục 。 與dữ 心tâm 共cộng 生sanh 。 心tâm 是thị 識thức 。 事sự 是thị 行hành 。 於ư 行hành 迷mê 惑hoặc 是thị 無vô 明minh 。 與dữ 無vô 明minh 及cập 心tâm 共cộng 生sanh 。 是thị 名danh 色sắc 。 名danh 色sắc 增tăng 長trưởng 是thị 六lục 處xứ 。 六lục 處xứ 三tam 分phần/phân 合hợp 為vi 觸xúc 。 觸xúc 共cộng 生sanh 是thị 受thọ 。 受thọ 無vô 厭yếm 足túc 是thị 愛ái 。 愛ái 攝nhiếp 不bất 捨xả 是thị 取thủ 。 彼bỉ 諸chư 有hữu 支chi 生sanh 是thị 有hữu 。 有hữu 所sở 起khởi 名danh 生sanh 。 生sanh 熟thục 為vi 老lão 。 老lão 壞hoại 為vi 死tử 。 大đại 集tập 經Kinh 云vân 。 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 一nhất 人nhân 一nhất 念niệm 。 悉tất 皆giai 具cụ 足túc 。 但đãn 隨tùy 一nhất 境cảnh 。 一nhất 念niệm 起khởi 處xứ 。 無vô 不bất 具cụ 足túc 。 且thả 如như 眼nhãn 見kiến 色sắc 。 不bất 了liễu 名danh 無vô 明minh 。 生sanh 愛ái 惡ác 名danh 行hành 。 是thị 中trung 心tâm 意ý 名danh 識thức 。 色sắc 共cộng 識thức 行hành 即tức 名danh 色sắc 。 六lục 處xứ 生sanh 貪tham 名danh 六lục 入nhập 。 色sắc 與dữ 眼nhãn 作tác 對đối 名danh 觸xúc 。 領lãnh 納nạp 名danh 受thọ 。 於ư 色sắc 纏triền 綿miên 名danh 愛ái 。 想tưởng 色sắc 相tướng 名danh 取thủ 。 念niệm 色sắc 心tâm 起khởi 名danh 有hữu 。 心tâm 生sanh 名danh 生sanh 。 心tâm 滅diệt 名danh 死tử 。 乃nãi 至chí 意ý 思tư 法pháp 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 一nhất 日nhật 一nhất 夜dạ 。 凡phàm 起khởi 幾kỷ 念niệm 。 念niệm 念niệm 織chức 幾kỷ 。 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 成thành 六lục 趣thú 無vô 窮cùng 之chi 生sanh 死tử 。 是thị 以dĩ 生sanh 死tử 無vô 體thể 。 全toàn 是thị 如Như 來Lai 藏tạng 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 心tâm 。 迷mê 悟ngộ 昇thăng 沈trầm 。 了liễu 不bất 可khả 得đắc 。 輔phụ 行hành 記ký 云vân 。 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 華hoa 嚴nghiêm 大đại 集tập 等đẳng 經kinh 。 皆giai 云vân 。 一nhất 念niệm 心tâm 具cụ 。 凡phàm 諸chư 大Đại 乘Thừa 云vân 一nhất 念niệm 者giả 。 意ý 皆giai 如như 是thị 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 云vân 何hà 遍biến 收thu 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 止Chỉ 觀Quán 亦diệc 云vân 。 緣duyên 生sanh 正chánh 一nhất 念niệm 心tâm 。 十thập 二nhị 門môn 論luận 問vấn 云vân 。 為vi 在tại 一nhất 心tâm 。 為vi 在tại 異dị 心tâm 。 論luận 問vấn 意ý 者giả 。 為vi 在tại 一nhất 人nhân 多đa 人nhân 。 一nhất 念niệm 心tâm 耶da 。 如như 是thị 一nhất 念niệm 異dị 念niệm 。 並tịnh 得đắc 。 多đa 人nhân 一nhất 人nhân 。 於ư 今kim 一nhất 念niệm 。 悉tất 皆giai 具cụ 足túc 。 多đa 人nhân 一nhất 人nhân 所sở 起khởi 之chi 心tâm 。 不bất 出xuất 百bách 界giới 。 百bách 界giới 為vi 多đa 。 一nhất 念niệm 為vi 一nhất 。 一nhất 多đa 相tương/tướng 即tức 。 非phi 一nhất 非phi 多đa 。 大đại 品phẩm 明minh 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 皆giai 趣thú 因nhân 緣duyên 。 百bách 界giới 因nhân 緣duyên 。 不bất 出xuất 一nhất 念niệm 。 是thị 故cố 名danh 為vi 。 是thị 趣thú 不bất 過quá 。 故cố 得đắc 名danh 為vi 一nhất 念niệm 具cụ 足túc 。 遠viễn 法Pháp 師sư 云vân 。 無vô 明minh 緣duyên 行hành 者giả 。 有hữu 四tứ 無vô 明minh 。 一nhất 迷mê 理lý 無vô 明minh 。 義nghĩa 通thông 始thỉ 終chung 。 二nhị 發phát 業nghiệp 無vô 明minh 。 在tại 於ư 行hành 前tiền 。 三tam 覆phú 業nghiệp 無vô 明minh 。 此thử 在tại 行hành 後hậu 識thức 前tiền 。 四tứ 受thọ 生sanh 無vô 明minh 。 與dữ 識thức 同đồng 時thời 。 或hoặc 在tại 識thức 後hậu 。 望vọng 過quá 去khứ 種chủng 子tử 心tâm 識thức 。 在tại 於ư 識thức 後hậu 。 望vọng 結kết 生sanh 識thức 。 與dữ 識thức 同đồng 時thời 。 又hựu 內nội 外ngoại 諸chư 法pháp 。 皆giai 具cụ 因nhân 緣duyên 。 如như 稻đạo 稈# 經Kinh 云vân 。

爾nhĩ 時thời 彌Di 勒Lặc 。 語ngứ 舍Xá 利Lợi 弗Phất 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 常thường 說thuyết 見kiến 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 即tức 是thị 見kiến 法pháp 。 見kiến 法Pháp 即tức 是thị 見kiến 佛Phật 。 乃nãi 至chí 有hữu 因nhân 有hữu 緣duyên 。 是thị 名danh 因nhân 緣duyên 法pháp 。 此thử 是thị 佛Phật 略lược 說thuyết 因nhân 緣duyên 相tướng 。 以dĩ 此thử 因nhân 。 能năng 生sanh 是thị 果quả 。 如Như 來Lai 出xuất 世thế 。 因nhân 緣duyên 生sanh 法pháp 。 如Như 來Lai 不bất 出xuất 世thế 。 亦diệc 因nhân 緣duyên 生sanh 法pháp 。 性tánh 相tướng 常thường 住trụ 。 無vô 諸chư 煩phiền 惱não 。 究cứu 竟cánh 如như 實thật 。 非phi 不bất 如như 實thật 。 是thị 真chân 實thật 法Pháp 。 離ly 顛điên 倒đảo 法pháp 。

復phục 次thứ 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 法Pháp 。 從tùng 二nhị 種chủng 生sanh 。 云vân 何hà 為vi 二nhị 。 一nhất 者giả 因nhân 。 二nhị 者giả 果quả 。 因nhân 緣duyên 生sanh 法pháp 。

復phục 有hữu 二nhị 種chủng 。 有hữu 內nội 因nhân 緣duyên 。 有hữu 外ngoại 因nhân 緣duyên 。 外ngoại 因nhân 緣duyên 法pháp 。 從tùng 何hà 而nhi 生sanh 。 如như 似tự 種chủng 子tử 。 能năng 生sanh 於ư 芽nha 。 從tùng 芽nha 生sanh 葉diệp 。 從tùng 葉diệp 生sanh 節tiết 。 從tùng 節tiết 生sanh 莖hành 。 從tùng 莖hành 生sanh 穗tuệ 。 從tùng 穗tuệ 生sanh 華hoa 。 從tùng 華hoa 生sanh 實thật 。 無vô 種chủng 子tử 故cố 無vô 芽nha 。 乃nãi 至chí 無vô 有hữu 華hoa 實thật 。 有hữu 種chủng 子tử 故cố 芽nha 生sanh 。 乃nãi 至chí 有hữu 華hoa 故cố 果quả 生sanh 。 而nhi 種chủng 子tử 不bất 作tác 念niệm 。 我ngã 能năng 生sanh 芽nha 。 芽nha 亦diệc 不bất 作tác 念niệm 。 我ngã 從tùng 種chủng 子tử 生sanh 。 乃nãi 至chí 華hoa 亦diệc 不bất 作tác 念niệm 。 我ngã 能năng 生sanh 實thật 。 實thật 亦diệc 不bất 作tác 念niệm 。 我ngã 從tùng 華hoa 生sanh 。 而nhi 實thật 種chủng 子tử 能năng 生sanh 於ư 芽nha 。 如như 是thị 名danh 為vi 。 外ngoại 因nhân 生sanh 法pháp 。 云vân 何hà 名danh 外ngoại 緣duyên 生sanh 法pháp 。 所sở 謂vị 地địa 水thủy 火hỏa 風phong 空không 時thời 。 地địa 種chủng 堅kiên 持trì 。 水thủy 種chủng 濕thấp 潤nhuận 。 火hỏa 種chủng 成thành 熟thục 。 風phong 種chủng 發phát 起khởi 。 空không 種chủng 不bất 作tác 障chướng 礙ngại 。 又hựu 假giả 於ư 時thời 。 節tiết 氣khí 和hòa 變biến 。 如như 是thị 六lục 緣duyên 。 具cụ 足túc 便tiện 生sanh 。 若nhược 六lục 緣duyên 不bất 具cụ 。 物vật 則tắc 不bất 生sanh 。 地địa 水thủy 火hỏa 風phong 空không 時thời 。 六lục 緣duyên 調điều 和hòa 。 不bất 增tăng 減giảm 故cố 。 物vật 則tắc 得đắc 生sanh 。 地địa 亦diệc 不bất 言ngôn 我ngã 能năng 持trì 。 水thủy 亦diệc 不bất 言ngôn 我ngã 能năng 潤nhuận 。 火hỏa 亦diệc 不bất 言ngôn 我ngã 能năng 熟thục 。 風phong 亦diệc 不bất 言ngôn 。 我ngã 能năng 發phát 起khởi 。 空không 亦diệc 不bất 言ngôn 。 我ngã 能năng 不bất 作tác 障chướng 礙ngại 。

時thời 亦diệc 不bất 言ngôn 。 我ngã 能năng 令linh 生sanh 。 種chủng 亦diệc 不bất 言ngôn 。 我ngã 從tùng 六lục 緣duyên 。 而nhi 得đắc 生sanh 芽nha 。 芽nha 亦diệc 不bất 言ngôn 我ngã 。 從tùng 爾nhĩ 數số 緣duyên 生sanh 。 雖tuy 不bất 作tác 念niệm 。 從tùng 爾nhĩ 數số 緣duyên 生sanh 。 而nhi 實thật 從tùng 眾chúng 緣duyên 和hòa 合hợp 得đắc 生sanh 。 芽nha 亦diệc 不bất 從tùng 自tự 生sanh 。 亦diệc 不bất 從tùng 他tha 生sanh 。 亦diệc 不bất 從tùng 自tự 他tha 合hợp 生sanh 。 亦diệc 不bất 從tùng 自tự 在tại 天thiên 生sanh 。 亦diệc 不bất 從tùng 時thời 方phương 生sanh 。 亦diệc 不bất 從tùng 本bổn 性tánh 生sanh 。 亦diệc 不bất 從tùng 無vô 因nhân 生sanh 。 是thị 名danh 生sanh 法pháp 次thứ 第đệ 。 如như 是thị 外ngoại 緣duyên 生sanh 法pháp 。 以dĩ 五ngũ 事sự 故cố 。 當đương 知tri 不bất 斷đoạn 亦diệc 非phi 常thường 。 亦diệc 不bất 從tùng 此thử 至chí 彼bỉ 。 如như 芽nha 種chủng 少thiểu 。 果quả 則tắc 眾chúng 多đa 。 相tương 似tự 相tương 續tục 。 不bất 生sanh 異dị 物vật 。 云vân 何hà 不bất 斷đoạn 。 從tùng 種chủng 芽nha 根căn 莖hành 。 次thứ 第đệ 相tương 續tục 。 故cố 不bất 斷đoạn 。 云vân 何hà 非phi 常thường 。 芽nha 莖hành 華hoa 果quả 各các 自tự 別biệt 。 故cố 非phi 常thường 。 亦diệc 不bất 種chủng 滅diệt 而nhi 後hậu 芽nha 生sanh 。 亦diệc 非phi 不bất 滅diệt 。 而nhi 芽nha 便tiện 生sanh 。 而nhi 因nhân 緣duyên 法pháp 。 芽nha 起khởi 種chủng 謝tạ 。 次thứ 第đệ 生sanh 。 故cố 非phi 常thường 。 種chủng 芽nha 各các 各các 相tương 異dị 。 故cố 不bất 此thử 至chí 彼bỉ 。 種chủng 少thiểu 果quả 多đa 故cố 。 當đương 知tri 不bất 一nhất 是thị 。 名danh 種chủng 少thiểu 果quả 多đa 。 如như 種chủng 不bất 生sanh 異dị 果quả 故cố 。 名danh 相tướng 似tự 相tương 續tục 。 以dĩ 此thử 五ngũ 種chủng 外ngoại 緣duyên 。 諸chư 法pháp 得đắc 生sanh 。 內nội 因nhân 緣duyên 法pháp 。 從tùng 二nhị 種chủng 生sanh 。 云vân 何hà 為vi 因nhân 。 從tùng 無vô 明minh 乃nãi 至chí 老lão 死tử 。 無vô 明minh 滅diệt 則tắc 行hành 滅diệt 。 乃nãi 至chí 生sanh 滅diệt 故cố 。 則tắc 老lão 死tử 滅diệt 。 因nhân 無vô 明minh 故cố 。 有hữu 行hành 。 乃nãi 至chí 因nhân 有hữu 生sanh 故cố 。 則tắc 有hữu 老lão 死tử 。 無vô 明minh 不bất 言ngôn 。 我ngã 能năng 生sanh 行hành 。 行hành 亦diệc 不bất 言ngôn 。 我ngã 從tùng 無vô 明minh 生sanh 。 乃nãi 至chí 老lão 死tử 。 亦diệc 不bất 言ngôn 我ngã 。 從tùng 無vô 明minh 生sanh 。 而nhi 實thật 有hữu 無vô 明minh 則tắc 有hữu 行hành 。 有hữu 生sanh 則tắc 有hữu 老lão 死tử 。 是thị 名danh 內nội 因nhân 。 次thứ 第đệ 生sanh 法pháp 。 云vân 何hà 名danh 內nội 緣duyên 生sanh 法pháp 。 所sở 謂vị 六lục 界giới 。 地địa 界giới 。 水thủy 界giới 。 火hỏa 界giới 。 風phong 界giới 。 空không 界giới 。 識thức 界giới 。 何hà 謂vị 為vi 地địa 。 能năng 堅kiên 持trì 者giả 。 名danh 為vi 地địa 界giới 。 何hà 謂vị 為vi 水thủy 。 能năng 潤nhuận 漬tí 者giả 。 名danh 為vi 水thủy 界giới 。 何hà 謂vị 為vi 火hỏa 。 能năng 成thành 熟thục 者giả 。 名danh 為vi 火hỏa 界giới 。 何hà 謂vị 為vi 風phong 。 能năng 出xuất 入nhập 息tức 者giả 。 名danh 為vi 風phong 界giới 。 何hà 謂vị 為vi 空không 。 能năng 無vô 障chướng 礙ngại 者giả 。 名danh 為vi 空không 界giới 。 何hà 謂vị 為vi 識thức 。 四tứ 陰ấm 五ngũ 識thức 。 亦diệc 言ngôn 為vi 名danh 。 亦diệc 名danh 為vi 識thức 。 如như 是thị 眾chúng 法pháp 和hòa 合hợp 名danh 為vi 身thân 。 有hữu 漏lậu 心tâm 名danh 為vi 識thức 。 如như 是thị 四tứ 陰ấm 為vi 五ngũ 情tình 。 根căn 名danh 為vi 色sắc 。 如như 是thị 等đẳng 六lục 緣duyên 名danh 為vi 身thân 。 若nhược 六lục 緣duyên 具cụ 足túc 。 無vô 損tổn 減giảm 者giả 。 則tắc 便tiện 成thành 身thân 。 是thị 緣duyên 若nhược 減giảm 。 身thân 則tắc 不bất 成thành 。 地địa 亦diệc 不bất 念niệm 。 我ngã 能năng 堅kiên 持trì 。 水thủy 亦diệc 不bất 念niệm 。 我ngã 能năng 濕thấp 潤nhuận 。 火hỏa 亦diệc 不bất 念niệm 。 我ngã 能năng 成thành 熟thục 。 風phong 亦diệc 不bất 念niệm 。 我ngã 能năng 出xuất 入nhập 息tức 。 空không 亦diệc 不bất 念niệm 。 我ngã 能năng 無vô 障chướng 礙ngại 。 識thức 亦diệc 不bất 念niệm 。 我ngã 能năng 生sanh 長trưởng 。 身thân 亦diệc 不bất 念niệm 。 我ngã 從tùng 爾nhĩ 數số 緣duyên 生sanh 。 若nhược 無vô 此thử 六lục 緣duyên 。 身thân 亦diệc 不bất 生sanh 。 地địa 亦diệc 無vô 我ngã 無vô 人nhân 。 無vô 眾chúng 生sanh 。 無vô 壽thọ 命mạng 。 非phi 男nam 非phi 女nữ 。 亦diệc 非phi 非phi 男nam 非phi 非phi 女nữ 。 非phi 此thử 非phi 彼bỉ 。 水thủy 火hỏa 風phong 乃nãi 至chí 識thức 等đẳng 。 亦diệc 皆giai 無vô 我ngã 。 無vô 眾chúng 生sanh 。 無vô 壽thọ 命mạng 。 乃nãi 至chí 亦diệc 非phi 此thử 非phi 彼bỉ 。 云vân 何hà 名danh 無vô 明minh 。 無vô 明minh 者giả 。 於ư 六lục 界giới 中trung 。 生sanh 一nhất 想tưởng 。 聚tụ 想tưởng 。 常thường 想tưởng 。 不bất 動động 想tưởng 。 不bất 壞hoại 想tưởng 。 內nội 生sanh 樂lạc 想tưởng 。 眾chúng 生sanh 想tưởng 。 壽thọ 命mạng 想tưởng 。 人nhân 想tưởng 。 我ngã 想tưởng 。 我ngã 所sở 想tưởng 。 生sanh 如như 是thị 種chủng 種chủng 眾chúng 多đa 想tưởng 。 是thị 名danh 無vô 明minh 。 如như 是thị 五ngũ 情tình 中trung 。 生sanh 貪tham 欲dục 瞋sân 恚khuể 想tưởng 。 行hành 亦diệc 如như 是thị 。 隨tùy 著trước 一nhất 切thiết 假giả 名danh 法pháp 。 名danh 為vi 識thức 。 四tứ 陰ấm 為vi 名danh 。 色sắc 陰ấm 為vi 色sắc 。 是thị 名danh 色sắc 。 名danh 色sắc 增tăng 長trưởng 生sanh 六lục 入nhập 。 六lục 入nhập 增tăng 長trưởng 生sanh 觸xúc 。 觸xúc 增tăng 長trưởng 生sanh 受thọ 。 受thọ 增tăng 長trưởng 生sanh 愛ái 。 愛ái 增tăng 長trưởng 生sanh 取thủ 。 取thủ 增tăng 長trưởng 生sanh 有hữu 。 有hữu 增tăng 長trưởng 故cố 。 能năng 生sanh 後hậu 陰ấm 為vi 生sanh 。 生sanh 增tăng 長trưởng 變biến 。 名danh 為vi 老lão 。 受thọ 陰ấm 敗bại 壞hoại 故cố 。 名danh 為vi 死tử 。 能năng 生sanh 嫉tật 熱nhiệt 。 故cố 名danh 憂ưu 悲bi 苦khổ 惱não 。 五ngũ 情tình 違vi 害hại 。 名danh 為vi 身thân 苦khổ 。 意ý 不bất 和hòa 適thích 。 名danh 為vi 心tâm 苦khổ 。 乃nãi 至chí 如như 月nguyệt 麗lệ 天thiên 。 去khứ 地địa 四tứ 萬vạn 。 二nhị 千thiên 由do 旬tuần 。 水thủy 流lưu 在tại 下hạ 。 月nguyệt 耀diệu 於ư 上thượng 。 玄huyền 像tượng 雖tuy 一nhất 。 影ảnh 現hiện 眾chúng 水thủy 。 月nguyệt 體thể 不bất 降giáng/hàng 。 水thủy 質chất 不bất 昇thăng 。 如như 是thị 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 眾chúng 生sanh 不bất 從tùng 此thử 世thế 。 至chí 於ư 後hậu 世thế 。 不bất 從tùng 後hậu 世thế 。 復phục 至chí 於ư 此thử 。 然nhiên 有hữu 業nghiệp 果quả 。 因nhân 緣duyên 報báo 應ứng 。 不bất 可khả 損tổn 減giảm 。 是thị 以dĩ 如như 月nguyệt 不bất 動động 。 影ảnh 現hiện 眾chúng 流lưu 。 類loại 識thức 不bất 行hành 。 身thân 分phần/phân 六lục 趣thú 。 雖tuy 無vô 作tác 者giả 。 業nghiệp 果quả 宛uyển 然nhiên 。 但đãn 逐trục 緣duyên 生sanh 。 不bất 乖quai 法pháp 爾nhĩ 。 又hựu 有hữu 德đức 女nữ 所sở 問vấn 大Đại 乘Thừa 經Kinh 云vân 。

爾nhĩ 時thời 有Hữu 德Đức 婆Bà 羅La 門Môn 女nữ 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 所sở 言ngôn 無vô 明minh 。 為vi 內nội 有hữu 耶da 。 為vi 外ngoại 有hữu 耶da 。

佛Phật 言ngôn 。

不phủ 也dã 。 有hữu 德đức 女nữ 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 若nhược 於ư 內nội 外ngoại 。 無vô 有hữu 無vô 明minh 。 云vân 何hà 得đắc 有hữu 。 無vô 明minh 緣duyên 行hành 。

復phục 次thứ 世Thế 尊Tôn 。 有hữu 他tha 世thế 法pháp 。 而nhi 來lai 至chí 於ư 。 今kim 世thế 以dĩ 不phủ 。

佛Phật 言ngôn 。

不phủ 也dã 。 有hữu 德đức 女nữ 復phục 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 無vô 明minh 行hành 相tướng 。 是thị 實thật 有hữu 耶da 。

佛Phật 言ngôn 。

不phủ 也dã 。 無vô 明minh 自tự 性tánh 。 從tùng 於ư 虛hư 妄vọng 。 分phân 別biệt 而nhi 生sanh 。 非phi 真chân 實thật 生sanh 。 從tùng 顛điên 倒đảo 生sanh 。 非phi 如như 理lý 生sanh 。 有hữu 德đức 女nữ 復phục 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 若nhược 如như 是thị 者giả 。 則tắc 無vô 無vô 明minh 。 云vân 何hà 得đắc 有hữu 。 諸chư 行hành 生sanh 起khởi 。 於ư 生sanh 死tử 中trung 。 受thọ 諸chư 苦khổ 報báo 。

世Thế 尊Tôn 。 如như 樹thụ 無vô 根căn 。 則tắc 無vô 枝chi 葉diệp 。 華hoa 果quả 等đẳng 物vật 。 如như 是thị 無vô 明minh 。 無vô 自tự 性tánh 故cố 。 行hành 等đẳng 生sanh 起khởi 。 定định 不bất 可khả 得đắc 。

佛Phật 言ngôn 。

有hữu 德đức 女nữ 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 皆giai 畢tất 竟cánh 空không 。 凡phàm 愚ngu 迷mê 倒đảo 。 不bất 聞văn 空không 義nghĩa 。 設thiết 得đắc 聞văn 之chi 。 無vô 智trí 不bất 了liễu 。 由do 此thử 具cụ 造tạo 。 種chủng 種chủng 諸chư 業nghiệp 。 既ký 有hữu 眾chúng 業nghiệp 。 諸chư 有hữu 則tắc 生sanh 。 於ư 諸chư 有hữu 中trung 。 備bị 受thọ 眾chúng 苦khổ 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 無vô 有hữu 諸chư 業nghiệp 。 亦diệc 無vô 諸chư 有hữu 。 而nhi 從tùng 業nghiệp 生sanh 。 及cập 以dĩ 種chủng 種chủng 。 眾chúng 苦khổ 惱não 事sự 。 有hữu 德đức 女nữ 。 如Như 來Lai 。 應Ứng 。 正Chánh 等Đẳng 覺Giác 。 隨tùy 順thuận 世thế 間gian 。 廣quảng 為vì 眾chúng 生sanh 。 演diễn 說thuyết 諸chư 法pháp 。 欲dục 令linh 悟ngộ 解giải 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 故cố 。 有hữu 德đức 女nữ 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 者giả 。 亦diệc 隨tùy 世thế 間gian 。 而nhi 立lập 名danh 字tự 。

何hà 以dĩ 故cố 。 實thật 義nghĩa 之chi 中trung 。 能năng 覺giác 所sở 覺giác 。 一nhất 切thiết 皆giai 悉tất 。 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 有hữu 德đức 女nữ 。 譬thí 如như 諸chư 佛Phật 。 化hóa 作tác 於ư 人nhân 。 此thử 所sở 化hóa 人nhân 。 復phục 更cánh 化hóa 作tác 。 種chủng 種chủng 諸chư 物vật 。 其kỳ 所sở 化hóa 人nhân 。 虛hư 誑cuống 不bất 實thật 。 所sở 化hóa 之chi 物vật 。 亦diệc 無vô 實thật 事sự 。 此thử 亦diệc 如như 是thị 。 所sở 造tạo 諸chư 業nghiệp 。 虛hư 誑cuống 不bất 實thật 。 從tùng 業nghiệp 有hữu 生sanh 。 亦diệc 無vô 實thật 事sự 。 是thị 以dĩ 但đãn 了liễu 唯duy 心tâm 之chi 旨chỉ 。 自tự 然nhiên 萬vạn 法pháp 常thường 虛hư 。 隨tùy 有hữu 見kiến 聞văn 。 悉tất 順thuận 無vô 生sanh 之chi 道đạo 。 凡phàm 關quan 動động 作tác 。 皆giai 歸quy 無vô 得đắc 之chi 門môn 。

問vấn 。 此thử 十thập 二nhị 有hữu 支chi 。 云vân 何hà 名danh 緣duyên 生sanh 。 復phục 何hà 名danh 緣duyên 起khởi 。

答đáp 。 無vô 有hữu 主chủ 宰tể 。 作tác 者giả 受thọ 者giả 。 無vô 自tự 作tác 用dụng 。 不bất 得đắc 自tự 在tại 。 從tùng 因nhân 而nhi 生sanh 。 託thác 眾chúng 緣duyên 轉chuyển 。 本bổn 無vô 而nhi 有hữu 。 有hữu 已dĩ 散tán 滅diệt 。 唯duy 法pháp 所sở 顯hiển 。 能năng 潤nhuận 所sở 潤nhuận 。 墮đọa 相tương 續tục 法pháp 。 名danh 為vi 緣duyên 生sanh 。 論luận 云vân 。 由do 煩phiền 惱não 繫hệ 縛phược 。 往vãng 諸chư 趣thú 中trung 。 數sác 數sác 生sanh 死tử 。 故cố 名danh 緣duyên 起khởi 。 又hựu 因nhân 名danh 緣duyên 起khởi 。 果quả 名danh 緣duyên 生sanh 。

問vấn 。 一nhất 念niệm 無vô 明minh 心tâm 。 起khởi 十thập 二nhị 有hữu 支chi 。 為vi 自tự 生sanh 。 他tha 生sanh 。 共cộng 生sanh 。 無vô 因nhân 生sanh 。

答đáp 。 緣duyên 起khởi 甚thậm 深thâm 。 非phi 四tứ 句cú 。 能năng 測trắc 。 了liễu 則tắc 一nhất 心tâm 冥minh 寂tịch 。 迷mê 則tắc 六lục 道đạo 輪luân 迴hồi 。 非phi 妄vọng 非phi 真chân 。 不bất 常thường 不bất 斷đoạn 。 若nhược 云vân 是thị 妄vọng 。 妄vọng 不bất 可khả 得đắc 。 若nhược 云vân 是thị 真chân 。 復phục 能năng 流lưu 轉chuyển 。 若nhược 云vân 是thị 斷đoạn 。 相tương 續tục 恆hằng 生sanh 。 若nhược 云vân 是thị 常thường 。 念niệm 念niệm 起khởi 滅diệt 。 所sở 以dĩ 從tùng 心tâm 生sanh 故cố 。 生sanh 無vô 能năng 生sanh 。 無vô 有hữu 定định 性tánh 。 佛Phật 性tánh 論luận 云vân 。

復phục 次thứ 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 無vô 有hữu 自tự 性tánh 。

何hà 以dĩ 故cố 。 依y 因nhân 緣duyên 生sanh 故cố 。 譬thí 如như 火hỏa 。 依y 他tha 而nhi 生sanh 。 離ly 樵tiều 即tức 不bất 可khả 見kiến 。 亦diệc 如như 螢huỳnh 火hỏa 。 若nhược 火hỏa 有hữu 自tự 性tánh 。 則tắc 應ưng 離ly 樵tiều 。 空không 中trung 自tự 然nhiên 。 雜tạp 集tập 論luận 云vân 。 諸chư 緣duyên 起khởi 法pháp 。 雖tuy 剎sát 那na 則tắc 成thành 滅diệt 。 而nhi 住trụ 可khả 得đắc 。 雖tuy 無vô 作tác 用dụng 緣duyên 。 而nhi 有hữu 功công 能năng 緣duyên 可khả 得đắc 。 雖tuy 離ly 有hữu 情tình 。 而nhi 有hữu 情tình 可khả 得đắc 。 雖tuy 無vô 作tác 者giả 。 而nhi 諸chư 業nghiệp 果quả 不bất 壞hoại 可khả 得đắc 。 是thị 故cố 甚thậm 深thâm 。 業nghiệp 果quả 不bất 壞hoại 者giả 。 雖tuy 內nội 無vô 作tác 者giả 。 而nhi 有hữu 作tác 業nghiệp 。 受thọ 果quả 異dị 熟thục 。 又hựu 諸chư 緣duyên 起khởi 法pháp 有hữu 差sai 別biệt 。 謂vị 待đãi 眾chúng 緣duyên 生sanh 。 故cố 非phi 自tự 作tác 。 雖tuy 有hữu 眾chúng 緣duyên 。 無vô 種chủng 子tử 不bất 生sanh 。 故cố 非phi 他tha 。 作tác 。 彼bỉ 俱câu 無vô 作tác 用dụng 。 故cố 非phi 共cộng 作tác 。 種chủng 子tử 及cập 眾chúng 緣duyên 。 皆giai 有hữu 功công 能năng 。 故cố 非phi 無vô 因nhân 作tác 。 如như 上thượng 所sở 說thuyết 。 是thị 約ước 世thế 俗tục 緣duyên 起khởi 之chi 門môn 。 若nhược 如như 實thật 說thuyết 。 尚thượng 不bất 見kiến 一nhất 法pháp 。 是thị 緣duyên 非phi 緣duyên 。 何hà 況huống 十thập 二nhị 。 湛trạm 然nhiên 尊tôn 者giả 云vân 。 不bất 見kiến 色sắc 相tướng 。 是thị 行hành 支chi 滅diệt 。 不bất 見kiến 色sắc 緣duyên 是thị 無vô 明minh 滅diệt 。 不bất 見kiến 色sắc 體thể 。 是thị 識thức 名danh 色sắc 六lục 入nhập 觸xúc 受thọ 滅diệt 。 不bất 見kiến 色sắc 生sanh 。 是thị 愛ái 取thủ 有hữu 生sanh 滅diệt 。 不bất 見kiến 色sắc 滅diệt 。 是thị 老lão 死tử 滅diệt 。 不bất 見kiến 一nhất 相tương/tướng 。 是thị 不bất 見kiến 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 空không 。 不bất 見kiến 見kiến 者giả 。 是thị 不bất 見kiến 因nhân 緣duyên 假giả 。 真chân 俗tục 雙song 亡vong 。 二nhị 諦đế 俱câu 泯mẫn 。 亦diệc 不bất 見kiến 中trung 。 如như 是thị 通thông 達đạt 。 了liễu 知tri 因nhân 緣duyên 。 若nhược 為vi 此thử 例lệ 。 見kiến 萬vạn 法pháp 亦diệc 復phục 如như 然nhiên 。

問vấn 。 萬vạn 境cảnh 無vô 明minh 。 與dữ 一nhất 心tâm 法pháp 性tánh 。 為vi 是thị 一nhất 。 為vi 是thị 二nhị 。 若nhược 是thị 一nhất 。 不bất 合hợp 分phần/phân 染nhiễm 淨tịnh 二nhị 名danh 。 若nhược 是thị 二nhị 。 云vân 何hà 教giáo 中trung 說thuyết 無vô 明minh 即tức 法pháp 性tánh 。

答đáp 。 體thể 一nhất 是thị 真chân 。 名danh 。 二nhị 是thị 假giả 法pháp 。 因nhân 情tình 立lập 。 真chân 。 以dĩ 智trí 明minh 。 情tình 。 智trí 自tự 分phần/phân 。 真chân 。 原nguyên 不bất 動động 。 不bất 可khả 定định 同đồng 。 不bất 壞hoại 世thế 諦đế 故cố 。 不bất 可khả 定định 異dị 。 不bất 失thất 真Chân 諦Đế 故cố 。 涅Niết 槃Bàn 經Kinh 云vân 。 明minh 與dữ 無vô 明minh 。 愚ngu 人nhân 為vi 二nhị 。 智trí 者giả 了liễu 達đạt 。 其kỳ 性tánh 無vô 二nhị 。 無vô 二nhị 之chi 性tánh 。 即tức 是thị 實thật 性tánh 。 古cổ 德đức 約ước 十thập 法Pháp 界Giới 釋thích 云vân 。 愚ngu 人nhân 者giả 。 九cửu 界giới 之chi 愚ngu 也dã 。 愚ngu 人nhân 取thủ 相tương/tướng 。 見kiến 一nhất 切thiết 法pháp 。 法pháp 性tánh 隨tùy 其kỳ 取thủ 相tương/tướng 心tâm 。 悉tất 無vô 明minh 也dã 。 如như 寒hàn 谷cốc 千thiên 年niên 堅kiên 氷băng 。 未vị 曾tằng 作tác 水thủy 也dã 。 智trí 者giả 。 佛Phật 界giới 之chi 智trí 也dã 。 圓viên 觀quán 行hành 人nhân 開khai 佛Phật 眼nhãn 者giả 。 見kiến 同đồng 古cổ 佛Phật 也dã 。 圓viên 眼nhãn 所sở 見kiến 。 無vô 明minh 本bổn 元nguyên 是thị 。 清thanh 淨tịnh 法pháp 性tánh 。 如như 太thái 陽dương 常thường 照chiếu 海hải 水thủy 。 未vị 曾tằng 作tác 氷băng 也dã 。 氷băng 水thủy 性tánh 一nhất 隨tùy 緣duyên 成thành 二nhị 。 一nhất 不bất 守thủ 性tánh 。 恆hằng 自tự 隨tùy 緣duyên 。 雖tuy 復phục 隨tùy 緣duyên 。 不bất 壞hoại 自tự 性tánh 。 況huống 法pháp 性tánh 無vô 明minh 。 亦diệc 何hà 定định 一nhất 。 亦diệc 何hà 定định 異dị 。 則tắc 不bất 隨tùy 事sự 而nhi 失thất 體thể 。 非phi 共cộng 非phi 分phần/phân 。 不bất 守thủ 性tánh 而nhi 任nhậm 緣duyên 。 亦diệc 同đồng 亦diệc 別biệt 。

問vấn 。 三tam 界giới 初sơ 因nhân 。 四tứ 生sanh 元nguyên 始thỉ 。 莫mạc 窮cùng 本bổn 末mạt 。 罔võng 辯biện 根căn 由do 。 莊trang 老lão 指chỉ 之chi 為vi 自tự 然nhiên 。 周chu 孔khổng 詺# 之chi 為vi 渾hồn 沌# 。 最tối 初sơ 起khởi 處xứ 。 如như 何hà 指chỉ 南nam 。

答đáp 。 欲dục 知tri 有hữu 情tình 身thân 土thổ/độ 。 真chân 實thật 端đoan 由do 。 無vô 先tiên 我ngã 心tâm 。 更cánh 無vô 餘dư 法Pháp 。 謂vị 心tâm 法pháp 剎sát 那na 。 自tự 類loại 相tương 續tục 。 無vô 始thỉ 時thời 界giới 。 展triển 轉chuyển 流lưu 來lai 。 不bất 斷đoạn 不bất 常thường 。 憑bằng 緣duyên 憑bằng 對đối 。 非phi 氣khí 非phi 稟bẩm 。 唯duy 識thức 唯duy 心tâm 。 肇triệu 論luận 鈔sao 云vân 。 老lão 子tử 云vân 。 無vô 名danh 天thiên 地địa 始thỉ 。 有hữu 名danh 萬vạn 物vật 母mẫu 。 若nhược 佛Phật 教giáo 意ý 。 則tắc 以dĩ 如Như 來Lai 藏tạng 性tánh 轉chuyển 變biến 為vi 識thức 藏tạng 。 從tùng 識thức 藏tạng 變biến 出xuất 。 根căn 身thân 器khí 世thế 間gian 一nhất 切thiết 種chủng 子tử 。 推thôi 其kỳ 化hóa 本bổn 。 即tức 以dĩ 如Như 來Lai 。 藏tạng 性tánh 為vi 物vật 始thỉ 也dã 。 無vô 生sanh 無vô 始thỉ 。 物vật 之chi 性tánh 也dã 。 生sanh 始thỉ 不bất 能năng 動động 於ư 性tánh 。 即tức 法pháp 性tánh 也dã 。 南nam 齊tề 沈trầm 約ước 均quân 聖thánh 論luận 云vân 。 然nhiên 則tắc 有hữu 此thử 天thiên 地địa 以dĩ 來lai 。 猶do 一nhất 念niệm 也dã 。

融dung 大đại 師sư 問vấn 云vân 。 三tam 界giới 四tứ 生sanh 。 以dĩ 何hà 為vi 道đạo 本bổn 。 以dĩ 何hà 為vi 法pháp 用dụng 。

答đáp 。 虛hư 空không 為vi 道đạo 本bổn 。 森sâm 羅la 為vi 法pháp 用dụng 。

問vấn 。 於ư 中trung 誰thùy 為vi 造tạo 作tác 者giả 。

答đáp 。 此thử 中trung 實thật 無vô 造tạo 作tác 者giả 。 法Pháp 界Giới 性tánh 自tự 然nhiên 生sanh 。 金Kim 剛Cang 三Tam 昧Muội 經Kinh 云vân 。 善thiện 不bất 善thiện 法pháp 。 從tùng 心tâm 化hóa 生sanh 。 可khả 謂vị 總tổng 持trì 之chi 門môn 。 萬vạn 法pháp 之chi 都đô 矣hĩ 。 光quang 未vị 發phát 處xứ 。 尚thượng 無vô 其kỳ 名danh 。 念niệm 欲dục 生sanh 時thời 。 似tự 分phần/phân 其kỳ 影ảnh 。 初sơ 因nhân 強cường/cưỡng 覺giác 。 漸tiệm 起khởi 了liễu 知tri 。 見kiến 相tương/tướng 纔tài 分phần/phân 。 心tâm 境cảnh 頓đốn 現hiện 。 首Thủ 楞Lăng 嚴Nghiêm 經Kinh 云vân 。 皆giai 是thị 覺giác 。 明minh 明minh 了liễu 知tri 性tánh 。 因nhân 了liễu 發phát 相tương 。 從tùng 妄vọng 見kiến 生sanh 。 山sơn 河hà 大đại 地địa 。 諸chư 有hữu 為vi 相tướng 。 次thứ 第đệ 遷thiên 流lưu 。 因nhân 此thử 虛hư 妄vọng 。 終chung 而nhi 復phục 始thỉ 。 釋thích 曰viết 。 此thử 皆giai 最tối 初sơ 因nhân 迷mê 。 一Nhất 法Pháp 界Giới 故cố 。 不bất 覺giác 念niệm 起khởi 。 念niệm 起khởi 即tức 是thị 動động 相tương/tướng 。 動động 相tương/tướng 即tức 是thị 第đệ 一nhất 業nghiệp 識thức 。 未vị 分phần/phân 能năng 所sở 。 乃nãi 覺giác 明minh 之chi 咎cữu 也dã 。 從tùng 此thử 變biến 作tác 能năng 緣duyên 。 流lưu 成thành 了liễu 相tương/tướng 。 即tức 明minh 了liễu 知tri 性tánh 。 為vi 第đệ 二nhị 見kiến 分phần/phân 轉chuyển 識thức 。 後hậu 因nhân 見kiến 分phần/phân 而nhi 生sanh 相tương/tướng 分phần/phân 。 即tức 因nhân 了liễu 發phát 相tương 。 為vi 第đệ 三tam 相tương/tướng 分phần/phân 。 現hiện 識thức 。 能năng 所sở 纔tài 分phần/phân 。 盡tận 成thành 虛hư 妄vọng 。 何hà 者giả 。 見kiến 分phần/phân 生sanh 於ư 瞖ế 眼nhãn 。 相tương/tướng 分phần/phân 現hiện 於ư 幻huyễn 形hình 。 於ư 是thị 密mật 對đối 根căn 塵trần 。 堅kiên 生sanh 情tình 執chấp 。 從tùng 此thử 隔cách 開khai 真chân 性tánh 。 分phần/phân 出xuất 湛trạm 圓viên 。 於ư 內nội 執chấp 受thọ 知tri 覺giác 。 作tác 有hữu 識thức 之chi 身thân 。 於ư 外ngoại 離ly 執chấp 想tưởng 澄trừng 。 成thành 無vô 情tình 之chi 土thổ/độ 。 遂toại 使sử 鏡kính 中trung 之chi 形hình 影ảnh 。 滅diệt 而nhi 又hựu 生sanh 。 夢mộng 裏lý 之chi 山sơn 河hà 。 終chung 而nhi 復phục 始thỉ 。 但đãn 以dĩ 本bổn 源nguyên 性tánh 海hải 。 不bất 從tùng 能năng 所sở 而nhi 生sanh 。 湛trạm 爾nhĩ 圓viên 明minh 。 照chiếu 而nhi 常thường 寂tịch 。 只chỉ 為vì 眾chúng 生sanh 違vi 性tánh 不bất 了liễu 。 背bối/bội 本bổn 圓viên 明minh 。 執chấp 有hữu 所sở 明minh 。 成thành 於ư 妄vọng 見kiến 。 因nhân 明minh 立lập 所sở 觀quán 之chi 境cảnh 。 因nhân 所sở 起khởi 能năng 觀quán 之chi 心tâm 。 能năng 所sở 相tương 生sanh 。 心tâm 境cảnh 對đối 待đãi 。 隨tùy 緣duyên 失thất 性tánh 。 莫mạc 反phản 初sơ 原nguyên 。 不bất 覺giác 不bất 知tri 。 以dĩ 歷lịch 塵trần 劫kiếp 。 所sở 以dĩ 經Kinh 云vân 。 覺giác 非phi 所sở 明minh 。 因nhân 明minh 立lập 所sở 。 所sở 既ký 妄vọng 立lập 。 生sanh 汝nhữ 妄vọng 能năng 。 無vô 同đồng 異dị 中trung 。 熾sí 然nhiên 成thành 異dị 。 異dị 彼bỉ 所sở 異dị 。 因nhân 異dị 立lập 同đồng 。 同đồng 異dị 發phát 明minh 。 因nhân 此thử 復phục 立lập 。 無vô 同đồng 無vô 異dị 。 如như 是thị 擾nhiễu 亂loạn 。 相tương 待đãi 生sanh 勞lao 。 勞lao 久cửu 發phát 塵trần 。 自tự 相tương 渾hồn 濁trược 。 由do 是thị 引dẫn 起khởi 。 塵trần 勞lao 煩phiền 惱não 。 起khởi 為vi 世thế 界giới 。 靜tĩnh 成thành 虛hư 空không 。 虛hư 空không 為vi 同đồng 。 世thế 界giới 為vi 異dị 。 彼bỉ 無vô 同đồng 異dị 。 真chân 有hữu 為vi 法pháp 。 覺giác 明minh 空không 昧muội 。 相tương 待đãi 成thành 搖dao 。 故cố 有hữu 風phong 輪luân 。 執chấp 持trì 世thế 界giới 。 因nhân 空không 生sanh 搖dao 。 堅kiên 明minh 立lập 礙ngại 。 彼bỉ 金kim 寶bảo 者giả 。 明minh 覺giác 立lập 堅kiên 。 故cố 有hữu 金kim 輪luân 。 保bảo 持trì 國quốc 土độ 。 堅kiên 覺giác 寶bảo 成thành 。 搖dao 明minh 風phong 出xuất 。 風phong 金kim 相tương 摩ma 。 故cố 有hữu 火hỏa 光quang 。 為vi 變biến 化hóa 性tánh 。 寶bảo 明minh 生sanh 潤nhuận 。 火hỏa 光quang 上thượng 蒸chưng 。 故cố 有hữu 水thủy 輪luân 。 含hàm 十thập 方phương 界giới 。 火hỏa 騰đằng 水thủy 降giáng 。 交giao 發phát 立lập 堅kiên 。 濕thấp 為vi 巨cự 海hải 。 乾can 為vi 洲châu 潬đán 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 大đại 海hải 之chi 中trung 。 火hỏa 光quang 常thường 起khởi 。 彼bỉ 洲châu 潬đán 中trung 。 江giang 河hà 常thường 注chú 。 水thủy 勢thế 劣liệt 火hỏa 。 結kết 為vi 高cao 山sơn 。 是thị 故cố 山sơn 石thạch 。 擊kích 則tắc 成thành 炎diễm 。 融dung 則tắc 成thành 水thủy 。 土thổ 勢thế 劣liệt 水thủy 。 抽trừu 為vi 草thảo 木mộc 。 是thị 故cố 林lâm 藪tẩu 。 遇ngộ 燒thiêu 成thành 土thổ 。 因nhân 絞giảo 成thành 水thủy 。 交giao 妄vọng 發phát 生sanh 。 遞đệ 相tương 為vi 種chủng 。 以dĩ 是thị 因nhân 緣duyên 。 世thế 界giới 相tương 續tục 。 古cổ 釋thích 云vân 。 覺giác 明minh 空không 昧muội 。 相tương 待đãi 成thành 搖dao 者giả 。 由do 初sơ 妄vọng 覺giác 影ảnh 明minh 不bất 了liễu 。 遂toại 成thành 空không 昧muội 。 如như 障chướng 明minh 生sanh 闇ám 。 二nhị 相tương/tướng 相tướng 形hình 。 覺giác 明minh 即tức 是thị 動động 相tương/tướng 。 空không 昧muội 即tức 是thị 靜tĩnh 相tương/tướng 。 一nhất 明minh 一nhất 昧muội 。 一nhất 動động 一nhất 靜tĩnh 。 剎sát 那na 相tương 生sanh 。 如như 風phong 激kích 浪lãng 。 相tương 待đãi 不bất 息tức 。 於ư 內nội 初sơ 起khởi 。 即tức 名danh 為vi 搖dao 。 於ư 外ngoại 即tức 成thành 風phong 輪luân 世thế 界giới 。 空không 昧muội 。 即tức 是thị 虛hư 空không 。 既ký 無vô 形hình 相tướng 。 不bất 名danh 世thế 界giới 。 因nhân 空không 生sanh 搖dao 。 堅kiên 明minh 立lập 礙ngại 者giả 。 地địa 相tương/tướng 也dã 。 因nhân 空không 異dị 明minh 。 相tương 待đãi 成thành 搖dao 。 搖dao 能năng 堅kiên 明minh 以dĩ 成thành 於ư 礙ngại 。 如như 胎thai 遇ngộ 風phong 。 即tức 成thành 堅kiên 礙ngại 。 亦diệc 是thị 執chấp 明minh 生sanh 礙ngại 義nghĩa 。 於ư 內nội 即tức 是thị 覺giác 明minh 堅kiên 執chấp 。 於ư 外ngoại 即tức 成thành 金kim 寶bảo 。 故cố 云vân 彼bỉ 金kim 寶bảo 者giả 。 明minh 覺giác 立lập 堅kiên 。 故cố 知tri 寶bảo 性tánh 。 因nhân 覺giác 明minh 有hữu 。 是thị 故cố 眾chúng 寶bảo 。 皆giai 有hữu 光quang 明minh 。 小Tiểu 乘Thừa 但đãn 知tri 業nghiệp 感cảm 。 而nhi 不bất 知tri 是thị 何hà 因nhân 種chủng 。 堅kiên 覺giác 寶bảo 成thành 。 搖dao 明minh 風phong 出xuất 。 風phong 金kim 相tương 摩ma 。 故cố 有hữu 火hỏa 光quang 。 為vi 變biến 化hóa 性tánh 者giả 。 堅kiên 執chấp 覺giác 性tánh 。 即tức 成thành 於ư 寶bảo 。 搖dao 動động 所sở 明minh 。 即tức 出xuất 於ư 風phong 。 動động 靜tĩnh 不bất 息tức 。 即tức 是thị 風phong 金kim 相tương 摩ma 。 於ư 外ngoại 即tức 成thành 火hỏa 光quang 。 能năng 成thành 熟thục 萬vạn 物vật 。 故cố 言ngôn 為vi 變biến 化hóa 性tánh 。 寶bảo 明minh 生sanh 潤nhuận 。 火hỏa 光quang 上thượng 蒸chưng 。 故cố 有hữu 水thủy 輪luân 。 含hàm 十thập 方phương 界giới 者giả 。 寶bảo 明minh 之chi 體thể 。 性tánh 有hữu 光quang 潤nhuận 。 為vi 火hỏa 熱nhiệt 蒸chưng 。 水thủy 便tiện 流lưu 出xuất 。 又hựu 覺giác 明minh 生sanh 愛ái 。 愛ái 即tức 是thị 潤nhuận 。 於ư 內nội 即tức 是thị 愛ái 明minh 。 於ư 外ngoại 即tức 成thành 寶bảo 潤nhuận 。 火hỏa 性tánh 上thượng 蒸chưng 。 融dung 愛ái 成thành 水thủy 。 一nhất 切thiết 業nghiệp 種chủng 。 非phi 愛ái 不bất 生sanh 。 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 非phi 水thủy 不bất 攝nhiếp 。 故cố 四tứ 大đại 性tánh 。 互hỗ 相tương 因nhân 藉tạ 。 體thể 不bất 相tương 離ly 。 同đồng 一nhất 妄vọng 心tâm 所sở 變biến 起khởi 故cố 。 知tri 虛hư 空không 華hoa 。 不bất 離ly 心tâm 故cố 。 又hựu 妄vọng 性tánh 不bất 恆hằng 。 前tiền 後hậu 變biến 異dị 。 所sở 感cảm 外ngoại 相tướng 。 優ưu 劣liệt 不bất 同đồng 。 愛ái 心tâm 多đa 者giả 。 即tức 成thành 巨cự 海hải 。 執chấp 心tâm 多đa 者giả 。 即tức 成thành 洲châu 潬đán 。 風phong 性tánh 生sanh 慢mạn 。 火hỏa 性tánh 生sanh 瞋sân 。 於ư 色sắc 起khởi 愛ái 潬đán 中trung 流lưu 水thủy 。 違vi 愛ái 生sanh 瞋sân 。 海hải 中trung 火hỏa 起khởi 。 慢mạn 增tăng 愛ái 劣liệt 。 結kết 為vi 高cao 山sơn 。 愛ái 增tăng 慢mạn 輕khinh 。 抽trừu 為vi 草thảo 木mộc 。 瞋sân 愛ái 慢mạn 三tam 互hỗ 相tương 滋tư 蔓mạn 。 異dị 類loại 成thành 形hình 。 草thảo 木mộc 山sơn 川xuyên 。 千thiên 差sai 萬vạn 品phẩm 。 先tiên 從tùng 妄vọng 想tưởng 。 結kết 成thành 四tứ 大đại 。 從tùng 四tứ 大đại 性tánh 。 愛ái 慢mạn 滋tư 生sanh 。 離ly 有hữu 情tình 心tâm 。 更cánh 無vô 別biệt 體thể 。 故cố 云vân 交giao 妄vọng 發phát 生sanh 。 遞đệ 相tương 為vi 種chủng 。 又hựu 云vân 。 富phú 樓lâu 那na 而nhi 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 若nhược 復phục 世thế 間gian 。 一nhất 切thiết 根căn 塵trần 。 陰ấm 處xứ 界giới 等đẳng 。 皆giai 如Như 來Lai 藏tạng 。 清thanh 淨tịnh 本bổn 然nhiên 。 云vân 何hà 忽hốt 生sanh 。 山sơn 河hà 大đại 地địa 。 諸chư 有hữu 為vi 相tướng 。 次thứ 第đệ 遷thiên 流lưu 。 終chung 而nhi 復phục 始thỉ 。 又hựu 疑nghi 云vân 。 若nhược 此thử 妙diệu 覺giác 。 本bổn 妙diệu 覺giác 明minh 。 與dữ 如Như 來Lai 心tâm 。 不bất 增tăng 不bất 減giảm 。 無vô 狀trạng 。 忽hốt 生sanh 山sơn 河hà 大đại 地địa 。 諸chư 有hữu 為vi 相tướng 。 如Như 來Lai 今kim 得đắc 。 妙diệu 空không 明minh 覺giác 。 山sơn 河hà 大đại 地địa 。 有hữu 為vi 習tập 漏lậu 。 何hà 當đương 復phục 生sanh 。

佛Phật 言ngôn 。

富phú 樓lâu 那na 。 如như 汝nhữ 所sở 言ngôn 。 清thanh 淨tịnh 本bổn 然nhiên 。 云vân 何hà 忽hốt 生sanh 。 山sơn 河hà 大đại 地địa 。 汝nhữ 常thường 不bất 聞văn 。 如Như 來Lai 宣tuyên 說thuyết 。 性tánh 覺giác 妙diệu 明minh 。 本bổn 覺giác 明minh 妙diệu 。 富phú 樓lâu 那na 言ngôn 。 唯dụy 然nhiên 。

世Thế 尊Tôn 。 我ngã 嘗thường 聞văn 佛Phật 宣tuyên 說thuyết 斯tư 義nghĩa 。

佛Phật 言ngôn 。

汝nhữ 稱xưng 覺giác 明minh 。 為vi 復phục 性tánh 明minh 。 稱xưng 名danh 為vi 覺giác 。 為vi 覺giác 不bất 明minh 。 稱xưng 為vi 明minh 覺giác 。 富phú 樓lâu 那na 言ngôn 。 若nhược 此thử 不bất 明minh 。 名danh 為vi 覺giác 者giả 。 則tắc 無vô 所sở 明minh 。

佛Phật 言ngôn 。

若nhược 無vô 所sở 明minh 。 則tắc 無vô 明minh 覺giác 。 有hữu 所sở 非phi 覺giác 。 無vô 所sở 非phi 明minh 。 無vô 明minh 又hựu 非phi 。 覺giác 湛trạm 明minh 性tánh 。 性tánh 覺giác 必tất 明minh 。 妄vọng 為vi 明minh 覺giác 。 覺giác 非phi 所sở 明minh 。 因nhân 明minh 立lập 所sở 。 所sở 既ký 妄vọng 立lập 。 生sanh 汝nhữ 妄vọng 能năng 。 無vô 同đồng 異dị 中trung 。 熾sí 然nhiên 成thành 異dị 。 異dị 彼bỉ 所sở 異dị 。 因nhân 異dị 立lập 同đồng 。 同đồng 異dị 發phát 明minh 。 因nhân 此thử 復phục 立lập 。 無vô 同đồng 無vô 異dị 。 如như 是thị 擾nhiễu 亂loạn 。 相tương 待đãi 生sanh 勞lao 。 勞lao 久cửu 發phát 塵trần 。 自tự 相tương 渾hồn 濁trược 。 由do 是thị 引dẫn 起khởi 。 塵trần 勞lao 煩phiền 惱não 。 起khởi 為vi 世thế 界giới 。 靜tĩnh 成thành 虛hư 空không 。 虛hư 空không 為vi 同đồng 。 世thế 界giới 為vi 異dị 。 彼bỉ 無vô 同đồng 異dị 。 真chân 有hữu 為vi 法pháp 。 釋thích 曰viết 。 此thử 二nhị 覺giác 義nghĩa 。 幽u 旨chỉ 難nạn/nan 明minh 。 若nhược 欲dục 指chỉ 陳trần 。 須tu 分phần/phân 皂tạo 白bạch 。 大đại 約ước 經kinh 論luận 。 有hữu 二nhị 種chủng 覺giác 。 一nhất 性tánh 覺giác 。 二nhị 本bổn 覺giác 。 又hựu 有hữu 二nhị 種chủng 般Bát 若Nhã 。 一nhất 本bổn 覺giác 般Bát 若Nhã 。 二nhị 始thỉ 覺giác 般Bát 若Nhã 。 又hựu 有hữu 二nhị 種chủng 心tâm 。 一nhất 自tự 性tánh 清thanh 淨tịnh 心tâm 。 二nhị 離ly 垢cấu 清thanh 淨tịnh 心tâm 。 又hựu 有hữu 二nhị 種chủng 真Chân 如Như 。 一nhất 在tại 纏triền 真Chân 如Như 。 二nhị 出xuất 纏triền 真Chân 如Như 。 此thử 四tứ 種chủng 。 名danh 隨tùy 義nghĩa 異dị 。 體thể 即tức 常thường 同đồng 。 今kim 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 只chỉ 具cụ 性tánh 覺giác 。 清thanh 淨tịnh 本bổn 覺giác 。 自tự 性tánh 清thanh 淨tịnh 心tâm 。 在tại 纏triền 真Chân 如Như 等đẳng 。 於ư 清thanh 淨tịnh 本bổn 然nhiên 中trung 。 妄vọng 忽hốt 生sanh 於ư 。 山sơn 河hà 大đại 地địa 。 以dĩ 在tại 纏triền 未vị 離ly 障chướng 故cố 。 未vị 得đắc 出xuất 纏triền 真Chân 如Như 等đẳng 。 若nhược 十thập 方phương 諸chư 佛Phật 。 二nhị 覺giác 俱câu 圓viên 。 已dĩ 具cụ 出xuất 纏triền 真Chân 如Như 等đẳng 。 無vô 有hữu 妄vọng 想tưởng 塵trần 勞lao 。 永vĩnh 合hợp 清thanh 淨tịnh 本bổn 然nhiên 。 則tắc 不bất 更cánh 生sanh 。 山sơn 河hà 大đại 地địa 。 諸chư 有hữu 為vi 相tướng 等đẳng 。 如như 金kim 出xuất 礦quáng 。 終chung 不bất 染nhiễm 於ư 塵trần 泥nê 。 以dĩ 木mộc 成thành 灰hôi 。 豈khởi 有hữu 再tái 生sanh 枝chi 葉diệp 。 將tương 此thử 二nhị 覺giác 。 已dĩ 豁hoát 疑nghi 情tình 。 性tánh 覺giác 妙diệu 明minh 者giả 。 是thị 自tự 性tánh 清thanh 淨tịnh 心tâm 。 即tức 如Như 來Lai 藏tạng 性tánh 。 在tại 纏triền 真Chân 如Như 等đẳng 。 本bổn 性tánh 清thanh 淨tịnh 。 不bất 為vị 煩phiền 惱não 所sở 染nhiễm 。 名danh 性tánh 覺giác 。 經Kinh 云vân 。

佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。

及cập 諸chư 大đại 眾chúng 。 汝nhữ 等đẳng 當đương 知tri 。 有hữu 漏lậu 世thế 界giới 。 十thập 二nhị 類loại 生sanh 。 本bổn 覺giác 妙diệu 明minh 。 覺giác 圓viên 心tâm 體thể 。 與dữ 十thập 方phương 佛Phật 。 無vô 二nhị 無vô 別biệt 。 由do 汝nhữ 妄vọng 想tưởng 。 迷mê 理lý 為vi 咎cữu 。 癡si 愛ái 發phát 生sanh 。 生sanh 發phát 遍biến 迷mê 。 故cố 有hữu 空không 性tánh 。 化hóa 迷mê 不bất 息tức 。 有hữu 世thế 界giới 生sanh 。 則tắc 此thử 十thập 方phương 。 微vi 塵trần 國quốc 土độ 。 非phi 無vô 漏lậu 者giả 。 皆giai 是thị 迷mê 頑ngoan 。 妄vọng 想tưởng 安an 立lập 。 當đương 知tri 虛hư 空không 。 生sanh 汝nhữ 心tâm 內nội 。 猶do 如như 片phiến 雲vân 。 點điểm 太thái 清thanh 裏lý 。 況huống 諸chư 世thế 界giới 。 在tại 虛hư 空không 耶da 。 汝nhữ 等đẳng 一nhất 人nhân 。 發phát 真chân 歸quy 元nguyên 。 此thử 十thập 方phương 虛hư 空không 。 皆giai 悉tất 消tiêu 殞vẫn 。 云vân 何hà 空không 中trung 。 所sở 有hữu 國quốc 土thổ 。 而nhi 不bất 振chấn 裂liệt 。 以dĩ 此thử 文văn 證chứng 。 即tức 知tri 凡phàm 聖thánh 。 本bổn 同đồng 。 此thử 妙diệu 明minh 之chi 覺giác 。 本bổn 覺giác 明minh 妙diệu 者giả 。 出xuất 纏triền 真Chân 如Như 等đẳng 。 從tùng 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 覺giác 盡tận 無vô 始thỉ 妄vọng 念niệm 。 名danh 究cứu 竟cánh 覺giác 。 始thỉ 覺giác 即tức 本bổn 覺giác 。 悟ngộ 本bổn 之chi 覺giác 。 得đắc 本bổn 覺giác 名danh 。 論luận 云vân 。 於ư 真Chân 如Như 門môn 。 名danh 為vi 性tánh 覺giác 。 於ư 生sanh 滅diệt 門môn 。 名danh 為vi 本bổn 覺giác 。 由do 迷mê 此thử 性tánh 覺giác 。 而nhi 有hữu 妄vọng 念niệm 。 妄vọng 念niệm 若nhược 盡tận 。 而nhi 立lập 本bổn 覺giác 。 以dĩ 性tánh 覺giác 不bất 從tùng 能năng 所sở 而nhi 生sanh 。 非phi 假giả 修tu 證chứng 而nhi 起khởi 。 本bổn 自tự 妙diệu 而nhi 常thường 明minh 。 故cố 云vân 性tánh 覺giác 妙diệu 明minh 。 以dĩ 始thỉ 覺giác 般Bát 若Nhã 。 明minh 性tánh 覺giác 之chi 妙diệu 。 故cố 云vân 本bổn 覺giác 明minh 妙diệu 。 又hựu 真Chân 如Như 之chi 性tánh 。 性tánh 自tự 了liễu 故cố 。 則tắc 性tánh 覺giác 妙diệu 明minh 。 始thỉ 覺giác 之chi 智trí 。 了liễu 本bổn 性tánh 故cố 。 則tắc 本bổn 覺giác 明minh 妙diệu 。 又hựu 摩ma 訶ha 衍diễn 論luận 。 有hữu 四tứ 種chủng 覺giác 。 一nhất 清thanh 淨tịnh 本bổn 覺giác 。 二nhị 染nhiễm 淨tịnh 本bổn 覺giác 。 三tam 清thanh 淨tịnh 始thỉ 覺giác 。 四tứ 染nhiễm 淨tịnh 始thỉ 覺giác 。 若nhược 論luận 本bổn 始thỉ 明minh 昧muội 之chi 事sự 。 皆giai 依y 染nhiễm 淨tịnh 之chi 覺giác 得đắc 名danh 。 若nhược 清thanh 淨tịnh 覺giác 原nguyên 。 愚ngu 智trí 俱câu 絕tuyệt 。 非phi 迷mê 悟ngộ 之chi 所sở 得đắc 。 豈khởi 文văn 義nghĩa 之chi 能năng 詮thuyên 。 經kinh 中trung 佛Phật 常thường 說thuyết 。 真Chân 如Như 為vi 迷mê 悟ngộ 依y 。 故cố 如như 萬vạn 像tượng 依y 虛hư 空không 。 虛hư 空không 無vô 所sở 依y 。 所sở 以dĩ 滿mãn 慈từ 領lãnh 言ngôn 。 我ngã 常thường 聞văn 佛Phật 。 宣tuyên 說thuyết 斯tư 義nghĩa 。 此thử 二nhị 覺giác 義nghĩa 。 亦diệc 同đồng 起khởi 信tín 論luận 所sở 立lập 一nhất 心tâm 。 分phần/phân 真Chân 如Như 生sanh 滅diệt 二nhị 門môn 。 以dĩ 本bổn 性tánh 清thanh 淨tịnh 。 是thị 性tánh 覺giác 義nghĩa 。 但đãn 以dĩ 性tánh 中trung 說thuyết 覺giác 。 如như 木mộc 中trung 火hỏa 性tánh 。 未vị 具cụ 因nhân 緣duyên 。 有hữu 而nhi 無vô 用dụng 。 非phi 是thị 悟ngộ 已dĩ 而nhi 更cánh 起khởi 迷mê 。 悟ngộ 時thời 始thỉ 立lập 本bổn 覺giác 之chi 號hiệu 。 悟ngộ 本bổn 覺giác 已dĩ 。 更cánh 不bất 復phục 迷mê 。 諸chư 佛Phật 重trọng/trùng 為vi 凡phàm 夫phu 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。 佛Phật 問vấn 。 汝nhữ 稱xưng 覺giác 明minh 。 為vi 復phục 覺giác 性tánh 自tự 明minh 。 名danh 為vi 覺giác 明minh 。 為vi 復phục 覺giác 體thể 不bất 明minh 。 能năng 覺giác 於ư 明minh 。 富phú 樓lâu 那na 意ý 。 必tất 有hữu 所sở 明minh 當đương 情tình 。 為vi 其kỳ 所sở 覺giác 。 若nhược 無vô 所sở 覺giác 之chi 明minh 。 則tắc 無vô 覺giác 明minh 之chi 號hiệu 。 但đãn 可khả 稱xưng 覺giác 。 而nhi 無vô 所sở 明minh 。 故cố 云vân 則tắc 無vô 所sở 明minh 。 佛Phật 意ý 。 性tánh 覺giác 體thể 性tánh 自tự 明minh 。 不bất 因nhân 能năng 覺giác 所sở 明minh 。 方phương 稱xưng 覺giác 明minh 。 起khởi 信tín 論luận 云vân 。 真Chân 如Như 自tự 體thể 。 有hữu 大đại 智trí 慧tuệ 光quang 明minh 義nghĩa 。 遍biến 照chiếu 法Pháp 界Giới 義nghĩa 等đẳng 。 只chỉ 緣duyên 迷mê 一nhất 法Pháp 界Giới 。 強cường/cưỡng 分phần/phân 能năng 所sở 。 故cố 成thành 於ư 妄vọng 。 若nhược 要yếu 因nhân 所sở 明minh 方phương 稱xưng 覺giác 明minh 者giả 。 此thử 乃nãi 因nhân 他tha 而nhi 立lập 。 非phi 自tự 性tánh 覺giác 。 故cố 云vân 有hữu 所sở 非phi 覺giác 。 如như 緣duyên 塵trần 分phân 別biệt 而nhi 有hữu 妄vọng 心tâm 。 離ly 塵trần 則tắc 無vô 有hữu 體thể 。 不bất 可khả 將tương 斷đoạn 滅diệt 之chi 心tâm 。 以dĩ 為vi 本bổn 來lai 真chân 覺giác 故cố 。 若nhược 以dĩ 無vô 體thể 之chi 法pháp 。 為vi 究cứu 竟cánh 者giả 。 故cố 經Kinh 云vân 。 法Pháp 身thân 則tắc 同đồng 龜quy 毛mao 兔thố 角giác 。 其kỳ 誰thùy 修tu 證chứng 。 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 。 又hựu 釋thích 。 若nhược 以dĩ 不bất 明minh 。 名danh 為vi 覺giác 者giả 。 則tắc 無vô 所sở 明minh 者giả 。 故cố 知tri 覺giác 體thể 本bổn 無vô 明minh 相tướng 。 佛Phật 證chứng 真chân 際tế 。 實thật 不bất 見kiến 明minh 。 若nhược 見kiến 於ư 明minh 。 即tức 是thị 所sở 明minh 。 既ký 立lập 所sở 明minh 。 便tiện 有hữu 能năng 覺giác 。 但đãn 除trừ 能năng 所sở 之chi 明minh 。 方phương 稱xưng 妙diệu 明minh 。 此thử 妙diệu 之chi 明minh 。 是thị 不bất 明minh 之chi 明minh 。 不bất 同đồng 所sở 明minh 。 因nhân 明minh 起khởi 照chiếu 。 故cố 般Bát 若Nhã 無vô 知tri 論luận 云vân 。

難nạn/nan 曰viết 。 聖thánh 智trí 之chi 無vô 。 惑hoặc 智trí 之chi 無vô 。 俱câu 無vô 生sanh 滅diệt 。 何hà 以dĩ 異dị 之chi 耶da 。

答đáp 曰viết 。

聖thánh 智trí 之chi 無vô 者giả 。 無vô 知tri 。 惑hoặc 智trí 之chi 無vô 者giả 。 知tri 無vô 。 其kỳ 無vô 雖tuy 同đồng 。 所sở 以dĩ 無vô 者giả 異dị 也dã 。 何hà 者giả 。 夫phu 聖thánh 心tâm 虛hư 靜tĩnh 。 無vô 知tri 可khả 無vô 。 可khả 曰viết 無vô 知tri 。 非phi 謂vị 知tri 無vô 。 惑hoặc 智trí 有hữu 知tri 。 故cố 有hữu 知tri 可khả 無vô 。 可khả 謂vị 知tri 無vô 。 非phi 曰viết 。 無vô 知tri 也dã 。 故cố 云vân 般Bát 若Nhã 無vô 知tri 。 無vô 所sở 不bất 知tri 。 無vô 知tri 者giả 。 無vô 能năng 所sở 之chi 知tri 。 無vô 不bất 知tri 者giả 。 真Chân 如Như 自tự 性tánh 。 有hữu 遍biến 照chiếu 法Pháp 界Giới 義nghĩa 。 又hựu 聖thánh 人nhân 唯duy 有hữu 無vô 心tâm 之chi 心tâm 。 無vô 見kiến 之chi 見kiến 。 非phi 同đồng 凡phàm 夫phu 有hữu 心tâm 有hữu 見kiến 。 皆giai 是thị 分phân 別biệt 能năng 所sở 相tương 生sanh 。 故cố 涅Niết 槃Bàn 經Kinh 云vân 。 不bất 可khả 見kiến 。 了liễu 了liễu 見kiến 。 華hoa 嚴nghiêm 經kinh 頌tụng 云vân 。 無vô 見kiến 即tức 是thị 見kiến 。 能năng 見kiến 一nhất 切thiết 法pháp 。 於ư 法pháp 若nhược 有hữu 見kiến 。 此thử 則tắc 無vô 所sở 見kiến 。 又hựu 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 悉tất 見kiến 諸chư 法pháp 。 而nhi 無vô 所sở 見kiến 。 普phổ 知tri 一nhất 切thiết 。 而nhi 無vô 所sở 知tri 。 則tắc 般Bát 若Nhã 無vô 知tri 。 無vô 所sở 不bất 知tri 矣hĩ 。 但đãn 不bất 落lạc 有hữu 無vô 之chi 知tri 。 能năng 所sở 之chi 見kiến 。 非phi 是thị 都đô 無vô 知tri 見kiến 矣hĩ 。 諸chư 佛Phật 皆giai 具cụ 五ngũ 眼nhãn 三tam 智trí 。 四tứ 辯biện 六Lục 通Thông 。 三tam 諦đế 理lý 圓viên 。 一nhất 心tâm 具cụ 足túc 。 若nhược 不bất 見kiến 空không 與dữ 不bất 空không 。 非phi 空không 非phi 不bất 空không 。 方phương 與dữ 實thật 相tướng 相tương 應ứng 耳nhĩ 。 故cố 楞lăng 伽già 經Kinh 云vân 。 一nhất 一nhất 相tương/tướng 相tương 應ứng 。 遠viễn 離ly 諸chư 見kiến 過quá 者giả 。 若nhược 於ư 諸chư 相tướng 。 常thường 與dữ 實thật 相tướng 相tương 應ứng 。 自tự 然nhiên 遠viễn 離ly 諸chư 過quá 。 會hội 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 清thanh 淨tịnh 真chân 心tâm 。 朗lãng 然nhiên 明minh 徹triệt 。 而nhi 無vô 念niệm 著trước 。 即tức 事sự 即tức 如như 。 唯duy 心tâm 直trực 進tiến 。 即tức 諸chư 佛Phật 所sở 知tri 。 唯duy 實thật 相tướng 矣hĩ 。 離ly 此thử 立lập 見kiến 。 皆giai 成thành 諸chư 過quá 。 無vô 所sở 非phi 明minh 者giả 。 若nhược 能năng 覺giác 之chi 體thể 。 要yếu 因nhân 所sở 明minh 者giả 。 若nhược 無vô 所sở 覺giác 之chi 明minh 。 則tắc 能năng 覺giác 之chi 體thể 。 便tiện 非phi 是thị 明minh 。 故cố 云vân 無vô 所sở 非phi 明minh 。 故cố 知tri 覺giác 之chi 與dữ 明minh 。 互hỗ 相tương 假giả 立lập 。 本bổn 無vô 自tự 體thể 。 豈khởi 成thành 自tự 性tánh 圓viên 明minh 之chi 覺giác 。 無vô 明minh 又hựu 非phi 。 覺giác 湛trạm 明minh 性tánh 者giả 。 顯hiển 妄vọng 覺giác 體thể 。 無vô 湛trạm 明minh 之chi 用dụng 。 若nhược 言ngôn 但đãn 覺giác 於ư 明minh 。 何hà 須tu 覺giác 體thể 自tự 明minh 者giả 。 則tắc 自tự 性tánh 非phi 明minh 。 便tiện 無vô 覺giác 湛trạm 之chi 用dụng 。 故cố 云vân 無vô 明minh 又hựu 非phi 。 覺giác 湛trạm 明minh 性tánh 。 性tánh 覺giác 必tất 明minh 。 妄vọng 為vi 明minh 覺giác 者giả 。 釋thích 妄vọng 覺giác 託thác 真chân 之chi 相tướng 也dã 。 何hà 以dĩ 得đắc 知tri 。 妄vọng 覺giác 初sơ 起khởi 有hữu 覺giác 明minh 。 只chỉ 緣duyên 性tánh 覺giác 必tất 有hữu 真chân 明minh 。 所sở 以dĩ 妄vọng 覺giác 託thác 此thử 性tánh 明minh 。 而nhi 起khởi 影ảnh 明minh 之chi 覺giác 。 執chấp 影ảnh 像tượng 之chi 明minh 。 起khởi 攀phàn 緣duyên 之chi 覺giác 。 迷mê 真chân 認nhận 影ảnh 。 見kiến 相tương/tướng 二nhị 分phần 。 自tự 此thử 而nhi 生sanh 覺giác 明minh 之chi 號hiệu 。 覺giác 非phi 所sở 明minh 。 因nhân 明minh 立lập 所sở 者giả 。 夫phu 一nhất 真chân 之chi 覺giác 。 體thể 性tánh 雖tuy 明minh 。 不bất 分phân 能năng 所sở 。 故cố 覺giác 非phi 所sở 明minh 。 由do 影ảnh 明minh 起khởi 覺giác 。 能năng 所sở 斯tư 分phần/phân 。 故cố 云vân 因nhân 明minh 立lập 所sở 。 所sở 既ký 妄vọng 立lập 。 生sanh 汝nhữ 妄vọng 能năng 。 無vô 同đồng 異dị 中trung 。 熾sí 然nhiên 成thành 異dị 者giả 。 此thử 則tắc 元nguyên 因nhân 覺giác 明minh 。 起khởi 照chiếu 生sanh 所sở 。 所sở 立lập 。 照chiếu 性tánh 遂toại 亡vong 。 則tắc 是thị 識thức 精tinh 元nguyên 明minh 。 能năng 生sanh 諸chư 緣duyên 。 緣duyên 所sở 遺di 者giả 。 乃nãi 是thị 但đãn 隨tùy 能năng 緣duyên 之chi 相tướng 。 覆phú 真chân 唯duy 識thức 性tánh 。 一nhất 向hướng 能năng 所sở 相tương 生sanh 。 如như 風phong 動động 水thủy 。 波ba 浪lãng 相tương 續tục 。 澄trừng 湛trạm 之chi 性tánh 。 隱ẩn 而nhi 不bất 現hiện 。 從tùng 此thử 迷mê 妄vọng 。 生sanh 虛hư 空không 之chi 性tánh 。 復phục 因nhân 虛hư 空không 。 成thành 立lập 世thế 界giới 之chi 形hình 。 於ư 真chân 空không 一nhất 心tâm 。 畢tất 竟cánh 無vô 同đồng 異dị 中trung 。 熾sí 然nhiên 建kiến 立lập 。 成thành 諸chư 法pháp 究cứu 竟cánh 之chi 異dị 。 皆giai 因nhân 情tình 想tưởng 擾nhiễu 亂loạn 。 勞lao 發phát 世thế 間gian 之chi 塵trần 。 迷mê 妄vọng 昏hôn 沈trầm 引dẫn 起khởi 。 虛hư 空không 之chi 界giới 。 分phần/phân 世thế 界giới 差sai 別biệt 為vi 異dị 。 立lập 虛hư 空không 清thanh 淨tịnh 為vi 同đồng 。 於ư 分phân 別biệt 識thức 中trung 。 又hựu 立lập 無vô 同đồng 無vô 異dị 。 皆giai 是thị 有hữu 為vi 之chi 法pháp 。 盡tận 成thành 生sanh 滅diệt 之chi 緣duyên 。 未vị 洞đỗng 本bổn 原nguyên 。 終chung 為vi 戲hí 論luận 。

宗Tông 鏡Kính 錄Lục 卷quyển 第đệ 七thất 十thập 七thất

戊# 申thân 歲tuế 分phần/phân 司ty 大đại 藏tạng 都đô 監giám 開khai 板bản 。