鐔# 津Tân 文Văn 集Tập 卷quyển 第đệ 十thập 四tứ

藤đằng 州châu 鐔# 津tân 東đông 山sơn 沙Sa 門Môn 契khế 嵩tung 撰soạn

非phi 韓# 上thượng

非phi 韓# 子tử 三tam 十thập 篇thiên (# 并tinh 敘tự )#

敘tự 曰viết 。 非phi 韓# 子tử 者giả 公công 非phi 也dã 質chất 於ư 經kinh 以dĩ 天thiên 下hạ 至chí 當đương 為vi 之chi 。 是thị 非phi 如như 俗tục 用dụng 愛ái 惡ác 相tướng 攻công 。 必tất 至chí 聖thánh 至chí 賢hiền 乃nãi 信tín 吾ngô 說thuyết 之chi 不bất 苟cẩu 也dã 。 其kỳ 書thư 三tam 十thập 篇thiên 。 僅cận 三tam 萬vạn 餘dư 言ngôn 。

第đệ 一nhất

韓# 子tử 議nghị 論luận 拘câu 且thả 淺thiển 。 不bất 及cập 儒nho 之chi 至chí 道đạo 可khả 辯biện 。 予# 始thỉ 見kiến 其kỳ 目mục 曰viết 。 原nguyên 道đạo 徐từ 視thị 。 其kỳ 所sở 謂vị 仁nhân 與dữ 義nghĩa 為vi 定định 名danh 。 道đạo 與dữ 德đức 為vi 虛hư 位vị 。 考khảo 其kỳ 意ý 。 正chánh 以dĩ 仁nhân 義nghĩa 人nhân 事sự 必tất 有hữu 。 乃nãi 曰viết 。 仁nhân 與dữ 義nghĩa 為vi 定định 名danh 。 道Đạo 德đức 本bổn 無vô 緣duyên 仁nhân 處xứ 致trí 爾nhĩ 。 迺nãi 曰viết 。 道đạo 與dữ 德đức 為vi 虛hư 位vị 。 此thử 說thuyết 特đặc 韓# 子tử 思tư 之chi 不bất 精tinh 也dã 。 夫phu 緣duyên 仁nhân 義nghĩa 而nhi 致trí 道Đạo 德đức 。 苟cẩu 非phi 仁nhân 義nghĩa 自tự 無vô 道Đạo 德đức 焉yên 。 得đắc 其kỳ 虛hư 位vị 果quả 有hữu 仁nhân 義nghĩa 。 以dĩ 由do 以dĩ 足túc 道Đạo 德đức 。 豈khởi 為vi 虛hư 耶da 。 道Đạo 德đức 既ký 為vi 虛hư 位vị 。 是thị 道đạo 不bất 可khả 原nguyên 也dã 。 何hà 必tất 曰viết 原nguyên 道đạo 。 舜thuấn 典điển 曰viết 。 敬kính 敷phu 五ngũ 教giáo 。 蓋cái 仁nhân 義nghĩa 五ngũ 常thường 之chi 謂vị 也dã 。 韓# 子tử 果quả 專chuyên 仁nhân 義nghĩa 。 目mục 其kỳ 書thư 曰viết 原nguyên 教giáo 可khả 也dã 。 是thị 亦diệc 韓# 子tử 之chi 不bất 知tri 考khảo 經kinh 也dã 。 其kỳ 曰viết 博bác 愛ái 之chi 謂vị 仁nhân 。 行hành 而nhi 宜nghi 之chi 之chi 謂vị 義nghĩa 。 由do 是thị 而nhi 之chi 焉yên 之chi 謂vị 道đạo 。 足túc 於ư 己kỷ 無vô 待đãi 於ư 外ngoại 之chi 謂vị 德đức 。 夫phu 道Đạo 德đức 仁nhân 義nghĩa 四tứ 者giả 。 迺nãi 聖thánh 人nhân 立lập 教giáo 之chi 大đại 端đoan 也dã 。 其kỳ 先tiên 後hậu 次thứ 第đệ 有hữu 義nghĩa 有hữu 理lý 。 安an 可khả 改cải 易dị 。 雖tuy 道Đạo 德đức 之chi 小tiểu 者giả 。 如như 道đạo 謂vị 才tài 藝nghệ 。 德đức 謂vị 行hành 善thiện 。 亦diệc 道Đạo 德đức 處xứ 其kỳ 先tiên 。 彼bỉ 曰viết 仁nhân 義nghĩa 之chi 道đạo 者giả 。 彼bỉ 且thả 散tán 說thuyết 。 取thủ 其kỳ 語ngữ 便tiện 道đạo 或hoặc 次thứ 下hạ 耳nhĩ 。 自tự 古cổ 未vị 始thỉ 有hữu 四tứ 者giả 連liên 出xuất 而nhi 道Đạo 德đức 處xứ 其kỳ 後hậu 也dã 。 曲khúc 禮lễ 曰viết 。 道Đạo 德đức 仁nhân 義nghĩa 非phi 禮lễ 不bất 成thành 。 說thuyết 卦# 曰viết 。 和hòa 順thuận 道Đạo 德đức 而nhi 理lý 於ư 義nghĩa 。 論luận 語ngữ 曰viết 。 志chí 於ư 道đạo 據cứ 於ư 德đức 。 依y 於ư 仁nhân 游du 於ư 義nghĩa 。 禮lễ 運vận 曰viết 。 義nghĩa 者giả 藝nghệ 之chi 分phần 仁nhân 之chi 節tiết 也dã 。 協hiệp 於ư 藝nghệ 講giảng 於ư 仁nhân 。 得đắc 之chi 者giả 強cường/cưỡng 。 此thử 明minh 游du 於ư 義nghĩa 者giả 乃nãi 聖thánh 人nhân 用dụng 義nghĩa 之chi 深thâm 旨chỉ 耳nhĩ 。 楊dương 子tử 曰viết 。 道đạo 以dĩ 導đạo 之chi 。 德đức 以dĩ 得đắc 之chi 。 仁nhân 以dĩ 人nhân 之chi 。 義nghĩa 以dĩ 宜nghi 之chi 。 老lão 子tử 雖tuy 儒nho 者giả 不bất 取thủ 其kỳ 稱xưng 。 儒nho 亦diệc 曰viết 。 道đạo 而nhi 後hậu 德đức 。 德đức 而nhi 後hậu 仁nhân 。 仁nhân 而nhi 後hậu 義nghĩa 。 道đạo 先tiên 開khai 通thông 。 釋thích 曰viết 開khai 通thông 。 即tức 繫hệ 辭từ 云vân 。 開khai 物vật 成thành 務vụ 。 又hựu 曰viết 。 通thông 天thiên 下hạ 之chi 志chí 。 是thị 也dã 。 由do 開khai 通thông 方phương 得đắc 其kỳ 理lý 。 故cố 德đức 次thứ 之chi 。 得đắc 理lý 為vi 善thiện 。 以dĩ 恩ân 愛ái 惠huệ 物vật 。 而nhi 仁nhân 次thứ 之chi 既ký 仁nhân 且thả 愛ái 。 必tất 裁tài 斷đoạn 合hợp 宜nghi 。 而nhi 義nghĩa 又hựu 次thứ 之chi 。 道Đạo 德đức 仁nhân 義nghĩa 相tương/tướng 因nhân 而nhi 有hữu 之chi 。 其kỳ 本bổn 末mạt 義nghĩa 理lý 如như 此thử 。 聖thánh 人nhân 為vi 經kinh 定định 其kỳ 先tiên 後hậu 。 蓋cái 存tồn 其kỳ 大đại 義nghĩa 耳nhĩ 。 今kim 韓# 子tử 戾lệ 經kinh 。 先tiên 仁nhân 義nghĩa 而nhi 後hậu 道Đạo 德đức 。 臆ức 說thuyết 比tỉ 大đại 開khai 通thông 得đắc 理lý 。 不bất 乃nãi 顛điên 倒đảo 僻tích 紆hu 無vô 謂vị 邪tà 。 然nhiên 儒nho 之chi 道Đạo 德đức 固cố 有hữu 其kỳ 小tiểu 者giả 大đại 者giả 焉yên 。 小tiểu 者giả 如như 曲khúc 禮lễ 別biệt 義nghĩa 。 一nhất 說thuyết 道Đạo 謂vị 才tài 藝nghệ 德đức 為vi 行hành 善thiện 在tại 己kỷ 。 是thị 也dã 。 大đại 者giả 如như 繫hệ 辭từ 一nhất 陰ấm 一nhất 陽dương 之chi 謂vị 道đạo 。 繼kế 之chi 者giả 善thiện 也dã 。 成thành 之chi 者giả 性tánh 也dã 。 仁nhân 者giả 見kiến 之chi 謂vị 之chi 仁nhân 。 智trí 者giả 見kiến 之chi 謂vị 之chi 智trí 。 百bách 性tánh 日nhật 用dụng 而nhi 不bất 知tri 。 故cố 君quân 子tử 之chi 道đạo 鮮tiên 矣hĩ 。 說thuyết 卦# 曰viết 。 昔tích 者giả 聖thánh 人nhân 之chi 作tác 易dị 也dã 。 將tương 以dĩ 順thuận 性tánh 命mạng 之chi 理lý 。 立lập 天thiên 之chi 道đạo 曰viết 陰ấm 與dữ 陽dương 。 立lập 地địa 之chi 道đạo 曰viết 柔nhu 與dữ 剛cang 。 立lập 人nhân 之chi 道đạo 曰viết 仁nhân 與dữ 義nghĩa 。 中trung 庸dong 曰viết 。 天thiên 命mạng 之chi 謂vị 性tánh 。 率suất 性tánh 之chi 謂vị 道đạo 。 修tu 道Đạo 之chi 謂vị 教giáo 。 是thị 也dã 。 繫hệ 辭từ 以dĩ 其kỳ 在tại 陰âm 陽dương 而nhi 妙diệu 之chi 者giả 為vi 道đạo 。 人nhân 則tắc 稟bẩm 道đạo 以dĩ 成thành 性tánh 。 仁nhân 者giả 智trí 者giả 雖tuy 資tư 道đạo 而nhi 見kiến 仁nhân 智trí 。 遂toại 滯trệ 執chấp 乎hồ 仁nhân 智trí 之chi 見kiến 。 百bá 姓tánh 雖tuy 日nhật 用dụng 乎hồ 道đạo 。 而nhi 茫mang 知tri 是thị 道đạo 。 故cố 聖thánh 人nhân 之chi 道đạo 顯hiển 明minh 為vi 昧muội 少thiểu 耳nhĩ (# 昧muội 或hoặc 作tác 衰suy )# 然nhiên 聖thánh 人nhân 之chi 道đạo 。 豈khởi 止chỉ 乎hồ 仁nhân 義nghĩa 而nhi 已dĩ 矣hĩ 。 說thuyết 卦# 以dĩ 性tánh 命mạng 之chi 理lý 。 即tức 至chí 神thần 之chi 理lý 也dã 。 天thiên 地địa 萬vạn 物vật 。 莫mạc 不bất 與dữ 之chi 。 故cố 聖thánh 人nhân 作tác 易dị 重trọng/trùng 卦# 。 順thuận 從tùng 此thử 理lý 。 乃nãi 立lập 天thiên 地địa 人nhân 三tam 才tài 之chi 道đạo 。 天thiên 道đạo 資tư 始thỉ 。 則tắc 有hữu 陰ấm 有hữu 陽dương 。 地địa 道đạo 成thành 形hình 。 則tắc 有hữu 柔nhu 有hữu 剛cang 。 人nhân 道đạo 情tình 性tánh 。 則tắc 有hữu 仁nhân 有hữu 義nghĩa 。 乃nãi 資tư 道đạo 而nhi 有hữu 之chi 也dã 。 中trung 庸dong 以dĩ 循tuần 率suất 此thử 性tánh 。 乃nãi 謂vị 之chi 道đạo 。 修tu 治trị 此thử 道đạo 。 乃nãi 謂vị 之chi 教giáo 。 教giáo 則tắc 仁nhân 義nghĩa 五ngũ 常thường 也dã 。 是thị 豈khởi 道đạo 止chỉ 仁nhân 義nghĩa 。 而nhi 仁nhân 義nghĩa 之chi 先tiên 果quả 無vô 道đạo 乎hồ 。 若nhược 說thuyết 卦# 者giả 。 若nhược 論luận 語ngữ 者giả 。 若nhược 曲khúc 禮lễ 之chi 別biệt 義nghĩa 者giả 。 若nhược 老lão 子tử 楊dương 子tử 者giả 。 其kỳ 所sở 謂vị 道Đạo 德đức 。 皆giai 此thử 之chi 大Đại 道Đạo 也dã 。 然nhiên 是thị 道Đạo 德đức 在tại 禮lễ 則tắc 中trung 庸dong 也dã 誠thành 明minh 也dã 。 在tại 書thư 則tắc 洪hồng 範phạm 皇hoàng 極cực 也dã 。 在tại 詩thi 則tắc 思tư 無vô 邪tà 也dã 。 在tại 春xuân 秋thu 則tắc 列liệt 聖thánh 大đại 中trung 之chi 道đạo 也dã 。 孔khổng 子tử 謂vị 曾tằng 子tử 曰viết 。 參tham 乎hồ 。 吾ngô 道đạo 一nhất 以dĩ 貫quán 之chi 。 曾tằng 子tử 曰viết 。 唯duy 。 又hựu 謂vị 子tử 貢cống 曰viết 。 非phi 也dã 。 予# 一nhất 以dĩ 貫quán 之chi 。 但đãn 曾tằng 子tử 緣duyên 弟đệ 子tử 問vấn 之chi 。 而nhi 曾tằng 子tử 以dĩ 其kỳ 弟đệ 子tử 小tiểu 子tử 未vị 足túc 以dĩ 盡tận 道đạo 。 故cố 以dĩ 近cận 道đạo 者giả 諭dụ 之chi 。 乃nãi 對đối 之chi 曰viết 。 夫phu 子tử 之chi 道đạo 忠trung 恕thứ 而nhi 已dĩ 矣hĩ 。 曾tằng 子tử 蓋cái 用dụng 中trung 庸dong 所sở 謂vị 忠trung 恕thứ 去khứ 道đạo 不bất 遠viễn 之chi 意ý 也dã 。 後hậu 儒nho 不bất 通thông 。 便tiện 以dĩ 忠trung 恕thứ 遂toại 為vi 一nhất 貫quán 。 誤ngộ 矣hĩ 。 繫hệ 辭từ 曰viết 。 天thiên 下hạ 之chi 動động 貞trinh 夫phu 一nhất 。 又hựu 曰viết 。 一nhất 致trí 而nhi 百bách 慮lự 。 禮lễ 運vận 曰viết 。 禮lễ 必tất 本bổn 於ư 太thái 一nhất 。 中trung 庸dong 曰viết 。 其kỳ 為vi 物vật 不bất 二nhị 。 其kỳ 生sanh 物vật 也dã 不bất 測trắc 。 以dĩ 此thử 較giảo 而nhi 例lệ 諸chư 。 烏ô 得đắc 以dĩ 忠trung 恕thứ 而nhi 輒triếp 為vi 其kỳ 一nhất 貫quán 乎hồ 。 顏nhan 淵uyên 喟vị 歎thán 曰viết 。 仰ngưỡng 之chi 而nhi 彌di 高cao 。 鑽toàn 之chi 而nhi 彌di 堅kiên 。 瞻chiêm 之chi 在tại 前tiền 忽hốt 焉yên 在tại 後hậu 。 夫phu 子tử 循tuần 循tuần 然nhiên 善thiện 誘dụ 人nhân 。 顏nhan 子tử 正chánh 謂vị 聖thánh 人nhân 以dĩ 此thử 一nhất 貫quán 之chi 道Đạo 教giáo 人nhân 。 循tuần 循tuần 然nhiên 有hữu 其kỳ 次thứ 緒tự 。 是thị 為vi 善thiện 進tiến 勸khuyến 於ư 人nhân 也dã 。 此thử 明minh 聖thánh 人nhân 唯duy 以dĩ 誠thành 明minh 大Đại 道Đạo 開khai 通thông 一nhất 理lý 為vi 其kỳ 教giáo 。 元nguyên 為vi 眾chúng 善thiện 百bách 行hành 之chi 本bổn 。 中trung 庸dong 曰viết 。 中trung 也dã 者giả 天thiên 下hạ 之chi 大đại 本bổn 也dã 。 豈khởi 不bất 然nhiên 乎hồ 。 于vu 此thử 輒triếp 三tam 本bổn 略lược 經kinh 正chánh 以dĩ 仁nhân 義nghĩa 二nhị 者giả 曲khúc 為vi 其kỳ 道Đạo 德đức 。 其kỳ 於ư 聖thánh 人nhân 之chi 法Pháp 。 豈khởi 不bất 闕khuyết 如như 。 中trung 庸dong 曰viết 。 道đạo 之chi 不bất 行hành 我ngã 知tri 之chi 矣hĩ 。 賢hiền 者giả 過quá 而nhi 不bất 肖tiếu 者giả 不bất 及cập 。 茲tư 謂vị 賢hiền 智trí 之chi 人nhân 忽hốt 道đạo 而nhi 所sở 以dĩ 為vi 過quá 也dã 。 愚ngu 不bất 肖tiếu 輩bối 遠viễn 道đạo 而nhi 所sở 以dĩ 為vi 不bất 及cập 也dã 。 韓# 子tử 忘vong 本bổn 。 豈khởi 不bất 為vi 過quá 乎hồ 。 輕khinh 亡vong 至chí 道đạo 而nhi 原nguyên 道đạo 。 欲dục 道đạo 之chi 辯biện 明minh 。 是thị 亦diệc 惑hoặc 也dã 。 繫hệ 辭từ 所sở 謂vị 仁nhân 智trí 云vân 者giả 。 為vi 昧muội 道đạo 執chấp 滯trệ 其kỳ 見kiến 致trí 。 迺nãi 聖thánh 人nhân 之chi 道đạo 衰suy 少thiểu 不bất 備bị 顯hiển 。 若nhược 韓# 子tử 局cục 仁nhân 義nghĩa 而nhi 為vi 其kỳ 道Đạo 德đức 者giả 。 正chánh 繫hệ 辭từ 所sở 患hoạn 也dã 。 夫phu 義nghĩa 乃nãi 情tình 之chi 善thiện 者giả 矣hĩ 。 於ư 道Đạo 德đức 為vi 次thứ 。 以dĩ 情tình 則tắc 罕# 有hữu 。 必tất 正chánh 而nhi 不bất 失thất 。 故cố 論luận 語ngữ 曰viết 。 大đại 德đức 不bất 踰du 閑nhàn 。 小tiểu 德đức 出xuất 入nhập 可khả 也dã 。 又hựu 曰viết 。 賜tứ 也dã 過quá 。 商thương 也dã 不bất 及cập 。 又hựu 曰viết 。 色sắc 取thủ 人nhân 而nhi 行hành 違vi 居cư 之chi 不bất 疑nghi 。 表biểu 記ký 子tử 曰viết 。 仁nhân 有hữu 三tam 。 與dữ 仁nhân 同đồng 功công 而nhi 異dị 情tình 。 與dữ 仁nhân 同đồng 功công 。 其kỳ 仁nhân 未vị 可khả 知tri 也dã 。 與dữ 仁nhân 同đồng 過quá 。 然nhiên 後hậu 其kỳ 仁nhân 可khả 知tri 也dã 。 莊trang 子tử 曰viết 。 諸chư 侯hầu 之chi 門môn 而nhi 仁nhân 義nghĩa 存tồn 焉yên 。 其kỳ 欲dục 偏thiên 以dĩ 仁nhân 義nghĩa 而nhi 為vi 可khả 乎hồ 。 然nhiên 子tử 貢cống 子tử 夏hạ 為vi 仁nhân 義nghĩa 之chi 賢hiền 者giả 。 猶do 有hữu 過quá 與dữ 不bất 及cập 。 況huống 其kỳ 不bất 如như 賜tứ 與dữ 商thương 者giả 。 後hậu 世thế 何hà 可khả 勝thắng 數số 。 此thử 烏ô 得đắc 不bất 究cứu 大đại 本bổn 與dữ 人nhân 教giáo 。 其kỳ 以dĩ 道Đạo 德đức 而nhi 正chánh 其kỳ 為vi 善thiện 乎hồ 。 中trung 庸dong 曰viết 。 道đạo 其kỳ 不bất 行hành 矣hĩ 。 夫phu 是thị 乃nãi 聖thánh 人nhân 憫mẫn 傷thương 其kỳ 不bất 與dữ 至chí 道đạo 至chí 德đức 而nhi 教giáo 人nhân 也dã 。 或hoặc 曰viết 。 韓# 子tử 先tiên 仁nhân 義nghĩa 而nhi 次thứ 道Đạo 德đức 者giả 。 蓋cái 專chuyên 人nhân 事sự 而nhi 欲dục 別biệt 異dị 乎hồ 。 佛Phật 老lão 虛hư 無vô 之chi 道Đạo 德đức 耳nhĩ 。 曰viết 昔tích 聖thánh 人nhân 作tác 易dị 以dĩ 正chánh 乎hồ 天thiên 道Đạo 人Nhân 事sự 。 而nhi 虛hư 無vô 者giả 最tối 為vi 其kỳ 元nguyên 。 苟cẩu 異dị 虛hư 無vô 之chi 道đạo 則tắc 十thập 翼dực 六lục 十thập 四tứ 卦# 。 乃nãi 非phi 儒nho 者giả 之chi 書thư 。 伏phục 羲# 文văn 王vương 孔khổng 子tử 治trị 易dị 之chi 九cửu 聖thánh 人nhân 。 亦diệc 非phi 儒nho 者giả 之chi 師sư 宗tông 也dã 。 孔khổng 子tử 非phi 儒nho 宗tông 師sư 可khả 乎hồ 。 果quả 爾nhĩ 則tắc 韓# 子tử 未vị 始thỉ 讀đọc 易dị 。 易dị 尤vưu 為vi 儒nho 之chi 大đại 經kinh 。 不bất 知tri 易dị 而nhi 謂vị 聖thánh 賢hiền 之chi 儒nho 。 吾ngô 不bất 信tín 也dã 。 其kỳ 曰viết 老lão 子tử 之chi 小tiểu 仁nhân 義nghĩa 非phi 毀hủy 之chi 也dã 。 其kỳ 見kiến 者giả 小tiểu 也dã 。 坐tọa 井tỉnh 而nhi 觀quán 天thiên 曰viết 天thiên 小tiểu 者giả 。 非phi 天thiên 罪tội 也dã 。 然nhiên 老lão 子tử 曰viết 。 失thất 道đạo 而nhi 後hậu 德đức 。 失thất 德đức 而nhi 後hậu 仁nhân 。 失thất 仁nhân 而nhi 後hậu 義nghĩa 。 失thất 義nghĩa 而nhi 後hậu 禮lễ 。 此thử 誠thành 不bất 毀hủy 小tiểu 仁nhân 義nghĩa 也dã (# 或hoặc 無vô 小tiểu 字tự )# 蓋cái 為vi 道Đạo 德đức 與dữ 仁nhân 義nghĩa 為vi 治trị 有hữu 隆long 殺sát 。 而nhi 其kỳ 功công 有hữu 優ưu 劣liệt 耳nhĩ 。 夫phu 明minh 此thử 不bất 若nhược 以dĩ 禮lễ 運vận 較giảo 。 孔khổng 子tử 曰viết 。 大Đại 道Đạo 之chi 行hành 。 也dã 天thiên 下hạ 為vi 公công 。 選tuyển 賢hiền 與dữ 能năng 講giảng 信tín 修tu 睦mục 。 故cố 人nhân 不bất 獨độc 親thân 其kỳ 親thân 。 不bất 獨độc 子tử 其kỳ 子tử 。 又hựu 曰viết 。 謀mưu 閉bế 而nhi 不bất 興hưng 盜đạo 竊thiết 亂loạn 賊tặc 而nhi 不bất 作tác 。 故cố 外ngoại 通thông 而nhi 不bất 閉bế 。 是thị 謂vị 大đại 同đồng 。 是thị 豈khởi 非phi 大Đại 道Đạo 與dữ 德đức 為vi 治trị 而nhi 優ưu 乎hồ 。 又hựu 曰viết 。 今kim 大Đại 道Đạo 既ký 隱ẩn 。 天thiên 下hạ 為vi 家gia 。 各các 親thân 其kỳ 親thân 。 各các 子tử 其kỳ 子tử 。 又hựu 曰viết 。 禹vũ 湯thang 文văn 武võ 成thành 王vương 周chu 公công 。 由do 此thử 其kỳ 選tuyển 也dã 。 此thử 六lục 君quân 子tử 者giả 。 未vị 有hữu 不bất 謹cẩn 於ư 禮lễ 者giả 也dã 。 以dĩ 著trước 其kỳ 義nghĩa 。 以dĩ 考khảo 其kỳ 信tín 。 著trước 其kỳ 有hữu 過quá 。 刑hình 仁nhân 講giảng 讓nhượng 。 示thị 民dân 有hữu 常thường 。 如như 有hữu 不bất 如như 此thử 者giả 在tại 執chấp 者giả 去khứ 。 眾chúng 以dĩ 為vi 殃ương 。 是thị 為vi 小tiểu 康khang 。 是thị 豈khởi 非phi 仁nhân 義nghĩa 為vi 治trị 於ư 道Đạo 德đức 為vi 劣liệt 乎hồ 。 如như 此thử 何hà 獨độc 老lão 子tử 而nhi 小tiểu 仁nhân 義nghĩa 耶da 。 韓# 子tử 何hà 其kỳ 不bất 自tự 忽hốt 儒nho 經kinh 而nhi 輒triếp 誚tiếu 老lão 子tử 乎hồ 。 又hựu 曰viết 。 老lão 子tử 所sở 謂vị 道Đạo 德đức 云vân 者giả 。 去khứ 仁nhân 與dữ 義nghĩa 言ngôn 之chi 也dã 。 一nhất 人nhân 之chi 私tư 言ngôn 也dã 。 此thử 韓# 子tử 之chi 言ngôn 。 所sở 以dĩ 大đại 不bất 公công 也dã 。 夫phu 老lão 子tử 之chi 所sở 言ngôn 者giả 大Đại 道Đạo 也dã 。 道Đạo 果Quả 私tư 乎hồ 。 所sở 謂vị 大Đại 道Đạo 者giả 。 豈khởi 獨độc 老lão 子tử 之chi 道đạo 。 蓋cái 三tam 皇hoàng 五ngũ 帝đế 列liệt 聖thánh 之chi 大Đại 道Đạo 也dã 。 韓# 子tử 不bất 知tri 。 徒đồ 見kiến 老lão 氏thị 道đạo 家gia 。 自tự 為vi 其kỳ 流lưu 與dữ 儒nho 不bất 同đồng 。 欲dục 抑ức 而nhi 然nhiên 也dã 。 夫phu 析tích 老lão 氏thị 為vi 之chi 道đạo 家gia 者giả 。 其kỳ 始thỉ 起khởi 於ư 司ty 馬mã 氏thị 之chi 書thư 。 而nhi 班ban 固cố 重trọng/trùng 之chi 。 若nhược 老lão 子tử 者giả 其kỳ 實thật 古cổ 之chi 儒nho 人nhân 也dã 。 在tại 周chu 為vi 主chủ 藏tạng 室thất 之chi 史sử 。 多đa 知tri 乎hồ 聖thánh 人nhân 神thần 法pháp 之chi 事sự (# 或hoặc 本bổn 無vô 聖thánh 人nhân 字tự )# 故cố 孔khổng 子tử 於ư 禮lễ 則tắc 曰viết 。 吾ngô 聞văn 諸chư 老lão 聃đam 。 是thị 蓋cái 老lão 子tử 嘗thường 探thám 三tam 皇hoàng 五ngũ 帝đế 之chi 書thư 而nhi 得đắc 其kỳ 大Đại 道Đạo 之chi 旨chỉ 。 乃nãi 自tự 著trước 書thư 發phát 明minh 之chi 。 韓# 子tử 不bất 能năng 揣đoàn 本bổn 齊tề 末mạt 。 徒đồ 欲dục 排bài 之chi 而nhi 務vụ 取thủ 諸chư 儒nho 名danh 。 不bất 亦diệc 易dị 乎hồ 。 禮lễ 運vận 曰viết 。 大Đại 道Đạo 之chi 行hành 。 與dữ 三tam 代đại 之chi 英anh 丘khâu 。 未vị 之chi 逮đãi 也dã 而nhi 有hữu 志chí 焉yên 。 鄭trịnh 玄huyền 解giải 曰viết 。 大Đại 道Đạo 謂vị 五ngũ 帝đế 時thời 也dã 。 然nhiên 他tha 書thư 多đa 謂vị 大Đại 道Đạo 為vi 皇hoàng 道đạo 。 而nhi 鄭trịnh 獨độc 謂vị 五ngũ 帝đế 之chi 時thời 也dã 。 其kỳ 意ý 以dĩ 謂vị 。 雖tuy 皇hoàng 與dữ 帝đế 其kỳ 道đạo 相tương 通thông 故cố 也dã 。 五ngũ 帝đế 本bổn 紀kỷ 而nhi 黃hoàng 帝đế 當đương 其kỳ 首thủ 。 然nhiên 黃hoàng 帝đế 與dữ 虙# 犧# 神thần 農nông 其kỳ 實thật 三tam 皇hoàng 。 而nhi 經kinh 史sử 但đãn 為vi 帝đế 者giả 。 蓋cái 皇hoàng 帝đế 與dữ 王vương 古cổ 亦diệc 通thông 稱xưng 耳nhĩ 。 故cố 鄭trịnh 謂vị 五ngũ 帝đế 之chi 時thời 而nhi 皇hoàng 在tại 其kỳ 間gian 矣hĩ 。 但đãn 黃hoàng 帝đế 乃nãi 三tam 皇hoàng 。 處xử 五ngũ 帝đế 之chi 初sơ 而nhi 冠quan 乎hồ 堯# 舜thuấn 。 雖tuy 本bổn 末mạt 小tiểu 異dị 。 而nhi 大Đại 道Đạo 一nhất 也dã 。 繫hệ 辭từ 曰viết 。 黃hoàng 帝đế 堯# 舜thuấn 垂thùy 衣y 裳thường 而nhi 天thiên 下hạ 治trị 。 此thử 其kỳ 然nhiên 也dã 。 孔khổng 安an 國quốc 謂vị 三tam 皇hoàng 之chi 書thư 為vi 三tam 墳phần 。 言ngôn 大Đại 道Đạo 也dã 。 五ngũ 帝đế 之chi 書thư 為vi 五ngũ 典điển 。 言ngôn 常thường 道đạo 也dã 。 孔khổng 頴dĩnh 達đạt 正chánh 其kỳ 義nghĩa 曰viết 。 皇hoàng 優ưu 於ư 帝đế 。 其kỳ 道đạo 不bất 但đãn 可khả 常thường 行hành 而nhi 已dĩ 。 又hựu 大đại 於ư 常thường 。 故cố 為vi 墳phần 也dã 。 此thử 謂vị 對đối 例lệ 耳nhĩ 。 雖tuy 少thiểu 有hữu 優ưu 劣liệt 皆giai 乃nãi 大Đại 道Đạo 並tịnh 可khả 常thường 行hành 。 亦diệc 引dẫn 茲tư 禮lễ 運vận 大Đại 道Đạo 之chi 行hành 。 謂vị 五ngũ 帝đế 時thời 為vi 之chi 證chứng 。 然nhiên 五ngũ 帝đế 三tam 皇hoàng 之chi 書thư 。 莫mạc 至chí 于vu 易dị 。 以dĩ 易dị 與dữ 老lão 子tử 較giảo 。 而nhi 其kỳ 道đạo 豈khởi 異dị 乎hồ 哉tai 。 如như 繫hệ 辭từ 曰viết 。 天thiên 下hạ 之chi 動động 正chánh 夫phu 一nhất 者giả 也dã 。 而nhi 老lão 子tử 曰viết 。 王vương 侯hầu 得đắc 一nhất 以dĩ 為vi 天thiên 下hạ 正chánh 。 此thử 其kỳ 大đại 略lược 也dã 。 苟cẩu 考khảo 其kỳ 無vô 思tư 無vô 為vi 之chi 理lý 。 陰âm 陽dương 變biến 化hóa 之chi 說thuyết 。 二nhị 書thư 豈khởi 不bất 皆giai 然nhiên 。 班ban 固cố 漢hán 書thư 曰viết 。 老lão 氏thị 流lưu 者giả 蓋cái 出xuất 史sử 官quan 。 又hựu 曰viết 。 合hợp 於ư 堯# 之chi 克khắc 讓nhượng 。 易dị 之chi 謙khiêm 謙khiêm 。 此thử 之chi 謂vị 也dã 。 吾ngô 少thiểu 聞văn 於ư 長trưởng 者giả 曰viết 。 老lão 子tử 蓋cái 承thừa 於ư 黃hoàng 帝đế 氏thị 者giả 也dã 。 及cập 見kiến 莊trang 周chu 廣quảng 成thành 子tử 曰viết 得đắc 吾ngô 道đạo 者giả 。 上thượng 為vi 皇hoàng 下hạ 為vi 王vương 。 益ích 信tín 老lão 氏thị 誠thành 得đắc 於ư 三tam 皇hoàng 五ngũ 帝đế 者giả 也dã 。 此thử 明minh 老lão 子tử 之chi 道Đạo 德đức 者giả 。 實thật 儒nho 三tam 皇hoàng 五ngũ 帝đế 道Đạo 德đức 仁nhân 義nghĩa 之chi 根căn 本bổn 者giả 也dã 。 章chương 章chương 然nhiên (# 或hoặc 止chỉ 一nhất 章chương 字tự 也dã )# 豈khởi 出xuất 於ư 老lão 氏thị 一nhất 人nhân 之chi 私tư 說thuyết 邪tà 。 必tất 以dĩ 老lão 子tử 為vi 非phi 。 則tắc 易dị 與dữ 禮lễ 運vận 可khả 燔phần 矣hĩ 。 文văn 王vương 孔khổng 子tử 則tắc 為vi 槌chùy 提đề 仁nhân 義nghĩa 者giả 也dã 。 夫phu 先tiên 儒nho 之chi 好hảo/hiếu 辯biện 者giả 孰thục 與dữ 孟# 子tử 。 孟# 子tử 之chi 時thời 。 老lão 子tử 之chi 書thư 出xuất 。 百bách 有hữu 餘dư 年niên 矣hĩ 。 而nhi 莊trang 周chu 復phục 與dữ 孟# 氏thị 並tịnh 世thế 。 如như 其kỳ 可khả 排bài 則tắc 孟# 已dĩ 排bài 之chi 矣hĩ 。 豈khởi 待đãi 後hậu 世thế 之chi 儒nho 者giả 辯biện 之chi 耶da 。 司ty 馬mã 遷thiên 謂vị 。 老lão 子tử 之chi 道đạo 約ước 而nhi 易dị 操thao (# 上thượng 或hoặc 無vô 之chi 字tự )# 事sự 少thiểu 而nhi 功công 多đa 。 儒nho 者giả 或hoặc 不bất 然nhiên 。 譏cơ 其kỳ 先tiên 黃hoàng 老lão 而nhi 後hậu 六lục 經kinh 。 是thị 亦diệc 不bất 知tri 其kỳ 意ý 也dã 。 太thái 史sử 公công 之chi 書thư 。 孔khổng 子tử 即tức 為vi 之chi 世thế 家gia 。 老lão 子tử 即tức 為vi 列liệt 傳truyền 。 此thử 豈khởi 尊tôn 老lão 氏thị 之chi 謂vị 耶da 。 蓋cái 以dĩ 老lão 氏thị 之chi 道đạo 乃nãi 儒nho 之chi 本bổn 也dã 。 所sở 以dĩ 先tiên 之chi 者giả 正chánh 欲dục 尊tôn 其kỳ 本bổn 耳nhĩ 。 非phi 苟cẩu 先tiên 其kỳ 人nhân 也dã 。 子tử 長trường/trưởng 之chi 言ngôn 微vi 且thả 遠viễn 矣hĩ 。 韓# 子tử 不bất 能năng 深thâm 思tư 而nhi 遠viễn 詳tường 之chi 。 輒triếp 居cư 於ư 先tiên 儒nho 。 乃nãi 曰viết 。 周chu 道đạo 衰suy 孔khổng 子tử 沒một 。 火hỏa 于vu 秦tần 黃hoàng 老lão 于vu 漢hán 。 佛Phật 于vu 晉tấn 宋tống 齊tề 梁lương 魏ngụy 隋tùy 之chi 間gian 。 其kỳ 言ngôn 道Đạo 德đức 仁nhân 義nghĩa 者giả 。 不bất 入nhập 于vu 楊dương 則tắc 入nhập 于vu 墨mặc 。 不bất 入nhập 于vu 墨mặc 則tắc 入nhập 于vu 老lão 。 不bất 入nhập 于vu 老lão 則tắc 入nhập 于vu 佛Phật 。 入nhập 于vu 彼bỉ 則tắc 出xuất 于vu 此thử 。 入nhập 者giả 主chủ 之chi 出xuất 者giả 奴nô 之chi 。 入nhập 者giả 附phụ 之chi 出xuất 者giả 污ô 之chi 。 嗚ô 呼hô 何hà 其kỳ 言ngôn 之chi 不bất 遜tốn 也dã 如như 此thử 。 其kỳ 曰viết 出xuất 入nhập 奴nô 污ô 。 謂vị 出xuất 于vu 楊dương 墨mặc 乎hồ 。 出xuất 於ư 佛Phật 老lão 乎hồ 。 佛Phật 老lão 豈khởi 致trí 人nhân 惡ác 賤tiện 之chi 如như 是thị 耶da 。 夫phu 佛Phật 法Pháp 居cư 家gia 者giả 果quả 以dĩ 誠thành 心tâm 入nhập 道đạo 。 其kỳ 所sở 出xuất 遠viễn 則tắc 成thành 乎hồ 殊thù 勝thắng 之chi 賢hiền 聖thánh 。 其kỳ 所sở 出xuất 近cận 則tắc 乃nãi 身thân 乃nãi 心tâm 。 潔khiết 靜tĩnh 慈từ 惠huệ 為vi 上thượng 善thiện 人nhân 出xuất 處xứ 閭lư 里lý 。 則tắc 人nhân 敬kính 之chi 而nhi 不bất 敢cảm 欺khi 。 是thị 亦diệc 人nhân 間gian 目mục 擊kích 常thường 所sở 見kiến 也dã 。 安an 有hữu 出xuất 者giả 奴nô 之chi 污ô 之chi 之chi 辱nhục 耶da 。 古cổ 者giả 有hữu 帝đế 王vương 而nhi 入nhập 預dự 佛Phật 法Pháp 者giả 。 自tự 東đông 漢hán 抵để 唐đường 不bất 可khả 悉tất 數số 。 如như 唐đường 太thái 宗tông 於ư 崇sùng 福phước 寺tự 。 發phát 願nguyện 稱xưng 皇hoàng 帝đế 菩Bồ 薩Tát 戒giới 弟đệ 子tử 者giả 。 玄huyền 宗tông 務vụ 佛Phật 清thanh 淨tịnh 事sự 其kỳ 熏huân 修tu 者giả 。 是thị 亦diệc 佛Phật 教giáo 而nhi 出xuất 。 果quả 奴nô 乎hồ 污ô 耶da 。 韓# 子tử 徒đồ 以dĩ 梁lương 武võ 為vi 尤vưu 。 而nhi 不bất 知tri 辱nhục 類loại 其kỳ 本bổn 朝triêu 祖tổ 宗tông 。 此thử 豈khởi 有hữu 識thức 慮lự 耶da 。 然nhiên 梁lương 武võ 之chi 事sự 。 吾ngô 原nguyên 教giáo 雖tuy 順thuận 俗tục 稍sảo 評bình 之chi 而nhi 未vị 始thỉ 劇kịch 論luận 。 如như 較giảo 其kỳ 舍xá 身thân 。 於ư 俗tục 則tắc 過quá 於ư 道đạo 則tắc 德đức 。 非phi 爾nhĩ 人nhân 情tình 輒triếp 知tri 。 唯duy 天thiên 地địa 神thần 明minh 。 乃nãi 知tri 之chi 耳nhĩ 。 故cố 當đương 梁lương 武võ 舍xá 身thân 之chi 際tế 而nhi 地địa 為vi 之chi 振chấn 。 此thử 特đặc 非phi 常thường 之chi 事sự 。 而nhi 史sử 臣thần 不bất 書thư 而nhi 後hậu 世thế 益ích 不bất 識thức 。 知tri 梁lương 武võ 帝đế 幽u 勝thắng 之chi 意ý 也dã 。 其kỳ 發phát 志chí 固cố 不bất 同đồng 庸dong 凡phàm 之chi 所sở 為vi 。 未vị 可khả 以dĩ 奴nô 視thị 之chi 也dã 。 韓# 子tử 既ký 攘nhương 斥xích 楊dương 墨mặc 佛Phật 老lão 如như 此thử 矣hĩ 。 而nhi 其kỳ 師sư 說thuyết 乃nãi 曰viết 。 孔khổng 子tử 以dĩ 禮lễ 師sư 老lão 聃đam 。 其kỳ 讀đọc 墨mặc 曰viết 。 孔khổng 子tử 必tất 用dụng 墨mặc 子tử 。 墨mặc 子tử 必tất 用dụng 孔khổng 子tử 。 不bất 相tương 用dụng 不bất 足túc 為vi 孔khổng 墨mặc 。 其kỳ 為vi 絳giáng 州châu 馬mã 府phủ 君quân 行hành 狀trạng 曰viết 。 司ty 徒đồ 公công 之chi 薨hoăng 也dã 。 刺thứ 臂tý 出xuất 血huyết 。 書thư 佛Phật 經Kinh 千thiên 餘dư 言ngôn 以dĩ 祈kỳ 報báo 福phước 。 又hựu 曰viết 。 居cư 喪táng 有hữu 過quá 人nhân 行hành 。 其kỳ 稱xưng 大đại 顛điên 序tự 。 高cao 閑nhàn 亦diệc 皆giai 推thôi 述thuật 乎hồ 佛Phật 法Pháp 也dã 。 韓# 子tử 何hà 其kỳ 是thị 非phi 不bất 定định 前tiền 後hậu 相tương 反phản 之chi 如như 是thị 耶da 。 此thử 不bất 唯duy 自tự 惑hoặc 。 亦diệc 乃nãi 誤ngộ 累lũy/lụy/luy 後hậu 世thế 學học 者giả 矣hĩ 。 佛Phật 老lão 果quả 是thị 。 而nhi 韓# 子tử 非phi 之chi 。 後hậu 學học 不bất 辨biện 。 徒đồ 見kiến 韓# 子tử 大đại 儒nho 而nhi 其kỳ 文văn 工công 。 乃nãi 相tương/tướng 慕mộ 而nhi 非phi 之chi 。 楊dương 墨mặc 果quả 非phi 。 而nhi 韓# 子tử 是thị 之chi 。 學học 輩bối 亦diệc 相tương/tướng 效hiệu 而nhi 是thị 之chi 。 夫phu 以dĩ 是thị 而nhi 為vi 非phi 者giả 則tắc 。 壞hoại 人nhân 善thiện 心tâm 。 以dĩ 非phi 而nhi 為vi 是thị 者giả 則tắc 導đạo 人nhân 學học 非phi 。 壞hoại 善thiện 之chi 風phong 傳truyền 之chi 後hậu 世thế 。 誤ngộ 人nhân 之chi 所sở 以dĩ 為vi 心tâm 非phi 小tiểu 事sự 也dã 。 損tổn 刻khắc 陰ấm 德đức 而nhi 冥minh 增tăng 其kỳ 過quá 。 不bất 在tại 乎hồ 身thân 必tất 在tại 其kỳ 神thần 與dữ 其kỳ 子tử 孫tôn 。 後hậu 世thế 亦diệc 可khả 畏úy 也dã 。 儒nho 有hữu 附phụ 韓# 子tử 者giả 曰viết 。 孔khổng 子tử 但đãn 學học 禮lễ 於ư 老lão 聃đam 氏thị 耳nhĩ 。 非phi 學học 其kỳ 道đạo 也dã 。 曰viết 不bất 然nhiên 。 禮lễ 亦diệc 道đạo 也dã 。 樂nhạo/nhạc/lạc 記ký 曰viết 。 大đại 禮lễ 與dữ 天thiên 地địa 同đồng 節tiết 。 又hựu 曰viết 。 中trung 正chánh 無vô 邪tà 禮lễ 之chi 質chất 也dã 。 禮lễ 運vận 曰viết 。 禮lễ 必tất 本bổn 於ư 太thái 一nhất 。 夫phu 中trung 正chánh 太thái 一nhất 禮lễ 之chi 質chất 本bổn 也dã 。 儀nghi 制chế 上thượng 下hạ 禮lễ 之chi 文văn 末mạt 也dã 。 苟cẩu 聖thánh 人nhân 但đãn 學học 文văn 末mạt 而nhi 不bất 究cứu 乎hồ 質chất 本bổn 。 何hà 為vi 聖thánh 人nhân 耶da 唯duy 聖thánh 人nhân 固cố 能năng 文văn 質chất 本bổn 末mạt 備bị 知tri 而nhi 審thẩm 舉cử 之chi 也dã 。 學học 者giả 徒đồ 知tri 曾tằng 子tử 問vấn 孔khổng 子tử 學học 禮lễ 於ư 老lão 聃đam 之chi 淺thiển 者giả 耳nhĩ 。 而nhi 不bất 知tri 史sử 記ký 老lão 聃đam 傳truyền 孔khổng 子tử 問vấn 禮lễ 之chi 深thâm 明minh 者giả 也dã 彼bỉ 韓# 子tử 雖tuy 學học 儒nho 之chi 言ngôn 文văn 。 豈khởi 知tri 禮lễ 之chi 所sở 以dĩ 然nhiên 耶da 。 其kỳ 曰viết 聞văn 古cổ 之chi 為vi 民dân 者giả 四tứ 。 今kim 之chi 為vi 民dân 者giả 六lục 。 古cổ 之chi 教giáo 者giả 處xứ 其kỳ 一nhất 。 今kim 之chi 教giáo 者giả 處xứ 其kỳ 二nhị 。 農nông 之chi 家gia 一nhất 而nhi 食thực 粟túc 之chi 家gia 六lục 。 工công 之chi 家gia 一nhất 而nhi 用dụng 器khí 之chi 家gia 六lục 。 賈cổ 之chi 家gia 一nhất 而nhi 資tư 焉yên 之chi 家gia 六lục 。 柰nại 之chi 何hà 民dân 不bất 窮cùng 且thả 盜đạo 也dã 。 夫phu 所sở 謂vị 教giáo 者giả 。 豈khởi 與dữ 乎hồ 天thiên 地địa 皆giai 出xuất 而nhi 必tất 定định 其kỳ 數số 耶da 。 是thị 亦diệc 聖thánh 人nhân 適thích 時thời 合hợp 宜nghi 而nhi 為vi 之chi 。 以dĩ 資tư 乎hồ 治trị 體thể 者giả 也dã 。 然nhiên 古cổ 今kim 迭điệt 變biến 時thời 益ích 差sai 異dị 。 未vị 必tất 一nhất 教giáo 而nhi 能năng 周chu 其kỳ 萬vạn 世thế 之chi 宜nghi 也dã 。 昔tích 舜thuấn 當đương 五ngũ 帝đế 之chi 末mạt 。 其kỳ 時thời 漸tiệm 薄bạc 其kỳ 人nhân 漸tiệm 偽ngụy 。 聖thánh 人nhân 宜nghi 之chi 。 乃nãi 設thiết 五ngũ 教giáo 制chế 五ngũ 刑hình 。 各các 命mạng 官quan 尸thi 之chi 。 而nhi 契khế 為vi 司ty 徒đồ 。 專chuyên 布bố 五ngũ 教giáo 。 遂toại 遺di 後hậu 世thế 使sử 率suất 人nhân 為vi 善thiện 。 而nhi 天thiên 下hạ 有hữu 教giáo 自tự 此thử 始thỉ 也dã 。 及cập 周chu 公công 之chi 世thế 復phục 當đương 三tam 王vương 之chi 際tế 。 其kỳ 時thời 益ích 薄bạc 其kỳ 人nhân 益ích 偽ngụy 。 而nhi 天thiên 下hạ 益ích 難nạn/nan 治trị 。 聖thánh 人nhân 宜nghi 之chi 。 遂toại 廣quảng 其kỳ 教giáo 法pháp 而nhi 備bị 之chi 。 天thiên 下hạ 謂vị 儒nho 者giả 之chi 教giáo 。 自tự 周chu 公công 起khởi 焉yên 。 其kỳ 後hậu 孔khổng 子tử 述thuật 而nhi 載tái 之chi 。 詩thi 書thư 六lục 經kinh (# 或hoặc 云vân 六lục 藝nghệ )# 而nhi 儒nho 之chi 教giáo 益ích 振chấn 周chu 季quý 。 三tam 代đại 之chi 政chánh 弊tệ 。 善thiện 人nhân 恃thị 術thuật 而nhi 費phí 智trí 。 不bất 善thiện 人nhân 假giả 法pháp 而nhi 作tác 偽ngụy 。 天thiên 下hạ 靡mĩ 靡mĩ 役dịch 生sanh 傷thương 性tánh 而nhi 不bất 知tri 其kỳ 自tự 治trị 。 老lão 子tử 宜nghi 其kỳ 時thời 。 更cánh 以dĩ 三tam 皇hoàng 五ngũ 帝đế 道Đạo 德đức 之chi 說thuyết 以dĩ 救cứu 其kỳ 弊tệ 。 而nhi 天thiên 下hạ 遂toại 有hữu 老lão 子tử 之chi 教giáo 也dã 。 兩lưỡng 漢hán 之chi 際tế 。 視thị 周chu 末mạt 則tắc 愈dũ 薄bạc 愈dũ 偽ngụy 。 賢hiền 與dữ 愚ngu 役dịch 於ư 智trí 詐trá 紛phân 然nhiên 相tương/tướng 半bán 。 萬vạn 一nhất 雖tuy 習tập 於ư 老lão 子tử 之chi 說thuyết 。 而nhi 不bất 能năng 甚thậm 通thông 乎hồ 性tánh 命mạng 奧áo 妙diệu 。 推thôi 神thần 明minh 往vãng 來lai 救cứu 世thế 積tích 昧muội 。 指chỉ 其kỳ 死tử 生sanh 之chi 所sở 以dĩ 然nhiên 。 天thiên 下hạ 遂toại 有hữu 佛Phật 之chi 教giáo 也dã 。 楊dương 子tử 曰viết 。 夫phu 道đạo 非phi 天thiên 然nhiên 應ứng 時thời 而nhi 造tạo 。 損tổn 益ích 可khả 知tri 也dã 。 是thị 豈khởi 不bất 然nhiên 哉tai 。 夫phu 自tự 周chu 秦tần 漢hán 魏ngụy 。 其kỳ 薄bạc 且thả 偽ngụy 者giả 日nhật 益ích 滋tư 甚thậm 。 皆giai 儲trữ 積tích 於ư 後hậu 世thế 之chi 時thời 。 天thiên 其kỳ 或hoặc 資tư 乃nãi 佛Phật 教giáo 。 以dĩ 應ứng 其kỳ 事sự 。 欲dục 其kỳ 相tương/tướng 與dữ 而nhi 救cứu 世thế 也dã 。 不bất 然nhiên 何hà 天thiên 人nhân 與dữ 其kỳ 相tương/tướng 感cảm 應ứng 久cửu 且thả 盛thịnh 之chi 如như 是thị 耶da 。 韓# 子tử 泥nê 古cổ 不bất 知tri 變biến 。 而nhi 不bất 悟ngộ 佛Phật 教giáo 適thích 時thời 合hợp 用dụng 。 乃nãi 患hoạn 佛Phật 老lão 加gia 於ư 儒nho 。 必tất 欲dục 如như 三tam 代đại 而nhi 無vô 之chi 。 是thị 亦diệc 其kỳ 不bất 思tư 之chi 甚thậm 也dã 。 夫phu 三tam 皇hoàng 之chi 時thời 無vô 教giáo 。 五ngũ 帝đế 之chi 時thời 無vô 儒nho 。 及cập 其kỳ 有hữu 教giáo 有hữu 儒nho 也dã 。 而nhi 時thời 世thế 人nhân 事sự 不bất 復phục 如như 古cổ 。 假giả 令linh 當đương 夏hạ 禹vũ 之chi 時thời 。 有hữu 人nhân 或hoặc 曰viết 。 古cổ 之chi 治trị 也dã 。 有hữu 化hóa 而nhi 無vô 教giáo 化hóa 則tắc 民dân 化hóa 淳thuần 。 吾ngô 欲dục 如như 三tam 皇hoàng 之chi 世thế 用dụng 化hóa 而nhi 不bất 用dụng 教giáo 。 當đương 此thử 無vô 教giáo 。 可khả 乎hồ 當đương 周chu 秦tần 之chi 時thời 亦diệc 有hữu 人nhân 曰viết 。 古cổ 之chi 為vi 治trị 用dụng 教giáo 也dã 簡giản 。 今kim 之chi 為vi 治trị 。 用dụng 儒nho 也dã 煩phiền 。 煩phiền 則tắc 民dân 勞lao 。 而nhi 苟cẩu 且thả 吾ngô 欲dục 如như 二nhị 帝đế 之chi 世thế 用dụng 教giáo 而nhi 不bất 用dụng 儒nho 。 當đương 是thị 時thời 無vô 儒nho 可khả 乎hồ 。 然nhiên 以dĩ 其kỳ 時thời 而nhi 裁tài 之chi 。 不bất 可khả 無vô 教giáo 無vô 儒nho 必tất 也dã 矣hĩ 。 比tỉ 之chi 韓# 子tử 之chi 說thuyết 。 欲dục 後hậu 世thế 之chi 時thời 無vô 佛Phật 無vô 老lão 。 何hà 以dĩ 異dị 乎hồ 。 韓# 子tử 曰viết 。 今kim 其kỳ 言ngôn 曰viết 。 曷hạt 不bất 為vi 太thái 古cổ 之chi 無vô 事sự 。 是thị 亦diệc 責trách 冬đông 之chi 裘cừu 者giả 曰viết 。 曷hạt 不bất 為vi 葛cát 之chi 之chi 易dị 也dã 。 責trách 飢cơ 之chi 食thực 者giả 曰viết 。 曷hạt 不bất 為vi 飲ẩm 之chi 之chi 易dị 也dã 。 韓# 子tử 其kỳ 亦diệc 知tri 後hậu 世thế 不bất 可khả 專chuyên 用dụng 太thái 古cổ 之chi 道đạo 而nhi 譏cơ 其kỳ 言ngôn 之chi 者giả 。 不bất 知tri 乎hồ 時thời 之chi 宜nghi 也dã 。 方phương 益ích 後hậu 世thế 而nhi 韓# 子tử 欲dục 無vô 佛Phật 與dữ 老lão 。 何hà 為vi 迺nãi 自tự 反phản 不bất 知tri 其kỳ 時thời 之chi 宜nghi 耶da 。 豈khởi 有hữu 所sở 黨đảng 而nhi 然nhiên 耳nhĩ 。 將tương 欲dục 蔽tế 而nhi 特đặc 不bất 見kiến 乎hồ 。 若nhược 夫phu 四tứ 民dân 之chi 制chế 六lục 家gia 食thực 用dụng 之chi 費phí 。 吾ngô 原nguyên 教giáo 論luận 之chi 詳tường 矣hĩ 。 今kim 益ích 以dĩ 近cận 事sự 較giảo 之chi 。 周chu 漢hán 而nhi 來lai 治trị 天thiên 下hạ 垂thùy 至chí 於ư 王vương 道đạo 者giả 。 孰thục 與dữ 唐đường 之chi 太thái 宗tông 。 當đương 正chánh 觀quán 之chi 間gian 。 佛Phật 與dữ 老lão 氏thị 。 其kỳ 教giáo 殊thù 盛thịnh 其kỳ 人nhân 殊thù 繁phồn 。 其kỳ 食thực 用dụng 殊thù 廣quảng 。 而nhi 國quốc 之chi 斷đoạn 獄ngục 卒tốt 歲tuế 死tử 刑hình 者giả 不bất 過quá 三tam 十thập 人nhân 。 東đông 至chí 于vu 海hải 南nam 至chí 嶺lĩnh 外ngoại 。 皆giai 外ngoại 戶hộ 不bất 閉bế 。 行hành 旅lữ 不bất 齎tê 糧lương 。 玄huyền 宗tông 開khai 元nguyên 中trung 天thiên 下hạ 治trị 平bình 。 幾kỷ 若nhược 正chánh 觀quán 之chi 時thời 。 而nhi 佛Phật 老lão 之chi 作tác 益ích 盛thịnh 。 是thị 豈khởi 無vô 佛Phật 老lão 之chi 人nhân 耶da 。 而nhi 唐đường 天thiên 下hạ 富phú 羨tiện 攘nhương 竊thiết 杜đỗ 絕tuyệt 。 若nhược 爾nhĩ 吾ngô 謂vị 民dân 窮cùng 且thả 盜đạo 。 但đãn 在tại 其kỳ 時thời 與dữ 政chánh 。 非phi 由do 佛Phật 老lão 而nhi 致trí 之chi 也dã 。 然nhiên 佛Phật 教giáo 苟cẩu 可khả 以dĩ 去khứ 之chi 。 則tắc 唐đường 之chi 二nhị 宗tông 以dĩ 其kỳ 勢thế 而nhi 去khứ 之chi 久cửu 矣hĩ 。 烏ô 得đắc 後hậu 世thế 之chi 人nhân 。 訩# 訩# 徒đồ 以dĩ 空không 言ngôn 而nhi 相tương/tướng 訾tí 也dã 。 或hoặc 謂vị 韓# 子tử 善thiện 擯bấn 佛Phật 老lão 而nhi 功công 侔mâu 於ư 禹vũ 。 較giảo 其kỳ 空không 言ngôn 實thật 效hiệu 。 無vô 乃nãi 屈khuất 於ư 禹vũ 乎hồ 。 狂cuồng 夫phu 之chi 言ngôn 何hà 其kỳ 不bất 思tư 也dã 。 其kỳ 曰viết 今kim 其kỳ 法pháp 曰viết 。 必tất 棄khí 而nhi 君quân 臣thần 去khứ 而nhi 父phụ 子tử 禁cấm 其kỳ 相tương 生sanh 養dưỡng 之chi 道đạo 。 以dĩ 求cầu 其kỳ 所sở 謂vị 清thanh 淨tịnh 寂tịch 滅diệt 者giả 也dã 。 此thử 乃nãi 韓# 子tử 惡ác 佛Phật 教giáo 人nhân 。 出xuất 家gia 持trì 戒giới 。 遂toại 尤vưu 其kỳ 詞từ 。 夫phu 出xuất 家gia 修tu 道Đạo 。 豈khởi 如như 是thị 之chi 酷khốc 耶da 。 夫phu 出xuất 家gia 者giả 。 出xuất 俗tục 從tùng 真chân 。 臣thần 得đắc 請thỉnh 于vu 君quân 。 父phụ 肯khẳng 命mạng 其kỳ 子tử 乃nãi 可khả 。 非phi 叛bạn 去khứ 而nhi 逆nghịch 棄khí 也dã 。 持trì 戒giới 者giả 唯duy 欲dục 其kỳ 徒đồ 潔khiết 清thanh 其kỳ 淫dâm 嗜thị 之chi 行hành 。 俗tục 戒giới 則tắc 容dung 其kỳ 正chánh 偶ngẫu 。 非phi 一nhất 切thiết 斷đoạn 人nhân 相tương 生sanh 養dưỡng 之chi 道đạo 也dã 。 然nhiên 情tình 之chi 為vi 累lũy/lụy/luy 淫dâm 累lũy/lụy/luy 為vi 謹cẩn 。 諸chư 教giáo 教giáo 人nhân 慎thận 淫dâm 窒# 欲dục 。 無vô 欲dục 而nhi 天thiên 下hạ 猶do 紛phân 然nhiên 。 溺nịch 於ư 淫dâm 嗜thị 至chí 于vu 喪táng 心tâm 陷hãm 身thân 者giả 也dã 。 韓# 子tử 何hà 必tất 恐khủng 人nhân 男nam 女nữ 之chi 不bất 偶ngẫu 。 見kiến 人nhân 辟tịch 穀cốc 遽cự 憂ưu 其kỳ 遂toại 絕tuyệt 五ngũ 穀cốc 之chi 種chủng 。 無vô 乃nãi 過quá 慮lự 乎hồ 。 夫phu 清thanh 淨tịnh 謂vị 其kỳ 性tánh 之chi 妙diệu 湛trạm 。 寂tịch 謂vị 至chí 靜tĩnh 。 滅diệt 謂vị 滅diệt 其kỳ 情tình 感cảm 之chi 累lũy/lụy/luy 非phi 取thủ 其kỳ 頑ngoan 寂tịch 死tử 滅diệt 之chi 謂vị 也dã 。 夫phu 出xuất 家gia 持trì 戒giới 者giả 。 佛Phật 用dụng 其kỳ 大đại 觀quán 耳nhĩ 。 聖thánh 人nhân 大đại 觀quán 乎hồ 人nhân 間gian 世thế 天thiên 地địa 夫phu 婦phụ 常thường 倫luân 萬vạn 端đoan 皆giai 以dĩ 情tình 愛ái 所sở 成thành 。 都đô 一nhất 浮phù 假giả 如như 夢mộng 。 貪tham 斯tư 著trước 斯tư 苦khổ 斯tư 樂nhạo/nhạc/lạc 斯tư 榮vinh 斯tư 辱nhục 斯tư 狥# 斯tư 弊tệ 斯tư 恩ân 愛ái 斯tư 煩phiền 惱não 斯tư 以dĩ 至chí 死tử 不bất 覺giác 其kỳ 為vi 大đại 假giả 大đại 夢mộng 。 不bất 知tri 其kỳ 為vi 大đại 患hoạn 。 而nhi 大đại 寧ninh 至chí 正chánh 之chi 妙diệu 誠thành 乎hồ 亡vong 矣hĩ 。 出xuất 家gia 者giả 乃nãi 遠viễn 塵trần 絕tuyệt 俗tục 。 神thần 專chuyên 思tư 一nhất 。 固cố 易dị 覺giác 而nhi 易dị 修tu 。 視thị 身thân 無vô 我ngã 奚hề 著trước 。 視thị 心tâm 無vô 意ý 奚hề 貪tham 。 視thị 有hữu 為vi 之chi 事sự 。 不bất 足túc 固cố 何hà 必tất 狥# 。 是thị 故cố 大đại 寧ninh 矣hĩ 至chí 正chánh 矣hĩ 。 勝thắng 德đức 可khả 得đắc 而nhi 聖thánh 道Đạo 可khả 成thành 也dã 。 語ngữ 曰viết 。 子tử 絕tuyệt 四tứ 。 母mẫu 意ý 母mẫu 必tất 母mẫu 固cố 母mẫu 我ngã 。 老lão 子tử 曰viết 。 吾ngô 所sở 以dĩ 有hữu 大đại 患hoạn 者giả 為vi 吾ngô 有hữu 身thân 。 及cập 吾ngô 無vô 身thân 吾ngô 有hữu 何hà 患hoạn 。 是thị 二nhị 者giả 與dữ 佛Phật 出xuất 家gia 法pháp 其kỳ 因nhân 似tự 。 是thị 唯duy 大đại 聖thánh 人nhân 皆giai 知tri 而nhi 究cứu 之chi 。 使sử 聖thánh 人nhân 只chỉ 狥# 浮phù 世thế 迷mê 不bất 知tri 出xuất 虛hư 死tử 生sanh 一nhất 世thế 與dữ 凡phàm 人nhân 何hà 遠viễn 乎hồ 。 故cố 孔khổng 子tử 稍sảo 言ngôn 之chi 。 蓋cái 微vi 存tồn 於ư 世thế 書thư 耳nhĩ 。 其kỳ 廣quảng 說thuyết 大đại 明minh 研nghiên 幾kỷ 極cực 妙diệu 行hạnh 而nhi 效hiệu 之chi 。 若nhược 待đãi 乎hồ 佛Phật 出xuất 世thế 之chi 教giáo 。 宜nghi 為vì 然nhiên 耳nhĩ 。 此thử 蓋cái 可khả 以dĩ 冥minh 數số 審thẩm 也dã 。 今kim 佛Phật 以dĩ 其kỳ 出xuất 家gia 持trì 戒giới 。 特đặc 欲dục 警cảnh 世thế 之chi 浮phù 假giả 大đại 夢mộng 。 揭yết 人nhân 業nghiệp 障chướng 而nhi 治trị 其kỳ 死tử 生sanh 之chi 大đại 患hoạn 也dã 。 而nhi 韓# 子tử 反phản 以dĩ 此thử 為vi 患hoạn 者giả 。 假giả 其kỳ 介giới 冑trụ 其kỳ 障chướng 者giả 而nhi 毅nghị 然nhiên 排bài 佛Phật 。 謂vị 佛Phật 詭quỷ 擾nhiễu 我ngã 世thế 治trị 。 此thử 韓# 子tử 以dĩ 己kỷ 不bất 見kiến 。 而nhi 誣vu 人nhân 之chi 見kiến 。 其kỳ 情tình 弊tệ 如như 此thử 之chi 甚thậm 也dã 。 佛Phật 尚thượng 何hà 云vân 。 異dị 書thư 云vân 古cổ 有hữu 夢mộng 國quốc 舉cử 其kỳ 國quốc 人nhân 皆giai 以dĩ 夢mộng 而nhi 為vi 覺giác 。 及cập 其kỳ 以dĩ 真chân 覺giác 者giả 諭dụ 之chi 。 而nhi 偽ngụy 覺giác 之chi 人nhân 反phản 皆giai 詬# 曰viết 。 爾nhĩ 何hà 以dĩ 夢mộng 而nhi 欺khi 我ngã 耶da 。 彼bỉ 覺giác 者giả 默mặc 然nhiên 。 無vô 如như 之chi 何hà 。 是thị 頗phả 與dữ 韓# 子tử 屬thuộc 拒cự 佛Phật 類loại 也dã 。 韓# 子tử 詩thi 曰viết 。 莫mạc 憂ưu 世thế 事sự 兼kiêm 身thân 事sự 。 須tu 著trước 人nhân 間gian 比tỉ 夢mộng 間gian 。 是thị 必tất 因nhân 於ư 大đại 顛điên 稍sảo 省tỉnh 。 乃nãi 信tín 有hữu 外ngoại 形hình 骸hài 以dĩ 理lý 自tự 勝thắng 者giả 始thỉ 爾nhĩ 。 雖tuy 然nhiên 其kỳ 前tiền 說thuyết 已dĩ 傳truyền 。 欲dục 悔hối 言ngôn 何hà 及cập 也dã 。 又hựu 曰viết 。 嗚ô 呼hô 其kỳ 幸hạnh 而nhi 不bất 出xuất 於ư 三tam 代đại 之chi 後hậu 。 不bất 見kiến 黜truất 於ư 禹vũ 湯thang 文văn 武võ 周chu 公công 孔khổng 子tử 也dã 。 其kỳ 亦diệc 不bất 幸hạnh 而nhi 不bất 出xuất 於ư 三tam 代đại 之chi 前tiền 。 不bất 見kiến 正chánh 於ư 禹vũ 湯thang 文văn 武võ 周chu 公công 孔khổng 子tử 也dã 。 此thử 韓# 子tử 疑nghi 耳nhĩ 無vô 斷đoạn 。 君quân 子tử 臨lâm 事sự 即tức 以dĩ 理lý 決quyết 之chi 。 何hà 必tất 賴lại 古cổ 人nhân 。 使sử 韓# 子tử 出xuất 入nhập 為vi 將tương 相tương/tướng 。 臨lâm 國quốc 大đại 事sự 尚thượng 曰viết 此thử 未vị 可khả 黜truất 。 未vị 正chánh 于vu 禹vũ 湯thang 文văn 武võ 周chu 公công 孔khổng 子tử 。 猶do 豫dự 則tắc 其kỳ 大đại 事sự 去khứ 矣hĩ 。 何hà 用dụng 將tương 相tương/tướng 為vi 。 夫phu 百bách 行hành 潔khiết 身thân 禁cấm 。 非phi 不bất 出xuất 乎hồ 齋trai 戒giới 也dã 。 群quần 善thiện 致trí 政chánh 不bất 出xuất 乎hồ 正chánh 心tâm 也dã 。 佛Phật 法Pháp 大đại 率suất 教giáo 人nhân 齋trai 戒giới 正chánh 心tâm 。 無vô 惡ác 不bất 斷đoạn 有hữu 善thiện 不bất 宰tể 。 今kim 世thế 後hậu 世thế 。 蓋cái 當đương 有hữu 聖thánh 賢hiền 自tự 以dĩ 其kỳ 道Đạo 理lý 辨biện 。 奚hề 必tất 其kỳ 既ký 死tử 之chi 文văn 武võ 周chu 公công 正chánh 之chi 黜truất 之chi 乃nãi 為vi 信tín 耶da 。 儒nho 書thư 之chi 言ngôn 性tánh 命mạng 者giả 。 而nhi 中trung 庸dong 最tối 著trước 。 孔khổng 子tử 於ư 中trung 庸dong 特đặc 曰viết 。 質chất 諸chư 鬼quỷ 神thần 而nhi 不bất 疑nghi 。 百bách 世thế 以dĩ 俟sĩ 聖thánh 人nhân 而nhi 不bất 惑hoặc 質chất 諸chư 鬼quỷ 神thần 而nhi 無vô 疑nghi 知tri 天thiên 也dã 。 百bách 世thế 以dĩ 俟sĩ 聖thánh 人nhân 而nhi 不bất 惑hoặc 知tri 人nhân 也dã 。 是thị 必tất 俟sĩ 乎hồ 大đại 知tri 性tánh 命mạng 之chi 聖thánh 人nhân 。 乃nãi 辨biện 其kỳ 中trung 庸dong 幽u 奧áo 而nhi 不bất 惑hoặc 也dã 。 然nhiên 自tự 孔khổng 子tử 而nhi 來lai 將tương 百bách 世thế 矣hĩ 。 專chuyên 以dĩ 性tánh 命mạng 為vi 教giáo 。 唯duy 佛Phật 者giả 大đại 盛thịnh 於ư 中trung 國quốc 。 孔khổng 子tử 微vi 意ý 其kỳ 亦diệc 待đãi 佛Phật 。 以dĩ 為vi 證chứng 乎hồ 。 不bất 然nhiên 此thử 百bách 世thế 復phục 有hữu 何hà 者giả 聖thánh 人nhân 。 太thái 盛thịnh 性tánh 命mạng 之chi 說thuyết 而nhi 過quá 乎hồ 佛Phật 歟# 。 斯tư 明minh 孔khổng 子tử 正chánh 佛Phật 亦diệc 已dĩ 效hiệu 矣hĩ 。 韓# 子tử 何hà 必tất 疑nghi 之chi 。 又hựu 曰viết 。 斯tư 何hà 道đạo 。 曰viết 斯tư 吾ngô 所sở 謂vị 道đạo 也dã 。 非phi 向hướng 所sở 謂vị 老lão 與dữ 佛Phật 之chi 道đạo 也dã 。 堯# 以dĩ 是thị 傳truyền 之chi 舜thuấn 。 舜thuấn 以dĩ 是thị 傳truyền 之chi 禹vũ 。 禹vũ 以dĩ 是thị 傳truyền 之chi 湯thang 。 湯thang 以dĩ 是thị 傳truyền 之chi 文văn 武võ 周chu 公công 孔khổng 子tử 。 孔khổng 子tử 傳truyền 之chi 孟# 軻kha 。 軻kha 之chi 死tử 不bất 得đắc 其kỳ 傳truyền 焉yên 。 按án 韓# 子tử 此thử 文văn 乃nãi 謂vị 堯# 舜thuấn 禹vũ 湯thang 文văn 武võ 周chu 公công 孔khổng 子tử 孟# 軻kha 九cửu 聖thánh 賢hiền 。 皆giai 繼kế 世thế 相tương 見kiến 以dĩ 仁nhân 義nghĩa 而nhi 相tương/tướng 傳truyền 授thọ 也dã 。 若nhược 禹vũ 與dữ 湯thang 。 湯thang 與dữ 文văn 武võ 周chu 公công 。 周chu 公công 與dữ 孔khổng 子tử 。 孔khổng 子tử 與dữ 孟# 子tử 者giả 。 烏ô 得đắc 相tương 見kiến 而nhi 親thân 相tương/tướng 傳truyền 稟bẩm 耶da 。 哂# 韓# 子tử 據cứ 何hà 經kinh 傳truyền 輒triếp 若nhược 是thị 云vân 乎hồ 。 孟# 子tử 曰viết 。 舜thuấn 禹vũ 至chí 乎hồ 湯thang 五ngũ 百bách 有hữu 餘dư 歲tuế 。 湯thang 之chi 至chí 乎hồ 文văn 王vương 五ngũ 百bách 有hữu 餘dư 歲tuế 。 由do 文văn 王vương 至chí 乎hồ 孔khổng 子tử 五ngũ 百bách 有hữu 餘dư 歲tuế 。 由do 孔khổng 子tử 而nhi 來lai 至chí 今kim 百bách 有hữu 餘dư 歲tuế 。 而nhi 禹vũ 湯thang 文văn 武võ 周chu 公công 孔khổng 子tử 孟# 軻kha 。 其kỳ 年niên 世thế 相tương/tướng 去khứ 賒xa 邈mạc 既ký 若nhược 此thử 矣hĩ 。 而nhi 韓# 子tử 不bất 顧cố 典điển 籍tịch 。 徒đồ 尊tôn 其kỳ 所sở 傳truyền 欲dục 其kỳ 說thuyết 之chi 。 勝thắng 強cường/cưỡng 而nhi 不bất 悟ngộ 其kỳ 文văn 之chi 無vô 實thật 。 得đắc 不bất 謂vị 謾man 亂loạn 之chi 也dã 。 而nhi 韓# 子tử 之chi 言ngôn 可khả 尚thượng 信tín 乎hồ 。 論luận 語ngữ 謂vị 堯# 將tương 傳truyền 天thiên 下hạ 于vu 舜thuấn 。 乃nãi 告cáo 之chi 曰viết 。 咨tư 爾nhĩ 舜thuấn 天thiên 之chi 曆lịch 數số 在tại 爾nhĩ 躬cung 允duẫn 執chấp 厥quyết 中trung 。 舜thuấn 亦diệc 以dĩ 命mạng 禹vũ 。 而nhi 堯# 舜thuấn 禹vũ 其kỳ 傳truyền 授thọ 如như 此thử 。 未vị 聞văn 止chỉ 傳truyền 仁nhân 義nghĩa 而nhi 已dĩ 。 至chí 于vu 湯thang 文văn 武võ 周chu 公công 孔khổng 子tử 孟# 軻kha 之chi 世thế 。 亦diệc 皆giai 以dĩ 中trung 道đạo 皇hoàng 極cực 相tương/tướng 募mộ 而nhi 相tương/tướng 承thừa 也dã 。 中trung 庸dong 曰viết 。 從tùng 容dung 中trung 道đạo 聖thánh 人nhân 也dã 。 孟# 子tử 亦diệc 曰viết 。 中trung 道đạo 而nhi 立lập 能năng 者giả 從tùng 之chi 。 豈khởi 不bất 然nhiên 哉tai 。 如như 其kỳ 不bất 修tu 誠thành 不bất 中trung 正chánh 。 其kỳ 人nhân 果quả 仁nhân 義nghĩa 乎hồ 。 如như 其kỳ 誠thành 且thả 中trung 正chánh 。 果quả 亡vong 仁nhân 義nghĩa 耶da 。 韓# 子tử 何hà 其kỳ 未vị 知tri 夫phu 善thiện 有hữu 本bổn 而nhi 事sự 有hữu 要yếu 也dã 。 規quy 規quy 滯trệ 迹tích 不bất 究cứu 乎hồ 聖thánh 人nhân 之chi 道đạo 奧áo 耶da 。 韓# 氏thị 其kỳ 說thuyết 數số 端đoan 。 大đại 率suất 推thôi 乎hồ 人nhân 倫luân 天thiên 常thường 與dữ 儒nho 治trị 世thế 之chi 法pháp 。 而nhi 欲dục 必tất 破phá 佛Phật 乘thừa 道Đạo 教giáo 。 嗟ta 夫phu 韓# 子tử 徒đồ 守thủ 人nhân 倫luân 之chi 近cận 事sự 。 而nhi 不bất 見kiến 乎hồ 人nhân 生sanh 之chi 遠viễn 理lý 。 豈khởi 暗ám 內nội 而nhi 循tuần 外ngoại 歟# 。 夫phu 君quân 臣thần 父phụ 子tử 。 昆côn 弟đệ 夫phu 婦phụ 者giả 資tư 神thần 而nhi 生sanh 。 神thần 有hữu 善thiện 惡ác 之chi 習tập 而nhi 與dữ 神thần 皆giai 變biến 。 善thiện 生sanh 人nhân 倫luân 惡ác 生sanh 異dị 類loại 。 斯tư 人nhân 循tuần 法pháp 不bất 循tuần 法pháp 。 皆giai 蔽tế 一nhất 世thế 茫mang 乎hồ 未vị 始thỉ 知tri 其kỳ 身thân 世thế 今kim 所sở 以dĩ 然nhiên 也dã 。 謂vị 生sanh 必tất 死tử 死tử 而nhi 遂toại 滅diệt 。 乃nãi 恣tứ 欲dục 快khoái 其kỳ 一nhất 世thế 。 雖tuy 內nội 自tự 欺khi 亦diệc 莫mạc 知tri 愧quý 乎hồ 神thần 明minh 焉yên 。 及cập 乎hồ 佛Phật 法Pháp 教giáo 人nhân 內nội 省tỉnh 不bất 滅diệt 。 必tất 以dĩ 善thiện 法Pháp 修tu 心tâm 。 要yếu 其kỳ 生sanh 生sanh 不bất 失thất 於ư 人nhân 倫luân 益ích 修tu 十Thập 善Thiện 蓋cái 取thủ 乎hồ 天thiên 倫luân 。 其kỳ 人nhân 乃nãi 知tri 其kỳ 萬vạn 世thế 事sự 之chi 所sở 以dĩ 然nhiên 。 上thượng 下hạ 千thiên 餘dư 載tái 中trung 國quốc 無vô 賢hiền 愚ngu 無vô 貴quý 賤tiện 。 高cao 下hạ 者giả 遂toại 翕# 然nhiên 以dĩ 佛Phật 說thuyết 自tự 化hóa 。 縱túng/tung 未vị 全toàn 十Thập 善Thiện 而nhi 慎thận 罪tội 募mộ 福phước 信tín 有hữu 冥minh 報báo 。 則tắc 皆giai 知tri 其kỳ 心tâm 不bất 可khả 欺khi 。 此thử 屬thuộc 幾kỷ 滿mãn 天thiên 下hạ 。 今kim 里lý 巷hạng 處xứ 處xứ 所sở 見kiến 者giả 。 縱túng/tung 然nhiên 佛Phật 猶do 於ư 高cao 城thành 重trọng/trùng 垣viên 闢tịch 其kỳ 門môn 而nhi 與dữ 人nhân 通thông 其kỳ 往vãng 來lai 者giả 。 若nhược 於ư 大đại 暗ám 之chi 室thất 揭yết 其kỳ 窓song 牖dũ 而nhi 與dữ 人nhân 內nội 外ngoại 之chi 明minh 也dã 。 比tỉ 以dĩ 詩thi 書thư 而nhi 入nhập 善thiện 者giả 。 而nhi 以dĩ 佛Phật 說thuyết 入nhập 者giả 。 益ích 普phổ 益ích 廣quảng 也dã 。 比tỉ 以dĩ 禮lễ 義nghĩa 修tu 身thân 名danh 當đương 世thế 者giả 。 而nhi 以dĩ 善thiện 自tự 內nội 修tu 入nhập 神thần 者giả 切thiết 親thân 也dã 。 益ích 深thâm 益ích 遠viễn 也dã 。 較giảo 其kỳ 不bất 煩phiền 賞thưởng 罰phạt 居cư 家gia 自tự 修tu 。 其kỳ 要yếu 省tỉnh 國quốc 刑hình 法pháp 而nhi 陰ấm 助trợ 政chánh 治trị 。 其kỳ 效hiệu 多đa 矣hĩ 。 此thử 不bất 按án 而nhi 不bất 覺giác 耳nhĩ 。 彼bỉ 悟ngộ 浮phù 生sanh 謂vị 死tử 生sanh 為vi 夢mộng 為vi 幻huyễn 。 而nhi 出xuất 家gia 修tu 潔khiết 以dĩ 其kỳ 道Đạo 德đức 報báo 父phụ 母mẫu 為vi 重trọng/trùng 甘cam 旨chỉ 之chi 勤cần 為vi 輕khinh 者giả 。 是thị 亦diệc 生sanh 人nhân 萬vạn 分phần 而nhi 其kỳ 一nhất 乃nãi 爾nhĩ 也dã 。 雖tuy 然nhiên 猶do 制chế 其kỳ 得đắc 減giảm 衣y 資tư 以dĩ 養dưỡng 其kỳ 親thân 。 非phi 容dung 其kỳ 果quả 棄khí 父phụ 母mẫu 也dã 。 夫phu 佛Phật 之chi 設thiết 法pháp 如như 此thử 。 其kỳ 於ư 世thế 善thiện 之chi 耶da 惡ác 之chi 乎hồ 。 其kỳ 於ư 人nhân 倫luân 有hữu 開khai 益ích 耶da 無vô 濟tế 益ích 歟# 。 與dữ 儒nho 之chi 治trị 道đạo 其kỳ 理lý 教giáo 乎hồ 順thuận 耶da 。 韓# 子tử 屬thuộc 蓋cái 深thâm 探thám 而nhi 遠viễn 詳tường 之chi 。 老lão 子tử 之chi 教giáo 雖tuy 其kỳ 法pháp 漸tiệm 奧áo 與dữ 佛Phật 不bất 侔mâu 。 若nhược 其kỳ 教giáo 人nhân 無vô 為vi 無vô 欲dục 。 恬điềm 淡đạm 謙khiêm 和hòa 。 蓋cái 出xuất 於ư 三tam 皇hoàng 五ngũ 帝đế 之chi 道đạo 也dã 。 烏ô 可khả 與dữ 楊dương 墨mặc 概khái 而nhi 排bài 之chi 。 孔khổng 子tử 以dĩ 列liệt 聖thánh 大đại 中trung 之chi 道đạo 斷đoạn 天thiên 下hạ 之chi 正chánh 為vi 魯lỗ 春xuân 秋thu 。 其kỳ 善thiện 者giả 善thiện 之chi 。 惡ác 者giả 惡ác 之chi 。 不bất 必tất 乎hồ 中trung 國quốc 夷di 狄địch 也dã 。 春xuân 秋thu 曰viết 。 徐từ 伐phạt 莒# 。 徐từ 本bổn 中trung 國quốc 者giả 也dã 。 既ký 不bất 善thiện 則tắc 夷di 狄địch 之chi 。 曰viết 齊tề 人nhân 狄địch 人nhân 盟minh 于vu 刑hình 。 狄địch 人nhân 本bổn 夷di 狄địch 人nhân 也dã 。 既ký 善thiện 則tắc 中trung 國quốc 之chi 。 聖thánh 人nhân 尊tôn 中trung 國quốc 而nhi 卑ty 夷di 狄địch 者giả 。 非phi 在tại 疆cương 土thổ/độ 與dữ 其kỳ 人nhân 耳nhĩ 。 在tại 其kỳ 所sở 謂vị 適thích 理lý 也dã 。 故cố 曰viết 。 君quân 子tử 之chi 於ư 天thiên 下hạ 也dã 。 無vô 適thích 也dã 無vô 莫mạc 也dã 。 義nghĩa 之chi 與dữ 比tỉ 。 若nhược 佛Phật 之chi 法pháp 方phương 之chi 世thế 善thiện 。 可khả 謂vị 純thuần 善thiện 大đại 善thiện 也dã 。 在tại 乎hồ 中trung 道đạo 其kỳ 可khả 與dữ 乎hồ 可khả 拒cự 乎hồ 。 苟cẩu 不bất 以dĩ 聖thánh 人nhân 中trung 道đạo 而nhi 裁tài 其kỳ 善thiện 惡ác 正chánh 其kỳ 取thủ 舍xá 者giả 。 乃nãi 庸dong 人nhân 愛ái 惡ác 之chi 私tư 不bất 法pháp 。 何hà 足túc 道đạo 哉tai 。

鐔# 津Tân 文Văn 集Tập 卷quyển 第đệ 十thập 四tứ