涅Niết 槃Bàn 經Kinh 疏Sớ/sơ

得đắc 理lý 踰du 明minh 除trừ 身thân 口khẩu 意ý 。 十thập 惡ác 名danh 觸xúc 。 三tam 業nghiệp 淨tịnh 得đắc 正chánh 命mạng 者giả 。 除trừ 十thập 惡ác □# 命mạng 相tương 續tục 名danh 得đắc 正chánh 命mạng 觸xúc 也dã 。 受thọ 名danh 攝nhiếp 取thủ 者giả 。 眾chúng 生sanh 受thọ 時thời 取thủ 境cảnh 苦khổ □# 有hữu 無vô 名danh 受thọ 。 二nhị 地địa 智trí 慧tuệ 踰du 明minh 領lãnh 納nạp 二nhị 地địa 下hạ 功công 德đức 故cố 名danh 受thọ 為vi 攝nhiếp 取thủ 也dã 。 受thọ 故cố 起khởi 煩phiền 惱não 。 三Tam 十Thập 七Thất 品Phẩm 。 能năng 懷hoài 三tam 惡ác 道đạo 報báo 。 故cố 以dĩ 受thọ 為vi 攝nhiếp 取thủ 。 此thử 就tựu 所sở 除trừ 制chế 名danh 也dã 。 思tư 惟duy 是thị 三tam 地địa 心tâm 。 斷đoạn 見kiến 諦Đế 麁thô 細tế 惑hoặc 盡tận 。 解giải 心tâm 勝thắng 前tiền 二nhị 地địa 名danh 增tăng 得đắc 。 是thị 三Tam 十Thập 七Thất 品Phẩm 。 破phá 煩phiền 惱não 者giả 。 是thị 四tứ 地địa 心tâm 。 能năng 破phá 修tu 道Đạo 中trung 上thượng 品phẩm 煩phiền 惱não 。 要yếu 藉tạ 正chánh 念niệm 主chủ 領lãnh 功công 德đức □# 念niệm 為vi 主chủ 也dã 。 如như 世thế 間gian 中trung 已dĩ 下hạ 以dĩ 喻dụ 來lai 解giải 也dã 。 既ký 入nhập 定định 者giả 五ngũ 地địa 心tâm 。 修tu 三tam 十thập 七thất 。 品phẩm 能năng 善thiện 分phân 別biệt 法pháp 。 相tương/tướng 引dẫn 生sanh 後hậu 慧tuệ 故cố 。 以dĩ 主chủ 為vi 導đạo 也dã 。 是thị 三Tam 十Thập 七Thất 品Phẩm 者giả 。 六lục 地địa 緣duyên 空không 般Bát 若Nhã 。 七thất 地địa 便tiện 般Bát 若Nhã 能năng 分phân 別biệt 法pháp 相tương/tướng 。 智trí 解giải 最tối 勝thắng 。 以dĩ 慧tuệ 為vi 勝thắng 也dã 。 若nhược 壞hoại 煩phiền 惱não 去khứ 三tam 種chủng □# □# 功công 德đức 。 八bát 地địa 九cửu 地địa 十Thập 地Địa 。 此thử 三tam 地địa 勝thắng 解giải 乃nãi 名danh 為vi 實thật 。 是thị 三Tam 十Thập 七Thất 品Phẩm 。 雖tuy 得đắc 四tứ 沙Sa 門Môn 及cập 以dĩ 解giải 脫thoát 者giả 。 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 乃nãi 至chí 羅La 漢Hán 。 此thử 四Tứ 果Quả 猶do 不bất 得đắc 名danh 畢tất 竟cánh 。 斷đoạn 除trừ 三Tam 十Thập 七Thất 品Phẩm 。 所sở 行hành 之chi 事sự 。 心tâm 行hành 處xứ 滅diệt 。 名danh 大đại 涅Niết 槃Bàn 。

復phục 次thứ 已dĩ 下hạ 第đệ 四tứ 就tựu 因nhân 果quả 相tương/tướng 發phát 生sanh 解giải 。 愛ái 念niệm 心tâm 是thị 欲dục 者giả 。 念niệm 欲dục 得đắc 菩Bồ 提Đề 。 念niệm 欲dục 生sanh 二nhị 地địa 名danh 欲dục 也dã 。 因nhân 下hạ 品phẩm 愛ái 念niệm 為vi 善thiện 發phát 生sanh 上thượng 品phẩm □# 為vi 觸xúc 。 是thị 名danh 為vi 因nhân 也dã 。 前tiền 二nhị 心tâm 發phát 二nhị 地địa 名danh 受thọ 為vi 攝nhiếp 取thủ 。 因nhân 近cận 善thiện 友hữu 者giả 。 因nhân 前tiền 二nhị 地địa □# 惟duy 常thường 理lý 解giải 理lý 踰du 明minh 名danh 增tăng 也dã 。 因nhân 是thị 四tứ 法pháp 者giả 。 藉tạ 因nhân 前tiền 根căn 因nhân 攝nhiếp 增tăng 四tứ 法pháp 能năng 生sanh 長trưởng 四tứ 地địa 無vô 漏lậu 名danh 念niệm 定định 五ngũ 地địa 心tâm 智trí 是thị 六lục 地địa 七thất 地địa 則tắc 名danh 主chủ 勝thắng 也dã 。 因nhân 是thị 三tam 法pháp 者giả 。 因nhân 主chủ □# 智trí 發phát 後hậu 三tam 地địa 名danh 二nhị 解giải 脫thoát 。 癡si 能năng 障chướng 慧tuệ 愛ái 能năng 縛phược 心tâm 。 斷đoạn 愛ái 故cố 心tâm 得đắc 脫thoát 。 除trừ 癡si 故cố 慧tuệ 得đắc 明minh 。 心tâm 慧tuệ 二nhị 解giải 脫thoát 是thị 名danh 為vi 實thật 。 如như 是thị 八bát 法Pháp 。 空không 解giải 相tương 續tục 畢tất 竟cánh 得đắc 果quả 名danh 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 欲dục 者giả 是thị 發phát 心tâm 已dĩ 下hạ 。 第đệ 五ngũ 就tựu 出xuất 家gia 法pháp 中trung 深thâm 淺thiển 解giải 。 初Sơ 地Địa 下hạ 品phẩm 心tâm 是thị 初sơ 無vô 漏lậu 名danh 初sơ 發phát 出xuất 家gia 也dã 。 觸xúc 是thị 白bạch 四tứ 羯yết 磨ma 者giả 。 觸xúc 是thị 上thượng 心tâm 品phẩm 如như 似tự 出xuất 家gia 後hậu 白bạch 四tứ 羯yết 磨ma 。 名danh 二nhị 地địa 心tâm 名danh 。 攝nhiếp 如như 白bạch 四tứ 羯yết 磨ma 。 後hậu 發phát 二nhị 種chủng 戒giới 。 增tăng 者giả 踰du 勝thắng 如như 因nhân 二nhị 種chủng 戒giới 修tu 得đắc 四tứ 禪thiền 定định 心tâm 也dã 。 主chủ 轉chuyển 強cường/cưỡng 如như 似tự 定định 後hậu 發phát 慧tuệ 斷đoạn 見kiến 諦Đế 結kết 盡tận 。 修tu 道Đạo 中trung 六lục 品phẩm 結kết 盡tận 。 證chứng 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 。 斯tư 陀đà 二nhị 果quả 。 導đạo 者giả 斷đoạn 三tam 微vi 惑hoặc 盡tận 。 如như 似tự 阿A 那Na 含Hàm 也dã 。 勝thắng 者giả 二nhị 種chủng 般Bát 若Nhã 是thị 勝thắng 。 名danh 阿A 羅La 漢Hán 。 實thật 者giả 後hậu 三tam 地địa 真chân 心tâm 法pháp 流lưu 有hữu 無vô 雙song 照chiếu 最tối 利lợi 名danh 辟Bích 支Chi 也dã 。 畢tất 竟cánh 者giả 有hữu 遂toại 因nhân 義nghĩa 名danh 無vô 上thượng 大đại 果quả 也dã 。 欲dục 名danh 為vi 識thức 者giả 。 九cửu 法pháp 中trung 欲dục 最tối 是thị 其kỳ 初sơ 。 如như 似tự 一nhất 報báo 中trung 識thức 最tối 是thị 初sơ 故cố 言ngôn 欲dục 名danh 識thức 也dã 。 觸xúc 名danh 六lục 入nhập 者giả 根căn 本bổn 觸xúc 對đối 六lục 塵trần 。 如như 似tự 初Sơ 地Địa 上thượng 品phẩm 心tâm 觸xúc 對đối 二nhị 地địa 亦diệc 可khả 觸xúc 境cảnh 生sanh 解giải 。 故cố 名danh 觸xúc 六lục 入nhập 。 攝nhiếp 名danh 為vi 受thọ 者giả 。 受thọ 本bổn 納nạp 領lãnh 苦khổ 樂lạc 名danh 受thọ 攝nhiếp 能năng 領lãnh 納nạp 二nhị 地địa 下hạ 功công 德đức 故cố 言ngôn 攝nhiếp 名danh 為vi 受thọ 也dã 。 增tăng 名danh 無vô 明minh 者giả 。 過quá 去khứ 無vô 明minh 生sanh 惑hoặc 中trung 強cường/cưỡng 。 如như 似tự 三tam 地địa 信tín 忍nhẫn 之chi 上thượng 品phẩm 有hữu 強cường/cưỡng 於ư 前tiền 名danh 。 增tăng 主chủ 名danh 名danh 色sắc 者giả 。 名danh 色sắc 相tướng 依y 使sử 不bất 壞hoại 散tán 相tương 續tục 受thọ 百bách 年niên 一nhất 段đoạn 果quả 報báo 。 如như 似tự 四tứ 地địa 下hạ 心tâm 無vô 漏lậu 相tương 續tục 故cố 言ngôn 主chủ 名danh 名danh 色sắc 也dã 。 導đạo 名danh 為vi 愛ái 者giả 。 愛ái 本bổn 貪tham 染nhiễm 境cảnh 界giới 。 如như 似tự 五ngũ 地địa 心tâm 能năng 引dẫn 生sanh 後hậu 慧tuệ 。 故cố 言ngôn 導đạo 名danh 愛ái 也dã 。 勝thắng 為vi 取thủ 者giả 。 染nhiễm 取thủ 境cảnh 界giới 名danh 取thủ 。 如như 似tự 六lục 地địa 智trí 慧tuệ 般Bát 若Nhã 。 七thất 地địa 方phương 便tiện 般Bát 若Nhã 。 此thử 之chi 二nhị 慧tuệ 得đắc 理lý 踰du 明minh 故cố 言ngôn 勝thắng 也dã 。 實thật 名danh 有hữu 者giả 。 含hàm 果quả 未vị 吐thổ 名danh 有hữu 。 辯biện 生sanh 老lão 中trung 強cường/cưỡng 名danh 有hữu 。 欲dục 明minh 八bát 地địa 九cửu 地địa 十Thập 地Địa 此thử 三tam 地địa 心tâm 是thị 。 大đại 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 功công 德đức 踰du 明minh 辯biện 大đại 果quả 義nghĩa 強cường/cưỡng 。 故cố 言ngôn 實thật 名danh 為vi 有hữu 。 畢tất 竟cánh 名danh 老lão 死tử 。 老lão 死tử 本bổn 一nhất 報báo 之chi 最tối 終chung 。 如như 似tự 涅Niết 槃Bàn 果quả 是thị 終chung 極cực 之chi 處xứ 。 故cố 言ngôn 畢tất 竟cánh 名danh 老lão 死tử 。 為vi 前tiền 十thập 二nhị 因nhân 得đắc 如như 涅Niết 槃Bàn 為vi 前tiền 八bát 法pháp 所sở 得đắc 也dã 。

迦Ca 葉Diếp 言ngôn 已dĩ 下hạ 第đệ 四tứ 文văn 略lược 上thượng 九cửu 法pháp 為vi 三tam 法pháp 也dã 。 就tựu 中trung 亦diệc 有hữu 六lục 幡phan 明minh 義nghĩa 。 初sơ 一nhất 直trực 列liệt 名danh 。 第đệ 二nhị 根căn 即tức 是thị 作tác 已dĩ 下hạ 轉chuyển 名danh 解giải 義nghĩa 。 第đệ 三tam 未vị 來lai 之chi 世thế 。 已dĩ 下hạ 直trực 就tựu 當đương 現hiện 二nhị 法pháp 解giải 。 第đệ 四tứ 根căn 即tức 是thị 求cầu 已dĩ 下hạ 正chánh 三tam 法pháp 名danh 。 第đệ 五ngũ 根căn 即tức 見kiến 道đạo 已dĩ 下hạ 就tựu 覺giác 無vô 覺giác 明minh 義nghĩa 。 第đệ 六lục 根căn 即tức 正chánh 因nhân 已dĩ 下hạ 就tựu 因nhân 果quả 相tương/tướng 發phát 生sanh 解giải 義nghĩa 。 根căn 本bổn 因nhân 增tăng 云vân 何hà 取thủ 異dị 。 善thiện 男nam 子tử 已dĩ 下hạ 答đáp 。 初Sơ 地Địa 至chí 七Thất 地Địa 。 皆giai 是thị 初sơ 發phát 。 因nhân 者giả 後hậu 三tam 地địa 同đồng 在tại 法pháp 流lưu 位vị 中trung 不bất 為vi 相tương/tướng 間gian 故cố 名danh 相tướng 似tự 。 增tăng 者giả 滅diệt 向hướng 者giả 三tam 相tương 似tự 得đắc 果quả 中trung 真chân 相tương 似tự 未vị 來lai 果quả 報báo 。 以dĩ 未vị 現hiện 受thọ 故cố 屬thuộc 行hành 人nhân 名danh 因nhân 。 萬vạn 行hạnh 備bị 種chủng 智trí 現hiện 時thời 名danh 增tăng 。 下hạ 文văn 可khả 解giải 也dã 。 迦Ca 葉Diếp 言ngôn 如như 是thị 涅Niết 槃Bàn 。 云vân 何hà 可khả 得đắc 。 此thử 問vấn 所sở 以dĩ 來lai 由do 。 上thượng 言ngôn 性tánh 地địa 心tâm 中trung 三Tam 十Thập 七Thất 品Phẩm 。 猶do 故cố 不bất 取thủ 為vi 梵Phạm 行hạnh 。 要yếu 初Sơ 地Địa 以dĩ 上thượng 終chung 至chí 於ư 佛Phật 空không 心tâm 相tương 續tục 得đắc 作tác 梵Phạm 行hạnh 時thời 。 人nhân 聞văn 以dĩ 生sanh 其kỳ 退thoái 心tâm 。 初Sơ 地Địa 已dĩ 上thượng 始thỉ 勘khám 為vi 梵Phạm 行hạnh 。 地địa 下hạ 不bất 階giai 。 我ngã 今kim 天thiên 眾chúng 。 未vị 有hữu 地địa 下hạ 之chi 因nhân 。 地địa 上thượng 之chi 行hành 何hà 由do 可khả 階giai 。 因nhân 行hành 既ký 不bất 成thành 。 大đại 涅Niết 槃Bàn 果quả 云vân 何hà 可khả 得đắc 也dã 。 善thiện 男nam 子tử 已dĩ 下hạ 答đáp 。 四tứ 部bộ 眾chúng 但đãn 修tu 十thập 相tương/tướng 為vi 因nhân 。 次thứ 生sanh 初Sơ 地Địa 相tương 續tục 終chung 。 得đắc 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 汝nhữ 修tu 十thập 相tương/tướng 故cố 便tiện 得đắc 。 何hà 待đãi 多đa 行hành 。 此thử 是thị 其kỳ 智trí 遠viễn 。 從tùng 相tương 生sanh 名danh 相tướng 也dã 。 十thập 相tương/tướng 義nghĩa 就tựu 文văn 易dị 解giải 。

憍kiêu 陳trần 如như 品phẩm

此thử 品phẩm 經kinh 師sư 解giải 言ngôn 。 前tiền 之chi 二nhị 品phẩm 勸khuyến 人nhân 修tu 道Đạo 。 既ký 有hữu 修tu 道Đạo 為vi 畢tất 得đắc 果quả 。 是thị 故cố 憍kiêu 陳trần 如như 一nhất 品phẩm 意ý 在tại 流lưu 通thông 故cố 興hưng 品phẩm 。 所sở 以dĩ 先tiên 命mạng 陳trần 如như 欲dục 明minh 陳trần 如như 是thị 眾chúng 之chi 上thượng 坐tọa 。 如Như 來Lai 滅diệt 後hậu 。 欲dục 使sử 流lưu 通thông 千thiên 載tái 不bất 滅diệt 。 一nhất 意ý 故cố 命mạng 。 二nhị 來lai 說thuyết 經Kinh 已dĩ 竟cánh 。 十thập 仙tiên 悟ngộ 道đạo 緣duyên 在tại 陳trần 如như 。 二nhị 意ý 故cố 命mạng 也dã 。 三tam 來lai 初sơ 始thỉ 成thành 道Đạo 在tại 於ư 鹿lộc 苑uyển 始thỉ 說thuyết 四Tứ 諦Đế 傖# 為vi 陳trần 如như 。 今kim 日nhật 垂thùy 終chung 之chi 教giáo 在tại 於ư 雙song 林lâm 亦diệc 為vi 陳trần 如như 。 表biểu 明minh 如Như 來Lai 有hữu 始thỉ 有hữu 終chung 也dã 。 此thử 中trung 流lưu 通thông 因nhân 無vô 常thường 色sắc 獲hoạch 得đắc 常thường 色sắc 。 既ký 名danh 流lưu 通thông 。 與dữ 上thượng 品phẩm 明minh 義nghĩa 。 何hà 以dĩ 名danh 流lưu 通thông 也dã 。 如Như 來Lai 自tự 言ngôn 。 我ngã 上thượng 來lai 說thuyết 。 色sắc 是thị 無vô 常thường 。 汝nhữ 滅diệt 無vô 常thường 色sắc 獲hoạch 得đắc 常thường 色sắc 。 汝nhữ 於ư 未vị 來lai 。 流lưu 通thông 我ngã 此thử 法pháp 。 是thị 故cố 此thử 品phẩm 由do 名danh 流lưu 通thông 也dã 。 色sắc 者giả 常thường 果quả 之chi 體thể 。 斷đoạn 除trừ 生sanh 死tử 。 □# 著trước 色sắc 盡tận 。 體thể 明minh 了liễu 顯hiển 白bạch 義nghĩa 同đồng 於ư 色sắc 。 如Như 來Lai 斷đoạn 下hạ 三tam 受thọ 永vĩnh 亡vong 。 體thể 是thị 至chí 極cực 。 領lãnh 納nạp 真chân 功công 德đức 名danh 受thọ 。 真chân 照chiếu 之chi 智trí 達đạt 假giả 名danh 相tướng 盡tận 名danh 想tưởng 。 行hành 者giả 下hạ 地địa 聚tụ 積tích 生sanh 死tử 名danh 之chi 為vi 行hành 。 如Như 來Lai 斷đoạn 除trừ 眾chúng 惡ác 萬vạn 善thiện 聚tụ 積tích 名danh 行hành 。 下hạ 地địa 識thức 了liễu 別biệt 青thanh 黃hoàng 名danh 識thức 。 真chân 智trí 能năng 達đạt 實thật 法pháp 名danh 識thức 。 下hạ 地địa 陰ấm 者giả 陰ấm 蓋cái 。 行hành 人nhân 恆hằng 在tại 生sanh 死tử 名danh 陰ấm 果quả 。 顯hiển 陰ấm 者giả 能năng 陰ấm 覆phú 行hành 人nhân 使sử 逍tiêu 然nhiên 方phương 外ngoại 故cố 名danh 陰ấm 也dã 。 若nhược 有hữu 人nhân 能năng 解giải 。 上thượng 常thường 無vô 常thường 義nghĩa 者giả 是thị 名danh 沙Sa 門Môn 。 真chân 息tức 惡ác 人nhân 名danh 婆Bà 羅La 門Môn 。 真chân 淨tịnh 行hạnh 人nhân 。 我ngã 佛Phật 法Pháp 中trung 。 有hữu 沙Sa 門Môn 人nhân 。 若nhược 離ly 佛Phật 法Pháp 外ngoại 道đạo 有hữu 沙Sa 門Môn 法Pháp 有hữu 沙Sa 門Môn 人nhân 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。 道đạo 有hữu 者giả 都đô 是thị 外ngoại 道đạo 也dã 。

何hà 以dĩ 故cố 。 興hưng 此thử 文văn 者giả 。 譏cơ 切thiết 外ngoại 道đạo 欲dục 使sử 各các 立lập 神thần 我ngã 。 與dữ 佛Phật 論luận 義nghĩa 辯biện 其kỳ 是thị 非phi 。 因nhân 此thử 言ngôn 論luận 歸quy 其kỳ 正chánh 化hóa 故cố 興hưng 此thử 文văn 也dã 。 諸chư 外ngoại 道đạo 言ngôn 。 瞿Cù 曇Đàm 昔tích 日nhật 說thuyết 苦khổ 無vô 常thường 空không 無vô 我ngã 。 集tập 我ngã 門môn 徒đồ 。 由do 故cố 可khả 忍nhẫn 。 與dữ 我ngã 解giải 異dị 。 無vô 智trí 從tùng 之chi 。 有hữu 智trí 歸quy 我ngã 。 故cố 言ngôn 可khả 忍nhẫn 。 今kim 日nhật 在tại 雙song 林lâm 中trung 說thuyết 。 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。 所sở 有hữu 門môn 徒đồ 皆giai 歸quy 化hóa 盡tận 。 情tình 不bất 能năng 忍nhẫn 。 故cố 求cầu 論luận 譏cơ 。 眾chúng 中trung 有hữu 婆Bà 羅La 門Môn 。 如Như 來Lai 上thượng 十thập 六lục 天thiên 國quốc 與dữ 諸chư 外ngoại 道đạo 論luận 義nghĩa 。 皆giai 從tùng 正chánh 化hóa 盡tận 。 此thử 中trung 十thập 仙tiên 更cánh 別biệt 有hữu 一nhất 段đoạn 外ngoại 道đạo 。 今kim 始thỉ 欲dục 來lai 論luận 義nghĩa 。 此thử 十thập 仙tiên 中trung 要yếu 根căn 機cơ 速tốc 疾tật 悟ngộ 機cơ 。