大Đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 疏Sớ/sơ 談Đàm 玄Huyền 決Quyết 擇Trạch 卷quyển 第đệ 四tứ

上thượng 京kinh 開khai 龍long 寺tự 圓viên 通thông 悟ngộ 理lý 大đại 師sư

賜tứ 紫tử 沙Sa 門Môn 。 鮮tiên 演diễn 述thuật 。

疏sớ/sơ 夫phu 真chân 身thân 等đẳng 者giả 。 謂vị 離ly 妄vọng 別biệt 倒đảo 。 名danh 真chân 依y 止chỉ 。 積tích 聚tụ 稱xưng 身thân 。 此thử 屬thuộc 自tự 報báo 及cập 法pháp 二nhị 身thân 。 相tương/tướng 合hợp 為vi 體thể 。

▲# 言ngôn 寥liêu 廓khuếch 者giả 。 謂vị 遠viễn 色sắc 遠viễn 聲thanh 。 亡vong 境cảnh 亡vong 心tâm 。 超siêu 言ngôn 超siêu 思tư 。 無vô 為vi 無vô 相tướng 也dã 。

▲# 言ngôn 與dữ 法Pháp 界Giới 合hợp 其kỳ 體thể 者giả 。 謂vị 能năng 與dữ 自tự 受thọ 用dụng 報báo 體thể 。 所sở 與dữ 理lý 法Pháp 界Giới 也dã 。 能năng 所sở 冥minh 合hợp 。 共cộng 為vi 真chân 身thân 之chi 體thể 。

▲# 言ngôn 包bao 羅la 無vô 外ngoại 者giả 。 顯hiển 應ứng 用dụng 普phổ 周chu 也dã 。 含hàm 容dung 無vô 外ngoại 曰viết 包bao 。 廣quảng 容dung 也dã 。 該cai 博bác 無vô 外ngoại 曰viết 羅la 。 普phổ 遍biến 也dã 。

▲# 言ngôn 與dữ 萬vạn 化hóa 齊tề 其kỳ 用dụng 者giả 。 能năng 與dữ 十thập 重trọng/trùng 他tha 報báo 三tam 類loại 化hóa 身thân 。 所sở 與dữ 萬vạn 類loại 事sự 法pháp 也dã 。

▲# 言ngôn 齊tề 其kỳ 用dụng 者giả 。 約ước 融dung 三tam 世thế 間gian 及cập 混hỗn 四tứ 法Pháp 界Giới 。 皆giai 為vi 佛Phật 身thân 。 是thị 故cố 萬vạn 類loại 幻huyễn 化hóa 。 即tức 是thị 佛Phật 身thân 應ứng 用dụng 。 今kim 據cứ 人nhân 法pháp 有hữu 異dị 。 故cố 假giả 言ngôn 齊tề 。 實thật 無vô 能năng 所sở 差sai 別biệt 故cố 。

鈔sao 即tức 以dĩ 如như 智trí 共cộng 為vi 真chân 身thân 者giả 。 攝nhiếp 賢hiền 首thủ 義nghĩa 。 賢hiền 首thủ 大đại 師sư 。 自tự 受thọ 用dụng 身thân 。 無vô 彼bỉ 色sắc 聲thanh 功công 德đức 。 但đãn 有hữu 大đại 定định 智trí 悲bi 。 如như 智trí 冥minh 合hợp 。 共cộng 為vi 體thể 故cố 。

▲# 言ngôn 既ký 智trí 合hợp 如như 則tắc 令linh 色sắc 相tướng 佛Phật 身thân 功công 德đức 無vô 不bất 合hợp 如như 者giả 。 攝nhiếp 刊# 定định 義nghĩa 。 刊# 定định 記ký 主chủ 。 自tự 受thọ 用dụng 身thân 。 具cụ 有hữu 色sắc 聲thanh 。 以dĩ 佛Phật 身thân 有hữu 十thập 蓮liên 華hoa 藏tạng 塵trần 數số 相tương/tướng 故cố 。 無vô 漏lậu 蘊uẩn 界giới 。 遍biến 帝đế 網võng 剎sát 。 窮cùng 未vị 來lai 際tế 故cố 。 涅Niết 槃Bàn 云vân 。 滅diệt 無vô 常thường 色sắc 獲hoạch 常thường 色sắc 故cố 。 清thanh 涼lương 雙song 用dụng 。 故cố 鈔sao 云vân 爾nhĩ 。

▲# 鈔sao 混hỗn 萬vạn 化hóa 即tức 真chân 者giả 。 約ước 法pháp 也dã 。 混hỗn 融dung 萬vạn 化hóa 即tức 一nhất 真chân 。 無vô 障chướng 礙ngại 法Pháp 界Giới 也dã 。

▲# 言ngôn 會hội 精tinh 麤thô 一nhất 致trí 者giả 。 約ước 人nhân 也dã 。 會hội 同đồng 報báo 化hóa 之chi 精tinh 麤thô 。 歸quy 一nhất 法Pháp 界Giới 無vô 盡tận 之chi 身thân 雲vân 也dã 。

▲# 言ngôn 三tam 江giang 者giả 。 尚thượng 書thư 注chú 韋vi 招chiêu 云vân 。 謂vị 吳ngô 松tùng 江giang 。 錢tiền 塘đường 江giang 浦# 陽dương 江giang 也dã 。 然nhiên 三tam 江giang 之chi 源nguyên 。 出xuất 自tự 崑# 崙lôn 積tích 石thạch 之chi 山sơn 也dã 。 今kim 云vân 岷# 山sơn 。 即tức 指chỉ 此thử 也dã 。

▲# 鈔sao 同đồng 共cộng 一nhất 法Pháp 身thân 雲vân 者giả 。 於ư 中trung 有hữu 五ngũ 。 一nhất 身thân 一nhất 。 所sở 證chứng 法Pháp 界Giới 諸chư 佛Phật 無vô 別biệt 故cố 。 二nhị 心tâm 一nhất 。 八bát 識thức 心tâm 王vương 俱câu 。 不bất 可khả 知tri 故cố 。 三tam 智trí 慧tuệ 一nhất 。 四Tứ 智Trí 三tam 智trí 二nhị 智trí 一nhất 智trí 皆giai 無vô 別biệt 故cố 。 四tứ 十Thập 力Lực 一nhất 。 今kim 承thừa 文văn 便tiện 。 粗thô 陳trần 十Thập 力Lực 。 辨biện 釋thích 有hữu 二nhị 。 一nhất 釋thích 名danh 出xuất 體thể 。 二nhị 列liệt 數số 解giải 義nghĩa 。 且thả 釋thích 名danh 出xuất 體thể 者giả 。 釋thích 名danh 復phục 二nhị 。 一nhất 者giả 通thông 名danh 。 二nhị 者giả 別biệt 名danh 言ngôn 通thông 名danh 者giả 。 能năng 摧tồi 怨oán 敵địch 。 自tự 能năng 勝thắng 他tha 。 不bất 可khả 屈khuất 伏phục 。 他tha 須tu 劣liệt 己kỷ 。 故cố 此thử 十thập 種chủng 通thông 名danh 為vi 力lực 。 別biệt 名danh 如như 下hạ 。 二nhị 出xuất 體thể 者giả 。 就tựu 其kỳ 強cường/cưỡng 勝thắng 。 慧tuệ 為vi 體thể 性tánh 。 若nhược 據cứ 相tương 應ứng 。 四tứ 蘊uẩn 為vi 體thể 。 通thông 論luận 眷quyến 屬thuộc 定định 道đạo 共cộng 戒giới 無vô 漏lậu 色sắc 等đẳng 助trợ 為vi 體thể 故cố 。 若nhược 依y 此thử 經Kinh 。 融dung 一nhất 切thiết 法pháp 。 以dĩ 為vi 其kỳ 性tánh 。 二nhị 列liệt 數số 解giải 義nghĩa 者giả 。 數số 有hữu 其kỳ 十thập 。 問vấn 如Như 來Lai 唯duy 一nhất 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 智trí 力lực 。 何hà 以dĩ 列liệt 十thập 。 答đáp 從tùng 緣duyên 境cảnh 用dụng 。 故cố 成thành 十thập 種chủng 。 若nhược 爾nhĩ 由do 時thời 品phẩm 類loại 相tương 續tục 分phân 別biệt 。 有hữu 無vô 量lượng 力lực 。 豈khởi 但đãn 十thập 種chủng 。 答đáp 度độ 人nhân 因nhân 緣duyên 。 以dĩ 此thử 十Thập 力Lực 。 足túc 辦biện 其kỳ 事sự 。 故cố 不bất 增tăng 多đa 。 一nhất 處xứ 非phi 處xứ 智trí 力lực 。 因nhân 果quả 相tương 當đương 。 名danh 之chi 為vi 處xứ 。 因nhân 果quả 不bất 相tương 當đương 名danh 之chi 為vi 非phi 處xứ 。 二nhị 過quá 未vị 現hiện 在tại 業nghiệp 報báo 智trí 力lực 。 三tam 世thế 眾chúng 生sanh 。 自tự 作tác 自tự 受thọ 故cố 。 三tam 根căn 勝thắng 劣liệt 智trí 力lực 。 謂vị 等đẳng 五ngũ 根căn 有hữu 軟nhuyễn 中trung 上thượng 故cố 。 四tứ 種chủng 種chủng 解giải 智trí 力lực 。 染nhiễm 淨tịnh 解giải 欲dục 所sở 好hiếu 不bất 同đồng 故cố 。 五ngũ 種chủng 種chủng 界giới 智trí 力lực 。 內nội 具cụ 五ngũ 乘thừa 。 貪tham 瞋sân 癡si 等đẳng 。 種chủng 性tánh 不bất 同đồng 故cố 。 六lục 一nhất 切thiết 至chí 處xứ 道đạo 智trí 力lực 。 有hữu 無vô 漏lậu 因nhân 行hành 至chí 於ư 果quả 故cố 。 七thất 禪thiền 定định 解giải 脫thoát 。 三tam 昧muội 智trí 力lực 。 示thị 同đồng 三tam 昧muội 現hiện 神thần 變biến 故cố 。 八bát 宿túc 住trụ 隨tùy 念niệm 智trí 力lực 。 明minh 記ký 過quá 去khứ 本bổn 生sanh 事sự 故cố 。 九cửu 天thiên 眼nhãn 智trí 力lực 。 觀quán 緣duyên 未vị 來lai 死tử 此thử 生sanh 彼bỉ 故cố 。 十thập 漏Lậu 盡Tận 智Trí 力Lực 。 自tự 他tha 解giải 脫thoát 無vô 疑nghi 惑hoặc 故cố 。 上thượng 依y 大đại 疏sớ/sơ 。 揀giản 略lược 以dĩ 明minh 。 欲dục 知tri 其kỳ 源nguyên 。 更cánh 應ưng 撿kiểm 問vấn 。 五ngũ 無vô 畏úy 一nhất 。 故cố 智Trí 度Độ 論luận 云vân 。 一nhất 總tổng 持trì 無vô 畏úy 。 於ư 法pháp 記ký 持trì 不bất 懼cụ 忘vong 失thất 。 二nhị 智trí 根căn 無vô 畏úy 。 知tri 根căn 受thọ 法pháp 。 不bất 懼cụ 差sai 失thất 。 三tam 決quyết 疑nghi 無vô 畏úy 。 隨tùy 問vấn 能năng 答đáp 。 不bất 懼cụ 不bất 堪kham 。 四tứ 答đáp 難nạn/nan 無vô 畏úy 。 有hữu 難nạn/nan 皆giai 通thông 。 不bất 懼cụ 疑nghi 滯trệ 。 是thị 也dã 。

▲# 言ngôn 詳tường 而nhi 辨biện 之chi 乃nãi 至chí 所sở 謂vị 真chân 法Pháp 身thân 也dã 者giả 。 攝nhiếp 他tha 報báo 并tinh 化hóa 。 歸quy 自tự 報báo 真chân 佛Phật 也dã 。 通thông 指chỉ 無vô 漏lậu 五ngũ 蘊uẩn 二nhị 報báo 三tam 化hóa 之chi 身thân 為vi 體thể 。

▲# 言ngôn 若nhược 直trực 指chỉ 功công 德đức 實thật 相tướng 至chí 非phi 色sắc 像tượng 之chi 謂vị 也dã 者giả 。 亦diệc 兼kiêm 萬vạn 行hạnh 功công 德đức 。 及cập 無vô 為vi 法pháp 。 法pháp 報báo 化hóa 三Tam 身Thân 為vi 體thể 也dã 。

▲# 言ngôn 一nhất 約ước 十Thập 地Địa 所sở 得đắc 十thập 身thân 等đẳng 者giả 。 隨tùy 地địa 各các 得đắc 一nhất 身thân 故cố 。 一nhất 離ly 諸chư 邪tà 曲khúc 見kiến 性tánh 故cố 。 二nhị 清thanh 淨tịnh 戒giới 故cố 。 三tam 離ly 嗔sân 恚khuể 故cố 。 四tứ 常thường 勤cần 故cố 。 五ngũ 見kiến 諸chư 諦đế 故cố 。 六lục 觀quán 因nhân 緣duyên 理lý 。 非phi 覺giác 觀quán 所sở 知tri 故cố 。 七thất 具cụ 足túc 方phương 便tiện 故cố 。 八bát 離ly 一nhất 切thiết 戲hí 論luận 。 無vô 煩phiền 惱não 故cố 。 九cửu 身thân 相tướng 不bất 可khả 量lượng 。 遍biến 一nhất 切thiết 故cố 。 十thập 成thành 就tựu 一nhất 切thiết 種chủng 智trí 故cố 。 如như 次thứ 釋thích 上thượng 十thập 種chủng 身thân 也dã 。 問vấn 今kim 論luận 佛Phật 身thân 。 十Thập 地Địa 因nhân 身thân 豈khởi 相tương/tướng 關quan 預dự 。 答đáp 以dĩ 因nhân 徹triệt 果quả 故cố 。 凡phàm 心tâm 尚thượng 即tức 佛Phật 心tâm 。 因nhân 身thân 豈khởi 非phi 佛Phật 身thân 。 或hoặc 以dĩ 分phần/phân 同đồng 圓viên 故cố 。 如như 海hải 十thập 德đức 。 德đức 德đức 皆giai 海hải 故cố 。 十Thập 地Địa 十thập 身thân 十thập 身thân 皆giai 佛Phật 故cố 。 或hoặc 據cứ 三tam 世thế 間gian 。 十thập 身thân 中trung 菩Bồ 薩Tát 身thân 故cố 。

鈔sao 有hữu 世thế 界giới 名danh 娑Sa 婆Bà 。 其kỳ 佛Phật 即tức 毗tỳ 盧lô 遮già 那na 故cố 知tri 相tương/tướng 融dung 也dã 者giả 。 約ước 處xứ 辨biện 佛Phật 。 即tức 是thị 化hóa 身thân 。 約ước 名danh 辨biện 佛Phật 乃nãi 是thị 真chân 身thân 。 明minh 知tri 真chân 應ưng 相tương/tướng 融dung 也dã 。

言ngôn 身thân 不bất 分phân 異dị 亦diệc 非phi 一nhất 故cố 者giả 。 一nhất 多đa 無vô 礙ngại 也dã 。 故cố 下hạ 疏sớ/sơ 云vân 。 其kỳ 猶do 並tịnh 安an 千thiên 器khí 數số 步bộ 而nhi 千thiên 月nguyệt 不bất 同đồng 。 (# 一nhất 不bất 礙ngại 多đa 也dã )# 一nhất 道đạo 澄trừng 江giang 萬vạn 里lý 而nhi 一nhất 月nguyệt 孤cô 映ánh 。 (# 多đa 不bất 礙ngại 一nhất 也dã )# 情tình 隔cách 則tắc 法Pháp 身thân 成thành 異dị 。 心tâm 通thông 而nhi 玄huyền 旨chỉ 必tất 指chỉ 。 云vân 云vân 自tự 他tha 於ư 佛Phật 何hà 預dự 。

鈔sao 以dĩ 一nhất 身thân 全toàn 現hiện 故cố 非phi 一nhất 非phi 多đa 也dã 者giả 。 言ngôn 一nhất 身thân 非phi 多đa 也dã 。 全toàn 現hiện 非phi 一nhất 也dã 。 此thử 言ngôn 全toàn 現hiện 者giả 。 處xứ 處xứ 現hiện 故cố 。

▲# 言ngôn 故cố 下hạ 光quang 明minh 覺giác 品phẩm 疏sớ/sơ 中trung 明minh 有hữu 同đồng 時thời 同đồng 處xứ 見kiến 異dị 時thời 異dị 處xứ 見kiến 等đẳng 者giả 。 彼bỉ 疏sớ/sơ 云vân 。 一nhất 或hoặc 多đa 機cơ 異dị 處xứ 各các 感cảm 見kiến 一nhất 。 二nhị 或hoặc 同đồng 處xứ 各các 見kiến 。 三tam 或hoặc 異dị 時thời 別biệt 見kiến 。 四tứ 或hoặc 同đồng 時thời 異dị 見kiến 。 五ngũ 或hoặc 同đồng 時thời 異dị 處xứ 見kiến 。 六lục 或hoặc 同đồng 處xứ 異dị 時thời 見kiến 。 七thất 或hoặc 異dị 時thời 異dị 處xứ 見kiến 。 八bát 或hoặc 同đồng 時thời 同đồng 處xứ 見kiến 。 九cửu 或hoặc 一nhất 人nhân 於ư 同đồng 異dị 交giao 互hỗ 時thời 處xứ 見kiến 多đa 人nhân 所sở 見kiến 。 十thập 或hoặc 一nhất 人nhân 於ư 同đồng 異dị 俱câu 時thời 處xứ 見kiến 一nhất 切thiết 人nhân 所sở 見kiến 。 以dĩ 見kiến 普phổ 眼nhãn 機cơ 故cố 。 然nhiên 佛Phật 不bất 分phân 身thân 無vô 思tư 普phổ 現hiện 也dã 。

菩Bồ 薩Tát 尚thượng 不bất 能năng 思tư 況huống 人nhân 天thiên 能năng 見kiến 耶da 者giả 。 問vấn 下hạ 鈔sao 明minh 見kiến 佛Phật 通thông 局cục 。 敘tự 此thử 宗tông 云vân 。 不bất 論luận 凡phàm 聖thánh 。 通thông 見kiến 十thập 身thân 。 又hựu 云vân 非phi 唯duy 見kiến 丈trượng 六lục 化hóa 質chất 。 亦diệc 徹triệt 見kiến 法Pháp 界Giới 身thân 雲vân 。 今kim 此thử 不bất 見kiến 。 豈khởi 不bất 相tương 違vi 。 答đáp 此thử 約ước 盡tận 窮cùng 佛Phật 德đức 云vân 不bất 見kiến 。 彼bỉ 約ước 分phần/phân 覩đổ 佛Phật 身thân 云vân 見kiến 。 又hựu 云vân 此thử 約ước 偏thiên 根căn 云vân 不bất 見kiến 。 彼bỉ 約ước 圓viên 根căn 云vân 見kiến 。 又hựu 此thử 約ước 以dĩ 事sự 就tựu 理lý 云vân 不bất 見kiến 。 彼bỉ 約ước 以dĩ 理lý 從tùng 事sự 云vân 見kiến 。 又hựu 此thử 拂phất 跡tích 云vân 不bất 見kiến 。 彼bỉ 約ước 寄ký 跡tích 云vân 見kiến 。 又hựu 此thử 約ước 自tự 利lợi 功công 德đức 證chứng 道đạo 境cảnh 界giới 云vân 不bất 見kiến 。 彼bỉ 約ước 利lợi 他tha 業nghiệp 用dụng 教giáo 道đạo 境cảnh 界giới 云vân 見kiến 。 或hoặc 此thử 約ước 下hạ 不bất 測trắc 上thượng 非phi 自tự 分phần/phân 境cảnh 云vân 不bất 見kiến 。 彼bỉ 約ước 上thượng 加gia 於ư 下hạ 承thừa 佛Phật 神thần 力lực 云vân 見kiến 。 更cánh 希hy 刊# 削tước 。

鈔sao 明minh 前tiền 十thập 身thân 各các 有hữu 十thập 相tương/tướng 者giả 。 良lương 以dĩ 十thập 身thân 文văn 雖tuy 頻tần 列liệt 。 義nghĩa 亦diệc 常thường 聞văn 。 恐khủng 昧muội 體thể 相tướng 。 略lược 伸thân 區khu 別biệt 。 一nhất 眾chúng 生sanh 身thân 。 (# 謂vị 有hữu 漏lậu 五ngũ 蘊uẩn 為vi 體thể 。 三tam 界giới 業nghiệp 惑hoặc 五ngũ 趣thú 之chi 報báo 為vi 相tương/tướng )# 二nhị 國quốc 土độ 身thân 。 (# 即tức 以dĩ 微vi 塵trần 真Chân 如Như 法Pháp 界Giới 。 為vi 體thể 乃nãi 以dĩ 小tiểu 中trung 大đại 染nhiễm 淨tịnh 廣quảng 狹hiệp 倒đảo 正chánh 普phổ 入nhập 一nhất 重trọng/trùng 平bình 漫mạn 方phương 網võng 重trùng 重trùng 無vô 盡tận 以dĩ 為vi 之chi 相tướng )# 三tam 業nghiệp 報báo 身thân 。 (# 謂vị 業nghiệp 及cập 煩phiền 惱não 以dĩ 為vi 其kỳ 體thể 。 謂vị 自tự 相tương/tướng 各các 各các 守thủ 其kỳ 體thể 性tánh 。 共cộng 相tương 固cố 有hữu 苦khổ 空không 等đẳng 故cố 。 假giả 名danh 差sai 別biệt 。 以dĩ 為vi 其kỳ 體thể )# 四tứ 聲Thanh 聞Văn 身thân 。 (# 謂vị 以dĩ 向hướng 果quả 聖thánh 人nhân 為vi 體thể )# 五ngũ 緣Duyên 覺Giác 身thân 。 (# 謂vị 以dĩ 麟lân 角giác 部bộ 行hành 為vi 體thể )# 六lục 菩Bồ 薩Tát 身thân 。 (# 謂vị 發phát 心tâm 以dĩ 去khứ 。 等đẳng 覺giác 已dĩ 還hoàn 。 賢hiền 聖thánh 為vi 體thể 。 此thử 上thượng 三Tam 身Thân 。 同đồng 業nghiệp 報báo 身thân 。 但đãn 以dĩ 自tự 。 共cộng 之chi 相tướng 。 假giả 名danh 差sai 別biệt 。 以dĩ 之chi 為vi 相tương/tướng 。 此thử 上thượng 四tứ 身thân 。 相tương/tướng 皆giai 同đồng 者giả 。 但đãn 有hữu 自tự 相tướng 共cộng 相tướng 差sai 別biệt 。 假giả 名danh 分phân 別biệt 。 實thật 無vô 我ngã 人nhân 。 餘dư 亦diệc 假giả 名danh 。 偏thiên 語ngữ 此thử 四tứ 者giả 。 業nghiệp 因nhân 尚thượng 假giả 。 苦khổ 果quả 可khả 知tri 。 聖thánh 人nhân 尚thượng 假giả 。 況huống 於ư 凡phàm 類loại 。 又hựu 三tam 乘thừa 聖thánh 人nhân 。 方phương 能năng 知tri 假giả 。 佛Phật 德đức 超siêu 絕tuyệt 。 不bất 得đắc 云vân 假giả 也dã )# 七thất 如Như 來Lai 身thân 。 (# 即tức 以dĩ 究cứu 竟cánh 覺giác 智trí 。 真Chân 如Như 法pháp 性tánh 。 以dĩ 為vi 其kỳ 體thể 。 其kỳ 相tương/tướng 復phục 以dĩ 十thập 身thân 為vi 相tương/tướng 。 一nhất 菩Bồ 提Đề 身thân 。 覺giác 樹thụ 道đạo 成thành 故cố 。 二nhị 願nguyện 身thân 。 願nguyện 生sanh 兜Đâu 率Suất 。 酬thù 本bổn 願nguyện 故cố 。 三tam 化hóa 身thân 。 應ưng 根căn 化hóa 現hiện 。 佛Phật 相tướng 好hảo 等đẳng 。 揀giản 異dị 猿viên 猴hầu 鹿lộc 馬mã 等đẳng 化hóa 。 故cố 云vân 爾nhĩ 也dã 。 四tứ 力lực 持trì 身thân 。 遺di 形hình 舍xá 利lợi 塑tố 畫họa 等đẳng 類loại 。 皆giai 此thử 身thân 攝nhiếp 。 諸chư 佛Phật 神thần 力lực 。 住trụ 持trì 在tại 世thế 。 故cố 名danh 力lực 持trì 。 此thử 上thượng 四tứ 身thân 。 於ư 三Tam 身Thân 中trung 。 皆giai 化hóa 身thân 攝nhiếp 。 五ngũ 相tướng 好hảo 莊trang 嚴nghiêm 身thân 。 具cụ 十thập 蓮liên 華hoa 藏tạng 無vô 邊biên 相tướng 好hảo 故cố 。 揀giản 異dị 三tam 十thập 二nhị 相tướng 等đẳng 。 於ư 三Tam 身Thân 中trung 。 實thật 報báo 身thân 攝nhiếp 。 六lục 威uy 勢thế 身thân 。 所sở 有hữu 光quang 明minh 。 攝nhiếp 伏phục 眾chúng 生sanh 故cố 。 遠viễn 公công 云vân 。 善thiện 軟nhuyễn 眾chúng 生sanh 。 慈từ 光quang 攝nhiếp 取thủ 。 剛cang 強cường 眾chúng 生sanh 。 威uy 光quang 伏phục 取thủ 。 故cố 云vân 攝nhiếp 伏phục 。 即tức 通thông 報báo 化hóa 身thân 也dã 。 七thất 意ý 生sanh 身thân 。 由do 得đắc 自tự 在tại 解giải 脫thoát 。 應ưng 彼bỉ 地địa 前tiền 地địa 上thượng 。 若nhược 凡phàm 若nhược 聖thánh 。 同đồng 異dị 類loại 等đẳng 。 無vô 量lượng 之chi 身thân 隨tùy 意ý 俱câu 生sanh 。 故cố 名danh 意ý 生sanh 。 此thử 通thông 變biến 化hóa 及cập 他tha 受thọ 用dụng 身thân 。 八bát 福phước 德đức 身thân 。 所sở 有hữu 不bất 共cộng 二Nhị 乘Thừa 之chi 福phước 。 能năng 作tác 廣quảng 大đại 利lợi 益ích 因nhân 故cố 。 是thị 故cố 眾chúng 生sanh 。 種chúng 少thiểu 善thiện 根căn 。 當đương 得đắc 佛Phật 果Quả 也dã 。 九cửu 法Pháp 身thân 唯duy 取thủ 如Như 來Lai 性tánh 淨tịnh 圓viên 明minh 無vô 漏lậu 身thân 界giới 所sở 證chứng 法pháp 體thể 界giới 是thị 藏tạng 義nghĩa 生sanh 義nghĩa 。 含hàm 無vô 邊biên 德đức 。 生sanh 世thế 出xuất 世thế 。 諸chư 樂nhạo/nhạc/lạc 事sự 故cố 。 故cố 名danh 法Pháp 身thân 。 三Tam 身Thân 之chi 中trung 。 亦diệc 法Pháp 身thân 攝nhiếp 。 十thập 智trí 身thân 。 謂vị 以dĩ 圓viên 明minh 無vô 漏lậu 妙diệu 平bình 等đẳng 四Tứ 智Trí 。 以dĩ 為vi 身thân 也dã 。 此thử 通thông 四tứ 身thân 。 智trí 冥minh 於ư 理lý 。 同đồng 法pháp 性tánh 身thân 。 大Đại 圓Viên 鏡Kính 智Trí 。 相tương 應ứng 淨tịnh 識thức 。 能năng 頓đốn 現hiện 於ư 。 自tự 受thọ 用dụng 身thân 。 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 。 現hiện 他tha 受thọ 用dụng 身thân 。 成Thành 所Sở 作Tác 智Trí 。 起khởi 變biến 化hóa 身thân 。 妙Diệu 觀Quán 察Sát 智Trí 。 亦diệc 通thông 四tứ 身thân 。 通thông 觀quán 四tứ 故cố 。 是thị 則tắc 智trí 身thân 。 通thông 於ư 四tứ 也dã )# 八bát 知tri 身thân 。 (# 謂vị 以dĩ 三tam 乘thừa 聖thánh 人nhân 能năng 證chứng 之chi 智trí 。 以dĩ 為vi 其kỳ 體thể 。 有hữu 十thập 一nhất 。 一nhất 善thiện 思tư 量lượng 相tương/tướng 。 通thông 於ư 聞văn 思tư 二nhị 慧tuệ 。 二nhị 如như 實thật 決quyết 擇trạch 相tương/tướng 。 即tức 是thị 修tu 慧tuệ 。 上thượng 二nhị 俱câu 通thông 理lý 教giáo 約ước 體thể 分phân 別biệt 也dã 。 三tam 果quả 行hành 所sở 攝nhiếp 相tương/tướng 。 即tức 因nhân 果quả 分phân 別biệt 。 行hành 即tức 是thị 因nhân 。 通thông 於ư 三tam 慧tuệ 。 果quả 唯duy 證chứng 入nhập 。 離ly 前tiền 三tam 慧tuệ 也dã 。 四tứ 世thế 出xuất 世thế 間gian 差sai 別biệt 相tương/tướng 。 此thử 下hạ 俱câu 約ước 位vị 分phân 別biệt 。 此thử 相tương/tướng 為vi 總tổng 。 謂vị 世thế 間gian 俗tục 智trí 名danh 之chi 為vi 世thế 。 三tam 乘thừa 聖thánh 智trí 名danh 為vi 出xuất 世thế 。 又hựu 見kiến 道đạo 前tiền 名danh 世thế 。 見kiến 道đạo 已dĩ 去khứ 名danh 為vi 出xuất 世thế 五ngũ 三tam 乘thừa 差sai 別biệt 相tương/tướng 。 小Tiểu 乘Thừa 即tức 法pháp 類loại 四Tứ 諦Đế 他tha 心tâm 世thế 俗tục 及cập 盡tận 無vô 生sanh 等đẳng 智trí 。 中trung 乘thừa 即tức 七thất 十thập 七thất 智trí 等đẳng 。 大Đại 乘Thừa 權quyền 實thật 無vô 量lượng 。 六lục 共cộng 相tương 七thất 不bất 共cộng 相tương 。 於ư 大Đại 乘Thừa 中trung 。 麤thô 妙diệu 分phân 別biệt 。 甚thậm 深thâm 般Bát 若Nhã 。 不bất 共cộng 二Nhị 乘Thừa 相tương 似tự 般Bát 若Nhã 。 是thị 則tắc 名danh 共cộng 。 八bát 出xuất 離ly 相tương/tướng 。 九cửu 非phi 出xuất 世thế 相tương/tướng 。 通thông 就tựu 三tam 乘thừa 。 縛phược 解giải 分phân 別biệt 。 於ư 新tân 熏huân 種chủng 習tập 未vị 習tập 故cố 。 十thập 學học 相tương/tướng 。 十thập 一nhất 無Vô 學Học 相tương/tướng 。 通thông 於ư 三tam 乘thừa 修tu 習tập 。 究cứu 竟cánh 分phân 別biệt 。 前tiền 行hành 果quả 中trung 。 中trung 乘thừa 雖tuy 約ước 學học 無Vô 學Học 。 意ý 在tại 行hành 果quả 。 小Tiểu 乘Thừa 學học 中trung 。 亦diệc 有hữu 果quả 故cố 。 大Đại 乘Thừa 位vị 位vị 。 容dung 有hữu 果quả 故cố 。 由do 此thử 得đắc 知tri 。 不bất 同đồng 彼bỉ 也dã )# 九cửu 法Pháp 身thân 。 (# 其kỳ 體thể 即tức 以dĩ 三tam 乘thừa 所sở 證chứng 之chi 法Pháp 為vi 體thể 。 其kỳ 相tương/tướng 有hữu 五ngũ 。 一nhất 平bình 等đẳng 相tương/tướng 。 即tức 是thị 理lý 法pháp 。 一nhất 法Pháp 身thân 生sanh 佛Phật 無vô 二nhị 故cố 。 二nhị 不bất 壞hoại 相tương/tướng 。 即tức 是thị 行hành 法pháp 。 謂vị 稱xưng 理lý 起khởi 行hành 故cố 。 三tam 隨tùy 時thời 隨tùy 俗tục 假giả 名danh 差sai 別biệt 相tương/tướng 。 即tức 是thị 義nghĩa 法pháp 。 隨tùy 所sở 化hóa 根căn 。 相tương 應ứng 時thời 分phần/phân 。 說thuyết 差sai 別biệt 故cố 。 理lý 本bổn 無vô 言ngôn 。 假giả 言ngôn 顯hiển 理lý 。 權quyền 實thật 皆giai 是thị 假giả 名danh 。 四tứ 眾chúng 生sanh 非phi 眾chúng 生sanh 。 法pháp 差sai 別biệt 相tương/tướng 。 即tức 熏huân 顯hiển 理lý 法pháp 所sở 遍biến 之chi 境cảnh 。 此thử 通thông 染nhiễm 淨tịnh 。 平bình 等đẳng 法Pháp 身thân 。 遍biến 情tình 非phi 情tình 故cố 。 五ngũ 佛Phật 法Pháp 聖thánh 僧Tăng 。 法pháp 差sai 別biệt 相tương/tướng 。 即tức 是thị 乘thừa 法pháp 唯duy 約ước 於ư 淨tịnh 。 三tam 乘thừa 同đồng 證chứng 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 故cố 。 隨tùy 智trí 有hữu 異dị 。 三tam 種chủng 不bất 同đồng 。 故cố 所sở 顯hiển 理lý 。 亦diệc 說thuyết 淺thiển 深thâm )# 十thập 虗hư 空không 身thân 。 (# 其kỳ 體thể 多đa 以dĩ 事sự 空không 。 義nghĩa 兼kiêm 於ư 理lý 。 其kỳ 相tương 謂vị 一nhất 無vô 量lượng 故cố 。 芥giới 子tử 中trung 空không 。 亦diệc 無vô 分phần/phân 量lượng 故cố 。 二nhị 周chu 遍biến 故cố 遍biến 至chí 一nhất 切thiết 。 色sắc 非phi 色sắc 處xứ 故cố 。 三tam 無vô 形hình 故cố 。 不bất 可khả 見kiến 也dã 。 世thế 人nhân 見kiến 者giả 。 但đãn 見kiến 空không 中trung 光quang 明minh 之chi 色sắc 。 想tưởng 心tâm 於ư 中trung 知tri 無vô 實thật 物vật 。 作tác 虗hư 空không 解giải 。 便tiện 謂vị 見kiến 空không 。 其kỳ 實thật 不bất 見kiến 。 又hựu 此thử 含hàm 無vô 為vi 空không 故cố 。 亦diệc 不bất 可khả 見kiến 也dã 。 四tứ 無vô 異dị 故cố 。 謂vị 無vô 障chướng 礙ngại 不bất 同đồng 色sắc 法pháp 彼bỉ 此thử 相tương/tướng 異dị 有hữu 障chướng 礙ngại 故cố 。 五ngũ 無vô 邊biên 故cố 。 謂vị 無vô 始thỉ 終chung 起khởi 盡tận 之chi 邊biên 故cố 。 六lục 現hiện 色sắc 身thân 故cố 。 謂vị 虗hư 空không 寬khoan 廣quảng 能năng 現hiện 一nhất 切thiết 。 諸chư 色sắc 像tượng 等đẳng 故cố 。 上thượng 之chi 所sở 明minh 。 附phụ 教giáo 採thải 摝# 。 義nghĩa 既ký 勝thắng 妙diệu 。 不bất 可khả 闕khuyết 略lược 。 唯duy 希hy 達đạt 者giả 勿vật 謂vị 詞từ 技kỹ )# 。

▲# 言ngôn 成thành 正chánh 覺giác 佛Phật (# 菩Bồ 提Đề 身thân )# 願nguyện 佛Phật (# 願nguyện 身thân )# 業nghiệp 報báo 佛Phật (# 相tướng 好hảo 身thân )# 住trụ 持trì 佛Phật (# 力lực 持trì 身thân )# 涅Niết 槃Bàn 佛Phật (# 化hóa 身thân )# 法Pháp 界Giới 佛Phật (# 法Pháp 身thân )# 心tâm 佛Phật (# 威uy 勢thế )# 三tam 昧muội 佛Phật (# 福phước 德đức 身thân )# 本bổn 性tánh 佛Phật (# 智trí 身thân )# 隨tùy 意ý 佛Phật (# 意ý 生sanh 身thân )# 。

▲# 言ngôn 所sở 謂vị 安an 住trụ 。 世thế 間gian 成thành 正chánh 覺giác 佛Phật 無vô 著trước 見kiến 者giả 。 (# 無vô 著trước 自tự 屬thuộc 正chánh 覺giác 。 非phi 謂vị 菩Bồ 薩Tát 。 於ư 彼bỉ 不bất 著trước 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 於ư 此thử 不bất 著trước 。 下hạ 九cửu 豈khởi 當đương 著trước 耶da 。 是thị 知tri 皆giai 就tựu 所sở 見kiến 明minh 見kiến 。 亦diệc 不bất 得đắc 半bán 就tựu 所sở 見kiến 半bán 就tựu 能năng 見kiến 。 言ngôn 無vô 著trước 者giả 。 安an 住trụ 世thế 間gian 故cố 不bất 著trước 涅Niết 槃Bàn 。 成thành 正chánh 覺giác 故cố 不bất 著trước 生sanh 死tử 。 乘thừa 無vô 住trụ 道đạo 。 示thị 成thành 正chánh 覺giác 。 故cố 名danh 無vô 著trước 稱xưng 此thử 而nhi 見kiến 。 是thị 見kiến 正chánh 覺giác 。 他tha 皆giai 依y 此thử )# 願nguyện 佛Phật 出xuất 生sanh 見kiến 。 (# 乘thừa 願nguyện 出xuất 生sanh 見kiến 故cố 。 又hựu 乘thừa 此thử 願nguyện 。 能năng 生sanh 一nhất 切thiết 。 德đức 故cố )# 業nghiệp 報báo 佛Phật 深thâm 信tín 見kiến 。 (# 萬vạn 行hạnh 之chi 因nhân 深thâm 信tín 為vi 首thủ )# 住trụ 持trì 佛Phật 隨tùy 順thuận 見kiến 。 (# 隨tùy 順thuận 眾chúng 生sanh 。 住trụ 持trì 舍xá 利lợi 等đẳng 故cố )# 涅Niết 槃Bàn 佛Phật 深thâm 入nhập 見kiến 。 (# 深thâm 入nhập 涅Niết 槃Bàn 故cố 能năng 持trì 滅diệt 深thâm 入nhập )# 法Pháp 界Giới 佛Phật 普phổ 至chí 見kiến 。 (# 法Pháp 身thân 充sung 滿mãn 於ư 法Pháp 界Giới 故cố )# 心tâm 佛Phật 安an 住trụ 見kiến 。 (# 湛trạm 然nhiên 安an 住trụ 真chân 唯duy 識thức 性tánh 是thị 佛Phật 心tâm 故cố )# 三tam 昧muội 佛Phật 無vô 量lượng 無vô 依y 見kiến 。 (# 寂tịch 然nhiên 無vô 依y 故cố 三tam 昧muội 。 觸xúc 類loại 皆giai 寂tịch 故cố 無vô 量lượng )# 本bổn 性tánh 佛Phật 明minh 了liễu 見kiến 。 (# 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 。 了liễu 本bổn 性tánh 故cố 。 本bổn 覺giác 真chân 性tánh 性tánh 本bổn 了liễu 故cố )# 隨tùy 樂nhạo/nhạc/lạc 佛Phật 普phổ 受thọ 見kiến 。 (# 隨tùy 自tự 他tha 意ý 無vô 身thân 不bất 受thọ 故cố )# 依y 上thượng 十thập 見kiến 。 則tắc 見kiến 真chân 佛Phật 。

鈔sao 如như 摩ma 尼ni 天thiên 鼓cổ 等đẳng 者giả 。 摩ma 尼ni 雨vũ 寶bảo 。 天thiên 鼓cổ 出xuất 聲thanh 。

疏sớ/sơ 四tứ 依y 起khởi 無vô 礙ngại 者giả 。 所sở 依y 能năng 起khởi 。 海hải 印ấn 定định 也dã 。 能năng 依y 所sở 起khởi 寂tịch 用dụng 故cố 。 問vấn 上thượng 言ngôn 寂tịch 用dụng 已dĩ 有hữu 其kỳ 定định 。 今kim 言ngôn 海hải 印ấn 。 豈khởi 非phi 重trọng/trùng 併tinh 。 答đáp 有hữu 云vân 。 前tiền 依y 寂tịch 起khởi 用dụng 。 此thử 依y 照chiếu 起khởi 用dụng 。 此thử 義nghĩa 不bất 爾nhĩ 。 若nhược 但đãn 依y 照chiếu 。 且thả 非phi 是thị 定định 。 今kim 謂vị 通thông 云vân 。 前tiền 寂tịch 用dụng 無vô 礙ngại 。 依y 別biệt 未vị 定định 而nhi 興hưng 用dụng 。 今kim 依y 起khởi 無vô 礙ngại 。 依y 本bổn 總tổng 定định 而nhi 興hưng 用dụng 。 別biệt 定định 對đối 總tổng 。 咸hàm 作tác 能năng 依y 。 又hựu 解giải 云vân 。 前tiền 雖tuy 云vân 定định 。 意ý 顯hiển 無vô 心tâm 。 今kim 方phương 論luận 定định 。 故cố 鈔sao 云vân 。 謂vị 雖tuy 寂tịch 用dụng 無vô 心tâm 。 不bất 妨phương 皆giai 依y 海hải 印ấn 之chi 力lực 故cố 。

鈔sao 隨tùy 其kỳ 所sở 樂nhạo 。 悉tất 令linh 見kiến 者giả 。 謂vị 色sắc 無vô 定định 色sắc 。 若nhược 金kim 剛cang 之chi 合hợp 朱chu 紫tử 。 形hình 無vô 定định 形hình 。 猶do 光quang 顯hiển 之chi 住trụ 脩tu 短đoản 。 相tương/tướng 無vô 定định 相tương/tướng 。 似tự 明minh 鏡kính 之chi 對đối 妍nghiên 媸# 。 故cố 隨tùy 樂nhạo/nhạc/lạc 皆giai 見kiến 也dã 。

鈔sao 若nhược 分phần/phân 與dữ 圓viên 異dị 分phần/phân 既ký 有hữu 多đa 。 應ưng 有hữu 多đa 箇cá 法Pháp 界Giới 合hợp 成thành 一nhất 身thân 者giả 。 問vấn 假giả 令linh 多đa 箇cá 法Pháp 界Giới 合hợp 成thành 一nhất 身thân 。

復phục 有hữu 何hà 過quá 。 答đáp 問vấn 軍quân 林lâm 等đẳng 是thị 假giả 非phi 實thật 。 又hựu 性tánh 應ưng 非phi 一nhất 故cố 。 問vấn 若nhược 分phần/phân 與dữ 圓viên 一nhất 。 寧ninh 雜tạp 分phần/phân 圓viên 。 答đáp 圓viên 融dung 行hành 布bố 二nhị 義nghĩa 不bất 同đồng 。 圓viên 融dung 則tắc 分phần/phân 圓viên 常thường 一nhất 。 行hành 布bố 即tức 分phần/phân 圓viên 常thường 異dị 。 如như 有hữu 分phần/phân 限hạn 事sự 與dữ 無vô 分phần/phân 限hạn 理lý 。 更cánh 相tương 遍biến 也dã 。 若nhược 爾nhĩ 行hành 布bố 門môn 中trung 。 應ưng 有hữu 多đa 箇cá 法Pháp 界Giới 。 合hợp 成thành 一nhất 身thân 。 其kỳ 過quá 何hà 免miễn 。 答đáp 全toàn 圓viên 融dung 之chi 行hành 布bố 故cố 無vô 前tiền 失thất 。

鈔sao 不bất 染nhiễm (# 不bất 變biến 體thể 空không )# 而nhi 染nhiễm (# 隨tùy 緣duyên 相tương/tướng 有hữu )# 染nhiễm 而nhi (# 隨tùy 緣duyên 相tương/tướng 有hữu )# 不bất 染nhiễm (# 不bất 變biến 體thể 空không )# 。

▲# 言ngôn 若nhược 轉chuyển 以dĩ 喻dụ 顯hiển 等đẳng 者giả 。 前tiền 舉cử 真chân 心tâm 隨tùy 緣duyên 。 喻dụ 世thế 不bất 見kiến 形hình 。 復phục 舉cử 海hải 水thủy 成thành 波ba 喻dụ 。 以dĩ 況huống 深thâm 旨chỉ 。 故cố 鈔sao 云vân 。 轉chuyển 以dĩ 喻dụ 顯hiển 。

鈔sao 非phi 情tình 即tức 佛Phật 體thể 故cố 者giả 。 下hạ 疏sớ/sơ 釋thích 真Chân 如Như 一nhất 百bách 億ức 。 至chí 九cửu 十thập 六lục 云vân 。 無vô 有hữu 少thiểu 法pháp 。 而nhi 能năng 壞hoại 亂loạn 令linh 其kỳ 少thiểu 分phần 非phi 覺giác 性tánh 者giả 。 如như 遍biến 非phi 情tình 。 則tắc 有hữu 少thiểu 分phần 。 非phi 是thị 覺giác 悟ngộ 。 況huống 經Kinh 云vân 。 佛Phật 性tánh 除trừ 於ư 瓦ngõa 石thạch 。 論luận 云vân 。 在tại 非phi 情tình 數số 中trung 。 名danh 為vi 法pháp 性tánh 。 在tại 有hữu 情tình 數số 中trung 。 名danh 為vi 佛Phật 性tánh 。 明minh 知tri 非phi 情tình 非phi 有hữu 覺giác 性tánh 。 故cố 應ưng 釋thích 云vân 。 以dĩ 性tánh 從tùng 緣duyên 。 則tắc 情tình 非phi 情tình 異dị 。 為vi 性tánh 亦diệc 殊thù 。 如như 涅Niết 槃Bàn 等đẳng 。 泯mẫn 緣duyên 從tùng 性tánh 。 則tắc 非phi 覺giác 不bất 覺giác 。 本bổn 絕tuyệt 百bách 非phi 。 亡vong 四tứ 句cú 。 若nhược 性tánh 互hỗ 融dung 。 則tắc 無vô 非phi 覺giác 悟ngộ 。 起khởi 信tín 云vân 。 以dĩ 色sắc 性tánh 即tức 智trí 性tánh 。 故cố 名danh 智trí 身thân 。 以dĩ 智trí 性tánh 即tức 色sắc 性tánh 故cố 。 說thuyết 名danh 法Pháp 身thân 遍biến 一nhất 切thiết 處xứ 。 論luận 云vân 。 菩Bồ 提Đề 菩Bồ 提Đề 斷đoạn 。 俱câu 名danh 為vi 菩Bồ 提Đề 。 說thuyết 智trí 及cập 智trí 處xứ 。 俱câu 名danh 為vi 般Bát 若Nhã 。 亦diệc 可khả 證chứng 此thử 。 既ký 二nhị 性tánh 相tướng 即tức 緣duyên 復phục 即tức 性tánh 故cố 。 無vô 少thiểu 分phần 非phi 覺giác 悟ngộ 者giả 。 況huống 心tâm 為vi 總tổng 相tương/tướng 。 又hựu 融dung 攝nhiếp 重trùng 重trùng 者giả 哉tai 。

▲# 言ngôn 若nhược 以dĩ 佛Phật 身thân 上thượng 十thập 身thân 菩Bồ 提Đề 願nguyện 化hóa 力lực 持trì 意ý 生sanh 即tức 三Tam 身Thân 中trung 化hóa 身thân 攝nhiếp 也dã 相tướng 好hảo 威uy 勢thế 福phước 德đức 義nghĩa 通thông 報báo 化hóa 法Pháp 身thân 即tức 法Pháp 身thân 智trí 身thân 義nghĩa 通thông 三Tam 身Thân 局cục 唯duy 法pháp 報báo 故cố 者giả 。 問vấn 何hà 故cố 下hạ 疏sớ/sơ 云vân 。 菩Bồ 提Đề 威uy 勢thế 福phước 德đức 皆giai 名danh 報báo 身thân 。 意ý 生sanh 相tướng 好hảo 願nguyện 化hóa 皆giai 化hóa 身thân 。 法Pháp 身thân 智trí 身thân 力lực 持trì 皆giai 法Pháp 身thân 。 又hựu 彼bỉ 鈔sao 云vân 。 菩Bồ 提Đề 為vi 總tổng 。 亦diệc 是thị 化hóa 身thân 。 餘dư 九cửu 中trung 願nguyện 化hóa 力lực 持trì 。 此thử 唯duy 化hóa 身thân 。 意ý 生sanh 威uy 勢thế 通thông 他tha 受thọ 用dụng 及cập 與dữ 變biến 化hóa 。 福phước 智trí 相tướng 好hảo 通thông 於ư 二nhị 報báo 及cập 變biến 化hóa 身thân 。 法pháp 局cục 法pháp 性tánh 。 下hạ 鈔sao 又hựu 云vân 。 又hựu 顯hiển 十thập 身thân 五ngũ 體thể 五ngũ 用dụng 。 謂vị 威uy 勢thế 福phước 德đức 智trí 法pháp 相tướng 好hảo/hiếu 。 此thử 五ngũ 法pháp 體thể 。 餘dư 五ngũ 為vi 用dụng 。 體thể 即tức 是thị 真chân 。 用dụng 即tức 是thị 應ưng 。 真chân 應ưng 二nhị 身thân 。 融dung 為vi 一nhất 味vị 。 此thử 彼bỉ 相tương/tướng 戾lệ 。 其kỳ 故cố 何hà 耶da 。 答đáp 良lương 以dĩ 此thử 宗tông 圓viên 融dung 無vô 礙ngại 。 隨tùy 攝nhiếp 無vô 拘câu 故cố 。 前tiền 後hậu 門môn 隨tùy 應ứng 配phối 攝nhiếp 。

疏sớ/sơ 以dĩ 此thử 身thân 雲vân 。 遍biến 前tiền 時thời 處xứ 常thường 說thuyết 華hoa 嚴nghiêm 者giả 。 問vấn 既ký 彼bỉ 佛Phật 身thân 含hàm 四tứ 法Pháp 界Giới 。 故cố 鈔sao 釋thích 云vân 。 未vị 有hữu 一nhất 法pháp 非phi 佛Phật 身thân 也dã 。 何hà 有hữu 所sở 遍biến 時thời 處xứ 也dã 。 答đáp 佛Phật 門môn 取thủ 之chi 。 一nhất 切thiết 皆giai 佛Phật 。

時thời 處xứ 取thủ 之chi 。 皆giai 是thị 時thời 處xứ 。 全toàn 此thử 全toàn 彼bỉ 。 無vô 障chướng 無vô 礙ngại 。

疏sớ/sơ 約ước 攝nhiếp 報báo 說thuyết 者giả 。 納nạp 果quả 名danh 攝nhiếp 。 酬thù 因nhân 名danh 報báo 。 謂vị 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 各các 有hữu 四tứ 種chủng 果quả 。 一nhất 調điều 柔nhu 果quả 。 二nhị 發phát 趣thú 果quả 。 三tam 攝nhiếp 報báo 果quả 。 四tứ 願nguyện 智trí 果quả 。 初Sơ 地Địa 菩Bồ 薩Tát 攝nhiếp 報báo 。 作tác 閻Diêm 浮Phù 王vương 。 乃nãi 至chí 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 作tác 第đệ 四tứ 禪thiền 王vương 。 既ký 第đệ 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 為vi 彼bỉ 天thiên 王vương 。 明minh 知tri 說thuyết 色Sắc 究Cứu 竟Cánh 天Thiên 成thành 佛Phật 。 是thị 約ước 攝nhiếp 報báo 果quả 說thuyết 。

鈔sao 起khởi 信tín 論luận 云vân 。 又hựu 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 功công 德đức 成thành 等đẳng 者giả 。 此thử 一nhất 段đoạn 文văn 。 人nhân 多đa 異dị 解giải 。 今kim 引dẫn 心tâm 地địa 觀quán 經Kinh 。 以dĩ 為vi 注chú 解giải 。 貴quý 令linh 後hậu 學học 。 不bất 生sanh 疑nghi 惑hoặc 。

▲# 言ngôn 又hựu 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 功công 德đức 成thành 滿mãn 。 於ư 色sắc 究cứu 竟cánh 處xứ 示thị 一nhất 切thiết 世thế 間gian 最tối 高cao 大đại 身thân 。 (# 心tâm 地địa 觀quán 經Kinh 云vân 。 三tam 僧tăng 祇kỳ 劫kiếp 。 所sở 修tu 萬vạn 行hạnh 。 利lợi 益ích 安an 樂lạc 。 諸chư 眾chúng 生sanh 已dĩ 。 十Thập 地Địa 滿mãn 心tâm 。 運vận 身thân 直trực 往vãng 。 色Sắc 究Cứu 竟Cánh 天Thiên 。 出xuất 過quá 三tam 界giới 。 淨tịnh 名danh 國quốc 土độ 。 坐tọa 無vô 數số 量lượng 。 大đại 寶bảo 蓮liên 華hoa 。 而nhi 不bất 可khả 說thuyết 。 海hải 會hội 菩Bồ 薩Tát 。 前tiền 後hậu 圍vi 繞nhiễu 。 以dĩ 無vô 垢cấu 繒tăng 。 繫hệ 於ư 頂đảnh 上thượng 。 供cúng 養dường 恭cung 敬kính 。 尊tôn 重trọng 讚tán 嘆thán 。 如như 是thị 名danh 為vi 。 後hậu 報báo 利lợi 益ích 。 )# 已dĩ 上thượng 經kinh 文văn 。 全toàn 無vô 加gia 減giảm 。 即tức 是thị 鈔sao 引dẫn 地địa 論luận 云vân 。 二nhị 者giả 後hậu 報báo 利lợi 益ích 。 摩Ma 醯Hê 首Thủ 羅La 。 智trí 處xứ 生sanh 故cố 。 謂vị 以dĩ 一nhất 念niệm 相tương 應ứng 慧tuệ 。 無vô 明minh 頓đốn 盡tận 。 名danh 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 (# 心tâm 地địa 觀quán 經Kinh 云vân 。

爾nhĩ 時thời 菩Bồ 薩Tát 。 入nhập 金kim 剛cang 定định 。 斷đoạn 除trừ 一nhất 切thiết 。 微vi 細tế 所sở 知tri 障chướng 。 證chứng 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 如như 是thị 妙diệu 果Quả 。 名danh 現hiện 利lợi 益ích 也dã )# 已dĩ 上thượng 經kinh 文văn 。 亦diệc 無vô 加gia 減giảm 。 即tức 是thị 鈔sao 引dẫn 地địa 論luận 云vân 。 一nhất 者giả 現hiện 報báo 利lợi 益ích 。 受thọ 佛Phật 位vị 故cố 。 自tự 然nhiên 而nhi 有hữu 。 不bất 思tư 議nghị 業nghiệp 。 能năng 現hiện 十thập 方phương 。 利lợi 益ích 眾chúng 生sanh 者giả 。 利lợi 他tha 業nghiệp 用dụng 他tha 報báo 化hóa 身thân 也dã 。 上thượng 所sở 引dẫn 文văn 。 相tương/tướng 宗tông 自tự 報báo 實thật 成thành 。 終chung 教giáo 他tha 報báo 示thị 成thành 。 仍nhưng 寄ký 示thị 成thành 。 以dĩ 顯hiển 實thật 成thành 。 故cố 今kim 雙song 會hội 。

▲# 言ngôn 何hà 故cố 他tha 受thọ 用dụng 報báo 身thân 在tại 此thử 天thiên 者giả 等đẳng 者giả 。 問vấn 此thử 他tha 受thọ 用dụng 為vi 菩Bồ 薩Tát 現hiện 耶da 。 為vi 如Như 來Lai 現hiện 耶da 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 現hiện 。 何hà 故cố 心tâm 地địa 觀quán 經Kinh 云vân 。 一nhất 切thiết 如Như 來Lai 。 為vi 化hóa 十Thập 地Địa 。 諸chư 菩Bồ 薩Tát 眾chúng 。 現hiện 於ư 十thập 重trọng/trùng 他tha 受thọ 用dụng 身thân 。 不bất 言ngôn 菩Bồ 薩Tát 現hiện 耶da 。 若nhược 如Như 來Lai 現hiện 。 何hà 故cố 鈔sao 云vân 。 然nhiên 第đệ 十Thập 地Địa 寄ký 當đương 此thử 天thiên 。 即tức 於ư 彼bỉ 身thân 。 示thị 成thành 菩Bồ 提Đề 。 故cố 在tại 彼bỉ 天thiên 。 答đáp 。 一nhất 云vân 。 唯duy 如Như 來Lai 現hiện 。 隱ẩn 自tự 報báo 實thật 佛Phật 故cố 。 說thuyết 天Thiên 王Vương 菩Bồ 薩Tát 。 示thị 成thành 菩Bồ 提Đề 。 如như 對đối 小Tiểu 乘Thừa 隱ẩn 一nhất 心tâm 真chân 見kiến 道đạo 。 便tiện 說thuyết 世thế 第đệ 一nhất 無vô 間gian 引dẫn 生sanh 苦khổ 法pháp 智trí 忍nhẫn 也dã 。 二nhị 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 現hiện 。 既ký 許hứa 地địa 前tiền 十thập 信tín 尚thượng 得đắc 現hiện 於ư 化hóa 身thân 。 何hà 不bất 許hứa 十Thập 地Địa 得đắc 現hiện 報báo 身thân 耶da 。 又hựu 十Thập 地Địa 既ký 得đắc 平bình 等đẳng 性tánh 智trí 。 豈khởi 不bất 能năng 現hiện 化hóa 報báo 身thân 耶da 。

▲# 言ngôn 餘dư 義nghĩa 如như 別biệt 說thuyết 者giả 。 起khởi 信tín 鈔sao 。

▲# 釋thích 在tại 彼bỉ 天thiên 者giả 。 而nhi 有hữu 五ngũ 義nghĩa 。 一nhất 云vân 。 以dĩ 二Nhị 乘Thừa 人nhân 報báo 化hóa 身thân 八bát 相tương/tướng 為vi 真chân 佛Phật 。 不bất 信tín 別biệt 有hữu 聖thánh 人nhân 。 又hựu 信tín 第đệ 四tứ 禪thiền 是thị 聖thánh 人nhân 生sanh 處xứ 。 今kim 欲dục 令linh 二Nhị 乘Thừa 知tri 八bát 相tương/tướng 非phi 真chân 。 故cố 於ư 彼bỉ 天thiên 示thị 成thành 佛Phật 也dã 。 二nhị 由do 三tam 災tai 不bất 及cập 故cố 。 三tam 緣duyên 欲dục 界giới 色sắc 質chất 麤thô 重trọng/trùng 是thị 有hữu 。 無vô 色sắc 界giới 都đô 無vô 色sắc 質chất 是thị 無vô 。 表biểu 離ly 有hữu 無vô 契khế 於ư 中trung 道đạo 故cố 。 四tứ 以dĩ 摩Ma 醯Hê 首Thủ 羅La 。 面diện 有hữu 三tam 目mục 。 表biểu 證chứng 三tam 德đức 。 大Đại 涅Niết 槃Bàn 故cố 。 五ngũ 下hạ 界giới 慧tuệ 多đa 定định 少thiểu 。 上thượng 界giới 四tứ 空không 定định 多đa 慧tuệ 少thiểu 。 為vi 表biểu 定định 慧tuệ 平bình 等đẳng 故cố 。 又hựu 依y 彼bỉ 疏sớ/sơ 重trọng/trùng 解giải 前tiền 文văn 。 又hựu 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 功công 德đức 成thành 滿mãn 者giả 。 一nhất 因nhân 位vị 窮cùng 也dã 。 故cố 地địa 論luận 云vân 。 一nhất 者giả 現hiện 報báo 利lợi 益ích 。 受thọ 佛Phật 位vị 故cố 。 於ư 色sắc 究cứu 竟cánh 處xứ 。 示thị 一nhất 切thiết 世thế 間gian 最tối 。 高cao 大đại 身thân 者giả 。 二nhị 果quả 位vị 彰chương 也dã 。 故cố 地địa 論luận 云vân 。 二nhị 者giả 後hậu 報báo 利lợi 益ích 。 摩Ma 醯Hê 首Thủ 羅La 。 智trí 處xứ 生sanh 故cố 也dã 。 何hà 故cố 他tha 受thọ 用dụng 報báo 身thân 。 在tại 此thử 天thiên 者giả 。 一nhất 義nghĩa 云vân 。 以dĩ 寄ký 十thập 王vương 顯hiển 此thử 十Thập 地Địa 。 然nhiên 第đệ 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 寄ký 當đương 此thử 天thiên 。 即tức 於ư 彼bỉ 身thân 。 示thị 成thành 菩Bồ 提Đề 。 故cố 在tại 彼bỉ 天thiên 。 餘dư 義nghĩa 如như 別biệt 說thuyết 。 謂vị 以dĩ 一nhất 念niệm 相tương 應ứng 慧tuệ 者giả 。 謂vị 一nhất 念niệm 始thỉ 覺giác 至chí 心tâm 源nguyên 時thời 。 契khế 於ư 本bổn 覺giác 。 無vô 明minh 頓đốn 盡tận 。 名danh 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 無vô 明minh 盡tận 故cố 。 顯hiển 照chiếu 諸chư 佛Phật 。 亦diệc 可khả 一nhất 念niệm 等đẳng 。 皆giai 無vô 間gian 道đạo 。 名danh 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 是thị 解giải 脫thoát 道Đạo 。 即tức 顯hiển 上thượng 真chân 心tâm 於ư 此thử 成thành 也dã 。 上thượng 皆giai 自tự 利lợi 行hành 滿mãn 。 下hạ 利lợi 他tha 德đức 顯hiển 。 便tiện 云vân 自tự 然nhiên 。 而nhi 有hữu 不bất 思tư 議nghị 業nghiệp 。 能năng 現hiện 十thập 方phương 。 利lợi 益ích 眾chúng 生sanh 者giả 。 顯hiển 上thượng 方phương 便tiện 心tâm 。 明minh 不bất 待đãi 功công 用dụng 也dã 。 又hựu 亦diệc 可khả 初sơ 智trí 淨tịnh 相tương/tướng 。 後hậu 不bất 思tư 議nghị 業nghiệp 相tương/tướng 。 皆giai 是thị 本bổn 覺giác 隨tùy 染nhiễm 所sở 成thành 也dã 。

鈔sao 十thập 事sự 功công 德đức 者giả 。 經Kinh 云vân 。 一nhất 者giả 根căn 深thâm 難nan 可khả 頓đốn 拔bạt 。 二nhị 者giả 自tự 身thân 生sanh 決quyết 定định 想tưởng 。 三tam 者giả 不bất 觀quán 福phước 田điền 。 及cập 非phi 福phước 田điền 。 四tứ 者giả 修tu 淨tịnh 佛Phật 土độ 。 五ngũ 者giả 滅diệt 除trừ 有hữu 餘dư 。 六lục 者giả 斷đoạn 除trừ 業nghiệp 緣duyên 。 七thất 者giả 修tu 清thanh 淨tịnh 身thân 。 八bát 者giả 了liễu 知tri 諸chư 緣duyên 。 九cửu 者giả 離ly 諸chư 怨oán 敵địch 。 十thập 者giả 斷đoạn 除trừ 二nhị 邊biên 。 鈔sao 引dẫn 涅Niết 槃Bàn 經kinh 。 高cao 貴quý 德đức 王vương 難nạn 與dữ 此thử 經Kinh 問vấn 明minh 品phẩm 文Văn 殊Thù 賢hiền 首thủ 二nhị 士sĩ 難nạn/nan 答đáp 。 文văn 意ý 頗phả 同đồng 。 故cố 彼bỉ 疏sớ/sơ 文văn 結kết 成thành 前tiền 難nạn/nan 。 云vân 謂vị 若nhược 諸chư 佛Phật 於ư 因nhân 行hành 法pháp 。 有hữu 具cụ 不bất 具cụ 。 可khả 有hữu 剎sát 等đẳng 不bất 同đồng 。 今kim 皆giai 同đồng 具cụ 剎sát 等đẳng 那na 。 別biệt 答đáp 中trung 意ý 云vân 。 非phi 唯duy 因nhân 同đồng 。 果quả 德đức 亦diệc 同đồng 。 而nhi 見kiến 異dị 者giả 。 隨tùy 機cơ 感cảm 耳nhĩ 。 非phi 佛Phật 自tự 位vị 。 而nhi 有hữu 差sai 別biệt 。 何hà 者giả 諸chư 佛Phật 因nhân 果quả 具cụ 同đồng 異dị 故cố 。 謂vị 同đồng 滿mãn 行hành 海hải 。 是thị 同đồng 因nhân 也dã 。 將tương 此thử 同đồng 因nhân 隨tùy 所sở 調điều 伏phục 種chủng 種chủng 迴hồi 向hướng 應ưng 根căn 之chi 果quả 。 是thị 異dị 因nhân 也dã 。 由do 此thử 異dị 因nhân 。 感cảm 差sai 別biệt 果quả 。 由do 上thượng 同đồng 因nhân 同đồng 感cảm 真chân 應ưng 身thân 土thổ/độ 等đẳng 果quả 。 是thị 則tắc 約ước 佛Phật 即tức 同đồng 能năng 隨tùy 異dị 。 約ước 根căn 同đồng 處xứ 而nhi 見kiến 異dị 。 以dĩ 生sanh 就tựu 佛Phật 。 雖tuy 異dị 而nhi 常thường 同đồng 。 以dĩ 佛Phật 就tựu 生sanh 。 雖tuy 同đồng 而nhi 見kiến 異dị 。 以dĩ 佛Phật 望vọng 佛Phật 。 能năng 異dị 之chi 必tất 同đồng 。 其kỳ 猶do 錦cẩm 窠khòa 。 常thường 同đồng 常thường 異dị 。 瑜du 伽già 三tam 十thập 八bát 。 諸chư 佛Phật 平bình 等đẳng 。 唯duy 除trừ 四tứ 法pháp 。 一nhất 壽thọ 量lượng 。 二nhị 名danh 號hiệu 。 三tam 族tộc 姓tánh 。 四tứ 身thân 相tướng 。 意ý 明minh 隨tùy 機cơ 故cố 。 除trừ 此thử 四tứ 事sự 。 餘dư 皆giai 等đẳng 也dã 。 就tựu 果quả 同đồng 中trung 。 自tự 性tánh 身thân 土thổ/độ 。 一nhất 向hướng 體thể 同đồng 。 自tự 受thọ 用dụng 者giả 。 平bình 等đẳng 無vô 二nhị 。 相tương 似tự 名danh 同đồng 。 餘dư 二nhị 身thân 土thổ/độ 。 亦diệc 相tương 似tự 名danh 同đồng 。 而nhi 隨tùy 機cơ 見kiến 異dị 。 故cố 成thành 唯duy 識thức 云vân 。 自tự 性tánh 身thân 土thổ/độ 。 一nhất 切thiết 如Như 來Lai 。 同đồng 所sở 證chứng 故cố 。 體thể 無vô 差sai 別biệt 。 自tự 受thọ 用dụng 身thân 。 及cập 所sở 依y 土thổ/độ 。 雖tuy 一nhất 切thiết 佛Phật 各các 變biến 不bất 同đồng 。 而nhi 皆giai 無vô 邊biên 。 不bất 相tương 障chướng 礙ngại 。 餘dư 二nhị 身thân 土thổ/độ 。 隨tùy 諸chư 如Như 來Lai 所sở 化hóa 有hữu 情tình 。 有hữu 共cộng 不bất 共cộng 。 所sở 化hóa 共cộng 者giả 。 同đồng 處xứ 同đồng 時thời 。 諸chư 佛Phật 各các 變biến 。 為vi 身thân 為vi 土thổ/độ 。 形hình 狀trạng 相tướng 似tự 。 不bất 相tương 障chướng 礙ngại 。 展triển 轉chuyển 相tương/tướng 雜tạp 。 為vi 增tăng 上thượng 緣duyên 。 令linh 所sở 化hóa 生sanh 自tự 識thức 變biến 現hiện 。 謂vị 於ư 一nhất 土thổ/độ 。 有hữu 一nhất 佛Phật 身thân 。 為vi 現hiện 神thần 通thông 說thuyết 法Pháp 饒nhiêu 益ích 。 於ư 不bất 共cộng 者giả 。 唯duy 一nhất 佛Phật 變biến 。 諸chư 有hữu 情tình 類loại 。 屬thuộc 佛Phật 異dị 故cố 。

疏sớ/sơ 若nhược 不bất 融dung 前tiền 義nghĩa 亦diệc 失thất 經kinh 宗tông 者giả 。 此thử 意ý 若nhược 不bất 融dung 前tiền 權quyền 佛Phật 。 權quyền 外ngoại 立lập 實thật 。 亦diệc 失thất 華hoa 嚴nghiêm 無vô 礙ngại 之chi 宗tông 。 問vấn 前tiền 之chi 四tứ 教giáo 。 為vi 有hữu 佛Phật 耶da 。 為vi 無vô 佛Phật 耶da 。 若nhược 云vân 有hữu 佛Phật 。 何hà 故cố 下hạ 鈔sao 云vân 。 前tiền 四tứ 因nhân 中trung 即tức 有hữu 。 至chí 果quả 皆giai 無vô 。 大đại 鈔sao 又hựu 云vân 。 別biệt 教giáo 十Thập 地Địa 證chứng 竟cánh 。 但đãn 是thị 圓viên 家gia 住trụ 爾nhĩ 。 出xuất 現hiện 品phẩm 說thuyết 。 權quyền 教giáo 菩Bồ 薩Tát 。 終chung 不bất 生sanh 如Như 來Lai 家gia 故cố 。 豈khởi 有hữu 佛Phật 耶da 。 若nhược 云vân 無vô 佛Phật 。 何hà 故cố 疏sớ/sơ 云vân 。 若nhược 不bất 融dung 前tiền 義nghĩa 。 亦diệc 失thất 經kinh 宗tông 。 權quyền 教giáo 無vô 佛Phật 不bất 融dung 何hà 過quá 。 今kim 謂vị 通thông 云vân 。 若nhược 依y 前tiền 四tứ 教giáo 。 實thật 行hạnh 眾chúng 生sanh 。 當đương 不bất 成thành 佛Phật 。 如như 前tiền 引dẫn 教giáo 。 是thị 知tri 無vô 佛Phật 。 若nhược 依y 圓viên 教giáo 修tu 行hành 。 已dĩ 得đắc 成thành 佛Phật 。 為vi 應ưng 權quyền 根căn 。 示thị 作tác 權quyền 佛Phật 。 此thử 佛Phật 是thị 有hữu 。 若nhược 不bất 融dung 此thử 。 故cố 失thất 經kinh 宗tông 。

疏sớ/sơ 明minh 將tương 有hữu 說thuyết 必tất 須tu 靜tĩnh 鑒giám 前tiền 理lý 者giả 。 周chu 易dị 繫hệ 辭từ 云vân 。 尺xích 蠖# 之chi 屈khuất 。 以dĩ 求cầu 伸thân 也dã 。 龍long 蛇xà 之chi 蟄chập 。 以dĩ 存tồn 身thân 也dã 。 精tinh 義nghĩa 入nhập 神thần 。 以dĩ 到đáo 用dụng 也dã 。 註chú 云vân 。 精tinh 義nghĩa 物vật 理lý 之chi 微vi 者giả 也dã 。 入nhập 神thần 寂tịch 然nhiên 不bất 動động 。 感cảm 而nhi 遂toại 通thông 者giả 也dã 。 故cố 能năng 乘thừa 天thiên 下hạ 之chi 微vi 。 會hội 通thông 其kỳ 用dụng 也dã 。 斯tư 之chi 謂vị 也dã 。

鈔sao 含hàm 前tiền 四tứ 意ý 者giả 。 靜tĩnh 鑒giám 二nhị 字tự 。 具cụ 前tiền 第đệ 一nhất 第đệ 二nhị 故cố 。 或hoặc 以dĩ 言ngôn 略lược 。 應ưng 云vân 明minh 將tương 有hữu 說thuyết 必tất 須tu 靜tĩnh 鑒giám 。 前tiền 理lý 受thọ 諸chư 佛Phật 加gia 。 含hàm 前tiền 四tứ 意ý 。

鈔sao 入nhập 毗tỳ 盧lô 遮già 那na 藏tạng 身thân 三tam 昧muội 者giả 。 毗tỳ 盧lô 遮già 那na 能năng 觀quán 大đại 智trí 。 如Như 來Lai 藏tạng 身thân 所sở 觀quán 深thâm 理lý 。 以dĩ 果quả 揀giản 因nhân 。 毗tỳ 盧lô 遮già 那na 之chi 如Như 來Lai 藏tạng 身thân 三tam 昧muội 定định 也dã 。 從tùng 境cảnh 彰chương 名danh 。 或hoặc 即tức 體thể 為vi 名danh 。

▲# 言ngôn 菩Bồ 薩Tát 者giả 。 揀giản 果quả 也dã 。 言ngôn 無vô 量lượng 者giả 。 十thập 住trụ 各các 攝nhiếp 。 多đa 聞văn 善thiện 巧xảo 。 言ngôn 方phương 便tiện 者giả 。 任nhậm 性tánh 能năng 智trí 觀quán 解giải 善thiện 巧xảo 。

▲# 言ngôn 入nhập 者giả 。 謂vị 心tâm 詣nghệ 於ư 法pháp 言ngôn 。 善thiện 思tư 惟duy 者giả 。 巧xảo 順thuận 理lý 事sự 。 揀giản 無vô 礙ngại 無vô 心tâm 成thành 事sự 。

▲# 言ngôn 智trí 光quang 者giả 。 智trí 即tức 是thị 體thể 。 光quang 有hữu 三tam 義nghĩa 。 一nhất 正chánh 智trí 前tiền 相tương/tướng 。 二nhị 斷đoạn 惑hoặc 真chân 用dụng 。 三tam 了liễu 境cảnh 俗tục 用dụng 。 真chân 俗tục 二nhị 用dụng 無vô 礙ngại 。 明minh 照chiếu 理lý 事sự 法Pháp 界Giới 。

▲# 言ngôn 智trí 慧tuệ 光quang 明minh 者giả 。 照chiếu 事sự 名danh 智trí 。 照chiếu 理lý 名danh 慧tuệ 。 此thử 二nhị 無vô 礙ngại 。 能năng 破phá 見kiến 惑hoặc 。 及cập 與dữ 無vô 明minh 。

▲# 言ngôn 剎sát 那na 者giả 。

時thời 之chi 極cực □# 也dã 。 言ngôn 際tế 者giả 。

時thời 相tương/tướng 都đô 寂tịch 也dã 。

▲# 言ngôn 佛Phật 華hoa 嚴nghiêm 者giả 。 萬vạn 行hạnh 被bị 敷phu 嚴nghiêm 法Pháp 身thân 故cố 。

▲# 言ngôn 頻tần 伸thân 者giả 。 縮súc 展triển 之chi 義nghĩa 也dã 。 即tức 用dụng 之chi 體thể 。 寂tịch 而nhi 造tạo 極cực 曰viết 頻tần 。 即tức 體thể 之chi 用dụng 。 不bất 為vi 而nhi 普phổ 周chu 。 曰viết 伸thân 。 通thông 言ngôn 入nhập 或hoặc 云vân 住trụ 者giả 。 五ngũ 識thức 對đối 境cảnh 。 意ý 從tùng 門môn 出xuất 。 遠viễn 境cảnh 護hộ 根căn 。 意ý 識thức 卻khước 入nhập 。 此thử 通thông 權quyền 小tiểu 。 今kim 此thử 經Kinh 宗tông 。 即tức 照chiếu 之chi 寂tịch 名danh 入nhập 。 即tức 寂tịch 之chi 照chiếu 名danh 出xuất 。 入nhập 已dĩ 未vị 起khởi 名danh 住trụ 。

▲# 言ngôn 二nhị 不bất 入nhập 者giả 末mạt 入nhập 位vị 故cố 者giả 。 問vấn 明minh 等đẳng 三tam 。 其kỳ 義nghĩa 可khả 爾nhĩ 。 名danh 號hiệu 等đẳng 三tam 。 其kỳ 理lý 如như 何hà 。 說thuyết 佛Phật 三tam 業nghiệp 。 豈khởi 未vị 入nhập 位vị 耶da 。 故cố 下hạ 鈔sao 云vân 。 信tín 求cầu 入nhập 位vị 。 許hứa 不bất 入nhập 定định 。 說thuyết 佛Phật 三tam 業nghiệp 。 何hà 不bất 入nhập 定định 。 以dĩ 果quả 從tùng 因nhân 。 因nhân 即tức 十thập 信tín 。 十thập 信tín 不bất 入nhập 。 果quả 亦diệc 不bất 入nhập 。 是thị 十thập 信tín 中trung 所sở 說thuyết 果quả 故cố 。

▲# 言ngôn 說thuyết 世thế 間gian 法pháp 。 尚thượng 須tu 入nhập 定định 者giả 。 世thế 界giới 成thành 就tựu 品phẩm 。 普phổ 賢hiền 入nhập 定định 是thị 也dã 。

鈔sao 眉mi 間gian 放phóng 光quang 者giả 。 通thông 表biểu 一Nhất 乘Thừa 中trung 正chánh 之chi 道đạo 者giả 。 下hạ 疏sớ/sơ 釋thích 云vân 。 表biểu 離ly 二nhị 邊biên 故cố 。 於ư 體thể 不bất 許hứa 。 有hữu 無vô 二nhị 邊biên 。 於ư 義nghĩa 不bất 著trước 常thường 無vô 常thường 等đẳng 諸chư 法pháp 相tướng 邊biên 。 於ư 行hành 不bất 習tập 苦khổ 樂lạc 二nhị 邊biên 。 於ư 道đạo 不bất 住trụ 邪tà 正chánh 二nhị 邊biên 。 於ư 人nhân 不bất 執chấp 因nhân 果quả 二nhị 邊biên 。 於ư 教giáo 不bất 說thuyết 世thế 出xuất 世thế 二nhị 邊biên 。 於ư 諦đế 不bất 見kiến 真chân 俗tục 二nhị 邊biên 。 於ư 化hóa 不bất 定định 權quyền 實thật 二nhị 邊biên 。 是thị 故cố 為vi 眾chúng 。 放phóng 眉mi 間gian 光quang 。

鈔sao 譬thí 如như 闇ám 中trung 寶bảo 者giả 。 喻dụ 法pháp 顯hiển 略lược 。 喻dụ 中trung 五ngũ 事sự 。 一nhất 闇ám 。 二nhị 寶bảo 。 三tam 無vô 燈đăng 。 四tứ 有hữu 眼nhãn 。 五ngũ 不bất 可khả 見kiến 。 喻dụ 闕khuyết 有hữu 眼nhãn 一nhất 事sự 。 法pháp 中trung 五ngũ 事sự 。 一nhất 障chướng 染nhiễm 。 二nhị 心tâm 寶bảo 。 三tam 無vô 人nhân 說thuyết 。 四tứ 有hữu 智trí 慧tuệ 。 五ngũ 莫mạc 能năng 了liễu 。 法pháp 闕khuyết (# 障chướng 染nhiễm )# 一nhất 事sự 。 學học 者giả 應ưng 知tri 。

鈔sao 言ngôn 有hữu 情tình 者giả 即tức 含hàm 前tiền 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 等đẳng 者giả 。 問vấn 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 是thị 情tình 佛Phật 非phi 有hữu 情tình 。 若nhược 是thị 有hữu 情tình 。 發phát 弘hoằng 願nguyện 云vân 。 有hữu 情tình 無vô 邊biên 誓thệ 願nguyện 度độ 。 豈khởi 是thị 佛Phật 所sở 度độ 耶da 。 若nhược 非phi 有hữu 情tình 。 何hà 故cố 鈔sao 云vân 。 言ngôn 有hữu 情tình 者giả 。 即tức 含hàm 前tiền 佛Phật 等đẳng 。 答đáp 言ngôn 有hữu 情tình 者giả 。 通thông 有hữu 三tam 義nghĩa 。 一nhất 情tình 者giả 愛ái 也dã 。 二nhị 情tình 者giả 識thức 也dã 。 三tam 情tình 者giả 性tánh 也dã 。 若nhược 約ước 初sơ 義nghĩa 。 佛Phật 非phi 有hữu 情tình 。 若nhược 約ước 後hậu 二nhị 義nghĩa 。 佛Phật 是thị 有hữu 情tình 。 六lục 十thập 二nhị 種chủng 有hữu 情tình 中trung 。 佛Phật 是thị 一nhất 數số 。 或hoặc 據cứ 示thị 現hiện 佛Phật 為vi 有hữu 情tình 。 亦diệc 通thông 初sơ 義nghĩa 。 愛ái 語ngữ 羅la 睺hầu 故cố 。

鈔sao 五ngũ 類loại 法Pháp 界Giới 皆giai 有hữu 說thuyết 義nghĩa 者giả 。 問vấn 第đệ 四tứ 既ký 泯mẫn 法Pháp 界Giới 。 既ký 是thị 人nhân 法pháp 雙song 亡vong 。 絕tuyệt 言ngôn 絕tuyệt 相tương/tướng 。 何hà 有hữu 說thuyết 義nghĩa 。 答đáp 但đãn 因nhân 人nhân 法pháp 雙song 泯mẫn 之chi 義nghĩa 。 引dẫn 生sanh 了liễu 解giải 。 便tiện 名danh 為vi 說thuyết 。 非phi 要yếu 興hưng 言ngôn 。 故cố 綱cương 要yếu 云vân 。 說thuyết 者giả 則tắc 諼# 於ư 萬vạn 類loại 。 觸xúc 物vật 皆giai 有hữu 表biểu 彰chương 。 是thị 也dã 。 或hoặc 泯mẫn 不bất 礙ngại 存tồn 。 故cố 有hữu 說thuyết 義nghĩa 。 問vấn 準chuẩn 此thử 所sở 談đàm 。 能năng 說thuyết 之chi 人nhân 通thông 世thế 間gian 。 與dữ 前tiền 依y 主chủ 。

復phục 有hữu 何hà 別biệt 。 彼bỉ 亦diệc 融dung 三tam 世thế 間gian 故cố 。 答đáp 統thống 體thể 咸hàm 同đồng 。 就tựu 義nghĩa 有hữu 異dị 。 彼bỉ 據cứ 以dĩ 佛Phật 為vi 門môn 。 此thử 據cứ 本bổn 位vị 而nhi 說thuyết 。 故cố 無vô 相tướng 濫lạm 。

疏sớ/sơ 七thất 依y 聽thính 者giả 。 然nhiên 準chuẩn 外ngoại 典điển 。 而nhi 有hữu 三tam 種chủng 文văn 。 子tử 云vân 上thượng 學học 神thần 聽thính 。 中trung 心tâm 。 下hạ 耳nhĩ 也dã 。

疏sớ/sơ 即tức 下hạ 諸chư 眾chúng 略lược 有hữu 十thập 類loại 至chí 文văn 當đương 明minh 者giả 。 故cố 下hạ 鈔sao 云vân 。 一nhất 影ảnh 響hưởng 眾chúng 。 (# 若nhược 影ảnh 之chi 隨tùy 形hình 。 響hưởng 之chi 應ứng 聲thanh 。 )# 二nhị 常thường 隨tùy 眾chúng 。 (# 謂vị 作tác 輔phụ 翼dực 得đắc 圓viên 滿mãn 故cố 。 如như 賢hiền 首thủ 等đẳng )# 三tam 守thủ 護hộ 眾chúng 。 (# 為vi 守thủ 護hộ 如Như 來Lai 。 如như 執chấp 金kim 剛cang 等đẳng )# 四tứ 嚴nghiêm 會hội 眾chúng 。 (# 為vi 莊trang 嚴nghiêm 如như 道Đạo 場Tràng 神thần 等đẳng )# 五ngũ 供cúng 養dường 眾chúng 。 (# 如như 偈kệ 讚tán 即tức 行hành 供cúng 養dường 若nhược 華hoa 香hương 幢tràng 等đẳng 即tức 財tài 供cúng 養dường 也dã )# 六lục 發phát 起khởi 眾chúng 。 (# 諸chư 請thỉnh 嘆thán 者giả 即tức 其kỳ 事sự 也dã )# 七thất 當đương 根căn 眾chúng 。 (# 聞văn 法Pháp 獲hoạch 益ích 當đương 根căn 領lãnh 悟ngộ )# 八bát 表biểu 法pháp 眾chúng 。 (# 同đồng 名danh 林lâm 等đẳng 表biểu 行hành 同đồng 名danh 首thủ 等đẳng 表biểu 信tín )# 九cửu 證chứng 法pháp 眾chúng 。 (# 順thuận 證chứng 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 等đẳng 。 說thuyết 證chứng 不bất 虗hư 故cố )# 十thập 顯hiển 法pháp 眾chúng 。 (# 即tức 聲Thanh 聞Văn 不bất 聞văn 顯hiển 法pháp 不bất 共cộng 故cố )# 對đối 前tiền 十thập 類loại 辨biện (# 權quyền 實thật )# 者giả 。 影ảnh 響hưởng 一nhất 眾chúng 。 自tự 有hữu 二nhị 類loại 。 一nhất 果quả 德đức 眾chúng 。 謂vị 能năng 加gia 證chứng 法pháp 諸chư 佛Phật 互hỗ 為vi 主chủ 伴bạn 。 非phi 權quyền 非phi 實thật 。 然nhiên 權quyền 實thật 有hữu 其kỳ 二nhị 類loại 。 一nhất 本bổn 高cao 跡tích 下hạ 。 如như 佛Phật 為vi 菩Bồ 薩Tát 。 二nhị 本bổn 下hạ 跡tích 高cao 。 如như 菩Bồ 薩Tát 為vi 佛Phật 。 今kim 既ký 是thị 佛Phật 。 則tắc 非phi 跡tích 下hạ 。 實thật 是thị 如Như 來Lai 。 又hựu 非phi 本bổn 下hạ 。 即tức 是thị 實thật 非phi 權quyền 。 無vô 權quyền 可khả 對đối 。 故cố 亦diệc 非phi 實thật 。 因nhân 果quả 海hải 故cố 。 若nhược 位vị 極cực 菩Bồ 薩Tát 影ảnh 響hưởng 一nhất 向hướng 是thị 權quyền 故cố 。 有hữu 經Kinh 云vân 。 昔tích 為vi 能năng 仁nhân 師sư 。 今kim 為vi 佛Phật 弟đệ 子tử 。 二nhị 尊tôn 不bất 並tịnh 化hóa 。 故cố 我ngã 為vi 菩Bồ 薩Tát 等đẳng 。 當đương 根căn 唯duy 實thật 。 餘dư 八bát 通thông 權quyền 實thật 。 若nhược 辨biện 地địa 位vị 。 影ảnh 響hưởng 證chứng 法pháp 通thông 因nhân 果quả 。 餘dư 皆giai 為vi 因nhân 。 因nhân 位vị 高cao 下hạ 。 以dĩ 難nạn/nan 準chuẩn 定định 。

疏sớ/sơ 除trừ 當đương 根căn 眾chúng 餘dư 皆giai 見kiến 緣duyên 者giả 。 此thử 意ý 當đương 根căn 之chi 眾chúng 。 即tức 第đệ 三tam 順thuận 根căn 感cảm 因nhân 。 故cố 此thử 除trừ 之chi 。 若nhược 爾nhĩ 何hà 故cố 綱cương 要yếu 云vân 。 聽thính 者giả 則tắc 正chánh 在tại 當đương 根căn 傍bàng 兼kiêm 影ảnh 響hưởng 。 今kim 謂vị 通thông 云vân 。 此thử 約ước 以dĩ 人nhân 從tùng 法pháp 。 當đương 根căn 屬thuộc 因nhân 。 綱cương 要yếu 約ước 人nhân 法pháp 別biệt 論luận 感cảm 者giả 。 善thiện 相tương/tướng 乃nãi 在tại 因nhân 中trung 。 當đương 根căn 之chi 人nhân 故cố 在tại 緣duyên 攝nhiếp 。 故cố 彼bỉ 此thử 文văn 。 不bất 相tương 矛mâu 楯thuẫn 。

疏sớ/sơ 然nhiên 有hữu 二nhị 類loại 。 一nhất 者giả 言ngôn 請thỉnh 。 二nhị 者giả 念niệm 請thỉnh 。 諸chư 會hội 有hữu 無vô 。 現hiện 相tướng 品phẩm 當đương 辨biện 者giả 。 故cố 下hạ 疏sớ/sơ 云vân 。 四tứ 請thỉnh 問vấn 儀nghi 式thức 。

復phục 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 約ước 言ngôn 念niệm 。 二nhị 約ước 通thông 別biệt 。 初sơ 中trung 請thỉnh 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 言ngôn 。 二nhị 念niệm 。 答đáp 亦diệc 有hữu 二nhị 。 一nhất 言ngôn 答đáp 二nhị 示thị 相tương/tướng 。 交giao 絡lạc 相tương 望vọng 。 應ưng 成thành 九cửu 句cú 。 在tại 文văn 唯duy 四tứ 。 初sơ 會hội 之chi 中trung 。 具cụ 二nhị 問vấn 答đáp 。 謂vị 現hiện 相tướng 品phẩm 長trường/trưởng 行hành 念niệm 聲thanh 供cung 聲thanh 言ngôn 請thỉnh 。 初sơ 光quang 示thị 法pháp 主chủ 現hiện 華hoa 表biểu 義nghĩa 。 現hiện 眾chúng 表biểu 教giáo 。 即tức 示thị 相tương/tướng 答đáp 。 三tam 昧muội 品phẩm 中trung 。 以dĩ 言ngôn 重trọng/trùng 請thỉnh 。 下hạ 之chi 三tam 品phẩm 。 亦diệc 以dĩ 言ngôn 答đáp 。 第đệ 二nhị 會hội 唯duy 念niệm 請thỉnh 。 如Như 來Lai 示thị 相tương/tướng 答đáp 。 菩Bồ 薩Tát 言ngôn 說thuyết 答đáp 。 佛Phật 心tâm 自tự 在tại 。 不bất 待đãi 興hưng 言ngôn 。 佛Phật 力lực 殊thù 勝thắng 。 現hiện 相tướng 能năng 答đáp 。 第đệ 八bát 會hội 言ngôn 請thỉnh 言ngôn 答đáp 。 此thử 顯hiển 菩Bồ 薩Tát 不bất 同đồng 佛Phật 故cố 。 第đệ 九cửu 會hội 念niệm 請thỉnh 示thị 相tương/tướng 答đáp 。 顯hiển 以dĩ 心tâm 傳truyền 心tâm 。 唯duy 證chứng 相tương 應ứng 。 離ly 言ngôn 說thuyết 故cố 。 二nhị 通thông 別biệt 者giả 。 初sơ 後hậu 二nhị 會hội 。 別biệt 問vấn 通thông 答đáp 。 二nhị 八bát 兩lưỡng 會hội 。 別biệt 問vấn 別biệt 答đáp 。 又hựu 初sơ 會hội 亦diệc 得đắc 是thị 別biệt 問vấn 別biệt 答đáp 。 次thứ 文văn 當đương 明minh 。

疏sớ/sơ 如như 第đệ 九cửu 會hội 者giả 。 一nhất 云vân 屬thuộc 上thượng 。 第đệ 會hội 中trung 。 佛Phật 入nhập 師sư 子tử 頻tần 伸thân 三tam 昧muội 。 令linh 大đại 眾chúng 頓đốn 證chứng 法Pháp 界Giới 義nghĩa 。 當đương 說thuyết 經Kinh 故cố 。 疏sớ/sơ 云vân 師sư 子tử 奮phấn 迅tấn 。 眾chúng 海hải 頓đốn 證chứng 於ư 林lâm 中trung 。 即tức 其kỳ 義nghĩa 也dã 。 二nhị 云vân 。 屬thuộc 下hạ 。 第đệ 九cửu 會hội 中trung 。 普phổ 賢hiền 文Văn 殊Thù 等đẳng 。 承thừa 佛Phật 神thần 力lực 。 說thuyết 經Kinh 故cố 。 三tam 云vân 。 屬thuộc 上thượng 。 九cửu 字tự 誤ngộ 書thư 應ưng 是thị 七thất 字tự 。 第đệ 七thất 會hội 中trung 僧Tăng 祇kỳ 隨tùy 好hảo/hiếu 佛Phật 自tự 說thuyết 故cố 。 四tứ 云vân 屬thuộc 下hạ 。 第đệ 字tự 應ưng 無vô 。 通thông 指chỉ 九cửu 會hội 。 因nhân 人nhân 說thuyết 經Kinh 。 要yếu 假giả 上thượng 加gia 。

▲# 言ngôn 不bất 異dị 前tiền 故cố 略lược 有hữu 無vô 加gia 者giả 。 謂vị 第đệ 八bát 會hội 。 重trọng/trùng 總tổng 說thuyết 五ngũ 十thập 二nhị 位vị 故cố 。

▲# 言ngôn 不bất 入nhập 定định 故cố 無vô 有hữu 加gia 者giả 。 為vi 第đệ 二nhị 第đệ 七thất 第đệ 九cửu 三tam 會hội 。 說thuyết 人nhân 不bất 入nhập 定định 故cố 。

鈔sao 一nhất 切thiết 說thuyết 是thị 一nhất 說thuyết 者giả 。 顯hiển 法pháp 無vô 異dị 故cố 是thị 一nhất 說thuyết 。 問vấn 其kỳ 第đệ 四tứ 句cú 。 我ngã 等đẳng 諸chư 佛Phật 。 亦diệc 如như 是thị 說thuyết 。 亦diệc 顯hiển 法pháp 無vô 異dị 故cố 。 與dữ 此thử 何hà 別biệt 答đáp 彼bỉ 就tựu 說thuyết 人nhân 體thể 非phi 一nhất 故cố 。 與dữ 此thử 不bất 同đồng 也dã 。 又hựu 准chuẩn 下hạ 鈔sao 云vân 。 然nhiên 有hữu 四tứ 句cú 。 一nhất 一nhất 切thiết 處xứ 文Văn 殊Thù 同đồng 一nhất 說thuyết 偈kệ 故cố 。 是thị 一nhất 切thiết 即tức 一nhất 。 二nhị 但đãn 一nhất 文Văn 殊Thù 十thập 節tiết 說thuyết 偈kệ 。 是thị 一nhất 即tức 一nhất 切thiết 。 三tam 各các 於ư 佛Phật 所sở 。 即tức 一nhất 唯duy 是thị 一nhất 。 四tứ 諸chư 處xứ 文Văn 殊Thù 各các 偈kệ 不bất 同đồng 。 即tức 是thị 一nhất 切thiết 中trung 一nhất 切thiết 。 今kim 此thử 所sở 論luận 。 即tức 當đương 初sơ 句cú 。

疏sớ/sơ 若nhược 爾nhĩ 僧Tăng 祇kỳ 隨tùy 好hảo/hiếu 應ưng 非phi 一nhất 切thiết 者giả 。 此thử 難nạn/nan 影ảnh 略lược 。 更cánh 云vân 應ưng 非phi 同đồng 說thuyết 應ưng 非phi 果quả 海hải 無vô 言ngôn 。 或hoặc 此thử 難nạn/nan 中trung 。 通thông 含hàm 三tam 難nạn/nan 。 同đồng 說thuyết 一nhất 切thiết 說thuyết 果quả 海hải 無vô 言ngôn 三tam 義nghĩa 通thông 表biểu 一nhất 經kinh 。 僧Tăng 祇kỳ 隨tùy 好hảo/hiếu 既ký 佛Phật 自tự 說thuyết 。 是thị 知tri 三tam 義nghĩa 不bất 能năng 該cai 攝nhiếp 一nhất 切thiết 。 故cố 云vân 應ưng 非phi 一nhất 切thiết 。

鈔sao 唯duy 佛Phật 能năng 了liễu 故cố 佛Phật 自tự 說thuyết 者giả 。 文văn 準chuẩn 下hạ 疏sớ/sơ 。 (# 第đệ 八bát 下hạ 半bán 六lục 十thập 九cửu 紙chỉ )# 云vân 佛Phật 自tự 說thuyết 者giả 。 有hữu 二nhị 意ý 故cố 。 一nhất 僧Tăng 祇kỳ 因nhân 終chung 此thử 品phẩm 果quả 極cực 故cố 。 二nhị 皆giai 佛Phật 說thuyết 。 二nhị 好hảo/hiếu 用dụng 劣liệt 相tương/tướng 。 而nhi 用dụng 難nan 思tư 。 恐khủng 物vật 不bất 信tín 。 故cố 佛Phật 自tự 說thuyết 。

▲# 言ngôn 欲dục 拂phất 前tiền 因nhân 果quả 之chi 相tướng 故cố 佛Phật 自tự 說thuyết 者giả 。 一nhất 云vân 餘dư 菩Bồ 薩Tát 說thuyết 。 表biểu 因nhân 分phần/phân 可khả 說thuyết 。 對đối 彼bỉ 因nhân 分phần/phân 。 果quả 分phần/phân 名danh 不bất 可khả 說thuyết 。 今kim 佛Phật 自tự 說thuyết 。 卻khước 表biểu 因nhân 分phần/phân 不bất 可khả 說thuyết 。 前tiền 對đối 因nhân 分phần/phân 可khả 說thuyết 。 果quả 分phần/phân 名danh 不bất 可khả 說thuyết 。 今kim 表biểu 因nhân 分phần/phân 不bất 可khả 說thuyết 。 已dĩ 無vô 可khả 說thuyết 之chi 跡tích 。 果quả 分phần/phân 寧ninh 有hữu 不bất 可khả 說thuyết 之chi 跡tích 。 故cố 鈔sao 云vân 爾nhĩ 。 二nhị 云vân 餘dư 品phẩm 菩Bồ 薩Tát 因nhân 人nhân 說thuyết 。 如Như 來Lai 果quả 人nhân 不bất 說thuyết 。 表biểu 因nhân 分phần/phân 可khả 說thuyết 果quả 分phần/phân 不bất 可khả 說thuyết 。 若nhược 不bất 重trọng/trùng 遣khiển 。 還hoàn 成thành 滯trệ 跡tích 。 今kim 如Như 來Lai 果quả 人nhân 說thuyết 。 菩Bồ 薩Tát 因nhân 人nhân 不bất 說thuyết 。 表biểu 果quả 分phần/phân 可khả 說thuyết (# 但đãn 可khả 總tổng 標tiêu 令linh 人nhân 知tri 有hữu )# 因nhân 分phần/phân 不bất 可khả 說thuyết 。 (# 拂phất 跡tích 入nhập 玄huyền 冥minh 同đồng 性tánh 海hải )# 無vô 前tiền 因nhân 定định 可khả 說thuyết 果quả 定định 不bất 可khả 說thuyết 之chi 蹤tung 跡tích 也dã 。 故cố 賢hiền 首thủ 義nghĩa 分phân 齊tề 云vân 。 一nhất 性tánh 海hải 果quả 分phần/phân 定định 。 是thị 不bất 可khả 說thuyết 義nghĩa 。 何hà 以dĩ 故cố 不bất 與dữ 。 教giáo 相tương 應ứng 故cố 。 即tức 十thập 佛Phật 自tự 境cảnh 界giới 也dã 。 故cố 地địa 論luận 云vân 。 因nhân 分phần/phân 可khả 說thuyết 果quả 分phần/phân 不bất 可khả 說thuyết 是thị 也dã 。 二nhị 緣duyên 起khởi 因nhân 分phần/phân 即tức 普phổ 賢hiền 境cảnh 是thị 也dã 。 此thử 二nhị 無vô 二nhị 。 全toàn 體thể 遍biến 收thu 。 其kỳ 猶do 波ba 水thủy 。 思tư 之chi 可khả 見kiến 。 又hựu 下hạ 疏sớ/sơ 云vân 。 是thị 地địa 所sở 攝nhiếp 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 因nhân 分phần/phân 。 二nhị 果quả 分phần/phân 。 說thuyết 者giả 謂vị 解giải 釋thích 。 一nhất 分phần/phân 者giả 是thị 因nhân 分phần/phân 。 以dĩ 於ư 果quả 分phân 為vi 一nhất 分phần 故cố 。 然nhiên 因nhân 果quả 二nhị 分phần 。 古cổ 有hữu 多đa 釋thích 。 全toàn 乖quai 文văn 旨chỉ 者giả 。 今kim 所sở 不bất 論luận 。 有hữu 可khả 通thông 者giả 。 正chánh 而nhi 用dụng 之chi 。 直trực 望vọng 論luận 意ý 。 即tức 指chỉ 義nghĩa 大đại 。 為vi 果quả 分phần/phân 故cố 不bất 可khả 說thuyết 。 (# 遠viễn 公công 云vân 。 三tam 是thị 所sở 顯hiển 證chứng 道đạo 之chi 行hành 。 四tứ 是thị 證chứng 道đạo 所sở 表biểu 地địa 法pháp 。 此thử 二nhị 合hợp 為vi 義nghĩa 大đại 。 以dĩ 證chứng 依y 法pháp 成thành 。 法pháp 由do 證chứng 顯hiển 。 故cố 合hợp 為vi 義nghĩa 賢hiền 首thủ 云vân 。 一nhất 所sở 依y 果quả 海hải 。 如như 太thái 虗hư 空không 。 二nhị 地địa 智trí 所sở 證chứng 。 十thập 重trọng/trùng 法Pháp 界Giới 。 如như 空không 中trung 所sở 盡tận 之chi 處xứ 。 三tam 根căn 本bổn 地địa 智trí 。 能năng 證chứng 法Pháp 界Giới 。 如như 前tiền 依y 盡tận 相tương/tướng 。 此thử 三tam 合hợp 為vi 義nghĩa 大đại )# 說thuyết 大đại 為vi 因nhân 分phần/phân 。 是thị 則tắc 可khả 說thuyết 。 (# 遠viễn 公công 云vân 。 一nhất 是thị 言ngôn 教giáo 。 二nhị 是thị 所sở 說thuyết 教giáo 道đạo 之chi 行hành 。 此thử 二nhị 合hợp 為vi 說thuyết 大đại 。 以dĩ 行hành 依y 言ngôn 成thành 。 言ngôn 依y 行hành 發phát 故cố 。 合hợp 為vi 說thuyết 。 賢hiền 首thủ 云vân 。 四tứ 諸chư 地địa 後hậu 得đắc 隨tùy 事sự 起khởi 行hành 。 悲bi 智trí 不bất 住trụ 。 五ngũ 諸chư 地địa 加gia 行hành 。 所sở 起khởi 解giải 行hành 。 為vi 趣thú 地địa 方phương 便tiện 。 六lục 寄ký 法pháp 顯hiển 成thành 。 諸chư 地Địa 差sai 別biệt 。 此thử 三tam 合hợp 為vi 說thuyết 大đại )# 更cánh 以dĩ 義nghĩa 取thủ 。 略lược 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 唯duy 就tựu 十Thập 地Địa 以dĩ 明minh 。 以dĩ 證chứng 智trí 為vi 果quả 分phần/phân 。 方phương 便tiện 寄ký 法pháp 等đẳng 並tịnh 因nhân 分phần/phân 。 此thử 復phục 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 以dĩ 修tu 證chứng 相tương 對đối 。 則tắc 方phương 便tiện 造tạo 修tu 為vi 因nhân 分phần/phân 。 息tức 修tu 契khế 實thật 為vi 果quả 分phần/phân 。 二nhị 以dĩ 詮thuyên 表biểu 相tương 對đối 。 則tắc 以dĩ 寄ký 法pháp 顯hiển 地địa 差sai 別biệt 為vi 因nhân 分phần/phân 。 真chân 實thật 證chứng 智trí 為vi 果quả 分phần/phân 。 如như 初sơ 三tam 地địa 寄ký 同đồng 世thế 間gian 次thứ 三tam 寄ký 二Nhị 乘Thừa 及cập 禪thiền 支chi 道Đạo 品Phẩm 等đẳng 。 令linh 眾chúng 因nhân 此thử 表biểu 解giải 地địa 義nghĩa 為vi 因nhân 。 所sở 表biểu 證chứng 智trí 。 是thị 此thử 因nhân 之chi 果quả 。 斯tư 皆giai 智trí 言ngôn 所sở 不bất 及cập 。 故cố 不bất 可khả 說thuyết 。 如như 彼bỉ 鳥điểu 跡tích 同đồng 於ư 虗hư 空không 。 方phương 便tiện 寄ký 法pháp 可khả 以dĩ 言ngôn 顯hiển 。 故cố 云vân 可khả 說thuyết 。 如như 空không 中trung 鳥điểu 跡tích 。 約ước 鳥điểu 說thuyết 異dị 。 是thị 以dĩ 一nhất 跡tích 。 通thông 有hữu 二nhị 分phần 。 即tức 可khả 說thuyết 不bất 可khả 說thuyết 也dã 。 二nhị 約ước 究cứu 竟cánh 佛Phật 果Quả 對đối 普phổ 賢hiền 因nhân 說thuyết 。 義nghĩa 通thông 一nhất 部bộ 。 謂vị 即tức 此thử 證chứng 智trí 冥minh 同đồng 究cứu 竟cánh 果quả 海hải 為vi 果quả 分phần/phân 。 如như 鳥điểu 處xứ 之chi 空không 不bất 異dị 大đại 空không 。 地địa 相tương/tướng 之chi 因nhân 。 同đồng 普phổ 賢hiền 因nhân 。 以dĩ 廣quảng 說thuyết 則tắc 有hữu 無vô 量lượng 著trước 別biệt 事sự 。 殊thù 勝thắng 願nguyện 力lực 。 復phục 過quá 於ư 此thử 故cố 。 是thị 則tắc 跡tích 處xứ 之chi 空không 隨tùy 於ư 空không 處xứ 之chi 跡tích 。 亦diệc 有hữu 說thuyết 義nghĩa 。 地địa 智trí 亦diệc 可khả 寄ký 言ngôn 標tiêu 舉cử 故cố 。 問vấn 上thượng 論luận 云vân 。 是thị 地địa 所sở 攝nhiếp 有hữu 二nhị 。 如như 何hà 說thuyết 為vi 究cứu 竟cánh 果quả 耶da 。 答đáp 豈khởi 不bất 向hướng 言ngôn 冥minh 同đồng 果quả 海hải 。 故cố 上thượng 論luận 云vân 。 此thử 智trí 是thị 誰thùy 證chứng 。 偈kệ 言ngôn 佛Phật 所sở 行hành 故cố 。 又hựu 上thượng 加gia 分phần/phân 云vân 。 不bất 思tư 議nghị 佛Phật 法Pháp 。 又hựu 地địa 影ảnh 像tượng 分phần/phân 云vân 。 彼bỉ 十thập 大đại 山sơn 因nhân 大đại 海hải 得đắc 名danh 。 大đại 海hải 亦diệc 因nhân 十thập 山sơn 得đắc 名danh 。 菩Bồ 薩Tát 十Thập 地Địa 亦diệc 爾nhĩ 。 同đồng 在tại 一Nhất 切Thiết 智Trí 因nhân 得đắc 名danh 。 彼bỉ 因nhân 果quả 相tương 順thuận 故cố 。 是thị 知tri 論luận 主chủ 亦diệc 用dụng 究cứu 竟cánh 之chi 果quả 為vi 十Thập 地Địa 攝nhiếp 。 又hựu 且thả 依y 一nhất 相tương/tướng 不bất 可khả 指chỉ 陳trần 等đẳng 。 云vân 不bất 可khả 說thuyết 及cập 與dữ 可khả 說thuyết 。 若nhược 有hữu 因nhân 緣duyên 故cố 。 果quả 可khả 寄ký 言ngôn 。 即tức 事sự 入nhập 玄huyền 。 因nhân 亦diệc 叵phả 說thuyết 故cố 。 云vân 說thuyết 少thiểu 分phần 也dã 。 不bất 可khả 局cục 執chấp 。 上thượng 言ngôn 因nhân 緣duyên 者giả 。 即tức 四tứ 悉tất 檀đàn 也dã 。 故cố 下hạ 鈔sao (# 十thập 九cửu 上thượng 半bán 十thập 紙chỉ 內nội )# 云vân 。 果quả 海hải 離ly 言ngôn 。 唯duy 證chứng 相tương 應ứng 。 皆giai 不bất 可khả 說thuyết 。 有hữu 因nhân 緣duyên 故cố 者giả 。 即tức 四tứ 悉tất 檀đàn 因nhân 緣duyên 。 即tức 得đắc 無vô 說thuyết 之chi 說thuyết 耳nhĩ 。 因nhân 果quả 二nhị 分phần 別biệt 教giáo 要yếu 義nghĩa 事sự 希hy 覽lãm 者giả 審thẩm 細tế 詳tường 悉tất 。

鈔sao 但đãn 有hữu 作tác 用dụng 發phát 起khởi 等đẳng 者giả 。 故cố 下hạ 疏sớ/sơ (# 第đệ 九cửu 上thượng 半bán 三tam 十thập 一nhất 紙chỉ )# 云vân 。 第đệ 三tam 入nhập 此thử 三tam 昧muội 時thời 下hạ 。 明minh 發phát 起khởi 分phần/phân 。 光quang 明minh 動động 地địa 警cảnh 群quần 根căn 故cố 。 後hậu 顯hiển 出xuất 聲thanh 令linh 聞văn 法Pháp 故cố 。 前tiền 皆giai 有hữu 加gia 。 而nhi 無vô 發phát 起khởi 。 此thử 有hữu 發phát 起khởi 。 而nhi 無vô 加gia 分phần/phân 者giả 。 前tiền 表biểu 解giải 可khả 從tùng 他tha 。 故cố 有hữu 他tha 加gia 。 此thử 表biểu 行hành 因nhân 己kỷ 立lập 故cố 自tự 力lực 發phát 起khởi 。 又hựu 表biểu 行hành 依y 解giải 起khởi 無vô 別biệt 法pháp 。 故cố 不bất 加gia 攝nhiếp 解giải 成thành 行hành 亦diệc 須tu 入nhập 定định 。 聖thánh 旨chỉ 多đa 端đoan 。 不bất 可khả 一nhất 準chuẩn 。

▲# 言ngôn 冥minh 常thường 不bất 捨xả 又hựu 有hữu 意ý 加gia 故cố 者giả 。 釋thích 冥minh 加gia 有hữu 二nhị 義nghĩa 也dã 。 前tiền 約ước 自tự 他tha 俱câu 不bất 知tri 故cố 。 後hậu 據cứ 唯duy 他tha 不bất 知tri 故cố 藏tạng 攝nhiếp 。

鈔sao 以dĩ 契khế 對đối 經kinh 即tức 名danh 依y 主chủ 者giả 。 所sở 契khế 名danh 契khế 。 若nhược 望vọng 能năng 契khế 。 可khả 作tác 持trì 業nghiệp 。 或hoặc 揀giản 席tịch 經kinh 。 揀giản 別biệt 依y 主chủ 。

鈔sao 如như 質chất 多đa 名danh 心tâm 者giả 。 具cụ 云vân 質chất 多đa 耶da 。 即tức 業nghiệp 起khởi 心tâm 也dã 。 汎# 言ngôn 其kỳ 心tâm 。 通thông 有hữu 四tứ 種chủng 。 梵Phạn 語ngữ 名danh 別biệt 。 所sở 目mục 亦diệc 殊thù 。 一nhất 訖ngật 利lợi 他tha 耶da 。 此thử 云vân 肉nhục 團đoàn 心tâm 。 此thử 是thị 身thân 中trung 五ngũ 藏tạng 也dã 。 (# 具cụ 如như 黃hoàng 庭đình 經kinh 五ngũ 藏tạng 論luận 〔# 訖ngật 〕# 也dã )# 二nhị 訖ngật 㗚lật 乃nãi 耶da 。 此thử 云vân 緣duyên 慮lự 心tâm 。 此thử 是thị 八bát 識thức 。 俱câu 能năng 緣duyên 慮lự 自tự 分phần/phân 境cảnh 故cố 。 (# 謂vị 色sắc 是thị 眼nhãn 識thức 境cảnh 乃nãi 至chí 根căn 身thân 種chủng 子tử 器khí 界giới 。 是thị 阿a 梨lê 耶da 識thức 。 之chi 境cảnh 〔# 名danh 〕# 緣duyên 一nhất 分phần/phân 故cố 云vân 自tự 分phần/phân 也dã )# 三tam 戰chiến 栗lật 陀đà 耶da 。 此thử 云vân 堅kiên 實thật 心tâm 。 亦diệc 云vân 貞trinh 實thật 心tâm 。 是thị 真chân 心tâm 也dã 。 通thông 上thượng 質chất 多đa 耶da 集tập 起khởi 之chi 心tâm 。 故cố 有hữu 四tứ 種chủng 焉yên 。

▲# 言ngôn 今kim 謂vị 若nhược 十thập 二nhị 部bộ 修tu 多đa 羅la 至chí 思tư 之chi 者giả 。 清thanh 涼lương 出xuất 古cổ 意ý 也dã 。 謂vị 修tu 多đa 羅la 分phần/phân 通thông 三tam 藏tạng 。 修Tu 多Đa 羅La 藏tạng 。 通thông 十thập 二nhị 分phần 。 分phần/phân 藏tạng 互hỗ 通thông 。 理lý 趣thú 既ký 齊tề 。 無vô 勞lao 顯hiển 示thị 。 但đãn 修tu 多đa 羅la 分phần/phân 。 通thông 餘dư 十thập 一nhất 分phần/phân 。 修Tu 多Đa 羅La 藏tạng 。 不bất 通thông 餘dư 二nhị 藏tạng 。 此thử 義nghĩa 不bất 齊tề 。 故cố 須tu 解giải 釋thích 。 一nhất 云vân 十thập 二nhị 部bộ 帙# 不bất 別biệt 故cố 。 修tu 多đa 羅la 分phần/phân 通thông 餘dư 十thập 一nhất 。 三tam 藏tạng 部bộ 帙# 別biệt 故cố 。 修Tu 多Đa 羅La 藏tạng 。 不bất 通thông 餘dư 二nhị 藏tạng 。 二nhị 云vân 。 十thập 二nhị 分phần 三tam 學học 無vô 別biệt 許hứa 通thông 。 三tam 藏tạng 三tam 學học 隔cách 別biệt 不bất 通thông 。 今kim 詳tường 不bất 爾nhĩ 。 但đãn 以dĩ 餘dư 十thập 一nhất 分phần/phân 有hữu 契khế 合hợp 義nghĩa 。 無vô 修tu 多đa 羅la 名danh 。 乃nãi 用dụng 第đệ 一nhất 修tu 多đa 羅la 分phần/phân 名danh 貫quán 通thông 。 餘dư 之chi 二nhị 藏tạng 雖tuy 有hữu 契khế 合hợp 之chi 義nghĩa 。 然nhiên 無vô 修Tu 多Đa 羅La 藏tạng 名danh 。 仍nhưng 具cụ 修tu 多đa 羅la 分phần/phân 名danh 。 不bất 用dụng 修Tu 多Đa 羅La 藏tạng 名danh 貫quán 通thông 。 如như 京kinh 南nam 二nhị 十thập 里lý 。 有hữu 百bá 姓tánh 。 是thị 京kinh 官quan 所sở 管quản 。 彼bỉ 處xứ 自tự 無vô 官quan 長trường/trưởng 故cố 。 京kinh 北bắc 二nhị 十thập 里lý 。 雖tuy 有hữu 百bá 姓tánh 。 然nhiên 非phi 京kinh 官quan 所sở 管quản 。 自tự 有hữu 押áp 洲châu 官quan 長trường/trưởng 故cố 。 以dĩ 喻dụ 對đối 法pháp 。 學học 者giả 應ưng 悉tất 。 故cố 鈔sao 自tự 通thông 釋thích 云vân 。 二nhị 藏tạng 之chi 中trung 有hữu 契khế 合hợp 者giả 。 細tế 思tư 。 由do 此thử 得đắc 知tri 修Tu 多Đa 羅La 藏tạng 。 名danh 是thị 別biệt 非phi 總tổng 。 古cổ 無vô 總tổng 別biệt 不bất 分phân 失thất 。 又hựu 解giải 修tu 多đa 羅la 分phần/phân 。 約ước 名danh 通thông 於ư 三tam 藏tạng 。 當đương 分phân 之chi 中trung 。 具cụ 三tam 藏tạng 故cố 。 約ước 名danh 不bất 通thông 餘dư 十thập 一nhất 分phần/phân 。 別biệt 得đắc 總tổng 名danh 故cố 。 餘dư 有hữu 別biệt 名danh 故cố 。 約ước 義nghĩa 通thông 十thập 一nhất 。 略lược 相tương/tướng 修tu 多đa 羅la 。 義nghĩa 該cai 十thập 一nhất 故cố 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 以dĩ 彼bỉ 十thập 一nhất 分phần/phân 。 但đãn 重trọng/trùng 廣quảng 釋thích 前tiền 略lược 相tương/tướng 故cố 。 修Tu 多Đa 羅La 藏tạng 約ước 名danh 。 通thông 於ư 十thập 二nhị 分phần 。 當đương 藏tạng 之chi 中trung 。 具cụ 十thập 二nhị 故cố 。 約ước 名danh 所sở 不bất 通thông 餘dư 二nhị 藏tạng 。 別biệt 得đắc 總tổng 名danh 故cố 。 餘dư 有hữu 別biệt 名danh 故cố 。 約ước 義nghĩa 不bất 通thông 餘dư 二nhị 藏tạng 。 俱câu 具cụ 總tổng 相tương/tướng 。 不bất 具cụ 略lược 相tương/tướng 故cố 。

何hà 以dĩ 故cố 。 餘dư 之chi 二nhị 藏tạng 。 亦diệc 非phi 重trọng/trùng 廣quảng 釋thích 此thử 故cố 。 細tế 思tư 細tế 思tư 。 慎thận 勿vật 輕khinh 浮phù 。 故cố 下hạ 鈔sao 云vân 。 其kỳ 後hậu 一nhất 總tổng 別biệt 彼bỉ 為vi 挺đĩnh 拔bạt 。 今kim 正chánh 破phá 之chi 。 彼bỉ 意ý 云vân 。 既ký 契khế 理lý 合hợp 根căn 。 名danh 修Tu 多Đa 羅La 。 則tắc 律luật 與dữ 論luận 。 皆giai 有hữu 契khế 合hợp 。 豈khởi 得đắc 不bất 名danh 修Tu 多Đa 羅La 耶da 。 故cố 今kim 示thị 云vân 。 二nhị 藏tạng 有hữu 契khế 合hợp 者giả 。 即tức 十thập 二nhị 部bộ 中trung 修tu 多đa 羅la 爾nhĩ 。 此thử 約ước 義nghĩa 該cai 。 何hà 須tu 更cánh 立lập 兩lưỡng 重trọng/trùng 總tổng 別biệt 。 則tắc 三tam 藏tạng 中trung 修tu 多đa 羅la 。 唯duy 局cục 總tổng 相tương/tướng 。 十thập 二nhị 分phần 中trung 。 卻khước 具cụ 三tam 相tương/tướng 。 故cố 從tùng 總tổng 相tương/tướng 立lập 於ư 經kinh 藏tạng 。 揀giản 異dị 二nhị 藏tạng 也dã 。 若nhược 兼kiêm 順thuận 義nghĩa 經kinh 非phi 敵địch 對đối 。 古cổ 無vô 敵địch 對đối 翻phiên 名danh 失thất 。 揀giản 異dị 席tịch 經kinh 。 借tá 義nghĩa 助trợ 名danh 。 古cổ 無vô 以dĩ 義nghĩa 為vi 名danh 失thất 。 古cổ 既ký 無vô 失thất 。 過quá 歸quy 刊# 定định 。 故cố 前tiền 鈔sao 中trung 云vân 。 非phi 是thị 重trọng/trùng 古cổ 輕khinh 今kim 不bất 欲dục 欺khi 誣vu 亡vong 沒một 。 是thị 也dã 。 科khoa 云vân 。 伸thân 全toàn 縱túng/tung 彰chương 半bán 奪đoạt 者giả 。 一nhất 云vân 。 亦diệc 名danh 四tứ 皆giai 敵địch 對đối 。 名danh 全toàn 約ước 義nghĩa 。 唯duy 聖thánh 教giáo 一nhất 名danh 敵địch 對đối 餘dư 三tam 名danh 非phi 敵địch 稱xưng 半bán 。 二nhị 云vân 。 但đãn 約ước 名danh 為vi 難nạn/nan 。 刊# 定định 全toàn 是thị 古cổ 人nhân 全toàn 非phi 名danh 全toàn 。 更cánh 約ước 義nghĩa 奪đoạt 。 古cổ 人nhân 半bán 是thị 半bán 非phi 名danh 半bán 。 何hà 者giả 約ước 名danh 。 古cổ 人nhân 言ngôn 線tuyến 是thị 敵địch 對đối 一nhất 半bán 是thị 也dã 。 經kinh 非phi 敵địch 對đối 一nhất 半bán 非phi 也dã 。 約ước 義nghĩa 。 古cổ 人nhân 言ngôn 經kinh 非phi 敵địch 對đối 一nhất 半bán 是thị 。 線tuyến 是thị 敵địch 對đối 一nhất 半bán 非phi 。 故cố 云vân 半bán 奪đoạt 。 三tam 云vân 經kinh 線tuyến 俱câu 敵địch 對đối 名danh 全toàn 。 唯duy 經kinh 從tùng 義nghĩa 名danh 非phi 敵địch 對đối 稱xưng 半bán 。 是thị 知tri 古cổ 人nhân 亦diệc 知tri 經kinh 線tuyến 約ước 名danh 俱câu 是thị 敵địch 對đối 。 經kinh 線tuyến 亦diệc 義nghĩa 。 俱câu 非phi 敵địch 對đối 。 言ngôn 線tuyến 是thị 敵địch 對đối 約ước 名danh 也dã 。 影ảnh 取thủ 經kinh 亦diệc 敵địch 對đối 為vi 線tuyến 。 明minh 知tri 言ngôn 契Khế 經Kinh 半bán 從tùng 義nghĩa 耳nhĩ 。 即tức 其kỳ 義nghĩa 也dã 。

鈔sao 儒nho 則tắc 儒nho 教giáo 夫phu 子tử 為vi 主chủ 者giả 。 正chánh 理lý 云vân 。 儒nho 也dã 在tại 乎hồ 家gia 治trị 。 長trưởng 幼ấu 順thuận 序tự 。 不bất 嬌kiều 不bất 亂loạn 。 盡tận 忠trung 盡tận 孝hiếu 。 大đại 則tắc 配phối 天thiên 地địa 。 小tiểu 則tắc 正chánh 身thân 節tiết 用dụng 。 施thí 政chánh 閨# 門môn 之chi 內nội 。 流lưu 恩ân 僕bộc 隷lệ 之chi 下hạ 。

▲# 言ngôn 墨mặc 翟# 為vi 主chủ 者giả 。 破phá 邪tà 論luận 云vân 。 竊thiết 聞văn 八bát 十thập 老lão 父phụ 繫hệ 壞hoại 而nhi 歌ca 。 十thập 五ngũ 少thiểu 童đồng 鼓cổ 腹phúc 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 。 耕canh 能năng 讓nhượng 畔bạn 。 路lộ 不bất 捨xả 遺di 。 孝hiếu 子tử 家gia 承thừa 。 忠trung 臣thần 滿mãn 國quốc 。 然nhiên 君quân 王vương 有hữu 難nạn/nan 則tắc 殉# 命mạng 以dĩ 報báo 讐thù 。 父phụ 母mẫu 有hữu 痾# 則tắc 終chung 身thân 以dĩ 待đãi 側trắc 。 豈khởi 非phi 曾tằng 參tham 閔mẫn 子tử 之chi 友hữu 。 庠tường 序tự 成thành 林lâm 。 墨mặc 翟# 耿# 恭cung 之chi 儔trù 。 相tương/tướng 承thừa 羽vũ 翊dực 。

▲# 言ngôn 五ngũ 經kinh 者giả 。 謂vị 周chu 易dị 毛mao 詩thi 尚thượng 書thư 春xuân 秋thu 禮lễ 記ký 。 九cửu 經kinh 者giả 。 春xuân 秋thu 中trung 開khai 三tam 。 (# 謂vị 左tả 氏thị 公công 羊dương 穀cốc 梁lương )# 禮lễ 記ký 開khai 三tam 。 (# 謂vị 周chu 禮lễ 儀nghi 禮lễ 曲khúc 禮lễ )# 并tinh 周chu 易dị 毛mao 詩thi 尚thượng 書thư 。 故cố 成thành 九cửu 也dã 。

鈔sao 蘊uẩn 即tức 五ngũ 蘊uẩn 等đẳng 者giả 。 (# 色sắc 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 。 也dã )# 十thập 八bát 界giới 者giả 。 (# 六lục 根căn 六lục 境cảnh 。 六lục 識thức )# 十thập 二nhị 處xứ 。 (# 六lục 根căn 六lục 境cảnh 。 )# 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 (# 無vô 明minh 行hành 識thức 名danh 色sắc 。 六lục 入nhập 觸xúc 受thọ 。 愛ái 取thủ 有hữu 生sanh 。 老lão 死tử )# 四Tứ 諦Đế 。 (# 苦Khổ 集Tập 滅Diệt 道Đạo )# 四tứ 食thực 。 (# 〔# 臨lâm 〕# 觸xúc 意ý 思tư 識thức )# 四tứ 靜tĩnh 慮lự 。 (# 離ly 生sanh 喜hỷ 樂lạc 。 定định 生sanh 喜hỷ 樂lạc 。 離ly 喜hỷ 妙diệu 樂lạc 捨xả 念niệm 清thanh 淨tịnh 。 )# 四tứ 無vô 量lượng 。 (# 慈từ 悲bi 喜hỷ 捨xả 。 )# 四tứ 無vô 色sắc 。 (# 空Không 無Vô 邊Biên 處Xứ 。 識Thức 無Vô 邊Biên 處Xứ 。 無vô 處xứ 有hữu 處xứ 。 非Phi 想Tưởng 非Phi 非Phi 想Tưởng 處Xứ 。 也dã )# 八Bát 解Giải 脫Thoát 者giả 。 (# 先tiên 釋thích 名danh 次thứ 出xuất 體thể )# 初sơ 釋thích 名danh 者giả 。 一nhất 有hữu 色sắc 觀quán 諸chư 色sắc 解giải 脫thoát 。 (# 未vị 得đắc 無vô 色sắc 定định 。 未vị 離ly 色sắc 界giới 染nhiễm 。 觀quán 內nội 外ngoại 色sắc 。 作tác 光quang 明minh 想tưởng )# 二nhị 內nội 無vô 色sắc 想tưởng 。 觀quán 外ngoại 諸chư 色sắc 解giải 脫thoát 。 (# 已dĩ 得đắc 空không 處xứ 。 內nội 離ly 色sắc 染nhiễm 。 而nhi 觀quán 外ngoại 色sắc 。 作tác 少thiểu 多đa 等đẳng )# 三tam 淨tịnh 解giải 脫thoát 身thân 作tác 證chứng 具cụ 足túc 住trụ 。 (# 已dĩ 得đắc 捨xả 念niệm 。 圓viên 滿mãn 清thanh 白bạch 。 以dĩ 此thử 為vi 依y 修tu 習tập 清thanh 淨tịnh 勝thắng 行hành 。 圓viên 滿mãn 名danh 淨tịnh 。 解giải 脫thoát 身thân 者giả 。 意ý 身thân 作tác 證chứng 者giả 。 由do 於ư 智trí 斷đoạn 得đắc 作tác 證chứng 故cố 。 前tiền 二nhị 意ý 解giải 疎sơ 遠viễn 名danh 觀quán 。 今kim 此thử 除trừ 障chướng 最tối 勝thắng 。 聖thánh 意ý 親thân 取thủ 。 名danh 作tác 證chứng 。 由do 此thử 聖thánh 者giả 。 多đa 住trụ 於ư 此thử 及cập 於ư 第đệ 八bát 。 此thử 二nhị 勝thắng 故cố 。 二nhị 界giới 邊biên 故cố 。 又hựu 四tứ 根căn 本bổn 圓viên 八bát 九cửu 次thứ 備bị 故cố )# 四tứ 。 空Không 無Vô 邊Biên 處Xứ 解giải 脫thoát 。 (# 境cảnh 空không 無vô 色sắc 故cố 。 是thị 境cảnh 界giới 是thị 能năng 緣duyên 空không 無vô 邊biên 之chi 處xứ 也dã 。 下hạ 皆giai 倣# 此thử )# 五ngũ 。 識Thức 無Vô 邊Biên 處Xứ 解giải 脫thoát 。 (# 謂vị 緣duyên 無vô 邊biên 虗hư 空không 之chi 識thức 而nhi 為vi 境cảnh 界giới )# 六lục 。 無Vô 所Sở 有Hữu 處Xứ 解giải 脫thoát 。 (# 境cảnh 空không 無vô 色sắc 故cố 上thượng 界giới 推thôi 求cầu 之chi 時thời 無vô 少thiểu 所sở 得đắc 故cố )# 七thất 。 非Phi 想Tưởng 非Phi 非Phi 想Tưởng 處Xứ 解giải 脫thoát 。 (# 非phi 想tưởng 者giả 。 謂vị 超siêu 無vô 處xứ 有hữu 麤thô 想tưởng 故cố 。 非phi 非phi 想tưởng 者giả 。 非phi 全toàn 無vô 細tế 想tưởng 故cố )# 八bát 想tưởng 受thọ 滅diệt 解giải 脫thoát 。 身thân 作tác 證chứng 具cụ 足túc 住trụ 。 (# 由do 想tưởng 受thọ 二nhị 種chủng 強cường/cưỡng 勝thắng 於ư 餘dư 。 是thị 心tâm 行hành 故cố 。 厭yếm 患hoạn 勞lao 慮lự 。 暫tạm 未vị 止chỉ 息tức 。 止chỉ 息tức 此thử 時thời 。 要yếu 斷đoạn 障chướng 得đắc 。 名danh 為vi 解Giải 脫Thoát 。 為vi 滅diệt 受thọ 想tưởng 之chi 解giải 脫thoát 障chướng 。 依y 主chủ 釋thích 也dã 。 上thượng 七thất 持trì 業nghiệp 。 解giải 脫thoát 障chướng 故cố 。 或hoặc 以dĩ 別biệt 揀giản 通thông 即tức 為vi 依y 主chủ )# 已dĩ 知tri 名danh 義nghĩa 。 次thứ 顯hiển 體thể 性tánh 者giả 。 俱câu 舍xá 論luận 說thuyết 。 前tiền 三tam 無vô 貪tham 性tánh 眷quyến 屬thuộc 五ngũ 蘊uẩn 性tánh 。 次thứ 以dĩ 無vô 色sắc 定định 善thiện 為vi 性tánh 。 大Đại 乘Thừa 則tắc 世thế 間gian 出xuất 世thế 間gian 。 正chánh 智trí 為vi 體thể 。 有hữu 漏lậu 者giả 。 以dĩ 分phân 別biệt 中trung 世thế 間gian 正chánh 智trí 為vi 體thể 。 無vô 漏lậu 者giả 。 即tức 無vô 分phân 別biệt 。 智trí 及cập 後hậu 得đắc 智trí 。 唯duy 慧tuệ 為vi 性tánh 。 緣duyên 色sắc 非phi 色sắc 及cập 真Chân 如Như 境cảnh 。 離ly 諸chư 定định 障chướng 。 引dẫn 生sanh 勝thắng 德đức 。 非phi 餘dư 能năng 故cố 。 若nhược 相tương 應ứng 體thể 。 初sơ 七thất 以dĩ 四tứ 蘊uẩn 為vi 性tánh 眷quyến 屬thuộc 。 五ngũ 蘊uẩn 性tánh 體thể 故cố 。 對đối 法pháp 云vân 。 若nhược 定định 若nhược 慧tuệ 。 及cập 彼bỉ 相tương 應ứng 諸chư 心tâm 心tâm 所sở 。 無vô 色sắc 界giới 中trung 。 許hứa 有hữu 定định 道đạo 無vô 表biểu 色sắc 故cố 。 第đệ 八bát 解giải 脫thoát 。 以dĩ 二nhị 十thập 二nhị 法pháp 厭yếm 心tâm 種chủng 子tử 為vi 體thể 。 即tức 不bất 相tương 應ứng 行hành 蘊uẩn 所sở 攝nhiếp 。 八bát 勝thắng 處xứ 。 (# 青thanh 黃hoàng 赤xích 白bạch 。 地địa 水thủy 火hỏa 風phong 。 )# 十thập 遍biến 處xứ 。 (# 前tiền 八bát 勝thắng 處xứ 上thượng 。 加gia 於ư 空không 識thức )# 。 三Tam 十Thập 七Thất 品Phẩm 。 謂vị 四Tứ 念Niệm 處Xứ 。 (# 身thân 受thọ 心tâm 法pháp 。 )# 四tứ 正chánh 勤cần 。 (# 已dĩ 惡ác 令linh 止chỉ 。 未vị 惡ác 令linh 不bất 生sanh 。 已dĩ 善thiện 令linh 增tăng 。 未vị 善thiện 令linh 生sanh 也dã )# 四Tứ 神Thần 足Túc 。 (# 欲dục 勤cần 心tâm 觀quán )# 五ngũ 根căn 。 (# 信tín 進tiến 念niệm 定định 慧tuệ 也dã )# 五Ngũ 力Lực 。 (# 即tức 前tiền 五ngũ 根căn 魔ma 不bất 能năng 伏phục )# 七thất 覺giác 支chi 。 (# 念niệm 擇trạch 法pháp 精tinh 進tấn 喜hỷ 定định 行hành 捨xả 輕khinh 安an 也dã )# 八bát 聖thánh 道Đạo 。 (# 語ngữ 業nghiệp 命mạng 念niệm 定định 見kiến 思tư 惟duy 精tinh 進tấn 皆giai 正chánh 貫quán 也dã )# 四tứ 無vô 礙ngại 。 (# 法pháp 義nghĩa 詞từ 樂nhạo 說thuyết 也dã )# 四tứ 意ý 趣thú 。 一nhất 平bình 等đẳng 。 (# 法Pháp 身thân 平bình 等đẳng 。 )# 二nhị 別biệt 時thời 。 (# 戲hí 塔tháp 成thành 佛Phật 等đẳng 也dã )# 三tam 別biệt 義nghĩa 。 (# 法pháp 無vô 生sanh 滅diệt 。 )# 四tứ 眾chúng 生sanh 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 。 (# 毀hủy 讚tán 令linh 進tiến 等đẳng 也dã )# 四tứ 隨tùy 者giả 。 一nhất 隨tùy 樂nhạo/nhạc/lạc 。 (# 將tương 護hộ 彼bỉ 意ý 。 稱xưng 悅duyệt 其kỳ 心tâm )# 二nhị 隨tùy 宜nghi 。 (# 隨tùy 宿túc 習tập 化hóa )# 三tam 隨tùy 治trị 。 (# 應ứng 病bệnh 投đầu 藥dược )# 四tứ 隨tùy 義nghĩa 。 (# 導đạo 根căn 熟thục 時thời 聞văn 即tức 悟ngộ 故cố )# 亦diệc 名danh 四tứ 悉tất 檀đàn 。 初sơ 則tắc 世thế 界giới 悉tất 檀đàn 。 二nhị 則tắc 為vi 人nhân 悉tất 檀đàn 。 三tam 則tắc 對đối 治trị 悉tất 檀đàn 。 四tứ 即tức 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 悉tất 檀đàn 。 梵Phạm 云vân 悉tất 檀đàn 。 此thử 云vân 義nghĩa 宗tông 。

鈔sao 並tịnh 在tại 十thập 藏tạng 品phẩm 中trung 救cứu 之chi 等đẳng 者giả 。 然nhiên 此thử 十thập 二nhị 分phần 教giáo 。 義nghĩa 綰oản 一nhất 代đại 。 旨chỉ 既ký 幽u 遽cự 。 故cố 今kim 引dẫn 釋thích 。 故cố 下hạ 疏sớ/sơ 云vân 。 舊cựu 名danh 十Thập 二Nhị 部Bộ 經Kinh 。 恐khủng 濫lạm 部bộ 帙# 。 改cải 名danh 分phần/phân 教giáo 。 名danh 有hữu 二nhị 相tương/tướng 。 唯duy 修tu 多đa 羅la 。 或hoặc 二nhị 或hoặc 三tam 。 修tu 多đa 羅la 者giả 。 此thử 云vân 契Khế 經Kinh 。 言ngôn 二nhị 相tương/tướng 者giả 。 一nhất 總tổng 相tương/tướng 。 謂vị 涅Niết 槃Bàn 十thập 五ngũ 云vân 。 始thỉ 從tùng 如như 是thị 我ngã 聞văn 。 終chung 至chí 歡hoan 喜hỷ 奉phụng 行hành 。 皆giai 名danh 修Tu 多Đa 羅La 。 二nhị 者giả 別biệt 相tướng 。 雜tạp 集tập 第đệ 十thập 一nhất 云vân 。 謂vị 長trường/trưởng 行hành 綴chuế 緝tập 略lược 說thuyết 所sở 應ưng 說thuyết 義nghĩa 。 然nhiên 更cánh 有hữu 異dị 名danh 。 異dị 名danh 有hữu 四tứ 。 一nhất 法pháp 本bổn 。 二nhị 但đãn 名danh 經kinh 。 三tam 直trực 說thuyết 。 四tứ 聖thánh 教giáo 。 言ngôn 法pháp 本bổn 者giả 。 遠viễn 公công 以dĩ 五ngũ 義nghĩa 釋thích 之chi 。 一nhất 教giáo 為vi 理lý 本bổn 。 二nhị 經kinh 為vi 論luận 本bổn 。 三tam 總tổng 為vi 別biệt 本bổn 。 四tứ 初sơ 為vi 後hậu 本bổn 。 五ngũ 略lược 為vi 廣quảng 本bổn 。 以dĩ 彼bỉ 立lập 三tam 修tu 多đa 羅la 故cố 。 (# 以dĩ 前tiền 五ngũ 中trung 後hậu 三tam 為vi 修Tu 多Đa 羅La 。 相tương/tướng 故cố )# 一nhất 總tổng 相tương/tướng 。 二nhị 別biệt 相tướng 。 三tam 本bổn 相tương/tướng 。 亦diệc 名danh 略lược 相tương/tướng 。 總tổng 不bất 異dị 前tiền 。 (# 前tiền 二nhị 中trung 總tổng 故cố )# 別biệt 謂vị 就tựu 前tiền 總tổng 相tương/tướng 。 分phần/phân 出xuất 十thập 一nhất 。 餘dư 不bất 収thâu 者giả 。 (# 即tức 長trường/trưởng 行hành 綴chuế 緝tập 等đẳng )# 還hoàn 復phục 攝nhiếp 在tại 。 修Tu 多Đa 羅La 中trung 。 名danh 為vi 別biệt 相tướng 。 用dụng 斯tư 別biệt 相tướng 。 望vọng 祇kỳ 夜dạ 等đẳng 。 為vi 其kỳ 本bổn 故cố 。 名danh 初sơ 為vi 後hậu 本bổn 。 (# 由do 長trường/trưởng 行hành 未vị 盡tận 方phương 起khởi 祇kỳ 夜dạ 故cố )# 言ngôn 本bổn 相tương/tướng 者giả 。 於ư 彼bỉ 別biệt 相tướng 十thập 二nhị 部bộ 中trung 。 初sơ 略lược 標tiêu 舉cử 。 名danh 修Tu 多Đa 羅La 。 後hậu 廣quảng 釋thích 者giả 。 隨tùy 別biệt 名danh 之chi 。 如như 言ngôn 色sắc 者giả 。 即tức 是thị 根căn 本bổn 略lược 相tương/tướng 。 後hậu 云vân 青thanh 黃hoàng 等đẳng 者giả 。 是thị 名danh 廣quảng 相tương/tướng 。 故cố 云vân 略lược 為vi 廣quảng 本bổn 。 然nhiên 其kỳ 後hậu 二nhị 。 (# 即tức 別biệt 略lược 二nhị )# 不bất 違vi 雜tạp 集tập 長trường/trưởng 行hành 綴chuế 緝tập 等đẳng 言ngôn 。 即tức 是thị 十thập 一nhất 處xứ 不bất 攝nhiếp 者giả 。 如như 賢hiền 首thủ 品phẩm 出xuất 。

爾nhĩ 時thời 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 。 說thuyết 無vô 濁trược 亂loạn 清thanh 淨tịnh 行hạnh 大đại 功công 德đức 已dĩ 等đẳng 類loại 。 此thử 是thị 結kết 集tập 綴chuế 緝tập 。 非phi 佛Phật 正chánh 說thuyết 故cố 。 云vân 十thập 一nhất 所sở 不bất 攝nhiếp 者giả 。 (# 然nhiên 其kỳ 後hậu 二nhị 等đẳng 者giả 。 彼bỉ 鈔sao 云vân 。 以dĩ 刊# 定định 記ký 破phá 云vân 。 隋tùy 遠viễn 法Pháp 師sư 。 雖tuy 說thuyết 修Tu 多Đa 羅La 。 總tổng 別biệt 略lược 三tam 。 初sơ 順thuận 涅Niết 槃Bàn 二nhị 無vô 聖thánh 教giáo 。 亦diệc 乖quai 正chánh 理lý 。 三tam 違vi 雜tạp 集tập 。 雜tạp 集tập 云vân 。 修tu 多đa 羅la 者giả 。 謂vị 長trường/trưởng 行hành 綴chuế 緝tập 略lược 說thuyết 所sở 應ưng 說thuyết 義nghĩa 。 彼bỉ 自tự 釋thích 云vân 。 略lược 說thuyết 所sở 應ưng 說thuyết 義nghĩa 。 即tức 是thị 長trường/trưởng 行hành 綴chuế 緝tập 曾tằng 無vô 。 先tiên 略lược 標tiêu 舉cử 。 後hậu 廣quảng 釋thích 之chi 相tướng 。 當đương 知tri 略lược 者giả 。 總tổng 之chi 異dị 名danh 。 謂vị 修tu 多đa 羅la 一nhất 分phân 是thị 總tổng 。 餘dư 十thập 一nhất 分phân 是thị 別biệt 。 今kim 修tu 多đa 羅la 。 依y 藏tạng 部bộ 中trung 總tổng 相tương/tướng 業nghiệp 用dụng 。 而nhi 立lập 其kỳ 名danh 。 餘dư 藏tạng 部bộ 名danh 。 依y 藏tạng 部bộ 中trung 別biệt 相tướng 業nghiệp 用dụng 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 修tu 多đa 羅la 業nghiệp 用dụng 能năng 貫quán 攝nhiếp 故cố 。 餘dư 藏tạng 餘dư 部bộ 所sở 詮thuyên 所sở 化hóa 。 由do 此thử 貫quán 攝nhiếp 。 彼bỉ 方phương 成thành 故cố 。 故cố 涅Niết 槃Bàn 云vân 。 始thỉ 從tùng 如như 是thị 我ngã 聞văn 。 終chung 至chí 歡hoan 喜hỷ 奉phụng 行hành 。 皆giai 修tu 多đa 羅la 攝nhiếp 釋thích 曰viết 。 此thử 即tức 彼bỉ 之chi 立lập 破phá 。 由do 此thử 刊# 定định 言ngôn 違vi 雜tạp 集tập 。 故cố 令linh 辨biện 相tương/tướng 卻khước 同đồng 雜tạp 集tập 。 故cố 云vân 不bất 違vi 此thử 正chánh 成thành 別biệt 相tướng 故cố 。 云vân 長trường/trưởng 行hành 綴chuế 緝tập 。 是thị 十thập 一nhất 所sở 不bất 攝nhiếp 者giả 。 恐khủng 義nghĩa 未vị 顯hiển 故cố 。 引dẫn 賢hiền 首thủ 品phẩm 文văn 示thị 之chi )# 其kỳ 略lược 說thuyết 所sở 應ưng 說thuyết 義nghĩa 。 即tức 是thị 略lược 為vi 廣quảng 本bổn 。 如như 欲dục 顯hiển 示thị 菩Bồ 提Đề 心tâm 功công 德đức 故cố 。 即tức 其kỳ 類loại 也dã 。 (# 鈔sao 云vân 。 其kỳ 略lược 說thuyết 所sở 應ưng 說thuyết 義nghĩa 者giả 。 通thông 略lược 相tương/tướng 修tu 多đa 羅la 。 即tức 開khai 雜tạp 集tập 論luận 文văn 而nhi 為vi 兩lưỡng 段đoạn 。 出xuất 別biệt 略lược 之chi 據cứ 。 只chỉ 用dụng 上thượng 賢hiền 首thủ 品phẩm 一nhất 文văn 。 雙song 證chứng 二nhị 義nghĩa 。 如như 云vân 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 。 說thuyết 無vô 濁trược 亂loạn 清thanh 淨tịnh 行hạnh 大đại 功công 德đức 已dĩ 者giả 。 但đãn 是thị 長trường/trưởng 行hành 綴chuế 緝tập 。 若nhược 云vân 欲dục 顯hiển 示thị 菩Bồ 提Đề 心tâm 功công 德đức 故cố 。 即tức 是thị 略lược 相tương/tướng 。 標tiêu 下hạ 文văn 之chi 所sở 說thuyết 故cố )# 此thử 第đệ 三tam 略lược 相tương/tướng 。 亦diệc 順thuận 成thành 實thật 。 成thành 實thật 名danh 直trực 說thuyết 。 語ngữ 言ngôn 總tổng 相tương/tướng 而nhi 言ngôn 。 名danh 為vi 直trực 說thuyết 。 一nhất 一nhất 語ngữ 言ngôn 多đa 義nghĩa 分phân 別biệt 。 名danh 非phi 直trực 說thuyết 。 斯tư 則tắc 通thông 十thập 二nhị 分phần 。 皆giai 有hữu 此thử 一nhất 。 (# 不bất 同đồng 別biệt 相tướng 十thập 一nhất 不bất 攝nhiếp )# 若nhược 十thập 二nhị 分phần 中trung 修tu 多đa 羅la 。 並tịnh 通thông 前tiền 三tam 。 若nhược 三tam 藏tạng 中trung 修tu 多đa 羅la 。 唯duy 局cục 總tổng 相tương/tướng 。 有hữu 不bất 曉hiểu 者giả 。 妄vọng 非phi 先tiên 賢hiền 。 而nhi 云vân 修tu 多đa 羅la 但đãn 依y 總tổng 相tương/tướng 業nghiệp 用dụng 則tắc 違vi 諸chư 論luận 長trường/trưởng 行hành 綴chuế 緝tập 等đẳng 。 言ngôn 二nhị 祇kỳ 夜dạ 者giả 。 此thử 云vân 應ưng 頌tụng 。 一nhất 顯hiển 前tiền 未vị 了liễu 故cố 。 二nhị 應ưng 後hậu 來lai 根căn 故cố 。 三tam 授thọ 記ký 者giả 。 梵Phạm 云vân 和hòa 伽già 羅la 那na 。 亦diệc 云vân 記ký 別biệt 。 (# 一nhất 記ký 生sanh 死tử 因nhân 果quả 二nhị 記ký 當đương 來lai 成thành 佛Phật 。 事sự )# 四tứ 伽già 陀đà 者giả 。 此thử 云vân 諷phúng 誦tụng 。 謂vị 孤cô 起khởi 頌tụng 。 (# 一nhất 云vân 易dị 誦tụng 持trì 故cố 二nhị 云vân 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 偈kệ 者giả 故cố )# 五ngũ 尼ni 陀đà 耶da 。 此thử 云vân 因nhân 緣duyên 。 (# 一nhất 因nhân 請thỉnh 方phương 說thuyết 。 為vì 重trọng 法Pháp 故cố 。 如như 三tam 家gia 五ngũ 請thỉnh 等đẳng 。 二nhị 因nhân 事sự 方phương 說thuyết 如như 本bổn 末mạt 故cố 。 如như 觀quán 善thiện 財tài 并tinh 因nhân 事sự 制chế 戒giới 等đẳng )# 六lục 優ưu 陀đà 耶da 。 此thử 云vân 自tự 說thuyết 。 (# 一nhất 為vi 令linh 知tri 而nhi 請thỉnh 法pháp 。 故cố 如như 十Thập 地Địa 本bổn 分phần/phân 等đẳng 。 二nhị 為vi 令linh 所sở 化hóa 生sanh 慇ân 重trọng/trùng 故cố 。 念niệm 佛Phật 慈từ 悲bi 。 為vi 不bất 請thỉnh 友hữu 。 故cố )# 七thất 本bổn 事sự 。 梵Phạm 云vân 伊y 帝đế 目mục 多đa 伽già 。 (# 一nhất 說thuyết 如Như 來Lai 徃# 事sự 。 如như 說thuyết 威uy 光quang 太thái 子tử 等đẳng 。 二nhị 說thuyết 弟đệ 子tử 〔# 性tánh 〕# 事sự 。 如như 說thuyết 諸chư 善thiện 友hữu 因nhân 緣duyên 故cố )# 八bát 本bổn 生sanh 。 梵Phạm 云vân 闍xà 陀đà 伽già 。 謂vị 說thuyết 昔tích 受thọ 身thân 。 (# 一nhất 說thuyết 如Như 來Lai 如như 說thuyết 威uy 光quang 太thái 子tử 數sác 數sác 轉chuyển 身thân 值trị 諸chư 佛Phật 等đẳng 。 二nhị 說thuyết 弟đệ 子tử 如như 諸chư 善thiện 友hữu 等đẳng 。 然nhiên 其kỳ 本bổn 事sự 。 但đãn 云vân 其kỳ 事sự 。 除trừ 所sở 生sanh 事sự 。 本bổn 生sanh 要yếu 說thuyết 受thọ 身thân 等đẳng )# 九cửu 方Phương 廣Quảng 。 梵Phạm 云vân 毗tỳ 佛Phật 略lược 。 (# 一nhất 廣quảng 大đại 利lợi 樂lạc 故cố 二nhị 正Chánh 法Pháp 廣quảng 陳trần 故cố )# 十thập 未vị 曾tằng 有hữu 。 梵Phạm 云vân 阿a 浮phù 達đạt 磨ma 。 亦diệc 云vân 希hy 法pháp 。 (# 一nhất 德đức 業nghiệp 殊thù 異dị 故cố 。 如như 初sơ 生sanh 即tức 行hành 七thất 步bộ 。 斯tư 經Kinh 不bất 起khởi 而nhi 升thăng 四tứ 天thiên 。 二nhị 法pháp 體thể 希hy 寄ký 故cố 。 謂vị 說thuyết 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 不bất 共cộng 功công 德đức 。 經kinh 文văn 非phi 一nhất )# 十thập 一nhất 譬thí 喻dụ 。 梵Phạm 云vân 阿a 波ba 陀đà 那na 。 (# 一nhất 為vì 深thâm 智trí 說thuyết 似tự 。 令linh 直trực 解giải 故cố 。 如như 法Pháp 華hoa 云vân 。 諸chư 有hữu 智trí 者giả 。 以dĩ 譬thí 喻dụ 得đắc 解giải 。 二nhị 為vi 淺thiển 識thức 。 就tựu 彼bỉ 取thủ 類loại 誘dụ 令linh 信tín 故cố 。 如như 為vi 誓thệ 人nhân 說thuyết 二nhị 蘊uẩn 等đẳng 。 此thử 經Kinh 所sở 無vô 雜tạp 集tập 通thông 說thuyết 。 為vi 令linh 本bổn 義nghĩa 得đắc 明minh 了liễu 故cố )# 十thập 二nhị 論luận 義nghĩa 。 梵Phạm 云vân 優ưu 波ba 提đề 舍xá 。 (# 一nhất 以dĩ 理lý 深thâm 故cố 。 二nhị 義nghĩa 不bất 了liễu 故cố 。 並tịnh 須tu 循tuần 環hoàn 研nghiên 覈# )# 此thử 之chi 十thập 二nhị 。 於ư 大đại 於ư 小tiểu 。 為vi 局cục 為vi 通thông 。 若nhược 皆giai 大đại 者giả 。 則tắc 違vi 涅Niết 槃Bàn 等đẳng 文văn 。 涅Niết 槃Bàn 第đệ 三tam 云vân 。 護hộ 大Đại 乘Thừa 者giả 。 受thọ 持trì 九cửu 部bộ 。 法pháp 華hoa 第đệ 一nhất 云vân 。 我ngã 此thử 九cửu 部bộ 法Pháp 。 隨tùy 順thuận 眾chúng 生sanh 說thuyết 。 瑜du 伽già 等đẳng 論luận 說thuyết 。 聲Thanh 聞Văn 藏tạng 無vô 有hữu 方Phương 廣Quảng 。 然nhiên 諸chư 經kinh 論luận 。 且thả 約ước 一nhất 相tương/tướng 。 故cố 作tác 是thị 說thuyết 。 如như 實thật 說thuyết 者giả 。 大đại 小tiểu 皆giai 有hữu 。 且thả 如như 深thâm 密mật 中trung 。 菩Bồ 薩Tát 依y 十thập 二nhị 分phần 教giáo 。 修tu 奢xa 摩ma 陀đà 。 瑜du 伽già 二nhị 十thập 一nhất 云vân 。 佛Phật 為vì 聲Thanh 聞Văn 。 一nhất 一nhất 具cụ 演diễn 十thập 二nhị 分phần 教giáo 。 而nhi 涅Niết 槃Bàn 說thuyết 大đại 但đãn 有hữu 九cửu 者giả 。 依y 三tam 部bộ 中trung 之chi 小tiểu 相tương/tướng 故cố 。 謂vị 因nhân 緣duyên 中trung 取thủ 因nhân 事sự 制chế 戒giới 。 依y 譬thí 喻dụ 中trung 。 依y 為vi 誘dụ 引dẫn 。 於ư 論luận 義nghĩa 中trung 。 約ước 非phi 了liễu 。 法pháp 華hoa 九cửu 部bộ 小tiểu 者giả 三tam 相tương/tướng 大đại 故cố 。 於ư 記ký 別biệt 中trung 。 取thủ 記ký 作tác 佛Phật 。 於ư 自tự 說thuyết 中trung 。 依y 不bất 請thỉnh 友hữu 。 方Phương 廣Quảng 之chi 中trung 。 依y 廣quảng 大đại 利lợi 益ích 。 其kỳ 正Chánh 法Pháp 廣quảng 陳trần 。 通thông 大đại 通thông 小tiểu 。 然nhiên 契Khế 經Kinh 望vọng 餘dư 。 總tổng 相tương/tướng 略lược 相tương/tướng 。 則tắc 許hứa 通thông 有hữu 。 別biệt 相tướng 即tức 無vô 。 應ưng 頌tụng 諷phúng 頌tụng 。 本bổn 事sự 本bổn 生sanh 。 互hỗ 望vọng 並tịnh 無vô 。 本bổn 事sự 本bổn 生sanh 。 望vọng 於ư 記ký 別biệt 。 亦diệc 是thị 互hỗ 無vô 。 自tự 說thuyết 因nhân 緣duyên 。 容dung 得đắc 互hỗ 有hữu 。 如như 因nhân 事sự 說thuyết 。 不bất 由do 請thỉnh 故cố 。 除trừ 上thượng 所sở 除trừ 。 餘dư 皆giai 互hỗ 有hữu 。 此thử 經Kinh 之chi 中trung 。 具cụ 足túc 十thập 二nhị 。 已dĩ 如như 上thượng 引dẫn 。 十thập 二nhị 分phần 教giáo 義nghĩa 已dĩ 略lược 周chu 。

疏sớ/sơ 離ly 熱nhiệt 惱não 因nhân 者giả 。 (# 一nhất 滅diệt 業nghiệp 非phi 二nhị 滅diệt 煩phiền 惱não )# 得đắc 清thanh 涼lương 果quả 者giả 。 (# 三tam 得đắc 滅diệt 果quả )# 鈔sao 定định 共cộng 道đạo 共cộng 二nhị 戒giới 者giả 。 禪thiền 定định 聖thánh 道Đạo 。 相tương 應ứng 現hiện 思tư 。 在tại 定định 時thời 道đạo 。 法pháp 爾nhĩ 能năng 遮già 惡ác 法pháp 。 功công 能năng 殊thù 勝thắng 名danh 戒giới 。 未vị 入nhập 已dĩ 出xuất 其kỳ 戒giới 即tức 無vô 。 故cố 名danh 隨tùy 心tâm 。 散tán 心tâm 位vị 中trung 不bất 能năng 遮già 故cố 。

鈔sao 小tiểu 謂vị 性tánh 罪tội 等đẳng 者giả 。 一nhất 云vân 佛Phật 未vị 制chế 時thời 。 世thế 人nhân 已dĩ 知tri 是thị 罪tội 。 名danh 性tánh 。 佛Phật 制chế 已dĩ 後hậu 方phương 知tri 是thị 罪tội 。 名danh 遮già 。 或hoặc 分phân 別biệt 煩phiền 惱não 所sở 發phát 三tam 業nghiệp 過quá 非phi 名danh 性tánh 。 俱câu 生sanh 煩phiền 惱não 所sở 發phát 三tam 業nghiệp 過quá 非phi 名danh 遮già 。 是thị 故cố 三tam 乘thừa 。 見kiến 道đạo 已dĩ 去khứ 。 遠viễn 離ly 性tánh 罪tội 。

鈔sao 論luận 體thể 論luận 處xứ 所sở 等đẳng 者giả 。 因nhân 明minh 釋thích 云vân 。 一nhất 者giả 論luận 體thể 。 謂vị 言ngôn 生sanh 因nhân 。 立lập 論luận 之chi 體thể 。 二nhị 者giả 論luận 處xứ 所sở 。 謂vị 於ư 王vương 家gia 證chứng 義nghĩa 者giả 等đẳng 。 論luận 義nghĩa 處xứ 所sở 。 (# 此thử 有hữu 六lục 種chủng 。 一nhất 於ư 王vương 家gia 。 二nhị 執chấp 理lý 家gia 。 三tam 大đại 眾chúng 中trung 。 四tứ 於ư 賢hiền 哲triết 前tiền 。 五ngũ 於ư 善thiện 解giải 法pháp 義nghĩa 沙Sa 門Môn 波ba 羅la 門môn 前tiền 。 六lục 於ư 樂nhạo 法Pháp 義nghĩa 者giả 前tiền 。 )# 三tam 者giả 論luận 據cứ 。 謂vị 論luận 所sở 依y 。 即tức 真chân 能năng 立lập 及cập 真chân 似tự 現hiện 比tỉ 量lượng 等đẳng 。 其kỳ 自tự 性tánh 差sai 別biệt 。 義nghĩa 為vi 言ngôn 詮thuyên 。 亦diệc 所sở 依y 攝nhiếp 。 四tứ 者giả 論luận 莊trang 嚴nghiêm 。 謂vị 真chân 能năng 破phá 。 五ngũ 者giả 論luận 負phụ 。 謂vị 似tự 立lập 似tự 破phá 。 六lục 者giả 論luận 出xuất 離ly 。 將tương 興hưng 論luận 時thời 。 立lập 敵địch 安an 處xứ 。 身thân 心tâm 之chi 法pháp 。 七thất 者giả 論luận 多đa 所sở 作tác 法pháp 。 由do 具cụ 上thượng 六lục 。 能năng 多đa 所sở 作tác 。

疏sớ/sơ 一nhất 者giả 剋khắc 性tánh 等đẳng 者giả 。 問vấn 既ký 約ước 兼kiêm 正chánh 。 通thông 詮thuyên 其kỳ 三tam 。 何hà 故cố 尅khắc 性tánh 。 三tam 二nhị 一nhất 別biệt 耶da 。 答đáp 曰viết 望vọng 義nghĩa 別biệt 故cố 。 何hà 者giả 經kinh 詮thuyên 三tam 學học 。 俱câu 盡tận 其kỳ 玄huyền 。 律luật 詮thuyên 三tam 學học 。 二nhị 盡tận 其kỳ 玄huyền 。 論luận 詮thuyên 三tam 學học 。 一nhất 盡tận 其kỳ 玄huyền 。 故cố 此thử 云vân 爾nhĩ 。 如như 世thế 三tam 僧Tăng 各các 稱xưng 三tam 藏tạng 。 一nhất 正chánh 二nhị 兼kiêm 。 正chánh 稱xưng 經kinh 僧Tăng 。 博bác 通thông 三tam 藏tạng 。 正chánh 稱xưng 律luật 僧Tăng 但đãn 精tinh 二nhị 藏tạng 。 稱xưng 論luận 僧Tăng 。 唯duy 窮cùng 一nhất 藏tạng 。 以dĩ 喻dụ 例lệ 法pháp 。 昭chiêu 然nhiên 可khả 悉tất 。 又hựu 解giải 經kinh 多đa 詮thuyên 三tam 。 律luật 多đa 詮thuyên 二nhị 。 論luận 多đa 詮thuyên 一nhất 。 所sở 尚thượng 不bất 同đồng 。 又hựu 分phần/phân 兼kiêm 正chánh 。

鈔sao 若nhược 不bất 為vi 說thuyết 毗tỳ 伽già 羅la 論luận 可khả 名danh 為vi 藏tạng 者giả 。 藏tạng 者giả 慳san 祕bí 也dã 。 故cố 法pháp 華hoa 云vân 。 若nhược 以dĩ 小Tiểu 乘Thừa 化hóa 。 乃nãi 至chí 於ư 一nhất 人nhân 。 我ngã 則tắc 墮đọa 慳san 貪tham 。 此thử 事sự 為vi 不bất 可khả 。 又hựu 解giải 隱ẩn 匿nặc 名danh 藏tạng 。 故cố 涅Niết 槃Bàn 經kinh 迦Ca 葉Diếp 菩Bồ 薩Tát 曰viết 。 諸chư 佛Phật 有hữu 密mật 語ngữ 。 無vô 密mật 藏tạng 。 世Thế 尊Tôn 讚tán 之chi 曰viết 。 如Như 來Lai 之chi 言ngôn 。 開khai 發phát 顯hiển 露lộ 。 清thanh 淨tịnh 無vô 翳ế 。 愚ngu 人nhân 不bất 解giải 。 為vi 之chi 密mật 藏tạng 。 智trí 者giả 了liễu 達đạt 。 則tắc 不bất 名danh 藏tạng 。 釋thích 曰viết 。 待đãi 根căn 成thành 熟thục 。 若nhược 不bất 為vi 說thuyết 大Đại 乘Thừa 之chi 法pháp 。 則tắc 應ưng 名danh 藏tạng 。 若nhược 許hứa 爾nhĩ 者giả 。 乃nãi 與dữ 此thử 文văn 。 甚thậm 相tương/tướng 乖quai 反phản 也dã 。

疏sớ/sơ 則tắc 唯duy 十thập 藏tạng 攝nhiếp 者giả 。 非phi 是thị 十thập 藏tạng 品phẩm 中trung 十thập 藏tạng 。 但đãn 取thủ 十thập 種chủng 玄huyền 門môn 。 以dĩ 為vi 十thập 藏tạng 。 故cố 疏sớ/sơ 釋thích 曰viết 。 具cụ 足túc 主chủ 伴bạn 顯hiển 無vô 盡tận 故cố 。 十thập 玄huyền 之chi 中trung 。 舉cử 初sơ 及cập 後hậu 。 影ảnh 中trung 間gian 故cố 。 問vấn 十thập 玄huyền 是thị 義nghĩa 。 十thập 藏tạng 是thị 教giáo 。 豈khởi 相tương/tướng 愜# 當đương 。 答đáp 上thượng 疏sớ/sơ 云vân 。 以dĩ 義nghĩa 揀giản 教giáo 。 此thử 意ý 用dụng 十thập 玄huyền 義nghĩa 。 揀giản 能năng 詮thuyên 經kinh 。 將tương 教giáo 從tùng 義nghĩa 。 故cố 名danh 十thập 藏tạng 。 如như 彼bỉ 三tam 藏tạng 。 亦diệc 是thị 以dĩ 教giáo 從tùng 三tam 學học 義nghĩa 。 故cố 名danh 三tam 藏tạng 。

▲# 言ngôn 教giáo 義nghĩa 融dung 故cố 者giả 。 亦diệc 答đáp 前tiền 難nạn/nan 。 以dĩ 義nghĩa 從tùng 教giáo 。 但đãn 號hiệu 十thập 玄huyền 。 以dĩ 教giáo 融dung 義nghĩa 。 通thông 稱xưng 十thập 藏tạng 。 又hựu 解giải 亦diệc 是thị 此thử 經Kinh 。 十thập 藏tạng 品phẩm 中trung 十thập 藏tạng 所sở 攝nhiếp 。 故cố 綱cương 要yếu 云vân 。 若nhược 依y 此thử 經Kinh 。 十thập 藏tạng 品phẩm 中trung 。 自tự 明minh 信tín 等đẳng 十thập 藏tạng 。 十thập 藏tạng 為vi 實thật 。 攝nhiếp 於ư 此thử 經Kinh 。

疏sớ/sơ 通thông 相tương/tướng 十thập 二nhị 分phần 教giáo 者giả 。 今kim 古cổ 諸chư 師sư 同đồng 稟bẩm 故cố 。

疏sớ/sơ 夫phu 教giáo 海hải 沖# 深thâm 等đẳng 者giả 。 四tứ 句cú 如như 次thứ 。 配phối 教giáo 理lý 行hành 果quả 之chi 四tứ 法pháp 也dã 。 雖tuy 非phi 鈔sao 意ý 。 消tiêu 疏sớ/sơ 可khả 得đắc 。 準chuẩn 鈔sao 釋thích 者giả 。 教giáo 海hải 法pháp 雲vân 智trí 光quang 各các 上thượng 一nhất 字tự 是thị 法pháp 。 下hạ 一nhất 字tự 是thị 喻dụ 。 教giáo 深thâm 且thả 廣quảng 。 近cận 喻dụ 名danh 海hải 。 雲vân 雨vũ 所sở 說thuyết 之chi 法Pháp 。 故cố 名danh 法pháp 雲vân 。 智trí 如như 光quang 故cố 。 名danh 為vi 智trí 光quang 。 謂vị 佛Phật 功công 德đức 。 無vô 有hữu 邊biên 際tế 。 猶do 赫hách 日nhật 揚dương 光quang 。 偏thiên 語ngữ 其kỳ 勝thắng 。 故cố 名danh 為vi 智trí 。 教giáo 海hải 法pháp 雲vân 。 通thông 該cai 前tiền 三tam 。 智trí 光quang 一nhất 種chủng 。 唯duy 目mục 佛Phật 果Quả 。

▲# 言ngôn 智trí 光quang 無vô 際tế 者giả 。 日nhật 光quang 合hợp 空không 。 既ký 亡vong 限hạn 量lượng 。 真chân 智trí 證chứng 如như 。 故cố 無vô 邊biên 際tế 。 故cố 下hạ 大đại 疏sớ/sơ 。 以dĩ 法pháp 對đối 喻dụ 。 略lược 伸thân 十thập 義nghĩa 。 廣quảng 辨biện 難nan 思tư 。 一nhất 謂vị 日nhật 與dữ 空không 非phi 即tức 非phi 離ly (# 真chân 空không 智trí 日nhật 。 一nhất 異dị 似tự 同đồng )# 二nhị 。 非phi 住trụ 非phi 不bất 住trụ 。 (# 真chân 理lý 無vô 相tướng 名danh 非phi 住trụ 。 正chánh 智trí 契khế 遠viễn 名danh 非phi 不bất 住trụ 。 )# 三tam 而nhi 日nhật 善thiện 作tác 破phá 闇ám 良lương 緣duyên 顯hiển 空không 之chi 要yếu 。 (# 冥minh 蒙mông 惑hoặc 暗ám 待đãi 此thử 方phương 除trừ 微vi 妙diệu 真chân 空không 因nhân 茲tư 始thỉ 顯hiển 。 )# 四tứ 雖tuy 復phục 滅diệt 暗ám 顯hiển 空không 。 空không 無vô 損tổn 益ích 。 (# 智trí 雖tuy 斷đoạn 證chứng 。 理lý 本bổn 凝ngưng 然nhiên )# 五ngũ 理lý 實thật 無vô 損tổn 。 事sự 以dĩ 推thôi 之chi 。 闇ám 蔽tế 永vĩnh 除trừ 。 性tánh 乃nãi 無vô 增tăng 。 空không 界giới 所sở 含hàm 。 萬vạn 像tượng 皆giai 現hiện 。 (# 所sở 依y 真chân 理lý 。 損tổn 益ích 雖tuy 無vô 能năng 。 德đức 障chướng 顯hiển 除trừ 。 仍nhưng 有hữu 。 斯tư 乃nãi 不bất 損tổn 益ích 之chi 損tổn 益ích 。 妙diệu 之chi 至chí 也dã 。 )# 六lục 而nhi 此thử 虗hư 空không 性tánh 雖tuy 清thanh 淨tịnh 。 若nhược 無vô 日nhật 則tắc 暗ám 起khởi 。 (# 疑nghi 然nhiên 真chân 理lý 。 體thể 本bổn 寂tịch 寥liêu 智trí 光quang 不bất 起khởi 。 隨tùy 緣duyên 障chướng 生sanh )# 七thất 非phi 虗hư 空không 空không 故cố 自tự 能năng 除trừ 。 闇ám 若nhược 除trừ 者giả 必tất 假giả 日nhật 光quang 。 (# 非phi 真chân 空không 絕tuyệt 相tương/tướng 能năng 自tự 破phá 惑hoặc 。 惑hoặc 若nhược 破phá 時thời 。 須tu 憑bằng 智trí 日nhật )# 八bát 日nhật 若nhược 無vô 空không 。 無vô 光quang 無vô 照chiếu 。 空không 若nhược 無vô 日nhật 。 暗ám 不bất 自tự 除trừ 。 (# 智trí 無vô 真chân 理lý 匪phỉ 鑒giám 匪phỉ 明minh 真chân 空không 無vô 智trí 惑hoặc 寧ninh 自tự 滅diệt )# 九cửu 然nhiên 此thử 暗ám 性tánh 。 無vô 來lai 無vô 去khứ 。 日nhật 之chi 體thể 相tướng 。 亦diệc 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 (# 惑hoặc 染nhiễm 自tự 性tánh 尚thượng 無vô 去khứ 來lai 覺giác 智trí 本bổn 然nhiên 寧ninh 有hữu 起khởi 滅diệt )# 十thập 但đãn 有hữu 日nhật 照chiếu 空không 。 則tắc 乾can/kiền/càn 坤# 洞đỗng 曉hiểu 。 (# 智trí 若nhược 明minh 則tắc 因nhân 果quả 理lý 事sự 等đẳng 分phân 明minh 故cố )# 。

▲# 妙diệu 辯biện 叵phả 窮cùng 者giả 。 拂phất 跡tích 入nhập 玄huyền 。 四tứ 辨biện 八bát 音âm 不bất 可khả 說thuyết 也dã 。

鈔sao 四tứ 辯biện 者giả 。 一nhất 法pháp 無vô 礙ngại 辯biện 。 二nhị 義nghĩa 無vô 礙ngại 辯biện 。 三tam 詞từ 無vô 礙ngại 辯biện 。 四tứ 樂nhạo 說thuyết 無vô 礙ngại 辯biện 。 復phục 於ư 第đệ 四tứ 。 約ước 義nghĩa 開khai 七thất 。 一nhất 捷tiệp 辯biện 。 須tu 言ngôn 即tức 言ngôn 故cố 。 二nhị 無vô 斷đoạn 盡tận 辯biện 。 謂vị 相tương 續tục 連liên 環hoàn 終chung 無vô 竭kiệt 故cố 。 三tam 迅tấn 辯biện 。 明minh 於ư 事sự 理lý 。 心tâm 無vô 癡si 暗ám 。 言ngôn 即tức 迅tấn 疾tật 。 如như 懸huyền 河hà 故cố 。 四tứ 應ưng 辯biện 。 應ứng 時thời 應ưng 根căn 。 無vô 差sai 異dị 故cố 。 五ngũ 無vô 錯thác 謬mậu 辯biện 。 凡phàm 說thuyết 契khế 理lý 。 無vô 錯thác 失thất 故cố 。 六lục 豐phong 義nghĩa 味vị 辯biện 名danh 數số 事sự 理lý 。 皆giai 無vô 量lượng 故cố 。 七thất 一nhất 切thiết 世thế 間gian 最tối 上thượng 妙diệu 辯biện 。 此thử 有hữu 五ngũ 德đức 。 一nhất 甚thậm 深thâm 如như 雷lôi 。 二nhị 清thanh 徹triệt 遠viễn 聞văn 。 三tam 其kỳ 聲thanh 哀ai 雅nhã 。 如như 迦ca 陵lăng 頻tần 伽già 。 四tứ 能năng 令linh 眾chúng 生sanh 。 入nhập 心tâm 愛ái 樂nhạo 。 五ngũ 其kỳ 有hữu 聞văn 者giả 。 歡hoan 喜hỷ 無vô 厭yếm 。 具cụ 斯tư 五ngũ 義nghĩa 。 故cố 云vân 無vô 勝thắng 上thượng 。 言ngôn 八bát 音âm 者giả 。 一nhất 最tối 好hảo/hiếu 音âm 。 (# 其kỳ 音âm 清thanh 雅nhã 。 如như 伽già 陵lăng 鳥điểu )# 二nhị 易dị 了liễu 聲thanh 。 (# 言ngôn 詞từ 辨biện 了liễu )# 三tam 調điều 和hòa 。 (# 大đại 小tiểu 得đắc 中trung )# 四tứ 柔nhu 軟nhuyễn 。 (# 言ngôn 無vô 麤thô 獷quánh )# 五ngũ 不bất 誤ngộ 。 (# 言ngôn 無vô 失thất 誤ngộ )# 六lục 不bất 女nữ 。 (# 其kỳ 音âm 雅nhã 朗lãng )# 七thất 尊tôn 慧tuệ 。 (# 言ngôn 無vô 戰chiến 懼cụ )# 八bát 深thâm 遠viễn 。 (# 臍tề 輪luân 發phát 聲thanh )# 。

疏sớ/sơ 以dĩ 無vô 言ngôn (# 理lý 體thể 也dã )# 之chi 言ngôn (# 事sự 用dụng 也dã )# 詮thuyên (# 事sự 用dụng )# 言ngôn 絕tuyệt 之chi 理lý (# 理lý 體thể 也dã )# 以dĩ 無vô 變biến (# 一nhất 法Pháp 門môn )# 之chi 變biến (# 無vô 量lượng 門môn )# 此thử 是thị 能năng 化hóa 言ngôn 說thuyết 多đa 端đoan 也dã 。

▲# 言ngôn 無vô 窮cùng 之chi 根căn 者giả 。 所sở 化hóa 根căn 感cảm 非phi 一nhất 也dã 。

鈔sao 能năng 廣quảng 能năng 深thâm 能năng 高cao 能năng 遠viễn 者giả 。 或hoặc 將tương 教giáo 理lý 行hành 果quả 。 如như 次thứ 配phối 釋thích 。 或hoặc 將tương 教giáo 海hải 沖# 深thâm 等đẳng 四tứ 句cú 。 如như 次thứ 配phối 釋thích 。 或hoặc 散tán 嘆thán 深thâm 廣quảng 高cao 遠viễn 也dã 。

鈔sao 皆giai 不bất 能năng 安an 等đẳng 者giả 。 反phản 表biểu 大đại 海hải 皆giai 能năng 所sở 謂vị 安an 而nhi 不bất 溢dật 故cố 。 受thọ 而nhi 不bất 濁trược 故cố 。 攝nhiếp 而nhi 同đồng 名danh 故cố 。 持trì 而nhi 不bất 盡tận 故cố 。

▲# 言ngôn 大đại 法pháp 明minh 。 (# 聞văn 思tư 所sở 了liễu )# 大đại 法pháp 照chiếu 。 (# 修tu 慧tuệ 所sở 了liễu )# 大đại 法Pháp 雨vũ 。 (# 益ích 他tha 所sở 作tác )# 。

▲# 言ngôn 皆giai 不bất 能năng 安an 等đẳng 者giả 。 反phản 表biểu 唯duy 第đệ 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 方phương 能năng 所sở 謂vị 安an 存tồn 而nhi 不bất 捨xả 信tín 受thọ 而nhi 不bất 疑nghi 。 上thượng 二nhị 約ước 文văn 。 包bao 攝nhiếp 而nhi 不bất 散tán 。 次thứ 一nhất 約ước 義nghĩa 。 住trụ 持trì 而nhi 不bất 亡vong 。 次thứ 一nhất 雙song 通thông 文văn 義nghĩa 。

鈔sao 具cụ 縛phược 凡phàm 夫phu 能năng 知tri 等đẳng 者giả 。 問vấn 前tiền 說thuyết 九cửu 地địa 不bất 知tri 。 今kim 云vân 具cụ 縛phược 能năng 知tri 。 豈khởi 不bất 相tương 違vi 。 今kim 謂vị 。 通thông 云vân 。 前tiền 云vân 九cửu 地địa 不bất 知tri 。 不bất 能năng 盡tận 知tri 。 此thử 云vân 能năng 知tri 。 少thiểu 分phần 知tri 故cố 不bất 相tương 違vi 。 或hoặc 前tiền 約ước 證chứng 窮cùng 。 此thử 據cứ 信tín 解giải 。 或hoặc 前tiền 自tự 力lực 。 下hạ 不bất 測trắc 上thượng 。 此thử 據cứ 他tha 力lực 。 上thượng 加gia 於ư 下hạ 。 故cố 不bất 相tương 違vi 。

▲# 言ngôn 仰ngưỡng 推thôi 之chi 智trí 者giả 。 彼bỉ 經kinh 勝thắng 鬘man 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 三tam 種chủng 善thiện 男nam 子tử 善thiện 女nữ 人nhân 。 於ư 甚thậm 深thâm 法Pháp 義nghĩa 。 離ly 自tự 毀hủy 謗báng 。 生sanh 大đại 功công 德đức 。 入nhập 大Đại 乘Thừa 道Đạo 。 何hà 等đẳng 為vi 三tam 。

謂vị 若nhược 有hữu 善thiện 男nam 人nhân 善thiện 女nữ 人nhân 。 自tự 成thành 就tựu 甚thậm 深thâm 法Pháp 智trí 。 若nhược 善thiện 男nam 子tử 善thiện 女nữ 人nhân 。 成thành 就tựu 隨tùy 順thuận 法pháp 。 善thiện 男nam 子tử 善thiện 女nữ 人nhân 。 於ư 諸chư 深thâm 法Pháp 。 不bất 自tự 了liễu 知tri 。 仰ngưỡng 推thôi 世Thế 尊Tôn 。 非phi 我ngã 境cảnh 界giới 。 唯duy 佛Phật 所sở 知tri 。 是thị 名danh 善thiện 男nam 子tử 善thiện 女nữ 人nhân 。 仰ngưỡng 推thôi 如Như 來Lai 智trí 。 除trừ 此thử 諸chư 善thiện 男nam 子tử 。 善thiện 女nữ 人nhân 已dĩ 。 餘dư 諸chư 眾chúng 生sanh 。 於ư 諸chư 深thâm 法Pháp 。 堅kiên 著trước 妄vọng 說thuyết 。 遲trì 背bội 正chánh 法pháp 。 習tập 諸chư 外ngoại 道đạo 。 腐hủ 敗bại 種chủng 子tử 。 當đương 以dĩ 王vương 力lực 。 及cập 天thiên 龍long 鬼quỷ 神thần 力lực 。 而nhi 調điều 伏phục 之chi 。

鈔sao 四tứ 輪luân 者giả 。 下hạ 疏sớ/sơ 云vân 。 然nhiên 莊trang 嚴nghiêm 論luận 等đẳng 六lục 名danh 四tứ 種chủng 不bất 放phóng 逸dật 輪luân 。 先tiên 辨biện 相tương/tướng 者giả 。 各các 具cụ 五ngũ 種chủng 因nhân 緣duyên 。 一nhất 住trụ 好hảo/hiếu 國quốc 土độ 輪luân 者giả 。 彼bỉ 名danh 勝thắng 土thổ/độ 輪luân 。 言ngôn 五ngũ 緣duyên 者giả 。 一nhất 易dị 求cầu 。 謂vị 四tứ 事sự 易dị 故cố 。 二nhị 善thiện 護hộ 。 王vương 如như 法Pháp 故cố 。 三tam 善thiện 地địa 。 處xử 調điều 和hòa 故cố 。 四tứ 善thiện 侍thị 。 同đồng 戒giới 見kiến 故cố 。 五ngũ 善thiện 寂tịch 。 無vô 喧huyên 聲thanh 故cố 。 二nhị 依y 止chỉ 善thiện 人nhân 輪luân 五ngũ 緣duyên 者giả 。 一nhất 多đa 聞văn 。 二nhị 見kiến 諦Đế 。 三tam 巧xảo 說thuyết 。 四tứ 憐lân 愍mẫn 。 不bất 貪tham 利lợi 故cố 。 五ngũ 不bất 退thoái 。 無vô 疲bì 倦quyện 故cố 。 三tam 集tập 福phước 德đức 輪luân 。 當đương 彼bỉ 第đệ 四tứ 名danh 先tiên 福phước 輪luân 。 一nhất 可khả 樂lạc 。 謂vị 由do 住trụ 勝thắng 世thế 為vi 因nhân 故cố 。 二nhị 無vô 難nạn/nan 。 由do 值trị 善thiện 人nhân 為vi 因nhân 故cố 。 三tam 無vô 病bệnh 。 四tứ 三tam 昧muội 。 五ngũ 智trí 慧tuệ 。 此thử 三tam 以dĩ 自tự 正chánh 輪luân 為vi 因nhân 。 四tứ 發phát 大đại 誓thệ 願nguyện 輪luân 。 當đương 彼bỉ 第đệ 三tam 名danh 自tự 正chánh 輪luân 故cố 。 成thành 實thật 論luận 名danh 目mục 發phát 正chánh 願nguyện 輪luân 。 一nhất 善thiện 緣duyên 。 妙diệu 法Pháp 為vi 緣duyên 故cố 。 二nhị 善thiện 聚tụ 。 具cụ 福phước 智trí 故cố 。 三tam 善thiện 修tu 。 止Chỉ 觀Quán 諸chư 行hành 相tương 應ứng 修tu 故cố 。 四tứ 善thiện 說thuyết 。 無vô 求cầu 利lợi 故cố 。 五ngũ 善thiện 出xuất 。 所sở 有hữu 善thiện 法Pháp 。 恭cung 順thuận 修tu 故cố 。 然nhiên 前tiền 二nhị 就tựu 果quả 立lập 稱xưng 。 後hậu 二nhị 從tùng 因nhân 立lập 名danh 。 雖tuy 俱câu 通thông 因nhân 果quả 。 影ảnh 略lược 互hỗ 顯hiển 。 前tiền 二nhị 外ngoại 緣duyên 。 後hậu 二nhị 內nội 因nhân 。 願nguyện 是thị 智trí 因nhân 福phước 是thị 福phước 因nhân 。 此thử 四tứ 何hà 緣duyên 受thọ 輪luân 之chi 稱xưng 。 依y 成thành 實thật 論luận 。 以dĩ 此thử 四tứ 輪luân 能năng 摧tồi 八bát 難nạn 故cố 。 謂vị 初sơ 住trụ 善thiện 處xứ 。 能năng 除trừ 五ngũ 難nạn/nan 。 即tức 三tam 塗đồ 北bắc 洲châu 及cập 長trường 壽thọ 。 次thứ 依y 善thiện 人nhân 。 除trừ 佛Phật 前tiền 後hậu 難nạn/nan 。 三tam 發phát 大đại 願nguyện 。 除trừ 世thế 智trí 辨biện 聰thông 。 四tứ 宿túc 植thực 善thiện 根căn 。 除trừ 生sanh 盲manh 聾lung 啞á 。 前tiền 五ngũ 是thị 惡ác 處xứ 。 六lục 是thị 惡ác 時thời 。 七thất 是thị 惡ác 因nhân 。 八bát 是thị 惡ác 果quả 。 或hoặc 彼bỉ 四tứ 輪luân 。 非phi 此thử 四tứ 輪luân 。 彼bỉ 除trừ 八bát 難nạn 之chi 障chướng 。 非phi 判phán 一nhất 代đại 之chi 教giáo 。 多đa 聞văn 闕khuyết 疑nghi 。 未vị 敢cảm 詳tường 定định 。

▲# 言ngôn 四tứ 教giáo 者giả 。 藏tạng 通thông 別biệt 圓viên 也dã 。

鈔sao 所sở 謂vị 解giải 脫thoát 相tương/tướng 等đẳng 者giả 。 如như 次thứ 即tức 是thị 我ngã 樂nhạo/nhạc/lạc 淨tịnh 常thường 之chi 四tứ 德đức 也dã (# 不bất 空không 如Như 來Lai 藏tạng 。 之chi 相tướng 大đại 也dã )# 。

▲# 言ngôn 我ngã 此thử 九cửu 部bộ 法Pháp 者giả 。 故cố 法pháp 華hoa 云vân 。 或hoặc 說thuyết 修Tu 多Đa 羅La 。 伽Già 陀Đà 及cập 本Bổn 事Sự 。 本bổn 主chủ 未vị 曾tằng 有hữu 。 亦diệc 說thuyết 於ư 因Nhân 緣Duyên 。 譬thí 喻dụ 並tịnh 祗chi 夜dạ 。 優Ưu 波Ba 提Đề 舍Xá 經Kinh 。 是thị 也dã 。

▲# 言ngôn 如như 經kinh 說thuyết 一nhất 無vô 常thường 等đẳng 者giả 鈔sao 有hữu 六lục 義nghĩa 如như 次thứ 是thị 小tiểu 教giáo 。 立lập 相tương 破phá 相tương/tướng 頓đốn 教giáo 。 終chung 教giáo 圓viên 教giáo 義nghĩa 也dã 。

▲# 言ngôn 生sanh 滅diệt 代đại 謝tạ 者giả 。 由do 生sanh 待đãi 滅diệt 。 非phi 常thường 滅diệt 由do 滅diệt 待đãi 生sanh 非phi 常thường 生sanh 。 故cố 名danh 無vô 常thường 。

▲# 言ngôn 無vô 彼bỉ 常thường 故cố 者giả 。 此thử 依y 他tha 法pháp 。 無vô 彼bỉ 遍biến 計kế 常thường 無vô 相tướng 。 無vô 彼bỉ 圓viên 成thành 常thường 有hữu 相tương/tướng 。 名danh 無vô 常thường 。

▲# 言ngôn 不bất 生sanh 滅diệt 者giả 。 謂vị 但đãn 空không 真chân 理lý 本bổn 來lai 不bất 生sanh 名danh 無vô 。 畢tất 竟cánh 不bất 滅diệt 名danh 常thường 。 或hoặc 俗tục 諦đế 門môn 中trung 。 常thường 有hữu 生sanh 滅diệt 。 真Chân 諦Đế 無vô 彼bỉ 。 故cố 名danh 無vô 常thường 。 又hựu 準chuẩn 下hạ 疏sớ/sơ 義nghĩa 。 引dẫn 菴am 提đề 遮già 經Kinh 云vân 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 是thị 無vô 常thường 義nghĩa 。 生sanh 滅diệt 即tức 是thị 常thường 義nghĩa 。 鈔sao 釋thích 曰viết 。 此thử 意ý 正chánh 顯hiển 性tánh 相tướng 交giao 徹triệt 。 二nhị 義nghĩa 相tương/tướng 成thành 。 生sanh 滅diệt 相tương/tướng 盡tận 。 無vô 常thường 即tức 常thường 。 故cố 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 是thị 無vô 常thường 義nghĩa 。 隨tùy 緣duyên 變biến 易dị 。 常thường 即tức 無vô 常thường 。 則tắc 生sanh 滅diệt 是thị 無vô 常thường 義nghĩa 也dã 。 又hựu 性tánh 即tức 相tương/tướng 故cố 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 是thị 無vô 常thường 義nghĩa 。 相tương/tướng 即tức 性tánh 故cố 。 生sanh 滅diệt 是thị 常thường 義nghĩa 。 又hựu 遠viễn 公công 用dụng 中trung 邊biên 論luận 意ý 。 解giải 曰viết 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 是thị 彼bỉ 無vô 常thường 實thật 性tánh 。 故cố 名danh 無vô 常thường 。 又hựu 生sanh 公công 釋thích 云vân 。 常thường 之chi 為vi 無vô 。 乃nãi 所sở 以dĩ 無vô 無vô 常thường 故cố 。 即tức 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 矣hĩ 。 即tức 諸chư 行hành 而nhi 不bất 可khả 得đắc 。 故cố 入nhập 中trung 道đạo 。 非phi 常thường 非phi 無vô 常thường 也dã 。 又hựu 肇triệu 公công 釋thích 淨tịnh 名danh 云vân 。 小Tiểu 乘Thừa 觀quán 法pháp 以dĩ 生sanh 滅diệt 為vi 無vô 常thường 義nghĩa 。 大Đại 乘Thừa 之chi 士sĩ 。 以dĩ 不bất 生sanh 滅diệt 為vi 無vô 常thường 義nghĩa 。 無vô 常thường 名danh 同đồng 。 而nhi 幽u 致trí 殊thù 絕tuyệt 矣hĩ 。 其kỳ 道đạo 虗hư 徹triệt 。 故cố 非phi 常thường 情tình 之chi 所sở 能năng 測trắc 。 妙diệu 得đắc 其kỳ 旨chỉ 。 其kỳ 唯duy 淨tịnh 名danh 乎hồ 。 遣khiển 常thường 故cố 者giả 。 無vô 常thường 非phi 謂vị 有hữu 無vô 常thường 。 無vô 常thường 常thường 無vô 。 故cố 云vân 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 是thị 無vô 常thường 義nghĩa 。 又hựu 大Đại 乘Thừa 法Pháp 師sư 云vân 。 小Tiểu 乘Thừa 以dĩ 生sanh 滅diệt 為vi 無vô 常thường 。 謂vị 不bất 生sanh 滅diệt 為vi 常thường 。 故cố 今kim 折chiết 彼bỉ 。 汝nhữ 見kiến 有hữu 不bất 生sanh 滅diệt 為vi 常thường 者giả 。 此thử 常thường 還hoàn 是thị 無vô 常thường 。 故cố 云vân 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 是thị 無vô 常thường 義nghĩa 。

▲# 言ngôn 無vô 法pháp 可khả 常thường 者giả 。 絕tuyệt 待đãi 真chân 理lý 。 無vô 彼bỉ 對đối 待đãi 可khả 常thường 。 故cố 名danh 無vô 常thường 。 是thị 故cố 真chân 門môn 隨tùy 順thuận 。 但đãn 具cụ 非phi 常thường 非phi 無vô 常thường 之chi 言ngôn 念niệm 。 今kim 遮già 可khả 常thường 。 故cố 名danh 無vô 常thường 。 言ngôn 非phi 常thường 非phi 無vô 常thường 者giả 。 約ước 圓viên 融dung 義nghĩa 。 更cánh 互hỗ 相tương 即tức 。 故cố 乃nãi 雙song 非phi 。 不bất 滯trệ 一nhất 邊biên 。 以dĩ 為vi 中trung 道đạo 。 言ngôn 又hựu 苦Khổ 集Tập 滅Diệt 道Đạo 等đẳng 者giả 。 隨tùy 藏tạng 通thông 別biệt 圓viên 之chi 四tứ 教giáo 。 分phần/phân 生sanh 滅diệt 無vô 生sanh 無vô 量lượng 無vô 作tác 之chi 四Tứ 諦Đế 也dã 。 言ngôn 十thập 二nhị 支chi 者giả 。 一nhất 無vô 明minh 支chi 。 (# 正chánh 唯duy 分phân 別biệt 兼kiêm 通thông 俱câu 生sanh 世thế 俗tục 勝thắng 義nghĩa 。 二nhị 愚ngu 別biệt 發phát 。 下hạ 惑hoặc 發phát 上thượng 。 上thượng 不bất 發phát 下hạ )# 二nhị 行hành 支chi (# 自tự 性tánh 為vi 思tư 相tương 應ứng 同đồng 聚tụ 福phước 與dữ 非phi 福phước 不bất 動động 業nghiệp 故cố )# 初sơ 發phát 次thứ 招chiêu 。 並tịnh 為vi 能năng 引dẫn 。 寔thật 通thông 種chủng 現hiện 。 三tam 識thức 支chi (# 唯duy 第đệ 八bát 識thức )# 四tứ 名danh 色sắc 支chi 。 (# 業nghiệp 招chiêu 五ngũ 蘊uẩn 除trừ 後hậu 三tam 支chi )# 五ngũ 六lục 處xứ 支chi 。 (# 業nghiệp 感cảm 六lục 根căn )# 六lục 觸xúc 支chi 。 (# 業nghiệp 報báo 觸xúc 數số )# 七thất 受thọ 支chi 。 (# 業nghiệp 報báo 受thọ 數số )# 上thượng 五ngũ 咸hàm 為vi 導đạo 引dẫn 。 熏huân 感cảm 同đồng 時thời 。 義nghĩa 立lập 前tiền 後hậu 實thật 唯duy 種chủng 子tử 。 未vị 潤nhuận 已dĩ 前tiền 。 假giả 通thông 現hiện 行hành 。 結kết 生sanh 已dĩ 後hậu 。 八bát 受thọ 支chi 。 (# 正chánh 唯duy 俱câu 生sanh 兼kiêm 通thông 分phân 別biệt )# 九cửu 取thủ 支chi 。 (# 或hoặc 前tiền 愛ái 增tăng 或hoặc 目mục 四tứ 取thủ 欲dục 貪tham 見kiến 戒giới 我ngã 語ngữ 取thủ 故cố )# 上thượng 二nhị 能năng 潤nhuận 。 實thật 通thông 種chủng 現hiện 。 唯duy 除trừ 不bất 還hoàn 。 唯duy 種chủng 潤nhuận 故cố 。 一nhất 發phát 教giáo 潤nhuận 。 不bất 同đồng 無vô 明minh 。 初sơ 後hậu 位vị 別biệt 。 分phần/phân 愛ái 取thủ 二nhị 。 十thập 有hữu 支chi 。 (# 識thức 等đẳng 五ngũ 支chi 。 能năng 招chiêu 行hành 種chủng 。 愛ái 取thủ 潤nhuận 已dĩ 近cận 有hữu 果quả 故cố )# 此thử 三tam 咸hàm 為vi 能năng 生sanh 。 通thông 前tiền 十thập 支chi 。 或hoặc 過quá 或hoặc 現hiện 。 並tịnh 為vi 其kỳ 因nhân 。 而nhi 破phá 常thường 見kiến 。 十thập 一nhất 生sanh 支chi 。 (# 結kết 生sanh 已dĩ 去khứ 少thiếu 壯tráng 已dĩ 還hoàn )# 十thập 二nhị 老lão 死tử 支chi 。 (# 衰suy 滅diệt 之chi 位vị 五ngũ 滅diệt 蘊uẩn 為vi 體thể )# 此thử 之chi 二nhị 支chi 。 咸hàm 為vi 所sở 生sanh 。 或hoặc 現hiện 或hoặc 當đương 。 並tịnh 為vi 其kỳ 果quả 。 而nhi 遣khiển 斷đoạn 見kiến 。 實thật 現hiện 假giả 種chủng 老lão 非phi 定định 有hữu 故cố 。 色sắc 非phi 徧biến 地địa 故cố 。 合hợp 附phụ 為vi 支chi 。 病bệnh 非phi 定định 徧biến 。 憂ưu 悲bi 不bất 順thuận 。 故cố 不bất 立lập 支chi 。 行hành 人nhân 於ư 此thử 。 而nhi 修tu 觀quán 行hành 。 而nhi 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 雜tạp 染nhiễm 安an 立lập 觀quán 。 二nhị 清thanh 淨tịnh 非phi 安an 立lập 觀quán 者giả 。 謂vị 行hành 麤thô 淺thiển 安an 立lập 施thi 設thiết 名danh 曰viết 安an 立lập 。 菩Bồ 薩Tát 將tương 故cố 斷đoạn 除trừ 。 先tiên 順thuận 觀quán 之chi 。 從tùng 無vô 明minh 生sanh 行hành 。 行hành 生sanh 識thức 乃nãi 至chí 老lão 死tử 也dã 。 如như 是thị 順thuận 觀quán 。 生sanh 死tử 相tương 續tục 。 令linh 生sanh 厭yếm 離ly 。 既ký 順thuận 觀quán 已dĩ 。 逆nghịch 觀quán 其kỳ 果quả 。 從tùng 何hà 而nhi 有hữu 。 謂vị 觀quán 老lão 死tử 果quả 由do 誰thùy 有hữu 。 謂vị 由do 生sanh 。 乃nãi 至chí 行hành 支chi 由do 誰thùy 有hữu 。 謂vị 由do 無vô 明minh 。 作tác 四Tứ 諦Đế 觀quán 。 觀quán 老lão 死tử 支chi 。 苦Khổ 集Tập 滅Diệt 道Đạo 。 乃nãi 至chí 行hành 支chi 。 準chuẩn 上thượng 可khả 知tri 。 不bất 觀quán 無vô 明minh 。 以dĩ 無vô 因nhân 故cố 。 是thị 故cố 但đãn 作tác 四tứ 十thập 四Tứ 智Trí 。 非phi 安an 立lập 觀quán 者giả 。 無vô 非phi 分phân 別biệt 智trí 。 體thể 合hợp 如như 理lý 。 心tâm 境cảnh 二nhị 冥minh 。 非phi 假giả 施thi 設thiết 。 名danh 非phi 安an 立lập 。 諸chư 惑hoặc 永vĩnh 滅diệt 。 故cố 云vân 清thanh 淨tịnh 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 一nhất 順thuận 。 二nhị 逆nghịch 。 先tiên 順thuận 觀quán 者giả 。 由do 根căn 本bổn 智trí 。 見kiến 諦Đế 斷đoạn 惑hoặc 。 無vô 明minh 滅diệt 行hành 不bất 生sanh 。 乃nãi 至chí 老lão 死tử 。 苦khổ 果quả 不bất 有hữu 。 無vô 明minh 滅diệt 故cố 。 慧tuệ 解giải 脫thoát 相tương 應ứng 。 諸chư 惑hoặc 滅diệt 故cố 。 心tâm 解giải 脫thoát 。 能năng 發phát 無vô 明minh 既ký 滅diệt 故cố 。 所sở 發phát 諸chư 業nghiệp 亦diệc 亡vong 。 惑hoặc 業nghiệp 無vô 故cố 。 後hậu 果quả 不bất 續tục 。 即tức 得đắc 無Vô 學Học 。 得đắc 無Vô 學Học 已dĩ 。 逆nghịch 觀quán 所sở 滅diệt 。 生sanh 死tử 苦khổ 果quả 由do 誰thùy 滅diệt 。 乃nãi 能năng 由do 無vô 明minh 滅diệt 。 又hựu 作tác 七thất 十thập 七thất 智trí 。 觀quán 十thập 二nhị 支chi 者giả 。 一nhất 一nhất 支chi 中trung 有hữu 三tam 智trí 。 一nhất 觀quán 因nhân 智trí 。 二nhị 審thẩm 因nhân 智trí 。 三tam 法pháp 住trụ 智trí 。 觀quán 因nhân 智trí 者giả 。 謂vị 觀quán 老lão 死tử 從tùng 誰thùy 生sanh 由do 生sanh 生sanh 。 次thứ 審thẩm 因nhân 智trí 。 重trọng/trùng 審thẩm 觀quán 故cố 。 推thôi 審thẩm 二nhị 智trí 別biệt 。 觀quán 三tam 世thế 法pháp 。 法pháp 住trụ 一nhất 智trí 總tổng 觀quán 三tam 世thế 故cố 。 共cộng 有hữu 七thất 智trí 。 唯duy 除trừ 無vô 明minh 。 義nghĩa 不bất 異dị 前tiền 。 餘dư 十thập 一nhất 支chi 。 各các 有hữu 此thử 七thất 。 成thành 七thất 十thập 七thất 智trí 。 緣duyên 生sanh 要yếu 義nghĩa 。 經kinh 論luận 多đa 明minh 。 池trì 魚ngư 暫tạm 聞văn 而nhi 生sanh 天thiên 。 緣Duyên 覺Giác 頓đốn 了liễu 而nhi 證chứng 聖thánh 。 振chấn 毛mao 張trương 目mục 。 畢tất 在tại 疏sớ/sơ 文văn 。 舉cử 領lãnh 提đề 綱cương 。 粗thô 如như 此thử 說thuyết 。

言ngôn 又hựu 如như 中trung 論luận 偈kệ 云vân 等đẳng 者giả 。 偈kệ 有hữu 四tứ 句cú 。 初sơ 一nhất 句cú 標tiêu 法pháp 體thể 。 下hạ 三tam 句cú 釋thích 義nghĩa 。 在tại 境cảnh 為vi 三tam 諦đế 。 在tại 心tâm 為vi 三tam 觀quán 也dã 。 鈔sao 依y 四tứ 教giáo 具cụ 細tế 顯hiển 示thị 。 今kim 束thúc 大đại 綱cương 。 貴quý 令linh 易dị 曉hiểu 。 一nhất 藏tạng 教giáo 釋thích 者giả 。 分phần/phân 折chiết 因nhân 緣duyên 果quả 法pháp 。 成thành 無vô 名danh 空không 。 藉tạ 託thác 因nhân 緣duyên 果quả 法pháp 。 成thành 有hữu 名danh 假giả 。 由do 無vô 故cố 離ly 常thường 。 由do 有hữu 故cố 離ly 斷đoạn 。 合hợp 上thượng 空không 假giả 二nhị 義nghĩa 名danh 中trung 。 如như 一nhất 品phẩm 字tự 具cụ 上thượng 三tam 義nghĩa 。 分phần/phân 彼bỉ 三tam 口khẩu 離ly 散tán 。 品phẩm 字tự 成thành 無vô 。 名danh 空không 。 假giả 藉tạ 三tam 口khẩu 和hòa 合hợp 。 品phẩm 字tự 方phương 有hữu 。 名danh 假giả 。 具cụ 上thượng 二nhị 義nghĩa 。 離ly 定định 有hữu 無vô 。 名danh 中trung 。 二nhị 通thông 教giáo 釋thích 者giả 。 約ước 體thể 真chân 空không 空không 也dã 。 就tựu 相tương/tướng 妄vọng 有hữu 假giả 也dã 。 雙song 離ly 斷đoạn 常thường 中trung 也dã 。 如như 一nhất 空không 華hoa 。 約ước 體thể 本bổn 空không 空không 也dã 。 病bệnh 眼nhãn 見kiến 有hữu 假giả 也dã 。 都đô 無vô 榮vinh 枯khô 之chi 相tướng 中trung 也dã 。 三tam 別biệt 教giáo 釋thích 者giả 。 緣duyên 生sanh 無vô 性tánh 空không 也dã 。 無vô 性tánh 緣duyên 生sanh 假giả 也dã 。 空không 假giả 所sở 依y 佛Phật 性tánh 妙diệu 理lý 中trung 也dã 。 如như 彼bỉ 鏡kính 像tượng 。 實thật 體thể 無vô 故cố 空không 也dã 。 假giả 相tương/tướng 有hữu 故cố 假giả 也dã 。 空không 假giả 所sở 依y 清thanh 淨tịnh 明minh 鏡kính 中trung 也dã 。 四tứ 圓viên 教giáo 釋thích 者giả 。 但đãn 將tương 別biệt 教giáo 三tam 種chủng 舉cử 一nhất 全toàn 收thu 。 即tức 是thị 上thượng 來lai 。 大đại 綱cương 已dĩ 竟cánh 。 下hạ 隨tùy 鈔sao 逐trục 難nạn/nan 釋thích 者giả 。

▲# 言ngôn 雖tuy 三tam 句cú 皆giai 空không 者giả 。 假giả 言ngôn 空không 者giả 。 獨độc 立lập 法pháp 無vô 故cố 。 中trung 言ngôn 空không 者giả 。 斷đoạn 常thường 法pháp 無vô 故cố 。

▲# 言ngôn 尚thượng 不bất 得đắc 成thành 即tức 空không 等đẳng 者giả 。 舉cử 淺thiển 況huống 深thâm 。 揀giản 定định 也dã 。 此thử 意ý 藏tạng 教giáo 所sở 明minh 三tam 義nghĩa 。 尚thượng 不bất 成thành 破phá 相tương 通thông 教giáo 所sở 明minh 緣duyên 生sanh 無vô 性tánh 舉cử 體thể 全toàn 真chân 第đệ 一nhất 真chân 空không 淺thiển 觀quán 。 何hà 況huống 別biệt 教giáo 所sở 明minh 無vô 性tánh 緣duyên 生sanh 佛Phật 性tánh 妙diệu 理lý 第đệ 二nhị 第đệ 三tam 。 幻huyễn 有hữu 中trung 道đạo 深thâm 觀quán 也dã 。

▲# 言ngôn 不bất 須tu 破phá 滅diệt 體thể 即tức 是thị 空không 者giả 。 形hình 揀giản 藏tạng 教giáo 折chiết 法pháp 歸quy 空không 也dã 此thử 教giáo 所sở 明minh 妄vọng 緣duyên 生sanh 時thời 。 體thể 實thật 是thị 空không 。 如như 彼bỉ 空không 華hoa 病bệnh 眼nhãn 見kiến 時thời 體thể 實thật 本bổn 空không 。

▲# 言ngôn 而nhi 不bất 得đắc 即tức 假giả 即tức 中trung 者giả 。 以dĩ 彼bỉ 破phá 相tương/tướng 空không 宗tông 。 不bất 存tồn 幻huyễn 有hữu 之chi 假giả 相tương/tướng 。 未vị 彰chương 佛Phật 性tánh 之chi 妙diệu 理lý 。

▲# 言ngôn 設thiết 作tác 假giả 中trung 皆giai 順thuận 入nhập 空không 空không 者giả 。 彼bỉ 宗tông 設thiết 縱túng/tung 作tác 假giả 中trung 二nhị 觀quán 。 覈# 其kỳ 定định 實thật 。 還hoàn 成thành 空không 觀quán 。 如như 作tác 假giả 觀quán 。 審thẩm 知tri 萬vạn 法pháp 。 隨tùy 順thuận 世thế 俗tục 。 虗hư 妄vọng 為vi 有hữu 。 稱xưng 實thật 是thị 空không 。 如như 作tác 中trung 觀quán 。 了liễu 彼bỉ 但đãn 空không 之chi 理lý 無vô 斷đoạn 常thường 故cố 。 豈khởi 非phi 是thị 空không 。 故cố 鈔sao 云vân 。 假giả 亦diệc 即tức 空không 。 假giả 施thi 設thiết 故cố 。 中trung 亦diệc 即tức 空không 。 離ly 斷đoạn 常thường 二nhị 邊biên 故cố 。

▲# 言ngôn 進tiến 非phi 別biệt 圓viên 者giả 。 非phi 同đồng 別biệt 圓viên 三tam 觀quán 足túc 具cụ 故cố 。

▲# 言ngôn 即tức 空không 即tức 假giả 即tức 中trung 者giả 。 非phi 是thị 三tam 諦đế 互hỗ 即tức 。 但đãn 是thị 一nhất 種chủng 之chi 法pháp 生sanh 之chi 法pháp 。 即tức 此thử 三tam 義nghĩa 。 若nhược 云vân 三tam 諦đế 互hỗ 即tức 。 何hà 異dị 圓viên 教giáo 。 言ngôn 即tức 空không 者giả 。 約ước 遍biến 計kế 也dã 。 即tức 假giả 者giả 。 約ước 依y 他tha 也dã 。 即tức 中trung 者giả 約ước 圓viên 成thành 也dã 。

▲# 言ngôn 三tam 種chủng 迤dĩ 邐lệ 各các 各các 有hữu 異dị 者giả 。 空không 假giả 中trung 三tam 。 展triển 轉chuyển 相tương 望vọng 。 各các 各các 不bất 同đồng 也dã 。 如như 攬lãm 麻ma 成thành 繩thằng 。 妄vọng 認nhận 作tác 蛇xà 。 三tam 義nghĩa 各các 別biệt 。 蛇xà 空không 。 繩thằng 假giả 。 麻ma 為vi 所sở 依y 。 以dĩ 況huống 中trung 道đạo 。

▲# 言ngôn 三tam 種chủng 皆giai 空không 者giả 。 義nghĩa 當đương 三tam 無vô 性tánh 也dã 。

▲# 無vô 主chủ 故cố 空không 者giả 。 無vô 實thật 我ngã 也dã 。 虗hư 假giả 故cố 空không 者giả 。 無vô 實thật 法pháp 也dã 。 無vô 邊biên 故cố 空không 者giả 。 無vô 斷đoạn 常thường 也dã 。 問vấn 豈khởi 空không 假giả 二nhị 觀quán 。 不bất 離ly 斷đoạn 常thường 耶da 。 何hà 故cố 中trung 觀quán 獨độc 名danh 無vô 邊biên 故cố 空không 。 答đáp 空không 多đa 涉thiệp 斷đoạn 。 假giả 多đa 涉thiệp 常thường 。 唯duy 斯tư 中trung 觀quán 。 迥huýnh 離ly 斷đoạn 常thường 。 故cố 獨độc 名danh 得đắc 。

▲# 言ngôn 三tam 種chủng 皆giai 假giả 者giả 同đồng 有hữu 名danh 字tự 故cố 者giả 。 謂vị 物vật 無vô 當đương 名danh 之chi 實thật 故cố 。 既ký 無vô 當đương 名danh 之chi 實thật 。 豈khởi 非phi 假giả 也dã 。 如như 食thực 油du 名danh 寔thật 非phi 食thực 油du 。

▲# 言ngôn 中trung 真chân 者giả 。 真Chân 諦Đế 之chi 中trung 。 遍biến 計kế 空không 故cố 。 中trung 根căn 者giả 。 俗tục 諦đế 之chi 中trung 。 化hóa 眾chúng 生sanh 故cố 。 中trung 實thật 者giả 。 義nghĩa 諦đế 之chi 中trung 離ly 虗hư 妄vọng 故cố 。 所sở 以dĩ 三tam 諦đế 通thông 名danh 中trung 者giả 。 俱câu 離ly 兩lưỡng 邊biên 故cố 。

▲# 言ngôn 不bất 住trụ 作tác 不bất 作tác 者giả 。 作tác 即tức 動động 也dã 。 不bất 作tác 靜tĩnh 也dã 。 不bất 住trụ 彰chương 動động 靜tĩnh 無vô 礙ngại 。 即tức 是thị 寂tịch 用dụng 無vô 礙ngại 義nghĩa 也dã 。

▲# 言ngôn 雖tuy 三tam 而nhi 一nhất 者giả 。 行hành 布bố 不bất 礙ngại 圓viên 融dung 也dã 。 雖tuy 一nhất 而nhi 三tam 者giả 。 圓viên 融dung 不bất 礙ngại 行hành 布bố 也dã 。

▲# 言ngôn 三tam 種chủng 皆giai 空không 者giả 。 標tiêu 也dã 。 言ngôn 思tư 道đạo 斷đoạn 故cố 者giả 。 釋thích 三tam 諦đế 絕tuyệt 跡tích 故cố 皆giai 空không 也dã 。

▲# 三tam 種chủng 皆giai 假giả 三tam 種chủng 皆giai 中trung 。 文văn 顯hiển 可khả 知tri 。

鈔sao 今kim 分phần/phân 後hậu 二nhị 之chi 語ngữ 不bất 分phân 初sơ 一nhất 者giả 。 此thử 意ý 。 但đãn 由do 後hậu 之chi 二nhị 語ngữ 故cố 分phần/phân 教giáo 。 非phi 由do 初sơ 一nhất 故cố 分phần/phân 教giáo 。 若nhược 分phần/phân 教giáo 時thời 。 三tam 語ngữ 皆giai 分phần/phân 。 如như 世thế 弟đệ 兄huynh 三tam 人nhân 。 長trưởng 者giả 唯duy 和hòa 孝hiếu 。 次thứ 唯duy 轉chuyển 逆nghịch 。 少thiểu 通thông 孝hiếu 逆nghịch 。 若nhược 據cứ 長trường/trưởng 兄huynh 不bất 可khả 分phần/phân 居cư 。 但đãn 據cứ 二nhị 弟đệ 故cố 乃nãi 分phần/phân 居cư 。 若nhược 分phần/phân 居cư 時thời 。 三tam 皆giai 分phần/phân 居cư 。 分phần/phân 居cư 之chi 因nhân 。 唯duy 後hậu 二nhị 故cố 。 不bất 關quan 初sơ 一nhất 。

疏sớ/sơ 言ngôn 有hữu 通thông 別biệt 就tựu 顯hiển 說thuyết 故cố 者giả 。 此thử 潛tiềm 通thông 外ngoại 妨phương 。 謂vị 有hữu 問vấn 言ngôn 。 若nhược 細tế 推thôi 尋tầm 。 互hỗ 不bất 互hỗ 通thông 。 故cố 此thử 遮già 云vân 。 今kim 就tựu 顯hiển 說thuyết 也dã 。

疏sớ/sơ 王vương 之chi 密mật 語ngữ 所sở 謂vị 別biệt 故cố 者giả 。 此thử 喻dụ 。 王vương 言ngôn 雖tuy 同đồng 。 所sở 要yếu 物vật 殊thù 。 臣thần 不bất 分phân 別biệt 。 豈khởi 符phù 王vương 意ý 。 法pháp 令linh 準chuẩn 之chi 。 佛Phật 言ngôn 雖tuy 密mật 。 義nghĩa 有hữu 權quyền 實thật 。 若nhược 不bất 分phân 別biệt 。 豈khởi 符phù 佛Phật 意ý 也dã 。

鈔sao 有hữu 四tứ 無vô 常thường 者giả 。 攝nhiếp 相tương/tướng 說thuyết 也dã 。 無vô 常thường 為vi 門môn 。 苦khổ 空không 無vô 我ngã 。 皆giai 號hiệu 無vô 常thường 。 故cố 云vân 有hữu 四tứ 。

▲# 言ngôn 若nhược 佛Phật 出xuất 世thế 等đẳng 者giả 。 經kinh 有hữu 五ngũ 節tiết 。 一nhất 寄ký 佛Phật 寶bảo 。 顯hiển 無vô 常thường 觀quán 。 二nhị 寄ký 法Pháp 寶bảo 。 顯hiển 苦khổ 觀quán 。 三tam 寄ký 僧Tăng 寶bảo 。 顯hiển 無vô 我ngã 觀quán 。 佛Phật 亦diệc 名danh 僧Tăng 。 上thượng 首thủ 僧Tăng 故cố 。 上thượng 三tam 所sở 觀quán 。 唯duy 屬thuộc 生sanh 死tử 。 能năng 觀quán 唯duy 屬thuộc 權quyền 行hành 。 次thứ 合hợp 水thủy 鹽diêm 馬mã 三tam 喻dụ 也dã 。 四tứ 四tứ 於ư 空không 中trung 顯hiển 正chánh 解giải 脫thoát 。 所sở 觀quán 唯duy 屬thuộc 解giải 脫thoát 。 能năng 觀quán 雙song 通thông 權quyền 實thật 。 但đãn 無vô 二nhị 十thập 五ngũ 有hữu 。 欲dục 令linh 比Bỉ 丘Khâu 修tu 學học 空không 想tưởng 。 通thông 權quyền 行hành 也dã 。

▲# 言ngôn 二nhị 十thập 五ngũ 有hữu 者giả 。 頌tụng 云vân 。 四tứ 洲châu 四tứ 惡ác 趣thú 。 梵Phạm 王Vương 六Lục 欲Dục 天Thiên 。 無vô 想tưởng 五ngũ 那na 含hàm 。 四tứ 空không 并tinh 四tứ 禪thiền 。 廣quảng 如như 涅Niết 槃Bàn 十thập 四tứ 。 而nhi 解giải 脫thoát 中trung 。 空không 無vô 我ngã 空không 苦khổ 空không 不bất 淨tịnh 空không 無vô 常thường 。 遮già 此thử 四tứ 種chủng 權quyền 行hành 。 能năng 空không 之chi 法pháp 。 即tức 是thị 真chân 常thường 解giải 脫thoát 異dị 名danh 。 密mật 含hàm 三tam 德đức 。 所sở 謂vị 不bất 動động 是thị 樂nhạo/nhạc/lạc 德đức 。 無vô 想tưởng 是thị 淨tịnh 德đức 。 無vô 變biến 是thị 常thường 德đức 。 唯duy 寔thật 行hành 也dã 。 雖tuy 含hàm 權quyền 實thật 之chi 行hành 。 並tịnh 合hợp 前tiền 器khí 喻dụ 。 五ngũ 寄ký 佛Phật 性tánh 彰chương 其kỳ 妙diệu 有hữu 。 兼kiêm 顯hiển 我ngã 德đức 。 即tức 合hợp 前tiền 馬mã 喻dụ 。 此thử 五ngũ 節tiết 經kinh 。 前tiền 三tam 節tiết 文văn 理lý 顯hiển 可khả 知tri 。 後hậu 二nhị 節tiết 文văn 。 鈔sao 釋thích 有hữu 二nhị 。 一nhất 云vân 。 空không 是thị 真chân 空không 。 遮già 詮thuyên 顯hiển 實thật 。 (# 遮già 四tứ 權quyền 行hành )# 佛Phật 性tánh 是thị 妙diệu 有hữu 。 表biểu 詮thuyên 顯hiển 實thật 。 (# 顯hiển 一nhất 實thật 行hạnh )# 二nhị 云vân 。 兩lưỡng 節tiết 經kinh 中trung 。 含hàm 具cụ 四tứ 德đức 。 空không 中trung 含hàm 三tam 德đức 。 如như 文văn 昭chiêu 著trước 。 佛Phật 性tánh 中trung 含hàm 我ngã 德đức 。 四tứ 德đức 具cụ 矣hĩ 。 在tại 境cảnh 名danh 德đức 。 在tại 心tâm 名danh 行hành 。

▲# 言ngôn 馬mã 又hựu 我ngã 義nghĩa 者giả 。 此thử 鈔sao 言ngôn 略lược 。 具cụ 足túc 應ưng 云vân 。 最tối 後hậu 佛Phật 性tánh 。 彰chương 其kỳ 妙diệu 有hữu 。 即tức 含hàm 前tiền 馬mã 。 又hựu 是thị 我ngã 義nghĩa 。 此thử 言ngôn 又hựu 者giả 。 非phi 是thị 對đối 前tiền 不bất 自tự 在tại 馬mã 。 但đãn 對đối 空không 中trung 三tam 種chủng 異dị 名danh 。 已dĩ 具cụ 三tam 德đức 。 佛Phật 性tánh 合hợp 焉yên 。 又hựu 是thị 我ngã 德đức 。 兩lưỡng 節tiết 文văn 中trung 。 四tứ 德đức 具cụ 矣hĩ 。 學học 者giả 細tế 思tư 。 勿vật 滯trệ 舊cựu 聞văn 不bất 生sanh 正chánh 解giải 。

▲# 言ngôn 是thị 則tắc 此thử 中trung 具cụ 彰chương 八bát 行hành 者giả 。 此thử 一nhất 段đoạn 經kinh 中trung 。 具cụ 彰chương 無vô 常thường 苦khổ 無vô 我ngã 空không 四tứ 種chủng 權quyền 行hành 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。 四tứ 種chủng 實thật 行hạnh 。 故cố 名danh 為vi 八bát 。

疏sớ/sơ 以dĩ 深thâm 為vi 淺thiển 失thất 於ư 大đại 利lợi 者giả 。 類loại 焦tiêu 沅# 而nhi 鬻dục 炭thán 也dã 。

▲# 言ngôn 以dĩ 淺thiển 為vi 深thâm 虗hư 其kỳ 功công 者giả 。 同đồng 蒸chưng 砂sa 而nhi 求cầu 飯phạn 也dã 。

鈔sao 如như 言ngôn 初sơ 發phát 心tâm 時thời 。 便tiện 成thành 正chánh 覺giác 等đẳng 者giả 。 初sơ 心tâm 成thành 佛Phật 。 因nhân 徹triệt 果quả 海hải 。 稱xưng 性tánh 深thâm 義nghĩa 。 若nhược 能năng 善thiện 修tu 。 頓đốn 成thành 佛Phật 果quả 。 理lý 定định 無vô 疑nghi 。 如như 不bất 分phân 教giáo 。 卻khước 同đồng 權quyền 宗tông 。 但đãn 是thị 如Như 來Lai 。 接tiếp 引dẫn 劣liệt 根căn 。 方phương 便tiện 假giả 說thuyết 。 致trí 令linh 行hành 人nhân 不bất 能năng 正chánh 修tu 。 稱xưng 性tánh 圓viên 融dung 。 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 高cao 推thôi 聖thánh 境cảnh 非phi 自tự 分phần/phân 故cố 。 殊thù 不bất 知tri 自tự 身thân 。 包bao 性tánh 德đức 而nhi 為vi 體thể 。 本bổn 是thị 如Như 來Lai 依y 智trí 海hải 以dĩ 為vi 源nguyên 。 隨tùy 緣duyên 流lưu 浪lãng 。 有hữu 何hà 得đắc 而nhi 不bất 本bổn 具cụ 。 有hữu 何hà 行hành 而nhi 不bất 能năng 修tu 。 若nhược 云vân 如như 此thử 妙diệu 行hạnh 。 賢hiền 聖thánh 所sở 修tu 。 非phi 我ngã 能năng 辨biện 者giả 。 即tức 是thị 欺khi 誣vu 自tự 身thân 本bổn 具cụ 法Pháp 身thân 真chân 佛Phật 。 不bất 唯duy 失thất 其kỳ 大đại 利lợi 。 抑ức 又hựu 妄vọng 招chiêu 過quá 罪tội 。 故cố 神thần 變biến 經kinh 說thuyết 。 若nhược 有hữu 人nhân 見kiến 。 神thần 咒chú 功công 驗nghiệm 殊thù 勝thắng 。 卻khước 云vân 此thử 是thị 普phổ 賢hiền 文Văn 殊Thù 等đẳng 能năng 為vi 斯tư 事sự 。 非phi 我ngã 所sở 能năng 者giả 。 斷đoạn 祕bí 密mật 乘thừa 命mạng 根căn 。 犯phạm 三tam 昧muội 耶da 淨tịnh 戒giới 。

何hà 以dĩ 故cố 。 良lương 以dĩ 欺khi 誣vu 自tự 身thân 本bổn 具cụ 法Pháp 身thân 真chân 佛Phật 也dã 。 上thượng 之chi 過quá 罪tội 。 並tịnh 不bất 分phân 權quyền 實thật 爾nhĩ 。 故cố 下hạ 疏sớ/sơ 云vân 。 若nhược 謂vị 久cửu 習tập 無vô 明minh 云vân 何hà 頓đốn 成thành 大đại 智trí 者giả 。 豈khởi 不bất 聞văn 冥minh 室thất 千thiên 年niên 之chi 闇ám 一nhất 燈đăng 倐thúc 忽hốt 頓đốn 除trừ 耶da 。 夫phu 機cơ 差sai 教giáo 別biệt 。 聖thánh 旨chỉ 深thâm 玄huyền 。 並tịnh 未vị 證chứng 真chân 。 同đồng 居cư 學học 地địa 。 共cộng 詳tường 聖thánh 智trí 。 誠thành 日nhật 戈qua 難nạn/nan 。 且thả 以dĩ 淺thiển 為vi 深thâm 。 有hữu 符phù 理lý 之chi 德đức 。 以dĩ 深thâm 為vi 淺thiển 。 有hữu 謗báng 法pháp 之chi 𠍴# 。 以dĩ 遠viễn 為vi 近cận 。 則tắc 有hữu 益ích 於ư 行hành 人nhân 。 以dĩ 近cận 為vi 遠viễn 。 法pháp 非phi 我ngã 分phần/phân 。 諸chư 佛Phật 說thuyết 教giáo 。 貴quý 在tại 俯phủ 就tựu 物vật 機cơ 。 後hậu 輩bối 學học 人nhân 若nhược 欲dục 高cao 推thôi 聖thánh 境cảnh 。 儻thảng 失thất 大đại 利lợi 。 豈khởi 不bất 傷thương 哉tai 。 旦đán 夕tịch 鈎câu 磻# 溪khê 朝triêu 昇thăng 台thai 輔phụ 。 豈khởi 謂vị 夫phu 明minh 經kinh 常thường 選tuyển 而nhi 語ngữ 其kỳ 優ưu 劣liệt 者giả 哉tai 。 況huống 纔tài 生sanh 王vương 宮cung 。 貴quý 極cực 臣thần 佐tá 。 寧ninh 同đồng 百bách 戰chiến 夷di 項hạng 備bị 歷lịch 艱gian 辛tân 。 況huống 十thập 千thiên 劫kiếp 之chi 功công 高cao 。 亦diệc 非phi 聊liêu 爾nhĩ 人nhân 耳nhĩ 。 是thị 以dĩ 語ngữ 其kỳ 智trí 。 等đẳng 虗hư 空không 而nhi 非phi 類loại 。 論luận 其kỳ 德đức 。 碎toái 塵trần 剎sát 而nhi 難nan 量lương 。 極cực 念niệm 劫kiếp 之chi 圓viên 融dung 。 盡tận 法Pháp 門môn 之chi 重trọng/trùng 現hiện 。 初sơ 心tâm 契khế 於ư 智trí 海hải 。 豈khởi 有hữu 邊biên 涯nhai 。 猶do 微vi 滴tích 入nhập 於ư 天thiên 池trì 齊tề 無vô 終chung 始thỉ 。 經Kinh 云vân 。 發phát 心tâm 畢tất 竟cánh 二nhị 不bất 別biệt 。 如như 是thị 二nhị 心tâm 。 先tiên 心tâm 難nạn/nan 等đẳng 。 即tức 其kỳ 義nghĩa 也dã 。

▲# 言ngôn 分phần/phân 折chiết 權quyền (# 小tiểu 始thỉ 二nhị 教giáo )# 實thật (# 後hậu 之chi 三tam 教giáo )# 取thủ 捨xả 偏thiên (# 前tiền 之chi 四tứ 教giáo )# 圓viên (# 第đệ 五ngũ 圓viên 教giáo )# 遲trì (# 前tiền 三tam 種chủng 教giáo 遲trì 成thành 佛Phật 果quả )# 速tốc (# 後hậu 二nhị 種chủng 教giáo 速tốc 成thành 佛Phật 果quả )# 。

▲# 言ngôn 三tam 時thời 者giả 。 有hữu 空không 中trung 也dã 。

▲# 言ngôn 三tam 輪luân 者giả 。 轉chuyển 照chiếu 持trì 也dã 。

▲# 言ngôn 半bán 滿mãn 者giả 。 文văn 顯hiển 。 小Tiểu 乘Thừa 名danh 半bán 。 大Đại 乘Thừa 名danh 滿mãn 。 意ý 通thông 權quyền 教giáo 名danh 半bán 實thật 教giáo 名danh 滿mãn 。

▲# 言ngôn 五ngũ 味vị 者giả 。 故cố 涅Niết 槃Bàn 經Kinh 云vân 。 善thiện 男nam 子tử 譬thí 如như 從tùng 牛ngưu 出xuất 乳nhũ 。 從tùng 乳nhũ 出xuất 酪lạc 。 從tùng 酪lạc 出xuất 生sanh 酥tô 。 從tùng 生sanh 酥tô 出xuất 熟thục 酥tô 。 從tùng 熟thục 酥tô 出xuất 醍đề 醐hồ 。 醍đề 醐hồ 最tối 上thượng 。 若nhược 有hữu 服phục 者giả 。 眾chúng 病bệnh 皆giai 除trừ 。 諸chư 有hữu 諸chư 藥dược 。 悉tất 入nhập 其kỳ 中trung 。

善thiện 男nam 子tử 。 佛Phật 亦diệc 如như 是thị 。 從tùng 佛Phật 出xuất 於ư 。 十Thập 二Nhị 部Bộ 經Kinh 。 從tùng 十Thập 二Nhị 部Bộ 經Kinh 。 出xuất 修tu 多đa 羅la 。 從tùng 修tu 多đa 羅la 出xuất 方Phương 等Đẳng 經kinh 。 從tùng 方Phương 等Đẳng 經kinh 出xuất 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 從tùng 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 出xuất 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 猶do 如như 醍đề 醐hồ 。 問vấn 曰viết 。 十Thập 二Nhị 部Bộ 經Kinh 。 總tổng 攝nhiếp 諸chư 經kinh 。 復phục 云vân 何hà 言ngôn 出xuất 。 修Tu 多Đa 羅La 等đẳng 。 故cố 遠viễn 公công 云vân 。 以dĩ 佛Phật 合hợp 牛ngưu 。 約ước 應ưng 身thân 佛Phật 。 十Thập 二Nhị 部Bộ 經Kinh 合hợp 乳nhũ 。 說thuyết 小Tiểu 乘Thừa 經kinh 修tu 多đa 羅la 合hợp 酪lạc 。 說thuyết 大Đại 乘Thừa 教giáo 。 藉tạ 小tiểu 開khai 大đại 。 故cố 名danh 為vi 出xuất 。 復phục 四tứ 俱câu 大Đại 乘Thừa 。 詮thuyên 事sự 之chi 教giáo 。 名danh 修Tu 多Đa 羅La 。 謂vị 施thí 戒giới 等đẳng 事sự 。 方Phương 等Đẳng 合hợp 生sanh 酥tô 。 即tức 大Đại 乘Thừa 中trung 破phá 相tương/tướng 空không 教giáo 。 因nhân 事sự 顯hiển 理lý 。 故cố 名danh 為vi 出xuất 。 以dĩ 般Bát 若Nhã 合hợp 熟thục 酥tô 。 究cứu 竟cánh 離ly 相tương/tướng 證chứng 實thật 之chi 慧tuệ 。 名danh 為vi 般Bát 若Nhã 。 依y 理lý 起khởi 慧tuệ 。 是thị 故cố 名danh 出xuất 。 約ước 行hành 辨biện 教giáo 。 亦diệc 得đắc 名danh 出xuất 。 般Bát 若Nhã 經Kinh 云vân 。 然nhiên 此thử 般Bát 若Nhã 即tức 是thị 向hướng 前tiền 菩Bồ 提Đề 體thể 也dã 以dĩ 菩Bồ 提Đề 合hợp 涅Niết 槃Bàn 。 般Bát 若Nhã 了liễu 因nhân 。 了liễu 彼bỉ 無vô 始thỉ 法pháp 性tánh 涅Niết 槃Bàn 。 是thị 故cố 名danh 出xuất 。 約ước 實thật 教giáo 辨biện 。 亦diệc 得đắc 名danh 出xuất 。 涅Niết 槃Bàn 經kinh 清thanh 涼lương 釋thích 云vân 。 佛Phật 自tự 揀giản 此thử 經Kinh 。 異dị 於ư 小Tiểu 乘Thừa 。 今kim 牛ngưu 出xuất 乳nhũ 。 是thị 大Đại 乘Thừa 教giáo 耳nhĩ 。 若nhược 爾nhĩ 何hà 成thành 五ngũ 味vị 。 謂vị 十Thập 二Nhị 部Bộ 經Kinh 。 辨biện 所sở 說thuyết 教giáo 。 出xuất 修tu 多đa 羅la 者giả 。 十thập 二nhị 分phần 出xuất 生sanh 契khế 理lý 合hợp 機cơ 之chi 義nghĩa 。 修tu 多đa 羅la 出xuất 方Phương 等Đẳng 者giả 。 由do 契khế 理lý 故cố 顯hiển 出xuất 真chân 理lý 。 廣quảng 陳trần 為vi 方Phương 等Đẳng 故cố 。 從tùng 方Phương 等Đẳng 出xuất 般Bát 若Nhã 者giả 。 依y 理lý 出xuất 生sanh 智trí 故cố 。 般Bát 若Nhã 出xuất 涅Niết 槃Bàn 者giả 。 以dĩ 智trí 契khế 理lý 成thành 極cực 果quả 故cố 。 故cố 云vân 涅Niết 槃Bàn 猶do 如như 醍đề 醐hồ 。

▲# 言ngôn 四tứ 門môn 者giả 。 共cộng 與dữ 不bất 共cộng 觀quán 照chiếu 實thật 相tướng 也dã 。 共cộng 者giả 三tam 乘thừa 同đồng 稟bẩm 。 不bất 共cộng 者giả 菩Bồ 薩Tát 獨Độc 覺Giác 也dã 。

疏sớ/sơ 開khai 則tắc 得đắc 多đa 而nhi 失thất 少thiểu 者giả 。 理lý 開khai 之chi 十thập 義nghĩa 。 為vi 十thập 種chủng 得đắc 。 合hợp 之chi 五ngũ 義nghĩa 為vi 五ngũ 種chủng 失thất 。 故cố 云vân 得đắc 多đa 而nhi 失thất 少thiểu 也dã 。

▲# 合hợp 則tắc 得đắc 少thiểu 而nhi 失thất 多đa 者giả 。 合hợp 之chi 五ngũ 義nghĩa 。 為vi 五ngũ 種chủng 得đắc 。 開khai 之chi 十thập 義nghĩa 。 為vi 十thập 種chủng 失thất 。 故cố 云vân 得đắc 少thiểu 而nhi 失thất 多đa 也dã 。 問vấn 合hợp 之chi 五ngũ 義nghĩa 為vi 開khai 之chi 失thất 者giả 。 其kỳ 義nghĩa 未vị 詳tường 。 何hà 者giả 。 且thả 如như 開khai 教giáo 家gia 前tiền 之chi 五ngũ 義nghĩa 對đối 其kỳ 合hợp 教giáo 。 一nhất 一nhất 奪đoạt 之chi 。 云vân 何hà 有hữu 失thất 。 一nhất 云vân 理lý 雖tuy 一nhất 味vị 。 (# 從tùng 合hợp 教giáo 義nghĩa 也dã )# 詮thuyên 有hữu 淺thiển 深thâm 。 (# 奪đoạt 歸quy 開khai 教giáo 也dã )# 此thử 意ý 。 今kim 辨biện 分phần/phân 教giáo 。 何hà 關quan 其kỳ 理lý 。 從tùng 理lý 一nhất 味vị 。 不bất 違vi 教giáo 殊thù 。 由do 此thử 得đắc 知tri 。 理lý 本bổn 一nhất 味vị 。 不bất 為vi 開khai 教giáo 之chi 失thất 。 餘dư 準chuẩn 例lệ 知tri 。 既ký 爾nhĩ 開khai 教giáo 應ưng 全toàn 無vô 失thất 。 云vân 何hà 失thất 少thiểu 。 答đáp 得đắc 意ý 之chi 流lưu 。 任nhậm 開khai 任nhậm 合hợp 。 皆giai 無vô 過quá 失thất 。 迷mê 昧muội 之chi 輩bối 。 見kiến 開khai 見kiến 合hợp 。 皆giai 生sanh 過quá 失thất 。 如như 見kiến 開khai 教giáo 。 便tiện 謂vị 理lý 殊thù 。 佛Phật 音âm 非phi 一nhất 。 佛Phật 意ý 為vi 多đa 。 佛Phật 言ngôn 唯duy 局cục 。 淳thuần 源nguyên 枝chi 流lưu 。 故cố 為vi 其kỳ 失thất 。 非phi 謂vị 違vi 人nhân 亦diệc 有hữu 其kỳ 失thất 。 餘dư 之chi 得đắc 失thất 。 準chuẩn 此thử 應ưng 思tư 。

鈔sao 順thuận 下hạ 出xuất 現hiện 至chí 有hữu 十thập 義nghĩa 等đẳng 者giả 。 彼bỉ 疏sớ/sơ 云vân 。 一nhất 隨tùy 類loại 音âm 。 (# 一nhất 無vô 聲thanh 不bất 至chí 。 二nhị 無vô 根căn 不bất 聞văn 。 經Kinh 云vân 眾chúng 生sanh 隨tùy 類loại 各các 得đắc 解giải 。 是thị 也dã )# 帖# 遍biến 降giáng/hàng 種chủng 種chủng 喻dụ 。 (# 婆bà 竭kiệt 羅la 龍long 王vương 所sở 興hưng 雲vân 電điện 雷lôi 風phong 雨vũ 。 四tứ 洲châu 六lục 天thiên 隨tùy 類loại 不bất 同đồng 故cố )# 二nhị 隨tùy 樂nhạo 欲dục 音âm 。 (# 前tiền 多đa 類loại 音âm 各các 隨tùy 欲dục 樂lạc 。 說thuyết 種chủng 種chủng 法Pháp 。 經Kinh 云vân 如Như 來Lai 於ư 一nhất 語ngữ 言ngôn 中trung 。 演diễn 說thuyết 無vô 邊biên 契Khế 經Kinh 海hải 。 是thị 也dã 。 又hựu 佛Phật 以dĩ 一nhất 妙diệu 音âm 。 周chu 聞văn 十thập 方phương 國quốc 。 眾chúng 音âm 悉tất 具cụ 足túc 。 法Pháp 雨vũ 皆giai 充sung 滿mãn 。 通thông 證chứng 上thượng 二nhị 也dã )# 帖# 降giáng/hàng 注chú 滋tư 榮vinh 喻dụ 。 (# 阿A 那Na 婆Bà 達Đạt 多Đa 龍Long 王Vương 。 遍biến 閻Diêm 浮Phù 提Đề 。 普phổ 注chú 甘cam 雨vũ 。 百bách 穀cốc 苗miêu 稼giá 。 皆giai 得đắc 生sanh 長trưởng 。 等đẳng )# 三tam 隨tùy 根căn 解giải 音âm 。 (# 隨tùy 前tiền 樂nhạo 欲dục 所sở 說thuyết 一nhất 法pháp 。 大đại 小tiểu 各các 聞văn 寶bảo 積tích 云vân 。 佛Phật 以dĩ 一nhất 音âm 演diễn 說thuyết 法Pháp 。 眾chúng 生sanh 各các 各các 隨tùy 所sở 解giải 。 是thị 也dã )# 帖# 天thiên 女nữ 妙diệu 聲thanh 喻dụ 。 (# 善thiện 日nhật 天thiên 女nữ 。 出xuất 一nhất 妙diệu 音âm 。 與dữ 百bách 千thiên 種chủng 樂nhạc 相tương 應ứng 。 )# 四tứ 隨tùy 時thời 音âm 。 (# 即tức 上thượng 大đại 小tiểu 之chi 法pháp 令linh 聞văn 不bất 聞văn 皆giai 自tự 在tại 故cố 。 云vân 不bất 失thất 時thời 。 亦diệc 兼kiêm 隨tùy 聞văn 一nhất 法pháp 令linh 欣hân 憂ưu 不bất 同đồng 。 寶bảo 積tích 云vân 。 或hoặc 有hữu 恐khủng 畏úy 或hoặc 歡hoan 笑tiếu 是thị 也dã )# 帖# 梵Phạm 聲thanh 及cập 眾chúng 喻dụ 。 (# 宮cung 中trung 出xuất 聲thanh 。 梵Phạm 眾chúng 皆giai 聞văn 。 各các 謂vị 我ngã 語ngữ 。 不bất 出xuất 眾chúng 外ngoại 。 )# 上thượng 四tứ 多đa 約ước 即tức 體thể 之chi 用dụng 。 是thị 圓viên 音âm 義nghĩa 。 後hậu 六lục 多đa 約ước 即tức 用dụng 之chi 體thể 。 顯hiển 一nhất 音âm 義nghĩa 。 五ngũ 外ngoại 隨tùy 緣duyên 招chiêu 我ngã 無vô 生sanh 滅diệt 。 (# 應ưng 根căn 感cảm 而nhi 談đàm 有hữu 始thỉ 終chung 。 稱xưng 法pháp 性tánh 而nhi 言ngôn 亡vong 起khởi 盡tận )# 帖# 谷cốc 響hưởng 隨tùy 緣duyên 喻dụ 。 六lục 內nội 集tập 緣duyên 成thành 何hà 有hữu 主chủ 宰tể 。 (# 就tựu 相tương/tướng 有hữu 而nhi 修tu 幻huyễn 緣duyên 約ước 體thể 空không 而nhi 無vô 實thật 我ngã )# 帖# 劫kiếp 盡tận 唱xướng 聲thanh 喻dụ 。 (# 三tam 災tai 將tương 壞hoại 雖tuy 無vô 主chủ 我ngã 。 次thứ 第đệ 有hữu 聲thanh 。 聲thanh 初sơ 禪thiền 等đẳng 。 安an 樂lạc 殊thù 勝thắng 。 聞văn 已dĩ 進tiến 修tu 。 即tức 生sanh 上thượng 界giới )# 七thất 甚thậm 深thâm 。 (# 欲dục 言ngôn 其kỳ 一nhất 萬vạn 類loại 殊thù 應ưng 。 欲dục 言ngôn 其kỳ 異dị 。 一nhất 體thể 無vô 二nhị 雖tuy 多đa 差sai 別biệt 。 皆giai 於ư 甚thậm 深thâm 法Pháp 。 界giới 之chi 所sở 流lưu 出xuất )# 帖# 降giáng 雨vũ 難nan 思tư 喻dụ 。 (# 大đại 莊trang 嚴nghiêm 龍long 王vương 。 不bất 思tư 議nghị 力lực 。 能năng 降giáng/hàng 無vô 邊biên 。 莊trang 嚴nghiêm 雨vũ 等đẳng 。 )# 八bát 純thuần 稱xưng 法Pháp 界Giới 。 (# 但đãn 隨tùy 生sanh 有hữu 差sai 別biệt 韻vận 。 約ước 體thể 元nguyên 無vô 邪tà 曲khúc 音âm 。 )# 帖# 眾chúng 水thủy 一nhất 味vị 喻dụ 。 (# 逐trục 器khí 分phần/phân 成thành 異dị 本bổn 體thể 未vị 曾tằng 差sai 。 )# 九cửu 橫hoạnh/hoành 入nhập 無vô 斷đoạn 。 (# 遍biến 入nhập 法Pháp 界Giới 化hóa 生sanh 無vô 斷đoạn 。 )# 帖# 天thiên 鼓cổ 開khai 覺giác 喻dụ 。 (# 無vô 心tâm 出xuất 聲thanh 覺giác 悟ngộ 諸chư 天thiên 。 捨xả 放phóng 逸dật 等đẳng 。 )# 十thập 堅kiên 歸quy 一nhất 極cực 。 (# 聲thanh 無vô 變biến 易dị 。 至chí 於ư 究cứu 竟cánh 。 始thỉ 漸tiệm 成thành 就tựu 。 終chung 令linh 圓viên 益ích 。 )# 帖# 漸tiệm 降giáng/hàng 成thành 一nhất 喻dụ 。 (# 摩Ma 那Na 斯Tư 龍Long 王Vương 。 將tương 欲dục 降giáng 雨vũ 。 先tiên 興hưng 大đại 雲vân 。 凝ngưng 〔# 復phục 〕# 七thất 日nhật 待đãi 作tác 務vụ 已dĩ 。 乃nãi 降giáng/hàng 微vi 細tế 之chi 雨vũ )# 。

▲# 又hựu 言ngôn 六lục 句cú 者giả 。 一nhất 莫mạc 窮cùng 其kỳ 邊biên 故cố 非phi 量lượng 。 二nhị 隨tùy 根căn 隨tùy 時thời 有hữu 聞văn 不bất 聞văn 故cố 非phi 無vô 量lượng 。 三tam 多đa 緣duyên 集tập 故cố 非phi 有hữu 主chủ 。 四tứ 純thuần 一nhất 法Pháp 界Giới 生sanh 故cố 非phi 無vô 主chủ 。 五ngũ 當đương 體thể 無vô 生sanh 故cố 無vô 能năng 示thị 。 六lục 巧xảo 顯hiển 義nghĩa 理lý 故cố 非phi 無vô 示thị 。

▲# 言ngôn 各các 得đắc 圓viên 音âm 一nhất 義nghĩa 者giả 。 菩Bồ 提Đề 留lưu 支chi 得đắc 第đệ 三tam 隨tùy 根căn 解giải 音âm 。 羅la 什thập 法Pháp 師sư 得đắc 第đệ 七thất 純thuần 稱xưng 法Pháp 界Giới 音âm 也dã 。

▲# 言ngôn 齊tề 楚sở 俱câu 失thất 者giả 。 出xuất 文văn 選tuyển 第đệ 四tứ 子tử 虗hư 賦phú 。

▲# 言ngôn 並tịnh 應ưng 奪đoạt 之chi 者giả 。 奪đoạt 開khai 教giáo 也dã 。 而nhi 與dữ 之chi 耳nhĩ 者giả 。 縱túng/tung 合hợp 教giáo 也dã 。 言ngôn 然nhiên 並tịnh 為vi 教giáo 本bổn 下hạ 又hựu 都đô 奪đoạt 耳nhĩ 者giả 。 奪đoạt 歸quy 開khai 教giáo 也dã 。 此thử 意ý 。 佛Phật 音âm 但đãn 是thị 教giáo 本bổn 。 非phi 是thị 其kỳ 教giáo 。 今kim 辨biện 判phán 教giáo 。 何hà 關quan 其kỳ 本bổn 。 二nhị 師sư 談đàm 本bổn 。 豈khởi 相tương/tướng 愜# 當đương 。 故cố 鈔sao 云vân 。 又hựu 都đô 集tập 耳nhĩ 。

鈔sao 華hoa 嚴nghiêm 梵Phạm 網võng 等đẳng 者giả 。 即tức 師sư 所sở 立lập 。 唯duy 華hoa 嚴nghiêm 經kinh 。 名danh 平bình 道Đạo 教giáo 。 刊# 定định 錯thác 認nhận 。 將tương 謂vị 梵Phạm 網võng 亦diệc 為vi 平bình 道đạo 。 由do 見kiến 梵Phạm 網võng 亦diệc 居cư 蓮liên 藏tạng 舍xá 那na 說thuyết 故cố 。

▲# 言ngôn 皆giai 是thị 稱xưng 性tánh 善thiện 巧xảo 者giả 。 揀giản 異dị 隨tùy 宜nghi 方phương 便tiện 也dã 。

▲# 言ngôn 一nhất 時thời 頓đốn 演diễn 者giả 。 揀giản 異dị 前tiền 後hậu 漸tiệm 說thuyết 也dã 。

▲# 言ngôn 說thuyết 於ư 世Thế 尊Tôn 餘dư 處xứ 隨tùy 根căn 等đẳng 者giả 。 如như 法Pháp 華hoa 云vân 。 昔tích 於ư 波Ba 羅La 奈Nại 。 轉chuyển 四Tứ 諦Đế 法Pháp 輪luân 。 亦diệc 是thị 指chỉ 鹿lộc 苑uyển 所sở 說thuyết 。 非phi 是thị 自tự 說thuyết 靈linh 山sơn 法pháp 華hoa 會hội 也dã 。

▲# 言ngôn 或hoặc 有hữu 國quốc 土độ 。 唯duy 說thuyết 三tam 乘thừa 者giả 。 此thử 顯hiển 不bất 說thuyết 法Pháp 華hoa 也dã 。 同đồng 此thử 國quốc 土độ 中trung 。 為vi 說thuyết 華hoa 嚴nghiêm 。 為vi 不bất 說thuyết 耶da 。 若nhược 說thuyết 華hoa 嚴nghiêm 。 云vân 何hà 唯duy 說thuyết 三tam 乘thừa 。 華hoa 嚴nghiêm 之chi 經kinh 是thị 一Nhất 乘Thừa 故cố 。 若nhược 不bất 說thuyết 華hoa 嚴nghiêm 。 何hà 云vân 祕bí 不bất 見kiến 有hữu 一nhất 佛Phật 。 土thổ/độ 其kỳ 中trung 如Như 來Lai 不bất 說thuyết 此thử 法pháp 。 明minh 是thị 平bình 道đạo 。 答đáp 若nhược 就tựu 德đức 相tương/tướng 常thường 遍biến 。 說thuyết 其kỳ 華hoa 嚴nghiêm 。 今kim 從tùng 業nghiệp 用dụng 。 云vân 唯duy 說thuyết 三tam 乘thừa 。 若nhược 爾nhĩ 就tựu 德đức 相tương/tướng 。 法pháp 華hoa 亦diệc 常thường 遍biến 說thuyết 故cố 。 何hà 云vân 法pháp 華hoa 亦diệc 有hữu 不bất 說thuyết 。 若nhược 就tựu 業nghiệp 用dụng 。 云vân 有hữu 不bất 說thuyết 者giả 。 其kỳ 華hoa 嚴nghiêm 經kinh 。 就tựu 業nghiệp 用dụng 門môn 。 亦diệc 有hữu 不bất 說thuyết 故cố 。 鈔sao 云vân 。 或hoặc 有hữu 國quốc 土độ 。 唯duy 說thuyết 三tam 乘thừa 故cố 。 今kim 謂vị 。 通thông 云vân 。 若nhược 就tựu 德đức 相tương/tướng 。 唯duy 是thị 華hoa 嚴nghiêm 。 更cánh 無vô 餘dư 經kinh 。 但đãn 就tựu 業nghiệp 用dụng 。 曲khúc 巧xảo 隨tùy 根căn 。 華hoa 嚴nghiêm 經kinh 中trung 。 分phần/phân 出xuất 餘dư 經kinh 。 是thị 故cố 餘dư 經kinh 德đức 相tương/tướng 乃nãi 無vô 。 業nghiệp 用dụng 方phương 有hữu 。 說thuyết 業nghiệp 用dụng 門môn 。 有hữu 說thuyết 不bất 說thuyết 。 華hoa 嚴nghiêm 之chi 經kinh 。 約ước 德đức 相tương/tướng 門môn 常thường 說thuyết 遍biến 說thuyết 。 又hựu 解giải 法pháp 華hoa 經kinh 。 唯duy 是thị 一Nhất 乘Thừa 。 解giải 深thâm 密mật 經kinh 唯duy 是thị 三tam 乘thừa 。 其kỳ 華hoa 嚴nghiêm 經kinh 非phi 一nhất 非phi 三tam 。 能năng 一nhất 能năng 三tam 。 語ngữ 深thâm 名danh 一Nhất 乘Thừa 。 語ngữ 廣quảng 名danh 無vô 量lượng 乘thừa 。 深thâm 即tức 廣quảng 故cố 非phi 一Nhất 乘Thừa 。 廣quảng 即tức 深thâm 故cố 非phi 三tam 乘thừa 。 今kim 云vân 或hoặc 有hữu 國quốc 土độ 。 唯duy 說thuyết 三tam 乘thừa 。 但đãn 見kiến 不bất 說thuyết 法Pháp 華hoa 唯duy 一Nhất 乘Thừa 故cố 。 不bất 遮già 華hoa 嚴nghiêm 非phi 一Nhất 乘Thừa 故cố 。 是thị 故cố 華hoa 嚴nghiêm 無vô 不bất 說thuyết 故cố 。

鈔sao 釋Thích 迦Ca 為vi 主chủ 但đãn 是thị 三Tam 身Thân 中trung 化hóa 身thân 遮già 那na 為vi 主chủ 十thập 身thân 具cụ 顯hiển 者giả 。 問vấn 若nhược 準chuẩn 餘dư 教giáo 。 釋Thích 迦Ca 唯duy 化hóa 。 遮già 那na 唯duy 真chân 。 故cố 清thanh 淨tịnh 法Pháp 身thân 。 毗tỳ 盧lô 遮già 那na 佛Phật 。 千thiên 百bách 億ức 化hóa 身thân 。 釋Thích 迦Ca 牟Mâu 尼Ni 佛Phật 。 若nhược 準chuẩn 此thử 經Kinh 名danh 號hiệu 品phẩm 云vân 。 或hoặc 名danh 釋Thích 迦Ca 牟Mâu 尼Ni 。 或hoặc 名danh 毗tỳ 盧lô 遮già 那na 。 云vân 何hà 偏thiên 言ngôn 釋Thích 迦Ca 唯duy 化hóa 遮già 那na 十thập 身thân 。 答đáp 釋Thích 迦Ca 唯duy 化hóa 。 約ước 餘dư 教giáo 說thuyết 。 遮già 那na 十thập 身thân 約ước 此thử 經Kinh 說thuyết 。

疏sớ/sơ 略lược 云vân 四tứ 異dị 異dị 實thật 有hữu 多đa 者giả 。 鈔sao 列liệt 十thập 門môn 。 而nhi 與dữ 賢hiền 首thủ 教giáo 義nghĩa 十thập 異dị 。 理lý 亦diệc 相tương/tướng 參tham 。 彼bỉ 云vân 。 一nhất 時thời 異dị 。 (# 此thử 經Kinh 念niệm 劫kiếp 相tương/tướng 收thu 餘dư 經kinh 年niên 月nguyệt 尅khắc 定định 。 )# 二nhị 處xứ 異dị 。 (# 本bổn 末mạt 相tương/tướng 融dung 。 唯duy 在tại 娑sa 婆bà 。 )# 三tam 主chủ 異dị 。 (# 具cụ 足túc 十thập 身thân 。 唯duy 是thị 化hóa 身thân 。 )# 四tứ 眾chúng 異dị 。 (# 同đồng 異dị 一Nhất 乘Thừa 眾chúng 權quyền 小tiểu 三tam 乘thừa 。 眾chúng )# 五ngũ 所sở 依y 異dị 。 (# 侮vũ 印ấn 炳bỉnh 現hiện 後hậu 智trí 流lưu 出xuất )# 六lục 說thuyết 異dị 。 (# 主chủ 伴bạn 通thông 方phương 。 有hữu 說thuyết 不bất 說thuyết 。 )# 七thất 位vị 異dị 。 (# 因nhân 果quả 交giao 徹triệt 賢hiền 聖thánh 歷lịch 別biệt 。 )# 八bát 行hành 異dị 。 (# 稱xưng 性tánh 圓viên 修tu 。 隨tùy 相tương/tướng 分phân 齊tề 。 )# 九cửu 法Pháp 門môn 異dị 。 (# 略lược 舉cử 十thập 種chủng 。 一nhất 彼bỉ 有hữu 三tam 佛Phật 。 此thử 有hữu 十thập 佛Phật 。 二nhị 彼bỉ 有hữu 六Lục 通Thông 。 此thử 有hữu 十thập 通thông 。 三tam 彼bỉ 有hữu 三Tam 明Minh 。 此thử 有hữu 十thập 明minh 。 四tứ 彼bỉ 有hữu 八Bát 解Giải 脫Thoát 。 此thử 有hữu 十thập 解giải 脫thoát 。 五ngũ 彼bỉ 有hữu 四Tứ 無Vô 畏Úy 。 此thử 有hữu 十thập 無vô 畏úy 。 六lục 彼bỉ 有hữu 五ngũ 眼nhãn 。 此thử 有hữu 十thập 眼nhãn 。 七thất 彼bỉ 有hữu 三tam 世thế 。 此thử 有hữu 十thập 世thế 。 八bát 彼bỉ 有hữu 四Tứ 諦Đế 。 此thử 有hữu 十thập 諦đế 。 九cửu 彼bỉ 有hữu 四tứ 辯biện 。 此thử 有hữu 十thập 辯biện 。 十thập 彼bỉ 有hữu 十Thập 八Bát 不Bất 共Cộng 法pháp 。 此thử 有hữu 十thập 不bất 共cộng 法pháp 。 餘dư 門môn 無vô 量lượng 。 餘dư 如như 經kinh 說thuyết 。 )# 十thập 事sự 異dị 。 (# 觸xúc 類loại 之chi 事sự 即tức 法Pháp 門môn 故cố 。 依y 坐tọa 等đẳng 事sự 但đãn 表biểu 法pháp 故cố )# 應ưng 知tri 刊# 定định 不bất 唯duy 破phá 彼bỉ 即tức 公công 。 抑ức 又hựu 彈đàn 於ư 本bổn 師sư 清thanh 涼lương 扶phù 昔tích 。 故cố 伸thân 敘tự 釋thích 。

鈔sao 五ngũ 說thuyết 教giáo 時thời 分phần/phân 異dị 者giả 。 問vấn 與dữ 前tiền 教giáo 門môn 儀nghi 式thức 中trung 一nhất 時thời 頓đốn 演diễn 。 有hữu 何hà 異dị 耶da 。 答đáp 彼bỉ 得đắc 時thời 而nhi 顯hiển 儀nghi 。 此thử 正chánh 論luận 時thời 。 或hoặc 彼bỉ 據cứ 一nhất 時thời 。 此thử 兼kiêm 十thập 重trọng/trùng 。 故cố 不bất 同đồng 也dã 。

疏sớ/sơ 偏thiên 方phương 不bất 定định 教giáo 者giả 。 一nhất 云vân 方phương 者giả 法pháp 也dã 。 即tức 偏thiên 為vi 一nhất 類loại 非phi 漸tiệm 非phi 頓đốn 根căn 。 說thuyết 大Đại 乘Thừa 法Pháp 。 故cố 名danh 偏thiên 方phương 。 二nhị 云vân 方phương 者giả 處xứ 也dã 。 通thông 途đồ 時thời 處xứ 。 正chánh 弘hoằng 於ư 小tiểu 。 偏thiên 於ư 一nhất 處xứ 。 而nhi 說thuyết 大Đại 乘Thừa 。 故cố 名danh 偏thiên 方phương 。 言ngôn 不bất 定định 者giả 。 漸tiệm 頓đốn 不bất 攝nhiếp 。 故cố 名danh 不bất 定định 。

疏sớ/sơ 或hoặc 但đãn 分phân 為vi 二nhị 者giả 即tức 是thị 半bán 滿mãn 者giả 。 問vấn 此thử 言ngôn 半bán 滿mãn 。 與dữ 前tiền 牟mâu 讖sấm 立lập 二nhị 教giáo 中trung 半bán 滿mãn 何hà 殊thù 。 答đáp 前tiền 唯duy 據cứ 法pháp 。 此thử 兼kiêm 約ước 時thời 。 故cố 鈔sao 云vân 。 既ký 破phá 五ngũ 時thời 。 四tứ 三tam 二nhị 時thời 。 皆giai 已dĩ 破phá 竟cánh 也dã 。

疏sớ/sơ 實thật 義nghĩa 即tức 空không 者giả 。 法pháp 空không 也dã 。 若nhược 云vân 我ngã 空không 。 無vô 殊thù 俱câu 舍xá 故cố 。 學học 者giả 應ưng 悉tất 。

鈔sao 理lý 絕tuyệt 百bách 非phi 者giả 。 所sở 謂vị 有hữu 無vô 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 。 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 成thành 四tứ 句cú 也dã 。 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 亦diệc 非phi 有hữu 亦diệc 非phi 無vô 。 非phi 非phi 有hữu 非phi 非phi 無vô 。 成thành 八bát 句cú 也dã 。 一nhất 異dị 同đồng 前tiền 。 又hựu 成thành 八bát 句cú 。 共cộng 有hữu 十thập 六lục 句cú 。 隨tùy 三tam 世thế 開khai 。 共cộng 成thành 四tứ 十thập 八bát 。 斷đoạn 常thường 各các 具cụ 。 即tức 有hữu 九cửu 十thập 六lục 。 并tinh 本bổn 四tứ 句cú 。 乃nãi 成thành 百bách 非phi 。

▲# 言ngôn 故cố 智Trí 度Độ 論luận 云vân 一nhất 切thiết 實thật 等đẳng 者giả 。 如như 次thứ 配phối 真Chân 諦Đế 俗tục 諦đế 雙song 表biểu 中trung 道đạo 雙song 遮già 中trung 道đạo 也dã 。 或hoặc 有hữu 空không 俱câu 非phi 。 四tứ 句cú 皆giai 實thật 。 故cố 云vân 一nhất 切thiết 實thật 。 有hữu 空không 俱câu 非phi 。 四tứ 句cú 皆giai 非phi 實thật 。 有hữu 空không 俱câu 非phi 。 四tứ 句cú 皆giai 亦diệc 實thật 非phi 實thật 。 空không 有hữu 俱câu 非phi 。 四tứ 句cú 皆giai 非phi 實thật 非phi 非phi 實thật 。 又hựu 準chuẩn 大đại 鈔sao 。 有hữu 四tứ 重trọng/trùng 四tứ 句cú 。 初sơ 單đơn 四tứ 句cú 。 如như 向hướng 已dĩ 明minh 。 二nhị 復phục 四tứ 句cú 者giả 。 一nhất 有hữu 有hữu 有hữu 無vô 。 (# 即tức 是thị 幻huyễn 有hữu 門môn 中trung 所sở 攝nhiếp 幻huyễn 有hữu 真chân 空không )# 二nhị 無vô 有hữu 無vô 無vô 。 (# 真chân 空không 為vi 門môn 所sở 攝nhiếp 幻huyễn 有hữu 真chân 空không )# 三tam 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 。 有hữu 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 無vô 。 (# 雙song 照chiếu 門môn 中trung 還hoàn 攝nhiếp 有hữu 無vô 故cố )# 四tứ 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 有hữu 非phi 有hữu 非phi 無vô 無vô 。 (# 雙song 遮già 門môn 中trung 亦diệc 攝nhiếp 有hữu 無vô )# 而nhi 言ngôn 復phục 者giả 。 四tứ 句cú 之chi 中trung 。 皆giai 說thuyết 有hữu 無vô 故cố 。 第đệ 三tam 具cụ 足túc 四tứ 句cú 者giả 。 四tứ 句cú 之chi 中trung 。 皆giai 具cụ 四tứ 句cú 故cố 。 第đệ 一nhất 有hữu 句cú 具cụ 四tứ 句cú 者giả 。 謂vị 一nhất 有hữu 有hữu 。 二nhị 有hữu 無vô 。 三tam 有hữu 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 。 四tứ 有hữu 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 (# 即tức 是thị 幻huyễn 有hữu 為vi 門môn 攝nhiếp 餘dư 三tam 句cú 故cố 也dã )# 第đệ 二nhị 無vô 句cú 中trung 四tứ 句cú 者giả 。 一nhất 無vô 有hữu 。 二nhị 無vô 無vô 。 三tam 無vô 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 。 四tứ 無vô 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 (# 有hữu 空không 為vi 門môn 攝nhiếp 餘dư 三tam 句cú 故cố )# 第đệ 三tam 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 。 具cụ 四tứ 句cú 者giả 。 一nhất 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 有hữu 。 二nhị 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 無vô 。 三tam 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 亦diệc 有hữu 無vô 。 四tứ 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 。 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 (# 表biểu 句cú 為vi 門môn 攝nhiếp 餘dư 三tam 句cú 故cố )# 第đệ 四tứ 非phi 有hữu 非phi 無vô 具cụ 四tứ 者giả 。 一nhất 非phi 有hữu 非phi 無vô 有hữu 。 二nhị 非phi 有hữu 非phi 無vô 無vô 。 三tam 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 。 四tứ 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 (# 遮già 句cú 為vi 門môn 攝nhiếp 餘dư 三tam 句cú 故cố )# 上thượng 四tứ 四tứ 一nhất 十thập 六lục 句cú 。 為vi 具cụ 足túc 四tứ 句cú 。 第đệ 四tứ 絕tuyệt 言ngôn 四tứ 句cú 者giả 。 一nhất 單đơn 四tứ 句cú 外ngoại 一nhất 絕tuyệt 言ngôn 。 二nhị 復phục 四tứ 句cú 外ngoại 一nhất 絕tuyệt 言ngôn 。 三tam 具cụ 足túc 四tứ 句cú 外ngoại 一nhất 絕tuyệt 言ngôn 。 有hữu 三tam 絕tuyệt 言ngôn 。 前tiền 三tam 重trọng/trùng 四tứ 句cú 。 乃nãi 屬thuộc 因nhân 門môn 。 第đệ 四tứ 絕tuyệt 言ngôn 四tứ 句cú 沒một 同đồng 果quả 海hải 。 又hựu 前tiền 三tam 四tứ 句cú 即tức 是thị 教giáo 道đạo 。 絕tuyệt 言ngôn 四tứ 句cú 即tức 是thị 證chứng 道đạo 也dã 。

▲# 言ngôn 是thị 知tri 失thất 意ý 則tắc 四tứ 句cú 便tiện 成thành 四tứ 謗báng 。 得đắc 旨chỉ 則tắc 四tứ 句cú 即tức 。 是thị 四tứ 德đức 也dã 。 故cố 下hạ 鈔sao (# 十thập 八bát 上thượng 半bán )# 云vân 。 謂vị 定định 有hữu 者giả 。 增tăng 益ích 謗báng 。 若nhược 定định 無vô 者giả 。 是thị 損tổn 滅diệt 謗báng 。 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 相tương 違vi 謗báng 。 非phi 有hữu 非phi 無vô 戲hí 論luận 謗báng 。 一nhất 真Chân 如Như 是thị 有hữu 義nghĩa 。 以dĩ 迷mê 悟ngộ 依y 故cố 。 不bất 空không 義nghĩa 故cố 。 不bất 可khả 壞hoại 故cố 。 二nhị 真chân 性tánh 是thị 空không 。 以dĩ 離ly 相tương/tướng 故cố 。 隨tùy 緣duyên 義nghĩa 故cố 。 對đối 染nhiễm 說thuyết 故cố 。 三tam 真Chân 如Như 亦diệc 有hữu 亦diệc 空không 。 以dĩ 具cụ 德đức 故cố 。 逆nghịch 順thuận 自tự 在tại 故cố 。 體thể 融dung 鎔dong 故cố 。 四tứ 真chân 性tánh 非phi 有hữu 非phi 空không 。 以dĩ 二nhị 不bất 二nhị 故cố 。 定định 取thủ 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 餘dư 之chi 四tứ 句cú 。 前tiền 已dĩ 略lược 明minh 。 又hựu 皆giai 即tức 有hữu 之chi 空không 。 方phương 為vi 具cụ 德đức 之chi 空không 。 即tức 空không 之chi 有hữu 。 方phương 為vi 具cụ 德đức 之chi 有hữu 。 是thị 則tắc 非phi 有hữu 之chi 有hữu 。 非phi 空không 之chi 空không 。 為vi 具cụ 德đức 耳nhĩ 。 又hựu 盡tận 有hữu 之chi 空không 。 盡tận 空không 之chi 有hữu 。 方phương 為vi 具cụ 德đức 。 又hựu 隨tùy 一nhất 句cú 必tất 具cụ 餘dư 三tam 。 若nhược 言ngôn 亡vong 慮lự 絕tuyệt 。 方phương 為vi 具cụ 德đức 耳nhĩ 。 如như 次thứ 證chứng 上thượng 謗báng 德đức 可khả 知tri 。

鈔sao 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 皆giai 有hữu 佛Phật 性tánh 等đẳng 者giả 。 言ngôn 有hữu 但đãn 有hữu 因nhân 性tánh 。 言ngôn 無vô 但đãn 無vô 果quả 性tánh 。

▲# 言ngôn 伽già 毗tỳ 羅la 城thành 空không 者giả 。 各các 歸quy 四tứ 大đại 故cố 。 大đại 涅Niết 槃Bàn 空không 者giả 。 各các 歸quy 三tam 事sự 故cố 。

▲# 言ngôn 非phi 有hữu 如như 虗hư 空không 非phi 無vô 如như 兔thố 角giác 者giả 。 故cố 彼bỉ 經Kinh 云vân 。

善thiện 男nam 子tử 。 眾chúng 生sanh 佛Phật 性tánh 。 非phi 有hữu 非phi 無vô 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 佛Phật 性tánh 雖tuy 有hữu 。 非phi 如như 虗hư 空không 。

何hà 以dĩ 故cố 。 世thế 間gian 虗hư 空không 。 雖tuy 以dĩ 無vô 量lượng 善thiện 巧xảo 方phương 便tiện 。 不bất 可khả 得đắc 見kiến 。 佛Phật 性tánh 可khả 見kiến 。 是thị 故cố 雖tuy 有hữu 。 非phi 如như 虗hư 空không 。 佛Phật 性tánh 雖tuy 無vô 。 不bất 同đồng 兔thố 角giác 。

何hà 以dĩ 故cố 。 龜quy 毛mao 兔thố 角giác 。 雖tuy 以dĩ 無vô 量lượng 善thiện 巧xảo 方phương 便tiện 。 不bất 可khả 得đắc 生sanh 。 佛Phật 性tánh 可khả 生sanh 。 是thị 故cố 雖tuy 無vô 。 不bất 同đồng 兔thố 角giác 。

鈔sao 逆nghịch 順thuận 入nhập 出xuất 等đẳng 者giả 。 於ư 色sắc 界giới 四tứ 無vô 色sắc 四tứ 滅diệt 定định 一nhất 。 九cửu 次thứ 第đệ 定định 。 自tự 下hạ 向hướng 上thượng 。 名danh 順thuận 出xuất 入nhập 。 從tùng 上thượng 向hướng 下hạ 。 名danh 逆nghịch 出xuất 入nhập 。 或hoặc 順thuận 或hoặc 逆nghịch 。 皆giai 有hữu 全toàn 超siêu 半bán 超siêu 。 以dĩ 表biểu 自tự 在tại 故cố 。 此thử 據cứ 小Tiểu 乘Thừa 。 若nhược 大Đại 乘Thừa 所sở 見kiến 。 與dữ 此thử 稍sảo 異dị 。 故cố 涅Niết 槃Bàn 經kinh 大đại 眾chúng 問vấn 品phẩm 云vân 。

爾nhĩ 時thời 一nhất 切thiết 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。  天thiên 人nhân 雜tạp 類loại 。 異dị 口khẩu 同đồng 音âm 。 唱xướng 如như 是thị 言ngôn 。 奇kỳ 哉tai 純thuần 陀đà 。 成thành 大đại 福phước 德đức 。 能năng 令linh 如Như 來Lai 。 受thọ 取thủ 最tối 後hậu 。 無vô 上thượng 供cúng 養dường 。 而nhi 我ngã 等đẳng 輩bối 。 無vô 福phước 所sở 致trí 。 所sở 設thiết 供cúng 具cụ 。 則tắc 為vi 唐đường 捐quyên 。

爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 欲dục 令linh 一nhất 切thiết 眾chúng 望vọng 滿mãn 足túc 。 於ư 自tự 身thân 上thượng 一nhất 一nhất 毛mao 孔khổng 。 化hóa 無vô 量lượng 佛Phật 。 一nhất 一nhất 諸chư 佛Phật 。 各các 有hữu 無vô 量lượng 。 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 僧Tăng 。 是thị 諸chư 世Thế 尊Tôn 。 及cập 無vô 量lượng 眾chúng 生sanh 。 皆giai 示thị 現hiện 受thọ 其kỳ 供cúng 養dường 。 釋Thích 迦Ca 如Như 來Lai 。 自tự 受thọ 純thuần 陀đà 所sở 奉phụng 設thiết 者giả 。

爾nhĩ 時thời 純Thuần 陀Đà 。 所sở 持trì 粳canh 粮# 米mễ 成thành 熟thục 之chi 食thực 。 摩ma 訶ha 陀đà 國quốc 滿mãn 足túc 八bát 斛hộc 。 以dĩ 佛Phật 神thần 力lực 。 悉tất 皆giai 充sung 足túc 。 一nhất 切thiết 大đại 會hội 。

爾nhĩ 時thời 純Thuần 陀Đà 。 見kiến 是thị 事sự 已dĩ 。 心tâm 生sanh 歡hoan 喜hỷ 。 踊dũng 躍dược 無vô 量lượng 。 一nhất 切thiết 大đại 眾chúng 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 等đẳng 。 斯tư 則tắc 一nhất 處xứ 見kiến 異dị 。 大đại 小tiểu 竝tịnh 彰chương 矣hĩ 。

鈔sao 四tứ 大đại 本bổn 淨tịnh 等đẳng 者giả 。 悟ngộ 彼bỉ 性tánh 空không 舉cử 體thể 全toàn 真chân 。 故cố 云vân 本bổn 淨tịnh 。

▲# 言ngôn 不bất (# 無vô )# 起khởi (# 生sanh )# 法Pháp 忍Nhẫn 者giả 。 七thất 八bát 九cửu 三tam 地địa 也dã 。 言ngôn 柔nhu 順thuận 忍nhẫn 者giả 。 四tứ 五ngũ 六lục 地địa 也dã 。 言ngôn 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 果quả 。 此thử 云vân 預dự 流lưu 。 乃nãi 是thị 初sơ 果quả 。

疏sớ/sơ 揀giản 去khứ 不bất 定định 者giả 。 謂vị 與dữ 所sở 立lập 教giáo 各các 相tương/tướng 返phản 者giả 。 皆giai 名danh 不bất 定định 也dã 。

鈔sao 於ư 中trung 漸tiệm 約ước 不bất 具cụ 者giả 。 (# 談đàm 有hữu 時thời 不bất 談đàm 其kỳ 空không 。 云vân 空không 時thời 。 不bất 云vân 其kỳ 有hữu 。 故cố 名danh 不bất 具cụ 。 )# 。

▲# 頓đốn 約ước 具cụ 說thuyết 者giả 。 (# 空không 有hữu 俱câu 陳trần 故cố )# 。

▲# 言ngôn 不bất 同đồng 延diên 公công 大đại 小tiểu 相tương 望vọng 成thành 漸tiệm 頓đốn 也dã 者giả 。 (# 延diên 公công 大đại 由do 小tiểu 起khởi 名danh 漸tiệm 。 大đại 不bất 由do 小tiểu 起khởi 名danh 頓đốn 。 約ước 根căn 性tánh 。 以dĩ 〔# 刺thứ 〕# 漸tiệm 頓đốn 。 此thử 師sư 空không 有hữu 具cụ 陳trần 名danh 頓đốn 。 空không 有hữu 隨tùy 闕khuyết 名danh 漸tiệm 。 約ước 化hóa 儀nghi 以dĩ 〔# 刺thứ 〕# 漸tiệm 頓đốn 。 故cố 不bất 同đồng 也dã )# 又hựu 此thử 頓đốn 漸tiệm 而nhi 有hữu 多đa 門môn 。 準chuẩn 下hạ 大đại 鈔sao 。 通thông 有hữu 四tứ 句cú 。 文văn 云vân 。 一nhất 頓đốn 悟ngộ 漸tiệm 修tu 。 如như 頓đốn 見kiến 九cửu 會hội 之chi 臺đài 。 要yếu 須tu 躡niếp 階giai 而nhi 漸tiệm 昇thăng 。 法Pháp 亦diệc 如như 是thị 。 頓đốn 了liễu 心tâm 性tánh 。 即tức 心tâm 即tức 佛Phật 。 無vô 法pháp 不bất 具cụ 。 而nhi 須tu 積tích 功công 遍biến 修tu 萬vạn 行hạnh 。 此thử 約ước 解giải 悟ngộ 。 (# 扶phù 桑tang 赫hách 日nhật 頓đốn 然nhiên 出xuất 芳phương 草thảo 嚴nghiêm 霜sương 漸tiệm 爾nhĩ 消tiêu )# 二nhị 者giả 頓đốn 修tu 漸tiệm 悟ngộ 。 即tức 如như 頓đốn 遍biến 磨ma 鏡kính 色sắc 漸tiệm 明minh 淨tịnh 。 萬vạn 行hạnh 頓đốn 修tu 。 悟ngộ 則tắc 漸tiệm 勝thắng 。 此thử 約ước 證chứng 悟ngộ 。 (# 習tập 射xạ 初sơ 心tâm 期kỳ 中trung 的đích 調điều 弓cung 時thời 久cửu 近cận 華hoa 心tâm )# 三tam 者giả 。 頓đốn 悟ngộ 頓đốn 修tu 。 如như 利lợi 劒kiếm 斬trảm 絲ti 千thiên 葉diệp 莖hành 齊tề 斷đoạn 。 亦diệc 如như 染nhiễm 絲ti 一nhất 時thời 齊tề 染nhiễm 一nhất 時thời 成thành 色sắc 故cố 。 萬vạn 行hạnh 齊tề 修tu 一nhất 時thời 朗lãng 悟ngộ 。 (# 仙tiên 藥dược 一nhất 丸hoàn 纔tài 點điểm 處xứ 。 頑ngoan 銅đồng 千thiên 兩lưỡng 頓đốn 成thành 金kim 。 )# 四tứ 漸tiệm 修tu 漸tiệm 悟ngộ 。 猶do 如như 斬trảm 竹trúc 節tiết 節tiết 不bất 同đồng 。 (# 如như 臨lâm 浡# 澥giải 前tiền 前tiền 淺thiển 。 似tự 瑩oánh 泥nê 珠châu 後hậu 後hậu 明minh 。 )# 又hựu 大đại 鈔sao 引dẫn 楞lăng 伽già 經kinh 。 有hữu 四tứ 漸tiệm 四tứ 頓đốn 。 俱câu 以dĩ 喻dụ 。 顯hiển 一nhất 如như 菴am 蘿# 菓quả 。 漸tiệm 熟thục 非phi 頓đốn 。 (# 此thử 喻dụ 十thập 信tín )# 二nhị 。 如như 陶đào 家gia 作tác 器khí 。 漸tiệm 成thành 非phi 頓đốn 。 (# 此thử 喻dụ 十thập 住trụ )# 三tam 如như 大đại 地địa 漸tiệm 生sanh 非phi 頓đốn 。 (# 此thử 喻dụ 十thập 行hành )# 四tứ 如như 習tập 藝nghệ 漸tiệm 就tựu 非phi 頓đốn 。 (# 此thử 喻dụ 十thập 向hướng )# 二nhị 四tứ 頓đốn 者giả 。 一nhất 明minh 鏡kính 頓đốn 現hiện 喻dụ 。 (# 喻dụ 初Sơ 地Địa 至chí 七Thất 地Địa 。 )# 二nhị 日nhật 月nguyệt 頓đốn 照chiếu 喻dụ 。 (# 此thử 喻dụ 八bát 地địa 已dĩ 上thượng )# 三tam 藏tạng 識thức 頓đốn 知tri 喻dụ 。 (# 此thử 喻dụ 報báo 佛Phật )# 四tứ 佛Phật 光quang 頓đốn 照chiếu 喻dụ 。 (# 亦diệc 喻dụ 法pháp 報báo 。 前tiền 喻dụ 報báo 成thành 。 此thử 喻dụ 頓đốn 照chiếu 。 )# 又hựu 禪thiền 詮thuyên 都đô 序tự 云vân 。 諸chư 家gia 有hữu 云vân 。 先tiên 因nhân 漸tiệm 修tu 功công 成thành 。 而nhi 豁hoát 然nhiên 頓đốn 悟ngộ 。 (# 猶do 如như 伐phạt 木mộc 片phiến 片phiến 漸tiệm 斷đoạn 。 一nhất 時thời 頓đốn 倒đảo 。 亦diệc 如như 遠viễn 詣nghệ 都đô 城thành 。 步bộ 步bộ 漸tiệm 行hành 。 一nhất 日nhật 頓đốn 到đáo 。 )# 有hữu 云vân 。 因nhân 頓đốn 修tu 而nhi 漸tiệm 悟ngộ 。 (# 如như 人nhân 學học 射xạ 。 此thử 說thuyết 運vận 心tâm 。 頓đốn 修tu 不bất 言ngôn 。 功công 行hành 頓đốn 畢tất )# 有hữu 云vân 。 因nhân 漸tiệm 修tu 而nhi 漸tiệm 悟ngộ 。 (# 如như 登đăng 九cửu 層tằng 之chi 臺đài 。 足túc 履lý 漸tiệm 高cao 。 所sở 見kiến 漸tiệm 遠viễn 故cố 。 有hữu 人nhân 云vân 。 欲dục 窮cùng 千thiên 里lý 目mục 。 更cánh 上thượng 一nhất 層tằng 樓lâu 。 )# 皆giai 說thuyết 證chứng 悟ngộ 也dã 。 有hữu 云vân 。 先tiên 須tu 頓đốn 悟ngộ 方phương 可khả 漸tiệm 修tu 者giả 。 此thử 約ước 解giải 悟ngộ 也dã 。 (# 如như 孩hài 子tử 頓đốn 生sanh 功công 業nghiệp 漸tiệm 成thành )# 故cố 華hoa 嚴nghiêm 說thuyết 。 初sơ 發phát 心tâm 時thời 。 即tức 成thành 正chánh 覺giác 。 然nhiên 後hậu 三tam 賢hiền 十thập 聖thánh 次thứ 第đệ 修tu 證chứng 。 若nhược 未vị 悟ngộ 而nhi 修tu 非phi 真chân 修tu 也dã 。 (# 良lương 以dĩ 非phi 真chân 流lưu 之chi 行hành 無vô 以dĩ 稱xưng 真chân 何hà 有hữu 飾sức 真chân 之chi 行hành 。 不bất 從tùng 真chân 起khởi 故cố 。 彼bỉ 經kinh 說thuyết 。 若nhược 未vị 聞văn 此thử 法pháp 。 多đa 劫kiếp 修tu 六Lục 度Độ 行hành 。 畢tất 竟cánh 不bất 證chứng 真chân 也dã 。 )# 有hữu 云vân 。 頓đốn 悟ngộ 頓đốn 修tu 者giả 。 此thử 說thuyết 上thượng 上thượng 智trí 根căn 性tánh 。 (# 根căn 勝thắng 故cố 悟ngộ )# 樂nhạo 欲dục (# 欲dục 勝thắng 故cố 修tu )# 俱câu 勝thắng 。 一nhất 聞văn 千thiên 悟ngộ 。 得đắc 大đại 總tổng 持trì 。 一nhất 念niệm 不bất 生sanh 。 前tiền 後hậu 際tế 斷đoạn 。 (# 斷đoạn 障chướng 如như 斬trảm 絲ti 。 萬vạn 條điều 頓đốn 斷đoạn 。 修tu 行hành 如như 染nhiễm 絲ti 。 萬vạn 條điều 頓đốn 色sắc 。 也dã 。 荷hà 澤trạch 云vân 。 見kiến 無vô 念niệm 體thể 。 不bất 逐trục 物vật 生sanh 。 又hựu 云vân 。 一nhất 念niệm 與dữ 本bổn 性tánh 相tướng 應ưng 。 便tiện 具cụ 恆Hằng 沙sa 功công 德đức 。 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 。 波Ba 羅La 蜜Mật 門môn 。 一nhất 時thời 齊tề 用dụng 也dã )# 此thử 人nhân 三tam 業nghiệp 。 唯duy 獨độc 自tự 明minh 了liễu 。 餘dư 人nhân 所sở 不bất 及cập 。 (# 金Kim 剛Cang 三Tam 昧Muội 經Kinh 云vân 。 空không 心tâm 不bất 動động 。 具cụ 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 法pháp 華hoa 亦diệc 說thuyết 。 父phụ 母mẫu 所sở 生sanh 眼nhãn 。 徹triệt 見kiến 三Tam 千Thiên 界Giới 等đẳng 也dã 。 )# 且thả 就tựu 事sự 跡tích 而nhi 言ngôn 之chi 。 如như 牛ngưu 頭đầu 融dung 大đại 師sư 之chi 類loại 也dã 。 此thử 門môn 有hữu 二nhị 意ý 。 若nhược 因nhân 悟ngộ 而nhi 修tu 。 即tức 是thị 解giải 悟ngộ 。 若nhược 因nhân 修tu 而nhi 悟ngộ 。 即tức 是thị 證chứng 悟ngộ 。 然nhiên 上thượng 界giới 只chỉ 約ước 今kim 生sanh 而nhi 論luận 。 若nhược 遠viễn 推thôi 宿túc 世thế 。 則tắc 唯duy 漸tiệm 無vô 頓đốn 。 今kim 頓đốn 見kiến 者giả 。 已dĩ 是thị 多đa 生sanh 漸tiệm 薰huân 而nhi 發phát 現hiện 也dã 。 有hữu 六lục 法Pháp 無vô 頓đốn 漸tiệm 。 頓đốn 漸tiệm 在tại 根căn 者giả 。 誠thành 哉tai 此thử 理lý 。 固cố 不bất 在tại 言ngôn 。 本bổn 只chỉ 論luận 機cơ 。 誰thùy 言ngôn 法pháp 體thể 頓đốn 漸tiệm 義nghĩa 意ý 有hữu 此thử 多đa 門môn 。 內nội 門môn 有hữu 意ý 非phi 強cường/cưỡng 穿xuyên 鑒giám 。 比tỉ 見kiến 時thời 輩bối 論luận 者giả 但đãn 有hữu 頓đốn 漸tiệm 之chi 言ngôn 。 都đô 無vô 分phân 析tích 。 就tựu 教giáo 。 有hữu 化hóa 儀nghi 之chi 頓đốn 漸tiệm 。 (# 頓đốn 儀nghi 如như 華hoa 嚴nghiêm 。 化hóa 儀nghi 如như 法Pháp 華hoa 。 )# 應ưng 根căn 之chi 頓đốn 漸tiệm 。 (# 大đại 不bất 由do 小tiểu 起khởi 名danh 頓đốn 。 大đại 由do 小tiểu 起khởi 名danh 漸tiệm 。 )# 就tựu 人nhân 。 有hữu 教giáo 授thọ 方phương 便tiện 之chi 頓đốn 漸tiệm 。 (# 談đàm 真chân 空không 絕tuyệt 相tương/tướng 名danh 頓đốn 。 談đàm 事sự 理lý 無vô 礙ngại 名danh 漸tiệm 。 )# 根căn 性tánh 悟ngộ 入nhập 之chi 頓đốn 漸tiệm 。 (# 頓đốn 如như 華hoa 嚴nghiêm 本bổn 會hội 。 漸tiệm 如như 華hoa 嚴nghiêm 末mạt 會hội 。 )# 發phát 意ý 修tu 行hành 之chi 頓đốn 漸tiệm 。 (# 趣thú 真Chân 如Như 門môn 〔# 名danh 〕# 趣thú 生sanh 滅diệt 門môn 名danh 漸tiệm )# 於ư 中trung 。 唯duy 云vân 先tiên 頓đốn 悟ngộ 後hậu 漸tiệm 修tu 。 以dĩ 違vi 返phản 也dã 。 欲dục 絕tuyệt 疑nghi 者giả 。 豈khởi 不bất 見kiến 猛mãnh 風phong 頓đốn 息tức 波ba 浪lãng 漸tiệm 停đình 。 訴tố 良lương 頓đốn 成thành 。 禮lễ 樂nhạo/nhạc/lạc 漸tiệm 學học 。 (# 如như 高cao 貴quý 子tử 孫tôn 。 於ư 少thiểu 時thời 亂loạn 。 沒một 落lạc 為vi 奴nô 。 生sanh 來lai 自tự 不bất 知tri 貴quý 。

時thời 清thanh 父phụ 母mẫu 論luận 。 得đắc 當đương 日nhật 全toàn 身thân 是thị 貴quý 人nhân 。 而nhi 行hành 跡tích 去khứ 就tựu 。 不bất 可khả 頓đốn 改cải 故cố 須tu 漸tiệm 學học 也dã 。 )# 是thị 知tri 頓đốn 漸tiệm 之chi 義nghĩa 。 甚thậm 為vi 要yếu 矣hĩ (# 勿vật 謂vị 頓đốn 漸tiệm 多đa 門môn 似tự 同đồng 。 不bất 許hứa 頓đốn 漸tiệm 。 多đa 義nghĩa 有hữu 異dị 。 請thỉnh 諸chư 學học 者giả 。 善thiện 須tu 體thể 釋thích )# 。

鈔sao 其kỳ 第đệ 三tam 。 亦diệc 約ước 化hóa 法pháp 。 揀giản 異dị 前tiền 二nhị 。 從tùng 多đa 分phần 說thuyết 。 此thử 釋thích 妨phương 也dã 。 應ưng 有hữu 問vấn 言ngôn 。 第đệ 三tam 亦diệc 約ước 化hóa 法pháp 。 何hà 不bất 疏sớ/sơ 云vân 亦diệc 約ước 化hóa 法pháp 。 答đáp 有hữu 二nhị 意ý 。 一nhất 頓đốn 漸tiệm 二nhị 名danh 。 恐khủng 濫lạm 延diên 師sư 。 以dĩ 義nghĩa 揀giản 之chi 。 故cố 偏thiên 云vân 耳nhĩ 。 第đệ 三tam 圓viên 教giáo 。 前tiền 無vô 師sư 立lập 。 無vô 相tướng 濫lạm 故cố 。 不bất 云vân 化hóa 法pháp 。 二nhị 從tùng 多đa 分phần 說thuyết 。 文văn 顯hiển 可khả 知tri 。

鈔sao 若nhược 漸tiệm 根căn 生sanh 熟thục 俱câu 漸tiệm 者giả 。 (# 桃đào 兒nhi 生sanh 熟thục 俱câu 桃đào )# 頓đốn 根căn 生sanh 熟thục 俱câu 頓đốn 。 (# 杏hạnh 兒nhi 生sanh 熟thục 俱câu 杏hạnh )# 則tắc 頓đốn 漸tiệm 可khả 分phần/phân 。 (# 則tắc 桃đào 杏hạnh 可khả 分phần/phân )# 上thượng 舉cử 是thị 也dã 。 下hạ 顯hiển 非phi 也dã 。 既ký 云vân 未vị 熟thục 名danh 漸tiệm 。 已dĩ 熟thục 名danh 頓đốn 。 (# 既ký 云vân 未vị 熟thục 名danh 桃đào 。 已dĩ 熟thục 名danh 杏hạnh )# 此thử 則tắc 於ư 一nhất 漸tiệm 根căn 。 但đãn 生sanh 熟thục 為vi 異dị 。 無vô 別biệt 頓đốn 義nghĩa 。 (# 此thử 則tắc 於ư 一nhất 桃đào 兒nhi 。 但đãn 生sanh 熟thục 為vi 異dị 。 無vô 別biệt 杏hạnh 兒nhi )# 。

▲# 言ngôn 生sanh 必tất 至chí 熟thục 者giả 。 漸tiệm 具cụ 頓đốn 也dã 。 熟thục 必tất 從tùng 生sanh 者giả 。 頓đốn 具cụ 漸tiệm 也dã 。

▲# 言ngôn 則tắc 第đệ 一nhất 難nạn/nan 過quá 失thất 等đẳng 者giả 。 過quá 者giả 越việt 也dã 。 其kỳ 難nạn 過quá 越việt 矣hĩ 。 或hoặc 過quá 者giả 失thất 也dã 。 其kỳ 難nạn 錯thác 失thất 。 或hoặc 是thị 遣khiển 字tự 悞ngộ 書thư 過quá 也dã 。 故cố 鈔sao 云vân 。 為vi 此thử 一nhất 通thông 。 三tam 難nạn/nan 皆giai 遣khiển 。

▲# 言ngôn 況huống 初sơ 發phát 心tâm 時thời 。 便tiện 成thành 正chánh 覺giác 等đẳng 者giả 。 縱túng/tung 合hợp 為vi 一nhất 義nghĩa 。 通thông 釋thích 此thử 意ý 。 既ký 得đắc 正chánh 覺giác 。 尚thượng 名danh 圓viên 階giai 。 何hà 況huống 分phần/phân 階giai 耶da 。 問vấn 若nhược 就tựu 行hành 布bố 。 不bất 名danh 分phần/phân 階giai 。 若nhược 就tựu 圓viên 融dung 。 但đãn 名danh 圓viên 階giai 。 是thị 則tắc 進tiến 退thoái 不bất 明minh 分phần/phân 階giai 。 云vân 何hà 合hợp 符phù 。 答đáp 就tựu 圓viên 融dung 。 而nhi 成thành 正chánh 覺giác 。 名danh 階giai 佛Phật 境cảnh 。 約ước 行hành 布bố 。 而nhi 存tồn 初sơ 心tâm 。 名danh 分phần/phân 。 兩lưỡng 義nghĩa 相tương/tướng 合hợp 名danh 分phần/phân 階giai 佛Phật 境cảnh 。 或hoặc 舉cử 勝thắng 況huống 劣liệt 也dã 。 既ký 初sơ 心tâm 而nhi 即tức 成thành 覺giác 。 得đắc 名danh 圓viên 階giai 。 若nhược 初sơ 心tâm 而nhi 即tức 十Thập 地Địa 。 豈khởi 非phi 分phần/phân 階giai 耶da 。

疏sớ/sơ 隋tùy 末mạt 唐đường 初sơ 吉cát 藏tạng 法Pháp 師sư 等đẳng 者giả 。 問vấn 法pháp 華hoa 為vi 本bổn 末mạt 耶da 。 答đáp 亦diệc 本bổn 亦diệc 末mạt 。 故cố 對đối 所sở 攝nhiếp 而nhi 稱xưng 本bổn 。 對đối 所sở 歸quy 而nhi 稱xưng 末mạt 。 或hoặc 唯duy 是thị 本bổn 。 故cố 鈔sao 云vân 。 又hựu 經kinh 但đãn 云vân 除trừ 先tiên 修tu 習tập 。 學học 小Tiểu 乘Thừa 者giả 。 明minh 知tri 經kinh 意ý 不bất 指chỉ 般Bát 若Nhã 等đẳng 為vi 枝chi 末mạt 也dã 。 法pháp 華hoa 為vi 本bổn 。 居cư 然nhiên 可khả 知tri 。

鈔sao 俱câu 無vô 實thật 證chứng 名danh 不bất 上thượng 車xa 者giả 。 故cố 彌Di 勒Lặc 所sở 問vấn 經kinh 論luận 云vân 。 一nhất 切thiết 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 人nhân 。 不bất 能năng 如như 實thật 。 修tu 四tứ 無vô 量lượng 。 不bất 能năng 究cứu 竟cánh 。 斷đoạn 諸chư 煩phiền 惱não 。 但đãn 能năng 折chiết 伏phục 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 故cố 也dã 。 又hựu 經Kinh 云vân 。 汝nhữ 等đẳng 所sở 得đắc 。 涅Niết 槃Bàn 非phi 真chân 滅diệt 度độ 。 又hựu 經Kinh 云vân 。 若nhược 不bất 信tín 此thử 法Pháp 。 得đắc 阿A 羅La 漢Hán 果Quả 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。 已dĩ 上thượng 二Nhị 乘Thừa 。 無vô 有hữu 實thật 證chứng 。 又hựu 出xuất 現hiện 品phẩm 。 設thiết 有hữu 菩Bồ 薩Tát 等đẳng 文văn 。 可khả 證chứng 菩Bồ 薩Tát 無vô 有hữu 實thật 證chứng 。 若nhược 爾nhĩ 既ký 無vô 證chứng 。 云vân 何hà 出xuất 界giới 。 今kim 謂vị 。 通thông 云vân 。 非phi 是thị 三tam 乘thừa 聖thánh 人nhân 全toàn 無vô 所sở 證chứng 。 但đãn 彼bỉ 所sở 證chứng 。 實thật 是thị 一Nhất 乘Thừa 。 都đô 無vô 其kỳ 三tam 。 俯phủ 應ưng 權quyền 根căn 。 假giả 言ngôn 三tam 種chủng 。 今kim 約ước 一Nhất 乘Thừa 良lương 斷đoạn 。 故cố 無vô 三tam 乘thừa 實thật 證chứng 。 如như 彼bỉ 三tam 獸thú 同đồng 渡độ 一nhất 河hà 。 實thật 無vô 三tam 河hà 。 非phi 謂vị 全toàn 無vô 所sở 渡độ 之chi 河hà 。 云vân 何hà 到đáo 岸ngạn 。 故cố 賢hiền 首thủ 義nghĩa 分phân 齊tề 云vân 。 若nhược 望vọng 自tự 宗tông 。 並tịnh 皆giai 得đắc 果quả 。 若nhược 不bất 得đắc 者giả 。 云vân 何hà 出xuất 世thế 。 今kim 云vân 俱câu 不bất 得đắc 者giả 。 以dĩ 望vọng 一Nhất 乘Thừa 故cố 。 是thị 以dĩ 實thật 映ánh 權quyền 即tức 方phương 便tiện 相tương/tướng 盡tận 故cố 皆giai 得đắc 無vô 也dã 。 若nhược 欲dục 逈huýnh 彼bỉ 三tam 人nhân 入nhập 一Nhất 乘Thừa 故cố 。 以dĩ 至chí 自tự 位vị 究cứu 竟cánh 處xứ 故cố 。 後hậu 皆giai 進tiến 入nhập 別biệt 教giáo 一Nhất 乘Thừa 故cố 。

▲# 言ngôn 並tịnh 無vô 體thể 故cố 者giả 。 所sở 有hữu 法pháp 體thể 奪đoạt 歸quy 一Nhất 乘Thừa 故cố 。 說thuyết 三tam 乘thừa 無vô 體thể 。 勿vật 謂vị 同đồng 兔thố 角giác 等đẳng 無vô 故cố 。 如như 分phần/phân 一nhất 品phẩm 字tự 而nhi 作tác 三tam 口khẩu 。 收thu 歸quy 一nhất 品phẩm 。 三tam 口khẩu 無vô 體thể 故cố 。

▲# 言ngôn 無vô 盡tận 生sanh 智trí 是thị 二Nhị 乘Thừa 車xa 體thể 者giả 。 問vấn 二Nhị 乘Thừa 無Vô 學Học 起khởi 此thử 二nhị 智trí 不phủ 。 若nhược 起khởi 二nhị 智trí 。 云vân 何hà 不bất 得đắc 。 若nhược 不bất 起khởi 二nhị 智trí 。 云vân 何hà 言ngôn 出xuất 界giới 。 豈khởi 煩phiền 惱não 不bất 盡tận 而nhi 出xuất 界giới 耶da 。 答đáp 起khởi 此thử 二nhị 智trí 。 故cố 得đắc 出xuất 界giới 。 但đãn 就tựu 一Nhất 乘Thừa 良lương 斷đoạn 奪đoạt 歸quy 一Nhất 乘Thừa 。 故cố 云vân 不bất 得đắc 。 又hựu 解giải 言ngôn 出xuất 界giới 者giả 。 就tựu 三tam 乘thừa 自tự 說thuyết 。 言ngôn 不bất 得đắc 車xa 。 據cứ 一Nhất 乘Thừa 傍bàng 斷đoạn 。 但đãn 就tựu 三tam 乘thừa 自tự 說thuyết 。 亦diệc 得đắc 其kỳ 車xa 。 但đãn 約ước 一Nhất 乘Thừa 傍bàng 斷đoạn 。 亦diệc 不bất 出xuất 宅trạch 故cố 。 賢hiền 首thủ 義nghĩa 分phân 齊tề 云vân 。 若nhược 先tiên 以dĩ 三tam 乘thừa 引dẫn 。 後hậu 令linh 得đắc 一Nhất 乘Thừa 。 亦diệc 是thị 三tam 一nhất 和hòa 合hợp 攝nhiếp 根căn 成thành 二nhị 益ích 。 故cố 屬thuộc 同đồng 教giáo 。 此thử 如như 法Pháp 華hoa 經kinh 說thuyết 。

▲# 言ngôn 丈trượng 六lục 權quyền 智trí 等đẳng 者giả 。 問vấn 色sắc 天thiên 四Tứ 智Trí 。 豈khởi 非phi 牛ngưu 車xa 。 答đáp 且thả 據cứ 三tam 乘thừa 共cộng 信tín 。 故cố 作tác 此thử 指chỉ 。 或hoặc 就tựu 寄ký 化hóa 顯hiển 報báo 。 作tác 如như 是thị 說thuyết 。

▲# 言ngôn 諸chư 子tử 皆giai 索sách 故cố 者giả 。 問vấn 喻dụ 中trung 索sách 權quyền (# 故cố 經Kinh 云vân 。 羊dương 車xa 鹿lộc 車xa 牛ngưu 車xa 。 願nguyện 時thời 賜tứ 與dữ 。 )# 法pháp 中trung 索sách 實thật 。 (# 一Nhất 乘Thừa 根căn 發phát 根căn 宜nghi 扣khấu 聖thánh 言ngôn 義nghĩa 索sách 者giả )# 若nhược 為vi 通thông 會hội 。 答đáp 喻dụ 就tựu 能năng 索sách 故cố 分phần/phân 其kỳ 三tam 。 法pháp 從tùng 所sở 索sách 故cố 為vi 其kỳ 一nhất 。

▲# 言ngôn 謂vị 為vi 究cứu 竟cánh 。 不bất 解giải 索sách 乘thừa 者giả 。 賢hiền 首thủ 教giáo 義nghĩa 云vân 。 攝nhiếp 益ích 者giả 。 於ư 中trung 有hữu 三tam 。 一nhất 唯duy 攝nhiếp 界giới 內nội 機cơ 。 令linh 得đắc 出xuất 世thế 益ích 。 即tức 以dĩ 為vi 究cứu 竟cánh 。 此thử 約ước 三tam 乘thừa 當đương 宗tông 說thuyết 。 亦diệc 如như 瑜du 伽già 等đẳng 辨biện 。 二nhị 或hoặc 攝nhiếp 界giới 外ngoại 機cơ 。 令linh 得đắc 出xuất 出xuất 世thế 益ích 。 方phương 為vi 究cứu 竟cánh 。 此thử 有hữu 二nhị 種chủng 。 若nhược 先tiên 以dĩ 三tam 乘thừa 。 令linh 其kỳ 得đắc 出xuất 。 後hậu 乃nãi 方phương 便tiện 。 得đắc 一Nhất 乘Thừa 者giả 。 此thử 即tức 一Nhất 乘Thừa 三tam 乘thừa 和hòa 合hợp 說thuyết 故cố 。 屬thuộc 同đồng 教giáo 攝nhiếp 。 亦diệc 名danh 逈huýnh 三tam 入nhập 一nhất 教giáo 。 此thử 如như 法Pháp 華hoa 經kinh 說thuyết 。 若nhược 先tiên 於ư 一Nhất 乘Thừa 已dĩ 成thành 解giải 行hành 。 後hậu 於ư 出xuất 世thế 身thân 上thượng 。 證chứng 彼bỉ 法pháp 者giả 。 即tức 屬thuộc 別biệt 教giáo 一Nhất 乘Thừa 攝nhiếp 。 此thử 如như 小tiểu 相tương/tướng 品phẩm 說thuyết 。 三tam 或hoặc 通thông 攝nhiếp 二nhị 機cơ 。 令linh 得đắc 二nhị 益ích 。 此thử 亦diệc 有hữu 二nhị 。 若nhược 先tiên 以dĩ 三tam 乘thừa 引dẫn 出xuất 。 後hậu 令linh 得đắc 一Nhất 乘Thừa 。 亦diệc 是thị 一nhất 三tam 和hòa 合hợp 攝nhiếp 機cơ 成thành 二nhị 益ích 。 故cố 屬thuộc 同đồng 教giáo 。 此thử 如như 法Pháp 華hoa 經kinh 說thuyết 。 若nhược 界giới 內nội 見kiến 聞văn 出xuất 世thế 得đắc 法Pháp 出xuất 出xuất 世thế 證chứng 成thành 。 或hoặc 界giới 內nội 通thông 見kiến 聞văn 解giải 行hành 出xuất 世thế 唯duy 解giải 行hành 出xuất 出xuất 世thế 唯duy 證chứng 入nhập 。 此thử 等đẳng 屬thuộc 別biệt 教giáo 一Nhất 乘Thừa 。 此thử 如như 華hoa 嚴nghiêm 說thuyết 。 今kim 據cứ 初sơ 義nghĩa 。 故cố 云vân 究cứu 竟cánh 也dã 。

▲# 言ngôn 三tam 乘thừa 三tam 根căn 者giả 。 身thân 子tử 為vi 上thượng 根căn 。 第đệ 一nhất 周chu 法pháp 說thuyết 即tức 解giải 故cố 。 四tứ 大đại 聲Thanh 聞Văn 為vi 中trung 根căn 。 第đệ 二nhị 周chu 喻dụ 說thuyết 方phương 解giải 故cố 。 五ngũ 百bách 千thiên 二nhị 百bách 為vi 下hạ 根căn 。 第đệ 三tam 周chu 宿túc 世thế 因nhân 緣duyên 說thuyết 。 始thỉ 得đắc 解giải 了liễu 故cố 。

疏sớ/sơ 以dĩ 為vi 方phương 便tiện 者giả 。 問vấn 此thử 言ngôn 方phương 便tiện 。 為vi 實thật 非phi 實thật 耶da 。 答đáp 亦diệc 實thật 亦diệc 非phi 實thật 。 故cố 賢hiền 首thủ 義nghĩa 分phân 齊tề 中trung 。 問vấn 曰viết 。 臨lâm 門môn 三tam 車xa 。 為vi 實thật 不bất 實thật 耶da 。 答đáp 亦diệc 實thật 亦diệc 不bất 實thật 。

何hà 以dĩ 故cố 。 是thị 方phương 便tiện 故cố 。 由do 是thị 方phương 便tiện 。 引dẫn 子tử 得đắc 出xuất 。 非phi 不bất 實thật 。 由do 是thị 方phương 便tiện 引dẫn 。 故cố 非phi 是thị 實thật 。 此thử 二nhị 不bất 二nhị 。 唯duy 一nhất 相tương/tướng 也dã 。

鈔sao 無vô 虗hư 妄vọng 咎cữu 者giả 。 彼bỉ 得đắc 實thật 益ích 故cố 。 許hứa 劣liệt 與dữ 勝thắng 故cố 。

疏sớ/sơ 抑ức 諸chư 般Bát 若Nhã 及cập 諸chư 大Đại 乘Thừa 。 了liễu 義nghĩa 之chi 經kinh 者giả 。 般Bát 若Nhã 亦diệc 法pháp 了liễu 故cố 。 已dĩ 有hữu 抑ức 實thật 之chi 過quá 。 諸chư 大Đại 乘Thừa 了liễu 義nghĩa 之chi 經kinh 。 攝nhiếp 華hoa 嚴nghiêm 勝thắng 鬘man 等đẳng 。 乘thừa 法pháp 俱câu 了liễu 故cố 。 成thành 抑ức 實thật 之chi 過quá 也dã 。

疏sớ/sơ 會hội 三tam 為vi 一nhất 者giả 。 問vấn 此thử 言ngôn 會hội 三tam 為vi 一nhất 。 為vi 存tồn 為vi 泯mẫn 耶da 。 答đáp 二nhị 皆giai 可khả 通thông 。 故cố 賢hiền 首thủ 教giáo 義nghĩa 云vân 。 一nhất 切thiết 三tam 乘thừa 等đẳng 。 本bổn 來lai 悉tất 是thị 彼bỉ 一Nhất 乘Thừa 法pháp 。

何hà 以dĩ 故cố 。 三tam 乘thừa 望vọng 一Nhất 乘Thừa 。 有hữu 二nhị 門môn 故cố 。 謂vị 不bất 異dị 不bất 一nhất 。 初sơ 不bất 異dị 中trung 亦diệc 二nhị 。 一nhất 以dĩ 三tam 即tức 一nhất 故cố 不bất 異dị 。 二nhị 以dĩ 一nhất 即tức 三tam 故cố 不bất 異dị 。 門môn 若nhược 據cứ 初sơ 門môn 。 三tam 即tức 一nhất 者giả 。 未vị 知tri 彼bỉ 三tam 為vi 存tồn 為vi 壞hoại 。 若nhược 存tồn 如như 何hà 唯duy 一nhất 。 若nhược 壞hoại 彼bỉ 三tam 乘thừa 機cơ 更cánh 依y 何hà 法pháp 而nhi 得đắc 進tiến 修tu 。 答đáp 有hữu 四tứ 。 一nhất 由do 即tức 一nhất 故cố 不bất 待đãi 壞hoại 。 二nhị 由do 即tức 一nhất 故cố 不bất 礙ngại 存tồn 。 三tam 由do 即tức 一nhất 故cố 無vô 不bất 壞hoại 。 四tứ 由do 即tức 一nhất 故cố 無vô 可khả 存tồn 。 由do 初sơ 二nhị 義nghĩa 。 三tam 乘thừa 根căn 得đắc 有hữu 所sở 依y 。 由do 後hậu 二nhị 義nghĩa 。 三tam 乘thừa 機cơ 得đắc 入nhập 一Nhất 乘Thừa 。 由do 四tứ 句cú 俱câu 即tức 一nhất 故cố 。 是thị 故cố 唯duy 有hữu 一Nhất 乘Thừa 。 更cánh 無vô 餘dư 也dã 。

鈔sao 此thử 是thị 光quang 宅trạch 之chi 意ý 者giả 。 此thử 是thị 依y 光quang 宅trạch 意ý 。 難nạn/nan 清thanh 涼lương 也dã 。

▲# 言ngôn 若nhược 依y 此thử 宗tông 難nạn/nan 者giả 。 就tựu 此thử 清thanh 涼lương 義nghĩa 。 難nạn/nan 清thanh 涼lương 也dã 。

▲# 言ngôn 昔tích 之chi 權quyền 實thật 二nhị 義nghĩa 亦diệc 存tồn 者giả 。 此thử 是thị 清thanh 涼lương 通thông 釋thích 也dã 。 此thử 意ý 。 會hội 二nhị 歸quy 一nhất 。 昔tích 實thật 義nghĩa 存tồn 。 無vô 抑ức 昔tích 之chi 過quá 。 會hội 三Tam 歸Quy 一nhất 昔tích 權quyền 義nghĩa 存tồn 。 四tứ 乘thừa 義nghĩa 成thành 。 故cố 云vân 二nhị 俱câu 有hữu 理lý 。 若nhược 爾nhĩ 光quang 宅trạch 。 若nhược 作tác 是thị 說thuyết 。 亦diệc 應ưng 無vô 過quá 。 若nhược 許hứa 無vô 過quá 。 清thanh 涼lương 何hà 得đắc 不bất 依y 。 今kim 謂vị 通thông 云vân 。 不bất 依y 法pháp 華hoa 。 定định 斷đoạn 一nhất 代đại 時thời 教giáo 。 何hà 所sở 攝nhiếp 耶da 。 若nhược 三tam 乘thừa 攝nhiếp 有hữu 抑ức 實thật 之chi 過quá 。 若nhược 一Nhất 乘Thừa 攝nhiếp 在tại 昔tích 時thời 故cố 。 彼bỉ 立lập 一Nhất 乘Thừa 三tam 後hậu 一nhất 故cố 。 昔tích 時thời 一Nhất 乘Thừa 。 非phi 三tam 後hậu 故cố 。 彼bỉ 師sư 唯duy 立lập 法pháp 華hoa 為vi 一Nhất 乘Thừa 故cố 。 疏sớ/sơ 云vân 。 若nhược 唯duy 說thuyết 法Pháp 華hoa 為vi 一nhất 實thật 等đẳng 。 彼bỉ 若nhược 救cứu 云vân 。 昔tích 日nhật 實thật 教giáo 四tứ 乘thừa 不bất 稱xưng 者giả 。 由do 比tỉ 汝nhữ 宗tông 不bất 應ưng 依y 彼bỉ 法pháp 華hoa 定định 斷đoạn 一nhất 代đại 教giáo 法pháp 也dã 。 昔tích 之chi 實thật 教giáo 。 非phi 所sở 判phán 也dã 。

疏sớ/sơ 若nhược 開khai 權quyền 顯hiển 實thật 則tắc 三tam 是thị 一nhất 更cánh 無vô 別biệt 一nhất 者giả 。 此thử 是thị 取thủ 昔tích 之chi 義nghĩa 。 取thủ 昔tích 三tam 乘thừa 理lý 行hành 果quả 也dã 。 昔tích 說thuyết 三tam 乘thừa 。 閇bế 於ư 一nhất 實thật 。 今kim 云vân 無vô 三tam 。 即tức 是thị 開khai 權quyền 。 反phản 表biểu 有hữu 一nhất 。 乃nãi 是thị 顯hiển 實thật 。

▲# 言ngôn 則tắc 三tam 是thị 一nhất 更cánh 無vô 別biệt 一nhất 者giả 。 則tắc 三tam 乘thừa 理lý 行hành 果quả 體thể 。 便tiện 是thị 一Nhất 乘Thừa 。 離ly 此thử 更cánh 無vô 一Nhất 乘Thừa 別biệt 體thể 。 故cố 名danh 會hội 三tam 為vi 一nhất 。 當đương 取thủ 昔tích 義nghĩa 也dã 。

鈔sao 三tam 乘thừa 之chi 因nhân 同đồng 歸quy 一nhất 果quả 故cố 者giả 。 因nhân 字tự 悞ngộ 書thư 應ưng 是thị 字tự 。

▲# 言ngôn 開khai 會hội 等đẳng 言ngôn 並tịnh 通thông 四tứ 種chủng 者giả 。 四tứ 字tự 悞ngộ 書thư 應ưng 是thị 三tam 字tự 。 撿kiểm 鈔sao 自tự 知tri 。 鈔sao 中trung 但đãn 是thị 理lý 行hành 果quả 三tam 。 不bất 言ngôn 其kỳ 教giáo 。

疏sớ/sơ 若nhược 癈phế 權quyền 立lập 實thật 等đẳng 者giả 。 癈phế 彼bỉ 三tam 乘thừa 權quyền 教giáo 即tức 所sở 癈phế 也dã 。 立lập 此thử 一Nhất 乘Thừa 實thật 法pháp (# 理lý 行hành 果quả 也dã 即tức 所sở 立lập 也dã )# 能năng 癈phế 能năng 立lập 一Nhất 乘Thừa 教giáo 即tức 法pháp 華hoa 經kinh 也dã 。

鈔sao 三tam 外ngoại 無vô 別biệt 一nhất 實thật 之chi 法pháp 故cố 云vân 義nghĩa 說thuyết 為vi 四Tứ 等Đẳng 者giả 。 問vấn 前tiền 會hội 三tam 為vi 一nhất 。 當đương 取thủ 昔tích 義nghĩa 。 故cố 疏sớ/sơ 云vân 。 則tắc 三tam 是thị 一nhất 更cánh 無vô 別biệt 一nhất 。 此thử 會hội 三Tam 歸Quy 一nhất 。 當đương 癈phế 昔tích 義nghĩa 。 鈔sao 云vân 。 三tam 外ngoại 無vô 別biệt 。 一nhất 實thật 之chi 法pháp 。 有hữu 何hà 別biệt 耶da 。 答đáp 前tiền 約ước 理lý 行hành 果quả 也dã 故cố 取thủ 。 此thử 約ước 教giáo 故cố 癈phế 。 故cố 不bất 同đồng 也dã 。 或hoặc 前tiền 約ước 三tam 乘thừa 有hữu 體thể 一Nhất 乘Thừa 無vô 體thể 。 當đương 取thủ 昔tích 義nghĩa 。 此thử 約ước 一Nhất 乘Thừa 有hữu 體thể 三tam 乘thừa 無vô 體thể 。 當đương 癈phế 昔tích 義nghĩa 。

▲# 鈔sao 即tức 借tá 涅Niết 槃Bàn 第đệ 二nhị 。 三tam 點điểm 成thành 伊y 喻dụ 者giả 。 文văn 雖tuy 傍bàng 來lai 。 義nghĩa 乃nãi 要yếu 妙diệu 。 故cố 依y 出xuất 現hiện 疏sớ/sơ 鈔sao 簡giản 略lược 明minh 其kỳ 紀kỷ 綱cương 貴quý 令linh 後hậu 學học 易dị 知tri 源nguyên 矣hĩ 。 然nhiên 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 蓋cái 眾chúng 聖thánh 歸quy 源nguyên 冥minh 會hội 之chi 所sở 。 (# 總tổng 顯hiển 深thâm 廣quảng 包bao 含hàm 無vô 外ngoại )# 寂tịch 寥liêu 無vô 為vi 。 (# 顯hiển 深thâm 也dã )# 而nhi 廣quảng 悉tất 備bị 。 (# 顯hiển 廣quảng 也dã )# 形hình 名danh 絕tuyệt 朕trẫm 。 識thức 智trí 難nan 思tư 。 (# 復phục 拂phất 深thâm 廣quảng 之chi 跡tích )# 今kim 以dĩ 無vô 名danh 。 強cường/cưỡng 名danh 亦diệc 為vi 五ngũ 別biệt 。 一nhất 釋thích 名danh 涅Niết 槃Bàn 。 正chánh 名danh 為vi 滅diệt 。 取thủ 其kỳ 義nghĩa 類loại 。 乃nãi 有hữu 多đa 方phương 。 (# 或hoặc 云vân 無vô 作tác 無vô 起khởi 。 無vô 為vi 無vô 相tướng 。 不bất 識thức 寂tịch 靜tĩnh 安an 隱ẩn 解giải 脫thoát 。 此thử 等đẳng 異dị 名danh 。 皆giai 是thị 義nghĩa 翻phiên 。 即tức 多đa 方phương 也dã )# 總tổng 以dĩ 義nghĩa 翻phiên 稱xưng 為vi 圓viên 寂tịch 。 以dĩ 義nghĩa 充sung 法Pháp 界Giới 德đức 備bị 塵trần 沙sa 曰viết 圓viên 。 體thể 窮cùng 真chân 性tánh 妙diệu 絕tuyệt 相tương/tướng 累lũy/lụy/luy 為vi 寂tịch 。 而nhi 言ngôn 大đại 者giả 。 橫hoạnh/hoành 無vô 不bất 包bao 。 竪thụ 無vô 初sơ 際tế 。 此thử 約ước 三tam 德đức 涅Niết 槃Bàn 。 若nhược 約ước 義nghĩa 開khai 。 略lược 明minh 三tam 義nghĩa 。 一nhất 體thể 大đại 。 自tự 性tánh 清thanh 淨tịnh 故cố 。 二nhị 相tương/tướng 大đại 。 方phương 便tiện 修tu 淨tịnh 。 累lũy/lụy/luy 方phương 德đức 備bị 故cố 。 三tam 用dụng 大đại 。 化hóa 用dụng 無vô 窮cùng 故cố 。 二nhị 出xuất 體thể 性tánh 。 涅Niết 槃Bàn 既ký 妙diệu 絕tuyệt 常thường 數số 。 恬điềm 怕phạ 希hy 夷di 。 雖tuy 逈huýnh 出xuất 百bách 非phi 。 而nhi 靡mĩ 所sở 不bất 在tại 。 今kim 以dĩ 義nghĩa 求cầu 。 不bất 出xuất 三tam 法pháp 。 即tức 摩Ma 訶Ha 般Bát 若Nhã 。 解giải 脫thoát 法Pháp 身thân 。 以dĩ 為vi 其kỳ 體thể 。 所sở 以dĩ 三tam 者giả 。 翻phiên 三tam 雜tạp 染nhiễm 故cố 。 (# 翻phiên 煩phiền 惱não 成thành 般Bát 若Nhã 。 翻phiên 結kết 業nghiệp 。 為vi 解giải 脫thoát 。 翻phiên 苦khổ 依y 身thân 即tức 法Pháp 身thân 也dã 。 )# 成thành 智trí 斷đoạn 恩ân 故cố 。 (# 般Bát 若Nhã 是thị 智trí 。 解giải 脫thoát 是thị 斷đoạn 。 法Pháp 身thân 是thị 恩ân 。 兼kiêm 應ưng 物vật 恩ân 故cố )# 成thành 法Pháp 門môn 身thân 般Bát 若Nhã 也dã 。 法pháp 性tánh 身thân 法Pháp 身thân 也dã 。 應ứng 化hóa 身thân 解giải 脫thoát 也dã 。 作tác 用dụng 解giải 脫thoát 故cố 。 能năng 證chứng 大đại 智trí 。 冥minh 所sở 證chứng 理lý 。 累lũy/lụy/luy 永vĩnh 寂tịch 故cố 。 然nhiên 此thử 三tam 種chủng 。 不bất 離ly 一nhất 殊thù 。 德đức 用dụng 分phần/phân 異dị 。 即tức 寂tịch 之chi 照chiếu 。 為vi 般Bát 若Nhã 。 即tức 照chiếu 之chi 寂tịch 。 為vi 解giải 脫thoát 。 寂tịch 照chiếu 之chi 體thể 。 為vi 法Pháp 身thân 。 如như 一nhất 明minh 淨tịnh 相tương 離ly 。 故cố 此thử 三tam 法pháp 。 不bất 縱túng/tung 不bất 橫hoạnh/hoành 不bất 並tịnh 不bất 別biệt 。 (# 南nam 北bắc 曰viết 縱túng/tung 。 〔# 蹤tung 〕# 即tức 竪thụ 也dã 。 謂vị 法Pháp 身thân 本bổn 有hữu 。 次thứ 修tu 般Bát 若Nhã 。 後hậu 得đắc 脫thoát 。 則tắc 是thị 〔# 蹤tung 〕# 義nghĩa 。 東đông 西tây 曰viết 橫hoạnh/hoành 。 謂vị 同đồng 時thời 異dị 體thể 故cố 。 合hợp 為vi 一nhất 體thể 曰viết 並tịnh 。 各các 居cư 一nhất 處xứ 曰viết 別biệt 。 滯trệ 在tại 此thử 四tứ 。 並tịnh 非phi 涅Niết 槃Bàn 。 故cố 皆giai 云vân 不phủ 。 此thử 意ý 時thời 則tắc 同đồng 異dị 無vô 礙ngại 。 處xử 則tắc 合hợp 離ly 罔võng 滯trệ 。 體thể 則tắc 一nhất 異dị 莫mạc 拘câu 。 言ngôn 思tư 叵phả 寄ký 故cố 云vân 耳nhĩ 爾nhĩ 。 )# 如như 天thiên 之chi 目mục [○/(○*○)]# 。 如như 世thế 之chi 伊y ∵# 。 名danh 祕bí 密mật 藏tạng 。 為vi 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 三tam 顯hiển 種chủng 類loại 。 雖tuy 理lý 無vô 統thống 。 義nghĩa 類loại 塵trần 沙sa 。 今kim 自tự 狹hiệp 之chi 寬khoan 。 略lược 分phần/phân 一nhất 兩lưỡng 。 或hoặc 唯duy 說thuyết 一nhất 。 即tức 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 或hoặc 說thuyết 有hữu 二nhị 。 自tự 有hữu 三tam 門môn 。 一nhất 餘dư 無vô 餘dư 。 (# 小Tiểu 乘Thừa 有hữu 二nhị 釋thích 。 一nhất 有hữu 宗tông 云vân 。 涅Niết 槃Bàn 體thể 一nhất 。 約ước 時thời 不bất 同đồng 。 得đắc 二nhị 名danh 字tự 。 言ngôn 體thể 一nhất 者giả 。 於ư 此thử 宗tông 中trung 。 煩phiền 惱não 業nghiệp 苦khổ 。 以dĩ 通thông 力lực 故cố 。 應ưng 起khởi 不bất 起khởi 。 擇trạch 滅diệt 無vô 為vi 。 是thị 涅Niết 槃Bàn 體thể 。 此thử 體thể 是thị 一nhất 。 約ước 對đối 身thân 智trí 。 得đắc 二nhị 名danh 字tự 。 身thân 智trí 未vị 盡tận 。 說thuyết 前tiền 涅Niết 槃Bàn 。 以dĩ 為vi 有hữu 餘dư 。 身thân 智trí 盡tận 竟cánh 。 向hướng 前tiền 涅Niết 槃Bàn 。 轉chuyển 名danh 無vô 餘dư 。 非phi 身thân 智trí 滅diệt 即tức 名danh 涅Niết 槃Bàn 。 以dĩ 此thử 身thân 智trí 起khởi 已dĩ 謝tạ 滅diệt 是thị 無vô 常thường 故cố 。 若nhược 斷đoạn 因nhân 故cố 。 令linh 後hậu 不bất 起khởi 。 是thị 非phi 擇trạch 滅diệt 。 故cố 非phi 涅Niết 槃Bàn 。 二nhị 依y 成thành 實thật 。 涅Niết 槃Bàn 體thể 二nhị 。 生sanh 死tử 因nhân 盡tận 名danh 一nhất 涅Niết 槃Bàn 。 生sanh 死tử 果quả 盡tận 名danh 一nhất 涅Niết 槃Bàn 。 由do 有hữu 宗tông 中trung 。 要yếu 道đạo 親thân 斷đoạn 。 方phương 稱xưng 揀giản 滅diệt 。 身thân 口khẩu 二nhị 業nghiệp 。 及cập 生sanh 死tử 果quả 。 非phi 道đạo 親thân 斷đoạn 。 故cố 不bất 取thủ 之chi 。 成thành 實thật 由do 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 餘dư 不bất 起khởi 故cố 。 見kiến 修tu 斷đoạn 故cố 。 亦diệc 得đắc 揀giản 滅diệt 。 故cố 名danh 涅Niết 槃Bàn 。 然nhiên 望vọng 大Đại 乘Thừa 。 皆giai 名danh 有hữu 餘dư 。 有hữu 變biến 易dị 故cố 。 若nhược 依y 大Đại 乘Thừa 。 遠viễn 公công 。 自tự 有hữu 四tứ 別biệt 。 一nhất 云vân 二nhị 死tử 因nhân 盡tận 名danh 曰viết 有hữu 餘dư 。 二nhị 死tử 果quả 盡tận 名danh 曰viết 無vô 餘dư 。 二nhị 曰viết 。 分phân 段đoạn 因nhân 果quả 盡tận 名danh 曰viết 有hữu 餘dư 。 變biến 易dị 因nhân 果quả 盡tận 名danh 曰viết 無vô 餘dư 。 三tam 云vân 。 分phân 段đoạn 因nhân 果quả 及cập 變biến 易dị 因nhân 盡tận 名danh 曰viết 有hữu 餘dư 。 變biến 易dị 果quả 滅diệt 名danh 曰viết 無vô 餘dư 。 四tứ 者giả 。 唯duy 就tựu 變biến 易dị 因nhân 果quả 為vi 二nhị 。 分phân 段đoạn 因nhân 果quả 屬thuộc 小Tiểu 乘Thừa 故cố 。 又hựu 唯duy 識thức 云vân 。 二nhị 有hữu 餘dư 依y 涅Niết 槃Bàn 。 謂vị 即tức 真Chân 如Như 。 出xuất 生sanh 死tử 苦khổ 煩phiền 惱não 。 說thuyết 盡tận 。 餘dư 依y 亦diệc 滅diệt 。 眾chúng 苦khổ 永vĩnh 寂tịch 。 故cố 名danh 涅Niết 槃Bàn 。 釋thích 曰viết 。 此thử 通thông 大đại 小tiểu 。 而nhi 說thuyết 真Chân 如Như 為vi 體thể 。 即tức 異dị 小Tiểu 乘Thừa 。 論luận 下hạ 料liệu 揀giản 云vân 。 如như 何hà 善Thiện 逝Thệ 。 有hữu 有hữu 餘dư 依y 問vấn 也dã 。 雖tuy 無vô 實thật 依y 。 而nhi 現hiện 似tự 有hữu 。 惑hoặc 苦khổ 依y 盡tận 說thuyết 無vô 餘dư 依y 。 非phi 苦khổ 依y 在tại 說thuyết 有hữu 餘dư 依y 。 是thị 故cố 。 世Thế 尊Tôn 可khả 言ngôn 具cụ 四tứ 。 餘dư 不bất 繁phồn 引dẫn )# 二nhị 性tánh 淨tịnh 方phương 便tiện 淨tịnh 。 (# 本bổn 性tánh 淨tịnh 故cố 。 從tùng 因nhân 方phương 便tiện 。 之chi 所sở 顯hiển 故cố 。 亦diệc 如như 體thể 用dụng 。 餘dư 如như 別biệt 說thuyết )# 三tam 真chân 與dữ 應ưng 或hoặc 分phân 為vi 三tam 。 此thử 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 約ước 三tam 乘thừa 。 二nhị 即tức 自tự 性tánh 真chân 應ưng 。 (# 上thượng 明minh 真chân 應ưng 。 自tự 性tánh 合hợp 真chân 。 二nhị 皆giai 約ước 淨tịnh 。 今kim 皆giai 自tự 性tánh 。 通thông 於ư 染nhiễm 淨tịnh )# 或hoặc 分phân 為vi 四tứ 。 一nhất 自tự 性tánh 清thanh 淨tịnh 。 (# 唯duy 識thức 云vân 。 謂vị 一nhất 切thiết 法pháp 。 相tương/tướng 真Chân 如Như 理lý 。 雖tuy 有hữu 客khách 染nhiễm 。 而nhi 本bổn 性tánh 淨tịnh 。 具cụ 無vô 數số 量lượng 。 微vi 妙diệu 功công 德đức 。 無vô 生sanh 死tử 滅diệt 。 湛trạm 若nhược 虗hư 空không 。 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。 平bình 等đẳng 共cộng 有hữu 。 與dữ 一nhất 切thiết 法pháp 。 不bất 一nhất 不bất 異dị 。 離ly 一nhất 切thiết 相tướng 。 一nhất 切thiết 分phân 別biệt 。 尋tầm 思tư 路lộ 絕tuyệt 。 名danh 言ngôn 道đạo 斷đoạn 。 唯duy 真chân 聖thánh 。 者giả 自tự 內nội 所sở 證chứng 。 其kỳ 性tánh 本bổn 寂tịch 故cố 名danh 涅Niết 槃Bàn )# 二nhị 有hữu 餘dư 依y 。 三tam 無vô 餘dư 依y 。 四tứ 無vô 住trú 處xứ 。 (# 唯duy 識thức 次thứ 云vân 。 二nhị 有hữu 餘dư 依y 。 三tam 無vô 餘dư 依y 。 具cụ 如như 上thượng 說thuyết 。 四tứ 無vô 住trú 處xứ 涅Niết 槃Bàn 。 謂vị 即tức 真Chân 如Như 出xuất 所sở 知tri 障chướng 。 大đại 悲bi 般Bát 若Nhã 。 常thường 所sở 輔phụ 翼dực 。 由do 斯tư 不bất 住trụ 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 。 利lợi 樂lạc 有hữu 情tình 。 窮cùng 未vị 來lai 際tế 。 用dụng 而nhi 常thường 寂tịch 。 故cố 名danh 涅Niết 槃Bàn 。 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。 皆giai 有hữu 初sơ 一nhất 。 二Nhị 乘Thừa 無Vô 學Học 容dung 有hữu 前tiền 三tam 。 唯duy 我ngã 世Thế 尊Tôn 。 獨độc 言ngôn 具cụ 四tứ 也dã )# 四tứ 彰chương 業nghiệp 用dụng 。 囊nang 括quát 終chung 古cổ 。 道đạo 達đạt 群quần 方phương 。 靡mĩ 不bất 度độ 生sanh 。 靡mĩ 不bất 成thành 就tựu 。 故cố 涅Niết 槃Bàn 云vân 。 能năng 建kiến 大đại 事sự 。 則tắc 出xuất 現hiện 法Pháp 門môn 。 皆giai 斯tư 用dụng 也dã 。 更cánh 有hữu 餘dư 義nghĩa 。 並tịnh 如như 第đệ 五ngũ 正chánh 釋thích 其kỳ 文văn 。 恐khủng 繁phồn 不bất 敘tự 故cố 。 上thượng 鈔sao 云vân 。 大đại 涅Niết 槃Bàn 一nhất 章chương 。 必tất 盡tận 其kỳ 體thể 用dụng 。 誠thành 不bất 虗hư 矣hĩ 。

疏sớ/sơ 實thật 不bất 兼kiêm 權quyền 者giả 。 法pháp 了liễu 故cố 實thật 。 乘thừa 不bất 了liễu 故cố 。 不bất 兼kiêm 權quyền 也dã 。

鈔sao 上thượng 通thông 別biệt 圓viên 等đẳng 者giả 。 問vấn 若nhược 據cứ 覈# 其kỳ 定định 實thật 。 唯duy 成thành 當đương 教giáo 中trung 義nghĩa 。 云vân 何hà 通thông 別biệt 圓viên 耶da 。 若nhược 據cứ 互hỗ 有hữu 名danh 通thông 者giả 。 餘dư 之chi 三tam 教giáo 。 亦diệc 應ưng 名danh 通thông 。 皆giai 互hỗ 有hữu 故cố 。 又hựu 違vi 前tiền 文văn 云vân 還hoàn 非phi 二Nhị 乘Thừa 折chiết 法pháp 進tiến 非phi 別biệt 圓viên 。 此thử 是thị 三tam 獸thú 渡độ 河hà 之chi 意ý 等đẳng 。 今kim 謂vị 通thông 云vân 。 但đãn 以dĩ 無vô 性tánh 空không 義nghĩa 。 別biệt 圓viên 亦diệc 有hữu 。 各các 用dụng 當đương 教giáo 。 餘dư 義nghĩa 揀giản 之chi 。 故cố 無vô 相tướng 濫lạm 。 如như 彼bỉ 終chung 教giáo 事sự 理lý 無vô 礙ngại 。 圓viên 教giáo 亦diệc 具cụ 。 但đãn 以dĩ 事sự 事sự 無vô 礙ngại 。 揀giản 之chi 成thành 別biệt 。 又hựu 解giải 別biệt 圓viên 教giáo 中trung 所sở 有hữu 通thông 屬thuộc 。 義nghĩa 皆giai 通thông 教giáo 故cố 。 餘dư 雖tuy 互hỗ 有hữu 。 各các 隨tùy 增tăng 強cường/cưỡng 。 以dĩ 立lập 異dị 名danh 。 不bất 應ưng 別biệt 難nạn/nan 。

▲# 鈔sao 六lục 位vị 通thông 者giả 。 一nhất 乾can/kiền/càn 慧tuệ 地địa 。 (# 通thông 三tam 乘thừa 資tư 糧lương 位vị )# 二nhị 性tánh 地địa 。 (# 通thông 三tam 乘thừa 加gia 行hành 地địa )# 三tam 八bát 人nhân 地địa 。 (# 或hoặc 通thông 預dự 流lưu 向hướng 或hoặc 唯duy 苦khổ 法pháp 智trí 忍nhẫn )# 四tứ 見kiến 地địa 。 (# 通thông 三tam 乘thừa 見kiến 道đạo 位vị )# 五ngũ 薄bạc 地địa 。 (# 一nhất 來lai 果quả )# 六lục 離ly 欲dục 地địa 。 (# 不bất 還hoàn 果quả )# 七thất 已dĩ 辦biện 地địa 。 (# 阿A 羅La 漢Hán )# 八bát 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 地Địa 。 (# 獨Độc 覺Giác 果quả )# 九cửu 菩Bồ 薩Tát 地địa 。 十thập 佛Phật 地địa 。 此thử 之chi 十Thập 地Địa 。 不bất 唯duy 一Nhất 乘Thừa 。 故cố 名danh 位vị 通thông 。

▲# 言ngôn 九cửu 無vô 礙ngại 同đồng 也dã 者giả 。 斷đoạn 九cửu 品phẩm 惑hoặc 。 無vô 間gian 道đạo 也dã 。

▲# 言ngôn 九cửu 解giải 脫thoát 者giả 。 證chứng 九cửu 品phẩm 擇trạch 滅diệt 之chi 智trí 也dã 。

▲# 言ngôn 二nhị 種chủng 涅Niết 槃Bàn 者giả 。 有hữu 無vô 餘dư 二nhị 涅Niết 槃Bàn 也dã 。

鈔sao 苦khổ 有hữu 無vô 量lượng 相tướng 等đẳng 者giả 。 約ước 一nhất 界giới 中trung 。 有hữu 十thập 千thiên 名danh 故cố 。 又hựu 經Kinh 云vân 。 分phân 別biệt 諸chư 陰ấm 。 有hữu 無vô 量lượng 相tướng 。 悉tất 是thị 諸chư 苦khổ 。 非phi 是thị 聲Thanh 聞Văn 。 緣Duyên 覺Giác 所sở 知tri 。

鈔sao 略lược 無vô 無vô 作tác 四Tứ 諦Đế 者giả 。 陰ấm 入nhập 皆giai 如như 。 無vô 苦khổ 可khả 捨xả 。 煩phiền 惱não 即tức 菩Bồ 提Đề 。 無vô 集tập 可khả 斷đoạn 。 生sanh 死tử 即tức 涅Niết 槃Bàn 。 無vô 滅diệt 可khả 證chứng 。 邊biên 邪tà 即tức 中trung 。 無vô 道đạo 可khả 修tu 。 名danh 無vô 作tác 也dã 。

鈔sao 一nhất 教giáo 別biệt 謂vị 恆Hằng 沙sa 佛Phật 法Pháp 者giả 。 謂vị 詮thuyên 恆Hằng 沙sa 俗tục 諦đế 理lý 之chi 佛Phật 所sở 說thuyết 教giáo 法pháp 也dã 。

▲# 言ngôn 藏tạng 識thức 有hữu 恆Hằng 沙sa 俗tục 諦đế 理lý 者giả 。 謂vị 十thập 梨lê 耶da 九cửu 相tương/tướng 六lục 染nhiễm 五ngũ 意ý 等đẳng 也dã 。 上thượng 約ước 多đa 分phần 故cố 。 鈔sao 云vân 。 別biệt 教giáo 多đa 約ước 俗tục 諦đế 。 即tức 其kỳ 義nghĩa 也dã 。

▲# 言ngôn 道đạo 種chủng 智trí 者giả 。 斷đoạn 界giới 外ngoại 惑hoặc 。 歷lịch 別biệt 假giả 觀quán 之chi 智trí 也dã 。

▲# 言ngôn 正chánh 說thuyết 中trung 道đạo 者giả 。 表biểu 自tự 義nghĩa 也dã 。 談đàm 事sự 即tức 理lý 故cố 。 談đàm 理lý 即tức 事sự 故cố 。 無vô 不bất 與dữ 實thật 相tướng 相tương 應ứng 故cố 。

▲# 言ngôn 教giáo 不bất 偏thiên 者giả 。 揀giản 他tha 義nghĩa 也dã 。 通thông 多đa 約ước 理lý 。 別biệt 多đa 約ước 事sự 。 故cố 號hiệu 其kỳ 偏thiên 。

▲# 言ngôn 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 者giả 。 一nhất 智trí 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 遍biến 知tri 之chi 智trí 也dã 。

▲# 言ngôn 不bất 斷đoạn 而nhi 斷đoạn 者giả 。 非phi 初sơ 非phi 中trung 後hậu 名danh 不bất 斷đoạn 。 前tiền 中trung 後hậu 取thủ 故cố 名danh 斷đoạn 。 故cố 經Kinh 云vân 。 不bất 斷đoạn 婬dâm 怒nộ 癡si 。 亦diệc 不bất 與dữ 俱câu 。

▲# 言ngôn 自tự 然nhiên 而nhi 流lưu 入nhập 者giả 。 流lưu 入nhập 中trung 道đạo 也dã 。

▲# 言ngôn 不bất 蹤tung (# 無vô 前tiền 後hậu 故cố 。 )# 不bất 橫hoạnh/hoành (# 非phi 同đồng 勝thắng 也dã )# 不bất 並tịnh (# 非phi 一nhất 體thể 故cố )# 不bất 別biệt (# 非phi 異dị 處xứ 也dã )# 。

鈔sao 折chiết 至chí 極cực 微vi 都đô 無vô 實thật 色sắc 者giả 。 問vấn 小Tiểu 乘Thừa 說thuyết 彼bỉ 極cực 微vi 是thị 其kỳ 實thật 也dã 。 云vân 何hà 言ngôn 都đô 無vô 實thật 色sắc 。 答đáp 若nhược 更cánh 折chiết 時thời 。 便tiện 成thành 空không 現hiện 。 故cố 云vân 都đô 無vô 實thật 色sắc 。 或hoặc 至chí 極cực 微vi 。 眼nhãn 不bất 得đắc 故cố 。 云vân 都đô 無vô 實thật 也dã 。

▲# 言ngôn 體thể 法pháp 明minh 空không 者giả 。 一nhất 云vân 體thể 謂vị 體thể 性tánh 。 體thể 性tánh 本bổn 空không 。 不bất 須tu 折chiết 破phá 。 如như 彼bỉ 空không 華hoa 體thể 性tánh 空không 故cố 。 一nhất 云vân 體thể 謂vị 體thể 達đạt 。 體thể 會hội 了liễu 達đạt 。 本bổn 來lai 空không 故cố 。 迷mê 謂vị 有hữu 體thể 。 達đạt 如như 空không 故cố 。

▲# 言ngôn 即tức 三tam 觀quán 迤dĩ 邐lệ 故cố 成thành 別biệt 教giáo 者giả 。 如như 觀quán 一nhất 有hữu 情tình 作tác 斯tư 三tam 觀quán 。 先tiên 觀quán 彼bỉ 體thể 。 緣duyên 生sanh 無vô 性tánh 。 舉cử 體thể 常thường 空không 。 是thị 故cố 行hành 人nhân 。 恆hằng 無vô 愛ái 見kiến 。 唯duy 修tu 此thử 觀quán 。 恐khủng 沉trầm 空không 寂tịch 。 故cố 出xuất 此thử 觀quán 。 次thứ 觀quán 彼bỉ 體thể 。 無vô 性tánh 緣duyên 生sanh 。 不bất 壞hoại 相tương/tướng 有hữu 。 是thị 故cố 行hành 人nhân 。 恆hằng 不bất 滯trệ 寂tịch 。 唯duy 修tu 此thử 觀quán 。 又hựu 多đa 流lưu 散tán 。 復phục 出xuất 此thử 觀quán 。 次thứ 觀quán 彼bỉ 體thể 。 空không 有hữu 無vô 二nhị 。 佛Phật 性tánh 中trung 道đạo 。 是thị 故cố 行hành 人nhân 。 恆hằng 除trừ 邊biên 執chấp 。 化hóa 而nhi 無vô 化hóa 。 無vô 化hóa 而nhi 化hóa 。 故cố 下hạ 疏sớ/sơ 云vân 。 月nguyệt 映ánh 淮hoài 流lưu 。 流lưu 水thủy 不bất 將tương 月nguyệt 去khứ 。 月nguyệt 臨lâm 潭đàm 上thượng 。 萬vạn 仞nhận 不bất 見kiến 先tiên 沉trầm 。 喻dụ 菩Bồ 薩Tát 常thường 在tại 中trung 觀quán 。 同đồng 世thế 遷thiên 流lưu 不bất 漂phiêu 生sanh 死tử 。 證chứng 真chân 寂tịch 滅diệt 不bất 沉trầm 涅Niết 槃Bàn 。 又hựu 肇triệu 公công 云vân 。 旋toàn 嵐lam 偃yển 岳nhạc 而nhi 常thường 靜tĩnh 。 江giang 河hà 竟cánh 注chú 而nhi 不bất 流lưu 。 野dã 馬mã 飄phiêu 鼓cổ 而nhi 不bất 動động 。 日nhật 月nguyệt 歷lịch 天thiên 而nhi 不bất 周chu 。 斯tư 亦diệc 動động 寂tịch 無vô 二nhị 矣hĩ 。 三tam 觀quán 別biệt 觀quán 故cố 有hữu 別biệt 教giáo 起khởi 。

鈔sao 諸chư 仁nhân 者giả 是thị 身thân 無vô 常thường 等đẳng 者giả 。 此thử 約ước 生sanh 老lão 死tử 病bệnh 四tứ 相tương/tướng 。 配phối 之chi 緣duyên 會hội 。 初sơ 起khởi 名danh 生sanh 。 本bổn 無vô 今kim 有hữu 。 故cố 無vô 常thường 也dã 。 老lão 奪đoạt 盛thịnh 色sắc 。 故cố 無vô 強cường/cưỡng 。 為vi 疾tật 所sở 侵xâm 。 是thị 無vô 力lực 。 死tử 來lai 壞hoại 滅diệt 。 故cố 無vô 堅kiên 。 已dĩ 約ước 麤thô 事sự 無vô 常thường 也dã 。 亦diệc 云vân 。 一nhất 期kỳ 無vô 常thường 。 速tốc 朽hủ 之chi 法pháp 。 不bất 可khả 信tín 也dã 者giả 。 此thử 約ước 細tế 無vô 常thường 也dã 。 亦diệc 云vân 。 剎sát 那na 無vô 常thường 。 若nhược 悟ngộ 無vô 常thường 。 可khả 得đắc 四tứ 沙Sa 門Môn 果Quả 。

▲# 鈔sao 法pháp 華hoa 無vô 復phục 兼kiêm 但đãn 對đối 帶đái 唯duy 說thuyết 圓viên 教giáo 者giả 。 問vấn 法pháp 華hoa 云vân 。 三tam 界giới 無vô 安an 。 猶do 如như 火hỏa 宅trạch 。 世thế 界giới 不bất 牢lao 固cố 。 如như 水thủy 沫mạt 泡bào 焰diễm 。 即tức 藏tạng 教giáo 也dã 。 我ngã 等đẳng 同đồng 入nhập 法Pháp 性tánh 。 即tức 通thông 教giáo 也dã 。 金kim 色sắc 三tam 十thập 二nhị 。 十Thập 力Lực 諸chư 解Giải 脫Thoát 。 同đồng 共cộng 一nhất 法Pháp 中trung 。 而nhi 不bất 得đắc 此thử 事sự 。 大đại 非phi 小tiểu 分phần/phân 。 即tức 別biệt 教giáo 也dã 。 何hà 故cố 言ngôn 唯duy 說thuyết 圓viên 教giáo 。 答đáp 皆giai 是thị 敘tự 昔tích 之chi 義nghĩa 。 而nhi 非phi 所sở 取thủ 。 問vấn 三tam 草thảo 二nhị 木mộc 不bất 同đồng 。 豈khởi 非phi 是thị 別biệt 。 答đáp 一nhất 時thời 所sở 生sanh 。 一nhất 雨vũ 所sở 潤nhuận 故cố 。 屬thuộc 圓viên 教giáo 也dã 。

▲# 言ngôn 不bất 斷đoạn 婬dâm 怒nộ 癡si 。 (# 緣duyên 生sanh 無vô 性tánh 。 故cố 不bất 可khả 斷đoạn )# 。 亦diệc 不bất 與dữ 俱câu 。 (# 無vô 性tánh 緣duyên 生sanh 。 故cố 可khả 斷đoạn 可khả 滅diệt 也dã )# 。 不bất 壞hoại 於ư 身thân 。 (# 十thập 身thân 歷lịch 然nhiên 。 行hành 布bố 成thành )# 。 而nhi 隨tùy 一nhất 相tướng 。 (# 十thập 身thân 相tướng 作tác 。 圓viên 融dung 也dã )# 。 不bất 滅diệt 癡si 愛ái 。 起khởi 於ư 明minh 脫thoát 者giả 。 (# 妄vọng 想tưởng 弗phất 煎tiễn 而nhi 廊lang 徹triệt 性tánh 空không 。 靈linh 鑒giám 匪phỉ 磨ma 而nhi 頓đốn 朗lãng 萬vạn 法pháp 也dã )# 。

鈔sao 新tân 舊cựu 醫y 之chi 喻dụ 者giả 。 彼bỉ 云vân 。 譬thí 如như 國quốc 王vương 。 暗ám 鈍độn 少thiểu 智trí 。 有hữu 一nhất 醫y 師sư 。 往vãng 復phục 頑ngoan 嚚ngân 。 而nhi 王vương 不bất 別biệt 。 厚hậu 賜tứ 捧phủng 祿lộc 。 療liệu 治trị 眾chúng 病bệnh 。 純thuần 以dĩ 乳nhũ 藥dược 。 亦diệc 復phục 不bất 知tri 。 病bệnh 起khởi 根căn 源nguyên 。 雖tuy 服phục 乳nhũ 藥dược 。 復phục 不bất 善thiện 解giải 。 或hoặc 有hữu 風phong 病bệnh 冷lãnh 病bệnh 熱nhiệt 病bệnh 。 一nhất 切thiết 諸chư 病bệnh 。 悉tất 教giáo 服phục 乳nhũ 。

復phục 有hữu 明minh 醫y 。 曉hiểu 八bát 種chủng 術thuật 。 善thiện 療liệu 眾chúng 病bệnh 。 知tri 諸chư 方phương 藥dược 。 從tùng 遠viễn 方phương 來lai 。 即tức 為vi 王vương 說thuyết 種chủng 種chủng 醫y 方phương 。 王vương 聞văn 敬kính 信tín 。 知tri 舊cựu 癡si 騃ngãi 。 駈khu 令linh 出xuất 國quốc 。 令linh 眾chúng 斷đoạn 乳nhũ 。 以dĩ 種chủng 種chủng 藥dược 。 療liệu 治trị 眾chúng 病bệnh 。 皆giai 得đắc 安an 樂lạc 等đẳng 是thị 也dã 。

▲# 言ngôn 謂vị 十Thập 善Thiện 道Đạo 者giả 。 不bất 煞sát 不bất 盜đạo 不bất 邪tà 婬dâm 等đẳng 也dã 。

▲# 言ngôn 曉hiểu 八bát 種chủng 術thuật 者giả 。 一nhất 知tri 病bệnh 體thể 。 二nhị 知tri 病bệnh 因nhân 。 三tam 知tri 病bệnh 相tương/tướng 。 四tứ 知tri 病bệnh 處xứ 。 五ngũ 知tri 病bệnh 時thời 。 六lục 知tri 病bệnh 藥dược 。 七thất 知tri 治trị 者giả 。 八bát 知tri 禁cấm 者giả 。

▲# 言ngôn 五ngũ 種chủng 得đắc 戒giới 者giả 。 善thiện 來lai 見kiến 諦Đế 三Tam 歸Quy 八bát 敬kính 羯yết 磨ma 。 言ngôn 無vô 作tác 有hữu 作tác 者giả 。 即tức 表biểu 無vô 表biểu 也dã 。

▲# 言ngôn 五ngũ 部bộ 毗Tỳ 尼Ni 是thị 也dã 者giả 。 一nhất 大đại 眾chúng 。 二nhị 法Pháp 藏tạng 。 三tam 一nhất 切thiết 有hữu 。 四tứ 飲ẩm 光quang 。 五ngũ 化hóa 地địa 。

▲# 言ngôn 八bát 背bối/bội 捨xả 者giả 。 即tức 八bát 解giải 脫thoát 也dã 。

▲# 言ngôn 入nhập 九cửu 次thứ 第đệ 定định 等đẳng 者giả 。 色sắc 界giới 四tứ 無vô 色sắc 界giới 。 四tứ 及cập 滅diệt 盡tận 定định 也dã 。

▲# 言ngôn 六lục 十thập 二nhị 見kiến 者giả 。 一nhất 云vân 於ư 色sắc 蘊uẩn 上thượng 。 起khởi 四tứ 見kiến 。 一nhất 我ngã 見kiến 。 二nhị 我ngã 所sở 見kiến 。 僮đồng 僕bộc 一nhất 。 瓔anh 珞lạc 二nhị 。 窟quật 宅trạch 三tam 也dã 。 餘dư 四tứ 蘊uẩn 上thượng 各các 四tứ 。 故cố 成thành 二nhị 十thập 。 三tam 世thế 別biệt 開khai 。 以dĩ 成thành 六lục 十thập 。 并tinh 本bổn 身thân 邊biên 二nhị 見kiến 。 成thành 六lục 十thập 二nhị 見kiến 。 此thử 非phi 正chánh 說thuyết 。 二nhị 云vân 。 法pháp 苑uyển 有hữu 六lục 十thập 二nhị 見kiến 章chương 。 常thường 見kiến 四tứ 十thập 。 斷đoạn 見kiến 有hữu 七thất 。 邪tà 見kiến 十thập 五ngũ 。 須tu 者giả 應ưng 撿kiểm 。

▲# 言ngôn 十thập 一nhất 智trí 者giả 。 一nhất 法pháp 。 二nhị 類loại 。 三tam 苦khổ 。 四tứ 集tập 。 五ngũ 滅diệt 。 六lục 道đạo 。 七thất 他tha 心tâm 。 八bát 世thế 俗tục 。 九cửu 盡tận 。 十thập 無vô 生sanh 。 十thập 一nhất 如như 實thật 也dã 。

▲# 言ngôn 三tam 無vô 漏lậu 根căn 者giả 。 一nhất 當đương 知tri 。 二nhị 已dĩ 知tri 。 三tam 俱câu 知tri 也dã 。

鈔sao 故cố 法pháp 句cú 經Kinh 云vân 等đẳng 者giả 。 彼bỉ 經kinh 六Lục 度Độ 。 皆giai 有hữu 其kỳ 偈kệ 。 布bố 施thí 偈kệ 云vân 。 說thuyết 諸chư 布bố 施thí 福phước 。 於ư 中trung 三tam 事sự 空không 。 究cứu 竟cánh 不bất 可khả 得đắc 。 施thí 福phước 如như 野dã 馬mã 。 戒giới 云vân 。 若nhược 說thuyết 諸chư 持trì 戒giới 。 無vô 善thiện 無vô 威uy 儀nghi 。 戒giới 性tánh 如như 虗hư 空không 。 持trì 者giả 為vi 迷mê 倒đảo 。 忍nhẫn 云vân 。 若nhược 見kiến 嗔sân 恚khuể 者giả 。 以dĩ 忍nhẫn 為vi [革*(立-一+可)]# 鞅ưởng 。 知tri 嗔sân 等đẳng 陽dương 焰diễm 。 忍nhẫn 亦diệc 無vô 所sở 忍nhẫn 。 精tinh 進tấn 云vân 。 若nhược 起khởi 精tinh 進tấn 心tâm 。 是thị 妄vọng 非phi 精tinh 進tấn 。 若nhược 能năng 心tâm 不bất 妄vọng 。 精tinh 進tấn 無vô 有hữu 涯nhai 。 定định 云vân 。 若nhược 學học 諸chư 三tam 昧muội 。 是thị 動động 非phi 坐tọa 禪thiền 。 心tâm 隨tùy 境cảnh 界giới 流lưu 。 云vân 何hà 名danh 為vi 定định 。 般Bát 若Nhã 云vân 。 森sâm 羅la 及cập 萬vạn 像tượng 。 一nhất 法pháp 之chi 所sở 印ấn 。 云vân 何hà 一nhất 法pháp 中trung 。 而nhi 生sanh 種chủng 種chủng 見kiến 。 一nhất 亦diệc 不bất 為vi 一nhất 。 為vi 欲dục 破phá 諸chư 數số 。 淺thiển 智trí 之chi 所sở 聞văn 。 一nhất 見kiến 以dĩ 為vi 一nhất 。 結kết 云vân 。 若nhược 有hữu 聞văn 斯tư 法pháp 。 常thường 修tu 寂tịch 滅diệt 行hạnh 。 知tri 行hành 亦diệc 寂tịch 滅diệt 。 是thị 則tắc 菩Bồ 薩Tát 道đạo 。 言ngôn 般Bát 若Nhã 無vô 知tri 者giả 。 無vô 妄vọng 知tri 也dã 。

鈔sao 謂vị 三tam 僧Tăng 企xí 耶da 別biệt 修tu 六Lục 度Độ 各các 有hữu 滿mãn 時thời 者giả 。 俱câu 舍xá 論luận 第đệ 十thập 八bát 說thuyết 。 於ư 三tam 無vô 數số 劫kiếp 。 各các 供cúng 養dường 七thất 萬vạn 。 又hựu 如như 次thứ 供cúng 養dường 。 五ngũ 六lục 七thất 千thiên 佛Phật 。 三tam 無vô 數số 劫kiếp 滿mãn 。 逆nghịch 次thứ 逢phùng 勝thắng 觀quán 。 然nhiên 燈đăng 寶bảo 髻kế 佛Phật 。 初sơ 釋Thích 迦Ca 牟Mâu 尼Ni 。 釋thích 曰viết 。 此thử 二nhị 偈kệ 中trung 。 初sơ 偈kệ 明minh 法pháp 供cúng 養dường 佛Phật 數số 。 謂vị 初sơ 無vô 數số 劫kiếp 。 供cúng 養dường 七thất 萬vạn 五ngũ 千thiên 佛Phật 。 第đệ 二nhị 無vô 數số 劫kiếp 。 供cúng 養dường 七thất 萬vạn 六lục 千thiên 佛Phật 。 第đệ 三tam 無vô 數số 劫kiếp 。 供cúng 養dường 七thất 萬vạn 七thất 千thiên 佛Phật 。 後hậu 頌tụng 明minh 逢phùng 何hà 佛Phật 。 言ngôn 逆nghịch 次thứ 者giả 。 從tùng 第đệ 三tam 無vô 數số 劫kiếp 向hướng 。 前tiền 以dĩ 明minh 。 謂vị 第đệ 三tam 無vô 數số 劫kiếp 滿mãn 。 逢phùng 勝thắng 觀quán 佛Phật 。 第đệ 二nhị 無vô 數số 劫kiếp 滿mãn 。 逢phùng 然nhiên 燈đăng 佛Phật 。 第đệ 一nhất 無vô 數số 劫kiếp 滿mãn 。 逢phùng 寶bảo 髻kế 佛Phật 。 最tối 初sơ 發phát 心tâm 。 逢phùng 釋Thích 迦Ca 牟Mâu 尼Ni 佛Phật 。 發phát 誓thệ 願nguyện 言ngôn 。 願nguyện 我ngã 當đương 作tác 佛Phật 。 一nhất 如như 今kim 世Thế 尊Tôn 。 上thượng 明minh 小Tiểu 乘Thừa 定định 歷lịch 三tam 祇kỳ 。 然nhiên 後hậu 成thành 佛Phật 。 未vị 審thẩm 大Đại 乘Thừa 時thời 劫kiếp 云vân 何hà 。 準chuẩn 下hạ 鈔sao 云vân 。 且thả 如như 娑sa 婆bà 方phương 之chi 安an 養dưỡng 。 一nhất 劫kiếp 名danh 曰viết 一nhất 日nhật 。 則tắc 安An 樂Lạc 世Thế 界Giới 。 乃nãi 經kinh 三tam 無vô 數sổ 日nhật 爾nhĩ 。 更cánh 方phương 袈ca 裟sa 幢tràng 剎sát 。 未vị 經kinh 歲tuế 月nguyệt 。 況huống 於ư 後hậu 後hậu 。 以dĩ 劫kiếp 為vi 日nhật 之chi 剎sát 耶da 。 是thị 則tắc 不bất 可khả 。 以dĩ 此thử 一nhất 方phương 類loại 定định 於ư 成thành 佛Phật 時thời 劫kiếp 之chi 數số 。 二nhị 果quả 類loại 剎sát 者giả 。 即tức 於ư 一nhất 界giới 。 即tức 具cụ 諸chư 界giới 。 互hỗ 不bất 相tương 見kiến 。

時thời 劫kiếp 亦diệc 殊thù 。 安an 知tri 修tu 短đoản 。 故cố 朝triêu 菌# 不bất 知tri 晦hối 朔sóc 。 況huống 春xuân 秋thu 耶da 。 況huống 於ư 大đại 椿xuân 之chi 歲tuế 也dã 。 寶bảo 雲vân 經Kinh 云vân 。

善thiện 男nam 子tử 。 菩Bồ 薩Tát 不bất 能năng 思tư 議nghị 。 如Như 來Lai 境cảnh 界giới 。 不bất 可khả 思tư 量lượng 。 但đãn 為vi 淺thiển 近cận 眾chúng 生sanh 。 說thuyết 三tam 僧Tăng 祇kỳ 修tu 習tập 所sở 得đắc 菩Bồ 提Đề 。 而nhi 實thật 發phát 心tâm 已dĩ 來lai 。 不bất 可khả 計kế 數sổ 。 賢hiền 首thủ 釋thích 云vân 。 不bất 可khả 計kế 者giả 。 不bất 可khả 計kế 數sổ 。 阿a 僧tăng 祇kỳ 也dã 。 義nghĩa 分phân 齊tề 云vân 。 若nhược 依y 小Tiểu 乘Thừa 。 自tự 有hữu 三tam 人nhân 。 下hạ 根căn 者giả 。 謂vị 諸chư 聲Thanh 聞Văn 。 極cực 疾tật 三tam 生sanh 漏lậu 盡tận 得đắc 果quả 。 極cực 遲trì 經kinh 六lục 十thập 劫kiếp 。 中trung 根căn 者giả 。 謂vị 獨Độc 覺Giác 人nhân 。 極cực 疾tật 四tứ 生sanh 得đắc 果quả 。 極cực 遲trì 逕kính 百bách 劫kiếp 。 上thượng 根căn 者giả 。 謂vị 佛Phật 定định 滿mãn 。 三tam 僧tăng 祇kỳ 劫kiếp 。 此thử 中trung 劫kiếp 數số 。 取thủ 水thủy 火hỏa 等đẳng 一nhất 劫kiếp 為vi 一nhất 數số 。 十thập 箇cá 一nhất 為vi 第đệ 二nhị 數số 。 如như 是thị 展triển 轉chuyển 。 至chí 第đệ 六lục 十thập 。 為vi 一nhất 阿a 僧tăng 祇kỳ 。 依y 此thử 以dĩ 數số 三tam 僧Tăng 祇kỳ 也dã 。 若nhược 依y 大Đại 乘Thừa 。 修tu 行hành 成thành 佛Phật 。 定định 逕kính 三tam 僧Tăng 祇kỳ 。 但đãn 此thử 劫kiếp 數số 。 不bất 同đồng 小Tiểu 乘Thừa 。 何hà 者giả 。 此thử 取thủ 水thủy 火hỏa 等đẳng 大đại 劫kiếp 數số 。 至chí 百bách 千thiên 數số 。 此thử 復phục 至chí 百bách 千thiên 。 為vi 一nhất 俱câu 梨lê 。 名danh 第đệ 一nhất 數số 。 數số 此thử 俱câu 梨lê 復phục 至chí 俱câu 梨lê 。 為vi 第đệ 二nhị 數số 。 如như 是thị 次thứ 第đệ 。 次thứ 取thủ 數số 等đẳng 。 能năng 數sổ 至chí 第đệ 一nhất 百bách 。 名danh 一nhất 阿a 僧tăng 祇kỳ 。 此thử 即tức 十thập 大đại 數số 中trung 第đệ 一nhất 數số 也dã 。 依y 此thử 數số 。 滿mãn 三tam 僧Tăng 祇kỳ 。 仍nhưng 說thuyết 百bách 劫kiếp 修tu 相tướng 好hảo 等đẳng 。 智Trí 度Độ 論luận 。 破phá 此thử 別biệt 修tu 相tướng 好hảo 。 不bất 許hứa 三tam 祇kỳ 之chi 外ngoại 別biệt 修tu 。 即tức 是thị 實thật 教giáo 之chi 意ý 。 然nhiên 實thật 教giáo 之chi 意ý 。 自tự 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 定định 三tam 僧Tăng 祇kỳ 一nhất 方phương 化hóa 儀nghi 故cố 。 又hựu 是thị 實thật 佛Phật 故cố 。 起khởi 信tín 論luận 云vân 。 或hoặc 示thị 超siêu 地địa 。 速tốc 成thành 正chánh 覺giác 。 以dĩ 為vi 怯khiếp 弱nhược 眾chúng 生sanh 故cố 。 或hoặc 說thuyết 我ngã 於ư 無vô 量lượng 阿a 僧Tăng 祇kỳ 劫kiếp 。 當đương 成thành 佛Phật 道Đạo 。 以dĩ 為vi 懈giải 怠đãi 眾chúng 生sanh 故cố 。 能năng 示thị 如như 是thị 無vô 量lượng 方phương 便tiện 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 而nhi 實thật 菩Bồ 薩Tát 。 種chủng 性tánh 根căn 等đẳng 。 發phát 心tâm 則tắc 等đẳng 。 所sở 證chứng 亦diệc 等đẳng 。 無vô 有hữu 超siêu 過quá 方phương 法pháp 。 以dĩ 一nhất 切thiết 菩Bồ 薩Tát 。 皆giai 經kinh 三tam 阿a 僧tăng 祇kỳ 劫kiếp 故cố 。 斯tư 則tắc 定định 也dã 。 二nhị 者giả 不bất 定định 。

復phục 有hữu 二nhị 意ý 。 一nhất 為vi 通thông 餘dư 雜tạp 類loại 世thế 界giới 故cố 。 如như 勝thắng 天thiên 王vương 說thuyết 。 即tức 前tiền 樹thụ 形hình 等đẳng 是thị 。 二nhị 據cứ 佛Phật 德đức 無vô 限hạn 故cố 。 如như 寶bảo 雲vân 經kinh 。 若nhược 約ước 別biệt 教giáo 一Nhất 乘Thừa 。 融dung 攝nhiếp 以dĩ 說thuyết 。 如như 毗tỳ 目mục 仙tiên 人nhân 執chấp 善thiện 財tài 手thủ 。

時thời 經kinh 多đa 劫kiếp 。 處xử 歷lịch 無vô 邊biên 故cố 。 不bất 可khả 以dĩ 長trường 短đoản 思tư 之chi 也dã 。 若nhược 顯hiển 超siêu 勝thắng 。 一nhất 生sanh 頓đốn 圓viên 。 若nhược 約ước 甚thậm 深thâm 。 多đa 劫kiếp 莫mạc 窮cùng 。 故cố 云vân 不bất 可khả 定định 執chấp 。 貴quý 在tại 入nhập 玄huyền 。

▲# 言ngôn 三tam 十thập 四tứ 心tâm 者giả 。 十thập 六lục 心tâm 中trung 。 八bát 忍nhẫn 正Chánh 斷Đoạn 三tam 界giới 分phân 別biệt 煩phiền 惱não 。 兼kiêm 斷đoạn 下hạ 八bát 地địa 俱câu 生sanh 煩phiền 惱não 。 於ư 中trung 八bát 智trí 。 證chứng 彼bỉ 所sở 顯hiển 。 擇trạch 滅diệt 無vô 為vi 。 所sở 謂vị 苦khổ 法pháp 智trí 忍nhẫn 一nhất 。 苦khổ 法pháp 智trí 二nhị 。 苦khổ 類loại 智trí 忍nhẫn 三tam 。 苦khổ 類loại 智trí 四tứ 。 苦Khổ 諦Đế 有hữu 四tứ 既ký 爾nhĩ 。 集tập 滅diệt 道Đạo 諦Đế 各các 四tứ 亦diệc 然nhiên 。 故cố 有hữu 十thập 六lục 。 非phi 想tưởng 一nhất 地địa 九cửu 品phẩm 俱câu 生sanh 煩phiền 惱não 。 無vô 上thượng 可khả 忻hãn 。 世thế 道đạo 不bất 伏phục 。 前tiền 十thập 六lục 心tâm 。 不bất 能năng 斷đoạn 除trừ 。 別biệt 起khởi 故cố 。 九cửu 無vô 間gian 道đạo 斷đoạn 惑hoặc 。 九cửu 解giải 脫thoát 道đạo 證chứng 理lý 。 並tịnh 前tiền 十thập 六lục 。 共cộng 成thành 三tam 十thập 四tứ 心tâm 。 問vấn 藏tạng 教giáo 之chi 中trung 。 說thuyết 大Đại 乘Thừa 故cố 。 天thiên 台thai 不bất 名danh 小Tiểu 乘Thừa 。 以dĩ 為vi 順thuận 理lý 者giả 。 清thanh 涼lương 立lập 作tác 小tiểu 教giáo 。 豈khởi 不bất 違vi 耶da 。 答đáp 天thiên 台thai 但đãn 據cứ 所sở 說thuyết 。 有hữu 大Đại 乘Thừa 故cố 。 清thanh 涼lương 卻khước 據cứ 能năng 說thuyết 。 唯duy 小Tiểu 乘Thừa 故cố 。 且thả 如như 佛Phật 說thuyết 經kinh 。 談đàm 外ngoại 道đạo 義nghĩa 。 不bất 名danh 佛Phật 教giáo 耶da 。 彼bỉ 既ký 不bất 隨tùy 所sở 說thuyết 。 但đãn 就tựu 能năng 說thuyết 。 名danh 為vi 佛Phật 教giáo 。 此thử 何hà 不bất 爾nhĩ 。

鈔sao 不bất 詮thuyên 別biệt 理lý 者giả 。 不bất 詮thuyên 法pháp 空không 理lý 也dã 。

▲# 不bất 斷đoạn 別biệt 惑hoặc 者giả 。 不bất 斷đoạn 所sở 智trí 障chướng 也dã 。

▲# 言ngôn 一nhất 相tướng 無vô 相tướng 者giả 。 謂vị 一nhất 真chân 空không 相tướng 。 無vô 彼bỉ 虗hư 妄vọng 想tưởng 故cố 。

▲# 言ngôn 又hựu 已dĩ 得đắc 故cố 者giả 。 前tiền 藏tạng 教giáo 初sơ 對đối 舊cựu 醫y 戒giới 定định 慧tuệ 故cố 。 創sáng/sang 得đắc 新tân 醫y 戒giới 定định 慧tuệ 故cố 。 可khả 立lập 三tam 藏tạng 之chi 名danh 。 通thông 教giáo 重trọng/trùng 得đắc 。 故cố 不bất 建kiến 號hiệu 。 如như 極cực 善thiện 地địa 預dự 流lưu 果quả 從tùng 初sơ 建kiến 號hiệu 故cố 。 或hoặc 前tiền 教giáo 已dĩ 得đắc 藏tạng 名danh 。 後hậu 教giáo 不bất 可khả 重trọng/trùng 立lập 。 若nhược 重trọng/trùng 立lập 時thời 。 即tức 有hữu 相tương/tướng 濫lạm 故cố 。

▲# 言ngôn 異dị 生sanh 滅diệt 三tam 者giả 。 三tam 學học 各các 具cụ 無vô 量lượng 相tướng 故cố 。 三tam 學học 同đồng 以dĩ 一nhất 理lý 統thống 之chi 故cố 。

▲# 言ngôn 不bất 可khả 得đắc 空không 者giả 。 帶đái 妙diệu 有hữu 之chi 空không 故cố 。

▲# 言ngôn 雖tuy 說thuyết 歷lịch 別biệt 等đẳng 者giả 。 此thử 意ý 。 縱túng/tung 圓viên 教giáo 中trung 。 有hữu 行hành 布bố 義nghĩa 。 奪đoạt 歸quy 圓viên 融dung 。 但đãn 屬thuộc 圓viên 教giáo 。 不bất 屬thuộc 別biệt 教giáo 。 若nhược 爾nhĩ 何hà 故cố 次thứ 段đoạn 鈔sao 云vân 迷mê 其kỳ 行hành 布bố 。 謂vị 為vi 別biệt 教giáo 。 但đãn 取thủ 圓viên 融dung 。 以dĩ 為vi 圓viên 教giáo 。 答đáp 彼bỉ 師sư 本bổn 意ý 。 帶đái 圓viên 融dung 行hành 布bố 。 奪đoạt 歸quy 圓viên 教giáo 。 單đơn 行hành 布bố 義nghĩa 。 判phán 屬thuộc 別biệt 教giáo 華hoa 嚴nghiêm 一nhất 經kinh 。 具cụ 二nhị 行hành 布bố 。 地địa 前tiền 行hành 布bố 。 帶đái 彼bỉ 圓viên 融dung 。 判phán 歸quy 圓viên 教giáo 。 地địa 上thượng 行hành 布bố 。 不bất 帶đái 圓viên 融dung 。 判phán 歸quy 別biệt 教giáo 故cố 。 問vấn 何hà 故cố 聖thánh 教giáo 更cánh 互hỗ 而nhi 說thuyết 。 答đáp 有hữu 深thâm 所sở 以dĩ 。 故cố 賢hiền 首thủ 云vân 。 謂vị 如như 三tam 乘thừa 中trung 。 亦diệc 有hữu 說thuyết 因nhân 陀đà 羅la 微vi 細tế 等đẳng 。 而nhi 主chủ 伴bạn 不bất 具cụ 。 或hoặc 亦diệc 說thuyết 華hoa 藏tạng 世thế 界giới 。 而nhi 不bất 說thuyết 十thập 等đẳng 。 或hoặc 一Nhất 乘Thừa 中trung 。 亦diệc 有hữu 三tam 乘thừa 法Pháp 相tương/tướng 。 謂vị 以dĩ 十thập 眼nhãn 中trung 亦diệc 具cụ 有hữu 五ngũ 眼nhãn 。 十thập 通thông 中trung 亦diệc 有hữu 六Lục 通Thông 等đẳng 。 而nhi 義nghĩa 理lý 皆giai 別biệt 。 此thử 則tắc 一Nhất 乘Thừa 。 垂thùy 於ư 三tam 乘thừa 。 三tam 乘thừa 參tham 於ư 一Nhất 乘Thừa 。 是thị 則tắc 兩lưỡng 宗tông 交giao 接tiếp 。 連liên 綴chuế 引dẫn 攝nhiếp 。 成thành 根căn 欲dục 性tánh 。 令linh 入nhập 別biệt 教giáo 一Nhất 乘Thừa 故cố 。

疏sớ/sơ 未vị 明minh 法pháp 空không 名danh 別biệt 等đẳng 者giả 。 謂vị 唯duy 說thuyết 生sanh 空không 狹hiệp 故cố 名danh 別biệt 。 復phục 說thuyết 法Pháp 空không 寬khoan 故cố 名danh 通thông 。

鈔sao 良lương 以dĩ 自tự 謙khiêm 者giả 。 故cố 周chu 易dị 謙khiêm 卦# 云vân 。 謙khiêm 亨# 君quân 子tử 有hữu 終chung 。 彖# 曰viết 。 謙khiêm 亨# 天thiên 道đạo 下hạ 濟tế 而nhi 光quang 明minh 。 地địa 道đạo 卑ty 而nhi 上thượng 行hành 。 天thiên 道đạo 虧khuy 盈doanh 而nhi 益ích 謙khiêm 。 地địa 道đạo 變biến 盈doanh 而nhi 流lưu 謙khiêm 。 鬼quỷ 神thần 害hại 盈doanh 而nhi 福phước 謙khiêm 。 人nhân 道đạo 惡ác 盈doanh 而nhi 好hảo/hiếu 謙khiêm 。 謙khiêm 尊tôn 而nhi 光quang 。 卑ty 而nhi 不bất 可khả 踰du 。 君quân 子tử 之chi 終chung 也dã 。 釋thích 曰viết 。 眾chúng 卦# 之chi 內nội 。 唯duy 彼bỉ 卦# 而nhi 無vô 咎cữu 。 諸chư 師sư 立lập 義nghĩa 。 獨độc 此thử 師sư 而nhi 無vô 非phi 矣hĩ 。

疏sớ/sơ 二nhị 謂vị 小Tiểu 乘Thừa 於ư 真Chân 如Như 隨tùy 緣duyên 不bất 變biến 等đẳng 者giả 。 此thử 疏sớ/sơ 言ngôn 略lược 。 具cụ 足túc 應ưng 云vân 。 於ư 真Chân 如Như 隨tùy 緣duyên 不bất 變biến 二nhị 分phần 義nghĩa 中trung 。 唯duy 得đắc 不bất 變biến 。 故cố 名danh 一nhất 分phần/phân 。 二nhị 空không 之chi 中trung 。 唯duy 說thuyết 生sanh 空không 所sở 顯hiển 之chi 理lý 。 故cố 名danh 為vi 半bán 。

鈔sao 儒nho 教giáo 等đẳng 者giả 。 優ưu 柔nhu 弘hoằng 潤nhuận 。 於ư 物vật 必tất 濟tế 曰viết 儒nho 。 用dụng 之chi 不bất 匱quỹ 。 於ư 物vật 必tất 通thông 曰viết 道đạo 。 其kỳ 九cửu 流lưu 七thất 經kinh 等đẳng 。 前tiền 文văn 已dĩ 具cụ 。

疏sớ/sơ 既ký 得đắc 不bất 變biến 一nhất 分phần/phân 豈khởi 名danh 為vi 滿mãn 者giả 。 問vấn 彼bỉ 據cứ 義nghĩa 別biệt 立lập 名danh 故cố 異dị 。 何hà 得đắc 相tương 從tùng 而nhi 伸thân 其kỳ 難nạn 。 豈khởi 非phi 異dị 門môn 難nạn/nan 異dị 門môn 耶da 。 答đáp 約ước 義nghĩa 雖tuy 殊thù 。 立lập 名danh 不bất 便tiện 。 何hà 者giả 。 頗phả 有hữu 智trí 者giả 。 呼hô 五ngũ 尺xích 人nhân 為vi 短đoản 長trường/trưởng 漢hán 。 望vọng 六lục 尺xích 人nhân 。 故cố 號hiệu 其kỳ 短đoản 。 對đối 四tứ 尺xích 人nhân 。 又hựu 號hiệu 其kỳ 長trường/trưởng 。 亦diệc 就tựu 義nghĩa 別biệt 。 不bất 容dung 他tha 難nạn/nan 者giả 。 准chuẩn 此thử 所sở 破phá 。 但đãn 破phá 第đệ 三tam 。 何hà 故cố 科khoa 文văn 云vân 破phá 後hậu 三tam 。 顯hiển 破phá 第đệ 三tam 。 影ảnh 兼kiêm 餘dư 二nhị 。 謂vị 此thử 分phần/phân 滿mãn 之chi 名danh 。 不bất 立lập 餘dư 二nhị 。 分phần/phân 滿mãn 之chi 名danh 豈khởi 成thành 。 又hựu 所sở 對đối 分phần/phân 滿mãn 二nhị 名danh 不bất 立lập 。 能năng 對đối 半bán 滿mãn 。 兩lưỡng 號hiệu 寧ninh 存tồn 。 科khoa 破phá 後hậu 三tam 。 誠thành 不bất 虗hư 矣hĩ 。

復phục 有hữu 漸tiệm 頓đốn 。 安an 辨biện 偏thiên 圓viên 不bất 曉hiểu 等đẳng 過quá 。 疏sớ/sơ 略lược 不bất 言ngôn 。 學học 者giả 準chuẩn 知tri 。

鈔sao 歲tuế 次thứ 娵# 觜tủy 者giả 。 星tinh 名danh 也dã 。 雅nhã 云vân 。 娵# 觜tủy 之chi 口khẩu 。 營doanh 室thất 東đông 壁bích 。 四tứ 方phương 似tự 口khẩu 。 因nhân 立lập 名danh 也dã 。 若nhược 準chuẩn 陰âm 陽dương 。 有hữu 年niên 直trực 月nguyệt 直trực 日nhật 直trực 時thời 直trực 等đẳng 。 此thử 或hoặc 年niên 直trực 月nguyệt 直trực 也dã 。

鈔sao 前tiền 四tứ 名danh 即tức 衍diễn 公công 四tứ 宗tông 義nghĩa 在tại 立lập 宗tông 之chi 初sơ 者giả 。 下hạ 文văn 云vân 。 一nhất 因nhân 緣duyên 宗tông 。 謂vị 薩tát 婆bà 多đa 。 (# 顯hiển 正chánh 因nhân 緣duyên 。 立lập 有hữu 緣duyên 果quả 之chi 性tánh 。 )# 二nhị 假giả 名danh 宗tông 。 謂vị 即tức 經kinh 部bộ 。 (# 破phá 於ư 定định 性tánh 。 但đãn 從tùng 緣duyên 有hữu 。 萬vạn 法pháp 從tùng 緣duyên 。 故cố 無vô 定định 實thật 。 如như 鐵thiết 之chi 堅kiên 。 過quá 火hỏa 即tức 鎔dong 如như 水thủy 之chi 濕thấp 遇ngộ 寒hàn 即tức 堅kiên 明minh 知tri 從tùng 緣duyên 。 即tức 無vô 定định 性tánh 。 假giả 名danh 而nhi 有hữu )# 三tam 不bất 真chân 宗tông 。 諸chư 諸chư 般Bát 若Nhã 。 (# 第đệ 二nhị 但đãn 破phá 於ư 性tánh 。 而nhi 有hữu 其kỳ 相tương/tướng 。 如như 會hội 指chỉ 成thành 拳quyền 。 雖tuy 無vô 定định 性tánh 。 非phi 無vô 拳quyền 相tương/tướng 。 今kim 復phục 破phá 之chi 。 明minh 性tánh 相tướng 俱câu 空không 。 為vi 法pháp 空không 矣hĩ )# 四tứ 真chân 實thật 宗tông 。 謂vị 法pháp 性tánh 真chân 理lý 佛Phật 性tánh 等đẳng 教giáo 。 (# 第đệ 三tam 但đãn 除trừ 妄vọng 計kế 。 以dĩ 顯hiển 空không 義nghĩa 。 未vị 彰chương 妙diệu 有hữu 不bất 空không 真chân 性tánh 。 今kim 此thử 方phương 顯hiển 妙diệu 有hữu 之chi 真chân 性tánh 。 又hựu 第đệ 一nhất 宗tông 。 是thị 因nhân 緣duyên 所sở 生sanh 法pháp 。 第đệ 三tam 宗tông 。 即tức 我ngã 說thuyết 〔# 即tức 我ngã 說thuyết 〕# 即tức 是thị 空không 。 第đệ 二nhị 宗tông 。 又hựu 為vi 是thị 假giả 名danh 。 第đệ 四tứ 亦diệc 是thị 中trung 道đạo 義nghĩa 。 故cố 此thử 不bất 敘tự )# 。

大Đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 談Đàm 玄Huyền 決Quyết 擇Trạch 卷quyển 第đệ 四tứ

錄lục 摘trích 文văn 解giải

真chân 身thân 。 與dữ 法Pháp 界Giới 合hợp 其kỳ 體thể 等đẳng 。 三tam 江giang 。 同đồng 一nhất 法Pháp 身thân 雲vân 。 約ước 十Thập 地Địa 身thân 十thập 佛Phật 。 依y 起khởi 無vô 礙ngại 。 非phi 情tình 佛Phật 體thể 。 色Sắc 究Cứu 竟Cánh 天Thiên 。 菩Bồ 薩Tát 示thị 高cao 大đại 身thân 。 十Thập 地Địa 功công 德đức 。 若nhược 不bất 融dung 前tiền 義nghĩa 亦diệc 失thất 經kinh 宗tông 。 十thập 類loại 眾chúng 。 因nhân 果quả 二nhị 分phần 古cổ 有hữu 多đa 說thuyết 。 十thập 二nhị 部bộ 修tu 多đa 羅la 。 儒nho 夫phu 子tử 為vi 主chủ 。 三tam 科khoa 三Tam 十Thập 七Thất 品Phẩm 。 十thập 二nhị 分phần 。 教giáo 海hải 沖# 深thâm 。 四tứ 辯biện 。 八bát 音âm 。 四tứ 輪luân 。 不bất 生sanh 滅diệt 。 四Tứ 諦Đế 十thập 二nhị 支chi 。 初sơ 發phát 心tâm 時thời 。 便tiện 成thành 正chánh 覺giác 。 開khai 得đắc 多đa 失thất 少thiểu 。 出xuất 現hiện 十thập 喻dụ 。 或hoặc 有hữu 國quốc 土độ 。 唯duy 說thuyết 三tam 乘thừa 。 十thập 異dị 。 四tứ 句cú 四tứ 頓đốn 四tứ 漸tiệm 俱câu 以dĩ 喻dụ 顯hiển 。 會hội 三tam 為vi 一nhất 。 三tam 點điểm 成thành 伊y 。 三tam 僧Tăng 祇kỳ 修tu 六Lục 度Độ 。 三tam 十thập 四tứ 心tâm 。 雖tuy 說thuyết 歷lịch 別biệt 。 衍diễn 公công 四tứ 宗tông 。

大đại 宋tống 咸hàm 淳thuần 第đệ 七thất (# 辛tân 未vị )# 歲tuế 春xuân 中trung 月nguyệt 下hạ 七thất 日nhật 於ư 宋tống 朝triêu 湖hồ 州châu 思tư 溪khê 法Pháp 寶bảo 禪thiền 寺tự 借tá 得đắc 行hành 在tại 南nam 山sơn 高cao 麗lệ 教giáo 寺tự 之chi 祕bí 本bổn 謹cẩn 以dĩ 寫tả 留lưu 之chi 畢tất 。

執chấp 筆bút 沙Sa 門Môn 辨biện 智trí