華Hoa 嚴Nghiêm 懸Huyền 談Đàm 會Hội 玄Huyền 記Ký 卷quyển 第đệ 二nhị 十thập 九cửu

蒼thương 山sơn 再tái 光quang 寺tự 比Bỉ 丘Khâu 。 普phổ 瑞thụy 集tập 。

疏sớ/sơ 一nhất 性tánh 無vô 性tánh 等đẳng 者giả 躡niếp 前tiền 出xuất 現hiện 品phẩm 以dĩ 明minh 佛Phật 性tánh 上thượng 來lai 展triển 轉chuyển 三tam 義nghĩa 皆giai 於ư 一nhất 性tánh 義nghĩa 分phần/phân 。

鈔sao 十Thập 住Trụ 菩Bồ 薩Tát 。 者giả 即tức 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 也dã 。

▲# 鈔sao 答đáp 中trung 答đáp 第đệ 一nhất 問vấn 等đẳng 者giả 以dĩ 經kinh 中trung 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 空không 。 即tức 是thị 佛Phật 性tánh 。 之chi 體thể 名danh 為vi 智trí 慧tuệ 即tức 是thị 。 佛Phật 性tánh 之chi 相tướng 故cố 有hữu 本bổn 前tiền 注chú 云vân 一nhất 問vấn 體thể 相tướng 此thử 為vi 正chánh 義nghĩa 也dã 。

▲# 鈔sao 薦tiến 福phước 釋thích 云vân 下hạ 薦tiến 福phước 寺tự 法Pháp 寶bảo 大đại 師sư 疏sớ/sơ 釋thích 也dã 言ngôn 有hữu 自tự 性tánh 遍biến 照chiếu 下hạ 即tức 起khởi 信tín 論luận 文văn 彼bỉ 疏sớ/sơ 云vân 心tâm 性tánh 不bất 起khởi 即tức 是thị 大đại 智trí 慧tuệ 光quang 明minh 。 義nghĩa 故cố (# 既ký 起khởi 念niệm 即tức 是thị 不bất 覺giác 無vô 明minh 故cố 不bất 起khởi 即tức 是thị 本bổn 覺giác 智trí 明minh )# 若nhược 心tâm 起khởi 見kiến 則tắc 有hữu 不bất 見kiến 之chi 相tướng 。 (# 妄vọng 見kiến 不bất 周chu )# 心tâm 性tánh 離ly 見kiến 即tức 是thị 遍biến 照chiếu 法Pháp 界Giới 義nghĩa 故cố (# 真chân 照chiếu 圓viên 明minh )# 鈔sao 明minh 修tu 得đắc 性tánh 等đẳng 者giả 以dĩ 經Kinh 云vân 不bất 見kiến 空không 與dữ 不bất 空không 故cố 釋thích 為vi 修tu 得đắc 也dã 離ly 有hữu 無vô 相tướng 。 故cố 者giả 即tức 以dĩ 所sở 觀quán 雙song 遮già 辨biện 中trung 言ngôn 空không 即tức 遍biến 計kế 下hạ 所sở 觀quán 真chân 俗tục 能năng 觀quán 雙song 照chiếu 故cố 名danh 中Trung 道Đạo 。 空không 不bất 空không 等đẳng 既ký 爾nhĩ 常thường 無vô 常thường 苦khổ 樂lạc 我ngã 無vô 我ngã 准chuẩn 上thượng 知tri 之chi 言ngôn 亦diệc 有hữu 深thâm 理lý 者giả 明minh 不bất 全toàn 非phi 之chi 但đãn 者giả 字tự 約ước 人nhân 有hữu 少thiểu 異dị 耳nhĩ 。

鈔sao 今kim 正chánh 釋thích 者giả 下hạ 清thanh 涼lương 更cánh 釋thích 也dã 言ngôn 該cai 通thông 心tâm 境cảnh 者giả 釋thích 上thượng 雙song 標tiêu 所sở 以dĩ 也dã 問vấn 何hà 不bất 但đãn 名danh 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 空không 復phục 名danh 智trí 慧tuệ 耶da 故cố 此thử 答đáp 也dã 以dĩ 性tánh 從tùng 緣duyên 情tình 非phi 情tình 異dị 為vi 性tánh 亦diệc 殊thù 今kim 言ngôn 智trí 慧tuệ 揀giản 異dị 瓦ngõa 礫lịch 非phi 情tình 無vô 覺giác 性tánh 故cố 故cố 智trí 論luận 云vân 在tại 非phi 情tình 為vi 法pháp 性tánh 在tại 有hữu 情tình 名danh 佛Phật 性tánh 故cố 。

▲# 鈔sao 以dĩ 空không 有hữu 雙song 絕tuyệt 者giả 釋thích 義nghĩa 故cố 云vân 不bất 見kiến 空không 與dữ 不bất 空không 此thử 非phi 性tánh 見kiến 修tu 見kiến 但đãn 以dĩ 不bất 見kiến 空không 有hữu 表biểu 絕tuyệt 空không 有hữu 名danh 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 空không 也dã (# 薦tiến 福phước 為vi 修tu 得đắc 者giả 非phi 也dã )# 。

▲# 鈔sao 若nhược 具cụ 應ưng 云vân 者giả 問vấn 經kinh 既ký 不bất 言ngôn 何hà 知tri 應ưng 爾nhĩ 答đáp 釋thích 前tiền 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 空không 。 牒điệp 云vân 所sở 言ngôn 空không 者giả 今kim 例lệ 准chuẩn 應ưng 云vân 所sở 言ngôn 智trí 慧tuệ 。 者giả 牒điệp 前tiền 標tiêu 詞từ 故cố 言ngôn 能năng 見kiến 於ư 空không 及cập 與dữ 不bất 空không 者giả 問vấn 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 空không 。 雙song 絕tuyệt 空không 有hữu 今kim 既ký 是thị 即tức 空không 之chi 智trí 何hà 故cố 雙song 見kiến 空không 有hữu 答đáp 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 空không 。 約ước 遮già 詮thuyên 顯hiển 示thị 云vân 絕tuyệt 空không 有hữu 明minh 非phi 相tướng 違vi 智trí 慧tuệ 雙song 見kiến 空không 有hữu 明minh 非phi 戲hí 論luận 亦diệc 應ưng 非phi 增tăng 益ích 損tổn 減giảm 既ký 離ly 四tứ 句cú 百bách 非phi 斯tư 遣khiển 方phương 真chân 佛Phật 性tánh 。

鈔sao 若nhược 無vô 本bổn 智trí 下hạ 反phản 顯hiển 釋thích 成thành 若nhược 無vô 本bổn 智trí 不bất 見kiến 空không 不bất 空không 修tu 生sanh 智trí 何hà 能năng 知tri 空không 不bất 空không 即tức 今kim 雖tuy 義nghĩa 歸quy 本bổn 有hữu 以dĩ 修tu 生sanh 顯hiển 之chi 亦diệc 猶do 鏡kính 之chi 本bổn 明minh 能năng 鑒giám 青thanh 黃hoàng 新tân 明minh 方phương 能năng 鑒giám 青thanh 黃hoàng 耳nhĩ 則tắc 功công 歸quy 於ư 本bổn 也dã 我ngã 無vô 我ngã 等đẳng 等đẳng 取thủ 常thường 無vô 常thường 苦khổ 樂lạc 等đẳng 亦diệc 爾nhĩ 。

▲# 鈔sao 今kim 以dĩ 即tức 智trí 明minh 空không 下hạ 逐trục 難nạn/nan 重trọng/trùng 釋thích 前tiền 佛Phật 性tánh 者giả 名danh 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 空không 即tức 空không 之chi 智trí 釋thích 前tiền 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 空không 。 名danh 為vi 智trí 慧tuệ 方phương 是thị 常thường 恆hằng 智trí 性tánh 下hạ 釋thích 佛Phật 性tánh 常thường 恆hằng 。 無vô 有hữu 變biến 易dị 。

▲# 鈔sao 空không 等đẳng 二nhị 文văn 者giả 即tức 前tiền 古cổ 德đức 引dẫn 云vân 佛Phật 性tánh 云vân 何hà 為vi 空không 等đẳng 是thị 一nhất 處xứ 文văn 下hạ 文văn 云vân 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 等đẳng 。 是thị 一nhất 處xứ 文văn 今kim 觀quán 卻khước 是thị 證chứng 空không 如Như 來Lai 藏tạng 。 義nghĩa 以dĩ 經kinh 言ngôn 隨tùy 其kỳ 滅diệt 處xứ 等đẳng 故cố 是thị 空không 藏tạng 言ngôn 云vân 何hà 非phi 空không 下hạ 即tức 從tùng 前tiền 所sở 引dẫn 云vân 何hà 非phi 空không 以dĩ 其kỳ 常thường 故cố 云vân 何hà 非phi 空không 非phi 非phi 空không 能năng 與dữ 善thiện 法Pháp 作tác 種chủng 子tử 故cố 。 方phương 是thị 證chứng 名danh 為vi 智trí 慧tuệ 即tức 不bất 空không 藏tạng 義nghĩa 言ngôn 空không 智trí 下hạ 雙song 具cụ 二nhị 藏tạng 方phương 為vi 真chân 佛Phật 性tánh 義nghĩa 則tắc 知tri 下hạ 明minh 二nhị 義nghĩa 相tương/tướng 須tu 。

鈔sao 又hựu 言ngôn 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 空không 。 者giả 下hạ 上thượng 約ước 空không 有hữu 二nhị 諦đế 釋thích 成thành 二nhị 藏tạng 不bất 相tương 捨xả 離ly 。 空không 智trí 相tương/tướng 成thành 故cố 此thử 約ước 三tam 諦đế 復phục 釋thích 是thị 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦đế 。 上thượng 論luận 空không 有hữu 故cố 前tiền 明minh 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 即tức 空không 此thử 明minh 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 之chi 空không 既ký 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 貫quán 通thông 空không 有hữu 故cố 空không 智trí 相tương/tướng 融dung 無vô 有hữu 二nhị 也dã 。 言ngôn 故cố 初sơ 言ngôn 即tức 是thị 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 空không 者giả 引dẫn 證chứng 也dã 即tức 前tiền 薦tiến 福phước 引dẫn 兩lưỡng 段đoạn 經kinh 於ư 初sơ 段đoạn 中trung 文văn 云vân 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 皆giai 是thị 虗hư 假giả 隨tùy 其kỳ 滅diệt 處xứ 即tức 是thị 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 空không 等đẳng 既ký 云vân 滅diệt 處xứ 是thị 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 空không 即tức 顯hiển 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 是thị 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦đế 。 虗hư 假giả 寂tịch 滅diệt 即tức 是thị 。 於ư 空không 則tắc 證chứng 成thành 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 諦đế 上thượng 論luận 空không 也dã 。

▲# 鈔sao 又hựu 云vân 見kiến 一nhất 切thiết 空không 不bất 見kiến 不bất 空không 乃nãi 至chí 名danh 為vi 佛Phật 性tánh 者giả 因nhân 前tiền 薦tiến 福phước 釋thích 此thử 段đoạn 經kinh 中trung 疏sớ/sơ 云vân 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 真chân 俗tục 雙song 觀quán 有hữu 無vô 齊tề 照chiếu 故cố 名danh 中Trung 道Đạo 。 由do 是thị 故cố 清thanh 涼lương 牒điệp 經kinh 以dĩ 難nạn/nan 薦tiến 福phước 也dã 上thượng 即tức 牒điệp 經kinh 若nhược 爾nhĩ 雙song 見kiến 下hạ 正chánh 中trung 難nạn/nan 故cố 知tri 下hạ 申thân 今kim 正chánh 義nghĩa 如như 上thượng 可khả 知tri 上thượng 來lai 所sở 明minh 多đa 就tựu 所sở 同đồng 義nghĩa 釋thích 欲dục 會hội 彼bỉ 故cố 若nhược 與dữ 前tiền 段đoạn 勾# 鎻# 以dĩ 唯duy 一nhất 性tánh 故cố 說thuyết 一nhất 成thành 一nhất 切thiết 成thành 即tức 會hội 同đồng 入nhập 別biệt 也dã 。

疏sớ/sơ 又hựu 出xuất 現hiện 云vân 等đẳng 者giả 疏sớ/sơ 云vân 一nhất 明minh 無vô 一nhất 眾chúng 生sanh 。 不bất 有hữu 則tắc 知tri 無vô 性tánh 者giả 非phi 眾chúng 生sanh 數số 謂vị 草thảo 木mộc 等đẳng 過quá 五ngũ 性tánh 之chi 見kiến 此thử 即tức 所sở 會hội 二nhị 眾chúng 生sanh 在tại 纏triền 之chi 因nhân 已dĩ 具cụ 出xuất 纏triền 之chi 果quả 故cố 云vân 有hữu 如Như 來Lai 智trí 。 慧tuệ 非phi 但đãn 有hữu 性tánh 後hậu 方phương 當đương 成thành 亦diệc 非phi 理lý 先tiên 智trí 後hậu 是thị 知tri 涅Niết 槃Bàn 對đối 昔tích 方phương 便tiện 且thả 說thuyết 有hữu 性tánh 後hậu 學học 尚thượng 謂vị 談đàm 有hữu 藏tạng 無vô 況huống 聞văn 有hữu 果quả 智trí 誰thùy 當đương 信tín 者giả 即tức 能năng 同đồng 中trung 別biệt 義nghĩa 也dã 三tam 彼bỉ 因nhân 中trung 之chi 果quả 智trí 即tức 他tha 佛Phật 之chi 果quả 智trí 以dĩ 圓viên 教giáo 宗tông 自tự 他tha 因nhân 果quả 無vô 二nhị 體thể 故cố 非phi 華hoa 嚴nghiêm 無vô 有hữu 斯tư 理lý 無vô 不bất 有hữu 者giả 下hạ 即tức 是thị 疏sớ/sơ 詞từ 由do 一nhất 性tánh 故cố 成thành 一Nhất 乘Thừa 也dã 。

鈔sao 以dĩ 諸chư 緣duyên 起khởi 等đẳng 者giả 由do 諸chư 法pháp 既ký 託thác 緣duyên 方phương 起khởi 明minh 皆giai 無vô 自tự 性tánh 。 即tức 以dĩ 緣duyên 生sanh 無vô 性tánh 成thành 下hạ 無vô 性tánh 緣duyên 生sanh 故cố 中trung 論luận 等đẳng 者giả 但đãn 證chứng 無vô 性tánh 緣duyên 生sanh 義nghĩa 正chánh 所sở 用dụng 故cố 又hựu 離ly 真chân 心tâm 下hạ 別biệt 就tựu 真chân 性tánh 堅kiên 實thật 靈linh 明minh 名danh 心tâm 以dĩ 催thôi 妄vọng 心tâm 也dã 。

鈔sao 以dĩ 不bất 生sanh 滅diệt 與dữ 生sanh 滅diệt 和hòa 合hợp 下hạ 即tức 起khởi 信tín 論luận 文văn 如như 立lập 教giáo 開khai 宗tông 終chung 教giáo 所sở 詮thuyên 中trung 已dĩ 釋thích 即tức 是thị 具cụ 分phần/phân 下hạ 即tức 鈔sao 詞từ 釋thích 成thành 會hội 意ý 也dã 。

▲# 鈔sao 有hữu 云vân 下hạ 敘tự 異dị 解giải 揀giản 具cụ 分phân 之chi 名danh 也dã 今kim 以dĩ 真chân 妄vọng 和hòa 合hợp 為vi 具cụ 分phần/phân 不bất 同đồng 法pháp 相tướng 以dĩ 質chất 影ảnh 俱câu 影ảnh 為vi 具cụ 分phần/phân 也dã 然nhiên 法pháp 相tướng 質chất 影ảnh 義nghĩa 者giả 若nhược 決quyết 擇trạch 云vân 小Tiểu 乘Thừa 宗tông 中trung 除trừ 正chánh 量lượng 部bộ 餘dư 十thập 九cửu 部bộ 說thuyết 以dĩ 自tự 相tương/tướng 如như 鏡kính 中trung 影ảnh 得đắc 名danh 唯duy 識thức 本bổn 質chất 在tại 於ư 識thức 外ngoại 不bất 名danh 唯duy 識thức 取thủ 之chi 不bất 全toàn 故cố 號hiệu 其kỳ 半bán 大Đại 乘Thừa 若nhược 影ảnh 若nhược 質chất 皆giai 從tùng 心tâm 變biến 咸hàm 名danh 唯duy 識thức 乃nãi 號hiệu 具cụ 分phần/phân 若nhược 集tập 玄huyền 及cập 纂toản 玄huyền 云vân 影ảnh 即tức 前tiền 七thất 所sở 變biến 相tương/tướng 分phần/phân 如như 明minh 鏡kính 上thượng 所sở 現hiện 影ảnh 故cố 虗hư 而nhi 不bất 實thật 故cố 名danh 為vi 影ảnh 質chất 目mục 第đệ 八bát 相tương 見kiến 二nhị 分phần 謂vị 前tiền 六lục 識thức 託thác 第đệ 八bát 識thức 所sở 變biến 相tương/tướng 分phần/phân 以dĩ 為vi 本bổn 質chất 中trung 間gian 別biệt 變biến 相tương/tướng 分phần/phân 影ảnh 也dã 其kỳ 第đệ 七thất 識thức 託thác 第đệ 八bát 識thức 所sở 變biến 見kiến 分phần/phân 以dĩ 為vi 本bổn 質chất 亦diệc 中trung 間gian 別biệt 變biến 相tương/tướng 分phần/phân 影ảnh 也dã 如như 是thị 七thất 識thức 所sở 變biến 相tương/tướng 分phần/phân 各các 從tùng 自tự 識thức 之chi 所sở 變biến 起khởi 名danh 為vi 唯duy 識thức 質chất 非phi 七thất 變biến 而nhi 在tại 影ảnh 外ngoại 故cố 半bán 非phi 唯duy 識thức 名danh 半bán 頭đầu 唯duy 識thức 若nhược 第đệ 八bát 識thức 所sở 變biến 相tương/tướng 分phần/phân 望vọng 前tiền 七thất 識thức 以dĩ 為vi 本bổn 質chất 望vọng 第đệ 八bát 識thức 頓đốn 緣duyên 變biến 時thời 亦diệc 名danh 影ảnh 像tượng 以dĩ 此thử 質chất 影ảnh 同đồng 是thị 第đệ 八bát 識thức 之chi 所sở 變biến 俱câu 得đắc 名danh 影ảnh 故cố 云vân 質chất 影ảnh 俱câu 影ảnh 質chất 非phi 影ảnh 外ngoại 故cố 云vân 具cụ 分phần/phân 寂tịch 照chiếu 又hựu 云vân 第đệ 八bát 識thức 所sở 變biến 相tương/tướng 分phần/phân 望vọng 自tự 識thức 自tự 證chứng 分phần/phân 亦diệc 名danh 影ảnh 像tượng 是thị 故cố 本bổn 質chất 影ảnh 像tượng 俱câu 名danh 為vi 影ảnh 為vi 具cụ 分phần/phân 唯duy 識thức 上thượng 來lai 總tổng 是thị 法pháp 相tướng 宗tông 之chi 具cụ 分phần/phân 故cố 不bất 同đồng 此thử 也dã 。

鈔sao 覺giác 林lâm 偈kệ 者giả 疏sớ/sơ 云vân 照chiếu 心tâm 本bổn 末mạt 名danh 為vi 覺giác 林lâm 言ngôn 先tiên 有hữu 喻dụ 者giả 即tức 疏sớ/sơ 所sở 引dẫn 偈kệ 最tối 先tiên 有hữu 此thử 總tổng 喻dụ 之chi 偈kệ 也dã 彼bỉ 疏sớ/sơ 云vân 初sơ 句cú 總tổng 喻dụ 一nhất 心tâm 次thứ 句cú 喻dụ 隨tùy 緣duyên 熏huân 變biến 成thành 依y 他tha 次thứ 句cú 不bất 了liễu 依y 他tha 故cố 成thành 遍biến 計kế 末mạt 句cú 喻dụ 依y 他tha 相tương/tướng 盡tận 體thể 即tức 圓viên 成thành 言ngôn 初sơ 句cú 合hợp 譬thí 如như 工công 畫họa 師sư 等đẳng 者giả 彼bỉ 疏sớ/sơ 鈔sao 云vân 初sơ 句cú 總tổng 相tương/tướng 心tâm 也dã 含hàm 真chân 含hàm 妄vọng 有hữu 能năng 有hữu 所sở 諸chư 世thế 間gian 者giả 即tức 諸chư 彩thải 色sắc 此thử 句cú 為vi 總tổng 下hạ 出xuất 諸chư 相tướng 即tức 蘊uẩn 界giới 處xứ 故cố 云vân 無vô 法pháp 不bất 造tạo 言ngôn 次thứ 引dẫn 證chứng 亦diệc 合hợp 分phân 布bố 諸chư 彩thải 色sắc 者giả 彼bỉ 疏sớ/sơ 云vân 謂vị 如như 世thế 間gian 五ngũ 蘊uẩn 從tùng 心tâm 而nhi 造tạo 諸chư 佛Phật 五ngũ 蘊uẩn 亦diệc 然nhiên 如như 佛Phật 五ngũ 蘊uẩn 餘dư 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 亦diệc 然nhiên 皆giai 從tùng 心tâm 造tạo 然nhiên 心tâm 是thị 總tổng 相tương/tướng 悟ngộ 之chi 名danh 佛Phật 成thành 淨tịnh 緣duyên 起khởi 迷mê 作tác 眾chúng 生sanh 成thành 染nhiễm 緣duyên 起khởi 緣duyên 起khởi 雖tuy 有hữu 染nhiễm 淨tịnh 心tâm 起khởi 不bất 殊thù 然nhiên 佛Phật 果Quả 契khế 心tâm 同đồng 真chân 無vô 盡tận 妄vọng 法pháp 有hữu 極cực 故cố 不bất 言ngôn 之chi 若nhược 晉tấn 經Kinh 云vân 心tâm 佛Phật 與dữ 眾chúng 生sanh 是thị 三tam 無vô 差sai 別biệt 然nhiên 應ưng 云vân 心tâm 佛Phật 與dữ 眾chúng 生sanh 體thể 性tánh 皆giai 無vô 盡tận 以dĩ 妄vọng 體thể 本bổn 真chân 故cố 亦diệc 無vô 盡tận 是thị 以dĩ 如Như 來Lai 。 不bất 斷đoạn 性tánh 惡ác 亦diệc 猶do 闡xiển 提đề 不bất 斷đoạn 性tánh 善thiện 若nhược 約ước 一nhất 人nhân 心tâm 即tức 總tổng 相tương/tướng 佛Phật 即tức 本bổn 覺giác 眾chúng 生sanh 即tức 不bất 覺giác 乃nãi 本bổn 覺giác 隨tùy 緣duyên 而nhi 成thành 此thử 二nhị 為vi 生sanh 滅diệt 門môn 應ưng 知tri 佛Phật 與dữ 心tâm 等đẳng 此thử 二nhị 體thể 性tánh 無vô 盡tận 即tức 真Chân 如Như 門môn 隨tùy 緣duyên 不bất 失thất 自tự 性tánh 故cố 正chánh 合hợp 前tiền 文văn 大đại 種chủng 無vô 差sai 別biệt 若nhược 謂vị 心tâm 佛Phật 眾chúng 生sanh 三tam 有hữu 異dị 者giả 即tức 是thị 虗hư 妄vọng 取thủ 異dị 色sắc 也dã 准chuẩn 此thử 即tức 合hợp 下hạ 半bán 今kim 鈔sao 云vân 亦diệc 合hợp 分phân 布bố 諸chư 彩thải 色sắc 者giả 猶do 成thành 前tiền 諸chư 言ngôn 故cố 合hợp 分phân 布bố 諸chư 彩thải 色sắc 復phục 進tiến 義nghĩa 釋thích 故cố 致trí 亦diệc 言ngôn 言ngôn 並tịnh 如như 下hạ 向hướng 已dĩ 略lược 明minh 。

疏sớ/sơ 心tâm 性tánh 是thị 一nhất 下hạ 彼bỉ 疏sớ/sơ 云vân 自tự 性tánh 清thanh 淨tịnh 心tâm 。 既ký 一nhất 云vân 何hà 而nhi 有hữu 。 五ngũ 趣thú 諸chư 根căn 總tổng 別biệt 報báo 殊thù 故cố 云vân 種chủng 種chủng 不bất 同đồng 。 言ngôn 即tức 緣duyên 性tánh 相tướng 違vi 難nạn/nan 者giả 是thị 疏sớ/sơ 釋thích 詞từ 也dã 覺giác 首thủ 答đáp 云vân 下hạ 彼bỉ 疏sớ/sơ 鈔sao 云vân 初sơ 句cú 即tức 上thượng 心tâm 性tánh 是thị 一nhất 是thị 不bất 變biến 義nghĩa 次thứ 句cú 答đáp 上thượng 云vân 何hà 見kiến 有hữu 種chủng 種chủng 。 差sai 別biệt 是thị 隨tùy 緣duyên 義nghĩa 唯duy 心tâm 變biến 現hiện 全toàn 攬lãm 真chân 性tánh 以dĩ 離ly 如Như 來Lai 藏tạng 無vô 有hữu 實thật 體thể 為vi 能năng 所sở 熏huân 以dĩ 生sanh 非phi 實thật 生sanh 故cố 云vân 示thị 現hiện 謂vị 既ký 攬lãm 真chân 生sanh 生sanh 相tương/tướng 即tức 虗hư 故cố 云vân 示thị 生sanh 言ngôn 即tức 真Chân 如Như 隨tùy 緣duyên 答đáp 者giả 亦diệc 疏sớ/sơ 釋thích 詞từ 又hựu 云vân 下hạ 彼bỉ 疏sớ/sơ 云vân 言ngôn 諸chư 法pháp 者giả 總tổng 該cai 一nhất 切thiết 有hữu 為vi 法pháp 。 也dã 果quả 從tùng 因nhân 生sanh 果quả 無vô 自tự 性tánh 因nhân 由do 果quả 立lập 因nhân 無vô 體thể 性tánh 因nhân 無vô 體thể 性tánh 何hà 有hữu 感cảm 果quả 之chi 用dụng 果quả 無vô 體thể 性tánh 豈khởi 有hữu 酬thù 因nhân 之chi 能năng 又hựu 互hỗ 相tương 待đãi 故cố 無vô 力lực 也dã 以dĩ 他tha 為vi 自tự 故cố 無vô 體thể 也dã 言ngôn 明minh 隨tùy 緣duyên 不bất 失thất 下hạ 亦diệc 疏sớ/sơ 什thập 詞từ 也dã 。

鈔sao 緣duyên 從tùng 真chân 起khởi 者giả 能năng 成thành 諸chư 法pháp 之chi 緣duyên 皆giai 從tùng 真chân 起khởi 故cố 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 依y 理lý 成thành 此thử 言ngôn 依y 者giả 如như 波ba 依y 水thủy 離ly 如Như 來Lai 藏tạng 下hạ 釋thích 成thành 上thượng 義nghĩa 如như 問vấn 明minh 品phẩm 下hạ 前tiền 已dĩ 略lược 明minh 。

鈔sao 明minh 非phi 但đãn 無vô 徧biến 計kế 下hạ 揀giản 法pháp 相tướng 宗tông 也dã 此thử 有hữu 二nhị 義nghĩa 揀giản 別biệt 一nhất 彼bỉ 但đãn 空không 徧biến 計kế 不bất 空không 依y 他tha 故cố 二nhị 彼bỉ 宗tông 三tam 性tánh 不bất 相tương 即tức 故cố 。

鈔sao 力lực 林lâm 菩Bồ 薩Tát 偈kệ 者giả 彼bỉ 疏sớ/sơ 云vân 智trí 了liễu 三tam 種chủng 世thế 間gian 性tánh 相tướng 諸chư 邊biên 不bất 動động 故cố 。 名danh 力lực 林lâm 三tam 偈kệ 連liên 綿miên 者giả 彼bỉ 疏sớ/sơ 云vân 初sơ 二nhị 句cú 徵trưng 蘊uẩn 名danh 體thể 世thế 以dĩ 蘊uẩn 為vi 體thể 蘊uẩn 以dĩ 何hà 為vi 體thể 次thứ 二nhị 句cú 標tiêu 答đáp 上thượng 句cú 答đáp 體thể 下hạ 句cú 答đáp 名danh 應ưng 名danh 無vô 生sanh 五ngũ 蘊uẩn 次thứ 偈kệ 釋thích 成thành 空không 故cố 不bất 滅diệt 亦diệc 非phi 事sự 在tại 不bất 滅diệt 即tức 染nhiễm 分phần/phân 依y 他tha 無vô 性tánh 即tức 是thị 圓viên 成thành 則tắc 知tri 本bổn 自tự 不bất 生sanh 。 是thị 無vô 生sanh 義nghĩa 。 後hậu 偈kệ 例lệ 出xuất 世thế 間gian 顯hiển 智trí 正chánh 覺giác 世thế 間gian 亦diệc 應ưng 緣duyên 無vô 自tự 性tánh 。 應ưng 身thân 淨tịnh 分phần/phân 依y 他tha 無vô 性tánh 即tức 圓viên 成thành 也dã 然nhiên 世thế 間gian 有hữu 二nhị 義nghĩa 一nhất 約ước 事sự 地địa 前tiền 為vi 世thế 間gian 登đăng 地địa 為vi 出xuất 世thế 二nhị 約ước 相tương/tướng 名danh 世thế 約ước 性tánh 名danh 出xuất 世thế 今kim 當đương 後hậu 義nghĩa 又hựu 證chứng 無vô 性tánh 之chi 理lý 為vi 自tự 體thể 故cố 真chân 身thân 無vô 性tánh 也dã (# 此thử 約ước 真chân 身thân 論luận 無vô 性tánh 也dã )# 。

▲# 言ngôn 即tức 如như 響hưởng 忍nhẫn 者giả 彼bỉ 疏sớ/sơ 云vân 准chuẩn 晉tấn 經kinh 及cập 大đại 品phẩm 喻dụ 一nhất 切thiết 法pháp 一nhất 谷cốc 喻dụ 如Như 來Lai 藏tạng 圓viên 成thành 也dã 二nhị 聲thanh 喻dụ 無vô 明minh 習tập 氣khí 此thử 二nhị 是thị 緣duyên 三tam 響hưởng 喻dụ 依y 他tha 也dã 即tức 所sở 起khởi 一nhất 切thiết 。 法pháp 四tứ 有hữu 而nhi 非phi 真chân 此thử 彰chương 無vô 性tánh 依y 他tha 即tức 圓viên 成thành 也dã 故cố 云vân 而nhi 與dữ 法pháp 性tánh 而nhi 無vô 相tướng 違vi 五ngũ 愚ngu 小tiểu 謂vị 有hữu 徧biến 計kế 所sở 執chấp 也dã 既ký 亦diệc 與dữ 法pháp 性tánh 無vô 有hữu 相tương 違vi 。 則tắc 徧biến 計kế 亦diệc 即tức 圓viên 成thành 也dã 。

▲# 言ngôn 即tức 勝thắng 慧tuệ 下hạ 彼bỉ 疏sớ/sơ 云vân 以dĩ 解giải 佛Phật 勝thắng 智trí 隨tùy 空không 心tâm 淨tịnh 故cố 以dĩ 為vi 名danh 今kim 有hữu 了liễu 因nhân 翻phiên 於ư 外ngoại 取thủ 謂vị 了liễu 一nhất 切thiết 法pháp 。 即tức 心tâm 自tự 性tánh 性tánh 亦diệc 非phi 性tánh 此thử 釋thích 疏sớ/sơ 中trung 二nhị 句cú 了liễu 一nhất 切thiết 法pháp 。 依y 他tha 性tánh 也dã 即tức 心tâm 自tự 性tánh 別biệt 無vô 所sở 有hữu 。 即tức 圓viên 成thành 也dã 下hạ 半bán 云vân 下hạ 彼bỉ 疏sớ/sơ 云vân 情tình 破phá 理lý 現hiện 則tắc 見kiến 舍xá 那na 稱xưng 於ư 法pháp 性tánh 無vô 內nội 外ngoại 也dã 亦diệc 徧biến 計kế 妄vọng 情tình 既ký 破phá 真chân 理lý 顯hiển 現hiện 令linh 計kế 所sở 執chấp 即tức 圓viên 成thành 實thật 名danh 見kiến 舍xá 那na 真chân 法Pháp 身thân 也dã 此thử 前tiền 有hữu 一nhất 偈kệ 下hạ 彼bỉ 疏sớ/sơ 云vân 取thủ 內nội 蘊uẩn 相tương/tướng 不bất 了liễu 蘊uẩn 性tánh 故cố 不bất 見kiến 佛Phật 若nhược 緣duyên 取thủ 即tức 依y 他tha 若nhược 執chấp 取thủ 即tức 徧biến 計kế 不bất 了liễu 蘊uẩn 性tánh 即tức 不bất 了liễu 圓viên 成thành 則tắc 是thị 三tam 性tánh 不bất 即tức 之chi 失thất 也dã 亦diệc 是thị 愚ngu 法pháp 小Tiểu 乘Thừa 故cố 名danh 無vô 知tri 者giả 其kỳ 中trung 深thâm 旨chỉ 下hạ 如như 上thượng 略lược 明minh 。

鈔sao 佛Phật 子tử 假giả 使sử 等đẳng 者giả 彼bỉ 疏sớ/sơ 云vân 明minh 相tướng 無vô 增tăng 減giảm 初sơ 舉cử 喻dụ 問vấn 答đáp 以dĩ 化hóa 現hiện 無vô 形hình 喻dụ 成thành 否phủ/bĩ 莫mạc 異dị 化hóa 多đa 心tâm 者giả 喻dụ 修tu 多đa 因nhân 化hóa 成thành 多đa 佛Phật 喻dụ 證chứng 多đa 果quả 普phổ 賢hiền 下hạ 讚tán 善thiện 以dĩ 合hợp 。

鈔sao 言ngôn 雖tuy 小tiểu 異dị 文văn 義nghĩa 多đa 同đồng 者giả 彼bỉ 經Kinh 云vân 舍Xá 利Lợi 弗Phất 大đại 險hiểm 難nạn 者giả 。 所sở 謂vị 取thủ 眾chúng 生sanh 增tăng 堅kiên 著trước 妄vọng 執chấp 。 眾chúng 生sanh 減giảm 堅kiên 著trước 妄vọng 執chấp 。 未vị 來lai 世thế 墜trụy 諸chư 惡ác 趣thú 一nhất 切thiết 愚ngu 癡si 凡phàm 夫phu 。 不bất 如như 實thật 知tri 。 一Nhất 法Pháp 界Giới 故cố 。 不bất 能năng 實thật 見kiến 一Nhất 法Pháp 界Giới 故cố 。 起khởi 邪tà 見kiến 心tâm 。 謂vị 眾chúng 生sanh 界giới 增tăng 。 眾chúng 生sanh 界giới 減giảm 等đẳng 。

鈔sao 即tức 隨tùy 緣duyên 之chi 中trung 等đẳng 者giả 前tiền 依y 理lý 成thành 事sự 正chánh 是thị 隨tùy 緣duyên 義nghĩa 今kim 事sự 望vọng 於ư 理lý 能năng 隱ẩn 真chân 理lý 兼kiêm 有hữu 隨tùy 緣duyên 故cố 名danh 別biệt 義nghĩa 以dĩ 隨tùy 緣duyên 成thành 事sự 猶do 躡niếp 於ư 前tiền 言ngôn 此thử 事sự 遍biến 於ư 真chân 理lý 下hạ 法Pháp 界Giới 觀quán 云vân 然nhiên 此thử 事sự 法pháp 既ký 違vi 於ư 理lý 遂toại 令linh 事sự 顯hiển 理lý 不bất 顯hiển 也dã 玄huyền 鏡kính 云vân 既ký 違vi 於ư 理lý 故cố 隱ẩn 也dã 有hữu 本bổn 云vân 既ký 匝táp 於ư 理lý 然nhiên 不bất 及cập 違vi 字tự 今kim 遍biến 字tự 與dữ 匝táp 字tự 義nghĩa 同đồng 以dĩ 此thử 是thị 相tương/tướng 害hại 對đối 故cố 稱xưng 違vi 也dã 故cố 事sự 彰chương 顯hiển 隱ẩn 於ư 真chân 理lý 。

鈔sao 即tức 法Pháp 身thân 不bất 增tăng 不bất 減giảm 。 經kinh 下hạ 法Pháp 身thân 隨tùy 緣duyên 名danh 曰viết 眾chúng 生sanh 。 法Pháp 身thân 眾chúng 生sanh 義nghĩa 一nhất 名danh 異dị 。 從tùng 本bổn 已dĩ 來lai 。 未vị 曾tằng 動động 靜tĩnh 亦diệc 無vô 隱ẩn 顯hiển 以dĩ 名danh 異dị 故cố 互hỗ 有hữu 隱ẩn 顯hiển 言ngôn 即tức 問vấn 明minh 品phẩm 者giả 彼bỉ 疏sớ/sơ 鈔sao 云vân 依y 言ngôn 論luận 令linh 尋tầm 思tư 名danh 等đẳng 入nhập 如như 實thật 觀quán 謂vị 了liễu 名danh 義nghĩa 唯duy 是thị 意ý 言ngôn 。 分phân 別biệt 無vô 別biệt 名danh 等đẳng 何hà 緣duyên 意ý 謂vị 意ý 識thức 分phân 別biệt 言ngôn 即tức 名danh 言ngôn 名danh 言ngôn 既ký 唯duy 意ý 之chi 分phần 別biệt 名danh 下hạ 之chi 義nghĩa 亦diệc 無vô 別biệt 體thể 故cố 所sở 言ngôn 論luận 以dĩ 兼kiêm 名danh 義nghĩa 既ký 隨tùy 分phân 別biệt 則tắc 意ý 流lưu 妄vọng 計kế 外ngoại 塵trần 皆giai 是thị 世thế 論luận 尚thượng 未vị 了liễu 唯duy 心tâm 安an 入nhập 法pháp 性tánh (# 上thượng 順thuận 經kinh 釋thích 已dĩ 今kim 反phản 顯hiển 入nhập 云vân )# 若nhược 能năng 如như 是thị 。 自tự 覺giác 通thông 達đạt 不bất 受thọ 外ngoại 塵trần 。 即tức 非phi 世thế 論luận 是thị 入nhập 唯duy 識thức 之chi 方phương 便tiện 也dã 即tức 復phục 此thử 心tâm 無vô 相tướng 可khả 得đắc 。 妄vọng 想tưởng 不bất 生sanh 。 便tiện 入nhập 法pháp 性tánh 上thượng 約ước 心tâm 乖quai 體thể 非phi 不bất 即tức 又hựu 不bất 入nhập 者giả 妄vọng 想tưởng 體thể 虗hư 無vô 可khả 入nhập 故cố 釋thích 曰viết 今kim 約ước 事sự 能năng 隱ẩn 理lý 正chánh 是thị 約ước 心tâm 乖quai 義nghĩa 也dã 鈔sao 云vân 體thể 虗hư 兼kiêm 顯hiển 別biệt 義nghĩa 故cố 。

疏sớ/sơ 以dĩ 是thị 法pháp 無vô 我ngã 理lý 故cố 者giả 出xuất 所sở 以dĩ 也dã 若nhược 是thị 但đãn 空không 出xuất 於ư 事sự 外ngoại 則tắc 不bất 即tức 事sự 今kim 以dĩ 即tức 法pháp 為vi 無vô 我ngã 理lý 離ly 於ư 事sự 外ngoại 何hà 有hữu 理lý 耶da 故cố 理lý 虗hư 無vô 全toàn 將tương 事sự 法pháp 本bổn 來lai 虗hư 寂tịch 為vi 真chân 理lý 故cố 理lý 即tức 事sự 全toàn 為vi 一nhất 耳nhĩ 空không 即tức 色sắc 故cố 般Bát 若Nhã 經kinh 文văn 理lý 即tức 事sự 下hạ 體thể 無vô 別biệt 故cố 。

鈔sao 以dĩ 事sự 必tất 依y 理lý 者giả 躡niếp 第đệ 三tam 門môn 理lý 虗hư 無vô 體thể 故cố 者giả 躡niếp 第đệ 六lục 門môn 是thị 故cố 下hạ 方phương 成thành 此thử 門môn 也dã 。

鈔sao 具cụ 云vân 等đẳng 者giả 彼bỉ 疏sớ/sơ 云vân 初sơ 對đối 約ước 所sở 相tương/tướng 之chi 法pháp 體thể 論luận 性tánh 相tướng 無vô 違vi 後hậu 對đối 約ước 能năng 相tương/tướng 四tứ 相tương/tướng 辨biện 無vô 違vi 略lược 舉cử 一nhất 生sanh 耳nhĩ 性tánh 不bất 違vi 相tương/tướng 真chân 理lý 即tức 事sự 也dã 。

疏sớ/sơ 謂vị 緣duyên 集tập 等đẳng 者giả 無vô 自tự 性tánh 即tức 顯hiển 理lý 之chi 詮thuyên 與dữ 所sở 顯hiển 理lý 合hợp 故cố 云vân 舉cử 體thể 即tức 真chân 故cố 中trung 論luận 云vân 若nhược 法pháp 從tùng 緣duyên 生sanh 是thị 則tắc 無vô 自tự 性tánh 若nhược 無vô 自tự 性tánh 者giả 云vân 何hà 有hữu 是thị 法pháp 無vô 自tự 性tánh 者giả 即tức 真chân 理lý 也dã 故cố 事sự 即tức 理lý 。

鈔sao 即tức 精tinh 進tấn 林lâm 者giả 彼bỉ 疏sớ/sơ 云vân 勤cần 觀quán 理lý 事sự 無vô 差sai 離ly 身thân 心tâm 相tương/tướng 故cố 名danh 精tinh 進tấn 言ngôn 諸chư 法pháp 無vô 差sai 別biệt 下hạ 約ước 法pháp 雙song 標tiêu 能năng 知tri 所sở 知tri 初sơ 句cú 標tiêu 所sở 知tri 心tâm 心tâm 所sở 等đẳng 五ngũ 類loại 之chi 法pháp 皆giai 無vô 差sai 別biệt 。 餘dư 三tam 句cú 對đối 人nhân 以dĩ 顯hiển 次thứ 句cú 揀giản 非phi 餘dư 境cảnh 下hạ 半bán 唯duy 佛Phật 究cứu 盡tận 如như 金kim 與dữ 金kim 色sắc 下hạ 釋thích 所sở 知tri 即tức 體thể 色sắc 無vô 別biệt 喻dụ 上thượng 半bán 喻dụ 下hạ 半bán 法pháp 言ngôn 一nhất 善thiện 法Pháp 下hạ 橫hoạnh/hoành 論luận 異dị 法pháp 相tướng 望vọng 即tức 事sự 事sự 無vô 差sai 雖tuy 順thuận 標tiêu 中trung 諸chư 法pháp 之chi 言ngôn 非phi 今kim 所sở 用dụng 二nhị 者giả 下hạ 竪thụ 約ước 事sự 理lý 交giao 徹triệt 法pháp 相tướng 為vi 法pháp 軌quỹ 生sanh 物vật 解giải 故cố 法pháp 性tánh 為vi 非phi 法pháp 理lý 絕tuyệt 行hành 解giải 故cố 如như 金kim 之chi 黃hoàng 色sắc 與dữ 金kim 體thể 斤cân 兩lưỡng 性tánh 無vô 差sai 別biệt 隨tùy 取thủ 互hỗ 收thu 故cố 喻dụ 二nhị 諦đế 相tướng 即tức 。

鈔sao 故cố 密mật 嚴nghiêm 經kinh 下hạ 上thượng 半bán 法pháp 說thuyết 下hạ 半bán 喻dụ 釋thích 指chỉ 鐶hoàn 即tức 約ước 形hình 色sắc 名danh 色sắc 其kỳ 性tánh 無vô 差sai 別biệt 真chân 妄vọng 和hòa 合hợp 故cố 。

疏sớ/sơ 須Tu 彌Di 偈kệ 云vân 下hạ 正chánh 取thủ 初sơ 二nhị 句cú 證chứng 成thành 四tứ 相tương/tướng 同đồng 時thời 義nghĩa 餘dư 句cú 皆giai 因nhân 便tiện 引dẫn 來lai 言ngôn 凡phàm 夫phu 行hành 者giả 。 遷thiên 流lưu 名danh 行hành 取thủ 細tế 四tứ 相tương/tướng 莫mạc 不bất 速tốc 歸quy 盡tận 者giả 顯hiển 四tứ 相tương/tướng 同đồng 時thời 也dã 若nhược 依y 下hạ 疏sớ/sơ 釋thích 云vân 初sơ 偈kệ 正chánh 顯hiển 盡tận 即tức 有hữu 為vi 諸chư 行hành 。 無vô 常thường 速tốc 起khởi 滅diệt 故cố 有hữu 為vi 之chi 性tánh 湛trạm 若nhược 虗hư 空không 便tiện 是thị 無vô 為vi 體thể 常thường 徧biến 故cố 後hậu 偈kệ 拂phất 跡tích 入nhập 玄huyền 初sơ 二nhị 句cú 拂phất 前tiền 無vô 為vi 謂vị 既ký 如như 虗hư 空không 何hà 有hữu 無vô 為vi 之chi 相tướng 。 後hậu 二nhị 句cú 拂phất 前tiền 有hữu 為vi 謂vị 既ký 約ước 自tự 性tánh 論luận 無vô 盡tận 則tắc 不bất 壞hoại 於ư 盡tận 故cố 曰viết 難nan 思tư 盡tận 也dã 則tắc 同đồng 時thời 下hạ 疏sớ/sơ 詞từ 釋thích 成thành 不bất 待đãi 後hậu 無vô 即tức 揀giản 法pháp 相tướng 。

鈔sao 以dĩ 事sự 虗hư 無vô 體thể 故cố 者giả 即tức 正chánh 生sanh 便tiện 虗hư 無vô 體thể 故cố 滅diệt 故cố 得đắc 同đồng 時thời 善thiện 慧tuệ 菩Bồ 薩Tát 者giả 疏sớ/sơ 云vân 成thành 就tựu 般Bát 若Nhã 。 慧tuệ 鑒giám 不bất 動động 可khả 謂vị 善thiện 矣hĩ 。

鈔sao 亦diệc 令linh 究cứu 竟cánh 等đẳng 者giả 以dĩ 盡tận 理lý 故cố 名danh 究cứu 竟cánh 然nhiên 引dẫn 十Thập 地Địa 下hạ 證chứng 成thành 離ly 能năng 所sở 斷đoạn 也dã 如như 立lập 教giáo 開khai 宗tông 中trung 終chung 教giáo 所sở 詮thuyên 中trung 已dĩ 明minh 言ngôn 二nhị 時thời 無vô 斷đoạn 者giả 相tương/tướng 即tức 性tánh 故cố 方phương 能năng 斷đoạn 故cố 者giả 性tánh 即tức 相tương/tướng 故cố 言ngôn 後hậu 一nhất 句cú 是thị 般Bát 若Nhã 相tương/tướng 者giả 以dĩ 初sơ 句cú 斷đoạn 惑hoặc 通thông 於ư 二nhị 智trí 此thử 句cú 證chứng 理lý 唯duy 一nhất 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 此thử 智trí 正chánh 是thị 證chứng 理lý 之chi 智trí 兼kiêm 於ư 斷đoạn 惑hoặc 故cố 云vân 亦diệc 為vi 能năng 斷đoạn 故cố 謂vị 無vô 分phân 別biệt 。 智trí 下hạ 釋thích 論luận 意ý 也dã 言ngôn 不bất 同đồng 聲Thanh 聞Văn 者giả 揀giản 劣liệt 顯hiển 勝thắng 也dã 謂vị 聲Thanh 聞Văn 之chi 人nhân 。 依y 於ư 聲thanh 教giáo 真chân 智trí 得đắc 起khởi 此thử 則tắc 真chân 智trí 內nội 發phát 故cố 不bất 同đồng 也dã 涅Niết 槃Bàn 疏sớ/sơ 第đệ 一nhất 云vân 入nhập 佛Phật 法Pháp 有hữu 三tam 門môn 一nhất 教giáo 二nhị 義nghĩa 三tam 行hành 教giáo 淺thiển 義nghĩa 深thâm 行hành 最tối 勝thắng 聲Thanh 聞Văn 。 根căn 劣liệt 從tùng 教giáo 為vi 名danh 聲thanh 者giả 是thị 教giáo 飡xan 聲thanh 悟ngộ 解giải 故cố 曰viết 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 。 次thứ 勝thắng 從tùng 義nghĩa 立lập 稱xưng 緣duyên 者giả 是thị 義nghĩa 於ư 義nghĩa 悟ngộ 解giải 故cố 名danh 緣Duyên 覺Giác 菩Bồ 薩Tát 。 故cố 勝thắng 從tùng 行hành 彰chương 名danh 以dĩ 能năng 成thành 二nhị 利lợi 之chi 道đạo 故cố 名danh 菩Bồ 薩Tát 。 也dã 故cố 優Ưu 婆Bà 塞Tắc 戒giới 。 經Kinh 云vân 從tùng 聞văn 思tư 修tu 。 立lập 三tam 乘thừa 名danh 既ký 為vi 下hạ 結kết 歸quy 能năng 斷đoạn 。

▲# 鈔sao 迴hồi 向hướng 品phẩm 下hạ 言ngôn 亦diệc 證chứng 斷đoạn 惑hoặc 等đẳng 者giả 然nhiên 觀quán 疏sớ/sơ 意ý 似tự 引dẫn 十Thập 地Địa 品phẩm 證chứng 斷đoạn 惑hoặc 能năng 所sở 不bất 二nhị 引dẫn 迴hồi 向hướng 品phẩm 證chứng 證chứng 理lý 能năng 所sở 不bất 二nhị 今kim 云vân 亦diệc 者giả 意ý 云vân 非phi 但đãn 只chỉ 證chứng 證chứng 理lý 亦diệc 證chứng 斷đoạn 惑hoặc 謂vị 既ký 能năng 所sở 證chứng 無vô 礙ngại 為vi 事sự 理lý 無vô 礙ngại 其kỳ 能năng 所sở 斷đoạn 無vô 礙ngại 亦diệc 理lý 事sự 無vô 礙ngại 也dã 或hoặc 可khả 鈔sao 本bổn 意ý 者giả 只chỉ 是thị 二nhị 段đoạn 引dẫn 文văn 皆giai 證chứng 證chứng 斷đoạn 不bất 二nhị 故cố 云vân 亦diệc 爾nhĩ 也dã 言ngôn 義nghĩa 如như 前tiền 說thuyết 者giả 前tiền 終chung 教giáo 所sở 詮thuyên 中trung 已dĩ 明minh 。

鈔sao 謂vị 即tức 事sự 之chi 理lý 等đẳng 者giả 此thử 門môn 明minh 隨tùy 緣duyên 即tức 不bất 變biến 非phi 異dị 處xứ 辯biện 非phi 一nhất 也dã 故cố 玄huyền 鏡kính 云vân 此thử 門môn 即tức 隨tùy 緣duyên 非phi 有hữu 之chi 法Pháp 身thân 恆hằng 不bất 異dị 事sự 而nhi 顯hiển 現hiện 後hậu 門môn 即tức 寂tịch 滅diệt 非phi 無vô 之chi 眾chúng 生sanh 恆hằng 不bất 異dị 真chân 而nhi 成thành 立lập 又hựu 此thử 門môn 理lý 望vọng 於ư 事sự 而nhi 有hữu 三tam 對đối 一nhất 是thị 真chân 二nhị 是thị 實thật 三tam 是thị 所sở 依y 則tắc 顯hiển 第đệ 十thập 門môn 是thị 妄vọng 是thị 虗hư 是thị 能năng 依y 故cố 如như 即tức 波ba 之chi 水thủy 下hạ 喻dụ 是thị 則tắc 下hạ 合hợp 可khả 知tri 。

疏sớ/sơ 慚tàm 愧quý 林lâm 偈kệ 者giả 疏sớ/sơ 云vân 拒cự 妄vọng 崇sùng 真chân 拒cự 迷mê 崇sùng 悟ngộ 名danh 為vi 慚tàm 愧quý 一nhất 非phi 色sắc 謂vị 心tâm 緣duyên 慮lự 質chất 礙ngại 體thể 性tánh 不bất 同đồng 故cố 借tá 喻dụ 理lý 事sự 不bất 同đồng 二nhị 理lý 事sự 相tướng 反phản 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 。 真chân 妄vọng 相tương 反phản 雖tuy 同đồng 一nhất 體thể 分phân 別biệt 義nghĩa 門môn 不bất 相tương 是thị 故cố 。

鈔sao 謂vị 全toàn 理lý 之chi 事sự 等đẳng 者giả 此thử 門môn 體thể 空không 即tức 成thành 事sự 即tức 全toàn 不bất 異dị 之chi 異dị 也dã 性tánh 相tướng 異dị 故cố 者giả 并tinh 前tiền 對đối 二nhị 門môn 應ưng 各các 有hữu 四tứ 對đối 互hỗ 影ảnh 略lược 故cố 是thị 故cố 下hạ 收thu 結kết 如như 全toàn 水thủy 喻dụ 合hợp 反phản 前tiền 可khả 知tri 。

疏sớ/sơ 第đệ 四tứ 迴hồi 向hướng 云vân 等đẳng 者giả 疏sớ/sơ 云vân 若nhược 約ước 相tương/tướng 即tức 為vi 即tức 無vô 為vi 無vô 可khả 滅diệt 壞hoại 無vô 為vi 即tức 為vi 亦diệc 無vô 可khả 分phân 別biệt 。 又hựu 事sự 能năng 即tức 理lý 而nhi 非phi 理lý 理lý 能năng 即tức 事sự 而nhi 非phi 事sự 事sự 理lý 相tương/tướng 即tức 性tánh 相tướng 歷lịch 然nhiên 故cố 為vi 無vô 為vi 非phi 一nhất 非phi 異dị 。 示thị 謂vị 顯hiển 示thị 有hữu 為vi 界giới 分phần/phân 無vô 為vi 界giới 性tánh 。

鈔sao 用dụng 前tiền 四tứ 門môn 等đẳng 者giả 為vi 法pháp 性tánh 佛Phật 身thân 有hữu 為vi 且thả 言ngôn 無vô 為vi 若nhược 約ước 顯hiển 深thâm 則tắc 非phi 有hữu 為vi 非phi 無vô 為vi 。 也dã 若nhược 約ước 具cụ 德đức 何hà 所sở 不bất 通thông 然nhiên 大đại 品phẩm 下hạ 初sơ 善thiện 吉cát 雙song 問vấn 言ngôn 無vô 高cao 下hạ 者giả 。 在tại 聖thánh 不bất 增tăng 故cố 無vô 高cao 在tại 凡phàm 不bất 減giảm 故cố 無vô 下hạ 後hậu 佛Phật 答đáp 雙song 融dung 不bất 合hợp 不bất 散tán 。 非phi 一nhất 非phi 異dị 。

疏sớ/sơ 上thượng 之chi 十thập 事sự 同đồng 一nhất 緣duyên 起khởi 者giả 以dĩ 理lý 事sự 無vô 礙ngại 要yếu 具cụ 十thập 門môn 苟cẩu 闕khuyết 一nhất 門môn 非phi 真chân 緣duyên 起khởi 如như 無vô 理lý 徧biến 事sự 門môn 則tắc 真chân 理lý 不bất 全toàn 徧biến 事sự 中trung 若nhược 無vô 事sự 徧biến 理lý 門môn 則tắc 一nhất 塵trần 不bất 徧biến 法Pháp 界Giới 餘dư 門môn 例lệ 然nhiên 故cố 知tri 十thập 事sự 同đồng 一nhất 緣duyên 起khởi 無vô 礙ngại 也dã 問vấn 十thập 門môn 皆giai 約ước 理lý 事sự 何hà 得đắc 但đãn 云vân 十thập 事sự 耶da 答đáp 以dĩ 約ước 義nghĩa 門môn 通thông 云vân 十thập 事sự 或hoặc 十thập 門môn 各các 別biệt 故cố 云vân 十thập 事sự 又hựu 如như 所sở 依y 體thể 事sự 中trung 有hữu 理lý 事sự 一nhất 對đối 亦diệc 通thông 標tiêu 體thể 事sự 皆giai 斯tư 義nghĩa 也dã 。

鈔sao 理lý 望vọng 於ư 事sự 等đẳng 者giả 皆giai 先tiên 明minh 理lý 尊tôn 於ư 理lý 故cố 。

▲# 鈔sao 上thượng 來lai 相tương/tướng 參tham 下hạ 以dĩ 但đãn 約ước 義nghĩa 相tương 當đương 不bất 依y 十thập 門môn 次thứ 第đệ 故cố 云vân 相tương/tướng 參tham 理lý 望vọng 事sự 有hữu 成thành 事sự 壞hoại 事sự 一nhất 對đối 即tức 事sự 離ly 事sự 一nhất 對đối 事sự 望vọng 理lý 有hữu 顯hiển 理lý 隱ẩn 理lý 一nhất 對đối 與dữ 是thị 一nhất 是thị 異dị 一nhất 對đối 故cố 云vân 四tứ 對đối 八bát 義nghĩa 而nhi 初sơ 相tương/tướng 徧biến 二nhị 門môn 下hạ 通thông 妨phương 也dã 問vấn 前tiền 別biệt 釋thích 中trung 具cụ 說thuyết 十thập 門môn 今kim 收thu 束thúc 中trung 何hà 唯duy 八bát 義nghĩa 故cố 此thử 答đáp 也dã 理lý 事sự 相tướng 望vọng 但đãn 言ngôn 其kỳ 徧biến 故cố 云vân 相tương 似tự 。 非phi 如như 一nhất 理lý 成thành 事sự 一nhất 理lý 壞hoại 事sự 義nghĩa 門môn 相tương/tướng 翻phiên 等đẳng 取thủ 即tức 離ly 隱ẩn 顯hiển 一nhất 異dị 皆giai 義nghĩa 相tương/tướng 翻phiên 故cố 不bất 顯hiển 相tương/tướng 徧biến 二nhị 門môn 問vấn 既ký 不bất 顯hiển 相tương/tướng 徧biến 應ưng 是thị 但đãn 束thúc 八bát 門môn 以dĩ 成thành 八bát 字tự 何hà 言ngôn 束thúc 十thập 門môn 耶da 又hựu 相tương/tướng 徧biến 下hạ 答đáp 也dã 既ký 由do 互hỗ 相tương 徧biến 方phương 有hữu 成thành 壞hoại 等đẳng 八bát 義nghĩa 文văn 雖tuy 會hội 後hậu 八bát 門môn 義nghĩa 已dĩ 備bị 於ư 十thập 門môn 問vấn 若nhược 由do 相tương/tướng 徧biến 互hỗ 有hữu 關quan 涉thiệp 方phương 有hữu 成thành 壞hoại 等đẳng 爾nhĩ 理lý 不bất 成thành 事sự 何hà 能năng 徧biến 事sự 等đẳng 耶da 若nhược 欲dục 攝nhiếp 下hạ 答đáp 也dã 有hữu 二nhị 義nghĩa 故cố 攝nhiếp 相tương/tướng 徧biến 二nhị 門môn 一nhất 事sự 理lý 相tương/tướng 即tức 二nhị 義nghĩa 所sở 收thu 二nhị 不bất 即tức 二nhị 門môn 所sở 攝nhiếp 。

▲# 鈔sao 依y 理lý 成thành 事sự 下hạ 謂vị 第đệ 三tam 成thành 第đệ 四tứ 即tức 理lý 順thuận 事sự 也dã 五ngũ 奪đoạt 九cửu 非phi 理lý 逆nghịch 事sự 也dã 四tứ 顯hiển 八bát 即tức 事sự 順thuận 理lý 也dã 六lục 隱ẩn 十thập 非phi 事sự 逆nghịch 理lý 也dã 玄huyền 鏡kính 云vân 其kỳ 相tương/tướng 徧biến 言ngôn 亦diệc 是thị 順thuận 也dã 隨tùy 一nhất 一nhất 對đối 各các 別biệt 得đắc 俱câu 故cố 云vân 同đồng 時thời 四tứ 對đối 總tổng 無vô 前tiền 後hậu 故cố 云vân 頓đốn 起khởi 。

▲# 鈔sao 上thượng 約ước 義nghĩa 別biệt 下hạ 總tổng 結kết 也dã 已dĩ 上thượng 多đa 約ước 不bất 齊tề 義nghĩa 釋thích 故cố 有hữu 八bát 字tự 若nhược 統thống 收thu 下hạ 不bất 以dĩ 義nghĩa 參tham 但đãn 次thứ 第đệ 約ước 義nghĩa 齊tề 釋thích 直trực 成thành 五ngũ 對đối 理lý 義nghĩa 於ư 前tiền 二nhị 相tương/tướng 成thành 對đối 者giả 問vấn 前tiền 說thuyết 事sự 但đãn 顯hiển 理lý 不bất 許hứa 云vân 成thành 今kim 何hà 故cố 成thành 耶da 答đáp 若nhược 但đãn 依y 前tiền 義nghĩa 何hà 須tu 重trùng 說thuyết 此thử 依y 相tương 待đãi 相tương/tướng 成thành 並tịnh 立lập 之chi 意ý 對đối 事sự 方phương 能năng 說thuyết 理lý 豈khởi 非phi 成thành 耶da 又hựu 由do 事sự 方phương 能năng 顯hiển 理lý 何hà 無vô 成thành 義nghĩa 三tam 相tương/tướng 害hại 對đối 者giả 此thử 不bất 依y 本bổn 門môn 之chi 名danh 問vấn 前tiền 云vân 真chân 理lý 常thường 住trụ 故cố 但đãn 云vân 隱ẩn 此thử 中trung 何hà 與dữ 事sự 齊tề 言ngôn 害hại 答đáp 此thử 約ước 相tương 待đãi 顯hiển 空không 雙song 拂phất 之chi 意ý 。

鈔sao 五ngũ 中trung 前tiền 四tứ 下hạ 收thu 歸quy 不bất 即tức 不bất 離ly 。 為vi 入nhập 理lý 事sự 無vô 礙ngại 法Pháp 界Giới 之chi 詮thuyên 門môn 故cố 夜dạ 摩ma 偈kệ 讚tán 疏sớ/sơ 云vân 然nhiên 實thật 事sự 理lý 若nhược 約ước 相tương/tướng 成thành 二nhị 門môn 峙trĩ 立lập 若nhược 約ước 相tương/tướng 奪đoạt 二nhị 相tương/tướng 寂tịch 然nhiên 雙song 照chiếu 此thử 二nhị 非phi 即tức 非phi 離ly 若nhược 說thuyết 一nhất 者giả 離ly 之chi 令linh 異dị 若nhược 云vân 異dị 者giả 合hợp 之chi 令linh 同đồng 善thiện 須tu 得đắc 意ý 勿vật 滯trệ 於ư 言ngôn 上thượng 來lai 所sở 說thuyết 非phi 一nhất 異dị 等đẳng 亦diệc 是thị 假giả 言ngôn 又hựu 玄huyền 鏡kính 云vân 不bất 即tức 不bất 離ly 。 成thành 緣duyên 起khởi 相tương/tướng 。

▲# 鈔sao 又hựu 五ngũ 對đối 之chi 中trung 下hạ 收thu 五ngũ 對đối 以dĩ 成thành 三tam 義nghĩa 言ngôn 成thành 顯hiển 一nhất 對đối 者giả 依y 本bổn 門môn 名danh 若nhược 依y 五ngũ 對đối 是thị 相tương/tướng 成thành 對đối 今kim 為vi 相tương/tướng 作tác 對đối (# 下hạ 皆giai 准chuẩn 知tri )# 。

▲# 鈔sao 又hựu 由do 第đệ 二nhị 下hạ 顯hiển 五ngũ 對đối 相tương/tướng 由do 也dã 准chuẩn 玄huyền 鏡kính 云vân 又hựu 由do 相tương/tướng 徧biến 故cố 有hữu 相tương/tướng 作tác 有hữu 相tương/tướng 作tác 故cố 有hữu 相tương/tướng 即tức 由do 相tương 違vi 故cố 有hữu 不bất 即tức 又hựu 若nhược 無vô 不bất 即tức 則tắc 無vô 可khả 即tức 乃nãi 至chí 相tương/tướng 徧biến 由do 相tương/tướng 徧biến 故cố 相tương 對đối 皆giai 成thành 評bình 曰viết 生sanh 起khởi 義nghĩa 順thuận 當đương 以dĩ 玄huyền 鏡kính 為vi 優ưu 以dĩ 玄huyền 鏡kính 作tác 於ư 縱túng/tung 心tâm 之chi 歲tuế 後hậu 自tự 改cải 也dã 。

▲# 鈔sao 故cố 說thuyết 真chân 空không 下hạ 承thừa 前tiền 起khởi 後hậu 理lý 望vọng 於ư 事sự 以dĩ 理lý 為vì 己kỷ 以dĩ 事sự 為vi 他tha 四tứ 自tự 他tha 俱câu 泯mẫn 義nghĩa 中trung 問vấn 真chân 理lý 即tức 事sự 理lý 泯mẫn 可khả 然nhiên 事sự 云vân 何hà 泯mẫn 由do 其kỳ 即tức 故cố 下hạ 答đáp 也dã 理lý 既ký 廢phế 已dĩ 同đồng 他tha 事sự 對đối 誰thùy 立lập 故cố 亦diệc 泯mẫn 也dã 問vấn 真chân 空không 四tứ 義nghĩa 豈khởi 不bất 收thu 理lý 徧biến 於ư 事sự 門môn 耶da 又hựu 由do 初sơ 下hạ 答đáp 也dã 由do 初sơ 廢phế 己kỷ 成thành 他tha 義nghĩa 及cập 第đệ 三tam 自tự 他tha 俱câu 存tồn 義nghĩa 中trung 以dĩ 真chân 理lý 自tự 存tồn 故cố 舉cử 體thể 成thành 他tha 是thị 故cố 真chân 理lý 徧biến 於ư 事sự 也dã 。

▲# 鈔sao 後hậu 事sự 望vọng 於ư 理lý 下hạ 以dĩ 事sự 為vì 己kỷ 以dĩ 理lý 為vi 他tha 四tứ 自tự 他tha 俱câu 泯mẫn 義nghĩa 下hạ 問vấn 答đáp 如như 前tiền 又hựu 由do 初sơ 下hạ 准chuẩn 前tiền 可khả 知tri 。

▲# 鈔sao 故cố 說thuyết 妙diệu 有hữu 下hạ 總tổng 結kết 甚thậm 深thâm 有hữu 本bổn 是thị 幻huyễn 字tự 妙diệu 有hữu 約ước 法pháp 幻huyễn 有hữu 約ước 喻dụ 但đãn 法pháp 喻dụ 之chi 別biệt 爾nhĩ 有hữu 以dĩ 幻huyễn 有hữu 劣liệt 於ư 妙diệu 有hữu 者giả 非phi 也dã 。

疏sớ/sơ 深thâm 思tư 下hạ 玄huyền 鏡kính 云vân 祖tổ 師sư 激kích 勸khuyến 令linh 修tu 成thành 觀quán 學học 而nhi 不bất 思tư 罔võng 無vô 所sở 得đắc (# 即tức 論luận 語ngữ 文văn 意ý 云vân 學học 不bất 尋tầm 思tư 其kỳ 義nghĩa 則tắc 〔# 冏# 〕# 然nhiên 無vô 所sở 待đãi )# 體thể 達đạt 於ư 心tâm 即tức 凡phàm 成thành 聖thánh 等đẳng 。

疏sớ/sơ 第đệ 四tứ 周chu 徧biến 含hàm 容dung 者giả 此thử 名danh 帶đái 因nhân 明minh 宗tông 故cố 鈔sao 云vân 以dĩ 理lý 有hữu 普phổ 徧biến 廣quảng 容dung 二nhị 義nghĩa 融dung 於ư 諸chư 事sự 皆giai 能năng 周chu 徧biến 含hàm 容dung 所sở 以dĩ 法Pháp 界Giới 觀quán 。 云vân 事sự 如như 理lý 融dung 徧biến 攝nhiếp 無vô 礙ngại 通thông 玄huyền 記ký 云vân 前tiền 但đãn 明minh 一nhất 真chân 理lý 體thể 有hữu 緣duyên 起khởi 用dụng 故cố 與dữ 事sự 法pháp 融dung 通thông 無vô 礙ngại 此thử 猶do 約ước 理lý 而nhi 談đàm 妙diệu 用dụng 今kim 則tắc 一nhất 一nhất 事sự 法pháp 如như 理lý 融dung 通thông 。 包bao 徧biến 自tự 在tại 此thử 約ước 差sai 別biệt 事sự 法pháp 而nhi 論luận 體thể 用dụng 也dã 若nhược 釋thích 名danh 者giả 謂vị 一nhất 一nhất 事sự 法pháp 竪thụ 無vô 不bất 窮cùng 曰viết 周chu 橫hoạnh/hoành 無vô 不bất 極cực 曰viết 徧biến 外ngoại 無vô 不bất 包bao 曰viết 含hàm 內nội 無vô 不bất 攝nhiếp 曰viết 容dung 。

鈔sao 然nhiên 法Pháp 界Giới 觀quán 立lập 十thập 觀quán 名danh 者giả 一nhất 理lý 如như 事sự 門môn 二nhị 事sự 如như 理lý 門môn (# 此thử 二nhị 猶do 兼kiêm 事sự 理lý 無vô 礙ngại 有hữu 此thử 二nhị 故cố 有hữu 事sự 事sự 無vô 礙ngại 故cố 屬thuộc 事sự 事sự 無vô 礙ngại 攝nhiếp )# 三tam 事sự 含hàm 理lý 事sự 門môn 四tứ 通thông 局cục 無vô 礙ngại 門môn 五ngũ 廣quảng 狹hiệp 無vô 礙ngại 門môn 六lục 徧biến 容dung 無vô 礙ngại 門môn 七thất 攝nhiếp 入nhập 無vô 礙ngại 門môn 八bát 交giao 涉thiệp 無vô 礙ngại 門môn 九cửu 相tương/tướng 在tại 無vô 礙ngại 門môn 十thập 普phổ 融dung 無vô 礙ngại 門môn 故cố 云vân 與dữ 十thập 玄huyền 不bất 同đồng 然nhiên 玄huyền 鏡kính 中trung 以dĩ 十thập 門môn 指chỉ 配phối 十thập 玄huyền 云vân 第đệ 十thập 觀quán 總tổng 融dung 前tiền 九cửu 即tức 同đồng 時thời 具cụ 足túc 相tướng 應ưng 門môn 九cửu 即tức 因nhân 陀đà 羅la 網võng 境cảnh 界giới 門môn 由do 第đệ 八bát 交giao 參tham 互hỗ 為vi 能năng 所sở 有hữu 隱ẩn 顯hiển 門môn 第đệ 七thất 即tức 即tức 相tương/tướng 入nhập 門môn 六lục 具cụ 相tương/tướng 即tức 廣quảng 狹hiệp 二nhị 門môn 五ngũ 即tức 廣quảng 狹hiệp 門môn 四tứ 不bất 離ly 一nhất 處xứ 而nhi 徧biến 有hữu 相tương 容dung 門môn 即tức 一nhất 多đa 相tương 容dung 不bất 同đồng 門môn 中trung 一nhất 入nhập 多đa 多đa 攝nhiếp 一nhất 義nghĩa 三tam 事sự 含hàm 理lý 故cố 有hữu 微vi 細tế 門môn 前tiền 二nhị 總tổng 成thành 謂vị 理lý 事sự 相tướng 如như 故cố 有hữu 純thuần 雜tạp 門môn 隨tùy 一nhất 為vi 首thủ 故cố 有hữu 主chủ 伴bạn 門môn 現hiện 於ư 時thời 中trung 有hữu 十thập 世thế 門môn 以dĩ 諸chư 法pháp 皆giai 爾nhĩ 故cố 有hữu 託thác 事sự 門môn 是thị 故cố 十thập 玄huyền 亦diệc 自tự 於ư 此thử 出xuất 以dĩ 十thập 觀quán 門môn 文văn 隱ẩn 義nghĩa 深thâm 後hậu 學học 難nan 解giải 故cố 且thả 依y 賢hiền 首thủ 十thập 玄huyền 也dã 。

鈔sao 全toàn 依y 賢hiền 首thủ 者giả 依y 探thám 玄huyền 中trung 也dã (# 亦diệc 恐khủng 全toàn 鈔sao 新tân 修tu 略lược 疏sớ/sơ )# 而nhi 教giáo 章chương 等đẳng 中trung 尚thượng 從tùng 至chí 相tương/tướng 後hậu 方phương 改cải 易dị 故cố 也dã 。

▲# 鈔sao 其kỳ 第đệ 二nhị 廣quảng 狹hiệp 自tự 在tại 門môn 同đồng 法Pháp 界Giới 觀quán 等đẳng 者giả 即tức 當đương 觀quán 中trung 第đệ 六lục 徧biến 容dung 無vô 礙ngại 義nghĩa 然nhiên 觀quán 中trung 第đệ 五ngũ 雖tuy 云vân 廣quảng 狹hiệp 無vô 礙ngại 門môn 正chánh 明minh 不bất 壞hoại 一nhất 塵trần 而nhi 廣quảng 容dung 法Pháp 界Giới 唯duy 廣quảng 容dung 義nghĩa 耳nhĩ 今kim 以dĩ 不bất 壞hoại 一nhất 塵trần 廣quảng 容dung 法Pháp 界Giới 為vi 即tức 廣quảng 之chi 狹hiệp 即tức 此thử 一nhất 塵trần 普phổ 徧biến 法Pháp 界Giới 為vi 即tức 狹hiệp 之chi 廣quảng 故cố 云vân 自tự 在tại 此thử 但đãn 義nghĩa 同đồng 故cố 云vân 而nhi 名danh 小tiểu 異dị 也dã (# 上thượng 會hội 解giải 義nghĩa )# 若nhược 寂tịch 照chiếu 云vân 同đồng 法Pháp 界Giới 觀quán 廣quảng 容dung 普phổ 徧biến 總tổng 義nghĩa 中trung 一nhất 分phân 之chi 義nghĩa 。 問vấn 普phổ 徧biến 如như 廣quảng 可khả 爾nhĩ 廣quảng 容dung 同đồng 狹hiệp 不bất 然nhiên 以dĩ 玄huyền 鏡kính 釋thích 廣quảng 容dung 義nghĩa 云vân 一nhất 一nhất 包bao 含hàm 無vô 外ngoại 無vô 有hữu 一nhất 法pháp 。 出xuất 纖tiêm 塵trần 故cố 下hạ 釋thích 狹hiệp 義nghĩa 云vân 華hoa 葉diệp 不bất 壞hoại 本bổn 位vị 故cố 狹hiệp 豈khởi 得đắc 同đồng 耶da 答đáp 既ký 由do 廣quảng 容dung 普phổ 徧biến 二nhị 義nghĩa 乃nãi 有hữu 十thập 門môn 故cố 是thị 總tổng 義nghĩa 今kim 者giả 狹hiệp 義nghĩa 但đãn 取thủ 廣quảng 容dung 中trung 不bất 壞hoại 本bổn 位vị 義nghĩa 不bất 取thủ 容dung 他tha 義nghĩa 但đãn 少thiểu 分phần 同đồng 也dã 其kỳ 普phổ 徧biến 義nghĩa 亦diệc 但đãn 分phần/phân 同đồng 以dĩ 普phổ 徧biến 義nghĩa 中trung 有hữu 多đa 義nghĩa 故cố 評bình 曰viết 寂tịch 照chiếu 分phần/phân 同đồng 其kỳ 總tổng 義nghĩa 會hội 解giải 則tắc 別biệt 同đồng 第đệ 六lục 門môn 各các 有hữu 所sở 以dĩ 二nhị 釋thích 隨tùy 取thủ 。

▲# 鈔sao 此thử 門môn 賢hiền 首thủ 新tân 立lập 者giả 問vấn 法Pháp 界Giới 觀quán 以dĩ 立lập 第đệ 五ngũ 廣quảng 狹hiệp 無vô 礙ngại 門môn 何hà 言ngôn 新tân 立lập 答đáp 以dĩ 至chí 相tương/tướng 不bất 立lập 廣quảng 狹hiệp 唯duy 立lập 純thuần 雜tạp 令linh 改cải 純thuần 雜tạp 別biệt 立lập 廣quảng 狹hiệp 故cố 云vân 新tân 立lập 又hựu 今kim 廣quảng 狹hiệp 與dữ 法Pháp 界Giới 觀quán 詮thuyên 義nghĩa 不bất 同đồng 觀quán 中trung 唯duy 就tựu 廣quảng 容dung 約ước 不bất 壞hoại 相tương/tướng 立lập 廣quảng 狹hiệp 義nghĩa 今kim 具cụ 徧biến 容dung 二nhị 義nghĩa 亦diệc 新tân 立lập 也dã 意ý 云vân 下hạ 出xuất 賢hiền 首thủ 以dĩ 廣quảng 狹hiệp 替thế 純thuần 雜tạp 之chi 意ý 也dã 實thật 不bất 濫lạm 但đãn 恐khủng 有hữu 濫lạm 所sở 以dĩ 改cải 之chi 義nghĩa 如như 教giáo 迹tích 中trung 說thuyết 。

▲# 鈔sao 主chủ 伴bạn 一nhất 門môn 下hạ 明minh 賢hiền 首thủ 特đặc 立lập 至chí 相tương/tướng 未vị 立lập 而nhi 至chí 相tương/tướng 別biệt 立lập 唯duy 心tâm 迴hồi 轉chuyển 善thiện 成thành 門môn 故cố 教giáo 義nghĩa 中trung 猶do 存tồn 此thử 門môn (# 彼bỉ 下hạ 卷quyển 云vân 九cửu 唯duy 心tâm 迴hồi 轉chuyển 善thiện 成thành 門môn 此thử 上thượng 諸chư 義nghĩa 唯duy 是thị 一nhất 如Như 來Lai 藏tạng 自tự 性tánh 清thanh 淨tịnh 心tâm 。 轉chuyển 也dã 但đãn 性tánh 起khởi 具cụ 德đức 故cố 異dị 三tam 乘thừa 耳nhĩ 一nhất 心tâm 亦diệc 具cụ 足túc 十thập 種chủng 。 德đức 乃nãi 至chí 此thử 上thượng 諸chư 義nghĩa 門môn 悉tất 是thị 此thử 心tâm 自tự 在tại 作tác 用dụng 更cánh 無vô 餘dư 物vật 故cố 名danh 唯duy 心tâm 迴hồi 轉chuyển 等đẳng )# 至chí 造tạo 探thám 玄huyền 記ký 乃nãi 為vi 玄huyền 門môn 所sở 以dĩ 也dã 。

鈔sao 彼bỉ 云vân 下hạ 至chí 相tương/tướng 十thập 門môn 次thứ 第đệ 也dã 廣quảng 鈔sao 第đệ 四tứ 云vân 儼nghiễm 尊tôn 者giả 稟bẩm 受thọ 於ư 文Văn 殊Thù 化hóa 身thân 杜đỗ 順thuận 和hòa 尚thượng 既ký 精tinh 通thông 自tự 制chế 釋thích 十thập 玄huyền 之chi 文văn 一nhất 卷quyển 云vân 一nhất 如như 海hải 一nhất 滴tích 。 具cụ 百bách 川xuyên 十thập 德đức 二nhị 一nhất 中trung 有hữu 一nhất 切thiết 一nhất 切thiết 中trung 復phục 有hữu 一nhất 切thiết 。 重trùng 重trùng 無vô 盡tận 三tam 約ước 緣duyên 說thuyết 此thử 有hữu 力lực 不bất 得đắc 與dữ 彼bỉ 有hữu 力lực 俱câu 等đẳng 四tứ 約ước 相tương/tướng 說thuyết 一nhất 切thiết 法pháp 。 於ư 一nhất 法pháp 中trung 。 炳bỉnh 然nhiên 齊tề 現hiện 六lục 約ước 萬vạn 行hạnh 七thất 約ước 理lý (# 如như 一nhất 多đa 緣duyên 起khởi 皆giai 是thị 法Pháp 界Giới 實thật 得đắc 法Pháp 性tánh 也dã )# 八bát 約ước 用dụng (# 彼bỉ 此thử 全toàn 相tương/tướng 作tác 故cố )# 九cửu 從tùng 心tâm 十thập 從tùng 智trí 餘dư 如như 廣quảng 鈔sao 所sở 引dẫn 。

▲# 鈔sao 今kim 不bất 依y 下hạ 明minh 取thủ 捨xả 之chi 意ý 一nhất 同đồng 時thời 下hạ 出xuất 次thứ 第đệ 行hành 相tương/tướng 言ngôn 以dĩ 是thị 總tổng 故cố 者giả 同đồng 時thời 明minh 無vô 前tiền 後hậu 具cụ 足túc 明minh 無vô 所sở 遺di 相tương 應ứng 顯hiển 不bất 相tương 違vi 故cố 下hạ 云vân 具cụ 餘dư 九cửu 門môn 義nghĩa 等đẳng 方phương 成thành 此thử 門môn 問vấn 此thử 既ký 具cụ 下hạ 九cửu 門môn 何hà 故cố 更cánh 說thuyết 餘dư 九cửu 門môn 耶da 答đáp 若nhược 無vô 下hạ 九cửu 此thử 具cụ 於ư 何hà 若nhược 不bất 具cụ 下hạ 九cửu 云vân 何hà 名danh 總tổng 冠quan 者giả (# 音âm 貫quán )# 其kỳ 猶do 冠quan 冕# 必tất 冠quan (# 音âm 貫quán )# 束thúc 於ư 首thủ 髮phát 故cố 喻dụ 置trí 九cửu 門môn 之chi 初sơ 也dã 。

▲# 鈔sao 是thị 別biệt 門môn 之chi 由do 者giả 以dĩ 具cụ 廣quảng 容dung 普phổ 徧biến 之chi 義nghĩa 故cố 為vi 別biệt 門môn 事sự 事sự 無vô 礙ngại 之chi 由do 也dã 言ngôn 由do 上thượng 事sự 理lý 無vô 礙ngại 中trung 下hạ 舉cử 例lệ 也dã 既ký 由do 理lý 事sự 相tướng 徧biến 得đắc 有hữu 下hạ 八bát 門môn 理lý 事sự 無vô 礙ngại 例lệ 今kim 廣quảng 狹hiệp 門môn 且thả 廣quảng 容dung 普phổ 徧biến 故cố 得đắc 有hữu 後hậu 八bát 門môn 事sự 事sự 無vô 礙ngại 且thả 如như 下hạ 且thả 約ước 普phổ 徧biến 釋thích 廣quảng 狹hiệp 也dã 若nhược 作tác 廣quảng 容dung 釋thích 者giả 且thả 如như 事sự 如như 理lý 容dung 故cố 廣quảng 不bất 壞hoại 事sự 相tướng 故cố 狹hiệp 具cụ 此thử 二nhị 義nghĩa 故cố 為vi 別biệt 中trung 之chi 始thỉ 。

▲# 鈔sao 所sở 徧biến 有hữu 多đa 下hạ 躡niếp 前tiền 徧biến 義nghĩa 以dĩ 能năng 徧biến 之chi 一nhất 為vì 己kỷ 望vọng 所sở 徧biến 處xứ 為vi 多đa 也dã 以dĩ 所sở 徧biến 是thị 能năng 容dung 所sở 容dung 即tức 能năng 徧biến 故cố 成thành 一nhất 多đa 相tương 容dung 門môn 言ngôn 相tương 容dung 則tắc 二nhị 體thể 俱câu 存tồn 下hạ 明minh 相tướng 入nhập 約ước 力lực 用dụng 說thuyết 也dã 問vấn 既ký 云vân 力lực 用dụng 交giao 徹triệt 何hà 言ngôn 二nhị 體thể 俱câu 存tồn 答đáp 為vi 揀giản 相tương/tướng 即tức 門môn 必tất 須tu 一nhất 有hữu 體thể 一nhất 無vô 體thể 也dã 今kim 但đãn 力lực 用dụng 交giao 徹triệt 二nhị 體thể 不bất 泯mẫn 故cố 云vân 爾nhĩ 也dã 。

▲# 鈔sao 四tứ 由do 此thử 容dung 彼bỉ 等đẳng 者giả 第đệ 四tứ 躡niếp 第đệ 三tam 成thành 也dã 一nhất 容dung 多đa 故cố 多đa 即tức 一nhất 多đa 入nhập 一nhất 故cố 一nhất 即tức 多đa 由do 相tương/tướng 徧biến 故cố 成thành 相tương/tướng 即tức 也dã 。

▲# 鈔sao 五ngũ 由do 互hỗ 相tương 攝nhiếp 下hạ 五ngũ 由do 四tứ 起khởi 也dã 謂vị 攝nhiếp 他tha 他tha 可khả 見kiến 者giả 此thử 非phi 眼nhãn 見kiến 但đãn 表biểu 不bất 泯mẫn 故cố 云vân 可khả 見kiến 或hoặc 以dĩ 智trí 見kiến 名danh 見kiến 也dã 不bất 爾nhĩ 業nghiệp 用dụng 可khả 然nhiên 德đức 相tương/tướng 豈khởi 待đãi 見kiến 之chi 方phương 名danh 顯hiển 耶da 以dĩ 十thập 對đối 法pháp 俱câu 可khả 以dĩ 智trí 知tri 豈khởi 皆giai 眼nhãn 見kiến 言ngôn 攝nhiếp 他tha 他tha 雖tuy 存tồn 而nhi 不bất 可khả 見kiến 。 者giả 亦diệc 欲dục 彰chương 隱ẩn 義nghĩa 非phi 待đãi 不bất 見kiến 方phương 名danh 為vi 隱ẩn 故cố 廣quảng 鈔sao 云vân 隱ẩn 顯hiển 門môn 約ước 緣duyên 說thuyết 豈khởi 佛Phật 證chứng 此thử 有hữu 所sở 不bất 見kiến 但đãn 約ước 法pháp 體thể 之chi 德đức 不bất 可khả 見kiến 故cố 。 問vấn 既ký 佛Phật 皆giai 見kiến 何hà 名danh 為vi 隱ẩn 答đáp 若nhược 但đãn 證chứng 顯hiển 而nhi 不bất 知tri 隱ẩn 何hà 名danh 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 耶da 言ngôn 以dĩ 為vi 門môn 下hạ 即tức 前tiền 三tam 以dĩ 為vi 義nghĩa 門môn 各các 別biệt 故cố 雖tuy 汎# 言ngôn 攝nhiếp 乍sạ 同đồng 於ư 義nghĩa 各các 異dị 欲dục 令linh 三tam 門môn 不bất 同đồng 故cố 作tác 是thị 說thuyết 。 非phi 為vi 定định 耳nhĩ 如như 下hạ 緣duyên 起khởi 相tương/tướng 由do 中trung 云vân 即tức 顯hiển 入nhập 隱ẩn 同đồng 顯hiển 異dị 隱ẩn 等đẳng 豈khởi 待đãi 攝nhiếp 耶da 無vô 執chấp 一nhất 文văn 以dĩ 為vi 定định 量lượng 也dã 。

▲# 鈔sao 六lục 由do 攝nhiếp 他tha 下hạ 六lục 因nhân 五ngũ 成thành 此thử 要yếu 一nhất 能năng 齊tề 攝nhiếp 一nhất 切thiết 彼bỉ 所sở 攝nhiếp 中trung 隨tùy 一nhất 為vi 能năng 攝nhiếp 。 其kỳ 義nghĩa 亦diệc 然nhiên 。

▲# 鈔sao 七thất 由do 互hỗ 攝nhiếp 下hạ 七thất 因nhân 六lục 起khởi 由do 六lục 互hỗ 攝nhiếp 乃nãi 重trọng/trùng 現hiện 無vô 盡tận 八bát 由do 下hạ 由do 重trọng/trùng 現hiện 故cố 隨tùy 應ứng 依y 託thác 一nhất 法pháp 即tức 是thị 一nhất 切thiết 。 無vô 盡tận 之chi 法pháp 。 九cửu 總tổng 由do 前tiền 八bát 所sở 依y 之chi 法pháp 為vi 門môn 既ký 融dung 通thông 無vô 礙ngại 次thứ 辨biện 能năng 依y 之chi 時thời 為vi 門môn 亦diệc 融dung 也dã 十thập 由do 上thượng 諸chư 法pháp 皆giai 融dung 故cố 隨tùy 舉cử 其kỳ 一nhất 有hữu 力lực 為vi 緣duyên 者giả 名danh 主chủ 連liên 帶đái 無vô 力lực 者giả 為vi 起khởi 名danh 伴bạn 。

▲# 鈔sao 此thử 四tứ 互hỗ 出xuất 下hạ 縱túng/tung 奪đoạt 以dĩ 明minh 各các 互hỗ 出xuất 其kỳ 所sở 以dĩ 故cố 縱túng/tung 云vân 其kỳ 德đức 相tương/tướng 業nghiệp 用dụng 各các 有hữu 十thập 門môn 奪đoạt 云vân 若nhược 以dĩ 德đức 用dụng 互hỗ 歷lịch 同đồng 者giả 合hợp 之chi 異dị 者giả 開khai 之chi 便tiện 成thành 十thập 二nhị 何hà 其kỳ 增tăng 耶da 有hữu 本bổn 云vân 二nhị 十thập 亦diệc 只chỉ 縱túng/tung 也dã 然nhiên 不bất 如như 十thập 二nhị 問vấn 德đức 用dụng 各các 立lập 十thập 玄huyền 於ư 義nghĩa 朗lãng 然nhiên 何hà 以dĩ 不bất 許hứa 今kim 明minh 下hạ 答đáp 也dã 其kỳ 猶do 百bách 法pháp 中trung 唯duy 立lập 八bát 識thức 通thông 漏lậu 無vô 漏lậu 而nhi 不bất 須tu 立lập 有hữu 漏lậu 八bát 識thức 無vô 漏lậu 八bát 識thức 也dã 例lệ 此thử 可khả 知tri 。

鈔sao 德đức 相tương/tướng 亦diệc 有hữu 下hạ 問vấn 前tiền 說thuyết 四tứ 門môn 彼bỉ 有hữu 德đức 用dụng 互hỗ 無vô 所sở 以dĩ 此thử 云vân 何hà 通thông 。 故cố 此thử 答đáp 也dã 以dĩ 入nhập 作tác 不bất 唯duy 局cục 業nghiệp 用dụng 依y 此thử 下hạ 縱túng/tung 統thống 其kỳ 下hạ 奪đoạt 以dĩ 體thể 事sự 無vô 別biệt 德đức 用dụng 互hỗ 融dung 故cố 是thị 知tri 下hạ 總tổng 結kết 。

▲# 鈔sao 又hựu 德đức 相tương/tướng 不bất 能năng 入nhập 作tác 下hạ 上thượng 正chánh 理lý 量lượng 此thử 下hạ 聖thánh 可khả 量lượng 也dã 或hoặc 可khả 以dĩ 果quả 翻phiên 難nạn/nan 於ư 因nhân 也dã 以dĩ 德đức 相tương/tướng 之chi 原nguyên 不bất 無vô 入nhập 作tác 則tắc 能năng 融dung 真Chân 如Như 之chi 因nhân 應ưng 缺khuyết 此thử 德đức 翻phiên 顯hiển 真Chân 如Như 之chi 因nhân 既ký 不bất 缺khuyết 此thử 德đức 則tắc 德đức 相tương/tướng 之chi 果quả 亦diệc 有hữu 作tác 入nhập 也dã 不bất 應ưng 有hữu 三tam 字tự 文văn 雖tuy 在tại 初sơ 義nghĩa 貫quán 次thứ 一nhất 言ngôn 普phổ 攝nhiếp 下hạ 正chánh 引dẫn 真Chân 如Như 相tương/tướng 迴hồi 向hướng 中trung 經Kinh 云vân 真Chân 如Như 普phổ 攝nhiếp 諸chư 法pháp 即tức 百bách 門môn 德đức 中trung 第đệ 四tứ 十thập 三tam 德đức 真Chân 如Như 既ký 本bổn 具cụ 普phổ 攝nhiếp 諸chư 法pháp 之chi 德đức 故cố 隨tùy 一nhất 事sự 法pháp 稱xưng 性tánh 亦diệc 普phổ 攝nhiếp 諸chư 法pháp 即tức 攝nhiếp 他tha 入nhập 己kỷ 也dã 及cập 字tự 下hạ 經Kinh 云vân 真Chân 如Như 徧biến 在tại 一nhất 切thiết 處xứ 即tức 第đệ 一nhất 德đức 疏sớ/sơ 云vân 顯hiển 在tại 緣duyên 中trung 無vô 不bất 徧biến 故cố 事sự 亦diệc 稱xưng 理lý 舒thư 己kỷ 入nhập 他tha 此thử 證chứng 德đức 相tương/tướng 中trung 有hữu 相tương/tướng 入nhập 義nghĩa 言ngôn 亦diệc 應ưng 下hạ 以dĩ 無vô 有hữu 二nhị 字tự 貫quán 下hạ 三tam 德đức 能năng 安an 立lập 者giả 經Kinh 云vân 真Chân 如Như 有hữu 能năng 守thủ 立lập 即tức 第đệ 九cửu 德đức 經Kinh 云vân 真Chân 如Như 持trì 諸chư 世thế 間gian 即tức 第đệ 五ngũ 十thập 五ngũ 德đức 經Kinh 云vân 真Chân 如Như 成thành 就tựu 一nhất 切thiết 。 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 即tức 第đệ 九cửu 十thập 九cửu 德đức 安an 立lập 成thành 就tựu 作tác 之chi 異dị 名danh 持trì 則tắc 作tác 已dĩ 不bất 失thất 事sự 法pháp 稱xưng 理lý 亦diệc 本bổn 有hữu 作tác 義nghĩa 此thử 證chứng 德đức 相tương/tướng 有hữu 相tương/tướng 作tác 義nghĩa 故cố 常thường 入nhập 作tác 下hạ 結kết 也dã 或hoặc 上thượng 句cú 結kết 聖thánh 言ngôn 量lượng 下hạ 句cú 結kết 正chánh 理lý 量lượng 。

鈔sao 如như 有hữu 頌tụng 下hạ 重trọng/trùng 引dẫn 聖thánh 教giáo 證chứng 德đức 相tương/tướng 常thường 入nhập 又hựu 真Chân 如Như 下hạ 通thông 指chỉ 當đương 經kinh 及cập 餘dư 經kinh 等đẳng 證chứng 前tiền 作tác 義nghĩa 。

▲# 鈔sao 其kỳ 同đồng 體thể 成thành 即tức 下hạ 會hội 彼bỉ 德đức 相tương/tướng 中trung 六lục 七thất 同đồng 此thử 託thác 事sự 帝đế 網võng 等đẳng 此thử 託thác 事sự 等đẳng 既ký 通thông 德đức 用dụng 彼bỉ 何hà 局cục 在tại 德đức 相tương/tướng 又hựu 若nhược 唯duy 德đức 相tương/tướng 不bất 應ưng 根căn 者giả 今kim 何hà 知tri 耶da 今kim 既ký 了liễu 知tri 豈khởi 不bất 應ưng 根căn 又hựu 彼bỉ 下hạ 明minh 不bất 依y 賢hiền 首thủ 似tự 依y 至chí 相tương/tướng 欲dục 同đồng 至chí 相tương/tướng 而nhi 分phần/phân 德đức 用dụng 以dĩ 為vi 二nhị 門môn 言ngôn 而nhi 彼bỉ 下hạ 刊# 定định 二nhị 種chủng 十thập 玄huyền 皆giai 無vô 十thập 世thế 門môn 彼bỉ 用dụng 時thời 為vi 所sở 依y 體thể 事sự 不bất 為vi 玄huyền 門môn 故cố 彼bỉ 下hạ 刊# 定định 亦diệc 立lập 所sở 依y 體thể 事sự 則tắc 攝nhiếp 下hạ 總tổng 許hứa 其kỳ 立lập 今kim 明minh 時thời 無vô 別biệt 體thể 故cố 不bất 別biệt 立lập 為vi 所sở 依y 體thể 事sự 以dĩ 但đãn 依y 色sắc 心tâm 等đẳng 法pháp 分phần/phân 位vị 差sai 別biệt 而nhi 立lập 於ư 時thời 故cố 入nhập 玄huyền 門môn 耳nhĩ 亦diệc 如như 下hạ 本bổn 門môn 會hội 之chi 。

鈔sao 以dĩ 近cận 初sơ 列liệt 故cố 不bất 標tiêu 次thứ 者giả 疏sớ/sơ 中trung 以dĩ 近cận 初sơ 段đoạn 列liệt 十thập 門môn 故cố 不bất 標tiêu 云vân 一nhất 如như 下hạ 文văn 等đẳng 言ngôn 此thử 中trung 正chánh 意ý 下hạ 即tức 一nhất 蓮liên 葉diệp 具cụ 前tiền 十thập 對đối 體thể 事sự 略lược 而nhi 言ngôn 之chi 。 下hạ 以dĩ 法pháp 性tánh 融dung 通thông 之chi 因nhân 最tối 顯hiển 故cố 。

▲# 鈔sao 然nhiên 古cổ 德đức 下hạ 敘tự 異dị 義nghĩa 也dã 此thử 中trung 正chánh 意ý 一nhất 華hoa 頓đốn 具cụ 十thập 對đối 事sự 法pháp 今kim 但đãn 就tựu 一nhất 華hoa 上thượng 義nghĩa 有hữu 十thập 對đối 似tự 但đãn 同đồng 體thể 而nhi 不bất 收thu 餘dư 十thập 對đối 體thể 事sự 言ngôn 表biểu 令linh 生sanh 解giải 者giả 於ư 此thử 一nhất 華hoa 五ngũ 教giáo 之chi 根căn 生sanh 解giải 各các 異dị 小tiểu 教giáo 生sanh 緣duyên 亦diệc 無vô 我ngã 之chi 解giải 始thỉ 教giáo 生sanh 唯duy 識thức 所sở 變biến 之chi 解giải 終chung 教giáo 生sanh 真Chân 如Như 隨tùy 緣duyên 所sở 成thành 之chi 解giải 頓đốn 教giáo 生sanh 相tương/tướng 本bổn 自tự 盡tận 性tánh 本bổn 自tự 現hiện 之chi 解giải 如như 世Thế 尊Tôn 拈niêm 華hoa 迦Ca 葉Diếp 破phá 顏nhan 等đẳng 圓viên 教giáo 生sanh 容dung 攝nhiếp 等đẳng 無vô 礙ngại 及cập 華hoa 嚴nghiêm 華hoa 藏tạng 之chi 解giải 言ngôn 如như 下hạ 勝thắng 音âm 菩Bồ 薩Tát 蓮liên 華hoa 處xứ 說thuyết 者giả 現hiện 相tướng 品phẩm 云vân 爾nhĩ 時thời 佛Phật 前tiền 。 有hữu 大đại 蓮liên 華hoa 。 忽hốt 然nhiên 而nhi 現hiện 。 疏sớ/sơ 錢tiền 示thị 通thông 表biểu 華hoa 嚴nghiêm 經kinh 有hữu 以dĩ 此thử 經Kinh 下hạ 展triển 例lệ 釋thích 也dã 既ký 可khả 以dĩ 內nội 行hành 之chi 智trí 為vi 外ngoại 事sự 之chi 境cảnh 應ưng 以dĩ 所sở 觀quán 之chi 境cảnh 為vi 能năng 觀quán 之chi 智trí 以dĩ 色sắc 性tánh 智trí 性tánh 無vô 二nhị 性tánh 故cố 又hựu 知tri 一nhất 切thiết 。 法pháp 即tức 心tâm 自tự 性tánh 故cố 四tứ 是thị 萬vạn 行hạnh 華hoa 隨tùy 成thành 位vị 別biệt 故cố 如như 淨tịnh 行hạnh 品phẩm 者giả 經Kinh 云vân 若nhược 見kiến 華hoa 開khai 當đương 願nguyện 眾chúng 生sanh 。 神thần 通thông 等đẳng 法Pháp 。 如như 華hoa 開khai 敷phu 。 等đẳng 五ngũ 謂vị 此thử 華hoa 望vọng 後hậu 果quả 為vi 因nhân 望vọng 前tiền 因nhân 為vi 果quả 故cố 六lục 如như 國quốc 土độ 身thân 下hạ 以dĩ 國quốc 土độ 身thân 佛Phật 坐tọa 蓮liên 華hoa 座tòa 。 故cố 八bát 全toàn 攬lãm 為vi 人nhân 下hạ 如như 依y 說thuyết 人nhân 中trung 引dẫn 經Kinh 云vân 剎sát 說thuyết 眾chúng 生sanh 說thuyết 及cập 與dữ 國quốc 土độ 說thuyết 等đẳng 皆giai 名danh 說thuyết 人nhân 故cố 又hựu 國quốc 土độ 身thân 等đẳng 亦diệc 人nhân 故cố 集tập 玄huyền 云vân 恆hằng 融dung 作tác 人nhân 不bất 壞hoại 軌quỹ 持trì 故cố 九cửu 逆nghịch 等đẳng 者giả 集tập 玄huyền 云vân 生sanh 染nhiễm 名danh 逆nghịch (# 如như 將tương 華hoa 莊trang 嚴nghiêm 女nữ 人nhân 。 生sanh 欲dục 染nhiễm 故cố 名danh 逆nghịch 也dã )# 生sanh 淨tịnh 名danh 順thuận (# 如như 將tương 華hoa 嚴nghiêm 獻hiến 佛Phật 等đẳng 生sanh 淨tịnh 故cố 名danh 順thuận 也dã )# 或hoặc 約ước 性tánh 同đồng 故cố 或hoặc 約ước 緣duyên 起khởi 相tương/tướng 由do 故cố 融dung 逆nghịch 即tức 名danh 逆nghịch 融dung 順thuận 即tức 名danh 順thuận 故cố 言ngôn 五ngũ 熱nhiệt 者giả 如như 勝thắng 熱nhiệt 婆Bà 羅La 門Môn 四tứ 面diện 火hỏa 炙chích 上thượng 有hữu 日nhật 炙chích 華hoa 向hướng 日nhật 開khai 故cố 亦diệc 同đồng 也dã 十thập 度độ 如như 下hạ 釋thích 起khởi 中trung 華hoa 有hữu 十thập 義nghĩa 同đồng 十thập 度độ 故cố 十thập 華hoa 為vi 能năng 應ưng 赴phó 羣quần 機cơ 戴đái 獻hiến 等đẳng 事sự 故cố 華hoa 為vi 能năng 感cảm 感cảm 激kích 眾chúng 生sanh 令linh 生sanh 貪tham 愛ái 好hiếu 樂nhạo 等đẳng 心tâm 故cố 。

▲# 鈔sao 如như 異dị 自tự 十thập 對đối 既ký 爾nhĩ 等đẳng 者giả 謂vị 如như 一nhất 華hoa 事sự 具cụ 自tự 義nghĩa 說thuyết 十thập 對đối 既ký 爾nhĩ 彼bỉ 華hoa 葉diệp 且thả 前tiền 異dị 體thể 十thập 對đối 體thể 事sự 十thập 門môn 亦diệc 然nhiên 。

▲# 鈔sao 釋thích 曰viết 下hạ 清thanh 涼lương 義nghĩa 斷đoạn 也dã 明minh 一nhất 事sự 華hoa 則tắc 具cụ 十thập 箇cá 十thập 對đối (# 於ư 上thượng 十thập 門môn 體thể 事sự 十thập 對đối 上thượng 一nhất 一nhất 說thuyết 於ư 十thập 對đối 故cố 也dã )# 亦diệc 有hữu 下hạ 縱túng/tung 今kim 此thử 疏sớ/sơ 意ý 下hạ 奪đoạt 也dã 明minh 今kim 但đãn 直trực 具cụ 前tiền 異dị 體thể 十thập 對đối 體thể 事sự 已dĩ 無vô 不bất 收thu 不bất 須tu 也dã 華hoa 上thượng 約ước 義nghĩa 說thuyết 十thập 對đối 也dã 。

鈔sao 若nhược 唯duy 具cụ 當đương 門môn 等đẳng 者giả 問vấn 前tiền 具cụ 當đương 門môn 已dĩ 無vô 不bất 收thu 今kim 者giả 何hà 以dĩ 更cánh 具cụ 餘dư 門môn 答đáp 若nhược 約ước 實thật 義nghĩa 但đãn 具cụ 當đương 門môn 已dĩ 無vô 不bất 收thu 今kim 欲dục 彰chương 總tổng 義nghĩa 更cánh 以dĩ 具cụ 餘dư 方phương 便tiện 顯hiển 之chi 或hoặc 可khả 前tiền 無vô 所sở 不bất 收thu 是thị 收thu 當đương 門môn 中trung 義nghĩa 今kim 收thu 餘dư 門môn 中trung 義nghĩa 方phương 為vi 總tổng 故cố 後hậu 義nghĩa 為vi 勝thắng 。

▲# 鈔sao 然nhiên 九cửu 門môn 具cụ 教giáo 下hạ 法pháp 體thể 雖tuy 同đồng 義nghĩa 門môn 則tắc 別biệt 教giáo 廣quảng 狹hiệp 者giả 一nhất 語ngữ 言ngôn 狹hiệp 也dã 演diễn 說thuyết 無vô 邊biên 。 契Khế 經Kinh 海hải 廣quảng 也dã 十Thập 地Địa 品phẩm 云vân 於ư 一nhất 一nhất 句cú 法pháp 無vô 量lượng 劫kiếp 說thuyết 不bất 盡tận 義nghĩa 廣quảng 狹hiệp 也dã 迴hồi 向hướng 疏sớ/sơ 云vân 正chánh 在tại 一nhất 法pháp 取thủ 不bất 可khả 盡tận 。 如như 芥giới 子tử 之chi 空không 即tức 理lý 廣quảng 狹hiệp 等đẳng 。

鈔sao 即tức 普phổ 智trí 眼nhãn 等đẳng 者giả 疏sớ/sơ 云vân 即tức 第đệ 四tứ 禪thiền 第đệ 三tam 天thiên 於ư 異dị 生sanh 善thiện 果quả 此thử 最tối 廣quảng 故cố 所sở 有hữu 功công 德đức 。 勝thắng 下hạ 三tam 禪thiền 故cố 長trường/trưởng 行hành 云vân 得đắc 入nhập 普phổ 門môn 觀quán 察sát 法Pháp 界Giới 。 解giải 脫thoát 門môn 上thượng 半bán 偈kệ 云vân 一nhất 切thiết 法pháp 。 門môn 等đẳng 即tức 是thị 普phổ 門môn 一nhất 門môn 普phổ 攝nhiếp 一nhất 切thiết 。 故cố 如như 是thị 法pháp 性tánh 。 佛Phật 所sở 說thuyết 即tức 觀quán 法Pháp 界Giới 末mạt 句cú 義nghĩa 兼kiêm 於ư 入nhập 。

鈔sao 華hoa 藏tạng 偈kệ 下hạ 疏sớ/sơ 云vân 一nhất 一nhất 稱xưng 性tánh 故cố 即tức 同đồng 時thời 具cụ 足túc 相tướng 應ưng 門môn 也dã 心tâm 塵trần 准chuẩn 思tư 今kim 但đãn 引dẫn 下hạ 釋thích 疏sớ/sơ 只chỉ 引dẫn 上thượng 半bán 偈kệ 意ý 以dĩ 所sở 所sở 具cụ 教giáo 義nghĩa 等đẳng 及cập 能năng 具cụ 廣quảng 狹hiệp 等đẳng 即tức 總tổng 無vô 彰chương 礙ngại 法Pháp 界Giới 故cố 問vấn 但đãn 言ngôn 下hạ 恐khủng 為vi 塵trần 但đãn 含hàm 理lý 法Pháp 界Giới 即tức 事sự 理lý 無vô 礙ngại 非phi 事sự 事sự 無vô 礙ngại 也dã 下hạ 半bán 云vân 下hạ 疏sớ/sơ 云vân 寶bảo 光quang 現hiện 佛Phật 者giả 次thứ 前tiền 經Kinh 云vân 一nhất 切thiết 寶bảo 中trung 放phóng 淨tịnh 光quang 於ư 寶bảo 光quang 中trung 現hiện 也dã 依y 正chánh 互hỗ 融dung 故cố 問vấn 寶bảo 光quang 為vi 依y 現hiện 佛Phật 為vi 正chánh 互hỗ 融dung 無vô 礙ngại 即tức 事sự 事sự 無vô 礙ngại 何hà 開khai 塵trần 含hàm 法Pháp 界Giới 答đáp 但đãn 以dĩ 寶bảo 光quang 現hiện 佛Phật 事sự 事sự 無vô 礙ngại 義nghĩa 釋thích 塵trần 所sở 含hàm 法Pháp 界Giới 中trung 一nhất 分phân 之chi 義nghĩa 。 故cố 前tiền 鈔sao 云vân 教giáo 義nghĩa 等đẳng 廣quảng 狹hiệp 等đẳng 即tức 法Pháp 界Giới 故cố 若nhược 直trực 用dụng 文văn 應ưng 是thị 塵trần 合hợp 事sự 事sự 無vô 礙ngại 法Pháp 界Giới 今kim 取thủ 差sai 別biệt 義nghĩa 故cố 云vân 含hàm 事sự 法Pháp 界Giới 也dã 。

鈔sao 舉cử 細tế 況huống 麤thô 者giả 塵trần 細tế 葉diệp 麤thô 約ước 分phần/phân 量lượng 言ngôn 之chi 上thượng 來lai 消tiêu 疏sớ/sơ 已dĩ 竟cánh 。

▲# 鈔sao 妙diệu 嚴nghiêm 品phẩm 下hạ 復phục 廣quảng 引dẫn 經kinh 證chứng 明minh 非phi 臆ức 說thuyết 明minh 文văn 甚thậm 廣quảng 故cố 可khả 依y 行hành 疏sớ/sơ 但đãn 束thúc 為vi 一nhất 門môn 令linh 頓đốn 曉hiểu 其kỳ 旨chỉ 使sử 隨tùy 見kiến 經kinh 文văn 即tức 能năng 解giải 義nghĩa 下hạ 同đồng 此thử 者giả 皆giai 可khả 准chuẩn 知tri 又hựu 晉tấn 經kinh 下hạ 初sơ 二nhị 句cú 舉cử 時thời 取thủ 法pháp 次thứ 根căn 等đẳng 名danh 諸chư 根căn 上thượng 言ngôn 心tâm 即tức 心tâm 王vương 下hạ 言ngôn 心tâm 法pháp 即tức 心tâm 所sở 有hữu 法pháp 。 次thứ 句cú 別biệt 說thuyết 難nan 盡tận 故cố 云vân 一nhất 切thiết 揀giản 上thượng 佛Phật 法Pháp 云vân 虗hư 妄vọng 法pháp 次thứ 二nhị 句cú 上thượng 皆giai 現hiện 於ư 佛Phật 身thân 次thứ 句cú 承thừa 前tiền 說thuyết 佛Phật 之chi 心tâm 亦diệc 能năng 現hiện 諸chư 法pháp 以dĩ 經kinh 言ngôn 是thị 故cố 二nhị 字tự 明minh 所sở 現hiện 如như 前tiền 故cố 菩Bồ 提Đề 即tức 佛Phật 心tâm 故cố 次thứ 句cú 近cận 言ngôn 佛Phật 智trí 無vô 量lượng 。 遠viễn 亦diệc 通thông 上thượng 佛Phật 身thân 無vô 邊biên 亦diệc 約ước 下hạ 鈔sao 詞từ 。

▲# 鈔sao 又hựu 普phổ 賢hiền 下hạ 疏sớ/sơ 說thuyết 普phổ 賢hiền 入nhập 如Như 來Lai 藏tạng 。 身thân 三tam 昧muội 內nội 含hàm 因nhân 果quả 智trí 力lực 外ngoại 令linh 塵trần 容dung 法Pháp 界Giới 法Pháp 界Giới 之chi 言ngôn 亦diệc 無vô 所sở 不bất 具cụ 由do 塵trần 全toàn 依y 法Pháp 界Giới 藏tạng 現hiện 同đồng 真chân 性tánh 故cố 據cứ 能năng 令linh 下hạ 即tức 由do 上thượng 入nhập 三tam 昧muội 力lực 由do 深thâm 定định 用dụng 故cố 名danh 業nghiệp 用dụng 總tổng 由do 德đức 相tương/tướng 者giả 即tức 上thượng 入nhập 依y 法Pháp 界Giới 同đồng 真chân 性tánh 故cố 法pháp 性tánh 融dung 通thông 名danh 為vi 德đức 相tương/tướng 此thử 即tức 定định 之chi 業nghiệp 用dụng 依y 藏tạng 性tánh 德đức 相tương/tướng 方phương 起khởi 藏tạng 性tánh 本bổn 然nhiên 名danh 德đức 相tương/tướng 定định 令linh 根căn 見kiến 名danh 業nghiệp 用dụng 言ngôn 下hạ 業nghiệp 用dụng 准chuẩn 之chi 者giả 同đồng 時thời 門môn 既ký 爾nhĩ 下hạ 九cửu 門môn 例lệ 然nhiên 或hoặc 隨tùy 門môn 所sở 引dẫn 經kinh 文văn 雖tuy 有hữu 但đãn 似tự 業nghiệp 用dụng 亦diệc 皆giai 由do 德đức 相tương/tướng 本bổn 然nhiên 以dĩ 此thử 為vi 例lệ 也dã 。

▲# 鈔sao 第đệ 十thập 行hành 云vân 下hạ 即tức 真chân 實thật 行hạnh 菩Bồ 薩Tát 疏sớ/sơ 云vân 身thân 中trung 現hiện 剎sát 等đẳng 皆giai 得đắc 性tánh 融dung 故cố 此thử 明minh 菩Bồ 薩Tát 。 由do 證chứng 法pháp 性tánh 融dung 彼bỉ 三tam 世thế 間gian 於ư 自tự 身thân 現hiện 同đồng 時thời 具cụ 足túc 故cố 。

▲# 鈔sao 八bát 十thập 經Kinh 云vân 下hạ 即tức 義nghĩa 引dẫn 法Pháp 界Giới 品phẩm 經kinh 文văn 甚thậm 廣quảng 疏sớ/sơ 云vân 觀quán 見kiến 奇kỳ 特đặc 即tức 毛mao 內nội 合hợp 三tam 世thế 間gian 也dã 言ngôn 斯tư 並tịnh 下hạ 上thượng 來lai 別biệt 引dẫn 諸chư 文văn 皆giai 歸quy 一nhất 門môn 總tổng 意ý 。

鈔sao 出xuất 其kỳ 所sở 以dĩ 等đẳng 者giả 法pháp 性tánh 融dung 通thông 因nhân 也dã 即tức 此thử 分phần/phân 限hạn 事sự 相tướng 能năng 如như 理lý 故cố 無vô 分phần/phân 狹hiệp 不bất 礙ngại 廣quảng 也dã 以dĩ 前tiền 廣quảng 故cố 名danh 無vô 分phần/phân 即tức 不bất 壞hoại 相tương/tướng 故cố 名danh 分phần/phân 廣quảng 不bất 礙ngại 狹hiệp 也dã 此thử 上thượng 皆giai 是thị 同đồng 體thể 廣quảng 狹hiệp 以dĩ 但đãn 一nhất 華hoa 葉diệp 上thượng 明minh 廣quảng 狹hiệp 無vô 礙ngại 不bất 望vọng 餘dư 法pháp 故cố 。

華Hoa 嚴Nghiêm 懸Huyền 談Đàm 會Hội 玄Huyền 記Ký 卷quyển 第đệ 二nhị 十thập 九cửu

音âm 釋thích

鐶hoàn

(# 胡hồ 關quan 切thiết 脂chi 鐶hoàn 也dã )# 。

纖tiêm

(# 息tức 尖tiêm 切thiết 微vi 細tế 小tiểu 也dã )# 。

冕#

(# 音âm 免miễn 冠quan 冕# 也dã )# 。

激kích

(# 公công 的đích 切thiết 感cảm 激kích 也dã )# 。

峙trĩ

(# 直trực 里lý 切thiết 峻tuấn 峙trĩ 也dã )# 。

縱túng/tung

(# 音âm 從tùng 七thất 十thập 曰viết 從tùng 也dã )# 。