華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 文Văn 義Nghĩa 要Yếu 決Quyết 問Vấn 答Đáp 卷quyển 第đệ 二nhị (# 六lục 科khoa 入nhập )#

皇hoàng 龍long 寺tự 釋thích 。 表biểu 員# 集tập 。

○# 緣duyên 起khởi 義nghĩa

三tam 門môn 同đồng 前tiền 。

第đệ 一nhất 釋thích 名danh 者giả 。 懍lẫm 法Pháp 師sư 云vân 。 更cánh 互hỗ 相tương 由do 。 名danh 之chi 為vi 緣duyên 。 緣duyên 無vô 住trụ 著trước 。 一nhất 多đa 從tùng 緣duyên 。 名danh 之chi 為vi 起khởi 。 大đại 般Bát 若Nhã 經Kinh 云vân 。 平bình 等đẳng 不bất 起khởi 。 故cố 名danh 緣duyên 起khởi 。

第đệ 二nhị 出xuất 體thể 者giả 。 藏tạng 曉hiểu 二nhị 師sư 。 以dĩ 無vô 礙ngại 法Pháp 界giới 為vi 體thể 。 懍lẫm 師sư 云vân 。 為vi 二nhị 為vi 緣duyên 起khởi 體thể 。 一nhất 不bất 自tự 一nhất 。 緣duyên 二nhị 故cố 起khởi 一nhất 。 二nhị 一nhất 為vi 一nhất 。 一nhất 二nhị 為vi 二nhị 。 為vi 緣duyên 起khởi 體thể 。 所sở 言ngôn 一nhất 者giả 。 無vô 有hữu 無vô 無vô 。 一nhất 相tướng 無vô 相tướng 。 非phi 一nhất 為vi 一nhất 。 所sở 言ngôn 二nhị 者giả 。 非phi 有hữu 之chi 有hữu 非phi 無vô 之chi 無vô 。 非phi 有hữu 之chi 有hữu 。 以dĩ 破phá 兔thố 角giác 之chi 無vô 。 非phi 無vô 之chi 無vô 。 以dĩ 破phá 虗hư 空không 之chi 有hữu 。 破phá 有hữu 說thuyết 無vô 。 此thử 無vô 非phi 無vô 。 破phá 無vô 說thuyết 有hữu 。 此thử 有hữu 非phi 有hữu 。 以dĩ 非phi 有hữu 故cố 有hữu 而nhi 是thị 無vô 。 以dĩ 非phi 無vô 故cố 無vô 而nhi 是thị 有hữu 。 是thị 有hữu 是thị 無vô 。 名danh 之chi 為vi 二nhị 。 二nhị 無vô 二nhị 相tương/tướng 。 無vô 二nhị 而nhi 二nhị 也dã 。

第đệ 三tam 問vấn 答đáp 分phân 別biệt 。

問vấn 緣duyên 起khởi 者giả 。 其kỳ 義nghĩa 云vân 何hà 。

答đáp 有hữu 數số 師sư 說thuyết 。 一nhất 義nghĩa 相tướng 師sư 云vân 。 緣duyên 起khởi 者giả 。 隨tùy 性tánh 無vô 分phân 別biệt 。 即tức 是thị 相tương/tướng 即tức 相tương/tướng 融dung 。 顯hiển 平bình 等đẳng 義nghĩa 。 正chánh 順thuận 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 體thể 也dã 。 因nhân 緣duyên 者giả 。 隨tùy 俗tục 差sai 別biệt 。 即tức 是thị 因nhân 緣duyên 相tương 望vọng 。 顯hiển 無vô 自tự 性tánh 義nghĩa 。 正chánh 俗tục 諦đế 體thể 也dã 。

二nhị 隋tùy 慧tuệ 遠viễn 師sư 云vân 。 因nhân 緣duyên 之chi 義nghĩa 。 亦diệc 名danh 緣duyên 起khởi 。 亦diệc 名danh 緣duyên 集tập 。 謂vị 假giả 因nhân 託thác 緣duyên 。 而nhi 有hữu 諸chư 法pháp 。 故cố 曰viết 因nhân 緣duyên 。 法pháp 起khởi 藉tạ 緣duyên 。 故cố 稱xưng 緣duyên 起khởi 。 法pháp 從tùng 緣duyên 集tập 。 故cố 名danh 緣duyên 集tập 。 分phân 別biệt 有hữu 三tam 。 一nhất 是thị 有hữu 為vi 。 二nhị 是thị 無vô 為vi 。 三tam 是thị 自tự 體thể 。 言ngôn 有hữu 為vi 者giả 。 生sanh 死tử 之chi 法pháp 。 體thể 有hữu 無vô 常thường 生sanh 滅diệt 所sở 為vi 。 故cố 名danh 有hữu 為vi 。 從tùng 業nghiệp 煩phiền 惱não 因nhân 緣duyên 而nhi 有hữu 。 故cố 名danh 因nhân 緣duyên 。 言ngôn 無vô 為vi 者giả 。 所sở 謂vị 涅Niết 槃Bàn 。 體thể 非phi 生sanh 滅diệt 。 名danh 曰viết 無vô 為vi 。 藉tạ 道đạo 而nhi 有hữu 。 故cố 曰viết 因nhân 緣duyên 。 此thử 之chi 二nhị 法pháp 。 皆giai 從tùng 前tiền 因nhân 。 集tập 起khởi 後hậu 果quả 。 是thị 事sự 緣duyên 起khởi 。 言ngôn 自tự 體thể 者giả 。 即tức 前tiền 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 之chi 法pháp 。 當đương 法pháp 自tự 性tánh 。 皆giai 是thị 緣duyên 起khởi 。 其kỳ 相tướng 云vân 何hà 。 如như 說thuyết 生sanh 死tử 本bổn 性tánh 即tức 是thị 如Như 來Lai 之chi 藏tạng 。 如Như 來Lai 藏tạng 中trung 。 具cụ 足túc 一nhất 切thiết 。 恆Hằng 沙sa 佛Phật 法Pháp 。 而nhi 此thử 諸chư 法pháp 。 同đồng 一nhất 體thể 性tánh 。 互hỗ 相tương 緣duyên 集tập 。 無vô 有hữu 一nhất 法pháp 。 獨độc 守thủ 自tự 性tánh 。 雖tuy 是thị 一nhất 性tánh 。 而nhi 無vô 不bất 性tánh 。 無vô 一nhất 性tánh 故cố 。 諸chư 法pháp 皆giai 如như 。 無vô 不bất 性tánh 故cố 。 法Pháp 界Giới 門môn 別biệt 。 生sanh 死tử 既ký 然nhiên 。 涅Niết 槃Bàn 亦diệc 爾nhĩ 。 同đồng 體thể 諸chư 法pháp 。 互hỗ 相tương 集tập 成thành 。 故cố 曰viết 因nhân 緣duyên 。 亦diệc 名danh 緣duyên 起khởi 及cập 與dữ 緣duyên 起khởi 集tập 。 此thử 自tự 體thể 中trung 。 復phục 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 者giả 有hữu 為vi 。 如Như 來Lai 之chi 藏tạng 。 (# 隨tùy 妄vọng 為vi 染nhiễm )# 二nhị 者giả 無vô 為vi 。 如Như 來Lai 之chi 藏tạng 。 (# 離ly 妄vọng 名danh 淨tịnh )# 三tam 者giả 自tự 體thể 。 (# 癈phế 緣duyên 論luận 實thật )# 。

三tam 懍lẫm 師sư 云vân 。 緣duyên 起khởi 體thể 無vô 二nhị 。 開khai 用dụng 為vi 四tứ 種chủng 。 一nhất 有hữu 為vi 緣duyên 起khởi 。 二nhị 無vô 為vi 緣duyên 起khởi 。 三tam 自tự 體thể 緣duyên 起khởi 。 四tứ 法Pháp 界Giới 緣duyên 起khởi 。 謂vị 有hữu 不bất 自tự 有hữu 。 緣duyên 無vô 起khởi 有hữu 。 名danh 有hữu 為vi 緣duyên 起khởi 也dã 。 無vô 不bất 自tự 無vô 。 緣duyên 有hữu 起khởi 無vô 。 名danh 無vô 為vi 緣duyên 起khởi 也dã 。 有hữu 為vi 無vô 為vi 為vi 二nhị 用dụng 。 非phi 有hữu 為vi 非phi 無vô 為vi 不bất 二nhị 。 為vi 本bổn 體thể 也dã 。 不bất 二nhị 非phi 自tự 不bất 二nhị 。 緣duyên 起khởi 二nhị 不bất 二nhị 。 又hựu 自tự 不bất 自tự 自tự 。 緣duyên 他tha 起khởi 自tự 。 又hựu 體thể 不bất 自tự 體thể 。 緣duyên 用dụng 起khởi 體thể 。 故cố 名danh 自tự 體thể 緣duyên 起khởi 也dã 。 無vô 二nhị 無vô 不bất 二nhị 為vi 平bình 等đẳng 。 亦diệc 二nhị 亦diệc 不bất 二nhị 為vi 差sai 別biệt 。 差sai 別biệt 不bất 自tự 差sai 別biệt 。 緣duyên 平bình 等đẳng 起khởi 差sai 別biệt 。 平bình 等đẳng 不bất 自tự 平bình 等đẳng 。 緣duyên 差sai 別biệt 平bình 等đẳng 。 平bình 等đẳng 不bất 平bình 等đẳng 。 皆giai 悉tất 平bình 等đẳng 。 名danh 法Pháp 界Giới 緣duyên 起khởi 。

問vấn 何hà 文văn 為vi 證chứng 。

答đáp 離ly 世thế 間gian 品phẩm 。 一nhất 中trung 有hữu 無vô 量lượng 。 無vô 量lượng 中trung 有hữu 一nhất 。 無vô 障chướng 無vô 礙ngại 。 總tổng 結kết 云vân 。 悉tất 是thị 緣duyên 起khởi 。 若nhược 有hữu 一nhất 法Pháp 。 非phi 緣duyên 起khởi 者giả 。 非phi 佛Phật 法Pháp 也dã 。 又hựu 維duy 摩ma 云vân 。 深thâm 入nhập 緣duyên 起khởi 。 斷đoạn 諸chư 耶da 見kiến 。 有hữu 無vô 二nhị 邊biên 。 無vô 復phục 習tập 故cố 。 知tri 不bất 緣duyên 起khởi 。 未vị 勉miễn 耶da 見kiến (# 云vân 云vân )# 。

四tứ 法Pháp 藏tạng 師sư 云vân 。 問vấn 有hữu 何hà 因nhân 緣duyên 。 令linh 此thử 諸chư 法pháp 得đắc 有hữu 如như 是thị 混hỗn 融dung 無vô 礙ngại 。

答đáp 因nhân 緣duyên 無vô 量lượng 。 難nan 可khả 具cụ 陳trần 。 略lược 提đề 十thập 類loại 。 釋thích 此thử 無vô 礙ngại 。 一nhất 緣duyên 起khởi 相tương/tướng 由do 故cố 。 二nhị 法pháp 性tánh 融dung 通thông 故cố 。 三tam 各các 唯duy 心tâm 現hiện 故cố 。 四tứ 如như 幻huyễn 不bất 實thật 故cố 。 五ngũ 大đại 少thiểu 無vô 定định 故cố 。 六lục 無vô 限hạn 因nhân 生sanh 故cố 。 七thất 果quả 德đức 圓viên 極cực 故cố 。 八bát 勝thắng 通thông 自tự 在tại 故cố 。 九cửu 三tam 昧muội 大đại 用dụng 故cố 。 十thập 難nan 思tư 解giải 脫thoát 故cố 。 初sơ 言ngôn 緣duyên 起khởi 相tương/tướng 由do 故cố 者giả 。 (# 餘dư 後hậu 九cửu 門môn 別biệt 處xứ 說thuyết 云vân 云vân )# 曲khúc 有hữu 三tam 門môn 。 一nhất 諸chư 緣duyên 各các 異dị 義nghĩa 。 (# 亦diệc 名danh 諸chư 緣duyên 互hỗ 異dị 門môn 。 即tức 異dị 體thể 也dã )# 二nhị 互hỗ 遍biến 相tương/tướng 資tư 義nghĩa (# 亦diệc 名danh 諸chư 緣duyên 互hỗ 應ưng 門môn 。 即tức 同đồng 體thể 也dã )# 三tam 俱câu 存tồn 無vô 礙ngại 義nghĩa (# 亦diệc 名danh 應ưng 異dị 無vô 礙ngại 門môn 即tức 雙song 辨biện 同đồng 異dị 也dã )# 言ngôn 諸chư 緣duyên 合hợp 異dị 義nghĩa 者giả 。 謂vị 諸chư 緣duyên 相tương 望vọng 。 要yếu 須tu 體thể 用dụng 各các 別biệt 。 不bất 相tương 和hòa 雜tạp 。 方phương 成thành 緣duyên 起khởi 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 諸chư 緣duyên 雜tạp 亂loạn 。 失thất 本bổn 緣duyên 法pháp 。 緣duyên 起khởi 不bất 成thành 。 此thử 則tắc 諸chư 緣duyên 。 各các 各các 守thủ 自tự 一nhất 也dã 。 二nhị 互hỗ 遍biến 相tương/tướng 資tư 義nghĩa 者giả 。 謂vị 諸chư 此thử 緣duyên 。 要yếu 互hỗ 相tương 遍biến 。 應ưng 方phương 成thành 緣duyên 起khởi 。 且thả 如như 一nhất 緣duyên 遍biến 應ưng 多đa 緣duyên 。 各các 與dữ 彼bỉ 多đa 。 全toàn 為vi 一nhất 故cố 。 此thử 一nhất 則tắc 具cụ 多đa 箇cá 一nhất 也dã 。 若nhược 此thử 一nhất 緣duyên 不bất 具cụ 多đa 一nhất 。 則tắc 資tư 應ưng 不bất 遍biến 。 不bất 成thành 緣duyên 起khởi 。 此thử 則tắc 一nhất 一nhất 各các 具cụ 一nhất 切thiết 一nhất 也dã 。 三tam 俱câu 存tồn 無vô 礙ngại 義nghĩa 者giả 。 謂vị 凡phàm 是thị 一nhất 緣duyên 。 要yếu 具cụ 前tiền 二nhị 。 方phương 成thành 緣duyên 起khởi 。 以dĩ 要yếu 住trụ 自tự 一nhất 方phương 能năng 遍biến 。 應ưng 遍biến 多đa 緣duyên 。 方phương 是thị 一nhất 故cố 。 是thị 故cố 。 唯duy 一nhất 多đa 一nhất 。 自tự 在tại 無vô 礙ngại 。 此thử 上thượng 三tam 門môn 。 總tổng 明minh 緣duyên 起khởi 本bổn 法pháp 。

問vấn 既ký 聞văn 緣duyên 起khởi 本bổn 法pháp 名danh 也dã 。 未vị 知tri 其kỳ 義nghĩa 何hà 耶da 。

答đáp 此thử 上thượng 三tam 門môn 中trung 。 各các 有hữu 三tam 義nghĩa 。 互hỗ 相tương 依y 持trì 。 初sơ 有hữu 力lực 無vô 力lực 義nghĩa 。 由do 此thử 得đắc 相tương/tướng 入nhập 也dã 。 二nhị 互hỗ 相tương 形hình 奪đoạt 有hữu 體thể 義nghĩa 。 由do 此thử 得đắc 相tương/tướng 即tức 也dã 。 三tam 體thể 用dụng 融dung 有hữu 無vô 義nghĩa 。 由do 此thử 即tức 入nhập 同đồng 時thời 自tự 在tại 也dã 。 初sơ 異dị 門môn 相tương/tướng 入nhập 者giả 。 謂vị 諸chư 緣duyên 力lực 用dụng 遞đệ 相tương 依y 持trì 。 互hỗ 形hình 奪đoạt 故cố 。 各các 有hữu 全toàn 力lực 全toàn 無vô 力lực 義nghĩa 。 緣duyên 起khởi 方phương 成thành 。 如như 十Thập 地Địa 論luận 云vân 。 不bất 生sanh 緣duyên 不bất 生sanh 。 自tự 因nhân 生sanh 故cố 。 若nhược 各các 唯duy 有hữu 力lực 。 無vô 無vô 力lực 。 則tắc 有hữu 多đa 果quả 過quá 。 一nhất 一nhất 各các 生sanh 故cố 。 若nhược 各các 唯duy 無vô 力lực 。 無vô 有hữu 力lực 。 如như 闕khuyết 一nhất 緣duyên 。 一nhất 切thiết 不bất 成thành 。 餘dư 亦diệc 如như 是thị 。 是thị 故cố 。 一nhất 能năng 持trì 多đa 。 一nhất 是thị 有hữu 力lực 能năng 攝nhiếp 多đa 。 多đa 依y 於ư 一nhất 。 多đa 是thị 無vô 力lực 潛tiềm 入nhập 一nhất 。 由do 一nhất 有hữu 力lực 。 必tất 不bất 得đắc 與dữ 多đa 有hữu 力lực 俱câu 。 是thị 故cố 無vô 有hữu 。 一nhất 而nhi 不bất 攝nhiếp 多đa 也dã 。 由do 多đa 無vô 力lực 。 必tất 不bất 得đắc 與dữ 一nhất 無vô 力lực 俱câu 。 故cố 無vô 有hữu 多đa 而nhi 不bất 入nhập 一nhất 也dã 。 如như 一nhất 持trì 多đa 依y 既ký 爾nhĩ 。 多đa 持trì 一nhất 依y 亦diệc 然nhiên 。 反phản 上thượng 思tư 之chi 。 入nhập 多đa 者giả 也dã 。 如như 一nhất 望vọng 多đa 有hữu 持trì 依y 。 令linh 力lực 無vô 力lực 常thường 含hàm 多đa 在tại 己kỷ 中trung 。 潛tiềm 己kỷ 在tại 多đa 中trung 。 同đồng 時thời 無vô 礙ngại 。 多đa 望vọng 於ư 一nhất 。 當đương 知tri 亦diệc 爾nhĩ 。 俱câu 存tồn 雙song 泯mẫn 二nhị 句cú 無vô 礙ngại 。 亦diệc 准chuẩn 思tư 之chi 。 二nhị 異dị 體thể 相tướng 即tức 義nghĩa 者giả 。 謂vị 諸chư 緣duyên 相tương 望vọng 。 全toàn 體thể 形hình 奪đoạt 。 有hữu 有hữu 體thể 無vô 體thể 義nghĩa 。 緣duyên 起khởi 方phương 成thành 。 以dĩ 若nhược 闕khuyết 一nhất 緣duyên 。 餘dư 不bất 成thành 起khởi 。 起khởi 不bất 成thành 故cố 。 緣duyên 義nghĩa 則tắc 壞hoại 。 得đắc 此thử 一nhất 緣duyên 。 全toàn 一nhất 切thiết 成thành 起khởi 。 一nhất 起khởi 成thành 故cố 。 緣duyên 義nghĩa 方phương 立lập 。 是thị 故cố 一nhất 緣duyên 是thị 能năng 起khởi 。 多đa 緣duyên 及cập 果quả 。 俱câu 是thị 所sở 起khởi 。 是thị 即tức 多đa 為vi 一nhất 成thành 。 多đa 是thị 無vô 體thể 。 一nhất 能năng 作tác 多đa 。 一nhất 是thị 有hữu 體thể 。 (# 別biệt 章chương 云vân 由do 自tự 若nhược 有hữu 時thời 他tha 必tất 無vô 故cố 。 他tha 即tức 是thị 自tự 何hà 〔# 以dĩ 〕# 。 由do 他tha 無vô 性tánh 以dĩ 自tự 作tác 故cố 。 由do 自tự 若nhược 空không 時thời 他tha 必tất 有hữu 故cố 自tự 即tức 是thị 他tha 。

何hà 以dĩ 故cố 。 由do 自tự 無vô 性tánh 用dụng 他tha 作tác 故cố 。 又hựu 別biệt 章chương 云vân 。 多đa 緣duyên 無vô 性tánh 。 為vi 一nhất 所sở 成thành 。 是thị 故cố 。 多đa 即tức 一nhất 一nhất 無vô 性tánh 為vi 多đa 。 故cố 成thành 多đa 有hữu 一nhất 空không 。 又hựu 疏sớ/sơ 下hạ 文văn 云vân 。 有hữu 一nhất 即tức 有hữu 一nhất 切thiết 。 卻khước 一nhất 即tức 卻khước 一nhất 切thiết 。 此thử 即tức 一nhất 切thiết 是thị 空không 義nghĩa 故cố 。 泯mẫn 自tự 即tức 他tha 。 以dĩ 一nhất 是thị 有hữu 義nghĩa 。 有hữu 義nghĩa 故cố 。 攝nhiếp 他tha 即tức 自tự 反phản 。 上thượng 來lai 即tức 一nhất 是thị 空không 義nghĩa 故cố 。 亦diệc 泯mẫn 自tự 即tức 他tha 。 多đa 是thị 有hữu 義nghĩa 故cố 。 攝nhiếp 他tha 即tức 自tự 來lai 。 上thượng 來lai 四tứ 處xứ 說thuyết 文văn 。 有hữu 同đồng 有hữu 異dị 。 准chuẩn 思tư 之chi 。 )# 由do 一nhất 有hữu 體thể 。 必tất 不bất 得đắc 與dữ 多đa 有hữu 體thể 俱câu 。 多đa 無vô 體thể 。 必tất 不bất 得đắc 與dữ 一nhất 無vô 體thể 俱câu 。 (# 一nhất 云vân 由do 一nhất 有hữu 體thể 能năng 攝nhiếp 多đa 。 由do 多đa 無vô 性tánh 潛tiềm 同đồng 一nhất 故cố )# 是thị 故cố 。 無vô 有hữu 不bất 多đa 之chi 一nhất 。 無vô 有hữu 不bất 一nhất 之chi 多đa 。 一nhất 多đa 既ký 爾nhĩ 。 多đa 一nhất 亦diệc 然nhiên 。 (# 反phản 上thượng 思tư 之chi )# 如như 一nhất 望vọng 多đa 。 有hữu 體thể 無vô 體thể 故cố 。 能năng 攝nhiếp 他tha 同đồng 己kỷ 。 癈phế 己kỷ 同đồng 他tha 。 同đồng 時thời 無vô 礙ngại 。 多đa 望vọng 於ư 一nhất 。 有hữu 無vô 體thể 有hữu 體thể 。 亦diệc 能năng 癈phế 己kỷ 同đồng 他tha 。 攝nhiếp 他tha 同đồng 己kỷ 。 亦diệc 無vô 鄣# 礙ngại 。 亦diệc 同đồng 他tha 己kỷ 。 亦diệc 同đồng 己kỷ 他tha 。 非phi 同đồng 他tha 己kỷ 。 非phi 同đồng 己kỷ 他tha 。 二nhị 句cú 無vô 礙ngại 圓viên 融dung 自tự 在tại 。 思tư 之chi 可khả 見kiến 。 三tam 體thể 用dụng 雙song 融dung 有hữu 無vô 義nghĩa 。 謂vị 諸chư 緣duyên 法pháp 。 要yếu 力lực 交giao 出xuất 。 全toàn 體thể 融dung 合hợp 。 方phương 成thành 緣duyên 起khởi 。 是thị 故cố 。 圓viên 通thông 亦diệc 有hữu 六lục 句cú 。 一nhất 以dĩ 體thể 無vô 不bất 用dụng 故cố 。 舉cử 體thể 全toàn 用dụng 。 即tức 唯duy 用dụng 而nhi 無vô 體thể 。 但đãn 有hữu 相tương/tướng 入nhập 。 無vô 相tướng 即tức 故cố 。 二nhị 以dĩ 無vô 不bất 用dụng 體thể 故cố 。 全toàn 用dụng 歸quy 體thể 。 唯duy 體thể 而nhi 無vô 用dụng 。 但đãn 有hữu 相tương/tướng 即tức 。 無vô 相tướng 入nhập 也dã 。 三Tam 歸Quy 體thể 之chi 用dụng 。 不bất 礙ngại 其kỳ 用dụng 。 全toàn 用dụng 之chi 體thể 。 不bất 失thất 其kỳ 體thể 。 是thị 故cố 。 體thể 用dụng 不bất 礙ngại 雙song 存tồn 。 即tức 亦diệc 入nhập 亦diệc 即tức 。 無vô 有hữu 鄣# 礙ngại 。 鎔dong 融dung 自tự 在tại 。 四tứ 全toàn 用dụng 之chi 體thể 體thể 泯mẫn 。 全toàn 體thể 之chi 用dụng 用dụng 三tam 。 是thị 則tắc 體thể 用dụng 交giao 徹triệt 。 形hình 奪đoạt 兩lưỡng 非phi 即tức 非phi 入nhập 。 同đồng 源nguyên 圓viên 融dung 一nhất 味vị 。 五ngũ 合hợp 前tiền 四tứ 句cú 。 同đồng 一nhất 緣duyên 起khởi 。 無vô 礙ngại 俱câu 存tồn 。 六lục 泯mẫn 前tiền 五ngũ 句cú 。 絕tuyệt 待đãi 離ly 言ngôn 。 冥minh 同đồng 性tánh 海hải 。 應ưng 可khả 去khứ 情tình 。 如như 理lý 思tư 攝nhiếp 。 異dị 體thể 門môn 竟cánh 。

第đệ 二nhị 同đồng 體thể 相tướng 入nhập 義nghĩa 者giả 。 謂vị 眾chúng 緣duyên 之chi 中trung 。 以dĩ 於ư 一nhất 緣duyên 應ưng 多đa 緣duyên 故cố 。 各các 與dữ 彼bỉ 多đa 。 全toàn 為vi 其kỳ 一nhất 。 是thị 故cố 。 此thử 一nhất 具cụ 多đa 箇cá 一nhất 。 然nhiên 此thử 多đa 一nhất 。 雖tuy 由do 本bổn 一nhất 。 應ưng 多đa 緣duyên 故cố 。 有hữu 此thử 多đa 一nhất 。 然nhiên 與dữ 本bổn 一nhất 體thể 無vô 差sai 別biệt 。 是thị 故cố 。 名danh 為vi 同đồng 體thể 門môn 也dã 。 又hựu 由do 此thử 一nhất 緣duyên 應ưng 多đa 緣duyên 故cố 。 有hữu 此thử 多đa 一nhất 。 所sở 應ưng 多đa 緣duyên 。 既ký 相tương/tướng 入nhập 即tức 。 令linh 此thử 多đa 一nhất 亦diệc 有hữu 即tức 入nhập 也dã 。 先tiên 明minh 相tướng 入nhập 。 謂vị 此thử 本bổn 一nhất 有hữu 力lực 能năng 持trì 彼bỉ 多đa 箇cá 一nhất 。 故cố 本bổn 一nhất 中trung 容dung 彼bỉ 多đa 一nhất 。 多đa 一nhất 無vô 力lực 。 依y 本bổn 一nhất 故cố 。 是thị 故cố 。 多đa 一nhất 入nhập 本bổn 一nhất 中trung 故cố 。 是thị 即tức 無vô 不bất 容dung 多đa 之chi 本bổn 一nhất 。 亦diệc 無vô 不bất 入nhập 。 本bổn 之chi 多đa 一nhất 。 如như 本bổn 一nhất 有hữu 力lực 為vi 持trì 。 多đa 一nhất 無vô 力lực 為vi 依y 。 容dung 入nhập 既ký 爾nhĩ 。 多đa 一nhất 有hữu 力lực 為vi 持trì 。 本bổn 一nhất 無vô 力lực 無vô 依y 。 (# 容dung 入nhập 亦diệc 爾nhĩ )# 是thị 即tức 無vô 不bất 容dung 本bổn 一nhất 之chi 多đa 一nhất 。 無vô 不bất 入nhập 多đa 一nhất 之chi 本bổn 一nhất 。 是thị 即tức 由do 本bổn 一nhất 望vọng 多đa 一nhất 。 有hữu 持trì 有hữu 依y 有hữu 力lực 無vô 力lực 故cố 。 故cố 能năng 容dung 能năng 入nhập 。 無vô 有hữu 障chướng 礙ngại 。 多đa 一nhất 望vọng 本bổn 一nhất 。 有hữu 依y 有hữu 持trì 無vô 力lực 有hữu 力lực 故cố 。 能năng 入nhập 能năng 容dung 。 亦diệc 無vô 障chướng 礙ngại 。 俱câu 存tồn 雙song 泯mẫn 。 二nhị 句cú 無vô 礙ngại 。 亦diệc 准chuẩn 思tư 之chi 。

問vấn 此thử 與dữ 前tiền 異dị 體thể 何hà 別biệt 。

答đáp 前tiền 異dị 體thể 者giả 。 初sơ 一nhất 望vọng 後hậu 九cửu 。 異dị 門môn 相tương/tướng 入nhập 耳nhĩ 。 今kim 此thử 同đồng 體thể 一nhất 中trung 。 自tự 具cụ 十thập 。 非phi 望vọng 前tiền 後hậu 異dị 門môn 說thuyết 也dã 。 (# 同đồng 體thể 入nhập 門môn 竟cánh )# 二nhị 同đồng 體thể 相tướng 即tức 義nghĩa 者giả 。 謂vị 前tiền 一nhất 緣duyên 所sở 具cụ 多đa 一nhất 。 亦diệc 有hữu 體thể 無vô 體thể 義nghĩa 故cố 。 亦diệc 相tương/tướng 即tức 。 以dĩ 多đa 一nhất 無vô 體thể 。 由do 本bổn 成thành 多đa 即tức 一nhất 也dã 。 由do 本bổn 一nhất 有hữu 體thể 能năng 作tác 一nhất 。 全toàn 一nhất 攝nhiếp 多đa 。 (# 如như 一nhất 多đa 有hữu 多đa 空không 既ký 爾nhĩ 多đa 有hữu 一nhất 空không 亦diệc 爾nhĩ )# 別biệt 章chương 云vân 。 多đa 一nhất 無vô 性tánh 為vi 本bổn 一nhất 成thành 多đa 一nhất 。 舉cử 體thể 即tức 是thị 本bổn 一nhất 。 為vi 有hữu 體thể 攝nhiếp 多đa 一nhất 。 多đa 一nhất 無vô 體thể 融dung 同đồng 本bổn 一nhất 故cố 。 無vô 不bất 攝nhiếp 多đa 之chi 本bổn 一nhất 。 亦diệc 無vô 不bất 即tức 本bổn 之chi 多đa 一nhất 。 如như 本bổn 一nhất 有hữu 體thể 多đa 一nhất 無vô 體thể 。 攝nhiếp 即tức 既ký 爾nhĩ 。 多đa 一nhất 有hữu 體thể 本bổn 一nhất 無vô 體thể 。 攝nhiếp 即tức 亦diệc 然nhiên 。 是thị 故cố 。 亦diệc 無vô 不bất 攝nhiếp 本bổn 一nhất 之chi 多đa 。 亦diệc 無vô 不bất 即tức 多đa 之chi 本bổn 一nhất 。 是thị 即tức 本bổn 一nhất 望vọng 多đa 一nhất 。 有hữu 有hữu 體thể 無vô 體thể 故cố 。 能năng 攝nhiếp 他tha 同đồng 己kỷ 。 癈phế 己kỷ 同đồng 他tha 。 無vô 有hữu 障chướng 礙ngại 。 多đa 一nhất 望vọng 本bổn 一nhất 。 亦diệc 體thể 無vô 體thể 攝nhiếp 即tức 可khả 知tri 。 亦diệc 攝nhiếp 不bất 攝nhiếp 。 亦diệc 即tức 無vô 即tức 。 非phi 攝nhiếp 不bất 攝nhiếp 。 非phi 即tức 不bất 即tức 。 二nhị 句cú 無vô 礙ngại 。 思tư 之chi 可khả 見kiến 。 (# 同đồng 體thể 相tướng 即tức 竟cánh )# 三tam 體thể 用dụng 俱câu 融dung 。 即tức 入nhập 無vô 礙ngại 者giả 。 亦diệc 六lục 句cú 無vô 礙ngại 。 准chuẩn 前tiền 思tư 之chi 。 (# 同đồng 體thể 門môn 竟cánh )# 。

第đệ 三tam 同đồng 異dị 圓viên 俗tục 義nghĩa 者giả 。 以dĩ 此thử 二nhị 門môn 同đồng 一nhất 緣duyên 起khởi 。 不bất 相tương 離ly 故cố 。 若nhược 無vô 異dị 體thể 。 即tức 諸chư 緣duyên 雜tạp 亂loạn 。 非phi 緣duyên 起khởi 故cố 。 若nhược 無vô 同đồng 體thể 。 緣duyên 不bất 相tương 資tư 。 亦diệc 非phi 緣duyên 起khởi 故cố 。 要yếu 由do 不bất 雜tạp 。 方phương 有hữu 相tương/tướng 資tư 。 是thị 故cố 。 若nhược 非phi 同đồng 體thể 。 無vô 相tướng 異dị 故cố 。 若nhược 非phi 異dị 體thể 。 無vô 同đồng 體thể 故cố 。 是thị 故cố 。 通thông 辨biện 亦diệc 有hữu 四tứ 句cú 。 一nhất 或hoặc 舉cử 體thể 全toàn 異dị 。 具cụ 入nhập 即tức 俱câu 。 二nhị 或hoặc 全toàn 體thể 是thị 同đồng 。 亦diệc 具cụ 入nhập 即tức 俱câu 。 以dĩ 法pháp 融dung 通thông 。 亦diệc 全toàn 攝nhiếp 故cố 。 三tam 或hoặc 俱câu 。 以dĩ 同đồng 異dị 無vô 礙ngại 雙song 現hiện 故cố 。 四tứ 或hoặc 俱câu 非phi 。 以dĩ 相tương/tướng 奪đoạt 俱câu 盡tận 故cố 。 雙song 非phi 也dã 。 又hựu 以dĩ 前tiền 諸chư 門môn 。 總tổng 令linh 為vi 一nhất 大đại 緣duyên 起khởi 故cố 。 致trí 令linh 多đa 種chủng 義nghĩa 門môn 同đồng 時thời 具cụ 足túc 也dã 。 由do 住trụ 一nhất 遍biến 應ưng 故cố 。 有hữu 廣quảng 狹hiệp 自tự 在tại 也dã 。 由do 就tựu 體thể 就tựu 用dụng 故cố 。 有hữu 相tương/tướng 即tức 相tương/tướng 入nhập 也dã 。 由do 一nhất 攝nhiếp 多đa 時thời 為vi 顯hiển 。 全toàn 一nhất 入nhập 多đa 為vi 隱ẩn 。 (# 多đa 攝nhiếp 亦diệc 爾nhĩ )# 又hựu 就tựu 用dụng 相tương/tướng 入nhập 為vi 顯hiển 。 全toàn 就tựu 體thể 相tướng 即tức 為vi 隱ẩn 。 (# 即tức 顯hiển 入nhập 隱ẩn 亦diệc 爾nhĩ )# 又hựu 異dị 門môn 相tương/tướng 入nhập 為vi 顯hiển 。 全toàn 同đồng 體thể 為vi 隱ẩn 。 (# 同đồng 顯hiển 異dị 隱ẩn 亦diệc 爾nhĩ )# 又hựu 由do 以dĩ 異dị 門môn 攝nhiếp 同đồng 體thể 中trung 相tương/tướng 入nhập 義nghĩa 故cố 現hiện 微vi 細tế 門môn 也dã 。 由do 異dị 體thể 相tướng 入nhập 帶đái 同đồng 體thể 相tướng 入nhập 故cố 。 有hữu 重trọng 重trọng/trùng 無vô 盡tận 帝đế 網võng 門môn 也dã 。

別biệt 章chương 云vân 。 異dị 體thể 相tướng 容dung 。 具cụ 微vi 細tế 義nghĩa 。 異dị 體thể 相tướng 是thị 具cụ 隱ẩn 顯hiển 義nghĩa 。 同đồng 相tương/tướng 入nhập 故cố 。 有hữu 一nhất 多đa 無vô 礙ngại 。 同đồng 體thể 相tướng 即tức 故cố 。 有hữu 廣quảng 狹hiệp 無vô 礙ngại 。 又hựu 由do 異dị 體thể 攝nhiếp 同đồng 故cố 。 有hữu 帝đế 網võng 無vô 礙ngại 義nghĩa 。 (# 上thượng 二nhị 行hành 注chú 也dã )# 由do 此thử 大đại 緣duyên 起khởi 法pháp 。 即tức 無vô 礙ngại 法Pháp 界Giới 法Pháp 門môn 故cố 。 有hữu 託thác 事sự 顯hiển 法Pháp 門môn 也dã 。 由do 此thử 融dung 通thông 自tự 在tại 。 令linh 依y 此thử 法pháp 上thượng 所sở 辨biện 時thời 亦diệc 隨tùy 法pháp 。 無vô 礙ngại 自tự 在tại 。 故cố 有hữu 十thập 世thế 門môn 也dã 。 由do 此thử 法Pháp 門môn 同đồng 一nhất 緣duyên 起khởi 相tương/tướng 帶đái 起khởi 故cố 。 隨tùy 有hữu 一nhất 門môn 。 同đồng 一nhất 緣duyên 起khởi 相tương/tướng 帶đái 起khởi 故cố 隨tùy 有hữu 一nhất 門môn 必tất 具cụ 一nhất 切thiết 。 故cố 主chủ 伴bạn 門môn 。 (# 上thượng 來lai 總tổng 是thị 緣duyên 起khởi 相tương/tướng 由do 門môn 竟cánh )# 。

○# 探thám 玄huyền 義nghĩa

三tam 門môn 同đồng 前tiền 。

第đệ 一nhất 釋thích 名danh 者giả 。 義nghĩa 海hải 究cứu 深thâm 。 超siêu 過quá 情tình 表biểu 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 故cố 名danh 為vi 玄huyền 。 推thôi 欖lãm 顯hiển 意ý 。 故cố 名danh 為vi 探thám 。 有hữu 深thâm 所sở 以dĩ 。 故cố 名danh 為vi 義nghĩa 。

第đệ 二nhị 出xuất 體thể 者giả 。 以dĩ 無vô 礙ngại 法Pháp 界giới 為vi 體thể 。 慧tuệ 苑uyển 師sư 云vân 。 二nhị 種chủng 體thể 事sự 。 一nhất 純thuần 淨tịnh 無vô 漏lậu 。 是thị 德đức 相tương/tướng 所sở 依y 體thể 事sự 。 二nhị 通thông 漏lậu 無vô 漏lậu 。 是thị 業nghiệp 用dụng 所sở 依y 體thể 事sự 。 謂vị 色sắc 心tâm 時thời 處xứ 身thân 方phương 教giáo 義nghĩa 行hành 位vị 。 舉cử 十thập 法pháp 。 通thông 辨biện 前tiền 二nhị (# 云vân 云vân )# 。

第đệ 三tam 問vấn 答đáp 分phân 別biệt 。

問vấn 既ký 言ngôn 超siêu 情tình 。 豈khởi 得đắc 可khả 知tri 耶da 。

答đáp 法Pháp 藏tạng 師sư 云vân 。 略lược 舉cử 十thập 門môn 。 攝nhiếp 其kỳ 綱cương 要yếu 。 謂vị 一nhất 同đồng 時thời 具cụ 足túc 相tướng 應ưng 門môn 。 二nhị 廣quảng 狹hiệp 自tự 在tại 無vô 礙ngại 門môn 。 三tam 一nhất 多đa 相tương 容dung 不bất 同đồng 門môn 。 四tứ 諸chư 法pháp 相tướng 即tức 自tự 在tại 門môn 。 五ngũ 隱ẩn 密mật 顯hiển 了liễu 俱câu 成thành 門môn 。 六lục 微vi 細tế 相tương 容dung 安an 立lập 門môn 。 七thất 因nhân 陀đà 羅la 網võng 法Pháp 界Giới 門môn 。 八bát 託thác 事sự 顯hiển 法pháp 生sanh 解giải 門môn 。 九cửu 十thập 世thế 隔cách 法pháp 異dị 成thành 門môn 。 十thập 主chủ 伴bạn 圓viên 明minh 具cụ 德đức 門môn 。 然nhiên 此thử 十thập 門môn 。 同đồng 一nhất 緣duyên 起khởi 。 無vô 礙ngại 圓viên 融dung 。 隨tùy 有hữu 一nhất 門môn 。 即tức 具cụ 一nhất 切thiết 。 應ưng 可khả 思tư 之chi 。 就tựu 初sơ 門môn 中trung 。 有hữu 十thập 義nghĩa 具cụ 足túc 。 一nhất 教giáo 義nghĩa 具cụ 足túc 。 二nhị 理lý 事sự 。 三tam 境cảnh 智trí 。 四tứ 行hành 位vị 。 五ngũ 因nhân 異dị 。 六lục 依y 正chánh 。 七thất 體thể 用dụng 。 八bát 人nhân 法pháp 。 九cửu 逆nghịch 順thuận 。 十thập 應ưng 感cảm 。 具cụ 足túc 此thử 上thượng 十thập 法pháp 。 同đồng 時thời 相tương 應ứng 。 成thành 一nhất 緣duyên 起khởi 。 無vô 有hữu 前tiền 後hậu 如như 終chung 等đẳng 別biệt 。 隨tùy 一nhất 各các 具cụ 餘dư 一nhất 切thiết 義nghĩa 。 參tham 而nhi 不bất 雜tạp 。 成thành 緣duyên 起khởi 際tế 。 慧tuệ 苑uyển 師sư 云vân 。 此thử 門môn 為vi 總tổng 。 後hậu 九cửu 是thị 別biệt 。

二nhị 廣quảng 狹hiệp 無vô 礙ngại 者giả 。 以dĩ 分phần/phân 即tức 無vô 分phần/phân 。 無vô 分phần/phân 即tức 分phần/phân 。 無vô 礙ngại 自tự 在tại 也dã 。 如như 一nhất 微vi 塵trần 。 普phổ 周chu 法Pháp 界Giới 。 而nhi 不bất 壞hoại 本bổn 位vị 也dã 。 是thị 故cố 。 或hoặc 唯duy 廣quảng 無vô 礙ngại 際tế 。 或hoặc 分phần/phân 限hạn 歷lịch 然nhiên 。 或hoặc 即tức 廣quảng 即tức 狹hiệp 。 或hoặc 俱câu 廣quảng 狹hiệp 泯mẫn 。 或hoặc 具cụ 前tiền 四tứ 。 以dĩ 是thị 解giải 境cảnh 故cố 。 或hoặc 絕tuyệt 前tiền 四tứ 。 以dĩ 是thị 行hành 境cảnh 故cố 。 (# 下hạ 皆giai 准chuẩn 此thử )# 。

三tam 一nhất 多đa 相tương 容dung 門môn 者giả 。 則tắc 此thử 一nhất 法pháp 舒thư 已dĩ 。 遍biến 入nhập 一nhất 切thiết 法pháp 中trung 。 即tức 攝nhiếp 一nhất 切thiết 。 令linh 入nhập 己kỷ 內nội 。 舒thư 攝nhiếp 同đồng 時thời 。 既ký 無vô 障chướng 礙ngại 。 此thử 經Kinh 偈kệ 云vân 。 以dĩ 一nhất 佛Phật 土độ 滿mãn 十thập 方phương 。 十thập 方phương 入nhập 一nhất 亦diệc 無vô 餘dư 。 世thế 界giới 本bổn 相tương/tướng 亦diệc 不bất 壞hoại 。 無vô 比tỉ 功công 德đức 故cố 能năng 爾nhĩ 。 (# 慧tuệ 苑uyển 師sư 云vân 。 一nhất 多đa 相tương 望vọng 六lục 句cú 。 謂vị 一nhất 中trung 有hữu 一nhất 。 多đa 中trung 有hữu 多đa 。 一nhất 中trung 有hữu 多đa 。 多đa 中trung 有hữu 一nhất 。 一nhất 中trung 有hữu 多đa 。 一nhất 多đa 中trung 有hữu 一nhất 多đa 餘dư 大đại 少thiểu 等đẳng 准chuẩn 之chi )# 。

四tứ 諸chư 法pháp 相tướng 即tức 門môn 者giả 。 謂vị 此thử 一nhất 事sự 。 廢phế 己kỷ 同đồng 他tha 。 舉cử 體thể 全toàn 是thị 。 彼bỉ 一nhất 切thiết 法pháp 。 而nhi 恆hằng 攝nhiếp 他tha 同đồng 己kỷ 。 全toàn 彼bỉ 一nhất 切thiết 法pháp 。 即tức 是thị 己kỷ 體thể 。 一nhất 多đa 相tương/tướng 即tức 。 混hỗn 無vô 障chướng 礙ngại 。 經Kinh 云vân 。 初sơ 發phát 心tâm 菩Bồ 薩Tát 。 即tức 是thị 佛Phật 故cố 。 由do 此thử 緣duyên 起khởi 。 妙diệu 理lý 始thỉ 終chung 。 皆giai 齊tề 得đắc 如như 。 即tức 得đắc 終chung 窮cùng 。 終chung 方phương 原nguyên 始thỉ 。 又hựu 云vân 。 在tại 於ư 一nhất 地địa 。 普phổ 攝nhiếp 一nhất 切thiết 。 諸chư 地địa 功công 德đức 也dã 。 是thị 故cố 。 得đắc 一nhất 即tức 得đắc 一nhất 切thiết 。 又hựu 云vân 。 知tri 一nhất 即tức 多đa 。 多đa 即tức 一nhất 故cố 也dã 。 十thập 信tín 終chung 心tâm 即tức 作tác 佛Phật 者giả 者giả 。 即tức 其kỳ 事sự 也dã 。 如như 同đồng 體thể 一nhất 門môn 中trung 即tức 攝nhiếp 一nhất 切thiết 無vô 盡tận 者giả 。

為vi 一nhất 時thời 俱câu 現hiện 耶da 。 為vi 前tiền 後hậu 也dã 。

答đáp 於ư 一nhất 門môn 中trung 。 一nhất 時thời 炳bỉnh 然nhiên 。 現hiện 一nhất 切thiết 者giả 。 屬thuộc 微vi 細tế 門môn 攝nhiếp 。 隱ẩn 暎ánh 互hỗ 現hiện 重trùng 重trùng 。 屬thuộc 因nhân 陀đà 羅la 攝nhiếp 者giả 。 餘dư 義nghĩa 即tức 因nhân 即tức 異dị 即tức 多đa 即tức 少thiểu 即tức 有hữu 即tức 無vô 即tức 始thỉ 即tức 終chung 。 如như 是thị 自tự 在tại 。 具cụ 足túc 一nhất 切thiết 。 無vô 盡tận 法Pháp 門môn 。 仍nhưng 隨tùy 舉cử 為vi 首thủ 。 餘dư 即tức 為vi 伴bạn 。 道Đạo 理lý 一nhất 不bất 差sai 失thất 。 舊cựu 來lai 如như 是thị 。

問vấn 若nhược 一nhất 門môn 中trung 即tức 具cụ 足túc 一nhất 切thiết 者giả 。 餘dư 門môn 何hà 用dụng 。

答đáp 餘dư 門môn 如như 虗hư 空không 。

何hà 以dĩ 故cố 。 同đồng 體thể 一nhất 門môn 中trung 。 並tịnh 攝nhiếp 一nhất 切thiết 。 無vô 不bất 盡tận 故cố 。

問vấn 此thử 同đồng 體thể 中trung 所sở 攝nhiếp 一nhất 切thiết 者giả 。 但đãn 應ưng 自tự 門môn 中trung 一nhất 切thiết 。 豈khởi 可khả 攝nhiếp 餘dư 門môn 中trung 一nhất 切thiết 耶da 。

答đáp 既ký 攝nhiếp 自tự 一nhất 切thiết 。 後hậu 攝nhiếp 餘dư 一nhất 一nhất 門môn 中trung 。 無vô 餘dư 一nhất 切thiết 。

何hà 以dĩ 故cố 。 法Pháp 界Giới 緣duyên 起khởi 無vô 一nhất 一nhất 切thiết 。 並tịnh 不bất 成thành 故cố 。 此thử 但đãn 論luận 法Pháp 界Giới 家gia 實thật 德đức 故cố 。 不bất 可khả 說thuyết 其kỳ 邊biên 量lượng 。 此thử 經Kinh 偈kệ 云vân 。 不bất 可khả 言ngôn 說thuyết 諸chư 劫kiếp 中trung 。 演diễn 說thuyết 一nhất 切thiết 不bất 可khả 說thuyết 。 不bất 可khả 說thuyết 劫kiếp 猶do 可khả 盡tận 。 說thuyết 不bất 可khả 說thuyết 不bất 可khả 盡tận 。 又hựu 偈kệ 云vân 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 心tâm 。 悉tất 可khả 分phân 別biệt 知tri 。 一nhất 切thiết 剎sát 塵trần 微vi 尚thượng 可khả 算toán 其kỳ 數số 。 十thập 方phương 虗hư 空không 界giới 一nhất 毛mao 猶do 可khả 量lượng 。 菩Bồ 薩Tát 初sơ 發phát 。 心tâm 究cứu 竟cánh 不bất 可khả 測trắc 。 良lương 由do 一Nhất 乘Thừa 法Pháp 門môn 得đắc 一nhất 即tức 得đắc 一nhất 切thiết 故cố 。 因nhân 果quả 俱câu 齊tề 。 無vô 先tiên 後hậu 別biệt 故cố 。 地địa 論luận 云vân 。 以dĩ 信tín 地địa 菩Bồ 薩Tát 。 乃nãi 至chí 與dữ 不bất 可khả 思tư 議nghị 佛Phật 法pháp 。 為vi 一nhất 緣duyên 起khởi 。 以dĩ 六lục 相tương/tướng 總tổng 別biệt 等đẳng 義nghĩa 而nhi 用dụng 括quát 之chi 。 明minh 知tri 因nhân 果quả 俱câu 時thời 。 相tương 容dung 相tương/tướng 即tức 。 各các 攝nhiếp 一nhất 切thiết 。 互hỗ 為vi 主chủ 伴bạn 。 深thâm 須tu 思tư 之chi 。 此thử 事sự 不bất 疑nghi 。 又hựu 云vân 。 初sơ 發phát 心tâm 時thời 。 便tiện 成thành 正chánh 覺giác 。 具cụ 足túc 慧tuệ 身thân 。 不bất 由do 他tha 悟ngộ 。 (# 云vân 云vân 無vô 量lượng )# 。

問vấn 此thử 等đẳng 歎thán 因nhân 中trung 德đức 耳nhĩ 。 豈khởi 可khả 即tức 果quả 德đức 耶da 。

答đáp 此thử 一Nhất 乘Thừa 義nghĩa 。 因nhân 果quả 同đồng 體thể 。 成thành 一nhất 緣duyên 起khởi 。 得đắc 此thử 即tức 得đắc 彼bỉ 。 由do 彼bỉ 此thử 相tương/tướng 即tức 故cố 。 若nhược 果quả 不bất 得đắc 者giả 。 因nhân 即tức 不bất 成thành 因nhân 。

何hà 以dĩ 故cố 。 不bất 得đắc 果quả 故cố 。 非phi 因nhân 也dã 。

問vấn 處xứ 處xứ 果quả 分phần/phân 不bất 可khả 說thuyết 。 但đãn 說thuyết 因nhân 分phần/phân 者giả 。 何hà 故cố 。 十thập 信tín 終chung 心tâm 。 即tức 辨biện 作tác 佛Phật 得đắc 果quả 法pháp 也dã 。

答đáp 令linh 言ngôn 作tác 佛Phật 者giả 。 但đãn 初sơ 從tùng 見kiến 聞văn 已dĩ 去khứ 。 至chí 第đệ 二nhị 生sanh 。 即tức 成thành 佛Phật 行hành 。 終chung 心tâm 因nhân 位vị 窮cùng 滿mãn 者giả 。 於ư 第đệ 三tam 生sanh 。 即tức 得đắc 彼bỉ 究cứu 竟cánh 自tự 在tại 圓viên 融dung 果quả 矣hĩ 。 由do 是thị 因nhân 體thể 依y 果quả 成thành 故cố 。 但đãn 因nhân 滿mãn 者giả 。 即tức 沒một 於ư 果quả 海hải 中trung 也dã 。 為vi 是thị 證chứng 境cảnh 界giới 故cố 。 不bất 可khả 說thuyết 耳nhĩ 。 此thử 如như 龍long 女nữ 及cập 普phổ 莊trang 嚴nghiêm 童đồng 子tử 善Thiện 財Tài 童Đồng 子Tử 。 兜Đâu 率Suất 天thiên 子tử 等đẳng 。 於ư 三tam 生sanh 中trung 。 即tức 尅khắc 彼bỉ 果quả 義nghĩa 等đẳng 。 廣quảng 如như 經kinh 辨biện 。

問vấn 上thượng 云vân 。 一nhất 念niệm 即tức 作tác 佛Phật 者giả 。 三tam 乘thừa 之chi 中trung 。 已dĩ 有hữu 此thử 義nghĩa 。 與dữ 此thử 何hà 別biệt 。

答đáp 三tam 乘thừa 望vọng 理lý 為vi 一nhất 念niệm 即tức 作tác 佛Phật 。 今kim 此thử 一Nhất 乘Thừa 。 一nhất 念niệm 即tức 得đắc 具cụ 足túc 。 一nhất 切thiết 教giáo 義nghĩa 理lý 事sự 因nhân 果quả 人nhân 法pháp 等đẳng 。 皆giai 悉tất 同đồng 時thời 。 同đồng 時thời (# 十thập 重trọng/trùng )# 作tác 佛Phật 。 然nhiên 此thử 一nhất 念niệm 與dữ 百bách 千thiên 劫kiếp 。 無vô 有hữu 異dị 也dã 。 宜nghi 須tu 思tư 之chi 五ngũ 隱ẩn 密mật 顯hiển 了liễu 門môn 者giả 。 謂vị 一nhất 能năng 攝nhiếp 多đa 。 則tắc 一nhất 顯hiển 多đa 隱ẩn 。 一nhất 切thiết 攝nhiếp 一nhất 。 則tắc 一nhất 隱ẩn 多đa 顯hiển 。 多đa 顯hiển 不bất 俱câu 。 隱ẩn 隱ẩn 不bất 並tịnh 。 隱ẩn 顯hiển 顯hiển 隱ẩn 。 同đồng 時thời 無vô 礙ngại 。 經Kinh 云vân 。 於ư 此thử 方phương 入nhập 正chánh 受thọ 。 他tha 方phương 三tam 昧muội 起khởi 。 眼nhãn 根căn 入nhập 正chánh 受thọ 。 色sắc 塵trần 三tam 昧muội 起khởi 。 如như 第đệ 一nhất 錢tiền 中trung 十thập 錢tiền 名danh 為vi 顯hiển 了liễu 。 第đệ 二nhị 錢tiền 望vọng 第đệ 一nhất 錢tiền 中trung 。 十thập 即tức 為vi 隱ẩn 密mật 。

何hà 以dĩ 故cố 。 見kiến 此thử 不bất 見kiến 彼bỉ 故cố 。 不bất 相tương 知tri 故cố 。 雖tuy 不bất 相tương 見kiến 。 然nhiên 此thử 成thành 即tức 彼bỉ 成thành 故cố 。 名danh 俱câu 成thành 也dã 。

六lục 微vi 細tế 相tương 容dung 門môn 者giả 。 此thử 上thượng 諸chư 義nghĩa 。 始thỉ 終chung 同đồng 別biệt 。 前tiền 後hậu 逆nghịch 順thuận 等đẳng 一nhất 切thiết 法pháp 門môn 。 於ư 一nhất 念niệm 中trung 。 炳bỉnh 然nhiên 同đồng 時thời 。 齊tề 頭đầu 顯hiển 現hiện 。 無vô 不bất 明minh 了liễu 。 猶do 如Như 來Lai 箭tiễn 齊tề 頭đầu 現hiện 了liễu 故cố 。 經Kinh 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 於ư 一nhất 念niệm 中trung 。 從tùng 兜Đâu 率Suất 天Thiên 。 降giáng 神thần 入nhập 胎thai 。 乃nãi 至chí 流lưu 通thông 舍xá 利lợi 。 皆giai 悉tất 顯hiển 現hiện 。 又hựu 云vân 。 於ư 一nhất 塵trần 中trung 。 微vi 細tế 國quốc 土độ 。 莊trang 嚴nghiêm 清thanh 淨tịnh 。 曠khoáng 然nhiên 安an 住trụ 。 (# 宜nghi 如như 理lý 思tư )# 。

七thất 因nhân 陀đà 羅la 網võng 門môn 者giả 。 謂vị 此thử 一nhất 一nhất 微vi 塵trần 之chi 中trung 。 各các 皆giai 普phổ 現hiện 無vô 邊biên 剎sát 海hải 。 剎sát 海hải 之chi 中trung 。

復phục 有hữu 微vi 塵trần 。 彼bỉ 諸chư 塵trần 內nội 。

復phục 有hữu 剎sát 海hải 。 如như 是thị 重trùng 重trùng 。 不bất 可khả 窮cùng 盡tận 。 非phi 是thị 心tâm 識thức 思tư 量lượng 所sở 及cập 。 如như 帝Đế 釋Thích 網võng 天thiên 珠châu 明minh 徹triệt 互hỗ 相tương 影ảnh 復phục 現hiện 影ảnh 。 而nhi 無vô 窮cùng 盡tận 。 經Kinh 云vân 。 如như 因nhân 陀đà 羅la 網võng 世thế 界giới 等đẳng 。 又hựu 云vân 。 於ư 一nhất 微vi 塵trần 中trung 。 各các 示thị 那na 由do 他tha 。 無vô 數số 億ức 諸chư 佛Phật 。 於ư 中trung 而nhi 說thuyết 法Pháp 。 (# 智trí 正chánh 覺giác 世thế 間gian )# 。 於ư 一nhất 微vi 塵trần 中trung 。 現hiện 無vô 量lượng 佛Phật 。 國quốc 須Tu 彌Di 金Kim 剛Cang 圍Vi 山Sơn 。 世thế 間gian 不bất 迫bách 迮trách 。 (# 器khí 世thế 間gian )# 。 於ư 一nhất 微vi 塵trần 中trung 。 現hiện 有hữu 三tam 惡ác 道đạo 。 天thiên 人nhân 阿a 修tu 羅la 。 各các 各các 受thọ 業nghiệp 報báo 。 (# 眾chúng 生sanh 世thế 間gian )# 又hựu 云vân 。 一nhất 切thiết 佛Phật 剎sát 。 微vi 塵trần 等đẳng 爾nhĩ 所sở 佛Phật 。 坐tọa 一nhất 毛mao 孔khổng 。 皆giai 有hữu 無vô 量lượng 菩Bồ 薩Tát 眾chúng 。 各các 為vi 具cụ 說thuyết 普phổ 賢hiền 行hành 。 無vô 量lượng 剎sát 海hải 處xứ 一nhất 毛mao 。 皆giai 坐tọa 菩Bồ 提Đề 蓮liên 華hoa 座tòa 。 遍biến 滿mãn 一nhất 切thiết 諸chư 法Pháp 界Giới 。 一nhất 切thiết 毛mao 孔khổng 自tự 在tại 現hiện 。 又hựu 云vân 。 如như 一nhất 微vi 塵trần 所sở 示thị 現hiện 。 一nhất 切thiết 微vi 塵trần 。 亦diệc 如như 是thị (# 云vân 云vân )# 此thử 等đẳng 並tịnh 是thị 實thật 義nghĩa 。 非phi 變biến 作tác 成thành 。 此thử 是thị 如như 理lý 智trí 中trung 。 如như 量lượng 境cảnh 也dã 。 其kỳ 餘dư 變biến 作tác 等đẳng 者giả 。 不bất 入nhập 此thử 例lệ 。

何hà 以dĩ 故cố 。 此thử 是thị 法pháp 性tánh 實thật 德đức 。 法Pháp 爾nhĩ 如như 是thị 。 非phi 分phân 別biệt 情tình 謂vị 境cảnh 界giới 也dã 。 (# 可khả 去khứ 情tình 思tư 之chi )# 。

問vấn 上thượng 云vân 。 於ư 一nhất 塵trần 中trung 。 現hiện 無vô 量lượng 剎sát 等đẳng 者giả 。 此thử 是thị 一nhất 重trọng/trùng 現hiện 而nhi 已dĩ 。 何hà 成thành 重trọng/trùng 耶da 。

答đáp 此thử 方phương 說thuyết 華hoa 嚴nghiêm 時thời 。 一nhất 切thiết 塵trần 中trung 亦diệc 如như 是thị 。 彼bỉ 微vi 塵trần 中trung 。 說thuyết 華hoa 嚴nghiêm 時thời 。 亦diệc 云vân 一nhất 切thiết 塵trần 中trung 亦diệc 是thị 說thuyết 如như 是thị 。 展triển 轉chuyển 重trùng 重trùng 。 無vô 盡tận 無vô 盡tận 。

問vấn 若nhược 據cứ 此thử 文văn 。 重trùng 重trùng 無vô 盡tận 。 有hữu 何hà 分phân 齊tề 。 云vân 何hà 辨biện 其kỳ 始thỉ 終chung 等đẳng 也dã 。

答đáp 隨tùy 其kỳ 智trí 取thủ 。 舉cử 一nhất 為vi 首thủ 。 餘dư 即tức 為vi 伴bạn 。 據cứ 其kỳ 首thủ 者giả 。 即tức 名danh 當đương 中trung 。 餘dư 即tức 眷quyến 屬thuộc 。 盡tận 窮cùng 法Pháp 界Giới 因nhân 陀đà 羅la 成thành 也dã 。

問vấn 此thử 義nghĩa 與dữ 上thượng 微vi 細tế 。 云vân 何hà 別biệt 耶da 。

答đáp 齊tề 頭đầu 炳bỉnh 然nhiên 現hiện 者giả 。 微vi 細tế 攝nhiếp 重trùng 重trùng 隱ẩn 暎ánh 互hỗ 現hiện 因nhân 陀đà 羅la 攝nhiếp 。 此thử 等đẳng 諸chư 義nghĩa 。 並tịnh 別biệt 不bất 同đồng 。 宜nghi 細tế 思tư 之chi 。

八bát 託thác 事sự 顯hiển 法Pháp 門môn 者giả 。 謂vị 見kiến 此thử 事sự 。 即tức 是thị 見kiến 於ư 無vô 盡tận 法pháp 界giới 。 非phi 是thị 託thác 此thử 別biệt 有hữu 所sở 表biểu 。 經Kinh 云vân 。 此thử 華hoa 蓋cái 等đẳng 從tùng 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 所sở 起khởi 等đẳng 。

問vấn 三tam 乘thừa 之chi 中trung 。 以dĩ 有hữu 此thử 義nghĩa 。 與dữ 此thử 何hà 別biệt 。

答đáp 三tam 乘thừa 託thác 異dị 事sự 相tướng 。 表biểu 顯hiển 異dị 現hiện 。 今kim 此thử 一Nhất 乘Thừa 所sở 託thác 之chi 事sự 相tướng 。 即tức 是thị 彼bỉ 所sở 顯hiển 道Đạo 理lý 。 更cánh 無vô 異dị 也dã 。 具cụ 足túc 一nhất 切thiết 。 理lý 事sự 教giáo 義nghĩa 。 無vô 不bất 攝nhiếp 盡tận 者giả 也dã 。

九cửu 十thập 世thế 隔cách 法Pháp 門môn 者giả 。 此thử 上thượng 諸chư 義nghĩa 。 遍biến 一nhất 切thiết 法pháp 。 復phục 該cai 一nhất 切thiết 時thời 。 謂vị 三tam 世thế 各các 三tam 。 攝nhiếp 為vi 一nhất 念niệm 。 故cố 為vi 十thập 世thế 也dã 。 以dĩ 時thời 無vô 別biệt 體thể 。 依y 法pháp 以dĩ 立lập 。 法pháp 既ký 無vô 礙ngại 。

時thời 亦diệc 如như 是thị 。 經Kinh 云vân 。 過quá 去khứ 一nhất 切thiết 劫kiếp 。 安an 置trí 未vị 來lai 今kim 。 未vị 來lai 劫kiếp 。 迴hồi 置trí 過quá 去khứ 世thế 。 又hựu 云vân 。 無vô 量lượng 劫kiếp 即tức 一nhất 念niệm 。 一nhất 念niệm 即tức 無vô 量lượng 劫kiếp 等đẳng 。 又hựu 云vân 。 或hoặc 以dĩ 長trường/trưởng 劫kiếp 入nhập 短đoản 劫kiếp 。 短đoản 劫kiếp 入nhập 長trường 劫kiếp 。 有hữu 佛Phật 劫kiếp 入nhập 無vô 佛Phật 劫kiếp 。 無vô 佛Phật 劫kiếp 入nhập 有hữu 佛Phật 劫kiếp 等đẳng 。 (# 云vân 云vân )# 此thử 上thượng 諸chư 義nghĩa 。 悉tất 於ư 十thập 世thế 。 自tự 在tại 顯hiển 現hiện 。 成thành 緣duyên 起khởi 故cố 。 得đắc 即tức 入nhập 也dã 。

十thập 主chủ 伴bạn 圓viên 明minh 門môn 者giả 。 此thử 圓viên 教giáo 法pháp 。 理lý 無vô 孤cô 起khởi 。 必tất 主chủ 伴bạn 隨tùy 生sanh 。 經Kinh 云vân 。 此thử 大đại 蓮liên 華hoa 。 有hữu 世thế 界giới 海hải 塵trần 數số 華hoa 。 以dĩ 為vi 眷quyến 屬thuộc 。 又hựu 云vân 。 大đại 威uy 光quang 太thái 子tử 。 (# 晉tấn 經kinh 普phổ 莊trang 嚴nghiêm 童đồng 子tử )# 聞văn 佛Phật 說thuyết 一nhất 切thiết 。 法Pháp 界Giới 無vô 垢cấu 莊trang 嚴nghiêm 經kinh 。 有hữu 世thế 界giới 微vi 塵trần 數số 修tu 多đa 羅la 。 以dĩ 為vi 眷quyến 屬thuộc 。 又hựu 如như 一nhất 方phương 為vi 主chủ 。 十thập 方phương 為vi 伴bạn 。 餘dư 方phương 亦diệc 爾nhĩ 。 是thị 故cố 。 主chủ 主chủ 伴bạn 伴bạn 。 各các 不bất 相tương 見kiến 。 主chủ 伴bạn 伴bạn 主chủ 。 圓viên 明minh 具cụ 德đức 。 然nhiên 此thử 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 同đồng 類loại 。 二nhị 異dị 類loại 。 初sơ 同đồng 類loại 者giả 。 如như 說thuyết 十thập 住trụ 。 十thập 方phương 各các 有hữu 十thập 剎sát 塵trần 數số 菩Bồ 薩Tát 來lai 證chứng 。 同đồng 名danh 法pháp 慧tuệ 。 我ngã 我ngã 等đẳng 佛Phật 所sở 。 亦diệc 說thuyết 十thập 住trụ 。 大đại 眾chúng 眷quyến 屬thuộc 。 名danh 味vị 句cú 身thân 。 等đẳng 無vô 有hữu 異dị 。 是thị 故cố 當đương 知tri 。 一nhất 十thập 住trụ 經kinh 。 十thập 方phương 各các 有hữu 十thập 剎sát 塵trần 數số 。 修Tu 多Đa 羅La 等đẳng 。 以dĩ 為vi 眷quyến 屬thuộc 。 如như 一nhất 十thập 住trụ 。 餘dư 一nhất 切thiết 處xứ 所sở 說thuyết 十thập 住trụ 。 皆giai 攝nhiếp 爾nhĩ 許hứa 塵trần 數số 眷quyến 屬thuộc 。 十thập 住trụ 既ký 爾nhĩ 。 餘dư 十thập 行hành 等đẳng 。 一nhất 一nhất 品phẩm 會hội 。 皆giai 有hữu 證chứng 法pháp 數số 量lượng 。 准chuẩn 釋thích 可khả 知tri 。 二nhị 異dị 類loại 者giả 。 謂vị 隨tùy 一nhất 方phương 一nhất 界giới 為vi 一nhất 類loại 機cơ 。 說thuyết 一nhất 會hội 法pháp 。 既ký 結kết 通thông 十thập 方Phương 等Đẳng 說thuyết 。 故cố 非phi 主chủ 經kinh 。 然nhiên 亦diệc 與dữ 主chủ 為vi 勝thắng 方phương 便tiện 。 故cố 為vi 眷quyến 屬thuộc 。 是thị 故cố 。 主chủ 經kinh 必tất 十thập 方phương 塵trần 道đạo 同đồng 時thời 同đồng 說thuyết 。 伴bạn 經kinh 不bất 爾nhĩ 。 隨tùy 方phương 各các 別biệt 。 是thị 故cố 。 一nhất 一nhất 主chủ 經kinh 。 各các 有hữu 塵trần 數số 眷quyến 屬thuộc 。 亦diệc 古cổ 章chương 疏sớ/sơ 中trung 。 說thuyết 諸chư 藏tạng 純thuần 雜tạp 具cụ 德đức 門môn 。 唯duy 心tâm 迴hồi 轉chuyển 善thiện 成thành 門môn 。 義nghĩa 門môn 無vô 量lượng 。 不bất 可khả 具cụ 陳trần 耳nhĩ 。

上thượng 來lai 所sở 明minh 十thập 門môn 義nghĩa 等đẳng 者giả 。 同đồng 一nhất 緣duyên 起khởi 。 無vô 礙ngại 圓viên 融dung 。 隨tùy 有hữu 一nhất 門môn 。 即tức 具cụ 一nhất 切thiết 。 應ưng 可khả 思tư 之chi 。 如như 初sơ 既ký 爾nhĩ 。 餘dư 廣quảng 狹hiệp 等đẳng 九cửu 門môn 。 皆giai 各các 具cụ 前tiền 十thập 時thời 。 但đãn 隨tùy 門môn 異dị 耳nhĩ 。 是thị 故cố 。 一nhất 一nhất 門môn 中trung 。 各các 有hữu 百bách 千thiên 等đẳng 。 思tư 之chi 可khả 見kiến 。 (# 謂vị 如như 一nhất 事sự 法pháp 帶đái 自tự 十thập 義nghĩa 。 具cụ 此thử 十thập 門môn 。 則tắc 為vi 一nhất 百bách 。 餘dư 教giáo 義nghĩa 等đẳng 。 亦diệc 各các 准chuẩn 之chi 。 故cố 成thành 千thiên 門môn 。 如như 教giáo 義nghĩa 等đẳng 望vọng 自tự 類loại 十thập 義nghĩa 。 及cập 同đồng 時thời 十thập 門môn 有hữu 此thử 千thiên 門môn 。 彼bỉ 同đồng 時thời 等đẳng 亦diệc 望vọng 自tự 類loại 十thập 門môn 及cập 教giáo 義nghĩa 等đẳng 亦diệc 成thành 千thiên 門môn 准chuẩn 思tư 可khả 見kiến )# 。

○# 普phổ 法pháp 義nghĩa

三tam 門môn 同đồng 前tiền 。

第đệ 一nhất 釋thích 名danh 者giả 。 普phổ 者giả 溥phổ 也dã 。 謂vị 遍biến 義nghĩa 是thị 普phổ 也dã 。 法pháp 自tự 體thể 義nghĩa 。 軌quỹ 則tắc 義nghĩa 。 (# 如như 常thường 說thuyết 也dã )# 謂vị 一nhất 切thiết 法pháp 。 相tương/tướng 入nhập 相tương/tướng 是thị 。 言ngôn 相tương/tướng 入nhập 者giả 。 曉hiểu 云vân 。 謂vị 一nhất 切thiết 世thế 界giới 。 入nhập 一nhất 微vi 塵trần 。 一nhất 微vi 塵trần 入nhập 一nhất 切thiết 世thế 界giới 。 (# 如như 一nhất 微vi 塵trần 。 一nhất 切thiết 亦diệc 爾nhĩ )# 三tam 世thế 諸chư 劫kiếp 。 入nhập 一nhất 剎sát 那na 。 一nhất 剎sát 那na 入nhập 三tam 世thế 謂vị 劫kiếp 。 (# 如như 一nhất 剎sát 那na 。 一nhất 切thiết 亦diệc 爾nhĩ )# 如như 諸chư 大đại 少thiểu 促xúc 相tương/tướng 入nhập 。 餘dư 一nhất 切thiết 門môn 相tương/tướng 入nhập 亦diệc 爾nhĩ 。 如như 說thuyết 相tương/tướng 是thị 亦diệc 爾nhĩ 。 謂vị 一nhất 切thiết 法pháp 。 及cập 一nhất 切thiết 門môn 。 一nhất 是thị 一nhất 切thiết 。 是thị 一nhất 如như 是thị 廣quảng 蕩đãng 。 名danh 為vi 普phổ 法pháp 。

第đệ 二nhị 出xuất 體thể 者giả 。 以dĩ 無vô 礙ngại 法Pháp 界giới 為vi 體thể 。

第đệ 三tam 問vấn 答đáp 分phân 別biệt 。

問vấn 以dĩ 何hà 因nhân 緣duyên 故cố 。 令linh 此thử 諸chư 法pháp 得đắc 有hữu 如như 是thị 混hỗn 融dung 無vô 礙ngại 。

答đáp 法Pháp 藏tạng 師sư 云vân 。 因nhân 緣duyên 無vô 量lượng 難nan 可khả 具cụ 。 提đề 十thập 類loại 。 釋thích 此thử 無vô 礙ngại 。 一nhất 大đại 少thiểu 無vô 定định 故cố 。 二nhị 各các 唯duy 心tâm 現hiện 故cố 。 三tam 如như 幻huyễn 不bất 實thật 故cố 。 四tứ 無vô 限hạn 因nhân 生sanh 故cố 。 五ngũ 勝thắng 通thông 自tự 在tại 故cố 。 六lục 三tam 昧muội 大đại 用dụng 故cố 。 七thất 難nan 思tư 解giải 說thuyết 故cố 。 八bát 果quả 德đức 圓viên 極cực 故cố 。 九cửu 緣duyên 起khởi 相tương/tướng 由do 故cố 。 十thập 法pháp 性tánh 融dung 通thông 故cố 。 元nguyên 曉hiểu 師sư 云vân 。 略lược 而nhi 言ngôn 之chi 。 有hữu 十thập 種chủng 因nhân 。 一nhất 者giả 。 一nhất 與dữ 一nhất 切thiết 。 互hỗ 為vi 鏡kính 影ảnh 。 如như 帝đế 網võng 故cố 。 二nhị 者giả 。 一nhất 與dữ 一nhất 切thiết 。 更cánh 互hỗ 緣duyên 集tập 。 如như 錢tiền 數số 故cố 。 三tam 者giả 。 皆giai 唯duy 是thị 識thức 。 如như 夢mộng 境cảnh 故cố 。 四tứ 者giả 。 皆giai 非phi 實thật 有hữu 。 如như 幻huyễn 事sự 故cố 。 五ngũ 者giả 同đồng 相tương/tướng 異dị 。 通thông 一nhất 切thiết 故cố 。 六lục 者giả 。 至chí 大đại 至chí 少thiểu 。 齊tề 一nhất 量lượng 故cố 。 七thất 者giả 。 法pháp 性tánh 緣duyên 起khởi 。 離ly 性tánh 故cố 。 八bát 者giả 。 一nhất 心tâm 法pháp 體thể 。 非phi 一nhất 異dị 故cố 。 九cửu 者giả 。 無vô 礙ngại 法Pháp 界Giới 。 無vô 邊biên 無vô 中trung 故cố 。 十thập 者giả 。 法Pháp 界Giới 法pháp 爾nhĩ 。 無vô 障chướng 無vô 礙ngại 故cố 。 上thượng 來lai 二nhị 師sư 。 各các 有hữu 十thập 門môn 。 雖tuy 繁phồn 廣quảng 述thuật 。 今kim 取thủ 藏tạng 師sư 初sơ 門môn 曉hiểu 公công 第đệ 六lục 。 示thị 其kỳ 綱cương 要yếu 。 法Pháp 藏tạng 師sư 云vân 。 謂vị 大đại 非phi 定định 大đại 。 故cố 能năng 入nhập 少thiểu 。 少thiểu 非phi 定định 少thiểu 。 故cố 能năng 容dung 大đại 。 十thập 經kinh 品phẩm 云vân 。 金Kim 剛Cang 圍Vi 山Sơn 數số 無vô 量lượng 。 悉tất 能năng 安an 置trí 一nhất 毛mao 端đoan 。 欲dục 知tri 至chí 大đại 有hữu 少thiểu 相tương/tướng 。 菩Bồ 薩Tát 因nhân 此thử 初sơ 發phát 心tâm 。 解giải 云vân 。 此thử 中trung 明minh 大đại 非phi 大đại 故cố 有hữu 少thiểu 相tương/tướng 也dã 。

問vấn 世thế 界giới 入nhập 微vi 塵trần 。 須Tu 彌Di 入nhập 芥giới 時thời 。 既ký 有hữu 大đại 少thiểu 之chi 形hình 。 而nhi 不bất 增tăng 少thiểu 。 不bất 減giảm 大đại 。 如như 何hà 得đắc 相tương 容dung 耶da 。

答đáp 空không 理lý 義nghĩa 云vân 。 世thế 俗tục 虗hư 假giả 。 勝thắng 義nghĩa 本bổn 空không 。 迷mê 虗hư 假giả 以dĩ 礙ngại 心tâm 。 小tiểu 大đại 由do 隔cách 。 悟ngộ 幻huyễn 化hóa 而nhi 通thông 意ý 。 何hà 不bất 相tương 容dung 。 況huống 乎hồ 大đại 少thiểu 懸huyền 著trước 由do 迷mê 執chấp 有hữu 。 達đạt 空không 勝thắng 義nghĩa 。 何hà 礙ngại 不bất 通thông 。 (# 此thử 清thanh 辨biện 宗tông 也dã )# 應ưng 理lý 義nghĩa 云vân 。 略lược 有hữu 八bát 釋thích 。 一nhất 執chấp 有hữu 所sở 執chấp 。 大đại 小tiểu 懸huyền 殊thù 。 知tri 所sở 執chấp 空không 。 何hà 少thiểu 何hà 大đại 。 二nhị 不bất 達đạt 依y 他tha 。 謂vị 真chân 大đại 少thiểu 。 體thể 之chi 虗hư 偽ngụy 。 何hà 理lý 不bất 通thông 。 三tam 事sự 成thành 大đại 少thiểu 。 或hoặc 不bất 能năng 容dung 。 圓viên 成thành 融dung 通thông 。 何hà 不bất 相tương 納nạp 。 四tứ 執chấp 法pháp 有hữu 用dụng 。 大đại 少thiểu 乃nãi 乖quai 。 知tri 法pháp 因nhân 緣duyên 。 同đồng 虗hư 豈khởi 融dung 。 五ngũ 迷mê 心tâm 執chấp 境cảnh 。 實thật 境cảnh 誰thùy 容dung 。 悟ngộ 境cảnh 皆giai 識thức 。 何hà 誰thùy 不bất 得đắc 。 六lục 法pháp 真chân 有hữu 相tương/tướng 。 大đại 小tiểu 不bất 容dung 。 無vô 相tướng 為vi 真chân 。 何hà 大đại 何hà 小tiểu 。 七thất 未vị 契khế 真Chân 如Như 。 愚ngu 心tâm 杳# 隔cách 。 知tri 真chân 達đạt 偽ngụy 。 智trí 洞đỗng 能năng 通thông 。 八bát 下hạ 位vị 庸dong 心tâm 不bất 能năng 通thông 含hàm 。 上thượng 人nhân 威uy 力lực 何hà 事sự 不bất 能năng 。 (# 此thử 護hộ 法Pháp 宗tông 也dã )# 元nguyên 曉hiểu 師sư 云vân 。 一nhất 南nam 方phương 說thuyết 言ngôn 。 既ký 稱xưng 不bất 思tư 議nghị 。 唯duy 聖thánh 境cảnh 界giới 。 二Nhị 乘Thừa 不bất 測trắc 。 凡phàm 豈khởi 能năng 解giải 。 故cố 且thả 置trí 而nhi 不bất 釋thích 耳nhĩ 。 二nhị 此thử 主chủ 師sư 云vân 。 大đại 無vô 大đại 相tương/tướng 故cố 。 大đại 得đắc 入nhập 少thiểu 。 少thiểu 無vô 小tiểu 相tương/tướng 故cố 。 小tiểu 得đắc 容dung 大đại 。 三tam 師sư 云vân 。 大đại 不bất 自tự 大đại 。 由do 少thiểu 故cố 大đại 。 少thiểu 不bất 自tự 小tiểu 。 由do 大đại 故cố 小tiểu 。 由do 小tiểu 故cố 大đại 。 大đại 名danh 少thiểu 大đại 。 由do 大đại 故cố 少thiểu 。 少thiểu 名danh 大đại 小tiểu 。 以dĩ 少thiểu 是thị 大đại 少thiểu 。 故cố 得đắc 容dung 大đại 。 大đại 是thị 少thiểu 大đại 。 故cố 得đắc 入nhập 少thiểu 。 則tắc 破phá 第đệ 二nhị 師sư 立lập 義nghĩa 。 言ngôn 既ký 無vô 大đại 相tương/tướng 。 是thị 即tức 無vô 大đại 。 誰thùy 大đại 入nhập 小tiểu 耶da 。 小tiểu 無vô 小tiểu 相tương/tướng 。 是thị 即tức 無vô 少thiểu 。 誰thùy 容dung 大đại 耶da 。 若nhược 言ngôn 有hữu 無vô 相tướng 之chi 大đại 無vô 相tướng 之chi 小tiểu 故cố 得đắc 容dung 入nhập 者giả 。 今kim 重trọng/trùng 考khảo 之chi 。 無vô 相tướng 之chi 大đại 。 猶do 有hữu 大đại 而nhi 無vô 大đại 耶da 。 若nhược 言ngôn 有hữu 大đại 。 即tức 猶do 有hữu 相tương/tướng 。 如như 其kỳ 無vô 相tướng 。 即tức 無vô 有hữu 大đại 。 無vô 相tướng 有hữu 大đại 。 不bất 應ưng 理lý 故cố 。 四tứ 破phá 第đệ 三tam 師sư 義nghĩa 。 言ngôn 所sở 言ngôn 小tiểu 大đại 。 為vi 大đại 於ư 大đại 小tiểu 耶da 。 為vi 不bất 大đại 於ư 大đại 小tiểu 耶da 。 若nhược 言ngôn 不bất 大đại 者giả 。 即tức 不bất 名danh 小tiểu 大đại 。 以dĩ 小tiểu 大đại 同đồng 於ư 大đại 小tiểu 故cố 。 若nhược 言ngôn 大đại 者giả 。 即tức 不bất 得đắc 入nhập 大đại 小tiểu 於ư 小tiểu 大đại 。 以dĩ 大đại 少thiểu 少thiểu 於ư 少thiểu 大đại 故cố 。 若nhược 言ngôn 雖tuy 大đại 少thiểu 。 少thiểu 於ư 少thiểu 大đại 。 大đại 於ư 大đại 少thiểu 。 而nhi 以dĩ 不bất 入nhập 入nhập 故cố 得đắc 入nhập 者giả 。 以dĩ 入nhập 不bất 入nhập 。 故cố 不bất 能năng 入nhập 。 以dĩ 不bất 入nhập 入nhập 異dị 於ư 。 入nhập 不bất 入nhập 故cố 。 如như 大đại 小tiểu 異dị 於ư 少thiểu 大đại 故cố 。 大đại 少thiểu 於ư 少thiểu 大đại 。 以dĩ 不bất 入nhập 入nhập 故cố 。 得đắc 入nhập 少thiểu 大đại 。 於ư 大đại 少thiểu 以dĩ 。 入nhập 不bất 入nhập 故cố 。 不bất 得đắc 入nhập 。 若nhược 言ngôn 以dĩ 不bất 入nhập 入nhập 故cố 小tiểu 大đại 亦diệc 入nhập 大đại 小tiểu 者giả 。 以dĩ 不bất 大đại 大đại 故cố 。 小tiểu 大đại 亦diệc 是thị 大đại 少thiểu 。 若nhược 此thử 不bất 許hứa 。 彼bỉ 亦diệc 不bất 許hứa 。 若nhược 皆giai 許hứa 者giả 。 大đại 少thiểu 雜tạp 亂loạn 。 是thị 故cố 。 當đương 知tri 第đệ 三tam 師sư 義nghĩa 。 亦diệc 不bất 得đắc 成thành 。 相tương/tướng 入nhập 義nghĩa 也dã 。 既ký 不bất 相tương 入nhập 。 何hà 得đắc 相tương/tướng 是thị 。 故cố 今kim 便tiện 明minh 相tướng 入nhập 相tương/tướng 是thị 。 相tương/tướng 入nhập 之chi 由do 。 非phi 一nhất 眾chúng 多đa 。 今kim 且thả 出xuất 一nhất 。 所sở 謂vị 至chí 大đại 至chí 小tiểu 。 齊tề 一nhất 量lượng 故cố 。 所sở 有hữu 大đại 小tiểu 。 皆giai 得đắc 相tương/tướng 入nhập 。 如như 華hoa 嚴nghiêm 經kinh 言ngôn 。 欲dục 知tri 至chí 大đại 有hữu 小tiểu 相tương/tướng 。 菩Bồ 薩Tát 因nhân 此thử 初sơ 發phát 心tâm 。 是thị 義nghĩa 云vân 何hà 。 言ngôn 至chí 大đại 者giả 。 所sở 謂vị 無vô 外ngoại 。 如như 其kỳ 外ngoại 。 非phi 至chí 大đại 故cố 。 至chí 小tiểu 亦diệc 爾nhĩ 。 所sở 謂vị 無vô 內nội 。 設thiết 有hữu 內nội 者giả 。 非phi 至chí 小tiểu 故cố 。 無vô 外ngoại 之chi 大đại 。 所sở 謂vị 大đại 虗hư 。 無vô 內nội 之chi 小tiểu 。 所sở 謂vị 隣lân 虗hư 。 無vô 內nội 故cố 亦diệc 無vô 外ngoại 。 外ngoại 與dữ 內nội 。 必tất 相tương 待đãi 故cố 。 是thị 即tức 至chí 小tiểu 。 齊tề 於ư 至chí 大đại 。 大đại 虗hư 無vô 外ngoại 故cố 。 亦diệc 無vô 內nội 。 是thị 即tức 至chí 大đại 同đồng 於ư 至chí 小tiểu 。 故cố 云vân 至chí 大đại 有hữu 小tiểu 相tương/tướng 也dã 。 若nhược 能năng 知tri 如như 是thị 。 大đại 少thiểu 同đồng 量lượng 。 即tức 於ư 一nhất 切thiết 大đại 小tiểu 。 皆giai 得đắc 無vô 所sở 障chướng 礙ngại 。 即tức 是thị 不bất 可khả 思tư 識thức 解giải 脫thoát 。 故cố 言ngôn 因nhân 是thị 初sơ 發phát 心tâm 也dã 。 何hà 者giả 。 須Tu 彌Di 雖tuy 大đại 。 而nhi 猶do 小tiểu 於ư 無vô 外ngoại 。 芥giới 子tử 雖tuy 小tiểu 。 而nhi 猶do 大đại 於ư 無vô 內nội 。 當đương 知tri 大đại 虗hư 無vô 外ngoại 。 入nhập 芥giới 子tử 而nhi 無vô 遺di 。 同đồng 於ư 至chí 小tiểu 故cố 。 隣lân 虗hư 無vô 內nội 。 含hàm 須Tu 彌Di 而nhi 有hữu 餘dư 。 同đồng 於ư 至chí 大đại 故cố 。 況huống 乎hồ 高cao 座tòa 入nhập 於ư 方phương 丈trượng 。 須Tu 彌Di 入nhập 於ư 芥giới 子tử 。 芥giới 子tử 雖tuy 小tiểu 。 而nhi 猶do 巨cự 於ư 大đại 虗hư 。 須Tu 彌Di 雖tuy 大đại 。 而nhi 猶do 細tế 於ư 極cực 微vi 。 今kim 將tương 細tế 極cực 微vi 之chi 須Tu 彌Di 。 入nhập 寬khoan 大đại 虗hư 之chi 芥giới 子tử 。 如như 是thị 相tương/tướng 入nhập 。 有hữu 何hà 所sở 難nạn/nan 。 但đãn 以dĩ 芥giới 子tử 雖tuy 巨cự 大đại 虗hư 。 而nhi 不bất 增tăng 其kỳ 細tế 量lượng 。 須Tu 彌Di 雖tuy 細tế 極cực 微vi 。 而nhi 不bất 成thành 其kỳ 高cao 形hình 。 由do 是thị 道Đạo 理lý 不bất 可khả 思tư 議nghị 耳nhĩ 。 是thị 謂vị 大đại 少thiểu 相tương/tướng 入nhập 之chi 由do 。 相tương/tướng 是thị 之chi 緣duyên 。 亦diệc 出xuất 一nhất 種chủng 。 所sở 謂vị 同đồng 相tương/tướng 異dị 相tướng 。 不bất 相tương 離ly 故cố 。 何hà 謂vị 異dị 相tướng 。 諸chư 法pháp 自tự 相tướng 各các 異dị 故cố 。 言ngôn 同đồng 相tương/tướng 者giả 。 所sở 謂vị 諸chư 法pháp 。 一nhất 相tương/tướng 智trí 門môn 。 謂vị 一nhất 切thiết 法pháp 皆giai 是thị 有hữu 。 有hữu 自tự 相tương/tướng 故cố 。 亦diệc 皆giai 無vô 。 無vô 他tha 相tương/tướng 故cố 。 同đồng 是thị 是thị 同đồng 非phi 皆giai 法pháp 皆giai 一nhất 等đẳng 。 如như 是thị 同đồng 異dị 。 不bất 相tương 捨xả 離ly 。 以dĩ 異dị 不bất 離ly 同đồng 故cố 。 一nhất 切thiết 是thị 一nhất 也dã 。 同đồng 不bất 離ly 異dị 故cố 。 一nhất 是thị 一nhất 切thiết 也dã 。 由do 是thị 道Đạo 理lý 。 一nhất 與dữ 一nhất 切thiết 。 無vô 障chướng 無vô 礙ngại 。 故cố 能năng 以dĩ 七thất 日nhật 作tác 一nhất 劫kiếp 。 以dĩ 一nhất 劫kiếp 作tác 七thất 日nhật 。 (# 云vân 云vân )# 又hựu 說thuyết 。 諸chư 法pháp 無vô 所sở 障chướng 礙ngại 。 如như 維duy 摩ma 云vân 。 若nhược 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 不bất 見kiến 佛Phật 。 不bất 聞văn 法Pháp 。 彼bỉ 外ngoại 道đạo 六lục 師sư 。 是thị 汝nhữ 之chi 師sư 。 因nhân 其kỳ 出xuất 家gia 。 彼bỉ 師sư 所sở 墮đọa 。 汝nhữ 亦diệc 隨tùy 墮đọa 。 乃nãi 可khả 取thủ 食thực 。 汝nhữ 得đắc 無Vô 諍Tranh 三Tam 昧Muội 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 亦diệc 得đắc 是thị 定định 。 其kỳ 施thí 汝nhữ 者giả 。 不bất 名danh 福phước 田điền 。 供cúng 養dường 汝nhữ 者giả 。 隨tùy 三tam 惡ác 道đạo 。 為vì 與dữ 眾chúng 魔ma 。 共cộng 一nhất 手thủ 作tác 諸chư 勞lao 侶lữ 。 汝nhữ 與dữ 眾chúng 魔ma 。 及cập 諸chư 塵trần 勞lao 。 等đẳng 無vô 有hữu 異dị 。 於ư 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 而nhi 有hữu 怨oán 心tâm 。 謗báng 諸chư 佛Phật 。 毀hủy 於ư 法pháp 。 不bất 入nhập 眾chúng 數số 。 終chung 不bất 得đắc 滅diệt 度độ 。 汝nhữ 若nhược 如như 是thị 。 乃nãi 取thủ 食thực 。 案án 云vân 。 此thử 就tựu 同đồng 相tương/tướng 異dị 相tướng 不bất 相tương 離ly 門môn 一nhất 與dữ 一nhất 切thiết 更cánh 互hỗ 相tương 是thị 。 故cố 作tác 如như 是thị 。 無vô 障chướng 礙ngại 說thuyết 。 非phi 約ước 諦đế 法pháp 空không 無vô 二nhị 門môn 。

所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 對đối 法pháp 空không 門môn 。 若nhược 告cáo 所sở 達đạt 。 不bất 應ưng 聞văn 彼bỉ 懼cụ 故cố 。 (# 餘dư 義nghĩa 如như 別biệt 說thuyết 也dã 。 此thử 上thượng 諸chư 師sư 義nghĩa 。 取thủ 捨xả 任nhậm 情tình 。 )# 。

○# 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 義nghĩa

三tam 門môn 同đồng 前tiền 。

第đệ 一nhất 釋thích 名danh 者giả 。 菩Bồ 提Đề 胡hồ 語ngữ 。 此thử 翻phiên 名danh 道đạo 。 果quả 德đức 圓viên 通thông 。 故cố 曰viết 菩Bồ 提Đề 。 於ư 大đại 菩Bồ 提Đề 。 起khởi 意ý 趣thú 求cầu 。 名danh 發phát 心tâm 也dã 。 然nhiên 此thử 發phát 心tâm 。 經kinh 名danh 為vi 願nguyện 。 要yếu 大đại 菩Bồ 提Đề 令linh 來lai 屬thuộc 己kỷ 。 故cố 為vi 願nguyện 。

第đệ 二nhị 出xuất 體thể 者giả 。 懍lẫm 云vân 。 緣duyên 起khởi 之chi 道đạo 。 是thị 菩Bồ 提Đề 心tâm 體thể 耳nhĩ 。

第đệ 三tam 問vấn 答đáp 分phân 別biệt 。

問vấn 云vân 。 何hà 名danh 為vi 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。

答đáp 遠viễn 公công 云vân 。 略lược 有hữu 三tam 義nghĩa 。 一nhất 者giả 相tương/tướng 發phát 心tâm 。 二nhị 息tức 相tương/tướng 發phát 。 三tam 者giả 真chân 發phát 。 初sơ 相tương/tướng 發phát 者giả 。 行hành 者giả 。 深thâm 見kiến 生sanh 死tử 之chi 過quá 涅Niết 槃Bàn 勝thắng 利lợi 。 棄khí 捨xả 生sanh 死tử 。 趣thú 向hướng 涅Niết 槃Bàn 。 隨tùy 相tương/tướng 厭yếm 求cầu 。 名danh 相tướng 發phát 心tâm 。 言ngôn 息tức 相tương/tướng 者giả 。 行hành 者giả 。 深thâm 悟ngộ 諸chư 法pháp 平bình 等đẳng 。 知tri 其kỳ 生sanh 死tử 本bổn 性tánh 寂tịch 滅diệt 涅Niết 槃Bàn 亦diệc 如như 。 生sanh 死tử 寂tịch 故cố 。 無vô 相tướng 可khả 厭yếm 。 涅Niết 槃Bàn 如như 故cố 。 無vô 相tướng 可khả 求cầu 。 返phản 背bối/bội 前tiền 相tương/tướng 。 歸quy 心tâm 正Chánh 道Đạo 。 故cố 名danh 為vi 發phát 。 言ngôn 真chân 發phát 者giả 。 菩Bồ 提Đề 真chân 性tánh 。 由do 來lai 己kỷ 體thể 。 妄vọng 想tưởng 覆phú 心tâm 。 在tại 之chi 不bất 覺giác 。 謂vị 之chi 在tại 外ngoại 。 向hướng 外ngoại 推thôi 求cầu 。 後hậu 息tức 妄vọng 想tưởng 。 契khế 窮cùng 自tự 實thật 。 知tri 菩Bồ 提Đề 性tánh 由do 來lai 己kỷ 體thể 。 無vô 異dị 趣thú 求cầu 。 捨xả 彼bỉ 異dị 求cầu 。 歸quy 心tâm 自tự 實thật 。 故cố 名danh 發phát 心tâm 。 (# 遠viễn 公công 體thể 相tướng 如như 是thị 。 也dã )# 又hựu 如như 起khởi 信tín 論luận 。 有hữu 三tam 種chủng 心tâm 。 一nhất 者giả 直trực 心tâm 。 正chánh 念niệm 真Chân 如Như 法pháp 故cố 。 二nhị 者giả 深thâm 心tâm 。 樂nhạo/nhạc/lạc 修tu 一nhất 切thiết 諸chư 善thiện 行hành 故cố 。 三tam 者giả 大đại 悲bi 心tâm 。 救cứu 度độ 一nhất 切thiết 。 苦khổ 眾chúng 生sanh 故cố 。 (# 如như 論luận 廣quảng 說thuyết )# 。

問vấn 此thử 心tâm 因nhân 起khởi 次thứ 第đệ 何hà 耶da 。

答đáp 先tiên 就tựu 相tương/tướng 發phát 。 以dĩ 明minh 因nhân 起khởi 。

問vấn 彼bỉ 相tương/tướng 發phát 心tâm 。 因nhân 何hà 而nhi 生sanh 。

答đáp 遠viễn 公công 云vân 。 因nhân 大đại 悲bi 生sanh 。

問vấn 悲bi 因nhân 何hà 生sanh 。

答đáp 由do 依y 信tín 慧tuệ 。

問vấn 信tín 慧tuệ 因nhân 何hà 。

答đáp 由do 聞văn 正Chánh 法Pháp 。

問vấn 聞văn 法Pháp 因nhân 何hà 。

答đáp 由do 近cận 善thiện 友hữu 。 是thị 故cố 。 菩Bồ 薩Tát 先tiên 近cận 善thiện 友hữu 。 由do 近cận 友hữu 故cố 。 得đắc 聞văn 正Chánh 法Pháp 。

問vấn 聞văn 何hà 等đẳng 法pháp 。

答đáp 謂vị 聞văn 生sanh 死tử 無vô 常thường 。 大đại 苦khổ 涅Niết 槃Bàn 至chí 樂nhạo/nhạc/lạc 。 因nhân 聞văn 生sanh 信tín 。 信tín 生sanh 死tử 苦khổ 涅Niết 槃Bàn 大đại 樂nhạo/nhạc/lạc 。 因nhân 聞văn 生sanh 慧tuệ 。 知tri 生sanh 死tử 苦khổ 。 涅Niết 槃Bàn 大đại 樂nhạo/nhạc/lạc 。 由do 信tín 慧tuệ 故cố 。 便tiện 發phát 慈từ 悲bi 。 信tín 知tri 生sanh 死tử 。 是thị 大đại 苦khổ 故cố 。 念niệm 生sanh 未vị 出xuất 故cố 。 起khởi 大đại 悲bi 。 信tín 知tri 涅Niết 槃Bàn 是thị 至chí 樂nhạo/nhạc/lạc 故cố 。 念niệm 生sanh 未vị 得đắc 故cố 。 起khởi 大đại 悲bi 。 由do 慈từ 悲bi 故cố 。 起khởi 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 悲bi 念niệm 眾chúng 生sanh 。 於ư 苦khổ 未vị 出xuất 。 欲dục 為vi 濟tế 拔bạt 。 自tự 我ngã 不bất 出xuất 。 無vô 由do 化hóa 他tha 。 令linh 出xuất 生sanh 死tử 。 是thị 故cố 。 發phát 心tâm 願nguyện 出xuất 生sanh 死tử 。 慈từ 念niệm 眾chúng 生sanh 。 未vị 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。 欲dục 為vi 授thọ 與dữ 。 自tự 我ngã 不bất 得đắc 。 無vô 由do 化hóa 他tha 。 令linh 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。 是thị 故cố 。 發phát 心tâm 願nguyện 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。 故cố 由do 慈từ 悲bi 。 起khởi 菩Bồ 提Đề 心tâm 。

△# 次thứ 就tựu 息tức 相tương/tướng 。 以dĩ 明minh 因nhân 起khởi 息tức 相tương/tướng 發phát 。 是thị 修tu 慧tuệ 攝nhiếp 。 彼bỉ 依y 何hà 生sanh 。 由do 思tư 慧tuệ 生sanh 。 思tư 因nhân 何hà 生sanh 。 由do 於ư 聞văn 慧tuệ 。 聞văn 慧tuệ 因nhân 何hà 。 由do 聞văn 正Chánh 法Pháp 。 聞văn 法Pháp 因nhân 何hà 。 由do 近cận 善thiện 友hữu 。 是thị 故cố 。 菩Bồ 薩Tát 先tiên 近cận 善thiện 友hữu 故cố 。 得đắc 聞văn 正Chánh 法Pháp 。 聞văn 何hà 等đẳng 法pháp 。 謂vị 聞văn 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 法pháp 空không 。 (# 如như 大đại 品phẩm 等đẳng )# 既ký 聞văn 是thị 已dĩ 。 便tiện 知tri 生sanh 死tử 本bổn 性tánh 寂tịch 滅diệt 。 涅Niết 槃Bàn 亦diệc 如như 。 成thành 就tựu 聞văn 慧tuệ 。 依y 聞văn 起khởi 思tư 。 思tư 惟duy 生sanh 死tử 。 涅Niết 槃Bàn 法pháp 空không 。 依y 思tư 起khởi 修tu 。 觀quán 諸chư 法pháp 空không 故cố 。 捨xả 彼bỉ 相tương/tướng 空không 。 安an 心tâm 如như 道đạo 。 名danh 息tức 相tương/tướng 發phát 。

△# 次thứ 明minh 真chân 發phát 因nhân 起khởi 次thứ 第đệ 。 真chân 發phát 即tức 是thị 證chứng 行hành 所sở 攝nhiếp 。 彼bỉ 由do 何hà 至chí 。 由do 於ư 修tu 慧tuệ 。 修tu 因nhân 何hà 生sanh 。 因nhân 思tư 而nhi 發phát 。 思tư 依y 何hà 起khởi 。 依y 於ư 聞văn 慧tuệ 。 聞văn 由do 何hà 生sanh 。 由do 聞văn 正Chánh 法Pháp 。 聞văn 法Pháp 因nhân 何hà 。 由do 近cận 善thiện 友hữu 。 是thị 故cố 。 菩Bồ 薩Tát 先tiên 近cận 善thiện 友hữu 。 由do 近cận 友hữu 故cố 。 得đắc 聞văn 正Chánh 法Pháp 。 聞văn 何hà 等đẳng 法pháp 。 聞văn 知tri 真chân 實thật 如Như 來Lai 藏tạng 性tánh 是thị 己kỷ 自tự 體thể 。 (# 如như 勝thắng 鬘man 經kinh 楞lăng 伽già 經kinh 說thuyết 也dã )# 既ký 聞văn 是thị 已dĩ 。 便tiện 成thành 聞văn 慧tuệ 。 由do 聞văn 起khởi 思tư 。 思tư 量lượng 真chân 實thật 如Như 來Lai 藏tạng 性tánh 是thị 己kỷ 自tự 體thể 。 因nhân 思tư 起khởi 修tu 。 觀quán 察sát 修tu 捨xả 妄vọng 。 便tiện 證chứng 自tự 實thật 。 以dĩ 證chứng 實thật 故cố 。 名danh 真chân 發phát 心tâm 。 (# 因nhân 起khởi 如như 是thị )# 。

問vấn 就tựu 位vị 論luận 何hà 耶da 。

答đáp 隨tùy 義nghĩa 通thông 論luận 該cai 於ư 始thỉ 終chung 。 約ước 位vị 以dĩ 分phân 別biệt 。 非phi 無vô 差sai 降giáng/hàng 。 略lược 要yếu 有hữu 三tam 。 廣quảng 開khai 為vi 六lục 。 言ngôn 要yếu 三tam 者giả 。 如như 馬mã 鳴minh 說thuyết 。 一nhất 信tín 發phát 心tâm 。 位vị 在tại 種chủng 性tánh 。 此thử 即tức 是thị 前tiền 相tương/tướng 發phát 心tâm 也dã 。 二nhị 解giải 行hành 發phát 心tâm 。 位vị 在tại 解giải 行hành 。 此thử 即tức 是thị 前tiền 息tức 相tương/tướng 發phát 也dã 。 三tam 者giả 證chứng 發phát 。 位vị 在tại 地địa 上thượng 。 此thử 猶do 前tiền 真chân 發phát 心tâm 也dã 。 言ngôn 廣quảng 六lục 者giả 。 始thỉ 從tùng 外ngoại 凡phàm 。 終chung 至chí 法pháp 雲vân 。 攝nhiếp 以dĩ 為vi 六lục 。 一nhất 者giả 外ngoại 凡phàm 。 隨tùy 相tương/tướng 趣thú 求cầu 。 名danh 為vi 相tương/tướng 發phát 。 二nhị 十thập 信tín 位vị 中trung 。 真chân 信tín 已dĩ 成thành 。 以dĩ 信tín 趣thú 順thuận 。 名danh 為vi 信tín 發phát 。 三tam 習tập 種chủng 位vị 中trung 。 真chân 解giải 成thành 就tựu 。 以dĩ 解giải 趣thú 順thuận 。 名danh 為vi 解giải 發phát 。 四tứ 性tánh 種chủng 位vị 中trung 。 真chân 行hành 成thành 就tựu 。 以dĩ 行hành 趣thú 向hướng 。 名danh 為vi 行hành 發phát 。 五ngũ 解giải 行hành 位vị 中trung 。 以dĩ 觀quán 道đạo 立lập 。 觀quán 心tâm 趣thú 順thuận 。 名danh 為vi 觀quán 發phát 。 (# 亦diệc 名danh 道đạo 發phát )# 六lục 初Sơ 地Địa 已dĩ 上thượng 。 證chứng 行hành 成thành 就tựu 。 證chứng 心tâm 趣thú 順thuận 。 名danh 為vi 證chứng 發phát 。

懍lẫm 云vân 。 問vấn 願nguyện 求cầu 無vô 常thường 佛Phật 是thị 菩Bồ 提Đề 心tâm 不phủ 。

答đáp 不phủ 也dã 。 無vô 常thường 到đáo 佛Phật 地địa 。 即tức 顛điên 倒đảo 迷mê 本bổn 。 不bất 知tri 歸quy 宗tông 也dã 。 又hựu 是thị 謗báng 佛Phật 。 豈khởi 開khai 發phát 心tâm 耶da 。

問vấn 作tác 常thường 住trụ 果quả 意ý 而nhi 求cầu 。 是thị 發phát 心tâm 不phủ 。

答đáp 非phi 也dã 。 此thử 求cầu 斷đoạn 無vô 常thường 而nhi 得đắc 於ư 常thường 。 便tiện 不bất 免miễn 著trước 。 豈khởi 成thành 發phát 心tâm 耶da 。

問vấn 云vân 何hà 願nguyện 成thành 常thường 住trụ 佛Phật 。

答đáp 常thường 與dữ 無vô 常thường 。 (# 乃nãi 至chí )# 。 非phi 常thường 非phi 無vô 常thường 。 寄ký 言ngôn 為vi 常thường 。 虗hư 壞hoại 如như 此thử 。 乃nãi 名danh 發phát 心tâm 。

問vấn 見kiến 生sanh 受thọ 苦khổ 而nhi 發phát 心tâm 度độ 。 是thị 發phát 心tâm 不phủ 。

答đáp 非phi 也dã 。 但đãn 觀quán 生sanh 空không 寂tịch 而nhi 起khởi 悲bi 也dã 。

問vấn 若nhược 不bất 見kiến 生sanh 。 亦diệc 不bất 見kiến 可khả 度độ 耶da 。

答đáp 只chỉ 無vô 眾chúng 生sanh 相tướng 。 故cố 可khả 度độ 耳nhĩ 。

問vấn 病bệnh 情tình 怖bố 可khả 度độ 不phủ 。

答đáp 不phủ 也dã 。 病bệnh 本bổn 無vô 法pháp 。 亦diệc 無vô 可khả 斷đoạn 。 但đãn 眾chúng 生sanh 妄vọng 見kiến 為vi 有hữu 。 今kim 知tri 妄vọng 無vô 一nhất 相tương/tướng 可khả 得đắc 。 便tiện 為vi 還hoàn 本bổn 。 寄ký 言ngôn 為vi 度độ 也dã 。 又hựu 有hữu 四tứ 發phát 心tâm 。 一nhất 緣duyên 發phát 心tâm 。 (# 仰ngưỡng 緣duyên 菩Bồ 提Đề 。 而nhi 發phát 心tâm 求cầu 。 名danh 緣duyên 心tâm 。 未vị 位vị 前tiền 也dã )# 二nhị 解giải 發phát 心tâm 。 (# 若nhược 解giải 一nhất 切thiết 法pháp 。 悉tất 是thị 菩Bồ 提Đề 名danh 解giải 發phát 心tâm 。 十thập 解giải 位vị 也dã 。 )# 三tam 行hành 發phát 心tâm 。 (# 行hành 一nhất 切thiết 行hành 皆giai 合hợp 菩Bồ 提Đề 。 名danh 行hành 發phát 心tâm 。 十thập 行hành 十thập 向hướng 位vị 也dã )# 四tứ 體thể 發phát 心tâm 。 亦diệc 名danh 證chứng 發phát 心tâm 。 (# 證chứng 一nhất 切thiết 法pháp 。 即tức 是thị 菩Bồ 提Đề 。 自tự 體thể 顯hiển 發phát 名danh 為vi 體thể 發phát 也dã 。 初Sơ 地Địa 以dĩ 上thượng 。 至chí 金kim 剛cang 心tâm )# 又hựu 智trí 論luận 五ngũ 種chủng 菩Bồ 提Đề 。 一nhất 發phát 心tâm 菩Bồ 提Đề 。 (# 初sơ 住trụ 位vị 也dã )# 二nhị 伏phục 心tâm 菩Bồ 提Đề 。 (# 從tùng 第đệ 二nhị 住trụ 以dĩ 上thượng )# 三Tam 明Minh 菩Bồ 提Đề 。 (# 從tùng 初sơ 至chí 七thất 地địa )# 四tứ 出xuất 到đáo 菩Bồ 提Đề 。 (# 八bát 地địa 至chí 金kim 剛cang )# 五ngũ 。 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 (# 妙diệu 覺giác 地địa 也dã )# 。

問vấn 出xuất 體thể 門môn 中trung 。 緣duyên 起khởi 之chi 道đạo 。 其kỳ 義nghĩa 云vân 何hà 。

答đáp 中trung 道đạo 圓viên 通thông 心tâm 。 是thị 菩Bồ 提Đề 心tâm 體thể 。 謂vị 不bất 著trước 空không 。 不bất 著trước 有hữu 。 不bất 著trước 空không 有hữu 二nhị 。 不bất 著trước 空không 有hữu 不bất 二nhị 。 乃nãi 是thị 圓viên 通thông 無vô 礙ngại 。 為vì 無vô 上thượng 道Đạo 心tâm 耳nhĩ 。

問vấn 若nhược 爾nhĩ 者giả 只chỉ 上thượng 地địa 人nhân 能năng 發phát 耳nhĩ 也dã 。

答đáp 凡phàm 夫phu 學học 友hữu 。 中trung 道đạo 圓viên 通thông 心tâm 。 乃nãi 名danh 發phát 心tâm 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 。 非phi 發phát 無vô 等đẳng 等đẳng 心tâm 也dã 。 涅Niết 槃Bàn 經Kinh 云vân 。 發phát 心tâm 畢tất 竟cánh 二nhị 不bất 別biệt 。 如như 是thị 二nhị 心tâm 先tiên 心tâm 難nạn/nan 。 自tự 未vị 得đắc 度độ 先tiên 度độ 他tha 。 是thị 故cố 我ngã 禮lễ 初sơ 發phát 心tâm 。 (# 謂vị 同đồng 體thể 本bổn 性tánh 清thanh 淨tịnh 。 心tâm 也dã )# 華hoa 嚴nghiêm 經Kinh 云vân 。 捨xả 離ly 生sanh 死tử 。 出xuất 三tam 界giới 等đẳng 。 (# 此thử 謂vị 真chân 心tâm 體thể 也dã )# 。

問vấn 行hạnh 願nguyện 兩lưỡng 門môn 。 此thử 心tâm 為vi 何hà 耶da 。

答đáp 大đại 判phán 是thị 願nguyện 。 然nhiên 明minh 出xuất 到đáo 。 豈khởi 非phi 慧tuệ 行hành 耶da 。

問vấn 功công 德đức 智trí 慧tuệ 。 為vi 是thị 何hà 門môn 。

答đáp 他tha 云vân 一nhất 向hướng 屬thuộc 功công 德đức 。 今kim 判phán 以dĩ 慧tuệ 為vi 體thể 。 而nhi 發phát 心tâm 功công 德đức 多đa 故cố 。 屬thuộc 功công 德đức 耳nhĩ 。 如như 受thọ 持trì 般Bát 若Nhã 。 為vì 他tha 解giải 說thuyết 。 實thật 是thị 智trí 慧tuệ 。 而nhi 言ngôn 功công 德đức 甚thậm 多đa 也dã 。

問vấn 此thử 心tâm 能năng 伏phục 惑hoặc 耶da 。 亦diệc 能năng 斷đoạn 惑hoặc 耶da 。

答đáp 彌Di 勒Lặc 知tri 識thức 處xứ 云vân 。 此thử 心tâm 能năng 斷đoạn 惑hoặc 。 (# 乃nãi 至chí )# 破phá 無vô 明minh 。 發phát 真chân 明minh 。 (# 例lệ 如như 金kim 剛cang 定định )# 。

問vấn 此thử 心tâm 能năng 動động 無vô 邊biên 生sanh 死tử 不phủ 耶da 。

答đáp 此thử 心tâm 徹triệt 過quá 生sanh 死tử 之chi 外ngoại 。 即tức 與dữ 生sanh 死tử 相tướng 違vi 。 已dĩ 能năng 移di 之chi 。 可khả 謂vị 已dĩ 動động 。 (# 例lệ 如Như 來Lai 出xuất 已dĩ 出xuất 家gia 動động 魔ma 宮cung )# 。

問vấn 緣duyên 力lực 他tha 力lực 何hà 異dị 。

答đáp 緣duyên 者giả 。 值trị 苦khổ 樂lạc 境cảnh 。 他tha 者giả 近cận 師sư 善thiện 友hữu 。

問vấn 因nhân 力lực 自tự 力lực 何hà 異dị 。

答đáp 因nhân 力lực 者giả 。 過quá 去khứ 習tập 因nhân 。 自tự 力lực 者giả 。 現hiện 在tại 習tập 果quả 。 (# 云vân 云vân )# 。

○# 實thật 際tế 義nghĩa

三tam 門môn 同đồng 前tiền 。

第đệ 一nhất 釋thích 名danh 者giả 。 妙diệu 絕tuyệt 虗hư 偽ngụy 。 名danh 之chi 為vi 實thật 。 實thật 理lý 本bổn 源nguyên 。 名danh 之chi 為vi 際tế 。 故cố 曰viết 實thật 際tế 。

第đệ 二nhị 出xuất 體thể 者giả 。 懍lẫm 云vân 。 實thật 際tế 以dĩ 無vô 住trụ 為vi 體thể 。

第đệ 三tam 問vấn 答đáp 。

問vấn 本bổn 際tế 先tiên 際tế 後hậu 際tế 實thật 際tế 。 此thử 四tứ 名danh 何hà 異dị 。

答đáp 隱ẩn 時thời 名danh 本bổn 際tế 。 顯hiển 時thời 名danh 先tiên 後hậu 二nhị 際tế 。 無vô 隱ẩn 無vô 顯hiển 。 隱ẩn 顯hiển 不bất 二nhị 。 名danh 實thật 際tế 。

問vấn 本bổn 際tế 者giả 。 但đãn 得đắc 論luận 隱ẩn 。 亦diệc 得đắc 通thông 顯hiển 。 又hựu 得đắc 非phi 隱ẩn 非phi 顯hiển 不phủ 。

答đáp 亦diệc 得đắc 通thông 名danh 本bổn 際tế 。

問vấn 隱ẩn 時thời 。 但đãn 得đắc 為vi 生sanh 死tử 作tác 本bổn 際tế 。 亦diệc 得đắc 為vi 涅Niết 槃Bàn 作tác 本bổn 際tế 。

答đáp 皆giai 得đắc 作tác 本bổn 。 本bổn 無vô 二nhị 也dã 。

問vấn 生sanh 死tử 虗hư 偽ngụy 依y 實thật 而nhi 起khởi 。 本bổn 義nghĩa 可khả 爾nhĩ 。 涅Niết 槃Bàn 未vị 顯hiển 。 若nhược 為vi 作tác 本bổn 耶da 。

答đáp 涅Niết 槃Bàn 之chi 性tánh 。 本bổn 隱ẩn 於ư 生sanh 死tử 。 今kim 顯hiển 則tắc 顯hiển 本bổn 。 故cố 知tri 亦diệc 為vi 涅Niết 槃Bàn 作tác 本bổn 。

問vấn 為vi 涅Niết 槃Bàn 作tác 本bổn 義nghĩa 。 則tắc 可khả 解giải 。 生sanh 死tử 虗hư 偽ngụy 。 云vân 何hà 以dĩ 實thật 為vi 本bổn 。

答đáp 生sanh 死tử 無vô 源nguyên 。 正chánh 依y 如Như 來Lai 藏tạng 而nhi 起khởi 。 經Kinh 云vân 。 以dĩ 如Như 來Lai 藏tạng 故cố 。 說thuyết 生sanh 說thuyết 死tử 。 云vân 死tử 本bổn 際tế 。

問vấn 若nhược 異dị 體thể 相tướng 依y 。 則tắc 異dị 非phi 偽ngụy 本bổn 也dã 。 若nhược 同đồng 體thể 相tướng 依y 。 則tắc 生sanh 死tử 之chi 體thể 是thị 異dị 耶da 。

答đáp 非phi 一nhất 非phi 異dị 。 如như 波ba 依y 水thủy 起khởi 。 水thủy 為vi 波ba 本bổn 。 不bất 可khả 說thuyết 波ba 異dị 水thủy 。

問vấn 生sanh 死tử 滅diệt 去khứ 。 而nhi 本bổn 際tế 自tự 留lưu 。 即tức 去khứ 留lưu 不bất 同đồng 。 云vân 何hà 不bất 異dị 。

答đáp 患hoạn 息tức 滅diệt 。 法pháp 無vô 去khứ 留lưu 。

問vấn 正chánh 以dĩ 寄ký 患hoạn 稱xưng 本bổn 。 若nhược 論luận 法pháp 也dã 。 何hà 本bổn 之chi 有hữu 。

答đáp 患hoạn 依y 法pháp 起khởi 。 所sở 以dĩ 生sanh 死tử 之chi 法pháp 。 依y 實thật 際tế 為vi 本bổn 。 (# 本bổn 際tế 八bát 問vấn 答đáp 竟cánh )# 。

問vấn 云vân 何hà 為vi 先tiên 際tế 。

答đáp 生sanh 死tử 際tế 滅diệt 。 本bổn 隱ẩn 今kim 顯hiển 。 但đãn 始thỉ 現hiện 之chi 初sơ 。 故cố 為vi 先tiên 際tế 。

問vấn 為vi 當đương 理lý 有hữu 先tiên 際tế 。 為vi 當đương 道Đạo 理lý 無vô 有hữu 耶da 。

答đáp 道Đạo 理lý 非phi 隱ẩn 非phi 顯hiển 。 但đãn 據cứ 情tình 有hữu 。 本bổn 隱ẩn 而nhi 今kim 顯hiển 。

問vấn 先tiên 際tế 之chi 名danh 。 若nhược 出xuất 自tự 情tình 有hữu 。 得đắc 道Đạo 非phi 實thật 隱ẩn 不phủ 。

答đáp 雖tuy 名danh 隨tùy 情tình 立lập 。 體thể 即tức 實thật 際tế 。

問vấn 先tiên 際tế 之chi 名danh 。 隨tùy 情tình 而nhi 立lập 。 得đắc 道Đạo 先tiên 際tế 之chi 心tâm 。 是thị 情tình 不phủ 。

答đáp 亦diệc 得đắc 是thị 真chân 情tình 。

問vấn 真chân 復phục 云vân 何hà 名danh 情tình 。

答đáp 凡phàm 真chân 偽ngụy 隱ẩn 顯hiển 。 皆giai 非phi 理lý 語ngữ 。

問vấn 何hà 處xứ 入nhập 是thị 先tiên 際tế 。

答đáp 若nhược 據cứ 先tiên 際tế 而nhi 論luận 。 十thập 信tín 為vi 先tiên 際tế 。 三tam 十thập 心tâm 為vi 中trung 際tế 。 初Sơ 地Địa 至chí 佛Phật 地địa 。 皆giai 後hậu 際tế 也dã 。 若nhược 據cứ 中trung 際tế 。 而nhi 辨biện 習tập 種chủng 。 初sơ 發phát 心tâm 為vi 先tiên 際tế 。 從tùng 種chủng 性tánh 至chí 七thất 地địa 。 為vi 中trung 際tế 。 從tùng 八bát 地địa 至chí 佛Phật 地địa 。 為vi 後hậu 際tế 也dã 。 若nhược 據cứ 後hậu 際tế 而nhi 言ngôn 。 地địa 前tiền 併tinh 屬thuộc 先tiên 際tế 可khả 攝nhiếp 。 唯duy 十Thập 地Địa 是thị 中trung 際tế 。 乃nãi 至chí 佛Phật 地Địa 。 方phương 是thị 後hậu 際tế 也dã 。

問vấn 若nhược 爾nhĩ 要yếu 須tu 三tam 際tế 。 何hà 得đắc 但đãn 云vân 先tiên 後hậu 二nhị 際tế 耶da 。

答đáp 二nhị 三tam 皆giai 得đắc 。 亦diệc 如như 前tiền 安an 居cư 後hậu 安an 居cư 。 亦diệc 可khả 說thuyết 中trung 安an 居cư 也dã 。 又hựu 經kinh 中trung 。 多đa 明minh 三tam 際tế 。 即tức 是thị 三tam 世thế 。 先tiên 際tế 無vô 始thỉ 。 後hậu 際tế 無vô 終chung 。 中trung 間gian 可khả 知tri 也dã 。

問vấn 一nhất 闡xiển 提đề 人nhân 。 創sáng/sang 入nhập 恆Hằng 河Hà 。 七thất 種chủng 眾chúng 生sanh 。 是thị 第đệ 一nhất 人nhân 。 又hựu 言ngôn 三tam 世thế 諸chư 佛Phật 。 皆giai 從tùng 恆Hằng 河Hà 第đệ 一nhất 人nhân 來lai 。 乃nãi 至chí 佛Phật 果Quả 。 登đăng 涅Niết 槃Bàn 山sơn 。 今kim 何hà 故cố 不bất 取thủ 。 闡xiển 提đề 作tác 先tiên 際tế 也dã 。

答đáp 初sơ 分phần/phân 淨tịnh 心tâm 未vị 現hiện 故cố 。 沒một 其kỳ 先tiên 際tế 之chi 名danh 。

問vấn 若nhược 闡xiển 提đề 。 淨tịnh 心tâm 未vị 現hiện 。 不bất 得đắc 先tiên 際tế 者giả 。 十thập 信tín 之chi 位vị 。 一nhất 分phần/phân 義nghĩa 未vị 足túc 。 亦diệc 應ưng 不bất 得đắc 。 名danh 先tiên 際tế 也dã 。

答đáp 一nhất 分phần/phân 中trung 之chi 分phần 故cố 。 得đắc 為vi 先tiên 際tế 也dã 。 (# 先tiên 際tế 九cửu 問vấn 答đáp 竟cánh )# 。

問vấn 後hậu 際tế 云vân 何hà 。

答đáp 本bổn 隱ẩn 今kim 顯hiển 。 顯hiển 之chi 窮cùng 極cực 。 說thuyết 為vi 後hậu 際tế 。

問vấn 為vi 取thủ 金kim 剛cang 以dĩ 後hậu 說thuyết 名danh 為vi 後hậu 。 為vi 當đương 自tự 體thể 是thị 後hậu 。

答đáp 據cứ 時thời 始thỉ 修tu 。 生sanh 死tử 終chung 盡tận 。 至chí 金kim 剛cang 後hậu 。 故cố 經kinh 說thuyết 。 金kim 剛cang 之chi 終chung 為vi 後hậu 邊biên 身thân 。 如Như 來Lai 過quá 邊biên 。 得đắc 無vô 邊biên 身thân 也dã 。 但đãn 今kim 明minh 自tự 體thể 終chung 顯hiển 。 名danh 為vi 後hậu 際tế 耳nhĩ 。

問vấn 自tự 體thể 無vô 先tiên 後hậu 。 但đãn 據cứ 生sanh 死tử 終chung 盡tận 。 得đắc 稱xưng 後hậu 顯hiển 。 今kim 何hà 故cố 云vân 自tự 體thể 為vi 後hậu 耶da 。

答đáp 乃nãi 可khả 由do 障chướng 盡tận 之chi 後hậu 而nhi 我ngã 躬cung 顯hiển 然nhiên 。 我ngã 體thể 有hữu 始thỉ 現hiện 之chi 義nghĩa 。 有hữu 終chung 顯hiển 之chi 義nghĩa 故cố 。 以dĩ 自tự 體thể 後hậu 顯hiển 。 為vi 後hậu 際tế 也dã 。

問vấn 生sanh 死tử 盡tận 處xứ 。 至chí 金kim 剛cang 後hậu 。 可khả 以dĩ 稱xưng 際tế 。 自tự 體thể 圓viên 顯hiển 。 以dĩ 何hà 為vi 際tế 。

答đáp 為vi 是thị 生sanh 死tử 邊biên 表biểu 。 則tắc 是thị 有hữu 際tế 失thất 。 有hữu 際tế 則tắc 有hữu 邊biên 。 豈khởi 得đắc 稱xưng 常thường 也dã 。 涅Niết 槃Bàn 圓viên 寂tịch 。 體thể 非phi 彼bỉ 此thử 。 而nhi 稱xưng 彼bỉ 岸ngạn 。 今kim 云vân 後hậu 際tế 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 體thể 無vô 前tiền 後hậu 。 而nhi 說thuyết 後hậu 際tế 。

問vấn 涅Niết 槃Bàn 彼bỉ 岸ngạn 。 亦diệc 是thị 時thời 生sanh 死tử 之chi 此thử 岸ngạn 。 若nhược 度độ 生sanh 死tử 。 到đáo 涅Niết 槃Bàn 彼bỉ 岸ngạn 。 今kim 亦diệc 可khả 謂vị 生sanh 死tử 滅diệt 後hậu 稱xưng 為vi 後hậu 際tế 。

答đáp 經Kinh 云vân 。 以dĩ 如Như 來Lai 不bất 般bát 乃nãi 名danh 般bát 。 所sở 謂vị 非phi 滅diệt 度độ 也dã 。 正chánh 是thị 自tự 體thể 畢tất 竟cánh 圓viên 寂tịch 彼bỉ 岸ngạn 涅Niết 槃Bàn 耳nhĩ 。

問vấn 若nhược 是thị 圓viên 寂tịch 。 何hà 際tế 之chi 有hữu 。

答đáp 正chánh 以dĩ 涅Niết 槃Bàn 之chi 樂lạc 果quả 。 窮cùng 極cực 無vô 岸ngạn 。 說thuyết 之chi 為vi 際tế 。 非phi 有hữu 際tế 之chi 際tế 也dã 。 (# 後hậu 際tế 六lục 問vấn 答đáp 竟cánh )# 。

問vấn 實thật 際tế 有hữu 為vi 當đương 形hình 虗hư 稱xưng 實thật 。 為vi 當đương 自tự 體thể 是thị 實thật 。

答đáp 自tự 體thể 是thị 實thật 也dã 。 非phi 形hình 待đãi 也dã 。

問vấn 若nhược 不bất 待đãi 生sanh 死tử 之chi 虗hư 。 云vân 何hà 名danh 實thật 。

答đáp 經Kinh 云vân 。 非phi 實thật 非phi 虗hư 。 非phi 如như 非phi 異dị 。 此thử 所sở 謂vị 理lý 非phi 形hình 待đãi 。 而nhi 得đắc 自tự 實thật 之chi 名danh 。 故cố 中trung 論luận 云vân 。 若nhược 法pháp 因nhân 待đãi 成thành 。 是thị 法pháp 還hoàn 成thành 待đãi 。 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 中trung 。 無vô 待đãi 無vô 非phi 待đãi 。 故cố 知tri 絕tuyệt 待đãi 之chi 名danh 。

問vấn 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 皆giai 本bổn 之chi 實thật 際tế 。 未vị 審thẩm 實thật 際tế 。 體thể 為vi 是thị 一nhất 。 為vi 有hữu 眾chúng 多đa 。

答đáp 實thật 際tế 之chi 體thể 。 非phi 一nhất 非phi 二nhị 。 若nhược 一nhất 定định 是thị 一nhất 。 若nhược 二nhị 定định 是thị 二nhị 。 此thử 非phi 實thật 際tế 也dã 。

問vấn 不bất 定định 之chi 法pháp 是thị 實thật 際tế 者giả 。 不bất 定định 之chi 旨chỉ 何hà 得đắc 云vân 實thật 。

答đáp 亦diệc 非phi 不bất 定định 。 亦diệc 非phi 定định 定định 。 正chánh 以dĩ 無vô 定định 之chi 定định 。 定định 無vô 所sở 定định 。 名danh 之chi 為vi 實thật 。

問vấn 若nhược 答đáp 此thử 何hà 有hữu 際tế 之chi 可khả 言ngôn 耶da 。

答đáp 正chánh 以dĩ 無vô 際tế 為vi 際tế 耳nhĩ 。

問vấn 實thật 際tế 與dữ 本bổn 際tế 何hà 殊thù 耶da 。

答đáp 前tiền 已dĩ 云vân 。 本bổn 義nghĩa 通thông 。 但đãn 本bổn 唯duy 在tại 本bổn 。 今kim 實thật 際tế 通thông 本bổn 末mạt 。 同đồng 異dị 成thành 依y 。 一nhất 切thiết 皆giai 實thật 。

問vấn 先tiên 際tế 後hậu 際tế 。 與dữ 實thật 際tế 何hà 異dị 耶da 。

答đáp 若nhược 二nhị 際tế 不bất 二nhị 。 乃nãi 稱xưng 於ư 實thật 。 二nhị 際tế 無vô 際tế 。 乃nãi 名danh 為vi 際tế 。

問vấn 未vị 審thẩm 前tiền 云vân 涅Niết 槃Bàn 是thị 生sanh 死tử 際tế 生sanh 死tử 是thị 涅Niết 槃Bàn 際tế 。 若nhược 為vi 是thị 際tế 。

答đáp 有hữu 生sanh 有hữu 滅diệt 。 是thị 生sanh 死tử 義nghĩa 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 是thị 涅Niết 槃Bàn 義nghĩa 。 夫phù 生sanh 滅diệt 之chi 源nguyên 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 是thị 其kỳ 本bổn 際tế 也dã 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 亦diệc 不bất 定định 處xứ 。 推thôi 其kỳ 源nguyên 極cực 。 唯duy 息tức 生sanh 滅diệt 。 是thị 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 之chi 際tế 畔bạn 矣hĩ 。 然nhiên 非phi 生sanh 滅diệt 。 非phi 不bất 生sanh 滅diệt 。 生sanh 與dữ 不bất 生sanh 。 無vô 二nhị 乃nãi 為vi 本bổn 際tế 。 無vô 際tế 為vi 際tế 耳nhĩ 。

問vấn 六lục 七thất 識thức 有hữu 實thật 際tế 不phủ 。

答đáp 六lục 七thất 正chánh 以dĩ 藏tạng 識thức 為vi 實thật 際tế 。 更cánh 無vô 實thật 際tế 也dã 。

問vấn 三tam 乘thừa 教giáo 所sở 明minh 之chi 理lý 。 亦diệc 得đắc 是thị 實thật 際tế 不phủ 。

答đáp 若nhược 局cục 論luận 三tam 乘thừa 權quyền 教giáo 。 不bất 得đắc 有hữu 實thật 際tế 。 但đãn 得đắc 有hữu 空không 耳nhĩ 。

問vấn 空không 豈khởi 非phi 實thật 耶da 。

若nhược 此thử 是thị 挊# 虗hư 之chi 空không 。 非phi 真Chân 如Như 理lý 實thật 也dã 。

問vấn 欲dục 窮cùng 佛Phật 法Pháp 之chi 大đại 海hải 。 盡tận 其kỳ 源nguyên 底để 者giả 。 義nghĩa 最tối 深thâm 耶da 。

答đáp 實thật 際tế 義nghĩa 最tối 深thâm 。

問vấn 前tiền 云vân 生sanh 死tử 是thị 涅Niết 槃Bàn 際tế 。 此thử 豈khởi 深thâm 耶da 。

答đáp 涅Niết 槃Bàn 是thị 生sanh 死tử 際tế 。 則tắc 深thâm 而nhi 非phi 遠viễn 。 生sanh 死tử 是thị 涅Niết 槃Bàn 際tế 。 則tắc 淺thiển 而nhi 不bất 近cận 。 此thử 之chi 生sanh 死tử 。 甚thậm 深thâm 甚thậm 深thâm 。 諸chư 凡phàm 二Nhị 乘Thừa 。 所sở 不bất 能năng 達đạt 也dã 。

問vấn 若nhược 如như 此thử 實thật 際tế 不bất 定định 不bất 定định 非phi 實thật 也dã 。

答đáp 非phi 空không 非phi 有hữu 。 不bất 離ly 空không 有hữu 。 亦diệc 非phi 中trung 道đạo 。 不bất 離ly 中trung 道đạo 。 亦diệc 非phi 生sanh 死tử 。 不bất 離ly 生sanh 死tử 。 亦diệc 非phi 涅Niết 槃Bàn 。 不bất 離ly 涅Niết 槃Bàn 。 亦diệc 非phi 緣duyên 起khởi 。 夫phu 實thật 際tế 者giả 。 無vô 在tại 不bất 在tại 也dã 。 (# 實thật 際tế 十thập 四tứ 問vấn 答đáp 竟cánh )# 。

問vấn 實thật 際tế 與dữ 實thật 性tánh 實thật 相tướng 法pháp 性tánh 法pháp 位vị 無vô 生sanh 無vô 相tướng 。 空không 如như 空không 如như 若nhược 為vi 異dị 耶da 。

答đáp 實thật 際tế 不bất 變biến 實thật 性tánh 。 性tánh 實thật 性tánh 不bất 壞hoại 諸chư 法pháp 名danh 實thật 相tướng 。 實thật 相tướng 無vô 相tướng 名danh 法pháp 性tánh 。 法pháp 性tánh 理lý 分phần/phân 名danh 法pháp 位vị 。 法pháp 位vị 無vô 源nguyên 名danh 無vô 生sanh 。 無vô 生sanh 無vô 所sở 有hữu 名danh 無vô 相tướng 。 無vô 相tướng 無vô 有hữu 無vô 無vô 名danh 空không 。 無vô 名danh 空không 不bất 二nhị 不bất 異dị 名danh 如như 。 融dung 一nhất 切thiết 。 不bất 見kiến 同đồng 異dị 。 不bất 見kiến 異dị 同đồng 也dã 。

○# 如như 如như 義nghĩa

三tam 門môn 同đồng 前tiền 。

第đệ 一nhất 釋thích 名danh 者giả 。 懍lẫm 師sư 云vân 。 如như 如như 者giả 。 諸chư 法pháp 之chi 玄huyền 宗tông 。 無vô 二nhị 之chi 通thông 旨chỉ 也dã 。 如như 以dĩ 不bất 異dị 為vi 義nghĩa 。 萬vạn 如như 一nhất 如như 一nhất 如như 萬vạn 如như 。 故cố 曰viết 如như 如như 。 夫phu 萬vạn 法pháp 不bất 異dị 萬vạn 如như 。 萬vạn 如như 不bất 異dị 萬vạn 法pháp 。 一nhất 如như 也dã 。 萬vạn 法pháp 不bất 異dị 一nhất 如như 。 一nhất 如như 不bất 異dị 萬vạn 法pháp 。 一nhất 如như 也dã 。 一nhất 非phi 一nhất 。 一nhất 不bất 異dị 二nhị 。 二nhị 非phi 二nhị 二nhị 。 二nhị 不bất 異dị 一nhất 。 故cố 曰viết 如như 如như 也dã 。

第đệ 二nhị 出xuất 體thể 門môn 。 如như 以dĩ 不bất 二nhị 為vi 體thể 。 四tứ 絕tuyệt 之chi 外ngoại 絕tuyệt 。 然nhiên 後hậu 寄ký 假giả 名danh 字tự 。 目mục 之chi 為vi 無vô 。 目mục 之chi 為vi 有hữu 。 無vô 有hữu 異dị 無vô 。 無vô 無vô 異dị 有hữu 。 有hữu 無vô 不bất 二nhị 。 為vi 如như 之chi 體thể 。 有hữu 不bất 異dị 無vô 。 一nhất 如như 也dã 。 無vô 不bất 異dị 有hữu 。 二nhị 如như 也dã 。 二nhị 如như 無vô 二nhị 。 為vi 如như 如như 體thể 。

第đệ 三tam 問vấn 答đáp 分phân 別biệt 。

問vấn 不bất 二nhị 者giả 為vi 遣khiển 病bệnh 耶da 。 為vi 顯hiển 德đức 耶da 。

答đáp 遣khiển 著trước 即tức 自tự 顯hiển 德đức 。 顯hiển 德đức 即tức 自tự 病bệnh 已dĩ 。

問vấn 遣khiển 何hà 等đẳng 病bệnh 耶da 。

答đáp 有hữu 無vô 之chi 病bệnh 。 凡phàm 夫phu 著trước 有hữu 。 謂vị 有hữu 異dị 無vô 。 聲Thanh 聞Văn 著trước 無vô 。 謂vị 無vô 異dị 有hữu 。 所sở 以dĩ 有hữu 亦diệc 不bất 如như 。 無vô 亦diệc 不bất 如như 。 有hữu 之chi 與dữ 無vô 。 悉tất 須tu 遣khiển 蕩đãng 。 菩Bồ 薩Tát 如như 實thật 知tri 有hữu 。 則tắc 無vô 有hữu 異dị 無vô 。 如như 實thật 知tri 無vô 。 則tắc 無vô 有hữu 異dị 有hữu 也dã 。 無vô 有hữu 異dị 無vô 。 故cố 不bất 著trước 有hữu 也dã 。 無vô 無vô 異dị 有hữu 。 故cố 不bất 著trước 無vô 也dã 。 不bất 著trước 有hữu 無vô 。 不bất 異dị 有hữu 無vô 。 有hữu 無vô 不bất 異dị 。 故cố 體thể 如như 如như 。 若nhược 假giả 名danh 菩Bồ 薩Tát 。 謂vị 二nhị 異dị 不bất 二nhị 。 異dị 二nhị 謂vị 如như 異dị 不bất 如như 。 謂vị 不bất 如như 異dị 如như 。 斯tư 亦diệc 不bất 如như 。 悉tất 須tu 遣khiển 蕩đãng 。 若nhược 實thật 義nghĩa 菩Bồ 薩Tát 。 無vô 二nhị 異dị 不bất 二nhị 。 無vô 不bất 二nhị 異dị 二nhị 。 亦diệc 無vô 如như 異dị 不bất 如như 。 無vô 不bất 如như 異dị 如như 。 是thị 則tắc 如như 如như 矣hĩ 。 若nhược 復phục 謂vị 假giả 名danh 異dị 實thật 義nghĩa 。 謂vị 實thật 義nghĩa 異dị 假giả 名danh 。 此thử 亦diệc 不bất 如như 。 悉tất 須tu 遣khiển 蕩đãng 。 若nhược 無vô 假giả 名danh 異dị 實thật 義nghĩa 。 無vô 實thật 義nghĩa 異dị 假giả 名danh 。 假giả 實thật 無vô 二nhị 者giả 。 體thể 如như 如như 矣hĩ 。 若nhược 復phục 謂vị 此thử 如như 如như 為vi 理lý 。 謂vị 此thử 如như 如như 為vi 非phi 理lý 。 若nhược 理lý 異dị 非phi 理lý 。 若nhược 非phi 理lý 異dị 理lý 。 此thử 故cố 不bất 如như 。 悉tất 須tu 遣khiển 蕩đãng 。 無vô 所sở 不bất 遣khiển 也dã 。

問vấn 真Chân 如Như 法Pháp 門môn 中trung 道Đạo 法Pháp 界giới 緣duyên 起khởi 理lý 教giáo 等đẳng 諸chư 名danh 何hà 名danh 耶da 。

答đáp 不bất 變biến 曰viết 真chân 。 隨tùy 緣duyên 稱xưng 如như 。 不bất 二nhị 而nhi 二nhị 。 名danh 為vi 法Pháp 門môn 。 二nhị 而nhi 不bất 二nhị 。 名danh 為vi 中Trung 道Đạo 。 無vô 二nhị 不bất 二nhị 。 名danh 為vi 教giáo 。 又hựu 總tổng 此thử 四tứ 句cú 虗hư 通thông 無vô 礙ngại 為vi 法Pháp 門môn 。 四tứ 句cú 無vô 二nhị 為vi 中trung 道đạo 。 四tứ 句cú 皆giai 絕tuyệt 為vi 理lý 旨chỉ 。 無vô 四tứ 而nhi 四tứ 為vi 教giáo 詮thuyên 。 四tứ 不bất 異dị 無vô 四tứ 。 無vô 四tứ 無vô 異dị 四tứ 。 為vi 如như 如như 。 此thử 如như 如như 皆giai 實thật 相tướng 。 為vi 法Pháp 界Giới 。 此thử 諸chư 句cú 皆giai 無vô 障chướng 礙ngại 。 為vi 緣duyên 起khởi 。 若nhược 不bất 二nhị 而nhi 二nhị 。 是thị 有hữu 是thị 無vô 。 是thị 境cảnh 是thị 智trí 。 若nhược 二nhị 而nhi 不bất 二nhị 。 無vô 有hữu 無vô 無vô 二nhị 也dã 。 無vô 境cảnh 無vô 智trí 無vô 二nhị 也dã 。 若nhược 無vô 二nhị 無vô 無vô 二nhị 。 理lý 則tắc 絕tuyệt 言ngôn 。 何hà 所sở 名danh 哉tai 。 若nhược 無vô 名danh 而nhi 名danh 。 何hà 所sở 而nhi 非phi 假giả 名danh 乎hồ 。 若nhược 無vô 而nhi 亦diệc 無vô 有hữu 無vô 。 亦diệc 無vô 無vô 有hữu 無vô 。 所sở 以dĩ 無vô 有hữu 無vô 而nhi 有hữu 無vô 。 有hữu 無vô 而nhi 無vô 有hữu 無vô 。 無vô 障chướng 無vô 礙ngại 故cố 。 境cảnh 智trí 等đẳng 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 亦diệc 例lệ 此thử 。 若nhược 謂vị 眾chúng 生sanh 異dị 佛Phật 。 佛Phật 異dị 眾chúng 生sanh 。 則tắc 不bất 如như 也dã 。 今kim 反phản 此thử 故cố 。 曰viết 如như 如như 也dã 。 七thất 八bát 真chân 俗tục 大đại 小tiểu 經kinh 律luật 內nội 外ngoại 道đạo 俗tục 等đẳng 。 互hỗ 相tương 貫quán 通thông 。 不bất 二nhị 不bất 異dị 。 悉tất 入nhập 如như 如như 。

問vấn 不bất 善thiện 等đẳng 法pháp 。 為vi 如như 用dụng 耶da 不phủ 。

答đáp 法Pháp 藏tạng 師sư 云vân 。 二nhị 說thuyết 。 一nhất 云vân 由do 違vi 真chân 。 非phi 如như 用dụng 。 由do 違vi 真chân 故cố 。 不bất 離ly 真Chân 如Như 。 如như 起khởi 信tín 云vân 。 用dụng 大đại 者giả 。 能năng 成thành 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 出xuất 世thế 間gian 善thiện 因nhân 果quả 故cố 。

問vấn 若nhược 非phi 如như 用dụng 。 應ưng 離ly 如như 體thể 。

答đáp 以dĩ 違vi 真chân 故cố 。 不bất 得đắc 離ly 真chân 。 如như 人nhân 顛điên 倒đảo 帶đái 靴ngoa 為vi 帽mạo 。 倒đảo 即tức 是thị 靴ngoa 。 故cố 不bất 離ly 靴ngoa 。 首thủ 帶đái 為vi 帽mạo 。 非phi 靴ngoa 所sở 用dụng 。 (# 云vân 云vân )# 。

問vấn 經kinh 說thuyết 如Như 來Lai 藏tạng 。 興hưng 造tạo 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 猶do 如như 伎kỹ 兒nhi 。 作tác 種chủng 種chủng 伎kỹ 雨vũ 等đẳng 。 准chuẩn 此thử 染nhiễm 法pháp 亦diệc 是thị 所sở 造tạo 。 何hà 言ngôn 非phi 耶da 。

答đáp 理lý 實thật 染nhiễm 淨tịnh 俱câu 是thị 所sở 持trì 。 而nhi 得đắc 建kiến 立lập 。 但đãn 以dĩ 違vi 順thuận 異dị 。 故cố 不bất 同đồng 也dã 。 如như 觀quán 施thi 行hành 三tam 事sự 空không 。 令linh 施thí 福phước 大đại 。 等đẳng 於ư 虗hư 空không 。 若nhược 觀quán 罪tội 體thể 空không 。 則tắc 令linh 罪tội 體thể 空không 。 則tắc 令linh 罪tội 體thể 空không 。 則tắc 令linh 罪tội 除trừ 滅diệt 。 何hà 以dĩ 不bất 亦diệc 令linh 罪tội 廣quảng 大đại 。 是thị 知tri 罪tội 違vi 於ư 如như 。 入nhập 如như 則tắc 滅diệt 。 善thiện 順thuận 於ư 真chân 。 入nhập 如như 則tắc 廣quảng 。 故cố 不bất 齊tề 也dã 。 (# 此thử 上thượng 約ước 始thỉ 終chung 教giáo 說thuyết )# 一nhất 云vân 若nhược 隨tùy 緣duyên 。 通thông 一nhất 切thiết 法pháp 。 總tổng 是thị 真chân 用dụng 具cụ 。 帝đế 網võng 微vi 細tế 。 重trùng 重trùng 無vô 盡tận 。 自tự 在tại 圓viên 融dung 。 即tức 相tương/tướng 不bất 待đãi 會hội 。 即tức 性tánh 不bất 待đãi 隨tùy 。 (# 此thử 約ước 圓viên 教giáo 顯hiển 耳nhĩ )# 。

華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 文Văn 義Nghĩa 要Yếu 決Quyết 問Vấn 答Đáp 卷quyển 第đệ 二nhị