茲tư 鈔sao 自tự 唐đường 至chí 今kim 固cố 有hữu 年niên 矣hĩ 。 異dị 域vực 雖tuy 模mô 方phương 板bản 。 中trung 國quốc 未vị 嘗thường 印ấn 行hành 。 副phó 本bổn 爭tranh 傳truyền 。 三tam 寫tả 烏ô 馬mã 。 因nhân 獲hoạch 高cao 麗lệ 印ấn 本bổn 。 與dữ 寫tả 本bổn 參tham 校giáo 。 竊thiết 見kiến 互hỗ 有hữu 得đắc 失thất 。 遂toại 根căn 其kỳ 所sở 出xuất 經kinh 論luận 祖tổ 文văn 。 三tam 復phục 對đối 詳tường 。 一nhất 成thành 楷# 定định 。 方phương 事sự 刀đao 筆bút 。 苟cẩu 無vô 證chứng 據cứ 。 多đa 從tùng 印ấn 本bổn 。 如như 序tự 中trung 晉tấn 偉# 廬lư 峯phong 次thứ 下hạ 。 疑nghi 有hữu 脫thoát 落lạc 。 則tắc 不bất 敢cảm 妄vọng 加gia 。 或hoặc 用dụng 字tự 不bất 同đồng 。 俱câu 有hữu 出xuất 處xứ 。 亦diệc 不bất 敢cảm 擅thiện 改cải 。 如như 解giải 識thức 如như 患hoạn 夢mộng 患hoạn 字tự 。 與dữ 略lược 記ký 幻huyễn 字tự 有hữu 異dị 。 則tắc 準chuẩn 成thành 唯duy 識thức 論luận 及cập 原nguyên 人nhân 論luận 。 與dữ 印ấn 本bổn 既ký 同đồng 。 故cố 今kim 循tuần 之chi 。 或hoặc 繕thiện 寫tả 筆bút 誤ngộ 。 如như 云vân 先tiên 釋thích 名danh 題đề 。 錯thác 題đề 為vi 顯hiển 。 又hựu 云vân 有hữu 字tự 有hữu 義nghĩa 。 訛ngoa 字tự 為vi 宗tông 。 此thử 皆giai 據cứ 寫tả 本bổn 而nhi 正chánh 之chi 。 其kỳ 餘dư 未vị 安an 。 留lưu 俟sĩ 鎔dong 裁tài 矣hĩ 。

旹# 紹thiệu 興hưng 戊# 午ngọ 歲tuế 孟# 春xuân 初sơ 六lục 日nhật 。 平bình 江giang 府phủ 崑# 山sơn 能năng 仁nhân 院viện 。 沙Sa 門Môn 義nghĩa 和hòa 穎# 脫thoát 軒hiên 校giáo 定định 。 門môn 人nhân 。 元nguyên 譿# 。

夫phu 大Đại 道Đạo 圓viên 通thông 。 大Đại 千Thiên 無vô 體thể 。 六lục 情tình 既ký 作tác 。 六lục 合hợp 成thành 形hình 。 妄vọng 惑hoặc 盈doanh 而nhi 真chân 智trí 虧khuy 。 虗hư 相tương/tướng 現hiện 而nhi 實thật 性tánh 隱ẩn 。 遂toại 使sử 衣y 藏tạng 至chí 寶bảo 全toàn 有hữu 而nhi 全toàn 無vô 。 手thủ 執chấp 金kim 鐵thiết 本bổn 得đắc 而nhi 本bổn 失thất 。 繇# 是thị 。 如như 實thật 覺giác 者giả 啟khải 運vận 垂thùy 方phương 。 雖tuy 四tứ 心tâm 等đẳng 觀quán 。 而nhi 三tam 根căn 各các 異dị 。 故cố 設thiết 漸tiệm 頓đốn 之chi 教giáo 。 仍nhưng 開khai 權quyền 實thật 之chi 詮thuyên 。 豈khởi 夜dạ 月nguyệt 生sanh 心tâm 偏thiên 落lạc 於ư 清thanh 沼chiểu 。 朝triêu 陽dương 有hữu 意ý 先tiên 照chiếu 於ư 高cao 山sơn 者giả 哉tai 。 此thử 圓viên 覺giác 經kinh 者giả 。 頓đốn 示thị 真chân 源nguyên 。 故cố 婆bà 伽già 婆bà 居cư 淨tịnh 土độ 說thuyết 。 備bị 彰chương 疏sớ/sơ 序tự 。 無vô 煩phiền 此thử 云vân 。 然nhiên 桐# 參tham 散tán 木mộc 。 驥kí 渾hồn 駑nô 駘# 。 非phi 伯bá 喈# 則tắc 長trường/trưởng 匿nặc 五ngũ 音âm 。 非phi 伯bá 樂nhạo/nhạc/lạc 則tắc 永vĩnh 群quần 千thiên 里lý 。 緬# 昔tích 穿xuyên 鑿tạc 。 方phương 今kim 剸# 犀# 徒đồ 有hữu 多đa 家gia 。 曾tằng 無vô 少thiểu 當đương 。 我ngã 和hòa 尚thượng 維duy 缶# 之chi 靈linh 。 杲# 日nhật 之chi 明minh 。 默mặc 承thừa 一nhất 印ấn 。 懸huyền 通thông 眾chúng 經kinh 。 至chí 如như 四tứ 人nhân 同đồng 化hóa 七thất 眾chúng 歸quy 誠thành 。 半bán 偈kệ 而nhi 息tức 心tâm 猿viên 。 一nhất 句cú 而nhi 調điều 意ý 馬mã 。 辭từ 榮vinh 落lạc 䰂# 。 摧tồi 慢mạn 投đầu 針châm 。 慕mộ 義nghĩa 承thừa 聲thanh 者giả 風phong 馳trì 丈trượng 室thất 搆câu 疑nghi 畜súc 思tư 者giả 霧vụ 廓khuếch 晴tình 天thiên 。 此thử 吾ngô 師sư 於ư 度độ 人nhân 有hữu 方phương 也dã 。 至chí 如như 逃đào 名danh 而nhi 反phản 著trước 於ư 名danh 。 晦hối 德đức 而nhi 卻khước 招chiêu 其kỳ 德đức 。 晉tấn 偉# 廬lư 峯phong 蹔tạm 辭từ 法pháp 主chủ 。 人nhân 王vương 目mục 擊kích 而nhi 知tri 道đạo 。 紫tử 衣y 三tam 讓nhượng 而nhi 重trọng/trùng 賜tứ 。 白bạch 法Pháp 再tái 陳trần 而nhi 樂nhạo 聞văn 。 心tâm 燈đăng 點điểm 於ư 紫tử 宸# 。 法pháp 鏡kính 懸huyền 於ư 黃hoàng 屋ốc 。 六lục 宮cung 欽khâm 德đức 。 聞văn 所sở 未vị 聞văn 。 三tam 仕sĩ 伏phục 膺ưng 。 得đắc 所sở 未vị 得đắc 。 禪thiền 心tâm 自tự 靜tĩnh 。 不bất 惑hoặc 浮phù 華hoa 。 永vĩnh 言ngôn 無vô 覊# 。 其kỳ 誰thùy 若nhược 是thị 。 此thử 吾ngô 師sư 於ư 名danh 位vị 不bất 住trụ 也dã 。 至chí 如như 理lý 窮cùng 一nhất 味vị 教giáo 善thiện 三tam 宗tông 。 及cập 門môn 者giả 過quá 千thiên 。 陞thăng 堂đường 者giả 盈doanh 百bách 。 各các 收thu 髻kế 寶bảo 。 共cộng 啜# 醍đề 醐hồ 。 分phần/phân 無vô 盡tận 燈đăng 。 星tinh 布bố 華hoa 夏hạ 。 大đại 師sư 以dĩ 善thiện 附phụ 屬thuộc 。 卻khước 憶ức 舊cựu 山sơn 。 樂nhạo/nhạc/lạc 在tại 一nhất 峯phong 。 坐tọa 遺di 萬vạn 事sự 。 屢lũ 表biểu 聞văn 於ư 北bắc 闕khuyết 。 請thỉnh 歸quy 隱ẩn 於ư 南nam 山sơn 。 明minh 詔chiếu 下hạ 而nhi 允duẫn 依y 。 朝triêu 臣thần 就tựu 而nhi 禮lễ 送tống 。 此thử 吾ngô 師sư 於ư 二nhị 利lợi 不bất 偏thiên 也dã 。 昔tích 仲trọng 尼ni 曰viết 。 吾ngô 志chí 在tại 春xuân 秋thu 。 今kim 大đại 師sư 云vân 。 余dư 心tâm 宗tông 圓viên 覺giác 。 但đãn 以dĩ 競cạnh 辨biện 屈khuất 於ư 妙diệu 義nghĩa 龍long 藏tạng 𤷄# 於ư 靈linh 文văn 。 顯hiển 性tánh 之chi 教giáo 沉trầm 埋mai 。 名danh 相tướng 之chi 宗tông 皷cổ 舞vũ 。 由do 是thị 革cách 舊cựu 風phong 規quy 。 成thành 新tân 教giáo 化hóa 。 挫tỏa 權quyền 抑ức 小tiểu 。 立lập 頓đốn 張trương 圓viên 。 使sử 第đệ 一nhất 義nghĩa 天thiên 。 星tinh 辰thần 羅la 列liệt 大Đại 圓Viên 鏡Kính 智Trí 。 影ảnh 像tượng 昭chiêu 彰chương 。 況huống 復phục 偏thiên 宗tông 此thử 卷quyển 。 誓thệ 廣quảng 弘hoằng 宣tuyên 。 二nhị 十thập 餘dư 年niên 。 三tam 復phục 玄huyền 致trí 。 輪Luân 王Vương 髻kế 寶bảo 大đại 雲vân 心tâm 傳truyền 。 長trưởng 者giả 家gia 財tài 清thanh 涼lương 手thủ 授thọ 。 所sở 以dĩ 內nội 依y 智trí 觀quán 。 外ngoại 託thác 誠thành 文văn 。 冥minh 己kỷ 身thân 心tâm 隨tùy 應ứng 解giải 釋thích 。 疏sớ/sơ 成thành 三tam 卷quyển 。 條điều 貫quán 一nhất 經kinh 。 錯thác 綜tống 異dị 同đồng 。 編biên 連liên 始thỉ 末mạt 。 文văn 則tắc 簡giản 略lược 。 理lý 則tắc 周chu 圓viên 。 欲dục 言ngôn 其kỳ 少thiểu 義nghĩa 無vô 闕khuyết 遺di 。 欲dục 言ngôn 其kỳ 多đa 詞từ 無vô 剩thặng 長trường/trưởng 。 有hữu 玄huyền 之chi 又hựu 玄huyền 之chi 致trí 損tổn 之chi 又hựu 損tổn 之chi 方phương 。 豈khởi 真chân 義nghĩa 修tu 三tam 宗tông 文văn 含hàm 五ngũ 色sắc 而nhi 已dĩ 。 若nhược 乃nãi 教giáo 起khởi 因nhân 緣duyên 。 申thân 當đương 經kinh 之chi 由do 致trí 。 藏tạng 乘thừa 分phần/phân 攝nhiếp 。 通thông 諸chư 教giáo 之chi 所sở 歸quy 。 權quyền 實thật 對đối 彰chương 。 三tam 宗tông 開khai 合hợp 。 競cạnh 執chấp 則tắc 朱chu 藍lam 定định 別biệt 。 會hội 攝nhiếp 則tắc 水thủy 乳nhũ 倐thúc 同đồng 。 分phân 齊tề 幽u 深thâm 。 詮thuyên 至chí 一nhất 心tâm 之chi 法pháp 。 所sở 被bị 根căn 器khí 。 通thông 收thu 五ngũ 類loại 之chi 機cơ 。 忘vong 詮thuyên 修tu 心tâm 。 須tu 明minh 契khế 證chứng 之chi 說thuyết 。 依y 文văn 演diễn 讚tán 。 要yếu 敘tự 飜phiên 傳truyền 之chi 由do 。 然nhiên 後hậu 先tiên 釋thích 名danh 題đề 。 理lý 越việt 群quần 詮thuyên 之chi 目mục 。 後hậu 解giải 句cú 偈kệ 。 義nghĩa 彰chương 一nhất 軸trục 之chi 文văn 。 釋thích 佛Phật 身thân 則tắc 法pháp 報báo 不bất 分phân 。 明minh 淨tịnh 土độ 則tắc 自tự 他tha 無vô 別biệt 。 說thuyết 時thời 則tắc 心tâm 境cảnh 雙song 泯mẫn 。 聽thính 眾chúng 則tắc 主chủ 伴bạn 互hỗ 融dung 。 答đáp 本bổn 起khởi 因nhân 。 三tam 重trọng/trùng 展triển 轉chuyển 。 提đề 究cứu 竟cánh 果quả 。 一nhất 理lý 圓viên 明minh 。 使sử 千thiên 朵đóa 義nghĩa 華hoa 頓đốn 生sanh 翰hàn 苑uyển 百bách 川xuyên 法pháp 水thủy 全toàn 會hội 天thiên 池trì 。 實thật 謂vị 窮cùng 此thử 經Kinh 之chi 宗tông 骨cốt 也dã 。 若nhược 乃nãi 二nhị 空không 八bát 識thức 。 斷đoạn 惑hoặc 緣duyên 生sanh 。 四Tứ 智Trí 菩Bồ 提Đề 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 罄khánh 法pháp 相tướng 宗tông 之chi 源nguyên 流lưu 也dã 。 若nhược 乃nãi 寂tịch 光quang 土thổ/độ 義nghĩa 。 如Như 來Lai 藏tạng 章chương 。 盡tận 無vô 明minh 根căn 。 究cứu 貪tham 愛ái 本bổn 。 十thập 心tâm 成thành 佛Phật 。 五ngũ 教giáo 證chứng 如như 。 暢sướng 法pháp 性tánh 宗tông 之chi 本bổn 末mạt 也dã 。 若nhược 乃nãi 解giải 文Văn 殊Thù 章chương 。 未vị 心tâm 境cảnh 雙song 亡vong 。 釋thích 真chân 空không 觀quán 。 初sơ 根căn 塵trần 普phổ 淨tịnh 。 藉tạ 澄trừng 神thần 而nhi 相tương/tướng 泯mẫn 。 因nhân 尋tầm 伺tứ 而nhi 我ngã 空không 。 兼kiêm 般Bát 若Nhã 宗tông 之chi 玄huyền 致trí 也dã 。 若nhược 乃nãi 分phần/phân 折chiết 四tứ 大đại 。 防phòng 禁cấm 六lục 根căn 。 八bát 定định 厭yếm 折chiết 。 四Tứ 果Quả 伏phục 斷đoạn 。 五ngũ 重trọng/trùng 十Thập 善Thiện 。 大đại 小tiểu 安an 居cư 該cai 調điều 。 伏phục 藏tạng 之chi 規quy 模mô 也dã 。 分phần/phân 三tam 重trọng/trùng 於ư 法Pháp 界Giới 。 華hoa 嚴nghiêm 之chi 旨chỉ 現hiện 焉yên 。 開khai 二nhị 門môn 於ư 一nhất 心tâm 。 起khởi 信tín 之chi 意ý 著trước 矣hĩ 。 事sự 兼kiêm 二nhị 教giáo 。 暢sướng 孔khổng 李# 之chi 玄huyền 樞xu 。 禪thiền 會hội 兩lưỡng 宗tông 。 申thân 秀tú 能năng 之chi 祕bí 旨chỉ 。 夫phu 舜Thuấn 若Nhã 多Đa 神Thần 。 日nhật 出xuất 身thân 現hiện 。 素tố 怛đát 覽lãm 藏tạng 。 疏sớ/sơ 成thành 理lý 昭chiêu 。 使sử 尋tầm 文văn 者giả 離ly 文văn 住trụ 相tương/tướng 者giả 融dung 相tương/tướng 。 自tự 非phi 心tâm 真chân 心tâm 海hải 師sư 法Pháp 師sư 安an 鍊luyện 智trí 鍊luyện 神thần 精tinh 理lý 精tinh 教giáo 。 就tựu 能năng 豪hào 鋒phong 纔tài 舉cử 義nghĩa 海hải 不bất 窮cùng 。 談đàm 柄bính 一nhất 揮huy 懸huyền 河hà 無vô 滯trệ 。 據cứ 此thử 文văn 也dã 。 三tam 根căn 備bị 收thu 。 覽lãm 之chi 習tập 之chi 。 無vô 不bất 霑triêm 益ích 。 但đãn 恐khủng 闕khuyết 百bách 遍biến 之chi 功công 。 須tu 憑bằng 轉chuyển 釋thích 。 乏phạp 三tam 乘thừa 之chi 學học 。 要yếu 引dẫn 明minh 文văn 。 大đại 悲bi 不bất 倦quyện 於ư 曲khúc 成thành 探thám 集tập 。 又hựu 修tu 於ư 義nghĩa 鈔sao 。 成thành 一nhất 十thập 八bát 軸trục 。 編biên 五ngũ 卷quyển 別biệt 行hành 文văn 。 一nhất 千thiên 餘dư 紙chỉ 。 初sơ 中trung 後hậu 善thiện 。 且thả 自tự 古cổ 出xuất 鈔sao 。 多đa 是thị 後hậu 人nhân 。 致trí 使sử 學học 流lưu 未vị 免miễn 諍tranh 論luận 。 今kim 既ký 自tự 釋thích 。 何hà 所sở 疑nghi 焉yên 。 又hựu 諸chư 家gia 集tập 鈔sao 之chi 儀nghi 。 多đa 引dẫn 別biệt 文văn 別biệt 義nghĩa 。 後hậu 習tập 者giả 但đãn 依y 舊cựu 語ngữ 。 致trí 使sử 或hoặc 謬mậu 或hoặc 訛ngoa 。 今kim 則tắc 雖tuy 引dẫn 他tha 文văn 。 意ý 成thành 自tự 義nghĩa 。 以dĩ 之chi 為vi 丹đan 青thanh 粉phấn 飾sức 。 不bất 在tại 其kỳ 類loại 例lệ 繁phồn 多đa 。 又hựu 諸chư 鈔sao 引dẫn 文văn 為vi 證chứng 。 為vi 證chứng 者giả 是thị 義nghĩa 。 引dẫn 朱chu 者giả 是thị 文văn 。 義nghĩa 則tắc 或hoặc 任nhậm 相tương 當đương 。 文văn 必tất 不bất 應ưng 一nhất 種chủng 。 不bất 解giải 相tương 當đương 之chi 義nghĩa 。 但đãn 出xuất 各các 別biệt 之chi 文văn 。 後hậu 學học 初sơ 心tâm 機cơ 智trí 漸tiệm 劣liệt 。 就tựu 能năng 於ư 文văn 象tượng 之chi 外ngoại 解giải 。 甚thậm 深thâm 之chi 義nghĩa 。 以dĩ 古cổ 對đối 今kim 。 此thử 例lệ 多đa 矣hĩ 。 今kim 大đại 師sư 意ý 謂vị 。 宗tông 通thông 佛Phật 心tâm 。 理lý 須tu 實thật 證chứng 。 說thuyết 通thông 文văn 教giáo 。 貴quý 在tại 適thích 時thời 。 機cơ 分phần/phân 勝thắng 劣liệt 之chi 殊thù 。 則tắc 張trương 以dĩ 淺thiển 深thâm 之chi 教giáo 。 理lý 有hữu 分phần/phân 圓viên 之chi 別biệt 。 則tắc 論luận 以dĩ 半bán 滿mãn 之chi 文văn 。 依y 之chi 則tắc 無vô 塞tắc 不bất 通thông 。 弘hoằng 之chi 則tắc 無vô 機cơ 不bất 被bị 。 寔thật 謂vị 班ban 倕# 之chi 巧xảo 。 曲khúc 直trực 皆giai 材tài 。 偏thiên 鵲thước 之chi 醫y 。 草thảo 木mộc 皆giai 藥dược 。 苟cẩu 得đắc 其kỳ 用dụng 莫mạc 匪phỉ 誠thành 言ngôn 。 元nguyên 譿# 叨# 承thừa 宿túc 幸hạnh 。 忝thiểm 會hội 此thử 生sanh 。 躬cung 獲hoạch 聽thính 聞văn 。 親thân 蒙mông 印ấn 決quyết 。 鷲thứu 峯phong 宿túc 世thế 。 難nan 忘vong 繫hệ 珠châu 之chi 恩ân 。 衡hành 嶽nhạc 此thử 生sanh 。 信tín 慶khánh 賜tứ 車xa 之chi 遇ngộ 。 不bất 蒙mông 示thị 教giáo 。 長trường/trưởng 懷hoài 下hạ 劣liệt 之chi 心tâm 。 既ký 得đắc 指chỉ 南nam 。 誓thệ 決quyết 終chung 焉yên 之chi 志chí 。 或hoặc 恐khủng 百bách 千thiên 年niên 後hậu 。 世thế 異dị 人nhân 凋điêu 。 訛ngoa 弊tệ 逾du 增tăng 。 玄huyền 旨chỉ 斯tư 墜trụy 。 所sở 冀ký 淳thuần 源nguyên 不bất 離ly 。 宗tông 習tập 有hữu 憑bằng 。 且thả 以dĩ 厥quyết 由do 。 敘tự 於ư 鈔sao 序tự 。 務vụ 出xuất 其kỳ 實thật 。 朴phác 而nhi 不bất 文văn 。 仍nhưng 多đa 闕khuyết 遺di 。 將tương 俟sĩ 來lai 哲triết 。

圓Viên 覺Giác 經Kinh 大Đại 疏Sớ/sơ 釋Thích 義Nghĩa 鈔Sao 卷quyển 第đệ 一nhất (# 之chi 上thượng )#

終chung 南nam 山sơn 草thảo 堂đường 寺tự 沙Sa 門Môn 。 宗tông 密mật 撰soạn 。

將tương 解giải 一nhất 部bộ 疏sớ/sơ 文văn 。 大đại 分phân 為vi 四tứ 。 一nhất 總tổng 標tiêu 宗tông 意ý 。 二nhị 歸quy 敬kính 請thỉnh 加gia 。 三tam 開khai 章chương 釋thích 文văn 。 四tứ 慶khánh 讚tán 迴hồi 向hướng 。

初sơ 中trung 有hữu 四tứ 。 一nhất 顯hiển 理lý 。 二nhị 我ngã 佛Phật 下hạ 明minh 教giáo 。 三tam 噫# 巴ba 歌ca 下hạ 敘tự 疏sớ/sơ 。 四tứ 大đại 者giả 下hạ 判phán 題đề 。 初sơ 中trung 又hựu 二nhị 。 初sơ 示thị 覺giác 之chi 心tâm 體thể 。 後hậu 示thị 心tâm 之chi 覺giác 相tương/tướng 。 初sơ 中trung 復phục 二nhị 。 先tiên 辨biện 其kỳ 要yếu 。 後hậu 正chánh 顯hiển 示thị 。 前tiền 中trung 又hựu 二nhị 。 初sơ 約ước 果quả 德đức 標tiêu 指chỉ 心tâm 源nguyên 。 後hậu 明minh 修tu 心tâm 成thành 其kỳ 果quả 德đức 。 此thử 當đương 段đoạn 皆giai 先tiên 舉cử 類loại 。 後hậu 方phương 正chánh 明minh 。 謂vị 乾can/kiền/càn 卦# 之chi 四tứ 德đức 。 究cứu 其kỳ 所sở 從tùng 始thỉ 。 從tùng 一nhất 氣khí 而nhi 有hữu 。 類loại 佛Phật 果Quả 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。 之chi 四tứ 德đức 根căn 本bổn 在tại 乎hồ 一nhất 心tâm 。 又hựu 彼bỉ 以dĩ 始thỉ 於ư 一nhất 氣khí 。 故cố 修tu 鍊luyện 者giả 專chuyên 於ư 一nhất 氣khí 。 佛Phật 德đức 既ký 本bổn 乎hồ 一nhất 心tâm 。 則tắc 理lý 宜nghi 修tu 一nhất 心tâm 方phương 成thành 佛Phật 果quả 也dã 。 當đương 段đoạn 皆giai 先tiên 舉cử 類loại 。 意ý 在tại 此thử 也dã 。

疏sớ/sơ 元nguyên 亨# 至chí 始thỉ 於ư 一nhất 氣khí 者giả 。 前tiền 段đoạn 中trung 先tiên 舉cử 類loại 也dã 。 謂vị 舉cử 周chu 易dị 乾can/kiền/càn 卦# 之chi 德đức 。 而nhi 為vi 類loại 例lệ 。 然nhiên 此thử 國quốc 之chi 俗tục 所sở 宗tông 者giả 。 群quần 典điển 極cực 於ư 周chu 易dị 。 萬vạn 物vật 極cực 於ư 乾can/kiền/càn 道đạo 。 (# 世thế 之chi 萬vạn 物vật 莫mạc 大đại 於ư 天thiên 地địa 。 就tựu 中trung 天thiên 統thống 於ư 地địa 。 天thiên 尊tôn 地địa [(白-日+田)/廾]# 。 乾can/kiền/càn 道đạo 是thị 天thiên 。 故cố 取thủ 為vi 類loại )# 取thủ 則tắc 在tại 於ư 儒nho 流lưu 。 故cố 舉cử 儒nho 學học 所sở 知tri 之chi 道đạo 。 以dĩ 類loại 至chí 覺giác 之chi 理lý 。 令linh 其kỳ 曉hiểu 矣hĩ 。 既ký 移di 儒nho 士sĩ 之chi 風phong 。 自tự 偃yển 群quần 鹿lộc 之chi 草thảo 。 餘dư 喻dụ 瑣tỏa 碎toái 難nạn/nan 類loại 真chân 法pháp 。 首thủ 標tiêu 乾can/kiền/càn 德đức 。 其kỳ 在tại 茲tư 焉yên 。 然nhiên 元nguyên 亨# 利lợi 貞trinh 既ký 是thị 乾can/kiền/càn 之chi 四tứ 德đức 。 今kim 先tiên 顯hiển 乾can/kiền/càn 道đạo 。 乾can/kiền/càn 者giả 卦# 之chi 名danh 。 即tức 周chu 易dị 最tối 初sơ 之chi 卦# 也dã 。 (# 乾can/kiền/càn 卦# 如như 此thử 。 萬vạn 物vật 皆giai 始thỉ 於ư 乾can/kiền/càn 。 故cố 為vi 首thủ 也dã 。 故cố 繫hệ 辭từ 云vân 。 乾can/kiền/càn 知tri 太thái 始thỉ 。 坤# 作tác 成thành 物vật )# 謂vị 之chi 卦# 者giả 。 易dị 緯# 云vân 。 卦# 者giả 掛quải 也dã 。 言ngôn 懸huyền 掛quải 物vật 以dĩ 示thị 於ư 人nhân 。 故cố 謂vị 之chi 卦# 。 但đãn 二nhị 畫họa 之chi 體thể 。 雖tuy 象tượng 陰âm 陽dương 之chi 氣khí 。 未vị 成thành 萬vạn 物vật 之chi 象tượng 。 不bất 得đắc 成thành 卦# 。 必tất 三tam 畫họa 以dĩ 象tượng 三tam 才tài 。 寫tả 天thiên 地địa 雷lôi 風phong 水thủy 火hỏa 山sơn 澤trạch 之chi 象tượng 。 乃nãi 謂vị 之chi 卦# 。 故cố 繫hệ 辭từ 云vân 。 八bát 卦# 成thành 列liệt 象tượng 在tại 其kỳ 中trung 是thị 也dã 。 但đãn 初sơ 有hữu 三tam 畫họa 。 於ư 萬vạn 物vật 有hữu 未vị 盡tận 。 故cố 更cánh 重trọng/trùng 之chi 而nhi 有hữu 六lục 畫họa 。 備bị 萬vạn 物vật 之chi 形hình 象tượng 。 窮cùng 天thiên 地địa 之chi 能năng 事sự 。 故cố 六lục 畫họa 成thành 卦# 。 此thử 乾can/kiền/càn 之chi 卦# 。 本bổn 以dĩ 象tượng 天thiên 。 天thiên 乃nãi 積tích 諸chư 陽dương 氣khí 而nhi 成thành 故cố 。 此thử 卦# 六lục 爻hào 皆giai 是thị 陽dương 畫họa 。 (# 一nhất 長trường/trưởng 為vi 陽dương 畫họa 。 二nhị 短đoản 相tương 對đối 為vi 陰ấm 畫họa )# 此thử 既ký 象tượng 天thiên 不bất 謂vị 之chi 天thiên 而nhi 謂vị 之chi 乾can/kiền/càn 者giả 。 天thiên 是thị 定định 體thể 之chi 名danh 。 乾can/kiền/càn 是thị 體thể 用dụng 之chi 稱xưng 。 (# 即tức 體thể 之chi 用dụng )# 故cố 說thuyết 卦# 云vân 。 乾can/kiền/càn 健kiện 也dã 。 言ngôn 天thiên 之chi 體thể 以dĩ 健kiện 為vi 用dụng 。 謂vị 聖thánh 人nhân 作tác 易dị 。 本bổn 以dĩ 教giáo 人nhân 。 欲dục 使sử 人nhân 法pháp 天thiên 之chi 用dụng 。 不bất 法pháp 天thiên 之chi 體thể 。 故cố 名danh 乾can/kiền/càn 不bất 名danh 天thiên 也dã 。 天thiên 以dĩ 乾can/kiền/càn 為vi 用dụng 。 運vận 行hành 不bất 息tức 。 應ứng 化hóa 無vô 窮cùng 。 此thử 天thiên 之chi 自tự 然nhiên 之chi 理lý 。 故cố 聖thánh 人nhân 常thường 法pháp 此thử 自tự 然nhiên 而nhi 施thí 人nhân 事sự 。 亦diệc 當đương 應ưng 物vật 成thành 務vụ 。 云vân 為vi 不bất 已dĩ 。 終chung 日nhật 乾can/kiền/càn 乾can/kiền/càn 。 無vô 時thời 懈giải 惓# 。 是thị 以dĩ 因nhân 天thiên 象tượng 以dĩ 教giáo 人nhân 事sự 。 故cố 大đại 象tượng 曰viết 。 (# 天thiên 以dĩ 純thuần 剛cang 故cố 有hữu 健kiện 用dụng 。 今kim 畫họa 純thuần 陽dương 之chi 卦# 。 以dĩ 此thử 擬nghĩ 之chi 。 故cố 謂vị 之chi 象tượng )# 天thiên 行hành (# 運vận 動động 之chi 稱xưng )# 健kiện (# 強cường 壯tráng 之chi 名danh 也dã 。 天thiên 之chi 自tự 然nhiên 象tượng 也dã 。 萬vạn 物vật 壯tráng 健kiện 皆giai 有hữu 衰suy 怠đãi 唯duy 天thiên 日nhật 行hành 一nhất 度độ 。 謂vị 天thiên 體thể 之chi 行hành 。 晝trú 夜dạ 不bất 息tức 。 周chu 而nhi 復phục 始thỉ 。 無vô 時thời 虧khuy 退thoái 。 劉lưu 表biểu 云vân 。 然nhiên 則tắc 天thiên 是thị 體thể 名danh 。 乾can/kiền/càn 是thị 用dụng 名danh 。 健kiện 是thị 其kỳ 訓huấn 也dã )# 君quân 子tử 以dĩ 自tự 強cường 不bất 息tức 。 (# 用dụng 卦# 象tượng 自tự 勉miễn 勵lệ 不bất 可khả 止chỉ 息tức 故cố 云vân 健kiện 也dã )# 文văn 言ngôn 末mạt 云vân (# 夫phu 子tử 作tác 文văn 言ngôn 以dĩ 釋thích 正chánh 經kinh 也dã )# 乾can/kiền/càn 始thỉ 能năng 以dĩ 美mỹ 利lợi 利lợi 天thiên 下hạ 。 不bất 言ngôn 所sở 利lợi 。 大đại 矣hĩ 哉tai 。 又hựu 云vân 大đại 哉tai 乾can/kiền/càn 乎hồ 。 剛cang 健kiện (# 性tánh 也dã )# 中trung (# 二nhị 五ngũ )# 正chánh 純thuần 粹túy (# 六lục 陽dương )# 精tinh (# 精tinh 靈linh )# 也dã 。 於ư 物vật 象tượng 言ngôn 之chi 。 則tắc 純thuần 陽dương 也dã 天thiên 也dã 。 於ư 人nhân 事sự 言ngôn 之chi 。 則tắc 君quân 父phụ 也dã 。 以dĩ 其kỳ 居cư 尊tôn 故cố 。 在tại 諸chư 卦# 之chi 首thủ 。 為vi 易dị 理lý 之chi 初sơ 矣hĩ 。 元nguyên 亨# 利lợi 貞trinh 者giả (# 文văn 在tại 卦# 辭từ )# 乾can/kiền/càn 之chi 功công 能năng 。 運vận 用dụng 雖tuy 多đa 。 統thống 唯duy 四tứ 德đức 。 故cố 取thủ 之chi 也dã 。 元nguyên 是thị 初sơ 始thỉ 義nghĩa 。 亨# 是thị 通thông 暢sướng 義nghĩa 。 利lợi 是thị 和hòa 而nhi 成thành 益ích 義nghĩa 。 貞trinh 是thị 終chung 畢tất 幹cán 了liễu 義nghĩa 。 謂vị 此thử 卦# 之chi 德đức 。 有hữu 純thuần 陽dương 之chi 性tánh 。 自tự 然nhiên 能năng 以dĩ 陽dương 氣khí 。 始thỉ 生sanh 萬vạn 物vật 。 而nhi 得đắc 亨# 通thông 。 能năng 使sử 物vật 性tánh 和hòa 諧hài 。 各các 有hữu 其kỳ 利lợi 。 堅kiên 固cố 幹cán 濟tế 。 有hữu 始thỉ 有hữu 終chung 。 故cố 謂vị 之chi 四tứ 德đức 。 言ngôn 聖thánh 人nhân 亦diệc 當đương 法pháp 此thử 卦# 而nhi 行hành 善thiện 道đạo 以dĩ 長trường/trưởng 萬vạn 物vật 而nhi 為vi 元nguyên 也dã 。 又hựu 當đương 以dĩ 嘉gia 美mỹ 之chi 事sự 。 會hội 合hợp 萬vạn 物vật 令linh 使sử 開khai 通thông 而nhi 為vi 亨# 也dã 。 又hựu 當đương 以dĩ 義nghĩa 恊# 和hòa 萬vạn 物vật 。 使sử 各các 得đắc 理lý 而nhi 為vi 利lợi 也dã 。 又hựu 當đương 貞trinh 固cố 。 幹cán 了liễu 其kỳ 事sự 。 使sử 物vật 各các 得đắc 終chung 成thành 而nhi 為vi 貞trinh 也dã 。 是thị 以dĩ 聖thánh 人nhân 。 法pháp 乾can/kiền/càn 而nhi 行hành 此thử 四tứ 德đức 故cố 。 曰viết 元nguyên 亨# 利lợi 貞trinh 也dã 。 文văn 言ngôn 曰viết (# 夫phu 子tử 第đệ 七thất 翼dực 也dã 。 此thử 下hạ 論luận 乾can/kiền/càn 之chi 四tứ 德đức 。 但đãn 乾can/kiền/càn 之chi 為vi 體thể 。 是thị 天thiên 之chi 用dụng 。 天thiên 地địa 運vận 化hóa 自tự 然nhiên 而nhi 爾nhĩ 。 因nhân 無vô 而nhi 生sanh 有hữu 也dã 。 天thiên 本bổn 無vô 心tâm 。 豈khởi 故cố 造tạo 元nguyên 亨# 利lợi 貞trinh 之chi 名danh 但đãn 聖thánh 人nhân 以dĩ 事sự 託thác 之chi 。 謂vị 此thử 自tự 然nhiên 之chi 功công 。 為vi 天thiên 之chi 四tứ 德đức 。 垂thùy 教giáo 天thiên 下hạ 。 使sử 後hậu 世thế 人nhân 君quân 法pháp 天thiên 之chi 所sở 為vi 。 故cố 立lập 天thiên 之chi 四tứ 德đức 以dĩ 設thiết 教giáo 也dã )# 元nguyên (# 仁nhân 木mộc 春xuân )# 者giả 善thiện 之chi 長trường/trưởng 也dã 。 (# 莊trang 氏thị 云vân 天thiên 之chi 元nguyên 德đức 。 始thỉ 生sanh 萬vạn 物vật 。 善thiện 之chi 大đại 者giả 。 莫mạc 大đại 於ư 施thí 生sanh 。 如như 父phụ 母mẫu 之chi 恩ân 最tối 重trọng 。 良lương 由do 能năng 生sanh 此thử 身thân 也dã 。 故cố 辜cô 其kỳ 恩ân 不bất 報báo 者giả 。 五ngũ 刑hình 之chi 屬thuộc 三tam 千thiên 。 罪tội 莫mạc 大đại 於ư 不bất 孝hiếu 。 若nhược 報báo 恩ân 者giả 。 孝hiếu 順thuận 之chi 福phước 。 亦diệc 世thế 之chi 最tối 大đại 者giả 。 古cổ 來lai 至chí 孝hiếu 者giả 。 皆giai 感cảm 天thiên 動động 地địa 。 即tức 知tri 能năng 生sanh 人nhân 命mạng 。 世thế 之chi 上thượng 上thượng 善thiện 也dã 。 故cố 佛Phật 教giáo 云vân 。 造tạo 千thiên 箇cá 佛Phật 國quốc 。 不bất 如như 活hoạt 一nhất 人nhân 命mạng 。 然nhiên 萬vạn 物vật 雖tuy 各các 有hữu 。 所sở 生sanh 之chi 處xứ 。 展triển 轉chuyển 推thôi 窮cùng 。 至chí 於ư 最tối 初sơ 。 是thị 乾can/kiền/càn 陽dương 為vi 始thỉ 生sanh 之chi 本bổn 故cố 。 目mục 乾can/kiền/càn 之chi 功công 德đức 名danh 為vi 元nguyên 也dã 。 即tức 知tri 元nguyên 者giả 是thị 善thiện 之chi 長trường/trưởng 也dã )# 亨# (# 禮lễ 火hỏa 夏hạ )# 者giả 嘉gia 之chi 會hội 也dã (# 天thiên 能năng 通thông 暢sướng 萬vạn 物vật 。 使sử 之chi 會hội 聚tụ 。 故cố 云vân 爾nhĩ 也dã )# 利lợi (# 義nghĩa 金kim 秋thu )# 者giả 義nghĩa 之chi 和hòa 也dã 。 (# 天thiên 能năng 利lợi 益ích 庶thứ 品phẩm 。 使sử 各các 得đắc 宜nghi 而nhi 和hòa 同đồng 也dã )# 貞trinh (# 信tín 水thủy 冬đông )# 者giả 事sự 之chi 幹cán 也dã 。 (# 天thiên 能năng 以dĩ 中trung 正chánh 之chi 氣khí 。 成thành 就tựu 萬vạn 物vật 。 各các 得đắc 幹cán 濟tế 。 莊trang 氏thị 之chi 意ý 。 以dĩ 此thử 四tứ 句cú 明minh 天thiên 之chi 德đức 。 元nguyên 是thị 物vật 始thỉ 。 於ư 時thời 配phối 春xuân 。 亨# 是thị 通thông 暢sướng 。 於ư 時thời 配phối 夏hạ 。 利lợi 為vi 和hòa 義nghĩa 。 於ư 時thời 配phối 秋thu 。 秋thu 既ký 物vật 成thành 各các 合hợp 其kỳ 宜nghi 。 貞trinh 為vi 事sự 幹cán 。 於ư 時thời 配phối 冬đông 。 物vật 成thành 收thu 藏tạng 。 事sự 皆giai 幹cán 了liễu 。 於ư 五ngũ 行hành 之chi 氣khí 。 唯duy 少thiểu 土thổ/độ 地địa 。 土thổ/độ 則tắc 分phần/phân 王vương 四tứ 時thời 。 四tứ 氣khí 之chi 行hành 。 非phi 土thổ/độ 不bất 載tái 故cố 也dã 。 自tự 此thử 已dĩ 下hạ 。 明minh 人nhân 之chi 法pháp 天thiên 。 行hành 此thử 四tứ 德đức 也dã )# 君quân 子tử 體thể 仁nhân 。 (# 仁nhân 故cố 春xuân 也dã )# 足túc 以dĩ 長trường/trưởng 人nhân 。 (# 體thể 包bao 仁nhân 道đạo 。 汎# 愛ái 施thí 生sanh 。 足túc 以dĩ 尊tôn 長trưởng 於ư 人nhân 。 此thử 法pháp 天thiên 之chi 元nguyên 德đức 也dã )# 嘉gia 會hội 足túc 以dĩ 合hợp 禮lễ 。 利lợi 物vật 足túc 以dĩ 和hòa 義nghĩa 。 (# 皆giai 可khả 准chuẩn 知tri )# 貞trinh 固cố 足túc 以dĩ 幹cán 事sự 。 (# 貞trinh 正chánh 堅kiên 固cố 令linh 物vật 得đắc 成thành 。 此thử 使sử 事sự 皆giai 幹cán 濟tế 也dã )# 君quân 子tử 行hành 此thử 四tứ 德đức 者giả 。 (# 元nguyên 仁nhân 。 亨# 禮lễ 利lợi 義nghĩa 貞trinh 信tín 。 為vi 四tứ 德đức 。 不bất 論luận 智trí 者giả 。 行hành 此thử 四tứ 事sự 。 並tịnh 須tu 於ư 智trí 故cố 。 又hựu 乾can/kiền/càn 鑿tạc 度độ 云vân 。 水thủy 土thổ/độ 二nhị 行hành 。 皆giai 兼kiêm 信tín 智trí 也dã )# 故cố 曰viết 乾can/kiền/càn 元nguyên 亨# 利lợi 貞trinh (# 結kết 文văn 王vương 作tác 易dị 云vân 。 乾can/kiền/càn 元nguyên 等đẳng 之chi 言ngôn 已dĩ 。 欲dục 使sử 君quân 子tử 法pháp 之chi 故cố 也dã 。 然nhiên 行hành 四tứ 德đức 。 則tắc 與dữ 天thiên 同đồng 功công 。 非phi 聖thánh 人nhân 不bất 可khả 。 云vân 君quân 子tử 者giả 但đãn 易dị 之chi 為vi 道đạo 。 廣quảng 為vì 垂thùy 法pháp 。 若nhược 限hạn 聖thánh 人nhân 。 恐khủng 不bất 逮đãi 餘dư 下hạ 故cố 。 總tổng 云vân 君quân 子tử 。 使sử 諸chư 候hậu 公công 卿khanh 等đẳng 皆giai 悉tất 行hành 之chi 。 但đãn 聖thánh 人nhân 行hành 之chi 能năng 逮đãi 至chí 極cực 。 餘dư 各các 量lượng 力lực 而nhi 為vi 。 多đa 少thiểu 各các 有hữu 其kỳ 分phần/phân 也dã 。 但đãn 乾can/kiền/càn 卦# 象tượng 天thiên 。 故cố 以dĩ 此thử 四tứ 德đức 。 皆giai 為vi 天thiên 德đức 也dã 。 但đãn 陰âm 陽dương 合hợp 會hội 。 二nhị 象tượng 相tương/tướng 成thành 。 皆giai 能năng 有hữu 德đức 。 非phi 但đãn 乾can/kiền/càn 之chi 一nhất 卦# 。 是thị 以dĩ 諸chư 卦# 之chi 中trung 。 亦diệc 有hữu 四tứ 德đức 。 但đãn 餘dư 卦# 四tứ 德đức 。 皆giai 劣liệt 於ư 乾can/kiền/càn 。 故cố 乾can/kiền/càn 卦# 直trực 云vân 四tứ 德đức 。 更cánh 無vô 所sở 言ngôn 。 欲dục 見kiến 乾can/kiền/càn 之chi 四tứ 德đức 。 無vô 所sở 不bất 包bao 。 其kỳ 餘dư 卦# 四tứ 德đức 之chi 下hạ 。 則tắc 更cánh 有hữu 餘dư 事sự 業nghiệp 。 以dĩ 四tứ 德đức 勝thắng 劣liệt 故cố 。 以dĩ 餘dư 事sự 繁phồn 之chi 。 如như 坤# 卦# 云vân 。 坤# 元nguyên 亨# 利lợi 牝tẫn 馬mã 之chi 貞trinh 等đẳng 。 餘dư 數sổ 十thập 卦# 之chi 例lệ 。 及cập 以dĩ 四tứ 德đức 。 配phối 於ư 六lục 位vị 。 並tịnh 在tại 補bổ 闕khuyết 卷quyển 中trung )# 然nhiên 今kim 以dĩ 乾can/kiền/càn 喻dụ 佛Phật 者giả 。 乾can/kiền/càn 既ký 是thị 動động 用dụng 不bất 息tức 之chi 義nghĩa 。 是thị 陽dương 氣khí 之chi 精tinh 粹túy 。 不bất 同đồng 陰ấm 體thể 凝ngưng 靜tĩnh 。 亦diệc 如như 佛Phật 是thị 覺giác 者giả 是thị 菩Bồ 提Đề 之chi 智trí 。 不bất 同đồng 涅Niết 槃Bàn 寂tịch 滅diệt 之chi 體thể 。 以dĩ 元nguyên 亨# 利lợi 貞trinh 喻dụ 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 者giả 。 然nhiên 乾can/kiền/càn 陽dương 功công 用dụng 。 雖tuy 廣quảng 多đa 無vô 畔bạn 利lợi 。 天thiên 下hạ 萬vạn 物vật 。 而nhi 實thật 體thể 之chi 德đức 。 唯duy 此thử 四tứ 故cố 。 具cụ 五ngũ 常thường 故cố 。 (# 攝nhiếp 盡tận 儒nho 宗tông )# 具cụ 五ngũ 行hành 故cố 。 (# 攝nhiếp 盡tận 陰âm 陽dương 術thuật 數số 休hưu 咎cữu 等đẳng 也dã )# 具cụ 四tứ 時thời 故cố 。 (# 攝nhiếp 盡tận 一nhất 周chu 天thiên )# 如như 上thượng 所sở 釋thích 。 佛Phật 德đức 亦diệc 爾nhĩ 。 雖tuy 無vô 量lượng 無vô 邊biên 。 實thật 體thể 之chi 德đức 亦diệc 唯duy 有hữu 四tứ 。 由do 此thử 四tứ 故cố 。 逈huýnh 超siêu 凡phàm 夫phu 外ngoại 道đạo 二Nhị 乘Thừa 境cảnh 界giới 。 廣quảng 如như 下hạ 釋thích 。 又hựu 乾can/kiền/càn 是thị 總tổng 名danh 。 元nguyên 等đẳng 是thị 別biệt 。 別biệt 德đức 之chi 外ngoại 無vô 別biệt 乾can/kiền/càn 體thể 。 佛Phật 與dữ 四tứ 德đức 例lệ 此thử 亦diệc 然nhiên 。 故cố 以dĩ 為ví 喻dụ 。

疏sớ/sơ 始thỉ 於ư 一nhất 氣khí 者giả 。 推thôi 究cứu 此thử 乾can/kiền/càn 道đạo 之chi 德đức 所sở 從tùng 之chi 始thỉ 。 始thỉ 於ư 一nhất 氣khí 。 一nhất 氣khí 者giả 道đạo 之chi 所sở 宗tông 。 陰âm 陽dương 天thiên 地địa 之chi 根căn 本bổn 也dã 。 謂vị 天thiên 道đạo 未vị 分phần/phân 。 陰âm 陽dương 未vị 泮phấn 。 未vị 有hữu 天thiên 地địa 。 人nhân 物vật 已dĩ 前tiền 。 但đãn 是thị 淳thuần 元nguyên 之chi 一nhất 氣khí 也dã 。 (# 未vị 分phần/phân 陰âm 陽dương 之chi 二nhị 。 故cố 云vân 一nhất 也dã 。 淨tịnh 名danh 楷# 疏sớ/sơ 序tự 云vân 。 一nhất 氣khí 冥minh 曚mông 天thiên 后hậu 華hoa 嚴nghiêm 序tự 云vân 。 造tạo 化hóa 權quyền 輿dư 之chi 首thủ 。 天thiên 道đạo 未vị 分phần/phân )# 一nhất 氣khí 始thỉ 分phần/phân 。 為vi 陰âm 陽dương 二nhị 氣khí 。 陰ấm 濁trược 陽dương 清thanh 。 清thanh 氣khí 上thượng 騰đằng 為vi 天thiên 。 濁trược 氣khí 下hạ 凝ngưng 為vi 地địa 。 和hòa 氣khí 為vi 人nhân 。 (# 人nhân 最tối 靈linh 也dã )# 謂vị 之chi 三tam 才tài 。 故cố 乾can/kiền/càn 坤# 有hữu 三tam 畫họa 也dã 。 夫phu 為vi 人nhân 王vương 。 法pháp 於ư 乾can/kiền/càn 道đạo 。 故cố 王vương 字tự 。 橫hoạnh/hoành 三tam 畫họa 表biểu 乾can/kiền/càn 卦# 。 竪thụ 一nhất 畫họa 表biểu 一nhất 氣khí 。 故cố 有hữu 人nhân 作tác 日nhật 中trung 王vương 字tự 賦phú 云vân 。 三tam 陽dương 列liệt 位vị 。 配phối 乾can/kiền/càn 道đạo 以dĩ 成thành 三tam 。 一nhất 氣khí 貫quán 中trung 。 表biểu 聖thánh 人nhân 之chi 得đắc 一nhất 。 又hựu 易dị 鈎câu 命mạng 訣quyết 云vân 。 天thiên 地địa 未vị 分phân 之chi 前tiền 。 謂vị 之chi 一nhất 氣khí 。 於ư 中trung 轉chuyển 有hữu 五ngũ 運vận 。 (# 運vận 謂vị 運vận 數số 。 謂vị 時thời 改cải 易dị 。 取thủ 易dị 義nghĩa 也dã )# 謂vị 太thái 易dị 。 太thái 初sơ 。 太thái 始thỉ 。 太thái 素tố 。 太thái 極cực 。 氣khí 象tượng 未vị 分phần/phân 謂vị 之chi 太thái 易dị 。 元nguyên 氣khí 始thỉ 萌manh 謂vị 之chi 太thái 初sơ 。 氣khí 形hình 之chi 端đoan 謂vị 之chi 太thái 始thỉ 。 形hình 變biến 有hữu 質chất 謂vị 之chi 太thái 素tố 。 質chất 形hình 已dĩ 具cụ 。 謂vị 之chi 太thái 極cực 。 轉chuyển 變biến 五ngũ 故cố 。 故cố 名danh 五ngũ 運vận 。 既ký 於ư 一nhất 氣khí 中trung 轉chuyển 有hữu 五ngũ 故cố 。 云vân 始thỉ 於ư 一nhất 氣khí 。 (# 結kết 釋thích 疏sớ/sơ 文văn )# 是thị 以dĩ 儒nho 道đạo 至chí 教giáo 。 皆giai 宗tông 於ư 一nhất 。 老lão 子tử 云vân 。 視thị 之chi 不bất 見kiến 。 聽thính 之chi 不bất 聞văn 。 搏bác 之chi 不bất 得đắc 。 不bất 可khả 致trí 語ngữ 。 故cố 混hỗn 而nhi 為vi 一nhất 。 又hựu 云vân 不bất 皦# 不bất 昧muội 。 愡# 恍hoảng 不bất 可khả 隨tùy 迎nghênh 等đẳng 。 河hà 上thượng 注chú 老lão 。 皆giai 指chỉ 一nhất 為vi 體thể 。 以dĩ 釋thích 其kỳ 義nghĩa 。 又hựu 黃hoàng 庭đình 內nội 景cảnh 云vân 。 殊thù 途đồ 一nhất 會hội 。 歸quy 要yếu 於ư 一nhất (# 梁lương 丘khâu 子tử 注chú 云vân 同đồng 歸quy 一nhất 氣khí )# 又hựu 云vân 。 五ngũ 行hành 相tương/tướng 推thôi 大đại 歸quy 一nhất 。 又hựu 云vân 一nhất 之chi 為vi 物vật 叵phả 卒thốt 見kiến 。 莊trang 子tử 云vân 通thông 於ư 一nhất 而nhi 萬vạn 事sự 畢tất 。 又hựu 云vân 一nhất 之chi 所sở 起khởi 有hữu 一nhất 而nhi 未vị 形hình 。 (# 郭quách 云vân 一nhất 者giả 有hữu 之chi 初sơ 。 至chí 妙diệu 者giả 也dã 。 至chí 妙diệu 故cố 。 未vị 有hữu 物vật 理lý 之chi 形hình 耳nhĩ 。 夫phu 一nhất 之chi 所sở 起khởi 。 起khởi 於ư 至chí 一nhất 。 非phi 起khởi 於ư 無vô 。 此thử 意ý 云vân 。 非phi 無vô 者giả 玄huyền 妙diệu 一nhất 氣khí )# 繫hệ 辭từ 云vân 。 一nhất 陰ấm 一nhất 陽dương 之chi 謂vị 道đạo 。 陰âm 陽dương 不bất 測trắc 之chi 謂vị 神thần 。 乃nãi 至chí 百bá 姓tánh 日nhật 用dụng 而nhi 不bất 知tri 。 (# 注chú 云vân 。 一nhất 謂vị 〔# 無vô 〕# 也dã 。 在tại 陰ấm 為vi 〔# 無vô 〕# 陰ấm 。 陰ấm 以dĩ 之chi 生sanh 。 在tại 陽dương 為vi 元nguyên 陽dương 。 陽dương 以dĩ 之chi 成thành 。 故cố 一nhất 謂vị 之chi 道đạo 。 疏sớ/sơ 曰viết 。 在tại 陰ấm 之chi 時thời 。 而nhi 不bất 見kiến 為vi 陰ấm 之chi 功công 。 在tại 陽dương 之chi 時thời 。 亦diệc 不bất 見kiến 為vi 陽dương 之chi 力lực 也dã )# 又hựu 云vân 天thiên 下hạ 之chi 動động 。 貞trinh 夫phu 一nhất 者giả 也dã 。 肇triệu 公công 云vân 。 巍nguy 巍nguy 之chi 形hình 。 內nội 神thần 外ngoại 靈linh 。 中trung 有hữu 想tưởng 慮lự 。 真chân 一nhất 闇ám 冥minh 。 此thử 等đẳng 所sở 言ngôn 一nhất 者giả 。 皆giai 謂vị 氣khí 也dã 。 (# 但đãn 幽u 玄huyền 無vô 相tướng 。 故cố 云vân 一nhất 也dã 。 故cố 孔khổng 釋thích 一nhất 陰ấm 一nhất 陽dương 云vân 。 虗hư 無vô 不bất 可khả 分phân 別biệt 。 故cố 云vân 一nhất 也dã )# 故cố 老lão 子tử 云vân 。 冲# 氣khí 以dĩ 為vi 和hòa 。 (# 河hà 上thượng 云vân 。 萬vạn 物vật 中trung 皆giai 有hữu 元nguyên 氣khí 。 得đắc 以dĩ 和hòa 柔nhu )# 肇triệu 公công 云vân 。 元nguyên 氣khí 含hàm 於ư 大đại 象tượng 。 大đại 象tượng 隱ẩn 於ư 無vô 形hình 。 為vi 識thức 物vật 之chi 靈linh 。 靈linh 中trung 有hữu 神thần 。 神thần 中trung 有hữu 身thân 等đẳng 。 乾can/kiền/càn 卦# 象tượng 曰viết 。 潛tiềm 龍long 勿vật 用dụng 。 陽dương 在tại 下hạ 也dã 。 孔khổng 釋thích 云vân 。 此thử 一nhất 爻hào 之chi 象tượng 。 專chuyên 明minh 天thiên 之chi 自tự 然nhiên 氣khí 也dã 。 又hựu 文văn 言ngôn 云vân 潛tiềm 龍long 勿vật 用dụng 。 陽dương 氣khí 潛tiềm 藏tạng 。 此thử 釋thích 初sơ 九cửu 。 亦diệc 唯duy 指chỉ 氣khí 為vi 本bổn 。

疏sớ/sơ 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 下hạ 。 二nhị 正chánh 明minh 也dã 。 然nhiên 佛Phật 德đức 無vô 量lượng 。 今kim 特đặc 指chỉ 此thử 四tứ 者giả 。 略lược 有hữu 五ngũ 意ý 。 一nhất 者giả 。 是thị 佛Phật 實thật 體thể 之chi 德đức 故cố 。 二nhị 者giả 。 對đối 簡giản 凡phàm 夫phu 妄vọng 執chấp 常thường 等đẳng 四tứ 倒đảo 。 又hựu 飜phiên 破phá 二Nhị 乘Thừa 無vô 常thường 等đẳng 四tứ 倒đảo 故cố 。 三tam 者giả 。 是thị 四Tứ 念Niệm 處Xứ 觀quán 。 究cứu 竟cánh 果quả 故cố 。 四tứ 者giả 。 諸chư 佛Phật 雖tuy 說thuyết 無vô 量lượng 法Pháp 門môn 。 究cứu 竟cánh 為vi 顯hiển 此thử 故cố 。 五ngũ 者giả 。 如Như 來Lai 在tại 娑sa 羅la 樹thụ 四tứ 雙song 八bát 隻chỉ 中trung 間gian 。 而nhi 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。 只chỉ 為vì 表biểu 此thử 理lý 故cố 。 初sơ 言ngôn 實thật 體thể 德đức 者giả 。 謂vị 如Như 來Lai 藏tạng 法Pháp 身thân 真chân 智trí 本bổn 來lai 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 故cố 。 故cố 論luận 云vân 。 真Chân 如Như 自tự 體thể 相tướng 者giả 。 一nhất 切thiết 凡phàm 夫phu 。 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 。 菩Bồ 薩Tát 諸chư 佛Phật 。 無vô 有hữu 增tăng 減giảm 。 從tùng 本bổn 已dĩ 來lai 。 自tự 性tánh 滿mãn 足túc 。 一nhất 切thiết 功công 德đức 。 所sở 謂vị 自tự 體thể 有hữu 大đại 智trí 慧tuệ 。 光quang 明minh 義nghĩa 故cố 。 乃nãi 至chí 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 義nghĩa 故cố 。 名danh 為vi 如Như 來Lai 藏tạng 。 亦diệc 名danh 如Như 來Lai 法Pháp 身thân 。 釋thích 曰viết 。 自tự 性tánh 本bổn 有hữu 故cố 名danh 實thật 體thể 之chi 德đức 。 又hựu 是thị 究cứu 竟cánh 真chân 實thật 果quả 德đức 。 涅Niết 槃Bàn 經kinh 中trung 廣quảng 說thuyết 。 如như 下hạ 略lược 引dẫn 。

△# 二nhị 對đối 簡giản 凡phàm 夫phu 二Nhị 乘Thừa 者giả 。 謂vị 諸chư 眾chúng 生sanh 。 亦diệc 本bổn 有hữu 四tứ 德đức 。 以dĩ 迷mê 之chi 故cố 。 妄vọng 計kế 五ngũ 蘊uẩn 。 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。 故cố 佛Phật 於ư 種chủng 種chủng 經kinh 中trung 。 令linh 修tu 不bất 淨tịnh 觀quán 。 苦khổ 觀quán 無vô 常thường 觀quán 無vô 我ngã 觀quán 。 且thả 治trị 所sở 執chấp 生sanh 死tử 五ngũ 蘊uẩn 常thường 等đẳng 。 未vị 顯hiển 所sở 迷mê 法Pháp 身thân 常thường 等đẳng 。 故cố 聲Thanh 聞Văn 等đẳng 稟bẩm 此thử 修tu 行hành 。 雖tuy 各các 得đắc 果quả 證chứng 。 尚thượng 迷mê 法Pháp 身thân 常thường 等đẳng 四tứ 德đức 。 是thị 以dĩ 。 佛Phật 於ư 諸chư 了liễu 義nghĩa 大Đại 乘Thừa 經kinh 中trung 。 廣quảng 破phá 此thử 見kiến 。 故cố 涅Niết 槃Bàn 經kinh 第đệ 二nhị 云vân 。 (# 此thử 有hữu 因nhân 緣duyên 。 在tại 補bổ 闕khuyết 卷quyển 中trung )# 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 為vi 諸chư 煩phiền 惱não 。 無vô 明minh 所sở 覆phú 。 生sanh 顛điên 倒đảo 心tâm 。 我ngã 計kế 無vô 我ngã 。 常thường 計kế 無vô 常thường 。 淨tịnh 計kế 不bất 淨tịnh 。 樂nhạo/nhạc/lạc 計kế 為vi 苦khổ 。 以dĩ 為vi 煩phiền 惱não 之chi 所sở 覆phú 故cố 。 雖tuy 生sanh 此thử 想tưởng 。 不bất 達đạt 其kỳ 義nghĩa 。 如như 彼bỉ 醉túy 人nhân 於ư 非phi 轉chuyển 處xứ 而nhi 生sanh 轉chuyển 想tưởng 。 (# 合hợp 前tiền 敘tự 迷mê 之chi 過quá 失thất 之chi 喻dụ 也dã 。 此thử 正chánh 破phá 諸chư 聲Thanh 聞Văn 無vô 常thường 等đẳng 四tứ 倒đảo 也dã )# 我ngã 者giả 即tức 是thị 佛Phật 義nghĩa 。 常thường 者giả 是thị 法Pháp 身thân 義nghĩa 。 樂nhạo/nhạc/lạc 者giả 是thị 涅Niết 槃Bàn 義nghĩa 。 淨tịnh 者giả 是thị 法pháp 義nghĩa 。 (# 正chánh 顯hiển 真chân 實thật 四tứ 德đức 也dã )# 。 汝nhữ 等đẳng 比Bỉ 丘Khâu 。 云vân 何hà 而nhi 言ngôn 。 有hữu 我ngã 想tưởng 者giả 。 憍kiêu 慢mạn 貢cống 高cao 。 流lưu 轉chuyển 生sanh 死tử 。 (# 責trách 其kỳ 計kế 常thường 等đẳng 也dã )# 汝nhữ 等đẳng 若nhược 言ngôn 我ngã 亦diệc 修tu 習tập 無vô 常thường 苦khổ 。 無vô 我ngã 等đẳng 想tưởng 。 是thị 三tam 種chủng 修tu (# 比Bỉ 丘Khâu 所sở 敘tự 略lược 不bất 淨tịnh 者giả 就tựu 勝thắng 說thuyết 故cố 也dã )# 無vô 有hữu 實thật 義nghĩa 。 (# 責trách 其kỳ 執chấp 無vô 常thường 等đẳng )# 我ngã 今kim 當đương 說thuyết 。 勝thắng 三tam 修tu 法pháp 。 (# 上thượng 標tiêu 許hứa 說thuyết 真chân 實thật 四tứ 德đức 。 次thứ 下hạ 且thả 廣quảng 敘tự 兩lưỡng 重trọng/trùng 倒đảo 執chấp 之chi 相tướng 云vân )# 苦khổ 者giả 計kế 樂nhạo/nhạc/lạc 。 樂nhạo/nhạc/lạc 者giả 計kế 苦khổ 。 是thị 顛điên 倒đảo 法pháp 。 無vô 常thường 計kế 常thường 。 常thường 計kế 無vô 常thường 。 是thị 顛điên 倒đảo 法pháp 。 無vô 我ngã 計kế 我ngã 。 我ngã 計kế 無vô 我ngã 。 是thị 顛điên 倒đảo 法pháp 。 不bất 淨tịnh 計kế 淨tịnh 。 淨tịnh 計kế 不bất 淨tịnh 。 是thị 顛điên 倒đảo 法pháp 。 有hữu 如như 是thị 等đẳng 。 四tứ 顛điên 倒đảo 法pháp 。 是thị 人nhân 不bất 知tri 。 正chánh 修tu 諸chư 法pháp 。 (# 此thử 上thượng 雙song 結kết 凡phàm 夫phu 二Nhị 乘Thừa 。 四tứ 顛điên 倒đảo 也dã )# 世thế 間gian 亦diệc 有hữu 。 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。 出xuất 世thế 亦diệc 有hữu 。 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。 世thế 間gian 法pháp 者giả 。 有hữu 字tự 無vô 義nghĩa 。 出xuất 世thế 間gian 者giả 。 有hữu 字tự 有hữu 義nghĩa 。

何hà 以dĩ 故cố 。 世thế 間gian 之chi 法pháp 。 有hữu 四tứ 顛điên 倒đảo 。 故cố 不bất 知tri 義nghĩa 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 有hữu 想tưởng 倒đảo 心tâm 倒đảo 見kiến 倒đảo 故cố 。 (# 云vân 云vân 次thứ 說thuyết 。 以dĩ 三tam 倒đảo 故cố 成thành 四tứ 倒đảo 。 及cập 彼bỉ 經kinh 疏sớ/sơ 釋thích 三tam 倒đảo 並tịnh 在tại 別biệt 卷quyển 中trung 說thuyết 也dã 。 下hạ 正chánh 說thuyết 其kỳ 實thật 云vân )# 何hà 等đẳng 為vi 義nghĩa 。

無vô 我ngã 者giả 名danh 為vi 生sanh 死tử 。 我ngã 者giả 名danh 為vi 如Như 來Lai 。 無vô 常thường 者giả 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 。 常thường 者giả 如Như 來Lai 法Pháp 身thân 。 苦khổ 者giả 一nhất 切thiết 外ngoại 道đạo 。 樂nhạo/nhạc/lạc 者giả 即tức 是thị 涅Niết 槃Bàn 。 不bất 淨tịnh 者giả 即tức 有hữu 為vi 法pháp 。 淨tịnh 者giả 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 所sở 有hữu 正Chánh 法Pháp 。 是thị 名danh 不bất 顛điên 倒đảo 。 以dĩ 不bất 倒đảo 故cố 知tri 字tự 知tri 義nghĩa 。 若nhược 欲dục 遠viễn 離ly 四tứ 顛điên 倒đảo 者giả 。 應ưng 知tri 如như 是thị 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。 (# 次thứ 下hạ 比Bỉ 丘Khâu 承thừa 言ngôn 。 請thỉnh 佛Phật 住trụ 世thế 。 佛Phật 答đáp 等đẳng 在tại 別biệt 卷quyển 中trung 。 今kim 且thả 敘tự 佛Phật 答đáp 。 次thứ 云vân )# 汝nhữ 等đẳng 當đương 知tri 。 先tiên 所sở 修tu 集tập 。 無vô 常thường 苦khổ 想tưởng 。 非phi 是thị 真chân 實thật 。 (# 此thử 下hạ 以dĩ 春xuân 池trì 覓mịch 寶bảo 競cạnh 捉tróc 瓦ngõa 石thạch 喻dụ 前tiền 燈đăng 無vô 常thường 等đẳng 不bất 真chân 云vân )# 。 譬thí 如như 春xuân 時thời 。 有hữu 諸chư 人nhân 等đẳng 。 在tại 大đại 池trì 浴dục 。 乘thừa 船thuyền 遊du 戲hí 。 失thất 瑠lưu 璃ly 寶bảo 珠châu 。 沒một 深thâm 水thủy 中trung 。 是thị 時thời 諸chư 人nhân 。 悉tất 共cộng 入nhập 水thủy 。 求cầu 覓mịch 是thị 寶bảo 。 競cạnh 捉tróc 瓦ngõa 石thạch 草thảo 木mộc 沙sa 礫lịch 。 各các 各các 自tự 謂vị 。 得đắc 瑠lưu 璃ly 珠châu 。 歡hoan 喜hỷ 持trì 出xuất 。 乃nãi 知tri 非phi 真chân 。 是thị 時thời 寶bảo 珠châu 猶do 在tại 水thủy 中trung 。 以dĩ 珠châu 力lực 故cố 。 水thủy 皆giai 澄trừng 清thanh 。 於ư 是thị 大đại 眾chúng 。 乃nãi 見kiến 寶bảo 珠châu 故cố 在tại 水thủy 下hạ 。 猶do 如như 仰ngưỡng 覩đổ 虗hư 空không 月nguyệt 形hình 。 是thị 時thời 眾chúng 中trung 。 有hữu 一nhất 智trí 人nhân 。 以dĩ 方phương 便tiện 力lực 。 安an 徐từ 入nhập 水thủy 。 即tức 便tiện 得đắc 珠châu 。 汝nhữ 等đẳng 比Bỉ 丘Khâu 。 不bất 應ưng 如như 是thị 。 修tu 習tập 無vô 常thường 苦khổ 無vô 我ngã 想tưởng 不bất 淨tịnh 想tưởng 等đẳng 以dĩ 為vi 實thật 義nghĩa 。 如như 彼bỉ 諸chư 人nhân 各các 以dĩ 瓦ngõa 石thạch 草thảo 木mộc 沙sa 礫lịch 而nhi 為vi 寶bảo 珠châu 。 汝nhữ 等đẳng 應ưng 當đương 。 善thiện 學học 方phương 便tiện 。 在tại 在tại 處xứ 處xứ 。 常thường 修tu 我ngã 想tưởng 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 淨tịnh 想tưởng 。 復phục 應ưng 當đương 知tri 先tiên 所sở 修tu 習tập 。 四tứ 法pháp 相tướng 貌mạo 。 悉tất 是thị 顛điên 倒đảo 。 欲dục 得đắc 真chân 實thật 修tu 諸chư 想tưởng 者giả 。 如như 彼bỉ 智trí 人nhân 巧xảo 出xuất 寶bảo 珠châu 。 所sở 謂vị 我ngã 想tưởng 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 淨tịnh 想tưởng 。 (# 次thứ 下hạ 。 約ước 法pháp 約ước 喻dụ 。 對đối 二Nhị 乘Thừa 四tứ 倒đảo 。 重trọng/trùng 顯hiển 四tứ 德đức 。 謂vị 聲Thanh 聞Văn 難nạn/nan 佛Phật 先tiên 說thuyết 。 無vô 我ngã 等đẳng 法Pháp 。 佛Phật 以dĩ 舊cựu 醫y 用dụng 乳nhũ 新tân 醫y 斷đoạn 乳nhũ 後hậu 復phục 用dụng 乳nhũ 。 以dĩ 況huống 外ngoại 道đạo 說thuyết 我ngã 。 如như 未vị 破phá 我ngã 。 復phục 說thuyết 我ngã 等đẳng 。 並tịnh 在tại 別biệt 卷quyển 。 久cửu 講giảng 者giả 須tu 撿kiểm 敘tự 之chi 。 今kim 且thả 但đãn 取thủ 佛Phật 因nhân 法pháp 合hợp 云vân )# 。 汝nhữ 等đẳng 當đương 知tri 。 如Như 來Lai 亦diệc 爾nhĩ 。 出xuất 世thế 降hàng 伏phục 邪tà 醫y 外ngoại 道đạo 。 唱xướng 言ngôn 。 無vô 我ngã 無vô 人nhân 。 眾chúng 生sanh 壽thọ 命mạng 。 養dưỡng 育dục 知tri 見kiến 。 作tác 者giả 受thọ 者giả 。 是thị 諸chư 外ngoại 道đạo 。 所sở 言ngôn 我ngã 者giả 。 如như 虫trùng 食thực 木mộc 偶ngẫu 成thành 字tự 耳nhĩ 。 故cố 佛Phật 唱xướng 言ngôn 無vô 我ngã 。 為vi 調điều 生sanh 故cố 。 為vi 知tri 時thời 故cố 。 說thuyết 有hữu 我ngã 者giả 。 如như 彼bỉ 良lương 醫y 善thiện 知tri 於ư 乳nhũ 。 非phi 如như 凡phàm 夫phu 所sở 計kế 吾ngô 我ngã 。 或hoặc 言ngôn 如như 大đại 拇mẫu 指chỉ 。 或hoặc 如như 芥giới 子tử 。 或hoặc 如như 微vi 塵trần 。 如Như 來Lai 說thuyết 我ngã 。 悉tất 不bất 如như 是thị 。 是thị 故cố 說thuyết 言ngôn 。 諸chư 法pháp 無vô 我ngã 。 實thật 非phi 無vô 我ngã 。 何hà 者giả 是thị 我ngã 。 若nhược 法pháp 是thị 實thật 是thị 真chân 是thị 常thường 是thị 主chủ 是thị 依y 。 性tánh 不bất 變biến 易dị 者giả 。 是thị 名danh 為vi 我ngã 。 汝nhữ 當đương 修tu 習tập 。 (# 下hạ 更cánh 引dẫn 第đệ 五ngũ 者giả 。 顯hiển 有hữu 真chân 我ngã 之chi 體thể 。 非phi 但đãn 無vô 我ngã 便tiện 名danh 真chân 我ngã 。 即tức 如như 有hữu 云vân 但đãn 空không 寂tịch 不bất 動động 等đẳng 即tức 是thị 佛Phật 性tánh 者giả 。 未vị 是thị 顯hiển 出xuất 得đắc 本bổn 性tánh 體thể 也dã )# 第đệ 五ngũ 卷quyển 亦diệc 云vân 。 又hựu 解giải 脫thoát 者giả 名danh 曰viết 不bất 空không 。 如như 水thủy 酒tửu 酥tô 蜜mật 等đẳng 瓶bình 。 雖tuy 無vô 水thủy 等đẳng 。 猶do 名danh 水thủy 酒tửu 等đẳng 瓶bình 。 解giải 脫thoát 亦diệc 爾nhĩ 。 不bất 可khả 說thuyết 空không 及cập 以dĩ 不bất 空không 。 空không 者giả 謂vị 無vô 二nhị 十thập 五ngũ 有hữu 。 及cập 諸chư 煩phiền 惱não 。 一nhất 切thiết 有hữu 為vi 行hành 。 如như 瓶bình 無vô 水thủy 。 則tắc 名danh 為vi 空không 。 不bất 空không 者giả 謂vị 真chân 實thật 善thiện 色sắc 。 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。 不bất 動động 不bất 變biến 。 猶do 如như 彼bỉ 瓶bình 。 色sắc 香hương 味vị 觸xúc 。 (# 既ký 以dĩ 四tứ 德đức 。 為vi 真chân 實thật 體thể 。 如như 以dĩ 四tứ 塵trần 為vi 瓶bình 體thể 。 即tức 知tri 四tứ 德đức 是thị 實thật 體thể 之chi 德đức 也dã 。 此thử 當đương 第đệ 一nhất 意ý 中trung 所sở 說thuyết 也dã 。 此thử 下hạ 又hựu 引dẫn 第đệ 七thất 者giả 。 顯hiển 四tứ 德đức 是thị 一nhất 切thiết 佛Phật 。 法pháp 之chi 本bổn 故cố 。 迦Ca 葉Diếp 迷mê 之chi 。 便tiện 成thành 邪tà 見kiến 。 今kim 悟ngộ 方phương 名danh 正chánh 見kiến 。 又hựu 更cánh 廣quảng 釋thích 四tứ 德đức 行hạnh 相tương/tướng 。 令linh 眾chúng 洞đỗng 達đạt 知tri 佛Phật 意ý 偏thiên 在tại 。 再tái 三tam 辨biện 說thuyết 。 文văn 云vân )# 第đệ 七thất 卷quyển 如Như 來Lai 性tánh 品phẩm 亦diệc 云vân 。

佛Phật 告cáo 迦Ca 葉Diếp 。

謂vị 四tứ 倒đảo 者giả 。 於ư 非phi 苦khổ 中trung 。 生sanh 於ư 苦khổ 想tưởng 。 名danh 曰viết 顛Điên 倒Đảo 。 非phi 苦khổ 者giả 名danh 為vi 如Như 來Lai 。 生sanh 苦khổ 想tưởng 者giả 。 謂vị 於ư 如Như 來Lai 。 無vô 常thường 變biến 異dị 捨xả 。 此thử 苦khổ 身thân 。 入nhập 於ư 涅Niết 槃Bàn 。 (# 云vân 云vân 。 餘dư 三tam 倒đảo 云vân 。 世thế 間gian 說thuyết 我ngã 。 無vô 有hữu 佛Phật 性tánh 。 佛Phật 法Pháp 有hữu 我ngã 。 即tức 是thị 佛Phật 性tánh 云vân 云vân 。 如Như 來Lai 非phi 雜tạp 食thực 煩phiền 惱não 肉nhục 身thân 也dã )# 迦Ca 葉Diếp 言ngôn 。 我ngã 從tùng 今kim 日nhật 始thỉ 得đắc 正chánh 見kiến 。 自tự 是thị 之chi 前tiền 。 我ngã 等đẳng 悉tất 名danh 。 邪tà 見kiến 之chi 人nhân 。 (# 云vân 云vân 無vô 我ngã 為vi 邪tà 見kiến 。 我ngã 為vi 正chánh 見kiến 。 )# 後hậu 說thuyết 先tiên 教giáo 眾chúng 生sanh 。 修tu 無vô 我ngã 者giả 。 為vi 除trừ 世thế 間gian 諸chư 妄vọng 見kiến 故cố 。 計kế 我ngã 虗hư 妄vọng 非phi 真chân 實thật 故cố 。 如như 女nữ 人nhân 以dĩ 苦khổ 味vị 塗đồ 乳nhũ 令linh 子tử 不bất 飲ẩm 。 (# 子tử 病bệnh 服phục 藥dược 忌kỵ 乳nhũ 故cố 也dã )# 後hậu 洗tẩy 乳nhũ 喚hoán 飲ẩm 子tử 疑nghi 不bất 飲ẩm 等đẳng 。 云vân 云vân 我ngã 今kim 亦diệc 說thuyết 。 如Như 來Lai 藏tạng (# 云vân 云vân 。 迦Ca 葉Diếp 又hựu 難nạn/nan 。 佛Phật 又hựu 以dĩ 額ngạch 珠châu 喻dụ 示thị 。 次thứ 下hạ 更cánh 說thuyết 。 外ngoại 道đạo 橫hoạnh/hoành 計kế 我ngã 大đại 小tiểu 諸chư 相tướng 。 如như 米mễ 豆đậu 等đẳng 。 第đệ 三tam 十thập 。 又hựu 廣quảng 說thuyết 大đại 師sư 子tử 吼hống 者giả 。 唯duy 說thuyết 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 我ngã 常thường 。 乃nãi 至chí 外ngoại 道đạo 迴hồi 心tâm 。 乃nãi 至chí 引dẫn 彼bỉ 經kinh 義nghĩa 。 決quyết 釋thích 兩lưỡng 重trọng/trùng 四tứ 倒đảo 五ngũ 門môn 之chi 義nghĩa 。 並tịnh 在tại 別biệt 卷quyển 。 可khả 撿kiểm 之chi 。 評bình 曰viết 。 據cứ 上thượng 重trùng 疊điệp 數số 番phiên 。 即tức 知tri 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。 是thị 諸chư 佛Phật 究cứu 竟cánh 實thật 德đức 。 涅Niết 槃Bàn 一nhất 部bộ 首thủ 末mạt 廣quảng 辨biện 。 諸chư 實thật 教giáo 大Đại 乘Thừa 亦diệc 然nhiên 。 以dĩ 涅Niết 槃Bàn 是thị 窮cùng 終chung 極cực 教giáo 。 會hội 權quyền 入nhập 實thật 故cố 偏thiên 引dẫn 之chi )# 上thượng 來lai 釋thích 第đệ 二nhị 意ý 竟cánh 。

△# 三tam 是thị 四Tứ 念Niệm 處Xứ 觀quán 。 究cứu 竟cánh 果quả 者giả 。 四tứ 謂vị 身thân 受thọ 心tâm 法pháp 。 念niệm 謂vị 念niệm 慧tuệ 身thân 等đẳng 。 為vi 其kỳ 念niệm 慧tuệ 所sở 。 安an 住trú 處xứ 故cố 。 謂vị 觀quán 身thân 不bất 淨tịnh 等đẳng 。 (# 等đẳng 於ư 觀quán 受thọ 是thị 苦khổ 。 觀quán 心tâm 無vô 常thường 。 觀quán 法pháp 無vô 我ngã 。 )# 除trừ 計kế 淨tịnh 等đẳng 四tứ 倒đảo 。 觀quán 身thân 畢tất 竟cánh 空không 等đẳng 。 無vô 行hành 經Kinh 云vân 。 觀quán 身thân 畢tất 竟cánh 空không 。 觀quán 受thọ 內nội 外ngoại 空không 。 觀quán 心tâm 無vô 所sở 有hữu 。 觀quán 法pháp 但đãn 有hữu 名danh 。 智trí 論luận 等đẳng 亦diệc 爾nhĩ 。 除trừ 不bất 淨tịnh 等đẳng 四tứ 倒đảo 。 兩lưỡng 重trọng/trùng 四tứ 倒đảo 既ký 遣khiển 。 即tức 顯hiển 自tự 體thể 具cụ 真chân 實thật 常thường 樂lạc 。 我ngã 淨tịnh 法pháp 故cố 。 名danh 為vi 如Như 來Lai 法Pháp 身thân 。 (# 如như 前tiền 引dẫn 起khởi 信tín 之chi 文văn 也dã )# 故cố 云vân 究cứu 竟cánh 果quả 也dã 。 天thiên 台thai 云vân 。 深thâm 觀quán 念niệm 處xứ 。 即tức 坐tọa 道Đạo 場Tràng 。 更cánh 不bất 須tu 餘dư 。 機cơ 宜nghi 不bất 同đồng 。 故cố 說thuyết 餘dư 品phẩm 。 (# 四tứ 正chánh 勤cần 等đẳng )# 故cố 如Như 來Lai 臨lâm 終chung 遺di 誡giới 。 唯duy 令linh 依y 此thử 而nhi 住trụ 。 (# 廣quảng 如như 下hạ 序tự 分phân 之chi 初sơ 所sở 說thuyết 也dã )# 據cứ 四tứ 念niệm 處xứ 。 既ký 是thị 對đối 治trị 四tứ 倒đảo 。 與dữ 前tiền 四tứ 觀quán 。 義nghĩa 亦diệc 不bất 殊thù 。 但đãn 緣duyên 此thử 四tứ 是thị 三Tam 十Thập 七Thất 品Phẩm 之chi 首thủ 。 修tu 行hành 要yếu 門môn 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 從tùng 凡phàm 至chí 聖thánh 。 通thông 大đại 小Tiểu 乘Thừa 無vô 不bất 修tu 習tập 。 故cố 天thiên 台thai 別biệt 有hữu 四tứ 卷quyển 念niệm 處xứ 之chi 文văn 。 佛Phật 又hựu 臨lâm 終chung 遺di 囑chúc 。 (# 此thử 四tứ 念niệm 處xứ 行hành 相tương/tướng 。 備bị 在tại 三Tam 十Thập 七Thất 道Đạo 品Phẩm 。 章chương 中trung )# 然nhiên 四tứ 念niệm 處xứ 。 以dĩ 不bất 淨tịnh 苦khổ 無vô 常thường 無vô 我ngã 為vi 次thứ 者giả 。 對đối 治trị 之chi 門môn 從tùng 麤thô 至chí 細tế 故cố 。 (# 身thân 色sắc 最tối 麤thô 。 受thọ 領lãnh 外ngoại 境cảnh 為vi 次thứ 。 法pháp 最tối 為vi 細tế 。 麤thô 者giả 易dị 治trị 故cố 先tiên 也dã )# 四tứ 倒đảo 以dĩ 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 為vi 次thứ 者giả 。 從tùng 重trọng/trùng 至chí 輕khinh 為vi 次thứ 故cố 。 (# 常thường 為vi 次thứ 者giả 由do 計kế 心tâm 王vương 為vi 常thường 故cố 。 生sanh 邪tà 見kiến 等đẳng 。 無vô 因nhân 無vô 果quả 。 樂nhạo/nhạc/lạc 者giả 但đãn 計kế 妄vọng 樂nhạo/nhạc/lạc 。 不bất 必tất 邪tà 見kiến 故cố 。 次thứ 也dã 。 我ngã 者giả 主chủ 宰tể 。 主chủ 宰tể 不bất 礙ngại 有hữu 修tu 行hành 故cố 。 計kế 身thân 為vi 淨tịnh 。 但đãn 生sanh 貪tham 愛ái 。 無vô 大đại 過quá 故cố )# 。

△# 四tứ 諸chư 佛Phật 雖tuy 。 說thuyết 無vô 量lượng 法Pháp 門môn 。 究cứu 竟cánh 為vi 顯hiển 此thử 故cố 者giả 。 唯duy 識thức 論luận 究cứu 竟cánh 位vị 頌tụng 曰viết 。 此thử 即tức 無vô 漏lậu 界giới 。 不bất 思tư 議nghị (# 總tổng 標tiêu 也dã )# 善thiện (# 淨tịnh 也dã )# 常thường 。 (# 常thường 也dã )# 安an 樂lạc (# 樂nhạo/nhạc/lạc 也dã )# 解giải 脫thoát (# 亦diệc 是thị 淨tịnh 也dã )# 身thân 。 大đại 牟Mâu 尼Ni 名danh 法pháp (# 我ngã 也dã )# 。

△# 五ngũ 如Như 來Lai 在tại 娑sa 羅la 樹thụ 間gian 等đẳng 者giả 。 涅Niết 槃Bàn 經kinh 第đệ 三tam 十thập 卷quyển 云vân 。

善thiện 男nam 子tử 。 以dĩ 是thị 因nhân 緣duyên 故cố 。 我ngã 於ư 此thử 娑sa 羅la 雙song 樹thụ 間gian 。 大đại 師sư 子tử 吼hống 。 師sư 子tử 吼hống 者giả 。 名danh 大đại 涅Niết 槃Bàn 。

善thiện 男nam 子tử 。 東đông 方phương 雙song 者giả 。 破phá 於ư 無vô 常thường 。 獲hoạch 得đắc 於ư 常thường 。 乃nãi 至chí 北bắc 方phương 雙song 者giả 。 破phá 於ư 不bất 淨tịnh 。 而nhi 得đắc 於ư 淨tịnh 。

善thiện 男nam 子tử 。 此thử 中trung 眾chúng 生sanh 。 為vi 雙song 樹thụ 故cố 。 護hộ 娑sa 羅la 林lâm 。 不bất 令linh 外ngoại 人nhân 取thủ 其kỳ 枝chi 葉diệp 。 斫chước 截tiệt 破phá 壞hoại 。 我ngã 亦diệc 如như 是thị 。 為vi 四tứ 法pháp 故cố 。 令linh 諸chư 弟đệ 子tử 。 護hộ 持trì 佛Phật 法Pháp 。 何hà 等đẳng 為vi 四tứ 。

常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。 此thử 四tứ 雙song 樹thụ 四tứ 王vương 典điển 掌chưởng 。 我ngã 為vi 四tứ 王vương 。 護hộ 持trì 我ngã 法Pháp 。 是thị 故cố 於ư 中trung 。 而nhi 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。

善thiện 男nam 子tử 。 娑sa 羅la 雙song 樹thụ 。 華hoa 果quả 常thường 茂mậu 。 常thường 能năng 利lợi 益ích 。 無vô 量lượng 眾chúng 生sanh 。 我ngã 亦diệc 如như 是thị 。 常thường 能năng 利lợi 益ích 。 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 。 華hoa 者giả 喻dụ 我ngã 。 果quả 者giả 喻dụ 樂nhạo/nhạc/lạc 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 我ngã 於ư 此thử 間gian 娑sa 羅la 雙song 樹thụ 。 入nhập 大đại 寂tịch 定định 。 大đại 寂tịch 定định 者giả 名danh 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 師sư 子tử 吼hống 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 如Như 來Lai 何hà 故cố 。 二nhị 月nguyệt 涅Niết 槃Bàn 。

善thiện 男nam 子tử 。 二nhị 月nguyệt 名danh 春xuân 。 春xuân 陽dương 之chi 月nguyệt 萬vạn 物vật 生sanh 長trưởng 。 種chúng 植thực 根căn 栽tài 華hoa 果quả 敷phu 榮vinh 。 江giang 河hà 盈doanh 滿mãn 。 百bách 獸thú 孚phu 乳nhũ 。 是thị 時thời 眾chúng 生sanh 。 多đa 生sanh 常thường 想tưởng 。 為vi 破phá 眾chúng 生sanh 如như 是thị 常thường 心tâm 。 故cố 說thuyết 一nhất 切thiết 法pháp 。 悉tất 是thị 無vô 常thường 。 唯duy 說thuyết 如Như 來Lai 常thường 住trụ 不bất 變biến 。

善thiện 男nam 子tử 。 於ư 六lục 時thời 中trung 。 孟# 冬đông 枯khô 悴tụy 。 眾chúng 不bất 愛ái 樂nhạo 。 陽dương 春xuân 如như 液dịch 。 人nhân 所sở 貪tham 愛ái 。 為vi 破phá 眾chúng 生sanh 世thế 間gian 樂nhạo/nhạc/lạc 故cố 。 演diễn 說thuyết 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 。 我ngã 淨tịnh 亦diệc 爾nhĩ 。 如Như 來Lai 為vi 破phá 世thế 我ngã 世thế 淨tịnh 。 故cố 說thuyết 如Như 來Lai 真chân 實thật 我ngã 淨tịnh 。 言ngôn 二nhị 月nguyệt 者giả 。 喻dụ 於ư 如Như 來Lai 二nhị 種chủng 法Pháp 身thân 。 冬đông 不bất 樂nhạo 者giả 。 智trí 者giả 不bất 樂nhạo 如Như 來Lai 無vô 常thường 。 入nhập 於ư 涅Niết 槃Bàn 。 二nhị 月nguyệt 樂nhạo/nhạc/lạc 者giả 。 喻dụ 於ư 智trí 者giả 愛ái 樂nhạo 如Như 來Lai 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 我ngã 常thường 。 然nhiên 兩lưỡng 重trọng/trùng 四tứ 倒đảo 。 總tổng 有hữu 八bát 倒đảo 。 四Tứ 念Niệm 處Xứ 觀quán 。 既ký 有hữu 性tánh 相tướng 兩lưỡng 重trọng/trùng 。 治trị 於ư 八bát 倒đảo 。 即tức 成thành 八bát 行hành 。 終chung 至chí 成thành 佛Phật 即tức 名danh 八bát 德đức 。 謂vị 法Pháp 身thân 常thường 等đẳng 四tứ 德đức 是thị 實thật 德đức 。 示thị 現hiện 色sắc 身thân 。 無vô 常thường 等đẳng 四tứ 德đức 是thị 權quyền 德đức 。 (# 納nạp 耶da 輸du 等đẳng 。 現hiện 不bất 淨tịnh 也dã 。 受thọ 金kim 槍thương 等đẳng 。 現hiện 苦khổ 也dã 。 隱ẩn 八bát 自tự 在tại 。 現hiện 無vô 我ngã 也dã 。 下hạ 生sanh 入nhập 滅diệt 。 現hiện 無vô 常thường 也dã )# 故cố 天thiên 台thai 云vân 。 娑sa 羅la 雙song 樹thụ 。 四tứ 枯khô 四tứ 榮vinh 。 正chánh 表biểu 於ư 此thử 。 (# 枯khô 榮vinh 之chi 說thuyết 。 檢kiểm 經kinh 無vô 文văn 。 或hoặc 大đại 師sư 義nghĩa 立lập 。 或hoặc 別biệt 譯dịch 別biệt 行hành 經kinh 本bổn 也dã )# 謂vị 法pháp 性tánh 之chi 色sắc (# 約ước 大đại 品phẩm 經kinh 說thuyết )# 實thật 非phi 是thị 淨tịnh 。 凡phàm 夫phu 計kế 淨tịnh 是thị 名danh 顛điên 倒đảo 。 實thật 非phi 不bất 淨tịnh 。 小tiểu 計kế 不bất 淨tịnh 亦diệc 名danh 顛điên 倒đảo 。 今kim 觀quán 色sắc 種chủng 即tức 空không 。 空không 中trung 無vô 淨tịnh 。 云vân 何hà 染nhiễm 著trước 。 則tắc 凡phàm 淨tịnh 倒đảo 。 破phá 枯khô 念niệm 處xứ 成thành 。 色sắc 種chủng 成thành 假giả 。 假giả 智trí 常thường 淨tịnh 。 云vân 何hà 滯trệ 空không 而nhi 取thủ 灰hôi 斷đoạn 。 言ngôn 色sắc 不bất 淨tịnh 。 是thị 名danh 二Nhị 乘Thừa 不bất 淨tịnh 倒đảo 。 破phá 榮vinh 念niệm 處xứ 成thành 。 觀quán 色sắc 本bổn 際tế 。 非phi 空không 非phi 假giả 。 非phi 淨tịnh 不bất 淨tịnh 。 乃nãi 名danh 中trung 道đạo 。 佛Phật 表biểu 此thử 理lý 。 故cố 於ư 中trung 間gian 而nhi 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。 餘dư 三tam 類loại 此thử (# 觀quán 受thọ 心tâm 法pháp 苦khổ 無vô 常thường 無vô 我ngã 。 等đẳng 例lệ 之chi )# 故cố 云vân 常thường 等đẳng 。 然nhiên 此thử 真chân 實thật 四tứ 德đức 。 既ký 具cụ 上thượng 諸chư 門môn 。 義nghĩa 理lý 不bất 同đồng 。 故cố 偏thiên 舉cử 云vân 佛Phật 之chi 德đức 也dã 。

△# 疏sớ/sơ 本bổn 乎hồ 一nhất 心tâm 者giả 。 上thượng 所sở 引dẫn 論luận 中trung 。 真Chân 如Như 四tứ 德đức 之chi 文văn 。 是thị 立lập 義nghĩa 分phần/phân 中trung 。 論luận 主chủ 總tổng 立lập 一nhất 心tâm 為vi 本bổn 。 於ư 中trung 。 有hữu 真Chân 如Như 生sanh 滅diệt 二nhị 門môn 。 心tâm 真Chân 如Như 具cụ 常thường 等đẳng 四tứ 德đức 。 心tâm 生sanh 滅diệt 中trung 始thỉ 本bổn 不bất 二nhị 為vi 究cứu 竟cánh 覺giác 。 亦diệc 是thị 四tứ 德đức 。 勝thắng 鬘man 等đẳng 意ý 皆giai 然nhiên 。 故cố 知tri 倒đảo 正chánh 常thường 等đẳng 並tịnh 不bất 離ly 心tâm 。 佛Phật 亦diệc 無vô 非phi 一nhất 心tâm 。 廣quảng 如như 華hoa 嚴nghiêm 經kinh 夜dạ 摩ma 偈kệ 讚tán 品phẩm 。 引dẫn 在tại 別biệt 卷quyển 。 及cập 此thử 疏sớ/sơ 下hạ 釋thích 普phổ 賢hiền 章chương 初sơ 。 種chủng 種chủng 幻huyễn 化hóa 。 皆giai 生sanh 如Như 來Lai 。 圓viên 覺giác 妙diệu 心tâm 。 文văn 中trung 所sở 說thuyết 。 可khả 檢kiểm 敘tự 之chi 。

疏sớ/sơ 專chuyên 一nhất 氣khí 等đẳng 者giả 。 後hậu 明minh 修tu 心tâm 成thành 其kỳ 果quả 德đức 也dã 。 先tiên 云vân 專chuyên 一nhất 氣khí 而nhi 致trí 柔nhu 。 是thị 舉cử 類loại 也dã 。 乾can/kiền/càn 道đạo 四tứ 德đức 。 既ký 始thỉ 於ư 一nhất 氣khí 。 故cố 道đạo 門môn 修tu 鍊luyện 專chuyên 於ư 一nhất 氣khí 。 道đạo 經Kinh 云vân 。 專chuyên 氣khí 致trí 柔nhu 。 意ý 云vân 。 元nguyên 氣khí 是thị 自tự 然nhiên 大Đại 道Đạo 。 性tánh 本bổn 靜tĩnh 默mặc 柔nhu 弱nhược 故cố 。 能năng 生sanh 於ư 動động 。 (# 老lão 又hựu 云vân 。 靜tĩnh 為vi 躁táo 君quân )# 能năng 生sanh 剛cang 強cường 。 (# 又hựu 云vân 弱nhược 勝thắng 強cường/cưỡng 柔nhu 勝thắng 剛cang )# 庶thứ 人nhân 不bất 能năng 安an 靜tĩnh 默mặc 守thủ 柔nhu 弱nhược 。 故cố 乖quai 於ư 道đạo 。 不bất 能năng 保bảo 壽thọ 命mạng 。 不bất 能năng 成thành 萬vạn 事sự 。 不bất 能năng 為vì 人nhân 。 君quân 主chủ 和hòa 於ư 天thiên 下hạ 。 (# 故cố 老lão 子tử 云vân 。 強cường 梁lương 者giả 不bất 得đắc 其kỳ 死tử 。 又hựu 云vân 。 富phú 貴quý 而nhi 驕kiêu 。 自tự 貽# 其kỳ 咎cữu 。 又hựu 云vân 。 飄phiêu 風phong 不bất 終chung 朝triêu 。 又hựu 云vân 。 馳trì 騁sính 畋điền 獵liệp 令linh 心tâm 發phát 狂cuồng 等đẳng 也dã )# 故cố 達đạt 道đạo 之chi 人nhân 。 專chuyên 注chú 其kỳ 志chí 。 於ư 至chí 靜tĩnh 至chí 柔nhu 。 一nhất 元nguyên 之chi 氣khí (# 夫phu 子tử 云vân 。 志chí 於ư 道đạo 也dã )# 合hợp 於ư 自tự 然nhiên 大Đại 道Đạo 。 勤cần 而nhi 行hành 之chi 。 保bảo 雌thư 守thủ 弱nhược 。 綿miên 綿miên 不bất 已dĩ 。 (# 故cố 老lão 子tử 令linh 人nhân 為vi 而nhi 不bất 恃thị 。 長trường/trưởng 而nhi 不bất 宰tể 。 挫tỏa 銳duệ 解giải 紛phân 。 知tri 白bạch 守thủ 黑hắc 。 勿vật 矜căng 勿vật 伐phạt 。 若nhược 拙chuyết 若nhược 訥nột 。 抱bão 一nhất 為vi 天thiên 下hạ 式thức 。 如như 水thủy 處xứ 眾chúng 人nhân 之chi 所sở 惡ác 。 如như 嬰anh 兒nhi 之chi 未vị 孩hài 。 此thử 上thượng 皆giai 撮toát 略lược 道đạo 經kinh 中trung 之chi 文văn 也dã 。 儒nho 道đạo 二nhị 教giáo 其kỳ 意ý 皆giai 然nhiên 。 不bất 可khả 具cụ 引dẫn )# 功công 用dụng 既ký 著trước 。 而nhi 致trí 於ư 柔nhu 。 名danh 名danh 為vi 成thành 道Đạo 也dã 。 (# 修tu 成thành 之chi 時thời 。 還hoàn 成thành 本bổn 道đạo 。 故cố 道đạo 經Kinh 云vân 。 夫phu 物vật 芸vân 芸vân 。 各các 歸quy 其kỳ 根căn 。 歸quy 根căn 曰viết 靜tĩnh 。 是thị 謂vị 復phục 命mạng 復phục 命mạng 曰viết 常thường 。 又hựu 云vân 復phục 歸quy 於ư 無vô 極cực 。 此thử 如như 佛Phật 教giáo 中trung 反phản 本bổn 還hoàn 源nguyên 為vi 究cứu 竟cánh 果quả )# 道đạo 成thành 則tắc 能năng 保bảo 壽thọ 命mạng 。 成thành 事sự 子tử 育dục 萬vạn 物vật 。 既ký 合hợp 於ư 乾can/kiền/càn 道đạo 。 則tắc 各các 正chánh 性tánh 命mạng 。 保bảo 合hợp 大đại 和hòa 。 乃nãi 利lợi 貞trinh 也dã 。 故cố 老lão 子tử 云vân 。 天thiên 下hạ 之chi 至chí 柔nhu 。 馳trì 騁sính 天thiên 下hạ 之chi 至chí 堅kiên 。 又hựu 說thuyết 。 當đương 其kỳ 無vô 有hữu 器khí 之chi 用dụng 。 外ngoại 其kỳ 身thân 而nhi 身thân 存tồn 。 終chung 不bất 為vi 大đại 。 故cố 能năng 成thành 其kỳ 大đại 。 周chu 易dị 謙khiêm 卦# 中trung 說thuyết 。 謙khiêm 如như 水thủy 而nhi 下hạ 。 故cố 百bách 川xuyên 歸quy 之chi 而nhi 成thành 大đại 海hải 。 西tây 昇thăng 經Kinh 云vân 。 柔nhu 弱nhược 莫mạc 過quá 於ư 氣khí 。 氣khí 之chi 柔nhu 弱nhược 。 莫mạc 過quá 於ư 道Đạo 。 道đạo 所sở 以dĩ 柔nhu 弱nhược 者giả 。 包bao 裹khỏa 天thiên 地địa 。 貫quán 穿xuyên 萬vạn 物vật 。 夫phu 柔nhu 之chi 生sanh 剛cang 。 弱nhược 之chi 生sanh 強cường/cưỡng 。 而nhi 天thiên 下hạ 莫mạc 能năng 知tri 其kỳ 根căn 本bổn 所sở 從tùng 生sanh 者giả 乎hồ 。 (# 根căn 本bổn 者giả 柔nhu 弱nhược 也dã )# 據cứ 上thượng 諸chư 文văn 。 皆giai 云vân 道đạo 至chí 柔nhu 弱nhược 。 故cố 今kim 云vân 。 專chuyên 一nhất 氣khí 而nhi 致trí 柔nhu 也dã 。 (# 專chuyên 一nhất 氣khí 是thị 修tu 行hành 。 而nhi 致trí 柔nhu 為vi 成thành 道Đạo 。 故cố 下hạ 正chánh 明minh 云vân 。 修tu 一nhất 心tâm 而nhi 成thành 道Đạo 。 以dĩ 對đối 此thử 也dã 。 但đãn 文văn 異dị 耳nhĩ )# 所sở 言ngôn 一nhất 者giả 若nhược 論luận 根căn 本bổn 即tức 是thị 元nguyên 氣khí 。 以dĩ 未vị 分phần/phân 清thanh 濁trược 。 故cố 云vân 一nhất 也dã 。 若nhược 約ước 修tu 鍊luyện 。 即tức 是thị 和hòa 氣khí 。 謂vị 胎thai 息tức 法pháp 。 綿miên 綿miên 若nhược 存tồn 。 不bất 縱túng/tung 不bất 抑ức 。 絕tuyệt 諸chư 造tạo 作tác 。 不bất 運vận 心tâm 機cơ 。 合hợp 本bổn 元nguyên 氣khí 。 離ly 太thái 急cấp 太thái 遲trì 太thái 麤thô 太thái 沉trầm 等đẳng 名danh 為vi 和hòa 氣khí 。 陰ấm 氣khí 陽dương 氣khí 和hòa 通thông 不bất 二nhị 。 故cố 云vân 一nhất 也dã 。 故cố 道đạo 經Kinh 云vân 。 冲# 氣khí 以dĩ 為vi 和hòa 。 (# 得đắc 氣khí 和hòa 柔nhu 。 如như 骨cốt 中trung 有hữu 髓tủy 等đẳng )# 又hựu 云vân 。 谷cốc (# 谷cốc 養dưỡng 也dã )# 神thần 不bất 死tử 。 是thị 謂vị 玄huyền 牝tẫn 。 玄huyền 牝tẫn 之chi 門môn 。 是thị 謂vị 天thiên 地địa 根căn 。 綿miên 綿miên 若nhược 存tồn 。 用dụng 之chi 不bất 勤cần 。 又hựu 云vân 。 抱bão 一nhất 能năng 無vô 離ly 乎hồ 。 (# 一nhất 者giả 道đạo 始thỉ 少thiểu 生sanh 。 太thái 和hòa 之chi 精tinh 氣khí 也dã )# 專chuyên 氣khí 致trí 柔nhu 。 能năng 嬰anh 兒nhi 乎hồ (# 鈔sao 曰viết 。 上thượng 柔nhu 下hạ 強cường/cưỡng 。 可khả 以dĩ 得đắc 失thất 相tương 對đối 說thuyết 之chi )# 又hựu 云vân 。 心tâm 使sử 氣khí 曰viết 強cường/cưỡng (# 心tâm 當đương 專chuyên 一nhất 為vi 和hòa 柔nhu 。 而nhi 神thần 氣khí 實thật 內nội 形hình 柔nhu 弱nhược 。 若nhược 使sử 氣khí 妄vọng 有hữu 所sở 為vi 。 則tắc 和hòa 氣khí 去khứ 於ư 中trung 。 而nhi 能năng 形hình 體thể 剛cang 強cường 。 斯tư 為vi 失thất 之chi )# 是thị 謂vị 深thâm 根căn 固cố 蔕# 。 (# 人nhân 以dĩ 氣khí 為vi 根căn 以dĩ 精tinh 為vi 蔕# )# 又hựu 云vân 。 天thiên 得đắc 一nhất 以dĩ 清thanh 等đẳng 。 (# 地địa 寧ninh 。 神thần 靈linh 。 谷cốc 盈doanh 萬vạn 物vật 生sanh 。 王vương 候hậu 正chánh )# 。 是thị 以dĩ 聖thánh 人nhân 。 抱bão 一nhất 以dĩ 為vi 天thiên 下hạ 式thức 。 莊trang 子tử 云vân 。 一nhất 其kỳ 性tánh (# 飾sức 則tắc 二nhị 也dã )# 養dưỡng 其kỳ 氣khí (# 不bất 以dĩ 心tâm 使sử 之chi )# 合hợp 其kỳ 德đức (# 不bất 以dĩ 物vật 離ly 性tánh 也dã )# 黃hoàng 庭đình 內nội 景cảnh 云vân 。 殊thù 途đồ 一nhất 會hội (# 同đồng 歸quy 一nhất 氣khí )# 歸quy 要yếu 終chung 。 一nhất 志chí 不bất 久cửu 昇thăng 虗hư 無vô 。 (# 學học 道Đạo 專chuyên 一nhất 。 與dữ 虗hư 同đồng 體thể 。 則tắc 神thần 仙tiên 可khả 致trí 也dã )# 又hựu 云vân 正chánh 一nhất 含hàm 華hoa 乃nãi 充sung 盈doanh 。 (# 存tồn 氣khí 守thủ 一nhất 。 神thần 氣khí [卄/宋]# 華hoa 也dã )# 肇triệu 公công 云vân 。 守thủ 真chân 抱bão 一nhất 。 不bất 染nhiễm 外ngoại 物vật 。 清thanh 虗hư 太thái 一nhất 。 其kỳ 何hà 有hữu 失thất 。 繫hệ 辭từ 云vân 。 夫phu 乾can/kiền/càn 其kỳ 靜tĩnh 也dã 專chuyên (# 專chuyên 一nhất 也dã )# 其kỳ 動động 也dã 直trực 。 (# 直trực 剛cang 正chánh 也dã )# 釋thích 曰viết 。 上thượng 所sở 引dẫn 文văn 。 皆giai 是thị 儒nho 道đạo 修tu 鍊luyện 之chi 門môn 。 專chuyên 一nhất 氣khí 而nhi 為vi 要yếu 妙diệu 之chi 義nghĩa 也dã (# 脚cước 注chú 者giả 。 皆giai 各các 是thị 本bổn 注chú 。 謂vị 河hà 上thượng 注chú 老lão 。 郭quách 象tượng 注chú 莊trang 。 韓# 康khang 伯bá 注chú 繫hệ 辭từ 。 梁lương 丘khâu 子tử 注chú 黃hoàng 庭đình 經kinh )# 。

疏sớ/sơ 修tu 一nhất 心tâm 而nhi 成thành 道Đạo 者giả 。 正chánh 明minh 也dã 。 佛Phật 果Quả 之chi 德đức 。 既ký 本bổn 乎hồ 一nhất 心tâm 。 若nhược 不bất 修tu 一nhất 心tâm 。 而nhi 乃nãi 別biệt 修tu 者giả 。 豈khởi 成thành 佛Phật 道đạo 。 如như 磨ma 甎chuyên 不bất 成thành 明minh 鏡kính 。 鍊luyện 鐵thiết 鑛khoáng 不bất 得đắc 真chân 金kim 等đẳng 。 故cố 清thanh 涼lương 大đại 師sư 云vân 。 所sở 說thuyết 萬vạn 行hạnh 並tịnh 不bất 離ly 心tâm 。 但đãn 能năng 覺giác 了liễu 自tự 心tâm 現hiện 量lượng 。 畢tất 竟cánh 清thanh 淨tịnh 。 即tức 一nhất 念niệm 之chi 中trung 萬vạn 行hạnh 備bị 足túc 。 心tâm 不bất 起khởi 止chỉ 也dã 。 知tri 不bất 起khởi 觀quán 也dã 。 不bất 緣duyên 萬vạn 境cảnh 捨xả 也dã 。 止chỉ 妄vọng 不bất 生sanh 戒giới 也dã 。 安an 心tâm 諦đế 理lý 忍nhẫn 也dã 。 心tâm 無vô 間gián 斷đoạn 進tiến 也dã 。 心tâm 體thể 離ly 念niệm 法pháp 也dã 。 心tâm 之chi 本bổn 覺giác 佛Phật 也dã 。 體thể 相tướng 無vô 違vi 僧Tăng 也dã 。 六Lục 度Độ 三Tam 寶Bảo 。 並tịnh 一nhất 心tâm 故cố 。 又hựu 華hoa 嚴nghiêm 經Kinh 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 修tu 諸chư 佛Phật 法Pháp 。 淨tịnh 諸chư 佛Phật 剎sát 。 積tích 集tập 妙diệu 行hạnh 。 調điều 伏phục 眾chúng 生sanh 。 乃nãi 至chí 得đắc 大đại 菩Bồ 提Đề 。 悉tất 不bất 離ly 心tâm 。 是thị 故cố 應ưng 以dĩ 。 善thiện 法Pháp 扶phù 助trợ 自tự 心tâm 。 應ưng 以dĩ 精tinh 進tấn 堅kiên 固cố 自tự 心tâm 。 應ưng 以dĩ 忍nhẫn 辱nhục 坦thản 蕩đãng 自tự 心tâm 。 應ưng 以dĩ 智trí 證chứng 潔khiết 白bạch 自tự 心tâm 。 應ưng 以dĩ 智trí 慧tuệ 明minh 利lợi 自tự 心tâm 。 應ưng 以dĩ 佛Phật 自tự 在tại 開khai 發phát 自tự 心tâm 。 應ưng 以dĩ 佛Phật 平bình 等đẳng 廣quảng 大đại 自tự 心tâm 。 應ưng 以dĩ 佛Phật 十Thập 力Lực 照chiếu 察sát 自tự 心tâm 。 又hựu 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 應ưng 知tri 。 自tự 心tâm 念niệm 念niệm 常thường 有hữu 。 佛Phật 成thành 正chánh 覺giác 。

何hà 以dĩ 故cố 。 諸chư 佛Phật 如Như 來Lai 。 不bất 離ly 此thử 心tâm 成thành 正chánh 覺giác 故cố 。 如như 自tự 心tâm 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 心tâm 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 據cứ 上thượng 等đẳng 文văn 。 故cố 知tri 願nguyện 成thành 佛Phật 道Đạo 。 必tất 修tu 一nhất 心tâm 也dã 。 而nhi 言ngôn 一nhất 者giả 。 是thị 總tổng 相tương/tướng 心tâm 。 通thông 於ư 染nhiễm 淨tịnh 因nhân 果quả 等đẳng 也dã 。

疏sớ/sơ 心tâm 也dã 者giả 下hạ 。 第đệ 二nhị 正chánh 顯hiển 示thị 也dã 。 文văn 八bát 。 一nhất 標tiêu 舉cử 。 二nhị 直trực 顯hiển 。 三tam 竪thụ 通thông 。 四tứ 橫hoạnh/hoành 徧biến 。 五ngũ 真chân 常thường 。 六lục 絕tuyệt 跡tích 。 七thất 不bất 變biến 。 八bát 隨tùy 緣duyên 。 今kim 初sơ 也dã 。 心tâm 即tức 如Như 來Lai 藏tạng 。 自tự 性tánh 清thanh 淨tịnh 心tâm 也dã 。 或hoặc 云vân 一nhất 心tâm 。 如như 華hoa 嚴nghiêm 起khởi 信tín 也dã 。 汎# 言ngôn 心tâm 者giả 總tổng 有hữu 四tứ 種chủng 。 梵Phạn 語ngữ 各các 異dị 。 飜phiên 譯dịch 亦diệc 殊thù 。 一nhất 紇hột 利lợi 陀đà 。 謂vị 肉nhục 團đoàn 心tâm 。 二nhị 緣duyên 慮lự 名danh 心tâm 。 謂vị 八bát 識thức 俱câu 能năng 緣duyên 慮lự 自tự 分phần/phân 境cảnh 故cố 。 三tam 質chất 多đa 。 此thử 云vân 集tập 起khởi 心tâm 。 即tức 第đệ 八bát 識thức 集tập 諸chư 種chủng 子tử 起khởi 現hiện 行hành 故cố 。 四tứ 乾can/kiền/càn 栗lật 陀đà 。 謂vị 堅kiên 實thật 心tâm 。 今kim 辨biện 此thử 也dã 。

疏sớ/sơ 冲# 虗hư 下hạ 二nhị 句cú 。 二nhị 直trực 顯hiển 也dã 。 上thượng 句cú 自tự 性tánh 體thể 也dã 。 下hạ 句cú 自tự 性tánh 用dụng 。 故cố 禪thiền 宗tông 云vân 。 空không 寂tịch 是thị 心tâm 。 即tức 上thượng 句cú 。 知tri 是thị 用dụng 即tức 下hạ 句cú 。 冲# 者giả 深thâm 玄huyền 也dã 和hòa 也dã 。 華hoa 嚴nghiêm 疏sớ/sơ 序tự 云vân 汪uông 洋dương 冲# 融dung 。 新tân 疏sớ/sơ 序tự 云vân 包bao 納nạp 冲# 邃thúy 。 疏sớ/sơ 云vân 冲# 深thâm 包bao 博bác 。 故cố 老lão 子tử 云vân 。 道đạo 冲# 而nhi 用dụng 之chi 或hoặc 不bất 盈doanh 。 虗hư 者giả 非phi 質chất 礙ngại 故cố 。 妙diệu 者giả 在tại 染nhiễm 而nhi 不bất 染nhiễm 故cố 。 如như 蓮liên 華hoa 雖tuy 在tại 淤ứ 泥nê 。 不bất 為vi 所sở 染nhiễm 。 故cố 喻dụ 法pháp 之chi 妙diệu 也dã 。 天thiên 台thai 解giải 妙diệu 有hữu 十thập 義nghĩa 。 天thiên 長trường/trưởng 疏sớ/sơ 云vân 。 非phi 麤thô 非phi 妙diệu 。 方phương 名danh 至chí 妙diệu 。 故cố 下hạ 文văn 云vân 。 種chủng 種chủng 幻huyễn 化hóa 。 皆giai 生sanh 如Như 來Lai 。 圓viên 覺giác 妙diệu 心tâm 。 粹túy 者giả 精tinh 純thuần 也dã 。 在tại 雜tạp 亂loạn 中trung 而nhi 不bất 雜tạp 故cố 。 簡giản 非phi 雜tạp 染nhiễm 之chi 法pháp 。 故cố 云vân 妙diệu 粹túy 。 若nhược 作tác 邃thúy 字tự 。 即tức 訓huấn 幽u 深thâm 。 義nghĩa 亦diệc 通thông 在tại 。 炳bỉnh 煥hoán 者giả 。 俱câu 是thị 至chí 明minh 之chi 相tướng 。 炳bỉnh 者giả 著trước 也dã 。 煥hoán 者giả 爛lạn 也dã 。 故cố 華hoa 嚴nghiêm 疏sớ/sơ 序tự 述thuật 十thập 玄huyền 門môn 中trung 。 微vi 細tế 相tương 容dung 安an 立lập 門môn 云vân 。 炳bỉnh 然nhiên 齊tề 現hiện 。 猶do 彼bỉ 芥giới 瓶bình 。 意ý 取thủ 歷lịch 歷lịch 分phân 明minh 不bất 錯thác 亂loạn 之chi 狀trạng 。 論luận 語ngữ 云vân 。 煥hoán 乎hồ 其kỳ 有hữu 文văn 章chương 。 注chú 云vân 煥hoán 明minh 也dã 。 靈linh 明minh 者giả 。 若nhược 但đãn 云vân 明minh 。 未vị 簡giản 日nhật 月nguyệt 之chi 類loại 。 故cố 云vân 靈linh 也dã 。 意ý 云vân 。 心tâm 之chi 明minh 者giả 。 其kỳ 在tại 無vô 法pháp 不bất 知tri 。 而nhi 無vô 分phân 別biệt 。 無vô 法pháp 不bất 現hiện 。 而nhi 無vô 差sai 別biệt 。 幽u 靈linh 神thần 聖thánh 。 寂tịch 然nhiên 洞đỗng 然nhiên 。 故cố 曰viết 靈linh 明minh 。 即tức 此thử 靈linh 明minh 。 而nhi 炳bỉnh 著trước 煥hoán 爛lạn 。

疏sớ/sơ 無vô 去khứ 下hạ 二nhị 句cú 。 三tam 竪thụ 通thông 也dã 。 無vô 去khứ 無vô 來lai 者giả 。 謂vị 此thử 心tâm 不bất 遷thiên 向hướng 前tiền 際tế 去khứ 。 不bất 從tùng 後hậu 際tế 來lai 。 亦diệc 不bất 於ư 現hiện 在tại 住trụ 。 現hiện 在tại 住trụ 者giả 是thị 諸chư 有hữu 為vi 法pháp 。 成thành 唯duy 識thức 云vân 。 住trụ 表biểu 此thử 法pháp 蹔tạm 有hữu 用dụng 。 今kim 不bất 同đồng 彼bỉ 也dã 。 以dĩ 此thử 真chân 心tâm 無vô 相tướng 無vô 能năng 所sở 故cố 。 不bất 可khả 見kiến 之chi 於ư 現hiện 在tại 。 淨tịnh 名danh 云vân 。 但đãn 以dĩ 數số 故cố 。 說thuyết 有hữu 三tam 世thế 。 非phi 謂vị 菩Bồ 提Đề 。 有hữu 去khứ 來lai 今kim 。 良lương 由do 菩Bồ 提Đề 亦diệc 無vô 自tự 性tánh 。 即tức 同đồng 真chân 心tâm 。 故cố 非phi 三tam 世thế 。 若nhược 就tựu 菩Bồ 提Đề 當đương 相tương 。 則tắc 有hữu 始thỉ 無vô 終chung 。 豈khởi 免miễn 初sơ 際tế 。 冥minh 通thông 三tam 際tế 者giả 。 由do 不bất 屬thuộc 三tam 際tế 。 故cố 俱câu 通thông 也dã 。 且thả 如như 今kim 日nhật 眼nhãn 識thức 。 不bất 能năng 見kiến 昨tạc 日nhật 色sắc 者giả 。 以dĩ 隨tùy 所sở 見kiến 色sắc 皆giai 已dĩ 過quá 去khứ 也dã 。 今kim 以dĩ 真chân 心tâm 不bất 隨tùy 諸chư 法pháp 。 遷thiên 向hướng 過quá 去khứ 。 故cố 於ư 今kim 時thời 。 向hướng 真chân 心tâm 中trung 。 能năng 現hiện 前tiền 際tế 諸chư 法pháp 影ảnh 像tượng 歷lịch 歷lịch 。 亦diệc 能năng 預dự 現hiện 未vị 來lai 之chi 法pháp 歷lịch 然nhiên 。 然nhiên 雖tuy 通thông 於ư 三tam 際tế 。 三tam 際tế 求cầu 之chi 。 皆giai 不bất 可khả 得đắc 。 與dữ 所sở 知tri 所sở 現hiện 三tam 際tế 之chi 境cảnh 。 而nhi 不bất 可khả 分phần/phân 。 故cố 言ngôn 冥minh 也dã 。 華hoa 嚴nghiêm 云vân 。 法pháp 性tánh 徧biến 在tại 一nhất 切thiết 處xứ 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 及cập 國quốc 土độ 。 三tam 世thế 悉tất 在tại 無vô 有hữu 餘dư 。 亦diệc 無vô 形hình 相tướng 而nhi 可khả 得đắc 。 前tiền 三tam 句cú 通thông 三tam 際tế 也dã 。 後hậu 一nhất 句cú 冥minh 也dã 。 此thử 乃nãi 入nhập 三tam 世thế 而nhi 無vô 跡tích 矣hĩ 。

疏sớ/sơ 非phi 中trung 下hạ 兩lưỡng 句cú 。 四tứ 橫hoạnh/hoành 遍biến 也dã 。 非phi 中trung 非phi 外ngoại 者giả 。 有hữu 二nhị 意ý 。 一nhất 不bất 在tại 身thân 中trung 及cập 中trung 間gian 。 亦diệc 非phi 身thân 外ngoại 。 若nhược 在tại 身thân 中trung 中trung 間gian 。 則tắc 有hữu 處xứ 所sở 。 若nhược 在tại 身thân 外ngoại 。 則tắc 非phi 我ngã 心tâm 。 根căn 塵trần 識thức 三tam 。 皆giai 不bất 可khả 得đắc 。 何hà 說thuyết 有hữu 內nội 外ngoại 中trung 間gian 者giả 耶da 。 故cố 佛Phật 以dĩ 神thần 得đắc 內nội 瀉tả 。 微vi 破phá 阿A 難Nan 執chấp 心tâm 在tại 內nội 。 以dĩ 針châm 治trị 內nội 障chướng 。 微vi 破phá 阿A 難Nan 執chấp 心tâm 。 潛tiềm 在tại 根căn 內nội 。 即tức 中trung 間gian 也dã 。 以dĩ 靈linh 膏cao 反phản 脇hiếp 。 微vi 破phá 阿A 難Nan 執chấp 心tâm 在tại 外ngoại 。 廣quảng 如như 佛Phật 頂đảnh 經kinh 及cập 疏sớ/sơ 。 具cụ 在tại 別biệt 卷quyển 。 可khả 撿kiểm 之chi 。

△# 二nhị 謂vị 此thử 心tâm 非phi 。 有hữu 無vô 二nhị 邊biên 。 故cố 非phi 外ngoại 。 二nhị 邊biên 既ký 遣khiển 。 中trung 道đạo 亦diệc 亡vong 。 故cố 非phi 中trung 。 非phi 中trung 非phi 邊biên 。 是thị 絕tuyệt 待đãi 靈linh 心tâm 也dã 。 此thử 言ngôn 非phi 中trung 。 所sở 謂vị 非phi 是thị 中trung 。 非phi 謂vị 是thị 非phi 中trung 。 言ngôn 非phi 外ngoại 所sở 謂vị 非phi 是thị 外ngoại 。 非phi 謂vị 是thị 非phi 外ngoại 。 洞đỗng 徹triệt 十thập 方phương 者giả 。 心tâm 有hữu 所sở 在tại 。 則tắc 有hữu 所sở 不bất 在tại 。 以dĩ 無vô 在tại 故cố 。 無vô 所sở 不bất 在tại 。 故cố 徹triệt 十thập 方phương 也dã 。 然nhiên 洞đỗng 徹triệt 者giả 。 通thông 論luận 其kỳ 義nghĩa 。 二nhị 字tự 不bất 殊thù 。 若nhược 對đối 冥minh 通thông 之chi 言ngôn 。 則tắc 二nhị 文văn 文văn 勢thế 稍sảo 異dị 。 謂vị 洞đỗng 然nhiên 透thấu 徹triệt 。 無vô 所sở 不bất 遍biến 。 意ý 顯hiển 次thứ 定định 。 舉cử 體thể 全toàn 遍biến 非phi 莽mãng 鹵lỗ 。 隨tùy 宜nghi 而nhi 說thuyết 也dã 。 然nhiên 冥minh 與dữ 洞đỗng 。 各các 於ư 句cú 中trung 互hỗ 相tương 影ảnh 略lược 。 二nhị 皆giai 備bị 矣hĩ 疏sớ/sơ 不bất 滅diệt 下hạ 二nhị 句cú 。 五ngũ 真chân 常thường 也dã 。 真chân 心tâm 不bất 變biến 。 故cố 不bất 生sanh 滅diệt 。 故cố 起khởi 信tín 云vân 。 所sở 謂vị 心tâm 性tánh 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 然nhiên 不bất 生sanh 滅diệt 。 三tam 性tánh 不bất 同đồng 。 謂vị 遍biến 計kế 性tánh 無vô 體thể 。 可khả 生sanh 可khả 滅diệt 。 依y 他tha 起khởi 性tánh 即tức 生sanh 不bất 生sanh 。 即tức 滅diệt 不bất 滅diệt 。 圓viên 成thành 實thật 性tánh 自tự 體thể 本bổn 有hữu 。 不bất 待đãi 新tân 生sanh 。 盡tận 未vị 來lai 際tế 。 究cứu 竟cánh 常thường 住trụ 不bất 滅diệt 。 今kim 即tức 當đương 此thử 自tự 性tánh 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 不bất 同đồng 前tiền 二nhị 。 前tiền 二nhị 即tức 如như 般Bát 若Nhã 心tâm 經Kinh 云vân 。 諸chư 法pháp 不bất 生sanh 。 不bất 滅diệt 是thị 也dã 。 若nhược 三tam 性tánh 相tướng 對đối 。 各các 據cứ 自tự 相tương/tướng 說thuyết 者giả 。 即tức 遍biến 計kế 之chi 法pháp 。 妄vọng 生sanh 妄vọng 滅diệt 。 圓viên 成thành 真chân 心tâm 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 依y 他tha 則tắc 相tương/tướng 同đồng 遍biến 計kế 故cố 似tự 生sanh 似tự 滅diệt 。 性tánh 同đồng 圓viên 成thành 故cố 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 華hoa 嚴nghiêm 云vân 。 一nhất 切thiết 法pháp 無vô 生sanh 。 一nhất 切thiết 法pháp 無vô 滅diệt 等đẳng 。 以dĩ 依y 他tha 無vô 別biệt 自tự 性tánh 故cố 。 全toàn 同đồng 圓viên 成thành 也dã 。 一nhất 切thiết 大Đại 乘Thừa 經kinh 說thuyết 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 不bất 生sanh 。 滅diệt 寂tịch 滅diệt 常thường 住trụ 等đẳng 。 皆giai 此thử 義nghĩa 也dã 。 豈khởi 四tứ 山sơn 之chi 可khả 害hại 者giả 。 明minh 此thử 心tâm 不bất 生sanh 不bất 老lão 。 不bất 病bệnh 不bất 死tử 也dã 。 涅Niết 槃Bàn 二nhị 十thập 九cửu 云vân 。 如như 我ngã 昔tích 告cáo 波Ba 斯Tư 匿Nặc 王Vương 。 大đại 王vương 有hữu 親thân 信tín 人nhân 。 從tùng 四tứ 方phương 來lai 。 各các 作tác 是thị 言ngôn 。 有hữu 四tứ 大đại 山sơn 。 從tùng 四tứ 方phương 來lai 。 欲dục 害hại 人nhân 民dân 。 王vương 若nhược 聞văn 者giả 。 當đương 設thiết 何hà 計kế 。 王vương 言ngôn 世Thế 尊Tôn 。 設thiết 有hữu 此thử 來lai 。 無vô 逃đào 避tị 處xứ 。 唯duy 當đương 專chuyên 心tâm 。 持trì 戒giới 布bố 施thí 。 我ngã 即tức 讚tán 言ngôn 。 善thiện 哉tai 大đại 王vương 。 我ngã 說thuyết 四tứ 山sơn 。 即tức 是thị 眾chúng 生sanh 。 生sanh 老lão 病bệnh 死tử 。 生sanh 老lão 病bệnh 死tử 。 常thường 來lai 切thiết 人nhân 。 云vân 何hà 大đại 王vương 。 不bất 修tu 戒giới 施thí 。 今kim 云vân 害hại 者giả 。 以dĩ 經Kinh 云vân 欲dục 害hại 人nhân 民dân 也dã 。 若nhược 就tựu 經kinh 文văn 法pháp 合hợp 云vân 生sanh 老lão 病bệnh 死tử 。 常thường 來lai 切thiết 人nhân 者giả 。 今kim 即tức 應ưng 云vân 。 豈khởi 四tứ 相tương/tướng 之chi 可khả 切thiết 。 亦diệc 通thông 。

疏sớ/sơ 離ly 性tánh 下hạ 二nhị 句cú 。 六lục 絕tuyệt 迹tích 也dã 。 離ly 性tánh 離ly 相tướng 者giả 。 諸chư 法pháp 無vô 性tánh 。 皆giai 空không 即tức 性tánh 也dã 。 謂vị 色sắc 即tức 空không 等đẳng 。 緣duyên 生sanh 諸chư 法pháp 即tức 相tương/tướng 也dã 。 謂vị 空không 即tức 色sắc 等đẳng 。 今kim 以dĩ 真chân 心tâm 。 雖tuy 空không 無vô 一nhất 物vật 。 而nhi 體thể 非phi 空không 。 故cố 離ly 性tánh 。 雖tuy 隨tùy 緣duyên 成thành 一nhất 切thiết 色sắc 等đẳng 諸chư 法pháp 。 而nhi 體thể 非phi 色sắc 。 故cố 離ly 相tương/tướng 。 相tương 離ly 離ly 性tánh 。 故cố 名danh 中Trung 道Đạo 性tánh 也dã 。 奚hề 五ngũ 色sắc 之chi 能năng 盲manh 者giả 。 奚hề 何hà 也dã 。 五ngũ 色sắc 者giả 。 道đạo 經Kinh 云vân 。 五ngũ 色sắc 令linh 人nhân 目mục 盲manh 。 (# 貪tham 淫dâm 好hảo/hiếu 色sắc 。 則tắc 傷thương 精tinh 失thất 明minh 也dã )# 五ngũ 音âm 令linh 人nhân 耳nhĩ 聾lung 。 (# 好hảo/hiếu 聽thính 五ngũ 音âm 。 則tắc 和hòa 氣khí 去khứ 心tâm 。 不bất 能năng 聽thính 無vô 聲thanh 之chi 聲thanh 也dã )# 五ngũ 味vị 令linh 人nhân 口khẩu 爽sảng 。 (# 爽sảng 亡vong 也dã 。 人nhân 嗜thị 於ư 味vị 則tắc 曰viết 亡vong 言ngôn 於ư 道đạo 也dã 。 )# 然nhiên 五ngũ 色sắc 者giả 。 青thanh 黃hoàng 赤xích 白bạch 黑hắc 。 文văn 中trung 但đãn 舉cử 此thử 五ngũ 正chánh 色sắc 。 餘dư 例lệ 可khả 知tri 。 五ngũ 音âm 者giả 宮cung 商thương 角giác 徵trưng 羽vũ 。 五ngũ 味vị 者giả 甘cam 辛tân 酸toan 鹹hàm 苦khổ 。 今kim 疏sớ/sơ 意ý 者giả 。 夫phu 色sắc 能năng 盲manh 者giả 。 只chỉ 能năng 盲manh 對đối 色sắc 之chi 識thức 。 今kim 真chân 心tâm 離ly 相tương/tướng 。 不bất 與dữ 色sắc 對đối 。 彼bỉ 豈khởi 能năng 盲manh 。 若nhược 對đối 色sắc 色sắc 即tức 空không 。 復phục 誰thùy 能năng 盲manh 。 道Đạo 教giáo 中trung 。 以dĩ 虗hư 無vô 寂tịch 莫mạc 為vi 道đạo 。 亡vong 情tình 絕tuyệt 智trí 為vi 修tu 。 故cố 觀quán 色sắc 聆linh 音âm 。 即tức 盲manh 聾lung 失thất 道đạo 。 今kim 真chân 心tâm 離ly 性tánh 。 不bất 滯trệ 空không 無vô 。 故cố 見kiến 色sắc 聞văn 聲thanh 。 聲thanh 色sắc 不bất 能năng 盲manh 昧muội 之chi 也dã 。 如như 鏡kính 明minh 現hiện 色sắc 。 色sắc 何hà 翳ế 明minh 。

疏sớ/sơ 處xứ 生sanh 死tử 下hạ 四tứ 句cú 。 七thất 不bất 變biến 也dã 。 四tứ 句cú 兩lưỡng 對đối 中trung 。 皆giai 上thượng 句cú 以dĩ 法pháp 標tiêu 之chi 。 下hạ 句cú 以dĩ 喻dụ 顯hiển 之chi 。 珠châu 在tại 水thủy 喻dụ 迷mê 時thời 隱ẩn 也dã 。 月nguyệt 在tại 空không 喻dụ 悟ngộ 時thời 顯hiển 也dã 。 初sơ 云vân 生sanh 死tử 流lưu 者giả 。 謂vị 無vô 始thỉ 生sanh 死tử 。 漂phiêu 溺nịch 有hữu 情tình 故cố 如như 流lưu 。 無vô 邊biên 無vô 底để 。 故cố 如như 海hải 。 涅Niết 槃Bàn 是thị 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 天thiên 。 高cao 超siêu 彼bỉ 岸ngạn 之chi 義nghĩa 。 故cố 有hữu 岸ngạn 天thiên 之chi 言ngôn 也dã 。 生sanh 死tử 雖tuy 有hữu 分phân 段đoạn 變biến 易dị 二nhị 種chủng 。 今kim 正chánh 取thủ 分phân 段đoạn 。 義nghĩa 兼kiêm 變biến 易dị 。 涅Niết 槃Bàn 雖tuy 有hữu 大đại 小tiểu 兩lưỡng 乘thừa 。 今kim 正chánh 取thủ 大Đại 乘Thừa 。 驪# 珠châu 者giả 。 驪# 龍long 頷hạm 下hạ 有hữu 。 明minh 月nguyệt 寶bảo 珠châu 。 光quang 明minh 洞đỗng 徹triệt 。 雖tuy 在tại 海hải 中trung 。 光quang 明minh 不bất 滅diệt 。 不bất 同đồng 燈đăng 燭chúc 入nhập 水thủy 則tắc 滅diệt 。 然nhiên 不bất 能năng 遍biến 照chiếu 海hải 中trung 。 所sở 有hữu 一nhất 切thiết 。 故cố 云vân 獨độc 耀diệu 。 眾chúng 生sanh 雖tuy 處xứ 生sanh 死tử 之chi 中trung 。 此thử 心tâm 靈linh 鑒giám 不bất 昧muội 。 然nhiên 且thả 迷mê 之chi 不bất 覺giác 。 不bất 能năng 通thông 達đạt 一nhất 切thiết 。 但đãn 照chiếu 體thể 獨độc 立lập 。 如như 珠châu 獨độc 耀diệu 。 故cố 梁lương 武võ 帝đế 。 製chế 達đạt 磨ma 大đại 師sư 碑bi 文văn 。 標tiêu 意ý 首thủ 云vân 。 滄thương 海hải 之chi 內nội 。 有hữu 驪# 龍long 珠châu 白bạch 毫hào 色sắc 。 天thiên 莫mạc 見kiến 。 人nhân 莫mạc 識thức 。 我ngã 大đại 師sư 得đắc 之chi 矣hĩ 。 滄thương 者giả 水thủy 之chi 深thâm 廣quảng 幽u 遠viễn 之chi 貌mạo 。 如như 天thiên 蒼thương 蒼thương 。 是thị 高cao 遠viễn 之chi 貌mạo 也dã 。 踞cứ 涅Niết 槃Bàn 岸ngạn 者giả 。 涅Niết 槃Bàn 此thử 云vân 圓viên 寂tịch 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 皆giai 空không 。 心tâm 本bổn 無vô 念niệm 。 融dung 為vi 一nhất 真chân 心tâm 體thể 。 無vô 別biệt 生sanh 死tử 喧huyên 動động 故cố 。 真chân 心tâm 圓viên 滿mãn 皆giai 寂tịch 靜tĩnh 也dã 。 踞cứ 者giả 安an 然nhiên 而nhi 居cư 之chi 謂vị 也dã 。 故cố 時thời 人nhân 皆giai 呼hô 憍kiêu 慢mạn 為vi 踞cứ 慠ngạo 也dã 。 法pháp 華hoa 云vân 。 遙diêu 見kiến 其kỳ 父phụ 。 踞cứ 師sư 子tử 牀sàng 。 寶bảo 几kỉ 承thừa 足túc 。 慤# 云vân 若nhược 非phi 蓮liên 藏tạng 化hóa 主chủ 。 孰thục 踞cứ 其kỳ 源nguyên 。 論luận 語ngữ 云vân 。 原nguyên 壤nhưỡng 夷di 俟sĩ 。 (# 馬mã 曰viết 。 原nguyên 壤nhưỡng 魯lỗ 人nhân 。 孔khổng 子tử 故cố 舊cựu 。 夷di 踞cứ 俟sĩ 待đãi 也dã 踞cứ 待đãi 孔khổng 子tử )# 子tử 曰viết 。 幼ấu 而nhi 不bất 遜tốn 悌đễ 長trường/trưởng 。 而nhi 無vô 述thuật 焉yên 。 老lão 而nhi 不bất 死tử 。 是thị 為vi 賊tặc 。 桂quế 輪luân 者giả 月nguyệt 也dã 。 月nguyệt 中trung 有hữu 桂quế 。 故cố 目mục 之chi 為vi 桂quế 輪luân 。 碧bích 天thiên 者giả 。 謂vị 第đệ 一nhất 義nghĩa 天thiên 。 無vô 諸chư 惑hoặc 業nghiệp 雲vân 霧vụ 。 故cố 云vân 碧bích 也dã 。 既ký 諸chư 法pháp 皆giai 空không 寂tịch 。 則tắc 心tâm 之chi 本bổn 覺giác 。 大đại 智trí 慧tuệ 光quang 明minh 。 遍biến 照chiếu 法Pháp 界Giới 。 離ly 諸chư 分phân 別biệt 。 故cố 云vân 孤cô 朗lãng 。 然nhiên 月nguyệt 在tại 晴tình 天thiên 。 無vô 所sở 不bất 照chiếu 。 是thị 以dĩ 心tâm 圓viên 寂tịch 時thời 如như 天thiên 之chi 月nguyệt 。 不bất 同đồng 海hải 珠châu 。 又hựu 前tiền 云vân 。 獨độc 者giả 約ước 就tựu 迷mê 時thời 。 但đãn 能năng 自tự 照chiếu 。 不bất 能năng 普phổ 照chiếu 一nhất 切thiết 。 今kim 云vân 孤cô 者giả 。 約ước 晴tình 霄tiêu 秋thu 天thiên 。 唯duy 月nguyệt 普phổ 照chiếu 天thiên 下hạ 。 星tinh 等đẳng 燈đăng 燭chúc 皆giai 不bất 可khả 類loại 。 如như 即tức 體thể 體thể 之chi 智trí 。 非phi 對đối 待đãi 始thỉ 覺giác 之chi 智trí 可khả 比tỉ 。

疏sớ/sơ 大đại 矣hĩ 哉tai 下hạ 二nhị 句cú 。 八bát 隨tùy 緣duyên 也dã 。 大đại 矣hĩ 哉tai 者giả 仰ngưỡng 歎thán 之chi 詞từ 。 周chu 易dị 文văn 勢thế 也dã 。 或hoặc 在tại 所sở 歎thán 之chi 上thượng 。 即tức 大đại 哉tai 乾can/kiền/càn 元nguyên 萬vạn 物vật 資tư 始thỉ 。 又hựu 云vân 。 大đại 哉tai 乾can/kiền/càn 乎hồ 。 剛cang 健kiện 中trung 正chánh 。 純thuần 粹túy 精tinh 等đẳng 。 是thị 也dã 。 或hoặc 在tại 所sở 嘆thán 之chi 下hạ 。 即tức 乾can/kiền/càn 始thỉ 能năng 以dĩ 美mỹ 利lợi 利lợi 天thiên 下hạ 。 不bất 言ngôn 所sở 利lợi 。 大đại 矣hĩ 哉tai 。 又hựu 隨tùy 時thời 之chi 義nghĩa 。 大đại 矣hĩ 哉tai 。 又hựu 繫hệ 辭từ 云vân 。 盛thịnh 德đức 大đại 業nghiệp 至chí 矣hĩ 哉tai 等đẳng 。 是thị 也dã 。 今kim 兼kiêm 兩lưỡng 勢thế 。 謂vị 略lược 述thuật 此thử 心tâm 。 竪thụ 窮cùng 三tam 世thế 。 橫hoạnh/hoành 遍biến 十thập 方phương 。 於ư 諸chư 法pháp 中trung 。 無vô 不bất 通thông 徹triệt 。 述thuật 之chi 不bất 可khả 窮cùng 盡tận 。 故cố 結kết 歎thán 云vân 大đại 矣hĩ 哉tai 。 兼kiêm 欲dục 述thuật 下hạ 能năng 。 生sanh 起khởi 萬vạn 法pháp 。 性tánh 相tướng 無vô 礙ngại 。 深thâm 遠viễn 廣quảng 博bác 之chi 德đức 。 故cố 標tiêu 歎thán 云vân 大đại 矣hĩ 哉tai 也dã 。 萬vạn 法pháp 資tư 始thỉ 者giả 。 正chánh 明minh 此thử 心tâm 。 不bất 守thủ 自tự 性tánh 。 隨tùy 緣duyên 生sanh 起khởi 世thế 間gian 一nhất 切thiết 。 染nhiễm 淨tịnh 諸chư 法pháp 也dã 。 今kim 且thả 先tiên 明minh 迷mê 此thử 真chân 心tâm 成thành 有hữu 漏lậu 染nhiễm 法pháp 。 後hậu 方phương 約ước 次thứ 下hạ 疏sớ/sơ 文văn 。 顯hiển 此thử 心tâm 離ly 倒đảo 。 本bổn 具cụ 恆Hằng 河Hà 沙sa 功công 德đức 妙diệu 用dụng 。 性tánh 相tướng 無vô 礙ngại 。 元nguyên 是thị 無vô 漏lậu 之chi 法Pháp 。 且thả 初sơ 染nhiễm 者giả 。 謂vị 諸chư 眾chúng 生sanh 。 雖tuy 本bổn 有hữu 此thử 清thanh 淨tịnh 心tâm 。 由do 無vô 始thỉ 已dĩ 來lai 。 迷mê 之chi 不bất 覺giác 。 (# 論luận 中trung 根căn 本bổn 不bất 覺giác 也dã 。 即tức 獨độc 頭đầu 無vô 明minh 迷mê 真chân 之chi 義nghĩa 。 論luận 云vân 謂vị 不bất 如như 實thật 知tri 。 真Chân 如Như 法pháp 一nhất 故cố 等đẳng 也dã )# 故cố 妄vọng 認nhận 四tứ 大đại 緣duyên 慮lự 。 為vì 己kỷ 身thân 心tâm 。 (# 下hạ 文văn 云vân 。 妄vọng 認nhận 四tứ 大đại 。 等đẳng )# 故cố 展triển 轉chuyển 生sanh 起khởi 枝chi 末mạt 。 枝chi 末mạt 自tự 有hữu 三tam 重trọng/trùng 。 一nhất 由do 前tiền 根căn 本bổn 無vô 明minh 。 故cố 起khởi 種chủng 種chủng 煩phiền 惱não 。 二nhị 由do 煩phiền 惱não 故cố 。 造tạo 種chủng 種chủng 業nghiệp 。 三tam 由do 業nghiệp 成thành 故cố 。 受thọ 六lục 道đạo 種chủng 種chủng 生sanh 死tử 苦khổ 。 佛Phật 名danh 經Kinh 云vân 。 獨độc 頭đầu 無vô 明minh 為vi 煩phiền 惱não 種chủng 。 又hựu 云vân 。 此thử 三tam 障chướng 者giả 。 更cánh 相tương 由do 藉tạ 。 由do 煩phiền 惱não 故cố 。 以dĩ 起khởi 惡ác 業nghiệp 。 惡ác 業nghiệp 因nhân 緣duyên 。 故cố 得đắc 苦khổ 果quả 。 一nhất 從tùng 無vô 明minh 起khởi 煩phiền 惱não 者giả 。 略lược 說thuyết 煩phiền 惱não 麤thô 相tương/tướng 。 唯duy 貪tham 嗔sân 癡si 。 謂vị 既ký 妄vọng 認nhận 四tứ 大đại 五ngũ 蘊uẩn 。 為vi 自tự 身thân 心tâm 。 自tự 然nhiên 便tiện 貪tham 一nhất 切thiết 榮vinh 樂lạc 之chi 事sự 。 欲dục 以dĩ 潤nhuận 之chi 。 便tiện 嗔sân 一nhất 切thiết 違vi 情tình 之chi 境cảnh 。 恐khủng 損tổn 害hại 之chi 。 愚ngu 癡si 之chi 情tình 種chủng 種chủng 計kế 校giáo 。 如như 上thượng 煩phiền 惱não 。 皆giai 由do 迷mê 真chân 執chấp 妄vọng 起khởi 也dã 。 二nhị 從tùng 煩phiền 惱não 造tạo 業nghiệp 者giả 。 既ký 貪tham 嗔sân 猛mãnh 盛thịnh 。 即tức 造tạo 十thập 惡ác 等đẳng 業nghiệp 。 或hoặc 貪tham 來lai 生sanh 富phú 樂lạc 之chi 報báo 。 造tạo 諸chư 善thiện 業nghiệp 。 或hoặc 厭yếm 下hạ 苦khổ 麤thô 障chướng 。 忻hãn 上thượng 靜tĩnh 妙diệu 離ly 。 修tu 四tứ 禪thiền 八bát 定định 不bất 動động 業nghiệp 。 由do 迷mê 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 故cố 。 善thiện 惡ác 不bất 動động 俱câu 是thị 有hữu 漏lậu 染nhiễm 業nghiệp 也dã 。 三tam 從tùng 業nghiệp 受thọ 報báo 者giả 。 然nhiên 聲thanh 響hưởng 形hình 影ảnh 之chi 報báo 。 纖tiêm 毫hào 不bất 差sai 。 由do 前tiền 惡ác 業nghiệp 成thành 。 則tắc 有hữu 地địa 獄ngục 餓ngạ 鬼quỷ 畜súc 生sanh 。 等đẳng 種chủng 種chủng 苦khổ 報báo 。 由do 前tiền 善thiện 業nghiệp 成thành 。 則tắc 有hữu 四tứ 洲châu 及cập 六lục 欲dục 天thiên 。 等đẳng 種chủng 種chủng 樂lạc 報báo 。 由do 前tiền 不bất 動động 業nghiệp 成thành 。 則tắc 有hữu 色sắc 界giới 四tứ 禪thiền 無vô 色sắc 四tứ 空không 等đẳng 種chủng 種chủng 差sai 別biệt 之chi 報báo 。 皆giai 所sở 受thọ 苦khổ 樂lạc 之chi 身thân 是thị 別biệt 業nghiệp 正chánh 報báo 。 所sở 居cư 勝thắng 劣liệt 器khí 界giới 是thị 共cộng 業nghiệp 依y 報báo 。 然nhiên 萬vạn 法pháp 展triển 轉chuyển 有hữu 所sở 親thân 依y 。 唯duy 初sơ 不bất 覺giác 。 親thân 依y 清thanh 淨tịnh 心tâm 性tánh 。 即tức 知tri 萬vạn 法pháp 就tựu 最tối 初sơ 始thỉ 起khởi 必tất 藉tạ 真chân 心tâm 。 故cố 云vân 資tư 始thỉ 。 不bất 言ngôn 資tư 生sanh 。 如như 乾can/kiền/càn 云vân 資tư 始thỉ 。 坤# 云vân 資tư 生sanh 。 地địa 親thân 生sanh 故cố 。 後hậu 明minh 此thử 心tâm 具cụ 河hà 沙sa 德đức 用dụng 者giả 。 如như 次thứ 疏sớ/sơ 說thuyết 。

疏sớ/sơ 萬vạn 法pháp 虗hư 偽ngụy 下hạ 。 第đệ 二nhị 示thị 心tâm 之chi 覺giác 相tương/tướng 也dã 。 文văn 三tam 。 一nhất 會hội 妄vọng 顯hiển 真chân 以dĩ 標tiêu 指chỉ 。 二nhị 即tức 體thể 之chi 相tướng 以dĩ 圓viên 收thu 。 三tam 結kết 歎thán 覺giác 體thể 超siêu 名danh 相tướng 。 今kim 初sơ 至chí 目mục 之chi 圓viên 覺giác 。 即tức 第đệ 一nhất 收thu 也dã 。 上thượng 云vân 萬vạn 法pháp 通thông 於ư 染nhiễm 淨tịnh 。 此thử 云vân 萬vạn 法pháp 且thả 約ước 染nhiễm 相tướng 。 會hội 染nhiễm 皆giai 空không 。 方phương 顯hiển 淨tịnh 相tương/tướng 。 淨tịnh 相tương/tướng 與dữ 性tánh 即tức 無vô 礙ngại 也dã 。 釋thích 此thử 一nhất 段đoạn 之chi 文văn 。 作tác 四tứ 重trọng/trùng 分phân 別biệt 。 一nhất 具cụ 釋thích 。 二nhị 配phối 屬thuộc 禪thiền 宗tông 。 三tam 配phối 屬thuộc 諸chư 教giáo 。 四tứ 辨biện 所sở 用dụng 之chi 文văn 字tự 。 初sơ 且thả 具cụ 釋thích 所sở 言ngôn 虗hư 偽ngụy 者giả 。 虗hư 妄vọng 詐trá 偽ngụy 也dã 。 謂vị 但đãn 有hữu 其kỳ 妄vọng 相tương/tướng 。 而nhi 無vô 實thật 體thể 曰viết 虗hư 。 隱ẩn 其kỳ 虗hư 相tương/tướng 。 詐trá 現hiện 實thật 狀trạng 曰viết 偽ngụy 。 故cố 論luận 云vân 三tam 界giới 虗hư 偽ngụy 也dã 。

疏sớ/sơ 緣duyên 會hội 而nhi 生sanh 者giả 。 應ưng 先tiên 問vấn 。 何hà 以dĩ 得đắc 知tri 萬vạn 法pháp 虗hư 偽ngụy 。 答đáp 必tất 待đãi 眾chúng 緣duyên 相tương/tướng 會hội 。 方phương 能năng 生sanh 故cố 。 故cố 云vân 緣duyên 會hội 而nhi 生sanh 。 緣duyên 有hữu 其kỳ 四tứ 。 謂vị 因nhân 緣duyên 。 次thứ 第đệ 緣duyên 。 緣duyên 緣duyên 。 增tăng 上thượng 緣duyên 。 且thả 就tựu 因nhân 緣duyên 解giải 者giả 。 有hữu 其kỳ 內nội 外ngoại 。 外ngoại 者giả 如như 穀cốc 子tử 水thủy 土thổ/độ 人nhân 時thời 。 而nhi 芽nha 得đắc 生sanh 。 泥nê 團đoàn 輪luân 繩thằng 陶đào 師sư 而nhi 器khí 得đắc 成thành 。 內nội 謂vị 過quá 去khứ 已dĩ 熟thục 之chi 業nghiệp 為vi 因nhân 。 此thử 世thế 父phụ 母mẫu 為vi 緣duyên 。 而nhi 身thân 得đắc 生sanh 。 未vị 有hữu 一nhất 物vật 不bất 假giả 內nội 因nhân 外ngoại 緣duyên 而nhi 得đắc 生sanh 者giả 。 故cố 中trung 論luận 云vân 。 未vị 曾tằng 有hữu 一nhất 法pháp 不bất 從tùng 因nhân 緣duyên 生sanh 也dã 。 此thử 上thượng 猶do 且thả 對đối 小Tiểu 乘Thừa 宗tông 說thuyết 。 若nhược 窮cùng 究cứu 緣duyên 生sanh 之chi 義nghĩa 。 從tùng 本bổn 起khởi 末mạt 說thuyết 者giả 。 清thanh 淨tịnh 心tâm 性tánh 為vi 因nhân 。 根căn 本bổn 無vô 明minh 為vi 緣duyên 。 生sanh 三tam 細tế 。 業nghiệp 識thức 為vi 因nhân 境cảnh 界giới 為vi 緣duyên 。 生sanh 六lục 麤thô 。

△# 疏sớ/sơ 生sanh 法pháp 本bổn 無vô 者giả 。 既ký 屬thuộc 眾chúng 緣duyên 。 自tự 無vô 其kỳ 體thể 。 當đương 知tri 一nhất 切thiết 生sanh 法pháp 。 不bất 待đãi 滅diệt 而nhi 本bổn 無vô 。 故cố 云vân 生sanh 法pháp 本bổn 無vô 。 故cố 中trung 論luận 次thứ 前tiền 句cú 云vân 。 是thị 故cố 一nhất 切thiết 法pháp 。 無vô 不bất 是thị 空không 者giả 。 又hựu 云vân 。 諸chư 法pháp 不bất 自tự 生sanh 。 亦diệc 不bất 從tùng 他tha 生sanh 。 不bất 共cộng 不bất 無vô 因nhân 。 是thị 故cố 知tri 無vô 生sanh 。 肇triệu 論luận 云vân 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 緣duyên 會hội 而nhi 生sanh 。 緣duyên 會hội 而nhi 生sanh 則tắc 未vị 生sanh 無vô 有hữu 。 緣duyên 離ly 則tắc 滅diệt 。 如như 其kỳ 真chân 有hữu 。 有hữu 則tắc 無vô 滅diệt 。 以dĩ 此thử 而nhi 推thôi 。 雖tuy 今kim 現hiện 有hữu 有hữu 。 而nhi 性tánh 常thường 自tự 空không 。 乃nãi 至chí 實thật 相tướng 自tự 無vô 。 非phi 推thôi 之chi 使sử 無vô 。 故cố 名danh 本bổn 無vô 。 又hựu 解giải 。 生sanh 法pháp 即tức 二nhị 執chấp 也dã 。 生sanh 空không 法pháp 空không 。 故cố 云vân 本bổn 無vô 。

疏sớ/sơ 一nhất 切thiết 唯duy 識thức 者giả 。 應ưng 先tiên 問vấn 。 既ký 一nhất 切thiết 本bổn 無vô 。 何hà 以dĩ 現hiện 見kiến 諸chư 法pháp 。 答đáp 唯duy 是thị 自tự 己kỷ 妄vọng 想tưởng 心tâm 識thức 所sở 變biến 現hiện 故cố 。 故cố 云vân 一nhất 切thiết 唯duy 識thức 。 (# 以dĩ 意ý 識thức 想tưởng 外ngoại 塵trần 成thành 時thời 。 想tưởng 無vô 而nhi 境cảnh 有hữu 。 或hoặc 想tưởng 有hữu 而nhi 境cảnh 無vô 。 即tức 知tri 心tâm 識thức 所sở 想tưởng 無vô 定định 。 以dĩ 喻dụ 五ngũ 識thức 緣duyên 五ngũ 塵trần 亦diệc 然nhiên )# 故cố 成thành 唯duy 識thức 云vân 。 彼bỉ 我ngã 法pháp 相tướng (# 我ngã 有hữu 種chủng 種chủng 相tương/tướng 。 法pháp 有hữu 種chủng 種chủng 相tương/tướng 。 此thử 我ngã 法pháp 二nhị 種chủng 。 攝nhiếp 盡tận 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 諸chư 法pháp 也dã )# 皆giai 依y 內nội 識thức 。 (# 識thức 體thể )# 所sở 變biến 見kiến 相tương/tướng (# 二nhị 分phần 也dã )# 而nhi 起khởi 假giả 說thuyết 。 (# 隨tùy 假giả 相tương/tướng 而nhi 立lập 假giả 名danh 也dã )# 非phi 依y 離ly 識thức 實thật 有hữu 我ngã 法pháp 。 又hựu 云vân 變biến 謂vị 識thức 體thể 。 (# 自tự 證chứng 分phần/phân 也dã )# 。 轉chuyển 似tự 二nhị 分phần 。 (# 見kiến 分phần/phân 相tương/tướng 分phần/phân 也dã 。 然nhiên 有hữu 漏lậu 識thức 自tự 體thể 生sanh 時thời 。 智trí 似tự 所sở 緣duyên 能năng 緣duyên 相tương/tướng 現hiện 。 似tự 所sở 緣duyên 相tương/tướng 名danh 為vi 相tương/tướng 分phần/phân 。 似tự 能năng 緣duyên 相tương/tướng 名danh 為vi 見kiến 分phần/phân 。 此thử 有hữu 二nhị 釋thích 。 一nhất 云vân 。 識thức 體thể 是thị 有hữu 。 二nhị 分phần 是thị 無vô 。 無vô 而nhi 似tự 有hữu 故cố 云vân 似tự 也dã 。 二nhị 云vân 。 二nhị 分phần 亦diệc 有hữu 。 是thị 依y 他tha 起khởi 。 所sở 言ngôn 似tự 者giả 似tự 遍biến 計kế 實thật 有hữu 之chi 二nhị 分phần 也dã )# 相tương 見kiến 俱câu 依y 自tự 證chứng 起khởi 故cố 。 依y 斯tư 二nhị 分phần 。 施thi 設thiết 我ngã 法pháp 。 彼bỉ 二nhị 離ly 此thử 。 無vô 所sở 依y 故cố 。 二nhị 十thập 唯duy 識thức 偈kệ 云vân 。 唯duy 識thức 無vô 境cảnh 界giới 。 以dĩ 無vô 塵trần 妄vọng 見kiến 。 如như 人nhân 目mục 有hữu 翳ế 。 見kiến 毛mao 月nguyệt 等đẳng 事sự 。 起khởi 信tín 論luận 云vân 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 唯duy 依y 妄vọng 念niệm 。 而nhi 有hữu 差sai 別biệt 。 若nhược 離ly 心tâm 念niệm 。 則tắc 無vô 一nhất 切thiết 境cảnh 界giới 之chi 相tướng 。 又hựu 云vân 。 心tâm 生sanh 則tắc 種chủng 種chủng 法pháp 生sanh 。 心tâm 滅diệt 則tắc 種chủng 種chủng 法pháp 滅diệt 。 問vấn 若nhược 無vô 外ngoại 塵trần 但đãn 妄vọng 見kiến 者giả 。 應ưng 一nhất 切thiết 時thời 處xứ 。 皆giai 見kiến 有hữu 色sắc 。 或hoặc 皆giai 不bất 見kiến 。 何hà 故cố 於ư 有hữu 色sắc 時thời 處xứ 。 眼nhãn 則tắc 見kiến 色sắc 。 餘dư 無vô 色sắc 時thời 處xứ 則tắc 不bất 見kiến 耶da 。 答đáp 如như 人nhân 夢mộng 中trung 。 所sở 見kiến 境cảnh 界giới 諸chư 物vật 。 雖tuy 一nhất 切thiết 是thị 無vô 。 但đãn 從tùng 想tưởng 起khởi 。 然nhiên 亦diệc 不bất 妨phương 見kiến 有hữu 物vật 處xứ 。 見kiến 無vô 物vật 處xứ 。 或hoặc 先tiên 見kiến 後hậu 不bất 見kiến 。 或hoặc 初sơ 不bất 見kiến 後hậu 見kiến 。 非phi 處xứ 處xứ 皆giai 見kiến 。 亦diệc 非phi 一nhất 期kỳ 長trường/trưởng 見kiến 。 心tâm 識thức 變biến 起khởi 諸chư 法pháp 。 無vô 而nhi 見kiến 有hữu 亦diệc 然nhiên 。 又hựu 問vấn 若nhược 爾nhĩ 何hà 故cố 多đa 人nhân 同đồng 處xứ 同đồng 時thời 。 皆giai 同đồng 於ư 有hữu 處xứ 見kiến 有hữu 。 無vô 處xứ 見kiến 無vô 。 有hữu 時thời 見kiến 有hữu 。 無vô 時thời 見kiến 無vô 耶da 。 答đáp 如như 百bách 千thiên 餓ngạ 鬼quỷ 。 同đồng 依y 業nghiệp 力lực 。 皆giai 於ư 無vô 膿nùng 血huyết 猛mãnh 火hỏa 等đẳng 處xứ 。 同đồng 時thời 而nhi 見kiến 。 豈khởi 清thanh 流lưu 河hà 水thủy 實thật 有hữu 猛mãnh 火hỏa 等đẳng 耶da 故cố 知tri 一nhất 切thiết 唯duy 是thị 心tâm 識thức 。

疏sớ/sơ 識thức 如như 幻huyễn 夢mộng 者giả 。 先tiên 問vấn 曰viết 。 既ký 是thị 心tâm 識thức 變biến 起khởi 諸chư 境cảnh 。 諸chư 境cảnh 雖tuy 無vô 。 心tâm 識thức 還hoàn 有hữu 。 何hà 以dĩ 前tiền 云vân 生sanh 法pháp 本bổn 無vô 。 有hữu 為vi 心tâm 識thức 。 豈khởi 非phi 緣duyên 生sanh 法pháp 耶da 。 故cố 此thử 答đáp 云vân 。 識thức 如như 幻huyễn 夢mộng 。 亦diệc 即tức 是thị 無vô 。 然nhiên 成thành 唯duy 識thức 論luận 亦diệc 有hữu 此thử 喻dụ 。 而nhi 所sở 用dụng 之chi 義nghĩa 不bất 同đồng 。 彼bỉ 云vân 我ngã 法pháp 分phân 別biệt 。 熏huân 習tập 力lực 故cố 。 諸chư 識thức 生sanh 時thời 變biến 似tự 我ngã 法pháp 。 如như 幻huyễn 夢mộng 者giả 。 幻huyễn 夢mộng 力lực 故cố 。 心tâm 似tự 種chủng 種chủng 外ngoại 境cảnh 相tướng 現hiện 。 緣duyên 此thử 執chấp 為vi 實thật 有hữu 外ngoại 境cảnh 。 彼bỉ 釋thích 意ý 云vân 。 患hoạn 夢mộng 所sở 見kiến 之chi 物vật 雖tuy 無vô 。 其kỳ 患hoạn 夢mộng 則tắc 不bất 是thị 無vô 故cố 。 有hữu 力lực 變biến 起khởi 妄vọng 境cảnh 。 今kim 就tựu 無vô 相tướng 及cập 法pháp 性tánh 宗tông 中trung 。 所sở 釋thích 意ý 即tức 不bất 然nhiên 。 二nhị 喻dụ 之chi 中trung 。 且thả 約ước 夢mộng 境cảnh 說thuyết 。 謂vị 夢mộng 想tưởng 與dữ 夢mộng 境cảnh 。 俱câu 是thị 無vô 法pháp 。 若nhược 言ngôn 一nhất 有hữu 一nhất 無vô 者giả 。 則tắc 夢mộng 想tưởng 與dữ 所sở 見kiến 物vật 應ưng 異dị 。 異dị 則tắc 夢mộng 不bất 是thị 物vật 。 物vật 不bất 是thị 夢mộng 。 覺giác 來lai 夢mộng 滅diệt 。 其kỳ 物vật 應ưng 在tại 。 如như 莊trang 周chu 睡thụy 時thời 夢mộng 見kiến 。 身thân 為vi 蝴# 蝶# 。 在tại 華hoa 園viên 中trung 。 蝶# 若nhược 非phi 夢mộng 。 夢mộng 又hựu 非phi 蝶# 。 則tắc 窹# 來lai 夢mộng 滅diệt 蝴# 蝶# 應ưng 在tại 。 以dĩ 二nhị 物vật 真chân 妄vọng 別biệt 故cố 。 又hựu 蝶# 若nhược 非phi 夢mộng 。 應ưng 是thị 真chân 蝶# 。 夢mộng 若nhược 非phi 蝶# 。 以dĩ 何hà 為vi 相tướng 。 以dĩ 此thử 而nhi 推thôi 。 夢mộng 想tưởng 與dữ 蝴# 蝶# 。 雖tuy 似tự 能năng 見kiến 所sở 見kiến 之chi 殊thù 。 其kỳ 實thật 一nhất 體thể 。 所sở 言ngôn 夢mộng 者giả 。 但đãn 是thị 莊trang 周chu 睡thụy 時thời 。 本bổn 有hữu 心tâm 識thức 。 由do 昧muội 略lược 故cố 。 怱thông 然nhiên 妄vọng 現hiện 倒đảo 想tưởng 及cập 蝴# 蝶# 華hoa 園viên 等đẳng 相tương/tướng 。 即tức 呼hô 此thử 想tưởng 及cập 相tương/tướng 而nhi 為vi 夢mộng 也dã 。 於ư 此thử 虗hư 妄vọng 一nhất 夢mộng 之chi 上thượng 。 似tự 有hữu 內nội 外ngoại 身thân 心tâm 之chi 殊thù 。 內nội 心tâm 則tắc 蝶# 想tưởng 。 既ký 全toàn 空không 無vô 。 蝶# 身thân 則tắc 蝶# 相tương/tướng 。 外ngoại 則tắc 華hoa 園viên 之chi 相tướng 。 理lý 實thật 而nhi 言ngôn 。 想tưởng 即tức 蝶# 。 蝶# 即tức 想tưởng 。 蝶# 相tương/tướng 既ký 全toàn 空không 無vô 。 蝶# 想tưởng 豈khởi 獨độc 是thị 有hữu 。 又hựu 所sở 執chấp 蝶# 相tương/tướng 。 分phân 明minh 似tự 有hữu 。 既ký 非phi 有hữu 能năng 執chấp 之chi 想tưởng 亦diệc 分phân 明minh 似tự 有hữu 豈khởi 使sử 有hữu 耶da 。 又hựu 若nhược 能năng 執chấp 之chi 想tưởng 窹# 來lai 雖tuy 無vô 。 不bất 妨phương 未vị 窹# 之chi 時thời 且thả 是thị 有hữu 者giả 。 所sở 執chấp 蝶# 相tương/tướng 窹# 來lai 雖tuy 無vô 。 未vị 窹# 時thời 亦diệc 應ưng 是thị 有hữu 。 若nhược 爾nhĩ 即tức 是thị 心tâm 境cảnh 俱câu 有hữu 。 何hà 言ngôn 唯duy 識thức 。 今kim 窮cùng 本bổn 末mạt 以dĩ 法pháp 合hợp 喻dụ 。 謂vị 所sở 言ngôn 唯duy 識thức 者giả 。 但đãn 是thị 迷mê 人nhân (# 合hợp 睡thụy )# 本bổn 有hữu 性tánh 淨tịnh (# 真chân )# 真chân 心tâm 。 (# 合hợp 莊trang 周chu 睡thụy 時thời 本bổn 心tâm 也dã 。 故cố 次thứ 句cú 踈sơ 云vân 。 但đãn 是thị 一nhất 心tâm 也dã )# 由do 不bất 自tự 了liễu 悟ngộ 故cố 。 (# 合hợp 於ư 睡thụy 時thời )# 遂toại 有hữu 三tam 細tế 六lục 麤thô 等đẳng 現hiện (# 合hợp 於ư 蝶# 相tương/tướng )# 即tức 呼hô 此thử 等đẳng 云vân 唯duy 識thức 也dã 。 (# 合hợp 夢mộng )# 於ư 此thử 一nhất 類loại 妄vọng 識thức 之chi 上thượng 。 似tự 有hữu 內nội 外ngoại 之chi 殊thù 。 (# 內nội 合hợp 蝶# 想tưởng 外ngoại 合hợp 蝶# 相tương/tướng )# 其kỳ 實thật 境cảnh 是thị 識thức 境cảnh 。 識thức 是thị 境cảnh 識thức 。 (# 合hợp 蝶# 即tức 想tưởng 想tưởng 即tức 蝶# 也dã )# 故cố 傅phó/phụ 大Đại 士Sĩ 云vân 。 未vị 有hữu 無vô 心tâm 境cảnh 。 曾tằng 無vô 無vô 境cảnh 心tâm 。 一nhất 一nhất 對đối 喻dụ 。 昭chiêu 然nhiên 可khả 明minh 。 智trí 者giả 審thẩm 思tư 矣hĩ 。 佛Phật 於ư 權quyền 教giáo 。 說thuyết 唯duy 識thức 理lý 。 良lương 由do 未vị 顯hiển 出xuất 性tánh 淨tịnh 。 真chân 心tâm 且thả 含hàm 。 在tại 第đệ 八bát 識thức 中trung 。 故cố 泯mẫn 境cảnh 存tồn 心tâm 。 至chí 終chung 教giáo 了liễu 義nghĩa 經kinh 中trung 。 顯hiển 出xuất 真chân 心tâm 本bổn 覺giác 。 方phương 言ngôn 心tâm 境cảnh 俱câu 空không 也dã 。 成thành 唯duy 識thức 亦diệc 云vân 。 為vi 遣khiển 妄vọng 執chấp 心tâm 心tâm 所sở 外ngoại 實thật 有hữu 境cảnh 故cố 。 說thuyết 唯duy 有hữu 識thức 。 若nhược 執chấp 唯duy 識thức 真chân 實thật 有hữu 者giả 。 如như 執chấp 外ngoại 境cảnh 亦diệc 是thị 法pháp 執chấp 。 若nhược 約ước 病bệnh 患hoạn 之chi 喻dụ 說thuyết 者giả 。 如như 人nhân 為vi 本bổn 有hữu 淨tịnh 眼nhãn 。 被bị 風phong 熱nhiệt 等đẳng 翳ế (# 恨hận 本bổn 無vô 明minh 也dã 。 無vô 眼nhãn 之chi 人nhân 。 必tất 不bất 患hoạn 翳ế 。 無vô 佛Phật 性tánh 物vật 。 必tất 無vô 妄vọng 想tưởng )# 即tức 見kiến 空không 華hoa 。 種chủng 種chủng 相tướng 貌mạo 。 (# 六lục 塵trần 境cảnh 也dã )# 成thành 唯duy 識thức 論luận 釋thích 意ý 云vân 。 空không 華hoa 雖tuy 無vô 。 其kỳ 見kiến 華hoa 之chi 翳ế 眼nhãn 非phi 無vô 。 今kim 意ý 即tức 云vân 。 離ly 於ư 本bổn 眼nhãn 。 無vô 別biệt 見kiến 華hoa 之chi 眼nhãn 。 (# 如như 離ly 真chân 淨tịnh 心tâm 性tánh 無vô 別biệt 八bát 識thức 之chi 殊thù 也dã )# 翳ế 是thị 熱nhiệt 氣khí 。 熱nhiệt 氣khí 復phục 云vân 何hà 能năng 見kiến 。 故cố 能năng 見kiến 所sở 見kiến 。 皆giai 是thị 虗hư 妄vọng 。 但đãn 以dĩ 翳ế 故cố 。 本bổn 淨tịnh 之chi 眼nhãn 虗hư 妄vọng 見kiến 華hoa 。 即tức 知tri 境cảnh 識thức 皆giai 空không 。 但đãn 以dĩ 迷mê 故cố 。 真chân 淨tịnh 心tâm 中trung 虗hư 妄vọng 見kiến 境cảnh 。 但đãn 言ngôn 識thức 無vô 不bất 言ngôn 不bất 迷mê 。 但đãn 言ngôn 本bổn 眼nhãn 外ngoại 無vô 別biệt 翳ế 眼nhãn 。 不bất 言ngôn 不bất 翳ế 。 餘dư 諸chư 風phong 熱nhiệt 惛hôn 狂cuồng 等đẳng 患hoạn 。 皆giai 例lệ 此thử 知tri 。 亦diệc 於ư 本bổn 心tâm 之chi 外ngoại 。 無vô 別biệt 狂cuồng 心tâm 等đẳng 也dã 。

疏sớ/sơ 既ký 但đãn 是thị 一nhất 心tâm 者giả 。 先tiên 問vấn 既ký 如như 夢mộng 皆giai 是thị 無vô 。 誰thùy 是thị 見kiến 無vô 之chi 者giả 。 且thả 如như 真chân 理lý 本bổn 無vô 見kiến 有hữu 之chi 者giả 故cố 。 見kiến 有hữu 為vi 妄vọng 。 今kim 若nhược 亦diệc 無vô 見kiến 無vô 之chi 者giả 。 見kiến 無vô 亦diệc 應ưng 是thị 迷mê 。 又hựu 雖tuy 夢mộng 想tưởng 夢mộng 蝶# 不bất 實thật 。 還hoàn 有hữu 作tác 夢mộng 之chi 人nhân 。 識thức 雖tuy 不bất 實thật 。 亦diệc 應ưng 有hữu 起khởi 念niệm 之chi 者giả 。 夢mộng 蝶# 既ký 託thác 莊trang 周chu 妄vọng 識thức 。 妄vọng 識thức 復phục 託thác 何hà 而nhi 起khởi 。 故cố 答đáp 云vân 。 但đãn 是thị 一nhất 心tâm 。 夢mộng 想tưởng 兼kiêm 蝴# 蝶# 二nhị 相tương/tướng 。 但đãn 是thị 莊trang 周chu 一nhất 人nhân 無vô 別biệt 二nhị 相tương/tướng 。 妄vọng 識thức 兼kiêm 妄vọng 境cảnh 二nhị 法pháp 。 亦diệc 但đãn 是thị 真chân 實thật 如Như 來Lai 藏tạng 一nhất 心tâm 。 無vô 別biệt 二nhị 法pháp 。 云vân 何hà 妄vọng 識thức 妄vọng 境cảnh 。 皆giai 是thị 一nhất 心tâm 。 答đáp 故cố 眼nhãn 身thân 器khí 界giới 及cập 心tâm 心tâm 所sở 。 一nhất 切thiết 皆giai 空không 。 無vô 非phi 一nhất 真chân 心tâm 也dã 。 諸chư 大Đại 乘Thừa 經Kinh 論luận 。 皆giai 說thuyết 萬vạn 法pháp 唯duy 心tâm 。 是thị 此thử 義nghĩa 也dã 。 然nhiên 唯duy 心tâm 之chi 言ngôn 。 淺thiển 深thâm 有hữu 異dị 。 若nhược 法pháp 相tướng 宗tông 。 言ngôn 唯duy 心tâm 者giả 。 心tâm 但đãn 是thị 有hữu 為vi 心tâm 識thức 緣duyên 慮lự 積tích 集tập 了liễu 辨biện 別biệt 境cảnh 為vi 相tương/tướng 。 即tức 是thị 此thử 上thượng 來lai 云vân 一nhất 切thiết 唯duy 識thức 。 是thị 也dã 。 若nhược 法pháp 性tánh 宗tông 云vân 。 唯duy 心tâm 者giả 。 直trực 是thị 真Chân 如Như 之chi 心tâm 。 無vô 為vi 無vô 相tướng 。 離ly 諸chư 緣duyên 慮lự 分phân 別biệt 。 緣duyên 慮lự 分phân 別biệt 亦diệc 唯duy 一nhất 心tâm 。 故cố 起khởi 信tín 論luận 云vân 。 心tâm 真Chân 如Như 者giả 。 即tức 是thị 一nhất 法Pháp 界Giới 大đại 總tổng 相tương/tướng 體thể 云vân 云vân 。 乃nãi 至chí 離ly 言ngôn 說thuyết 名danh 字tự 相tương/tướng 。 離ly 心tâm 緣duyên 相tương/tướng 。 畢tất 竟cánh 平bình 等đẳng 。 無vô 有hữu 變biến 異dị 。 不bất 可khả 破phá 壞hoại 。 唯duy 是thị 一nhất 心tâm 。 故cố 名danh 真Chân 如Như 。 此thử 中trung 云vân 緣duyên 慮lự 分phân 別biệt 等đẳng 亦diệc 唯duy 一nhất 心tâm 者giả 。 例lệ 如như 彼bỉ 法pháp 相tướng 宗tông 中trung 說thuyết 諸chư 外ngoại 境cảnh 唯duy 八bát 識thức 也dã 。 問vấn 若nhược 爾nhĩ 則tắc 。 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 豈khởi 但đãn 見kiến 無vô 相tướng 真chân 心tâm 更cánh 無vô 境cảnh 界giới 等đẳng 耶da 。 答đáp 理lý 實thật 如như 此thử 。 故cố 經Kinh 云vân 。 離ly 一nhất 切thiết 相tướng 。 即tức 名danh 諸chư 佛Phật 等đẳng 。 但đãn 得đắc 妄vọng 想tưởng 根căn 識thức 塵trần 境cảnh 之chi 執chấp 都đô 盡tận 。 則tắc 成thành 融dung 通thông 自tự 在tại 身thân 智trí 國quốc 土độ 染nhiễm 淨tịnh 無vô 礙ngại 。 如như 下hạ 覺giác 相tương/tướng 中trung 說thuyết 。

疏sớ/sơ 心tâm 寂tịch 而nhi 知tri 者giả 。 先tiên 問vấn 真chân 心tâm 既ký 非phi 色sắc 聲thanh 香hương 味vị 等đẳng 相tương/tướng 。 復phục 無vô 分phân 別biệt 緣duyên 慮lự 愛ái 惡ác 等đẳng 相tương/tướng 。 未vị 審thẩm 何hà 者giả 是thị 此thử 真chân 心tâm 。 真chân 心tâm 自tự 體thể 有hữu 何hà 勝thắng 能năng 。 云vân 何hà 表biểu 顯hiển 的đích 有hữu 真chân 心tâm 。 凡phàm 欲dục 釋thích 諸chư 法Pháp 門môn 。 皆giai 須tu 釋thích 名danh 出xuất 體thể 。 不bất 可khả 但đãn 言ngôn 一nhất 心tâm 不bất 出xuất 體thể 相tướng 故cố 。 答đáp 云vân 。 寂tịch 而nhi 能năng 知tri 也dã 。 寂tịch 者giả 即tức 是thị 決quyết 定định 之chi 體thể 。 堅kiên 固cố 常thường 定định 。 不bất 喧huyên 動động 不bất 變biến 異dị 之chi 義nghĩa 。 非phi 空không 無vô 之chi 義nghĩa 。 故cố 經Kinh 云vân 。 一nhất 切thiết 空không 寂tịch 法pháp 。 是thị 法pháp 寂tịch 不bất 空không 。 若nhược 無vô 真chân 心tâm 之chi 體thể 。 說thuyết 何hà 物vật 寂tịch 何hà 物vật 不bất 動động 不bất 變biến 耶da 。 知tri 者giả 謂vị 體thể 自tự 知tri 覺giác 。 昭chiêu 昭chiêu 不bất 昧muội 。 棄khí 之chi 不bất 得đắc 。 認nhận 之chi 不bất 得đắc 。 是thị 當đương 體thể 表biểu 顯hiển 義nghĩa 。 非phi 分phân 別biệt 比tỉ 量lượng 義nghĩa 。 上thượng 言ngôn 不bất 喧huyên 不bất 動động 不bất 變biến 等đẳng 者giả 。 只chỉ 說thuyết 此thử 知tri 寂tịch 而nhi 不bất 變biến 等đẳng 耶da 。 寂tịch 是thị 知tri 寂tịch 。 知tri 是thị 寂tịch 知tri 。 寂tịch 是thị 知tri 之chi 自tự 性tánh 體thể 。 知tri 是thị 寂tịch 之chi 自tự 性tánh 用dụng 。 故cố 清thanh 涼lương 大đại 師sư 云vân 。 靈linh 知tri 不bất 昧muội 性tánh 相tướng 寂tịch 然nhiên 。 又hựu 云vân 。 以dĩ 知tri 寂tịch 不bất 二nhị 之chi 一nhất 心tâm 。 契khế 空không 有hữu 雙song 融dung 之chi 中trung 道đạo 。 此thử 經Kinh 云vân 。 圓viên 覺giác 普phổ 照chiếu 。 (# 知tri 也dã )# 。 寂tịch 滅diệt 無vô 二nhị 。 (# 寂tịch 也dã )# 瓔anh 珞lạc 經kinh 說thuyết 。 等đẳng 覺giác 照chiếu 寂tịch 。 妙diệu 覺giác 寂tịch 照chiếu 。 金Kim 光Quang 明Minh 經Kinh 。 攝nhiếp 大Đại 乘Thừa 論luận 說thuyết 。 佛Phật 果Quả 無vô 別biệt 色sắc 聲thanh 功công 德đức 。 唯duy 如như 如như (# 寂tịch 也dã )# 及cập 如như 如như 智trí (# 知tri 也dã )# 獨độc 存tồn 。 荷hà 澤trạch 云vân 。 即tức 體thể 而nhi 用dụng 自tự 知tri 。 即tức 知tri 而nhi 體thể 自tự 寂tịch 。 名danh 說thuyết 難nạn/nan 差sai 。 體thể 用dụng 一nhất 致trí 。 實thật 謂vị 用dụng 而nhi 常thường 寂tịch 。 寂tịch 而nhi 常thường 用dụng 。 知tri 之chi 一nhất 字tự 眾chúng 妙diệu 之chi 門môn 。 恆Hằng 沙sa 佛Phật 法Pháp 因nhân 此thử 成thành 立lập 。 華hoa 嚴nghiêm 問vấn 明minh 品phẩm 說thuyết 佛Phật 境cảnh 界giới 知tri 。 佛Phật 境cảnh 界giới 知tri 二nhị 相tương/tướng 各các 別biệt 。 偈kệ 答đáp 知tri 云vân 。 非phi 識thức 所sở 能năng 識thức 。 亦diệc 非phi 心tâm 境cảnh 界giới 。 其kỳ 性tánh 本bổn 清thanh 淨tịnh 。 開khai 示thị 諸chư 群quần 生sanh 。 開khai 示thị 諸chư 群quần 生sanh 者giả 。 即tức 同đồng 法pháp 華hoa 開khai 示thị 眾chúng 生sanh 。 佛Phật 知tri 見kiến 等đẳng 。 然nhiên 此thử 真chân 心tâm 有hữu 二nhị 種chủng 用dụng 。 一nhất 自tự 性tánh 用dụng 。 二nhị 應ứng 用dụng 。 今kim 言ngôn 知tri 者giả 即tức 自tự 性tánh 用dụng 。 不bất 待đãi 對đối 緣duyên 。 本bổn 自tự 知tri 故cố 。 應ứng 用dụng 者giả 即tức 一nhất 切thiết 分phân 別biệt 。 種chủng 種chủng 心tâm 識thức 。 差sai 別biệt 智trí 慧tuệ 。 及cập 一nhất 切thiết 所sở 作tác 。 為vi 成thành 辨biện 一nhất 切thiết 事sự 業nghiệp 。 以dĩ 必tất 待đãi 對đối 緣duyên 方phương 發phát 現hiện 故cố 。 方phương 能năng 成thành 辦biện 故cố 。 如như 大đại 摩ma 尼ni 寶bảo 。 能năng 現hiện 一nhất 切thiết 色sắc 像tượng 。 亦diệc 能năng 隨tùy 意ý 出xuất 生sanh 一nhất 切thiết 。 所sở 要yếu 之chi 物vật 。 名danh 應ứng 用dụng 也dã 。 若nhược 無vô 意ý 願nguyện 即tức 不bất 出xuất 生sanh 。 於ư 所sở 不bất 對đối 物vật 。 亦diệc 不bất 能năng 現hiện 故cố 。 其kỳ 珠châu 之chi 光quang 明minh 。 即tức 衣y 裏lý 透thấu 徹triệt 。 常thường 自tự 照chiếu 曜diệu 。 對đối 物vật 不bất 對đối 物vật 。 明minh 無vô 增tăng 減giảm 。 此thử 明minh 堅kiên 實thật 瑩oánh 淨tịnh 。 內nội 外ngoại 無vô 瑕hà 。 縱túng/tung 影ảnh 像tượng 有hữu 無vô 種chủng 種chủng 變biến 易dị 。 明minh 亦diệc 不bất 變biến 。 常thường 自tự 堅kiên 淨tịnh 。 即tức 喻dụ 心tâm 之chi 寂tịch 體thể 也dã 。 堅kiên 淨tịnh 者giả 。 即tức 明minh 而nhi 堅kiên 淨tịnh 也dã 。 青thanh 黃hoàng 種chủng 種chủng 差sai 別biệt 者giả 。 即tức 明minh 對đối 境cảnh 能năng 青thanh 黃hoàng 等đẳng 也dã 。

疏sớ/sơ 目mục 之chi 圓viên 覺giác 者giả 。 結kết 成thành 此thử 經Kinh 所sở 詮thuyên 法pháp 也dã 。 若nhược 於ư 寂tịch 知tri 之chi 境cảnh 。 但đãn 見kiến 身thân 心tâm 外ngoại 塵trần 生sanh 死tử 變biến 動động 之chi 相tướng 。 及cập 頑ngoan 礙ngại 念niệm 念niệm 之chi 相tướng 。 即tức 不bất 名danh 覺giác 。 故cố 論luận 云vân 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 不bất 名danh 為vi 覺giác 。 於ư 此thử 身thân 心tâm 空không 有hữu 等đẳng 中trung 。 覺giác 有hữu 能năng 知tri 之chi 心tâm 。 不bất 屬thuộc 諸chư 物vật 。 常thường 自tự 能năng 知tri 。 雖tuy 似tự 覺giác 相tương/tướng 。 亦diệc 不bất 名danh 圓viên 。 以dĩ 空không 有hữu 等đẳng 法pháp 不bất 即tức 覺giác 故cố 。 覺giác 心tâm 之chi 外ngoại 。 仍nhưng 有hữu 空không 有hữu 等đẳng 故cố 。 故cố 非phi 圓viên 也dã 。 今kim 此thử 良lương 由do 從tùng 萬vạn 法pháp 展triển 轉chuyển 推thôi 逐trục 。 悉tất 無vô 一nhất 法pháp 體thể 存tồn 。 但đãn 是thị 一nhất 真chân 之chi 心tâm 。 竪thụ 窮cùng 橫hoạnh/hoành 遍biến 。 心tâm 外ngoại 無vô 別biệt 一nhất 法pháp 。 盡tận 是thị 覺giác 心tâm 。 故cố 名danh 圓viên 也dã 。 故cố 下hạ 文văn 云vân 。 證chứng 得đắc 諸chư 幻huyễn 。 滅diệt 影ảnh 緣duyên 故cố 。

爾nhĩ 時thời 便tiện 得đắc 。 無vô 方phương 清thanh 淨tịnh 。 無vô 邊biên 虗hư 空không 。 覺giác 所sở 顯hiển 發phát 。 覺giác 圓viên 明minh 故cố 。 顯hiển 心tâm 清thanh 淨tịnh 。 乃nãi 至chí 一nhất 切thiết 覺giác 故cố 。 首thủ 楞lăng 云vân 。 若nhược 有hữu 一nhất 人nhân 。 發phát 真chân 還hoàn 源nguyên 。 十thập 方phương 虗hư 空không 一nhất 時thời 消tiêu 殞vẫn 。 又hựu 云vân 。 寂tịch 照chiếu 含hàm 虗hư 空không 。 卻khước 來lai 觀quán 世thế 間gian 。 猶do 如như 夢mộng 中trung 事sự 。 故cố 今kim 觀quán 推thôi 萬vạn 法pháp 度độ 幻huyễn 如như 夢mộng 本bổn 空không 心tâm 體thể 。 即tức 名danh 圓viên 覺giác 矣hĩ 。 上thượng 來lai 具cụ 釋thích 竟cánh 。

次thứ 第đệ 二nhị 配phối 禪thiền 宗tông 者giả 。 初sơ 五ngũ 句cú 是thị 空không 。 次thứ 但đãn 是thị 一nhất 心tâm 是thị 寂tịch 。 次thứ 一nhất 句cú 即tức 寂tịch 而nhi 知tri 。 最tối 後hậu 一nhất 句cú 部bộ 都đô 結kết 。

次thứ 第đệ 三tam 配phối 攝nhiếp 諸chư 教giáo 者giả 。 初sơ 二nhị 句cú 當đương 小Tiểu 乘Thừa 教giáo 。 知tri 法pháp 從tùng 緣duyên 。 即tức 不bất 執chấp 我ngã 及cập 自tự 然nhiên 故cố 。 次thứ 二nhị 句cú 大Đại 乘Thừa 法Pháp 相tương/tướng 宗tông 。 次thứ 識thức 如như 患hoạn 夢mộng 一nhất 句cú 。 心tâm 境cảnh 全toàn 空không 。 即tức 大Đại 乘Thừa 破phá 相tương/tướng 宗tông 。 合hợp 此thử 二nhị 宗tông 為vi 始thỉ 教giáo 也dã 。 兼kiêm 後hậu 三tam 句cú 為vi 終chung 教giáo 。 單đơn 取thủ 後hậu 三tam 句cú 為vi 頓đốn 教giáo 。 又hựu 此thử 後hậu 三tam 句cú 中trung 。 初sơ 終chung 教giáo 。 次thứ 頓đốn 教giáo 。 最tối 後hậu 一nhất 句cú 結kết 成thành 經kinh 宗tông 。 義nghĩa 當đương 圓viên 教giáo 。 以dĩ 此thử 經Kinh 但đãn 分phần/phân 同đồng 華hoa 嚴nghiêm 。 故cố 不bất 的đích 配phối 。

第đệ 四tứ 配phối 顯hiển 所sở 用dụng 文văn 字tự 者giả 。 然nhiên 此thử 段đoạn 文văn 句cú 。 皆giai 有hữu 所sở 憑bằng 。 唯duy 目mục 之chi 圓viên 覺giác 一nhất 句cú 。 是thị 自tự 結kết 成thành 矣hĩ 。 謂vị 論luận 云vân 三tam 界giới 虗hư 偽ngụy 唯duy 是thị 一nhất 心tâm 。 今kim 以dĩ 躡niếp 前tiền 萬vạn 法pháp 之chi 言ngôn 故cố 。 但đãn 改cải 三tam 界giới 字tự 。 為vi 萬vạn 法pháp 字tự 耳nhĩ 。 緣duyên 會hội 而nhi 生sanh 及cập 本bổn 無vô 之chi 言ngôn 。 即tức 是thị 肇triệu 論luận 。 肇triệu 論luận 宗tông 本bổn 義nghĩa 中trung 。 標tiêu 云vân 本bổn 無vô 實thật 相tướng 法pháp 性tánh 性tánh 空không 緣duyên 會hội 一nhất 義nghĩa 耳nhĩ 。 釋thích 云vân 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 緣duyên 會hội 而nhi 生sanh 。 緣duyên 會hội 而nhi 生sanh 則tắc 未vị 生sanh 無vô 有hữu 。 云vân 云vân (# 如như 上thượng 所sở 引dẫn )# 乃nãi 至chí 有hữu 而nhi 性tánh 常thường 自tự 空không 故cố 。 謂vị 之chi 性tánh 空không 。 性tánh 空không 故cố 。 故cố 曰viết 法pháp 性tánh 。 法pháp 性tánh 如như 是thị 。 故cố 曰viết 實thật 相tướng 。 實thật 相tướng 自tự 無vô 。 非phi 推thôi 之chi 使sử 無vô 。 故cố 曰viết 本bổn 無vô 生sanh 法pháp 。 二nhị 言ngôn 法pháp 相tướng 宗tông 經kinh 論luận 章chương 疏sớ/sơ 之chi 常thường 談đàm 也dã 。 一nhất 切thiết 唯duy 識thức 識thức 如như 患hoạn 夢mộng 者giả 成thành 唯duy 識thức 論luận 文văn 。 但đãn 是thị 一nhất 心tâm 者giả 起khởi 信tín 論luận 文văn 。 唯duy 改cải 唯duy 字tự 為vi 但đãn 字tự 矣hĩ 。

疏sớ/sơ 彌di 滿mãn 清thanh 淨tịnh 中trung 不bất 容dung 他tha 下hạ 。 二nhị 即tức 體thể 之chi 相tướng 以dĩ 圓viên 收thu 。 文văn 二nhị 。 初sơ 二nhị 句cú 離ly 過quá 。 二nhị 具cụ 德đức 。 今kim 初sơ 也dã 。 上thượng 推thôi 心tâm 境cảnh 俱câu 空không 顯hiển 得đắc 圓viên 明minh 知tri 覺giác 。 既ký 無vô 一nhất 塵trần 一nhất 念niệm 之chi 相tướng 。 即tức 廓khuếch 周chu 法Pháp 界Giới 。 彌di 然nhiên 畟trắc (# 音âm 測trắc )# 滿mãn 。 無vô 有hữu 邊biên 涯nhai 。 唯duy 是thị 一nhất 味vị 之chi 覺giác 。 無vô 不bất 清thanh 淨tịnh 。 故cố 下hạ 文văn 云vân 。

爾nhĩ 時thời 便tiện 得đắc 。 無vô 方phương 清thanh 淨tịnh 。 乃nãi 至chí 一nhất 身thân 多đa 身thân 。 一nhất 世thế 界giới 多đa 世thế 界giới 。 盡tận 於ư 虗hư 空không 。 圓viên 褁# 三tam 世thế 一nhất 切thiết 清thanh 淨tịnh 。 於ư 此thử 淨tịnh 覺giác 境cảnh 中trung 。 無vô 別biệt 一nhất 塵trần 之chi 法pháp 。

何hà 以dĩ 故cố 。 色sắc 乖quai 空không 故cố 。 如như 火hỏa 乖quai 水thủy 。 水thủy 不bất 容dung 火hỏa 。 故cố 云vân 中trung 不bất 容dung 他tha 。 此thử 即tức 法Pháp 界Giới 觀quán 中trung 真chân 空không 絕tuyệt 相tương/tướng 觀quán 也dã 。 於ư 中trung 正chánh 當đương 泯mẫn 絕tuyệt 無vô 寄ký 觀quán 矣hĩ 。 亦diệc 不bất 可khả 言ngôn 。 即tức 色sắc 不bất 即tức 色sắc 即tức 空không 不bất 即tức 空không 等đẳng 。 故cố 又hựu 云vân 。 生sanh 心tâm 動động 念niệm 即tức 乖quai 法pháp 體thể 。 失thất 正chánh 念niệm 故cố 。 即tức 是thị 不bất 容dung 他tha 之chi 義nghĩa 也dã 。 亦diệc 應ưng 云vân 以dĩ 容dung 他tha 物vật 即tức 乖quai 法pháp 體thể 。 亦diệc 是thị 理lý 事sự 無vô 礙ngại 觀quán 中trung 。 以dĩ 理lý 奪đoạt 事sự 門môn 。 彼bỉ 文văn 云vân 。 事sự 既ký 攬lãm 理lý 遂toại 令linh 事sự 相tướng 皆giai 盡tận 。 唯duy 一nhất 真chân 理lý 平bình 等đẳng 顯hiển 現hiện 。 以dĩ 離ly 真chân 理lý 外ngoại 無vô 片phiến 事sự 可khả 得đắc 故cố 。 據cứ 此thử 即tức 上thượng 推thôi 萬vạn 法pháp 顯hiển 虗hư 偽ngụy 。 乃nãi 至chí 寂tịch 知tri 。 即tức 當đương 事sự 能năng 顯hiển 理lý 門môn 也dã 。 又hựu 會hội 色sắc 歸quy 空không 觀quán 云vân 。 良lương 由do 會hội 色sắc 歸quy 空không 。 空không 中trung 必tất 無vô 色sắc 故cố 。 然nhiên 中trung 不bất 容dung 他tha 之chi 言ngôn 。 此thử 是thị 佛Phật 頂đảnh 經kinh 文văn 勢thế 。 彼bỉ 云vân 云vân 何hà 是thị 中trung 。 更cánh 容dung 他tha 物vật 。

疏sớ/sơ 故cố 德đức 用dụng 無vô 邊biên 皆giai 同đồng 一nhất 性tánh 下hạ 。 二nhị 具cụ 德đức 也dã 。 於ư 中trung 二nhị 。 初sơ 法pháp 。 後hậu 喻dụ 。 法pháp 中trung 初sơ 二nhị 句cú 總tổng 標tiêu 具cụ 德đức 。 後hậu 四tứ 句cú 釋thích 成thành 性tánh 相tướng 無vô 礙ngại 。 謂vị 根căn 塵trần 識thức 等đẳng 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 若nhược 是thị 實thật 有hữu 。 即tức 乖quai 覺giác 性tánh 。 故cố 華hoa 嚴nghiêm 云vân 。 未vị 曾tằng 有hữu 一nhất 法pháp 得đắc 入nhập 於ư 法pháp 性tánh 。 今kim 以dĩ 一nhất 切thiết 清thanh 淨tịnh 。 不bất 存tồn 一nhất 微vi 塵trần 之chi 自tự 體thể 故cố 。 無vô 邊biên 淨tịnh 覺giác 中trung 所sở 有hữu 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 莫mạc 不bất 一nhất 一nhất 盡tận 是thị 法pháp 性tánh 之chi 德đức 相tương/tướng 性tánh 之chi 業nghiệp 用dụng 。 如như 金kim 之chi 器khí 。 器khí 器khí 皆giai 金kim 。 如như 鏡kính 之chi 像tượng 。 像tượng 像tượng 皆giai 鏡kính 。 故cố 云vân 皆giai 同đồng 一nhất 性tánh 。 此thử 是thị 會hội 事sự 歸quy 理lý 也dã 。 言ngôn 德đức 用dụng 者giả 。 德đức 即tức 相tương/tướng 大đại 。 用dụng 即tức 用dụng 大đại 。 皆giai 同đồng 一nhất 性tánh 即tức 體thể 大đại 。 然nhiên 此thử 德đức 用dụng 。 盡tận 收thu 色sắc 心tâm 境cảnh 智trí 時thời 處xứ 教giáo 義nghĩa 行hành 位vị 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 不bất 同đồng 論luận 中trung 飜phiên 譯dịch 對đối 妄vọng 染nhiễm 本bổn 空không 但đãn 顯hiển 自tự 性tánh 之chi 德đức 。 言ngôn 無vô 邊biên 者giả 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 事sự 法pháp 教giáo 多đa 。 過quá 於ư 河hà 沙sa 。 無vô 有hữu 限hạn 量lượng 。 二nhị 謂vị 此thử 諸chư 法pháp 。 無vô 自tự 體thể 故cố 。 無vô 有hữu 分phần/phân 限hạn 。 名danh 無vô 邊biên 矣hĩ 。

疏sớ/sơ 性tánh 起khởi 下hạ 四tứ 句cú 。 釋thích 成thành 性tánh 相tướng 無vô 礙ngại 。 理lý 事sự 交giao 徹triệt 。 事sự 不bất 異dị 理lý 。 理lý 不bất 異dị 事sự 。 互hỗ 相tương 融dung 故cố 。 謂vị 覺giác 性tánh 。 雖tuy 前tiền 執chấp 計kế 之chi 過quá 。 故cố 能năng 全toàn 體thể 起khởi 為vi 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 如như 金kim 出xuất 鑛khoáng 方phương 為vi 諸chư 器khí 。 如như 鏡kính 垢cấu 盡tận 方phương 現hiện 萬vạn 像tượng 。 性tánh 外ngoại 無vô 別biệt 一nhất 法pháp 為vi 能năng 所sở 起khởi 。 起khởi 唯duy 性tánh 起khởi 。 故cố 晉tấn 譯dịch 華hoa 嚴nghiêm 經kinh 有hữu 性tánh 起khởi 品phẩm 。 華hoa 嚴nghiêm 關quan 鍵kiện 有hữu 性tánh 起khởi 門môn 。 縱túng/tung 說thuyết 諸chư 緣duyên 互hỗ 相tương 資tư 發phát 。 就tựu 此thử 門môn 中trung 。 緣duyên 起khởi 亦diệc 成thành 性tánh 起khởi 。 然nhiên 法pháp 相tướng 宗tông 所sở 說thuyết 。 真Chân 如Như 一nhất 向hướng 凝ngưng 然nhiên 不bất 變biến 。 其kỳ 緣duyên 起khởi 法pháp 。 自tự 是thị 有hữu 為vi 色sắc 心tâm 。 若nhược 此thử 法pháp 性tánh 宗tông 所sở 說thuyết 。 真chân 性tánh 洞đỗng 鑒giám 靈linh 明minh 。 全toàn 體thể 即tức 用dụng 。 故cố 舉cử 體thể 常thường 為vi 萬vạn 法pháp 。 舉cử 體thể 常thường 自tự 寂tịch 然nhiên 。 寂tịch 然nhiên 即tức 全toàn 萬vạn 法pháp 之chi 寂tịch 然nhiên 。 不bất 同đồng 虗hư 空không 斷đoạn 空không 頑ngoan 凝ngưng 而nhi 已dĩ 。 萬vạn 法pháp 是thị 全toàn 寂tịch 然nhiên 之chi 萬vạn 法pháp 。 故cố 不bất 同đồng 遍biến 計kế 倒đảo 見kiến 定định 相tương/tướng 之chi 物vật 擁ủng 隔cách 阻trở 礙ngại 。 境cảnh 智trí 歷lịch 然nhiên 者giả 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 雖tuy 其kỳ 數số 無vô 量lượng 。 不bất 出xuất 色sắc 心tâm 收thu 盡tận 。 但đãn 倒đảo 執chấp 之chi 時thời 。 色sắc 等đẳng 諸chư 法pháp 是thị 五ngũ 根căn 六lục 塵trần 。 心tâm 心tâm 所sở 法pháp 。 是thị 情tình 識thức 緣duyên 念niệm 。 今kim 無vô 能năng 所sở 之chi 執chấp 。 故cố 成thành 無vô 邊biên 妙diệu 境cảnh 無vô 盡tận 量lượng 智trí 慧tuệ 。 此thử 二nhị 句cú 。 即tức 當đương 依y 理lý 成thành 事sự 門môn 及cập 理lý 如như 事sự 現hiện 門môn 。

△# 疏sớ/sơ 相tương/tướng 得đắc 性tánh 融dung 身thân 心tâm 廓khuếch 爾nhĩ 者giả 。 即tức 是thị 事sự 如như 理lý 遍biến 門môn 。 謂vị 諸chư 事sự 相tướng 既ký 全toàn 性tánh 起khởi 。 起khởi 不bất 異dị 性tánh 故cố 。 隨tùy 所sở 依y 性tánh 廓khuếch 周chu 法Pháp 界Giới 。 故cố 下hạ 文văn 云vân 。 身thân 心tâm 寂tịch 滅diệt 。 平bình 等đẳng 本bổn 際tế 。 圓viên 滿mãn 十thập 方phương 。 不bất 二nhị 隨tùy 順thuận 。 又hựu 云vân 。 覺giác 性tánh 遍biến 滿mãn 。 圓viên 無vô 際tế 故cố 。 當đương 知tri 六lục 根căn 。 遍biến 滿mãn 法Pháp 界Giới 。 乃nãi 至chí 六lục 塵trần 。 四tứ 大đại 陀đà 羅la 尼ni 門môn 。 一nhất 一nhất 云vân 遍biến 滿mãn 法Pháp 界Giới 。

疏sớ/sơ 方phương 之chi 海hải 印ấn 。 越việt 彼bỉ 大đại 虗hư 者giả 。 第đệ 二nhị 喻dụ 說thuyết 也dã 。 謂vị 香hương 海hải 澄trừng 停đình 。 頓đốn 現hiện 萬vạn 像tượng 。 如như 法Pháp 性tánh 清thanh 淨tịnh 舉cử 體thể 緣duyên 起khởi 故cố 。 大đại 經kinh 賢hiền 首thủ 品phẩm 。 十thập 種chủng 三tam 昧muội 門môn 中trung 。 第đệ 一nhất 圓viên 明minh 海Hải 印Ấn 三Tam 昧Muội 門môn 云vân 。 或hoặc 現hiện 童đồng 男nam 童đồng 女nữ 形hình 。 天thiên 龍long 及cập 與dữ 阿a 修tu 羅la 。 乃nãi 至chí 摩ma 睺hầu 羅la 伽già 等đẳng 。 隨tùy 其kỳ 所sở 樂nhạo 皆giai 令linh 見kiến 。 眾chúng 生sanh 形hình 相tướng 各các 不bất 同đồng 。 行hành 業nghiệp 音âm 聲thanh 亦diệc 無vô 量lượng 。 如như 是thị 一nhất 切thiết 皆giai 能năng 現hiện 。 海Hải 印Ấn 三Tam 昧Muội 威uy 神thần 力lực 。 又hựu 云vân 。 海hải 有hữu 希hy 奇kỳ 殊thù 特đặc 法pháp 。 能năng 為vì 一nhất 切thiết 平bình 等đẳng 印ấn 。 又hựu 出xuất 現hiện 品phẩm 云vân 。 如như 海hải 普phổ 現hiện 眾chúng 生sanh 身thân 。 以dĩ 此thử 說thuyết 名danh 為vi 大đại 海hải 。 菩Bồ 提Đề 普phổ 印ấn 諸chư 心tâm 行hành 。 是thị 故cố 正chánh 覺giác 名danh 無vô 量lượng 。 大đại 集tập 經Kinh 云vân 。 閻Diêm 浮Phù 提đề 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 身thân 。 及cập 與dữ 外ngoại 色sắc 海hải 中trung 。 皆giai 有hữu 印ấn 像tượng 故cố 。 名danh 大đại 海hải 印ấn 。 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 爾nhĩ 。 是thị 為vi 菩Bồ 薩Tát 。 海Hải 印Ấn 三Tam 昧Muội 。 清thanh 涼lương 以dĩ 十thập 義nghĩa 釋thích 。 一nhất 無vô 心tâm 能năng 現hiện 義nghĩa 。 註chú 云vân 。 無vô 有hữu 功công 用dụng 。 無vô 分phân 別biệt 故cố 。 二nhị 現hiện 無vô 所sở 現hiện 義nghĩa 。 經Kinh 云vân 。 如như 光quang 影ảnh 故cố 。 出xuất 現hiện 品phẩm 云vân 。 普phổ 現hiện 一nhất 切thiết 。 眾chúng 生sanh 心tâm 念niệm 。 根căn 性tánh 欲dục 樂lạc 。 而nhi 無vô 所sở 現hiện 故cố 。 三tam 能năng 現hiện 與dữ 所sở 現hiện 非phi 一nhất 義nghĩa 。 四tứ 非phi 異dị 義nghĩa 。 經Kinh 云vân 。 大đại 海hải 能năng 現hiện 所sở 現hiện 異dị 故cố 非phi 一nhất 。 離ly 水thủy 求cầu 像tượng 不bất 可khả 得đắc 故cố 非phi 異dị 。 顯hiển 此thử 定định 心tâm 與dữ 所sở 現hiện 法pháp 。 即tức 性tánh 之chi 相tướng 。 能năng 所sở 宛uyển 然nhiên 。 即tức 相tương/tướng 之chi 性tánh 。 物vật 我ngã 無vô 二nhị 。 五ngũ 無vô 來lai 去khứ 義nghĩa 。 水thủy 不bất 上thượng 取thủ 。 物vật 不bất 下hạ 就tựu 。 而nhi 能năng 顯hiển 現hiện 。 三tam 昧muội 之chi 心tâm 亦diệc 爾nhĩ 。 現hiện 萬vạn 法pháp 於ư 自tự 心tâm 。 彼bỉ 亦diệc 不bất 來lai 。 羅la 身thân 雲vân 於ư 法Pháp 界Giới 。 未vị 曾tằng 蹔tạm 去khứ 。 上thượng 之chi 五ngũ 義nghĩa 。 與dữ 鏡kính 喻dụ 大đại 同đồng 。 六lục 廣quảng 大đại 義nghĩa 。 經Kinh 云vân 。 遍biến 十thập 方phương 故cố 。 普phổ 悉tất 包bao 容dung 無vô 所sở 拒cự 故cố 。 明minh 三tam 昧muội 心tâm 周chu 於ư 法Pháp 界Giới 。 則tắc 眾chúng 生sanh 色sắc 心tâm 皆giai 是thị 心tâm 中trung 物vật 。 用dụng 周chu 法Pháp 界Giới 。 亦diệc 不bất 離ly 此thử 心tâm 。 七thất 普phổ 現hiện 義nghĩa 。 經Kinh 云vân 。 一nhất 切thiết 皆giai 能năng 現hiện 故cố 。 出xuất 現hiện 品phẩm 云vân 。 菩Bồ 提Đề 普phổ 印ấn 諸chư 心tâm 行hành 故cố 。 此thử 與dữ 廣quảng 大đại 異dị 者giả 。 此thử 約ước 所sở 現hiện 。 不bất 揀giản 巨cự 細tế 。 彼bỉ 約ước 能năng 現hiện 。 其kỳ 量lượng 普phổ 周chu 。 又hựu 此thử 約ước 所sở 現hiện 。 無vô 類loại 不bất 現hiện 。 彼bỉ 約ước 能năng 現hiện 。 其kỳ 量lượng 普phổ 周chu 。 無vô 行hành 不bất 修tu 。 八bát 頓đốn 現hiện 義nghĩa 。 經Kinh 云vân 。 一nhất 念niệm 現hiện 故cố 。 謂vị 無vô 前tiền 後hậu 。 如như 印ấn 頓đốn 成thành 。 九cửu 常thường 現hiện 義nghĩa 。 非phi 如như 明minh 鏡kính 有hữu 現hiện 不bất 現hiện 時thời 。 十thập 非phi 現hiện 現hiện 義nghĩa 。 非phi 如như 明minh 鏡kính 對đối 至chí 方phương 現hiện 。 經Kinh 云vân 。 現hiện 於ư 四tứ 天thiên 下hạ 像tượng 故cố 。 四tứ 兵binh 羅la 空không 對đối 而nhi 可khả 現hiện 。 四tứ 天thiên 下hạ 之chi 像tượng 不bất 對đối 而nhi 現hiện 。 故cố 云vân 非phi 現hiện 現hiện 也dã 。 以dĩ 不bất 待đãi 對đối 。 是thị 故cố 常thường 現hiện 緣duyên 三tam 際tế 也dã 。 具cụ 上thượng 十thập 義nghĩa 。 故cố 稱xưng 海hải 印ấn 。 諸chư 佛Phật 窮cùng 究cứu 。 菩Bồ 薩Tát 相tương 似tự 。

△# 疏sớ/sơ 越việt 彼bỉ 太thái 虗hư 者giả 。 有hữu 二nhị 義nghĩa 故cố 越việt 。 一nhất 若nhược 以dĩ 目mục 覩đổ 空không 。 尚thượng 與dữ 色sắc 為vi 邊biên 際tế 故cố 。 二nhị 若nhược 以dĩ 智trí 觀quán 空không 。 是thị 識thức 所sở 變biến 。 但đãn 是thị 覺giác 性tánh 之chi 中trung 一nhất 分phần/phân 義nghĩa 故cố 。 又hựu 真chân 覺giác 融dung 色sắc 故cố 彌di 遍biến 。 太thái 虗hư 不bất 能năng 融dung 色sắc 故cố 不bất 遍biến 。 (# 既ký 不bất 融dung 即tức 相tương/tướng 礙ngại )# 故cố 佛Phật 頂đảnh 云vân 。 空không 生sanh 大đại 覺giác 中trung 。 如như 海hải 一nhất 漚âu 發phát 。 慤# 云vân 。 首thủ 楞lăng 歎thán 虗hư 空không 之chi 小tiểu 。 圓viên 覺giác 嗟ta 法pháp 性tánh 之chi 寬khoan 。 比tỉ 之chi 常thường 談đàm 海hải 形hình 牛ngưu 跡tích 。

疏sớ/sơ 恢khôi 恢khôi 焉yên 下hạ 。 三tam 結kết 歎thán 覺giác 體thể 超siêu 名danh 相tướng 也dã 。 恢khôi 恢khôi 者giả 廣quảng 大đại 曠khoáng 遠viễn 之chi 狀trạng 。 老lão 經Kinh 云vân 。 天thiên 網võng 恢khôi 恢khôi 疎sơ 而nhi 不bất 漏lậu 。 (# 天thiên 所sở 羅la 網võng 恢khôi 恢khôi 甚thậm 大đại 。 雖tuy 自tự 疎sơ 遠viễn 白bạch 察sát 人nhân 善thiện 惡ác 無vô 所sở 失thất 也dã )# 莊trang 子tử 云vân 。 恢khôi 恢khôi 焉yên 猶do 有hữu 餘dư 地địa 。 論luận 語ngữ 云vân 。 小tiểu 人nhân 不bất 知tri 天thiên 命mạng 而nhi 不bất 畏úy 。 (# 注chú 云vân 。 恢khôi 疎sơ 故cố 不bất 知tri 畏úy )# 。

△# 疏sớ/sơ 晃hoảng 晃hoảng 者giả 。 日nhật 光quang 熾sí 盛thịnh 照chiếu 曜diệu 輝huy 赫hách 天thiên 之chi 貌mạo 也dã 。 恢khôi 恢khôi 體thể 也dã 寂tịch 也dã 圓viên 也dã 。 晃hoảng 晃hoảng 用dụng 也dã 知tri 也dã 覺giác 也dã 。

△# 疏sớ/sơ 逈huýnh 出xuất 思tư 議nghị 之chi 表biểu 者giả 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 也dã 。 何hà 名danh 不bất 思tư 議nghị 。 心tâm 言ngôn 不bất 及cập 故cố 。 謂vị 理lý 圓viên 言ngôn 偏thiên 。 言ngôn 生sanh 理lý 喪táng 。 法pháp 無vô 相tướng 想tưởng 。 思tư 則tắc 亂loạn 生sanh 故cố 。 金Kim 剛Cang 三Tam 昧Muội 云vân 。 千thiên 思tư 萬vạn 慮lự 。 不bất 益ích 道Đạo 理lý 。 徒đồ 為vi 動động 亂loạn 。 失thất 本bổn 心tâm 王vương 。 故cố 知tri 心tâm 王vương 。 言ngôn 語ngữ 道đạo 斷đoạn 。 (# 名danh 是thị 言ngôn 語ngữ 道đạo 路lộ )# 心tâm 行hành 處xứ 滅diệt 。 (# 相tương/tướng 是thị 心tâm 之chi 行hành 處xứ )# 故cố 古cổ 德đức 云vân 。 口khẩu 欲dục 辨biện 而nhi 詞từ 喪táng 。 心tâm 將tương 緣duyên 而nhi 慮lự 息tức 。 則tắc 逈huýnh 出xuất 於ư 言ngôn 象tượng 之chi 表biểu 矣hĩ 。 云vân 心tâm 言ngôn 不bất 及cập 者giả 。 法pháp 無vô 名danh 故cố 言ngôn 不bất 及cập 。 無vô 相tướng 故cố 心tâm 不bất 及cập 。 於ư 所sở 緣duyên 境cảnh 。 非phi 定định 名danh 定định 相tương/tướng 故cố 。 於ư 心tâm 口khẩu 不bất 可khả 思tư 議nghị 。

復phục 有hữu 三tam 義nghĩa 故cố 不bất 思tư 議nghị 。 一nhất 於ư 人nhân 超siêu 凡phàm 小tiểu 及cập 權quyền 教giáo 菩Bồ 薩Tát 。 二nhị 於ư 心tâm 非phi 三tam 慧tuệ 及cập 報báo 生sanh 智trí 之chi 境cảnh 。 三tam 顯hiển 法pháp 體thể 。 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 逈huýnh 獨độc 也dã 。 唯duy 此thử 法pháp 超siêu 於ư 言ngôn 思tư 故cố 。 又hựu 借tá 斯tư 云vân 絕tuyệt 。 以dĩ 遣khiển 言ngôn 思tư 。 非phi 有hữu 無vô 言ngôn 可khả 為vi 摟# 託thác 故cố 。 華hoa 嚴nghiêm 云vân 。 雖tuy 復phục 不bất 依y 言ngôn 語ngữ 道đạo 。 亦diệc 復phục 不bất 著trước 無vô 言ngôn 說thuyết 。 況huống 言ngôn 相tương/tướng 本bổn 寂tịch 。 云vân 絕tuyệt 亦diệc 亡vong 。 斯tư 則tắc 言ngôn 與dữ 亡vong 言ngôn 。 相tương 待đãi 亦diệc 寂tịch 。 何hà 法pháp 不bất 思tư 議nghị 。 即tức 圓viên 覺giác 性tánh 相tướng 無vô 礙ngại 也dã 。 何hà 故cố 不bất 思tư 議nghị 。 即tức 染nhiễm 而nhi 淨tịnh 。 (# 凡phàm 聖thánh 通thông 局cục 之chi 類loại 。 一nhất 一nhất 例lệ 之chi 。 又hựu 非phi 性tánh 相tướng 故cố )# 何hà 用dụng 不bất 思tư 議nghị 假giả 。 名danh (# 假giả 名danh 引dẫn 導đạo 尚thượng 恐khủng 難nạn 。 又hựu 今kim 泯mẫn 絕tuyệt 縱tung 跡tích 。 何hà 益ích 眾chúng 生sanh )# 顯hiển 法pháp 超siêu 情tình 令linh 亡vong 言ngôn 故cố 。 謂vị 法pháp 體thể 實thật 離ly 思tư 議nghị 之chi 境cảnh 。 若nhược 令linh 住trụ 思tư 議nghị 。 永vĩnh 不bất 能năng 入nhập 。 今kim 說thuyết 離ly 言ngôn 超siêu 情tình 。 眾chúng 生sanh 即tức 云vân 。 言ngôn 絕tuyệt 慮lự 。 言ngôn 象tượng 之chi 外ngoại 求cầu 之chi 自tự 然nhiên 入nhập 也dã 。 故cố 云vân 七thất 祖tổ 師sư 皆giai 有hữu 善thiện 惡ác 不bất 思tư 量lượng 等đẳng 言ngôn 。

疏sớ/sơ 我ngã 佛Phật 證chứng 此thử 下hạ 。 明minh 教giáo 。 文văn 二nhị 。 一nhất 總tổng 敘tự 教giáo 起khởi 因nhân 緣duyên 。 二nhị 別biệt 敘tự 此thử 經Kinh 宗tông 趣thú 。 初sơ 中trung 二nhị 。 一nhất 明minh 佛Phật 悲bi 念niệm 。 二nhị 敘tự 佛Phật 化hóa 儀nghi 。 今kim 初sơ 四tứ 句cú 。 明minh 佛Phật 悲bi 念niệm 也dã 。 我ngã 佛Phật 證chứng 此thử 者giả 。 此thử 謂vị 前tiền 不bất 思tư 議nghị 融dung 通thông 法pháp 也dã 。 佛Phật 證chứng 此thử 法pháp 。 得đắc 無vô 上thượng 安an 樂lạc 。 愍mẫn 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 皆giai 是thị 此thử 安an 樂lạc 之chi 法pháp 而nhi 乃nãi 迷mê 之chi 橫hoạnh/hoành 受thọ 虗hư 妄vọng 之chi 苦khổ 。 故cố 賢hiền 首thủ 云vân 。 真chân 樂nhạo/nhạc/lạc 本bổn 有hữu 失thất 而nhi 不bất 知tri 。 妄vọng 苦khổ 本bổn 空không 得đắc 而nhi 不bất 覺giác 。 故cố 十Thập 地Địa 論luận 云vân 。 佛Phật 初sơ 成thành 道Đạo 七thất 日nhật 未vị 說thuyết 法Pháp 者giả 。 顯hiển 自tự 受thọ 大Đại 乘Thừa 法Pháp 樂lạc 故cố 。 復phục 捨xả 如như 是thị 妙diệu 樂lạc 。 悲bi 愍mẫn 眾chúng 生sanh 為vi 說thuyết 。 故cố 知tri 證chứng 唯duy 證chứng 此thử 。 說thuyết 唯duy 說thuyết 此thử 。 故cố 法pháp 華hoa 云vân 。 佛Phật 自tự 住trụ 大Đại 乘Thừa 。 如như 其kỳ 所sở 得đắc 法Pháp 。 定định 慧tuệ 力lực 莊trang 嚴nghiêm 。 以dĩ 此thử 度độ 眾chúng 生sanh 。 自tự 證chứng 無vô 上thượng 道Đạo 。 大Đại 乘Thừa 平bình 等đẳng 法Pháp 。 若nhược 以dĩ 小Tiểu 乘Thừa 化hóa 。 乃nãi 至chí 於ư 一nhất 人nhân 。 我ngã 即tức 墮đọa 慳san 貪tham 。 此thử 事sự 為vi 不bất 可khả 。

△# 疏sớ/sơ 再tái 歎thán 奇kỳ 哉tai 者giả 。 即tức 華hoa 嚴nghiêm 出xuất 現hiện 品phẩm 云vân 。 佛Phật 子tử 無vô 一nhất 眾chúng 生sanh 。 而nhi 不bất 具cụ 有hữu 如Như 來Lai 智trí 慧tuệ 。 但đãn 以dĩ 妄vọng 想tưởng 顛điên 倒đảo 執chấp 著trước 。 而nhi 不bất 證chứng 得đắc 。 (# 凡phàm 夫phu 妄vọng 想tưởng 。 權quyền 小tiểu 執chấp 著trước 。 顛điên 倒đảo 通thông 二nhị )# 若nhược 離ly 妄vọng 想tưởng 。 一Nhất 切Thiết 智Trí 自tự 然nhiên 智trí 無Vô 礙Ngại 智Trí 則tắc 得đắc 現hiện 前tiền 。 便tiện 舉cử 一nhất 塵trần 含hàm 大Đại 千Thiên 經Kinh 卷quyển 之chi 喻dụ 。 後hậu 合hợp 云vân 。 如Như 來Lai 智trí 慧tuệ 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 具cụ 足túc 在tại 於ư 眾chúng 生sanh 身thân 中trung 。 但đãn 諸chư 凡phàm 愚ngu 。 不bất 知tri 不bất 覺giác 。 不bất 得đắc 利lợi 益ích 。

爾nhĩ 時thời 如Như 來Lai 。 普phổ 觀quán 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 而nhi 作tác 是thị 言ngôn 。 奇kỳ 哉tai 奇kỳ 哉tai 。 (# 故cố 云vân 再tái 也dã )# 。 此thử 諸chư 眾chúng 生sanh 。 云vân 何hà 具cụ 有hữu 如Như 來Lai 智trí 慧tuệ 。 迷mê 惑hoặc 不bất 見kiến 。 我ngã 當đương 教giáo 以dĩ 聖thánh 道Đạo 。 令linh 其kỳ 永vĩnh 離ly 妄vọng 想tưởng 。 自tự 於ư 身thân 中trung 。 得đắc 見kiến 如Như 來Lai 。 廣quảng 大đại 智trí 慧tuệ 。 與dữ 佛Phật 無vô 異dị 。

△# 疏sớ/sơ 三tam 思tư 大đại 事sự 者giả 。 佛Phật 初sơ 成thành 道Đạo 。 未vị 轉chuyển 法Pháp 輪luân 。 再tái 三tam 思tư 惟duy 所sở 證chứng 妙diệu 法Pháp 。 可khả 說thuyết 不bất 可khả 說thuyết 。 然nhiên 三tam 思tư 之chi 言ngôn 有hữu 其kỳ 二nhị 意ý 。 一nhất 者giả 十Thập 地Địa 經kinh 。 是thị 佛Phật 初sơ 成thành 道Đạo 第đệ 二nhị 七thất 日nhật 說thuyết 。 於ư 初sơ 七thất 日nhật 。 先tiên 且thả 思tư 惟duy 。 彼bỉ 論luận 判phán 云vân 時thời 勝thắng 。 謂vị 成thành 道Đạo 第đệ 二nhị 日nhật 七thất 說thuyết 故cố 。 (# 問vấn 若nhược 以dĩ 初sơ 表biểu 勝thắng 。 初sơ 七thất 何hà 故cố 不bất 說thuyết 。 論luận 次thứ 答đáp 云vân )# 初sơ 七thất 思tư 惟duy 因nhân 行hành (# 能năng 說thuyết 之chi 智trí )# 緣duyên (# 所sở 化hóa 之chi 機cơ )# 行hành 故cố 。 (# 欲dục 將tương 所sở 得đắc 妙diệu 法Pháp 。 以dĩ 逗đậu 物vật 機cơ 故cố 。 思tư 惟duy 行hành 也dã )# 本bổn 為vi 利lợi 他tha 成thành 道Đạo 。 何hà 故cố 七thất 日nhật 思tư 惟duy 。 (# 論luận 問vấn 意ý 云vân 在tại 法Pháp 身thân 地địa 。 見kiến 機cơ 可khả 化hóa 。 方phương 應ưng 出xuất 世thế 。 何hà 用dụng 更cánh 思tư 之chi 也dã )# 顯hiển 示thị 自tự 受thọ 大đại 法Pháp 樂lạc 故cố 。 (# 法Pháp 樂lạc 即tức 所sở 得đắc 智trí 慧tuệ 。 即tức 上thượng 云vân 。 證chứng 此thử 無vô 上thượng 法Pháp 樂lạc 。 是thị 也dã )# 何hà 故cố 顯hiển 己kỷ 法Pháp 樂lạc 。 為vì 令linh 眾chúng 生sanh 。 增tăng 長trưởng 愛ái 敬kính 心tâm 故cố 。 復phục 捨xả 如như 是thị 妙diệu 樂lạc 。 悲bi 愍mẫn 眾chúng 生sanh 為vi 說thuyết 。 (# 即tức 上thượng 云vân 愍mẫn 物vật 迷mê 之chi 是thị 也dã )# 釋thích 曰viết 。 十Thập 地Địa 論luận 但đãn 云vân 思tư 惟duy 。 今kim 云vân 三tam 思tư 者giả 。 外ngoại 有hữu 文văn 而nhi 內nội 有hữu 義nghĩa 。 有hữu 義nghĩa 者giả 。 夫phu 思tư 惟duy 忖thốn 度độ 審thẩm 諦đế 必tất 飜phiên 覆phú 三tam 思tư 。 以dĩ 為vi 後hậu 軌quỹ 。 如như 三tam 請thỉnh 三tam 禮lễ 之chi 類loại 也dã 。 外ngoại 有hữu 文văn 者giả 。 即tức 論luận 語ngữ 云vân 。 季quý 文văn 子tử 三tam 思tư 而nhi 後hậu 行hành 。 子tử 聞văn 之chi 曰viết 。 再tái 思tư 可khả 矣hĩ (# 注chú 云vân 。 文văn 子tử 忠trung 而nhi 有hữu 賢hiền 行hành 。 其kỳ 舉cử 事sự 寡quả 過quá 。 不bất 必tất 乃nãi 三tam 思tư 也dã )# 今kim 借tá 此thử 語ngữ 。 以dĩ 對đối 上thượng 再tái 歎thán 之chi 言ngôn 也dã 。 二nhị 者giả 法pháp 華hoa 經Kinh 云vân 。 我ngã 始thỉ 坐tọa 道Đạo 場Tràng 。 觀quán 樹thụ 亦diệc 經kinh 行hành 。 於ư 三tam 七thất 日nhật 中trung 。 思tư 惟duy 如như 是thị 事sự 。 (# 今kim 云vân 三tam 思tư 者giả 。 三tam 即tức 三tam 七thất 日nhật 。 思tư 即tức 思tư 惟duy 如như 是thị 。 大đại 事sự )# 我ngã 所sở 得đắc 智trí 慧tuệ 。 微vi 妙diệu 最tối 第đệ 一nhất 。 (# 即tức 大đại 事sự 也dã 。 後hậu 當đương 具cụ 引dẫn 本bổn 文văn )# 。 眾chúng 生sanh 諸chư 根căn 鈍độn 。 著trước 樂lạc 癡si 所sở 盲manh 。 如như 斯tư 之chi 等đẳng 類loại 。 云vân 何hà 而nhi 可khả 度độ 。 (# 故cố 下hạ 云vân 。 悟ngộ 有hữu 易dị 難nạn/nan 。 今kim 此thử 但đãn 是thị 難nạn/nan 者giả 也dã )# 。

△# 言ngôn 大đại 事sự 者giả 。 經Kinh 云vân 。 諸chư 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 唯duy 為vi 一nhất 大đại 事sự 因nhân 緣duyên 故cố 。 出xuất 現hiện 於ư 世thế 。 所sở 謂vị 欲dục 令linh 眾chúng 生sanh 。 開khai 佛Phật 知tri 見kiến 。 使sử 得đắc 清thanh 淨tịnh 故cố 。 出xuất 現hiện 於ư 世thế 等đẳng 。 義nghĩa 如như 下hạ 釋thích 。

疏sớ/sơ 既ký 全toàn 十Thập 力Lực 下hạ 。 敘tự 佛Phật 化hóa 儀nghi 。 文văn 三tam 。 一nhất 明minh 利lợi 濟tế 心tâm 等đẳng 。 二nhị 明minh 隨tùy 器khí 頓đốn 漸tiệm 。 三Tam 明Minh 頓đốn 漸tiệm 之chi 相tướng 。 今kim 初sơ 四tứ 句cú 。 明minh 心tâm 等đẳng 也dã 。 既ký 者giả 已dĩ 也dã 。 躡niếp 前tiền 證chứng 此thử 之chi 言ngôn 也dã 。 謂vị 前tiền 云vân 證chứng 此thử 。 又hựu 云vân 三tam 思tư 等đẳng 。 已dĩ 是thị 摧tồi 魔ma 軍quân 全toàn 十Thập 力Lực 訖ngật 。 今kim 為vi 顯hiển 演diễn 教giáo 度độ 人nhân 儀nghi 式thức 故cố 。 卻khước 牒điệp 起khởi 成thành 道Đạo 之chi 相tướng 。 故cố 云vân 既ký 也dã 。 全toàn 者giả 揀giản 菩Bồ 薩Tát 十Thập 力Lực 。 智trí 論luận 說thuyết 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 有hữu 十thập 力lực 故cố 。 今kim 云vân 全toàn 。 即tức 佛Phật 智trí 也dã 。 然nhiên 摧tồi 魔ma 時thời 。 入nhập 慈Từ 心Tâm 三Tam 昧Muội 。 不bất 必tất 唯duy 用dụng 智trí 力lực 。 以dĩ 是thị 摧tồi 敵địch 之chi 義nghĩa 。 理lý 應ưng 云vân 力lực 。 縱túng/tung 以dĩ 慈từ 降giáng/hàng 之chi 。 慈từ 亦diệc 是thị 力lực 。 (# 涅Niết 槃Bàn 說thuyết 慈từ 善thiện 根căn 力lực 。 )# 然nhiên 如Như 來Lai 唯duy 說thuyết 一nhất 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 智trí 力lực 。 此thử 力lực 有hữu 十thập 種chủng 用dụng 。 故cố 說thuyết 為vi 十thập 。 總tổng 名danh 力lực 者giả 。 能năng 摧tồi 怨oán 敵địch 故cố 。 不bất 可khả 屈khuất 伏phục 故cố 。 其kỳ 十thập 種chủng 別biệt 義nghĩa 在tại 下hạ 。 普phổ 眼nhãn 文văn 中trung 有hữu 十Thập 力Lực 章chương 廣quảng 釋thích 。 樹thụ 下hạ 者giả 即tức 菩Bồ 提Đề 樹thụ 下hạ 也dã 。 華hoa 嚴nghiêm 云vân 。 其kỳ 菩Bồ 提Đề 樹thụ 。 高cao 顯hiển 殊thù 特đặc 。 金kim 剛cang 為vi 身thân 。 瑠lưu 璃ly 為vi 幹cán 等đẳng 。 若nhược 准chuẩn 西tây 域vực 記ký 。 樹thụ 高cao 百bách 尺xích 。 即tức 畢tất 鉢bát 羅la 樹thụ 也dã 。

△# 疏sớ/sơ 能năng 摧tồi 魔ma 者giả 。 本bổn 行hạnh 經kinh 說thuyết 。 悉Tất 達Đạt 太Thái 子Tử 。 臨lâm 成thành 道Đạo 。 在tại 菩Bồ 提Đề 樹thụ 下hạ 。 心tâm 念niệm 欲dục 度độ 魔ma 波Ba 旬Tuần 。 放phóng 光quang 照chiếu 三Tam 千Thiên 界Giới 。 波Ba 旬Tuần 自tự 然nhiên 聞văn 偈kệ 聲thanh 說thuyết 。 太thái 子tử 欲dục 證chứng 大đại 明minh 。 空không 汝nhữ 境cảnh 界giới 。 波Ba 旬Tuần 即tức 敕sắc 軍quân 眾chúng 。 詣nghệ 菩Bồ 提Đề 樹thụ 。 各các 出xuất 自tự 力lực 。 示thị 現hiện 可khả 畏úy 。 云vân 云vân (# 刀đao 杖trượng 等đẳng )# 太thái 子tử 唯duy 思tư 念niệm 法pháp 。 心tâm 不bất 擾nhiễu 亂loạn 云vân 云vân 。 刀đao 石thạch 山sơn 皆giai 粘niêm 乎hồ 。 或hoặc 住trụ 空không 成thành 蓮liên 華hoa 等đẳng 。 乃nãi 至chí 魔ma 退thoái 。 諸chư 天thiên 喜hỷ 讚tán 。 佛Phật 即tức 於ư 此thử 夜dạ 成thành 道Đạo 。 其kỳ 降hàng 魔ma 之chi 相tướng 。 在tại 別biệt 卷quyển 中trung 。 問vấn 據cứ 此thử 說thuyết 。 佛Phật 即tức 先tiên 降hàng 魔ma 。 而nhi 後hậu 成thành 道Đạo 。 何hà 得đắc 疏sớ/sơ 以dĩ 十Thập 力Lực 在tại 降hàng 魔ma 之chi 前tiền 。 答đáp 此thử 但đãn 取thủ 文văn 便tiện 。 非phi 謂vị 成thành 道Đạo 在tại 降hàng 魔ma 之chi 前tiền 。 力lực 是thị 能năng 降giáng/hàng 。 魔ma 是thị 所sở 降giáng/hàng 。 以dĩ 能năng 降giáng/hàng 所sở 。 故cố 云vân 既ký 全toàn 十Thập 力Lực 能năng 摧tồi 等đẳng 也dã 。

△# 疏sớ/sơ 爰viên 起khởi 四tứ 心tâm 者giả 。 爰viên 是thị 發phát 語ngữ 之chi 詞từ 。 爾nhĩ 雅nhã 云vân 。 爰viên 曰viết 也dã 。 起khởi 謂vị 發phát 起khởi 。 四tứ 心tâm 者giả 謂vị 慈từ 。 (# 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc )# 悲bi (# 拔bạt 苦khổ )# 喜hỷ (# 慶khánh 彼bỉ 得đắc 樂lạc )# 捨xả (# 怨oán 親thân 平bình 等đẳng 。 )# 四tứ 皆giai 無vô 量lượng 。 菩Bồ 薩Tát 從tùng 初sơ 。 乃nãi 至chí 成thành 佛Phật 。 常thường 運vận 此thử 四tứ 心tâm 。 教giáo 化hóa 眾chúng 生sanh 。 四tứ 心tâm 各các 具cụ 三tam 緣duyên 。 謂vị 生sanh 緣duyên 法pháp 緣duyên 無vô 緣duyên 。 涅Niết 槃Bàn 十thập 五ngũ 云vân 。 眾chúng 生sanh 緣duyên 者giả 。 世Thế 尊Tôn 慈từ 之chi 所sở 緣duyên 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 如như 緣duyên 父phụ 母mẫu 妻thê 子tử 親thân 屬thuộc 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 名danh 眾chúng 生sanh 緣duyên 。 法pháp 緣duyên 者giả 。 不bất 見kiến 父phụ 母mẫu 。 妻thê 子tử 親thân 屬thuộc 。 見kiến 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 從tùng 緣duyên 生sanh 。 是thị 名danh 法pháp 緣duyên 。 無vô 緣duyên 者giả 。 不bất 住trụ 法pháp 相tướng 及cập 眾chúng 生sanh 相tướng 。 是thị 名danh 無vô 緣duyên 。 悲bi 喜hỷ 捨xả 心tâm 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 佛Phật 既ký 降hàng 魔ma 成thành 道Đạo 。 愍mẫn 物vật 沉trầm 迷mê 故cố 。 發phát 起khởi 慈từ 悲bi 喜hỷ 捨xả 。 而nhi 救cứu 濟tế 也dã 。

△# 疏sớ/sơ 寶bảo 藏tạng 者giả 。 涅Niết 槃Bàn 第đệ 七thất 。 因nhân 說thuyết 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。 迦Ca 葉Diếp 菩Bồ 薩Tát 便tiện 問vấn 云vân 。

世Thế 尊Tôn 。 二nhị 十thập 五ngũ 有hữu 。 有hữu 我ngã 不phủ 也dã 。 佛Phật 言ngôn 善thiện 男nam 子tử 。 我ngã 者giả 即tức 是thị 如Như 來Lai 藏tạng 義nghĩa 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 悉tất 有hữu 佛Phật 性tánh 。 即tức 是thị 我ngã 義nghĩa 。 如như 是thị 我ngã 義nghĩa 。 從tùng 本bổn 已dĩ 來lai 。 常thường 為vì 無vô 量lượng 。 煩phiền 惱não 所sở 覆phú 。 是thị 故cố 眾chúng 生sanh 。 不bất 能năng 得đắc 見kiến 。

善thiện 男nam 子tử 。 如như 貧bần 女nữ 人nhân 舍xá 內nội 多đa 有hữu 真chân 金kim 之chi 藏tạng 。 家gia 人nhân 大đại 小tiểu 。 無vô 有hữu 知tri 者giả 。

時thời 有hữu 異dị 人nhân 。 善thiện 知tri 方phương 便tiện 。 語ngữ 貧bần 女nữ 人nhân 。 乃nãi 至chí 我ngã 知tri 方phương 便tiện 。 能năng 示thị 汝nhữ 寶bảo 。 女nữ 人nhân 答đáp 言ngôn 。 我ngã 家gia 大đại 小tiểu 。 尚thượng 自tự 不bất 知tri 。 況huống 汝nhữ 能năng 知tri 。 是thị 人nhân 復phục 言ngôn 。 我ngã 今kim 審thẩm 能năng 。 女nữ 人nhân 答đáp 言ngôn 。 我ngã 亦diệc 欲dục 見kiến 。 并tinh 可khả 示thị 我ngã 。 是thị 人nhân 即tức 於ư 其kỳ 家gia 。 掘quật 出xuất 真chân 金kim 之chi 藏tạng 。 女nữ 人nhân 見kiến 已dĩ 。 心tâm 生sanh 歡hoan 喜hỷ 。 生sanh 奇kỳ 特đặc 想tưởng 。 宗tông 仰ngưỡng 是thị 人nhân 。

善thiện 男nam 子tử 。 眾chúng 生sanh 佛Phật 性tánh 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 不bất 能năng 得đắc 見kiến 。 如như 彼bỉ 寶bảo 藏tạng 貧bần 人nhân 不bất 知tri 。

善thiện 男nam 子tử 。 我ngã 今kim 普phổ 示thị 一nhất 切thiết 。 眾chúng 生sanh 所sở 有hữu 佛Phật 性tánh 。 為vi 諸chư 煩phiền 惱não 。 之chi 所sở 覆phú 蔽tế 。 如như 彼bỉ 貧bần 人nhân 。 有hữu 真chân 金kim 藏tạng 。 不bất 能năng 得đắc 見kiến 。 如Như 來Lai 今kim 日nhật 。 普phổ 示thị 眾chúng 生sanh 。 諸chư 覺giác 寶bảo 藏tạng 。 所sở 謂vị 佛Phật 性tánh 。 而nhi 諸chư 眾chúng 生sanh 。 見kiến 是thị 事sự 已dĩ 。 心tâm 生sanh 歡hoan 喜hỷ 。 歸quy 仰ngưỡng 如Như 來Lai 。 善thiện 方phương 便tiện 者giả 。 即tức 是thị 如Như 來Lai 。 貧bần 女nữ 人nhân 者giả 即tức 是thị 一nhất 切thiết 。 無vô 量lượng 眾chúng 生sanh 。 真chân 金kim 藏tạng 者giả 。 即tức 佛Phật 性tánh 也dã 。 涅Niết 槃Bàn 十thập 八bát 又hựu 云vân 。

善thiện 男nam 子tử 。 大đại 涅Niết 槃Bàn 經kinh 悉tất 是thị 一nhất 切thiết 。 諸chư 佛Phật 祕bí 藏tạng 。

何hà 以dĩ 故cố 。 諸chư 佛Phật 雖tuy 有hữu 十thập 一nhất 部bộ 經kinh 。 不bất 說thuyết 佛Phật 性tánh 。 不bất 說thuyết 如Như 來Lai 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。 諸chư 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 不bất 畢Tất 竟Cánh 涅Niết 槃Bàn 。 是thị 故cố 此thử 經Kinh 。 名danh 為vi 如Như 來Lai 。 祕bí 密mật 之chi 藏tạng 。 十thập 一nhất 部bộ 經kinh 所sở 不bất 說thuyết 故cố 。 故cố 名danh 為vi 藏tạng 。 如như 人nhân 七thất 寶bảo 不bất 出xuất 外ngoại 用dụng 。 名danh 之chi 為vi 藏tạng 。 (# 藏tạng 喻dụ 云vân 云vân )# 藏tạng 者giả 。 為vì 未vị 來lai 世thế 。 諸chư 惡ác 比Bỉ 丘Khâu 。 畜súc 不bất 淨tịnh 物vật 。 為vì 四tứ 眾chúng 說thuyết 。 如Như 來Lai 畢tất 竟cánh 。 入nhập 於ư 涅Niết 槃Bàn 云vân 云vân 。 如Như 來Lai 藏tạng 經Kinh 。 有hữu 九cửu 種chủng 喻dụ 。 如Như 來Lai 智trí 慧tuệ 。 隱ẩn 在tại 眾chúng 生sanh 。 名danh 如Như 來Lai 藏tạng 。 此thử 當đương 第đệ 五ngũ 喻dụ 也dã 。 經Kinh 云vân 。 譬thí 如như 貧bần 家gia 。 有hữu 珍trân 寶bảo 藏tạng 。 寶bảo 不bất 能năng 言ngôn 。 我ngã 在tại 於ư 此thử 。 既ký 不bất 自tự 知tri 。 又hựu 無vô 語ngứ 者giả 。 不bất 能năng 開khai 發phát 。 此thử 珍trân 寶bảo 藏tạng 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 如Như 來Lai 知tri 見kiến 。 大đại 法Pháp 寶bảo 藏tạng 。 在tại 其kỳ 身thân 內nội 。 不bất 聞văn 不bất 知tri 。 耽đam 著trước 五ngũ 欲dục 。 輪luân 轉chuyển 生sanh 死tử 。 受thọ 苦khổ 無vô 量lượng 。 是thị 故cố 諸chư 佛Phật 。 出xuất 興hưng 於ư 世thế 。 為vì 開khai 身thân 內nội 。 如Như 來Lai 法Pháp 藏tạng 。 九cửu 喻dụ 中trung 義nghĩa 意ý 并tinh 餘dư 八bát 喻dụ 文văn 義nghĩa 。 並tịnh 如như 下hạ 文Văn 殊Thù 章chương 廣quảng 釋thích 。

疏sớ/sơ 然nhiên 迷mê 頭đầu 下hạ 。 二nhị 隨tùy 器khí 頓đốn 漸tiệm 也dã 。 二nhị 喻dụ 皆giai 喻dụ 眾chúng 生sanh 迷mê 失thất 本bổn 性tánh 。 謂vị 為vi 本bổn 無vô 。 故cố 輪luân 迴hồi 生sanh 死tử 。 是thị 佛Phật 所sở 化hóa 機cơ 也dã 。 機cơ 有hữu 二nhị 類loại 。 故cố 舉cử 兩lưỡng 喻dụ 。

△# 言ngôn 迷mê 頭đầu 者giả 。 佛Phật 頂đảnh 經kinh 第đệ 四tứ 云vân 。 富phú 樓lâu 那na 言ngôn 。 我ngã 與dữ 如Như 來Lai 。 寶bảo 覺giác 圓viên 明minh 。 真chân 妙diệu 淨tịnh 心tâm 。 無vô 二nhị 圓viên 滿mãn 。 而nhi 我ngã 昔tích 遭tao 。 無vô 始thỉ 妄vọng 想tưởng 。 久cửu 在tại 輪luân 迴hồi 。 今kim 得đắc 聖thánh 果Quả 猶do 未vị 究cứu 竟cánh 。 世Thế 尊Tôn 諸chư 妄vọng 。 一nhất 切thiết 圓viên 滅diệt 。 獨độc 妙diệu 真chân 常thường 。 敢cảm 問vấn 如Như 來Lai 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 何hà 因nhân 有hữu 妄vọng 。 自tự 蔽tế 妙diệu 明minh 。 受thọ 此thử 淪luân 溺nịch 。

佛Phật 告cáo 富Phú 樓Lâu 那Na 。

汝nhữ 雖tuy 除trừ 疑nghi 。 餘dư 惑hoặc 未vị 盡tận 。 吾ngô 以dĩ 世thế 間gian 。 現hiện 前tiền 諸chư 事sự 。 今kim 復phục 問vấn 汝nhữ 。 汝nhữ 豈khởi 不bất 聞văn 。 室Thất 羅La 城Thành 中trung 。 演Diễn 若Nhã 達Đạt 多Đa 。 忽hốt 於ư 晨thần 朝triêu 。 以dĩ 鏡kính 照chiếu 面diện 。 愛ái 鏡kính 中trung 頭đầu 。 眉mi 目mục 可khả 見kiến 。 嗔sân 責trách 己kỷ 頭đầu 。 不bất 見kiến 面diện 目mục 。 以dĩ 為vi 魑si 魅mị 。 無vô 狀trạng 狂cuồng 走tẩu 。 於ư 意ý 云vân 何hà 。 此thử 人nhân 何hà 因nhân 。 無vô 故cố 狂cuồng 走tẩu 。 富phú 樓lâu 那na 言ngôn 。 是thị 人nhân 心tâm 狂cuồng 。 更cánh 無vô 他tha 故cố 。 佛Phật 言ngôn 妙diệu 覺giác 圓viên 明minh 。 本bổn 圓viên 明minh 妙diệu 。 既ký 稱xưng 為vi 妄vọng 。 云vân 何hà 有hữu 因nhân 。 若nhược 有hữu 所sở 因nhân 。 云vân 何hà 名danh 妄vọng 。 自tự 諸chư 妄vọng 想tưởng 。 展triển 轉chuyển 相tương 因nhân 。 從tùng 迷mê 積tích 迷mê 。 以dĩ 歷lịch 塵trần 劫kiếp 。 雖tuy 佛Phật 發phát 明minh 。 猶do 不bất 能năng 返phản 。 如như 是thị 迷mê 因nhân 。 因nhân 迷mê 自tự 有hữu 。 識thức 迷mê 無vô 因nhân 。 妄vọng 無vô 所sở 依y 。 尚thượng 無vô 有hữu 生sanh 。 欲dục 何hà 為vi 滅diệt 。 得đắc 菩Bồ 提Đề 者giả 。 如như 窹# 時thời 人nhân 。 說thuyết 夢mộng 中trung 事sự 。 心tâm 縱túng 精tinh 明minh 。 欲dục 何hà 因nhân 緣duyên 。 取thủ 夢mộng 中trung 物vật 。 況huống 復phục 無vô 因nhân 。 本bổn 無vô 所sở 有hữu 。 如như 彼bỉ 城thành 中trung 。 演Diễn 若Nhã 達Đạt 多Đa 。 豈khởi 有hữu 因nhân 緣duyên 。 自tự 怖bố 頭đầu 走tẩu 。 忽hốt 然nhiên 狂cuồng 歇hiết 。 頭đầu 非phi 外ngoại 得đắc 。 縱túng/tung 未vị 歇hiết 狂cuồng 。 亦diệc 何hà 遺di 失thất 。 富phú 樓lâu 那na 。 妄vọng 性tánh 如như 是thị 。 因nhân 何hà 為vi 在tại 。 汝nhữ 但đãn 不bất 隨tùy 。 分phân 別biệt 世thế 間gian 。 業nghiệp 果quả 眾chúng 生sanh 。 三tam 種chủng 相tương 續tục 。 三tam 緣duyên 斷đoạn 故cố 。 三tam 因nhân 不bất 生sanh 。 則tắc 汝nhữ 心tâm 中trung 。 演Diễn 若Nhã 達Đạt 多Đa 。 狂cuồng 性tánh 自tự 歇hiết 。 歇hiết 即tức 菩Bồ 提Đề 。 勝thắng 淨tịnh 明minh 心tâm 。 本bổn 周chu 法Pháp 界Giới 。 不bất 從tùng 人nhân 得đắc 。 何hà 藉tạ 劬cù 勞lao 。 肯khẳng 綮khính 修tu 證chứng 。

△# 言ngôn 捨xả 父phụ 者giả 。 法pháp 華hoa 信tín 解giải 品phẩm 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 等đẳng 四tứ 人nhân 。 聞văn 方phương 便tiện 品phẩm 及cập 譬thí 喻dụ 品phẩm 。 未vị 曾tằng 有hữu 法Pháp 。 以dĩ 喻dụ 領lãnh 解giải 。 (# 全toàn 取thủ 意ý 撮toát 略lược 敘tự 之chi 也dã )# 大đại 意ý 云vân 。 如như 人nhân 年niên 少thiếu 捨xả 父phụ 逃đào 逝thệ 。 久cửu 住trú 他tha 國quốc 。 至chí 五ngũ 十thập 歲tuế 。 年niên 既ký 長trưởng 大đại 。 加gia 復phục 窮cùng 困khốn 。 馳trì 騁sính 四tứ 方phương 。 以dĩ 求cầu 衣y 食thực 。 漸tiệm 漸tiệm 遊du 行hành 。 遇ngộ 向hướng 本bổn 國quốc 。 其kỳ 父phụ 先tiên 來lai 。 求cầu 子tử 不bất 得đắc 。 中trung 止chỉ 一nhất 城thành 。 其kỳ 家gia 大đại 富phú 。 財tài 寶bảo 無vô 量lượng 。 窮cùng 子tử 傭dong 賃nhẫm 展triển 轉chuyển 。 遇ngộ 到đáo 父phụ 舍xá 。 住trụ 立lập 門môn 側trắc 。 遙diêu 見kiến 其kỳ 父phụ 。 踞cứ 師sư 子tử 牀sàng 。 寶bảo 几kỉ 承thừa 足túc 。 諸chư 婆Bà 羅La 門Môn 。 剎sát 利lợi 居cư 士sĩ 。 恭cung 敬kính 圍vi 遶nhiễu 。 以dĩ 真chân 珠châu 瓔anh 珞lạc 。 價giá 直trực 千thiên 萬vạn 。 莊trang 嚴nghiêm 其kỳ 身thân 。 吏lại 民dân 僮đồng 僕bộc 。 手thủ 執chấp 白bạch 拂phất 。 侍thị 衛vệ 左tả 右hữu 。 窮cùng 子tử 恐khủng 怖bố 。 悔hối 來lai 至chí 此thử 。 竊thiết 念niệm 疑nghi 是thị 。 國quốc 王vương 大đại 臣thần 。 恐khủng 逼bức 驅khu 使sử 。 疾tật 走tẩu 而nhi 去khứ 。 長trưởng 者giả 遙diêu 識thức 。 心tâm 喜hỷ 念niệm 言ngôn 財tài 有hữu 附phụ 屬thuộc 。 遣khiển 人nhân 往vãng 捉tróc 。 窮cùng 子tử 稱xưng 怨oán 。 自tự 念niệm 無vô 罪tội 。 而nhi 被bị 囚tù 執chấp 。 父phụ 知tri 彼bỉ 下hạ 劣liệt 。 方phương 便tiện 遣khiển 憔tiều 悴tụy 人nhân 。 徐từ 徐từ 語ngữ 言ngôn 。 此thử 有hữu 作tác 處xứ 。 倍bội 與dữ 汝nhữ 直trực 。 雇cố 汝nhữ 除trừ 糞phẩn 。 父phụ 著trước 麤thô 弊tệ 衣y 。 持trì 除trừ 糞phẩn 器khí 。 語ngữ 言ngôn 勤cần 作tác 。 勿vật 復phục 餘dư 去khứ 。 我ngã 如như 汝nhữ 父phụ 。 汝nhữ 如như 所sở 生sanh 子tử 。 呼hô 之chi 為vi 兒nhi 。 窮cùng 子tử 雖tuy 喜hỷ 。 猶do 謂vị 作tác 人nhân 。 故cố 二nhị 十thập 年niên 當đương 令linh 除trừ 糞phẩn 。 後hậu 相tương/tướng 體thể 信tín 。 入nhập 出xuất 無vô 難nan 。 然nhiên 其kỳ 所sở 止chỉ 。 猶do 在tại 本bổn 處xứ 。 父phụ 疾tật 臨lâm 終chung 。 命mạng 子tử 集tập 會hội 親thân 屬thuộc 王vương 臣thần 。 付phó 以dĩ 財tài 寶bảo 。 後hậu 法pháp 合hợp 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 大đại 富phú 長trưởng 者giả 。 即tức 是thị 如Như 來Lai 。 我ngã 等đẳng 皆giai 是thị 。 佛Phật 子tử 云vân 云vân 。 我ngã 等đẳng 於ư 生sanh 死tử 中trung 。 受thọ 諸chư 煩phiền 惱não 。 迷mê 惑hoặc 無vô 知tri 。 樂nhạo 著trước 小tiểu 法Pháp 。 今kim 日nhật 世Thế 尊Tôn 。 令linh 我ngã 思tư 惟duy 。 蠲quyên 除trừ 諸chư 法pháp 。 戲hí 論luận 之chi 糞phẩn 。 得đắc 至chí 涅Niết 槃Bàn 。 一nhất 日nhật 之chi 價giá 。 心tâm 喜hỷ 為vi 足túc 。 便tiện 謂vị 弘hoằng 多đa 。 佛Phật 便tiện 縱túng/tung 捨xả 不bất 為vi 分phân 別biệt 。 汝nhữ 等đẳng 當đương 有hữu 。 如Như 來Lai 知tri 見kiến 。 寶bảo 藏tạng 之chi 分phần 。 世Thế 尊Tôn 以dĩ 方phương 便tiện 。 說thuyết 如Như 來Lai 智trí 慧tuệ 。 我ngã 等đẳng 從tùng 佛Phật 。 得đắc 小tiểu 涅Niết 槃Bàn 。 以dĩ 為vi 大đại 得đắc 。 於ư 此thử 大Đại 乘Thừa 。 無vô 有hữu 志chí 求cầu 。 又hựu 因nhân 如Như 來Lai 智trí 慧tuệ 。 為vi 諸chư 菩Bồ 薩Tát 開khai 演diễn 。 而nhi 自tự 於ư 此thử 。 無vô 有hữu 志chí 願nguyện 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 佛Phật 知tri 我ngã 等đẳng 。 心tâm 樂nhạo 小tiểu 法Pháp 。 以dĩ 方phương 便tiện 力lực 。 隨tùy 我ngã 等đẳng 說thuyết 。 而nhi 我ngã 等đẳng 不bất 知tri 。 真chân 是thị 佛Phật 子tử 。 今kim 我ngã 方phương 知tri 。 世Thế 尊Tôn 於ư 佛Phật 智trí 慧tuệ 。 無vô 所sở 恡lận 惜tích 。 若nhược 我ngã 樂nhạo/nhạc/lạc 大Đại 乘Thừa 。 佛Phật 則tắc 為vì 我ngã 。 說thuyết 大Đại 乘Thừa 法Pháp 。 於ư 此thử 經Kinh 中trung 。 唯duy 說thuyết 一Nhất 乘Thừa 。 是thị 故cố 我ngã 等đẳng 。 說thuyết 本bổn 無vô 心tâm 。 有hữu 所sở 悕hy 求cầu 。 今kim 法Pháp 王Vương 大đại 寶bảo 。 自tự 然nhiên 而nhi 至chí 。

△# 疏sớ/sơ 悟ngộ 有hữu 易dị 難nạn/nan 者giả 。 迷mê 頭đầu 者giả 。 如như 狂cuồng 心tâm 歇hiết 。 歇hiết 即tức 菩Bồ 提Đề 。 此thử 為vi 易dị 也dã 。 捨xả 父phụ 者giả 。 二nhị 十thập 年niên 中trung 除trừ 糞phẩn 。 猶do 在tại 本bổn 處xứ 。 不bất 肯khẳng 早tảo 信tín 。 是thị 長trưởng 者giả 子tử 。 故cố 為vi 難nạn/nan 也dã 。

△# 疏sớ/sơ 故cố 仙tiên 苑uyển 等đẳng 者giả 。 由do 前tiền 根căn 有hữu 易dị 悟ngộ 難nan 悟ngộ 之chi 殊thù 故cố 。 佛Phật 說thuyết 頓đốn 教giáo 漸tiệm 教giáo 之chi 異dị 也dã 。 仙tiên 苑uyển 者giả 鹿Lộc 野Dã 苑Uyển 也dã 。 是thị 古cổ 昔tích 仙tiên 人nhân 之chi 所sở 住trú 處xứ 故cố 。 普phổ 曜diệu 經Kinh 云vân 。 佛Phật 成thành 道Đạo 訖ngật 。 至chí 第đệ 六lục 七thất 日nhật 。 於ư 波Ba 羅La 奈Nại 國quốc 。 仙tiên 人nhân 鹿lộc 苑uyển 。 度độ 阿A 若Nhã 憍Kiều 陳Trần 如Như 。 佛Phật 唱xướng 善thiện 來lai 苾Bật 芻Sô 。 便tiện 發phát 戒giới 品phẩm 。 附phụ 法Pháp 藏tạng 經Kinh 云vân 。 佛Phật 住trú 波Ba 羅La 奈Nại 。 鹿Lộc 野Dã 苑Uyển 中trung 。 古cổ 仙tiên 住trú 處xứ 。 為vì 五ngũ 比Bỉ 丘Khâu 。 初sơ 轉chuyển 法Pháp 輪luân 。 開khai 元nguyên 錄lục 第đệ 十thập 三tam 。 亦diệc 云vân 始thỉ 乎hồ 仙tiên 苑uyển 迄hất 彼bỉ 金kim 河hà 。 王vương 勃bột 製chế 素tố 律luật 師sư 疏sớ/sơ 序tự 云vân 。 仙tiên 苑uyển 創sáng/sang 基cơ 因nhân 。 善thiện 來lai 以dĩ 調điều 物vật 。 提đề 河hà 滅diệt 迹tích 憑bằng 淨tịnh 戒giới 以dĩ 為vi 師sư 。 覺giác 場tràng 者giả 。 梵Phạn 語ngữ 菩Bồ 提Đề 此thử 云vân 覺giác 也dã 。 華hoa 嚴nghiêm 疏sớ/sơ 云vân 。 即tức 能năng 證chứng 大đại 智trí 圓viên 明minh 究cứu 竟cánh 也dã 。 場tràng 者giả 證chứng 覺giác 之chi 處xứ 。 即tức 天thiên 地địa 之chi 中trung 摩Ma 竭Kiệt 提Đề 國Quốc 。 王vương 舍xá 城thành 西tây 二nhị 百bách 里lý 。 菩Bồ 提Đề 樹thụ 下hạ 。 金kim 剛cang 座tòa 上thượng 。 約ước 法pháp 則tắc 萬vạn 行hạnh 皆giai 是thị 道Đạo 場Tràng 。 理lý 智trí 相tương/tướng 會hội 之chi 所sở 故cố 。 為vi 表biểu 所sở 說thuyết 如như 所sở 證chứng 故cố 。 不bất 移di 其kỳ 處xứ 。 而nhi 說thuyết 頓đốn 教giáo 。 頓đốn 教giáo 最tối 初sơ 即tức 華hoa 嚴nghiêm 也dã 。 經Kinh 云vân 如như 是thị 我ngã 聞văn 。 一nhất 時thời 佛Phật 在tại 摩Ma 竭Kiệt 提Đề 國Quốc 。 阿a 蘭lan 若nhã 法Pháp 。 菩Bồ 提Đề 場Tràng 中trung 。 始thỉ 成thành 正chánh 覺giác 。 乃nãi 至chí 有hữu 十thập 世thế 界giới 微vi 塵trần 數số 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 所sở 共cộng 圍vi 遶nhiễu 。

△# 疏sớ/sơ 教giáo 興hưng 頓đốn 漸tiệm 者giả 。 對đối 上thượng 易dị 悟ngộ 之chi 機cơ 。 即tức 菩Bồ 提Đề 場Tràng 初sơ 成thành 正chánh 覺giác 。 不bất 移di 其kỳ 處xứ 。 便tiện 興hưng 頓đốn 教giáo 。 對đối 上thượng 難nan 悟ngộ 之chi 機cơ 故cố 。 即tức 往vãng 波Ba 羅La 奈Nại 仙tiên 人nhân 住trú 處xứ 。 而nhi 興hưng 漸tiệm 教giáo 。 漸tiệm 教giáo 之chi 始thỉ 。 即tức 五ngũ 比Bỉ 丘Khâu 所sở 聞văn 。 四Tứ 諦Đế 法Pháp 輪luân 。 中trung 間gian 三tam 時thời 五ngũ 時thời 漸tiệm 次thứ 而nhi 說thuyết 。 處xử 所sở 各các 別biệt 。 終chung 至chí 法pháp 華hoa 涅Niết 槃Bàn 。 皆giai 名danh 漸tiệm 教giáo 。 頓đốn 教giáo 者giả 如như 下hạ 所sở 明minh 。 二nhị 教giáo 之chi 始thỉ 。 各các 於ư 此thử 一nhất 處xứ 。 自tự 後hậu 即tức 各các 有hữu 諸chư 處xứ 。 餘dư 時thời 不bất 唯duy 此thử 二nhị 處xứ 也dã 。 今kim 指chỉ 二nhị 處xứ 。 但đãn 論luận 根căn 元nguyên 最tối 初sơ 起khởi 也dã 。

疏sớ/sơ 漸tiệm 設thiết 五ngũ 時thời 下hạ 。 三Tam 明Minh 頓đốn 漸tiệm 之chi 相tướng 。 五ngũ 時thời 異dị 者giả 。 佛Phật 初sơ 成thành 道Đạo 三tam 七thất 思tư 惟duy 已dĩ 。 便tiện 往vãng 仙tiên 苑uyển 及cập 諸chư 住trú 處xứ 。 十thập 二nhị 年niên 之chi 間gian 。 說thuyết 諸chư 有hữu 為vi 法pháp 。 緣duyên 生sanh 無vô 我ngã 。 然nhiên 猶do 未vị 說thuyết 法Pháp 無vô 我ngã 理lý 。 名danh 初sơ 時thời 有hữu 教giáo 。 即tức 阿a 含hàm 等đẳng 一nhất 藏tạng 小Tiểu 乘Thừa 經kinh 是thị 。 第đệ 二nhị 時thời 中trung 。 依y 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 說thuyết 諸chư 法pháp 空không 。 然nhiên 於ư 依y 他tha 圓viên 成thành 。 猶do 未vị 說thuyết 有hữu 。 名danh 為vi 空không 教giáo 。 即tức 諸chư 部bộ 般Bát 若Nhã 經kinh 是thị 。 第đệ 三tam 時thời 中trung 。 說thuyết 法Pháp 相tương/tướng 大Đại 乘Thừa 境cảnh 空không 心tâm 有hữu 。 名danh 中trung 道Đạo 教giáo 。 即tức 深thâm 密mật 等đẳng 經kinh 是thị 。 第đệ 四tứ 時thời 中trung 。 開khai 示thị 一nhất 切thiết 。 眾chúng 生sanh 如Như 來Lai 知tri 見kiến 。 會hội 三tam 乘thừa 為vi 一Nhất 乘Thừa 。 會hội 權quyền 入nhập 實thật 。 萬vạn 善thiện 悉tất 趣thú 菩Bồ 提Đề 。 名danh 同đồng 歸quy 教giáo 。 即tức 法pháp 華hoa 經kinh 是thị 。 第đệ 五ngũ 時thời 中trung 。 臨lâm 入nhập 涅Niết 槃Bàn 。 說thuyết 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 乃nãi 至chí 闡xiển 提đề 。 皆giai 有hữu 佛Phật 性tánh 。 凡phàm 是thị 有hữu 心tâm 定định 當đương 作tác 佛Phật 。 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。 名danh 常thường 住trụ 教giáo 。 即tức 大đại 般Bát 涅Niết 槃Bàn 經kinh 是thị 。 從tùng 始thỉ 至chí 終chung 。 成thành 就tựu 一nhất 類loại 之chi 機cơ 故cố 。 總tổng 名danh 為vi 漸tiệm 教giáo 。

△# 疏sớ/sơ 空không 有hữu 迭điệt 彰chương 者giả 。 迭điệt 遞đệ 也dã 。 謂vị 約ước 我ngã 法pháp 心tâm 境cảnh 真chân 俗tục 。 或hoặc 先tiên 後hậu 。 或hoặc 同đồng 時thời 。 遞đệ 至chí 相tương 對đối 。 彰chương 謂vị 顯hiển 諸chư 法pháp 空không 有hữu 之chi 義nghĩa 也dã 。 且thả 初sơ 心tâm 境cảnh 有hữu 兩lưỡng 對đối 空không 有hữu 。 謂vị 第đệ 一nhất 時thời 教giáo 心tâm 境cảnh 俱câu 有hữu 。 第đệ 二nhị 時thời 教giáo 心tâm 境cảnh 俱câu 空không (# 上thượng 二nhị 先tiên 後hậu 遞đệ 互hỗ )# 第đệ 三tam 時thời 教giáo 境cảnh 空không 心tâm 有hữu (# 同đồng 時thời 遞đệ 互hỗ )# 約ước 真chân 俗tục 者giả 自tự 有hữu 四tứ 句cú 。 謂vị 第đệ 二nhị 時thời 教giáo 俗tục 有hữu 真chân 空không 。 四tứ 五ngũ 時thời 教giáo 俗tục 空không 。 (# 破phá 世thế 間gian 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。 故cố )# 真chân 有hữu 。 (# 顯hiển 出xuất 世thế 常thường 等đẳng 故cố 。 故cố 經Kinh 云vân 。 空không 者giả 生sanh 死tử 。 不bất 空không 者giả 涅Niết 槃Bàn )# 第đệ 三tam 時thời 教giáo 。 四tứ 重trọng/trùng 二nhị 諦đế 。 前tiền 後hậu 相tương 望vọng 互hỗ 為vi 空không 有hữu 。 若nhược 二nhị 三tam 時thời 教giáo 相tương 望vọng 。 第đệ 二nhị 時thời 真chân 俗tục 俱câu 空không 。 第đệ 三tam 時thời 真chân 俗tục 俱câu 有hữu 。 約ước 我ngã 法pháp 者giả 亦diệc 有hữu 四tứ 句cú 。 謂vị 第đệ 一nhất 時thời 教giáo 。 初sơ 人nhân 天thiên 乘thừa 我ngã 法pháp 俱câu 有hữu 。 中trung 間gian 大Đại 乘Thừa 我ngã 法pháp 俱câu 空không 。 次thứ 初sơ 小Tiểu 乘Thừa 我ngã 空không 法pháp 有hữu 。 最tối 後hậu 涅Niết 槃Bàn 我ngã 有hữu 法pháp 空không 。 (# 彼bỉ 經kinh 破phá 小Tiểu 乘Thừa 無vô 我ngã 顯hiển 說thuyết 真chân 我ngã 故cố )# 上thượng 來lai 總tổng 有hữu 十thập 對đối 空không 有hữu 。 皆giai 約ước 法pháp 約ước 時thời 。 遞đệ 互hỗ 隱ẩn 顯hiển 。 故cố 云vân 迭điệt 彰chương 。 (# 此thử 下hạ 雖tuy 更cánh 說thuyết 空không 有hữu 相tương 對đối 。 無vô 心tâm 力lực 者giả 亦diệc 不bất 用dụng 敘tự 之chi )# 若nhược 約ước 諸chư 教giáo 說thuyết 空không 說thuyết 有hữu 。 辨biện 深thâm 淺thiển 者giả 。 如như 說thuyết 諸chư 外ngoại 境cảnh 取thủ 第đệ 一nhất 第đệ 二nhị 時thời 教giáo 相tương 望vọng 。 一nhất 有hữu 二nhị 空không 。 空không 深thâm 有hữu 淺thiển 。 若nhược 說thuyết 依y 他tha 緣duyên 起khởi 。 心tâm 心tâm 所sở 法pháp 。 自tự 有hữu 兩lưỡng 對đối 。 謂vị 二nhị 三tam 時thời 教giáo 相tương 望vọng 。 二nhị 空không 三tam 有hữu 。 空không 淺thiển 有hữu 深thâm 。 三tam 與dữ 四tứ 五ngũ 相tương 望vọng 。 初sơ 有hữu 後hậu 空không 。 空không 深thâm 有hữu 淺thiển 。 若nhược 說thuyết 我ngã 者giả 。 初sơ 後hậu 相tương 望vọng 。 初sơ 三tam 云vân 空không 。 後hậu 二nhị 云vân 有hữu 。 空không 淺thiển 有hữu 深thâm 。 又hựu 人nhân 天thiên 云vân 有hữu 。 前tiền 三tam 時thời 教giáo 云vân 空không 。 空không 深thâm 有hữu 淺thiển 。 餘dư 諸chư 深thâm 淺thiển 皆giai 例lệ 此thử 知tri 。 由do 此thử 諸chư 教giáo 或hoặc 破phá 有hữu 讚tán 空không 。 或hoặc 毀hủy 空không 讚tán 有hữu 。 不bất 得đắc 此thử 意ý 。 難nan 解giải 聖thánh 言ngôn 。

△# 疏sớ/sơ 頓đốn 無vô 二nhị 諦đế 等đẳng 者giả 。 但đãn 顯hiển 中trung 道đạo 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 有hữu 其kỳ 二nhị 釋thích 。 一nhất 雙song 融dung 明minh 中trung 。 即tức 真chân 俗tục 相tương/tướng 即tức 而nhi 不bất 二nhị 。 便tiện 為vi 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 也dã 。 故cố 仁nhân 王vương 云vân 。 於ư 諦đế 常thường 自tự 二nhị (# 真chân 俗tục )# 於ư 解giải 常thường 自tự 一nhất 。 (# 真chân 即tức 俗tục 俗tục 即tức 真chân )# 通thông 達đạt 此thử 無vô 二nhị 。 入nhập 真chân 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 故cố 昔tích 人nhân 云vân 。 二nhị 諦đế 並tịnh 所sở 少thiểu 者giả 。 即tức 略lược 抄sao 也dã 。 故cố 不bất 補bổ 之chi 也dã 。

圓Viên 覺Giác 經Kinh 大Đại 疏Sớ/sơ 釋Thích 義Nghĩa 鈔Sao 卷quyển 第đệ 一nhất (# 之chi 上thượng )#

圓Viên 覺Giác 經Kinh 大Đại 疏Sớ/sơ 釋Thích 義Nghĩa 鈔Sao 卷quyển 第đệ 一nhất (# 之chi 下hạ )#

終chung 南nam 山sơn 草thảo 堂đường 寺tự 沙Sa 門Môn 。 宗tông 密mật 撰soạn 。

疏sớ/sơ 今kim 此thử 經Kinh 者giả 頓đốn 之chi 類loại 歟# 下hạ 。 大đại 文văn 第đệ 二nhị 。 別biệt 敘tự 此thử 經Kinh 宗tông 趣thú 。 文văn 三tam 。 一nhất 標tiêu 宗tông 。 二nhị 正chánh 敘tự 。 三tam 結kết 勝thắng 。 今kim 初sơ 也dã 。 然nhiên 一nhất 藏tạng 經kinh 既ký 不bất 出xuất 頓đốn 漸tiệm 二nhị 教giáo 。 今kim 應ưng 各các 指chỉ 其kỳ 類loại 。 漸tiệm 者giả 始thỉ 自tự 鹿lộc 苑uyển 。 終chung 於ư 鶴hạc 林lâm 。 從tùng 始thỉ 至chí 終chung 。 漸tiệm 引dẫn 一nhất 類loại 學học 者giả 。 於ư 中trung 法pháp 華hoa 涅Niết 槃Bàn 是thị 會hội 權quyền 歸quy 實thật 。 大Đại 乘Thừa 漸tiệm 教giáo 中trung 終chung 極cực 之chi 教giáo 也dã 。 頓đốn 者giả 有hữu 二nhị 。 一nhất 化hóa 儀nghi 頓đốn 。 謂vị 華hoa 嚴nghiêm 經kinh 。 初sơ 成thành 佛Phật 時thời 。 稱xưng 性tánh 一nhất 時thời 頓đốn 說thuyết 理lý 事sự 本bổn 末mạt 始thỉ 終chung 因nhân 果quả 窮cùng 理lý 盡tận 性tánh 故cố 。 二nhị 逐trục 機cơ 頓đốn 。 謂vị 對đối 上thượng 根căn 具cụ 足túc 煩phiền 惱não 凡phàm 夫phu 。 頓đốn 指chỉ 絕tuyệt 待đãi 中trung 道đạo 真chân 性tánh 。 不bất 同đồng 法pháp 華hoa 涅Niết 槃Bàn 之chi 類loại 有hữu 三tam 可khả 破phá 有hữu 權quyền 可khả 會hội 。 但đãn 顯hiển 一nhất 真chân 覺giác 性tánh 。 即tức 勝thắng 鬘man 密mật 嚴nghiêm 金Kim 剛Cang 三Tam 昧Muội 。 如Như 來Lai 藏tạng 普phổ 光quang 明minh 藏tạng 。 圓viên 覺giác 等đẳng 四tứ 十thập 餘dư 部bộ 。 文văn 中trung 皆giai 少thiểu 說thuyết 事sự 緣duyên 。 無vô 三tam 車xa 除trừ 糞phẩn 化hóa 城thành 等đẳng 由do 緣duyên 可khả 會hội 也dã 。 故cố 指chỉ 此thử 經Kinh 。 是thị 頓đốn 之chi 流lưu 類loại 也dã 。 此thử 是thị 逐trục 機cơ 顯hiển 體thể 之chi 頓đốn 。 非phi 化hóa 儀nghi 之chi 頓đốn 矣hĩ 。 既ký 非phi 漸tiệm 次thứ 之chi 教giáo 。 故cố 不bất 屬thuộc 三tam 時thời 五ngũ 時thời 。

疏sớ/sơ 故cố 如Như 來Lai 下hạ 。 二nhị 正chánh 敘tự 也dã 。 文văn 三tam 。 一nhất 敘tự 序tự 分phần/phân 。 二nhị 敘tự 正chánh 宗tông 。 三tam 敘tự 流lưu 通thông 。 今kim 初sơ 四tứ 句cú 敘tự 序tự 分phần/phân 也dã 。 寂tịch 光quang 土thổ/độ 者giả 。 天thiên 台thai 立lập 四tứ 土thổ/độ 。 一nhất 凡phàm 聖thánh 雜tạp 居cư 土thổ/độ 。 (# 變biến 化hóa )# 二nhị 方phương 便tiện 有hữu 餘dư 土thổ/độ 。 三tam 實thật 報báo 無vô 障chướng 礙ngại 土thổ/độ 。 (# 自tự 他tha 受thọ 用dụng )# 四tứ 常thường 寂tịch 光quang 土thổ/độ 。 (# 法pháp 性tánh 土thổ/độ 也dã )# 方phương 便tiện 一nhất 土thổ/độ 。 法pháp 相tướng 所sở 無vô 。 天thiên 台thai 依y 智trí 論luận 及cập 法pháp 華hoa 而nhi 立lập 。 智trí 論luận 第đệ 九cửu 十thập 五ngũ 云vân 。 阿A 羅La 漢Hán 先tiên 世thế 因nhân 緣duyên 所sở 受thọ 身thân 。 必tất 應ưng 當đương 機cơ 滅diệt 。 在tại 於ư 何hà 處xứ 。 成thành 就tựu 佛Phật 道Đạo 。 答đáp 有hữu 淨tịnh 佛Phật 土độ 。 出xuất 三tam 界giới 外ngoại 。 乃nãi 無vô 煩phiền 性tánh 之chi 名danh 。 於ư 是thị 國quốc 土độ 佛Phật 所sở 。 聞văn 法Pháp 華Hoa 經Kinh 。 具cụ 足túc 佛Phật 道Đạo 。 如như 法Pháp 華hoa 經kinh 說thuyết 。 有hữu 阿A 羅La 漢Hán 。 我ngã 於ư 餘dư 國quốc 等đẳng 。 今kim 經Kinh 云vân 。 入nhập 於ư 神thần 通thông 。 大đại 光quang 明minh 藏tạng 。 三tam 昧muội 正chánh 受thọ 。 乃nãi 至chí 不bất 二nhị 隨tùy 順thuận 故cố 。 是thị 寂tịch 光quang 土thổ/độ 也dã 。

△# 凡phàm 聖thánh 一nhất 源nguyên 者giả 。 文văn 云vân 。 一nhất 切thiết 如Như 來Lai 。 光quang 嚴nghiêm 住trụ 持trì 。 (# 佛Phật 佛Phật 〔# 問vấn 〕# 此thử 故cố 當đương 法pháp 性tánh 土thổ/độ )# 。 是thị 諸chư 眾chúng 生sanh 。 清thanh 淨tịnh 覺giác 地địa 。 (# 義nghĩa 如như 下hạ 釋thích )# 。

△# 現hiện 受thọ 用dụng 身thân 者giả 。 他tha 受thọ 用dụng 也dã 。 文văn 云vân 。 於ư 不bất 二nhị 境cảnh 。 現hiện 諸chư 淨tịnh 土độ 故cố 。

△# 主chủ 伴bạn 同đồng 會hội 者giả 。 經kinh 文văn 列liệt 菩Bồ 薩Tát 眾chúng 已dĩ 。 結kết 云vân 與dữ 諸chư 眷quyến 屬thuộc 。 皆giai 入nhập 三tam 昧muội 。 同đồng 住trụ 如Như 來Lai 。 平bình 等đẳng 法Pháp 會hội 。 (# 義nghĩa 皆giai 在tại 疏sớ/sơ 之chi 下hạ 文văn )# 。

疏sớ/sơ 曼mạn 殊thù 下hạ 。 二nhị 敘tự 正chánh 宗tông 也dã 。 文văn 二nhị 。 一nhất 信tín 解giải 真chân 正chánh 。 二nhị 依y 解giải 脩tu 證chứng 。 今kim 初sơ 八bát 句cú 。 明minh 信tín 解giải 也dã 。 曼mạn 殊thù 即tức 是thị 文Văn 殊Thù 之chi 正chánh 梵Phạn 語ngữ 也dã 。 其kỳ 名danh 德đức 之chi 義nghĩa 。 如như 下hạ 疏sớ/sơ 釋thích 。

△# 大Đại 士Sĩ 者giả 。 是thị 法Pháp 身thân 之chi 大Đại 士Sĩ 故cố 。

△# 創sáng/sang 問vấn 本bổn 起khởi 因nhân 者giả 。 創sáng/sang 是thị 最tối 初sơ 之chi 義nghĩa 。 此thử 有hữu 二nhị 創sáng/sang 。 一nhất 諸chư 菩Bồ 薩Tát 未vị 問vấn 。 文Văn 殊Thù 先tiên 問vấn 。 此thử 前tiền 未vị 有hữu 人nhân 問vấn 。 故cố 云vân 創sáng/sang 也dã 。 二nhị 所sở 問vấn 之chi 事sự 。 是thị 佛Phật 法Pháp 中trung 最tối 初sơ 要yếu 解giải 之chi 法pháp 也dã 。 此thử 法pháp 之chi 前tiền 。 更cánh 無vô 佛Phật 法Pháp 因nhân 果quả 之chi 義nghĩa 可khả 為vi 初sơ 起khởi 之chi 要yếu 故cố 。

△# 本bổn 起khởi 者giả 。 本bổn 因nhân 所sở 起khởi 最tối 初sơ 之chi 心tâm 也dã 。 餘dư 義nghĩa 撿kiểm 下hạ 疏sớ/sơ 文văn 引dẫn 起khởi 信tín 。 了liễu 二nhị 覺giác 發phát 三tam 心tâm 脩tu 五ngũ 行hành 。 及cập 華hoa 嚴nghiêm 善thiện 財tài 等đẳng 處xứ 而nhi 說thuyết 。

△# 疏sớ/sơ 薄bạc 伽già 者giả 。 佛Phật 地địa 經kinh 如như 是thị 我ngã 聞văn 。 一nhất 時thời 薄Bạc 伽Già 梵Phạm 。 論luận 曰viết 薄bạc 伽già 梵Phạm 者giả 。 謂vị 薄bạc 伽già 聲thanh 依y 六lục 義nghĩa 轉chuyển 。 一nhất 自tự 在tại 義nghĩa 。 二nhị 熾sí 盛thịnh 義nghĩa 。 三tam 端đoan 嚴nghiêm 義nghĩa 。 四tứ 名danh 稱xưng 義nghĩa 。 五ngũ 吉cát 祥tường 義nghĩa 。 六lục 尊tôn 貴quý 義nghĩa 。 如như 有hữu 偈kệ 曰viết 。 自tự 在tại 熾sí 盛thịnh 與dữ 端đoan 嚴nghiêm 。 名danh 稱xưng 吉cát 祥tường 及cập 尊tôn 貴quý 。 如như 是thị 六lục 種chủng 義nghĩa 差sai 別biệt 。 應ưng 知tri 總tổng 名danh 薄bạc 伽già 梵Phạm 。 如như 是thị 一nhất 切thiết 如Như 來Lai 。 具cụ 有hữu 於ư 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 皆giai 不bất 相tương 離ly 。 是thị 故cố 如Như 來Lai 。 名danh 薄bạc 伽già 梵Phạm 。 其kỳ 義nghĩa 云vân 何hà 。 謂vị 諸chư 如Như 來Lai 。 永vĩnh 不bất 繫hệ 屬thuộc 。 諸chư 煩phiền 惱não 故cố 。 具cụ 自tự 在tại 義nghĩa 。 炎diễm 猛mãnh 智trí 大đại 所sở 燒thiêu 鍊luyện 故cố 。 具cụ 熾sí 盛thịnh 義nghĩa 。 妙diệu 三tam 十thập 二nhị 大đại 人nhân 相tướng 。 等đẳng 所sở 莊trang 飾sức 故cố 。 具cụ 端đoan 嚴nghiêm 義nghĩa 。 一nhất 切thiết 殊thù 勝thắng 功công 德đức 。 圓viên 滿mãn 無vô 不bất 知tri 故cố 。 具cụ 名danh 稱xưng 義nghĩa 。 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 親thân 近cận 供cúng 養dường 。 成thành 稱xưng 讚tán 故cố 。 具cụ 吉cát 祥tường 義nghĩa 。 具cụ 一nhất 切thiết 德đức 常thường 起khởi 方phương 便tiện 利lợi 益ích 。 安an 樂lạc 一nhất 切thiết 。 有hữu 情tình 無vô 懈giải 癈phế 故cố 。 具cụ 尊tôn 貴quý 義nghĩa 。 餘dư 義nghĩa 在tại 別biệt 卷quyển 。

△# 至chí 尊tôn 者giả 。 至chí 極cực 之chi 尊tôn 也dã 。 且thả 兆triệu 人nhân 臣thần 於ư 國quốc 王vương 。 國quốc 王vương 臣thần 於ư 上thượng 帝đế 。 上thượng 帝đế 即tức 天thiên 帝đế 也dã 。 諸chư 天thiên 奉phụng 佛Phật 。 三tam 乘thừa 賢hiền 聖thánh 。 亦diệc 事sự 於ư 佛Phật 。 佛Phật 是thị 眾chúng 聖thánh 之chi 尊tôn 。 如như 眾chúng 星tinh 月nguyệt 為vi 最tối 眾chúng 流lưu 海hải 為vi 最tối 等đẳng 。 故cố 云vân 至chí 尊tôn 。

△# 疏sớ/sơ 首thủ 提đề 者giả 。 初sơ 舉cử 也dã 。 究cứu 竟cánh 果quả 者giả 。 經kinh 正chánh 答đáp 中trung 初sơ 舉cử 云vân 。

善thiện 男nam 子tử 。 無vô 上thượng 法Pháp 王Vương 。 有hữu 大đại 陀đà 羅la 尼ni 門môn 。 名danh 為vi 圓Viên 覺Giác 。 流lưu 出xuất 一nhất 切thiết 。 清thanh 淨tịnh 真Chân 如Như 。 菩Bồ 提Đề 涅Niết 槃Bàn 。 及cập 波Ba 羅La 蜜Mật 。 教giáo 授thọ 菩Bồ 薩Tát 。 此thử 所sở 標tiêu 圓viên 覺giác 者giả 。 大đại 位vị 在tại 果quả 。 體thể 通thông 染nhiễm 淨tịnh 故cố 。 此thử 約ước 無vô 上thượng 法Pháp 王Vương 有hữu 之chi 。 下hạ 云vân 無vô 始thỉ 幻huyễn 無vô 明minh 。 皆giai 從tùng 中trung 建kiến 立lập 故cố 。 若nhược 論luận 中trung 一nhất 心tâm 。 即tức 大đại 位vị 在tại 因nhân 。 亦diệc 通thông 染nhiễm 淨tịnh 。 故cố 標tiêu 云vân 眾chúng 生sanh 心tâm 。 釋thích 之chi 具cụ 覺giác 不bất 覺giác 二nhị 義nghĩa 。 所sở 言ngôn 究cứu 竟cánh 者giả 。 而nhi 論luận 中trung 始thỉ 覺giác 合hợp 本bổn 覺giác 。 始thỉ 本bổn 不bất 二nhị 。 名danh 究cứu 竟cánh 。

△# 疏sớ/sơ 照chiếu 斯tư 真chân 體thể 者giả 。 經Kinh 云vân 一nhất 切thiết 如Như 來Lai 。 本bổn 起khởi 因Nhân 地Địa 。 (# 牒điệp 前tiền 問vấn 目mục )# 皆giai 依y 圓viên 照chiếu 。 (# 能năng 照chiếu 智trí )# 清thanh 淨tịnh 覺giác 相tướng 。 (# 所sở 照chiếu 真chân 體thể )# 。 永vĩnh 斷đoạn 無vô 明minh 。 方phương 成thành 佛Phật 道Đạo 。 (# 兼kiêm 標tiêu 下hạ 滅diệt 彼bỉ 夢mộng 形hình 之chi 義nghĩa 。 以dĩ 成thành 本bổn 因nhân )# 。

△# 疏sớ/sơ 滅diệt 彼bỉ 夢mộng 形hình 者giả 。 經Kinh 云vân 。 云vân 何hà 無vô 明minh 。

善thiện 男nam 子tử 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 從tùng 無vô 始thỉ 來lai 云vân 云vân 。 乃nãi 至chí 此thử 無vô 明minh 者giả 。 非phi 實thật 有hữu 體thể 。 如như 夢mộng 中trung 人nhân 。 夢mộng 時thời 非phi 無vô 。 及cập 至chí 於ư 醒tỉnh 。 了liễu 無vô 所sở 得đắc 。 (# 夢mộng 所sở 者giả 。 喻dụ 無vô 明minh 也dã 。 今kim 約ước 喻dụ 以dĩ 顯hiển 。 滅diệt 於ư 無vô 明minh 。 合hợp 前tiền 照chiếu 真chân 成thành 本bổn 起khởi 因nhân 也dã )# 。

△# 疏sớ/sơ 知tri 無vô 我ngã 人nhân 誰thùy 受thọ 輪luân 轉chuyển 者giả 。 經Kinh 云vân 。 脩tu 圓viên 覺giác 者giả 。 知tri 是thị 空không 華hoa 。 即tức 無vô 輪luân 轉chuyển 。 亦diệc 無vô 身thân 心tâm 。 受thọ 彼bỉ 生sanh 死tử 。 非phi 作tác 故cố 無vô 。 (# 非phi 作tác 觀quán 行hành 破phá 之chi 方phương 無vô )# 本bổn 性tánh 無vô 故cố 。 (# 生sanh 死tử 自tự 性tánh 本bổn 來lai 無vô 故cố )# 。

疏sớ/sơ 種chủng 種chủng 幻huyễn 化hóa 下hạ 。 第đệ 二nhị 依y 解giải 脩tu 證chứng 。 文văn 三tam 。 一nhất 通thông 明minh 觀quán 行hành 。 二nhị 別biệt 明minh 觀quán 行hành 。 三tam 道Đạo 場Tràng 加gia 行hành 。 初sơ 中trung 又hựu 三tam 。 一nhất 觀quán 成thành 同đồng 佛Phật 。 二nhị 徵trưng 釋thích 迷mê 源nguyên 。 三tam 略lược 辨biện 地địa 位vị 。 今kim 約ước 四tứ 句cú 。 觀quán 成thành 同đồng 佛Phật 也dã 。 種chủng 種chủng 幻huyễn 化hóa 等đẳng 者giả 。 答đáp 普phổ 賢hiền 所sở 徵trưng 。 以dĩ 成thành 脩tu 於ư 觀quán 行hành 用dụng 心tâm 之chi 本bổn 也dã 。 謂vị 普phổ 賢hiền 問vấn 云vân 。 脩tu 大Đại 乘Thừa 者giả 。 聞văn 此thử 圓viên 覺giác 。 云vân 何hà 脩tu 行hành 。 (# 約ước 當đương 根căn 徵trưng 起khởi )# 若nhược 彼bỉ 眾chúng 生sanh 。 知tri 如như 幻huyễn 者giả 。 身thân 心tâm 亦diệc 幻huyễn 。 云vân 何hà 以dĩ 幻huyễn 。 還hoàn 脩tu 於ư 幻huyễn 。 (# 幻huyễn 幻huyễn 何hà 脩tu 問vấn )# 若nhược 諸chư 幻huyễn 性tánh 。 一nhất 切thiết 盡tận 滅diệt 。 則tắc 無vô 有hữu 心tâm 。 誰thùy 為vi 脩tu 行hành 。 (# 斷đoạn 滅diệt 誰thùy 脩tu 問vấn 。 上thượng 皆giai 解giải 行hành 相tương 違vi )# 若nhược 本bổn 不bất 脩tu 行hành 。 今kim 妄vọng 相tương/tướng 心tâm 。 云vân 何hà 解giải 脫thoát 。 (# 遮già 不bất 脩tu 失thất )# 佛Phật 答đáp 云vân 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 種chủng 種chủng 幻huyễn 化hóa 。 皆giai 生sanh 如Như 來Lai 。 圓viên 覺giác 妙diệu 心tâm 。 猶do 如như 空không 華hoa 。 從tùng 空không 而nhi 有hữu 。 (# 標tiêu 為vi 義nghĩa 本bổn )# 。

△# 疏sớ/sơ 幻huyễn 盡tận 覺giác 圓viên 者giả 。 此thử 含hàm 兩lưỡng 重trọng/trùng 之chi 意ý 。 初sơ 即tức 普phổ 賢hiền 章chương 。 用dụng 心tâm 道Đạo 理lý 。 後hậu 即tức 普phổ 眼nhãn 章chương 。 觸xúc 境cảnh 長trường 時thời 用dụng 心tâm 。 正chánh 成thành 觀quán 行hành 。 且thả 初sơ 意ý 者giả 。 經Kinh 云vân 。 幻huyễn 華hoa 誰thùy 滅diệt 。 空không 性tánh 不bất 壞hoại 。 眾chúng 生sanh 幻huyễn 心tâm 。 還hoàn 依y 幻huyễn 滅diệt 。 諸chư 幻huyễn 盡tận 滅diệt 。 覺giác 心tâm 不bất 動động 。 乃nãi 至chí 知tri 幻huyễn 即tức 離ly 。 不bất 作tác 方phương 便tiện 。 離ly 幻huyễn 即tức 覺giác 。 亦diệc 無vô 漸tiệm 次thứ 。 後hậu 約ước 正chánh 脩tu 中trung 釋thích 者giả 。 即tức 普phổ 眼nhãn 章chương 中trung 佛Phật 說thuyết 。 新tân 學học 菩Bồ 薩Tát 。 及cập 末mạt 世thế 眾chúng 生sanh 。 欲dục 求cầu 如Như 來Lai 。 淨tịnh 圓viên 覺giác 心tâm 。 應ưng 當đương 正chánh 念niệm 。 遠viễn 離ly 諸chư 幻huyễn 。 先tiên 依y 如Như 來Lai 。 奢Xa 摩Ma 他Tha 行hạnh 。 堅kiên 持trì 禁cấm 戒giới 。 安an 處xử 徒đồ 眾chúng 。 宴yến 坐tọa 靜tĩnh 室thất 。 恆hằng 念niệm 此thử 身thân 四tứ 大đại 假giả 合hợp 各các 離ly 。 根căn 塵trần 緣duyên 相tương/tướng 。 假giả 名danh 為vi 心tâm 。 畢tất 竟cánh 無vô 有hữu 。 幻huyễn 身thân 幻huyễn 心tâm 幻huyễn 塵trần 。 乃nãi 至chí 幻huyễn 滅diệt 亦diệc 滅diệt 。 此thử 是thị 疏sớ/sơ 中trung 幻huyễn 盡tận 二nhị 字tự 也dã 。 幻huyễn 滅diệt 滅diệt 故cố 。 非phi 幻huyễn 不bất 滅diệt 。 譬thí 如như 磨ma 鏡kính 。 垢cấu 盡tận 明minh 現hiện 。 又hựu 如như 摩ma 尼ni 珠châu 等đẳng 。 此thử 是thị 疏sớ/sơ 中trung 覺giác 圓viên 二nhị 字tự 也dã 。

△# 疏sớ/sơ 心tâm 通thông 法pháp 遍biến 者giả 。 經Kinh 云vân 。 此thử 菩Bồ 薩Tát 及cập 末mạt 世thế 眾chúng 生sanh 。 證chứng 得đắc 諸chư 幻huyễn 。 滅diệt 影ảnh 像tượng 故cố 。

爾nhĩ 時thời 便tiện 得đắc 。 無vô 方phương 清thanh 淨tịnh 。 無vô 邊biên 虗hư 空không 。 覺giác 所sở 顯hiển 發phát 。 (# 又hựu 一nhất 解giải 。 直trực 至chí 於ư 此thử 方phương 是thị 覺giác 圓viên 二nhị 字tự )# 覺giác 圓viên 明minh 故cố 。 顯hiển 心tâm 清thanh 淨tịnh 。 心tâm 清thanh 淨tịnh 故cố 。 見kiến 塵trần 清thanh 淨tịnh 云vân 云vân 。 乃nãi 至chí 一nhất 身thân 多đa 身thân 。 一nhất 界giới 多đa 界giới 。 一nhất 切thiết 清thanh 淨tịnh 。 皆giai 是thị 心tâm 通thông 也dã 。 (# 然nhiên 此thử 亦diệc 有hữu 法pháp 通thông 之chi 義nghĩa 。 疏sớ/sơ 句cú 窄# 故cố 。 含hàm 不bất 顯hiển 也dã )# 言ngôn 法pháp 遍biến 者giả 。 經Kinh 云vân 。

善thiện 男nam 子tử 。 覺giác 性tánh 遍biến 滿mãn 。 清thanh 淨tịnh 不bất 動động 。 圓viên 無vô 際tế 故cố 。 當đương 知tri 六lục 根căn 。 遍biến 滿mãn 法Pháp 界Giới 云vân 云vân 。 (# 展triển 轉chuyển 也dã )# 乃nãi 至chí 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 。 陀đà 羅la 尼ni 門môn 。 遍biến 滿mãn 法Pháp 界Giới 云vân 云vân 。 乃nãi 至chí 始thỉ 知tri 眾chúng 生sanh 。 本bổn 來lai 成thành 佛Phật 。 此thử 是thị 法pháp 遍biến 二nhị 字tự (# 心tâm 通thông 義nghĩa 即tức 含hàm 法pháp 遍biến 法pháp 遍biến 。 義nghĩa 即tức 不bất 含hàm 心tâm 通thông 。 以dĩ 心tâm 即tức 覺giác 心tâm 無vô 可khả 遍biến 故cố 。 但đãn 以dĩ 諸chư 法pháp 。 依y 心tâm 所sở 現hiện 。 心tâm 壅ủng 故cố 。 諸chư 法pháp 有hữu 自tự 體thể 分phần/phân 限hạn 。 心tâm 通thông 即tức 無vô 分phần/phân 限hạn 。 為vi 遍biến 也dã )# 然nhiên 眾chúng 生sanh 成thành 佛Phật 文văn 。 是thị 此thử 門môn 。 今kim 疏sớ/sơ 中trung 乃nãi 取thủ 意ý 。 於ư 後hậu 通thông 難nạn/nan 門môn 中trung 述thuật 之chi 。 便tiện 當đương 牒điệp 起khởi 問vấn 目mục 也dã 。 詳tường 之chi 可khả 見kiến 焉yên 。

疏sớ/sơ 心tâm 本bổn 是thị 佛Phật 下hạ 。 徵trưng 釋thích 迷mê 源nguyên 。 且thả 初sơ 二nhị 句cú 者giả 。 前tiền 之chi 眾chúng 生sanh 成thành 佛Phật 。 今kim 牒điệp 而nhi 舉cử 之chi 。 以dĩ 答đáp 金kim 剛cang 藏tạng 之chi 難nạn/nan 。 金kim 剛cang 藏tạng 難nạn/nan 云vân 。 若nhược 諸chư 眾chúng 生sanh 。 本bổn 來lai 成thành 佛Phật 。 何hà 故cố 復phục 有hữu 。 一nhất 切thiết 無vô 明minh 。 若nhược 諸chư 無vô 明minh 本bổn 有hữu 。 何hà 因nhân 緣duyên 故cố 。 如Như 來Lai 復phục 說thuyết 。 本bổn 來lai 成thành 佛Phật 。 十thập 方phương 異dị 生sanh 。 本bổn 成thành 佛Phật 道Đạo 。 後hậu 起khởi 無vô 明minh 。 一nhất 切thiết 如Như 來Lai 。 何hà 時thời 復phục 生sanh 煩phiền 惱não 。 今kim 敘tự 佛Phật 答đáp 大đại 意ý 云vân 。 心tâm 本bổn 是thị 佛Phật 等đẳng 也dã 。 謂vị 真chân 心tâm 之chi 體thể 本bổn 來lai 是thị 佛Phật 。 然nhiên 無vô 始thỉ 來lai 妄vọng 念niệm 相tương 續tục 。 自tự 不bất 知tri 是thị 佛Phật 。 故cố 論luận 云vân 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 不bất 名danh 為vi 覺giác 。 以dĩ 從tùng 無vô 始thỉ 時thời 來lai 。 念niệm 念niệm 相tương 續tục 。 未vị 曾tằng 離ly 念niệm 故cố 。 說thuyết 無vô 始thỉ 無vô 明minh 。 佛Phật 頂đảnh 云vân 。 煩phiền 惱não 菩Bồ 提Đề 二nhị 俱câu 無vô 始thỉ 。 是thị 知tri 眾chúng 生sanh 無vô 始thỉ 已dĩ 來lai 。 元nguyên 來lai 是thị 佛Phật 。 元nguyên 來lai 未vị 悟ngộ 。 非phi 先tiên 來lai 成thành 佛Phật 後hậu 起khởi 無vô 明minh 等đẳng 。 故cố 無vô 所sở 難nạn/nan 之chi 過quá 失thất 也dã 。 但đãn 以dĩ 念niệm 念niệm 本bổn 空không 。 故cố 心tâm 心tâm 本bổn 佛Phật 。 故cố 論luận 云vân 。 所sở 言ngôn 覺giác 義nghĩa 者giả 。 謂vị 心tâm 體thể 離ly 念niệm 。 離ly 念niệm 相tương/tướng 者giả 等đẳng 虗hư 空không 界giới 。 即tức 是thị 如Như 來Lai 。 平bình 等đẳng 法Pháp 身thân 。 此thử 說thuyết 念niệm 相tương/tướng 本bổn 離ly 為vi 離ly 念niệm 矣hĩ 。 故cố 云vân 由do 念niệm 起khởi 而nhi 漂phiêu 流lưu 也dã 。 漂phiêu 者giả 蹔tạm 出xuất 人nhân 天thiên 。 沉trầm 者giả 淪luân 三tam 惡ác 道đạo 。 (# 問vấn 論luận 序tự 亦diệc 云vân 逐trục 迷mê 悟ngộ 而nhi 昇thăng 沉trầm 。 未vị 審thẩm 與dữ 此thử 同đồng 否phủ/bĩ 。 答đáp 文văn 義nghĩa 俱câu 別biệt 。 謂vị 彼bỉ 以dĩ 迷mê 為vi 沉trầm 。 以dĩ 悟ngộ 為vi 昇thăng 。 此thử 即tức 迷mê 中trung 自tự 有hữu 昇thăng 沉trầm 耳nhĩ 。 彼bỉ 又hựu 云vân 任nhậm 因nhân 緣duyên 而nhi 起khởi 滅diệt 者giả 。 義nghĩa 有hữu 兩lưỡng 重trọng/trùng 。 謂vị 迷mê 悟ngộ 互hỗ 相tương 翻phiên 故cố 。 今kim 但đãn 於ư 迷mê 中trung 自tự 有hữu 起khởi 滅diệt 。 序tự 〔# 誰thùy 〕# 不bất 言ngôn 。 經kinh 文văn 有hữu 耳nhĩ )# 然nhiên 真chân 心tâm 體thể 。 即tức 是thị 法Pháp 身thân 。 身thân 心tâm 互hỗ 言ngôn 皆giai 得đắc 。 故cố 論luận 標tiêu 云vân 心tâm 體thể 離ly 念niệm 。 結kết 云vân 即tức 是thị 法Pháp 身thân 。 然nhiên 但đãn 身thân 非phi 形hình 相tướng 。 心tâm 非phi 念niệm 慮lự 。 故cố 本bổn 是thị 佛Phật 。 若nhược 妄vọng 認nhận 形hình 相tướng 念niệm 慮lự 。 即tức 身thân 心tâm 俱câu 隱ẩn 。 如như 肇triệu 公công 云vân 隱ẩn 在tại 形hình 㲉xác 等đẳng 也dã 。 故cố 佛Phật 答đáp 云vân 。 始thỉ 終chung 生sanh 滅diệt 。 聚tụ 散tán 起khởi 上thượng 。 念niệm 念niệm 相tương 續tục 。 循tuần 環hoàn 往vãng 復phục 。 種chủng 種chủng 取thủ 捨xả 。 此thử 是thị 輪luân 迴hồi 。 未vị 出xuất 輪luân 迴hồi 。 而nhi 辨biện 圓viên 覺giác 。 圓viên 覺giác 亦diệc 同đồng 流lưu 轉chuyển 。 譬thí 如như 動động 目mục 。 能năng 搖dao 湛trạm 水thủy 。 又hựu 如như 定định 眼nhãn 。 猶do 迴hồi 轉chuyển 火hỏa 。 雲vân 駛sử 月nguyệt 運vận 。 舟chu 行hành 岸ngạn 移di 等đẳng 。

善thiện 男nam 子tử 。 諸chư 施thí 未vị 息tức 。 彼bỉ 物vật 先tiên 住trụ 。 尚thượng 不bất 可khả 得đắc 。 何hà 況huống 輪luân 轉chuyển 生sanh 死tử 。 垢cấu 心tâm 曾tằng 未vị 清thanh 淨tịnh 。 觀quán 佛Phật 圓viên 覺giác 。 而nhi 不bất 旋toàn 復phục 。 是thị 故cố 汝nhữ 等đẳng 。 便tiện 生sanh 三tam 惑hoặc 云vân 云vân 。 (# 義nghĩa 如như 下hạ 疏sớ/sơ )# 此thử 義nghĩa 正chánh 同đồng 論luận 中trung 無vô 始thỉ 念niệm 續tục 等đẳng 也dã 。

△# 疏sớ/sơ 岸ngạn 實thật 不bất 移di 等đẳng 者giả 。 密mật 翻phiên 經Kinh 云vân 。 舟chu 行hành 岸ngạn 移di 。 以dĩ 顯hiển 心tâm 實thật 是thị 佛Phật 。 但đãn 迷mê 似tự 眾chúng 生sanh 。 岸ngạn 實thật 是thị 停đình 。 但đãn 舟chu 行hành 似tự 轉chuyển 。 故cố 云vân 騖# 驟sậu 。 騖# 者giả 馳trì 也dã 。 驟sậu 者giả 馬mã 疾tật 行hành 也dã 。 馳trì 驟sậu 皆giai 是thị 急cấp 走tẩu 之chi 相tướng 。 即tức 此thử 喻dụ 相tương/tướng 答đáp 意ý 已dĩ 明minh 。 況huống 有hữu 空không 華hoa 金kim 鑛khoáng 之chi 喻dụ 。

△# 疏sớ/sơ 頓đốn 除trừ 妄vọng 宰tể 。 空không 不bất 生sanh 華hoa 者giả 。 經Kinh 云vân 。 譬thí 如như 幻huyễn 翳ế 妄vọng 見kiến 空không 華hoa 。 幻huyễn 翳ế 若nhược 除trừ 。 不bất 可khả 說thuyết 言ngôn 。 此thử 翳ế 已dĩ 滅diệt 。 何hà 時thời 更cánh 起khởi 諸chư 翳ế 。

何hà 以dĩ 故cố 。 翳ế 華hoa 二nhị 法pháp 。 非phi 相tương 待đãi 故cố 。 且thả 如như 空không 華hoa 。 滅diệt 於ư 空không 時thời 。 不bất 可khả 說thuyết 言ngôn 。 何hà 時thời 更cánh 起khởi 何hà 以dĩ 故cố 。 空không 本bổn 無vô 華hoa 。 非phi 起khởi 滅diệt 故cố 。 此thử 喻dụ 喻dụ 頓đốn 悟ngộ 心tâm 體thể 是thị 佛Phật 。 即tức 覺giác 本bổn 無vô 念niệm 慮lự 故cố 。 序tự 合hợp 意ý 云vân 。 頓đốn 除trừ 妄vọng 宰tể 也dã 。 言ngôn 頓đốn 除trừ 者giả 。 達đạt 之chi 本bổn 無vô 。

△# 疏sớ/sơ 漸tiệm 竭kiệt 等đẳng 者giả 。 此thử 喻dụ 即tức 漸tiệm 脩tu 也dã 。 經Kinh 云vân 。

善thiện 男nam 子tử 。 如như 銷tiêu 鑛khoáng 。 金kim 非phi 銷tiêu 有hữu 。 既ký 已dĩ 成thành 金kim 。 不bất 重trọng 為vi 鑛khoáng 。 經kinh 無vô 窮cùng 時thời 。 金kim 性tánh 不bất 壞hoại 。 偈kệ 云vân 。 金kim 非phi 銷tiêu 故cố 有hữu 等đẳng 。 然nhiên 竭kiệt 愛ái 源nguyên 之chi 文văn 。 是thị 彌Di 勒Lặc 章chương 中trung 斷đoạn 輪luân 迴hồi 根căn 本bổn 是thị 也dã 。 此thử 但đãn 說thuyết 道Đạo 理lý 之chi 喻dụ 。 其kỳ 除trừ 斷đoạn 之chi 法pháp 即tức 是thị 彼bỉ 文văn 。 故cố 略lược 前tiền 後hậu 而nhi 敘tự 之chi 也dã 。 文văn 云vân 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 從tùng 無vô 始thỉ 際tế 。 由do 有hữu 種chủng 種chủng 。 恩ân 愛ái 貪tham 欲dục 。 故cố 有hữu 輪luân 迴hồi 。 乃nãi 至chí 欲dục 脫thoát 生sanh 死tử 。 免miễn 諸chư 輪luân 迴hồi 。 先tiên 斷đoạn 貪tham 欲dục 。 及cập 除trừ 愛ái 渴khát 等đẳng 。 又hựu 云vân 。 若nhược 諸chư 眾chúng 生sanh 。 於ư 大đại 圓viên 覺giác 。 起khởi 增tăng 上thượng 心tâm 。 當đương 發phát 大đại 願nguyện 。 依y 願nguyện 脩tu 行hành 。 漸tiệm 斷đoạn 諸chư 障chướng 等đẳng 。

疏sớ/sơ 理lý 絕tuyệt 脩tu 證chứng 等đẳng 者giả 。 三tam 略lược 辨biện 地địa 位vị 也dã 。 文văn 二nhị 。 一nhất 依y 位vị 漸tiệm 證chứng 。 此thử 初sơ 句cú 者giả 。 經Kinh 云vân 。 圓viên 覺giác 自tự 性tánh 。 非phi 性tánh 性tánh 有hữu 。 循tuần 諸chư 性tánh 起khởi 。 無vô 取thủ 無vô 證chứng 。 於ư 實thật 相tướng 中trung 。 實thật 無vô 菩Bồ 薩Tát 。 及cập 諸chư 眾chúng 生sanh 。

何hà 以dĩ 故cố 。 菩Bồ 薩Tát 眾chúng 生sanh 。 皆giai 是thị 幻huyễn 化hóa 。 幻huyễn 化hóa 滅diệt 故cố 。 無vô 取thủ 證chứng 者giả 。 譬thí 如như 眼nhãn 根căn 。 不bất 自tự 見kiến 眼nhãn 。 性tánh 自tự 平bình 等đẳng 。 無vô 平bình 等đẳng 者giả 。

△# 智trí 似tự 階giai 差sai 者giả 。 眾chúng 生sanh 迷mê 倒đảo 。 未vị 能năng 除trừ 滅diệt 。 一nhất 切thiết 幻huyễn 化hóa 。 於ư 滅diệt 未vị 滅diệt 。 妄vọng 功công 用dụng 中trung 。 便tiện 顯hiển 差sai 別biệt 。

△# 覺giác 前tiền 前tiền 非phi 名danh 後hậu 後hậu 位vị 者giả 。 文văn 云vân 。 若nhược 遇ngộ 善thiện 友hữu 。 教giáo 令linh 開khai 悟ngộ 。 淨tịnh 圓viên 覺giác 性tánh 。 勞lao 慮lự 永vĩnh 斷đoạn 。 得đắc 法Pháp 界Giới 淨tịnh 。 即tức 彼bỉ 淨tịnh 解giải 。 為vi 自tự 障chướng 礙ngại 。 故cố 於ư 圓viên 覺giác 。 而nhi 不bất 自tự 在tại 。 (# 十thập 信tín 位vị 也dã )# 見kiến 解giải 為vi 礙ngại 。 難nạn/nan 斷đoạn 解giải 礙ngại 。 由do 位vị 見kiến 覺giác 。 覺giác 礙ngại 而nhi 不bất 自tự 在tại 。 (# 賢hiền 位vị )# 有hữu 照chiếu 有hữu 覺giác 。 俱câu 名danh 障chướng 礙ngại 。 是thị 故cố 菩Bồ 薩Tát 。 常thường 覺giác 不bất 住trụ 。 照chiếu 與dữ 照chiếu 者giả 。 同đồng 時thời 寂tịch 滅diệt 。 如như 自tự 斷đoạn 頭đầu 。 以dĩ 礙ngại 滅diệt 礙ngại 。 礙ngại 已dĩ 斷đoạn 滅diệt 。 無vô 滅diệt 礙ngại 者giả 。 (# 聖thánh 位vị )# 一nhất 切thiết 障chướng 礙ngại 。 即tức 究cứu 竟cánh 覺giác 。 得đắc 念niệm 失thất 念niệm 。 無vô 非phi 解giải 脫thoát 。 成thành 破phá 涅Niết 槃Bàn 。 慧tuệ 愚ngu 般Bát 若Nhã 。 乃nãi 至chí 法Pháp 界Giới 海hải 慧tuệ 。 照chiếu 了liễu 諸chư 相tướng 。 猶do 如như 虗hư 空không (# 果quả 位vị )# 。

△# 疏sớ/sơ 況huống 妄vọng 忘vong 起khởi 滅diệt 下hạ 。 二nhị 忘vong 心tâm 頓đốn 證chứng 。 經Kinh 云vân 。 但đãn 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 及cập 末mạt 世thế 眾chúng 生sanh 。 居cư 一nhất 切thiết 時thời 。 不bất 起khởi 妄vọng 念niệm 。 於ư 諸chư 妄vọng 心tâm 。 亦diệc 不bất 息tức 滅diệt 。 住trụ 妄vọng 想tưởng 境cảnh 。 不bất 加gia 了liễu 知tri 。 於ư 無vô 了liễu 知tri 。 不bất 辨biện 真chân 實thật 相tương/tướng 。 聞văn 此thử 法Pháp 門môn 。 信tín 解giải 受thọ 持trì 。 不bất 生sanh 驚kinh 畏úy 。 是thị 則tắc 名danh 為vi 。 隨tùy 順thuận 覺giác 性tánh 。 (# 不bất 局cục 地địa 位vị 故cố 不bất 標tiêu 人nhân )# 。

△# 德đức 等đẳng 圓viên 明minh 者giả 。 同đồng 佛Phật 也dã 。 (# 菩Bồ 薩Tát 圓viên 二Nhị 乘Thừa 明minh 眾chúng 生sanh 否phủ/bĩ 併tinh 俱câu 也dã )# 連liên 次thứ 經Kinh 云vân 。 當đương 知tri 已dĩ 曾tằng 供cúng 養dường 。 百bách 千thiên 萬vạn 億ức 。 河hà 沙sa 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 佛Phật 說thuyết 是thị 人nhân 。 名danh 為vi 成thành 就tựu 。 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 (# 果quả 智trí 圓viên 明minh )# 。

疏sớ/sơ 然nhiên 出xuất 厩cứu 良lương 駒câu 已dĩ 搖dao 鞭tiên 影ảnh 下hạ 。 二nhị 別biệt 明minh 觀quán 行hành 中trung 根căn 脩tu 證chứng 也dã 。 文văn 二nhị 。 初sơ 四tứ 句cú 。 結kết 前tiền 上thượng 根căn 。 生sanh 後hậu 中trung 下hạ 文văn 意ý 。 謂vị 前tiền 上thượng 根căn 人nhân 。 聞văn 前tiền 法Pháp 門môn 。 便tiện 具cụ 脩tu 萬vạn 行hạnh 。 直trực 起khởi 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 如như 快khoái 馬mã 見kiến 鞭tiên 影ảnh 即tức 行hành 。 不bất 勞lao 打đả 著trước 。 此thử 喻dụ 是thị 中trung 論luận 所sở 說thuyết 。 論luận 云vân 為vi 問vấn 道Đạo 人Nhân 說thuyết 四tứ 句cú 。 如như 快khoái 馬mã 見kiến 鞭tiên 影ảnh 即tức 入nhập 正chánh 路lộ 。 若nhược 聞văn 四tứ 句cú 。 心tâm 生sanh 取thủ 著trước 。 皆giai 是thị 戲hí 論luận 。 豈khởi 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 耶da 。 釋thích 曰viết 。 今kim 迴hồi 取thủ 喻dụ 。 不bất 取thủ 四tứ 句cú 之chi 言ngôn 。 天thiên 台thai 止Chỉ 觀Quán 及cập 法pháp 華hoa 玄huyền 疏sớ/sơ 中trung 亦diệc 用dụng 之chi 。 以dĩ 況huống 舉cử 一nhất 隅ngung 而nhi 示thị 之chi 。 可khả 以dĩ 三tam 隅ngung 反phản 也dã 。 又hựu 亦diệc 義nghĩa 取thủ 涅Niết 槃Bàn 中trung 喻dụ 。 涅Niết 槃Bàn 十thập 八bát 云vân 。 如như 御ngự 馬mã 者giả 。 凡phàm 有hữu 四tứ 種chủng 。 一nhất 觸xúc 毛mao 。 (# 二nhị 皮bì 三tam 肉nhục 四tứ 骨cốt 也dã )# 隨tùy 其kỳ 所sở 觸xúc 。 稱xưng 御ngự 者giả 意ý 。 如Như 來Lai 亦diệc 爾nhĩ 。 以dĩ 四tứ 種chủng 法pháp 。 調điều 伏phục 眾chúng 生sanh 。 為vi 說thuyết 生sanh 令linh 受thọ 佛Phật 。 語ngữ 如như 單đơn 其kỳ 毛mao 隨tùy 御ngự 者giả 意ý 。 (# 除trừ 老lão 病bệnh 死tử 。 配phối 皮bì 肉nhục 骨cốt 文văn 皆giai 例lệ 此thử )# 御ngự 者giả 調điều 馬mã 。 無vô 有hữu 決quyết 定định 。 佛Phật 調điều 眾chúng 生sanh 必tất 定định 不bất 虗hư 。 故cố 號hiệu 調Điều 御Ngự 丈Trượng 夫Phu 。 良lương 駒câu 者giả 。 古cổ 來lai 皆giai 皆giai 良lương 馬mã 此thử 君quân 子tử 。

△# 疏sớ/sơ 埋mai 塵trần 大đại 寶bảo 須tu 設thiết 治trị 方phương 者giả 。 論luận 中trung 說thuyết 信tín 成thành 就tựu 發phát 直trực 心tâm 等đẳng 三tam 心tâm 已dĩ 。 問vấn 曰viết 。 上thượng 說thuyết 法Pháp 界giới 一nhất 相tương/tướng 佛Phật 體thể 無vô 二nhị 。 何hà 故cố 不bất 唯duy 念niệm 真Chân 如Như 。 復phục 假giả 求cầu 學học 諸chư 善thiện 之chi 行hành 。

答đáp 曰viết 。

譬thí 如như 大đại 摩ma 尼ni 寶bảo 。 體thể 性tánh 明minh 淨tịnh 。 而nhi 有hữu 鑛khoáng 穢uế 之chi 垢cấu 。 若nhược 人nhân 唯duy 念niệm 實thật 性tánh 。 不bất 以dĩ 方phương 便tiện 。 種chủng 種chủng 磨ma 治trị 。 終chung 無vô 得đắc 淨tịnh 。 如như 是thị 眾chúng 生sanh 。 真Chân 如Như 之chi 法Pháp 。 體thể 性tánh 空không 淨tịnh 。 而nhi 有hữu 無vô 量lượng 煩phiền 惱não 垢cấu 染nhiễm 。 若nhược 人nhân 唯duy 念niệm 真Chân 如Như 。 不bất 以dĩ 種chủng 種chủng 熏huân 脩tu 。 亦diệc 無vô 得đắc 淨tịnh 。 以dĩ 垢cấu 無vô 量lượng 遍biến 一nhất 切thiết 法pháp 。 故cố 脩tu 一nhất 切thiết 善thiện 行hành 。 以dĩ 為vi 對đối 治trị 。 若nhược 人nhân 脩tu 行hành 。 一nhất 切thiết 善thiện 法Pháp 。 自tự 然nhiên 歸quy 順thuận 真Chân 如Như 法pháp 故cố (# 以dĩ 善thiện 法Pháp 外ngoại 違vi 妄vọng 染nhiễm 內nội 順thuận 真Chân 如Như 故cố )# 。

疏sớ/sơ 故cố 三tam 觀quán 澄trừng 明minh 下hạ 。 二nhị 正chánh 敘tự 中trung 根căn 法Pháp 門môn 也dã 。 澄trừng 即tức 止chỉ 也dã 。 門môn 即tức 觀quán 也dã 。 威uy 德đức 問vấn 云vân 如như 大đại 城thành 四tứ 門môn 隨tùy 方phương 各các 入nhập 云vân 云vân 。 願nguyện 說thuyết 一nhất 切thiết 方phương 便tiện 。 并tinh 脩tu 行hành 人nhân 。 總tổng 有hữu 幾kỷ 種chủng 。 佛Phật 答đáp 無vô 上thượng 妙diệu 覺giác 。 遍biến 諸chư 十thập 方phương 。 於ư 諸chư 脩tu 行hành 。 實thật 無vô 有hữu 二nhị 。 方phương 便tiện 隨tùy 順thuận 。 其kỳ 數số 無vô 量lượng 。 圓viên 攝nhiếp 所sở 歸quy 。 循tuần 性tánh 差sai 別biệt 。 當đương 有hữu 三tam 種chủng 。

△# 疏sớ/sơ 真chân 假giả 俱câu 入nhập 者giả 。 真chân 謂vị 泯mẫn 相tương/tướng 澄trừng 神thần 觀quán 。 假giả 謂vị 起khởi 幻huyễn 銷tiêu 塵trần 觀quán 。 俱câu 謂vị 非phi 真chân 非phi 假giả 。 亦diệc 有hữu 亦diệc 假giả 。 即tức 絕tuyệt 待đãi 靈linh 心tâm 觀quán 。 初sơ 觀quán 。 經Kinh 云vân 。 若nhược 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 悟ngộ 淨tịnh 圓viên 覺giác 。 以dĩ 淨tịnh 覺giác 心tâm 。 (# 下hạ 一nhất 一nhất 准chuẩn 此thử 三tam 句cú )# 。 取thủ 靜tĩnh 為vi 行hạnh 。 由do 澄trừng 諸chư 念niệm 。 覺giác 識thức 煩phiền 動động 。 靜tĩnh 慧tuệ 發phát 生sanh 等đẳng 。 次thứ 觀quán 。 經Kinh 云vân 。 知tri 覺giác 心tâm 性tánh 。 及cập 與dữ 根căn 塵trần 。 皆giai 因nhân 幻huyễn 化hóa 。 即tức 起khởi 諸chư 幻huyễn 。 以dĩ 除trừ 幻huyễn 者giả 等đẳng 。 俱câu 者giả 不bất 取thủ 幻huyễn 化hóa 。 及cập 諸chư 靜tĩnh 相tương/tướng 。 了liễu 知tri 身thân 心tâm 。 皆giai 為vi 罣quái 礙ngại 。 無vô 知tri 覺giác 明minh 。 不bất 依y 諸chư 礙ngại 。 永vĩnh 得đắc 超siêu 過quá 。 礙ngại 無vô 礙ngại 境cảnh 等đẳng 。 講giảng 者giả 有hữu 力lực 。 即tức 撿kiểm 經kinh 文văn 及cập 疏sớ/sơ 。 略lược 開khai 顯hiển 之chi 。

△# 疏sớ/sơ 諸chư 輪luân (# 二nhị 十thập 五ngũ )# 綺ỷ 互hỗ 單đơn 複phức 圓viên 修tu 者giả 。 初sơ 三tam 單đơn 。 後hậu 一nhất 圓viên 。 中trung 間gian 複phức 者giả 。 三tam 觀quán 互hỗ 舉cử 為vi 首thủ 。 各các 成thành 七thất 觀quán 。 為vi 二nhị 十thập 一nhất (# 各các 四tứ 節tiết 。 初sơ 二nhị 兩lưỡng 兩lưỡng 共cộng 合hợp 。 次thứ 二nhị 三tam 行hành 次thứ 第đệ 。 次thứ 一nhất 先tiên 一nhất 後hậu 齊tề 。 後hậu 後hậu 二nhị 先tiên 齊tề 後hậu 一nhất 也dã )# 圓viên 脩tu 。 經kinh 文văn 云vân 。 若nhược 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 以dĩ 圓viên 覺giác 慧tuệ 。 圓viên 合hợp 一nhất 切thiết 。 於ư 諸chư 性tánh 相tướng 。 無vô 離ly 覺giác 性tánh 。

△# 疏sớ/sơ 四tứ 相tương/tướng 潛tiềm 神thần 非phi 覺giác 違vi 拒cự 者giả 。 淨tịnh 業nghiệp 問vấn 云vân 。 若nhược 此thử 覺giác 心tâm 本bổn 淨tịnh 。 因nhân 何hà 染nhiễm 汙ô 。 使sử 眾chúng 生sanh 不bất 入nhập 。 佛Phật 言ngôn 眾chúng 生sanh 。 從tùng 無vô 始thỉ 來lai 。 妄vọng 想tưởng 執chấp 著trước 我ngã 人nhân 眾chúng 生sanh 壽thọ 命mạng 。 認nhận 四tứ 顛điên 倒đảo 。 為vi 實thật 我ngã 體thể 。 (# 然nhiên 此thử 四tứ 相tương/tướng 難nạn/nan 名danh 同đồng 諸chư 教giáo 。 而nhi 行hành 相tương/tướng 深thâm 密mật 。 羅La 漢Hán 不bất 測trắc 。 約ước 脩tu 證chứng 時thời 迷mê 能năng 所sở 故cố 也dã )# 由do 此thử 不bất 能năng 。 入nhập 清thanh 淨tịnh 覺giác 。 非phi 覺giác 違vi 拒cự 。 諸chư 能năng 入nhập 者giả 。 有hữu 諸chư 能năng 入nhập 。 非phi 覺giác 入nhập 故cố 。 動động 息tức 念niệm 皆giai 迷mê 。 如như 人nhân 不bất 自tự 斷đoạn 命mạng 。 眾chúng 生sanh 生sanh 無vô 慧tuệ 目mục 故cố 。 不bất 了liễu 四tứ 相tướng 。 多đa 劫kiếp 苦khổ 脩tu 。 不bất 成thành 聖thánh 果Quả 。 乃nãi 至chí 讚tán 喜hỷ 謗báng 瞋sân 。 則tắc 知tri 我ngã 相tướng 。 堅kiên 固cố 執chấp 持trì 。 潛tiềm 伏phục 藏tạng 識thức 。 遊du 戲hí 諸chư 根căn 。 曾tằng 不bất 間gián 斷đoạn 。

△# 疏sớ/sơ 四tứ 病bệnh 出xuất 體thể 者giả 。 普phổ 覺giác 問vấn 。 求cầu 何hà 等đẳng 人nhân 。 脩tu 何hà 法pháp 。 行hành 何hà 行hành 。 去khứ 何hà 病bệnh 。 佛Phật 答đáp 當đương 求cầu 一nhất 切thiết 。 正chánh 知tri 見kiến 人nhân 。 心tâm 不bất 住trụ 相tướng 。 不bất 著trước 二Nhị 乘Thừa 。 四tứ 病bệnh 者giả 。 一nhất 作tác 病bệnh 。 我ngã 於ư 本bổn 心tâm 。 作tác 種chủng 種chủng 行hạnh 云vân 云vân 。 非phi 作tác 得đắc 故cố 。 二nhị 任nhậm 病bệnh 。 不bất 斷đoạn 生sanh 死tử 。 不bất 求cầu 涅Niết 槃Bàn 。 生sanh 死tử 無vô 起khởi 滅diệt 念niệm 。 任nhậm 彼bỉ 一nhất 切thiết 。 三tam 止chỉ 病bệnh 。 我ngã 今kim 自tự 心tâm 。 永vĩnh 息tức 諸chư 念niệm 。 得đắc 一nhất 切thiết 性tánh 。 寂tịch 然nhiên 平bình 等đẳng 。 四tứ 滅diệt 病bệnh 。 我ngã 今kim 永vĩnh 滅diệt 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 身thân 心tâm 畢tất 竟cánh 。 空không 無vô 所sở 有hữu 。 何hà 況huống 根căn 塵trần 。 虗hư 妄vọng 境cảnh 界giới 。 一nhất 切thiết 永vĩnh 寂tịch 。

△# 疏sớ/sơ 心tâm 華hoa 發phát 明minh 者giả 。 若nhược 善thiện 男nam 子tử 。 於ư 彼bỉ 善thiện 友hữu 。 不bất 起khởi 惡ác 念niệm 。 即tức 能năng 究cứu 竟cánh 。 成thành 就tựu 正chánh 覺giác 。 心tâm 華hoa 嚴nghiêm 發phát 明minh 。 照chiếu 十thập 方phương 剎sát 。

疏sớ/sơ 復phục 令linh 長trường/trưởng 中trung 下hạ 期kỳ 下hạ 。 大đại 文văn 三tam 道Đạo 場Tràng 加gia 行hành 也dã 。 若nhược 佛Phật 滅diệt 後hậu 。 信tín 圓viên 覺giác 心tâm 。 欲dục 脩tu 行hành 者giả 。 若nhược 在tại 伽già 藍lam 。 安an 處xử 徒đồ 眾chúng 。 有hữu 緣duyên 事sự 故cố 。 隨tùy 分phân 思tư 察sát 。 如như 我ngã 已dĩ 說thuyết 。 若nhược 無vô 他tha 事sự 因nhân 緣duyên 。 即tức 建kiến 道Đạo 場Tràng 。 當đương 立lập 期kỳ 限hạn 。 (# 長trường/trưởng 百bách 二nhị 十thập 。 中trung 百bách 。 下hạ 八bát 十thập 。 )# 安an 置trí 淨tịnh 居cư 。

△# 疏sớ/sơ 尅khắc 念niệm 攝nhiếp 念niệm 而nhi 加gia 行hành 者giả 。 謂vị 施thi 設thiết 形hình 像tượng 云vân 云vân 。 懸huyền 諸chư 幡phan 華hoa 。 經kinh 三tam 七thất 日nhật 。 稽khể 首thủ 十thập 方phương 佛Phật 名danh 。 求cầu 哀ai 懺sám 悔hối 。 遇ngộ 善thiện 境cảnh 界giới 。 得đắc 心tâm 輕khinh 安an 。 (# 此thử 上thượng 皆giai 尅khắc 念niệm 也dã )# 。 過quá 三tam 七thất 日nhật 。 一nhất 向hướng 攝nhiếp 念niệm 。 乃nãi 至chí 非phi 彼bỉ 所sở 聞văn 。 一nhất 切thiết 境cảnh 界giới 。 終chung 不bất 可khả 取thủ 。 (# 此thử 上thượng 皆giai 攝nhiếp 念niệm )# 。

△# 疏sớ/sơ 別biệt 遍biến 互hỗ 習tập 者giả 。 謂vị 別biệt 習tập 遍biến 習tập 互hỗ 習tập 也dã 。 別biệt 習tập 者giả 。 若nhược 脩tu 奢xa 摩ma 他tha 。 先tiên 取thủ 至chí 靜tĩnh 。 不bất 起khởi 思tư 念niệm 。 靜tĩnh 極cực 便tiện 覺giác 。 如như 是thị 初sơ 靜tĩnh 。 從tùng 一nhất 身thân 至chí 一nhất 界giới 等đẳng 。 覺giác 遍biến 亦diệc 爾nhĩ 。 若nhược 脩tu 三Tam 摩Ma 鉢Bát 提Đề 。 先tiên 憶ức 想tưởng 十thập 方phương 如Như 來Lai 菩Bồ 薩Tát 。 依y 種chủng 種chủng 門môn 。 漸tiệm 次thứ 脩tu 行hành 等đẳng 。 若nhược 脩tu 禪thiền 那na 。 先tiên 取thủ 數sổ 門môn 。 心tâm 中trung 了liễu 知tri 。 生sanh 住trụ 滅diệt 念niệm 。 分phân 齊tề 頭đầu 數sổ 。 如như 是thị 周chu 遍biến 。 四tứ 威uy 儀nghi 中trung 。 分phân 別biệt 念niệm 數sổ 。 無vô 不bất 了liễu 知tri 等đẳng 。 漸tiệm 次thứ 增tăng 進tiến 。 乃nãi 至chí 百bách 千thiên 。 世thế 界giới 一nhất 滴tích 雨vũ 。 如như 目mục 覩đổ 受thọ 用dụng 物vật 。 是thị 名danh 三tam 觀quán 。 初sơ 首thủ 方phương 便tiện 。

△# 疏sớ/sơ 遍biến 習tập 者giả 。 若nhược 諸chư 眾chúng 生sanh 。 遍biến 脩tu 三tam 觀quán 。 勤cần 行hành 精tinh 進tấn 。 即tức 名danh 如Như 來Lai 。 出xuất 現hiện 於ư 世thế 。

△# 疏sớ/sơ 互hỗ 習tập 者giả 。 若nhược 末mạt 世thế 鈍độn 根căn 。 不bất 得đắc 成thành 就tựu 。 由do 昔tích 業nghiệp 障chướng 。 當đương 勤cần 懺sám 悔hối 。 先tiên 斷đoạn 憎tăng 愛ái 。 嫉tật 妬đố 諂siểm 曲khúc 。 求cầu 勝thắng 上thượng 心tâm 。 三tam 種chủng 淨tịnh 觀quán 。 隨tùy 學học 一nhất 事sự 。 此thử 觀quán 不bất 得đắc 。 復phục 習tập 彼bỉ 觀quán 。 心tâm 不bất 放phóng 捨xả 。 漸tiệm 次thứ 求cầu 證chứng 。 諸chư 障chướng 若nhược 銷tiêu 滅diệt 。 佛Phật 境cảnh 便tiện 現hiện 前tiền 。

△# 疏sớ/sơ 業nghiệp 障chướng 惑hoặc 障chướng 而nhi 銷tiêu 亡vong 者giả 。 文văn 在tại 互hỗ 習tập 中trung 也dã 。 可khả 指chỉ 配phối 之chi 。

△# 疏sớ/sơ 成thành 就tựu 慧tuệ 至chí 現hiện 前tiền 者giả 。 成thành 就tựu 慧tuệ 身thân 是thị 華hoa 嚴nghiêm 之chi 文văn 。 與dữ 此thử 義nghĩa 同đồng 。 故cố 用dụng 之chi 也dã 。 謂vị 一nhất 切thiết 法pháp 。 即tức 心tâm 自tự 性tánh 。 全toàn 體thể 是thị 慧tuệ 。 故cố 云vân 身thân 也dã 。 一nhất 切thiết 即tức 心tâm 自tự 性tánh 是thị 靜tĩnh 極cực 。 全toàn 慧tuệ 即tức 覺giác 遍biến 。 靜tĩnh 極cực 覺giác 遍biến 。 是thị 別biệt 習tập 奢xa 摩ma 他tha 之chi 文văn 。 如như 上thượng 所sở 引dẫn 。 百bách 千thiên 世thế 界giới 。 是thị 別biệt 習tập 禪thiền 那na 之chi 文văn 。 亦diệc 如như 上thượng 引dẫn 。 佛Phật 境cảnh 現hiện 前tiền 。 即tức 彼bỉ 偈kệ 文văn 。 亦diệc 如như 上thượng 引dẫn 。

疏sớ/sơ 是thị 以dĩ 聞văn 五ngũ 種chủng 名danh 下hạ 。 第đệ 三tam 敘tự 流lưu 通thông 分phần/phân 也dã 。 五ngũ 名danh 者giả 。 文văn 云vân 。 是thị 經Kinh 名danh 大Đại 方Phương 廣Quảng 圓Viên 覺Giác 陀Đà 羅La 尼Ni 。 亦diệc 名danh 脩tu 多đa 羅la 了liễu 義nghĩa 。 亦diệc 名danh 祕Bí 密Mật 王Vương 三Tam 昧Muội 。 亦diệc 名danh 如Như 來Lai 決Quyết 定Định 境Cảnh 界Giới 。 亦diệc 名danh 如Như 來Lai 藏Tạng 、 自Tự 性Tánh 差Sai 別Biệt 。 汝nhữ 當đương 奉phụng 持trì 。

△# 疏sớ/sơ 起khởi 寶bảo 剎sát 施thí 福phước 者giả 。 文văn 云vân 。 假giả 使sử 有hữu 人nhân 。 純thuần 以dĩ 七thất 寶bảo 。 積tích 滿mãn 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。 以dĩ 用dụng 布bố 施thí 。 不bất 如như 有hữu 人nhân 。 聞văn 此thử 經Kinh 名danh 。 及cập 一nhất 句cú 義nghĩa 。

△# 疏sớ/sơ 說thuyết 半bán 偈kệ 義nghĩa 勝thắng 河hà 沙sa 小Tiểu 乘Thừa 者giả 。 文văn 云vân 。 假giả 使sử 有hữu 人nhân 。 教giáo 百bách 恆Hằng 河Hà 沙sa 眾chúng 生sanh 。 得đắc 阿A 羅La 漢Hán 果Quả 。 不bất 如như 有hữu 人nhân 。 宣tuyên 說thuyết 此thử 經Kinh 。 分phân 別biệt 半bán 偈kệ 。 上thượng 來lai 第đệ 二nhị 正chánh 敘tự 竟cánh 。

疏sớ/sơ 實thật 由do 下hạ 。 大đại 文văn 第đệ 三tam 結kết 勝thắng 也dã 。 無vô 法pháp 不bất 持trì 者giả 。 意ý 說thuyết 。 總tổng 持trì 一nhất 切thiết 法pháp 也dã 。 經Kinh 云vân 。 有hữu 大đại 陀đà 羅la 尼ni 門môn 。 陀đà 羅la 尼ni 是thị 梵Phạn 語ngữ 。 此thử 云vân 總tổng 持trì 故cố 也dã 。 無vô 機cơ 不bất 被bị 者giả 。 即tức 上thượng 所sở 敘tự 。 上thượng 中trung 下hạ 根căn 。 皆giai 令linh 證chứng 入nhập 。

疏sớ/sơ 噫# 巴ba 歌ca 下hạ 。 第đệ 三tam 敘tự 疏sớ/sơ 也dã 。 文văn 五ngũ 。 一nhất 標tiêu 意ý 。 二nhị 述thuật 緣duyên 。 三tam 釋thích 意ý 。 四tứ 正chánh 製chế 。 五ngũ 明minh 宗tông 。 初sơ 中trung 噫# 者giả 。 陸lục 韻vận 云vân 恨hận 聲thanh 也dã 。 孔khổng 安an 國quốc 云vân 。 心tâm 不bất 平bình 聲thanh 也dã 。 論luận 語ngữ 子tử 張trương 篇thiên 云vân 。 子tử 游du 曰viết 。 子tử 夏hạ 之chi 門môn 人nhân 小tiểu 子tử 當đương 灑sái 掃tảo 應ứng 對đối 進tiến 退thoái 則tắc 可khả 矣hĩ 。 抑ức 末mạt 也dã 。 本bổn 之chi 則tắc 無vô 如như 之chi 何hà 。 子tử 夏hạ 聞văn 之chi 曰viết 。 噫# (# 孔khổng 曰viết 。 噫# 。 心tâm 不bất 平bình 之chi 聲thanh )# 言ngôn 游du 過quá 矣hĩ 。 君quân 子tử 之chi 道đạo 。 孰thục 先tiên 傳truyền 焉yên 。 孰thục 後hậu 倦quyện 焉yên 。 譬thí 諸chư 草thảo 木mộc 區khu 以dĩ 別biệt 矣hĩ 。 君quân 子tử 之chi 道đạo 。 焉yên 可khả 誣vu 也dã 。 巴ba 歌ca 則tắc 巴ba 峽# 歌ca 也dã 。 如như 唱xướng 竹trúc 枝chi 之chi 類loại 。 隨tùy 發phát 一nhất 聲thanh 。 無vô 有hữu 不bất 解giải 齊tề 和hòa 之chi 者giả 。 今kim 以dĩ 之chi 況huống 淺thiển 近cận 權quyền 小tiểu 之chi 教giáo 。 舉cử 之chi 聞văn 之chi 。 易dị 信tín 易dị 順thuận 。 似tự 量lượng 者giả 。 因nhân 明minh 論luận 本bổn 偈kệ 云vân 。 現hiện 量lượng 與dữ 比tỉ 量lượng 。 及cập 似tự 唯duy 自tự 悟ngộ 。 能năng 立lập 與dữ 能năng 破phá 。 及cập 似tự 唯duy 悟ngộ 他tha 。 此thử 中trung 有hữu 真chân 現hiện 量lượng 真chân 比tỉ 量lượng 似tự 現hiện 量lượng 。 (# 非phi 證chứng 似tự 證chứng )# 似tự 比tỉ 量lượng (# 非phi 義nghĩa 似tự 義nghĩa )# 破phá 立lập 真chân 似tự 且thả 然nhiên 。 今kim 意ý 云vân 。 去khứ 聖thánh 時thời 遙diêu 。 源nguyên 流lưu 益ích 別biệt 。 國quốc 土độ 隔cách 遠viễn 。 教giáo 理lý 澆kiêu 訛ngoa 。 或hoặc 論luận 或hoặc 經kinh 。 或hoặc 疏sớ/sơ 或hoặc 鈔sao 。 或hoặc 禪thiền 或hoặc 講giảng 。 失thất 聖thánh 意ý 者giả 千thiên 萬vạn 。 得đắc 意ý 者giả 一nhất 二nhị 。 習tập 俗tục 生sanh 常thường 。 濫lạm 似tự 於ư 真chân 。 無vô 由do 辨biện 得đắc 。 謂vị 開khai 禪thiền 者giả 。 不bất 親thân 自tự 契khế 悟ngộ 心tâm 源nguyên 。 都đô 無vô 禪thiền 觀quán 之chi 力lực 。 但đãn 積tích 集tập 他tha 要yếu 妙diệu 之chi 語ngữ 。 記ký 持trì 而nhi 說thuyết 。 此thử 非phi 真chân 現hiện 量lượng 。 似tự 現hiện 量lượng 也dã 。 講giảng 說thuyết 者giả 。 不bất 親thân 自tự 於ư 心tâm 識thức 中trung 推thôi 斥xích 比tỉ 度độ 勘khám 會hội 性tánh 相tướng 法pháp 喻dụ 及cập 佛Phật 本bổn 意ý 。 但đãn 隨tùy 一nhất 家gia 本bổn 領lãnh 。 即tức 依y 文văn 熟thục 記ký 。 而nhi 宣tuyên 揚dương 於ư 人nhân 。 是thị 名danh 非phi 真chân 比tỉ 量lượng 似tự 比tỉ 量lượng 也dã 。 騰đằng 於ư 猿viên 心tâm 者giả 。 凡phàm 夫phu 之chi 人nhân 。 貪tham 著trước 其kỳ 事sự 。 多đa 是thị 意ý 在tại 。 文văn 字tự 語ngữ 言ngôn 。 以dĩ 為vi 立lập 身thân 事sự 業nghiệp 。 少thiểu 有hữu 照chiếu 理lý 照chiếu 心tâm 以dĩ 求cầu 出xuất 離ly 。 被bị 名danh 相tướng 騰đằng 擲trịch 。 如như 猿viên 猴hầu 之chi 心tâm 意ý 故cố 也dã 。 雪tuyết 曲khúc 者giả 。 即tức 陽dương 春xuân 白bạch 雪tuyết 歌ca 曲khúc 。 調điều 高cao 難nạn/nan 和hòa 。 設thiết 有hữu 一nhất 人nhân 發phát 聲thanh 者giả 。 千thiên 萬vạn 人nhân 中trung 難nan 得đắc 應ưng 和hòa 。 應ưng 和hòa 者giả 或hoặc 三tam 二nhị 一nhất 。 故cố 云vân 稀# 也dã 。 今kim 了liễu 義nghĩa 之chi 宗tông 雖tuy 有hữu 其kỳ 教giáo 。 在tại 經kinh 藏tạng 之chi 中trung 。 章chương 疏sớ/sơ 之chi 家gia 多đa 不bất 弘hoằng 演diễn 。 即tức 智Trí 度Độ 法Pháp 界Giới 起khởi 信tín 寶bảo 性tánh 佛Phật 性tánh 思tư 益ích 菩Bồ 提Đề 資tư 粮# 十Thập 地Địa 等đẳng 論luận 。 金Kim 剛Cang 三Tam 昧Muội 。 勝thắng 鬘man 如Như 來Lai 藏tạng 密mật 嚴nghiêm 法pháp 句cú 不bất 增tăng 不bất 減giảm 。 菴am 提đề 之chi 類loại 。 數sổ 十thập 部bộ 經kinh 。 及cập 諸chư 大đại 部bộ 經kinh 中trung 。 了liễu 義nghĩa 之chi 句cú 。 亦diệc 無vô 數số 也dã 。 皆giai 是thị 人nhân 少thiểu 弘hoằng 之chi 。 故cố 義nghĩa 理lý 隱ẩn 匿nặc 。 空không 有hữu 卷quyển 軸trục 。 在tại 經kinh 藏tạng 中trung 。

疏sớ/sơ 宗tông 密mật 髫thiều 專chuyên 魯lỗ 誥# 下hạ 。 二nhị 述thuật 造tạo 疏sớ/sơ 因nhân 緣duyên 也dã 。 文văn 五ngũ 。 一nhất 雙song 迷mê 道Đạo 德đức 。 二nhị 頓đốn 悟ngộ 教giáo 理lý 。 三tam 雙song 結kết 迷mê 悟ngộ 。 四tứ 漸tiệm 脩tu 行hành 解giải 。 五ngũ 宗tông 師sư 忍nhẫn 可khả 。 今kim 初sơ 也dã 。 髫thiều 者giả 。 陸lục 韻vận 云vân 。 小tiểu 兒nhi 髮phát 也dã 。 髫thiều 齓# 之chi 年niên 。 謂vị 十thập 歲tuế 之chi 間gian 矣hĩ 。 魯lỗ 誥# 即tức 儒nho 教giáo 也dã 。 教giáo 主chủ 姓tánh 孔khổng 名danh 丘khâu 字tự 仲trọng 尼ni 。 魯lỗ 國quốc 人nhân 也dã 。 為vi 魯lỗ 大đại 夫phu 。 故cố 云vân 夫phu 子tử 。 今kim 目mục 其kỳ 國quốc 。 故cố 云vân 魯lỗ 也dã 。 誥# 即tức 典điển 誥# 故cố 。 尚thượng 書thư 有hữu 大đại 誥# 康khang 誥# 酒tửu 誥# 洛lạc 誥# 仲trọng 虺hủy 之chi 誥# 梓# 材tài 之chi 誥# 等đẳng 。 篇thiên 名danh 矣hĩ 。

△# 疏sớ/sơ 冠quan 討thảo 竺trúc 墳phần 者giả 。 冠quan 謂vị 束thúc 髮phát 戴đái 冠quan 。 即tức 年niên 二nhị 十thập 。 當đương 冠quan 帶đái 之chi 歲tuế 也dã 。 謂vị 古cổ 人nhân 准chuẩn 禮lễ 。 皆giai 二nhị 十thập 冠quan 帶đái 。 三tam 十thập 婚hôn 娶thú 。 四tứ 十thập 而nhi 仕sĩ 。 故cố 呼hô 年niên 二nhị 十thập 為vi 弱nhược 冠quan 之chi 年niên 。 竺trúc 墳phần 者giả 。 即tức 釋thích 教giáo 也dã 。 竺trúc 謂vị 天Thiên 竺Trúc 國quốc 。 墳phần 亦diệc 典điển 籍tịch 。 謂vị 三tam 皇hoàng 五ngũ 帝đế 之chi 書thư 。 謂vị 之chi 墳phần 典điển 。 說thuyết 大Đại 道Đạo 常thường 道đạo 也dã 。 今kim 用dụng 此thử 方phương 之chi 語ngữ 。 以dĩ 目mục 佛Phật 教giáo 中trung 經kinh 論luận 也dã 。 言ngôn 髫thiều 冠quan 者giả 。 初sơ 習tập 之chi 間gian 歲tuế 數số 。 非phi 的đích 指chỉ 十thập 歲tuế 及cập 二nhị 十thập 歲tuế 也dã 。 實thật 而nhi 言ngôn 之chi 。 即tức 七thất 歲tuế 乃nãi 至chí 十thập 六lục 七thất 為vi 儒nho 學học 。 十thập 八bát 九cửu 二nhị 十thập 一nhất 二nhị 之chi 間gian 素tố 服phục 莊trang 居cư 。 聽thính 習tập 經kinh 論luận 。 二nhị 十thập 三tam 又hựu 卻khước 全toàn 功công 。 專chuyên 於ư 儒nho 學học 。 乃nãi 至chí 二nhị 十thập 五ngũ 歲tuế 。 過quá 禪thiền 門môn 。 方phương 出xuất 家gia 矣hĩ 。

△# 疏sớ/sơ 俱câu 溺nịch 筌thuyên 蹄đề 唯duy 味vị 糟tao 粕# 者giả 。 意ý 言ngôn 。 俱câu 專chuyên 文văn 言ngôn 。 不bất 得đắc 其kỳ 意ý 。 且thả 儒nho 教giáo 宗tông 意ý 。 在tại 道Đạo 德đức 仁nhân 義nghĩa 禮lễ 樂nhạo/nhạc/lạc 智trí 信tín 。 不bất 在tại 於ư 馳trì 騁sính 名danh 利lợi 所sở 令linh 揚dương 名danh 後hậu 代đại 者giả 。 以dĩ 道Đạo 德đức 孝hiếu 義nghĩa 為vi 名danh 。 不bất 以dĩ 官quan 榮vinh 才tài 藝nghệ 為vi 名danh 。 釋thích 教giáo 宗tông 意ý 。 通thông 達đạt 自tự 心tâm 。 脩tu 習tập 定định 慧tuệ 。 具cụ 於ư 悲bi 智trí 。 不bất 在tại 立lập 身thân 事sự 業nghiệp 。 當đương 時thời 難nạn/nan 習tập 之chi 而nhi 迷mê 之chi 。 故cố 云vân 爾nhĩ 也dã 。 筌thuyên 者giả 。 南nam 人nhân 捕bộ 魚ngư 之chi 器khí 。 蹄đề 者giả 兔thố 跡tích 。 或hoặc 作tác 罤# 字tự 。 即tức 網võng 兔thố 之chi 器khí 。 置trí 之chi 類loại 也dã 。 周chu 易dị 略lược 例lệ 云vân 。 言ngôn 生sanh 於ư 象tượng (# 言ngôn 從tùng 象tượng 生sanh 也dã )# 故cố 可khả 尋tầm 言ngôn 以dĩ 觀quán 象tượng 。 象tượng 生sanh 於ư 意ý (# 象tượng 從tùng 意ý 生sanh )# 故cố 可khả 尋tầm 象tượng 以dĩ 觀quán 意ý 。 意ý 以dĩ 象tượng 盡tận 。 象tượng 以dĩ 言ngôn 著trước 。 故cố 得đắc 象tượng 忘vong 言ngôn 。 得đắc 意ý 忘vong 象tượng 。 猶do 蹄đề 者giả 所sở 以dĩ 在tại 兔thố 。 得đắc 兔thố 而nhi 忘vong 蹄đề 。 筌thuyên 者giả 所sở 以dĩ 在tại 魚ngư 。 得đắc 魚ngư 而nhi 忘vong 筌thuyên 。 然nhiên 則tắc 言ngôn 者giả 象tượng 之chi 蹄đề 也dã 。 象tượng 者giả 意ý 之chi 筌thuyên 也dã 。 存tồn 言ngôn 者giả 非phi 得đắc 象tượng 。 存tồn 象tượng 者giả 非phi 得đắc 意ý 。 象tượng 生sanh 於ư 意ý 而nhi 存tồn 象tượng 焉yên 。 則tắc 所sở 存tồn 者giả 乃nãi 非phi 其kỳ 象tượng 也dã 。 言ngôn 生sanh 於ư 象tượng 而nhi 存tồn 言ngôn 焉yên 。 則tắc 所sở 存tồn 者giả 乃nãi 非phi 其kỳ 言ngôn 也dã 。 解giải 曰viết 。 以dĩ 蹄đề 喻dụ 言ngôn 。 以dĩ 筌thuyên 喻dụ 象tượng 。 筌thuyên 入nhập 水thủy 不bất 可khả 見kiến 。 蹄đề 在tại 陸lục 而nhi 可khả 觀quán 。 詳tường 之chi 可khả 知tri 矣hĩ 。 又hựu 象tượng 通thông 能năng 所sở 。 兔thố 筌thuyên 二nhị 事sự 總tổng 喻dụ 於ư 象tượng 。 望vọng 能năng 望vọng 所sở 。 其kỳ 義nghĩa 異dị 故cố 。 又hựu 云vân 。 然nhiên 則tắc 忘vong 象tượng 者giả 乃nãi 得đắc 意ý 也dã 。 忘vong 言ngôn 者giả 乃nãi 得đắc 象tượng 也dã 。 得đắc 意ý 在tại 忘vong 象tượng 。 得đắc 象tượng 在tại 忘vong 言ngôn 。 故cố 立lập 象tượng 以dĩ 盡tận 意ý 。 而nhi 象tượng 可khả 忘vong 也dã 。 彼bỉ 次thứ 此thử 更cánh 有hữu 馬mã 牛ngưu 等đẳng 象tượng 。 亦diệc 要yếu 可khả 以dĩ 窮cùng 此thử 一nhất 門môn 深thâm 義nghĩa 。 具cụ 引dẫn 在tại 別biệt 卷quyển 。

△# 疏sớ/sơ 唯duy 味vị 糟tao 粕# 者giả 。 酒tửu 糟tao 麻ma 粕# 也dã 。 莊trang 子tử 外ngoại 篇thiên 云vân 。 世thế 之chi 所sở 貴quý 道đạo 者giả 書thư 也dã 。 書thư 不bất 過quá 語ngữ 。 語ngữ 有hữu 貴quý 也dã 。 語ngữ 之chi 所sở 貴quý 者giả 意ý 也dã 。 意ý 有hữu 所sở 隨tùy 。 意ý 之chi 所sở 隨tùy 者giả 。 不bất 可khả 以dĩ 言ngôn 傳truyền 也dã 。 而nhi 世thế 人nhân 因nhân 貴quý 言ngôn 傳truyền 書thư 。 世thế 雖tuy 貴quý 之chi 哉tai 。 猶do 不bất 足túc 貴quý 也dã 。 為vi 其kỳ 貴quý 非phi 其kỳ 貴quý 也dã (# 所sở 貴quý 恆hằng 在tại 意ý 言ngôn 之chi 表biểu )# 故cố 視thị 而nhi 可khả 見kiến 者giả 。 形hình 與dữ 色sắc 也dã 。 聽thính 而nhi 可khả 聞văn 者giả 。 名danh 與dữ 聲thanh 也dã 。 悲bi 夫phu 世thế 人nhân 以dĩ 形hình 色sắc 名danh 聲thanh 。 為vi 足túc 以dĩ 得đắc 彼bỉ 之chi 情tình 。 夫phu 形hình 色sắc 名danh 聲thanh 。 果quả 不bất 足túc 以dĩ 得đắc 彼bỉ 之chi 情tình 。 (# 得đắc 彼bỉ 情tình 唯duy 忘vong 言ngôn 遺di 書thư )# 則tắc 知tri 者giả 不bất 言ngôn 。 言ngôn 者giả 不bất 知tri 。 而nhi 世thế 豈khởi 識thức 之chi 哉tai 。 (# 此thử 絕tuyệt 學học 去khứ 尚thượng 之chi 意ý 也dã )# 桓hoàn 公công 讀đọc 書thư 於ư 堂đường 上thượng 。 輪luân 扁# 斵# 輪luân 於ư 堂đường 下hạ 。 釋thích 椎chùy 鑿tạc 而nhi 上thượng 。 問vấn 桓hoàn 公công 曰viết 。 敢cảm 問vấn 公công 之chi 所sở 讀đọc 者giả 何hà 言ngôn 耶da 。 公công 曰viết 。 聖thánh 人nhân 之chi 言ngôn 也dã 。 曰viết 聖thánh 人nhân 在tại 乎hồ 。 公công 曰viết 。 已dĩ 死tử 矣hĩ 。 然nhiên 則tắc 君quân 之chi 所sở 讀đọc 者giả 。 古cổ 人nhân 之chi 糟tao 粕# 乎hồ 夫phu 。 桓hoàn 公công 曰viết 。 寡quả 人nhân 讀đọc 書thư 。 輪luân 人nhân 安an 得đắc 議nghị 乎hồ 。 有hữu 說thuyết 則tắc 可khả 。 無vô 說thuyết 則tắc 死tử 。 輪luân 扁# 曰viết 。 臣thần 也dã 以dĩ 臣thần 之chi 事sự 觀quán 之chi 。 臣thần 常thường 斵# 輪luân 。 徐từ 則tắc 甘cam 而nhi 不bất 固cố 。 疾tật 則tắc 苦khổ 而nhi 不bất 入nhập 。 不bất 徐từ 不bất 疾tật 。 得đắc 於ư 手thủ 而nhi 應ưng 於ư 心tâm 。 口khẩu 不bất 能năng 言ngôn 。 有hữu 數số 存tồn 焉yên 於ư 其kỳ 間gian 。 臣thần 不bất 能năng 以dĩ 喻dụ 臣thần 之chi 子tử 。 臣thần 之chi 子tử 亦diệc 不bất 能năng 受thọ 之chi 於ư 臣thần 。 是thị 以dĩ 行hành 年niên 七thất 十thập 而nhi 老lão 斵# 輪luân (# 此thử 言ngôn 物vật 各các 有hữu 性tánh 。 教giáo 學học 之chi 無vô 益ích 也dã )# 古cổ 之chi 人nhân 與dữ 。 其kỳ 不bất 可khả 傳truyền 也dã 死tử 矣hĩ 。 然nhiên 則tắc 君quân 之chi 所sở 讀đọc 者giả 。 古cổ 人nhân 之chi 糟tao 粕# 已dĩ 矣hĩ (# 當đương 古cổ 之chi 事sự 已dĩ 滅diệt 於ư 古cổ 矣hĩ 。 難nạn/nan 或hoặc 傳truyền 之chi 。 豈khởi 能năng 使sử 古cổ 在tại 今kim 哉tai 。 古cổ 不bất 在tại 今kim 。 今kim 事sự 已dĩ 變biến 故cố 〔# 施thí 〕# 學học 任nhậm 性tánh 與dữ 時thời 變biến 化hóa 而nhi 後hậu 〔# 生sanh 〕# 焉yên )# 。

疏sớ/sơ 幸hạnh 於ư 涪# 上thượng 針châm 芥giới 相tương/tướng 投đầu 下hạ 。 二nhị 頓đốn 悟ngộ 教giáo 理lý 也dã 。 涪# 是thị 東đông 川xuyên 江giang 名danh 。 山sơn 劒kiếm 之chi 南nam 。 巴ba 蜀thục 之chi 水thủy 。 皆giai 名danh 江giang 也dã 。 山sơn 南nam 梁lương 洋dương 是thị 漢hán 江giang 。 果quả 閬# 州châu 嘉gia 陵lăng 江giang 。 東đông 川xuyên 涪# 江giang 。 西tây 川xuyên 導đạo 江giang 。 且thả 之chi 陀đà 江giang 錦cẩm 江giang 。 遂toại 州châu 在tại 涪# 江giang 南nam 西tây 岸ngạn 。 宗tông 密mật 家gia 貫quán 果quả 州châu 。 因nhân 遂toại 州châu 有hữu 義nghĩa 學học 院viện 大đại 闡xiển 儒nho 宗tông 。 遂toại 投đầu 詣nghệ 進tiến 業nghiệp 。 經kinh 二nhị 年niên 後hậu 。 和hòa 尚thượng 從tùng 西tây 川xuyên 遊du 化hóa 至chí 此thử 州châu 。 遂toại 得đắc 相tương 遇ngộ 。 問vấn 法pháp 契khế 心tâm 。 如như 針châm 芥giới 相tương/tướng 投đầu 也dã 。 經kinh 說thuyết 。 佛Phật 問vấn 迦Ca 葉Diếp 。 從tùng 兜Đâu 率Suất 天Thiên 。 輥# 一nhất 芥giới 子tử 。 於ư 閻Diêm 浮Phù 提Đề 。 竪thụ 一nhất 針châm 鋒phong 。 使sử 芥giới 子tử 投đầu 於ư 針châm 鋒phong 。 此thử 事sự 難nan 易dị 。 迦Ca 葉Diếp 答đáp 言ngôn 。 甚thậm 為vi 難nan 也dã 。 佛Phật 言ngôn 正chánh 因nhân 正chánh 緣duyên 。 得đắc 相tương 值trị 遇ngộ 。 更cánh 難nan 於ư 此thử 。

△# 疏sớ/sơ 禪thiền 遇ngộ 南nam 宗tông 者giả 。 和hòa 尚thượng 所sở 傳truyền 是thị 嶺lĩnh 南nam 曹tào 溪khê 能năng 和hòa 尚thượng 宗tông 旨chỉ 也dã 。

△# 教giáo 逢phùng 斯tư 典điển 者giả 。 宗tông 密mật 為vi 沙Sa 彌Di 時thời 。 於ư 彼bỉ 州châu 。 因nhân 赴phó 齋trai 請thỉnh 。 到đáo 府phủ 吏lại 任nhậm 灌quán 家gia 。 行hành 經kinh 之chi 次thứ 。 把bả 著trước 此thử 圓viên 覺giác 之chi 卷quyển 。 讀đọc 之chi 兩lưỡng 三tam 紙chỉ 。 已dĩ 來lai 不bất 覺giác 身thân 心tâm 喜hỷ 躍dược 。 無vô 可khả 比tỉ 喻dụ 。 自tự 此thử 躭đam 翫ngoạn 。 乃nãi 至chí 如như 今kim 。 不bất 知tri 前tiền 世thế 曾tằng 習tập 。 不bất 知tri 有hữu 何hà 因nhân 緣duyên 。 但đãn 覺giác 躭đam 樂nhạo/nhạc/lạc 徹triệt 於ư 心tâm 髓tủy 。 訪phỏng 尋tầm 章chương 疏sớ/sơ 及cập 諸chư 講giảng 說thuyết 匠tượng 伯bá 。 數số 年niên 不bất 倦quyện 。 前tiền 後hậu 遇ngộ 上thượng 都đô 報báo 國quốc 寺tự 惟duy 慤# 法Pháp 師sư 疏sớ/sơ 一nhất 卷quyển 。 先tiên 天thiên 寺tự 悟ngộ 實thật 禪thiền 師sư 疏sớ/sơ 兩lưỡng 卷quyển 。 薦tiến 福phước 寺tự 堅kiên 志chí 法Pháp 師sư 疏sớ/sơ 四tứ 卷quyển 。 北bắc 都đô 藏tạng 海hải 寺tự 道đạo 詮thuyên 法Pháp 師sư 疏sớ/sơ 三tam 卷quyển 。 皆giai 反phản 復phục 研nghiên 味vị 。 難nạn/nan 互hỗ 有hữu 得đắc 失thất 。 皆giai 未vị 盡tận 經kinh 之chi 宗tông 趣thú 分phân 齊tề 。 難nan 逢phùng 講giảng 者giả 數số 人nhân 。 亦diệc 無vô 異dị 螢huỳnh 燒thiêu 妙diệu 高cao 矣hĩ 。 (# 下hạ 經kinh 之chi 以dĩ 思tư 惟duy 心tâm 測trắc 度độ 如Như 來Lai 。 圓viên 覺giác 境cảnh 界giới 。 如như 取thủ 螢huỳnh 火hỏa 。 燒thiêu 須Tu 彌Di 山Sơn 。 終chung 不bất 能năng 著trước 。 )# 良lương 由do 此thử 經Kinh 具cụ 法pháp 性tánh 法pháp 相tướng 。 破phá 相tương/tướng 三tam 宗tông 經kinh 論luận 南nam 北bắc 頓đốn 漸tiệm 兩lưỡng 宗tông 禪thiền 門môn 。 又hựu 分phần/phân 同đồng 華hoa 嚴nghiêm 圓viên 教giáo 具cụ 足túc 悟ngộ 脩tu 門môn 戶hộ 。 故cố 難nan 得đắc 其kỳ 人nhân 也dã 。 宗tông 密mật 遂toại 研nghiên 精tinh 覃# 思tư 。 竟cánh 無vô 疲bì 厭yếm 。 後hậu 因nhân 攻công 華hoa 嚴nghiêm 大đại 部bộ 清thanh 涼lương 廣quảng 疏sớ/sơ 。 窮cùng 本bổn 究cứu 末mạt 。 又hựu 遍biến 閱duyệt 藏tạng 經kinh 。 凡phàm 所sở 聽thính 習tập 諮tư 詢tuân 討thảo 論luận 披phi 讀đọc 。 一nhất 一nhất 對đối 詳tường 圓viên 覺giác 。 以dĩ 求cầu 旨chỉ 趣thú 。 至chí 元nguyên 和hòa 十thập 一nhất 年niên 正chánh 月nguyệt 中trung 。 方phương 在tại 終chung 南nam 山sơn 智trí 炬cự 寺tự 。 出xuất 科khoa 文văn 科khoa 之chi 。 以dĩ 為vi 綱cương 領lãnh 。 因nhân 轉chuyển 藏tạng 經kinh 。 兼kiêm 對đối 諸chư 疏sớ/sơ 。 搜sưu 採thải 其kỳ 義nghĩa 。 抄sao 略lược 相tương 當đương 。 纂toản 為vi 兩lưỡng 卷quyển 。 後hậu 卻khước 入nhập 京kinh 都đô 。 每mỗi 私tư 撿kiểm 之chi 。 以dĩ 詳tường 經kinh 文văn 。 亦diệc 未vị 敢cảm 條điều 流lưu 綸luân 緒tự 。 因nhân 為vi 同đồng 志chí 同đồng 徒đồ 。 詳tường 量lượng 數số 遍biến 。 漸tiệm 覺giác 通thông 徹triệt 。 不bất 見kiến 疑nghi 滯trệ 之chi 處xứ 。 後hậu 自tự 覺giác 化hóa 緣duyên 勞lao 慮lự 。 至chí 長trường/trưởng 慶khánh 元nguyên 年niên 正chánh 月nguyệt 又hựu 退thoái 在tại 南nam 山sơn 草thảo 堂đường 寺tự 。 絕tuyệt 跡tích 息tức 緣duyên 。 養dưỡng 神thần 鍊luyện 智trí 。 至chí 二nhị 年niên 春xuân 。 遂toại 取thủ 先tiên 所sở 製chế 科khoa 文văn 及cập 兩lưỡng 卷quyển 纂toản 要yếu 。 兼kiêm 集tập 數sổ 十thập 部bộ 經kinh 論luận 數số 部bộ 諸chư 家gia 章chương 疏sớ/sơ 。 課khóa 虗hư 扣khấu 寂tịch 。 率suất 愚ngu 為vi 疏sớ/sơ 。 至chí 三tam 年niên 夏hạ 終chung 。 方phương 遂toại 終chung 畢tất 。 餘dư 如như 下hạ 說thuyết 。

△# 疏sớ/sơ 一nhất 言ngôn 之chi 下hạ 心tâm 地địa 開khai 通thông 者giả 。 目mục 所sở 悟ngộ 。 心tâm 猶do 如như 地địa 也dã 。 故cố 古cổ 來lai 皆giai 目mục 七thất 祖tổ 禪thiền 印ấn 。 為vi 心tâm 地địa 法Pháp 門môn 。 見kiến 道đạo 證chứng 真chân 已dĩ 去khứ 名danh 十Thập 地Địa 者giả 。 義nghĩa 亦diệc 同đồng 此thử 。 菩Bồ 薩Tát 本bổn 業nghiệp 經Kinh 云vân 。 地địa 名danh 為vi 持trì 。 持trì 百bách 萬vạn 僧Tăng 祇kỳ 功công 德đức 。 亦diệc 名danh 生sanh 成thành 。 生sanh 成thành 一nhất 切thiết 因nhân 果quả 。 十Thập 地Địa 論luận 云vân 。 生sanh 成thành 佛Phật 智trí 住trụ 持trì 故cố 。

△# 一nhất 軸trục 之chi 中trung 義nghĩa 天thiên 朗lãng 曜diệu 者giả 。 於ư 此thử 一nhất 經kinh 。 達đạt 一nhất 切thiết 義nghĩa 也dã 。 華hoa 嚴nghiêm 序tự 云vân 。 空không 空không 絕tuyệt 跡tích 。 義nghĩa 天thiên 星tinh 象tượng 璨xán 然nhiên 。

疏sớ/sơ 頃khoảnh 以dĩ 下hạ 。 三tam 雙song 結kết 迷mê 悟ngộ 。 上thượng 兩lưỡng 句cú 躡niếp 前tiền 迷mê 意ý 。 意ý 明minh 頃khoảnh 者giả 溺nịch 言ngôn 象tượng 之chi 時thời 。 由do 所sở 悟ngộ 之chi 道đạo 不bất 是thị 真chân 常thường 不bất 變biến 之chi 體thể 故cố 。 所sở 運vận 之chi 心tâm 。 所sở 行hành 之chi 行hạnh 。 所sở 計kế 諸chư 法pháp 。 皆giai 是thị 生sanh 滅diệt 無vô 常thường 也dã 。 如như 以dĩ 金kim 所sở 為vi 之chi 器khí 器khí 器khí 皆giai 金kim 。 以dĩ 土thổ/độ 所sở 為vi 之chi 器khí 器khí 器khí 皆giai 瓦ngõa 也dã 。 此thử 義nghĩa 如như 前tiền 本bổn 起khởi 因nhân 中trung 所sở 釋thích 。 及cập 後hậu 釋thích 文Văn 殊Thù 問vấn 中trung 。 當đương 更cánh 廣quảng 明minh 。 然nhiên 道đạo 非phi 常thường 道đạo 之chi 語ngữ 。 出xuất 道đạo 經kinh 也dã 。 彼bỉ 云vân 。 道đạo 可khả 道đạo (# 經kinh 術thuật 出xuất 正chánh 教giáo 之chi 道đạo )# 非phi 常thường 道đạo 。 (# 非phi 自tự 然nhiên 長trường 生sanh 之chi 道đạo 。 常thường 道đạo 當đương 以dĩ 無vô 為vi 養dưỡng 神thần 。 無vô 事sự 安an 民dân 。 含hàm 光quang 藏tạng 暉huy 。 滅diệt 跡tích 匿nặc 端đoan 。 方phương 可khả 稱xưng 道đạo )# 名danh 可khả 名danh (# 富phú 貴quý 尊tôn 榮vinh 高cao 世thế 之chi 名danh )# 非phi 常thường 名danh 。 (# 非phi 自tự 然nhiên 常thường 在tại 之chi 名danh 。 常thường 名danh 當đương 知tri 嬰anh 兒nhi 之chi 未vị 孩hài 。 鷄kê 子tử 之chi 未vị 分phần/phân 。 美mỹ 玉ngọc 處xứ 石thạch 間gian 。 明minh 珠châu 在tại 蚌# 中trung 。 內nội 雖tuy 照chiếu 照chiếu 。 外ngoại 若nhược 禎# 愚ngu 也dã )# 無vô 名danh 天thiên 地địa 之chi 始thỉ (# 無vô 名danh 道đạo 也dã 。 道đạo 吐thổ 氣khí 布bố 化hóa 。 出xuất 於ư 虗hư 無vô 。 為vi 天thiên 地địa 始thỉ 也dã )# 有hữu 名danh 萬vạn 物vật 之chi 母mẫu (# 有hữu 名danh 天thiên 地địa 也dã 。 有hữu 形hình 位vị 有hữu 陰âm 陽dương 則tắc 委ủy 。 天thiên 地địa 含hàm 氣khí 生sanh 萬vạn 物vật 長trường/trưởng 大đại 成thành 熟thục 如như 母mẫu 也dã )# 故cố 常thường 無vô 欲dục 以dĩ 觀quán 其kỳ 妙diệu (# 妙diệu 要yếu 也dã 。 人nhân 常thường 能năng 無vô 欲dục 。 則tắc 可khả 以dĩ 觀quán 道đạo 之chi 要yếu 。 謂vị 一nhất 也dã 。 一nhất 出xuất 布bố 化hóa 名danh 道đạo 。 讚tán 敘tự 明minh 是thị 非phi 也dã )# 常thường 有hữu 欲dục 觀quán 其kỳ 徼# (# 徼# 歸quy 也dã 云vân 云vân )# 此thử 兩lưỡng 者giả 同đồng 出xuất 而nhi 異dị 名danh 。 同đồng 謂vị 之chi 玄huyền 。 玄huyền 之chi 又hựu 玄huyền 。 眾chúng 妙diệu 之chi 門môn 。 諸chư 行hành 無vô 常thường 。 之chi 言ngôn 即tức 涅Niết 槃Bàn 十thập 四tứ 羅la 剎sát 。 所sở 說thuyết 之chi 偈kệ 。 前tiền 半bán 云vân 。 諸chư 行hành 無vô 常thường 。 是thị 生sanh 滅diệt 法pháp 。 彼bỉ 經kinh 義nghĩa 決quyết 云vân 。 十Thập 力Lực 世Thế 雄Hùng 。 所sở 說thuyết 空không 義nghĩa 者giả 。 五ngũ 陰ấm 諸chư 行hành 。 從tùng 因nhân 緣duyên 生sanh 。 緣duyên 會hội 則tắc 生sanh 。 緣duyên 離ly 則tắc 滅diệt 。 此thử 上thượng 兩lưỡng 句cú 諸chư 行hành 等đẳng 。 是thị 流lưu 轉chuyển 門môn 。 夫phù 生sanh 必tất 滅diệt 。 滅diệt 已dĩ 更cánh 生sanh 。 滅diệt 滅diệt 無vô 生sanh 。 滅diệt 生sanh 無vô 滅diệt 。 無vô 滅diệt 無vô 生sanh 。 即tức 寂tịch 滅diệt 樂nhạo/nhạc/lạc 。 下hạ 半bán 云vân 生sanh 滅diệt 滅diệt 已dĩ 。 寂tịch 滅diệt 為vi 樂lạc 者giả 。 是thị 大đại 涅Niết 槃Bàn 還hoàn 滅diệt 門môn 也dã 。 又hựu 上thượng 半bán 偈kệ 。 破phá 昔tích 常thường 倒đảo 。 即tức 除trừ 常thường 見kiến 。 下hạ 之chi 半bán 偈kệ 。 破phá 無vô 常thường 倒đảo 。 即tức 除trừ 斷đoạn 見kiến 。 又hựu 前tiền 半bán 生sanh 滅diệt 舉cử 體thể 皆giai 空không 。 後hậu 說thuyết 涅Niết 槃Bàn 。 相tương/tướng 無vô 性tánh 有hữu 。 情tình 無vô 理lý 有hữu 。

△# 疏sớ/sơ 今kim 知tri 心tâm 是thị 佛Phật 心tâm 。 定định 當đương 作tác 佛Phật 者giả 。 因nhân 由do 所sở 悟ngộ 心tâm 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 名danh 為vi 本bổn 覺giác 。 全toàn 是thị 諸chư 佛Phật 之chi 心tâm 。 以dĩ 此thử 為vi 本bổn 脩tu 行hành 。 決quyết 定định 成thành 佛Phật 。 然nhiên 自tự 心tâm 是thị 佛Phật 之chi 據cứ 。 其kỳ 文văn 甚thậm 多đa 。 謂vị 華hoa 嚴nghiêm 出xuất 現hiện 品phẩm 云vân 。 應ưng 知tri 自tự 心tâm 念niệm 念niệm 常thường 有hữu 佛Phật 成thành 正chánh 覺giác 等đẳng 也dã 。 涅Niết 槃Bàn 中trung 。 佛Phật 讚tán 純thuần 陀đà 。 心tâm 同đồng 佛Phật 心tâm 也dã 。 定định 當đương 作tác 佛Phật 者giả 。 亦diệc 全toàn 句cú 是thị 涅Niết 槃Bàn 之chi 文văn 。 云vân 凡phàm 是thị 有hữu 心tâm 定định 當đương 作tác 佛Phật 。 故cố 此thử 云vân 爾nhĩ 。

疏sớ/sơ 然nhiên 佛Phật 稱xưng 下hạ 。 四tứ 漸tiệm 脩tu 解giải 行hành 也dã 。 於ư 中trung 。 初sơ 二nhị 句cú 。 立lập 漸tiệm 脩tu 之chi 理lý 。 稱xưng 種chủng 智trí 者giả 。 梵Phạm 云vân 薩Tát 婆Bà 若Nhã 。 此thử 云vân 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 即tức 諸chư 佛Phật 究cứu 竟cánh 圓viên 滿mãn 。 果quả 位vị 之chi 智trí 也dã 。 種chủng 謂vị 種chủng 類loại 。 即tức 無vô 法pháp 不bất 通thông 之chi 義nghĩa 也dã 。 謂vị 世thế 出xuất 世thế 間gian 。 種chủng 種chủng 品phẩm 類loại 。 無vô 不bất 了liễu 知tri 。 故cố 云vân 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 故cố 華hoa 嚴nghiêm 如Như 來Lai 名danh 號hiệu 品phẩm 中trung 。 列liệt 佛Phật 種chủng 種chủng 名danh 。 於ư 中trung 云vân 。 亦diệc 名danh 一nhất 切thiết 義nghĩa 成thành 。 一nhất 切thiết 義nghĩa 成thành 者giả 。 即tức 翻phiên 梵Phạn 語ngữ 悉tất 達đạt 多đa 為vi 此thử 言ngôn 也dã 。 謂vị 於ư 一nhất 切thiết 。 義nghĩa 理lý 悉tất 皆giai 通thông 達đạt 成thành 就tựu 。 即tức 是thị 一nhất 切thiết 種chủng 智trí 矣hĩ 。

△# 修tu 假giả 多đa 聞văn 者giả 。 既ký 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 皆giai 達đạt 。 方phương 名danh 為vi 佛Phật 。 故cố 脩tu 佛Phật 因nhân 。 必tất 須tu 假giả 藉tạ 多đa 聞văn 也dã 。 況huống 華hoa 嚴nghiêm 第đệ 三tam 地địa 經kinh 文văn 。 正chánh 以dĩ 多đa 聞văn 為vi 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 之chi 初sơ 門môn 。 展triển 轉chuyển 五ngũ 重trọng/trùng 。 推thôi 度độ 生sanh 行hành 。 始thỉ 自tự 多đa 聞văn 故cố 也dã 。 彼bỉ 文văn 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 如như 是thị 。 厭yếm 離ly 一nhất 切thiết 有hữu 為vi 。 愍mẫn 念niệm 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 知tri 一Nhất 切Thiết 智Trí 智Trí 。 有hữu 勝thắng 利lợi 益ích 。 欲dục 依y 如Như 來Lai 智trí 慧tuệ 。 救cứu 度độ 眾chúng 生sanh 。 作tác 是thị 思tư 惟duy 。

此thử 諸chư 眾chúng 生sanh 。 隨tùy 在tại 煩phiền 惱não 大đại 苦khổ 之chi 中trung 。 以dĩ 何hà 方phương 便tiện 。 而nhi 得đắc 拔bạt 濟tế 。 令linh 住trụ 究cứu 竟cánh 。 涅Niết 槃Bàn 之chi 樂lạc 。 便tiện 作tác 是thị 念niệm 。 欲dục 度độ 眾chúng 生sanh 。 令linh 住trụ 涅Niết 槃Bàn 。 不bất 離ly 無vô 障chướng 礙ngại 解giải 脫thoát 智trí 。 (# 離ly 二nhị 障chướng 權quyền 實thật 自tự 在tại 。 是thị 究cứu 竟cánh 攝nhiếp 生sanh 方phương 便tiện )# 無vô 障chướng 礙ngại 解giải 脫thoát 智trí 。 不bất 離ly 一nhất 切thiết 。 法pháp 如như 實thật 覺giác 。 (# 覺giác 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 如như 實thật 也dã 。 如như 實thật 則tắc 法pháp 性tánh 。 由do 覺giác 此thử 故cố 方phương 能năng 斷đoạn 惑hoặc 起khởi 用dụng )# 一nhất 切thiết 法pháp 如như 實thật 覺giác 。 不bất 離ly 無vô 行hành 。 無vô 生sanh 行hành 慧tuệ 光quang 。 (# 慧tuệ 以dĩ 無vô 行hành 無vô 生sanh 為vi 行hành 相tương/tướng 也dã )# 無vô 行hành 無vô 生sanh 行hành 慧tuệ 光quang 。 不bất 離ly 禪thiền 善thiện 巧xảo (# 出xuất 入nhập 自tự 在tại 。 不bất 被bị 禪thiền 縛phược )# 決quyết 定định 智trí 。 (# 觀quán 密mật 之chi 智trí 決quyết 定định 故cố 。 能năng 發phát 慧tuệ 光quang 也dã )# 禪thiền 善thiện 巧xảo 決quyết 定định 智trí 不bất 離ly 善thiện 巧xảo (# 不bất 取thủ 聞văn 相tương/tướng 故cố 也dã )# 多đa 聞văn 。 (# 聞văn 慧tuệ 也dã 。 由do 此thử 發phát 前tiền 思tư 脩tu 等đẳng 慧tuệ 故cố 。 若nhược 順thuận 而nhi 言ngôn 之chi 。 則tắc 由do 多đa 聞văn 故cố 發phát 禪thiền 智trí 。 由do 禪thiền 智trí 故cố 。 發phát 無vô 生sanh 慧tuệ 。 由do 無vô 生sanh 慧tuệ 故cố 。 以dĩ 覺giác 法pháp 性tánh 。 由do 覺giác 法pháp 性tánh 故cố 。 任nhậm 運vận 增tăng 進tiến 。 寂tịch 照chiếu 雙song 流lưu 。 名danh 之chi 為vi 佛Phật 。 堪kham 任nhậm 度độ 脫thoát 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 )# 菩Bồ 薩Tát 如như 是thị 觀quán 察sát 了liễu 知tri 已dĩ 。 倍bội 於ư 正Chánh 法Pháp 。 勤cần 求cầu 脩tu 習tập 。 日nhật 夜dạ 唯duy 願nguyện 聞văn 法Pháp 。 喜hỷ 法pháp 。 樂nhạo 法Pháp 。 依y 法pháp 。 隨tùy 法pháp 。 解giải 法pháp 。 順thuận 法pháp 。 到đáo 法pháp 。 住trụ 法pháp 。 行hành 法pháp 。 菩Bồ 薩Tát 如như 是thị 。 勤cần 求cầu 佛Phật 法Pháp 。 所sở 有hữu 珍trân 財tài 皆giai 無vô 恡lận 惜tích 。 不bất 見kiến 有hữu 物vật 難nan 得đắc 可khả 重trọng/trùng 。 但đãn 於ư 能năng 說thuyết 法Pháp 人nhân 。 生sanh 難nan 遭tao 想tưởng 。 故cố 內nội 外ngoại 財tài 。 無vô 不bất 能năng 捨xả 。 無vô 有hữu 恭cung 敬kính 。 而nhi 不bất 能năng 行hành 。 無vô 有hữu 憍kiêu 慢mạn 。 而nhi 不bất 能năng 捨xả 。 無vô 有hữu 承thừa 事sự 。 而nhi 不bất 能năng 作tác 。 無vô 有hữu 勤cần 苦khổ 。 而nhi 不bất 能năng 受thọ 。 生sanh 若nhược 聞văn 一nhất 句cú 。 未vị 聞văn 之chi 法Pháp 。 心tâm 生sanh 歡hoan 喜hỷ 。 勝thắng 得đắc 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。 滿mãn 中trung 七thất 寶bảo 。 (# 及cập 輪Luân 王Vương 位vị 。 帝Đế 釋Thích 位vị 。 梵Phạm 王Vương 位vị 。 若nhược 有hữu 人nhân 言ngôn 。 我ngã 有hữu 一nhất 句cú 未vị 聞văn 法Pháp 。 能năng 淨tịnh 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 。 若nhược 入nhập 七thất 仞nhận 火hỏa 坑khanh 。 云vân 云vân )# 如như 是thị 求cầu 法Pháp 。 如như 其kỳ 所sở 聞văn 。 觀quán 察sát 脩tu 行hành 。 乃nãi 至chí 於ư 空không 閑nhàn 處xứ 。 作tác 是thị 思tư 惟duy 。

如như 說thuyết 脩tu 行hành 。 乃nãi 得đắc 佛Phật 法Pháp 。 非phi 但đãn 口khẩu 言ngôn 而nhi 可khả 清thanh 淨tịnh (# 此thử 後hậu 說thuyết 得đắc 四tứ 禪thiền 八bát 定định 云vân 云vân )# 婆bà 沙sa 論luận 云vân 。 多đa 聞văn 能năng 知tri 法pháp 。 多đa 聞văn 能năng 離ly 罪tội 。 多đa 聞văn 捨xả 無vô 義nghĩa 。 多đa 聞văn 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。 智trí 論luận 說thuyết 。 多đa 聞văn 無vô 慧tuệ 。 有hữu 慧tuệ 無vô 聞văn 。 皆giai 不bất 知tri 實thật 相tướng 。 有hữu 慧tuệ 多đa 聞văn 。 方phương 知tri 實thật 相tướng 。 無vô 聞văn 無vô 慧tuệ 是thị 人nhân 中trung 牛ngưu 。 上thượng 說thuyết 心tâm 地địa 開khai 通thông 是thị 頓đốn 悟ngộ 。 即tức 有hữu 慧tuệ 也dã 。 故cố 今kim 云vân 脩tu 假giả 多đa 聞văn 。 明minh 漸tiệm 脩tu 之chi 門môn 也dã 。 又hựu 相tương/tướng 傳truyền 。 路lộ 逢phùng 羅la 剎sát 之chi 事sự 。 且thả 是thị 多đa 聞văn 之chi 益ích 。 (# 勤cần 聞văn 第đệ 一nhất 方phương 云vân 云vân )# 華hoa 嚴nghiêm 問vấn 明minh 品phẩm 云vân 。 非phi 但đãn 以dĩ 多đa 聞văn 能năng 入nhập 如Như 來Lai 法pháp 者giả 。 此thử 明minh 不bất 斷đoạn 煩phiền 惱não 之chi 失thất 。 非phi 毀hủy 多đa 聞văn 。 言ngôn 非phi 但đãn 者giả 。 意ý 使sử 隨tùy 聞văn 而nhi 脩tu 也dã 。 故cố 孔khổng 子tử 入nhập 大đại 廟miếu 每mỗi 事sự 問vấn 。

疏sớ/sơ 故cố 復phục 行hành 詣nghệ 下hạ 。 正chánh 明minh 漸tiệm 脩tu 也dã 。 言ngôn 故cố 復phục 者giả 。 前tiền 次thứ 心tâm 地địa 開khai 通thông 義nghĩa 天thiên 朗lãng 曜diệu 。 然nhiên 由do 成thành 佛Phật 之chi 因nhân 假giả 多đa 聞văn 之chi 故cố 。 復phục 須tu 行hành 詣nghệ 等đẳng 也dã 。 行hành 詣nghệ 百bách 城thành 者giả 。 是thị 巡tuần 國quốc 邑ấp 。 參tham 善Thiện 知Tri 識Thức 。 求cầu 學học 法Pháp 門môn 也dã 。 行hành 詣nghệ 之chi 言ngôn 。 是thị 淨tịnh 名danh 經kinh 中trung 。 佛Phật 遣khiển 使sứ 問vấn 疾tật 之chi 語ngữ 。 一nhất 一nhất 云vân 汝nhữ 行hành 詣nghệ 維duy 摩ma 詰cật 問vấn 疾tật 。 今kim 務vụ 在tại 用dụng 經Kinh 典điển 正chánh 文văn 。 兼kiêm 啚# 對đối 下hạ 坐tọa 探thám 之chi 言ngôn 也dã 。 百bách 城thành 者giả 。 即tức 華hoa 嚴nghiêm 經kinh 。 善Thiện 財Tài 童Đồng 子Tử 。 展triển 轉chuyển 南nam 行hành 。 求cầu 善Thiện 知Tri 識Thức 。 經kinh 一nhất 百bách 一nhất 十thập 城thành 。 今kim 但đãn 取thủ 大đại 數số 矣hĩ 。 言ngôn 坐tọa 探thám 藉tạ 者giả 。 問vấn 道đạo 求cầu 法Pháp 。 即tức 行hành 披phi 覽lãm 典điển 教giáo 。 理lý 然nhiên 是thị 坐tọa 。 亦diệc 意ý 在tại 以dĩ 行hành 坐tọa 為vi 對đối 也dã 。 宗tông 密mật 比tỉ 所sở 遇ngộ 釋thích 門môn 中trung 典điển 藉tạ 。 未vị 有hữu 不bất 探thám 討thảo 披phi 覽lãm 。 且thả 終chung 南nam 智trí 炬cự 寺tự 。 誓thệ 不bất 下hạ 山sơn 。 遍biến 轉chuyển 藏tạng 經kinh 三tam 年niên 。 願nguyện 畢tất 方phương 下hạ 山sơn 。 或hoặc 京kinh 城thành 。 或hoặc 城thành 外ngoại 。 雲vân 居cư 草thảo 堂đường 豐phong 德đức 等đẳng 寺tự 。 皆giai 是thị 尋tầm 討thảo 聖thánh 教giáo 。 餘dư 隨tùy 處xứ 隨tùy 時thời 。 不bất 可khả 具cụ 記ký 。 自tự 年niên 十thập 七thất 八bát 。 乃nãi 至chí 今kim 垂thùy 半bán 百bách 。 未vị 曾tằng 斷đoạn 絕tuyệt 。 故cố 云vân 探thám 群quần 藉tạ 也dã 。

疏sớ/sơ 講giảng 雖tuy 下hạ 。 五ngũ 宗tông 師sư 忍nhẫn 可khả 也dã 。 講giảng 濫lạm 泰thái 者giả 。 古cổ 來lai 相tương/tướng 傳truyền 。 有hữu 蒲bồ 州châu 不bất 聽thính 泰thái 溜# 州châu 半bán 遍biến 沼chiểu 。 彼bỉ 是thị 聰thông 慧tuệ 上thượng 德đức 。 不bất 聽thính 而nhi 講giảng 。 餘dư 是thị 遇ngộ 末mạt 之chi 流lưu 。 宿túc 生sanh 有hữu 小tiểu 緣duyên 種chủng 。 披phi 尋tầm 華hoa 嚴nghiêm 章chương 疏sớ/sơ 。 薄bạc 見kiến 端đoan 倪nghê 。 未vị 見kiến 疏sớ/sơ 主chủ 承thừa 稟bẩm 之chi 。

時thời 在tại 襄tương 州châu 東đông 都đô 。 先tiên 已dĩ 輙triếp 講giảng 兩lưỡng 遍biến 事sự 迹tích 似tự 於ư 古cổ 德đức 。 而nhi 賢hiền 愚ngu 不bất 齊tề 。 故cố 云vân 濫lạm 也dã 。 而nhi 云vân 雖tuy 者giả 。 明minh 在tại 稟bẩm 承thừa 復phục 非phi 不bất 聽thính 而nhi 已dĩ 。 故cố 次thứ 云vân 學học 且thả 師sư 安an 也dã 。 謂vị 元nguyên 和hòa 五ngũ 年niên 。 於ư 襄tương 州châu 。 初sơ 講giảng 一nhất 遍biến 。 六lục 年niên 於ư 東đông 都đô 再tái 講giảng 。 (# 事sự 迹tích 具cụ 在tại 上thượng 疏sớ/sơ 主chủ 狀trạng 中trung 所sở 述thuật 可khả 依y 敘tự 之chi )# 然nhiên 後hậu 入nhập 上thượng 都đô 。 親thân 事sự 疏sớ/sơ 主chủ 。 數số 年niên 請thỉnh 益ích 。 初sơ 二nhị 年niên 間gian 。 晝trú 夜dạ 不bất 離ly 。 後hậu 雖tuy 於ư 諸chư 寺tự 講giảng 傳truyền 。 每mỗi 月nguyệt 長trường/trưởng 兩lưỡng 上thượng 聽thính 受thọ 菩Bồ 提Đề 心tâm 戒giới 乃nãi 至chí 無vô 量lượng 法Pháp 門môn 。 有hữu 疑nghi 則tắc 往vãng 來lai 諮tư 問vấn 不bất 絕tuyệt 言ngôn 。 師sư 安an 者giả 。 即tức 道đạo 安an 法Pháp 師sư 。 當đương 代đại 之chi 日nhật 。 天thiên 下hạ 所sở 宗tông 。 自tự 後hậu 時thời 人nhân 。 皆giai 云vân 學học 不bất 師sư 安an 。 義nghĩa 不bất 堪kham 難nạn/nan 。

△# 疏sớ/sơ 叨# 沐mộc 猶do 吾ngô 之chi 納nạp 者giả 。 在tại 東đông 都đô 日nhật 。 因nhân 講giảng 次thứ 。 有hữu 門môn 人nhân 太thái 泰thái 。 斷đoạn 臂tý 慶khánh 法pháp 。 留lưu 守thủ 鄭trịnh 餘dư 慶khánh 相tương/tướng 公công 申thân 上thượng 中trung 書thư 取thủ 裁tài 緣duyên 文văn 狀trạng 中trung 云vân 。 是thị 華hoa 嚴nghiêm 門môn 下hạ 慮lự 宰tể 相tướng 。 尋tầm 問vấn 疏sớ/sơ 主chủ 虗hư 實thật 。 疏sớ/sơ 主chủ 既ký 未vị 委ủy 識thức 。 恐khủng 不bất 招chiêu 承thừa 。 遂toại 修tu 狀trạng 具cụ 述thuật 所sở 領lãnh 解giải 。 二nhị 十thập 卷quyển 疏sớ/sơ 中trung 關quan 節tiết 。 大đại 部bộ 經kinh 文văn 品phẩm 會hội 血huyết 脉mạch 七thất 八bát 紙chỉ 。 來lai 差sai 小tiểu 師sư 玄huyền 珪# 智trí 輝huy 。 申thân 上thượng 疏sớ/sơ 主chủ 。 以dĩ 明minh 講giảng 非phi 孟# 浪lãng 。 疏sớ/sơ 主chủ 連liên 牋# 枇# 示thị 云vân 。 得đắc 書thư 領lãnh 大đại 教giáo 旨chỉ 趣thú 悽thê 然nhiên 心tâm 納nạp 矣hĩ 。 吾ngô 自tự 傳truyền 揚dương 。 或hoặc 面diện 言ngôn 心tâm 受thọ (# 親thân 聽thính )# 或hoặc 展triển 轉chuyển 分phần/phân 照chiếu (# 於ư 門môn 下hạ 諸chư 學học 士sĩ 處xứ 聽thính 得đắc )# 盈doanh 乎hồ 畢tất 城thành (# 新tân 羅la 渤bột 海hải 二nhị 國quốc 皆giai 有hữu 此thử 疏sớ/sơ 行hành )# 然nhiên 沖# 尼ni 傾khuynh 蓋cái 。 伯bá 牙nha 絕tuyệt 絃huyền (# 皆giai 古cổ 之chi 賢hiền 人nhân 。 兩lưỡng 心tâm 相tương 見kiến 知tri 音âm 之chi 故cố 事sự 也dã 。 此thử 意ý 在tại 後hậu 故cố 以dĩ 然nhiên 字tự 隔cách )# 亦diệc 籍tịch 形hình 聲thanh 矣hĩ (# 意ý 云vân 事sự 難nạn/nan 懸huyền 通thông 道đạo 合hợp 。 亦diệc 籍tịch 形hình 聲thanh 。 汝nhữ 未vị 見kiến 吾ngô 形hình 。 未vị 聞văn 說thuyết 法Pháp 之chi 聲thanh 。 便tiện 領lãnh 吾ngô 意ý 超siêu 於ư 古cổ 也dã )# 不bất 面diện 而nhi 傳truyền 得đắc 旨chỉ 繫hệ 表biểu (# 意ý 云vân 得đắc 大đại 教giáo 深thâm 旨chỉ 。 出xuất 於ư 繫hệ 象tượng 之chi 外ngoại )# 意ý 猶do 吾ngô 心tâm (# 猶do 者giả 似tự 。 汝nhữ 見kiến 解giải 不bất 異dị 吾ngô 也dã )# 未vị 之chi 有hữu 也dã 。 (# 即tức 此thử 是thị 明minh 超siêu 古cổ 之chi 詞từ )# 釋thích 曰viết 。 今kim 言ngôn 叨# 沐mộc 等đẳng 者giả 。 是thị 此thử 書thư 中trung 語ngữ 意ý 。 以dĩ 書thư 中trung 云vân 意ý 猶do 吾ngô 心tâm 及cập 云vân 悽thê 然nhiên 心tâm 納nạp 。 故cố 今kim 云vân 爾nhĩ 。 叨# 沐mộc 之chi 言ngôn 。 是thị 自tự 敘tự 下hạ 情tình 。 叨# 濫lạm 蒙mông 此thử 印ấn 許hứa 耳nhĩ 。

△# 疏sớ/sơ 謬mậu 當đương 真chân 子tử 之chi 印ấn 者giả 。 即tức 疏sớ/sơ 主chủ 書thư 次thứ 前tiền 云vân 。 非phi 憑bằng 聖thánh 力lực 。 必tất 籍tịch 宿túc 因nhân 。 當đương 自tự 慰úy 耳nhĩ 。 轉chuyển 輪luân 真chân 子tử 可khả 以dĩ 喻dụ 也dã 。 釋thích 曰viết 。 謬mậu 當đương 者giả 。 亦diệc 是thị 自tự 敘tự 淺thiển 劣liệt 非phi 其kỳ 分phần/phân 也dã 。 虗hư 謬mậu 當đương 斯tư 語ngữ 矣hĩ 。 轉chuyển 輪luân 真chân 子tử 。 即tức 大đại 經kinh 舉cử 喻dụ 。 說thuyết 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 受thọ 位vị 。 轉Chuyển 輪Luân 聖Thánh 王Vương 。 有hữu 一nhất 千thiên 子tử 。 其kỳ 中trung 取thủ 嫡đích 夫phu 人nhân 生sanh 年niên 最tối 大đại 者giả 一nhất 人nhân 。 方phương 受thọ 灌quán 頂đảnh 。 紹thiệu 輪Luân 王Vương 位vị 。 疏sớ/sơ 主chủ 今kim 用dụng 此thử 事sự 。 言ngôn 轉chuyển 輪luân 者giả 。 約ước 喻dụ 。 即tức 轉Chuyển 輪Luân 王Vương 之chi 位vị 。 約ước 法pháp 。 即tức 紹thiệu 繼kế 轉chuyển 法Pháp 輪luân 之chi 位vị 。 如như 禪thiền 宗tông 祖tổ 代đại 相tương/tướng 傳truyền 一nhất 人nhân 繼kế 嫡đích 矣hĩ 。 言ngôn 真chân 子tử 者giả 。 即tức 如như 嫡đích 夫phu 人nhân 所sở 生sanh 也dã 。 印ấn 者giả 即tức 書thư 末mạt 云vân 。 儻thảng 得đắc 一nhất 面diện 。 印ấn 所sở 懸huyền 解giải 。 復phục 何hà 加gia 焉yên 。 如như 忽hốt 緣duyên 阻trở 。 但đãn 當đương 心tâm 契khế 玄huyền 極cực 。 豈khởi 山sơn 河hà 形hình 聲thanh 所sở 能năng 隔cách 哉tai 。

疏sớ/sơ 再tái 逢phùng 親thân 友hữu 下hạ 。 三tam 造tạo 疏sớ/sơ 之chi 意ý 也dã 。 於ư 中trung 三tam 。 一nhất 發phát 心tâm 弘hoằng 法pháp 。 二nhị 且thả 製chế 諸chư 疏sớ/sơ 。 三tam 正chánh 述thuật 本bổn 意ý 。 今kim 初sơ 也dã 。 再tái 逢phùng 親thân 友hữu 者giả 。 有hữu 其kỳ 二nhị 意ý 。 一nhất 者giả 初sơ 已dĩ 遇ngộ 遂toại 州châu 和hòa 尚thượng 。 稟bẩm 受thọ 禪thiền 門môn 。 今kim 又hựu 逢phùng 疏sớ/sơ 主chủ 和hòa 尚thượng 。 即tức 是thị 再tái 也dã 。 二nhị 者giả 二nhị 師sư 皆giai 是thị 再tái 逢phùng 。 以dĩ 一nhất 聞văn 便tiện 悟ngộ 。 決quyết 知tri 宿túc 世thế 已dĩ 逢phùng 。 故cố 云vân 再tái 也dã 。 此thử 同đồng 法pháp 華hoa 五ngũ 百bách 弟đệ 子tử 。 授thọ 記ký 品phẩm 說thuyết 繫hệ 珠châu 喻dụ 領lãnh 解giải 得đắc 記ký 。 經Kinh 云vân 。 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 至chí 親thân 友hữu 家gia 。 醉túy 酒tửu 而nhi 臥ngọa 。 是thị 時thời 親thân 友hữu 。 官quan 事sự 當đương 行hành 。 以dĩ 無vô 價giá 寶bảo 珠châu 。 繫hệ 其kỳ 衣y 裏lý 。 與dữ 之chi 而nhi 去khứ 。 其kỳ 人nhân 醉túy 臥ngọa 。 都đô 不bất 覺giác 知tri 。 起khởi 已dĩ 遊du 行hành 。 到đáo 於ư 他tha 國quốc 。 為vì 衣y 食thực 故cố 。 勤cần 力lực 求cầu 索sách 。 甚thậm 大đại 艱gian 難nan 。 若nhược 少thiểu 有hữu 所sở 得đắc 。 便tiện 以dĩ 為vi 足túc 。 於ư 後hậu 親thân 友hữu 。 會hội 遇ngộ 見kiến 之chi 。 而nhi 作tác 是thị 言ngôn 。 咄đốt 哉tai 丈trượng 夫phu 。 何hà 為vi 衣y 食thực 。 乃nãi 至chí 如như 是thị 。 我ngã 昔tích 欲dục 令linh 。 汝nhữ 得đắc 安an 樂lạc 。 五ngũ 欲dục 自tự 恣tứ 。 於ư 某mỗ 年niên 月nguyệt 日nhật 。 以dĩ 無vô 價giá 寶bảo 珠châu 。 繫hệ 汝nhữ 衣y 裏lý 。 今kim 故cố 現hiện 在tại 。 而nhi 汝nhữ 不bất 知tri 。 勤cần 苦khổ 憂ưu 惱não 。 以dĩ 求cầu 自tự 活hoạt 。 甚thậm 為vi 癡si 也dã 。 汝nhữ 今kim 可khả 以dĩ 此thử 寶bảo 。 貿mậu 易dị 所sở 須tu 。 常thường 可khả 如như 意ý 。 無vô 所sở 乏phạp 短đoản 。 下hạ 法pháp 合hợp 可khả 知tri 。 釋thích 此thử 繫hệ 珠châu 有hữu 其kỳ 二nhị 意ý 。 在tại 別biệt 卷quyển 中trung 。 然nhiên 此thử 人nhân 蒙mông 親thân 友hữu 繫hệ 珠châu 之chi 時thời 。 已dĩ 是thị 初sơ 逢phùng 故cố 。 於ư 後hậu 親thân 友hữu 。 見kiến 之chi 而nhi 作tác 是thị 言ngôn 等đẳng 。 是thị 再tái 逢phùng 也dã 。 余dư 亦diệc 如như 此thử 。 以dĩ 今kim 現hiện 事sự 。 驗nghiệm 於ư 昔tích 因nhân 。 定định 知tri 宿túc 世thế 曾tằng 聞văn 遂toại 州châu 和hòa 尚thượng 及cập 疏sớ/sơ 主chủ 言ngôn 教giáo 。 所sở 以dĩ 今kim 生sanh 。 聞văn 之chi 即tức 解giải 。 故cố 云vân 再tái 逢phùng 矣hĩ 。

△# 疏sớ/sơ 彌di 感cảm 佛Phật 恩ân 者giả 。 彌di 是thị 轉chuyển 深thâm 之chi 義nghĩa 。 謂vị 未vị 悟ngộ 禪thiền 門môn 。 未vị 講giảng 華hoa 嚴nghiêm 已dĩ 前tiền 。 或hoặc 因nhân 轉chuyển 讀đọc 。 或hoặc 因nhân 聽thính 聞văn 。 每mỗi 見kiến 經kinh 文văn 。 說thuyết 諸chư 佛Phật 恩ân 深thâm 。 又hựu 自tự 慶khánh 聞văn 法Pháp 。 已dĩ 感cảm 佛Phật 恩ân 。 今kim 因nhân 了liễu 悟ngộ 自tự 心tâm 講giảng 華hoa 嚴nghiêm 宗tông 部bộ 。 深thâm 見kiến 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 多đa 劫kiếp 苦khổ 行hạnh 弘hoằng 護hộ 大đại 法pháp 哀ai 愍mẫn 眾chúng 生sanh 之chi 迹tích 。 又hựu 悟ngộ 大đại 教giáo 義nghĩa 味vị 無vô 邊biên 。 若nhược 非phi 釋Thích 迦Ca 降giáng/hàng 迹tích 出xuất 現hiện 演diễn 說thuyết 此thử 門môn 。 而nhi 我ngã 由do 何hà 得đắc 至chí 此thử 地địa 。 故cố 所sở 感cảm 恩ân 。 彌Di 勒Lặc 深thâm 彌di 厚hậu 。

△# 疏sớ/sơ 久cửu 慨khái 孤cô 貧bần 將tương 陳trần 法Pháp 施thí 下hạ 。 皆giai 是thị 報báo 佛Phật 恩ân 之chi 事sự 。 故cố 智trí 論luận 云vân 。 假giả 使sử 頂đảnh 戴đái 經kinh 塵trần 劫kiếp 。 身thân 為vi 床sàng 座tòa 遍biến 三tam 千thiên 。 若nhược 不bất 傳truyền 法pháp 化hóa 眾chúng 生sanh 。 畢tất 竟cánh 無vô 能năng 報báo 恩ân 者giả 。 慨khái 者giả 是thị 無vô 聲thanh 之chi 歎thán 。 孤cô 貧bần 者giả 。 華hoa 嚴nghiêm 三tam 地địa 經Kinh 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 見kiến 如Như 來Lai 智trí 。 慧tuệ 有hữu 大đại 利lợi 益ích 。 有hữu 為vi 過quá 患hoạn 。 即tức 於ư 眾chúng 生sanh 。 起khởi 十thập 種chủng 哀ai 愍mẫn 心tâm 。 所sở 謂vị 見kiến 諸chư 眾chúng 生sanh 。 孤cô 獨độc 無vô 依y 。 生sanh 哀ai 愍mẫn 心tâm 。 (# 世thế 謂vị 少thiểu 而nhi 無vô 父phụ 曰viết 孤cô 。 老lão 而nhi 無vô 子tử 曰viết 獨độc 。 今kim 眾chúng 生sanh 。 上thượng 遠viễn 諸chư 佛Phật 慈từ 尊tôn 故cố 孤cô 。 下hạ 不bất 利lợi 生sanh 。 既ký 無vô 弟đệ 子tử 故cố 獨độc 。 更cánh 何hà 所sở 依y )# 見kiến 諸chư 眾chúng 生sanh 。 貧bần 窮cùng 困khốn 乏phạp 。 生sanh 哀ai 愍mẫn 心tâm 。 (# 無vô 福phước 慧tuệ 故cố 貧bần 窮cùng 。 已dĩ 得đắc 無vô 厭yếm 故cố 困khốn 乏phạp 。 又hựu 不bất 能năng 少thiểu 欲dục 。 而nhi 乃nãi 更cánh 求cầu 故cố 困khốn 。 不bất 能năng 知tri 足túc 故cố 乏phạp )# 又hựu 五ngũ 地địa 云vân 。 此thử 菩Bồ 薩Tát 作tác 是thị 念niệm 。 此thử 諸chư 眾chúng 生sanh 。 受thọ 如như 是thị 苦khổ 。 孤cô 窮cùng 困khốn 迫bách 。 無vô 救cứu 無vô 依y 。 (# 又hựu 不bất 得đắc 一nhất 即tức 一nhất 切thiết 為vi 孤cô 。 一nhất 中trung 不bất 得đắc 含hàm 一nhất 切thiết 為vi 貧bần )# 。

△# 疏sớ/sơ 將tương 陳trần 法Pháp 施thí 者giả 。 將tương 猶do 欲dục 也dã 。 陳trần 者giả 設thiết 陳trần 之chi 謂vị 也dã 。 法Pháp 施thí 者giả 。 運vận 清thanh 淨tịnh 心tâm 。 無vô 希hy 名danh 利lợi 之chi 垢cấu 。 以dĩ 法Pháp 施thí 他tha 。 故cố 名danh 法Pháp 施thí 。 菩Bồ 薩Tát 戒giới 序tự 云vân 。 財tài 法pháp 二nhị 施thí 。 等đẳng 無vô 差sai 別biệt 。 又hựu 大đại 法Pháp 炬cự 陀đà 羅la 尼ni 經Kinh 云vân 。 譬thí 如như 商thương 家gia 。 以dĩ 少thiểu 財tài 求cầu 利lợi 。 歲tuế 月nguyệt 漸tiệm 增tăng 。 庫khố 藏tạng 充sung 實thật 。 拯chửng 濟tế 多đa 人nhân 。 若nhược 不bất 商thương 販phán 。 財tài 利lợi 不bất 增tăng 。 後hậu 值trị 飢cơ 荒hoang 。 喪táng 失thất 家gia 業nghiệp 。 彼bỉ 說thuyết 法Pháp 者giả 且thả 復phục 如như 是thị 。 應ưng 常thường 宣tuyên 說thuyết 不bất 得đắc 休hưu 懈giải 。 若nhược 常thường 說thuyết 法Pháp 。 法pháp 則tắc 增tăng 長trưởng 利lợi 益ích 人nhân 天thiên 。 若nhược 不bất 宣tuyên 說thuyết 。 法pháp 則tắc 衰suy 終chung (# 然nhiên 財tài 法pháp 二nhị 施thí 。 有hữu 三tam 不bất 同đồng 。 一nhất 財tài 施thí 施thí 多đa 則tắc 盡tận 。 法Pháp 施thí 施thí 多đa 唯duy 增tăng 。 二nhị 財tài 施thí 世thế 間gian 果quả 報báo 。 法Pháp 施thí 出xuất 世thế 功công 德đức 。 三tam 財tài 施thí 成thành 就tựu 色sắc 身thân 。 法Pháp 施thí 成thành 就tựu 法Pháp 身thân 。 )# 又hựu 云vân 淨tịnh 名danh 經kinh (# 多đa 取thủ 意ý 引dẫn 。 不bất 具cụ 寫tả 文văn )# 佛Phật 命mạng 長trưởng 者giả 子tử 善thiện 德đức 問vấn 疾tật 。 善thiện 德đức 白bạch 佛Phật 。 我ngã 不bất 堪kham 任nhậm 。 便tiện 自tự 說thuyết 。 昔tích 於ư 父phụ 舍xá 。 設thiết 大đại 施thí 會hội 。 供cúng 養dường 一nhất 切thiết 沙Sa 門Môn 。 婆Bà 羅La 門Môn 外ngoại 道đạo 。 貧bần 窮cùng 下hạ 賤tiện 。 孤cô 獨độc 乞khất 人nhân 。 期kỳ 滿mãn 七thất 日nhật 。

時thời 維Duy 摩Ma 詰Cật 入nhập 會hội 云vân 。 夫phu 大đại 施thí 會hội 。 不bất 當đương 如như 汝nhữ 所sở 設thiết 。 當đương 為vì 法Pháp 施thí 之chi 會hội 。 何hà 用dụng 是thị 財tài 施thí 會hội 為vi 。 法Pháp 施thí 會hội 者giả 。 無vô 前tiền 無vô 後hậu 。 一nhất 時thời 供cúng 養dường 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 是thị 名danh 法Pháp 施thí 之chi 會hội 。 何hà 謂vị 也dã 。 謂vị 以dĩ 菩Bồ 提Đề 。 起khởi 於ư 慈từ 心tâm 。 乃nãi 至chí 是thị 為vi 法Pháp 施thí 之chi 會hội 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 住trụ 。 是thị 法Pháp 施thí 會hội 者giả 。 為vi 大đại 施thí 主chủ 。 亦diệc 為vi 一nhất 切thiết 。 世thế 間gian 福phước 田điền 。

疏sớ/sơ 採thải 集tập 等đẳng 者giả 。 二nhị 明minh 且thả 造tạo 諸chư 疏sớ/sơ 。 即tức 顯hiển 前tiền 法Pháp 施thí 之chi 事sự 也dã 。 著trước 述thuật 名danh 教giáo 。 以dĩ 訓huấn 後hậu 來lai 。 令linh 佛Phật 種chủng 不bất 斷đoạn 故cố 。 採thải 集tập 般Bát 若Nhã 者giả 。 由do 見kiến 般Bát 若Nhã 破phá 相tương/tướng 是thị 諸chư 佛Phật 母mẫu 祖tổ 師sư 深thâm 讚tán 。 遂toại 以dĩ 元nguyên 和hòa 十thập 四tứ 年niên 。 於ư 興hưng 福phước 寺tự 。 採thải 集tập 無vô 著trước 天thiên 親thân 二nhị 論luận 大đại 雲vân 等đẳng 疏sớ/sơ 肇triệu 公công 等đẳng 注chú 。 纂toản 其kỳ 要yếu 妙diệu 。 以dĩ 釋thích 金kim 剛cang 般Bát 若Nhã 經kinh 也dã 。 勒lặc 成thành 疏sớ/sơ 一nhất 卷quyển 鈔sao 一nhất 卷quyển 。

△# 綸luân 貫quán 華hoa 嚴nghiêm 者giả 。 由do 見kiến 華hoa 嚴nghiêm 稱xưng 性tánh 之chi 法pháp 。 恢khôi 廓khuếch 宏hoành 遠viễn 實thật 可khả 宗tông 承thừa 。 但đãn 以dĩ 文văn 富phú 義nghĩa 博bác 。 後hậu 學học 者giả 難nan 見kiến 涯nhai 畔bạn 疏sớ/sơ 鈔sao 浩hạo 大đại 。 迷mê 於ư 經kinh 意ý 。 致trí 令linh 後hậu 輩bối 輕khinh 於ư 大đại 經kinh 。 云vân 講giảng 華hoa 嚴nghiêm 涅Niết 槃Bàn 者giả 。 但đãn 是thị 轉chuyển 經kinh 之chi 流lưu 。 或hoặc 云vân 卷quyển 經kinh 之chi 輩bối 。 故cố 長trường/trưởng 慶khánh 二nhị 年niên 。 於ư 南nam 山sơn 豐phong 德đức 寺tự 。 以dĩ 疏sớ/sơ 中trung 關quan 節tiết 。 綸luân 次thứ 貫quán 於ư 一nhất 部bộ 經kinh 文văn 。 令linh 講giảng 者giả 剋khắc 意ý 記ký 持trì 經Kinh 文văn 。 以dĩ 將tương 釋thích 於ư 此thử 疏sớ/sơ 。 勒lặc 成thành 五ngũ 卷quyển 。 題đề 云vân 華hoa 嚴nghiêm 綸luân 貫quán 。

△# 提đề 挈# 毗Tỳ 尼Ni 者giả 。 因nhân 遍biến 討thảo 大đại 毗Tỳ 尼Ni 藏tạng 五ngũ 部bộ 律luật 等đẳng 。 又hựu 聽thính 四tứ 分phần/phân 新tân 章chương 。 見kiến 律luật 文văn 繁phồn 廣quảng 事sự 數số 重trùng 疊điệp 。 或hoặc 是thị 天Thiên 竺Trúc 風phong 俗tục 之chi 事sự 。 不bất 關quan 此thử 方phương 。 傳truyền 者giả 騁sính 於ư 重trùng 重trùng 句cú 數số 。 致trí 令linh 脩tu 持trì 者giả 不bất 知tri 剋khắc 實thật 要yếu 用dụng 之chi 處xứ 。 遂toại 以dĩ 長trường/trưởng 慶khánh 三tam 年niên 夏hạ 。 於ư 豐phong 德đức 寺tự 。 因nhân 聽thính 次thứ 。 採thải 集tập 律luật 文văn 疏sớ/sơ 文văn 行hành 人nhân 要yếu 行hành 用dụng 者giả 。 提đề 舉cử 纂toản 出xuất 。 接tiếp 引dẫn 道đạo 流lưu 。 勒lặc 成thành 三tam 卷quyển 。

△# 發phát 明minh 唯duy 識thức 者giả 。 然nhiên 唯duy 識thức 宗tông 旨chỉ 。 釋thích 教giáo 之chi 綱cương 。 諸chư 論luận 浩hạo 澣# 。 諸chư 師sư 差sai 別biệt 。 致trí 使sử 學học 者giả 但đãn 於ư 部bộ 帙# 句cú 偈kệ 熟thục 尋tầm 唯duy 識thức 之chi 名danh 言ngôn 。 不bất 就tựu 自tự 心tâm 。 尋tầm 伺tứ 諸chư 法pháp 。 唯duy 是thị 我ngã 心tâm 識thức 之chi 行hành 相tương/tướng 。 遂toại 以dĩ 元nguyên 和hòa 十thập 四tứ 年niên 冬đông 至chí 十thập 五ngũ 年niên 春xuân 。 於ư 上thượng 都đô 興hưng 福phước 保bảo 壽thọ 等đẳng 寺tự 。 採thải 掇xuyết 大đại 論luận 大đại 疏sớ/sơ 精tinh 純thuần 正chánh 義nghĩa 。 以dĩ 釋thích 三tam 十thập 本bổn 頌tụng 。 勒lặc 成thành 兩lưỡng 卷quyển 。 顯hiển 發phát 彰chương 明minh 唯duy 識thức 宗tông 趣thú 。 令linh 人nhân 易dị 見kiến 諸chư 法pháp 唯duy 是thị 自tự 心tâm 之chi 義nghĩa 理lý 。 故cố 云vân 發phát 明minh 唯duy 識thức 也dã 。

疏sớ/sơ 然nhiên 醫y 方phương 下hạ 。 三tam 正chánh 述thuật 本bổn 意ý 。 意ý 在tại 圓viên 覺giác 也dã 。 於ư 中trung 。 先tiên 舉cử 喻dụ 。 後hậu 法pháp 合hợp 。 喻dụ 中trung 。 如như 人nhân 有hữu 病bệnh 。 詣nghệ 大đại 醫y 家gia 。 但đãn 應ưng 求cầu 治trị 自tự 病bệnh 之chi 方phương 。 買mãi 藥dược 調điều 合hợp 。 不bất 可khả 見kiến 他tha 千thiên 卷quyển 萬vạn 卷quyển 方phương 書thư 。 且thả 貪tham 從tùng 頭đầu 尋tầm 讀đọc 辨biện 別biệt 。 若nhược 如như 此thử 者giả 。 讀đọc 未vị 遍biến 。 而nhi 病bệnh 增tăng 身thân 死tử 。 亦diệc 如như 人nhân 入nhập 海hải 採thải 無vô 價giá 珠châu 。 而nhi 大đại 海hải 之chi 中trung 。 珍trân 寶bảo 無vô 量lượng 。 若nhược 見kiến 之chi 即tức 取thủ 。 聞văn 名danh 即tức 尋tầm 。 則tắc 終chung 身thân 白bạch 首thủ 。 死tử 於ư 海hải 中trung 。 何hà 日nhật 得đắc 歸quy 閻Diêm 浮Phù 。 以dĩ 濟tế 貧bần 乏phạp 。 但đãn 應ưng 求cầu 摩ma 尼ni 珠châu 得đắc 即tức 持trì 歸quy 。 自tự 然nhiên 千thiên 珍trân 萬vạn 寶bảo 要yếu 即tức 充sung 足túc 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 摩ma 尼ni 梵Phạn 語ngữ 此thử 云vân 如như 意ý 。 意ý 中trung 所sở 要yếu 財tài 寶bảo 衣y 服phục 飲ẩm 食thực 。 種chủng 種chủng 之chi 物vật 。 此thử 珠châu 即tức 能năng 出xuất 之chi 。 如như 意ý 而nhi 得đắc 。 故cố 云vân 如như 意ý 。

▲# 疏sớ/sơ 觀quán 夫phu 下hạ 。 法pháp 合hợp 也dã 。 將tương 欲dục 弘hoằng 闡xiển 法Pháp 門môn 。 簡giản 其kỳ 要yếu 妙diệu 圓viên 通thông 了liễu 義nghĩa 。 莫mạc 尚thượng 華hoa 嚴nghiêm 。 西tây 域vực 此thử 方phương 。 古cổ 今kim 三tam 藏tạng 大đại 德đức 。 皆giai 判phán 為vi 最tối 。 具cụ 如như 彼bỉ 疏sớ/sơ 懸huyền 談đàm 所sở 敘tự 。 然nhiên 且thả 部bộ 帙# 浩hạo 瀚# 。 義nghĩa 理lý 縱tung 橫hoành 。 初sơ 心tâm 之chi 流lưu 。 造tạo 次thứ 難nan 入nhập 。 如như 大đại 海hải 中trung 。 一nhất 切thiết 珍trân 寶bảo 。 不bất 可khả 總tổng 求cầu 。 即tức 不bất 如như 此thử 經Kinh 一nhất 部bộ 道đạo 頓đốn 入nhập 。 會hội 相tương/tướng 歸quy 性tánh 。 泯mẫn 念niệm 全toàn 真chân 。 影ảnh 像tượng 亦diệc 空không 。 覺giác 所sở 顯hiển 發phát 。 覺giác 圓viên 明minh 故cố 。 煩phiền 惱não 氷băng 銷tiêu 。 妙diệu 用dụng 神thần 功công 一nhất 生sanh 可khả 獲hoạch 。 故cố 前tiền 云vân 海hải 中trung 先tiên 求cầu 如như 意ý 。 文văn 富phú 者giả 。 八bát 十thập 卷quyển 也dã 。 義nghĩa 博bác 者giả 。 五ngũ 周chu 因nhân 果quả 五ngũ 教giáo 十thập 玄huyền 。 誠thành 者giả 實thật 也dã 。 讓nhượng 者giả 推thôi 讓nhượng 。 雜tạp 華hoa 者giả 。 涅Niết 槃Bàn 等đẳng 經kinh 指chỉ 華hoa 嚴nghiêm 為vi 雜tạp 華hoa 經kinh 。 謂vị 萬vạn 行hạnh 感cảm 果quả 。 如như 天thiên 地địa 所sở 生sanh 。 一nhất 切thiết 諸chư 華hoa 。 萬vạn 德đức 嚴nghiêm 身thân 。 如như 金kim 玉ngọc 繒tăng 綵thải 。 一nhất 切thiết 諸chư 華hoa 。 故cố 云vân 雜tạp 也dã 。 意ý 言ngôn 。 若nhược 約ước 文văn 義nghĩa 富phú 博bác 。 誠thành 知tri 不bất 及cập 華hoa 嚴nghiêm 。 若nhược 取thủ 指chỉ 示thị 覺giác 心tâm 之chi 體thể 。 以dĩ 投đầu 頓đốn 悟ngộ 初sơ 機cơ 。 即tức 不bất 如như 圓viên 覺giác 。 故cố 若nhược 留lưu 心tâm 偏thiên 願nguyện 弘hoằng 此thử 。 是thị 其kỳ 本bổn 意ý 矣hĩ 。

疏sớ/sơ 故cố 參tham 詳tường 諸chư 論luận 反phản 復phục 百bách 家gia 以dĩ 利lợi 其kỳ 器khí 方phương 為vi 疏sớ/sơ 解giải 者giả 。 第đệ 四tứ 正chánh 製chế 此thử 經Kinh 疏sớ/sơ 也dã 。 根căn 本bổn 始thỉ 自tự 元nguyên 和hòa 十thập 一nhất 年niên 春xuân 。 於ư 南nam 山sơn 智trí 炬cự 寺tự 。 下hạ 筆bút 科khoa 判phán 。 及cập 搜sưu 檢kiểm 四tứ 家gia 疏sớ/sơ 義nghĩa 。 集tập 為vi 兩lưỡng 卷quyển 。 私tư 記ký 撿kiểm 之chi 。 以dĩ 評bình 經kinh 文văn 。 被bị 於ư 學học 禪thiền 之chi 輩bối 。 中trung 間gian 至chí 長trường/trưởng 慶khánh 二nhị 年niên 。 於ư 草thảo 堂đường 寺tự 。 再tái 修tu 為vi 疏sớ/sơ 。 并tinh 開khai 數sổ 十thập 段đoạn 章chương 門môn 。 至chí 三tam 年niên 秋thu 冬đông 。 方phương 得đắc 終chung 畢tất 。 言ngôn 諸chư 論luận 者giả 。 起khởi 信tín 唯duy 識thức 寶bảo 性tánh 佛Phật 性tánh 中trung 觀quán 諸chư 攝nhiếp (# 攝nhiếp 大Đại 乘Thừa 論luận 自tự 有hữu 數số 本bổn )# 智Trí 度Độ 瑜du 伽già 也dã 。

△# 言ngôn 百bách 家gia 者giả 。 諸chư 家gia 章chương 疏sớ/sơ 。 及cập 諸chư 觀quán 門môn 。 箴# 論luận 讚tán 頌tụng 。 諸chư 所sở 述thuật 作tác 。 建kiến 宗tông 立lập 義nghĩa 等đẳng 文văn 卷quyển 也dã (# 儒nho 流lưu 中trung 言ngôn 通thông 目mục 一nhất 切thiết 諸chư 雜tạp 經kinh 書thư 史sử 云vân 百bách 家gia 。 今kim 亦diệc 順thuận 彼bỉ 為vi 文văn 字tự )# 當đương 途đồ 要yếu 者giả 。 無vô 不bất 遍biến 尋tầm 。 言ngôn 參tham 詳tường 及cập 反phản 復phục 者giả 。 集tập 之chi 對đối 之chi 。 對đối 此thử 詳tường 彼bỉ 。 翻phiên 覆phú 再tái 三tam 。 研nghiên 味vị 宗tông 趣thú 。 審thẩm 度độ 得đắc 失thất 。 如như 南nam 容dung 三tam 復phục 白bạch 珪# 之chi 例lệ 也dã 。 白bạch 珪# 者giả 。 毛mao 詩thi 云vân 。 白bạch 珪# 之chi 玷điếm 。 尚thượng 可khả 磨ma 也dã 。 斯tư 言ngôn 之chi 玷điếm 。 不bất 可khả 為vi 也dã 。 南nam 容dung 讀đọc 詩thi 。 至chí 此thử 再tái 三tam 反phản 復phục 。 指chỉ 示thị 其kỳ 心tâm 。 使sử 慎thận 言ngôn 也dã 。 以dĩ 利lợi 其kỳ 器khí 者giả 。 論luận 語ngữ 云vân 。 工công 欲dục 善thiện 其kỳ 事sự 。 必tất 先tiên 利lợi 其kỳ 器khí 。 此thử 明minh 欲dục 造tạo 圓viên 覺giác 疏sớ/sơ 。 故cố 十thập 數số 年niên 來lai 。 先tiên 習tập 諸chư 教giáo 。 以dĩ 利lợi 其kỳ 智trí 。 方phương 製chế 。

疏sớ/sơ 冥minh 心tâm 聖thánh 旨chỉ 下hạ 。 五ngũ 明minh 疏sớ/sơ 之chi 宗tông 趣thú 分phân 齊tề 也dã 。 於ư 中trung 。 初sơ 二nhị 句cú 標tiêu 意ý 。 冥minh 心tâm 聖thánh 旨chỉ 者giả 。 全toàn 忘vong 己kỷ 情tình 。 以dĩ 合hợp 佛Phật 意ý 也dã 。 極cực 思tư 研nghiên 精tinh 者giả 。 極cực 其kỳ 智trí 思tư 。 研nghiên 磨ma 精tinh 鍊luyện 。 遂toại 得đắc 文văn 無vô 重trùng 疊điệp 。 義nghĩa 無vô 繁phồn 雜tạp 。 廣quảng 而nhi 不bất 剩thặng 。 略lược 而nhi 不bất 闕khuyết 也dã 。 然nhiên 其kỳ 文văn 勢thế 。 即tức 李# 林lâm 甫phủ 製chế 禮lễ 記ký 月nguyệt 令linh 序tự 云vân 。 臣thần 等đẳng 虔kiền 奉phụng 綸luân 旨chỉ 。 極cực 思tư 研nghiên 精tinh 。 愧quý 無vô 演diễn 暢sướng 之chi 能năng 。 謬mậu 承thừa 討thảo 論luận 之chi 寄ký 。 次thứ 二nhị 句cú 云vân 。 義nghĩa 備bị 性tánh 相tướng 禪thiền 兼kiêm 南nam 北bắc 者giả 。 正chánh 明minh 義nghĩa 之chi 分phần 齊tề 。 性tánh 相tướng 者giả 。 兩lưỡng 宗tông 經kinh 論luận 中trung 義nghĩa 門môn 也dã 。 南nam 北bắc 者giả 。 兩lưỡng 宗tông 禪thiền 中trung 妙diệu 旨chỉ 也dã 。 初sơ 四tứ 章chương 及cập 清thanh 淨tịnh 慧tuệ 章chương 。 洞đỗng 徹triệt 南nam 宗tông 頓đốn 門môn 。 三tam 觀quán 諸chư 輪luân 道Đạo 場Tràng 加gia 行hành 。 周chu 備bị 北bắc 宗tông 漸tiệm 次thứ 觀quán 門môn 。 所sở 立lập 章chương 門môn 二nhị 十thập 餘dư 科khoa 。 多đa 歷lịch 五ngũ 教giáo 。 故cố 具cụ 性tánh 相tướng 也dã 。 次thứ 後hậu 四tứ 句cú 明minh 其kỳ 利lợi 益ích 。 云vân 使sử 遊du 刃nhận 之chi 士sĩ 無vô 假giả 傍bàng 求cầu 。 博bác 習tập 經kinh 論luận 。 遊du 智trí 刃nhận 於ư 法pháp 教giáo 之chi 人nhân 。 解giải 此thử 自tự 通thông 諸chư 部bộ 。 不bất 假giả 事sự 須tu 旁bàng 求cầu 諸chư 家gia 所sở 述thuật 。 (# 旁bàng 求cầu 之chi 文văn 。 即tức 尚thượng 書thư 序tự 云vân 。 旁bàng 求cầu 儒nho 雅nhã 以dĩ 闡xiển 大đại 猷# 。 今kim 借tá 彼bỉ 二nhị 字tự 耳nhĩ )# 此thử 則tắc 為vi 學học 者giả 自tự 然nhiên 曰viết 益ích 也dã 。 遊du 刃nhận 之chi 言ngôn 。 即tức 肇triệu 公công 讚tán 秦tần 主chủ 云vân 。 遊du 刃nhận 萬vạn 機cơ 。 弘hoằng 道đạo 終chung 日nhật 。 反phản 照chiếu 之chi 徒đồ 不bất 看khán 他tha 面diện 者giả 。 修tu 禪thiền 參tham 道đạo 之chi 者giả 。 有hữu 用dụng 心tâm 疑nghi 於ư 頓đốn 漸tiệm 及cập 諸chư 意ý 趣thú 。 不bất 假giả 更cánh 看khán 他tha 面diện 。 別biệt 覓mịch 一nhất 句cú 一nhất 解giải 。 但đãn 解giải 此thử 疏sớ/sơ 。 自tự 然nhiên 諸chư 還hoàn 源nguyên 。 內nội 照chiếu 心tâm 性tánh 之chi 謂vị 也dã 。 後hậu 一nhất 句cú 斯tư 其kỳ 忠trung 矣hĩ 者giả 。 結kết 疏sớ/sơ 文văn 之chi 宗tông 意ý 也dã 。

疏sớ/sơ 大đại 者giả 下hạ 大đại 文văn 第đệ 四tứ 判phán 顯hiển 也dã 。 於ư 中trung 若nhược 是thị 久cửu 講giảng 文văn 義nghĩa 精tinh 熟thục 。 又hựu 乍sạ 到đáo 一nhất 方phương 要yếu 發phát 揚dương 經kinh 題đề 者giả 。 即tức 於ư 此thử 中trung 。 作tác 兩lưỡng 門môn 釋thích 。 初sơ 且thả 敘tự 義nghĩa 。 後hậu 始thỉ 銷tiêu 文văn 。 懸huyền 敘tự 法pháp 義nghĩa 者giả 。 與dữ 疏sớ/sơ 下hạ 文văn 釋thích 題đề 亦diệc 同đồng 。 但đãn 此thử 中trung 撮toát 略lược 分phân 明minh 易dị 可khả 懸huyền 敘tự 。 具cụ 在tại 別biệt 卷quyển 。 可khả 撿kiểm 敘tự 之chi 。 若nhược 是thị 初sơ 講giảng 。 不bất 能năng 懸huyền 記ký 。 文văn 義nghĩa 即tức 便tiện 。 銷tiêu 文văn 亦diệc 得đắc 。 雖tuy 便tiện 銷tiêu 文văn 。 且thả 略lược 配phối 。 謂vị 覺giác 字tự 正chánh 是thị 法pháp 體thể 。 即tức 知tri 覺giác 靈linh 心tâm 也dã 。 大đại 方Phương 廣Quảng 圓viên 是thị 義nghĩa 。 謂vị 此thử 覺giác 心tâm 。 體thể 大đại 而nhi 用dụng 廣quảng 。 理lý 方phương 而nhi 義nghĩa 圓viên 。 體thể 大đại 即tức 疏sớ/sơ 中trung 絕tuyệt 諸chư 邊biên 量lượng 也dã 。 諸chư 字tự 通thông 於ư 邊biên 量lượng 。 而nhi 字tự 謂vị 此thử 覺giác 體thể 。 絕tuyệt 於ư 空không 有hữu 斷đoạn 常thường 凡phàm 聖thánh 心tâm 境cảnh 等đẳng 二nhị 邊biên 。 又hựu 絕tuyệt 待đãi 故cố 亦diệc 非phi 中trung 邊biên 。 又hựu 無vô 內nội 外ngoại 中trung 間gian 之chi 邊biên 。 又hựu 十thập 方phương 無vô 有hữu 邊biên 。 表biểu 際tế 畔bạn 。 邊biên 有hữu 多đa 類loại 故cố 云vân 諸chư 也dã 。 又hựu 非phi 大đại 小tiểu 廣quảng 狹hiệp 分phần/phân 量lượng 。 亦diệc 非phi 多đa 少thiểu 數số 量lượng 。 無vô 有hữu 量lượng 已dĩ 過quá 量lượng 。 又hựu 非phi 數số 量lượng 比tỉ 量lượng 可khả 及cập 。 故cố 華hoa 嚴nghiêm 云vân 。 世thế 間gian 諸chư 因nhân 量lượng 。 求cầu 過quá 不bất 可khả 量lượng 。 得đắc 亦diệc 有hữu 多đa 。 故cố 亦diệc 云vân 諸chư 也dã 。 正chánh 者giả 釋thích 方phương 字tự 。 即tức 理lý 方phương 也dã 。 理lý 是thị 道Đạo 理lý 。 方phương 者giả 是thị 正chánh 。 正chánh 是thị 不bất 偏thiên 不bất 邪tà 之chi 義nghĩa 。 不bất 偏thiên 揀giản 小Tiểu 乘Thừa 。 不bất 邪tà 揀giản 外ngoại 道đạo 。 含hàm 容dung 者giả 釋thích 廣quảng 字tự 。 此thử 覺giác 性tánh 本bổn 有hữu 恆Hằng 沙sa 用dụng 。 一nhất 一nhất 含hàm 攝nhiếp 無vô 量lượng 無vô 邊biên 功công 能năng 。 能năng 生sanh 世thế 出xuất 世thế 。 間gian 諸chư 善thiện 因nhân 果quả 。 對đối 境cảnh 應ứng 機cơ 。 無vô 有hữu 休hưu 息tức 。 無vô 有hữu 窮cùng 盡tận 。 故cố 云vân 含hàm 容dung 也dã 。 德đức 無vô 不bất 周chu 者giả 。 義nghĩa 圓viên 也dã 。 然nhiên 上thượng 三tam 字tự 是thị 別biệt 。 謂vị 如như 次thứ 是thị 體thể 相tướng 用dụng 之chi 三tam 大đại 。 圓viên 字tự 是thị 總tổng 。 總tổng 三tam 大đại 之chi 德đức 。 故cố 云vân 圓viên 也dã 。 故cố 云vân 德đức 無vô 不bất 周chu 。 准chuẩn 論luận 中trung 。 真chân 心tâm 是thị 法pháp 。 三tam 大đại 是thị 義nghĩa 。 今kim 圓viên 字tự 既ký 總tổng 具cụ 三tam 大đại 之chi 義nghĩa 。 即tức 是thị 義nghĩa 圓viên 也dã 。 覺giác 字tự 是thị 法pháp 。 知tri 覺giác 覽lãm 照chiếu 。 了liễu 了liễu 分phân 明minh 。 故cố 云vân 靈linh 源nguyên 不bất 昧muội 。 是thị 自tự 體thể 有hữu 大đại 智trí 慧tuệ 光quang 明minh 義nghĩa 。 非phi 能năng 覺giác 所sở 覺giác 。 故cố 云vân 靈linh 也dã 。

△# 疏sớ/sơ 通thông 指chỉ 諸chư 部bộ 者giả 。 應ưng 為vi 難nạn/nan 云vân 。 脩tu 多đa 羅la 與dữ 經kinh 。 但đãn 唐đường 梵Phạm 之chi 文văn 異dị 。 今kim 雙song 置trí 題đề 目mục 。 豈khởi 非phi 繁phồn 重trọng/trùng 。 答đáp 上thượng 則tắc 通thông 指chỉ 諸chư 部bộ 。 下hạ 則tắc 唯duy 目mục 當đương 經kinh 。 對đối 總tổng 難nạn/nan 別biệt 。 故cố 非phi 重trọng/trùng 也dã 。 亦diệc 如như 大đại 方Phương 等Đẳng 脩tu 多đa 羅la 王vương 經kinh 。 豈khởi 不bất 且thả 脩tu 多đa 羅la 王vương 四tứ 字tự 是thị 對đối 諸chư 部bộ 歎thán 其kỳ 經kinh 耶da 。 別biệt 難nạn/nan 斯tư 文văn 者giả 。 意ý 明minh 此thử 是thị 諸chư 經kinh 之chi 中trung 了liễu 義nghĩa 經kinh 也dã 。 故cố 下hạ 云vân 。 是thị 十Thập 二Nhị 部Bộ 經Kinh 。 清thanh 淨tịnh 眼nhãn 目mục 故cố 。 清thanh 涼lương 大đại 師sư 。 述thuật 諸chư 經kinh 了liễu 義nghĩa 云vân 。 大Đại 乘Thừa 亦diệc 有hữu 了liễu 不bất 了liễu 。 謂vị 定định 說thuyết 有hữu 三tam 乘thừa 。 亦diệc 為vi 不bất 了liễu 。 會hội 歸quy 一nhất 極cực 。 無vô 二nhị 無vô 三tam 。 無vô 不bất 成thành 佛Phật 。 方phương 為vi 了liễu 義nghĩa 。 大đại 寶bảo 積tích 經kinh 亦diệc 云vân 。 宣tuyên 說thuyết 作tác 業nghiệp 煩phiền 惱não 等đẳng 事sự 。 名danh 不bất 了liễu 義nghĩa 。 宣tuyên 說thuyết 煩phiền 惱não 等đẳng 盡tận 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 無vô 二nhị 等đẳng 。 方phương 名danh 了liễu 義nghĩa 。 故cố 涅Niết 槃Bàn 淨tịnh 名danh 寶bảo 積tích 等đẳng 。 皆giai 云vân 依y 了liễu 義nghĩa 經Kinh 。 不bất 依y 不bất 了liễu 義nghĩa 也dã 。 貫quán 穿xuyên 義nghĩa 華hoa 者giả 。 經kinh 有hữu 貫quán 攝nhiếp 二nhị 義nghĩa 。 此thử 是thị 貫quán 也dã 。 謂vị 以dĩ 文văn 貫quán 義nghĩa 。 義nghĩa 則tắc 不bất 遺di 。 如như 線tuyến 貫quán 華hoa 。 華hoa 則tắc 不bất 失thất 。 以dĩ 之chi 等đẳng 者giả 釋thích 攝nhiếp 義nghĩa 也dã 。 謂vị 眾chúng 生sanh 背bối/bội 覺giác 緣duyên 塵trần 。 流lưu 浪lãng 漂phiêu 溺nịch 。 佛Phật 以dĩ 聖thánh 道Đạo 攝nhiếp 之chi 。 令linh 返phản 本bổn 還hoàn 源nguyên 。 故cố 云vân 攝nhiếp 也dã 。 故cố 云vân 等đẳng 者giả 結kết 歸quy 題đề 也dã 。 若nhược 先tiên 懸huyền 敘tự 義nghĩa 門môn 。 至chí 銷tiêu 文văn 處xứ 。 即tức 更cánh 略lược 卻khước 一nhất 半bán 。 不bất 得đắc 重trọng/trùng 釋thích 也dã 。

疏sớ/sơ 歸quy 命mạng 下hạ 。 大đại 文văn 第đệ 二nhị 歸quy 敬kính 請thỉnh 加gia 也dã 。 文văn 分phân 為vi 六lục 。 初sơ 一nhất 半bán 偈kệ 。 歸quy 依y 三Tam 寶Bảo 。 二nhị 有hữu 二nhị 句cú 述thuật 所sở 作tác 事sự 。 三tam 有hữu 二nhị 句cú 祈kỳ 請thỉnh 加gia 護hộ 。 四tứ 有hữu 一nhất 偈kệ 述thuật 所sở 護hộ 事sự 。 五ngũ 有hữu 二nhị 句cú 益ích 所sở 為vi 機cơ 。 六lục 有hữu 二nhị 句cú 機cơ 所sở 獲hoạch 益ích 。 今kim 初sơ 第đệ 一nhất 中trung 。 歸quy 命mạng 兩lưỡng 字tự 顯hiển 能năng 歸quy 至chí 誠thành 。 後hậu 妙diệu 色sắc 身thân 下hạ 顯hiển 所sở 歸quy 勝thắng 妙diệu 。 且thả 初sơ 言ngôn 歸quy 者giả 是thị 依y 投đầu 趣thú 向hướng 義nghĩa 。 命mạng 者giả 總tổng 御ngự 諸chư 根căn 。 一nhất 身thân 之chi 要yếu 。 人nhân 之chi 所sở 重trọng/trùng 莫mạc 不bất 為vi 先tiên 。 舉cử 此thử 無vô 二nhị 之chi 命mạng 。 以dĩ 奉phụng 無vô 上thượng 之chi 尊tôn 。 又hựu 歸quy 者giả 是thị 還hoàn 源nguyên 義nghĩa 。 眾chúng 生sanh 六lục 根căn 從tùng 一nhất 心tâm 起khởi 。 而nhi 背bối/bội 自tự 一nhất 心tâm 。 馳trì 趣thú 六lục 塵trần 。 今kim 舉cử 命mạng 根căn 。 總tổng 攝nhiếp 六lục 情tình 。 還hoàn 攝nhiếp 一nhất 心tâm 。 一nhất 心tâm 即tức 三tam 。 一nhất 體thể 三Tam 寶Bảo 。 然nhiên 能năng 歸quy 之chi 體thể 必tất 具cụ 三tam 業nghiệp 。 欲dục 顯hiển 諸chư 佛Phật 有hữu 天thiên 眼nhãn 天thiên 耳nhĩ 他tha 心tâm 故cố 。 又hựu 圓viên 滿mãn 三tam 業nghiệp 善thiện 故cố 。 成thành 就tựu 三tam 輪luân 因nhân 故cố 。 或hoặc 見kiến 不bất 聞văn 處xứ 。 聞văn 不bất 見kiến 處xứ 。 不bất 見kiến 聞văn 處xứ 。 則tắc 身thân 語ngữ 意ý 。 如như 次thứ 歸quy 依y 。 在tại 見kiến 聞văn 處xứ 。 則tắc 三tam 業nghiệp 皆giai 歸quy 。 今kim 云vân 歸quy 命mạng 。 是thị 意ý 業nghiệp 最tối 重trọng 故cố 。

△# 疏sớ/sơ 妙diệu 色sắc 身thân 下hạ 所sở 歸quy 三Tam 寶Bảo 也dã 。 三tam 各các 兩lưỡng 句cú 。 唯duy 佛Phật 寶bảo 中trung 少thiểu 於ư 兩lưỡng 字tự 。 以dĩ 屬thuộc 能năng 歸quy 故cố 。 今kim 且thả 總tổng 釋thích 三Tam 寶Bảo 義nghĩa 。 後hậu 始thỉ 銷tiêu 疏sớ/sơ 文văn 。 初sơ 中trung 。 然nhiên 三Tam 寶Bảo 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 住trụ 持trì 。 二nhị 別biệt 相tướng 。 三tam 同đồng 體thể 。 皆giai 可khả 寶bảo 重trọng/trùng 生sanh 福phước 之chi 田điền 。 住trụ 持trì 者giả 。 佛Phật 謂vị 形hình 像tượng 。 法pháp 謂vị 竹trúc 帛bạch 紙chỉ 素tố 黃hoàng 卷quyển 等đẳng 。 (# 其kỳ 中trung 名danh 句cú 文văn 身thân 。 即tức 屬thuộc 別biệt 相tướng 法Pháp 寶bảo 也dã )# 僧Tăng 謂vị 五ngũ 眾chúng 。 二nhị 別biệt 相tướng 者giả 。 佛Phật 則tắc 五ngũ 教giáo 不bất 同đồng 。 若nhược 不bất 明minh 識thức 。 何hà 以dĩ 置trí 心tâm 歸quy 依y 。 故cố 約ước 初sơ 成thành 正chánh 覺giác 。 以dĩ 辨biện 其kỳ 相tương/tướng 。 一nhất 小Tiểu 乘Thừa 。 三tam 十thập 四tứ 心tâm 斷đoạn 結kết 。 五ngũ 分phần 法Pháp 身thân 初sơ 圓viên 。 名danh 成thành 正chánh 覺giác 。 是thị 實thật 非phi 化hóa 。 即tức 丈trượng 六lục 金kim 容dung 便tiện 為vi 佛Phật 也dã 。 始thỉ 教giáo 。 則tắc 約ước 化hóa 。 八bát 相tương/tướng 示thị 成thành 。 約ước 報báo 。 十Thập 地Địa 行hành 滿mãn 。 四Tứ 智Trí 創sáng/sang 圓viên 。 色Sắc 究Cứu 竟Cánh 天Thiên 。 坐tọa 寶bảo 華hoa 王vương 座tòa 。 名danh 曰viết 始thỉ 成thành 正chánh 覺giác 。 約ước 法Pháp 身thân 。 則tắc 所sở 顯hiển 之chi 理lý 。 障chướng 盡tận 清thanh 淨tịnh 。 即tức 三Tam 身Thân 佛Phật 也dã 。 終chung 教giáo 。 則tắc 覺giác 心tâm 初sơ 起khởi 心tâm 無vô 初sơ 相tương/tướng 為vi 始thỉ 。 無vô 念niệm 而nhi 照chiếu 目mục 之chi 為vi 正chánh 。 見kiến 心tâm 常thường 住trụ 為vi 覺giác 。 始thỉ 本bổn 不bất 二nhị 為vi 成thành 。 (# 依y 起khởi 信tín 所sở 明minh 也dã )# 頓đốn 教giáo 。 則tắc 法Pháp 身thân 自tự 覺giác 聖thánh 智trí 。 無vô 成thành 不bất 成thành 。 (# 楞lăng 伽già 意ý )# 圓viên 教giáo 。 則tắc 融dung 三tam 世thế 間gian 。 真chân 應ưng 無vô 礙ngại 。 遍biến 無vô 盡tận 時thời 處xứ 。 念niệm 念niệm 初sơ 初sơ 。 常thường 成thành 正chánh 覺giác 。 即tức 十thập 身thân 毗tỳ 盧lô 遮già 那na 佛Phật 也dã 。 法pháp 則tắc 五ngũ 教giáo 及cập 所sở 詮thuyên 之chi 理lý 行hành 果quả 也dã 。 僧Tăng 則tắc 諸chư 位vị 菩Bồ 薩Tát 八bát 輩bối 上thượng 人nhân 。 三tam 同đồng 體thể 者giả 有hữu 三tam 說thuyết 。 一nhất 直trực 就tựu 本bổn 性tánh 說thuyết 。 性tánh 自tự 靈linh 覺giác 。 佛Phật 也dã 。 性tánh 本bổn 寂tịch 滅diệt 。 法pháp 也dã 。 性tánh 上thượng 本bổn 有hữu 恆Hằng 沙sa 德đức 用dụng 互hỗ 不bất 相tương 違vi 。 亦diệc 不bất 乖quai 一nhất 味vị 清thanh 淨tịnh 性tánh 體thể 。 僧Tăng 也dã 。 二nhị 就tựu 觀quán 行hành 說thuyết 觀quán 照chiếu 佛Phật 也dã 。 照chiếu 故cố 離ly 識thức 可khả 以dĩ 軌quỹ 持trì 法Pháp 也dã 。 在tại 觀quán 則tắc 萬vạn 行hạnh 已dĩ 圓viên 。 念niệm 念niệm 自tự 無vô 乖quai 諍tranh 僧Tăng 也dã 。 三tam 就tựu 融dung 通thông 說thuyết 。 世thế 出xuất 世thế 間gian 。 恆Hằng 沙sa 差sai 別biệt 之chi 法pháp 。 盡tận 託thác 圓viên 明minh 大đại 覺giác 而nhi 假giả 現hiện 。 一nhất 一nhất 無vô 自tự 體thể 故cố 。 當đương 體thể 便tiện 是thị 圓viên 覺giác 。 則tắc 一nhất 切thiết 皆giai 佛Phật 也dã 。 (# 如như 鏡kính 現hiện 像tượng 像tượng 皆giai 是thị 鏡kính )# 所sở 現hiện 諸chư 法pháp 一nhất 一nhất 寂tịch 滅diệt 。 雖tuy 寂tịch 滅diệt 而nhi 不bất 壞hoại 相tương/tướng 。 性tánh 相tướng 不bất 異dị 。 故cố 一nhất 一nhất 相tương 隨tùy 性tánh 而nhi 遍biến 法Pháp 界Giới 。 性tánh 隨tùy 相tương/tướng 而nhi 千thiên 差sai 。 盡tận 未vị 來lai 際tế 。 性tánh 相tướng 無vô 礙ngại 。 究cứu 竟cánh 皆giai 可khả 軌quỹ 持trì 法Pháp 也dã 。 既ký 一nhất 一nhất 事sự 相tướng 。 皆giai 隨tùy 性tánh 無vô 礙ngại 。 則tắc 一nhất 入nhập 一nhất 切thiết 入nhập 。 一nhất 一nhất 包bao 一nhất 切thiết 。 一nhất 切thiết 句cú 一nhất 。 交giao 參tham 涉thiệp 入nhập 。 和hòa 合hợp 無vô 違vi 。 凡phàm 聖thánh 一nhất 一nhất 皆giai 然nhiên 僧Tăng 也dã 。 次thứ 下hạ 銷tiêu 文văn 。 初sơ 云vân 妙diệu 色sắc 身thân 無vô 礙ngại 辨biện 才tài 智trí 者giả 。 所sở 歸quy 佛Phật 寶bảo 三tam 業nghiệp 也dã 。 色sắc 身thân 身thân 業nghiệp 。 辨biện 才tài 語ngữ 業nghiệp 。 智trí 是thị 意ý 業nghiệp 。 妙diệu 及cập 無vô 礙ngại 。 通thông 於ư 三tam 業nghiệp 。 (# 妙diệu 色sắc 妙diệu 辨biện 才tài 妙diệu 智trí 故cố 。 無vô 礙ngại 身thân 無vô 礙ngại 辨biện 無Vô 礙Ngại 智Trí 故cố 也dã )# 妙diệu 色sắc 身thân 者giả 。 非phi 色sắc 之chi 色sắc 方phương 為vi 妙diệu 色sắc 。 故cố 經Kinh 云vân 。 若nhược 見kiến 諸chư 相tướng 非phi 相tướng 。 即tức 見kiến 如Như 來Lai 。 華hoa 嚴nghiêm 云vân 。 色sắc 身thân 非phi 是thị 佛Phật 。 音âm 聲thanh 亦diệc 復phục 然nhiên 。 (# 以dĩ 佛Phật 非phi 色sắc 非phi 聲thanh 故cố 也dã )# 亦diệc 不bất 離ly 色sắc 。 聲thanh 見kiến 佛Phật 神thần 通thông 力lực 。 (# 妙diệu 色sắc 妙diệu 聲thanh 故cố )# 勝thắng 鬘man 經Kinh 云vân 。 如Như 來Lai 妙diệu 色sắc 身thân 。 世thế 間gian 無vô 與dữ 等đẳng 。 無vô 比tỉ 不bất 思tư 議nghị 等đẳng 。 若nhược 以dĩ 無vô 礙ngại 辨biện 色sắc 身thân 者giả 。 如như 華hoa 嚴nghiêm 說thuyết 。 乃nãi 有hữu 多đa 種chủng 。 今kim 略lược 舉cử 四tứ 。 一nhất 大đại 小tiểu 無vô 礙ngại 。 謂vị 一nhất 一nhất 根căn 皆giai 通thông 法Pháp 界Giới 。 而nhi 不bất 壞hoại 諸chư 根căn 之chi 性tánh 。 又hựu 不bất 雜tạp 諸chư 根căn 之chi 相tướng 。 二nhị 互hỗ 用dụng 無vô 礙ngại 。 謂vị 諸chư 根căn 相tướng 作tác 。 三tam 事sự 理lý 無vô 礙ngại 。 謂vị 現hiện 色sắc 炳bỉnh 然nhiên 。 而nhi 不bất 礙ngại 舉cử 體thể 性tánh 空không 。 四tứ 應ứng 機cơ 無vô 礙ngại 。 謂vị 圓viên 迴hồi 之chi 中trung 身thân 。 十thập 方phương 齊tề 應ưng 。 多đa 機cơ 異dị 感cảm 。 身thân 亦diệc 不bất 分phân 。 無vô 礙ngại 辨biện 者giả 有hữu 四tứ 辨biện 七thất 辨biện 。 四tứ 無vô 礙ngại 辨biện 者giả 。 一nhất 法pháp 無vô 礙ngại 辨biện 。 謂vị 諸chư 法pháp 自tự 體thể 。 二nhị 義nghĩa 無vô 礙ngại 辨biện 。 謂vị 法pháp 上thượng 之chi 義nghĩa 。 三tam 詞từ 無vô 礙ngại 辨biện 。 謂vị 得đắc 彼bỉ 方phương 言ngôn 。 依y 彼bỉ 詞từ 句cú 。 為vì 他tha 說thuyết 故cố 。 四tứ 樂nhạo 說thuyết 無vô 礙ngại 辨biện 。 於ư 上thượng 三tam 種chủng 智trí 中trung 。 隨tùy 他tha 所sở 喜hỷ 。 種chủng 種chủng 義nghĩa 語ngữ 樂nhạo 說thuyết 無vô 盡tận 故cố 。 此thử 四tứ 辨biện 才tài 。 初sơ 心tâm 即tức 習tập 。 九cửu 地địa 成thành 就tựu 。 佛Phật 地địa 究cứu 竟cánh 。 言ngôn 七thất 辨biện 者giả 。 一nhất 捷tiệp 。 二nhị 迅tấn 。 三tam 應ứng 機cơ 。 四tứ 無vô 疎sơ 謬mậu 。 五ngũ 無vô 斷đoạn 盡tận 。 六lục 豐phong 義nghĩa 味vị 。 七thất 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 寂tịch 勝thắng (# 七thất 皆giai 一nhất 一nhất 云vân 辨biện )# 若nhược 心tâm 妙diệu 字tự 解giải 者giả 。 如như 上thượng 引dẫn 華hoa 嚴nghiêm 中trung 已dĩ 雙song 證chứng 身thân 語ngữ 之chi 妙diệu 了liễu 。 若nhược 直trực 就tựu 華hoa 嚴nghiêm 宗tông 。 即tức 具cụ 十thập 種chủng 圓viên 音âm 。 方phương 顯hiển 如Như 來Lai 語ngữ 業nghiệp 智trí 。 是thị 意ý 業nghiệp 者giả 。 謂vị 一nhất 智trí (# 華hoa 嚴nghiêm 云vân 一nhất 心tâm 一nhất 智trí 慧tuệ 。 又hựu 云vân 無vô 師sư 智trí 自tự 然nhiên 智trí 無Vô 礙Ngại 智Trí )# 二nhị 智trí (# 如như 理lý 如như 量lượng )# 三tam 智trí (# 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 道đạo 種chủng 智trí 。 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 )# 四Tứ 智Trí (# 圓viên 鏡kính 等đẳng 智trí )# 五ngũ 智trí (# 加gia 清thanh 淨tịnh 法Pháp 界Giới 。 智trí )# 十thập 智trí (# 如như 華hoa 嚴nghiêm 出xuất 現hiện 品phẩm )# 此thử 上thượng 諸chư 智trí 。 一nhất 多đa 相tương/tướng 即tức 。 真chân 俗tục 互hỗ 融dung 。 空không 有hữu 無vô 違vi 。 故cố 名danh 為vi 妙diệu 。 亦diệc 名danh 無vô 礙ngại 也dã 。 故cố 勝thắng 鬘man 云vân 。 如Như 來Lai 色sắc 無vô 盡tận 。 智trí 慧tuệ 亦diệc 復phục 然nhiên 。

疏sớ/sơ 所sở 住trụ 清thanh 淨tịnh 覺giác 所sở 流lưu 脩tu 證chứng 門môn 者giả 。 法Pháp 寶bảo 也dã 。 上thượng 句cú 理lý 法pháp 。 下hạ 句cú 教giáo 法pháp 。 餘dư 果quả 法pháp 。 行hành 法pháp 在tại 佛Phật 僧Tăng 中trung 。 言ngôn 理lý 法pháp 者giả 。 即tức 真Chân 如Như 本bổn 覺giác 本bổn 無vô 定định 名danh 。 隨tùy 宗tông 次thứ 顯hiển 。 華hoa 嚴nghiêm 中trung 名danh 法Pháp 界Giới 法pháp 性tánh 。 諸chư 經kinh 論luận 中trung 多đa 真Chân 如Như 。 此thử 經Kinh 雖tuy 統thống 稱xưng 圓viên 覺giác 。 剋khắc 體thể 而nhi 言ngôn 。 云vân 清thanh 淨tịnh 覺giác 。 言ngôn 所sở 住trụ 者giả 。 躡niếp 前tiền 佛Phật 寶bảo 而nhi 言ngôn 也dã 。 佛Phật 是thị 能năng 住trụ 。 真chân 理lý 是thị 佛Phật 所sở 住trụ 。 故cố 云vân 下hạ 文văn 。 云vân 婆bà 伽già 婆bà 入nhập 於ư 。 大đại 光quang 明minh 藏tạng 。 又hựu 云vân 一nhất 切thiết 如Như 來Lai 。 光quang 嚴nghiêm 住trụ 持trì 。 又hựu 歎thán 菩Bồ 薩Tát 德đức 云vân 。 同đồng 住trụ 如Như 來Lai 。 平bình 等đẳng 法Pháp 會hội 。 又hựu 華hoa 嚴nghiêm 云vân 。 佛Phật 住trụ 甚thậm 深thâm 真chân 法pháp 性tánh 。 寂tịch 滅diệt 無vô 相tướng 。 同đồng 虗hư 空không (# 上thượng 皆giai 證chứng 佛Phật 是thị 能năng 住trụ 法pháp 是thị 所sở 住trụ 也dã )# 。

△# 所sở 流lưu 脩tu 證chứng 門môn 者giả 。 脩tu 是thị 行hành 。 證chứng 是thị 果quả 。 門môn 字tự 正chánh 當đương 教giáo 法pháp 。 意ý 明minh 教giáo 法pháp 是thị 脩tu 證chứng 之chi 門môn 戶hộ 路lộ [這-言+(栗-木+土)]# 也dã 。 故cố 法pháp 華hoa 云vân 。 其kỳ 智trí 慧tuệ 門môn 。 天thiên 親thân 判phán 云vân 。 是thị 教giáo 甚thậm 深thâm 。 亦diệc 顯hiển 教giáo 是thị 脩tu 證chứng 之chi 門môn 也dã 。 不bất 以dĩ 智trí 慧tuệ 為vi 教giáo 。 但đãn 以dĩ 門môn 為vi 教giáo 矣hĩ 。 又hựu 魏ngụy 譯dịch 金kim 剛cang 般Bát 若Nhã 經kinh 。 節tiết 節tiết 皆giai 云vân 此thử 法Pháp 門môn (# 秦tần 譯dịch 即tức 云vân 此thử 經Kinh )# 即tức 知tri 門môn 之chi 與dữ 經kinh 皆giai 是thị 教giáo 法pháp 。 言ngôn 所sở 流lưu 者giả 。 亦diệc 是thị 躡niếp 佛Phật 寶bảo 而nhi 言ngôn 也dã 。 佛Phật 是thị 能năng 流lưu 故cố 。 故cố 涅Niết 槃Bàn 云vân 。 從tùng 牛ngưu 出xuất 乳nhũ 乃nãi 至chí 醍đề 醐hồ 。 喻dụ 從tùng 佛Phật 流lưu 出xuất 五ngũ 味vị 教giáo 法pháp 。 亦diệc 可khả 所sở 流lưu 之chi 言ngôn 。 躡niếp 上thượng 句cú 理lý 法pháp 教giáo 是thị 真chân 理lý 隨tùy 緣duyên 之chi 法pháp 故cố 。 故cố 下hạ 云vân 。 圓viên 覺giác 流lưu 出xuất 一nhất 切thiết 。 乃nãi 至chí 教giáo 授thọ 菩Bồ 薩Tát 。 又hựu 梁lương 攝nhiếp 論luận 云vân 。 從tùng 清thanh 淨tịnh 法Pháp 界Giới 。 流lưu 出xuất 正chánh 體thể 智trí 。 乃nãi 至chí 大đại 悲bi 心tâm 中trung 。 流lưu 出xuất 十thập 二nhị 分phần 教giáo 。 又hựu 唯duy 識thức 論luận 釋thích 。 第đệ 三tam 地địa 所sở 證chứng 名danh 勝thắng 流lưu 真Chân 如Như 者giả 。 謂vị 真Chân 如Như 所sở 流lưu 教giáo 法pháp 最tối 勝thắng 故cố 。

疏sớ/sơ 妙diệu 德đức 普phổ 賢hiền 尊tôn 十thập 二nhị 百bách 千thiên 眾chúng 者giả 。 上thượng 句cú 偏thiên 指chỉ 二nhị 菩Bồ 薩Tát 。 是thị 法Pháp 門môn 上thượng 首thủ 。 為vi 大đại 眾chúng 之chi 尊tôn 。 或hoặc 即tức 十thập 二nhị 大Đại 士Sĩ 。 是thị 我ngã 所sở 尊tôn 。 下hạ 句cú 總tổng 指chỉ 經kinh 文văn 所sở 列liệt 十thập 二nhị 菩Bồ 薩Tát (# 餘dư 十thập 者giả 即tức 普phổ 眼nhãn 等đẳng 也dã )# 百bách 千thiên 者giả 即tức 經kinh 結kết 數sổ 十thập 萬vạn 人nhân 也dã 。 眾chúng 字tự 即tức 經Kinh 云vân 。 與dữ 諸chư 眷quyến 屬thuộc 。 或hoặc 但đãn 結kết 百bách 千thiên 即tức 名danh 為vi 眾chúng 。 偏thiên 標tiêu 二nhị 大Đại 士Sĩ 者giả 。 有hữu 所sở 表biểu 故cố 。 故cố 華hoa 嚴nghiêm 法Pháp 界Giới 品phẩm 。 列liệt 五ngũ 百bách 菩Bồ 薩Tát 。 特đặc 標tiêu 此thử 二nhị 。 而nhi 為vi 上thượng 首thủ 。 言ngôn 表biểu 法pháp 者giả 。 清thanh 涼lương 大đại 師sư 。 以dĩ 二nhị 聖thánh 對đối 毗tỳ 盧lô 遮già 那na 。 著trước 三tam 聖thánh 圓viên 融dung 觀quán 。 初sơ 明minh 二nhị 聖thánh 法Pháp 門môn 。 毗tỳ 為vi 三tam 對đối 。 一nhất 體thể 信tín 對đối 。 普phổ 賢hiền 表biểu 所sở 信tín 法Pháp 界Giới 。 即tức 在tại 纏triền 如Như 來Lai 藏tạng 也dã 。 (# 理lý 趣thú 般Bát 若Nhã 云vân 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 皆giai 如Như 來Lai 藏tạng 。 普Phổ 賢Hiền 菩Bồ 薩Tát 。 自tự 體thể 遍biến 故cố 。 普phổ 賢hiền 初sơ 會hội 。 即tức 入nhập 如Như 來Lai 。 藏tạng 身thân 三tam 昧muội 。 意ý 在tại 此thử 也dã )# 文Văn 殊Thù 表biểu 能năng 信tín 之chi 心tâm (# 佛Phật 名danh 經kinh 說thuyết 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 。 皆giai 因nhân 文Văn 殊Thù 而nhi 發phát 心tâm 者giả 。 表biểu 依y 信tín 故cố 。 善thiện 財tài 始thỉ 見kiến 發phát 大đại 心tâm 者giả 。 當đương 信tín 位vị 故cố 。 為vi 十thập 信tín 會hội 主chủ 。 名danh 妙diệu 首thủ 故cố 也dã )# 二nhị 解giải 行hành 對đối 。 文Văn 殊Thù 表biểu 解giải (# 慈Từ 氏Thị 。 云vân 汝nhữ 先tiên 得đắc 見kiến 。 諸chư 善Thiện 知Tri 識Thức 。 聞văn 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 。 皆giai 是thị 文Văn 殊Thù 威uy 神thần 力lực 故cố 。 又hựu 文Văn 殊Thù 常thường 為vì 一nhất 切thiết 。 菩Bồ 薩Tát 師sư 故cố )# 普phổ 賢hiền 表biểu 所sở 起khởi 萬vạn 行hạnh 。 (# 上thượng 諸chư 經kinh 皆giai 云vân 普phổ 賢hiền 行hành 故cố )# 三tam 理lý 智trí 對đối 。 普phổ 賢hiền 表biểu 所sở 證chứng 法Pháp 界Giới 。 即tức 出xuất 纏triền 如Như 來Lai 藏tạng 。 (# 善Thiện 財Tài 童Đồng 子Tử 。 入nhập 其kỳ 身thân 故cố 。 身thân 相tướng 如như 虗hư 空không 故cố 。 見kiến 普phổ 賢hiền 即tức 得đắc 知tri 。 波Ba 羅La 蜜Mật 者giả 。 依y 理lý 發phát 智trí 故cố )# 文Văn 殊Thù 表biểu 能năng 證chứng 大đại 智trí (# 本bổn 所sở 事sự 佛Phật 名danh 不bất 動động 智trí 故cố 。 慈Từ 氏Thị 云vân 。 文Văn 殊Thù 常thường 為vi 諸chư 佛Phật 母mẫu 故cố 。 於ư 諸chư 經Kinh 中trung 。 多đa 顯hiển 般Bát 若Nhã 故cố 。 又hựu 云vân 從tùng 文Văn 殊Thù 智trí 慧tuệ 大đại 海hải 。 之chi 所sở 生sanh 故cố 。 先tiên 見kiến 文Văn 殊Thù 方phương 見kiến 普phổ 賢hiền 者giả 。 有hữu 智trí 方phương 能năng 證chứng 理lý 故cố 。 故cố 古cổ 德đức 以dĩ 後hậu 文Văn 殊Thù 為vi 智trí 。 照chiếu 無vô 二nhị 相tương/tướng 。 不bất 見kiến 身thân 相tướng 者giả 。 理lý 智trí 無vô 二nhị 故cố 。 初sơ 見kiến 身thân 相tướng 者giả 。 信tín 智trí 能năng 所sở 不bất 二nhị 故cố 也dã )# 言ngôn 圓viên 融dung 者giả 。 初sơ 三tam 文Văn 殊Thù 相tương/tướng 融dung 。 謂vị 必tất 因nhân 信tín 而nhi 成thành 解giải 。 有hữu 解giải 無vô 信tín 。 增tăng 邪tà 見kiến 故cố 。 有hữu 信tín 無vô 解giải 。 長trường/trưởng 無vô 明minh 故cố 。 信tín 解giải 真chân 正chánh 方phương 了liễu 本bổn 源nguyên 。 成thành 真chân 極cực 智trí 。 極cực 智trí 返phản 照chiếu 。 不bất 異dị 初sơ 心tâm 。 故cố 初sơ 發phát 心tâm 即tức 成thành 正chánh 覺giác 。 後hậu 三tam 普phổ 賢hiền 相tương/tướng 融dung 。 謂vị 依y 體thể 起khởi 行hành 。 行hành 心tâm 稱xưng 理lý 。 稱xưng 理lý 為vi 真chân 法Pháp 界Giới 。 又hựu 以dĩ 二nhị 聖thánh 相tương 對đối 融dung 者giả 。 一nhất 若nhược 不bất 信tín 如Như 來Lai 藏tạng 。 信tín 則tắc 是thị 邪tà 。 二nhị 解giải 行hành 無vô 二nhị 。 三tam 理lý 智trí 無vô 二nhị 。 皆giai 可khả 知tri 矣hĩ 。 疏sớ/sơ 二nhị 聖thánh 法Pháp 門môn 相tương/tướng 融dung 。 離ly 相tương/tướng 絕tuyệt 言ngôn 。 沒một 同đồng 果quả 海hải 。 是thị 曰viết 毗tỳ 盧lô 遮già 那na 。 光quang 明minh 遍biến 照chiếu 。 由do 是thị 義nghĩa 故cố 。 偏thiên 舉cử 二nhị 聖thánh 而nhi 歸quy 依y 也dã 。

疏sớ/sơ 我ngã 發phát 深thâm 弘hoằng 誓thệ 莊trang 嚴nghiêm 要yếu 略lược 經kinh 者giả 。 二nhị 述thuật 所sở 作tác 事sự 也dã 。 我ngã 者giả 自tự 指chỉ 五ngũ 蘊uẩn 假giả 者giả 。 非phi 邪tà 慢mạn 心tâm 。 而nhi 有hữu 所sở 說thuyết 。 如như 下hạ 釋thích 序tự 分phần/phân 中trung 說thuyết 矣hĩ 。 發phát 謂vị 發phát 起khởi 。 深thâm 者giả 稱xưng 理lý 。 發phát 心tâm 堅kiên 如như 金kim 剛cang 。 志chí 不bất 可khả 奪đoạt 也dã 。 弘hoằng 誓thệ 者giả 有hữu 通thông 有hữu 別biệt 。 通thông 者giả 。 大Đại 乘Thừa 宗tông 中trung 。 必tất 須tu 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 三tam 四tứ 弘hoằng 誓thệ 。 今kim 製chế 疏sớ/sơ 釋thích 經kinh 。 即tức 當đương 學học 法Pháp 門môn 度độ 眾chúng 生sanh 也dã 。 然nhiên 意ý 亦diệc 通thông 四tứ 。 故cố 法pháp 華hoa 云vân 。 弘hoằng 誓thệ 深thâm 如như 海hải 。 歷lịch 劫kiếp 不bất 思tư 議nghị 。 (# 兼kiêm 證chứng 深thâm 字tự )# 別biệt 者giả 。 菩Bồ 薩Tát 從tùng 初sơ 發phát 心tâm 。 因nhân 緣duyên 不bất 同đồng 。 意ý 亦diệc 稍sảo 異dị 。 故cố 論luận 云vân 。 信tín 成thành 就tựu 發phát 心tâm 者giả 。 乃nãi 至chí 信tín 成thành 就tựu 故cố 。 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 令linh 發phát 心tâm 。 或hoặc 以dĩ 大đại 悲bi 故cố 。 自tự 然nhiên 發phát 心tâm 。 或hoặc 因nhân 正Chánh 法Pháp 欲dục 滅diệt 。 以dĩ 護hộ 法Pháp 因nhân 緣duyên 故cố 。 能năng 自tự 發phát 心tâm 。 如như 是thị 信tín 心tâm 成thành 就tựu 。 得đắc 發phát 心tâm 者giả 。 入nhập 正chánh 定định 聚tụ 。 畢tất 竟cánh 不bất 退thoái 。 名danh 住trụ 如Như 來Lai 種chủng 中trung 正chánh 因nhân 相tương 應ứng 。 釋thích 曰viết 。 此thử 遇ngộ 緣duyên 發phát 心tâm 三tam 種chủng 之chi 相tướng 。 初sơ 是thị 他tha 力lực 。 後hậu 二nhị 自tự 力lực 。 今kim 當đương 最tối 後hậu 。 意ý 兼kiêm 文văn 非phi 此thử 意ý 。 如như 前tiền 序tự 疏sớ/sơ 中trung 第đệ 一nhất 標tiêu 意ý 中trung 所sở 釋thích 也dã 。

△# 莊trang 嚴nghiêm 要yếu 略lược 經kinh 者giả 。 然nhiên 菩Bồ 薩Tát 造tạo 論luận 。 莊trang 嚴nghiêm 佛Phật 經Kinh 。 略lược 有hữu 五ngũ 喻dụ 。 名danh 莊trang 嚴nghiêm 也dã 。 一nhất 者giả 如như 蓮liên 未vị 開khai 。 見kiến 雖tuy 生sanh 喜hỷ (# 喻dụ 佛Phật 說thuyết 經kinh )# 不bất 如như 剖phẫu 已dĩ 香hương 氣khí 芬phân 馥phức 。 (# 如như 造tạo 論luận 釋thích 。 下hạ 四tứ 例lệ 此thử 配phối 釋thích )# 二nhị 如như 金kim 未vị 用dụng 。 見kiến 雖tuy 生sanh 喜hỷ 。 不bất 如như 用dụng 之chi 為vi 莊trang 嚴nghiêm 具cụ 三tam 。 如như 膳thiện 未vị 食thực 。 見kiến 雖tuy 生sanh 喜hỷ 。 不bất 如như 食thực 已dĩ 知tri 其kỳ 美mỹ 味vị 。 四tứ 如như 報báo 慶khánh 喜hỷ 。 見kiến 雖tuy 生sanh 喜hỷ 。 不bất 如như 讀đọc 已dĩ 知tri 其kỳ 慶khánh 事sự 。 五ngũ 如như 珍trân 寶bảo 未vị 得đắc 。 見kiến 雖tuy 生sanh 喜hỷ 。 不bất 如như 得đắc 已dĩ 攝nhiếp 為vì 己kỷ 財tài 。 故cố 造tạo 論luận 名danh 莊trang 嚴nghiêm 經kinh 也dã (# 慈từ 息tức 唯duy 識thức 疏sớ/sơ 中trung 。 有hữu 此thử 五ngũ 喻dụ 。 應ưng 是thị 大đại 莊trang 嚴nghiêm 論luận 釋thích 中trung 所sở 說thuyết )# 此thử 方phương 造tạo 疏sớ/sơ 。 即tức 西tây 國quốc 之chi 論luận 。 但đãn 名danh 異dị 耳nhĩ 。 (# 曉hiểu 云vân 金Kim 剛Cang 三Tam 昧Muội 。 經kinh 疏sớ/sơ 亦diệc 題đề 為vi 論luận )# 然nhiên 造tạo 疏sớ/sơ 論luận 。 有hữu 二nhị 儀nghi 式thức 。 若nhược 經kinh 文văn 繁phồn 廣quảng 。 前tiền 後hậu 重trùng 疊điệp 。 恐khủng 讀đọc 者giả 難nan 見kiến 始thỉ 末mạt 。 則tắc 須tu 踈sơ 理lý 繁phồn 重trọng/trùng 撮toát 略lược 關quan 節tiết 。 標tiêu 舉cử 顯hiển 示thị 。 令linh 後hậu 學học 易dị 見kiến 。 若nhược 經kinh 文văn 簡giản 略lược 。 含hàm 於ư 多đa 義nghĩa 。 則tắc 須tu 一nhất 一nhất 分phần/phân 折chiết 廣quảng 引dẫn 諸chư 教giáo 。 展triển 演diễn 莊trang 嚴nghiêm 。 達đạt 立lập 宗tông 部bộ 。 今kim 此thử 經Kinh 文văn 。 甚thậm 至chí 要yếu 略lược (# 下hạ 教giáo 起khởi 因nhân 緣duyên 中trung 。 具cụ 明minh 此thử 相tương/tướng 。 可khả 撿kiểm 敘tự 之chi )# 故cố 須tu 發phát 明minh 大đại 義nghĩa 。 故cố 云vân 莊trang 嚴nghiêm 要yếu 略lược 經kinh 也dã 。

疏sớ/sơ 願nguyện 三Tam 寶Bảo 慈từ 哀ai 冥minh 資tư 方phương 便tiện 慧tuệ 者giả 。 三tam 祈kỳ 請thỉnh 加gia 護hộ 也dã 。 願nguyện 謂vị 希hy 欲dục 。 三Tam 寶Bảo 者giả 正chánh 祈kỳ 別biệt 相tướng 。 兼kiêm 含hàm 同đồng 體thể 。 心tâm 外ngoại 無vô 別biệt 佛Phật 法Pháp 故cố 。 哀ai 謂vị 哀ai 愍mẫn 。 即tức 是thị 悲bi 也dã 。 故cố 藏tạng 中trung 數số 大đại 經kinh 。 皆giai 以dĩ 大đại 悲bi 為vi 大đại 哀ai 。 冥minh 資tư 者giả 。 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 加gia 持trì 。 有hữu 冥minh 有hữu 顯hiển 。 顯hiển 謂vị 手thủ 摩ma 頂đảnh 口khẩu 印ấn 讚tán 意ý 與dữ 智trí 者giả 。 (# 由do 身thân 口khẩu 表biểu 意ý 。 意ý 亦diệc 成thành 顯hiển 加gia 也dã )# 冥minh 謂vị 不bất 觀quán 此thử 相tương/tướng 。 但đãn 潛tiềm 得đắc 力lực 。 無vô 諸chư 障chướng 難nạn 。 色sắc 力lực 堅kiên 強cường 。 心tâm 眼nhãn 開khai 通thông 。 智trí 思tư 善thiện 巧xảo 。 今kim 自tự 顧cố 凡phàm 劣liệt 。 不bất 敢cảm 求cầu 請thỉnh 顯hiển 加gia 。 但đãn 希hy 冥minh 也dã 。 問vấn 心tâm 即tức 是thị 佛Phật 。 何hà 別biệt 求cầu 加gia 。 妄vọng 念niệm 即tức 魔ma 。 何hà 除trừ 外ngoại 障chướng 。 答đáp 無vô 念niệm 則tắc 內nội 心tâm 外ngoại 境cảnh 皆giai 佛Phật 。 妄vọng 起khởi 則tắc 內nội 心tâm 外ngoại 境cảnh 皆giai 魔ma 。

所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 各các 隨tùy 氣khí 類loại 故cố 。 若nhược 心tâm 離ly 念niệm 。 等đẳng 虗hư 空không 界giới 。 即tức 法Pháp 身thân 本bổn 覺giác 之chi 佛Phật 。 故cố 十thập 方phương 諸chư 佛Phật 。 法pháp 爾nhĩ 加gia 持trì 。 若nhược 心tâm 起khởi 念niệm 。 即tức 五ngũ 蘊uẩn 俱câu 生sanh 。 名danh 煩phiền 惱não 魔ma 。 故cố 波Ba 旬Tuần 眷quyến 屬thuộc 。 得đắc 其kỳ 方phương 便tiện 。 法pháp 爾nhĩ 附phụ 著trước 。 常thường 惑hoặc 亂loạn 故cố 。 今kim 寂tịch 諸chư 妄vọng 念niệm 法pháp 。 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 希hy 望vọng 三Tam 寶Bảo 冥minh 資tư 。 令linh 方phương 便tiện 智trí 慧tuệ 。 通thông 達đạt 事sự 理lý 。 方phương 便tiện 者giả 梵Phạn 語ngữ 漚âu 和hòa 。 即tức 涉thiệp 事sự 善thiện 巧xảo 也dã 。 慧tuệ 者giả 。 梵Phạm 云vân 般Bát 若Nhã 。 即tức 觀quán 空không 揀giản 妄vọng 也dã 。 故cố 肇triệu 論luận 云vân 。 漚âu 和hòa 般Bát 若Nhã 者giả 大đại 慧tuệ 之chi 稱xưng 也dã 。 (# 合hợp 二nhị 通thông 為vi 大đại 慧tuệ )# 見kiến 法pháp 實thật 相tướng 。 謂vị 之chi 般Bát 若Nhã 。 能năng 不bất 形hình 證chứng 漚âu 和hòa 功công 也dã 。 適thích 化hóa 眾chúng 生sanh 為vi 之chi 漚âu 和hòa 。 不bất 染nhiễm 塵trần 累lụy 般Bát 若Nhã 力lực 也dã 。 (# 荷hà 澤trạch 云vân 。 六lục 根căn 無vô 染nhiễm 。 即tức 空không 慧tuệ 之chi 功công )# 然nhiên 則tắc 般Bát 若Nhã 之chi 門môn 觀quán 空không 。 漚âu 和hòa 之chi 門môn 涉thiệp 有hữu 。 涉thiệp 有hữu 未vị 始thỉ 迷mê 虗hư 。 故cố 常thường 處xứ 有hữu 而nhi 不bất 染nhiễm 。 不bất 厭yếm 有hữu 而nhi 觀quán 空không 。 故cố 離ly 空không 而nhi 不bất 證chứng 。 是thị 為vi 一nhất 念niệm 之chi 力lực 權quyền 慧tuệ 具cụ 矣hĩ 。 淨tịnh 名danh 亦diệc 云vân 。 貪tham 著trước 禪thiền 味vị 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 縛phược 。 (# 上thượng 界giới 生sanh 二Nhị 乘Thừa 證chứng )# 。 以dĩ 方phương 便tiện 生sanh 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 解giải 。 (# 為vi 物vật 示thị 生sanh )# 無vô 方phương 便tiện 慧tuệ 縛phược 。 (# 二Nhị 乘Thừa 智trí )# 有hữu 方phương 便tiện 慧tuệ 解giải 。 (# 寂tịch 照chiếu 之chi 智trí )# 無vô 慧tuệ 方phương 便tiện 縛phược 。 (# 愛ái 見kiến 行hành 也dã )# 。 有hữu 慧tuệ 方phương 便tiện 解giải 。 (# 無vô 緣duyên 悲bi 巧xảo 積tích 眾chúng 德đức 方phương 便tiện 也dã 。 真chân 達đạt 實thật 相tướng 慧tuệ 也dã 。 二nhị 備bị 方phương 解giải )# 。 何hà 謂vị 無vô 方phương 便tiện 慧tuệ 縛phược 。 謂vị 以dĩ 愛ái 見kiến 心tâm 。 莊trang 嚴nghiêm 佛Phật 土độ 。 成thành 就tựu 眾chúng 生sanh 。 於ư 空không 無vô 相tướng 。 無vô 作tác 法Pháp 中trung 。 而nhi 自tự 調điều 伏phục 。 是thị 名danh 無vô 方phương 便tiện 慧tuệ 縛phược 。 (# 六lục 住trụ 以dĩ 下hạ 心tâm 未vị 自tự 在tại 。 在tại 有hữu 則tắc 捨xả 空không 。 在tại 空không 則tắc 捨xả 有hữu 。 未vị 能năng 以dĩ 平bình 等đẳng 真chân 心tâm 有hữu 無vô 俱câu 涉thiệp 。 所sở 以dĩ 嚴nghiêm 化hóa 即tức 成thành 愛ái 見kiến )# 。 何hà 謂vị 有hữu 方phương 便tiện 慧tuệ 解giải 。 謂vị 不bất 以dĩ 愛ái 見kiến 云vân 云vân (# 反phản 上thượng )# 於ư 空không 云vân 云vân (# 同đồng 上thượng )# 而nhi 不bất 疲bì 厭yếm 。 是thị 名danh 云vân 云vân (# 七thất 住trụ 已dĩ 上thượng 二nhị 行hành 備bị 。 又hựu 仁nhân 王vương 初Sơ 地Địa 。 雙song 照chiếu 二nhị 諦đế 平bình 等đẳng 道đạo 也dã )# 。 何hà 謂vị 無vô 慧tuệ 方phương 便tiện 縛phược 。 謂vị 菩Bồ 薩Tát 住trụ 貪tham 欲dục 。 癡si 等đẳng 煩phiền 惱não 。 而nhi 雖tuy 眾chúng 德đức 本bổn 。 是thị 名danh 云vân 云vân (# 不bất 脩tu 空không 而nhi 除trừ 煩phiền 惱não 是thị 無vô 慧tuệ 也dã 而nhi 勤cần 積tích 眾chúng 德đức 有hữu 方phương 便tiện )# 。 何hà 謂vị 有hữu 慧tuệ 方phương 便tiện 解giải 。 謂vị 離ly 諸chư 貪tham 欲dục 癡si 等đẳng 。 而nhi 植thực 眾chúng 德đức 本bổn 。 迴hồi 向hướng 阿a 云vân 云vân 。 是thị 名danh 云vân 云vân 。 (# 或hoặc 先tiên 空không 後hậu 有hữu 。 或hoặc 先tiên 有hữu 後hậu 空không )# 。 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 。 有hữu 疾tật 菩Bồ 薩Tát 。 應ưng 如như 是thị 觀quán 諸chư 法pháp 。 又hựu 復phục 觀quán 身thân 無vô 常thường 。 苦khổ 空không 非phi 我ngã 。 是thị 名danh 為vi 慧tuệ 。 雖tuy 身thân 有hữu 疾tật 。 常thường 在tại 生sanh 死tử 。 饒nhiêu 益ích 一nhất 切thiết 。 而nhi 不bất 厭yếm 倦quyện 。 是thị 名danh 方phương 便tiện 云vân 云vân 。 乃nãi 至chí 調điều 伏phục 不bất 調điều 伏phục 云vân 云vân 。 釋thích 曰viết 據cứ 上thượng 二nhị 文văn 。 闕khuyết 慧tuệ 則tắc 迷mê 理lý 。 闕khuyết 方phương 便tiện 則tắc 迷mê 事sự 。 故cố 歸quy 三Tam 寶Bảo 求cầu 資tư 二nhị 事sự 。

疏sớ/sơ 一nhất 切thiết 法Pháp 門môn 。 海hải 下hạ 四tứ 句cú 。 第đệ 四tứ 述thuật 所sở 加gia 事sự 也dã 。 法Pháp 門môn 潛tiềm 流lưu 入nhập 我ngã 心tâm 有hữu 。 若nhược 約ước 論luận 中trung 。 而nhi 言ngôn 諸chư 佛Phật 報báo 化hóa 本bổn 是thị 我ngã 心tâm 之chi 用dụng 大đại 。 又hựu 據cứ 華hoa 嚴nghiêm 出xuất 現hiện 品phẩm 。 有hữu 大đại 海hải 潛tiềm 流lưu 四tứ 天thiên 下hạ 地địa 。 喻dụ 佛Phật 智trí 遍biến 入nhập 。 眾chúng 生sanh 身thân 心tâm 。 文văn 云vân 。 佛Phật 子tử 譬thí 如như 大đại 海hải 。 其kỳ 水thủy 潛tiềm 流lưu 四tứ 天thiên 下hạ 地địa 及cập 八bát 十thập 億ức 。 諸chư 小tiểu 州châu 中trung 。 有hữu 穿xuyên 鑿tạc 者giả 。 無vô 不bất 得đắc 水thủy 。 而nhi 彼bỉ 大đại 海hải 。 不bất 作tác 分phân 別biệt 。 我ngã 出xuất 於ư 水thủy 。 佛Phật 智trí 海hải 水thủy 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 流lưu 出xuất 入nhập 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 心tâm 中trung 。 若nhược 諸chư 眾chúng 生sanh 。 觀quán 察sát 境cảnh 界giới 。 脩tu 習tập 法Pháp 門môn 。 則tắc 得đắc 智trí 慧tuệ 清thanh 淨tịnh 明minh 了liễu 。 而nhi 如Như 來Lai 智trí 平bình 等đẳng 無vô 二nhị 。 無vô 有hữu 分phân 別biệt 。 但đãn 隨tùy 眾chúng 生sanh 。 心tâm 行hành 異dị 故cố 。 所sở 得đắc 智trí 慧tuệ 。 各các 各các 不bất 同đồng 。 問vấn 佛Phật 智trí 本bổn 遍biến 。 眾chúng 生sanh 心tâm 中trung 。 今kim 乃nãi 更cánh 願nguyện 流lưu 入nhập 者giả 。 但đãn 以dĩ 迷mê 之chi 積tích 久cửu 。 不bất 得đắc 其kỳ 用dụng 。 今kim 欲dục 求cầu 顯hiển 發phát 。 必tất 藉tạ 勝thắng 緣duyên 。 故cố 云vân 爾nhĩ 也dã 。 故cố 華hoa 嚴nghiêm 十Thập 地Địa 品phẩm 。 金Kim 剛Cang 藏Tạng 菩Bồ 薩Tát 。 受thọ 諸chư 佛Phật 加gia 。 欲dục 說thuyết 十Thập 地Địa 。 自tự 云vân 無vô 量lượng 佛Phật 神thần 力lực 。 咸hàm 來lai 入nhập 我ngã 身thân 。 此thử 處xứ 難nạn/nan 宣tuyên 示thị 。 我ngã 今kim 說thuyết 少thiểu 分phần 。 今kim 不bất 敢cảm 同đồng 彼bỉ 。 故cố 但đãn 言ngôn 潛tiềm 流lưu 入nhập 心tâm 也dã 。 法Pháp 華Hoa 經Kinh 中trung 。 阿A 難Nan 亦diệc 云vân 。 世Thế 尊Tôn 甚thậm 希hy 有hữu 。 令linh 我ngã 念niệm 過quá 去khứ 。 無vô 量lượng 諸chư 佛Phật 法Pháp 。 如như 今kim 日nhật 所sở 聞văn 。 亦diệc 是thị 佛Phật 加gia 令linh 法Pháp 門môn 入nhập 心tâm 之chi 義nghĩa 。 故cố 今kim 祈kỳ 願nguyện 。

△# 疏sớ/sơ 心tâm 通thông 義nghĩa 相tương 生sanh 者giả 。 願nguyện 得đắc 心tâm 通thông 。 達đạt 觸xúc 向hướng 無vô 所sở 迷mê 滯trệ 。 千thiên 門môn 萬vạn 義nghĩa 歷lịch 歷lịch 分phân 明minh 。 如như 鏡kính 淨tịnh 明minh 眾chúng 像tượng 皆giai 現hiện 。 故cố 佛Phật 地địa 論luận 云vân 。 聞văn 者giả 。 善thiện 根căn 本bổn 願nguyện 增tăng 上thượng 緣duyên 力lực 。 如Như 來Lai 識thức 上thượng 。 文văn 義nghĩa 相tương 生sanh 。 如Như 來Lai 慈từ 悲bi 。 本bổn 願nguyện 增tăng 上thượng 緣duyên 力lực 。 聞văn 者giả 識thức 上thượng 文văn 義nghĩa 相tương 生sanh 。 (# 今kim 所sở 願nguyện 者giả 正chánh 當đương 此thử 也dã )# 二nhị 十thập 唯duy 識thức 云vân 。 展triển 轉chuyển 增tăng 上thượng 力lực 二nhị 識thức 成thành 決quyết 定định 。 疏sớ/sơ 風phong 畫họa 空không 中trung 現hiện 者giả 。 此thử 喻dụ 識thức 上thượng 所sở 聞văn 所sở 現hiện 文văn 義nghĩa 之chi 相tướng 。 不bất 滯trệ 筌thuyên 蹄đề 。 忘vong 詮thuyên 得đắc 意ý 。 文văn 字tự 性tánh 離ly 。 無vô 聞văn 無vô 得đắc 之chi 意ý 也dã 。 如như 風phong 畫họa 在tại 空không 。 無vô 相tướng 可khả 取thủ 。 然nhiên 非phi 無vô 也dã 。 故cố 王vương 縉# 相tương/tướng 公công 製chế 延diên 秀tú 法Pháp 師sư 法pháp 華hoa 經kinh 疏sớ/sơ 序tự 云vân 。 於ư 文văn 字tự 不bất 著trước 。 乃nãi 能năng 解giải 經kinh 。 然nhiên 風phong 畫họa 是thị 華hoa 嚴nghiêm 十Thập 地Địa 品phẩm 初sơ 金Kim 剛Cang 藏Tạng 菩Bồ 薩Tát 。 歎thán 十Thập 地Địa 難nạn/nan 說thuyết 之chi 喻dụ 也dã 。 謂vị 剛cang 藏tạng 說thuyết 。 十Thập 地Địa 名danh 已dĩ 。 默mặc 然nhiên 不bất 釋thích 。 解Giải 脫Thoát 月Nguyệt 菩Bồ 薩Tát 三tam 請thỉnh 。 大đại 眾chúng 一nhất 請thỉnh 。 諸chư 佛Phật 加gia 請thỉnh 。 總tổng 三tam 家gia 五ngũ 請thỉnh 。 然nhiên 後hậu 說thuyết 之chi 。 解giải 脫thoát 月nguyệt 請thỉnh 中trung 兼kiêm 剛cang 藏tạng 上thượng 。 總tổng 有hữu 五ngũ 段đoạn 經kinh 文văn 。 此thử 喻dụ 即tức 當đương 第đệ 二nhị 法pháp 深thâm 難nan 受thọ 止chỉ 中trung 之chi 文văn 也dã 。 (# 五ngũ 段đoạn 者giả 。 一nhất 恠# 默mặc 騰đằng 疑nghi 請thỉnh 。 二nhị 法pháp 深thâm 難nan 受thọ 止chỉ 。 三tam 歎thán 眾chúng 堪kham 聞văn 請thỉnh 。 四tứ 不bất 堪kham 有hữu 損tổn 止chỉ 。 五ngũ 雙song 歎thán 人nhân 法pháp 請thỉnh 。 剛cang 藏tạng 未vị 止chỉ 。 大đại 眾chúng 及cập 佛Phật 相tương 續tục 便tiện 請thỉnh )# 文văn 云vân 菩Bồ 薩Tát 所sở 行hành 。 地địa 最tối 上thượng 諸chư 佛Phật 本bổn 云vân 云vân 。 微vi 細tế 難nan 可khả 見kiến 離ly 念niệm 超siêu 心tâm 地địa 云vân 云vân 。 如như 空không 中trung 彩thải 畫họa 。 如như 空không 中trung 風phong 相tương/tướng 。 牟Mâu 尼Ni 智trí (# 如như 空không )# 如như 是thị 。 分phân 別biệt (# 如như 風phong 畫họa 也dã )# 難nan 可khả 見kiến 。 (# 以dĩ 證chứng 從tùng 旨chỉ 故cố 也dã )# 天thiên 親thân 論luận 釋thích (# 兼kiêm 彼bỉ 疏sớ/sơ 撮toát 略lược 參tham 而nhi 用dụng 之chi )# 風phong 喻dụ 音âm 聲thanh 。 畫họa 喻dụ 名danh 句cú 文văn 身thân 。 空không 喻dụ 證chứng 智trí 。 謂vị 不bất 單đơn 取thủ 空không (# 無vô 風phong 畫họa 處xứ 之chi 空không 。 易dị 說thuyết 故cố 也dã )# 亦diệc 不bất 單đơn 說thuyết 風phong 畫họa (# 壁bích 上thượng 畫họa 樹thụ 上thượng 風phong 。 皆giai 可khả 見kiến 聞văn 故cố 也dã )# 然nhiên 空không 中trung 風phong 畫họa 。 不bất 可khả 言ngôn 無vô 。 若nhược 依y 樹thụ 壁bích 則tắc 可khả 聞văn 見kiến 故cố 。 亦diệc 不bất 可khả 言ngôn 有hữu 。 依y 空không 不bất 住trụ 故cố 。 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 故cố 不bất 可khả 說thuyết 。 由do 說thuyết 者giả 以dĩ 二nhị 事sự 說thuyết (# 音âm 聲thanh 善thiện 字tự )# 聽thính 者giả 以dĩ 二nhị 事sự 聽thính 。 故cố 舉cử 風phong 畫họa 二nhị 喻dụ 耳nhĩ 。 至chí 地địa 體thể 中trung 剛cang 藏tạng 說thuyết 十thập 二nhị 偈kệ 。 偈kệ 中trung 亦diệc 云vân 。 如như 空không 中trung 鳥điểu 跡tích 。 難nạn/nan 說thuyết 難nan 可khả 示thị 。 論luận 云vân 鳥điểu 行hành 空không 中trung 。 跡tích 處xứ 不bất 可khả 說thuyết 。 亦diệc 不bất 可khả 見kiến 。 如như 是thị 鳥điểu 跡tích 住trú 處xứ 。 名danh 句cú 文văn 身thân 住trú 處xứ 也dã 。 空không 處xứ 跡tích 相tương/tướng 不bất 可khả 分phần/phân 故cố 。 名danh 句cú 文văn 身thân 亦diệc 爾nhĩ 。 證chứng 智trí 所sở 攝nhiếp 不bất 可khả 說thuyết 聞văn 。

何hà 以dĩ 故cố 。 非phi 如như 聲thanh 性tánh 故cố 。 非phi 如như 地địa 智trí 。 名danh 句cú 文văn 身thân 。 此thử 處xứ 深thâm 故cố 。 示thị 現hiện 義nghĩa 相tương/tướng (# 上thượng 顯hiển 默mặc 然nhiên 不bất 說thuyết 之chi 意ý 。 此thử 〔# 識thức 〕# 眾chúng 不bất 應ưng 如như 聲thanh 即tức 取thủ )# 。

疏sớ/sơ 文văn 文văn 符phù 聖thánh 意ý 。 句cú 句cú 合hợp 群quần 機cơ 者giả 。 五ngũ 益ích 所sở 為vi 機cơ 也dã 。 於ư 中trung 。 上thượng 句cú 是thị 益ích 。 下hạ 句cú 為vi 機cơ 。 即tức 契khế 理lý (# 上thượng 句cú )# 契khế 機cơ (# 下hạ 句cú )# 之chi 義nghĩa 也dã 。 又hựu 圓viên 頓đốn 之chi 宗tông 。 所sở 作tác 必tất 須tu 融dung 於ư 性tánh 相tướng 。 今kim 願nguyện 符phù 重trọng/trùng 聖thánh 意ý 。 是thị 上thượng 同đồng 諸chư 佛Phật 。 願nguyện 合hợp 群quần 機cơ 。 下hạ 同đồng 眾chúng 生sanh 。 故cố 佛Phật 頂đảnh 經kinh 文Văn 殊Thù 判phán 觀quán 音âm 圓viên 通thông 文văn 云vân 。 上thượng 合hợp 十thập 方phương 諸chư 佛Phật 。 下hạ 合hợp 六lục 道đạo 眾chúng 生sanh 。 同đồng 一nhất 悲bi 仰ngưỡng 。 此thử 經Kinh 云vân 一nhất 切thiết 如Như 來Lai 。 光quang 嚴nghiêm 住trụ 持trì 。 是thị 諸chư 眾chúng 生sanh 。 清thanh 淨tịnh 覺giác 地địa 。

△# 疏sớ/sơ 身thân 心tâm 入nhập 覺giác 城thành 同đồng 受thọ 無vô 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 者giả 。 六lục 機cơ 所sở 獲hoạch 益ích 也dã 。 上thượng 句cú 菩Bồ 提Đề 。 下hạ 句cú 涅Niết 槃Bàn 也dã 。 究cứu 竟cánh 大đại 益ích 。 不bất 過quá 此thử 二nhị 。 是thị 無vô 上thượng 果quả 。 身thân 心tâm 入nhập 者giả 。 清thanh 涼lương 大đại 師sư 釋thích 新tân 華hoa 嚴nghiêm 題đề 中trung 。 入nhập 不bất 思tư 議nghị 。 解giải 脫thoát 境cảnh 界giới 。 云vân 入nhập 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 身thân 入nhập 。 二nhị 者giả 心tâm 入nhập 。 身thân 由do 心tâm 證chứng (# 隨tùy 識thức 即tức 身thân 阻trở 礙ngại 。 阻trở 礙ngại 名danh 不bất 入nhập 。 隨tùy 智trí 則tắc 身thân 融dung 通thông 。 融dung 通thông 名danh 入nhập )# 故cố 廣quảng 辨biện 心tâm 入nhập 。 心tâm 入nhập 有hữu 三tam 。 謂vị 信tín 解giải 行hành 。 具cụ 如như 彼bỉ 釋thích (# 不bất 言ngôn 證chứng 者giả 。 證chứng 在tại 能năng 所sở 契khế 合hợp 中trung 釋thích 之chi 。 自tự 有hữu 五ngũ 義nghĩa 。 至chí 釋thích 清thanh 涼lương 淨tịnh 慧tuệ 章chương 中trung 釋thích 入nhập 地địa 菩Bồ 薩Tát 隨tùy 順thuận 。 覺giác 性tánh 義nghĩa 中trung 。 具cụ 引dẫn 用dụng 之chi )# 覺giác 城thành 者giả 是thị 所sở 入nhập 。 所sở 入nhập 即tức 圓viên 覺giác 也dã 。 城thành 者giả 是thị 喻dụ 。 故cố 下hạ 文văn 云vân 。 愛ái 憎tăng 生sanh 於ư 心tâm 。 諂siểm 曲khúc 存tồn 諸chư 念niệm 。 是thị 故cố 多đa 迷mê 悶muộn 。 不bất 能năng 入nhập 覺giác 城thành 。 今kim 先tiên 釋thích 入nhập 覺giác 。 後hậu 方phương 釋thích 喻dụ 。 然nhiên 眾chúng 生sanh 本bổn 不bất 出xuất 圓viên 覺giác 。 今kim 云vân 入nhập 者giả 。 如như 經kinh 所sở 說thuyết 。 以dĩ 愛ái 憎tăng 諂siểm 曲khúc 故cố 。 迷mê 悶muộn 不bất 入nhập 。 長trường/trưởng 行hành 經Kinh 云vân 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 從tùng 無vô 始thỉ 來lai 。 執chấp 我ngã 人nhân 眾chúng 生sanh 壽thọ 命mạng 。 由do 此thử 便tiện 生sanh 。 憎tăng 愛ái 二nhị 境cảnh 。 乃nãi 至chí 由do 此thử 不bất 能năng 。 入nhập 清thanh 淨tịnh 覺giác 等đẳng 。 釋thích 曰viết 既ký 由do 迷mê 不bất 入nhập 。 故cố 今kim 製chế 疏sớ/sơ 釋thích 經kinh 。 經kinh 義nghĩa 明minh 顯hiển 。 以dĩ 之chi 開khai 示thị 眾chúng 生sanh 。 皆giai 令linh 悟ngộ 入nhập 。 如như 城thành 門môn 開khai 即tức 入nhập 城thành 也dã 。 以dĩ 城thành 喻dụ 覺giác 者giả 如như 下hạ 釋thích 。 此thử 覺giác 城thành 有hữu 三tam 義nghĩa 。 一nhất 防phòng 外ngoại 敵địch 。 二nhị 養dưỡng 人nhân 眾chúng 。 三tam 開khai 門môn 引dẫn 攝nhiếp 。 今kim 以dĩ 不bất 入nhập 覺giác 城thành 。 故cố 愛ái 增tăng 諸chư 念niệm 侵xâm 逼bức 。 若nhược 了liễu 心tâm 性tánh 空không 則tắc 眾chúng 惑hoặc 不bất 入nhập 。 見kiến 恆Hằng 沙sa 功công 德đức 即tức 萬vạn 行hạnh 圓viên 增tăng 。 道đạo 無vô 不bất 通thông 則tắc 自tự 他tha 引dẫn 攝nhiếp 。 便tiện 能năng 契khế 果quả 。 絕tuyệt 百bách 非phi 以dĩ 成thành 解giải 脫thoát 。 養dưỡng 眾chúng 德đức 以dĩ 全toàn 法Pháp 身thân 。 開khai 般Bát 若Nhã 無vô 不bất 通thông 矣hĩ 。 同đồng 受thọ 無vô 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 者giả 。 即tức 涅Niết 槃Bàn 寂tịch 靜tĩnh 樂nhạo/nhạc/lạc 也dã 。 謂vị 於ư 覺giác 城thành 之chi 中trung 受thọ 此thử 樂nhạo/nhạc/lạc 也dã 。 無vô 為vi 及cập 安an 樂lạc 。 皆giai 是thị 涅Niết 槃Bàn 之chi 義nghĩa 。 如như 彼bỉ 經kinh 說thuyết 。 (# 涅Niết 槃Bàn 經kinh )# 然nhiên 諸chư 經kinh 論luận 所sở 說thuyết 。 樂nhạo/nhạc/lạc 有hữu 多đa 種chủng 。 (# 瑜du 伽già 等đẳng 論luận 善thiện 戒giới 等đẳng 經kinh 也dã )# 今kim 略lược 論luận 五ngũ (# 於ư 上thượng 經kinh 論luận 多đa 種chủng 樂nhạo/nhạc/lạc 中trung 。 除trừ 欲dục 界giới 染nhiễm 之chi 樂lạc 。 纂toản 為vi 此thử 五ngũ )# 一nhất 出xuất 家gia 遠viễn 離ly 樂nhạo/nhạc/lạc (# 世thế 間gian 多đa 有hữu 憂ưu 苦khổ 。 永vĩnh 斷đoạn 是thị 苦khổ 也dã )# 二nhị 禪thiền 定định 適thích 悅duyệt 樂lạc (# 輕khinh 安an 調điều 暢sướng 適thích 悅duyệt 身thân 心tâm 故cố )# 三tam 永vĩnh 斷đoạn 諸chư 受thọ 樂lạc (# 斷đoạn 樂nhạo/nhạc/lạc 愛ái 捨xả 受thọ 以dĩ 斷đoạn 多đa 樂nhạo/nhạc/lạc 故cố 。 名danh 為vi 斷đoạn 樂nhạo/nhạc/lạc 。 有hữu 說thuyết 無vô 想tưởng 定định 為vi 斷đoạn 樂nhạo/nhạc/lạc 。 是thị 義nghĩa 不bất 然nhiên 。

何hà 以dĩ 故cố 。 不bất 斷đoạn 受thọ 故cố )# 四tứ 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 覺giác 法Pháp 樂lạc (# 法Pháp 喜hỷ 等đẳng 故cố 。 佛Phật 初sơ 得đắc 菩Bồ 提Đề 時thời 。 一nhất 七thất 日nhật 。 自tự 受thọ 法Pháp 樂lạc 。 故cố 也dã )# 五ngũ 無vô 上thượng 涅Niết 槃Bàn 。 寂tịch 滅diệt 樂nhạo/nhạc/lạc (# 彼bỉ 經Kinh 云vân 。 涅Niết 槃Bàn 是thị 安an 樂lạc 義nghĩa 。 又hựu 云vân 生sanh 滅diệt 滅diệt 已dĩ 。 寂tịch 滅diệt 為vi 樂lạc )# 。

圓Viên 覺Giác 經Kinh 大Đại 疏Sớ/sơ 釋Thích 義Nghĩa 鈔Sao 卷quyển 第đệ 一nhất (# 之chi 下hạ )#

弟đệ 子tử 劉lưu 華hoa 。 命mạng 工công 開khai 刻khắc 。