圓Viên 覺Giác 經Kinh 略Lược 疏Sớ/sơ 之Chi 鈔Sao 卷quyển 第đệ 三tam

圭# 峯phong 蘭lan 若nhã 沙Sa 門Môn 宗tông 密mật 於ư 大đại 鈔sao 略lược 出xuất

疏sớ/sơ 將tương 解giải 下hạ 二nhị 開khai 章chương 注chú 解giải 二nhị 初sơ 標tiêu 列liệt 章chương 名danh 十thập 門môn 分phân 別biệt 者giả 前tiền 八bát 義nghĩa 門môn 後hậu 二nhị 正chánh 釋thích 以dĩ 經kinh 題đề 目mục 即tức 屬thuộc 本bổn 文văn 故cố 然nhiên 此thử 十thập 門môn 生sanh 起khởi 有hữu 緒tự 初sơ 因nhân 緣duyên 者giả 夫phu 聖thánh 人nhân 言ngôn 不bất 虗hư 發phát 動động 必tất 有hữu 由do 豈khởi 同đồng 凡phàm 愚ngu 無vô 端đoan 率suất 爾nhĩ 欲dục 明minh 聖thánh 典điển 先tiên 知tri 因nhân 由do 故cố 受thọ 之chi 以dĩ 教giáo 起khởi 因nhân 緣duyên 二nhị 者giả 因nhân 緣duyên 既ký 彰chương 有hữu 所sở 起khởi 教giáo 教giáo 雖tuy 無vô 量lượng 不bất 出xuất 二nhị 藏tạng 三tam 藏tạng 大đại 小tiểu 諸chư 乘thừa 十thập 二nhị 部bộ 分phần/phân 須tu 知tri 此thử 經Kinh 何hà 藏tạng 何hà 乘thừa 何hà 分phần/phân 所sở 攝nhiếp 故cố 受thọ 之chi 以dĩ 藏tạng 乘thừa 分phần/phân 攝nhiếp 三tam 者giả 然nhiên 其kỳ 藏tạng 乘thừa 部bộ 分phần/phân 皆giai 通thông 權quyền 教giáo 實thật 教giáo 須tu 知tri 此thử 典điển 為vi 實thật 為vi 權quyền 判phán 權quyền 實thật 者giả 須tu 有hữu 憑bằng 據cứ 況huống 西tây 域vực 此thử 方phương 末mạt 代đại 諸chư 德đức 造tạo 論luận 製chế 疏sớ/sơ 宗tông 尚thượng 不bất 同đồng 故cố 受thọ 之chi 以dĩ 權quyền 實thật 對đối 辨biện 四tứ 者giả 既ký 辨biện 此thử 經Kinh 是thị 實thật 教giáo 攝nhiếp 未vị 知tri 此thử 經Kinh 所sở 詮thuyên 之chi 義nghĩa 分phân 齊tề 深thâm 淺thiển 如như 何hà 故cố 受thọ 之chi 以dĩ 分phân 齊tề 幽u 深thâm 五ngũ 者giả 已dĩ 知tri 經kinh 義nghĩa 甚thậm 深thâm 未vị 審thẩm 是thị 何hà 根căn 器khí 堪kham 受thọ 此thử 法pháp 故cố 次thứ 明minh 所sở 被bị 機cơ 宜nghi 六lục 者giả 雖tuy 知tri 深thâm 義nghĩa 正chánh 被bị 頓đốn 機cơ 未vị 知tri 能năng 詮thuyên 之chi 經kinh 以dĩ 何hà 為vi 體thể 故cố 次thứ 明minh 能năng 詮thuyên 體thể 性tánh 七thất 者giả 能năng 所sở 文văn 義nghĩa 已dĩ 知tri 深thâm 妙diệu 未vị 審thẩm 其kỳ 中trung 所sở 宗tông 所sở 尚thượng 有hữu 何hà 旨chỉ 趣thú 故cố 次thứ 明minh 宗tông 趣thú 通thông 別biệt 八bát 者giả 上thượng 之chi 七thất 門môn 懸huyền 談đàm 文văn 義nghĩa 已dĩ 知tri 綱cương 領lãnh 雖tuy 能năng 所sở 詮thuyên 異dị 終chung 屬thuộc 教giáo 宗tông 然nhiên 因nhân 詮thuyên 得đắc 意ý 得đắc 意ý 須tu 忘vong 詮thuyên 忘vong 詮thuyên 修tu 心tâm 不bất 無vô 頓đốn 漸tiệm 頓đốn 漸tiệm 證chứng 入nhập 方phương 便tiện 如như 何hà 故cố 次thứ 辨biện 修tu 證chứng 階giai 差sai 九cửu 者giả 宗tông 意ý 以dĩ 陳trần 將tương 釋thích 文văn 義nghĩa 先tiên 明minh 題đề 目mục 包bao 盡tận 難nan 思tư 故cố 受thọ 之chi 以dĩ 通thông 釋thích 名danh 題đề 十thập 者giả 通thông 意ý 雖tuy 知tri 在tại 文văn 難nan 曉hiểu 欲dục 使sử 差sai 別biệt 義nghĩa 門môn 彰chương 乎hồ 翰hàn 墨mặc 宗tông 通thông 理lý 味vị 現hiện 乎hồ 經kinh 文văn 故cố 受thọ 之chi 以dĩ 別biệt 解giải 文văn 義nghĩa 也dã 。

疏sớ/sơ 初sơ 有hữu 下hạ 二nhị 隨tùy 章chương 注chú 解giải 十thập 。 一nhất 教giáo 起khởi 因nhân 緣duyên 然nhiên 因nhân 緣duyên 之chi 言ngôn 有hữu 其kỳ 通thông 別biệt 通thông 者giả 因nhân 是thị 因nhân 由do 緣duyên 是thị 由do 緣duyên 皆giai 是thị 所sở 以dĩ 之chi 義nghĩa 其kỳ 意ý 不bất 異dị 如như 云vân 因nhân 何hà 作tác 如như 是thị 事sự 。 或hoặc 云vân 緣duyên 何hà 作tác 如như 是thị 事sự 。 二nhị 言ngôn 總tổng 得đắc 語ngữ 勢thế 同đồng 矣hĩ 別biệt 者giả 緣duyên 是thị 資tư 緣duyên 助trợ 緣duyên 此thử 則tắc 因nhân 親thân 緣duyên 疎sơ 今kim 此thử 疏sớ/sơ 云vân 因nhân 緣duyên 者giả 是thị 前tiền 通thông 意ý 不bất 分phân 親thân 疎sơ 之chi 異dị 也dã 若nhược 約ước 前tiền 說thuyết 酬thù 因nhân 是thị 因nhân 酬thù 請thỉnh 是thị 緣duyên 亦diệc 得đắc 然nhiên 疏sớ/sơ 本bổn 意ý 但đãn 通thông 辨biện 如Như 來Lai 有hữu 何hà 因nhân 由do 由do 緣duyên 說thuyết 諸chư 教giáo 矣hĩ 文văn 二nhị 初sơ 通thông 二nhị 一nhất 正chánh 顯hiển 因nhân 緣duyên 者giả 佛Phật 在tại 因Nhân 地Địa 修tu 行hành 發phát 願nguyện 願nguyện 得đắc 成thành 佛Phật 說thuyết 法Pháp 。 度độ 人nhân 今kim 轉chuyển 法Pháp 輪luân 酬thù 因Nhân 地Địa 之chi 行hạnh 願nguyện 故cố 華hoa 嚴nghiêm 云vân 毗tỳ 盧lô 遮già 那na 佛Phật 願nguyện 力lực 周chu 法Pháp 界Giới 一nhất 切thiết 國quốc 土độ 中trung 。 恆hằng 轉chuyển 無vô 上thượng 輪luân 。 疏sớ/sơ 酬thù 請thỉnh 者giả 佛Phật 初sơ 道đạo 成thành 梵Phạm 王Vương 帝Đế 釋Thích 。 等đẳng 請thỉnh 轉chuyển 法Pháp 輪luân 。 故cố 法pháp 華hoa 云vân 爾nhĩ 時thời 諸chư 梵Phạm 王Vương 。 及cập 諸chư 天thiên 帝Đế 釋Thích 。 護Hộ 世Thế 四Tứ 天Thiên 王Vương 。 及cập 大Đại 自Tự 在Tại 天Thiên 。 合hợp 掌chưởng 恭cung 敬kính 禮lễ 。 請thỉnh 我ngã 轉chuyển 法Pháp 輪luân 。 佛Phật 酬thù 其kỳ 請thỉnh 故cố 始thỉ 於ư 鹿lộc 苑uyển 終chung 至chí 鶴hạc 林lâm 四tứ 十thập 九cửu 年niên 說thuyết 諸chư 經kinh 教giáo 度độ 脫thoát 眾chúng 生sanh 。 疏sớ/sơ 顯hiển 理lý 度độ 生sanh 者giả 說thuyết 二Nhị 乘Thừa 教giáo 顯hiển 四Tứ 諦Đế 十Thập 二Nhị 緣Duyên 。 等đẳng 生sanh 空không 之chi 理lý 度độ 凡phàm 夫phu 外ngoại 道đạo 說thuyết 大Đại 乘Thừa 教giáo 顯hiển 二nhị 空không 理lý 度độ 二Nhị 乘Thừa 人nhân 及cập 上thượng 中trung 根căn 凡phàm 夫phu 外ngoại 道đạo 說thuyết 一Nhất 乘Thừa 教giáo 顯hiển 三tam 諦đế 三tam 德đức 法Pháp 界Giới 法pháp 性tánh 究cứu 竟cánh 之chi 理lý 度độ 二Nhị 乘Thừa 人nhân 及cập 權quyền 教giáo 菩Bồ 薩Tát 并tinh 上thượng 上thượng 根căn 一nhất 類loại 凡phàm 夫phu 故cố 云vân 顯hiển 理lý 度độ 生sanh 也dã 疏sớ/sơ 皆giai 由do 是thị 矣hĩ 。 者giả 是thị 此thử 也dã 佛Phật 一nhất 代đại 時thời 教giáo 皆giai 由do 此thử 酬thù 因nhân 等đẳng 意ý 而nhi 得đắc 興hưng 起khởi 。 於ư 世thế 流lưu 布bố 也dã 。

△# 疏sớ/sơ 若nhược 原nguyên 下hạ 二nhị 剋khắc 就tựu 佛Phật 意ý 謂vị 若nhược 據cứ 機cơ 感cảm 則tắc 具cụ 多đa 緣duyên 緣duyên 會hội 即tức 應ứng 機cơ 請thỉnh 即tức 說thuyết 所sở 說thuyết 之chi 教giáo 亦diệc 三tam 乘thừa 深thâm 淺thiển 不bất 同đồng 若nhược 直trực 就tựu 佛Phật 本bổn 意ý 而nhi 言ngôn 唯duy 為vi 開khai 示thị 眾chúng 生sanh 。 如Như 來Lai 知tri 見kiến 。 更cánh 不bất 為vi 餘dư 事sự 故cố 法pháp 華hoa 云vân 諸chư 佛Phật 唯duy 為vi 一nhất 大đại 事sự 因nhân 緣duyên 。 故cố 出xuất 現hiện 於ư 世thế 。 諸chư 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 欲dục 令linh 眾chúng 生sanh 。 開khai 佛Phật 知tri 見kiến 。 使sử 得đắc 清thanh 淨tịnh 故cố 。 出xuất 現hiện 於ư 世thế 。 欲dục 示thị 眾chúng 生sanh 佛Phật 。 之chi 知tri 見kiến 乃nãi 至chí 入nhập 佛Phật 知tri 見kiến 道Đạo 故cố 。 出xuất 現hiện 於ư 世thế 。 諸chư 佛Phật 如Như 來Lai 。 但đãn 教giáo 化hóa 菩Bồ 薩Tát 。 諸chư 有hữu 所sở 作tác 。 常thường 為vi 一nhất 事sự 。 唯duy 以dĩ 佛Phật 之chi 知tri 見kiến 。 示thị 悟ngộ 眾chúng 生sanh 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 如Như 來Lai 但đãn 以dĩ 。 一nhất 佛Phật 乘Thừa 故cố 。 為vì 眾chúng 生sanh 說thuyết 法Pháp 。 無vô 有hữu 餘dư 乘thừa 。 若nhược 二nhị 若nhược 三tam 。 一nhất 切thiết 十thập 方phương 諸chư 佛Phật 。 法Pháp 亦diệc 如như 是thị 。 故cố 知tri 佛Phật 意ý 唯duy 為vi 一Nhất 乘Thừa 二nhị 別biệt 者giả 唯duy 說thuyết 圓viên 覺giác 一nhất 經kinh 所sở 起khởi 因nhân 緣duyên 不bất 說thuyết 餘dư 經Kinh 。 故cố 云vân 別biệt 也dã 文văn 十thập 一nhất 顯hiển 因nhân 行hành 有hữu 本bổn 者giả 因nhân 行hành 即tức 是thị 諸chư 波Ba 羅La 蜜Mật 。 三Tam 十Thập 七Thất 品Phẩm 。 助Trợ 道Đạo 之chi 法Pháp 。 言ngôn 有hữu 本bổn 者giả 此thử 等đẳng 因nhân 行hành 皆giai 由do 了liễu 悟ngộ 圓viên 覺giác 方phương 成thành 實thật 行hạnh 方phương 曰viết 正chánh 因nhân 故cố 文Văn 殊Thù 請thỉnh 說thuyết 如Như 來Lai 因Nhân 地Địa 。 清thanh 淨tịnh 法Pháp 行hành 。 世Thế 尊Tôn 標tiêu 指chỉ 覺giác 心tâm 為vi 諸chư 行hành 本bổn 云vân 從tùng 圓viên 覺giác 流lưu 出xuất 波Ba 羅La 蜜Mật 等đẳng 又hựu 云vân 一nhất 切thiết 如Như 來Lai 。 本bổn 起khởi 因Nhân 地Địa 。 皆giai 依y 圓viên 照chiếu 。 清thanh 淨tịnh 覺giác 相tướng 。 又hựu 說thuyết 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 妄vọng 認nhận 四tứ 大đại 。 及cập 緣duyên 慮lự 為vi 自tự 身thân 心tâm 等đẳng 又hựu 說thuyết 無vô 明minh 本bổn 空không 能năng 了liễu 之chi 智trí 亦diệc 不bất 可khả 得đắc 。 等đẳng 此thử 一nhất 章chương 意ý 令linh 了liễu 悟ngộ 自tự 心tâm 本bổn 來lai 圓viên 覺giác 本bổn 無vô 無vô 明minh 煩phiền 惱não 。 生sanh 死tử 等đẳng 法pháp 以dĩ 為vi 起khởi 行hành 之chi 本bổn 為vi 欲dục 顯hiển 此thử 行hành 本bổn 故cố 說thuyết 此thử 經Kinh 。

疏sớ/sơ 二nhị 泯mẫn 絕tuyệt 果quả 相tương/tướng 等đẳng 者giả 謂vị 泯mẫn 絕tuyệt 菩Bồ 提Đề 涅Niết 槃Bàn 。 唯duy 是thị 清thanh 淨tịnh 。 覺giác 性tánh 方phương 為vi 無vô 始thỉ 無vô 終chung 。 不bất 增tăng 不bất 減giảm 。 究cứu 竟cánh 之chi 果quả 故cố 經Kinh 云vân 一nhất 切thiết 如Như 來Lai 。 妙diệu 圓viên 覺giác 心tâm 。 本bổn 無vô 菩Bồ 提Đề 。 及cập 與dữ 涅Niết 槃Bàn 。 亦diệc 無vô 成thành 佛Phật 。 及cập 不bất 成thành 佛Phật 。 又hựu 云vân 生sanh 死tử 與dữ 涅Niết 槃Bàn 。 凡phàm 夫phu 及cập 諸chư 佛Phật 。 同đồng 為vi 空không 華hoa 相tương/tướng 又hựu 云vân 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 。 猶do 如như 昨tạc 夢mộng 。 上thượng 所sở 引dẫn 文văn 皆giai 是thị 泯mẫn 絕tuyệt 菩Bồ 提Đề 涅Niết 槃Bàn 。 二nhị 果quả 相tương/tướng 也dã 注chú 云vân 本bổn 無vô 菩Bồ 提Đề 。 等đẳng 者giả 釋thích 泯mẫn 果quả 相tương/tướng 也dã 故cố 無vô 始thỉ 終chung 下hạ 皆giai 釋thích 成thành 圓viên 也dã 謂vị 菩Bồ 提Đề 無vô 始thỉ 煩phiền 惱não 無vô 終chung 不bất 同đồng 法pháp 相tướng 宗tông 菩Bồ 提Đề 有hữu 始thỉ 煩phiền 惱não 有hữu 終chung 故cố 攝nhiếp 論luận 云vân 世thế 間gian 不bất 破phá 出xuất 世thế 間gian 不bất 盡tận 無vô 增tăng 減giảm 者giả 起khởi 信tín 論luận 云vân 一nhất 切thiết 凡phàm 夫phu 。 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 。 菩Bồ 薩Tát 諸chư 佛Phật 。 無vô 有hữu 增tăng 減giảm 。 非phi 前tiền 際tế 生sanh 非phi 後hậu 際tế 滅diệt 畢tất 竟cánh 常thường 恆hằng 從tùng 本bổn 已dĩ 來lai 。 性tánh 自tự 滿mãn 足túc 一nhất 切thiết 功công 德đức 。 所sở 謂vị 自tự 體thể 有hữu 大đại 智trí 慧tuệ 。 光quang 明minh 等đẳng 乃nãi 至chí 亦diệc 名danh 如Như 來Lai 法Pháp 身thân 。 (# 故cố 知tri 性tánh 本bổn 具cụ 者giả 方phương 為vi 實thật 果quả )# 究cứu 竟cánh 之chi 果quả 者giả 了liễu 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 。 煩phiền 惱não 菩Bồ 提Đề 俱câu 不bất 可khả 得đắc 。 不bất 取thủ 二nhị 相tương/tướng 徹triệt 到đáo 空không 寂tịch 靈linh 覺giác 之chi 心tâm 即tức 此thử 覺giác 心tâm 本bổn 來lai 空không 寂tịch 。 本bổn 來lai 知tri 覺giác 元nguyên 是thị 菩Bồ 提Đề 。 涅Niết 槃Bàn 故cố 云vân 究cứu 竟cánh 果quả 也dã 故cố 經Kinh 云vân 三tam 事sự 圓viên 證chứng 故cố 。 名danh 究Cứu 竟Cánh 涅Niết 槃Bàn 。 (# 涅Niết 槃Bàn 究cứu 竟cánh 也dã )# 又hựu 云vân 一nhất 切thiết 障chướng 礙ngại 。 即tức 究cứu 竟cánh 覺giác 。 (# 菩Bồ 提Đề 究cứu 竟cánh 也dã )# 又hựu 云vân 若nhược 事sự 理lý 障chướng 。 已dĩ 永vĩnh 斷đoạn 滅diệt 。 即tức 入nhập 如Như 來Lai 。 微vi 妙diệu 圓viên 覺giác 。 (# 即tức 是thị 上thượng 說thuyết 所sở 徹triệt 到đáo 之chi 者giả )# 滿mãn 足túc 菩Bồ 提Đề 。 及cập 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 (# 二nhị 皆giai 究cứu 竟cánh )# 又hựu 云vân 流lưu 出xuất 菩Bồ 提Đề 涅Niết 槃Bàn 。 (# 此thử 等đẳng 諸chư 門môn 皆giai 是thị 究cứu 竟cánh 二nhị 果quả 也dã 以dĩ 稱xưng 覺giác 體thể 故cố 皆giai 究cứu 竟cánh 也dã )# 。

疏sớ/sơ 三tam 決quyết 擇trạch 等đẳng 者giả 決quyết 謂vị 決quyết 斷đoán 擇trạch 是thị 揀giản 擇trạch 所sở 謂vị 決quyết 定định 判phán 斷đoạn 必tất 須tu 圓viên 頓đốn 悟ngộ 理lý 稱xưng 理lý 修tu 行hành (# 此thử 義nghĩa 在tại 下hạ 本bổn 起khởi 因Nhân 地Địa 。 疏sớ/sơ 也dã )# 揀giản 擇trạch 偏thiên 見kiến 之chi 人nhân 或hoặc 一nhất 向hướng 但đãn 說thuyết 本bổn 自tự 圓viên 真chân 不bất 假giả 修tu 行hành 之chi 者Giả 。 或hoặc 一nhất 向hướng 但đãn 說thuyết 斷đoạn 障chướng 證chứng 真chân 滅diệt 凡phàm 成thành 聖thánh 之chi 者giả 故cố 云vân 決quyết 擇trạch 悟ngộ 修tu 等đẳng 注chú 文văn 二nhị 一nhất 正chánh 明minh 悟ngộ 修tu 云vân 普phổ 賢hiền 問vấn 者giả 由do 前tiền 佛Phật 答đáp 文Văn 殊Thù 云vân 眾chúng 生sanh 身thân 心tâm 。 如như 空không 華hoa 眾chúng 幻huyễn 能năng 知tri 之chi 智trí 亦diệc 然nhiên 偈kệ 云vân 眾chúng 幻huyễn 滅diệt 無vô 處xứ 。 成thành 道Đạo 亦diệc 無vô 得đắc 。 本bổn 性tánh 圓viên 滿mãn 故cố 。 故cố 普phổ 賢hiền 乘thừa 此thử 發phát 問vấn 云vân 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 修tu 大Đại 乘Thừa 者giả 。 聞văn 此thử 圓viên 覺giác 。 清thanh 淨tịnh 境cảnh 界giới 。 云vân 何hà 修tu 行hành 。 (# 即tức 是thị 注chú 云vân 覺giác 性tánh 本bổn 圓viên )# 世Thế 尊Tôn 若nhược 彼bỉ 眾chúng 生sanh 。 知tri 如như 幻huyễn 者giả 。 身thân 心tâm 亦diệc 幻huyễn 。 云vân 何hà 以dĩ 幻huyễn 。 還hoàn 修tu 於ư 幻huyễn 。 (# 注chú 云vân 一nhất 切thiết 如như 幻huyễn 。 )# 若nhược 諸chư 幻huyễn 性tánh 。 一nhất 切thiết 盡tận 滅diệt 。 則tắc 無vô 有hữu 心tâm 。 誰thùy 為vi 修tu 行hành 。 云vân 何hà 復phục 說thuyết 。 修tu 行hành 如như 幻huyễn 。 (# 注chú 云vân 幻huyễn 空không 無vô 體thể 誰thùy 曰viết 修tu 行hành )# 若nhược 諸chư 眾chúng 生sanh 。 本bổn 不bất 修tu 行hành 。 於ư 生sanh 死tử 中trung 。 常thường 居cư 幻huyễn 化hóa 。 曾tằng 不bất 了liễu 知tri 。 如như 幻huyễn 境cảnh 界giới 。 令linh 妄vọng 想tưởng 心tâm 。 云vân 何hà 解giải 脫thoát 。 (# 注chú 云vân 如như 其kỳ 不bất 修tu 何hà 因nhân 證chứng 覺giác )# 言ngôn 佛Phật 說thuyết 者giả 文văn 云vân 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 種chủng 種chủng 幻huyễn 化hóa 。 皆giai 生sanh 如Như 來Lai 。 圓viên 覺giác 妙diệu 心tâm 。 猶do 如như 空không 華hoa 。 從tùng 空không 而nhi 有hữu 。 幻huyễn 華hoa 雖tuy 滅diệt 空không 性tánh 不bất 壞hoại 。 眾chúng 生sanh 幻huyễn 心tâm 。 還hoàn 依y 幻huyễn 滅diệt 。 諸chư 幻huyễn 盡tận 滅diệt 。 覺giác 心tâm 不bất 動động 。 又hựu 云vân 應ưng 當đương 遠viễn 離ly 。 一nhất 切thiết 幻huyễn 化hóa 。 虗hư 妄vọng 境cảnh 界giới 乃nãi 至chí 離ly 遠viễn 離ly 幻huyễn 。 亦diệc 復phục 遠viễn 離ly 。 如như 鑽toàn 火hỏa 等đẳng 偈kệ 云vân 幻huyễn 從tùng 諸chư 覺giác 生sanh 。 幻huyễn 滅diệt 覺giác 圓viên 滿mãn 。 普phổ 眼nhãn 章chương 云vân 幻huyễn 身thân 幻huyễn 心tâm 幻huyễn 塵trần 滅diệt 故cố 。 幻huyễn 滅diệt 亦diệc 滅diệt 。 幻huyễn 滅diệt 滅diệt 故cố 。 非phi 幻huyễn 不bất 滅diệt 。 譬thí 如như 磨ma 鏡kính 。 垢cấu 盡tận 明minh 現hiện 。 又hựu 云vân 證chứng 得đắc 諸chư 幻huyễn 。 滅diệt 影ảnh 像tượng 故cố 。 爾nhĩ 時thời 便tiện 得đắc 。 無vô 方phương 清thanh 淨tịnh 。 無vô 邊biên 虗hư 空không 覺giác 所sở 顯hiển 發phát 。 覺giác 圓viên 明minh 故cố 。 顯hiển 心tâm 清thanh 淨tịnh 。 等đẳng 言ngôn 應ưng 當đương 遠viễn 離ly 。 者giả 即tức 是thị 起khởi 幻huyễn 智trí 也dã 虗hư 妄vọng 境cảnh 界giới 者giả 即tức 是thị 所sở 除trừ 之chi 幻huyễn 也dã 幻huyễn 身thân 幻huyễn 心tâm 幻huyễn 塵trần 滅diệt 者giả 即tức 是thị 幻huyễn 盡tận 之chi 言ngôn 也dã 遠viễn 離ly 亦diệc 復phục 遠viễn 離ly 。 及cập 幻huyễn 滅diệt 亦diệc 滅diệt 。 等đẳng 皆giai 是thị 智trí 泯mẫn 之chi 言ngôn 也dã 言ngôn 覺giác 圓viên 滿mãn 及cập 非phi 幻huyễn 不bất 滅diệt 。 垢cấu 盡tận 明minh 現hiện 。 覺giác 所sở 顯hiển 發phát 。 覺giác 圓viên 明minh 等đẳng 皆giai 是thị 覺giác 心tâm 圓viên 明minh 之chi 言ngôn 也dã 注chú 然nhiên 今kim 下hạ 二nhị 印ấn 定định 其kỳ 要yếu 二nhị 一nhất 彰chương 要yếu 所sở 以dĩ 唯duy 說thuyết 等đẳng 者giả 揀giản 圓viên 悟ngộ 之chi 人nhân 於ư 中trung 道đạo 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 真chân 性tánh 之chi 體thể 知tri 真chân 性tánh 隨tùy 緣duyên 成thành 如như 幻huyễn 之chi 法pháp 緣duyên 無vô 自tự 性tánh 。 故cố 一nhất 切thiết 空không 此thử 說thuyết 即tức 不bất 溺nịch 無vô 修tu 今kim 有hữu 但đãn 說thuyết 空không 幻huyễn 者giả 不bất 知tri 體thể 是thị 靈linh 性tánh 及cập 性tánh 隨tùy 緣duyên 者giả 即tức 乖quai 修tu 也dã 何hà 者giả 以dĩ 虗hư 空không 無vô 可khả 除trừ 斷đoạn 無vô 可khả 添# 補bổ 增tăng 益ích 故cố 空không 不bất 可khả 修tu 其kỳ 幻huyễn 法pháp 等đẳng 及cập 翳ế 所sở 見kiến 華hoa 亦diệc 無vô 體thể 可khả 斷đoạn 終chung 無vô 結kết 果quả 之chi 義nghĩa 故cố 幻huyễn 亦diệc 不bất 可khả 修tu 南nam 宗tông 談đàm 禪thiền 失thất 意ý 者giả 多đa 有hữu 此thử 類loại 若nhược 經kinh 論luận 學học 者giả 即tức 西tây 域vực 清thanh 辯biện 門môn 下hạ 此thử 方phương 習tập 三tam 論luận 不bất 得đắc 意ý 者giả 亦diệc 有hữu 此thử 類loại 又hựu 華hoa 嚴nghiêm 疏sớ/sơ 鈔sao 引dẫn 智trí 論luận 說thuyết 方Phương 廣Quảng 道Đạo 人Nhân 立lập 空không 幻huyễn 宗tông 西tây 域vực 推thôi 為vi 附phụ 佛Phật 法Pháp 外ngoại 道đạo 注chú 修tu 習tập 下hạ 謂vị 不bất 先tiên 求cầu 了liễu 達đạt 自tự 心tâm 不bất 知tri 性tánh 具cụ 一nhất 切thiết 功công 德đức 。 不bất 悟ngộ 緣duyên 起khởi 如như 幻huyễn 本bổn 空không 但đãn 憑bằng 佛Phật 語ngữ 發phát 心tâm 運vận 意ý 而nhi 修tu 既ký 不bất 尋tầm 佛Phật 意ý 迷mê 四tứ 悉tất 檀đàn 但đãn 執chấp 佛Phật 語ngữ 故cố 繫hệ 縛phược 在tại 於ư 。 有hữu 所sở 得đắc 也dã 北bắc 宗tông 禪thiền 門môn 下hạ 多đa 有hữu 此thử 類loại 若nhược 經kinh 論luận 學học 者giả 即tức 多đa 是thị 大đại 小Tiểu 乘Thừa 法pháp 相tướng 宗tông 人nhân 及cập 不bất 參tham 問vấn 善thiện 友hữu 不bất 聽thính 經Kinh 論luận 但đãn 以dĩ 善thiện 心tâm 修tu 行hành 之chi 者Giả 。 故cố 三tam 聖thánh 觀quán 云vân 有hữu 信tín 無vô 解giải 增tăng 長trưởng 無vô 明minh 。 既ký 不bất 知tri 性tánh 德đức 本bổn 圓viên 諸chư 法pháp 空không 幻huyễn 即tức 心tâm 有hữu 所sở 得đắc 但đãn 結kết 三tam 界giới 因nhân 果quả 注chú 良lương 由do 下hạ 二nhị 結kết 以dĩ 印ấn 定định 於ư 中trung 先tiên 且thả 辨biện 迷mê 所sở 以dĩ 言ngôn 似tự 反phản 者giả 既ký 頓đốn 悟ngộ 性tánh 德đức 本bổn 具cụ 煩phiền 惱não 本bổn 無vô 即tức 不bất 應ưng 更cánh 修tu 既ký 假giả 修tu 之chi 積tích 漸tiệm 斷đoạn 惑hoặc 成thành 德đức 即tức 不bất 名danh 頓đốn 悟ngộ 故cố 似tự 反phản 也dã 言ngôn 符phù 者giả 頓đốn 見kiến 九cửu 層tằng 之chi 臺đài 漸tiệm 漸tiệm 而nhi 登đăng 頓đốn 生sanh 孩hài 子tử 六lục 根căn 具cụ 足túc 。 漸tiệm 漸tiệm 成thành 長trưởng 。 頓đốn 認nhận 得đắc 身thân 是thị 良lương 人nhân 漸tiệm 學học 仁nhân 義nghĩa 禮lễ 樂nhạo/nhạc/lạc 頓đốn 見kiến 本bổn 性tánh 漸tiệm 漸tiệm 修tu 行hành 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 故cố 二nhị 義nghĩa 相tương/tướng 符phù 契khế 合hợp 不bất 乖quai 反phản 也dã 注chú 故cố 最tối 下hạ 正chánh 是thị 印ấn 定định 也dã 上thượng 句cú 結kết 下hạ 句cú 印ấn 定định 言ngôn 最tối 難nạn/nan 者giả 若nhược 一nhất 向hướng 說thuyết 頓đốn 一nhất 向hướng 說thuyết 漸tiệm 或hoặc 說thuyết 頓đốn 漸tiệm 各các 別biệt 皆giai 是thị 易dị 明minh 唯duy 說thuyết 二nhị 不bất 相tương 乖quai 故cố 難nạn/nan 也dã 。

疏sớ/sơ 四tứ 窮cùng 盡tận 等đẳng 者giả 人nhân 皆giai 難nạn/nan 到đáo 此thử 境cảnh (# 注chú 中trung 具cụ 出xuất 難nạn/nan 到đáo 之chi 相tướng )# 故cố 曰viết 甚thậm 深thâm 今kim 徹triệt 底để 決quyết 了liễu 故cố 云vân 窮cùng 盡tận 注chú 文văn 二nhị 一nhất 正chánh 明minh 三tam 一nhất 舉cử 疑nghi 念niệm 云vân 菩Bồ 薩Tát 者giả 即tức 金kim 剛cang 藏tạng 。 也dã 由do 前tiền 云vân 始thỉ 知tri 眾chúng 生sanh 。 本bổn 成thành 佛Phật 道Đạo 。 故cố 生sanh 難nạn/nan 也dã 其kỳ 文văn 具cụ 云vân 若nhược 諸chư 眾chúng 生sanh 。 本bổn 來lai 成thành 佛Phật 。 何hà 故cố 復phục 有hữu 。 一nhất 切thiết 無vô 明minh 。 若nhược 諸chư 無vô 明minh 。 眾chúng 生sanh 本bổn 有hữu 。 何hà 因nhân 緣duyên 故cố 。 如Như 來Lai 復phục 說thuyết 。 本bổn 來lai 成thành 佛Phật 。 十thập 方phương 異dị 生sanh 。 本bổn 成thành 佛Phật 道Đạo 。 後hậu 起khởi 無vô 明minh 。 一nhất 切thiết 如Như 來Lai 。 何hà 時thời 復phục 生sanh 。 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 釋thích 曰viết 此thử 有hữu 三tam 句cú 一nhất 謂vị 先tiên 真chân 後hậu 妄vọng 二nhị 謂vị 說thuyết 妄vọng 為vi 真chân 三tam 牒điệp 而nhi 縱túng/tung 之chi 責trách 無vô 窮cùng 過quá 注chú 佛Phật 答đáp 下hạ 二nhị 斥xích 疑nghi 念niệm 文văn 云vân 種chủng 種chủng 取thủ 捨xả 。 皆giai 是thị 輪luân 迴hồi 。 未vị 出xuất 輪luân 迴hồi 。 而nhi 辨biện 圓viên 覺giác 。 彼bỉ 圓viên 覺giác 性tánh 。 即tức 同đồng 流lưu 轉chuyển 。 釋thích 曰viết 種chủng 種chủng 取thủ 捨xả 。 之chi 言ngôn 通thông 攝nhiếp 一nhất 切thiết 分phân 別biệt 。 即tức 已dĩ 該cai 剛cang 藏tạng 三tam 句cú 疑nghi 難nan 也dã 故cố 疏sớ/sơ 敘tự 意ý 云vân 即tức 此thử 分phân 別biệt 。 便tiện 是thị 無vô 明minh 矣hĩ 餘dư 文văn 易dị 見kiến 注chú 如như 雲vân 駛sử 下hạ 文văn 云vân 譬thí 如như 動động 目mục 。 能năng 搖dao 湛trạm 水thủy 。 又hựu 如như 定định 眼nhãn 。 猶do 迴hồi 轉chuyển 火hỏa 。 雲vân 駛sử 月nguyệt 運vận 。 舟chu 行hành 岸ngạn 移di 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 善thiện 男nam 子tử 諸chư 旋toàn 未vị 息tức 。 彼bỉ 物vật 先tiên 住trụ 。 尚thượng 不bất 可khả 得đắc 。 何hà 況huống 輪luân 轉chuyển 。 生sanh 死tử 垢cấu 心tâm 。 曾tằng 未vị 清thanh 淨tịnh 。 觀quán 佛Phật 圓viên 覺giác 。 而nhi 不bất 旋toàn 復phục 。 是thị 故cố 汝nhữ 等đẳng 。 便tiện 生sanh 三tam 惑hoặc 。 釋thích 曰viết 四tứ 喻dụ 中trung 初sơ 由do 目mục 數số 動động 湛trạm 水thủy 如như 波ba 搖dao 次thứ 眼nhãn 識thức 遲trì 鈍độn 旋toàn 火hỏa 成thành 輪luân 相tương/tướng 餘dư 二nhị 可khả 見kiến 諸chư 旋toàn 者giả 眼nhãn 目mục 雲vân 舟chu 彼bỉ 物vật 者giả 水thủy 火hỏa 月nguyệt 岸ngạn 注chú 但đãn 一nhất 下hạ 三tam 斷đoạn 疑nghi 念niệm 清thanh 涼lương 大đại 師sư 答đáp 順thuận 宗tông 皇hoàng 帝đế 心tâm 要yếu 之chi 言ngôn 也dã 次thứ 云vân 照chiếu 體thể 獨độc 立lập 物vật 我ngã 皆giai 如như 注chú 如như 翳ế 差sai 華hoa 亡vong 者giả 文văn 云vân 譬thí 如như 幻huyễn 翳ế 妄vọng 見kiến 空không 華hoa 幻huyễn 翳ế 若nhược 除trừ 華hoa 於ư 空không 滅diệt 。 注chú 等đẳng 者giả 等đẳng 者giả 二nhị 意ý 一nhất 者giả 等đẳng 於ư 餘dư 文văn 文văn 不bất 具cụ 取thủ 故cố 二nhị 者giả 等đẳng 於ư 後hậu 喻dụ 謂vị 佛Phật 通thông 此thử 難nan 有hữu 其kỳ 二nhị 喻dụ 空không 華hoa 喻dụ 頓đốn 悟ngộ 本bổn 無vô 煩phiền 惱não 。 金kim 鑛khoáng 喻dụ 漸tiệm 斷đoạn 惑hoặc 習tập 若nhược 但đãn 用dụng 前tiền 喻dụ 即tức 撥bát 迷mê 悟ngộ 因nhân 果quả 之chi 相tướng 便tiện 成thành 邪tà 見kiến 若nhược 但đãn 用dụng 此thử 喻dụ 即tức 似tự 眾chúng 生sanh 覺giác 性tánh 本bổn 來lai 不bất 淨tịnh 失thất 真chân 常thường 理lý 亦diệc 成thành 邪tà 見kiến 故cố 說thuyết 二nhị 喻dụ 疏sớ/sơ 但đãn 舉cử 一nhất 故cố 等đẳng 取thủ 二nhị 也dã 金kim 鑛khoáng 文văn 云vân 善thiện 男nam 子tử 如như 銷tiêu 金kim 鑛khoáng 。 金kim 非phi 銷tiêu 有hữu 。 既ký 已dĩ 成thành 金kim 。 不bất 重trọng 為vi 鑛khoáng 。 經kinh 無vô 窮cùng 時thời 。 金kim 性tánh 不bất 壞hoại 。 不bất 應ưng 說thuyết 言ngôn 。 本bổn 非phi 成thành 就tựu 。 如Như 來Lai 圓viên 覺giác 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 注chú 眾chúng 生sanh 下hạ 二nhị 顯hiển 要yếu 二nhị 一nhất 辨biện 要yếu 所sở 以dĩ 有hữu 四tứ 重trọng/trùng 展triển 轉chuyển 難nan 得đắc 其kỳ 人nhân 謂vị 難nan 知tri 難nan 信tín 難nan 解giải 。 難nan 了liễu 後hậu 後hậu 難nạn/nan 於ư 前tiền 前tiền 也dã 通thông 論luận 難nạn/nan 者giả 凡phàm 聖thánh 相tương 違vi 故cố 說thuyết 有hữu 多đa 門môn 故cố 別biệt 釋thích 相tương/tướng 者giả 初sơ 謂vị 不bất 遇ngộ 人nhân 說thuyết 曠khoáng 劫kiếp 無vô 由do 自tự 知tri 既ký 善thiện 友hữu 難nan 逢phùng 故cố 知tri 之chi 不bất 易dị 次thứ 謂vị 宿túc 有hữu 緣duyên 種chủng 聞văn 之chi 方phương 信tín 且thả 千thiên 萬vạn 億ức 之chi 數số 。 無vô 一nhất 有hữu 宿túc 緣duyên 宿túc 種chúng 故cố 雖tuy 聞văn 之chi 難nạn/nan 生sanh 信tín 也dã 故cố 金kim 剛cang 經kinh 讚tán 信tín 者giả 云vân 不bất 於ư 一nhất 佛Phật 。 二nhị 佛Phật 等đẳng 三tam 謂vị 設thiết 但đãn 有hữu 緣duyên 無vô 種chủng 或hoặc 但đãn 有hữu 聞văn 種chủng 無vô 信tín 種chủng 者giả 今kim 生sanh 雖tuy 聞văn 而nhi 信tín 亦diệc 難nan 解giải 悟ngộ 不bất 論luận 根căn 性tánh 利lợi 鈍độn 要yếu 須tu 宿túc 世thế 聞văn 信tín 所sở 熏huân 今kim 再tái 聞văn 方phương 解giải 故cố 須tu 揀giản 擇trạch 所sở 聞văn 之chi 法pháp 不bất 得đắc 雜tạp 熏huân 雜tạp 熏huân 累lũy/lụy/luy 於ư 至chí 道đạo 矣hĩ 然nhiên 緣duyên 則tắc 屬thuộc 人nhân 種chủng 則tắc 屬thuộc 法pháp 由do 此thử 緣duyên 種chủng 應ưng 成thành 四tứ 句cú 謂vị 有hữu 緣duyên 無vô 種chủng 等đẳng 於ư 人nhân 有hữu 緣duyên 則tắc 易dị 信tín 於ư 法pháp 有hữu 種chủng 則tắc 易dị 解giải 餘dư 句cú 可khả 知tri 四tứ 謂vị 纔tài 聞văn 一nhất 門môn 之chi 義nghĩa 一nhất 重trọng/trùng 之chi 法pháp 即tức 便tiện 信tín 解giải 領lãnh 受thọ 未vị 經kinh 縱túng/tung 奪đoạt 推thôi 徵trưng 或hoặc 宿túc 種chúng 本bổn 非phi 深thâm 廣quảng 者giả 則tắc 雖tuy 解giải 亦diệc 不bất 覺giác 此thử 剛cang 藏tạng 所sở 難nạn/nan 三tam 句cú 之chi 境cảnh 故cố 云vân 難nan 了liễu 也dã 此thử 意ý 言ngôn 尚thượng 不bất 解giải 生sanh 疑nghi 匪phỉ 唯duy 不bất 解giải 通thông 決quyết 罕# 者giả 稀# 也dã 寡quả 鮮tiên 皆giai 少thiểu 也dã 臻trăn 至chí 也dã 注chú 今kim 經kinh 下hạ 二nhị 結kết 成thành 其kỳ 要yếu 於ư 中trung 上thượng 二nhị 句cú 結kết 眾chúng 生sanh 與dữ 佛Phật 若nhược 各các 隨tùy 相tương/tướng 說thuyết 是thị 生sanh 滅diệt 門môn 中trung 染nhiễm 淨tịnh 緣duyên 起khởi 皆giai 是thị 枝chi 派phái 之chi 義nghĩa 良lương 由do 泯mẫn 相tương/tướng 歸quy 真chân 同đồng 一nhất 心tâm 源nguyên 二nhị 門môn 不bất 異dị 故cố 得đắc 相tương/tướng 即tức 當đương 知tri 相tương/tướng 即tức 即tức 是thị 窮cùng 源nguyên 也dã 下hạ 二nhị 句cú 正chánh 顯hiển 要yếu 也dã 言ngôn 羣quần 疑nghi 自tự 釋thích 者giả 然nhiên 求cầu 大Đại 乘Thừa 之chi 人nhân 。 於ư 一nhất 切thiết 法pháp 。 數số 一nhất 切thiết 教giáo 門môn 未vị 能năng 通thông 達đạt 。 故cố 有hữu 多đa 疑nghi 今kim 窮cùng 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 唯duy 是thị 一nhất 心tâm 一nhất 切thiết 教giáo 義nghĩa 唯duy 有hữu 二nhị 門môn (# 心tâm 真Chân 如Như 門môn 心tâm 生sanh 滅diệt 門môn )# 一nhất 心tâm 是thị 二nhị 門môn 所sở 依y 之chi 法pháp 體thể 二nhị 門môn 是thị 一nhất 心tâm 中trung 之chi 義nghĩa 相tương/tướng 今kim 既ký 以dĩ 空không 華hoa 金kim 鑛khoáng 之chi 喻dụ 窮cùng 究cứu 決quyết 了liễu 生sanh 佛Phật 之chi 義nghĩa 徹triệt 一nhất 心tâm 源nguyên 心tâm 通thông 一nhất 切thiết 法pháp 通thông 故cố 羣quần 疑nghi 自tự 然nhiên 泮phấn 釋thích 如như 堅kiên 冰băng 遇ngộ 陽dương 暖noãn 之chi 氣khí 而nhi 銷tiêu 釋thích 也dã 故cố 華hoa 嚴nghiêm 云vân 不bất 能năng 了liễu 自tự 心tâm 云vân 何hà 知tri 正Chánh 道Đạo 即tức 能năng 了liễu 一nhất 心tâm 是thị 知tri 正Chánh 道Đạo 正Chánh 道Đạo 既ký 知tri 何hà 所sở 疑nghi 矣hĩ 。

疏sớ/sơ 五ngũ 除trừ 斷đoạn 等đẳng 者giả 無vô 明minh 貪tham 愛ái 即tức 是thị 輪luân 迴hồi 根căn 本bổn 。 也dã 故cố 文Văn 殊Thù 章chương 云vân 由do 此thử 妄vọng 有hữu 。 輪luân 轉chuyển 生sanh 死tử 。 故cố 名danh 無vô 明minh 。 彌Di 勒Lặc 章chương 云vân 由do 有hữu 種chủng 種chủng 。 貪tham 愛ái 故cố 有hữu 輪luân 迴hồi 。 注chú 文văn 三tam 一nhất 顯hiển 所sở 除trừ 過quá 患hoạn 其kỳ 發phát 潤nhuận 之chi 義nghĩa 下hạ 當đương 具cụ 釋thích 此thử 通thông 諸chư 教giáo 故cố 十Thập 二Nhị 緣Duyên 生Sanh 。 生sanh 起khởi 有hữu 緒tự 且thả 約ước 大Đại 乘Thừa 一nhất 重trọng/trùng 因nhân 果quả 者giả 最tối 初sơ 是thị 無vô 明minh 無vô 明minh 發phát 業nghiệp 業nghiệp 是thị 行hành 也dã 發phát 已dĩ 成thành 種chủng 即tức 識thức 等đẳng 五ngũ 支chi 次thứ 愛ái 取thủ 能năng 潤nhuận 潤nhuận 已dĩ 名danh 有hữu 有hữu 故cố 受thọ 生sanh 即tức 後hậu 二nhị 支chi 注chú 若nhược 不bất 下hạ 二nhị 明minh 應ưng 除trừ 所sở 以dĩ 言ngôn 賊tặc 能năng 為vi 者giả 涅Niết 槃Bàn 經Kinh 云vân 覺giác 知tri 是thị 賊tặc 賊tặc 無vô 能năng 為vi 今kim 反phản 此thử 意ý 若nhược 不bất 識thức 無vô 明minh 無vô 明minh 即tức 能năng 為vi 也dã 能năng 為vi 者giả 能năng 發phát 業nghiệp 也dã 注chú 不bất 可khả 斷đoạn 者giả 中trung 論luận 云vân 定định 有hữu 著trước 常thường 常thường 故cố 不bất 可khả 斷đoạn 也dã 如như 真Chân 如Như 體thể 由do 此thử 必tất 須tu 先tiên 顯hiển 其kỳ 相tương/tướng 後hậu 顯hiển 本bổn 空không 具cụ 如như 下hạ 文văn 可khả 撿kiểm 而nhi 說thuyết 之chi 故cố 智Trí 度Độ 論luận 云vân 佛Phật 有hữu 二nhị 種chủng 說thuyết 法Pháp 先tiên 分phân 別biệt 諸chư 法pháp 。 後hậu 說thuyết 畢tất 竟cánh 空không 即tức 此thử 意ý 也dã 注chú 故cố 答đáp 下hạ 三tam 指chỉ 能năng 除trừ 之chi 文văn 各các 於ư 本bổn 章chương 檢kiểm 而nhi 略lược 敘tự 然nhiên 顯hiển 示thị 無vô 明minh 已dĩ 不bất 即tức 說thuyết 斷đoạn 貪tham 愛ái 者giả 由do 斷đoạn 貪tham 愛ái 是thị 修tu 行hành 之chi 心tâm 心tâm 行hành 難nạn/nan 頓đốn 相tương 應ứng 不bất 同đồng 悟ngộ 解giải 之chi 慧tuệ 故cố 須tu 假giả 普phổ 賢hiền 已dĩ 下hạ 三tam 章chương 之chi 理lý 觀quán 照chiếu 圓viên 通thông 方phương 能năng 窮cùng 達đạt 微vi 細tế 染nhiễm 習tập 根căn 本bổn 。

疏sớ/sơ 六lục 搜sưu 索sách 者giả 委ủy 曲khúc 尋tầm 求cầu 也dã 菩Bồ 提Đề 隱ẩn 障chướng 者giả 但đãn 障chướng 菩Bồ 提Đề 不bất 起khởi 惑hoặc 造tạo 業nghiệp 故cố 舉cử 菩Bồ 提Đề 以dĩ 目mục 其kỳ 障chướng 菩Bồ 提Đề 之chi 隱ẩn 障chướng 依y 主chủ 釋thích 也dã 故cố 文văn 云vân 彼bỉ 修tu 道Đạo 者giả 。 不bất 除trừ 我ngã 相tướng 。 是thị 故cố 不bất 能năng 。 入nhập 清thanh 淨tịnh 覺giác 。 所sở 言ngôn 障chướng 者giả 是thị 覆phú 蔽tế 妨phương 礙ngại 之chi 義nghĩa 隱ẩn 者giả 疏sớ/sơ 中trung 自tự 釋thích 注chú 文văn 三tam 一nhất 正chánh 指chỉ 隱ẩn 障chướng 注chú 雖tuy 名danh 下hạ 二nhị 釋thích 隱ẩn 所sở 以dĩ 然nhiên 此thử 四tứ 種chủng 統thống 唯duy 我ngã 相tương/tướng 是thị 主chủ 宰tể 義nghĩa 但đãn 由do 展triển 轉chuyển 約ước 義nghĩa 故cố 有hữu 四tứ 名danh 四tứ 名danh 復phục 有hữu 二nhị 相tương/tướng 一nhất 迷mê 識thức 境cảnh 謂vị 取thủ 自tự 體thể 為vi 我ngã 相tương/tướng 計kế 我ngã 過quá 去khứ 從tùng 無vô 始thỉ 來lai 。 種chủng 種chủng 生sanh 死tử 。 為vi 眾chúng 生sanh 相tương/tướng 計kế 我ngã 現hiện 在tại 一nhất 報báo 命mạng 根căn 不bất 斷đoạn 而nhi 住trụ 為vi 壽thọ 命mạng 相tương/tướng 計kế 我ngã 未vị 來lai 展triển 轉chuyển 趣thú 於ư 餘dư 趣thú 為vi 人nhân 相tương/tướng 諸chư 教giáo 亦diệc 說thuyết 我ngã 等đẳng 行hành 相tương/tướng 皆giai 是thị 此thử 也dã 故cố 云vân 名danh 同đồng 二nhị 迷mê 智trí 境cảnh 即tức 此thử 經Kinh 所sở 明minh 約ước 以dĩ 智trí 證chứng 理lý 能năng 所sở 難nan 忘vong 微vi 細tế 展triển 轉chuyển 成thành 此thử 四tứ 相tương/tướng 文văn 云vân 以dĩ 己kỷ 微vi 證chứng 。 為vi 自tự 清thanh 淨tịnh 。 由do 未vị 能năng 盡tận 我ngã 相tướng 根căn 本bổn 。 四tứ 相tương/tướng 者giả 一nhất 認nhận 證chứng 名danh 我ngã 二nhị 悟ngộ 我ngã 成thành 人nhân 三tam 了liễu 跡tích 跡tích 生sanh 四tứ 潛tiềm 續tục 如như 命mạng 故cố 云vân 深thâm 密mật 等đẳng 也dã 亦diệc 須tu 檢kiểm 文văn 略lược 敘tự 注chú 故cố 淨tịnh 下hạ 三tam 指chỉ 能năng 除trừ 文văn 。

疏sớ/sơ 七thất 少thiểu 文văn 等đẳng 如như 注chú 所sở 列liệt 具cụ 頓đốn 漸tiệm 空không 有hữu 悟ngộ 修tu 性tánh 相tướng 也dã 且thả 如như 大đại 般Bát 若Nhã 六lục 百bách 卷quyển 文văn 唯duy 無vô 相tướng 一nhất 宗tông 之chi 義nghĩa 即tức 少thiểu 義nghĩa 多đa 文văn 今kim 此thử 二nhị 十thập 八bát 紙chỉ 便tiện 具cụ 所sở 列liệt 眾chúng 多đa 之chi 義nghĩa 故cố 云vân 少thiểu 攝nhiếp 多đa 也dã 云vân 頓đốn 及cập 性tánh 正chánh 是thị 一nhất 部bộ 所sở 宗tông 頓đốn 者giả 流lưu 通thông 文văn 云vân 是thị 經Kinh 名danh 為vi 。 頓Đốn 教Giáo 大Đại 乘Thừa 。 頓đốn 機cơ 眾chúng 生sanh 。 從tùng 此thử 開khai 悟ngộ 。 性tánh 者giả 文văn 中trung 徧biến 泯mẫn 染nhiễm 淨tịnh 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 唯duy 顯hiển 覺giác 性tánh 如như 云vân 非phi 幻huyễn 不bất 滅diệt 。 覺giác 性tánh 圓viên 滿mãn 喻dụ 云vân 磨ma 鏡kính 垢cấu 盡tận 明minh 現hiện 。 位vị 位vị 皆giai 云vân 隨tùy 順thuận 覺giác 性tánh 。 等đẳng 也dã 漸tiệm 者giả 二nhị 十thập 五ngũ 輪luân 。 三tam 期kỳ 道Đạo 場Tràng 及cập 懺sám 業nghiệp 等đẳng 是thị 也dã 故cố 流lưu 通thông 文văn 云vân 亦diệc 攝nhiếp 漸tiệm 修tu 。 一nhất 切thiết 羣quần 品phẩm 譬thí 如như 大đại 海hải 。 不bất 讓nhượng 小tiểu 流lưu 。 修tu 羅la 蚊văn 蝱manh 飲ẩm 之chi 皆giai 飽bão 等đẳng 言ngôn 空không 者giả 文Văn 殊Thù 章chương 云vân 此thử 無vô 明minh 者giả 。 非phi 實thật 有hữu 體thể 。 乃nãi 至chí 亦diệc 無vô 身thân 心tâm 。 受thọ 彼bỉ 生sanh 死tử 。 等đẳng 又hựu 普phổ 眼nhãn 章chương 中trung 顯hiển 根căn 塵trần 識thức 界giới 一nhất 一nhất 清thanh 淨tịnh 如như 大đại 般Bát 若Nhã 文văn 勢thế 準chuẩn 智trí 論luận 釋thích 清thanh 淨tịnh 即tức 是thị 空không 義nghĩa 也dã 有hữu 及cập 相tương/tướng 字tự 即tức 當đương 法pháp 相tướng 宗tông 亦diệc 含hàm 小Tiểu 乘Thừa 小Tiểu 乘Thừa 是thị 有hữu 教giáo 故cố 也dã 法pháp 相tướng 者giả 彌Di 勒Lặc 章chương 中trung 五ngũ 性tánh 差sai 別biệt 。 清thanh 淨tịnh 慧tuệ 章chương 位vị 地địa 階giai 降giáng/hàng 含hàm 小Tiểu 乘Thừa 者giả 普phổ 眼nhãn 章chương 中trung 分phân 析tích 身thân 心tâm 根căn 塵trần 內nội 外ngoại 即tức 當đương 界giới 分phân 別biệt 觀quán 觀quán 察sát 四tứ 大đại 皮bì 膚phu 血huyết 肉nhục 。 髓tủy 腦não 垢cấu 色sắc 唾thóa 涕thế 膿nùng 血huyết 津tân 液dịch 涎tiên 沫mạt 淡đạm 淚lệ 精tinh 氣khí 大đại 小tiểu 便tiện 利lợi 。 等đẳng 即tức 當đương 不bất 淨tịnh 觀quán 也dã 悟ngộ 修tu 者giả 文văn 中trung 一nhất 一nhất 法Pháp 門môn 。 皆giai 令linh 悟ngộ 覺giác 託thác 法pháp 而nhi 修tu 故cố 觀quán 門môn 之chi 首thủ 一nhất 一nhất 云vân 悟ngộ 淨tịnh 圓viên 覺giác 。 以dĩ 淨tịnh 覺giác 心tâm 。 方phương 說thuyết 所sở 修tu 之chi 行hành 。 故cố 云vân 取thủ 靜tĩnh 為vi 行hạnh 。 等đẳng 不bất 同đồng 權quyền 漸tiệm 教giáo 或hoặc 但đãn 勸khuyến 策sách 發phát 三tam 心tâm 四tứ 願nguyện 修tu 施thí 等đẳng 六Lục 度Độ 不bất 先tiên 顯hiển 本bổn 有hữu 圓viên 覺giác 本bổn 成thành 佛Phật 道Đạo 。 據cứ 此thử 即tức 是thị 唯duy 修tu 不bất 言ngôn 悟ngộ 也dã 或hoặc 但đãn 顯hiển 理lý 泯mẫn 跡tích 而nhi 已dĩ 更cánh 無vô 勸khuyến 策sách 願nguyện 行hành 之chi 文văn 即tức 是thị 唯duy 悟ngộ 不bất 言ngôn 修tu 也dã 余dư 備bị 尋tầm 大Đại 藏Tạng 經Kinh 文văn 大đại 部bộ 小tiểu 部bộ 例lệ 如như 此thử 者giả 偏thiên 多đa 其kỳ 文văn 於ư 一nhất 經kinh 中trung 便tiện 委ủy 細tế 說thuyết 悟ngộ 說thuyết 修tu 者giả 甚thậm 少thiểu 若nhược 具cụ 備bị 如như 上thượng 所sở 列liệt 者giả 轉chuyển 更cánh 復phục 少thiểu 其kỳ 華hoa 嚴nghiêm 等đẳng 數số 部bộ 大đại 經kinh 雖tuy 首thủ 末mạt 備bị 足túc 文văn 又hựu 廣quảng 博bác 浩hạo 瀚# 難nạn/nan 究cứu 今kim 如Như 來Lai 特đặc 開khai 無vô 遮già 大đại 慈từ 。 為vi 欲dục 被bị 其kỳ (# 此thử 下hạ 是thị 起khởi 信tín 論luận 文văn )# 心tâm 樂nhạo/nhạc/lạc 總tổng 持trì 少thiểu 文văn 而nhi 攝nhiếp 多đa 義nghĩa 能năng 取thủ 解giải 者giả 故cố 說thuyết 此thử 經Kinh 敘tự 之chi 為vi 第đệ 七thất 因nhân 緣duyên 也dã 。

疏sớ/sơ 八bát 一nhất 法pháp 等đẳng 者giả 據cứ 諸chư 經kinh 義nghĩa 或hoặc 以dĩ 了liễu 義nghĩa 勝thắng 法Pháp 被bị 於ư 利lợi 根căn 或hoặc 以dĩ 不bất 了liễu 義nghĩa 劣liệt 法pháp 唯duy 被bị 鈍độn 根căn 上thượng 中trung 下hạ 品phẩm 。 各các 隨tùy 階giai 降giáng/hàng 以dĩ 其kỳ 三tam 法pháp 而nhi 被bị 三tam 根căn 三tam 根căn 所sở 得đắc 勝thắng 劣liệt 殊thù 品phẩm 三tam 車xa 之chi 喻dụ 三tam 乘thừa 之chi 法Pháp 。 是thị 也dã 今kim 以dĩ 一nhất 法pháp 巧xảo 為vi 方phương 便tiện 以dĩ 被bị 三tam 根căn 三tam 根căn 勝thắng 劣liệt 雖tuy 殊thù 皆giai 令linh 入nhập 於ư 勝thắng 法Pháp 故cố 云vân 爾nhĩ 也dã 注chú 中trung 指chỉ 文văn 文văn 相tương/tướng 甚thậm 顯hiển 可khả 檢kiểm 略lược 敘tự 。

疏sớ/sơ 九cửu 令linh 修tu 等đẳng 者giả 然nhiên 諸chư 教giáo 所sở 說thuyết 修tu 禪thiền 唯duy 論luận 五ngũ 停đình 心tâm 總tổng 別biệt 相tướng 念niệm 及cập 四tứ 禪thiền 八bát 定định 之chi 類loại 唯duy 起khởi 信tín 論luận 直trực 修tu 真Chân 如Như 三tam 昧muội (# 論luận 云vân 若nhược 修tu 止chỉ 者giả 住trụ 於ư 靜tĩnh 處xứ 端đoan 坐tọa 正chánh 意ý 不bất 依y 氣khí 息tức 形hình 色sắc 不bất 依y 於ư 空không 地địa 水thủy 火hỏa 風phong 。 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 。 乃nãi 至chí 謂vị 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 法Pháp 。 身thân 與dữ 眾chúng 生sanh 身thân 平bình 等đẳng 無vô 二nhị 。 即tức 名danh 一Nhất 行Hành 三Tam 昧Muội 。 當đương 知tri 真Chân 如Như 是thị 三tam 昧muội 根căn 本bổn 若nhược 人nhân 修tu 行hành 。 漸tiệm 漸tiệm 能năng 生sanh 無vô 量lượng 。 三tam 昧muội )# 此thử 經Kinh 便tiện 入nhập 圓viên 覺giác 觀quán 門môn 雖tuy 三tam 根căn 頓đốn 漸tiệm 之chi 殊thù 所sở 入nhập 無vô 非phi 圓viên 覺giác 故cố 注chú 指chỉ 云vân 皆giai 以dĩ 悟ngộ 淨tịnh 圓viên 覺giác 為vi 本bổn 。

疏sớ/sơ 十thập 勸khuyến 事sự 等đẳng 者giả 然nhiên 諸chư 隨tùy 相tương/tướng 之chi 教giáo 所sở 說thuyết 修tu 行hành 有hữu 軌quỹ 可khả 則tắc 有hữu 跡tích 可khả 依y 以dĩ 此thử 未vị 必tất 長trường/trưởng 隨tùy 諸chư 善thiện 友hữu 師sư 僧Tăng 和hòa 尚thượng 緣duyên 此thử 經Kinh 說thuyết 本bổn 無vô 惑hoặc 業nghiệp 障chướng 惱não 復phục 云vân 勤cần 斷đoạn 說thuyết 本bổn 來lai 成thành 佛Phật 。 復phục 曰viết 勤cần 修tu 故cố 注chú 云vân 佛Phật 本bổn 是thị 而nhi 勤cần 修tu 等đẳng 也dã 一nhất 切thiết 儀nghi 式thức 類loại 皆giai 如như 此thử 末mạt 世thế 後hậu 學học 難nan 可khả 依y 從tùng 故cố 注chú 云vân 必tất 須tu 離ly 相tương/tướng 明minh 師sư 觸xúc 向hướng 曉hiểu 喻dụ 故cố 令linh 親thân 近cận 等đẳng 也dã 經kinh 文văn 甚thậm 顯hiển 可khả 檢kiểm 敘tự 之chi 其kỳ 文văn 在tại 普phổ 覺giác 章chương 中trung 也dã 。

○# 第đệ 二nhị 藏tạng 乘thừa 分phần/phân 攝nhiếp 門môn 。 文văn 三tam 一nhất 藏tạng 攝nhiếp 三tam 藏tạng 者giả 一nhất 修tu 多đa 羅la 此thử 土thổ/độ 義nghĩa 翻phiên 云vân 契Khế 經Kinh 契khế 謂vị 契khế 理lý 契khế 機cơ (# 或hoặc 有hữu 人nhân 說thuyết 法Pháp 唯duy 契khế 真chân 理lý 而nhi 不bất 契khế 合hợp 人nhân 心tâm 不bất 令linh 人nhân 悟ngộ 入nhập 或hoặc 復phục 有hữu 人nhân 。 但đãn 說thuyết 順thuận 世thế 道Đạo 理lý 令linh 人nhân 歡hoan 喜hỷ 。 悅duyệt 樂lạc 而nhi 不bất 稱xưng 真chân 理lý 此thử 二nhị 俱câu 不bất 名danh 轉chuyển 法Pháp 輪luân 必tất 須tu 契khế 理lý 合hợp 機cơ 方phương 名danh 經kinh 也dã )# 經kinh 謂vị 貫quán 穿xuyên 攝nhiếp 化hóa (# 佛Phật 地địa 論luận 云vân 能năng 貫quán 能năng 攝nhiếp 故cố 名danh 為vi 經kinh 謂vị 貫quán 穿xuyên 所sở 說thuyết 之chi 義nghĩa 。 如như 線tuyến 貫quán 華hoa 華hoa 則tắc 不bất 失thất 以dĩ 文văn 持trì 義nghĩa 義nghĩa 則tắc 不bất 遺di 攝nhiếp 化hóa 者giả 攝nhiếp 持trì 所sở 化hóa 之chi 機cơ 令linh 息tức 惡ác 歸quy 善thiện 息tức 妄vọng 歸quy 真chân 反phản 本bổn 還hoàn 源nguyên 也dã )# 若nhược 約ước 正chánh 翻phiên 云vân 線tuyến 也dã 線tuyến 能năng 貫quán 華hoa 經kinh 能năng 持trì 緯# 此thử 方phương 不bất 貴quý 線tuyến 名danh 故cố 古cổ 德đức 見kiến 此thử 方phương 儒nho 墨mặc 皆giai 稱xưng 為vi 經kinh 遂toại 存tồn 於ư 經Kinh 字tự 又hựu 借tá 義nghĩa 助trợ 名danh 更cánh 加gia 契khế 字tự 故cố 云vân 契Khế 經Kinh 甚thậm 為vi 允duẫn 當đương 若nhược 據cứ 雜tạp 心tâm 論luận 即tức 有hữu 五ngũ 義nghĩa 一nhất 湧dũng 泉tuyền (# 注chú 而nhi 無vô 竭kiệt )# 二nhị 出xuất 生sanh (# 展triển 轉chuyển 滋tư 多đa )# 三tam 顯hiển 示thị (# 示thị 事sự 理lý 等đẳng )# 四tứ 繩thằng 墨mặc (# 楷# 定định 正chánh 邪tà )# 五ngũ 結kết 鬘man (# 如như 線tuyến 貫quán 華hoa 結kết 成thành 鬘man 故cố )# 二nhị 毗tỳ 奈nại 耶da 此thử 云vân 調điều 伏phục 謂vị 調điều 鍊luyện 三tam 業nghiệp 制chế 伏phục 過quá 非phi 調điều 鍊luyện 通thông 於ư 止chỉ 作tác 制chế 伏phục 唯duy 明minh 止chỉ 惡ác 就tựu 所sở 詮thuyên 之chi 行hành 彰chương 名danh 調điều 伏phục 之chi 藏tạng 亦diệc 名danh 毗Tỳ 尼Ni (# 東đông 塔tháp 律luật 疏sớ/sơ 為vi 毗Tỳ 尼Ni 毗tỳ 奈nại 耶da 傳truyền 譯dịch 訛ngoa 略lược 也dã )# 此thử 翻phiên 為vi 滅diệt 滅diệt 有hữu 三tam 義nghĩa 一nhất 滅diệt 業nghiệp 非phi (# 論luận 第đệ 一nhất 云vân 滅diệt 惡ác 故cố 名danh 曰viết 毗Tỳ 尼Ni 也dã )# 二nhị 滅diệt 煩phiền 惱não (# 律luật 云vân 世Thế 尊Tôn 為vi 調điều 伏phục 貪tham 瞋sân 癡si 令linh 盡tận 故cố 制chế 增tăng 上thượng 戒giới 學học 。 )# 三tam 得đắc 滅diệt 果quả (# 戒giới 經Kinh 云vân 戒giới 淨tịnh 有hữu 智trí 慧tuệ 便tiện 得đắc 第đệ 一nhất 道đạo 也dã )# 三tam 阿a 毗tỳ 達đạt 磨ma 此thử 云vân 對đối 法pháp 法pháp 有hữu 二nhị 種chủng 一nhất 勝thắng 義nghĩa 法pháp 謂vị 即tức 涅Niết 槃Bàn 。 是thị 善thiện 是thị 常thường 故cố 二nhị 法pháp 相tướng 法pháp 通thông 四tứ 聖Thánh 諦Đế (# 相tương/tướng 者giả 性tánh 也dã 狀trạng 也dã )# 對đối 亦diệc 二nhị 義nghĩa 一nhất 者giả 對đối 向hướng 向hướng 前tiền 涅Niết 槃Bàn 二nhị 者giả 對đối 觀quán 觀quán 前tiền 四Tứ 諦Đế 其kỳ 能năng 對đối 者giả 皆giai 無vô 漏lậu 慧tuệ (# 出xuất 對đối 法pháp 體thể 也dã 故cố 俱câu 舍xá 云vân 淨tịnh 慧tuệ 隨tùy 行hành 者giả 即tức 是thị 淨tịnh 慧tuệ 相tương 應ứng 心tâm 心tâm 所sở 等đẳng 若nhược 總tổng 說thuyết 之chi 無vô 漏lậu 五ngũ 蘊uẩn 名danh 為vi 對đối 法pháp )# 言ngôn 對đối 法pháp 者giả 法pháp 之chi 對đối 故cố 故cố 對đối 法Pháp 藏tạng 特đặc 名danh 慧tuệ 論luận (# 釋thích 名danh 也dã 若nhược 據cứ 所sở 依y 之chi 法pháp 應ưng 名danh 法pháp 論luận 今kim 以dĩ 慧tuệ 為vi 其kỳ 主chủ 故cố 名danh 慧tuệ 論luận 故cố 所sở 詮thuyên 中trung 詮thuyên 於ư 慧tuệ 學học 也dã )# 世thế 親thân 攝nhiếp 論luận 說thuyết 有hữu 四tứ 義nghĩa 謂vị 對đối 故cố (# 通thông 目mục 諸chư 論luận 也dã 義nghĩa 如như 上thượng 說thuyết )# 數số 故cố (# 數số 者giả 數số 量lượng 去khứ 聲thanh 呼hô 之chi 謂vị 於ư 一nhất 一nhất 法pháp 數sác 數sác 宣tuyên 說thuyết 訓huấn 釋thích 言ngôn 辭từ 等đẳng 如như 瑜du 伽già 論luận 俱câu 舍xá 之chi 類loại 言ngôn 數sác 數sác 者giả 頻tần 多đa 之chi 義nghĩa 此thử 即tức 人nhân 聲thanh 呼hô 之chi )# 伏phục 故cố (# 能năng 勝thắng 伏phục 於ư 他tha 也dã 此thử 約ước 賓tân 主chủ 談đàm 論luận 如như 中trung 百bách 門môn 等đẳng 三tam 論luận 也dã )# 通thông 故cố (# 此thử 能năng 通thông 釋thích 契Khế 經Kinh 義nghĩa 故cố 如như 無vô 著trước 天thiên 親thân 論luận 釋thích 金kim 剛cang 經kinh 智Trí 度Độ 論luận 釋thích 大đại 品phẩm 經kinh 之chi 類loại 也dã )# 亦diệc 名danh 優ưu 波ba 提đề 舍xá 此thử 云vân 論luận 義nghĩa 然nhiên 此thử 三tam 種chủng 皆giai 云vân 藏tạng 者giả 皆giai 能năng 含hàm 藏tạng 所sở 詮thuyên 法pháp 義nghĩa 故cố 略lược 而nhi 言ngôn 之chi 。 即tức 經kinh 律luật 論luận 是thị 三tam 藏tạng 也dã 經kinh 詮thuyên 於ư 定định 律luật 詮thuyên 於ư 戒giới 論luận 詮thuyên 於ư 慧tuệ 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 本bổn 意ý 欲dục 令linh 人nhân 學học 戒giới 學học 定định 學học 慧tuệ 故cố 以dĩ 經kinh 律luật 論luận 三tam 藏tạng 三tam 教giáo 而nhi 詮thuyên 示thị 之chi 故cố 云vân 三tam 學học 非phi 為vi 欲dục 令linh 學học 於ư 文văn 字tự 言ngôn 教giáo 。 而nhi 已dĩ 故cố 大đại 小Tiểu 乘Thừa 諸chư 教giáo 中trung 皆giai 云vân 增tăng 上thượng 戒giới 學học 。 增tăng 上thượng 心tâm 學học (# 心tâm 即tức 定định 也dã )# 增tăng 上thượng 慧tuệ 學học 。 不bất 言ngôn 增tăng 上thượng 經kinh 學học 律luật 學học 等đẳng 疏sớ/sơ 修tu 多đa 羅la 攝nhiếp 者giả 謂vị 唯duy 契Khế 經Kinh 攝nhiếp 此thử 圓viên 覺giác 之chi 教giáo 非phi 餘dư 二nhị 藏tạng 所sở 能năng 攝nhiếp 也dã 若nhược 約ước 此thử 經Kinh 攝nhiếp 彼bỉ 藏tạng 者giả 即tức 亦diệc 兼kiêm 於ư 律luật 論luận 謂vị 二nhị 空không 觀quán 前tiền 先tiên 令linh 持trì 戒giới 三tam 期kỳ 修tu 中trung 說thuyết 安an 居cư 故cố 剛cang 藏tạng 菩Bồ 薩Tát 徵trưng 難nạn/nan 佛Phật 故cố 疏sớ/sơ 二nhị 藏tạng 者giả 一nhất 聲Thanh 聞Văn 藏tạng 二nhị 菩Bồ 薩Tát 藏tạng 即tức 由do 前tiền 三tam 藏tạng 詮thuyên 示thị 聲Thanh 聞Văn 理lý 行hành 果quả 故cố 名danh 聲Thanh 聞Văn 。 藏tạng 詮thuyên 示thị 菩Bồ 薩Tát 理lý 行hành 果quả 故cố 名danh 菩Bồ 薩Tát 。 藏tạng (# 莊trang 嚴nghiêm 論luận 云vân 此thử 三tam 藏tạng 由do 上thượng 下hạ 乘thừa 差sai 別biệt 故cố 復phục 為vi 聲Thanh 聞Văn 藏tạng 菩Bồ 薩Tát 藏tạng )# 疏sớ/sơ 菩Bồ 薩Tát 藏tạng 攝nhiếp 者giả 小Tiểu 乘Thừa 三tam 藏tạng 教giáo 中trung 並tịnh 無vô 圓viên 覺giác 中trung 之chi 法pháp 義nghĩa 故cố 非phi 彼bỉ 攝nhiếp 但đãn 是thị 大Đại 乘Thừa 菩Bồ 薩Tát 。 藏tạng 中trung 實thật 教giáo 所sở 攝nhiếp 若nhược 此thử 攝nhiếp 彼bỉ 即tức 亦diệc 兼kiêm 之chi 深thâm 必tất 該cai 淺thiển 故cố 。

疏sớ/sơ 諸chư 乘thừa 下hạ 二Nhị 乘Thừa 攝nhiếp 據cứ 諸chư 經kinh 論luận 乘thừa 有hữu 開khai 合hợp 合hợp 者giả 統thống 唯duy 一Nhất 乘Thừa 謂vị 十thập 方phương 佛Phật 土độ 中trung 。 無vô 二nhị 無vô 三tam 。 也dã (# 設thiết 為vi 三tam 者giả 亦diệc 但đãn 於ư 一nhất 中trung 分phân 別biệt 為vi 三tam 也dã )# 開khai 者giả 或hoặc 立lập 三tam 乘thừa 準chuẩn 法pháp 華hoa 云vân 為vì 求cầu 聲Thanh 聞Văn 者giả 。 說thuyết 四Tứ 諦Đế 為vi 求cầu 緣Duyên 覺Giác 說thuyết 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 為vi 求cầu 菩Bồ 薩Tát 說thuyết 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 或hoặc 立lập 五ngũ 乘thừa 加gia 人nhân 乘thừa 天thiên 乘thừa 若nhược 準chuẩn 梁lương 攝nhiếp 論luận 成thành 立lập 正Chánh 法Pháp 即tức 具cụ 四tứ 乘thừa (# 〔# 彼bỉ 論luận 云vân 如Như 來Lai 成thành 立lập 正Chánh 法Pháp 有hữu 三tam 種chủng 一nhất 立lập 小Tiểu 乘Thừa 二nhị 立lập 三tam 乘thừa 三tam 立lập 一Nhất 乘Thừa 於ư 此thử 三tam 中trung 第đệ 三tam 最tối 勝thắng 一nhất 即tức 為vi 四tứ 也dã 〕# )# 梁lương 朝triêu 光quang 宅trạch 法Pháp 師sư 約ước 法pháp 華hoa 經kinh 亦diệc 立lập 四tứ 乘thừa 謂vị 臨lâm 門môn 三tam 車xa 即tức 是thị 權quyền 教giáo 三tam 乘thừa 四tứ 衢cù 等đẳng 賜tứ 大đại 白bạch 牛ngưu 車xa 即tức 是thị 實thật 教giáo 大Đại 乘Thừa 以dĩ 臨lâm 門môn 牛ngưu 車xa 亦diệc 同đồng 羊dương 鹿lộc 俱câu 不bất 得đắc 故cố (# 羊dương 鹿lộc 是thị 虗hư 指chỉ 出xuất 門môn 不bất 上thượng 車xa 牛ngưu 車xa 亦diệc 不bất 上thượng 故cố 知tri 亦diệc 虗hư 指chỉ )# 並tịnh 無vô 體thể 故cố (# 出xuất 門môn 既ký 三tam 車xa 皆giai 不bất 得đắc 即tức 明minh 三tam 皆giai 無vô 體thể )# 諸chư 子tử 皆giai 索sách 故cố (# 法pháp 華hoa 云vân 諸chư 子tử 各các 白bạch 父phụ 言ngôn 。 父phụ 先tiên 所sở 許hứa 。 羊dương 鹿lộc 牛ngưu 車xa 願nguyện 時thời 賜tứ 與dữ 。 )# 然nhiên 大Đại 乘Thừa 與dữ 一Nhất 乘Thừa 異dị 者giả 法pháp 相tướng 宗tông 中trung 學học 人nhân 多đa 不bất 信tín 之chi 故cố 華hoa 嚴nghiêm 藏tạng 和hòa 尚thượng 製chế 五ngũ 教giáo 義nghĩa 分phân 齊tề 文văn 中trung 料liệu 簡giản 大Đại 乘Thừa 一Nhất 乘Thừa 有hữu 十thập 義nghĩa 差sai 別biệt 都đô 引dẫn 二nhị 十thập 餘dư 部bộ 經kinh 論luận 證chứng 之chi 故cố 知tri 學học 識thức 寡quả 淺thiển 者giả 難nạn/nan 免miễn 謗báng 法pháp 一Nhất 乘Thừa 所sở 攝nhiếp 者giả 此thử 是thị 四tứ 乘thừa 中trung 之chi 一Nhất 乘Thừa (# 約ước 權quyền 實thật 相tướng 對đối 而nhi 料liệu 簡giản 故cố 也dã )# 非phi 通thông 相tương/tướng 但đãn 一nhất 之chi 一Nhất 乘Thừa (# 通thông 相tương/tướng 即tức 一nhất 代đại 之chi 教giáo 皆giai 同đồng 是thị 一nhất 無vô 復phục 料liệu 簡giản 故cố 云vân 諸chư 乘thừa 之chi 中trung )# 。

疏sớ/sơ 十thập 二nhị 下hạ 三tam 分phần/phân 攝nhiếp 十thập 二nhị 分phần 者giả 如như 注chú 所sở 列liệt 舊cựu 云vân 十Thập 二Nhị 部Bộ 經Kinh 。 近cận 來lai 諸chư 德đức 恐khủng 濫lạm 於ư 部bộ 帙# 故cố 改cải 云vân 分phần/phân 教giáo 一nhất 契Khế 經Kinh 者giả 大đại 意ý 如như 上thượng 然nhiên 有hữu 總tổng 別biệt 總tổng 者giả 涅Niết 槃Bàn 經Kinh 云vân 始thỉ 從tùng 如như 是thị 我ngã 聞văn 。 終chung 至chí 歡hoan 喜hỷ 奉phụng 行hành 。 皆giai 修tu 多đa 羅la 別biệt 者giả 雜tạp 集tập 論luận 云vân 謂vị 長trường/trưởng 行hành 綴chuế 緝tập 略lược 說thuyết 所sở 應ưng 說thuyết 義nghĩa (# 就tựu 前tiền 總tổng 中trung 出xuất 十thập 一nhất 分phần/phân 十thập 一nhất 分phần/phân 中trung 不bất 收thu 者giả 還hoàn 攝nhiếp 在tại 修tu 多đa 羅la 名danh 為vi 別biệt 相tướng 即tức 綴chuế 緝tập 等đẳng 是thị 也dã 言ngôn 略lược 說thuyết 等đẳng 者giả 且thả 如như 色sắc 中trung 復phục 有hữu 青thanh 黃hoàng 等đẳng 然nhiên 此thử 別biệt 相tướng 亦diệc 名danh 直trực 說thuyết 成thành 實thật 論luận 中trung 直trực 說thuyết 語ngữ 亦diệc 名danh 法pháp 本bổn 謂vị 經kinh 為vi 論luận 本bổn 初sơ 為vi 後hậu 本bổn 略lược 為vi 廣quảng 本bổn 也dã )# 二nhị 應ưng 頌tụng 者giả 或hoặc 與dữ 長trường/trưởng 行hành 相tương 應ứng 之chi 頌tụng 由do 長trường/trưởng 行hành 說thuyết 義nghĩa 未vị 盡tận 故cố 重trọng/trùng 頌tụng 之chi 或hoặc 為vi 後hậu 來lai 應ưng 更cánh 頌tụng 故cố 三tam 授thọ 記ký 者giả 佛Phật 記ký 弟đệ 子tử 生sanh 死tử 因nhân 果quả 及cập 記ký 菩Bồ 薩Tát 當đương 成thành 佛Phật 事sự 四tứ 諷phúng 頌tụng 者giả 謂vị 孤cô 起khởi 偈kệ 非phi 頌tụng 長trường/trưởng 行hành 或hoặc 為vi 易dị 誦tụng 持trì 或hoặc 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 偈kệ 者giả 故cố 五ngũ 因nhân 緣duyên 者giả 或hoặc 因nhân 請thỉnh 或hoặc 因nhân 事sự 方phương 說thuyết 故cố 六lục 自tự 說thuyết 者giả 不bất 因nhân 請thỉnh 故cố 七thất 本bổn 事sự 者giả 說thuyết 佛Phật 及cập 弟đệ 子tử 往vãng 昔tích 事sự 故cố 八bát 本bổn 生sanh 者giả 說thuyết 佛Phật 及cập 餘dư 人nhân 昔tích 受thọ 身thân 故cố 九cửu 方Phương 廣Quảng 者giả 方phương 正chánh 廣quảng 博bác 平bình 等đẳng 稱xưng 性tánh 廣quảng 利lợi 樂lạc 故cố 十thập 未vị 曾tằng 有hữu 者giả 。 德đức 業nghiệp 殊thù 異dị 法pháp 體thể 希hy 奇kỳ 故cố 十thập 一nhất 譬thí 喻dụ 者giả 為vi 深thâm 信tín 者giả 說thuyết 似tự 令linh 見kiến 真chân 故cố 或hoặc 為vi 淺thiển 識thức 就tựu 彼bỉ 取thủ 類loại 誘dụ 令linh 信tín 故cố 十thập 二nhị 論luận 義nghĩa 者giả 以dĩ 理lý 深thâm 奧áo 直trực 說thuyết 不bất 了liễu 故cố 須tu 論luận 也dã 疏sớ/sơ 二nhị 分phần 所sở 攝nhiếp 者giả 修Tu 多Đa 羅La 中trung 。 就tựu 總tổng 相tương/tướng 必tất 攝nhiếp 諸chư 經kinh 故cố 就tựu 別biệt 相tướng 中trung 此thử 經Kinh 直trực 說thuyết 法Pháp 門môn 即tức 廣quảng 若nhược 展triển 轉chuyển 分phân 析tích 差sai 別biệt 之chi 義nghĩa 即tức 略lược 故cố 修tu 多đa 羅la 攝nhiếp 就tựu 方Phương 廣Quảng 中trung 正chánh 是thị 其kỳ 宗tông 故cố 題đề 云vân 大đại 方Phương 廣Quảng 也dã 平bình 等đẳng 稱xưng 性tánh 昭chiêu 然nhiên 可khả 知tri 若nhược 將tương 此thử 經Kinh 攝nhiếp 彼bỉ 十thập 二nhị 分phần 者giả 即tức 攝nhiếp 九cửu 分phần/phân 謂vị 正chánh 宗tông 中trung 一nhất 一nhất 重trọng/trùng 頌tụng 故cố 攝nhiếp 於ư 應ưng 頌tụng 記ký 安an 人nhân 心tâm 成thành 就tựu 佛Phật 智trí 。 故cố 攝nhiếp 於ư 授thọ 記ký 因nhân 請thỉnh 說thuyết 故cố 攝nhiếp 於ư 因nhân 緣duyên 說thuyết 佛Phật 因Nhân 地Địa 法Pháp 行hành 。 故cố 攝nhiếp 於ư 本bổn 事sự 六Lục 度Độ 非phi 因nhân (# 六Lục 度Độ 對đối 菩Bồ 提Đề 涅Niết 槃Bàn 。 即tức 名danh 因nhân 今kim 此thử 經Kinh 既ký 指chỉ 覺giác 性tánh 為vi 本bổn 起khởi 因nhân 也dã 從tùng 此thử 方phương 修tu 六Lục 度Độ 故cố 六Lục 度Độ 望vọng 本bổn 起khởi 因nhân 不bất 名danh 因nhân 也dã )# 菩Bồ 提Đề 涅Niết 槃Bàn 。 非phi 果quả (# 前tiền 云vân 泯mẫn 絕tuyệt 果quả 相tương/tướng 成thành 圓viên 故cố 等đẳng 可khả 檢kiểm 敘tự 之chi )# 攝nhiếp 於ư 希hy 有hữu 二nhị 十thập 七thất 喻dụ 故cố 攝nhiếp 於ư 譬thí 喻dụ 普phổ 賢hiền 有hữu 徵trưng 剛cang 藏tạng 有hữu 難nạn/nan 故cố 攝nhiếp 論luận 義nghĩa 餘dư 二nhị 分phần 如như 上thượng 唯duy 不bất 攝nhiếp 伽già 陀đà 自tự 說thuyết 本bổn 生sanh 等đẳng 三tam 也dã 。

○# 第đệ 三tam 權quyền 實thật 對đối 辨biện 門môn 。 文văn 二nhị 一nhất 總tổng 標tiêu 或hoặc 一nhất 味vị 不bất 分phân 者giả 成thành 上thượng 合hợp 字tự 也dã 如như 西tây 域vực 龍long 樹thụ 之chi 釋thích 大đại 品phẩm 無vô 著trước 之chi 解giải 金kim 剛cang 等đẳng 東đông 夏hạ 僧Tăng 肇triệu 之chi 解giải 淨tịnh 名danh 僧Tăng 叡duệ 之chi 釋thích 思tư 益ích 等đẳng 疏sớ/sơ 或hoặc 開khai 宗tông 料liệu 簡giản 者giả 如như 西tây 域vực 智trí 光quang 戒giới 賢hiền 各các 分phần/phân 三tam 時thời 東đông 夏hạ 生sanh 公công 之chi 立lập 四tứ 輪luân 智trí 者giả 之chi 分phần 四tứ 教giáo 等đẳng 諸chư 德đức 見kiến 開khai 有hữu 失thất 則tắc 合hợp 見kiến 合hợp 有hữu 失thất 則tắc 開khai 矣hĩ 。

疏sớ/sơ 今kim 將tương 下hạ 二nhị 別biệt 辨biện 二nhị 一nhất 列liệt 章chương 如như 文văn 疏sớ/sơ 不bất 分phân 下hạ 二nhị 正chánh 辨biện 二nhị 初sơ 明minh 不bất 分phân 二nhị 一nhất 立lập 理lý 殊thù 途đồ 同đồng 歸quy 者giả 周chu 易dị 云vân 天thiên 下hạ 殊thù 途đồ 而nhi 同đồng 歸quy 百bách 慮lự 而nhi 一nhất 致trí 謂vị 如như 道đạo 路lộ 千thiên 逕kính 萬vạn 途đồ 所sở 入nhập 王vương 城thành 不bất 二nhị 九cửu 流lưu 百bách 氏thị 大Đại 道Đạo 寧ninh 差sai 今kim 疏sớ/sơ 借tá 用dụng 乃nãi 通thông 三tam 義nghĩa 一nhất 約ước 教giáo 始thỉ 隨tùy 機cơ 異dị 故cố 殊thù 途đồ 終chung 歸quy 顯hiển 實thật 故cố 一nhất 致trí 二nhị 約ước 機cơ 則tắc 異dị 就tựu 理lý 常thường 一nhất 三tam 體thể 外ngoại 無vô 權quyền 權quyền 即tức 是thị 實thật 故cố 殊thù 途đồ 同đồng 致trí 疏sớ/sơ 一nhất 音âm 普phổ 應ưng 一nhất 雨vũ 普phổ 滋tư 者giả 一nhất 音âm 即tức 是thị 淨tịnh 名danh 云vân 佛Phật 以dĩ 一nhất 音âm 演diễn 說thuyết 法Pháp 。 眾chúng 生sanh 隨tùy 類loại 各các 得đắc 解giải 。 等đẳng 一nhất 雨vũ 即tức 法pháp 華hoa 藥dược 草thảo 喻dụ 品phẩm 謂vị 三tam 草thảo 二nhị 木mộc 不bất 同đồng 同đồng 承thừa 一nhất 雨vũ 之chi 潤nhuận 五ngũ 性tánh 三tam 乘thừa 不bất 一nhất 法Pháp 雨vũ 一nhất 味vị 無vô 差sai 故cố 彼bỉ 經Kinh 云vân 如Như 來Lai 知tri 是thị 一nhất 相tướng 。 一nhất 味vị 之chi 法Pháp 。 所sở 謂vị 解giải 脫thoát 相tương 離ly 相tương/tướng 滅diệt 相tương/tướng 究Cứu 竟Cánh 涅Niết 槃Bàn 。 常thường 寂tịch 滅diệt 相tướng 。 終chung 歸quy 於ư 空không 。 等đẳng 疏sớ/sơ 三tam 原nguyên 佛Phật 本bổn 意ý 為vi 一nhất 事sự 故cố 者giả 亦diệc 是thị 法pháp 華hoa 中trung 意ý 故cố 彼bỉ 經Kinh 云vân 過quá 去khứ 諸chư 佛Phật 。 以dĩ 無vô 量lượng 無vô 數số 方phương 便tiện 。 種chủng 種chủng 因nhân 緣duyên 。 譬thí 喻dụ 言ngôn 辭từ 。 而nhi 為vì 眾chúng 生sanh 。 演diễn 說thuyết 諸chư 法pháp 。 是thị 法Pháp 皆giai 為vì 。 一nhất 佛Phật 乘Thừa 故cố 。 等đẳng 疏sớ/sơ 四tứ 隨tùy 一nhất 一nhất 文văn 眾chúng 解giải 不bất 同đồng 者giả 此thử 通thông 明minh 諸chư 經kinh 如như 經kinh 說thuyết 一nhất 無vô 常thường 或hoặc 有hữu 解giải 者giả 以dĩ 生sanh 滅diệt 代đại 謝tạ 故cố 云vân 無vô 常thường 或hoặc 云vân 無vô 彼bỉ 真chân 常thường 故cố 名danh 為vi 無vô 常thường 或hoặc 云vân 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 名danh 為vi 無vô 常thường 或hoặc 即tức 無vô 法pháp 可khả 常thường 或hoặc 云vân 真Chân 如Như 一nhất 法pháp 隨tùy 染nhiễm 淨tịnh 緣duyên 轉chuyển 變biến 不bất 常thường 故cố 名danh 無vô 常thường 。 或hoặc 云vân 無vô 常thường 者giả 對đối 常thường 以dĩ 說thuyết 無vô 常thường 非phi 常thường 非phi 無vô 常thường 。 以dĩ 為vi 中trung 道đạo 等đẳng 明minh 知tri 隨tùy 人nhân 解giải 不bất 同đồng 也dã 又hựu 苦Khổ 集Tập 滅Diệt 道Đạo 。 四Tứ 諦Đế 其kỳ 名danh 則tắc 同đồng 隨tùy 機cơ 解giải 殊thù 乃nãi 有hữu 四tứ 種chủng 謂vị 生sanh 滅diệt 四Tứ 諦Đế 無vô 生sanh 四Tứ 諦Đế 無vô 量lượng 四Tứ 諦Đế 無vô 作tác 四Tứ 諦Đế 等đẳng 也dã 又hựu 涅Niết 槃Bàn 說thuyết 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 之chi 法pháp 亦diệc 無vô 多đa 種chủng 但đãn 觀quán 察sát 者giả 智trí 有hữu 淺thiển 深thâm 謂vị 下hạ 智trí 觀quán 者giả 得đắc 聲Thanh 聞Văn 菩Bồ 提Đề 。 中trung 智trí 觀quán 者giả 得đắc 緣Duyên 覺Giác 菩Bồ 提Đề 。 上thượng 智trí 觀quán 者giả 得đắc 菩Bồ 薩Tát 菩Bồ 提Đề 。 上thượng 上thượng 智trí 觀quán 者giả 得đắc 佛Phật 菩Bồ 提Đề 。 又hựu 如như 中trung 論luận 偈kệ 云vân 因nhân 緣duyên 所sở 生sanh 法pháp 。 我ngã 說thuyết 即tức 是thị 空không 亦diệc 為vi 是thị 假giả 名danh 亦diệc 是thị 中trung 道đạo 義nghĩa 即tức 有hữu 四tứ 宗tông 人nhân 解giải 之chi 不bất 同đồng 如như 大đại 鈔sao 中trung 說thuyết 既ký 隨tùy 一nhất 一nhất 文văn 由do 人nhân 異dị 解giải 何hà 須tu 定định 判phán 不bất 同đồng 疏sớ/sơ 多đa 種chủng 說thuyết 法Pháp 成thành 枝chi 流lưu 故cố 者giả 華hoa 嚴nghiêm 法Pháp 界Giới 品phẩm 云vân 法Pháp 欲dục 滅diệt 時thời 。 有hữu 千thiên 部bộ 異dị 千thiên 種chủng 說thuyết 法Pháp 等đẳng 何hà 不bất 尋tầm 條điều 以dĩ 得đắc 根căn 乃nãi 欲dục 派phái 本bổn 而nhi 為vi 末mạt 混hỗn 淳thuần 源nguyên 之chi 一nhất 味vị 成thành 澆kiêu 薄bạc 之chi 枝chi 流lưu 疏sớ/sơ 故cố 不bất 可khả 分phần/phân 者giả 總tổng 結kết 也dã 夫phu 子tử 云vân 攻công 乎hồ 異dị 端đoan 斯tư 害hại 也dã 已dĩ 何hà 得đắc 執chấp 異dị 迷mê 同đồng 是thị 非phi 競cạnh 作tác 。

▲# 疏sớ/sơ 即tức 後hậu 下hạ 二nhị 正chánh 明minh 即tức 元nguyên 魏ngụy 菩Bồ 提Đề 流lưu 支chi 云vân 如Như 來Lai 一nhất 音âm 。 同đồng 時thời 報báo 萬vạn 大đại 小tiểu 並tịnh 陳trần 什thập 公công 云vân 佛Phật 一nhất 圓viên 音âm 平bình 等đẳng 無vô 二nhị 。 無vô 私tư 普phổ 應ứng 機cơ 聞văn 自tự 殊thù 非phi 為vi 言ngôn 音âm 本bổn 陳trần 大đại 小tiểu 故cố 維duy 摩ma 云vân 佛Phật 以dĩ 一nhất 音âm 演diễn 說thuyết 法Pháp 。 眾chúng 生sanh 各các 各các 隨tùy 所sở 解giải 。 此thử 上thượng 二nhị 師sư 初sơ 則tắc 佛Phật 音âm 具cụ 異dị 後hậu 則tắc 異dị 自tự 在tại 機cơ 各các 得đắc 圓viên 音âm 一nhất 義nghĩa 耳nhĩ (# 互hỗ 斥xích 則tắc 俱câu 失thất 會hội 之chi 則tắc 是thị 一nhất 義nghĩa 耳nhĩ )# 。

疏sớ/sơ 其kỳ 分phần/phân 下hạ 二nhị 明minh 分phần/phân 教giáo 二nhị 一nhất 標tiêu 意ý 二nhị 一nhất 立lập 理lý 注chú 云vân 後hậu 三tam 別biệt 說thuyết 者giả 顯hiển 過quá 於ư 前tiền 疏sớ/sơ 理lý 雖tuy 一nhất 味vị 等đẳng 者giả 謂vị 今kim 欲dục 分phần/phân 教giáo 非phi 欲dục 分phần/phân 理lý 迷mê 於ư 權quyền 實thật 寧ninh 契khế 佛Phật 心tâm 二nhị 中trung 一nhất 音âm 但đãn 是thị 教giáo 本bổn 非phi 即tức 是thị 教giáo 教giáo 方phương 在tại 機cơ 不bất 同đồng 今kim 分phần/phân 彼bỉ 教giáo 即tức 淨tịnh 名danh 云vân 眾chúng 生sanh 各các 各các 隨tùy 所sở 解giải 。 今kim 分phần/phân 隨tùy 所sở 解giải 耳nhĩ 一nhất 雨vũ 亦diệc 就tựu 佛Phật 說thuyết 三tam 草thảo 即tức 就tựu 機cơ 殊thù 今kim 分phần/phân 三tam 草thảo 教giáo 殊thù 非phi 析tích 一nhất 雨vũ 令linh 異dị 故cố 經Kinh 云vân 雖tuy 一nhất 地địa 所sở 生sanh 。 一nhất 雨vũ 所sở 潤nhuận 。 而nhi 諸chư 草thảo 木mộc 。 各các 有hữu 差sai 別biệt 。 以dĩ 一nhất 音âm 一nhất 雨vũ 義nghĩa 相tương/tướng 不bất 異dị 故cố 但đãn 說thuyết 一nhất 音âm 三tam 中trung 本bổn 意ý 未vị 申thân 者giả 如như 佛Phật 本bổn 為vi 一nhất 事sự 出xuất 現hiện 於ư 世thế 。 四tứ 十thập 餘dư 年niên 。 未vị 顯hiển 真chân 實thật 今kim 分phần/phân 一nhất 代đại 時thời 教giáo 何hà 妨phương 判phán 有hữu 淺thiển 深thâm 言ngôn 隨tùy 他tha 意ý 語ngữ 者giả 佛Phật 有hữu 三tam 語ngữ 一nhất 隨tùy 自tự 意ý 語ngữ 說thuyết 自tự 所sở 證chứng 一nhất 實thật 等đẳng 故cố 二nhị 隨tùy 他tha 意ý 語ngữ 一nhất 向hướng 方phương 便tiện 引dẫn 眾chúng 生sanh 故cố 三tam 隨tùy 自tự 他tha 意ý 語ngữ 亦diệc 稱xưng 自tự 證chứng 亦diệc 隨tùy 機cơ 故cố 既ký 有hữu 三tam 種chủng 故cố 須tu 分phân 析tích 也dã 四tứ 中trung 言ngôn 有hữu 通thông 別biệt 者giả 如như 前tiền 所sở 引dẫn 此thử 通thông 隨tùy 聞văn 異dị 解giải 有hữu 不bất 通thông 者giả 就tựu 此thử 分phân 之chi 就tựu 顯hiển 者giả 如như 大đại 般Bát 若Nhã 明minh 空không 理lý 則tắc 文văn 顯hiển 明minh 覺giác 性tánh 則tắc 文văn 隱ẩn 等đẳng 五ngũ 中trung 有hữu 二nhị 義nghĩa 故cố 雖tuy 分phần/phân 權quyền 實thật 不bất 成thành 枝chi 派phái 一nhất 善thiện 會hội 佛Phật 意ý 故cố 謂vị 所sở 說thuyết 權quyền 教giáo 乃nãi 是thị 隨tùy 宜nghi 所sở 說thuyết 。 實thật 者giả 稱xưng 理lý 究cứu 竟cánh 二nhị 有hữu 開khai 顯hiển 故cố 謂vị 說thuyết 彼bỉ 權quyền 教giáo 是thị 方phương 便tiện 門môn 說thuyết 於ư 實thật 教giáo 是thị 真chân 實thật 相tướng 。 不bất 說thuyết 方phương 便tiện 為vi 真chân 實thật 則tắc 方phương 便tiện 門môn 開khai 知tri 實thật 理lý 之chi 普phổ 周chu 則tắc 真chân 實thật 相tướng 顯hiển 故cố 法pháp 華hoa 經Kinh 云vân 此thử 經Kinh 開khai 方phương 便tiện 門môn 。 示thị 真chân 實thật 相tướng 。 今kim 能năng 開khai 顯hiển 故cố 不bất 滯trệ 枝chi 流lưu 約ước 佛Phật 施thi 設thiết 故cố 須tu 分phần/phân 權quyền 實thật 。

△# 疏sớ/sơ 六lục 王vương 之chi 密mật 語ngữ 下hạ 此thử 下hạ 更cánh 有hữu 三tam 意ý 顯hiển 開khai 教giáo 之chi 理lý 過quá 前tiền 不bất 分phân 此thử 初sơ 一nhất 也dã 涅Niết 槃Bàn 第đệ 九cửu 說thuyết 先tiên 陀đà 婆bà 一nhất 名danh 四tứ 實thật 一nhất 者giả 鹽diêm 二nhị 者giả 器khí 三tam 者giả 水thủy 四tứ 者giả 馬mã 彼bỉ 文văn 云vân 如như 是thị 四tứ 法Pháp 。 皆giai 同đồng 此thử 名danh 。 有hữu 智trí 之chi 臣thần 善thiện 知tri 此thử 名danh 若nhược 王vương 洗tẩy 時thời 索sách 先tiên 陀đà 婆bà 即tức 便tiện 奉phụng 水thủy 若nhược 王vương 食thực 時thời 索sách 先tiên 陀đà 婆bà 即tức 便tiện 奉phụng 鹽diêm 若nhược 王vương 食thực 已dĩ 將tương 欲dục 飲ẩm 漿tương 索sách 先tiên 陀đà 婆bà 即tức 便tiện 奉phụng 器khí 若nhược 王vương 欲dục 遊du 索sách 先tiên 陀đà 婆bà 即tức 便tiện 奉phụng 馬mã 如như 是thị 智trí 臣thần 善thiện 解giải 大đại 王vương 四tứ 種chủng 密mật 語ngữ 是thị 大Đại 乘Thừa 經Kinh 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 有hữu 四tứ 無vô 常thường 大Đại 乘Thừa 智trí 臣thần 應ưng 當đương 善thiện 知tri 。 若nhược 佛Phật 出xuất 世thế 。 為vì 眾chúng 生sanh 說thuyết 。 如Như 來Lai 涅Niết 槃Bàn 。 智trí 臣thần 當đương 知tri 此thử 是thị 。 如Như 來Lai 為vì 計kế 常thường 者giả 。 說thuyết 無vô 常thường 相tương/tướng 欲dục 令linh 比Bỉ 丘Khâu 修tu 無vô 常thường 想tưởng 。 或hoặc 復phục 說thuyết 言ngôn 。 正Chánh 法Pháp 當đương 滅diệt 智trí 臣thần 應ưng 知tri 此thử 是thị 。 如Như 來Lai 為vi 計kế 樂lạc 者giả 。 說thuyết 於ư 苦khổ 相tương/tướng 欲dục 令linh 比Bỉ 丘Khâu 多đa 修tu 苦khổ 想tưởng 又hựu 復phục 說thuyết 言ngôn 我ngã 今kim 病bệnh 苦khổ 眾chúng 僧Tăng 破phá 壞hoại 智trí 臣thần 當đương 知tri 此thử 是thị 。 如Như 來Lai 為vi 計kế 我ngã 者giả 說thuyết 無vô 我ngã 相tương/tướng 欲dục 令linh 比Bỉ 丘Khâu 修tu 無vô 我ngã 想tưởng 或hoặc 復phục 說thuyết 言ngôn 。 所sở 謂vị 空không 者giả 。 是thị 正chánh 解giải 脫thoát 智trí 臣thần 當đương 知tri 此thử 是thị 。 如Như 來Lai 說thuyết 正chánh 解giải 脫thoát 無vô 二nhị 十thập 五ngũ 有hữu 。 欲dục 令linh 比Bỉ 丘Khâu 修tu 學học 空không 想tưởng 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 是thị 正chánh 解giải 脫thoát 則tắc 名danh 為vi 空không 或hoặc 復phục 說thuyết 言ngôn 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 有hữu 如Như 來Lai 性tánh 。 智trí 臣thần 當đương 知tri 此thử 是thị 。 如Như 來Lai 說thuyết 於ư 常thường 法Pháp 。 欲dục 令linh 比Bỉ 丘Khâu 修tu 正chánh 常thường 法pháp 是thị 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 若nhược 能năng 如như 是thị 。 隨tùy 順thuận 學học 者giả 當đương 知tri 是thị 人nhân 。 真chân 我ngã 弟đệ 子tử 然nhiên 引dẫn 此thử 文văn 意ý 令linh 隨tùy 所sở 言ngôn 須tu 善thiện 得đắc 意ý 豈khởi 可khả 混hỗn 然nhiên 不bất 分phân 權quyền 實thật 。

△# 疏sớ/sơ 七thất 不bất 識thức 佛Phật 意ý 以dĩ 深thâm 為vi 淺thiển 等đẳng 者giả 第đệ 二nhị 意ý 也dã 如như 經kinh 言ngôn 初sơ 發phát 心tâm 時thời 。 便tiện 成thành 正chánh 覺giác 。 而nhi 淺thiển 見kiến 者giả 謂vị 言ngôn 是thị 如Như 來Lai 方phương 便tiện 。 說thuyết 故cố 云vân 以dĩ 深thâm 為vi 淺thiển 也dã 既ký 以dĩ 為vi 淺thiển 不bất 能năng 正chánh 修tu 高cao 推thôi 聖thánh 境cảnh 即tức 不bất 能năng 速tốc 證chứng 無vô 上thượng 。 菩Bồ 提Đề 故cố 云vân 失thất 於ư 大đại 利lợi 離ly 世thế 間gian 品phẩm 云vân 修tu 此thử 法pháp 者giả 少thiểu 作tác 功công 力lực 疾tật 得đắc 菩Bồ 提Đề 。 等đẳng 言ngôn 以dĩ 淺thiển 為vi 深thâm 虗hư 其kỳ 功công 者giả 猶do 如như 世Thế 尊Tôn 。 為vi 止chỉ 亂loạn 想tưởng 權quyền 令linh 數sổ 息tức 觀quán 心tâm 為vi 厭yếm 苦khổ 者giả 令linh 出xuất 三tam 界giới 。 眾chúng 生sanh 不bất 了liễu 耽đam 味vị 為vi 真chân 勤cần 苦khổ 不bất 已dĩ 多đa 用dụng 功công 力lực 。 所sở 獲hoạch 至chí 微vi 不bất 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。 一nhất 日nhật 之chi 價giá 。 故cố 云vân 虗hư 其kỳ 功công 故cố 謂vị 虗hư 癈phế 功công 力lực 也dã 。

△# 疏sớ/sơ 八bát 諸chư 佛Phật 下hạ 第đệ 三tam 意ý 也dã 亦diệc 自tự 分phần/phân 者giả 如như 解giải 深thâm 密mật 立lập 三tam 時thời 不bất 同đồng 解giải 節tiết 金kim 光quang 明minh 立lập 三tam 輪luân 之chi 異dị 涅Niết 槃Bàn 自tự 分phân 半bán 滿mãn 又hựu 約ước 五ngũ 味vị 之chi 差sai 皆giai 佛Phật 分phần/phân 也dã 若nhược 無vô 著trước 之chi 扶phù 五ngũ 性tánh 及cập 與dữ 三tam 時thời 龍long 樹thụ 之chi 判phán 四tứ 門môn 共cộng 與dữ 不bất 共cộng 皆giai 揀giản 權quyền 實thật 有hữu 取thủ 有hữu 捨xả 即tức 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 分phần/phân 也dã 又hựu 亦diệc 意ý 在tại 莊trang 嚴nghiêm 聖thánh 教giáo 令linh 深thâm 廣quảng 謂vị 分phân 析tích 權quyền 實thật 空không 有hữu 偏thiên 圓viên 遲trì 速tốc 方phương 知tri 佛Phật 法Pháp 微vi 妙diệu 深thâm 玄huyền 無vô 不bất 包bao 攝nhiếp 譬thí 如như 不bất 泛phiếm 大đại 海hải 豈khởi 識thức 邊biên 涯nhai 不bất 辨biện 權quyền 實thật 安an 知tri 真chân 實thật 故cố 智trí 論luận 釋thích 法Pháp 施thí 云vân 依y 隨tùy 經kinh 論luận 廣quảng 作tác 義nghĩa 理lý 為vi 立lập 名danh 字tự 。 皆giai 名danh 法Pháp 施thí 又hựu 若nhược 不bất 分phân 權quyền 實thật 則tắc 謂vị 三tam 教giáo 大đại 同đồng 今kim 明minh 大Đại 乘Thừa 尚thượng 有hữu 權quyền 實thật 何hà 況huống 小Tiểu 乘Thừa 小Tiểu 乘Thừa 比tỉ 大đại 猶do 若nhược 螢huỳnh 光quang 方phương 於ư 日nhật 照chiếu 故cố 小Tiểu 乘Thừa 是thị 佛Phật 教giáo 尚thượng 被bị 所sở 訶ha 況huống 於ư 儒nho 道đạo 比tỉ 之chi 佛Phật 法Pháp 則tắc 天thiên 地địa 懸huyền 隔cách 。 矣hĩ 以dĩ 此thử 重trùng 重trùng 揀giản 之chi 方phương 知tri 佛Phật 法Pháp 深thâm 奧áo 。

▲# 疏sớ/sơ 以dĩ 斯tư 下hạ 二nhị 雙song 結kết 離ly 合hợp 而nhi 捨xả 合hợp 從tùng 離ly 。

疏sớ/sơ 然nhiên 就tựu 下hạ 二nhị 正chánh 開khai 二nhị 一nhất 略lược 標tiêu 互hỗ 闕khuyết 言ngôn 諸chư 德đức 不bất 同đồng 者giả 謂vị 曇đàm 無vô 讖sấm 三tam 藏tạng 澤trạch 州châu 遠viễn 法Pháp 師sư 皆giai 判phán 一nhất 代đại 佛Phật 經Kinh 總tổng 為vi 二nhị 種chủng 謂vị 小Tiểu 乘Thừa 半bán 字tự 教giáo 大Đại 乘Thừa 滿mãn 字tự 教giáo (# 皆giai 不bất 辨biện 析tích 大Đại 乘Thừa 教giáo 中trung 自tự 有hữu 了liễu 不bất 了liễu 也dã )# 唐đường 初sơ 印ấn 公công 判phán 一nhất 切thiết 經kinh 亦diệc 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 釋Thích 迦Ca 屈khuất 曲khúc 教giáo (# 隨tùy 機cơ 說thuyết 故cố 即tức 涅Niết 槃Bàn 法pháp 華hoa 已dĩ 下hạ 皆giai 是thị )# 二nhị 舍xá 那na 平bình 道Đạo 教giáo (# 稱xưng 性tánh 說thuyết 故cố 即tức 華hoa 嚴nghiêm 是thị )# 此thử 於ư 屈khuất 曲khúc 教giáo 中trung 又hựu 不bất 分phân 析tích 權quyền 實thật 了liễu 不bất 了liễu 又hựu 齊tề 梁lương 晉tấn 宋tống 之chi 間gian 南nam 中trung 諸chư 師sư 同đồng 判phán 一nhất 藏tạng 經kinh 文văn 為vi 三tam 種chủng 教giáo 一nhất 佛Phật 初sơ 成thành 道Đạo 便tiện 說thuyết 華hoa 嚴nghiêm 一nhất 時thời 頓đốn 詮thuyên 理lý 事sự 性tánh 相tướng 因nhân 果quả 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 名danh 為vi 頓đốn 教giáo 二nhị 始thỉ 自tự 鹿lộc 苑uyển 終chung 於ư 鶴hạc 林lâm 三tam 時thời (# 一nhất 小Tiểu 乘Thừa 有hữu 教giáo 二nhị 大Đại 乘Thừa 空không 教giáo 三tam 不bất 空không 不bất 有hữu 中trung 道đạo 之chi 教giáo 也dã )# 五ngũ 時thời (# 加gia 第đệ 四tứ 時thời 中trung 法pháp 華hoa 同đồng 歸quy 教giáo 第đệ 五ngũ 時thời 涅Niết 槃Bàn 常thường 住trụ 教giáo )# 自tự 淺thiển 之chi 深thâm 漸tiệm 次thứ 而nhi 說thuyết 名danh 為vi 漸tiệm 教giáo 三tam 者giả 佛Phật 於ư 一nhất 代đại 之chi 中trung 隨tùy 遇ngộ 上thượng 根căn 即tức 頓đốn 詮thuyên 一nhất 真chân 覺giác 性tánh 常thường 住trụ 之chi 理lý (# 成thành 佛Phật 六lục 年niên 便tiện 說thuyết 央ương 掘quật 經kinh 及cập 說thuyết 如Như 來Lai 藏tạng 。 經kinh 皆giai 明minh 大Đại 乘Thừa 深thâm 理lý 勝thắng 鬘man 金kim 光quang 明minh 圓viên 覺giác 皆giai 此thử 類loại 也dã )# 遇ngộ 中trung 下hạ 根căn 說thuyết 對đối 染nhiễm 之chi 淨tịnh 或hoặc 說thuyết 二Nhị 乘Thừa 之chi 法pháp (# 故cố 臨lâm 涅Niết 槃Bàn 度độ 須Tu 跋Bạt 陀Đà 羅La 。 卻khước 成thành 小Tiểu 乘Thừa 羅La 漢Hán 。 也dã )# 遇ngộ 何hà 機cơ 緣duyên 即tức 稱xưng 之chi 而nhi 說thuyết 不bất 定định 初sơ 後hậu 時thời 節tiết 不bất 屬thuộc 三tam 時thời 五ngũ 時thời 所sở 攝nhiếp 者giả 名danh 不bất 定định 教giáo 又hựu 西tây 域vực 戒giới 賢hiền 智trí 光quang 二nhị 大đại 論luận 師sư 各các 立lập 三tam 時thời 教giáo 又hựu 天thiên 台thai 大đại 師sư 立lập 藏tạng 通thông 別biệt 圓viên 四tứ 教giáo 上thượng 來lai 諸chư 德đức 判phán 教giáo 皆giai 互hỗ 有hữu 闕khuyết 略lược 或hoặc 有hữu 違vi 妨phương 故cố 未vị 可khả 全toàn 依y 。

疏sớ/sơ 今kim 依y 下hạ 二nhị 廣quảng 明minh 周chu 備bị 二nhị 初sơ 總tổng 判phán 諸chư 教giáo 二nhị 初sơ 列liệt 章chương 此thử 師sư 是thị 華hoa 嚴nghiêm 宗tông 主chủ 即tức 康khang 藏tạng 和hòa 尚thượng 也dã 姓tánh 康khang 名danh 法Pháp 藏tạng 為vi 帝đế 師sư 敕sắc 諡thụy 號hiệu 賢hiền 首thủ 大đại 師sư 當đương 今kim 天thiên 下hạ 所sở 傳truyền 華hoa 嚴nghiêm 新tân 舊cựu 二nhị 疏sớ/sơ 皆giai 出xuất 大đại 師sư 門môn 下hạ 皆giai 宗tông 承thừa 大đại 師sư 義nghĩa 門môn 製chế 造tạo 華hoa 嚴nghiêm 廣quảng 略lược 文văn 義nghĩa 及cập 諸chư 經kinh 論luận 章chương 疏sớ/sơ 約ước 三tam 五ngũ 十thập 本bổn 數số 百bách 餘dư 卷quyển 判phán 一nhất 大Đại 藏Tạng 經Kinh 總tổng 為vi 五ngũ 種chủng 教giáo 階giai 降giáng/hàng 不bất 同đồng 以dĩ 顯hiển 頓đốn 漸tiệm 偏thiên 圓viên 大đại 小tiểu 權quyền 實thật 一nhất 一nhất 教giáo 中trung 所sở 詮thuyên 法pháp 義nghĩa 斷đoạn 證chứng 悟ngộ 修tu 一nhất 切thiết 法pháp 數số 。 各các 有hữu 行hành 相tương/tướng 言ngôn 五ngũ 種chủng 者giả 如như 疏sớ/sơ 所sở 列liệt 。

疏sớ/sơ 初sơ 者giả 下hạ 二nhị 判phán 教giáo 五ngũ 一nhất 小Tiểu 乘Thừa 教giáo 三tam 一nhất 明minh 立lập 教giáo 意ý 言ngôn 以dĩ 隨tùy 機cơ 故cố 等đẳng 者giả 且thả 明minh 佛Phật 設thiết 此thử 教giáo 之chi 意ý 以dĩ 凡phàm 夫phu 外ngoại 道đạo 邪tà 正chánh 不bất 分phân 真chân 妄vọng 混hỗn 濫lạm 佛Phật 若nhược 說thuyết 了liễu 義nghĩa 云vân 一nhất 切thiết 皆giai 真chân 即tức 此thử 等đẳng 因nhân 何hà 改cải 心tâm 悔hối 過quá 故cố 說thuyết 諸chư 法pháp 染nhiễm 淨tịnh 定định 別biệt 善thiện 惡ác 雲vân 泥nê 令linh 知tri 善thiện 淨tịnh 可khả 欣hân 惡ác 染nhiễm 可khả 厭yếm 知tri 彼bỉ 賢hiền 聖thánh 勝thắng 妙diệu 自tự 覺giác 凡phàm 夫phu 過quá 患hoạn 發phát 心tâm 立lập 志chí 修tu 因nhân 證chứng 果Quả 故cố 云vân 隨tùy 機cơ 等đẳng 也dã 隨tùy 他tha 語ngữ 者giả 義nghĩa 如như 前tiền 說thuyết 。

▲# 疏sớ/sơ 然nhiên 其kỳ 下hạ 二nhị 辨biện 所sở 詮thuyên 言ngôn 七thất 十thập 五ngũ 法pháp 者giả 束thúc 之chi 總tổng 唯duy 五ngũ 類loại 一nhất 者giả 色sắc 法pháp 有hữu 其kỳ 十thập 一nhất (# 五ngũ 根căn 五ngũ 境cảnh 及cập 無vô 表biểu 色sắc )# 二nhị 者giả 心tâm 法pháp 唯duy 有hữu 一nhất 意ý 識thức 也dã 三tam 心tâm 所sở 有hữu 法pháp 。 有hữu 四tứ 十thập 六lục (# 復phục 分phân 為vi 六lục 一nhất 者giả 徧biến 大đại 地địa 法pháp 有hữu 十thập 種chủng 謂vị 受thọ 想tưởng 思tư 觸xúc 欲dục 慧tuệ 念niệm 及cập 作tác 意ý 勝thắng 解giải 三tam 摩ma 地địa 也dã 此thử 徧biến 一nhất 切thiết 心tâm 故cố 名danh 徧biến 地địa 二nhị 者giả 大đại 善thiện 地địa 有hữu 十thập 謂vị 信tín 勤cần 行hành 捨xả 慚tàm 愧quý 及cập 無vô 貪tham 無vô 瞋sân 不bất 害hại 輕khinh 安an 不bất 放phóng 逸dật 三tam 者giả 大đại 煩phiền 惱não 有hữu 六lục 謂vị 癡si 放phóng 逸dật 懈giải 怠đãi 不bất 信tín 惛hôn 沈trầm 掉trạo 舉cử 此thử 六lục 恆hằng 為vi 染nhiễm 也dã 四tứ 者giả 大đại 不bất 善thiện 有hữu 二nhị 謂vị 無vô 慚tàm 無vô 愧quý 。 五ngũ 者giả 小tiểu 煩phiền 惱não 有hữu 十thập 謂vị 忿phẫn 覆phú 慳san 嫉tật 惱não 害hại 恨hận 諂siểm 誑cuống 憍kiêu 六lục 者giả 不bất 定định 有hữu 八bát 謂vị 悔hối 眠miên 尋tầm 伺tứ 貪tham 瞋sân 慢mạn 疑nghi 也dã )# 四tứ 者giả 不bất 相tương 應ứng 法pháp 。 有hữu 十thập 四tứ (# 一nhất 得đắc 二nhị 非phi 得đắc 三tam 眾chúng 同đồng 分phần/phân 四tứ 無vô 想tưởng 異dị 熟thục 五ngũ 無vô 想tưởng 定định 六lục 滅diệt 盡tận 定định 七thất 命mạng 根căn 八bát 生sanh 九cửu 住trụ 十thập 異dị 十thập 一nhất 滅diệt 十thập 二nhị 名danh 十thập 三tam 句cú 十thập 四tứ 文văn 也dã )# 五ngũ 者giả 無vô 為vi 法pháp 有hữu 三tam (# 一nhất 擇trạch 滅diệt 二nhị 非phi 擇trạch 滅diệt 三tam 虛hư 空không )# 總tổng 計kế 七thất 十thập 五ngũ 也dã 比tỉ 於ư 大Đại 乘Thừa 欠khiếm 二nhị 十thập 五ngũ 疏sớ/sơ 唯duy 依y 等đẳng 者giả 明minh 所sở 依y 根căn 本bổn 小Tiểu 乘Thừa 計kế 現hiện 在tại 色sắc 心tâm 為vi 所sở 熏huân 三tam 毒độc 為vi 能năng 熏huân 故cố 造tạo 業nghiệp 受thọ 報báo 生sanh 死tử 不bất 絕tuyệt 。 若nhược 以dĩ 善thiện 法Pháp 熏huân 心tâm 修tu 道Đạo 即tức 得đắc 解giải 脫thoát 。 故cố 名danh 染nhiễm 淨tịnh 根căn 本bổn 雖tuy 云vân 六lục 識thức 但đãn 是thị 一nhất 意ý 識thức 於ư 六lục 根căn 中trung 應ứng 用dụng 故cố 名danh 六lục 也dã 。

▲# 疏sớ/sơ 未vị 盡tận 下hạ 三tam 總tổng 結kết 不bất 了liễu 只chỉ 由do 所sở 詮thuyên 事sự 理lý 未vị 盡tận 故cố 於ư 彼bỉ 當đương 宗tông 自tự 有hữu 二nhị 十thập 部bộ 諍tranh 論luận 宗tông 計kế 不bất 同đồng 就tựu 佛Phật 意ý 即tức 通thông 就tựu 言ngôn 教giáo 即tức 隱ẩn 故cố 宗tông 習tập 之chi 者giả 隨tùy 言ngôn 執chấp 理lý 隨tùy 相tương/tướng 執chấp 體thể (# 如như 癡si 孩hài 之chi 徒đồ 聞văn 說thuyết 乾can/kiền/càn 城thành 水thủy 月nguyệt 之chi 類loại 便tiện 執chấp 實thật 有hữu 其kỳ 體thể )# 。

疏sớ/sơ 二nhị 始thỉ 教giáo 中trung 三tam 一nhất 明minh 能năng 詮thuyên 以dĩ 深thâm 密mật 等đẳng 者giả 謂vị 解giải 深thâm 密mật 經kinh 中trung 判phán 三tam 時thời 教giáo 第đệ 二nhị 第đệ 三tam 。 時thời 教giáo 中trung 皆giai 說thuyết 眾chúng 生sanh 有hữu 五ngũ 種chủng 性tánh 其kỳ 中trung 定định 性tánh 二Nhị 乘Thừa 無vô 性tánh 眾chúng 生sanh 。 以dĩ 無vô 佛Phật 性tánh 故cố 畢tất 竟cánh 不bất 成thành 佛Phật 果quả 此thử 是thị 佛Phật 引dẫn 中trung 下hạ 之chi 機cơ 初sơ 入nhập 大Đại 乘Thừa 法Pháp 門môn 。 故cố 總tổng 合hợp 之chi 為vi 始thỉ 教giáo 也dã 疏sớ/sơ 此thử 既ký 下hạ 釋thích 始thỉ 教giáo 分phần/phân 教giáo 之chi 名danh 也dã 。

▲# 疏sớ/sơ 廣quảng 說thuyết 下hạ 二nhị 明minh 所sở 詮thuyên 以dĩ 說thuyết 相tương/tướng 多đa 性tánh 少thiểu 故cố 言ngôn 法pháp 相tướng 宗tông 也dã 削tước 繁phồn 錄lục 數số 者giả 百bách 法pháp 論luận 題đề 云vân 本bổn 事sự 分phần/phân 中trung 略lược 錄lục 名danh 數số 言ngôn 一nhất 百bách 者giả 對đối 前tiền 顯hiển 勝thắng 言ngôn 少thiểu 說thuyết 法Pháp 性tánh 對đối 後hậu 彰chương 劣liệt 百bách 者giả 謂vị 色sắc 有hữu 十thập 一nhất 心tâm 法pháp 有hữu 八bát 心tâm 所sở 有hữu 五ngũ 十thập 一nhất 不bất 相tương 應ứng 行hành 。 有hữu 二nhị 十thập 四tứ 無vô 為vi 法pháp 有hữu 六lục 故cố 成thành 百bách 數số 於ư 前tiền 七thất 十thập 五ngũ 中trung 加gia 二nhị 十thập 五ngũ 謂vị 心tâm 法pháp 加gia 七thất 小Tiểu 乘Thừa 唯duy 一nhất 意ý 識thức 故cố 心tâm 所sở 加gia 五ngũ 不bất 相tương 應ứng 行hành 。 加gia 十thập 無vô 為vi 加gia 三tam 並tịnh 如như 彼bỉ 說thuyết 疏sớ/sơ 法pháp 性tánh 即tức 法pháp 相tướng 數số 者giả 說thuyết 真Chân 如Như 法pháp 性tánh 。 乃nãi 是thị 百bách 中trung 六lục 無vô 為vi 數số 。

▲# 疏sớ/sơ 決quyết 擇trạch 下hạ 三tam 總tổng 結kết 判phán 又hựu 類loại 勝thắng 前tiền 前tiền 云vân 未vị 盡tận 法pháp 源nguyên 故cố 多đa 諍tranh 論luận 多đa 諍tranh 論luận 者giả 二nhị 十thập 部bộ 異dị 今kim 云vân 少thiểu 諍tranh 者giả 成thành 立lập 唯duy 識thức 之chi 論luận 但đãn 十thập 師sư 之chi 殊thù 唯duy 有hữu 十thập 部bộ 故cố 對đối 前tiền 為vi 少thiểu 然nhiên 對đối 後hậu 無vô 諍tranh 論luận 此thử 又hựu 是thị 劣liệt 。

疏sớ/sơ 三tam 終chung 教giáo 中trung 三tam 一nhất 正chánh 立lập 言ngôn 終chung 者giả 終chung 於ư 始thỉ 故cố 謂vị 以dĩ 空không 義nghĩa 相tương/tướng 義nghĩa 初sơ 誘dụ 導đạo 之chi 後hậu 以dĩ 中trung 道đạo 實thật 理lý 終chung 竟cánh 成thành 之chi 故cố 云vân 終chung 教giáo 以dĩ 始thỉ 教giáo 中trung 無vô 實thật 果quả 故cố 復phục 言ngôn 實thật 者giả 疏sớ/sơ 文văn 自tự 釋thích 。

▲# 疏sớ/sơ 少thiểu 說thuyết 下hạ 二nhị 所sở 詮thuyên 言ngôn 小tiểu 說thuyết 等đẳng 者giả 然nhiên 大đại 小Tiểu 乘Thừa 法pháp 相tướng 所sở 詮thuyên 義nghĩa 於ư 源nguyên 則tắc 略lược 枝chi 派phái 則tắc 廣quảng 如như 說thuyết 染nhiễm 法pháp 俱câu 舍xá 於ư 起khởi 業nghiệp 相tương 及cập 業nghiệp 繫hệ 苦khổ 果quả 三tam 界giới 六lục 道đạo 依y 正chánh 之chi 相tướng 甚thậm 廣quảng 唯duy 識thức 說thuyết 六lục 識thức 中trung 二nhị 執chấp 二nhị 障chướng 亦diệc 甚thậm 廣quảng 第đệ 八bát 識thức 三tam 細tế 乃nãi 至chí 所sở 依y 根căn 本bổn 則tắc 略lược 其kỳ 本bổn 始thỉ 覺giác 三tam 大đại 及cập 真Chân 如Như 門môn 乃nãi 至chí 一nhất 真chân 心tâm 源nguyên 之chi 義nghĩa 混hỗn 不bất 分phân 析tích 行hành 相tương/tướng 若nhược 起khởi 信tín 則tắc 於ư 此thử 等đẳng 開khai 章chương 廣quảng 辨biện 其kỳ 六lục 麤thô 障chướng 執chấp 之chi 義nghĩa 則tắc 唯duy 略lược 說thuyết 其kỳ 起khởi 業nghiệp 受thọ 果quả 但đãn 列liệt 之chi 而nhi 已dĩ 都đô 不bất 解giải 釋thích 故cố 知tri 法pháp 性tánh 宗tông 所sở 說thuyết 本bổn 廣quảng 而nhi 末mạt 略lược 小Tiểu 乘Thừa 末mạt 廣quảng 而nhi 本bổn 略lược 大đại 事sự 法pháp 相tướng 本bổn 末mạt 俱câu 略lược 而nhi 中trung 間gian 廣quảng 餘dư 皆giai 例lệ 知tri 學học 者giả 徧biến 尋tầm 三tam 類loại 本bổn 末mạt 俱câu 通thông 方phương 解giải 教giáo 理lý 疏sớ/sơ 相tương/tướng 亦diệc 歸quy 性tánh 者giả 如như 說thuyết 五ngũ 蘊uẩn 五ngũ 蘊uẩn 即tức 空không 空không 即tức 法pháp 性tánh 又hựu 云vân 三tam 世thế 五ngũ 蘊uẩn 法pháp 說thuyết 名danh 為vi 世thế 間gian 彼bỉ 滅diệt 非phi 世thế 間gian 如như 是thị 。 但đãn 假giả 名danh 等đẳng 又hựu 云vân 有hữu 諍tranh 說thuyết 生sanh 死tử 無vô 諍tranh 說thuyết 涅Niết 槃Bàn 生sanh 死tử 。 及cập 涅Niết 槃Bàn 二nhị 俱câu 不bất 可khả 得đắc 。 又hựu 如như 說thuyết 心tâm 心tâm 即tức 離ly 念niệm 法Pháp 界Giới 一nhất 相tướng 。 等đẳng 說thuyết 諸chư 淨tịnh 土độ 亦diệc 復phục 皆giai 空không 。 等đẳng 又hựu 華hoa 嚴nghiêm 云vân 華hoa 藏tạng 世thế 界giới 海hải 法Pháp 界Giới 無vô 差sai 別biệt 等đẳng 其kỳ 文văn 非phi 一nhất 故cố 此thử 宗tông 中trung 非phi 不bất 有hữu 相tướng 。 但đãn 意ý 顯hiển 性tánh 以dĩ 為vi 玄huyền 妙diệu 令linh 物vật 達đạt 此thử 速tốc 證chứng 菩Bồ 提Đề 。 故cố 疏sớ/sơ 無vô 諍tranh 論luận 者giả 。 起khởi 信tín 智Trí 度Độ 寶bảo 性tánh 等đẳng 三tam 論luận 皆giai 無vô 諸chư 師sư 諍tranh 競cạnh 之chi 異dị 。

▲# 疏sớ/sơ 上thượng 二nhị 下hạ 三tam 結kết 會hội 始thỉ 終chung 兩lưỡng 教giáo 文văn 二nhị 初sơ 且thả 略lược 結kết 始thỉ 終chung 束thúc 之chi 為vi 漸tiệm 以dĩ 對đối 第đệ 四tứ 頓đốn 教giáo 之chi 殊thù 疏sớ/sơ 然nhiên 大đại 下hạ 二nhị 復phục 開khai 始thỉ 終chung 兩lưỡng 教giáo 自tự 有hữu 三tam 宗tông 以dĩ 攝nhiếp 盡tận 一nhất 期kỳ 漸tiệm 教giáo 也dã 文văn 三tam 初sơ 且thả 標tiêu 列liệt 三tam 宗tông 謂vị 若nhược 不bất 許hứa 容dung 有hữu 二nhị 宗tông 之chi 外ngoại 別biệt 有hữu 法pháp 性tánh 宗tông 者giả 未vị 審thẩm 以dĩ 何hà 教giáo 為vi 法pháp 性tánh 邪tà 不bất 可khả 以dĩ 第đệ 二nhị 時thời 密mật 意ý 方phương 便tiện 破phá 相tương/tướng 不bất 了liễu 之chi 教giáo 而nhi 為vi 法pháp 性tánh 故cố 始thỉ 終chung 窮cùng 究cứu 除trừ 圓viên 頓đốn 稱xưng 性tánh 教giáo 外ngoại 自tự 有hữu 三tam 宗tông 兼kiêm 小Tiểu 乘Thừa 為vi 四tứ 總tổng 是thị 漸tiệm 教giáo 故cố 藏tạng 和hòa 尚thượng 起khởi 信tín 疏sớ/sơ 佛Phật 法Pháp 中trung 宗tông 計kế 總tổng 有hữu 其kỳ 五ngũ 下hạ 立lập 宗tông 中trung 當đương 敘tự 又hựu 塵trần 外ngoại 法Pháp 師sư 金kim 剛cang 經kinh 疏sớ/sơ 懸huyền 談đàm 義nghĩa 門môn 亦diệc 立lập 大Đại 乘Thừa 三tam 宗tông (# 名danh 亦diệc 同đồng 此thử )# 注chú 各các 立lập 互hỗ 破phá 者giả 戒giới 賢hiền 立lập 法pháp 相tướng 宗tông 破phá 無vô 相tướng 宗tông 心tâm 境cảnh 俱câu 空không 之chi 義nghĩa 云vân 迷mê 佛Phật 密mật 意ý 方phương 便tiện 破phá 執chấp 之chi 教giáo 以dĩ 為vi 實thật 理lý 智trí 光quang 破phá 法pháp 相tướng 宗tông 境cảnh 空không 識thức 有hữu 之chi 義nghĩa 云vân 迷mê 佛Phật 方phương 便tiện 接tiếp 引dẫn 劣liệt 機cơ 說thuyết 識thức 變biến 等đẳng 便tiện 以dĩ 依y 他tha 為vi 有hữu 廣quảng 如như 大đại 疏sớ/sơ 所sở 敘tự 注chú 皆giai 認nhận 等đẳng 者giả 然nhiên 法pháp 性tánh 宗tông 有hữu 頓đốn 有hữu 漸tiệm 故cố 後hậu 注chú 云vân 通thông 於ư 頓đốn 漸tiệm 等đẳng 而nhi 漸tiệm 宗tông 所sở 依y 經kinh 者giả 是thị 法pháp 華hoa 涅Niết 槃Bàn 等đẳng 第đệ 四tứ 五ngũ 時thời 中trung 所sở 說thuyết 法Pháp 性tánh 實thật 理lý 是thị 結kết 會hội 始thỉ 教giáo 之chi 終chung 極cực 故cố 名danh 終chung 教giáo 頓đốn 宗tông 所sở 依y 經kinh 者giả 是thị 華hoa 嚴nghiêm 圓viên 覺giác 之chi 類loại 不bất 屬thuộc 三tam 時thời 五ngũ 時thời 頓đốn 詮thuyên 真chân 性tánh 常thường 住trụ 之chi 理lý 其kỳ 破phá 相tương/tướng 宗tông 所sở 依y 之chi 經kinh 自tự 是thị 第đệ 二nhị 時thời 。 空không 教giáo 般Bát 若Nhã 等đẳng 其kỳ 法pháp 相tướng 宗tông 所sở 憑bằng 之chi 經kinh 自tự 是thị 第đệ 三tam 時thời 中trung 。 四tứ 十thập 年niên 前tiền 解giải 深thâm 密mật 等đẳng 今kim 後hậu 輩bối 傳truyền 習tập 或hoặc 云vân 唯duy 識thức 依y 華hoa 嚴nghiêm 等đẳng 六lục 經kinh 所sở 造tạo 或hoặc 引dẫn 涅Niết 槃Bàn 等đẳng 皆giai 有hữu 佛Phật 性tánh 。 等đẳng 理lý 證chứng 成thành 空không 宗tông 之chi 義nghĩa 故cố 云vân 爾nhĩ 也dã 。

疏sớ/sơ 今kim 將tương 下hạ 二nhị 兩lưỡng 重trọng/trùng 相tương 對đối 料liệu 揀giản 謂vị 以dĩ 法pháp 性tánh 對đối 二nhị 宗tông 也dã 文văn 二nhị 初sơ 總tổng 標tiêu 如như 文văn 疏sớ/sơ 初sơ 中trung 下hạ 二nhị 別biệt 對đối 二nhị 一nhất 對đối 法pháp 相tướng 二nhị 初sơ 辨biện 異dị 言ngôn 有hữu 多đa 差sai 別biệt 者giả 所sở 宗tông 既ký 別biệt 所sở 說thuyết 一nhất 切thiết 義nghĩa 旨chỉ 皆giai 殊thù 十thập 對đối 中trung 皆giai 上thượng 句cú 相tương/tướng 下hạ 句cú 性tánh 一nhất 中trung 三tam 乘thừa 者giả 意ý 云vân 教giáo 具cụ 三tam 乘thừa 為vi 圓viên 了liễu 若nhược 言ngôn 唯duy 小Tiểu 乘Thừa 或hoặc 唯duy 一Nhất 乘Thừa 是thị 不bất 了liễu 義nghĩa 由do 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 具cụ 五ngũ 種chủng 性tánh 須tu 有hữu 三tam 乘thừa 被bị 機cơ 方phương 足túc 深thâm 密mật 云vân 云vân 者giả 彼bỉ 經Kinh 云vân 普phổ 為vì 發phát 趣thú 。 一nhất 切thiết 乘thừa 者giả 。 說thuyết (# 一nhất 切thiết 即tức 三tam 乘thừa 也dã )# 一Nhất 乘Thừa 者giả 法pháp 性tánh 宗tông 意ý 云vân 教giáo 唯duy 一Nhất 乘Thừa 為vi 圓viên 了liễu 若nhược 言ngôn 唯duy 小tiểu 或hoặc 言ngôn 具cụ 三tam 是thị 不bất 了liễu 義nghĩa 由do 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 皆giai 同đồng 唯duy 有hữu 一nhất 佛Phật 。 性tánh 故cố 法pháp 華hoa 云vân 十thập 方phương 佛Phật 土độ 中trung 。 唯duy 有hữu 一Nhất 乘Thừa 法Pháp 。 無vô 二nhị 亦diệc 無vô 三tam 。 除trừ 佛Phật 方phương 便tiện 說thuyết 。 (# 則tắc 知tri 云vân 有hữu 三tam 乘thừa 但đãn 是thị 方phương 便tiện 之chi 言ngôn )# 又hựu 云vân 未vị 來lai 諸chư 世Thế 尊Tôn 。 雖tuy 說thuyết 百bách 千thiên 億ức 。 無vô 數số 諸chư 法Pháp 門môn 。 其kỳ 實thật 為vì 一Nhất 乘Thừa 。 復phục 言ngôn 等đẳng 者giả 等đẳng 涅Niết 槃Bàn 之chi 類loại 涅Niết 槃Bàn 云vân 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 皆giai 同đồng 一Nhất 乘Thừa 一nhất 解giải 脫thoát 一nhất 因nhân 一nhất 果quả 同đồng 一nhất 甘cam 露lộ 一nhất 切thiết 當đương 得đắc 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。 是thị 名danh 一nhất 味vị 。

二nhị 五ngũ 性tánh 中trung 楞lăng 伽già 經kinh 中trung 佛Phật 告cáo 大đại 慧tuệ 有hữu 五ngũ 種chủng 性tánh 一nhất 聲Thanh 聞Văn 性tánh 二nhị 辟Bích 支Chi 佛Phật 性tánh 。 三tam 如Như 來Lai 性tánh 四tứ 不bất 定định 性tánh 五ngũ 者giả 無vô 性tánh 無vô 性tánh 之chi 人nhân 無vô 種chủng 性tánh 故cố 雖tuy 復phục 勒lặc 行hành 精tinh 進tấn 終chung 不bất 能năng 證chứng 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 (# 據cứ 理lý 亦diệc 應ưng 云vân 終chung 不bất 能năng 得đắc 。 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 。 也dã )# 但đãn 以dĩ 人nhân 天thiên 善thiện 根căn 。 而nhi 成thành 熟thục 之chi 。 (# 從tùng 無vô 性tánh 之chi 人nhân 已dĩ 下hạ 兼kiêm 是thị 善thiện 戒giới 經kinh 文văn )# 云vân 等đẳng 者giả 般Bát 若Nhã 深thâm 密mật 等đẳng 經kinh 莊trang 嚴nghiêm 瑜du 伽già 等đẳng 論luận 皆giai 同đồng 此thử 說thuyết 。

△# 一nhất 性tánh 者giả 注chú 中trung 有hữu 二nhị 初sơ 且thả 標tiêu 立lập 於ư 中trung 言ngôn 法pháp 華hoa 等đẳng 者giả 法pháp 華hoa 經Kinh 云vân 諸chư 佛Phật 兩Lưỡng 足Túc 尊Tôn 。 知tri 法pháp 常thường 無vô 性tánh 。 (# 謂vị 色sắc 心tâm 等đẳng 法pháp 從tùng 本bổn 已dĩ 來lai 。 空không 無vô 自tự 性tánh 唯duy 是thị 真Chân 如Như 一nhất 體thể 一nhất 性tánh 此thử 諸chư 法pháp 等đẳng 本bổn 來lai 即tức 無vô 非phi 推thôi 之chi 使sử 無vô 故cố 云vân 常thường 無vô 故cố 起khởi 信tín 云vân 是thị 故cố 一nhất 切thiết 法pháp 。 從tùng 本bổn 已dĩ 來lai 。 離ly 名danh 字tự 相tương 離ly 心tâm 緣duyên 相tương/tướng 畢tất 竟cánh 平bình 等đẳng 。 唯duy 是thị 一nhất 心tâm 故cố 名danh 真Chân 如Như 也dã )# 佛Phật 種chủng 從tùng 緣duyên 起khởi 。 是thị 故cố 說thuyết 一Nhất 乘Thừa 。 楞lăng 伽già 者giả 謂vị 入nhập 楞lăng 伽già (# 十thập 卷quyển 者giả )# 第đệ 二nhị 第đệ 四tứ 第đệ 七thất 皆giai 同đồng 說thuyết 二Nhị 乘Thừa 無vô 實thật 涅Niết 槃Bàn 但đãn 是thị 三tam 昧muội 力lực 故cố 。 後hậu 必tất 當đương 得đắc 。 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 (# 既ký 無vô 實thật 二Nhị 乘Thừa 涅Niết 槃Bàn 即tức 唯duy 同đồng 一nhất 大Đại 乘Thừa 性tánh )# 涅Niết 槃Bàn 者giả 彼bỉ 經Kinh 云vân 佛Phật 性tánh 者giả 名danh 為vi 一Nhất 乘Thừa 。 師sư 子tử 吼hống 者giả 。 名danh 決quyết 定định 說thuyết 決quyết 定định 說thuyết 言ngôn 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 皆giai 有hữu 佛Phật 性tánh 。 又hựu 云vân 無vô 佛Phật 性tánh 者giả 所sở 謂vị 無vô 情tình 故cố 總tổng 標tiêu 云vân 法pháp 華hoa 楞lăng 伽già 涅Niết 槃Bàn 皆giai 唯duy 一nhất 性tánh 也dã 。

△# 後hậu 趣thú 寂tịch 下hạ 破phá 於ư 三tam 五ngũ 釋thích 成thành 其kỳ 一nhất 文văn 有hữu 五ngũ 句cú 句cú 末mạt 皆giai 故cố 字tự 初sơ 一nhất 唯duy 破phá 定định 性tánh 次thứ 一nhất 通thông 破phá 二nhị 種chủng 次thứ 一nhất 唯duy 破phá 無vô 性tánh 後hậu 二nhị 破phá 三tam 乘thừa 五ngũ 句cú 皆giai 即tức 破phá 彼bỉ 便tiện 成thành 此thử 也dã 初sơ 句cú 云vân 趣thú 寂tịch 等đẳng 者giả 即tức 法pháp 華hoa 經kinh 化hóa 城thành 喻dụ 品phẩm 結kết 喻dụ 世Thế 尊Tôn 所sở 化hóa 。 弟đệ 子tử 云vân 爾nhĩ 時thời 所sở 化hóa 無vô 量lượng 。 恆Hằng 河Hà 沙sa 眾chúng 生sanh 者giả 汝nhữ 等đẳng 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 及cập 我ngã 滅diệt 度độ 後hậu 。 未vị 來lai 世thế 中trung 。 聲Thanh 聞Văn 弟đệ 子tử 是thị 也dã 。 我ngã 滅diệt 度độ 後hậu 。 復phục 有hữu 弟đệ 子tử 。 不bất 聞văn 是thị 經Kinh 。 不bất 知tri 不bất 覺giác 。 菩Bồ 薩Tát 所sở 行hành 。 自tự 於ư 所sở 得đắc 功công 德đức 。 生sanh 滅diệt 度độ 想tưởng 。 當đương 入nhập 涅Niết 槃Bàn 。 我ngã 於ư 餘dư 國quốc 作tác 佛Phật 。 更cánh 有hữu 異dị 名danh 。 是thị 人nhân 雖tuy 生sanh 。 滅diệt 度độ 之chi 想tưởng 。 入nhập 於ư 涅Niết 槃Bàn 。 而nhi 於ư 彼bỉ 土độ 。 求cầu 佛Phật 智trí 慧tuệ 。 得đắc 聞văn 是thị 經Kinh 。 唯duy 以dĩ 佛Phật 乘Thừa 。 而nhi 得đắc 滅diệt 度độ 。 等đẳng 釋thích 曰viết 言ngôn 餘dư 國quốc 者giả 即tức 天thiên 台thai 依y 智trí 論luận 所sở 立lập 四tứ 種chủng 國quốc 土độ 中trung 方phương 便tiện 有hữu 餘dư 土thổ/độ 也dã 故cố 智Trí 度Độ 論luận 第đệ 九cửu 十thập 五ngũ 云vân 阿A 羅La 漢Hán 先tiên 世thế 因nhân 緣duyên 。 所sở 受thọ 身thân 必tất 應ưng 當đương 滅diệt 住trụ 在tại 何hà 處xứ 。 而nhi 具cụ 足túc 佛Phật 道Đạo 。 若nhược 得đắc 阿A 羅La 漢Hán 。 更cánh 不bất 生sanh 三tam 界giới 。 別biệt 有hữu 淨tịnh 土độ 出xuất 三tam 界giới 外ngoại 。 乃nãi 無vô 煩phiền 惱não 之chi 名danh 於ư 是thị 國quốc 土độ 。 佛Phật 所sở 聞văn 法Pháp 華Hoa 經Kinh 。 具cụ 足túc 佛Phật 道Đạo 。 如như 法Pháp 華hoa 經kinh 說thuyết 有hữu 阿A 羅La 漢Hán 。 我ngã 於ư 餘dư 國quốc 。 等đẳng (# 云vân 云vân 全toàn 同đồng 上thượng 所sở 引dẫn 經kinh )# 釋thích 曰viết 智trí 論luận 之chi 文văn 昭chiêu 然nhiên 與dữ 法pháp 華hoa 符phù 會hội 即tức 知tri 聲Thanh 聞Văn 雖tuy 出xuất 三tam 界giới 自tự 有hữu 國quốc 土độ 於ư 彼bỉ 決quyết 定định 迴hồi 心tâm 成thành 佛Phật 非phi 永vĩnh 寂tịch 滅diệt 次thứ 云vân 菩Bồ 薩Tát 與dữ 記ký 等đẳng 者giả 即tức 法Pháp 華Hoa 經Kinh 中trung 。 說thuyết 常thường 不Bất 輕Khinh 菩Bồ 薩Tát 。 於ư 衢cù 路lộ 中trung 普phổ 禮lễ 四tứ 眾chúng 語ngữ 言ngôn 我ngã 不bất 輕khinh 汝nhữ 。 等đẳng 汝nhữ 等đẳng 皆giai 行hành 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 。 皆giai 當đương 作tác 佛Phật 。 是thị 時thời 增tăng 上thượng 慢mạn 比Bỉ 丘Khâu 。 比Bỉ 丘Khâu 尼Ni 士sĩ 女nữ 打đả 罵mạ 云vân 我ngã 不bất 受thọ 此thử 虗hư 妄vọng 之chi 記ký 法pháp 華hoa 論luận 釋thích 云vân 此thử 諸chư 增tăng 上thượng 慢mạn 聲Thanh 聞Văn 根căn 未vị 熟thục 故cố 如Như 來Lai 不bất 自tự 與dữ 記ký 菩Bồ 薩Tát 與dữ 授thọ 菩Bồ 薩Tát 記ký 。 者giả 方phương 便tiện 令linh 發phát 心tâm 故cố (# 據cứ 此thử 即tức 無vô 定định 性tánh )# 言ngôn 我ngã 不bất 輕khinh 汝nhữ 。 等đẳng 汝nhữ 等đẳng 皆giai 當đương 作tác 佛Phật 。 者giả 諸chư 眾chúng 生sanh 皆giai 有hữu 。 佛Phật 性tánh 故cố (# 據cứ 此thử 即tức 無vô 無vô 性tánh 人nhân )# 釋thích 曰viết 論luận 家gia 所sở 釋thích 甚thậm 顯hiển 不bất 應ưng 更cánh 疑nghi 引dẫn 此thử 一nhất 段đoạn 文văn 者giả 通thông 破phá 定định 性tánh 無vô 性tánh 也dã 次thứ 云vân 闡xiển 提đề 有hữu 佛Phật 性tánh 故cố 者giả 涅Niết 槃Bàn 第đệ 九cửu 廣quảng 破phá 闡xiển 提đề 斷đoạn 善thiện 不bất 能năng 發phát 心tâm 當đương 文văn 即tức 云vân 彼bỉ 一nhất 闡xiển 提đề 雖tuy 有hữu 佛Phật 性tánh 而nhi 為vi 無vô 量lượng 。 罪tội 垢cấu 所sở 纏triền 不bất 能năng 得đắc 出xuất 。 如như 蠶tằm 處xứ 繭kiển 。 以dĩ 是thị 業nghiệp 緣duyên 。 不bất 能năng 生sanh 於ư 菩Bồ 提Đề 。 妙diệu 用dụng 流lưu 轉chuyển 生sanh 死tử 。 釋thích 云vân 既ký 言ngôn 雖tuy 有hữu 則tắc 顯hiển 不bất 無vô 故cố 如như 蠶tằm 處xứ 繭kiển 。 繭kiển 喻dụ 罪tội 垢cấu 罪tội 垢cấu 是thị 能năng 纏triền 蠶tằm 喻dụ 佛Phật 性tánh 佛Phật 性tánh 是thị 所sở 纏triền 故cố 勝thắng 鬘man 經kinh 說thuyết 在tại 纏triền 名danh 如Như 來Lai 藏tạng 。 如Như 來Lai 藏tạng 即tức 佛Phật 性tánh 也dã 。 據cứ 佛Phật 正chánh 當đương 訶ha 毀hủy 闡xiển 提đề 之chi 處xứ 尚thượng 不bất 云vân 無vô 佛Phật 性tánh 不bất 知tri 彼bỉ 宗tông 何hà 以dĩ 苦khổ 執chấp 五ngũ 性tánh 不bất 同đồng 若nhược 爾nhĩ 楞lăng 伽già 經kinh 何hà 以dĩ 說thuyết 有hữu 五ngũ 性tánh 答đáp 彼bỉ 宗tông 所sở 引dẫn 不bất 曉hiểu 經kinh 意ý 自tự 迷mê 其kỳ 文văn 彼bỉ 經kinh 具cụ 云vân 五ngũ 者giả 無vô 性tánh 謂vị 一nhất 闡xiển 提đề 此thử 有hữu 二nhị 種chủng 一nhất 者giả 焚phần 燒thiêu 一nhất 切thiết 。 善thiện 根căn 即tức 謗báng 菩Bồ 薩Tát 藏tạng 。 二nhị 者giả 憐lân 愍mẫn 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 界giới 即tức 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 若nhược 有hữu 眾chúng 生sanh 。 不bất 入nhập 涅Niết 槃Bàn 。 我ngã 亦diệc 不bất 入nhập 大đại 慧tuệ 白bạch 言ngôn 此thử 二nhị 何hà 者giả 常thường 不bất 入nhập 涅Niết 槃Bàn 。 佛Phật 言ngôn 菩Bồ 薩Tát 常thường 不bất 入nhập 涅Niết 槃Bàn 。 非phi 焚phần 燒thiêu 一nhất 切thiết 。 善thiện 根căn 者giả 以dĩ 知tri 諸chư 法pháp 。 本bổn 來lai 涅Niết 槃Bàn 不bất 捨xả 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 故cố 。 此thử 意ý 則tắc 明minh 菩Bồ 薩Tát 入nhập 而nhi 不bất 入nhập 既ký 云vân 菩Bồ 薩Tát 常thường 不bất 入nhập 非phi 闡xiển 提đề 者giả 則tắc 明minh 闡xiển 提đề 後hậu 必tất 入nhập 矣hĩ 後hậu 二nhị 句cú 破phá 三tam 乘thừa 中trung 初sơ 云vân 攝nhiếp 論luận 者giả 彼bỉ 本bổn 論luận 第đệ 八bát 云vân 佛Phật 說thuyết 正Chánh 法Pháp 善thiện 成thành 立lập 彼bỉ 釋thích 論luận 自tự 解giải 云vân 諸chư 佛Phật 共cộng 說thuyết 。 理lý 不bất 相tương 違vi 故cố 名danh 正Chánh 法Pháp 如Như 來Lai 。 成thành 立lập 正Chánh 法Pháp 有hữu 三tam 種chủng 一nhất 立lập 小Tiểu 乘Thừa 二nhị 立lập 三tam 乘thừa 三tam 立lập 一Nhất 乘Thừa (# 此thử 三tam 次thứ 第đệ 與dữ 智trí 光quang 論luận 師sư 準chuẩn 妙diệu 智trí 經kinh 所sở 立lập 三tam 時thời 教giáo 大đại 意ý 同đồng 也dã )# 於ư 此thử 三tam 中trung 第đệ 三tam 最tối 勝thắng 故cố 名danh 善thiện 成thành 立lập 釋thích 曰viết 據cứ 彼bỉ 論luận 以dĩ 一Nhất 乘Thừa 居cư 後hậu 判phán 云vân 最tối 勝thắng 故cố 知tri 深thâm 密mật 所sở 立lập 三tam 乘thừa 是thị 不bất 了liễu 也dã 後hậu 云vân 法pháp 華hoa 破phá 三tam 多đa 嫉tật 怨oán 者giả 由do 四tứ 十thập 年niên 中trung 。 深thâm 密mật 等đẳng 教giáo 立lập 有hữu 三tam 乘thừa 法Pháp 華hoa 涅Niết 槃Bàn 在tại 後hậu 所sở 說thuyết 乃nãi 破phá 三tam 乘thừa 三tam 乘thừa 習tập 已dĩ 性tánh 成thành 故cố 被bị 破phá 而nhi 生sanh 怨oán 嫉tật 故cố 法pháp 華hoa 經Kinh 法Pháp 師sư 品phẩm 云vân 佛Phật 告cáo 藥dược 王vương 我ngã 所sở 說thuyết 經Kinh 典điển 。 無vô 量lượng 百bách 千thiên 億ức 。 已dĩ 說thuyết (# 般Bát 若Nhã 深thâm 密mật 之chi 類loại )# 當đương 說thuyết (# 涅Niết 槃Bàn 等đẳng 經kinh )# 今kim 說thuyết (# 無Vô 量Lượng 義Nghĩa 經Kinh 。 也dã 同đồng 法pháp 華hoa 之chi 會hội 故cố 云vân 今kim 也dã )# 而nhi 於ư 其kỳ 中trung 。 此thử 法Pháp 華Hoa 經Kinh 。 最tối 為vi 難nan 信tín 難nan 解giải 。 藥dược 王vương 此thử 經Kinh 是thị 諸chư 經kinh 祕bí 要yếu 之chi 藏tạng 。 (# 云vân 云vân 乃nãi 至chí )# 從tùng 昔tích 已dĩ 來lai 。 未vị 曾tằng 顯hiển 說thuyết 。 如như 此thử 經Kinh 者giả 如Như 來Lai 現hiện 在tại 。 猶do 多đa 怨oán 嫉tật 。 況huống 滅diệt 度độ 後hậu 。 (# 由do 是thị 會hội 三tam 之chi 始thỉ 歸quy 一nhất 之chi 初sơ 故cố 偏thiên 難nan 信tín 昔tích 經kinh 雖tuy 妙diệu 猶do 滯trệ 三tam 乘thừa 故cố 未vị 招chiêu 怨oán 嫉tật 涅Niết 槃Bàn 雖tuy 明minh 一nhất 極cực 由do 法pháp 華hoa 已dĩ 破phá 三tam 訖ngật 故cố 一nhất 聞văn 便tiện 受thọ 法pháp 華hoa 如như 先tiên 鋒phong 涅Niết 槃Bàn 如như 大đại 軍quân 以dĩ 先tiên 鋒phong 已dĩ 破phá 故cố 大đại 軍quân 用dụng 力lực 不bất 多đa 故cố 唯duy 法pháp 華hoa 難nạn/nan 也dã 今kim 果quả 有hữu 保bảo 執chấp 五ngũ 性tánh 三tam 乘thừa 不bất 信tín 唯duy 一nhất 經kinh 文văn 驗nghiệm 矣hĩ 今kim 注chú 中trung 但đãn 取thủ 意ý 略lược 標tiêu 指chỉ 耳nhĩ )# 三tam 唯duy 心tâm 中trung 妄vọng 者giả 法pháp 相tướng 宗tông 所sở 釋thích 諸chư 大Đại 乘Thừa 經Kinh 萬vạn 法pháp 唯duy 心tâm 之chi 義nghĩa 但đãn 云vân 唯duy 有hữu 為vi 八bát 識thức 生sanh 滅diệt 之chi 心tâm 也dã 謂vị 此thử 心tâm 識thức 後hậu 惑hoặc 業nghiệp 生sanh 一nhất 期kỳ 報báo 盡tận 便tiện 歸quy 壞hoại 滅diệt 以dĩ 其kỳ 識thức 種chủng 引dẫn 起khởi 從tùng 識thức (# 以dĩ 現hiện 在tại 第đệ 八bát 名danh 異dị 熟thục 識thức 由do 過quá 去khứ 煩phiền 惱não 及cập 業nghiệp 熏huân 習tập 成thành 種chủng 招chiêu 此thử 識thức 果quả 酬thù 引dẫn 業nghiệp 故cố 因nhân 果quả 相tương 續tục 展triển 轉chuyển 。 無vô 窮cùng 故cố 唯duy 識thức 偈kệ 云vân 由do 諸chư 業nghiệp 習tập 氣khí 二nhị 取thủ 習tập 氣khí 俱câu 前tiền 異dị 熟thục 已dĩ 盡tận 復phục 生sanh 餘dư 異dị 熟thục 也dã )# 依y 生sanh 滅diệt 識thức 種chủng 建kiến 立lập 生sanh 死tử (# 依y 識thức 生sanh 死tử 如như 上thượng 已dĩ 明minh )# 及cập 涅Niết 槃Bàn 因nhân (# 轉chuyển 識thức 成thành 智trí 智trí 證chứng 涅Niết 槃Bàn 故cố 云vân 因nhân 也dã )# 真chân 者giả 謂vị 性tánh 宗tông 諸chư 大Đại 乘Thừa 經Kinh 萬vạn 法pháp 唯duy 心tâm 之chi 義nghĩa 具cụ 云vân 八bát 識thức 之chi 心tâm 通thông 如Như 來Lai 藏tạng 如Như 來Lai 藏tạng 是thị 。 自tự 性tánh 清thanh 淨tịnh 。 本bổn 覺giác 真chân 心tâm 謂vị 此thử 淨tịnh 心tâm 為vi 因nhân 根căn 本bổn 不bất 覺giác 為vi 緣duyên 生sanh 三tam 細tế 三tam 細tế 即tức 是thị 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 從tùng 此thử 識thức 等đẳng 方phương 轉chuyển 起khởi 一nhất 切thiết 境cảnh 界giới 故cố 。 反phản 推thôi 其kỳ 源nguyên 唯duy 真chân 心tâm 也dã 具cụ 如như 起khởi 信tín 說thuyết 然nhiên 彼bỉ 宗tông 唯duy 妄vọng 即tức 不bất 通thông 真chân 今kim 性tánh 宗tông 云vân 真chân 即tức 兼kiêm 妄vọng 故cố 注chú 云vân 八bát 識thức 通thông 如Như 來Lai 藏tạng 也dã 。

四tứ 真Chân 如Như 中trung 凝ngưng 然nhiên 者giả 相tương/tướng 宗tông 所sở 說thuyết 一nhất 切thiết 有hữu 為vi 。 染nhiễm 淨tịnh 等đẳng 法pháp 既ký 但đãn 是thị 生sanh 滅diệt 妄vọng 識thức 為vi 本bổn 不bất 關quan 真Chân 如Như 故cố 真Chân 如Như 一nhất 向hướng 凝ngưng 然nhiên 不bất 變biến 無vô 隨tùy 緣duyên 義nghĩa 隨tùy 緣duyên 者giả 性tánh 宗tông 所sở 說thuyết 八bát 識thức 既ký 通thông 如Như 來Lai 藏tạng 性tánh 藏tạng 性tánh 即tức 是thị 在tại 纏triền 真Chân 如Như 故cố 真Chân 如Như 有hữu 不bất 變biến 隨tùy 緣duyên 二nhị 義nghĩa 楞lăng 伽già 經Kinh 云vân 如Như 來Lai 藏tạng 為vi 無vô 始thỉ 惡ác 習tập 所sở 熏huân 名danh 為vi 識thức 藏tạng 皆giai 明minh 隨tùy 緣duyên 成thành 一nhất 切thiết 法pháp 。 也dã 起khởi 信tín 亦diệc 云vân 自tự 性tánh 清thanh 淨tịnh 心tâm 。 因nhân 無vô 明minh 風phong 動động 成thành 其kỳ 染nhiễm 心tâm 等đẳng 而nhi 疏sớ/sơ 云vân 但đãn 是thị 者giả 躡niếp 上thượng 而nhi 起khởi 謂vị 上thượng 生sanh 滅diệt 但đãn 是thị 真Chân 如Như 隨tùy 緣duyên 成thành 也dã 由do 對đối 上thượng 始thỉ 教giáo 但đãn 說thuyết 凝ngưng 然nhiên 故cố 云vân 隨tùy 緣duyên 非phi 謂vị 此thử 宗tông 無vô 不bất 變biến 義nghĩa 由do 不bất 變biến 故cố 始thỉ 能năng 隨tùy 緣duyên 由do 隨tùy 緣duyên 故cố 方phương 能năng 不bất 變biến 何hà 者giả 謂vị 若nhược 無vô 不bất 變biến 自tự 體thể 將tương 何hà 隨tùy 緣duyên 如như 水thủy 失thất 濕thấp 性tánh 將tương 何hà 隨tùy 風phong 而nhi 成thành 波ba 浪lãng 即tức 由do 此thử 義nghĩa 經Kinh 中trung 說thuyết 言ngôn 。 真Chân 如Như 隨tùy 緣duyên 若nhược 不bất 能năng 隨tùy 緣duyên 體thể 則tắc 不bất 徧biến 緣duyên 中trung 緣duyên 中trung 既ký 無vô 何hà 成thành 不bất 變biến 是thị 以dĩ 二nhị 義nghĩa 返phản 覆phú 相tương/tướng 成thành 故cố 勝thắng 鬘man 經kinh 不bất 染nhiễm 而nhi 染nhiễm 染nhiễm 而nhi 不bất 染nhiễm 難nan 可khả 了liễu 知tri 。 此thử 經Kinh 二nhị 對đối 上thượng 對đối 即tức 不bất 變biến 隨tùy 緣duyên 下hạ 對đối 即tức 隨tùy 緣duyên 不bất 變biến 不bất 失thất 自tự 性tánh 也dã 楞lăng 伽già 亦diệc 云vân 不bất 思tư 議nghị 變biến 是thị 現hiện 識thức 因nhân 藏tạng 和hòa 尚thượng 釋thích 云vân 變biến 即tức 不bất 變biến 名danh 不bất 思tư 議nghị 等đẳng 。

五ngũ 三tam 性tánh 空không 有hữu 中trung (# 三tam 性tánh 者giả 一nhất 徧biến 計kế 所sở 〔# 執chấp 〕# 二nhị 依y 他tha 起khởi 性tánh 三tam 圓viên 成thành 實thật 性tánh 如như 大đại 疏sớ/sơ 所sở 釋thích 也dã )# 離ly 者giả 相tương/tướng 宗tông 說thuyết 三tam 性tánh 空không 有hữu 如như 注chú 所sở 配phối 空không 者giả 自tự 空không 不bất 得đắc 言ngôn 有hữu 有hữu 者giả 自tự 有hữu 不bất 得đắc 言ngôn 空không 故cố 云vân 離ly 也dã 即tức 者giả 徧biến 計kế 如như 鏡kính 中trung 骨cốt 肉nhục 之chi 面diện 依y 他tha 如như 鏡kính 中trung 影ảnh 像tượng 圓viên 成thành 如như 鏡kính 之chi 圓viên 明minh 由do 骨cốt 肉nhục 之chi 面diện 但đãn 是thị 孩hài 稚trĩ 癡si 情tình 所sở 執chấp (# 如như 迷mê 人nhân 顛điên 倒đảo 之chi 想tưởng 。 也dã )# 都đô 無vô 一nhất 毫hào 自tự 實thật 體thể 性tánh 智trí 者giả 達đạt 之chi (# 如như 初sơ 悟ngộ 人nhân )# 但đãn 是thị 影ảnh 像tượng 如như 徧biến 計kế 無vô 性tánh 即tức 依y 他tha 也dã 又hựu 深thâm 智trí 之chi 者giả 推thôi 窮cùng 影ảnh 像tượng 不bất 從tùng 外ngoại 入nhập 。 不bất 從tùng 內nội 出xuất 。 都đô 無vô 一nhất 毫hào 自tự 性tánh 舉cử 體thể 但đãn 是thị 圓viên 明minh 之chi 鏡kính 如như 依y 他tha 無vô 性tánh 即tức 是thị 圓viên 成thành 也dã 故cố 中trung 論luận 云vân 因nhân 緣duyên 所sở 生sanh 法pháp 。 我ngã 說thuyết 即tức 是thị 空không (# 徧biến 計kế 故cố 也dã )# 亦diệc 為vi 是thị 假giả 名danh (# 依y 他tha 釋thích 也dã )# 亦diệc 是thị 中trung 道đạo 義nghĩa (# 圓viên 成thành 也dã 皆giai 云vân 亦diệc 者giả 明minh 即tức 是thị 空không 者giả 假giả 假giả 者giả 中trung 中trung 者giả 空không 一nhất 體thể 三tam 名danh 故cố 云vân 亦diệc 也dã 注chú 云vân 無vô 性tánh 者giả 徧biến 計kế 依y 他tha 二nhị 俱câu 無vô 自tự 性tánh 也dã 此thử 與dữ 破phá 相tương/tướng 宗tông 中trung 無vô 性tánh 即tức 圓viên 成thành 義nghĩa 意ý 稍sảo 異dị 如như 下hạ 料liệu 簡giản 之chi )# 六lục 生sanh 佛Phật 不bất 增tăng 減giảm 中trung (# 此thử 不bất 增tăng 減giảm 者giả 二nhị 宗tông 文văn 同đồng 而nhi 義nghĩa 別biệt )# 謂vị 佛Phật 教giáo 諸chư 大Đại 乘Thừa 中trung 說thuyết 云vân 生sanh 界giới 不bất 減giảm 佛Phật 界giới 不bất 增tăng 兩lưỡng 宗tông 解giải 釋thích 不bất 同đồng 相tương/tướng 宗tông 但đãn 就tựu 定định 性tánh 二Nhị 乘Thừa 無vô 性tánh 闡xiển 提đề 等đẳng 三tam 類loại 眾chúng 生sanh 所sở 說thuyết 以dĩ 三tam 類loại 定định 無vô 佛Phật 性tánh 永vĩnh 不bất 成thành 佛Phật 故cố 無vô 增tăng 減giảm 不bất 約ước 定định 有hữu 佛Phật 性tánh 及cập 不bất 定định 性tánh 二nhị 類loại 所sở 說thuyết 若nhược 性tánh 宗tông 解giải 則tắc 云vân 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 悉tất 無vô 差sai 別biệt 自tự 性tánh 但đãn 是thị 真chân 性tánh 一nhất 理lý 齊tề 平bình 無vô 成thành 不bất 成thành 。 故cố 無vô 增tăng 減giảm 故cố 。 華hoa 嚴nghiêm 出xuất 現hiện 品phẩm 云vân 佛Phật 子tử 如Như 來Lai 成thành 正chánh 覺giác 。 時thời 於ư 其kỳ 身thân 中trung 。 普phổ 見kiến 一nhất 切thiết 。 眾chúng 生sanh 成thành 正chánh 覺giác 乃nãi 至chí 普phổ 見kiến 一nhất 切thiết 。 眾chúng 生sanh 入nhập 涅Niết 槃Bàn 皆giai 同đồng 一nhất 性tánh 所sở 謂vị 無vô 性tánh 無vô 何hà 等đẳng 性tánh 所sở 謂vị 無vô 相tướng 。 性tánh 無vô 盡tận 性tánh 無vô 生sanh 性tánh 無vô 滅diệt 性tánh 無vô 我ngã 性tánh 無vô 非phi 我ngã 性tánh 無vô 眾chúng 生sanh 性tánh 無vô 非phi 眾chúng 生sanh 性tánh 無vô 菩Bồ 提Đề 性tánh 無vô 法Pháp 界Giới 性tánh 無vô 虗hư 空không 性tánh 亦diệc 復phục 無vô 有hữu 。 成thành 正chánh 覺giác 性tánh 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 無vô 性tánh 故cố 得đắc 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 大đại 悲bi 相tương 續tục 救cứu 度độ 眾chúng 生sanh 。 佛Phật 子tử 譬thí 如như 虗hư 空không 一nhất 切thiết 世thế 界giới 。 若nhược 成thành 若nhược 壞hoại 常thường 無vô 增tăng 減giảm 何hà 以dĩ 故cố 虗hư 空không 無vô 生sanh 故cố 諸chư 佛Phật 菩Bồ 提Đề 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 若nhược 成thành 正chánh 覺giác 。 不bất 成thành 正chánh 覺giác 。 亦diệc 無vô 增tăng 減giảm 。 何hà 以dĩ 故cố 菩Bồ 提Đề 無vô 相tướng 無vô 非phi 相tướng 無vô 一nhất 無vô 種chủng 種chủng 故cố 佛Phật 子tử 假giả 使sử 有hữu 人nhân 。 能năng 化hóa 作tác 恆Hằng 河Hà 沙sa 等đẳng 心tâm 一nhất 一nhất 心tâm 復phục 化hóa 作tác 恆Hằng 河Hà 沙sa 等đẳng 佛Phật 皆giai 無vô 色sắc 無vô 形hình 。 無vô 相tướng 如như 是thị 盡tận 恆Hằng 河Hà 沙sa 等đẳng 劫kiếp 無vô 有hữu 休hưu 息tức 。 佛Phật 子tử 於ư 汝nhữ 意ý 云vân 何hà 。 彼bỉ 人nhân 化hóa 心tâm 化hóa 作tác 如Như 來Lai 凡phàm 有hữu 幾kỷ 何hà 如Như 來Lai 性tánh 起khởi 妙Diệu 德Đức 菩Bồ 薩Tát 。 言ngôn 如như 我ngã 解giải 於ư 仁nhân 所sở 說thuyết 義nghĩa 化hóa 與dữ 不bất 化hóa 等đẳng 無vô 有hữu 別biệt 云vân 何hà 問vấn 言ngôn 。 凡phàm 有hữu 幾kỷ 何hà 普Phổ 賢Hiền 菩Bồ 薩Tát 。 言ngôn 善thiện 哉tai 善thiện 哉tai 。 佛Phật 子tử 如như 汝nhữ 所sở 說thuyết 。 設thiết 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 於ư 一nhất 念niệm 中trung 。 悉tất 成thành 正chánh 覺giác 。 與dữ 不bất 成thành 正chánh 覺giác 。 等đẳng 無vô 有hữu 異dị 。 何hà 以dĩ 故cố 菩Bồ 提Đề 無vô 相tướng 故cố 。 若nhược 有hữu 相tương/tướng 則tắc 。 有hữu 增tăng 有hữu 減giảm 。

七thất 二nhị 諦đế 空không 有hữu 離ly 者giả 相tương/tướng 宗tông 真Chân 諦Đế 俗tục 諦đế 條điều 然nhiên 不bất 同đồng 故cố 云vân 離ly 也dã 說thuyết 徧biến 計kế 是thị 俗tục 此thử 俗tục 即tức 空không 依y 他tha 是thị 俗tục 此thử 俗tục 假giả 有hữu 圓viên 成thành 是thị 真chân 一nhất 向hướng 實thật 有hữu 既ký 真chân 不bất 得đắc 俗tục 俗tục 又hựu 非phi 真chân 空không 不bất 得đắc 有hữu 有hữu 不bất 得đắc 空không 故cố 皆giai 離ly 也dã (# 四tứ 種chủng 二nhị 諦đế 總tổng 成thành 八bát 諦đế 一nhất 一nhất 不bất 同đồng 如như 大đại 疏sớ/sơ 說thuyết )# 即tức 者giả 謂vị 真chân 妄vọng 俱câu 空không 非phi 獨độc 妄vọng 有hữu 真chân 空không 妄vọng 空không 真chân 有hữu 故cố 云vân 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 空không 。 該cai 通thông 真chân 妄vọng 此thử 是thị 即tức 妙diệu 有hữu 之chi 真chân 空không 非phi 無vô 物vật 為vi 空không 故cố 言ngôn 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 矣hĩ 故cố 仁nhân 王vương 經kinh 二nhị 諦đế 品phẩm 云vân 於ư 諦đế 常thường 自tự 二nhị (# 二nhị 義nghĩa 二nhị 名danh )# 於ư 解giải 常thường 自tự 一nhất (# 智trí 者giả 解giải 了liễu 元nguyên 是thị 一nhất 體thể )# 通thông 達đạt 此thử 無vô 二nhị 真chân 入nhập 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 (# 即tức 是thị 注chú 中trung 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 空không 。 也dã )# 涅Niết 槃Bàn 經kinh 佛Phật 告cáo 文Văn 殊Thù 。 云vân 世thế 諦đế 者giả 即tức 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 文Văn 殊Thù 云vân 若nhược 爾nhĩ 則tắc 無vô 二nhị 諦đế 佛Phật 言ngôn 有hữu 善thiện 方phương 便tiện 。 隨tùy 順thuận 眾chúng 生sanh 說thuyết 。 有hữu 二nhị 諦đế (# 云vân 云vân 如như 大đại 疏sớ/sơ 具cụ 引dẫn 而nhi 釋thích )# 梁lương 攝nhiếp 論luận 云vân 智trí 障chướng 甚thậm 盲manh 瞑minh 謂vị 真chân 俗tục 別biệt 執chấp 然nhiên 性tánh 宗tông 二nhị 諦đế 不bất 即tức 不bất 離ly 。 非phi 但đãn 即tức 也dã 以dĩ 敵địch 對đối 相tương/tướng 宗tông 條điều 然nhiên 故cố 但đãn 云vân 即tức 也dã 又hựu 性tánh 宗tông 本bổn 末mạt 細tế 尋tầm 具cụ 有hữu 三tam 諦đế 如như 下hạ 所sở 明minh 。

八bát 四tứ 相tương/tướng 中trung 前tiền 後hậu 者giả 唯duy 識thức 論luận 云vân 本bổn 無vô 今kim 有hữu 。 有hữu 位vị 名danh 生sanh 生sanh 位vị 蹔tạm 停đình 即tức 說thuyết 為vi 住trụ 住trụ 別biệt 前tiền 後hậu 復phục 立lập 異dị 名danh 蹔tạm 有hữu 還hoàn 無vô 無vô 時thời 名danh 滅diệt 前tiền 三tam 有hữu 故cố 同đồng 在tại 現hiện 在tại 後hậu 一nhất 是thị 無vô 故cố 在tại 過quá 去khứ (# 既ký 現hiện 在tại 過quá 去khứ 之chi 殊thù 即tức 是thị 前tiền 後hậu 也dã )# 同đồng 時thời 者giả 以dĩ 性tánh 滅diệt 為vi 滅diệt 故cố 得đắc 同đồng 時thời 故cố 楞lăng 伽già 云vân 一nhất 切thiết 法pháp 。 不bất 生sanh 我ngã 說thuyết 剎sát 那na 義nghĩa 初sơ 生sanh 即tức 有hữu 滅diệt 不bất 為vi 愚ngu 者giả 說thuyết 淨tịnh 名danh 云vân 汝nhữ 今kim 即tức 時thời 。 亦diệc 生sanh 亦diệc 老lão 亦diệc 滅diệt 。 故cố 又hựu 過quá 去khứ 已dĩ 滅diệt 。 未vị 來lai 未vị 至chí 。 現hiện 在tại 無vô 住trụ 。 三tam 世thế 皆giai 空không 故cố 體thể 即tức 滅diệt 乃nãi 會hội 相tương/tướng 歸quy 性tánh 也dã 故cố 起khởi 信tín 論luận 云vân 若nhược 得đắc 無vô 念niệm 者giả 則tắc 知tri 心tâm 相tương 生sanh 住trụ 異dị 滅diệt 以dĩ 無vô 念niệm 等đẳng 故cố 而nhi 實thật 無vô 有hữu 。 始thỉ 覺giác 之chi 異dị 以dĩ 四tứ 相tương/tướng 同đồng 時thời 而nhi 有hữu 皆giai 無vô 自tự 立lập 本bổn 來lai 平bình 等đẳng 同đồng 一nhất 覺giác 故cố 。

九cửu 能năng 所sở 斷đoạn 證chứng 中trung (# 能năng 斷đoạn 所sở 斷đoạn 能năng 證chứng 所sở 證chứng 皆giai 有hữu 離ly 即tức )# 根căn 本bổn 智trí 緣duyên 真chân 斷đoạn 迷mê 理lý 事sự 二nhị 種chủng 隨tùy 眠miên 後hậu 得đắc 智trí 達đạt 俗tục 唯duy 斷đoạn 迷mê 事sự 隨tùy 眠miên 即tức 是thị 根căn 後hậu 緣duyên 境cảnh 斷đoạn 惑hoặc 相tương 離ly 也dã 又hựu 智trí 證chứng 理lý 之chi 時thời 智trí 是thị 有hữu 為vi (# 以dĩ 轉chuyển 識thức 而nhi 得đắc 有hữu 始thỉ 無vô 終chung 。 故cố 屬thuộc 有hữu 為vi )# 理lý 是thị 無vô 為vi (# 真Chân 如Như 之chi 理lý 。 在tại 障chướng 出xuất 障chướng 體thể 無vô 增tăng 減giảm 但đãn 是thị 顯hiển 得đắc 不bất 是thị 修tu 生sanh 故cố 屬thuộc 無vô 為vi )# 故cố 不bất 相tương 即tức 即tức 者giả 以dĩ 心tâm 真Chân 如Như 本bổn 來lai 知tri 覺giác 元nguyên 無vô 煩phiền 惱não 故cố 。 惑hoặc 智trí 及cập 理lý 皆giai 相tương/tướng 即tức 也dã 智trí 論luận 云vân 菩Bồ 提Đề (# 智trí 也dã )# 菩Bồ 提Đề 斷đoạn (# 惑hoặc 也dã )# 俱câu 名danh 為vi 菩Bồ 提Đề 。 (# 即tức 也dã )# 故cố 云vân 惑hoặc 即tức 菩Bồ 提Đề 華hoa 嚴nghiêm 云vân 無vô 有hữu 智trí 外ngoại 如như 為vi 智trí 所sở 證chứng 亦diệc 無vô 如như 外ngoại 智trí 能năng 證chứng 於ư 如như 故cố 云vân 見kiến 即tức 真Chân 如Như (# 見kiến 即tức 是thị 見kiến 道đạo 之chi 智trí 也dã )# 十thập 佛Phật 身thân 中trung 有hữu 為vi 者giả 四Tứ 智Trí 菩Bồ 提Đề 是thị 佛Phật 報báo 身thân (# 四Tứ 智Trí 者giả 轉chuyển 第đệ 八bát 識thức 。 成thành 大Đại 圓Viên 鏡Kính 智Trí 。 轉chuyển 第đệ 七thất 識thức 。 成thành 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 。 轉chuyển 第đệ 六lục 識thức 。 成thành 妙Diệu 觀Quán 察Sát 智Trí 。 轉chuyển 前tiền 五ngũ 識thức 。 成thành 成Thành 所Sở 作Tác 智Trí 。 下hạ 文Văn 殊Thù 章chương 中trung 當đương 具cụ 釋thích 之chi )# 此thử 智trí 既ký 依y 生sanh 滅diệt 識thức 種chủng (# 從tùng 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 中trung 無vô 漏lậu 種chủng 子tử 而nhi 生sanh 起khởi 也dã )# 四tứ 相tướng 所sở 遷thiên 。 故cố 是thị 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 者giả 既ký 上thượng 明minh 世thế 出xuất 世thế 智trí 。 依y 如Như 來Lai 藏tạng 。 始thỉ 覺giác 同đồng 本bổn 則tắc 非phi 有hữu 為vi 非phi 一nhất 非phi 異dị 。 (# 疏sớ/sơ 但đãn 云vân 無vô 為vi 者giả 且thả 敵địch 對đối 上thượng 也dã )# 故cố 云vân 化hóa 身thân 即tức 常thường 等đẳng 也dã 故cố 涅Niết 槃Bàn 經Kinh 云vân 吾ngô 今kim 此thử 身thân 即tức 是thị 。 常thường 身thân 法Pháp 身thân 恐khủng 人nhân 謂vị 言ngôn 但đãn 是thị 不bất 斷đoạn 常thường 非phi 凝ngưng 然nhiên 常thường 凝ngưng 然nhiên 常thường 者giả 即tức 是thị 法Pháp 身thân 。 今kim 云vân 即tức 是thị 常thường 身thân 法Pháp 身thân 明minh 化hóa 身thân 即tức 法Pháp 身thân 凝ngưng 然nhiên 常thường 也dã 不bất 墮đọa 諸chư 數số 。 者giả 即tức 淨tịnh 名danh 經kinh 弟đệ 子tử 品phẩm 云vân 佛Phật 身thân 無vô 為vi 。 不bất 墮đọa 諸chư 數số 。 以dĩ 訶ha 阿A 難Nan 謂vị 化hóa 身thân 有hữu 小tiểu 疾tật 故cố 上thượng 舉cử 二nhị 經kinh 明minh 化hóa 身thân 常thường 下hạ 況huống 報báo 體thể 安an 得đắc 不bất 常thường 。

疏sớ/sơ 若nhược 知tri 下hạ 第đệ 二nhị 會hội 通thông 二nhị 宗tông 令linh 不bất 相tương 違vi 也dã 然nhiên 此thử 會hội 者giả 恐khủng 後hậu 學học 宗tông 計kế 是thị 非phi 以dĩ 生sanh 過quá 患hoạn 故cố 復phục 會hội 通thông 雖tuy 復phục 會hội 通thông 權quyền 實thật 不bất 失thất 於ư 中trung 先tiên 總tổng 標tiêu 後hậu 謂vị 就tựu 機cơ 下hạ 正chánh 會hội 言ngôn 約ước 法pháp 一nhất 者giả 非phi 佛Phật 化hóa 法pháp 化hóa 法pháp 亦diệc 有hữu 權quyền 說thuyết 三tam 乘thừa 故cố 今kim 言ngôn 法pháp 者giả 佛Phật 之chi 知tri 見kiến 。 一Nhất 乘Thừa 可khả 軌quỹ 之chi 法pháp 耳nhĩ 疏sớ/sơ 新tân 熏huân 則tắc 五ngũ 本bổn 有hữu 無vô 二nhị 者giả 然nhiên 準chuẩn 法pháp 相tướng 立lập 新tân 熏huân 者giả 亦diệc 說thuyết 有hữu 五ngũ 立lập 本bổn 有hữu 者giả 亦diệc 說thuyết 有hữu 五ngũ 今kim 但đãn 會hội 經kinh 文văn 五ngũ 性tánh 之chi 意ý 不bất 約ước 彼bỉ 執chấp 為vi 眾chúng 生sanh 遇ngộ 緣duyên 熏huân 三tam 乘thừa 種chủng 性tánh 及cập 不bất 定định 無vô 性tánh 故cố 有hữu 五ngũ 耳nhĩ 何hà 者giả 謂vị 唯duy 習tập 近cận 聲Thanh 聞Văn 成thành 聲Thanh 聞Văn 定định 性tánh 習tập 近cận 緣Duyên 覺Giác 成thành 緣Duyên 覺Giác 定định 性tánh (# 故cố 法pháp 華hoa 安an 樂lạc 行hành 品phẩm 中trung 不bất 許hứa 親thân 近cận 小Tiểu 乘Thừa 三Tam 藏Tạng 學học 者giả 。 恐khủng 被bị 熏huân 習tập 成thành 其kỳ 性tánh 故cố )# 若nhược 唯duy 近cận 菩Bồ 薩Tát 則tắc 成thành 。 菩Bồ 薩Tát 性tánh 若nhược 俱câu 習tập 近cận 三tam 乘thừa 則tắc 成thành 不bất 定định 性tánh 若nhược 俱câu 不bất 習tập 近cận 則tắc 成thành 無vô 性tánh 亦diệc 如như 今kim 人nhân 。 偏thiên 習tập 禪thiền 戒giới 等đẳng 即tức 成thành 定định 性tánh 若nhược 三tam 學học 俱câu 習tập 成thành 不bất 定định 性tánh 不bất 定định 偏thiên 執chấp 故cố 若nhược 都đô 不bất 習tập 則tắc 成thành 無vô 性tánh 卒tuất 難nan 教giáo 化hóa 故cố 知tri 熏huân 習tập 成thành 五ngũ 種chủng 性tánh 依y 其kỳ 長trường 時thời 故cố 說thuyết 各các 別biệt 言ngôn 本bổn 有hữu 無vô 二nhị 者giả 本bổn 有hữu 佛Phật 性tánh 理lý 不bất 容dung 差sai 故cố 說thuyết 有hữu 心tâm 定định 當đương 成thành 佛Phật 。 非phi 是thị 本bổn 性tánh 有hữu 五ngũ 種chủng 性tánh 也dã 然nhiên 若nhược 人nhân 理lý 雙song 拂phất 則tắc 三tam 一nhất 俱câu 亡vong 謂vị 真chân 理lý 寂tịch 寥liêu 不bất 屬thuộc 諸chư 數số 借tá 一nhất 以dĩ 遣khiển 三tam 一nhất 亡vong 而nhi 一nhất 遣khiển 言ngôn 窮cùng 慮lự 絕tuyệt 何hà 實thật 何hà 權quyền 體thể 本bổn 寂tịch 寥liêu 孰thục 三tam 孰thục 一nhất 故cố 法pháp 句cú 云vân 森sâm 羅la 及cập 萬vạn 象tượng 一nhất 法pháp 之chi 所sở 印ấn (# 以dĩ 一nhất 遣khiển 多đa )# 一nhất 亦diệc 不bất 為vi 一nhất 謂vị 欲dục 破phá 諸chư 數số 淺thiển 智trí 著trước 諸chư 法pháp 計kế 一nhất 以dĩ 為vi 一nhất (# 以dĩ 非phi 一nhất 遣khiển 一nhất 也dã )# 故cố 須tu 三tam 一nhất 兩lưỡng 亡vong 若nhược 別biệt 約ước 佛Phật 化hóa 儀nghi 則tắc 能năng 三tam 能năng 一nhất 謂vị 隨tùy 物vật 機cơ 宜nghi 則tắc 說thuyết 三tam 乘thừa 陶đào 鍊luyện 已dĩ 久cửu 則tắc 便tiện 說thuyết 一nhất 故cố 經Kinh 云vân 或hoặc 有hữu 國quốc 土độ 。 說thuyết 一Nhất 乘Thừa 或hoặc 二nhị 或hoặc 三tam 。 或hoặc 四tứ 五ngũ 如như 是thị 乃nãi 至chí 。 無vô 有hữu 量lượng 況huống 三tam 一nhất 邪tà 。

圓Viên 覺Giác 經Kinh 略Lược 疏Sớ/sơ 之Chi 鈔Sao 卷quyển 第đệ 三tam