圓Viên 覺Giác 疏Sớ/sơ 鈔Sao 隨Tùy 文Văn 要Yếu 解Giải 卷quyển 第đệ 七thất (# 鈔sao 四tứ 末mạt )#

沙Sa 門Môn 凊# 遠viễn 。 述thuật 。

〔# 疏sớ/sơ 心tâm 境cảnh 空không 寂tịch 注chú 境cảnh 空không 心tâm 寂tịch 鈔sao 約ước 唯duy 識thức (# 云vân 云vân )# 唯duy 識thức 頌tụng 〕#

通thông 性tánh 宗tông 義nghĩa 演diễn 義nghĩa (# 二nhị 十thập 一nhất )# 云vân 既ký 用dụng 真Chân 如Như 為vi 識thức 體thể 性tánh 明minh 知tri 天thiên 親thân 亦diệc 用dụng 如Như 來Lai 藏tạng 而nhi 成thành 識thức 體thể 但đãn 後hậu 釋thích 者giả 定định 言ngôn 不bất 變biến 失thất 隨tùy 緣duyên 義nghĩa 故cố 云vân 過quá 歸quy 後hậu 輩bối 然nhiên 在tại 彼bỉ 云vân 心tâm 寂tịch 意ý 亦diệc 存tồn 識thức 今kim 云vân 寂tịch 者giả 是thị 實thật 體thể 諦đế 即tức 是thị 真Chân 如Như 也dã 故cố 知tri 唯duy 雖tuy 約ước 唯duy 識thức 以dĩ 釋thích 取thủ 彼bỉ 深thâm 義nghĩa 以dĩ 成thành 此thử 經Kinh 之chi 宗tông 也dã 次thứ 約ước 三tam 性tánh 釋thích 心tâm 境cảnh 俱câu 空không 。

〔# 約ước 遍biến 計kế 〕#

謂vị 蛇xà 與dữ 見kiến 蛇xà 之chi 妄vọng 識thức 俱câu 空không 也dã 。

〔# 心tâm 境cảnh 俱câu 寂tịch 約ước 依y 佗tha 〕#

謂vị 舉cử 體thể 即tức 是thị 圓viên 成thành 真chân 覺giác 之chi 性tánh 也dã 如như 鏡kính 中trung 影ảnh 像tượng 本bổn 空không 即tức 是thị 明minh 鏡kính 。

〔# 略lược 而nhi 明minh 之chi 〕#

而nhi 字tự 有hữu 本bổn 是thị 不bất 字tự 或hoặc 云vân 義nghĩa 當đương 用dụng 不bất 字tự 今kim 謂vị 疏sớ/sơ 中trung 既ký 注chú 空không 寂tịch 二nhị 字tự 即tức 此thử 是thị 略lược 而nhi 明minh 之chi 也dã 當đương 以dĩ 而nhi 字tự 為vi 正chánh 。

〔# 初sơ 靜tĩnh 一nhất 身thân 〕#

經kinh 具cụ 云vân 如như 是thị 初sơ 靜tĩnh 。 從tùng 於ư 一nhất 身thân 。 至chí 一nhất 世thế 界giới 。 或hoặc 云vân 既ký 文văn 不bất 然nhiên 也dã 。

〔# 教giáo 義nghĩa 〕#

即tức 是thị 詮thuyên 旨chỉ 勞lao 苦khổ 宗tông 經kinh 意ý 在tại 會hội 旨chỉ 是thị 其kỳ 趣thú 也dã 。

〔# 其kỳ 旨chỉ 趣thú 者giả 皆giai 為vi 離ly 念niệm 歸quy 於ư 真Chân 如Như 〕#

理lý 事sự 捨xả 詮thuyên 論luận 旨chỉ 復phục 有hữu 字tự 理lý 約ước 事sự 緣duyên 有hữu 妨phương 息tức 妄vọng 以dĩ 問vấn 約ước 因nhân 緣duyên 顯hiển 理lý 以dĩ 答đáp 約ước 境cảnh 行hành 理lý 通thông 能năng 所sở 觀quán 能năng 觀quán 即tức 無vô 分phân 別biệt 。 智trí 所sở 觀quán 即tức 真chân 理lý 一nhất 味vị 不bất 必tất 宗tông 以dĩ 問vấn 約ước 所sở 觀quán 真chân 理lý 以dĩ 顯hiển 能năng 觀quán 之chi 觀quán 行hành 以dĩ 答đáp 行hành 寂tịch 觀quán 行hành 有hữu 乖quai 真chân 理lý 以dĩ 問vấn 約ước 意ý 在tại 絕tuyệt 觀quán 心tâm 寂tịch 為vi 趣thú 以dĩ 答đáp 寂tịch 用dụng 約ước 絕tuyệt 觀quán 虗hư 辨biện 以dĩ 問vấn 約ước 內nội 寂tịch 起khởi 用dụng 以dĩ 答đáp 次thứ 約ước 既ký 泯mẫn 功công 能năng 云vân 何hà 起khởi 用dụng 以dĩ 問vấn 約ước 垢cấu 盡tận 明minh 現hiện 。 法pháp 爾nhĩ 當đương 然nhiên 以dĩ 答đáp 若nhược 大đại 鈔sao 唯duy 約ước 色sắc 觀quán 虗hư 辨biện 以dĩ 問vấn 垢cấu 盡tận 明minh 現hiện 。 以dĩ 答đáp 修tu 證chứng 前tiền 五ngũ 對đối 中trung 第đệ 二nhị 已dĩ 自tự 捨xả 教giáo 四tứ 五ngũ 二nhị 對đối 絕tuyệt 觀quán 起khởi 用dụng 即tức 此thử 是thị 忘vong 證chứng 修tu 證chứng 又hựu 別biệt 立lập 修tu 證chứng 一nhất 門môn 者giả 鈔sao 云vân 若nhược 上thượng 上thượng 根căn 智trí 即tức 言ngôn 忘vong 言ngôn 即tức 相tương/tướng 忘vong 相tương/tướng 不bất 假giả 此thử 門môn 今kim 為vi 中trung 下hạ 之chi 機cơ 不bất 能năng 忘vong 證chứng 故cố 別biệt 立lập 此thử 門môn 問vấn 經kinh 流lưu 末mạt 世thế 通thông 被bị 三tam 根căn 未vị 立lập 此thử 門môn 中trung 下hạ 之chi 根căn 應ưng 無vô 益ích 耶da 答đáp 疏sớ/sơ 恐khủng 學học 習tập 之chi 流lưu 滯trệ 於ư 文văn 相tương/tướng 不bất 能năng 忘vong 詮thuyên 契khế 理lý 而nhi 修tu 故cố 立lập 此thử 門môn 未vị 必tất 約ước 經kinh 所sở 被bị 機cơ 矣hĩ 故cố 次thứ 文văn 結kết 勸khuyến 云vân 冀ký 諸chư 學học 者giả 審thẩm 而nhi 修tu 之chi 問vấn 誰thùy 是thị 上thượng 根căn 耶da 答đáp 即tức 言ngôn 忘vong 言ngôn 者giả 是thị 是thị 故cố 達đạt 磨ma 西tây 來lai 呵ha 教giáo 勸khuyến 離ly 特đặc 為vi 此thử 滯trệ 相tương/tướng 之chi 流lưu 若nhược 上thượng 達đạt 根căn 機cơ 何hà 滯trệ 相tương/tướng 之chi 有hữu 哉tai 若nhược 是thị 藥dược 山sơn 則tắc 不bất 妨phương 遮già 眼nhãn 耳nhĩ 。

〔# 注chú 令linh 遇ngộ 迦Ca 葉Diếp 〕#

遇ngộ 字tự 誤ngộ 也dã 大đại 鈔sao 語ngữ (# 去khứ 聲thanh )# 字tự 為vi 正chánh 大đại 疏sớ/sơ 然nhiên 初sơ 五ngũ 師sư 兼kiêm 之chi 三tam 藏tạng 迦Ca 葉Diếp 至chí 毱cúc 多đa 止chỉ 四tứ 代đại 末mạt 田điền 提đề 是thị 阿A 難Nan 旁bàng 出xuất 故cố 曰viết 五ngũ 師sư 。

〔# 佛Phật 陀Đà 難Nan 提Đề 第đệ 七thất 〕#

此thử 以dĩ 佛Phật 陀Đà 難Nan 提Đề 第đệ 七thất 婆bà 須tu 密mật 第đệ 二nhị 十thập 六lục 。 傳truyền 燈đăng 卻khước 以dĩ 婆bà 須tu 密mật 為vi 第đệ 七thất 佛Phật 陀Đà 難Nan 提Đề 卻khước 為vi 第đệ 八bát 次thứ 第đệ 參tham 差sai 直trực 至chí 二nhị 十thập 六lục 只chỉ 如như 師Sư 子Tử 尊Tôn 者Giả 。 此thử 為vi 二nhị 十thập 三tam 彼bỉ 為vi 二nhị 十thập 四tứ 然nhiên 則tắc 所sở 據cứ 不bất 同đồng 夫phu 何hà 太thái 甚thậm 又hựu 達đạt 磨ma 以dĩ 前tiền 之chi 二nhị 祖tổ 一nhất 云vân 不bất 如như 密mật 多đa 一nhất 云vân 般Bát 若Nhã 多đa 羅la 與dữ 此thử 優ưu 婆bà 掘quật 及cập 僧Tăng 伽già 羅la 名danh 字tự 略lược 不bất 相tương 似tự 不bất 可khả 得đắc 而nhi 考khảo 正chánh 也dã 。

〔# 迦ca 那na 提đề 婆bà 第đệ 十thập 四tứ 〕#

鈔sao 謂vị 降hàng 伏phục 邪tà 黨đảng 為vi 弟đệ 子tử 為vi 破phá 腹phúc 而nhi 終chung 傳truyền 燈đăng 云vân 說thuyết 偈kệ 付phó 法pháp 已dĩ 入nhập 奮phấn 迅tấn 定định 身thân 放phóng 八bát 光quang 而nhi 歸quy 寂tịch 滅diệt 又hựu 二nhị 祖tổ 可khả 大đại 師sư 此thử 云vân 遭tao 難nạn/nan 非phi 命mạng 傳truyền 燈đăng 云vân 為vi 筦# 城thành 邑ấp 宰tể 翟# 仲trọng 侃# 加gia 以dĩ 非phi 法Pháp 師sư 怡di 然nhiên 委ủy 順thuận 識thức 真chân 者giả 謂vị 之chi 償thường 宿túc 債trái 又hựu 傳truyền 燈đăng 云vân 可khả 見kiến 達đạt 磨ma 斷đoạn 臂tý 求cầu 法Pháp 北bắc 山sơn 錄lục 云vân 為vi 賊tặc 斷đoạn 臂tý 慧tuệ 洪hồng 師sư 斥xích 曰viết 謗báng 乎hồ 聖thánh 人nhân 罪tội 莫mạc 大đại 焉yên 。 然nhiên 在tại 通thông 人nhân 何hà 黨đảng 之chi 有hữu 蓋cái 與dữ 傳truyền 燈đăng 所sở 據cứ 付phó 法Pháp 藏tạng 傳truyền 聖thánh 胄trụ 集tập 等đẳng 別biệt 也dã 如như 肇triệu 法Pháp 師sư 者giả 關quan 中trung 四tứ 聖thánh 之chi 一nhất 遭tao 秦tần 主chủ 非phi 命mạng 師Sư 子Tử 尊Tôn 者Giả 。 有hữu 罽kế 賓tân 之chi 難nạn/nan 皆giai 傳truyền 燈đăng 明minh 載tái 亦diệc 謗báng 聖thánh 人nhân 乎hồ 故cố 傳truyền 燈đăng 云vân 皓hạo 月nguyệt 供cung 奉phụng 問vấn 長trường/trưởng 沙sa 岑sầm 和hòa 尚thượng 云vân 古cổ 德đức 云vân 了liễu 即tức 業nghiệp 障chướng 本bổn 來lai 空không 。 未vị 了liễu 應ưng 須tu 還hoàn 宿túc 債trái 只chỉ 如như 師Sư 子Tử 尊Tôn 者Giả 。 二nhị 祖tổ 大đại 師sư 為vi 什thập 麼ma 償thường 宿túc 債trái 長trường/trưởng 沙sa 云vân 大đại 德đức 不bất 識thức 本bổn 來lai 空không 皓hạo 云vân 如như 何hà 是thị 本bổn 來lai 空không 長trường/trưởng 沙sa 云vân 業nghiệp 障chướng 是thị 皓hạo 云vân 如như 何hà 是thị 業nghiệp 障chướng 長trường/trưởng 沙sa 云vân 本bổn 來lai 空không 是thị 皓hạo 無vô 語ngữ 然nhiên 只chỉ 此thử 可khả 除trừ 情tình 執chấp 況huống 所sở 據cứ 之chi 別biệt 乎hồ 。

〔# 注chú 左tả 眼nhãn 〕#

有hữu 本bổn 云vân 右hữu 眼nhãn 。

〔# 摩ma 拏noa 〕#

大đại 鈔sao 云vân 摩ma 奴nô 誤ngộ 也dã 。

〔# 達đạt 磨ma 〕#

傳truyền 燈đăng 云vân 師sư 汎# 重trọng/trùng 溟minh 三tam 周chu 寒hàn 暑thử 梁lương 普phổ 通thông 八bát 年niên 至chí 廣quảng 州châu 武võ 帝đế 詔chiếu 至chí 金kim 陵lăng 問vấn 法pháp 帝đế 曰viết 對đối 朕trẫm 者giả 誰thùy 師sư 曰viết 不bất 識thức 帝đế 不bất 領lãnh 悟ngộ 師sư 知tri 機cơ 不bất 契khế 遂toại 渡độ 江giang 寓# 止chỉ 於ư 嵩tung 山sơn 少thiểu 林lâm 寺tự 面diện 壁bích 九cửu 年niên (# 云vân 云vân )# 而nhi 偏thiên 局cục 之chi 量lượng 者giả 覩đổ 師sư 演diễn 道đạo 競cạnh 起khởi 害hại 心tâm 數số 加gia 毒độc 藥dược 至chí 第đệ 六Lục 度Độ 傳truyền 法pháp 得đắc 人nhân 遂toại 不bất 復phục 救cứu 端đoan 坐tọa 而nhi 逝thệ 即tức 後hậu 魏ngụy 太thái 和hòa 十thập 九cửu 年niên 葬táng 於ư 熊hùng 耳nhĩ 山sơn 後hậu 三tam 年niên 宋tống 雲vân 奉phụng 使sử 西tây 域vực 迴hồi 遇ngộ 師sư 於ư 葱thông 嶺lĩnh 見kiến 手thủ 提đề 隻chỉ 履lý 翩# 翩# 獨độc 逝thệ 宋tống 歸quy 帝đế 啟khải 壙khoáng 唯duy 空không 棺quan 隻chỉ 履lý 存tồn 焉yên 奉phụng 詔chiếu 取thủ 遺di 履lý 於ư 少thiểu 林lâm 寺tự 供cúng 養dường 。

〔# 慧tuệ 可khả 注chú 鄴# 都đô 化hóa 導đạo 〕#

北bắc 齊tề 建kiến 都đô 於ư 鄴# 即tức 今kim 之chi 相tướng 州châu 在tại 北bắc 京kinh 之chi 西tây 。

〔# 僧Tăng 璨xán 注chú 晛# (# 音âm 演diễn )# 山sơn 〕#

有hữu 本bổn 云vân 峴# 山sơn 誤ngộ 也dã 。

〔# 弘hoằng 忍nhẫn 注chú 馮bằng 墓mộ 山sơn 〕#

此thử 山sơn 在tại 蘄kì 州châu 黃hoàng 梅mai 縣huyện 雙song 峰phong 之chi 東đông 師sư 徒đồ 眾chúng 七thất 百bách 將tương 付phó 法pháp 傳truyền 衣y 語ngữ 眾chúng 各các 述thuật 一nhất 偈kệ 若nhược 語ngữ 意ý 冥minh 符phù 則tắc 衣y 法pháp 皆giai 付phó 時thời 上thượng 座tòa 神thần 秀tú 書thư 偈kệ 云vân 身thân 是thị 菩Bồ 提Đề 樹thụ 。 心tâm 如như 明minh 鏡kính 臺đài 。 時thời 時thời 勤cần 拂phất 拭thức 。 莫mạc 遣khiển 有hữu 塵trần 埃ai 能năng 在tại 碓đối 坊phường 忽hốt 聆linh 誦tụng 偈kệ 乃nãi 門môn 同đồng 學học 已dĩ 知tri 其kỳ 詳tường 曰viết 能năng 亦diệc 以dĩ 一nhất 偈kệ 和hòa 之chi 人nhân 皆giai 相tương 視thị 而nhi 笑tiếu 。 至chí 夜dạ 告cáo 一nhất 童đồng 子tử 寫tả 一nhất 偈kệ 云vân 菩Bồ 提Đề 本bổn 無vô 樹thụ 。 心tâm 鏡kính 亦diệc 非phi 臺đài 本bổn 來lai 無vô 一nhất 物vật 。 何hà 假giả 拂phất 塵trần 埃ai 大đại 師sư 既ký 見kiến 此thử 偈kệ 至chí 夜dạ 潛tiềm 令linh 人nhân 召triệu 能năng 行hành 者giả 入nhập 室thất 分phân 付phó 衣y 法pháp 能năng 捧phủng 衣y 而nhi 出xuất 是thị 夜dạ 南nam 邁mại 慧tuệ 俗tục 姓tánh 盧lô 氏thị 其kỳ 先tiên 是thị 范phạm 陽dương 人nhân 父phụ 在tại 官quan 于vu 南nam 海hải 新tân 州châu 三tam 歲tuế 喪táng 父phụ 其kỳ 母mẫu 守thủ 志chí 家gia 貧bần 采thải 樵tiều 聞văn 忍nhẫn 大đại 師sư 有hữu 道đạo 直trực 造tạo 黃hoàng 梅mai 之chi 東đông 禪thiền 云vân 云vân 大đại 鈔sao 云vân 歸quy 嶺lĩnh 南nam 廣quảng 州châu 制chế 止chỉ 寺tự 印ấn 宗tông 法Pháp 師sư 為vi 之chi 鬀thế 髮phát 若nhược 傳truyền 燈đăng 云vân 南nam 海hải 廣quảng 州châu 法pháp 性tánh 寺tự 恐khủng 即tức 此thử 寺tự 後hậu 名danh 法pháp 性tánh 耳nhĩ 印ấn 宗tông 與dữ 緇# 白bạch 送tống 歸quy 韶thiều 州châu 寶bảo 林lâm 於ư 大đại 梵Phạm 寺tự 轉chuyển 法Pháp 輪luân 其kỳ 道đạo 盛thịnh 行hành 然nhiên 返phản 曹tào 溪khê 雨vũ 大đại 法pháp 唐đường 中trung 宗tông 神Thần 龍Long 元nguyên 年niên 。 敕sắc 請thỉnh 不bất 入nhập 唐đường 睿# 宗tông 先tiên 天thiên 二nhị 年niên 入nhập 滅diệt 于vu 新tân 州châu 國quốc 恩ân 寺tự 。

〔# 神thần 會hội 〕#

傳truyền 燈đăng 云vân 西tây 京kinh 荷hà 澤trạch 禪thiền 師sư 大đại 鈔sao 云vân 東đông 京kinh 荷hà 澤trạch 寺tự 以dĩ 東đông 京kinh 為vi 正chánh 後hậu 入nhập 西tây 京kinh 大đại 伸thân 正Chánh 道Đạo 姓tánh 高cao 氏thị 襄tương 陽dương 人nhân 十thập 四tứ 為vi 沙Sa 彌Di 見kiến 六lục 祖tổ 。

〔# 注chú 杖trượng 試thí 〕#

大đại 鈔sao 云vân 校giáo 試thí 以dĩ 杖trượng 試thí 為vi 正chánh 。

〔# 注chú 乃nãi 滑hoạt 臺đài 〕#

大đại 鈔sao 云vân 及cập 滑hoạt 臺đài 為vi 正chánh 。

〔# 注chú 龍long 鱗lân 虎hổ 尾vĩ 殉# 命mạng 亡vong 軀khu 〕#

言ngôn 其kỳ 與dữ 北bắc 宗tông 普phổ 寂tịch 崇sùng 遠viễn 等đẳng 辨biện 兩lưỡng 宗tông 真chân 偽ngụy 也dã 或hoặc 云vân 龍long 鬬đấu 張trương 鱗lân 虎hổ 鬬đấu 振chấn 尾vĩ 今kim 謂vị 龍long 脛hĩnh 之chi 鱗lân 逆nghịch 生sanh 觸xúc 之chi 者giả 必tất 遭tao 害hại 如như 上thượng 諫gián 書thư 謂vị 之chi 膺ưng 鱗lân 今kim 與dữ 爭tranh 法pháp 膺ưng 鱗lân 之chi 謂vị 也dã 鈔sao 作tác 麟lân 者giả 誤ngộ 也dã 虎hổ 尾vĩ 即tức 莊trang 子tử 云vân 撩# 虎hổ 尾vĩ 而nhi 編biên 虎hổ 鬚tu 幾kỷ 不bất 免miễn 其kỳ 虎hổ 口khẩu 耳nhĩ 以dĩ 人nhân 送tống 死tử 曰viết 殉# (# 辭từ 峻tuấn 切thiết )# 。

〔# 俠hiệp 客khách 〕#

(# 沙sa 灘# 五ngũ 臺đài 之chi 事sự 也dã )# 。

〔# 縣huyện 官quan 〕#

(# 白bạch 馬mã 衛vệ 南nam 盧lô 鄭trịnh 二nhị 縣huyện 令linh 之chi 事sự 抗kháng 北bắc 祖tổ 而nhi 爭tranh 法pháp 之chi 類loại 也dã 此thử 注chú 大đại 鈔sao 作tác 大đại 字tự 書thư 之chi 訛ngoa 也dã )# 天thiên 寶bảo 四tứ 載tái 玄huyền 宗tông 朝triêu 立lập 秀tú 為vi 六lục 祖tổ 普phổ 寂tịch 為vi 七thất 祖tổ 。

〔# 注chú 宋tống 鼎đỉnh 〕#

即tức 宋tống 宗tông 鼎đỉnh 大đại 鈔sao 闕khuyết 宋tống 此thử 闕khuyết 宗tông 字tự 。

〔# 被bị 讚tán 〕#

南nam 宗tông 被bị 讚tán 。

〔# 乾can/kiền/càn 元nguyên 寶bảo 應ưng 〕#

皆giai 肅túc 宗tông 朝triêu 。

〔# 大đại 曆lịch 〕#

代đại 宗tông 朝triêu 。

〔# 貞trinh 元nguyên 〕#

德đức 宗tông 朝triêu 敕sắc 立lập 荷hà 澤trạch 為vi 七thất 祖tổ 。

〔# 疏sớ/sơ 然nhiên 所sở 傳truyền 〕#

下hạ 大đại 鈔sao 云vân 束thúc 宗tông 就tựu 法pháp 但đãn 就tựu 頓đốn 漸tiệm 悟ngộ 修tu 之chi 法pháp 和hòa 會hội 自tự 然nhiên 會hội 得đắc 諸chư 宗tông 諸chư 宗tông 不bất 離ly 此thử 故cố 於ư 是thị 略lược 敘tự 七thất 家gia 一nhất 拂phất 塵trần 看khán 淨tịnh 即tức 北bắc 秀tú 之chi 宗tông 普phổ 寂tịch 所sở 弘hoằng 也dã 意ý 云vân 本bổn 有hữu 覺giác 性tánh 煩phiền 惱não 覆phú 之chi 如như 鏡kính 有hữu 明minh 為vi 塵trần 所sở 覆phú 息tức 滅diệt 妄vọng 念niệm 念niệm 盡tận 即tức 本bổn 性tánh 圓viên 明minh 如như 磨ma 拂phất 塵trần 鏡kính 塵trần 盡tận 鏡kính 明minh 則tắc 能năng 鑒giám 照chiếu 此thử 但đãn 染nhiễm 淨tịnh 緣duyên 起khởi 之chi 相tướng 未vị 見kiến 妄vọng 念niệm 本bổn 無vô 心tâm 性tánh 本bổn 淨tịnh 悟ngộ 既ký 未vị 徹triệt 修tu 豈khởi 稱xưng 真chân 二nhị 三tam 句cú 用dụng 心tâm 亦diệc 五ngũ 祖tổ 下hạ 資tư 州châu 智trí 詵sân 之chi 宗tông 成thành 都đô 金kim 和hòa 尚thượng 所sở 弘hoằng 也dã 三tam 句cú 者giả 無vô 憶ức 無vô 念niệm 。 莫mạc 妄vọng 也dã 意ý 今kim 勿vật 追truy 憶ức 己kỷ 過quá 勿vật 預dự 念niệm 慮lự 未vị 來lai 榮vinh 枯khô 等đẳng 事sự 常thường 與dữ 此thử 智trí 相tương 應ứng 不bất 昏hôn 不bất 錯thác 名danh 莫mạc 妄vọng 也dã 三tam 教giáo 行hành 不bất 拘câu 而nhi 滅diệt 識thức 亦diệc 五ngũ 祖tổ 下hạ 老lão 安an 之chi 宗tông 為vi 則tắc 天thiên 所sở 師sư 敬kính 破phá 竈táo 墮đọa 等đẳng 所sở 弘hoằng 也dã 釋thích 門môn 事sự 相tướng 一nhất 切thiết 不bất 行hành 。 鬀thế 髮phát 了liễu 便tiện 掛quải 七thất 條điều 不bất 受thọ 禁cấm 戒giới 至chí 於ư 禮lễ 念niệm 轉chuyển 讀đọc 佛Phật 像tượng 經Kinh 卷quyển 一nhất 切thiết 毀hủy 之chi 所sở 住trụ 之chi 院viện 不bất 置trí 佛Phật 事sự 滅diệt 識thức 者giả 意ý 謂vị 生sanh 死tử 輪luân 轉chuyển 。 都đô 為vi 起khởi 心tâm 心tâm 起khởi 即tức 妄vọng 不bất 論luận 善thiện 惡ác 不bất 起khởi 即tức 真chân 任nhậm 飢cơ 任nhậm 寒hàn 亦diệc 不bất 求cầu 化hóa 亦diệc 不bất 乞khất 飯phạn 讚tán 歎thán 供cúng 養dường 。 怪quái 責trách 損tổn 害hại 一nhất 切thiết 任nhậm 佗tha 但đãn 貴quý 無vô 心tâm 而nhi 為vi 妙diệu 極cực 四tứ 觸xúc 類loại 是thị 道đạo 而nhi 任nhậm 心tâm 即tức 南nam 岳nhạc 讓nhượng 和hòa 尚thượng 是thị 六lục 祖tổ 弟đệ 子tử 居cư 山sơn 修tu 道Đạo 不bất 開khai 法pháp 有hữu 劒kiếm 南nam 道đạo 一nhất 俗tục 姓tánh 馬mã 大đại 弘hoằng 此thử 法pháp 起khởi 心tâm 動động 念niệm 。 彈đàn 指chỉ 警cảnh 欬khái 揚dương 眉mi 動động 目mục 是thị 佛Phật 性tánh 全toàn 體thể 之chi 用dụng 全toàn 體thể 貪tham 瞋sân 癡si 造tạo 善thiện 惡ác 苦khổ 樂lạc 。 故cố 一nhất 一nhất 皆giai 性tánh 意ý 以dĩ 一nhất 念niệm 命mạng 終chung 六lục 根căn 不bất 能năng 作tác 用dụng 四tứ 大đại 骨cốt 肉nhục 都đô 不bất 解giải 貪tham 瞋sân 竝tịnh 是thị 佛Phật 性tánh 也dã 任nhậm 心tâm 者giả 謂vị 不bất 起khởi 心tâm 造tạo 惡ác 修tu 道Đạo 道đạo 即tức 是thị 心tâm 不bất 可khả 將tương 心tâm 還hoàn 修tu 於ư 心tâm 惡ác 亦diệc 是thị 心tâm 不bất 可khả 以dĩ 心tâm 斷đoạn 心tâm 不bất 斷đoạn 不bất 造tạo 任nhậm 運vận 自tự 在tại 名danh 為vi 解giải 脫thoát 人nhân 。 無vô 法pháp 可khả 拘câu 無vô 佛Phật 可khả 作tác 何hà 以dĩ 故cố 心tâm 性tánh 之chi 外ngoại 無vô 一nhất 法pháp 。 可khả 得đắc 故cố 故cố 但đãn 任nhậm 心tâm 為vi 修tu 也dã (# 此thử 與dữ 第đệ 三tam 家gia 敵địch 對đối 相tương 違vi 前tiền 則tắc 一nhất 切thiết 是thị 妄vọng 此thử 則tắc 一nhất 切thiết 是thị 真chân )# 五ngũ 本bổn 無vô 事sự 而nhi 忘vong 情tình 即tức 四tứ 祖tổ 下hạ 旁bàng 出xuất 牛ngưu 頭đầu 融dung 大đại 師sư 之chi 宗tông 鶴hạc 林lâm 馬mã 素tố 徑kính 山sơn 道đạo 欽khâm 禪thiền 師sư 所sở 弘hoằng 融dung 久cửu 精tinh 般Bát 若Nhã 空không 宗tông 於ư 一nhất 切thiết 法pháp 。 已dĩ 無vô 計kế 執chấp 後hậu 遇ngộ 四tứ 祖tổ 顯hiển 出xuất 絕tuyệt 待đãi 靈linh 心tâm 故cố 息tức 緣duyên 忘vong 情tình 修tu 無vô 相tướng 理lý 謂vị 心tâm 境cảnh 本bổn 空không 非phi 今kim 始thỉ 寂tịch 迷mê 之chi 謂vị 有hữu 所sở 以dĩ 生sanh 憎tăng 愛ái 等đẳng 情tình 了liễu 達đạt 本bổn 來lai 無vô 事sự 即tức 須tu 喪táng 己kỷ 忘vong 情tình 情tình 忘vong 即tức 度độ 苦khổ 厄ách 故cố 以dĩ 本bổn 無vô 事sự 為vi 悟ngộ 以dĩ 妄vọng 情tình 為vi 修tu 行hành 也dã (# 與dữ 前tiền 二nhị 家gia 不bất 同đồng 者giả 此thử 則tắc 一nhất 切thiết 皆giai 無vô 。 也dã )# 此thử 就tựu 悟ngộ 理lý 言ngôn 也dã 若nhược 就tựu 行hành 說thuyết 者giả 第đệ 三tam 伏phục 心tâm 滅diệt 妄vọng 第đệ 四tứ 縱túng/tung 任nhậm 心tâm 性tánh 此thử 則tắc 休hưu 心tâm 不bất 起khởi 六lục 藉tạ 傳truyền 香hương 而nhi 存tồn 佛Phật 亦diệc 五ngũ 祖tổ 下hạ 旁bàng 出xuất 法pháp 名danh 宣tuyên 什thập 果quả 州châu 末mạt 和hòa 尚thượng 等đẳng 所sở 弘hoằng 也dã 欲dục 授thọ 法pháp 時thời 以dĩ 傳truyền 香hương 為vi 師sư 資tư 之chi 信tín 正chánh 授thọ 法pháp 時thời 先tiên 說thuyết 法Pháp 門môn 道Đạo 理lý 修tu 行hành 意ý 趣thú 後hậu 令linh 念niệm 佛Phật 初sơ 引dẫn 聲thanh 口khẩu 念niệm 從tùng 聲thanh 漸tiệm 微vi 乃nãi 至chí 無vô 聲thanh 送tống 佛Phật 至chí 意ý 意ý 念niệm 猶do 麤thô 又hựu 送tống 至chí 心tâm 念niệm 念niệm 存tồn 想tưởng 佛Phật 恆hằng 在tại 心tâm 乃nãi 至chí 無Vô 想Tưởng 。 想tưởng 盡tận 得đắc 道Đạo 七thất 寂tịch 知tri 指chỉ 體thể 無vô 念niệm 為vi 宗tông 即tức 荷hà 澤trạch 所sở 傳truyền 謂vị 萬vạn 法pháp 既ký 空không 心tâm 體thể 本bổn 寂tịch 寂tịch 即tức 法Pháp 身thân 寂tịch 而nhi 知tri 知tri 即tức 真chân 智trí 亦diệc 名danh 菩Bồ 提Đề 涅Niết 槃Bàn 。 此thử 是thị 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 本bổn 源nguyên 清thanh 淨tịnh 心tâm 也dã 是thị 自tự 然nhiên 本bổn 有hữu 之chi 法pháp 既ký 悟ngộ 此thử 法pháp 本bổn 寂tịch 本bổn 知tri 理lý 須tu 稱xưng 本bổn 用dụng 心tâm 不bất 可khả 還hoàn 起khởi 妄vọng 念niệm 但đãn 無vô 妄vọng 念niệm 即tức 是thị 修tu 行hành 故cố 此thử 一nhất 門môn 宗tông 於ư 無vô 念niệm 今kim 約ước 揀giản 收thu 者giả 謂vị 一nhất 二nhị 及cập 六lục 滯trệ 於ư 染nhiễm 淨tịnh 緣duyên 相tương/tướng 失thất 天thiên 真chân 本bổn 淨tịnh 性tánh 德đức 三tam 五ngũ 闕khuyết 於ư 方phương 便tiện 事sự 行hành 於ư 中trung 第đệ 三tam 加gia 以dĩ 毀hủy 教giáo 之chi 失thất 第đệ 七thất 直trực 指chỉ 寂tịch 知tri 不bất 約ước 諸chư 緣duyên 比tỉ 量lượng 然nhiên 若nhược 一nhất 向hướng 揀giản 卻khước 緣duyên 慮lự 妄vọng 心tâm 色sắc 相tướng 塵trần 境cảnh 等đẳng 法pháp 偏thiên 立lập 寂tịch 知tri 為vi 究cứu 竟cánh 者giả 。 亦diệc 未vị 圓viên 通thông 圓viên 通thông 見kiến 者giả 須tu 會hội 差sai 別biệt 取thủ 捨xả 等đẳng 法pháp 同đồng 一nhất 寂tịch 知tri 之chi 性tánh 寂tịch 知tri 之chi 性tánh 舉cử 體thể 隨tùy 緣duyên 作tác 種chủng 種chủng 門môn 方phương 為vi 真chân 見kiến 寂tịch 知tri 如như 鏡kính 之chi 淨tịnh 明minh 諸chư 緣duyên 如như 能năng 現hiện 影ảnh 像tượng 荷hà 澤trạch 深thâm 意ý 如như 此thử 但đãn 為vi 當đương 時thời 漸tiệm 教giáo 盛thịnh 行hành 頓đốn 宗tông 沈trầm 廢phế 務vụ 在tại 對đối 治trị 之chi 說thuyết 故cố 唯duy 宗tông 無vô 念niệm 不bất 立lập 諸chư 緣duyên 如như 對đối 未vị 識thức 鏡kính 之chi 人nhân 唯duy 云vân 淨tịnh 明minh 是thị 鏡kính 不bất 言ngôn 青thanh 黃hoàng 是thị 鏡kính 耳nhĩ 然nhiên 此thử 七thất 宗tông 餘dư 六lục 皆giai 絕tuyệt 唯duy 第đệ 四tứ 南nam 岳nhạc 有hữu 馬mã 大đại 師sư 下hạ 分phần/phân 臨lâm 濟tế 溈# 仰ngưỡng 至chí 五ngũ 代đại 絕tuyệt 傳truyền 又hựu 六lục 祖tổ 下hạ 清thanh 原nguyên 有hữu 石thạch 頭đầu 下hạ 分phần/phân 曹tào 洞đỗng 雲vân 門môn 法Pháp 眼nhãn 法Pháp 眼nhãn 至chí 三tam 代đại 化hóa 高cao 麗lệ 此thử 方phương 絕tuyệt 傳truyền 悟ngộ 修tu 宗tông 旨chỉ 學học 者giả 之chi 急cấp 務vụ 故cố 備bị 錄lục 之chi 。

〔# 定định 慧tuệ 〕#

定định 因nhân 止chỉ 而nhi 得đắc 慧tuệ 因nhân 觀quán 而nhi 發phát 然nhiên 茲tư 二nhị 行hành 猶do 車xa 之chi 二nhị 輪luân 鳥điểu 之chi 二nhị 翼dực 闕khuyết 一nhất 不bất 可khả 。

〔# 頓đốn 漸tiệm 是thị 修tu 之chi 儀nghi 式thức 〕#

大đại 鈔sao 云vân 頓đốn 漸tiệm 是thị 悟ngộ 修tu 之chi 儀nghi 式thức 大đại 鈔sao 為vi 正chánh 。

〔# 止Chỉ 觀Quán 〕#

止chỉ 能năng 止chỉ 息tức 諸chư 緣duyên 不bất 隨tùy 佗tha 去khứ 觀quán 能năng 觀quán 照chiếu 性tánh 相tướng 與dữ 心tâm 互hỗ 相tương 為vi 用dụng 。 又hựu 止Chỉ 觀Quán 定định 慧tuệ 料liệu 簡giản 者giả 初sơ 修tu 謂vị 止Chỉ 觀Quán 即tức 定định 慧tuệ 之chi 初sơ 門môn 成thành 行hành 謂vị 之chi 定định 慧tuệ 即tức 止Chỉ 觀Quán 之chi 歸quy 超siêu 。

〔# 疏sớ/sơ 頓đốn 漸tiệm 悟ngộ 修tu 〕#

不bất 約ước 能năng 詮thuyên 言ngôn 教giáo 頓đốn 漸tiệm 以dĩ 論luận 唯duy 約ước 所sở 悟ngộ 修tu 之chi 道đạo 以dĩ 論luận 能năng 悟ngộ 修tu 之chi 解giải 行hành 有hữu 乎hồ 頓đốn 漸tiệm 釋thích 餘dư 兩lưỡng 對đối 次thứ 前tiền 疏sớ/sơ 云vân 不bất 出xuất 定định 慧tuệ 悟ngộ 修tu 頓đốn 漸tiệm 是thị 為vi 三tam 對đối 初sơ 釋thích 定định 慧tuệ 竟cánh 此thử 即tức 餘dư 二nhị 對đối 又hựu 悟ngộ 有hữu 解giải 證chứng 初sơ 因nhân 解giải 悟ngộ 依y 悟ngộ 修tu 行hàng 行hàng 滿mãn 證chứng 悟ngộ 此thử 即tức 真chân 正chánh 悟ngộ 修tu 之chi 行hành 次thứ 約ước 隨tùy 根căn 師sư 友hữu 不bất 定định 故cố 有hữu 八bát 對đối 頓đốn 漸tiệm 耳nhĩ 然nhiên 大đại 鈔sao (# 六lục 末mạt )# 引dẫn 清thanh 涼lương 云vân 頓đốn 教giáo 者giả 即tức 約ước 時thời 竪thụ 論luận 且thả 約ước 橫hoạnh/hoành 論luận 於ư 頓đốn 謂vị 頓đốn 悟ngộ 漸tiệm 修tu 等đẳng 四tứ 句cú 云vân 云vân 。

〔# 各các 隨tùy 根căn 悟ngộ 〕#

大đại 鈔sao 云vân 各các 隨tùy 根căn 性tánh 為vi 正chánh 。

〔# 疏sớ/sơ 頓đốn 悟ngộ 漸tiệm 修tu 為vi 解giải 悟ngộ 〕#

注chú 二nhị 喻dụ 初sơ 霜sương 消tiêu 喻dụ 斷đoạn 惑hoặc 次thứ 孩hài 長trường/trưởng 喻dụ 證chứng 理lý 下hạ 例lệ 此thử 文Văn 殊Thù 章chương 是thị 頓đốn 解giải 悟ngộ 。

〔# 疏sớ/sơ 漸tiệm 修tu 頓đốn 悟ngộ 為vi 證chứng 悟ngộ 〕#

即tức 三tam 觀quán 諸chư 輪luân 是thị 漸tiệm 證chứng 悟ngộ 又hựu 三tam 觀quán 一nhất 一nhất 首thủ 標tiêu 悟ngộ 淨tịnh 圓viên 覺giác 。 初sơ 中trung 為vi 對đối 是thị 頓đốn 悟ngộ 漸tiệm 修tu 中trung 後hậu 為vi 對đối 是thị 漸tiệm 修tu 頓đốn 悟ngộ 漸tiệm 修tu 頓đốn 悟ngộ 有hữu 二nhị 意ý 一nhất 即tức 修tu 前tiền 解giải 悟ngộ 極cực 故cố 成thành 證chứng 二nhị 即tức 法pháp 華hoa 靈linh 山sơn 授thọ 記ký 成thành 佛Phật 謂vị 事sự 同đồng 理lý 成thành 亦diệc 即tức 北bắc 宗tông 意ý 見kiến 問vấn 法pháp 華hoa 漸tiệm 機cơ 漸tiệm 教giáo 何hà 云vân 頓đốn 悟ngộ 答đáp 此thử 門môn 不bất 約ước 機cơ 教giáo 唯duy 論luận 能năng 悟ngộ 修tu 之chi 解giải 行hành 。

〔# 疏sớ/sơ 頓đốn 修tu 漸tiệm 悟ngộ 為vi 證chứng 悟ngộ 〕#

初sơ 磨ma 鏡kính 喻dụ 已dĩ 具cụ 斷đoạn 證chứng 次thứ 學học 射xạ 喻dụ 唯duy 識thức 也dã 頓đốn 修tu 者giả 頓đốn 發phát 大đại 心tâm 頓đốn 絕tuyệt 諸chư 緣duyên 頓đốn 伏phục 煩phiền 惱não 漸tiệm 悟ngộ 者giả 如như 磨ma 鏡kính 學học 射xạ 塵trần 埃ai 漸tiệm 去khứ 久cửu 射xạ 漸tiệm 親thân 。

〔# 信tín 證chứng 圓viên 法pháp 〕#

多đa 卻khước 證chứng 字tự 大đại 鈔sao 但đãn 云vân 信tín 圓viên 法pháp 。

〔# 疏sớ/sơ 漸tiệm 修tu 悟ngộ 為vi 證chứng 悟ngộ 〕#

三tam 期kỳ 道Đạo 場Tràng 是thị 亦diệc 即tức 北bắc 宗tông 漸tiệm 教giáo 。

〔# 疏sớ/sơ 先tiên 悟ngộ 後hậu 修tu 為vi 解giải 悟ngộ 〕#

即tức 頓đốn 悟ngộ 頓đốn 修tu 。 悟ngộ 在tại 先tiên 故cố 當đương 解giải 悟ngộ 頓đốn 悟ngộ 者giả 頓đốn 了liễu 身thân 心tâm 塵trần 境cảnh 皆giai 空không 故cố 頓đốn 修tu 者giả 不bất 著trước 諸chư 相tướng 。 不bất 證chứng 心tâm 性tánh 曠khoáng 然nhiên 合hợp 道đạo 又hựu 頓đốn 悟ngộ 者giả 頓đốn 了liễu 恆Hằng 沙sa 功công 德đức 皆giai 備bị 故cố 頓đốn 修tu 者giả 念niệm 念niệm 與dữ 之chi 相tướng 應ưng 故cố 即tức 普phổ 賢hiền 章chương 知tri 幻huyễn 即tức 離ly 。 等đẳng 是thị 又hựu 淨tịnh 慧tuệ 章chương 忘vong 心tâm 頓đốn 證chứng 是thị 。

〔# 疏sớ/sơ 先tiên 修tu 後hậu 悟ngộ 為vi 證chứng 悟ngộ 〕#

即tức 頓đốn 修tu 頓đốn 悟ngộ 普phổ 眼nhãn 觀quán 門môn 是thị 然nhiên 普phổ 眼nhãn 觀quán 通thông 解giải 證chứng 即tức 修tu 前tiền 解giải 悟ngộ 故cố 又hựu 觀quán 中trung 作tác 解giải 故cố 略lược 疏sớ/sơ 且thả 取thủ 頓đốn 同đồng 佛Phật 境cảnh 悟ngộ 在tại 後hậu 故cố 當đương 頓đốn 證chứng 悟ngộ 頓đốn 修tu 同đồng 前tiền 頓đốn 發phát 大đại 心tâm 等đẳng 不bất 用dụng 磨ma 鏡kính 學học 射xạ 唯duy 用dụng 服phục 藥dược 之chi 喻dụ 者giả 以dĩ 根căn 欲dục 勝thắng 故cố 頓đốn 絕tuyệt 諸chư 緣duyên 豁hoát 然nhiên 大đại 悟ngộ 。 猶do 妙diệu 藥dược 一nhất 服phục 百bách 病bệnh 頓đốn 瘳sưu 又hựu 此thử 證chứng 解giải 無vô 二nhị 有hữu 異dị 於ư 前tiền 頓đốn 修tu 漸tiệm 悟ngộ 。

〔# 疏sớ/sơ 修tu 悟ngộ 一nhất 時thời 即tức 通thông 解giải 證chứng 〕#

即tức 頓đốn 修tu 頓đốn 法pháp 同đồng 時thời 相tương/tướng 即tức 無vô 有hữu 前tiền 後hậu 頓đốn 修tu 即tức 荷hà 澤trạch 之chi 宗tông 一nhất 念niệm 不bất 生sanh 前tiền 後hậu 際tế 斷đoạn 等đẳng 如như 鈔sao 云vân 云vân 此thử 經Kinh 即tức 文Văn 殊Thù 章chương 拂phất 迹tích 入nhập 玄huyền 一nhất 念niệm 不bất 生sanh 即tức 名danh 為vi 佛Phật 同đồng 六lục 門môn 成thành 佛Phật 中trung 第đệ 五ngũ 門môn 頓đốn 悟ngộ 無vô 妄vọng 成thành 佛Phật 謂vị 約ước 理lý 成thành 也dã 疏sớ/sơ 悟ngộ 修tu 無vô 礙ngại 亦diệc 通thông 解giải 證chứng 此thử 本bổn 具cụ 一nhất 切thiết 佛Phật 。 德đức 即tức 六lục 門môn 成thành 佛Phật 中trung 第đệ 六lục 門môn 圓viên 教giáo 無vô 迷mê 無vô 悟ngộ 本bổn 來lai 成thành 佛Phật 。 之chi 義nghĩa 謂vị 無vô 礙ngại 也dã 此thử 經Kinh 始thỉ 知tri 眾chúng 生sanh 。 本bổn 來lai 成thành 佛Phật 。 之chi 義nghĩa 亦diệc 當đương 第đệ 六lục 門môn 但đãn 此thử 中trung 不bất 約ước 教giáo 唯duy 論luận 解giải 證chứng 然nhiên 鈔sao 云vân 此thử 中trung 言ngôn 證chứng 但đãn 取thủ 觀quán 行hành 相tương 應ứng 之chi 時thời 現hiện 量lượng 所sở 見kiến 即tức 名danh 為vi 證chứng 不bất 必tất 聖thánh 果Quả 此thử 唯duy 八bát 門môn 頓đốn 漸tiệm 若nhược 大đại 疏sớ/sơ 又hựu 約ước 楞lăng 伽già 地địa 前tiền 信tín 住trụ 行hành 向hướng 四tứ 漸tiệm 登đăng 地địa 聖thánh 位vị 四tứ 頓đốn 則tắc 修tu 行hành 為vi 漸tiệm 證chứng 理lý 名danh 頓đốn 以dĩ 為vi 一nhất 對đối 共cộng 前tiền 九cửu 對đối 。

〔# 注chú 離ly 四tứ 相tương/tướng 〕#

相tương/tướng 字tự 誤ngộ 也dã 大đại 鈔sao 句cú 字tự 為vi 正chánh 。

鈔sao 第đệ 五ngũ

△# 釋thích 題đề

大đại 疏sớ/sơ 云vân 諸chư 經kinh 題đề 目mục 或hoặc 佛Phật 自tự 立lập 或hoặc 結kết 集tập 者giả 立lập 今kim 此thử 經Kinh 目mục 是thị 佛Phật 自tự 立lập 又hựu 諸chư 經kinh 得đắc 名danh 有hữu 其kỳ 多đa 種chủng 。 或hoặc 以dĩ 人nhân 為vi 目mục 或hoặc 以dĩ 法pháp 為vi 名danh 人nhân 有hữu 請thỉnh 說thuyết 等đẳng 殊thù 法pháp 有hữu 法pháp 喻dụ 等đẳng 別biệt 或hoặc 體thể 或hoặc 用dụng 或hoặc 果quả 或hoặc 因nhân 或hoặc 能năng 詮thuyên 所sở 詮thuyên 或hoặc 真chân 妄vọng 境cảnh 智trí 乍sạ 單đơn 乍sạ 複phức 其kỳ 類loại 不bất 同đồng 。 (# 與dữ 清thanh 涼lương 大đại 同đồng )# 問vấn 天thiên 台thai 釋thích 題đề 約ước 通thông 別biệt 兩lưỡng 號hiệu 七thất 種chủng 得đắc 名danh 謂vị 單đơn 三tam (# 人nhân 法pháp 喻dụ )# 複phức 三tam (# 人nhân 法pháp 人nhân 喻dụ 法pháp 喻dụ )# 具cụ 足túc 者giả 一nhất (# 人nhân 法pháp 喻dụ )# 不bất 知tri 賢hiền 首thủ 以dĩ 何hà 義nghĩa 釋thích 題đề 耶da 蓋cái 天thiên 台thai 通thông 別biệt 兩lưỡng 號hiệu 七thất 種chủng 立lập 題đề 但đãn 約ước 能năng 詮thuyên 得đắc 名danh 亦diệc 立lập 別biệt 號hiệu 以dĩ 別biệt 揀giản 通thông 今kim 家gia 釋thích 題đề 約ước 十thập 四tứ 法pháp 謂vị 單đơn 九cửu 複phức 五ngũ 單đơn 九cửu 者giả 人nhân 四tứ (# 能năng 說thuyết 所sở 說thuyết 所sở 請thỉnh 所sở 為vi )# 者giả 四tứ (# 體thể 用dụng 因nhân 果quả )# 喻dụ 一nhất 複phức 五ngũ 者giả (# 人nhân 法pháp 法pháp 喻dụ 人nhân 喻dụ 體thể 用dụng 因nhân 果quả )# 十thập 四tứ 法pháp 俱câu 在tại 所sở 詮thuyên 之chi 別biệt 揀giản 能năng 詮thuyên 之chi 通thông 也dã (# 經kinh 之chi 一nhất 字tự 是thị 能năng 詮thuyên )# 且thả 天thiên 台thai 之chi 通thông 別biệt 但đãn 得đắc 以dĩ 別biệt 揀giản 通thông 之chi 功công 題đề 中trung 有hữu 詮thuyên 而nhi 闕khuyết 旨chỉ 今kim 家gia 約ước 能năng 所sở 詮thuyên 者giả 一nhất 則tắc 有hữu 以dĩ 別biệt 揀giản 通thông 之chi 功công 二nhị 則tắc 題đề 中trung 具cụ 乎hồ 詮thuyên 有hữu 旨chỉ 三tam 則tắc 於ư 文văn 有hữu 據cứ 謂vị 依y 佛Phật 地địa 論luận 是thị 故cố 今kim 家gia 釋thích 題đề 逈huýnh 異dị 天thiên 台thai 矣hĩ 又hựu 今kim 家gia 釋thích 題đề 或hoặc 從tùng 簡giản 略lược 止chỉ 用dụng 人nhân 法pháp 二nhị 種chủng 喻dụ 對đối 於ư 人nhân 亦diệc 屬thuộc 法pháp 也dã 金kim 剛cang 別biệt 記ký 云vân 吾ngô 家gia 雖tuy 以dĩ 所sở 詮thuyên 釋thích 相tương 通thông 別biệt 與dữ 彼bỉ 無vô 異dị 。 如như 云vân 以dĩ 別biệt 揀giản 通thông 依y 主chủ 受thọ 稱xưng 豈khởi 非phi 約ước 通thông 別biệt 以dĩ 結kết 耶da 今kim 謂vị 以dĩ 別biệt 揀giản 通thông 通thông 亦diệc 是thị 別biệt 與dữ 彼bỉ 雙song 存tồn 通thông 別biệt 不bất 同đồng 耳nhĩ 。

〔# 疏sớ/sơ 大đại 方Phương 廣Quảng 是thị 義nghĩa 〕#

問vấn 何hà 故cố 華hoa 嚴nghiêm 疏sớ/sơ 云vân 大đại 方Phương 廣Quảng 者giả 所sở 詮thuyên 之chi 法pháp 耶da 答đáp 彼bỉ 對đối 能năng 證chứng 人nhân 義nghĩa 即tức 是thị 法pháp 今kim 疏sớ/sơ 法pháp 義nghĩa 對đối 揀giản 故cố 不bất 同đồng 也dã 。

〔# 疏sớ/sơ 下hạ 六lục 字tự 屬thuộc 能năng 詮thuyên 〕#

問vấn 今kim 家gia 既ký 約ước 所sở 詮thuyên 釋thích 題đề 何hà 故cố 云vân 下hạ 六lục 字tự 屬thuộc 能năng 詮thuyên 耶da 答đáp 鈔sao 云vân 六lục 字tự 中trung 上thượng 五ngũ 字tự 緣duyên 歎thán 此thử 經Kinh 殊thù 勝thắng 結kết 為vi 題đề 目mục 總tổng 屬thuộc 能năng 詮thuyên 句cú 攝nhiếp 屬thuộc 於ư 義nghĩa 用dụng 大đại 等đẳng 五ngũ 字tự 既ký 屬thuộc 所sở 詮thuyên 經kinh 為vi 能năng 詮thuyên 能năng 所sở 詮thuyên 義nghĩa 照chiếu 然nhiên 可khả 見kiến 也dã 。

〔# 注chú 云vân 心tâm 即tức 眾chúng 生sanh 心tâm 〕#

言ngôn 眾chúng 生sanh 者giả 。 釋thích 論luận 云vân 眾chúng 謂vị 四tứ 衍diễn 眾chúng 生sanh 謂vị 四tứ 種chủng 生sanh 四tứ 衍diễn 眾chúng 者giả 四tứ 聖thánh 也dã 四tứ 種chủng 生sanh 者giả 六lục 凡phàm 也dã 。

〔# 經Kinh 有Hữu 五Ngũ 名Danh 〕#

大đại 疏sớ/sơ 云vân 大đại 者giả 是thị 體thể 方Phương 廣Quảng 是thị 用dụng 圓viên 覺giác 是thị 果quả 祕bí 密mật 王vương 三tam 昧muội 是thị 因nhân 又hựu 王vương 是thị 喻dụ 三tam 昧muội 是thị 法pháp 修tu 多đa 羅la 了liễu 義nghĩa 是thị 歎thán 能năng 詮thuyên 餘dư 皆giai 所sở 詮thuyên 如Như 來Lai 是thị 能năng 證chứng 人nhân 即tức 當đương 其kỳ 智trí 決quyết 定định 境cảnh 界giới 是thị 境cảnh 兼kiêm 餘dư 皆giai 法pháp 如Như 來Lai 藏tạng 是thị 。 在tại 纏triền 之chi 名danh 即tức 真chân 妄vọng 和hòa 合hợp 斯tư 則tắc 人nhân 法pháp 總tổng 彰chương 法pháp 喻dụ 皆giai 舉cử 具cụ 體thể 具cụ 用dụng 有hữu 果quả 有hữu 因nhân 詮thuyên 旨chỉ 雙song 題đề 真chân 妄vọng 俱câu 顯hiển 方phương 諸chư 經kinh 目mục 莫mạc 備bị 於ư 斯tư 問vấn 五ngũ 名danh 中trung 既ký 存tồn 二nhị 號hiệu 陀đà 羅la 尼ni 亦diệc 二nhị 號hiệu 之chi 數số 何hà 故cố 不bất 著trước 於ư 題đề 中trung 耶da 答đáp 正chánh 宗tông 中trung 云vân 有hữu 大đại 陀đà 羅la 尼ni 。 名danh 為vi 圓Viên 覺Giác 。 故cố 題đề 中trung 略lược 之chi 唯duy 用dụng 宗tông 本bổn 體thể 用dụng 詮thuyên 旨chỉ 功công 能năng 耳nhĩ 問vấn 此thử 云vân 方phương 諸chư 經kinh 目mục 莫mạc 備bị 於ư 斯tư 莫mạc 也dã 華hoa 嚴nghiêm 之chi 不bất 及cập 邪tà 答đáp 此thử 經Kinh 五ngũ 名danh 說thuyết 故cố 備bị 於ư 說thuyết 故cố 備bị 於ư 諸chư 義nghĩa 華hoa 嚴nghiêm 一nhất 名danh 七thất 字tự 清thanh 涼lương 各các 開khai 十thập 義nghĩa 說thuyết 之chi 況huống 又hựu 多đa 名danh 其kỳ 義nghĩa 猶do 廣quảng 如như 云vân 以dĩ 數số 彰chương 名danh 云vân 百bách 千thiên 經kinh 從tùng 喻dụ 受thọ 名danh 為vi 雜tạp 華hoa 經kinh 從tùng 法pháp 彰chương 名danh 為vi 不bất 思tư 議nghị 解giải 脫thoát 經kinh 等đẳng 。

〔# 疏sớ/sơ 不bất 同đồng 法pháp 相tướng 宗tông 揀giản 小tiểu 之chi 大đại 〕#

問vấn 何hà 故cố 華hoa 嚴nghiêm 疏sớ/sơ 亦diệc 揀giản 小Tiểu 乘Thừa 耶da 答đáp 彼bỉ 約ước 自tự 宗tông 當đương 體thể 義nghĩa 非phi 可khả 有hữu 揀giản 所sở 言ngôn 揀giản 者giả 即tức 揀giản 持trì 一nhất 對đối 謂vị 大đại 是thị 揀giản 方Phương 廣Quảng 是thị 持trì 即tức 揀giản 大đại 異dị 小tiểu 揀giản 實thật 異dị 權quyền 揀giản 果quả 異dị 因nhân 。

〔# 別biệt 業nghiệp 所sở 感cảm 〕#

大đại 鈔sao 云vân 別biệt 業nghiệp 共cộng 業nghiệp 所sở 感cảm 古cổ 今kim 略lược 鈔sao 與dữ 大đại 鈔sao 同đồng 大đại 鈔sao 為vi 正chánh 。

〔# 如như 八bát 大đại 河hà 〕#

孔khổng 目mục 三tam 云vân 十thập 住trụ 經Kinh 云vân 四tứ 河hà 阿a 含hàm 婆bà 沙sa 云vân 二nhị 十thập 河hà 涅Niết 槃Bàn 云vân 八bát 河hà 謂vị 阿a 耨nậu 池trì 四tứ 面diện 有hữu 四tứ 獸thú 口khẩu 出xuất 為vi 四tứ 各các 出xuất 至chí 四tứ 十thập 里lý 外ngoại 。 分phân 為vi 五ngũ 河hà 為vi 二nhị 十thập 言ngôn 八bát 河hà 者giả 佛Phật 在tại 東đông 面diện 恆hằng 伽già 河hà 側trắc 說thuyết 法Pháp 從tùng 名danh 聞văn 者giả 說thuyết 東đông 面diện 五ngũ 何hà 并tinh 三tam 面diện 本bổn 大đại 河hà 故cố 云vân 八bát 河hà 如như 是thị 八bát 大đại 河hà 所sở 流lưu 之chi 水thủy 悉tất 歸quy 大đại 海hải 古cổ 今kim 不bất 易dị 故cố 以dĩ 喻dụ 涅Niết 槃Bàn 常thường 義nghĩa 。

〔# 生sanh 公công 疏sớ/sơ 云vân 〕#

大đại 鈔sao 云vân 序tự 云vân 辨biện 疑nghi 悞ngộ 引dẫn 大đại 鈔sao 具cụ 文văn 云vân 義nghĩa 當đương 序tự 云vân 然nhiên 則tắc 是thị 彼bỉ 之chi 序tự 又hựu 恐khủng 圭# 山sơn 二nhị 鈔sao 互hỗ 舉cử 顯hiển 是thị 疏sớ/sơ 序tự 若nhược 是thị 彼bỉ 疏sớ/sơ 序tự 謂vị 疏sớ/sơ 云vân 義nghĩa 亦diệc 可khả 通thông 大đại 鈔sao 八bát 云vân 迷mê 時thời 有hữu 妄vọng 非phi 是thị 元nguyên 真chân 悟ngộ 時thời 見kiến 性tánh 性tánh 非phi 今kim 有hữu 故cố 生sanh 公công 但đãn 是thị 本bổn 始thỉ 會hội 之chi 非phi 照chiếu 今kim 有hữu 照chiếu 不bất 在tại 今kim 即tức 是thị 莫mạc 先tiên 為vi 大đại 既ký 云vân 大đại 矣hĩ 所sở 以dĩ 稱xưng 常thường 是thị 知tri 迷mê 悟ngộ 雖tuy 涅Niết 槃Bàn 之chi 性tánh 三tam 世thế 不bất 遷thiên 湛trạm 然nhiên 常thường 住trụ 。 會hội 即tức 符phù 契khế 同đồng 彼bỉ 性tánh 常thường 如như 始thỉ 覺giác 同đồng 本bổn 其kỳ 性tánh 廣quảng 博bác 連liên 次thứ 文văn 云vân 猶do 如như 有hữu 人nhân 。 壽thọ 命mạng 無vô 量lượng 。 名danh 大đại 丈trượng 夫phu 。 是thị 人nhân 若nhược 能năng 安an 住trụ 正Chánh 法Pháp 。 名danh 人nhân 中trung 勝thắng 故cố 遠viễn 公công 分phần/phân 此thử 一nhất 文văn 便tiện 成thành 二nhị 種chủng 大đại 一nhất 廣quảng 故cố 名danh 大đại 二nhị 勝thắng 故cố 名danh 大đại 今kim 但đãn 取thủ 廣quảng 遍biến 之chi 義nghĩa 然nhiên 彼bỉ 更cánh 有hữu 大đại 藏tạng 多đa 故cố 名danh 大đại 大đại 山sơn 高cao 故cố 名danh 大đại 大đại 海hải 深thâm 故cố 名danh 大đại 等đẳng 猶do 如như 虗hư 空không 鈔sao 云vân 復phục 是thị 別biệt 義nghĩa 由do 疏sớ/sơ 中trung 二nhị 句cú 連liên 續tục 故cố 特đặc 以dĩ 復phục 是thị 別biệt 義nghĩa 四tứ 字tự 揀giản 別biệt 之chi 顯hiển 非phi 一nhất 義nghĩa 有hữu 本bổn 大đại 鈔sao 云vân 復phục 有hữu 別biệt 義nghĩa 不bất 若nhược 今kim 鈔sao 。

〔# 譬thí 如như 虗hư 空không 者giả 〕#

多đa 卻khước 者giả 字tự 。

〔# 疏sớ/sơ 方phương 者giả 就tựu 法pháp 得đắc 名danh 〕#

問vấn 三tam 大đại 言ngôn 之chi 方phương 是thị 相tương/tướng 大đại 何hà 不bất 云vân 就tựu 相tương/tướng 得đắc 名danh 耶da 答đáp 法pháp 是thị 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 即tức 是thị 體thể 上thượng 之chi 相tướng 。

〔# 注chú 一nhất 一nhất 翻phiên 對đối 妄vọng 染nhiễm 〕#

問vấn 注chú 云vân 翻phiên 對đối 妄vọng 染nhiễm 多đa 諸chư 義nghĩa 屬thuộc 此thử 經Kinh 若nhược 曰viết 不bất 然nhiên 引dẫn 之chi 何hà 用dụng 若nhược 然nhiên 者giả 何hà 故cố 大đại 鈔sao 云vân 此thử 中trung 大đại 唯duy 克khắc 體thể 方phương 唯duy 持trì 性tánh 廣quảng 闕khuyết 事sự 事sự 相tướng 入nhập 及cập 重trùng 重trùng 無vô 盡tận 耶da 答đáp 疏sớ/sơ 中trung 但đãn 用dụng 起khởi 信tín 相tương/tướng 大đại 性tánh 上thượng 本bổn 有hữu 過quá 恆Hằng 沙sa 妙diệu 用dụng 同đồng 此thử 覺giác 性tánh 本bổn 之chi 德đức 緣duyên 鈔sao 中trung 具cụ 引dẫn 彼bỉ 論luận 下hạ 文văn 故cố 有hữu 翻phiên 對đối 之chi 言ngôn 非phi 此thử 經Kinh 同đồng 彼bỉ 翻phiên 對đối 妄vọng 染nhiễm 之chi 義nghĩa 也dã 問vấn 起khởi 信tín 三tam 大đại 是thị 生sanh 滅diệt 門môn 終chung 教giáo 也dã 今kim 經kinh 何hà 故cố 引dẫn 證chứng 答đáp 或hoặc 云vân 彼bỉ 三tam 大đại 雖tuy 生sanh 滅diệt 門môn 義nghĩa 法pháp 歸quy 真Chân 如Như 亦diệc 屬thuộc 頓đốn 教giáo 或hoặc 云vân 終chung 頓đốn 二nhị 教giáo 克khắc 體thể 全toàn 相tương/tướng 攝nhiếp 屬thuộc 故cố 今kim 謂vị 配phối 屬thuộc 三tam 大đại 則tắc 同đồng 釋thích 義nghĩa 隨tùy 宗tông 則tắc 異dị 如như 次thứ 前tiền 云vân 不bất 用dụng 彼bỉ 翻phiên 對đối 妄vọng 染nhiễm 之chi 義nghĩa 三tam 大đại 之chi 說thuyết 亦diệc 猶do 是thị 矣hĩ 。

〔# 過quá 恆Hằng 沙sa 等đẳng 〕#

大đại 鈔sao 云vân 如như 上thượng 所sở 引dẫn 過quá 塵trần 沙sa 等đẳng 文văn 是thị 論luận 釋thích 相tương/tướng 大đại 中trung 文văn 今kim 於ư 用dụng 大đại 引dẫn 者giả 以dĩ 德đức 相tương/tướng 是thị 起khởi 應ứng 用dụng 所sở 依y 之chi 本bổn 故cố 標tiêu 本bổn 躡niếp 之chi 以dĩ 明minh 妙diệu 用dụng 又hựu 文văn 句cú 相tương 近cận 便tiện 亦diệc 反phản 證chứng 得đắc 相tương/tướng 大đại 之chi 文văn 免miễn 兩lưỡng 度độ 重trọng/trùng 舉cử 甚thậm 為vi 宜nghi 便tiện 矣hĩ 然nhiên 宜nghi 便tiện 二nhị 字tự 屬thuộc 意ý 在tại 用dụng 大đại 中trung 所sở 引dẫn 相tương/tướng 大đại 之chi 文văn 反phản 更cánh 兼kiêm 證chứng 相tương/tướng 大đại 故cố 。

〔# 能năng 生sanh 一nhất 切thiết 。 世thế 間gian 出xuất 世thế 間gian 。 善thiện 因nhân 果quả 故cố 〕#

即tức 論luận 立lập 義nghĩa 分phần/phân 三tam 大đại 中trung 用dụng 大đại 之chi 文văn 若nhược 前tiền 文văn 揀giản 異dị 此thử 經Kinh 者giả 是thị 解giải 釋thích 分phần/phân 中trung 文văn 故cố 疏sớ/sơ 云vân 然nhiên 此thử 用dụng 大đại 是thị 報báo 化hóa 二nhị 身thân 麤thô 細tế 之chi 用dụng 令linh 諸chư 眾chúng 生sanh 。 始thỉ 成thành 世thế 善thiện 終chung 成thành 出xuất 世thế 善thiện 也dã 次thứ 文văn 同đồng 此thử 注chú 問vấn 既ký 言ngôn 潛tiềm 興hưng 密mật 應ưng 該cai 於ư 染nhiễm 淨tịnh 善thiện 惡ác 何hà 故cố 所sở 引dẫn 唯duy 言ngôn 善thiện 因nhân 果quả 邪tà 答đáp 鈔sao 注chú 云vân 不bất 善thiện 違vi 真chân 故cố 非phi 其kỳ 用dụng 或hoặc 者giả 答đáp 云vân 且thả 引dẫn 為vi 證chứng 非phi 餘dư 法pháp 不bất 是thị 其kỳ 用dụng 然nhiên 亦diệc 是thị 一nhất 說thuyết 。

〔# 通thông 論luận 用dụng 無vô 窮cùng 盡tận 〕#

大đại 鈔sao 於ư 通thông 論luận 下hạ 有hữu 圓viên 覺giác 二nhị 字tự 有hữu 則tắc 為vi 優ưu 。

〔# 大đại 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。 能năng 建kiến 大đại 義nghĩa 〕#

彼bỉ 經kinh 迦Ca 葉Diếp 難nạn/nan 佛Phật 若nhược 久cửu 遠viễn 渡độ 煩phiền 惱não 海hải 者giả 何hà 緣duyên 復phục 納nạp 耶da 輸du 生sanh 羅La 睺Hầu 羅La 。 等đẳng 佛Phật 答đáp 云vân 是thị 大đại 涅Niết 槃Bàn 能năng 建kiến 大đại 義nghĩa 。 若nhược 有hữu 菩Bồ 薩Tát 。 住trụ 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 以dĩ 須Tu 彌Di 山Sơn 。 王vương 令linh 入nhập 芥giới 子tử 中trung 。 結kết 云vân 菩Bồ 薩Tát 住trụ 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 則tắc 能năng 示thị 現hiện 無vô 量lượng 。 神thần 通thông 變biến 化hóa 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 無vô 。 能năng 測trắc 量lượng 汝nhữ 今kim 云vân 何hà 。 能năng 知tri 如Như 來Lai 。 習tập 近cận 愛ái 欲dục 生sanh 羅La 睺Hầu 羅La 。 等đẳng 然nhiên 此thử 是thị 果quả 上thượng 權quyền 德đức 是thị 故cố 能năng 現hiện 神thần 通thông 變biến 化hóa 。 也dã 問vấn 彼bỉ 經kinh 即tức 約ước 果quả 用dụng 今kim 此thử 即tức 體thể 之chi 用dụng 是thị 本bổn 有hữu 之chi 用dụng 何hà 得đắc 引dẫn 證chứng 耶da 答đáp 佛Phật 果Quả 有hữu 相tương/tướng 用dụng 者giả 皆giai 由do 本bổn 有hữu 故cố 配phối 屬thuộc 三tam 大đại 則tắc 同đồng 釋thích 義nghĩa 隨tùy 宗tông 則tắc 異dị 具cụ 如như 前tiền 文văn (# 六lục 半bán )# 。

〔# 廣quảng 則tắc 能năng 包bao 能năng 徧biến 即tức 入nhập 重trùng 重trùng 〕#

然nhiên 今kim 疏sớ/sơ 引dẫn 普phổ 眼nhãn 章chương 根căn 塵trần 徧biến 滿mãn 亦diệc 是thị 此thử 義nghĩa 但đãn 是thị 分phần/phân 圓viên 義nghĩa 以dĩ 揀giản 故cố 大đại 鈔sao 亦diệc 云vân 此thử 中trung 廣quảng 闕khuyết 事sự 事sự 相tướng 入nhập 重trùng 重trùng 無vô 盡tận 問vấn 今kim 經kinh 屬thuộc 頓đốn 教giáo 即tức 起khởi 信tín 約ước 體thể 絕tuyệt 相tương/tướng 義nghĩa 何hà 故cố 說thuyết 三tam 大đại 耶da 答đáp 或hoặc 云vân 彼bỉ 真Chân 如Như 門môn 不bất 說thuyết 三tam 大đại 如như 釋thích 論luận 云vân 耳nhĩ 或hoặc 云vân 頓đốn 具cụ 漸tiệm 門môn 或hoặc 云vân 真Chân 如Như 門môn 中trung 不bất 空không 真Chân 如Như 亦diệc 說thuyết 四tứ 德đức 故cố 異dị 說thuyết 云vân 云vân 今kim 謂vị 頓đốn 教giáo 還hoàn 依y 真Chân 如Như 門môn 云vân 否phủ/bĩ 華hoa 嚴nghiêm 圓viên 覺giác 題đề 云vân 大đại 方Phương 廣Quảng 義nghĩa 相tương 照chiếu 然nhiên 也dã 又hựu 此thử 經Kinh 云vân 頓đốn 機cơ 眾chúng 生sanh 。 從tùng 此thử 悟ngộ 入nhập 名danh 為vi 頓đốn 教giáo 配phối 同đồng 真Chân 如Như 門môn 而nhi 已dĩ 寧ninh 以dĩ 彼bỉ 妨phương 此thử 乎hồ 。

〔# 疏sớ/sơ 生sanh 滅diệt 門môn 中trung 本bổn 覺giác 〕#

問vấn 生sanh 滅diệt 門môn 中trung 本bổn 覺giác 是thị 次thứ 第đệ 翻phiên 對đối 妄vọng 染nhiễm 所sở 顯hiển 之chi 覺giác 即tức 終chung 教giáo 義nghĩa 如như 何hà 以dĩ 之chi 出xuất 頓đốn 教giáo 覺giác 體thể 耶da 答đáp 不bất 覺giác 出xuất 纏triền 究cứu 竟cánh 之chi 體thể 便tiện 是thị 本bổn 覺giác 之chi 體thể 。 依y 幻huyễn 說thuyết 覺giác 。

〔# 若nhược 說thuyết 有hữu 覺giác 。 說thuyết 無vô 覺giác 者giả 〕#

辨biện 疑nghi 悞ngộ 云vân 此thử 三tam 覺giác 字tự 乃nãi 約ước 同đồng 幻huyễn 之chi 覺giác 此thử 是thị 所sở 拂phất 之chi 覺giác 非phi 是thị 所sở 目mục 法pháp 體thể 此thử 一nhất 期kỳ 引dẫn 之chi 宜nghi 加gia 思tư 忖thốn 矣hĩ 議nghị 曰viết 但đãn 拂phất 對đối 待đãi 之chi 病bệnh 豈khởi 拂phất 其kỳ 法pháp 體thể 耶da 苟cẩu 曰viết 不bất 然nhiên 試thí 問vấn 此thử 覺giác 還hoàn 是thị 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 。 之chi 覺giác 耶da 虗hư 明minh 靈linh 照chiếu 之chi 覺giác 耶da 若nhược 云vân 是thị 覺giác 知tri 之chi 覺giác 者giả 即tức 是thị 病bệnh 也dã 何hà 故cố 云vân 依y 幻huyễn 說thuyết 覺giác 。 亦diệc 名danh 為vi 幻huyễn 。 亦diệc 名danh 二nhị 字tự 何hà 所sở 用dụng 乎hồ 。

〔# 疏sớ/sơ 不bất 共cộng 二Nhị 乘Thừa 方phương 為vi 了liễu 義nghĩa 〕#

具cụ 云vân 定định 說thuyết 三tam 乘thừa 不bất 一nhất 亦diệc 非phi 了liễu 義nghĩa 若nhược 會hội 歸quy 一nhất 極cực 無vô 二nhị 無vô 三tam 。 不bất 共cộng 二Nhị 乘Thừa 方phương 為vi 了liễu 義nghĩa 或hoặc 問vấn 云vân 不bất 共cộng 二Nhị 乘Thừa 應ưng 別biệt 教giáo 耶da 答đáp 不bất 共cộng 之chi 言ngôn 唯duy 是thị 華hoa 嚴nghiêm 具cụ 如như 原nguyên 人nhân 論luận 議nghị 曰viết 此thử 真chân 雖tuy 曰viết 於ư 文văn 有hữu 據cứ 奈nại 何hà 與dữ 疏sớ/sơ 主chủ 相tương 違vi 何hà 者giả 此thử 經Kinh 應ưng 非phi 了liễu 義nghĩa 耶da 應ưng 知tri 疏sớ/sơ 主chủ 特đặc 以dĩ 不bất 共cộng 二Nhị 乘Thừa 以dĩ 明minh 了liễu 義nghĩa 耳nhĩ 。

〔# 注chú 西tây 域vực 兩lưỡng 種chủng 三tam 時thời 〕#

辨biện 疑nghi 云vân 此thử 失thất 撿kiểm 對đối 大đại 疏sớ/sơ 廣quảng 敘tự 二nhị 三tam 時thời 及cập 性tánh 相tướng 十thập 別biệt 故cố 作tác 此thử 指chỉ 今kim 疏sớ/sơ 既ký 削tước 之chi 又hựu 移di 十thập 別biệt 在tại 始thỉ 終chung 二nhị 教giáo 中trung 辨biện 豈khởi 得đắc 亦diệc 如như 是thị 指chỉ 耶da 只chỉ 合hợp 云vân 在tại 前tiền 性tánh 相tướng 十thập 別biệt 中trung 議nghị 曰viết 性tánh 相tướng 十thập 別biệt 中trung 亦diệc 說thuyết 二nhị 三tam 時thời 義nghĩa 亦diệc 可khả 通thông 也dã 然nhiên 指chỉ 大đại 疏sớ/sơ 鈔sao 為vi 前tiền 文văn 處xứ 頗phả 多đa 理lý 亦diệc 可khả 通thông 不bất 必tất 泥nê 也dã 。

〔# 小Tiểu 乘Thừa 一nhất 藏tạng 唯duy 說thuyết 俗tục 諦đế 〕#

若nhược 小Tiểu 乘Thừa 自tự 宗tông 云vân 四tứ 真Chân 諦Đế 或hoặc 取thủ 滅Diệt 諦Đế 是thị 真Chân 諦Đế 若nhược 望vọng 大Đại 乘Thừa 俱câu 是thị 俗tục 也dã 。

〔# 勝thắng 義nghĩa 勝thắng 義nghĩa 即tức 是thị 圓viên 覺giác 〕#

唯duy 識thức 八bát 諦đế 前tiền 七thất 竝tịnh 是thị 俗tục 諦đế 安an 立lập 真Chân 如Như 。 對đối 此thử 還hoàn 成thành 俗tục 諦đế 即tức 圓viên 覺giác 所sở 流lưu 真Chân 如Như 也dã 問vấn 下hạ 云vân 真Chân 如Như 即tức 圓viên 覺giác 如như 何hà 和hòa 會hội 耶da 答đáp 此thử 約ước 以dĩ 教giáo 揀giản 權quyền 說thuyết 以dĩ 彼bỉ 諦đế 不bất 融dung 故cố 下hạ 文văn 約ước 此thử 經Kinh 自tự 宗tông 說thuyết 問vấn 唯duy 識thức 宗tông 權quyền 教giáo 豈khởi 得đắc 勝thắng 義nghĩa 勝thắng 義nghĩa 便tiện 是thị 圓viên 覺giác 答đáp 以dĩ 性tánh 宗tông 取thủ 彼bỉ 故cố 若nhược 彼bỉ 宗tông 取thủ 此thử 不bất 可khả 也dã 。

〔# 了liễu 義nghĩa 〕#

問vấn 了liễu 義nghĩa 揀giản 餘dư 經kinh 者giả 法pháp 華hoa 等đẳng 經kinh 應ưng 不bất 了liễu 義nghĩa 耶da 答đáp 大đại 鈔sao 七thất 云vân 法pháp 華hoa 云vân 妙diệu 涅Niết 槃Bàn 圓viên 寂tịch 華hoa 嚴nghiêm 萬vạn 行hạnh 之chi 華hoa 嚴nghiêm 飾sức 法pháp 體thể 各các 從tùng 增tăng 勝thắng 之chi 義nghĩa 而nhi 占chiêm 一nhất 名danh 不bất 可khả 難nạn/nan 云vân 法pháp 華hoa 之chi 外ngoại 餘dư 經kinh 豈khởi 皆giai 不bất 妙diệu 華hoa 嚴nghiêm 之chi 外ngoại 餘dư 經kinh 不bất 說thuyết 萬vạn 行hạnh 等đẳng 。

〔# 北bắc 印ấn 度độ 〕#

亦diệc 云vân 天Thiên 竺Trúc 亦diệc 云vân 身thân 毒độc 亦diệc 云vân 身thân 篤đốc 亦diệc 云vân 賢hiền 豆đậu 竝tịnh 翻phiên 為vi 月nguyệt 常thường 稱xưng 天Thiên 竺Trúc 國quốc 即tức 月nguyệt 國quốc 也dã 北bắc 印ấn 度độ 者giả 四tứ 方phương 及cập 中trung 為vi 五ngũ 印ấn 度độ 此thử 是thị 北bắc 也dã 今kim 鈔sao 云vân 未vị 詳tường 開khai 元nguyên 釋thích 教giáo 錄lục 云vân 賢hiền 豆đậu 彼bỉ 國quốc 之chi 訛ngoa 也dã 身thân 毒độc 天Thiên 竺Trúc 此thử 方phương 訛ngoa 也dã 言ngôn 諸chư 羣quần 生sanh 無vô 明minh 長trường 夜dạ 莫mạc 有hữu 司ty 晨thần 其kỳ 猶do 白bạch 日nhật 既ký 隱ẩn 宵tiêu 燭chúc 斯tư 繼kế 雖tuy 有hữu 星tinh 光quang 之chi 照chiếu 豈khởi 如như 朗lãng 月nguyệt 之chi 明minh 苟cẩu 緣duyên 斯tư 致trí 因nhân 而nhi 譬thí 月nguyệt 良lương 以dĩ 其kỳ 土thổ/độ 賢hiền 聖thánh 繼kế 軌quỹ 導đạo 凡phàm 御ngự 物vật 如như 月nguyệt 照chiếu 臨lâm 由do 是thị 義nghĩa 故cố 。 謂vị 之chi 印ấn 度độ 辨biện 疑nghi 悞ngộ 曰viết 疏sớ/sơ 既ký 引dẫn 開khai 元nguyên 目mục 錄lục 何hà 不bất 見kiến 此thử 文văn 卻khước 云vân 印ấn 度độ 未vị 詳tường 今kim 謂vị 恐khủng 據cứ 佗tha 引dẫn 事sự 相tướng 瑣tỏa 末mạt 故cố 弗phất 檢kiểm 對đối 。

〔# 罽kế 賓tân 〕#

晉tấn 譯dịch 華hoa 嚴nghiêm 云vân 罽kế 賓tân 唐đường 譯dịch 云vân 迦Ca 葉Diếp 彌di 羅la 即tức 新tân 舊cựu 梵Phạn 語ngữ 也dã 又hựu 云vân 羯yết 溼thấp 彌di 羅la 竝tịnh 翻phiên 為vi 阿a 誰thùy 入nhập 此thử 國quốc 周chu 七thất 千thiên 里lý 四tứ 境cảnh 負phụ 山sơn 本bổn 龍long 池trì 也dã 阿A 難Nan 弟đệ 子tử 。 末mạt 田điền 底để 迦ca 阿A 羅La 漢Hán 至chí 彼bỉ 乞khất 容dung 膝tất 地địa 龍long 王vương 縮súc 水thủy 奉phụng 施thí 羅La 漢Hán 展triển 身thân 極cực 大đại 龍long 王vương 令linh 施thí 於ư 西tây 北bắc 留lưu 一nhất 池trì 百bách 餘dư 里lý 為vi 之chi 居cư 止chỉ 龍long 王vương 請thỉnh 五ngũ 百bách 羅La 漢Hán 。 常thường 受thọ 我ngã 供cung 末mạt 田điền 底để 迦ca 運vận 大đại 神thần 通thông 。 立lập 五ngũ 百bách 伽già 藍lam 於ư 異dị 國quốc 買mãi 鬻dục 賤tiện 人nhân 以dĩ 充sung 役dịch 使sử 後hậu 諸chư 人nhân 民dân 漸tiệm 而nhi 增tăng 廣quảng 遂toại 成thành 一nhất 國quốc 自tự 立lập 君quân 長trường/trưởng 治trị 化hóa 于vu 國quốc 咸hàm 曰viết 此thử 地địa 若nhược 非phi 羅La 漢Hán 神thần 通thông 阿a 誰thùy 能năng 入nhập 由do 此thử 得đắc 名danh 也dã (# 演diễn 義nghĩa 五ngũ 十thập 一nhất )# 今kim 鈔sao 云vân 未vị 詳tường 辨biện 疑nghi 悞ngộ 云vân 詮thuyên 師sư 云vân 羯yết 溼thấp 彌di 羅la 與dữ 釋thích 教giáo 錄lục 同đồng 也dã 何hà 故cố 疏sớ/sơ 主chủ 破phá 云vân 不bất 合hợp 孟# 浪lãng 又hựu 華hoa 嚴nghiêm 疏sớ/sơ 鈔sao 既ký 翻phiên 名danh 釋thích 義nghĩa 何hà 云vân 未vị 詳tường 又hựu 云vân 長trường 壽thọ 年niên 當đương 則tắc 天thiên 之chi 朝triêu 何hà 必tất 云vân 更cánh 待đãi 檢kiểm 尋tầm 議nghị 曰viết 鈔sao 云vân 有hữu 釋thích 云vân 者giả 指chỉ 詮thuyên 師sư 有hữu 釋thích 也dã 。

〔# 龍long 集tập 癸quý 巳tị 〕#

者giả 龍long 星tinh 亦diệc 曰viết 歲tuế 星tinh 歲tuế 行hành 一nhất 次thứ 集tập 者giả 居cư 也dã 言ngôn 此thử 星tinh 居cư 癸quý 巳tị 也dã 卻khước 云vân 高cao 宗tông 飛phi 龍long 一nhất 非phi 也dã 長trường 壽thọ 年niên 乃nãi 則tắc 天thiên 朝triêu 而nhi 云vân 高cao 宗tông 二nhị 非phi 也dã 既ký 據cứ 釋thích 教giáo 錄lục 何hà 得đắc 證chứng 義nghĩa 等đẳng 別biệt 在tại 一nhất 處xứ 三tam 非phi 也dã 譯dịch 經kinh 圖đồ 紀kỷ 貞trinh 元nguyên 目mục 錄lục 既ký 無vô 此thử 說thuyết 不bất 知tri 何hà 據cứ 四tứ 非phi 也dã 故cố 云vân 孟# 浪lãng 且thả 非phi 破phá 其kỳ 羯yết 濕thấp 彌di 羅la 事sự 有hữu 偶ngẫu 忘vong 故cố 曰viết 未vị 詳tường 表biểu 非phi 孟# 浪lãng 後hậu 既ký 檢kiểm 據cứ 明minh 白bạch 至chí 修tu 證chứng 儀nghi 方phương 曰viết 長trường 壽thọ 二nhị 年niên 白bạch 馬mã 寺tự 則tắc 天thiên 皇hoàng 后hậu 統thống 中trung 原nguyên 七thất 月nguyệt 乙ất 酉dậu 朔sóc 問vấn 月nguyệt 建kiến 是thị 丙bính 甲giáp 何hà 不bất 用dụng 耶da 答đáp 或hoặc 用dụng 月nguyệt 建kiến 者giả 悞ngộ 也dã 設thiết 用dụng 月nguyệt 建kiến 不bất 可khả 云vân 朔sóc 今kim 云vân 乙ất 酉dậu 者giả 言ngôn 其kỳ 朔sóc 日nhật 至chí 十thập 五ngũ 日nhật 。 云vân 己kỷ 亥hợi 即tức 此thử 為vi 正chánh 如như 楞lăng 嚴nghiêm 譯dịch 經kinh 年niên 月nguyệt 云vân 五ngũ 月nguyệt 己kỷ 卯mão 朔sóc 亦diệc 與dữ 此thử 同đồng 或hoặc 疑nghi 不bất 然nhiên 寧ninh 知tri 月nguyệt 管quản 三tam 十thập 日nhật 於ư 三tam 十thập 日nhật 各các 有hữu 所sở 屬thuộc 。

〔# 姜# 遁độn 恪khác 〕#

大đại 鈔sao 云vân 遁độn 俗tục 悞ngộ 也dã 。

〔# 慧tuệ 全toàn 〕#

大đại 鈔sao 云vân 慧tuệ 命mạng 悞ngộ 也dã 。

〔# 寶bảo 證chứng 〕#

大đại 鈔sao 云vân 寶bảo 澄trừng 為vi 正chánh 。

〔# 道đạo 議nghị 〕#

大đại 鈔sao 云vân 道đạo 脉mạch 悞ngộ 也dã 。

〔# 阿a 泥nê 樓lâu 豆đậu 〕#

或hoặc 云vân 阿a 尼ni 盧lô 豆đậu 或hoặc 云vân 阿a 㝹nậu 樓lâu 馱đà (# 音âm 墮đọa )# 或hoặc 云vân 阿a 那na 律luật 竝tịnh 翻phiên 云vân 無vô 滅diệt 或hoặc 云vân 如như 意ý 或hoặc 云vân 無vô 貧bần 先tiên 世thế 曾tằng 施thí 辟Bích 支Chi 佛Phật 。 神thần 飯phạn 故cố 九cửu 十thập 一nhất 劫kiếp 無vô 貧bần 眾chúng 。

〔# 起khởi 三tam 疑nghi 〕#

問vấn 小Tiểu 乘Thừa 唯duy 許hứa 悉tất 達đạt 成thành 佛Phật 何hà 疑nghi 佗tha 方phương 佛Phật 來lai 邪tà 答đáp 唯duy 薩tát 婆bà 多đa 部bộ 謂vị 佗tha 方phương 無vô 佛Phật 餘dư 部bộ 不bất 定định 至chí 相tương/tướng 疏sớ/sơ 云vân 餘dư 部bộ 云vân 佗tha 方phương 有hữu 佛Phật 是thị 此thử 方phương 佛Phật 往vãng 化hóa 也dã 然nhiên 薩tát 婆bà 多đa 部bộ 謂vị 佗tha 方phương 無vô 佛Phật 不bất 妨phương 疑nghi 有hữu 佛Phật 來lai 餘dư 部bộ 疑nghi 則tắc 可khả 知tri 聲Thanh 聞Văn 無vô 成thành 佛Phật 之chi 期kỳ 。 今kim 疑nghi 阿A 難Nan 成thành 佛Phật 。 與dữ 佗tha 方phương 無vô 佛Phật 類loại 例lệ 無vô 別biệt 。

〔# 阿a 憂ưu 〕#

大đại 鈔sao 用dụng 優ưu 字tự 引dẫn 百bách 論luận 云vân 外ngoại 道đạo 云vân 阿a 優ưu 為vi 吉cát 提đề 婆bà 菩Bồ 薩Tát 立lập 佛Phật 教giáo 功công 用dụng 初sơ 云vân 上thượng 惡ác 善thiện 行hành 外ngoại 道đạo 難nạn/nan 云vân 初sơ 有hữu 惡ác 字tự 最tối 初sơ 惡ác 故cố 中trung 後hậu 亦diệc 惡ác 是thị 不bất 祥tường 也dã 我ngã 經kinh 首thủ 云vân 阿a 優ưu 初sơ 首thủ 吉cát 故cố 中trung 後hậu 皆giai 吉cát 由do 是thị 敵địch 對đối 阿a 優ưu 故cố 云vân 如như 是thị 又hựu 阿a 優ưu 亦diệc 云vân 阿a 嘔# 梵Phạn 語ngữ 輕khinh 重trọng 耳nhĩ 阿a 之chi 言ngôn 無vô 優ưu 之chi 言ngôn 有hữu 萬vạn 法pháp 雖tuy 眾chúng 不bất 出xuất 有hữu 無vô 此thử 則tắc 外ngoại 道đạo 斷đoạn 常thường 之chi 計kế 故cố 鈔sao 引dẫn 智trí 論luận 云vân 昔tích 梵Phạm 王Vương 以dĩ 七thất 十thập 二nhị 字tự 訓huấn 世thế 後hậu 時thời 眾chúng 生sanh 。 轉chuyển 薄bạc 梵Phạm 王Vương 因nhân 慈từ 吞thôn 之chi 留lưu 阿a 優ưu 二nhị 字tự 於ư 口khẩu 角giác 耳nhĩ 。

〔# 六lục 緣duyên 不bất 具cụ 教giáo 則tắc 不bất 興hưng 〕#

演diễn 義nghĩa 二nhị 云vân 六lục 中trung 後hậu 四tứ 兼kiêm 是thị 說thuyết 經Kinh 之chi 緣duyên 問vấn 若nhược 爾nhĩ 此thử 應ưng 非phi 說thuyết 經Kinh 緣duyên 耶da 答đáp 或hoặc 云vân 此thử 是thị 結kết 集tập 之chi 緣duyên 今kim 謂vị 不bất 然nhiên 文văn 云vân 必tất 須tu 具cụ 六lục 方phương 得đắc 教giáo 起khởi 故cố 云vân 成thành 就tựu 即tức 一nhất 代đại 教giáo 興hưng 之chi 緣duyên 後hậu 四tứ 兼kiêm 是thị 十thập 緣duyên 之chi 數số 者giả 清thanh 涼lương 云vân 依y 時thời 依y 處xứ 依y 主chủ 等đẳng 十thập 即tức 當đương 經kinh 教giáo 興hưng 之chi 緣duyên 耳nhĩ 。

〔# 疏sớ/sơ 指chỉ 法pháp 之chi 辭từ 次thứ 云vân 如như 是thị 之chi 法Pháp 。 我ngã 從tùng 佛Phật 聞văn 〕#

科khoa 云vân 直trực 消tiêu 文văn 鈔sao 云vân 標tiêu 指chỉ 此thử 圓viên 覺giác 是thị 我ngã 親thân 從tùng 佛Phật 。 聞văn 又hựu 引dẫn 佛Phật 地địa 論luận 云vân 如như 是thị 當đương 說thuyết 如như 我ngã 所sở 聞văn 。 又hựu 大đại 鈔sao 云vân 雲vân 光quang 云vân 將tương 傳truyền 所sở 聞văn 之chi 法pháp 先tiên 當đương 標tiêu 舉cử 一nhất 部bộ 謂vị 如như 是thị 經Kinh 教giáo 。 我ngã 於ư 佛Phật 聞văn 然nhiên 疏sớ/sơ 主chủ 與dữ 佛Phật 地địa 論luận 及cập 雲vân 光quang 其kỳ 意ý 一nhất 也dã 謂vị 如như 是thị 二nhị 字tự 屬thuộc 意ý 在tại 當đương 經kinh 後hậu 以dĩ 我ngã 從tùng 佛Phật 聞văn 。 一nhất 句cú 繳giảo 之chi 其kỳ 義nghĩa 甚thậm 明minh 不bất 須tu 異dị 說thuyết 也dã 若nhược 慈từ 恩ân 彌di 陀đà 疏sớ/sơ 云vân 前tiền 來lai 未vị 說thuyết 法Pháp 何hà 謂vị 指chỉ 法pháp 耶da 由do 前tiền 有hữu 標tiêu 題đề 具cụ 下hạ 經kinh 義nghĩa 指chỉ 此thử 題đề 云vân 我ngã 聞văn 貞trinh 元nguyên 云vân 佛Phật 地địa 論luận (# 即tức 指chỉ 前tiền 題đề 目mục 今kim 鈔sao 不bất 然nhiên 乃nãi 依y 華hoa 嚴nghiêm 大đại 疏sớ/sơ )# 。

〔# 疏sớ/sơ 在tại 淨tịnh 土độ 說thuyết 故cố 論luận 釋thích 結kết 集tập 者giả 云vân 是thị 菩Bồ 薩Tát 〕#

問vấn 疏sớ/sơ 次thứ 引dẫn 慕mộ 靈linh 記ký 止chỉ 云vân 菩Bồ 薩Tát 結kết 集tập 摩ma 訶ha 衍diễn 藏tạng 若nhược 言ngôn 在tại 淨tịnh 土độ 說thuyết 故cố 結kết 集tập 是thị 菩Bồ 薩Tát 者giả 。 法pháp 華hoa 涅Niết 槃Bàn 穢uế 土thổ/độ 所sở 說thuyết 應ưng 非phi 菩Bồ 薩Tát 結kết 集tập 耶da 答đáp 佛Phật 地địa 經kinh 是thị 淨tịnh 土độ 說thuyết 故cố 結kết 集tập 者giả 云vân 菩Bồ 薩Tát 大đại 疏sớ/sơ 舉cử 之chi 為vi 例lệ 云vân 此thử 經Kinh 亦diệc 爾nhĩ 。 雖tuy 然nhiên 亦diệc 言ngôn 其kỳ 大đại 槩# 也dã 大đại 鈔sao 則tắc 云vân 淨tịnh 土độ 所sở 說thuyết 之chi 經kinh 故cố 結kết 集tập 兼kiêm 於ư 菩Bồ 薩Tát 又hựu 云vân 然nhiên 此thử 總tổng 指chỉ 已dĩ 含hàm 實thật 教giáo 若nhược 爾nhĩ 故cố 無vô 惑hoặc 也dã 。

〔# 肇triệu 公công 云vân 〕#

肇triệu 公công 寶bảo 藏tạng 論luận 大đại 鈔sao 云vân 故cố 肇triệu 公công 云vân 然nhiên 有hữu 故cố 字tự 知tri 文văn 義nghĩa 有hữu 來lai 歷lịch 也dã 。

〔# 建kiến 立lập 者giả 〕#

大đại 鈔sao 於ư 建kiến 立lập 下hạ 無vô 者giả 字tự 以dĩ 無vô 為vi 妙diệu 又hựu 大đại 鈔sao 次thứ 文văn 無vô 後hậu 加gia 二nhị 字tự 略lược 之chi 耳nhĩ 文văn 云vân 信tín 則tắc 所sở 言ngôn 之chi 理lý 順thuận 順thuận 則tắc 師sư 資tư 之chi 道đạo 成thành 即tức 肇triệu 公công 之chi 言ngôn 但đãn 以dĩ 此thử 二nhị 句cú 為vi 主chủ 上thượng 下hạ 加gia 之chi 言ngôn 無vô 惑hoặc 矣hĩ 。

〔# 疏sớ/sơ 我ngã 即tức 文Văn 殊Thù 及cập 阿A 難Nan 海hải 五ngũ 蘊uẩn 假giả 者giả 〕#

辨biện 疑nghi 誤ngộ 云vân 問vấn 文Văn 殊Thù 結kết 集tập 例lệ 如như 迦Ca 葉Diếp 然nhiên 皆giai 阿A 難Nan 升thăng 座tòa 唯duy 阿A 難Nan 稱xưng 我ngã 華hoa 嚴nghiêm 大đại 疏sớ/sơ 但đãn 云vân 我ngã 即tức 阿A 難Nan 聞văn 謂vị 親thân 自tự 聽thính 聞văn 今kim 謂vị 文Văn 殊Thù 及cập 阿A 難Nan 稱xưng 我ngã 有hữu 二nhị 失thất 以dĩ 正chánh 為vi 兼kiêm 失thất 文Văn 殊Thù 稱xưng 我ngã 失thất 議nghị 曰viết 今kim 疏sớ/sơ 依y 探thám 玄huyền 第đệ 二nhị 準chuẩn 智trí 論luận 是thị 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 。 稱xưng 我ngã 以dĩ 彼bỉ 論luận 云vân 文Văn 殊Thù 與dữ 阿A 難Nan 海hải 在tại 餘dư 清thanh 淨tịnh 處xứ 結kết 集tập 摩ma 訶ha 衍diễn 藏tạng 既ký 有hữu 明minh 據cứ 可khả 胸hung 臆ức 而nhi 識thức 乎hồ 。

〔# 疏sớ/sơ 云vân 何hà 稱xưng 我ngã 〕#

辨biện 疑nghi 誤ngộ 云vân 五ngũ 蘊uẩn 假giả 者giả 即tức 先tiên 釋thích 所sở 以dĩ 又hựu 徵trưng 云vân 云vân 何hà 稱xưng 我ngã 以dĩ 重trọng/trùng 繁phồn 也dã 華hoa 嚴nghiêm 疏sớ/sơ 云vân 云vân 何hà 稱xưng 我ngã 即tức 諸chư 蘊uẩn 假giả 者giả 故cố 知tri 五ngũ 蘊uẩn 假giả 者giả 是thị 釋thích 所sở 以dĩ 不bất 應ưng 更cánh 徵trưng 今kim 觀quán 疏sớ/sơ 意ý 在tại 徵trưng 成thành 四tứ 我ngã 釋thích 以dĩ 後hậu 二nhị 然nhiên 亦diệc 不bất 合hợp 先tiên 出xuất 所sở 以dĩ 應ưng 可khả 安an 五ngũ 蘊uẩn 假giả 者giả 一nhất 句cú 於ư 云vân 何hà 稱xưng 我ngã 之chi 下hạ 亦diệc 可khả 但đãn 除trừ 去khứ 云vân 何hà 稱xưng 我ngã 四tứ 字tự 議nghị 曰viết 疏sớ/sơ 主chủ 之chi 意ý 以dĩ 前tiền 科khoa 約ước 假giả 名danh 直trực 指chỉ 此thử 之chi 徵trưng 起khởi 意ý 云vân 一nhất 切thiết 經kinh 證chứng 無vô 我ngã 阿A 難Nan 聖thánh 人nhân 云vân 何hà 同đồng 凡phàm 夫phu 稱xưng 我ngã 次thứ 科khoa 總tổng 列liệt 邪tà 正chánh 以dĩ 答đáp 云vân 非phi 四tứ 中trung 初sơ 二nhị 凡phàm 夫phu 外ngoại 道đạo 之chi 我ngã 也dã 正chánh 緣duyên 先tiên 云vân 五ngũ 蘊uẩn 假giả 者giả 即tức 是thị 無vô 我ngã 徵trưng 意ý 云vân 既ký 已dĩ 無vô 我ngã 云vân 何hà 阿A 難Nan 。 稱xưng 我ngã 答đáp 意ý 雖tuy 無vô 凡phàm 夫phu 外ngoại 道đạo 之chi 人nhân 我ngã 而nhi 有hữu 諸chư 教giáo 法pháp 執chấp 中trung 細tế 我ngã 又hựu 此thử 經Kinh 與dữ 華hoa 嚴nghiêm 約ước 本bổn 而nhi 言ngôn 乃nãi 菩Bồ 薩Tát 阿A 難Nan 結kết 集tập 即tức 是thị 法Pháp 身thân 。 真chân 我ngã 若nhược 爾nhĩ 則tắc 何hà 重trọng/trùng 繁phồn 之chi 有hữu 哉tai 。

〔# 三tam 通thông 大đại 小tiểu 賢hiền 聖thánh 〕#

此thử 通thông 大đại 小Tiểu 乘Thừa 法pháp 相tướng 四tứ 唯duy 實thật 教giáo 又hựu 此thử 通thông 三tam 乘thừa 。

〔# 四tứ 唯duy 菩Bồ 薩Tát 〕#

又hựu 此thử 是thị 地địa 前tiền 四tứ 是thị 地địa 上thượng 又hựu 此thử 中trung 分phần/phân 三tam 一nhất 邪tà 二nhị 慢mạn 三tam 名danh 字tự 初sơ 凡phàm 夫phu 二nhị 地địa 前tiền 三tam 地địa 上thượng 今kim 是thị 地địa 上thượng 聖thánh 人nhân 稱xưng 我ngã 無vô 過quá 。

〔# 大đại 小Tiểu 乘Thừa 各các 有hữu 三tam 說thuyết 〕#

小Tiểu 乘Thừa 三tam 者giả 一nhất 法pháp 救cứu 師sư 謂vị 耳nhĩ 聞văn 二nhị 妙diệu 音âm 師sư 謂vị 識thức 聞văn 三tam 成thành 實thật 師sư 謂vị 根căn 識thức 和hòa 合hợp 聞văn 大Đại 乘Thừa 三tam 者giả 一nhất 雜tạp 集tập 論luận 云vân 耳nhĩ 聞văn 二nhị 梁lương 攝nhiếp 論luận 云vân 識thức 聞văn 三tam 佛Phật 地địa 論luận 云vân 和hòa 合hợp 能năng 聞văn 竝tịnh 以dĩ 第đệ 三tam 為vi 正chánh 謂vị 耳nhĩ 根căn 發phát 識thức 也dã 。

〔# 四tứ 緣duyên 八bát 緣duyên 〕#

小Tiểu 乘Thừa 具cụ 四tứ 緣duyên 方phương 聞văn 謂vị 空không 根căn 境cảnh 作tác 意ý 大Đại 乘Thừa 八bát 緣duyên 於ư 小Tiểu 乘Thừa 上thượng 加gia 四tứ 云vân 五ngũ 根căn 本bổn 依y 即tức 第đệ 八bát 識thức 六lục 染nhiễm 淨tịnh 依y 即tức 第đệ 七thất 識thức 七thất 分phần 別biệt 依y 即tức 第đệ 六lục 識thức 八bát 種chủng 子tử 種chủng 子tử 為vi 因nhân 緣duyên 依y 諸chư 有hữu 為vi 法pháp 。 皆giai 託thác 此thử 依y 離ly 自tự 因nhân 緣duyên 必tất 不bất 生sanh 故cố 如như 有hữu 偈kệ 云vân 眼nhãn 識thức 九cửu 緣duyên 生sanh (# 加gia 明minh )# 耳nhĩ 識thức 唯duy 從tùng 八bát 鼻tị 舌thiệt 身thân 三tam 七thất (# 除trừ 空không 此thử 三tam 合hợp 中trung 知tri 故cố )# 後hậu 三tam 五ngũ 三tam 四tứ 後hậu 三tam 即tức 六lục 七thất 八bát 識thức 謂vị 第đệ 六lục 識thức 五ngũ 緣duyên (# 更cánh 除trừ 染nhiễm 淨tịnh 及cập 分phân 別biệt )# 第đệ 七thất 識thức 或hoặc 四tứ (# 更cánh 除trừ 根căn 本bổn )# 或hoặc 四tứ (# 更cánh 除trừ 境cảnh )# 第đệ 八bát 唯duy 三tam (# 種chủng 子tử 作tác 意ý 及cập 根căn )# 。

〔# 疏sớ/sơ 非phi 邪tà 慢mạn 心tâm 而nhi 有hữu 所sở 說thuyết 〕#

此thử 二nhị 句cú 出xuất 智trí 論luận 論luận 中trung 通thông 二nhị 意ý 一nhất 揀giản 邪tà 二nhị 通thông 妨phương 隨tùy 世thế 假giả 我ngã 大đại 疏sớ/sơ 取thủ 初sơ 義nghĩa 科khoa 在tại 揀giản 邪tà 中trung 今kim 疏sớ/sơ 取thủ 次thứ 義nghĩa 科khoa 在tại 通thông 妨phương 中trung 又hựu 大đại 疏sớ/sơ 我ngã 與dữ 聞văn 開khai 為vi 二nhị 科khoa 各các 別biệt 通thông 妨phương 雖tuy 因nhân 下hạ 三tam 句cú 通thông 妨phương 於ư 聞văn 非phi 邪tà 下hạ 二nhị 句cú 雖tuy 揀giản 亦diệc 是thị 通thông 妨phương 假giả 名danh 之chi 我ngã 今kim 疏sớ/sơ 雙song 通thông 妨phương 我ngã 聞văn 雖tuy 因nhân 下hạ 三tam 句cú 依y 地địa 論luận 通thông 妨phương 於ư 我ngã 聞văn 非phi 邪tà 下hạ 二nhị 句cú 依y 智trí 論luận 通thông 妨phương 於ư 我ngã 取thủ 與dữ 不bất 同đồng 耳nhĩ 無vô 相tướng 宗tông 含hàm 於ư 三tam 教giáo 。

〔# 疏sớ/sơ 云vân 若nhược 無vô 相tướng 宗tông 我ngã 既ký 云vân 云vân 〕#

鈔sao 云vân 約ước 空không 宗tông 等đẳng 釋thích 等đẳng 於ư 三tam 教giáo (# 大đại 鈔sao 云vân 含hàm 於ư 三tam 教giáo )# 謂vị 始thỉ 頓đốn 實thật 雖tuy 含hàm 三tam 教giáo 無vô 相tướng 義nghĩa 強cường/cưỡng 故cố 偏thiên 標tiêu 也dã (# 大đại 鈔sao 云vân 故cố 云vân 空không 宗tông 也dã )# 華hoa 嚴nghiêm 疏sớ/sơ 與dữ 此thử 疏sớ/sơ 同đồng 彼bỉ 鈔sao 云vân 若nhược 無vô 下hạ 第đệ 二nhị 無vô 相tướng 宗tông 含hàm 於ư 三tam 教giáo 謂vị 始thỉ 頓đốn 終chung (# 無vô 雖tuy 含hàm 三tam 教giáo 無vô 相tướng 義nghĩa 強cường/cưỡng 故cố 偏thiên 標tiêu 之chi 言ngôn 亦diệc 無vô 故cố 云vân 空không 宗tông 之chi 言ngôn )# 然nhiên 此thử 頗phả 多đa 異dị 說thuyết 余dư 遊du 歷lịch 師sư 親thân 承thừa 指chỉ 教giáo 者giả 略lược 有hữu 七thất 焉yên 一nhất 云vân 以dĩ 宗tông 等đẳng 教giáo 即tức 無vô 相tướng 宗tông 含hàm 三tam 教giáo 文văn 云vân 隨tùy 緣duyên 空không 故cố 以dĩ 空không 為vi 門môn 是thị 遮già 詮thuyên 之chi 實thật 故cố 屬thuộc 無vô 相tướng 宗tông 不bất 妨phương 是thị 終chung 頓đốn 耳nhĩ 一nhất 云vân 破phá 相tương/tướng 宗tông 不bất 唯duy 始thỉ 教giáo 偏thiên 在tại 大Đại 乘Thừa 經Kinh 中trung 如như 釋thích 我ngã 聞văn 處xứ 說thuyết 一nhất 云vân 性tánh 空không 含hàm 於ư 三tam 教giáo 非phi 無vô 相tướng 宗tông 含hàm 疑nghi 曰viết 清thanh 涼lương 云vân 因nhân 緣duyên 性tánh 空không 。 通thông 始thỉ 終chung 頓đốn 恐khủng 非phi 此thử 義nghĩa 意ý 一nhất 云vân 縱túng/tung 彼bỉ 空không 宗tông 故cố 云vân 含hàm 於ư 二nhị 教giáo 如như 云vân 相tương/tướng 宗tông 通thông 終chung 頓đốn 圓viên 教giáo 空không 宗tông 密mật 談đàm 頓đốn 旨chỉ 通thông 於ư 頓đốn 也dã 疑nghi 曰viết 縱túng/tung 之chi 密mật 談đàm 頓đốn 旨chỉ 通thông 於ư 頓đốn 教giáo 不bất 通thông 終chung 教giáo 奪đoạt 之chi 唯duy 是thị 始thỉ 教giáo 一nhất 云vân 圭# 山sơn 空không 宗tông 唯duy 始thỉ 教giáo 由do 次thứ 科khoa 約ước 實thật 教giáo 釋thích 即tức 終chung 頓đốn 故cố 若nhược 清thanh 涼lương 次thứ 科khoa 約ước 性tánh 宗tông 釋thích 即tức 圓viên 教giáo 故cố 無vô 相tướng 宗tông 含hàm 於ư 三tam 教giáo 疑nghi 曰viết 圭# 山sơn 次thứ 科khoa 約ước 實thật 亦diệc 含hàm 圓viên 教giáo 前tiền 科khoa 亦diệc 云vân 含hàm 三tam 教giáo 與dữ 清thanh 涼lương 無vô 別biệt 一nhất 云vân 若nhược 約ước 別biệt 宗tông 般Bát 若Nhã 心tâm 經kinh 屬thuộc 實thật 教giáo 性tánh 宗tông (# 無vô 相tướng 宗tông 唯duy 始thỉ 教giáo )# 若nhược 約ước 通thông 宗tông 清thanh 涼lương 云vân 無vô 相tướng 宗tông 含hàm 於ư 三tam 教giáo 謂vị 始thỉ 教giáo 頓đốn 教giáo 實thật 教giáo 心tâm 經kinh 正chánh 當đương 頓đốn 實thật 疑nghi 曰viết 連liên 珠châu 正chánh 意ý 空không 宗tông 唯duy 始thỉ 教giáo 自tự 終chung 頓đốn 已dĩ 去khứ 竝tịnh 屬thuộc 性tánh 宗tông 豈khởi 應ưng 爾nhĩ 說thuyết 自tự 通thông 宗tông 已dĩ 下hạ 宜nghi 削tước 之chi 庶thứ 拔bạt 本bổn 塞tắc 源nguyên 以dĩ 絕tuyệt 其kỳ 詞từ 耳nhĩ 不bất 然nhiên 則tắc 未vị 免miễn 致trí 諍tranh 一nhất 云vân 圭# 山sơn 義nghĩa 含hàm 三tam 教giáo 清thanh 涼lương 宗tông 含hàm 三tam 教giáo 今kim 謂vị 無vô 相tướng 宗tông 但đãn 是thị 始thỉ 教giáo 不bất 通thông 後hậu 教giáo 以dĩ 終chung 教giáo 屬thuộc 性tánh 故cố 空không 宗tông 若nhược 通thông 後hậu 教giáo 如như 何hà 分phần/phân 性tánh 宗tông 權quyền 實thật 耶da 。

〔# 言ngôn 含hàm 三tam 教giáo 〕#

者giả 此thử 兩lưỡng 行hành 疏sớ/sơ 文văn 含hàm 三tam 教giáo 義nghĩa 雖tuy 通thông 三tam 教giáo 唯duy 科khoa 為vi 空không 宗tông 終chung 頓đốn 二nhị 教giáo 俱câu 兼kiêm 配phối 屬thuộc 而nhi 已dĩ 故cố 云vân 無vô 相tướng 義nghĩa 強cường/cưỡng 故cố 偏thiên 標tiêu 空không 宗tông 也dã 若nhược 曰viết 不bất 然nhiên 圭# 山sơn 既ký 云vân 雖tuy 含hàm 三tam 教giáo 無vô 相tướng 義nghĩa 強cường/cưỡng 故cố 偏thiên 云vân 標tiêu 空không 宗tông 者giả 若nhược 空không 宗tông 果quả 通thông 三tam 教giáo 豈khởi 作tác 是thị 說thuyết 耶da 圭# 山sơn 深thâm 得đắc 清thanh 涼lương 之chi 旨chỉ 但đãn 加gia 數số 言ngôn 以dĩ 助trợ 顯hiển 之chi 未vị 嘗thường 不bất 同đồng 也dã 。

〔# 不bất 聞văn 聞văn 〕#

大đại 鈔sao 云vân 天thiên 台thai 作tác 四tứ 句cú 謂vị 聞văn 聞văn 聞văn 不bất 聞văn 不bất 聞văn 不bất 聞văn 不bất 聞văn 聞văn 如như 次thứ 配phối 四tứ 教giáo 此thử 句cú 即tức 圓viên 教giáo 也dã 今kim 作tác 終chung 教giáo 者giả 以dĩ 彼bỉ 圓viên 教giáo 即tức 今kim 家gia 終chung 教giáo 耳nhĩ 。

〔# 耳nhĩ 根căn 無vô 覺giác 〕#

此thử 即tức 勝thắng 義nghĩa 根căn 豈khởi 曰viết 無vô 覺giác 耶da 今kim 望vọng 識thức 說thuyết 不bất 約ước 勝thắng 義nghĩa 根căn 。

〔# 顧cố 命mạng 所sở 因nhân 〕#

周chu 書thư 成thành 王vương 將tương 崩băng 命mạng 召triệu 公công 畢tất 公công 率suất 諸chư 俟sĩ 相tương/tướng 康khang 王vương 作tác 顧cố 命mạng 孔khổng 氏thị 云vân 臨lâm 終chung 之chi 命mạng 曰viết 顧cố 命mạng 鄭trịnh 玄huyền 云vân 臨lâm 將tương 死tử 而nhi 迴hồi 顧cố 為vi 語ngữ (# 今kim 謂vị 如Như 來Lai 入nhập 滅diệt 之chi 時thời 也dã )# 。

〔# 疏sớ/sơ 真chân 俗tục 無vô 礙ngại 〕#

問vấn 前tiền 云vân 頓đốn 無vô 二nhị 諦đế 之chi 殊thù 今kim 云vân 真chân 俗tục 無vô 礙ngại 何hà 耶da 答đáp 前tiền 但đãn 遣khiển 二nhị 諦đế 之chi 病bệnh 不bất 妨phương 雙song 融dung 雙song 泯mẫn 顯hiển 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。

〔# 阿A 難Nan 請thỉnh 如Như 來Lai 重trùng 說thuyết 〕#

請thỉnh 如Như 來Lai 重trùng 說thuyết 是thị 小Tiểu 乘Thừa 義nghĩa 得đắc 深thâm 三tam 昧muội 。 自tự 通thông 等đẳng 是thị 大Đại 乘Thừa 義nghĩa 。

〔# 疏sớ/sơ 時thời 者giả 隨tùy 世thế 假giả 立lập 〕#

科khoa 云vân 出xuất 體thể 辯biện 疑nghi 誤ngộ 云vân 此thử 只chỉ 科khoa 得đắc 六lục 字tự 如Như 來Lai 下hạ 大đại 疏sớ/sơ 連liên 前tiền 文văn 竝tịnh 屬thuộc 正chánh 釋thích 其kỳ 出xuất 體thể 自tự 在tại 據cứ 實thật 之chi 後hậu 又hựu 云vân 又hựu 字tự 是thị 連liên 前tiền 釋thích 一nhất 時thời 義nghĩa 之chi 文văn 勢thế 今kim 疏sớ/sơ 合hợp 應ưng 在tại 通thông 妨phương 之chi 後hậu 妨phương 之chi 後hậu 恐khủng 修tu 略lược 疏sớ/sơ 者giả 移di 之chi 亦diệc 恐khủng 後hậu 人nhân 誤ngộ 書thư 此thử 六lục 字tự 於ư 正chánh 釋thích 之chi 中trung 隔cách 斷đoạn 正chánh 釋thích 及cập 引dẫn 證chứng 之chi 文văn 也dã 議nghị 曰viết 一nhất 往vãng 觀quan 之chi 此thử 說thuyết 頗phả 有hữu 理lý 細tế 評bình 則tắc 不bất 然nhiên 何hà 者giả 設thiết 云vân 疏sớ/sơ 設thiết 豈khởi 科khoa 鈔sao 俱câu 悞ngộ 耶da 縱túng/tung 云vân 是thị 後hậu 人nhân 以dĩ 科khoa 鈔sao 就tựu 疏sớ/sơ 是thị 亦diệc 可khả 疑nghi 豈khởi 敢cảm 如như 此thử 其kỳ 大đại 疏sớ/sơ 在tại 據cứ 實thật 後hậu 出xuất 體thể 者giả 乃nãi 總tổng 出xuất 體thể 也dã (# 隨tùy 相tương/tướng 據cứ 實thật 二nhị 義nghĩa 無vô 礙ngại 故cố 。 云vân 又hựu 俱câu 出xuất 一nhất 與dữ 時thời 故cố 云vân 總tổng )# 既ký 總tổng 出xuất 體thể 故cố 云vân 一nhất 與dữ 時thời 皆giai 無vô 自tự 體thể 但đãn 隨tùy 世thế 假giả 立lập 以dĩ 假giả 從tùng 實thật 以dĩ 五ngũ 蘊uẩn 為vi 體thể 云vân 云vân (# 又hựu 云vân 各các 別biệt 出xuất 體thể 者giả 就tựu 不bất 相tương 應ứng 行hành 。 中trung 數số 是thị 一nhất 體thể 時thời 是thị 時thời 體thể )# 是thị 故cố 大đại 疏sớ/sơ 當đương 在tại 據cứ 實thật 之chi 後hậu 出xuất 體thể 今kim 疏sớ/sơ 唯duy 出xuất 隨tùy 相tương/tướng 一nhất 科khoa 之chi 體thể 又hựu 唯duy 時thời 體thể 故cố 鈔sao 云vân 時thời 無vô 定định 體thể 約ước 色sắc 心tâm 分phần/phân 位vị 以dĩ 明minh 故cố 云vân 假giả 也dã 即tức 不bất 相tương 應ứng 行hành 。 為vi 體thể 例lệ 之chi 大đại 疏sớ/sơ 今kim 合hợp 就tựu 通thông 妨phương 後hậu 出xuất 體thể 卻khước 在tại 正chánh 釋thích 中trung 出xuất 體thể 者giả 乃nãi 本bổn 大đại 經kinh 疏sớ/sơ 彼bỉ 六lục 字tự 及cập 上thượng 下hạ 之chi 文văn 竝tịnh 為vi 正chánh 釋thích 其kỳ 云vân 一nhất 時thời 者giả 時thời 成thành 就tựu 也dã 亦diệc 隨tùy 世thế 假giả 立lập 時thời 分phần/phân 一nhất 者giả 揀giản 異dị 餘dư 時thời 。

〔# 如Như 來Lai 說thuyết 經Kinh 云vân 云vân 〕#

(# 問vấn 此thử 疏sớ/sơ 文văn )# 演diễn 義nghĩa 云vân 亦diệc 隨tùy 世thế 假giả 立lập 者giả 謂vị 佛Phật 法Pháp 中trung 時thời 不bất 可khả 得đắc 因nhân 物vật 故cố 有hữu 時thời 離ly 物vật 何hà 有hữu 時thời 物vật 尚thượng 無vô 所sở 有hữu 。 何hà 況huống 當đương 有hữu 。 時thời 今kim 隨tùy 世thế 俗tục 說thuyết 有hữu 一nhất 時thời 然nhiên 今kim 疏sớ/sơ 則tắc 附phụ 於ư 正chánh 釋thích 便tiện 為vi 出xuất 體thể 意ý 兼kiêm 兩lưỡng 勢thế (# 清thanh 涼lương 唯duy 作tác 正chánh 釋thích )# 若nhược 云vân 此thử 悞ngộ 彼bỉ 亦diệc 悞ngộ 耶da 。

〔# 六lục 時thời 〕#

西tây 域vực 一nhất 歲tuế 分phần/phân 六lục 時thời 正chánh 月nguyệt 十thập 六lục 至chí 三tam 月nguyệt 十thập 五ngũ 為vi 漸tiệm 熱nhiệt 時thời 三tam 月nguyệt 十thập 六lục 至chí 五ngũ 月nguyệt 十thập 五ngũ 為vi 盛thịnh 熱nhiệt 時thời 五ngũ 月nguyệt 十thập 六lục 至chí 七thất 月nguyệt 為vi 雨vũ 時thời 七thất 月nguyệt 十thập 六lục 至chí 九cửu 月nguyệt 十thập 五ngũ 為vi 茂mậu 時thời 九cửu 月nguyệt 十thập 六lục 至chí 十thập 一nhất 月nguyệt 十thập 五ngũ 為vi 漸tiệm 寒hàn 時thời 十thập 一nhất 月nguyệt 十thập 六lục 至chí 正chánh 月nguyệt 十thập 五ngũ 為vi 盛thịnh 寒hàn 時thời 。

〔# 疏sớ/sơ 心tâm 境cảnh 泯mẫn 理lý 智trí 融dung 〕#

等đẳng 此thử 四tứ 義nghĩa 與dữ 金kim 剛cang 疏sớ/sơ 何hà 異dị 者giả 此thử 是thị 楞lăng 嚴nghiêm 慤# 疏sớ/sơ 所sở 說thuyết 雖tuy 通thông 諸chư 經kinh 不bất 妨phương 隨tùy 宗tông 義nghĩa 別biệt 大đại 鈔sao 云vân 謂vị 此thử 四tứ 說thuyết 聽thính 皆giai 入nhập 三tam 昧muội 。 觀quán 此thử 二nhị 法pháp 皆giai 從tùng 緣duyên 無vô 性tánh 俱câu 是thị 一nhất 心tâm 故cố 云vân 一nhất 也dã (# 餘dư 文văn 同đồng 鈔sao )# 今kim 經kinh 科khoa 云vân 據cứ 約ước 就tựu 一nhất 心tâm 即tức 顯hiển 實thật 性tánh 金kim 剛cang 科khoa 云vân 會hội 法pháp 釋thích 但đãn 顯hiển 法pháp 空không 故cố 刊# 定định 釋thích 凡phàm 聖thánh 如như 云vân 由do 心tâm 分phân 別biệt 故cố 見kiến 聖thánh 見kiến 凡phàm 心tâm 既ký 不bất 生sanh 。 誰thùy 凡phàm 誰thùy 聖thánh 相tương/tướng 本bổn 自tự 盡tận 故cố 言ngôn 如như 也dã 餘dư 例lệ 此thử 可khả 知tri 。

〔# 淨tịnh 名danh 楷# 疏sớ/sơ 〕#

大đại 疏sớ/sơ 云vân 此thử 義nghĩa 不bất 然nhiên 。 故cố 不bất 用dụng 之chi 今kim 何hà 用dụng 者giả 疏sớ/sơ 中trung 不bất 用dụng 鈔sao 中trung 不bất 妨phương 引dẫn 之chi 評bình 量lượng 然nhiên 今kim 疏sớ/sơ 約ước 凡phàm 聖thánh 如như 等đẳng 義nghĩa 何hà 異dị 彼bỉ 約ước 真chân 體thể 不bất 殊thù 一nhất 味vị 如như 如như 者giả 彼bỉ 約ước 理lý 上thượng 言ngôn 一nhất 故cố 不bất 能năng 定định 說thuyết 經Kinh 時thời 也dã 今kim 疏sớ/sơ 約ước 就tựu 事sự 要yếu 見kiến 當đương 此thử 說thuyết 經Kinh 之chi 時thời 凡phàm 聖thánh 是thị 一nhất 亦diệc 不bất 妨phương 以dĩ 事sự 顯hiển 理lý 故cố 與dữ 彼bỉ 異dị 是thị 故cố 大đại 鈔sao 評bình 曰viết 若nhược 以dĩ 本bổn 性tánh 為vi 一nhất 則tắc 一nhất 切thiết 皆giai 一nhất 何hà 唯duy 時thời 一nhất 應ưng 云vân 聽thính 眾chúng 一nhất 人nhân 賢hiền 聖thánh 一nhất 德đức 經kinh 有hữu 一nhất 義nghĩa 等đẳng 略lược 鈔sao 引dẫn 之chi 評bình 量lượng 不bất 妨phương 彈đàn 彼bỉ 說thuyết 聽thính 不bất 二nhị 一nhất 味vị 法pháp 故cố 。

〔# 婆bà 伽già 婆bà 〕#

信tín 聞văn 時thời 義nghĩa 通thông 諸chư 經kinh 唯duy 此thử 就tựu 當đương 經kinh 以dĩ 是thị 一nhất 經kinh 之chi 主chủ 故cố 婆bà 伽già 婆bà 涅Niết 槃Bàn 經kinh 翻phiên 釋thích 通thông 三Tam 身Thân 三tam 德đức 隨tùy 何hà 經kinh 中trung 所sở 宗tông 不bất 同đồng 在tại 此thử 經Kinh 即tức 當đương 法Pháp 身thân 斷đoạn 德đức (# 由do 斷đoạn 煩phiền 惱não 方phương 顯hiển 出xuất 故cố )# 在tại 權quyền 漸tiệm 教giáo 中trung 即tức 當đương 化hóa 身thân 恩ân 德đức 是thị 故cố 不bất 妨phương 餘dư 經kinh 亦diệc 云vân 婆bà 伽già 婆bà 大đại 鈔sao 云vân 華hoa 嚴nghiêm 等đẳng 圓viên 頓đốn 宗tông 教giáo 是thị 理lý 智trí 不bất 分phân 之chi 真chân 身thân 此thử 經Kinh 是thị 淨tịnh 土độ 說thuyết 故cố 化hóa 主chủ 是thị 真chân 身thân 是thị 以dĩ 經Kinh 云vân 婆bà 伽già 婆bà 然nhiên 正chánh 翻phiên 云vân 如Như 來Lai 釋thích 論luận 亦diệc 云vân 世Thế 尊Tôn 曉hiểu 疏sớ/sơ 餘dư 經kinh 亦diệc 云vân 婆Bà 伽Già 婆Bà 者giả 。 如như 金kim 剛cang 別biệt 譯dịch 之chi 本bổn 八Bát 關Quan 齋Trai 戒giới 。 等đẳng 經kinh 義nghĩa 如như 佛Phật 字tự 名danh 隨tùy 經kinh 宗tông 所sở 釋thích 有hữu 異dị (# 如như 鈔sao 約ước 就tựu 當đương 經kinh 釋thích 自tự 覺giác 覺giác 佗tha 覺giác 滿mãn 之chi 義nghĩa 異dị 餘dư 權quyền 漸tiệm 之chi 經kinh )# 六lục 義nghĩa 則tắc 義nghĩa 翻phiên 亦diệc 隨tùy 宗tông 異dị 謂vị 自tự 在tại 熾sí 盛thịnh 與dữ 端đoan 嚴nghiêm 等đẳng 就tựu 此thử 經Kinh 則tắc 意ý 生sanh 身thân 端đoan 嚴nghiêm 即tức 妙diệu 三tam 十thập 二nhị 相tướng 。 所sở 嚴nghiêm 飾sức 故cố 就tựu 金kim 剛cang 即tức 化hóa 身thân 具cụ 三tam 十thập 二nhị 相tướng 。 故cố 至chí 相tương/tướng 疏sớ/sơ 指chỉ 云vân 化hóa 身thân 也dã 問vấn 前tiền 入nhập 寂tịch 光quang 土thổ/độ 凡phàm 聖thánh 一nhất 源nguyên 指chỉ 自tự 受thọ 用dụng 至chí 現hiện 受thọ 用dụng 身thân 釋thích 云vân 約ước 應ứng 機cơ 是thị 佗tha 受thọ 用dụng 身thân 。 今kim 云vân 是thị 法pháp 報báo 不bất 分phân 之chi 真chân 身thân 下hạ 文văn 垢cấu 盡tận 對đối 除trừ 。 處xử 云vân 法Pháp 身thân 說thuyết 經Kinh 義nghĩa 在tại 斯tư 矣hĩ 既ký 四tứ 處xứ 不bất 同đồng 何hà 義nghĩa 為vi 正chánh 耶da 答đáp 此thử 經Kinh 主chủ 佛Phật 既ký 是thị 稱xưng 性tánh 圓viên 融dung 之chi 身thân 隨tùy 說thuyết 皆giai 得đắc 修tu 證chứng 儀nghi 云vân 能năng 仁nhân 演diễn 說thuyết 又hựu 此thử 下hạ 文văn 云vân 不bất 妨phương 還hoàn 是thị 釋Thích 迦Ca 所sở 說thuyết 者giả 彼bỉ 約ước 隨tùy 機cơ 所sở 見kiến 故cố 非phi 此thử 經Kinh 說thuyết 主chủ 然nhiên 約ước 相tương/tướng 而nhi 言ngôn 此thử 經Kinh 能năng 應ưng 之chi 佛Phật 即tức 華hoa 冠quan 瓔anh 珞lạc 之chi 舍xá 那na 不bất 即tức 釋Thích 迦Ca 與dữ 彼bỉ 相tương/tướng 即tức 之chi 義nghĩa 不bất 同đồng 三tam 義nghĩa 之chi 中trung 第đệ 二nhị 正chánh 義nghĩa 是thị 也dã 所sở 被bị 之chi 機cơ 即tức 華hoa 冠quan 瓔anh 珞lạc 之chi 大đại 菩Bồ 薩Tát 餘dư 經kinh 能năng 應ưng 之chi 佛Phật 即tức 釋Thích 迦Ca 蠃# 髻kế 之chi 相tướng 若nhược 對đối 地địa 上thượng 機cơ 於ư 蠃# 髻kế 佛Phật 現hiện 舍xá 那na 之chi 形hình 謂vị 佛Phật 地địa 顯hiển 報báo 報báo 即tức 化hóa 身thân 隨tùy 地địa 前tiền 地địa 上thượng 機cơ 見kiến 之chi 別biệt (# 第đệ 三tam 圓viên 了liễu 義nghĩa 是thị 也dã 然nhiên 據cứ 彼bỉ 論luận 亦diệc 用dụng 正chánh 義nghĩa 是thị 彼bỉ 經kinh 說thuyết 主chủ 但đãn 以dĩ 彼bỉ 宗tông 真chân 應ưng 雙song 通thông 故cố 與dữ 此thử 宗tông 異dị )# 地địa 前tiền 大đại 眾chúng 見kiến 佛Phật 化hóa 身thân 居cư 此thử 穢uế 土thổ/độ 為vì 其kỳ 說thuyết 法Pháp 。 故cố 云vân 不bất 妨phương 還hoàn 是thị 釋Thích 迦Ca 所sở 說thuyết 問vấn 法pháp 華hoa 涅Niết 槃Bàn 穢uế 土thổ/độ 所sở 說thuyết 與dữ 佛Phật 地địa 經kinh 何hà 別biệt 又hựu 此thử 經Kinh 與dữ 華hoa 嚴nghiêm 俱câu 法pháp 報báo 不bất 分phân 真chân 身thân 說thuyết 有hữu 何hà 優ưu 劣liệt 耶da 答đáp 法pháp 華hoa 涅Niết 槃Bàn 隨tùy 地địa 前tiền 人nhân 見kiến 結kết 集tập 云vân 化hóa 身thân 穢uế 土thổ/độ 佛Phật 地địa 經kinh 隨tùy 地địa 上thượng 人nhân 見kiến 結kết 集tập 云vân 報báo 身thân 淨tịnh 土độ 又hựu 涅Niết 槃Bàn 云vân 吾ngô 今kim 此thử 身thân 即tức 是thị 。 常thường 身thân 法Pháp 身thân 然nhiên 皆giai 即tức 化hóa 顯hiển 報báo 報báo 即tức 應ưng 身thân 但đãn 三Tam 身Thân 相tương/tướng 即tức 非phi 真chân 身thân 說thuyết 此thử 經Kinh 從tùng 真chân 起khởi 應ưng 應ưng 即tức 報báo 身thân 謂vị 佗tha 受thọ 用dụng 應ứng 機cơ 說thuyết 華hoa 嚴nghiêm 亦diệc 法pháp 報báo 不bất 分phân 真chân 身thân 從tùng 真chân 起khởi 應ưng 佗tha 受thọ 用dụng 身thân 。 應ứng 機cơ 說thuyết 但đãn 十thập 身thân 無vô 礙ngại 耳nhĩ 故cố 探thám 玄huyền 此thử 釋Thích 迦Ca 身thân 即tức 為vi 實thật 報báo 受thọ 用dụng 之chi 身thân 如như 佛Phật 地địa 經kinh 初sơ 說thuyết 等đẳng 若nhược 三tam 乘thừa 教giáo 中trung 但đãn 為vi 化hóa 身thân 若nhược 別biệt 教giáo 一Nhất 乘Thừa 以dĩ 為vi 究cứu 竟cánh 十thập 佛Phật 之chi 身thân 問vấn 若nhược 依y 頓đốn 宗tông 唯duy 一nhất 真chân 性tánh 但đãn 顯hiển 一nhất 實thật 性tánh 身thân 何hà 故cố 卻khước 有hữu 應ứng 機cơ 之chi 佛Phật 耶da 答đáp 下hạ 文văn 拂phất 迹tích 云vân 對đối 機cơ 之chi 佛Phật 亦diệc 不bất 可khả 得đắc 。 方phương 見kiến 法Pháp 身thân 法Pháp 身thân 說thuyết 經Kinh 義nghĩa 在tại 斯tư 矣hĩ 謂vị 應ứng 機cơ 亦diệc 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 云vân 法Pháp 身thân 即tức 此thử 是thị 唯duy 一nhất 真chân 性tánh 義nghĩa 不bất 妨phương 即tức 法pháp 報báo 不bất 分phân 之chi 真chân 身thân 從tùng 真chân 起khởi 應ứng 對đối 機cơ 說thuyết 法Pháp 是thị 故cố 終chung 教giáo 理lý 智trí 即tức 而nhi 雙song 存tồn 頓đốn 教giáo 理lý 智trí 泯mẫn 而nhi 雙song 絕tuyệt 不bất 妨phương 有hữu 對đối 機cơ 之chi 佛Phật 又hựu 一nhất 實thật 性tánh 身thân 者giả 約ước 揀giản 教giáo 而nhi 說thuyết 故cố 若nhược 約ước 圓viên 頓đốn 宗tông 則tắc 三Tam 身Thân 融dung 即tức 隨tùy 說thuyết 皆giai 得đắc 問vấn 佛Phật 地địa 經kinh 即tức 化hóa 顯hiển 報báo 是thị 同đồng 教giáo 引dẫn 彼bỉ 例lệ 釋thích 此thử 經Kinh 莫mạc 是thị 同đồng 教giáo 耶da 答đáp 但đãn 取thủ 彼bỉ 經kinh 淨tịnh 土độ 儀nghi 式thức 彼bỉ 論luận 所sở 釋thích 淨tịnh 土độ 之chi 相tướng 也dã 然nhiên 不bất 用dụng 餘dư 本bổn 釋thích 相tương/tướng 者giả 余dư 無vô 論luận 釋thích 故cố 。

〔# 斷đoạn 智trí 恩ân 三tam 德đức 〕#

此thử 三tam 德đức 與dữ 般Bát 若Nhã 解giải 脫thoát 。 法Pháp 身thân 三tam 德đức 何hà 別biệt 者giả 能năng 顯hiển 所sở 顯hiển 不bất 同đồng 如như 住trụ 法pháp 記ký 釋thích 此thử 三tam 德đức 唯duy 果quả 般Bát 若Nhã 等đẳng 三tam 德đức 通thông 因nhân 。

〔# 疏sớ/sơ 最tối 清thanh 淨tịnh 覺giác 〕#

此thử 即tức 報báo 身thân 。

〔# 極cực 於ư 法Pháp 界Giới 〕#

即tức 法Pháp 身thân 鈔sao 云vân 此thử 四tứ 句cú 是thị 真chân 身thân 。 殊thù 勝thắng 功công 德đức 。

〔# 疏sớ/sơ 一nhất 切thiết 性tánh 相tướng 〕#

疏sớ/sơ 依y 彼bỉ 論luận 鈔sao 云vân 一nhất 切thiết 法pháp 。 相tương/tướng 者giả 依y 演diễn 義nghĩa 釋thích 云vân 以dĩ 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 總tổng 相tương/tướng 觀quán 法pháp 之chi 性tánh 故cố 云vân 法pháp 也dã 。

〔# 疏sớ/sơ 睡thụy 夢mộng 覺giác 蓮liên 華hoa 開khai 〕#

鈔sao 云vân 結kết 二nhị 覺giác 之chi 相tướng 上thượng 句cú 能năng 自tự 開khai 覺giác 次thứ 句cú 亦diệc 能năng 開khai 覺giác 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。 演diễn 義nghĩa 云vân 以dĩ 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 (# 根căn 本bổn )# 覺giác 法pháp 之chi 性tánh (# 真Chân 諦Đế )# 破phá 無vô 明minh 煩phiền 惱não 。 如như 睡thụy 夢mộng 覺giác 故cố 以dĩ 一nhất 切thiết 。 種chủng 智trí (# 後hậu 得đắc )# 覺giác 法pháp 之chi 相tướng (# 俗tục 諦đế )# 開khai 悟ngộ 法Pháp 門môn 如như 蓮liên 華hoa 開khai 得đắc 見kiến 蓮liên 實thật 故cố 。

〔# 疏sớ/sơ 華hoa 嚴nghiêm 十thập 佛Phật 〕#

佛Phật 地địa 經kinh 圓viên 覺giác 華hoa 嚴nghiêm 佛Phật 字tự 隨tùy 宗tông 義nghĩa 別biệt 詳tường 疏sớ/sơ 可khả 知tri 然nhiên 三tam 世thế 間gian 十thập 身thân 中trung 如Như 來Lai 身thân 上thượng 自tự 具cụ 菩Bồ 提Đề 願nguyện 化hóa 等đẳng 十thập 身thân 與dữ 此thử 十thập 佛Phật 何hà 別biệt 者giả 願nguyện 鈔sao 三tam 云vân 其kỳ 義nghĩa 是thị 同đồng 但đãn 名danh 有hữu 小tiểu 異dị 依y 真chân 而nhi 住trụ 非phi 國quốc 土độ 今kim 證chứng 說thuyết 處xứ 依y 真chân 謂vị 所sở 依y 淨tịnh 土độ 以dĩ 說thuyết 此thử 經Kinh 大đại 鈔sao 云vân 舉cử 普phổ 賢hiền 例lệ 佛Phật 也dã 普phổ 賢hiền 尚thượng 爾nhĩ 佛Phật 豈khởi 不bất 然nhiên 然nhiên 引dẫn 此thử 證chứng 此thử 經Kinh 所sở 依y 淨tịnh 土độ 與dữ 華hoa 嚴nghiêm 如như 何hà 料liệu 揀giản 者giả 玄huyền 文văn 云vân 依y 處xứ 者giả 夫phu 智trí 窮cùng 真chân 際tế 能năng 所sở 兩lưỡng 亡vong (# 拂phất 迹tích )# 假giả 說thuyết 依y 真chân 而nhi 非phi 國quốc 土độ (# 顯hiển 實thật )# 況huống 剎sát 塵trần 即tức 入nhập 染nhiễm 淨tịnh 參tham 融dung 圓viên 滿mãn 教giáo 之chi 普phổ 周chu 難nan 以dĩ 分phần/phân 其kỳ 處xứ 所sở 謂vị 染nhiễm 淨tịnh 融dung 通thông 也dã 故cố 修tu 證chứng 儀nghi 云vân 華hoa 嚴nghiêm 淨tịnh 穢uế 融dung 通thông 境cảnh 別biệt 是thị 圓viên 宗tông 不bất 可khả 思tư 準chuẩn 此thử 同đồng 異dị 下hạ 知tri 唯duy 標tiêu 變biến 化hóa 身thân 土thổ/độ 。

〔# 鈔Sao 注Chú 云Vân 即Tức 法Pháp 相Tướng 及Cập 破Phá 相Tương 及Cập 顯Hiển 性Tánh 等Đẳng 經Kinh 〕#

又hựu 修tu 證chứng 儀nghi 云vân 淨tịnh 土độ 所sở 談đàm 為vi 了liễu 義nghĩa 閻Diêm 浮Phù 所sở 說thuyết 是thị 權quyền 宜nghi 問vấn 法pháp 華hoa 穢uế 土thổ/độ 所sở 說thuyết 應ưng 是thị 權quyền 耶da 答đáp 且thả 就tựu 儀nghi 式thức 不bất 同đồng 淨tịnh 穢uế 一nhất 分phần/phân 故cố 作tác 是thị 說thuyết 。 非phi 以dĩ 此thử 為vi 判phán 教giáo 只chỉ 如như 漸tiệm 頓đốn 分phần/phân 異dị 頓đốn 經kinh 無vô 三tam 可khả 會hội 名danh 為vi 實thật 教giáo 所sở 被bị 之chi 機cơ 發phát 足túc 是thị 一nhất 不bất 從tùng 三tam 來lai 故cố 判phán 頓đốn 教giáo 獨độc 為vi 一Nhất 乘Thừa 終chung 教giáo 為vi 三tam 乘thừa 者giả 所sở 被bị 三tam 乘thừa 漸tiệm 機cơ 故cố 若nhược 取thủ 會hội 所sở 歸quy 是thị 一nhất 即tức 是thị 實thật 教giáo 祖tổ 師sư 亦diệc 曰viết 法pháp 華hoa 是thị 漸tiệm 圓viên 故cố 知tri 穢uế 土thổ/độ 中trung 亦diệc 有hữu 了liễu 義nghĩa 亦diệc 由do 此thử 經Kinh 在tại 淨tịnh 土độ 說thuyết 故cố 結kết 集tập 者giả 云vân 是thị 菩Bồ 薩Tát 皆giai 言ngôn 其kỳ 大đại 槩# 餘dư 文văn 大đại 同đồng 今kim 疏sớ/sơ 大đại 疏sớ/sơ 無vô 此thử 一nhất 句cú 今kim 鈔sao 多đa 卻khước 或hoặc 云vân 照chiếu 大đại 鈔sao 引dẫn 下hạ 經kinh 文văn 配phối 釋thích 故cố 云vân 大đại 同đồng 今kim 謂vị 即tức 指chỉ 大đại 疏sớ/sơ 之chi 餘dư 文văn 同đồng 於ư 今kim 疏sớ/sơ 言ngôn 文văn 有hữu 二nhị 者giả 指chỉ 今kim 說thuyết 處xứ 依y 真chân 科khoa 文văn 也dã 。

〔# 深Thâm 密Mật 經Kinh 〕#

問vấn 此thử 經Kinh 既ký 在tại 淨tịnh 土độ 說thuyết 豈khởi 得đắc 是thị 三tam 乘thừa 始thỉ 教giáo 耶da 等đẳng 為vi 戒giới 賢hiền 判phán 此thử 經Kinh 為vi 發phát 趣thú 一nhất 切thiết 乘thừa 者giả 。 說thuyết 故cố 探thám 玄huyền 據cứ 彼bỉ 宗tông 釋thích 義nghĩa 故cố 闢tịch 之chi 為vi 始thỉ 教giáo 清thanh 涼lương 圭# 山sơn 因nhân 修tu 之chi 若nhược 教giáo 章chương 據cứ 經kinh 三tam 輪luân 之chi 義nghĩa 判phán 為vi 終chung 教giáo 或hoặc 云vân 與dữ 佛Phật 地địa 經kinh 大đại 同đồng 謂vị 通thông 地địa 前tiền 地địa 上thượng 所sở 見kiến 耳nhĩ 。

〔# 密Mật 嚴Nghiêm 經Kinh 〕#

此thử 即tức 二nhị 十thập 餘dư 部bộ 頓đốn 經kinh 之chi 類loại 。

〔# 與dữ 諸chư 隣lân 極cực 〕#

即tức 等đẳng 覺giác 。

〔# 意ý 生sanh 身thân 〕#

即tức 地địa 上thượng 。

〔# 疏Sớ/sơ 心Tâm 印Ấn 經Kinh 〕#

大đại 疏sớ/sơ 云vân 諸chư 佛Phật 心tâm 印ấn 經kinh 注chú 云vân 如Như 來Lai 境cảnh 界giới 。 眾chúng 寶bảo 道Đạo 場Tràng 。 辨biện 疑nghi 悞ngộ 云vân 大đại 疏sớ/sơ 鈔sao 有hữu 此thử 及cập 興hưng 顯hiển 經kinh 略lược 鈔sao 卻khước 不bất 引dẫn 之chi 及cập 至chí 餘dư 經kinh 更cánh 引dẫn 廣quảng 文văn 加gia 之chi 注chú 配phối 不bất 應ưng 將tương 今kim 經Kinh 法Pháp 性tánh 土thổ/độ 凡phàm 聖thánh 同đồng 源nguyên 之chi 相tướng 注chú 配phối 於ư 諸chư 經kinh 受thọ 用dụng 之chi 相tướng 中trung 如như 大đại 鈔sao 不bất 注chú 配phối 不bất 妨phương 以dĩ 此thử 證chứng 淨tịnh 土độ 所sở 說thuyết 以dĩ 袪# 疑nghi 情tình 此thử 應ưng 修tu 略lược 鈔sao 弟đệ 子tử 妄vọng 加gia 也dã 況huống 於ư 中trung 又hựu 不bất 全toàn 是thị 智trí 境cảnh 純thuần 淨tịnh 之chi 土thổ/độ 亦diệc 即tức 識thức 智trí 圓viên 通thông 之chi 土thổ/độ 也dã 議nghị 曰viết 失thất 引dẫn 二nhị 經kinh 恐khủng 文văn 脫thoát 妄vọng 加gia 注chú 配phối 之chi 說thuyết 獨độc 恐khủng 未vị 然nhiên 但đãn 大đại 槩# 注chú 配phối 此thử 等đẳng 之chi 經kinh 皆giai 非phi 山sơn 地địa 國quốc 邑ấp 與dữ 此thử 經Kinh 相tương/tướng 類loại 俱câu 淨tịnh 土độ 所sở 說thuyết 又hựu 謂vị 此thử 下hạ 經kinh 不bất 全toàn 是thị 智trí 境cảnh 純thuần 淨tịnh 之chi 土thổ/độ 亦diệc 即tức 識thức 智trí 圓viên 通thông 之chi 土thổ/độ 者giả 疏sớ/sơ 主chủ 明minh 言ngôn 十thập 五ngũ 本bổn 經kinh 外ngoại 別biệt 有hữu 俱câu 通thông 染nhiễm 淨tịnh 之chi 經kinh 即tức 等Đẳng 目Mục 菩Bồ 薩Tát 。 所sở 問vấn 等đẳng 三tam 經kinh 此thử 皆giai 疏sớ/sơ 主chủ 意ý 也dã 豈khởi 得đắc 盡tận 歸quy 過quá 於ư 後hậu 人nhân 乎hồ (# 大đại 鈔sao 云vân 又hựu 有hữu 四tứ 本bổn 經kinh 亦diệc 在tại 淨tịnh 土độ 說thuyết 在tại 別biệt 卷quyển 中trung )# 。

〔# 疏Sớ/sơ 興Hưng 顯Hiển 經Kinh 入Nhập 印Ấn 法Pháp 門Môn 經Kinh 〕#

辨biện 疑nghi 悞ngộ 云vân 賢hiền 首thủ 華hoa 嚴nghiêm 傳truyền 云vân 興hưng 顯hiển 經kinh 即tức 華hoa 嚴nghiêm 性tánh 起khởi 品phẩm 無vô 量lượng 頌tụng 俱câu 乃nãi 將tương 十thập 忍nhẫn 品phẩm 後hậu 文văn 續tục 之chi 元nguyên 康khang 二nhị 年niên 竺trúc 法pháp 護hộ 譯dịch 經Kinh 云vân 普phổ 見kiến 枰# 閣các 即tức 普Phổ 光Quang 明Minh 殿Điện 。 也dã 又hựu 大đại 周chu 目mục 錄lục 云vân 入nhập 印ấn 法Pháp 門môn 經kinh 曇đàm 摩ma 流lưu 支chi 於ư 洛lạc 陽dương 譯dịch 即tức 華hoa 嚴nghiêm 支chi 流lưu 經kinh 也dã 經Kinh 云vân 如Như 來Lai 住trụ 持trì 境cảnh 界giới 處xứ 去khứ 寂Tịch 滅Diệt 道Đạo 場Tràng 不bất 遠viễn 。 普Phổ 光Quang 法Pháp 殿Điện 。 然nhiên 此thử 二nhị 經kinh 即tức 識thức 智trí 圓viên 通thông 也dã 議nghị 曰viết 此thử 經Kinh 二nhị 經kinh 既ký 是thị 華hoa 嚴nghiêm 支chi 流lưu 經kinh 恐khủng 難nạn 與dữ 疏sớ/sơ 主chủ 出xuất 意ý 若nhược 如như 其kỳ 說thuyết 則tắc 果quả 不bất 可khả 云vân 純thuần 淨tịnh 之chi 土thổ/độ 矣hĩ 又hựu 入nhập 印ấn 經kinh 下hạ 亦diệc 不bất 當đương 注chú 云vân 不bất 二nhị 隨tùy 順thuận 。 猶do 恐khủng 疏sớ/sơ 主chủ 必tất 有hữu 明minh 據cứ 亦diệc 俟sĩ 來lai 哲triết 取thủ 與dữ 之chi 。

〔# 進Tiến 力Lực 入Nhập 印Ấn 法Pháp 門Môn 經Kinh 〕#

大đại 鈔sao 云vân 信tín 力lực 今kim 鈔sao 誤ngộ 也dã 。

〔# 渺# 然nhiên 難nan 測trắc 〕#

彼bỉ 論luận 云vân 其kỳ 量lượng 離ly 測trắc 如Như 來Lai 所sở 覩đổ 大đại 鈔sao 云vân 如Như 來Lai 所sở 都đô 。 都đô 字tự 為vi 正chánh 大đại 鈔sao 中trung 更cánh 列liệt 四tứ 本bổn 大đại 鈔sao 又hựu 指chỉ 在tại 別biệt 卷quyển 此thử 例lệ 甚thậm 多đa 或hoặc 云vân 宛uyển 轉chuyển 指chỉ 也dã 。

〔# 又Hựu 有Hữu 經Kinh 〕#

等đẳng 大đại 鈔sao 列liệt 三tam 本bổn 經kinh 一nhất 等Đẳng 目Mục 菩Bồ 薩Tát 。 所sở 問vấn 三tam 昧muội 經kinh 二nhị 文Văn 殊Thù 寶bảo 藏tạng 陀đà 羅la 尼ni 經kinh (# 在tại 淨tịnh 居cư 天thiên 說thuyết )# 三tam 大đại 集tập 經kinh 一nhất 品phẩm (# 在tại 欲dục 色sắc 二nhị 界giới 中trung 說thuyết )# 等Đẳng 目Mục 菩Bồ 薩Tát 。 所sở 問vấn 三tam 昧muội 經kinh 者giả 辨biện 疑nghi 悞ngộ 云vân 此thử 經Kinh 有hữu 三tam 節tiết 一nhất 標tiêu 佛Phật 初sơ 成thành 相tương/tướng 二nhị 說thuyết 法Pháp 相tương/tướng 三tam 入nhập 定định 相tương/tướng 唯duy 是thị 穢uế 土thổ/độ 不bất 見kiến 淨tịnh 土độ 之chi 相tướng 況huống 華hoa 嚴nghiêm 大đại 鈔sao 諸chư 家gia 目mục 錄lục 華hoa 嚴nghiêm 傳truyền 等đẳng 皆giai 云vân 是thị 十thập 定định 品phẩm 別biệt 行hành 文văn 亦diệc 與dữ 十thập 定định 品phẩm 相tương/tướng 類loại 彼bỉ 即tức 普Phổ 眼Nhãn 菩Bồ 薩Tát 。 請thỉnh 問vấn 今kim 云vân 等đẳng 目mục 即tức 普phổ 眼nhãn 也dã 即tức 非phi 雙song 標tiêu 淨tịnh 穢uế 之chi 相tướng 議nghị 曰viết 大đại 鈔sao 注chú 釋thích 隨tùy 識thức 隨tùy 智trí 已dĩ 見kiến 淨tịnh 穢uế 之chi 相tướng 何hà 謂vị 不bất 然nhiên 況huống 經kinh 標tiêu 信tín 聞văn 時thời 主chủ 已dĩ 摩Ma 竭Kiệt 境cảnh 界giới 。 已dĩ 下hạ 正chánh 當đương 說thuyết 處xứ 淨tịnh 穢uế 之chi 相tướng 豈khởi 當đương 作tác 三tam 節tiết 如như 此thử 科khoa 釋thích 又hựu 既ký 是thị 十thập 定định 品phẩm 別biệt 行hành 正chánh 當đương 淨tịnh 穢uế 雙song 標tiêu 識thức 智trí 融dung 通thông 何hà 為vi 而nhi 不bất 可khả 乎hồ 。

〔# 光quang 明minh 藏tạng 〕#

金kim 剛cang 通thông 論luận 云vân 序tự 分phần/phân 或hoặc 直trực 從tùng 事sự 或hoặc 直trực 從tùng 法pháp 直trực 從tùng 事sự 如như 此thử 經Kinh 給Cấp 孤Cô 獨Độc 園Viên 。 直trực 從tùng 法pháp 如như 圓viên 覺giác 經kinh 光quang 明minh 藏tạng 佗tha 宗tông 諸chư 經kinh 或hoặc 在tại 淨tịnh 土độ 說thuyết 或hoặc 在tại 穢uế 土thổ/độ 說thuyết 隨tùy 識thức 智trí 所sở 見kiến 土thổ/độ 既ký 不bất 同đồng 身thân 亦diệc 有hữu 異dị 在tại 淨tịnh 土độ 說thuyết 切thiết 恐khủng 未vị 然nhiên 但đãn 事sự 法pháp 不bất 同đồng 隨tùy 機cơ 所sở 見kiến 分phần/phân 地địa 前tiền 地địa 上thượng 而nhi 已dĩ 如như 此thử 經Kinh 淨tịnh 心tâm 地địa 人nhân 見kiến 之chi 豈khởi 止chỉ 祇kỳ 園viên 而nhi 已dĩ 耶da 又hựu 手thủ 鑑giám 云vân (# 亦diệc 觀quán 公công 作tác )# 圓viên 覺giác 不bất 言ngôn 住trú 處xứ 有hữu 人nhân 云vân 此thử 經Kinh 大Đại 乘Thừa 頓đốn 教giáo 不bất 落lạc 住trú 處xứ 只chỉ 今kim 無vô 非phi 光quang 明minh 藏tạng 然nhiên 則tắc 楞lăng 嚴nghiêm 非phi 大Đại 乘Thừa 頓đốn 教giáo 乎hồ 須tu 知tri 三tam 世thế 諸chư 佛Phật 。 隨tùy 所sở 住trú 處xứ 。 無vô 非phi 常thường 寂tịch 無vô 非phi 光quang 明minh 藏tạng 諸chư 經kinh 所sở 說thuyết 有hữu 所sở 不bất 同đồng 事sự 則tắc 皆giai 事sự 法pháp 則tắc 皆giai 法pháp 皆giai 事sự 則tắc 必tất 有hữu 所sở 在tại 經kinh 處xứ 皆giai 法pháp 則tắc 無vô 非phi 大đại 光quang 明minh 藏tạng 。 但đãn 隨tùy 本bổn 經kinh 唱xướng 名danh 不bất 同đồng 義nghĩa 從tùng 事sự 法pháp 何hà 所sở 據cứ 乎hồ 諸chư 佛Phật 住trú 處xứ 。 無vô 非phi 常thường 寂tịch 光quang 光quang 明minh 藏tạng 者giả 若nhược 爾nhĩ 教giáo 無vô 淺thiển 深thâm 機cơ 無vô 利lợi 鈍độn 法pháp 無vô 所sở 表biểu 土thổ/độ 無vô 淨tịnh 穢uế 耶da 親thân 光quang 佛Phật 地địa 論luận 明minh 言ngôn 指chỉ 示thị 而nhi 不bất 遵tuân 依y 不bất 知tri 其kỳ 可khả 也dã 且thả 淨tịnh 土độ 所sở 說thuyết 之chi 經kinh 十thập 五ngũ 本bổn 佛Phật 地địa 經kinh 即tức 其kỳ 一nhất 也dã 經Kinh 云vân 住trụ 最Tối 勝Thắng 光Quang 曜Diệu 七Thất 寶Bảo 莊Trang 嚴Nghiêm 。 放phóng 大đại 光quang 明minh 。 普phổ 照chiếu 一nhất 切thiết 。 無vô 邊biên 世thế 界giới 。 無vô 量lượng 方phương 所sở 。 超siêu 過quá 三tam 界giới 。 所sở 行hành 之chi 處xứ 。 是thị 極cực 自tự 在tại 淨tịnh 識thức 為vi 相tướng 。 如Như 來Lai 所sở 都đô 。 此thử 是thị 從tùng 事sự 耶da 從tùng 法pháp 耶da 若nhược 云vân 從tùng 事sự 如như 何hà 不bất 說thuyết 山sơn 城thành 國quốc 邑ấp 若nhược 云vân 從tùng 法pháp 何hà 故cố 佛Phật 地địa 論luận 云vân 是thị 淨tịnh 土độ 所sở 說thuyết 又hựu 光quang 曜diệu 莊trang 嚴nghiêm 宮cung 殿điện 豈khởi 非phi 住trú 處xứ 即tức 是thị 淨tịnh 土độ 耶da 最tối 極cực 自tự 在tại 。 淨tịnh 識thức 為vi 相tướng 。 如Như 來Lai 所sở 都đô 。 豈khởi 非phi 真chân 智trí 所sở 造tạo 之chi 境cảnh 耶da 謂vị 之chi 從tùng 法pháp 於ư 理lý 可khả 乎hồ 論luận 又hựu 云vân 說thuyết 此thử 經Kinh 時thời 。 地địa 前tiền 大đại 眾chúng 見kiến 佛Phật 化hóa 身thân 居cư 穢uế 土thổ/độ (# 隨tùy 識thức 所sở 見kiến )# 地địa 上thượng 大đại 眾chúng 見kiến 舍xá 那na 居cư 淨tịnh 土độ (# 隨tùy 智trí 所sở 見kiến )# 隨tùy 機cơ 所sở 見kiến 不bất 同đồng 。 傳truyền 法pháp 菩Bồ 薩Tát 就tựu 勝thắng 結kết 集tập 故cố 云vân 婆bà 伽già 婆bà 住trụ 光quang 曜diệu 宮cung 殿điện 如Như 來Lai 所sở 都đô 。 然nhiên 此thử 由do 是thị 漸tiệm 經kinh 所sở 被bị 漸tiệm 機cơ 故cố 隨tùy 地địa 前tiền 地địa 上thượng 識thức 智trí 所sở 見kiến 不bất 同đồng 。 (# 與dữ 深thâm 密mật 經kinh 俱câu 在tại 淨tịnh 土độ 所sở 說thuyết 皆giai 是thị 漸tiệm 教giáo )# 若nhược 圓viên 覺giác 頓đốn 經kinh 為vi 十thập 萬vạn 登đăng 真chân 大Đại 士Sĩ 上thượng 根căn 凡phàm 夫phu 所sở 說thuyết 故cố 眾chúng 無vô 三tam 乘thừa 之chi 機cơ 豈khởi 非phi 隨tùy 智trí 所sở 見kiến 純thuần 淨tịnh 國quốc 土độ 獨độc 不bất 可khả 與dữ 隨tùy 前tiền 地địa 上thượng 機cơ 見kiến 不bất 同đồng 比tỉ 也dã 於ư 此thử 亦diệc 足túc 以dĩ 見kiến 吾ngô 宗tông 未vị 嘗thường 以dĩ 淨tịnh 穢uế 之chi 上thượng 分phần/phân 乎hồ 頓đốn 漸tiệm 休hưu 錯thác 領lãnh 解giải 又hựu 隨tùy 本bổn 經kinh 唱xướng 名danh 不bất 同đồng 者giả 說thuyết 阿a 含hàm 小tiểu 教giáo 時thời 何hà 不bất 唱xướng 云vân 婆bà 伽già 婆bà 入nhập 神thần 通thông 光quang 明minh 。 藏tạng 耶da 又hựu 云vân 淨tịnh 心tâm 地địa 人nhân 見kiến 之chi 豈khởi 止chỉ 祇kỳ 園viên 而nhi 已dĩ 者giả 意ý 謂vị 不bất 異dị 圓viên 覺giác 所sở 見kiến 光quang 明minh 藏tạng 也dã 且thả 無vô 著trước 論luận 立lập 三tam 地địa 初sơ 信tín 行hành 地địa 配phối 三tam 賢hiền 燸nhu 頂đảnh 忍nhẫn 二nhị 淨tịnh 心tâm 地địa 配phối 初Sơ 地Địa 三tam 具cụ 足túc 地địa 配phối 二nhị 地địa 上thượng 至chí 妙diệu 覺giác 同đồng 諸chư 經kinh 建kiến 立lập 地địa 位vị 通thông 論luận 行hành 人nhân 淺thiển 深thâm 若nhược 以dĩ 立lập 三tam 地địa 以dĩ 定định 被bị 機cơ 者giả 豈khởi 經kinh 論luận 學học 者giả 乎hồ 其kỳ 金kim 剛cang 所sở 被bị 地địa 前tiền 之chi 機cơ 二nhị 論luận 明minh 言ngôn 也dã 決quyết 謂vị 被bị 地địa 前tiền 地địa 上thượng 二nhị 機cơ 者giả 傳truyền 法pháp 者giả 何hà 不bất 就tựu 勝thắng 結kết 集tập 卻khước 就tựu 劣liệt 耶da 就tựu 勝thắng 結kết 集tập 論luận 有hữu 明minh 文văn 就tựu 劣liệt 結kết 集tập 焉yên 有hữu 理lý 思tư 之chi 。

〔# 注chú 億ức 世thế 之chi 過quá 〕#

大đại 鈔sao 是thị 遇ngộ 字tự 或hoặc 云vân 當đương 從tùng 大đại 鈔sao 今kim 調điều 大đại 鈔sao 具cụ 云vân 億ức 世thế 之chi 遇ngộ 。 時thời 還hoàn 此thử 定định 佛Phật 定định 無vô 量lượng 。 但đãn 今kim 鈔sao 脫thoát 還hoàn 定định 二nhị 字tự 然nhiên 若nhược 取thủ 億ức 世thế 之chi 過quá 時thời 還hoàn 此thử 定định 其kỳ 過quá 字tự 義nghĩa 亦diệc 可khả 通thông 若nhược 連liên 上thượng 文văn 義nghĩa 勢thế 遇ngộ 字tự 理lý 長trường/trưởng 。

〔# 注chú 此thử 下hạ 但đãn 無vô 名danh 者giả 即tức 鈔sao 也dã 〕#

此thử 字tự 指chỉ 寶bảo 性tánh 論luận 下hạ 字tự 指chỉ 佛Phật 性tánh 勝thắng 鬘man 彼bỉ 二nhị 不bất 別biệt 名danh 者giả 即tức 今kim 鈔sao 中trung 所sở 列liệt 寶bảo 性tánh 論luận 五ngũ 名danh 是thị 也dã (# 彼bỉ 四tứ 名danh 五ngũ 名danh 與dữ 鈔sao 所sở 列liệt 大đại 同đồng 故cố )# 然nhiên 但đãn 字tự 恐khủng 是thị 俱câu 字tự 之chi 誤ngộ 其kỳ 義nghĩa 亦diệc 可khả 通thông 耳nhĩ 或hoặc 云vân 多đa 卻khước 此thử 九cửu 字tự 者giả 非phi 也dã 。

〔# 或hoặc 四tứ 種chủng 〕#

勝thắng 鬘man 經kinh 無vô 第đệ 五ngũ 法Pháp 界Giới 藏tạng 合hợp 在tại 。 如Như 來Lai 藏tạng 中trung 。

〔# 或hoặc 五ngũ 種chủng 〕#

寶bảo 性tánh 論luận 如như 鈔sao 所sở 列liệt 佛Phật 性tánh 論luận 五ngũ 種chủng 但đãn 改cải 第đệ 五ngũ 法Pháp 界Giới 藏tạng 為vi 第đệ 二nhị 正Chánh 法Pháp 藏tạng 故cố 曰viết 其kỳ 文văn 小tiểu 異dị 其kỳ 義nghĩa 不bất 殊thù (# 大đại 疏sớ/sơ 二nhị 末mạt )# 次thứ 五ngũ 即tức 事sự 法Pháp 界Giới 心tâm 真Chân 如Như 光quang 明minh 藏tạng 通thông 染nhiễm 淨tịnh 真Chân 如Như 門môn 唯duy 淨tịnh 何hà 得đắc 指chỉ 同đồng 者giả 以dĩ 是thị 總tổng 相tương/tướng 該cai 收thu 別biệt 盡tận 攝nhiếp 染nhiễm 淨tịnh 法pháp 無vô 所sở 遺di 故cố 然nhiên 真Chân 如Như 生sanh 滅diệt 二nhị 相tương/tướng 具cụ 皆giai 各các 總tổng 三tam 義nghĩa 且thả 就tựu 各các 攝nhiếp 法pháp 言ngôn 之chi 不bất 攝nhiếp 隨tùy 緣duyên 生sanh 滅diệt 法pháp 故cố 。 謂vị 之chi 淨tịnh 具cụ 如như 前tiền 文văn (# 五ngũ 中trung )# 。

〔# 注chú 依y 生sanh 聖thánh 法pháp 〕#

諸chư 有hữu 聖thánh 法pháp 依y 此thử 生sanh 故cố 即tức 菩Bồ 提Đề 涅Niết 槃Bàn 。 等đẳng 是thị 聖thánh 人nhân 所sở 證chứng 所sở 得đắc 。 之chi 法pháp 故cố 名danh 聖thánh 法pháp 中trung 邊biên 論luận 云vân 法Pháp 界Giới 者giả 聖thánh 法pháp 因nhân 義nghĩa 故cố 因nhân 義nghĩa 者giả 法pháp 即tức 聖thánh 法Pháp 界Giới 即tức 是thị 。 因nhân 能năng 生sanh 聖thánh 法pháp 故cố 云vân 法Pháp 界Giới 筆bút 削tước 二nhị 末mạt 。

〔# 天thiên 台thai 四tứ 土thổ/độ 〕#

辨biện 疑nghi 悞ngộ 云vân 鈔sao 指chỉ 云vân 玄huyền 談đàm 第đệ 三tam 廣quảng 釋thích 彼bỉ 第đệ 三tam 鈔sao 俱câu 略lược 指chỉ 而nhi 已dĩ 若nhược 大đại 鈔sao 全toàn 錄lục 演diễn 義nghĩa 亦diệc 不bất 廣quảng 釋thích 全toàn 同đồng 第đệ 二nhị 鈔sao 只chỉ 合hợp 指chỉ 云vân 如như 第đệ 二nhị 鈔sao 釋thích 入nhập 寂tịch 光quang 處xứ 說thuyết 議nghị 曰viết 略lược 鈔sao 所sở 指chỉ 前tiền 文văn 多đa 是thị 通thông 相tương/tướng 指chỉ 之chi 不bất 分phân 大đại 小tiểu 鈔sao 別biệt 此thử 例lệ 非phi 一nhất 。

〔# 疏sớ/sơ 息tức 諸chư 分phân 別biệt 。 智trí 與dữ 理lý 冥minh 名danh 為vi 入nhập 矣hĩ 〕#

問vấn 婆bà 伽già 婆bà 入nhập 神thần 通thông 光quang 明minh 。 藏tạng 那na 有hữu 分phân 別biệt 可khả 息tức 耶da 或hoặc 答đáp 云vân 非phi 是thị 惑hoặc 之chi 分phần 別biệt 即tức 所sở 行hành 化hóa 生sanh 假giả 分phân 別biệt 也dã 或hoặc 云vân 示thị 軌quỹ 后hậu 徒đồ 今kim 謂vị 入nhập 通thông 凡phàm 聖thánh 通thông 相tương/tướng 而nhi 說thuyết 言ngôn 息tức 諸chư 分phân 別biệt 。 者giả 謂vị 分phân 別biệt 本bổn 息tức 非phi 有hữu 分phân 別biệt 可khả 息tức 亦diệc 猶do 起khởi 信tín 心tâm 體thể 離ly 念niệm 謂vị 念niệm 本bổn 自tự 離ly 非phi 有hữu 念niệm 可khả 離ly 也dã 若nhược 爾nhĩ 方phương 顯hiển 頓đốn 宗tông 無vô 妄vọng 可khả 息tức 。 是thị 為vi 息tức 諸chư 分phân 別biệt 耳nhĩ 。

〔# 面diện 門môn 眾chúng 齒xỉ 之chi 間gian 〕#

面diện 門môn 即tức 是thị 口khẩu 也dã 昔tích 有hữu 解giải 云vân 即tức 面diện 之chi 正chánh 容dung 非phi 其kỳ 口khẩu 也dã 又hựu 曰viết 即tức 鼻tị 下hạ 口khẩu 上thượng 以dĩ 梵Phạm 音âm 呼hô 面diện 及cập 口khẩu 并tinh 門môn 竝tịnh 云vân 因nhân 伽già 是thị 故cố 釋thích 為vi 面diện 門môn 今kim 以dĩ 眾chúng 齒xỉ 之chi 間gian 則tắc 口khẩu 為vi 定định 解giải 演diễn 義nghĩa 十thập 六lục 六Lục 通Thông 天thiên 眼nhãn 天thiên 耳nhĩ 宿túc 住trụ 佗tha 心tâm 神thần 足túc (# 說thuyết 凡phàm 外ngoại )# 漏lậu 盡tận (# 唯duy 聖thánh )# 十thập 通thông 一nhất 佗tha 心tâm 智trí 通thông 二nhị 天thiên 眼nhãn 智trí 通thông 三tam 宿túc 住trụ 隨tùy 念niệm 。 智trí 通thông 四Tứ 智Trí 盡tận 未vị 來lai 際tế 劫kiếp 。 通thông 五ngũ 語ngữ 無vô 礙ngại 清thanh 淨tịnh 天thiên 耳nhĩ 。 通thông 六lục 無vô 礙ngại 體thể 性tánh 廣quảng 大đại 神thần 足túc 通thông 七thất 善thiện 分phân 別biệt 眾chúng 生sanh 。 言ngôn 音âm 通thông 八bát 無vô 數số 色sắc 身thân 智trí 通thông 九cửu 一nhất 切thiết 法pháp 無vô 。 量lượng 名danh 字tự 智trí 通thông 十thập 一nhất 切thiết 法pháp 三tam 昧muội 智trí 通thông (# 以dĩ 大đại 鈔sao 及cập 演diễn 義nghĩa 十thập 六lục 參tham 詳tường 增tăng 損tổn 列liệt 之chi )# 。

〔# 經Kinh 三Tam 昧Muội 正Chánh 受Thọ 〕#

諸chư 經kinh 或hoặc 云vân 正chánh 受thọ 或hoặc 云vân 三tam 昧muội 或hoặc 云vân 定định 若nhược 如như 幻huyễn 經Kinh 云vân 其kỳ 三tam 昧muội 定định 。 光quang 贊tán 般Bát 若Nhã 云vân 所sở 行hành 三tam 昧muội 。 正chánh 受thọ 晉tấn 譯dịch 淨tịnh 行hạnh 品phẩm 云vân 三tam 昧muội 正chánh 受thọ 。 當đương 願nguyện 眾chúng 生sanh 。 云vân 云vân 晉tấn 經kinh 賢hiền 品phẩm 云vân 眼nhãn 根căn 入nhập 正chánh 受thọ 色sắc 塵trần 三tam 昧muội 起khởi (# 正chánh 受thọ 三tam 昧muội 。 )# 如như 幻huyễn 經Kinh 云vân 離ly 心tâm 三tam 昧muội 而nhi 為vi 正chánh 受thọ 。 大đại 哀ai 經Kinh 云vân 三tam 昧muội 極cực 正chánh 受thọ 又hựu 云vân 以dĩ 法pháp 性tánh 定định 三tam 昧muội 正chánh 受thọ 。 智trí 彼bỉ 德đức 經Kinh 云vân 以dĩ 一Nhất 心Tâm 三Tam 昧Muội 。 正chánh 受thọ 定định 然nhiên 晉tấn 魏ngụy 以dĩ 來lai 所sở 譯dịch 諸chư 經kinh 以dĩ 三tam 昧muội 正chánh 受thọ 。 定định 三tam 名danh 互hỗ 舉cử 隨tùy 稱xưng 皆giai 得đắc 賢hiền 首thủ 釋thích 三tam 昧muội 正chánh 受thọ 。 云vân 三tam 昧muội 翻phiên 為vi 等đẳng 持trì 謂vị 離ly 沈trầm 故cố 定định 慧tuệ 均quân 故cố 名danh 等đẳng 也dã 心tâm 不bất 散tán 故cố 住trụ 一nhất 境cảnh 故cố 名danh 持trì 也dã 納nạp 法pháp 在tại 心tâm 名danh 為vi 正chánh 受thọ 清thanh 涼lương 釋thích 云vân 平bình 等đẳng 持trì 心tâm 趣thú 一nhất 境cảnh 故cố 義nghĩa 翻phiên 為vi 定định 今kim 疏sớ/sơ 云vân 三tam 昧muội 翻phiên 為vi 正chánh 受thọ 安an 住trụ 藏tạng 中trung 不bất 受thọ 諸chư 受thọ 名danh 為vi 正chánh 受thọ 即tức 唐đường 梵Phạm 雙song 彰chương 耳nhĩ 又hựu 云vân 又hựu 三tam 昧muội 此thử 云vân 正chánh 思tư 鈔sao 引dẫn 曉hiểu 師sư 所sở 據cứ 瑜du 伽già 論luận 釋thích 云vân 謂vị 在tại 定định 時thời 於ư 所sở 緣duyên 境cảnh 審thẩm 正chánh 思tư 察sát 故cố 正chánh 揀giản 尋tầm 伺tứ 思tư 揀giản 惛hôn 沈trầm 等đẳng 天thiên 台thai 翻phiên 云vân 觀quán 又hựu 云vân 正chánh 受thọ 又hựu 云vân 調điều 直trực 定định 論luận 云vân 善thiện 心tâm 一nhất 處xứ 住trụ 不bất 動động 是thị 名danh 三tam 昧muội 調điều 直trực 定định 慈từ 恩ân 百bách 法pháp 鈔sao 云vân 三tam 昧muội 翻phiên 正chánh 受thọ 訛ngoa 也dã 言ngôn 訛ngoa 者giả 謬mậu 也dã 翻phiên 為vi 正chánh 受thọ 其kỳ 義nghĩa 錯thác 謬mậu 以dĩ 正chánh 受thọ 唯duy 定định 非phi 散tán 唯duy 善thiện 非phi 染nhiễm 若nhược 言ngôn 等đẳng 持trì 即tức 善thiện 染nhiễm 及cập 通thông 定định 散tán 不bất 遣khiển 論luận 說thuyết 即tức 七thất 種chủng 定định 中trung 第đệ 二nhị 名danh 也dã 七thất 種chủng 定định 者giả 一nhất 三tam 摩ma 呬hê 多đa 此thử 云vân 等đẳng 至chí 二nhị 三tam 摩ma 地địa (# 亦diệc 云vân 三tam 昧muội 亦diệc 名danh 三Tam 摩Ma 提Đề )# 此thử 云vân 等đẳng 持trì 三tam 三Tam 摩Ma 鉢Bát 底Để 。 (# 亦diệc 云vân 三Tam 摩Ma 鉢Bát 提Đề 。 )# 此thử 云vân 等đẳng 至chí 四tứ 厭yếm 那na 演diễn 多đa (# 亦diệc 云vân 禪thiền 那na )# 此thử 云vân 靜tĩnh 慮lự 此thử 即tức 四tứ 禪thiền 根căn 本bổn 定định 五ngũ 質chất 多đa 醫y 迦ca 阿a 羯yết 羅la 多đa 此thử 云vân 心tâm 一nhất 境cảnh 性tánh 。 定định 心tâm 前tiền 後hậu 相tương 似tự 不bất 易dị 故cố 云vân 心tâm 一nhất 得đắc 境cảnh 之chi 自tự 性tánh 故cố 名danh 境cảnh 性tánh 正chánh 唯duy 第đệ 四tứ 禪thiền 根căn 本bổn 定định 六lục 奢xa 摩ma 佗tha 此thử 云vân 止chỉ 七thất 現hiện 法Pháp 樂lạc 住trụ 。 即tức 四tứ 禪thiền 根căn 本bổn 正chánh 定định 住trụ 此thử 定định 中trung 。 受thọ 現hiện 法Pháp 樂lạc 故cố 林lâm 間gian 錄lục 引dẫn 楞lăng 伽già 涅Niết 槃Bàn 經kinh 寶bảo 積tích 品phẩm 證chứng 云vân 三tam 昧muội 及cập 正chánh 受thọ 非phi 翻phiên 三tam 昧muội 為vi 正chánh 受thọ 也dã 辨biện 疑nghi 悞ngộ 云vân 清thanh 涼lương 云vân 正chánh 翻phiên 為vi 等đẳng 持trì 義nghĩa 翻phiên 為vi 定định 又hựu 十Thập 地Địa 論luận 云vân 菩Bồ 薩Tát 皆giai 悉tất 入nhập 此thử 。 一nhất 切thiết 三tam 昧muội 。 善thiện 知tri 三tam 昧muội 方phương 便tiện 。 乃nãi 至chí 三tam 昧muội 所sở 作tác 正chánh 受thọ 以dĩ 此thử 證chứng 之chi 決quyết 知tri 非phi 唐đường 梵Phạm 雙song 彰chương 乃nãi 三tam 昧muội 所sở 作tác 之chi 用dụng 也dã 於ư 是thị 異dị 論luận 紛phân 然nhiên 余dư 遊du 學học 於ư 諸chư 方phương 親thân 承thừa 師sư 友hữu 指chỉ 教giáo 有hữu 三tam 說thuyết 焉yên 一nhất 云vân 寶bảo 積tích 經kinh 體thể 用dụng 不bất 即tức 此thử 經Kinh 體thể 用dụng 自tự 在tại 故cố 意ý 云vân 三tam 昧muội 是thị 體thể 正chánh 受thọ 是thị 用dụng 引dẫn 賢hiền 首thủ 釋thích 頻tần 申thân 三tam 昧muội 云vân 體thể 用dụng 無vô 礙ngại 等đẳng 疑nghi 曰viết 賢hiền 首thủ 釋Thích 師Sư 子Tử 頻tần 申thân 三tam 昧muội 云vân 以dĩ 定định 業nghiệp 用dụng 從tùng 用dụng 為vi 名danh 者giả 蓋cái 言ngôn 師sư 子tử 頻tần 申thân 。 是thị 也dã 又hựu 賢hiền 首thủ 釋thích 如Như 來Lai 藏tạng 身thân 三tam 昧muội 云vân 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 證chứng 平bình 等đẳng 性tánh 是thị 定định 體thể 廣quảng 大đại 如như 空không 是thị 定định 相tương/tướng 影ảnh 像tượng 法pháp 為vi 勝thắng 用dụng 又hựu 釋thích 海Hải 印Ấn 三Tam 昧Muội 。 云vân 以dĩ 佛Phật 智trí 為vi 空không 體thể 今kim 以dĩ 三tam 昧muội 為vi 定định 體thể 正chánh 受thọ 為vi 定định 用dụng 恐khủng 無vô 所sở 據cứ 況huống 光quang 贊tán 般Bát 若Nhã 亦diệc 云vân 三tam 昧muội 正chánh 受thọ 。 豈khởi 亦diệc 體thể 用dụng 自tự 在tại 耶da 十Thập 地Địa 論luận 云vân 三tam 昧muội 所sở 作tác 正chánh 受thọ 亦diệc 體thể 用dụng 不bất 即tức 耶da 適thích 足túc 以dĩ 助trợ 成thành 辨biện 疑nghi 悞ngộ 所sở 謂vị 三tam 昧muội 。 所sở 作tác 之chi 用dụng 非phi 唐đường 梵Phạm 雙song 彰chương 之chi 號hiệu 耳nhĩ 一nhất 云vân 寶bảo 積tích 經kinh 約ước 揀giản 別biệt 義nghĩa 乃nãi 正chánh 受thọ 之chi 三tam 昧muội 揀giản 非phi 餘dư 者giả 今kim 經kinh 取thủ 合hợp 集tập 義nghĩa 三tam 昧muội 即tức 正chánh 受thọ 疑nghi 曰viết 今kim 疏sớ/sơ 次thứ 文văn 云vân 及cập 有hữu 二nhị 義nghĩa 一nhất 揀giản 別biệt 義nghĩa 顯hiển 是thị 二nhị 門môn 二nhị 合hợp 集tập 義nghĩa 非phi 但đãn 請thỉnh 說thuyết 因Nhân 地Địa 亦diệc 及cập 請thỉnh 說thuyết 發phát 心tâm 故cố 知tri 合hợp 集tập 者giả 即tức 兼kiêm 并tinh 之chi 義nghĩa 既ký 云vân 三tam 昧muội 即tức 正chánh 受thọ 恐khủng 難nạn 承thừa 用dụng 合hợp 集tập 何hà 者giả 合hợp 集tập 義nghĩa 亦diệc 同đồng 寶bảo 積tích 經kinh 及cập 字tự 義nghĩa 耳nhĩ 一nhất 云vân 三tam 昧muội 是thị 總tổng 正chánh 受thọ 正chánh 思tư 調điều 直trực 定định 皆giai 得đắc 定định 中trung 之chi 別biệt 義nghĩa 竝tịnh 是thị 義nghĩa 翻phiên 寶bảo 積tích 經kinh 則tắc 約ước 總tổng 別biệt 不bất 同đồng 譯dịch 今kim 經kinh 則tắc 以dĩ 總tổng 就tựu 別biệt 譯dịch 疑nghi 曰viết 譯dịch 師sư 約ước 總tổng 別biệt 不bất 同đồng 以dĩ 總tổng 就tựu 別biệt 譯dịch 必tất 有hữu 意ý 焉yên 莫mạc 是thị 如như 前tiền 所sở 謂vị 體thể 用dụng 即tức 不bất 即tức 宗tông 旨chỉ 有hữu 異dị 歟# 今kim 謂vị 晉tấn 經Kinh 云vân 東đông 方phương 入nhập 正chánh 受thọ 西tây 方phương 三tam 昧muội 起khởi 唐đường 經Kinh 云vân 東đông 方phương 入nhập 正chánh 定định 西tây 方phương 從tùng 定định 出xuất 故cố 知tri 三tam 昧muội 正chánh 受thọ 。 但đãn 華hoa 梵Phạm 之chi 別biệt 耳nhĩ 若nhược 云vân 正chánh 受thọ 是thị 用dụng 三tam 昧muội 是thị 體thể 豈khởi 可khả 云vân 東đông 方phương 入nhập 正chánh 定định 西tây 方phương 三tam 昧muội 起khởi 從tùng 用dụng 起khởi 體thể 恐khủng 無vô 是thị 理lý 又hựu 清thanh 涼lương 釋thích 唐đường 經kinh 入nhập 定định 從tùng 定định 出xuất 即tức 用dụng 晉tấn 經kinh 入nhập 正chánh 受thọ 三tam 昧muội 。 起khởi 之chi 義nghĩa 以dĩ 釋thích 又hựu 知tri 晉tấn 經Kinh 云vân 入nhập 正chánh 受thọ 唐đường 經Kinh 云vân 入nhập 正chánh 定định 正chánh 受thọ 正chánh 定định 其kỳ 義nghĩa 一nhất 也dã 圭# 山sơn 深thâm 得đắc 此thử 善thiện 乃nãi 云vân 三tam 昧muội 翻phiên 云vân 正chánh 受thọ 即tức 定định 相tương/tướng 也dã 然nhiên 初sơ 習tập 方phương 便tiện 翻phiên 云vân 調điều 直trực 終chung 成thành 究cứu 竟cánh 翻phiên 云vân 正chánh 受thọ 三tam 昧muội 。 作tác 用dụng 翻phiên 云vân 正chánh 思tư 等đẳng 及cập 者giả 至chí 也dã 謂vị 三tam 昧muội 至chí 正chánh 受thọ 大đại 哀ai 經kinh 三tam 昧muội 極cực 正chánh 受thọ 之chi 謂vị 也dã 又hựu 及cập 者giả 揀giản 別biệt 義nghĩa 但đãn 云vân 三tam 昧muội 正chánh 受thọ 。 不bất 加gia 及cập 字tự 亦diệc 揀giản 非phi 約ước 習tập 亦diệc 揀giản 非phi 等đẳng 持trì 正chánh 思tư 等đẳng 用dụng 或hoặc 加gia 不bất 加gia 及cập 字tự 隨tùy 譯dịch 師sư 之chi 意ý 慈từ 恩ân 云vân 翻phiên 為vi 正chánh 受thọ 訛ngoa 謬mậu 者giả 圭# 山sơn 寧ninh 不bất 見kiến 百bách 法pháp 鈔sao 往vãng 往vãng 不bất 取thủ 彼bỉ 說thuyết 耳nhĩ 豈khởi 晉tấn 魏ngụy 以dĩ 來lai 所sở 譯dịch 諸chư 經kinh 皆giai 訛ngoa 謬mậu 耶da 問vấn 清thanh 涼lương 云vân 諸chư 經kinh 入nhập 定định 有hữu 四tứ 句cú 謂vị 事sự 入nhập 事sự 起khởi 理lý 入nhập 理lý 起khởi 理lý 入nhập 事sự 起khởi 事sự 入nhập 理lý 起khởi 又hựu 不bất 在tại 出xuất 定định 說thuyết 經Kinh 亦diệc 四tứ 句cú 或hoặc 在tại 定định 說thuyết 如như 第đệ 九cửu 會hội 或hoặc 出xuất 定định 說thuyết 如như 十thập 住trụ 品phẩm 或hoặc 說thuyết 後hậu 入nhập 定định 如như 無Vô 量Lượng 義Nghĩa 經Kinh 。 或hoặc 但đãn 不bất 入nhập 定định 如như 餘dư 經kinh 今kim 經kinh 在tại 定định 中trung 所sở 說thuyết 良lương 由do 今kim 經kinh 是thị 理lý 定định 不bất 必tất 出xuất 定định 然nhiên 後hậu 起khởi 用dụng 故cố 維duy 摩ma 經Kinh 云vân 不bất 起khởi 滅diệt 定định 。 現hiện 諸chư 威uy 儀nghi 。 是thị 為vi 宴yến 坐tọa 。 羅la 什thập 云vân 雖tuy 入nhập 滅diệt 定định 而nhi 能năng 現hiện 無vô 量lượng 。 變biến 化hóa 以dĩ 應ưng 眾chúng 生sanh 肇triệu 公công 云vân 小Tiểu 乘Thừa 入nhập 滅diệt 盡tận 定định 。 則tắc 形hình 猶do 枯khô 木mộc 無vô 運vận 用dụng 之chi 能năng 大Đại 士Sĩ 入nhập 實thật 相tướng 定định 心tâm 智trí 永vĩnh 滅diệt 而nhi 形hình 充sung 入nhập 極cực 順thuận 機cơ 而nhi 作tác 應ưng 會hội 無vô 方phương 舉cử 動động 進tiến 止chỉ 。 不bất 捨xả 威uy 儀nghi 。 其kỳ 為vi 宴yến 坐tọa 也dã 。 亦diệc 以dĩ 極cực 矣hĩ 。

〔# 稱xưng 性tánh 清thanh 淨tịnh 〕#

謂vị 出xuất 世thế 三tam 乘thừa 因nhân 果quả 等đẳng 然nhiên 三tam 乘thừa 未vị 達đạt 真chân 性tánh 今kim 云vân 稱xưng 性tánh 者giả 謂vị 各các 稱xưng 根căn 性tánh 如như 我ngã 空không 理lý 稱xưng 二Nhị 乘Thừa 根căn 性tánh 耳nhĩ 此thử 屬thuộc 聖thánh 也dã 。

〔# 疏sớ/sơ 云vân 凡phàm 聖thánh 同đồng 體thể 〕#

凡phàm 即tức 眾chúng 生sanh 聖thánh 唯duy 是thị 佛Phật 今kim 云vân 三tam 乘thừa 屬thuộc 聖thánh 者giả 如như 說thuyết 十thập 界giới 云vân 四tứ 聖thánh 六lục 凡phàm 若nhược 望vọng 六lục 凡phàm 三tam 乘thừa 皆giai 聖thánh 望vọng 佛Phật 亦diệc 曰viết 眾chúng 生sanh 聖thánh 唯duy 佛Phật 也dã 。

〔# 注chú 別biệt 明minh 染nhiễm 性tánh 〕#

云vân 性tánh 字tự 誤ngộ 也dã 本bổn 相tương/tướng 字tự 。

〔# 諸chư 佛Phật 五ngũ 蘊uẩn 亦diệc 然nhiên 〕#

問vấn 五ngũ 蘊uẩn 悉tất 從tùng 心tâm 生sanh 注chú 云vân 別biệt 明minh 染nhiễm 法pháp 又hựu 云vân 諸chư 佛Phật 五ngũ 蘊uẩn 亦diệc 然nhiên 之chi 五ngũ 蘊uẩn 豈khởi 是thị 染nhiễm 法pháp 耶da 答đáp 如như 鈔sao 次thứ 前tiền 引dẫn 論luận 注chú 云vân 如như 是thị 染nhiễm 淨tịnh 皆giai 是thị 真Chân 如Như 隨tùy 緣duyên 顯hiển 現hiện 似tự 有hữu 而nhi 無vô 體thể 故cố 通thông 名danh 幻huyễn 也dã 今kim 亦diệc 爾nhĩ 矣hĩ 應ứng 機cơ 隨tùy 染nhiễm 故cố 皆giai 名danh 染nhiễm 法pháp 如Như 來Lai 不bất 斷đoạn 性tánh 惡ác 亦diệc 猶do 闡xiển 提đề 不bất 斷đoạn 性tánh 善thiện 如Như 來Lai 應ứng 機cơ 隨tùy 染nhiễm 故cố 無vô 惡ác 可khả 斷đoạn 故cố 名danh 不bất 斷đoạn 。 性tánh 惡ác 闡xiển 提đề 有hữu 佛Phật 性tánh 故cố 機cơ 熟thục 感cảm 佛Phật 故cố 名danh 不bất 斷đoạn 。 性tánh 善thiện 玄huyền 文văn 云vân 即tức 凡phàm 心tâm 而nhi 見kiến 佛Phật 心tâm 鈔sao 云vân 若nhược 約ước 如Như 來Lai 不bất 斷đoạn 性tánh 惡ác 亦diệc 可khả 言ngôn 即tức 佛Phật 心tâm 而nhi 見kiến 凡phàm 心tâm 謂vị 佛Phật 即tức 眾chúng 生sanh 故cố 云vân 不bất 斷đoạn 性tánh 惡ác 。

〔# 注chú 樹Thụ 提Đề 長Trưởng 者Giả 。 父phụ 之chi 知tri 識thức 讚tán 佛Phật 云vân 如Như 來Lai 〕#

大đại 鈔sao 云vân 父phụ 之chi 親thân 友hữu 其kỳ 義nghĩa 無vô 別biệt 而nhi 古cổ 大đại 鈔sao 佛Phật 字tự 之chi 下hạ 加gia 令linh 問vấn 父phụ 三tam 字tự 云vân 字tự 之chi 下hạ 加gia 長trưởng 者giả 二nhị 字tự 然nhiên 今kim 鈔sao 義nghĩa 亦diệc 不bất 闕khuyết 其kỳ 所sở 加gia 本bổn 反phản 隱ẩn 晦hối 難nan 見kiến 。

〔# 轉chuyển 法Pháp 輪luân 論luận 云vân 〕#

探thám 玄huyền 云vân 地địa 持trì 論luận 云vân 然nhiên 則tắc 義nghĩa 同đồng 故cố 各các 據cứ 其kỳ 一nhất 耳nhĩ 成thành 實thật 論luận 云vân 乘thừa 如như 實thật 道Đạo 。 通thông 六Lục 度Độ 六Lục 度Độ 通thông 理lý 事sự 故cố 云vân 大đại 同đồng 若nhược 探thám 玄huyền 直trực 云vân 乘thừa 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 來lai 成thành 正chánh 覺giác 。

〔# 四tứ 離ly 相tương/tướng 說thuyết 〕#

清thanh 涼lương 約ước 大đại 品phẩm 通thông 三tam 義nghĩa 一nhất 理lý 無vô 去khứ 來lai 故cố 。 無vô 所sở 從tùng 來lai 。 亦diệc 無vô 所sở 去khứ 。 二nhị 智trí 無vô 去khứ 來lai 三tam 理lý 智trí 俱câu 無vô 去khứ 來lai 。

〔# 若nhược 智trí 注chú 當đương 第đệ 二nhị 義nghĩa 〕#

前tiền 第đệ 二nhị 義nghĩa 約ước 行hành 何hà 故cố 作tác 是thị 注chú 者giả 行hành 是thị 智trí 本bổn 故cố 加gia 當đương 字tự 揀giản 異dị 其kỳ 餘dư 直trực 就tựu 攝nhiếp 耳nhĩ 。

〔# 注chú 開khai 即tức 四tứ 義nghĩa 各các 說thuyết 〕#

若nhược 依y 今kim 鈔sao 前tiền 之chi 四tứ 義nghĩa 各các 別biệt 說thuyết 之chi 名danh 之chi 為vi 開khai 。 若nhược 大đại 鈔sao 云vân 開khai 即tức 第đệ 四tứ 義nghĩa 若nhược 爾nhĩ 應ưng 多đa 各các 說thuyết 二nhị 字tự 此thử 應ưng 後hậu 人nhân 增tăng 損tổn 故cố 爾nhĩ 然nhiên 若nhược 云vân 前tiền 之chi 四tứ 義nghĩa 如như 其kỳ 所sở 列liệt 各các 為vi 一nhất 義nghĩa 說thuyết 之chi 名danh 為vi 各các 說thuyết 理lý 極cực 顯hiển 然nhiên 。

〔# 經Kinh 不Bất 二Nhị 隨Tùy 順Thuận 〕#

或hoặc 云vân 不bất 迴hồi 文văn 者giả 譯dịch 師sư 有hữu 意ý 謂vị 隨tùy 順thuận 不bất 二nhị 似tự 有hữu 能năng 所sở 故cố 。

〔# 本bổn 有hữu 今kim 無vô 〕#

涅Niết 槃Bàn 經kinh 四tứ 處xứ 說thuyết 之chi 今kim 即tức 第đệ 十thập 卷quyển 純thuần 陀đà 見kiến 同đồng 相tương/tướng 不bất 見kiến 異dị 相tướng 文Văn 殊Thù 見kiến 異dị 相tướng 不bất 見kiến 同đồng 相tương/tướng 佛Phật 答đáp 云vân 本bổn 有hữu 今kim 無vô 本bổn 無vô 今kim 有hữu 。 三tam 世thế 有hữu 法pháp 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 。 亦diệc 有hữu 差sai 別biệt 。 亦diệc 無vô 差sai 別biệt 。 文Văn 殊Thù 騰đằng 純thuần 陀đà 疑nghi 云vân 世Thế 尊Tôn 今kim 得đắc 涅Niết 槃Bàn 正chánh 性tánh 而nhi 為vi 常thường 者giả 本bổn 未vị 見kiến 時thời 應ưng 是thị 無vô 常thường 若nhược 本bổn 無vô 常thường 後hậu 亦diệc 應ưng 爾nhĩ 如như 世thế 間gian 物vật 本bổn 無vô 今kim 有hữu 。 有hữu 已dĩ 還hoàn 無vô 如như 是thị 等đẳng 。 物vật 悉tất 是thị 無vô 常thường 。 以dĩ 是thị 義nghĩa 故cố 。 凡phàm 聖thánh 無vô 有hữu 差sai 別biệt 。 故cố 云vân 純thuần 陀đà 見kiến 同đồng 相tương/tướng 文Văn 殊Thù 舉cử 純thuần 陀đà 疑nghi 已dĩ 即tức 就tựu 佛Phật 意ý 疑nghi 曰viết 縱túng/tung 佛Phật 答đáp 有hữu 差sai 別biệt 何hà 故cố 復phục 言ngôn 。 涅Niết 槃Bàn 之chi 性tánh 生sanh 佛Phật 平bình 等đẳng 故cố 云vân 文Văn 殊Thù 見kiến 異dị 相tướng 是thị 何hà 故cố 佛Phật 答đáp 具cụ 此thử 差sai 別biệt 無vô 差sai 別biệt 。 二nhị 義nghĩa 唐đường 真chân 一nhất 法Pháp 師sư 舉cử 此thử 一nhất 以dĩ 問vấn 荷hà 澤trạch 曾tằng 答đáp 龍long 藏tạng 有hữu 本bổn 有hữu 今kim 無vô 偈kệ 一nhất 卷quyển 大đại 鈔sao 攝nhiếp 備bị 舉cử 大đại 疏sớ/sơ 十thập 一nhất 演diễn 義nghĩa 十thập 五ngũ 。

圓Viên 覺Giác 疏Sớ/sơ 鈔Sao 隨Tùy 文Văn 要Yếu 解Giải 卷quyển 第đệ 七thất