大Đại 佛Phật 頂Đảnh 首Thủ 楞Lăng 嚴Nghiêm 經Kinh 。 疏Sớ/sơ 解Giải 蒙Mông 鈔Sao 卷quyển 第đệ 五ngũ (# 之chi 一nhất )#

海hải 印ấn 弟đệ 子tử 。 蒙mông 叟# 錢tiền 謙khiêm 益ích 鈔sao 。

(# ○# 躡niếp 上thượng 卷quyển 別biệt 破phá 疑nghi 情tình 科khoa 之chi 二nhị )# 。

(# [○@│]# 二nhị 解giải 結kết 同đồng 體thể 疑nghi 二nhị )# 。

(# [?∴]# 一nhất 阿A 難Nan 伸thân 請thỉnh 二nhị )# 。

(# 卍vạn 一nhất 迷mê 已dĩ 猶do 迷mê )# 。

阿A 難Nan 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 如Như 來Lai 雖tuy 說thuyết 。 第đệ 二nhị 義nghĩa 門môn 。 今kim 觀quán 世thế 間gian 。 解giải 結kết 之chi 人nhân 。 若nhược 不bất 知tri 其kỳ 。 所sở 結kết 之chi 元nguyên 。 我ngã 信tín 是thị 人nhân 。 終chung 不bất 能năng 解giải 。

世Thế 尊Tôn 。 我ngã 及cập 會hội 中trung 。 有Hữu 學Học 聲Thanh 聞Văn 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 從tùng 無vô 始thỉ 際tế 。 與dữ 諸chư 無vô 明minh 。 俱câu 滅diệt 俱câu 生sanh 。 雖tuy 得đắc 如như 是thị 。 多đa 聞văn 善thiện 根căn 。 名danh 為vi 出xuất 家gia 。 猶do 隔cách 日nhật 瘧ngược 。

〔# 孤cô 山sơn 〕# 牒điệp 前tiền 。 二nhị 決quyết 定định 義nghĩa 。 審thẩm 詳tường 煩phiền 惱não 根căn 本bổn 。 〔# 泐# 潭đàm 標tiêu 指chỉ 〕# 備bị 引dẫn 二nhị 決quyết 定định 義nghĩa 中trung 。 應ưng 當đương 審thẩm 詳tường 。 煩phiền 惱não 根căn 本bổn 。 乃nãi 至chí 汝nhữ 觀quán 世thế 間gian 。 解giải 結kết 之chi 人nhân 等đẳng 文văn )# 。

(# △# 〔# 溫ôn 陵lăng 云vân 〕# 前tiền 第đệ 二nhị 義nghĩa 文văn 云vân 。 不bất 見kiến 所sở 結kết 。 云vân 何hà 知tri 解giải 。 故cố 此thử 牒điệp 而nhi 請thỉnh 也dã 〔# 私tư 謂vị 〕# 。 第đệ 二nhị 義nghĩa 門môn 。 確xác 指chỉ 第đệ 二nhị 決quyết 定định 義nghĩa 。 圓viên 月nguyệt 環hoàn 三tam 師sư 之chi 解giải 是thị 也dã 。 阿A 難Nan 已dĩ 知tri 。 六lục 根căn 是thị 結kết 。 今kim 所sở 請thỉnh 根căn 元nguyên 正chánh 是thị 。 俱câu 生sanh 無vô 明minh 。 生sanh 死tử 結kết 根căn 也dã 。 以dĩ 雖tuy 得đắc 六lục 銷tiêu 。 猶do 未vị 亡vong 一nhất 。 故cố )# 【# 疏sớ/sơ 】# 前tiền 疑nghi 因nhân 果quả 同đồng 異dị 。 今kim 疑nghi 根căn 塵trần 結kết 解giải 。 故cố 云vân 第đệ 二nhị 義nghĩa 門môn 。 然nhiên 根căn 起khởi 之chi 由do 。 前tiền 雖tuy 廣quảng 示thị 。 而nhi 不bất 的đích 指chỉ 何hà 處xứ 為vi 結kết 。 結kết 解giải 之chi 義nghĩa 。 尚thượng 未vị 辨biện 明minh 。 欲dục 期kỳ 指chỉ 陳trần 。 皎hiệu 然nhiên 可khả 識thức 。 故cố 引dẫn 前tiền 文văn 佛Phật 所sở 舉cử 義nghĩa 。 以dĩ 況huống 己kỷ 迷mê 也dã 。 諸chư 無vô 明minh 者giả 。 謂vị 全toàn 界giới 無vô 明minh 也dã 。 總tổng 攝nhiếp 一nhất 切thiết 二nhị 障chướng 見kiến 思tư 。 故cố 名danh 為vi 諸chư (# 〔# 孤cô 山sơn 云vân 〕# 同đồng 體thể 無vô 明minh 。 品phẩm 數số 至chí 多đa 。 又hựu 迷mê 境cảnh 不bất 一nhất 。 故cố 曰viết 諸chư 〔# 溫ôn 陵lăng 云vân 〕# 諸chư 無vô 明minh 。 通thông 根căn 本bổn 枝chi 末mạt 也dã 。 按án 枝chi 末mạt 無vô 明minh 。 對đối 根căn 本bổn 無vô 明minh 得đắc 名danh 。 見kiến 思tư 以dĩ 無vô 明minh 為vi 根căn 本bổn 故cố 。 界giới 內nội 惑hoặc 。 對đối 界giới 外ngoại 得đắc 名danh 。 見kiến 思tư 為vi 界giới 內nội 。 塵trần 沙sa 無vô 明minh 為vi 界giới 外ngoại )# 始thỉ 自tự 迷mê 真chân 。 隨tùy 逐trục 有hữu 情tình 。 生sanh 滅diệt 不bất 離ly 。 故cố 上thượng 文văn 云vân 。 和hòa 合hợp 妄vọng 生sanh 。 和hòa 合hợp 妄vọng 死tử 。 故cố 云vân 俱câu 滅diệt 俱câu 生sanh 也dã 。 (# 〔# 孤cô 山sơn 云vân 〕# 。 生sanh 滅diệt 去khứ 來lai 。 常thường 在tại 妄vọng 中trung 。 故cố 曰viết 俱câu )# 初sơ 果quả 有hữu 學học 。 雖tuy 未vị 斷đoạn 思tư 。 已dĩ 名danh 破phá 煩phiền 惱não 障chướng 。 得đắc 人nhân 空không 證chứng 。 而nhi 全toàn 未vị 破phá 所sở 知tri 障chướng 。 法pháp 執chấp 猶do 存tồn 。 故cố 云vân 猶do 隔cách 日nhật 瘧ngược 。 瘧ngược 病bệnh 隔cách 日nhật 而nhi 發phát 。 通thông 惑hoặc 除trừ 。 如như 安an 日nhật 。 別biệt 惑hoặc 在tại 。 如như 發phát 日nhật 。 涅Niết 槃Bàn 哀ai 嘆thán 品phẩm 二nhị 乘thừa 白bạch 佛Phật 。 亦diệc 舉cử 此thử 喻dụ )# 。

(# △# 〔# 二nhị 楞lăng 云vân 〕# 此thử 即tức 前tiền 文văn 根căn 中trung 積tích 生sanh 。 無vô 始thỉ 虗hư 習tập 。 亦diệc 名danh 俱câu 生sanh 無vô 明minh 。 隔cách 日nhật 瘧ngược 。 謂vị 說thuyết 時thời 似tự 悟ngộ 。 對đối 境cảnh 還hoàn 迷mê 。 楞lăng 伽già 謂vị 之chi 鼠thử 毒độc 發phát )# 。

(# 卍vạn 二nhị 請thỉnh 示thị 結kết 解giải )# 。

唯duy 願nguyện 大đại 悲bi 。 哀ai 愍mẫn 淪luân 溺nịch 。 今kim 日nhật 身thân 心tâm 。 云vân 何hà 是thị 結kết 。 從tùng 何hà 名danh 解giải 。 亦diệc 令linh 未vị 來lai 。 苦khổ 難nạn 眾chúng 生sanh 。 得đắc 免miễn 輪luân 迴hồi 。 不bất 落lạc 三tam 有hữu 。 作tác 是thị 語ngữ 已dĩ 。 普phổ 及cập 大đại 眾chúng 。 五ngũ 體thể 投đầu 地địa 。 雨vũ 淚lệ 翹kiều 誠thành 。 佇trữ 佛Phật 如Như 來Lai 。 無vô 上thượng 開khai 示thị 。

【# 疏sớ/sơ 】# 無vô 始thỉ 生sanh 死tử 。 不bất 能năng 超siêu 越việt 。 葢# 由do 結kết 縛phược 。 今kim 待đãi 解giải 除trừ 。 無vô 礙ngại 無vô 繫hệ 。 不bất 以dĩ 懇khẩn 至chí 。 莫mạc 由do 開khai 曉hiểu 。 故cố 雨vũ 淚lệ 求cầu 示thị 也dã 。

(# [?∴]# 二nhị 如Như 來Lai 廣quảng 演diễn 五ngũ )# 。

(# 卍vạn 一nhất 世Thế 尊Tôn 摩ma 頂đảnh )# 。

爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 憐lân 愍mẫn 阿A 難Nan 。 及cập 諸chư 會hội 中trung 。 諸chư 有Hữu 學Học 者giả 。 亦diệc 為vì 未vị 來lai 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 為vi 出xuất 世thế 因nhân 。 作tác 將tương 來lai 眼nhãn 。 以dĩ 閻Diêm 浮Phù 檀Đàn 。 紫tử 金kim 光quang 手thủ 。 摩ma 阿A 難Nan 頂đảnh 。

【# 疏sớ/sơ 】# 頭đầu 是thị 諸chư 根căn 之chi 總tổng 。 手thủ 為vi 解giải 結kết 之chi 要yếu 。 摩ma 而nhi 警cảnh 動động 。 將tương 有hữu 解giải 期kỳ 。 拊phụ 而nhi 安an 慰úy 。 令linh 知tri 深thâm 旨chỉ 。

(# 卍vạn 二nhị 諸chư 佛Phật 放phóng 光quang )# 。

即tức 時thời 十thập 方phương 。 普phổ 佛Phật 世thế 界giới 。 六lục 種chủng 震chấn 動động 。 微vi 塵trần 如Như 來Lai 。 住trụ 世thế 界giới 者giả 。 各các 有hữu 寶bảo 光quang 。 從tùng 其kỳ 頂đảnh 出xuất 。 其kỳ 光quang 同đồng 時thời 。 於ư 彼bỉ 世thế 界giới 。 來lai 祇Kỳ 陀Đà 林Lâm 。 灌quán 如Như 來Lai 頂đảnh 。 是thị 諸chư 大đại 眾chúng 。 得đắc 未vị 曾tằng 有hữu 。

【# 疏sớ/sơ 】# 無vô 明minh 住trụ 地địa 。 為vi 六lục 情tình 根căn 。 震chấn 動động 不bất 安an 。 因nhân 茲tư 解giải 結kết 。 (# 〔# 孤cô 山sơn 云vân 〕# 。 六lục 種chủng 震chấn 動động 。 表biểu 破phá 六lục 根căn 惑hoặc 也dã )# 諸chư 佛Phật 流lưu 光quang 。 灌quán 一nhất 佛Phật 頂đảnh 。 以dĩ 表biểu 一nhất 多đa 無vô 礙ngại 。 自tự 他tha 平bình 等đẳng 。 下hạ 文văn 諸chư 佛Phật 標tiêu 示thị 。 此thử 佛Phật 釋thích 成thành 。 同đồng 說thuyết 同đồng 證chứng 。 更cánh 無vô 異dị 路lộ 。 微vi 塵trần 如Như 來Lai 。 光quang 灌quán 此thử 佛Phật 。 表biểu 同đồng 依y 頂Đảnh 法Pháp 。 得đắc 成thành 正chánh 覺giác 問vấn 。 從tùng 至chí 前tiền 此thử 。 四tứ 度độ 放phóng 光quang 。 獨độc 有hữu 今kim 文văn 。 諸chư 佛Phật 同đồng 放phóng 。 仍nhưng 又hựu 同đồng 說thuyết 。 何hà 特đặc 異dị 乎hồ 。 答đáp 。 初sơ 為vi 說thuyết 教giáo 破phá 邪tà 。 次thứ 為vi 揀giản 妄vọng 顯hiển 真chân 。 次thứ 為vi 定định 見kiến 生sanh 智trí 。 今kim 為vi 入nhập 觀quán 成thành 行hành 。 前tiền 三tam 依y 教giáo 發phát 解giải 。 未vị 能năng 除trừ 障chướng 。 今kim 文văn 觀quán 成thành 破phá 惑hoặc 。 正chánh 動động 無vô 明minh 。 入nhập 法Pháp 界Giới 理lý 。 故cố 諸chư 佛Phật 放phóng 光quang 。 同đồng 示thị 解giải 結kết 。 體thể 無vô 二nhị 源nguyên 。 從tùng 前tiền 所sở 表biểu 。 皆giai 為vi 今kim 日nhật 。 成thành 行hành 取thủ 證chứng 。 故cố 與dữ 前tiền 文văn 異dị 耳nhĩ (# 〔# 孤cô 山sơn 云vân 〕# 由do 解giải 結kết 法Pháp 門môn 。 是thị 修tu 證chứng 的đích 要yếu 。 以dĩ 因nhân 此thử 說thuyết 。 生sanh 起khởi 後hậu 文văn 耳nhĩ 根căn 入nhập 處xứ 。 故cố 茲tư 現hiện 瑞thụy 而nhi 為vi 表biểu 報báo )# 。

(# △# 〔# 無vô 盡tận 云vân 〕# 頂đảnh 圓viên 而nhi 無vô 上thượng 。 以dĩ 光quang 表biểu 法pháp 。 圓viên 通thông 成thành 行hành 。 極cực 於ư 此thử 矣hĩ )# 。

(# 卍vạn 三tam 彼bỉ 佛Phật 同đồng 宣tuyên )# 。

於ư 是thị 阿A 難Nan 。 及cập 諸chư 大đại 眾chúng 。 俱câu 聞văn 十thập 方phương 。 微vi 塵trần 如Như 來Lai 。 異dị 口khẩu 同đồng 音âm 。 告cáo 阿A 難Nan 言ngôn 。 善thiện 哉tai 阿A 難Nan 。 汝nhữ 欲dục 識thức 知tri 。 俱câu 生sanh 無vô 明minh 。 使sử 汝nhữ 輪luân 轉chuyển 。 生sanh 死tử 結kết 根căn 。 唯duy 汝nhữ 六lục 根căn 。 更cánh 無vô 他tha 物vật 。 汝nhữ 復phục 欲dục 知tri 。 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 令linh 汝nhữ 速tốc 證chứng 。 安an 樂lạc 樂nhạo/nhạc/lạc )# 解giải 脫thoát 。 (# 我ngã )# 寂tịch 靜tĩnh (# 淨tịnh )# 妙diệu 常thường 。 (# 常thường 亦diệc 汝nhữ 六lục 根căn 。 更cánh 無vô 他tha 物vật 。

【# 疏sớ/sơ 】# 覺giác 明minh 初sơ 起khởi 。 能năng 所sở 妄vọng 生sanh 。 湛trạm 性tánh 既ký 分phần/phân 。 六lục 恨hận 成thành 異dị 。 根căn 塵trần 偶ngẫu 對đối 。 業nghiệp 性tánh 即tức 生sanh 。 輪luân 轉chuyển 無vô 窮cùng 。 生sanh 死tử 長trường/trưởng 縛phược 。 斯tư 六lục 根căn 為vi 生sanh 死tử 結kết 縛phược 之chi 源nguyên 也dã 。 一nhất 念niệm 無vô 念niệm 。 能năng 所sở 俱câu 亡vong 。 根căn 塵trần 識thức 心tâm 。 應ứng 時thời 銷tiêu 落lạc 。 無vô 真chân 可khả 得đắc 。 無vô 妄vọng 可khả 除trừ 。 覺giác 性tánh 圓viên 明minh 。 法Pháp 眼nhãn 清thanh 淨tịnh 。 斯tư 六lục 根căn 為vi 。 自tự 在tại 解giải 脫thoát 。 安an 樂lạc 妙diệu 常thường 之chi 源nguyên 也dã 。 其kỳ 猶do 氷băng 水thủy 。 由do 氣khí 之chi 動động 移di 。 相tương/tướng 雖tuy 變biến 異dị 。 溼thấp 性tánh 常thường 一nhất 。 結kết 解giải 同đồng 貫quán 。 亦diệc 復phục 爾nhĩ 也dã (# 〔# 溫ôn 陵lăng 云vân 〕# 俱câu 生sanh 。 即tức 根căn 本bổn 無vô 明minh 也dã )# 。

(# △# 〔# 海hải 印ấn 云vân 〕# 。 異dị 口khẩu 同đồng 音âm 。 表biểu 十thập 方phương 如Như 來Lai 。 一nhất 道đạo 出xuất 生sanh 死tử 故cố 。

(# 卍vạn 四tứ 此thử 佛Phật 親thân 說thuyết 二nhị )# 。

(# 。 一nhất 長trường/trưởng 行hành 三tam )# 。

(# [○@(?∴)]# 一nhất 再tái 問vấn )# 。

阿A 難Nan 雖tuy 聞văn 如như 是thị 法Pháp 音âm 。 心tâm 猶do 未vị 明minh 。 稽khể 首thủ 白bạch 佛Phật 。 云vân 何hà 令linh 我ngã 。 生sanh 死tử 輪luân 迴hồi 。 安an 樂lạc 妙diệu 常thường 。 同đồng 是thị 六lục 根căn 。 更cánh 非phi 他tha 物vật 。

【# 疏sớ/sơ 】# 染nhiễm 淨tịnh 根căn 本bổn 。 唯duy 此thử 六lục 根căn 。 更cánh 無vô 別biệt 法pháp 。 於ư 此thử 起khởi 見kiến 。 生sanh 死tử 輪luân 迴hồi 。 於ư 此thử 忘vong 情tình 。 涅Niết 槃Bàn 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 。 法pháp 執chấp 未vị 破phá 。 孰thục 能năng 洞đỗng 明minh 。 故cố 再tái 咨tư 詢tuân 。 欲dục 期kỳ 開khai 示thị 。

(# [○@(?∴)]# 二nhị 雙song 標tiêu )# 。

佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。

根căn 塵trần 同đồng 源nguyên 。 縛phược 脫thoát 無vô 二nhị 。 識thức 性tánh 虗hư 妄vọng 。 猶do 如như 空không 華hoa 。

【# 疏sớ/sơ 】# 根căn 境cảnh 識thức 三tam 。 無vô 別biệt 體thể 性tánh 。 唯duy 一nhất 真chân 覺giác 。 故cố 曰viết 同đồng 源nguyên 。 (# 〔# 吳ngô 興hưng 云vân 〕# 根căn 塵trần 識thức 三tam 。 攝nhiếp 十thập 八bát 界giới 。 本bổn 如Như 來Lai 藏tạng 。 妙diệu 真Chân 如Như 性tánh 。 故cố 曰viết 同đồng 源nguyên )# 執chấp 見kiến 不bất 亡vong 。 妄vọng 生sanh 取thủ 著trước 。 強cường/cưỡng 分phần/phân 染nhiễm 淨tịnh 。 橫hoạnh/hoành 計kế 身thân 心tâm 。 從tùng 始thỉ 洎kịp 終chung 。 念niệm 念niệm 生sanh 滅diệt 。 故cố 云vân 為vi 縛phược 。 了liễu 相tương/tướng 無vô 相tướng 。 分phân 別biệt 不bất 生sanh 。 能năng 所sở 寂tịch 然nhiên 。 念niệm 想tưởng 虗hư 盡tận 。 一nhất 法pháp 無vô 取thủ 。 一nhất 真chân 體thể 現hiện 。 心tâm 與dữ 虗hư 空không 。 等đẳng 無vô 差sai 別biệt 。 故cố 名danh 為vi 脫thoát 。 (# 凡phàm 夫phu 迷mê 真chân 故cố 縛phược 。 聖thánh 人nhân 悟ngộ 真chân 故cố 脫thoát 。 迷mê 悟ngộ 雖tuy 殊thù 。 始thỉ 終chung 理lý 一nhất 。 故cố 曰viết 無vô 二nhị )# 識thức 性tánh 虗hư 妄vọng 如như 空không 華hoa 者giả 。 與dữ 上thượng 根căn 塵trần 。 綺ỷ 互hỗ 相tương 影ảnh 。 上thượng 言ngôn 根căn 塵trần 。 影ảnh 此thử 識thức 性tánh 。 今kim 言ngôn 識thức 性tánh 。 影ảnh 彼bỉ 根căn 塵trần 。 故cố 三tam 同đồng 源nguyên 。 亦diệc 同đồng 虗hư 妄vọng 。 (# 同đồng 源nguyên 必tất 兼kiêm 識thức 性tánh 。 虗hư 妄vọng 必tất 具cụ 根căn 塵trần 。 猶do 織chức 綺ỷ 之chi 法pháp 。 㸦# 現hiện 其kỳ 文văn 也dã )# 故cố 前tiền 文văn 云vân 。 見kiến 與dữ 見kiến 緣duyên 。 并tinh 所sở 想tưởng 相tương/tướng 。 如như 虗hư 空không 華hoa 。 即tức 此thử 識thức 性tánh 虗hư 妄vọng 也dã 。 又hựu 云vân 此thử 見kiến 及cập 緣duyên 。 元nguyên 是thị 菩Bồ 提Đề 。 妙diệu 淨tịnh 明minh 體thể 。 即tức 此thử 根căn 塵trần 同đồng 源nguyên 也dã 。

(# ○# 〔# 引dẫn 證chứng 〕# 〔# 魔ma 逆nghịch 經Kinh 云vân 〕# 魔ma 請thỉnh 文Văn 殊Thù 解giải 縛phược 。 文Văn 殊Thù 云vân 。 無vô 人nhân 縛phược 汝nhữ 。 汝nhữ 自tự 想tưởng 為vi 縛phược 也dã 。 魔ma 即tức 語ngữ 云vân 。 我ngã 畢tất 竟cánh 永vĩnh 不bất 解giải 脫thoát 。 經Kinh 云vân 本bổn 自tự 無vô 縛phược 。 其kỳ 誰thùy 求cầu 解giải 。 若nhược 使sử 法Pháp 界Giới 有hữu 繫hệ 縛phược 。 我ngã 即tức 解giải 脫thoát )# 。

(# △# 〔# 圓viên 覺giác 疏sớ/sơ 〕# 解giải 縛phược 一nhất 對đối 。 引dẫn 釋thích 云vân 。 煩phiền 惱não 依y 識thức 。 識thức 性tánh 既ký 空không 。 煩phiền 惱não 何hà 縛phược )# 。

(# [○@(?∴)]# 三tam 雙song 釋thích 二nhị )# 。

(# [○@(?∴)]# 一nhất 總tổng 顯hiển 無vô 生sanh )# 。

阿A 難Nan 。 由do 塵trần 發phát 知tri 。 因nhân 根căn 有hữu 相tướng 。 相tương 見kiến 無vô 性tánh 。 同đồng 於ư 交giao 蘆lô 。

〔# 宗tông 鏡kính 釋thích 〕# 知tri 由do 前tiền 塵trần 而nhi 發phát 者giả 。 所sở 謂vị 見kiến 分phần/phân 也dã 。 相tương/tướng 因nhân 眼nhãn 根căn 而nhi 有hữu 者giả 。 所sở 謂vị 相tương/tướng 分phần/phân 也dã 。 相tương 見kiến 俱câu 無vô 有hữu 性tánh 者giả 。 心tâm 境cảnh 互hỗ 生sanh 。 各các 無vô 自tự 體thể 。 心tâm 不bất 自tự 立lập 。 故cố 由do 塵trần 發phát 知tri 。 境cảnh 不bất 自tự 生sanh 。 故cố 因nhân 根căn 有hữu 相tướng 。 二nhị 虗hư 相tương/tướng 倚ỷ 。 猶do 若nhược 交giao 蘆lô 。 (# 〔# 海hải 印ấn 云vân 〕# 見kiến 相tương/tướng 二nhị 分phần 。 元nguyên 是thị 無vô 明minh 所sở 成thành 。 故cố 喻dụ 若nhược 交giao 蘆lô 。 蘆lô 體thể 本bổn 空không 。 而nhi 交giao 處xứ 亦diệc 空không 也dã 〔# 私tư 謂vị 〕# 古cổ 釋thích 雙song 指chỉ 根căn 塵trần 。 實thật 含hàm 三tam 法pháp 。 以dĩ 第đệ 八bát 識thức 。 具cụ 相tương 見kiến 二nhị 分phần 故cố )# 【# 疏sớ/sơ 】# 攬lãm 塵trần 成thành 根căn 。 對đối 根căn 有hữu 相tương/tướng 。 根căn 境cảnh 立lập 矣hĩ 。 妄vọng 識thức 生sanh 焉yên 。 妄vọng 識thức 能năng 變biến 根căn 境cảnh 二nhị 法pháp 。 故cố 根căn 境cảnh 識thức 。 互hỗ 相tương 假giả 藉tạ (# 〔# 溫ôn 陵lăng 云vân 〕# 此thử 根căn 塵trần 識thức 。 譬thí 如như 束thúc 蘆lô 。 互hỗ 相tương 依y 倚ỷ 。 麤thô 有hữu 其kỳ 相tương/tướng 。 其kỳ 體thể 全toàn 空không )# 。

(# △# 〔# 吳ngô 興hưng 云vân 〕# 塵trần 相tương/tướng 。 通thông 指chỉ 六lục 境cảnh 。 知tri 見kiến 。 略lược 示thị 二nhị 根căn 。 根căn 境cảnh 對đối 論luận 。 攝nhiếp 十thập 二nhị 處xứ 。 斯tư 皆giai 兩lưỡng 法pháp 相tướng 涉thiệp 。 內nội 無vô 實thật 性tánh 。 故cố 喻dụ 若nhược 交giao 蘆lô 。 以dĩ 根căn 境cảnh 識thức 三tam 釋thích 者giả 非phi 也dã 。 經kinh 語ngữ 巧xảo 玅# 。 從tùng 寬khoan 至chí 狹hiệp 。 上thượng 攝nhiếp 界giới 義nghĩa 故cố 三tam 。 此thử 釋thích 處xứ 義nghĩa 故cố 二nhị 。 下hạ 文văn 略lược 境cảnh 單đơn 言ngôn 其kỳ 根căn 。 故cố 云vân 立lập 見kiến 立lập 知tri 等đẳng 〔# 雷lôi 菴am 受thọ 駮# 曰viết 〕# 圓viên 覺giác 云vân 。 此thử 虗hư 妄vọng 心tâm 。 若nhược 非phi 六lục 塵trần 。 則tắc 不bất 能năng 有hữu 。 虗hư 妄vọng 心tâm 。 非phi 分phân 別biệt 事sự 識thức 乎hồ 。 上thượng 曰viết 根căn 塵trần 同đồng 源nguyên 等đẳng 。 下hạ 曰viết 由do 塵trần 發phát 知tri 等đẳng 。 重trọng/trùng 頌tụng 曰viết 中trung 間gian 無vô 實thật 性tánh 。 是thị 故cố 若nhược 交giao 蘆lô 。 非phi 具cụ 明minh 根căn 境cảnh 識thức 三tam 乎hồ 。 胡hồ 為vi 以dĩ 巧xảo 妙diệu 自tự 取thủ 。 以dĩ 寬khoan 狹hiệp 自tự 執chấp 耶da )# 。

(# ○# 〔# 引dẫn 證chứng 〕# 〔# 唯duy 識thức 云vân 〕# 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 識thức 緣duyên 名danh 色sắc 。 名danh 色sắc 緣duyên 識thức 。 如như 是thị 二nhị 法Pháp 。 展triển 轉chuyển 相tương 依y 。 譬thí 如như 束thúc 蘆lô 。 俱câu 時thời 而nhi 轉chuyển 〔# 攝nhiếp 大Đại 乘Thừa 云vân 〕# 。 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 與dữ 雜tạp 染nhiễm 法pháp 。 㸦# 為vi 因nhân 緣duyên 。 如như 炷chú 與dữ 焰diễm 。 展triển 轉chuyển 相tương/tướng 燒thiêu 。 又hựu 如như 束thúc 蘆lô 。 互hỗ 相tương 依y 住trụ )# 。

(# △# 〔# 清thanh 涼lương 云vân 〕# 生sanh 滅diệt 因nhân 果quả 。 如như 二nhị 束thúc 蘆lô 。 㸦# 相tương 依y 立lập 。 不bất 能năng 獨độc 成thành 。 則tắc 知tri 無vô 性tánh 。 二nhị 我ngã 俱câu 空không 。 言ngôn 束thúc 蘆lô 者giả 。 又hựu 取thủ 中trung 空không 。 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 相tương/tướng 有hữu 名danh 生sanh 。 虗hư 無vô 名danh 滅diệt 。 生sanh 滅diệt 假giả 集tập 。 亦diệc 如như 束thúc 蘆lô )# 。

(# [○@卍]# 二nhị 別biệt 明minh 解giải 脫thoát )# 。

是thị 故cố 汝nhữ 今kim 。 知tri 見kiến 立lập 知tri 。 即tức 無vô 明minh 本bổn 。 知tri 見kiến 無vô 見kiến 。 斯tư 即tức 涅Niết 槃Bàn 。 無vô 漏lậu 真chân 淨tịnh 。 云vân 何hà 是thị 中trung 。 更cánh 容dung 他tha 物vật 。

【# 疏sớ/sơ 】# 由do 阿A 難Nan 再tái 問vấn 。 云vân 何hà 令linh 我ngã 生sanh 死tử 輪luân 迴hồi 。 安an 樂lạc 妙diệu 常thường 。 同đồng 是thị 六lục 根căn 。 更cánh 無vô 他tha 物vật 。 故cố 佛Phật 先tiên 示thị 根căn 境cảnh 識thức 三tam 。 唯duy 一nhất 虗hư 妄vọng 。 同đồng 一nhất 性tánh 源nguyên 。 迷mê 縛phược 解giải 脫thoát 。 誠thành 非phi 異dị 轍triệt 。 由do 此thử 別biệt 示thị 結kết 答đáp 。 令linh 無vô 所sở 疑nghi 。 因nhân 解giải 成thành 觀quán 。 妙diệu 果Quả 可khả 冀ký 。 言ngôn 知tri 見kiến 者giả 。 略lược 舉cử 六lục 根căn 之chi 二nhị 也dã 。 立lập 知tri 者giả 。 又hựu 略lược 見kiến 字tự 。 形hình 在tại 次thứ 文văn 。 (# 〔# 孤cô 山sơn 云vân 〕# 立lập 知tri 略lược 見kiến 。 無vô 見kiến 略lược 知tri 。 經kinh 文văn 㸦# 影ảnh 也dã )# 意ý 謂vị 若nhược 於ư 六lục 根căn 三tam 事sự 。 不bất 了liễu 性tánh 無vô 。 立lập 為vi 實thật 有hữu 。 起khởi 徧biến 計kế 執chấp 。 惑hoặc 業nghiệp 由do 生sanh 。 自tự 取thủ 輪luân 迴hồi 。 抂cuồng 入nhập 諸chư 趣thú 。 斯tư 則tắc 六lục 根căn 是thị 無vô 明minh 生sanh 死tử 結kết 縛phược 之chi 本bổn 。 苟cẩu 或hoặc 於ư 此thử 。 體thể 真chân 達đạt 妄vọng 。 執chấp 取thủ 不bất 生sanh 。 妄vọng 知tri 見kiến 覺giác 。 泯mẫn 然nhiên 虗hư 寂tịch 。 唯duy 一nhất 圓viên 成thành 。 清thanh 淨tịnh 寶bảo 覺giác 。 斯tư 則tắc 六lục 根căn 是thị 菩Bồ 提Đề 涅Niết 槃Bàn 。 元nguyên 清thanh 淨tịnh 體thể 。 更cánh 欲dục 何hà 物vật 。 說thuyết 為vi 異dị 因nhân 。 故cố 般Bát 若Nhã 云vân 。 若nhược 見kiến 諸chư 相tướng 非phi 相tướng 。 即tức 見kiến 如Như 來Lai 。 上thượng 文văn 云vân 。 此thử 見kiến 及cập 緣duyên 。 元nguyên 是thị 菩Bồ 提Đề 。 妙diệu 淨tịnh 明minh 體thể 。 此thử 正chánh 破phá 無vô 明minh 法pháp 。 執chấp 成thành 就tựu 圓viên 通thông 觀quán 門môn 也dã (# 〔# 孤cô 山sơn 云vân 〕# 執chấp 知tri 見kiến 實thật 有hữu 。 名danh 立lập 知tri 見kiến 。 此thử 即tức 妄vọng 心tâm 。 是thị 生sanh 死tử 輪luân 迴hồi 之chi 本bổn 。 達đạt 知tri 見kiến 無vô 性tánh 。 名danh 無vô 知tri 見kiến 。 此thử 即tức 真chân 心tâm 。 安an 樂lạc 妙diệu 常thường 。 是thị 則tắc 唯duy 一nhất 真chân 心tâm 。 更cánh 無vô 別biệt 法pháp )# 。

(# △# 〔# 溫ôn 陵lăng 云vân 〕# 於ư 知tri 見kiến 立lập 識thức 知tri 之chi 心tâm 。 則tắc 結kết 為vi 無vô 明minh 之chi 本bổn 。 於ư 知tri 見kiến 無vô 見kiến 覺giác 之chi 妄vọng 。 則tắc 解giải 為vi 涅Niết 槃Bàn 真chân 淨tịnh 。 既ký 曰viết 真chân 淨tịnh 。 豈khởi 容dung 立lập 知tri 。 故cố 曰viết 云vân 何hà 是thị 中trung 。 更cánh 容dung 他tha 物vật 。 此thử 總tổng 示thị 妄vọng 結kết 。 根căn 塵trần 識thức 起khởi 。 但đãn 妄vọng 識thức 不bất 立lập 。 則tắc 妄vọng 結kết 自tự 解giải 。 是thị 為vi 解giải 結kết 真chân 要yếu )# 〔# 宗tông 鏡kính 釋thích 〕# 但đãn 了liễu 了liễu 見kiến 無vô 可khả 見kiến 。 即tức 通thông 法Pháp 界Giới 見kiến 。 即tức 是thị 涅Niết 槃Bàn 。 若nhược 了liễu 了liễu 聞văn 無vô 可khả 聞văn 。 即tức 通thông 法Pháp 界Giới 聞văn 。 即tức 是thị 涅Niết 槃Bàn 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 本bổn 來lai 涅Niết 槃Bàn 。 以dĩ 分phân 別biệt 心tâm 。 妄vọng 見kiến 所sở 隔cách 。 不bất 知tri 自tự 識thức 。 翻phiên 作tác 無vô 明minh 。 (# 〔# 孤cô 山sơn 又hựu 解giải 云vân 〕# 。 知tri 見kiến 立lập 知tri 。 是thị 迷mê 真chân 知tri 見kiến 。 立lập 緣duyên 塵trần 等đẳng 妄vọng 知tri 見kiến 。 故cố 即tức 無vô 明minh 。 知tri 見kiến 無vô 見kiến 。 是thị 達đạt 真chân 知tri 見kiến 。 無vô 緣duyên 塵trần 等đẳng 妄vọng 知tri 見kiến 。 故cố 即tức 涅Niết 槃Bàn 。 故cố 前tiền 文văn 云vân 。 入nhập 佛Phật 知tri 見kiến 也dã 。 佛Phật 知tri 見kiến 外ngoại 。 更cánh 無vô 別biệt 法pháp 。 故cố 言ngôn 不bất 容dung 他tha 物vật 。 前tiền 釋thích 。 約ước 常thường 心tâm 即tức 寂tịch 。 一nhất 切thiết 皆giai 泯mẫn 後hậu 釋thích 。 約ước 常thường 法pháp 即tức 照chiếu 。 有hữu 真chân 知tri 見kiến 。 故cố 茲tư 兩lưỡng 釋thích 。 並tịnh 符phù 佛Phật 旨chỉ 〔# 私tư 謂vị 〕# 孤cô 山sơn 二nhị 解giải 。 前tiền 釋thích 即tức 同đồng 長trường/trưởng 水thủy 。 後hậu 釋thích 即tức 同đồng 宗tông 鏡kính 。 今kim 謂vị 涅Niết 槃Bàn 真chân 淨tịnh 。 性tánh 淨tịnh 妙diệu 明minh 。 豈khởi 非phi 真chân 知tri 見kiến 耶da 。 似tự 不bất 妨phương 以dĩ 前tiền 釋thích 攝nhiếp 後hậu 也dã )# 。

(# △# 〔# 熏huân 聞văn 云vân 〕# 阿A 難Nan 請thỉnh 云vân 。 今kim 日nhật 身thân 心tâm 。 云vân 何hà 是thị 結kết 。 從tùng 何hà 名danh 解giải 。 如Như 來Lai 開khai 示thị 即tức 汝nhữ 。 現hiện 前tiền 知tri 見kiến 。 若nhược 立lập 知tri 者giả 。 即tức 名danh 為vi 結kết 。 若nhược 無vô 見kiến 者giả 。 即tức 名danh 為vi 解giải 。 無vô 明minh 是thị 所sở 結kết 之chi 元nguyên 。 涅Niết 槃Bàn 為vi 解giải 結kết 之chi 果quả )# 。

(# △# 〔# 圭# 峯phong 圓viên 覺giác 序tự 云vân 〕# 彌di 滿mãn 清thanh 淨tịnh 。 中trung 不bất 容dung 他tha 。 鈔sao 云vân 。 上thượng 推thôi 心tâm 境cảnh 俱câu 空không 。 圓viên 明minh 知tri 覺giác 。 真chân 覺giác 境cảnh 中trung 。 無vô 別biệt 一nhất 塵trần 有hữu 體thể 之chi 法pháp 。

何hà 以dĩ 故cố 。 色sắc 乖quai 空không 故cố 。 如như 火hỏa 乖quai 水thủy 。 水thủy 不bất 容dung 火hỏa 。 故cố 云vân 中trung 不bất 容dung 他tha 。 此thử 即tức 法Pháp 界Giới 觀quán 中trung 。 真chân 空không 絕tuyệt 待đãi 觀quán 也dã 。 於ư 中trung 正chánh 當đương 泯mẫn 絕tuyệt 無vô 寄ký 觀quán 矣hĩ 。 然nhiên 中trung 不bất 容dung 他tha 之chi 言ngôn 。 乃nãi 佛Phật 頂đảnh 經kinh 文văn 勢thế 。 彼bỉ 云vân 。 云vân 何hà 是thị 中trung 。 更cánh 容dung 他tha 物vật 。 〔# 私tư 謂vị 〕# 云vân 何hà 是thị 中trung 二nhị 句cú 。 以dĩ 彌di 滿mãn 清thanh 淨tịnh 。 中trung 不bất 容dung 他tha 之chi 文văn 消tiêu 之chi 。 深thâm 有hữu 意ý 趣thú 。 環hoàn 師sư 云vân 。 既ký 曰viết 清thanh 淨tịnh 豈khởi 容dung 立lập 知tri 。 可khả 謂vị 妙diệu 得đắc 圭# 山sơn 之chi 旨chỉ )# 。

(# △# 〔# 中trung 川xuyên 云vân 〕# 阿A 難Nan 言ngôn 俱câu 生sanh 俱câu 滅diệt 。 無vô 明minh 果quả 相tương/tướng 也dã 。 如Như 來Lai 言ngôn 知tri 見kiến 為vi 本bổn 。 無vô 明minh 因nhân 相tương/tướng 也dã 。 知tri 見kiến 立lập 知tri 。 示thị 無vô 明minh 本bổn 始thỉ 也dã 。 俱câu 舍xá 以dĩ 痴si 為vi 無vô 明minh 。 唯duy 識thức 以dĩ 愚ngu 為vi 無vô 明minh 。 婆bà 沙sa 以dĩ 三tam 界giới 無vô 知tri 為vi 無vô 明minh 。 三tam 無vô 性tánh 論luận 云vân 。 無vô 明minh 者giả 。 即tức 阿a 黎lê 耶da 識thức 。 為vi 諸chư 惑hoặc 本bổn 而nhi 起khởi 三tam 界giới 業nghiệp 果quả 。 故cố 圓viên 覺giác 云vân 。 身thân 心tâm 等đẳng 性tánh 。 皆giai 是thị 無vô 明minh 。 寶bảo 性tánh 論luận 云vân 。 聲Thanh 聞Văn 辟Bích 支Chi 。 及cập 大Đại 力Lực 菩Bồ 薩Tát 。 皆giai 不bất 離ly 無vô 明minh 住trụ 地địa 。 所sở 謂vị 漏lậu 無vô 漏lậu 二nhị 。 無vô 明minh 為vi 緣duyên 。 而nhi 起khởi 三tam 界giới 意ý 生sanh 之chi 果quả 。 瓔anh 珞lạc 云vân 。 妙diệu 覺giác 地địa 中trung 。 所sở 斷đoạn 無vô 明minh 。 名danh 不bất 了liễu 三tam 界giới 法pháp 而nhi 成thành 三tam 界giới 因nhân 果quả 。 則tắc 知tri 三tam 乘thừa 與dữ 佛Phật 。 所sở 有hữu 無vô 明minh 。 皆giai 依y 三tam 界giới 而nhi 斷đoạn 也dã 。 又hựu 寶bảo 積tích 論luận 云vân 。 明minh 與dữ 無vô 明minh 。 無vô 異dị 無vô 別biệt 。 為vi 橫hoạnh/hoành 執chấp 謗báng 邊biên 。 顯hiển 示thị 中trung 道đạo 。 以dĩ 明minh 即tức 無vô 明minh 故cố 。 同đồng 是thị 六lục 根căn 。 別biệt 非phi 他tha 物vật 。 無vô 漏lậu 真chân 淨tịnh 。 中trung 不bất 容dung 他tha 。 斯tư 即tức 涅Niết 槃Bàn 矣hĩ )# 。

(# 。 二nhị 偈kệ 頌tụng 二nhị )# 。

(# [○@│]# 初sơ 標tiêu 舉cử )# 。

爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 欲dục 重trùng 宣tuyên 此thử 義nghĩa 。 而nhi 說thuyết 偈kệ 言ngôn 。

【# 疏sớ/sơ 】# 汎# 論luận 偈kệ 頌tụng 。 約ước 有hữu 四tứ 種chủng 。 一nhất 阿a 耨nậu 窣tốt 覩đổ 婆bà 頌tụng 。 不bất 問vấn 長trường/trưởng 行hành 并tinh 偈kệ 。 但đãn 數số 字tự 滿mãn 三tam 十thập 二nhị 。 即tức 為vi 一nhất 偈kệ 。 (# 〔# 手thủ 鑒giám 云vân 〕# 慈từ 恩ân 云vân 。 室thất 盧lô 迦ca 。 三tam 十thập 二nhị 字tự 處xứ 中trung 之chi 頌tụng 也dã 。 西tây 方phương 五ngũ 種chủng 句cú 。 一nhất 短đoản 句cú 。 上thượng 五ngũ 字tự 。 下hạ 三tam 字tự 。 四tứ 句cú 為vi 偈kệ 。 二nhị 前tiền 句cú 。 唯duy 六lục 七thất 字tự 。 還hoàn 四tứ 句cú 。 為vi 偈kệ 。 三tam 中trung 句cú 。 八bát 字tự 成thành 句cú 。 四tứ 後hậu 句cú 。 成thành 九cửu 字tự 。 乃nãi 至chí 二nhị 十thập 六lục 字tự 。 五ngũ 長trường/trưởng 句cú 。 從tùng 二nhị 十thập 七thất 字tự 已dĩ 上thượng 。 不bất 限hạn 之chi 也dã 。 諸chư 論luận 指chỉ 諸chư 大Đại 乘Thừa 經Kinh 。 皆giai 云vân 若nhược 干can 偈kệ 。 即tức 是thị 此thử 也dã 。 如như 云vân 華hoa 嚴nghiêm 十thập 萬vạn 偈kệ 等đẳng 。 其kỳ 中trung 結kết 偈kệ 處xứ 極cực 少thiểu 。 餘dư 悉tất 是thị 長trường/trưởng 行hành 。 故cố 知tri 十thập 萬vạn 之chi 數số 。 即tức 三tam 十thập 二nhị 字tự 之chi 頌tụng 也dã )# 二nhị 名danh 伽già 陀đà 。 此thử 云vân 諷phúng 誦tụng 。 或hoặc 云vân 不bất 頌tụng 頌tụng 。 不bất 頌tụng 長trường/trưởng 行hành 故cố 。 或hoặc 名danh 直trực 頌tụng 。 謂vị 直trực 以dĩ 偈kệ 說thuyết 法Pháp 故cố 。 (# 妙diệu 玄huyền 云vân 。 此thử 云vân 孤cô 起khởi 。 不bất 重trọng/trùng 頌tụng 者giả 名danh 孤cô 起khởi 。 亦diệc 云vân 諷phúng 誦tụng 。 諷phúng 即tức 是thị 誦tụng 。 謂vị 孤cô 起khởi 偈kệ 。 即tức 下hạ 六lục 解giải 一nhất 亡vong 等đẳng 。 荊kinh 溪khê 云vân 。 伽già 陀đà 經kinh 。 一nhất 云vân 不bất 等đẳng 句cú 。 二nhị 云vân 不bất 等đẳng 頌tụng 三tam 云vân 直trực 偈kệ 。 無vô 長trường/trưởng 行hành 者giả 。 即tức 孤cô 起khởi 偈kệ 。 西tây 域vực 記ký 云vân 。 舊cựu 曰viết 偈kệ 。 梵Phạm 本bổn 略lược 也dã 。 或hoặc 曰viết 偈kệ 他tha 。 梵Phạm 音âm 譌# 也dã 。 正chánh 音âm 宜nghi 云vân 伽già 陀đà 。 唐đường 言ngôn 頌tụng )# 三tam 名danh 祇kỳ 夜dạ 。 此thử 云vân 應ưng 頌tụng 。 (# 妙diệu 玄huyền 云vân 。 此thử 云vân 重trọng/trùng 頌tụng 。 重trọng/trùng 頌tụng 上thượng 直trực 說thuyết 修Tu 多Đa 羅La 也dã 。 亦diệc 云vân 應ưng 頌tụng 。 一nhất 與dữ 長trường/trưởng 行hành 相tương 應ứng 之chi 頌tụng 。 由do 于vu 長trường/trưởng 行hành 說thuyết 未vị 盡tận 故cố 。 荊kinh 溪khê 云vân 。 不bất 了liễu 義nghĩa 經Kinh 。 應ưng 更cánh 頌tụng 釋thích 。 二nhị 為vi 後hậu 來lai 應ưng 更cánh 頌tụng 故cố 。 涅Niết 槃Bàn 云vân 。 佛Phật 昔tích 為vì 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 說thuyết 契Khế 經Kinh 竟cánh 。 有hữu 利lợi 根căn 眾chúng 生sanh 。 為vì 聽thính 法Pháp 故cố 。 來lai 至chí 佛Phật 所sở 。 即tức 用dụng 本bổn 經kinh 。 以dĩ 偈kệ 頌tụng 曰viết 。 我ngã 昔tích 與dữ 汝nhữ 等đẳng 。 不bất 識thức 四tứ 真Chân 諦Đế 。 是thị 故cố 久cửu 輪luân 轉chuyển 。 生sanh 死tử 大đại 苦khổ 海hải 。 即tức 是thị 重trùng 宣tuyên 此thử 義nghĩa 。 也dã )# 四tứ 名danh 蘊uẩn 馱đà 南nam 。 此thử 云vân 集tập 施thí 頌tụng 。 謂vị 以dĩ 少thiểu 言ngôn 攝nhiếp 集tập 多đa 義nghĩa 。 施thí 他tha 誦tụng 持trì 故cố 。 (# 如như 云vân 。 一nhất 切thiết 有hữu 為vi 法pháp 等đẳng 四tứ 句cú 。 即tức 攝nhiếp 大đại 般Bát 若Nhã 八bát 十thập 餘dư 科khoa 。 二nhị 十thập 萬vạn 偈kệ )# 為vi 何hà 意ý 故cố 。 經kinh 多đa 立lập 頌tụng 。 略lược 有hữu 八bát 義nghĩa 。 一nhất 少thiểu 字tự 攝nhiếp 多đa 義nghĩa 故cố 。 二nhị 諸chư 讚tán 嘆thán 者giả 多đa 以dĩ 偈kệ 頌tụng 故cố 。 三tam 為vi 鈍độn 根căn 重trùng 說thuyết 故cố 。 四tứ 為vi 後hậu 來lai 之chi 徒đồ 故cố 。 五ngũ 隨tùy 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 故cố 。 六lục 易dị 受thọ 持trì 故cố 。 七thất 增tăng 明minh 前tiền 說thuyết 故cố 。 八bát 長trường/trưởng 行hành 未vị 說thuyết 故cố 。 (# 已dĩ 上thượng 並tịnh 清thanh 涼lương 疏sớ/sơ 文văn )# 今kim 此thử 經Kinh 內nội 。 於ư 前tiền 四tứ 中trung 。 二nhị 三tam 所sở 攝nhiếp 。 八bát 意ý 之chi 內nội 。 正chánh 唯duy 三tam 七thất 。 兼kiêm 二nhị 五ngũ 八bát 。 然nhiên 又hựu 長trường/trưởng 行hành 偈kệ 頌tụng 相tương 望vọng 。 有hữu 五ngũ 對đối 之chi 例lệ 。 謂vị 有hữu 無vô 。 廣quảng 略lược 。 離ly 合hợp 。 先tiên 後hậu 。 隱ẩn 顯hiển 。 至chí 文văn 。 詳tường 而nhi 知tri 之chi 。 (# 〔# 清thanh 涼lương 云vân 〕# 又hựu 長trường/trưởng 行hành 偈kệ 頌tụng 。 有hữu 十thập 例lệ 五ngũ 對đối 。 謂vị 有hữu 無vô 。 廣quảng 略lược 。 離ly 合hợp 。 先tiên 後hậu 。 為vi 八bát 。 九cửu 或hoặc 超siêu 間gian 。 十thập 或hoặc 頌tụng 已dĩ 重trọng/trùng 頌tụng 。 故cố 釋thích 頌tụng 文văn 。 不bất 可khả 一nhất 例lệ 。 上thượng 下hạ 準chuẩn 之chi )# 此thử 頌tụng 九cửu 行hành 。 應ưng 頌tụng 諷phúng 頌tụng 。 間gian 雜tạp 相tương/tướng 糅nhữu 。 連liên 環hoàn 起khởi 伏phục 。 展triển 轉chuyển 相tương 生sanh 。 大đại 意ý 破phá 無vô 明minh 法pháp 執chấp 。 令linh 觀quán 門môn 明minh 淨tịnh 。 修tu 行hành 證chứng 入nhập 。 一nhất 真chân 法Pháp 界Giới 也dã 。

(# [○@│]# 二nhị 正chánh 頌tụng 六lục )# 。

(# [○@(?∴)]# 初sơ 二nhị 頌tụng 標tiêu 宗tông 破phá 執chấp 二nhị )# 。

(# [○@卍]# 一nhất 比tỉ 量lượng 正chánh 破phá )# 。

真chân 性tánh 有hữu 為vi 空không 。 緣duyên 生sanh 故cố 如như 幻huyễn 。 無vô 為vi 無vô 起khởi 滅diệt 。 不bất 實thật 如như 空không 華hoa 。

【# 疏sớ/sơ 】# 此thử 文văn 正chánh 破phá 無vô 明minh 法pháp 執chấp 。 執chấp 為vi 無vô 為vi 。 有hữu 實thật 體thể 者giả 。 皆giai 迷mê 真chân 性tánh 。 一nhất 真chân 法Pháp 界Giới 。 本bổn 非phi 對đối 待đãi 。 故cố 此thử 雙song 破phá 。 即tức 是thị 解giải 結kết 之chi 所sở 因nhân 也dã 。 此thử 中trung 四tứ 句cú 。 前tiền 二nhị 句cú 破phá 有hữu 為vi 。 後hậu 二nhị 句cú 破phá 無vô 為vi 。 此thử 二nhị 不bất 立lập 。 方phương 顯hiển 法Pháp 界Giới 一nhất 相tướng 義nghĩa 耳nhĩ 。 言ngôn 真chân 性tánh 有hữu 為vi 空không 者giả 。 真chân 性tánh 之chi 言ngôn 。 正chánh 是thị 標tiêu 宗tông 揀giản 法pháp 。 通thông 下hạ 第đệ 二nhị 量lượng 轉chuyển 。 謂vị 一nhất 真chân 中trung 道đạo 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 也dã 。 (# 〔# 證chứng 真chân 云vân 〕# 問vấn 下hạ 半bán 頌tụng 無vô 真chân 性tánh 言ngôn 。 今kim 何hà 強cường/cưỡng 添# 。 答đáp 上thượng 真chân 性tánh 言ngôn 。 須tu 通thông 下hạ 轉chuyển 云vân 云vân )# 。

(# △# 〔# 百bách 法pháp 慈từ 恩ân 疏sớ/sơ 云vân 〕# 破phá 勝thắng 義nghĩa 諦đế 中trung 。 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 二nhị 俱câu 是thị 空không 。 鈔sao 云vân 。 為vi 遮già 犯phạm 世thế 間gian 相tương 違vi 過quá 故cố 。 以dĩ 諸chư 有hữu 為vi 。 學học 者giả 世thế 間gian 。 非phi 學học 世thế 間gian 。 皆giai 許hứa 有hữu 故cố 。 諸chư 無vô 為vi 法Pháp 。 學học 者giả 世thế 問vấn 。 許hứa 是thị 有hữu 故cố 。 若nhược 不bất 揀giản 之chi 。 故cố 成thành 此thử 過quá 。 今kim 言ngôn 真chân 性tánh 。 依y 勝thắng 義nghĩa 諦đế 。 不bất 依y 世thế 間gian 。 故cố 無vô 此thử 過quá )# 應ưng 立lập 量lượng 云vân 。 真chân 性tánh 有hữu 為vi 。 元nguyên 空không 不bất 有hữu 。 從tùng 緣duyên 生sanh 故cố 。 猶do 如như 幻huyễn 事sự 。 真chân 性tánh 無vô 為vi 。 本bổn 來lai 不bất 實thật 。 無vô 起khởi 滅diệt 故cố 。 猶do 如như 空không 華hoa 。 由do 此thử 二nhị 量lượng 。 三tam 支chi 無vô 闕khuyết 。 標tiêu 揀giản 分phân 明minh 。 無vô 諸chư 過quá 非phi 。 掌chưởng 珍trân 論luận 中trung 。 取thủ 為vi 善thiện 立lập (# 〔# 清thanh 涼lương 云vân 〕# 掌chưởng 珍trân 論luận 者giả 。 清thanh 辯biện 菩Bồ 薩Tát 所sở 造tạo 。 一nhất 論luận 唯duy 釋thích 此thử 偈kệ )# 第đệ 二nhị 量lượng 中trung 。 先tiên 因nhân 後hậu 宗tông 。 譯dịch 人nhân 語ngữ 便tiện 。 亦diệc 無vô 所sở 失thất 。 (# 〔# 證chứng 真chân 云vân 〕# 初sơ 半bán 頌tụng 。 立lập 有hữu 為vi 是thị 空không 。 即tức 真chân 性tánh 有hữu 為vi 空không 。 緣duyên 生sanh 故cố 如như 幻huyễn 。 具cụ 足túc 三tam 支chi 比tỉ 量lượng 。 量lượng 云vân 。 真chân 性tánh 有hữu 為vi 是thị 有hữu 法pháp 。 定định 空không 為vi 宗tông 。 因nhân 云vân 。 從tùng 緣duyên 生sanh 故cố 。 同đồng 喻dụ 。 如như 幻huyễn 事sự )# 。

(# △# 今kim 按án 掌chưởng 珍trân 初sơ 偈kệ 云vân 。 真chân 性tánh 有hữu 為vi 空không 。 如như 幻huyễn 緣duyên 生sanh 故cố 〔# 百bách 法pháp 疏sớ/sơ 〕# 第đệ 一nhất 量lượng 云vân 。 諸chư 有hữu 為vi 真chân 性tánh 故cố 空không 。 從tùng 緣duyên 故cố 如như 幻huyễn 事sự 。 鈔sao 云vân 。 真chân 性tánh 有hữu 為vi 。 前tiền 揀giản 。 定định 是thị 空không 。 後hậu 說thuyết 。 前tiền 揀giản 後hậu 說thuyết 。 㸦# 相tương/tướng 差sai 別biệt 。 不bất 相tương 離ly 性tánh 。 合hợp 以dĩ 為vi 宗tông 。 因nhân 云vân 。 緣duyên 生sanh 。 如như 幻huyễn 事sự 等đẳng 喻dụ 。 應ưng 知tri 真chân 性tánh 之chi 言ngôn 。 為vi 防phòng 過quá 故cố 。 該cai 通thông 二nhị 量lượng 。 但đãn 遠viễn 指chỉ 初sơ 過quá 總tổng 宗tông 。 非phi 正chánh 是thị 宗tông 有hữu 法pháp 。 意ý 先tiên 指chỉ 云vân 。 我ngã 依y 真chân 性tánh 。 立lập 有hữu 為vi 是thị 有hữu 法pháp 。 定định 空không 故cố 宗tông 。 或hoặc 欲dục 顯hiển 示thị 無vô 過quá 道đạo 。 故cố 無vô 違vi 也dã 。 應ưng 立lập 量lượng 云vân 。 有hữu 為vi 是thị 有hữu 法pháp 。 依y 真chân 性tánh 皆giai 空không 故cố 宗tông 。 便tiện 無vô 過quá 也dã 。 故cố 掌chưởng 珍trân 云vân 。 且thả 如như 眼nhãn 處xứ 一nhất 種chủng 有hữu 為vi 。 就tựu 勝thắng 義nghĩa 其kỳ 體thể 空không 等đẳng 。 今kim 經kinh 文văn 宗tông 因nhân 喻dụ 。 三tam 支chi 具cụ 足túc 論luận 即tức 先tiên 宗tông 。 次thứ 喻dụ 。 後hậu 因nhân 。 故cố 清thanh 涼lương 云vân 。 此thử 中trung 因nhân 喻dụ 前tiền 卻khước 。 或hoặc 迴hồi 文văn 不bất 盡tận 。 而nhi 言ngôn 真chân 性tánh 者giả 。 即tức 有hữu 為vi 性tánh 。 亦diệc 合hợp 云vân 有hữu 為vi 真chân 性tánh 空không 。 此thử 則tắc 經kinh 順thuận 而nhi 論luận 倒đảo 也dã )# 。

(# ○# 〔# 證chứng 真chân 云vân 〕# 次thứ 半bán 頌tụng 。 立lập 無vô 為vi 無vô 起khởi 滅diệt 。 不bất 實thật 如như 空không 華hoa 。 亦diệc 具cụ 三tam 支chi 比tỉ 量lượng 。 若nhược 取thủ 義nghĩa 便tiện 。 應ưng 移di 不bất 實thật 兩lưỡng 字tự 歸quy 上thượng 句cú 。 移di 無vô 起khởi 滅diệt 三tam 字tự 歸quy 下hạ 句cú 。 以dĩ 不bất 實thật 是thị 宗tông 中trung 空không 義nghĩa 故cố 。 應ưng 立lập 量lượng 云vân 。 真chân 性tánh 無vô 為vi 是thị 有hữu 法pháp 。 定định 空không 為vi 宗tông 。 因nhân 云vân 。 無vô 起khởi 滅diệt 故cố 。 同đồng 喻dụ 如như 空không 華hoa )# 。

(# △# 今kim 按án 掌chưởng 珍trân 次thứ 偈kệ 云vân 。 無vô 為vi 無vô 有hữu 實thật 。 不bất 起khởi 似tự 空không 華hoa 〔# 百bách 法pháp 疏sớ/sơ 〕# 第đệ 二nhị 量lượng 云vân 。 諸chư 無vô 為vi 法Pháp 真chân 性tánh 故cố 非phi 實thật 。 以dĩ 不bất 起khởi 故cố 。 猶do 如như 空không 華hoa 。 鈔sao 云vân 。 揀giản 過quá 如như 上thượng 。 又hựu 此thử 後hậu 量lượng 元nguyên 依y 勝thắng 義nghĩa 諦đế 立lập 。 不bất 同đồng 前tiền 量lượng 。 或hoặc 准chuẩn 前tiền 量lượng 理lý 亦diệc 無vô 違vi 。 論luận 中trung 宗tông 因nhân 喻dụ 。 三tam 支chi 無vô 失thất 。 而nhi 經kinh 文văn 先tiên 因nhân 。 後hậu 宗tông 。 則tắc 論luận 順thuận 而nhi 經kinh 倒đảo 也dã 。 長trường/trưởng 水thủy 依y 洪hồng 敏mẫn 移di 置trí 之chi 言ngôn 。 故cố 云vân 亦diệc 無vô 所sở 失thất 。 此thử 義nghĩa 所sở 顯hiển 。 一nhất 真chân 平bình 等đẳng 。 無vô 諸chư 對đối 待đãi 。 真chân 妄vọng 染nhiễm 淨tịnh 。 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 。 凡phàm 夫phu 諸chư 佛Phật 。 皆giai 如như 空không 華hoa 。 亂loạn 起khởi 亂loạn 滅diệt 。 故cố 下hạ 文văn 云vân 。 一nhất 切thiết 世thế 界giới 。 山sơn 河hà 大đại 地địa 。 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 。 皆giai 即tức 狂cuồng 勞lao 。 顛điên 倒đảo 華hoa 相tướng 。 故cố 中trung 論luận 云vân 。 若nhược 法pháp 為vi 待đãi 成thành 。 是thị 法pháp 還hoàn 成thành 待đãi 。 今kim 則tắc 無vô 因nhân 待đãi 。 亦diệc 無vô 所sở 成thành 法pháp 。 斯tư 顯hiển 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 離ly 一nhất 切thiết 相tướng 。 言ngôn 語ngữ 道đạo 斷đoạn 。 心tâm 行hành 處xứ 滅diệt 。 無vô 相tướng 法pháp 執chấp 。 於ư 斯tư 盡tận 矣hĩ 。

(# △# 〔# 吳ngô 興hưng 云vân 〕# 真chân 性tánh 即tức 根căn 塵trần 之chi 源nguyên 。 有hữu 為vi 即tức 縛phược 脫thoát 之chi 相tướng 也dã 。 此thử 縛phược 與dữ 脫thoát 。 皆giai 即tức 真chân 而nhi 俗tục 。 故cố 曰viết 有hữu 為vi 。 亦diệc 即tức 俗tục 而nhi 真chân 。 故cố 曰viết 空không 也dã 。 緣duyên 生sanh 故cố 如như 幻huyễn 。 釋thích 真chân 有hữu 空không 義nghĩa 。 此thử 頌tụng 根căn 塵trần 同đồng 源nguyên 。 縛phược 脫thoát 無vô 二nhị 也dã 。 無vô 為vi 下hạ 。 頌tụng 識thức 性tánh 虗hư 空không 。 猶do 如như 空không 華hoa 。 上thượng 言ngôn 如như 幻huyễn 。 助trợ 成thành 空không 義nghĩa 今kim 云vân 空không 華hoa 。 正chánh 顯hiển 虗hư 妄vọng 也dã （# 幻huyễn 居cư 界giới 云vân 岳nhạc 師sư 不bất 以dĩ 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 立lập 宗tông 失thất 經kinh 論luận 意ý ）# )# 。

(# △# 〔# 私tư 謂vị 〕# 人nhân 知tri 掌chưởng 珍trân 。 全toàn 釋thích 一nhất 偈kệ 。 不bất 知tri 此thử 即tức 清thanh 辯biện 之chi 注chú 楞lăng 嚴nghiêm 也dã 。 西tây 域vực 記ký 言ngôn 。 清thanh 辯biện 論luận 師sư 。 外ngoại 示thị 僧Tăng 佉khư 之chi 服phục 內nội 弘hoằng 龍long 猛mãnh 之chi 宗tông 而nhi 清thanh 涼lương 判phán 此thử 偈kệ 。 入nhập 第đệ 八bát 真chân 空không 絕tuyệt 相tương/tướng 宗tông 。 得đắc 般Bát 若Nhã 三tam 論luận 一nhất 分phân 之chi 義nghĩa 。 則tắc 清thanh 辯biện 之chi 釋thích 此thử 偈kệ 。 即tức 同đồng 龍long 猛mãnh 之chi 釋thích 般Bát 若Nhã 。 華hoa 嚴nghiêm 法Pháp 界Giới 。 真chân 空không 觀quán 門môn 。 葢# 已dĩ 具cụ 足túc 於ư 此thử 。 敏mẫn 璿# 二nhị 師sư 。 依y 清thanh 涼lương 慈từ 恩ân 引dẫn 釋thích 。 古cổ 師sư 章chương 門môn 遠viễn 有hữu 承thừa 稟bẩm 。 今kim 人nhân 樂nhạo/nhạc/lạc 趨xu 淺thiển 略lược 。 咸hàm 順thuận 苕# 溪khê 一nhất 往vãng 遣khiển 拂phất 之chi 談đàm 反phản 謂vị 此thử 宗tông 不bất 了liễu 。 清thanh 涼lương 固cố 云vân 。 斯tư 言ngôn 可khả 怖bố 。 請thỉnh 諦đế 思tư 之chi )# 。

(# [○@卍]# 二nhị 顯hiển 過quá 況huống 破phá )# 。

言ngôn 妄vọng 顯hiển 諸chư 真chân 。 妄vọng 真chân 同đồng 二nhị 妄vọng 。 猶do 非phi 真chân 非phi 真chân 。 云vân 何hà 見kiến 所sở 見kiến 。

【# 疏sớ/sơ 】# 初sơ 二nhị 句cú 。 重trọng/trùng 顯hiển 前tiền 過quá 。 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 是thị 對đối 待đãi 故cố 。 亦diệc 是thị 破phá 執chấp 。 真chân 性tánh 是thị 有hữu 。 還hoàn 同đồng 虗hư 妄vọng 。 惑hoặc 者giả 議nghị 云vân 。 真chân 性tánh 之chi 中trung 。 雖tuy 亡vong 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 而nhi 此thử 真chân 性tánh 。 應ưng 有hữu 所sở 得đắc 。 是thị 佛Phật 所sở 證chứng 。 離ly 諸chư 偽ngụy 妄vọng 。 故cố 名danh 曰viết 真Chân 。 是thị 諸chư 法pháp 性tánh 。 畢tất 竟cánh 應ưng 有hữu 。 故cố 此thử 破phá 云vân 。 若nhược 言ngôn 離ly 妄vọng 所sở 顯hiển 。 有hữu 真chân 性tánh 者giả 。 還hoàn 同đồng 妄vọng 法pháp 。 俱câu 為vi 妄vọng 也dã 。 以dĩ 是thị 徧biến 計kế 。 所sở 緣duyên 境cảnh 故cố 。 離ly 妄vọng 之chi 真chân 。 還hoàn 因nhân 妄vọng 顯hiển 。 如như 前tiền 文văn 云vân 。 菩Bồ 提Đề 心tâm 生sanh 。 生sanh 滅diệt 心tâm 滅diệt 。 此thử 亦diệc 生sanh 滅diệt 。 起khởi 信tín 亦diệc 云vân 。 言ngôn 真Chân 如Như 者giả 。 亦diệc 無vô 有hữu 相tướng 。 謂vị 言ngôn 說thuyết 之chi 極cực 。 因nhân 言ngôn 遣khiển 言ngôn 。 此thử 真Chân 如Như 體thể 。 無vô 有hữu 可khả 遣khiển 。 以dĩ 一nhất 切thiết 法pháp 。 悉tất 皆giai 真chân 故cố 。 亦diệc 無vô 可khả 立lập 。 以dĩ 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 同đồng 如như 故cố 。 當đương 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 。 不bất 可khả 說thuyết 。 不bất 可khả 念niệm 。 故cố 名danh 真Chân 如Như 。 應ưng 知tri 若nhược 有hữu 真chân 性tánh 為vi 所sở 得đắc 者giả 。 皆giai 為vi 妄vọng 矣hĩ 。 故cố 云vân 妄vọng 真chân 同đồng 二nhị 妄vọng 。 (# 〔# 孤cô 山sơn 云vân 〕# 諸chư 。 之chi 也dã 。 語ngữ 助trợ 耳nhĩ 。 言ngôn 根căn 塵trần 虗hư 妄vọng 。 則tắc 顯hiển 涅Niết 槃Bàn 真chân 實thật 。 對đối 妄vọng 說thuyết 真chân 。 待đãi 對đối 不bất 絕tuyệt 。 真chân 亦diệc 成thành 妄vọng 。 故cố 言ngôn 二nhị 妄vọng 。 龍long 樹thụ 云vân 。 若nhược 法pháp 為vi 待đãi 成thành 。 是thị 法pháp 還hoàn 成thành 待đãi )# 。

(# △# 〔# 吳ngô 興hưng 云vân 〕# 長trường/trưởng 行hành 但đãn 破phá 於ư 妄vọng 。 今kim 恐khủng 捨xả 妄vọng 取thủ 真chân 。 故cố 重trọng/trùng 遣khiển 之chi )# 。

(# △# 〔# 融dung 室thất 云vân 〕# 此thử 偈kệ 暗ám 通thông 妨phương 難nạn/nan 。 難nạn/nan 云vân 有hữu 為vi 之chi 法pháp 。 可khả 說thuyết 虗hư 幻huyễn 。 無vô 為vi 之chi 法Pháp 。 何hà 言ngôn 不bất 實thật 。 通thông 云vân 。 因nhân 言ngôn 妄vọng 以dĩ 顯hiển 真chân 對đối 妄vọng 之chi 真chân 。 同đồng 第đệ 二nhị 妄vọng 故cố )# 下hạ 半bán 頌tụng 。 況huống 破phá 執chấp 妄vọng 。 初sơ 句cú 躡niếp 前tiền 。 所sở 非phi 尚thượng 無vô 真chân 與dữ 不bất 真chân 。 不bất 真chân 即tức 妄vọng 也dã 。 次thứ 句cú 正chánh 況huống 。 云vân 何hà 更cánh 存tồn 能năng 見kiến 所sở 見kiến 。 根căn 之chi 與dữ 識thức 。 俱câu 名danh 為vi 見kiến 。 所sở 見kiến 即tức 境cảnh 也dã 。 (# 〔# 孤cô 山sơn 云vân 〕# 對đối 妄vọng 說thuyết 真chân 。 猶do 皆giai 遣khiển 蕩đãng 。 云vân 何hà 更cánh 有hữu 。 妄vọng 中trung 根căn 境cảnh 乎hồ 。 猶do 非phi 。 能năng 遣khiển 也dã 。 真chân 非phi 真chân 。 所sở 遣khiển 也dã )# 斯tư 則tắc 總tổng 破phá 真chân 妄vọng 二nhị 心tâm 。 諸chư 對đối 待đãi 法pháp 。 皆giai 無vô 所sở 有hữu 。 方phương 名danh 顯hiển 淨tịnh 法Pháp 界Giới 。 一nhất 真chân 平bình 等đẳng (# 〔# 合hợp 論luận 云vân 〕# 偈kệ 首thủ 標tiêu 真chân 性tánh 。 示thị 頂Đảnh 法Pháp 之chi 宗tông 。 曰viết 有hữu 為vi 空không 。 對đối 無vô 為vi 無vô 起khởi 滅diệt 者giả 。 有hữu 無vô 二nhị 法pháp 。 對đối 待đãi 而nhi 成thành 。 並tịnh 為vi 增tăng 語ngữ 。 以dĩ 有hữu 無vô 為vi 增tăng 語ngữ 。 則tắc 真chân 之chi 一nhất 字tự 。 豈khởi 亦diệc 顯hiển 妄vọng 而nhi 立lập 乎hồ 。 但đãn 形hình 言ngôn 彩thải 。 即tức 是thị 染nhiễm 汙ô 。 離ly 諸chư 染nhiễm 汙ô 。 則tắc 一nhất 切thiết 無vô 所sở 有hữu 。 寧ninh 存tồn 見kiến 哉tai 。 故cố 曰viết 。 猶do 非phi 真chân 非phi 真chân 。 云vân 何hà 見kiến 所sở 見kiến 。 今kim 日nhật 能năng 見kiến 者giả 為vi 眼nhãn 眼nhãn 非phi 有hữu 見kiến 也dã 。 龍long 勝thắng 曰viết 。 是thị 眼nhãn 則tắc 不bất 能năng 自tự 見kiến 其kỳ 己kỷ 體thể 。 眼nhãn 如như 有hữu 見kiến 者giả 。 先tiên 自tự 見kiến 其kỳ 眼nhãn 。 今kim 不bất 能năng 自tự 見kiến 。 而nhi 曰viết 能năng 見kiến 一nhất 切thiết 。 無vô 是thị 理lý 也dã )# 。

△# 此thử 上thượng 二nhị 頌tụng 。 正chánh 是thị 頌tụng 前tiền 根căn 塵trần 同đồng 源nguyên 也dã 。 本bổn 源nguyên 自tự 性tánh 。 尚thượng 非phi 真chân 妄vọng 。 豈khởi 得đắc 存tồn 乎hồ 根căn 境cảnh 識thức 耶da 。 故cố 根căn 境cảnh 識thức 同đồng 此thử 一nhất 源nguyên (# 頌tụng 文văn 配phối 釋thích 長trường/trưởng 行hành 。 多đa 師sư 各các 別biệt 。 今kim 並tịnh 以dĩ 長trường/trưởng 水thủy 為vi 準chuẩn )# 。

(# [○@(?∴)]# 二nhị 兩lưỡng 頌tụng 解giải 結kết 同đồng 體thể )# 。

中trung 間gian 無vô 實thật 性tánh 。 是thị 故cố 若nhược 交giao 蘆lô 。 結kết 解giải 同đồng 所sở 因nhân 。 聖thánh 凡phàm 無vô 二nhị 路lộ 。

【# 疏sớ/sơ 】# 上thượng 半bán 頌tụng 。 頌tụng 前tiền 根căn 塵trần 相tương/tướng 發phát 。 相tương 見kiến 無vô 性tánh 。 猶do 如như 交giao 蘆lô 。 (# 〔# 孤cô 山sơn 云vân 〕# 中trung 間gian 。 謂vị 根căn 境cảnh 二nhị 法pháp 。 體thể 中trung 無vô 性tánh )# 。

(# △# 〔# 空không 印ấn 云vân 〕# 根căn 塵trần 無vô 性tánh 。 如như 交giao 蘆lô 並tịnh 立lập 。 去khứ 一nhất 即tức 倒đảo 。 根căn 塵trần 既ký 妄vọng 。 中trung 間gian 識thức 性tánh 。 安an 有hữu 實thật 體thể 。 言ngôn 中trung 間gian 即tức 具cụ 三tam 法pháp 矣hĩ )# 下hạ 半bán 頌tụng 。 頌tụng 前tiền 縛phược 脫thoát 無vô 二nhị 也dã 。 六lục 道đạo 凡phàm 夫phu 。 業nghiệp 惑hoặc 所sở 繫hệ 。 不bất 得đắc 自tự 在tại 。 故cố 名danh 為vi 縛phược 。 三tam 乘thừa 賢hiền 聖thánh 。 斷đoạn 惑hoặc 證chứng 理lý 。 不bất 隨tùy 業nghiệp 繫hệ 。 故cố 名danh 為vi 解giải 。 此thử 則tắc 皆giai 由do 六lục 根căn 迷mê 悟ngộ 所sở 致trí 。 更cánh 非phi 別biệt 岐kỳ 。 故cố 無vô 二nhị 路lộ (# 〔# 吳ngô 興hưng 云vân 〕# 欲dục 明minh 解giải 結kết 。 汎# 舉cử 所sở 因nhân 。 所sở 因nhân 者giả 六lục 根căn 也dã )# 。

(# △# 〔# 溫ôn 陵lăng 云vân 〕# 頌tụng 。 同đồng 是thị 六lục 根căn 。 更cánh 非phi 他tha 物vật 。

汝nhữ 觀quán 交giao 中trung 性tánh 。 空không 有hữu 二nhị 俱câu 非phi 。 迷mê 晦hối 即tức 無vô 明minh 。 發phát 明minh 便tiện 解giải 脫thoát 。

【# 疏sớ/sơ 】# 交giao 中trung 無vô 性tánh 。 將tương 何hà 遣khiển 有hữu 。 而nhi 更cánh 存tồn 無vô 。 一nhất 性tánh 之chi 中trung 。 無vô 對đối 待đãi 故cố 。 肇triệu 公công 云vân 。 有hữu 既ký 不bất 有hữu 。 則tắc 無vô 無vô 矣hĩ 。 此thử 則tắc 正chánh 顯hiển 根căn 塵trần 中trung 道đạo 。 亦diệc 是thị 上thượng 根căn 塵trần 同đồng 源nguyên 之chi 義nghĩa 。 (# 〔# 孤cô 山sơn 云vân 〕# 汝nhữ 觀quán 者giả 。 重trọng/trùng 牒điệp 前tiền 喻dụ 。 令linh 審thẩm 觀quán 也dã 。 言ngôn 空không 則tắc 蘆lô 有hữu 外ngoại 相tướng 。 言ngôn 有hữu 則tắc 蘆lô 中trung 本bổn 空không 。 以dĩ 喻dụ 根căn 境cảnh 。 妄vọng 執chấp 似tự 有hữu 。 其kỳ 體thể 元nguyên 無vô 下hạ 半bán 頌tụng 。 頌tụng 前tiền 立lập 知tri 立lập 見kiến 等đẳng 文văn 也dã 。 迷mê 根căn 執chấp 境cảnh 。 不bất 了liễu 性tánh 空không 。 妄vọng 取thủ 為vi 有hữu 。 即tức 無vô 明minh 矣hĩ 。 了liễu 性tánh 無vô 性tánh 。 真chân 妄vọng 一nhất 如như 。 根căn 境cảnh 識thức 三tam 。 不bất 能năng 為vi 縛phược 。 故cố 名danh 解giải 脫thoát 。 斯tư 則tắc 涅Niết 槃Bàn 無vô 漏lậu 真chân 淨tịnh 。 〔# 海hải 印ấn 云vân 〕# 言ngôn 空không 言ngôn 有hữu 。 皆giai 依y 無vô 明minh 。 交giao 中trung 之chi 性tánh 本bổn 無vô 真chân 結kết 。 能năng 如như 是thị 觀quán 。 無vô 明minh 解giải 脫thoát 。 皆giai 是thị 湛trạm 寂tịch 一nhất 心tâm 。 空không 有hữu 雙song 絕tuyệt 矣hĩ )# 。

(# [○@(?∴)]# 三tam 一nhất 頌tụng 生sanh 起khởi 下hạ 文văn )# 。

解giải 結kết 因nhân 次thứ 第đệ 。 六lục 解giải 一nhất 亦diệc 亡vong 。 根căn 選tuyển 擇trạch 圓viên 通thông 。 入nhập 流lưu 成thành 正chánh 覺giác 。

【# 疏sớ/sơ 】# 上thượng 半bán 頌tụng 。 生sanh 起khởi 六lục 解giải 一nhất 亡vong 疑nghi 也dã 。 因nhân 次thứ 第đệ 者giả 。 下hạ 文văn 云vân 。 此thử 根căn 初sơ 解giải 。 先tiên 得đắc 人nhân 空không 。 空không 性tánh 圓viên 明minh 。 成thành 法Pháp 解giải 脫thoát 。 解giải 脫thoát 法pháp 已dĩ 。 俱câu 空không 不bất 生sanh 。 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 從Tùng 三Tam 摩Ma 地Địa 。 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 一nhất 亦diệc 亡vong 者giả 。 下hạ 文văn 云vân 。 今kim 日nhật 如Như 來Lai 。 若nhược 總tổng 解giải 除trừ 。 結kết 若nhược 不bất 生sanh 。 則tắc 無vô 彼bỉ 此thử 。 尚thượng 不bất 名danh 一nhất 。 六lục 云vân 何hà 成thành 。 下hạ 半bán 頌tụng 。 生sanh 起khởi 下hạ 文văn 圓viên 通thông 修tu 證chứng 也dã 。 即tức 取thủ 觀quán 音âm 。 從tùng 耳nhĩ 根căn 門môn 。 入nhập 三tam 摩ma 地địa 。 文Văn 殊Thù 所sở 選tuyển 。 堪kham 與dữ 阿A 難Nan 及cập 此thử 界giới 人nhân 。 入nhập 流lưu 正chánh 覺giác (# 〔# 溫ôn 陵lăng 云vân 〕# 六lục 解giải 則tắc 根căn 拔bạt 。 一nhất 亡vong 則tắc 湛trạm 圓viên 選tuyển 得đắc 圓viên 根căn 。 則tắc 入nhập 聖thánh 流lưu 。 證chứng 聖thánh 果Quả 矣hĩ )# 。

(# △# 〔# 空không 印ấn 云vân 〕# 六lục 根căn 之chi 體thể 。 即tức 一nhất 精tinh 明minh 。 精tinh 明minh 流lưu 逸dật 。 六lục 用dụng 斯tư 結kết 。 一nhất 精tinh 還hoàn 源nguyên 。 六lục 用dụng 斯tư 解giải 。 一nhất 精tinh 即tức 阿a 陀đà 那na 識thức 。 即tức 所sở 謂vị 如Như 來Lai 藏tạng 也dã 。 經Kinh 云vân 。 依y 如Như 來Lai 藏tạng 。 故cố 有hữu 生sanh 死tử 。 即tức 結kết 也dã 。 依y 如Như 來Lai 藏tạng 有hữu 涅Niết 槃Bàn 。 即tức 解giải 也dã )# 。

(# [○@(?∴)]# 四tứ 一nhất 頌tụng 無vô 明minh 習tập 氣khí )# 。

陀đà 那na 微vi 細tế 識thức 。 習tập 氣khí 成thành 暴bạo 流lưu 。 真chân 非phi 真chân 恐khủng 迷mê 。 我ngã 常thường 不bất 開khai 演diễn 。

〔# 證chứng 真chân 〕# 梵Phạm 云vân 阿a 陀đà 那na 。 義nghĩa 翻phiên 執chấp 持trì 。 即tức 第đệ 八bát 異dị 名danh 。 以dĩ 能năng 執chấp 持trì 種chủng 子tử 根căn 身thân 等đẳng 。 令linh 不bất 散tán 壞hoại 故cố (# 〔# 手thủ 鑑giám 云vân 〕# 且thả 。 阿a 陀đà 那na 識thức 。 真Chân 諦Đế 謂vị 之chi 第đệ 七thất 。 別biệt 取thủ 第đệ 八bát 染nhiễm 分phần/phân 立lập 名danh 。 唯duy 識thức 百bách 法pháp 謂vị 之chi 第đệ 八bát 。 通thông 取thủ 染nhiễm 淨tịnh 和hòa 合hợp 為vi 目mục 。 解giải 深thâm 密mật 經kinh 謂vị 之chi 第đệ 九cửu 。 乃nãi 別biệt 取thủ 第đệ 八bát 淨tịnh 分phần/phân 言ngôn 之chi 。 陀đà 那na 之chi 名danh 。 既ký 通thông 三tam 識thức 。 何hà 故cố 擕# 李# 獨độc 取thủ 第đệ 八bát 異dị 名danh 。 答đáp 以dĩ 順thuận 現hiện 文văn 。 名danh 義nghĩa 便tiện 故cố 。 既ký 云vân 習tập 氣khí 成thành 暴bạo 流lưu 。 又hựu 曰viết 真chân 非phi 真chân 恐khủng 迷mê 。 是thị 則tắc 顯hiển 有hữu 染nhiễm 淨tịnh 二nhị 分phần 。 雖tuy 解giải 深thâm 密mật 名danh 為vi 第đệ 九cửu 。 不bất 如như 唯duy 識thức 第đệ 八bát 義nghĩa 親thân )# 。

(# △# 〔# 補bổ 遺di 云vân 〕# 擕# 李# 曰viết 。 阿a 陀đà 那na 。 義nghĩa 翻phiên 執chấp 持trì 。 只chỉ 就tựu 此thử 一nhất 名danh 。 可khả 以dĩ 會hội 通thông 諸chư 異dị 。 七thất 識thức 云vân 執chấp 持trì 者giả 。 以dĩ 執chấp 六lục 識thức 為vi 外ngoại 我ngã 。 八bát 識thức 為vi 內nội 我ngã 故cố 。 解giải 深thâm 密mật 陀đà 那na 執chấp 持trì 者giả 。 取thủ 第đệ 九cửu 為vi 諸chư 識thức 所sở 依y 故cố 。 今kim 經kinh 則tắc 取thủ 執chấp 持trì 根căn 身thân 種chủng 子tử 為vi 陀đà 那na 也dã 。 深thâm 密mật 中trung 陀đà 那na 。 乃nãi 九cửu 識thức 異dị 名danh 。 楞lăng 嚴nghiêm 乃nãi 用dụng 唯duy 識thức 百bách 法pháp 。 是thị 八bát 識thức 異dị 名danh 。 由do 此thử 中trung 真chân 非phi 真chân 之chi 言ngôn 。 通thông 乎hồ 真chân 妄vọng 。 第đệ 八bát 之chi 義nghĩa 也dã 。 吳ngô 興hưng 以dĩ 第đệ 八bát 中trung 具cụ 有hữu 三tam 分phần/phân 。 譯dịch 人nhân 隨tùy 取thủ 一nhất 義nghĩa 以dĩ 立lập 其kỳ 名danh 。 果quả 爾nhĩ 。 則tắc 使sử 第đệ 七thất 末mạt 那na 。 亦diệc 第đệ 八bát 之chi 異dị 名danh 耶da 。 今kim 黎lê 耶da 外ngoại 自tự 有hữu 陀đà 那na 。 如như 何hà 指chỉ 八bát 中trung 染nhiễm 分phần/phân 耶da )# 。

【# 疏sớ/sơ 】# 阿a 陀đà 那na 云vân 執chấp 持trì 。 即tức 第đệ 八bát 識thức 。 能năng 執chấp 持trì 種chủng 子tử 。 起khởi 現hiện 行hành 故cố 。 第đệ 八bát 多đa 名danh 。 此thử 名danh 最tối 通thông 。 三tam 位vị 之chi 中trung 。 相tương 續tục 執chấp 持trì 位vị 也dã (# 〔# 手thủ 鑑giám 云vân 〕# 多đa 名danh 者giả 。 或hoặc 名danh 為vi 心tâm 。 或hoặc 名danh 阿a 陀đà 那na 。 或hoặc 名danh 所sở 知tri 依y 。 或hoặc 名danh 種chủng 子tử 識thức 。 此thử 四tứ 名danh 通thông 一nhất 切thiết 位vị 。 次thứ 局cục 名danh 者giả 。 或hoặc 名danh 阿a 賴lại 耶da 。 此thử 名danh 唯duy 在tại 異dị 生sanh 有hữu 學học 非phi 無Vô 學Học 位vị 。 或hoặc 名danh 異dị 熟thục 識thức 。 此thử 名danh 唯duy 在tại 異dị 生sanh 二nhị 乘thừa 諸chư 菩Bồ 薩Tát 位vị 。 或hoặc 名danh 無Vô 垢Cấu 識thức 。 此thử 唯duy 佛Phật 地địa 。 然nhiên 通thông 名danh 中trung 。 唯duy 阿a 陀đà 那na 名danh 義nghĩa 最tối 寬khoan 。 通thông 因nhân 及cập 果quả 。 所sở 以dĩ 不bất 標tiêu 餘dư 名danh 也dã 。 三tam 位vị 者giả 。 一nhất 我ngã 愛ái 執chấp 藏tạng 位vị 。 即tức 一nhất 切thiết 異dị 生sanh 。 及cập 七thất 地địa 已dĩ 前tiền 菩Bồ 薩Tát 。 小Tiểu 乘Thừa 前tiền 三tam 果quả 。 皆giai 起khởi 我ngã 執chấp 。 執chấp 第đệ 八bát 見kiến 分phân 為vi 我ngã 。 故cố 第đệ 八bát 識thức 名danh 阿a 賴lại 耶da 。 此thử 言ngôn 執chấp 藏tạng 。 二nhị 善thiện 惡ác 業nghiệp 果quả 位vị 。 即tức 通thông 一nhất 切thiết 異dị 生sanh 。 至chí 十Thập 地Địa 滿mãn 心tâm 。 二nhị 乘thừa 無Vô 學Học 等đẳng 位vị 。 由do 善thiện 惡ác 因nhân 。 感cảm 無vô 記ký 果quả 。 果quả 異dị 於ư 因nhân 。 名danh 異dị 熟thục 識thức 。 三tam 相tương 續tục 執chấp 持trì 位vị 。 即tức 通thông 因nhân 果quả 一nhất 切thiết 位vị 。 以dĩ 第đệ 八bát 執chấp 持trì 諸chư 法pháp 種chủng 子tử 等đẳng 。 令linh 不bất 散tán 失thất 。 故cố 名danh 阿a 陀đà 那na 也dã )# 。

〔# 證chứng 真chân 〕# 言ngôn 習tập 氣khí 者giả 。 謂vị 熏huân 習tập 氣khí 分phần/phân 。 乃nãi 種chủng 子tử 異dị 名danh 也dã 。 以dĩ 第đệ 八bát 識thức 中trung 。 無vô 始thỉ 習tập 氣khí 。 微vi 細tế 生sanh 滅diệt 。 流lưu 注chú 不bất 息tức 。 故cố 如như 暴bạo 流lưu 。 解giải 深thâm 密mật 經Kinh 云vân 。 如như 暴bạo 流lưu 水thủy 。 生sanh 多đa 波ba 浪lãng 。 諸chư 波ba 浪lãng 等đẳng 。 以dĩ 水thủy 為vi 依y 。 五ngũ 六lục 七thất 八bát 。 皆giai 依y 此thử 識thức 。 然nhiên 彼bỉ 經kinh 中trung 。 別biệt 顯hiển 染nhiễm 中trung 淨tịnh 相tương/tướng 。 故cố 離ly 八bát 外ngoại 。 別biệt 說thuyết 九cửu 識thức 。 理lý 實thật 陀đà 那na 。 更cánh 無vô 別biệt 體thể (# 〔# 疏sớ/sơ 云vân 〕# 無vô 明minh 熏huân 習tập 。 種chủng 子tử 不bất 斷đoạn 。 如như 暴bạo 流lưu 水thủy 。 流lưu 注chú 不bất 息tức 。 微vi 細tế 境cảnh 界giới 。 唯duy 佛Phật 能năng 知tri 。 故cố 起khởi 信tín 云vân 。 無vô 明minh 熏huân 習tập 所sở 起khởi 識thức 者giả 。 非phi 凡phàm 夫phu 能năng 知tri 。 亦diệc 非phi 二Nhị 乘Thừa 。 智trí 慧tuệ 所sở 覺giác 。 謂vị 依y 菩Bồ 薩Tát 。 從tùng 初sơ 正chánh 信tín 。 發phát 心tâm 觀quán 察sát 。 若nhược 證chứng 法Pháp 身thân 。 得đắc 少thiểu 分phần 知tri 。 乃nãi 至chí 菩Bồ 薩Tát 究cứu 竟cánh 地địa 。 不bất 能năng 盡tận 知tri 。 唯duy 佛Phật 窮cùng 了liễu )# 。

(# ○# 〔# 宗tông 鏡kính 云vân 〕# 此thử 識thức 體thể 淨tịnh 。 被bị 無vô 明minh 熏huân 。 水thủy 乳nhũ 難nạn/nan 分phần/phân 。 唯duy 佛Phật 能năng 了liễu 。 以dĩ 不bất 覺giác 妄vọng 染nhiễm 故cố 。 則tắc 為vi 習tập 氣khí 。 變biến 起khởi 前tiền 之chi 七thất 識thức 。 瀑bộc 流lưu 波ba 浪lãng 。 鼓cổ 成thành 生sanh 死tử 海hải 。 若nhược 大đại 覺giác 顯hiển 了liễu 故cố 。 則tắc 為vi 無vô 漏lậu 淨tịnh 識thức 。 執chấp 持trì 不bất 斷đoạn 。 盡tận 未vị 來lai 際tế 。 能năng 成thành 智trí 慧tuệ 海hải )# 。

【# 疏sớ/sơ 】# 下hạ 半bán 頌tụng 。 謂vị 此thử 識thức 單đơn 真chân 不bất 立lập 。 獨độc 妄vọng 不bất 成thành 。 真chân 妄vọng 和hòa 合hợp 。 方phương 有hữu 所sở 為vi 。 起khởi 信tín 云vân 。 謂vị 不bất 生sanh 滅diệt 與dữ 生sanh 滅diệt 和hòa 合hợp 。 非phi 一nhất 非phi 異dị 。 名danh 阿a 黎lê 耶da 識thức 。 若nhược 說thuyết 即tức 真chân 。 妄vọng 習tập 如như 何hà 得đắc 盡tận 。 凡phàm 夫phu 外ngoại 道đạo 。 起khởi 於ư 常thường 見kiến 。 執chấp 為vi 真chân 我ngã 。 若nhược 說thuyết 為vi 妄vọng 。 恐khủng 撥bát 為vi 斷đoạn 滅diệt 。 以dĩ 真chân 相tương/tướng 不bất 滅diệt 故cố 。 (# 〔# 證chứng 真chân 云vân 〕# 若nhược 說thuyết 即tức 真chân 。 則tắc 生sanh 怖bố 難nan 信tín 。 若nhược 說thuyết 為vi 妄vọng 。 又hựu 撥bát 同đồng 斷đoạn 滅diệt )# 。

(# ○# 〔# 宗tông 鏡kính 云vân 〕# 真chân 非phi 真chân 恐khủng 迷mê 者giả 。 佛Phật 意ý 我ngã 若nhược 一nhất 向hướng 說thuyết 真chân 。 則tắc 眾chúng 生sanh 不bất 復phục 進tiến 修tu 。 墮đọa 增tăng 上thượng 慢mạn 。 以dĩ 不bất 染nhiễm 而nhi 染nhiễm 。 而nhi 無vô 客khách 塵trần 垢cấu 故cố 。 又hựu 外ngoại 道đạo 執chấp 此thử 識thức 為vi 我ngã 。 若nhược 言ngôn 即tức 是thị 佛Phật 性tánh 真chân 我ngã 。 則tắc 扶phù 其kỳ 邪tà 報báo 。 有hữu 濫lạm 真chân 修tu 。 若nhược 一nhất 向hướng 說thuyết 不bất 真chân 。 則tắc 眾chúng 生sanh 又hựu 於ư 自tự 身thân 。 撥bát 無vô 生sanh 斷đoạn 見kiến 故cố 。 無vô 成thành 佛Phật 之chi 期kỳ )# 是thị 故cố 。 於ư 小Tiểu 乘Thừa 藏tạng 。 及cập 大Đại 乘Thừa 權quyền 教giáo 。 不bất 說thuyết 第đệ 八bát 。 (# 上thượng 皆giai 依y 證chứng 真chân 文văn )# 深thâm 密mật 經Kinh 云vân 。 阿a 陀đà 那na 識thức 甚thậm 微vi 細tế 。 一nhất 切thiết 種chủng 子tử 成thành 暴bạo 流lưu 。 我ngã 於ư 凡phàm 愚ngu 不bất 開khai 演diễn 。 恐khủng 彼bỉ 分phân 別biệt 執chấp 為vi 我ngã 。 (# 〔# 唯duy 識thức 第đệ 三tam 〕# 解giải 深thâm 密mật 經kinh 。 亦diệc 作tác 是thị 說thuyết 。 阿a 陀đà 那na 識thức 云vân 云vân 。 以dĩ 能năng 執chấp 持trì 諸chư 法pháp 種chủng 子tử 。 及cập 能năng 執chấp 受thọ 色sắc 根căn 依y 處xứ 。 亦diệc 能năng 執chấp 取thủ 結kết 生sanh 相tương 續tục 。 故cố 說thuyết 此thử 識thức 。 名danh 阿a 陀đà 那na 。 無vô 性tánh 有hữu 情tình 。 不bất 能năng 窮cùng 底để 。 故cố 說thuyết 甚thậm 深thâm 。 趣thú 寂tịch 種chủng 性tánh 。 不bất 能năng 通thông 達đạt 。 故cố 名danh 甚thậm 細tế 。 是thị 一nhất 切thiết 法pháp 。 真chân 實thật 種chủng 子tử 。 緣duyên 擊kích 便tiện 生sanh 。 轉chuyển 識thức 波ba 浪lãng 。 恆hằng 無vô 間gián 斷đoạn 。 猶do 如như 暴bạo 流lưu 凡phàm 即tức 無vô 性tánh 愚ngu 即tức 趣thú 寂tịch 。 恐khủng 彼bỉ 於ư 此thử 。 起khởi 分phân 別biệt 執chấp 。 墮đọa 諸chư 惡ác 趣thú 。 障chướng 生sanh 聖thánh 道Đạo 。 故cố 我ngã 世Thế 尊Tôn 。 不bất 為vi 開khai 演diễn 。 唯duy 第đệ 八bát 識thức 。 有hữu 如như 是thị 相tướng 。

(# △# 〔# 宗tông 鏡kính 云vân 〕# 是thị 以dĩ 對đối 凡phàm 夫phu 二nhị 乘thừa 。 不bất 定định 開khai 演diễn 。 恐khủng 生sanh 迷mê 倒đảo 。 不bất 達đạt 如Như 來Lai 密mật 旨chỉ 。 以dĩ 此thử 根căn 本bổn 識thức 。 微vi 細tế 難nan 知tri 。 故cố )# 意ý 顯hiển 前tiền 文văn 。 根căn 境cảnh 識thức 三tam 。 六lục 種chủng 結kết 縛phược 。 皆giai 是thị 此thử 識thức 。 熏huân 習tập 變biến 生sanh 。 執chấp 真chân 執chấp 妄vọng 。 見kiến 有hữu 見kiến 空không 。 唯duy 此thử 識thức 影ảnh 。 乃nãi 至chí 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 所sở 見kiến 佛Phật 身thân 。 業nghiệp 識thức 上thượng 見kiến 。 若nhược 佛Phật 如Như 來Lai 。 已dĩ 離ly 業nghiệp 識thức 。 無vô 自tự 他tha 相tương 見kiến 。 如như 起khởi 信tín 說thuyết 。 此thử 則tắc 正chánh 顯hiển 已dĩ 離ly 俱câu 生sanh 無vô 明minh 。 耳nhĩ (# 〔# 補bổ 遣khiển 云vân 〕# 此thử 下hạ 頌tụng 文văn 。 重trọng/trùng 示thị 前tiền 解giải 結kết 法pháp 體thể 。 前tiền 云vân 立lập 知tri 立lập 見kiến 未vị 知tri 法pháp 體thể 是thị 何hà 。 此thử 中trung 明minh 為vi 指chỉ 無vô 始thỉ 八bát 識thức 妄vọng 執chấp 也dã )# 。

(# [○@(?∴)]# 五ngũ 一nhất 頌tụng 一nhất 句cú 遣khiển 幻huyễn 非phi 幻huyễn )# 。

自tự 心tâm 取thủ 自tự 心tâm 。 非phi 幻huyễn 成thành 幻huyễn 法pháp 。

〔# 資tư 中trung 〕# 此thử 示thị 前tiền 陀đà 那na 識thức 。 能năng 變biến 起khởi 世thế 間gian 之chi 相tướng 。 還hoàn 是thị 自tự 心tâm 分phân 別biệt 。 故cố 云vân 自tự 心tâm 取thủ 自tự 心tâm 。 【# 疏sớ/sơ 】# 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 唯duy 識thức 所sở 變biến 。 故cố 皆giai 自tự 心tâm 。 前tiền 六lục 不bất 了liễu 。 見kiến 從tùng 外ngoại 來lai 。 取thủ 而nhi 分phân 別biệt 。 故cố 起khởi 信tín 云vân 。 三tam 界giới 虗hư 偽ngụy 。 唯duy 心tâm 所sở 作tác 。 離ly 心tâm 即tức 無vô 六lục 塵trần 境cảnh 界giới 。 以dĩ 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 從tùng 心tâm 起khởi 妄vọng 念niệm 而nhi 生sanh 。 一nhất 切thiết 分phân 別biệt 。 即tức 分phân 別biệt 自tự 心tâm 。 故cố 云vân 自tự 心tâm 取thủ 自tự 心tâm 也dã 。 (# 〔# 論luận 云vân 〕# 。 一nhất 切thiết 分phân 別biệt 。 即tức 分phân 別biệt 自tự 心tâm 。 心tâm 不bất 見kiến 心tâm 。 無vô 法pháp 可khả 得đắc 。 記ký 云vân 。 心tâm 是thị 一nhất 心tâm 。 不bất 合hợp 自tự 見kiến 。 當đương 知tri 有hữu 所sở 見kiến 者giả 。 皆giai 是thị 妄vọng 也dã 。 故cố 楞lăng 伽già 云vân 。 如như 刀đao 不bất 自tự 割cát 。 如như 指chỉ 不bất 自tự 觸xúc 。 而nhi 心tâm 不bất 見kiến 心tâm 。 其kỳ 事sự 亦diệc 如như 是thị 。 〔# 攝nhiếp 論luận 云vân 〕# 。 所sở 說thuyết 諸chư 法Pháp 。 唯duy 識thức 所sở 變biến 。 無vô 有hữu 少thiểu 法pháp 。 能năng 取thủ 少thiểu 法pháp )# 。

(# △# 〔# 宗tông 鏡kính 云vân 〕# 不bất 問vấn 即tức 離ly 。 計kế 為vi 我ngã 有hữu 。 影ảnh 像tượng 必tất 有hữu 故cố 。 無vô 有hữu 少thiểu 法pháp 。 能năng 取thủ 少thiểu 法pháp 。 唯duy 有hữu 自tự 心tâm 。 還hoàn 若nhược 自tự 心tâm )# 若nhược 以dĩ 。 妙diệu 性tánh 圓viên 明minh 。 離ly 諸chư 名danh 相tướng 。 本bổn 來lai 無vô 有hữu 。 世thế 界giới 眾chúng 生sanh 。 故cố 云vân 非phi 幻huyễn 。 而nhi 由do 見kiến 妄vọng 忽hốt 生sanh 。 覺giác 明minh 相tướng 現hiện 。 四tứ 大đại 分phần/phân 湛trạm 。 根căn 塵trần 宛uyển 成thành 。 故cố 云vân 成thành 幻huyễn 法pháp 。 而nhi 言ngôn 幻huyễn 者giả 。 以dĩ 一nhất 一nhất 法pháp 。 皆giai 無vô 性tánh 故cố (# 〔# 證chứng 真chân 云vân 〕# 心tâm 本bổn 非phi 境cảnh 。 迷mê 心tâm 為vi 境cảnh 。 故cố 云vân 非phi 幻huyễn 成thành 法pháp )# 。

不bất 取thủ 無vô 非phi 幻huyễn 。 非phi 幻huyễn 尚thượng 不bất 生sanh 。 幻huyễn 法pháp 云vân 何hà 立lập 。

【# 疏sớ/sơ 】# 分phân 別biệt 不bất 生sanh 。 前tiền 後hậu 際tế 斷đoạn 。 真chân 尚thượng 不bất 辨biện 。 妄vọng 何hà 所sở 立lập 。 是thị 故cố 。 性tánh 真chân 常thường 中trung 。 求cầu 於ư 去khứ 來lai 。 迷mê 悟ngộ 生sanh 死tử 。 了liễu 無vô 所sở 得đắc 。 斯tư 則tắc 一nhất 相tương/tướng 平bình 等đẳng 。 迷mê 悟ngộ 都đô 亡vong 。 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 。 猶do 如như 昨tạc 夢mộng 。 故cố 肇triệu 公công 曰viết 。 夫phu 不bất 存tồn 無vô 以dĩ 觀quán 法pháp 者giả 。 可khả 謂vị 見kiến 法pháp 實thật 相tướng 。 矣hĩ (# 〔# 證chứng 真chân 云vân 〕# 了liễu 境cảnh 即tức 心tâm 。 心tâm 尚thượng 不bất 生sanh 。 尚thượng 更cánh 存tồn 境cảnh )# 。

(# △# 〔# 海hải 印ấn 云vân 〕# 良lương 由do 此thử 識thức 。 熏huân 變biến 難nan 思tư 。 執chấp 之chi 則tắc 真chân 已dĩ 非phi 真chân 。 取thủ 之chi 而nhi 非phi 幻huyễn 成thành 幻huyễn 。 不bất 取thủ 而nhi 非phi 幻huyễn 尚thượng 無vô 不bất 執chấp 而nhi 幻huyễn 法pháp 何hà 立lập )# 。

(# △# 〔# 孤cô 山sơn 云vân 〕# 幻huyễn 能năng 解giải 亦diệc 如như 幻huyễn 。 故cố 下hạ 文văn 云vân 。 如như 幻huyễn 三tam 摩ma 提đề 。

(# [○@(?∴)]# 六lục 一nhất 頌tụng 三tam 句cú 讚tán 法Pháp 令linh 忻hãn )# 。

是thị 名danh 妙diệu 蓮liên 華hoa 。 金kim 剛cang 王vương 寶bảo 覺giác 。 如như 幻huyễn 三tam 摩ma 提đề 。 彈đàn 指chỉ 超siêu 無Vô 學Học 。

【# 疏sớ/sơ 】# 此thử 平bình 等đẳng 性tánh 觀quán 。 能năng 破phá 無vô 明minh 。 開khai 佛Phật 知tri 見kiến 。 此thử 知tri 見kiến 性tánh 。 處xử 妄vọng 常thường 真chân 。 在tại 染nhiễm 不bất 汙ô 。 今kim 得đắc 顯hiển 發phát 。 如như 開khai 敷phu 出xuất 水thủy 。 故cố 以dĩ 為ví 喻dụ 。 (# 〔# 宗tông 鏡kính 云vân 〕# 妙diệu 法Pháp 即tức 是thị 絕tuyệt 待đãi 真chân 心tâm 。 稱xưng 之chi 曰viết 妙diệu 。 蓮liên 華hoa 以dĩ 出xuất 水thủy 無vô 著trước 為vi 義nghĩa 。 即tức 喻dụ 心tâm 性tánh 。 隨tùy 緣duyên 墮đọa 凡phàm 而nhi 不bất 染nhiễm 垢cấu 。 返phản 流lưu 出xuất 塵trần 而nhi 不bất 著trước 淨tịnh )# 無vô 明minh 堅kiên 牢lao 。 最tối 為vi 難nạn/nan 壞hoại 。 一nhất 念niệm 能năng 破phá 。 金kim 剛cang 定định 力lực 。 此thử 定định 尊tôn 上thượng 。 更cánh 無vô 能năng 過quá 。 於ư 法pháp 自tự 在tại 。 是thị 可khả 寶bảo 重trọng/trùng 。 如như 摩ma 尼ni 珠châu 。 隨tùy 意ý 生sanh 育dục 。 無vô 上thượng 覺giác 果quả 。 名danh 王vương 寶bảo 覺giác 。 (# 〔# 孤cô 山sơn 云vân 〕# 真chân 空không 蕩đãng 相tương/tướng 。 若nhược 金kim 剛cang 寶bảo 。 所sở 擬nghĩ 皆giai 碎toái )# 。

(# △# 〔# 私tư 謂vị 〕# 首thủ 楞lăng 嚴nghiêm 究cứu 竟cánh 堅kiên 固cố 。 即tức 金kim 剛cang 不bất 壞hoại 。 用dụng 金kim 剛cang 觀quán 察sát 一nhất 切thiết 三tam 昧muội 。 名danh 王vương 三tam 昧muội 。 即tức 金kim 剛cang 王vương 三tam 昧muội 也dã 。 如như 幻huyễn 三tam 摩ma 提đề 。 此thử 觀quán 現hiện 前tiền 。 了liễu 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 如như 幻huyễn 化hóa 。 猶do 如như 明minh 鏡kính 。 現hiện 諸chư 色sắc 像tượng 。 一nhất 一nhất 色sắc 像tượng 。 體thể 不bất 可khả 得đắc 。 同đồng 一nhất 鏡kính 明minh 。 不bất 即tức 不bất 離ly 。 三tam 摩ma 云vân 正chánh 受thọ 。 不bất 受thọ 諸chư 受thọ 也dã 。 (# 〔# 賀hạ 中trung 男nam 曰viết 〕# 此thử 偈kệ 總tổng 明minh 如như 幻huyễn 之chi 意ý 。 已dĩ 含hàm 觀quán 音âm 如như 幻huyễn 聞văn 熏huân 法Pháp 門môn 。 後hậu 五ngũ 十thập 五ngũ 位vị 。 真chân 菩Bồ 提Đề 路lộ 。 以dĩ 如như 幻huyễn 結kết 成thành 也dã 。 彈đàn 指chỉ 超siêu 無Vô 學Học 。 此thử 顯hiển 速tốc 疾tật 能năng 至chí 大đại 覺giác 故cố 。 一nhất 念niệm 不bất 生sanh 。 即tức 名danh 為vi 佛Phật 。 超siêu 過quá 地địa 位vị 劫kiếp 數số 之chi 說thuyết 。 故cố 前tiền 文văn 云vân 。 歇hiết 即tức 菩Bồ 提Đề 。 圓viên 覺giác 亦diệc 云vân 。 離ly 幻huyễn 即tức 覺giác 。 亦diệc 無vô 漸tiệm 次thứ 。 然nhiên 至chí 覺giác 時thời 。 亦diệc 無vô 自tự 果quả 。 可khả 為vi 所sở 得đắc 。 故cố 云vân 超siêu 無vô 覺giác 耳nhĩ 。 亦diệc 是thị 約ước 遲trì 速tốc 校giảo 量lượng 。 故cố 說thuyết 為vi 超siêu 。 非phi 是thị 都đô 越việt 地địa 位vị 。 直trực 至chí 無vô 上thượng 。 覺giác 耳nhĩ (# 〔# 溫ôn 陵lăng 云vân 〕# 即tức 為vi 無vô 為vi 。 亡vong 情tình 絕tuyệt 解giải 。 名danh 如như 幻huyễn 正chánh 受thọ 。 依y 此thử 修tu 進tiến 。 一nhất 彈đàn 指chỉ 頃khoảnh 。 可khả 超siêu 無Vô 學Học 而nhi 登đăng 圓viên 位vị 也dã )# 。

(# △# 〔# 融dung 室thất 云vân 〕# 寶bảo 覺giác 無vô 相tướng 。 是thị 名danh 如như 幻huyễn 大đại 佛Phật 頂đảnh 。 三tam 摩ma 地địa 門môn 。 以dĩ 此thử 為vi 因Nhân 地Địa 覺giác 心tâm 。 而nhi 超siêu 越việt 無Vô 學Học 之chi 地địa 也dã )# 。

此thử 阿a 毗tỳ 達đạt 磨ma 。 十thập 方phương 薄Bạc 伽Già 梵Phạm 。 一nhất 路lộ 涅Niết 槃Bàn 門môn 。

【# 疏sớ/sơ 】# 阿a 毗tỳ 達đạt 磨ma 。 云vân 無vô 比tỉ 法pháp 。 即tức 指chỉ 此thử 三tam 昧muội 也dã (# 〔# 孤cô 山sơn 云vân 〕# 即tức 指chỉ 前tiền 法pháp 。 無vô 以dĩ 比tỉ 喻dụ 也dã )# 亦diệc 云vân 對đối 法pháp 。 即tức 以dĩ 大Đại 乘Thừa 平bình 等đẳng 大đại 慧tuệ 。 對đối 向hướng 一nhất 真chân 法Pháp 界Giới 。 體thể 用dụng 顯hiển 現hiện 。 理lý 智trí 一nhất 如như 。 故cố 名danh 對đối 法pháp 。 (# 阿a 毗tỳ 達đạt 磨ma 。 舊cựu 譯dịch 為vi 無vô 比tỉ 法pháp 。 謂vị 無vô 漏lậu 法Pháp 。 慧tuệ 為vi 最tối 勝thắng 故cố 。 以dĩ 是thị 聖thánh 人nhân 智trí 慧tuệ 。 分phân 別biệt 法pháp 義nghĩa 故cố 。 新tân 譯dịch 為vi 對đối 法pháp 。 阿a 毗tỳ 名danh 對đối 。 達đạt 磨ma 名danh 法pháp 。 法pháp 之chi 對đối 故cố 。 以dĩ 對đối 法Pháp 藏tạng 。 特đặc 名danh 慧tuệ 論luận 故cố 。 法pháp 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 勝thắng 義nghĩa 法pháp 。 謂vị 即tức 涅Niết 槃Bàn 。 二nhị 法pháp 相tướng 法pháp 。 通thông 四Tứ 聖Thánh 諦Đế 。 對đối 亦diệc 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 者giả 對đối 向hướng 。 謂vị 向hướng 涅Niết 槃Bàn 。 以dĩ 乘thừa 聖thánh 道Đạo 。 無vô 漏lậu 之chi 因nhân 。 感cảm 趣thú 涅Niết 槃Bàn 圓viên 極cực 之chi 果quả 。 二nhị 者giả 對đối 觀quán 。 對đối 觀quán 四Tứ 諦Đế 。 謂vị 以dĩ 淨tịnh 慧tuệ 之chi 心tâm 。 觀quán 察sát 四Tứ 諦Đế 之chi 法pháp 。 今kim 疏sớ/sơ 言ngôn 對đối 向hướng 者giả 。 即tức 是thị 對đối 向hướng 涅Niết 槃Bàn 也dã 。 薄Bạc 伽Già 梵Phạm 。 具cụ 足túc 六lục 義nghĩa 。 謂vị 自tự 在tại 。 熾sí 盛thịnh 。 端đoan 嚴nghiêm 。 名danh 稱xưng 。 吉cát 祥tường 。 尊tôn 貴quý (# 〔# 大đại 論luận 云vân 〕# 薄bạc 伽già 名danh 破phá 。 婆bà 名danh 煩phiền 惱não 。 能năng 破phá 煩phiền 惱não 。 故cố 十thập 方phương 諸chư 佛Phật 。 取thủ 證chứng 菩Bồ 提Đề 涅Niết 槃Bàn 妙diệu 果Quả 。 唯duy 此thử 一nhất 路lộ 。 能năng 通thông 至chí 故cố 。 故cố 名danh 為vi 門môn 。 由do 前tiền 請thỉnh 云vân 。 要yếu 因nhân 門môn 入nhập 。 故cố 此thử 開khai 示thị 。 金Kim 剛Cang 三Tam 昧Muội 。 為vi 能năng 入nhập 門môn 也dã 。

(# ○# 〔# 海hải 印ấn 云vân 〕# 是thị 名danh 已dĩ 下hạ 。 總tổng 結kết 觀quán 相tương/tướng 。 謂vị 此thử 首thủ 楞lăng 嚴nghiêm 大đại 定định 。 本bổn 來lai 無vô 染nhiễm 。 故cố 名danh 妙diệu 蓮liên 華hoa 。 無vô 惑hoặc 不bất 破phá 。 名danh 金Kim 剛Cang 王vương 寶bảo 覺giác 。 即tức 有hữu 觀quán 空không 。 名danh 如như 幻huyễn 三tam 摩ma 提đề 。 彈đàn 指chỉ 超siêu 無Vô 學Học 。 顯hiển 法pháp 利lợi 也dã 。 此thử 阿a 毗tỳ 達đạt 磨ma 。 顯hiển 法pháp 勝thắng 也dã 。 十thập 方phương 薄Bạc 伽Già 梵Phạm 。 一nhất 路lộ 涅Niết 槃Bàn 門môn 。 顯hiển 十thập 方phương 如Như 來Lai 。 異dị 口khẩu 同đồng 音âm 。 同đồng 修tu 同đồng 證chứng 也dã )# 。

(# ○# 〔# 宗tông 鏡kính 云vân 〕# 此thử 一nhất 心tâm 法Pháp 門môn 。 如như 鏡kính 頓đốn 現hiện 。 不bất 待đãi 次thứ 第đệ 。 如như 印ấn 頓đốn 成thành 。 更cánh 無vô 前tiền 後hậu 。 一nhất 見kiến 一nhất 切thiết 見kiến 。 一nhất 聞văn 一nhất 切thiết 聞văn 。 若nhược 待đãi 了liễu 達đạt 而nhi 成thành 。 皆giai 為vi 權quyền 漸tiệm 。 若nhược 能năng 觀quán 於ư 心tâm 性tánh 之chi 一nhất 。 則tắc 是thị 一nhất 道đạo 甚thậm 深thâm 。 即tức 正Chánh 道Đạo 之chi 一nhất 。 是thị 唯duy 一nhất 之chi 一nhất 。 千thiên 佛Phật 同đồng 轍triệt 。 古cổ 今kim 不bất 易dị 之chi 一nhất 道đạo 也dã 。 亦diệc 云vân 一nhất 路lộ 涅Niết 槃Bàn 門môn 。 亦diệc 云vân 一nhất 道đạo 出xuất 生sanh 死tử 。 亦diệc 名danh 十thập 方phương 如Như 來Lai 。 一nhất 門môn 超siêu 出xuất 。 妙diệu 莊trang 嚴nghiêm 路lộ 。

(# [○@│]# 三tam 六lục 解giải 一nhất 亡vong 疑nghi 二nhị )# 。

(# [?∴]# 一nhất 伸thân 疑nghi 請thỉnh 決quyết 二nhị )# 。

(# 卍vạn 一nhất 敘tự 慶khánh 所sở 聞văn )# 。

於ư 是thị 阿A 難Nan 。 及cập 諸chư 大đại 眾chúng 。 聞văn 佛Phật 如Như 來Lai 。 無vô 上thượng 慈từ 誨hối 。 祇kỳ 夜dạ 伽già 陀đà 。 雜tạp 糅nhữu 精tinh 瑩oánh 。 妙diệu 理lý 清thanh 徹triệt 。 心tâm 目mục 開khai 明minh 。 歎thán 未vị 曾tằng 有hữu 。

【# 疏sớ/sơ 】# 能năng 詮thuyên 之chi 文văn 。 諷phúng 應ưng 交giao 間gian 。 辭từ 句cú 妙diệu 淨tịnh 。 所sở 詮thuyên 之chi 理lý 。 清thanh 明minh 洞đỗng 徹triệt 。 的đích 然nhiên 可khả 見kiến 。 故cố 使sử 心tâm 開khai 。 如như 目mục 之chi 鑒giám (# 〔# 私tư 謂vị 〕# 此thử 中trung 能năng 詮thuyên 之chi 文văn 。 長trường/trưởng 水thủy 科khoa 初sơ 二nhị 偈kệ 為vi 孤cô 起khởi 。 次thứ 三tam 偈kệ 為vi 重trọng/trùng 頌tụng 。 後hậu 五ngũ 偈kệ 又hựu 為vi 孤cô 起khởi 。 孤cô 山sơn 科khoa 前tiền 四tứ 偈kệ 重trọng/trùng 頌tụng 。 後hậu 五ngũ 偈kệ 孤cô 起khởi 。 餘dư 師sư 皆giai 以dĩ 二nhị 師sư 為vi 準chuẩn 。 有hữu 人nhân 謂vị 後hậu 五ngũ 偈kệ 中trung 。 解giải 結kết 因nhân 次thứ 第đệ 。 應ưng 長trường/trưởng 行hành 阿A 難Nan 請thỉnh 解giải 之chi 文văn 。 亦diệc 未vị 可khả 定định 為vi 孤cô 起khởi 也dã 。 既ký 云vân 祗chi 夜dạ 伽già 佗tha 。 雜tạp 糅nhữu 精tinh 瑩oánh 。 勢thế 變biến 多đa 端đoan 。 難nan 以dĩ 局cục 取thủ 。 如như 清thanh 涼lương 云vân 。 故cố 傳truyền 授thọ 者giả 。 善thiện 消tiêu 息tức 之chi 。 可khả 也dã )# 。

(# 卍vạn 二nhị 正chánh 陳trần 疑nghi 意ý )# 。

阿A 難Nan 合hợp 掌chưởng 。 頂đảnh 禮lễ 白bạch 佛Phật 。 我ngã 今kim 聞văn 佛Phật 。 無vô 遮già 大đại 悲bi 。 性tánh 淨tịnh 妙diệu 常thường 。 真chân 實thật 法Pháp 句cú 。 心tâm 猶do 未vị 達đạt 。 六lục 解giải 一nhất 亡vong 。 舒thư 結kết 倫luân 次thứ 。 唯duy 垂thùy 大đại 悲bi 。 再tái 愍mẫn 斯tư 會hội 。 及cập 與dữ 將tương 來lai 。 施thí 以dĩ 法Pháp 音âm 。 洗tẩy 滌địch 塵trần 垢cấu 。

【# 疏sớ/sơ 】# 由do 前tiền 偈kệ 云vân 。 解giải 結kết 因nhân 次thứ 第đệ 。 六lục 解giải 一nhất 亦diệc 亡vong 。 阿A 難Nan 疑nghi 意ý 。 前tiền 文văn 既ký 云vân 。 根căn 塵trần 同đồng 源nguyên 。 縛phược 脫thoát 無vô 二nhị 。 迷mê 晦hối 即tức 無vô 明minh 。 發phát 明minh 便tiện 解giải 脫thoát 。 斯tư 則tắc 結kết 無vô 前tiền 後hậu 。 解giải 亦diệc 不bất 倫luân 。 六lục 根căn 若nhược 亡vong 。 一nhất 覺giác 應ưng 顯hiển 。 云vân 何hà 復phục 云vân 。 解giải 結kết 因nhân 次thứ 。 六lục 解giải 一nhất 亡vong 。 故cố 云vân 心tâm 猶do 未vị 明minh 等đẳng 。

(# 卍vạn 二nhị 舉cử 事sự 廣quảng 明minh 三tam )# 。

(# [○@(?∴)]# 一nhất 且thả 明minh 結kết 之chi 因nhân 起khởi 二nhị )# 。

(# [○@卍]# 一nhất 舉cử 事sự 二nhị )# 。

(# [?(○/○)]# 一nhất 問vấn 答đáp 結kết 名danh 二nhị )# 。

(# [│/○]# 一nhất 綰oản 巾cân 問vấn 結kết 二nhị )# 。

(# [?(▽/○)]# 一nhất 綰oản 巾cân 初sơ 問vấn )# 。

即tức 時thời 如Như 來Lai 。 於ư 師sư 子tử 座tòa 。 整chỉnh 涅Niết 槃Bàn 僧tăng 。 斂liểm 僧Tăng 伽già 黎lê 。 攬lãm 七thất 寶bảo 几kỉ 。 引dẫn 手thủ 於ư 几kỉ 。 取thủ 劫kiếp 波ba 羅la 天thiên 。 所sở 奉phụng 華hoa 巾cân 。 於ư 大đại 眾chúng 前tiền 。 綰oản 成thành 一nhất 結kết 。 示thị 阿A 難Nan 言ngôn 。 此thử 名danh 何hà 等đẳng 。 阿A 難Nan 大đại 眾chúng 。 俱câu 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 此thử 名danh 為vi 結kết 。

【# 疏sớ/sơ 】# 涅Niết 槃Bàn 僧Tăng 。 僧Tăng 裏lý 衣y 也dã 。 (# 唐đường 言ngôn 裙quần 。 連liên 接tiếp 裙quần 幅# 也dã )# 僧Tăng 伽già 黎lê 。 大đại 衣y 也dã 。 劫kiếp 波ba 云vân 時thời 分phần/phân 。 巾cân 是thị 彼bỉ 天thiên 所sở 奉phụng 獻hiến 故cố (# 〔# 興hưng 福phước 云vân 〕# 劫kiếp 波ba 羅la 天thiên 即tức 髑độc 髏lâu 天thiên 。 四Tứ 天Thiên 王Vương 太thái 子tử 奉phụng 如Như 來Lai 巾cân 。 或hoặc 曰viết 。

時thời 分phần/phân 天thiên 。 即tức 夜Dạ 摩Ma 天Thiên 也dã )# 。

(# [?(▽/○)]# 二nhị 再tái 結kết 再tái 問vấn )# 。

於ư 是thị 如Như 來Lai 。 綰oản 疊điệp 華hoa 巾cân 。 又hựu 成thành 一nhất 結kết 。 重trùng 問vấn 阿A 難Nan 。 此thử 名danh 何hà 等đẳng 。 阿A 難Nan 大đại 眾chúng 。 又hựu 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 此thử 亦diệc 名danh 結kết 。 如như 是thị 倫luân 次thứ 。 綰oản 疊điệp 華hoa 巾cân 。 總tổng 成thành 六lục 結kết 。 一nhất 一nhất 結kết 成thành 。 皆giai 取thủ 手thủ 中trung 。 所sở 成thành 之chi 結kết 。 持trì 問vấn 阿A 難Nan 。 此thử 名danh 何hà 等đẳng 。 阿A 難Nan 大đại 眾chúng 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 次thứ 第đệ 詶thù 佛Phật 。 此thử 名danh 為vi 結kết 。

(# 〔# 標tiêu 指chỉ 〕# 。 如như 是thị 倫luân 次thứ 。 綰oản 成thành 六lục 結kết 。 喻dụ 眾chúng 生sanh 一nhất 念niệm 纔tài 動động 。 六lục 根căn 取thủ 境cảnh 。 迷mê 心tâm 逐trục 物vật 。 卒thốt 不bất 能năng 解giải )# 。

(# △# 〔# 桐# 洲châu 云vân 〕# 因nhân 問vấn 。 舒thư 結kết 倫luân 次thứ 。 故cố 先tiên 示thị 綰oản 結kết 次thứ 第đệ )# 。

(# [│/○]# 二nhị 約ước 體thể 問vấn 名danh )# 。

佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。

我ngã 初sơ 綰oản 巾cân 。 汝nhữ 名danh 為vi 結kết 。 此thử 疊điệp 華hoa 巾cân 。 先tiên 實thật 一nhất 條điều 。 第đệ 二nhị 第đệ 三tam 。 云vân 何hà 汝nhữ 曹tào 。 復phục 名danh 為vi 結kết 。 阿A 難Nan 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 此thử 寶bảo 疊điệp 華hoa 。 緝tập 績# 成thành 巾cân 。 雖tuy 本bổn 一nhất 體thể 。 如như 我ngã 思tư 惟duy 。 如Như 來Lai 一nhất 綰oản 。 得đắc 一nhất 結kết 名danh 。 若nhược 百bách 綰oản 成thành 。 終chung 名danh 百bách 結kết 。 何hà 況huống 此thử 巾cân 。 秪# 有hữu 六lục 結kết 。 終chung 不bất 至chí 七thất 。 亦diệc 不bất 停đình 五ngũ 。 云vân 何hà 如Như 來Lai 。 秪# 許hứa 初sơ 時thời 。 第đệ 二nhị 第đệ 三tam 。 不bất 名danh 為vi 結kết 。

【# 疏sớ/sơ 】# 巾cân 喻dụ 真chân 性tánh 。 結kết 喻dụ 六lục 根căn 。 逐trục 綰oản 而nhi 問vấn 。 相tương/tướng 由do 妄vọng 別biệt 。 令linh 知tri 根căn 本bổn 是thị 一nhất 。 妄vọng 結kết 生sanh 六lục 。 無vô 同đồng 異dị 中trung 。 熾sí 然nhiên 成thành 異dị 。 故cố 一nhất 一nhất 綰oản 。 皆giai 名danh 為vi 結kết 。

(# [?(○/○)]# 二nhị 微vi 釋thích 同đồng 異dị 二nhị )# 。

(# [│/○]# 一nhất 問vấn 答đáp )# 。

佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。

此thử 寶bảo 華hoa 巾cân 。 汝nhữ 知tri 此thử 巾cân 。 元nguyên 止chỉ 一nhất 條điều 。 (# 牒điệp 上thượng 雖tuy 本bổn 一nhất 體thể 。 我ngã 六lục 綰oản 時thời 。 名danh 有hữu 六lục 結kết 。 汝nhữ 審thẩm 觀quán 察sát 。 巾cân 體thể 是thị 同đồng 。 因nhân 結kết 有hữu 異dị 。 於ư 意ý 云vân 何hà 。 初sơ 綰oản 結kết 成thành 。 名danh 為vi 第đệ 一nhất 。 如như 是thị 乃nãi 至chí 。 第đệ 六lục 結kết 生sanh 。 吾ngô 今kim 欲dục 將tương 。 第đệ 六lục 結kết 名danh 。 成thành 第đệ 一nhất 不phủ 。 不phủ 也dã 世Thế 尊Tôn 。 六lục 結kết 若nhược 存tồn 。 斯tư 第đệ 六lục 名danh 。 終chung 非phi 第đệ 一nhất 。 縱túng 我ngã 歷lịch 生sanh 。 盡tận 其kỳ 明minh 辨biện 。 如như 何hà 令linh 是thị 。 六lục 結kết 亂loạn 名danh 。

【# 疏sớ/sơ 】# 體thể 元nguyên 是thị 一nhất 。 妄vọng 結kết 成thành 六lục 。 既ký 已dĩ 成thành 根căn 。 六lục 種chủng 名danh 相tướng 。 隨tùy 心tâm 計kế 執chấp 。 不bất 可khả 移di 易dị 。 故cố 云vân 不bất 可khả 亂loạn 名danh (# 〔# 中trung 川xuyên 云vân 〕# 六lục 終chung 非phi 一nhất 。 如như 眼nhãn 根căn 名danh 終chung 不bất 可khả 作tác 耳nhĩ 等đẳng )# 。

(# [│/○]# 二nhị 印ấn 成thành )# 。

佛Phật 言ngôn 如như 是thị 。 六lục 結kết 不bất 同đồng 。 循tuần 顧cố 本bổn 因nhân 。 一nhất 巾cân 所sở 造tạo 。 令linh 其kỳ 雜tạp 亂loạn 。 終chung 不bất 得đắc 成thành 如như 文văn )# 。

(# [○@卍]# 二nhị 合hợp 顯hiển )# 。

則tắc 汝nhữ 六lục 根căn 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 畢tất 竟cánh 同đồng 中trung 。 生sanh 畢tất 竟cánh 異dị 。

【# 疏sớ/sơ 】# 迷mê 心tâm 執chấp 境cảnh 。 畢tất 竟cánh 成thành 異dị 。 故cố 下hạ 文văn 云vân 。 元nguyên 依y 一nhất 精tinh 明minh 。 分phân 成thành 六lục 和hòa 合hợp 。 〔# 吳ngô 興hưng 云vân 〕# 同đồng 謂vị 如Như 來Lai 藏tạng 性tánh 。 一nhất 真chân 之chi 性tánh 。 理lý 本bổn 無vô 差sai 。 如như 巾cân 體thể 也dã 。 異dị 謂vị 眾chúng 生sanh 分phân 別biệt 。 六lục 用dụng 之chi 精tinh 。 派phái 成thành 根căn 境cảnh 。 如như 巾cân 結kết 也dã 。 二nhị 法pháp 由do 來lai 。 未vị 曾tằng 改cải 易dị 。 故cố 皆giai 言ngôn 畢tất 竟cánh )# 。

(# ○# 〔# 引dẫn 證chứng 〕# 〔# 宗tông 鏡kính 云vân 〕# 如như 自tự 證chứng 分phần/phân 。 起khởi 見kiến 相tương/tướng 二nhị 分phần 。 更cánh 執chấp 二nhị 分phần 為vi 我ngã 法pháp 。 如như 結kết 巾cân 成thành 兔thố 。 手thủ 巾cân 是thị 有hữu 。 喻dụ 自tự 證chứng 分phần/phân 。 結kết 手thủ 巾cân 為vi 兔thố 頭đầu 。 手thủ 巾cân 上thượng 本bổn 無vô 兔thố 頭đầu 。 今kim 結kết 出xuất 之chi 。 是thị 故cố 名danh 無vô 。 如như 自tự 證chứng 上thượng 本bổn 無vô 見kiến 相tương/tướng 二nhị 分phần 。 由do 不bất 證chứng 實thật 故cố 。 似tự 二nhị 分phần 起khởi 。 是thị 故cố 名danh 無vô 。 如như 所sở 結kết 手thủ 巾cân 為vi 兔thố 頭đầu 。 已dĩ 是thị 一nhất 重trọng/trùng 假giả 。 更cánh 結kết 出xuất 一nhất 耳nhĩ 。 又hựu 是thị 一nhất 重trọng/trùng 假giả )# 。

(# [○@(?∴)]# 二nhị 正chánh 示thị 六lục 解giải 一nhất 亡vong 二nhị )# 。

(# [○@卍]# 一nhất 就tựu 事sự 問vấn 答đáp )# 。

佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。

汝nhữ 必tất 嫌hiềm 此thử 。 六lục 結kết 不bất 成thành 。 願nguyện 樂nhạo 一nhất 成thành 。 復phục 云vân 何hà 得đắc 。 阿A 難Nan 言ngôn 。 此thử 結kết 若nhược 存tồn 。 是thị 非phi 鋒phong 起khởi 。 於ư 中trung 自tự 生sanh 。 此thử 結kết 非phi 彼bỉ 。 彼bỉ 結kết 非phi 此thử 。 如Như 來Lai 今kim 日nhật 。 若nhược 總tổng 解giải 除trừ 。 結kết 若nhược 不bất 生sanh 。 則tắc 無vô 彼bỉ 此thử 。 尚thượng 不bất 名danh 一nhất 。 六lục 云vân 何hà 成thành 。

【# 疏sớ/sơ 】# 此thử 中trung 譯dịch 家gia 。 緝tập 綴chuế 不bất 足túc 。 應ưng 云vân 。 欲dục 得đắc 不bất 成thành 。 願nguyện 樂nhạo 一nhất 成thành 。 復phục 云vân 何hà 得đắc 。 佛Phật 意ý 云vân 。 汝nhữ 意ý 嫌hiềm 此thử 六lục 根căn 妄vọng 隔cách 。 樂nhạo/nhạc/lạc 成thành 一nhất 體thể 。 有hữu 何hà 方phương 便tiện 而nhi 得đắc 成thành 一nhất 。 六lục 結kết 不bất 成thành 者giả 。 嫌hiềm 此thử 六lục 根căn 妄vọng 隔cách 。 不bất 欲dục 其kỳ 成thành 也dã 。 願nguyện 樂nhạo 一nhất 成thành 者giả 。 樂nhạo/nhạc/lạc 成thành 真chân 淨tịnh 一nhất 體thể 。 如như 成thành 一nhất 淨tịnh 巾cân 也dã 。 疏sớ/sơ 主chủ 既ký 揀giản 緝tập 綴chuế 。 又hựu 復phục 委ủy 釋thích 消tiêu 文văn 。 海hải 眼nhãn 注chú 尚thượng 疑nghi 有hữu 誤ngộ 贅# 矣hĩ )# 答đáp 意ý 。 若nhược 解giải 此thử 六lục 。 亦diệc 不bất 成thành 一nhất 。 以dĩ 一nhất 對đối 六lục 而nhi 立lập 。 六lục 若nhược 不bất 生sanh 。 則tắc 無vô 所sở 對đối 。 故cố 無vô 一nhất 義nghĩa (# 〔# 私tư 謂vị 〕# 阿A 難Nan 言ngôn 。 尚thượng 不bất 名danh 一nhất 。 六lục 云vân 何hà 成thành 。 此thử 則tắc 已dĩ 悟ngộ 六lục 消tiêu 亡vong 一nhất 矣hĩ )# 。

(# [○@卍]# 二nhị 貼# 喻dụ 釋thích 成thành )# 。

佛Phật 言ngôn 。

六lục 解giải 一nhất 亡vong 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 (# 此thử 印ấn 可khả 阿A 難Nan 之chi 言ngôn 。 由do 汝nhữ 無vô 始thỉ 。 心tâm 性tánh 狂cuồng 亂loạn 。 知tri 見kiến 妄vọng 發phát 。 發phát 妄vọng 不bất 息tức 。 勞lao 見kiến 發phát 塵trần 。 如như 勞lao 目mục 睛tình 。 則tắc 有hữu 狂cuồng 華hoa 。 於ư 湛trạm 精tinh 明minh 。 無vô 因nhân 亂loạn 起khởi 。 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 山sơn 河hà 大đại 地địa 。 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 。 皆giai 即tức 狂cuồng 勞lao 。 顛điên 倒đảo 華hoa 相tướng 。

【# 疏sớ/sơ 】# 心tâm 性tánh 發phát 狂cuồng 。 見kiến 聞văn 妄vọng 隔cách 。 根căn 境cảnh 識thức 三tam 。 一nhất 時thời 俱câu 現hiện 。 生sanh 死tử 為vi 六lục 。 涅Niết 槃Bàn 名danh 一nhất 。 由do 對đối 待đãi 成thành 。 本bổn 無vô 所sở 有hữu 。 故cố 如như 狂cuồng 勞lao 。 虗hư 妄vọng 華hoa 相tương/tướng 。 三tam 種chủng 世thế 間gian 。 故cố 名danh 一nhất 切thiết 。 佛Phật 界giới 生sanh 界giới 。 一nhất 切thiết 境cảnh 界giới 。 俱câu 不bất 離ly 此thử 。 以dĩ 是thị 分phân 別biệt 妄vọng 念niệm 起khởi 故cố 。 離ly 心tâm 即tức 無vô 六lục 塵trần 境cảnh 故cố (# 〔# 吳ngô 興hưng 云vân 〕# 六lục 根căn 之chi 精tinh 。 元nguyên 是thị 一nhất 真chân 之chi 性tánh 。 以dĩ 隨tùy 緣duyên 故cố 。 在tại 眼nhãn 曰viết 見kiến 精tinh 。 在tại 耳nhĩ 曰viết 聽thính 精tinh 等đẳng 。 皆giai 第đệ 二nhị 月nguyệt 。 揑niết 所sở 成thành 故cố 。 若nhược 能năng 隨tùy 緣duyên 。 脫thoát 粘niêm 內nội 伏phục 。 六lục 既ký 融dung 一nhất 。 一nhất 亦diệc 斯tư 亡vong 。 如như 解giải 結kết 已dĩ 。 巾cân 亦diệc 無vô 用dụng 。 次thứ 取thủ 不bất 用dụng 巾cân 為vi 一nhất 亡vong 也dã 。 知tri 見kiến 發phát 妄vọng 。 此thử 屬thuộc 能năng 見kiến 之chi 相tướng 。 勞lao 見kiến 發phát 塵trần 。 即tức 對đối 所sở 見kiến 之chi 境cảnh 。 唯duy 妄vọng 與dữ 勞lao 。 五ngũ 住trụ 備bị 矣hĩ )# 。

(# △# 〔# 中trung 峯phong 云vân 〕# 一nhất 巾cân 喻dụ 真chân 。 六lục 巾cân 喻dụ 妄vọng 。 非phi 一nhất 巾cân 無vô 以dĩ 成thành 六lục 結kết 。 真chân 為vi 妄vọng 所sở 依y 。 非phi 六lục 結kết 無vô 以dĩ 顯hiển 一nhất 巾cân 。 妄vọng 為vi 真chân 所sở 倚ỷ 。 佛Phật 言ngôn 六lục 解giải 一nhất 亡vong 。 則tắc 知tri 群quần 妄vọng 既ký 消tiêu 。 一nhất 真chân 何hà 有hữu 。 以dĩ 妄vọng 望vọng 真chân 。 雖tuy 異dị 而nhi 同đồng 也dã )# 。

(# △# 〔# 二nhị 楞lăng 云vân 〕# 。 知tri 見kiến 妄vọng 發phát 。 由do 業nghiệp 識thức 轉chuyển 成thành 見kiến 分phần/phân 。 勞lao 見kiến 發phát 塵trần 。 由do 見kiến 分phần/phân 復phục 生sanh 相tương/tướng 分phần/phân 。 復phục 因nhân 見kiến 分phần/phân 在tại 相tương/tướng 分phần/phân 上thượng 。 引dẫn 起khởi 分phân 別biệt 俱câu 生sanh 我ngã 法pháp 二nhị 執chấp 。 成thành 六lục 結kết 也dã 。 世thế 間gian 山sơn 河hà 大đại 地địa 即tức 相tương/tướng 分phần/phân 。 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 即tức 見kiến 分phần/phân 。 大đại 經Kinh 云vân 。 有hữu 諍tranh 說thuyết 生sanh 死tử 。 無vô 諍tranh 說thuyết 涅Niết 槃Bàn 。 生sanh 死tử 與dữ 涅Niết 槃Bàn 。 二nhị 俱câu 不bất 可khả 得đắc 。 故cố 云vân 皆giai 即tức 狂cuồng 勞lao 等đẳng )# 。

(# [○@(?∴)]# 三tam 卻khước 辨biện 解giải 結kết 次thứ 第đệ 二nhị )# 。

(# [○@卍]# 一nhất 示thị 解giải 因nhân 三tam )# 。

(# [?(○/○)]# 一nhất 揀giản 非phi 顯hiển 是thị 二nhị )# 。

(# [│/○]# 一nhất 二nhị 邊biên 俱câu 非phi )# 。

阿A 難Nan 言ngôn 。 此thử 勞lao 同đồng 結kết 。 (# 牒điệp 上thượng 勞lao 見kiến 。 云vân 何hà 解giải 除trừ 。 如Như 來Lai 以dĩ 手thủ 。 將tương 所sở 結kết 巾cân 。 偏thiên 掣xiết 其kỳ 左tả 。 問vấn 阿A 難Nan 言ngôn 。 如như 是thị 解giải 不phủ 。 不phủ 也dã 世Thế 尊Tôn 。 旋toàn 復phục 以dĩ 手thủ 。 偏thiên 牽khiên 右hữu 邊biên 。 又hựu 問vấn 阿A 難Nan 。 如như 是thị 解giải 不phủ 。 不phủ 也dã 世Thế 尊Tôn 。

【# 疏sớ/sơ 】# 若nhược 執chấp 此thử 根căn 有hữu 實thật 體thể 者giả 。 即tức 墮đọa 常thường 見kiến 。 若nhược 謂vị 都đô 無vô 。 成thành 惡ác 取thủ 空không 。 諸chư 佛Phật 不bất 化hóa 。 寧ninh 起khởi 有hữu 見kiến 。 如như 須Tu 彌Di 山Sơn 。 不bất 起khởi 空không 見kiến 。 如như 芥giới 子tử 許hứa 。 以dĩ 墮đọa 斷đoạn 故cố 。 既ký 左tả 偏thiên 有hữu 相tương/tướng 。 右hữu 墮đọa 空không 門môn 。 空không 有hữu 二nhị 邊biên 。 俱câu 不bất 見kiến 性tánh 。 無vô 明minh 根căn 結kết 。 如như 何hà 解giải 除trừ 。 故cố 前tiền 偈kệ 云vân 。 汝nhữ 觀quán 交giao 中trung 性tánh 。 空không 有hữu 二nhị 俱câu 非phi 。 故cố 此thử 二nhị 邊biên 。 不bất 能năng 令linh 脫thoát 。

(# [│/○]# 二nhị 中trung 心tâm 方phương 是thị )# 。

佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。

吾ngô 今kim 以dĩ 手thủ 。 左tả 右hữu 各các 牽khiên 。 竟cánh 不bất 能năng 解giải 。 汝nhữ 設thiết 方phương 便tiện 。 云vân 何hà 解giải 成thành 。 阿A 難Nan 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 當đương 於ư 結kết 心tâm 。 解giải 即tức 分phân 散tán 。

佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。

如như 是thị 如như 是thị 。 若nhược 欲dục 除trừ 結kết 。 當đương 於ư 結kết 心tâm 。

【# 疏sớ/sơ 】# 意ý 明minh 空không 有hữu 二nhị 邊biên 。 既ký 不bất 能năng 解giải 。 當đương 須tu 中trung 道đạo 正chánh 觀quán 。 照chiếu 無vô 始thỉ 結kết 根căn 。 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 不bất 異dị 而nhi 異dị 。 見kiến 全toàn 無vô 明minh 之chi 法pháp 性tánh 。 斷đoạn 全toàn 法pháp 性tánh 之chi 無vô 明minh 。 不bất 斷đoạn 而nhi 斷đoạn 。 非phi 證chứng 而nhi 證chứng 。 方phương 得đắc 解giải 成thành 。

〔# 宗tông 鏡kính 古cổ 釋thích 〕# 左tả 右hữu 偏thiên 掣xiết 。 況huống 有hữu 見kiến 無vô 見kiến 。 當đương 於ư 結kết 心tâm 。 即tức 正chánh 明minh 中trung 道đạo 。 昧muội 真chân 空không 而nhi 有hữu 無vô 見kiến 起khởi 。 執chấp 根căn 塵trần 而nhi 。 一nhất 六lục 義nghĩa 生sanh 。 諦đế 了liễu 自tự 心tâm 。 解giải 縛phược 俱câu 泯mẫn 。 (# 〔# 吳ngô 興hưng 云vân 〕# 左tả 右hữu 偏thiên 掣xiết 。 喻dụ 觀quán 二nhị 邊biên 。 皆giai 不bất 能năng 破phá 。 根căn 本bổn 無vô 明minh 。 凡phàm 夫phu 外ngoại 道đạo 。 以dĩ 斷đoạn 常thường 為vi 二nhị 邊biên 。 二nhị 乘thừa 菩Bồ 薩Tát 。 以dĩ 空không 有hữu 為vi 二nhị 邊biên 。 雖tuy 曰viết 伏phục 斷đoạn 。 猶do 存tồn 中trung 結kết 。 知tri 見kiến 立lập 知tri 。 即tức 名danh 為vi 結kết 。 觀quán 知tri 中trung 道đạo 。 是thị 為vi 結kết 心tâm 。 結kết 不bất 離ly 心tâm 。 解giải 之chi 則tắc 一nhất 。 知tri 不bất 異dị 道đạo 。 亡vong 之chi 則tắc 中trung )# 。

(# △# 〔# 溫ôn 陵lăng 云vân 〕# 前tiền 文văn 明minh 所sở 結kết 惑hoặc 業nghiệp 之chi 理lý 。 上thượng 文văn 明minh 能năng 結kết 狂cuồng 妄vọng 之chi 心tâm 。 欲dục 解giải 狂cuồng 勞lao 。 當đương 解giải 狂cuồng 心tâm 。 偏thiên 掣xiết 左tả 右hữu 。 喻dụ 依y 偏thiên 權quyền 之chi 教giáo 。 不bất 知tri 真chân 要yếu 也dã 〔# 雲vân 棲tê 云vân 〕# 舊cựu 解giải 指chỉ 中trung 道đạo 為vi 結kết 心tâm 。 前tiền 後hậu 文văn 都đô 無vô 此thử 意ý 。 溫ôn 陵lăng 依y 上thượng 文văn 狂cuồng 勞lao 顛điên 倒đảo 。 指chỉ 狂cuồng 心tâm 為vi 結kết 心tâm 。 良lương 是thị 今kim 謂vị 古cổ 釋thích 指chỉ 空không 有hữu 為vi 兩lưỡng 邊biên 。 岳nhạc 師sư 指chỉ 知tri 見kiến 為vi 兩lưỡng 邊biên 。 空không 有hữu 知tri 見kiến 非phi 虗hư 妄vọng 狂cuồng 心tâm 乎hồ 。 中trung 道đạo 正chánh 觀quán 非phi 當đương 解giải 結kết 心tâm 乎hồ 。 諸chư 解giải 自tự 可khả 會hội 通thông 。 不bất 應ưng 取thủ 捨xả )# 。

(# ○# 〔# 引dẫn 證chứng 〕# 〔# 廣quảng 博bác 嚴nghiêm 淨tịnh 。 經Kinh 云vân 〕# 自tự 在tại 世thế 導đạo 師sư 。 不bất 可khả 說thuyết 而nhi 說thuyết 。 能năng 空không 中trung 作tác 結kết 。 即tức 空không 而nhi 解giải 之chi 。 釋thích 曰viết 。 心tâm 有hữu 所sở 結kết 。 心tâm 空không 即tức 解giải 。 若nhược 無vô 於ư 心tâm 。 無vô 結kết 無vô 解giải )# 。

(# [?(○/○)]# 二nhị 正chánh 示thị 因nhân 緣duyên 二nhị )# 。

(# [│/○]# 一nhất 顯hiển 今kim 說thuyết 意ý )# 。

阿A 難Nan 。 我ngã 說thuyết 佛Phật 法Pháp 從tùng 因nhân 緣duyên 生sanh 。 非phi 取thủ 世thế 間gian 。 和hòa 合hợp 麤thô 相tương/tướng 。 如Như 來Lai 發phát 明minh 。 世thế 出xuất 世thế 法pháp 。 知tri 其kỳ 本bổn 因nhân 。 隨tùy 所sở 緣duyên 出xuất 。

【# 疏sớ/sơ 】# 中trung 道đạo 正chánh 觀quán 。 如Như 幻Huyễn 三Tam 昧Muội 。 能năng 解giải 無vô 始thỉ 無vô 明minh 根căn 結kết 。 能năng 於ư 彈đàn 指chỉ 超siêu 證chứng 無Vô 學Học 。 能năng 起khởi 無vô 方phương 不bất 思tư 議nghị 用dụng 。 此thử 名danh 佛Phật 法Pháp 從tùng 因nhân 緣duyên 生sanh 。 豈khởi 同đồng 世thế 間gian 所sở 說thuyết 麤thô 相tương/tướng 。 (# 〔# 雪tuyết 浪lãng 云vân 〕# 非phi 取thủ 世thế 間gian 等đẳng 者giả 。 猶do 云vân 。 不bất 取thủ 世thế 間gian 三tam 緣duyên 和hòa 合hợp 生sanh 身thân 等đẳng 麤thô 相tương/tướng 也dã 。 不bất 如như 忽hốt 興hưng 。 指chỉ 三Tam 藏Tạng 事sự 中trung 六Lục 度Độ 等đẳng )# 以dĩ 佛Phật 無vô 明minh 永vĩnh 盡tận 。 得đắc 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 故cố 能năng 知tri 此thử 結kết 解giải 因nhân 由do 。 非phi 餘dư 境cảnh 界giới (# 〔# 孤cô 山sơn 云vân 〕# 世thế 謂vị 六lục 凡phàm 。 出xuất 世thế 謂vị 四tứ 聖thánh 。 知tri 此thử 十thập 界giới 。 皆giai 因nhân 於ư 心tâm 。 隨tùy 無vô 明minh 染nhiễm 緣duyên 。 則tắc 出xuất 九cửu 界giới 。 隨tùy 教giáo 行hành 淨tịnh 緣duyên 。 則tắc 出xuất 佛Phật 界giới 。 故cố 法pháp 華hoa 云vân 。 佛Phật 種chủng 從tùng 緣duyên 生sanh 。 涅Niết 槃Bàn 云vân 。 亦diệc 有hữu 因nhân 緣duyên 。 因nhân 滅diệt 無vô 明minh 。 則tắc 得đắc 熾sí 然nhiên 三tam 菩Bồ 提Đề 燈đăng )# 。

(# ○# 〔# 引Dẫn 證Chứng 〕# 〔# 宗Tông 鏡Kính 云Vân 〕# 楞Lăng 伽Già 經Kinh

佛Phật 告cáo 大đại 慧tuệ 。

彼bỉ 諸chư 外ngoại 道đạo 。 無vô 有hữu 常thường 不bất 思tư 議nghị 。 以dĩ 無vô 因nhân 故cố 。 我ngã 說thuyết 常thường 不bất 思tư 議nghị 有hữu 因nhân 。 因nhân 於ư 內nội 證chứng 。 安an 得đắc 同đồng 耶da 。 是thị 則tắc 真chân 常thường 亦diệc 因nhân 緣duyên 顯hiển 。 又hựu 經Kinh 云vân 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 因nhân 緣duyên 為vi 本bổn 。 中trung 論luận 云vân 。 未vị 曾tằng 有hữu 一nhất 法pháp 。 不bất 從tùng 因nhân 緣duyên 生sanh 。 是thị 故cố 一nhất 切thiết 法pháp 。 無vô 不bất 是thị 空không 者giả 。 則tắc 真chân 空không 中trung 道đạo 。 亦diệc 因nhân 緣duyên 矣hĩ 。 涅Niết 槃Bàn 云vân 。 我ngã 觀quán 諸chư 行hành 。 悉tất 皆giai 無vô 常thường 。 云vân 何hà 知tri 耶da 。 以dĩ 因nhân 緣duyên 故cố 。 若nhược 一nhất 切thiết 法pháp 從tùng 緣duyên 生sanh 。 則tắc 知tri 無vô 常thường 。 是thị 故cố 。 外ngoại 道đạo 無vô 有hữu 一nhất 法pháp 。 不bất 從tùng 緣duyên 生sanh 。 是thị 故cố 無vô 常thường 。 則tắc 外ngoại 道đạo 有hữu 因nhân 緣duyên 矣hĩ 。 釋thích 曰viết 。 此thử 明minh 外ngoại 道đạo 在tại 因nhân 緣duyên 內nội 。 執chấp 於ư 緣duyên 相tương/tướng 。 以dĩ 為vi 常thường 住trụ 。 是thị 故cố 破phá 之chi 言ngôn 無vô 常thường 耳nhĩ 。 今kim 明minh 教giáo 詮thuyên 因nhân 緣duyên 妙diệu 理lý 。 具cụ 常thường 無vô 常thường 。 豈khởi 得đắc 同đồng 耶da )# 。

(# [?(○/○)]# 二nhị 別biệt 示thị 所sở 知tri )# 。

如như 是thị 乃nãi 至chí 。 恆Hằng 沙sa 界giới 外ngoại 。 一nhất 滴tích 之chi 雨vũ 。 亦diệc 知tri 頭đầu 數số 。 現hiện 前tiền 種chủng 種chủng 。 松tùng 直trực 棘cức 曲khúc 。 鵠hộc 白bạch 烏ô 玄huyền 。 皆giai 了liễu 元nguyên 由do 。

【# 疏sớ/sơ 】# 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 色sắc 心tâm 染nhiễm 淨tịnh 。 諸chư 有hữu 境cảnh 界giới 。 皆giai 依y 無vô 明minh 。 而nhi 得đắc 住trụ 持trì 。 今kim 無vô 明minh 已dĩ 變biến 成thành 明minh 。 明minh 即tức 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 佛Phật 既ký 證chứng 得đắc 。 一nhất 切thiết 境cảnh 界giới 。 有hữu 何hà 難nan 了liễu 。 是thị 故cố 即tức 能năng 皆giai 了liễu 元nguyên 由do 。 〔# 吳ngô 興hưng 云vân 〕# 佛Phật 有hữu 權quyền 實thật 二nhị 智trí 。 實thật 智trí 冥minh 理lý 。 權quyền 智trí 鑒giám 物vật 。 權quyền 實thật 一nhất 念niệm 。 物vật 理lý 同đồng 時thời 。 肇triệu 公công 云vân 。 聖thánh 心tâm 無vô 知tri 。 無vô 所sở 不bất 知tri 。 上thượng 云vân 發phát 明minh 。 世thế 出xuất 世thế 法pháp 。 乃nãi 至chí 皆giai 了liễu 元nguyên 由do 者giả 。 皆giai 權quyền 智trí 所sở 鑒giám 也dã 。 情tình 無vô 情tình 等đẳng 。 照chiếu 了liễu 不bất 昧muội 。 顯hiển 今kim 解giải 結kết 之chi 法pháp 。 選tuyển 擇trạch 之chi 義nghĩa 。 鑒giám 物vật 宣tuyên 然nhiên 。 固cố 無vô 差sai 忒thất )# 。

(# ○# 〔# 引dẫn 證chứng 〕# 〔# 圓viên 覺giác 云vân 〕# 乃nãi 至chí 得đắc 知tri 。 百bách 千thiên 世thế 界giới 。 一nhất 滴tích 之chi 雨vũ 。 猶do 如như 目mục 覩đổ 。 所sở 受thọ 用dụng 物vật 。 疏sớ/sơ 曰viết 。 淨tịnh 心tâm 是thị 圓viên 覺giác 自tự 體thể 。 世thế 界giới 本bổn 在tại 其kỳ 中trung 。 觀quán 行hành 成thành 就tựu 。 全toàn 合hợp 靈linh 源nguyên 。 知tri 雨vũ 渧đế 數số 。 固cố 宜nghi 本bổn 分phần/phân )# 。

(# ○# 〔# 宗tông 鏡kính 云vân 〕# 但đãn 解giải 得đắc 一nhất 微vi 塵trần 法pháp 。 即tức 數số 得đắc 等đẳng 周chu 。 世thế 界giới 微vi 塵trần 。 是thị 以dĩ 如Như 來Lai 。 能năng 知tri 四tứ 大đại 海hải 水thủy 滴tích 數số 。 大đại 地địa 須Tu 彌Di 。 皆giai 知tri 斤cân 兩lưỡng 〔# 賢hiền 首thủ 品phẩm 偈kệ 云vân 〕# 摩ma 醯hê 。 首thủ 羅la 智trí 自tự 在tại 。 大đại 海hải 龍long 王vương 降giáng 雨vũ 時thời 。 悉tất 能năng 分phân 別biệt 數số 其kỳ 滴tích 。 於ư 一nhất 念niệm 中trung 。 悉tất 辨biện 了liễu )# 。

(# [│/○]# 三tam 總tổng 彰chương 解giải 益ích )# 。

是thị 故cố 阿A 難Nan 。 隨tùy 汝nhữ 心tâm 中trung 。 選tuyển 擇trạch 六lục 根căn 。 根căn 結kết 若nhược 除trừ 。 塵trần 相tướng 自tự 滅diệt 。 諸chư 妄vọng 銷tiêu 亡vong 。 不bất 真chân 何hà 待đãi 。

【# 疏sớ/sơ 】# 上thượng 文văn 云vân 。 若nhược 能năng 於ư 此thử 。 悟ngộ 圓viên 通thông 根căn 。 與dữ 不bất 圓viên 根căn 。 日nhật 劫kiếp 相tương 倍bội 。 乃nãi 至chí 汝nhữ 今kim 但đãn 於ư 。 一nhất 門môn 深thâm 入nhập 。 入nhập 一nhất 無vô 妄vọng 。 彼bỉ 六lục 知tri 根căn 。 一nhất 時thời 清thanh 淨tịnh 。 故cố 云vân 選tuyển 擇trạch 。 下hạ 文văn 云vân 。 見kiến 聞văn 如như 幻huyễn 翳ế 。 三tam 界giới 若nhược 空không 華hoa 。 聞văn 復phục 翳ế 根căn 除trừ 。 塵trần 銷tiêu 覺giác 圓viên 淨tịnh 。 是thị 故cố 諸chư 妄vọng 銷tiêu 亡vong 。 不bất 真chân 何hà 待đãi 。

(# [○@卍]# 二nhị 明minh 次thứ 第đệ 二nhị )# 。

(# [?(○/○)]# 一nhất 就tựu 事sự 問vấn 答đáp )# 。

阿A 難Nan 。 吾ngô 今kim 問vấn 汝nhữ 。 此thử 劫kiếp 波ba 羅la 巾cân 。 六lục 結kết 現hiện 前tiền 。 同đồng 時thời 解giải 縈oanh 。 得đắc 同đồng 除trừ 不phủ 。 不phủ 也dã 世Thế 尊Tôn 。 是thị 結kết 本bổn 以dĩ 。 次thứ 第đệ 綰oản 生sanh 。 今kim 日nhật 當đương 須tu 。 次thứ 第đệ 而nhi 解giải 。 六lục 結kết 同đồng 體thể 。 結kết 不bất 同đồng 時thời 。 則tắc 結kết 解giải 時thời 。 云vân 何hà 同đồng 除trừ 。

〔# 慤# 師sư 疏sớ/sơ 〕# 當đương 明minh 六lục 根căn 不bất 可khả 齊tề 觀quán 。 但đãn 依y 一nhất 根căn 入nhập 證chứng 。 自tự 然nhiên 銷tiêu 六lục 【# 疏sớ/sơ 】# 此thử 顯hiển 六lục 根căn 不bất 能năng 頓đốn 解giải 。 但đãn 應ưng 從tùng 一nhất 根căn 門môn 。 即tức 得đắc 六lục 根căn 解giải 脫thoát 。 非phi 謂vị 六lục 根căn 相tướng 望vọng 。 成thành 次thứ 第đệ 耳nhĩ 。 但đãn 觀quán 合hợp 顯hiển 。 義nghĩa 自tự 昭chiêu 然nhiên (# 〔# 吳ngô 興hưng 云vân 〕# 綰oản 巾cân 成thành 結kết 。 雖tuy 有hữu 次thứ 第đệ 。 黏niêm 湛trạm 成thành 根căn 。 必tất 無vô 倫luân 緒tự 。 不bất 可khả 以dĩ 喻dụ 而nhi 難nạn/nan 乎hồ 法pháp 也dã 。 葢# 言ngôn 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 。 六lục 用dụng 差sai 別biệt 。 如như 次thứ 第đệ 綰oản 生sanh 耳nhĩ 。 選tuyển 擇trạch 六lục 根căn 。 隨tùy 于vu 一nhất 根căn 發phát 觀quán 。 如như 次thứ 第đệ 解giải 也dã 。 慤# 師sư 之chi 解giải 。 斯tư 會hội 經kinh 意ý )# 。

(# △# 〔# 補bổ 遺di 云vân 〕# 觀quán 一nhất 根căn 時thời 。 此thử 根căn 脫thoát 黏niêm 。 餘dư 五ngũ 圓viên 拔bạt 。 據cứ 一nhất 根căn 居cư 先tiên 。 故cố 云vân 次thứ 第đệ 。 終chung 非phi 約ước 喻dụ 必tất 次thứ 第đệ 解giải 也dã 。 正chánh 同đồng 止Chỉ 觀Quán 。 去khứ 尺xích 就tựu 寸thốn 之chi 義nghĩa )# 。

(# △# 〔# 標tiêu 指chỉ 〕# 。 六lục 結kết 同đồng 體thể 。 結kết 不bất 同đồng 時thời 。 故cố 下hạ 文văn 云vân 。 理lý 雖tuy 頓đốn 悟ngộ 。 乘thừa 悟ngộ 併tinh 銷tiêu 。 事sự 非phi 頓đốn 除trừ 。 須tu 次thứ 第đệ 盡tận 〔# 海hải 印ấn 云vân 〕# 此thử 答đáp 舒thư 結kết 倫luân 次thứ 也dã 。 次thứ 第đệ 而nhi 綰oản 者giả 。 借tá 顯hiển 生sanh 因nhân 識thức 有hữu 。 次thứ 第đệ 而nhi 解giải 者giả 。 借tá 顯hiển 滅diệt 從tùng 色sắc 除trừ 。

(# [?(○/○)]# 二nhị 約ước 法pháp 合hợp 顯hiển )# 。

佛Phật 言ngôn 。

六lục 根căn 解giải 除trừ 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 此thử 根căn 初sơ 解giải 。 先tiên 得đắc 人nhân 空không 。 空không 性tánh 圓viên 明minh 。 成thành 法Pháp 解giải 脫thoát 。 解giải 脫thoát 法pháp 已dĩ 。 俱câu 空không 不bất 生sanh 。 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 。 從tùng 三tam 摩ma 地địa 。 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。

【# 疏sớ/sơ 】# 此thử 正chánh 明minh 次thứ 第đệ 也dã 。 如như 下hạ 文văn 云vân 。 初sơ 於ư 聞văn 中trung 。 入nhập 流lưu 亡vong 所sở 。 所sở 入nhập 既ký 寂tịch 。 動động 靜tĩnh 二nhị 相tướng 。 了liễu 然nhiên 不bất 生sanh 。 如như 是thị 漸tiệm 增tăng 。 聞văn 所sở 聞văn 盡tận 。 斯tư 則tắc 此thử 根căn 初sơ 解giải 。 先tiên 得đắc 人nhân 空không 也dã 。 盡tận 聞văn 不bất 住trụ 。 覺giác 所sở 覺giác 空không 。 即tức 成thành 法Pháp 解giải 脫thoát 也dã 。 生sanh 滅diệt 既ký 滅diệt 。 寂tịch 滅diệt 現hiện 前tiền 。 即tức 得đắc 無vô 生sanh 忍nhẫn 也dã 。 維duy 摩ma 云vân 。 又hựu 此thử 病bệnh 起khởi 。 皆giai 由do 著trước 我ngã 。 是thị 故cố 於ư 我ngã 。 不bất 應ưng 生sanh 著trước 。 既ký 知tri 病bệnh 本bổn 。 即tức 除trừ 我ngã 想tưởng 。 當đương 起khởi 法pháp 想tưởng 。 應ưng 作tác 是thị 念niệm 。 但đãn 以dĩ 眾chúng 法pháp 。 合hợp 成thành 此thử 身thân 。 起khởi 唯duy 法pháp 起khởi 。 滅diệt 唯duy 法pháp 滅diệt 。 當đương 作tác 是thị 念niệm 。 此thử 法pháp 想tưởng 者giả 。 即tức 是thị 顛điên 倒đảo 。 我ngã 應ưng 離ly 之chi 。 云vân 何hà 為vi 離ly 。 謂vị 不bất 念niệm 內nội 外ngoại 諸chư 法pháp 。 行hành 於ư 平bình 等đẳng 。 謂vị 我ngã 等đẳng 涅Niết 槃Bàn 等đẳng 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 我ngã 及cập 涅Niết 槃Bàn 。 是thị 二nhị 皆giai 空không 。 乃nãi 至chí 得đắc 是thị 平bình 等đẳng 。 唯duy 有hữu 空không 病bệnh 。 空không 病bệnh 亦diệc 空không 。 此thử 則tắc 維duy 摩ma 正chánh 就tựu 於ư 身thân 。 作tác 三tam 空không 觀quán 門môn 。 故cố 次thứ 第đệ 觀quán 而nhi 次thứ 第đệ 離ly 。 今kim 經kinh 但đãn 於ư 一nhất 根căn 深thâm 入nhập 。 自tự 然nhiên 麤thô 執chấp 先tiên 斷đoạn 。 次thứ 第đệ 以dĩ 證chứng 。 觀quán 行hành 雖tuy 別biệt 。 所sở 得đắc 攸du 同đồng 。 即tức 正chánh 約ước 圓viên 頓đốn 觀quán 法pháp 。 但đãn 從tùng 一nhất 根căn 而nhi 入nhập 。 非phi 約ước 六lục 根căn 頓đốn 解giải 。 故cố 云vân 次thứ 第đệ 。 不bất 同đồng 漸tiệm 次thứ 法Pháp 門môn 。 約ước 鈍độn 根căn 說thuyết 。 諸chư 解giải 云vân 云vân 。 不bất 能năng 具cụ 敘tự 。 (# 〔# 溫ôn 陵lăng 云vân 〕# 了liễu 諸chư 煩phiền 惱não 。 皆giai 由do 著trước 我ngã 。 則tắc 於ư 我ngã 無vô 著trước 。 離ly 煩phiền 惱não 障chướng 。 是thị 得đắc 人nhân 空không 。 了liễu 所sở 知tri 結kết 。 皆giai 由do 著trước 法pháp 。 則tắc 於ư 法pháp 無vô 著trước 。 離ly 所sở 知tri 障chướng 。 是thị 得đắc 法Pháp 空không 。 名danh 法pháp 解giải 脫thoát 。 人nhân 法pháp 雙song 解giải 。 是thị 名danh 俱câu 空không 。 而nhi 俱câu 空không 亦diệc 空không 。 心tâm 無vô 所sở 起khởi 。 是thị 從tùng 正chánh 受thọ 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 也dã )# 。

(# △# 〔# 別biệt 行hành 鈔sao 云vân 〕# 一nhất 生sanh 空không 無vô 分phân 別biệt 慧tuệ 。 謂vị 證chứng 生sanh 空không 。 人nhân 無vô 我ngã 理lý 。 二nhị 法pháp 空không 無vô 分phân 別biệt 慧tuệ 。 謂vị 證chứng 法pháp 空không 。 法pháp 無vô 我ngã 理lý 。 三tam 俱câu 空không 無vô 分phân 別biệt 慧tuệ 。 謂vị 證chứng 二nhị 空không 。 空không 無vô 我ngã 理lý )# 。

(# △# 〔# 智trí 論luận 三tam 十thập 一nhất 〕# 有hữu 二nhị 種chủng 空không 。 眾chúng 生sanh 空không 。 法pháp 空không 。 空không 空không 者giả 。 以dĩ 空không 破phá 內nội 空không 外ngoại 空không 內nội 外ngoại 空không 。 破phá 是thị 三tam 空không 故cố 。 名danh 為vi 空không 空không 。 先tiên 以dĩ 法pháp 空không 破phá 內nội 外ngoại 法pháp 。 復phục 以dĩ 此thử 空không 破phá 是thị 三tam 空không 。 是thị 名danh 空không 空không 。 空không 破phá 五ngũ 受thọ 眾chúng 。 空không 空không 破phá 空không )# 。

(# △# 〔# 海hải 印ấn 云vân 〕# 任nhậm 運vận 先tiên 斷đoạn 見kiến 思tư 。 滅diệt 分phân 段đoạn 生sanh 死tử 。 此thử 從tùng 觀quán 行hành 以dĩ 滿mãn 十thập 信tín 也dã 。 成thành 法Pháp 解giải 脫thoát 者giả 。 滅diệt 塵trần 沙sa 惑hoặc 。 分phần/phân 破phá 無vô 明minh 。 從tùng 初sơ 住trụ 去khứ 。 歷lịch 三tam 賢hiền 以dĩ 至chí 登đăng 地địa 也dã 。 俱câu 空không 不bất 生sanh 者giả 。 入nhập 初Sơ 地Địa 。 中trung 中trung 流lưu 入nhập 。 薩Tát 婆Bà 若Nhã 海hải 。 歷lịch 十Thập 地Địa 以dĩ 至chí 等đẳng 覺giác 也dã 。 結kết 歸quy 觀quán 心tâm 。 曰viết 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 。 從tùng 三tam 摩ma 地địa 。 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。

(# ○# 〔# 吳ngô 興hưng 云vân 〕# 小Tiểu 乘Thừa 析tích 觀quán 。 乃nãi 是thị 作tác 意ý 。 先tiên 破phá 人nhân 執chấp 。 次thứ 破phá 法pháp 執chấp 。 然nhiên 後hậu 會hội 入nhập 。 空không 平bình 等đẳng 理lý 。 毗tỳ 曇đàm 人nhân 空không 法pháp 不bất 空không 。 成thành 實thật 人nhân 法pháp 俱câu 空không 。 會hội 入nhập 空không 平bình 等đẳng 理lý 。 謂vị 偏thiên 真chân 涅Niết 槃Bàn 也dã 。 此thử 涅Niết 槃Bàn 亦diệc 空không 。 名danh 平bình 等đẳng 空không 。 大Đại 乘Thừa 體thể 觀quán 人nhân 法pháp 無vô 殊thù 。 空không 非phi 前tiền 後hậu 。 衍diễn 門môn 三tam 教giáo 。 真chân 名danh 體thể 觀quán 。 通thông 教giáo 但đãn 破phá 界giới 內nội 二nhị 惑hoặc 。 不bất 破phá 界giới 外ngoại 二nhị 執chấp 。 別biệt 教giáo 先tiên 內nội 次thứ 外ngoại 。 圓viên 教giáo 內nội 外ngoại 頓đốn 融dung 。 今kim 言ngôn 。 此thử 根căn 初sơ 解giải 。 先tiên 得đắc 人nhân 空không 。 亦diệc 猶do 前tiền 文văn 。 如như 澄trừng 濁trược 水thủy 。 沙sa 土thổ 自tự 沉trầm 。 葢# 任nhậm 運vận 而nhi 然nhiên 。 沇# 師sư 以dĩ 天thiên 台thai 別biệt 教giáo 釋thích 之chi 。 孤cô 山sơn 斥xích 云vân 。 其kỳ 失thất 非phi 小tiểu 。 應ưng 知tri 人nhân 空không 。 是thị 破phá 五ngũ 陰ấm 假giả 名danh 。 即tức 見kiến 惑hoặc 也dã 。 法pháp 空không 。 是thị 破phá 五ngũ 陰ấm 實thật 法pháp 。 即tức 思tư 惑hoặc 也dã 。 乃nãi 至chí 破phá 涅Niết 槃Bàn 淨tịnh 法pháp 。 即tức 無vô 明minh 也dã 。 俱câu 空không 不bất 生sanh 。 即tức 平bình 等đẳng 空không 。 所sở 空không 既ký 盡tận 。 能năng 空không 亦diệc 滅diệt 。 如như 前tiền 火hỏa 木mộc 。 然nhiên 諸chư 薪tân 已dĩ 。 亦diệc 復phục 自tự 然nhiên 。 如như 是thị 三tam 空không 。 皆giai 以dĩ 中trung 道đạo 而nhi 為vi 觀quán 體thể 。 從tùng 所sở 空không 言ngôn 之chi 。 則tắc 有hữu 人nhân 法pháp 平bình 等đẳng 之chi 異dị 。 故cố 分phần/phân 三tam 空không 。 就tựu 能năng 空không 言ngôn 之chi 。 祗chi 一nhất 真Chân 如Như 空không 耳nhĩ 。 空không 前tiền 知tri 見kiến 立lập 知tri 。 故cố 特đặc 先tiên 言ngôn 人nhân 空không 。 一nhất 空không 一nhất 切thiết 空không 。 其kỳ 法pháp 執chấp 等đẳng 。 任nhậm 運vận 自tự 空không 。 故cố 曰viết 空không 性tánh 圓viên 明minh 等đẳng )# 。

(# △# 〔# 雲vân 棲tê 云vân 〕# 人nhân 空không 法pháp 空không 。 是thị 六lục 根căn 上thượng 之chi 人nhân 法pháp 也dã 。 根căn 根căn 有hữu 人nhân 法pháp 二nhị 執chấp 。 亦diệc 根căn 根căn 有hữu 人nhân 法pháp 二nhị 空không 。 雖tuy 有hữu 先tiên 後hậu 。 而nhi 法pháp 爾nhĩ 如như 然nhiên 。 注chú 引dẫn 沙sa 土thổ 自tự 沈trầm 之chi 文văn 。 葢# 菩Bồ 薩Tát 本bổn 意ý 。 在tại 斷đoạn 無vô 明minh 。 自tự 然nhiên 麤thô 垢cấu 先tiên 落lạc 。 無vô 先tiên 後hậu 中trung 之chi 先tiên 後hậu 也dã )# 。

(# 經kinh 文văn 此thử 寶bảo 華hoa 巾cân 。 乾can/kiền/càn 道đạo 本bổn 。 一nhất 本bổn 云vân 此thử 實thật 華hoa 巾cân )# 。

大Đại 佛Phật 頂Đảnh 首Thủ 楞Lăng 嚴Nghiêm 經Kinh 。 疏Sớ/sơ 解Giải 蒙Mông 鈔Sao 卷quyển 第đệ 五ngũ (# 之chi 一nhất )#

大Đại 佛Phật 頂Đảnh 首Thủ 楞Lăng 嚴Nghiêm 經Kinh 。 疏Sớ/sơ 解Giải 蒙Mông 鈔Sao 卷quyển 第đệ 五ngũ (# 之chi 二nhị )#

海hải 印ấn 弟đệ 子tử 。 蒙mông 叟# 錢tiền 謙khiêm 益ích 鈔sao 。

(# [○@●]# 三tam 廣quảng 引dẫn 修tu 證chứng 。 即tức 修tu 行hành 方phương 便tiện 下hạ 。 三tam 大đại 科khoa 之chi 三tam 。 是thị 中trung 分phần/phân 七thất 大đại 科khoa 。 一nhất 阿A 難Nan 請thỉnh 問vấn 圓viên 根căn 。 二nhị 如Như 來Lai 詢tuân 諸chư 聖thánh 眾chúng 。 三tam 諸chư 聖thánh 各các 說thuyết 證chứng 門môn 。 四tứ 觀quán 音âm 圓viên 證chứng 耳nhĩ 門môn 。 五ngũ 交giao 光quang 現hiện 瑞thụy 印ấn 可khả 。 六lục 佛Phật 勅sắc 文Văn 殊Thù 簡giản 辨biện 。 七thất 當đương 機cơ 普phổ 會hội 獲hoạch 益ích 。 盡tận 六lục 卷quyển 中trung 經kinh 文văn 。 大đại 文văn 中trung 。 第đệ 二nhị 修tu 行hành 方phương 便tiện 科khoa 。 齊tề 此thử 。 今kim 初sơ 文văn 四tứ )# 。

(# [○@│]# 一nhất 阿A 難Nan 請thỉnh 問vấn 圓viên 根căn 四tứ )# 。

(# [?∴]# 一nhất 述thuật 解giải 伸thân 疑nghi )# 。

阿A 難Nan 及cập 諸chư 大đại 眾chúng 。 蒙mông 佛Phật 開khai 示thị 。 慧tuệ 覺giác 圓viên 通thông 。 得đắc 無vô 疑nghi 惑hoặc 。 一nhất 時thời 合hợp 掌chưởng 。 頂đảnh 禮lễ 雙song 足túc 。 而nhi 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 我ngã 等đẳng 今kim 日nhật 。 身thân 心tâm 皎hiệu 然nhiên 。 快khoái 得đắc 無vô 礙ngại 。 雖tuy 復phục 悟ngộ 知tri 。 一nhất 六lục 亡vong 義nghĩa 。 然nhiên 猶do 未vị 達đạt 。 圓viên 通thông 本bổn 根căn 。

(# [?∴]# 二nhị 敘tự 迷mê 遇ngộ 佛Phật )# 。

世Thế 尊Tôn 。 我ngã 輩bối 飄phiêu 零linh 。 積tích 劫kiếp 孤cô 露lộ 。 何hà 心tâm 何hà 慮lự 。 預dự 佛Phật 天thiên 倫luân 。 如như 失thất 乳nhũ 兒nhi 。 忽hốt 遇ngộ 慈từ 母mẫu 。

【# 疏sớ/sơ 】# 慧tuệ 覺giác 圓viên 通thông 。 由do 蒙mông 開khai 示thị 。 本bổn 根căn 入nhập 路lộ 。 未vị 得đắc 通thông 明minh 。 故cố 今kim 申thân 敬kính 。 欲dục 求cầu 達đạt 解giải 。 背bội 覺giác 合hợp 塵trần 。 名danh 為vi 孤cô 露lộ 。 萍bình 游du 六lục 道đạo 。 故cố 曰viết 飄phiêu 零linh 。 忽hốt 然nhiên 邂giải 逅cấu 。 廁trắc 為vi 堂đường 弟đệ 。 名danh 預dự 天thiên 倫luân 。 由do 斯tư 遭tao 遇ngộ 。 如như 子tử 得đắc 母mẫu 。 法Pháp 身thân 可khả 久cửu 矣hĩ 。

(# [?∴]# 三tam 結kết 願nguyện 彰chương 益ích )# 。

若nhược 復phục 因nhân 此thử 。 際tế 會hội 道đạo 成thành 。 所sở 得đắc 密mật 言ngôn 。 還hoàn 同đồng 本bổn 悟ngộ 。 則tắc 與dữ 未vị 聞văn 。 無vô 有hữu 差sai 別biệt 。

【# 疏sớ/sơ 】# 遭tao 時thời 遇ngộ 佛Phật 。 從tùng 茲tư 得đắc 道Đạo 。 始thỉ 覺giác 合hợp 本bổn 。 故cố 云vân 本bổn 悟ngộ 。 悟ngộ 。 覺giác 也dã 。 既ký 不bất 曾tằng 迷mê 。 唯duy 是thị 一nhất 覺giác 。 夫phu 何hà 更cánh 有hữu 見kiến 聞văn 之chi 異dị 。 故cố 云vân 未vị 聞văn 。 無vô 有hữu 差sai 別biệt 。 (# 〔# 孤cô 山sơn 云vân 〕# 稟bẩm 言ngôn 達đạt 理lý 。 了liễu 迷mê 非phi 迷mê 。 故cố 云vân 還hoàn 同đồng 本bổn 悟ngộ 。 既ký 昔tích 本bổn 無vô 迷mê 。 故cố 今kim 亦diệc 無vô 悟ngộ 。 迷mê 悟ngộ 性tánh 一nhất 。 本bổn 自tự 常thường 然nhiên 。 則tắc 聞văn 後hậu 之chi 性tánh 。 與dữ 未vị 聞văn 性tánh 。 無vô 有hữu 差sai 別biệt 。 此thử 略lược 舉cử 六lục 中trung 之chi 耳nhĩ 根căn 也dã 。 阿A 難Nan 所sở 請thỉnh 。 意ý 在tại 此thử 根căn 。 微vi 露lộ 其kỳ 機cơ 。 求cầu 佛Phật 顯hiển 發phát 。 如Như 來Lai 知tri 微vi 勅sắc 眾chúng 。 各các 說thuyết 悟ngộ 門môn 。 觀quán 音âm 乘thừa 機cơ 述thuật 懷hoài 。 感cảm 應ứng 相tương 濟tế 。 化hóa 道đạo 曲khúc 成thành 。 於ư 今kim 受thọ 賜tứ 。 豈khởi 得đắc 忘vong 本bổn 。

(# △# 〔# 張trương 無vô 盡tận 云vân 〕# 如như 二nhị 十thập 五ngũ 聖thánh 。 各các 悟ngộ 入nhập 圓viên 通thông 法Pháp 門môn 。 若nhược 不bất 密mật 示thị 秘bí 嚴nghiêm 。 達đạt 其kỳ 本bổn 根căn 。 則tắc 與dữ 未vị 聞văn 。 有hữu 何hà 差sai 別biệt 。 集tập 解giải 唯duy 是thị 一nhất 覺giác 等đẳng 。 誤ngộ 也dã )# 。

(# △# 〔# 雲vân 棲tê 云vân 〕# 所sở 得đắc 密mật 言ngôn 者giả 。 謂vị 已dĩ 領lãnh 六lục 解giải 一nhất 亡vong 之chi 義nghĩa 。 言ngôn 本bổn 悟ngộ 者giả 。 即tức 悟ngộ 知tri 六lục 解giải 一nhất 亡vong 也dã 。 只chỉ 悟ngộ 此thử 義nghĩa 。 未vị 證chứng 秘bí 嚴nghiêm 。 即tức 與dữ 未vị 聞văn 何hà 異dị 〔# 私tư 謂vị 〕# 無vô 盡tận 海hải 眼nhãn 。 料liệu 揀giản 集tập 解giải 。 自tự 雷lôi 菴am 溫ôn 陵lăng 。 逮đãi 近cận 世thế 海hải 印ấn 雲vân 棲tê 。 皆giai 宗tông 其kỳ 說thuyết 。 然nhiên 諦đế 觀quán 此thử 文văn 。 上thượng 云vân 。 若nhược 復phục 因nhân 此thử 。 際tế 會hội 道đạo 成thành 。 下hạ 云vân 。 成thành 就tựu 如Như 來Lai 。 最tối 後hậu 開khai 示thị 。 啟khải 請thỉnh 鄭trịnh 重trọng 。 良lương 非phi 聊liêu 爾nhĩ 。 師sư 資tư 際tế 遇ngộ 。 菩Bồ 提Đề 道Đạo 成thành 。 圓viên 通thông 本bổn 根căn 。 更cánh 得đắc 密mật 言ngôn 冥minh 授thọ 。 慧tuệ 覺giác 圓viên 通thông 。 法pháp 爾nhĩ 自tự 具cụ 。 方phương 信tín 神thần 珠châu 。 不bất 從tùng 外ngoại 得đắc 。 故cố 曰viết 。 則tắc 與dữ 未vị 聞văn 。 有hữu 何hà 差sai 別biệt 。 所sở 謂vị 悟ngộ 了liễu 還hoàn 同đồng 未vị 悟ngộ 時thời 也dã 。 近cận 師sư 唯duy 藕ngẫu 益ích 標tiêu 表biểu 密mật 嚴nghiêm 。 不bất 傍bàng 時thời 說thuyết 。 趣thú 舉cử 其kỳ 義nghĩa 。 以dĩ 助trợ 我ngã 焉yên )# 。

(# [?∴]# 四tứ 請thỉnh 示thị 法Pháp 門môn 。

唯duy 垂thùy 大đại 悲bi 。 惠huệ 我ngã 秘bí 嚴nghiêm 。 成thành 就tựu 如Như 來Lai 。 最tối 後hậu 開khai 示thị 。 作tác 是thị 語ngữ 已dĩ 。 五ngũ 體thể 投đầu 地địa 。 退thoái 藏tạng 密mật 機cơ 。 冀ký 佛Phật 冥minh 授thọ 。

【# 疏sớ/sơ 】# 祕bí 密mật 妙diệu 嚴nghiêm 。 即tức 首Thủ 楞Lăng 嚴Nghiêm 定Định 。 最tối 後hậu 開khai 示thị 。 究cứu 竟cánh 說thuyết 也dã 。 機cơ 微vi 細tế 念niệm 。 靜tĩnh 然nhiên 不bất 動động 。 故cố 曰viết 退thoái 藏tạng 。 即tức 欲dục 以dĩ 湛trạm 旋toàn 其kỳ 。 虗hư 妄vọng 滅diệt 生sanh 。 伏phục 還hoàn 元nguyên 覺giác 。 故cố 云vân 冀ký 佛Phật 冥minh 授thọ 。 〔# 孤cô 山sơn 云vân 〕# 。 圓viên 通thông 本bổn 根căn 。 佛Phật 若nhược 不bất 說thuyết 。 餘dư 莫mạc 能năng 解giải 。 故cố 稱xưng 秘bí 嚴nghiêm 。 五ngũ 時thời 教giáo 極cực 。 示thị 滅diệt 非phi 久cửu 。 故cố 此thử 宣tuyên 說thuyết 。 名danh 為vi 最tối 後hậu 。 口khẩu 說thuyết 身thân 禮lễ 。 顯hiển 請thỉnh 既ký 畢tất 。 唯duy 以dĩ 內nội 心tâm 。 默mặc 念niệm 為vi 機cơ 。 故cố 云vân 退thoái 藏tạng 密mật 機cơ 。 兾# 佛Phật 冥minh 授thọ 。 謂vị 望vọng 佛Phật 冥minh 鑒giám 密mật 機cơ 。 授thọ 其kỳ 要yếu 道đạo 也dã )# 。

(# [○@│]# 二nhị 如Như 來Lai 詢tuân 諸chư 聖thánh 眾chúng )# 。

爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 普phổ 告cáo 會hội 中trung 。 諸chư 大đại 菩Bồ 薩Tát 。 及cập 諸chư 漏lậu 盡tận 。 大đại 阿A 羅La 漢Hán 。 汝nhữ 等đẳng 菩Bồ 薩Tát 。 及cập 阿A 羅La 漢Hán 。 生sanh 我ngã 法Pháp 中trung 。 得đắc 成thành 無Vô 學Học 。 我ngã 今kim 問vấn 汝nhữ 。 最tối 初sơ 發phát 心tâm 。 悟ngộ 十thập 八bát 界giới 。 誰thùy 為vi 圓viên 通thông 。 從tùng 何hà 方phương 便tiện 。 入nhập 三tam 摩ma 地địa 。

【# 疏sớ/sơ 】# 從tùng 佛Phật 口khẩu 生sanh 。 從tùng 法Pháp 化hóa 生sanh 。 得đắc 佛Phật 法Pháp 分phần 。 名danh 生sanh 我ngã 法pháp 。 向hướng 下hạ 雖tuy 有hữu 二nhị 十thập 五ngũ 門môn 。 諸chư 聖thánh 入nhập 道đạo 。 總tổng 而nhi 攝nhiếp 之chi 。 不bất 離ly 十thập 八bát 。 故cố 舉cử 以dĩ 問vấn 。 令linh 各các 敘tự 述thuật 。 (# 〔# 孤cô 山sơn 云vân 〕# 二nhị 十thập 五ngũ 聖thánh 。 觀quán 十thập 八bát 界giới 。 及cập 以dĩ 七thất 大đại 。 乃nãi 開khai 合hợp 之chi 殊thù 耳nhĩ 。 識thức 大đại 合hợp 於ư 六lục 識thức 。 根căn 大đại 合hợp 於ư 六lục 根căn 。 餘dư 五ngũ 大đại 總tổng 收thu 六lục 境cảnh 。 以dĩ 六lục 境cảnh 之chi 體thể 。 不bất 出xuất 地địa 水thủy 火hỏa 風phong 及cập 空không 。 故cố 但đãn 言ngôn 十thập 八bát 。 則tắc 已dĩ 攝nhiếp 七thất 。 文văn 云vân 。 十thập 方phương 如Như 來Lai 。 於ư 十thập 八bát 界giới 。 〔# 二nhị 〕# 修tu 行hành 。 皆giai 得đắc 圓viên 滿mãn 。 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 又hựu 此thử 十thập 八bát 。 祗chi 是thị 六lục 根căn 。 以dĩ 各các 開khai 根căn 境cảnh 識thức 三tam 故cố 。 是thị 則tắc 言ngôn 其kỳ 六lục 根căn 。 其kỳ 義nghĩa 亦diệc 周chu 。 故cố 曰viết 令linh 汝nhữ 生sanh 死tử 安an 樂lạc 。 唯duy 是thị 六lục 根căn 。 更cánh 非phi 他tha 物vật 。

(# ○# 〔# 已dĩ 下hạ 合hợp 釋thích 圓viên 通thông 〕# 〔# 孤cô 山sơn 云vân 〕# 或hoặc 曰viết 。 涅Niết 槃Bàn 說thuyết 身thân 因nhân 。 而nhi 皆giai 小tiểu 聖thánh 。 淨tịnh 名danh 入nhập 不bất 二nhị 。 則tắc 俱câu 大Đại 士Sĩ 。 唯duy 此thử 二nhị 十thập 五ngũ 聖thánh 。 大đại 小tiểu 相tương/tướng 參tham 。 而nhi 云vân 方phương 便tiện 多đa 門môn 。 歸quy 元nguyên 不bất 二nhị 。 且thả 陳trần 那na 身thân 子tử 。 近cận 悟ngộ 偏thiên 空không 。 普phổ 賢hiền 彌Di 勒Lặc 。 久cửu 證chứng 圓viên 理lý 。 久cửu 近cận 兩lưỡng 異dị 。 偏thiên 圓viên 二nhị 殊thù 。 安an 得đắc 圓viên 通thông 。 其kỳ 歸quy 一nhất 揆quỹ 。

答đáp 曰viết 。

涅Niết 槃Bàn 敘tự 昔tích 。 則tắc 大đại 無vô 小tiểu 分phần/phân 。 淨tịnh 名danh 方Phương 等Đẳng 。 則tắc 大đại 隔cách 小Tiểu 乘Thừa 。 其kỳ 談đàm 所sở 證chứng 。 豈khởi 得đắc 相tương/tướng 混hỗn 。 今kim 經kinh 二nhị 乘thừa 作tác 佛Phật 。 與dữ 法pháp 華hoa 同đồng 塗đồ 。 闡xiển 提đề 有hữu 性tánh 。 將tương 涅Niết 槃Bàn 共cộng 轍triệt 。 教giáo 以dĩ 開khai 顯hiển 。 偏thiên 即tức 圓viên 融dung 。 故cố 使sử 鹿lộc 苑uyển 之chi 所sở 證chứng 。 同đồng 成thành 一Nhất 乘Thừa 之chi 頓đốn 理lý 。 均quân 乎hồ 普phổ 賢hiền 。 諒# 無vô 慚tàm 德đức 。 此thử 約ước 實thật 行hạnh 聲Thanh 聞Văn 也dã 。 若nhược 乃nãi 內nội 閟bí 大Đại 道Đạo 。 外ngoại 現hiện 小Tiểu 乘Thừa 。 則tắc 鹿lộc 苑uyển 已dĩ 來lai 。 何hà 嘗thường 非phi 大đại 。 既ký 經kinh 發phát 迹tích 。 一nhất 揆quỹ 何hà 疑nghi 。 此thử 約ước 權quyền 行hành 聲Thanh 聞Văn 也dã 。 悟ngộ 理lý 既ký 同đồng 。 誰thùy 拘câu 遠viễn 近cận 。 以dĩ 此thử 觀quán 之chi 。 小tiểu 大đại 相tương/tướng 參tham 之chi 說thuyết 。 怡di 然nhiên 理lý 順thuận 。 遠viễn 近cận 偏thiên 圓viên 之chi 惑hoặc 。 渙# 然nhiên 氷băng 釋thích )# 。

(# ○# 〔# 吳ngô 興hưng 云vân 〕# 若nhược 陳trần 那na 等đẳng 。 本bổn 大đại 迹tích 小tiểu 。 鹿lộc 園viên 所sở 證chứng 。 不bất 亦diệc 小tiểu 乎hồ 。 妙diệu 音âm 密mật 圓viên 。 但đãn 是thị 聞văn 生sanh 滅diệt 四Tứ 諦Đế 。 中Trung 阿A 含Hàm 云vân 。 我ngã 至chí 波Ba 羅La 奈Nại 。 擊kích 妙diệu 甘cam 露lộ 鼓cổ 。 又hựu 云vân 。 如Như 來Lai 說thuyết 法Pháp 。 初sơ 中trung 後hậu 妙diệu 。 豈khởi 彼bỉ 妙diệu 名danh 。 便tiện 同đồng 法pháp 華hoa 。 諸chư 聖thánh 說thuyết 竟cánh 。 如Như 來Lai 方phương 告cáo 文Văn 殊Thù 。 彼bỉ 等đẳng 修tu 行hành 。 實thật 無vô 優ưu 劣liệt 。 斯tư 則tắc 開khai 權quyền 會hội 實thật 之chi 明minh 文văn 也dã )# 。

(# ○# 〔# 海hải 印ấn 云vân 〕# 此thử 祕bí 嚴nghiêm 之chi 旨chỉ 。 乃nãi 佛Phật 自tự 證chứng 根căn 本bổn 法Pháp 門môn 。 果quả 海hải 離ly 言ngôn 。 曲khúc 垂thùy 說thuyết 示thị 。 故cố 假giả 二nhị 十thập 五ngũ 聖thánh 。 各các 說thuyết 方phương 便tiện 。 意ý 顯hiển 三tam 科khoa 七thất 大đại 。 隨tùy 處xứ 還hoàn 元nguyên 。 大đại 小tiểu 三tam 乘thừa 。 一nhất 往vãng 趂# 入nhập 。 是thị 以dĩ 諸chư 聖thánh 奉phụng 勅sắc 。 用dụng 解giải 先tiên 登đăng 。 或hoặc 析tích 色sắc 體thể 色sắc 。 以dĩ 取thủ 單đơn 真chân 。 或hoặc 即tức 俗tục 離ly 俗tục 。 要yếu 歸quy 中trung 道đạo 。 偏thiên 圓viên 㸦# 煥hoán 。 星tinh 月nguyệt 交giao 羅la 。 深thâm 淺thiển 齊tề 駈khu 。 牛ngưu 羊dương 共cộng 渡độ 。 門môn 門môn 總tổng 是thị 圓viên 通thông 。 法pháp 法pháp 全toàn 成thành 解giải 脫thoát 。 苟cẩu 能năng 入nhập 此thử 三tam 昧muội 。 證chứng 是thị 妙diệu 門môn 。 隨tùy 境cảnh 而nhi 常thường 光quang 普phổ 炤chiếu 。 應ưng 念niệm 而nhi 諸chư 佛Phật 現hiện 前tiền 。 水thủy 流lưu 風phong 動động 。 共cộng 演diễn 一nhất 音âm 。 世thế 界giới 山sơn 河hà 。 全toàn 呈trình 圓viên 觀quán 。 是thị 以dĩ 圓viên 覺giác 修tu 心tâm 。 有hữu 二nhị 十thập 五ngũ 輪luân 之chi 觀quán 網võng 。 首thủ 楞lăng 入nhập 道đạo 。 有hữu 二nhị 十thập 五ngũ 行hạnh 。 之chi 妙diệu 門môn 〔# 私tư 謂vị 〕# 此thử 圓viên 通thông 根căn 本bổn 法Pháp 門môn 。 所sở 謂vị 密mật 言ngôn 密mật 機cơ 。 祕bí 嚴nghiêm 冥minh 授thọ 。 非phi 諸chư 聖thánh 莫mạc 證chứng 。 非phi 佛Phật 莫mạc 知tri 。 如như 身thân 子tử 等đẳng 。 自tự 敘tự 本bổn 地địa 。 咸hàm 云vân 曠khoáng 劫kiếp 。 而nhi 岳nhạc 師sư 廣quảng 引dẫn 阿a 含hàm 。 追truy 尋tầm 鹿lộc 苑uyển 。 比tỉ 量lượng 小tiểu 大đại 。 科khoa 簡giản 偏thiên 圓viên 。 古cổ 師sư 近cận 德đức 。 彈đàn 駮# 多đa 文văn 。 今kim 獨độc 標tiêu 憨# 大đại 師sư 會hội 通thông 一nhất 章chương 。 舉cử 一nhất 例lệ 諸chư 。 無vô 容dung 繁phồn 敘tự )# 。

(# [○@│]# 一nhất 諸chư 聖thánh 各các 說thuyết 證chứng 門môn 四tứ )# 。

(# [○@卍]# 一nhất 滅diệt 塵trần 合hợp 覺giác 證chứng 六lục )# 。

(# [?(○/○)]# 一nhất 憍Kiều 陳Trần 如Như 三tam )# 。

(# [│/○]# 一nhất 遇ngộ 佛Phật 獲hoạch 悟ngộ )# 。

憍Kiều 陳Trần 那Na 五ngũ 比Bỉ 丘Khâu 。 即tức 從tùng 座tòa 起khởi 。 頂đảnh 禮lễ 佛Phật 足túc 。 而nhi 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 我ngã 在tại 鹿lộc 苑uyển 。 及cập 於ư 鷄kê 園viên 。 觀quán 見kiến 如Như 來Lai 。 最tối 初sơ 成thành 道Đạo 。 於ư 佛Phật 音âm 聲thanh 。 悟ngộ 明minh 四Tứ 諦Đế 。

【# 疏sớ/sơ 】# 憍Kiều 陳Trần 那Na 。 姓tánh 也dã 。 此thử 云vân 火hỏa 器khí 。 其kỳ 先tiên 事sự 火hỏa 。 從tùng 此thử 命mạng 族tộc 。 (# 〔# 法pháp 華hoa 文văn 句cú 記ký 云vân 〕# 其kỳ 先tiên 事sự 火hỏa 者giả 。 雖tuy 事sự 火hỏa 者giả 多đa 。 非phi 初sơ 得đắc 道Đạo 。 火hỏa 不bất 成thành 德đức 。 故cố 初sơ 得đắc 道Đạo 。 得đắc 照chiếu 燒thiêu 名danh 。 以dĩ 火hỏa 有hữu 照chiếu 燒thiêu 二nhị 義nghĩa 故cố 。 照chiếu 暗ám 因nhân 滅diệt 。 燒thiêu 物vật 果quả 亡vong )# 五ngũ 比Bỉ 丘Khâu 。 具cụ 第đệ 一nhất 卷quyển 。 佛Phật 得đắc 果quả 已dĩ 。 思tư 度độ 五ngũ 人nhân 。 即tức 往vãng 為vi 彼bỉ 三tam 轉chuyển 法Pháp 輪luân 。 問vấn 言ngôn 解giải 否phủ/bĩ 。 陳trần 那na 先tiên 答đáp 。 已dĩ 解giải 已dĩ 知tri 。 諸chư 天thiên 在tại 空không 。 亦diệc 言ngôn 其kỳ 解giải 。 故cố 佛Phật 命mạng 彼bỉ 。 名danh 阿A 若Nhã 多Đa 。 阿A 若Nhã 多Đa 者giả 。 此thử 云vân 解giải 也dã 。 或hoặc 言ngôn 已dĩ 知tri 。 (# 〔# 文văn 句cú 記ký 云vân 〕# 此thử 翻phiên 已dĩ 知tri 。 或hoặc 言ngôn 無vô 知tri 。 非phi 無vô 所sở 知tri 也dã 。 乃nãi 是thị 知tri 無vô 。 梵Phạm 音âm 倒đảo 耳nhĩ 。 所sở 知tri 之chi 無vô 。 即tức 知tri 真Chân 諦Đế 。 以dĩ 無Vô 生Sanh 智Trí 為vi 名danh 也dã 。 或hoặc 翻phiên 為vi 得đắc 道Đạo 〔# 增tăng 一nhất 云vân 〕# 。 我ngã 佛Phật 法Pháp 中trung 。 寬khoan 仁nhân 博bác 識thức 。 初sơ 受thọ 法Pháp 味vị 者giả 。 拘câu 鄰lân 如như 比Bỉ 丘Khâu 第đệ 一nhất 〔# 章chương 安an 云vân 〕# 在tại 先tiên 得đắc 道Đạo 。 是thị 最tối 初sơ 上thượng 座tòa 。 左tả 面diện 右hữu 面diện 前tiền 佛Phật 滅diệt 度độ 。 持trì 法Pháp 領lãnh 法pháp 。 於ư 今kim 未vị 來lai 。 為vi 最tối 後hậu 座tòa 首thủ )# 鷄kê 園viên 。 精tinh 舍xá 名danh 也dã 。 (# 〔# 中Trung 阿A 含Hàm 云vân 〕# 。 佛Phật 滅diệt 度độ 後hậu 。 諸chư 上thượng 德đức 比Bỉ 丘Khâu 。 皆giai 住trụ 鷄kê 園viên )# 。

(# [│/○]# 三tam 正chánh 陳trần 悟ngộ 旨chỉ )# 。

佛Phật 問vấn 比Bỉ 丘Khâu 。 我ngã 初sơ 稱xưng 解giải 。 如Như 來Lai 印ấn 我ngã 。 名danh 阿A 若Nhã 多Đa 。 妙diệu 音âm 密mật 圓viên 。 我ngã 於ư 音âm 聲thanh 。 得đắc 阿A 羅La 漢Hán 。

【# 疏sớ/sơ 】# 雖tuy 悟ngộ 四Tứ 諦Đế 。 復phục 了liễu 音âm 聲thanh 本bổn 常thường 。 微vi 妙diệu 圓viên 滿mãn 。 未vị 嘗thường 生sanh 滅diệt 。 唯duy 一nhất 覺giác 性tánh 。 此thử 則tắc 了liễu 音âm 聲thanh 性tánh 空không 。 唯duy 如Như 來Lai 藏tạng 。 故cố 云vân 妙diệu 音âm 密mật 圓viên 。 此thử 經Kinh 所sở 明minh 圓viên 通thông 法Pháp 門môn 。 唯duy 取thủ 實thật 證chứng 。 則tắc 不bất 可khả 約ước 相tương/tướng 。 而nhi 解giải 。 下hạ 文văn 言ngôn 二nhị 十thập 五ngũ 無Vô 學Học 。 皆giai 言ngôn 修tu 習tập 。 真chân 實thật 圓viên 通thông 。 彼bỉ 等đẳng 修tu 行hành 。 實thật 無vô 優ưu 劣liệt 。 前tiền 後hậu 差sai 別biệt 。 故cố 知tri 此thử 文văn 。 正chánh 是thị 入nhập 音âm 聲thanh 慧tuệ 法Pháp 門môn 。 了liễu 聲thanh 實thật 相tướng 也dã (# 〔# 釋thích 要yếu 云vân 〕# 了liễu 唯duy 聲thanh 法Pháp 門môn 。 離ly 聲thanh 更cánh 無vô 一nhất 法pháp 。 一nhất 切thiết 法pháp 趣thú 聲thanh 也dã 〔# 直trực 解giải 云vân 〕# 音âm 即tức 四Tứ 諦Đế 法Pháp 音âm 。 四Tứ 諦Đế 麤thô 淺thiển 。 從tùng 此thử 發phát 真chân 。 故cố 曰viết 妙diệu 音âm )# 。

△# 〔# 宗tông 鏡kính 古cổ 釋thích 〕# 憍Kiều 陳Trần 那Na 因nhân 聲thanh 悟ngộ 道đạo 。 妙diệu 音âm 密mật 圓viên 。 若nhược 有hữu 能năng 所sở 。 未vị 得đắc 名danh 密mật 。 悟ngộ 四Tứ 諦Đế 理lý 。 惟duy 能năng 聞văn 及cập 所sở 聞văn 。 皆giai 是thị 自tự 心tâm 。 心tâm 即tức 是thị 本bổn 覺giác 光quang 明minh 。 圓viên 照chiếu 法Pháp 界Giới 。 始thỉ 覺giác 智trí 心tâm 。 亦diệc 圓viên 照chiếu 法Pháp 界Giới 。 即tức 是thị 因nhân 聲thanh 得đắc 悟ngộ 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 依y 此thử 觀quán 。 亦diệc 是thị 解giải 脫thoát 。 若nhược 聞văn 聲thanh 可khả 意ý 不bất 可khả 意ý 。 生sanh 憎tăng 愛ái 。 便tiện 被bị 聲thanh 縛phược 。 但đãn 觀quán 心tâm 海hải 中trung 。 是thị 聲thanh 出xuất 處xứ 。 以dĩ 心tâm 海hải 元nguyên 無vô 有hữu 相tướng 。 心tâm 雖tuy 含hàm 聲thanh 。 聲thanh 亦diệc 無vô 相tướng 。 無vô 相tướng 。 即tức 於ư 一nhất 切thiết 。 音âm 中trung 而nhi 得đắc 解giải 脫thoát 。 〔# 無vô 盡tận 云vân 〕# 三tam 問vấn 解giải 不phủ 。 三tam 答đáp 已dĩ 解giải 。 佛Phật 以dĩ 解giải 印ấn 。 非phi 音âm 聲thanh 得đắc 道Đạo 而nhi 何hà )# 。

(# [│/○]# 三tam 結kết 詶thù 所sở 問vấn )# 。

佛Phật 問vấn 圓viên 通thông 。 如như 我ngã 所sở 證chứng 。 音âm 聲thanh 為vi 上thượng 。

(# 〔# 溫ôn 陵lăng 云vân 〕# 二nhị 十thập 五ngũ 門môn 。 初sơ 標tiêu 音âm 聲thanh 。 以dĩ 此thử 方phương 教giáo 體thể 故cố )# 。

(# ○# 〔# 法pháp 華hoa 文văn 句cú 云vân 〕# 長trường 夜dạ 巨cự 寢tẩm 。 無vô 人nhân 能năng 覺giác 。 日nhật 光quang 未vị 出xuất 。 明minh 星tinh 前tiền 現hiện 。 憍Kiều 陳Trần 如Như 初sơ 得đắc 無Vô 生Sanh 智Trí 。 譬thí 若nhược 明minh 星tinh 在tại 眾chúng 明minh 之chi 始thỉ 。 一nhất 切thiết 人nhân 智trí 明minh 。 無vô 如như 陳trần 如như 。 故cố 名danh 阿a 若nhược 。 最tối 先tiên 破phá 暗ám 。 莫mạc 過quá 明minh 星tinh 。 陳trần 如như 亦diệc 爾nhĩ 。 一nhất 切thiết 人nhân 暗ám 滅diệt 。 無vô 前tiền 陳trần 如như 。 故cố 名danh 阿a 若nhược )# 。

(# [?(○/○)]# 二nhị 優Ưu 波Ba 尼Ni 沙Sa 陀Đà 三tam )# 。

(# [│/○]# 一nhất 值trị 佛Phật 顯hiển 悟ngộ )# 。

優Ưu 波Ba 尼Ni 沙Sa 陀Đà 。 即tức 從tùng 座tòa 起khởi 。 頂đảnh 禮lễ 佛Phật 足túc 。 而nhi 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 我ngã 亦diệc 觀quán 佛Phật 。 最tối 初sơ 成thành 道Đạo 。 觀quán 不bất 淨tịnh 相tướng 。 生sanh 大đại 厭yếm 離ly 。 悟ngộ 諸chư 色sắc 性tánh 。

【# 疏sớ/sơ 】# 亦diệc 云vân 優ưu 波ba 尼ni 殺sát 曇đàm 。 此thử 言ngôn 近cận 少thiểu 。 或hoặc 云vân 塵trần 性tánh 。 謂vị 微vi 塵trần 是thị 色sắc 之chi 近cận 少thiểu 分phần 也dã 。 (# 〔# 清thanh 涼lương 云vân 〕# 此thử 不bất 近cận 少thiểu 。 謂vị 少thiểu 許hứa 相tương 近cận 。 以dĩ 類loại 之chi 分phần 也dã 。 亦diệc 云vân 近cận 對đối 。 或hoặc 云vân 極cực 少thiểu 。 音âm 義nghĩa 譯dịch 為vi 塢ổ 波ba 尼ni 殺sát 曇đàm 。 鄔ổ 波ba 。 近cận 。 泥nê 殺sát 曇đàm 。 少thiểu 也dã )# 因nhân 觀quán 不bất 淨tịnh 。 白bạch 骨cốt 微vi 塵trần 。 故cố 以dĩ 為vi 名danh 。 由do 多đa 貪tham 欲dục 。 故cố 作tác 此thử 觀quán 以dĩ 為vi 對đối 治trị 。 復phục 了liễu 色sắc 塵trần 。 本bổn 如Như 來Lai 藏tạng 。 故cố 云vân 悟ngộ 諸chư 色sắc 性tánh 。 〔# 吳ngô 興hưng 云vân 〕# 不bất 然nhiên 。 觀quán 不bất 淨tịnh 相tướng 。 正chánh 是thị 小Tiểu 乘Thừa 無vô 漏lậu 行hành 法pháp 。 悟ngộ 諸chư 色sắc 性tánh 。 乃nãi 聲Thanh 聞Văn 悟ngộ 性tánh 念niệm 處xứ 。 南nam 岳nhạc 云vân 。 觀quán 五ngũ 陰ấm 理lý 性tánh 。 是thị 性tánh 念niệm 處xứ )# 。

(# △# 〔# 私tư 謂vị 〕# 優ưu 波ba 尼ni 。 觀quán 不bất 淨tịnh 相tướng 。 作tác 白bạch 骨cốt 微vi 塵trần 觀quán 。 因nhân 此thử 觀quán 。 了liễu 知tri 色sắc 塵trần 。 即tức 如Như 來Lai 藏tạng 。 悟ngộ 實thật 相tướng 中trung 道đạo 。 岳nhạc 師sư 引dẫn 次thứ 第đệ 禪thiền 門môn 。 九cửu 想tưởng 對đối 治trị 。 謂vị 是thị 小Tiểu 乘Thừa 無vô 漏lậu 行hành 法pháp 。 究cứu 竟cánh 成thành 就tựu 九cửu 想tưởng 。 發phát 真chân 破phá 惑hoặc 。 不bất 許hứa 是thị 俱câu 羅La 漢Hán 。 而nhi 但đãn 許hứa 慧tuệ 羅La 漢Hán 。 則tắc 泥nê 而nhi 不bất 通thông 矣hĩ 。 龍long 樹thụ 釋thích 論luận 。 釋thích 初sơ 品phẩm 中trung 。 八bát 背bối/bội 捨xả 九cửu 想tưởng 諸chư 聲Thanh 聞Văn 法Pháp 云vân 。 以dĩ 是thị 九cửu 想tưởng 披phi 析tích 。 見kiến 是thị 身thân 相tương/tướng 。 貪tham 嗔sân 三tam 毒độc 薄bạc 故cố 。 一nhất 切thiết 九cửu 十thập 八bát 使sử 山sơn 皆giai 動động 。 九cửu 想tưởng 雖tuy 是thị 不bất 淨tịnh 觀quán 。 依y 是thị 能năng 成thành 大đại 事sự 。 菩Bồ 薩Tát 憐lân 愍mẫn 眾chúng 生sanh 。 知tri 眾chúng 生sanh 三tam 毒độc 因nhân 緣duyên 。 為vi 著trước 色sắc 眾chúng 生sanh 。 說thuyết 是thị 青thanh 瘀ứ 想tưởng 等đẳng 。 破phá 除trừ 內nội 外ngoại 所sở 著trước 身thân 相tướng 。 是thị 為vi 菩Bồ 薩Tát 。 行hành 九cửu 想tưởng 觀quán 。 涅Niết 槃Bàn 聖thánh 行hành 品phẩm 。 菩Bồ 薩Tát 如như 是thị 。 專chuyên 念niệm 觀quán 時thời 。 除trừ 去khứ 皮bì 肉nhục 。 唯duy 觀quán 白bạch 骨cốt 。 章chương 安an 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 以dĩ 大đại 涅Niết 槃Bàn 心tâm 。 修tu 業nghiệp 法pháp 。 如như 浮phù 囊nang 白bạch 骨cốt 八bát 苦khổ 等đẳng 觀quán 。 今kim 云vân 觀quán 不bất 淨tịnh 相tướng 。 生sanh 大đại 厭yếm 離ly 。 即tức 同đồng 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 。 九cửu 想tưởng 觀quán 。 非phi 如như 聲Thanh 聞Văn 。 厭yếm 離ly 求cầu 涅Niết 槃Bàn 也dã 。 岳nhạc 師sư 局cục 引dẫn 禪thiền 門môn 。 故cố 為vi 刊# 正chánh )# 。

(# [│/○]# 二nhị 正chánh 陳trần 悟ngộ 旨chỉ 二nhị )# 。

(# [?(▽/○)]# 一nhất 觀quán 成thành 得đắc 道Đạo 。

以dĩ 從tùng 不bất 淨tịnh 。 白bạch 骨cốt 微vi 塵trần 。 歸quy 於ư 虗hư 空không 。 空không 色sắc 二nhị 無vô 。 成thành 無Vô 學Học 道Đạo 。

【# 疏sớ/sơ 】# 初sơ 作tác 不bất 淨tịnh 想tưởng 。 後hậu 入nhập 骨cốt 鏁tỏa 觀quán 。 皆giai 為vi 治trị 貪tham 。 復phục 因nhân 骨cốt 鏁tỏa 。 入nhập 析tích 色sắc 明minh 空không 。 (# 〔# 禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 。 云vân 〕# 不bất 淨tịnh 觀quán 中trung 。 有hữu 三tam 種chủng 善thiện 根căn 發phát 相tương/tướng 不bất 同đồng 。 一nhất 九cửu 想tưởng 善thiện 根căn 者giả 。 亦diệc 於ư 欲dục 界giới 未vị 到đáo 靜tĩnh 定định 。 心tâm 中trung 忽hốt 然nhiên 。 見kiến 他tha 男nam 女nữ 。 死tử 屍thi 䏺# 脹trướng 驚kinh 悟ngộ 自tự 傷thương 。 往vãng 昔tích 惛hôn 定định 厭yếm 患hoạn 。 所sở 受thọ 五ngũ 欲dục 。 永vĩnh 不bất 親thân 近cận 。 或hoặc 見kiến 青thanh 瘀ứ 。 血huyết 塗đồ 膿nùng 爛lạn 。 噉đạm 殘tàn 狼lang 藉tạ 。 白bạch 骨cốt 散tán 壞hoại 等đẳng 相tương/tướng 。 此thử 為vi 九cửu 想tưởng 善thiện 根căn 發phát 相tương/tướng 。 二nhị 明minh 背bối/bội 捨xả 善thiện 根căn 發phát 者giả 。 亦diệc 於ư 此thử 中trung 。 忽hốt 見kiến 內nội 身thân 不bất 淨tịnh 。 䏺# 脹trướng 狼lang 藉tạ 。 或hoặc 見kiến 自tự 身thân 白bạch 骨cốt 。 從tùng 頭đầu 至chí 足túc 。 節tiết 節tiết 相tương/tướng 拄trụ 。 乃nãi 至chí 骨cốt 人nhân 。 光quang 明minh 昱dục 耀diệu 。 定định 心tâm 安an 隱ẩn 。 厭yếm 患hoạn 五ngũ 欲dục 。 不bất 著trước 我ngã 人nhân 。 此thử 是thị 背bối/bội 捨xả 善thiện 根căn 發phát 相tương/tướng 。 三Tam 明Minh 大đại 不bất 淨tịnh 觀quán 善thiện 根căn 發phát 者giả 。 云vân 云vân )# 復phục 因nhân 此thử 空không 。 見kiến 色sắc 實thật 相tướng 。 悟ngộ 中trung 道Đạo 理lý 。 色sắc 之chi 與dữ 空không 。 唯duy 一nhất 實thật 性tánh 。 故cố 云vân 空không 色sắc 二nhị 無vô 。 (# 〔# 吳ngô 興hưng 云vân 〕# 修tu 對đối 治trị 法pháp 。 成thành 就tựu 九cửu 想tưởng 。 發phát 真chân 破phá 惑hoặc 。 即tức 壞hoại 法pháp 羅La 漢Hán 也dã 。 備bị 如như 次thứ 第đệ 禪thiền 門môn )# 。

(# [?(▽/○)]# 二nhị 重trọng/trùng 指chỉ 釋thích 成thành )# 。

如Như 來Lai 印ấn 我ngã 。 名danh 尼Ni 沙Sa 陀Đà 。 塵trần 色sắc 既ký 盡tận 。 妙diệu 色sắc 密mật 圓viên 。 我ngã 從tùng 色sắc 相tướng 。 得đắc 阿A 羅La 漢Hán 。

【# 疏sớ/sơ 】# 從tùng 悟ngộ 得đắc 名danh 也dã 。 真chân 善thiện 妙diệu 色sắc 。 即tức 畢tất 竟cánh 空không 。 相tương/tướng 盡tận 性tánh 顯hiển 。 悟ngộ 如Như 來Lai 藏tạng 。 周chu 徧biến 法Pháp 界Giới 。 故cố 曰viết 密mật 圓viên 。 成thành 於ư 無Vô 學Học 〔# 補bổ 遺di 云vân 〕# 先tiên 敘tự 昔tích 證chứng 。 成thành 無Vô 學Học 道Đạo 。 在tại 小tiểu 也dã 。 色sắc 塵trần 既ký 盡tận 去khứ 。 敘tự 圓viên 通thông )# 。

(# △# 〔# 熏huân 聞văn 云vân 〕# 九cửu 想tưởng 成thành 時thời 。 得đắc 慧tuệ 解giải 脫thoát 。 於ư 諸chư 色sắc 相tướng 。 發phát 明minh 無vô 漏lậu 。 故cố 曰viết 妙diệu 色sắc 妙diệu 圓viên 。 按án 岳nhạc 師sư 不bất 許hứa 昔tích 小tiểu 今kim 大đại 。 判phán 下hạ 諸chư 聲Thanh 聞Văn 。 多đa 是thị 小Tiểu 乘Thừa 觀quán 。 實thật 有hữu 滅diệt 空không 之chi 義nghĩa 。 諸chư 菩Bồ 薩Tát 所sở 悟ngộ 。 亦diệc 應ưng 有hữu 歷lịch 別biệt 圓viên 融dung 之chi 異dị 。 今kim 以dĩ 開khai 顯hiển 為vi 宗tông 。 槩# 從tùng 刊# 削tước )# 。

(# [?(▽/○)]# 三tam 結kết 詶thù 所sở 問vấn )# 。

佛Phật 問vấn 圓viên 通thông 。 如như 我ngã 所sở 證chứng 。 色sắc 因nhân 為vi 上thượng 。

(# [?(○/○)]# 三tam 香Hương 嚴Nghiêm 童Đồng 子Tử 三tam )# 。

(# [│/○]# 一nhất 敘tự 承thừa 尊tôn 教giáo )# 。

香Hương 嚴Nghiêm 童Đồng 子Tử 。 即tức 從tùng 座tòa 起khởi 。 頂đảnh 禮lễ 佛Phật 足túc 。 而nhi 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 我ngã 聞văn 如Như 來Lai 。 教giáo 我ngã 諦đế 觀quán 。 諸chư 有hữu 為vi 相tướng 。

【# 疏sớ/sơ 】# 觀quán 香hương 悟ngộ 道đạo 。 得đắc 童đồng 真chân 位vị 。 名danh 為vi 童đồng 子tử 。 (# 〔# 會hội 玄huyền 記ký 云vân 〕# 言ngôn 童đồng 子tử 。 表biểu 初sơ 入nhập 佛Phật 法Pháp 故cố 。 亦diệc 顯hiển 非phi 童đồng 真chân 行hành 。 不bất 能năng 入nhập 故cố 。 經kinh 中trung 呼hô 文Văn 殊Thù 善thiện 財tài 等đẳng 。 諸chư 大đại 菩Bồ 薩Tát 。 為vi 童đồng 子tử 者giả 。 即tức 非phi 稚trĩ 齒xỉ )# 觀quán 有hữu 為vi 相tương/tướng 不bất 的đích 言ngôn 香hương 。 如như 云vân 一nhất 切thiết 有hữu 為vi 法pháp 。 如như 夢mộng 幻huyễn 泡bào 影ảnh 等đẳng 。

(# [│/○]# 二nhị 依y 教giáo 修tu 觀quán 三tam )# 。

(# [?(▽/○)]# 一nhất 標tiêu 觀quán 境cảnh )# 。

我ngã 時thời 辭từ 佛Phật 。 宴yến 晦hối 清thanh 齋trai 。 見kiến 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 燒thiêu 沈trầm 水thủy 香hương 。 香hương 氣khí 寂tịch 然nhiên 。 來lai 入nhập 鼻tị 中trung 。

【# 疏sớ/sơ 】# 我ngã 於ư 向hướng 晦hối 。 宴yến 然nhiên 安an 息tức 。 在tại 於ư 清thanh 淨tịnh 之chi 室thất 。 洗tẩy 心tâm 之chi 處xứ 。 故cố 名danh 清thanh 齋trai 。 靜tĩnh 室thất 聞văn 香hương 。 是thị 有hữu 為vi 相tương/tướng 。 即tức 所sở 觀quán 境cảnh 也dã 。

(# [?(▽/○)]# 二nhị 正chánh 觀quán 察sát 二nhị )# 。

(# [?╳]# 一nhất 觀quán 行hành )# 。

我ngã 觀quán 此thử 氣khí 。 非phi 木mộc 非phi 空không 。 非phi 烟yên 非phi 火hỏa 。 去khứ 無vô 所sở 著trước 。 來lai 無vô 所sở 從tùng 。

【# 疏sớ/sơ 】# 木mộc 空không 烟yên 火hỏa 。 以dĩ 理lý 推thôi 窮cùng 。 非phi 香hương 生sanh 處xứ 。 既ký 來lai 無vô 因nhân 。 去khứ 復phục 何hà 往vãng 。 以dĩ 何hà 為vi 香hương 。 而nhi 馨hinh 我ngã 鼻tị 。 此thử 則tắc 觀quán 察sát 香hương 無vô 生sanh 也dã 。

〔# 資tư 中trung 〕# 非phi 木mộc 等đẳng 者giả 。 觀quán 性tánh 空không 也dã (# 〔# 熏huân 聞văn 云vân 〕# 言ngôn 性tánh 空không 。 必tất 推thôi 四tứ 性tánh 。 當đương 以dĩ 木mộc 為vi 自tự 。 烟yên 火hỏa 為vi 他tha 。 和hòa 合hợp 為vi 共cộng 。 空không 為vi 無vô 因nhân 。 此thử 似tự 衍diễn 門môn 觀quán 幻huyễn 有hữu 即tức 空không 之chi 相tướng 。

(# [?╳]# 二nhị 觀quán 益ích )# 。

由do 是thị 意ý 銷tiêu 。 發phát 明minh 無vô 漏lậu 。 如Như 來Lai 印ấn 我ngã 。 得đắc 香hương 嚴nghiêm 號hiệu 。

【# 疏sớ/sơ 】# 香hương 既ký 無vô 生sanh 。 復phục 何hà 分phân 別biệt 。 故cố 云vân 意ý 銷tiêu 。 分phân 別biệt 不bất 有hữu 。 能năng 所sở 俱câu 亡vong 。 真chân 覺giác 不bất 動động 。 湛trạm 然nhiên 常thường 徧biến 。 塵trần 垢cấu 既ký 銷tiêu 。 圓viên 明minh 妙diệu 淨tịnh 。 故cố 號hiệu 香hương 嚴nghiêm (# 〔# 交giao 光quang 云vân 〕# 。 發phát 明minh 無vô 漏lậu 。 達đạt 熾sí 然nhiên 香hương 體thể 。 即tức 如Như 來Lai 藏tạng 心tâm 。 香hương 嚴nghiêm 以dĩ 妙diệu 香hương 莊trang 嚴nghiêm 法Pháp 身thân 也dã )# 。

(# [?(▽/○)]# 三tam 重trọng/trùng 釋thích 成thành )# 。

塵trần 氣khí 倐thúc 滅diệt 。 妙diệu 香hương 密mật 圓viên 。 我ngã 從tùng 香hương 嚴nghiêm 。 得đắc 阿A 羅La 漢Hán 。

【# 疏sớ/sơ 】# 相tương/tướng 盡tận 歸quy 如như 。 真chân 香hương 妙diệu 發phát 。 一nhất 念niệm 不bất 辨biện 。 即tức 登đăng 無Vô 學Học 〔# 標tiêu 指chỉ 〕# 妙diệu 香hương 密mật 圓viên 者giả 。 性tánh 香hương 清thanh 淨tịnh 也dã )# 。

(# △# 〔# 吳ngô 興hưng 云vân 〕# 前tiền 云vân 。 香Hương 嚴Nghiêm 童Đồng 子Tử 。 則tắc 從tùng 菩Bồ 薩Tát 受thọ 稱xưng 。 今kim 云vân 得đắc 阿A 羅La 漢Hán 。 葢# 敘tự 往vãng 昔tích 所sở 證chứng 。 如như 月Nguyệt 光Quang 童Đồng 子Tử 。 初sơ 得đắc 小tiểu 果quả 。 復phục 於ư 佛Phật 所sở 。 得đắc 童đồng 真chân 名danh 。 預dự 菩Bồ 薩Tát 會hội 。

(# [│/○]# 三tam 結kết 酬thù 所sở 問vấn )# 。

佛Phật 問vấn 圓viên 通thông 。 如như 我ngã 所sở 證chứng 。 香hương 嚴nghiêm 為vi 上thượng 。

(# [?(○/○)]# 四tứ 藥Dược 王Vương 藥Dược 上Thượng 三tam )# 。

(# [│/○]# 一nhất 敘tự 宿túc 因nhân 。

藥Dược 王Vương 藥Dược 上Thượng 二nhị 法Pháp 王Vương 子Tử 。 并tinh 在tại 會hội 中trung 。 五ngũ 百bách 梵Phạm 天Thiên 。 即tức 從tùng 座tòa 起khởi 。 頂đảnh 禮lễ 佛Phật 足túc 。 而nhi 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 我ngã 無vô 量lượng 劫kiếp 。 為vi 世thế 良lương 毉y 。 口khẩu 中trung 嘗thường 此thử 娑Sa 婆Bà 世Thế 界Giới 。 草thảo 木mộc 金kim 石thạch 。 名danh 數số 凡phàm 有hữu 。 十thập 萬vạn 八bát 千thiên 。 如như 是thị 悉tất 知tri 。 苦khổ 酢tạc 醎hàm 淡đạm 。 甘cam 辛tân 等đẳng 味vị 。 并tinh 諸chư 和hòa 合hợp 俱câu 生sanh 變biến 異dị 。 是thị 冷lãnh 是thị 熱nhiệt 。 有hữu 毒độc 無vô 毒độc 。 悉tất 能năng 徧biến 知tri 。

【# 疏sớ/sơ 】# 堪kham 任nhậm 補bổ 處xứ 。 紹thiệu 繼kế 佛Phật 種chủng 。 令linh 不bất 斷đoạn 故cố 。 名danh 法Pháp 王Vương 子tử 。 五ngũ 百bách 梵Phạm 天Thiên 。 是thị 彼bỉ 徒đồ 屬thuộc 。 未vị 詳tường 緣duyên 起khởi 。 敘tự 昔tích 為vi 毉y 。 能năng 療liệu 眾chúng 疾tật 。 嘗thường 藥dược 知tri 味vị 。 分phân 別biệt 性tánh 用dụng 。 對đối 治trị 不bất 差sai 。 昔tích 既ký 妙diệu 辯biện 味vị 塵trần 。 今kim 亦diệc 因nhân 此thử 發phát 悟ngộ 。

(# ○# 〔# 引dẫn 證chứng 〕# 〔# 觀quán 藥dược 王vương 經Kinh 云vân 〕# 。 過quá 去khứ 有hữu 佛Phật 。 號hiệu 琉lưu 璃ly 光quang 。 有hữu 比Bỉ 丘Khâu 名danh 曰viết 藏tạng 。 宣tuyên 布bố 正Chánh 法Pháp 。 有hữu 長trưởng 者giả 名danh 星Tinh 宿Tú 光Quang 。 聞văn 說thuyết 法Pháp 故cố 。 將tương 呵ha 黎lê 勒lặc 諸chư 藥dược 。 奉phụng 日nhật 藏tạng 大đại 眾chúng 。 願nguyện 我ngã 未vị 來lai 。 能năng 治trị 眾chúng 生sanh 。 身thân 心tâm 兩lưỡng 病bệnh 。 舉cử 世thế 歡hoan 喜hỷ 。 立lập 名danh 藥dược 王vương 。 弟đệ 名danh 電điện 光quang 明minh 。 以dĩ 醍đề 醐hồ 上thượng 妙diệu 之chi 藥dược 供cúng 養dường 。 立lập 名danh 藥dược 上thượng )# 。

(# △# 〔# 悲bi 華hoa 云vân 〕# 願nguyện 賢Hiền 劫Kiếp 一nhất 千thiên 佛Phật 已dĩ 。 我ngã 皆giai 供cúng 養dường 。 諸chư 佛Phật 入nhập 滅diệt 。 我ngã 皆giai 起khởi 塔tháp 。 劫kiếp 盡tận 苦khổ 世thế 。 我ngã 皆giai 救cứu 護hộ 。 刀đao 兵binh 疾tật 疫dịch 。 作tác 大đại 毉y 王vương 。 然nhiên 後hậu 作tác 佛Phật 。 寶Bảo 藏Tạng 佛Phật 言ngôn 。 今kim 日nhật 字tự 汝nhữ 。 為vi 大đại 淨tịnh 藥dược 王vương 。 在tại 後hậu 作tác 佛Phật 。 即tức 樓lâu 至chí 如Như 來Lai 。

(# △# 〔# 十thập 二nhị 門môn 論luận 云vân 〕# 大Đại 乘Thừa 者giả 。 普phổ 賢hiền 文Văn 殊Thù 大đại 人nhân 之chi 所sở 乘thừa 也dã 。 藥dược 王vương 以dĩ 苦khổ 行hạnh 乘thừa 乘thừa 。 觀quán 音âm 以dĩ 三tam 昧muội 乘thừa 乘thừa 。 佛Phật 囑chúc 累lụy 已dĩ 。 大đại 事sự 功công 畢tất 。 故cố 為vi 乘thừa 乘thừa 之chi 人nhân )# 。

(# [│/○]# 二nhị 獲hoạch 現hiện 悟ngộ 二nhị )# 。

(# [?(▽/○)]# 一nhất 正chánh 陳trần 悟ngộ 旨chỉ )# 。

承thừa 事sự 如Như 來Lai 。 了liễu 知tri 味vị 性tánh 。 非phi 空không 非phi 有hữu 。 非phi 即tức 身thân 心tâm 。 非phi 離ly 身thân 心tâm 。 分phân 別biệt 味vị 因nhân 。 從tùng 是thị 開khai 悟ngộ 。

【# 疏sớ/sơ 】# 觀quán 味vị 之chi 因nhân 。 從tùng 何hà 而nhi 有hữu 。 空không 有hữu 身thân 心tâm 。 若nhược 即tức 若nhược 離ly 。 俱câu 無vô 生sanh 處xứ 。 了liễu 知tri 。 即tức 觀quán 察sát 也dã 。 無vô 生sanh 處xứ 故cố 。 塵trần 味vị 寂tịch 然nhiên 。 分phân 別biệt 即tức 息tức 。 能năng 所sở 亡vong 泯mẫn 。 二nhị 俱câu 絕tuyệt 朕trẫm 。 唯duy 是thị 一nhất 味vị 清thanh 淨tịnh 寶bảo 覺giác 。 故cố 云vân 從tùng 是thị 開khai 悟ngộ 。 即tức 證chứng 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 也dã (# 〔# 吳ngô 興hưng 云vân 〕# 由do 事sự 佛Phật 故cố 。 必tất 聞văn 正Chánh 法Pháp 。 即tức 於ư 味vị 性tánh 。 了liễu 生sanh 無vô 生sanh 。 空không 有hữu 。 味vị 塵trần 也dã 。 身thân 心tâm 。 舌thiệt 識thức 也dã 。 以dĩ 味vị 從tùng 合hợp 中trung 知tri 。 故cố 相tương 對đối 言ngôn 之chi 。 味vị 非phi 空không 故cố 。 非phi 離ly 身thân 心tâm 。 味vị 非phi 有hữu 故cố 。 非phi 即tức 身thân 心tâm 。 中trung 道đạo 之chi 性tánh 。 於ư 是thị 乎hồ 顯hiển )# 。

(# △# 〔# 溫ôn 陵lăng 云vân 〕# 。 分phân 別biệt 味vị 因nhân 。 謂vị 了liễu 知tri 味vị 性tánh 。 發phát 明minh 非phi 空không 離ly 即tức 之chi 圓viên 因nhân 。 乃nãi 指chỉ 圓viên 通thông 本bổn 根căn 。 非phi 謂vị 因nhân 之chi 悟ngộ 入nhập 也dã 。 色sắc 因nhân 水thủy 因nhân 等đẳng 同đồng 此thử )# 。

(# [?(▽/○)]# 二nhị 蒙mông 印ấn 獲hoạch 益ích )# 。

蒙mông 佛Phật 如Như 來Lai 。 印ấn 我ngã 昆côn 季quý 。 藥Dược 王Vương 藥Dược 上Thượng 。 二nhị 菩Bồ 薩Tát 名danh 。 今kim 於ư 會hội 中trung 。 為vi 法Pháp 王Vương 子Tử 。 因nhân 味vị 覺giác 明minh 。 登đăng 位vị 菩Bồ 薩Tát 。

【# 疏sớ/sơ 】# 發phát 覺giác 明minh 悟ngộ 。 由do 了liễu 藥dược 味vị 。 故cố 印ấn 此thử 人nhân 。 藥Dược 王Vương 藥Dược 上Thượng 。

(# [│/○]# 三tam 結kết 酬thù 所sở 問vấn )# 。

佛Phật 問vấn 圓viên 通thông 。 如như 我ngã 所sở 證chứng 。 味vị 因nhân 為vi 上thượng 。

(# [?(○/○)]# 五ngũ 跋Bạt 陀Đà 婆Bà 羅La 三tam )# 。

(# [│/○]# 一nhất 遇ngộ 佛Phật 開khai 悟ngộ )# 。

跋Bạt 陀Đà 婆Bà 羅La 。 并tinh 其kỳ 同đồng 伴bạn 。 十thập 六lục 開Khai 士Sĩ 。 即tức 從tùng 座tòa 起khởi 。 頂đảnh 禮lễ 佛Phật 足túc 。 而nhi 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 我ngã 等đẳng 先tiên 於ư 。 威Uy 音Âm 王Vương 佛Phật 。 聞văn 法Pháp 出xuất 家gia 。 於ư 浴dục 僧tăng 時thời 。 隨tùy 例lệ 入nhập 室thất 。 忽hốt 悟ngộ 水thủy 因nhân 。

【# 疏sớ/sơ 】# 跋Bạt 陀Đà 婆Bà 羅La 。 云vân 賢Hiền 護Hộ 。 (# 大đại 論luận 翻phiên 為vi 善thiện 守thủ 。 思tư 益ích 云vân 。 若nhược 眾chúng 生sanh 聞văn 名danh 。 畢tất 竟cánh 得đắc 三tam 菩Bồ 提Đề 。 故cố 云vân 善thiện 守thủ 。 孤cô 山sơn 云vân 。 此thử 云vân 賢hiền 守thủ 。 自tự 守thủ 護hộ 賢hiền 德đức 。 復phục 守thủ 護hộ 眾chúng 生sanh 。 或hoặc 云vân 賢hiền 首thủ 。 以dĩ 位vị 居cư 等đẳng 覺giác 。 眾chúng 賢hiền 之chi 首thủ 。 亦diệc 名danh 跋Bạt 陀Đà 和Hòa 。 此thử 云vân 善thiện 護hộ 。 善thiện 即tức 賢hiền 也dã 。 王vương 城thành 在tại 家gia 菩Bồ 薩Tát 。 言ngôn 開Khai 士Sĩ 者giả 。 菩Bồ 提Đề 薩Tát 埵Đóa 。 無vô 正chánh 名danh 譯dịch 。 安an 師sư 云vân 。 開Khai 士Sĩ 始thỉ 士sĩ 。 荊kinh 溪khê 云vân 。 心tâm 初sơ 開khai 故cố 。 始thỉ 發phát 心tâm 故cố 。 淨tịnh 名danh 疏sớ/sơ 云vân 。 古cổ 本bổn 翻phiên 為vi 高cao 士sĩ )# 准chuẩn 法pháp 華hoa 說thuyết 。 威Uy 音Âm 王Vương 佛Phật 。 有hữu 二nhị 萬vạn 億ức 。 相tương 繼kế 出xuất 世thế 。 此thử 人nhân 初sơ 佛Phật 。 像Tượng 法Pháp 之chi 中trung 。 為vi 上thượng 慢mạn 者giả 。 毀hủy 常thường 不bất 輕khinh 。 由do 是thị 墮đọa 獄ngục 。 經kinh 於ư 千thiên 劫kiếp 。 罪tội 畢tất 得đắc 出xuất 。 值trị 後hậu 威uy 音âm 。 出xuất 家gia 獲hoạch 悟ngộ 。 (# 資tư 中trung 文văn )# 隨tùy 例lệ 入nhập 俗tục 。 觀quán 此thử 水thủy 性tánh 。 了liễu 不bất 可khả 得đắc 。 不bất 從tùng 因nhân 生sanh 。 故cố 悟ngộ 水thủy 因nhân 。

(# [│/○]# 二nhị 正chánh 陳trần 悟ngộ 旨chỉ 二nhị )# 。

(# [?(▽/○)]# 一nhất 敘tự 悟ngộ 獲hoạch 益ích )# 。

既ký 不bất 洗tẩy 塵trần 。 亦diệc 不bất 洗tẩy 體thể 。 中trung 間gian 安an 然nhiên 。 得đắc 無vô 所sở 有hữu 。 宿túc 習tập 無vô 妄vọng 。 乃nãi 至chí 今kim 時thời 。 從tùng 佛Phật 出xuất 家gia 。 令linh 得đắc 無Vô 學Học 。

【# 疏sớ/sơ 】# 塵trần 無vô 自tự 性tánh 。 纔tài 生sanh 即tức 滅diệt 。 體thể 是thị 幻huyễn 有hữu 。 性tánh 相tướng 本bổn 空không 。 水thủy 無vô 所sở 因nhân 。 安an 然nhiên 不bất 動động 。 三tam 俱câu 無vô 得đắc 。 孰thục 為vi 浴dục 事sự 。 無vô 始thỉ 妄vọng 習tập 。 頓đốn 然nhiên 銷tiêu 落lạc 。 乃nãi 至chí 今kim 時thời 。 得đắc 成thành 無Vô 學Học 。 〔# 吳ngô 興hưng 云vân 〕# 水thủy 因nhân 所sở 觸xúc 之chi 因nhân 也dã 。 塵trần 體thể 。 能năng 觸xúc 之chi 緣duyên 也dã 。 塵trần 既ký 無vô 染nhiễm 。 體thể 亦diệc 常thường 淨tịnh 。 能năng 所sở 如như 幻huyễn 。 二nhị 邊biên 俱câu 空không 。 中trung 問vấn 覺giác 觸xúc 之chi 心tâm 。 安an 然nhiên 契khế 性tánh 矣hĩ )# 。

(# △# 〔# 雲vân 棲tê 云vân 〕# 謂vị 水thủy 洗tẩy 塵trần 。 塵trần 無vô 自tự 體thể 。 冷lãnh 煖noãn 澀sáp 滑hoạt 。 何hà 塵trần 被bị 洗tẩy 。 謂vị 水thủy 洗tẩy 體thể 。 體thể 屬thuộc 四tứ 大đại 。 地địa 水thủy 火hỏa 風phong 。 何hà 體thể 被bị 洗tẩy 。 外ngoại 塵trần 內nội 體thể 。 內nội 外ngoại 俱câu 亡vong 。 安an 有hữu 中trung 間gian 。 為vi 水thủy 洗tẩy 者giả 。 從tùng 此thử 悟ngộ 入nhập 。 相tương/tướng 盡tận 性tánh 現hiện 。 本bổn 如Như 來Lai 藏tạng 。 斯tư 為vi 妙diệu 觸xúc 也dã )# 。

(# ○# 〔# 釋thích 文văn 〕# 宿túc 習tập 無vô 妄vọng 。 依y 長trường/trưởng 水thủy 本bổn 釋thích 云vân 。 謂vị 宿túc 劫kiếp 妄vọng 習tập 。 如như 增tăng 上thượng 慢mạn 。 毀hủy 常thường 不bất 輕khinh 是thị 也dã 。 他tha 本bổn 宋tống 雕điêu 者giả 。 並tịnh 作tác 宿túc 習tập 無vô 忘vong 。 謂vị 宿Túc 命Mạng 智Trí 無vô 忘vong 失thất 。 故cố 云vân 乃nãi 至chí 今kim 時thời 。 語ngữ 意ý 相tương 應ứng 。 二nhị 本bổn 皆giai 通thông )# 。

(# [?(▽/○)]# 二nhị 重trọng/trùng 指chỉ 釋thích 成thành )# 。

彼bỉ 佛Phật 名danh 我ngã 。 跋Bạt 陀Đà 婆Bà 羅La 。 妙diệu 觸xúc 宣tuyên 明minh 。 成thành 佛Phật 子tử 住trụ 。

【# 疏sớ/sơ 】# 由do 斯tư 觀quán 察sát 。 塵trần 觸xúc 既ký 盡tận 。 妙diệu 觸xúc 現hiện 前tiền 。 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 名danh 佛Phật 子tử 住trụ 。 以dĩ 善thiện 能năng 守thủ 護hộ 。 令linh 妄vọng 不bất 起khởi 。 令linh 覺giác 不bất 動động 。 名danh 跋Bạt 陀Đà 婆Bà 羅La 。 〔# 標tiêu 指chỉ 〕# 觸xúc 具cụ 三tam 和hòa 。 今kim 翻phiên 為vi 三tam 德đức 秘bí 藏tạng 。 故cố 名danh 為vi 妙diệu )# 。

(# [│/○]# 三tam 結kết 詶thù 所sở 問vấn )# 。

佛Phật 問vấn 圓viên 通thông 。 如như 我ngã 所sở 證chứng 。 觸xúc 因nhân 為vi 上thượng 。

【# 疏sớ/sơ 】# 因nhân 觸xúc 悟ngộ 道đạo 。 故cố 云vân 觸xúc 因nhân 。

(# [?(○/○)]# 六lục 迦Ca 葉Diếp 三tam )# 。

(# [│/○]# 一nhất 敘tự 遇ngộ 勝thắng 緣duyên 三tam )# 。

(# [?(▽/○)]# 一nhất 佛Phật 在tại 依y 學học )# 。

摩Ma 訶Ha 迦Ca 葉Diếp 。 及cập 紫Tử 金Kim 光Quang 比Bỉ 丘Khâu 尼Ni 等đẳng 。 即tức 從tùng 座tòa 起khởi 。 頂đảnh 禮lễ 佛Phật 足túc 。 而nhi 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 我ngã 於ư 往vãng 劫kiếp 。 於ư 此thử 界giới 中trung 。 有hữu 佛Phật 出xuất 世thế 。 名danh 日Nhật 月Nguyệt 燈Đăng 。 我ngã 得đắc 親thân 近cận 。 聞văn 法Pháp 修tu 學học 。

【# 疏sớ/sơ 】# 摩Ma 訶Ha 迦Ca 葉Diếp 。 云vân 大đại 飲ẩm 光quang 氏thị 。 名danh 畢tất 鉢bát 羅la 。 頭đầu 陀đà 上thượng 行hành 。 眾chúng 推thôi 無vô 上thượng 。 紫tử 金kim 光quang 尼ni 。 在tại 家gia 時thời 婦phụ 。 緣duyên 起khởi 如như 常thường 。 日nhật 月nguyệt 燈đăng 所sở 。 便tiện 得đắc 親thân 近cận 。 聞văn 法Pháp 修tu 行hành (# 〔# 法pháp 華hoa 文văn 句cú 云vân 〕# 此thử 翻phiên 大đại 龜quy 氏thị 。 或hoặc 翻phiên 光quang 波ba 。 亦diệc 言ngôn 飲ẩm 光quang 。 迦Ca 葉Diếp 身thân 光quang 。 能năng 映ánh 物vật 故cố 。 名danh 畢tất 鉢bát 羅la 。 是thị 母mẫu 禱đảo 樹thụ 得đắc 故cố 。 增tăng 一nhất 云vân 。 婦phụ 名danh 婆bà 陀đà 。 其kỳ 家gia 千thiên 倍bội 。 勝thắng 缾bình 沙sa 王vương 。 付phó 法Pháp 藏tạng 言ngôn 。 毗Tỳ 婆Bà 尸Thi 佛Phật 滅diệt 後hậu 。 塔tháp 像tượng 金kim 色sắc 缺khuyết 壞hoại 。

時thời 有hữu 貧bần 女nữ 。 丐cái 得đắc 金kim 珠châu 。 倩thiến 匠tượng 為vi 薄bạc 。 金kim 師sư 歡hoan 喜hỷ 。 治trị 瑩oánh 佛Phật 畢tất 。 立lập 誓thệ 為vi 夫phu 婦phụ 。 九cửu 十thập 一nhất 劫kiếp 。 人nhân 中trung 天thiên 上thượng 。 身thân 恆hằng 金kim 色sắc 。 心tâm 恆hằng 受thọ 樂lạc 。 又hựu 經Kinh 云vân 。 身thân 有hữu 三tam 十thập 相tướng 。 剡# 浮phù 那na 陀đà 金kim 。 在tại 濁trược 水thủy 底để 。 光quang 徹triệt 水thủy 上thượng 。 迦Ca 葉Diếp 身thân 光quang 。 勝thắng 於ư 此thử 金kim 。 身thân 光quang 照chiếu 一nhất 由do 旬tuần 。 故cố 諸chư 天thiên 請thỉnh 結kết 集tập 時thời 讚tán 言ngôn 。 其kỳ 形hình 譬thí 如như 紫tử 金kim 柱trụ 。 上thượng 下hạ 端đoan 嚴nghiêm 妙diệu 無vô 比tỉ 。 捨xả 此thử 家gia 業nghiệp 。 又hựu 納nạp 金kim 色sắc 婦phụ 。 迭điệt 臥ngọa 無vô 欲dục 。 捨xả 而nhi 出xuất 家gia 。 身thân 披phi 無vô 價giá 寶bảo 衣y 。 截tiệt 為vi 僧Tăng 伽già 棃lê 四tứ 疊điệp 。 奉phụng 佛Phật 為vi 座tòa 。 如như 是thị 三tam 捨xả 。 世thế 無vô 倫luân 匹thất 。 佛Phật 弟đệ 多đa 名danh 迦Ca 葉Diếp 。 如như 十thập 力lực 三tam 迦Ca 葉Diếp 等đẳng 。 皆giai 是thị 大đại 人nhân 。 於ư 諸chư 同đồng 名danh 中trung 最tối 長trường/trưởng 。 增Tăng 一Nhất 阿A 含Hàm 。 佛Phật 法Pháp 中trung 行hành 十thập 二nhị 頭đầu 陀đà 。 難nan 行hành 苦khổ 行hạnh 。 大Đại 迦Ca 葉Diếp 第đệ 一nhất 。 故cố 標tiêu 大Đại 迦Ca 葉Diếp 也dã )# 。

(# [?(▽/○)]# 二nhị 滅diệt 後hậu 遵tuân 承thừa )# 。

佛Phật 滅diệt 後hậu 度độ 。 供cúng 養dường 舍xá 利lợi 。 然nhiên 燈đăng 續tục 明minh 。 以dĩ 紫tử 光quang 金kim 。 塗đồ 佛Phật 形hình 像tượng 。

【# 疏sớ/sơ 】# 室thất 利lợi 羅la 。 云vân 如Như 來Lai 體thể 骨cốt 。 (# 或hoặc 云vân 設thiết 利lợi 羅la 。 此thử 云vân 骨cốt 身thân 。 亦diệc 云vân 靈linh 骨cốt 。 通thông 名danh 舍xá 利lợi 。 光quang 明minh 云vân 。 此thử 舍xá 利lợi 者giả 。 是thị 戒giới 定định 慧tuệ 。 之chi 所sở 熏huân 修tu 。 最tối 上thượng 福phước 田điền 。 然nhiên 燈đăng 塗đồ 金kim 。 皆giai 是thị 身thân 金kim 光quang 耀diệu 之chi 因nhân 。 累lũy 劫kiếp 皆giai 爾nhĩ 。 非phi 止chỉ 一nhất 佛Phật 。 故cố 得đắc 然nhiên 也dã 。

(# [?(▽/○)]# 三tam 由do 因nhân 感cảm 果quả )# 。

自tự 爾nhĩ 已dĩ 來lai 。 世thế 世thế 生sanh 生sanh 。 身thân 常thường 圓viên 滿mãn 。 紫tử 金kim 光quang 聚tụ 。 此thử 紫Tử 金Kim 光Quang 比Bỉ 丘Khâu 尼Ni 等đẳng 。 即tức 我ngã 眷quyến 屬thuộc 。 同đồng 時thời 發phát 心tâm 。

(# [│/○]# 二nhị 正chánh 陳trần 悟ngộ 旨chỉ 二nhị )# 。

(# [?(▽/○)]# 一nhất 陳trần 觀quán 行hành )# 。

我ngã 觀quán 世thế 間gian 。 六lục 塵trần 變biến 壞hoại 。 唯duy 以dĩ 空không 寂tịch 。 修tu 於ư 滅diệt 盡tận 。 身thân 心tâm 乃nãi 能năng 。 度độ 百bách 千thiên 劫kiếp 。 猶do 如như 彈đàn 指chỉ 。

【# 疏sớ/sơ 】# 六lục 塵trần 生sanh 滅diệt 。 是thị 意ý 家gia 境cảnh 。 今kim 觀quán 此thử 法pháp 。 本bổn 自tự 不bất 生sanh 。 今kim 則tắc 不bất 滅diệt 。 以dĩ 心tâm 生sanh 故cố 。 種chủng 種chủng 法pháp 生sanh 。 心tâm 滅diệt 故cố 種chủng 種chủng 法pháp 滅diệt 。 心tâm 不bất 見kiến 心tâm 。 無vô 相tướng 可khả 得đắc 。 能năng 所sở 都đô 寂tịch 。 法pháp 性tánh 現hiện 前tiền 。 身thân 之chi 與dữ 心tâm 。 本bổn 來lai 不bất 動động 。 故cố 令linh 能năng 度độ 多đa 劫kiếp 如như 彈đàn 指chỉ 也dã (# 〔# 孤cô 山sơn 云vân 〕# 。 修tu 於ư 滅diệt 盡tận 。 即tức 九cửu 次thứ 第đệ 中trung 。 滅diệt 受thọ 想tưởng 定định 也dã 。 今kim 於ư 鷄kê 足túc 山sơn 。 尚thượng 入nhập 此thử 定định 。 以dĩ 待đãi 彌Di 勒Lặc 。

(# △# 〔# 講giảng 錄lục 云vân 〕# 此thử 觀quán 六lục 塵trần 。 正chánh 觀quán 在tại 法pháp 塵trần 。 由do 法pháp 塵trần 乃nãi 前tiền 五ngũ 塵trần 落lạc 謝tạ 影ảnh 子tử 。 故cố 兼kiêm 言ngôn 之chi 。 法pháp 塵trần 託thác 意ý 識thức 。 暫tạm 現hiện 即tức 過quá 。 剎sát 那na 生sanh 滅diệt 。 厭yếm 此thử 變biến 壞hoại 。 加gia 修tu 空không 觀quán 。 入nhập 滅diệt 盡tận 定định 。 此thử 定định 能năng 斷đoạn 意ý 根căn 。 空không 法pháp 塵trần 。 定định 深thâm 想tưởng 滅diệt 。 故cố 能năng 度độ 多đa 劫kiếp 。 如như 彈đàn 指chỉ 頃khoảnh 。

(# [?(▽/○)]# 二nhị 重trọng/trùng 釋thích 成thành )# 。

我ngã 以dĩ 空không 法pháp 。 成thành 阿A 羅La 漢Hán 。 世Thế 尊Tôn 說thuyết 我ngã 。 頭đầu 陀đà 為vi 最tối 。 妙diệu 法Pháp 開khai 明minh 。 銷tiêu 滅diệt 諸chư 漏lậu 。

【# 疏sớ/sơ 】# 塵trần 法pháp 既ký 空không 。 妙diệu 法Pháp 宣tuyên 現hiện 。 故cố 獲hoạch 無vô 漏lậu 。 成thành 無Vô 學Học 果quả 。

(# ○# 〔# 法pháp 華hoa 文văn 句cú 〕# 初sơ 從tùng 佛Phật 聞văn 增tăng 上thượng 戒giới 定định 慧tuệ 。 即tức 得đắc 無vô 漏lậu 。 受thọ 乞khất 食thực 法pháp 。 行hành 十thập 二nhị 頭đầu 陀đà 。 逾du 老lão 不bất 捨xả 。 後hậu 時thời 佛Phật 語ngữ 。 汝nhữ 年niên 高cao 可khả 捨xả 乞khất 食thực 。 歸quy 眾chúng 受thọ 食thực 。 可khả 捨xả 麤thô 重trọng/trùng 糞phẩn 埽# 衣y 。 受thọ 壞hoại 色sắc 居cư 士sĩ 輕khinh 衣y 。 迦Ca 葉Diếp 白bạch 佛Phật 。 佛Phật 不bất 出xuất 世thế 。 我ngã 當đương 為vi 辟Bích 支Chi 佛Phật 。 終chung 身thân 行hành 頭đầu 陀đà 。 我ngã 今kim 不bất 敢cảm 放phóng 所sở 習tập 。 更cánh 學học 餘dư 者giả 。 又hựu 為vì 當đương 來lai 世thế 作tác 明minh 。 未vị 來lai 世thế 言ngôn 。 上Thượng 座tọa 迦Ca 葉Diếp 。 為vi 佛Phật 所sở 嘆thán 。 我ngã 亦diệc 當đương 學học 。 難nan 行hành 苦khổ 行hạnh 。 佛Phật 言ngôn 善thiện 哉tai 。 頭đầu 陀đà 既ký 久cửu 。 鬚tu 髮phát 長trường/trưởng 。 衣y 服phục 獘# 。 來lai 詣nghệ 佛Phật 所sở 。 比Bỉ 丘Khâu 起khởi 慢mạn 。 佛Phật 命mạng 就tựu 佛Phật 半bán 座tòa 共cộng 坐tọa 。 迦Ca 葉Diếp 能năng 負phụ 荷hà 佛Phật 法Pháp 。 至chí 未vị 來lai 佛Phật 。 付phó 法pháp 傳truyền 衣y 。 然nhiên 後hậu 入nhập 滅diệt 。 迦Ca 葉Diếp 將tương 隱ẩn 。 密mật 上thượng 天thiên 禮lễ 佛Phật 髮phát 。 為vì 諸chư 天thiên 說thuyết 法pháp 乃nãi 去khứ 。 頭đầu 陀đà 者giả 。 約ước 教giáo 名danh 抖đẩu 擻tẩu 抖đẩu 擻tẩu 。 十thập 二nhị 種chủng 過quá 。 義nghĩa 通thông 四tứ 教giáo 也dã )# 。

(# [│/○]# 三tam 結kết 酬thù 所sở 問vấn )# 。

佛Phật 問vấn 圓viên 通thông 。 如như 我ngã 所sở 證chứng 。 法Pháp 因nhân 為vi 上thượng 。

(# 已dĩ 上thượng 六lục 人nhân 依y 塵trần 開khai 悟ngộ )# 。

(# [○@卍]# 二nhị 旋toàn 根căn 歸quy 性tánh 證chứng 五ngũ )# 。

(# [?(○/○)]# 一nhất 阿A 那Na 律Luật 三tam )# 。

(# [│/○]# 一nhất 敘tự 悟ngộ 因nhân 由do )# 。

阿A 那Na 律Luật 陀Đà 。 即tức 從tùng 座tòa 起khởi 。 頂đảnh 禮lễ 佛Phật 足túc 。 而nhi 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 我ngã 初sơ 出xuất 家gia 。 常thường 樂nhạo 睡thụy 眠miên 。 如Như 來Lai 訶ha 我ngã 。 為vi 畜súc 生sanh 類loại 。 我ngã 聞văn 佛Phật 訶ha 。 啼đề 泣khấp 自tự 責trách 。 七thất 日nhật 不bất 眠miên 。 失thất 其kỳ 雙song 目mục 。 世Thế 尊Tôn 示thị 我ngã 。 樂nhạo 見kiến 照chiếu 明minh 。 金Kim 剛Cang 三Tam 昧Muội 。

【# 疏sớ/sơ 】# 或hoặc 阿a 泥nê 樓lâu 豆đậu 。 或hoặc 阿a 㝹nậu 樓lâu 駄đà 。 皆giai 梵Phạm 音âm 小tiểu 轉chuyển 。 此thử 云vân 無vô 滅diệt 。 或hoặc 云vân 如như 意ý 。 (# 此thử 翻phiên 無vô 貧bần 。 亦diệc 如như 意ý 。 亦diệc 無vô 獦cát 。 名danh 也dã )# 是thị 佛Phật 堂đường 弟đệ 。 白bạch 飯phạn 之chi 子tử 。 (# 〔# 法pháp 華hoa 文văn 句cú 〕# 師sư 子tử 頰giáp 生sanh 三tam 飯phạn 。 斛Hộc 飯Phạn 二nhị 子tử 。 長trường/trưởng 摩ma 訶ha 男nam 。 季quý 阿A 那Na 律Luật 。 淨tịnh 飯phạn 王vương 之chi 姪điệt 兒nhi 。 斛Hộc 飯Phạn 王Vương 之chi 次thứ 子tử 。 世Thế 尊Tôn 之chi 堂đường 弟đệ 。 阿A 難Nan 之chi 從tùng 兄huynh 。 羅la 云vân 之chi 叔thúc 。 非phi 聊liêu 爾nhĩ 人nhân 也dã )# 多đa 樂nhạo/nhạc/lạc 睡thụy 眠miên 。 如Như 來Lai 訶ha 云vân 。 咄đốt 咄đốt 胡hồ 為vi 睡thụy 。 螄# 螺loa 蚌# 蛤# 類loại 。 一nhất 睡thụy 一nhất 千thiên 年niên 。 不bất 聞văn 佛Phật 名danh 字tự 。 常thường 言ngôn 半bán 頭đầu 天thiên 眼nhãn 。 今kim 言ngôn 金Kim 剛Cang 三Tam 昧Muội 。 此thử 顯hiển 實thật 證chứng 。 與dữ 昔tích 不bất 同đồng 。 當đương 以dĩ 意ý 得đắc (# 〔# 孤cô 山sơn 云vân 〕# 此thử 經Kinh 開khai 顯hiển 。 故cố 約ước 內nội 悶muộn 以dĩ 談đàm 。 昔tích 引dẫn 物vật 機cơ 乃nãi 約ước 現hiện 小tiểu 而nhi 說thuyết )# 。

(# △# 〔# 淨tịnh 名danh 疏sớ/sơ 云vân 〕# 作tác 意ý 境cảnh 界giới 。 憶ức 數số 對đối 阿A 那Na 律Luật 。 因nhân 其kỳ 失thất 眼nhãn 。 佛Phật 令linh 起khởi 此thử 數số 。 修tu 天thiên 眼nhãn 入nhập 道đạo 。 故cố 聲Thanh 聞Văn 中trung 。 天thiên 眼nhãn 第đệ 一nhất 。 夫phu 修tu 天thiên 眼nhãn 。 必tất 須tu 住trụ 心tâm 緣duyên 境cảnh 。 取thủ 日nhật 月nguyệt 星tinh 光quang 相tương/tướng 而nhi 修tu 。 發phát 天thiên 眼nhãn 通thông 也dã 〔# 文văn 句cú 云vân 〕# 憶ức 數số 對đối 阿A 那Na 律Luật 。 憶ức 動động 發phát 取thủ 境cảnh 。 修tu 天thiên 眼nhãn 。 易dị 三Tam 摩Ma 提Đề 。 那na 律luật 精tinh 進tấn 。 七thất 日nhật 七thất 夜dạ 。 眼nhãn 睫tiệp 不bất 交giao 。 眼nhãn 是thị 眠miên 食thực 。 即tức 七thất 日nhật 不bất 眠miên 。 眼nhãn 則tắc 喪táng 睛tình 。 失thất 肉nhục 眼nhãn 已dĩ 。 佛Phật 令linh 求cầu 天thiên 眼nhãn 。 繫hệ 念niệm 在tại 緣duyên 。 四tứ 大đại 淨tịnh 色sắc 。 半bán 頭đầu 而nhi 發phát 。 徹triệt 障chướng 內nội 外ngoại 。 明minh 闇ám 悉tất 覩đổ )# 。

(# △# 〔# 直trực 解giải 云vân 〕# 天thiên 台thai 言ngôn 。 繫hệ 念niệm 在tại 緣duyên 。 經kinh 文văn 標tiêu 三tam 昧muội 名danh 。 正chánh 繫hệ 念niệm 在tại 緣duyên 之chi 義nghĩa 。 眼nhãn 失thất 見kiến 故cố 。 最tối 初sơ 作tác 想tưởng 。 樂nhạo 見kiến 障chướng 外ngoại 之chi 色sắc 。 則tắc 繫hệ 外ngoại 緣duyên 而nhi 樂nhạo 見kiến 也dã 。 照chiếu 明minh 屬thuộc 智trí 。 發phát 智trí 樂nhạo 見kiến 。 而nhi 照chiếu 明minh 故cố 。 定định 力lực 現hiện 前tiền 。 自tự 然nhiên 開khai 明minh 。 發phát 本bổn 心tâm 光quang 。 照chiếu 破phá 色sắc 相tướng 。 譬thí 如như 破phá 惑hoặc 。 發phát 本bổn 真chân 見kiến 故cố 。 稱xưng 金kim 剛cang 。 此thử 定định 斷đoạn 一nhất 切thiết 結kết 。 如như 金kim 剛cang 能năng 斷đoạn 一nhất 切thiết 故cố )# 。

(# △# 〔# 吳ngô 興hưng 云vân 〕# 非phi 謂vị 金kim 剛cang 唯duy 喻dụ 大đại 定định 。 地địa 論luận 云vân 。 二nhị 乘thừa 得đắc 金kim 剛cang 喻dụ 定định 。 如như 阿A 難Nan 入nhập 電điện 光quang 三tam 昧muội 。 此thử 喻dụ 小Tiểu 乘Thừa 無vô 漏lậu 之chi 智trí 耳nhĩ 〔# 私tư 謂vị 〕# 岳nhạc 師sư 抑ức 金Kim 剛Cang 三Tam 昧Muội 為vi 小tiểu 。 如như 阿A 難Nan 求cầu 盡tận 殘tàn 漏lậu 。 廓khuếch 然nhiên 得đắc 悟ngộ 。 如như 電điện 光quang 出xuất 。 如như 是thị 入nhập 金kim 剛cang 定định 。 斷đoạn 最tối 後hậu 思tư 惑hoặc 。 作tác 大đại 阿A 羅La 漢Hán 。 恐khủng 未vị 應ưng 判phán 居cư 小Tiểu 乘Thừa 也dã 。 淨tịnh 覺giác 於ư 圓viên 通thông 一nhất 門môn 每mỗi 多đa 諍tranh 論luận 。 故cố 委ủy 辨biện 之chi )# 。

(# [│/○]# 二nhị 正chánh 陳trần 悟ngộ 旨chỉ )# 。

我ngã 不bất 因nhân 眼nhãn 。 觀quán 見kiến 十thập 方phương 。 精tinh 真chân 洞đỗng 然nhiên 。 如như 觀quán 掌chưởng 果quả 。 如Như 來Lai 印ấn 我ngã 。 成thành 阿A 羅La 漢Hán 。

【# 疏sớ/sơ 】# 金Kim 剛Cang 三Tam 昧Muội 。 所sở 發phát 之chi 用dụng 。 同đồng 佛Phật 見kiến 用dụng 。 故cố 云vân 精tinh 真chân 洞đỗng 然nhiên 。 見kiến 十thập 方phương 也dã 。

(# ○# 〔# 淨tịnh 名danh 經Kinh 云vân 〕# 阿A 那Na 律Luật 答đáp 梵Phạm 王Vương 。 吾ngô 見kiến 此thử 釋Thích 迦Ca 牟Mâu 尼Ni 佛Phật 土độ 。 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。 如như 觀quan 掌chưởng 中trung 。 菴am 摩ma 勒lặc 果quả 。

(# △# 〔# 智trí 論luận 云vân 〕# 。 阿A 泥Nê 盧Lô 豆Đậu 。 色sắc 界giới 四tứ 大đại 造tạo 色sắc 。 半bán 頭đầu 清thanh 淨tịnh 。 是thị 天thiên 眼nhãn 。 佛Phật 天thiên 眼nhãn 。 四tứ 大đại 造tạo 色sắc 。 徧biến 頭đầu 清thanh 淨tịnh 。 是thị 為vi 差sai 別biệt 。

(# △# 〔# 法pháp 苑uyển 珠châu 林lâm 云vân 〕# 依y 如Như 來Lai 教giáo 。 修tu 得đắc 天thiên 眼nhãn 。 重trùng 復phục 思tư 惟duy 。 便tiện 得đắc 羅La 漢Hán 。 凡phàm 得đắc 羅La 漢Hán 。 皆giai 有hữu 三tam 眼nhãn 。 （# 肉nhục 眼nhãn 天thiên 眼nhãn 慧tuệ 眼nhãn ）# 三tam 眼nhãn 視thị 者giả 。 恐khủng 肉nhục 眼nhãn 亂loạn 天thiên 眼nhãn 。 爭tranh 功công 精tinh 麤thô 。 以dĩ 雜tạp 眼nhãn 故cố 。 專chuyên 用dụng 天thiên 眼nhãn 。 觀quán 大Đại 千Thiên 界Giới 。 精tinh 麤thô 悉tất 覩đổ 。 故cố 言ngôn 天thiên 眼nhãn 第đệ 一nhất 。

(# △# 〔# 翻phiên 譯dịch 集tập 云vân 〕# 淨tịnh 名danh 疏sớ/sơ 。 引dẫn 首thủ 楞lăng 嚴nghiêm 半bán 頭đầu 天thiên 眼nhãn 。 神thần 悟ngộ 云vân 。 齊tề 眉mi 上thượng 半bán 。 如như 琉lưu 璃ly 明minh 徹triệt 。 此thử 違vi 首thủ 楞lăng 。 明minh 前tiền 不bất 明minh 後hậu 。 南nam 屏bính 云vân 。 前tiền 之chi 半bán 頭đầu 。 見kiến 大Đại 千Thiên 界Giới 。 但đãn 見kiến 於ư 前tiền 。 不bất 見kiến 於ư 後hậu 。 則tắc 違vi 淨tịnh 名danh 疏sớ/sơ 。 那na 律luật 修tu 得đắc 四tứ 大đại 清thanh 淨tịnh 造tạo 色sắc 。 半bán 頭đầu 天thiên 眼nhãn 。 從tùng 頭đầu 上thượng 半bán 。 皆giai 是thị 見kiến 色sắc 。 今kim 約ước 而nhi 通thông 之chi 。 淨tịnh 名danh 疏sớ/sơ 以dĩ 頭đầu 上thượng 為vi 半bán 者giả 。 乃nãi 示thị 天thiên 眼nhãn 之chi 體thể 也dã 。 天thiên 眼nhãn 以dĩ 報báo 得đắc 者giả 。 在tại 肉nhục 眼nhãn 中trung 。 以dĩ 修tu 得đắc 者giả 。 在tại 肉nhục 眼nhãn 外ngoại 。 既ký 在tại 眼nhãn 外ngoại 。 則tắc 發phát 半bán 頭đầu 之chi 色sắc 。 雖tuy 半bán 頭đầu 淨tịnh 。 及cập 其kỳ 視thị 物vật 。 但đãn 見kiến 前tiền 矣hĩ 。 所sở 以dĩ 首thủ 楞lăng 約ước 用dụng 說thuyết 焉yên 。 然nhiên 聲Thanh 聞Văn 所sở 發phát 。 天thiên 眼nhãn 半bán 頭đầu 。 與dữ 佛Phật 全toàn 頭đầu 。 優ưu 劣liệt 碩# 異dị 。 佛Phật 能năng 見kiến 一nhất 切thiết 佛Phật 土độ 。 那na 律luật 但đãn 見kiến 大Đại 千Thiên 。 二nhị 乘thừa 雖tuy 有hữu 天thiên 眼nhãn 。 作tác 意ý 欲dục 見kiến 千thiên 界giới 。 乃nãi 至chí 大Đại 千Thiên 。 淨tịnh 名danh 云vân 。 佛Phật 得đắc 真chân 天thiên 眼nhãn 。 常thường 住trụ 三tam 昧muội 。 不bất 以dĩ 二nhị 相tướng 。 見kiến 諸chư 國quốc 土độ 。 又hựu 肇triệu 公công 云vân 。 二nhị 乘thừa 在tại 定định 則tắc 見kiến 。 不bất 在tại 定định 則tắc 不bất 見kiến 。 如Như 來Lai 未vị 嘗thường 不bất 定định 。 未vị 嘗thường 不bất 見kiến 。 故cố 常thường 在tại 三tam 昧muội 也dã 。 荊kinh 溪khê 云vân 。 若nhược 約ước 那na 律luật 。 失thất 眼nhãn 出xuất 觀quán 。 但đãn 同đồng 世thế 人nhân 。 壞hoại 眼nhãn 不bất 見kiến 。 （# 那na 律luật 有hữu 倩thiến 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 縫phùng 三tam 衣y 緣duyên ）# 若nhược 那na 律luật 天thiên 眼nhãn 。 與dữ 大đại 梵Phạm 王Vương 有hữu 四tứ 異dị 。 一nhất 報báo 修tu 異dị 。 如như 上thượng 說thuyết 。 二nhị 總tổng 別biệt 異dị 。 淨tịnh 名danh 疏sớ/sơ 云vân 。 梵Phạm 王Vương 是thị 總tổng 相tương 見kiến 。 見kiến 不bất 分phân 明minh 。 那na 律luật 及cập 諸chư 羅La 漢Hán 。 皆giai 別biệt 相tướng 見kiến 。 見kiến 則tắc 了liễu 了liễu 。 三tam 自tự 他tha 異dị 。 梵Phạm 王Vương 報báo 得đắc 。 於ư 自tự 住trú 處xứ 見kiến 。 餘dư 方phương 不bất 見kiến 。 那na 律luật 以dĩ 修tu 根căn 本bổn 得đắc 。 五ngũ 種chủng 四tứ 禪thiền 。 八bát 色sắc 清thanh 淨tịnh 。 發phát 真chân 天thiên 眼nhãn 。 隨tùy 所sở 至chí 處xứ 。 皆giai 見kiến 三tam 千thiên 。 四tứ 通thông 明minh 異dị 。 梵Phạm 王Vương 天thiên 眼nhãn 。 是thị 通thông 非phi 明minh 。 羅La 漢Hán 天thiên 眼nhãn 。 是thị 通thông 是thị 明minh )# 。

(# [│/○]# 三tam 結kết 酬thù 所sở 問vấn )# 。

佛Phật 問vấn 圓viên 通thông 。 如như 我ngã 所sở 證chứng 。 旋toàn 見kiến 循tuần 元nguyên 。 斯tư 為vi 第đệ 一nhất 。

【# 疏sớ/sơ 】# 旋toàn 其kỳ 妄vọng 見kiến 。 循tuần 彼bỉ 真chân 元nguyên 。 塵trần 見kiến 既ký 銷tiêu 。 精tinh 真chân 洞đỗng 發phát 。 一nhất 切thiết 無vô 礙ngại 。 豈khởi 止chỉ 障chướng 外ngoại 細tế 色sắc 而nhi 已dĩ (# 〔# 補bổ 遺di 云vân 〕# 旋toàn 根căn 本bổn 之chi 妄vọng 見kiến 。 循tuần 藏tạng 性tánh 之chi 真chân 元nguyên 。 圓viên 通thông 之chi 要yếu 也dã )# 。

(# [?(○/○)]# 二nhị 周chu 利lợi 槃bàn 特đặc 三tam )# 。

(# [│/○]# 一nhất 敘tự 其kỳ 因nhân 由do )# 。

周chu 利lợi 槃bàn 特đặc 迦ca 。 即tức 從tùng 座tòa 起khởi 。 頂đảnh 禮lễ 佛Phật 足túc 。 而nhi 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 我ngã 闕khuyết 誦tụng 持trì 。 無vô 多đa 聞văn 性tánh 。 最tối 初sơ 值trị 佛Phật 。 聞văn 法Pháp 出xuất 家gia 。 憶ức 持trì 如Như 來Lai 。 一nhất 句cú 伽già 陀đà 。 於ư 一nhất 百bách 日nhật 。 得đắc 前tiền 遺di 後hậu 。 得đắc 後hậu 遺di 前tiền 。 佛Phật 愍mẫn 我ngã 愚ngu 。 教giáo 我ngã 安an 居cư 。 調điều 出xuất 入nhập 息tức 。

【# 疏sớ/sơ 】# 周Chu 利Lợi 槃Bàn 特Đặc 伽Già 。 云vân 蛇xà 奴nô 。 於ư 路lộ 所sở 生sanh 。 或hoặc 云vân 繼kế 道đạo 。 (# 翻phiên 譯dịch 引dẫn 佛Phật 本bổn 行hạnh 經kinh 。 長trưởng 者giả 之chi 女nữ 。 隨tùy 夫phu 他tha 國quốc 。 二nhị 度độ 產sản 子tử 於ư 路lộ 。 大đại 即tức 周chu 陀đà 。 或hoặc 云vân 周chu 利lợi 。 此thử 云vân 大đại 路lộ 邊biên 生sanh 。 小tiểu 即tức 莎Sa 伽Già 陀Đà 。 或hoặc 云vân 槃bàn 陀đà 伽già 。 此thử 云vân 小tiểu 路lộ 邊biên 生sanh 。 又hựu 翻phiên 繼kế 道đạo 。 以dĩ 其kỳ 弟đệ 生sanh 。 繼kế 於ư 路lộ 邊biên 。 故cố 准chuẩn 此thử 。 則tắc 槃bàn 特đặc 伽già 乃nãi 周chu 利lợi 之chi 弟đệ 。 增Tăng 一Nhất 阿A 含Hàm 。 朱chu 利lợi 槃bàn 兄huynh 曰viết 。 汝nhữ 不bất 能năng 持trì 誦tụng 。 還hoàn 作tác 白bạch 衣y 。 槃bàn 特đặc 詣nghệ 祇kỳ 桓hoàn 門môn 泣khấp 淚lệ 。 知tri 槃bàn 特đặc 有hữu 兄huynh 也dã )# 性tánh 多đa 愚ngu 鈍độn 。 過quá 去khứ 為vi 大đại 法Pháp 師sư 。 善thiện 解giải 經kinh 論luận 。 有hữu 徒đồ 五ngũ 百bách 。 祕bí 恡lận 佛Phật 法Pháp 。 不bất 肯khẳng 教giáo 人nhân 。 後hậu 生sanh 暗ám 鈍độn 。 (# 〔# 寶bảo 積tích 曰viết 〕# 悋lận 惜tích 法pháp 故cố 。 得đắc 不bất 聞văn 障chướng 報báo 。 依y 不bất 聞văn 故cố 。 得đắc 愚ngu 痴si 報báo 〔# 手thủ 鑑giám 云vân 〕# 成thành 論luận 。 慳san 有hữu 五ngũ 種chủng 。 五ngũ 曰viết 法pháp 慳san 。 法pháp 慳san 有hữu 七thất 報báo 。 後hậu 生sanh 暗ám 鈍độn 。 法pháp 慳san 之chi 餘dư 報báo 也dã )# 以dĩ 宿túc 善thiện 故cố 。 遇ngộ 佛Phật 出xuất 家gia 。 五ngũ 百bách 比Bỉ 丘Khâu 。 同đồng 教giáo 一nhất 偈kệ 。 經kinh 九cửu 十thập 日nhật 。 不bất 得đắc 成thành 就tựu 。 為vi 治trị 散tán 亂loạn 。 教giáo 數sổ 息tức 也dã 。 (# 〔# 法pháp 句cú 經Kinh 云vân 〕# 槃bàn 特đặc 出xuất 家gia 。 稟bẩm 性tánh 暗ám 塞tắc 。 佛Phật 令lệnh 五ngũ 百bách 羅La 漢Hán 。 日nhật 日nhật 教giáo 之chi 。 三tam 年niên 之chi 中trung 。 不bất 得đắc 一nhất 偈kệ 。 〔# 譬thí 喻dụ 經Kinh 云vân 〕# 持trì 繩thằng 至chí 後hậu 園viên 樹thụ 下hạ 。 欲dục 自tự 絞giảo 死tử 。 佛Phật 化hóa 樹thụ 神thần 呵ha 曰viết 。 迦Ca 葉Diếp 佛Phật 時thời 。 卿khanh 作tác 三tam 藏tạng 沙Sa 門Môn 。 有hữu 五ngũ 百bách 弟đệ 子tử 。 悋lận 惜tích 經Kinh 義nghĩa 。 世thế 世thế 所sở 生sanh 。 諸chư 根căn 暗ám 鈍độn 。 但đãn 當đương 自tự 責trách 。 何hà 為vi 自tự 殘tàn 。 世Thế 尊Tôn 即tức 現hiện 光quang 像tượng 。 為vi 說thuyết 妙diệu 偈kệ 。 思tư 惟duy 偈kệ 義nghĩa 。 即tức 入nhập 定định 意ý 。 尋tầm 在tại 佛Phật 前tiền 。 得đắc 羅La 漢Hán 道Đạo 。 自tự 識thức 宿túc 命mạng 。 無vô 數số 世thế 事sự 。 三tam 藏tạng 眾chúng 經Kinh 。 即tức 貰thế 在tại 心tâm )# 。

(# △# 〔# 增tăng 一nhất 云vân 〕# 佛Phật 語ngữ 槃bàn 特đặc 。 勿vật 怖bố 我ngã 。 成thành 無vô 上thượng 覺giác 。 不bất 由do 汝nhữ 兄huynh 。 手thủ 牽khiên 詣nghệ 淨tịnh 室thất 。 教giáo 執chấp 埽# 箒trửu 。 令linh 誦tụng 。 誦tụng 埽# 忘vong 箒trửu 。 誦tụng 箒trửu 忘vong 埽# 。 經kinh 數sổ 日nhật 。 埽# 箒trửu 更cánh 名danh 除trừ 垢cấu 。 槃bàn 特đặc 思tư 念niệm 。 灰hôi 土thổ 瓦ngõa 石thạch 若nhược 除trừ 。 即tức 清thanh 淨tịnh 也dã 。 結kết 縛phược 是thị 垢cấu 。 智trí 慧tuệ 是thị 除trừ 。 我ngã 今kim 以dĩ 智trí 慧tuệ 。 埽# 除trừ 結kết 縛phược 也dã 〔# 功công 德đức 論luận 云vân 〕# 繫hệ 心tâm 拭thức 屣tỉ 物vật 。 中trung 念niệm 憶ức 禪thiền 定định 。 除trừ 心tâm 垢cấu 法pháp 。 乃nãi 得đắc 羅La 漢Hán 。 如như 此thử 矇# 矇# 。 尚thượng 得đắc 聖thánh 道Đạo 。 何hà 況huống 利lợi 人nhân )# 。

(# [│/○]# 二nhị 正chánh 陳trần 悟ngộ 旨chỉ )# 。

我ngã 時thời 觀quán 息tức 。 微vi 細tế 窮cùng 盡tận 。 生sanh 住trụ 異dị 滅diệt 。 諸chư 行hành 剎sát 那na 。 其kỳ 心tâm 豁hoát 然nhiên 。 得đắc 大đại 無vô 礙ngại 。 乃nãi 至chí 漏lậu 盡tận 。 成thành 阿A 羅La 漢Hán 。 住trụ 佛Phật 座tòa 下hạ 。 印ấn 成thành 無Vô 學Học 。

【# 疏sớ/sơ 】# 初sơ 觀quán 息tức 風phong 。 念niệm 念niệm 生sanh 滅diệt 。 微vi 細tế 窮cùng 盡tận 。 生sanh 滅diệt 無vô 從tùng 。 息tức 風phong 既ký 空không 。 心tâm 亡vong 分phân 別biệt 。 豁hoát 然nhiên 大đại 悟ngộ 。 一nhất 切thiết 無vô 礙ngại 。 此thử 則tắc 豈khởi 唯duy 對đối 治trị 散tán 亂loạn 。 亦diệc 乃nãi 見kiến 息tức 實thật 相tướng 矣hĩ (# 〔# 溫ôn 陵lăng 云vân 〕# 佛Phật 令linh 數sổ 息tức 攝nhiếp 心tâm 。 因nhân 而nhi 了liễu 悟ngộ 。 生sanh 住trụ 異dị 滅diệt 。 諸chư 行hành 無vô 常thường 。 故cố 返phản 生sanh 滅diệt 息tức 。 循tuần 無vô 生sanh 而nhi 得đắc 圓viên 證chứng )# 。

(# △# 〔# 殷ân 氏thị 邁mại 曰viết 〕# 華hoa 嚴nghiêm 論luận 謂vị 剎sát 那na 是thị 極cực 短đoản 促xúc 。 念niệm 慮lự 不bất 及cập 之chi 際tế 。 一nhất 念niệm 具cụ 九cửu 十thập 九cửu 剎sát 那na 。 一nhất 剎sát 那na 具cụ 九cửu 十thập 九cửu 生sanh 滅diệt 。 推thôi 窮cùng 了liễu 悟ngộ 。 一nhất 息tức 之chi 外ngoại 。 別biệt 無vô 一nhất 息tức 可khả 得đắc 。 此thử 所sở 以dĩ 塵trần 銷tiêu 覺giác 淨tịnh 。 豁hoát 然nhiên 得đắc 大đại 無vô 礙ngại 也dã )# 。

(# △# 〔# 孤cô 山sơn 云vân 〕# 此thử 似tự 於ư 數sổ 息tức 中trung 。 修tu 六lục 妙diệu 門môn 觀quán 〔# 圓viên 覺giác 疏sớ/sơ 云vân 〕# 修tu 出xuất 入nhập 息tức 。 有hữu 六lục 妙diệu 門môn 。 一nhất 數số 。 二nhị 隨tùy 。 三tam 止chỉ 。 四tứ 觀quán 。 五ngũ 還hoàn 。 六lục 淨tịnh 。 〔# 鈔sao 云vân 〕# 修tu 出xuất 入nhập 息tức 。 非phi 唯duy 繫hệ 心tâm 不bất 散tán 。 抑ức 亦diệc 易dị 悟ngộ 無vô 常thường 。 萬vạn 物vật 皆giai 由do 此thử 息tức 而nhi 有hữu 。 今kim 覺giác 此thử 氣khí 息tức 。 都đô 無vô 根căn 源nguyên 。 易dị 悟ngộ 諸chư 法pháp 空không 故cố 。 瑞thụy 應ứng 經kinh 說thuyết 。 世Thế 尊Tôn 初sơ 詣nghệ 道đạo 樹thụ 。 加gia 趺phu 坐tọa 草thảo 。 欲dục 習tập 佛Phật 法Pháp 。 內nội 思tư 安an 那na 般bát 那na 。 （# 此thử 云vân 出xuất 息tức 入nhập 息tức 。 ）# 一nhất 數số 二nhị 隨tùy 。 乃nãi 至chí 六lục 淨tịnh 。 萬vạn 行hành 開khai 發phát 。 降hàng 魔ma 成thành 道Đạo 。

(# [│/○]# 三tam 結kết 酬thù 所sở 問vấn )# 。

佛Phật 問vấn 圓viên 通thông 。 如như 我ngã 所sở 證chứng 。 返phản 息tức 循tuần 空không 。 斯tư 為vi 第đệ 一nhất 。

【# 疏sớ/sơ 】# 返phản 生sanh 滅diệt 息tức 。 循tuần 無vô 生sanh 空không 。 從tùng 息tức 發phát 明minh 。 斯tư 為vi 無vô 上thượng 。

(# ○# 〔# 刪san 修tu 〕# 張trương 無vô 盡tận 海hải 眼nhãn 經kinh 。 依y 阿a 含hàm 大đại 論luận 。 佛Phật 愍mẫn 槃bàn 特đặc 。 教giáo 以dĩ 守thủ 口khẩu 攝nhiếp 意ý 身thân 莫mạc 犯phạm 。 如như 是thị 行hành 者giả 得đắc 度độ 世thế 。 槃bàn 特đặc 誦tụng 偈kệ 上thượng 口khẩu 。 佛Phật 為vi 解giải 說thuyết 。 㸌hoát 然nhiên 心tâm 開khai 。 得đắc 羅La 漢Hán 道Đạo 。 增tăng 一nhất 及cập 法pháp 句cú 經kinh 。 亦diệc 不bất 云vân 調điều 息tức 。 今kim 刪san 廿# 六lục 字tự 。 添# 二nhị 十thập 字tự 。 庶thứ 與dữ 經kinh 論luận 無vô 違vi 。 又hựu 二nhị 十thập 五ngũ 門môn 闕khuyết 思tư 而nhi 剩thặng 鼻tị 。 減giảm 息tức 入nhập 思tư 。 觀quán 門môn 具cụ 足túc 。 下hạ 文văn 文Văn 殊Thù 偈kệ 。 亦diệc 修tu 三tam 句cú 。 惠huệ 印ấn 云vân 。 經kinh 論luận 不bất 言ngôn 調điều 息tức 。 恐khủng 是thị 譯dịch 有hữu 詳tường 略lược 。 無vô 盡tận 刪san 修tu 足túc 十thập 八bát 界giới 。 減giảm 息tức 入nhập 思tư 。 恐khủng 非phi 經kinh 意ý 〔# 私tư 謂vị 〕# 無vô 盡tận 刪san 修tu 。 敢cảm 於ư 變biến 亂loạn 經kinh 文văn 。 改cải 竄thoán 偈kệ 頌tụng 。 非phi 聖thánh 用dụng 罔võng 。 莫mạc 此thử 為vi 甚thậm 。 印ấn 師sư 尊tôn 奉phụng 海hải 眼nhãn 。 繆mâu 謂vị 面diện 決quyết 金kim 顏nhan 。 今kim 於ư 此thử 文văn 。 未vị 免miễn 退thoái 有hữu 後hậu 言ngôn 。 則tắc 予# 亦diệc 可khả 以dĩ 無vô 譏cơ 矣hĩ )# 。

(# [?(○/○)]# 三tam 憍kiêu 梵Phạm 鉢bát 提đề 三tam )# 。

(# [│/○]# 一nhất 敘tự 悟ngộ 因nhân 由do )# 。

憍kiêu 梵Phạm 鉢bát 提đề 。 即tức 從tùng 座tòa 起khởi 。 頂đảnh 禮lễ 佛Phật 足túc 。 而nhi 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 我ngã 有hữu 口khẩu 業nghiệp 。 於ư 過quá 去khứ 劫kiếp 。 輕khinh 弄lộng 沙Sa 門Môn 。 世thế 世thế 生sanh 生sanh 。 有hữu 牛ngưu 呞tư (# 呞tư 音âm 詩thi )# 病bệnh 。 如Như 來Lai 示thị 我ngã 。 一nhất 味vị 清thanh 淨tịnh 。 心tâm 地địa 法Pháp 門môn 。 我ngã 得đắc 滅diệt 心tâm 。 入nhập 三tam 摩ma 地địa 。

【# 疏sớ/sơ 】# 亦diệc 云vân 笈cấp 房phòng 鉢bát 底để 。 此thử 云vân 牛ngưu 呞tư 。 牛ngưu 凡phàm 不bất 食thực 。 亦diệc 事sự 虗hư 哨# 。 此thử 人nhân 口khẩu 相tương/tướng 。 如như 牛ngưu 之chi 哨# 也dã 。 大đại 論luận 出xuất 緣duyên 。 與dữ 經kinh 有hữu 異dị 。 (# 〔# 法pháp 華hoa 文văn 句cú 〕# 此thử 翻phiên 牛ngưu 呞tư 。 無vô 量lượng 壽thọ 翻phiên 牛ngưu 王vương 。 增tăng 一nhất 云vân 牛ngưu 跡tích 。 昔tích 五ngũ 百bách 歲tuế 。 曾tằng 為vi 牛ngưu 王vương 。 牛ngưu 若nhược 食thực 後hậu 。 恆hằng 事sự 虗hư 哨# 。 餘dư 報báo 未vị 夷di 。 唼xiệp 唼xiệp 常thường 嚼tước 。

時thời 人nhân 稱xưng 為vi 牛ngưu 呞tư 。 （# 呞tư 爾nhĩ 雅nhã 作tác 齡linh 郭quách 璞# 云vân 食thực 之chi 已dĩ 久cửu 復phục 嚼tước 出xuất 之chi ）# 〔# 功công 德đức 論luận 云vân 〕# 牛ngưu 脚cước 比Bỉ 丘Khâu 。 以dĩ 二nhị 事sự 不bất 得đắc 居cư 世thế 間gian 。 此thử 比Bỉ 丘Khâu 卻khước 似tự 牛ngưu 甲giáp 。 食thực 飽bão 則tắc 哨# 。 若nhược 外ngoại 道đạo 見kiến 。 生sanh 誹phỉ 謗báng 心tâm 。 佛Phật 遣khiển 上thượng 天thiên 。 在tại 善thiện 法Pháp 講giảng 堂đường 坐tọa 禪thiền )# 教giáo 觀quán 舌thiệt 根căn 。 嘗thường 味vị 得đắc 道Đạo 。 當đương 得đắc 心tâm 地địa 。 一nhất 味vị 法Pháp 門môn 。 了liễu 味vị 之chi 知tri 。 從tùng 此thử 永vĩnh 滅diệt 。 故cố 云vân 滅diệt 心tâm 。 入nhập 三tam 摩ma 地địa 。 〔# 孤cô 山sơn 云vân 〕# 了liễu 味vị 無vô 味vị 。 名danh 為vi 一nhất 昧muội 。 雖tuy 舉cử 味vị 塵trần 。 葢# 顯hiển 於ư 舌thiệt 。 故cố 下hạ 即tức 云vân 。 觀quán 味vị 之chi 知tri 。 能năng 知tri 乃nãi 舌thiệt 耳nhĩ )# 。

(# △# 〔# 論luận 補bổ 云vân 〕# 此thử 聖thánh 者giả 。 有hữu 牛ngưu 呞tư 病bệnh 。 異dị 舌thiệt 知tri 味vị 。 故cố 如Như 來Lai 示thị 以dĩ 一nhất 味vị 清thanh 淨tịnh 法Pháp 門môn 。 令linh 於ư 舌thiệt 本bổn 。 觀quán 味vị 旋toàn 知tri 。 自tự 爾nhĩ 緣duyên 慮lự 心tâm 滅diệt 。 入nhập 於ư 正chánh 定định 。 大đại 論luận 云vân 。 如Như 來Lai 教giáo 觀quán 舌thiệt 根căn 。 嘗thường 味vị 入nhập 道đạo 。 當đương 得đắc 心tâm 地địa 一nhất 味vị 法Pháp 門môn 。 則tắc 知tri 此thử 經Kinh 所sở 敘tự 教giáo 緣duyên 。 有hữu 所sở 略lược 也dã 。 按án 教giáo 觀quán 舌thiệt 根căn 。 義nghĩa 本bổn 大đại 論luận 。 張trương 無vô 盡tận 漫mạn 以dĩ 靜tĩnh 觀quán 心tâm 地địa 。 料liệu 揀giản 古cổ 釋thích 。 不bất 應ưng 理lý )# 。

(# [│/○]# 二nhị 正chánh 陳trần 悟ngộ 旨chỉ 二nhị )# 。

(# [?(▽/○)]# 一nhất 敘tự 觀quán 行hành )# 。

觀quán 味vị 之chi 知tri 。 非phi 體thể 非phi 物vật 。 應ứng 念niệm 得đắc 超siêu 。 世thế 間gian 諸chư 漏lậu 。

【# 疏sớ/sơ 】# 觀quán 此thử 嘗thường 味vị 之chi 根căn 。 不bất 自tự 體thể 生sanh 。 不bất 他tha 物vật 生sanh 。 各các 猶do 無vô 生sanh 。 共cộng 豈khởi 能năng 有hữu 。 緣duyên 中trung 不bất 得đắc 。 非phi 緣duyên 亦diệc 無vô 。 了liễu 味vị 之chi 知tri 。 竟cánh 從tùng 何hà 有hữu 。 一nhất 根căn 既ký 爾nhĩ 。 諸chư 根căn 亦diệc 然nhiên 。 由do 是thị 應ưng 念niệm 。 得đắc 超siêu 諸chư 漏lậu (# 〔# 孤cô 山sơn 云vân 〕# 非phi 體thể 。 舌thiệt 也dã 。 非phi 物vật 。 味vị 也dã )# 。

(# [?(▽/○)]# 二nhị 敘tự 觀quán 益ích )# 。

內nội 脫thoát 身thân 心tâm 。 外ngoại 遺di 世thế 界giới 。 遠viễn 離ly 三tam 有hữu 。 如như 鳥điểu 出xuất 籠lung 。 離ly 垢cấu 銷tiêu 塵trần 。 法Pháp 眼nhãn 清thanh 淨tịnh 。 如Như 來Lai 親thân 印ấn 。 登đăng 無Vô 學Học 位vị 。

【# 疏sớ/sơ 】# 根căn 復phục 故cố 內nội 脫thoát 。 塵trần 銷tiêu 故cố 外ngoại 遣khiển 內nội 外ngoại 既ký 亡vong 。 孰thục 為vi 三tam 有hữu 。 想tưởng 相tướng 為vi 塵trần 。 識thức 情tình 為vi 垢cấu 。 二nhị 俱câu 遠viễn 離ly 。 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 故cố 云vân 法Pháp 眼nhãn 清thanh 淨tịnh 。 〔# 論luận 補bổ 云vân 〕# 反phản 觀quán 舌thiệt 味vị 之chi 知tri 。 非phi 覺giác 非phi 物vật 。 則tắc 精tinh 真chân 現hiện 前tiền 。 如như 是thị 世thế 間gian 諸chư 漏lậu 。 應ưng 念niệm 超siêu 越việt 。 得đắc 意ý 生sanh 身thân 。 如như 鳥điểu 出xuất 籠lung 。 飛phi 騰đằng 自tự 在tại )# 。

(# [│/○]# 三tam 結kết 酬thù 所sở 問vấn )# 。

佛Phật 問vấn 圓viên 通thông 。 如như 我ngã 所sở 證chứng 。 還hoàn 味vị 旋toàn 知tri 。 斯tư 為vi 第đệ 一nhất 。

【# 疏sớ/sơ 】# 旋toàn 妄vọng 根căn 塵trần 。 歸quy 真chân 實thật 相tướng 。 心tâm 地địa 法Pháp 門môn 。 一nhất 時thời 開khai 顯hiển 。 此thử 為vi 第đệ 一nhất 。

(# [?(○/○)]# 四tứ 畢Tất 陵Lăng 伽Già 婆Bà 蹉Sa 三tam )# 。

(# [│/○]# 一nhất 敘tự 悟ngộ 因nhân 由do )# 。

畢tất 陵lăng 伽già 娑sa 蹉sa 。 即tức 從tùng 座tòa 起khởi 。 頂đảnh 禮lễ 佛Phật 足túc 。 而nhi 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 我ngã 初sơ 發phát 心tâm 。 從tùng 佛Phật 入nhập 道Đạo 。 數số 聞văn 如Như 來Lai 。 說thuyết 諸chư 世thế 間gian 。 不bất 可khả 樂nhạo 事sự 。 乞khất 食thực 城thành 中trung 。 心tâm 思tư 法Pháp 門môn 。 不bất 覺giác 路lộ 中trung 。 毒độc 刺thứ 傷thương 足túc 。 舉cử 身thân 疼đông 痛thống 。

【# 疏sớ/sơ 】# 此thử 云vân 餘dư 習tập 。 呼hô 恆Hằng 河Hà 神thần 為vi 小tiểu 婢tỳ 。 非phi 是thị 故cố 心tâm 。 由do 過quá 去khứ 為vì 婆Bà 羅La 門Môn 。 我ngã 慢mạn 餘dư 習tập 耳nhĩ 。 (# 〔# 智trí 論luận 云vân 〕# 長trưởng 老lão 。 畢Tất 陵Lăng 伽Già 婆Bà 蹉Sa 。 常thường 患hoạn 眼nhãn 痛thống 。 是thị 人nhân 乞khất 食thực 。 常thường 渡độ 恆Hằng 河Hà 水thủy 。 到đáo 水thủy 邊biên 彈đàn 指chỉ 咄đốt 言ngôn 。 小tiểu 婢tỳ 。 住trụ 莫mạc 流lưu 水thủy 。 即tức 兩lưỡng 斷đoạn 而nhi 過quá 。 恆hằng 神thần 訴tố 佛Phật 。 佛Phật 令linh 懺sám 謝tạ 。 合hợp 掌chưởng 。 語ngữ 恆hằng 神thần 言ngôn 。 小tiểu 婢tỳ 莫mạc 惱não 。 今kim 懺sám 謝tạ 汝nhữ 。 大đại 眾chúng 笑tiếu 之chi 。 云vân 何hà 懺sám 謝tạ 。 而nhi 復phục 罵mạ 耶da 。 佛Phật 語ngữ 恆hằng 神thần 。 當đương 知tri 非phi 惡ác 。 此thử 人nhân 五ngũ 百bách 世thế 生sanh 婆Bà 羅La 門Môn 家gia 。 常thường 自tự 憍kiêu 貴quý 。 本bổn 習tập 如như 此thử 〔# 增tăng 一nhất 云vân 〕# 樹thụ 下hạ 苦khổ 坐tọa 。 不bất 避tị 風phong 雨vũ 。 婆bà 蹉sa 比Bỉ 丘Khâu 第đệ 一nhất )# 最tối 初sơ 入nhập 道đạo 。 聞văn 佛Phật 所sở 說thuyết 。 世thế 間gian 苦khổ 空không 。 無vô 常thường 不bất 淨tịnh 。 都đô 不bất 可khả 樂lạc 。 因nhân 行hành 乞khất 食thực 。 思tư 入nhập 此thử 觀quán 。 忽hốt 遇ngộ 苦khổ 緣duyên 。 故cố 云vân 疼đông 痛thống (# 〔# 標tiêu 指chỉ 〕# 此thử 觀quán 身thân 根căn 入nhập 道đạo 。 如Như 來Lai 令linh 觀quán 一nhất 切thiết 有hữu 為vi 法pháp 。 皆giai 如như 幻huyễn 故cố )# 。

(# △# 〔# 溫ôn 陵lăng 云vân 〕# 思tư 觀quán 不bất 可khả 樂lạc 法pháp 。 而nhi 觸xúc 不bất 可khả 樂nhạo 事sự 。 〔# 淨tịnh 名danh 經kinh 〕# 迦ca 旃chiên 廷đình 白bạch 佛Phật 。 憶ức 念niệm 昔tích 者giả 。 為vì 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 略lược 說thuyết 法Pháp 要yếu 。 謂vị 無vô 常thường 義nghĩa 。 苦khổ 義nghĩa 。 空không 義nghĩa 。 無vô 我ngã 義nghĩa 。 寂tịch 滅diệt 義nghĩa 。

(# [│/○]# 二nhị 正chánh 陳trần 悟ngộ 旨chỉ 二nhị )# 。

(# [?(▽/○)]# 一nhất 敘tự 觀quán 行hành )# 。

我ngã 念niệm 有hữu 知tri 。 知tri 此thử 深thâm 痛thống 。 雖tuy 覺giác 覺giác 痛thống 。 覺giác 清thanh 淨tịnh 心tâm 。 無vô 痛thống 痛thống 覺giác 。 我ngã 又hựu 思tư 惟duy 。 如như 是thị 一nhất 身thân 。 寧ninh 有hữu 雙song 覺giác 。

【# 疏sớ/sơ 】# 念niệm 。 觀quán 也dã 。 知tri 。 覺giác 也dã 。 因nhân 痛thống 起khởi 觀quán 。 觀quán 我ngã 此thử 身thân 。 有hữu 於ư 知tri 覺giác 。 覺giác 此thử 深thâm 痛thống 。 然nhiên 雖tuy 起khởi 觀quán 。 觀quán 覺giác 及cập 痛thống 。 (# 〔# 釋thích 要yếu 云vân 〕# 雖tuy 覺giác 覺giác 痛thống 者giả 。 雖tuy 覺giác 。 即tức 能năng 觀quán 也dã 。 雖tuy 觀quán 能năng 覺giác 知tri 。 所sở 覺giác 痛thống 也dã 。 覺giác 清thanh 淨tịnh 心tâm 。 無vô 痛thống 無vô 覺giác 。 覺giác 清thanh 淨tịnh 心tâm 者giả 。 覺giác 亦diệc 觀quán 也dã 。 無vô 痛thống 痛thống 覺giác 者giả 。 無vô 所sở 覺giác 痛thống 。 及cập 能năng 覺giác 痛thống 之chi 覺giác 也dã )# 以dĩ 根căn 塵trần 念niệm 慮lự 。 妄vọng 身thân 中trung 有hữu 。 真chân 淨tịnh 心tâm 無vô 。 又hựu 更cánh 觀quán 察sát 。 覺giác 痛thống 之chi 心tâm 。 淨tịnh 心tâm 之chi 覺giác 。 即tức 成thành 二nhị 覺giác 。 從tùng 何hà 而nhi 有hữu 。 一nhất 身thân 二nhị 覺giác 。 應ưng 成thành 兩lưỡng 佛Phật 。 (# 雙song 覺giác 者giả 。 兩lưỡng 觀quán 也dã 。 即tức 能năng 觀quán 觀quán 慧tuệ 也dã )# 故cố 知tri 此thử 覺giác 。 皆giai 屬thuộc 虗hư 幻huyễn 。 清thanh 淨tịnh 心tâm 中trung 。 一nhất 無vô 所sở 有hữu 。 〔# 溫ôn 陵lăng 云vân 〕# 。 我ngã 念niệm 有hữu 知tri 。 知tri 此thử 深thâm 痛thống 者giả 。 以dĩ 因nhân 而nhi 正chánh 觀quán 。 為vi 有hữu 知tri 心tâm 。 知tri 此thử 深thâm 痛thống 也dã )# 。

(# [?(▽/○)]# 二nhị 明minh 得đắc 悟ngộ )# 。

攝nhiếp 念niệm 未vị 久cửu 。 身thân 心tâm 忽hốt 空không 。 三tam 七thất 日nhật 中trung 。 諸chư 漏lậu 虗hư 盡tận 。 成thành 阿A 羅La 漢Hán 。 得đắc 親thân 印ấn 記ký 。 發phát 明minh 無Vô 學Học 。

【# 疏sớ/sơ 】# 有hữu 所sở 得đắc 心tâm 。 一nhất 念niệm 不bất 起khởi 。 名danh 之chi 為vi 攝nhiếp 。 當đương 爾nhĩ 之chi 際tế 。 能năng 覺giác 所sở 覺giác 。 能năng 觀quán 所sở 觀quán 。 一nhất 時thời 俱câu 寂tịch 。 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 即tức 得đắc 現hiện 前tiền 。 證chứng 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 故cố 云vân 身thân 心tâm 忽hốt 空không 。 〔# 標tiêu 指chỉ 〕# 諸chư 漏lậu 虗hư 盡tận 者giả 。 欲dục 有hữu 無vô 明minh 。 三tam 漏lậu 頓đốn 除trừ 也dã )# 。

(# [│/○]# 二nhị 結kết 酬thù 所sở 問vấn )# 。

佛Phật 問vấn 圓viên 通thông 。 如như 我ngã 所sở 證chứng 。 純thuần 覺giác 遺di 身thân 。 斯tư 為vi 第đệ 一nhất 。

【# 疏sớ/sơ 】# 能năng 觀quán 所sở 觀quán 。 能năng 痛thống 所sở 痛thống 。 寂tịch 無vô 一nhất 法pháp 。 故cố 云vân 純thuần 覺giác 遺di 身thân 。 〔# 論luận 補bổ 云vân 〕# 身thân 心tâm 既ký 空không 。 純thuần 覺giác 之chi 現hiện 前tiền 。 所sở 知tri 之chi 性tánh 身thân 遺di 忘vong 矣hĩ )# 。

(# [?(○/○)]# 五ngũ 須Tu 菩Bồ 提Đề 三tam )# 。

(# [│/○]# 一nhất 敘tự 宿túc 悟ngộ )# 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 即tức 從tùng 座tòa 起khởi 。 頂đảnh 禮lễ 佛Phật 足túc 。 而nhi 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 我ngã 曠khoáng 劫kiếp 來lai 。 心tâm 得đắc 無vô 礙ngại 。 自tự 憶ức 受thọ 生sanh 。 如như 恆Hằng 河Hà 沙sa 。 初sơ 在tại 母mẫu 胎thai 。 即tức 知tri 空không 寂tịch 。

【# 疏sớ/sơ 】# 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 云vân 空không 生sanh 。 亦diệc 善thiện 現hiện 等đẳng 。 以dĩ 生sanh 時thời 現hiện 空không 。 心tâm 達đạt 於ư 空không 。 常thường 行hành 空không 行hành 。 故cố 以dĩ 為vi 名danh 。 既ký 云vân 曠khoáng 劫kiếp 。 如như 恆Hằng 河Hà 沙sa 。 便tiện 知tri 空không 寂tịch 。 豈khởi 止chỉ 今kim 日nhật 。 方phương 始thỉ 證chứng 得đắc (# 〔# 智trí 論luận 云vân 〕# 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 於ư 弟đệ 子tử 中trung 。 得đắc 無Vô 諍Tranh 三Tam 昧Muội 第đệ 一nhất 。 好hiếu 行hành 空không 三tam 昧muội 。 於ư 石thạch 窟quật 中trung 住trụ 。 自tự 思tư 惟duy 。 佛Phật 從tùng 忉Đao 利Lợi 天Thiên 下hạ 。 四tứ 眾chúng 莊trang 嚴nghiêm 。 佛Phật 常thường 說thuyết 。 若nhược 人nhân 以dĩ 智trí 慧tuệ 眼nhãn 觀quán 佛Phật 身thân 。 則tắc 為vi 見kiến 佛Phật 中trung 最tối 。 今kim 此thử 大đại 眾chúng 。 勢thế 不bất 久cửu 停đình 。 磨ma 滅diệt 之chi 法pháp 。 皆giai 歸quy 無vô 常thường 。 因nhân 此thử 無vô 常thường 。 觀quán 之chi 初sơ 門môn 。 悉tất 知tri 諸chư 法pháp 。 空không 無vô 有hữu 實thật 。 作tác 是thị 觀quán 時thời 。 即tức 得đắc 道Đạo 證chứng 。

佛Phật 告cáo 蓮liên 華hoa 色sắc 比Bỉ 丘Khâu 尼Ni 。

非phi 汝nhữ 初sơ 禮lễ 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 最tối 初sơ 禮lễ 我ngã 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 觀quán 諸chư 法pháp 空không 。 是thị 即tức 見kiến 佛Phật 法Pháp 身thân 。 得đắc 真chân 供cúng 養dường 。 以dĩ 是thị 故cố 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 常thường 行hành 空không 三tam 昧muội 。 與dữ 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 相tướng 應ưng 。 又hựu 常thường 行hành 無Vô 諍Tranh 三Tam 昧Muội 。 與dữ 菩Bồ 薩Tát 同đồng 事sự 。 巧xảo 便tiện 樂nhạo 說thuyết 一nhất 種chủng 。 空không 相tướng 法Pháp 門môn 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 常thường 行hành 樂nhạo/nhạc/lạc 空không 。 故cố 能năng 巧xảo 說thuyết 空không )# 。

(# [│/○]# 二nhị 明minh 悟ngộ 旨chỉ 二nhị )# 。

(# [?(▽/○)]# 一nhất 悟ngộ 但đãn 空không )# 。

如như 是thị 乃nãi 至chí 。 十thập 方phương 成thành 空không 。 亦diệc 令linh 眾chúng 生sanh 。 證chứng 得đắc 空không 性tánh 。

【# 疏sớ/sơ 】# 以dĩ 修tu 空không 觀quán 。 了liễu 心tâm 空không 寂tịch 。 一nhất 切thiết 依y 正chánh 。 自tự 他tha 染nhiễm 淨tịnh 。 乃nãi 至chí 十thập 方phương 。 由do 心tâm 變biến 者giả 。 悉tất 皆giai 成thành 空không 。 自tự 行hành 既ký 爾nhĩ 。 亦diệc 令linh 他tha 人nhân 。 證chứng 得đắc 空không 性tánh 。 此thử 一nhất 向hướng 空không 。 未vị 能năng 具cụ 法pháp 。 故cố 云vân 但đãn 空không 。

(# [?(▽/○)]# 二nhị 悟ngộ 中trung 空không )# 。

蒙mông 如Như 來Lai 發phát 。 性tánh 覺giác 真chân 空không 。 空không 性tánh 圓viên 明minh 。 從tùng 阿A 羅La 漢Hán 。 頓đốn 入nhập 如Như 來Lai 。 寶bảo 明minh 空không 海hải 。 印ấn 成thành 無Vô 學Học 。 解giải 脫thoát 性tánh 空không 。 我ngã 為vi 無vô 上thượng 。

【# 疏sớ/sơ 】# 性tánh 覺giác 真chân 空không 。 即tức 中trung 道Đạo 理lý 。 以dĩ 空không 是thị 如Như 來Lai 藏tạng 故cố 。 滿mãn 足túc 周chu 徧biến 。 具cụ 一nhất 切thiết 法pháp 。 光quang 明minh 徧biến 照chiếu 。 法Pháp 界Giới 性tánh 故cố 。 如như 摩ma 尼ni 寶bảo 。 隨tùy 意ý 出xuất 生sanh 。 如như 大đại 溟minh 渤bột 。 深thâm 廣quảng 含hàm 攝nhiếp 。 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 。 通thông 解giải 照chiếu 了liễu 。 境cảnh 智trí 一nhất 如như 。 名danh 佛Phật 知tri 見kiến 。 雖tuy 證chứng 於ư 空không 。 不bất 為vi 空không 縛phược 。 故cố 云vân 解giải 脫thoát (# 〔# 溫ôn 陵lăng 云vân 〕# 二nhị 乘thừa 證chứng 空không 。 於ư 性tánh 覺giác 真chân 空không 。 猶do 未vị 圓viên 明minh 。 迄hất 今kim 發phát 明minh 頓đốn 入nhập 寶bảo 明minh 妙diệu 性tánh 。 真chân 空không 之chi 海hải 。 離ly 二nhị 乘thừa 見kiến 。 入nhập 佛Phật 知tri 見kiến 。

(# [│/○]# 三tam 結kết 答đáp 所sở 問vấn )# 。

佛Phật 問vấn 圓viên 通thông 。 如như 我ngã 所sở 證chứng 。 諸chư 相tướng 入nhập 非phi 。 非phi 所sở 非phi 盡tận 。 旋toàn 法pháp 歸quy 無vô 。 斯tư 為vi 第đệ 一nhất 。

〔# 資tư 中trung 〕# 初sơ 以dĩ 單đơn 空không 。 空không 於ư 諸chư 相tướng 。 故cố 云vân 諸chư 相tướng 入nhập 非phi 。 次thứ 以dĩ 重trọng/trùng 空không 。 空không 於ư 空không 相tướng 。 故cố 云vân 非phi 所sở 非phi 盡tận 。 無vô 亦diệc 盡tận 也dã 。 (# 疏sớ/sơ 文văn 同đồng )# 。

(# △# 〔# 合hợp 解giải 云vân 〕# 此thử 云vân 旋toàn 法pháp 。 單đơn 結kết 意ý 根căn 。 乃nãi 意ý 根căn 之chi 法pháp 。 百bách 法pháp 論luận 皆giai 名danh 法pháp 也dã 。 若nhược 作tác 法pháp 根căn 。 則tắc 濫lạm 前tiền 迦Ca 葉Diếp 。

(# △# 〔# 合hợp 釋thích 〕# 〔# 吳ngô 興hưng 云vân 〕# 空không 生sanh 身thân 子tử 滿mãn 慈từ 。 所sở 敘tự 昔tích 因nhân 。 權quyền 實thật 甄chân 分phần/phân 。 須tu 明minh 二nhị 義nghĩa 。 若nhược 據cứ 曠khoáng 劫kiếp 無vô 礙ngại 。 曾tằng 獲hoạch 無vô 漏lậu 由do 方Phương 等Đẳng 般Bát 若Nhã 。 彈đàn 訶ha 洮đào 汰# 。 顯hiển 聞văn 圓viên 教giáo 。 既ký 涉thiệp 開khai 權quyền 。 故cố 彰chương 實thật 證chứng 。 即tức 同đồng 法pháp 華hoa 真chân 羅La 漢Hán 也dã 。 若nhược 約ước 內nội 悶muộn 。 且thả 權quyền 就tựu 解giải 。 以dĩ 聲Thanh 聞Văn 人nhân 宿túc 命mạng 。 能năng 知tri 八bát 萬vạn 劫kiếp 事sự 。 雖tuy 云vân 在tại 胎thai 知tri 空không 。 猶do 然nhiên 未vị 斷đoạn 結kết 使sử 。 蒙mông 佛Phật 開khai 發phát 。 方phương 成thành 無Vô 學Học 。 沇# 師sư 亦diệc 以dĩ 石thạch 室thất 見kiến 佛Phật 身thân 。 釋thích 茲tư 空không 義nghĩa 。 近cận 人nhân 偏thiên 執chấp 。 豈khởi 曰viết 通thông 方phương 〔# 補bổ 遺di 云vân 〕# 三tam 人nhân 敘tự 昔tích 。 乃nãi 是thị 垂thùy 迹tích 之chi 小tiểu 。 不bất 同đồng 鹿lộc 園viên 。 直trực 且thả 在tại 小tiểu 也dã 。 既ký 敘tự 圓viên 通thông 。 皆giai 為vi 本bổn 地địa 。 即tức 陳trần 如như 等đẳng 。 含hàm 容dung 小Tiểu 乘Thừa 。 同đồng 為vi 同đồng 體thể 權quyền 耳nhĩ )# 。

(# ○# 已dĩ 上thượng 五ngũ 人nhân 依y 根căn 證chứng 入nhập 畢tất )# 。

(# [○@卍]# 三tam 循tuần 識thức 循tuần 源nguyên 證chứng 六lục )# 。

(# [?(○/○)]# 一nhất 舍Xá 利Lợi 弗Phất 三tam )# 。

(# [│/○]# 一nhất 敘tự 宿túc 悟ngộ )# 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 即tức 從tùng 座tòa 起khởi 。 頂đảnh 禮lễ 佛Phật 足túc 。 而nhi 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 我ngã 曠khoáng 劫kiếp 來lai 。 心tâm 見kiến 清thanh 淨tịnh 。 如như 是thị 受thọ 生sanh 。 如như 恆Hằng 河Hà 沙sa 。 世thế 出xuất 世thế 間gian 。 種chủng 種chủng 變biến 化hóa 。 一nhất 見kiến 則tắc 通thông 。 獲hoạch 無vô 障chướng 礙ngại 。

【# 疏sớ/sơ 】# 心tâm 見kiến 清thanh 淨tịnh 。 謂vị 眼nhãn 識thức 發phát 智trí 。 見kiến 世thế 出xuất 世thế 間gian 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 無vô 。 不bất 通thông 達đạt 根căn 本bổn 元nguyên 由do 。 斯tư 則tắc 得đắc 世thế 俗tục 智trí 。 分phân 別biệt 諸chư 法pháp 。 名danh 為vi 法Pháp 眼nhãn 〔# 二nhị 楞lăng 云vân 〕# 一nhất 見kiến 則tắc 通thông 者giả 。 謂vị 眼nhãn 識thức 照chiếu 了liễu 前tiền 境cảnh 。 不bất 勞lao 意ý 識thức 。 起khởi 念niệm 比tỉ 量lượng 。 正chánh 顯hiển 宿túc 生sanh 。 眼nhãn 識thức 明minh 利lợi 也dã )# 。

(# [│/○]# 二nhị 明minh 今kim 悟ngộ 二nhị )# 。

(# [?(▽/○)]# 一nhất 獲hoạch 慧tuệ 眼nhãn )# 。

我ngã 於ư 路lộ 中trung 。 逢phùng 迦Ca 葉Diếp 波Ba 。 兄huynh 弟đệ 相tương 逐trục 。 宣tuyên 說thuyết 因nhân 緣duyên 。 悟ngộ 心tâm 無vô 際tế 。

【# 疏sớ/sơ 】# 迦Ca 葉Diếp 兄huynh 弟đệ 。 即tức 三tam 迦Ca 葉Diếp 也dã 。 宣tuyên 說thuyết 因nhân 緣duyên 。 即tức 三tam 諦đế 法pháp 。 因nhân 說thuyết 生sanh 解giải 。 悟ngộ 真chân 空không 理lý 。 得đắc 初sơ 果quả 證chứng 。 即tức 慧tuệ 眼nhãn 也dã 。 餘dư 處xứ 即tức 說thuyết 逢phùng 馬mã 勝thắng 者giả 。 或hoặc 同đồng 時thời 所sở 遇ngộ 。 非phi 獨độc 一nhất 人nhân 。 經kinh 互hỗ 舉cử 耳nhĩ 。 既ký 聞văn 因nhân 緣duyên 。 因nhân 緣duyên 即tức 空không 。 即tức 獲hoạch 慧tuệ 眼nhãn 。 見kiến 真Chân 諦Đế 理lý (# 〔# 私tư 謂vị 〕# 准chuẩn 大đại 論luận 釋thích 舍Xá 利Lợi 弗Phất 因nhân 緣duyên 。 與dữ 經kinh 異dị 者giả 有hữu 三tam 。 經kinh 文văn 舍Xá 利Lợi 弗Phất 目Mục 連Liên 自tự 敘tự 。 皆giai 言ngôn 遇ngộ 迦Ca 葉Diếp 波ba 兄huynh 弟đệ 。 宣tuyên 說thuyết 因nhân 緣duyên 。 論luận 言ngôn 比Bỉ 丘Khâu 阿a 說thuyết 示thị 。 入nhập 城thành 乞khất 食thực 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 就tựu 而nhi 問vấn 之chi 。 一nhất 異dị 也dã 。 經kinh 言ngôn 二nhị 人nhân 途đồ 中trung 共cộng 聞văn 。 論luận 言ngôn 舍Xá 利Lợi 弗Phất 聞văn 偈kệ 。 即tức 得đắc 初sơ 道đạo 。 還hoàn 報báo 目Mục 連Liên 。 二nhị 異dị 也dã 。 憍Kiều 陳Trần 如Như 五ngũ 比Bỉ 丘Khâu 。 三tam 番phiên 初sơ 度độ 者giả 。 楞lăng 嚴nghiêm 會hội 上thượng 。 文văn 已dĩ 再tái 見kiến 。 阿a 說thuyết 示thị 。 即tức 馬mã 勝thắng 。 是thị 五ngũ 比Bỉ 丘Khâu 之chi 第đệ 二nhị 人nhân 。 此thử 時thời 已dĩ 為vi 老lão 比Bỉ 丘Khâu 。 而nhi 論luận 載tái 答đáp 偈kệ 曰viết 。 我ngã 年niên 既ký 幼ấu 稚trĩ 。 受thọ 戒giới 日nhật 初sơ 淺thiển 。 三tam 異dị 也dã 。 論luận 言ngôn 佛Phật 度độ 迦Ca 葉Diếp 兄huynh 千thiên 人nhân 。 次thứ 游du 諸chư 國quốc 。 到đáo 王Vương 舍Xá 城Thành 。 二nhị 梵Phạm 志Chí 師sư 。 聞văn 佛Phật 出xuất 世thế 。 俱câu 入nhập 王Vương 舍Xá 城Thành 。 欲dục 知tri 消tiêu 息tức 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 於ư 爾nhĩ 時thời 。 得đắc 遇ngộ 阿a 說thuyết 示thị 說thuyết 偈kệ 。 所sở 載tái 緣duyên 起khởi 如như 是thị 。 而nhi 經kinh 言ngôn 遇ngộ 迦Ca 葉Diếp 波ba 。 兄huynh 弟đệ 相tương 逐trục 。 次thứ 文văn 又hựu 備bị 列liệt 三tam 迦Ca 葉Diếp 之chi 名danh 。 似tự 乎hồ 結kết 集tập 家gia 。 有hữu 意ý 欲dục 證chứng 明minh 其kỳ 事sự 者giả 。 故cố 未vị 可khả 以dĩ 論luận 而nhi 疑nghi 乎hồ 經kinh 也dã 。 若nhược 第đệ 四tứ 卷quyển 中trung 。 阿A 難Nan 言ngôn 從tùng 老lão 梵Phạm 志Chí 。 聞văn 佛Phật 因nhân 緣duyên 者giả 。 二nhị 梵Phạm 志Chí 師sư 外ngoại 。 又hựu 舉cử 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 則tắc 緣duyên 起khởi 各các 出xuất 。 不bất 妨phương 互hỗ 見kiến 耳nhĩ )# 。

(# [?(▽/○)]# 二nhị 獲hoạch 佛Phật 眼nhãn 。

從tùng 佛Phật 出xuất 家gia 。 見kiến 覺giác 明minh 圓viên 。 得đắc 大đại 無vô 畏úy 。 成thành 阿A 羅La 漢Hán 。 為vi 佛Phật 長trưởng 子tử 。 從tùng 佛Phật 口khẩu 生sanh 。 從tùng 法Pháp 化hóa 生sanh 。

【# 疏sớ/sơ 】# 見kiến 覺giác 明minh 圓viên 。 即tức 真chân 覺giác 妙diệu 明minh 。 圓viên 滿mãn 成thành 就tựu 。 從tùng 眼nhãn 識thức 顯hiển 。 (# 吳ngô 興hưng 判phán 亦diệc 從tùng 小tiểu 說thuyết 。 今kim 不bất 取thủ )# 斯tư 由do 如Như 來Lai 。 開khai 示thị 妙diệu 法Pháp 。 令linh 我ngã 獲hoạch 證chứng 。 故cố 云vân 從tùng 口khẩu 從tùng 法pháp (# 〔# 引dẫn 證chứng 〕# 〔# 智trí 論luận 云vân 〕# 。 世thế 出xuất 世thế 願nguyện 。 於ư 釋Thích 迦Ca 文Văn 尼Ni 佛Phật 所sở 。 作tác 智trí 慧tuệ 第đệ 一nhất 弟đệ 子tử 。 字tự 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 是thị 為vi 本bổn 願nguyện 因nhân 緣duyên 名danh 字tự 。 智trí 慧tuệ 多đa 聞văn 。 有hữu 大đại 功công 德đức 。 聞văn 因nhân 緣duyên 偈kệ 。 即tức 得đắc 初sơ 道đạo 。 受thọ 成thành 就tựu 戒giới 。 過quá 半bán 月nguyệt 後hậu 。 佛Phật 為vi 長trường 爪trảo 梵Phạm 志Chí 。 說thuyết 法Pháp 時thời 。 得đắc 阿A 羅La 漢Hán 道Đạo 。 是thị 人nhân 當đương 作tác 逐trục 佛Phật 轉chuyển 法Pháp 輪luân 師sư 。 應ưng 在tại 學học 地địa 。 現hiện 前tiền 自tự 入nhập 諸chư 法pháp 。 種chủng 種chủng 具cụ 知tri 。 是thị 故cố 得đắc 阿A 羅La 漢Hán 道đạo )# 。

(# △# 〔# 法pháp 華hoa 文văn 句cú 云vân 〕# 本bổn 迹tích 者giả 。 本bổn 住trụ 實thật 相tướng 。 智trí 度độ 為vi 母mẫu 。 從tùng 境cảnh 生sanh 智trí 慧tuệ 。 智trí 即tức 是thị 子tử 。 悲bi 愍mẫn 眾chúng 生sanh 。 迹tích 為vi 五ngũ 味vị 身thân 子tử 。 欲dục 轉chuyển 煩phiền 惱não 惡ác 血huyết 。 令linh 成thành 善thiện 乳nhũ 。 示thị 為vi 外ngoại 道đạo 智trí 慧tuệ 。 作tác 大đại 論luận 師sư 。 欲dục 烹phanh 乳nhũ 為vi 酪lạc 。 示thị 三Tam 藏Tạng 智trí 慧tuệ 。 為vi 第đệ 二nhị 世Thế 尊Tôn 欲dục 引dẫn 酪lạc 為vi 生sanh 蘇tô 。 訥nột 大đại 現hiện 小tiểu 。 受thọ 淨tịnh 名danh 之chi 屈khuất 。 欲dục 引dẫn 生sanh 蘇tô 為vi 熟thục 酥tô 。 安an 慰úy 饒nhiêu 益ích 。 同đồng 梵Phạm 行hạnh 者giả 。 於ư 般Bát 若Nhã 領lãnh 教giáo 。 欲dục 引dẫn 熟thục 酥tô 為vi 醍đề 醐hồ 。 於ư 法pháp 華hoa 初sơ 悟ngộ 。 迹tích 中trung 外ngoại 現hiện 。 而nhi 本bổn 地địa 內nội 悶muộn 。 其kỳ 實thật 久cửu 矣hĩ )# 。

(# [│/○]# 三tam 結kết 答đáp 所sở 問vấn )# 。

佛Phật 問vấn 圓viên 通thông 。 如như 我ngã 所sở 證chứng 。 心tâm 見kiến 發phát 光quang 。 光quang 極cực 知tri 見kiến 。 斯tư 為vi 第đệ 一nhất 。

【# 疏sớ/sơ 】# 從tùng 於ư 眼nhãn 識thức 。 顯hiển 發phát 智trí 光quang 。 智trí 光quang 極cực 處xứ 。 即tức 佛Phật 知tri 見kiến 。 即tức 三tam 智trí 五ngũ 眼nhãn 。 一nhất 時thời 具cụ 足túc 。 故cố 名danh 為vi 極cực 。

(# [?(○/○)]# 二nhị 普Phổ 賢Hiền 菩Bồ 薩Tát 三tam )# 。

(# [│/○]# 一nhất 事sự 佛Phật 發phát 行hạnh 。

普Phổ 賢Hiền 菩Bồ 薩Tát 。 即tức 從tùng 座tòa 起khởi 。 頂đảnh 禮lễ 佛Phật 足túc 。 而nhi 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 我ngã 已dĩ 曾tằng 與dữ 。 恆Hằng 沙sa 如Như 來Lai 。 為vi 法Pháp 王Vương 子Tử 。 十thập 方phương 如Như 來Lai 。 教giáo 其kỳ 弟đệ 子tử 。 菩Bồ 薩Tát 根căn 者giả 。 修tu 普Phổ 賢Hiền 行Hạnh 。 從tùng 我ngã 立lập 名danh 。

【# 疏sớ/sơ 】# 行hành 彌di 法Pháp 界Giới 曰viết 普phổ 。 位vị 隣lân 極cực 聖thánh 曰viết 賢hiền 。 (# 〔# 法pháp 華hoa 文văn 句cú 云vân 〕# 伏phục 道đạo 之chi 頂đảnh 。 其kỳ 因nhân 周chu 徧biến 曰viết 普phổ 。 斷đoạn 道đạo 之chi 後hậu 。 隣lân 於ư 極cực 聖thánh 曰viết 賢hiền 〔# 證chứng 真chân 曰viết 〕# 此thử 非phi 地địa 前tiền 之chi 賢hiền 。 乃nãi 是thị 金kim 剛cang 喻dụ 定định 。 居cư 眾chúng 位vị 之chi 頂đảnh 。 名danh 之chi 為vi 賢hiền )# 河hà 沙sa 佛Phật 所sở 。 為vi 法Pháp 王Vương 子Tử 。 諸chư 佛Phật 弟đệ 子tử 。 發phát 我ngã 行hành 者giả 。 皆giai 名danh 普phổ 賢hiền 。 〔# 翻phiên 譯dịch 〕# 或hoặc 三tam 曼mạn 跋bạt 陀đà 。 此thử 云vân 普phổ 賢hiền 。 觀quán 經kinh 大đại 論luận 。 並tịnh 翻phiên 徧biến 吉cát 〔# 行hạnh 願nguyện 品phẩm 疏sớ/sơ 云vân 〕# 普phổ 賢hiền 。 有hữu 三tam 位vị 。 一nhất 位vị 前tiền 普phổ 賢hiền 。 即tức 以dĩ 地địa 前tiền 資tư 加gia 二nhị 位vị 菩Bồ 薩Tát 是thị 也dã 。 二nhị 當đương 位vị 普phổ 賢hiền 。 即tức 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 及cập 等đẳng 妙diệu 覺giác 位vị 以dĩ 來lai 。 總tổng 是thị 如như 初Sơ 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 具cụ 證chứng 二nhị 空không 真Chân 如Như 。 徧biến 滿mãn 法Pháp 界Giới 。 三tam 位vị 後hậu 普phổ 賢hiền 。 則tắc 是thị 得đắc 果quả 。 不bất 捨xả 因nhân 門môn 菩Bồ 薩Tát 也dã 。 謂vị 已dĩ 成thành 佛Phật 竟cánh 。 不bất 捨xả 悲bi 願nguyện 。 唯duy 務vụ 濟tế 生sanh 。 即tức 文Văn 殊Thù 普phổ 賢hiền 等đẳng 。 是thị 則tắc 果quả 無vô 不bất 極cực 曰viết 普phổ 。 不bất 捨xả 因nhân 門môn 曰viết 賢hiền 也dã 。 又hựu 別biệt 說thuyết 十thập 普phổ 。 自tự 一nhất 所sở 求cầu 普phổ 乃nãi 至chí 十thập 修tu 行hành 普phổ 。 參tham 而nhi 不bất 雜tạp 。 為vi 普phổ 賢hiền 行hành )# 。

(# △# 〔# 李# 長trưởng 者giả 云vân 〕# 文Văn 殊Thù 為vi 小tiểu 男nam 。 普phổ 賢hiền 為vi 長trưởng 子tử 。 二nhị 聖thánh 合hợp 體thể 。 名danh 之chi 為vi 佛Phật 。 普phổ 賢hiền 為vi 長trưởng 子tử 者giả 。 謂vị 依y 根căn 本bổn 智trí 起khởi 行hành 。 行hành 差sai 別biệt 智trí 。 治trị 佛Phật 家gia 法pháp 。 諸chư 波Ba 羅La 蜜Mật 。 各các 自tự 在tại 故cố 。 常thường 以dĩ 行hành 門môn 。 建kiến 佛Phật 家gia 法pháp 。 治trị 佛Phật 家gia 事sự )# 。

(# [│/○]# 二nhị 行hành 成thành 起khởi 用dụng 二nhị )# 。

(# [?(▽/○)]# 一nhất 指chỉ 體thể 略lược 標tiêu )# 。

世Thế 尊Tôn 。 我ngã 用dụng 心tâm 聞văn 。 分phân 別biệt 眾chúng 生sanh 。 所sở 有hữu 知tri 見kiến 。

(# [?(▽/○)]# 二nhị 約ước 機cơ 廣quảng 釋thích )# 。

若nhược 於ư 他tha 方phương 。 恆Hằng 沙sa 界giới 外ngoại 。 有hữu 一nhất 眾chúng 生sanh 。 心tâm 中trung 發phát 明minh 。 普Phổ 賢Hiền 行hạnh 者giả 。 我ngã 於ư 爾nhĩ 時thời 。 乘thừa 六lục 牙nha 象tượng 。 分phân 身thân 百bách 千thiên 。 皆giai 至chí 其kỳ 處xứ 。 縱túng 彼bỉ 障chướng 深thâm 。 未vị 得đắc 見kiến 我ngã 。 我ngã 與dữ 其kỳ 人nhân 。 暗ám 中trung 摩ma 頂đảnh 。 擁ủng 護hộ 安an 慰úy 。 令linh 得đắc 成thành 就tựu 。

【# 疏sớ/sơ 】# 心tâm 聞văn 。 即tức 耳nhĩ 識thức 發phát 明minh 也dã 。 從tùng 於ư 耳nhĩ 識thức 。 得đắc 真chân 圓viên 通thông 。 入nhập 法Pháp 界Giới 理lý 。 生sanh 滅diệt 識thức 滅diệt 。 寂tịch 滅diệt 現hiện 前tiền 。 境cảnh 智trí 相tương/tướng 冥minh 。 一nhất 體thể 無vô 二nhị 。 還hoàn 於ư 心tâm 聞văn 起khởi 用dụng 。 分phân 別biệt 眾chúng 生sanh 知tri 見kiến 。 可khả 發phát 明minh 者giả 。 即tức 現hiện 其kỳ 身thân 。 (# 〔# 手thủ 鑑giám 云vân 〕# 不bất 假giả 耳nhĩ 根căn 。 而nhi 於ư 意ý 根căn 便tiện 發phát 耳nhĩ 識thức 。 故cố 曰viết 心tâm 聞văn 。 此thử 即tức 一nhất 根căn 發phát 六lục 識thức 。 名danh 互hỗ 用dụng 自tự 在tại )# 。

(# △# 〔# 溫ôn 陵lăng 云vân 〕# 分phân 別biệt 知tri 見kiến 。 擇trạch 普phổ 賢hiền 行hành 而nhi 成thành 就tựu 之chi 。 既ký 以dĩ 心tâm 聞văn 。 合hợp 法Pháp 界Giới 體thể 。 境cảnh 智trí 無vô 二nhị 。 故cố 法Pháp 界Giới 中trung 所sở 有hữu 眾chúng 生sanh 。 心tâm 中trung 發phát 明minh 。 普Phổ 賢Hiền 行hạnh 者giả 。 無vô 不bất 了liễu 知tri 。 無vô 不bất 起khởi 應ưng 。 冥minh 顯hiển 二nhị 機cơ 。 皆giai 獲hoạch 其kỳ 益ích (# 〔# 手thủ 鑑giám 云vân 〕# 若nhược 於ư 下hạ 。 即tức 顯hiển 機cơ 顯hiển 應ưng 。 縱túng/tung 彼bỉ 下hạ 。 即tức 冥minh 機cơ 冥minh 應ưng 。 又hựu 機cơ 召triệu 于vu 應ưng 。 應ưng 赴phó 於ư 機cơ 。 冥minh 機cơ 冥minh 應ưng 等đẳng 。 各các 有hữu 多đa 句cú 。 廣quảng 如như 妙diệu 玄huyền )# 。

(# △# 〔# 止Chỉ 觀Quán 云vân 〕# 言ngôn 六lục 牙nha 白bạch 象tượng 者giả 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 無vô 漏lậu 六Lục 神Thần 通Thông 。 牙nha 利lợi 用dụng 。 如như 通thông 之chi 捷tiệp 疾tật 。 象tượng 有hữu 大đại 力lực 。 表biểu 法Pháp 身thân 荷hà 負phụ 。 無vô 漏lậu 無vô 染nhiễm 。 稱xưng 之chi 為vi 白bạch 〔# 無vô 盡tận 云vân 〕# 乘thừa 象tượng 。 表biểu 萬vạn 行hành 安an 庠tường 。 六lục 牙nha 。 表biểu 六lục 根căn 明minh 利lợi 。 如như 思tư 大đại 師sư 。 夢mộng 徧biến 吉cát 乘thừa 白bạch 象tượng 。 來lai 摩ma 其kỳ 頂đảnh 。 即tức 證chứng 法Pháp 華Hoa 三Tam 昧Muội 。

(# △# 〔# 行hạnh 願nguyện 品phẩm 鈔sao 云vân 〕# 九cửu 所sở 行hành 處xứ 普phổ 者giả 。 上thượng 之chi 八bát 門môn 。 徧biến 帝đế 網võng 剎sát 而nhi 修tu 行hành 故cố 。 即tức 一nhất 一nhất 剎sát 中trung 。 凡phàm 修tu 一nhất 行hành 具cụ 一nhất 切thiết 行hành 也dã 。 下hạ 偈kệ 云vân 。 普phổ 盡tận 十thập 方phương 諸chư 剎sát 海hải 。 一nhất 一nhất 毛mao 端đoan 三tam 世thế 海hải 。 佛Phật 海hải 及cập 與dữ 國quốc 土độ 海hải 。 我ngã 徧biến 修tu 行hành 經kinh 劫kiếp 海hải 。

(# [│/○]# 三tam 結kết 答đáp 所sở 問vấn )# 。

佛Phật 問vấn 圓viên 通thông 。 我ngã 說thuyết 本bổn 因nhân 。 心tâm 聞văn 發phát 明minh 。 分phân 明minh 自tự 在tại 。 斯tư 為vi 第đệ 一nhất 。

(# [?(○/○)]# 三tam 孫Tôn 陀Đà 羅La 難Nan 陀Đà 三tam )# 。

(# [│/○]# 一nhất 敘tự 承thừa 尊tôn 教giáo )# 。

孫Tôn 陀Đà 羅La 難Nan 陀Đà 。 即tức 從tùng 座tòa 起khởi 。 頂đảnh 禮lễ 佛Phật 足túc 。 而nhi 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 我ngã 初sơ 出xuất 家gia 。 從tùng 佛Phật 入nhập 道Đạo 。 雖tuy 具cụ 戒giới 律luật 。 於ư 三tam 摩ma 地địa 。 心tâm 常thường 散tán 動động 。 未vị 獲hoạch 無vô 漏lậu 。 世Thế 尊Tôn 教giáo 我ngã 。 及cập 俱câu 絺hy 羅la 。 觀quán 鼻tị 端đoan 白bạch 。

【# 疏sớ/sơ 】# 孫Tôn 陀Đà 羅La 難Nan 陀Đà 。 此thử 云vân 艶diễm 喜hỷ 。 兼kiêm 妻thê 得đắc 名danh 。 是thị 佛Phật 親thân 弟đệ 。 (# 〔# 翻phiên 譯dịch 〕# 孫tôn 陀đà 羅la 。 此thử 翻phiên 好hảo 愛ái 。 亦diệc 端đoan 正chánh 。 妻thê 名danh 也dã 。 或hoặc 云vân 孫tôn 陀đà 羅la 利lợi 。 此thử 云vân 善thiện 妙diệu 。 難Nan 陀Đà 云vân 歡hoan 喜hỷ 己kỷ 號hiệu 也dã 。 簡giản 放phóng 牛ngưu 難Nan 陀Đà 。 故cố 標tiêu 其kỳ 妻thê 。 慈từ 恩ân 兩lưỡng 名danh 。 共cộng 翻phiên 艶diễm 喜hỷ )# 。

(# △# 〔# 雜tạp 寶bảo 藏tạng 經Kinh 云vân 〕# 佛Phật 。 入nhập 城thành 乞khất 食thực 。 到đáo 弟đệ 孫tôn 難Nan 陀Đà 舍xá 。 難Nan 陀Đà 與dữ 婦phụ 作tác 粧# 。 香hương 塗đồ 眉mi 間gian 。 欲dục 出xuất 看khán 佛Phật 。 婦phụ 言ngôn 。 汝nhữ 看khán 如Như 來Lai 。 使sử 我ngã 額ngạch 上thượng 粧# 未vị 乾can/kiền/càn 。 便tiện 還hoàn 入nhập 家gia 。 難Nan 陀Đà 取thủ 鉢bát 。 盛thịnh 食thực 奉phụng 佛Phật 。 佛Phật 不bất 為vi 取thủ 。 過quá 與dữ 阿A 難Nan 。 阿A 難Nan 言ngôn 。 汝nhữ 從tùng 誰thùy 得đắc 鉢bát 。 還hoàn 與dữ 本bổn 處xứ 。 於ư 是thị 持trì 鉢bát 詣nghệ 佛Phật 。 勅sắc 令lệnh 剃thế 髮phát 。 難Nan 陀Đà 握ác 拳quyền 語ngữ 剃thế 者giả 。 忽hốt 持trì 刀đao 臨lâm 閻Diêm 浮Phù 王vương 頂đảnh 。 他tha 日nhật 佛Phật 出xuất 。 次thứ 當đương 守thủ 房phòng 。 即tức 逃đào 走tẩu 去khứ 。 於ư 路lộ 值trị 佛Phật 。 將tương 還hoàn 精tinh 舍xá 。 與dữ 說thuyết 法Pháp 。 一nhất 七thất 日nhật 即tức 成thành 羅La 漢Hán 。 緣duyên 多đa 不bất 具cụ 述thuật 〔# 功công 德đức 論luận 云vân 〕# 舍Xá 利Lợi 弗Phất 有hữu 二nhị 相tương/tướng 。 目Mục 連Liên 七thất 相tương/tướng 。 阿A 難Nan 二nhị 十thập 相tướng 。 難Nan 陀Đà 三tam 十thập 相tướng 。 難Nan 陀Đà 金kim 色sắc 。 阿A 難Nan 銀ngân 色sắc 。 衣y 服phục 光quang 耀diệu 。 金kim 縷lũ 履lý 屣tỉ 。 執chấp 琉lưu 璃ly 鉢bát 。 入nhập 城thành 乞khất 食thực 。 自tự 除trừ 如Như 來Lai 。 餘dư 無vô 能năng 及cập 。 者giả )# 前tiền 槃bàn 特đặc 觀quán 出xuất 入nhập 息tức 。 即tức 約ước 鼻tị 根căn 。 今kim 約ước 觀quán 識thức 。 緣duyên 鼻tị 端đoan 白bạch 。 以dĩ 駐trú 其kỳ 心tâm 。 令linh 不bất 散tán 亂loạn 。 條điều 然nhiên 有hữu 別biệt (# 〔# 孤cô 山sơn 云vân 〕# 以dĩ 多đa 散tán 亂loạn 。 且thả 以dĩ 事sự 相tướng 止chỉ 心tâm 。 為vi 入nhập 道đạo 方phương 便tiện 也dã 。 按án 禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 云vân 。 五ngũ 處xứ 繫hệ 心tâm 。 各các 繫hệ 緣duyên 止chỉ 。 即tức 頂đảnh 上thượng 鼻tị 柱trụ 等đẳng )# 。

(# [│/○]# 二nhị 依y 教giáo 修tu 行hành 二nhị )# 。

(# [?(▽/○)]# 一nhất 明minh 觀quán 行hành )# 。

我ngã 初sơ 諦đế 觀quán 。 經kinh 三tam 七thất 日nhật 。 見kiến 鼻tị 中trung 氣khí 。 出xuất 入nhập 如như 烟yên 。 身thân 心tâm 內nội 明minh 。 圓viên 洞đỗng 世thế 界giới 。 徧biến 成thành 虗hư 淨tịnh 。 猶do 如như 琉lưu 璃ly 。 烟yên 相tương/tướng 漸tiệm 銷tiêu 。 鼻tị 息tức 成thành 白bạch 。

【# 疏sớ/sơ 】# 初sơ 觀quán 白bạch 相tương/tướng 。 經kinh 三tam 七thất 日nhật 後hậu 。 見kiến 息tức 氣khí 猶do 如như 烟yên 相tương/tướng 。 此thử 觀quán 成thành 時thời 。 身thân 心tâm 內nội 發phát 。 若nhược 身thân 若nhược 器khí 。 一nhất 時thời 空không 淨tịnh 。 內nội 外ngoại 暎ánh 徹triệt 。 猶do 如như 琉lưu 璃ly 。 此thử 則tắc 因nhân 觀quán 生sanh 滅diệt 息tức 相tương/tướng 。 觀quán 心tâm 融dung 明minh 。 將tương 發phát 空không 慧tuệ 。 遂toại 洞đỗng 身thân 界giới 。 猶do 在tại 方phương 便tiện 。 未vị 能năng 妄vọng 緣duyên 。 故cố 見kiến 其kỳ 烟yên 。 遂toại 成thành 白bạch 相tương/tướng (# 〔# 溫ôn 陵lăng 云vân 〕# 息tức 由do 風phong 火hỏa 而nhi 起khởi 。 鼓cổ 煩phiền 惱não 濁trược 。 故cố 其kỳ 狀trạng 如như 烟yên 。 味vị 者giả 不bất 覺giác 。 諦đế 觀quán 能năng 見kiến 。 六lục 交giao 見kiến 火hỏa 燒thiêu 息tức 。 能năng 為vi 黑hắc 烟yên 紫tử 焰diễm 。 皆giai 煩phiền 惱não 所sở 發phát 也dã 。 淨tịnh 觀quán 發phát 明minh 。 煩phiền 惱não 漸tiệm 薄bạc 。 故cố 內nội 明minh 外ngoại 虗hư 。 烟yên 消tiêu 成thành 白bạch )# 。

(# [?(▽/○)]# 二nhị 明minh 悟ngộ 益ích )# 。

心tâm 開khai 漏lậu 盡tận 。 諸chư 出xuất 入nhập 息tức 。 化hóa 為vi 光quang 明minh 。 照chiếu 十thập 方phương 界giới 。 得đắc 阿A 羅La 漢Hán 。 世Thế 尊Tôn 記ký 我ngã 。 當đương 得đắc 菩Bồ 提Đề 。

【# 疏sớ/sơ 】# 無vô 生sanh 空không 慧tuệ 。 既ký 已dĩ 現hiện 前tiền 。 諸chư 息tức 不bất 生sanh 。 純thuần 是thị 智trí 慧tuệ 。 慧tuệ 光quang 明minh 照chiếu 。 一nhất 切thiết 皆giai 如như 。 世thế 界giới 眾chúng 生sanh 。 無vô 非phi 圓viên 妙diệu 。 由do 斯tư 漏lậu 盡tận 。 當đương 得đắc 菩Bồ 提Đề 。 〔# 標tiêu 指chỉ 〕# 觀quán 行hành 成thành 就tựu 。 一nhất 時thời 空không 淨tịnh 。 合hợp 本bổn 覺giác 妙diệu 明minh 也dã )# 。

(# △# 〔# 溫ôn 陵lăng 云vân 〕# 及cập 乎hồ 漏lậu 盡tận 。 無vô 復phục 煩phiền 惱não 。 內nội 瑩oánh 發phát 光quang 。 故cố 出xuất 入nhập 息tức 化hóa 為vi 光quang 明minh 。

(# △# 〔# 熏huân 聞văn 云vân 〕# 由do 觀quán 鼻tị 識thức 。 似tự 發phát 十thập 六lục 特đặc 勝thắng 禪thiền 也dã 。 此thử 禪thiền 與dữ 六lục 妙diệu 門môn 。 橫hoạnh/hoành 竪thụ 淺thiển 深thâm 之chi 異dị 耳nhĩ 。 始thỉ 從tùng 知tri 息tức 出xuất 入nhập 。 乃nãi 至chí 觀quán 於ư 棄khí 捨xả 。 攝nhiếp 四Tứ 念Niệm 處Xứ 。 能năng 見kiến 三tam 界giới 九cửu 地địa 。 所sở 證chứng 境cảnh 界giới 。 故cố 云vân 圓viên 洞đỗng 世thế 界giới 等đẳng 。 又hựu 能năng 於ư 地địa 地địa 中trung 。 以dĩ 照chiếu 觀quán 了liễu 破phá 四tứ 顛điên 倒đảo 。 發phát 真chân 無vô 漏lậu 。 故cố 云vân 心tâm 開khai 漏lậu 盡tận 等đẳng 。 亦diệc 可khả 是thị 通thông 明minh 之chi 相tướng 。 禪thiền 門môn 備bị 焉yên 。 記ký 即tức 印ấn 成thành 。 當đương 猶do 是thị 也dã 。 菩Bồ 提Đề 云vân 。 如như 前tiền 文văn 得đắc 親thân 印ấn 記ký 。 若nhược 作tác 授thọ 記ký 當đương 來lai 。 得đắc 佛Phật 果Quả 菩Bồ 提Đề 者giả 。 即tức 二nhị 酥tô 密mật 記ký 。 或hoặc 醍đề 醐hồ 顯hiển 記ký )# 。

(# [│/○]# 三tam 結kết 答đáp 所sở 問vấn )# 。

佛Phật 問vấn 圓viên 通thông 。 我ngã 以dĩ 銷tiêu 息tức 。 息tức 久cửu 發phát 明minh 。 明minh 圓viên 滅diệt 漏lậu 。 斯tư 為vi 第đệ 一nhất 。

(# [?(○/○)]# 四tứ 富Phú 樓Lâu 那Na 三tam )# 。

(# [│/○]# 一nhất 敘tự 昔tích 辯biện 二nhị )# 。

(# [?(▽/○)]# 一nhất 具cụ 談đàm 權quyền 實thật )# 。

富Phú 樓Lâu 那Na 彌Di 多Đa 羅La 尼Ni 子Tử 。 即tức 從tùng 座tòa 起khởi 。 頂đảnh 禮lễ 佛Phật 足túc 。 而nhi 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 我ngã 曠khoáng 劫kiếp 來lai 。 辯biện 才tài 無vô 礙ngại 。 宣tuyên 說thuyết 苦khổ 空không 。 深thâm 達đạt 實thật 相tướng 。

【# 疏sớ/sơ 】# 富Phú 樓Lâu 那Na 云vân 滿mãn 。 彌di 多đa 羅la 云vân 慈từ 。 尼ni 女nữ 聲thanh 。 (# 〔# 法pháp 華hoa 文văn 句cú 云vân 〕# 此thử 人nhân 從tùng 父phụ 母mẫu 兩lưỡng 緣duyên 得đắc 名danh 。 故cố 云vân 滿mãn 慈từ 子tử 。 善thiện 知tri 內nội 外ngoại 經kinh 書thư 。 靡mĩ 所sở 不bất 知tri 。 就tựu 知tri 識thức 故cố 。 復phục 名danh 滿mãn 。 增tăng 一nhất 云vân 。 善thiện 能năng 廣quảng 說thuyết 。 分phân 別biệt 義nghĩa 理lý 。 滿mãn 慈từ 子tử 最tối 第đệ 一nhất 。 第đệ 一nhất 者giả 。 說thuyết 滿mãn 字tự 也dã 。 淨tịnh 名danh 疏sớ/sơ 云vân 。 想tưởng 數số 即tức 對đối 富Phú 樓Lâu 那Na 。 數số 偏thiên 張trương 。 從tùng 想tưởng 入nhập 道đạo 。 是thị 故cố 聲Thanh 聞Văn 弟đệ 子tử 。 說thuyết 法Pháp 第đệ 一nhất 。 成thành 論luận 云vân 。 識thức 得đắc 實thật 法pháp 。 想tưởng 得đắc 假giả 名danh 。 富phú 樓lâu 因nhân 想tưởng 數số 分phân 明minh 。 故cố 能năng 分phân 別biệt 名danh 相tướng 無vô 礙ngại 。 辨biện 才tài 無vô 滯trệ )# 得đắc 四tứ 辨biện 才tài 。 曠khoáng 劫kiếp 便tiện 有hữu 。 非phi 獨độc 今kim 日nhật 。 (# 〔# 標tiêu 指chỉ 〕# 四tứ 辨biện 才tài 者giả 。 一nhất 法pháp 無vô 礙ngại 。 知tri 諸chư 法pháp 總tổng 相tương/tướng 。 二nhị 義nghĩa 無vô 礙ngại 。 知tri 諸chư 法pháp 別biệt 相tướng 。 三tam 辭từ 無vô 礙ngại 。 無vô 斷đoạn 盡tận 說thuyết 。 四tứ 樂nhạo 說thuyết 無vô 礙ngại 。 無vô 疲bì 厭yếm 說thuyết )# 苦khổ 空không 實thật 相tướng 。 即tức 權quyền 實thật 法pháp 也dã 。 內nội 閟bí 外ngoại 現hiện 。 成thành 就tựu 眾chúng 生sanh 。 累lũy 劫kiếp 如như 是thị (# 〔# 溫ôn 陵lăng 云vân 〕# 。 世thế 間gian 諸chư 法pháp 。 皆giai 無vô 常thường 苦khổ 空không 。 中trung 有hữu 真chân 常thường 。 不bất 苦khổ 不bất 空không 。 如như 涅Niết 槃Bàn 四tứ 德đức 。 即tức 實thật 相tướng 也dã )# 。

(# [?(▽/○)]# 二nhị 備bị 演diễn 法Pháp 門môn 。

如như 是thị 乃nãi 至chí 。 恆Hằng 沙sa 如Như 來Lai 。 祕bí 密mật 行hành 門môn 。 我ngã 於ư 眾chúng 中trung 。 微vi 妙diệu 開khai 示thị 。 得đắc 無vô 所sở 畏úy 。

【# 疏sớ/sơ 】# 非phi 今kim 一nhất 佛Phật 。 所sở 說thuyết 法Pháp 門môn 。 河hà 沙sa 佛Phật 所sở 。 聞văn 祕bí 密mật 法pháp 。 我ngã 皆giai 為vi 眾chúng 。 宣tuyên 說thuyết 無vô 畏úy 。 言ngôn 微vi 妙diệu 者giả 。 以dĩ 言ngôn 辭từ 譬thí 喻dụ 方phương 便tiện 。 隨tùy 順thuận 機cơ 感cảm 也dã (# 〔# 大đại 疏sớ/sơ 云vân 〕# 非phi 器khí 不bất 傳truyền 曰viết 祕bí 。 隱ẩn 奧áo 難nan 知tri 曰viết 密mật )# 。

(# △# 〔# 吳ngô 興hưng 云vân 〕# 始thỉ 阿a 含hàm 。 終chung 般Bát 若Nhã 。 故cố 云vân 乃nãi 至chí 大đại 品phẩm 中trung 。 轉chuyển 教giáo 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 摩Ma 訶Ha 般Bát 若Nhã 。 即tức 其kỳ 相tương/tướng 也dã )# 。

(# [│/○]# 二nhị 明minh 現hiện 證chứng )# 。

世Thế 尊Tôn 知tri 我ngã 。 有hữu 大đại 辨biện 才tài 。 以dĩ 音âm 聲thanh 輪luân 。 教giáo 我ngã 發phát 揚dương 。 我ngã 於ư 佛Phật 前tiền 。 助trợ 佛Phật 轉chuyển 輪luân 。 因nhân 師sư 子tử 吼hống 。 成thành 阿A 羅La 漢Hán 。 世Thế 尊Tôn 印ấn 我ngã 。 說thuyết 法Pháp 無vô 上thượng 。

【# 疏sớ/sơ 】# 如Như 來Lai 知tri 我ngã 有hữu 辨biện 才tài 智trí 。 遂toại 教giáo 我ngã 以dĩ 口khẩu 輪luân 說thuyết 法Pháp 。 此thử 則tắc 示thị 令linh 以dĩ 不bất 生sanh 滅diệt 心tâm 行hành 。 說thuyết 實thật 相tướng 法Pháp 。 故cố 能năng 隨tùy 說thuyết 法Pháp 淨tịnh 。 則tắc 智trí 慧tuệ 淨tịnh 。 隨tùy 智trí 慧tuệ 淨tịnh 。 即tức 其kỳ 心tâm 淨tịnh 也dã 。 師sư 子tử 吼hống 者giả 。 無vô 畏úy 說thuyết 也dã (# 〔# 淨tịnh 名danh 經Kinh 云vân 〕# 。 演diễn 法Pháp 無vô 畏úy 。 猶do 師sư 子tử 吼hống 。 什thập 曰viết 。 能năng 說thuyết 實thật 法pháp 。 眾chúng 咸hàm 敬kính 順thuận 。 猶do 師sư 子tử 吼hống 。 威uy 攝nhiếp 羣quần 獸thú 也dã )# 。

(# △# 〔# 熏huân 聞văn 云vân 〕# 身thân 輪luân 現hiện 通thông 。 口khẩu 輪luân 說thuyết 法Pháp 。 意ý 輪luân 鑒giám 機cơ 。 此thử 口khẩu 輪luân 也dã 。 助trợ 佛Phật 轉chuyển 輪luân 。 此thử 法Pháp 輪luân 也dã 。 口khẩu 輪luân 是thị 所sở 轉chuyển 。 法Pháp 輪luân 是thị 能năng 轉chuyển )# 。

(# △# 〔# 私tư 謂vị 〕# 滿mãn 慈từ 此thử 章chương 。 與dữ 法pháp 華hoa 授thọ 記ký 品phẩm 。 參tham 互hỗ 證chứng 明minh 。 此thử 云vân 。 恆Hằng 沙sa 如Như 來Lai 。 祕bí 密mật 法Pháp 門môn 。 微vi 妙diệu 開khai 示thị 。 彼bỉ 云vân 。 亦diệc 於ư 過quá 去khứ 。 九cửu 十thập 億ức 諸chư 佛Phật 所sở 。 護hộ 持trì 助trợ 宣tuyên 。 佛Phật 之chi 正Chánh 法Pháp 。 亦diệc 於ư 七thất 佛Phật 說thuyết 法Pháp 人nhân 中trung 。 而nhi 為vi 第đệ 一nhất 。 於ư 賢Hiền 劫Kiếp 當đương 來lai 。 說thuyết 法Pháp 人nhân 中trung 。 亦diệc 復phục 第đệ 一nhất 。 此thử 云vân 。 以dĩ 音âm 聲thanh 輪luân 。 教giáo 我ngã 發phát 揚dương 。 我ngã 於ư 佛Phật 前tiền 。 助trợ 佛Phật 轉chuyển 輪luân 。 彼bỉ 云vân 。 精tinh 勤cần 護hộ 持trì 。 助trợ 宣tuyên 我ngã 法Pháp 。 能năng 於ư 四tứ 眾chúng 。 示thị 教giáo 利lợi 喜hỷ 。 此thử 云vân 。 因nhân 師sư 子tử 吼hống 。 成thành 阿A 羅La 漢Hán 。 彼bỉ 云vân 。 彼bỉ 佛Phật 世thế 人nhân 。 謂vị 之chi 實thật 示thị 聲Thanh 聞Văn 。 而nhi 富Phú 樓Lâu 那Na 。 以dĩ 斯tư 方phương 便tiện 。 饒nhiêu 益ích 無vô 量lượng 。 百bách 千thiên 眾chúng 生sanh 。 智trí 者giả 大đại 師sư 釋thích 助trợ 宣tuyên 正Chánh 法Pháp 曰viết 。 迹tích 為vi 下hạ 根căn 聲Thanh 聞Văn 。 即tức 是thị 助trợ 宣tuyên 酪lạc 法pháp 。 迹tích 在tại 方Phương 等Đẳng 。 示thị 受thọ 彈đàn 訶ha 。 即tức 是thị 護hộ 持trì 。 助trợ 宣tuyên 生sanh 酥tô 法pháp 。 迹tích 領lãnh 般Bát 若Nhã 。 即tức 是thị 護hộ 持trì 。 助trợ 宣tuyên 熟thục 酥tô 法pháp 。 迹tích 在tại 法pháp 華hoa 得đắc 悟ngộ 。 即tức 是thị 護hộ 持trì 。 助trợ 宣tuyên 醍đề 醐hồ 法pháp 。 是thị 則tắc 佛Phật 前tiền 轉chuyển 輪luân 。 助trợ 宣tuyên 五ngũ 味vị 半bán 滿mãn 之chi 法pháp 。 曠khoáng 劫kiếp 苦khổ 空không 。 無vô 非phi 實thật 相tướng 。 河hà 沙sa 祕bí 密mật 。 總tổng 是thị 聲thanh 輪luân 安an 陀đà 林lâm 中trung 。 領lãnh 身thân 子tử 之chi 縈oanh 戴đái 。 獼Mi 猴Hầu 池Trì 上thượng 。 服phục 淨tịnh 名danh 之chi 彈đàn 呵ha 。 咸hàm 是thị 啐# 啄trác 同đồng 時thời 。 翼dực 輪luân 雙song 舉cử 。 而nhi 岳nhạc 師sư 牽khiên 引dẫn 藏tạng 教giáo 。 判phán 析tích 圓viên 通thông 。 復phục 以dĩ 阿a 含hàm 般Bát 若Nhã 。 比tỉ 量lượng 教giáo 相tương/tướng 。 海hải 形hình 牛ngưu 跡tích 。 無vô 怪quái 乎hồ 是thị 非phi 之chi 鋒phong 起khởi 也dã )# 。

(# [│/○]# 三tam 結kết 酬thù 所sở 問vấn )# 。

佛Phật 問vấn 圓viên 通thông 。 我ngã 以dĩ 法Pháp 音âm 。 降hàng 伏phục 魔ma 怨oán 。 銷tiêu 滅diệt 諸chư 漏lậu 。 斯tư 為vi 第đệ 一nhất 。

【# 疏sớ/sơ 】# 內nội 以dĩ 。 禪thiền 定định 智trí 慧tuệ 。 伏phục 斷đoạn 愛ái 見kiến 。 外ngoại 以dĩ 神thần 通thông 說thuyết 法Pháp 。 降giáng/hàng 制chế 魔ma 外ngoại 。 則tắc 涅Niết 槃Bàn 城thành 存tồn 。 三Tam 寶Bảo 不bất 絕tuyệt 也dã (# 〔# 補bổ 遺di 云vân 〕# 中trung 道Đạo 法Pháp 音âm 降giáng/hàng 無vô 明minh 魔ma 怨oán 也dã )# 。

(# [?(○/○)]# 五ngũ 優Ưu 波Ba 離Ly 三tam )# 。

(# [│/○]# 一nhất 遇ngộ 佛Phật 受thọ 教giáo )# 。

優Ưu 波Ba 離Ly 即tức 從tùng 座tòa 起khởi 。 頂đảnh 禮lễ 佛Phật 足túc 。 而nhi 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 我ngã 親thân 隨tùy 佛Phật 。 踰du 城thành 出xuất 家gia 。 親thân 觀quán 如Như 來Lai 。 六lục 年niên 勤cần 苦khổ 。 親thân 見kiến 如Như 來Lai 。 降hàng 伏phục 諸chư 魔ma 。 制chế 諸chư 外ngoại 道đạo 。 解giải 脫thoát 世thế 間gian 。 貪tham 欲dục 諸chư 漏lậu 。 承thừa 佛Phật 教giáo 戒giới 。

【# 疏sớ/sơ 】# 優Ưu 波Ba 離Ly 。 云vân 近cận 執chấp 。 即tức 如Như 來Lai 為vi 太thái 子tử 時thời 。 親thân 近cận 執chấp 事sự 之chi 臣thần 也dã 。 (# 〔# 翻phiên 譯dịch 〕# 鄔Ổ 波Ba 離Ly 。 翻phiên 化hóa 生sanh 。 或hoặc 翻phiên 上thượng 首thủ 。 以dĩ 其kỳ 持trì 律luật 。 為vi 眾chúng 綱cương 紀kỷ 。 故cố 名danh 優ưu 波ba 釐li 。 或hoặc 翻phiên 近cận 執chấp 。 為vi 太thái 子tử 親thân 近cận 執chấp 事sự 之chi 臣thần 。 古cổ 人nhân 云vân 。 佛Phật 之chi 家gia 人nhân 。 非phi 也dã 。 訛ngoa 云vân 優Ưu 波Ba 離Ly 。 在tại 家gia 執chấp 事sự 。 出xuất 家gia 亦diệc 爾nhĩ 。 遂toại 見kiến 修tu 行hành 。 降hàng 魔ma 制chế 外ngoại 。 斷đoạn 惑hoặc 成thành 道Đạo 也dã 。 故cố 承thừa 如Như 來Lai 。 教giáo 以dĩ 持trì 戒giới 。 此thử 言ngôn 隨tùy 佛Phật 出xuất 家gia 。 律luật 云vân 。 度độ 諸chư 釋Thích 種chủng 。 先tiên 度độ 波ba 離ly 。 稍sảo 似tự 有hữu 異dị 。 葢# 以dĩ 初sơ 雖tuy 隨tùy 佛Phật 。 後hậu 方phương 得đắc 度độ 耳nhĩ 。 (# 〔# 四tứ 分phần/phân 律luật 云vân 〕# 王Vương 舍Xá 城Thành 有hữu 童đồng 子tử 優Ưu 波Ba 離Ly 。 為vi 佛Phật 剃thế 髮phát 〔# 法pháp 苑uyển 珠châu 林lâm 云vân 〕# 是thị 五ngũ 百bách 釋Thích 子tử 剃thế 頭đầu 師sư 。 不bất 輕khinh 不bất 重trọng/trùng 。 泯mẫn 然nhiên 除trừ 盡tận 。 佛Phật 言ngôn 善thiện 來lai 。 即tức 成thành 沙Sa 門Môn 。 佛Phật 即tức 授thọ 戒giới 。 得đắc 阿A 羅La 漢Hán 。 次thứ 授thọ 五ngũ 百bách 釋Thích 子tử 戒giới 。 優Ưu 波Ba 離Ly 為vi 上thượng 座tòa 〔# 善thiện 見kiến 律luật 云vân 〕# 優Ưu 波Ba 離Ly 升thăng 座tòa 。 執chấp 象tượng 牙nha 裝trang 扇thiên/phiến 。 見kiến 集tập 律luật 藏tạng )# 。

(# [│/○]# 三tam 因nhân 戒giới 獲hoạch 證chứng )# 。

如như 是thị 乃nãi 至chí 。 三tam 千thiên 威uy 儀nghi 。 八bát 萬vạn 微vi 細tế 。 性tánh 業nghiệp 遮già 業nghiệp 。 悉tất 皆giai 清thanh 淨tịnh 。 身thân 心tâm 寂tịch 滅diệt 。 成thành 阿A 羅La 漢Hán 。 我ngã 是thị 如Như 來Lai 。 眾chúng 中trung 綱cương 紀kỷ 。 親thân 印ấn 我ngã 心tâm 。 持trì 戒giới 修tu 身thân 。 眾chúng 推thôi 為vi 上thượng 。

【# 疏sớ/sơ 】# 有hữu 威uy 可khả 畏úy 。 有hữu 儀nghi 可khả 象tượng 。 約ước 二nhị 百bách 五ngũ 十thập 戒giới 。 各các 有hữu 四tứ 威uy 儀nghi 。 合hợp 為vi 一nhất 千thiên 。 行hành 住trụ 坐tọa 臥ngọa 。 律luật 儀nghi 各các 二nhị 百bách 五ngũ 十thập 。 復phục 對đối 三tam 聚tụ 。 轉chuyển 成thành 三tam 千thiên 。 (# 三tam 聚tụ 。 謂vị 攝nhiếp 善thiện 法Pháp 。 攝nhiếp 律luật 儀nghi 攝nhiếp 眾chúng 生sanh )# 復phục 將tương 。 三tam 千thiên 威uy 儀nghi 。 分phần/phân 配phối 身thân 口khẩu 七thất 支chi 。 為vi 二nhị 萬vạn 一nhất 千thiên 。 (# 七thất 支chi 戒giới 謂vị 身thân 三tam 口khẩu 四tứ 。 復phục 約ước 對đối 治trị 三tam 毒độc 。 及cập 四tứ 分phần/phân 煩phiền 惱não 。 (# 謂vị 多đa 貪tham 多đa 嗔sân 多đa 痴si 。 及cập 等đẳng 分phần/phân )# 成thành 。 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 。 今kim 舉cử 大đại 數số 云vân 耳nhĩ 。 (# 上thượng 資tư 中trung 文văn )# 殺sát 盜đạo 淫dâm 妄vọng 。 性tánh 元nguyên 是thị 罪tội 。 不bất 待đãi 制chế 止chỉ 。 犯phạm 即tức 成thành 業nghiệp 。 故cố 云vân 性tánh 業nghiệp 。 餘dư 即tức 因nhân 過quá 始thỉ 制chế 。 制chế 前tiền 犯phạm 即tức 無vô 罪tội 。 故cố 云vân 遮già 業nghiệp 。 (# 〔# 孤cô 山sơn 〕# 云vân 性tánh 業nghiệp 不bất 由do 佛Phật 制chế 。 持trì 之chi 性tánh 自tự 是thị 善thiện 。 犯phạm 之chi 性tánh 自tự 是thị 罪tội 。 如như 殺sát 盜đạo 等đẳng 。 遮già 業nghiệp 由do 佛Phật 遮già 制chế 。 犯phạm 之chi 得đắc 罪tội 。 如như 墾khẩn 土thổ 等đẳng )# 。

(# △# 〔# 手thủ 鑑giám 云vân 〕# 且thả 如như 一nhất 部bộ 律luật 中trung 。 僧Tăng 尼ni 二nhị 部bộ 戒giới 本bổn 。 對đối 境cảnh 制chế 戒giới 雖tuy 多đa 。 不bất 離ly 性tánh 遮già 二nhị 種chủng 。 凡phàm 對đối 有hữu 情tình 境cảnh 制chế 者giả 。 名danh 性tánh 。 對đối 非phi 情tình 境cảnh 制chế 者giả 。 名danh 遮già 。 以dĩ 一nhất 性tánh 字tự 收thu 一nhất 切thiết 性tánh 。 以dĩ 一nhất 遮già 字tự 收thu 一nhất 切thiết 遮già 。 性tánh 自tự 是thị 等đẳng 者giả 。 如như 佛Phật 未vị 制chế 戒giới 。 輪Luân 王Vương 以dĩ 十Thập 善Thiện 戒Giới 化hóa 人nhân 。 至chí 佛Phật 出xuất 世thế 。 比Bỉ 丘Khâu 有hữu 犯phạm 而nhi 重trọng/trùng 制chế 故cố 。 故cố 南nam 山sơn 云vân 。 性tánh 惡ác 通thông 於ư 化hóa 制chế 。 又hựu 佛Phật 出xuất 世thế 。 方phương 有hữu 餘dư 戒giới 。 如như 墾khẩn 土thổ 壞hoại 生sanh 。 外ngoại 道đạo 譏cơ 言ngôn 。 無vô 有hữu 慈từ 心tâm 。 損tổn 彼bỉ 命mạng 等đẳng 。 故cố 佛Phật 隨tùy 制chế 。 遮già 彼bỉ 之chi 謗báng 。 故cố 南nam 山sơn 云vân 。 遮già 戒giới 因nhân 過quá 便tiện 起khởi 。 應ưng 知tri 性tánh 遮già 是thị 所sở 犯phạm 之chi 戒giới 。 業nghiệp 是thị 所sở 招chiêu 之chi 報báo 。 又hựu 犯phạm 性tánh 戒giới 。 得đắc 兩lưỡng 重trọng 罪tội 。 一nhất 業nghiệp 道đạo 。 二nhị 違vi 制chế 。 若nhược 犯phạm 遮già 罪tội 。 但đãn 有hữu 違vi 制chế 。 故cố 南nam 山sơn 引dẫn 經Kinh 云vân 受thọ 戒giới 者giả 罪tội 重trọng 。 不bất 受thọ 者giả 罪tội 輕khinh 。 此thử 之chi 謂vị 也dã 。 由do 持trì 戒giới 故cố 。 不bất 犯phạm 諸chư 塵trần 。 塵trần 既ký 不bất 生sanh 。 身thân 亦diệc 無vô 得đắc 。 故cố 身thân 寂tịch 滅diệt 。 我ngã 身thân 不bất 有hữu 。 我ngã 心tâm 何hà 依y 。 根căn 塵trần 既ký 亡vong 。 心tâm 無vô 所sở 有hữu 。 故cố 亦diệc 寂tịch 滅diệt 。 如như 是thị 諸chư 法pháp 。 一nhất 時thời 清thanh 淨tịnh 。 唯duy 一nhất 寶bảo 覺giác 。 本bổn 來lai 無vô 染nhiễm 。 真chân 持trì 戒giới 耳nhĩ 。 由do 是thị 獲hoạch 證chứng 。 言ngôn 綱cương 紀kỷ 者giả 。 結kết 要yếu 之chi 處xứ 。 以dĩ 能năng 決quyết 斷đoạn 重trọng/trùng 輕khinh 。 開khai 持trì 遮già 犯phạm 。 制chế 眾chúng 行hành 事sự 。 令linh 人nhân 法pháp 高cao 尚thượng 。 為vi 後hậu 軌quỹ 也dã (# 〔# 智trí 論luận 第đệ 一nhất 〕# 諸chư 羅La 漢Hán 更cánh 問vấn 。 誰thùy 能năng 了liễu 集tập 毗Tỳ 尼Ni 法Pháp 藏tạng 。 皆giai 言ngôn 長trưởng 老lão 憂ưu 波ba 利lợi 。 於ư 五ngũ 百bách 阿A 羅La 漢Hán 中trung 。 持trì 律luật 第đệ 一nhất 。 〔# 淨tịnh 名danh 疏sớ/sơ 云vân 〕# 念niệm 數số 。 對đối 優Ưu 波Ba 離Ly 。 用dụng 念niệm 持trì 律luật 入nhập 道đạo 。 身thân 口khẩu 對đối 緣duyên 。 詮thuyên 量lượng 輕khinh 重trọng 憶ức 持trì 不bất 忘vong 。 於ư 諸chư 聲Thanh 聞Văn 中trung 。 持trì 律luật 之chi 上thượng 。 也dã 〔# 什thập 公công 云vân 〕# 在tại 在tại 世thế 世thế 。 誓thệ 願nguyện 持trì 律luật 。 故cố 於ư 今kim 持trì 律luật 第đệ 一nhất 。

(# △# 〔# 淨tịnh 名danh 經Kinh 云vân 〕# 。 如như 優Ưu 波Ba 離Ly 。 以dĩ 心tâm 相tướng 得đắc 解giải 脫thoát 時thời 。 寧ninh 有hữu 垢cấu 不phủ 。

不phủ 也dã 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 心tâm 相tướng 無vô 垢cấu 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 其kỳ 如như 此thử 者giả 。 是thị 名danh 奉phụng 律luật 。 是thị 名danh 善thiện 解giải 。 什thập 曰viết 。 奉phụng 律luật 梵Phạm 本bổn 云vân 毗Tỳ 尼Ni 。 秦tần 言ngôn 善thiện 法Pháp 。 謂vị 自tự 治trị 淫dâm 怒nộ 痴si 。 亦diệc 能năng 治trị 眾chúng 生sanh 惡ác 也dã 。 肇triệu 曰viết 。 若nhược 能năng 知tri 法pháp 如như 此thử 。 乃nãi 名danh 善thiện 解giải 奉phụng 律luật 法pháp 耳nhĩ )# 。

(# [│/○]# 三tam 結kết 酬thù 所sở 問vấn )# 。

佛Phật 問vấn 圓viên 通thông 。 我ngã 以dĩ 執chấp 身thân 。 身thân 得đắc 自tự 在tại 。 次thứ 第đệ 執chấp 心tâm 。 心tâm 得đắc 通thông 達đạt 。 然nhiên 後hậu 身thân 心tâm 。 一nhất 切thiết 通thông 利lợi 。 斯tư 為vi 第đệ 一nhất 。

【# 疏sớ/sơ 】# 持trì 戒giới 修tu 身thân 。 禁cấm 防phòng 塵trần 染nhiễm 。 觀quán 身thân 實thật 相tướng 。 塵trần 自tự 不bất 生sanh 。 能năng 分phân 別biệt 心tâm 。 依y 何hà 所sở 有hữu 。 是thị 故cố 身thân 心tâm 。 通thông 達đạt 自tự 在tại (# 〔# 孤cô 山sơn 云vân 〕# 次thứ 第đệ 執chấp 心tâm 者giả 。 由do 持trì 戒giới 清thanh 淨tịnh 。 故cố 發phát 定định 慧tuệ 也dã 。 定định 持trì 心tâm 。 則tắc 止chỉ 散tán 。 慧tuệ 持trì 心tâm 則tắc 照chiếu 。 昏hôn 故cố 曰viết 心tâm 得đắc 通thông 達đạt 。

(# △# 〔# 補bổ 遺di 云vân 〕# 下hạ 文văn 先tiên 持trì 聲Thanh 聞Văn 四tứ 棄khí 。 後hậu 行hành 菩Bồ 薩Tát 。 清thanh 淨tịnh 律luật 儀nghi 。 執chấp 心tâm 不bất 起khởi 。 今kim 云vân 次thứ 第đệ 執chấp 心tâm 。 指chỉ 大Đại 乘Thừa 戒giới 。 直trực 制chế 心tâm 地địa 。 以dĩ 為vi 圓viên 通thông 也dã 。 按án 苕# 溪khê 引dẫn 據cứ 下hạ 文văn 。 謂vị 執chấp 心tâm 非phi 約ước 定định 慧tuệ 。 所sở 敘tự 正chánh 言ngôn 其kỳ 小tiểu 。 故cố 竹trúc 菴am 揀giản 之chi )# 。

(# △# 〔# 中trung 川xuyên 云vân 〕# 依y 身thân 有hữu 識thức 。 故cố 先tiên 從tùng 執chấp 身thân 。 次thứ 第đệ 執chấp 心tâm 。

(# [?(○/○)]# 六lục 目Mục 乾Kiền 連Liên 二nhị )# 。

(# [│/○]# 一nhất 遇ngộ 緣duyên 聞văn 教giáo )# 。

大Đại 目Mục 乾Kiền 連Liên 。 即tức 從tùng 座tòa 起khởi 。 頂đảnh 禮lễ 佛Phật 足túc 。 而nhi 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 我ngã 初sơ 於ư 路lộ 。 乞khất 食thực 逢phùng 遇ngộ 。 優Ưu 樓Lâu 頻Tần 螺Loa 。 伽già 耶da 那na 提đề 。 三tam 迦Ca 葉Diếp 波Ba 。 宣tuyên 說thuyết 如Như 來Lai 。 因nhân 緣duyên 深thâm 義nghĩa 。

【# 疏sớ/sơ 】# 目Mục 乾Kiền 連Liên 姓tánh 。 云vân 采thải 菽# 氏thị 。 拘câu 律luật 陀đà 名danh 。 云vân 無vô 節tiết 樹thụ 。 優Ưu 樓Lâu 頻Tần 螺Loa 。 云vân 木mộc 苽# 林lâm 。 (# 〔# 法pháp 華hoa 文văn 句cú 云vân 〕# 優ưu 樓lâu 頻tần 蠡lễ 。 亦diệc 優ưu 樓lâu 毗tỳ 。 亦diệc 優ưu 為vi 。 此thử 翻phiên 木mộc 苽# 林lâm 〔# 孤cô 山sơn 云vân 〕# 此thử 云vân 木mộc 瓜qua 窿# 。 胷# 有hữu 癃lung 。 如như 木mộc 瓜qua 故cố )# 伽già 耶da 云vân 城thành 。 (# 亦diệc 云vân 象tượng 山sơn 。 名danh 即tức 象tượng 頭đầu 山sơn )# 那na 提đề 云vân 江giang 。 (# 此thử 翻phiên 河hà 。 亦diệc 江giang 。 毗Tỳ 婆Bà 尸Thi 佛Phật 時thời 。 兄huynh 為vi 瓶Bình 沙Sa 王Vương 師sư 。 五ngũ 百bách 弟đệ 子tử 。 兩lưỡng 弟đệ 各các 二nhị 百bách 五ngũ 十thập 。 是thị 一nhất 千thiên 比Bỉ 丘Khâu 。 相tương 隨tùy 歸quy 佛Phật 者giả )# 緣duyên 如như 舍Xá 利Lợi 弗Phất 中trung 和hòa 會hội 。

(# [│/○]# 二nhị 因nhân 教giáo 通thông 悟ngộ 二nhị )# 。

(# [?(▽/○)]# 一nhất 獲hoạch 悟ngộ 入nhập 道đạo )# 。

我ngã 頓đốn 發phát 心tâm 。 得đắc 大đại 通thông 達đạt 。 如Như 來Lai 惠huệ 我ngã 。 袈ca 裟sa 著trước 身thân 。 鬚tu 髮phát 自tự 落lạc 。

【# 疏sớ/sơ 】# 前tiền 聞văn 。 因nhân 緣duyên 深thâm 義nghĩa 。 即tức 由do 因nhân 緣duyên 。 深thâm 達đạt 實thật 相tướng 。 實thật 相tướng 無vô 相tướng 。 身thân 心tâm 寂tịch 滅diệt 。 由do 是thị 開khai 悟ngộ 。 名danh 大đại 通thông 達đạt (# 〔# 文văn 句cú 云vân 〕# 觀quán 於ư 一nhất 心tâm 。 歘hốt 有hữu 一nhất 切thiết 心tâm 。 觀quán 一nhất 切thiết 心tâm 。 歘hốt 無vô 諸chư 心tâm 。 心tâm 無vô 有hữu 無vô 。 通thông 至chí 實thật 相tướng 。 即tức 神thần 通thông 觀quán 也dã )# 。

(# △# 〔# 智trí 論luận 云vân 〕# 舍Xá 利Lợi 弗Phất 目Mục 連Liên 。 俱câu 到đáo 佛Phật 所sở 。 佛Phật 遙diêu 見kiến 二nhị 人nhân 。 告cáo 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 是thị 我ngã 弟đệ 子tử 中trung 。 智trí 慧tuệ 第đệ 一nhất 。 神thần 足túc 第đệ 一nhất 。

佛Phật 言ngôn 。

善thiện 來lai 比Bỉ 丘Khâu 。 即tức 時thời 鬚tu 髮phát 自tự 落lạc 。 法Pháp 服phục 著trước 身thân 。 衣y 鉢bát 具cụ 足túc 。 受thọ 成thành 就tựu 戒giới 。 增tăng 一nhất 云vân 。 我ngã 弟đệ 子tử 神thần 通thông 輕khinh 舉cử 。 飛phi 到đáo 十thập 方phương 者giả 。 大Đại 目Mục 連Liên 第đệ 一nhất )# 。

(# [?(▽/○)]# 二nhị 因nhân 悟ngộ 得đắc 通thông )# 。

我ngã 遊du 十thập 方phương 。 得đắc 無vô 罣quái 礙ngại 。 神thần 通thông 發phát 明minh 。 推thôi 為vi 無vô 上thượng 。 成thành 阿A 羅La 漢Hán 。 寧ninh 唯dụy 世Thế 尊Tôn 。 十thập 方phương 如Như 來Lai 。 歎thán 我ngã 神thần 力lực 。 圓viên 明minh 清thanh 淨tịnh 。 自tự 在tại 無vô 畏úy 。

【# 疏sớ/sơ 】# 謂vị 由do 開khai 悟ngộ 。 分phân 別biệt 不bất 生sanh 。 意ý 識thức 不bất 起khởi 。 即tức 是thị 以dĩ 湛trạm 旋toàn 其kỳ 。 虗hư 妄vọng 滅diệt 生sanh 。 伏phục 還hoàn 元nguyên 覺giác 。 湛trạm 性tánh 既ký 深thâm 。 心tâm 光quang 宣tuyên 發phát 。 神thần 通thông 大đại 用dụng 。 由do 此thử 現hiện 前tiền 。 能năng 游du 十thập 方phương 。 無vô 礙ngại 自tự 在tại (# 〔# 孤cô 山sơn 云vân 〕# 六Lục 神Thần 通Thông 中trung 。 唯duy 漏lậu 盡tận 是thị 內nội 證chứng 。 餘dư 五ngũ 皆giai 屬thuộc 外ngoại 用dụng )# 。

(# △# 〔# 法pháp 華hoa 文văn 句cú 云vân 〕# 約ước 教giáo 論luận 神thần 通thông 者giả 。 依y 四tứ 禪thiền 十thập 四tứ 變biến 化hóa 。 依y 觀quán 練luyện 熏huân 修tu 十thập 一nhất 切thiết 無vô 漏lậu 事sự 禪thiền 。 能năng 作tác 十thập 八bát 變biến 。 即tức 初sơ 教giáo 中trung 神thần 通thông 。 依y 空không 起khởi 慧tuệ 。 以dĩ 空không 慧tuệ 心tâm 。 修tu 諸chư 神thần 通thông 。 即tức 通thông 教giáo 中trung 神thần 通thông 。 次thứ 第đệ 依y 三tam 諦đế 習tập 得đắc 神thần 通thông 展triển 轉chuyển 深thâm 入nhập 。 過quá 於ư 二nhị 乘thừa 。 即tức 別biệt 教giáo 神thần 通thông 。 依y 於ư 實thật 相tướng 不bất 以dĩ 二nhị 相tướng 。 見kiến 諸chư 佛Phật 土độ 。 從tùng 真chân 起khởi 應ưng 。 不bất 動động 真chân 際tế 。 徧biến 十thập 法Pháp 界Giới 。 是thị 圓viên 教giáo 神thần 通thông 。 本bổn 迹tích 者giả 。 本bổn 住trụ 真chân 際tế 。 首Thủ 楞Lăng 嚴Nghiêm 定Định 。 能năng 於ư 一nhất 念niệm 徧biến 應ưng 十thập 方phương 。 種chủng 種chủng 示thị 現hiện 。 施thi 作tác 佛Phật 事sự 。 以dĩ 慈từ 悲bi 故cố 。 迹tích 為vi 五ngũ 味vị 神thần 通thông 。 引dẫn 令linh 入nhập 極cực )# 。

(# △# 〔# 私tư 謂vị 〕# 目Mục 連Liên 神thần 通thông 。 廣quảng 如như 經kinh 論luận 。 如như 云vân 。 欲dục 知tri 佛Phật 聲thanh 音âm 遠viễn 近cận 。 飛phi 過quá 西tây 方phương 。 恆Hằng 河Hà 沙sa 土thổ 。 彼bỉ 人nhân 驚kinh 恠# 。 謂vị 人nhân 頭đầu 蟲trùng 。 彼bỉ 佛Phật 言ngôn 。 東đông 方phương 無vô 量lượng 佛Phật 土độ 。 釋thích 尊tôn 神thần 足túc 第đệ 一nhất 弟đệ 子tử 。 尋tầm 聲thanh 到đáo 此thử 。 此thử 則tắc 十thập 方phương 如Như 來Lai 。 歎thán 我ngã 神thần 力lực 也dã )# 。

(# [│/○]# 二nhị 結kết 酬thù 重trọng/trùng 指chỉ )# 。

佛Phật 問vấn 圓viên 通thông 。 我ngã 以dĩ 旋toàn 湛trạm 。 心tâm 光quang 發phát 宣tuyên 。 如như 澄trừng 濁trược 流lưu 。 久cửu 成thành 清thanh 瑩oánh 。 斯tư 為vi 第đệ 一nhất 。

【# 疏sớ/sơ 】# 旋toàn 湛trạm 即tức 定định 。 心tâm 光quang 即tức 慧tuệ 。 由do 定định 發phát 慧tuệ 。 神thần 用dụng 無vô 邊biên 。 如như 水thủy 澄trừng 清thanh 。 萬vạn 象tượng 斯tư 現hiện (# 〔# 溫ôn 陵lăng 云vân 〕# 旋toàn 湛trạm 者giả 。 旋toàn 意ý 識thức 而nhi 歸quy 妙diệu 湛trạm 也dã )# 。

(# △# 〔# 寂tịch 音âm 云vân 〕# 神thần 通thông 皆giai 以dĩ 意ý 緣duyên 。 如như 淨tịnh 名danh 入nhập 三tam 昧muội 。 亦diệc 須tu 作tác 念niệm 。 然nhiên 念niệm 是thị 生sanh 滅diệt 。 故cố 神thần 通thông 有hữu 失thất 獲hoạch 。 圓viên 覺giác 云vân 。 如như 幻huyễn 三tam 摩ma 提đề 。 如như 苗miêu 漸tiệm 增tăng 長trưởng 。 故cố 須tu 積tích 久cửu 。 乃nãi 能năng 發phát 光quang 。 寶bảo 誌chí 初sơ 唯duy 習tập 定định 。 定định 久cửu 忽hốt 獲hoạch 神thần 通thông 。 夫phu 定định 習tập 之chi 久cửu 。 非phi 旋toàn 湛trạm 發phát 光quang 乎hồ )# 。

(# △# 〔# 私tư 謂vị 〕# 宗tông 鏡kính 引dẫn 淨tịnh 名danh 疏sớ/sơ 云vân 。 三Tam 摩Ma 提Đề 數số 對đối 目Mục 連Liên 是thị 定định 數số 偏thiên 利lợi 。 修tu 此thử 定định 進tiến 道đạo 故cố 。 諸chư 聲Thanh 聞Văn 中trung 。 禪thiền 定định 第đệ 一nhất 。 夫phu 不bất 曰viết 神thần 通thông 第đệ 一nhất 。 而nhi 曰viết 禪thiền 定định 第đệ 一nhất 。 正chánh 此thử 經Kinh 湛trạm 發phát 光quang 之chi 旨chỉ 也dã 。 故cố 曰viết 。 身thân 子tử 目Mục 連Liên 。 為vi 左tả 右hữu 弟đệ 子tử 者giả 。 通thông 因nhân 定định 生sanh 。 即tức 是thị 定định 慧tuệ 一nhất 雙song 又hựu 曰viết 。 本bổn 住trụ 真chân 際tế 。 首Thủ 楞Lăng 嚴Nghiêm 定Định 。 是thị 知tri 佛Phật 不bất 許hứa 調Điều 達Đạt 得đắc 通thông 。 而nhi 天thiên 台thai 以dĩ 三Tam 摩Ma 提Đề 數số 。 對đối 目Mục 連Liên 者giả 。 義nghĩa 在tại 乎hồ 此thử )# 。

(# ○# 已dĩ 上thượng 六lục 人nhân 依y 識thức 悟ngộ 入nhập 竟cánh )# 。

(# [○@卍]# 四tứ 復phục 大đại 同đồng 本bổn 證chứng 七thất )# 。

(# [?(○/○)]# 一nhất 火hỏa 頭đầu 金kim 剛cang 三tam )# 。

(# [│/○]# 一nhất 遇ngộ 佛Phật 聞văn 教giáo )# 。

烏Ô 芻Sô 瑟Sắt 摩Ma 。 於ư 如Như 來Lai 前tiền 。 合hợp 掌chưởng 頂đảnh 禮lễ 。 佛Phật 之chi 雙song 足túc 。 而nhi 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 我ngã 常thường 先tiên 憶ức 。 久cửu 遠viễn 劫kiếp 前tiền 。 性tánh 多đa 貪tham 欲dục 。 有hữu 佛Phật 出xuất 世thế 。 名danh 曰viết 空Không 王Vương 。 說thuyết 多đa 淫dâm 人nhân 。 成thành 猛mãnh 火hỏa 聚tụ 。

【# 疏sớ/sơ 】# 烏Ô 芻Sô 瑟Sắt 摩Ma 。 此thử 云vân 火hỏa 頭đầu 。 觀quán 火hỏa 性tánh 得đắc 道Đạo 。 故cố 以dĩ 名danh 焉yên 。 (# 〔# 直trực 解giải 云vân 〕# 例lệ 上thượng 不bất 言ngôn 從tùng 座tòa 起khởi 者giả 。 以dĩ 火hỏa 頭đầu 金kim 剛cang 。 示thị 現hiện 執chấp 金kim 剛cang 神thần 。 衛vệ 〔# 獲hoạch 〕# 侍thị 從tùng 。 不bất 設thiết 本bổn 座tòa 故cố )# 因nhân 多đa 貪tham 欲dục 。 聞văn 教giáo 修tu 觀quán 。 從tùng 此thử 獲hoạch 悟ngộ 。 貪tham 欲dục 盛thịnh 者giả 。 是thị 鬼quỷ 獄ngục 因nhân 。 因nhân 為vi 欲dục 火hỏa 所sở 熾sí 。 果quả 為vi 業nghiệp 火hỏa 所sở 燒thiêu 。 因nhân 果quả 相tương 當đương 。 俱câu 名danh 火hỏa 聚tụ 。

(# [│/○]# 二nhị 依y 教giáo 修tu 觀quán 二nhị )# 。

(# [?(▽/○)]# 一nhất 觀quán 成thành 獲hoạch 悟ngộ )# 。

教giáo 我ngã 徧biến 觀quán 。 百bách 骸hài 四tứ 支chi 。 諸chư 冷lãnh 煖noãn 氣khí 。 神thần 光quang 內nội 凝ngưng 。 化hóa 多đa 淫dâm 心tâm 。 成thành 智trí 慧tuệ 火hỏa 。

【# 疏sớ/sơ 】# 初sơ 觀quán 身thân 心tâm 。 唯duy 見kiến 煖noãn 觸xúc 。 後hậu 觀quán 煖noãn 觸xúc 。 無vô 相tướng 無vô 生sanh 。 我ngã 身thân 自tự 空không 。 煖noãn 依y 何hà 住trụ 。 身thân 心tâm 既ký 寂tịch 。 性tánh 火hỏa 妙diệu 發phát 。 故cố 云vân 神thần 光quang 內nội 凝ngưng 。 成thành 智trí 慧tuệ 火hỏa 。 〔# 吳ngô 興hưng 云vân 〕# 百bách 骸hài 四tứ 支chi 。 地địa 也dã 。 冷lãnh 煖noãn 氣khí 。 水thủy 火hỏa 風phong 也dã 。 三tam 昧muội 既ký 著trước 。 神thần 光quang 內nội 凝ngưng 。 以dĩ 多đa 欲dục 人nhân 火hỏa 大đại 偏thiên 勝thắng 。 故cố 變biến 淫dâm 火hỏa 而nhi 成thành 智trí 火hỏa )# 。

(# [?(▽/○)]# 二nhị 重trọng/trùng 指chỉ 釋thích 成thành )# 。

從tùng 是thị 諸chư 佛Phật 。 皆giai 呼hô 召triệu 我ngã 。 名danh 為vi 火Hỏa 頭Đầu 。 我ngã 以dĩ 火hỏa 光quang 。 三tam 昧muội 力lực 故cố 。 成thành 阿A 羅La 漢Hán 。 心tâm 發phát 大đại 願nguyện 。 諸chư 佛Phật 成thành 道Đạo 。 我ngã 為vi 力lực 士sĩ 。 親thân 伏phục 魔ma 怨oán 。

【# 疏sớ/sơ 】# 因nhân 觀quán 火hỏa 性tánh 。 得đắc 真chân 三tam 昧muội 。 以dĩ 火hỏa 為vi 入nhập 道đạo 初sơ 門môn 。 故cố 曰viết 火hỏa 頭đầu 。 火hỏa 能năng 破phá 壞hoại 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 故cố 發phát 大đại 願nguyện 。 為vi 力lực 士sĩ 身thân 。 破phá 魔ma 護hộ 法Pháp 也dã (# 〔# 直trực 解giải 云vân 〕# 言ngôn 火hỏa 頭đầu 者giả 。 頭đầu 現hiện 火hỏa 焰diễm 。 作tác 降hàng 魔ma 相tương/tướng 。 示thị 為vi 金kim 剛cang 身thân 故cố 。 火Hỏa 光Quang 三Tam 昧Muội 者giả 。 正chánh 由do 火Hỏa 光Quang 三Tam 昧Muội 力lực 。 斷đoạn 見kiến 思tư 。 得đắc 果quả 證chứng 故cố )# 。

(# [│/○]# 三tam 結kết 酬thù 所sở 問vấn )# 。

佛Phật 問vấn 圓viên 通thông 。 我ngã 以dĩ 諦đế 觀quán 。 身thân 心tâm 煖noãn 觸xúc 。 無vô 礙ngại 流lưu 通thông 。 諸chư 漏lậu 既ký 銷tiêu 。 生sanh 大đại 寶bảo 燄diệm 。 登đăng 無vô 上thượng 覺giác 。 斯tư 為vi 第đệ 一nhất 。

【# 疏sớ/sơ 】# 煖noãn 觸xúc 即tức 空không 。 故cố 云vân 無vô 礙ngại 性tánh 火hỏa 妙diệu 發phát 。 故cố 曰viết 流lưu 通thông 。 內nội 凝ngưng 外ngoại 現hiện 。 故cố 生sanh 寶bảo 燄diệm (# 〔# 交giao 光quang 云vân 〕# 。 火Hỏa 光Quang 三Tam 昧Muội 。 能năng 現hiện 外ngoại 相tướng 。 佛Phật 陀Đà 入nhập 火hỏa 光quang 定định 其kỳ 室thất 如như 焚phần 。 發phát 智trí 慧tuệ 火hỏa 爇nhiệt 煩phiền 惱não 薪tân 。 故cố 能năng 生sanh 寶bảo 燄diệm 也dã )# 。

(# △# 〔# 王vương 舜thuấn 鼎đỉnh 曰viết 〕# 此thử 。 性tánh 火hỏa 真chân 空không 。 性tánh 空không 真chân 火hỏa 。 之chi 的đích 證chứng 也dã 。 下hạ 六lục 聖thánh 倣# 此thử )# 。

(# [?(○/○)]# 二nhị 持Trì 地Địa 菩Bồ 薩Tát 二nhị )# 。

(# [│/○]# 一nhất 遇ngộ 佛Phật 受thọ 教giáo 二nhị )# 。

(# [?(▽/○)]# 一nhất 歷lịch 值trị 諸chư 佛Phật 具cụ 修tu 福phước 樂lạc 。

持Trì 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 即tức 從tùng 座tòa 起khởi 。 頂đảnh 禮lễ 佛Phật 足túc 。 而nhi 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 我ngã 念niệm 往vãng 昔tích 。 普Phổ 光Quang 如Như 來Lai 。 出xuất 現hiện 於ư 世thế 。 我ngã 為vi 比Bỉ 丘Khâu 。 常thường 於ư 一nhất 切thiết 。 要yếu 路lộ 津tân 口khẩu 。 田điền 地địa 險hiểm 隘ải 。 有hữu 不bất 如như 法Pháp 。 妨phương 損tổn 車xa 馬mã 。 我ngã 皆giai 平bình 填điền 。 或hoặc 作tác 橋kiều 梁lương 。 或hoặc 負phụ 沙sa 土thổ 。 如như 是thị 勤cần 苦khổ 。 經kinh 無vô 量lượng 佛Phật 。 出xuất 現hiện 於ư 世thế 。 或hoặc 有hữu 眾chúng 生sanh 。 於ư 闤hoàn 闠hội 處xứ 。 要yếu 人nhân 擎kình 物vật 。 我ngã 先tiên 為vi 擎kình 。 至chí 其kỳ 所sở 詣nghệ 。 放phóng 物vật 即tức 行hành 。 不bất 取thủ 其kỳ 直trực 。

【# 疏sớ/sơ 】# 勤cần 身thân 苦khổ 己kỷ 。 利lợi 益ích 多đa 眾chúng 。 經kinh 無vô 量lượng 佛Phật 。 作tác 無vô 畏úy 施thí 。 福phước 因nhân 廣quảng 也dã 。 市thị 垣viên 曰viết 闤hoàn 。 市thị 門môn 曰viết 闠hội 。 (# 〔# 標tiêu 指chỉ 〕# 半bán 治trị 道đạo 路lộ 。 即tức 地địa 性tánh 入nhập 圓viên 通thông 也dã )# 。

(# △# 〔# 法pháp 華hoa 文văn 句cú 云vân 〕# 寶bảo 雲vân 經Kinh 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 有hữu 十thập 法pháp 。 名danh 持Trì 地Địa 三Tam 昧Muội 。 如như 世thế 間gian 地địa 。 一nhất 者giả 廣quảng 大đại 。 二nhị 眾chúng 生sanh 依y 。 三tam 無vô 好hảo 惡ác 。 四tứ 受thọ 大đại 雨vũ 。 五ngũ 生sanh 草thảo 木mộc 。 六lục 種chủng 子tử 所sở 依y 。 七thất 生sanh 眾chúng 寶bảo 。 八bát 生sanh 眾chúng 藥dược 。 九cửu 風phong 不bất 動động 。 十thập 師sư 子tử 吼hống 不bất 能năng 驚kinh 。 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 爾nhĩ 。

(# [?(▽/○)]# 二nhị 別biệt 值trị 毗tỳ 舍xá 親thân 承thừa 開khai 示thị )# 。

毗tỳ 舍xá 浮phù 佛Phật 。 現hiện 在tại 世thế 時thời 。 世thế 多đa 飢cơ 荒hoang 。 我ngã 為vi 負phụ 人nhân 。 無vô 問vấn 遠viễn 近cận 。 唯duy 取thủ 一nhất 錢tiền 。 或hoặc 有hữu 車xa 牛ngưu 。 被bị 於ư 泥nê 溺nịch 。 我ngã 有hữu 神thần 力lực 。 為vi 其kỳ 推thôi 輪luân 。 拔bạt 其kỳ 苦khổ 惱não 。

時thời 國quốc 大đại 王vương 。 延diên 佛Phật 設thiết 齋trai 。 我ngã 於ư 爾nhĩ 時thời 。 平bình 地địa 待đãi 佛Phật 。 毗tỳ 舍xá 如Như 來Lai 。 摩ma 頂đảnh 謂vị 我ngã 。 當đương 平bình 心tâm 地địa 。 則tắc 世thế 界giới 地địa 。 一nhất 切thiết 皆giai 平bình 。

【# 疏sớ/sơ 】# 毗tỳ 舍xá 浮phù 。 云vân 徧biến 一nhất 切thiết 自tự 在tại 。 莊trang 嚴nghiêm 劫kiếp 中trung 。 最tối 後hậu 一nhất 佛Phật )# 平bình 治trị 路lộ 地địa 。 待đãi 佛Phật 經Kinh 過quá 。 佛Phật 以dĩ 自tự 證chứng 法Pháp 門môn 開khai 示thị 。 令linh 平bình 心tâm 地địa 一nhất 切thiết 皆giai 平bình 者giả 。 心tâm 為vi 萬vạn 法pháp 所sở 依y 。 平bình 等đẳng 含hàm 育dục 。 長trưởng 養dưỡng 一nhất 切thiết 。 故cố 名danh 為vi 地địa 。 若nhược 能năng 平bình 等đẳng 性tánh 觀quán 。 與dữ 此thử 無vô 異dị 。 則tắc 一nhất 切thiết 法pháp 。 無vô 不bất 平bình 等đẳng 。 自tự 在tại 無vô 礙ngại 。 由do 是thị 佛Phật 名danh 一nhất 切thiết 自tự 在tại 。 耳nhĩ (# 〔# 孤cô 山sơn 云vân 〕# 地địa 由do 心tâm 造tạo 。 心tâm 平bình 則tắc 地địa 平bình )# 。

(# △# 〔# 智trí 論luận 云vân 〕# 內nội 法pháp 與dữ 外ngoại 法pháp 作tác 因nhân 緣duyên 。 若nhược 善thiện 若nhược 不bất 善thiện 。 多đa 惡ác 口khẩu 業nghiệp 故cố 。 地địa 生sanh 荊kinh 棘cức 。 諂siểm 誑cuống 曲khúc 心tâm 故cố 。 地địa 則tắc 高cao 下hạ 不bất 平bình 。 慳san 貪tham 多đa 故cố 。 則tắc 水thủy 旱hạn 不bất 調điều 。 地địa 生sanh 瓦ngõa 礫lịch 。 不bất 作tác 上thượng 諸chư 惡ác 故cố 。 地địa 則tắc 平bình 正chánh 。 多đa 出xuất 珍trân 寶bảo 。

(# △# 〔# 觀quán 經kinh 序tự 云vân 〕# 心tâm 分phần/phân 垢cấu 淨tịnh 。 見kiến 兩lưỡng 土thổ 之chi 升thăng 沈trầm 。 故cố 知tri 娑sa 婆bà 心tâm 險hiểm 。 感cảm 陵lăng 谷cốc 之chi 高cao 深thâm 。 極cực 樂lạc 心tâm 平bình 。 致trí 地địa 平bình 之chi 如như 掌chưởng )# 。

(# [│/○]# 二nhị 因nhân 教giáo 獲hoạch 悟ngộ 二nhị )# 。

(# [?(▽/○)]# 一nhất 正chánh 陳trần 悟ngộ 旨chỉ )# 。

我ngã 即tức 心tâm 開khai 。 見kiến 身thân 微vi 塵trần 。 與dữ 造tạo 世thế 界giới 。 所sở 有hữu 微vi 塵trần 。 等đẳng 無vô 差sai 別biệt 。 微vi 塵trần 自tự 性tánh 。 不bất 相tương 觸xúc 摩ma 。 乃nãi 至chí 刀đao 兵binh 。 亦diệc 無vô 所sở 觸xúc 。

【# 疏sớ/sơ 】# 聞văn 平bình 心tâm 地địa 。 即tức 悟ngộ 我ngã 心tâm 。 本bổn 來lai 平bình 等đẳng 。 若nhược 身thân 若nhược 界giới 。 所sở 有hữu 微vi 塵trần 。 皆giai 無vô 自tự 性tánh 。 但đãn 從tùng 虗hư 妄vọng 分phân 別biệt 所sở 現hiện 。 唯duy 一nhất 實thật 相tướng 。 本bổn 如Như 來Lai 藏tạng 。 猶do 如như 空không 華hoa 。 翳ế 故cố 妄vọng 見kiến 。 空không 本bổn 無vô 華hoa 。 復phục 何hà 相tương/tướng 礙ngại 。 由do 是thị 刀đao 兵binh 。 亦diệc 無vô 所sở 觸xúc 。 (# 〔# 孤cô 山sơn 云vân 〕# 刀đao 兵binh 無vô 觸xúc 者giả 。 以dĩ 身thân 塵trần 界giới 塵trần 。 一nhất 一nhất 平bình 等đẳng 空không 寂tịch 。 各các 各các 不bất 相tương 知tri 。 各các 各các 不bất 相tương 到đáo 。 體thể 本bổn 無vô 生sanh 故cố 無vô 觸xúc 摩ma )# 。

(# △# 〔# 海hải 印ấn 云vân 〕# 微vi 塵trần 性tánh 空không 。 本bổn 不bất 相tương 觸xúc 。 如như 以dĩ 空không 合hợp 空không 也dã )# 。

(# △# 〔# 交giao 光quang 云vân 〕# 刀đao 兵binh 為vi 外ngoại 地địa 大đại 。 身thân 為vi 內nội 地địa 大đại 。 以dĩ 身thân 觸xúc 身thân 。 如như 斬trảm 光quang 截tiệt 影ảnh )# 。

(# [?(▽/○)]# 三tam 因nhân 悟ngộ 獲hoạch 證chứng )# 。

我ngã 於ư 法Pháp 性tánh 。 獲hoạch 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 成thành 阿A 羅La 漢Hán 。 迴hồi 心tâm 今kim 入nhập 。 菩Bồ 薩Tát 位vị 中trung 。 聞văn 諸chư 如Như 來Lai 。 宣tuyên 妙diệu 蓮liên 華hoa 。 佛Phật 知tri 見kiến 地địa 。 我ngã 先tiên 證chứng 明minh 。 而nhi 為vi 上thượng 首thủ 。

【# 疏sớ/sơ 】# 身thân 界giới 二nhị 塵trần 。 染nhiễm 淨tịnh 諸chư 法pháp 。 本bổn 無vô 自tự 性tánh 。 唯duy 是thị 實thật 相tướng 。 如Như 來Lai 藏tạng 性tánh 。 故cố 云vân 法pháp 性tánh 。 於ư 此thử 忍nhẫn 可khả 。 元nguyên 無vô 生sanh 滅diệt 。 決quyết 定định 不bất 謬mậu 。 名danh 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 (# 〔# 標tiêu 指chỉ 〕# 法pháp 性tánh 即tức 心tâm 地địa 也dã )# 此thử 人nhân 開khai 悟ngộ 大Đại 乘Thừa 。 而nhi 登đăng 小tiểu 果quả 者giả 。 以dĩ 彼bỉ 隨tùy 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 。 要yếu 入nhập 即tức 入nhập 。 如như 西tây 域vực 諸chư 菩Bồ 薩Tát 等đẳng 。 皆giai 悟ngộ 大Đại 道Đạo 。 嫌hiềm 棄khí 小Tiểu 乘Thừa 。 猶do 如như 咳khái 唾thóa 。 多đa 因nhân 王vương 請thỉnh 。 即tức 證chứng 小tiểu 果quả 。 由do 人nhân 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 。 豈khởi 不bất 然nhiên 乎hồ 。 (# 〔# 吳ngô 興hưng 云vân 〕# 准chuẩn 資tư 中trung 引dẫn 俱câu 舍xá 說thuyết 。 微vi 塵trần 積tích 聚tụ 。 各các 有hữu 間gian 隙khích 。 㸦# 不bất 相tương 觸xúc 。 此thử 乃nãi 析tích 色sắc 明minh 空không 。 悟ngộ 無vô 生sanh 理lý 。 論luận 約ước 塵trần 性tánh 有hữu 間gian 。 經kinh 約ước 塵trần 性tánh 不bất 觸xúc 。 性tánh 相tướng 既ký 別biệt 。 大đại 小tiểu 非phi 類loại 。 悟ngộ 無vô 生sanh 等đẳng 。 由do 分phần/phân 證chứng 法Pháp 身thân 。 而nhi 權quyền 取thủ 小tiểu 果quả 。 故cố 以dĩ 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 簡giản 之chi 。 初sơ 自tự 度độ 。 後hậu 化hóa 他tha 。 是thị 謂vị 迴hồi 心tâm 向hướng 大đại )# 。

(# △# 〔# 私tư 謂vị 〕# 資tư 中trung 以dĩ 析tích 色sắc 明minh 空không 釋thích 小tiểu 。 長trường/trưởng 水thủy 已dĩ 不bất 取thủ 其kỳ 說thuyết 。 岳nhạc 師sư 揀giản 之chi 是thị 也dã 。 我ngã 於ư 法Pháp 性tánh 。 獲hoạch 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 是thị 悟ngộ 大Đại 乘Thừa 。 成thành 阿A 羅La 漢Hán 。 是thị 證chứng 小tiểu 果quả 。 故cố 長trường/trưởng 水thủy 有hữu 權quyền 取thủ 小tiểu 果quả 之chi 說thuyết 。 竹trúc 菴am 泥nê 迴hồi 心tâm 言ngôn 。 謂vị 獲hoạch 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 乃nãi 小tiểu 教giáo 真Chân 諦Đế 。 言ngôn 平bình 心tâm 地địa 等đẳng 。 小Tiểu 乘Thừa 亦diệc 談đàm 諸chư 法pháp 由do 心tâm 。 則tắc 依y 語ngữ 之chi 過quá 矣hĩ 持trì 經Kinh 在tại 昔tích 。 證chứng 法pháp 華hoa 經kinh 。 見kiến 普phổ 門môn 品phẩm (# 〔# 證chứng 真chân 云vân 〕# 法pháp 華hoa 普phổ 門môn 品phẩm 。 說thuyết 聞văn 品phẩm 益ích 者giả 。 即tức 其kỳ 人nhân 焉yên )# 。

(# △# 〔# 溫ôn 陵lăng 云vân 〕# 妙diệu 蓮liên 華hoa 。 佛Phật 知tri 見kiến 地địa 。 即tức 諸chư 佛Phật 心tâm 地địa 法Pháp 門môn 也dã 。 行hành 實thật 圓viên 契khế 。 染nhiễm 淨tịnh 雙song 忘vong 。 名danh 妙diệu 蓮liên 華hoa 。 逈huýnh 出xuất 三tam 乘thừa 。 深thâm 造tạo 一nhất 實thật 。 名danh 佛Phật 知tri 見kiến 地địa 。 持trì 地địa 所sở 持trì 。 持trì 此thử 而nhi 已dĩ )# 。

(# [│/○]# 三tam 重trọng/trùng 指chỉ 結kết 酬thù )# 。

佛Phật 問vấn 圓viên 通thông 。 我ngã 以dĩ 諦đế 觀quán 。 身thân 界giới 二nhị 塵trần 。 等đẳng 無vô 差sai 別biệt 。 本bổn 如Như 來Lai 藏tạng 。 虗hư 妄vọng 發phát 塵trần 。 塵trần 銷tiêu 智trí 圓viên 。 成thành 無vô 上thượng 道Đạo 。 斯tư 為vi 第đệ 一nhất 。

(# [?(○/○)]# 三tam 月Nguyệt 光Quang 童Đồng 子Tử 三tam )# 。

(# [│/○]# 一nhất 值trị 佛Phật 受thọ 教giáo )# 。

月Nguyệt 光Quang 童Đồng 子Tử 。 即tức 從tùng 座tòa 起khởi 。 頂đảnh 禮lễ 佛Phật 足túc 。 而nhi 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 我ngã 憶ức 往vãng 昔tích 。 恆Hằng 河Hà 沙sa 劫kiếp 。 有hữu 佛Phật 出xuất 世thế 。 名danh 為vi 水Thủy 天Thiên 。 教giáo 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 修tu 習tập 水thủy 精tinh 。 入nhập 三tam 摩ma 地địa 。

【# 疏sớ/sơ 】# 月nguyệt 是thị 太thái 陰ấm 。 能năng 生sanh 於ư 水thủy 。 與dữ 所sở 值trị 佛Phật 。 皆giai 由do 所sở 習tập 而nhi 得đắc 其kỳ 稱xưng (# 〔# 溫ôn 陵lăng 云vân 〕# 水thủy 性tánh 圓viên 明minh 。 故cố 號hiệu 月Nguyệt 光Quang 。 修tu 習tập 水thủy 精tinh 。 謂vị 觀quán 水thủy 精tinh 性tánh 也dã )# 。

(# ○# 〔# 釋thích 文văn 〕# 宋tống 刻khắc 別biệt 本bổn 。 作tác 修tu 習tập 水thủy 觀quán 。

(# [│/○]# 二nhị 依y 教giáo 修tu 觀quán 二nhị )# 。

(# [?(▽/○)]# 一nhất 備bị 陳trần 修tu 行hành 二nhị )# 。

(# ▽# 一nhất 正chánh 成thành 水thủy 想tưởng 二nhị )# 。

(# [?╳]# 一nhất 正chánh 作tác 想tưởng )# 。

觀quán 於ư 身thân 中trung 。 水thủy 性tánh 無vô 奪đoạt 。 初sơ 從tùng 涕thế 唾thóa 。 如như 是thị 窮cùng 盡tận 。 律luật 液dịch 精tinh 血huyết 。 大đại 小tiểu 便tiện 利lợi 。 身thân 中trung 旋toàn 復phục 。 水thủy 性tánh 一nhất 同đồng 。 見kiến 水thủy 身thân 中trung 。 與dữ 世thế 界giới 外ngoại 。 浮phù 幢tràng 王vương 剎sát 。 諸chư 香hương 水thủy 海hải 。 等đẳng 無vô 差sai 別biệt 。

【# 疏sớ/sơ 】# 一nhất 味vị 水thủy 性tánh 。 更cánh 非phi 餘dư 大đại 之chi 所sở 相tương/tướng 傾khuynh 。 故cố 名danh 無vô 奪đoạt 。 (# 〔# 補bổ 遺di 云vân 〕# 身thân 中trung 之chi 水thủy 。 淨tịnh 穢uế 不bất 相tương 凌lăng 奪đoạt 。 仍nhưng 與dữ 外ngoại 之chi 香hương 海hải 。 大đại 小tiểu 不bất 相tương 凌lăng 奪đoạt 。 以dĩ 性tánh 水thủy 真chân 空không 是thị 同đồng 。 故cố 使sử 大đại 小tiểu 無vô 相tướng 奪đoạt 倫luân 也dã 。 浮phù 幢tràng 王vương 剎sát 。 香hương 水thủy 海hải 者giả 。 準chuẩn 華hoa 嚴nghiêm 經kinh 。 華hoa 藏tạng 海hải 中trung 。 有hữu 大đại 蓮liên 華hoa 。 其kỳ 蓮liên 華hoa 中trung 。 有hữu 諸chư 香hương 水thủy 海hải 。 一nhất 一nhất 香hương 水thủy 海hải 。 為vi 諸chư 佛Phật 剎sát 世thế 界giới 之chi 種chủng 。 今kim 觀quán 身thân 水thủy 。 與dữ 彼bỉ 海hải 同đồng 。 故cố 無vô 差sai 別biệt 〔# 華hoa 藏tạng 世thế 界giới 品phẩm 云vân 〕# 此thử 華hoa 藏tạng 。 莊trang 嚴nghiêm 世thế 界giới 。 有hữu 須Tu 彌Di 山Sơn 。 微vi 塵trần 數số 風phong 輪luân 所sở 持trì 。 最tối 在tại 上thượng 者giả 。 名danh 殊thù 勝thắng 威uy 光quang 藏tạng 。 能năng 持trì 普phổ 光quang 摩ma 尼ni 香hương 水thủy 海hải 。 此thử 香hương 水thủy 海hải 。 出xuất 大đại 蓮liên 華hoa 。 名danh 種chủng 種chủng 光quang 明minh 蘂nhị 香hương 幢tràng 。 華hoa 藏tạng 莊trang 嚴nghiêm 世thế 界giới 。 住trú 在tại 其kỳ 中trung 。 此thử 中trung 復phục 有hữu 。 不bất 可khả 說thuyết 微vi 塵trần 香hương 水thủy 海hải 。 一nhất 切thiết 世thế 界giới 。 所sở 有hữu 莊trang 嚴nghiêm 。 悉tất 於ư 中trung 現hiện 。 中trung 央ương 香hương 水thủy 海hải 。 名danh 無vô 妙diệu 華hoa 光quang 。 以dĩ 現hiện 一nhất 切thiết 菩Bồ 薩Tát 。 形hình 摩ma 尼ni 王vương 幢tràng 為vi 底để 。 出xuất 大đại 蓮liên 華hoa 。 名danh 一Nhất 切Thiết 香Hương 。 摩ma 尼ni 王vương 莊trang 嚴nghiêm 。 有hữu 世thế 界giới 種chủng 而nhi 住trụ 其kỳ 上thượng 。 有hữu 不bất 可khả 說thuyết 佛Phật 剎sát 。 於ư 中trung 布bố 列liệt 此thử 二nhị 十thập 重trọng/trùng 世thế 界giới 。 自tự 下hạ 而nhi 上thượng 。 各các 有hữu 佛Phật 剎sát 微vi 塵trần 數số 圍vi 繞nhiễu 。 娑Sa 婆Bà 世Thế 界Giới 。 正chánh 當đương 第đệ 十thập 三tam 重trọng/trùng 。 此thử 世thế 界giới 皆giai 在tại 無vô 邊biên 妙diệu 華hoa 光quang 香hương 水thủy 海hải 中trung 。 皆giai 依y 現hiện 一nhất 切thiết 菩Bồ 薩Tát 。 形hình 摩ma 尼ni 王vương 幢tràng 莊trang 嚴nghiêm 蓮liên 。 華hoa 住trụ )# 。

(# △# 〔# 釋thích 要yếu 云vân 〕# 從tùng 海hải 涌dũng 現hiện 。 故cố 曰viết 浮phù 幢tràng 。 華hoa 藏tạng 世thế 界giới 在tại 香hương 水thủy 海hải 中trung 。 故cố 曰viết 浮phù 幢tràng 王vương 剎sát 。 華hoa 藏tạng 二nhị 十thập 重trọng/trùng 。 累lũy/lụy/luy 高cao 如như 幢tràng 。 最tối 為vi 廣quảng 大đại 。 故cố 稱xưng 王vương )# 。

(# [?╳]# 二nhị 敘tự 偏thiên 證chứng )# 。

我ngã 於ư 是thị 時thời 。 初sơ 成thành 此thử 觀quán 。 但đãn 見kiến 其kỳ 水thủy 。 未vị 得đắc 無vô 身thân 。

【# 疏sớ/sơ 】# 水thủy 想tưởng 成thành 時thời 。 但đãn 得đắc 無vô 我ngã 。 猶do 執chấp 水thủy 相tương/tướng 。 全toàn 是thị 於ư 身thân 。 未vị 亡vong 法pháp 見kiến 。 故cố 未vị 無vô 身thân (# 〔# 資tư 中trung 云vân 〕# 此thử 定định 果quả 色sắc 。 隨tùy 心tâm 所sở 變biến 。 如như 十thập 徧biến 處xứ 。 入nhập 定định 則tắc 有hữu 。 出xuất 定định 則tắc 無vô )# 。

(# △# 〔# 手thủ 鑑giám 云vân 〕# 前tiền 身thân 中trung 水thủy 。 與dữ 外ngoại 香hương 水thủy 無vô 差sai 別biệt 者giả 。 作tác 此thử 觀quán 時thời 。 所sở 見kiến 皆giai 水thủy 。 即tức 定định 果quả 色sắc 。 隨tùy 心tâm 所sở 徧biến 。 正chánh 同đồng 十thập 徧biến 處xứ 定định 。 十thập 者giả 。 青thanh 黃hoàng 赤xích 白bạch 。 地địa 水thủy 火hỏa 風phong 空không 識thức 。 皆giai 從tùng 所sở 觀quán 境cảnh 徧biến 滿mãn 得đắc 名danh 。 行hành 相tương/tướng 如như 法Pháp 界giới 次thứ 第đệ )# 。

(# △# 〔# 溫ôn 陵lăng 云vân 〕# 。 但đãn 見kiến 其kỳ 水thủy 。 謂vị 專chuyên 於ư 一nhất 觀quán 。 未vị 融dung 四tứ 大đại 。 故cố 未vị 得đắc 無vô 身thân 。

(# △# 〔# 蕅# 益ích 云vân 〕# 。 初sơ 成thành 此thử 觀quán 。 已dĩ 破phá 見kiến 思tư 。 此thử 即tức 以dĩ 觀quán 水thủy 三tam 昧muội 而nhi 為vi 其kỳ 身thân 。 不bất 同đồng 凡phàm 夫phu 。 有hữu 我ngã 身thân 見kiến 也dã )# 。

(# ▽# 二nhị 因nhân 觀quán 值trị 緣duyên 四tứ )# 。

(# [?╳]# 一nhất 入nhập 觀quán 值trị 緣duyên )# 。

當đương 為vì 比Bỉ 丘Khâu 。 室thất 中trung 安an 禪thiền 。 我ngã 有hữu 弟đệ 子tử 。 窺khuy 窻# 觀quán 室thất 。 唯duy 見kiến 清thanh 水thủy 。 徧biến 在tại 室thất 中trung 。 了liễu 無vô 所sở 見kiến 。 童đồng 稚trĩ 無vô 知tri 。 取thủ 一nhất 瓦ngõa 礫lịch 。 投đầu 於ư 水thủy 內nội 。 激kích 水thủy 作tác 聲thanh 。 顧cố 眄miện 而nhi 去khứ 。

【# 疏sớ/sơ 】# 初sơ 作tác 假giả 想tưởng 。 雖tuy 見kiến 其kỳ 水thủy 。 與dữ 香hương 水thủy 海hải 。 等đẳng 無vô 差sai 別biệt 。 但đãn 自tự 心tâm 見kiến 。 非phi 通thông 他tha 人nhân 。 今kim 定định 力lực 轉chuyển 勝thắng 。 果quả 色sắc 亦diệc 勝thắng 。 乃nãi 通thông 他tha 見kiến 。 即tức 實thật 定định 果quả 也dã 。 不bất 同đồng 十thập 徧biến 處xứ 想tưởng 。 成thành 自tự 見kiến 耳nhĩ (# 〔# 孤cô 山sơn 云vân 〕# 定định 力lực 增tăng 勝thắng 。 能năng 令linh 外ngoại 見kiến )# 。

(# ○# 〔# 引dẫn 證chứng 〕# 張trương 無vô 盡tận 云vân 。 漢hán 州châu 緜# 竹trúc 縣huyện 。 有hữu 水thủy 觀quán 和hòa 上thượng 故cố 跡tích 。 與dữ 此thử 相tương/tướng 同đồng 。 宋tống 高cao 僧Tăng 傳truyền 系hệ 曰viết 。 東đông 夏hạ 自tự 六lục 祖tổ 已dĩ 來lai 。 多đa 談đàm 禪thiền 理lý 。 少thiểu 談đàm 禪thiền 行hành 。 南nam 岳nhạc 思tư 師sư 。 乘thừa 戒giới 俱câu 急cấp 。 是thị 以dĩ 學học 者giả 。 騐# 諸chư 行hành 果quả 。 其kỳ 入nhập 火Hỏa 光Quang 三Tam 昧Muội 者giả 。 處xử 胎thai 經kinh 中trung 以dĩ 禪thiền 定định 攝nhiếp 意ý 。 入nhập 火Hỏa 界Giới 三Tam 昧Muội 。 剎sát 土độ 洞đỗng 然nhiên 。 愚ngu 夫phu 謂vị 是thị 遭tao 焚phần 。 若nhược 入nhập 水thủy 界giới 三tam 昧muội 。 愚ngu 夫phu 見kiến 謂vị 為vi 水thủy 。 投đầu 物vật 其kỳ 中trung 。 菩Bồ 薩Tát 心tâm 如như 虗hư 空không 。 不bất 覺giác 觸xúc 嬈nhiễu 者giả 。 此thử 非phi 二nhị 乘thừa 所sở 能năng 究cứu 盡tận 也dã )# 。

(# [?╳]# 二nhị 出xuất 觀quán 如như 病bệnh )# 。

我ngã 出xuất 定định 後hậu 。 頓đốn 覺giác 心tâm 痛thống 。 如như 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 遭tao 違vi 害hại 鬼quỷ 。 我ngã 自tự 思tư 惟duy 。 今kim 我ngã 已dĩ 得đắc 。 阿A 羅La 漢Hán 道Đạo 。 久cửu 離ly 病bệnh 緣duyên 。 云vân 何hà 今kim 日nhật 。 忽hốt 生sanh 心tâm 痛thống 。 將tương 無vô 退thoái 失thất 。

【# 疏sớ/sơ 】# 身thân 子tử 入nhập 定định 於ư 恆Hằng 河Hà 岸ngạn 。 為vi 鬼quỷ 所sở 掌chưởng 。 出xuất 定định 頭đầu 痛thống 。 佛Phật 語ngữ 之chi 曰viết 。 汝nhữ 若nhược 無vô 定định 。 身thân 應ưng 破phá 碎toái 。 今kim 我ngã 亦diệc 爾nhĩ 。 將tương 恐khủng 退thoái 失thất 所sở 證chứng 道Đạo 果Quả 〔# 增tăng 一nhất 云vân 〕# 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 在tại 耆Kỳ 闍Xà 崛Quật 山Sơn 中trung 。 入nhập 金Kim 剛Cang 三Tam 昧Muội 。 有hữu 二nhị 鬼quỷ 從tùng 虗hư 空không 過quá 。 定định 伽già 羅la 鬼quỷ 語ngữ 彼bỉ 鬼quỷ 言ngôn 。 我ngã 今kim 堪kham 以dĩ 拳quyền 打đả 此thử 沙Sa 門Môn 頭đầu 。 優ưu 婆bà 伽già 羅la 鬼quỷ 。 語ngữ 第đệ 二nhị 鬼quỷ 。 汝nhữ 勿vật 興hưng 此thử 意ý 。 彼bỉ 鬼quỷ 再tái 三tam 不bất 聽thính 。 善thiện 鬼quỷ 即tức 捨xả 而nhi 去khứ 。 惡ác 鬼quỷ 即tức 打đả 舍Xá 利Lợi 弗Phất 頭đầu 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 從tùng 三tam 昧muội 起khởi 。 白bạch 世Thế 尊Tôn 言ngôn 。 體thể 素tố 無vô 患hoạn 。 唯duy 苦khổ 頭đầu 痛thống 。

世Thế 尊Tôn 告cáo 曰viết 。

有hữu 伽già 羅la 鬼quỷ 。 手thủ 打đả 汝nhữ 頭đầu 。 彼bỉ 鬼quỷ 有hữu 大đại 力lực 。 若nhược 以dĩ 手thủ 打đả 須Tu 彌Di 山Sơn 者giả 。 山sơn 便tiện 為vi 二nhị 分phần 。 今kim 此thử 鬼quỷ 受thọ 其kỳ 罪tội 報báo 。 全toàn 身thân 墮đọa 阿A 鼻Tỳ 獄Ngục 中trung 。 世Thế 尊Tôn 告cáo 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 甚thậm 奇kỳ 甚thậm 特đặc 。 金Kim 剛Cang 三Tam 昧Muội 力lực 。 乃nãi 至chí 於ư 斯tư 。 正chánh 使sử 須Tu 彌Di 山Sơn 打đả 頭đầu 者giả 。 終chung 不bất 能năng 動động 其kỳ 毛mao 。 〔# 釋thích 要yếu 云vân 〕# 二nhị 夜dạ 叉xoa 。 一nhất 名danh 為vi 害hại 。 二nhị 名danh 復phục 害hại 。 拳quyền 打đả 者giả 乃nãi 復phục 害hại 也dã )# 。

(# △# 〔# 雪tuyết 浪lãng 云vân 〕# 因nhân 過quá 去khứ 貪tham 欲dục 為vi 因nhân 。 感cảm 現hiện 在tại 分phân 段đoạn 身thân 。 為vi 果quả 縛phược 因nhân 現hiện 貪tham 欲dục 為vi 因nhân 。 感cảm 未vị 來lai 身thân 。 為vi 子tử 縛phược 。 阿A 羅La 漢Hán 果Quả 縛phược 雖tuy 存tồn 。 子tử 縛phược 已dĩ 滅diệt 。 故cố 離ly 病bệnh 緣duyên )# 。

(# [?╳]# 三tam 審thẩm 緣duyên 指chỉ 告cáo )# 。

爾nhĩ 時thời 童đồng 子tử 。 捷tiệp 來lai 我ngã 前tiền 。 說thuyết 如như 上thượng 事sự 。 我ngã 則tắc 告cáo 言ngôn 。 汝nhữ 更cánh 見kiến 水thủy 。 可khả 即tức 開khai 門môn 。 入nhập 此thử 水thủy 中trung 。 除trừ 去khứ 瓦ngõa 礫lịch 。

(# [?╳]# 四tứ 再tái 定định 獲hoạch 安an )# 。

童đồng 子tử 奉phụng 教giáo 。 後hậu 入nhập 定định 時thời 。 還hoàn 復phục 見kiến 水thủy 。 瓦ngõa 礫lịch 宛uyển 然nhiên 。 開khai 門môn 除trừ 出xuất 。 我ngã 後hậu 出xuất 定định 。 身thân 質chất 如như 初sơ 。

(# [?(▽/○)]# 二nhị 因nhân 修tu 獲hoạch 證chứng )# 。

逢phùng 無vô 量lượng 佛Phật 。 如như 是thị 至chí 於ư 。 山Sơn 海Hải 自Tự 在Tại 通Thông 王Vương 如Như 來Lai 。 方phương 得đắc 亡vong 身thân 。 與dữ 十thập 方phương 界giới 。 諸chư 香hương 水thủy 海hải 。 性tánh 合hợp 真chân 空không 。 無vô 二nhị 無vô 別biệt 。 今kim 於ư 如Như 來Lai 。 得đắc 童đồng 真chân 名danh 。 預dự 菩Bồ 薩Tát 會hội 。

【# 疏sớ/sơ 】# 前tiền 猶do 見kiến 水thủy 。 今kim 合hợp 真chân 空không 。 無vô 水thủy 可khả 得đắc 。 皆giai 如Như 來Lai 藏tạng 。 故cố 云vân 亡vong 身thân 。 即tức 證chứng 法pháp 空không 也dã (# 童đồng 真chân 亦diệc 云vân 童đồng 子tử 。 即tức 法Pháp 王Vương 子Tử 之chi 號hiệu 〔# 大đại 論luận 云vân 〕# 。 佛Phật 為vi 法Pháp 王Vương 。 菩Bồ 薩Tát 入nhập 法pháp 正chánh 位vị 。 乃nãi 至chí 十Thập 地Địa 。 悉tất 名danh 王vương 子tử 。 又hựu 說thuyết 二nhị 十thập 二nhị 菩Bồ 薩Tát 。 水thủy 天thiên 優Ưu 婆Bà 塞Tắc 菩Bồ 薩Tát 。 慈Từ 氏Thị 妙Diệu 德Đức 菩Bồ 薩Tát 。 是thị 出xuất 家gia 菩Bồ 薩Tát 。 皆giai 是thị 補bổ 處xứ 。 紹thiệu 尊tôn 位vị 者giả 。

(# [│/○]# 三tam 結kết 酬thù 所sở 問vấn )# 。

佛Phật 問vấn 圓viên 通thông 。 我ngã 以dĩ 水thủy 性tánh 。 一nhất 味vị 流lưu 通thông 。 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 圓viên 滿mãn 菩Bồ 提Đề 。 斯tư 為vi 第đệ 一nhất 。

(# 〔# 標tiêu 指chỉ 〕# 得đắc 。 性tánh 水thủy 真chân 空không 。 性tánh 空không 真chân 水thủy 。 合hợp 如Như 來Lai 藏tạng 也dã )# 。

(# △# 〔# 桐# 洲châu 云vân 〕# 水thủy 性tánh 一nhất 味vị 流lưu 通thông 者giả 。 與dữ 實thật 相tướng 相tương 應ứng 。 故cố 曰viết 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。

(# [?(○/○)]# 四tứ 琉lưu 璃ly 光quang 菩Bồ 薩Tát 三tam )# 。

(# [│/○]# 一nhất 遇ngộ 佛Phật 受thọ 教giáo )# 。

琉Lưu 璃Ly 光Quang 法Pháp 王Vương 子Tử 。 即tức 從tùng 座tòa 起khởi 。 頂đảnh 禮lễ 佛Phật 足túc 。 而nhi 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 我ngã 憶ức 往vãng 昔tích 。 經kinh 無vô 量lượng 劫kiếp 。 有hữu 佛Phật 出xuất 世thế 。 名danh 無Vô 量Lượng 聲Thanh 。 開khai 示thị 菩Bồ 薩Tát 。 本bổn 覺giác 妙diệu 明minh 。 觀quán 此thử 世thế 界giới 。 及cập 眾chúng 生sanh 身thân 。 皆giai 是thị 妄vọng 緣duyên 。 風phong 力lực 所sở 轉chuyển 。

【# 疏sớ/sơ 】# 具cụ 云vân 吠phệ 琉lưu 璃ly 。 此thử 云vân 遠viễn 山sơn 寶bảo 。 由do 觀quán 身thân 心tâm 。 風phong 力lực 所sở 轉chuyển 。 觀quán 成thành 得đắc 用dụng 。 身thân 心tâm 洞đỗng 徹triệt 。 猶do 彼bỉ 琉lưu 璃ly 。 故cố 以dĩ 名danh 焉yên 。 所sở 值trị 之chi 佛Phật 。 名danh 無Vô 量Lượng 聲Thanh 。 亦diệc 由do 觀quán 風phong 而nhi 立lập 名danh 耳nhĩ 。 開khai 示thị 本bổn 覺giác 而nhi 觀quán 風phong 者giả 。 風phong 即tức 動động 相tương/tướng 。 既ký 屬thuộc 於ư 妄vọng 。 元nguyên 來lai 無vô 動động 。 無vô 動động 即tức 本bổn 覺giác 也dã 。 由do 是thị 欲dục 顯hiển 無vô 動động 而nhi 觀quán 於ư 動động (# 〔# 釋thích 要yếu 云vân 〕# 初sơ 迷mê 覺giác 明minh 。 動động 為vi 妄vọng 業nghiệp 。 故cố 有hữu 眾chúng 生sanh 界giới 轉chuyển 動động 之chi 風phong 。 菩Bồ 薩Tát 用dụng 觀quán 。 窮cùng 動động 元nguyên 耳nhĩ 。 達đạt 其kỳ 元nguyên 。 則tắc 見kiến 本bổn 妙diệu 之chi 不bất 動động 也dã )# 。

(# △# 〔# 講giảng 錄lục 云vân 〕# 晦hối 昧muội 本bổn 覺giác 。 則tắc 不bất 覺giác 心tâm 動động 。 成thành 無vô 明minh 風phong 。 故cố 感cảm 風phong 輪luân 。 生sanh 起khởi 世thế 界giới 及cập 眾chúng 生sanh 身thân 。 即tức 搖dao 明minh 風phong 出xuất 也dã )# 。

(# [│/○]# 二nhị 依y 教giáo 修tu 觀quán 二nhị )# 。

(# [?(▽/○)]# 一nhất 正chánh 修tu 觀quán 行hành )# 。

我ngã 於ư 爾nhĩ 持trì 。 觀quán 界giới 安an 立lập 。 觀quán 世thế 動động 時thời 。 觀quán 身thân 動động 止chỉ 。 觀quán 心tâm 動động 念niệm 。 諸chư 動động 無vô 二nhị 。 等đẳng 無vô 差sai 別biệt 。 我ngã 時thời 覺giác 了liễu 。 此thử 群quần 動động 性tánh 。 來lai 無vô 所sở 從tùng 。 去khứ 無vô 所sở 至chí 。 十thập 方phương 微vi 塵trần 。 顛điên 倒đảo 眾chúng 生sanh 。 同đồng 一nhất 虗hư 妄vọng 。 如như 是thị 乃nãi 至chí 。 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 。 一nhất 世thế 界giới 內nội 。 所sở 有hữu 眾chúng 生sanh 。 如như 一nhất 器khí 中trung 。 貯trữ 百bách 蚊văn 蚋nhuế 。 啾thu 啾thu 亂loạn 鳴minh 。 於ư 分phân 寸thốn 中trung 。 鼓cổ 發phát 狂cuồng 閙náo 。

【# 疏sớ/sơ 】# 我ngã 於ư 下hạ 七thất 句cú 。 標tiêu 所sở 觀quán 境cảnh 。 (# 〔# 吳ngô 興hưng 云vân 〕# 。 界giới 為vi 方phương 位vị 。 故cố 安an 立lập 。 世thế 為vi 遷thiên 流lưu 。 故cố 動động 時thời 。

時thời 即tức 過quá 現hiện 未vị 也dã 。 動động 止chỉ 。 謂vị 行hành 住trụ 坐tọa 臥ngọa 四tứ 儀nghi 。 動động 念niệm 。 心tâm 慮lự 生sanh 滅diệt 也dã )# 。

(# △# 〔# 講giảng 錄lục 云vân 〕# 。 觀quán 界giới 安an 立lập 。 風phong 力lực 執chấp 持trì 故cố 。 觀quán 世thế 動động 時thời 。 風phong 力lực 運vận 轉chuyển 故cố 。 觀quán 身thân 動động 止chỉ 。 風phong 力lực 繫hệ 攝nhiếp 故cố 。 觀quán 心tâm 動động 念niệm 。 境cảnh 風phong 鼓cổ 動động 心tâm 海hải 。 成thành 識thức 浪lãng 故cố 。 皆giai 由do 一nhất 念niệm 妄vọng 動động 。 搖dao 明minh 風phong 出xuất 。 故cố 云vân 諸chư 動động 無vô 二nhị 我ngã 時thời 下hạ 。 正chánh 觀quán 察sát 也dã 。 即tức 世thế 界giới 身thân 心tâm 。 皆giai 由do 風phong 動động 。 風phong 自tự 何hà 生sanh 。 而nhi 動động 諸chư 物vật 。 即tức 不bất 動động 時thời 。 去khứ 至chí 何hà 所sở 。 風phong 既ký 無vô 從tùng 。 物vật 成thành 妄vọng 動động 。 故cố 見kiến 十thập 方phương 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 狂cuồng 自tự 鼓cổ 閙náo 。 同đồng 一nhất 虗hư 妄vọng 。 本bổn 無vô 所sở 因nhân 。 〔# 標tiêu 指chỉ 〕# 觀quán 行hành 中trung 。 了liễu 此thử 群quần 動động 性tánh 。 無vô 去khứ 無vô 來lai 。 自tự 是thị 眾chúng 生sanh 。 背bội 覺giác 合hợp 塵trần 。 迷mê 頭đầu 認nhận 影ảnh 。

(# [?(▽/○)]# 二nhị 觀quán 成thành 獲hoạch 益ích )# 。

逢phùng 佛Phật 未vị 幾kỷ 。 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。

爾nhĩ 時thời 心tâm 開khai 。 乃nãi 見kiến 東đông 方phương 。 不Bất 動Động 佛Phật 國quốc 。 為vi 法Pháp 王Vương 子Tử 。 事sự 十thập 方phương 佛Phật 。 身thân 心tâm 發phát 光quang 。 洞đỗng 徹triệt 無vô 礙ngại 。

【# 疏sớ/sơ 】# 未vị 幾kỷ 。 猶do 在tại 近cận 也dã 。 依y 教giáo 觀quán 察sát 。 受thọ 教giáo 未vị 久cửu 。 即tức 證chứng 無vô 生sanh 。 由do 觀quán 生sanh 滅diệt 。 證chứng 不bất 生sanh 滅diệt 。 故cố 見kiến 東đông 方phương 不Bất 動Động 佛Phật 國quốc 。 我ngã 身thân 及cập 器khí 。 咸hàm 即tức 本bổn 覺giác 妙diệu 明minh 元nguyên 體thể 。 故cố 云vân 發phát 光quang 。 洞đỗng 徹triệt 無vô 礙ngại 。 〔# 化hóa 城thành 瑜du 品phẩm 云vân 〕# 東đông 方phương 二nhị 佛Phật 。 一nhất 名danh 阿A 閦Súc 。 在tại 歡Hoan 喜Hỷ 國Quốc 。 二nhị 名danh 須Tu 彌Di 頂Đảnh 。 解giải 云vân 。 東đông 方phương 震chấn 為vi 動động 。 乃nãi 群quần 動động 之chi 本bổn 。 歡hoan 喜hỷ 亦diệc 動động 也dã 。 即tức 動động 而nhi 靜tĩnh 。 在tại 動động 國quốc 而nhi 不bất 動động 。 華hoa 嚴nghiêm 以dĩ 東đông 方phương 為vi 不bất 動động 智trí 也dã 。 阿a 閦súc 鞞bệ 。 此thử 云vân 不bất 動động 。 法Pháp 身thân 不bất 動động 故cố 。 須Tu 彌Di 頂đảnh 。 不bất 動động 之chi 極cực 也dã 。 淨tịnh 名danh 曰viết 。 毀hủy 譽dự 不bất 動động 如như 須Tu 彌Di 。

(# ○# 〔# 引dẫn 證chứng 〕# 〔# 涅Niết 槃Bàn 云vân 〕# 。 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 言ngôn 。 於ư 此thử 東đông 方phương 。 過quá 二nhị 十thập 恆Hằng 河Hà 。 沙sa 等đẳng 世thế 界giới 。 有hữu 佛Phật 世thế 界giới 。 名danh 曰viết 不Bất 動Động 。 其kỳ 佛Phật 號hiệu 曰viết 。 滿mãn 月nguyệt 光quang 明minh 。 為vi 琉lưu 璃ly 光quang 菩Bồ 薩Tát 。 講giảng 宣tuyên 如như 是thị 大đại 涅Niết 槃Bàn 經Kinh 。 彼bỉ 佛Phật 告cáo 琉lưu 璃ly 光quang 。 西tây 方phương 去khứ 。 此thử 二nhị 十thập 恆Hằng 河Hà 沙sa 佛Phật 土độ 。 彼bỉ 有hữu 世thế 界giới 。 名danh 曰viết 娑Sa 婆Bà 。 佛Phật 號hiệu 釋Thích 迦Ca 牟Mâu 尼Ni 。 敷phu 衍diễn 如như 是thị 大đại 涅Niết 槃Bàn 經Kinh 。 彼bỉ 有hữu 菩Bồ 薩Tát 。 名danh 光Quang 明Minh 徧biến 照chiếu 高cao 貴quý 德đức 王vương 。 已dĩ 問vấn 斯tư 事sự 。 如như 汝nhữ 無vô 異dị 。 琉lưu 璃ly 光quang 菩Bồ 薩Tát 聞văn 斯tư 事sự 已dĩ 。 欲dục 來lai 至chí 此thử 。 故cố 現hiện 其kỳ 瑞thụy 。 有hữu 此thử 光quang 明minh 。

(# [│/○]# 三tam 結kết 酬thù 所sở 問vấn )# 。

佛Phật 問vấn 圓viên 通thông 。 我ngã 以dĩ 觀quán 察sát 。 風phong 力lực 無vô 依y 。 悟ngộ 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 入nhập 三tam 摩ma 地địa 。 合hợp 十thập 方phương 佛Phật 。 傳truyền 一nhất 妙diệu 心tâm 。 斯tư 為vi 第đệ 一nhất 。

〔# 宗tông 鏡kính 〕# 故cố 知tri 群quần 動động 無vô 二nhị 。 唯duy 一nhất 妄vọng 風phong 。 風phong 賴lại 眾chúng 緣duyên 。 本bổn 無vô 依y 處xứ 。 靜tĩnh 觀quán 風phong 力lực 無vô 依y 。 頓đốn 悟ngộ 唯duy 心tâm 不bất 動động 。 則tắc 本bổn 覺giác 妙diệu 明minh 。 恆hằng 照chiếu 法Pháp 界Giới 。 故cố 曰viết 。 十thập 方phương 諸chư 佛Phật 。 唯duy 此thử 一nhất 妙diệu 心tâm 耳nhĩ 。 風phong 力lực 既ký 無vô 依y 。 萬vạn 法pháp 皆giai 無vô 主chủ 。 來lai 從tùng 緣duyên 有hữu 。 去khứ 逐trục 幻huyễn 空không 。 唯duy 本bổn 覺giác 心tâm 。 本bổn 無vô 生sanh 滅diệt 。 〔# 標tiêu 指chỉ 〕# 得đắc 真chân 風phong 真chân 空không 。 性tánh 空không 真chân 風phong 。 合hợp 如Như 來Lai 藏tạng 性tánh )# 。

(# [?(○/○)]# 五ngũ 虗hư 空không 藏tạng 菩Bồ 薩Tát 四tứ )# 。

(# [│/○]# 一nhất 同đồng 佛Phật 所sở 得đắc )# 。

虗hư 空không 藏tạng 菩Bồ 薩Tát 。 即tức 從tùng 座tòa 起khởi 。 頂đảnh 禮lễ 佛Phật 足túc 。 而nhi 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 我ngã 與dữ 如Như 來Lai 。 定Định 光Quang 佛Phật 所sở 。 得đắc 無vô 邊biên 身thân 。

【# 疏sớ/sơ 】# 定định 光quang 。 即tức 然Nhiên 燈Đăng 佛Phật 也dã 。 (# 〔# 翻phiên 譯dịch 〕# 瑞thụy 應ứng 經kinh 翻phiên 為vi 錠đĩnh 光quang 。 定định 應ưng 作tác 錠đĩnh 。 有hữu 足túc 曰viết 鐙đăng 。 無vô 足túc 曰viết 錠đĩnh 。 摭# 華hoa 云vân 。 錠đĩnh 音âm 定định )# 由do 觀quán 四tứ 大đại 。 虗hư 妄vọng 有hữu 生sanh 。 無vô 物vật 可khả 得đắc 。 同đồng 於ư 虗hư 空không 。 故cố 得đắc 身thân 相tướng 猶do 如như 虗hư 空không 。 周chu 徧biến 無vô 礙ngại 也dã (# 〔# 標tiêu 指chỉ 〕# 。 佛Phật 真chân 法Pháp 身thân 。 猶do 如như 虗hư 空không 。 即tức 合hợp 如Như 來Lai 藏tạng 性tánh )# 。

(# △# 〔# 孤cô 山sơn 云vân 〕# 。 法Pháp 身thân 如như 空không 。 徧biến 一nhất 切thiết 處xứ 。 故cố 云vân 無vô 邊biên )# 。

(# △# 〔# 溫ôn 陵lăng 云vân 〕# 於ư 定định 光quang 所sở 得đắc 。 無vô 邊biên 身thân 者giả 。 法Pháp 身thân 如như 空không 。 剎sát 海hải 不bất 礙ngại 必tất 假giả 心tâm 燈đăng 圓viên 照chiếu 。 然nhiên 後hậu 發phát 明minh 也dã )# 。

(# ○# 〔# 引dẫn 證chứng 〕# 〔# 清thanh 涼lương 云vân 〕# 無vô 閡ngại 住trụ 檀đàn 施thí 等đẳng 虗hư 空không 。 即tức 金kim 剛cang 寶bảo 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 虗hư 空không 藏tạng 菩Bồ 薩Tát 別biệt 名danh )# 。

(# ○# 〔# 宗tông 鏡kính 云vân 〕# 。 大đại 集tập 會hội 中trung 。 虗hư 空không 藏tạng 來lai 時thời 。 純thuần 現hiện 虗hư 空không 相tướng 。 謂vị 阿A 難Nan 言ngôn 。 我ngã 以dĩ 自tự 身thân 證chứng 知tri 。 是thị 故cố 如như 所sở 證chứng 知tri 。 能năng 如như 是thị 說thuyết 。

何hà 以dĩ 故cố 。 我ngã 身thân 即tức 是thị 虗hư 空không 。 以dĩ 虗hư 空không 證chứng 。 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 。 為vi 虗hư 空không 印ấn 所sở 印ấn 。

爾nhĩ 時thời 五ngũ 百bách 大đại 聲Thanh 聞Văn 。 各các 以dĩ 所sở 著trước 鬱uất 多đa 羅la 僧Tăng 。 奉phụng 虗hư 空không 藏tạng 。 奉phụng 上thượng 衣y 已dĩ 。 一nhất 時thời 同đồng 聲thanh 。 說thuyết 如như 是thị 言ngôn 。 其kỳ 有hữu 眾chúng 生sanh 。 深thâm 發phát 阿a 耨nậu 。 菩Bồ 提Đề 心tâm 者giả 。 快khoái 得đắc 善thiện 利lợi 。 於ư 如như 是thị 大đại 智trí 法Pháp 藏tạng 中trung 。 不bất 墮đọa 其kỳ 外ngoại 。 所sở 上thượng 之chi 衣y 。 即tức 便tiện 不bất 現hiện 。 諸chư 聲Thanh 聞Văn 問vấn 。 衣y 何hà 所sở 至chí 耶da 。 虗hư 空không 藏tạng 答đáp 言ngôn 。 入nhập 我ngã 藏tạng 中trung 。 又hựu 虗hư 空không 藏tạng 菩Bồ 薩Tát 以dĩ 虗hư 空không 為vi 庫khố 藏tạng 。 雨vũ 十thập 方phương 無vô 量lượng 。 阿a 僧tăng 祇kỳ 世thế 界giới 。 所sở 有hữu 寶bảo 物vật 。 衣y 服phục 飲ẩm 食thực 。 故cố 偈kệ 云vân 。 虗hư 空không 無vô 高cao 故cố 。 下hạ 亦diệc 不bất 可khả 得đắc 。 諸chư 法pháp 亦diệc 如như 是thị 。 其kỳ 性tánh 無vô 高cao 下hạ 。 虗hư 空không 藏tạng 菩Bồ 薩Tát 。 得đắc 虗hư 空không 庫khố 藏tạng 。 充sung 足túc 諸chư 有hữu 情tình 。 此thử 藏tạng 無vô 窮cùng 盡tận )# 。

(# [│/○]# 二nhị 備bị 敘tự 神thần 用dụng )# 。

爾nhĩ 時thời 手thủ 執chấp 。 四tứ 大đại 寶bảo 珠châu 。 照chiếu 明minh 十thập 方phương 。 微vi 塵trần 佛Phật 剎sát 。 化hóa 成thành 虗hư 空không 。 又hựu 於ư 自tự 心tâm 。 現hiện 大đại 圓viên 鏡kính 。 內nội 放phóng 十thập 種chủng 。 微vi 細tế 寶bảo 光quang 。 流lưu 灌quán 十thập 方phương 。 盡tận 虗hư 空không 際tế 。 諸chư 幢tràng 王vương 剎sát 。 來lai 入nhập 鏡kính 內nội 。 涉thiệp 入nhập 我ngã 身thân 。 身thân 同đồng 虗hư 空không 。 不bất 相tương 妨phương 礙ngại 。 身thân 能năng 善thiện 入nhập 。 微vi 塵trần 國quốc 土độ 。 廣quảng 行hành 佛Phật 事sự 。 得đắc 大đại 隨tùy 順thuận 。

【# 疏sớ/sơ 】# 觀quán 四tứ 大đại 性tánh 。 及cập 以dĩ 自tự 心tâm 。 唯duy 是thị 圓viên 明minh 。 清thanh 淨tịnh 寶bảo 覺giác 。 覺giác 體thể 無vô 礙ngại 。 周chu 徧biến 一nhất 切thiết 。 故cố 能năng 以dĩ 四tứ 寶bảo 珠châu 。 照chiếu 十thập 方phương 界giới 。 化hóa 成thành 虗hư 空không 。 於ư 心tâm 現hiện 鏡kính 。 光quang 照chiếu 諸chư 剎sát 。 來lai 入nhập 鏡kính 中trung 。 身thân 剎sát 互hỗ 入nhập 。 不bất 相tương 妨phương 礙ngại 。 廣quảng 大đại 隨tùy 順thuận 。 施thi 作tác 佛Phật 事sự 。 十thập 種chủng 光quang 者giả 。 十thập 身thân 盧lô 舍xá 那na 也dã (# 〔# 吳ngô 興hưng 云vân 〕# 因nhân 觀quán 四tứ 大đại 色sắc 質chất 。 既ký 得đắc 無vô 邊biên 法Pháp 身thân 。 為vi 顯hiển 此thử 身thân 。 徧biến 融dung 一nhất 切thiết 。 故cố 執chấp 寶bảo 珠châu 照chiếu 十thập 方phương 等đẳng 。 而nhi 表biểu 示thị 之chi 。 以dĩ 珠châu 表biểu 色sắc 。 以dĩ 鏡kính 表biểu 心tâm 。 色sắc 從tùng 心tâm 造tạo 。 全toàn 體thể 是thị 心tâm 。 故cố 放phóng 寶bảo 光quang 。 灌quán 十thập 方Phương 等Đẳng 。 華hoa 嚴nghiêm 云vân 。 清thanh 淨tịnh 妙diệu 法Pháp 身thân 。 湛trạm 然nhiên 應ưng 一nhất 切thiết 。 同đồng 虗hư 空không 。 法pháp 也dã 。 入nhập 塵trần 國quốc 。 應ưng 也dã 。 說thuyết 三tam 乘thừa 法Pháp 為vi 佛Phật 事sự 。 稱xưng 四tứ 悉tất 機cơ 為vi 隨tùy 順thuận )# 。

(# △# 〔# 交giao 光quang 云vân 〕# 十thập 光quang 者giả 。 從tùng 大đại 圓viên 鏡kính 而nhi 現hiện 十thập 智trí 。 如như 華hoa 嚴nghiêm 三tam 世thế 智trí 。 乃nãi 至chí 知tri 無vô 邊biên 諸chư 佛Phật 智trí 也dã 。 大Đại 圓Viên 鏡Kính 智Trí 。 即tức 稱xưng 法Pháp 身thân 智trí 體thể 。 故cố 能năng 攝nhiếp 諸chư 剎sát 海hải 。 涉thiệp 入nhập 我ngã 身thân 。

(# ○# 〔# 引dẫn 證chứng 〕# 〔# 華hoa 嚴nghiêm 出xuất 現hiện 品phẩm 云vân 〕# 。 譬thí 如như 大đại 海hải 。 有hữu 四tứ 寶bảo 珠châu 。 具cụ 無vô 量lượng 德đức 。 能năng 生sanh 海hải 內nội 。 一nhất 切thiết 珍trân 寶bảo 。 此thử 四tứ 寶bảo 珠châu 。 一nhất 切thiết 凡phàm 夫phu 龍long 神thần 。 悉tất 不bất 得đắc 見kiến 。 娑Sa 竭Kiệt 龍Long 王Vương 。 以dĩ 此thử 寶bảo 珠châu 。 置trí 於ư 宮cung 中trung 深thâm 密mật 處xứ 故cố 。 如Như 來Lai 。 應Ứng 。 正Chánh 等Đẳng 覺Giác 。 大đại 智trí 慧tuệ 海hải 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 於ư 中trung 有hữu 四tứ 大đại 智trí 寶bảo 珠châu 。 具cụ 足túc 無vô 量lượng 。 福phước 智trí 功công 德đức 。 由do 此thử 能năng 生sanh 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 。 學Học 無Vô 學Học 位vị 及cập 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 智trí 慧tuệ 之chi 寶bảo 。 所sở 謂vị 無vô 染nhiễm 著trước 巧xảo 方phương 便tiện 大đại 智trí 慧tuệ 寶bảo 。 即tức 一nhất 大Đại 圓Viên 鏡Kính 智Trí 。 善thiện 分phân 別biệt 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 法pháp 大đại 智trí 慧tuệ 寶bảo 。 即tức 二nhị 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 。 分phân 別biệt 說thuyết 無vô 量lượng 法pháp 而nhi 不bất 壞hoại 法pháp 性tánh 。 大đại 智trí 慧tuệ 寶bảo 。 即tức 三tam 妙Diệu 觀Quán 察Sát 智Trí 。 知tri 時thời 非phi 時thời 。 未vị 嘗thường 誤ngộ 失thất 大đại 智trí 慧tuệ 寶bảo 。 即tức 四tứ 成Thành 所Sở 作Tác 智Trí 。 若nhược 諸chư 如Như 來Lai 。 大đại 智trí 海hải 中trung 。 無vô 此thử 四tứ 寶bảo 。 有hữu 一nhất 眾chúng 生sanh 。 得đắc 入nhập 大Đại 乘Thừa 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。 此thử 四Tứ 智Trí 寶bảo 。 薄bạc 福phước 眾chúng 生sanh 。 而nhi 不bất 能năng 見kiến 。 置trí 於ư 如Như 來Lai 深thâm 密mật 義nghĩa 故cố )# 。

(# [│/○]# 三tam 由do 觀quán 獲hoạch 證chứng )# 。

此thử 大đại 神thần 力lực 。 由do 我ngã 諦đế 觀quán 。 四tứ 大đại 無vô 依y 。 妄vọng 想tưởng 生sanh 滅diệt 。 虗hư 空không 無vô 二nhị 。 佛Phật 國quốc 本bổn 同đồng 。 於ư 同đồng 發phát 明minh 。 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。

【# 疏sớ/sơ 】# 此thử 敘tự 觀quán 成thành 獲hoạch 忍nhẫn 。 發phát 此thử 大đại 用dụng 。 四tứ 大đại 身thân 心tâm 。 虗hư 空không 佛Phật 國quốc 。 同đồng 一nhất 虗hư 妄vọng 。 唯duy 是thị 寶bảo 覺giác 。 冥minh 此thử 發phát 用dụng 。 豈khởi 拘câu 方phương 所sở (# 〔# 標tiêu 指chỉ 〕# 四tứ 大đại 色sắc 法pháp 。 皆giai 從tùng 真chân 空không 而nhi 現hiện )# 。

(# [│/○]# 四tứ 結kết 酬thù 所sở 問vấn )# 。

佛Phật 問vấn 圓viên 通thông 。 我ngã 以dĩ 觀quán 察sát 。 虗hư 空không 無vô 邊biên 。 入nhập 三tam 摩ma 地địa 。 妙diệu 力lực 圓viên 明minh 。 斯tư 為vi 第đệ 一nhất 。

【# 疏sớ/sơ 】# 由do 觀quán 空không 故cố 。 現hiện 身thân 現hiện 土thổ 。 互hỗ 相tương 涉thiệp 入nhập 。 依y 此thử 得đắc 名danh 虗hư 空không 藏tạng 耳nhĩ (# 〔# 標tiêu 指chỉ 〕# 得đắc 。 性tánh 空không 真chân 覺giác 。 合hợp 如Như 來Lai 藏tạng 性tánh )# 。

(# [?(○/○)]# 六lục 彌Di 勒Lặc 菩Bồ 薩Tát 三tam )# 。

(# [│/○]# 一nhất 遇ngộ 佛Phật 受thọ 教giáo )# 。

彌Di 勒Lặc 菩Bồ 薩Tát 。 即tức 從tùng 座tòa 起khởi 。 頂đảnh 禮lễ 佛Phật 足túc 。 而nhi 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 我ngã 憶ức 往vãng 昔tích 。 經kinh 微vi 塵trần 劫kiếp 。 有hữu 佛Phật 出xuất 世thế 。 名danh 日Nhật 月Nguyệt 燈Đăng 明Minh 。 我ngã 從tùng 彼bỉ 佛Phật 。 而nhi 得đắc 出xuất 家gia 。 心tâm 重trọng 世thế 名danh 。 好hiếu 遊du 族tộc 姓tánh 。

爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 教giáo 我ngã 修tu 習tập 。 唯duy 心tâm 識thức 定định 。 入nhập 三tam 摩ma 地địa 。

【# 疏sớ/sơ 】# 具cụ 云vân 梅mai 咀trớ 利lợi 曳duệ 那na 。 此thử 云vân 慈Từ 氏Thị 。 (# 〔# 清thanh 涼lương 云vân 〕# 彌Di 勒Lặc 。 梵Phạm 音âm 具cụ 云vân 迷mê 帝đế 隷lệ 。 西tây 域vực 記ký 亦diệc 翻phiên 為vi 梅mai 怚# 麗lệ 。 皆giai 梵Phạm 音âm 輕khinh 重trọng 。 此thử 云vân 慈Từ 氏Thị 。 姓tánh 也dã 。 名danh 阿A 逸Dật 多Đa 。 此thử 云vân 無vô 勝thắng 。 以dĩ 生sanh 具cụ 相tướng 好hảo 。 聖thánh 德đức 無vô 過quá 故cố 。 今kim 以dĩ 姓tánh 而nhi 呼hô 。 但đãn 云vân 慈Từ 氏Thị 。 然nhiên 有hữu 三tam 緣duyên 。 一nhất 由do 本bổn 願nguyện 。 過quá 去khứ 值trị 大đại 慈từ 如Như 來Lai 。 因nhân 立lập 大đại 願nguyện 。 願nguyện 得đắc 斯tư 號hiệu 故cố 。 二nhị 由do 此thử 得đắc 慈Từ 心Tâm 三Tam 昧Muội 故cố 。 三tam 由do 母mẫu 懷hoài 時thời 。 便tiện 有hữu 慈từ 心tâm 故cố 。 如như 滿mãn 慈từ 子tử 。 得đắc 慈Từ 心Tâm 三Tam 昧Muội 故cố 。 母mẫu 亦diệc 慈từ 也dã 。 思tư 益ích 云vân 。 眾chúng 生sanh 見kiến 者giả 。 即tức 得đắc 慈Từ 心Tâm 三Tam 昧Muội 。 故cố 云vân 慈Từ 氏Thị 燈đăng 明minh 佛Phật 時thời 。 妙Diệu 光Quang 菩Bồ 薩Tát 。 八bát 百bách 弟đệ 子tử 。 中trung 有hữu 一nhất 人nhân 。 號hiệu 曰viết 求Cầu 名Danh 。 是thị 此thử 人nhân 也dã 。 (# 〔# 法pháp 華hoa 敘tự 品phẩm 〕# 。 日Nhật 月Nguyệt 燈Đăng 明Minh 佛Phật 。 八bát 子tử 皆giai 師sư 妙Diệu 光Quang 。 其kỳ 最tối 後hậu 成thành 佛Phật 者giả 。 名danh 曰viết 然Nhiên 燈Đăng 。 八bát 百bách 弟đệ 子tử 。 中trung 有hữu 一nhất 人nhân 。 號hiệu 曰viết 求Cầu 名Danh 。 貪tham 著trước 利lợi 養dưỡng 。 雖tuy 復phục 讀đọc 誦tụng 眾chúng 經Kinh 。 而nhi 不bất 通thông 利lợi 。 多đa 所sở 忘vong 失thất 。 故cố 名danh 求cầu 名danh 。 偈kệ 曰viết 。 是thị 妙Diệu 光Quang 法Pháp 師sư 。

時thời 有hữu 一nhất 弟đệ 子tử 。 心tâm 常thường 懷hoài 懈giải 怠đãi 。 貪tham 著trước 於ư 名danh 利lợi 。 求cầu 名danh 利lợi 無vô 厭yếm 。 多đa 游du 族tộc 姓tánh 家gia 。 棄khí 捨xả 所sở 誦tụng 習tập 。 廢phế 忘vong 不bất 通thông 利lợi 。 以dĩ 是thị 因nhân 緣duyên 故cố 。 號hiệu 之chi 為vi 求Cầu 名Danh 。 亦diệc 行hành 眾chúng 善thiện 業nghiệp 。 得đắc 見kiến 無vô 數số 佛Phật 。 供cúng 養dường 於ư 諸chư 佛Phật 。 隨tùy 順thuận 行hành 大Đại 道Đạo 。 具cụ 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 今kim 見kiến 釋Thích 師Sư 子Tử 。 其kỳ 後hậu 當đương 作tác 佛Phật 。 號hiệu 名danh 曰viết 彌Di 勒Lặc 。 廣quảng 度độ 諸chư 眾chúng 生sanh 。 其kỳ 數số 無vô 有hữu 量lượng 。 心tâm 重trọng 世thế 名danh 。 多đa 游du 族tộc 姓tánh 者giả 。 葢# 由do 心tâm 外ngoại 見kiến 境cảnh 。 馳trì 求cầu 不bất 息tức 。 分phân 別biệt 諸chư 法pháp 。 種chủng 類loại 名danh 相tướng 。 不bất 知tri 自tự 心tâm 熏huân 習tập 所sở 現hiện 。 即tức 是thị 不bất 了liễu 心tâm 及cập 緣duyên 。 則tắc 生sanh 二nhị 妄vọng 想tưởng 也dã 。 為vi 對đối 治trị 故cố 。 教giáo 唯duy 識thức 觀quán (# 〔# 真chân 際tế 云vân 〕# 以dĩ 不bất 達đạt 徧biến 計kế 本bổn 空không 。 依y 他tha 幻huyễn 有hữu 。 故cố 躭đam 世thế 名danh 。 好hảo 游du 族tộc 姓tánh 。 唯duy 心tâm 識thức 定định 者giả 。 唯duy 遮già 境cảnh 有hữu 。 識thức 簡giản 心tâm 空không 。 唯duy 有hữu 自tự 心tâm 。 心tâm 外ngoại 無vô 法pháp 也dã )# 。

(# △# 〔# 直trực 解giải 云vân 〕# 唯duy 心tâm 識thức 者giả 。 心tâm 即tức 是thị 識thức 。 以dĩ 第đệ 八bát 識thức 元nguyên 名danh 心tâm 故cố )# 。

(# △# 〔# 手thủ 鑑giám 云vân 〕# 然nhiên 此thử 唯duy 識thức 。 具cụ 一nhất 切thiết 法pháp 門môn 。 而nhi 眾chúng 生sanh 有hữu 兩lưỡng 種chủng 。 一nhất 多đa 著trước 外ngoại 色sắc 。 少thiểu 著trước 內nội 識thức 。 二nhị 多đa 著trước 內nội 識thức 。 少thiểu 著trước 外ngoại 色sắc 。 如như 上thượng 界giới 多đa 著trước 內nội 識thức 。 下hạ 二nhị 界giới 多đa 著trước 外ngoại 色sắc 。 外ngoại 色sắc 多đa 。 內nội 識thức 少thiểu 。 如như 學học 問vấn 人nhân 。 多đa 向hướng 外ngoại 解giải 。 破phá 外ngoại 向hướng 內nội 。 故cố 須tu 此thử 觀quán 。 又hựu 唯duy 心tâm 識thức 。 定định 有hữu 二nhị 種chủng 。 謂vị 影ảnh 像tượng 真chân 實thật 。 地địa 前tiền 加gia 行hành 。 作tác 影ảnh 像tượng 唯duy 識thức 觀quán 。 初Sơ 地Địa 見kiến 道đạo 。 作tác 真chân 實thật 唯duy 識thức 觀quán 。 一nhất 切thiết 法pháp 以dĩ 識thức 為vi 相tương/tướng 。 真Chân 如Như 為vi 性tánh 。 影ảnh 像tượng 真chân 實thật 雖tuy 殊thù 。 總tổng 名danh 唯duy 識thức 觀quán )# 。

(# △# 〔# 起khởi 信tín 疏sớ/sơ 云vân 〕# 凡phàm 夫phu 二nhị 乘thừa 。 不bất 知tri 唯duy 識thức 。 計kế 有hữu 外ngoại 塵trần 。 即tức 妄vọng 分phân 別biệt 事sự 識thức 義nghĩa 。 十thập 解giải 已dĩ 去khứ 菩Bồ 薩Tát 。 能năng 解giải 唯duy 識thức 。 無vô 諸chư 外ngoại 塵trần 。 順thuận 業nghiệp 識thức 義nghĩa 。 以dĩ 見kiến 佛Phật 有hữu 故cố )# 。

(# ○# 〔# 引dẫn 證chứng 〕# 〔# 玄huyền 贊tán 云vân 〕# 日nhật 有hữu 二nhị 能năng 。 一nhất 導đạo 明minh 。 二nhị 成thành 熟thục 。 月nguyệt 有hữu 二nhị 能năng 。 一nhất 除trừ 熱nhiệt 。 二nhị 清thanh 涼lương 。 燈đăng 有hữu 二nhị 能năng 。 一nhất 破phá 暗ám 。 二nhị 傳truyền 照chiếu 。 顯hiển 佛Phật 能năng 導đạo 迷mê 至chí 覺giác 。 成thành 器khí 熟thục 根căn 。 除trừ 煩phiền 惱não 之chi 熱nhiệt 。 得đắc 涅Niết 槃Bàn 之chi 涼lương 。 永vĩnh 破phá 痴si 愚ngu 。 化hóa 生sanh 傳truyền 法pháp 。 表biểu 此thử 法pháp 也dã 。 故cố 立lập 其kỳ 名danh 〔# 楞lăng 嚴nghiêm 搜sưu 玄huyền 鈔sao 云vân 〕# 名danh 日Nhật 月Nguyệt 燈Đăng 者giả 。 喻dụ 三tam 智trí 也dã 。 謂vị 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 道đạo 種chủng 智trí 。 一Nhất 切Thiết 智Trí 智Trí 。 三tam 智trí 備bị 足túc 。 亦diệc 三tam 德đức 圓viên 滿mãn 也dã )# 。

(# [│/○]# 二nhị 依y 教giáo 修tu 觀quán 二nhị [?(▽/○)]# 一nhất 久cửu 修tu 離ly 過quá )# 。

歷lịch 劫kiếp 已dĩ 來lai 。 以dĩ 此thử 三tam 昧muội 。 事sự 恆Hằng 沙sa 佛Phật 。 求cầu 世thế 名danh 心tâm 。 歇hiết 滅diệt 無vô 有hữu 。

【# 疏sớ/sơ 】# 初sơ 修tu 此thử 觀quán 。 已dĩ 得đắc 對đối 治trị 。 知tri 世thế 名danh 利lợi 。 有hữu 無vô 厚hậu 薄bạc 。 皆giai 我ngã 自tự 己kỷ 唯duy 識thức 所sở 變biến 。 不bất 從tùng 他tha 來lai 。 由do 此thử 馳trì 求cầu 。 頓đốn 爾nhĩ 皆giai 失thất (# 〔# 標tiêu 指chỉ 〕# 以dĩ 唯duy 識thức 三tam 昧muội 。 了liễu 心tâm 佛Phật 及cập 眾chúng 生sanh 。 是thị 三tam 無vô 差sai 別biệt 。

(# [│/○]# 二nhị 觀quán 成thành 得đắc 道Đạo 二nhị )# 。

(# [?(▽/○)]# 一nhất 證chứng 唯duy 心tâm )# 。

至chí 然Nhiên 燈Đăng 佛Phật 。 出xuất 現hiện 於ư 世thế 。 我ngã 乃nãi 得đắc 成thành 。 無vô 上thượng 妙diệu 圓viên 。 識thức 心tâm 三tam 昧muội 。 乃nãi 至chí 盡tận 空không 。 如Như 來Lai 國quốc 土độ 。 淨tịnh 穢uế 有hữu 無vô 。 皆giai 是thị 我ngã 心tâm 。 變biến 化hóa 所sở 現hiện 。

〔# 宗tông 鏡kính 〕# 非phi 唯duy 相tương 見kiến 二nhị 分phần 。 依y 識thức 體thể 生sanh 。 乃nãi 至chí 凡phàm 聖thánh 之chi 身thân 。 淨tịnh 穢uế 之chi 土thổ 。 皆giai 從tùng 識thức 現hiện 。 是thị 以dĩ 十thập 方phương 法Pháp 界Giới 。 淨tịnh 穢uế 國quốc 土độ 。 皆giai 是thị 我ngã 心tâm 中trung 變biến 出xuất 。 總tổng 是thị 我ngã 安an 宅trạch 。 真chân 妄vọng 隨tùy 心tâm 。 巧xảo 拙chuyết 由do 智trí 。 對đối 大đại 菩Bồ 薩Tát 。 闡xiển 彼bỉ 淨tịnh 方phương 。 逗đậu 劣liệt 眾chúng 生sanh 。 現hiện 斯tư 穢uế 土thổ 【# 疏sớ/sơ 】# 此thử 觀quán 初sơ 成thành 。 位vị 當đương 解giải 行hành 。 今kim 得đắc 三tam 昧muội 。 正chánh 入nhập 初Sơ 地Địa 。 名danh 真chân 見kiến 道đạo 。 謂vị 以dĩ 一nhất 實thật 根căn 本bổn 。 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 與dữ 法Pháp 界Giới 冥minh 合hợp 。 能năng 所sở 一nhất 如như 。 無vô 有hữu 二nhị 相tướng 故cố 。 唯duy 識thức 頌tụng 云vân 。 若nhược 時thời 於ư 所sở 緣duyên 。 智trí 都đô 無vô 所sở 得đắc 。

爾nhĩ 時thời 住trụ 唯duy 識thức 。 離ly 二nhị 取thủ 相tương/tướng 故cố 。 當đương 爾nhĩ 之chi 時thời 。 方phương 名danh 親thân 證chứng 。 乃nãi 至chí 盡tận 空không 。 如Như 來Lai 國quốc 土độ 。 淨tịnh 穢uế 有hữu 無vô 。 皆giai 是thị 我ngã 心tâm 。 變biến 化hóa 所sở 現hiện 。 故cố 五ngũ 位vị 中trung 。 名danh 通thông 達đạt 位vị 也dã (# 〔# 吳ngô 興hưng 云vân 〕# 謂vị 盡tận 虗hư 空không 界giới 。 所sở 有hữu 佛Phật 國quốc 等đẳng 。 唯duy 心tâm 所sở 現hiện 。 若nhược 以dĩ 四tứ 土thổ 言ngôn 之chi 。 心tâm 即tức 寂tịch 光quang 。 變biến 化hóa 即tức 實thật 報báo 方phương 便tiện 。 同đồng 居cư 淨tịnh 穢uế 。 但đãn 是thị 三tam 土thổ 之chi 相tướng 。 㸦# 有hữu 起khởi 滅diệt 耳nhĩ )# 。

(# △# 〔# 溫ôn 陵lăng 云vân 〕# 然Nhiên 燈Đăng 佛Phật 現hiện 。 乃nãi 成thành 妙diệu 圓viên 者giả 。 心tâm 燈đăng 既ký 現hiện 。 則tắc 萬vạn 境cảnh 妙diệu 圓viên 也dã )# 。

(# △# 〔# 中trung 川xuyên 云vân 〕# 我ngã 心tâm 變biến 現hiện 者giả 。 唯duy 識thức 言ngôn 大Đại 圓Viên 鏡Kính 智Trí 。 相tương 應ứng 心tâm 品phẩm 。 能năng 現hiện 能năng 生sanh 身thân 土thổ 智trí 影ảnh 。 如như 大đại 圓viên 鏡kính 。 現hiện 眾chúng 色sắc 相tướng 。

(# ○# 〔# 引dẫn 證chứng 〕# 〔# 唯duy 識thức 云vân 〕# 若nhược 變biến 化hóa 身thân 。 依y 變biến 化hóa 土thổ 。 謂vị 成thành 事sự 智trí 。 大đại 慈từ 悲bi 力lực 。 由do 昔tích 所sở 修tu 。 利lợi 他tha 無vô 漏lậu 淨tịnh 穢uế 佛Phật 土độ 。 因nhân 緣duyên 成thành 熟thục 。 隨tùy 未vị 登đăng 地địa 有hữu 情tình 所sở 宜nghi 。 化hóa 為vi 佛Phật 土độ 。 或hoặc 淨tịnh 或hoặc 穢uế 。 或hoặc 大đại 或hoặc 小tiểu 。 前tiền 後hậu 改cải 轉chuyển 。 佛Phật 變biến 化hóa 身thân 。 依y 之chi 而nhi 住trụ 。 能năng 依y 身thân 量lượng 。 亦diệc 無vô 定định 限hạn )# 。

(# ○# 〔# 清thanh 涼lương 云vân 〕# 言ngôn 一nhất 切thiết 淨tịnh 穢uế 者giả 。 此thử 通thông 三tam 土thổ 。 唯duy 除trừ 法pháp 性tánh 。 皆giai 是thị 如Như 來Lai 。 通thông 慧tuệ 力lực 所sở 成thành 故cố 。 此thử 有hữu 二nhị 妨phương 。 一nhất 皆giai 名danh 佛Phật 土độ 妨phương 。 謂vị 土thổ 有hữu 淨tịnh 穢uế 。 穢uế 豈khởi 佛Phật 土độ 。

答đáp 曰viết 。

穢uế 亦diệc 佛Phật 土độ 。 三tam 界giới 朽hủ 宅trạch 。 屬thuộc 於ư 一nhất 人nhân 。 娑sa 婆bà 雜tạp 惡ác 。 居cư 華hoa 藏tạng 內nội 。 是thị 我ngã 佛Phật 土độ 。 次thứ 穢uế 土thổ 稱xưng 淨tịnh 妨phương 。 穢uế 名danh 佛Phật 土độ 。 就tựu 統thống 以dĩ 言ngôn 。 穢uế 名danh 淨tịnh 土độ 。 復phục 據cứ 何hà 理lý 。 故cố 有hữu 此thử 答đáp 。 就tựu 佛Phật 皆giai 淨tịnh 。 身thân 子tử 所sở 見kiến 。 丘khâu 陵lăng 坑khanh 坎khảm 。 佛Phật 言ngôn 我ngã 此thử 土độ 淨tịnh 。 而nhi 汝nhữ 不bất 見kiến 也dã )# 。

(# [?(▽/○)]# 二nhị 現hiện 諸chư 佛Phật )# 。

世Thế 尊Tôn 。 我ngã 了liễu 如như 是thị 。 唯duy 心tâm 識thức 故cố 。 識thức 性tánh 流lưu 出xuất 。 無vô 量lượng 如Như 來Lai 。 今kim 得đắc 授thọ 記ký 。 次thứ 補bổ 佛Phật 處xứ 。

【# 疏sớ/sơ 】# 既ký 能năng 親thân 證chứng 真chân 唯duy 識thức 理lý 。 依y 正chánh 淨tịnh 穢uế 。 皆giai 唯duy 心tâm 現hiện 。 故cố 無vô 量lượng 佛Phật 。 從tùng 識thức 性tánh 流lưu 。 今kim 得đắc 補bổ 佛Phật 。 亦diệc 我ngã 識thức 變biến 。 非phi 由do 他tha 也dã 。

〔# 宗tông 鏡kính 〕# 十thập 方phương 如Như 來Lai 。 皆giai 是thị 我ngã 心tâm 。 中trung 流lưu 出xuất 者giả 。 古cổ 釋thích 云vân 。 如như 海hải 上thượng 漚âu 。 各các 各các 不bất 同đồng 時thời 。 由do 差sai 別biệt 心tâm 觀quán 。 即tức 有hữu 彼bỉ 此thử 。 但đãn 水thủy 體thể 是thị 一nhất 。 即tức 知tri 一nhất 佛Phật 出xuất 現hiện 時thời 。 即tức 一nhất 切thiết 佛Phật 出xuất 現hiện 。 離ly 自tự 他tha 相tương/tướng 故cố 。 但đãn 眾chúng 生sanh 有hữu 處xứ 。 十thập 方phương 如Như 來Lai 。 為vi 種chủng 種chủng 身thân 。 而nhi 助trợ 化hóa 之chi 。 非phi 獨độc 如Như 來Lai 含hàm 於ư 一nhất 義nghĩa 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 亦diệc 是thị 我ngã 流lưu 出xuất 。

(# △# 〔# 又hựu 宗tông 鏡kính 云vân 〕# 諸chư 法pháp 勝thắng 義nghĩa 。 亦diệc 即tức 是thị 真Chân 如Như 。 常thường 如như 其kỳ 性tánh 。 即tức 唯duy 識thức 實thật 性tánh 。 明minh 知tri 天thiên 親thân 亦diệc 用dụng 如Như 來Lai 藏tạng 而nhi 為vi 識thức 體thể )# 。

(# △# 〔# 吳ngô 興hưng 云vân 〕# 從tùng 法Pháp 身thân 識thức 性tánh 。 流lưu 出xuất 報báo 應ứng 無vô 量lượng 佛Phật 身thân 。 識thức 性tánh 之chi 言ngôn 。 乃nãi 菴am 摩ma 羅la （# 按án 宗tông 鏡kính 明minh 識thức 性tánh 即tức 如Như 來Lai 藏tạng 。 苕# 溪khê 指chỉ 菴am 摩ma 羅la 則tắc 迂# ）# )# 。

(# △# 〔# 空không 印ấn 云vân 〕# 識thức 性tánh 。 即tức 是thị 實thật 性tánh 唯duy 識thức 。 乃nãi 真Chân 如Như 法Pháp 身thân 。 依y 於ư 法Pháp 性tánh 。 現hiện 報báo 化hóa 身thân 。 大Đại 圓Viên 鏡Kính 智Trí 。 現hiện 自tự 受thọ 用dụng 身thân 。 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 。 現hiện 他tha 受thọ 用dụng 身thân 。 成Thành 所Sở 作Tác 智Trí 。 現hiện 變biến 化hóa 身thân 。 雖tuy 依y 智trí 現hiện 。 其kỳ 種chủng 在tại 識thức 故cố )# 。

(# △# 〔# 桐# 洲châu 云vân 〕# 諸chư 佛Phật 皆giai 證chứng 唯duy 識thức 。 故cố 云vân 流lưu 出xuất )# 。

(# △# 〔# 教giáo 乘thừa 云vân 〕# 補bổ 處xứ 者giả 止chỉ 此thử 一nhất 生sanh 。 次thứ 補bổ 佛Phật 位vị 。 即tức 等Đẳng 覺Giác 菩Bồ 薩Tát 也dã 。 什thập 公công 云vân 。 彌Di 勒Lặc 既ký 紹thiệu 尊tôn 位vị 。 又hựu 當đương 於ư 此thử 土độ 而nhi 成thành 佛Phật 。 章chương 安an 曰viết 。 實thật 處xứ 補bổ 位vị 。 輔phụ 應ứng 化hóa 佛Phật 。 示thị 歷lịch 五ngũ 味vị 。 又hựu 且thả 從tùng 權quyền 〔# 手thủ 鑑giám 云vân 〕# 一Nhất 生Sanh 補Bổ 處Xứ 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 約ước 化hóa 相tương/tướng 。 有hữu 三tam 。 一nhất 人nhân 中trung 一nhất 生sanh 。 二nhị 天thiên 中trung 一nhất 生sanh 。 三tam 下hạ 降giáng 一nhất 生sanh 。 二nhị 約ước 實thật 報báo 。 謂vị 於ư 四tứ 種chủng 變biến 易dị 中trung 。 唯duy 有hữu 末mạt 後hậu 一nhất 種chủng 。 名danh 無vô 有hữu 生sanh 死tử 。 一nhất 位vị 所sở 繫hệ 也dã 。 如như 上thượng 生sanh 疏sớ/sơ 說thuyết )# 。

(# ○# 〔# 引dẫn 證chứng 〕# 〔# 宗tông 鏡kính 云vân 〕# 總tổng 持trì 教giáo 中trung 說thuyết 。 三tam 十thập 七thất 尊tôn 。 皆giai 遮già 那na 一nhất 佛Phật 所sở 現hiện 。 謂vị 毗tỳ 盧lô 遮già 那na 如Như 來Lai 。 內nội 心tâm 證chứng 自tự 受thọ 用dụng 。 成thành 於ư 五ngũ 智trí 。 從tùng 四Tứ 智Trí 流lưu 出xuất 四tứ 如Như 來Lai 。 大Đại 圓Viên 鏡Kính 智Trí 。 流lưu 出xuất 東đông 方phương 阿A 閦Súc 如Như 來Lai 。 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 。 流lưu 出xuất 南nam 方phương 寶bảo 生sanh 如Như 來Lai 。 妙Diệu 觀Quán 察Sát 智Trí 。 流lưu 出xuất 西tây 方phương 。 無Vô 量Lượng 壽Thọ 如Như 來Lai 。 成Thành 所Sở 作Tác 智Trí 。 流lưu 出xuất 北bắc 方phương 不bất 空không 。 成thành 就tựu 如Như 來Lai 。 法Pháp 界Giới 清thanh 淨tịnh 智trí 。 即tức 自tự 當đương 毗tỳ 盧lô 遮già 那na 如Như 來Lai 。 此thử 三tam 十thập 七thất 尊tôn 。 各các 有hữu 種chủng 子tử 。 皆giai 是thị 本bổn 師sư 智trí 用dụng 流lưu 出xuất 。 與dữ 華hoa 嚴nghiêm 經kinh 中trung 海hải 印ấn 頓đốn 現hiện 。 大đại 意ý 同đồng 也dã )# 。

(# [│/○]# 三tam 重trọng/trùng 指chỉ 結kết 酬thù )# 。

佛Phật 問vấn 圓viên 通thông 。 我ngã 以dĩ 諦đế 觀quán 。 十thập 方phương 唯duy 識thức 。 識thức 心tâm 圓viên 明minh 。 入nhập 圓viên 成thành 實thật 。 遠viễn 離ly 依y 他tha 。 及cập 徧biến 計kế 執chấp 。 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 斯tư 為vi 第đệ 一nhất 。

【# 疏sớ/sơ 】# 初sơ 觀quán 染nhiễm 淨tịnh 依y 正chánh 。 皆giai 唯duy 識thức 變biến 。 本bổn 無vô 自tự 性tánh 。 即tức 不bất 起khởi 虗hư 妄vọng 徧biến 執chấp 。 計kế 我ngã 及cập 法pháp 。 即tức 離ly 徧biến 計kế 。 (# 〔# 資tư 中trung 云vân 〕# 橫hoạnh/hoành 執chấp 有hữu 情tình 。 眾chúng 生sanh 壽thọ 者giả 。 及cập 我ngã 我ngã 所sở 。 乃nãi 至chí 情tình 非phi 情tình 異dị 。 執chấp 有hữu 實thật 體thể 。 周chu 徧biến 計kế 度độ 。 名danh 徧biến 計kế 性tánh )# 次thứ 了liễu 能năng 變biến 所sở 變biến 。 元nguyên 是thị 菩Bồ 提Đề 。 妙diệu 覺giác 明minh 性tánh 。 即tức 離ly 依y 他tha 。 (# 計kế 有hữu 因nhân 緣duyên 。 世thế 間gian 和hòa 合hợp 。 建kiến 立lập 名danh 相tướng 。 執chấp 此thử 假giả 相tương/tướng 。 定định 從tùng 種chủng 生sanh 。 雖tuy 無vô 我ngã 執chấp 。 自tự 然nhiên 種chủng 性tánh 。 假giả 色sắc 心tâm 等đẳng 。 為vi 眾chúng 生sanh 五ngũ 蘊uẩn 等đẳng 法pháp 。 名danh 依y 他tha 性tánh )# 唯duy 一nhất 圓viên 成thành 。 清thanh 淨tịnh 寶bảo 覺giác 。 故cố 云vân 。 遠viễn 離ly 依y 他tha 。 及cập 徧biến 計kế 執chấp 。 (# 無vô 漏lậu 智trí 體thể 及cập 。 真Chân 如Như 法Pháp 界Giới 。 名danh 圓viên 成thành 性tánh )# 故cố 唯duy 識thức 云vân 。 初sơ 即tức 相tương/tướng 無vô 性tánh 。 次thứ 無vô 自tự 然nhiên 性tánh 。 後hậu 由do 遠viễn 離ly 前tiền 。 所sở 執chấp 我ngã 法pháp 性tánh 。 即tức 斯tư 義nghĩa 也dã (# 〔# 宗tông 鏡kính 云vân 〕# 唯duy 識thức 之chi 性tánh 。 略lược 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 虗hư 妄vọng 。 即tức 徧biến 計kế 所sở 執chấp 。 二nhị 者giả 真chân 實thật 。 即tức 圓viên 成thành 實thật 。 於ư 前tiền 唯duy 識thức 性tánh 所sở 遣khiển 清thanh 淨tịnh 。 於ư 後hậu 唯duy 識thức 性tánh 所sở 證chứng 清thanh 淨tịnh 。 又hựu 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 世thế 俗tục 。 即tức 依y 他tha 起khởi 。 二nhị 者giả 勝thắng 義nghĩa 。 即tức 圓viên 成thành 實thật 。 於ư 前tiền 所sở 斷đoạn 清thanh 淨tịnh 。 於ư 後hậu 所sở 得đắc 清thanh 淨tịnh 。 又hựu 相tương/tướng 即tức 依y 他tha 起khởi 。 該cai 有hữu 為vi 之chi 門môn 。 性tánh 即tức 圓viên 成thành 實thật 。 通thông 無vô 漏lậu 之chi 道đạo 。 又hựu 色sắc 即tức 依y 他tha 起khởi 之chi 相tướng 。 空không 即tức 圓viên 成thành 實thật 之chi 性tánh 。 斯tư 則tắc 虗hư 妄vọng 真chân 俗tục 。 性tánh 相tướng 有hữu 空không 。 徹triệt 本bổn 窮cùng 源nguyên 。 皆giai 唯duy 識thức 性tánh 矣hĩ )# 。

(# ○# 〔# 論luận 云vân 〕# )# 。

(# ●# 一nhất 徧biến 計kế 所sở 執chấp 性tánh 。 頌tụng 曰viết 。 由do 彼bỉ 彼bỉ 徧biến 計kế 。 徧biến 計kế 種chủng 種chủng 物vật 。 此thử 徧biến 計kế 所sở 執chấp 。 自tự 性tánh 無vô 所sở 有hữu 。 論luận 曰viết 。 周chu 徧biến 計kế 度độ 。 故cố 名danh 徧biến 計kế 。 品phẩm 類loại 眾chúng 多đa 。 說thuyết 為vi 彼bỉ 彼bỉ （# 六lục 七thất 二nhị 識thức 徧biến 於ư 一nhất 切thiết 染nhiễm 淨tịnh 法pháp 上thượng 計kế 實thật 我ngã 法pháp 名danh 徧biến 計kế 所sở 執chấp 如như 繩thằng 上thượng 蛇xà ）# )# 。

(# ●# 二nhị 依y 他tha 起khởi 性tánh 。 偈kệ 曰viết 。 依y 他tha 起khởi 自tự 性tánh 。 分phân 別biệt 緣duyên 所sở 生sanh 。 論luận 曰viết 。 眾chúng 緣duyên 所sở 生sanh 。 心tâm 心tâm 所sở 體thể 。 及cập 相tương 見kiến 分phần/phân 。 皆giai 依y 他tha 眾chúng 緣duyên 而nhi 得đắc 起khởi 故cố （# 依y 他tha 眾chúng 緣duyên 和hòa 合hợp 。 互hỗ 起khởi 猶do 如như 幻huyễn 事sự 。 如như 麻ma 上thượng 繩thằng ）# )# 。

(# ●# 三tam 圓viên 成thành 實thật 性tánh 。 頌tụng 曰viết 。 圓viên 成thành 實thật 於ư 彼bỉ 。 常thường 遠viễn 離ly 前tiền 性tánh 。 論luận 曰viết 。 此thử 即tức 於ư 彼bỉ 依y 他tha 起khởi 上thượng 。 常thường 遠viễn 離ly 前tiền 徧biến 計kế 所sở 執chấp 。 二nhị 空không 所sở 顯hiển 。 真Chân 如Như 為vi 性tánh 。 （# 依y 他tha 性tánh 是thị 唯duy 識thức 體thể 從tùng 依y 他tha 起khởi 分phân 別biệt 即tức 是thị 徧biến 計kế 從tùng 依y 他tha 悟ngộ 真chân 實thật 即tức 是thị 圓viên 成thành 唯duy 一nhất 真chân 空không 圓viên 滿mãn 成thành 實thật 如như 麻ma 獨độc 存tồn ）# 又hựu 解giải 深thâm 密mật 云vân 。 翳ế 眼nhãn 人nhân 如như 徧biến 計kế 。 青thanh 黃hoàng 如như 依y 他tha 。 淨tịnh 眼nhãn 如như 圓viên 成thành 。 三tam 無vô 性tánh 論luận 云vân 。 塵trần 即tức 分phân 別biệt 性tánh 。 識thức 即tức 依y 他tha 性tánh 。 如như 如như 即tức 真chân 實thật 性tánh 。 攝nhiếp 論luận 云vân 。 分phân 別biệt 性tánh 如như 蛇xà 。 依y 他tha 性tánh 如như 藤đằng 。 圓viên 覺giác 鈔sao 曰viết 。 徧biến 計kế 情tình 有hữu 理lý 無vô 。 依y 他tha 相tương/tướng 有hữu 性tánh 無vô 。 圓viên 成thành 情tình 無vô 理lý 有hữu 。 相tương/tướng 無vô 性tánh 有hữu 。 古cổ 師sư 總tổng 釋thích 云vân 。 圓viên 成thành 是thị 真chân 。 徧biến 計kế 是thị 妄vọng 。 依y 他tha 淨tịnh 分phần/phân 同đồng 真chân 。 染nhiễm 分phần/phân 同đồng 妄vọng )# 。

(# [?(○/○)]# 七thất 大Đại 勢Thế 至Chí 菩Bồ 薩Tát 三tam )# 。

(# [│/○]# 初sơ 遇ngộ 佛Phật 受thọ 教giáo 二nhị )# 。

(# [?(▽/○)]# 一nhất 標tiêu 指chỉ )# 。

大Đại 勢Thế 至Chí 法Pháp 王Vương 子Tử 。 與dữ 其kỳ 同đồng 倫luân 。 五ngũ 十thập 二nhị 菩Bồ 薩Tát 。 即tức 從tùng 座tòa 起khởi 。 頂đảnh 禮lễ 佛Phật 足túc 。 而nhi 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 我ngã 憶ức 往vãng 昔tích 。 恆Hằng 河Hà 沙sa 劫kiếp 。 有hữu 佛Phật 出xuất 世thế 。 名danh 無Vô 量Lượng 光Quang 。 十thập 二nhị 如Như 來Lai 。 相tương 繼kế 一nhất 劫kiếp 。 其kỳ 最tối 後hậu 佛Phật 。 名danh 超Siêu 日Nhật 月Nguyệt 光Quang 。 彼bỉ 佛Phật 教giáo 我ngã 。 念Niệm 佛Phật 三Tam 昧Muội 。

【# 疏sớ/sơ 】# 亦diệc 名danh 無Vô 量Lượng 光quang 。 得Đắc 大Đại 勢Thế 。 如như 觀quán 經kinh 釋thích 。 念Niệm 佛Phật 三Tam 昧Muội 。 如như 下hạ 自tự 明minh (# 〔# 法pháp 華hoa 文văn 句cú 〕# 得Đắc 大Đại 勢Thế 者giả 。 思tư 益ích 云vân 。 我ngã 投đầu 足túc 之chi 處xứ 。 震chấn 動động 三Tam 千Thiên 。 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。 及cập 魔ma 宮cung 殿điện 。 故cố 名danh 大Đại 勢Thế 至Chí 。 〔# 觀quán 經Kinh 云vân 〕# 。 以dĩ 智trí 慧tuệ 光quang 。 普phổ 照chiếu 一nhất 切thiết 。 令linh 離ly 三tam 塗đồ 。 得đắc 無vô 上thượng 力lực 。 是thị 故cố 號hiệu 此thử 菩Bồ 薩Tát 。 為vi 大Đại 勢Thế 至Chí 。 又hựu 云vân 。 大Đại 勢Thế 至Chí 菩Bồ 薩Tát 。 舉cử 身thân 光quang 明minh 。 照chiếu 十thập 方phương 國quốc 。 作tác 紫tử 金kim 色sắc 。 有hữu 緣duyên 眾chúng 生sanh 。 皆giai 悉tất 得đắc 見kiến 。 但đãn 見kiến 此thử 菩Bồ 薩Tát 。 一nhất 毛mao 孔khổng 光quang 。 即tức 見kiến 十thập 方phương 。 諸chư 佛Phật 淨tịnh 妙diệu 光quang 明minh 。 號hiệu 此thử 菩Bồ 薩Tát 名danh 。 無vô 邊biên 光quang )# 。

(# △# 〔# 悲bi 華hoa 云vân 〕# 往vãng 昔tích 因nhân 中trung 。 彌di 陀đà 作tác 輪Luân 王Vương 時thời 。 觀quán 音âm 為vi 長trưởng 子tử 。 勢thế 至chí 為vi 次thứ 子tử 。 今kim 在tại 極cực 樂lạc 。 居cư 於ư 彌di 陀đà 左tả 右hữu )# 。

(# △# 〔# 普Phổ 賢Hiền 行hạnh 願nguyện 。 品phẩm 云vân 〕# 速tốc 見kiến 如Như 來Lai 無Vô 量Lượng 光Quang 。 具cụ 此thử 普Phổ 賢Hiền 最tối 勝thắng 願nguyện 。 〔# 鈔sao 云vân 〕# 無vô 量lượng 光quang 者giả 。 即tức 阿A 彌Di 陀Đà 佛Phật 名danh 也dã 。 十thập 六lục 觀quán 經Kinh 云vân 。 無Vô 量Lượng 壽Thọ 佛Phật 。 有hữu 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 相tướng 。 一nhất 一nhất 相tương/tướng 各các 有hữu 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 隨tùy 形hình 好hảo 。 一nhất 一nhất 好hảo 復phục 有hữu 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 光quang 明minh 。 一nhất 一nhất 光quang 明minh 。 徧biến 照chiếu 十thập 方phương 世thế 界giới 。 念niệm 佛Phật 眾chúng 生sanh 。 攝nhiếp 受thọ 不bất 捨xả 。 無Vô 量Lượng 壽Thọ 經Kinh 云vân 。 若nhược 我ngã 成thành 佛Phật 。 光quang 明minh 有hữu 限hạn 。 下hạ 至chí 不bất 照chiếu 。 億ức 那na 由do 他tha 百bách 千thiên 。 及cập 筭# 數số 佛Phật 剎sát 者giả 。 不bất 取thủ 菩Bồ 提Đề 。 諸chư 佛Phật 行hạnh 化hóa 。 莫mạc 先tiên 光quang 明minh 。 可khả 以dĩ 反phản 愚ngu 成thành 智trí 。 拔bạt 苦khổ 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 。 是thị 故cố 願nguyện 求cầu 也dã 。 彼bỉ 佛Phật 復phục 有hữu 異dị 名danh 。 謂vị 無vô 邊biên 光quang 等đẳng 。 即tức 十thập 二nhị 光quang 也dã 。 十thập 二nhị 者giả 。 無vô 量lượng 。 無vô 邊biên 。 無vô 礙ngại 。 無vô 對đối 。 焰diễm 王vương 。 清thanh 淨tịnh 。 歡hoan 喜hỷ 。 智trí 慧tuệ 。 難nan 思tư 。 不bất 斷đoạn 。 無vô 稱xưng 。 超siêu 日nhật 月nguyệt 等đẳng 。 今kim 按án 彼bỉ 經kinh 無vô 量lượng 光quang 。 即tức 阿A 彌Di 陀Đà 佛Phật 。 具cụ 十thập 二nhị 名danh 。 今kim 經kinh 即tức 言ngôn 。 十thập 二nhị 如Như 來Lai 。 相tương 繼kế 一nhất 劫kiếp 也dã )# 。

(# △# 〔# 溫ôn 陵lăng 云vân 〕# 佛Phật 。 名danh 無Vô 量Lượng 光Quang 。 十thập 二nhị 如Như 來Lai 。 皆giai 以dĩ 光quang 號hiệu 。 最tối 後hậu 名danh 超Siêu 日Nhật 月Nguyệt 光Quang 者giả 。 表biểu 念Niệm 佛Phật 三Tam 昧Muội 。 能năng 發phát 智trí 光quang 。 念niệm 佛Phật 之chi 人nhân 。 自tự 性tánh 如Như 來Lai 。 十thập 二nhị 時thời 中trung 。 淨tịnh 念niệm 相tương 繼kế 。 則tắc 無vô 量lượng 智trí 光quang 。 超siêu 乎hồ 日nhật 月nguyệt 也dã )# 。

(# △# 〔# 世thế 界giới 妙diệu 嚴nghiêm 品phẩm 云vân 〕# 即tức 。 得đắc 念Niệm 佛Phật 三Tam 昧Muội 。 名danh 無vô 邊biên 海hải 藏tạng 門môn 〔# 疏sớ/sơ 云vân 〕# 念Niệm 佛Phật 三Tam 昧Muội 。 者giả 菩Bồ 薩Tát 之chi 父phụ 。 故cố 首thủ 明minh 之chi 。 乃nãi 至chí 十Thập 地Địa 。 不bất 離ly 念niệm 佛Phật 。 〔# 鈔sao 云vân 〕# 菩Bồ 薩Tát 以dĩ 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 為vi 母mẫu 。 般Bát 舟Chu 三Tam 昧Muội 為vi 父phụ 。 般bát 舟chu 即tức 念niệm 佛Phật 。 此thử 翻phiên 為vi 佛Phật 立lập 三tam 昧muội 。 良lương 以dĩ 念niệm 佛Phật 即tức 真chân 。 涉thiệp 事sự 與dữ 方phương 便tiện 同đồng 。 故cố 得đắc 稱xưng 父phụ 。 又hựu 念niệm 佛Phật 成thành 佛Phật 。 是thị 親thân 種chủng 故cố 。 言ngôn 乃nãi 至chí 十Thập 地Địa 。 不bất 離ly 念niệm 佛Phật 者giả 。 十Thập 地Địa 之chi 中trung 。 皆giai 云vân 。 一nhất 切thiết 所sở 作tác 。 不bất 離ly 念niệm 佛Phật 。 念niệm 法pháp 念niệm 僧Tăng 等đẳng 。 又hựu 云vân 。 知tri 足túc 天thiên 王vương 。 皆giai 勤cần 念niệm 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 。 所sở 有hữu 名danh 號hiệu 。 彼bỉ 天thiên 是thị 諸chư 佛Phật 上thượng 生sanh 之chi 處xứ 。 故cố 合hợp 修tu 念Niệm 佛Phật 三Tam 昧Muội 也dã 。 召triệu 體thể 曰viết 名danh 。 響hưởng 傾khuynh 人nhân 天thiên 曰viết 號hiệu 。 通thông 號hiệu 別biệt 召triệu 。 皆giai 悉tất 念niệm 也dã )# 。

(# ○# 〔# 智trí 論luận 云vân 〕# 何hà 者giả 是thị 。 念Niệm 佛Phật 三Tam 昧Muội 。 念niệm 佛Phật 者giả 。 念niệm 佛Phật 三tam 十thập 二nhị 相tướng 。 八bát 十thập 隨tùy 形hình 好hảo 金kim 色sắc 身thân 。 身thân 出xuất 光quang 明minh 。 徧biến 滿mãn 十thập 方phương 。 如như 融dung 閻Diêm 浮Phù 檀Đàn 金kim 。 其kỳ 色sắc 明minh 淨tịnh 。 又hựu 如như 須Tu 彌Di 山Sơn 王Vương 。 在tại 大đại 海hải 中trung 。 日nhật 光quang 照chiếu 時thời 。 其kỳ 色sắc 發phát 明minh 。 行hành 者giả 是thị 時thời 。 都đô 無vô 餘dư 色sắc 想tưởng 。 所sở 謂vị 山sơn 地địa 樹thụ 木mộc 等đẳng 。 但đãn 見kiến 虗hư 空không 中trung 諸chư 佛Phật 身thân 相tướng 。 如như 真chân 瑠lưu 璃ly 中trung 。 赤xích 金kim 外ngoại 現hiện 。 亦diệc 如như 比Bỉ 丘Khâu 。 入nhập 不bất 淨tịnh 觀quán 。 但đãn 見kiến 身thân 體thể 。 䏺# 脹trướng 爛lạn 壞hoại 。 乃nãi 至chí 但đãn 見kiến 骨cốt 人nhân 。 是thị 骨cốt 人nhân 無vô 有hữu 作tác 者giả 。 亦diệc 無vô 來lai 去khứ 。 以dĩ 憶ức 想tưởng 故cố 見kiến 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 入nhập 念Niệm 佛Phật 三Tam 昧Muội 。 悉tất 見kiến 諸chư 佛Phật 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 以dĩ 攝nhiếp 心tâm 故cố 。 心tâm 清thanh 淨tịnh 故cố 。

(# [?(▽/○)]# 二nhị 敘tự 教giáo 二nhị )# 。

(# ▽# 一nhất 喻dụ 顯hiển 二nhị )# 。

(# [?╳]# 一nhất 喻dụ 不bất 念niệm 之chi 失thất )# 。

譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 一nhất 專chuyên 為vi 憶ức 。 一nhất 人nhân 專chuyên 忘vong 。 如như 是thị 二nhị 人nhân 。 若nhược 逢phùng 不bất 逢phùng 。 或hoặc 見kiến 非phi 見kiến 。

【# 疏sớ/sơ 】# 專chuyên 憶ức 。 如như 佛Phật 念niệm 眾chúng 生sanh 。 專chuyên 忘vong 。 謂vị 眾chúng 生sanh 不bất 念niệm 佛Phật 者giả 。 如như 是thị 眾chúng 生sanh 。 見kiến 佛Phật 不bất 定định 。 故cố 云vân 若nhược 逢phùng 不bất 逢phùng 。 等đẳng (# 〔# 孤cô 山sơn 云vân 〕# 佛Phật 恆hằng 普phổ 應ưng 。 生sanh 不bất 能năng 感cảm 。 是thị 故cố 。 不bất 定định 逢phùng 與dữ 不bất 逢phùng 。 或hoặc 見kiến 非phi 見kiến 也dã )# 。

(# [?╳]# 二nhị 喻dụ 念niệm 佛Phật 之chi 〔# 人nhân 〕# )# 。

二nhị 人nhân 相tương 憶ức 。 二nhị 憶ức 念niệm 深thâm 。 如như 是thị 乃nãi 至chí 。 從tùng 生sanh 至chí 生sanh 。 同đồng 於ư 形hình 影ảnh 。 不bất 相tương 乖quai 異dị 。

【# 疏sớ/sơ 】# 佛Phật 與dữ 眾chúng 生sanh 。 憶ức 念niệm 相tương 應ứng 。 故cố 佛Phật 與dữ 生sanh 。 如như 形hình 影ảnh 也dã 。

(# ▽# 二nhị 法pháp 合hợp 二nhị )# 。

(# [?╳]# 一nhất 合hợp 不bất 念niệm )# 。

十thập 方phương 如Như 來Lai 。 憐lân 念niệm 眾chúng 生sanh 。 如như 母mẫu 憶ức 子tử 。 若nhược 子tử 逃đào 逝thệ 。 雖tuy 憶ức 何hà 為vi 。

【# 疏sớ/sơ 】# 如như 母mẫu 憶ức 子tử 。 佛Phật 也dã 。 若nhược 子tử 逃đào 逝thệ 。 生sanh 也dã 。 雖tuy 憶ức 何hà 為vi 。 不bất 會hội 遇ngộ 也dã (# 〔# 吳ngô 興hưng 云vân 〕# 前tiền 云vân 逢phùng 不bất 逢phùng 等đẳng 。 此thử 云vân 雖tuy 憶ức 何hà 為vi 。 縱túng/tung 得đắc 逢phùng 見kiến 。 不bất 蒙mông 法pháp 利lợi 。 與dữ 逃đào 逝thệ 無vô 異dị 。 如như 智trí 論luận 言ngôn 。 舍Xá 衛Vệ 九cửu 億ức 家gia 。 三tam 億ức 眼nhãn 見kiến 佛Phật 。 三tam 億ức 耳nhĩ 聞văn 不bất 見kiến 。 三tam 億ức 不bất 聞văn 不bất 見kiến 。

(# ▽# 二nhị 合hợp 念niệm 佛Phật 二nhị )# 。

(# [?╳]# 一nhất 提đề 喻dụ 貼# 合hợp )# 。

子tử 若nhược 憶ức 母mẫu 。 如như 母mẫu 憶ức 時thời 。 母mẫu 子tử 歷lịch 生sanh 。 不bất 相tương 違vi 遠viễn 。 若nhược 眾chúng 生sanh 心tâm 。 憶ức 佛Phật 念niệm 佛Phật 。 現hiện 前tiền 當đương 來lai 。 必tất 定định 見kiến 佛Phật 。 去khứ 佛Phật 不bất 遠viễn 。 不bất 假giả 方phương 便tiện 。 自tự 得đắc 心tâm 開khai 。

【# 疏sớ/sơ 】# 初sơ 提đề 喻dụ 。 若nhược 眾chúng 下hạ 。 貼# 合hợp 。 不bất 假giả 下hạ 。 得đắc 益ích (# 〔# 補bổ 遺di 云vân 〕# 一nhất 心tâm 門môn 。 憶ức 佛Phật 也dã 。 理lý 一nhất 心tâm 門môn 。 念niệm 佛Phật 也dã )# 。

(# ○# 〔# 引dẫn 證chứng 〕# 〔# 普phổ 賢hiền 觀quán 經Kinh 云vân 〕# 。 爾nhĩ 時thời 行hành 者giả 。 聞văn 普phổ 賢hiền 說thuyết 。 憶ức 持trì 不bất 忘vong 。 其kỳ 心tâm 漸tiệm 利lợi 。 普phổ 賢hiền 教giáo 其kỳ 憶ức 念niệm 。 十thập 方phương 諸chư 佛Phật 。 漸tiệm 以dĩ 心tâm 眼nhãn 。 見kiến 東đông 方phương 佛Phật 。 身thân 黃hoàng 金kim 色sắc 。 端đoan 嚴nghiêm 微vi 妙diệu 。 見kiến 一nhất 佛Phật 已dĩ 。 復phục 見kiến 一nhất 佛Phật 。 如như 是thị 漸tiệm 漸tiệm 。 徧biến 見kiến 東đông 方phương 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 。 心tâm 想tưởng 利lợi 故cố 。 徧biến 見kiến 十thập 方phương 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 。

(# △# 〔# 宗tông 鏡kính 云vân 〕# 無Vô 量Lượng 壽Thọ 經Kinh 云vân 。 諸chư 佛Phật 如Như 來Lai 。 法Pháp 界Giới 身thân 入nhập 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 心tâm 想tưởng 中trung 。 汝nhữ 等đẳng 心tâm 想tưởng 佛Phật 時thời 。 是thị 心tâm 即tức 是thị 。 三tam 十thập 二nhị 相tướng 。 八bát 十thập 隨tùy 形hình 好hảo 。 是thị 心tâm 作tác 佛Phật 。 是thị 心tâm 是thị 佛Phật 。 諸chư 佛Phật 正Chánh 徧Biến 知Tri 海hải 。 從tùng 心tâm 海hải 生sanh 。 又hựu 云vân 。 心tâm 內nội 辨biện 正chánh 八bát 。 和hòa 合hợp 為vi 蓮liên 華hoa 體thể 。 此thử 華hoa 本bổn 來lai 無vô 生sanh 。 即tức 是thị 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 心tâm 華hoa 自tự 然nhiên 。 開khai 能năng 見kiến 佛Phật 。

(# [?╳]# 二nhị 寄ký 喻dụ 重trọng/trùng 顯hiển )# 。

如như 染nhiễm 香hương 人nhân 。 身thân 有hữu 香hương 氣khí 。 此thử 則tắc 名danh 曰viết 。 香Hương 光Quang 莊Trang 嚴Nghiêm 。

【# 疏sớ/sơ 】# 染nhiễm 香hương 有hữu 香hương 氣khí 。 念niệm 佛Phật 得đắc 見kiến 佛Phật 。 因nhân 果quả 相tương 稱xứng 。 誰thùy 謂vị 不bất 然nhiên (# 〔# 溫ôn 陵lăng 云vân 〕# 染nhiễm 香hương 則tắc 襲tập 香hương 。 念niệm 佛Phật 則tắc 見kiến 佛Phật 。 故cố 以dĩ 念niệm 佛Phật 妙diệu 熏huân 名danh 。 香Hương 光Quang 莊Trang 嚴Nghiêm 。

(# △# 〔# 論luận 云vân 〕# 熏huân 習tập 義nghĩa 者giả 。 如như 世thế 間gian 衣y 服phục 。 實thật 無vô 於ư 香hương 。 若nhược 人nhân 以dĩ 香hương 而nhi 熏huân 習tập 故cố 。 則tắc 有hữu 香hương 氣khí )# 。

(# [│/○]# 二nhị 修tu 習tập 獲hoạch 證chứng )# 。

我ngã 本bổn 因Nhân 地Địa 。 以dĩ 念niệm 佛Phật 心tâm 。 入nhập 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 今kim 於ư 此thử 界giới 。 攝nhiếp 念niệm 佛Phật 人nhân 。 歸quy 於ư 淨tịnh 土độ 。

【# 疏sớ/sơ 】# 念niệm 佛Phật 入nhập 無vô 生sanh 者giả 。 初sơ 即tức 以dĩ 生sanh 滅diệt 心tâm 緣duyên 。 念niệm 佛Phật 之chi 相tướng 好hảo 。 專chuyên 住trụ 一nhất 境cảnh 。 心tâm 無vô 間gian 然nhiên 。 見kiến 佛Phật 相tướng 好hảo 。 光quang 明minh 莊trang 嚴nghiêm 。 依y 報báo 眷quyến 屬thuộc 。 一nhất 一nhất 樂nhạo/nhạc/lạc 事sự 。 如như 對đối 明minh 鏡kính 。 自tự 見kiến 面diện 像tượng 。 周chu 眸mâu 徧biến 覽lãm 。 無vô 非phi 佛Phật 界giới 。 然nhiên 後hậu 復phục 觀quán 所sở 念niệm 之chi 佛Phật 。 諸chư 有hữu 境cảnh 界giới 。 俱câu 為vi 虗hư 妄vọng 。 本bổn 無vô 自tự 性tánh 。 以dĩ 從tùng 念niệm 想tưởng 之chi 所sở 現hiện 故cố 。 能năng 念niệm 之chi 心tâm 。 已dĩ 起khởi 未vị 起khởi 。 自tự 何hà 而nhi 有hữu 。 不bất 見kiến 一nhất 法pháp 。 畢tất 竟cánh 空không 寂tịch 。 以dĩ 心tâm 不bất 見kiến 心tâm 。 無vô 相tướng 可khả 得đắc 。 斯tư 則tắc 能năng 所sở 俱câu 寂tịch 。 本bổn 來lai 離ly 念niệm 。 離ly 念niệm 相tương/tướng 者giả 。 等đẳng 虗hư 空không 界giới 。 無vô 所sở 不bất 徧biến 。 法Pháp 界Giới 一nhất 相tướng 。 即tức 是thị 如Như 來Lai 。 平bình 等đẳng 法Pháp 身thân 。 此thử 則tắc 由do 念niệm 相tướng 好hảo 。 見kiến 法Pháp 身thân 佛Phật 。 即tức 無vô 生sanh 念niệm 也dã 。 故cố 云vân 。 以dĩ 念niệm 佛Phật 心tâm 。 入nhập 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 我ngã 既ký 得đắc 度độ 。 眾chúng 生sanh 法Pháp 身thân 。 與dữ 我ngã 無vô 異dị 。 無vô 異dị 之chi 性tánh 。 互hỗ 相tương 關quan 涉thiệp 。 故cố 念niệm 佛Phật 者giả 。 我ngã 皆giai 攝nhiếp 取thủ 。 故cố 云vân 。 攝nhiếp 念niệm 佛Phật 人nhân 。 歸quy 於ư 淨tịnh 土độ 。

(# ○# 〔# 觀quán 經Kinh 云vân 〕# 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 觀quán 於ư 西tây 方phương 。 極Cực 樂Lạc 世Thế 界Giới 。 以dĩ 佛Phật 力lực 故cố 。 得đắc 見kiến 彼bỉ 清thanh 淨tịnh 國quốc 土độ 。 如như 執chấp 明minh 鏡kính 。 自tự 見kiến 面diện 像tượng 。 是thị 故cố 應ứng 時thời 即tức 得đắc 。 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 。 〔# 疏sớ/sơ 云vân 〕# 即tức 得đắc 無vô 生sanh 忍nhẫn 。 是thị 初sơ 住trụ 初Sơ 地Địa 〔# 鈔sao 云vân 〕# 如Như 來Lai 將tương 說thuyết 十thập 六lục 觀quán 法pháp 。 預dự 彰chương 所sở 說thuyết 。 是thị 圓viên 妙diệu 觀quán 。 故cố 曰viết 觀quán 成thành 。 即tức 得đắc 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 。 經kinh 示thị 此thử 觀quán 。 是thị 取thủ 初sơ 住trụ 徑kính 捷tiệp 之chi 門môn 〔# 起khởi 信tín 云vân 〕# 眾chúng 生sanh 初sơ 學học 是thị 法pháp 。 欲dục 求cầu 正chánh 信tín 。 其kỳ 心tâm 怯khiếp 弱nhược 。 當đương 知tri 如Như 來Lai 。 有hữu 勝thắng 方phương 便tiện 。 攝nhiếp 護hộ 信tín 心tâm 。 謂vị 以dĩ 專chuyên 意ý 念niệm 佛Phật 因nhân 緣duyên 。 遇ngộ 緣duyên 往vãng 生sanh 他tha 方phương 佛Phật 土độ 。 常thường 見kiến 於ư 佛Phật 。 永vĩnh 離ly 惡ác 道đạo 。 如như 修Tu 多Đa 羅La 說thuyết 。 若nhược 人nhân 專chuyên 念niệm 西tây 方phương 。 阿A 彌Di 陀Đà 佛Phật 。 所sở 修tu 善thiện 根căn 迴hồi 向hướng 。 願nguyện 求cầu 生sanh 彼bỉ 世thế 界giới 。 即tức 得đắc 往vãng 生sanh 。 常thường 見kiến 佛Phật 故cố 。 終chung 無vô 有hữu 退thoái 。 若nhược 觀quán 彼bỉ 佛Phật 真Chân 如Như 法Pháp 身thân 。 常thường 勤cần 修tu 習tập 。 畢tất 竟cánh 得đắc 生sanh 。 住trụ 正chánh 定định 故cố 〔# 記ký 云vân 〕# 准chuẩn 隨tùy 願nguyện 往vãng 生sanh 經kinh 說thuyết 。 十thập 方phương 皆giai 有hữu 淨tịnh 土độ 。 云vân 何hà 偏thiên 指chỉ 西tây 方phương 。 答đáp 因nhân 易dị 緣duyên 強cường/cưỡng 。 勝thắng 餘dư 方phương 故cố 。 因nhân 易dị 者giả 。 十thập 念niệm 為vi 因nhân 故cố 。 緣duyên 強cường/cưỡng 者giả 。 彼bỉ 佛Phật 願nguyện 力lực 故cố )# 。

(# △# 〔# 起khởi 信tín 疏sớ/sơ 〕# 往vãng 生sanh 之chi 人nhân 。 類loại 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 如như 蓮liên 華hoa 未vị 開khai 時thời 。 信tín 行hành 未vị 滿mãn 。 未vị 能năng 不bất 退thoái 。 但đãn 以dĩ 處xứ 無vô 退thoái 緣duyên 。 故cố 稱xưng 不bất 退thoái 。 二nhị 信tín 位vị 滿mãn 足túc 已dĩ 去khứ 。 華hoa 開khai 見kiến 佛Phật 。 入nhập 十thập 住trụ 位vị 。 得đắc 少thiểu 分phần 見kiến 法Pháp 身thân 。 住trụ 正chánh 信tín 位vị 也dã 。 三tam 者giả 三tam 賢hiền 位vị 滿mãn 。 入nhập 初Sơ 地Địa 已dĩ 去khứ 。 證chứng 徧biến 滿mãn 法Pháp 身thân 。 生sanh 無vô 邊biên 佛Phật 土độ 。 如như 佛Phật 記ký 龍long 樹thụ 菩Bồ 薩Tát 。 住trụ 初Sơ 地Địa 。 生sanh 淨tịnh 土độ 也dã )# 。

(# △# 〔# 吳ngô 興hưng 云vân 〕# 淨tịnh 土độ 。 別biệt 指chỉ 極cực 樂lạc 。 通thông 及cập 寂tịch 光quang 〔# 觀quán 經kinh 疏sớ/sơ 云vân 〕# 四tứ 種chủng 淨tịnh 土độ 。 各các 有hữu 淨tịnh 穢uế 。 五ngũ 濁trược 輕khinh 重trọng 。 同đồng 居cư 淨tịnh 穢uế 。 體thể 析tích 巧xảo 拙chuyết 。 有hữu 餘dư 淨tịnh 穢uế 。 次thứ 第đệ 頓đốn 入nhập 。 實thật 報báo 淨tịnh 穢uế 。 分phần/phân 證chứng 究cứu 竟cánh 。 寂tịch 光quang 淨tịnh 穢uế 。 今kim 別biệt 指chỉ 極cực 樂lạc 者giả 。 娑sa 婆bà 雜tạp 惡ác 。 荊kinh 棘cức 瓦ngõa 礫lịch 。 不bất 淨tịnh 充sung 滿mãn 。 同đồng 居cư 穢uế 也dã 。 安an 養dưỡng 清thanh 淨tịnh 。 池trì 流lưu 七thất 種chủng 。 樹thụ 列liệt 八bát 珍trân 。 次thứ 於ư 涅Niết 槃Bàn 。 皆giai 正chánh 定định 聚tụ 。 凡phàm 聖thánh 同đồng 居cư 。 上thượng 品phẩm 淨tịnh 土độ 也dã )# 。

(# △# 〔# 肇triệu 公công 云vân 〕# 群quần 生sanh 萬vạn 行hạnh 。 業nghiệp 行hành 不bất 同đồng 。 殊thù 化hóa 異dị 彼bỉ 致trí 令linh 。 感cảm 應ứng 不bất 一nhất 。 是thị 以dĩ 淨tịnh 者giả 應ưng 之chi 以dĩ 寶bảo 玉ngọc 。 穢uế 者giả 應ưng 之chi 以dĩ 砂sa 礫lịch 。 土thổ 之chi 淨tịnh 穢uế 。 繫hệ 之chi 於ư 眾chúng 生sanh 故cố 曰viết 眾chúng 生sanh 之chi 類loại 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 佛Phật 土độ 也dã )# 。

(# [│/○]# 三tam 結kết 答đáp 所sở 問vấn )# 。

佛Phật 問vấn 圓viên 通thông 。 我ngã 無vô 選tuyển 擇trạch 。 都đô 攝nhiếp 六lục 根căn 。 淨tịnh 念niệm 相tương 繼kế 。 得đắc 三tam 摩ma 地địa 。 斯tư 為vi 第đệ 一nhất 。

【# 疏sớ/sơ 】# 念niệm 屬thuộc 意ý 根căn 。 即tức 諸chư 根căn 所sở 依y 。 故cố 攝nhiếp 六lục 也dã 。 念niệm 即tức 無vô 念niệm 。 故cố 云vân 淨tịnh 念niệm 。 不bất 以dĩ 念niệm 間gian 。 故cố 云vân 相tương 繼kế 。 (# 〔# 孤cô 山sơn 云vân 〕# 觀quán 經kinh 言ngôn 念niệm 佛Phật 者giả 。 不bất 得đắc 如như 彈đàn 指chỉ 頃khoảnh 。 念niệm 世thế 五ngũ 欲dục )# 此thử 即tức 於ư 根căn 大đại 性tánh 世thế 悟ngộ 入nhập 也dã (# 〔# 補bổ 遺di 云vân 〕# 念niệm 屬thuộc 意ý 根căn 。 正chánh 論luận 修tu 處xứ 。 亦diệc 旁bàng 攝nhiếp 諸chư 根căn 。 根căn 根căn 念niệm 佛Phật 也dã 。 意ý 根căn 若nhược 淨tịnh 。 諸chư 根căn 咸hàm 攝nhiếp 。 故cố 無vô 選tuyển 擇trạch 。 如như 念niệm 佛Phật 時thời 。 眼nhãn 不bất 觀quán 色sắc 。 眼nhãn 念niệm 佛Phật 。 乃nãi 至chí 身thân 不bất 著trước 觸xúc 。 身thân 念niệm 佛Phật 。 故cố 曰viết 。 都đô 攝nhiếp 六lục 根căn 。 根căn 大đại 明minh 矣hĩ )# 。

(# △# 〔# 合hợp 解giải 云vân 〕# 識thức 根căn 二nhị 大đại 。 總tổng 合hợp 六lục 根căn 六lục 識thức 。 一nhất 為vi 圓viên 明minh 六lục 識thức 。 一nhất 為vi 六lục 根căn 互hỗ 用dụng 也dã 。 我ngã 無vô 選tuyển 擇trạch 。 都đô 攝nhiếp 六lục 根căn 。 不bất 同đồng 餘dư 聖thánh 。 單đơn 修tu 一nhất 根căn 也dã 。 凡phàm 修tu 淨tịnh 業nghiệp 。 必tất 具cụ 身thân 口khẩu 意ý 等đẳng 行hành 。 意ý 根căn 觀quán 想tưởng 。 舌thiệt 根căn 稱xưng 號hiệu 。 眼nhãn 根căn 見kiến 佛Phật 。 身thân 根căn 禮lễ 拜bái 。 耳nhĩ 鼻tị 二nhị 根căn 。 通thông 作tác 佛Phật 事sự 。 或hoặc 口khẩu 念niệm 。 或hoặc 意ý 念niệm 。 眼nhãn 觀quán 念niệm 。 耳nhĩ 聞văn 念niệm 。 鼻tị 知tri 念niệm 。 身thân 禮lễ 念niệm 。 六lục 根căn 圓viên 念niệm 。 謂vị 之chi 都đô 攝nhiếp 。 六lục 根căn 清thanh 淨tịnh 。 即tức 佛Phật 土độ 清thanh 淨tịnh 矣hĩ )# 。

(# △# 〔# 海hải 印ấn 云vân 〕# 眾chúng 生sanh 妄vọng 見kiến 根căn 塵trần 。 執chấp 取thủ 成thành 染nhiễm 。 造tạo 種chủng 種chủng 業nghiệp 。 臨lâm 終chung 見kiến 地địa 獄ngục 惡ác 相tướng 。 墮đọa 落lạc 生sanh 死tử 。 今kim 念niệm 佛Phật 人nhân 。 於ư 六lục 根căn 門môn 頭đầu 。 一nhất 切thiết 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 。 純thuần 一nhất 淨tịnh 心tâm 。 唯duy 佛Phật 現hiện 前tiền 。 念niệm 念niệm 成thành 淨tịnh 。 故cố 臨lâm 終chung 見kiến 佛Phật 。 彈đàn 指chỉ 往vãng 生sanh 。 經Kinh 云vân 。 都đô 攝nhiếp 六lục 根căn 。 淨tịnh 念niệm 相tương 繼kế 。 此thử 正chánh 不bất 思tư 議nghị 熏huân 變biến 之chi 力lực 。 淨tịnh 土độ 唯duy 心tâm 也dã )# 。

(# △# 〔# 清thanh 涼lương 云vân 〕# 念Niệm 佛Phật 三Tam 昧Muội 海hải 藏tạng 門môn 。 略lược 有hữu 三tam 義nghĩa 。 一nhất 由do 此thử 定định 中trung 。 見kiến 多đa 佛Phật 故cố 。 下hạ 文văn 云vân 。 以dĩ 佛Phật 為vi 境cảnh 界giới 。 專chuyên 念niệm 而nhi 不bất 捨xả 。 是thị 人nhân 得đắc 見kiến 佛Phật 。 其kỳ 量lượng 與dữ 心tâm 等đẳng 。 由do 念niệm 能năng 見kiến 。 所sở 以dĩ 為vi 門môn 。 二nhị 一nhất 一nhất 佛Phật 德đức 。 是thị 無vô 邊biên 海hải 藏tạng 。 由do 念niệm 能năng 知tri 。 所sở 以dĩ 為vi 門môn 。 云vân 何hà 無vô 邊biên 海hải 。 劫kiếp 海hải 所sở 修tu 有hữu 行hạnh 願nguyện 海hải 。 成thành 就tựu 色sắc 門môn 。 有hữu 相tướng 好hảo 海hải 。 成thành 就tựu 智trí 身thân 。 有hữu 辨biện 才tài 海hải 。 建kiến 立lập 念niệm 處xứ 。 有hữu 名danh 號hiệu 海hải 。 修tu 諸chư 助trợ 道đạo 。 有hữu 功công 德đức 海hải 。 安an 處xứ 眾chúng 生sanh 。 有hữu 淨tịnh 剎sát 海hải 。 如như 是thị 諸chư 海hải 。 一nhất 一nhất 無vô 邊biên 。 各các 各các 出xuất 生sanh 蘊uẩn 積tích 名danh 藏tạng 。 三tam 無vô 邊biên 勝thắng 德đức 。 由do 念niệm 佛Phật 生sanh 念niệm 法pháp 性tánh 身thân 。 則tắc 契khế 如như 理lý 念niệm 功công 德đức 身thân 。 成thành 無vô 邊biên 德đức 。 念niệm 相tướng 好hảo 身thân 。 證chứng 無vô 邊biên 用dụng 。 故cố 此thử 一nhất 門môn 。 深thâm 廣quảng 蘊uẩn 積tích )# 。

(# △# 〔# 起khởi 信tín 記ký 云vân 〕# 今kim 有hữu 人nhân 不bất 審thẩm 利lợi 害hại 於ư 兩lưỡng 土thổ 。 察sát 因nhân 緣duyên 之chi 勝thắng 負phụ 。 說thuyết 空không 行hành 有hữu 。 數số 寶bảo 受thọ 貧bần 。 往vãng 往vãng 窮cùng 理lý 以dĩ 無vô 西tây 。 沈trầm 空không 而nhi 謗báng 教giáo 。 不bất 知tri 存tồn 我ngã 入nhập 覺giác 。 覺giác 斯tư 遠viễn 焉yên 。 而nhi 罔võng 信tín 安an 養dưỡng 。 為vi 息tức 肩kiên 脫thoát 屣tỉ 之chi 地địa 者giả 。 吾ngô 為vi 之chi 傷thương 之chi 。 弗phất 能năng 已dĩ 也dã )# 。

(# ○# 〔# 私tư 謂vị 〕# 是thị 佛Phật 頂đảnh 經kinh 。 於ư 圓viên 修tu 辦biện 事sự 中trung 。 密mật 開khai 修tu 行hành 方phương 便tiện 。 別biệt 有hữu 二nhị 門môn 。 於ư 眾chúng 生sanh 外ngoại 分phần/phân 曰viết 。 心tâm 存tồn 佛Phật 國quốc 。 聖thánh 境cảnh 冥minh 現hiện 。 若nhược 飛phi 心tâm 中trung 。 兼kiêm 福phước 兼kiêm 慧tuệ 。 及cập 與dữ 淨tịnh 願nguyện 。 自tự 然nhiên 心tâm 開khai 。 見kiến 十thập 方phương 佛Phật 。 一nhất 切thiết 淨tịnh 土độ 。 隨tùy 願nguyện 往vãng 生sanh 。 此thử 為vi 往vãng 生sanh 淨tịnh 土độ 言ngôn 之chi 也dã 。 於ư 妙diệu 足túc 一nhất 天thiên 曰viết 。 上thượng 升thăng 精tinh 微vi 。 不bất 接tiếp 下hạ 界giới 。 諸chư 人nhân 天thiên 境cảnh 。 乃nãi 至chí 劫kiếp 壞hoại 。 三tam 灾# 不bất 及cập 。 此thử 為vi 上thượng 生sanh 兜Đâu 率Suất 言ngôn 之chi 也dã 。 二nhị 十thập 五ngũ 圓viên 通thông 章chương 。 彌Di 勒Lặc 勢thế 至chí 。 與dữ 觀Quán 自Tự 在Tại 耳nhĩ 根căn 圓viên 通thông 。 文văn 相tương 連liên 躡niếp 。 彌Di 勒Lặc 曰viết 。 我ngã 了liễu 如như 是thị 。 唯duy 心tâm 識thức 故cố 。 識thức 心tâm 流lưu 出xuất 無vô 量lượng 如Như 來Lai 。 今kim 得đắc 授thọ 記ký 。 次thứ 補bổ 佛Phật 處xứ 。 此thử 上thượng 生sanh 之chi 化hóa 主chủ 也dã 。 勢thế 至chí 曰viết 。 我ngã 本bổn 因Nhân 地Địa 。 以dĩ 念niệm 佛Phật 心tâm 。 入nhập 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 今kim 於ư 此thử 界giới 。 攝nhiếp 念niệm 佛Phật 人nhân 。 歸quy 於ư 淨tịnh 土độ 。 此thử 往vãng 生sanh 之chi 導đạo 師sư 也dã 。 經kinh 文văn 於ư 此thử 三tam 章chương 。 次thứ 第đệ 連liên 綴chuế 。 良lương 欲dục 使sử 末Mạt 法Pháp 眾chúng 生sanh 。 真chân 實thật 修tu 習tập 。 以dĩ 觀Quán 自Tự 在Tại 為vi 一nhất 車xa 。 以dĩ 慈Từ 氏Thị 勢thế 至chí 為vi 兩lưỡng 輪luân 。 運vận 載tái 無vô 量lượng 有hữu 情tình 。 之chi 於ư 妙diệu 莊trang 嚴nghiêm 海hải 。 故cố 曰viết 。 現hiện 權quyền 之chi 教giáo 。 隨tùy 機cơ 巧xảo 施thí 。 逐trục 要yếu 利lợi 生sanh 。 無vô 過quá 見kiến 佛Phật 。 學học 者giả 其kỳ 諦đế 審thẩm 之chi 哉tai 。 無vô 為vi 過quá 頭đầu 狂cuồng 慧tuệ 之chi 談đàm 所sở 誤ngộ )# 。

(# ○# 已dĩ 上thượng 七thất 人nhân 依y 七thất 大đại 悟ngộ 入nhập 竟cánh )# 。

我ngã 無vô 量lượng 劫kiếp 。 為vi 世thế 良lương 毉y 。 乾can/kiền/càn 道đạo 本bổn 。 一nhất 本bổn 云vân 我ngã 無vô 始thỉ 劫kiếp 。

修tu 習tập 水thủy 觀quán 。 乾can/kiền/càn 道đạo 紹thiệu 興hưng 及cập 各các 本bổn 並tịnh 同đồng 。 惟duy 長trường/trưởng 水thủy 本bổn 作tác 水thủy 精tinh )# 。

(# 遭tao 違vi 害hại 鬼quỷ 。 會hội 解giải 云vân 。 應ưng 作tác 為vi 害hại 。 是thị 夜dạ 叉xoa 鬼quỷ 王vương 名danh 。 乃nãi 身thân 子tử 過quá 去khứ 之chi 怨oán 也dã )# 。

合hợp 十thập 方phương 佛Phật 。 傳truyền 一nhất 妙diệu 心tâm 。 乾can/kiền/càn 道đạo 本bổn 。 一nhất 本bổn 云vân 令linh 十thập 方phương 佛Phật )# 。

大Đại 佛Phật 頂Đảnh 首Thủ 楞Lăng 嚴Nghiêm 經Kinh 。 疏Sớ/sơ 解Giải 蒙Mông 鈔Sao 卷quyển 第đệ 五ngũ (# 之chi 二nhị )#