大Đại 佛Phật 頂Đảnh 首Thủ 楞Lăng 嚴Nghiêm 經Kinh 。 疏Sớ/sơ 解Giải 蒙Mông 鈔Sao 卷quyển 第đệ 六lục (# 之chi 一nhất )#

海hải 印ấn 弟đệ 子tử 。 蒙mông 叟# 錢tiền 謙khiêm 益ích 鈔sao 。

(# ○# 疏sớ/sơ 科khoa 躡niếp 上thượng 諸chư 聖thánh 證chứng 門môn 第đệ 五ngũ 返phản 聞văn 真chân 實thật 證chứng 今kim 標tiêu )# 。

(# ○# 第đệ 四tứ 觀quán 音âm 圓viên 證chứng 耳nhĩ 門môn )# 。

(# ○# 【# 疏sớ/sơ 】# 此thử 門môn 次thứ 第đệ 合hợp 次thứ 那na 律luật 以dĩ 是thị 六lục 根căn 之chi 耳nhĩ 根căn 故cố 。 今kim 以dĩ 圓viên 通thông 義nghĩa 廣quảng 。 慶khánh 說thuyết 相tương 繼kế 。 勅sắc 簡giản 連liên 環hoàn 。 故cố 最tối 後hậu 說thuyết 。 以dĩ 表biểu 臻trăn 極cực 真chân 實thật 故cố 爾nhĩ 〔# 釋thích 要yếu 云vân 〕# 一nhất 圓viên 通thông 義nghĩa 廣quảng 者giả 。 正chánh 明minh 此thử 方phương 便tiện 宜nghi 。 備bị 顯hiển 修tu 證chứng 之chi 門môn 。 廣quảng 化hóa 儀nghi 之chi 相tướng 故cố 。 二nhị 慶khánh 說thuyết 相tương 繼kế 者giả 。 若nhược 於ư 那na 律luật 次thứ 說thuyết 。 若nhược 不bất 慶khánh 贊tán 。 不bất 彰chương 觀quán 門môn 最tối 優ưu 。 若nhược 便tiện 慶khánh 贊tán 此thử 門môn 。 則tắc 諸chư 聖thánh 無vô 功công 。 故cố 觀quán 音âm 說thuyết 後hậu 。 即tức 便tiện 慶khánh 贊tán 。 以dĩ 表biểu 正chánh 讚tán 觀quán 音âm 。 旁bàng 兼kiêm 餘dư 聖thánh 故cố 。 三tam 勅sắc 簡giản 連liên 環hoàn 者giả 。 觀quán 音âm 說thuyết 竟cánh 便tiện 勅sắc 文Văn 殊Thù 料liệu 簡giản 。 連liên 綿miên 相tương 接tiếp 。 事sự 無vô 斷đoạn 絕tuyệt 故cố 。 文văn 二nhị )# 。

(# [?∴]# 一nhất 正chánh 陳trần 修tu 證chứng 三tam )# 。

(# [○@卍]# 一nhất 正chánh 敘tự 因nhân 修tu 二nhị )# 。

(# ◑# 一nhất 遇ngộ 佛Phật 稟bẩm 教giáo )# 。

爾nhĩ 時thời 觀Quán 世Thế 音Âm 菩Bồ 薩Tát 。 即tức 從tùng 座tòa 起khởi 。 頂đảnh 禮lễ 佛Phật 足túc 。 而nhi 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 憶ức 然nhiên 我ngã 昔tích 。 無vô 數số 恆Hằng 河Hà 沙sa 劫kiếp 。 於ư 時thời 有hữu 佛Phật 。 出xuất 現hiện 於ư 世thế 。 名danh 觀Quán 世Thế 音Âm 。 我ngã 於ư 彼bỉ 佛Phật 。 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 彼bỉ 佛Phật 教giáo 我ngã 。 從tùng 聞văn 思tư 修tu 。 入nhập 三tam 摩ma 地địa 。

【# 疏sớ/sơ 】# 梵Phạm 音âm 阿a 那na 婆bà 婁lâu 吉cát 底để 輸du 。 此thử 云vân 觀Quán 世Thế 音Âm 。 從tùng 能năng 所sở 境cảnh 智trí 。 以dĩ 立lập 名danh 也dã 。 值trị 佛Phật 觀quán 法pháp 。 皆giai 其kỳ 所sở 師sư 。 師sư 資tư 相tương/tướng 承thừa 。 無vô 相tướng 違vi 耳nhĩ 。 (# 〔# 清thanh 涼lương 云vân 〕# 梵Phạm 云vân 婆bà 盧lô 枳chỉ 底để 。 觀quán 也dã 。 溼thấp 伐phạt 羅la 。 此thử 云vân 自tự 在tại 。 若nhược 云vân 攝nhiếp 伐phạt 多đa 。 此thử 云vân 音âm 。 梵Phạm 本bổn 不bất 同đồng 。 譯dịch 者giả 隨tùy 異dị 。 而nhi 法pháp 華hoa 觀quán 音âm 品phẩm 中trung 云vân 。 觀quán 其kỳ 聲thanh 音âm 。 皆giai 得đắc 解giải 脫thoát 。 即tức 觀Quán 世Thế 音Âm 也dã 。 若nhược 其kỳ 三tam 業nghiệp 。 攝nhiếp 化hóa 。 即tức 觀Quán 自Tự 在Tại 故cố 。 彼bỉ 中trung 初sơ 語ngữ 業nghiệp 。 稱xưng 名danh 。 除trừ 七thất 災tai 。 二nhị 身thân 業nghiệp 。 禮lễ 拜bái 滿mãn 二nhị 願nguyện 。 三tam 意ý 業nghiệp 。 存tồn 念niệm 淨tịnh 三tam 毒độc 。 而nhi 今kim 多đa 念niệm 觀quán 音âm 者giả 。 以dĩ 語ngữ 業nghiệp 用dụng 多đa 故cố 。 又hựu 人nhân 多đa 稱xưng 故cố )# 。

(# △# 〔# 別biệt 行hành 玄huyền 云vân 〕# 西tây 土thổ 正chánh 音âm 名danh 阿a 耶da 婆bà 吉cát 低đê 輪luân 。 此thử 言ngôn 觀Quán 世Thế 音Âm 。 能năng 所sở 圓viên 融dung 有hữu 無vô 謙khiêm 暢sướng 照chiếu 窮cùng 本bổn 性tánh 。 察sát 其kỳ 本bổn 末mạt 。 故cố 稱xưng 觀quán 也dã 。 世thế 音âm 者giả 。 是thị 所sở 觀quán 之chi 境cảnh 也dã 。 萬vạn 象tượng 流lưu 動động 。 隔cách 別biệt 不bất 同đồng 。 類loại 言ngôn 殊thù 唱xướng 。 俱câu 蒙mông 離ly 苦khổ 。 菩Bồ 薩Tát 弘hoằng 慈từ 。 一nhất 時thời 普phổ 救cứu 。 故cố 云vân 觀Quán 世Thế 音Âm 。 對đối 梵Phạm 翻phiên 名danh 。 華hoa 語ngữ 㸦# 出xuất 。 或hoặc 云vân 觀Quán 自Tự 在Tại 。 舊cựu 譯dịch 光Quang 世Thế 音Âm 。 亦diệc 自tự 在tại 。 惟duy 千thiên 手thủ 眼nhãn 大đại 悲bi 經Kinh 云vân 。 觀Quán 世Thế 音Âm 自Tự 在Tại 。 其kỳ 義nghĩa 似tự 足túc 。 然nhiên 約ước 境cảnh 智trí 。 明minh 感cảm 應ứng 。 則tắc 今kim 三tam 字tự 。 詮thuyên 顯hiển 無vô 虧khuy 。 此thử 菩Bồ 薩Tát 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 威uy 神thần 之chi 力lực 。 過quá 去khứ 無vô 量lượng 劫kiếp 中trung 。 已dĩ 成thành 佛Phật 竟cánh 。 號hiệu 正Chánh 法Pháp 明Minh 如Như 來Lai 。 大đại 悲bi 願nguyện 力lực 。 安an 樂lạc 眾chúng 生sanh 。 故cố 現hiện 作tác 菩Bồ 薩Tát 。 聞văn 思tư 修tu 慧tuệ 。 諸chư 佛Phật 通thông 途đồ 。 無vô 有hữu 一nhất 佛Phật 。 不bất 以dĩ 音âm 聲thanh 。 而nhi 化hóa 群quần 品phẩm 。 無vô 有hữu 一nhất 機cơ 。 不bất 從tùng 耳nhĩ 根căn 聞văn 教giáo 解giải 悟ngộ 。 由do 是thị 彼bỉ 佛Phật 。 教giáo 從tùng 此thử 入nhập (# 〔# 溫ôn 陵lăng 云vân 〕# 達đạt 耳nhĩ 之chi 謂vị 聞văn 。 著trước 心tâm 之chi 謂vị 思tư 。 治trị 習tập 之chi 謂vị 修tu 。 三tam 者giả 圓viên 明minh 。 是thị 名danh 三tam 慧tuệ )# 。

(# ○# 〔# 引dẫn 證chứng 〕# 〔# 瑜du 伽già 云vân 〕# 三tam 賢hiền 為vi 聞văn 所sở 成thành 地địa 。 加gia 行hành 為vi 思tư 所sở 成thành 地địa 。 十Thập 地Địa 為vi 修tu 所sở 成thành 地địa )# 。

(# △# 〔# 清thanh 涼lương 云vân 〕# 。 聞văn 思tư 修tu 慧tuệ 。 初sơ 聞văn 即tức 受thọ 。 隨tùy 聞văn 受thọ 持trì 。 如như 水thủy 不bất 嚼tước 。 隨tùy 飲ẩm 而nhi 得đắc 。 次thứ 求cầu 思tư 慧tuệ 。 嚼tước 所sở 聞văn 以dĩ 助trợ 智trí 力lực 。 次thứ 求cầu 修tu 慧tuệ 。 依y 聞văn 思tư 行hành 。 能năng 去khứ 惑hoặc 智trí 。 如như 藥dược 除trừ 病bệnh )# 。

(# ◑# 二nhị 如như 教giáo 修tu 觀quán )# 。

(# △# 〔# 通thông 釋thích 〕# 初sơ 於ư 聞văn 中trung 七thất 句cú 。 長trường/trưởng 水thủy 判phán 明minh 聞văn 慧tuệ 。 盡tận 聞văn 不bất 住trụ 二nhị 句cú 。 明minh 思tư 慧tuệ 。 空không 覺giác 極cực 圓viên 二nhị 句cú 。 明minh 修tu 慧tuệ 。 孤cô 山sơn 判phán 初sơ 五ngũ 句cú 明minh 聞văn 慧tuệ 。 次thứ 四tứ 句cú 明minh 思tư 慧tuệ 。 後hậu 二nhị 句cú 明minh 修tu 慈từ 。 二nhị 師sư 並tịnh 約ước 三tam 慧tuệ 。 科khoa 段đoạn 小tiểu 別biệt 。 吳ngô 興hưng 節tiết 文văn 為vi 四tứ 。 初sơ 入nhập 流lưu 亡vong 所sở 。 為vi 亡vong 前tiền 塵trần 。 二nhị 聞văn 所sở 聞văn 盡tận 。 為vi 盡tận 內nội 根căn 。 三tam 覺giác 所sở 覺giác 空không 。 為vi 空không 觀quán 智trí 。 四tứ 空không 覺giác 極cực 圓viên 。 為vi 滅Diệt 諦Đế 理lý 。 此thử 師sư 所sở 判phán 。 亦diệc 無vô 大đại 異dị 。 准chuẩn 古cổ 釋thích 三tam 慧tuệ 三tam 空không 。 依y 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 語ngữ 貼# 釋thích 。 義nghĩa 門môn 了liễu 然nhiên 。 今kim 鈔sao 准chuẩn 長trường/trưởng 水thủy 孤cô 山sơn 舊cựu 文văn 不bất 復phục 改cải 作tác )# 。

初sơ 於ư 聞văn 中trung 。 入nhập 流lưu 亡vong 所sở 。 所sở 入nhập 既ký 寂tịch 。 動động 靜tĩnh 二nhị 相tướng 。 了liễu 然nhiên 不bất 生sanh 。 如như 是thị 漸tiệm 增tăng 。 聞văn 所sở 聞văn 盡tận 。

△# 〔# 宗tông 鏡kính 合hợp 釋thích 〕# 。 初sơ 於ư 聞văn 中trung 。 乃nãi 至chí 寂tịch 滅diệt 現hiện 前tiền 者giả 。 初sơ 從tùng 聞văn 性tánh 入nhập 時thời 。 先tiên 亡vong 動động 靜tĩnh 。 聲thanh 塵trần 之chi 境cảnh 。 (# 初sơ 五ngũ 句cú )# 次thứ 亡vong 能năng 聞văn 所sở 聞văn 之chi 心tâm 。 如như 是thị 漸tiệm 增tăng 。 二nhị 句cú )# 既ký 心tâm 境cảnh 俱câu 亡vong 。 又hựu 不bất 住trụ 無vô 心tâm 境cảnh 。 及cập 能năng 覺giác 所sở 覺giác 之chi 智trí 。 盡tận 聞văn 不bất 住trụ 。 二nhị 句cú )# 則tắc 覺giác 智trí 俱câu 空không 。 所sở 空không 亦diệc 空không 。 故cố 云vân 。 空không 覺giác 極cực 圓viên 。 空không 所sở 空không 滅diệt 。 始thỉ 盡tận 生sanh 滅diệt 之chi 源nguyên 。 到đáo 寂tịch 滅diệt 本bổn 妙diệu 覺giác 心tâm 之chi 地địa 。

△# 【# 疏sớ/sơ 】# 入nhập 流lưu 。 猶do 返phản 流lưu 也dã 。 初sơ 觀quán 聞văn 性tánh 。 返phản 照chiếu 離ly 緣duyên 。 不bất 隨tùy 前tiền 塵trần 流lưu 轉chuyển 起khởi 滅diệt 。 故cố 云vân 入nhập 流lưu 亡vong 所sở 。 (# 〔# 標tiêu 指chỉ 〕# 。 入nhập 流lưu 亡vong 所sở 。 返phản 緣duyên 歸quy 性tánh 也dã )# 。

(# △# 〔# 溫ôn 陵lăng 云vân 〕# 入nhập 流lưu 亡vong 所sở 者giả 。 不bất 隨tùy 聲thanh 塵trần 。 頓đốn 入nhập 法pháp 流lưu 。 而nhi 亡vong 其kỳ 所sở 入nhập 也dã )# 所sở 緣duyên 聲thanh 相tương/tướng 。 由do 不bất 動động 故cố 。 寂tịch 入nhập 不bất 起khởi 。 起khởi 即tức 是thị 動động 。 既ký 亡vong 動động 相tương/tướng 。 靜tĩnh 亦diệc 不bất 生sanh 。 以dĩ 動động 靜tĩnh 境cảnh 。 是thị 耳nhĩ 所sở 取thủ 。 今kim 觀quán 無vô 性tánh 。 本bổn 無vô 所sở 有hữu 。 故cố 云vân 了liễu 然nhiên 不bất 生sanh 。 即tức 所sở 取thủ 無vô 相tướng 也dã 。 圓viên 覺giác 云vân 。 應ưng 當đương 遠viễn 離ly 。 一nhất 切thiết 幻huyễn 化hóa 。 虗hư 妄vọng 境cảnh 界giới 。

(# ○# 〔# 孤cô 山sơn 云vân 〕# 明minh 聞văn 慧tuệ 中trung 。 初sơ 二nhị 句cú 標tiêu 。 初sơ 於ư 聞văn 中trung 。 謂vị 始thỉ 聞văn 言ngôn 教giáo 也dã 。 入nhập 流lưu 。 謂vị 體thể 言ngôn 入nhập 理lý 。 則tắc 是thị 反phản 觀quán 聞văn 性tánh 也dã 。 亡vong 所sở 。 謂vị 不bất 滯trệ 名danh 言ngôn 。 則tắc 是thị 離ly 緣duyên 塵trần 也dã 〔# 補bổ 遺di 云vân 〕# 流lưu 謂vị 照chiếu 理lý 也dã 。 聞văn 教giáo 則tắc 照chiếu 理lý 。 理lý 明minh 則tắc 亡vong 詮thuyên 。 故cố 曰viết 亡vong 所sở )# 。

(# ○# 次thứ 三tam 句cú 釋thích 。 所sở 入nhập 既ký 寂tịch 。 即tức 釋thích 上thượng 入nhập 流lưu 也dã 。 所sở 入nhập 之chi 理lý 。 無vô 文văn 字tự 相tương/tướng 。 故cố 云vân 既ký 寂tịch 。 動động 靜tĩnh 至chí 不bất 生sanh 。 即tức 釋thích 上thượng 亡vong 所sở 也dã 。 既ký 達đạt 聞văn 性tánh 。 惟duy 一nhất 真chân 寂tịch 。 則tắc 不bất 得đắc 前tiền 塵trần 。 有hữu 說thuyết 無vô 說thuyết 。 動động 靜tĩnh 二nhị 相tướng 。 故cố 云vân 了liễu 然nhiên 不bất 生sanh 。

(# △# 〔# 私tư 謂vị 〕# 觀quán 音âm 因Nhân 地Địa 。 元nguyên 以dĩ 聞văn 慧tuệ 起khởi 修tu 。 聞văn 慧tuệ 者giả 。 從tùng 聞văn 聖thánh 教giáo 得đắc 慧tuệ 。 長trường/trưởng 水thủy 云vân 。 無vô 有hữu 一nhất 機cơ 。 不bất 從tùng 。 耳nhĩ 根căn 聞văn 教giáo 解giải 悟ngộ 。 非phi 汎# 指chỉ 一nhất 切thiết 聲thanh 塵trần 也dã 。 孤cô 山sơn 云vân 。 聞văn 中trung 。 謂vị 始thỉ 聞văn 言ngôn 教giáo 。 入nhập 流lưu 謂vị 體thể 言ngôn 入nhập 理lý 。 於ư 此thử 中trung 正chánh 明minh 聞văn 慧tuệ 。 又hựu 符phù 順thuận 偈kệ 中trung 。 此thử 方phương 真chân 教giáo 體thể 。 清thanh 淨tịnh 在tại 音âm 聞văn 宗tông 旨chỉ 。 今kim 人nhân 依y 岳nhạc 師sư 通thông 指chỉ 聲thanh 塵trần 。 不bất 知tri 古cổ 釋thích 。 故cố 表biểu 而nhi 明minh 之chi )# 復phục 增tăng 觀quán 行hành 。 所sở 緣duyên 既ký 亡vong 。 聞văn 相tương/tướng 不bất 起khởi 。 此thử 能năng 聞văn 相tương/tướng 。 即tức 是thị 思tư 慧tuệ 。 能năng 所sở 俱câu 寂tịch 。 故cố 聞văn 所sở 聞văn 盡tận 。 此thử 遣khiển 聞văn 慧tuệ 也dã 。 一nhất 根căn 既ký 爾nhĩ 。 餘dư 根căn 亦diệc 然nhiên 。 亦diệc 是thị 前tiền 文văn 。 此thử 根căn 初sơ 解giải 。 先tiên 得đắc 人nhân 空không 也dã 。 圓viên 覺giác 云vân 。 心tâm 如như 幻huyễn 者giả 。 亦diệc 復phục 遠viễn 離ly 。

(# ○# 〔# 孤cô 山sơn 云vân 〕# 次thứ 明minh 思tư 慧tuệ 。 如như 是thị 漸tiệm 增tăng 。 明minh 轉chuyển 聞văn 成thành 思tư 也dã 。 聞văn 中trung 亡vong 所sở 。 故cố 云vân 聞văn 所sở 聞văn 盡tận 。 此thử 則tắc 亡vong 言ngôn 達đạt 理lý 。 即tức 結kết 上thượng 聞văn 慧tuệ 也dã 〔# 補bổ 遺di 云vân 〕# 所sở 入nhập 者giả 。 所sở 指chỉ 能năng 詮thuyên 。 入nhập 指chỉ 所sở 詮thuyên 。 聞văn 所sở 聞văn 盡tận 者giả 。 所sở 聞văn 是thị 聲thanh 教giáo 。 今kim 亡vong 能năng 聞văn 之chi 根căn 。 帶đái 所sở 聞văn 言ngôn 之chi )# 。

(# △# 〔# 吳ngô 興hưng 云vân 〕# 如như 是thị 漸tiệm 增tăng 者giả 。 前tiền 塵trần 既ký 亡vong 。 內nội 根căn 難nan 盡tận 。 以dĩ 由do 亡vong 智trí 。 有hữu 疎sơ 有hữu 親thân 。 故cố 云vân 漸tiệm 增tăng 也dã 。 聞văn 所sở 聞văn 盡tận 者giả 。 謂vị 能năng 聞văn 所sở 聞văn 之chi 根căn 。 亦diệc 復phục 不bất 生sanh 也dã 。 此thử 乃nãi 舉cử 所sở 以dĩ 顯hiển 能năng 耳nhĩ 。 覺giác 所sở 覺giác 。 空không 所sở 空không 。 例lệ 亦diệc 如như 是thị 。

(# △# 〔# 私tư 謂vị 〕# 。 如như 是thị 漸tiệm 增tăng 。 增tăng 上thượng 增tăng 進tiến 之chi 義nghĩa 也dã 。 張trương 無vô 盡tận 曰viết 。 以dĩ 聲thanh 為vi 聞văn 。 則tắc 聲thanh 已dĩ 入nhập 耳nhĩ 。 云vân 何hà 成thành 所sở 以dĩ 聞văn 流lưu 動động 。 則tắc 聞văn 已dĩ 奔bôn 聲thanh 。 聲thanh 云vân 何hà 入nhập 。 入nhập 流lưu 亡vong 所sở 。 所sở 入nhập 兩lưỡng 亡vong 。 則tắc 不bất 可khả 增tăng 也dã 。 以dĩ 漸tiệm 增tăng 為vi 增tăng 減giảm 之chi 義nghĩa 。 欲dục 改cải 增tăng 為vi 持trì 。 則tắc 大đại 繆mâu 矣hĩ 。 入nhập 流lưu 亡vong 所sở 。 所sở 聞văn 既ký 盡tận 。 如như 是thị 漸tiệm 增tăng 。 聞văn 所sở 聞văn 者giả 亦diệc 盡tận 。 聞văn 所sở 聞văn 之chi 根căn 。 即tức 能năng 聞văn 也dã 。 前tiền 文văn 云vân 。 無vô 痛thống 痛thống 覺giác 。 亦diệc 即tức 是thị 此thử 亦diệc 見kiến 見kiến 也dã 。 此thử 三tam 句cú 。 正chánh 顯hiển 三tam 空không 。 故cố 古cổ 釋thích 云vân 。 聞văn 所sở 聞văn 盡tận 。 是thị 聞văn 慧tuệ 中trung 能năng 所sở 盡tận 。 餘dư 二nhị 例lệ 知tri 。 長trường/trưởng 水thủy 云vân 。 此thử 遣khiển 聞văn 慧tuệ 也dã 。 正chánh 符phù 此thử 義nghĩa )# 。

盡tận 聞văn 不bất 住trụ 。 覺giác 所sở 覺giác 空không 。

【# 疏sớ/sơ 】# 盡tận 聞văn 之chi 處xứ 。 即tức 思tư 慧tuệ 為vi 體thể 。 名danh 之chi 為vi 覺giác 。 此thử 之chi 覺giác 慧tuệ 。 屬thuộc 等đẳng 六lục 識thức 。 是thị 則tắc 舍xá 聞văn 而nhi 觀quán 於ư 義nghĩa 。 今kim 亦diệc 不bất 住trụ 此thử 盡tận 聞văn 處xứ 。 更cánh 修tu 觀quán 行hành 。 觀quán 破phá 此thử 覺giác 。 及cập 所sở 覺giác 聞văn 。 二nhị 俱câu 不bất 立lập 。 故cố 名danh 為vi 空không 。 此thử 遣khiển 思tư 慧tuệ 。 (# 〔# 吳ngô 興hưng 云vân 〕# 上thượng 句cú 遣khiển 前tiền 盡tận 相tương/tướng 。 下hạ 句cú 正chánh 空không 觀quán 智trí 。 覺giác 謂vị 覺giác 照chiếu 。 即tức 智trí 體thể 也dã )# 即tức 前tiền 文văn 云vân 。 空không 性tánh 圓viên 明minh 。 成thành 法Pháp 解giải 脫thoát 也dã 。 圓viên 覺giác 云vân 。 遠viễn 離ly 為vi 幻huyễn 。 亦diệc 復phục 遠viễn 離ly 。

(# ○# 〔# 孤cô 山sơn 云vân 〕# 盡tận 聞văn 不bất 住trụ 者giả 。 理lý 無vô 聞văn 相tương/tướng 。 故cố 曰viết 盡tận 聞văn 。 亦diệc 不bất 滯trệ 理lý 。 故cố 曰viết 不bất 住trụ 。 此thử 則tắc 言ngôn 理lý 俱câu 亡vong 。 生sanh 後hậu 思tư 慧tuệ 也dã 。 覺giác 所sở 覺giác 空không 者giả 。 正chánh 示thị 思tư 慧tuệ 也dã 。 所sở 覺giác 。 是thị 盡tận 聞văn 之chi 理lý 。 今kim 覺giác 知tri 此thử 理lý 亦diệc 無vô 。 即tức 是thị 釋Thích 上thượng 盡tận 聞văn 不bất 住trụ 。 〔# 補bổ 遺di 云vân 〕# 盡tận 聞văn 不bất 住trụ 者giả 。 指chỉ 前tiền 空không 耳nhĩ 根căn 之chi 觀quán 為vi 盡tận 聞văn 。 不bất 著trước 此thử 能năng 空không 。 故cố 曰viết 不bất 住trụ 。 由do 不bất 住trụ 故cố 。 能năng 空không 之chi 覺giác 。 皆giai 空không 寂tịch 矣hĩ 。 所sở 覺giác 。 指chỉ 前tiền 耳nhĩ 根căn 。 相tương/tướng 帶đái 言ngôn 耳nhĩ )# 。

(# △# 〔# 海hải 印ấn 云vân 〕# 根căn 塵trần 雙song 泯mẫn 。 為vi 盡tận 聞văn 處xứ 。 復phục 不bất 住trụ 盡tận 聞văn 之chi 覺giác 。 聞văn 根căn 既ký 泯mẫn 。 觀quán 智trí 亦diệc 亡vong )# 。

(# ○# 〔# 清thanh 涼lương 云vân 〕# 所sở 覺giác 是thị 相tương/tướng 。 能năng 覺giác 是thị 性tánh 。 遠viễn 離ly 覺giác 所sở 覺giác 。 名danh 自tự 覺giác 聖thánh 智trí 。 楞lăng 伽già 云vân 。 一nhất 切thiết 無vô 涅Niết 槃Bàn 。 無vô 有hữu 涅Niết 槃Bàn 佛Phật 。 無vô 有hữu 佛Phật 涅Niết 槃Bàn 。 遠viễn 離ly 覺giác 所sở 覺giác 。 即tức 斯tư 義nghĩa 也dã )# 。

空không 覺giác 極cực 圓viên 。 空không 所sở 空không 滅diệt 。

【# 疏sớ/sơ 】# 覺giác 空không 之chi 處xứ 。 思tư 慧tuệ 俱câu 盡tận 。 惟duy 與dữ 修tu 慧tuệ 相tương 應ứng 。 觀quán 行hành 增tăng 微vi 。 修tu 慧tuệ 圓viên 極cực 。 故cố 云vân 空không 覺giác 極cực 圓viên 。 此thử 能năng 空không 修tu 慧tuệ 。 與dữ 所sở 空không 覺giác 。 亦diệc 俱câu 不bất 存tồn 。 故cố 云vân 空không 所sở 空không 滅diệt 。 此thử 遣khiển 修tu 慧tuệ 。 (# 〔# 標tiêu 指chỉ 〕# 。 空không 覺giác 極cực 圓viên 。 修tu 慧tuệ 現hiện 前tiền 也dã )# 。

(# △# 〔# 吳ngô 興hưng 云vân 〕# 上thượng 句cú 顯hiển 前tiền 重trọng/trùng 空không 之chi 智trí 。 下hạ 句cú 正chánh 滅diệt 重trọng/trùng 空không 之chi 理lý )# 。

(# △# 〔# 補bổ 遺di 云vân 〕# 空không 覺giác 等đẳng 。 指chỉ 前tiền 重trọng/trùng 空không 之chi 觀quán 。 故cố 曰viết 空không 覺giác 。 既ký 空không 之chi 又hựu 空không 。 無vô 以dĩ 加gia 也dã 。 故cố 曰viết 極cực 圓viên 。 言ngôn 極cực 圓viên 者giả 謂vị 前tiền 重trọng/trùng 空không 。 亡vong 所sở 冥minh 理lý 。 理lý 則tắc 圓viên 極cực 。 今kim 又hựu 亡vong 其kỳ 圓viên 極cực 之chi 相tướng 也dã )# 即tức 是thị 前tiền 文văn 。 解giải 脫thoát 法pháp 已dĩ 。 俱câu 空không 不bất 生sanh 也dã 。 圓viên 覺giác 云vân 。 離ly 遠viễn 離ly 幻huyễn 。 亦diệc 復phục 遠viễn 離ly 。

(# ○# 〔# 孤cô 山sơn 云vân 〕# 後hậu 明minh 修tu 慧tuệ 。 上thượng 思tư 慧tuệ 雖tuy 言ngôn 理lý 俱câu 空không 。 而nhi 有hữu 覺giác 空không 之chi 智trí 。 是thị 則tắc 。 俱câu 空không 成thành 境cảnh 。 能năng 覺giác 成thành 智trí 。 今kim 境cảnh 智trí 俱câu 泯mẫn 。 故cố 曰viết 極cực 圓viên 。 以dĩ 極cực 圓viên 故cố 。 能năng 空không 覺giác 智trí 。 所sở 覺giác 空không 境cảnh 。 悉tất 不bất 可khả 得đắc 。 故cố 云vân 空không 所sở 空không 滅diệt 。 當đương 知tri 此thử 明minh 三tam 慧tuệ 。 聞văn 則tắc 亡vong 言ngôn 達đạt 理lý 。 思tư 則tắc 言ngôn 理lý 俱câu 亡vong 。 修tu 則tắc 境cảnh 智trí 齊tề 泯mẫn 。 以dĩ 此thử 尋tầm 文văn 。 文văn 無vô 不bất 曉hiểu 。 此thử 皆giai 住trụ 前tiền 修tu 行hành 也dã )# 。

生sanh 滅diệt 既ký 滅diệt 。 寂tịch 滅diệt 現hiện 前tiền 。

【# 疏sớ/sơ 】# 生sanh 滅diệt 既ký 滅diệt 。 即tức 結kết 前tiền 三tam 慧tuệ 三tam 空không 盡tận 也dã 。 既ký 展triển 轉chuyển 空không 。 俱câu 屬thuộc 生sanh 滅diệt 。 至chí 此thử 已dĩ 極cực 。 故cố 云vân 既ký 滅diệt 。 無vô 生sanh 真chân 理lý 。 寂tịch 常thường 妙diệu 性tánh 。 了liễu 然nhiên 明minh 現hiện 。 故cố 云vân 寂tịch 滅diệt 現hiện 前tiền 。 (# 〔# 標tiêu 指chỉ 〕# 都đô 結kết 前tiền 三tam 慧tuệ 。 皆giai 是thị 生sanh 滅diệt 門môn 修tu 證chứng 。 前tiền 文văn 云vân 。 菩Bồ 提Đề 心tâm 生sanh 。 生sanh 滅diệt 心tâm 滅diệt 。 此thử 亦diệc 生sanh 滅diệt 。 三tam 空không 既ký 盡tận 。 寂tịch 滅diệt 現hiện 前tiền 。 藏tạng 性tánh 圓viên 明minh 。 故cố 發phát 妙diệu 用dụng )# 故cố 上thượng 文văn 云vân 。 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 從Tùng 三Tam 摩Ma 地Địa 。 入nhập 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 此thử 乃nãi 圓viên 觀quán 聞văn 性tánh 。 無vô 前tiền 境cảnh 界giới 。 漸tiệm 澄trừng 麤thô 念niệm 。 稍sảo 除trừ 細tế 想tưởng 。 以dĩ 至chí 無vô 念niệm 。 如như 上thượng 文văn 云vân 。 靜tĩnh 深thâm 不bất 動động 。 沙sa 土thổ 自tự 沉trầm 。 清thanh 水thủy 現hiện 前tiền 。 名danh 為vi 初Sơ 伏Phục 客Khách 塵Trần 煩Phiền 惱Não 。 去khứ 泥nê 純thuần 水thủy 。 名danh 為vi 永Vĩnh 斷Đoạn 根Căn 本Bổn 無Vô 明Minh 。 明minh 相tướng 精tinh 純thuần 。 一nhất 切thiết 變biến 現hiện 。 不bất 為vị 煩phiền 惱não 。 皆giai 合hợp 涅Niết 槃Bàn 。 清thanh 淨tịnh 妙diệu 德đức 。 此thử 即tức 始thỉ 從tùng 觀quán 行hành 。 至chí 相tương 似tự 覺giác 。 名danh 生sanh 滅diệt 位vị 。 入nhập 隨tùy 分phần/phân 覺giác 。 證chứng 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 名danh 無vô 生sanh 位vị 。 然nhiên 此thử 初sơ 證chứng 境cảnh 界giới 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 與dữ 佛Phật 無vô 殊thù 。 故cố 經Kinh 云vân 。 初sơ 心tâm 畢tất 竟cánh 二nhị 不bất 別biệt 。 如như 是thị 二nhị 心tâm 前tiền 心tâm 難nạn/nan 。 入nhập 此thử 位vị 後hậu 。 心tâm 心tâm 寂tịch 滅diệt 。 自tự 然nhiên 流lưu 入nhập 薩Tát 婆Bà 若Nhã 海hải 。 此thử 之chi 觀quán 門môn 。 即tức 是thị 圓viên 修tu 一nhất 心tâm 三tam 觀quán 。 今kim 為vi 從tùng 聞văn 思tư 修tu 。 返phản 照chiếu 離ly 緣duyên 。 顯hiển 自tự 聞văn 性tánh 。 麤thô 念niệm 不bất 起khởi 。 細tế 念niệm 不bất 生sanh 。 以dĩ 至chí 寂tịch 滅diệt 。 挾hiệp 空không 義nghĩa 說thuyết 。 是thị 則tắc 一nhất 空không 一nhất 切thiết 空không 也dã 。 聞văn 性tánh 顯hiển 處xứ 。 中trung 道Đạo 理lý 現hiện 。 名danh 寂tịch 滅diệt 現hiện 前tiền 耳nhĩ 。

(# ○# 〔# 孤cô 山sơn 云vân 〕# 。 生sanh 滅diệt 既ký 滅diệt 。 三tam 慧tuệ 俱câu 亡vong 也dã 。 以dĩ 住trụ 前tiền 三tam 慧tuệ 。 是thị 生sanh 滅diệt 相tướng 故cố 。 寂tịch 滅diệt 現hiện 前tiền 。 初sơ 住trụ 理lý 顯hiển 也dã 。 以dĩ 分phần/phân 證chứng 三tam 諦đế 。 無vô 生sanh 滅diệt 故cố 。

(# ○# 〔# 私tư 謂vị 〕# 准chuẩn 華hoa 嚴nghiêm 十Thập 地Địa 品phẩm 。 菩Bồ 薩Tát 得đắc 入nhập 第đệ 八bát 不Bất 動Động 地Địa 。 離ly 一nhất 切thiết 相tướng 。 離ly 一nhất 切thiết 想tưởng 。 一nhất 切thiết 執chấp 著trước 。 離ly 諸chư 誼# 諍tranh 。 寂tịch 滅diệt 現hiện 前tiền 。 此thử 即tức 觀quán 音âm 。 生sanh 滅diệt 既ký 滅diệt 。 寂tịch 滅diệt 現hiện 前tiền 也dã 。 又hựu 此thử 菩Bồ 薩Tát 。 於ư 不bất 可khả 說thuyết 。 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。 隨tùy 眾chúng 生sanh 身thân 。 信tín 解giải 差sai 別biệt 。 普phổ 現hiện 受thọ 生sanh 。 於ư 不bất 可khả 說thuyết 。 佛Phật 剎sát 眾chúng 會hội 中trung 。 悉tất 現hiện 其kỳ 身thân 。 所sở 謂vị 於ư 沙Sa 門Môn 眾chúng 中trung 。 示thị 現hiện 沙Sa 門Môn 形hình 。 乃nãi 至chí 應ưng 以dĩ 如Như 來Lai 身thân 得đắc 度độ 者giả 。 現hiện 如Như 來Lai 形hình 。 此thử 即tức 觀quán 音âm 。 忽hốt 然nhiên 超siêu 越việt 。 十thập 方phương 圓viên 明minh 。 現hiện 身thân 示thị 應ưng 也dã 。 觀quán 首thủ 古cổ 佛Phật 。 現hiện 八Bát 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 已dĩ 屬thuộc 影ảnh 響hưởng 。 台thai 家gia 諸chư 師sư 。 執chấp 本bổn 宗tông 六lục 即tức 判phán 位vị 。 但đãn 許hứa 初sơ 住trụ 分phần/phân 證chứng 。 長trường/trưởng 水thủy 略lược 引dẫn 其kỳ 文văn 。 即tức 曰viết 。 此thử 初sơ 證chứng 境cảnh 界giới 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 與dữ 佛Phật 無vô 殊thù 。 則tắc 已dĩ 自tự 拂phất 之chi 矣hĩ 。 憨# 山sơn 大đại 師sư 釋thích 觀quán 音âm 。 三tam 十thập 二nhị 應ứng 。 普phổ 門môn 示thị 現hiện 。 正chánh 當đương 楞lăng 伽già 三tam 種chủng 意ý 生sanh 身thân 中trung 。 第đệ 三tam 種chủng 類loại 俱câu 生sanh 無vô 行hành 作tác 意ý 生sanh 身thân 。 此thử 則tắc 由do 等đẳng 覺giác 入nhập 妙diệu 覺giác 位vị 。 聖thánh 種chủng 類loại 身thân 。 一nhất 時thời 俱câu 現hiện 。 今kim 以dĩ 華hoa 嚴nghiêm 八bát 地địa 為vi 準chuẩn 。 而nhi 盡tận 刊# 台thai 家gia 煩phiền 瑣tỏa 刊# 位vị 之chi 文văn 。 庶thứ 亦diệc 吾ngô 大đại 師sư 所sở 印ấn 許hứa 也dã )# 。

(# 卍vạn 二nhị 具cụ 彰chương 果quả 德đức 二nhị )# 。

(# ◑# 一nhất 獲hoạch 果quả 德đức )# 。

忽hốt 然nhiên 超siêu 越việt 。 世thế 出xuất 世thế 間gian 。 十thập 方phương 圓viên 明minh 。 獲hoạch 二nhị 殊thù 勝thắng 。 一nhất 者giả 上thượng 合hợp 。 十thập 方phương 諸chư 佛Phật 。 本bổn 妙diệu 覺giác 心tâm 。 與dữ 佛Phật 如Như 來Lai 。 同đồng 一nhất 慈từ 力lực 。 二nhị 者giả 下hạ 合hợp 。 十thập 方phương 一nhất 切thiết 。 六lục 道đạo 眾chúng 生sanh 。 與dữ 諸chư 眾chúng 生sanh 。 同đồng 一nhất 悲bi 仰ngưỡng 。

【# 疏sớ/sơ 】# 前tiền 。 寂tịch 滅diệt 現hiện 前tiền 。 是thị 斷đoạn 德đức 。 本bổn 妙diệu 覺giác 心tâm 。 是thị 智trí 德đức 。 慈từ 悲bi 二nhị 力lực 。 是thị 恩ân 德đức 。 三tam 德đức 圓viên 證chứng 。 故cố 超siêu 世thế 間gian 凡phàm 夫phu 。 出xuất 世thế 三tam 乘thừa 。 此thử 最Tối 上Thượng 乘Thừa 。 惟duy 佛Phật 與dữ 佛Phật 。 乃nãi 能năng 究cứu 盡tận 也dã 。 十thập 方phương 圓viên 明minh 者giả 。 證chứng 此thử 境cảnh 界giới 。 見kiến 十thập 法Pháp 界Giới 。 三tam 種chủng 世thế 間gian 。 無vô 不bất 是thị 如như 。 無vô 不bất 成thành 佛Phật 。 圓viên 故cố 無vô 德đức 不bất 備bị 。 明minh 故cố 無vô 障chướng 不bất 盡tận 。 無vô 緣duyên 慈từ 悲bi 。 是thị 佛Phật 心tâm 相tương/tướng 。 具cụ 足túc 眾chúng 德đức 。 是thị 德đức 之chi 首thủ 。 勝thắng 中trung 勝thắng 法Pháp 。 故cố 云vân 殊thù 勝thắng 。 本bổn 妙diệu 覺giác 心tâm 。 即tức 是thị 己kỷ 心tâm 。 與dữ 諸chư 如Như 來Lai 。 無vô 二nhị 圓viên 滿mãn 。 今kim 日nhật 親thân 證chứng 。 故cố 名danh 為vi 合hợp 。 合hợp 故cố 得đắc 樂lạc 。 故cố 同đồng 慈từ 力lực 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 亦diệc 是thị 此thử 心tâm 。 無vô 二nhị 無vô 別biệt 。 故cố 亦diệc 彼bỉ 合hợp 。 合hợp 故cố 見kiến 其kỳ 。 本bổn 成thành 佛Phật 道Đạo 。 枉uổng 自tự 流lưu 浪lãng 。 故cố 可khả 悲bi 仰ngưỡng 。 自tự 下hạ 現hiện 應ưng 拔bạt 苦khổ 。 皆giai 由do 此thử 二nhị 而nhi 流lưu 演diễn 耳nhĩ (# 〔# 吳ngô 興hưng 云vân 〕# 云vân 慈từ 力lực 者giả 。 慈từ 既ký 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 。 必tất 能năng 拔bạt 苦khổ 。 應ưng 以dĩ 力lực 字tự 兼kiêm 於ư 悲bi 義nghĩa 。 云vân 悲bi 仰ngưỡng 者giả 。 悲bi 謂vị 悲bi 苦khổ 。 仰ngưỡng 謂vị 仰ngưỡng 樂nhạo/nhạc/lạc 。 菩Bồ 薩Tát 所sở 證chứng 圓viên 通thông 之chi 理lý 。 徧biến 在tại 眾chúng 生sanh 悲bi 仰ngưỡng 之chi 中trung 。 故cố 曰viết 。 與dữ 也dã 同đồng 也dã )# 。

(# ○# 〔# 引dẫn 證chứng 〕# 〔# 法pháp 華hoa 文văn 句cú 云vân 〕# 始thỉ 自tự 人nhân 天thiên 。 終chung 至chí 菩Bồ 薩Tát 。 生sanh 法pháp 兩lưỡng 緣duyên 。 慈từ 體thể 既ký 偏thiên 。 被bị 緣duyên 不bất 廣quảng 。 無vô 緣duyên 與dữ 實thật 體thể 相tướng 同đồng 。 慈từ 靡mĩ 不bất 徧biến 。 如như 磁từ 石thạch 吸hấp 鐵thiết 。 任nhậm 運vận 相tương 應ứng 。 如như 此thử 慈từ 悲bi 。 徧biến 熏huân 一nhất 切thiết 。 名danh 慈từ 悲bi 普phổ 〔# 玄huyền 義nghĩa 云vân 〕# 約ước 慈từ 以dĩ 明minh 應ưng 相tương/tướng 者giả 。 或hoặc 單đơn 以dĩ 慈từ 為vi 應ưng 。 經Kinh 云vân 。 慈từ 善thiện 根căn 力lực 。 象tượng 見kiến 師sư 子tử 。 廣quảng 說thuyết 如như 涅Niết 槃Bàn 經Kinh 。 或hoặc 單đơn 以dĩ 悲bi 為vi 應ưng 。 如như 請thỉnh 觀quán 音âm 經Kinh 云vân 。 或hoặc 游du 戲hí 地địa 獄ngục 。 大đại 悲bi 受thọ 大đại 菩bồ 。 或hoặc 合hợp 用dụng 慈từ 悲bi 為vi 應ưng 。 良lương 以dĩ 悲bi 心tâm 熏huân 於ư 智trí 慧tuệ 。 能năng 拔bạt 他tha 苦khổ 。 慈từ 心tâm 熏huân 於ư 禪thiền 定định 。 能năng 與dữ 他tha 樂nhạo/nhạc/lạc 。 經Kinh 云vân 。 定định 慧tuệ 力lực 莊trang 嚴nghiêm 。 以dĩ 此thử 度độ 眾chúng 生sanh 。

(# △# 〔# 法pháp 集tập 經Kinh 云vân 〕# 觀Quán 世Thế 音Âm 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 菩Bồ 薩Tát 若nhược 受thọ 持trì 一nhất 法pháp 。 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 法Pháp 。 自tự 然nhiên 如như 在tại 掌chưởng 中trung 。 何hà 者giả 是thị 一nhất 法Pháp 。 所sở 謂vị 大đại 悲bi 。 釋thích 曰viết 。 此thử 同đồng 體thể 大đại 悲bi 也dã 。 以dĩ 此thử 大đại 悲bi 性tánh 。 徧biến 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 界giới 。

(# △# 〔# 增tăng 一nhất 云vân 〕# 有hữu 六lục 種chủng 力lực 。 小tiểu 兒nhi 以dĩ 啼đề 為vi 力lực 。 女nữ 人nhân 以dĩ 瞋sân 為vi 力lực 。 沙Sa 門Môn 婆Bà 羅La 門Môn 。 以dĩ 忍nhẫn 辱nhục 為vi 力lực 。 國quốc 王vương 以dĩ 憍kiêu 傲ngạo 為vi 力lực 。 阿A 羅La 漢Hán 以dĩ 精tinh 進tấn 為vi 力lực 。 佛Phật 以dĩ 大đại 悲bi 為vi 力lực )# 。

(# ◑# 二nhị 明minh 妙diệu 用dụng 三tam )# 。

(# [○@卍]# 一nhất 三tam 十thập 二nhị 應ứng 三tam )# 。

(# [?(○/○)]# 一nhất 標tiêu 舉cử )# 。

世Thế 尊Tôn 。 由do 我ngã 供cúng 養dường 。 觀Quán 音Âm 如Như 來Lai 。 蒙mông 彼bỉ 如Như 來Lai 。 授thọ 我ngã 如như 幻huyễn 。 聞văn 熏huân 聞văn 修tu 。 金Kim 剛Cang 三Tam 昧Muội 。 與dữ 佛Phật 如Như 來Lai 。 同đồng 慈từ 力lực 故cố 。 令linh 我ngã 身thân 成thành 。 三tam 十thập 二nhị 應ứng 。 入nhập 諸chư 國quốc 土độ 。

【# 疏sớ/sơ 】# 以dĩ 如như 幻huyễn 力lực 。 熏huân 修tu 聞văn 思tư 修tu 慧tuệ 。 成thành 金Kim 剛Cang 三Tam 昧Muội 。 (# 〔# 證chứng 真chân 云vân 〕# 幻huyễn 喻dụ 三tam 慧tuệ 體thể 不bất 可khả 得đắc 。 金kim 剛cang 喻dụ 摧tồi 堅kiên 之chi 能năng )# 能năng 破phá 無vô 始thỉ 微vi 細tế 無vô 明minh 。 圓viên 證chứng 如Như 來Lai 藏tạng 。 體thể 。 依y 體thể 起khởi 用dụng 。 隨tùy 緣duyên 能năng 應ưng 。 入nhập 國quốc 土độ 身thân 。 (# 〔# 溫ôn 陵lăng 云vân 〕# 幻huyễn 人nhân 作tác 為vi 。 本bổn 於ư 無vô 作tác 。 此thử 言ngôn 如như 幻huyễn 。 三tam 昧muội 後hậu 云vân 。 無vô 作tác 妙diệu 力lực 。 此thử 之chi 三tam 昧muội 。 皆giai 聞văn 慧tuệ 熏huân 修tu 以dĩ 成thành 。 修tu 兼kiêm 於ư 思tư 。 三tam 慧tuệ 斯tư 備bị 。 無vô 能năng 沮trở 壞hoại 。 故cố 稱xưng 金kim 剛cang 。 依y 此thử 三tam 昧muội 。 隨tùy 緣duyên 應ứng 化hóa 。 凡phàm 皆giai 如như 幻huyễn 而nhi 已dĩ )# 。

(# ○# 〔# 涅Niết 槃Bàn 云vân 〕# 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 修tu 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 得đắc 金Kim 剛Cang 三Tam 昧Muội 。 安an 住trụ 是thị 中trung 。 悉tất 能năng 破phá 散tán 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 見kiến 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 是thị 無vô 常thường 。 念niệm 念niệm 滅diệt 壞hoại 。 無vô 有hữu 真chân 實thật 。 菩Bồ 薩Tát 安an 住trụ 是thị 金Kim 剛Cang 三Tam 昧Muội 。 於ư 一nhất 念niệm 中trung 。 徧biến 至chí 恆Hằng 河Hà 沙sa 等đẳng 。 諸chư 佛Phật 世thế 界giới 。 還hoàn 其kỳ 本bổn 處xứ 。 亦diệc 不bất 念niệm 言ngôn 。 我ngã 能năng 如như 是thị 。 於ư 一nhất 念niệm 中trung 。 能năng 斷đoạn 十thập 方phương 。 恆Hằng 河Hà 沙sa 等đẳng 世thế 界giới 。 眾chúng 生sanh 所sở 有hữu 煩phiền 惱não 。 而nhi 心tâm 初sơ 無vô 斷đoạn 諸chư 眾chúng 生sanh 。 煩phiền 惱não 之chi 想tưởng 。

何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 是thị 三tam 昧muội 。 因nhân 緣duyên 力lực 故cố 華hoa 嚴nghiêm 云vân 。 清thanh 淨tịnh 妙diệu 法Pháp 身thân 。 湛trạm 然nhiên 應ưng 一nhất 切thiết 。 今kim 言ngôn 三tam 十thập 二nhị 者giả 。 以dĩ 能năng 感cảm 之chi 類loại 。 不bất 出xuất 斯tư 數số 。 非phi 所sở 現hiện 應ưng 有hữu 限hạn 量lượng 耳nhĩ 。

(# ○# 〔# 入nhập 法Pháp 界Giới 品phẩm 疏sớ/sơ 〕# 此thử 經Kinh 或hoặc 以dĩ 布bố 施thí 攝nhiếp 眾chúng 生sanh 等đẳng 。 有hữu 十thập 一nhất 句cú 。 方phương 法pháp 華hoa 經kinh 三tam 十thập 五ngũ 應ưng 乍sạ 觀quán 似tự 少thiểu 。 義nghĩa 取thủ 乃nãi 多đa 。 彼bỉ 三tam 十thập 五ngũ 應ưng 。 各các 云vân 。 即tức 現hiện 其kỳ 身thân 。 而nhi 為vì 說thuyết 法Pháp 。 但đãn 是thị 其kỳ 中trung 或hoặc 現hiện 。 色sắc 身thân 及cập 說thuyết 法Pháp 耳nhĩ 。 以dĩ 長trưởng 者giả 居cư 士sĩ 。 宰tể 官quan 婆Bà 羅La 門Môn 。 共cộng 一nhất 即tức 現hiện 婦phụ 女nữ 身thân 。 而nhi 為vì 說thuyết 法Pháp 。 故cố 謂vị 之chi 三tam 十thập 二nhị 應ứng 。 理lý 實thật 四tứ 類loại 。 各các 各các 不bất 同đồng 。 明minh 知tri 四tứ 類loại 有hữu 四tứ 婦phụ 女nữ 。 況huống 妙diệu 音âm 中trung 。 有hữu 轉Chuyển 輪Luân 王Vương 。 及cập 菩Bồ 薩Tát 身thân 。 又hựu 加gia 地địa 獄ngục 餓ngạ 鬼quỷ 畜súc 生sanh 。 及cập 諸chư 難nạn 處xứ 。 則tắc 三tam 十thập 五ngũ 。 亦diệc 未vị 為vi 盡tận 。 若nhược 加gia 四tứ 婦phụ 女nữ 。 各các 成thành 二nhị 人nhân 。 以dĩ 妻thê 女nữ 別biệt 故cố 。 則tắc 此thử 已dĩ 有hữu 三tam 十thập 九cửu 矣hĩ 。 明minh 知tri 觀quán 音âm 。 及cập 諸chư 大đại 菩Bồ 薩Tát 。 各các 能năng 萬vạn 類loại 之chi 化hóa 。 皆giai 略lược 舉cử 耳nhĩ 。 以dĩ 上thượng 同đồng 如Như 來Lai 妙diệu 覺giác 真chân 心tâm 。 故cố 常thường 在tại 一nhất 切thiết 如Như 來Lai 所sở 。 下hạ 與dữ 眾chúng 生sanh 同đồng 大đại 悲bi 體thể 。 故cố 普phổ 現hiện 一nhất 切thiết 。 眾chúng 生sanh 之chi 前tiền 。 普phổ 現hiện 。 即tức 普phổ 門môn 示thị 現hiện 。 然nhiên 大đại 聖thánh 久cửu 成thành 正chánh 覺giác 。 號hiệu 正Chánh 法Pháp 明minh 。 示thị 為vi 菩Bồ 薩Tát 。 義nghĩa 言ngôn 等đẳng 佛Phật 耳nhĩ )# 。

(# △# 〔# 私tư 謂vị 〕# 觀quán 音âm 大Đại 士Sĩ 。 普phổ 門môn 示thị 現hiện 。 在tại 法Pháp 界Giới 則tắc 十thập 一nhất 句cú 。 在tại 妙diệu 音âm 則tắc 三tam 十thập 五ngũ 。 在tại 佛Phật 頂đảnh 則tắc 三tam 十thập 二nhị 。 或hoặc 相tương/tướng 或hoặc 用dụng 。 或hoặc 因nhân 或hoặc 果quả 。 或hoặc 差sai 別biệt 。 或hoặc 平bình 等đẳng 。 或hoặc 佛Phật 說thuyết 。 或hoặc 自tự 說thuyết 。 經kinh 文văn 各các 殊thù 。 普phổ 現hiện 則tắc 一nhất 。 清thanh 涼lương 依y 妙diệu 音âm 以dĩ 釋thích 法Pháp 界Giới 。 即tức 引dẫn 用dụng 智trí 者giả 十thập 普phổ 。 以dĩ 佛Phật 說thuyết 觀quán 音âm 說thuyết 。 無vô 二nhị 無vô 別biệt 故cố 。 孤cô 山sơn 謂vị 因nhân 中trung 自tự 行hành 。 果quả 上thượng 化hóa 他tha 。 法pháp 華hoa 楞lăng 嚴nghiêm 。 兩lưỡng 經kinh 各các 舉cử 二nhị 邊biên 。 固cố 哉tai 此thử 師sư 。 豈khởi 所sở 謂vị 分phần/phân 舟chu 各các 月nguyệt 者giả 耶da )# 。

(# ○# 〔# 觀quán 音âm 義nghĩa 疏sớ/sơ 云vân 〕# 經Kinh 云vân 。 眾chúng 生sanh 應ưng 以dĩ 佛Phật 身thân 得đắc 度độ 。 即tức 現hiện 佛Phật 身thân 。 為vi 獨độc 現hiện 佛Phật 。 為vi 兼kiêm 餘dư 身thân 。 同đồng 度độ 彼bỉ 生sanh 。 又hựu 為vi 一nhất 界giới 獨độc 感cảm 於ư 佛Phật 。 為vi 兼kiêm 餘dư 界giới 同đồng 感cảm 於ư 佛Phật 。 諸chư 身thân 乃nãi 至chí 。 執chấp 金kim 剛cang 神thần 。 能năng 應ưng 共cộng 獨độc 。 能năng 感cảm 共cộng 獨độc 。 不bất 可khả 偏thiên 執chấp 。 故cố 今kim 通thông 就tựu 十thập 法Pháp 界Giới 應ưng 。 對đối 十thập 法Pháp 界Giới 機cơ 。 一nhất 多đa 相tương 對đối 。 立lập 以dĩ 四tứ 句cú 。 方phương 見kiến 經kinh 文văn 感cảm 應ứng 之chi 相tướng 。 初sơ 機cơ 應ưng 四tứ 句cú 。 自tự 有hữu 一nhất 界giới 身thân 度độ 一nhất 界giới 。 自tự 有hữu 十thập 界giới 身thân 度độ 十thập 界giới 。 自tự 有hữu 一nhất 界giới 身thân 度độ 十thập 界giới 。 自tự 有hữu 十thập 界giới 身thân 度độ 一nhất 界giới 也dã 。 初sơ 即tức 三tam 土thổ 。 以dĩ 現hiện 佛Phật 身thân 。 必tất 徧biến 三tam 處xứ 。 葢# 等đẳng 覺giác 下hạ 至chí 凡phàm 夫phu 。 皆giai 能năng 成thành 佛Phật 。 故cố 須tu 三tam 土thổ 以dĩ 明minh 其kỳ 應ưng 。 此thử 一nhất 界giới 身thân 度độ 一nhất 界giới 也dã 。 若nhược 寂Tịch 滅Diệt 道Đạo 場Tràng 。 稟bẩm 教giáo 之chi 徒đồ 。 諸chư 界giới 不bất 同đồng 。 或hoặc 人nhân 或hoặc 天thiên 。 龍long 神thần 鬼quỷ 等đẳng 。 又hựu 根căn 性tánh 圓viên 別biệt 兩lưỡng 異dị 。 同đồng 見kiến 一nhất 佛Phật 身thân 。 而nhi 為vì 說thuyết 法Pháp 。 即tức 是thị 一nhất 界giới 度độ 多đa 界giới 也dã 。 若nhược 有hữu 一nhất 界giới 之chi 機cơ 。 但đãn 見kiến 一nhất 界giới 身thân 現hiện 。 則tắc 不bất 得đắc 度độ 諸chư 時thời 諸chư 會hội 。 三tam 乘thừa 八bát 部bộ 。 眷quyến 屬thuộc 圍vi 繞nhiễu 。 共cộng 逗đậu 一nhất 緣duyên 。 或hoặc 諸chư 大đại 機cơ 共cộng 成thành 化hóa 事sự 。 或hoặc 佛Phật 自tự 徧biến 現hiện 而nhi 度độ 一nhất 機cơ 。 若nhược 有hữu 一nhất 人nhân 。 實thật 以dĩ 十thập 界giới 。 身thân 得đắc 度độ 者giả 。 觀quán 音âm 即tức 現hiện 十thập 身thân 。 而nhi 為vì 說thuyết 法Pháp 。 是thị 名danh 多đa 界giới 身thân 度độ 一nhất 界giới 也dã 。 若nhược 佛Phật 身thân 菩Bồ 薩Tát 身thân 。 徧biến 作tác 十thập 法Pháp 界Giới 身thân 。 徧biến 入nhập 諸chư 道đạo 。 各các 令linh 得đắc 見kiến 。 同đồng 其kỳ 形hình 像tượng 。 而nhi 為vì 說thuyết 法Pháp 。 此thử 是thị 多đa 界giới 身thân 度độ 多đa 界giới 。 用dụng 此thử 四tứ 句cú 。 歷lịch 五ngũ 味vị 五ngũ 時thời 。 現hiện 身thân 皆giai 如như 此thử 。

復phục 次thứ 。 約ước 說thuyết 法Pháp 多đa 少thiểu 者giả 。 則tắc 多đa 法pháp 為vì 一nhất 人nhân 說thuyết 。 一nhất 人nhân 用dụng 一nhất 法pháp 。 為vì 一nhất 人nhân 說thuyết 。 一nhất 法pháp 為vì 多đa 人nhân 說thuyết 。 多đa 法pháp 為vì 多đa 人nhân 說thuyết 。

復phục 次thứ 。 因nhân 果quả 相tương 對đối 者giả 。 或hoặc 因nhân 少thiểu 。 果quả 亦diệc 少thiểu 。 或hoặc 因nhân 多đa 果quả 少thiểu 。 或hoặc 因nhân 小tiểu 果quả 多đa 。 或hoặc 因nhân 多đa 果quả 亦diệc 多đa 。 觀quán 音âm 明minh 了liễu 眾chúng 生sanh 。 機cơ 之chi 所sở 趣thú 。 或hoặc 示thị 現hiện 身thân 多đa 少thiểu 。 或hoặc 說thuyết 法Pháp 多đa 少thiểu 。 或hoặc 修tu 因nhân 多đa 少thiểu 。 或hoặc 證chứng 果Quả 多đa 少thiểu 。 逗đậu 彼bỉ 機cơ 宜nghi 。 必tất 無vô 有hữu 差sai )# 。

(# ○# 〔# 法pháp 華hoa 文văn 句cú 云vân 〕# 若nhược 二nhị 乘thừa 以dĩ 一nhất 心tâm 入nhập 一nhất 定định 。 一nhất 心tâm 作tác 一nhất 。 不bất 得đắc 眾chúng 多đa 。 又hựu 為vi 定định 所sở 縛phược 。 故cố 不bất 名danh 普phổ 。 若nhược 別biệt 歷lịch 諸chư 地địa 。 淺thiển 深thâm 堦# 差sai 。 亦diệc 不bất 名danh 普phổ 。 若nhược 入nhập 王vương 三tam 昧muội 。 一nhất 切thiết 三tam 昧muội 。 悉tất 入nhập 其kỳ 中trung 。 不bất 起khởi 滅diệt 定định 。 現hiện 諸chư 威uy 儀nghi 。 故cố 名danh 法Pháp 門môn 普phổ )# 。

(# [?(○/○)]# 二nhị 別biệt 釋thích 四tứ )# 。

(# [│/○]# 一nhất 聖thánh 身thân 四tứ )# 。

(# [?(▽/○)]# 一nhất 佛Phật 身thân )# 。

世Thế 尊Tôn 。 若nhược 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 入nhập 三tam 摩ma 地địa 。 進tiến 修tu 無vô 漏lậu 。 勝thắng 解giải 現hiện 圓viên 。 我ngã 現hiện 佛Phật 身thân 。 而nhi 為vì 說thuyết 法Pháp 。 令linh 其kỳ 解giải 脫thoát 。

〔# 資tư 中trung 〕# 。 勝thắng 解giải 現hiện 圓viên 。 將tương 登đăng 正chánh 覺giác 。 坐tọa 道Đạo 場Tràng 也dã 。 將tương 登đăng 者giả 。 躡niếp 上thượng 進tiến 修tu 無vô 漏lậu 言ngôn 之chi 。 秪# 為vi 進tiến 修tu 。 未vị 登đăng 正chánh 覺giác 。 是thị 故cố 現hiện 身thân 。 而nhi 為vì 說thuyết 法Pháp 。 令linh 其kỳ 勝thắng 解giải 。 現hiện 前tiền 圓viên 滿mãn 。 【# 疏sớ/sơ 】# 第đệ 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 坐tọa 華hoa 王vương 座tòa 。 垂thùy 成thành 正chánh 覺giác 。 亦diệc 須tu 別biệt 佛Phật 。 設thiết 教giáo 聞văn 熏huân 。 令linh 斷đoạn 最tối 後hậu 微vi 細tế 無vô 明minh 。 故cố 觀Quán 世Thế 音Âm 現hiện 第đệ 十thập 重trọng 受thọ 用dụng 身thân 。 而nhi 為vì 說thuyết 法Pháp 。 言ngôn 勝thắng 解giải 者giả 。 於ư 決quyết 定định 境cảnh 。 忍nhẫn 可khả 印ấn 持trì 。 不bất 為vi 異dị 緣duyên 之chi 所sở 引dẫn 轉chuyển 。 此thử 指chỉ 最tối 極cực 根căn 本bổn 。 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 將tương 圓viên 滿mãn 時thời 。 故cố 名danh 勝thắng 解giải 。 然nhiên 此thử 菩Bồ 薩Tát 。 登đăng 住trụ 已dĩ 去khứ 。 雖tuy 為vi 因nhân 位vị 。 便tiện 能năng 現hiện 上thượng 位vị 身thân 。 為vì 彼bỉ 說thuyết 法Pháp 。 以dĩ 此thử 圓viên 證chứng 。 一nhất 位vị 即tức 諸chư 位vị 。 更cánh 無vô 淺thiển 深thâm 。 故cố 能năng 見kiến 耳nhĩ 。 (# 〔# 無vô 盡tận 云vân 〕# 雖tuy 在tại 因nhân 位vị 。 已dĩ 得đắc 佛Phật 之chi 受thọ 用dụng 。 台thai 教giáo 云vân 。 從tùng 真chân 起khởi 應ưng 。 法Pháp 眼nhãn 稱xưng 機cơ 也dã )# 。

(# △# 〔# 天thiên 如như 云vân 〕# 只chỉ 據cứ 今kim 經kinh 。 既ký 謂vị 超siêu 越việt 世thế 間gian 。 又hựu 言ngôn 上thượng 合hợp 諸chư 佛Phật 。 同đồng 一nhất 慈từ 力lực 。 則tắc 現hiện 佛Phật 說thuyết 法Pháp 。 機cơ 應ưng 宜nghi 然nhiên 。 豈khởi 容dung 以dĩ 初sơ 住trụ 分phần/phân 真chân 。 為vi 妨phương 為vi 難nạn/nan )# 。

(# ○# 〔# 觀quán 音âm 別biệt 行hành 義nghĩa 疏sớ/sơ 〕# 應ưng 以dĩ 菩Bồ 薩Tát 得đắc 度độ 者giả 。 或hoặc 上thượng 地địa 下hạ 地địa 。 三Tam 藏Tạng 通thông 別biệt 圓viên 等đẳng 。 輔phụ 佛Phật 不bất 同đồng 。 若nhược 佛Phật 於ư 實thật 報báo 土thổ 作tác 佛Phật 。 觀quán 音âm 即tức 為vi 實thật 報báo 菩Bồ 薩Tát 形hình 。 或hoặc 作tác 方phương 便tiện 同đồng 居cư 士sĩ 菩Bồ 薩Tát 形hình 。 赴phó 利lợi 鈍độn 兩lưỡng 緣duyên 。 節tiết 節tiết 興hưng 廢phế 。 若nhược 權quyền 若nhược 實thật 。 廣quảng 利lợi 眾chúng 生sanh 。 問vấn 佛Phật 云vân 何hà 度độ 佛Phật 。 答đáp 等Đẳng 覺Giác 菩Bồ 薩Tát 作tác 佛Phật 身thân 。 度độ 初Sơ 地Địa 佛Phật 。 何hà 意ý 不bất 得đắc 。 如như 人nhân 亦diệc 能năng 度độ 人nhân 。 四tứ 明minh 〔# 疏sớ/sơ 記ký 云vân 〕# 橫hoạnh/hoành 論luận 四tứ 教giáo 。 竪thụ 則tắc 三tam 土thổ 。 同đồng 居cư 四tứ 教giáo 。 各các 有hữu 教giáo 主chủ 。 各các 有hữu 菩Bồ 薩Tát 。 輔phụ 翊dực 化hóa 機cơ 。 方phương 便tiện 二nhị 教giáo 。 實thật 報báo 一nhất 圓viên 。 各các 須tu 菩Bồ 薩Tát 。 輔phụ 佛Phật 逗đậu 機cơ 。 等đẳng 覺giác 度độ 初Sơ 地Địa 者giả 。 約ước 別biệt 教giáo 義nghĩa 也dã 。 別biệt 教giáo 三tam 賢hiền 。 用dụng 於ư 三tam 乘thừa 所sở 修tu 觀quán 法pháp 。 入nhập 地địa 證chứng 中trung 。 逈huýnh 超siêu 九cửu 界giới 。 始thỉ 本bổn 分phần/phân 合hợp 。 功công 用dụng 同đồng 佛Phật 。 然nhiên 是thị 分phần/phân 證chứng 。 惑hoặc 必tất 厚hậu 薄bạc 。 智trí 論luận 淺thiển 深thâm 。 是thị 故cố 。 上thượng 位vị 現hiện 化hóa 他tha 佛Phật 。 度độ 於ư 下hạ 位vị 自tự 行hành 之chi 佛Phật 。 取thủ 譬thí 人nhân 中trung 。 師sư 度độ 弟đệ 子tử 。 須tu 知tri 能năng 度độ 之chi 佛Phật 。 或hoặc 現hiện 八bát 相tương/tướng 。 或hoặc 坐tọa 華hoa 王vương 。 所sở 度độ 之chi 佛Phật 。 必tất 現hiện 因nhân 身thân 。 以dĩ 佛Phật 威uy 儀nghi 。 非phi 稟bẩm 法pháp 相tướng 。 故cố 四tứ 教giáo 佛Phật 。 皆giai 無vô 師sư 智trí 。 又hựu 今kim 一nhất 往vãng 。 且thả 云vân 等đẳng 覺giác 度độ 於ư 初Sơ 地Địa 。 若nhược 本bổn 下hạ 跡tích 高cao 。 可khả 云vân 初Sơ 地Địa 度độ 於ư 等đẳng 覺giác 。 以dĩ 示thị 佛Phật 跡tích 。 是thị 妙diệu 覺giác 身thân 。 乃nãi 由do 極cực 果quả 加gia 被bị 故cố 也dã 〔# 證chứng 真chân 云vân 〕# 若nhược 初sơ 住trụ 能năng 現hiện 妙diệu 覺giác 。 是thị 本bổn 下hạ 跡tích 高cao 。 若nhược 妙diệu 覺giác 現hiện 菩Bồ 薩Tát 等đẳng 像tượng 。 是thị 本bổn 高cao 跡tích 下hạ 。 俱câu 高cao 俱câu 下hạ 。 二nhị 句cú 可khả 知tri )# 。

(# [?(▽/○)]# 二nhị 獨Độc 覺Giác 。

若nhược 諸chư 有Hữu 學Học 。 寂tịch 靜tĩnh 妙diệu 明minh 。 勝thắng 妙diệu 現hiện 圓viên 。 我ngã 於ư 彼bỉ 前tiền 。 現hiện 獨Độc 覺Giác 身thân 。 而nhi 為vì 說thuyết 法Pháp 。 令linh 其kỳ 解giải 脫thoát 。

【# 疏sớ/sơ 】# 麟lân 角giác 獨độc 悟ngộ 。 出xuất 無vô 佛Phật 世thế 。 厭yếm 喧huyên 樂nhạo/nhạc/lạc 靜tĩnh 。 獨độc 處xứ 山sơn 林lâm 。 資tư 加gia 二nhị 位vị 。 名danh 為vi 有hữu 學học 。 此thử 後hậu 斷đoạn 惑hoặc 。 便tiện 證chứng 無Vô 學Học 。 約ước 自tự 乘thừa 理lý 智trí 。 將tương 證chứng 未vị 證chứng 。 名danh 寂Tịch 靜Tĩnh 妙diệu 明minh 。 (# 〔# 溫ôn 陵lăng 云vân 〕# 觀quán 物vật 變biến 易dị 。 自tự 悟ngộ 無vô 生sanh 。 故cố 名danh 獨Độc 覺Giác 。 樂nhạo 獨độc 善thiện 寂tịch 。 求cầu 自tự 然nhiên 慧tuệ 。 言ngôn 寂tịch 靜tĩnh 妙diệu 明minh 。 菩Bồ 薩Tát 現hiện 同đồng 類loại 身thân 。 先tiên 稱xưng 本bổn 習tập 。 後hậu 令linh 近cận 佛Phật 。 (# 〔# 別biệt 行hành 云vân 〕# 應ưng 以dĩ 支chi 佛Phật 者giả 。 如như 文Văn 殊Thù 二nhị 萬vạn 劫kiếp 作tác 支chi 佛Phật 。 化hóa 眾chúng 生sanh 。 現hiện 身thân 說thuyết 法Pháp 。 〔# 疏sớ/sơ 記ký 云vân 〕# 支chi 佛Phật 見kiến 華hoa 飛phi 葉diệp 落lạc 。 即tức 得đắc 道Đạo 。 此thử 因nhân 少thiểu 果quả 多đa 。

(# [?(▽/○)]# 三tam 緣Duyên 覺Giác 。

若nhược 諸chư 有Hữu 學Học 。 斷đoạn 十thập 二nhị 緣duyên 。 緣duyên 斷đoạn 勝thắng 性tánh 。 勝thắng 妙diệu 現hiện 圓viên 。 我ngã 於ư 彼bỉ 前tiền 。 現hiện 緣Duyên 覺Giác 身thân 。 而nhi 為vì 說thuyết 法Pháp 。 令linh 其kỳ 解giải 脫thoát 。

【# 疏sớ/sơ 】# 辟Bích 支Chi 迦ca 羅la 。 云vân 獨Độc 覺Giác 。 亦diệc 云vân 緣Duyên 覺Giác 。 前tiền 但đãn 自tự 悟ngộ 。 今kim 依y 教giáo 悟ngộ 。 觀quán 十thập 二nhị 緣duyên 。 作tác 流lưu 轉chuyển 旋toàn 滅diệt 二nhị 種chủng 觀quán 法pháp 。 以dĩ 集Tập 諦Đế 為vi 初sơ 門môn 。 (# 〔# 溫ôn 陵lăng 云vân 〕# 知tri 迷mê 勝thắng 性tánh 。 由do 十thập 二nhị 緣duyên 。 自tự 無vô 明minh 滅diệt 。 至chí 憂ưu 悲bi 苦khổ 惱não 滅diệt 。 則tắc 緣duyên 斷đoạn 而nhi 勝thắng 性tánh 現hiện 。 性tánh 因nhân 緣duyên 斷đoạn 而nhi 顯hiển 。 故cố 曰viết 緣duyên 斷đoạn 勝thắng 性tánh 。 未vị 發phát 真chân 前tiền 。 名danh 為vi 有hữu 學học 。 理lý 智trí 將tương 圓viên 。 菩Bồ 薩Tát 身thân 同đồng 。 必tất 誘dụ 令linh 進tiến 也dã (# 〔# 證chứng 真chân 云vân 〕# 有hữu 學học 者giả 。 資tư 加gia 二nhị 位vị 也dã 。 獨Độc 覺Giác 亦diệc 觀quán 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 亦diệc 可khả 名danh 為vi 緣Duyên 覺Giác 。 但đãn 約ước 根căn 有hữu 利lợi 鈍độn 。 值trị 佛Phật 不bất 值trị 佛Phật 之chi 殊thù 。 分phần/phân 成thành 二nhị 類loại 。 皆giai 言ngôn 勝thắng 妙diệu 現hiện 圓viên 者giả 。 各các 約ước 自tự 乘thừa 理lý 智trí 。 將tương 欲dục 現hiện 前tiền 。 得đắc 此thử 名danh 也dã 〔# 私tư 謂vị 〕# 別biệt 序tự 敘tự 雲vân 集tập 眾chúng 。 總tổng 標tiêu 辟Bích 支Chi 無Vô 學Học 。 此thử 文văn 分phần/phân 列liệt 二nhị 應ưng 者giả 。 獨độc 則tắc 寂tịch 妙diệu 自tự 悟ngộ 。 緣duyên 則tắc 斷đoạn 緣duyên 發phát 真chân 。 其kỳ 悟ngộ 證chứng 各các 有hữu 不bất 同đồng 。 非phi 有hữu 根căn 性tánh 利lợi 鈍độn 。 值trị 佛Phật 不bất 值trị 佛Phật 之chi 殊thù 也dã 。 廣quảng 如như 蒙mông 鈔sao 第đệ 一nhất )# 。

(# [?(▽/○)]# 四tứ 聲Thanh 聞Văn 。

若nhược 諸chư 有Hữu 學Học 。 得đắc 四Tứ 諦Đế 空không 。 修tu 道Đạo 入nhập 滅diệt 。 勝thắng 性tánh 現hiện 圓viên 。 我ngã 於ư 彼bỉ 前tiền 。 現hiện 聲Thanh 聞Văn 身thân 。 而nhi 為vì 說thuyết 法Pháp 。 令linh 其kỳ 解giải 脫thoát 。

【# 疏sớ/sơ 】# 因nhân 聞văn 四Tứ 諦Đế 聲thanh 教giáo 悟ngộ 。 故cố 名danh 聲Thanh 聞Văn 也dã 。 發phát 真chân 之chi 後hậu 。 三tam 果quả 三tam 向hướng 。 俱câu 名danh 有hữu 學học 。 (# 〔# 證chứng 真chân 云vân 〕# 三tam 果quả 已dĩ 前tiền 。 賢hiền 位vị 聖thánh 位vị 。 俱câu 為vi 有hữu 學học )# 未vị 發phát 真chân 前tiền 。 在tại 忍nhẫn 位vị 中trung 。 用dụng 有hữu 漏lậu 智trí 縮súc 觀quán 。 觀quán 四Tứ 諦Đế 。 作tác 三tam 十thập 二nhị 行hành 相tương/tướng 。 見kiến 道đạo 一nhất 十thập 六lục 心tâm 。 斷đoạn 四Tứ 諦Đế 下hạ 八bát 十thập 八bát 使sử 。 分phân 別biệt 煩phiền 惱não 。 證chứng 生sanh 空không 理lý 。 故cố 云vân 。 得đắc 四Tứ 諦Đế 空không 。 從tùng 初sơ 果quả 後hậu 。 斷đoạn 三tam 界giới 八bát 十thập 一nhất 品phẩm 俱câu 生sanh 。 品phẩm 品phẩm 皆giai 證chứng 一nhất 分phần/phân 。 擇trạch 滅diệt 無vô 為vi 。 (# 證chứng 滅Diệt 諦Đế 理lý )# 故cố 云vân 。 修tu 道Đạo 入nhập 滅diệt 。 (# 〔# 補bổ 遺di 云vân 〕# 舊cựu 謂vị 數số 緣duyên 滅diệt 。 今kim 云vân 擇trạch 滅diệt 。 維duy 摩ma 疏sớ/sơ 曰viết 。 虗hư 空không 無vô 為vi 。 數số 緣duyên 滅diệt 非phi 數số 緣duyên 滅diệt 無vô 為vi 。 一nhất 是thị 涅Niết 槃Bàn 。 二nhị 非phi 涅Niết 槃Bàn 。 證chứng 一nhất 分phần/phân 擇trạch 滅diệt 無vô 為vi 者giả 。 斷đoạn 一nhất 品phẩm 惑hoặc 盡tận 處xứ 。 名danh 為vi 證chứng 一nhất 分phần/phân 。 擇trạch 滅diệt 無vô 為vi 。 涅Niết 槃Bàn 擇trạch 力lực 所sở 得đắc 滅diệt 。 名danh 為vi 擇trạch 滅diệt 。 謂vị 斷đoạn 智trí 推thôi 令linh 滅diệt 。 故cố 名danh 擇trạch 滅diệt 。 孤cô 山sơn 云vân 。 數số 滅diệt 。 即tức 是thị 擇trạch 也dã )# 將tương 登đăng 無Vô 學Học 。 名danh 勝thắng 性tánh 現hiện 圓viên 。 現hiện 身thân 說thuyết 法Pháp 。 令linh 其kỳ 速tốc 證chứng 。 然nhiên 後hậu 誘dụ 之chi 。 不bất 滯trệ 化hóa 城thành 。 令linh 進tiến 大đại 果quả 。 (# 〔# 孤cô 山sơn 云vân 〕# 二nhị 乘thừa 。 藏tạng 通thông 機cơ 也dã 。 雖tuy 有hữu 菩Bồ 薩Tát 而nhi 藏tạng 同đồng 人nhân 天thiên 。 不bất 斷đoạn 惑hoặc 故cố 。 通thông 同đồng 二nhị 乘thừa 。 所sở 證chứng 齊tề 故cố )# 。

(# ○# 〔# 別biệt 行hành 云vân 〕# 應ưng 以dĩ 聲Thanh 聞Văn 身thân 者giả 。 或hoặc 作tác 三Tam 藏Tạng 。 或hoặc 作tác 通thông 教giáo 聲Thanh 聞Văn 。 或hoặc 作tác 隨tùy 五ngũ 味vị 轉chuyển 聲Thanh 聞Văn 。 內nội 祕bí 外ngoại 現hiện 。 莊trang 嚴nghiêm 四tứ 榮vinh 四tứ 枯khô 。 引dẫn 導đạo 眾chúng 生sanh 。 〔# 疏sớ/sơ 記ký 云vân 〕# 涅Niết 槃Bàn 云vân 。 六lục 人nhân 及cập 以dĩ 如Như 來Lai 。 能năng 嚴nghiêm 雙song 樹thụ 。 觀quán 音âm 示thị 現hiện 聲Thanh 聞Văn 。 其kỳ 意ý 如như 是thị 。 善thiện 財tài 所sở 見kiến 。 諸chư 善Thiện 知Tri 識Thức 。 如như 海hải 雲vân 善thiện 住trụ 。 現hiện 聲Thanh 聞Văn 身thân 。 說thuyết 別biệt 圓viên 法pháp 。 二nhị 乘thừa 機cơ 扣khấu 。 即tức 說thuyết 藏tạng 通thông 。 既ký 住trụ 不bất 思tư 議nghị 法Pháp 門môn 。 何hà 所sở 不bất 說thuyết 。 大đại 經kinh 四tứ 種chủng 智trí 。 觀quán 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 得đắc 四tứ 乘thừa 果quả 。 觀quán 音âm 若nhược 修tu 別biệt 觀quán 。 則tắc 次thứ 第đệ 用dụng 四Tứ 智Trí 觀quán 緣duyên 。 若nhược 修tu 圓viên 觀quán 。 則tắc 一nhất 心tâm 用dụng 四tứ 因nhân 緣duyên 智trí 。 而nhi 於ư 一nhất 一nhất 皆giai 起khởi 誓thệ 願nguyện 。 度độ 諸chư 眾chúng 生sanh 。 行hạnh 願nguyện 成thành 。 故cố 作tác 四tứ 種chủng 聖thánh 人nhân 。 徧biến 法Pháp 界Giới 現hiện 四tứ 形hình 聲thanh 。 普phổ 應ưng 一nhất 切thiết 。 今kim 於ư 四tứ 中trung 。 的đích 取thủ 下hạ 智trí 為vi 能năng 現hiện 法pháp )# 。

(# [│/○]# 二nhị 天thiên 質chất 四tứ )# 。

(# [?(▽/○)]# 一nhất 釋Thích 梵Phạm 自tự 在tại 對đối )# 。

若nhược 諸chư 眾chúng 生sanh 。 欲dục 心tâm 明minh 悟ngộ 。 不bất 犯phạm 欲dục 塵trần 。 欲dục 身thân 清thanh 淨tịnh 。 我ngã 於ư 彼bỉ 前tiền 。 現hiện 梵Phạm 王Vương 身thân 。 而nhi 為vì 說thuyết 法Pháp 。 令linh 其kỳ 解giải 脫thoát 。

【# 疏sớ/sơ 】# 若nhược 有hữu 希hy 欲dục 心tâm 明minh 開khai 悟ngộ 。 身thân 光quang 清thanh 淨tịnh 。 生sanh 於ư 四tứ 禪thiền 。 不bất 為vi 欲dục 界giới 煩phiền 惱não 塵trần 染nhiễm 。 為vi 現hiện 梵Phạm 王Vương 。 說thuyết 四tứ 禪thiền 法pháp 。 出xuất 入nhập 禪thiền 支chi 。 修tu 證chứng 次thứ 第đệ 。 令linh 其kỳ 離ly 欲dục 。 生sanh 於ư 梵Phạm 世Thế 。 (# 〔# 法pháp 華hoa 文văn 句cú 云vân 〕# 梵Phạm 者giả 。 此thử 翻phiên 離ly 欲dục 。 離ly 下hạ 地địa 繫hệ 。 上thượng 升thăng 色sắc 界giới 。 故cố 名danh 離ly 欲dục )# 。

(# ○# 〔# 別biệt 行hành 云vân 〕# 梵Phạm 即tức 色sắc 天thiên 主chủ 。 名danh 為vi 尸thi 棄khí 。 此thử 云vân 頂đảnh 髻kế 。 瓔anh 珞lạc 名danh 四tứ 禪thiền 皆giai 有hữu 王vương 。 此thử 言ngôn 梵Phạm 者giả 。 應ưng 是thị 初sơ 禪thiền 頂đảnh 猶do 有hữu 覺giác 觀quán 語ngữ 法pháp 。 得đắc 為vi 千thiên 界giới 之chi 主chủ 也dã 。 觀quán 音âm 修tu 白bạch 法pháp 三tam 昧muội 。 不bất 取thủ 不bất 捨xả 。 不bất 取thủ 。 故cố 不bất 隨tùy 禪thiền 生sanh 。 不bất 捨xả 。 故cố 應ưng 為vi 梵Phạm 王Vương 。 說thuyết 出xuất 欲dục 論luận 。 四tứ 句cú 現hiện 身thân 。 以dĩ 權quyền 引dẫn 實thật 〔# 疏sớ/sơ 記ký 云vân 〕# 此thử 天thiên 依y 正chánh 。 多đa 是thị 白bạch 法pháp 。 觀quán 音âm 因nhân 時thời 。 觀quán 於ư 白bạch 色sắc 。 即tức 空không 假giả 中trung 。 住trụ 白bạch 法Pháp 界Giới 。 即tức 此thử 是thị 有hữu 真chân 常thường 我ngã 性tánh 。 名danh 王vương 三tam 昧muội 。 不bất 取thủ 此thử 禪thiền 有hữu 相tương/tướng 。 見kiến 思tư 也dã 。 不bất 取thủ 此thử 禪thiền 空không 相tướng 。 塵trần 沙sa 也dã 。 不bất 取thủ 此thử 禪thiền 。 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 相tương/tướng 。 無vô 明minh 也dã 。 則tắc 不bất 隨tùy 三tam 惑hoặc 生sanh 於ư 此thử 禪thiền 三tam 土thổ 也dã 。 以dĩ 不bất 捨xả 故cố 。 即tức 能năng 應ưng 而nhi 為vi 凡phàm 夫phu 梵Phạm 王Vương 。 同đồng 居cư 也dã 。 即tức 能năng 應ưng 為vi 方phương 便tiện 梵Phạm 。 王vương 。 即tức 阿a 含hàm 云vân 。 已dĩ 證chứng 三tam 果quả 。 將tương 入nhập 方phương 便tiện 土thổ 也dã 。 復phục 能năng 應ưng 為vi 實thật 報báo 梵Phạm 王Vương 。 即tức 仁nhân 王vương 云vân 。 證chứng 七thất 地địa 故cố 。 說thuyết 出xuất 欲dục 論luận 。 三tam 惑hoặc 。 欲dục 也dã )# 。

(# △# 〔# 淨tịnh 名danh 曰viết 〕# 。 若nhược 在tại 梵Phạm 天Thiên 。 梵Phạm 天Thiên 中trung 尊tôn 。 誨hối 以dĩ 勝thắng 慧tuệ 。 什thập 曰viết 。 小Tiểu 乘Thừa 中trung 初sơ 梵Phạm 有hữu 三tam 種chủng 。 大Đại 乘Thừa 中trung 有hữu 四tứ 種chủng 。 梵Phạm 王Vương 雖tuy 有hữu 定định 慧tuệ 。 而nhi 非phi 出xuất 要yếu 。 誨hối 以dĩ 佛Phật 慧tuệ 故cố 名danh 勝thắng )# 。

(# ○# 〔# 金kim 光quang 明minh 云vân 〕# 大Đại 梵Phạm 天Thiên 王Vương 。 說thuyết 出xuất 欲dục 論luận 。 即tức 是thị 修tu 定định 。 出xuất 欲dục 淤ứ 泥nê 。 亦diệc 是thị 愛ái 攝nhiếp )# 。

(# △# 〔# 熏huân 聞văn 云vân 〕# 說thuyết 法Pháp 。 說thuyết 出xuất 欲dục 論luận 。 解giải 脫thoát 。 令linh 離ly 欲dục 塵trần )# 。

若nhược 諸chư 眾chúng 生sanh 。 欲dục 為vi 天thiên 主chủ 。 統thống 領lãnh 諸chư 天thiên 。 我ngã 於ư 彼bỉ 前tiền 。 現hiện 帝Đế 釋Thích 身thân 。 而nhi 為vì 說thuyết 法Pháp 。 令linh 其kỳ 成thành 就tựu 。

【# 疏sớ/sơ 】# 眾chúng 生sanh 愛ái 統thống 諸chư 天thiên 。 菩Bồ 薩Tát 現hiện 為vi 帝Đế 釋Thích 。 說thuyết 上thượng 品phẩm 十Thập 善Thiện 。 令linh 戒giới 根căn 清thanh 淨tịnh 。 生sanh 地địa 居cư 頂đảnh 。 住trụ 善thiện 見kiến 宮cung 。 為vi 忉Đao 利lợi 王vương 也dã 。 (# 〔# 別biệt 行hành 云vân 〕# 應ưng 以dĩ 帝Đế 釋Thích 身thân 者giả 。 此thử 地địa 居cư 天thiên 主chủ 也dã 〔# 疏sớ/sơ 記ký 云vân 〕# 菩Bồ 薩Tát 修tu 難nan 伏phục 三tam 昧muội 。 不bất 取thủ 不bất 捨xả 。 就tựu 種chủng 種chủng 勝thắng 論luận 。 四tứ 句cú 現hiện 身thân 。 以dĩ 權quyền 引dẫn 實thật 。 按án 金kim 光quang 明minh 云vân 。 釋Thích 提Đề 桓Hoàn 因Nhân 。 種chủng 種chủng 善thiện 論luận 。 葢# 十Thập 善Thiện 意ý 耳nhĩ 。 修tu 十Thập 善Thiện 。 上thượng 符phù 天thiên 心tâm 。 諸chư 天thiên 歡hoan 喜hỷ 。 求cầu 天thiên 然nhiên 報báo 。 此thử 法pháp 為vi 勝thắng 。 故cố 言ngôn 勝thắng 論luận )# 。

(# △# 〔# 清thanh 涼lương 云vân 〕# 釋Thích 迦Ca 。 能năng 也dã 。 因nhân 陀đà 羅la 。 主chủ 也dã 。 具cụ 足túc 應ưng 云vân 釋Thích 迦Ca 提đề 桓hoàn 因nhân 陀đà 羅la 。 提đề 桓hoàn 。 天thiên 也dã 。 即tức 云vân 能năng 天thiên 主chủ 。 撫phủ 育dục 勸khuyến 善thiện 。 能năng 為vi 天thiên 主chủ 故cố 。 又hựu 楞lăng 伽già 大đại 雲vân 疏sớ/sơ 云vân 。 天thiên 帝đế 名danh 有hữu 一nhất 百bách 八bát 。 此thử 略lược 舉cử 也dã 。 一nhất 因nhân 陀đà 羅la 。 此thử 云vân 尊tôn 重trọng 。 二nhị 釋Thích 迦Ca 。 此thử 云vân 勇dũng 猛mãnh 。 三tam 不bất 蘭lan 陀đà 。 此thử 云vân 降hàng 伏phục 。 以dĩ 降hàng 伏phục 阿a 修tu 羅la 故cố 婆bà 沙sa 云vân 。 釋Thích 迦Ca 桓hoàn 因nhân 。 華hoa 嚴nghiêm 天thiên 王vương 。 帝Đế 釋Thích 者giả 。 華hoa 梵Phạm 兼kiêm 舉cử 也dã )# 。

(# △# 〔# 淨tịnh 名danh 曰viết 〕# 。 若nhược 在tại 帝Đế 釋Thích 。 帝Đế 釋Thích 中trung 尊tôn 。 示thị 現hiện 無vô 常thường 。 什thập 曰viết 。 梵Phạm 垢cấu 薄bạc 而nhi 著trước 淺thiển 。 故cố 為vi 現hiện 勝thắng 慧tuệ 。 釋thích 愛ái 重trọng 而nhi 著trước 深thâm 。 故cố 為vi 示thị 無vô 常thường )# 。

(# △# 〔# 起khởi 世thế 經Kinh 云vân 〕# 。 以dĩ 何hà 因nhân 緣duyên 。 諸chư 天thiên 會hội 處xứ 。 名danh 善Thiện 法Pháp 堂Đường 。

佛Phật 言ngôn 。

三Tam 十Thập 三Tam 天Thiên 集tập 會hội 坐tọa 。 則tắc 於ư 中trung 論luận 微vi 細tế 妙diệu 法Pháp 深thâm 意ý 。 指chỉ 量lượng 觀quán 察sát 。 皆giai 是thị 世thế 間gian 。 諸chư 勝thắng 要yếu 法pháp 。 真chân 實thật 正chánh 論luận 。 以dĩ 此thử 諸chư 天thiên 稱xưng 為vi 善Thiện 法Pháp 堂đường )# 。

若nhược 諸chư 眾chúng 生sanh 。 欲dục 身thân 自tự 在tại 。 遊du 行hành 十thập 方phương 。 我ngã 於ư 彼bỉ 前tiền 。 現hiện 自Tự 在Tại 天Thiên 身thân 。 而nhi 為vì 說thuyết 法Pháp 。 令linh 其kỳ 成thành 就tựu 。

【# 疏sớ/sơ 】# 欲dục 身thân 自tự 在tại 。 遊du 行hành 十thập 方phương 。 現hiện 二nhị 天thiên 身thân 。 說thuyết 法Pháp 教giáo 化hóa 。 即tức 夜dạ 摩ma 覩đổ 史sử 天thiên 也dã 。 名danh 自tự 在tại 者giả 。 慈từ 恩ân 云vân 。 得đắc 異dị 熟thục 果quả 。 隨tùy 意ý 所sở 念niệm 。 勝thắng 下hạ 二nhị 天thiên 。 下hạ 二nhị 天thiên 果quả 。 依y 樹thụ 而nhi 得đắc 。 今kim 隨tùy 欲dục 得đắc 。 名danh 為vi 自tự 在tại 。

(# ○# 〔# 別biệt 行hành 云vân 〕# 自tự 在tại 天thiên 。 是thị 欲dục 界giới 頂đảnh 。 具cụ 云vân 提đề 婆bà 跋bạt 提đề 。 此thử 云vân 他Tha 化Hóa 自Tự 在Tại 。 假giả 他tha 所sở 作tác 。 以dĩ 成thành 己kỷ 樂nhạo/nhạc/lạc 。 即tức 是thị 魔ma 王vương 也dã 。 菩Bồ 薩Tát 住trụ 赤xích 色sắc 三tam 昧muội 。 不bất 取thủ 不bất 捨xả 。 應ưng 為vi 魔ma 王vương 。 令linh 諸chư 魔ma 界giới 。 即tức 是thị 佛Phật 界giới 。 四tứ 句cú 現hiện 身thân 。 以dĩ 權quyền 引dẫn 實thật )# 。

若nhược 諸chư 眾chúng 生sanh 。 欲dục 身thân 自tự 在tại 。 飛phi 行hành 虗hư 空không 。 我ngã 於ư 彼bỉ 前tiền 。 現hiện 大Đại 自Tự 在Tại 天Thiên 身thân 。 而nhi 為vì 說thuyết 法Pháp 。 令linh 其kỳ 成thành 就tựu 。

【# 疏sớ/sơ 】# 樂Lạc 變Biến 化Hóa 天Thiên 。 他Tha 化Hóa 自Tự 在Tại 。 名danh 大đại 自tự 在tại 。 不bất 樂nhạo 異dị 熟thục 果quả 。 樂nhạo/nhạc/lạc 自tự 樂nhạo/nhạc/lạc 他tha 。 變biến 為vi 樂nhạc 具cụ 。 而nhi 受thọ 用dụng 之chi 。 名danh 大đại 自tự 在tại 。 然nhiên 若nhược 止chỉ 以dĩ 他tha 樂nhạo/nhạc/lạc 他tha 化hóa 二nhị 天thiên 所sở 配phối 。 即tức 攝nhiếp 義nghĩa 不bất 盡tận 。 (# 〔# 法pháp 華hoa 文văn 句cú 〕# 自tự 在tại 即tức 第đệ 五ngũ 天thiên 。 大đại 自tự 在tại 即tức 第đệ 六lục 天thiên )# 故cố 從tùng 慈từ 恩ân 。 攝nhiếp 四tứ 天thiên 也dã 。

(# ○# 〔# 別biệt 行hành 云vân 〕# 大đại 自tự 在tại 。 即tức 色sắc 界giới 頂đảnh 摩Ma 醯Hê 首Thủ 羅La 也dã 。 華hoa 嚴nghiêm 稱xưng 色sắc 究cứu 竟cánh 。 智trí 論luận 云vân 。 過quá 淨Tịnh 居Cư 天Thiên 。 有hữu 十thập 住trụ 菩Bồ 薩Tát 。 號hiệu 大đại 自tự 在tại 。 十thập 住trụ 經Kinh 云vân 。 大Đại 自Tự 在Tại 天Thiên 光quang 明minh 。 勝thắng 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 涅Niết 槃Bàn 獻hiến 供cung 。 大Đại 自Tự 在Tại 天Thiên 最tối 勝thắng 。 故cố 非phi 第đệ 六lục 也dã )# 。

(# △# 〔# 清thanh 涼lương 云vân 〕# 三tam 乘thừa 中trung 立lập 此thử 為vi 淨tịnh 土độ 。 是thị 報báo 身thân 所sở 居cư 。 約ước 實thật 是thị 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 攝nhiếp 報báo 之chi 果quả 。 多đa 作tác 彼bỉ 主chủ 耳nhĩ )# 。

(# ○# 〔# 通thông 釋thích 〕# 上thượng 二nhị 天thiên 。 凡phàm 有hữu 三tam 釋thích 。 以dĩ 五ngũ 六lục 二nhị 天thiên 分phần/phân 配phối 者giả 。 法pháp 華hoa 文văn 句cú 也dã 。 以dĩ 四tứ 天thiên 總tổng 攝nhiếp 者giả 。 慈từ 恩ân 玄huyền 贊tán 也dã 。 以dĩ 色sắc 欲dục 頂đảnh 二nhị 天thiên 結kết 釋thích 者giả 。 觀quán 音âm 疏sớ/sơ 義nghĩa 也dã 。 長trường/trưởng 水thủy 依y 慈từ 恩ân 。 則tắc 攝nhiếp 四tứ 天thiên 。 孤cô 山sơn 溫ôn 陵lăng 依y 義nghĩa 疏sớ/sơ 。 則tắc 從tùng 二nhị 頂đảnh 。 各các 有hữu 援viện 據cứ 。 未vị 審thẩm 適thích 從tùng 。 然nhiên 義nghĩa 疏sớ/sơ 文văn 句cú 。 出xuất 於ư 台thai 家gia 。 皆giai 智trí 者giả 所sở 說thuyết 。 義nghĩa 疏sớ/sơ 則tắc 曰viết 。 大đại 自tự 在tại 故cố 非phi 第đệ 六lục 。 文văn 句cú 則tắc 曰viết 。 諸chư 經kinh 多đa 稱xưng 大đại 自tự 在tại 。 是thị 色sắc 界giới 頂đảnh 天thiên 。 此thử 不bất 應ưng 超siêu 至chí 此thử 。 一nhất 家gia 之chi 書thư 。 不bất 應ưng 自tự 相tương/tướng 矛mâu 楯thuẫn 。 溫ôn 陵lăng 曰viết 。 初sơ 舉cử 梵Phạm 王Vương 。 至chí 此thử 乃nãi 自tự 欲dục 天thiên 色sắc 天thiên 。 而nhi 超siêu 至chí 色sắc 頂đảnh 。 意ý 兼kiêm 無vô 色sắc 。 以dĩ 明minh 無vô 剎sát 不bất 現hiện 。 取thủ 以dĩ 和hòa 會hội 三tam 家gia 之chi 說thuyết 。 庶thứ 可khả 通thông 也dã )# 。

(# [?(▽/○)]# 二nhị 統thống 攝nhiếp 鬼quỷ 神thần 對đối )# 。

若nhược 諸chư 眾chúng 生sanh 。 愛ái 統thống 鬼quỷ 神thần 。 救cứu 護hộ 國quốc 土độ 。 我ngã 於ư 彼bỉ 前tiền 。 現hiện 天thiên 大đại 將tướng 軍quân 身thân 。 而nhi 為vì 說thuyết 法Pháp 。 其kỳ 令linh 成thành 就tựu 。

【# 疏sớ/sơ 】# 天thiên 大đại 將tướng 軍quân 。 即tức 天thiên 帝đế 所sở 管quản 將tương 也dã 。 分phần/phân 住trụ 三Tam 十Thập 三Tam 天Thiên 。 各các 領lãnh 鬼quỷ 神thần 。 鎮trấn 護hộ 四tứ 方phương (# 〔# 別biệt 行hành 云vân 〕# 如như 金kim 光quang 明minh 。 即tức 以dĩ 散tán 脂chi 為vi 大đại 將tướng 。 大đại 經Kinh 云vân 。 八bát 臂tý 健kiện 提đề 。 天thiên 中trung 力lực 士sĩ 。 釋thích 論luận 稱xưng 摩Ma 醯Hê 首Thủ 羅La 。 此thử 稱xưng 大đại 自tự 在tại 。 騎kỵ 白bạch 牛ngưu 。 八bát 臂tý 。 三tam 眼nhãn 。 是thị 諸chư 大đại 將tướng 。 鳩cưu 摩ma 伽già 。 此thử 云vân 童đồng 子tử 。 騎kỵ 孔khổng 雀tước 。 擎kình 鷄kê 。 持trì 鐸đạc 。 捉tróc 赤xích 旛phan 。 韋vi 紐nữu 。 此thử 稱xưng 徧biến 聞văn 。 四tứ 臂tý 。 捉tróc 貝bối 。 持trì 輪luân 。 騎kỵ 金kim 翅sí 〔# 馬mã 〕# 皆giai 是thị 諸chư 天thiên 大đại 將tướng 。 未vị 知tri 此thử 定định 是thị 何hà 等đẳng 。 光quang 明minh 疏sớ/sơ 云vân 。 二nhị 十thập 八bát 部bộ 。 巡tuần 游du 世thế 間gian 。 賞thưởng 善thiện 罰phạt 惡ác 。 皆giai 為vi 散tán 脂chi 所sở 〔# 營doanh 〕# )# 。

(# ○# 〔# 宣tuyên 律luật 師sư 感cảm 通thông 傳truyền 〕# 天thiên 人nhân 費phí 氏thị 云vân 。 一nhất 王vương 之chi 下hạ 。 有hữu 八bát 將tương 軍quân 。 四tứ 王vương 三tam 十thập 二nhị 將tương 。 周chu 四tứ 天thiên 下hạ 。 往vãng 還hoàn 護hộ 助trợ 諸chư 出xuất 家gia 人nhân 。 四tứ 天thiên 下hạ 中trung 。 三tam 天thiên 下hạ 佛Phật 法Pháp 大đại 弘hoằng 。 東đông 西tây 天thiên 下hạ 。 人nhân 少thiểu 黠hiệt 慧tuệ 。 煩phiền 惱não 難nan 化hóa 。 南nam 方phương 一nhất 洲châu 。 雖tuy 多đa 犯phạm 罪tội 。 化hóa 令linh 從tùng 善thiện 。 心tâm 易dị 調điều 伏phục 。 佛Phật 臨lâm 涅Niết 槃Bàn 。 親thân 受thọ 囑chúc 付phó 。 並tịnh 令linh 守thủ 護hộ 。 天thiên 人nhân 韋vi 琨# 。 南nam 天thiên 王vương 八bát 大đại 將tướng 軍quân 之chi 一nhất 。 三tam 十thập 二nhị 將tương 之chi 首thủ 。 魔ma 子tử 魔ma 女nữ 。 輕khinh 弄lộng 比Bỉ 丘Khâu 。 將tương 軍quân 恓# 惶hoàng 奔bôn 赴phó 。 應ứng 機cơ 除trừ 翦# 。 有hữu 事sự 至chí 王vương 所sở 。 王vương 見kiến 皆giai 起khởi 。 為vi 韋vi 將tương 軍quân 修tu 童đồng 真chân 業nghiệp 。 受thọ 佛Phật 囑chúc 護hộ 正Chánh 法Pháp 故cố 。

若nhược 諸chư 眾chúng 生sanh 。 愛ái 統thống 世thế 界giới 。 保bảo 護hộ 眾chúng 生sanh 。 我ngã 於ư 彼bỉ 前tiền 。 現hiện 四Tứ 天Thiên 王Vương 身thân 。 而nhi 為vì 說thuyết 法Pháp 。 令linh 其kỳ 成thành 就tựu 。

【# 疏sớ/sơ 】# 四Tứ 天Thiên 王Vương 者giả 。 上thượng 升thăng 之chi 元nguyên 首thủ 。 下hạ 界giới 之chi 初sơ 天thiên 。 於ư 須Tu 彌Di 山Sơn 。 各các 居cư 一nhất 埵đóa 。 所sở 領lãnh 鬼quỷ 神thần 。 每mỗi 王vương 二nhị 部bộ 。 共cộng 八bát 部bộ 眾chúng 。 救cứu 護hộ 國quốc 界giới (# 〔# 金kim 光quang 明minh 云vân 〕# 四Tứ 天Thiên 王Vương 白bạch 佛Phật 。 我ngã 等đẳng 四tứ 王vương 。 二nhị 十thập 八bát 部bộ 。 百bách 千thiên 鬼quỷ 神thần 。 以dĩ 淨tịnh 天thiên 眼nhãn 。 常thường 觀quán 擁ủng 護hộ 。 此thử 閻Diêm 浮Phù 提Đề 。 是thị 故cố 我ngã 等đẳng 。 名danh 護Hộ 世Thế 王Vương 。

(# △# 〔# 法pháp 華hoa 文văn 句cú 云vân 〕# 四Tứ 大Đại 天Thiên 王Vương 者giả 。 帝Đế 釋Thích 外ngoại 臣thần 。 如như 武võ 將tương 也dã 。 居cư 四tứ 寶bảo 山sơn 。 各các 領lãnh 二nhị 鬼quỷ 。 不bất 令linh 惱não 人nhân 。 故cố 稱xưng 護hộ 世thế 。 本bổn 迹tích 者giả 。 本bổn 為vi 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 四tứ 王vương 。 護hộ 持trì 佛Phật 法Pháp 。 不bất 令linh 外ngoại 人nhân 。 取thủ 其kỳ 枝chi 葉diệp 。 斫chước 截tiệt 破phá 壞hoại 。 常thường 王vương 護hộ 東đông 方phương 常thường 無vô 常thường 雙song 樹thụ 。 樂nhạo/nhạc/lạc 王vương 護hộ 南nam 方phương 樂nhạo/nhạc/lạc 無vô 樂nhạo/nhạc/lạc 雙song 樹thụ 。 我ngã 王vương 護hộ 西tây 方phương 我ngã 無vô 我ngã 雙song 樹thụ 淨tịnh 王vương 護hộ 北bắc 方phương 淨tịnh 不bất 淨tịnh 雙song 樹thụ 。 枝chi 幹cán 喻dụ 常thường 。 葉diệp 喻dụ 於ư 我ngã 。 果quả 喻dụ 於ư 樂nhạo/nhạc/lạc 。 茂mậu 葉diệp 喻dụ 淨tịnh 。 護hộ 此thử 華hoa 果quả 。 常thường 能năng 利lợi 益ích 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 故cố 迹tích 為vi 四tứ 王vương 而nhi 護hộ 世thế 也dã )# 。

(# △# 〔# 淨tịnh 名danh 曰viết 〕# 。 若nhược 在tại 護hộ 世thế 。 護hộ 世thế 中trung 尊tôn 。 護hộ 諸chư 眾chúng 生sanh 。 什thập 曰viết 護hộ 世thế 。 四Tứ 天Thiên 王Vương 也dã 。 諸chư 惡ác 鬼quỷ 神thần 。 殘tàn 食thực 眾chúng 生sanh 。 護Hộ 世Thế 四Tứ 王Vương 。 不bất 令linh 害hại 也dã 。 今kim 言ngôn 道Đạo 力lực 所sở 護hộ 。 兼kiêm 及cập 十thập 方phương )# 。

(# △# 〔# 智trí 論luận 云vân 〕# 一nhất 切thiết 山sơn 河hà 樹thụ 木mộc 。 土thổ 地địa 城thành 郭quách 。 一nhất 切thiết 鬼quỷ 神thần 。 皆giai 屬thuộc 四Tứ 天Thiên 王Vương 管quản 。 有hữu 不bất 得đắc 般Bát 若Nhã 經Kinh 卷quyển 者giả 。 故cố 皆giai 隨tùy 從tùng 共cộng 來lai )# 。

若nhược 諸chư 眾chúng 生sanh 。 愛ái 生sanh 天thiên 宮cung 。 驅khu 使sử 鬼quỷ 神thần 。 我ngã 於ư 彼bỉ 前tiền 。 現hiện 四Tứ 天Thiên 王Vương 。 國quốc 太thái 子tử 身thân 。 而nhi 為vì 說thuyết 法Pháp 。 令linh 其kỳ 成thành 就tựu 。

【# 疏sớ/sơ 】# 天thiên 王vương 太thái 子tử 。 即tức 那na 吒tra 之chi 類loại 。 輔phụ 政chánh 統thống 攝nhiếp 。 跨khóa 握ác 鬼quỷ 物vật 。 護hộ 世thế 益ích 人nhân 。 菩Bồ 薩Tát 身thân 同đồng 。 先tiên 令linh 成thành 就tựu 。 後hậu 使sử 厭yếm 離ly 。 (# 〔# 大đại 吉cát 義nghĩa 經Kinh 云vân 〕# 。 護Hộ 世Thế 四Tứ 王Vương 。 各các 有hữu 九cửu 十thập 一nhất 子tử 。 姿tư 貌mạo 端đoan 正chánh 。 有hữu 大đại 勢thế 力lực 。 皆giai 名danh 曰viết 帝đế 。 此thử 天thiên 王vương 合hợp 有hữu 三tam 百bách 六lục 十thập 四tứ 子tử 。 能năng 護hộ 十thập 方phương )# 。

(# ○# 〔# 感cảm 通thông 傳truyền 〕# 四Tứ 天Thiên 王Vương 臣thần 佐tá 白bạch 律luật 師sư 言ngôn 。 弟đệ 子tử 是thị 第đệ 一nhất 欲dục 界giới 南nam 天thiên 王vương 之chi 第đệ 五ngũ 子tử 。 王vương 有hữu 九cửu 十thập 一nhất 子tử 。 各các 御ngự 邦bang 都đô 。 並tịnh 依y 佛Phật 法Pháp 。 南nam 方phương 天thiên 王vương 。 第đệ 三tam 子tử 張trương 與dữ 。 撰soạn 述thuật 祗chi 桓hoàn 圖đồ 經kinh 一nhất 百bách 卷quyển 。 北bắc 方phương 天thiên 王vương 。 第đệ 十thập 六lục 子tử 。 造tạo 立lập 五ngũ 精tinh 舍xá 記ký 。 有hữu 五ngũ 百bách 卷quyển 。 各các 在tại 當đương 天thiên )# 。

(# [│/○]# 三tam 人nhân 位vị 三tam )# 。

(# [?(▽/○)]# 一nhất 帝đế 王vương 臣thần 佐tá 對đối )# 。

若nhược 諸chư 眾chúng 生sanh 。 樂nhạo/nhạc/lạc 為vi 人nhân 主chủ 。 我ngã 於ư 彼bỉ 前tiền 。 現hiện 人nhân 王vương 身thân 。 而nhi 為vì 說thuyết 法Pháp 。 令linh 其kỳ 成thành 就tựu 。

【# 疏sớ/sơ 】# 四tứ 輪luân 粟túc 散tán 。 皆giai 人nhân 之chi 王vương 也dã (# 〔# 別biệt 行hành 云vân 〕# 就tựu 人nhân 王vương 中trung 。 四tứ 種chủng 轉Chuyển 輪Luân 王Vương 。 自tự 有hữu 大đại 小tiểu 。 （# 如như 次thứ 王vương 四tứ 三tam 二nhị 一nhất 。 天thiên 下hạ ）# 非phi 轉chuyển 輪luân 者giả 。 名danh 粟túc 散tán 王vương 。 自tự 有hữu 大đại 小tiểu 。 若nhược 中trung 下hạ 品phẩm 十Thập 善Thiện 。 報báo 為vi 粟túc 散tán 小tiểu 王vương 。 眾chúng 多đa 如như 彼bỉ 粟túc 故cố 。 又hựu 言ngôn 粟túc 散tán 。 如như 人nhân 把bả 粟túc 散tán 置trí 盤bàn 中trung 。 各các 得đắc 分phần/phân 位vị 。 王vương 喻dụ 亦diệc 爾nhĩ 。 何hà 獨độc 為vi 福phước 業nghiệp 受thọ 報báo 。 入nhập 同đồng 居cư 土thổ 。 具cụ 足túc 化hóa 他tha 。 共cộng 修tu 功công 德đức 。 慈từ 心tâm 利lợi 物vật 。 是thị 為vi 王vương 也dã )# 。

(# ○# 〔# 大đại 集tập 經Kinh 云vân 〕# 國quốc 王vương 護hộ 法Pháp 。 增tăng 長trưởng 三tam 種chủng 精tinh 氣khí 。 一nhất 地địa 精tinh 氣khí 。 謂vị 五ngũ 穀cốc 豐phong 熟thục 。 二nhị 眾chúng 生sanh 精tinh 氣khí 。 謂vị 形hình 貌mạo 端đoan 嚴nghiêm 。 無vô 諸chư 疾tật 疫dịch 。 三tam 善thiện 氣khí 精tinh 氣khí 。 謂vị 修tu 施thí 戒giới 信tín 等đẳng )# 。

若nhược 諸chư 眾chúng 生sanh 。 愛ái 主chủ 族tộc 姓tánh 。 世thế 間gian 推thôi 讓nhượng 。 我ngã 於ư 彼bỉ 前tiền 。 現hiện 長trưởng 者giả 身thân 。 而nhi 為vì 說thuyết 法Pháp 。 令linh 其kỳ 成thành 就tựu 。

【# 疏sớ/sơ 】# 長trưởng 者giả 十thập 德đức 。 謂vị 姓tánh 貴quý 。 位vị 高cao 。 大đại 富phú 。 威uy 猛mãnh 。 智trí 深thâm 。 年niên 耆kỳ 。 行hành 淨tịnh 。 禮lễ 備bị 。 上thượng 嘆thán 。 下hạ 歸quy 。 十thập 德đức 具cụ 焉yên 。 名danh 大đại 長trưởng 者giả 。 〔# 法pháp 華hoa 文văn 句cú 云vân 〕# 一nhất 姓tánh 貴quý 。 姓tánh 則tắc 三tam 皇hoàng 五ngũ 帝đế 之chi 裔duệ 。 左tả 貂# 右hữu 插sáp 之chi 家gia 。 二nhị 位vị 高cao 。 位vị 則tắc 輔phụ 弼bật 丞thừa 相tương/tướng 。 鹽diêm 梅mai 阿a 衡hành 。 三tam 大đại 富phú 。 富phú 則tắc 銅đồng 陵lăng 金kim 谷cốc 。 豐phong 饒nhiêu 侈xỉ 靡mĩ 。 四tứ 威uy 猛mãnh 。 威uy 則tắc 嚴nghiêm 霜sương 隆long 重trọng/trùng 。 不bất 肅túc 而nhi 成thành 。 五ngũ 智trí 深thâm 。 智trí 則tắc 胷# 如như 武võ 庫khố 。 權quyền 奇kỳ 超siêu 拔bạt 。 六lục 耆kỳ 年niên 。 年niên 則tắc 蒼thương 蒼thương 稜lăng 稜lăng 。 物vật 儀nghi 所sở 伏phục 。 七thất 行hành 淨tịnh 。 行hành 則tắc 白bạch 圭# 無vô 玷điếm 。 所sở 行hành 如như 言ngôn 。 八bát 禮lễ 備bị 。 禮lễ 則tắc 節tiết 度độ 庠tường 序tự 。 世thế 所sở 具cụ 瞻chiêm 。 九cửu 上thượng 嘆thán 。 上thượng 則tắc 一nhất 人nhân 所sở 敬kính 。 十thập 下hạ 歸quy 。 下hạ 則tắc 四tứ 海hải 所sở 歸quy 。 內nội 合hợp 如Như 來Lai 。 十thập 種chủng 功công 德đức 。

(# △# 〔# 淨tịnh 名danh 云vân 〕# 。 若nhược 在tại 長trưởng 者giả 。 長trưởng 者giả 中trung 尊tôn 。 為vi 說thuyết 勝thắng 法Pháp 。 什thập 曰viết 。 聲Thanh 聞Văn 於ư 凡phàm 夫phu 為vi 勝thắng 。 如như 是thị 展triển 轉chuyển 。 佛Phật 法Pháp 最tối 勝thắng 。 肇triệu 曰viết 。 凡phàm 人nhân 易dị 以dĩ 威uy 順thuận 。 難nan 以dĩ 理lý 從tùng 。 故cố 大Đại 士Sĩ 每mỗi 處xứ 其kỳ 尊tôn 。 以dĩ 弘hoằng 風phong 靡mĩ 之chi 化hóa 。 長trưởng 者giả 豪hào 族tộc 望vọng 重trọng/trùng 。 多đa 以dĩ 世thế 教giáo 自tự 居cư 。 不bất 弘hoằng 出xuất 世thế 間gian 勝thắng 法Pháp 也dã )# 。

若nhược 諸chư 眾chúng 生sanh 。 愛ái 談đàm 名danh 言ngôn 。 清thanh 淨tịnh 自tự 居cư 。 我ngã 於ư 彼bỉ 前tiền 。 現hiện 居cư 士sĩ 身thân 。 而nhi 為vì 說thuyết 法Pháp 。 令linh 其kỳ 成thành 就tựu 。

【# 疏sớ/sơ 】# 博bác 聞văn 強cường 識thức 。 不bất 求cầu 仕sĩ 宦# 。 居cư 財tài 大đại 富phú 。 秉bỉnh 志chí 廉liêm 貞trinh 。 故cố 名danh 居cư 士sĩ (# 〔# 淨tịnh 名danh 云vân 〕# 。 若nhược 在tại 居cư 士sĩ 。 居cư 士sĩ 中trung 尊tôn 。 斷đoạn 其kỳ 貪tham 著trước 。 什thập 曰viết 。 外ngoại 國quốc 白bạch 衣y 。 多đa 財tài 富phú 樂lạc 者giả 。 名danh 為vi 居cư 士sĩ 。 按án 須tu 達đạt 維Duy 摩Ma 詰Cật 。 皆giai 西tây 國quốc 長trưởng 者giả 。 居cư 士sĩ 。 如như 此thử 方phương 龐# 蘊uẩn )# 。

若nhược 諸chư 眾chúng 生sanh 。 愛ái 治trị 國quốc 土độ 。 剖phẫu 斷đoạn 邦bang 邑ấp 。 我ngã 於ư 彼bỉ 前tiền 。 現hiện 宰tể 官quan 身thân 。 而nhi 為vì 說thuyết 法Pháp 。 令linh 其kỳ 成thành 就tựu 。

(# 【# 疏sớ/sơ 】# 國quốc 。 域vực 也dã 。 大đại 曰viết 邦bang 。 邦bang 。 封phong 也dã 。 邑ấp 即tức 是thị 縣huyện 〔# 別biệt 行hành 云vân 〕# 宰tể 是thị 主chủ 義nghĩa 。 官quan 是thị 功công 能năng 義nghĩa 。 三tam 台thai 以dĩ 功công 能năng 輔phụ 政chánh 於ư 王vương 。 故cố 曰viết 宰tể 官quan 。 郡quận 邑ấp 亦diệc 稱xưng 宰tể 官quan 。 宰tể 政chánh 民dân 下hạ 也dã )# 。

(# △# 〔# 淨tịnh 名danh 云vân 〕# 。 若nhược 在tại 大đại 臣thần 。 大đại 臣thần 中trung 尊tôn 。 教giáo 以dĩ 正Chánh 法Pháp 。

若nhược 諸chư 眾chúng 生sanh 。 愛ái 諸chư 術thuật 數số 。 攝nhiếp 衛vệ 自tự 居cư 。 我ngã 於ư 彼bỉ 前tiền 。 現hiện 婆Bà 羅La 門Môn 身thân 。 而nhi 為vì 說thuyết 法Pháp 。 令linh 其kỳ 成thành 就tựu 。

【# 疏sớ/sơ 】# 婆Bà 羅La 門Môn 。 云vân 淨tịnh 行hạnh 。 咒chú 禁cấm 算toán 藝nghệ 。 調điều 養dưỡng 方phương 法pháp 。 皆giai 為vi 數số 術thuật 。 菩Bồ 薩Tát 乘Thừa 機cơ 現hiện 相tướng 。 獎tưởng 而nhi 成thành 之chi 。 何hà 物vật 不bất 化hóa (# 〔# 別biệt 行hành 云vân 〕# 稱xưng 為vi 梵Phạm 行hạnh 。 劫kiếp 初sơ 種chủng 族tộc 。 山sơn 野dã 自tự 閑nhàn 。 人nhân 以dĩ 稱xưng 之chi )# 。

(# △# 〔# 淨tịnh 名danh 云vân 〕# 。 若nhược 在tại 婆Bà 羅La 門Môn 。 婆Bà 羅La 門Môn 中trung 尊tôn 。 除trừ 其kỳ 我ngã 慢mạn 。 什thập 曰viết 。 廣quảng 學học 問vấn 。 求cầu 邪tà 道đạo 自tự 恃thị 知tri 慧tuệ 。 驕kiêu 慢mạn 自tự 在tại 。 故cố 名danh 婆Bà 羅La 門Môn 。 肇triệu 曰viết 。 秦tần 言ngôn 外ngoại 意ý 。 其kỳ 種chủng 別biệt 有hữu 經kinh 書thư 。 世thế 世thế 相tương/tướng 承thừa 。 以dĩ 道đạo 學học 為vi 業nghiệp )# 。

(# [?(▽/○)]# 二nhị 出xuất 家gia 在tại 家gia 對đối )# 。

若nhược 有hữu 男nam 子tử 。 好hiếu 學học 出xuất 家gia 。 持trì 諸chư 戒giới 律luật 。 我ngã 於ư 彼bỉ 前tiền 。 現hiện 比Bỉ 丘Khâu 身thân 。 而nhi 為vì 說thuyết 法Pháp 。 令linh 其kỳ 成thành 就tựu 。 若nhược 有hữu 女nữ 人nhân 。 好hiếu 學học 出xuất 家gia 。 持trì 諸chư 禁cấm 戒giới 。 我ngã 於ư 彼bỉ 前tiền 。 現hiện 比Bỉ 丘Khâu 尼Ni 身thân 。 而nhi 為vì 說thuyết 法Pháp 。 令linh 其kỳ 成thành 就tựu 。

【# 疏sớ/sơ 】# 尸thi 羅la 云vân 戒giới 。 毗Tỳ 尼Ni 云vân 律luật 。 由do 依y 律luật 法pháp 。 防phòng 非phi 止chỉ 惡ác 。 故cố 名danh 為vi 戒giới 。 即tức 二nhị 百bách 五ngũ 十thập 戒giới 也dã 。 (# 〔# 智trí 論luận 云vân 〕# 受thọ 戒giới 時thời 。 自tự 言ngôn 我ngã 是thị 。 某mỗ 甲giáp 比Bỉ 丘Khâu 。 盡tận 形hình 壽thọ 持trì 戒giới 。 故cố 名danh 比Bỉ 丘Khâu 尼ni 。 女nữ 聲thanh 。 即tức 女nữ 比Bỉ 丘Khâu 。 持trì 五ngũ 百bách 戒giới 也dã 。 既ký 戒giới 德đức 自tự 嚴nghiêm 。 軌quỹ 物vật 成thành 化hóa 。 進tiến 行hành 彌di 速tốc 。 遠viễn 出xuất 三tam 界giới 。 〔# 涅Niết 槃Bàn 疏sớ/sơ 云vân 〕# 尼ni 姨di 女nữ 。 通thông 是thị 二nhị 方phương 女nữ 人nhân 之chi 稱xưng 。 別biệt 論luận 者giả 。 在tại 俗tục 者giả 為vi 女nữ 。 受thọ 五Ngũ 戒Giới 者giả 為vi 姨di 。 出xuất 家gia 者giả 為vi 尼ni 。 律luật 中trung 亦diệc 呼hô 阿a 姨di 阿a 姊tỷ 〔# 翻phiên 譯dịch 云vân 〕# 以dĩ 愛ái 道đạo 尼ni 是thị 佛Phật 姨di 故cố 。 傚# 喚hoán 阿a 姨di )# 。

若nhược 有hữu 男nam 子tử 。 樂nhạo 持trì 五Ngũ 戒Giới 。 我ngã 於ư 彼bỉ 前tiền 。 現hiện 優Ưu 婆Bà 塞Tắc 身thân 。 而nhi 為vì 說thuyết 法Pháp 。 令linh 其kỳ 成thành 就tựu 。 若nhược 有hữu 女nữ 子tử 。 五Ngũ 戒Giới 自tự 居cư 。 我ngã 於ư 彼bỉ 前tiền 。 現hiện 優Ưu 婆Bà 夷Di 身thân 。 而nhi 為vì 說thuyết 法Pháp 。 令linh 其kỳ 成thành 就tựu 。

【# 疏sớ/sơ 】# 佛Phật 為vi 提đề 謂vị 長trưởng 者giả 等đẳng 在tại 家gia 眾chúng 。 受thọ 三Tam 歸Quy 已dĩ 。 即tức 受thọ 五Ngũ 戒Giới 。 為vi 優Ưu 婆Bà 塞Tắc 。 經kinh 說thuyết 五Ngũ 戒Giới 者giả 。 天thiên 下hạ 大đại 禁cấm 忌kỵ 。 若nhược 犯phạm 此thử 五ngũ 。 在tại 天thiên 違vi 五ngũ 星tinh 。 在tại 地địa 違vi 五ngũ 岳nhạc 。 在tại 方phương 違vi 五ngũ 帝đế 。 在tại 身thân 違vi 五ngũ 藏tạng 。 如như 是thị 等đẳng 世thế 間gian 。 違vi 犯phạm 無vô 量lượng 。 若nhược 約ước 出xuất 世thế 。 則tắc 壞hoại 五ngũ 分phần 法Pháp 身thân 。 一nhất 切thiết 佛Phật 法Pháp 。 以dĩ 五Ngũ 戒Giới 是thị 大đại 小tiểu 尸thi 羅la 根căn 本bổn 故cố 。 好hiếu 學học 此thử 者giả 。 現hiện 清thanh 淨tịnh 男nam 女nữ 。 與dữ 說thuyết 此thử 法pháp 。 (# 〔# 肇triệu 曰viết 〕# 義nghĩa 名danh 信tín 士sĩ 男nam 。 信tín 士sĩ 女nữ 〔# 淨tịnh 名danh 疏sớ/sơ 云vân 〕# 此thử 云vân 清thanh 淨tịnh 士sĩ 。 清thanh 淨tịnh 女nữ )# 。

(# △# 〔# 涅Niết 槃Bàn 疏sớ/sơ 云vân 〕# 通thông 名danh 在tại 家gia 二nhị 眾chúng 。 形hình 雖tuy 在tại 俗tục 。 元nguyên 未vị 昏hôn 娶thú 。 今kim 持trì 五Ngũ 戒Giới 。 永vĩnh 斷đoạn 俗tục 法pháp 則tắc 於ư 佛Phật 法Pháp 有hữu 功công 。 名danh 曰viết 勳huân 士sĩ 勳huân 女nữ 。 若nhược 俗tục 。 法pháp 不bất 虧khuy 。 而nhi 持trì 五Ngũ 戒Giới 。 後hậu 加gia 八bát 齋trai 。 名danh 善thiện 宿túc 男nam 女nữ 〔# 西tây 域vực 記ký 云vân 〕# 唐đường 言ngôn 近Cận 事Sự 男Nam 。 近Cận 事Sự 女Nữ 。 言ngôn 親thân 近cận 承thừa 事sự 。 諸chư 佛Phật 法Pháp 故cố 。 後hậu 漢hán 西tây 域vực 傳truyền 。 名danh 伊y 蒲bồ 塞tắc 。 注chú 即tức 優Ưu 婆Bà 塞Tắc 也dã 。 中trung 華hoa 翻phiên 為vi 近cận 住trụ 。 言ngôn 受thọ 戒giới 行hạnh 。 堪kham 近cận 僧Tăng 住trụ )# 。

(# [?(▽/○)]# 三tam 女nữ 主chủ 童đồng 身thân 對đối )# 。

若nhược 有hữu 女nữ 人nhân 。 內nội 政chánh 立lập 身thân 。 以dĩ 修tu 家gia 國quốc 。 我ngã 於ư 彼bỉ 前tiền 。 現hiện 女nữ 主chủ 身thân 。 及cập 國quốc 夫phu 人nhân 。 命mạng 婦phụ 大đại 家gia 。 而nhi 為vì 說thuyết 法Pháp 。 令linh 其kỳ 成thành 就tựu 。

【# 疏sớ/sơ 】# 掌chưởng 理lý 王vương 之chi 內nội 政chánh 。 謂vị 之chi 內nội 宰tể 。 天thiên 子tử 后hậu 妃phi 曰viết 女nữ 主chủ 。 諸chư 侯hầu 曰viết 國quốc 夫phu 人nhân 。 卿khanh 大đại 夫phu 之chi 婦phụ 。 受thọ 命mạng 於ư 后hậu 妃phi 。 曰viết 命mạng 婦phụ 。 大đại 家gia 者giả 。 后hậu 妃phi 所sở 師sư 之chi 女nữ 。 如như 曹tào 惠huệ 姬# (# 〔# 別biệt 行hành 云vân 〕# 王vương 家gia 禁cấm 固cố 。 不bất 得đắc 遊du 散tán 。 化hóa 物vật 為vi 難nạn/nan 。 如như 妙diệu 音âm 即tức 云vân 。 於ư 王vương 後hậu 宮cung 。 變biến 為vi 女nữ 像tượng 也dã )# 。

若nhược 有hữu 眾chúng 生sanh 。 不bất 壞hoại 男nam 根căn 。 我ngã 於ư 彼bỉ 前tiền 。 現hiện 童đồng 男nam 身thân 。 而nhi 為vì 說thuyết 法Pháp 。 令linh 其kỳ 成thành 就tựu 。 若nhược 有hữu 處xử 女nữ 。 愛ái 樂nhạo 處xứ 身thân 。 不bất 求cầu 侵xâm 暴bạo 。 我ngã 於ư 彼bỉ 前tiền 。 現hiện 童đồng 女nữ 身thân 。 而nhi 為vì 說thuyết 法Pháp 。 令linh 其kỳ 成thành 就tựu 。

(# 〔# 別biệt 行hành 云vân 〕# 童đồng 男nam 女nữ 者giả 。 取thủ 妙diệu 莊trang 嚴nghiêm 二nhị 子tử 釋thích 之chi 。 華hoa 嚴nghiêm 童đồng 子tử 。 算toán 沙sa 遊du 戲hí 也dã )# 。

(# [│/○]# 四tứ 鬼quỷ 神thần 三tam )# 。

(# [?(▽/○)]# 一nhất 天thiên 龍long 夜dạ 叉xoa 。 樂nhạo/nhạc/lạc 神thần 類loại )# 。

若nhược 有hữu 諸chư 天thiên 。 樂nhạo 出xuất 天thiên 倫luân 。 我ngã 現hiện 天thiên 身thân 。 而nhi 為vì 說thuyết 法Pháp 。 令linh 其kỳ 成thành 就tựu 。 若nhược 有hữu 諸chư 龍long 。 樂nhạo 出xuất 龍long 倫luân 。 我ngã 現hiện 龍long 身thân 。 而nhi 為vì 說thuyết 法Pháp 。 令linh 其kỳ 成thành 就tựu 。 若nhược 有hữu 藥dược 叉xoa 。 樂nhạo 度độ 本bổn 倫luân 。 我ngã 於ư 彼bỉ 前tiền 。 現hiện 藥dược 叉xoa 身thân 。 而nhi 為vì 說thuyết 法Pháp 。 令linh 其kỳ 成thành 就tựu 。 若nhược 乾càn 闥thát 婆bà 。 樂nhạo 脫thoát 其kỳ 倫luân 。 我ngã 於ư 彼bỉ 前tiền 。 現hiện 乾càn 闥thát 婆bà 身thân 。 而nhi 為vì 說thuyết 法Pháp 。 令linh 其kỳ 成thành 就tựu 。

【# 疏sớ/sơ 】# 天thiên 能năng 厭yếm 樂nhạo/nhạc/lạc 。 龍long 能năng 怖bố 苦khổ 。 樂nhạo/nhạc/lạc 神thần 蕩đãng 逸dật 。 藥dược 叉xoa 勇dũng 健kiện 。 各các 慕mộ 出xuất 倫luân 。 非phi 聖thánh 不bất 拔bạt (# 〔# 什thập 公công 云vân 〕# 八bát 部bộ 皆giai 。 有hữu 大đại 神thần 力lực 。 能năng 自tự 變biến 本bổn 形hình 。 在tại 座tòa 聽thính 法Pháp 也dã 。 今kim 按án 此thử 經Kinh 。 闕khuyết 第đệ 六lục 迦ca 樓lâu 羅la 一nhất 部bộ )# 。

(# ○# 〔# 別biệt 行hành 云vân 〕# 上thượng 列liệt 大đại 威uy 德đức 天thiên 。 今kim 更cánh 舉cử 二nhị 十thập 八bát 天thiên 。 或hoặc 可khả 星tinh 宿tú 掌chưởng 人nhân 間gian 者giả 也dã 。 經Kinh 云vân 。 諸chư 天thiên 當đương 自tự 思tư 。 我ngã 等đẳng 何hà 當đương 得đắc 人nhân 身thân 。 生sanh 釋Thích 迦Ca 如Như 來Lai 法pháp 中trung 。 受thọ 比Bỉ 丘Khâu 戒giới )# 。

(# △# 〔# 法pháp 苑uyển 珠châu 林lâm 云vân 〕# 夫phu 論luận 天thiên 報báo 。 識thức 復phục 豐phong 華hoa 。 服phục 玩ngoạn 光quang 新tân 。 身thân 形hình 輕khinh 妙diệu 。 而nhi 自tự 在tại 天thiên 上thượng 。 便tiện 是thị 魔ma 王vương 。 無vô 想tưởng 定định 中trung 。 翻phiên 為vi 外ngoại 道đạo 。 四tứ 空không 之chi 頂đảnh 。 迷mê 執chấp 不bất 輕khinh 。 六lục 欲dục 之chi 間gian 。 迷mê 惑hoặc 殊thù 重trọng/trùng 。 不bất 能năng 受thọ 持trì 般Bát 若Nhã 。 供cúng 養dường 涅Niết 槃Bàn 。 憍kiêu 慢mạn 轉chuyển 增tăng 。 我ngã 人nhân 逾du 盛thịnh 。 所sở 以dĩ 頭đầu 華hoa 萎nuy 髻kế 腋dịch 汗hãn 流lưu 衿# 。 寶bảo 殿điện 歇hiết 光quang 。 羅la 衣y 聚tụ 膩nị 。 憑bằng 斯tư 淨tịnh 心tâm 。 悉tất 皆giai 懺sám 悔hối 。 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 人nhân 有hữu 三tam 事sự 。 勝thắng 於ư 諸chư 天thiên 。 一nhất 勇dũng 猛mãnh 。 二nhị 憶ức 念niệm 。 三tam 梵Phạm 行hạnh 。

(# ○# 〔# 別biệt 行hành 云vân 〕# 龍long 有hữu 四tứ 種chủng 。 一nhất 守thủ 天thiên 宮cung 。 持trì 令linh 不bất 落lạc 。 二nhị 興hưng 雲vân 致trí 雨vũ 。 益ích 人nhân 間gian 者giả 。 三tam 地địa 龍long 。 決quyết 江giang 開khai 瀆độc 。 四tứ 伏phục 藏tạng 龍long 。 守thủ 轉Chuyển 輪Luân 王Vương 大đại 福phước 人nhân 藏tạng 。 肇triệu 師sư 但đãn 出xuất 三tam 。 不bất 出xuất 天thiên 龍long )# 。

(# △# 〔# 長Trường 阿A 含Hàm 十thập 八bát 〕# 閻Diêm 浮Phù 提Đề 諸chư 龍long 有hữu 三tam 患hoạn 。 一nhất 熱nhiệt 風phong 熱nhiệt 沙sa 著trước 身thân 。 燒thiêu 皮bì 肉nhục 及cập 骨cốt 。 以dĩ 為vị 苦khổ 惱não 。 二nhị 惡ác 風phong 暴bạo 起khởi 。 吹xuy 其kỳ 宮cung 殿điện 。 失thất 寶bảo 飾sức 衣y 等đẳng 。 龍long 身thân 自tự 現hiện 。 以dĩ 為vị 苦khổ 惱não 。 三tam 諸chư 龍long 娛ngu 樂lạc 時thời 。 金kim 翅sí 鳥điểu 入nhập 宮cung 。 摶đoàn 撮toát 始thỉ 生sanh 龍long 子tử 食thực 之chi 。 怖bố 懼cụ 熟thục 惱não 。 阿A 耨Nậu 達Đạt 池Trì 。 無vô 此thử 三tam 患hoạn 。 故cố 名danh 無vô 熱nhiệt 惱não 池trì 。

(# △# 〔# 僧Tăng 祗chi 律luật 云vân 〕# 商thương 人nhân 問vấn 龍long 女nữ 言ngôn 。 汝nhữ 有hữu 如như 是thị 莊trang 嚴nghiêm 受thọ 用dụng 。 布bố 薩tát 何hà 為vi 。

答đáp 言ngôn 。

我ngã 龍long 法pháp 有hữu 五ngũ 。 事sự 苦khổ 。 為vi 生sanh 時thời 。 眠miên 時thời 。 淫dâm 時thời 。 瞋sân 時thời 。 死tử 時thời 。 一nhất 日nhật 之chi 中trung 。 三tam 過quá 皮bì 膚phu 落lạc 地địa 。 熱nhiệt 沙sa 摶đoàn 身thân 。 復phục 問vấn 汝nhữ 欲dục 求cầu 何hà 事sự 。

答đáp 言ngôn 。

樂nhạo/nhạc/lạc 人nhân 道đạo 中trung 生sanh 。 為vi 畜súc 生sanh 中trung 苦khổ 。 不bất 知tri 法pháp 故cố 。 欲dục 就tựu 如Như 來Lai 出xuất 家gia )# 。

(# △# 〔# 清thanh 涼lương 云vân 〕# 智trí 論luận 云vân 。 此thử 龍long 是thị 七Thất 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 須Tu 彌Di 藏tạng 經Kinh 云vân 。

佛Phật 告cáo 須Tu 彌Di 藏tạng 龍long 仙tiên 菩Bồ 薩Tát 。

汝nhữ 于vu 然Nhiên 燈Đăng 佛Phật 所sở 。 為vi 化hóa 諸chư 龍long 。 起khởi 大đại 勇dũng 猛mãnh 。 今kim 四tứ 生sanh 龍long 。 有hữu 於ư 惡ác 毒độc 。 氣khí 毒độc 。 見kiến 毒độc 。 觸xúc 毒độc 。 齧niết 毒độc 。 貪tham 瞋sân 癡si 毒độc 。 云vân 何hà 當đương 令linh 。 如như 法Pháp 除trừ 滅diệt 。 彼bỉ 菩Bồ 薩Tát 言ngôn 。 我ngã 入nhập 其kỳ 窟quật 。 入nhập 深thâm 三tam 昧muội 。 彼bỉ 當đương 降hàng 伏phục 。 此thử 諸chư 龍long 王vương 。 安an 住trụ 大Đại 乘Thừa 。 精tinh 進tấn 修tu 行hành 。 有hữu 大đại 威uy 德đức 。 是thị 大đại 龍long 王vương 。 各các 各các 佛Phật 前tiền 。 率suất 諸chư 眷quyến 屬thuộc 。 不bất 令linh 起khởi 作tác 如như 上thượng 灾# 禍họa 。 於ư 佛Phật 法Pháp 僧Tăng 。 三Tam 寶Bảo 種chủng 性tánh 。 久cửu 住trụ 於ư 世thế 。 不bất 令linh 速tốc 滅diệt )# 。

(# ○# 藥dược 叉xoa 〔# 西tây 域vực 記ký 云vân 〕# 舊cựu 訛ngoa 曰viết 夜dạ 叉xoa 。 什thập 曰viết 秦tần 言ngôn 貴quý 人nhân 。 亦diệc 言ngôn 輕khinh 疾tật 。 （# 亦diệc 云vân 捷tiệp 疾tật ）# 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 在tại 地địa 。 二nhị 在tại 虗hư 空không 。 三tam 天thiên 夜dạ 叉xoa 也dã 。 地địa 夜dạ 叉xoa 但đãn 以dĩ 財tài 施thí 。 故cố 不bất 能năng 飛phi 空không 。 天thiên 夜dạ 叉xoa 以dĩ 車xa 馬mã 施thí 。 故cố 能năng 飛phi 行hành 。 佛Phật 轉chuyển 法Pháp 輪luân 時thời 。 地địa 夜dạ 叉xoa 唱xướng 。 空không 夜dạ 叉xoa 聞văn 。 空không 夜dạ 叉xoa 唱xướng 。 四Tứ 天Thiên 王Vương 聞văn 。 如như 是thị 乃nãi 至chí 梵Phạm 天Thiên 。

(# △# 〔# 清thanh 涼lương 云vân 〕# 此thử 云vân 輕khinh 捷tiệp 。 飛phi 空không 速tốc 疾tật 故cố 。 亦diệc 云vân 苦khổ 活hoạt 。 此thử 類loại 飛phi 空không 噉đạm 人nhân 故cố 。 菩Bồ 薩Tát 示thị 為vi 其kỳ 王vương 。 翻phiên 加gia 守thủ 護hộ 。 亦diệc 令linh 愛ái 見kiến 羅la 剎sát 。 不bất 害hại 法Pháp 身thân 慧tuệ 命mạng 。

(# ○# 乾càn 闥thát 婆bà 〔# 法pháp 華hoa 文văn 句cú 云vân 〕# 四tứ 乾càn 闥thát 王vương 。 此thử 云vân 齅khứu 香hương 。 以dĩ 香hương 為vi 食thực 。 亦diệc 云vân 香hương 陰ấm 。 其kỳ 身thân 出xuất 香hương 。 天thiên 帝đế 俗tục 樂nhạo/nhạc/lạc 之chi 神thần 也dã )# 。

(# △# 〔# 清thanh 涼lương 云vân 〕# 此thử 云vân 尋tầm 香hương 。 亦diệc 云vân 食thực 香hương 。 止chỉ 十thập 寶bảo 山sơn 間gian 。 食thực 諸chư 香hương 粖mạt 〔# 什thập 公công 云vân 〕# 天thiên 樂nhạc 神thần 也dã 。 處xử 地địa 上thượng 寶bảo 山sơn 中trung 。 天thiên 欲dục 作tác 樂nhạc 時thời 。 此thử 神thần 身thân 有hữu 異dị 相tướng 。 即tức 上thượng 天thiên 也dã 〔# 泐# 云vân 〕# 帝Đế 釋Thích 宮cung 欲dục 作tác 樂nhạc 。 燒thiêu 沉trầm 水thủy 香hương 。 此thử 神thần 即tức 尋tầm 香hương 氣khí 而nhi 往vãng 。 故cố 翻phiên 尋tầm 香hương 氣khí 也dã )# 。

(# △# 〔# 淨tịnh 名danh 疏sớ/sơ 云vân 〕# 此thử 亦diệc 陵lăng 空không 之chi 神thần 。 不bất 噉đạm 酒tửu 肉nhục 。 惟duy 香hương 資tư 陰ấm 。 是thị 天thiên 帝đế 幢tràng 倒đảo 樂nhạo/nhạc/lạc 神thần 。 在tại 須Tu 彌Di 南nam 金kim 剛cang 窟quật 住trụ 〔# 起khởi 世thế 經Kinh 云vân 〕# 雪Tuyết 山Sơn 右hữu 面diện 黑hắc 山sơn 。 北bắc 有hữu 香Hương 山Sơn 。 其kỳ 中trung 常thường 有hữu 歌ca 舞vũ 。 唱xướng 伎kỹ 音âm 樂nhạc 之chi 聲thanh 。 山sơn 有hữu 二nhị 崛quật 。 七thất 寶bảo 所sở 成thành 。 柔nhu 軟nhuyễn 香hương 潔khiết 。 猶do 如như 天thiên 衣y 。 妙diệu 香hương 乾càn 闥thát 婆bà 王vương 。 從tùng 五ngũ 百bách 乾càn 闥thát 婆bà 王vương 。 在tại 其kỳ 中trung 止chỉ 。

(# [?(▽/○)]# 二nhị 無vô 酒tửu 疑nghi 神thần 蟒mãng 形hình 類loại )# 。

若nhược 阿a 修tu 羅la 。 樂nhạo 脫thoát 其kỳ 倫luân 。 我ngã 於ư 彼bỉ 前tiền 。 現hiện 阿a 修tu 羅la 身thân 。 而nhi 為vì 說thuyết 法Pháp 。 令linh 其kỳ 成thành 就tựu 。 若nhược 緊khẩn 那na 羅la 。 樂nhạo 脫thoát 其kỳ 倫luân 。 我ngã 於ư 彼bỉ 前tiền 。 現hiện 緊khẩn 那na 羅la 身thân 。 而nhi 為vì 說thuyết 法Pháp 。 令linh 其kỳ 成thành 就tựu 。 若nhược 摩ma 呼hô 羅la 伽già 。 樂nhạo 脫thoát 其kỳ 倫luân 。 我ngã 於ư 彼bỉ 前tiền 。 現hiện 摩ma 呼hô 羅la 伽già 身thân 。 而nhi 為vì 說thuyết 法Pháp 。 令linh 其kỳ 成thành 就tựu 。

【# 疏sớ/sơ 】# 修tu 羅la 醜xú 狀trạng 而nhi 多đa 慢mạn 。 疑nghi 神thần 。 似tự 人nhân 而nhi 戴đái 角giác 。 蟒mãng 形hình 田điền 蚥# 。 腹phúc 行hành 之chi 類loại 。 因nhân 多đa 毀hủy 戒giới 。 微vi 行hành 惠huệ 施thí 墮đọa 此thử 道đạo 中trung 。 各các 願nguyện 出xuất 類loại 。 皆giai 從tùng 其kỳ 欲dục (# 〔# 應ưng 法Pháp 師sư 云vân 〕# 阿a 修tu 羅la 。 正chánh 言ngôn 阿a 素tố 洛lạc 。 譯dịch 云vân 。 阿a 者giả 無vô 也dã 。 素tố 洛lạc 云vân 酒tửu 。 亦diệc 云vân 天thiên 。 名danh 無vô 酒tửu 神thần 。 亦diệc 名danh 非phi 天thiên )# 。

(# △# 〔# 別biệt 行hành 云vân 〕# 此thử 云vân 無vô 酒tửu 。 一nhất 持trì 不bất 飲ẩm 酒tửu 戒giới 。 由do 過quá 去khứ 宿túc 習tập 餘dư 力lực 。 云vân 不bất 飯phạn 酒tửu 。 二nhị 因nhân 由do 好hảo 酒tửu 。 見kiến 天thiên 飲ẩm 甘cam 。 露lộ 四tứ 天thiên 下hạ 採thải 華hoa 。 置trí 四tứ 海hải 中trung 釀# 。 海hải 中trung 業nghiệp 力lực 持trì 。 進tiến 失thất 甘cam 露lộ 退thoái 。 不bất 成thành 酒tửu 。 即tức 令linh 斷đoạn 酒tửu 。 得đắc 大đại 力lực 也dã )# 。

(# △# 〔# 阿a 毗tỳ 曇đàm 論luận 云vân 〕# 以dĩ 不bất 能năng 忍nhẫn 善thiện 。 不bất 能năng 下hạ 意ý 。 諦đế 觀quán 種chủng 種chủng 教giáo 化hóa 。 以dĩ 憍kiêu 慢mạn 故cố 。 非phi 善thiện 健kiện 兒nhi 又hựu 非phi 天thiên 故cố 。 名danh 阿a 修tu 羅la 。 〔# 翻phiên 譯dịch 云vân 〕# 新tân 翻phiên 非phi 天thiên 。 以dĩ 諂siểm 詐trá 非phi 天thiên 行hành 故cố 。 依y 業nghiệp 報báo 差sai 別biệt 經kinh 中trung 。 具cụ 說thuyết 十thập 業nghiệp 。 得đắc 阿a 修tu 羅la 報báo 。 一nhất 二nhị 三tam 。 身thân 口khẩu 意ý 。 行hành 微vi 惡ác 。 四tứ 起khởi 於ư 憍kiêu 慢mạn 。 乃nãi 至chí 九cửu 起khởi 於ư 慢mạn 慢mạn 。 十thập 回hồi 諸chư 善thiện 根căn 。 向hướng 阿a 修tu 羅la 道đạo 。 若nhược 約ước 餘dư 經kinh 。 多đa 因nhân 嗔sân 慢mạn 疑nghi 三tam 業nghiệp 。 得đắc 生sanh 彼bỉ 故cố )# 。

(# △# 〔# 智trí 論luận 云vân 〕# 。 羅La 睺Hầu 阿A 修Tu 羅La 王Vương 。 亦diệc 是thị 大đại 菩Bồ 薩Tát 。

(# ○# 緊khẩn 那na 羅la 〔# 別biệt 行hành 云vân 〕# 亦diệc 呼hô 為vi 疑nghi 神thần 。 亦diệc 為vi 人nhân 非phi 人nhân 。 今kim 不bất 取thủ 人nhân 非phi 人nhân 釋thích 緊khẩn 那na 羅la 。 此thử 乃nãi 是thị 結kết 八bát 部bộ 數số 耳nhĩ )# 。

(# △# 〔# 什thập 曰viết 〕# 秦tần 言ngôn 人nhân 非phi 人nhân 。 似tự 人nhân 而nhi 頭đầu 上thượng 有hữu 角giác 。 人nhân 見kiến 之chi 言ngôn 。 人nhân 耶da 。 非phi 人nhân 耶da 。 故cố 以dĩ 名danh 之chi 。 亦diệc 天thiên 伎kỹ 神thần 也dã 。 小tiểu 不bất 及cập 乾càn 闥thát 婆bà 。

(# △# 〔# 清thanh 涼lương 云vân 〕# 雜tạp 心tâm 論luận 。 畜súc 生sanh 道đạo 攝nhiếp 。 亦diệc 云vân 歌ca 神thần 。 以dĩ 能năng 歌ca 詠vịnh 。 是thị 天thiên 帝đế 執chấp 法Pháp 樂lạc 神thần 。 即tức 四tứ 王vương 眷quyến 屬thuộc 。 表biểu 菩Bồ 薩Tát 。 似tự 眾chúng 生sanh 形hình 而nhi 非phi 眾chúng 生sanh 。 常thường 以dĩ 法Pháp 樂lạc 娛ngu 眾chúng 生sanh 故cố 。 歌ca 神thần 。 即tức 唐đường 三Tam 藏Tạng 譯dịch )# 。

(# △# 〔# 菩Bồ 薩Tát 處xử 胎thai 。 經Kinh 云vân 〕# 緊khẩn 那na 羅la 住trú 。 須Tu 彌Di 山Sơn 北bắc 。 亦diệc 在tại 十thập 寶bảo 山sơn 間gian 。 由do 昔tích 布bố 施thí 之chi 力lực 。 居cư 七thất 寶bảo 宮cung 殿điện 。 壽thọ 命mạng 甚thậm 長trường/trưởng 。 以dĩ 瞋sân 怒nộ 沙Sa 門Môn 故cố 。 八bát 十thập 四tứ 劫kiếp 。 常thường 無vô 手thủ 足túc 。 諸chư 天thiên 燕yên 會hội 。 與dữ 乾càn 闥thát 婆bà 分phần/phân 番phiên 上thượng 下hạ 。 天thiên 欲dục 奏tấu 樂nhạo/nhạc/lạc 。 腋dịch 下hạ 汗hãn 流lưu 。 便tiện 自tự 上thượng 天thiên 。 有hữu 緊khẩn 那na 羅la 。 名danh 頭đầu 婁lâu 磨ma 。 琴cầm 歌ca 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 以dĩ 讚tán 世Thế 尊Tôn 。

(# △# 〔# 大đại 樹thụ 緊khẩn 那na 羅la 王vương 。 所sở 問vấn 經Kinh 云vân 〕# 此thử 王vương 以dĩ 所sở 彈đàn 瑠lưu 璃ly 之chi 琴cầm 。 閻Diêm 浮Phù 檀Đàn 金kim 。 華hoa 葉diệp 莊trang 嚴nghiêm 。 善thiện 淨tịnh 業nghiệp 報báo 。 之chi 所sở 造tạo 作tác 。 在tại 如Như 來Lai 前tiền 調điều 琴cầm 。 及cập 餘dư 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 伎kỹ 樂nhạc 。 其kỳ 音âm 普phổ 聞văn 。 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。 隱ẩn 蔽tế 欲dục 界giới 諸chư 天thiên 音âm 樂nhạc 。 諸chư 山sơn 藥dược 草thảo 叢tùng 林lâm 。 悉tất 皆giai 徧biến 動động 。 如như 人nhân 極cực 醉túy 。 前tiền 卻khước 顛điên 倒đảo 。 須Tu 彌Di 𡶅# 峨# 。 涌dũng 沒một 不bất 定định 。 一nhất 切thiết 凡phàm 聖thánh 。 惟duy 除trừ 菩Bồ 薩Tát 。 不bất 退thoái 轉chuyển 者giả 。 大Đại 迦Ca 葉Diếp 等đẳng 。 一nhất 切thiết 聲Thanh 聞Văn 。 放phóng 捨xả 威uy 儀nghi 。 誕đản 貌mạo 逸dật 樂nhạo/nhạc/lạc 。 如như 小tiểu 兒nhi 舞vũ 戲hí 。 不bất 能năng 自tự 持trì 。 〔# 法pháp 華hoa 文văn 句cú 云vân 〕# 天thiên 帝đế 法Pháp 樂lạc 神thần 。 佛Phật 時thời 說thuyết 法Pháp 。 諸chư 天thiên 弦huyền 歌ca 般bát 遮già 於ư 瑟sắt 。 而nhi 奏tấu 四tứ 教giáo 法Pháp 門môn 。 緊khẩn 那na 羅la 奏tấu 於ư 別biệt 圓viên 之chi 樂lạc 。 故cố 使sử 聲Thanh 聞Văn 不bất 能năng 自tự 安an 。

(# ○# 摩ma 呼hô 羅la 伽già 。 〔# 手thủ 鑑giám 云vân 〕# 亦diệc 云vân 莫mạc 呼hô 落lạc 伽già 。 此thử 云vân 大đại 腹phúc 。 田điền 蚥# 蝦hà 蟆# 蟒mãng 蛇xà 等đẳng 類loại 。 皆giai 此thử 所sở 攝nhiếp 。 田điền 蚥# 。 蟾# 蜍# 別biệt 名danh 。 即tức 蝦hà 蟆# 也dã )# 。

(# △# 〔# 什thập 曰viết 〕# 是thị 地địa 龍long 而nhi 腹phúc 行hành 也dã 〔# 肇triệu 曰viết 〕# 大đại 蟒mãng 神thần 。 腹phúc 行hành 也dã 〔# 清thanh 涼lương 云vân 〕# 此thử 云vân 大đại 腹phúc 行hành 。 即tức 蟒mãng 之chi 類loại 。 亦diệc 表biểu 菩Bồ 薩Tát 。 徧biến 行hành 而nhi 無vô 行hành 也dã 。 經kinh 言ngôn 皆giai 勤cần 修tu 廣quảng 大đại 方phương 便tiện 永vĩnh 割cát 痴si 網võng 。 以dĩ 此thử 類loại 聾lung 騃ngãi 。 故cố 令linh 方phương 便tiện 捨xả 痴si )# 。

(# △# 〔# 淨tịnh 名danh 疏sớ/sơ 云vân 〕# 即tức 世thế 間gian 廟miếu 神thần 。 受thọ 人nhân 酒tửu 肉nhục 。 悉tất 入nhập 蟒mãng 腹phúc 。 毀hủy 戒giới 邪tà 諂siểm 。 多đa 瞋sân 小tiểu 施thí 。 貪tham 嗜thị 酒tửu 肉nhục 。 戒giới 緩hoãn 墮đọa 鬼quỷ 神thần 。 多đa 瞋sân 蟲trùng 入nhập 其kỳ 身thân 而nhi 唼xiệp 食thực 之chi 〔# 私tư 謂vị 〕# 高cao 僧Tăng 傳truyền 。 安an 世thế 高cao 同đồng 學học 。 以dĩ 多đa 瞋sân 墮đọa 大đại 蟒mãng 身thân 。 為vi 䢼# 亭đình 湖hồ 神thần 得đắc 度độ 。 即tức 其kỳ 類loại 也dã )# 。

(# [?(▽/○)]# 三tam 人nhân 非phi 人nhân 等đẳng 。 雜tạp 趣thú 類loại )# 。

若nhược 諸chư 眾chúng 生sanh 。 樂nhạo 人nhân 修tu 人nhân 。 我ngã 現hiện 人nhân 身thân 。 而nhi 為vì 說thuyết 法Pháp 。 令linh 其kỳ 成thành 就tựu 。 若nhược 諸chư 非phi 人nhân 。 有hữu 形hình 無vô 形hình 。 有hữu 想tưởng 無vô 想tưởng 。 樂nhạo/nhạc/lạc 度độ 其kỳ 倫luân 。 我ngã 於ư 彼bỉ 前tiền 。 皆giai 現hiện 其kỳ 身thân 。 而nhi 為vì 說thuyết 法Pháp 。 令linh 其kỳ 成thành 就tựu 。

【# 疏sớ/sơ 】# 人nhân 身thân 難nan 得đắc 。 見kiến 佛Phật 受thọ 化hóa 。 非phi 天thiên 之chi 著trước 樂nhạo/nhạc/lạc 。 餘dư 之chi 多đa 苦khổ 。 故cố 樂nhạo/nhạc/lạc 修tu 也dã 。 (# 裴# 相tương/tướng 云vân 。 可khả 以dĩ 整chỉnh 心tâm 慮lự 。 趣thú 菩Bồ 提Đề 。 唯duy 人nhân 道đạo 為vi 能năng 耳nhĩ )# 有hữu 形hình 有hữu 色sắc 蘊uẩn 。 如như 下hạ 休hưu 咎cữu 精tinh 明minh 等đẳng 。 無vô 形hình 無vô 色sắc 蘊uẩn 。 如như 下hạ 空không 散tán 消tiêu 沈trầm 等đẳng 。 有hữu 想tưởng 有hữu 四tứ 蘊uẩn 。 如như 下hạ 鬼quỷ 神thần 精tinh 靈linh 等đẳng 。 無vô 想tưởng 無vô 四tứ 蘊uẩn 。 即tức 下hạ 精tinh 神thần 化hóa 為vi 。 土thổ 木mộc 金kim 石thạch 等đẳng 。 此thử 皆giai 非phi 人nhân 也dã 。 斯tư 則tắc 形hình 想tưởng 雜tạp 類loại 。 蠢xuẩn 物vật 皆giai 沾triêm 。 必tất 一nhất 其kỳ 身thân 。 乘thừa 機cơ 即tức 化hóa (# 〔# 吳ngô 興hưng 云vân 〕# 如như 上thượng 及cập 普phổ 門môn 品phẩm 。 於ư 十thập 界giới 中trung 。 皆giai 闕khuyết 菩Bồ 薩Tát 及cập 地địa 獄ngục 身thân 。 智trí 者giả 依y 正Chánh 法Pháp 華hoa 。 具cụ 現hiện 菩Bồ 薩Tát 界giới 身thân 。 又hựu 准chuẩn 釋thích 論luận 。 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 化hóa 地địa 獄ngục 。 故cố 知tri 十thập 界giới 不bất 可khả 闕khuyết 〔# 溫ôn 陵lăng 云vân 〕# 六lục 凡phàm 不bất 舉cử 三tam 塗đồ 者giả 。 此thử 類loại 幽u 沈trầm 。 未vị 能năng 聞văn 法Pháp 。 則tắc 以dĩ 施thí 無vô 畏úy 力lực 拔bạt 之chi )# 。

(# [?(○/○)]# 三tam 結kết 成thành )# 。

是thị 名danh 妙diệu 淨tịnh 。 三tam 十thập 二nhị 應ứng 。 入nhập 國quốc 土độ 身thân 。 皆giai 以dĩ 三tam 昧muội 。 聞văn 熏huân 聞văn 修tu 。 無vô 作tác 妙diệu 力lực 。 自tự 在tại 成thành 就tựu 。

【# 疏sớ/sơ 】# 以dĩ 如như 幻huyễn 力lực 。 熏huân 聞văn 思tư 修tu 。 成thành 金Kim 剛Cang 三Tam 昧Muội 。 證chứng 真chân 起khởi 用dụng 。 自tự 生sanh 如như 是thị (# 〔# 合hợp 論luận 云vân 〕# 如Như 來Lai 神thần 用dụng 十thập 方phương 。 隨tùy 根căn 成thành 就tựu 。 而nhi 言ngôn 無vô 作tác 者giả 。 如như 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 。 回hồi 觀quán 善Thiện 財Tài 童Đồng 子Tử 。 如như 象tượng 王vương 迴hồi 旋toàn 。 隨tùy 根căn 對đối 現hiện 不bất 背bối/bội 眾chúng 生sanh 。 如như 應ưng 見kiến 者giả 。 皆giai 如như 對đối 面diện 。 而nhi 諸chư 眾chúng 生sanh 。 各các 不bất 相tương 知tri 。 皆giai 謂vị 聖thánh 者giả 獨độc 對đối 我ngã 語ngữ 。 此thử 雜tạp 華hoa 所sở 稱xưng 對đối 現hiện 法Pháp 身thân 法pháp 華hoa 所sở 稱xưng 喜hỷ 見kiến 一nhất 切thiết 色sắc 。 身thân 三tam 昧muội 也dã )# 。

(# △# 〔# 法pháp 華hoa 文văn 句cú 云vân 〕# 觀Quán 世Thế 音Âm 者giả 。 譬thí 藥dược 樹thụ 王vương 。 徧biến 體thể 愈dũ 病bệnh 。 普phổ 門môn 者giả 。 譬thí 如như 意ý 珠châu 王vương 。 隨tùy 意ý 所sở 與dữ 。 能năng 以dĩ 一nhất 音âm 。 稱xưng 十thập 法Pháp 界Giới 機cơ 。 隨tùy 其kỳ 宜nghi 類loại 。 悉tất 得đắc 解giải 脫thoát 。 如như 修tu 羅la 琴cầm 。 是thị 名danh 說thuyết 法Pháp 普phổ )# 。

(# [○@卍]# 二nhị 十thập 四tứ 無vô 畏úy 。 有hữu 難nạn/nan 必tất 濟tế 有hữu 危nguy 必tất 救cứu 恐khủng 怖bố 獲hoạch 安an 。 總tổng 號hiệu 無vô 畏úy 大đại 悲bi 為vi 體thể 。 文văn 三tam )# 。

(# [?(○/○)]# 一nhất 標tiêu 舉cử )# 。

世Thế 尊Tôn 。 我ngã 復phục 以dĩ 此thử 。 聞văn 熏huân 聞văn 修tu 。 金Kim 剛Cang 三Tam 昧Muội 。 無vô 作tác 妙diệu 力lực 。 與dữ 諸chư 十thập 方phương 。 三tam 世thế 六lục 道đạo 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 同đồng 悲bi 仰ngưỡng 故cố 。 令linh 諸chư 眾chúng 生sanh 。 於ư 我ngã 身thân 心tâm 。 獲hoạch 十thập 四tứ 種chủng 。 無vô 畏úy 功công 德đức 。

【# 疏sớ/sơ 】# 由do 前tiền 觀quán 行hành 。 證chứng 真chân 具cụ 德đức 。 從tùng 體thể 起khởi 用dụng 。 令linh 眾chúng 生sanh 得đắc 。 一nhất 十thập 四tứ 種chủng 無vô 畏úy 功công 德đức 。 〔# 疏sớ/sơ 記ký 云vân 〕# 一nhất 切thiết 依y 正chánh 。 皆giai 是thị 觀quán 音âm 妙diệu 身thân 妙diệu 心tâm 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 於ư 斯tư 色sắc 心tâm 而nhi 自tự 為vi 難nạn/nan 。 求cầu 救cứu 三tam 業nghiệp 。 亦diệc 即tức 觀quán 音âm 。 是thị 故cố 機cơ 成thành 。 即tức 時thời 而nhi 動động )# 。

(# △# 〔# 溫ôn 陵lăng 云vân 〕# 。 由do 我ngã 不bất 自tự 觀quán 音âm 。 彼bỉ 獲hoạch 脫thoát 苦khổ 。 由do 我ngã 知tri 見kiến 旋toàn 復phục 。 彼bỉ 不bất 能năng 燒thiêu 。 是thị 故cố 云vân 。 於ư 我ngã 身thân 心tâm 。 獲hoạch 無Vô 畏Úy 等đẳng 。

(# [?(○/○)]# 二nhị 列liệt 釋thích 四tứ )# 。

(# [│/○]# 一nhất 聞văn 聲thanh 離ly 苦khổ )# 。

一nhất 者giả 。 由do 我ngã 不bất 自tự 觀quán 音âm 。 以dĩ 觀quán 觀quán 者giả 。 令linh 彼bỉ 十thập 方phương 。 苦khổ 惱não 眾chúng 生sanh 。 觀quán 其kỳ 音âm 聲thanh 。 即tức 得đắc 解giải 脫thoát 。

【# 疏sớ/sơ 】# 由do 我ngã 不bất 觀quán 所sở 聽thính 首thủ 聲thanh 。 但đãn 觀quán 聞văn 性tánh 。 (# 資tư 中trung 文văn )# 音âm 聲thanh 既ký 寂tịch 。 聞văn 性tánh 無vô 生sanh 。 塵trần 境cảnh 不bất 拘câu 。 自tự 然nhiên 解giải 脫thoát 。 自tự 既ký 如như 是thị 。 故cố 令linh 十thập 方phương 眾chúng 生sanh 。 聞văn 我ngã 音âm 聲thanh 。 即tức 得đắc 度độ 苦khổ (# 〔# 真chân 際tế 云vân 〕# 。 由do 我ngã 不bất 自tự 觀quán 音âm 。 不bất 循tuần 前tiền 塵trần 也dã 。 以dĩ 觀quán 觀quán 者giả 。 用dụng 無vô 緣duyên 之chi 慈từ 。 觀quán 彼bỉ 世thế 間gian 觀quán 音âm 者giả 也dã )# 。

(# △# 〔# 溫ôn 陵lăng 云vân 〕# 不bất 自tự 觀quán 音âm 。 不bất 隨tùy 聲thanh 塵trần 。 所sở 起khởi 知tri 見kiến 。 以dĩ 觀quán 觀quán 者giả 。 旋toàn 倒đảo 聞văn 機cơ 。 返phản 照chiếu 自tự 性tánh 也dã 。 此thử 為vi 真chân 觀quán 。 淨tịnh 觀quán 。 智trí 慧tuệ 觀quán 。 苦khổ 惱não 眾chúng 生sanh 。 蒙mông 其kỳ 觀quán 者giả 。 亦diệc 得đắc 解giải 脫thoát 。 則tắc 真chân 淨tịnh 慈từ 悲bi 。 觀quán 力lực 加gia 被bị 也dã )# 。

(# ○# 〔# 法pháp 華hoa 普phổ 門môn 品phẩm 云vân 〕# 佛Phật 告cáo 。 無Vô 盡Tận 意Ý 菩Bồ 薩Tát 。

善thiện 男nam 子tử 。 若nhược 有hữu 無vô 量lượng 。 百bách 千thiên 萬vạn 億ức 眾chúng 生sanh 。 受thọ 諸chư 苦khổ 惱não 。 聞văn 是thị 觀Quán 世Thế 音Âm 菩Bồ 薩Tát 。 一nhất 心tâm 稱xưng 名danh 。 觀Quán 世Thế 音Âm 菩Bồ 薩Tát 。 即tức 時thời 觀quán 其kỳ 音âm 聲thanh 。 皆giai 得đắc 解giải 脫thoát 。 〔# 荊kinh 溪khê 記ký 云vân 〕# 經Kinh 云vân 。 觀Quán 世Thế 音Âm 菩Bồ 薩Tát 。 即tức 時thời 等đẳng 者giả 。 有hữu 人nhân 以dĩ 觀Quán 世Thế 音Âm 三tam 字tự 。 著trước 下hạ 句cú 上thượng 。 興hưng 皇hoàng 著trước 上thượng 句cú 末mạt 。 於ư 下hạ 句cú 上thượng 。 又hựu 足túc 觀Quán 世Thế 音Âm 三tam 字tự 。 二nhị 俱câu 不bất 然nhiên 。 依y 下hạ 句cú 頭đầu 。 亦diệc 不bất 須tu 足túc )# 。

(# △# 〔# 私tư 謂vị 〕# 此thử 經Kinh 由do 我ngã 不bất 自tự 觀quán 音âm 一nhất 章chương 。 十thập 四tứ 種chủng 無vô 畏úy 之chi 總tổng 文văn 也dã 。 法pháp 華hoa 文văn 句cú 。 分phần/phân 總tổng 答đáp 別biệt 答đáp 之chi 科khoa 。 此thử 即tức 總tổng 答đáp 。 次thứ 即tức 別biệt 答đáp 也dã 。 以dĩ 普phổ 門môn 品phẩm 證chứng 之chi 。 彼bỉ 是thị 佛Phật 說thuyết 菩Bồ 薩Tát 。 機cơ 在tại 持trì 名danh 拔bạt 苦khổ 。 此thử 乃nãi 菩Bồ 薩Tát 自tự 說thuyết 。 機cơ 在tại 同đồng 悲bi 利lợi 〔# 佛Phật 〕# 此thử 經Kinh 云vân 。 令linh 彼bỉ 十thập 方phương 。 苦khổ 惱não 眾chúng 生sanh 。 觀quán 其kỳ 音âm 聲thanh 。 即tức 得đắc 解giải 脫thoát 。 彼bỉ 經kinh 即tức 云vân 。 觀Quán 世Thế 音Âm 菩Bồ 薩Tát 。 即tức 時thời 觀quán 其kỳ 音âm 聲thanh 。 皆giai 得đắc 解giải 脫thoát 。 理lý 而nhi 言ngôn 之chi 。 所sở 觀quán 之chi 音âm 聲thanh 。 乃nãi 十thập 方phương 苦khổ 惱não 眾chúng 生sanh 。 號hào 呼hô 觀Quán 世Thế 音Âm 之chi 音âm 聲thanh 。 能năng 觀quán 之chi 人nhân 。 則tắc 皆giai 以dĩ 觀quán 觀quán 者giả 。 之chi 觀Quán 世Thế 音Âm 也dã 。 由do 我ngã 不bất 自tự 觀quán 音âm 者giả 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 同đồng 悲bi 仰ngưỡng 故cố 。 不bất 但đãn 自tự 觀quán 聲thanh 音âm 。 得đắc 解giải 脫thoát 也dã 。 以dĩ 觀quán 觀quán 者giả 。 觀quán 彼bỉ 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 能năng 念niệm 觀Quán 世Thế 音Âm 之chi 人nhân 。 如như 節tiết 師sư 所sở 云vân 。 用dụng 無vô 緣duyên 慈từ 。 觀quán 世thế 間gian 觀quán 音âm 者giả 也dã 。 此thử 菩Bồ 薩Tát 自tự 敘tự 圓viên 通thông 法Pháp 門môn 。 如như 下hạ 文văn 水thủy 火hỏa 七thất 難nạn/nan 等đẳng 。 即tức 在tại 菩Bồ 薩Tát 觀quán 其kỳ 音âm 聲thanh 。 一nhất 念niệm 返phản 聞văn 之chi 中trung 。 同đồng 時thời 拔bạt 濟tế 。 故cố 曰viết 。 於ư 我ngã 身thân 心tâm 。 獲hoạch 十thập 四tứ 種chủng 。 無vô 畏úy 功công 德đức 。 若nhược 曰viết 。 眾chúng 生sanh 自tự 觀quán 其kỳ 音âm 。 不bất 但đãn 違vi 法pháp 華hoa 明minh 文văn 。 觀Quán 世Thế 音Âm 菩Bồ 薩Tát 。 即tức 時thời 之chi 語ngữ 。 以dĩ 本bổn 經kinh 於ư 我ngã 身thân 心tâm 之chi 義nghĩa 。 貼# 文văn 消tiêu 釋thích 。 亦diệc 不bất 相tương 符phù 順thuận 也dã 。 苕# 溪khê 謂vị 眾chúng 生sanh 止chỉ 稱xưng 名danh 號hiệu 。 罔võng 識thức 聞văn 熏huân 。 此thử 中trung 正chánh 取thủ 眾chúng 生sanh 自tự 觀quán 。 以dĩ 通thông 聖thánh 應ưng 。 當đương 知tri 眾chúng 生sanh 。 七thất 難nạn/nan 三tam 灾# 。 身thân 心tâm 焚phần 灼chước 。

爾nhĩ 時thời 只chỉ 辦biện 呼hô 名danh 。 何hà 暇hạ 作tác 觀quán 。 菩Bồ 薩Tát 同đồng 體thể 大đại 悲bi 。 冥minh 機cơ 冥minh 感cảm 。 如như 磁từ 吸hấp 鐵thiết 。 寧ninh 復phục 計kế 其kỳ 能năng 觀quán 與dữ 否phủ/bĩ 。 天thiên 台thai 別biệt 答đáp 。 分phần/phân 三tam 業nghiệp 機cơ 。 七thất 難nạn/nan 是thị 口khẩu 機cơ 應ưng 。 以dĩ 稱xưng 名danh 故cố 。 三tam 毒độc 是thị 意ý 機cơ 應ưng 。 令linh 常thường 念niệm 故cố 。 二nhị 求cầu 是thị 身thân 機cơ 應ưng 。 以dĩ 禮lễ 拜bái 故cố 。 是thị 則tắc 聞văn 熏huân 力lực 異dị 。 過quá 現hiện 緣duyên 差sai 。 當đương 問vấn 觀quán 智trí 於ư 從tùng 容dung 皈quy 命mạng 之chi 日nhật 。 不bất 當đương 求cầu 觀quán 門môn 於ư 急cấp 難nạn/nan 呼hô 號hiệu 之chi 頃khoảnh 也dã 。 觀quán 音âm 此thử 語ngữ 。 以dĩ 佛Phật 說thuyết 為vi 證chứng 明minh 。 無vô 可khả 疑nghi 者giả 。 今kim 謂vị 普phổ 門môn 是thị 菩Bồ 薩Tát 觀quán 。 首thủ 楞lăng 是thị 眾chúng 生sanh 觀quán 。 順thuận 後hậu 人nhân 之chi 臆ức 度độ 。 以dĩ 批# 判phán 經kinh 宗tông 。 則tắc 亦diệc 不bất 循tuần 其kỳ 本bổn 者giả 矣hĩ )# 。

(# ○# 〔# 法pháp 華hoa 文văn 句cú 云vân 〕# 自tự 有hữu 多đa 苦khổ 苦khổ 一nhất 人nhân 。 多đa 人nhân 受thọ 一nhất 苦khổ 。 一nhất 人nhân 受thọ 多đa 苦khổ 。 一nhất 人nhân 受thọ 少thiểu 苦khổ 。 今kim 文văn 百bách 千thiên 萬vạn 億ức 眾chúng 生sanh 。 此thử 言ngôn 十thập 方phương 多đa 人nhân 也dã 。 受thọ 諸chư 苦khổ 惱não 多đa 苦khổ 也dã 。 多đa 尚thượng 能năng 救cứu 況huống 少thiểu 苦khổ 耶da )# 。

(# △# 〔# 別biệt 行hành 云vân 〕# 。 譬thí 如như 父phụ 母mẫu 。 念niệm 子tử 心tâm 重trọng/trùng 。 多đa 智trí 多đa 財tài 。 具cụ 大đại 勢thế 力lực 。 眾chúng 子tử 在tại 難nạn/nan 。 即tức 能năng 俱câu 拔bạt 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 如như 是thị 。 無vô 緣duyên 慈từ 悲bi 重trọng/trùng 。 權quyền 實thật 二nhị 智trí 深thâm 。 聖thánh 財tài 無vô 量lượng 。 神thần 通thông 力lực 大đại 。 十thập 界giới 雖tuy 多đa 應ưng 。 有hữu 餘dư 裕# 。 又hựu 如như 毒độc 龍long 罪tội 報báo 。 尚thượng 能năng 以dĩ 一nhất 眼nhãn 徧biến 視thị 一nhất 切thiết 視thị 之chi 皆giai 死tử 。 何hà 況huống 菩Bồ 薩Tát 。 種chủng 智trí 圓viên 明minh 耶da )# 。

(# [│/○]# 二nhị 遭tao 難nan 消tiêu 危nguy 三tam )# 。

(# [?(▽/○)]# 一nhất 三tam 灾# 惡ác 國quốc 難nạn/nan )# 。

二nhị 者giả 。 知tri 見kiến 旋toàn 復phục 。 令linh 諸chư 眾chúng 生sanh 。 設thiết 入nhập 大đại 火hỏa 。 火hỏa 不bất 能năng 燒thiêu 。

【# 疏sớ/sơ 】# 本bổn 由do 四tứ 大đại 分phần/phân 湛trạm 。 旋toàn 令linh 覺giác 知tri 。 令linh 復phục 本bổn 聞văn 。 知tri 見kiến 歸quy 湛trạm 。 湛trạm 性tánh 圓viên 徧biến 。 無vô 塵trần 可khả 得đắc 。 塵trần 火hỏa 既ký 歇hiết 。 何hà 物vật 能năng 燒thiêu 。 故cố 令linh 眾chúng 生sanh 。 大đại 火hỏa 不bất 壞hoại (# 〔# 補bổ 遺di 云vân 〕# 知tri 見kiến 屬thuộc 心tâm 。 心tâm 屬thuộc 火hỏa 。 知tri 見kiến 旋toàn 復phục 。 不bất 免miễn 火hỏa 灾# 。 內nội 有hữu 覺giác 觀quán 。 非phi 心tâm 而nhi 何hà )# 。

(# △# 〔# 別biệt 行hành 云vân 〕# 火hỏa 有hữu 果quả 報báo 火hỏa 。 業nghiệp 火hỏa 。 煩phiền 惱não 火hỏa 。 果quả 報báo 火hỏa 。 至chí 初sơ 禪thiền 。 業nghiệp 火hỏa 通thông 三tam 界giới 。 煩phiền 惱não 火hỏa 通thông 三tam 乘thừa 。 果quả 報báo 火hỏa 難nạn 者giả 。 如như 阿A 鼻Tỳ 鬲lịch 子tử 。 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 。 內nội 外ngoại 洞đỗng 徹triệt 。 上thượng 下hạ 交giao 炎diễm 。 餓ngạ 鬼quỷ 支chi 體thể 煙yên 起khởi 。 舉cử 體thể 焦tiêu 然nhiên 。 畜súc 生sanh 燠úc 煑chử 湯thang 炭thán 。 修tu 羅la 亦diệc 有hữu 火hỏa 難nạn 。 人nhân 中trung 焚phần 燒thiêu 現hiện 見kiến 故cố 。 若nhược 至chí 劫kiếp 盡tận 。 須Tu 彌Di 洞đỗng 然nhiên 。 初sơ 禪thiền 已dĩ 下hạ 。 無vô 免miễn 報báo 火hỏa 。 凡phàm 二nhị 十thập 五ngũ 有hữu 眾chúng 生sanh 。 百bách 千thiên 萬vạn 億ức 。 諸chư 業nghiệp 苦khổ 惱não 。 持trì 是thị 觀Quán 世Thế 音Âm 名danh 。 火hỏa 不bất 能năng 燒thiêu 。 何hà 但đãn 止chỉ 就tựu 閻Diêm 浮Phù 人nhân 作tác 解giải 耶da 。 次thứ 明minh 修tu 因nhân 惡ác 業nghiệp 火hỏa 者giả 。 若nhược 五Ngũ 戒Giới 十Thập 善Thiện 。 多đa 為vi 惡ác 業nghiệp 所sở 難nạn/nan 。 故cố 經Kinh 云vân 燒thiêu 諸chư 善thiện 根căn 。 無vô 過quá 瞋sân 恚khuể 。 雖tuy 生sanh 有hữu 頂đảnh 。 頭đầu 上thượng 火hỏa 然nhiên 。 術thuật 婆bà 伽già 欲dục 火hỏa 所sở 燒thiêu 金kim 光quang 明minh 云vân 。 憂ưu 愁sầu 盛thịnh 火hỏa 。 今kim 來lai 燒thiêu 我ngã 。 能năng 破phá 善thiện 業nghiệp 。 退thoái 上thượng 墮đọa 下hạ 。 皆giai 名danh 為vi 火hỏa 。 若nhược 能năng 稱xưng 名danh 。 得đắc 離ly 惡ác 業nghiệp 。 次thứ 明minh 煩phiền 惱não 火hỏa 。 若nhược 聲Thanh 聞Văn 人nhân 。 見kiến 三tam 界giới 因nhân 果quả 。 猶do 如như 火hỏa 宅trạch 。 四tứ 倒đảo 結kết 業nghiệp 。 煙yên 炎diễm 俱câu 起khởi 。 競cạnh 相tương/tướng 推thôi 排bài 。 求cầu 免miễn 焚phần 灼chước 。 一nhất 心tâm 稱xưng 觀Quán 世Thế 音Âm 。 乘thừa 於ư 羊dương 車xa 。 速tốc 出xuất 火hỏa 宅trạch 。 入nhập 有hữu 餘dư 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 即tức 得đắc 解giải 脫thoát 也dã 。 復phục 以dĩ 行hành 人nhân 修tu 道Đạo 之chi 時thời 。 並tịnh 為vi 五ngũ 住trú 煩phiền 惱não 惑hoặc 火hỏa 之chi 所sở 燒thiêu 害hại 。 方phương 便tiện 未vị 成thành 大đại 難nạn/nan 恆hằng 逼bức 。 稱xưng 觀Quán 世Thế 音Âm 。 方phương 便tiện 即tức 成thành 。 即tức 得đắc 解giải 脫thoát 。 何hà 者giả 菩Bồ 薩Tát 初sơ 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 見kiến 果quả 報báo 火hỏa 。 燒thiêu 諸chư 眾chúng 生sanh 。 即tức 起khởi 慈từ 悲bi 。 誓thệ 當đương 度độ 脫thoát 。 受thọ 持trì 禁cấm 戒giới 。 亦diệc 起khởi 慈từ 悲bi 。 救cứu 諸chư 業nghiệp 火hỏa 。 修tu 無vô 漏lậu 觀quán 白bạch 骨cốt 流lưu 光quang 。 入nhập 火Hỏa 光Quang 三Tam 昧Muội 。 一nhất 切thiết 處xứ 皆giai 起khởi 慈từ 悲bi 。 為vi 眾chúng 生sanh 滅diệt 煩phiền 惱não 火hỏa 。 悉tất 是thị 因nhân 緣duyên 所sở 生sanh 法pháp 。 即tức 空không 。 次thứ 假giả 。 後hậu 中trung 。 見kiến 火hỏa 實thật 相tướng 。 節tiết 節tiết 慈từ 悲bi 。 誓thệ 當đương 利lợi 物vật 。 今kim 位vị 補bổ 處xứ 。 以dĩ 本bổn 誓thệ 力lực 。 熏huân 諸chư 眾chúng 生sanh 。 隨tùy 有hữu 機cơ 感cảm 。 即tức 能năng 垂thùy 應ưng )# 。

(# △# 〔# 疏sớ/sơ 記ký 云vân 〕# 經kinh 列liệt 七thất 難nạn/nan 止chỉ 在tại 人nhân 中trung 智trí 者giả 深thâm 窮cùng 救cứu 難nạn/nan 之chi 功công 。 在tại 王vương 三tam 昧muội 。 即tức 二nhị 十thập 五ngũ 有hữu 。 真chân 常thường 我ngã 性tánh 。 觀quán 音âm 證chứng 已dĩ 。 乃nãi 能năng 徧biến 拔bạt 。 眾chúng 生sanh 之chi 苦khổ 。 故cố 知tri 其kỳ 示thị 七thất 難nạn/nan 淺thiển 深thâm 。 正chánh 論luận 觀quán 行hành 始thỉ 末mạt 之chi 相tướng 也dã )# 。

三tam 者giả 。 觀quán 聽thính 旋toàn 復phục 。 令linh 諸chư 眾chúng 生sanh 。 大đại 水thủy 所sở 漂phiêu 。 水thủy 不bất 能năng 溺nịch 。

【# 疏sớ/sơ 】# 聲thanh 能năng 漂phiêu 蕩đãng 。 如như 水thủy 騰đằng 波ba 。 觀quán 聽thính 旋toàn 真chân 。 塵trần 相tương/tướng 不bất 起khởi 。 虗hư 明minh 湛trạm 寂tịch 。 何hà 物vật 能năng 漂phiêu 。 故cố 令linh 念niệm 者giả 。 大đại 水thủy 不bất 溺nịch 。 (# 〔# 孤cô 山sơn 云vân 〕# 達đạt 聲thanh 無vô 聲thanh 。 水thủy 聲thanh 豈khởi 溺nịch )# 。

(# △# 〔# 溫ôn 陵lăng 云vân 〕# 見kiến 業nghiệp 交giao 則tắc 見kiến 猛mãnh 火hỏa 。 聞văn 業nghiệp 交giao 則tắc 見kiến 波ba 濤đào 。 今kim 既ký 旋toàn 復phục 。 故cố 水thủy 火hỏa 不bất 焚phần 溺nịch 。 於ư 聽thính 言ngôn 觀quán 猶do 於ư 音âm 言ngôn 觀quán 也dã )# 。

(# △# 〔# 別biệt 行hành 云vân 〕# 初sơ 果quả 免miễn 見kiến 流lưu 。 三tam 果quả 免miễn 欲dục 流lưu 。 四Tứ 果Quả 免miễn 有hữu 流lưu 。 圓viên 教giáo 方phương 免miễn 無vô 明minh 流lưu 。 菩Bồ 薩Tát 所sở 以dĩ 。 徧biến 應ưng 水thủy 難nạn/nan 者giả 。 本bổn 修tu 別biệt 圓viên 二nhị 觀quán 慈từ 悲bi 。 今kim 日nhật 方phương 就tựu 。 王vương 三tam 昧muội 力lực 。 寂tịch 而nhi 常thường 照chiếu 。 眾chúng 生sanh 報báo 水thủy 所sở 漂phiêu 。 稱xưng 名danh 為vi 機cơ 。 對đối 事sự 慈từ 悲bi 。 救cứu 果quả 報báo 水thủy 。 戒giới 定định 慈từ 悲bi 。 救cứu 惡ác 業nghiệp 水thủy 。 三tam 觀quán 慈từ 悲bi 。 救cứu 煩phiền 惱não 水thủy 。 一nhất 切thiết 一nhất 時thời 。 皆giai 得đắc 解giải 脫thoát 。

四tứ 者giả 。 斷đoạn 滅diệt 妄vọng 想tưởng 。 心tâm 無vô 殺sát 害hại 。 令linh 諸chư 眾chúng 生sanh 。 入nhập 諸chư 鬼quỷ 國quốc 。 鬼quỷ 不bất 能năng 害hại 。

【# 疏sớ/sơ 】# 妄vọng 想tưởng 生sanh 滅diệt 。 能năng 殺sát 法Pháp 身thân 。 能năng 害hại 慧tuệ 命mạng 。 苟cẩu 或hoặc 斷đoạn 絕tuyệt 。 真chân 性tánh 無vô 傷thương 。 故cố 入nhập 鬼quỷ 國quốc 。 鬼quỷ 不bất 能năng 害hại 。 〔# 補bổ 遺di 云vân 〕# 九cửu 道đạo 眾chúng 生sanh 。 莫mạc 非phi 妄vọng 想tưởng 。 虗hư 詐trá 不bất 實thật 。 乃nãi 鬼quỷ 之chi 因nhân 內nội 滅diệt 其kỳ 因nhân 。 雖tuy 入nhập 其kỳ 國quốc 不bất 能năng 害hại 我ngã )# 。

(# △# 〔# 海hải 印ấn 云vân 〕# 妄vọng 想tưởng 如như 鬼quỷ 。 能năng 殺sát 法Pháp 身thân 。

(# △# 〔# 別biệt 行hành 云vân 〕# 羅la 剎sát 是thị 食thực 人nhân 鬼quỷ 。 人nhân 屍thi 若nhược 臭xú 。 能năng 咒chú 養dưỡng 之chi 令linh 鮮tiên 大đại 經Kinh 云vân 。 羅la 剎sát 婦phụ 女nữ 。 隨tùy 所sở 生sanh 子tử 食thực 之chi 。 復phục 食thực 其kỳ 夫phu )# 。

(# [?(▽/○)]# 二nhị 鬼quỷ 獄ngục 惡ác 賊tặc 難nạn/nan )# 。

五ngũ 者giả 。 熏huân 聞văn 成thành 聞văn 。 六lục 根căn 銷tiêu 復phục 。 同đồng 於ư 聲thanh 聽thính 。 能năng 令linh 眾chúng 生sanh 。 臨lâm 當đương 被bị 害hại 。 刀đao 段đoạn 段đoạn 壞hoại 。 使sử 其kỳ 兵binh 戈qua 。 猶do 如như 割cát 水thủy 。 亦diệc 如như 吹xuy 光quang 。 性tánh 無vô 搖dao 動động 。

【# 疏sớ/sơ 】# 熏huân 修tu 妄vọng 聞văn 。 成thành 真chân 聞văn 性tánh 。 一nhất 根căn 亡vong 對đối 。 諸chư 根căn 亦diệc 融dung 。 心tâm 水thủy 虗hư 朗lãng 。 智trí 光quang 無vô 動động 。 誰thùy 為vi 自tự 他tha 。 而nhi 當đương 被bị 害hại (# 〔# 吳ngô 興hưng 云vân 〕# 淮hoài 南nam 子tử 云vân 。 光quang 可khả 見kiến 不bất 可khả 握ác 。 水thủy 可khả 循tuần 不bất 可khả 壞hoại 。 喻dụ 意ý 如như 此thử )# 。

(# △# 〔# 別biệt 行hành 云vân 〕# 非phi 但đãn 世thế 間gian 殺sát 具cụ 。 名danh 為vi 刀đao 杖trượng 。 惡ác 業nghiệp 亦diệc 能năng 傷thương 善thiện 業nghiệp 身thân 命mạng 。 煩phiền 惱não 六lục 塵trần 三tam 毒độc 等đẳng 。 皆giai 名danh 刀đao 箭tiễn 從tùng 地địa 獄ngục 去khứ 即tức 有hữu 刀đao 山sơn 挂quải 骨cốt 。 劒kiếm 樹thụ 傷thương 身thân 。 鋸cứ 解giải 屠đồ 膾khoái 。 狼lang 籍tịch 痛thống 楚sở 餓ngạ 鬼quỷ 自tự 相tương/tướng 斬trảm 刺thứ 。 畜súc 生sanh 自tự 相tương 觸xúc 突đột 修tu 羅la 晝trú 夜dạ 征chinh 戰chiến 。 龍long 王vương 降giáng 雨vũ 。 變biến 成thành 刀đao 刃nhận 人nhân 中trung 。 前tiền 履lý 白bạch 刃nhận 。 卻khước 怖bố 難nạn/nan 誅tru 。

復phục 有hữu 橫hoạnh/hoành 屍thi 塞tắc 外ngoại 。 䘖# 刀đao 東đông 市thị 。 天thiên 共cộng 修tu 羅la 闘# 時thời 。 五ngũ 情tình 失thất 守thủ 。 皆giai 有hữu 刀đao 杖trượng 怖bố 畏úy 。 失thất 命mạng 之chi 苦khổ 。 若nhược 能năng 稱xưng 觀Quán 世Thế 音Âm 。 若nhược 應ưng 刑hình 時thời 。 刀đao 尋tầm 段đoạn 壞hoại 。 若nhược 應ưng 戰chiến 陣trận 。 立lập 之chi 等đẳng 力lực 。 令linh 得đắc 安an 和hòa 。 次thứ 明minh 修tu 諸chư 善thiện 因nhân 。 為vi 三tam 毒độc 刀đao 箭tiễn 惡ác 業nghiệp 破phá 壞hoại 善thiện 心tâm 割cát 斷đoạn 戒giới 皮bì 定định 肉nhục 慧tuệ 骨cốt 。 微vi 妙diệu 心tâm 髓tủy 。 法Pháp 身thân 慧tuệ 命mạng 。 退thoái 失thất 墮đọa 落lạc 。 失thất 人nhân 天thiên 道đạo 。 乃nãi 至chí 正chánh 命mạng 。 登đăng 難nạn/nan 崩băng 易dị 。 萬vạn 劫kiếp 不bất 復phục 。 起khởi 怖bố 畏úy 心tâm 。 稱xưng 觀Quán 世Thế 音Âm 。 即tức 蒙mông 救cứu 護hộ 。 三tam 毒độc 不bất 傷thương 。 清thanh 昇thăng 受thọ 樂lạc 。 次thứ 聲Thanh 聞Văn 人nhân 。 厭yếm 患hoạn 生sanh 死tử 。 即tức 時thời 觀quán 三tam 界giới 見kiến 思tư 。 劇kịch 於ư 刀đao 箭tiễn 。 一nhất 心tâm 持trì 觀Quán 世Thế 音Âm 。 機cơ 成thành 感cảm 徹triệt 。 則tắc 能năng 裂liệt 生sanh 死tử 券khoán 。 度độ 恩ân 愛ái 河hà 。 不bất 為vị 煩phiền 惱não 。 刀đao 杖trượng 所sở 害hại 。 次thứ 通thông 別biệt 圓viên 變biến 易dị 等đẳng 。 五ngũ 住trụ 刀đao 箭tiễn 。 傷thương 法Pháp 身thân 。 損tổn 慧tuệ 命mạng 。 若nhược 能năng 稱xưng 名danh 。 即tức 蒙mông 聖thánh 應ưng 。 免miễn 離ly 通thông 別biệt 刀đao 杖trượng 。 脫thoát 二nhị 死tử 地địa 。 菩Bồ 薩Tát 住trụ 王vương 三tam 昧muội 中trung 。 無vô 量lượng 神thần 力lực 。 以dĩ 十thập 三tam 昧muội 。 救cứu 果quả 報báo 刀đao 杖trượng 以dĩ 二nhị 十thập 四tứ 三tam 昧muội 。 救cứu 三tam 毒độc 刀đao 杖trượng 。 以dĩ 二nhị 十thập 五ngũ 三tam 昧muội 。 救cứu 入nhập 空không 煩phiền 惱não 刀đao 杖trượng 。 救cứu 出xuất 假giả 無vô 知tri 刀đao 杖trượng 。 救cứu 入nhập 中trung 無vô 明minh 刀đao 杖trượng 。 一nhất 切thiết 一nhất 時thời 。 皆giai 得đắc 解giải 脫thoát 。

六lục 者giả 。 聞văn 熏huân 精tinh 明minh 。 明minh 徧biến 法Pháp 界Giới 。 則tắc 諸chư 幽u 闇ám 。 性tánh 不bất 能năng 全toàn 。 能năng 令linh 眾chúng 生sanh 。 藥dược 叉xoa 羅la 剎sát 。 鳩cưu 槃bàn 荼đồ 鬼quỷ 。 及cập 毗tỳ 舍xá 遮già 。 富phú 單đơn 那na 等đẳng 。 雖tuy 近cận 其kỳ 傍bàng 。 目mục 不bất 能năng 視thị 。

【# 疏sớ/sơ 】# 聞văn 熏huân 觀quán 行hành 。 成thành 就tựu 精tinh 明minh 。 智trí 照chiếu 既ký 融dung 。 法Pháp 界Giới 圓viên 徧biến 。 無vô 明minh 邪tà 暗ám 永vĩnh 不bất 能năng 生sanh 。 藥dược 叉xoa 等đẳng 類loại 。 咸hàm 受thọ 幽u 氣khí 。 故cố 令linh 惡ác 鬼quỷ 。 目mục 不bất 能năng 視thị 。 〔# 補bổ 遺di 云vân 〕# 見kiến 真chân 妙diệu 理lý 。 無vô 幽u 不bất 燭chúc 。 根căn 塵trần 是thị 黑hắc 暗ám 稠trù 林lâm 。 為vi 我ngã 所sở 破phá 。 故cố 曰viết 性tánh 不bất 能năng 全toàn 。

(# △# 〔# 釋thích 文văn 〕# 。 藥dược 叉xoa 羅la 剎sát 。 北bắc 方phương 多Đa 聞Văn 天Thiên 王Vương 。 所sở 領lãnh 二nhị 鬼quỷ 。 藥dược 叉xoa 。 即tức 夜dạ 叉xoa 羅la 叉xoa 。 此thử 云vân 速tốc 疾tật 鬼quỷ 。 又hựu 云vân 可khả 惡ác 。 亦diệc 云vân 暴bạo 惡ác 。 鳩cưu 槃bàn 荼đồ 及cập 薜bệ 茘lệ 多đa 。 南nam 方phương 增Tăng 長Trưởng 天Thiên 王Vương 。 所sở 領lãnh 〔# 清thanh 涼lương 云vân 〕# 鳩cưu 槃bàn 荼đồ 。 此thử 〔# 釋thích 〕# 為vi 陰ấm 囊nang 。 其kỳ 狀trạng 稍sảo 隈ôi 。 故cố 指chỉ 在tại 音âm 義nghĩa 耳nhĩ 。 舊cựu 云vân 冬đông 苽# 鬼quỷ 。 亦diệc 以dĩ 狀trạng 翻phiên 〔# 翻phiên 譯dịch 云vân 〕# 此thử 云vân 甕úng 形hình 。 舊cựu 云vân 冬đông 瓜qua 。 此thử 神thần 陰ấm 如như 冬đông 瓜qua 。 行hành 著trước 肩kiên 上thượng 。 坐tọa 便tiện 踞cứ 之chi 。 又hựu 云vân 厭yếm 魅mị 鬼quỷ 。 臥ngọa 厭yếm 不bất 寤ngụ 者giả 。 毗tỳ 舍xá 遮già 。 亦diệc 毗tỳ 舍xá 闍xà 。 及cập 乾càn 闥thát 婆bà 。 東đông 方phương 〔# 治trị 〕# 國quốc 天thiên 王vương 所sở 領lãnh 。 此thử 云vân 噉đạm 精tinh 氣khí 。 噉đạm 有hữu 情tình 及cập 五ngũ 穀cốc 精tinh 氣khí 故cố 。 梁lương 言ngôn 顛điên 倒đảo 鬼quỷ 〔# 別biệt 行hành 云vân 〕# 有hữu 噉đạm 精tinh 氣khí 鬼quỷ 。 人nhân 心tâm 中trung 有hữu 七thất 渧đế 甜điềm 水thủy 。 和hòa 精tinh 氣khí 神thần 。 鬼quỷ 噉đạm 一nhất 渧đế 令linh 頭đầu 痛thống 。 三tam 渧đế 閟bí 絕tuyệt 。 七thất 渧đế 盡tận 即tức 死tử 。 富phú 單đơn 那na 及cập 龍long 。 西tây 方phương 雜tạp 語ngữ 天thiên 王vương 所sở 領lãnh 。 此thử 云vân 臭xú 餓ngạ 鬼quỷ 亦diệc 云vân 熱nhiệt 病bệnh 鬼quỷ )# 。

(# △# 〔# 別biệt 行hành 云vân 〕# 若nhược 論luận 果quả 報báo 鬼quỷ 難nạn/nan 者giả 。 地địa 獄ngục 道đạo 有hữu 弊tệ 惡ác 大đại 力lực 鬼quỷ 。 惱não 諸chư 罪tội 人nhân 。 鬼quỷ 道đạo 中trung 。 力lực 大đại 者giả 惱não 于vu 小tiểu 鬼quỷ 。 畜súc 生sanh 道đạo 鬼quỷ 。 亦diệc 噉đạm 畜súc 生sanh 。 人nhân 中trung 可khả 知tri 。 諸chư 天thiên 既ký 領lãnh 鬼quỷ 。 阿a 含hàm 云vân 。 有hữu 大đại 力lực 鬼quỷ 。 坐tọa 帝Đế 釋Thích 床sàng 。 帝Đế 釋Thích 大đại 瞋sân 。 鬼quỷ 光quang 明minh 熾sí 。 釋thích 還hoàn 發phát 慈từ 心tâm 。 鬼quỷ 光quang 明minh 滅diệt 。 天thiên 主chủ 既ký 為vi 鬼quỷ 所sở 惱não 。 何hà 況huống 四tứ 王vương 修tu 羅la 道đạo 耶da 。 次thứ 惡ác 業nghiệp 鬼quỷ 者giả 。 阿a 含hàm 云vân 。 淫dâm 亦diệc 有hữu 鬼quỷ 。 鬼quỷ 入nhập 人nhân 心tâm 。 則tắc 使sử 人nhân 淫dâm 佚# 無vô 度độ 。 當đương 知tri 鬼quỷ 亦diệc 破phá 善thiện 。 毀hủy 損tổn 人nhân 天thiên 動động 不bất 動động 業nghiệp 。 次thứ 煩phiền 惱não 鬼quỷ 者giả 。 見kiến 心tâm 為vi 男nam 鬼quỷ 。 受thọ 心tâm 為vi 女nữ 鬼quỷ 。 若nhược 論luận 此thử 鬼quỷ 。 即tức 得đắc 滿mãn 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。 非phi 復phục 假giả 設thiết 之chi 言ngôn 。 以dĩ 見kiến 使sử 歷lịch 三tam 界giới 有hữu 八bát 十thập 八bát 。 愛ái 歷lịch 三tam 界giới 。 合hợp 有hữu 九cửu 十thập 八bát 。 豈khởi 不bất 徧biến 滿mãn 。 此thử 鬼quỷ 惱não 二Nhị 乘Thừa 人nhân 。 乃nãi 至chí 六Lục 度Độ 通thông 別biệt 圓viên 等đẳng 行hành 人nhân 。 大đại 經Kinh 云vân 。 惟duy 願nguyện 世Thế 尊Tôn 。 善thiện 良lương 咒chú 師sư 。 當đương 為vì 我ngã 等đẳng 。 除trừ 無vô 明minh 鬼quỷ 。 又hựu 云vân 。 愚ngu 痴si 羅la 剎sát 。 止chỉ 住trú 其kỳ 中trung 。 豈khởi 非phi 煩phiền 惱não 鬼quỷ 耶da 。 菩Bồ 薩Tát 初sơ 發phát 心tâm 時thời 。 見kiến 障chướng 惡ác 鬼quỷ 。 惱não 亂loạn 世thế 間gian 。 與dữ 起khởi 慈từ 悲bi 。 為vi 作tác 擁ủng 護hộ 。 成thành 王vương 三tam 昧muội 。 住trụ 鬼quỷ 法Pháp 門môn 。 能năng 以dĩ 鬼quỷ 身thân 。 廣quảng 作tác 佛Phật 事sự 。 三tam 障chướng 之chi 鬼quỷ 。 或hoặc 破phá 或hoặc 用dụng 。 得đắc 自tự 在tại 故cố 。 一nhất 切thiết 鬼quỷ 難nạn/nan 。 一nhất 時thời 普phổ 救cứu )# 。

七thất 者giả 。 音âm 性tánh 圓viên 銷tiêu 。 觀quán 聽thính 返phản 入nhập 。 離ly 諸chư 塵trần 妄vọng 。 能năng 令linh 眾chúng 生sanh 。 禁cấm 繫hệ 枷già 鏁tỏa 。 所sở 不bất 能năng 著trước 。

【# 疏sớ/sơ 】# 塵trần 累lụy 相tương/tướng 縈oanh 如như 禁cấm 繫hệ 。 六lục 根căn 質chất 礙ngại 如như 枷già 鏁tỏa 。 (# 〔# 蕅# 益ích 云vân 〕# 。 所sở 既ký 妄vọng 立lập 。 明minh 理lý 不bất 踰du 。 以dĩ 為vi 枷già 鎻# )# 既ký 而nhi 。 入nhập 流lưu 亡vong 所sở 。 繫hệ 礙ngại 不bất 成thành 。 是thị 故cố 念niệm 者giả 。 枷già 鎻# 解giải 脫thoát (# 〔# 補bổ 遺di 云vân 〕# 音âm 信tín 圓viên 銷tiêu 。 六lục 用dụng 返phản 入nhập 。 言ngôn 觀quán 聽thính 者giả 。 且thả 舉cử 其kỳ 二nhị 。 塵trần 縛phược 俱câu 消tiêu 。 則tắc 禁cấm 繫hệ 等đẳng 事sự 。 成thành 鏁tỏa 夢mộng 關quan 空không 耳nhĩ )# 。

(# △# 〔# 別biệt 行hành 云vân 〕# 地địa 獄ngục 體thể 是thị 囹linh 圄ngữ 。 鬼quỷ 及cập 畜súc 生sanh 。 亦diệc 有hữu 籠lung 繫hệ 。 修tu 羅la 亦diệc 被bị 五ngũ 縛phược 。 北bắc 方phương 及cập 天thiên 上thượng 自tự 在tại 。 應ưng 無vô 此thử 難nạn/nan 。 降giáng/hàng 是thị 已dĩ 還hoàn 。 無vô 免miễn 幽u 厄ách 。 若nhược 能năng 稱xưng 觀Quán 世Thế 音Âm 。 重trọng/trùng 關quan 自tự 開khai 。 鐵thiết 木mộc 斷đoạn 壞hoại 。 次thứ 名danh 修tu 因nhân 惡ác 業nghiệp 。 即tức 名danh 枷già 鏁tỏa 也dã 。 若nhược 人nhân 修tu 習tập 善thiện 業nghiệp 。 被bị 惡ác 業nghiệp 覆phú 。 如như 大đại 山sơn 暎ánh 覆phú 於ư 心tâm 。 使sử 善thiện 敗bại 壞hoại 。 再tái 增tăng 惡ác 業nghiệp 。 惡ác 業nghiệp 即tức 招chiêu 果quả 縛phược 。 無vô 由do 可khả 解giải 。 若nhược 欲dục 脫thoát 此thử 業nghiệp 者giả 。 應ứng 時thời 可khả 救cứu 。 急cấp 稱xưng 觀quán 音âm 。 能năng 令linh 三tam 惡ác 業nghiệp 壞hoại 。 大đại 品phẩm 云vân 。 摩ma 訶ha 那na 伽già 。 雖tuy 有hữu 罪tội 無vô 罪tội 。 同đồng 在tại 三tam 界giới 獄ngục 中trung 。 若nhược 發phát 定định 慧tuệ 。 是thị 械giới 斷đoạn 。 若nhược 發phát 權quyền 實thật 。 是thị 杻nữu 斷đoạn 。 若nhược 破phá 無vô 明minh 。 是thị 枷già 斷đoạn 。 法Pháp 身thân 顯hiển 現hiện 。 是thị 鎻# 斷đoạn 。 入nhập 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 是thị 縛phược 斷đoạn 。 免miễn 三tam 相tương/tướng 。 是thị 離ly 檢kiểm 。 出xuất 三tam 界giới 。 是thị 出xuất 獄ngục 。 菩Bồ 薩Tát 起khởi 無vô 緣duyên 慈từ 悲bi 。 熏huân 諸chư 眾chúng 生sanh 。 十thập 法Pháp 界Giới 有hữu 機cơ 。 即tức 能năng 一nhất 切thiết 一nhất 時thời 。 而nhi 得đắc 解giải 脫thoát 。

八bát 者giả 。 滅diệt 音âm 圓viên 聞văn 。 徧biến 生sanh 慈từ 力lực 。 能năng 令linh 眾chúng 生sanh 。 經kinh 過quá 險hiểm 路lộ 。 賊tặc 不bất 能năng 劫kiếp 。

【# 疏sớ/sơ 】# 聲thanh 能năng 劫kiếp 心tâm 。 害hại 善thiện 為vi 賊tặc 。 聲thanh 銷tiêu 意ý 淨tịnh 。 慈từ 力lực 徧biến 熏huân 。 平bình 等đẳng 在tại 懷hoài 。 善thiện 惡ác 同đồng 貫quán 。 故cố 能năng 涉thiệp 險hiểm 。 賊tặc 不bất 能năng 劫kiếp 。 (# 〔# 海hải 印ấn 云vân 〕# 六lục 塵trần 既ký 空không 。 慈từ 心tâm 平bình 等đẳng 。 了liễu 無vô 自tự 他tha 敵địch 對đối 。 何hà 有hữu 劫kiếp 賊tặc )# 。

(# △# 〔# 宗tông 鏡kính 云vân 〕# 經kinh 過quá 險hiểm 路lộ 者giả 。 即tức 是thị 三tam 界giới 之chi 險hiểm 阻trở 。 六lục 趣thú 之chi 迷mê 津tân )# 。

(# △# 〔# 智trí 論luận 云vân 〕# 魔ma 若nhược 魔ma 民dân 。 及cập 內nội 身thân 結kết 使sử 。 種chủng 種chủng 罪tội 報báo 。 皆giai 是thị 賊tặc 。 近cận 此thử 諸chư 賊tặc 故cố 。 應ưng 一nhất 念niệm 敬kính 慎thận 。 譬thí 如như 入nhập 賊tặc 中trung 行hành 。 不bất 自tự 慎thận 護hộ 。 為vi 賊tặc 所sở 得đắc )# 。

(# ○# 已dĩ 上thượng 七thất 難nạn/nan 。 法pháp 華hoa 約ước 口khẩu 機cơ 應ưng 。 結kết 勸khuyến 稱xưng 名danh )# 。

(# [?(▽/○)]# 三tam 三tam 毒độc 惡ác 心tâm 難nạn/nan )# 。

九cửu 者giả 。 熏huân 聞văn 離ly 塵trần 。 色sắc 所sở 不bất 劫kiếp 。 能năng 令linh 一nhất 切thiết 。 多đa 淫dâm 眾chúng 生sanh 。 遠viễn 離ly 貪tham 欲dục 。

【# 疏sớ/sơ 】# 聲thanh 塵trần 既ký 亡vong 。 色sắc 境cảnh 銷tiêu 歇hiết 。 貪tham 欲dục 念niệm 慮lự 。 擬nghĩ 從tùng 何hà 生sanh 。 故cố 令linh 眾chúng 生sanh 。 遠viễn 離ly 貪tham 欲dục 。 〔# 溫ôn 陵lăng 云vân 〕# 眾chúng 生sanh 以dĩ 欲dục 習tập 合hợp 塵trần 。 故cố 為vi 色sắc 劫kiếp 。 能năng 以dĩ 金Kim 剛Cang 三Tam 昧Muội 。 熏huân 聞văn 成thành 性tánh 。 遂toại 能năng 離ly 塵trần 。 性tánh 成thành 則tắc 欲dục 愛ái 乾can 枯khô 。 塵trần 離ly 則tắc 根căn 境cảnh 不bất 偶ngẫu 。 雖tuy 有hữu 色sắc 境cảnh 。 不bất 能năng 劫kiếp 動động )# 。

(# △# 〔# 別biệt 行hành 云vân 〕# 淨tịnh 住trụ 及cập 禪thiền 經kinh 。 明minh 多đa 欲dục 人nhân 有hữu 欲dục 蟲trùng 。 男nam 蟲trùng 淚lệ 出xuất 而nhi 青thanh 白bạch 。 女nữ 蟲trùng 吐thổ 血huyết 而nhi 紅hồng 赤xích 。 又hựu 言ngôn 有hữu 欲dục 鬼quỷ 。 嬈nhiễu 動động 其kỳ 心tâm 。 令linh 人nhân 倒đảo 惑hoặc 。 二nhị 經kinh 明minh 蟲trùng 鬼quỷ 各các 是thị 有hữu 情tình 。 以dĩ 共cộng 業nghiệp 故cố 。 資tư 人nhân 倒đảo 惑hoặc 如như 大đại 經Kinh 云vân 。 若nhược 習tập 近cận 貪tham 欲dục 。 是thị 報báo 熟thục 時thời 。 此thử 舉cử 多đa 欲dục 相tương 也dã 。 若nhược 少thiểu 欲dục 人nhân 。 蟲trùng 鬼quỷ 潛tiềm 伏phục 。 無vô 多đa 狂cuồng 醉túy 是thị 少thiểu 欲dục 相tương 。

十thập 者giả 。 純thuần 音âm 無vô 塵trần 。 根căn 境cảnh 圓viên 融dung 。 無vô 對đối 所sở 對đối 。 能năng 令linh 一nhất 切thiết 。 忿phẫn 恨hận 眾chúng 生sanh 。 離ly 諸chư 瞋sân 恚khuể 。

【# 疏sớ/sơ 】# 音âm 聲thanh 差sai 別biệt 。 三tam 昧muội 能năng 純thuần 。 (# 〔# 輔phụ 遺di 云vân 〕# 純thuần 音âm 。 中trung 道Đạo 法Pháp 音âm 也dã )# 塵trần 既ký 不bất 生sanh 。 根căn 無vô 所sở 偶ngẫu 。 順thuận 違vi 之chi 境cảnh 不bất 得đắc 。 瞋sân 恚khuể 之chi 心tâm 自tự 亡vong 。 故cố 令linh 念niệm 者giả 。 離ly 諸chư 瞋sân 恚khuể 。 〔# 溫ôn 陵lăng 云vân 〕# 音âm 聲thanh 純thuần 淨tịnh 。 無vô 復phục 妄vọng 塵trần 。 圓viên 融dung 無vô 違vi 。 無vô 能năng 所sở 對đối 。 無vô 違vi 無vô 對đối 。 則tắc 不bất 瞋sân 矣hĩ )# 。

(# △# 〔# 起khởi 信tín 記ký 云vân 〕# 論luận 外ngoại 緣duyên 即tức 通thông 舉cử 六lục 塵trần 。 音âm 即tức 別biệt 指chỉ 。 耳nhĩ 所sở 對đối 也dã 。 首thủ 楞lăng 云vân 。 純thuần 音âm 無vô 塵trần 。 根căn 境cảnh 圓viên 融dung 。 無vô 對đối 所sở 對đối 。 又hựu 云vân 。 不bất 自tự 觀quán 音âm 。 以dĩ 觀quán 觀quán 者giả 。 斯tư 則tắc 同đồng 諸chư 法pháp 無vô 行hành 經kinh 。 人nhân 音âm 聲thanh 觀quán 法Pháp 門môn 。 何hà 所sở 動động 耶da 。 於ư 六lục 塵trần 中trung 。 唯duy 舉cử 聲thanh 塵trần 者giả 。 阿a 含hàm 說thuyết 此thử 。 以dĩ 為vi 禪thiền 刺thứ 也dã )# 。

(# △# 〔# 別biệt 行hành 云vân 〕# 瞋sân 恚khuể 多đa 者giả 。 令linh 世thế 人nhân 不bất 喜hỷ 見kiến 。 如như 渴khát 馬mã 獲hoạch 水thủy 。 如như 射xạ 師sư 子tử 母mẫu 。 故cố 遺di 教giáo 云vân 。 劫kiếp 功công 德đức 賊tặc 。 無vô 過quá 嗔sân 恚khuể 。 華hoa 嚴nghiêm 云vân 。 一nhất 念niệm 嗔sân 起khởi 。 障chướng 百Bách 法Pháp 明Minh 門Môn 。 菩Bồ 薩Tát 以dĩ 瞋sân 乖quai 慈từ 。 障chướng 道đạo 事sự 重trọng/trùng 。 大đại 集tập 云vân 一nhất 念niệm 起khởi 嗔sân 。 一nhất 切thiết 魔ma 鬼quỷ 得đắc 便tiện 。 涅Niết 槃Bàn 云vân 。 習tập 近cận 瞋sân 恚khuể 。 例lệ 淫dâm 亦diệc 應ưng 。 有hữu 鬼quỷ 。 如như 柰nại 女nữ 經kinh 。 瞋sân 則tắc 有hữu 蝎hạt 蟲trùng 。 是thị 多đa 瞋sân 相tương/tướng 。 否phủ/bĩ 是thị 少thiểu 瞋sân 相tương/tướng )# 。

十thập 一nhất 者giả 。 銷tiêu 塵trần 旋toàn 明minh 。 法Pháp 界Giới 身thân 心tâm 。 猶do 如như 琉lưu 璃ly 。 朗lãng 徹triệt 無vô 礙ngại 。 能năng 令linh 一nhất 切thiết 。 昏hôn 鈍độn 性tánh 障chướng 。 諸chư 阿a 顛điên 迦ca 。 永vĩnh 離ly 癡si 暗ám 。

【# 疏sớ/sơ 】# 消tiêu 除trừ 塵trần 暗ám 。 旋toàn 復phục 真chân 明minh 。 世thế 界giới 身thân 心tâm 。 洞đỗng 然nhiên 無vô 礙ngại 。 一nhất 切thiết 唯duy 覺giác 。 誰thùy 為vi 癡si 暗ám 。 故cố 令linh 闡xiển 提đề 。 咸hàm 生sanh 實thật 信tín (# 〔# 補bổ 遺di 云vân 〕# 阿a 顛điên 迦ca 。 痴si 暗ám 人nhân 也dã 。 我ngã 以dĩ 消tiêu 六lục 塵trần 。 復phục 真chân 明minh 。 推thôi 己kỷ 及cập 之chi 。 令linh 離ly 暗ám 鈍độn )# 。

(# △# 〔# 別biệt 行hành 云vân 〕# 愚ngu 痴si 多đa 者giả 。 邪tà 畫họa 諸chư 見kiến 。 撥bát 無vô 因nhân 果quả 。 謗báng 毀hủy 大Đại 乘Thừa 。 如như 大đại 經Kinh 云vân 。 習tập 近cận 愚ngu 痴si 。 是thị 報báo 熟thục 時thời 。 此thử 乃nãi 邪tà 痴si 。 習tập 報báo 二nhị 果quả 。 痴si 心tâm 習tập 成thành 。 地địa 獄ngục 報báo 熟thục 。 例lệ 前tiền 亦diệc 有hữu 蟲trùng 鬼quỷ )# 。

(# △# 〔# 圓viên 覺giác 鈔sao 云vân 〕# 梵Phạn 語ngữ 一nhất 闡xiển 提đề 。 此thử 云vân 多đa 貪tham 。 是thị 樂nhạo 欲dục 義nghĩa 。 樂nhạo 生sanh 死tử 故cố 。 即tức 〔# 梵Phạm 〕# 燒thiêu 。 一nhất 切thiết 善thiện 根căn 。 二nhị 阿a 闡xiển 底để 迦ca 。 此thử 云vân 無vô 欲dục 。 是thị 不bất 樂nhạo 欲dục 義nghĩa 。 不bất 樂nhạo 涅Niết 槃Bàn 故cố 。 即tức 楞lăng 伽già 菩Bồ 薩Tát 大đại 悲bi 。 三tam 阿a 顛điên 底để 迦ca 。 此thử 云vân 極cực 惡ác 。 名danh 為vi 畢tất 竟cánh 。 以dĩ 畢tất 竟cánh 無vô 涅Niết 槃Bàn 性tánh 故cố 。 即tức 無vô 性tánh 闡xiển 提đề 。 孤cô 山sơn 云vân 。 阿a 顛điên 迦ca 亦diệc 云vân 阿a 闡xiển 底để 迦ca 。 不bất 樂nhạo 欲dục 涅Niết 槃Bàn 者giả 。 誤ngộ 之chi 甚thậm 矣hĩ )# 。

(# ○# 〔# 合hợp 釋thích 〕# 〔# 法pháp 華hoa 文văn 句cú 云vân 〕# 若nhược 用dụng 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 斷đoạn 四tứ 住trụ 塵trần 沙sa 等đẳng 惑hoặc 。 如như 卻khước 枝chi 條điều 。 不bất 名danh 斷đoạn 惑hoặc 普phổ 。 若nhược 用dụng 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 斷đoạn 無vô 明minh 者giả 。 五ngũ 住trụ 皆giai 盡tận 。 如như 除trừ 根căn 本bổn 。 名danh 斷đoạn 惑hoặc 普phổ )# 。

(# ○# 〔# 別biệt 行hành 云vân 〕# 二nhị 乘thừa 欲dục 。 樂nhạo 涅Niết 槃Bàn 名danh 貪tham 。 厭yếm 生sanh 死tử 名danh 瞋sân 。 不bất 達đạt 此thử 理lý 名danh 痴si 。 二nhị 乘thừa 未vị 斷đoạn 此thử 三tam 毒độc 。 即tức 變biến 易dị 三tam 毒độc 相tương/tướng 也dã 。 未vị 斷đoạn 別biệt 惑hoặc 菩Bồ 薩Tát 貪tham 求cầu 佛Phật 法Pháp 。 於ư 恆Hằng 沙sa 劫kiếp 。 未vị 曾tằng 暫tạm 捨xả 。 多đa 學học 問vấn 。 無vô 厭yếm 足túc 。 即tức 貪tham 相tương/tướng 。 惡ác 賤tiện 二nhị 乘thừa 。 不bất 喜hỷ 聞văn 其kỳ 名danh 。 言ngôn 寧ninh 起khởi 惡ác 癩lại 野dã 干can 心tâm 。 不bất 起khởi 二nhị 乘thừa 心tâm 。 如như 大đại 樹thụ 折chiết 枝chi 之chi 譬thí 。 豈khởi 非phi 瞋sân 相tương/tướng 。 無vô 明minh 重trọng/trùng 數số 甚thậm 多đa 。 佛Phật 菩Bồ 提Đề 智trí 之chi 所sở 能năng 斷đoạn 。 佛Phật 性tánh 未vị 了liễu 了liễu 者giả 。 皆giai 是thị 痴si 相tương/tướng 。 此thử 三tam 毒độc 即tức 為vi 三tam 法Pháp 門môn 。 一nhất 取thủ 。 即tức 大đại 貪tham 法Pháp 門môn 。 二nhị 捨xả 。 即tức 大đại 瞋sân 法Pháp 門môn 。 三tam 不bất 取thủ 不bất 捨xả 。 即tức 大đại 痴si 法Pháp 門môn 。 一nhất 切thiết 聖thánh 人nhân 。 自tự 行hành 化hóa 他tha 。 無vô 不bất 從tùng 此thử 三tam 門môn 而nhi 入nhập )# 。

(# ○# 已dĩ 上thượng 三tam 毒độc 。 法pháp 華hoa 約ước 意ý 機cơ 應ưng 。 結kết 勸khuyến 常thường 持trì )# 。

(# [│/○]# 三tam 隨tùy 欲dục 應ưng 求cầu )# 。

十thập 二nhị 者giả 。 融dung 形hình 復phục 聞văn 。 不bất 動động 道Đạo 場Tràng 。 涉thiệp 入nhập 世thế 間gian 。 不bất 壞hoại 世thế 界giới 。 能năng 徧biến 十thập 方phương 。 供cúng 養dường 微vi 塵trần 。 諸chư 佛Phật 如Như 來Lai 。 各các 各các 佛Phật 邊biên 。 為vi 法Pháp 王Vương 子Tử 。 能năng 令linh 法Pháp 界Giới 。 無vô 子tử 眾chúng 生sanh 。 欲dục 求cầu 男nam 者giả 。 誕đản 生sanh 福phước 德đức 。 智trí 慧tuệ 之chi 男nam 。 十thập 三tam 者giả 。 六lục 根căn 圓viên 通thông 。 明minh 照chiếu 無vô 二nhị 。 含hàm 十thập 方phương 界giới 。 立lập 大đại 圓viên 鏡kính 。 空không 如Như 來Lai 藏tạng 。 承thừa 順thuận 十thập 方phương 。 微vi 塵trần 如Như 來Lai 。 祕bí 密mật 法Pháp 門môn 。 受thọ 領lãnh 無vô 失thất 。 能năng 令linh 法Pháp 界Giới 。 無vô 子tử 眾chúng 生sanh 。 欲dục 求cầu 女nữ 者giả 。 誕đản 生sanh 端đoan 正chánh 。 福phước 德đức 柔nhu 順thuận 。 眾chúng 人nhân 愛ái 敬kính 。 有hữu 相tướng 之chi 女nữ 。

【# 疏sớ/sơ 】# 融dung 通thông 形hình 礙ngại 。 旋toàn 聞văn 真chân 聞văn 。 所sở 以dĩ 不bất 動động 道Đạo 場Tràng 。 涉thiệp 入nhập 世thế 界giới 。 身thân 無vô 限hạn 量lượng 。 徧biến 至chí 十thập 方phương 。 紹thiệu 繼kế 法Pháp 王Vương 。 種chủng 姓tánh 不bất 斷đoạn 。 由do 三tam 昧muội 力lực 。 福phước 慧tuệ 具cụ 故cố 。 應ưng 求cầu 男nam 者giả 。 皆giai 無vô 虗hư 願nguyện 。 (# 〔# 溫ôn 陵lăng 云vân 〕# 融dung 形hình 涉thiệp 世thế 。 徧biến 事sự 諸chư 佛Phật 。 為vi 法Pháp 王Vương 子Tử 之chi 力lực 。 加gia 之chi 即tức 生sanh 男nam )# 。

(# △# 〔# 別biệt 行hành 云vân 〕# 士sĩ 有hữu 百bách 行hành 。 智trí 居cư 其kỳ 首thủ 。 若nhược 但đãn 智trí 而nhi 無vô 福phước 。 則tắc 位vị 卑ty 而nhi 財tài 貧bần 。 觸xúc 途đồ 壈# 坎khảm 。 智trí 與dữ 福phước 合hợp 。 彌di 相tương 扶phù 顯hiển 。 福phước 則tắc 財tài 位vị 高cao 昇thăng 。 慧tuệ 則tắc 名danh 聞văn 博bác 遠viễn 。 故cố 云vân 福phước 德đức 智trí 慧tuệ 。 之chi 男nam )# 六lục 根căn 圓viên 徧biến 。 融dung 通thông 照chiếu 明minh 。 含hàm 現hiện 十thập 方phương 。 無vô 二nhị 無vô 別biệt 。 唯duy 一nhất 寶bảo 覺giác 。 名danh 大đại 圓viên 鏡kính 。 復phục 能năng 承thừa 順thuận 。 微vi 塵trần 諸chư 佛Phật 。 受thọ 領lãnh 含hàm 容dung 。 無vô 量lượng 法Pháp 門môn 。 不bất 失thất 不bất 壞hoại 。 名danh 為vi 空không 藏tạng 。 以dĩ 女nữ 德đức 坤# 儀nghi 。 資tư 生sanh 承thừa 順thuận 。 柔nhu 明minh 真chân 正chánh 。 相tướng 好hảo 圓viên 備bị 。 由do 此thử 念niệm 求cầu 。 故cố 能năng 生sanh 也dã (# 〔# 溫ôn 陵lăng 云vân 〕# 圓viên 通thông 含hàm 界giới 。 承thừa 順thuận 如Như 來Lai 。 受thọ 領lãnh 法Pháp 門môn 之chi 力lực 。 加gia 之chi 即tức 生sanh 女nữ )# 。

(# △# 〔# 別biệt 行hành 云vân 〕# 女nữ 人nhân 端đoan 正chánh 。 七thất 德đức 之chi 初sơ 。 但đãn 端đoan 正chánh 無vô 相tướng 者giả 。 或hoặc 早tảo 孤cô 少thiểu 寡quả 。 相tương/tướng 祿lộc 不bất 佳giai 。 貌mạo 與dữ 相tương 扶phù 。 彌di 顯hiển 其kỳ 德đức 。 端đoan 正chánh 則tắc 招chiêu 寵sủng 愛ái 。 相tương/tướng 則tắc 招chiêu 於ư 祿lộc 敬kính 。 故cố 經Kinh 云vân 。 眾chúng 人nhân 愛ái 敬kính 。 若nhược 愛ái 帶đái 慢mạn 。 何hà 謂vị 為vi 德đức 。 愛ái 而nhi 敬kính 之chi 。 故cố 是thị 相tương/tướng 也dã )# 。

(# ○# 〔# 證chứng 真chân 云vân 〕# 。 涉thiệp 入nhập 世thế 間gian 。 不bất 壞hoại 世thế 界giới 。 即tức 方phương 便tiện 智trí 。 方phương 便tiện 屬thuộc 權quyền 。 權quyền 能năng 幹cán 事sự 。 故cố 生sanh 於ư 男nam 。 立lập 大đại 圓viên 鏡kính 。 空không 如Như 來Lai 藏tạng 。 即tức 屬thuộc 實thật 智trí 。 實thật 智trí 詣nghệ 理lý 。 理lý 能năng 含hàm 育dục 。 故cố 生sanh 於ư 女nữ 。 如như 淨tịnh 名danh 云vân 。 智Trí 度Độ 菩Bồ 薩Tát 母mẫu 。 方phương 便tiện 以dĩ 為vi 父phụ 。 即tức 其kỳ 義nghĩa 焉yên )# 。

(# ○# 〔# 別biệt 行hành 云vân 〕# 果quả 報báo 求cầu 男nam 女nữ 者giả 。 如như 阿a 含hàm 。 地địa 獄ngục 界giới 已dĩ 上thượng 。 乃nãi 至chí 諸chư 天thiên 。 皆giai 有hữu 無vô 子tử 之chi 苦khổ 。 無vô 明minh 為vi 父phụ 貪tham 愛ái 為vi 母mẫu 。 六lục 根căn 男nam 。 六lục 塵trần 女nữ 。 識thức 為vi 媒môi 嫁giá 。 出xuất 生sanh 無vô 量lượng 。 煩phiền 惱não 子tử 孫tôn 。 此thử 男nam 女nữ 不bất 勞lao 願nguyện 求cầu 。 任nhậm 運vận 成thành 眷quyến 屬thuộc 也dã 。 佛Phật 為vì 國quốc 王vương 。 經kinh 教giáo 為vi 夫phu 人nhân 。 出xuất 生sanh 一nhất 切thiết 菩Bồ 薩Tát 佛Phật 子tử 。 又hựu 善thiện 權quyền 方phương 便tiện 父phụ 。 智Trí 度Độ 菩Bồ 薩Tát 母mẫu 。 一nhất 切thiết 諸chư 導đạo 師sư 。 無vô 不bất 由do 是thị 生sanh 。 又hựu 慈từ 悲bi 心tâm 為vi 女nữ 。 善thiện 心tâm 誠thành 實thật 男nam 。 （# 據cứ 淨tịnh 名danh 文văn 立lập 於ư 悲bi 智trí 乃nãi 類loại 此thử 法pháp 立lập 諸chư 男nam 女nữ ）# 或hoặc 禪thiền 定định 靜tĩnh 細tế 為vi 女nữ 。 觀quán 慧tuệ 分phân 別biệt 為vi 男nam 。 次thứ 分phần/phân 三tam 乘thừa 以dĩ 對đối 男nam 女nữ 。 復phục 約ước 照chiếu 性tánh 自tự 具cụ 男nam 女nữ 。 佛Phật 性tánh 正chánh 觀quán 。 決quyết 破phá 無vô 明minh 。 為vi 福phước 德đức 智trí 慧tuệ 之chi 男nam 。 中trung 道đạo 慈từ 悲bi 。 含hàm 覆phú 一nhất 切thiết 。 為vi 端đoan 正chánh 有hữu 相tướng 之chi 女nữ 。 今kim 借tá 世thế 間gian 男nam 女nữ 以dĩ 表biểu 法Pháp 門môn 爾nhĩ 。 初sơ 明minh 五Ngũ 戒Giới 者giả 。 不bất 殺sát 不bất 盜đạo 屬thuộc 女nữ 。 表biểu 定định 法pháp 。 不bất 妄vọng 語ngữ 不bất 淫dâm 不bất 飲ẩm 酒tửu 屬thuộc 男nam 表biểu 慧tuệ 法pháp 。 言ngôn 定định 即tức 有hữu 慧tuệ 。 言ngôn 慧tuệ 即tức 有hữu 定định 譬thí 如như 女nữ 人nhân 。 而nhi 有hữu 左tả 手thủ 。 亦diệc 如như 男nam 子tử 而nhi 有hữu 右hữu 手thủ 。 文văn 云vân 。 便tiện 生sanh 福phước 德đức 。 智trí 慧tuệ 之chi 男nam 。 此thử 語ngữ 自tự 具cụ 兩lưỡng 法Pháp 門môn 。 又hựu 云vân 。 便tiện 生sanh 端đoan 正chánh 。 有hữu 相tướng 之chi 女nữ 。 端đoan 正chánh 無vô 邪tà 醜xú 。 表biểu 中trung 道đạo 正chánh 觀quán 。 離ly 二nhị 邊biên 之chi 醜xú 。 即tức 慧tuệ 義nghĩa 也dã 。 相tương/tướng 即tức 三tam 十thập 二nhị 相tướng 。 慈từ 心tâm 所sở 種chủng 。 即tức 表biểu 定định 義nghĩa 也dã 。 雖tuy 具cụ 二nhị 而nhi 名danh 女nữ 。 若nhược 不bất 得đắc 此thử 五Ngũ 戒Giới 男nam 女nữ 。 則tắc 失thất 人nhân 天thiên 道đạo 孤cô 獨độc 。 墮đọa 在tại 三tam 途đồ 。 歸quy 命mạng 求cầu 救cứu 五Ngũ 戒Giới 完hoàn 全toàn 即tức 男nam 女nữ 願nguyện 滿mãn 。 十Thập 善Thiện 及cập 四tứ 禪thiền 等đẳng 。 例lệ 可khả 知tri 。 次thứ 明minh 聲Thanh 聞Văn 男nam 女nữ 者giả 。 五ngũ 停đình 心tâm 觀quán 。 治trị 瞋sân 治trị 散tán 。 此thử 二nhị 屬thuộc 女nữ 。 治trị 貪tham 治trị 痴si 治trị 障chướng 。 此thử 三tam 屬thuộc 男nam 。 又hựu 直trực 緣duyên 諦đế 理lý 正chánh 智trí 決quyết 斷đoán 為vi 男nam 。 出xuất 觀quán 用dụng 法pháp 緣duyên 慈từ 為vi 女nữ 。 五ngũ 停đình 心tâm 男nam 女nữ 生sanh 。 即tức 得đắc 入nhập 真chân 。 出xuất 觀quán 男nam 女nữ 生sanh 。 得đắc 入nhập 假giả 二nhị 義nghĩa 既ký 滿mãn 則tắc 不bất 復phục 畏úy 二nhị 十thập 五ngũ 有hữu 也dã 。 次thứ 支chi 佛Phật 者giả 。 緣duyên 方phương 便tiện 道Đạo 。 起khởi 慈từ 觀quán 為vi 女nữ 。 慧tuệ 觀quán 為vi 男nam 。 若nhược 發phát 真chân 緣duyên 理lý 名danh 男nam 。 出xuất 觀quán 緣duyên 慈từ 名danh 女nữ 。 支chi 佛Phật 譬thí 鹿lộc 。 猶do 有hữu 迴hồi 顧cố 之chi 慈từ 也dã 。 次thứ 六Lục 度Độ 菩Bồ 薩Tát 。 有hữu 慈từ 悲bi 。 不bất 斷đoạn 惑hoặc 。 在tại 死tử 生sanh 利lợi 物vật 名danh 女nữ 。 行hành 六Lục 度Độ 方phương 便tiện 智trí 慧tuệ 名danh 男nam 。 次thứ 通thông 菩Bồ 薩Tát 。 既ký 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 則tắc 有hữu 智trí 斷đoạn 緣duyên 諦đế 理lý 之chi 慧tuệ 為vi 男nam 。 慈từ 悲bi 扶phù 餘dư 智trí 入nhập 三tam 界giới 為vi 女nữ 。 次thứ 別biệt 教giáo 十thập 信tín 菩Bồ 薩Tát 修tu 福phước 德đức 莊trang 嚴nghiêm 五ngũ 波Ba 羅La 蜜Mật 為vi 女nữ 。 從tùng 一Nhất 地Địa 二Nhị 地Địa 。 智trí 慧tuệ 莊trang 嚴nghiêm 為vi 男nam 。 三tam 十thập 心tâm 名danh 男nam 女nữ 交giao 處xứ 聖thánh 胎thai 。 初Sơ 地Địa 時thời 。 慈từ 智trí 合hợp 發phát 。 名danh 男nam 女nữ 雙song 生sanh 。 生sanh 此thử 男nam 女nữ 。 不bất 墮đọa 二nhị 乘thừa 生sanh 死tử 兩lưỡng 邊biên 之chi 過quá 。 生sanh 大đại 歡hoan 喜hỷ 。 名danh 歡Hoan 喜Hỷ 地Địa 。 初sơ 生sanh 慈từ 智trí 男nam 。 女nữ 既ký 是thị 真chân 因nhân 。 任nhậm 運vận 能năng 生sanh 上thượng 地địa 男nam 女nữ 。 上thượng 地địa 復phục 生sanh 極cực 果quả 男nam 。 女nữ 是thị 故cố 諸chư 佛Phật 。 皆giai 以dĩ 初Sơ 地Địa 為vi 祖tổ 父phụ 母mẫu 。 大đại 慈từ 大đại 悲bi 。 能năng 成thành 佛Phật 道Đạo 。 出xuất 生sanh 般Bát 若Nhã 。 是thị 諸chư 佛Phật 之chi 祖tổ 母mẫu 。 故cố 稱xưng 為vi 大đại 女nữ 。 次thứ 圓viên 教giáo 。 以dĩ 無vô 緣duyên 慈từ 悲bi 。 種chủng 三tam 十thập 二nhị 相tướng 業nghiệp 名danh 女nữ 。 此thử 女nữ 端đoan 正chánh 有hữu 相tương/tướng 。 以dĩ 中trung 道đạo 智trí 慧tuệ 為vi 男nam 。 此thử 男nam 質chất 直trực 福phước 德đức 。 十thập 信tín 六lục 根căn 清thanh 淨tịnh 。 名danh 為vi 處xứ 胎thai 。 初sơ 住trụ 慈từ 智trí 。 男nam 女nữ 雙song 生sanh 。 即tức 男nam 女nữ 具cụ 足túc 。 二nhị 求cầu 願nguyện 滿mãn 也dã 。

復phục 次thứ 從tùng 五Ngũ 戒Giới 十Thập 善Thiện 。 齊tề 第đệ 六lục 天thiên 已dĩ 來lai 。 皆giai 無vô 禪thiền 定định 。 番phiên 番phiên 悉tất 是thị 散tán 心tâm 慧tuệ 法pháp 。 狂cuồng 男nam 子tử 也dã 。 從tùng 三tam 界giới 定định 慧tuệ 男nam 女nữ 。 男nam 無vô 破phá 惑hoặc 之chi 功công 。 女nữ 無vô 出xuất 生sanh 無vô 漏lậu 之chi 力lực 。 此thử 無vô 用dụng 之chi 男nam 女nữ 。 從tùng 二nhị 乘thừa 通thông 教giáo 等đẳng 。 慧tuệ 有hữu 斷đoạn 惑hoặc 之chi 用dụng 。 則tắc 是thị 幹cán 事sự 之chi 男nam 女nữ 有hữu 發phát 生sanh 無vô 漏lậu 紹thiệu 繼kế 之chi 德đức 也dã 。 從tùng 二nhị 乘thừa 通thông 教giáo 。 所sở 有hữu 定định 慧tuệ 。 不bất 能năng 破phá 無vô 明minh 。 見kiến 佛Phật 性tánh 。 雖tuy 男nam 而nhi 女nữ 。 定định 則tắc 不bất 能năng 懷hoài 于vu 中trung 道đạo 之chi 子tử 。 猶do 如như 石thạch 女nữ 雖tuy 女nữ 而nhi 男nam 惟duy 有hữu 別biệt 教giáo 登đăng 地địa 。 真chân 明minh 慧tuệ 發phát 。 無vô 緣duyên 悲bi 成thành 。 此thử 乃nãi 名danh 為vi 。 真chân 正chánh 男nam 女nữ 。 圓viên 教giáo 初sơ 住trụ 見kiến 中trung 道đạo 時thời 。 定định 慧tuệ 具cụ 足túc 。 男nam 女nữ 相tương/tướng 滿mãn 。 方phương 稱xưng 經kinh 文văn 男nam 則tắc 福phước 德đức 。 女nữ 則tắc 端đoan 正chánh 也dã )# 。

(# ○# 已dĩ 上thượng 二nhị 求cầu 。 法pháp 華hoa 約ước 身thân 機cơ 應ưng 。 結kết 勸khuyến 禮lễ 拜bái )# 。

(# [│/○]# 四tứ 稱xưng 名danh 獲hoạch 福phước )# 。

十thập 四tứ 者giả 。 此thử 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。 百bách 億ức 日nhật 月nguyệt 。 現hiện 住trụ 世thế 間gian 。 諸chư 法Pháp 王Vương 子Tử 。 有hữu 六lục 十thập 二nhị 。 恆Hằng 河Hà 沙sa 數số 。 修tu 法Pháp 垂thùy 範phạm 。 教giáo 化hóa 眾chúng 生sanh 。 隨tùy 順thuận 眾chúng 生sanh 。 方phương 便tiện 智trí 慧tuệ 。 各các 各các 不bất 同đồng 。

【# 疏sớ/sơ 】# 所sở 比tỉ 多đa 眾chúng 。 方phương 便tiện 。 權quyền 也dã 。 智trí 慧tuệ 。 實thật 也dã 。 下hạ 能năng 比tỉ 一nhất 名danh (# 〔# 熏huân 聞văn 云vân 〕# 修tu 法pháp 約ước 自tự 行hành 。 隨tùy 于vu 何hà 根căn 。 修tu 習tập 行hành 法pháp 也dã 。 垂thùy 範phạm 約ước 化hóa 他tha 。 即tức 以dĩ 自tự 行hành 作tác 範phạm 。 轉chuyển 化hóa 於ư 他tha 也dã )# 。

(# △# 〔# 疏sớ/sơ 記ký 云vân 〕# 既ký 是thị 現hiện 住trụ 娑sa 婆bà 菩Bồ 薩Tát 。 是thị 故cố 特đặc 舉cử 為vi 括quát 量lượng 本bổn )# 。

(# ○# 〔# 引dẫn 證chứng 〕# 〔# 長Trường 阿A 含Hàm 云vân 〕# 一nhất 日nhật 月nguyệt 。 行hành 四tứ 天thiên 下hạ 。 為vi 一nhất 世thế 界giới 。 如như 是thị 千thiên 日nhật 月nguyệt 。 千thiên 須Tu 彌Di 。 千thiên 閻Diêm 羅La 王Vương 。 千thiên 忉Đao 利lợi 。 千thiên 梵Phạm 天Thiên 。 名danh 為vi 小tiểu 千thiên 。 即tức 數số 小tiểu 千thiên 。 至chí 滿mãn 一nhất 千thiên 。 名danh 為vi 中trung 千thiên 。 即tức 數số 中trung 千thiên 。 復phục 滿mãn 一nhất 千thiên 。 名danh 為vi 大Đại 千Thiên 。 其kỳ 中trung 須Tu 彌Di 山Sơn 王Vương 。 四tứ 洲châu 日nhật 月nguyệt 。 各các 有hữu 萬vạn 億ức 皆giai 是thị 一nhất 佛Phật 化hóa 境cảnh 。 號hiệu 為vi 娑Sa 婆Bà 世Thế 界Giới 。

(# ○# 〔# 感cảm 通thông 傳truyền 云vân 〕# 宣tuyên 律luật 師sư 問vấn 韋vi 天thiên 曰viết 。 余dư 聞văn 一nhất 佛Phật 化hóa 境cảnh 。 三Tam 千Thiên 國Quốc 土Độ 。 日nhật 月nguyệt 歲tuế 數số 。 或hoặc 言ngôn 百bách 億ức 。 或hoặc 言ngôn 千thiên 百bách 億ức 。 廣quảng 略lược 不bất 同đồng 。 何hà 耶da 。

答đáp 曰viết 。

如như 師sư 問vấn 百bách 億ức 千thiên 百bách 億ức 者giả 。 經Kinh 文văn 分phân 明minh 。 千thiên 百bách 億ức 化hóa 身thân 。 一nhất 佛Phật 化hóa 一nhất 日nhật 月nguyệt 。 則tắc 成thành 千thiên 百bách 億ức 日nhật 月nguyệt 。 總tổng 要yếu 言ngôn 之chi 。 萬vạn 億ức 日nhật 月nguyệt 。 為vi 一nhất 大Đại 千Thiên 。 良lương 由do 天Thiên 竺Trúc 億ức 數số 有hữu 大đại 小tiểu 。 應ưng 以dĩ 一nhất 百bách 小tiểu 億ức 為vi 一nhất 大đại 億ức 。 乃nãi 成thành 百bách 大đại 億ức 日nhật 月nguyệt 。 故cố 云vân 百bách 億ức )# 。

由do 我ngã 所sở 得đắc 。 圓viên 通thông 本bổn 根căn 。 發phát 妙diệu 耳nhĩ 門môn 。 然nhiên 後hậu 身thân 心tâm 。 微vi 妙diệu 含hàm 容dung 。 周chu 徧biến 法Pháp 界Giới 。 能năng 令linh 眾chúng 生sanh 。 持trì 我ngã 名danh 號hiệu 。 與dữ 彼bỉ 共cộng 持trì 。 六lục 十thập 二nhị 恆Hằng 河Hà 沙sa 。 諸chư 法Pháp 王Vương 子Tử 。 二nhị 人nhân 福phước 德đức 。 正chánh 等đẳng 無vô 異dị 。

世Thế 尊Tôn 。 我ngã 一nhất 名danh 號hiệu 。 與dữ 彼bỉ 眾chúng 多đa 。 名danh 號hiệu 無vô 異dị 。 由do 我ngã 修tu 習tập 。 得đắc 真chân 圓viên 通thông 。

【# 疏sớ/sơ 】# 先tiên 出xuất 所sở 以dĩ 。 觀quán 音âm 所sở 修tu 。 從tùng 三tam 慧tuệ 入nhập 。 是thị 眾chúng 行hành 之chi 根căn 本bổn 也dã 。 佛Phật 佛Phật 演diễn 教giáo 。 皆giai 以dĩ 音âm 聲thanh 。 機cơ 機cơ 領lãnh 悟ngộ 。 盡tận 由do 聞văn 慧tuệ 。 能năng 於ư 聲thanh 塵trần 而nhi 亡vong 所sở 得đắc 。 復phục 根căn 結kết 而nhi 歸quy 真chân 際tế 。 元nguyên 明minh 心tâm 妙diệu 。 一nhất 多đa 之chi 境cảnh 融dung 通thông 。 本bổn 湛trạm 覺giác 圓viên 。 彼bỉ 此thử 之chi 名danh 平bình 等đẳng 。 以dĩ 一nhất 切thiết 身thân 即tức 一nhất 身thân 。 故cố 云vân 微vi 妙diệu 含hàm 容dung 。 一nhất 身thân 即tức 一nhất 切thiết 身thân 。 故cố 云vân 周chu 徧biến 法Pháp 界Giới 。 此thử 即tức 福phước 等đẳng 之chi 所sở 以dĩ 也dã 。 能năng 令linh 下hạ 。 正chánh 比tỉ 福phước 等đẳng 。 謂vị 由do 自tự 證chứng 平bình 等đẳng 理lý 故cố 。 遂toại 令linh 他tha 得đắc 平bình 等đẳng 福phước 也dã 。 由do 我ngã 下hạ 。 結kết 所sở 以dĩ 也dã 。

(# ○# 〔# 法pháp 華hoa 文văn 句cú 云vân 〕# 入nhập 大Đại 乘Thừa 論luận 云vân 。 法Pháp 身thân 唯duy 一nhất 。 應ưng 身thân 則tắc 多đa 。 格cách 六lục 十thập 二nhị 億ức 應ưng 。 等đẳng 一nhất 法Pháp 身thân 也dã 。 智trí 者giả 云vân 。 圓viên 人nhân 唯duy 一nhất 。 偏thiên 人nhân 則tắc 多đa 。 格cách 六lục 十thập 二nhị 億ức 偏thiên 菩Bồ 薩Tát 。 等đẳng 一nhất 圓viên 菩Bồ 薩Tát 也dã )# 。

(# △# 〔# 法pháp 華hoa 論luận 云vân 〕# 彼bỉ 福phước 平bình 等đẳng 。 有hữu 二nhị 種chủng 義nghĩa 。 一nhất 信tín 力lực 故cố 。 二nhị 畢tất 竟cánh 知tri 故cố 。 畢tất 竟cánh 知tri 者giả 。 決quyết 定định 知tri 法Pháp 界Giới 故cố 。 法Pháp 界Giới 者giả 。 名danh 為vi 法pháp 性tánh 。 初Sơ 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 能năng 證chứng 入nhập 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 。 平bình 等đẳng 身thân 故cố 。 平bình 等đẳng 身thân 者giả 。 謂vị 真Chân 如Như 法Pháp 身thân 。 是thị 故cố 。 受thọ 持trì 觀quán 音âm 。 與dữ 受thọ 持trì 六lục 十thập 二nhị 億ức 。 恆Hằng 沙sa 菩Bồ 薩Tát 名danh 字tự 。 功công 德đức 無vô 差sai )# 。

(# △# 〔# 別biệt 行hành 云vân 〕# 今kim 明minh 一nhất 多đa 。 性tánh 不bất 可khả 得đắc 。 無vô 有hữu 二nhị 相tướng 。 一nhất 則tắc 非phi 一nhất 。 多đa 則tắc 非phi 多đa 。 同đồng 入nhập 如như 實thật 際tế 。 是thị 故cố 無vô 異dị 〔# 疏sớ/sơ 記ký 云vân 〕# 一nhất 中trung 解giải 無vô 量lượng 。 故cố 說thuyết 六lục 十thập 二nhị 億ức 。 無vô 量lượng 中trung 解giải 一nhất 。 故cố 說thuyết 觀quán 音âm 。 以dĩ 實thật 際tế 之chi 多đa 。 生sanh 觀quán 音âm 之chi 一nhất 。 故cố 一nhất 無vô 一nhất 實thật 。 以dĩ 實thật 際tế 之chi 一nhất 。 生sanh 河hà 沙sa 之chi 多đa 。 故cố 多đa 無vô 多đa 實thật 。 其kỳ 理lý 正chánh 均quân 。 故cố 言ngôn 無vô 異dị 。 照chiếu 其kỳ 事sự 理lý 。 一nhất 多đa 融dung 即tức 。 故cố 言ngôn 正chánh 等đẳng )# 。

(# △# 〔# 私tư 謂vị 〕# 此thử 中trung 格cách 量lượng 功công 德đức 。 文văn 句cú 以dĩ 偏thiên 圓viên 格cách 量lượng 。 別biệt 行hành 以dĩ 正chánh 等đẳng 格cách 量lượng 。 一nhất 家gia 之chi 文văn 。 宗tông 旨chỉ 各các 別biệt 。 今kim 且thả 以dĩ 天thiên 親thân 論luận 為vi 準chuẩn 。 既ký 云vân 證chứng 入nhập 平bình 等đẳng 。 非phi 無vô 偏thiên 圓viên 。 不bất 須tu 格cách 偏thiên 等đẳng 圓viên 也dã 。 既ký 云vân 能năng 知tri 法Pháp 身thân 。 非phi 無vô 報báo 化hóa 。 不bất 須tu 格cách 應ưng 等đẳng 法pháp 也dã 。 豈khởi 惟duy 符phù 智trí 者giả 之chi 旨chỉ 。 沒một 偏thiên 用dụng 圓viên 。 而nhi 入nhập 大Đại 乘Thừa 論luận 中trung 。 法pháp 應ưng 之chi 文văn 。 亦diệc 兼kiêm 舉cử 矣hĩ 。 今kim 參tham 合hợp 諸chư 家gia 之chi 解giải 。 折chiết 衷# 于vu 本bổn 論luận 。 貼# 文văn 於ư 別biệt 行hành 。 則tắc 知tri 孤cô 山sơn 以dĩ 選tuyển 根căn 利lợi 鈍độn 。 比tỉ 較giảo 勝thắng 劣liệt 。 謂vị 多đa 偏thiên 不bất 敵địch 一nhất 圓viên 。 良lương 難nạn/nan 免miễn 於ư 料liệu 揀giản 。 而nhi 竹trúc 庵am 斥xích 長trường/trưởng 水thủy 擕# 李# 。 失thất 正chánh 途đồ 而nhi 用dụng 次thứ 意ý 。 亦diệc 非phi 通thông 義nghĩa 也dã )# 。

(# [?(○/○)]# 三tam 結kết 成thành )# 。

是thị 名danh 十thập 四tứ 。 施thí 無vô 畏úy 力lực 。 福phước 備bị 眾chúng 生sanh 。

(# 〔# 法pháp 華hoa 玄huyền 義nghĩa 云vân 〕# 菩Bồ 薩Tát 饒nhiêu 潤nhuận 成thành 熟thục 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 而nhi 無vô 限hạn 量lượng 。 譬thí 如như 大đại 雨vũ 。 四tứ 方phương 俱câu 下hạ 。 一nhất 切thiết 卉hủy 木mộc 叢tùng 林lâm 。 徧biến 令linh 生sanh 長trưởng 。 華hoa 果quả 悉tất 皆giai 成thành 就tựu 。 故cố 名danh 成thành 就tựu 眾chúng 生sanh 普phổ )# 。

(# [○@卍]# 三tam 四tứ 不bất 思tư 議nghị 。 德đức 用dụng 殊thù 絕tuyệt 。 非phi 言ngôn 智trí 之chi 所sở 能năng 及cập 也dã 。 即tức 顯hiển 大đại 圓viên 鏡kính 體thể 。 功công 德đức 之chi 相tướng 。 然nhiên 功công 德đức 力lực 用dụng 。 其kỳ 體thể 一nhất 也dã 。 以dĩ 內nội 蘊uẩn 曰viết 德đức 。 外ngoại 施thí 曰viết 用dụng 。 前tiền 雖tuy 隨tùy 機cơ 現hiện 應ưng 。 適thích 時thời 御ngự 物vật 。 拔bạt 苦khổ 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 。 數số 仍nhưng 有hữu 限hạn 。 而nhi 未vị 備bị 陳trần 。 自tự 在tại 現hiện 化hóa 。 無vô 方phương 之chi 德đức 。 妙diệu 妙diệu 無vô 比tỉ 。 難nan 可khả 思tư 議nghị 。 故cố 今kim 述thuật 也dã 。 文văn 二nhị )# 。

(# [?(○/○)]# 一nhất 標tiêu 舉cử )# 。

世Thế 尊Tôn 。 我ngã 又hựu 獲hoạch 是thị 圓viên 通thông 修tu 證chứng 。 無vô 上thượng 道Đạo 故cố 。 又hựu 能năng 善thiện 獲hoạch 。 四tứ 不bất 思tư 議nghị 。 無vô 作tác 妙diệu 德đức 。

【# 疏sớ/sơ 】# 內nội 德đức 不bất 充sung 。 外ngoại 用dụng 不bất 起khởi 。 以dĩ 金Kim 剛Cang 三Tam 昧Muội 。 熏huân 本bổn 四Tứ 無Vô 量Lượng 心Tâm 。 由do 斯tư 果quả 證chứng 。 實thật 德đức 現hiện 前tiền 。 故cố 成thành 四tứ 事sự 。 俱câu 不bất 思tư 議nghị 無vô 作tác 而nhi 現hiện 。

(# [│/○]# 二nhị 列liệt 釋thích 四tứ )# 。

(# [?(▽/○)]# 一nhất 現hiện 形hình 說thuyết 法Pháp 。

一nhất 者giả 。 由do 我ngã 初sơ 獲hoạch 。 妙diệu 妙diệu 聞văn 心tâm 。 心tâm 精tinh 遺di 聞văn 。 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 。 不bất 能năng 分phân 隔cách 。 成thành 一nhất 圓viên 融dung 。 清thanh 淨tịnh 寶bảo 覺giác 。 故cố 我ngã 能năng 現hiện 。 眾chúng 多đa 妙diệu 容dung 。 能năng 說thuyết 無vô 邊biên 。 祕bí 密mật 神thần 咒chú 。

〔# 慤# 疏sớ/sơ 〕# 妙diệu 妙diệu 聞văn 心tâm 者giả 。 初sơ 妙diệu 。 則tắc 脫thoát 黏niêm 聲thanh 境cảnh 。 後hậu 妙diệu 。 則tắc 圓viên 聽thính 無vô 遺di 【# 疏sớ/sơ 】# 此thử 敘tự 德đức 本bổn 也dã 。 聞văn 性tánh 本bổn 真chân 。 非phi 麤thô 非phi 妙diệu 。 由do 絕tuyệt 待đãi 故cố 。 故cố 云vân 妙diệu 妙diệu 。 (# 下hạ 釋thích 云vân 。 即tức 此thử 聞văn 心tâm 。 知tri 妙diệu 妙diệu 者giả )# 非phi 麤thô 曰viết 精tinh 。 離ly 相tương/tướng 曰viết 遺di 。 (# 遺di 聞văn 。 即tức 聞văn 所sở 聞văn 盡tận 。 一nhất 根căn 脫thoát 黏niêm 。 五ngũ 根căn 圓viên 拔bạt 。 故cố 不bất 分phân 隔cách 。 成thành 一nhất 寶bảo 覺giác 。 下hạ 列liệt 所sở 現hiện 。 故cố 我ngã 下hạ 。 標tiêu 也dã 。 妙diệu 容dung 多đa 現hiện 。 不bất 可khả 以dĩ 形hình 量lượng 拘câu 。 祕bí 咒chú 無vô 邊biên 。 不bất 可khả 以dĩ 言ngôn 說thuyết 取thủ 。 此thử 則tắc 由do 三tam 昧muội 力lực 。 熏huân 本bổn 慈từ 無vô 量lượng 心tâm 。 現hiện 種chủng 種chủng 形hình 。 說thuyết 種chủng 種chủng 咒chú 令linh 諸chư 見kiến 聞văn 。 獲hoạch 其kỳ 妙diệu 樂lạc 〔# 溫ôn 陵lăng 云vân 〕# 言ngôn 初sơ 獲hoạch 者giả 。 指chỉ 本bổn 因nhân 也dã )# 。

其kỳ 中trung 或hoặc 現hiện 。 一nhất 首thủ 三tam 首thủ 。 五ngũ 首thủ 七thất 首thủ 。 九cửu 首thủ 十thập 一nhất 首thủ 。 如như 是thị 乃nãi 至chí 。 一nhất 百bách 八bát 首thủ 。 千thiên 首thủ 萬vạn 首thủ 。 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 。 爍thước 迦ca 囉ra 首thủ 。 (# 〔# 擕# 李# 云vân 〕# 爍thước 迦ca 羅la 。 有hữu 云vân 具cụ 足túc 〔# 真chân 際tế 云vân 〕# 類loại 拔bạt 折chiết 羅la 。 即tức 金kim 剛cang 也dã )# 二nhị 臂tý 四tứ 臂tý 。 六lục 臂tý 八bát 臂tý 。 十thập 臂tý 十thập 二nhị 臂tý 。 十thập 四tứ 十thập 六lục 。 十thập 八bát 二nhị 十thập 。 至chí 二nhị 十thập 四tứ 。 如như 是thị 乃nãi 至chí 。 一nhất 百bách 八bát 臂tý 。 千thiên 臂tý 萬vạn 臂tý 。 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 。 母mẫu 陀đà 羅la 臂tý 。 (# 母mẫu 陀đà 羅la 。 或hoặc 云vân 印ấn 義nghĩa )# 二nhị 目mục 三tam 目mục 。 四tứ 目mục 九cửu 目mục 。 如như 是thị 乃nãi 至chí 。 一nhất 百bách 八bát 目mục 。 千thiên 目mục 萬vạn 目mục 。 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 。 清thanh 淨tịnh 寶bảo 目mục 。 或hoặc 慈từ 或hoặc 威uy 。 或hoặc 定định 或hoặc 慧tuệ 。 救cứu 護hộ 眾chúng 生sanh 。 得đắc 大đại 自tự 在tại 。

【# 疏sớ/sơ 】# 首thủ 出xuất 眾chúng 聖thánh 。 法Pháp 身thân 也dã 。 臂tý 能năng 提đề 接tiếp 。 化hóa 身thân 也dã 。 目mục 以dĩ 導đạo 明minh 。 智trí 身thân 也dã 。 物vật 無vô 虗hư 見kiến 。 見kiến 必tất 利lợi 益ích 。 故cố 能năng 救cứu 護hộ (# 〔# 孤cô 山sơn 云vân 〕# 首thủ 表biểu 法Pháp 身thân 超siêu 出xuất 兩lưỡng 邊biên 。 臂tý 表biểu 解giải 脫thoát 提đề 拔bạt 眾chúng 苦khổ 。 目mục 表biểu 般Bát 若Nhã 照chiếu 了liễu 萬vạn 境cảnh 。 或hoặc 慈từ 或hoặc 威uy 。 結kết 現hiện 首thủ 也dã 。 或hoặc 定định 或hoặc 慧tuệ 。 結kết 臂tý 目mục 也dã 。 人nhân 首thủ 只chỉ 一nhất 。 故cố 從tùng 奇kỳ 數số 以dĩ 增tăng 。 臂tý 乃nãi 有hữu 二nhị 。 故cố 從tùng 耦# 數số 以dĩ 辨biện 。 人nhân 眼nhãn 二nhị 。 天thiên 或hoặc 三tam 。 故cố 兼kiêm 畸# 耦# 以dĩ 明minh )# 。

(# △# 〔# 無vô 盡tận 云vân 〕# 由do 耳nhĩ 門môn 入nhập 。 而nhi 現hiện 首thủ 現hiện 臂tý 現hiện 目mục 。 所sở 謂vị 本bổn 妙diệu 圓viên 通thông 也dã 。 一nhất 首thủ 二nhị 臂tý 二nhị 目mục 。 乃nãi 至chí 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 。 塵trần 勞lao 煩phiền 惱não 。 數số 極cực 於ư 此thử )# 。

(# △# 〔# 溫ôn 陵lăng 云vân 〕# 此thử 十thập 一nhất 地địa 等đẳng 覺giác 妙diệu 行hạnh 也dã 華hoa 嚴nghiêm 十Thập 地Địa 已dĩ 前tiền 。 猶do 依y 本bổn 智trí 。 長trưởng 養dưỡng 大đại 悲bi 。 至chí 十thập 一nhất 地địa 。 長trưởng 養dưỡng 功công 終chung 。 純thuần 是thị 大đại 悲bi 而nhi 為vi 法pháp 體thể 。 與dữ 智trí 圓viên 現hiện 。 故cố 觀quán 音âm 手thủ 眼nhãn 。 通thông 身thân 徧biến 身thân 。 而nhi 以dĩ 大đại 悲bi 稱xưng 也dã 。 二nhị 十thập 四tứ 聖thánh 。 各các 現hiện 一nhất 門môn 。 圓viên 而nhi 會hội 之chi 。 咸hàm 極cực 於ư 此thử 。 使sử 悟ngộ 入nhập 者giả 。 不bất 第đệ 二nhị 十thập 五ngũ 門môn 。 頓đốn 了liễu 塵trần 勞lao 萬vạn 法pháp 。 法Pháp 界Giới 理lý 事sự 。 不bất 離ly 吾ngô 圓viên 融dung 淨tịnh 覺giác 之chi 體thể 。 斯tư 則tắc 無vô 邊biên 剎sát 海hải 。 法pháp 法pháp 周chu 圓viên 。 十thập 方phương 身thân 土thổ 。 塵trần 塵trần 具cụ 足túc 矣hĩ 。 或hoặc 曰viết 。 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 。 特đặc 表biểu 法pháp 耳nhĩ 。 一nhất 身thân 何hà 所sở 施thí 乎hồ 。 夫phu 身thân 含hàm 十thập 虗hư 。 毛mao 端đoan 現hiện 剎sát 。 又hựu 不bất 啻# 如như 首thủ 臂tý 而nhi 已dĩ 。 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 首thủ 臂tý 。 猶do 人nhân 身thân 有hữu 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 毛mao 孔khổng 。 未vị 足túc 異dị 也dã 。 聖thánh 人nhân 之chi 言ngôn 。 即tức 事sự 即tức 理lý 。 既ký 曰viết 不bất 思tư 議nghị 德đức 。 勿vật 以dĩ 凡phàm 心tâm 。 思tư 之chi 議nghị 之chi )# 。

(# [?(▽/○)]# 二nhị 無vô 畏úy 眾chúng 生sanh )# 。

二nhị 者giả 。 由do 我ngã 聞văn 思tư 。 脫thoát 出xuất 六lục 塵trần 。 如như 聲thanh 度độ 垣viên 。 不bất 能năng 為vi 礙ngại 。 故cố 我ngã 妙diệu 能năng 。 現hiện 一nhất 一nhất 形hình 。 誦tụng 一nhất 一nhất 咒chú 。 其kỳ 形hình 其kỳ 咒chú 。 能năng 以dĩ 無vô 畏úy 。 施thí 諸chư 眾chúng 生sanh 。 是thị 故cố 十thập 方phương 。 微vi 塵trần 國quốc 土độ 。 皆giai 名danh 我ngã 為vi 。 施thí 無vô 畏úy 者giả 。

【# 疏sớ/sơ 】# 由do 如như 幻huyễn 力lực 。 熏huân 本bổn 等đẳng 悲bi 。 故cố 能năng 一nhất 身thân 。 現hiện 無vô 量lượng 身thân 。 無vô 量lượng 身thân 現hiện 一nhất 身thân 。 十thập 方phương 微vi 塵trần 。 無vô 剎sát 不bất 現hiện 。 說thuyết 一nhất 一nhất 咒chú 。 拔bạt 眾chúng 苦khổ 惱não 。 無vô 畏úy 眾chúng 生sanh 。 得đắc 大đại 自tự 在tại 。

(# ○# 〔# 引dẫn 證chứng 〕# 〔# 涅Niết 槃Bàn 云vân 〕# 如Như 來Lai 即tức 是thị 施thí 眾chúng 生sanh 無vô 恐khủng 畏úy 者giả 。 若nhược 放phóng 一nhất 光quang 。 若nhược 二nhị 若nhược 三tam 。 若nhược 有hữu 過quá 者giả 。 悉tất 令linh 遠viễn 離ly 一nhất 切thiết 諸chư 惡ác 。 如Như 來Lai 今kim 者giả 。 具cụ 有hữu 如như 是thị 。 無vô 量lượng 勢thế 力lực 。 若nhược 有hữu 菩Bồ 薩Tát 。 得đắc 住trụ 如như 是thị 無Vô 所Sở 畏Úy 地địa 。 則tắc 不bất 復phục 畏úy 貪tham 恚khuể 瞋sân 痴si 。 生sanh 老lão 病bệnh 死tử 。 亦diệc 不bất 復phục 畏úy 惡ác 道đạo 地địa 獄ngục 畜súc 生sanh 餓ngạ 鬼quỷ 。 亦diệc 不bất 復phục 畏úy 。 沙Sa 門Môn 婆Bà 羅La 門Môn 。 外ngoại 道đạo 邪tà 見kiến 。 天Thiên 魔ma 波Ba 旬Tuần 。 亦diệc 不bất 復phục 畏úy 。 二nhị 十thập 五ngũ 有hữu 。 是thị 故cố 此thử 地địa 。 名danh 無Vô 所Sở 畏Úy 。 菩Bồ 薩Tát 住trụ 無vô 畏úy 地địa 。 得đắc 二nhị 十thập 五ngũ 三tam 昧muội 。 壞hoại 二nhị 十thập 五ngũ 有hữu 。 如như 得Đắc 無Vô 垢Cấu 三tam 昧muội 。 能năng 壞hoại 地địa 獄ngục 有hữu 等đẳng )# 。

(# [?(▽/○)]# 三tam 捨xả 寶bảo 求cầu 哀ai )# 。

三tam 者giả 。 由do 我ngã 修tu 習tập 。 本bổn 妙diệu 圓viên 通thông 。 清thanh 淨tịnh 本bổn 根căn 。 所sở 遊du 世thế 界giới 。 皆giai 令linh 眾chúng 生sanh 。 捨xả 身thân 珍trân 寶bảo 。 求cầu 我ngã 哀ai 愍mẫn 。

【# 疏sớ/sơ 】# 由do 三tam 昧muội 等đẳng 。 熏huân 本bổn 喜hỷ 心tâm 。 故cố 能năng 所sở 遊du 世thế 界giới 。 眾chúng 生sanh 見kiến 者giả 。 咸hàm 生sanh 歡hoan 喜hỷ 。 不bất 惜tích 身thân 財tài 。 以dĩ 求cầu 哀ai 慜mẫn (# 按án 普phổ 門môn 中trung 。 無Vô 盡Tận 意Ý 菩Bồ 薩Tát 。 解giải 頸cảnh 眾chúng 寶bảo 珠châu 瓔anh 珞lạc 。 供cúng 養dường 觀Quán 世Thế 音Âm 。

佛Phật 告cáo 菩Bồ 薩Tát 。

當đương 愍mẫn 此thử 無Vô 盡Tận 意Ý 菩Bồ 薩Tát 。 及cập 四tứ 眾chúng 天thiên 龍long 等đẳng 故cố 。 受thọ 是thị 瓔anh 珞lạc 。 即tức 其kỳ 事sự 也dã )# 。

(# △# 〔# 別biệt 行hành 云vân 〕# 問vấn 經kinh 言ngôn 游du 於ư 娑sa 婆bà 。 不bất 言ngôn 實thật 報báo 方phương 便tiện 等đẳng 。 答đáp 總tổng 答đáp 中trung 云vân 。 游du 諸chư 國quốc 土độ 。 （# 此thử 云vân 所sở 游du 世thế 界giới ）# 諸chư 是thị 不bất 一nhất 。 豈khởi 獨độc 娑sa 婆bà 。 大đại 本bổn 文văn 中trung 。 若nhược 能năng 深thâm 觀quán 。 常thường 見kiến 我ngã 耆Kỳ 闍Xà 崛Quật 山Sơn 。 共cộng 聲Thanh 聞Văn 菩Bồ 薩Tát 僧Tăng 。 此thử 即tức 娑sa 婆bà 而nhi 是thị 方phương 便tiện 。 又hựu 云vân 即tức 見kiến 我ngã 。 純thuần 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 不bất 共cộng 聲Thanh 聞Văn 。 即tức 此thử 是thị 實thật 報báo 也dã 。 即tức 於ư 堪kham 忍nhẫn 而nhi 見kiến 二nhị 土thổ 。 觀quán 音âm 深thâm 智trí 。 游du 於ư 娑sa 婆bà 。 豈khởi 容dung 獨độc 應ưng 同đồng 居cư 機cơ 耶da )# 。

(# [?(▽/○)]# 四tứ 所sở 求cầu 隨tùy 欲dục )# 。

四tứ 者giả 。 我ngã 得đắc 佛Phật 心tâm 。 證chứng 於ư 究cứu 竟cánh 。 能năng 以dĩ 珍trân 寶bảo 。 種chủng 種chủng 供cúng 養dường 。 十thập 方phương 如Như 來Lai 。 傍bàng 及cập 法Pháp 界Giới 。 六lục 道đạo 眾chúng 生sanh 。 求cầu 妻thê 得đắc 妻thê 。 求cầu 子tử 得đắc 子tử 。 求cầu 三tam 昧muội 得đắc 三tam 昧muội 。 求cầu 長trường 壽thọ 得đắc 長trường 壽thọ 。 如như 是thị 乃nãi 至chí 。 求cầu 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 得đắc 大đại 涅Niết 槃Bàn 。

【# 疏sớ/sơ 】# 由do 圓viên 照chiếu 力lực 。 熏huân 本bổn 捨xả 心tâm 。 既ký 而nhi 果quả 證chứng 。 得đắc 以dĩ 珍trân 寶bảo 。 上thượng 施thí 菩Bồ 薩Tát 。 下hạ 及cập 眾chúng 生sanh 。 亦diệc 令linh 所sở 求cầu 。 世thế 出xuất 世thế 法pháp 。 無vô 不bất 隨tùy 願nguyện 。 此thử 上thượng 喜hỷ 捨xả 二nhị 段đoạn 。 互hỗ 言ngôn 皆giai 得đắc (# 〔# 交giao 光quang 云vân 〕# 。 證chứng 於ư 究cứu 竟cánh 。 已dĩ 入nhập 妙diệu 莊trang 嚴nghiêm 海hải 。 佛Phật 法Pháp 寶bảo 藏tạng 悉tất 開khai 。 福phước 慧tuệ 無vô 量lượng 。 手thủ 中trung 出xuất 無vô 量lượng 珍trân 寶bảo 。 身thân 中trung 運vận 無vô 量lượng 神thần 通thông 。 故cố 能năng 生sanh 佛Phật 等đẳng 供cung 。 財tài 施thí 無vô 盡tận 。 六lục 道đạo 。 並tịnh 兼kiêm 三tam 塗đồ 。 亦diệc 言ngôn 供cung 者giả 。 菩Bồ 薩Tát 觀quán 眾chúng 生sanh 。 具cụ 有hữu 如Như 來Lai 智trí 慧tuệ 德đức 相tương/tướng 。 悉tất 皆giai 生sanh 心tâm 。 如như 佛Phật 想tưởng 也dã 。 國quốc 土thổ 妻thê 子tử 。 謂vị 之chi 外ngoại 財tài 。 長trường 壽thọ 身thân 命mạng 。 謂vị 之chi 內nội 財tài 。 三tam 昧muội 。 所sở 攝nhiếp 法pháp 廣quảng 。 羅La 漢Hán 菩Bồ 薩Tát 。 一nhất 切thiết 境cảnh 位vị 皆giai 是thị 〔# 私tư 謂vị 〕# 次thứ 長trường 壽thọ 於ư 三tam 昧muội 之chi 下hạ 。 涅Niết 槃Bàn 之chi 上thượng 。 則tắc 知tri 不bất 為vi 延diên 年niên 。 取thủ 長trường 命mạng 報báo 。 中trung 印ấn 度độ 寶bảo 掌chưởng 和hòa 上thượng 。 有hữu 願nguyện 住trụ 世thế 千thiên 歲tuế 。 清thanh 辯biện 菩Bồ 薩Tát 。 持trì 觀quán 音âm 名danh 。 入nhập 修tu 羅la 宮cung 。 待đãi 慈Từ 氏Thị 下hạ 生sanh 。 皆giai 為vi 度độ 人nhân 聞văn 法Pháp 故cố 也dã )# 。

(# △# 〔# 法pháp 華hoa 文văn 句cú 云vân 〕# 供cúng 養dường 諸chư 佛Phật 者giả 。 若nhược 作tác 外ngoại 事sự 供cúng 養dường 。 以dĩ 一nhất 時thời 一nhất 食thực 。 一nhất 華hoa 一nhất 香hương 。 普phổ 供cúng 養dường 一nhất 切thiết 佛Phật 。 無vô 前tiền 無vô 後hậu 。 一nhất 時thời 等đẳng 供cung 。 於ư 一nhất 塵trần 中trung 。 出xuất 種chủng 種chủng 塵trần 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 若nhược 作tác 內nội 觀quán 者giả 。 圓viên 智trí 導đạo 眾chúng 行hành 。 圓viên 智trí 名danh 為vi 佛Phật 。 眾chúng 行hành 資tư 圓viên 智trí 。 即tức 是thị 供cúng 養dường 佛Phật 。 若nhược 行hành 資tư 餘dư 智trí 。 不bất 是thị 供cúng 養dường 佛Phật 。 眾chúng 行hành 資tư 圓viên 智trí 。 是thị 名danh 供cúng 養dường 佛Phật 。 普phổ 門môn 者giả 。 福phước 能năng 轉chuyển 壽thọ 。 如như 珠châu 雨vũ 寶bảo 羅La 漢Hán 尚thượng 能năng 迴hồi 福phước 為vi 壽thọ 。 況huống 普phổ 門môn 示thị 現hiện 。 以dĩ 不bất 思tư 議nghị 福phước 。 轉chuyển 成thành 種chủng 智trí 。 即tức 福phước 智trí 不bất 二nhị 。 名danh 之chi 為vi 轉chuyển )# 。

(# △# 〔# 玄huyền 義nghĩa 云vân 〕# 行hành 有hữu 五ngũ 種chủng 不bất 同đồng 。 一nhất 聖thánh 行hành 。 二nhị 梵Phạm 行hạnh 。 三tam 天thiên 行hành 。 四tứ 嬰anh 兒nhi 行hành 。 謂vị 示thị 同đồng 三tam 乘thừa 七thất 方phương 便tiện 人nhân 。 所sở 修tu 之chi 行hành 。 五ngũ 病bệnh 行hành 。 謂vị 示thị 為vi 六lục 道đạo 之chi 身thân 。 現hiện 有hữu 三tam 障chướng 之chi 相tướng 。 此thử 之chi 次thứ 第đệ 五ngũ 行hành 。 菩Bồ 薩Tát 所sở 修tu 。 如như 涅Niết 槃Bàn 云vân 。

復phục 有hữu 一nhất 行hành 。 名danh 如Như 來Lai 行hành 。 所sở 謂vị 大Đại 乘Thừa 。 大đại 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。 大Đại 乘Thừa 是thị 圓viên 因nhân 。 大đại 涅Niết 槃Bàn 是thị 圓viên 果quả 。 菩Bồ 薩Tát 能năng 修tu 此thử 之chi 一nhất 行hành 。 故cố 名danh 修tu 行hành 普phổ )# 。

(# [○@卍]# 三tam 總tổng 結kết 釋thích 成thành 二nhị )# 。

(# [?(○/○)]# 一nhất 結kết 答đáp 所sở 問vấn )# 。

佛Phật 問vấn 圓viên 通thông 。 我ngã 從tùng 耳nhĩ 門môn 。 圓Viên 照Chiếu 三Tam 昧Muội 。 緣duyên 心tâm 自tự 在tại 。 因nhân 入nhập 流lưu 相tương 。 得đắc 三Tam 摩Ma 提Đề 。 成thành 就tựu 菩Bồ 提Đề 。 斯tư 為vi 第đệ 一nhất 。

【# 疏sớ/sơ 】# 圓Viên 照Chiếu 三Tam 昧Muội 者giả 。 即tức 一Nhất 行Hành 三Tam 昧Muội 也dã 。 (# 〔# 起khởi 信tín 疏sớ/sơ 云vân 〕# 文Văn 殊Thù 般Bát 若Nhã 經kinh 。 云vân 何hà 名danh 一Nhất 行Hành 三Tam 昧Muội 。

佛Phật 言ngôn 。

法Pháp 界Giới 一nhất 相tướng 。 繫hệ 緣duyên 法Pháp 界Giới 。 是thị 名danh 一Nhất 行Hành 三Tam 昧Muội 。 入nhập 一Nhất 行Hành 三Tam 昧Muội 者giả 。 盡tận 知tri 恆Hằng 沙sa 。 諸chư 佛Phật 法Pháp 界Giới 。 無vô 差sai 別biệt 相tướng 。 論luận 云vân 。 依y 是thị 三tam 昧muội 故cố 。 則tắc 知tri 法Pháp 界Giới 一nhất 相tướng 。 謂vị 初sơ 緣duyên 實thật 相tướng 。 造tạo 境cảnh 即tức 中trung 。 無vô 不bất 真chân 實thật 。 繫hệ 緣duyên 法Pháp 界Giới 。 一nhất 念niệm 法Pháp 界Giới 。 故cố 云vân 緣duyên 心tâm 自tự 在tại 。 (# 〔# 補bổ 遺di 云vân 〕# 耳nhĩ 識thức 初sơ 緣duyên 音âm 聲thanh 。 故cố 云vân 緣duyên 心tâm 。 不bất 循tuần 前tiền 塵trần 。 故cố 云vân 自tự 在tại 〔# 溫ôn 陵lăng 云vân 〕# 初sơ 于vu 聞văn 中trung 。 入nhập 流lưu 亡vong 所sở 。 是thị 從tùng 耳nhĩ 門môn 得đắc 圓viên 照chiếu 也dã )# 此thử 即tức 一nhất 經kinh 所sở 宗tông 。 首Thủ 楞Lăng 嚴Nghiêm 定Định 。 文Văn 殊Thù 所sở 讚tán 。 得đắc 真chân 圓viên 通thông 。 諸chư 佛Phật 交giao 光quang 。 同đồng 慶khánh 此thử 說thuyết 。 後hậu 學học 至chí 此thử 。 幸hạnh 冀ký 留lưu 心tâm 。 無vô 謂vị 聊liêu 爾nhĩ 也dã 。

復phục 次thứ 。 總tổng 上thượng 諸chư 文văn 。 對đối 三tam 觀quán 者giả 。 由do 泯mẫn 相tương/tướng 澄trừng 神thần 觀quán 。 故cố 寂tịch 滅diệt 現hiện 前tiền 。 由do 起khởi 幻huyễn 銷tiêu 塵trần 觀quán 。 故cố 獲hoạch 二nhị 殊thù 勝thắng 。 由do 絕tuyệt 待đãi 靈linh 心tâm 觀quán 。 故cố 四tứ 不bất 思tư 議nghị 。 亦diệc 是thị 即tức 空không 即tức 假giả 即tức 中trung 觀quán 也dã 。 詳tường 文văn 可khả 見kiến 。

(# [?(○/○)]# 二nhị 敘tự 嘆thán 得đắc 名danh )# 。

世Thế 尊Tôn 。 彼bỉ 佛Phật 如Như 來Lai 。 歎thán 我ngã 善thiện 得đắc 。 圓viên 通thông 法Pháp 門môn 。 於ư 大đại 會hội 中trung 。 授thọ 記ký 我ngã 為vi 。 觀Quán 世Thế 音Âm 號hiệu 。 由do 我ngã 觀quán 聽thính 。 十thập 方phương 圓viên 明minh 。 故cố 觀quán 音âm 名danh 。 徧biến 十thập 方phương 界giới 。

【# 疏sớ/sơ 】# 眼nhãn 觀quán 耳nhĩ 聽thính 。 略lược 舉cử 六lục 根căn 之chi 二nhị 也dã 。 或hoặc 觀quán 此thử 聽thính 聞văn (# 〔# 補bổ 遺di 云vân 〕# 於ư 聞văn 聽thính 中trung 用dụng 觀quán 。 觀quán 其kỳ 聞văn 性tánh 也dã )# 一nhất 根căn 旋toàn 復phục 。 六lục 用dụng 不bất 成thành 。 故cố 十thập 方phương 圓viên 明minh 。 惟duy 一nhất 寶bảo 覺giác 。 由do 此thử 得đắc 名danh 。 亦diệc 徧biến 一nhất 切thiết 。

(# ○# 〔# 法pháp 華hoa 文văn 句cú 云vân 〕# 觀quán 有hữu 多đa 種chủng 。 謂vị 析tích 觀quán 。 體thể 觀quán 。 次thứ 第đệ 觀quán 。 圓viên 觀quán 。 析tích 觀quán 者giả 。 滅diệt 色sắc 入nhập 空không 也dã 。 體thể 觀quán 者giả 。 即tức 色sắc 是thị 空không 也dã 。 次thứ 第đệ 觀quán 者giả 。 從tùng 析tích 觀quán 乃nãi 至chí 圓viên 觀quán 也dã 。 圓viên 觀quán 者giả 。 即tức 析tích 觀quán 是thị 實thật 相tướng 。 乃nãi 至chí 次thứ 第đệ 。 觀quán 亦diệc 實thật 相tướng 也dã 。 今kim 揀giản 三tam 觀quán 惟duy 論luận 圓viên 觀quán 。 世thế 亦diệc 多đa 種chủng 。 謂vị 有hữu 為vi 世thế 。 無vô 為vi 世thế 。 二nhị 邊biên 世thế 。 不bất 思tư 議nghị 世thế 。 有hữu 為vi 世thế 者giả 。 三tam 界giới 世thế 也dã 。 無vô 為vi 世thế 者giả 。 二nhị 涅Niết 槃Bàn 也dã 。 二nhị 邊biên 世thế 者giả 。 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 也dã 。 不bất 思tư 議nghị 世thế 者giả 。 實thật 相tướng 境cảnh 也dã 。 簡giản 卻khước 諸chư 世thế 。 但đãn 取thủ 不bất 思tư 議nghị 世thế 。 音âm 者giả 。 機cơ 也dã 。 機cơ 亦diệc 多đa 種chủng 。 人nhân 天thiên 機cơ 。 二nhị 乘thừa 機cơ 。 菩Bồ 薩Tát 機cơ 。 佛Phật 機cơ 。 人nhân 天thiên 機cơ 者giả 。 諸chư 惡ác 莫mạc 作tác 。 眾chúng 善thiện 奉phụng 行hành 也dã 。 二nhị 乘thừa 機cơ 者giả 。 厭yếm 畏úy 生sanh 死tử 。 欣hân 尚thượng 涅Niết 槃Bàn 也dã 。 菩Bồ 薩Tát 機cơ 者giả 。 先tiên 人nhân 後hậu 己kỷ 。 慈từ 悲bi 仁nhân 讓nhượng 也dã 。 佛Phật 機cơ 者giả 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 中trung 。 悉tất 以dĩ 等đẳng 觀quán 入nhập 。 一nhất 切thiết 無vô 礙ngại 人nhân 。 一nhất 道đạo 出xuất 生sanh 死tử 也dã 。 揀giản 卻khước 諸chư 音âm 之chi 機cơ 。 唯duy 取thủ 佛Phật 音âm 之chi 機cơ 而nhi 設thiết 應ưng 。 以dĩ 此thử 機cơ 應ưng 因nhân 緣duyên 。 故cố 名danh 觀Quán 世Thế 音Âm 。

(# ○# 〔# 清thanh 涼lương 云vân 〕# 觀quán 即tức 能năng 觀quán 。 通thông 一nhất 切thiết 觀quán 。 世thế 是thị 所sở 觀quán 。 通thông 一nhất 切thiết 世thế 。 云vân 音âm 者giả 。 亦diệc 通thông 所sở 觀quán 。 即tức 所sở 救cứu 一nhất 切thiết 機cơ 。 今kim 別biệt 釋thích 觀quán 者giả 。 謂vị 三tam 業nghiệp 歸quy 依y 。 觀quán 通thông 心tâm 眼nhãn 。 了liễu 見kiến 諸chư 相tướng 而nhi 無vô 所sở 著trước 。 徹triệt 見kiến 體thể 性tánh 。 空không 有hữu 無vô 礙ngại 。 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 圓viên 頓đốn 觀quán 察sát 。 故cố 經Kinh 云vân 。 真chân 觀quán 清thanh 淨tịnh 觀quán 。 廣quảng 大đại 智trí 慧tuệ 觀quán 。 悲bi 觀quán 及cập 慈từ 觀quán 。 常thường 願nguyện 常thường 瞻chiêm 仰ngưỡng 。 無vô 垢cấu 清thanh 淨tịnh 光quang 。 慧tuệ 日nhật 破phá 諸chư 暗ám 。 能năng 伏phục 諸chư 風phong 火hỏa 。 普phổ 明minh 照chiếu 世thế 間gian 。 皆giai 是thị 觀quán 義nghĩa 。 世thế 略lược 有hữu 三tam 。 謂vị 三tam 世thế 界giới 。 若nhược 山sơn 若nhược 水thủy 。 縣huyện 厓# 邃thúy 谷cốc 。 畏úy 難nạn 之chi 處xứ 。 器khí 世thế 間gian 也dã 。 無vô 量lượng 眾chúng 生sanh 。 即tức 眾chúng 生sanh 世thế 間gian 。 亦diệc 觀quán 佛Phật 會hội 所sở 有hữu 眾chúng 生sanh 。 常thường 在tại 一nhất 切thiết 。 諸chư 如Như 來Lai 所sở 。 即tức 是thị 觀quán 察sát 智trí 正chánh 覺giác 世thế 間gian 。

(# ○# 〔# 悲bi 華hoa 經Kinh 云vân 〕# 往vãng 昔tích 過quá 恆Hằng 河Hà 沙sa 等đẳng 。 阿a 僧tăng 祇kỳ 劫kiếp 。 此thử 佛Phật 世thế 界giới 。 名danh 刪San 提Đề 嵐Lam 。 佛Phật 名danh 寶Bảo 藏Tạng 如Như 來Lai 。 有hữu 轉Chuyển 輪Luân 王Vương 。 名danh 無Vô 諍Tranh 念Niệm 。

時thời 王vương 千thiên 子tử 。 及cập 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 。 諸chư 小tiểu 王vương 等đẳng 。 悉tất 皆giai 供cúng 養dường 如Như 來Lai 。 第đệ 一nhất 太thái 子tử 不bất 眴thuấn/huyễn 。 終chung 竟cánh 三tam 月nguyệt 供cúng 養dường 。 作tác 如như 是thị 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 今kim 我ngã 以dĩ 大đại 音âm 聲thanh 。 告cáo 諸chư 眾chúng 生sanh 。 我ngã 之chi 所sở 有hữu 。 一nhất 切thiết 善thiện 根căn 。 盡tận 迴hồi 向hướng 阿a 耨nậu 菩Bồ 提Đề 。 願nguyện 我ngã 行hành 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 時thời 。 若nhược 有hữu 眾chúng 生sanh 。 受thọ 諸chư 苦khổ 惱não 。 恐khủng 怖bố 等đẳng 事sự 。 退thoái 失thất 正Chánh 法Pháp 。 墮đọa 大đại 暗ám 處xứ 。 若nhược 能năng 念niệm 我ngã 。 稱xưng 我ngã 名danh 字tự 。 若nhược 為vi 我ngã 天thiên 耳nhĩ 所sở 聞văn 。 天thiên 眼nhãn 所sở 見kiến 。 是thị 眾chúng 生sanh 等đẳng 。 不bất 得đắc 免miễn 斯tư 苦khổ 惱não 者giả 。 我ngã 終chung 不bất 成thành 。 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。

爾nhĩ 時thời 寶Bảo 藏Tạng 佛Phật 。 尋tầm 為vi 授thọ 記ký 。

善thiện 男nam 子tử 。 今kim 當đương 字tự 汝nhữ 。 為vi 觀Quán 世Thế 音Âm 。 於ư 第đệ 二nhị 恆Hằng 河Hà 沙sa 等đẳng 。 阿a 僧tăng 祇kỳ 劫kiếp 。 後hậu 分phân 之chi 中trung 。 當đương 得đắc 作tác 佛Phật 。 號hiệu 徧biến 出xuất 一nhất 切thiết 光quang 明minh 。 功công 德đức 山Sơn 王Vương 如Như 來Lai 。 其kỳ 第đệ 二nhị 子tử 得Đắc 大Đại 勢Thế 。 第đệ 三tam 子tử 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 。 第đệ 八bát 子tử 普phổ 賢hiền 。 皆giai 同đồng 時thời 授thọ 記ký 。 按án 清thanh 涼lương 入nhập 法Pháp 界Giới 鈔sao 。 引dẫn 千thiên 手thủ 眼nhãn 陀đà 羅la 經kinh 。 依y 無Vô 量Lượng 壽Thọ 經Kinh 。 繼kế 無vô 量lượng 壽thọ 。 次thứ 當đương 作tác 佛Phật 。 號hiệu 寶bảo 王vương 功công 德đức 山Sơn 王Vương 佛Phật 。 此thử 悲bi 華hoa 經kinh 。 是thị 苕# 溪khê 熏huân 聞văn 所sở 引dẫn 。 並tịnh 是thị 大đại 聖thánh 迹tích 門môn 。 故cố 略lược 載tái 之chi )# 。

(# [?∴]# 二nhị 慶khánh 說thuyết 難nan 思tư 。 正chánh 在tại 觀quán 音âm 。 旁bàng 兼kiêm 餘dư 聖thánh 。 文văn 四tứ )# 。

(# 卍vạn 一nhất 諸chư 佛Phật 交giao 光quang )# 。

爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 於ư 師sư 子tử 座tòa 。 從tùng 其kỳ 五ngũ 體thể 。 同đồng 放phóng 寶bảo 光quang 。 遠viễn 灌quán 十thập 方phương 。 微vi 塵trần 如Như 來Lai 。 及cập 法Pháp 王Vương 子Tử 。 諸chư 菩Bồ 薩Tát 頂đảnh 。 彼bỉ 諸chư 如Như 來Lai 。 亦diệc 於ư 五ngũ 體thể 。 同đồng 放phóng 寶bảo 光quang 。 從tùng 微vi 塵trần 方phương 。 來lai 灌quán 佛Phật 頂đảnh 。 并tinh 灌quán 會hội 中trung 。 諸chư 大đại 菩Bồ 薩Tát 。 及cập 阿A 羅La 漢Hán 。 林lâm 木mộc 池trì 沼chiểu 。 皆giai 演diễn 法Pháp 音âm 。 交giao 光quang 相tướng 羅la 。 如như 寶bảo 絲ti 網võng 。

【# 疏sớ/sơ 】# 耳nhĩ 根căn 圓viên 通thông 。 五ngũ 根căn 總tổng 攝nhiếp 。 稱xưng 可khả 諸chư 佛Phật 。 說thuyết 證chứng 皆giai 同đồng (# 〔# 釋thích 要yếu 云vân 〕# 五ngũ 體thể 放phóng 光quang 。 表biểu 餘dư 五ngũ 根căn 。 一nhất 時thời 解giải 脫thoát 故cố 。 及cập 大đại 菩Bồ 薩Tát 。 阿A 羅La 漢Hán 者giả 。 即tức 前tiền 二nhị 十thập 五ngũ 聖thánh 。 說thuyết 圓viên 通thông 人nhân 。 印ấn 說thuyết 皆giai 是thị 。 無vô 非phi 圓viên 通thông 。 故cố 放phóng 寶bảo 光quang 。 流lưu 灌quán 其kỳ 頂đảnh 。 林lâm 木mộc 池trì 沼chiểu 。 演diễn 法Pháp 音âm 者giả 。 既ký 號hiệu 圓viên 通thông 。 彼bỉ 我ngã 同đồng 暢sướng 。 智trí 周chu 萬vạn 物vật 。 何hà 法pháp 不bất 宣tuyên 。 交giao 光quang 如như 網võng 。 圓viên 張trương 大đại 教giáo 也dã (# 〔# 孤cô 山sơn 云vân 〕# 寶bảo 光quang 交giao 照chiếu 。 表biểu 自tự 他tha 之chi 理lý 㸦# 融dung 。 林lâm 木mộc 演diễn 音âm 顯hiển 依y 正chánh 之chi 性tánh 不bất 二nhị 。 印ấn 前tiền 所sở 證chứng 。 盡tận 契khế 佛Phật 心tâm )# 。

(# △# 〔# 無vô 盡tận 云vân 〕# 此thử 所sở 謂vị 塵trần 塵trần 爾nhĩ 。 法pháp 法pháp 爾nhĩ )# 。

(# 卍vạn 二nhị 大đại 眾chúng 蒙mông 益ích )# 。

是thị 諸chư 大đại 眾chúng 。 得đắc 未vị 曾tằng 有hữu 。 一nhất 切thiết 普phổ 獲hoạch 。 金Kim 剛Cang 三Tam 昧Muội 。

【# 疏sớ/sơ 】# 耳nhĩ 聞văn 圓viên 觀quán 。 頂đảnh 觸xúc 智trí 光quang 。 觀quán 音âm 三tam 昧muội 。 一nhất 時thời 同đồng 獲hoạch 。 此thử 則tắc 二nhị 十thập 四tứ 聖thánh 。 同đồng 會hội 觀quán 音âm 一nhất 門môn 。 皆giai 得đắc 名danh 為vi 金Kim 剛Cang 三Tam 昧Muội 也dã 。 (# 〔# 補bổ 遺di 云vân 〕# 通thông 指chỉ 圓viên 定định 。 名danh 為vi 金kim 剛cang 。 亦diệc 首thủ 楞lăng 嚴nghiêm 之chi 異dị 名danh 也dã 。 下hạ 文văn 云vân 。 是thị 種chủng 種chủng 地địa 。 皆giai 以dĩ 金kim 剛cang 。 觀quán 察sát 等đẳng )# 。

(# 卍vạn 三tam 雨vũ 華hoa 飾sức 界giới )# 。

即tức 時thời 天thiên 雨vũ 。 百bách 寶bảo 蓮liên 華hoa 。 青thanh 黃hoàng 赤xích 白bạch 。 間gian 錯thác 紛phân 糅nhữu 。 十thập 方phương 虗hư 空không 。 成thành 七thất 寶bảo 色sắc 。

【# 疏sớ/sơ 】# 法Pháp 身thân 體thể 素tố 。 天thiên 龍long 之chi 所sở 忽hốt 劣liệt 。 今kim 將tương 顯hiển 現hiện 。 如như 空không 寶bảo 嚴nghiêm 。 萬vạn 行hạnh 集tập 成thành 。 故cố 華hoa 間gian 錯thác 〔# 釋thích 要yếu 云vân 〕# 百bách 寶bảo 華hoa 者giả 。 萬vạn 行hạnh 因nhân 華hoa 。 莊trang 嚴nghiêm 本bổn 有hữu 法Pháp 身thân 。 方phương 彰chương 妙diệu 果Quả 也dã )# 。

(# △# 〔# 吳ngô 興hưng 云vân 〕# 此thử 表biểu 大đại 眾chúng 。 於ư 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 天thiên 。 以dĩ 四tứ 十thập 位vị 真chân 因nhân 之chi 華hoa 。 而nhi 嚴nghiêm 果quả 德đức 也dã )# 。

(# 卍vạn 四tứ 合hợp 國quốc 宣tuyên 音âm )# 。

此thử 娑Sa 婆Bà 界Giới 。 大đại 地địa 山sơn 河hà 。 俱câu 時thời 不bất 現hiện 。 唯duy 見kiến 十thập 方phương 。 微vi 塵trần 國quốc 土độ 。 合hợp 成thành 一nhất 界giới 。 梵Phạm 唄bối 詠vịnh 歌ca 。 自tự 然nhiên 敷phu 奏tấu 。

【# 疏sớ/sơ 】# 根căn 塵trần 銷tiêu 復phục 。 法Pháp 界Giới 圓viên 成thành 。 故cố 山sơn 河hà 不bất 現hiện 。 合hợp 成thành 一nhất 界giới 也dã 。 (# 〔# 釋thích 要yếu 云vân 〕# 山sơn 河hà 不bất 現hiện 。 九cửu 界giới 依y 正chánh 。 一nhất 念niệm 全toàn 空không 。 合hợp 成thành 一nhất 界giới 。 佛Phật 界giới 圓viên 顯hiển 也dã )# 。

(# △# 〔# 吳ngô 興hưng 云vân 〕# 又hựu 表biểu 。 發phát 真chân 歸quy 元nguyên 。 空không 界giới 殞vẫn 裂liệt 。 唯duy 一nhất 寂tịch 光quang 土thổ 。 是thị 事sự 希hy 有hữu 。 故cố 詠vịnh 歌ca 之chi )# 。

(# △# 〔# 溫ôn 陵lăng 云vân 〕# 天thiên 雨vũ 寶bảo 華hoa 。 空không 現hiện 寶bảo 色sắc 。 地địa 隱ẩn 山sơn 河hà 。 界giới 含hàm 剎sát 土độ 。 表biểu 證chứng 圓viên 通thông 性tánh 。 無vô 作tác 妙diệu 行hạnh 。 自tự 然nhiên 紛phân 披phi 。 寶bảo 明minh 空không 覺giác 。 自tự 然nhiên 發phát 現hiện 。 有hữu 為vi 習tập 漏lậu 。 當đương 不bất 復phục 生sanh 。 眾chúng 塵trần 廓khuếch 然nhiên 。 無vô 復phục 隔cách 越việt 。 梵Phạm 唄bối 敷phu 奏tấu 者giả 。 使sử 法Pháp 界Giới 永vĩnh 離ly 眾chúng 苦khổ 。 常thường 得đắc 妙diệu 樂lạc 也dã )# 梵Phạm 摩ma 云vân 淨tịnh 。 具cụ 云vân 唄bối 匿nặc 。 正chánh 云vân 婆bà 師sư 。 此thử 翻phiên 讚tán 歎thán (# 〔# 孤cô 山sơn 云vân 〕# 以dĩ 梵Phạm 天Thiên 之chi 音âm 。 讚tán 歎thán 歌ca 詠vịnh 于vu 三Tam 寶Bảo 也dã )# 。

(# ○# 〔# 引dẫn 證chứng 〕# 〔# 法pháp 苑uyển 珠châu 林lâm 云vân 〕# 西tây 方phương 之chi 有hữu 唄bối 。 猶do 東đông 國quốc 之chi 有hữu 讚tán 。 讚tán 者giả 從tùng 文văn 以dĩ 結kết 章chương 。 唄bối 者giả 短đoản 偈kệ 以dĩ 流lưu 頌tụng 。 經kinh 言ngôn 以dĩ 微vi 妙diệu 音âm 聲thanh 。 歌ca 讚tán 于vu 佛Phật 德đức 也dã 。 長Trường 阿A 含Hàm 云vân 。 具cụ 有hữu 音âm 聲thanh 。 五ngũ 種chủng 清thanh 淨tịnh 。 乃nãi 名danh 梵Phạm 聲thanh 。 十thập 誦tụng 律luật 云vân 。 為vi 諸chư 天thiên 聞văn 唄bối 心tâm 喜hỷ 。 故cố 開khai 唄bối 聲thanh 也dã )# 。

(# ○# 〔# 宣tuyên 律luật 師sư 云vân 〕# 梵Phạm 者giả 。 淨tịnh 也dã 。 實thật 惟duy 天thiên 音âm 。 色sắc 界giới 諸chư 天thiên 。 來lai 觀quán 佛Phật 者giả 。 皆giai 陳trần 讚tán 誦tụng 。 經kinh 有hữu 其kỳ 事sự 。 祖tổ 而nhi 習tập 之chi 。 故cố 存tồn 本bổn 因nhân 。 謂vị 聲thanh 為vi 梵Phạm 。 尋tầm 唄bối 匿nặc 也dã 。 亦diệc 本bổn 天thiên 音âm 。 唐đường 翻phiên 為vi 靜tĩnh 。 深thâm 得đắc 其kỳ 理lý 。 謂vị 眾chúng 將tương 散tán 。 恐khủng 涉thiệp 亂loạn 緣duyên 。 故cố 以dĩ 唄bối 約ước 令linh 無vô 逸dật 也dã )# 。

(# ○# 〔# 寄ký 歸quy 傳truyền 云vân 〕# 西tây 國quốc 禮lễ 敬kính 。 盛thịnh 傳truyền 讚tán 嘆thán 。 大Đại 乘Thừa 小Tiểu 乘Thừa 。 咸hàm 同đồng 修tu 習tập 。 此thử 有hữu 六lục 意ý 焉yên 。 一nhất 能năng 知tri 佛Phật 德đức 之chi 深thâm 遠viễn 。 二nhị 體thể 製chế 文văn 之chi 次thứ 第đệ 。 三tam 令linh 舌thiệt 根căn 清thanh 淨tịnh 。 四tứ 令linh 胷# 藏tạng 開khai 通thông 。 五ngũ 令linh 處xứ 眾chúng 不bất 惶hoàng 。 六lục 乃nãi 長trường 命mạng 無vô 病bệnh )# 。

(# ○# 〔# 宣tuyên 驗nghiệm 記ký 云vân 〕# 陳trần 思tư 王vương 曹tào 植thực 。 每mỗi 讀đọc 佛Phật 經Kinh 。 流lưu 連liên 嗟ta 翫ngoạn 。 以dĩ 為vi 至chí 道đạo 之chi 宗tông 極cực 也dã 。 嘗thường 遊du 魚ngư 山sơn 。 忽hốt 聞văn 空không 中trung 。 梵Phạm 天Thiên 之chi 響hưởng 。 清thanh 雅nhã 哀ai 婉uyển 。 深thâm 感cảm 神thần 理lý 。 彌di 悟ngộ 法pháp 應ưng 。 遂toại 摹# 其kỳ 聲thanh 節tiết 。 寫tả 為vi 梵Phạm 唄bối 。 製chế 轉chuyển 讚tán 七thất 聲thanh 。 升thăng 降giáng/hàng 曲khúc 折chiết 之chi 響hưởng 。 梵Phạm 音âm 顯hiển 世thế 。 始thỉ 于vu 此thử 焉yên 。 其kỳ 所sở 傳truyền 唄bối 。 凡phàm 有hữu 六lục 契Khế 經Kinh 文văn 十thập 者giả 。 純thuần 音âm 無vô 塵trần 。 唯duy 其kỳ 純thuần 音âm 無vô 塵trần 。 是thị 以dĩ 稱xưng 觀quán 音âm 也dã 。 交giao 光quang 云vân 。 音âm 字tự 應ưng 是thị 聞văn 字tự 之chi 誤ngộ 。 此thử 師sư 穿xuyên 鑿tạc 。 背bối/bội 理lý 如như 是thị )# 。

大Đại 佛Phật 頂Đảnh 首Thủ 楞Lăng 嚴Nghiêm 經Kinh 。 疏Sớ/sơ 解Giải 蒙Mông 鈔Sao 卷quyển 第đệ 六lục (# 之chi 一nhất )#

大Đại 佛Phật 頂Đảnh 首Thủ 楞Lăng 嚴Nghiêm 經Kinh 。 疏Sớ/sơ 解Giải 蒙Mông 鈔Sao 卷quyển 第đệ 六lục (# 之chi 二nhị )#

海hải 印ấn 弟đệ 子tử 。 蒙mông 叟# 錢tiền 謙khiêm 益ích 鈔sao 。

(# [○@│]# 四tứ 佛Phật 勅sắc 文Văn 殊Thù 料liệu 揀giản 三tam )# 。

(# [?∴]# 一nhất 佛Phật 勅sắc 文Văn 殊Thù 二nhị )# 。

(# 卍vạn 一nhất 指chỉ 說thuyết 顯hiển 同đồng )# 。

於ư 是thị 如Như 來Lai 。 告cáo 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 法Pháp 王Vương 子Tử 。 汝nhữ 今kim 觀quán 此thử 。 二nhị 十thập 五ngũ 無Vô 學Học 。 諸chư 大đại 菩Bồ 薩Tát 。 及cập 阿A 羅La 漢Hán 。 各các 說thuyết 最tối 初sơ 。 成thành 道Đạo 方phương 便tiện 。 皆giai 言ngôn 修tu 習tập 。 真chân 實thật 圓viên 通thông 。 彼bỉ 等đẳng 修tu 行hành 。 實thật 無vô 優ưu 劣liệt 。 前tiền 後hậu 差sai 別biệt 。

【# 疏sớ/sơ 】# 修tu 行hành 之chi 要yếu 。 入nhập 實thật 為vi 期kỳ 。 今kim 皆giai 獲hoạch 證chứng 。 成thành 無vô 優ưu 劣liệt 。 然nhiên 有hữu 日nhật 劫kiếp 相tương 倍bội 。 故cố 成thành 前tiền 後hậu 差sai 別biệt 。 (# 此thử 明minh 但đãn 約ước 所sở 至chí 。 圓viên 通thông 無vô 二nhị 。 所sở 入nhập 之chi 門môn 。 不bất 無vô 遲trì 速tốc 。 無vô 優ưu 劣liệt 而nhi 有hữu 前tiền 後hậu 也dã )# 或hoặc 可khả 就tựu 彼bỉ 各các 各các 得đắc 所sở 。 亦diệc 無vô 前tiền 後hậu 之chi 差sai 別biệt 耳nhĩ (# 此thử 則tắc 若nhược 約ước 佛Phật 語ngữ 。 判phán 無vô 優ưu 劣liệt 。 所sở 入nhập 之chi 門môn 。 亦diệc 各các 平bình 等đẳng 。 即tức 無vô 前tiền 後hậu 差sai 別biệt 也dã )# 。

(# △# 〔# 補bổ 遺di 云vân 〕# 無Vô 學Học 有hữu 小Tiểu 乘Thừa 四Tứ 果Quả 菩Bồ 薩Tát 之chi 異dị 。 今kim 證chứng 圓viên 通thông 。 皆giai 菩Bồ 薩Tát 無Vô 學Học 耳nhĩ )# 。

(# 卍vạn 二nhị 應ưng 根căn 令linh 揀giản )# 。

我ngã 今kim 欲dục 令linh 。 阿A 難Nan 開khai 悟ngộ 。 二nhị 十thập 五ngũ 行hạnh 。 誰thùy 當đương 其kỳ 根căn 。 兼kiêm 我ngã 滅diệt 後hậu 。 此thử 界giới 眾chúng 生sanh 。 入nhập 菩Bồ 薩Tát 乘Thừa 。 求cầu 無vô 上thượng 道Đạo 。 何hà 方phương 便tiện 門môn 。 得đắc 易dị 成thành 就tựu 。

【# 疏sớ/sơ 】# 若nhược 以dĩ 三tam 科khoa 七thất 大đại 。 專chuyên 門môn 獨độc 善thiện 。 隨tùy 根căn 各các 入nhập 。 此thử 皆giai 方phương 便tiện 。 若nhược 於ư 此thử 界giới 。 現hiện 在tại 未vị 來lai 。 設thiết 教giáo 通thông 方phương 。 上thượng 中trung 下hạ 機cơ 。 咸hàm 得đắc 悟ngộ 入nhập 。 永vĩnh 為vi 眾chúng 生sanh 成thành 道Đạo 方phương 便tiện 者giả 。 於ư 二nhị 十thập 五ngũ 。 何hà 門môn 為vi 勝thắng 。 由do 先tiên 所sở 請thỉnh 。 十thập 方phương 如Như 來Lai 。 得đắc 成thành 菩Bồ 提Đề 。 妙diệu 三tam 摩ma 提đề 。 最tối 初sơ 方phương 便tiện 。 故cố 今kim 令linh 選tuyển 。 通thông 途đồ 法Pháp 門môn 。 令linh 其kỳ 成thành 就tựu 。 〔# 吳ngô 興hưng 云vân 〕# 前tiền 從tùng 證chứng 性tánh 。 會hội 同đồng 圓viên 通thông 。 今kim 為vi 選tuyển 根căn 。 令linh 簡giản 方phương 便tiện 。 性tánh 如như 華hoa 屋ốc 。 根căn 如như 入nhập 門môn 。 若nhược 得đắc 其kỳ 門môn 。 方phương 受thọ 其kỳ 賜tứ )# 。

(# [?∴]# 二nhị 說thuyết 偈kệ 料liệu 簡giản 二nhị )# 。

(# 卍vạn 一nhất 奉phụng 旨chỉ 伸thân 敬kính )# 。

文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 法Pháp 王Vương 子Tử 。 奉phụng 佛Phật 慈từ 旨chỉ 。 即tức 從tùng 座tòa 起khởi 。 頂đảnh 禮lễ 佛Phật 足túc 。 承thừa 佛Phật 威uy 神thần 。 說thuyết 偈kệ 對đối 佛Phật 。

【# 疏sớ/sơ 】# 文Văn 殊Thù 智trí 德đức 之chi 主chủ 。 言ngôn 用dụng 莫mạc 測trắc 。 斷đoạn 割cát 無vô 疑nghi 。 與dữ 奪đoạt 眾chúng 心tâm 。 誰thùy 不bất 緘giam 默mặc 。 故cố 承thừa 佛Phật 旨chỉ 。 敬kính 而nhi 說thuyết 偈kệ (# 〔# 李# 長trưởng 者giả 曰viết 〕# 普phổ 賢hiền 為vi 智trí 相tương/tướng 。 主chủ 萬vạn 行hạnh 。 觀quán 音âm 為vi 大đại 悲bi 。 治trị 凶hung 危nguy 。 為vi 上thượng 將tương 。 文Văn 殊Thù 為vi 覺giác 蒙mông 之chi 首thủ 。 常thường 為vi 接tiếp 信tín 之chi 師sư 。 互hỗ 體thể 交giao 參tham 。 以dĩ 持trì 佛Phật 家gia 之chi 法pháp )# 。

(# △# 〔# 私tư 謂vị 〕# 承thừa 佛Phật 威uy 神thần 者giả 。 以dĩ 文Văn 殊Thù 奉phụng 佛Phật 慈từ 旨chỉ 。 選tuyển 擇trạch 當đương 根căn 。 乃nãi 是thị 承thừa 佛Phật 威uy 神thần 加gia 被bị 。 非phi 敢cảm 以dĩ 己kỷ 意ý 。 差sai 別biệt 諸chư 聖thánh 也dã )# 。

(# 卍vạn 二nhị 正chánh 說thuyết 偈kệ 辭từ 四tứ )# 。

(# [○@│]# 一nhất 頌tụng 真chân 妄vọng 雙song 源nguyên 二nhị )# 。

(# [○@(?∴)]# 一nhất 略lược 明minh 真chân 妄vọng 二nhị )# 。

(# [○@卍]# 一nhất 惟duy 一nhất 真chân 源nguyên )# 。

覺giác 海hải 性tánh 澄trừng 圓viên 。 圓viên 澄trừng 覺giác 明minh 妙diệu 。

(# 【# 疏sớ/sơ 】# 先tiên 合hợp 釋thích 略lược 明minh 真chân 妄vọng 科khoa 。 次thứ 離ly 釋thích 本bổn 偈kệ )# 將tương 揀giản 行hành 門môn 。 先tiên 明minh 真chân 妄vọng 者giả 。 若nhược 無vô 迷mê 悟ngộ 。 豈khởi 有hữu 修tu 行hành 。 葢# 迷mê 一nhất 真chân 。 遂toại 成thành 諸chư 妄vọng 。 物vật 不bất 終chung 否phủ/bĩ 。 故cố 有hữu 悟ngộ 期kỳ 。 悟ngộ 逐trục 根căn 門môn 。 遂toại 分phần/phân 遲trì 速tốc 。 悟ngộ 所sở 極cực 處xứ 。 名danh 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 故cố 下hạ 文văn 云vân 。 妙diệu 性tánh 圓viên 明minh 。 離ly 諸chư 名danh 相tướng 。 本bổn 來lai 無vô 有hữu 。 世thế 界giới 眾chúng 生sanh 。 由do 妄vọng 有hữu 生sanh 。 因nhân 生sanh 有hữu 滅diệt 。 生sanh 滅diệt 名danh 妄vọng 。 滅diệt 妄vọng 名danh 真chân 。 是thị 稱xưng 菩Bồ 提Đề 涅Niết 槃Bàn 。 二nhị 轉chuyển 依y 號hiệu 。 故cố 先tiên 明minh 也dã (# 〔# 吳ngô 興hưng 云vân 〕# 欲dục 簡giản 圓viên 通thông 。 先tiên 明minh 覺giác 性tánh 。 次thứ 辨biện 迷mê 妄vọng 。 後hậu 示thị 歸quy 元nguyên )# 。

△# 此thử 顯hiển 一nhất 真chân 性tánh 海hải 。 離ly 名danh 絕tuyệt 相tương/tướng 。 非phi 真chân 。 非phi 妄vọng 。 不bất 悟ngộ 不bất 迷mê 。 惟duy 一nhất 圓viên 常thường 。 餘dư 無vô 所sở 得đắc 。 即tức 下hạ 妙diệu 性tánh 圓viên 明minh 。 離ly 諸chư 名danh 相tướng 。 本bổn 來lai 無vô 有hữu 。 世thế 界giới 眾chúng 生sanh 也dã 。 覺giác 性tánh 周chu 徧biến 。 甚thậm 深thâm 湛trạm 然nhiên 。 故cố 如như 海hải 也dã 。 下hạ 句cú 重trọng/trùng 嘆thán 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 絕tuyệt 諸chư 對đối 待đãi 。 故cố 曰viết 妙diệu 也dã (# 〔# 吳ngô 興hưng 云vân 〕# 真chân 覺giác 之chi 性tánh 。 譬thí 如như 大đại 海hải 。 澄trừng 湛trạm 圓viên 融dung 。 此thử 喻dụ 寂tịch 而nhi 常thường 照chiếu 也dã 。 復phục 牒điệp 圓viên 澄trừng 所sở 喻dụ 之chi 覺giác 。 示thị 其kỳ 本bổn 來lai 。 照chiếu 而nhi 常thường 寂tịch 。 故cố 曰viết 元nguyên 妙diệu 。 此thử 類loại 前tiền 文văn 。 性tánh 覺giác 妙diệu 明minh 。 本bổn 覺giác 明minh 妙diệu 。 但đãn 法pháp 喻dụ 相tương/tướng 參tham 耳nhĩ )# 。

(# △# 〔# 溫ôn 陵lăng 云vân 〕# 覺giác 湛trạm 性tánh 海hải 。 本bổn 自tự 圓viên 澄trừng 。 此thử 標tiêu 圓viên 體thể 。 圓viên 澄trừng 之chi 覺giác 。 妙diệu 乎hồ 萬vạn 物vật 。 此thử 標tiêu 圓viên 用dụng 。 此thử 人nhân 人nhân 本bổn 來lai 圓viên 通thông 也dã )# 。

(# △# 〔# 宗tông 鏡kính 云vân 〕# 如Như 來Lai 藏tạng 心tâm 。 湛trạm 然nhiên 常thường 住trụ 。 即tức 是thị 六lục 七thất 識thức 滅diệt 。 建kiến 立lập 八bát 識thức 。 經Kinh 云vân 。 一nhất 念niệm 無vô 明minh 風phong 。 鼓cổ 動động 真Chân 如Như 海hải 。 無vô 明minh 風phong 盡tận 。 識thức 浪lãng 不bất 生sanh 。 則tắc 覺giác 海hải 性tánh 澄trừng 圓viên 。 圓viên 澄trừng 覺giác 明minh 妙diệu )# 。

(# △# 〔# 圓viên 覺giác 云vân 〕# 。 眾chúng 生sanh 國quốc 土độ 。 同đồng 一nhất 法Pháp 性tánh 。 鈔sao 引dẫn 此thử 釋thích 曰viết 。 眾chúng 生sanh 國quốc 土độ 。 既ký 本bổn 從tùng 覺giác 海hải 中trung 起khởi 。 即tức 知tri 全toàn 同đồng 覺giác 海hải 。 覺giác 海hải 即tức 法pháp 性tánh 也dã )# 。

(# [○@(?∴)]# 二nhị 因nhân 迷mê 起khởi 妄vọng 二nhị )# 。

(# [○@卍]# 一nhất 正chánh 明minh 起khởi 妄vọng )# 。

元nguyên 明minh 照chiếu 生sanh 所sở 。 所sở 立lập 照chiếu 性tánh 亡vong 。

【# 疏sớ/sơ 】# 圓viên 澄trừng 覺giác 體thể 。 本bổn 來lai 明minh 照chiếu 。 妄vọng 覺giác 不bất 了liễu 。 認nhận 為vi 所sở 相tương/tướng 。 所sở 既ký 妄vọng 立lập 。 而nhi 生sanh 妄vọng 能năng 。 從tùng 畢tất 竟cánh 無vô 。 成thành 究cứu 竟cánh 有hữu 。 故cố 名danh 生sanh 所sở 。 非phi 謂vị 從tùng 真chân 而nhi 生sanh 也dã 。 暗ám 相tướng 既ký 現hiện 。 明minh 性tánh 即tức 隱ẩn 。 隱ẩn 故cố 曰viết 亡vong (# 〔# 真chân 際tế 云vân 〕# 於ư 彼bỉ 元nguyên 明minh 性tánh 上thượng 。 妄vọng 生sanh 照chiếu 用dụng 。 而nhi 形hình 所sở 相tương/tướng 。 有hữu 相tương 當đương 情tình 無vô 相tướng 則tắc 隱ẩn 。 故cố 照chiếu 性tánh 亡vong )# 。

(# △# 〔# 標tiêu 指chỉ 〕# 元nguyên 明minh 照chiếu 者giả 。 所sở 謂vị 般Bát 若Nhã 無vô 知tri 。 無vô 所sở 不bất 知tri 。 眾chúng 生sanh 不bất 了liễu 寂tịch 照chiếu 於ư 絕tuyệt 待đãi 本bổn 覺giác 上thượng 。 立lập 所sở 明minh 強cường/cưỡng 覺giác 。 覺giác 既ký 強cường/cưỡng 立lập 。 觀quán 慧tuệ 照chiếu 用dụng 即tức 隱ẩn 。 因nhân 此thử 迷mê 真chân 起khởi 妄vọng 也dã )# 。

(# △# 〔# 吳ngô 興hưng 云vân 〕# 照chiếu 即tức 能năng 見kiến 相tương/tướng 。 所sở 即tức 境cảnh 界giới 相tương/tướng 照chiếu 字tự 義nghĩa 通thông 真chân 妄vọng 。 猶do 明minh 覺giác 二nhị 義nghĩa 也dã )# 。

(# △# 〔# 定định 林lâm 云vân 〕# 亡vong 者giả 。 入nhập 亡vong 而nhi 已dĩ )# 。

(# △# 〔# 無vô 盡tận 云vân 〕# 所sở 不bất 自tự 所sở 因nhân 照chiếu 而nhi 生sanh 。 照chiếu 不bất 歸quy 元nguyên 遂toại 亡vong 本bổn 性tánh )# 。

(# △# 〔# 東đông 溟minh 管quản 氏thị 曰viết 〕# 無vô 始thỉ 妄vọng 想tưởng 由do 因nhân 。 只chỉ 在tại 元nguyên 明minh 照chiếu 生sanh 所sở 中trung 。 種chủng 種chủng 法Pháp 界Giới 。 起khởi 於ư 一nhất 照chiếu 照chiếu 則tắc 起khởi 于vu 元nguyên 明minh 。 起khởi 信tín 言ngôn 不bất 覺giác 心tâm 動động 。 而nhi 有hữu 其kỳ 念niệm 。 則tắc 念niệm 又hựu 從tùng 不bất 覺giác 中trung 起khởi 也dã 。 照chiếu 處xứ 即tức 是thị 動động 處xứ 。 元nguyên 明minh 不bất 能năng 無vô 照chiếu 。 即tức 此thử 便tiện 是thị 最tối 初sơ 一nhất 念niệm 矣hĩ 。 照chiếu 必tất 生sanh 所sở 。 此thử 大đại 覺giác 之chi 所sở 乎hồ 。 眾chúng 生sanh 之chi 所sở 乎hồ 。 曰viết 有hữu 所sở 非phi 覺giác 。 照chiếu 性tánh 本bổn 從tùng 大đại 覺giác 中trung 來lai 。 有hữu 所sở 便tiện 入nhập 眾chúng 生sanh 界giới 上thượng 。 眾chúng 生sanh 依y 世thế 界giới 。 世thế 界giới 依y 虗hư 空không 。 所sở 之chi 立lập 。 自tự 虗hư 空không 界giới 也dã 。 空không 界giới 既ký 立lập 。 性tánh 還hoàn 照chiếu 不phủ 。 曰viết 。 經kinh 言ngôn 所sở 立lập 照chiếu 性tánh 亡vong 也dã 。 照chiếu 性tánh 之chi 亡vong 。 亡vong 於ư 何hà 所sở 。 曰viết 。 亡vong 在tại 藏tạng 識thức 海hải 中trung 。 第đệ 八bát 阿a 賴lại 耶da 。 是thị 為vi 無vô 明minh 業nghiệp 識thức 。 此thử 識thức 本bổn 從tùng 覺giác 性tánh 中trung 來lai 。 引dẫn 出xuất 見kiến 分phân 之chi 識thức 浪lãng 。 相tương/tướng 分phân 之chi 境cảnh 風phong 。 以dĩ 自tự 覆phú 其kỳ 本bổn 性tánh 。 照chiếu 性tánh 安an 得đắc 不bất 亡vong 。 亦diệc 有hữu 不bất 隨tùy 照chiếu 而nhi 亡vong 者giả 乎hồ 。 曰viết 言ngôn 照chiếu 性tánh 亡vong 。 不bất 言ngôn 寂tịch 性tánh 亡vong 也dã 。 寂tịch 本bổn 無vô 所sở 照chiếu 乃nãi 生sanh 所sở 。 所sở 既ký 生sanh 時thời 。 此thử 照chiếu 性tánh 即tức 散tán 入nhập 。 眾chúng 生sanh 界giới 中trung 。 各các 成thành 眾chúng 生sanh 自tự 性tánh 。 大đại 覺giác 不bất 復phục 收thu 既ký 散tán 之chi 性tánh 以dĩ 為vi 性tánh 矣hĩ 。 是thị 以dĩ 權quyền 謂vị 之chi 亡vong 。 照chiếu 性tánh 亡vong 。 寂tịch 性tánh 不bất 亡vong 。 喻dụ 如như 父phụ 母mẫu 之chi 生sanh 子tử 生sanh 孫tôn 。 元nguyên 精tinh 雖tuy 虧khuy 。 而nhi 覺giác 性tánh 自tự 若nhược 也dã )# 。

迷mê 妄vọng 有hữu 虗hư 空không 。 依y 空không 立lập 世thế 界giới 。 想tưởng 澄trừng 成thành 國quốc 土độ 。 智trí 覺giác 乃nãi 眾chúng 生sanh 。

【# 疏sớ/sơ 】# 世thế 界giới 初sơ 起khởi 。 頑ngoan 空không 先tiên 現hiện 。 從tùng 妄vọng 想tưởng 生sanh 。 故cố 云vân 迷mê 妄vọng 有hữu 也dã 。 如như 下hạ 文văn 云vân 。 乃nãi 至chí 虗hư 空không 。 皆giai 是thị 妄vọng 想tưởng 。 之chi 所sở 生sanh 起khởi 。 (# 〔# 海hải 印ấn 云vân 〕# 由do 無vô 明minh 力lực 。 覆phú 蔽tế 靈linh 明minh 之chi 虗hư 空không 。 變biến 為vi 頑ngoan 然nhiên 無vô 知tri 之chi 虗hư 空không 。 所sở 謂vị 晦hối 昧muội 為vi 空không 。 也dã 依y 空không 立lập 世thế 界giới 者giả 。 世thế 界giới 之chi 體thể 。 即tức 是thị 四tứ 輪luân 。 皆giai 依y 空không 有hữu 。 如như 前tiền 文văn 云vân 。 覺giác 明minh 空không 昧muội 。 相tương 待đãi 成thành 搖dao 。 故cố 有hữu 風phong 輪luân 。 執chấp 持trì 世thế 界giới 等đẳng 。 (# 依y 此thử 頑ngoan 空không 。 結kết 成thành 四tứ 大đại 幻huyễn 色sắc 。 即tức 空không 晦hối 味vị 中trung 。 結kết 暗ám 成thành 色sắc 也dã 。 妄vọng 想tưởng 凝ngưng 結kết 。 成thành 外ngoại 國quốc 土độ 。 妄vọng 心tâm 知tri 覺giác 。 成thành 內nội 眾chúng 生sanh 。 依y 正chánh 既ký 彰chương 。 總tổng 成thành 世thế 界giới 〔# 永vĩnh 明minh 〕# 經Kinh 云vân 。 一nhất 切thiết 國quốc 土thổ 。 惟duy 想tưởng 持trì 之chi 。 華hoa 嚴nghiêm 頌tụng 云vân 。 一nhất 切thiết 諸chư 國quốc 土thổ 。 想tưởng 網võng 之chi 所sở 現hiện 。 幻huyễn 網võng 方phương 便tiện 故cố 。 一nhất 念niệm 悉tất 能năng 入nhập (# 〔# 吳ngô 興hưng 云vân 〕# 身thân 器khí 二nhị 種chủng 。 情tình 與dữ 無vô 情tình 。 皆giai 妄vọng 想tưởng 所sở 成thành 。 如như 天thiên 親thân 說thuyết 。 有hữu 分phân 別biệt 。 及cập 無vô 分phân 別biệt 。 皆giai 名danh 為vi 識thức 。 有hữu 分phân 別biệt 。 名danh 識thức 識thức 。 無vô 分phân 別biệt 。 名danh 似tự 塵trần 識thức 。 想tưởng 澄trừng 成thành 國quốc 土độ 。 即tức 似tự 塵trần 識thức 也dã 。 知tri 覺giác 乃nãi 眾chúng 生sanh 。 即tức 識thức 識thức 也dã 。 宗tông 惟duy 識thức 者giả 。 但đãn 謂vị 此thử 識thức 不bất 與dữ 真Chân 如Như 同đồng 以dĩ 一nhất 心tâm 為vi 源nguyên 。 故cố 說thuyết 真Chân 如Như 。 無vô 覺giác 無vô 知tri 。 凝ngưng 然nhiên 不bất 變biến 。 不bất 許hứa 隨tùy 緣duyên 。 惟duy 談đàm 八bát 識thức 。 生sanh 起khởi 諸chư 法pháp 。 與dữ 法pháp 性tánh 宗tông 。 義nghĩa 同đồng 水thủy 火hỏa 。 若nhược 曉hiểu 今kim 家gia 破phá 四tứ 性tánh 已dĩ 。 隨tùy 宜nghi 而nhi 說thuyết 。 情tình 通thông 妙diệu 契khế 。 諍tranh 計kế 成thành 失thất )# 。

(# ○# 二nhị 貼# 喻dụ 釋thích 成thành )# 。

空không 生sanh 大đại 覺giác 中trung 。 如như 海hải 一nhất 漚âu 發phát 。 有hữu 漏lậu 微vi 塵trần 國quốc 。 皆giai 依y 空không 所sở 生sanh 。

【# 疏sớ/sơ 】# 虗hư 空không 惛hôn 鈍độn 。 體thể 是thị 不bất 覺giác 。 不bất 覺giác 生sanh 覺giác 。 如như 海hải 一nhất 漚âu 。 起khởi 信tín 云vân 。 即tức 依y 覺giác 故cố 而nhi 有hữu 不bất 覺giác 。 下hạ 文văn 云vân 。 當đương 知tri 虗hư 空không 。 生sanh 汝nhữ 心tâm 內nội 。 猶do 如như 片phiến 雲vân 。 點điểm 太thái 清thanh 裏lý 。 況huống 諸chư 世thế 界giới 。 在tại 虗hư 空không 耶da (# 〔# 海hải 印ấn 云vân 〕# 虗hư 空không 廣quảng 大đại 。 於ư 大đại 覺giác 心tâm 中trung 。 如như 海hải 一nhất 漚âu 。 況huống 依y 妄vọng 所sở 生sanh 之chi 世thế 界giới 。 不bất 益ích 眇miễu 乎hồ 小tiểu 哉tai )# 。

(# △# 〔# 圓viên 覺giác 疏sớ/sơ 〕# 如Như 來Lai 隨tùy 順thuận 圓viên 覺giác 。 湛trạm 然nhiên 真chân 常thường 。 是thị 虗hư 空không 之chi 體thể 性tánh 。 覺giác 為vi 空không 體thể 者giả 。 佛Phật 頂đảnh 云vân 。 空không 生sanh 大đại 覺giác 中trung 。 又hựu 云vân 寂tịch 照chiếu 含hàm 虗hư 空không )# 。

(# [○@卍]# 三tam 反phản 妄vọng 歸quy 真chân )# 。

漚âu 滅diệt 空không 本bổn 無vô 。 況huống 復phục 諸chư 三tam 有hữu 。

【# 疏sớ/sơ 】# 下hạ 文văn 云vân 。 汝nhữ 等đẳng 一nhất 人nhân 。 發phát 真chân 歸quy 元nguyên 。 十thập 方phương 虗hư 空không 。 悉tất 皆giai 銷tiêu 殞vẫn 。 云vân 何hà 空không 中trung 。 所sở 有hữu 國quốc 土thổ 。 而nhi 不bất 震chấn 裂liệt 。 良lương 以dĩ 妄vọng 元nguyên 無vô 本bổn 。 畢tất 竟cánh 不bất 生sanh 。 故cố 虗hư 空không 如như 漚âu 。 不bất 滅diệt 而nhi 滅diệt 。 三tam 有hữu 如như 幻huyễn 。 不bất 無vô 而nhi 無vô (# 〔# 熏huân 聞văn 云vân 〕# 三tam 有hữu 兼kiêm 情tình 器khí 。 婆bà 沙sa 以dĩ 苦khổ 集tập 滅Diệt 諦Đế 。 為vi 三tam 有hữu 體thể )# 。

(# △# 〔# 無vô 盡tận 云vân 〕# 頑ngoan 空không 不bất 覺giác 而nhi 迷mê 生sanh 。 三tam 有hữu 元nguyên 無vô 而nhi 妄vọng 起khởi 。 一nhất 漚âu 還hoàn 海hải 。 海hải 自tự 非phi 漚âu 。 三tam 有hữu 歸quy 元nguyên 。 真chân 元nguyên 非phi 有hữu )# 。

(# △# 〔# 溫ôn 陵lăng 云vân 〕# 大đại 覺giác 海hải 中trung 。 本bổn 絕tuyệt 空không 有hữu 。 由do 迷mê 風phong 飄phiêu 鼓cổ 。 妄vọng 發phát 空không 漚âu 。 而nhi 諸chư 有hữu 生sanh 焉yên 。 迷mê 風phong 既ký 息tức 。 則tắc 空không 漚âu 亦diệc 滅diệt 。 所sở 依y 諸chư 有hữu 。 遂toại 不bất 可khả 得đắc 。 空không 覺giác 圓viên 融dung 。 復phục 歸quy 元nguyên 妙diệu 矣hĩ )# 。

(# ○# 〔# 合hợp 釋thích 〕# 〔# 私tư 謂vị 〕# 古cổ 今kim 諸chư 師sư 。 詮thuyên 釋thích 此thử 偈kệ 。 咸hàm 謂vị 妙diệu 德đức 仰ngưỡng 承thừa 佛Phật 旨chỉ 。 俯phủ 揀giản 群quần 機cơ 。 義nghĩa 別biệt 長trường/trưởng 行hành 。 文văn 從tùng 孤cô 起khởi 。 蒙mông 繙# 閦súc 良lương 久cửu 。 觸xúc 卷quyển 心tâm 開khai 。 頓đốn 了liễu 斯tư 文văn 。 長trường/trưởng 偈kệ 行hành 布bố 。 此thử 中trung 對đối 敡# 勅sắc 命mạng 。 全toàn 是thị 開khai 演diễn 長trường/trưởng 行hành 。 自tự 滿mãn 慈từ 妨phương 難nạn/nan 山sơn 河hà 。 洎kịp 慶khánh 喜hỷ 廣quảng 明minh 根căn 結kết 。 迨đãi 諸chư 聖thánh 各các 標tiêu 觀quán 境cảnh 。 盡tận 觀quán 音âm 獨độc 轉chuyển 圓viên 輪luân 。 糅nhữu 合hợp 三tam 卷quyển 之chi 經kinh 文văn 。 參tham 求cầu 五ngũ 對đối 之chi 法pháp 例lệ 。 宣tuyên 剔dịch 微vi 妙diệu 。 揀giản 擇trạch 精tinh 嚴nghiêm 。 廣quảng 略lược 兼kiêm 資tư 貫quán 散tán 無vô 在tại 。 信tín 矣hĩ 哉tai 。 伽già 陀đà 祗chi 夜dạ 。 精tinh 瑩oánh 雜tạp 糅nhữu 。 讚tán 嘆thán 歌ca 詠vịnh 。 叶# 彼bỉ 天thiên 音âm 。 清thanh 淨tịnh 教giáo 體thể 。 煥hoán 茲tư 聲thanh 論luận 矣hĩ 。 不bất 揆quỹ 擣đảo 昧muội 。 敬kính 荷hà 冥minh 加gia 。 用dụng 敢cảm 成thành 立lập 義nghĩa 門môn 。 疏sớ/sơ 通thông 宗tông 趣thú 。 務vụ 俾tỉ 長trường/trưởng 行hành 應ưng 頌tụng 。 鈎câu 鑽toàn 分phân 明minh 。 名danh 句cú 文văn 身thân 。 科khoa 段đoạn 絡lạc 釋thích 。 後hậu 有hữu 智trí 者giả 。 撫phủ 卷quyển 豁hoát 然nhiên 。 庶thứ 亦diệc 心tâm 目mục 開khai 明minh 。 得đắc 未vị 曾tằng 有hữu 云vân 耳nhĩ )# 。

(# ○# 此thử 偈kệ 初sơ 首thủ 。 先tiên 頌tụng 富Phú 樓Lâu 那Na 問vấn 如Như 來Lai 藏tạng 。 及cập 世Thế 尊Tôn 答đáp 釋thích 一nhất 段đoạn 經kinh 文văn 。 覺giác 海hải 性tánh 澄trừng 圓viên 。 圓viên 澄trừng 覺giác 明minh 妙diệu 。 頌tụng 長trường/trưởng 行hành 性tánh 覺giác 妙diệu 明minh 。 本bổn 覺giác 明minh 妙diệu 二nhị 句cú 。 此thử 中trung 體thể 用dụng 迭điệt 舉cử 。 法pháp 喻dụ 一nhất 齊tề 。 法pháp 性tánh 空không 明minh 。 諂siểm 之chi 為vi 覺giác 海hải 。 二nhị 覺giác 明minh 妙diệu 。 讚tán 之chi 以dĩ 圓viên 澄trừng 。 不bất 待đãi 詮thuyên 解giải 。 而nhi 宗tông 趣thú 了liễu 然nhiên 。 葢# 長trường/trưởng 隱ẩn 而nhi 偈kệ 顯hiển 也dã )# 。

(# ○# 偈kệ 云vân 。 元nguyên 明minh 照chiếu 生sanh 所sở 。 所sở 立lập 照chiếu 性tánh 亡vong 。 此thử 頌tụng 長trường/trưởng 行hành 。 性tánh 覺giác 必tất 明minh 。 妄vọng 為vi 明minh 覺giác 。 覺giác 非phi 所sở 明minh 。 因nhân 明minh 立lập 所sở 。 所sở 既ký 妄vọng 立lập 。 生sanh 汝nhữ 妄vọng 能năng 六lục 句cú 。 長trường/trưởng 廣quảng 而nhi 偈kệ 略lược 也dã 。 曰viết 照chiếu 生sanh 所sở 。 則tắc 搜sưu 及cập 大đại 覺giác 起khởi 迷mê 。 無vô 始thỉ 和hòa 合hợp 之chi 根căn 抵để 處xứ 。 曰viết 照chiếu 性tánh 亡vong 。 則tắc 指chỉ 出xuất 無vô 明minh 業nghiệp 相tương/tướng 。 藏tạng 海hải 葢# 覆phú 之chi 種chủng 子tử 處xứ 。 是thị 為vi 能năng 所sở 通thông 舉cử 。 影ảnh 略lược 隱ẩn 顯hiển 。 長trường/trưởng 偈kệ 互hỗ 有hữu 也dã )# 。

(# ○# 迷mê 妄vọng 有hữu 虗hư 空không 。 依y 空không 立lập 世thế 界giới 。 此thử 頌tụng 長trường/trưởng 行hành 。 佛Phật 言ngôn 富Phú 樓Lâu 那Na 。 如như 汝nhữ 所sở 言ngôn 。 清thanh 淨tịnh 本bổn 然nhiên 。 云vân 何hà 忽hốt 生sanh 。 山sơn 河hà 大đại 地địa 。 乃nãi 至chí 起khởi 為vi 世thế 界giới 。 靜tĩnh 成thành 虗hư 空không 。 虗hư 空không 為vi 同đồng 。 世thế 界giới 為vi 異dị 四tứ 句cú 。 亦diệc 長trường/trưởng 廣quảng 而nhi 偈kệ 略lược 也dã 。 此thử 中trung 迷mê 妄vọng 依y 空không 。 追truy 窮cùng 無vô 量lượng 劫kiếp 來lai 。 世thế 界giới 安an 立lập 之chi 根căn 元nguyên 。 則tắc 長trường/trưởng 廣quảng 而nhi 隱ẩn 。 偈kệ 略lược 而nhi 顯hiển 。 亦diệc 互hỗ 相tương 影ảnh 略lược 也dã )# 。

(# ○# 想tưởng 澄trừng 成thành 國quốc 土độ 一nhất 句cú 。 總tổng 頌tụng 長trường/trưởng 行hành 。 世thế 界giới 相tương 續tục 一nhất 章chương 。 以dĩ 長trường/trưởng 行hành 覺giác 明minh 空không 昧muội 。 相tương 待đãi 成thành 搖dao 。 乃nãi 至chí 有hữu 四tứ 輪luân 保bảo 持trì 世thế 界giới 等đẳng 。 正chánh 是thị 安an 立lập 國quốc 土độ 義nghĩa 。 知tri 覺giác 乃nãi 眾chúng 生sanh 一nhất 句cú 。 總tổng 頌tụng 長trường/trưởng 行hành 。 眾chúng 生sanh 相tương 續tục 一nhất 章chương 。 以dĩ 長trường/trưởng 行hành 見kiến 色sắc 明minh 發phát 。 明minh 見kiến 想tưởng 成thành 等đẳng 。 正chánh 是thị 建kiến 立lập 眾chúng 生sanh 義nghĩa 。 長trường/trưởng 離ly 而nhi 廣quảng 。 偈kệ 合hợp 而nhi 略lược 也dã 。 業nghiệp 果quả 相tương 續tục 。 長trường/trưởng 有hữu 偈kệ 無vô 。 以dĩ 偈kệ 文văn 窄# 故cố 。 亦diệc 影ảnh 略lược 也dã )# 。

(# ○# 空không 生sanh 大đại 覺giác 中trung 。 如như 海hải 一nhất 漚âu 發phát 。 有hữu 漏lậu 微vi 塵trần 國quốc 。 皆giai 因nhân 空không 所sở 生sanh 。 此thử 頌tụng 長trường/trưởng 行hành 。 皆giai 是thị 覺giác 明minh 。 明minh 了liễu 知tri 性tánh 。 因nhân 了liễu 發phát 相tương 。 從tùng 妄vọng 見kiến 生sanh 。 山sơn 河hà 大đại 地địa 。 諸chư 有hữu 為vi 相tướng 。 次thứ 第đệ 遷thiên 流lưu 。 因nhân 此thử 虗hư 妄vọng 。 終chung 而nhi 復phục 始thỉ 九cửu 句cú 。 長trường/trưởng 行hành 牒điệp 結kết 妄vọng 相tương/tướng 。 偈kệ 文văn 標tiêu 釋thích 覺giác 性tánh 。 亦diệc 隱ẩn 顯hiển 㸦# 見kiến 也dã 。 偈kệ 文văn 首thủ 標tiêu 覺giác 海hải 次thứ 牒điệp 海hải 漚âu 。 是thị 中trung 迷mê 妄vọng 依y 空không 等đẳng 。 正chánh 顯hiển 覺giác 海hải 中trung 。 境cảnh 風phong 識thức 浪lãng 無vô 狀trạng 忽hốt 生sanh 之chi 因nhân 。 漚âu 滅diệt 空không 無vô 等đẳng 。 正chánh 顯hiển 覺giác 海hải 中trung 。 真Chân 如Như 法pháp 海hải 。 妙diệu 空không 明minh 覺giác 之chi 相tướng 。 偈kệ 中trung 法pháp 喻dụ 映ánh 望vọng 。 自tự 相tương/tướng 影ảnh 略lược 。 亦diệc 是thị 長trường/trưởng 無vô 偈kệ 有hữu 也dã )# 。

(# ○# 漚âu 滅diệt 空không 本bổn 無vô 。 況huống 復phục 諸chư 三tam 有hữu 。 此thử 頌tụng 長trường/trưởng 行hành 。 此thử 迷mê 無vô 本bổn 。 性tánh 畢tất 竟cánh 空không 。 空không 元nguyên 無vô 華hoa 。 妄vọng 見kiến 生sanh 滅diệt 。 乃nãi 至chí 何hà 當đương 更cánh 出xuất 。 山sơn 河hà 大đại 地địa 等đẳng 。 長trường/trưởng 顯hiển 而nhi 離ly 。 偈kệ 隱ẩn 而nhi 合hợp 也dã 。 此thử 偈kệ 先tiên 後hậu 。 符phù 順thuận 長trường/trưởng 行hành 。 次thứ 下hạ 離ly 出xuất 。 不bất 復phục 倫luân 次thứ 。 對đối 文văn 委ủy 釋thích 。 觀quán 者giả 詳tường 之chi )# 。

(# ○# 今kim 按án 清thanh 涼lương 明minh 長trường/trưởng 行hành 偈kệ 頌tụng 。 通thông 重trọng/trùng 頌tụng 及cập 與dữ 孤cô 起khởi 。 有hữu 十thập 例lệ 五ngũ 對đối 。 謂vị 有hữu 無vô 廣quảng 略lược 。 離ly 合hợp 。 先tiên 後hậu 為vi 八bát 。 九cửu 或hoặc 超siêu 間gian 。 十thập 或hoặc 頌tụng 已dĩ 重trọng/trùng 頌tụng 。 圓viên 覺giác 疏sớ/sơ 於ư 有hữu 無vô 八bát 例lệ 外ngoại 。 加gia 隱ẩn 顯hiển 為vi 十thập 。 清thanh 涼lương 別biệt 明minh 孤cô 起khởi 。 於ư 十thập 例lệ 中trung 。 會hội 釋thích 為vi 六lục 對đối 。 一nhất 因nhân 果quả 。 二nhị 體thể 用dụng 。 三tam 影ảnh 略lược 。 四tứ 難nạn/nan 易dị 。 五ngũ 法pháp 喻dụ 。 六lục 能năng 所sở 。 然nhiên 此thử 六lục 對đối 。 亦diệc 不bất 出xuất 於ư 十thập 例lệ 。 今kim 依y 圭# 峰phong 所sở 開khai 十thập 例lệ 。 仍nhưng 依y 清thanh 涼lương 經kinh 離ly 頌tụng 合hợp 。 經kinh 有hữu 頌tụng 無vô 等đẳng 例lệ 。 二nhị 文văn 相tương/tướng 映ánh 。 約ước 而nhi 明minh 之chi )# 。

(# [○@(?∴)]# 二nhị 修tu 證chứng 異dị 同đồng 二nhị )# 。

(# [○@卍]# 一nhất 理lý 同đồng 行hành 異dị )# 。

歸quy 元nguyên 性tánh 無vô 二nhị 。 方phương 便tiện 有hữu 多đa 門môn 。

【# 疏sớ/sơ 】# 同đồng 歸quy 一nhất 理lý 。 理lý 則tắc 無vô 殊thù 。 行hành 有hữu 偏thiên 圓viên 。 遲trì 速tốc 不bất 等đẳng 。 圓viên 覺giác 云vân 。 無vô 上thượng 妙diệu 覺giác 。 徧biến 諸chư 十thập 方phương 。 出xuất 生sanh 如Như 來Lai 。 與dữ 一nhất 切thiết 法pháp 。 同đồng 體thể 平bình 等đẳng 。 於ư 諸chư 修tu 行hành 。 實thật 無vô 有hữu 二nhị 。 方phương 便tiện 隨tùy 順thuận 。 其kỳ 數số 無vô 量lượng 。

(# [○@卍]# 二nhị 聖thánh 同đồng 凡phàm 異dị )# 。

聖thánh 性tánh 無vô 不bất 通thông 。 順thuận 逆nghịch 皆giai 方phương 便tiện 。 初sơ 心tâm 入nhập 三tam 昧muội 。 遲trì 速tốc 不bất 同đồng 倫luân 。

【# 疏sớ/sơ 】# 若nhược 聖thánh 人nhân 根căn 性tánh 。 或hoặc 是thị 已dĩ 證chứng 聖thánh 性tánh 。 若nhược 順thuận 若nhược 逆nghịch 。 俱câu 得đắc 入nhập 覺giác 。 更cánh 無vô 淺thiển 深thâm 。 初sơ 心tâm 入nhập 道đạo 。 故cố 須tu 揀giản 選tuyển 。 令linh 其kỳ 速tốc 進tiến 。 (# 〔# 溫ôn 陵lăng 云vân 〕# 二nhị 十thập 五ngũ 聖thánh 。 同đồng 一nhất 圓viên 通thông 。 所sở 謂vị 無vô 二nhị 。 所sở 謂vị 多đa 門môn 。 在tại 乎hồ 聖thánh 性tánh 。 順thuận 逆nghịch 皆giai 便tiện 。 不bất 容dung 料liệu 簡giản 。 其kỳ 如như 初sơ 心tâm 遲trì 速tốc 異dị 宜nghi 。 日nhật 劫kiếp 相tương 倍bội 。 故cố 須tu 選tuyển 擇trạch )# 〔# 宗tông 鏡kính 〕# 法pháp 無vô 遲trì 速tốc 。 見kiến 有hữu 淺thiển 深thâm 。 遮già 障chướng 之chi 門môn 。 各các 任nhậm 輕khinh 重trọng 。 故cố 文Văn 殊Thù 頌tụng (# 云vân 云vân )# 。 此thử 自tự 心tâm 之chi 性tánh 。 徧biến 一nhất 切thiết 處xứ 。 隨tùy 處xứ 得đắc 入nhập 。 非phi 獨độc 見kiến 聞văn 。 或hoặc 意ý 銷tiêu 香hương 界giới 而nhi 入nhập 圓viên 通thông 。 或hoặc 心tâm 開khai 塵trần 境cảnh 而nhi 證chứng 法Pháp 忍Nhẫn 。 或hoặc 入nhập 水thủy 觀quán 而nhi 悟ngộ 性tánh 。 或hoặc 審thẩm 風phong 力lực 而nhi 悟ngộ 空không 。 或hoặc 刺thứ 足túc 疼đông 痛thống 而nhi 。 純thuần 覺giác 遺di 身thân 。 或hoặc 了liễu 心tâm 無vô 際tế 而nhi 。 入nhập 佛Phật 知tri 見kiến 。 或hoặc 觀quán 煖noãn 觸xúc 而nhi 成thành 。 火Hỏa 光Quang 三Tam 昧Muội 。 或hoặc 聞văn 法Pháp 音âm 而nhi 降hàng 伏phục 妄vọng 想tưởng 。 當đương 此thử 大đại 悟ngộ 之chi 時thời 。 終chung 不bất 見kiến 有hữu 。 一nhất 境cảnh 可khả 生sanh 。 一nhất 言ngôn 可khả 執chấp 。

(# ○# 〔# 合hợp 釋thích 〕# 〔# 私tư 謂vị 〕# 偈kệ 云vân 。 歸quy 元nguyên 性tánh 無vô 二nhị 。 方phương 便tiện 有hữu 多đa 門môn 。 聖thánh 性tánh 無vô 不bất 通thông 。 順thuận 逆nghịch 皆giai 方phương 便tiện 。 此thử 頌tụng 長trường/trưởng 行hành 。 十thập 方phương 如Như 來Lai 。 於ư 十thập 八bát 界giới 。 一nhất 一nhất 修tu 行hành 。 皆giai 得đắc 圓viên 滿mãn 。 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 於ư 其kỳ 中trung 間gian 。 亦diệc 無vô 優ưu 劣liệt 。 但đãn 汝nhữ 下hạ 劣liệt 。 未vị 能năng 於ư 中trung 。 圓viên 自tự 在tại 慧tuệ 。 故cố 我ngã 宣tuyên 揚dương 。 令linh 汝nhữ 但đãn 於ư 。 一nhất 門môn 深thâm 入nhập 。 及cập 後hậu 云vân 。 吾ngô 今kim 問vấn 汝nhữ 。 最tối 初sơ 發phát 心tâm 。 悟ngộ 十thập 八bát 界giới 。 誰thùy 為vi 圓viên 通thông 。 從tùng 何hà 方phương 便tiện 。 入nhập 三tam 摩ma 地địa 等đẳng 。 長trường/trưởng 離ly 而nhi 偈kệ 合hợp 也dã )# 。

(# ○# 初sơ 心tâm 入nhập 三tam 昧muội 。 遲trì 速tốc 不bất 同đồng 倫luân 。 此thử 頌tụng 長trường/trưởng 行hành 。 若nhược 能năng 於ư 此thử 。 悟ngộ 圓viên 通thông 根căn 。 逆nghịch 彼bỉ 無vô 始thỉ 。 織chức 妄vọng 業nghiệp 流lưu 。 得đắc 循tuần 圓viên 通thông 。 與dữ 不bất 圓viên 根căn 。 日nhật 劫kiếp 相tương 倍bội 等đẳng 七thất 句cú 。 長trường/trưởng 廣quảng 而nhi 偈kệ 略lược 也dã 。 遲trì 速tốc 不bất 同đồng 倫luân 。 亦diệc 頌tụng 長trường/trưởng 行hành 。 彼bỉ 等đẳng 修tu 行hành 。 實thật 無vô 優ưu 劣liệt 。 前tiền 後hậu 差sai 別biệt 三tam 句cú 。 前tiền 後hậu 差sai 別biệt 。 即tức 明minh 遲trì 速tốc 之chi 義nghĩa 。 長trường/trưởng 後hậu 而nhi 偈kệ 先tiên 也dã 。 此thử 中trung 長trường/trưởng 先tiên 偈kệ 後hậu 。 長trường/trưởng 後hậu 偈kệ 先tiên 。 廣quảng 有hữu 多đa 文văn 。 以dĩ 類loại 例lệ 之chi 。 不bất 能năng 悉tất 舉cử )# 。

(# ○# 已dĩ 下hạ 二nhị 十thập 四tứ 偈kệ 。 文Văn 殊Thù 承thừa 佛Phật 聖Thánh 旨chỉ 。 各các 依y 諸chư 聖thánh 所sở 說thuyết 長trường/trưởng 行hành 。 而nhi 揀giản 別biệt 頌tụng 之chi 也dã 。 其kỳ 作tác 頌tụng 為vi 揀giản 別biệt 。 則tắc 皆giai 長trường/trưởng 無vô 偈kệ 有hữu 。 雖tuy 云vân 重trọng/trùng 頌tụng 。 實thật 則tắc 孤cô 起khởi 。 此thử 清thanh 涼lương 十thập 例lệ 中trung 。 所sở 謂vị 超siêu 間gian 頌tụng 也dã 。 間gian 有hữu 雜tạp 頌tụng 長trường/trưởng 行hành 者giả 至chí 文văn 別biệt 指chỉ )# 。

(# [○@│]# 二nhị 頌tụng 料liệu 揀giản 諸chư 聖thánh 四tứ )# 。

(# [○@卍]# 一nhất 依y 塵trần 顯hiển 悟ngộ 門môn 六lục )# 。

(# [?(○/○)]# 一nhất 色sắc 境cảnh )# 。

色sắc 想tưởng 結kết 成thành 塵trần 。 精tinh 了liễu 不bất 能năng 徹triệt 。 如như 何hà 不bất 明minh 徹triệt 。 於ư 是thị 獲hoạch 圓viên 通thông 。

【# 疏sớ/sơ 】# 優Ưu 波Ba 尼Ni 沙Sa 陀Đà 。 因nhân 觀quán 不bất 淨tịnh 。 白bạch 骨cốt 微vi 塵trần 。 析tích 色sắc 明minh 空không 。 塵trần 色sắc 既ký 盡tận 。 妙diệu 色sắc 密mật 圓viên 。 今kim 此thử 揀giản 云vân 。 色sắc 由do 妄vọng 想tưởng 所sở 結kết 。 染nhiễm 汙ô 真chân 性tánh 。 其kỳ 體thể 本bổn 麤thô 。 性tánh 是thị 質chất 礙ngại 。 不bất 能năng 明minh 徹triệt 。 如như 何hà 以dĩ 此thử 不bất 明minh 徹triệt 法pháp 。 而nhi 取thủ 圓viên 通thông (# 〔# 吳ngô 興hưng 云vân 〕# 色sắc 由do 妄vọng 想tưởng 。 結kết 成thành 諸chư 塵trần 。 塵trần 質chất 留lưu 礙ngại 。 故cố 於ư 精tinh 明minh 了liễu 別biệt 之chi 性tánh 。 不bất 能năng 通thông 徹triệt )# 。

(# △# 〔# 溫ôn 陵lăng 云vân 〕# 色sắc 能năng 起khởi 想tưởng 結kết 塵trần 。 使sử 精tinh 性tánh 不bất 徹triệt 。 此thử 等đẳng 各các 因nhân 六lục 塵trần 悟ngộ 圓viên 。 而nhi 皆giai 揀giản 去khứ 者giả 。 彼bỉ 所sở 謂vị 聖thánh 性tánh 無vô 不bất 通thông 。 此thử 所sở 謂vị 初sơ 心tâm 不bất 同đồng 倫luân 。 則tắc 凡phàm 所sở 不bất 取thủ 。 皆giai 以dĩ 不bất 宜nghi 初sơ 心tâm 。 意ý 取thủ 耳nhĩ 根căn 獨độc 宜nghi 也dã )# 。

(# △# 〔# 補bổ 遺di 云vân 〕# 下hạ 文văn 並tịnh 將tương 十thập 八bát 界giới 七thất 大đại 法pháp 。 相tương 對đối 此thử 土thổ 凡phàm 夫phu 根căn 境cảnh 揀giản 選tuyển 。 以dĩ 諸chư 聖thánh 人nhân 雖tuy 因nhân 是thị 而nhi 悟ngộ 圓viên 通thông 。 若nhược 以dĩ 聲thanh 色sắc 。 對đối 今kim 初sơ 心tâm 。 只chỉ 成thành 塵trần 礙ngại 雜tạp 相tương/tướng 。 不bất 能năng 入nhập 圓viên 通thông 也dã )# 。

(# [?(○/○)]# 二nhị 聲thanh 境cảnh )# 。

音âm 聲thanh 雜tạp 語ngữ 言ngôn 。 但đãn 伊y (# 有hữu 本bổn 作tác 依y )# 名danh 句cú 味vị 。 一nhất 非phi 含hàm 一nhất 切thiết 。 云vân 何hà 獲hoạch 圓viên 通thông 。

【# 疏sớ/sơ 】# 陳trần 如như 悟ngộ 四Tứ 諦Đế 聲thanh 。 妙diệu 音âm 密mật 圓viên 。 於ư 是thị 得đắc 道Đạo 。 今kim 此thử 揀giản 云vân 。 音âm 聲thanh 不bất 離ly 諸chư 雜tạp 語ngữ 言ngôn 。 語ngữ 言ngôn 即tức 是thị 名danh 句cú 文văn 耳nhĩ 。 (# 〔# 孤cô 山sơn 云vân 〕# 雜tạp 謂vị 。 種chủng 種chủng 語ngữ 言ngôn 。 而nhi 此thử 語ngữ 言ngôn 但đãn 惟duy 名danh 句cú 味vị 耳nhĩ 。 新tân 翻phiên 皆giai 云vân 名danh 句cú 文văn )# 名danh 句cú 詮thuyên 顯hiển 。 各các 有hữu 分phần/phân 限hạn 。 以dĩ 名danh 詮thuyên 自tự 性tánh 。 句cú 詮thuyên 差sai 分phân 別biệt 。 文văn 即tức 是thị 字tự 。 為vi 二nhị 所sở 依y 。 (# 四tứ 句cú 是thị 唯duy 識thức 論luận 文văn 〔# 釋thích 要yếu 云vân 〕# 名danh 詮thuyên 自tự 性tánh 。 如như 云vân 火hỏa 秖kỳ 詮thuyên 得đắc 火hỏa 。 更cánh 不bất 含hàm 水thủy 風phong 等đẳng 。 并tinh 是thị 何hà 火hỏa 等đẳng 。 句cú 詮thuyên 差sai 別biệt 。 即tức 言ngôn 炭thán 火hỏa 艾ngải 火hỏa 等đẳng 。 文văn 即tức 是thị 字tự 。 為vi 二nhị 所sở 依y 。 古cổ 以dĩ 文văn 為vi 味vị 者giả 。 字tự 能năng 顯hiển 二nhị 如như 味vị 能năng 顯hiển 食thực 中trung 之chi 鹹hàm 淡đạm 也dã )# 故cố 非phi 一nhất 能năng 含hàm 一nhất 切thiết 也dã 。 伊y 猶do 是thị 也dã (# 〔# 融dung 室thất 云vân 〕# 。 言ngôn 有hữu 方phương 分phân 。 一nhất 非phi 含hàm 多đa 。 一nhất 多đa 既ký 殊thù 。 圓viên 通thông 何hà 得đắc )# 。

(# △# 〔# 孤cô 山sơn 云vân 〕# 此thử 與dữ 觀quán 音âm 耳nhĩ 根căn 相tướng 類loại 。 而nhi 被bị 揀giản 者giả 。 聲thanh 是thị 佛Phật 語ngữ 。 根căn 乃nãi 自tự 身thân 。 認nhận 塵trần 則tắc 著trước 他tha 語ngữ 言ngôn 。 觀quán 根căn 則tắc 了liễu 己kỷ 心tâm 性tánh )# 。

(# ○# 〔# 引dẫn 證chứng 〕# 〔# 仁nhân 王vương 云vân 〕# 是thị 名danh 句cú 昧muội 。 諸chư 佛Phật 所sở 說thuyết 。 〔# 瑜du 伽già 云vân 〕# 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 等đẳng 。 是thị 能năng 說thuyết 者giả 。 語ngữ 是thị 能năng 說thuyết 相tương/tướng 。 名danh 句cú 文văn 身thân 是thị 所sở 說thuyết 相tương/tướng 〔# 婆bà 沙sa 云vân 〕# 名danh 身thân 。 句cú 身thân 。 文văn 身thân 。 次thứ 第đệ 行hàng 列liệt 。 安an 布bố 聯liên 合hợp 。 為vi 名danh 句cú 文văn 。 此thử 名danh 句cú 師sư 也dã 〔# 慈từ 恩ân 云vân 〕# 文văn 身thân 者giả 。 為vi 名danh 句cú 依y 。 而nhi 顯hiển 所sở 表biểu 。 顯hiển 有hữu 四tứ 義nghĩa 。 一nhất 扇thiên/phiến 。 二nhị 相tướng 好hảo 。 三tam 根căn 形hình 。 次thứ 鹽diêm 。 如như 次thứ 能năng 顯hiển 風phong 涼lương 大đại 人nhân 男nam 女nữ 昧muội 故cố 。 故cố 名danh 為vi 顯hiển 。 即tức 喻dụ 此thử 文văn 身thân 。 能năng 顯hiển 於ư 理lý 。 若nhược 依y 古cổ 釋thích 。 翻phiên 文văn 為vi 昧muội 。 但đãn 是thị 所sở 顯hiển 。 非phi 能năng 顯hiển 也dã )# 。

(# △# 〔# 長trường/trưởng 慶khánh 說thuyết 文văn 云vân 〕# 昧muội 身thân 。 或hoặc 曰viết 文văn 身thân 。 或hoặc 曰viết 字tự 身thân )# 。

(# ○# 〔# 釋thích 文văn 〕# 但đãn 伊y 名danh 句cú 昧muội 。 長trường/trưởng 水thủy 訓huấn 伊y 為vi 是thị 。 溫ôn 陵lăng 云vân 。 伊y 猶do 惟duy 也dã 。 乾can/kiền/càn 道đạo 紹thiệu 興hưng 二nhị 本bổn 作tác 依y 。 或hoặc 曰viết 。 語ngữ 業nghiệp 但đãn 名danh 句cú 昧muội 三tam 。 作tác 依y 為vi 正chánh 。 伊y 字tự 。 語ngữ 轉chuyển 而nhi 譌# 也dã )# 。

(# [?(○/○)]# 三tam 香hương 境cảnh )# 。

香hương 以dĩ 合hợp 中trung 知tri 。 離ly 則tắc 元nguyên 無vô 有hữu 。 不bất 恆hằng 其kỳ 所sở 覺giác 。 云vân 何hà 獲hoạch 圓viên 通thông 。

【# 疏sớ/sơ 】# 香Hương 嚴Nghiêm 童Đồng 子Tử 。 宴yến 晦hối 清thanh 齋trai 。 聞văn 香hương 入nhập 鼻tị 。 觀quán 此thử 無vô 生sanh 。 來lai 無vô 所sở 從tùng 。 去khứ 無vô 所sở 至chí 。 塵trần 氣khí 既ký 滅diệt 。 妙diệu 香hương 密mật 圓viên 。 今kim 此thử 揀giản 云vân 。 香hương 之chi 一nhất 法pháp 。 合hợp 有hữu 離ly 無vô 。 既ký 非phi 其kỳ 常thường 。 未vị 為vi 圓viên 觀quán (# 〔# 熏huân 聞văn 云vân 〕# 香hương 味vị 觸xúc 塵trần 。 皆giai 合hợp 中trung 知tri 。 離ly 則tắc 不bất 覺giác 。 簡giản 意ý 大đại 同đồng )# 。

(# [?(○/○)]# 四tứ 味vị 境cảnh )# 。

味vị 性tánh 非phi 本bổn 然nhiên 。 要yếu 以dĩ 味vị 時thời 有hữu 。 其kỳ 覺giác 不bất 恆hằng 一nhất 。 云vân 何hà 獲hoạch 圓viên 通thông 。

【# 疏sớ/sơ 】# 藥Dược 王Vương 藥Dược 上Thượng 。 因nhân 嘗thường 眾chúng 味vị 。 了liễu 味vị 無vô 生sanh 。 非phi 即tức 身thân 心tâm 。 非phi 離ly 身thân 心tâm 。 由do 味vị 覺giác 明minh 。 位vị 登đăng 菩Bồ 薩Tát 。 今kim 云vân 。 味vị 性tánh 本bổn 無vô 。 待đãi 根căn 方phương 覺giác 。 無vô 根căn 無vô 味vị 。 故cố 非phi 圓viên 通thông 。 味vị 時thời 者giả 。 嘗thường 時thời 也dã 。

(# [?(○/○)]# 五ngũ 觸xúc 境cảnh )# 。

觸xúc 以dĩ 所sở 觸xúc 明minh 。 無vô 所sở 不bất 明minh 觸xúc 。 合hợp 離ly 性tánh 非phi 定định 。 云vân 何hà 獲hoạch 圓viên 通thông 。

【# 疏sớ/sơ 】# 跋Bạt 陀Đà 婆Bà 羅La 。 忽hốt 悟ngộ 水thủy 因nhân 。 既ký 不bất 洗tẩy 塵trần 。 亦diệc 不bất 洗tẩy 體thể 。 中trung 間gian 安an 然nhiên 。 得đắc 無vô 所sở 有hữu 。 妙diệu 觸xúc 宣tuyên 明minh 。 由do 是thị 證chứng 果Quả 。 今kim 明minh 此thử 觸xúc 。 因nhân 所sở 觸xúc 身thân 。 而nhi 得đắc 顯hiển 發phát 。 無vô 所sở 不bất 顯hiển 。 性tánh 非phi 常thường 定định 。 故cố 不bất 圓viên 通thông (# 〔# 融dung 室thất 云vân 〕# 今kim 揀giản 其kỳ 觸xúc 。 由do 所sở 觸xúc 明minh 。 無vô 所sở 觸xúc 處xứ 。 則tắc 不bất 明minh 觸xúc 。 合hợp 時thời 成thành 觸xúc 。 離ly 無vô 所sở 成thành 。 或hoặc 合hợp 或hoặc 離ly 。 性tánh 則tắc 無vô 定định )# 。

(# [?(○/○)]# 六lục 法pháp 境cảnh )# 。

法pháp 稱xưng 為vi 內nội 塵trần 。 憑bằng 塵trần 必tất 有hữu 所sở 。 能năng 所sở 非phi 徧biến 涉thiệp 。 云vân 何hà 獲hoạch 圓viên 通thông 。

【# 疏sớ/sơ 】# 摩Ma 訶Ha 迦Ca 葉Diếp 。 因nhân 觀quán 世thế 間gian 。 六lục 塵trần 變biến 壞hoại 。 惟duy 以dĩ 空không 寂tịch 。 修tu 於ư 滅diệt 盡tận 。 妙diệu 法Pháp 宣tuyên 明minh 。 銷tiêu 滅diệt 諸chư 漏lậu 。 今kim 揀giản 。 雖tuy 稱xưng 妙diệu 法Pháp 。 乃nãi 是thị 內nội 塵trần 。 憑bằng 仗trượng 此thử 修tu 。 豈khởi 越việt 能năng 所sở 。 (# 〔# 融dung 室thất 云vân 〕# 憑bằng 塵trần 作tác 觀quán 。 必tất 分phần/phân 能năng 所sở 。 分phần/phân 能năng 分phần/phân 所sở 。 性tánh 非phi 徧biến 涉thiệp )# 覺giác 非phi 能năng 所sở 。 故cố 非phi 圓viên 通thông (# 徧biến 圓viên 。 涉thiệp 通thông 也dã 〔# 真chân 際tế 云vân 〕# 獨độc 散tán 徧biến 緣duyên 。 不bất 依y 五ngũ 根căn 所sở 取thủ 。 稱xưng 為vi 內nội 塵trần 。 〔# 如như 說thuyết 云vân 〕# 法pháp 塵trần 非phi 外ngoại 五ngũ 塵trần 之chi 實thật 質chất 。 乃nãi 五ngũ 塵trần 影ảnh 子tử 。 意ý 中trung 獨độc 緣duyên 。 故cố 稱xưng 內nội 塵trần )# 。

(# △# 〔# 補bổ 遺di 云vân 〕# 法pháp 塵trần 為vi 所sở 緣duyên 。 意ý 為vi 能năng 緣duyên 。 心tâm 無vô 並tịnh 慮lự 。 如như 緣duyên 善thiện 心tâm 數số 。 則tắc 不bất 能năng 緣duyên 惡ác 。 故cố 非phi 徧biến 涉thiệp )# 。

(# [○@卍]# 二nhị 依y 根căn 證chứng 入nhập 門môn 五ngũ )# 。

(# [?(○/○)]# 一nhất 眼nhãn 根căn )# 。

見kiến 性tánh 雖tuy 洞đỗng 然nhiên 。 明minh 前tiền 不bất 明minh 後hậu 。 四tứ 維duy 虧khuy 一nhất 半bán 。 云vân 何hà 獲hoạch 圓viên 通thông 。

【# 疏sớ/sơ 】# 阿A 那Na 律Luật 陀Đà 。 因nhân 修tu 樂nhạo 見kiến 照chiếu 明minh 三tam 昧muội 。 旋toàn 見kiến 循tuần 元nguyên 。 由do 斯tư 得đắc 證chứng 。 今kim 云vân 。 見kiến 性tánh 雖tuy 有hữu 洞đỗng 然nhiên 照chiếu 了liễu 之chi 義nghĩa 。 而nhi 又hựu 前tiền 方phương 全toàn 明minh 。 後hậu 方phương 全toàn 暗ám 。 左tả 右hữu 傍bàng 觀quan 三tam 分phân 之chi 二nhị 。 故cố 云vân 四tứ 維duy 虧khuy 一nhất 半bán 。 〔# 證chứng 真chân 云vân 〕# 縱túng/tung 其kỳ 見kiến 性tánh 。 雖tuy 云vân 洞đỗng 然nhiên 。 奪đoạt 其kỳ 見kiến 相tương/tướng 。 故cố 不bất 見kiến 後hậu )# 。

(# ○# 〔# 私tư 謂vị 〕# 偈kệ 云vân 。 明minh 前tiền 不bất 明minh 後hậu 。 四tứ 維duy 虧khuy 一nhất 半bán 。 此thử 頌tụng 長trường/trưởng 行hành 。 如như 眼nhãn 觀quán 見kiến 。 後hậu 暗ám 前tiền 明minh 。 乃nãi 至chí 眼nhãn 唯duy 八bát 百bách 功công 德đức 等đẳng 。 長trường/trưởng 云vân 。 前tiền 方phương 全toàn 明minh 。 後hậu 方phương 全toàn 暗ám 。 故cố 偈kệ 言ngôn 明minh 前tiền 不bất 明minh 後hậu 也dã 。 長trường/trưởng 云vân 。 左tả 右hữu 旁bàng 觀quán 。 三tam 分phân 之chi 二nhị 。 故cố 偈kệ 言ngôn 四tứ 維duy 虧khuy 一nhất 半bán 也dã 。 長trường/trưởng 但đãn 約ước 四tứ 方phương 而nhi 說thuyết 。 偈kệ 委ủy 約ước 四tứ 維duy 以dĩ 明minh 。 則tắc 長trường/trưởng 略lược 而nhi 偈kệ 廣quảng 。 隱ẩn 顯hiển 影ảnh 略lược 。 亦diệc 互hỗ 見kiến 也dã 。 亦diệc 清thanh 涼lương 十thập 例lệ 中trung 。 第đệ 四tứ 難nạn/nan 易dị 云vân 。 不bất 見kiến 頌tụng 本bổn 。 難nạn/nan 為vi 解giải 釋thích 者giả 也dã )# 。

(# [?(○/○)]# 二nhị 鼻tị 根căn )# 。

鼻tị 息tức 出xuất 入nhập 通thông 。 現hiện 前tiền 無vô 交giao 氣khí 。 支chi 離ly 匪phỉ 涉thiệp 入nhập 。 云vân 何hà 護hộ 圓viên 通thông 。

【# 疏sớ/sơ 】# 周chu 利lợi 槃bàn 特đặc 。 因nhân 作tác 數sổ 息tức 。 微vi 細tế 窮cùng 盡tận 。 生sanh 住trụ 異dị 滅diệt 。 返phản 息tức 循tuần 空không 。 因nhân 是thị 得đắc 道Đạo 。 今kim 云vân 。 鼻tị 息tức 雖tuy 通thông 出xuất 入nhập 。 出xuất 入nhập 各các 據cứ 而nhi 不bất 相tương 交giao 。 支chi 分phần/phân 既ký 離ly 。 豈khởi 成thành 圓viên 觀quán (# 〔# 冥minh 樞xu 云vân 〕# 入nhập 則tắc 為vi 支chi 。 支chi 身thân 而nhi 已dĩ 。 出xuất 則tắc 為vi 離ly 。 離ly 身thân 而nhi 已dĩ 。 有hữu 出xuất 無vô 入nhập 。 有hữu 入nhập 無vô 出xuất 。 故cố 匪phỉ 涉thiệp 入nhập )# 。

(# ○# 〔# 私tư 謂vị 〕# 。 鼻tị 息tức 出xuất 入nhập 通thông 。 現hiện 前tiền 無vô 交giao 氣khí 。 此thử 頌tụng 長trường/trưởng 行hành 。 如như 鼻tị 齅khứu 聞văn 。 通thông 出xuất 入nhập 息tức 。 有hữu 出xuất 有hữu 入nhập 。 而nhi 闕khuyết 中trung 交giao 四tứ 句cú 。 長trường/trưởng 偈kệ 廣quảng 略lược 。 亦diệc 互hỗ 見kiến 也dã )# 。

(# [?(○/○)]# 三tam 舌thiệt 根căn )# 。

舌thiệt 非phi 入nhập 無vô 端đoan 。 因nhân 味vị 生sanh 覺giác 了liễu 。 味vị 亡vong 了liễu 無vô 有hữu 。 云vân 何hà 獲hoạch 圓viên 通thông 。

【# 疏sớ/sơ 】# 憍kiêu 梵Phạm 鉢bát 提đề 。 觀quán 味vị 之chi 知tri 。 非phi 體thể 非phi 物vật 。 還hoàn 味vị 旋toàn 知tri 。 成thành 無Vô 學Học 果quả 。 今kim 云vân 。 舌thiệt 入nhập 非phi 是thị 無vô 端đoan 自tự 有hữu 。 由do 味vị 境cảnh 合hợp 。 方phương 有hữu 覺giác 知tri 。 境cảnh 滅diệt 知tri 亡vong 。 未vị 為vi 通thông 貫quán (# 〔# 吳ngô 興hưng 云vân 〕# 舌thiệt 根căn 為vi 舌thiệt 所sở 依y 。 亦diệc 名danh 舌thiệt 入nhập 。 今kim 文văn 語ngữ 倒đảo 。 但đãn 是thị 舌thiệt 入nhập 非phi 無vô 端đoan 耳nhĩ 〔# 補bổ 遺di 揀giản 之chi 曰viết 〕# 。 由do 甜điềm 與dữ 苦khổ 。 顯hiển 此thử 舌thiệt 根căn 。 舌thiệt 非phi 味vị 入nhập 。 則tắc 舌thiệt 無vô 知tri 。 言ngôn 舌thiệt 非phi 味vị 入nhập 。 則tắc 無vô 端đoan 者giả 。 由do 知tri 為vi 舌thiệt 根căn 也dã )# 。

(# [?(○/○)]# 四tứ 身thân 根căn )# 。

身thân 與dữ 所sở 觸xúc 同đồng 。 各các 非phi 圓viên 覺giác 觀quán 。 涯nhai 量lượng 不bất 冥minh 會hội 。 云vân 何hà 獲hoạch 圓viên 通thông 。

【# 疏sớ/sơ 】# 畢Tất 陵Lăng 伽Già 婆Bà 蹉Sa 。 因nhân 觀quán 痛thống 覺giác 。 覺giác 清thanh 淨tịnh 心tâm 。 無vô 覺giác 無vô 痛thống 。 遺di 身thân 純thuần 覺giác 。 獲hoạch 無Vô 學Học 果quả 。 今kim 云vân 。 能năng 覺giác 身thân 根căn 。 與dữ 所sở 覺giác 觸xúc 。 互hỗ 相tương 假giả 有hữu 。 各các 無vô 自tự 性tánh 。 義nghĩa 例lệ 相tương/tướng 類loại 。 俱câu 非phi 圓viên 觀quán 。 知tri 無vô 知tri 異dị 。 各các 有hữu 涯nhai 量lượng 。 互hỗ 不bất 相tương 冥minh 。 故cố 為vi 所sở 揀giản 。 (# 〔# 補bổ 遺di 云vân 〕# 涯nhai 量lượng 。 猶do 言ngôn 邊biên 畔bạn )# 。

(# △# 〔# 雪tuyết 浪lãng 云vân 〕# 。 物vật 不bất 觸xúc 知tri 。 身thân 知tri 有hữu 觸xúc 。 能năng 所sở 相tương/tướng 合hợp 。 方phương 成thành 覺giác 觀quán 。 在tại 能năng 非phi 所sở 。 在tại 所sở 非phi 能năng 。 既ký 有hữu 邊biên 涯nhai 限hạn 量lượng 。 不bất 能năng 冥minh 合hợp 一nhất 體thể 也dã )# 。

(# [?(○/○)]# 五ngũ 意ý 根căn )# 。

知tri 根căn 雜tạp 亂loạn 思tư 。 湛trạm 了liễu 終chung 無vô 見kiến 。 想tưởng 念niệm 不bất 可khả 脫thoát 。 云vân 何hà 獲hoạch 圓viên 通thông 。

【# 疏sớ/sơ 】# 須Tu 菩Bồ 提Đề 曠khoáng 劫kiếp 已dĩ 來lai 。 心tâm 得đắc 無vô 礙ngại 。 由do 是thị 觀quán 察sát 十thập 方phương 成thành 空không 。 空không 性tánh 圓viên 明minh 。 頓đốn 入nhập 如Như 來Lai 。 寶bảo 明minh 空không 海hải 。 同đồng 佛Phật 知tri 見kiến 。 今kim 謂vị 意ý 根căn 雜tạp 亂loạn 思tư 念niệm 。 若nhược 以dĩ 寂tịch 定định 湛trạm 旋toàn 。 畢tất 竟cánh 無vô 有hữu 知tri 見kiến 。 依y 此thử 修tu 行hành 。 想tưởng 念niệm 何hà 逃đào 。 (# 〔# 講giảng 錄lục 云vân 〕# 亂loạn 思tư 想tưởng 念niệm 。 俱câu 指chỉ 第đệ 六lục 識thức 。 六lục 以dĩ 七thất 為vi 根căn 。 故cố 名danh 意ý 根căn 。 意ý 想tưởng 無vô 體thể 。 由do 雜tạp 念niệm 思tư 量lượng 顯hiển 故cố 。 湛trạm 是thị 澄trừng 湛trạm 。 了liễu 是thị 明minh 了liễu 。 意ý 中trung 湛trạm 了liễu 。 想tưởng 念niệm 圓viên 脫thoát 。 則tắc 意ý 根căn 終chung 無vô 見kiến 矣hĩ )# 亦diệc 可khả 。 若nhược 望vọng 湛trạm 覺giác 真chân 明minh 。 必tất 無vô 知tri 見kiến 。 即tức 無vô 知tri 覺giác 明minh 也dã 。 應ưng 知tri 有hữu 知tri 見kiến 者giả 。 未vị 脫thoát 妄vọng 想tưởng 。

(# △# 〔# 吳ngô 興hưng 云vân 〕# 。 湛trạm 了liễu 終chung 無vô 見kiến 。 如như 前tiền 精tinh 了liễu 不bất 能năng 徹triệt 也dã 。 以dĩ 雜tạp 亂loạn 念niệm 。 于vu 湛trạm 了liễu 性tánh 。 終chung 不bất 能năng 見kiến 。 按án 湛trạm 了liễu 終chung 無vô 見kiến 。 長trường/trưởng 水thủy 二nhị 解giải 。 吳ngô 興hưng 又hựu 一nhất 解giải 。 今kim 師sư 多đa 宗tông 吳ngô 興hưng )# 。

(# [○@卍]# 三tam 依y 識thức 修tu 斷đoạn 門môn 六lục )# 。

(# [?(○/○)]# 一nhất 眼nhãn 識thức )# 。

識thức 見kiến 雜tạp 三tam 和hòa 。 詰cật 本bổn 稱xưng 非phi 相tướng 。 自tự 體thể 先tiên 無vô 定định 。 云vân 何hà 獲hoạch 圓viên 通thông 。

【# 疏sớ/sơ 】# 舍Xá 利Lợi 弗Phất 曠khoáng 劫kiếp 已dĩ 來lai 。 心tâm 見kiến 清thanh 淨tịnh 。 由do 遇ngộ 佛Phật 故cố 。 見kiến 覺giác 明minh 圓viên 。 光quang 極cực 知tri 見kiến 。 今kim 揀giản 眼nhãn 識thức 。 雜tạp 在tại 三tam 和hòa 之chi 內nội 。 窮cùng 其kỳ 本bổn 性tánh 。 無vô 相tướng 可khả 得đắc 。 自tự 體thể 不bất 常thường 。 如như 何hà 圓viên 徧biến (# 〔# 證chứng 真chân 云vân 〕# 論luận 云vân 。 二nhị 和hòa 生sanh 識thức 謂vị 根căn 境cảnh 和hòa 合hợp 。 識thức 生sanh 其kỳ 中trung 。 今kim 言ngôn 三tam 和hòa 者giả 。 能năng 所sở 合hợp 說thuyết 也dã 。 根căn 境cảnh 乖quai 時thời 。 識thức 自tự 無vô 體thể 。 故cố 云vân 無vô 定định )# 。

(# △# 〔# 溫ôn 陵lăng 云vân 〕# 三tam 緣duyên 和hòa 合hợp 。 四tứ 性tánh 無vô 生sanh 。 窮cùng 之chi 本bổn 自tự 無vô 體thể 。 故cố 云vân 非phi 相tướng 。

(# [?(○/○)]# 二nhị 耳nhĩ 識thức )# 。

心tâm 聞văn 洞đỗng 十thập 方phương 。 生sanh 於ư 大đại 因nhân 力lực 。 初sơ 心tâm 不bất 能năng 入nhập 。 云vân 何hà 獲hoạch 圓viên 通thông 。

【# 疏sớ/sơ 】# 普Phổ 賢Hiền 菩Bồ 薩Tát 。 本bổn 用dụng 心tâm 聞văn 。 分phân 別biệt 眾chúng 生sanh 。 所sở 有hữu 知tri 見kiến 。 得đắc 大đại 自tự 在tại 。 今kim 揀giản 太thái 高cao 收thu 機cơ 不bất 盡tận 。 既ký 法Pháp 界Giới 為vi 體thể 。 心tâm 聞văn 為vi 用dụng 。 故cố 洞đỗng 十thập 方phương 。 此thử 由do 普phổ 賢hiền 因nhân 修tu 大đại 行hành 之chi 所sở 感cảm 故cố 。 中trung 下hạ 之chi 機cơ 。 於ư 斯tư 絕tuyệt 分phần/phân 。 故cố 云vân 不bất 能năng 入nhập 。 以dĩ 眾chúng 生sanh 心tâm 中trung 。 發phát 明minh 普Phổ 賢Hiền 行hạnh 者giả 。 方phương 現hiện 其kỳ 身thân 。 非phi 同đồng 觀quán 音âm 。 觸xúc 物vật 隨tùy 現hiện 。

(# △# 〔# 孤cô 山sơn 云vân 〕# 唯duy 以dĩ 心tâm 聞văn 。 不bất 以dĩ 根căn 聽thính 。 斯tư 是thị 分phần/phân 真chân 所sở 得đắc 。 故cố 非phi 初sơ 心tâm 能năng 入nhập )# 。

(# △# 〔# 溫ôn 陵lăng 云vân 〕# 普phổ 賢hiền 用dụng 心tâm 聞văn 故cố 。 能năng 知tri 他tha 方phương 沙sa 界giới 外ngoại 事sự 。 此thử 由do 修tu 法Pháp 界Giới 行hành 。 大đại 因nhân 所sở 生sanh 。 非phi 初sơ 心tâm 能năng 入nhập 也dã )# 。

(# ○# 〔# 私tư 謂vị 〕# 初sơ 偈kệ 云vân 。 初sơ 心tâm 入nhập 三tam 昧muội 。 遲trì 速tốc 不bất 同đồng 倫luân 。 此thử 偈kệ 正chánh 與dữ 相tương 應ứng 。 即tức 清thanh 涼lương 十thập 義nghĩa 中trung 。 所sở 謂vị 增tăng 明minh 前tiền 說thuyết 也dã 。 初sơ 心tâm 被bị 揀giản 。 通thông 十thập 八bát 界giới 。 而nhi 獨độc 發phát 於ư 此thử 頌tụng 者giả 。 以dĩ 普phổ 賢hiền 行hành 彌di 法Pháp 界Giới 。 是thị 佛Phật 長trưởng 子tử 故cố 。 疏sớ/sơ 云vân 收thu 機cơ 不bất 盡tận 。 不bất 同đồng 觀quán 音âm 隨tùy 現hiện 。 亦diệc 指chỉ 初sơ 心tâm 言ngôn 之chi 耳nhĩ )# 。

(# [?(○/○)]# 三tam 鼻tị 識thức )# 。

鼻tị 想tưởng 本bổn 權quyền 機cơ 。 秖kỳ 令linh 攝nhiếp 心tâm 住trụ 。 住trụ 成thành 心tâm 所sở 住trụ 。 云vân 何hà 獲hoạch 圓viên 通thông 。

【# 疏sớ/sơ 】# 孫Tôn 陀Đà 羅La 難Nan 陀Đà 。 觀quán 鼻tị 端đoan 白bạch 。 見kiến 出xuất 入nhập 息tức 。 化hóa 為vi 光quang 明minh 。 身thân 心tâm 內nội 明minh 。 圓viên 洞đỗng 世thế 界giới 。 徧biến 成thành 空không 淨tịnh 。 今kim 揀giản 觀quán 鼻tị 。 非phi 為vi 究cứu 竟cánh 。 故cố 曰viết 權quyền 機cơ 。 (# 〔# 孤cô 山sơn 云vân 〕# 數sổ 息tức 乃nãi 調điều 心tâm 方phương 便tiện 。 是thị 權quyền 機cơ 也dã )# 若nhược 令linh 攝nhiếp 心tâm 。 必tất 成thành 所sở 住trụ 。 真chân 元nguyên 無vô 住trụ 。 所sở 住trụ 便tiện 非phi 〔# 資tư 中trung 〕# 經Kinh 云vân 。 若nhược 心tâm 有hữu 住trụ 。 則tắc 為vi 非phi 住trụ 。 有hữu 所sở 住trụ 。 著trước 也dã 。 非phi 觀quán 也dã 。 真chân 則tắc 無vô 住trụ 。

(# [?(○/○)]# 四tứ 舌thiệt 識thức )# 。

說thuyết 法Pháp 弄lộng 音âm 文văn 。 開khai 悟ngộ 先tiên 成thành 者giả 。 名danh 句cú 非phi 無vô 漏lậu 。 云vân 何hà 獲hoạch 圓viên 通thông 。

【# 疏sớ/sơ 】# 富Phú 樓Lâu 那Na 辨biện 才tài 無vô 礙ngại 。 祕bí 密mật 法Pháp 門môn 。 微vi 妙diệu 開khai 示thị 。 得đắc 無vô 所sở 畏úy 。 今kim 揀giản 說thuyết 法Pháp 。 不bất 離ly 聲thanh 名danh 句cú 文văn 。 所sở 開khai 悟ngộ 人nhân 。 須tu 先tiên 成thành 熟thục 。 不bất 由do 無vô 種chủng 。 便tiện 能năng 入nhập 道đạo 。 若nhược 散tán 心tâm 說thuyết 。 但đãn 成thành 有hữu 漏lậu 。 非phi 曰viết 圓viên 通thông (# 〔# 融dung 室thất 云vân 〕# 有hữu 名danh 句cú 身thân 。 非phi 無vô 漏lậu 道Đạo 。

(# △# 〔# 雪tuyết 浪lãng 云vân 〕# 。 說thuyết 法Pháp 弄lộng 音âm 文văn 。 謂vị 說thuyết 法Pháp 但đãn 弄lộng 音âm 聲thanh 文văn 句cú 而nhi 已dĩ )# 。

(# [?(○/○)]# 五ngũ 身thân 識thức )# 。

持trì 犯phạm 但đãn 束thúc 身thân 。 非phi 身thân 無vô 所sở 束thúc 。 元nguyên 非phi 徧biến 一nhất 切thiết 。 云vân 何hà 獲hoạch 圓viên 通thông 。

【# 疏sớ/sơ 】# 優Ưu 波Ba 離Ly 因nhân 持trì 清thanh 禁cấm 。 由do 是thị 執chấp 身thân 。 身thân 得đắc 自tự 在tại 。 次thứ 第đệ 執chấp 心tâm 。 心tâm 得đắc 通thông 達đạt 。 然nhiên 後hậu 身thân 心tâm 。 一nhất 切thiết 無vô 礙ngại 。 今kim 揀giản 持trì 犯phạm 細tế 行hành 。 唯duy 檢kiểm 於ư 身thân 。 身thân 若nhược 不bất 生sanh 。 將tương 何hà 檢kiểm 束thúc 。 故cố 於ư 法pháp 法pháp 。 不bất 能năng 圓viên 徧biến (# 〔# 吳ngô 興hưng 云vân 〕# 波ba 離ly 。 次thứ 第đệ 執chấp 心tâm 。 今kim 但đãn 言ngôn 身thân 者giả 。 聲Thanh 聞Văn 執chấp 身thân 。 亦diệc 防phòng 六lục 聚tụ 七thất 支chi 之chi 非phi 。 況huống 今kim 言ngôn 身thân 。 識thức 在tại 其kỳ 中trung 矣hĩ )# 。

(# ○# 〔# 宗tông 鏡kính 云vân 〕# 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 皆giai 本bổn 具cụ 自tự 性tánh 之chi 律luật 。 首thủ 楞lăng 嚴nghiêm 云vân 云vân 。 傅phó/phụ 大Đại 士Sĩ 云vân 。 持trì 戒giới 本bổn 為vi 制chế 生sanh 心tâm 。 我ngã 今kim 無vô 心tâm 過quá 戒giới 律luật 。 如như 是thị 之chi 教giáo 。 豈khởi 須tu 戒giới 耶da 。 已dĩ 自tự 知tri 具cụ 佛Phật 性tánh 戒giới 故cố 。 然nhiên 于vu 初sơ 心tâm 凡phàm 夫phu 。 及cập 出xuất 假giả 菩Bồ 薩Tát 。 亦diệc 不bất 壞hoại 于vu 事sự 相tướng 。 遮già 性tánh 二nhị 戒giới 。 悉tất 皆giai 等đẳng 持trì 。 又hựu 出xuất 曜diệu 經Kinh 云vân 。 身thân 被bị 戒giới 鎧khải 。 心tâm 無vô 慧tuệ 劒kiếm 。 則tắc 不bất 能năng 壞hoại 。 結kết 使sử 元nguyên 首thủ 。 故cố 知tri 若nhược 不bất 觀quán 心tâm 。 妙diệu 慧tuệ 成thành 就tựu 。 則tắc 不bất 能năng 斷đoạn 無vô 明minh 根căn 本bổn 。 所sở 以dĩ 首thủ 楞lăng 偈kệ 云vân 云vân )# 。

(# [?(○/○)]# 六lục 意ý 識thức )# 。

神thần 通thông 本bổn 宿túc 因nhân 。 何hà 關quan 法pháp 分phân 別biệt 。 念niệm 緣duyên 非phi 離ly 物vật 。 云vân 何hà 獲hoạch 圓viên 通thông 。

【# 疏sớ/sơ 】# 大Đại 目Mục 犍Kiền 連Liên 。 因nhân 於ư 修tu 定định 。 旋toàn 湛trạm 意ý 識thức 。 心tâm 光quang 發phát 宣tuyên 。 得đắc 大đại 神thần 用dụng 。 今kim 揀giản 神thần 通thông 。 乃nãi 是thị 夙túc 因nhân 本bổn 有hữu 。 由do 加gia 行hành 力lực 之chi 所sở 顯hiển 發phát 。 何hà 關quan 修tu 定định 。 軌quỹ 則tắc 意ý 識thức 。 然nhiên 後hậu 得đắc 生sanh 。 法pháp 者giả 。 軌quỹ 則tắc 義nghĩa 。 分phân 別biệt 者giả 。 意ý 識thức 也dã 。 意ý 識thức 念niệm 緣duyên 分phân 別biệt 。 一nhất 切thiết 不bất 離ly 根căn 境cảnh 。 故cố 非phi 圓viên 通thông (# 〔# 熏huân 聞văn 云vân 〕# 漏lậu 盡tận 通thông 。 是thị 意ý 識thức 內nội 證chứng 。 前tiền 五ngũ 通thông 。 是thị 意ý 識thức 外ngoại 用dụng 。 目Mục 連Liên 神thần 通thông 。 夙túc 因nhân 成thành 熟thục 。 從tùng 三tam 迦Ca 葉Diếp 邊biên 。 聞văn 法Pháp 而nhi 發phát 。 非phi 關quan 於ư 法pháp 分phân 別biệt 而nhi 現hiện 。 小Tiểu 乘Thừa 神thần 通thông 祗chi 是thị 作tác 意ý 。 謂vị 一nhất 心tâm 秖kỳ 能năng 作tác 一nhất 。 不bất 同đồng 大Đại 乘Thừa 無vô 記ký 。 化hóa 化hóa 通thông 也dã 。 緣duyên 物vật 則tắc 有hữu 。 離ly 物vật 則tắc 亡vong )# 。

(# [○@卍]# 四tứ 依y 大đại 歸quy 性tánh 門môn 七thất )# 。

(# [?(○/○)]# 一nhất 地địa 大đại )# 。

若nhược 以dĩ 地địa 性tánh 觀quán 。 堅kiên 礙ngại 非phi 通thông 達đạt 。 有hữu 為vi 非phi 聖thánh 性tánh 。 云vân 何hà 獲hoạch 圓viên 通thông 。

【# 疏sớ/sơ 】# 持Trì 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 因nhân 平bình 心tâm 地địa 。 見kiến 內nội 外ngoại 塵trần 。 本bổn 無vô 自tự 性tánh 。 不bất 相tương 觸xúc 摩ma 。 皆giai 如Như 來Lai 藏tạng 。 今kim 揀giản 地địa 性tánh 。 堅kiên 礙ngại 有hữu 為vi 。 體thể 非phi 通thông 達đạt 。 不bất 成thành 聖thánh 性tánh 。 故cố 非phi 圓viên 通thông (# 〔# 補bổ 遺di 云vân 〕# 此thử 全toàn 以dĩ 地địa 大đại 法pháp 相tướng 。 對đối 初sơ 心tâm 以dĩ 揀giản 。 如như 溫ôn 陵lăng 言ngôn 。 持trì 地địa 平bình 填điền 。 初sơ 心tâm 尚thượng 涉thiệp 有hữu 為vi 。 非phi 實thật 聖thánh 性tánh 。 此thử 則tắc 明minh 是thị 揀giản 聖thánh 。 非phi 揀giản 根căn 矣hĩ )# 。

(# [?(○/○)]# 二nhị 水thủy 大đại )# 。

若nhược 以dĩ 水thủy 性tánh 觀quán 。 想tưởng 念niệm 非phi 真chân 實thật 。 如như 如như 非phi 覺giác 觀quán 。 云vân 何hà 獲hoạch 圓viên 通thông 。

【# 疏sớ/sơ 】# 月Nguyệt 光Quang 童Đồng 子Tử 。 因nhân 作tác 水thủy 觀quán 。 見kiến 身thân 中trung 水thủy 。 與dữ 外ngoại 香hương 水thủy 。 性tánh 合hợp 真chân 空không 。 一nhất 味vị 流lưu 通thông 。 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 今kim 謂vị 此thử 觀quán 。 不bất 離ly 尋tầm 伺tứ 想tưởng 念niệm 豈khởi 是thị 真chân 實thật 。 如như 如như 之chi 性tánh 。 (# 〔# 溫ôn 陵lăng 云vân 〕# 未vị 離ly 想tưởng 念niệm 。 難nạn/nan 契khế 如như 如như )# 覺giác 觀quán 。 即tức 尋tầm 伺tứ 也dã (# 〔# 補bổ 遺di 云vân 〕# 初sơ 心tâm 欲dục 用dụng 尋tầm 伺tứ 心tâm 。 想tưởng 念niệm 水thủy 性tánh 能năng 所sở 不bất 合hợp 。 故cố 難nạn/nan 契khế 如như 如như 也dã )# 。

(# [?(○/○)]# 三tam 火hỏa 大đại )# 。

若nhược 以dĩ 火hỏa 性tánh 觀quán 。 厭yếm 有hữu 非phi 真chân 離ly 。 非phi 初sơ 心tâm 方phương 便tiện 。 云vân 何hà 獲hoạch 圓viên 通thông 。

【# 疏sớ/sơ 】# 火hỏa 頭đầu 金kim 剛cang 。 觀quán 多đa 婬dâm 心tâm 。 成thành 智trí 慧tuệ 火hỏa 。 身thân 心tâm 煖noãn 觸xúc 。 無vô 礙ngại 流lưu 通thông 。 生sanh 大đại 寶bảo 燄diệm 。 今kim 謂vị 此thử 由do 多đa 婬dâm 。 生sanh 厭yếm 離ly 故cố 。 觀quán 成thành 性tánh 火hỏa 。 此thử 即tức 厭yếm 求cầu 之chi 心tâm 。 豈khởi 稱xưng 圓viên 照chiếu 。 (# 聞văn 說thuyết 欲dục 火hỏa 。 而nhi 生sanh 厭yếm 離ly 。 是thị 厭yếm 有hữu 也dã 非phi 是thị 真chân 實thật 。 離ly 念niệm 之chi 門môn 。 初sơ 機cơ 不bất 合hợp 。 故cố 須tu 揀giản 也dã (# 〔# 補bổ 遺di 云vân 〕# 初sơ 心tâm 治trị 欲dục 。 自tự 有hữu 方phương 便tiện 。 如như 五ngũ 停đình 心tâm 不bất 淨tịnh 是thị 也dã )# 。

(# [?(○/○)]# 四tứ 風phong 大đại )# 。

若nhược 以dĩ 風phong 性tánh 觀quán 。 動động 寂tịch 非phi 無vô 對đối 。 對đối 非phi 無vô 上thượng 覺giác 。 云vân 何hà 獲hoạch 圓viên 通thông 。

【# 疏sớ/sơ 】# 琉lưu 璃ly 光quang 菩Bồ 薩Tát 。 因nhân 觀quán 身thân 心tâm 世thế 界giới 。 皆giai 是thị 妄vọng 緣duyên 。 風phong 力lực 所sở 動động 。 風phong 力lực 無vô 依y 。 本bổn 無vô 所sở 有hữu 。 於ư 動động 見kiến 不bất 動động 。 即tức 證chứng 實thật 相tướng 。 今kim 謂vị 風phong 性tánh 是thị 動động 。 由do 動động 有hữu 寂tịch 。 動động 寂tịch 相tương 對đối 。 對đối 即tức 非phi 真chân 。 (# 觀quán 風phong 性tánh 動động 。 即tức 與dữ 寂tịch 對đối 。 有hữu 對đối 非phi 覺giác )# 豈khởi 同đồng 圓viên 觀quán 。 入nhập 流lưu 亡vong 所sở 。 第đệ 十thập 無vô 畏úy 云vân 。 根căn 境cảnh 圓viên 融dung 。 無vô 對đối 所sở 對đối 。

(# [?(○/○)]# 五ngũ 空không 大đại )# 。

若nhược 以dĩ 空không 性tánh 觀quán 。 昏hôn 鈍độn 先tiên 非phi 覺giác 。 無vô 覺giác 異dị 菩Bồ 提Đề 。 云vân 何hà 獲hoạch 圓viên 通thông 。

【# 疏sớ/sơ 】# 虗hư 空không 藏tạng 菩Bồ 薩Tát 。 由do 觀quán 四tứ 大đại 無vô 依y 。 妄vọng 想tưởng 生sanh 滅diệt 。 虗hư 空không 無vô 二nhị 。 佛Phật 國quốc 本bổn 同đồng 。 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 今kim 謂vị 虗hư 空không 昏hôn 闇ám 。 無vô 明minh 所sở 生sanh 。 (# 晦hối 味vị 為vi 空không 故cố 云vân 昏hôn 鈍độn )# 非phi 是thị 覺giác 明minh 。 異dị 於ư 本bổn 覺giác 。 故cố 須tu 揀giản 也dã (# 〔# 補bổ 遺di 云vân 〕# 從tùng 迷mê 空không 是thị 無vô 明minh 。 故cố 為vi 昏hôn 鈍độn 。 望vọng 今kim 妄vọng 心tâm 。 故cố 先tiên 非phi 覺giác )# 。

(# △# 〔# 融dung 室thất 云vân 〕# 空không 由do 迷mê 妄vọng 所sở 成thành 。 昏hôn 闇ám 頑ngoan 鈍độn 。 初sơ 非phi 是thị 覺giác 。 覺giác 是thị 菩Bồ 提Đề 。 不bất 覺giác 則tắc 與dữ 菩Bồ 提Đề 成thành 異dị 。 良lương 恐khủng 初sơ 心tâm 。 不bất 觀quán 真chân 空không 。 但đãn 執chấp 無vô 記ký 。 沈trầm 空không 昏hôn 鈍độn 。 先tiên 無vô 覺giác 慧tuệ 。 故cố 此thử 揀giản 也dã )# 。

(# [?(○/○)]# 六lục 識thức 大đại )# 。

若nhược 以dĩ 識thức 性tánh 觀quán 。 觀quán 識thức 非phi 常thường 住trụ 。 存tồn 心tâm 乃nãi 虗hư 妄vọng 。 云vân 何hà 獲hoạch 圓viên 通thông 。

【# 疏sớ/sơ 】# 彌Di 勒Lặc 菩Bồ 薩Tát 。 修tu 唯duy 識thức 觀quán 。 盡tận 空không 如Như 來Lai 國quốc 土độ 。 淨tịnh 穢uế 有hữu 無vô 。 皆giai 是thị 我ngã 心tâm 。 變biến 化hóa 所sở 現hiện 。 今kim 謂vị 識thức 性tánh 。 念niệm 念niệm 生sanh 滅diệt 。 攀phàn 緣duyên 不bất 息tức 。 體thể 非phi 常thường 住trụ 。 若nhược 但đãn 亡vong 境cảnh 。 不bất 亡vong 其kỳ 心tâm 。 還hoàn 成thành 虗hư 妄vọng 。 豈khởi 是thị 圓viên 通thông (# 〔# 孤cô 山sơn 云vân 〕# 心tâm 本bổn 無vô 心tâm 。 存tồn 之chi 即tức 妄vọng )# 。

(# △# 〔# 熏huân 聞văn 云vân 〕# 初sơ 心tâm 以dĩ 識thức 為vi 境cảnh 。 則tắc 念niệm 念niệm 流lưu 動động 。 入nhập 道đạo 良lương 難nạn/nan 。 以dĩ 就tựu 初sơ 心tâm 觀quán 識thức 。 不bất 能năng 即tức 陰ấm 是thị 真chân 故cố )# 。

(# △# 〔# 融dung 室thất 云vân 〕# 揀giản 有hữu 識thức 性tánh 可khả 觀quán 。 所sở 觀quán 識thức 性tánh 生sanh 滅diệt 。 非phi 常thường 住trụ 無vô 生sanh 滅diệt 心tâm 。 存tồn 心tâm 觀quán 識thức 。 乃nãi 為vi 虗hư 妄vọng )# 。

(# [?(○/○)]# 七thất 根căn 大đại )# 。

諸chư 行hành 是thị 無vô 常thường 。 念niệm 性tánh 元nguyên 生sanh 滅diệt 。 因nhân 果quả 今kim 殊thù 感cảm 。 云vân 何hà 獲hoạch 圓viên 通thông 。

【# 疏sớ/sơ 】# 大Đại 勢Thế 至Chí 菩Bồ 薩Tát 。 由do 念Niệm 佛Phật 三Tam 昧Muội 。 都đô 攝nhiếp 六lục 根căn 。 淨tịnh 念niệm 相tương 繼kế 。 入nhập 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 今kim 謂vị 凡phàm 是thị 有hữu 為vi 。 皆giai 屬thuộc 行hành 陰ấm 遷thiên 變biến 。 念niệm 性tánh 生sanh 滅diệt 。 正chánh 是thị 無vô 常thường 。 如như 何hà 以dĩ 無vô 常thường 因nhân 。 獲hoạch 常thường 住trụ 果quả 。 故cố 非phi 圓viên 通thông (# 〔# 補bổ 遺di 云vân 〕# 初sơ 心tâm 動động 念niệm 。 即tức 屬thuộc 行hành 陰ấm 無vô 常thường 。 此thử 念niệm 性tánh 既ký 在tại 凡phàm 位vị 。 元nguyên 是thị 生sanh 滅diệt 。 如như 何hà 以dĩ 生sanh 滅diệt 因nhân 。 尅khắc 圓viên 通thông 果quả 耶da )# 然nhiên 。 念niệm 佛Phật 法Pháp 門môn 。 此thử 方phương 最tối 要yếu 。 雖tuy 云vân 生sanh 滅diệt 。 要yếu 因nhân 想tưởng 念niệm 。 專chuyên 注chú 在tại 懷hoài 。 兼kiêm 佛Phật 願nguyện 力lực 。 且thả 生sanh 淨tịnh 土độ 。 生sanh 彼bỉ 國quốc 已dĩ 。 進tiến 行hành 彌di 速tốc 。 取thủ 證chứng 有hữu 期kỳ 。 今kim 顯hiển 圓viên 根căn 。 觀quán 音âm 為vi 上thượng 。 抑ức 揚dương 之chi 道đạo 。 故cố 須tu 揀giản 也dã 。

(# △# 〔# 吳ngô 興hưng 云vân 〕# 勢thế 至chí 念niệm 佛Phật 。 都đô 攝nhiếp 六lục 根căn 。 所sở 念niệm 之chi 境cảnh 。 必tất 通thông 三Tam 身Thân 。 然nhiên 子tử 母mẫu 相tương/tướng 憶ức 之chi 喻dụ 。 多đa 就tựu 應ưng 身thân 而nhi 說thuyết 。 是thị 故cố 同đồng 無vô 常thường 生sanh 滅diệt 也dã )# 。

(# ○# 〔# 私tư 謂vị 〕# 應ưng 知tri 文Văn 殊Thù 此thử 偈kệ 。 非phi 揀giản 念niệm 佛Phật 法Pháp 門môn 。 正chánh 揀giản 念niệm 佛Phật 不bất 了liễu 之chi 人nhân 。 為vi 此thử 土độ 眾chúng 生sanh 。 開khai 示thị 真chân 實thật 念niệm 佛Phật 法Pháp 門môn 也dã 。 念Niệm 佛Phật 三Tam 昧Muội 。 是thị 真chân 常thường 行hành 。 非phi 行hành 陰ấm 無vô 常thường 之chi 諸chư 行hành 。 以dĩ 念niệm 佛Phật 心tâm 。 入nhập 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 是thị 不bất 生sanh 滅diệt 之chi 念niệm 性tánh 。 非phi 生sanh 滅diệt 之chi 念niệm 性tánh 。 都đô 攝nhiếp 六lục 根căn 。 淨tịnh 念niệm 相tương 繼kế 。 是thị 念niệm 佛Phật 之chi 真chân 因nhân 。 念niệm 佛Phật 現hiện 前tiền 。 必tất 定định 見kiến 佛Phật 。 是thị 念niệm 佛Phật 之chi 正chánh 果quả 。 心tâm 佛Phật 眾chúng 生sanh 。 因nhân 果quả 無vô 二nhị 。 何hà 殊thù 感cảm 之chi 有hữu 哉tai 。 若nhược 以dĩ 無vô 常thường 行hành 念niệm 佛Phật 。 以dĩ 無vô 常thường 心tâm 念niệm 佛Phật 。 欣hân 厭yếm 熾sí 然nhiên 。 繫hệ 縛phược 宛uyển 爾nhĩ 。 口khẩu 淨tịnh 而nhi 心tâm 不bất 淨tịnh 。 事sự 淨tịnh 而nhi 理lý 不bất 淨tịnh 。 一nhất 念niệm 淨tịnh 而nhi 多đa 念niệm 不bất 淨tịnh 。 多đa 念niệm 淨tịnh 而nhi 少thiểu 念niệm 不bất 淨tịnh 。 不bất 護hộ 心tâm 城thành 。 空không 希hy 淨tịnh 土độ 。 既ký 植thực 虗hư 妄vọng 之chi 因nhân 。 定định 招chiêu 紆hu 曲khúc 之chi 果quả 。

佛Phật 言ngôn 。

以dĩ 生sanh 滅diệt 心tâm 。 為vi 本bổn 修tu 因nhân 。 而nhi 求cầu 佛Phật 乘Thừa 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。 故cố 知tri 淨tịnh 念niệm 相tương 繼kế 。 其kỳ 行hành 為vi 真chân 常thường 。 是thị 為vi 以dĩ 不bất 生sanh 滅diệt 心tâm 。 求cầu 不bất 生sanh 滅diệt 果quả 。 若nhược 淨tịnh 念niệm 不bất 相tương 繼kế 。 其kỳ 行hành 為vi 無vô 常thường 。 是thị 為vi 以dĩ 生sanh 滅diệt 心tâm 。 求cầu 不bất 生sanh 滅diệt 果quả 。 心tâm 土thổ 相tương 應ứng 。 生sanh 佛Phật 歷lịch 然nhiên 。 斯tư 所sở 謂vị 因nhân 果quả 殊thù 感cảm 。 決quyết 定định 不bất 謬mậu 者giả 也dã 。 起khởi 信tín 開khai 一nhất 心tâm 二nhị 門môn 。 心tâm 真Chân 如Như 門môn 。 圓viên 通thông 實thật 性tánh 也dã 。 心tâm 生sanh 滅diệt 門môn 。 即tức 諸chư 行hành 無vô 常thường 。 是thị 生sanh 滅diệt 法pháp 也dã 。 論luận 言ngôn 離ly 念niệm 相tương/tướng 者giả 。 等đẳng 虗hư 空không 界giới 。 又hựu 言ngôn 以dĩ 無vô 念niệm 故cố 。 本bổn 來lai 平bình 等đẳng 。 既ký 云vân 心tâm 體thể 離ly 念niệm 。 則tắc 應ưng 無vô 佛Phật 可khả 念niệm 。 既ký 云vân 本bổn 來lai 平bình 等đẳng 。 則tắc 亦diệc 何hà 土thổ 可khả 生sanh 。 向hướng 後hậu 示thị 專chuyên 心tâm 方phương 便tiện 。 勸khuyến 修tu 淨tịnh 土độ 。 則tắc 曰viết 專chuyên 意ý 念niệm 佛Phật 因nhân 緣duyên 。 發phát 願nguyện 往vãng 生sanh 。 他tha 方phương 佛Phật 土độ 。 又hựu 曰viết 。 專chuyên 念niệm 西tây 方phương 極Cực 樂Lạc 世Thế 界Giới 。 阿A 彌Di 陀Đà 佛Phật 。 觀quán 彼bỉ 佛Phật 真Chân 如Như 法Pháp 身thân 。 畢tất 竟cánh 得đắc 生sanh 。 住trụ 正chánh 定định 故cố 。 是thị 則tắc 以dĩ 離ly 念niệm 之chi 心tâm 念niệm 佛Phật 。 乃nãi 為vi 念niệm 佛Phật 以dĩ 無vô 念niệm 之chi 念niệm 見kiến 佛Phật 。 乃nãi 為vi 往vãng 生sanh 。 今kim 謂vị 此thử 中trung 料liệu 揀giản 念niệm 佛Phật 。 是thị 生sanh 滅diệt 無vô 常thường 之chi 法pháp 。 則tắc 論luận 中trung 初sơ 標tiêu 真Chân 如Như 法Pháp 身thân 。 已dĩ 尅khắc 指chỉ 不bất 生sanh 滅diệt 之chi 果quả 。 而nhi 後hậu 勸khuyến 專chuyên 意ý 念niệm 佛Phật 。 乃nãi 別biệt 修tu 生sanh 滅diệt 之chi 因nhân 。 自tự 語ngữ 矯kiểu 亂loạn 。 寧ninh 有hữu 是thị 哉tai 。 吳ngô 興hưng 岳nhạc 師sư 。 謂vị 勢thế 至chí 喻dụ 子tử 母mẫu 相tương/tướng 憶ức 。 但đãn 是thị 念niệm 應ưng 身thân 佛Phật 是thị 故cố 指chỉ 同đồng 無vô 常thường 生sanh 滅diệt 。 若nhược 指chỉ 念niệm 應ưng 身thân 佛Phật 。 是thị 生sanh 滅diệt 法pháp 。 亦diệc 應ưng 指chỉ 應ưng 身thân 佛Phật 。 是thị 生sanh 滅diệt 身thân 。 如Như 來Lai 廣quảng 明minh 念niệm 佛Phật 法Pháp 門môn 。 但đãn 言ngôn 專chuyên 念niệm 一nhất 佛Phật 。 未vị 聞văn 分phân 別biệt 三Tam 身Thân 。 既ký 應ứng 化hóa 不bất 是thị 法Pháp 身thân 。 即tức 名danh 號hiệu 有hữu 何hà 實thật 相tướng 。 且thả 如như 凡phàm 夫phu 下hạ 品phẩm 。 乘thừa 華hoa 往vãng 生sanh 。 帶đái 業nghiệp 出xuất 纏triền 。 猛mãnh 利lợi 回hồi 向hướng 。 彼bỉ 所sở 念niệm 是thị 何hà 身thân 之chi 佛Phật 。 彼bỉ 所sở 應ưng 是thị 何hà 佛Phật 之chi 機cơ 。 未vị 知tri 岳nhạc 師sư 作tác 何hà 科khoa 判phán 也dã 。 若nhược 言ngôn 此thử 中trung 獨độc 顯hiển 圓viên 根căn 。 抑ức 揚dương 宜nghi 爾nhĩ 。 則tắc 彌di 陀đà 為vi 慈từ 父phụ 。 觀quán 音âm 勢thế 至chí 為vi 二nhị 子tử 。 何hà 以dĩ 耳nhĩ 根căn 一nhất 門môn 。 為vi 大đại 為vi 圓viên 。 念niệm 佛Phật 一nhất 門môn 。 為vi 偏thiên 為vi 小tiểu 。 既ký 知tri 三Tam 身Thân 一nhất 身thân 。 即tức 知tri 三tam 聖thánh 一nhất 聖thánh 。 抑ức 揚dương 之chi 道đạo 。 吾ngô 不bất 知tri 其kỳ 可khả 也dã 。 雲vân 棲tê 。 淨tịnh 土độ 師sư 也dã 。 怵truật 於ư 岳nhạc 師sư 之chi 言ngôn 。 而nhi 未vị 能năng 奮phấn 筆bút 。 不bất 辭từ 狂cuồng 瞽# 。 僭# 為vi 疏sớ/sơ 通thông 。 敢cảm 云vân 解giải 圍vi 。 聊liêu 以dĩ 送tống 難nạn/nan 云vân 耳nhĩ )# 。

(# [○@│]# 三tam 頌tụng 觀quán 音âm 圓viên 通thông 三tam )# 。

(# [○@(?∴)]# 一nhất 廣quảng 顯hiển 圓viên 門môn 三tam )# 。

(# [○@卍]# 一nhất 標tiêu 指chỉ 教giáo 體thể )# 。

我ngã 今kim 白bạch 世Thế 尊Tôn 。 佛Phật 出xuất 娑Sa 婆Bà 界Giới 。 此thử 方phương 真chân 教giáo 體thể 。 清thanh 淨tịnh 在tại 音âm 聞văn 。 欲dục 取thủ 三tam 摩ma 提đề 。 實thật 以dĩ 聞văn 中trung 入nhập 。

【# 疏sớ/sơ 】# 娑Sa 婆Bà 世Thế 界Giới 。 耳nhĩ 根căn 最tối 利lợi 。 故cố 用dụng 音âm 聲thanh 。 以dĩ 為vi 佛Phật 事sự 。 由do 從tùng 耳nhĩ 根căn 發phát 識thức 聞văn 聲thanh 。 引dẫn 生sanh 第đệ 六lục 識thức 中trung 聞văn 慧tuệ 。 緣duyên 名danh 句cú 文văn 。 熏huân 成thành 解giải 心tâm 種chủng 子tử 。 納nạp 為vi 教giáo 體thể 。 故cố 云vân 。 教giáo 體thể 在tại 音âm 聞văn 也dã 。 教giáo 體thể 既ký 成thành 。 然nhiên 後hậu 思tư 惟duy 修tu 習tập 。 入nhập 三Tam 摩Ma 提Đề 。 成thành 大đại 解giải 脫thoát (# 偈kệ 文văn 離ly 苦khổ 得đắc 解giải 脫thoát 一nhất 句cú 。 今kim 依y 溫ôn 陵lăng 。 截tiệt 置trí 下hạ 偈kệ 之chi 首thủ )# 。

(# ○# 〔# 溫ôn 陵lăng 云vân 〕# 聖thánh 人nhân 設thiết 教giáo 。 隨tùy 方phương 不bất 同đồng 。 加gia 淨tịnh 名danh 經kinh 中trung 佛Phật 言ngôn 。 或hoặc 有hữu 佛Phật 土độ 。 以dĩ 佛Phật 光quang 明minh 。 而nhi 作tác 佛Phật 事sự 。 或hoặc 有hữu 佛Phật 土độ 。 以dĩ 佛Phật 菩Bồ 提Đề 。 樹thụ 而nhi 作tác 佛Phật 事sự 。 乃nãi 或hoặc 以dĩ 園viên 林lâm 臺đài 觀quán 。 或hoặc 以dĩ 虗hư 空không 。 或hoặc 以dĩ 寂tịch 無vô 說thuyết 示thị 。 如như 香hương 積tích 佛Phật 國quốc 。 無vô 文văn 可khả 說thuyết 。 但đãn 以dĩ 眾chúng 香hương 。 令linh 諸chư 天thiên 人nhân 。 得đắc 入nhập 律luật 行hạnh 。 而nhi 此thử 方phương 教giáo 體thể 。 必tất 藉tạ 音âm 聞văn 。 欲dục 取thủ 正chánh 定định 。 必tất 由do 聞văn 入nhập 者giả 。 葢# 彼bỉ 諸chư 佛Phật 土độ 。 無vô 非phi 利lợi 智trí 。 故cố 機cơ 緣duyên 默mặc 契khế 。 出xuất 乎hồ 言ngôn 象tượng 。 堪kham 忍nhẫn 眾chúng 生sanh 。 迷mê 本bổn 循tuần 聲thanh 。 昏hôn 惑hoặc 障chướng 重trọng 。 必tất 藉tạ 聞văn 熏huân 聞văn 修tu 。 以dĩ 銷tiêu 塵trần 除trừ 障chướng 。 然nhiên 後hậu 可khả 入nhập 。 然nhiên 以dĩ 聞văn 為vi 入nhập 者giả 。 特đặc 得đắc 其kỳ 門môn 而nhi 已dĩ 。 必tất 期kỳ 於ư 遺di 聞văn 。 反phản 聞văn 。 則tắc 佛Phật 光quang 明minh 。 菩Bồ 提Đề 樹thụ 。 乃nãi 至chí 寂tịch 無vô 說thuyết 示thị 處xứ 。 皆giai 可khả 入nhập 矣hĩ )# 。

(# △# 〔# 標tiêu 指chỉ 〕# 此thử 界giới 以dĩ 音âm 聲thanh 為vi 佛Phật 事sự 。 真chân 教giáo 相tương/tướng 也dã 。 詮thuyên 顯hiển 一nhất 真chân 清thanh 淨tịnh 。 即tức 真chân 教giáo 體thể 也dã )# 。

(# △# 〔# 吳ngô 興hưng 云vân 〕# 教giáo 體thể 應ưng 具cụ 。 聲thanh 名danh 句cú 文văn 。 今kim 言ngôn 音âm 聞văn 者giả 。 以dĩ 聲thanh 是thị 實thật 法pháp 。 餘dư 三tam 是thị 假giả 。 攝nhiếp 假giả 從tùng 實thật 。 故cố 但đãn 云vân 音âm )# 。

(# △# 〔# 荊kinh 溪khê 云vân 〕# 此thử 土thổ 入nhập 者giả 不bất 假giả 餘dư 塵trần 。 雖tuy 有hữu 滅diệt 後hậu 色sắc 經kinh 。 淨tịnh 名danh 香hương 飯phạn 。 及cập 以dĩ 法pháp 行hành 思tư 惟duy 悟ngộ 等đẳng 。 並tịnh 以dĩ 金kim 口khẩu 聲thanh 教giáo 為vi 本bổn )# 。

(# ○# 〔# 合hợp 釋thích 〕# 〔# 私tư 謂vị 〕# 已dĩ 下hạ 諸chư 偈kệ 。 承thừa 佛Phật 威uy 神thần 。 揀giản 選tuyển 觀Quán 世Thế 音Âm 菩Bồ 薩Tát 。 耳nhĩ 根căn 圓viên 通thông 。 二nhị 十thập 四tứ 聖thánh 修tu 行hành 。 一nhất 門môn 圓viên 照chiếu 。 開khai 示thị 阿A 難Nan 大đại 眾chúng 。 令linh 未vị 來lai 學học 人nhân 。 當đương 依y 如như 是thị 修tu 習tập 也dã 。 我ngã 今kim 白bạch 世Thế 尊Tôn 已dĩ 下hạ 。 乃nãi 承thừa 勅sắc 報báo 命mạng 之chi 詞từ 。 阿A 難Nan 汝nhữ 諦đế 聽thính 已dĩ 下hạ 。 則tắc 奉phụng 勅sắc 宣tuyên 告cáo 之chi 文văn 也dã 。 此thử 中trung 伽già 陀đà 祇kỳ 夜dạ 。 展triển 轉chuyển 相tương 生sanh 。 其kỳ 廣quảng 略lược 隱ẩn 顯hiển 。 隨tùy 文văn 參tham 互hỗ 。 與dữ 夫phu 長trường/trưởng 先tiên 偈kệ 後hậu 。 長trường/trưởng 後hậu 偈kệ 先tiên 者giả 。 皆giai 祇kỳ 夜dạ 也dã 。 其kỳ 長trường/trưởng 無vô 偈kệ 有hữu 者giả 。 皆giai 伽già 陀đà 也dã 。 上thượng 來lai 料liệu 簡giản 十thập 八bát 界giới 修tu 行hành 方phương 便tiện 已dĩ 覺giác 。 偈kệ 文văn 自tự 我ngã 今kim 白bạch 世Thế 尊Tôn 。 乃nãi 至chí 實thật 以dĩ 聞văn 中trung 入nhập 。 凡phàm 六lục 句cú 。 乃nãi 結kết 上thượng 起khởi 下hạ 之chi 辭từ 。 正chánh 明minh 音âm 聲thanh 教giáo 體thể 。 尅khắc 示thị 二nhị 十thập 五ngũ 聖thánh 。 修tu 證chứng 圓viên 通thông 。 取thủ 三tam 摩ma 地địa 。 總tổng 相tương/tướng 法Pháp 門môn 。 以dĩ 會hội 通thông 十thập 八bát 界giới 。 料liệu 簡giản 方phương 便tiện 之chi 法pháp 。 以dĩ 證chứng 明minh 如Như 來Lai 。 彼bỉ 等đẳng 修tu 行hành 。 實thật 無vô 優ưu 劣liệt 之chi 文văn 。 上thượng 半bán 頌tụng 。 孤cô 起khởi 也dã 。 下hạ 二nhị 句cú 。 則tắc 重trọng/trùng 頌tụng 也dã 。 初sơ 頌tụng 云vân 。 我ngã 今kim 白bạch 世Thế 尊Tôn 。 佛Phật 出xuất 娑sa 婆bà 國quốc 。 此thử 方phương 真chân 教giáo 體thể 。 清thanh 淨tịnh 在tại 音âm 聞văn 者giả 。 標tiêu 世Thế 尊Tôn 為vi 法Pháp 王Vương 。 立lập 娑sa 婆bà 為vi 化hóa 土thổ 。 取thủ 音âm 聞văn 為vi 教giáo 體thể 。 以dĩ 攝nhiếp 集tập 一nhất 頌tụng 之chi 根căn 本bổn 。 以dĩ 生sanh 起khởi 應ưng 頌tụng 諷phúng 頌tụng 多đa 頌tụng 之chi 節tiết 段đoạn 。 審thẩm 此thử 一nhất 頌tụng 。 為vi 孤cô 起khởi 也dã 。 次thứ 頌tụng 云vân 。 欲dục 取thủ 三tam 摩ma 提đề 。 實thật 以dĩ 聞văn 中trung 入nhập 。 此thử 頌tụng 長trường/trưởng 行hành 。 吾ngô 今kim 問vấn 汝nhữ 。 最tối 初sơ 發phát 心tâm 。 悟ngộ 十thập 八bát 界giới 。 誰thùy 為vi 圓viên 通thông 。 從tùng 何hà 方phương 便tiện 。 入nhập 三tam 摩ma 地địa 。 乃nãi 至chí 觀Quán 世Thế 音Âm 自tự 敘tự 。 彼bỉ 佛Phật 教giáo 我ngã 。 從tùng 聞văn 思tư 修tu 。 入nhập 三tam 摩ma 地địa 等đẳng 。 長trường/trưởng 廣quảng 而nhi 偈kệ 略lược 也dã 。 偈kệ 只chỉ 兩lưỡng 句cú 。 而nhi 觀quán 音âm 之chi 耳nhĩ 門môn 。 與dữ 二nhị 十thập 四tứ 聖thánh 之chi 根căn 門môn 。 含hàm 攝nhiếp 映ánh 望vọng 。 觀quán 網võng 交giao 羅la 。 此thử 即tức 集tập 施thí 頌tụng 。 以dĩ 少thiểu 言ngôn 攝nhiếp 多đa 義nghĩa 者giả 也dã 。 長trường/trưởng 云vân 。 初sơ 於ư 聞văn 中trung 。 入nhập 流lưu 亡vong 所sở 。 偈kệ 云vân 。 實thật 以dĩ 聞văn 中trung 入nhập 。 聞văn 中trung 二nhị 字tự 。 長trường/trưởng 偈kệ 互hỗ 顯hiển 也dã )# 。

(# ○# 〔# 通thông 曰viết 〕# 楞lăng 嚴nghiêm 會hội 上thượng 。 文Văn 殊Thù 親thân 奉phụng 佛Phật 勅sắc 。 選tuyển 擇trạch 圓viên 通thông 法Pháp 門môn 。 進tiến 退thoái 揀giản 收thu 。 迄hất 今kim 未vị 有hữu 定định 義nghĩa 。 良lương 以dĩ 實thật 無vô 優ưu 劣liệt 。 如Như 來Lai 之chi 慈từ 旨chỉ 圓viên 融dung 。 承thừa 佛Phật 威uy 神thần 。 文Văn 殊Thù 之chi 選tuyển 擇trạch 諦đế 審thẩm 。 單đơn 言ngôn 揀giản 。 即tức 優ưu 劣liệt 之chi 相tướng 歷lịch 然nhiên 。 單đơn 言ngôn 收thu 。 則tắc 選tuyển 擇trạch 之chi 文văn 何hà 據cứ 。 孤cô 山sơn 圓viên 師sư 。 橫hoạnh/hoành 分phân 別biệt 鈍độn 。 尅khắc 定định 勝thắng 劣liệt 。 吳ngô 興hưng 岳nhạc 師sư 非phi 之chi 。 謂vị 諸chư 聖thánh 所sở 得đắc 。 圓viên 通thông 本bổn 根căn 。 非phi 此thử 土thổ 當đương 根căn 。 乃nãi 為vi 所sở 揀giản 。 山sơn 家gia 竹trúc 庵am 觀quán 師sư 扶phù 其kỳ 義nghĩa 曰viết 。 實thật 無vô 優ưu 劣liệt 。 會hội 同đồng 諸chư 聖thánh 。 彰chương 通thông 義nghĩa 也dã 。 誰thùy 當đương 其kỳ 根căn 。 從tùng 土thổ 順thuận 機cơ 。 彰chương 別biệt 義nghĩa 也dã 。 既ký 云vân 入nhập 道đạo 皆giai 通thông 。 則tắc 根căn 土thổ 一nhất 切thiết 融dung 通thông 。 復phục 云vân 何hà 別biệt 。 若nhược 云vân 順thuận 土thổ 各các 別biệt 。 則tắc 人nhân 土thổ 一nhất 向hướng 違vi 背bội 。 復phục 云vân 何hà 通thông 。 今kim 置trí 通thông 義nghĩa 。 且thả 明minh 順thuận 土thổ 。 謂vị 觀quán 音âm 獨độc 順thuận 此thử 土thổ 之chi 機cơ 。 而nhi 諸chư 聖thánh 咸hàm 不bất 順thuận 者giả 。 此thử 義nghĩa 何hà 居cư 。 諸chư 聖thánh 所sở 居cư 之chi 土thổ 。 在tại 娑sa 婆bà 耶da 。 不bất 在tại 娑sa 婆bà 耶da 。 如như 不bất 順thuận 此thử 方phương 之chi 土thổ 。 則tắc 此thử 方phương 諸chư 聖thánh 。 有hữu 言ngôn 嘗thường 娑Sa 婆Bà 世Thế 界Giới 。 草thảo 木mộc 金kim 石thạch 者giả 。 有hữu 言ngôn 於ư 此thử 界giới 中trung 。 有hữu 佛Phật 出xuất 世thế 者giả 。 此thử 委ủy 屬thuộc 何hà 方phương 之chi 土thổ 。 諸chư 聖thánh 所sở 順thuận 之chi 根căn 。 在tại 此thử 土thổ 耶da 。 抑ức 在tại 他tha 土thổ 耶da 。 如như 不bất 順thuận 此thử 土thổ 之chi 根căn 。 則tắc 他tha 方phương 世thế 界giới 。 有hữu 以dĩ 佛Phật 光quang 明minh 。 菩Bồ 提Đề 樹thụ 作tác 佛Phật 事sự 者giả 。 乃nãi 至chí 有hữu 以dĩ 香hương 飯phạn 。 作tác 佛Phật 事sự 者giả 。 將tương 別biệt 順thuận 何hà 方phương 之chi 根căn 。 此thử 觀Quán 自Tự 在Tại 。 乃nãi 他tha 方phương 來lai 游du 之chi 菩Bồ 薩Tát 。 不bất 應ưng 此thử 方phương 諸chư 聖thánh 偏thiên 違vi 教giáo 體thể 。 如như 諸chư 聖thánh 所sở 承thừa 事sự 。 威uy 音âm 王vương 日nhật 月nguyệt 燈đăng 等đẳng 佛Phật 是thị 往vãng 昔tích 娑sa 婆bà 之chi 教giáo 主chủ 。 不bất 應ưng 多đa 生sanh 修tu 習tập 重trọng 捨xả 宿túc 因nhân 。 是thị 則tắc 順thuận 土thổ 一nhất 解giải 。 牒điệp 而nhi 責trách 之chi 。 有hữu 無vô 窮cùng 過quá 也dã 。 誦tụng 文văn 之chi 師sư 。 依y 語ngữ 生sanh 解giải 。 顢# 頇# 籠lung 統thống 。 義nghĩa 居cư 兩lưỡng 楹doanh 。 此thử 揀giản 彼bỉ 收thu 。 那na 有hữu 明minh 文văn 。 即tức 揀giản 即tức 收thu 。 都đô 無vô 誠thành 證chứng 。 斯tư 所sở 謂vị 張trương 網võng 貯trữ 風phong 。 織chức 空không 為vi 縷lũ 者giả 矣hĩ 。 竊thiết 謂vị 選tuyển 擇trạch 正chánh 義nghĩa 。 不bất 出xuất 揀giản 收thu 二nhị 法pháp 。 直trực 須tu 對đối 決quyết 分phân 明minh 。 然nhiên 後hậu 遮già 表biểu 無vô 惑hoặc 。 偈kệ 文văn 自tự 初sơ 心tâm 入nhập 三tam 昧muội 。 乃nãi 至chí 云vân 何hà 。 獲hoạch 圓viên 通thông 等đẳng 。 此thử 全toàn 揀giản 也dã 。 我ngã 今kim 白bạch 世Thế 尊Tôn 已dĩ 下hạ 。 偈kệ 有hữu 六lục 句cú 。 此thử 全toàn 收thu 也dã 。 欲dục 取thủ 三tam 摩ma 提đề 。 實thật 以dĩ 聞văn 中trung 入nhập 二nhị 句cú 。 此thử 正chánh 揀giản 正chánh 收thu 也dã 。 何hà 言ngôn 乎hồ 全toàn 揀giản 也dã 。 歸quy 元nguyên 性tánh 無vô 二nhị 。 方phương 便tiện 有hữu 多đa 門môn 。 故cố 揀giản 。 初sơ 心tâm 入nhập 三tam 昧muội 。 遲trì 速tốc 不bất 同đồng 倫luân 。 故cố 揀giản 。 眾chúng 生sanh 迷mê 本bổn 明minh 。 循tuần 聲thanh 故cố 流lưu 轉chuyển 。 故cố 揀giản 。 何hà 言ngôn 乎hồ 全toàn 收thu 也dã 。 聖thánh 性tánh 無vô 不bất 通thông 。 順thuận 逆nghịch 皆giai 方phương 便tiện 。 故cố 收thu 。 此thử 是thị 微vi 塵trần 佛Phật 。 一nhất 路lộ 涅Niết 槃Bàn 門môn 。 故cố 收thu 。 自tự 餘dư 諸chư 方phương 便tiện 。 皆giai 是thị 佛Phật 威uy 神thần 。 故cố 收thu 。 即tức 事sự 捨xả 塵trần 勞lao 。 非phi 是thị 長trường/trưởng 修tu 學học 。 淺thiển 深thâm 同đồng 說thuyết 法Pháp 。 故cố 收thu 。 觀quán 音âm 固cố 獨độc 順thuận 此thử 方phương 之chi 根căn 。 諸chư 聖thánh 亦diệc 未vị 嘗thường 不bất 順thuận 此thử 方phương 之chi 土thổ 。 以dĩ 言ngôn 乎hồ 一nhất 門môn 圓viên 照chiếu 。 即tức 十thập 八bát 界giới 齊tề 收thu 。 以dĩ 言ngôn 乎hồ 迷mê 本bổn 循tuần 聲thanh 。 則tắc 耳nhĩ 門môn 亦diệc 揀giản 。 今kim 謂vị 此thử 之chi 所sở 揀giản 。 即tức 彼bỉ 之chi 所sở 收thu 。 一Nhất 法Pháp 界Giới 中trung 。 誰thùy 揀giản 誰thùy 收thu 。 作tác 此thử 差sai 別biệt 耶da 。 何hà 言ngôn 乎hồ 正chánh 揀giản 正chánh 收thu 也dã 。 偈kệ 云vân 。 佛Phật 出xuất 娑Sa 婆Bà 界Giới 。 此thử 方phương 真chân 教giáo 體thể 。 清thanh 淨tịnh 在tại 音âm 聞văn 。 以dĩ 一nhất 娑Sa 婆Bà 世Thế 界Giới 。 是thị 釋Thích 迦Ca 一nhất 佛Phật 國quốc 土độ 。 住trụ 此thử 說thuyết 法Pháp 度độ 生sanh 故cố 。 以dĩ 此thử 世thế 界giới 眾chúng 生sanh 。 樂nhạo/nhạc/lạc 小tiểu 法pháp 。 剛cang 強cường 難nan 化hóa 。 又hựu 耳nhĩ 根căn 偏thiên 利lợi 。 佛Phật 用dụng 柔nhu 軟nhuyễn 剛cang 強cường 雜tạp 說thuyết 三tam 語ngữ 。 以dĩ 清thanh 淨tịnh 音âm 聞văn 而nhi 調điều 伏phục 故cố 。 故cố 曰viết 。 聲thanh 論luận 獨độc 宣tuyên 明minh 。 所sở 謂vị 以dĩ 聲thanh 音âm 語ngữ 言ngôn 。 文văn 字tự 而nhi 作tác 佛Phật 事sự 也dã 。 偈kệ 云vân 。 欲dục 取thủ 三tam 摩ma 提đề 。 實thật 以dĩ 聞văn 中trung 入nhập 。 此thử 娑Sa 婆Bà 國Quốc 土Độ 。 釋Thích 迦Ca 為vi 法Pháp 王Vương 。 觀quán 音âm 為vi 淨tịnh 聖thánh 。 二nhị 十thập 四tứ 聖thánh 為vi 眷quyến 屬thuộc 。 同đồng 居cư 忍nhẫn 土thổ 。 並tịnh 領lãnh 金kim 言ngôn 。 無vô 一nhất 門môn 不bất 宣tuyên 聲thanh 論luận 。 無vô 一nhất 法pháp 不bất 歸quy 教giáo 體thể 。 此thử 二nhị 句cú 文văn 勢thế 。 緊khẩn 躡niếp 上thượng 十thập 八bát 界giới 中trung 。 云vân 何hà 獲hoạch 圓viên 通thông 而nhi 來lai 。 故cố 曰viết 正chánh 揀giản 。 尅khắc 而nhi 論luận 之chi 。 正chánh 在tại 觀quán 音âm 。 傍bàng 參tham 餘dư 聖thánh 。 凡phàm 取thủ 三Tam 摩Ma 提Đề 未vị 有hữu 不bất 以dĩ 聞văn 中trung 入nhập 者giả 。 故cố 曰viết 正chánh 收thu 也dã 。 以dĩ 從tùng 塵trần 入nhập 言ngôn 之chi 。 陳trần 如như 於ư 佛Phật 音âm 聲thanh 。 悟ngộ 明minh 四Tứ 諦Đế 。 此thử 以dĩ 音âm 聲thanh 為vi 教giáo 體thể 也dã 。 最tối 初sơ 得đắc 解giải 。 聲thanh 徹triệt 梵Phạm 天Thiên 空không 神thần 傳truyền 唱xướng 。 此thử 其kỳ 證chứng 也dã 。 若nhược 優Ưu 波Ba 尼Ni 沙Sa 陀Đà 。 若nhược 香Hương 嚴Nghiêm 童Đồng 子Tử 。 若nhược 藥Dược 王Vương 藥Dược 上Thượng 。 皆giai 言ngôn 如Như 來Lai 教giáo 我ngã 。 亦diệc 言ngôn 如Như 來Lai 印ấn 我ngã 。 此thử 亦diệc 聞văn 中trung 入nhập 也dã 。 跋Bạt 陀Đà 婆Bà 羅La 。 於ư 威uy 音âm 佛Phật 。 聞văn 法Pháp 出xuất 家gia 。 大Đại 迦Ca 葉Diếp 於ư 日nhật 月nguyệt 燈đăng 佛Phật 。 聞văn 法Pháp 修tu 學học 。 此thử 亦diệc 聞văn 中trung 入nhập 也dã 。 以dĩ 從tùng 根căn 入nhập 言ngôn 之chi 。 阿A 那Na 律Luật 陀Đà 。 聞văn 訶ha 失thất 明minh 。 佛Phật 示thị 照chiếu 明minh 三tam 昧muội 。 得đắc 半bán 頭đầu 天thiên 眼nhãn 。 非phi 關quan 眼nhãn 觀quán 也dã 。 周chu 利lợi 槃bàn 特đặc 半bán 偈kệ 遺di 忘vong 。 誦tụng 帚trửu 開khai 悟ngộ 。 豁hoát 然nhiên 漏lậu 盡tận 非phi 關quan 鼻tị 觀quán 也dã 。 驕kiêu 梵Phạm 鉢bát 提đề 牛ngưu 呞tư 異dị 舌thiệt 。 如Như 來Lai 示thị 一nhất 味vị 。 心tâm 地địa 法Pháp 門môn 。 滅diệt 心tâm 入nhập 定định 。 非phi 關quan 舌thiệt 觀quán 也dã 。 畢Tất 陵Lăng 伽Già 婆Bà 蹉Sa 。 純thuần 覺giác 遺di 身thân 。 因nhân 於ư 數số 聞văn 如Như 來Lai 。 說thuyết 苦khổ 空không 法Pháp 門môn 。 非phi 但đãn 由do 觀quán 身thân 也dã 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 入nhập 寶bảo 明minh 空không 海hải 。 因nhân 於ư 如Như 來Lai 發phát 性tánh 覺giác 真chân 空không 。 非phi 但đãn 觀quán 意ý 也dã 。 此thử 六lục 人nhân 者giả 。 亦diệc 皆giai 以dĩ 聞văn 中trung 人nhân 也dã 。 以dĩ 從tùng 識thức 入nhập 。 言ngôn 之chi 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 聞văn 迦Ca 葉Diếp 波ba 。 宣tuyên 說thuyết 因nhân 緣duyên 。 悟ngộ 心tâm 無vô 際tế 。 從tùng 佛Phật 口khẩu 生sanh 。 非phi 聞văn 中trung 入nhập 而nhi 何hà 。 普Phổ 賢Hiền 菩Bồ 薩Tát 用dụng 心tâm 聞văn 。 分phân 別biệt 眾chúng 生sanh 知tri 見kiến 。 我ngã 說thuyết 本bổn 因nhân 。 心tâm 聞văn 發phát 明minh 。 非phi 聞văn 中trung 入nhập 而nhi 何hà 。 孫Tôn 陀Đà 羅La 難Nan 陀Đà 。 心tâm 常thường 散tán 亂loạn 。 如Như 來Lai 教giáo 我ngã 。 觀quán 鼻tị 端đoan 白bạch 。 非phi 聞văn 中trung 入nhập 而nhi 何hà 。 富Phú 樓Lâu 那Na 辨biện 才tài 無vô 礙ngại 。 宣tuyên 說thuyết 苦khổ 空không 實thật 相tướng 。 以dĩ 音âm 聲thanh 輪luân 。 助trợ 佛Phật 轉chuyển 論luận 。 非phi 聞văn 中trung 入nhập 而nhi 何hà 優Ưu 波Ba 離Ly 。 聞văn 佛Phật 教giáo 戒giới 。 廣quảng 說thuyết 戒giới 法pháp 。 結kết 集tập 律luật 藏tạng 。 非phi 聞văn 中trung 入nhập 而nhi 何hà 。 大Đại 目Mục 連Liên 亦diệc 聞văn 三tam 迦Ca 葉Diếp 。 宣tuyên 說thuyết 因nhân 緣duyên 。 心tâm 得đắc 通thông 達đạt 。 神thần 通thông 第đệ 一nhất 。 非phi 聞văn 中trung 入nhập 而nhi 何hà 。 以dĩ 從tùng 大đại 性tánh 入nhập 言ngôn 之chi 。 持Trì 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 初sơ 毗tỳ 舍xá 如Như 來Lai 摩ma 頂đảnh 。 謂vị 我ngã 當đương 平bình 心tâm 地địa 。 今kim 聞văn 諸chư 如Như 來Lai 。 宣tuyên 妙diệu 蓮liên 華hoa 。 我ngã 先tiên 證chứng 明minh 。 此thử 於ư 聞văn 中trung 。 證chứng 地địa 性tánh 圓viên 通thông 也dã 。 月Nguyệt 光Quang 童Đồng 子Tử 。 聞văn 水thủy 天thiên 佛Phật 教giáo 。 修tu 習tập 水thủy 觀quán 。 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 此thử 於ư 聞văn 中trung 。 入nhập 水thủy 觀quán 三tam 昧muội 也dã 。 火hỏa 頭đầu 金kim 剛cang 。 承thừa 事sự 空không 王vương 。 說thuyết 多đa 婬dâm 猛mãnh 火hỏa 。 教giáo 以dĩ 徧biến 觀quán 。 諸chư 佛Phật 呼hô 召triệu 。 名danh 為vi 火Hỏa 頭Đầu 。 此thử 於ư 聞văn 中trung 。 入nhập 火Hỏa 光Quang 三Tam 昧Muội 也dã 。 瑠lưu 璃ly 光quang 菩Bồ 薩Tát 。 遇ngộ 無vô 量lượng 聲thanh 佛Phật 。 開khai 示thị 本bổn 覺giác 妙diệu 明minh 。 大Đại 千Thiên 眾chúng 生sanh 。 如như 一nhất 器khí 中trung 。 貯trữ 百bách 蚊văn 蚋nhuế 。 啾thu 啾thu 亂loạn 鳴minh 。 此thử 於ư 聞văn 中trung 。 證chứng 性tánh 空không 真chân 風phong 。 也dã 虗hư 空không 藏tạng 菩Bồ 薩Tát 。 於ư 定Định 光Quang 如Như 來Lai 。 得đắc 無vô 邊biên 身thân 。 純thuần 現hiện 虗hư 空không 相tướng 。 以dĩ 音âm 聲thanh 答đáp 問vấn 說thuyết 法Pháp 。 此thử 於ư 聞văn 中trung 。 證chứng 性tánh 覺giác 真chân 空không 也dã 。 彌Di 勒Lặc 菩Bồ 薩Tát 。 蒙mông 日Nhật 月Nguyệt 燈Đăng 明Minh 佛Phật 。 教giáo 修tu 習tập 唯duy 心tâm 識thức 定định 。 單đơn 傳truyền 十thập 方phương 唯duy 識thức 之chi 宗tông 。 娑sa 婆bà 國quốc 之chi 聲thanh 論luận 。 莫mạc 深thâm 於ư 此thử 。 大Đại 勢Thế 至Chí 菩Bồ 薩Tát 。 蒙mông 無Vô 量Lượng 光Quang 佛Phật 。 教giáo 念Niệm 佛Phật 三Tam 昧Muội 。 廣quảng 攝nhiếp 此thử 土thổ 。 念niệm 佛Phật 之chi 人nhân 。 娑sa 婆bà 國quốc 之chi 教giáo 體thể 莫mạc 弘hoằng 于vu 此thử 。 如như 上thượng 諸chư 聖thánh 。 與dữ 觀Quán 世Thế 音Âm 菩Bồ 薩Tát 。 同đồng 發phát 聞văn 慧tuệ 齊tề 證chứng 圓viên 通thông 。 一Nhất 行Hành 三Tam 昧Muội 。 無vô 二nhị 無vô 別biệt 。 然nhiên 而nhi 不bất 能năng 無vô 揀giản 者giả 。 諸chư 聖thánh 自tự 以dĩ 多đa 根căn 入nhập 道đạo 。 而nhi 觀quán 音âm 正chánh 以dĩ 耳nhĩ 根căn 入nhập 道đạo 。 諸chư 聖thánh 各các 以dĩ 多đa 根căn 。 分phần/phân 證chứng 耳nhĩ 門môn 。 而nhi 觀quán 音âm 獨độc 以dĩ 一nhất 根căn 。 圓viên 證chứng 耳nhĩ 門môn 。 淺thiển 深thâm 遲trì 速tốc 由do 此thử 旁bàng 分phần/phân 。 偏thiên 圓viên 祕bí 現hiện 因nhân 而nhi 側trắc 出xuất 。 所sở 以dĩ 示thị 有hữu 一nhất 多đa 。 各các 成thành 方phương 便tiện 也dã 。 今kim 此thử 會hội 上thượng 。 經kinh 文Văn 殊Thù 一nhất 番phiên 選tuyển 擇trạch 。 於ư 觀quán 音âm 則tắc 歎thán 大đại 褒bao 圓viên 。 於ư 諸chư 聖thánh 。 則tắc 開khai 權quyền 顯hiển 實thật 。 一nhất 色sắc 一nhất 香hương 。 總tổng 歸quy 三tam 昧muội 。 塵trần 塵trần 法pháp 法pháp 。 圓viên 照chiếu 一nhất 門môn 。 以dĩ 一nhất 根căn 接tiếp 諸chư 根căn 也dã 亦diệc 以dĩ 諸chư 根căn 接tiếp 一nhất 根căn 也dã 。 以dĩ 一nhất 機cơ 抽trừu 諸chư 機cơ 也dã 。 亦diệc 以dĩ 諸chư 機cơ 抽trừu 一nhất 機cơ 也dã 。 以dĩ 一nhất 聖thánh 顯hiển 諸chư 聖thánh 也dã 。 亦diệc 以dĩ 諸chư 聖thánh 顯hiển 一nhất 聖thánh 也dã 。 十thập 八bát 界giới 各các 啟khải 一nhất 門môn 而nhi 觀quán 音âm 為vi 一nhất 總tổng 門môn 。 總tổng 門môn 一nhất 啟khải 。 則tắc 門môn 門môn 通thông 達đạt 。 不bất 以dĩ 一nhất 門môn 閉bế 多đa 門môn 也dã 。 十thập 八bát 界giới 各các 懸huyền 一nhất 鏡kính 。 而nhi 觀quán 音âm 為vi 大đại 圓viên 鏡kính 。 圓viên 鏡kính 一nhất 照chiếu 。 則tắc 鏡kính 鏡kính 交giao 光quang 。 不bất 以dĩ 一nhất 鏡kính 遮già 多đa 鏡kính 也dã 。 淨tịnh 名danh 中trung 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 廣quảng 說thuyết 不bất 二nhị 法Pháp 門môn 。 蘇tô 子tử 瞻chiêm 頌tụng 之chi 曰viết 。 忽hốt 見kiến 默mặc 然nhiên 無vô 語ngữ 處xứ 。 三tam 十thập 二nhị 說thuyết 皆giai 光quang 焰diễm 。 蒙mông 所sở 謂vị 全toàn 揀giản 全toàn 收thu 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 古cổ 師sư 以dĩ 圓viên 通thông 揀giản 法pháp 設thiết 楞lăng 嚴nghiêm 三tam 關quan 。 若nhược 揀giản 根căn 順thuận 土thổ 之chi 解giải 。 妨phương 難nạn/nan 盤bàn 互hỗ 。 此thử 關quan 之chi 揵kiền 閉bế 。 終chung 不bất 可khả 得đắc 而nhi 破phá 也dã 。 不bất 有hữu 曲khúc 說thuyết 。 孰thục 資tư 哢# 引dẫn 。 山sơn 家gia 諸chư 師sư 。 實thật 唯duy 良lương 導đạo 矣hĩ 次thứ 下hạ 讚tán 嘆thán 觀quán 音âm 。 指chỉ 陳trần 修tu 證chứng 揀giản 收thu 之chi 法pháp 。 次thứ 第đệ 委ủy 釋thích 。 世thế 之chi 君quân 子tử 。 忽hốt 厭yếm 繁phồn 文văn )# 。

(# [○@卍]# 二nhị 褒bao 嘆thán 當đương 根căn )# 。

離ly 苦khổ 得đắc 解giải 脫thoát 。 良lương 哉tai 觀Quán 世Thế 音Âm 。 於ư 恆Hằng 沙sa 劫kiếp 中trung 。 入nhập 微vi 塵trần 佛Phật 國quốc 。 得đắc 大đại 自tự 在tại 力lực 。 無vô 畏úy 施thí 眾chúng 生sanh 。 妙diệu 音âm 觀Quán 世Thế 音Âm 。 梵Phạm 音âm 海hải 潮triều 音âm 。 救cứu 世thế 悉tất 安an 寧ninh 。 出xuất 世thế 獲hoạch 長trường/trưởng 住trụ 。

【# 疏sớ/sơ 】# 初sơ 一nhất 句cú 。 總tổng 標tiêu 嘆thán 。 (# 〔# 溫ôn 陵lăng 云vân 〕# 初sơ 二nhị 句cú 總tổng 嘆thán 。 觀Quán 世Thế 音Âm 言ngôn 。 拔bạt 苦khổ 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 也dã )# 次thứ 二nhị 句cú 。 嘆thán 三tam 十thập 二nhị 應ứng 。 次thứ 二nhị 句cú 。 嘆thán 十thập 四Tứ 無Vô 畏Úy 。 兼kiêm 四tứ 不bất 思tư 議nghị 。 次thứ 二nhị 句cú 。 嘆thán 德đức 號hiệu 。 妙diệu 音âm 是thị 體thể 。 觀Quán 世Thế 音Âm 是thị 用dụng 。 亦diệc 是thị 真chân 俗tục 二nhị 諦đế 。 亦diệc 是thị 自tự 利lợi 利lợi 他tha 。 梵Phạm 是thị 淨tịnh 義nghĩa 。 釋thích 成thành 體thể 也dã 。 海hải 潮triều 要yếu 不bất 失thất 時thời 。 釋thích 成thành 用dụng 也dã 。 救cứu 世thế 下hạ 。 結kết 嘆thán 利lợi 益ích 。 初sơ 得đắc 世thế 間gian 安an 樂lạc 。 終chung 成thành 究Cứu 竟Cánh 涅Niết 槃Bàn 。 〔# 孤cô 山sơn 云vân 〕# 智trí 冥minh 妙diệu 理lý 。 故cố 曰viết 妙diệu 音âm 。 悲bi 化hóa 群quần 生sanh 。 故cố 觀Quán 世Thế 音Âm 。 智trí 冥minh 理lý 故cố 。 無vô 二nhị 邊biên 染nhiễm 汙ô 。 如như 梵Phạm 音âm 清thanh 淨tịnh 。 悲bi 化hóa 生sanh 故cố 。 赴phó 十thập 界giới 機cơ 感cảm 。 如như 潮triều 不bất 過quá 限hạn 。 救cứu 世thế 結kết 潮triều 音âm 赴phó 機cơ 。 出xuất 世thế 。 結kết 梵Phạm 音âm 冥minh 理lý )# 。

(# △# 〔# 四tứ 明minh 疏sớ/sơ 記ký 云vân 〕# 菩Bồ 薩Tát 妙diệu 智trí 觀quán 故cố 。 皆giai 成thành 妙diệu 境cảnh 。 三tam 智trí 照chiếu 故cố 。 音âm 成thành 三tam 境cảnh 。 雙song 遮già 空không 有hữu 。 即tức 成thành 妙diệu 音âm 。 雙song 照chiếu 空không 有hữu 。 即tức 成thành 世thế 音âm 。 梵Phạm 是thị 四Tứ 等Đẳng 。 慈từ 悲bi 喜hỷ 捨xả 。 四tứ 觀quán 照chiếu 之chi 。 即tức 成thành 俗tục 諦đế 。 故cố 名danh 梵Phạm 音âm 。 稱xưng 俗tục 照chiếu 機cơ 。 若nhược 熟thục 若nhược 脫thoát 。

時thời 節tiết 不bất 差sai 。 名danh 海hải 潮triều 音âm )# 。

(# ○# 〔# 私tư 謂vị 〕# 上thượng 來lai 既ký 標tiêu 顯hiển 音âm 聞văn 教giáo 體thể 。 此thử 偈kệ 乃nãi 別biệt 嘆thán 觀Quán 世Thế 音Âm 當đương 根căn 勝thắng 妙diệu 。 以dĩ 發phát 起khởi 圓viên 通thông 修tu 證chứng 之chi 文văn 也dã 。 偈kệ 云vân 。 離ly 苦khổ 得đắc 解giải 脫thoát 。 此thử 頌tụng 長trường/trưởng 行hành 。 忽hốt 然nhiên 超siêu 越việt 。 世thế 出xuất 世thế 間gian 。 十thập 方phương 圓viên 明minh 。 獲hoạch 二nhị 殊thù 勝thắng 四tứ 句cú 。 乃nãi 至chí 後hậu 文văn 。 十thập 方phương 苦khổ 惱não 眾chúng 生sanh 。 觀quán 其kỳ 音âm 聲thanh 。 即tức 得đắc 解giải 脫thoát 等đẳng 。 長trường/trưởng 廣quảng 而nhi 離ly 偈kệ 略lược 而nhi 合hợp 也dã 。 長trường/trưởng 行hành 云vân 。 彼bỉ 佛Phật 如Như 來Lai 。 嘆thán 我ngã 善thiện 得đắc 。 圓viên 通thông 法Pháp 門môn 。 於ư 大đại 會hội 中trung 。 授thọ 記ký 我ngã 為vi 。 觀Quán 世Thế 音Âm 號hiệu 。 由do 我ngã 觀quán 聽thính 。 十thập 方phương 圓viên 明minh 。 故cố 觀quán 音âm 名danh 。 徧biến 十thập 方phương 界giới 。 文Văn 殊Thù 舉cử 揚dương 昔tích 記ký 。 同đồng 佛Phật 嘆thán 德đức 。 故cố 曰viết 良lương 哉tai 觀Quán 世Thế 音Âm 。 也dã （# 書thư 曰viết 股cổ 肱# 良lương 哉tai 觀quán 音âm 補bổ 處xứ 安an 養dưỡng 助trợ 化hóa 娑sa 婆bà 亦diệc 叶# 外ngoại 典điển 股cổ 肱# 之chi 義nghĩa 也dã 補bổ 遺di 文văn ）# )# 。

(# ○# 於ư 恆Hằng 沙sa 劫kiếp 中trung 。 入nhập 微vi 塵trần 佛Phật 國quốc 。 此thử 頌tụng 長trường/trưởng 行hành 。 與dữ 佛Phật 如Như 來Lai 。 同đồng 慈từ 力lực 故cố 。 令linh 我ngã 身thân 成thành 。 三tam 十thập 二nhị 應ứng 。 入nhập 諸chư 國quốc 土độ 。 乃nãi 至chí 是thị 名danh 三tam 十thập 二nhị 應ưng 。 入nhập 國quốc 土độ 身thân 等đẳng 。 法pháp 華hoa 言ngôn 游du 于vu 娑sa 婆bà 。 此thử 言ngôn 入nhập 微vi 塵trần 國quốc 。 智trí 者giả 大đại 師sư 。 用dụng 三tam 土thổ 釋thích 彼bỉ 經kinh 。 未vị 見kiến 此thử 經Kinh 。 而nhi 理lý 相tương/tướng 符phù 順thuận 也dã )# 。

(# ○# 得đắc 大đại 自tự 在tại 力lực 。 無vô 畏úy 施thí 眾chúng 生sanh 。 此thử 頌tụng 長trường/trưởng 行hành 。 與dữ 諸chư 十thập 方phương 。 三tam 世thế 六lục 道đạo 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 同đồng 悲bi 仰ngưỡng 故cố 。 令linh 諸chư 眾chúng 生sanh 。 於ư 我ngã 身thân 心tâm 。 獲hoạch 十thập 四tứ 種chủng 。 無vô 畏úy 功công 德đức 。 乃nãi 至chí 是thị 名danh 十thập 四tứ 施thí 畏úy 力lực 。 福phước 備bị 眾chúng 生sanh 等đẳng 。 皆giai 長trường/trưởng 廣quảng 偈kệ 略lược 也dã )# 。

(# ○# 妙diệu 音âm 觀Quán 世Thế 音Âm 。 梵Phạm 音âm 海hải 潮triều 音âm 。 此thử 二nhị 句cú 。 長trường/trưởng 無vô 偈kệ 有hữu 。 孤cô 起khởi 頌tụng 也dã 。 普phổ 門môn 品phẩm 頌tụng 曰viết 。 妙diệu 音âm 觀Quán 世Thế 音Âm 。 梵Phạm 音âm 海hải 潮triều 音âm 。 勝thắng 彼bỉ 世thế 間gian 音âm 。 文Văn 殊Thù 葢# 重trùng 宣tuyên 佛Phật 所sở 說thuyết 偈kệ 。 極cực 成thành 已dĩ 讚tán 。 以dĩ 此thử 信tín 知tri 。 持Trì 世Thế 菩Bồ 薩Tát 。 證chứng 明minh 妙diệu 蓮liên 華hoa 。 定định 指chỉ 今kim 佛Phật 所sở 說thuyết 經kinh 也dã )# 。

(# ○# 救cứu 世thế 悉tất 安an 寧ninh 。 此thử 頌tụng 長trường/trưởng 行hành 。 故cố 我ngã 能năng 現hiện 。 眾chúng 多đa 妙diệu 音âm 。 能năng 說thuyết 無vô 邊biên 。 祕bí 密mật 神thần 咒chú 。 乃nãi 至chí 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 寶bảo 目mục 。 救cứu 護hộ 眾chúng 生sanh 。 得đắc 大đại 自tự 在tại 等đẳng 。 此thử 四tứ 不bất 思tư 議nghị 之chi 一nhất 也dã 。 其kỳ 二nhị 能năng 以dĩ 無vô 畏úy 。 施thí 諸chư 眾chúng 生sanh 者giả 。 經kinh 文văn 與dữ 此thử 偈kệ 互hỗ 攝nhiếp 。 故cố 不bất 累lũy/lụy/luy 書thư 也dã 。 出xuất 世thế 獲hoạch 常thường 住trụ 。 此thử 頌tụng 長trường/trưởng 行hành 。 供cúng 養dường 十thập 方phương 如Như 來Lai 。 旁bàng 及cập 法Pháp 界Giới 六lục 道đạo 眾chúng 生sanh 。 求cầu 三tam 昧muội 得đắc 三tam 昧muội 。 乃nãi 至chí 求cầu 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 得đắc 大đại 涅Niết 槃Bàn 等đẳng 。 此thử 四tứ 不bất 思tư 議nghị 之chi 四tứ 也dã 。 第đệ 三tam 捨xả 身thân 珍trân 寶bảo 。 略lược 而nhi 不bất 頌tụng 者giả 。 影ảnh 在tại 第đệ 四tứ 段đoạn 中trung 故cố 。 即tức 六lục 對đối 中trung 三tam 影ảnh 略lược 也dã 。 於ư 讚tán 嘆thán 四tứ 音âm 之chi 後hậu 。 頌tụng 四tứ 不bất 思tư 議nghị 者giả 。 謂vị 三tam 十thập 二nhị 應ứng 。 十thập 四Tứ 無Vô 畏Úy 。 以dĩ 是thị 四tứ 無vô 作tác 妙diệu 德đức 。 為vi 大đại 總tổng 相tương/tướng 法Pháp 門môn 。 故cố 於ư 頌tụng 後hậu 牒điệp 結kết 。 以dĩ 嘆thán 德đức 也dã )# 。

(# [○@卍]# 三tam 廣quảng 辨biện 圓viên 根căn 二nhị )# 。

(# [?(○/○)]# 一nhất 正chánh 顯hiển 聞văn 性tánh 三tam )# 。

(# [│/○]# 一nhất 圓viên 真chân 實thật )# 。

我ngã 今kim 啟khải 如Như 來Lai 。 如như 觀Quán 音Âm 所sở 說thuyết 。 譬thí 如như 人nhân 靜tĩnh 居cư 。 十thập 方phương 齊tề 擊kích 鼓cổ 。 十thập 處xứ 一nhất 時thời 聞văn 。 此thử 則tắc 圓viên 真chân 實thật 。

【# 疏sớ/sơ 】# 解giải 脫thoát 德đức 也dã 。 如như 前tiền 觀quán 音âm 所sở 陳trần 三tam 昧muội 。 所sở 得đắc 殊thù 勝thắng 。 赴phó 感cảm 不bất 差sai 。 周chu 徧biến 皆giai 應ưng 。 十thập 方phương 者giả 。 十thập 界giới 也dã 。 擊kích 鼓cổ 者giả 。 機cơ 動động 也dã 。 一nhất 時thời 聞văn 者giả 。 應ưng 不bất 失thất 也dã 。 此thử 則tắc 應ứng 身thân 無vô 量lượng 。 無vô 感cảm 不bất 應ưng 。 故cố 云vân 圓viên 真chân 實thật 。

△# 〔# 宗tông 鏡kính 〕# 此thử 是thị 直trực 說thuyết 如như 今kim 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 日nhật 用dụng 現hiện 行hành 。 聞văn 性tánh 三tam 真chân 實thật 之chi 體thể 。 即tức 今kim 聞văn 性tánh 。 具cụ 三tam 真chân 實thật 。 文Văn 殊Thù 簡giản 出xuất 。 現hiện 證chứng 可khả 知tri 。 觀quán 音âm 入nhập 門môn 。 圓viên 通thông 立lập 騐# 。 非phi 從tùng 行hành 得đắc 。 不bất 墮đọa 有hữu 為vi 。 豈khởi 假giả 功công 成thành 。 本bổn 來lai 如như 是thị 。 一nhất 圓viên 真chân 實thật 者giả 。 以dĩ 聞văn 性tánh 徧biến 一nhất 切thiết 處xứ 。 十thập 方phương 聲thanh 塵trần 。 應ứng 時thời 無vô 有hữu 前tiền 後hậu 。 以dĩ 同đồng 時thời 周chu 徧biến 。 一nhất 一nhất 皆giai 不bất 出xuất 自tự 性tánh 。 如như 水thủy 起khởi 波ba 。 波ba 不bất 離ly 水thủy 。 以dĩ 聲thanh 性tánh 全toàn 聞văn 。 聞văn 外ngoại 無vô 法pháp 。 即tức 是thị 本bổn 聞văn 。 自tự 具cụ 圓viên 通thông 之chi 性tánh 。 非phi 待đãi 證chứng 聖thánh 。 方phương 有hữu 斯tư 事sự 。 故cố 法pháp 華hoa 偈kệ 云vân 。 父phụ 母mẫu 所sở 生sanh 耳nhĩ 。 清thanh 淨tịnh 無vô 瑕hà 穢uế 。 以dĩ 此thử 常thường 耳nhĩ 聞văn 。 十thập 方phương 世thế 界giới 聲thanh 。 又hựu 云vân 。 持trì 是thị 法Pháp 華Hoa 者giả 。 雖tuy 未vị 得đắc 天thiên 耳nhĩ 。 但đãn 用dụng 所sở 生sanh 耳nhĩ 。 功công 德đức 已dĩ 如như 是thị 。

(# [│/○]# 二nhị 通thông 真chân 實thật )# 。

目mục 非phi 觀quán 障chướng 外ngoại 。 口khẩu 鼻tị 亦diệc 復phục 然nhiên 。 身thân 以dĩ 合hợp 方phương 知tri 。 心tâm 念niệm 紛phân 無vô 緒tự 。 隔cách 垣viên 聽thính 音âm 響hưởng 。 遐hà 邇nhĩ 俱câu 可khả 聞văn 。 五ngũ 根căn 所sở 不bất 齊tề 。 是thị 則tắc 通thông 真chân 實thật 。

【# 疏sớ/sơ 】# 般Bát 若Nhã 德đức 也dã 。 前tiền 四tứ 句cú 。 揀giản 不bất 通thông 。 口khẩu 鼻tị 下hạ 二nhị 句cú 。 經kinh 文văn 語ngữ 倒đảo 故cố 。 先tiên 舉cử 所sở 例lệ 口khẩu 鼻tị 。 後hậu 舉cử 能năng 例lệ 身thân 根căn 。 葢# 翻phiên 譯dịch 者giả 。 略lược 順thuận 根căn 次thứ 也dã 。 (# 〔# 孤cô 山sơn 云vân 〕# 口khẩu 鼻tị 身thân 皆giai 合hợp 中trung 知tri 。 當đương 移di 身thân 合hợp 句cú 居cư 上thượng )# 隔cách 垣viên 下hạ 四tứ 句cú 。 正chánh 顯hiển 耳nhĩ 根căn 。 不bất 同đồng 前tiền 五ngũ 。 由do 是thị 得đắc 名danh 。 通thông 真chân 實thật 耳nhĩ (# 〔# 標tiêu 指chỉ 〕# 由do 眼nhãn 觀quán 障chướng 內nội 事sự 。 隔cách 牕# 紙chỉ 。 不bất 見kiến 外ngoại 物vật 。 隔cách 皮bì 囊nang 。 不bất 見kiến 五ngũ 藏tạng 。 口khẩu 鼻tị 身thân 意ý 。 不bất 及cập 耳nhĩ 根căn 。 洞đỗng 徹triệt 無vô 礙ngại 。 故cố 曰viết 五ngũ 根căn 所sở 不bất 齊tề 。

△# 〔# 宗tông 鏡kính 〕# 二nhị 通thông 真chân 實thật 者giả 。 且thả 眼nhãn 根căn 見kiến 性tánh 。 雖tuy 即tức 洞đỗng 然nhiên 。 能năng 觀quán 前tiền 而nhi 不bất 觀quán 後hậu 。 鼻tị 舌thiệt 身thân 等đẳng 三tam 根căn 。 皆giai 合hợp 中trung 知tri 。 因nhân 能năng 所sở 而nhi 生sanh 起khởi 。 若nhược 意ý 知tri 根căn 。 所sở 緣duyên 不bất 定định 。 念niệm 念niệm 遷thiên 移di 。 故cố 五ngũ 根căn 所sở 不bất 齊tề 。 唯duy 耳nhĩ 根căn 圓viên 通thông 無vô 礙ngại 。 聽thính 響hưởng 之chi 際tế 。 任nhậm 隔cách 礙ngại 而nhi 遠viễn 近cận 俱câu 聞văn 。 妙diệu 應ưng 之chi 時thời 。 無vô 揀giản 擇trạch 而nhi 大đại 小tiểu 咸hàm 備bị 。 高cao 城thành 和hòa 上thượng 歌ca 曰viết 。 應ưng 耳nhĩ 時thời 。 若nhược 幽u 谷cốc 。 大đại 小tiểu 音âm 聲thanh 無vô 不bất 足túc 。 十thập 方phương 鐘chung 鼓cổ 一nhất 時thời 鳴minh 。 靈linh 光quang 運vận 運vận 常thường 相tương 續tục 。 斯tư 則tắc 處xứ 凡phàm 身thân 而nhi 不bất 減giảm 。 居cư 聖thánh 體thể 而nhi 不bất 增tăng 。 常thường 現hiện 常thường 通thông 。 塵trần 勞lao 不bất 能năng 匿nặc 其kỳ 神thần 彩thải 。 非phi 閒gian/nhàn 非phi 斷đoạn 。 天thiên 魔ma 不bất 能năng 挫tỏa 其kỳ 威uy 光quang 。 不bất 壞hoại 緣duyên 生sanh 之chi 耳nhĩ 根căn 。 圓viên 是thị 一nhất 靈linh 之chi 妙diệu 性tánh 。

(# [│/○]# 三tam 常thường 真chân 實thật 二nhị )# 。

(# [?(▽/○)]# 一nhất 正chánh 顯hiển )# 。

音âm 聲thanh 性tánh 動động 靜tĩnh 。 聞văn 中trung 為vi 有hữu 無vô 。 無vô 聲thanh 號hiệu 無vô 聞văn 。 非phi 實thật 聞văn 無vô 性tánh 。 聲thanh 無vô 既ký 無vô 滅diệt 。 聲thanh 有hữu 亦diệc 非phi 生sanh 。 生sanh 滅diệt 二nhị 圓viên 離ly 。 是thị 則tắc 常thường 真chân 實thật 。

【# 疏sớ/sơ 】# 法Pháp 身thân 德đức 也dã 。 聲thanh 於ư 聞văn 中trung 。 自tự 有hữu 動động 靜tĩnh 。 說thuyết 為vi 有hữu 無vô 。 非phi 謂vị 聞văn 性tánh 是thị 有hữu 無vô 也dã 。 若nhược 以dĩ 不bất 聞văn 聲thanh 時thời 。 號hiệu 無vô 聞văn 者giả 。 聞văn 性tánh 已dĩ 滅diệt 。 聲thanh 塵trần 更cánh 起khởi 。 遣khiển 誰thùy 更cánh 聞văn 。 是thị 知tri 聲thanh 有hữu 。 聞văn 性tánh 不bất 生sanh 。 聲thanh 無vô 。 聞văn 性tánh 不bất 滅diệt 。 生sanh 滅diệt 既ký 而nhi 徧biến 離ly 。 由do 是thị 得đắc 名danh 常thường 真chân 實thật 也dã (# 〔# 真chân 際tế 云vân 〕# 如như 羅La 睺Hầu 羅La 擊kích 鐘chung )# 。

△# 〔# 宗tông 鏡kính 〕# 三tam 常thường 真chân 實thật 者giả 。 動động 靜tĩnh 是thị 音âm 聲thanh 之chi 體thể 性tánh 。 於ư 聞văn 中trung 似tự 有hữu 似tự 無vô 。 若nhược 無vô 聲thanh 時thời 。 號hiệu 無vô 聞văn 。 非phi 實thật 無vô 聞văn 性tánh 。 以dĩ 聞văn 性tánh 常thường 在tại 。 若nhược 聞văn 性tánh 隨tùy 聲thanh 塵trần 滅diệt 。 則tắc 前tiền 聲thanh 滅diệt 時thời 。 後hậu 聲thanh 不bất 合hợp 更cánh 聞văn 。 故cố 知tri 聲thanh 塵trần 自tự 無vô 。 聞văn 性tánh 非phi 滅diệt 。 聲thanh 塵trần 自tự 有hữu 。 聞văn 性tánh 非phi 生sanh 。 又hựu 非phi 唯duy 聞văn 性tánh 無vô 生sanh 。 返phản 觀quán 聲thanh 塵trần 。 亦diệc 無vô 起khởi 滅diệt 。 以dĩ 從tùng 緣duyên 而nhi 起khởi 。 自tự 體thể 全toàn 無vô 。 如như 華hoa 嚴nghiêm 論luận 云vân 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 皆giai 如như 谷cốc 響hưởng 。

(# [?(▽/○)]# 二nhị 釋thích 成thành )# 。

縱tung 令linh 在tại 夢mộng 想tưởng 。 不bất 為vi 不bất 思tư 無vô 。 覺giác 觀quán 出xuất 思tư 惟duy 。 身thân 心tâm 不bất 能năng 及cập 。

【# 疏sớ/sơ 】# 如như 前tiền 重trọng/trùng 睡thụy 。 心tâm 想tưởng 不bất 行hành 。 聞văn 舂thung 擣đảo 聲thanh 。 別biệt 作tác 他tha 物vật 。 此thử 時thời 豈khởi 憶ức 靜tĩnh 搖dao 。 應ưng 知tri 聞văn 性tánh 不bất 斷đoạn 。 故cố 云vân 不bất 為vi 不bất 思tư 無vô 也dã 。 覺giác 觀quán 出xuất 思tư 惟duy 者giả 。 此thử 既ký 不bất 與dữ 念niệm 想tưởng 相tương 應ứng 。 即tức 出xuất 覺giác 觀quán 思tư 惟duy 之chi 表biểu 。 (# 〔# 資tư 中trung 云vân 〕# 真chân 聞văn 。 性tánh 。 出xuất 覺giác 觀quán 思tư 惟duy 之chi 外ngoại )# 譯dịch 人nhân 迴hồi 文văn 不bất 盡tận 。 故cố 令linh 語ngữ 倒đảo 。 覺giác 觀quán 。 即tức 尋tầm 伺tứ 也dã 。 思tư 惟duy 。 即tức 是thị 徧biến 行hành 思tư 也dã 。 俱câu 是thị 心tâm 所sở 。 皆giai 不bất 相tương 應ứng 。 故cố 名danh 為vi 出xuất 。 又hựu 覺giác 是thị 本bổn 覺giác 。 即tức 聞văn 性tánh 也dã 。 觀quán 即tức 是thị 照chiếu 。 此thử 即tức 文văn 順thuận (# 〔# 無vô 盡tận 云vân 〕# 夢mộng 聞văn 擣đảo 練luyện 之chi 聲thanh 。 雖tuy 不bất 思tư 惟duy 。 聞văn 性tánh 不bất 滅diệt 。 及cập 乎hồ 覺giác 觀quán 。 盡tận 聞văn 不bất 住trụ 。 覺giác 所sở 覺giác 空không 。 則tắc 身thân 心tâm 豈khởi 能năng 及cập 乎hồ 。 因nhân 粘niêm 上thượng 句cú 。 不bất 為vi 不bất 思tư 無vô 。 故cố 言ngôn 覺giác 觀quán 出xuất 於ư 思tư 惟duy 耳nhĩ )# 。

(# △# 〔# 溫ôn 陵lăng 云vân 〕# 五ngũ 根căn 皆giai 待đãi 意ý 思tư 。 有hữu 無vô 不bất 常thường 。 惟duy 耳nhĩ 在tại 夢mộng 。 能năng 聞văn 杵xử 聲thanh 。 不bất 為vi 不bất 思tư 而nhi 無vô 也dã 。 其kỳ 為vi 覺giác 觀quán 。 乃nãi 出xuất 乎hồ 思tư 惟duy 。 勝thắng 餘dư 根căn 矣hĩ )# 。

(# ○# 〔# 私tư 謂vị 〕# 偈kệ 云vân 我ngã 今kim 啟khải 如Như 來Lai 者giả 。 此thử 頌tụng 長trường/trưởng 行hành 。 汝nhữ 今kim 觀quán 此thử 。 二nhị 十thập 五ngũ 無Vô 學Học 。 諸chư 大đại 菩Bồ 薩Tát 。 乃nãi 至chí 皆giai 言ngôn 修tu 習tập 。 真chân 實thật 圓viên 通thông 等đẳng 。 應ưng 選tuyển 根căn 之chi 勅sắc 旨chỉ 。 而nhi 啟khải 告cáo 以dĩ 報báo 命mạng 也dã 。 如như 觀Quán 音Âm 所sở 說thuyết 者giả 。 此thử 頌tụng 長trường/trưởng 行hành 。 初sơ 於ư 聞văn 中trung 。 入nhập 流lưu 亡vong 所sở 。 乃nãi 至chí 忽hốt 然nhiên 超siêu 越việt 。 世thế 出xuất 世thế 間gian 等đẳng 。 一nhất 十thập 五ngũ 句cú 。 以dĩ 觀quán 音âm 所sở 自tự 說thuyết 。 聞văn 熏huân 聞văn 修tu 。 金Kim 剛Cang 三Tam 昧Muội 法Pháp 門môn 。 正chánh 以dĩ 入nhập 流lưu 亡vong 所sở 。 一nhất 往vãng 寂tịch 滅diệt 。 證chứng 合hợp 聞văn 性tánh 三tam 真chân 實thật 體thể 。 今kim 於ư 其kỳ 所sở 證chứng 。 說thuyết 圓viên 。 說thuyết 通thông 。 說thuyết 常thường 。 文Văn 殊Thù 代đại 為vi 宣tuyên 說thuyết 。 即tức 觀quán 音âm 所sở 自tự 說thuyết 函hàm 葢# 不bất 差sai 。 伏phục 請thỉnh 世Thế 尊Tôn 為vi 證chứng 明minh 也dã )# 。

(# ○# 初sơ 一nhất 偈kệ 。 十thập 方phương 俱câu 擊kích 鼓cổ 。 十thập 處xứ 一nhất 時thời 聞văn 。 此thử 頌tụng 長trường/trưởng 行hành 。 如như 耳nhĩ 周chu 聽thính 。 十thập 方phương 無vô 遺di 。 動động 若nhược 邇nhĩ 遙diêu 。 靜tĩnh 無vô 邊biên 際tế 四tứ 句cú 也dã 。 長trường/trưởng 舉cử 法pháp 。 偈kệ 舉cử 喻dụ 。 即tức 六lục 對đối 中trung 第đệ 五ngũ 。 法pháp 喻dụ 不bất 同đồng 。 隱ẩn 顯hiển 㸦# 見kiến 。 成thành 圓viên 義nghĩa 也dã )# 。

(# ○# 次thứ 二nhị 偈kệ 。 目mục 非phi 觀quán 障chướng 外ngoại 。 乃nãi 至chí 五ngũ 根căn 所sở 不bất 齊tề 。 此thử 頌tụng 長trường/trưởng 行hành 。 如như 眼nhãn 觀quán 見kiến 。 後hậu 暗ám 前tiền 明minh 。 乃nãi 至chí 如như 意ý 。 默mặc 容dung 等đẳng 。 一nhất 十thập 行hành 文văn 長trường/trưởng 揀giản 優ưu 口khẩu 意ý 二nhị 根căn 。 而nhi 偈kệ 則tắc 並tịnh 劣liệt 五ngũ 根căn 。 二nhị 文văn 相tương 望vọng 。 亦diệc 長trường/trưởng 無vô 偈kệ 有hữu 也dã 。 隔cách 垣viên 聽thính 音âm 響hưởng 。 遐hà 邇nhĩ 俱câu 可khả 聞văn 。 此thử 頌tụng 長trường/trưởng 行hành 。 由do 我ngã 聞văn 思tư 。 脫thoát 出xuất 六lục 塵trần 。 如như 聲thanh 度độ 垣viên 。 不bất 能năng 為vi 礙ngại 。 此thử 亦diệc 舉cử 觀quán 音âm 所sở 自tự 說thuyết 成thành 通thông 義nghĩa 也dã )# 。

(# ○# 次thứ 三tam 偈kệ 。 音âm 聲thanh 性tánh 動động 靜tĩnh 。 聞văn 中trung 為vi 有hữu 無vô 。 無vô 聲thanh 號hiệu 無vô 聞văn 。 非phi 實thật 聞văn 無vô 性tánh 。 聲thanh 無vô 既ký 無vô 滅diệt 。 聲thanh 有hữu 亦diệc 非phi 生sanh 。 此thử 頌tụng 長trường/trưởng 行hành 。 自tự 是thị 聲thanh 塵trần 。 或hoặc 無vô 或hoặc 有hữu 。 豈khởi 彼bỉ 聞văn 性tánh 。 為vi 汝nhữ 有hữu 無vô 。 聞văn 實thật 云vân 無vô 。 誰thùy 知tri 無vô 者giả 。 是thị 故cố 阿A 難Nan 。 聲thanh 於ư 聞văn 中trung 。 自tự 有hữu 生sanh 滅diệt 。 非phi 為vi 汝nhữ 聞văn 。 聲thanh 生sanh 聲thanh 滅diệt 。 令linh 汝nhữ 聞văn 性tánh 。 為vi 有hữu 為vi 無vô 等đẳng 。 一nhất 十thập 三tam 句cú 。 重trọng/trùng 頌tụng 長trường/trưởng 行hành 。 彼bỉ 此thử 映ánh 徹triệt 。 最tối 為vi 明minh 了liễu 。 初sơ 偈kệ 取thủ 喻dụ 擊kích 鼓cổ 。 此thử 偈kệ 隱ẩn 喻dụ 擊kích 鐘chung 。 法pháp 喻dụ 隱ẩn 顯hiển 之chi 妙diệu 也dã 。 又hựu 音âm 聲thanh 性tánh 動động 靜tĩnh 。 聞văn 中trung 為vi 有hữu 無vô 。 重trọng/trùng 頌tụng 動động 靜tĩnh 二nhị 相tướng 。 了liễu 然nhiên 不bất 生sanh 。 生sanh 滅diệt 二nhị 圓viên 離ly 。 是thị 則tắc 常thường 真chân 實thật 。 重trọng/trùng 頌tụng 生sanh 滅diệt 既ký 滅diệt 。 寂tịch 滅diệt 現hiện 前tiền 。 覆phú 舉cử 觀quán 音âm 所sở 說thuyết 。 極cực 成thành 常thường 義nghĩa 。 所sở 謂vị 頌tụng 已dĩ 重trọng/trùng 頌tụng 。 增tăng 明minh 前tiền 說thuyết 也dã )# 。

(# ○# 後hậu 一nhất 偈kệ 云vân 。 縱tung 令linh 在tại 夢mộng 想tưởng 。 不bất 為vi 不bất 思tư 無vô 。 此thử 頌tụng 長trường/trưởng 行hành 。 如như 重trọng 睡thụy 人nhân 。 熟thục 眠miên 牀sàng 枕chẩm 。 乃nãi 至chí 此thử 性tánh 云vân 何hà 。 為vi 汝nhữ 銷tiêu 滅diệt 等đẳng 。 二nhị 十thập 九cửu 句cú 。 是thị 人nhân 夢mộng 中trung 。 豈khởi 憶ức 靜tĩnh 搖dao 。 其kỳ 形hình 雖tuy 寐mị 。 聞văn 性tánh 不bất 昏hôn 。 偈kệ 言ngôn 不bất 無vô 。 長trường/trưởng 言ngôn 不bất 昏hôn 。 皆giai 託thác 夢mộng 想tưởng 。 顯hiển 此thử 聞văn 性tánh 也dã 。 是thị 中trung 聞văn 舂thung 擣đảo 聲thanh 。 別biệt 作tác 他tha 物vật 。 或hoặc 為vi 擊kích 鼓cổ 。 或hoặc 為vi 撞chàng 鐘chung 。 即tức 圓viên 義nghĩa 也dã 。 自tự 怪quái 其kỳ 聲thanh 。 為vi 木mộc 石thạch 響hưởng 。 於ư 時thời 忽hốt 寤ngụ 。 [遄-而+王]# 知tri 杵xử 音âm 。 即tức 通thông 義nghĩa 也dã 。 縱túng 汝nhữ 形hình 銷tiêu 。 命mạng 光quang 遷thiên 謝tạ 。 此thử 性tánh 云vân 何hà 。 為vi 汝nhữ 銷tiêu 滅diệt 。 即tức 常thường 義nghĩa 也dã 。 長trường/trưởng 行hành 具cụ 有hữu 三tam 義nghĩa 。 偈kệ 文văn 標tiêu 釋thích 。 亦diệc 離ly 合hợp 互hỗ 顯hiển 也dã 。 覺giác 觀quán 出xuất 思tư 惟duy 。 身thân 心tâm 不bất 能năng 及cập 。 即tức 疊điệp 舉cử 觀quán 音âm 所sở 說thuyết 。 空không 覺giác 極cực 圓viên 。 忽hốt 然nhiên 超siêu 出xuất 等đẳng 文văn 牒điệp 。 結kết 圓viên 通thông 實thật 三tam 義nghĩa 也dã )# 。

(# [?(○/○)]# 二nhị 正chánh 明minh 觀quán 行hành 五ngũ )# 。

(# [│/○]# 一nhất 標tiêu 示thị 旋toàn 流lưu )# 。

今kim 此thử 娑Sa 婆Bà 國Quốc 。 聲thanh 論luận 得đắc 宣tuyên 明minh 。 眾chúng 生sanh 迷mê 本bổn 聞văn 。 循tuần 聲thanh 故cố 流lưu 轉chuyển 。 阿A 難Nan 縱tung 強cưỡng 記ký 。 不bất 免miễn 落lạc 邪tà 思tư 。 豈khởi 非phi 隨tùy 所sở 淪luân 。 旋toàn 流lưu 獲hoạch 無vô 妄vọng 。

【# 疏sớ/sơ 】# 前tiền 二nhị 句cú 。 通thông 明minh 此thử 方phương 。 由do 聲thanh 教giáo 入nhập 。 聲thanh 名danh 句cú 文văn 。 能năng 詮thuyên 法pháp 義nghĩa 。 眾chúng 生sanh 由do 此thử 。 聞văn 而nhi 解giải 了liễu 。 故cố 云vân 宣tuyên 明minh 。 (# 〔# 融dung 室thất 云vân 〕# 聲thanh 即tức 是thị 教giáo 。 此thử 堪kham 忍nhẫn 界giới 。 以dĩ 音âm 聲thanh 為vi 教giáo 而nhi 得đắc 宣tuyên 明minh 顯hiển 了liễu )# 次thứ 四tứ 句cú 。 正chánh 顯hiển 過quá 非phi 。 苟cẩu 隨tùy 聲thanh 教giáo 。 不bất 能năng 亡vong 緣duyên 。 入nhập 流lưu 返phản 照chiếu 。 即tức 迷mê 本bổn 聞văn 性tánh 。 循tuần 聲thanh 轉chuyển 也dã 。 故cố 舉cử 阿A 難Nan 。 雖tuy 得đắc 多đa 聞văn 。 不bất 能năng 亡vong 相tương/tướng 。 為vi 聲thanh 所sở 轉chuyển 。 生sanh 滅diệt 妄vọng 想tưởng 。 無vô 由do 得đắc 免miễn 。 後hậu 二nhị 句cú 。 結kết 非phi 顯hiển 是thị 。 旋toàn 流lưu 者giả 。 返phản 流lưu 也dã 。 斯tư 則tắc 入nhập 流lưu 亡vong 所sở 。 唯duy 照chiếu 聞văn 性tánh 。 生sanh 滅diệt 既ký 滅diệt 。 寂tịch 滅diệt 現hiện 前tiền 。 故cố 云vân 無vô 妄vọng (# 〔# 標tiêu 指chỉ 〕# 。 聲thanh 名danh 句cú 文văn 。 顯hiển 詮thuyên 其kỳ 義nghĩa 。 因nhân 義nghĩa 生sanh 解giải 。 因nhân 解giải 起khởi 行hành 。 解giải 行hành 相tương 應ứng 。 旋toàn 根căn 歸quy 性tánh )# 。

(# △# 〔# 溫ôn 陵lăng 云vân 〕# 聲thanh 論luận 者giả 。 依y 聲thanh 論luận 明minh 本bổn 聞văn 自tự 性tánh 。 以dĩ 覺giác 迷mê 本bổn 循tuần 聲thanh 妄vọng 取thủ 淪luân 替thế 者giả )# 。

(# △# 〔# 吳ngô 興hưng 云vân 〕# 邪tà 思tư 。 指chỉ 摩ma 登đăng 伽già 矣hĩ )# 。

(# ○# 〔# 引dẫn 證chứng 〕# 〔# 寄ký 歸quy 傳truyền 云vân 〕# 大đại 聖thánh 一nhất 音âm 。 則tắc 貫quán 三tam 千thiên 而nhi 總tổng 攝nhiếp 。 或hoặc 隨tùy 機cơ 五ngũ 道đạo 。 乃nãi 彰chương 七thất 九cửu 而nhi 弘hoằng 濟tế 。

時thời 有hữu 意ý 言ngôn 法Pháp 藏tạng 天thiên 帝đế 領lãnh 無vô 說thuyết 之chi 經kinh 。 或hoặc 復phục 順thuận 體thể 談đàm 詮thuyên 。 支chi 那na 悟ngộ 本bổn 質chất 之chi 字tự 。 梵Phạm 云vân 攝nhiếp 施thí 苾bật 馱đà 。 攝nhiếp 施thí 是thị 聲thanh 。 苾bật 馱đà 是thị 明minh 。 即tức 五ngũ 論luận 之chi 一nhất 明minh 。 大đại 數số 有hữu 五ngũ 。 即tức 神thần 州châu 之chi 五ngũ 經kinh 也dã )# 。

(# ○# 〔# 私tư 謂vị 〕# 文Văn 殊Thù 奉phụng 勅sắc 揀giản 根căn 。 十thập 八bát 界giới 初sơ 心tâm 方phương 便tiện 。 料liệu 簡giản 已dĩ 畢tất 。 遂toại 乃nãi 安an 立lập 教giáo 體thể 。 發phát 明minh 三tam 昧muội 。 會hội 通thông 諸chư 聖thánh 。 圓viên 歸quy 於ư 觀quán 音âm 耳nhĩ 根căn 一nhất 門môn 。

復phục 次thứ 說thuyết 偈kệ 。 自tự 今kim 此thử 娑Sa 婆Bà 國Quốc 已dĩ 下hạ 。 乃nãi 至chí 將tương 聞văn 持trì 佛Phật 佛Phật 。 何hà 不bất 自tự 聞văn 聞văn 。 凡phàm 有hữu 三tam 偈kệ 。

復phục 次thứ 汝nhữ 聞văn 微vi 塵trần 佛Phật 六lục 句cú 。 正chánh 釋thích 阿A 難Nan 縱tung 強cưỡng 記ký 。 不bất 免miễn 落lạc 邪tà 思tư 二nhị 句cú 。 聞văn 非phi 自tự 然nhiên 生sanh 。 乃nãi 至chí 圓viên 通thông 實thật 如như 是thị 。 正chánh 釋thích 旋toàn 流lưu 獲hoạch 無vô 妄vọng 句cú 。 皆giai 正chánh 揀giản 耳nhĩ 根căn 一nhất 門môn 。 明minh 旋toàn 機cơ 反phản 聞văn 之chi 妙diệu 。 尅khắc 示thị 修tu 證chứng 。 為vi 一nhất 期kỳ 揀giản 法pháp 之chi 宗tông 要yếu 也dã 。 良lương 以dĩ 眾chúng 生sanh 無vô 始thỉ 已dĩ 來lai 。 盤bàn 洄hồi 五ngũ 濁trược 。 多đa 生sanh 身thân 土thổ 。 既ký 偏thiên 結kết 於ư 娑sa 婆bà 。 此thử 土thổ 根căn 機cơ 。 又hựu 偏thiên 利lợi 於ư 聲thanh 教giáo 。 是thị 以dĩ 三tam 賢hiền 十thập 聖thánh 不bất 出xuất 同đồng 居cư 。 即tức 彼bỉ 下hạ 品phẩm 鈍độn 根căn 。 亦diệc 知tri 循tuần 響hưởng 。 誰thùy 不bất 順thuận 此thử 方phương 之chi 土thổ 。 誰thùy 不bất 順thuận 此thử 土thổ 之chi 根căn 。 但đãn 以dĩ 結kết 使sử 弘hoằng 多đa 。 習tập 氣khí 濃nồng 厚hậu 。 不bất 認nhận 恆hằng 常thường 之chi 聞văn 性tánh 。 卻khước 狥# 生sanh 滅diệt 之chi 聲thanh 塵trần 。 本bổn 聞văn 一nhất 失thất 。 即tức 隨tùy 聞văn 相tương/tướng 而nhi 鈎câu 牽khiên 。 聲thanh 教giáo 不bất 真chân 。 翻phiên 依y 聲thanh 論luận 而nhi 顛điên 倒đảo 。 妄vọng 以dĩ 逐trục 妄vọng 。 迷mê 而nhi 積tích 迷mê 。 過quá 誤ngộ 滋tư 深thâm 淪luân 替thế 何hà 已dĩ 。 今kim 欲dục 開khai 陳trần 方phương 便tiện 。 疏sớ/sơ 淪luân 根căn 門môn 。 須tu 直trực 指chỉ 倒đảo 聞văn 之chi 機cơ 。 乃nãi 尅khắc 示thị 旋toàn 流lưu 之chi 法pháp 。 由do 循tuần 聲thanh 流lưu 轉chuyển 者giả 。 即tức 以dĩ 聲thanh 音âm 解giải 脫thoát 。 則tắc 循tuần 聲thanh 乃nãi 休hưu 復phục 之chi 因nhân 。 以dĩ 多đa 聞văn 畜súc 悟ngộ 者giả 。 仍nhưng 以dĩ 聞văn 性tánh 蠲quyên 除trừ 。 則tắc 多đa 聞văn 是thị 返phản 聞văn 之chi 路lộ 。 斯tư 則tắc 娑sa 婆bà 忍nhẫn 土thổ 。 普phổ 現hiện 妙diệu 嚴nghiêm 。 煩phiền 惱não 音âm 聞văn 。 無vô 非phi 清thanh 淨tịnh 所sở 以dĩ 愍mẫn 茲tư 淪luân 轉chuyển 。 仗trượng 此thử 撈# 攏# 欲dục 證chứng 圓viên 門môn 。 重trọng/trùng 須tu 揀giản 別biệt 者giả 也dã 。 上thượng 來lai 揀giản 根căn 。 為vi 揀giản 十thập 八bát 界giới 多đa 根căn 。 故cố 結kết 文văn 曰viết 。 云vân 何hà 入nhập 圓viên 通thông 。 此thử 中trung 揀giản 根căn 。 單đơn 揀giản 耳nhĩ 門môn 一nhất 根căn 。 故cố 結kết 文văn 曰viết 。 圓viên 通thông 法pháp 如như 是thị 。 偈kệ 不bất 牒điệp 云vân 何hà 。 而nhi 但đãn 結kết 如như 是thị 。 此thử 互hỗ 相tương 隱ẩn 顯hiển 。 影ảnh 略lược 之chi 妙diệu 也dã 。 十thập 八bát 界giới 徧biến 揀giản 多đa 根căn 。 只chỉ 為vì 開khai 顯hiển 耳nhĩ 根căn 。 今kim 耳nhĩ 門môn 又hựu 加gia 揀giản 別biệt 。 則tắc 娑sa 婆bà 國quốc 中trung 。 聲thanh 論luận 教giáo 體thể 。 清thanh 淨tịnh 宣tuyên 明minh 。 無vô 餘dư 法pháp 矣hĩ 。 故cố 結kết 示thị 曰viết 。 此thử 是thị 微vi 塵trần 佛Phật 。 一nhất 路lộ 涅Niết 槃Bàn 門môn 。 又hựu 曰viết 。 於ư 此thử 門môn 無vô 惑hoặc 。 方phương 便tiện 易dị 成thành 就tựu 。 言ngôn 此thử 門môn 者giả 。 一nhất 路lộ 涅Niết 槃Bàn 之chi 門môn 也dã 。 即tức 耳nhĩ 根căn 之chi 一nhất 門môn 。 亦diệc 即tức 十thập 八bát 界giới 之chi 多đa 門môn 也dã 。 此thử 門môn 中trung 即tức 收thu 是thị 揀giản 。 是thị 故cố 。 十thập 八bát 界giới 悉tất 揀giản 。 即tức 耳nhĩ 根căn 亦diệc 揀giản 此thử 門môn 中trung 即tức 揀giản 是thị 收thu 。 是thị 故cố 。 知tri 耳nhĩ 根căn 亦diệc 揀giản 。 方phương 知tri 十thập 八bát 界giới 齊tề 收thu 。 經Kinh 云vân 。 十thập 方phương 如Như 來Lai 。 一nhất 門môn 超siêu 出xuất 。 妙diệu 莊trang 嚴nghiêm 路lộ 。 此thử 所sở 謂vị 全toàn 揀giản 全toàn 收thu 者giả 也dã 科khoa 經kinh 者giả 不bất 曉hiểu 大đại 塗đồ 。 定định 指chỉ 十thập 八bát 界giới 全toàn 揀giản 。 耳nhĩ 門môn 全toàn 收thu 。 遮già 表biểu 予# 奪đoạt 。 迄hất 今kim 都đô 無vô 正chánh 義nghĩa 。 有hữu 由do 然nhiên 矣hĩ )# 。

(# ○# 〔# 偈kệ 云vân 〕# 。 今kim 此thử 娑Sa 婆Bà 國Quốc 。 聲thanh 論luận 得đắc 宣tuyên 明minh 。 應ưng 上thượng 佛Phật 出xuất 娑Sa 婆Bà 界Giới 。 此thử 方phương 真chân 教giáo 體thể 之chi 頌tụng 。 長trường/trưởng 無vô 偈kệ 有hữu 。 此thử 孤cô 起khởi 也dã 。 眾chúng 生sanh 迷mê 本bổn 聞văn 。 循tuần 聲thanh 故cố 流lưu 轉chuyển 。 此thử 頌tụng 長trường/trưởng 行hành 。 以dĩ 諸chư 眾chúng 生sanh 。 從tùng 無vô 始thỉ 來lai 。 循tuần 諸chư 色sắc 聲thanh 。 逐trục 念niệm 流lưu 轉chuyển 。 曾tằng 不bất 開khai 悟ngộ 。 性tánh 淨tịnh 妙diệu 常thường 。 不bất 循tuần 所sở 常thường 。 逐trục 諸chư 生sanh 滅diệt 等đẳng 。 阿A 難Nan 縱tung 強cưỡng 記ký 。 不bất 免miễn 落lạc 邪tà 思tư 。 此thử 頌tụng 長trường/trưởng 行hành 。 雖tuy 復phục 憶ức 持trì 。 十thập 方phương 如Như 來Lai 。 十Thập 二Nhị 部Bộ 經Kinh 。 人nhân 間gian 稱xưng 汝nhữ 。 多đa 聞văn 第đệ 一nhất 。 以dĩ 此thử 積tích 劫kiếp 。 多đa 聞văn 熏huân 習tập 。 不bất 能năng 免miễn 離ly 。 摩ma 登đăng 伽già 等đẳng 。 豈khởi 非phi 隨tùy 所sở 淪luân 。 旋toàn 流lưu 獲hoạch 無vô 妄vọng 。 此thử 頌tụng 長trường/trưởng 行hành 。 汝nhữ 今kim 欲dục 逆nghịch 。 生sanh 死tử 欲dục 流lưu 。 返phản 窮cùng 流lưu 根căn 。 至chí 不bất 生sanh 滅diệt 。 等đẳng 然nhiên 此thử 頌tụng 實thật 承thừa 佛Phật 勅sắc 。 加gia 被bị 當đương 來lai 。 故cố 重trọng/trùng 舉cử 娑sa 婆bà 聲thanh 論luận 。 以dĩ 彰chương 教giáo 體thể 。 文văn 多đa 重trọng/trùng 頌tụng 。 義nghĩa 實thật 孤cô 起khởi 也dã )# 。

(# [│/○]# 二nhị 諦đế 聽thính 返phản 源nguyên 二nhị )# 。

(# [?(▽/○)]# 一nhất 結kết 指chỉ 定định 門môn )# 。

阿A 難Nan 汝nhữ 諦đế 聽thính 。 我ngã 承thừa 佛Phật 威uy 力lực 。 宣tuyên 說thuyết 金kim 剛cang 王vương 。 如như 幻huyễn 不bất 思tư 議nghị 。 佛Phật 母mẫu 真chân 三tam 昧muội 。

【# 疏sớ/sơ 】# 金kim 剛cang 如như 幻huyễn 。 已dĩ 見kiến 上thượng 文văn 。 三tam 世thế 如Như 來Lai 。 一nhất 門môn 超siêu 出xuất 。 故cố 曰viết 佛Phật 母mẫu 。 又hựu 金kim 剛cang 。 空không 也dã 。 如như 幻huyễn 。 假giả 也dã 。 佛Phật 母mẫu 。 中trung 也dã (# 孤cô 山sơn 文văn )# 。

(# △# 〔# 涅Niết 槃Bàn 經Kinh 云vân 〕# 佛Phật 性tánh 者giả 。 即tức 首Thủ 楞Lăng 嚴Nghiêm 三Tam 昧Muội 。 是thị 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 。 之chi 母mẫu 〔# 標tiêu 指chỉ 〕# 此thử 即tức 。 首Thủ 楞Lăng 嚴Nghiêm 定Định 。 體thể 上thượng 具cụ 摩Ma 訶Ha 般Bát 若Nhã 解giải 脫thoát 。 三tam 德đức 祕bí 藏tạng 也dã )# 。

(# ○# 〔# 私tư 謂vị 〕# 世Thế 尊Tôn 重trùng 宣tuyên 偈kệ 曰viết 。 是thị 名danh 妙diệu 蓮liên 華hoa 。 金kim 剛cang 王vương 寶bảo 覺giác 。 如như 幻huyễn 三tam 摩ma 提đề 。 彈đàn 指chỉ 超siêu 無Vô 學Học 。 世Thế 尊Tôn 宣tuyên 說thuyết 此thử 偈kệ 。 乃nãi 是thị 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 威uy 神thần 之chi 力lực 。 故cố 文Văn 殊Thù 承thừa 佛Phật 威uy 力lực 。 重trọng/trùng 為vi 開khai 演diễn 。 而nhi 囑chúc 阿A 難Nan 以dĩ 諦đế 聽thính 也dã 。 經Kinh 云vân 。 承thừa 佛Phật 威uy 神thần 。 說thuyết 偈kệ 對đối 佛Phật 。 下hạ 偈kệ 云vân 。 皆giai 承thừa 佛Phật 威uy 神thần 。 皆giai 此thử 義nghĩa 也dã 。 以dĩ 此thử 文văn 長trường/trưởng 行hành 未vị 說thuyết 。 則tắc 為vi 孤cô 起khởi 。 以dĩ 增tăng 明minh 如Như 來Lai 前tiền 說thuyết 。 則tắc 亦diệc 為vi 重trọng/trùng 頌tụng 也dã 。 觀quán 音âm 言ngôn 蒙mông 彼bỉ 如Như 來Lai 。 授thọ 我ngã 如như 幻huyễn 。 聞văn 熏huân 聞văn 修tu 。 金Kim 剛Cang 三Tam 昧Muội 。 古cổ 佛Phật 所sở 授thọ 。 今kim 佛Phật 所sở 說thuyết 。 真chân 三tam 摩ma 地địa 。 無vô 二nhị 無vô 別biệt 。 故cố 偈kệ 不bất 重trọng/trùng 舉cử 。 亦diệc 影ảnh 略lược 也dã )# 。

(# [?(▽/○)]# 二nhị 斥xích 責trách 過quá 誤ngộ )# 。

汝nhữ 聞văn 微vi 塵trần 佛Phật 。 一nhất 切thiết 祕bí 密mật 門môn 。 欲dục 漏lậu 不bất 先tiên 除trừ 。 畜súc 聞văn 成thành 過quá 誤ngộ 。 將tương 聞văn 持trì 佛Phật 佛Phật 。 何hà 不bất 自tự 聞văn 聞văn 。

【# 疏sớ/sơ 】# 雖tuy 持trì 法Pháp 藏tạng 。 不bất 能năng 捨xả 聞văn 而nhi 觀quán 自tự 性tánh 。 故cố 成thành 過quá 矣hĩ 。 (# 〔# 宗tông 鏡kính 云vân 〕# 以dĩ 多đa 聞văn 強cường/cưỡng 記ký 。 是thị 識thức 邊biên 際tế 。 本bổn 非phi 實thật 故cố 。 若nhược 因nhân 聞văn 見kiến 性tánh 。 則tắc 多đa 聞văn 有hữu 助trợ 顯hiển 之chi 功công 。 若nhược 背bối/bội 性tánh 狥# 聞văn 。 則tắc 畜súc 聞văn 成thành 邪tà 思tư 過quá 誤ngộ )# 若nhược 將tương 世thế 間gian 隨tùy 聲Thanh 聞Văn 相tương/tướng 。 持trì 他tha 佛Phật 法Pháp 。 不bất 如như 返phản 照chiếu 自tự 己kỷ 聞văn 性tánh 。 成thành 真chân 三tam 昧muội 。 故cố 云vân 聞văn 聞văn (# 〔# 孤cô 山sơn 云vân 〕# 上thượng 聞văn 能năng 觀quán 之chi 智trí 。 下hạ 聞văn 所sở 觀quán 之chi 理lý )# 。

(# △# 〔# 溫ôn 陵lăng 云vân 〕# 佛Phật 佛Phật 。 謂vị 佛Phật 之chi 佛Phật 性tánh 。 聞văn 聞văn 謂vị 我ngã 之chi 聞văn 性tánh )# 。

(# △# 〔# 融dung 庵am 云vân 〕# 佛Phật 佛Phật 。 佛Phật 之chi 佛Phật 法Pháp 。 聞văn 聞văn 。 我ngã 之chi 聞văn 性tánh )# 。

(# △# 〔# 海hải 印ấn 云vân 〕# 諸chư 佛Phật 言ngôn 教giáo 。 文văn 字tự 般Bát 若Nhã 。 即tức 法Pháp 身thân 所sở 在tại 。 法pháp 亦diệc 名danh 佛Phật 。 故cố 言ngôn 佛Phật 佛Phật )# 。

(# ○# 〔# 私tư 謂vị 〕# 偈kệ 云vân 。 汝nhữ 聞văn 微vi 塵trần 佛Phật 。 一nhất 切thiết 秘bí 密mật 門môn 。 欲dục 漏lậu 不bất 先tiên 除trừ 。 畜súc 聞văn 成thành 過quá 誤ngộ 。 此thử 頌tụng 長trường/trưởng 行hành 。 汝nhữ 雖tuy 歷lịch 劫kiếp 。 憶ức 持trì 如Như 來Lai 。 祕bí 密mật 妙diệu 嚴nghiêm 。 不bất 如như 一nhất 日nhật 。 修tu 無vô 漏lậu 業nghiệp 。 及cập 何hà 須tu 持trì 我ngã 佛Phật 頂đảnh 神thần 咒chú 。 摩Ma 登Đăng 伽Già 心tâm 。 淫dâm 火hỏa 頓đốn 歇hiết 。 愛ái 河hà 乾can 枯khô 。 令linh 汝nhữ 解giải 脫thoát 等đẳng 。 長trường/trưởng 廣quảng 而nhi 偈kệ 略lược 也dã 。 將tương 聞văn 持trì 佛Phật 佛Phật 。 何hà 不bất 自tự 聞văn 聞văn 。 此thử 頌tụng 長trường/trưởng 行hành 。 菩Bồ 提Đề 涅Niết 槃Bàn 。 尚thượng 在tại 遙diêu 遠viễn 。 非phi 汝nhữ 歷lịch 劫kiếp 。 辛tân 勤cần 修tu 證chứng 。 雖tuy 復phục 憶ức 持trì 。 如Như 來Lai 十Thập 二Nhị 部Bộ 經Kinh 。 清thanh 淨tịnh 妙diệu 理lý 。 如như 恆Hằng 河Hà 沙sa 。 秪# 益ích 戲hí 論luận 等đẳng 。 長trường/trưởng 顯hiển 而nhi 偈kệ 隱ẩn 也dã )# 。

(# [│/○]# 三tam 顯hiển 示thị 觀quán 相tương/tướng 三tam )# 。

(# [?(▽/○)]# 一nhất 頓đốn 證chứng 旋toàn 脫thoát )# 。

聞văn 非phi 自tự 然nhiên 生sanh 。 因nhân 聲thanh 有hữu 名danh 字tự 。 旋toàn 聞văn 與dữ 聲thanh 脫thoát 。 能năng 脫thoát 欲dục 誰thùy 名danh 。 一nhất 根căn 既ký 返phản 源nguyên 。 六lục 根căn 成thành 解giải 脫thoát 。

【# 疏sớ/sơ 】# 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 之chi 聞văn 。 隨tùy 聲thanh 而nhi 有hữu 。 非phi 本bổn 然nhiên 性tánh 。 (# 〔# 私tư 謂vị 〕# 非phi 自tự 然nhiên 生sanh 。 即tức 四tứ 性tánh 非phi 無vô 因nhân 生sanh 也dã 。 因nhân 即tức 聲thanh 教giáo 。 是thị 因nhân 緣duyên 所sở 生sanh 法pháp 。 如như 上thượng 文văn 云vân 。 如như 汝nhữ 今kim 者giả 。 承thừa 聽thính 我ngã 法Pháp 。 此thử 則tắc 因nhân 聲thanh 。 而nhi 有hữu 分phân 別biệt 等đẳng 。 若nhược 能năng 離ly 緣duyên 觀quán 性tánh 。 聞văn 相tương/tướng 不bất 起khởi 。 動động 靜tĩnh 境cảnh 亡vong 。 能năng 所sở 不bất 拘câu 。 故cố 名danh 解giải 脫thoát 。 縛phược 既ký 無vô 得đắc 。 脫thoát 亦diệc 不bất 名danh 。 一nhất 根căn 既ký 然nhiên 。 六lục 根căn 皆giai 爾nhĩ (# 〔# 宗tông 鏡kính 云vân 〕# 今kim 時thời 多đa 迷mê 自tự 性tánh 本bổn 聞văn 。 但đãn 隨tùy 能năng 所sở 聞văn 相tương/tướng 。 一nhất 向hướng 循tuần 他tha 聲thanh 流lưu 轉chuyển 。 此thử 聲thanh 是thị 對đối 。 因nhân 緣duyên 所sở 生sanh 法pháp 。 非phi 真chân 實thật 有hữu 。 但đãn 因nhân 聲thanh 而nhi 立lập 名danh 字tự 。 因nhân 名danh 字tự 而nhi 有hữu 詮thuyên 表biểu 。 若nhược 旋toàn 復phục 本bổn 聞văn 。 則tắc 脫thoát 聲thanh 塵trần 之chi 境cảnh 。 所sở 脫thoát 之chi 境cảnh 既ký 虗hư 。 能năng 脫thoát 之chi 名danh 何hà 立lập 。 則tắc 能năng 脫thoát 所sở 脫thoát 皆giai 空không 。 若nhược 耳nhĩ 根căn 歸quy 本bổn 元nguyên 。 六lục 根căn 皆giai 寂tịch 滅diệt 。 以dĩ 六lục 根căn 同đồng 一nhất 心tâm 故cố )# 。

(# △# 〔# 吳ngô 興hưng 云vân 〕# 當đương 以dĩ 三tam 慧tuệ 。 旋toàn 此thử 根căn 境cảnh 。 俱câu 令linh 脫thoát 黏niêm )# 。

(# ○# 〔# 私tư 謂vị 〕# 偈kệ 云vân 。 聞văn 非phi 自tự 然nhiên 生sanh 。 因nhân 聲thanh 有hữu 名danh 字tự 。 此thử 頌tụng 長trường/trưởng 行hành 。 聲thanh 於ư 聞văn 中trung 。 自tự 有hữu 生sanh 滅diệt 。 非phi 為vi 汝nhữ 聞văn 。 聲thanh 生sanh 聲thanh 滅diệt 。 汝nhữ 尚thượng 顛điên 倒đảo 。 惑hoặc 聲thanh 為vi 聞văn 等đẳng 。 亦diệc 應ưng 前tiền 頌tụng 。 音âm 聲thanh 雜tạp 語ngữ 言ngôn 。 但đãn 依y 名danh 句cú 味vị 等đẳng 。 亦diệc 是thị 後hậu 來lai 應ưng 更cánh 頌tụng 也dã 。 旋toàn 聞văn 與dữ 聲thanh 脫thoát 。 能năng 脫thoát 欲dục 誰thùy 名danh 。 一nhất 根căn 既ký 返phản 源nguyên 。 六lục 根căn 成thành 解giải 脫thoát 。 此thử 頌tụng 長trường/trưởng 行hành 。 汝nhữ 但đãn 不bất 循tuần 。 動động 靜tĩnh 合hợp 離ly 。 恬điềm 變biến 通thông 塞tắc 。 生sanh 滅diệt 明minh 暗ám 。 如như 是thị 十thập 二nhị 。 諸chư 有hữu 為vi 相tướng 。 隨tùy 拔bạt 一nhất 根căn 。 脫thoát 黏niêm 內nội 伏phục 。 伏phục 歸quy 元nguyên 真chân 。 發phát 本bổn 明minh 耀diệu 。 耀diệu 性tánh 發phát 明minh 。 諸chư 餘dư 五ngũ 黏niêm 。 應ứng 拔bạt 圓viên 脫thoát 等đẳng 。 亦diệc 如như 觀Quán 音Âm 所sở 說thuyết 。 熏huân 聞văn 成thành 聞văn 。 六lục 根căn 銷tiêu 復phục 。 同đồng 於ư 聲thanh 聽thính 。 乃nãi 至chí 音âm 性tánh 圓viên 銷tiêu 。 觀quán 聽thính 返phản 入nhập 。 純thuần 音âm 無vô 塵trần 。 根căn 境cảnh 圓viên 融dung 。 無vô 對đối 所sở 對đối 等đẳng 。 此thử 一nhất 頌tụng 證chứng 明minh 耳nhĩ 根căn 圓viên 脫thoát 三tam 昧muội 。 義nghĩa 該cai 先tiên 後hậu 。 長trường/trưởng 廣quảng 而nhi 偈kệ 亦diệc 非phi 略lược 也dã 。 圭# 峰phong 圓viên 覺giác 疏sớ/sơ 。 引dẫn 此thử 偈kệ 釋thích 曰viết 。 此thử 文văn 是thị 判phán 觀quán 音âm 菩Bồ 薩Tát 。 返phản 聞văn 於ư 性tánh 。 餘dư 即tức 皆giai 通thông 。 故cố 得đắc 圓viên 通thông 也dã )# 。

(# [?(▽/○)]# 二nhị 塵trần 銷tiêu 覺giác 顯hiển )# 。

見kiến 聞văn 三tam 幻huyễn 翳ế 。 三tam 界giới 若nhược 空không 華hoa 。 聞văn 復phục 翳ế 根căn 除trừ 。 塵trần 銷tiêu 覺giác 圓viên 淨tịnh 。

〔# 宗tông 鏡kính 〕# 在tại 眼nhãn 曰viết 見kiến 。 在tại 耳nhĩ 曰viết 聞văn 。 若nhược 攝nhiếp 用dụng 歸quy 根căn 時thời 。 見kiến 聞văn 如như 幻huyễn 翳ế 。 若nhược 攝nhiếp 境cảnh 歸quy 心tâm 時thời 。 三tam 界giới 若nhược 空không 華hoa 。 則tắc 翳ế 滅diệt 塵trần 銷tiêu 。 覺giác 圓viên 心tâm 淨tịnh 【# 疏sớ/sơ 】# 。 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 。 迷mê 成thành 翳ế 眼nhãn 。 三tam 界giới 有hữu 法pháp 。 悉tất 是thị 空không 花hoa 。 見kiến 聞văn 體thể 虗hư 。 本bổn 不bất 可khả 得đắc 。 復phục 如như 幻huyễn 喻dụ 。 故cố 起khởi 信tín 云vân 。 三tam 界giới 虗hư 偽ngụy 。 唯duy 心tâm 所sở 作tác 。 上thượng 文văn 云vân 。 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 。 虗hư 妄vọng 病bệnh 緣duyên 。 故cố 有hữu 十thập 方phương 。 諸chư 有hữu 漏lậu 國quốc 。 翳ế 除trừ 華hoa 滅diệt 。 聞văn 復phục 塵trần 銷tiêu 。 妙diệu 覺giác 明minh 心tâm 。 顯hiển 然nhiên 圓viên 淨tịnh 。 此thử 分phần/phân 證chứng 也dã (# 〔# 熏huân 聞văn 云vân 〕# 復phục 其kỳ 本bổn 聞văn 。 分phần/phân 破phá 無vô 明minh 。 故cố 名danh 為vi 除trừ 。 覺giác 淨tịnh 。 謂vị 分phần/phân 真chân 智trí 。 淨tịnh 極cực 。 謂vị 真chân 智trí 究cứu 竟cánh )# 。

(# ○# 〔# 私tư 謂vị 〕# 偈kệ 云vân 。 見kiến 聞văn 如như 幻huyễn 翳ế 。 三tam 界giới 若nhược 空không 華hoa 。 此thử 頌tụng 世Thế 尊Tôn 重trùng 宣tuyên 偈kệ 。 真chân 性tánh 有hữu 為vi 空không 。 緣duyên 生sanh 故cố 如như 幻huyễn 。 無vô 為vi 無vô 起khởi 滅diệt 。 不bất 實thật 如như 空không 華hoa 。 又hựu 頌tụng 長trường/trưởng 行hành 。 由do 汝nhữ 無vô 始thỉ 。 心tâm 性tánh 狂cuồng 亂loạn 。 知tri 見kiến 妄vọng 發phát 。 發phát 狂cuồng 不bất 息tức 。 勞lao 見kiến 發phát 塵trần 。 如như 勞lao 目mục 睛tình 。 則tắc 有hữu 狂cuồng 華hoa 。 於ư 湛trạm 精tinh 明minh 。 無vô 因nhân 亂loạn 起khởi 。 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 山sơn 河hà 大đại 地địa 。 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 。 皆giai 即tức 狂cuồng 勞lao 。 顛điên 倒đảo 華hoa 相tướng 等đẳng 。 一nhất 十thập 四tứ 句cú 。 長trường/trưởng 廣quảng 而nhi 偈kệ 略lược 也dã 。 聞văn 復phục 翳ế 根căn 除trừ 。 塵trần 銷tiêu 覺giác 圓viên 淨tịnh 。 此thử 頌tụng 長trường/trưởng 行hành 。 根căn 結kết 若nhược 除trừ 。 塵trần 相tướng 自tự 滅diệt 。 諸chư 妄vọng 銷tiêu 亡vong 。 不bất 真chân 何hà 待đãi 等đẳng 。 又hựu 四tứ 不bất 思tư 議nghị 中trung 。 由do 我ngã 初sơ 獲hoạch 。 妙diệu 妙diệu 聞văn 心tâm 。 心tâm 精tinh 遺di 聞văn 。 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 。 不bất 能năng 分phân 隔cách 。 成thành 一nhất 圓viên 融dung 。 清thanh 淨tịnh 寶bảo 覺giác 。 亦diệc 是thị 觀quán 音âm 所sở 說thuyết 也dã )# 。

(# [?(▽/○)]# 三tam 覺giác 後hậu 卻khước 觀quán )# 。

淨tịnh 極cực 光quang 通thông 達đạt 。 寂tịch 照chiếu 含hàm 虗hư 空không 。 卻khước 來lai 觀quán 世thế 間gian 。 猶do 如như 夢mộng 中trung 事sự 。 摩Ma 登Đăng 伽Già 在tại 夢mộng 。 誰thùy 能năng 留lưu 汝nhữ 形hình 。

〔# 宗tông 鏡kính 〕# 但đãn 以dĩ 未vị 覺giác 悟ngộ 前tiền 。 於ư 染nhiễm 淨tịnh 中trung 。 有hữu 一nhất 毫hào 見kiến 聞văn 取thủ 捨xả 之chi 處xứ 。 皆giai 在tại 三tam 界giới 無vô 明minh 。 長trường 夜dạ 生sanh 死tử 夢mộng 中trung 。 纔tài 得đắc 見kiến 性tánh 。 便tiện 同đồng 覺giác 後hậu 。 自tự 覺giác 覺giác 他tha 。 故cố 名danh 為vi 佛Phật 。 【# 疏sớ/sơ 】# 淨tịnh 極cực 。 謂vị 滿mãn 淨tịnh 。 解giải 脫thoát 圓viên 也dã 。 光quang 通thông 達đạt 。 謂vị 滿mãn 覺giác 。 般Bát 若Nhã 備bị 也dã 。 寂tịch 照chiếu 。 謂vị 真chân 理lý 。 法Pháp 身thân 極cực 也dã 。 三tam 德đức 既ký 圓viên 。 三tam 障chướng 永vĩnh 盡tận 。 如như 大đại 夢mộng 寤ngụ 。 如như 蓮liên 華hoa 開khai 。 返phản 觀quán 世thế 間gian 。 欲dục 誰thùy 留lưu 礙ngại 。 此thử 極cực 證chứng 也dã (# 〔# 融dung 室thất 云vân 〕# 所sở 含hàm 虗hư 空không 。 性tánh 虗hư 空không 也dã 。 楞lăng 伽già 及cập 釋thích 論luận 。 皆giai 言ngôn 性tánh 虗hư 空không 故cố 。 逈huýnh 無vô 所sở 有hữu 。 唯duy 性tánh 空không 耳nhĩ )# 。

(# ○# 〔# 私tư 謂vị 〕# 偈kệ 云vân 。 淨tịnh 極cực 光quang 通thông 達đạt 。 寂tịch 照chiếu 含hàm 虗hư 空không 。 此thử 頌tụng 長trường/trưởng 行hành 。 而nhi 如Như 來Lai 藏tạng 。 唯duy 妙diệu 覺giác 明minh 。 圓viên 照chiếu 法Pháp 界Giới 。 乃nãi 至chí 不bất 動động 道Đạo 場Tràng 。 徧biến 十thập 方phương 界giới 。 心tâm 含hàm 十thập 方phương 無vô 盡tận 虗hư 空không 等đẳng 。 一nhất 十thập 二nhị 句cú 。 亦diệc 即tức 觀quán 音âm 自tự 說thuyết 。 忽hốt 然nhiên 超siêu 越việt 。 世thế 出xuất 世thế 間gian 。 十thập 方phương 圓viên 明minh 。 及cập 銷tiêu 塵trần 旋toàn 明minh 。 法Pháp 界Giới 身thân 心tâm 。 猶do 如như 琉lưu 璃ly 。 洞đỗng 徹triệt 無vô 礙ngại 也dã 。 卻khước 來lai 觀quán 世thế 間gian 猶do 如như 夢mộng 中trung 事sự 。 此thử 頌tụng 長trường/trưởng 行hành 。 得đắc 菩Bồ 提Đề 者giả 。 如như 寤ngụ 時thời 人nhân 。 說thuyết 夢mộng 中trung 事sự 。 心tâm 縱túng 精tinh 明minh 。 欲dục 何hà 因nhân 緣duyên 。 取thủ 夢mộng 中trung 物vật 。 況huống 復phục 無vô 因nhân 。 本bổn 無vô 所sở 有hữu 等đẳng 。 摩Ma 登Đăng 伽Già 在tại 夢mộng 。 誰thùy 能năng 留lưu 汝nhữ 形hình 。 此thử 頌tụng 長trường/trưởng 行hành 。 摩Ma 登Đăng 伽Già 心tâm 。 淫dâm 火hỏa 頓đốn 歇hiết 。 得đắc 阿A 那Na 含Hàm 。 于vu 我ngã 法Pháp 中trung 。 成thành 精tinh 進tấn 林lâm 。 愛ái 河hà 乾can 枯khô 。 令linh 汝nhữ 解giải 脫thoát 。 及cập 如như 摩Ma 登Đăng 伽Già 。 宿túc 為vi 淫dâm 女nữ 。 由do 神thần 咒chú 力lực 。 銷tiêu 其kỳ 愛ái 欲dục 。 法Pháp 中trung 今kim 名danh 。 性tánh 比Bỉ 丘Khâu 尼Ni 。 與dữ 羅La 睺Hầu 母mẫu 。 耶Da 輸Du 陀Đà 羅La 。 同đồng 悟ngộ 宿túc 因nhân 等đẳng )# 。

(# [│/○]# 四tứ 合hợp 喻dụ 根căn 結kết 二nhị )# 。

(# [?(▽/○)]# 一nhất 設thiết 喻dụ 六lục 根căn 息tức 幻huyễn )# 。

如như 世thế 巧xảo 幻huyễn 師sư 。 幻huyễn 作tác 諸chư 男nam 女nữ 。 雖tuy 見kiến 諸chư 根căn 動động 。 要yếu 以dĩ 一nhất 機cơ 抽trừu 。 息tức 機cơ 歸quy 寂tịch 然nhiên 。 諸chư 幻huyễn 成thành 無vô 性tánh 。

【# 疏sớ/sơ 】# 幻huyễn 師sư 。 真chân 性tánh 也dã 。 有hữu 隨tùy 緣duyên 義nghĩa 。 故cố 名danh 為vi 幻huyễn 。 幻huyễn 法pháp 。 無vô 明minh 也dã 。 男nam 女nữ 。 六lục 根căn 也dã 。 一nhất 機cơ 即tức 幻huyễn 法pháp 。 機cơ 息tức 幻huyễn 無vô 。 妄vọng 滅diệt 根căn 復phục 。 (# 〔# 吳ngô 興hưng 云vân 〕# 幻huyễn 師sư 喻dụ 真Chân 如Như 。 幻huyễn 作tác 喻dụ 隨tùy 緣duyên 。 真chân 妄vọng 和hòa 合hợp 。 變biến 成thành 六lục 根căn 。 如như 幻huyễn 作tác 諸chư 男nam 女nữ 或hoặc 幻huyễn 師sư 。 無vô 明minh 也dã 。 幻huyễn 法pháp 。 心tâm 識thức 也dã 。 餘dư 同đồng 前tiền 配phối 。 所sở 幻huyễn 男nam 女nữ 。 必tất 有hữu 所sở 依y 。 喻dụ 真chân 性tánh 也dã (# 〔# 融dung 室thất 云vân 〕# 。 幻huyễn 作tác 諸chư 男nam 女nữ 。 喻dụ 幻huyễn 無vô 明minh 力lực 。 幻huyễn 出xuất 諸chư 眾chúng 生sanh 。

(# △# 〔# 圓viên 覺giác 鈔sao 〕# 。 雖tuy 見kiến 諸chư 根căn 動động 。 要yếu 以dĩ 一nhất 機cơ 抽trừu 。 即tức 論luận 中trung 一nhất 識thức 應ưng 六lục 根căn 也dã 。 分phân 離ly 識thức 者giả 。 依y 于vu 六lục 根căn 。 別biệt 取thủ 六lục 塵trần 故cố 。 即tức 是thị 一nhất 體thể 成thành 多đa 用dụng 也dã 〔# 標tiêu 指chỉ 云vân 〕# 第đệ 八bát 識thức 成thành 六lục 根căn 。 雖tuy 見kiến 諸chư 根căn 動động 者giả 。 元nguyên 依y 一nhất 精tinh 明minh 。 分phân 成thành 六lục 和hòa 合hợp 也dã )# 。

(# ○# 〔# 引dẫn 證chứng 〕# 〔# 列liệt 子tử 云vân 〕# 周chu 穆mục 王vương 西tây 巡tuần 守thủ 。 有hữu 獻hiến 工công 人nhân 名danh 偃yển 師sư 者giả 。 曰viết 。 臣thần 之chi 所sở 造tạo 能năng 倡xướng 者giả 。 穆mục 王vương 驚kinh 視thị 之chi 。 趣thú 步bộ 俯phủ 仰ngưỡng 。 信tín 人nhân 也dã 。 巧xảo 夫phu 顉# 其kỳ 頤di 。 則tắc 歌ca 合hợp 律luật 。 撫phủ 其kỳ 手thủ 。 則tắc 舞vũ 應ưng 節tiết 。 王vương 以dĩ 為vi 實thật 人nhân 也dã 。 與dữ 盛thịnh 姬# 內nội 御ngự 並tịnh 觀quán 之chi 。 伎kỹ 將tương 終chung 。 倡xướng 者giả 瞬thuấn 其kỳ 目mục 而nhi 招chiêu 王vương 之chi 左tả 右hữu 侍thị 妾thiếp 。 王vương 大đại 怒nộ 。 立lập 欲dục 誅tru 偃yển 師sư 。 偃yển 師sư 大đại 懾nhiếp 。 立lập 剖phẫu 散tán 倡xướng 者giả 。 以dĩ 示thị 王vương 。 皆giai 傳truyền 會hội 革cách 木mộc 膠giao 漆tất 。 白bạch 黑hắc 丹đan 青thanh 之chi 所sở 為vi 。 內nội 則tắc 肝can 膽đảm 心tâm 肺phế 。 脾tì 腎thận 腸tràng 胃vị 。 外ngoại 則tắc 筋cân 骨cốt 支chi 節tiết 。 皮bì 毛mao 齒xỉ 髮phát 。 皆giai 假giả 物vật 也dã 。 而nhi 無vô 不bất 畢tất 具cụ 者giả 。 合hợp 會hội 復phục 如như 初sơ 見kiến 。 王vương 試thí 廢phế 其kỳ 心tâm 。 則tắc 口khẩu 不bất 能năng 言ngôn 。 試thí 廢phế 其kỳ 肝can 。 則tắc 目mục 不bất 能năng 視thị 。 廢phế 其kỳ 腎thận 。 則tắc 足túc 不bất 能năng 步bộ 。 穆mục 王vương 始thỉ 說thuyết 而nhi 嘆thán 曰viết 。 人nhân 之chi 巧xảo 。 乃nãi 可khả 與dữ 造tạo 物vật 者giả 同đồng 功công 乎hồ 。 張trương 湛trạm 曰viết 。 此thử 皆giai 以dĩ 機cơ 關quan 相tương/tướng 使sử 。 去khứ 其kỳ 機cơ 關quan 之chi 主chủ 。 則tắc 不bất 能năng 相tương/tướng 制chế 。 智trí 論luận 曰viết 。 佛Phật 所sở 說thuyết 法Pháp 。 皆giai 無vô 有hữu 我ngã 。 亦diệc 無vô 我ngã 所sở 。 但đãn 諸chư 法pháp 和hòa 合hợp 。 假giả 名danh 眾chúng 生sanh 。 如như 機cơ 關quan 木mộc 人nhân 。 雖tuy 能năng 動động 作tác 。 內nội 無vô 有hữu 主chủ 。 亦diệc 同đồng 偃yển 師sư 之chi 喻dụ 也dã )# 。

(# ○# 〔# 私tư 謂vị 〕# 解giải 此thử 偈kệ 者giả 靡mĩ 不bất 取thủ 喻dụ 幻huyễn 巧xảo 。 貼# 釋thích 六lục 根căn 。 以dĩ 長trường/trưởng 偈kệ 類loại 例lệ 取thủ 之chi 。 長trường/trưởng 無vô 偈kệ 有hữu 。 應ưng 在tại 孤cô 起khởi 之chi 科khoa 。 蒙mông 再tái 三tam 繙# 繹# 。 竊thiết 謂vị 此thử 偈kệ 。 當đương 為vi 應ưng 頌tụng 。 乃nãi 頌tụng 長trường/trưởng 行hành 。 阿A 難Nan 請thỉnh 問vấn 舒thư 結kết 倫luân 次thứ 。 如Như 來Lai 取thủ 華hoa 巾cân 綰oản 結kết 。 次thứ 第đệ 舒thư 解giải 。 一nhất 分phần/phân 問vấn 答đáp 之chi 文văn 。 文văn 雖tuy 孤cô 起khởi 。 義nghĩa 實thật 重trọng/trùng 頌tụng 也dã 。 何hà 以dĩ 明minh 之chi 。 西tây 國quốc 諸chư 大đại 幻huyễn 師sư 。 作tác 種chủng 種chủng 幻huyễn 事sự 。 大đại 者giả 能năng 幻huyễn 化hóa 城thành 邑ấp 樓lâu 閣các 。 象tượng 馬mã 牛ngưu 羊dương 。 伎kỹ 樂nhạc 男nam 女nữ 。 種chủng 種chủng 諸chư 物vật 。 小tiểu 者giả 結kết 手thủ 巾cân 成thành 免miễn 。 結kết 巾cân 為vi 兔thố 頭đầu 。 又hựu 結kết 出xuất 兔thố 耳nhĩ 。 皆giai 所sở 謂vị 幻huyễn 法pháp 也dã 。 如Như 來Lai 綰oản 疊điệp 華hoa 巾cân 。 與dữ 夫phu 幻huyễn 師sư 。 幻huyễn 作tác 男nam 女nữ 。 皆giai 是thị 幻huyễn 事sự 。 此thử 頌tụng 取thủ 幻huyễn 人nhân 幻huyễn 作tác 之chi 男nam 女nữ 六lục 根căn 。 譬thí 如Như 來Lai 手thủ 中trung 。 之chi 解giải 縈oanh 六lục 結kết 。 正chánh 以dĩ 幻huyễn 事sự 喻dụ 幻huyễn 法pháp 也dã 。 於ư 幻huyễn 巾cân 綰oản 為vi 六lục 結kết 。 則tắc 以dĩ 六lục 結kết 為vi 六lục 根căn 。 於ư 幻huyễn 人nhân 作tác 為vi 六lục 根căn 。 則tắc 以dĩ 六lục 根căn 為vi 六lục 結kết 。 根căn 結kết 無vô 二nhị 。 法pháp 喻dụ 一nhất 齊tề 。 不bất 待đãi 比tỉ 量lượng 也dã 。 偈kệ 云vân 。 如như 世thế 巧xảo 幻huyễn 師sư 。 幻huyễn 作tác 諸chư 男nam 女nữ 。 長trường/trưởng 行hành 則tắc 曰viết 。 汝nhữ 知tri 此thử 巾cân 。 元nguyên 止chỉ 一nhất 條điều 。 我ngã 六lục 綰oản 時thời 。 名danh 有hữu 六lục 結kết 。 巾cân 體thể 是thị 同đồng 。 因nhân 結kết 有hữu 異dị 。 偈kệ 云vân 。 雖tuy 見kiến 諸chư 根căn 動động 。 要yếu 以dĩ 一nhất 機cơ 抽trừu 。 長trường/trưởng 行hành 則tắc 曰viết 。 佛Phật 言ngôn 如như 是thị 。 六lục 結kết 不bất 同đồng 。 循tuần 顧cố 本bổn 因nhân 。 一nhất 巾cân 所sở 造tạo 。 令linh 其kỳ 雜tạp 亂loạn 。 終chung 不bất 得đắc 成thành 。 偈kệ 云vân 。 息tức 機cơ 歸quy 寂tịch 然nhiên 。 諸chư 幻huyễn 成thành 無vô 性tánh 。 長trường/trưởng 行hành 則tắc 曰viết 。 當đương 於ư 結kết 心tâm 。 解giải 即tức 分phân 散tán 。 若nhược 欲dục 除trừ 結kết 。 當đương 於ư 結kết 心tâm 。 又hựu 曰viết 。 根căn 結kết 若nhược 除trừ 。 塵trần 相tướng 自tự 滅diệt 。 此thử 根căn 初sơ 解giải 。 先tiên 得đắc 人nhân 空không 。 六lục 結kết 之chi 綰oản 成thành 。 由do 於ư 一nhất 結kết 。 六lục 根căn 之chi 發phát 動động 。 由do 於ư 一nhất 機cơ 。 結kết 之chi 與dữ 根căn 。 曾tằng 無vô 二nhị 幻huyễn 。 解giải 結kết 之chi 與dữ 息tức 機cơ 。 亦diệc 無vô 二nhị 法pháp 。 以dĩ 是thị 中trung 解giải 結kết 一nhất 門môn 。 自tự 說thuyết 第đệ 二nhị 決quyết 定định 義nghĩa 去khứ 。 牒điệp 釋thích 多đa 端đoan 。 文văn 長trường/trưởng 理lý 變biến 。 撮toát 略lược 綱cương 要yếu 。 束thúc 歸quy 一nhất 頌tụng 之chi 中trung 。 取thủ 六lục 對đối 之chi 例lệ 。 亦diệc 所sở 謂vị 法pháp 喻dụ 不bất 同đồng 者giả 也dã 。

復phục 次thứ 。 巧xảo 幻huyễn 師sư 。 喻dụ 如Như 來Lai 藏tạng 心tâm 。 長trường/trưởng 行hành 言ngôn 。 清thanh 淨tịnh 本bổn 然nhiên 。 妙diệu 覺giác 明minh 空không 者giả 。 是thị 也dã 。 幻huyễn 師sư 幻huyễn 法pháp 。 喻dụ 由do 妄vọng 明minh 而nhi 起khởi 能năng 所sở 三tam 細tế 六lục 麤thô 如như 以dĩ 幻huyễn 法pháp 。 幻huyễn 作tác 男nam 女nữ 。 六lục 根căn 宛uyển 然nhiên 。 長trường/trưởng 行hành 言ngôn 。 色sắc 香hương 味vị 觸xúc 。 六lục 種chủng 成thành 就tựu 。 從tùng 妄vọng 見kiến 生sanh 。 山sơn 河hà 大đại 地địa 。 諸chư 有hữu 為vi 相tướng 。 是thị 也dã 。 根căn 動động 機cơ 抽trừu 。 根căn 息tức 幻huyễn 寂tịch 。 喻dụ 於ư 了liễu 妄vọng 達đạt 空không 。 頓đốn 息tức 妄vọng 明minh 。 離ly 諸chư 能năng 所sở 。 故cố 曰viết 。 息tức 機cơ 歸quy 寂tịch 然nhiên 。 諸chư 幻huyễn 成thành 無vô 性tánh 。 長trường/trưởng 行hành 言ngôn 。 此thử 迷mê 無vô 本bổn 。 性tánh 畢tất 竟cánh 空không 。 覺giác 迷mê 迷mê 滅diệt 。 覺giác 不bất 生sanh 迷mê 。 又hựu 曰viết 。 則tắc 汝nhữ 心tâm 中trung 。 演Diễn 若Nhã 達Đạt 多Đa 。 狂cuồng 性tánh 自tự 歇hiết 。 歇hiết 即tức 菩Bồ 提Đề 。 勝thắng 淨tịnh 明minh 心tâm 。 本bổn 周chu 法Pháp 界Giới 。 是thị 也dã 。

復phục 次thứ 。 幻huyễn 師sư 作tác 男nam 女nữ 是thị 幻huyễn 。 世thế 間gian 六lục 根căn 男nam 女nữ 亦diệc 幻huyễn 。 慶khánh 喜hỷ 登đăng 伽già 。 豈khởi 非phi 幻huyễn 人nhân 男nam 女nữ 乎hồ 。 偈kệ 曰viết 摩Ma 登Đăng 伽Già 在tại 夢mộng 。 誰thùy 能năng 留lưu 汝nhữ 形hình 。 機cơ 抽trừu 機cơ 息tức 。 機cơ 關quan 在tại 手thủ 。 如Như 來Lai 則tắc 巧xảo 幻huyễn 之chi 偃yển 師sư 也dã 。 重trùng 宣tuyên 偈kệ 曰viết 。 非phi 幻huyễn 成thành 幻huyễn 法pháp 。 即tức 此thử 偈kệ 幻huyễn 作tác 諸chư 男nam 女nữ 也dã 。 非phi 幻huyễn 尚thượng 不bất 生sanh 。 幻huyễn 法pháp 云vân 何hà 立lập 。 即tức 此thử 偈kệ 諸chư 幻huyễn 成thành 無vô 性tánh 也dã 。 如như 幻huyễn 三tam 摩ma 提đề 。 金kim 剛cang 王vương 寶bảo 覺giác 。 佛Phật 與dữ 菩Bồ 薩Tát 轉chuyển 相tương/tướng 傳truyền 授thọ 。 同đồng 此thử 如như 幻huyễn 不bất 思tư 議nghị 。 真chân 三tam 昧muội 法Pháp 門môn 也dã 。 央ương 掘quật 羅la 經kinh 偈kệ 曰viết 。 如Như 來Lai 所sở 作tác 幻huyễn 。 眾chúng 幻huyễn 中trung 之chi 主chủ 。 又hựu 曰viết 。 當đương 知tri 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 一nhất 切thiết 幻huyễn 中trung 王vương 。 若nhược 我ngã 世Thế 尊Tôn 。 豈khởi 非phi 十thập 方phương 十thập 界giới 。 世thế 出xuất 世thế 間gian 。 第đệ 一nhất 大đại 幻huyễn 師sư 乎hồ 。 是thị 二nhị 經kinh 皆giai 以dĩ 文Văn 殊Thù 。 為vi 證chứng 明minh 也dã )# 。

(# [?(▽/○)]# 二nhị 合hợp 明minh 六lục 用dụng 返phản 源nguyên )# 。

六lục 根căn 亦diệc 如như 是thị 。 元nguyên 依y 一nhất 精tinh 明minh 。 分phân 成thành 六lục 和hòa 合hợp 。 一nhất 處xứ 成thành 休hưu 復phục 。 六lục 用dụng 皆giai 不bất 成thành 。

【# 疏sớ/sơ 】# 初sơ 句cú 總tổng 標tiêu 。 次thứ 句cú 合hợp 幻huyễn 師sư 。 次thứ 句cú 合hợp 男nam 女nữ 。 後hậu 二nhị 句cú 。 合hợp 息tức 機cơ 等đẳng 。 耳nhĩ 根căn 無vô 明minh 若nhược 破phá 。 餘dư 根căn 亦diệc 破phá 。 故cố 皆giai 不bất 成thành (# 〔# 標tiêu 指chỉ 〕# 一nhất 精tinh 明minh 。 合hợp 真chân 性tánh 無vô 明minh 也dã 。 謂vị 生sanh 滅diệt 依y 不bất 生sanh 滅diệt 而nhi 起khởi 。 名danh 阿a 賴lại 耶da 。 成thành 六lục 根căn 。 耳nhĩ 根căn 若nhược 破phá 。 餘dư 根căn 清thanh 淨tịnh )# 。

(# △# 〔# 谷cốc 響hưởng 云vân 〕# 休hưu 。 善thiện 也dã 。 善thiện 復phục 其kỳ 性tánh 也dã 。 又hựu 歇hiết 也dã 。 歇hiết 脫thoát 黏niêm 合hợp 而nhi 復phục 其kỳ 性tánh 也dã )# 。

(# △# 〔# 紫tử 栢# 云vân 〕# 開khai 眼nhãn 與dữ 醒tỉnh 中trung 色sắc 塵trần 和hòa 合hợp 。 合hợp 眼nhãn 與dữ 夢mộng 中trung 色sắc 塵trần 和hòa 合hợp 。 六lục 根căn 與dữ 六lục 塵trần 和hòa 合hợp 。 若nhược 醒tỉnh 若nhược 夢mộng 。 塵trần 塵trần 相tương/tướng 受thọ 。 自tự 無vô 始thỉ 已dĩ 來lai 。 無vô 剎sát 那na 頃khoảnh 。 不bất 和hòa 合hợp 者giả )# 。

(# ○# 〔# 私tư 謂vị 〕# 偈kệ 云vân 。 六lục 根căn 亦diệc 如như 是thị 。 即tức 同đồng 舒thư 結kết 中trung 長trường/trưởng 行hành 。 則tắc 汝nhữ 六lục 根căn 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 及cập 六lục 解giải 一nhất 亡vong 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 等đẳng 。 元nguyên 依y 一nhất 精tinh 明minh 。 分phân 成thành 六lục 和hòa 合hợp 。 此thử 頌tụng 長trường/trưởng 行hành 。 當đương 知tri 是thị 根căn 。 非phi 一nhất 非phi 六lục 。 由do 無vô 始thỉ 來lai 。 淪luân 替thế 顛điên 倒đảo 。 故cố 於ư 圓viên 湛trạm 。 六lục 一nhất 義nghĩa 生sanh 。 乃nãi 至chí 由do 明minh 暗ám 等đẳng 。 二nhị 種chủng 相tướng 形hình 。 於ư 妙diệu 圓viên 中trung 。 黏niêm 湛trạm 發phát 見kiến 等đẳng 。 文văn 凡phàm 二nhị 十thập 行hành 。 一nhất 處xứ 成thành 休hưu 復phục 。 六lục 用dụng 皆giai 不bất 成thành 。 此thử 頌tụng 長trường/trưởng 行hành 。 今kim 汝nhữ 但đãn 於ư 。 一nhất 門môn 深thâm 入nhập 。 入nhập 一nhất 無vô 妄vọng 。 彼bỉ 六lục 知tri 根căn 。 一nhất 時thời 清thanh 淨tịnh 。 及cập 如Như 來Lai 今kim 日nhật 。 若nhược 總tổng 解giải 除trừ 。 結kết 若nhược 不bất 生sanh 。 則tắc 無vô 彼bỉ 此thử 。 尚thượng 不bất 名danh 一nhất 。 六lục 云vân 何hà 成thành 。 皆giai 長trường/trưởng 廣quảng 而nhi 偈kệ 略lược 也dã )# 。

(# [│/○]# 五ngũ 觀quán 成thành 利lợi 益ích 二nhị )# 。

(# [?(▽/○)]# 一nhất 略lược 明minh 觀quán 位vị )# 。

塵trần 垢cấu 應ứng 念niệm 銷tiêu 。 成thành 圓viên 明minh 淨tịnh 妙diệu 。 餘dư 塵trần 尚thượng 諸chư 覺giác 。 明minh 極cực 即tức 如Như 來Lai 。

【# 疏sớ/sơ 】# 一nhất 根căn 若nhược 復phục 。 塵trần 垢cấu 自tự 銷tiêu 。 上thượng 文văn 云vân 。 想tưởng 相tướng 為vi 塵trần 。 乃nãi 至chí 應ứng 時thời 清thanh 明minh 等đẳng 。 故cố 云vân 成thành 圓viên 明minh 淨tịnh 妙diệu 。 此thử 則tắc 三tam 德đức 圓viên 顯hiển 。 不bất 縱tung 橫hoành 並tịnh 列liệt 。 故cố 名danh 為vi 妙diệu 。 後hậu 二nhị 句cú 。 結kết 成thành 位vị 。 前tiền 句cú 。 斷đoạn 德đức 未vị 圓viên 。 後hậu 句cú 。 智trí 德đức 備bị 滿mãn 。 互hỗ 現hiện 可khả 知tri (# 〔# 標tiêu 指chỉ 〕# 結kết 成thành 因nhân 果quả 之chi 位vị 也dã 。 十Thập 地Địa 滿mãn 心tâm 。 尚thượng 居cư 有hữu 學học 。 葢# 有hữu 佛Phật 地địa 障chướng 。 觀quán 法Pháp 身thân 如như 隔cách 羅la 穀cốc 觀quán 月nguyệt 。 為vi 斷đoạn 德đức 未vị 圓viên 。 下hạ 句cú 約ước 妙diệu 覺giác 位vị 。 即tức 究cứu 竟cánh 覺giác 也dã )# 。

(# △# 〔# 合hợp 論luận 云vân 〕# 。 淨tịnh 心tâm 菩Bồ 薩Tát 。 以dĩ 盡tận 微vi 細tế 用dụng 。 名danh 受thọ 用dụng 身thân 者giả 。 以dĩ 有hữu 業nghiệp 識thức 細tế 相tương/tướng 。 謂vị 之chi 菩Bồ 薩Tát 位vị 中trung 。 故cố 曰viết 。 餘dư 塵trần 尚thượng 諸chư 學học 。 若nhược 離ly 業nghiệp 識thức 。 則tắc 無vô 可khả 見kiến 。 謂vị 之chi 如Như 來Lai 法Pháp 身thân 。 故cố 曰viết 明minh 極cực 即tức 如Như 來Lai 。

(# △# 〔# 溫ôn 陵lăng 云vân 〕# 細tế 惑hoặc 未vị 盡tận 曰viết 餘dư 塵trần 。 分phần/phân 證chứng 未vị 滿mãn 曰viết 諸chư 學học )# 。

(# ○# 〔# 私tư 謂vị 〕# 塵trần 垢cấu 應ưng 念niệm 消tiêu 。 成thành 圓viên 明minh 淨tịnh 妙diệu 。 此thử 頌tụng 長trường/trưởng 行hành 。 緣duyên 見kiến 因nhân 明minh 。 暗ám 成thành 無vô 見kiến 。 不bất 明minh 自tự 發phát 。 則tắc 諸chư 暗ám 相tướng 。 永vĩnh 不bất 能năng 昏hôn 。 根căn 塵trần 既ký 銷tiêu 。 云vân 何hà 覺giác 明minh 。 不bất 成thành 圓viên 妙diệu 等đẳng 。 又hựu 云vân 。 若nhược 棄khí 生sanh 滅diệt 。 守thủ 於ư 真chân 常thường 。 常thường 光quang 現hiện 前tiền 。 根căn 塵trần 識thức 心tâm 。 應ứng 時thời 銷tiêu 落lạc 。 想tưởng 相tướng 為vi 塵trần 。 識thức 情tình 為vi 垢cấu 。 二nhị 俱câu 遠viễn 離ly 。 則tắc 汝nhữ 法pháp 眼nhãn 。 應ứng 時thời 清thanh 明minh 。 云vân 何hà 不bất 成thành 。 無vô 上thượng 知tri 覺giác 。 餘dư 塵trần 尚thượng 諸chư 學học 。 明minh 極cực 即tức 如Như 來Lai 。 此thử 頌tụng 長trường/trưởng 行hành 。 如như 澄trừng 濁trược 水thủy 。 貯trữ 於ư 靜tĩnh 器khí 。 器khí 深thâm 不bất 動động 。 沙sa 土thổ 自tự 沈trầm 。 清thanh 水thủy 現hiện 前tiền 。 名danh 為vi 初Sơ 伏Phục 客Khách 塵Trần 煩Phiền 惱Não 。 去khứ 泥nê 純thuần 水thủy 。 名danh 為vi 永Vĩnh 斷Đoạn 根Căn 本Bổn 無Vô 明Minh 。 明minh 相tướng 精tinh 純thuần 。 一nhất 切thiết 變biến 現hiện 。 不bất 為vị 煩phiền 惱não 。 皆giai 合hợp 涅Niết 槃Bàn 。 清thanh 淨tịnh 妙diệu 德đức 。

(# [?(▽/○)]# 二nhị 尅khắc 示thị 觀quán 門môn )# 。

大đại 眾chúng 及cập 阿A 難Nan 。 旋toàn 汝nhữ 倒đảo 聞văn 機cơ 。 反phản 聞văn 聞văn 自tự 性tánh 。 性tánh 成thành 無vô 上thượng 道Đạo 。 圓viên 通thông 實thật 如như 是thị 。

【# 疏sớ/sơ 】# 勸khuyến 復phục 顛điên 倒đảo 聞văn 根căn 。 返phản 觀quán 聞văn 性tánh 。 聞văn 性tánh 圓viên 成thành 。 菩Bồ 提Đề 可khả 冀ký 。 (# 〔# 溫ôn 陵lăng 云vân 〕# 能năng 旋toàn 倒đảo 妄vọng 。 反phản 聞văn 自tự 性tánh 。 必tất 資tư 此thử 性tánh 。 成thành 無vô 上thượng 道Đạo 後hậu 一nhất 句cú 。 結kết 指chỉ 印ấn 成thành 。

△# 〔# 宗tông 鏡kính 〕# 。 無vô 始thỉ 已dĩ 來lai 。 皆giai 是thị 執chấp 聲thanh 為vi 聞văn 而nhi 生sanh 顛điên 倒đảo 。 如như 今kim 以dĩ 聲thanh 為vi 文văn 。 背bối/bội 心tâm 循tuần 境cảnh 。 豈khởi 不bất 是thị 倒đảo 聞văn 之chi 機cơ 。 若nhược 能năng 旋toàn 聲thanh 塵trần 之chi 有hữu 流lưu 。 復phục 本bổn 性tánh 之chi 無vô 妄vọng 。 則tắc 是thị 返phản 聞văn 自tự 性tánh 。 得đắc 本bổn 歸quy 元nguyên 。 內nội 滅diệt 翳ế 根căn 。 外ngoại 銷tiêu 塵trần 境cảnh 。 能năng 所sở 既ký 脫thoát 。 本bổn 覺giác 道đạo 成thành 。 寂tịch 照chiếu 圓viên 通thông 。 真chân 實thật 如như 是thị 。 〔# 標tiêu 指chỉ 〕# 從tùng 聞văn 思tư 修tu 而nhi 見kiến 性tánh 。 印ấn 成thành 觀quán 音âm 也dã )# 。

(# △# 〔# 補bổ 遺di 云vân 〕# 反phản 聞văn 。 不bất 循tuần 塵trần 也dã 。 聞văn 自tự 性tánh 者giả 。 即tức 以dĩ 耳nhĩ 聞văn 之chi 性tánh 為vi 所sở 聞văn 。 能năng 聞văn 即tức 觀quán 也dã 。 何hà 不bất 自tự 聞văn 聞văn 亦diệc 然nhiên )# 。

(# ○# 〔# 私tư 謂vị 〕# 此thử 一nhất 頌tụng 。 乃nãi 文Văn 殊Thù 奉phụng 佛Phật 慈từ 旨chỉ 。 揀giản 根căn 已dĩ 畢tất 。 宣tuyên 告cáo 阿A 難Nan 大đại 眾chúng 。 勸khuyến 修tu 策sách 進tiến 之chi 詞từ 。 次thứ 下hạ 三tam 頌tụng 。 尅khắc 示thị 一nhất 門môn 。 廣quảng 明minh 加gia 被bị 。 迴hồi 環hoàn 懾nhiếp 疊điệp 。 以dĩ 結kết 成thành 一nhất 頌tụng 之chi 體thể 也dã )# 。

(# ○# 偈kệ 云vân 。 旋toàn 汝nhữ 倒đảo 聞văn 機cơ 。 返phản 聞văn 聞văn 自tự 性tánh 。 此thử 頌tụng 長trường/trưởng 行hành 。 以dĩ 湛trạm 旋toàn 其kỳ 。 虗hư 妄vọng 滅diệt 生sanh 。 復phục 還hoàn 元nguyên 覺giác 。 及cập 逆nghịch 彼bỉ 無vô 始thỉ 。 織chức 妄vọng 業nghiệp 流lưu 。 得đắc 循tuần 圓viên 通thông 等đẳng 。 亦diệc 頌tụng 觀quán 音âm 所sở 說thuyết 。 知tri 見kiến 旋toàn 復phục 。 觀quán 聽thính 旋toàn 復phục 。 觀quán 聽thính 返phản 入nhập 。 滅diệt 音âm 圓viên 聞văn 。 銷tiêu 塵trần 旋toàn 明minh 。 融dung 形hình 復phục 聞văn 。 得đắc 圓viên 通thông 本bổn 根căn 。 發phát 妙diệu 耳nhĩ 門môn 也dã 。 上thượng 云vân 。 要yếu 以dĩ 一nhất 機cơ 抽trừu 。 此thử 云vân 。 旋toàn 汝nhữ 倒đảo 聞văn 機cơ 。 抽trừu 機cơ 是thị 喻dụ 。 旋toàn 機cơ 是thị 法pháp 。 只chỉ 此thử 一nhất 機cơ 。 偈kệ 中trung 法pháp 喻dụ 㸦# 顯hiển 也dã 。 性tánh 成thành 無vô 上thượng 道Đạo 。 此thử 頌tụng 長trường/trưởng 行hành 。 依y 不bất 生sanh 。 滅diệt 圓viên 湛trạm 性tánh 成thành 。 及cập 汝nhữ 今kim 諸chư 根căn 。 若nhược 圓viên 拔bạt 已dĩ 。 內nội 瑩oánh 發phát 光quang 。 如như 是thị 浮phù 塵trần 。 及cập 器khí 世thế 間gian 。 諸chư 變biến 化hóa 相tướng 。 如như 湯thang 消tiêu 氷băng 。 應ứng 念niệm 化hóa 成thành 。 無vô 上thượng 知tri 覺giác 。 已dĩ 上thượng 諸chư 文văn 。 大đại 率suất 長trường/trưởng 廣quảng 而nhi 偈kệ 略lược 。 亦diệc 長trường/trưởng 顯hiển 而nhi 偈kệ 隱ẩn 也dã 。 圓viên 通thông 實thật 如như 是thị 一nhất 句cú 。 古cổ 人nhân 判phán 為vi 結kết 指chỉ 印ấn 成thành 。 蒙mông 謂vị 結kết 指chỉ 者giả 。 結kết 指chỉ 十thập 八bát 界giới 。 云vân 何hà 獲hoạch 圓viên 通thông 之chi 文văn 。 印ấn 成thành 者giả 。 即tức 印ấn 成thành 耳nhĩ 門môn 。 是thị 則tắc 圓viên 真chân 實thật 之chi 義nghĩa 。 文Văn 殊Thù 承thừa 旨chỉ 簡giản 根căn 。 其kỳ 綱cương 要yếu 實thật 總tổng 萃tụy 於ư 此thử )# 。

(# ○# 四tứ 頌tụng 勅sắc 揀giản 告cáo 成thành 三tam )# 。

(# [○@卍]# 一nhất 結kết 顯hiển 同đồng 證chứng )# 。

此thử 是thị 微vi 塵trần 佛Phật 。 一nhất 路lộ 涅Niết 槃Bàn 門môn 。 過quá 去khứ 諸chư 如Như 來Lai 。 斯tư 門môn 已dĩ 成thành 就tựu 。 現hiện 在tại 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 今kim 各các 入nhập 圓viên 明minh 。 未vị 來lai 諸chư 學học 人nhân 。 當đương 依y 如như 是thị 法pháp 。 我ngã 亦diệc 從tùng 中trung 證chứng 。 非phi 唯duy 觀Quán 世Thế 音Âm 。

【# 疏sớ/sơ 】# 前tiền 二nhị 句cú 。 總tổng 指chỉ 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 。 皆giai 從tùng 此thử 門môn 得đắc 涅Niết 槃Bàn 也dã 。 過quá 去khứ 下hạ 。 別biệt 列liệt 三tam 世thế 。 并tinh 引dẫn 文Văn 殊Thù 。 皆giai 同đồng 此thử 證chứng 也dã (# 〔# 標tiêu 指chỉ 〕# 此thử 娑sa 婆bà 國quốc 。 以dĩ 聞văn 思tư 修tu 三tam 慧tuệ 。 證chứng 寂tịch 滅diệt 性tánh 。 三tam 世thế 如Như 來Lai 。 一nhất 門môn 超siêu 出xuất 。 當đương 來lai 同đồng 證chứng 也dã )# 。

(# [○@卍]# 二nhị 報báo 命mạng 成thành 就tựu )# 。

誠thành 如như 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 詢tuân 我ngã 諸chư 方phương 便tiện 。 以dĩ 救cứu 諸chư 末mạt 劫kiếp 。 求cầu 出xuất 世thế 間gian 人nhân 。 成thành 就tựu 涅Niết 槃Bàn 心tâm 。 觀Quán 世Thế 音Âm 為vi 最tối 。 自tự 餘dư 諸chư 方phương 便tiện 。 皆giai 是thị 佛Phật 威uy 神thần 。 即tức 事sự 捨xả 勤cần 勞lao 。 非phi 是thị 長trường/trưởng 修tu 學học 。 淺thiển 深thâm 同đồng 說thuyết 法Pháp 。

【# 疏sớ/sơ 】# 前tiền 四tứ 句cú 。 頌tụng 佛Phật 令linh 揀giản 。 成thành 就tựu 下hạ 二nhị 句cú 。 正chánh 指chỉ 圓viên 門môn 。 顯hiển 是thị 雅nhã 當đương 。 自tự 餘dư 下hạ 五ngũ 句cú 。 明minh 二nhị 十thập 四tứ 聖thánh 。 各các 隨tùy 所sở 因nhân 事sự 相tướng 而nhi 成thành 觀quán 行hành 。 皆giai 是thị 佛Phật 之chi 威uy 神thần 。 方phương 便tiện 令linh 其kỳ 得đắc 道Đạo 。 非phi 是thị 久cửu 長trường 修tu 學học 。 淺thiển 深thâm 二nhị 機cơ 同đồng 入nhập 之chi 法Pháp 門môn 也dã 。 反phản 顯hiển 觀quán 音âm 。 即tức 是thị 淺thiển 深thâm 二nhị 機cơ 。 同đồng 說thuyết 同đồng 入nhập 。 久cửu 長trường 修tu 學học 之chi 法Pháp 門môn 耳nhĩ (# 〔# 溫ôn 陵lăng 云vân 〕# 佛Phật 威uy 神thần 加gia 被bị 。 令linh 即tức 己kỷ 事sự 而nhi 捨xả 勤cần 勞lao 。 非phi 始thỉ 終chung 長trường/trưởng 修tu 。 淺thiển 深thâm 同đồng 說thuyết 之chi 法pháp 也dã 。 如như 那na 律luật 失thất 明minh 旋toàn 見kiến 。 畢tất 陵lăng 觸xúc 刺thứ 遺di 身thân 。 持trì 地địa 待đãi 佛Phật 銷tiêu 塵trần 。 皆giai 己kỷ 事sự 而nhi 已dĩ )# 。

(# ○# 〔# 私tư 謂vị 〕# 自tự 。 此thử 是thị 微vi 塵trần 佛Phật 。 一nhất 路lộ 涅Niết 槃Bàn 門môn 已dĩ 下hạ 。 凡phàm 有hữu 三tam 頌tụng 。 乃nãi 文Văn 殊Thù 奉phụng 旨chỉ 揀giản 根căn 。 選tuyển 擇trạch 事sự 竣# 。 義nghĩa 門môn 成thành 立lập 。 於ư 是thị 奉phụng 敡# 佛Phật 敕sắc 。 宣tuyên 告cáo 阿A 難Nan 大đại 眾chúng 。 以dĩ 及cập 未vị 來lai 。 精tinh 詳tường 報báo 答đáp 。 鄭trịnh 重trọng 頂đảnh 禮lễ 。 結kết 成thành 皈quy 命mạng 之chi 明minh 文văn 。 不bất 定định 屬thuộc 重trọng/trùng 頌tụng 。 亦diệc 不bất 定định 屬thuộc 孤cô 起khởi 。 要yếu 是thị 與dữ 長trường/trưởng 行hành 相tương 應ứng 者giả 也dã 。 先tiên 是thị 十thập 方phương 如Như 來Lai 。 異dị 口khẩu 同đồng 音âm 。 告cáo 阿A 難Nan 言ngôn 。 使sử 汝nhữ 輪luân 轉chuyển 。 生sanh 死tử 結kết 根căn 。 惟duy 汝nhữ 六lục 根căn 。 令linh 汝nhữ 速tốc 證chứng 。 安an 樂lạc 解giải 脫thoát 。 寂tịch 靜tĩnh 妙diệu 常thường 。 唯duy 此thử 六lục 根căn 。 世Thế 尊Tôn 說thuyết 偈kệ 。 親thân 為vi 證chứng 明minh 曰viết 。 十thập 方phương 薄Bạc 伽Già 梵Phạm 。 一nhất 路lộ 涅Niết 槃Bàn 門môn 。 今kim 文Văn 殊Thù 結kết 勸khuyến 。 首thủ 引dẫn 此thử 偈kệ 。 以dĩ 明minh 旋toàn 流lưu 聞văn 性tánh 。 圓viên 通thông 一nhất 門môn 。 是thị 微vi 塵trần 諸chư 佛Phật 。 無vô 上thượng 寶bảo 印ấn 。 三tam 世thế 則tắc 過quá 未vị 同đồng 修tu 。 現hiện 在tại 則tắc 從tùng 中trung 齊tề 證chứng 。 佛Phật 說thuyết 廣quảng 演diễn 以dĩ 度độ 生sanh 。 我ngã 亦diệc 重trùng 宣tuyên 以dĩ 報báo 命mạng 也dã 。 偈kệ 云vân 。 誠thành 如như 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 詢tuân 我ngã 諸chư 方phương 便tiện 。 以dĩ 救cứu 諸chư 末mạt 劫kiếp 。 求cầu 世thế 出xuất 間gian 人nhân 。 以dĩ 長trường/trưởng 行hành 云vân 。 世Thế 尊Tôn 憐lân 愍mẫn 阿A 難Nan 。 及cập 此thử 會hội 中trung 。 諸chư 有Hữu 學Học 者giả 。 亦diệc 為vì 未vị 來lai 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 為vi 出xuất 世thế 因nhân 。 作tác 將tương 來lai 眼nhãn 。 佛Phật 世Thế 尊Tôn 詢tuân 我ngã 方phương 便tiện 。 慈từ 旨chỉ 如như 是thị 。 故cố 不bất 敢cảm 不bất 審thẩm 諦đế 以dĩ 報báo 命mạng 也dã 。 成thành 就tựu 涅Niết 槃Bàn 心tâm 。 觀Quán 世Thế 音Âm 為vi 最tối 。 所sở 以dĩ 報báo 我ngã 今kim 欲dục 令linh 。 阿A 難Nan 開khai 悟ngộ 。 二nhị 十thập 五ngũ 行hạnh 。 誰thùy 當đương 其kỳ 根căn 。 兼kiêm 我ngã 滅diệt 後hậu 。 此thử 界giới 眾chúng 生sanh 。 入nhập 菩Bồ 薩Tát 乘Thừa 。 求cầu 無vô 上thượng 道Đạo 。 何hà 方phương 便tiện 門môn 。 得đắc 易dị 成thành 就tựu 之chi 命mạng 也dã 。 自tự 餘dư 諸chư 方phương 便tiện 。 乃nãi 至chí 淺thiển 深thâm 同đồng 說thuyết 法Pháp 五ngũ 句cú 。 所sở 以dĩ 報báo 汝nhữ 今kim 觀quán 此thử 。 二nhị 十thập 五ngũ 無Vô 學Học 。 諸chư 大đại 菩Bồ 薩Tát 。 及cập 阿A 羅La 漢Hán 。 各các 說thuyết 最tối 初sơ 。 成thành 道Đạo 方phương 便tiện 。 皆giai 言ngôn 修tu 習tập 。 真chân 實thật 圓viên 通thông 。 彼bỉ 等đẳng 修tu 行hành 。 實thật 無vô 優ưu 劣liệt 。 前tiền 後hậu 差sai 別biệt 之chi 命mạng 也dã 。 有hữu 人nhân 曰viết 。 佛Phật 言ngôn 實thật 無vô 優ưu 劣liệt 。 偈kệ 言ngôn 觀quán 音âm 為vi 最tối 。 地địa 位vị 歷lịch 然nhiên 。 云vân 何hà 符phù 順thuận 。

答đáp 曰viết 。

以dĩ 耳nhĩ 根căn 方phương 便tiện 。 成thành 就tựu 涅Niết 槃Bàn 。 故cố 云vân 觀Quán 世Thế 音Âm 為vi 最tối 。 非phi 謂vị 最tối 於ư 諸chư 聖thánh 也dã 。 以dĩ 因nhân 修tu 言ngôn 之chi 。 如như 圓viên 覺giác 二nhị 十thập 五ngũ 輪luân 。 觀quán 網võng 交giao 羅la 。 指chỉ 二nhị 十thập 四tứ 聖thánh 為vi 單đơn 複phức 交giao 絡lạc 。 指chỉ 觀quán 音âm 為vi 如như 意ý 圓viên 修tu 。 其kỳ 悟ngộ 淨tịnh 圓viên 覺giác 一nhất 也dã 。 何hà 名danh 為vi 最tối 。 以dĩ 地địa 上thượng 言ngôn 之chi 。 普phổ 賢hiền 為vi 長trường/trưởng 男nam 。 文Văn 殊Thù 為vi 幼ấu 男nam 。 普phổ 賢hiền 為vi 上thượng 相tương/tướng 。 觀quán 音âm 為vi 上thượng 相tương/tướng 。 什thập 公công 有hữu 言ngôn 。 彌Di 勒Lặc 維duy 摩ma 。 大đại 小tiểu 之chi 量lượng 。 未vị 可khả 定định 也dã 。 復phục 何hà 云vân 最tối 。 即tức 以dĩ 比tỉ 量lượng 言ngôn 之chi 。 諸chư 聖thánh 曰viết 。 如như 我ngã 為vi 上thượng 。 觀quán 音âm 即tức 上thượng 中trung 之chi 上thượng 也dã 。 諸chư 聖thánh 曰viết 。 斯tư 為vi 第đệ 一nhất 。 觀quán 音âm 即tức 一nhất 中trung 之chi 一nhất 也dã 。 十thập 方phương 如Như 來Lai 。 皆giai 言ngôn 重trùng 重trùng 主chủ 伴bạn 。 法Pháp 界Giới 善thiện 友hữu 莫mạc 不bất 推thôi 勝thắng 他tha 人nhân 。 平bình 等đẳng 法Pháp 會hội 。 有hữu 何hà 優ưu 劣liệt 。 文Văn 殊Thù 良lương 恐khủng 世thế 多đa 目mục 論luận 。 妄vọng 有hữu 低đê 昂ngang 。 遂toại 乃nãi 結kết 讚tán 之chi 餘dư 。 重trọng/trùng 示thị 揀giản 收thu 之chi 法pháp 。 故cố 曰viết 自tự 餘dư 諸chư 方phương 便tiện 。 皆giai 是thị 佛Phật 威uy 神thần 。 以dĩ 諸chư 聖thánh 各các 成thành 方phương 便tiện 。 各các 入nhập 圓viên 通thông 。 皆giai 是thị 佛Phật 威uy 神thần 說thuyết 法Pháp 。 令linh 從tùng 聞văn 中trung 入nhập 三tam 摩ma 地địa 故cố 。 又hựu 曰viết 。 即tức 事sự 捨xả 塵trần 勞lao 。 非phi 是thị 長trường/trưởng 修tu 學học 。 以dĩ 諸chư 聖thánh 發phát 心tâm 。 悟ngộ 十thập 八bát 界giới 。 圓viên 通thông 方phương 便tiện 。 即tức 現hiện 前tiền 之chi 事sự 相tướng 。 捨xả 積tích 劫kiếp 之chi 塵trần 勞lao 。 不bất 同đồng 偏thiên 人nhân 鈍độn 根căn 。 劬cù 勞lao 肯khẳng 綮khính/khể 。 久cửu 長trường 修tu 學học 故cố 。 是thị 中trung 因Nhân 地Địa 有hữu 遠viễn 近cận 。 則tắc 有hữu 淺thiển 深thâm 。 習tập 氣khí 有hữu 厚hậu 薄bạc 。 則tắc 有hữu 淺thiển 深thâm 。 本bổn 迹tích 有hữu 高cao 下hạ 。 則tắc 有hữu 淺thiển 深thâm 。 或hoặc 久cửu 遠viễn 多đa 淫dâm 。 或hoặc 恆Hằng 沙sa 悟ngộ 空không 。 則tắc 有hữu 淺thiển 深thâm 。 或hoặc 半bán 偈kệ 闇ám 鈍độn 。 或hoặc 曠khoáng 劫kiếp 辨biện 才tài 。 則tắc 有hữu 淺thiển 深thâm 。 然nhiên 而nhi 同đồng 悟ngộ 本bổn 心tâm 。 同đồng 取thủ 三tam 昧muội 。 同đồng 入nhập 圓viên 門môn 。 同đồng 宣tuyên 妙diệu 法Pháp 。 則tắc 所sở 謂vị 龍long 象tượng 齊tề 驅khu 。 牛ngưu 羊dương 並tịnh 渡độ 者giả 也dã 。 今kim 判phán 自tự 餘dư 諸chư 方phương 便tiện 已dĩ 下hạ 。 為vi 別biệt 揀giản 二nhị 十thập 四tứ 聖thánh 之chi 文văn 。 一nhất 則tắc 曰viết 。 除trừ 耳nhĩ 根căn 圓viên 通thông 外ngoại 。 餘dư 根căn 入nhập 圓viên 通thông 者giả 。 皆giai 是thị 佛Phật 威uy 神thần 方phương 便tiện 。 令linh 其kỳ 得đắc 道Đạo 。 獨độc 不bất 曰viết 。 將tương 謂vị 如Như 來Lai 。 惠huệ 我ngã 三tam 昧muội 乎hồ 。 又hựu 不bất 曰viết 。 雖tuy 佛Phật 發phát 明minh 。 猶do 不bất 能năng 反phản 乎hồ 。 方phương 便tiện 既ký 應ưng 料liệu 簡giản 。 何hà 謂vị 圓viên 通thông 。 餘dư 根căn 既ký 入nhập 圓viên 通thông 。 何hà 當đương 復phục 揀giản 。 一nhất 則tắc 曰viết 。 就tựu 餘dư 根căn 塵trần 之chi 事sự 。 能năng 捨xả 塵trần 勞lao 。 非phi 正chánh 逗đậu 此thử 土thổ 機cơ 宜nghi 。 非phi 是thị 久cửu 長trường 修tu 學học 。 淺thiển 深thâm 同đồng 說thuyết 之chi 法Pháp 門môn 也dã 。 順thuận 土thổ 之chi 說thuyết 。 如như 上thượng 結kết 彈đàn 廣quảng 明minh 。 今kim 謂vị 餘dư 根căn 能năng 捨xả 塵trần 勞lao 。 何hà 妨phương 久cửu 長trường 修tu 學học 。 娑sa 婆bà 正chánh 循tuần 流lưu 轉chuyển 。 豈khởi 是thị 不bất 逗đậu 機cơ 宜nghi 。 以dĩ 彼bỉ 揀giản 根căn 破phá 其kỳ 順thuận 土thổ 。 斯tư 亦diệc 進tiến 退thoái 失thất 據cứ 。 敵địch 對đối 必tất 窮cùng 者giả 矣hĩ 。 此thử 偈kệ 揀giản 收thu 。 良lương 非phi 小tiểu 法pháp 。 期kỳ 於ư 此thử 門môn 無vô 惑hoặc 。 非phi 敢cảm 破phá 斥xích 古cổ 師sư 。 導đạo 瞽# 開khai 蒙mông 。 敬kính 須tu 法pháp 匠tượng )# 。

(# [○@卍]# 三tam 請thỉnh 加gia 宣tuyên 勸khuyến )# 。

頂đảnh 禮lễ 如Như 來Lai 藏tạng 。 無vô 漏lậu 不bất 思tư 議nghị 。 願nguyện 加gia 被bị 未vị 來lai 。 於ư 此thử 門môn 無vô 惑hoặc 。 方phương 便tiện 易dị 成thành 就tựu 。 堪kham 以dĩ 教giáo 阿A 難Nan 。 及cập 末mạt 劫kiếp 沉trầm 淪luân 。 但đãn 以dĩ 此thử 根căn 修tu 。 圓viên 通thông 超siêu 餘dư 者giả 。 真chân 實thật 心tâm 如như 是thị 。

【# 疏sớ/sơ 】# 如Như 來Lai 藏tạng 。 即tức 一nhất 體thể 三Tam 寶Bảo 。 是thị 所sở 入nhập 之chi 理lý 。 具cụ 足túc 無vô 漏lậu 性tánh 功công 德đức 故cố 。 願nguyện 加gia 下hạ 五ngũ 句cú 。 正chánh 結kết 願nguyện 。 但đãn 以dĩ 下hạ 二nhị 句cú 。 勸khuyến 學học 。 最tối 後hậu 一nhất 句cú 。 文Văn 殊Thù 指chỉ 已dĩ 選tuyển 圓viên 通thông 心tâm 。 真chân 實thật 無vô 妄vọng 。 非phi 挾hiệp 情tình 故cố (# 〔# 溫ôn 陵lăng 云vân 〕# 真chân 實thật 心tâm 要yếu 。 如như 是thị 而nhi 已dĩ )# 。

(# △# 〔# 海hải 印ấn 云vân 〕# 請thỉnh 加gia 。 宜nghi 獨độc 請thỉnh 佛Phật 。 今kim 頂đảnh 禮lễ 如Như 來Lai 藏tạng 。 乃nãi 指chỉ 法pháp 也dã 。 如Như 來Lai 藏tạng 。 乃nãi 三tam 德đức 祕bí 藏tạng 。 三Tam 身Thân 圓viên 證chứng 。 三Tam 寶Bảo 圓viên 具cụ 。 一nhất 體thể 無vô 漏lậu 云vân 不bất 思tư 議nghị 。 但đãn 禮lễ 其kỳ 法pháp 。 三Tam 身Thân 三Tam 寶Bảo 皆giai 具cụ 也dã )# 。

(# ○# 〔# 私tư 謂vị 〕# 此thử 偈kệ 末mạt 歸quy 請thỉnh 加gia 之chi 辭từ 。 體thể 佛Phật 慈từ 旨chỉ 。 欲dục 令lệnh 阿A 難Nan 開khai 悟ngộ 。 兼kiêm 被bị 此thử 界giới 末mạt 劫kiếp 眾chúng 生sanh 也dã 。 偈kệ 云vân 。 頂đảnh 禮lễ 如Như 來Lai 藏tạng 。 即tức 同đồng 阿A 難Nan 所sở 請thỉnh 。 果quả 位vị 名danh 目mục 相tương 應ứng 。 菩Bồ 提Đề 涅Niết 槃Bàn 。 真Chân 如Như 。 佛Phật 性tánh 。 菴am 摩ma 羅la 識thức 。 空không 如Như 來Lai 藏tạng 。 大Đại 圓Viên 鏡Kính 智Trí 。 是thị 七thất 種chủng 名danh 。 稱xưng 謂vị 雖tuy 別biệt 。 清thanh 淨tịnh 圓viên 滿mãn 等đẳng 。 觀quán 音âm 亦diệc 曰viết 。 立lập 大đại 圓viên 鏡kính 。 空không 如Như 來Lai 藏tạng 也dã 。 歸quy 命mạng 頂đảnh 禮lễ 。 不bất 言ngôn 佛Phật 身thân 而nhi 言ngôn 如Như 來Lai 藏tạng 。 佛Phật 亦diệc 自tự 言ngôn 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 先tiên 汝nhữ 。 禮lễ 我ngã 法Pháp 身thân 也dã 。 文Văn 殊Thù 此thử 偈kệ 。 元nguyên 從tùng 第đệ 四tứ 卷quyển 。 富Phú 樓Lâu 那Na 請thỉnh 問vấn 如Như 來Lai 藏tạng 。 如Như 來Lai 答đáp 示thị 真chân 覺giác 妙diệu 明minh 發phát 起khởi 。 偈kệ 結kết 讚tán 云vân 。 頂đảnh 禮lễ 如Như 來Lai 藏tạng 者giả 。 即tức 是thị 重trọng/trùng 頌tụng 長trường/trưởng 行hành 。 汝nhữ 以dĩ 色sắc 空không 。 相tương 傾khuynh 相tương 奪đoạt 。 於ư 如Như 來Lai 藏tạng 。 我ngã 以dĩ 妙diệu 明minh 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 合hợp 如Như 來Lai 藏tạng 。 乃nãi 至chí 即tức 如Như 來Lai 藏tạng 。 妙diệu 明minh 心tâm 元nguyên 。 離ly 即tức 離ly 非phi 。 是thị 即tức 非phi 即tức 等đẳng 。 共cộng 二nhị 十thập 五ngũ 行hạnh 文văn 也dã 。 經kinh 之chi 立lập 頌tụng 。 名danh 蘊uẩn 陀đà 南nam 者giả 。 即tức 以dĩ 少thiểu 言ngôn 攝nhiếp 多đa 義nghĩa 故cố 如như 一nhất 切thiết 有hữu 為vi 法pháp 四tứ 句cú 。 即tức 攝nhiếp 大đại 般Bát 若Nhã 八bát 十thập 餘dư 科khoa 。 二nhị 十thập 萬vạn 偈kệ 。 今kim 此thử 偈kệ 宣tuyên 說thuyết 將tương 竟cánh 。 結kết 歸quy 如Như 來Lai 藏tạng 義nghĩa 。 即tức 是thị 將tương 富phú 那na 請thỉnh 問vấn 已dĩ 去khứ 三tam 卷quyển 經kinh 文văn 。 含hàm 攝nhiếp 於ư 此thử 。 亦diệc 將tương 阿A 難Nan 所sở 請thỉnh 七thất 名danh 。 標tiêu 總tổng 於ư 此thử 。 長trường/trưởng 行hành 。 偈kệ 頌tụng 。 鈎câu 鏁tỏa 交giao 羅la 。 斯tư 所sở 謂vị 少thiểu 言ngôn 攝nhiếp 多đa 義nghĩa 者giả 。 不bất 但đãn 長trường/trưởng 廣quảng 而nhi 偈kệ 略lược 也dã 。 由do 是thị 下hạ 文văn 云vân 。 阿A 難Nan 大đại 眾chúng 。 明minh 了liễu 所sở 歸quy 道đạo 路lộ 。 登đăng 伽già 頓đốn 起khởi 無Vô 學Học 。 海hải 眾chúng 同đồng 發phát 大đại 心tâm 。 一nhất 期kỳ 獲hoạch 益ích 。 莫mạc 大đại 乎hồ 是thị 。 是thị 則tắc 阿A 難Nan 餘dư 惑hoặc 未vị 亡vong 。 權quyền 為vi 失thất 路lộ 之chi 旅lữ 客khách 。 文Văn 殊Thù 大đại 智trí 受thọ 勅sắc 。 代đại 為vi 接tiếp 引dẫn 之chi 導đạo 師sư 。 指chỉ 彼bỉ 群quần 迷mê 。 唱xướng 茲tư 一nhất 偈kệ 。 應ưng 潮triều 音âm 之chi 自tự 說thuyết 。 合hợp 金kim 口khẩu 以dĩ 同đồng 宣tuyên 。 所sở 以dĩ 加gia 被bị 無vô 惑hoặc 。 料liệu 簡giản 超siêu 餘dư 。 撈# 漉lộc 沈trầm 淪luân 。 叮# 嚀# 末mạt 劫kiếp 。 兼kiêm 我ngã 滅diệt 後hậu 之chi 云vân 。 即tức 同đồng 金kim 河hà 顧cố 命mạng 。 最tối 後hậu 垂thùy 範phạm 也dã 。 此thử 中trung 長trường/trưởng 偈kệ 。 脉mạch 絡lạc 昭chiêu 然nhiên 。 偶ngẫu 有hữu 棖# 觸xúc 。 怡di 然nhiên 理lý 順thuận 。 敢cảm 云vân 識thức 路lộ 。 聊liêu 藉tạ 問vấn 津tân 云vân 爾nhĩ )# 。

(# [?∴]# 三tam 時thời 眾chúng 獲hoạch 益ích )# 。

於ư 是thị 阿A 難Nan 。 及cập 諸chư 大đại 眾chúng 。 身thân 心tâm 了liễu 然nhiên 。 得đắc 大đại 開khai 示thị 。 觀quán 佛Phật 菩Bồ 提Đề 。 及cập 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 猶do 如như 有hữu 人nhân 。 因nhân 事sự 遠viễn 遊du 。 未vị 得đắc 歸quy 還hoàn 。 明minh 了liễu 其kỳ 家gia 。 所sở 歸quy 道đạo 路lộ 。 普phổ 會hội 大đại 眾chúng 。 天thiên 龍long 八bát 部bộ 。 有Hữu 學Học 二Nhị 乘Thừa 。 及cập 諸chư 一nhất 切thiết 。 新tân 發phát 心tâm 菩Bồ 薩Tát 。 其kỳ 數số 凡phàm 有hữu 。 十thập 恆Hằng 河Hà 沙sa 。 皆giai 得đắc 本bổn 心tâm 。 遠viễn 塵trần 離ly 垢cấu 。 獲hoạch 法Pháp 眼nhãn 淨tịnh 。 性tánh 比Bỉ 丘Khâu 丘khâu 。 聞văn 說thuyết 偈kệ 已dĩ 。 成thành 阿A 羅La 漢Hán 。 無vô 量lượng 眾chúng 生sanh 。 皆giai 發phát 無vô 等đẳng 等đẳng 。 阿a 耨nậu 多đa 羅la 。 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 心tâm 。

【# 疏sớ/sơ 】# 一nhất 會hội 之chi 眾chúng 。 根căn 器khí 各các 異dị 。 大đại 小tiểu 不bất 同đồng 。 前tiền 文văn 觀quán 音âm 說thuyết 竟cánh 。 諸chư 佛Phật 放phóng 光quang 。 互hỗ 來lai 灌quán 頂đảnh 。 兼kiêm 灌quán 大đại 菩Bồ 薩Tát 。 及cập 阿A 羅La 漢Hán 。 受thọ 彼bỉ 光quang 者giả 。 一nhất 時thời 俱câu 獲hoạch 。 金Kim 剛Cang 三Tam 昧Muội 。 此thử 即tức 顯hiển 會hội 二nhị 十thập 四tứ 聖thánh 。 諸chư 別biệt 觀quán 門môn 。 一nhất 時thời 圓viên 入nhập 觀quán 音âm 修tu 證chứng 。 今kim 此thử 阿A 難Nan 。 及cập 諸chư 初sơ 心tâm 。 聞văn 說thuyết 偈kệ 已dĩ 。 隨tùy 其kỳ 位vị 次thứ 。 悟ngộ 入nhập 有hữu 異dị 。 阿A 難Nan 等đẳng 方phương 悟ngộ 圓viên 通thông 。 從tùng 耳nhĩ 根căn 入nhập 。 猶do 未vị 有hữu 證chứng 。 故cố 云vân 明minh 了liễu 其kỳ 家gia 。 所sở 歸quy 道đạo 路lộ 。 (# 〔# 吳ngô 興hưng 云vân 〕# 阿A 難Nan 偈kệ 贊tán 。 已dĩ 獲hoạch 法Pháp 身thân 。 凡phàm 經kinh 五ngũ 番phiên 。 領lãnh 悟ngộ 彰chương 灼chước 。 何hà 總tổng 排bài 未vị 證chứng 乎hồ 。 經kinh 家gia 指chỉ 妙diệu 覺giác 菩Bồ 提Đề 涅Niết 槃Bàn 為vi 家gia 。 真chân 修tu 耳nhĩ 根căn 圓viên 通thông 為vi 路lộ 。 圓viên 師sư 判phán 阿A 難Nan 增tăng 道đạo 。 理lý 必tất 然nhiên 矣hĩ 〔# 手thủ 鑑giám 云vân 〕# 初sơ 明minh 。 常thường 住trụ 真chân 心tâm 。 洎kịp 乎hồ 七thất 大đại 圓viên 融dung 。 解giải 中trung 之chi 悟ngộ 也dã 。 次thứ 請thỉnh 圓viên 通thông 本bổn 根căn 。 既ký 承thừa 勅sắc 選tuyển 。 遂toại 領lãnh 云vân 。 是thị 中trung 修tu 行hành 。 得đắc 無vô 疑nghi 惑hoặc 。 行hành 中trung 之chi 悟ngộ 也dã 。 於ư 解giải 於ư 行hành 。 坦thản 然nhiên 明minh 白bạch 。 故cố 有hữu 了liễu 家gia 歸quy 路lộ 之chi 喻dụ 。 未vị 證chứng 明minh 矣hĩ )# 其kỳ 天thiên 龍long 眾chúng 。 及cập 小tiểu 有hữu 學học 。 大Đại 乘Thừa 地địa 前tiền 。 十thập 恆Hằng 河Hà 沙sa 。 獲hoạch 法Pháp 眼nhãn 淨tịnh 。 即tức 人nhân 初Sơ 地Địa 見kiến 道đạo 位vị 也dã 。 (# 〔# 資tư 中trung 云vân 〕# 莊trang 嚴nghiêm 論luận 法Pháp 眼nhãn 淨tịnh 。 初Sơ 地Địa 見kiến 道đạo 也dã 。 若nhược 依y 圓viên 教giáo 。 即tức 十thập 住trụ 初sơ 心tâm 〔# 補bổ 遺di 云vân 〕# 以dĩ 小Tiểu 乘Thừa 法Pháp 眼nhãn 淨tịnh 。 乃nãi 初sơ 果quả 見kiến 道đạo 。 故cố 別biệt 圓viên 擬nghĩ 之chi 初Sơ 地Địa 初sơ 住trụ 也dã 。 若nhược 依y 天thiên 台thai 。 破phá 塵trần 沙sa 為vi 法Pháp 眼nhãn 淨tịnh 。 當đương 在tại 圓viên 家gia 十thập 信tín 已dĩ 上thượng )# 。

(# △# 〔# 私tư 謂vị 〕# 准chuẩn 維Duy 摩Ma 詰Cật 經kinh 。 佛Phật 國quốc 品phẩm 文văn 。 敘tự 國quốc 土độ 嚴nghiêm 淨tịnh 後hậu 。 正chánh 同đồng 今kim 經kinh 獲hoạch 益ích 。 彼bỉ 云vân 。 求cầu 聲Thanh 聞Văn 乘Thừa 。 三tam 萬vạn 二nhị 千thiên 。 諸chư 天thiên 及cập 人nhân 。 諸chư 天thiên 及cập 人nhân 。 可khả 知tri 。 言ngôn 求cầu 聲Thanh 聞Văn 乘Thừa 者giả 。 即tức 今kim 經kinh 有Hữu 學Học 二Nhị 乘Thừa 。 及cập 一nhất 切thiết 新tân 發phát 心tâm 菩Bồ 薩Tát 也dã 。 肇triệu 公công 注chú 彼bỉ 云vân 。 法Pháp 眼nhãn 淨tịnh 。 即tức 須tu 陀đà 道đạo 也dã 。 始thỉ 見kiến 道đạo 迹tích 。 故cố 得đắc 法Pháp 眼nhãn 名danh 。 塵trần 垢cấu 。 八bát 十thập 八bát 結kết 也dã 。 此thử 言ngôn 遠viễn 離ly 塵trần 垢cấu 。 獲hoạch 法Pháp 眼nhãn 淨tịnh 。 當đương 如như 肇triệu 公công 所sở 解giải 。 資tư 中trung 謂vị 初sơ 入nhập 見kiến 道đạo 。 是thị 也dã 性tánh 比Bỉ 丘Khâu 尼Ni 。 是thị 三tam 果quả 人nhân 。 今kim 成thành 無Vô 學Học 。 (# 〔# 吳ngô 興hưng 云vân 〕# 四tứ 卷quyển 登đăng 伽già 方phương 得đắc 三tam 果quả 。 孤cô 山sơn 准chuẩn 涅Niết 槃Bàn 。 依y 四tứ 依y 判phán 位vị 。 恐khủng 升thăng 之chi 太thái 高cao 。 以dĩ 第đệ 四tứ 依y 住trụ 十Thập 地Địa 故cố 。 祗chi 應ưng 示thị 作tác 聲Thanh 聞Văn 。 同đồng 除trừ 四tứ 住trụ 。 證chứng 阿A 羅La 漢Hán 。 如như 涅Niết 槃Bàn 中trung 。 聞văn 常thường 取thủ 果quả 之chi 比tỉ 也dã 。 涅Niết 槃Bàn 解giải 圓viên 行hành 漸tiệm 。 權quyền 用dụng 小Tiểu 乘Thừa 蘇tô 息tức 。 即tức 自tự 入nhập 圓viên 也dã 。 登đăng 伽già 以dĩ 圓viên 位vị 配phối 之chi 。 前tiền 得đắc 三tam 果quả 。 圓viên 七thất 信tín 已dĩ 前tiền 。 今kim 云vân 羅La 漢Hán 正chánh 入nhập 七thất 信tín 。 所sở 謂vị 名danh 偏thiên 義nghĩa 圓viên 耳nhĩ )# 。

(# △# 又hựu 按án 彼bỉ 經Kinh 云vân 。 八bát 千thiên 比Bỉ 丘Khâu 。 不bất 受thọ 諸chư 法pháp 。 漏lậu 盡tận 意ý 解giải 。 肇triệu 公công 云vân 。 無vô 著trước 之chi 道đạo 。 於ư 法pháp 無vô 受thọ 無vô 染nhiễm 漏lậu 盡tận 。 九cửu 十thập 八bát 結kết 。 漏lậu 既ký 盡tận 故cố 。 意ý 得đắc 解giải 脫thoát 。 成thành 阿A 羅La 漢Hán 也dã 。 此thử 中trung 性tánh 比Bỉ 丘Khâu 尼Ni 。 成thành 阿A 羅La 漢Hán 。 即tức 同đồng 彼bỉ 經kinh 。 漏lậu 盡tận 解giải 脫thoát 。 孤cô 山sơn 依y 四tứ 依y 判phán 位vị 。 信tín 太thái 高cao 也dã 。 什thập 公công 解giải 弟đệ 子tử 問vấn 疾tật 云vân 。 聲Thanh 聞Văn 法Pháp 中trung 。 諸chư 羅La 漢Hán 無vô 漏lậu 智trí 慧tuệ 。 勝thắng 菩Bồ 薩Tát 世thế 俗tục 智trí 慧tuệ 。 大Đại 乘Thừa 法Pháp 中trung 。 菩Bồ 薩Tát 二nhị 事sự 俱câu 勝thắng 。 今kim 用dụng 聲Thanh 聞Văn 法Pháp 明minh 大đại 小tiểu 。 故cố 先tiên 命mạng 弟đệ 子tử 。 今kim 經kinh 敘tự 慶khánh 喜hỷ 登đăng 伽già 得đắc 果quả 。 並tịnh 從tùng 小tiểu 說thuyết 。 二nhị 經kinh 同đồng 屬thuộc 方Phương 等Đẳng 。 正chánh 如như 什thập 公công 所sở 云vân 。 用dụng 聲Thanh 聞Văn 法Pháp 。 不bất 須tu 廣quảng 引dẫn 天thiên 台thai 圓viên 教giáo 耳nhĩ 。 未vị 發phát 心tâm 者giả 。 其kỳ 數số 無vô 量lượng 。 皆giai 發phát 道Đạo 心tâm 。 即tức 悟ngộ 解giải 大Đại 乘Thừa 也dã 。 (# 〔# 吳ngô 興hưng 云vân 〕# 天thiên 台thai 釋thích 分phân 別biệt 功công 德đức 品phẩm 。 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 初sơ 入nhập 十thập 信tín 也dã 。 仁nhân 王vương 云vân 。 十Thập 善Thiện 菩Bồ 薩Tát 發phát 大đại 心tâm 。 長trường/trưởng 別biệt 三tam 界giới 苦khổ 輪luân 海hải )# 。

(# △# 〔# 苑uyển 師sư 云vân 〕# 阿a 云vân 無vô 。 耨nậu 多đa 羅la 翻phiên 上thượng 。 三tam 藐miệu 翻phiên 正chánh 。 三tam 徧biến 也dã 。 等đẳng 也dã 。 菩Bồ 提Đề 覺giác 也dã 。 肇triệu 曰viết 。 秦tần 言ngôn 無vô 上thượng 。 正Chánh 徧Biến 知Tri 。

(# △# 〔# 智trí 論luận 云vân 〕# 阿a 婆bà 磨ma 。 翻phiên 云vân 無vô 等đẳng 等đẳng 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 利lợi 益ích 眾chúng 生sanh 。 能năng 與dữ 佛Phật 等đẳng 。 故cố 名danh 無vô 等đẳng 等đẳng 。

(# △# 〔# 法pháp 華hoa 文văn 句cú 云vân 〕# 九cửu 法Pháp 界Giới 心tâm 。 不bất 能năng 等đẳng 理lý 。 佛Phật 法Pháp 界giới 能năng 等đẳng 此thử 理lý 。 故cố 云vân 無vô 等đẳng 而nhi 等đẳng 。 又hựu 究cứu 竟cánh 之chi 理lý 。 是thị 無vô 等đẳng 。 初sơ 緣duyên 究cứu 竟cánh 理lý 而nhi 發phát 心tâm 。 能năng 等đẳng 於ư 理lý 。 故cố 云vân 無vô 等đẳng 等đẳng 。 又hựu 心tâm 之chi 與dữ 理lý 。 俱câu 不bất 可khả 得đắc 。 將tương 何hà 物vật 等đẳng 何hà 物vật 。 而nhi 言ngôn 無vô 等đẳng 等đẳng 耶da 。 心tâm 之chi 與dữ 理lý 。 俱câu 不bất 可khả 說thuyết 。 不bất 可khả 說thuyết 而nhi 說thuyết 。 說thuyết 此thử 心tâm 等đẳng 。 此thử 理lý 。 故cố 云vân 無vô 等đẳng 等đẳng 。

大Đại 佛Phật 頂Đảnh 首Thủ 楞Lăng 嚴Nghiêm 經Kinh 。 疏Sớ/sơ 解Giải 蒙Mông 鈔Sao 卷quyển 第đệ 六lục (# 之chi 二nhị )#

大Đại 佛Phật 頂Đảnh 首Thủ 楞Lăng 嚴Nghiêm 經Kinh 。 疏Sớ/sơ 解Giải 蒙Mông 鈔Sao 卷quyển 第đệ 六lục (# 之chi 三tam )#

海hải 印ấn 弟đệ 子tử 。 蒙mông 叟# 錢tiền 謙khiêm 益ích 鈔sao 。

(# ○# 長trường/trưởng 水thủy 科khoa 大đại 文văn 第đệ 三tam 。 明minh 離ly 魔ma 業nghiệp 行hành 。 從tùng 此thử 去khứ 盡tận 第đệ 七thất 卷quyển 宣tuyên 說thuyết 神thần 咒chú 。 今kim 謙khiêm 益ích 判phán 阿A 難Nan 請thỉnh 。 建kiến 立lập 道Đạo 場Tràng 。 至chí 八bát 卷quyển 結kết 經kinh 名danh 為vi 次thứ 分phân 之chi 二nhị )# 。

(# 。 大đại 文văn 第đệ 三tam 離ly 魔ma 業nghiệp 行hành 下hạ 。 分phần/phân 二nhị 大đại 科khoa 。 以dĩ 自tự 力lực 離ly 魔ma 。 四tứ 種chủng 清thanh 淨tịnh 明minh 誨hối 。 為vi 第đệ 一nhất 科khoa 。 以dĩ 他tha 力lực 離ly 魔ma 。 道Đạo 場Tràng 軌quỹ 則tắc 。 誦tụng 咒chú 行hành 道Đạo 。 為vi 第đệ 二nhị 科khoa )# 。

(# ○# 【# 疏sớ/sơ 】# 三tam 辨biện 離ly 魔ma 業nghiệp 行hành 者giả 。 前tiền 雖tuy 廣quảng 說thuyết 圓viên 通thông 修tu 證chứng 。 凡phàm 夫phu 始thỉ 學học 障chướng 難nạn 尤vưu 深thâm 。 況huống 末mạt 代đại 邪tà 宗tông 。 紛phân 然nhiên 競cạnh 起khởi 。 邪tà 言ngôn 惑hoặc 正chánh 。 魔ma 辨biện 逼bức 真chân 。 濫lạm 述thuật 既ký 多đa 。 朋bằng 流lưu 者giả 眾chúng 。 若nhược 不bất 甄chân 辨biện 。 妨phương 正chánh 修tu 行hành 。 故cố 以dĩ 戒giới 定định 慧tuệ 驗nghiệm 之chi 。 邪tà 元nguyên 自tự 露lộ 。 故cố 九cửu 十thập 六lục 種chủng 外ngoại 道đạo 。 皆giai 能năng 修tu 禪thiền 。 而nhi 無vô 戒giới 德đức 。 涅Niết 槃Bàn 經Kinh 云vân 。 魔ma 尚thượng 能năng 變biến 身thân 為vi 佛Phật 。 豈khởi 不bất 能năng 為vi 四tứ 依y 菩Bồ 薩Tát 。 惑hoặc 亂loạn 世thế 間gian 。 是thị 故cố 佛Phật 廣quảng 說thuyết 。 若nhược 言ngôn 聽thính 畜súc 八bát 不bất 淨tịnh 物vật 者giả 。 是thị 魔ma 所sở 說thuyết 。 身thân 外ngoại 之chi 物vật 。 尚thượng 不bất 許hứa 畜súc 。 何hà 況huống 淫dâm 殺sát 盜đạo 妄vọng 。 根căn 本bổn 貪tham 嗔sân 。 嘻# 。 世thế 有hữu 愚ngu 人nhân 。 為vi 魔ma 所sở 惑hoặc 。 誹phỉ 毀hủy 戒giới 律luật 。 言ngôn 是thị 小Tiểu 乘Thừa 。 自tự 稱xưng 大Đại 乘Thừa 。 無vô 礙ngại 自tự 在tại 。 下hạ 文văn 廣quảng 破phá 此thử 等đẳng 。 並tịnh 是thị 魔ma 業nghiệp 。 故cố 佛Phật 深thâm 誡giới 。 是thị 稱xưng 決quyết 定định 大Đại 乘Thừa 。 明minh 了liễu 之chi 教giáo 。 阿A 難Nan 大đại 權quyền 。 愍mẫn 我ngã 將tương 來lai 。 必tất 陷hãm 魔ma 難nạn/nan 。 故cố 殷ân 勤cần 致trí 請thỉnh 。 永vĩnh 為vi 真chân 誡giới 耳nhĩ )# 。

(# ○# 離ly 魔ma 有hữu 二nhị 。 一nhất 自tự 力lực 離ly 魔ma 為vi 正chánh 行hạnh 。 二nhị 他tha 力lực 離ly 魔ma 為vi 助trợ 行hành 。 北bắc 峰phong 印ấn 師sư 云vân 。 觀quán 理lý 直trực 入nhập 名danh 正chánh 行hạnh 。 帶đái 事sự 兼kiêm 修tu 名danh 助trợ 行hành 。 助trợ 行hành 有hữu 二nhị 。 初sơ 惑hoặc 重trọng/trùng 者giả 唯duy 持trì 禁cấm 戒giới 。 二nhị 習tập 重trọng 者giả 兼kiêm 假giả 祕bí 咒chú 。 憨# 大đại 師sư 云vân 。 初sơ 令linh 持trì 四tứ 根căn 本bổn 戒giới 。 制chế 斷đoạn 發phát 業nghiệp 無vô 明minh 。 二nhị 令linh 持trì 祕bí 密mật 神thần 咒chú 。 熏huân 斷đoạn 俱câu 生sanh 無vô 明minh 。 今kim 自tự 力lực 離ly 魔ma 。 文văn 二nhị )# 。

(# [?∴]# 一nhất 阿A 難Nan 觀quán 時thời 請thỉnh 問vấn 二nhị )# 。

(# 卍vạn 一nhất 敘tự 所sở 悟ngộ )# 。

阿A 難Nan 整chỉnh 衣y 服phục 。 於ư 大đại 眾chúng 中trung 。 合hợp 掌chưởng 頂đảnh 禮lễ 。 心tâm 迹tích 圓viên 明minh 。 悲bi 欣hân 交giao 集tập 。 欲dục 益ích 未vị 來lai 。 諸chư 眾chúng 生sanh 故cố 。 稽khể 首thủ 白bạch 佛Phật 。 大đại 悲bi 世Thế 尊Tôn 。 我ngã 今kim 已dĩ 悟ngộ 。 成thành 佛Phật 法Pháp 門môn 。 是thị 中trung 修tu 行hành 。 得đắc 無vô 疑nghi 惑hoặc 。

【# 疏sớ/sơ 】# 圓viên 通thông 。 即tức 是thị 心tâm 所sở 行hành 路lộ 。 故cố 曰viết 心tâm 迹tích 。 領lãnh 悟ngộ 既ký 深thâm 。 得đắc 無vô 疑nghi 惑hoặc 。 未vị 來lai 多đa 難nạn/nan 。 更cánh 欲dục 伸thân 陳trần 。 悲bi 欣hân 者giả 。 欣hân 今kim 所sở 悟ngộ 。 悲bi 後hậu 行hành 人nhân (# 〔# 吳ngô 興hưng 云vân 〕# 悲bi 昔tích 不bất 聞văn 。 欣hân 今kim 得đắc 悟ngộ 。 又hựu 悲bi 未vị 來lai 眾chúng 生sanh 未vị 悟ngộ 。 欣hân 現hiện 前tiền 大đại 眾chúng 獲hoạch 益ích )# 。

(# 卍vạn 二nhị 陳trần 所sở 願nguyện )# 。

常thường 聞văn 如Như 來Lai 。 說thuyết 如như 是thị 言ngôn 。 自tự 未vị 得đắc 度độ 。 先tiên 度độ 人nhân 者giả 。 菩Bồ 薩Tát 發phát 心tâm 。 自tự 覺giác 已dĩ 圓viên 。 能năng 覺giác 他tha 者giả 。 如Như 來Lai 應ứng 世thế 。 我ngã 雖tuy 未vị 度độ 。 願nguyện 度độ 末mạt 劫kiếp 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。

【# 疏sớ/sơ 】# 菩Bồ 薩Tát 有hữu 二nhị 類loại 。 一nhất 智trí 增tăng 。 先tiên 取thủ 佛Phật 果Quả 。 後hậu 度độ 眾chúng 生sanh 。 二nhị 悲bi 增tăng 。 度độ 生sanh 心tâm 切thiết 。 故cố 意ý 留lưu 惑hoặc 。 潤nhuận 生sanh 三tam 界giới 。 今kim 願nguyện 未vị 度độ 。 而nhi 度độ 眾chúng 生sanh 。 即tức 悲bi 增tăng 也dã (# 〔# 吳ngô 興hưng 云vân 〕# 菩Bồ 薩Tát 四tứ 誓thệ 。 度độ 人nhân 為vi 先tiên 。 如Như 來Lai 十thập 號hiệu 。 應ưng 世thế 為vi 本bổn )# 。

(# 卍vạn 三tam 述thuật 所sở 請thỉnh )# 。

世Thế 尊Tôn 。 此thử 諸chư 眾chúng 生sanh 。 去khứ 佛Phật 漸tiệm 遠viễn 。 邪tà 師sư 說thuyết 法Pháp 。 如như 恆Hằng 河Hà 沙sa 。 欲dục 攝nhiếp 其kỳ 心tâm 。 入nhập 三tam 摩ma 地địa 。 云vân 何hà 令linh 其kỳ 。 安an 立lập 道Đạo 場Tràng 。 遠viễn 諸chư 魔ma 事sự 。 於ư 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 得đắc 無vô 退thoái 屈khuất 。

【# 疏sớ/sơ 】# 此thử 諸chư 眾chúng 生sanh 。 根căn 劣liệt 也dã 。 去khứ 佛Phật 漸tiệm 遠viễn 。

時thời 劣liệt 也dã 。 邪tà 師sư 說thuyết 法Pháp 。 難nạn/nan 多đa 也dã 。 此thử 則tắc 時thời 澆kiêu 解giải 昧muội 。 惑hoặc 障chướng 猶do 多đa 。 修tu 定định 攝nhiếp 心tâm 。 難nạn/nan 為vi 進tiến 趣thú 。 況huống 遭tao 魔ma 惑hoặc 。 邪tà 見kiến 彌di 增tăng 。 加gia 行hành 修tu 證chứng 。 如như 何hà 無vô 退thoái (# 〔# 熏huân 聞văn 云vân 〕# 梁lương 肅túc 止Chỉ 觀Quán 統thống 例lệ 云vân 。 去khứ 聖thánh 久cửu 遠viễn 。 賢hiền 人nhân 不bất 作tác 。 庸dong 昏hôn 之chi 徒đồ 。 含hàm 識thức 而nhi 已dĩ 。 致trí 使sử 邪tà 魔ma 鬼quỷ 惑hoặc 。 諸chư 黨đảng 並tịnh 熾sí 。 空không 有hữu 云vân 云vân 。 為vi 坑khanh 為vi 穽tỉnh 。 有hữu 膠giao 于vu 文văn 句cú 而nhi 不bất 敢cảm 動động 者giả 。 有hữu 流lưu 於ư 渀# 浪lãng 不bất 能năng 住trụ 者giả 。 有hữu 太thái 遠viễn 而nhi 甘cam 心tâm 不bất 至chí 者giả 。 有hữu 太thái 近cận 而nhi 我ngã 身thân 即tức 是thị 者giả 。 有hữu 枯khô 木mộc 而nhi 稱xưng 定định 者giả 。 有hữu 竅khiếu 號hiệu 而nhi 稱xưng 慧tuệ 者giả 。 有hữu 奔bôn 走tẩu 非phi 道đạo 而nhi 言ngôn 權quyền 者giả 。 有hữu 假giả 於ư 鬼quỷ 神thần 而nhi 言ngôn 通thông 者giả 。 有hữu 放phóng 心tâm 而nhi 言ngôn 廣quảng 者giả 。 有hữu 罕# 言ngôn 而nhi 為vi 密mật 者giả 。 有hữu 齒xỉ 舌thiệt 潛tiềm 傳truyền 而nhi 為vi 口khẩu 訣quyết 者giả 。 凡phàm 此thử 之chi 類loại 。 自tự 立lập 為vi 祖tổ 。 繼kế 祖tổ 為vi 宗tông 。 反phản 經kinh 非phi 聖thánh 。 昧muội 者giả 不bất 覺giác 。 今kim 阿A 難Nan 請thỉnh 意ý 。 深thâm 防phòng 末mạt 劫kiếp 邪tà 師sư 正chánh 慮lự 此thử 也dã )# 。

(# [?∴]# 二nhị 如Như 來Lai 廣quảng 為vì 宣tuyên 說thuyết 二nhị )# 。

(# 卍vạn 一nhất 讚tán 請thỉnh 許hứa 宣tuyên )# 。

爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 於ư 大đại 眾chúng 中trung 。 稱xưng 讚tán 阿A 難Nan 。 善thiện 哉tai 善thiện 哉tai 。 如như 汝nhữ 所sở 問vấn 。 安an 立lập 道Đạo 場Tràng 。 救cứu 護hộ 眾chúng 生sanh 。 末mạt 劫kiếp 沈trầm 溺nịch 。 汝nhữ 今kim 諦đế 聽thính 。 當đương 為vì 汝nhữ 說thuyết 。 阿A 難Nan 大đại 眾chúng 。 唯dụy 然nhiên 奉phụng 教giáo 。

【# 疏sớ/sơ 】# 道Đạo 場Tràng 加gia 行hành 。 事sự 理lý 兩lưỡng 修tu 。 內nội 秉bỉnh 戒giới 根căn 。 外ngoại 假giả 心tâm 咒chú 。 內nội 外ngoại 相tướng 濟tế 。 道Đạo 力lực 易dị 成thành 。 為vì 汝nhữ 宣tuyên 揚dương 。 當đương 善thiện 思tư 念niệm 。

(# [?∴]# 二nhị 正chánh 為vi 廣quảng 說thuyết 二nhị )# 。

(# [○@●]# 一nhất 自tự 行hành 離ly 魔ma 二nhị )# 。

(# [○@卍]# 一nhất 總tổng 明minh 三tam 學học )# 。

佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。

汝nhữ 常thường 聞văn 我ngã 。 毗tỳ 奈nại 耶da 中trung 。 宣tuyên 說thuyết 修tu 行hành 。 三tam 決quyết 定định 義nghĩa 。 所sở 謂vị 攝nhiếp 心tâm 為vi 戒giới 。 因nhân 戒giới 生sanh 定định 。 因nhân 定định 發phát 慧tuệ 。 是thị 則tắc 名danh 為vi 。 三Tam 無Vô 漏Lậu 學Học 。

【# 疏sớ/sơ 】# 諸chư 行hành 或hoặc 對đối 機cơ 。 不bất 同đồng 此thử 三tam 。 決quyết 定định 須tu 說thuyết 。 又hựu 是thị 決quyết 定định 成thành 佛Phật 之chi 因nhân 。 佛Phật 佛Phật 皆giai 爾nhĩ 。 故cố 云vân 三tam 決quyết 定định 義nghĩa 。 (# 〔# 翻phiên 譯dịch 云vân 〕# 毗tỳ 奈nại 耶da 或hoặc 毗Tỳ 尼Ni 。 什thập 云vân 。 秦tần 言ngôn 善thiện 治trị 。 謂vị 自tự 治trị 婬dâm 怒nộ 痴si 。 亦diệc 能năng 治trị 眾chúng 生sanh 惡ác 也dã 。 圓viên 覺giác 鈔sao 云vân 。 此thử 云vân 調điều 伏phục 。 謂vị 調điều 練luyện 三tam 業nghiệp 。 制chế 伏phục 過quá 非phi 。 南nam 山sơn 云vân 。 正chánh 翻phiên 為vi 律luật 。 安an 法Pháp 師sư 云vân 。 戒giới 律luật 禪thiền 定định 智trí 慧tuệ 三tam 者giả 。 至chí 道đạo 之chi 門môn 戶hộ 。 泥Nê 洹Hoàn 之chi 關quan 要yếu 。 戒giới 者giả 。 斷đoạn 三tam 惡ác 之chi 干can 將tương 也dã 。 定định 者giả 絕tuyệt 分phân 散tán 之chi 利lợi 器khí 也dã 。 慧tuệ 者giả 。 齊tề 藥dược 病bệnh 之chi 妙diệu 醫y 也dã 。 什thập 云vân 。 持trì 戒giới 能năng 折chiết 伏phục 煩phiền 惱não 。 令linh 其kỳ 勢thế 微vi 。 禪thiền 定định 能năng 遮già 煩phiền 惱não 。 如như 四tứ 山sơn 斷đoạn 流lưu 。 智trí 慧tuệ 能năng 滅diệt 煩phiền 惱não 。 畢tất 竟cánh 無vô 餘dư 。 故cố 遺di 教giáo 云vân 。 依y 因nhân 此thử 戒giới 。 得đắc 生sanh 諸chư 禪thiền 定định 。 及cập 滅diệt 苦khổ 智trí 慧tuệ 。

(# ○# 〔# 智trí 論luận 云vân 〕# 。 持trì 戒giới 之chi 人nhân 。 能năng 以dĩ 精tinh 進tấn 。 自tự 制chế 五ngũ 情tình 。 不bất 受thọ 五ngũ 欲dục 。 若nhược 心tâm 已dĩ 去khứ 。 能năng 攝nhiếp 令linh 還hoàn 是thị 為vi 於ư 戒giới 。 能năng 護hộ 諸chư 根căn 。 則tắc 生sanh 禪thiền 定định 。 生sanh 禪thiền 定định 。 則tắc 生sanh 智trí 慧tuệ 。 得đắc 至chí 佛Phật 道Đạo 。 戒giới 為vi 檢kiểm 麤thô 。 禪thiền 為vi 攝nhiếp 細tế 。 戒giới 攝nhiếp 心tâm 口khẩu 。 禪thiền 止chỉ 亂loạn 心tâm 。 如như 人nhân 上thượng 屋ốc 。 非phi 梯thê 不bất 昇thăng 。 不bất 得đắc 戒giới 梯thê 。 禪thiền 亦diệc 不bất 立lập 。 破phá 戒giới 之chi 人nhân 。 結kết 使sử 風phong 彊cường/cưỡng/cương 。 散tán 亂loạn 其kỳ 心tâm 。 禪thiền 不bất 可khả 得đắc 。 持trì 戒giới 之chi 人nhân 。 煩phiền 惱não 風phong 輕khinh 。 心tâm 不bất 大đại 散tán 。 禪thiền 定định 易dị 得đắc 。

復phục 次thứ 持trì 戒giới 之chi 人nhân 。 觀quán 此thử 戒giới 相tương/tướng 。 從tùng 何hà 而nhi 有hữu 。 皆giai 從tùng 眾chúng 罪tội 而nhi 生sanh 。 若nhược 無vô 眾chúng 罪tội 。 則tắc 亦diệc 無vô 戒giới 。 戒giới 相tương/tướng 如như 是thị 。 從tùng 因nhân 緣duyên 有hữu 。 以dĩ 是thị 悟ngộ 心tâm 。 不bất 令linh 生sanh 著trước 。 是thị 為vi 持trì 戒giới 。 生sanh 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 持trì 戒giới 人nhân 。 雖tuy 有hữu 利lợi 智trí 。 以dĩ 營doanh 世thế 務vụ 。 慧tuệ 根căn 漸tiệm 鈍độn 。 譬thí 如như 利lợi 刀đao 。 以dĩ 割cát 泥nê 土thổ 。 遂toại 成thành 鈍độn 器khí 。 若nhược 出xuất 家gia 持trì 戒giới 。 不bất 營doanh 世thế 業nghiệp 。 常thường 觀quán 諸chư 法pháp 。 實thật 相tướng 無vô 相tướng 。 先tiên 雖tuy 鈍độn 根căn 。 以dĩ 漸tiệm 轉chuyển 利lợi )# 以dĩ 定định 慧tuệ 二nhị 門môn 。 前tiền 已dĩ 說thuyết 故cố 。 符phù 律luật 談đàm 常thường 。 同đồng 涅Niết 槃Bàn 矣hĩ (# 〔# 釋thích 要yếu 云vân 〕# 從tùng 初sơ 至chí 第đệ 四tứ 半bán 經kinh 。 總tổng 是thị 開khai 解giải 。 即tức 慧tuệ 學học 。 從tùng 阿A 難Nan 舉cử 喻dụ 華hoa 屋ốc 至chí 此thử 。 是thị 明minh 定định 學học 。 故cố 此thử 下hạ 唯duy 明minh 戒giới 學học 。 扶phù 律luật 談đàm 常thường 者giả 。 今kim 經kinh 圓viên 頓đốn 。 合hợp 明minh 大Đại 乘Thừa 持trì 戒giới 。 何hà 以dĩ 但đãn 明minh 四tứ 根căn 本bổn 戒giới 。 以dĩ 符phù 合hợp 小Tiểu 乘Thừa 律luật 制chế 。 為vi 最tối 後hậu 誡giới 勗úc 。 此thử 中trung 扶phù 小tiểu 律luật 故cố 。 淫dâm 戒giới 居cư 初sơ 。 部bộ 屬thuộc 實thật 故cố 。 攝nhiếp 心tâm 為vi 戒giới 。 斷đoạn 性tánh 亦diệc 無vô 。 即tức 大Đại 乘Thừa 持trì 戒giới 。 不bất 同đồng 小Tiểu 乘Thừa 。 治trị 心tâm 口khẩu 而nhi 已dĩ )# 。

(# △# 〔# 溫ôn 陵lăng 云vân 〕# 三Tam 藏Tạng 中trung 。 毗tỳ 奈nại 耶da 律luật 藏tạng 大đại 小Tiểu 乘Thừa 通thông 攝nhiếp 也dã 。 小Tiểu 乘Thừa 稟bẩm 法pháp 為vi 戒giới 。 大Đại 乘Thừa 攝nhiếp 心tâm 為vi 戒giới 。 法Pháp 戒giới 則tắc 無vô 犯phạm 而nhi 已dĩ 。 心tâm 戒giới 則tắc 無vô 思tư 犯phạm 也dã 。 此thử 下hạ 別biệt 示thị 四tứ 重trọng/trùng 。 則tắc 十thập 戒giới 之chi 初sơ 。 淫dâm 殺sát 盜đạo 妄vọng 。 四tứ 波ba 羅la 夷di 。 為vi 根căn 本bổn 重trọng 罪tội 。 所sở 謂vị 其kỳ 心tâm 不bất 淫dâm 不bất 殺sát 者giả 。 皆giai 使sử 無vô 思tư 犯phạm 也dã )# 。

(# [○@卍]# 二nhị 別biệt 示thị 戒giới 學học )# 。

阿A 難Nan 。 云vân 何hà 攝nhiếp 心tâm 。 我ngã 名danh 為vi 戒giới 。

(# 〔# 標tiêu 指chỉ 云vân 〕# 戒giới 是thị 根căn 本bổn 。 心tâm 起khởi 為vi 犯phạm )# 。

(# [?(○/○)]# 初sơ 淫dâm 戒giới 分phần/phân 六lục )# 。

(# [│/○]# 一nhất 標tiêu 示thị 斷đoạn 淫dâm 出xuất 纏triền )# 。

若nhược 諸chư 世thế 界giới 。 六lục 道đạo 眾chúng 生sanh 。 其kỳ 心tâm 不bất 淫dâm 。 則tắc 不bất 隨tùy 其kỳ 。 生sanh 死tử 相tương 續tục 。

【# 疏sớ/sơ 】# 淫dâm 為vi 生sanh 死tử 根căn 本bổn 。 返phản 之chi 則tắc 不bất 續tục 矣hĩ 。 圓viên 覺giác 云vân 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 皆giai 因nhân 淫dâm 欲dục 。 而nhi 正chánh 性tánh 命mạng 。 (# 具cụ 云vân 。 若nhược 諸chư 世thế 界giới 。 一nhất 切thiết 種chủng 性tánh 。 卵noãn 生sanh 。 胎thai 生sanh 。 濕thấp 生sanh 。 化hóa 生sanh 。 皆giai 因nhân 淫dâm 欲dục 等đẳng 。 當đương 知tri 輪luân 迴hồi 。 愛ái 為vi 根căn 本bổn 。 由do 諸chư 有hữu 欲dục 。 助trợ 發phát 愛ái 性tánh 。 是thị 故cố 能năng 令linh 。 生sanh 死tử 相tương 續tục 。 〔# 彼bỉ 疏sớ/sơ 云vân 〕# 皆giai 因nhân 淫dâm 欲dục 正chánh 性tánh 命mạng 者giả 。 此thử 中trung 性tánh 字tự 。 不bất 是thị 真chân 靈linh 之chi 性tánh 。 意ý 說thuyết 人nhân 中trung 性tánh 命mạng 也dã 。 淫dâm 謂vị 躭đam 染nhiễm 愛ái 著trước 。 但đãn 是thị 情tình 染nhiễm 。 總tổng 得đắc 名danh 淫dâm 。 縱túng/tung 使sử 化hóa 生sanh 。 亦diệc 依y 業nghiệp 染nhiễm 。 俱câu 舍xá 云vân 。 六lục 受thọ 欲dục 交giao 抱bão 。 執chấp 手thủ 笑tiếu 視thị 淫dâm 。 四tứ 州châu 之chi 人nhân 。 同đồng 四tứ 王vương 界giới 。 餘dư 諸chư 異dị 類loại 。 心tâm 染nhiễm 氣khí 傳truyền 。 受thọ 性tánh 稟bẩm 命mạng 。 莫mạc 不bất 由do 之chi 。 既ký 性tánh 命mạng 由do 淫dâm 。 淫dâm 復phục 由do 愛ái 。 故cố 云vân 愛ái 為vi 根căn 本bổn 。

(# △# 〔# 清thanh 涼lương 云vân 〕# 小Tiểu 乘Thừa 四tứ 戒giới 。 淫dâm 戒giới 最tối 前tiền 。 一nhất 者giả 此thử 戒giới 。 人nhân 之chi 喜hỷ 犯phạm 。 二nhị 者giả 劫kiếp 初sơ 起khởi 過quá 。 此thử 為vi 最tối 先tiên 。 餘dư 之chi 三tam 戒giới 。 亦diệc 皆giai 次thứ 第đệ 。 三tam 者giả 淫dâm 愛ái 惑hoặc 業nghiệp 。 招chiêu 潤nhuận 生sanh 死tử 。 二nhị 乘thừa 厭yếm 離ly 。 故cố 制chế 在tại 先tiên )# 。

(# [│/○]# 二nhị 正chánh 辨biện 欲dục 為vi 魔ma 因nhân )# 。

汝nhữ 修tu 三tam 昧muội 。 本bổn 出xuất 塵trần 勞lao 。 淫dâm 心tâm 不bất 除trừ 。 塵trần 不bất 可khả 出xuất 。 縱tung 有hữu 多đa 智trí 。 禪thiền 定định 現hiện 前tiền 。 如như 不bất 斷đoạn 淫dâm 。 必tất 落lạc 魔ma 道đạo 。 上thượng 品phẩm 魔ma 王vương 。 中trung 品phẩm 魔ma 民dân 。 下hạ 品phẩm 魔ma 女nữ 。 彼bỉ 等đẳng 諸chư 魔ma 。 亦diệc 有hữu 徒đồ 眾chúng 。 各các 各các 自tự 謂vị 。 成thành 無vô 上thượng 道Đạo 。

【# 疏sớ/sơ 】# 魔ma 不bất 斷đoạn 淫dâm 。 而nhi 修tu 禪thiền 定định 。 魔ma 定định 順thuận 惑hoặc 。 易dị 得đắc 成thành 就tựu 。 功công 深thâm 者giả 為vi 上thượng 品phẩm 。 功công 淺thiển 者giả 為vi 中trung 下hạ 。 雖tuy 不bất 斷đoạn 欲dục 。 而nhi 修tu 定định 得đắc 福phước 。 隨tùy 福phước 優ưu 劣liệt 。 故cố 成thành 三tam 品phẩm 。 以dĩ 邪tà 定định 力lực 。 故cố 得đắc 五ngũ 通thông 。 以dĩ 有hữu 漏lậu 福phước 。 生sanh 天thiên 魔ma 界giới 。 隨tùy 得đắc 少thiểu 定định 。 不bất 辨biện 邪tà 正chánh 。 各các 各các 自tự 謂vị 。 成thành 無vô 上thượng 道Đạo 。 〔# 孤cô 山sơn 云vân 〕# 。 犯phạm 四tứ 重trọng 禁cấm 。 罪tội 在tại 地địa 獄ngục 。 以dĩ 修tu 禪thiền 力lực 。 且thả 落lạc 魔ma 界giới 。 若nhược 約ước 未vị 來lai 流lưu 轉chuyển 。 則tắc 應ưng 備bị 歷lịch 三tam 途đồ )# 。

(# △# 〔# 溫ôn 陵lăng 云vân 〕# 魔ma 亦diệc 多đa 智trí 修tu 禪thiền 。 帶đái 淫dâm 修tu 禪thiền 。 必tất 落lạc 此thử 類loại )# 。

(# △# 〔# 講giảng 錄lục 云vân 〕# 三tam 昧muội 。 指chỉ 定định 慧tuệ 。 塵trần 勞lao 。 即tức 見kiến 思tư 二nhị 惑hoặc 〔# 王vương 舜thuấn 鼎đỉnh 曰viết 〕# 世Thế 尊Tôn 言ngôn 。 縱tung 有hữu 多đa 智trí 。 禪thiền 定định 現hiện 前tiền 。 又hựu 云vân 。 縱túng 得đắc 妙diệu 悟ngộ 。 皆giai 是thị 淫dâm 根căn 。 痛thống 哉tai 斯tư 言ngôn 。 妙diệu 悟ngộ 尚thượng 然nhiên 。 況huống 未vị 悟ngộ 乎hồ 。 多đa 智trí 禪thiền 定định 尚thượng 然nhiên 。 況huống 未vị 得đắc 定định 慧tuệ 少thiểu 分phần 乎hồ )# 。

(# [│/○]# 三tam 囑chúc 誡giới 滅diệt 後hậu 魔ma 惑hoặc )# 。

我ngã 滅diệt 度độ 後hậu 。 末Mạt 法Pháp 之chi 中trung 。 多đa 此thử 魔ma 民dân 。 熾sí 盛thịnh 世thế 間gian 。 廣quảng 行hành 貪tham 淫dâm 。 為vi 善Thiện 知Tri 識Thức 。 令linh 諸chư 眾chúng 生sanh 。 落lạc 愛ái 見kiến 坑khanh 。 失thất 菩Bồ 提Đề 路lộ 。

【# 疏sớ/sơ 】# 末mạt 世thế 眾chúng 生sanh 。 無vô 正Chánh 法Pháp 眼nhãn 。 多đa 被bị 魔ma 惑hoặc 。 廣quảng 行hành 貪tham 淫dâm 。 假giả 稱xưng 善thiện 友hữu 。 誘dụ 化hóa 無vô 識thức 。 失thất 正chánh 遭tao 苦khổ (# 〔# 標tiêu 指chỉ 〕# 。 如Như 來Lai 滅diệt 後hậu 。 後hậu 五ngũ 百bách 歲tuế 。 正chánh 當đương 今kim 日nhật 。 多đa 此thử 魔ma 民dân 。

(# △# 〔# 講giảng 錄lục 云vân 〕# 愛ái 即tức 思tư 惑hoặc 。 見kiến 即tức 見kiến 惑hoặc )# 。

(# △# 〔# 清thanh 涼lương 鈔sao 云vân 〕# 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 不bất 知tri 善thiện 法Pháp 。 令linh 其kỳ 知tri 之chi 。 不bất 識thức 諸chư 惡ác 法pháp 。 令linh 其kỳ 識thức 之chi 。 名danh 善Thiện 知Tri 識Thức 也dã 。

(# [│/○]# 四tứ 明minh 誡giới 依y 教giáo 堅kiên 持trì )# 。

汝nhữ 教giáo 世thế 人nhân 。 修tu 三tam 摩ma 地địa 。 先tiên 斷đoạn 心tâm 淫dâm 。 是thị 名danh 如Như 來Lai 。 先tiên 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 第đệ 一nhất 決quyết 定định 。 清thanh 淨tịnh 明minh 誨hối 。

【# 疏sớ/sơ 】# 此thử 戒giới 雖tuy 與dữ 小Tiểu 乘Thừa 名danh 同đồng 。 而nhi 持trì 隨tùy 有hữu 異dị 。 (# 〔# 補bổ 遺di 云vân 〕# 即tức 律luật 中trung 受thọ 隨tùy 二nhị 戒giới 也dã 。 初sơ 誓thệ 受thọ 於ư 師sư 。 後hậu 隨tùy 而nhi 行hành 之chi 也dã )# 此thử 則tắc 一nhất 一nhất 內nội 防phòng 心tâm 念niệm 。 輕khinh 重trọng 等đẳng 持trì 。 彼bỉ 則tắc 事sự 逐trục 緣duyên 成thành 。 輕khinh 重trọng 隨tùy 戒giới 。 故cố 云vân 先tiên 斷đoạn 心tâm 淫dâm 。 論luận 云vân 。 心tâm 生sanh 則tắc 種chủng 種chủng 法pháp 生sanh 。 心tâm 滅diệt 則tắc 種chủng 種chủng 法pháp 滅diệt 。 故cố 與dữ 小Tiểu 乘Thừa 。 持trì 戒giới 全toàn 別biệt (# 〔# 熏huân 聞văn 云vân 〕# 。 先tiên 斷đoạn 心tâm 淫dâm 。 乃nãi 防phòng 萌manh 杜đỗ 漸tiệm 之chi 意ý 。 非phi 謂vị 起khởi 心tâm 。 便tiện 同đồng 初sơ 篇thiên 。 一nhất 例lệ 結kết 罪tội 。 如như 大đại 經Kinh 云vân 。 言ngôn 語ngữ 嘲# 調điều 。 壁bích 外ngoại 釧xuyến 聲thanh 。 男nam 女nữ 相tương 追truy 。 皆giai 汙ô 淨tịnh 戒giới 。 天thiên 台thai 菩Bồ 薩Tát 戒giới 疏sớ/sơ 。 指chỉ 此thử 為vi 汙ô 定định 共cộng 戒giới 。 又hựu 稱xưng 嘆thán 摩ma 觸xúc 等đẳng 。 皆giai 是thị 淫dâm 戒giới 方phương 便tiện 。 悉tất 犯phạm 輕khinh 垢cấu 。 當đương 知tri 大đại 經Kinh 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 持trì 遮già 制chế 戒giới 。 與dữ 性tánh 重trọng 戒giới 等đẳng 無vô 差sai 別biệt 者giả 。 葢# 慎thận 小tiểu 過quá 。 如như 護hộ 夷di 愆khiên 耳nhĩ )# 。

(# [│/○]# 五ngũ 痛thống 指chỉ 犯phạm 淫dâm 過quá 失thất )# 。

是thị 故cố 。

阿A 難Nan 。 若nhược 不bất 斷đoạn 淫dâm 。 修tu 禪thiền 定định 者giả 。 如như 蒸chưng 砂sa 石thạch 。 欲dục 其kỳ 成thành 飯phạn 。 經kinh 百bách 千thiên 劫kiếp 。 秪# 名danh 熱nhiệt 砂sa 。

何hà 以dĩ 故cố 。 此thử 非phi 飯phạn 本bổn 。 砂sa 石thạch 成thành 故cố 。

【# 疏sớ/sơ 】# 戒giới 定định 慧tuệ 法Pháp 。 能năng 生sanh 法Pháp 身thân 戒giới 根căn 不bất 完hoàn 。 徒đồ 修tu 禪thiền 慧tuệ 。 豈khởi 有hữu 清thanh 淨tịnh 妙diệu 體thể 。 從tùng 淫dâm 欲dục 生sanh 。 砂sa 飯phạn 異dị 因nhân 。 孰thục 論luận 劫kiếp 數số 。

汝nhữ 以dĩ 淫dâm 身thân 。 求cầu 佛Phật 妙diệu 果Quả 。 縱túng 得đắc 妙diệu 悟ngộ 。 皆giai 是thị 婬dâm 根căn 。 根căn 本bổn 成thành 淫dâm 。 輪luân 轉chuyển 三tam 塗đồ 。 必tất 不bất 能năng 出xuất 。 如Như 來Lai 涅Niết 槃Bàn 。 何hà 路lộ 修tu 證chứng 。

【# 疏sớ/sơ 】# 非phi 戒giới 不bất 禪thiền 。 非phi 禪thiền 不bất 慧tuệ 。 戒giới 根căn 不bất 淨tịnh 。 所sở 翻phiên 禪thiền 慧tuệ 。 那na 得đắc 淨tịnh 乎hồ 。 以dĩ 不bất 淨tịnh 故cố 。 雖tuy 有hữu 如như 無vô 。 戒giới 定định 慧tuệ 亡vong 。 自tự 成thành 流lưu 轉chuyển 。 終chung 非phi 聖thánh 果Quả 〔# 宗tông 鏡kính 〕# 經Kinh 云vân 。 縱túng 得đắc 妙diệu 悟ngộ 。 皆giai 是thị 淫dâm 根căn 者giả 。 以dĩ 生sanh 死tử 根căn 本bổn 不bất 斷đoạn 故cố 。 直trực 須tu 保bảo 護hộ 浮phù 囊nang 。 方phương 渡độ 大đại 海hải 。 若nhược 犯phạm 此thử 篇thiên 。 其kỳ 過quá 尤vưu 重trọng/trùng 。 非phi 唯duy 有hữu 障chướng 大Đại 道Đạo 。 不bất 出xuất 塵trần 勞lao 。 以dĩ 惡ác 業nghiệp 相tương/tướng 酬thù 。 果quả 牽khiên 地địa 獄ngục 。 不bất 以dĩ 智trí 眼nhãn 正chánh 觀quán 。 遂toại 陷hãm 凡phàm 夫phu 業nghiệp 道đạo 。 雖tuy 則tắc 一nhất 期kỳ 徇# 意ý 。 罔võng 思tư 萬vạn 劫kiếp 沈trầm 身thân 。 是thị 以dĩ 一nhất 切thiết 如Như 來Lai 同đồng 宣tuyên 。 審thẩm 宜nghi 尅khắc 骨cốt 。 十thập 方phương 菩Bồ 薩Tát 皆giai 懼cụ 。 實thật 可khả 寒hàn 心tâm 。

(# [│/○]# 六lục 印ấn 定định 斷đoạn 淫dâm 禁cấm 戒giới )# 。

必tất 使sử 淫dâm 機cơ 。 身thân 心tâm 俱câu 斷đoạn 。 斷đoạn 性tánh 亦diệc 無vô 。 於ư 佛Phật 菩Bồ 提Đề 。 斯tư 可khả 希hy 冀ký 。

【# 疏sớ/sơ 】# 真chân 持trì 戒giới 人nhân 。 尚thượng 無vô 持trì 相tương/tướng 。 豈khởi 令linh 身thân 心tâm 。 犯phạm 乎hồ 重trọng 禁cấm 。 如như 下hạ 文văn 云vân 。 殺sát 盜đạo 淫dâm 等đẳng 。 有hữu 名danh 鬼quỷ 倫luân 。 無vô 名danh 天thiên 趣thú 。 有hữu 無vô 二nhị 無vô 。 無vô 二nhị 亦diệc 滅diệt 。 是thị 名danh 妙diệu 發phát 三tam 摩ma 提đề 者giả 。 〔# 溫ôn 陵lăng 云vân 〕# 機cơ 者giả 。 淫dâm 心tâm 所sở 自tự 發phát 。 如như 前tiền 偈kệ 云vân 。 要yếu 以dĩ 一nhất 機cơ 抽trừu 。

(# △# 〔# 蕅# 益ích 云vân 〕# 身thân 斷đoạn 。 律luật 儀nghi 戒giới 也dã 。 心tâm 斷đoạn 定định 共cộng 戒giới 也dã 。 斷đoạn 性tánh 亦diệc 無vô 。 道đạo 共cộng 戒giới 也dã )# 。

(# △# 〔# 宗tông 鏡kính 云vân 〕# 男nam 女nữ 身thân 會hội 名danh 事sự 淫dâm 。 法Pháp 門môn 解giải 者giả 。 若nhược 心tâm 染nhiễm 法pháp 是thị 淫dâm 。 若nhược 關quan 禁cấm 七thất 支chi 。 如như 猿viên 著trước 鎖tỏa 。 擎kình 一nhất 鉢bát 油du 。 過quá 諸chư 大đại 眾chúng 。 割cát 捨xả 樂nhạo/nhạc/lạc 觸xúc 。 求cầu 樂nhạo/nhạc/lạc 於ư 未vị 來lai 潔khiết 淨tịnh 五ngũ 欲dục 。 如như 銅đồng 錢tiền 博bác 金kim 錢tiền 。 此thử 乃nãi 增tăng 長trưởng 欲dục 事sự 。 非phi 不bất 欲dục 也dã 。 若nhược 斷đoạn 欲dục 界giới 麤thô 敝tệ 之chi 欲dục 。 染nhiễm 著trước 色sắc 無vô 色sắc 界giới 。 禪thiền 定định 之chi 樂lạc 。 如như 氷băng 魚ngư 蟄chập 蟲trùng 。 墮đọa 長Trường 壽Thọ 天Thiên 。 是thị 為vi 一nhất 難nạn/nan 。 貪tham 著trước 禪thiền 味vị 名danh 大đại 縛phược 。 是thị 染nhiễm 欲dục 法pháp 。 非phi 不bất 欲dục 也dã )# 。

如như 我ngã 此thử 說thuyết 。 名danh 為vi 佛Phật 說thuyết 。 不bất 如như 此thử 說thuyết 。 即tức 波Ba 旬Tuần 說thuyết 。

【# 疏sớ/sơ 】# 正chánh 云vân 波ba 卑ty 夜dạ 。 此thử 云vân 惡ác 者giả 。 波Ba 旬Tuần 訛ngoa 也dã 。

(# 〔# 翻phiên 譯dịch 云vân 〕# 波Ba 旬Tuần 。 釋Thích 迦Ca 出xuất 世thế 。 魔ma 王vương 名danh 也dã 。 魔ma 字tự 從tùng 石thạch 。 梁lương 武võ 謂vị 此thử 惱não 人nhân 。 易dị 之chi 為vi 鬼quỷ 。 什thập 曰viết 。 秦tần 言ngôn 殺sát 者giả 。 常thường 欲dục 斷đoạn 人nhân 慧tuệ 命mạng 。 故cố 亦diệc 名danh 惡ác 中trung 惡ác 。 惡ác 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 曰viết 惡ác 。 二nhị 曰viết 大đại 惡ác 。 三tam 曰viết 惡ác 中trung 惡ác 。 魔ma 王vương 最tối 甚thậm 。 諸chư 佛Phật 欲dục 令linh 眾chúng 生sanh 安an 隱ẩn 。 而nhi 反phản 壞hoại 亂loạn 。 故cố 言ngôn 甚thậm 也dã )# 。

(# [?(○/○)]# 二nhị 殺sát 戒giới 分phần/phân 六lục )# 。

(# [│/○]# 一nhất 標tiêu 示thị 斷đoạn 殺sát 出xuất 纏triền )# 。

阿A 難Nan 。 又hựu 諸chư 世thế 界giới 。 六lục 道đạo 眾chúng 生sanh 。 其kỳ 心tâm 不bất 殺sát 。 則tắc 不bất 隨tùy 其kỳ 。 生sanh 死tử 相tương 續tục 。

【# 疏sớ/sơ 】# 相tương 殺sát 相tương/tướng 償thường 。 結kết 詶thù 連liên 禍họa 。 苟cẩu 或hoặc 止chỉ 之chi 。 故cố 不bất 相tương 續tục 。

(# [│/○]# 二nhị 正chánh 辨biện 殺sát 為vi 鬼quỷ 因nhân )# 。

汝nhữ 修tu 三tam 昧muội 。 本bổn 出xuất 塵trần 勞lao 。 殺sát 心tâm 不bất 除trừ 。 塵trần 不bất 可khả 出xuất 。 縱tung 有hữu 多đa 智trí 。 禪thiền 定định 現hiện 前tiền 。 如như 不bất 斷đoạn 殺sát 。 必tất 落lạc 神thần 道đạo 。 上thượng 品phẩm 之chi 人nhân 。 為vi 大đại 力lực 鬼quỷ 。 中trung 品phẩm 則tắc 為vi 。 飛phi 行hành 夜dạ 叉xoa 。 諸chư 鬼quỷ 帥súy 等đẳng 。 下hạ 品phẩm 當đương 為vi 。 地địa 行hành 羅la 剎sát 。 彼bỉ 諸chư 鬼quỷ 神thần 。 亦diệc 有hữu 徒đồ 眾chúng 。 各các 各các 自tự 謂vị 。 成thành 無vô 上thượng 道Đạo 。

【# 疏sớ/sơ 】# 帶đái 殺sát 修tu 禪thiền 。 報báo 為vi 神thần 道đạo 。 功công 深thâm 福phước 厚hậu 。 為vi 大đại 力lực 鬼quỷ 。 即tức 五ngũ 岳nhạc 四tứ 瀆độc 。 係hệ 祠từ 祀tự 者giả 。 功công 淺thiển 福phước 劣liệt 。 列liệt 在tại 中trung 下hạ 。 八bát 部bộ 所sở 管quản 。 及cập 大đại 海hải 邊biên 羅la 剎sát 國quốc 類loại 。 因nhân 修tu 定định 故cố 。 皆giai 有hữu 業nghiệp 通thông 。 迅tấn 疾tật 無vô 礙ngại 。 不bất 斷đoạn 殺sát 故cố 。 受thọ 此thử 惡ác 趣thú 。 為vi 天thiên 驅khu 伇# 。 若nhược 不bất 修tu 禪thiền 。 及cập 不bất 修tu 福phước 。 但đãn 行hành 殺sát 害hại 。 直trực 入nhập 地địa 獄ngục 。 無vô 此thử 差sai 降giáng/hàng (# 〔# 婆bà 沙sa 論luận 云vân 〕# 鬼quỷ 中trung 好hảo 者giả 。 如như 有hữu 威uy 德đức 鬼quỷ 。 形hình 容dung 端đoan 正chánh 。 諸chư 天thiên 無vô 異dị 。 鬼quỷ 神thần 有hữu 威uy 德đức 者giả 。 住trụ 山sơn 谷cốc 。 或hoặc 住trụ 空không 中trung 。 或hoặc 住trụ 海hải 邊biên 。 皆giai 有hữu 宮cung 殿điện 。 果quả 報báo 過quá 人nhân 。 四tứ 大đại 天thiên 眾chúng 。 乃nãi 至chí 忉Đao 利Lợi 天Thiên 。 亦diệc 有hữu 威uy 德đức 鬼quỷ 神thần 。 應ưng 彼bỉ 諸chư 天thiên 所sở 驅khu 使sử )# 。

(# [│/○]# 三tam 囑chúc 誡giới 滅diệt 後hậu 魔ma 惑hoặc 三tam )# 。

(# [?(▽/○)]# 一nhất 鬼quỷ 神thần 誑cuống 世thế )# 。

我ngã 滅diệt 度độ 後hậu 。 末Mạt 法Pháp 之chi 中trung 。 多đa 此thử 鬼quỷ 神thần 。 熾sí 盛thịnh 世thế 間gian 。 自tự 言ngôn 食thực 肉nhục 。 得đắc 菩Bồ 提Đề 路lộ 。

【# 疏sớ/sơ 】# 殺sát 生sanh 食thực 肉nhục 。 是thị 眾chúng 生sanh 冤oan 。 如như 何hà 不bất 斷đoạn 。 得đắc 菩Bồ 提Đề 路lộ 。

(# [?(▽/○)]# 二nhị 勅sắc 斷đoạn 權quyền 說thuyết )# 。

阿A 難Nan 。 我ngã 令linh 比Bỉ 丘Khâu 。 食thực 五ngũ 淨tịnh 肉nhục 。 此thử 肉nhục 皆giai 我ngã 。 神thần 力lực 化hóa 生sanh 。 本bổn 無vô 命mạng 根căn 。 汝nhữ 婆Bà 羅La 門Môn 。 地địa 多đa 蒸chưng 濕thấp 。 加gia 以dĩ 砂sa 石thạch 。 草thảo 菜thái 不bất 生sanh 。 我ngã 以dĩ 大đại 悲bi 。 神thần 力lực 所sở 加gia 。 因nhân 大đại 慈từ 悲bi 。 假giả 名danh 為vi 肉nhục 。 汝nhữ 得đắc 其kỳ 味vị 。 奈nại 何hà 如Như 來Lai 。 滅diệt 度độ 之chi 後hậu 。 食thực 眾chúng 生sanh 肉nhục 。 名danh 為vi 釋Thích 子tử 。

【# 疏sớ/sơ 】# 涅Niết 槃Bàn 第đệ 四tứ 。 迦Ca 葉Diếp 問vấn 云vân 。 云vân 何hà 如Như 來Lai 。 先tiên 許hứa 比Bỉ 丘Khâu 食thực 三tam 淨tịnh 肉nhục 。

佛Phật 言ngôn 。

隨tùy 事sự 漸tiệm 制chế 故cố 耳nhĩ 。

復phục 有hữu 七thất 種chủng 九cửu 種chủng 。 今kim 言ngôn 五ngũ 者giả 。 隨tùy 經kinh 增tăng 減giảm 。 以dĩ 意ý 配phối 數số 。 佛Phật 以dĩ 方phương 便tiện 。 權quyền 許hứa 令linh 食thực 。 非phi 究cứu 竟cánh 說thuyết (# 〔# 擕# 李# 云vân 〕# 言ngôn 三tam 種chủng 者giả 。 除trừ 人nhân 蛇xà 象tượng 馬mã 驢lư 狗cẩu 師sư 子tử 狐hồ 猪trư 獮# 猴hầu 十thập 種chủng 。 若nhược 不bất 見kiến 不bất 聞văn 不bất 疑nghi 。 即tức 名danh 為vi 淨tịnh 。 今kim 云vân 五ngũ 者giả 。 加gia 自tự 死tử 鳥điểu 殘tàn 二nhị 也dã 。 涅Niết 槃Bàn 復phục 有hữu 九cửu 種chủng 。 即tức 於ư 三tam 淨tịnh 。 各các 開khai 正chánh 罪tội 。 及cập 前tiền 後hậu 方phương 便tiện 也dã )# 。

(# △# 〔# 楞lăng 伽già 經Kinh 云vân 〕# 我ngã 有hữu 時thời 說thuyết 。 遮già 五ngũ 種chủng 肉nhục 。 或hoặc 制chế 十thập 種chủng 。 今kim 於ư 此thử 經Kinh 。 一nhất 切thiết 種chủng 。 一nhất 切thiết 時thời 。 開khai 除trừ 方phương 便tiện 。 一nhất 切thiết 悉tất 斷đoạn 。

(# △# 〔# 涅Niết 槃Bàn 云vân 〕# 善thiện 男nam 子tử 。 從tùng 今kim 日nhật 始thỉ 。 不bất 聽thính 聲Thanh 聞Văn 弟đệ 子tử 食thực 肉nhục 。 應ưng 觀quán 是thị 食thực 。 如như 子tử 肉nhục 想tưởng 。

善thiện 男nam 子tử 。 夫phu 食thực 肉nhục 者giả 。 斷đoạn 大đại 悲bi 種chủng 。 如Như 來Lai 所sở 制chế 一nhất 切thiết 禁cấm 戒giới 。 各các 有hữu 異dị 意ý 。 異dị 意ý 故cố 。 聽thính 食thực 三tam 種chủng 肉nhục 。 異dị 想tưởng 故cố 。 斷đoạn 十thập 種chủng 肉nhục 。 一nhất 切thiết 悉tất 斷đoạn 。 及cập 自tự 死tử 肉nhục 。 我ngã 涅Niết 槃Bàn 後hậu 。 無vô 量lượng 百bách 歲tuế 。 於ư 像Tượng 法Pháp 中trung 。 當đương 有hữu 比Bỉ 丘Khâu 。 貌mạo 像tượng 持trì 律luật 。 少thiểu 讀đọc 誦tụng 經Kinh 。 貪tham 嗜thị 飲ẩm 食thực 。 長trưởng 養dưỡng 其kỳ 身thân 。 頭đầu 鬚tu 爪trảo 髮phát 。 悉tất 皆giai 長trường/trưởng 利lợi 。 雖tuy 服phục 袈ca 裟sa 。 猶do 如như 獵liệp 師sư 。 細tế 視thị 徐từ 行hành 。 如như 猫miêu 伺tứ 鼠thử 。 邪tà 見kiến 熾sí 盛thịnh 。 誹phỉ 謗báng 正Chánh 法Pháp 。 破phá 壞hoại 如Như 來Lai 所sở 說thuyết 戒giới 律luật 。 正chánh 行hạnh 威uy 儀nghi 。 各các 自tự 隨tùy 意ý 。 反phản 說thuyết 經Kinh 律luật 。 而nhi 作tác 是thị 言ngôn 。 如Như 來Lai 皆giai 聽thính 我ngã 食thực 肉nhục 。 自tự 生sanh 此thử 論luận 。 言ngôn 是thị 佛Phật 說thuyết 。 互hỗ 相tương 諍tranh 訟tụng 。 各các 自tự 稱xưng 是thị 沙Sa 門Môn 釋Thích 子tử 。

(# △# 〔# 孤cô 山sơn 云vân 〕# 鹿lộc 苑uyển 以dĩ 來lai 。 毗Tỳ 尼Ni 漸tiệm 制chế 。 化hóa 道đạo 將tương 終chung 。 於ư 是thị 三tam 經kinh 俱câu 唱xướng 斷đoạn 肉nhục 。 楞lăng 伽già 且thả 制chế 藏tạng 通thông 菩Bồ 薩Tát 。 此thử 經Kinh 兼kiêm 制chế 三tam 乘thừa 。 涅Niết 槃Bàn 更cánh 獨độc 制chế 聲Thanh 聞Văn 。 殷ân 勤cần 告cáo 示thị 也dã )# 。

(# [?(▽/○)]# 三tam 示thị 惡ác 根căn 本bổn )# 。

汝nhữ 等đẳng 當đương 知tri 。 是thị 肉nhục 食thực 人nhân 。 縱túng 得đắc 心tâm 開khai 。 似tự 三tam 摩ma 地địa 。 皆giai 大đại 羅la 剎sát 。 報báo 終chung 必tất 沉trầm 。 生sanh 死tử 苦khổ 海hải 。 非phi 佛Phật 弟đệ 子tử 。 如như 是thị 之chi 人nhân 。 相tương 殺sát 相tương 吞thôn 。 相tương 食thực 未vị 已dĩ 。 云vân 何hà 是thị 人nhân 。 得đắc 出xuất 三tam 界giới 。

【# 疏sớ/sơ 】# 似tự 三tam 摩ma 地địa 者giả 。 鬼quỷ 神thần 定định 也dã 。 亦diệc 能năng 令linh 人nhân 知tri 過quá 去khứ 未vị 來lai 事sự 。 與dữ 善thiện 定định 相tương 似tự 。 如như 起khởi 信tín 說thuyết (# 〔# 論luận 云vân 〕# 或hoặc 令linh 人nhân 知tri 宿túc 命mạng 。 過quá 去khứ 之chi 事sự 。 亦diệc 知tri 未vị 來lai 之chi 事sự 。 得đắc 他Tha 心Tâm 智Trí 。 辨biện 才tài 無vô 礙ngại )# 。

(# [│/○]# 四tứ 明minh 誡giới 依y 教giáo 堅kiên 持trì )# 。

汝nhữ 教giáo 世thế 人nhân 。 修tu 三tam 摩ma 地địa 。 次thứ 斷đoạn 殺sát 生sanh 。 是thị 名danh 如Như 來Lai 。 先tiên 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 第đệ 二nhị 決quyết 定định 。 清thanh 淨tịnh 明minh 誨hối 。

(# [│/○]# 五ngũ 別biệt 示thị 持trì 犯phạm 得đắc 失thất 二nhị )# 。

(# [?(▽/○)]# 一nhất 毀hủy 犯phạm 破phá 禪thiền )# 。

是thị 故cố 阿A 難Nan 。 若nhược 不bất 斷đoạn 殺sát 。 修tu 禪thiền 定định 者giả 。 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 自tự 塞tắc 其kỳ 耳nhĩ 。 高cao 聲thanh 大đại 叫khiếu 。 求cầu 人nhân 不bất 聞văn 。 此thử 等đẳng 名danh 為vi 。 欲Dục 隱Ẩn 彌Di 露Lộ 。

【# 疏sớ/sơ 】# 塞tắc 耳nhĩ 修tu 禪thiền 。 高cao 聲thanh 行hành 殺sát 。 求cầu 不bất 聞văn 之chi 道đạo 。 彰chương 彌di 露lộ 之chi 苦khổ 。 豈khởi 不bất 悲bi 夫phu 。

(# [?(▽/○)]# 二nhị 舉cử 指chỉ 結kết 過quá )# 。

清thanh 淨tịnh 比Bỉ 丘Khâu 。 及cập 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 於ư 歧kỳ 路lộ 行hành 。 不bất 蹋đạp 生sanh 草thảo 。 況huống 以dĩ 手thủ 拔bạt 。 云vân 何hà 大đại 悲bi 。 取thủ 諸chư 眾chúng 生sanh 。 血huyết 食thực 充sung 食thực 。

【# 疏sớ/sơ 】# 生sanh 草thảo 不bất 踐tiễn 。 非phi 獨độc 護hộ 譏cơ 。 亦diệc 深thâm 慈từ 念niệm 。 草thảo 尚thượng 不bất 踏đạp 。 況huống 損tổn 命mạng 也dã (# 〔# 熏huân 聞văn 云vân 〕# 草thảo 本bổn 無vô 情tình 。 外ngoại 計kế 云vân 有hữu 。 佛Phật 遮già 其kỳ 謗báng 。 故cố 制chế 壞hoại 生sanh )# 。

(# △# 〔# 涅Niết 槃Bàn 云vân 〕# 佛Phật 告cáo 迦Ca 葉Diếp 。 若nhược 人nhân 掘quật 地địa 。 刈ngải 草thảo 斫chước 樹thụ 斬trảm 截tiệt 死tử 屍thi 等đẳng 。 以dĩ 是thị 業nghiệp 緣duyên 。 墮đọa 地địa 獄ngục 否phủ/bĩ 。 迦Ca 葉Diếp 言ngôn 。 應ưng 墮đọa 地địa 獄ngục 。

何hà 以dĩ 故cố 。 如như 佛Phật 昔tích 為vì 聲Thanh 聞Văn 說thuyết 法Pháp 。 汝nhữ 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 於ư 諸chư 草thảo 木mộc 。 莫mạc 生sanh 惡ác 心tâm 。

何hà 以dĩ 故cố 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 為vi 惡ác 心tâm 故cố 。 墮đọa 於ư 地địa 獄ngục 。

若nhược 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 不bất 服phục 東đông 方phương 。 絲ti 綿miên 絹quyên 帛bạch 。 及cập 是thị 此thử 土thổ 。 靴ngoa 履lý 裘cừu 毳thuế 。 乳nhũ 酪lạc 醍đề 醐hồ 。 如như 是thị 比Bỉ 丘Khâu 。 於ư 世thế 真chân 脫thoát 。 酬thù 還hoàn 宿túc 債trái 。 不bất 遊du 三tam 界giới 。

何hà 以dĩ 故cố 。 服phục 其kỳ 身thân 分phần 。 皆giai 為vi 彼bỉ 緣duyên 。 如như 人nhân 食thực 其kỳ 。 地địa 中trung 百bách 糓cốc 。 足túc 不bất 離ly 地địa 。

(# [│/○]# 六lục 印ấn 定định 斷đoạn 殺sát 禁cấm 戒giới )# 。

必tất 使sử 身thân 心tâm 。 於ư 諸chư 眾chúng 生sanh 。 若nhược 身thân 身thân 分phần 。 身thân 心tâm 二nhị 塗đồ 。 不bất 服phục 不bất 食thực 。 我ngã 說thuyết 是thị 人nhân 。 真chân 解giải 脫thoát 者giả 。

〔# 資tư 中trung 〕# 西tây 國quốc 指chỉ 此thử 方phương 為vi 東đông 。 彼bỉ 尚thượng 不bất 許hứa 雜tạp 野dã 蠶tằm 綿miên 。 作tác 新tân 臥ngọa 具cụ 。 況huống 有hữu 家gia 蠶tằm 。 律luật 中trung 若nhược 有hữu 犯phạm 者giả 。 斬trảm 剉tỏa 塗đồ 埵đóa 。 終chung 不bất 衣y 也dã 【# 疏sớ/sơ 】# 絲ti 綿miên 裘cừu 毳thuế 。 眾chúng 生sanh 身thân 分phần 。 身thân 既ký 不bất 服phục 。 真chân 解giải 脫thoát 者giả 。 以dĩ 不bất 遊du 三tam 界giới 。 詶thù 宿túc 債trái 故cố 。 (# 經kinh 文văn 語ngữ 倒đảo 。 知tri 之chi 〔# 補bổ 遺di 云vân 〕# 詶thù 還hoàn 宿túc 債trái 。 只chỉ 此thử 一nhất 生sanh 。 捨xả 此thử 則tắc 長trường/trưởng 揖ấp 三tam 界giới 矣hĩ 。 語ngữ 未vị 為vi 倒đảo 也dã )# 服phục 眾chúng 生sanh 分phần/phân 。 為vi 眾chúng 生sanh 緣duyên 。 辟tịch 糓cốc 求cầu 升thăng 。 尚thượng 有hữu 不bất 至chí 。 況huống 食thực 況huống 服phục 。 能năng 出xuất 離ly 乎hồ 。 心tâm 無vô 貪tham 慮lự 。 身thân 不bất 服phục 行hành 。 斷đoạn 性tánh 苟cẩu 亡vong 。 自tự 然nhiên 真chân 脫thoát (# 〔# 溫ôn 陵lăng 云vân 〕# 謂vị 服phục 畜súc 身thân 分phần/phân 。 則tắc 為vi 作tác 畜súc 之chi 緣duyên 。 劫kiếp 初sơ 之chi 人nhân 。 身thân 有hữu 光quang 而nhi 可khả 飛phi 。 自tự 食thực 地địa 肥phì 。 啗đạm 地địa 餅bính 。 身thân 漸tiệm 堅kiên 重trọng/trùng 。 足túc 不bất 離ly 地địa 。 故cố 取thủ 以dĩ 為ví 喻dụ 。 身thân 。 血huyết 肉nhục 髓tủy 腦não 也dã 。 身thân 分phần/phân 。 裘cừu 毳thuế 乳nhũ 酪lạc 等đẳng 也dã 。 身thân 服phục 食thực 。 心tâm 貪tham 求cầu 。 故cố 云vân 二nhị 塗đồ )# 。

(# △# 〔# 含hàm 解giải 〕# 絲ti 帛bạch 傷thương 蚕# 。 靴ngoa 履lý 傷thương 革cách 。 裘cừu 毳thuế 傷thương 皮bì 毛mao 。 酪lạc 取thủ 乳nhũ 潼# 。 故cố 皆giai 為vi 身thân 分phần/phân )# 。

(# ○# 〔# 宣tuyên 律luật 師sư 感cảm 通thông 記ký 云vân 〕# 迦Ca 葉Diếp 佛Phật 小tiểu 珠châu 函hàm 中trung 。 有hữu 遺di 書thư 付phó 囑chúc 云vân 。 我ngã 初sơ 成thành 道Đạo 。 大Đại 梵Phạm 天Thiên 王Vương 。 施thí 我ngã 絹quyên 僧tăng 伽già 梨lê 。 彼bỉ 絲ti 是thị 化hóa 出xuất 。 非phi 是thị 繰# 蠒# 。 今kim 付phó 悉tất 達đạt 。 我ngã 成thành 道Đạo 至chí 涅Niết 槃Bàn 。 唯duy 服phục 麤thô 布bố 僧tăng 伽già 梨lê 。 及cập 白bạch 氎điệp 三tam 衣y 。 何hà 為vi 惡ác 比Bỉ 丘Khâu 等đẳng 。 謗báng 黷# 我ngã 云vân 。 毗Tỳ 尼Ni 教giáo 中trung 開khai 許hứa 著trước 。 我ngã 於ư 三Tam 藏Tạng 教giáo 中trung 。 雖tuy 聽thính 用dụng 繒tăng 綵thải 。 供cúng 養dường 佛Phật 法Pháp 僧Tăng 。 此thử 閻diêm 淨tịnh 提đề 及cập 以dĩ 大đại 洲châu 之chi 外ngoại 。 千thiên 八bát 百bách 大đại 國quốc 並tịnh 有hữu 繒tăng 帛bạch 絲ti 綿miên 。 遂toại 從tùng 女nữ 口khẩu 出xuất 之chi 。 非phi 蠶tằm 口khẩu 出xuất 。 由do 不bất 殺sát 害hại 眾chúng 生sanh 故cố 。 福phước 業nghiệp 所sở 感cảm 。 如như 何hà 謗báng 我ngã 害hại 生sanh 。 取thủ 絲ti 絹quyên 用dụng )# 。

(# ○# 〔# 央ương 掘quật 羅la 經kinh 第đệ 四tứ 〕# 文Văn 殊Thù 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 珂kha 貝bối 蠟lạp 蜜mật 。 皮bì 革cách 繒tăng 綿miên 。 非phi 自tự 界giới 肉nhục 耶da 。

佛Phật 告cáo 文Văn 殊Thù 。

若nhược 習tập 近cận 世thế 間gian 物vật 者giả 。 是thị 方phương 便tiện 法pháp 。 若nhược 物vật 展triển 轉chuyển 來lai 者giả 。 則tắc 可khả 習tập 近cận 。 若nhược 展triển 轉chuyển 來lai 。 離ly 殺sát 者giả 手thủ 。 則tắc 可khả 習tập 近cận 。 文Văn 殊Thù 言ngôn 。 今kim 此thử 城thành 中trung 。 有hữu 一nhất 皮bì 師sư 。 能năng 作tác 革cách 屣tỉ 。 若nhược 自tự 死tử 牛ngưu 。 牛ngưu 主chủ 從tùng 旃chiên 陀đà 羅la 。 取thủ 皮bì 付phó 皮bì 師sư 。 使sử 作tác 革cách 屣tỉ 。 施thí 持trì 戒giới 人nhân 。 此thử 展triển 轉chuyển 可khả 習tập 近cận 不phủ 。

佛Phật 言ngôn 。

若nhược 不bất 受thọ 者giả 。 是thị 比Bỉ 丘Khâu 法Pháp 。 若nhược 受thọ 者giả 。 非phi 悲bi 。 然nhiên 不bất 破phá 戒giới 。

(# ○# 〔# 梁lương 武võ 帝đế 詔chiếu 〕# 難nạn/nan 云vân 若nhược 經kinh 文văn 究cứu 竟cánh 斷đoạn 一nhất 切thiết 肉nhục 。 乃nãi 至chí 自tự 死tử 。 不bất 得đắc 食thực 者giả 。 此thử 則tắc 同đồng 尼ni 乾can/kiền/càn 斷đoạn 皮bì 革cách 。 不bất 得đắc 著trước 革cách 屣tỉ 。 若nhược 開khai 皮bì 革cách 。 得đắc 著trước 革cách 屣tỉ 者giả 。 亦diệc 應ưng 開khai 食thực 肉nhục 。 通thông 云vân 。 若nhược 是thị 聖thánh 人nhân 。 故cố 自tự 不bất 著trước 。 著trước 此thử 皆giai 是thị 下hạ 行hành 人nhân 。 所sở 以dĩ 不bất 同đồng 尼ni 乾can/kiền/càn 者giả 。 語ngữ 有hữu 所sở 含hàm 。 若nhược 無vô 麻ma 紵# 之chi 鄉hương 。 亦diệc 有hữu 開khai 皮bì 革cách 義nghĩa 。 有hữu 麻ma 紵# 鄉hương 。 大đại 慈từ 者giả 乃nãi 實thật 應ưng 不bất 著trước )# 。

如như 我ngã 此thử 說thuyết 。 名danh 為vi 佛Phật 說thuyết 。 不bất 如như 此thử 說thuyết 。 即tức 波Ba 旬Tuần 說thuyết 。

(# [?(○/○)]# 三tam 盜đạo 戒giới 分phần/phân 六lục )# 。

(# [│/○]# 一nhất 標tiêu 示thị 斷đoạn 倫luân 出xuất 經kinh )# 。

阿A 難Nan 。 又hựu 復phục 世thế 界giới 。 六lục 道đạo 眾chúng 生sanh 。 其kỳ 心tâm 不bất 偷thâu 。 則tắc 不bất 隨tùy 其kỳ 。 生sanh 死tử 相tương 續tục 。

【# 疏sớ/sơ 】# 不bất 與dữ 而nhi 取thủ 。 起khởi 心tâm 即tức 犯phạm 。 故cố 云vân 其kỳ 心tâm 不bất 偷thâu 。

(# [│/○]# 二nhị 正chánh 辨biện 盜đạo 為vi 邪tà 因nhân )# 。

汝nhữ 修tu 三tam 昧muội 。 本bổn 出xuất 塵trần 勞lao 。 偷thâu 心tâm 不bất 除trừ 。 塵trần 不bất 可khả 出xuất 。 縱tung 有hữu 多đa 智trí 。 禪thiền 定định 現hiện 前tiền 。 如như 不bất 斷đoạn 偷thâu 。 必tất 落lạc 邪tà 道đạo 。 上thượng 品phẩm 精tinh 靈linh 。 中trung 品phẩm 妖yêu 魅mị 。 下hạ 品phẩm 邪tà 人nhân 。 諸chư 魅mị 所sở 著trước 。 彼bỉ 等đẳng 群quần 邪tà 。 亦diệc 有hữu 徒đồ 眾chúng 。 各các 各các 自tự 謂vị 。 成thành 無vô 上thượng 道Đạo 。

【# 疏sớ/sơ 】# 禪thiền 智trí 雖tuy 現hiện 。 貪tham 盜đạo 不bất 除trừ 。 縱túng/tung 亡vong 婬dâm 殺sát 。 亦diệc 落lạc 邪tà 道đạo 。 精tinh 靈linh 妖yêu 魅mị 。 及cập 諸chư 邪tà 人nhân 。 皆giai 能năng 惑hoặc 亂loạn 。 令linh 眾chúng 歸quy 依y 。 不bất 惜tích 衣y 食thực 。 盡tận 命mạng 供cung 給cấp 。 若nhược 不bất 修tu 禪thiền 。 直trực 入nhập 地địa 獄ngục 。 〔# 標tiêu 指chỉ 〕# 精tinh 靈linh 妖yêu 魅mị 。 豈khởi 越việt 塵trần 勞lao 。 因Nhân 地Địa 不bất 直trực 。 果quả 招chiêu 紆hu 曲khúc 。

(# [│/○]# 三tam 囑chúc 誡giới 滅diệt 後hậu 魔ma 惑hoặc 五ngũ )# 。

(# [?(▽/○)]# 一nhất 妖yêu 邪tà 誑cuống 世thế )# 。

我ngã 滅diệt 度độ 後hậu 。 末Mạt 法Pháp 之chi 中trung 。 多đa 此thử 妖yêu 邪tà 。 熾sí 盛thịnh 世thế 間gian 。 潛tiềm 匿nặc 奸gian 欺khi 。 稱xưng 善Thiện 知Tri 識Thức 。 各các 自tự 謂vị 己kỷ 。 得đắc 上thượng 人nhân 法Pháp 。 詃# 惑hoặc 無vô 識thức 。 恐khủng 令linh 失thất 心tâm 。 所sở 過quá 之chi 處xứ 。 其kỳ 家gia 耗hao 散tán 。

【# 疏sớ/sơ 】# 奸gian 欺khi 盈doanh 抱bão 。 潛tiềm 護hộ 如như 淳thuần 。 詐trá 偽ngụy 充sung 懷hoài 。 隱ẩn 藏tàng 若nhược 拙chuyết 。 苟cẩu 求cầu 不bất 與dữ 之chi 利lợi 。 詃# 惑hoặc 無vô 識thức 之chi 人nhân 。 猛mãnh 熾sí 其kỳ 貪tham 。 顯hiển 異dị 其kỳ 語ngữ 。 令linh 彼bỉ 愚ngu 者giả 。 驚kinh 恐khủng 喪táng 心tâm 。 頓đốn 棄khí 家gia 財tài 。 仍nhưng 遭tao 王vương 難nạn 〔# 熏huân 聞văn 云vân 〕# 證chứng 真chân 引dẫn 十thập 誦tụng 律luật 。 有hữu 六lục 種chủng 盜đạo 心tâm 。 謂vị 苦khổ 切thiết 取thủ 。 輕khinh 慢mạn 取thủ 。 以dĩ 他tha 名danh 字tự 取thủ 。 觝để 突đột 取thủ 。 受thọ 寄ký 取thủ 。 出xuất 息tức 取thủ 。 五ngũ 分phần/phân 律luật 有hữu 四tứ 種chủng 。 謂vị 諂siểm 心tâm 。 曲khúc 心tâm 。 嗔sân 心tâm 。 恐khủng 怖bố 心tâm 。 四tứ 分phần/phân 律luật 有hữu 十thập 種chủng 。 謂vị 黑hắc 暗ám 心tâm 。 邪tà 心tâm 。 曲khúc 戾lệ 心tâm 。 恐khủng 怖bố 心tâm 。 常thường 有hữu 盜đạo 他tha 物vật 心tâm 。 決quyết 定định 取thủ 寄ký 物vật 取thủ 。 恐khủng 怖bố 取thủ 。 倚ỷ 託thác 取thủ 。 今kim 經kinh 潛tiềm 匿nặc 奸gian 欺khi 等đẳng 。 其kỳ 言ngôn 雖tuy 略lược 。 足túc 以dĩ 蔽tế 諸chư 。 而nhi 偏thiên 指chỉ 稱xưng 善Thiện 知Tri 識Thức 者giả 。 豈khởi 非phi 如Như 來Lai 懸huyền 鑑giám 後hậu 世thế 。 其kỳ 徒đồ 實thật 煩phiền 。 持trì 此thử 經Kinh 者giả 。 當đương 以dĩ 自tự 省tỉnh )# 。

(# [?(▽/○)]# 二nhị 正chánh 示thị 律luật 儀nghi )# 。

我ngã 教giáo 比Bỉ 丘Khâu 。 循tuần 方phương 乞khất 食thực 。 令linh 其kỳ 捨xả 貪tham 。 成thành 菩Bồ 提Đề 道Đạo 。 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 等đẳng 。 不bất 自tự 熟thục 食thực 。 寄ký 於ư 殘tàn 生sanh 。 旅lữ 泊bạc 三tam 界giới 。 示thị 一nhất 往vãng 還hoàn 。 去khứ 已dĩ 無vô 返phản 。

【# 疏sớ/sơ 】# 比Bỉ 丘Khâu 依y 法Pháp 循tuần 乞khất 。 不bất 自tự 熟thục 食thực 。 為vi 捨xả 貪tham 過quá 。 深thâm 厭yếm 自tự 生sanh 。 不bất 戀luyến 三tam 界giới 。 如như 旅lữ 泊bạc 人nhân 。 一nhất 往vãng 而nhi 已dĩ (# 〔# 梵Phạm 網võng 云vân 〕# 。 自tự 手thủ 作tác 食thực 。 犯phạm 輕khinh 垢cấu 罪tội 。 律luật 文văn 犯phạm 墮đọa )# 。

(# △# 〔# 標tiêu 指chỉ 云vân 〕# 比Bỉ 丘Khâu 乞khất 士sĩ 故cố 不bất 置trí 生sanh 涯nhai 。 現hiện 前tiền 殘tàn 質chất 。 不bất 復phục 續tục 生sanh 。

(# △# 〔# 溫ôn 陵lăng 云vân 〕# 方phương 。 法pháp 也dã 。 僧Tăng 祗chi 律luật 。 乞khất 食thực 謂vị 之chi 分phần 衛vệ 。 謂vị 分phần/phân 施thí 眾chúng 生sanh 。 衛vệ 護hộ 道Đạo 力lực 。 肇triệu 師sư 明minh 乞khất 食thực 有hữu 四tứ 意ý 。 一nhất 為vi 福phước 利lợi 眾chúng 生sanh 。 二nhị 為vi 折chiết 伏phục 憍kiêu 慢mạn 。 三tam 為vi 知tri 身thân 有hữu 苦khổ 。 四tứ 為vi 除trừ 去khứ 滯trệ 著trước 。 皆giai 循tuần 方phương 之chi 義nghĩa 也dã )# 。

(# △# 〔# 私tư 謂vị 〕# 斯Tư 陀Đà 含Hàm 名danh 一nhất 徃# 來lai 。 阿A 那Na 含Hàm 名danh 不bất 來lai 。 今kim 云vân 示thị 一nhất 往vãng 來lai 。 去khứ 已dĩ 不bất 返phản 。 則tắc 兼kiêm 二nhị 位vị 之chi 果quả 向hướng 也dã )# 。

(# [?(▽/○)]# 三tam 謗báng 毀hủy 正Chánh 法Pháp 。

云vân 何hà 賊tặc 人nhân 。 假giả 我ngã 衣y 服phục 。 裨bì 販phán 如Như 來Lai 。 造tạo 種chủng 種chủng 業nghiệp 。 皆giai 言ngôn 佛Phật 法Pháp 。 (# 言ngôn 是thị 真chân 正chánh 大Đại 乘Thừa 佛Phật 法Pháp 卻khước 非phi 出xuất 家gia 。 非phi 毀hủy 也dã 具cụ 戒giới 比Bỉ 丘Khâu 。 為vi 小Tiểu 乘Thừa 道đạo 。 由do 是thị 疑nghi 誤ngộ 。 無vô 量lượng 眾chúng 生sanh 。 墮đọa 無Vô 間Gián 獄Ngục 。

【# 疏sớ/sơ 】# 身thân 雖tuy 出xuất 家gia 。 心tâm 不bất 入nhập 道Đạo 。 假giả 衣y 服phục 以dĩ 作tác 相tương/tướng 。 販phán 如Như 來Lai 以dĩ 造tạo 業nghiệp 。 反phản 毀hủy 具cụ 戒giới 為vi 權quyền 小tiểu 。 高cao 現hiện 異dị 儀nghi 為vi 至chí 極cực 。 誑cuống 妄vọng 愚ngu 者giả 。 入nhập 惡ác 無vô 窮cùng 。 涅Niết 槃Bàn 邪tà 正chánh 品phẩm 云vân 。 我ngã 滅diệt 度độ 後hậu 。 是thị 魔ma 波Ba 旬Tuần 。 漸tiệm 當đương 壞hoại 亂loạn 。 我ngã 之chi 正Chánh 法Pháp 。 乃nãi 至chí 作tác 比Bỉ 丘Khâu 。 比Bỉ 丘Khâu 尼Ni 。 及cập 阿A 羅La 漢Hán 等đẳng 形hình 。 以dĩ 有hữu 漏lậu 身thân 。 稱xưng 是thị 無vô 漏lậu 。 壞hoại 我ngã 正Chánh 法Pháp 。 乃nãi 至chí 說thuyết 言ngôn 。 無vô 四tứ 重trọng/trùng (# 四tứ 波ba 羅la 夷di 。 僧Tăng 殘tàn (# 十thập 三tam 僧Tăng 殘tàn )# 不bất 定định (# 二nhị 不bất 定định 法pháp )# 捨xả 墮đọa (# 三tam 十thập 捨xả 墮đọa 九cửu 十thập 墮đọa )# 懺sám 悔hối (# 四tứ 懺sám 悔hối 法Pháp 。 眾chúng 學học (# 眾chúng 多đa 學học 法pháp )# 滅diệt 淨tịnh (# 七thất 滅diệt 諍tranh )# 等đẳng 法pháp 。 亦diệc 無vô 偷thâu 蘭lan (# 偷thâu 蘭lan 遮già )# 五ngũ 逆nghịch 。 一nhất 闡xiển 提đề 罪tội 。 乃nãi 至chí 若nhược 犯phạm 。 如như 是thị 等đẳng 罪tội 。 亦diệc 無vô 有hữu 報báo 。 如như 是thị 說thuyết 者giả 。 並tịnh 是thị 魔ma 說thuyết 。 我ngã 佛Phật 法Pháp 中trung 。 有hữu 犯phạm 如như 上thượng 等đẳng 罪tội 。 應ưng 當đương 苦khổ 治trị 。 若nhược 不bất 持trì 戒giới 。 云vân 何hà 當đương 得đắc 。 見kiến 佛Phật 性tánh 耶da (# 資tư 中trung 文văn 同đồng )# 。

(# ○# 〔# 釋thích 文văn 〕# 〔# 裨bì 販phán 〕# 張trương 衡hành 西tây 京kinh 賦phú 云vân 。 裨bì 販phán 夫phu 婦phụ 。 鬻dục 良lương 雜tạp 苦khổ 。 注chú 裨bì 。 益ích 也dã 。 販phán 謂vị 買mãi 賤tiện 賣mại 貴quý 。 以dĩ 自tự 裨bì 益ích 也dã 。 房phòng 相tương/tướng 正chánh 用dụng 選tuyển 賦phú 糅nhữu 文văn 耳nhĩ )# 。

(# [?(▽/○)]# 四tứ 別biệt 示thị 轉chuyển 業nghiệp )# 。

若nhược 我ngã 滅diệt 後hậu 。 其kỳ 有hữu 比Bỉ 丘Khâu 。 發phát 心tâm 決quyết 定định 。 修tu 三Tam 摩Ma 提Đề 。 能năng 於ư 如Như 來Lai 。 形hình 像tượng 之chi 前tiền 。 身thân 然nhiên 一nhất 燈đăng 。 燒thiêu 一nhất 指chỉ 節tiết 。 及cập 於ư 身thân 上thượng 。 爇nhiệt 一nhất 香hương 炷chú 。 我ngã 說thuyết 是thị 人nhân 。 無vô 始thỉ 宿túc 債trái 。 一nhất 時thời 酬thù 畢tất 。 長trường/trưởng 挹ấp (# 挹ấp 揖ấp 字tự 通thông 世thế 間gian 。 永vĩnh 脫thoát 諸chư 漏lậu 。 雖tuy 未vị 即tức 明minh 。 無vô 上thượng 覺giác 路lộ 。 是thị 人nhân 於ư 法Pháp 。 已dĩ 決quyết 定định 心tâm 。

【# 疏sớ/sơ 】# 殺sát 生sanh 偷thâu 盜đạo 。 執chấp 對đối 不bất 亡vong 。 為vi 三tam 界giới 緣duyên 。 障chướng 菩Bồ 提Đề 路lộ 。 然nhiên 身thân 苦khổ 體thể 。 能năng 報báo 此thử 因nhân 。 宿túc 債trái 苟cẩu 除trừ 。 世thế 間gian 永vĩnh 脫thoát (# 〔# 孤cô 山sơn 云vân 〕# 盜đạo 者giả 。 取thủ 他tha 依y 報báo 。 資tư 於ư 己kỷ 身thân 。 令linh 損tổn 正chánh 報báo 。 以dĩ 供cung 上thượng 聖thánh 。 故cố 能năng 翻phiên 破phá 無vô 始thỉ 盜đạo 業nghiệp )# 。

(# △# 〔# 無vô 盡tận 云vân 〕# 然nhiên 燈đăng 爇nhiệt 指chỉ 。 人nhân 所sở 難nan 行hành 。 信tín 而nhi 行hành 之chi 。 身thân 不bất 足túc 情tình 。 存tồn 身thân 則tắc 因nhân 果quả 不bất 昧muội 。 亡vong 身thân 則tắc 怨oán 對đối 何hà 依y 。 此thử 佛Phật 之chi 深thâm 旨chỉ 也dã )# 。

(# △# 〔# 溫ôn 陵lăng 云vân 〕# 身thân 為vi 業nghiệp 本bổn 漏lậu 緣duyên 。 無vô 始thỉ 已dĩ 前tiền 。 一nhất 切thiết 難nan 捨xả 。 無vô 過quá 此thử 身thân 。 難nan 捨xả 能năng 捨xả 。 故cố 曰viết 於ư 法pháp 。 已dĩ 決quyết 定định 心tâm 。

(# △# 〔# 緇# 門môn 警cảnh 訓huấn 云vân 〕# 機cơ 有hữu 淺thiển 深thâm 。 教giáo 分phần/phân 化hóa 制chế 。 律luật 明minh 自tự 殺sát 。 方phương 便tiện 偷thâu 蘭lan 。 燒thiêu 指chỉ 然nhiên 香hương 。 違vi 制chế 得đắc 吉cát 。 梵Phạm 網võng 所sở 制chế 。 若nhược 不bất 燒thiêu 身thân 臂tý 。 非phi 出xuất 家gia 菩Bồ 薩Tát 。 此thử 葢# 小Tiểu 乘Thừa 急cấp 於ư 自tự 行hành 。 期kỳ 盡tận 報báo 以dĩ 超siêu 生sanh 。 大Đại 士Sĩ 專chuyên 在tại 利lợi 他tha 。 歷lịch 塵trần 刦# 而nhi 弘hoằng 濟tế 。 是thị 以dĩ 小tiểu 制chế 結kết 過quá 。 大đại 制chế 令linh 燒thiêu 。 藥dược 王vương 讚tán 勝thắng 國quốc 城thành 。 佛Phật 頂đảnh 許hứa 詶thù 宿túc 債trái 。 荊kinh 溪khê 所sở 謂vị 順thuận 小tiểu 不bất 燒thiêu 則tắc 易dị 從tùng 大đại 燒thiêu 之chi 則tắc 難nạn/nan 也dã )# 。

(# △# 〔# 十thập 住trụ 斷đoạn 結kết 經Kinh 云vân 〕# 過quá 去khứ 有hữu 女nữ 名danh 提đề 謂vị 。 孤cô 寡quả 多đa 難nạn/nan 。 或hoặc 告cáo 之chi 曰viết 。 今kim 身thân 之chi 厄ách 。 由do 前tiền 世thế 之chi 罪tội 。 欲dục 滅diệt 前tiền 罪tội 。 莫mạc 若nhược 捨xả 身thân 。 有hữu 道Đạo 人Nhân 。 辨biện 才tài 曰viết 。 先tiên 身thân 罪tội 業nghiệp 。 隨tùy 逐trục 精tinh 神thần 。 不bất 與dữ 身thân 合hợp 。 徒đồ 自tự 燒thiêu 身thân 。 何hà 於ư 苦khổ 惱não 。 欲dục 求cầu 善thiện 報báo 〔# 私tư 謂vị 〕# 此thử 經Kinh 禁cấm 燒thiêu 。 正chánh 可khả 以dĩ 申thân 明minh 如Như 來Lai 讚tán 許hứa 燒thiêu 然nhiên 。 詶thù 償thường 宿túc 債trái 之chi 深thâm 旨chỉ )# 。

(# [?(▽/○)]# 五ngũ 反phản 結kết 詶thù 償thường )# 。

若nhược 不bất 為vi 此thử 。 捨xả 身thân 微vi 因nhân 。 縱tung 成thành 無vô 為vi 。 必tất 還hoàn 生sanh 人nhân 。 酬thù 其kỳ 宿túc 債trái 。 如như 我ngã 馬mã 麥mạch 。 正chánh 等đẳng 無vô 異dị 。

【# 疏sớ/sơ 】# 前tiền 云vân 。 摩Ma 登Đăng 伽Già 在tại 夢mộng 。 誰thùy 能năng 留lưu 汝nhữ 形hình 。 今kim 云vân 。 縱tung 成thành 無vô 為vi 。 必tất 酬thù 宿túc 債trái 者giả 。 此thử 示thị 業nghiệp 報báo 不bất 亡vong 。 成thành 無vô 為vi 後hậu 。 現hiện 有hữu 為vi 身thân 。 尚thượng 還hoàn 宿túc 債trái 。 況huống 全toàn 未vị 離ly 有hữu 為vi 。 而nhi 欲dục 妄vọng 逃đào 業nghiệp 果quả 。 其kỳ 可khả 得đắc 乎hồ 。 〔# 標tiêu 指chỉ 〕# 此thử 聖thánh 人nhân 示thị 現hiện 自tự 業nghiệp 。 果quả 不bất 可khả 逃đào 。 因nhân 若nhược 不bất 作tác 。 亦diệc 無vô 報báo 果quả )# 。

(# ○# 〔# 引dẫn 證chứng 〕# 〔# 興hưng 起khởi 行hành 經kinh 〕# 隨tùy 羅la 然nhiên 國quốc 。 有hữu 婆Bà 羅La 門Môn 王vương 。 名danh 阿a 耆kỳ 達đạt 。 請thỉnh 佛Phật 及cập 五ngũ 百bách 比Bỉ 丘Khâu 。 三tam 月nguyệt 夏hạ 坐tọa 。

時thời 有hữu 天thiên 魔ma 。 迷mê 惑hoặc 王vương 心tâm 。 使sử 還hoàn 宮cung 內nội 。 躭đam 荒hoang 五ngũ 欲dục 。 供cúng 養dường 六lục 日nhật 便tiện 止chỉ 。 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 乞khất 食thực 。 三tam 日nhật 空không 還hoàn 。 有hữu 波ba 羅la 國quốc 馬mã 士sĩ 。 告cáo 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 正chánh 有hữu 馬mã 麥mạch 。 君quân 能năng 噉đạm 不phủ 。 五ngũ 百bách 疋thất 馬mã 。 日nhật 食thực 二nhị 升thăng 。 分phân 半bán 以dĩ 給cấp 比Bỉ 丘Khâu 。 一nhất 良lương 馬mã 日nhật 食thực 。 四tứ 升thăng 。 分phân 半bán 供cung 佛Phật 。

佛Phật 言ngôn 。

過quá 去khứ 毗tỳ 婆bà 葉diệp 佛Phật 時thời 。 我ngã 為vì 婆Bà 羅La 門Môn 。 名danh 因nhân 提đề 耆kỳ 利lợi 。 博bác 達đạt 四tứ 韋vi 。 教giáo 五ngũ 百bách 童đồng 子tử 。 王vương 設thiết 會hội 請thỉnh 佛Phật 。 有hữu 一nhất 比Bỉ 丘Khâu 。 病bệnh 不bất 能năng 行hành 。 佛Phật 及cập 大đại 眾chúng 食thực 已dĩ 。 為vi 病bệnh 比Bỉ 丘Khâu 請thỉnh 食thực 。 過quá 梵Phạm 志Chí 山sơn 。 梵Phạm 志Chí 聞văn 飯phạn 香hương 美mỹ 。 詢tuân 曰viết 。 此thử 髠khôn 頭đầu 沙Sa 門Môn 。 正chánh 應ưng 食thực 馬mã 麥mạch 。 不bất 應ưng 食thực 此thử 。 諸chư 童đồng 子tử 復phục 曰viết 。 此thử 等đẳng 師sư 主chủ 。 亦diệc 應ưng 食thực 馬mã 麥mạch 。

時thời 婆Bà 羅La 門Môn 。 則tắc 我ngã 身thân 是thị 。 五ngũ 百bách 童đồng 子tử 。 五ngũ 百bách 羅La 漢Hán 是thị 。 病bệnh 比Bỉ 丘Khâu 。 即tức 彌Di 勒Lặc 是thị 。 以dĩ 是thị 因nhân 緣duyên 。 經kinh 歷lịch 地địa 獄ngục 。 無vô 數số 千thiên 歲tuế 。 今kim 雖tuy 得đắc 道Đạo 。

爾nhĩ 時thời 殘tàn 緣duyên 。 於ư 毗tỳ 蘭lan 邑ấp 食thực 馬mã 麥mạch 九cửu 十thập 日nhật 也dã )# 。

(# [│/○]# 四tứ 明minh 誡giới 依y 教giáo 堅kiên 持trì )# 。

汝nhữ 教giáo 世thế 人nhân 。 修tu 三tam 摩ma 地địa 。 後hậu 斷đoạn 偷thâu 盜đạo 。 是thị 名danh 如Như 來Lai 。 先tiên 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 第đệ 三tam 決quyết 定định 。 清thanh 淨tịnh 明minh 誨hối 。

(# [│/○]# 五ngũ 別biệt 示thị 犯phạm 偷thâu 障chướng 定định )# 。

是thị 故cố 阿A 難Nan 。 若nhược 不bất 斷đoạn 偷thâu 。 修tu 禪thiền 定định 者giả 。 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 水thủy 灌quán 漏lậu 巵chi 。 欲dục 求cầu 其kỳ 滿mãn 。 縱túng 經kinh 塵trần 劫kiếp 。 終chung 無vô 平bình 復phục 。

【# 疏sớ/sơ 】# 灌quán 禪thiền 定định 水thủy 。 於ư 破phá 戒giới 巵chi 。 欲dục 求cầu 滿mãn 果quả 。 塵trần 劫kiếp 不bất 平bình 。 斯tư 則tắc 內nội 德đức 無vô 實thật 。 外ngoại 相tướng 惑hoặc 人nhân 。 戒giới 器khí 已dĩ 穿xuyên 。 善thiện 法Pháp 多đa 漏lậu (# 〔# 智trí 論luận 偈kệ 云vân 〕# 不bất 求cầu 而nhi 自tự 捨xả 。 世thế 間gian 名danh 為vi 賊tặc 。 汝nhữ 今kim 又hựu 不bất 與dữ 。 而nhi 自tự 一nhất 向hướng 取thủ 。 此thử 實thật 名danh 世thế 間gian 。 真chân 實thật 盜đạo 香hương 賊tặc )# 。

(# [│/○]# 六lục 印ấn 定định 斷đoạn 偷thâu 禁cấm 戒giới )# 。

若nhược 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 衣y 鉢bát 之chi 餘dư 。 分phần/phân 寸thốn 不bất 畜súc 。 乞khất 食thực 餘dư 分phần 。 施thí 餓ngạ 眾chúng 生sanh 。 於ư 大đại 集tập 會hội 。 合hợp 掌chưởng 禮lễ 眾chúng 。 有hữu 人nhân 捶chúy 詈lị 。 同đồng 於ư 稱xưng 讚tán 。 必tất 使sử 身thân 心tâm 。 二nhị 俱câu 捐quyên 捨xả 。 身thân 肉nhục 骨cốt 血huyết 。 與dữ 眾chúng 生sanh 共cộng 。 不bất 將tương 如Như 來Lai 。 不bất 了liễu 義nghĩa 說thuyết 。 迴hồi 為vì 己kỷ 解giải 。 以dĩ 誤ngộ 初sơ 學học 。 佛Phật 印ấn 是thị 人nhân 。 得đắc 真chân 三tam 昧muội 。

【# 疏sớ/sơ 】# 此thử 文văn 勸khuyến 離ly 四tứ 過quá 。 謂vị 貪tham 慢mạn 瞋sân 癡si 。 配phối 文văn 可khả 見kiến 。 心tâm 不bất 起khởi 瞋sân 。 身thân 不bất 加gia 報báo 。 故cố 云vân 二nhị 俱câu 捐quyên 捨xả 。 以dĩ 觀quán 眾chúng 生sanh 及cập 與dữ 我ngã 身thân 。 平bình 等đẳng 無vô 二nhị 。 由do 是thị 身thân 心tâm 不bất 加gia 報báo 耳nhĩ 。 故cố 云vân 與dữ 眾chúng 生sanh 共cộng 。 不bất 了liễu 義nghĩa 說thuyết 。 為vì 己kỷ 解giải 者giả 。 不bất 將tương 佛Phật 方phương 便tiện 說thuyết 。 迴hồi 作tác 自tự 己kỷ 心tâm 中trung 獨độc 悟ngộ 之chi 法pháp 。 以dĩ 此thử 詃# 惑hoặc 無vô 識thức 初sơ 學học 。 (# 〔# 吳ngô 興hưng 云vân 〕# 圓viên 教giáo 之chi 外ngoại 。 皆giai 不bất 了liễu 義nghĩa 。 今kim 經kinh 開khai 顯hiển 。 同đồng 法pháp 華hoa 圓viên 。 則tắc 夫phu 去khứ 實thật 取thủ 權quyền 。 誘dụ 物vật 從tùng 己kỷ 者giả 。 其kỳ 亦diệc 佛Phật 法Pháp 之chi 大đại 盜đạo 與dữ )# 此thử 文văn 亦diệc 證chứng 不bất 了liễu 教giáo 中trung 。 得đắc 食thực 淨tịnh 肉nhục 。 必tất 得đắc 了liễu 教giáo 。 一nhất 切thiết 皆giai 斷đoạn 。 不bất 執chấp 不bất 了liễu 教giáo 。 將tương 為vi 究cứu 竟cánh 說thuyết 。 執chấp 權quyền 謗báng 實thật 。 皆giai 此thử 類loại 也dã 。 楞lăng 伽già 云vân 。 愚ngu 癡si 凡phàm 夫phu 。 惡ác 見kiến 所sở 噬phệ 。 邪tà 曲khúc 迷mê 醉túy 。 妄vọng 稱xưng 一Nhất 切Thiết 智Trí 說thuyết 。 暉huy 解giải 云vân 。 無vô 知tri 之chi 人nhân 。 不bất 了liễu 如Như 來Lai 方phương 便tiện 說thuyết 法Pháp 。 而nhi 乃nãi 妄vọng 稱xưng 。 一Nhất 切Thiết 智Trí 人nhân 。 作tác 究cứu 竟cánh 說thuyết (# 〔# 標tiêu 指chỉ 〕# 如Như 來Lai 制chế 律luật 。 比Bỉ 丘Khâu 當đương 具cụ 足túc 受thọ 持trì 。 三tam 衣y 六lục 物vật 。 十thập 三tam 資tư 具cụ 。 除trừ 此thử 十thập 三tam 物vật 。 不bất 得đắc 闕khuyết 一nhất 。 餘dư 有hữu 分phần/phân 寸thốn 之chi 物vật 。 皆giai 謂vị 之chi 長trường/trưởng 財tài 。 可khả 施thí 於ư 眾chúng 生sanh 。

(# △# 〔# 溫ôn 陵lăng 云vân 〕# 阿a 含hàm 稱xưng 所sở 畜súc 物vật 。 可khả 以dĩ 資tư 身thân 進tiến 道đạo 。 薩tát 婆bà 多đa 論luận 。 百bách 物vật 各các 可khả 畜súc 一nhất 。 皆giai 。 不bất 了liễu 義nghĩa 也dã )# 。

(# △# 〔# 熏huân 聞văn 云vân 〕# 寶bảo 雲vân 經kinh 言ngôn 。 凡phàm 乞khất 食thực 。 分phân 為vi 四tứ 分phần/phân 。 一nhất 分phần/phân 奉phụng 同đồng 梵Phạm 行hạnh 者giả 。 一nhất 分phần/phân 與dữ 窮cùng 乞khất 人nhân 。 一nhất 分phần/phân 與dữ 諸chư 鬼quỷ 神thần 。 一nhất 分phần 自tự 食thực 。

如như 我ngã 所sở 說thuyết 。 名danh 為vi 佛Phật 說thuyết 。 不bất 如như 此thử 說thuyết 。 即tức 波Ba 旬Tuần 說thuyết 。

(# [?(○/○)]# 四tứ 妄vọng 戒giới 分phần/phân 六lục )# 。

(# [│/○]# 一nhất 標tiêu 示thị 妄vọng 語ngữ 根căn 因nhân )# 。

阿A 難Nan 。 如như 是thị 世thế 界giới 。 六lục 道đạo 眾chúng 生sanh 。 雖tuy 則tắc 身thân 心tâm 。 無vô 殺sát 盜đạo 淫dâm 。 三tam 行hành 已dĩ 圓viên 。 若nhược 大đại 妄vọng 語ngữ 。 即tức 三Tam 摩Ma 提Đề 。 不bất 得đắc 清thanh 淨tịnh 。 成thành 愛ái 見kiến 魔ma 。 失thất 如Như 來Lai 種chủng 。

【# 疏sớ/sơ 】# 妄vọng 語ngữ 之chi 因nhân 。 起khởi 貪tham 癡si 慢mạn 。 如như 不bất 斷đoạn 此thử 。 故cố 成thành 愛ái 見kiến (# 〔# 融dung 室thất 云vân 〕# 。 口khẩu 業nghiệp 有hữu 四tứ 。 妄vọng 語ngữ 總tổng 攝nhiếp 。 以dĩ 佛Phật 法Pháp 為vi 妄vọng 。 故cố 稱xưng 為vi 大đại )# 。

(# △# 〔# 清thanh 涼lương 鈔sao 云vân 〕# 亦diệc 令linh 愛ái 見kiến 羅la 剎sát 。 不bất 害hại 法Pháp 身thân 慧tuệ 。 命mạng 者giả 。 涅Niết 槃Bàn 第đệ 一nhất 。 喻dụ 羅la 剎sát 乞khất 浮phù 囊nang 。 合hợp 以dĩ 愛ái 見kiến 羅la 剎sát 。 謂vị 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 或hoặc 因nhân 貪tham 愛ái 煩phiền 惱não 破phá 戒giới 。 如như 有hữu 人nhân 明minh 信tín 因nhân 果quả 。 正chánh 見kiến 在tại 懷hoài 。 但đãn 為vi 惑hoặc 纏triền 。 遂toại 破phá 禁cấm 戒giới 。 名danh 愛ái 羅la 剎sát 。 二nhị 者giả 以dĩ 見kiến 不bất 正chánh 。 撥bát 無vô 因nhân 果quả 。 起khởi 諸chư 邪tà 見kiến 。 斷đoạn 常thường 等đẳng 見kiến 。 便tiện 破phá 禁cấm 戒giới 。 謂vị 破phá 無vô 罪tội 。 名danh 見kiến 羅la 剎sát 〔# 融dung 室thất 云vân 〕# 求cầu 我ngã 尊tôn 勝thắng 。 貪tham 彼bỉ 供cúng 養dường 。 名danh 愛ái 。 四Tứ 果Quả 十Thập 地Địa 。 妄vọng 言ngôn 得đắc 證chứng 。 名danh 見kiến 。 法Pháp 身thân 慧tuệ 命mạng 。 為vi 二nhị 羅la 剎sát 所sở 食thực 。 故cố 云vân 失thất 如Như 來Lai 。 種chủng )# 。

(# [│/○]# 二nhị 正chánh 辨biện 妄vọng 為vi 苦khổ 因nhân 二nhị )# 。

(# [?(▽/○)]# 一nhất 標tiêu 列liệt 設thiết 誑cuống )# 。

所sở 謂vị 未vị 得đắc 謂vị 得đắc 。 未vị 證chứng 言ngôn 證chứng 。 或hoặc 求cầu 世thế 間gian 。 尊tôn 勝thắng 第đệ 一nhất 。 謂vị 前tiền 人nhân 言ngôn 。 我ngã 今kim 已dĩ 得đắc 。 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 果Quả 。 斯Tư 陀Đà 含Hàm 果Quả 。 阿A 那Na 含Hàm 果Quả 。 阿A 羅La 漢Hán 道Đạo 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 乘Thừa 。 十Thập 地Địa 地địa 前tiền 。 諸chư 位vị 菩Bồ 薩Tát 。 求cầu 彼bỉ 禮lễ 懺sám 。 貪tham 其kỳ 供cúng 養dường 。

【# 疏sớ/sơ 】# 以dĩ 愚ngu 癡si 心tâm 。 起khởi 大đại 我ngã 慢mạn 。 因nhân 求cầu 尊tôn 勝thắng 。 貪tham 彼bỉ 供cúng 養dường 。 此thử 即tức 愛ái 見kiến 之chi 惑hoặc 。 強cường/cưỡng 而nhi 且thả 盛thịnh 。 因nhân 起khởi 妄vọng 語ngữ 。 稱xưng 得đắc 三tam 乘thừa 賢hiền 聖thánh 果quả 證chứng 。 實thật 得đắc 道Đạo 果quả 。 尚thượng 不bất 許hứa 說thuyết 。 豈khởi 況huống 未vị 得đắc 而nhi 妄vọng 說thuyết 耶da 。

(# △# 〔# 宗tông 鏡kính 云vân 〕# 法Pháp 門môn 者giả 。 未vị 得đắc 謂vị 得đắc 。 凡phàm 夫phu 痴si 人nhân 。 於ư 下hạ 苦khổ 中trung 。 橫hoạnh 生sanh 樂lạc 想tưởng 。 堅kiên 我ngã 慢mạn 幢tràng 。 打đả 自tự 大đại 鼓cổ 。 執chấp 無vô 與dữ 有hữu 諍tranh 。 執chấp 有hữu 與dữ 無vô 諍tranh 。 起khởi 六lục 十thập 二nhị 見kiến 。 破phá 慧tuệ 眼nhãn 。 不bất 見kiến 於ư 真chân 實thật 。 備bị 口khẩu 四tứ 過quá 。 三Tam 十Thập 三Tam 天Thiên 。 黃hoàng 葉diệp 生sanh 死tử 。 謂vị 是thị 真chân 金kim 。 非phi 想tưởng 自tự 地địa 。 繆mâu 計kế 涅Niết 槃Bàn 。 此thử 非phi 妄vọng 語ngữ 。 誰thùy 妄vọng 語ngữ 耶da )# 。

(# ○# 〔# 引dẫn 證chứng 〕# 〔# 禪thiền 祕bí 要yếu 經Kinh 云vân 〕# 。 若nhược 有hữu 四tứ 眾chúng 。 於ư 佛Phật 法Pháp 中trung 。 為vì 利lợi 養dưỡng 故cố 。 貪tham 求cầu 無vô 厭yếm 。 為vi 好hảo 名danh 聞văn 。 假giả 偽ngụy 作tác 惡ác 。 身thân 口khẩu 放phóng 逸dật 。 自tự 言ngôn 坐tọa 禪thiền 。 此thử 比Bỉ 丘Khâu 犯phạm 偷thâu 蘭lan 遮già 。 過quá 時thời 不bất 說thuyết 。 自tự 不bất 改cải 悔hối 。 經kinh 須tu 臾du 間gian 。 即tức 犯phạm 十thập 三tam 僧Tăng 殘tàn 。 若nhược 經kinh 一nhất 日nhật 。 至chí 於ư 二nhị 日nhật 。 當đương 知tri 此thử 比Bỉ 丘Khâu 。 是thị 人nhân 中trung 賊tặc 。 羅la 剎sát 魁khôi 膾khoái 。 必tất 墮đọa 惡ác 道đạo 。 犯phạm 大đại 重trọng 罪tội 。 若nhược 比Bỉ 丘Khâu 。 比Bỉ 丘Khâu 尼Ni 。 實thật 不bất 見kiến 白bạch 骨cốt 。 言ngôn 見kiến 白bạch 骨cốt 。 乃nãi 至chí 阿a 那na 般bát 那na 。 誑cuống 惑hoặc 諸chư 天thiên 龍long 鬼quỷ 神thần 等đẳng 。 此thử 惡ác 人nhân 。 是thị 魔ma 波Ba 旬Tuần 種chủng 為vi 妄vọng 語ngữ 。 命mạng 終chung 之chi 日nhật 。 疾tật 於ư 電điện 雨vũ 。 必tất 定định 墮đọa 阿A 鼻Tỳ 地địa 獄ngục 。 壽thọ 命mạng 一nhất 劫kiếp 。 從tùng 地địa 獄ngục 出xuất 。 墮đọa 餓ngạ 鬼quỷ 中trung 。 八bát 千thiên 歲tuế 時thời 。 噉đạm 熱nhiệt 鐵thiết 丸hoàn 。 從tùng 餓ngạ 鬼quỷ 出xuất 。 墮đọa 畜súc 生sanh 中trung 。 身thân 恆hằng 負phụ 重trọng 。 死tử 復phục 剝bác 皮bì 。 經kinh 五ngũ 百bách 年niên 。 還hoàn 生sanh 人nhân 中trung 。 聾lung 盲manh 瘖âm 瘂á 。 癃lung 殘tàn 百bách 病bệnh 。 以dĩ 是thị 證chứng 知tri 。 妄vọng 語ngữ 之chi 人nhân 。 三tam 世thế 受thọ 苦khổ )# 。

(# △# 〔# 智trí 論luận 云vân 〕# 經Kinh 云vân 。 已dĩ 除trừ 利lợi 養dưỡng 名danh 聞văn 。 說thuyết 法Pháp 無vô 所sở 悕hy 望vọng 。 是thị 利lợi 養dưỡng 法pháp 如như 賊tặc 。 壞hoại 功công 德đức 本bổn 。 譬thí 如như 天thiên 雹bạc 。 傷thương 害hại 五ngũ 穀cốc 。 利lợi 養dưỡng 名danh 聞văn 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 壞hoại 功công 德đức 苗miêu 。 不bất 令linh 增tăng 長trưởng 。 如như 佛Phật 說thuyết 毛mao 繩thằng 縛phược 人nhân 。 斷đoạn 膚phu 截tiệt 骨cốt 。 貪tham 利lợi 養dưỡng 人nhân 。 斷đoạn 功công 德đức 本bổn 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 大đại 慈từ 憐lân 愍mẫn 。 為vì 眾chúng 說thuyết 法Pháp 。 不bất 為vi 衣y 食thực 聲thanh 名danh 勢thế 利lợi 故cố 說thuyết 。 若nhược 我ngã 以dĩ 此thử 虗hư 妄vọng 。 而nhi 得đắc 供cúng 養dường 。 與dữ 惡ác 賊tặc 劫kiếp 盜đạo 得đắc 食thực 無vô 異dị 。 人nhân 著trước 利lợi 養dưỡng 。 則tắc 破phá 持trì 戒giới 皮bì 。 斷đoạn 禪thiền 定định 肉nhục 。 破phá 智trí 慧tuệ 骨cốt 。 失thất 微vi 妙diệu 善thiện 心tâm 髓tủy )# 。

(# [?(▽/○)]# 二nhị 結kết 成thành 招chiêu 苦khổ )# 。

是thị 一nhất 顛điên 迦ca 。 銷tiêu 滅diệt 佛Phật 種chủng 。 如như 人nhân 以dĩ 刀đao 。 斷đoạn 多đa 羅la 木mộc 。 佛Phật 記ký 是thị 人nhân 。 永vĩnh 殞vẫn 善thiện 根căn 。 無vô 復phục 知tri 見kiến 。 沉trầm 三tam 苦khổ 海hải 。 不bất 成thành 三tam 昧muội 。

【# 疏sớ/sơ 】# 一nhất 顛điên 迦ca 。 即tức 是thị 斷đoạn 善thiện 根căn 者giả 。 其kỳ 大đại 妄vọng 語ngữ 。 與dữ 此thử 罪tội 同đồng 。 涅Niết 槃Bàn 邪tà 正chánh 品phẩm 云vân 。 若nhược 有hữu 說thuyết 言ngôn 。 我ngã 已dĩ 得đắc 成thành 阿a 耨nậu 菩Bồ 提Đề 。

何hà 以dĩ 故cố 。 以dĩ 有hữu 佛Phật 性tánh 故cố 。 有hữu 佛Phật 性tánh 者giả 。 必tất 定định 得đắc 成thành 。 阿a 耨nậu 菩Bồ 提Đề 。 當đương 知tri 是thị 人nhân 。 犯phạm 波ba 羅la 夷di 罪tội 。

何hà 以dĩ 故cố 。 雖tuy 有hữu 佛Phật 性tánh 。 以dĩ 未vị 修tu 習tập 諸chư 善thiện 方phương 便tiện 。 是thị 故cố 未vị 見kiến 。 以dĩ 不bất 見kiến 故cố 。 不bất 得đắc 成thành 就tựu 。 阿a 耨nậu 菩Bồ 提Đề 。 故cố 知tri 略lược 不bất 修tu 斷đoạn 。 自tự 稱xưng 即tức 是thị 佛Phật 者giả 。 皆giai 大đại 妄vọng 語ngữ 。 犯phạm 波ba 羅la 夷di 。 非phi 佛Phật 弟đệ 子tử 。 〔# 溫ôn 陵lăng 云vân 〕# 三tam 苦khổ 海hải 者giả 。 三tam 塗đồ 也dã )# 。

(# △# 〔# 智trí 論luận 云vân 〕# 。 妄vọng 語ngữ 之chi 人nhân 。 先tiên 自tự 誑cuống 身thân 。 然nhiên 後hậu 誑cuống 人nhân 。 虗hư 實thật 顛điên 倒đảo 。 不bất 受thọ 善thiện 法Pháp 。 譬thí 如như 覆phú 缾bình 。 水thủy 不bất 得đắc 入nhập 。 妄vọng 語ngữ 之chi 人nhân 。 心tâm 無vô 慚tàm 愧quý 。 閉bế 塞tắc 天thiên 地địa 。 涅Niết 槃Bàn 之chi 門môn )# 。

(# ○# 〔# 釋thích 文văn 〕# 〔# 翻phiên 譯dịch 云vân 〕# 多đa 羅la 。 舊cựu 名danh 貝bối 多đa 。 此thử 翻phiên 岸ngạn 形hình 如như 此thử 方phương 椶tông 櫚# 。 直trực 而nhi 且thả 高cao 。 極cực 高cao 長trường/trưởng 八bát 九cửu 十thập 尺xích 。 西tây 域vực 記ký 云vân 。 南nam 印ấn 建kiến 那na 補bổ 羅la 國quốc 北bắc 。 有hữu 多đa 羅la 樹thụ 林lâm 。 三tam 十thập 餘dư 里lý 。 其kỳ 葉diệp 長trường/trưởng 廣quảng 光quang 潤nhuận 。 諸chư 國quốc 書thư 寫tả 。 莫mạc 不bất 采thải 用dụng )# 。

(# [│/○]# 三tam 囑chúc 誡giới 滅diệt 後hậu 魔ma 惑hoặc 二nhị )# 。

(# [?(▽/○)]# 一nhất 應ứng 化hóa 辨biện 真chân )# 。

我ngã 滅diệt 度độ 後hậu 。 勅sắc 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 及cập 阿A 羅La 漢Hán 。 應ứng 身thân 生sanh 彼bỉ 。 末Mạt 法Pháp 之chi 中trung 。 作tác 種chủng 種chủng 形hình 。 度độ 諸chư 輪luân 轉chuyển 。 或hoặc 作tác 沙Sa 門Môn 。 白bạch 衣y 居cư 士sĩ 。 人nhân 王vương 宰tể 官quan 。 童đồng 男nam 童đồng 女nữ 。 如như 是thị 乃nãi 至chí 。 淫dâm 女nữ 寡quả 婦phụ 。 奸gian 偷thâu 屠đồ 販phán 。 與dữ 其kỳ 同đồng 事sự 。 稱xưng 讚tán 佛Phật 乘Thừa 。 令linh 其kỳ 身thân 心tâm 。 入nhập 三tam 摩ma 地địa 。

(# [?(▽/○)]# 二nhị 密mật 付phó 防phòng 偽ngụy )# 。

終chung 不bất 自tự 言ngôn 。 我ngã 真chân 菩Bồ 薩Tát 。 真chân 阿A 羅La 漢Hán 。 泄tiết 佛Phật 密mật 音âm 。 輕khinh 言ngôn 未vị 學học 。 唯duy 除trừ 命mạng 終chung 。 陰âm 有hữu 遺di 付phó 。 云vân 何hà 是thị 人nhân 。 惑hoặc 亂loạn 眾chúng 生sanh 。 成thành 大đại 妄vọng 語ngữ 。

【# 疏sớ/sơ 】# 四tứ 攝nhiếp 利lợi 人nhân 。 作tác 種chủng 種chủng 化hóa 。 初sơ 同đồng 其kỳ 道đạo 。 後hậu 勸khuyến 佛Phật 乘thừa 。 盡tận 為vi 益ích 他tha 。 非phi 貪tham 利lợi 己kỷ 。 (# 〔# 釋thích 要yếu 云vân 〕# 四tứ 攝nhiếp 者giả 。 一nhất 布bố 施thí 。 以dĩ 財tài 法pháp 二nhị 施thí 。 令linh 彼bỉ 附phụ 己kỷ 。 二nhị 愛ái 語ngữ 。 以dĩ 輭nhuyễn 順thuận 之chi 語ngữ 。 慰úy 彼bỉ 受thọ 道đạo 。 三tam 利lợi 行hành 。 三tam 業nghiệp 利lợi 他tha 。 令linh 生sanh 恭cung 敬kính 。 四tứ 同đồng 事sự 。 以dĩ 種chủng 種chủng 形hình 。 同đồng 其kỳ 事sự 業nghiệp )# 真chân 聖thánh 利lợi 物vật 。 終chung 不bất 可khả 測trắc 。 以dĩ 承thừa 佛Phật 制chế 。 不bất 妄vọng 漏lậu 泄tiết 。 此thử 聖thánh 真chân 因nhân 。 唯duy 聖thánh 自tự 證chứng 。 故cố 云vân 密mật 因nhân 。 未vị 學học 之chi 前tiền 。 不bất 可khả 輕khinh 說thuyết 。 陰âm 有hữu 遺di 付phó 者giả 。 不bất 顯hiển 稱xưng 也dã 。 此thử 開khai 臨lâm 終chung 。 密mật 有hữu 表biểu 示thị 。 遺di 囑chúc 弟đệ 子tử 。 如như 求cầu 那na 屈khuất 指chỉ 事sự (# 〔# 孤cô 山sơn 云vân 〕# 非phi 公công 灼chước 惑hoặc 眾chúng 。 但đãn 私tư 示thị 於ư 人nhân 耳nhĩ 。 南nam 岳nhạc 之chi 言ngôn 鐵thiết 輪luân 。 杜đỗ 順thuận 之chi 示thị 文Văn 殊Thù 。 功công 德đức 鎧khải 說thuyết 偈kệ 。 真chân 觀quán 師sư 屈khuất 指chỉ 。 即tức 其kỳ 事sự 也dã )# 。

(# [│/○]# 四tứ 明minh 誡giới 依y 教giáo 堅kiên 持trì )# 。

汝nhữ 教giáo 世thế 人nhân 。 修tu 三tam 摩ma 地địa 。 後hậu 復phục 斷đoạn 除trừ 。 諸chư 大đại 妄vọng 語ngữ 。 是thị 名danh 如Như 來Lai 。 先tiên 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 第đệ 四tứ 決quyết 定định 。 清thanh 淨tịnh 明minh 誨hối 。

(# [│/○]# 五ngũ 尅khắc 責trách 犯phạm 妄vọng 過quá 。 失thất 二nhị )# 。

(# [?(▽/○)]# 一nhất 招chiêu 其kỳ 妄vọng 果quả )# 。

是thị 故cố 阿A 難Nan 。 若nhược 不bất 斷đoạn 其kỳ 。 大đại 妄vọng 語ngữ 者giả 。 如như 刻khắc 人nhân 糞phẩn 。 為vi 旃chiên 檀đàn 形hình 。 欲dục 求cầu 香hương 氣khí 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。

【# 疏sớ/sơ 】# 修tu 禪thiền 定định 之chi 旃chiên 檀đàn 。 刻khắc 妄vọng 語ngữ 之chi 人nhân 糞phẩn 。 遙diêu 觀quán 可khả 意ý 。 近cận 逼bức 穢uế 聞văn 。 欲dục 求cầu 道Đạo 香hương 。 終chung 無vô 得đắc 理lý 。

(# [?(▽/○)]# 二nhị 毀hủy 其kỳ 直trực 因nhân )# 。

我ngã 教giáo 比Bỉ 丘Khâu 。 直trực 心tâm 道Đạo 場Tràng 。 於ư 四tứ 威uy 儀nghi 。 一nhất 切thiết 行hành 中trung 。 尚thượng 無vô 虗hư 假giả 。 (# 淨tịnh 名danh 云vân 。 直trực 心tâm 是thị 道Đạo 場Tràng 。 無vô 虗hư 假giả 故cố 。 云vân 何hà 自tự 稱xưng 。 得đắc 上thượng 人nhân 法Pháp 。

(# [?(▽/○)]# 三tam 取thủ 其kỳ 惡ác 報báo )# 。

譬thí 如như 窮cùng 人nhân 。 妄vọng 號hiệu 帝đế 王vương 。 自tự 取thủ 誅tru 滅diệt 。 況huống 復phục 法Pháp 王Vương 。 如như 何hà 妄vọng 竊thiết 。 因Nhân 地Địa 不bất 直trực 。 果quả 招chiêu 紆hu 曲khúc 。 求cầu 佛Phật 菩Bồ 提Đề 。 如như 噬phệ 臍tề 人nhân 。 欲dục 誰thùy 成thành 就tựu 。

【# 疏sớ/sơ 】# 三tam 乘thừa 所sở 證chứng 。 為vi 上thượng 人nhân 法pháp 。 比tỉ 文văn 舉cử 淺thiển 況huống 深thâm 。 餘dư 小tiểu 妄vọng 語ngữ 。 尚thượng 不bất 可khả 為vi 。 況huống 大đại 妄vọng 耶da 。 譬thí 如như 下hạ 。 初sơ 喻dụ 大đại 妄vọng 。 止chỉ 成thành 苦khổ 本bổn 。 後hậu 喻dụ 求cầu 道Đạo 。 終chung 無vô 得đắc 理lý 。 如như 人nhân 噬phệ 臍tề 。 了liễu 不bất 相tương 及cập 。 春xuân 秋thu 傳truyền 曰viết 。 若nhược 不bất 早tảo 圖đồ 。 後hậu 君quân 噬phệ 臍tề (# 〔# 杜đỗ 預dự 云vân 〕# 若nhược 齧niết 腹phúc 齊tề 。 喻dụ 不bất 可khả 及cập 〔# 敏mẫn 師sư 曰viết 〕# 喻dụ 求cầu 菩Bồ 提Đề 不bất 可khả 及cập 也dã 〔# 私tư 謂vị 〕# 天thiên 童đồng 頌tụng 云vân 智trí 也dã 難nan 知tri 覺giác 噬phệ 齊tề 。 注chú 云vân 。 不bất 及cập 也dã 。 智trí 不bất 到đáo 處xứ 智trí 不bất 能năng 知tri 也dã 。 依y 此thử 消tiêu 文văn 。 卻khước 有hữu 理lý 在tại )# 。

(# ○# 〔# 釋thích 文văn 〕# 因Nhân 地Địa 不bất 直trực 。 惟duy 長trường/trưởng 水thủy 本bổn 作tác 不bất 直trực 。 他tha 古cổ 本bổn 並tịnh 作tác 不bất 真chân 〔# 私tư 謂vị 〕# 經kinh 文văn 上thượng 云vân 。 我ngã 教giáo 比Bỉ 丘Khâu 。 直trực 心tâm 道Đạo 場Tràng 。 下hạ 云vân 。 若nhược 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 心tâm 如như 直trực 絃huyền 。 應ưng 從tùng 直trực 字tự 為vi 是thị 。 智trí 論luận 釋thích 三tam 三tam 昧muội 云vân 。 秦tần 言ngôn 正chánh 心tâm 行hành 處xứ 。 是thị 心tâm 從tùng 無vô 始thỉ 來lai 。 常thường 曲khúc 不bất 端đoan 。 得đắc 是thị 正chánh 心tâm 行hành 處xứ 。 心tâm 則tắc 端đoan 直trực 。 譬thí 如như 蛇xà 行hành 常thường 曲khúc 。 入nhập 竹trúc 筒đồng 則tắc 直trực 。 直trực 心tâm 道Đạo 場Tràng 。 是thị 入nhập 三tam 摩ma 地địa 。 真chân 實thật 法Pháp 門môn 。 如Như 來Lai 初sơ 教giáo 阿A 難Nan 。 直trực 心tâm 訓huấn 問vấn 。 即tức 云vân 。 三tam 世thế 諸chư 佛Phật 。 出xuất 離ly 生sanh 死tử 。 皆giai 以dĩ 直trực 心tâm 。 此thử 中trung 於ư 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 叮# 嚀# 付phó 囑chúc 。 良lương 有hữu 由do 也dã )# 。

(# [│/○]# 六lục 印ấn 成thành 斷đoạn 偷thâu 禁cấm 戒giới )# 。

若nhược 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 心tâm 如như 直trực 絃huyền 。 一nhất 切thiết 真chân 實thật 。 入nhập 三Tam 摩Ma 提Đề 。 永vĩnh 無vô 魔ma 事sự 。 我ngã 印ấn 是thị 人nhân 。 成thành 就tựu 菩Bồ 薩Tát 。 無vô 上thượng 知tri 覺giác 。

【# 疏sớ/sơ 】# 一nhất 切thiết 時thời 中trung 。 悉tất 無vô 虗hư 偽ngụy 。 斯tư 真chân 求cầu 道Đạo 。 豈khởi 不bất 速tốc 至chí 。 若nhược 示thị 相tương/tướng 標tiêu 形hình 。 詐trá 稱xưng 得đắc 道Đạo 。 內nội 懷hoài 諂siểm 曲khúc 。 外ngoại 規quy 名danh 聞văn 。 豈khởi 曰viết 修tu 行hành 。 故cố 法pháp 華hoa 云vân 。 濁trược 世thế 惡ác 比Bỉ 丘Khâu 。 邪tà 智trí 心tâm 諂siểm 曲khúc 。 未vị 得đắc 謂vị 為vi 得đắc 。 我ngã 慢mạn 心tâm 充sung 滿mãn 。 乃nãi 至chí 納nạp 衣y 在tại 空không 間gian 。 假giả 名danh 阿a 練luyện 若nhã 。 當đương 知tri 是thị 等đẳng 。 盡tận 行hành 魔ma 業nghiệp 。

如như 我ngã 所sở 說thuyết 。 名danh 為vi 佛Phật 說thuyết 。 不bất 如như 此thử 說thuyết 。 即tức 波Ba 旬Tuần 說thuyết 。

(# ○# 〔# 合hợp 釋thích 〕# 〔# 中trung 川xuyên 云vân 〕# 已dĩ 上thượng 四tứ 重trọng/trùng 。 名danh 根căn 本bổn 煩phiền 惱não 。 九cửu 品phẩm 所sở 斷đoạn 。 各các 有hữu 淺thiển 深thâm 。 如như 三tam 結kết 斷đoạn 。 名danh 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 。 薄bạc 貪tham 嗔sân 癡si 。 名danh 為vi 三tam 果quả 。 故cố 身thân 肉nhục 骨cốt 血huyết 。 與dữ 眾chúng 生sanh 共cộng 。 此thử 斷đoạn 身thân 見kiến 也dã 。 示thị 一nhất 往vãng 還hoàn 。 去khứ 已dĩ 不bất 返phản 。 此thử 斷đoạn 戒giới 取thủ 也dã 。 是thị 人nhân 於ư 法Pháp 。 能năng 決quyết 定định 心tâm 。 此thử 斷đoạn 疑nghi 也dã 。 楞lăng 伽già 云vân 。 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 身thân 見kiến 者giả 。 謂vị 緣duyên 起khởi 妄vọng 想tưởng 。 身thân 相tướng 妄vọng 想tưởng 。 身thân 見kiến 斷đoạn 。 貪tham 則tắc 不bất 生sanh 。 云vân 何hà 不bất 取thủ 戒giới 。 謂vị 善thiện 見kiến 受thọ 生sanh 處xứ 行hành 相tương/tướng 故cố 。 云vân 何hà 疑nghi 相tương/tướng 斷đoạn 謂vị 不bất 於ư 餘dư 處xứ 。 起khởi 大đại 師sư 見kiến 。 為vi 淨tịnh 。 不bất 淨tịnh 。 故cố 知tri 四tứ 重trọng/trùng 。 皆giai 地địa 上thượng 伏phục 斷đoạn )# 。

大Đại 佛Phật 頂Đảnh 首Thủ 楞Lăng 嚴Nghiêm 經Kinh 。 疏Sớ/sơ 解Giải 蒙Mông 鈔Sao 卷quyển 第đệ 六lục (# 之chi 三tam )#