楞Lăng 伽Già 阿A 跋Bạt 多Đa 羅La 寶Bảo 經Kinh 通Thông 義Nghĩa 卷quyển 第đệ 三tam

一Nhất 切Thiết 佛Phật 語Ngữ 心Tâm 品Phẩm 第đệ 一nhất 之chi 二nhị (# 餘dư )#

復phục 次thứ 大đại 慧tuệ 如Như 來Lai 以dĩ 二nhị 種chủng 神thần 力lực 建kiến 立lập 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 頂đảnh 禮lễ 諸chư 佛Phật 聽thính 受thọ 問vấn 義nghĩa 云vân 何hà 二nhị 種chủng 。 神thần 力lực 建kiến 立lập 謂vị 三tam 昧muội 正chánh 受thọ 。 為vi 現hiện 一nhất 切thiết 身thân 。 面diện 言ngôn 說thuyết 神thần 力lực 及cập 手thủ 灌quán 頂đảnh 神thần 力lực 大Đại 慧Tuệ 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 初sơ 菩Bồ 薩Tát 地địa 住trụ 佛Phật 神thần 力lực 所sở 謂vị 入nhập 菩Bồ 薩Tát 大Đại 乘Thừa 。 照chiếu 明minh 三tam 昧muội 入nhập 是thị 三tam 昧muội 已dĩ 。 十thập 方phương 世thế 界giới 。 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 。 以dĩ 神thần 通thông 力lực 。 為vi 現hiện 一nhất 切thiết 身thân 。 面diện 言ngôn 說thuyết 如như 金Kim 剛Cang 藏Tạng 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 及cập 餘dư 如như 是thị 相tương/tướng 功công 德đức 成thành 就tựu 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 大đại 慧tuệ 是thị 名danh 初sơ 菩Bồ 薩Tát 地địa 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 得đắc 菩Bồ 薩Tát 三tam 昧muội 。 正chánh 受thọ 神thần 力lực 於ư 百bách 千thiên 劫kiếp 。 積tích 集tập 善thiện 根căn 。 之chi 所sở 成thành 就tựu 。 次thứ 第đệ 諸chư 地địa 對đối 治trị 所sở 治trị 相tương 通thông 達đạt 究cứu 竟cánh 至chí 法pháp 雲vân 地địa 住trụ 大đại 蓮liên 華hoa 微vi 妙diệu 宮cung 殿điện 。 坐tọa 大đại 蓮liên 華hoa 。 寶bảo 師sư 子tử 座tòa 。 同đồng 類loại 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 眷quyến 屬thuộc 圍vi 繞nhiễu 。 眾chúng 寶bảo 瓔anh 珞lạc 。 莊trang 嚴nghiêm 其kỳ 身thân 。 如như 黃hoàng 金kim 薝chiêm 蔔bặc 日nhật 月nguyệt 光quang 明minh 。 諸chư 最tối 勝thắng 手thủ 從tùng 十thập 方phương 來lai 。 就tựu 大đại 蓮liên 華hoa 宮cung 殿điện 座tòa 上thượng 而nhi 灌quán 其kỳ 頂đảnh 。 譬thí 如như 自tự 在tại 。 轉Chuyển 輪Luân 聖Thánh 王Vương 。 及cập 天Thiên 帝Đế 釋Thích 。 太thái 子tử 灌quán 頂đảnh 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 。 手thủ 灌quán 頂đảnh 神thần 力lực 大đại 慧tuệ 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 二nhị 種chủng 神thần 力lực 若nhược 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 住trụ 二nhị 種chủng 神thần 力lực 面diện 見kiến 諸chư 佛Phật 。 如Như 來Lai 若nhược 不bất 如như 是thị 。 則tắc 不bất 能năng 見kiến 。 復phục 次thứ 大Đại 慧Tuệ 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 凡phàm 所sở 分phân 別biệt 三tam 昧muội 。 神thần 足túc 諸chư 法pháp 之chi 行hành 。 是thị 等đẳng 一nhất 切thiết 。 悉tất 住trụ 如Như 來Lai 二nhị 種chủng 神thần 力lực 大đại 慧tuệ 若nhược 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 離ly 佛Phật 神thần 力lực 能năng 辯biện 說thuyết 者giả 一nhất 切thiết 凡phàm 夫phu 。 亦diệc 應ưng 能năng 說thuyết 所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 謂vị 不bất 住trụ 神thần 力lực 故cố 大đại 慧tuệ 山sơn 石thạch 樹thụ 木mộc 及cập 諸chư 樂nhạc 器khí 城thành 郭quách 宮cung 殿điện 。 以dĩ 如Như 來Lai 入nhập 城thành 威uy 神thần 力lực 故cố 。 皆giai 自tự 然nhiên 出xuất 音âm 樂nhạc 之chi 聲thanh 。 何hà 況huống 有hữu 心tâm 者giả 聾lung 盲manh 瘖âm 瘂á 。 無vô 量lượng 眾chúng 苦khổ 。 皆giai 得đắc 解giải 脫thoát 。 如Như 來Lai 有hữu 如như 是thị 等đẳng 無vô 量lượng 。 神thần 力lực 利lợi 安an 眾chúng 生sanh 。 大Đại 慧Tuệ 菩Bồ 薩Tát 。 復phục 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 世Thế 尊Tôn 以dĩ 何hà 因nhân 。 緣duyên 如Như 來Lai 應Ứng 供Cúng 等Đẳng 正Chánh 覺Giác 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 住trụ 三tam 昧muội 正chánh 受thọ 。 時thời 及cập 勝thắng 進tiến 地địa 灌quán 頂đảnh 時thời 加gia 其kỳ 神thần 力lực 佛Phật 告cáo 大đại 慧tuệ 為vi 離ly 魔ma 業nghiệp 煩phiền 惱não 故cố 及cập 不bất 墮đọa 聲Thanh 聞Văn 。 地địa 禪thiền 故cố 為vi 得đắc 如Như 來Lai 。 自tự 覺giác 地địa 故cố 及cập 增tăng 進tiến 所sở 得đắc 法Pháp 故cố 是thị 故cố 如Như 來Lai 。 應Ứng 供Cúng 等Đẳng 正Chánh 覺Giác 咸hàm 以dĩ 神thần 力lực 建kiến 立lập 諸chư 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 若nhược 不bất 以dĩ 神thần 力lực 建kiến 立lập 者giả 則tắc 墮đọa 外ngoại 道đạo 惡ác 見kiến 。 妄vọng 想tưởng 及cập 諸chư 聲Thanh 聞Văn 眾chúng 。 魔ma 希hy 望vọng 不bất 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 以dĩ 是thị 故cố 諸chư 佛Phật 。 如Như 來Lai 咸hàm 以dĩ 神thần 力lực 攝nhiếp 受thọ 諸chư 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。  爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 欲dục 重trùng 宣tuyên 此thử 義nghĩa 。 而nhi 說thuyết 偈kệ 言ngôn 。

神thần 力lực 人Nhân 中Trung 尊Tôn 大đại 願nguyện 悉tất 清thanh 淨tịnh 三Tam 摩Ma 提Đề 灌quán 頂đảnh 初Sơ 地Địa 及cập 十Thập 地Địa 。

佛Phật 有hữu 大đại 神thần 力lực 。 能năng 建kiến 立lập 機cơ 緣duyên 菩Bồ 薩Tát 以dĩ 善thiện 根căn 成thành 就tựu 。 加gia 被bị 力lực 然nhiên 則tắc 佛Phật 不bất 以dĩ 神thần 力lực 建kiến 立lập 則tắc 不bất 足túc 以dĩ 神thần 其kỳ 化hóa 菩Bồ 薩Tát 不bất 由do 加gia 被bị 則tắc 不bất 足túc 以dĩ 成thành 其kỳ 事sự 。 而nhi 速tốc 進tiến 菩Bồ 提Đề 是thị 以dĩ 佛Phật 得đắc 機cơ 故cố 如như 魚ngư 之chi 念niệm 子tử 菩Bồ 薩Tát 以dĩ 應ưng 故cố 如như 蜂phong 之chi 念niệm 玉ngọc 其kỳ 相tương 濟tế 相tương/tướng 攝nhiếp 之chi 道đạo 有hữu 如như 此thử 者giả 前tiền 章chương 明minh 如Như 來Lai 禪thiền 能năng 成thành 辨biện 眾chúng 生sanh 不bất 思tư 議nghị 。 事sự 未vị 顯hiển 所sở 以dĩ 成thành 辨biện 者giả 果quả 何hà 事sự 耶da 故cố 此thử 告cáo 之chi 以dĩ 如Như 來Lai 二nhị 種chủng 神thần 力lực 謂vị 三tam 昧muội 正chánh 受thọ 。 及cập 手thủ 灌quán 頂đảnh 力lực 則tắc 二nhị 皆giai 在tại 佛Phật 又hựu 曰viết 菩Bồ 薩Tát 住trụ 佛Phật 神thần 力lực 者giả 謂vị 必tất 由do 佛Phật 力lực 能năng 成thành 感cảm 見kiến 之chi 功công 復phục 由do 菩Bồ 薩Tát 三tam 昧muội 。 善thiện 根căn 乃nãi 能năng 感cảm 應ứng 一nhất 際tế 故cố 曰viết 入nhập 菩Bồ 薩Tát 大Đại 乘Thừa 。 照chiếu 明minh 三tam 昧muội 照chiếu 明minh 則tắc 取thủ 能năng 見kiến 為vi 義nghĩa 由do 是thị 三tam 昧muội 。 故cố 能năng 感cảm 諸chư 佛Phật 身thân 面diện 言ngôn 說thuyết 如như 金kim 剛cang 藏tạng 即tức 華hoa 嚴nghiêm 中trung 加gia 被bị 之chi 一nhất 以dĩ 一nhất 例lệ 諸chư 故cố 曰viết 及cập 餘dư 又hựu 曰viết 於ư 百bách 千thiên 劫kiếp 。 積tích 集tập 善thiện 根căn 。 及cập 通thông 達đạt 諸chư 地địa 對đối 治trị 相tương/tướng 如như 華hoa 嚴nghiêm 十thập 住trụ 等đẳng 品phẩm 所sở 明minh 此thử 又hựu 能năng 感cảm 灌quán 頂đảnh 善thiện 根căn 力lực 也dã 所sở 謂vị 聖thánh 雖tuy 有hữu 力lực 加gia 於ư 可khả 加gia 非phi 由do 善thiện 根căn 亦diệc 不bất 能năng 感cảm 同đồng 類loại 菩Bồ 薩Tát 皆giai 法Pháp 身thân 大Đại 士Sĩ 。 也dã 譬thí 如như 自tự 在tại 。 等đẳng 重trọng/trùng 出xuất 灌quán 頂đảnh 事sự 也dã 若nhược 不bất 如như 是thị 。 則tắc 不bất 能năng 見kiến 。 者giả 總tổng 反phản 結kết 示thị 謂vị 若nhược 不bất 內nội 由do 三tam 昧muội 善thiện 根căn 力lực 外ngoại 假giả 佛Phật 神thần 力lực 則tắc 不bất 能năng 感cảm 應ứng 一nhất 際tế 成thành 就tựu 見kiến 相tương/tướng 也dã 凡phàm 所sở 分phân 別biệt 下hạ 覆phú 釋thích 上thượng 加gia 被bị 相tương/tướng 仍nhưng 起khởi 後hậu 反phản 覆phúc 況huống 釋thích 之chi 意ý 謂vị 菩Bồ 薩Tát 凡phàm 所sở 辨biện 說thuyết 三tam 昧muội 等đẳng 法pháp 皆giai 由do 住trụ 佛Phật 神thần 力lực 即tức 以dĩ 凡phàm 況huống 聖thánh 而nhi 反phản 釋thích 之chi 正chánh 言ngôn 菩Bồ 薩Tát 若nhược 離ly 神thần 力lực 則tắc 不bất 能năng 有hữu 。 所sở 說thuyết 況huống 凡phàm 夫phu 乎hồ 苟cẩu 得đắc 神thần 力lực 雖tuy 無vô 情tình 之chi 物vật 亦diệc 皆giai 有hữu 用dụng 況huống 有hữu 心tâm 者giả 而nhi 不bất 得đắc 以dĩ 脫thoát 苦khổ 邪tà 所sở 謂vị 佛Phật 若nhược 與dữ 知tri 昆côn 虫trùng 亦diệc 知tri 佛Phật 不bất 與dữ 知tri 等đẳng 覺giác 不bất 知tri 即tức 其kỳ 義nghĩa 也dã 而nhi 言ngôn 一nhất 切thiết 凡phàm 夫phu 。 不bất 住trụ 神thần 力lực 者giả 亦diệc 且thả 一nhất 往vãng 以dĩ 聖thánh 奪đoạt 凡phàm 理lý 而nhi 言ngôn 之chi 眾chúng 生sanh 不bất 少thiểu 佛Phật 亦diệc 不bất 捨xả 則tắc 又hựu 曰viết 如Như 來Lai 有hữu 如như 是thị 神thần 力lực 。 等đẳng 葢# 神thần 力lực 者giả 出xuất 於ư 三tam 昧muội 。 正chánh 受thọ 即tức 如Như 來Lai 禪thiền 大đại 寂tịch 定định 也dã 寂tịch 而nhi 常thường 照chiếu 住trụ 運vận 稱xưng 性tánh 施thi 設thiết 萬vạn 端đoan 無vô 不bất 可khả 者giả 亦diệc 豈khởi 有hữu 意ý 於ư 其kỳ 間gian 哉tai 大đại 慧tuệ 復phục 白bạch 佛Phật 下hạ 復phục 問vấn 其kỳ 所sở 以dĩ 。 加gia 被bị 者giả 答đáp 不bất 出xuất 以dĩ 此thử 四tứ 義nghĩa 故cố 列liệt 釋thích 可khả 知tri 不bất 然nhiên 反phản 是thị 則tắc 損tổn 益ích 見kiến 矣hĩ 偈kệ 頌tụng 可khả 解giải 。

○# 右hữu 第đệ 八bát 章chương 。

爾nhĩ 時thời 大Đại 慧Tuệ 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 復phục 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 世Thế 尊Tôn 佛Phật 說thuyết 緣duyên 起khởi 即tức 是thị 說thuyết 因nhân 緣duyên 不bất 自tự 說thuyết 道Đạo 世Thế 尊Tôn 外ngoại 道đạo 亦diệc 說thuyết 因nhân 緣duyên 謂vị 勝thắng 自tự 在tại 時thời 微vi 塵trần 生sanh 如như 是thị 諸chư 性tánh 生sanh 然nhiên 世Thế 尊Tôn 所sở 謂vị 因nhân 緣duyên 。 生sanh 諸chư 性tánh 言ngôn 說thuyết 有hữu 問vấn 悉tất 檀đàn 無vô 間gian 悉tất 檀đàn 世Thế 尊Tôn 外ngoại 道đạo 亦diệc 說thuyết 有hữu 無vô 有hữu 生sanh 世Thế 尊Tôn 亦diệc 說thuyết 。 無vô 有hữu 生sanh 生sanh 已dĩ 滅diệt 如như 世Thế 尊Tôn 所sở 說thuyết 。 無vô 明minh 緣duyên 行hành 。 乃nãi 至chí 老lão 死tử 。 此thử 是thị 世Thế 尊Tôn 。 無vô 因nhân 說thuyết 非phi 有hữu 因nhân 說thuyết 世Thế 尊Tôn 建kiến 立lập 作tác 如như 是thị 說thuyết 。 此thử 有hữu 故cố 彼bỉ 有hữu 。 非phi 建kiến 立lập 漸tiệm 生sanh 觀quán 外ngoại 道đạo 說thuyết 勝thắng 非phi 如Như 來Lai 也dã 。 所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 世Thế 尊Tôn 外ngoại 道đạo 說thuyết 因nhân 不bất 從tùng 緣duyên 生sanh 。 而nhi 有hữu 所sở 生sanh 。 世Thế 尊Tôn 說thuyết 觀quán 因nhân 有hữu 事sự 觀quán 事sự 有hữu 因nhân 如như 是thị 因nhân 緣duyên 。 雜tạp 亂loạn 如như 是thị 展triển 轉chuyển 。 無vô 窮cùng 佛Phật 告cáo 大đại 慧tuệ 我ngã 非phi 無vô 因nhân 說thuyết 及cập 因nhân 緣duyên 雜tạp 亂loạn 說thuyết 此thử 有hữu 故cố 彼bỉ 有hữu 。 者giả 攝nhiếp 所sở 攝nhiếp 非phi 性tánh 覺giác 自tự 心tâm 現hiện 量lượng 大đại 慧tuệ 若nhược 攝nhiếp 所sở 攝nhiếp 計kế 著trước 不bất 覺giác 自tự 心tâm 現hiện 量lượng 外ngoại 境cảnh 界giới 性tánh 非phi 性tánh 彼bỉ 有hữu 如như 是thị 。 過quá 非phi 我ngã 說thuyết 緣duyên 起khởi 我ngã 常thường 說thuyết 言ngôn 。 因nhân 緣duyên 和hòa 合hợp 。 而nhi 生sanh 諸chư 法pháp 。 非phi 無vô 因nhân 生sanh 。

正chánh 眼nhãn 不bất 明minh 異dị 端đoan 為vi 惑hoặc 邪tà 說thuyết 既ký 作tác 疑nghi 似tự 必tất 辨biện 是thị 不bất 可khả 不bất 知tri 。 也dã 大đại 慧tuệ 於ư 是thị 以dĩ 佛Phật 說thuyết 與dữ 外ngoại 道đạo 之chi 說thuyết 竝tịnh 難nạn/nan 文văn 先tiên 以dĩ 因nhân 緣duyên 竝tịnh 則tắc 曰viết 佛Phật 說thuyết 緣duyên 起khởi 等đẳng 謂vị 緣duyên 起khởi 即tức 因nhân 緣duyên 義nghĩa 而nhi 不bất 別biệt 言ngôn 建kiến 立lập 所sở 以dĩ 故cố 曰viết 不bất 自tự 說thuyết 道Đạo 如như 外ngoại 道đạo 說thuyết 勝thắng 自tự 在tại 等đẳng 故cố 諸chư 性tánh 生sanh 豈khởi 非phi 亦diệc 說thuyết 因nhân 緣duyên 義nghĩa 然nhiên 與dữ 如Như 來Lai 所sở 謂vị 因nhân 緣duyên 。 生sanh 諸chư 性tánh 悉tất 檀đàn 之chi 說thuyết 有hữu 間gian 異dị 耶da 無vô 間gian 異dị 耶da 次thứ 以dĩ 無vô 因nhân 竝tịnh 則tắc 曰viết 外ngoại 道đạo 亦diệc 說thuyết 有hữu 無vô 有hữu 生sanh 謂vị 有hữu 從tùng 無vô 有hữu 而nhi 生sanh 則tắc 無vô 因nhân 而nhi 已dĩ 而nhi 佛Phật 亦diệc 說thuyết 無vô 有hữu 生sanh 生sanh 已dĩ 滅diệt 如như 無vô 明minh 緣duyên 行hành 。 等đẳng 豈khởi 非phi 佛Phật 說thuyết 亦diệc 無vô 因nhân 耶da 三tam 以dĩ 雜tạp 亂loạn 難nạn/nan 則tắc 曰viết 世Thế 尊Tôn 建kiến 立lập 等đẳng 意ý 言ngôn 佛Phật 嘗thường 說thuyết 此thử 有hữu 故cố 彼bỉ 有hữu 。 則tắc 是thị 一nhất 時thời 非phi 建kiến 立lập 漸tiệm 次thứ 生sanh 是thị 不bất 唯duy 竝tịnh 齊tề 而nhi 已dĩ 亦diệc 以dĩ 見kiến 外ngoại 道đạo 之chi 說thuyết 勝thắng 蓋cái 其kỳ 說thuyết 異dị 因nhân 不bất 從tùng 緣duyên 生sanh 。 而nhi 有hữu 所sở 生sanh 。 則tắc 因nhân 果quả 條điều 然nhiên 可khả 見kiến 佛Phật 說thuyết 異dị 是thị 如như 說thuyết 觀quán 因nhân 有hữu 事sự 等đẳng 既ký 互hỗ 相tương 有hữu 則tắc 成thành 雜tạp 亂loạn 有hữu 展triển 轉chuyển 無vô 窮cùng 之chi 過quá 答đáp 中trung 先tiên 總tổng 遮già 彼bỉ 難nạn/nan 而nhi 次thứ 釋thích 通thông 佛Phật 言ngôn 此thử 有hữu 故cố 彼bỉ 有hữu 。 者giả 謂vị 此thử 有hữu 六lục 根căn 故cố 彼bỉ 有hữu 六lục 塵trần 楞lăng 嚴nghiêm 所sở 謂vị 由do 塵trần 發phát 知tri 。 因nhân 根căn 有hữu 相tướng 。 則tắc 是thị 根căn 塵trần 相tương/tướng 由do 而nhi 起khởi 使sử 不bất 相tương 因nhân 起khởi 則tắc 攝nhiếp 所sở 攝nhiếp 非phi 性tánh 如như 是thị 覺giác 知tri 。 出xuất 於ư 自tự 心tâm 現hiện 量lượng 則tắc 空không 而nhi 已dĩ 不bất 爾nhĩ 適thích 彰chương 外ngoại 道đạo 不bất 見kiến 此thử 理lý 有hữu 如như 是thị 過quá 。 何hà 關quan 今kim 說thuyết 緣duyên 起khởi 邪tà 故cố 曰viết 非phi 我ngã 說thuyết 緣duyên 起khởi 所sở 謂vị 觀quán 因nhân 有hữu 事sự 者giả 即tức 由do 觀quán 過quá 去khứ 因nhân 而nhi 有hữu 現hiện 在tại 事sự 事sự 猶do 果quả 也dã 復phục 由do 現hiện 果quả 而nhi 有hữu 未vị 來lai 因nhân 正chánh 是thị 三tam 世thế 緣duyên 起khởi 之chi 相tướng 何hà 雜tạp 亂loạn 之chi 有hữu 經kinh 雖tuy 不bất 釋thích 餘dư 文văn 有hữu 之chi 此thử 故cố 略lược 也dã (# 云vân 云vân )# 又hựu 曰viết 我ngã 常thường 說thuyết 因nhân 緣duyên 和hòa 合hợp 。 者giả 正chánh 詶thù 無vô 因nhân 之chi 問vấn 是thị 安an 得đắc 而nhi 同đồng 邪tà 既ký 辨biện 二nhị 異dị 則tắc 因nhân 緣duyên 之chi 並tịnh 自tự 然nhiên 可khả 知tri 不bất 別biệt 示thị 也dã (# 一nhất )# 。

大đại 慧tuệ 復phục 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 世Thế 尊Tôn 非phi 言ngôn 說thuyết 有hữu 性tánh 有hữu 一nhất 切thiết 性tánh 耶da 世Thế 尊Tôn 若nhược 無vô 性tánh 者giả 。 言ngôn 說thuyết 不bất 生sanh 是thị 故cố 言ngôn 說thuyết 有hữu 性tánh 有hữu 一nhất 切thiết 性tánh 佛Phật 告cáo 大đại 慧tuệ 無vô 性tánh 而nhi 作tác 言ngôn 說thuyết 謂vị 兔thố 角giác 龜quy 毛mao 等đẳng 世thế 間gian 現hiện 言ngôn 說thuyết 大đại 慧tuệ 非phi 性tánh 非phi 非phi 性tánh 但đãn 言ngôn 說thuyết 耳nhĩ 如như 汝nhữ 所sở 說thuyết 。 言ngôn 說thuyết 有hữu 性tánh 有hữu 一nhất 切thiết 性tánh 者giả 汝nhữ 論luận 則tắc 壞hoại 大đại 慧tuệ 非phi 一nhất 切thiết 剎sát 土độ 。 有hữu 言ngôn 說thuyết 言ngôn 說thuyết 者giả 是thị 作tác 耳nhĩ 或hoặc 有hữu 佛Phật 剎sát 瞻chiêm 視thị 顯hiển 法pháp 或hoặc 有hữu 作tác 相tương/tướng 或hoặc 有hữu 揚dương 眉mi 或hoặc 有hữu 動động 睛tình 或hoặc 笑tiếu 或hoặc 欠khiếm 或hoặc 謦khánh 欬khái 或hoặc 念niệm 剎sát 土độ 或hoặc 動động 搖dao 大đại 慧tuệ 如như 瞻chiêm 視thị 及cập 香hương 積tích 世thế 界giới 普Phổ 賢Hiền 如Như 來Lai 。 國quốc 土độ 但đãn 以dĩ 瞻chiêm 視thị 令linh 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 得đắc 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 。 及cập 諸chư 勝thắng 三tam 昧muội 。 是thị 故cố 非phi 言ngôn 說thuyết 有hữu 性tánh 有hữu 一nhất 切thiết 性tánh 大đại 慧tuệ 見kiến 此thử 世thế 界giới 。 蚊văn 蚋nhuế 蟲trùng 蟻nghĩ 是thị 等đẳng 眾chúng 生sanh 。 無vô 有hữu 言ngôn 說thuyết 。 而nhi 各các 辨biện 事sự 爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 欲dục 重trùng 宣tuyên 此thử 義nghĩa 而nhi 偈kệ 言ngôn 。

如như 虗hư 空không 兔thố 角giác 及cập 與dữ 槃bàn 大đại 子tử 無vô 而nhi 有hữu 言ngôn 說thuyết 。 如như 是thị 性tánh 妄vọng 想tưởng 因nhân 緣duyên 。 和hòa 合hợp 法pháp 凡phàm 愚ngu 起khởi 妄vọng 想tưởng 不bất 能năng 如như 實thật 知tri 。 輪luân 回hồi 三tam 有hữu 宅trạch 。

上thượng 言ngôn 因nhân 緣duyên 和hòa 合hợp 。 而nhi 生sanh 諸chư 法pháp 因nhân 疑nghi 言ngôn 說thuyết 有hữu 性tánh 而nhi 亦diệc 有hữu 一nhất 切thiết 性tánh 邪tà 反phản 而nhi 言ngôn 之chi 若nhược 無vô 性tánh 者giả 。 言ngôn 說thuyết 不bất 生sanh 使sử 俱câu 有hữu 性tánh 則tắc 成thành 性tánh 實thật 豈khởi 今kim 因nhân 緣duyên 之chi 謂vị 乎hồ 此thử 難nạn/nan 義nghĩa 含hàm 進tiến 退thoái 有hữu 妨phương 佛Phật 答đáp 以dĩ 無vô 性tánh 而nhi 有hữu 言ngôn 說thuyết 。 謂vị 因nhân 緣duyên 本bổn 無vô 性tánh 不bất 妨phương 以dĩ 言ngôn 說thuyết 示thị 之chi 豈khởi 必tất 言ngôn 說thuyết 之chi 為vi 性tánh 耶da 如như 世thế 間gian 現hiện 言ngôn 龜quy 毛mao 兔thố 角giác 。 亦diệc 本bổn 無vô 性tánh 而nhi 有hữu 言ngôn 說thuyết 。 則tắc 非phi 性tánh 非phi 非phi 性tánh 言ngôn 非phi 性tánh 則tắc 非phi 實thật 言ngôn 非phi 非phi 性tánh 則tắc 亦diệc 得đắc 有hữu 其kỳ 言ngôn 故cố 曰viết 但đãn 言ngôn 說thuyết 耳nhĩ 結kết 斥xích 云vân 汝nhữ 論luận 則tắc 壞hoại 者giả 謂vị 俱câu 有hữu 性tánh 之chi 說thuyết 壞hoại 也dã 是thị 不bất 唯duy 因nhân 緣duyên 無vô 性tánh 而nhi 言ngôn 說thuyết 亦diệc 不bất 常thường 有hữu 則tắc 又hựu 曰viết 非phi 一nhất 切thiết 剎sát 土độ 。 有hữu 言ngôn 說thuyết 正chánh 言ngôn 未vị 必tất 皆giai 言ngôn 說thuyết 也dã 既ký 不bất 恆hằng 其kỳ 說thuyết 但đãn 是thị 隨tùy 緣duyên 施thi 作tác 作tác 則tắc 不bất 常thường 豈khởi 有hữu 性tánh 邪tà 或hoặc 有hữu 佛Phật 土độ 。 瞻chiêm 視thị 顯hiển 法pháp 等đẳng 斯tư 皆giai 隨tùy 彼bỉ 化hóa 事sự 不bất 同đồng 不bất 專chuyên 言ngôn 說thuyết 而nhi 六lục 塵trần 體thể 備bị 故cố 皆giai 可khả 以dĩ 顯hiển 法pháp 入nhập 道đạo 如như 禪thiền 家gia 有hữu 拈niêm 槌chùy 竪thụ 拂phất 揚dương 眉mi 瞬thuấn 目mục 以dĩ 接tiếp 人nhân 者giả 蓋cái 亦diệc 出xuất 此thử 謂vị 無vô 是thị 理lý 則tắc 不bất 可khả 而nhi 不bất 知tri 是thị 。 亦diệc 教giáo 也dã 彼bỉ 直trực 以dĩ 言ngôn 說thuyết 為vi 教giáo 局cục 哉tai 又hựu 曰viết 如như 瞻chiêm 視thị 者giả 即tức 不bất 瞬thuấn 世thế 界giới 前tiền 但đãn 通thông 標tiêu 此thử 方phương 別biệt 出xuất 其kỳ 土thổ/độ 及cập 香hương 積tích 世thế 界giới 以dĩ 眾chúng 香hương 為vi 佛Phật 事sự 等đẳng 例lệ 餘dư 塵trần 設thiết 化hóa 可khả 知tri 但đãn 以dĩ 瞻chiêm 視thị 者giả 還hoàn 復phục 明minh 上thượng 土thổ/độ 相tương/tướng 化hóa 事sự 爾nhĩ 何hà 直trực 聖thánh 人nhân 設thiết 化hóa 為vi 照chiếu 至chí 於ư 有hữu 情tình 微vi 細tế 物vật 類loại 亦diệc 有hữu 不bất 假giả 言ngôn 說thuyết 而nhi 辨biện 事sự 者giả 故cố 曰viết 見kiến 此thử 世thế 界giới 。 蚊văn 蚋nhuế 蟲trùng 蟻nghĩ 等đẳng 故cố 知tri 剎sát 剎sát 塵trần 塵trần 下hạ 至chí 極cực 微vi 各các 有hữu 至chí 化hóa 在tại 焉yên 由do 是thị 言ngôn 之chi 所sở 謂vị 言ngôn 說thuyết 者giả 直trực 世thế 諦đế 一nhất 端đoan 耳nhĩ 何hà 足túc 以dĩ 定định 性tánh 實thật 乎hồ 偈kệ 言ngôn 槃bàn 大đại 子tử 者giả 按án 唐đường 譯dịch 即tức 石thạch 女nữ 兒nhi 與dữ 兔thố 角giác 等đẳng 皆giai 喻dụ 本bổn 無vô 而nhi 有hữu 言ngôn 說thuyết 。 亦diệc 猶do 法pháp 本bổn 無vô 性tánh 而nhi 妄vọng 想tưởng 云vân 性tánh 故cố 曰viết 如như 是thị 性tánh 妄vọng 想tưởng 等đẳng 以dĩ 例lệ 因nhân 緣duyên 和hòa 合hợp 。 法pháp 爾nhĩ 凡phàm 愚ngu 妄vọng 想tưởng 。 不bất 能năng 稱xưng 性tánh 如như 實thật 而nhi 知tri 。 故cố 有hữu 輪luân 回hồi 三tam 有hữu 之chi 事sự (# 二nhị )# 。

○# 右hữu 第đệ 九cửu 章chương 。

爾nhĩ 時thời 大Đại 慧Tuệ 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 復phục 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 世Thế 尊Tôn 常thường 聲thanh 者giả 何hà 事sự 說thuyết 佛Phật 告cáo 大đại 慧tuệ 為vi 惑hoặc 亂loạn 以dĩ 彼bỉ 惑hoặc 亂loạn 諸chư 聖thánh 亦diệc 現hiện 而nhi 非phi 顛điên 倒đảo 大đại 慧tuệ 如như 春xuân 時thời 燄diệm 火hỏa 輪luân 垂thùy 髮phát 揵kiền 闥thát 婆bà 城thành 幻huyễn 夢mộng 鏡kính 像tượng 世thế 間gian 顛điên 倒đảo 非phi 明minh 智trí 也dã 然nhiên 非phi 不bất 現hiện 大đại 慧tuệ 彼bỉ 惑hoặc 亂loạn 者giả 有hữu 種chủng 種chủng 現hiện 非phi 惑hoặc 亂loạn 作tác 無vô 常thường 所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 謂vị 離ly 性tánh 非phi 性tánh 故cố 大đại 慧tuệ 云vân 何hà 離ly 性tánh 非phi 性tánh 惑hoặc 亂loạn 謂vị 一nhất 切thiết 愚ngu 夫phu 種chủng 種chủng 境cảnh 界giới 故cố 。

常thường 聲thanh 對đối 於ư 無vô 常thường 惑hoặc 亂loạn 生sanh 於ư 幻huyễn 境cảnh 然nhiên 不bất 以dĩ 無vô 常thường 而nhi 說thuyết 常thường 則tắc 常thường 為vi 無vô 辨biện 不bất 以dĩ 幻huyễn 境cảnh 而nhi 言ngôn 惑hoặc 亂loạn 則tắc 惑hoặc 亂loạn 為vi 無vô 因nhân 此thử 常thường 聲thanh 所sở 以dĩ 為vi 惑hoặc 亂loạn 惑hoặc 亂loạn 所sở 以dĩ 因nhân 於ư 幻huyễn 境cảnh 也dã 觀quán 今kim 此thử 文văn 遽cự 問vấn 常thường 聲thanh 者giả 何hà 事sự 說thuyết 意ý 其kỳ 前tiền 聞văn 言ngôn 說thuyết 不bất 常thường 然nhiên 則tắc 但đãn 事sự 而nhi 有hữu 常thường 聲thanh 之chi 說thuyết 邪tà 佛Phật 答đáp 以dĩ 為vi 惑hoặc 亂loạn 則tắc 正chánh 為vi 惑hoặc 亂loạn 故cố 說thuyết 常thường 聲thanh 非phi 謂vị 常thường 聲thanh 常thường 於ư 言ngôn 說thuyết 也dã 夫phu 惑hoặc 亂loạn 者giả 因nhân 幻huyễn 境cảnh 而nhi 致trí 倒đảo 見kiến 惑hoặc 為vi 無vô 常thường 故cố 即tức 境cảnh 以dĩ 示thị 常thường 令linh 達đạt 幻huyễn 境cảnh 無vô 非phi 常thường 性tánh 離ly 無vô 常thường 倒đảo 故cố 乃nãi 其kỳ 意ý 也dã 先tiên 通thông 明minh 常thường 無vô 常thường 義nghĩa 則tắc 曰viết 以dĩ 彼bỉ 惑hoặc 亂loạn 等đẳng 謂vị 幻huyễn 境cảnh 本bổn 一nhất 而nhi 聖thánh 凡phàm 見kiến 異dị 有hữu 常thường 無vô 常thường 。 所sở 謂vị 彼bỉ 惑hoặc 亂loạn 者giả 即tức 下hạ 文văn 如như 春xuân 時thời 炎diễm 等đẳng 然nhiên 於ư 諸chư 聖thánh 分phần 上thượng 非phi 不bất 現hiện 此thử 幻huyễn 境cảnh 故cố 曰viết 諸chư 聖thánh 亦diệc 現hiện 但đãn 不bất 執chấp 以dĩ 為vi 倒đảo 故cố 而nhi 非phi 顛điên 倒đảo 非phi 倒đảo 即tức 常thường 也dã 言ngôn 如như 春xuân 時thời 炎diễm 等đẳng 正chánh 出xuất 幻huyễn 境cảnh 凡phàm 有hữu 此thử 諸chư 譬thí 相tương/tướng 世thế 間gian 凡phàm 愚ngu 惑hoặc 為vi 顛điên 倒đảo 是thị 即tức 無vô 常thường 。 雖tuy 非phi 明minh 智trí 者giả 。 所sở 達đạt 然nhiên 非phi 不bất 現hiện 則tắc 性tánh 常thường 而nhi 已dĩ 故cố 雙song 結kết 示thị 曰viết 彼bỉ 惑hoặc 亂loạn 者giả 有hữu 種chủng 種chủng 現hiện 即tức 凡phàm 夫phu 惑hoặc 以dĩ 為vi 倒đảo 也dã 非phi 惑hoặc 亂loạn 作tác 無vô 常thường 即tức 聖thánh 人nhân 見kiến 以dĩ 為vi 常thường 也dã 見kiến 以dĩ 為vi 常thường 知tri 其kỳ 境cảnh 本bổn 非phi 倒đảo 惑hoặc 以dĩ 為vi 倒đảo 知tri 其kỳ 幻huyễn 本bổn 是thị 常thường 然nhiên 於ư 幻huyễn 境cảnh 而nhi 猶do 名danh 惑hoặc 亂loạn 者giả 葢# 示thị 倒đảo 不bất 離ly 境cảnh 令linh 知tri 境cảnh 本bổn 無vô 倒đảo 所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 下hạ 徵trưng 釋thích 其kỳ 義nghĩa 而nhi 曰viết 離ly 性tánh 非phi 性tánh 故cố 者giả 謂vị 幻huyễn 不bất 可khả 以dĩ 有hữu 無vô 定định 其kỳ 實thật 故cố 離ly 性tánh 非phi 性tánh 之chi 有hữu 無vô 是thị 則tắc 常thường 性tánh 也dã 然nhiên 既ký 曰viết 離ly 性tánh 非phi 性tánh 矣hĩ 而nhi 又hựu 見kiến 為vi 惑hoặc 亂loạn 者giả 愚ngu 夫phu 境cảnh 界giới 爾nhĩ 故cố 曰viết 云vân 何hà 離ly 性tánh 非phi 性tánh 惑hoặc 亂loạn 等đẳng (# 一nhất )# 。

如như 彼bỉ 恆Hằng 河Hà 餓ngạ 鬼quỷ 見kiến 不bất 見kiến 故cố 無vô 惑hoặc 亂loạn 性tánh 於ư 餘dư 現hiện 故cố 非phi 無vô 性tánh 如như 是thị 惑hoặc 亂loạn 諸chư 聖thánh 離ly 顛điên 倒đảo 不bất 顛điên 倒đảo 是thị 故cố 惑hoặc 亂loạn 常thường 謂vị 相tương/tướng 相tương/tướng 不bất 壞hoại 故cố 大đại 慧tuệ 非phi 惑hoặc 亂loạn 種chủng 種chủng 相tương/tướng 妄vọng 想tưởng 相tương/tướng 壞hoại 是thị 故cố 惑hoặc 亂loạn 常thường 大đại 慧tuệ 云vân 何hà 惑hoặc 亂loạn 真chân 實thật 若nhược 復phục 因nhân 緣duyên 諸chư 聖thánh 於ư 此thử 惑hoặc 亂loạn 不bất 起khởi 顛điên 倒đảo 。 覺giác 非phi 不bất 顛điên 倒đảo 覺giác 大đại 慧tuệ 除trừ 諸chư 聖thánh 於ư 此thử 惑hoặc 亂loạn 有hữu 少thiểu 分phần 想tưởng 非phi 聖thánh 智trí 事sự 相tướng 大đại 慧tuệ 凡phàm 有hữu 者giả 愚ngu 夫phu 妄vọng 說thuyết 非phi 聖thánh 言ngôn 說thuyết 。

仍nhưng 上thượng 愚ngu 夫phu 所sở 見kiến 因nhân 舉cử 恆Hằng 河Hà 餓ngạ 鬼quỷ 為ví 喻dụ 雖tuy 近cận 恆Hằng 河Hà 而nhi 不bất 見kiến 水thủy 有hữu 見kiến 不bất 見kiến 異dị 而nhi 彼bỉ 性tánh 河hà 體thể 常thường 自tự 若nhược 故cố 無vô 惑hoặc 亂loạn 性tánh 謂vị 不bất 以dĩ 見kiến 故cố 而nhi 有hữu 不bất 以dĩ 不bất 見kiến 而nhi 無vô 自tự 其kỳ 見kiến 者giả 言ngôn 之chi 非phi 無vô 恆Hằng 河Hà 故cố 曰viết 於ư 餘dư 現hiện 故cố 非phi 無vô 性tánh 如như 是thị 惑hoặc 亂loạn 等đẳng 正chánh 釋thích 惑hoặc 亂loạn 常thường 義nghĩa 謂vị 諸chư 聖thánh 以dĩ 離ly 倒đảo 不bất 倒đảo 見kiến 故cố 即tức 彼bỉ 惑hoặc 亂loạn 體thể 是thị 常thường 住trụ 以dĩ 其kỳ 相tương/tướng 相tương/tướng 不bất 壞hoại 故cố 非phi 惑hoặc 亂loạn 種chủng 種chủng 妄vọng 想tưởng 。 相tương/tướng 壞hoại 而nhi 為vi 常thường 是thị 則tắc 常thường 性tánh 在tại 境cảnh 不bất 在tại 人nhân 就tựu 聖thánh 能năng 稱xưng 於ư 境cảnh 故cố 亦diệc 在tại 人nhân 反phản 顯hiển 倒đảo 見kiến 在tại 人nhân 不bất 在tại 境cảnh 以dĩ 在tại 人nhân 故cố 彼bỉ 惑hoặc 亂loạn 者giả 有hữu 種chủng 種chủng 現hiện 以dĩ 不bất 在tại 境cảnh 故cố 非phi 惑hoặc 亂loạn 作tác 無vô 常thường 理lý 而nhi 言ngôn 之chi 無vô 在tại 無vô 不bất 在tại 。 捴# 彰chương 法pháp 無vô 自tự 性tánh 人nhân 豈khởi 得đắc 有hữu 定định 見kiến 乎hồ 人nhân 而nhi 定định 見kiến 則tắc 倒đảo 而nhi 已dĩ 矣hĩ 然nhiên 則tắc 聖thánh 離ly 倒đảo 見kiến 可khả 也dã 那na 復phục 亦diệc 離ly 不bất 顛điên 倒đảo 見kiến 。 曰viết 凡phàm 以dĩ 得đắc 事sự 之chi 實thật 為vi 不bất 倒đảo 否phủ/bĩ 則tắc 為vi 倒đảo 見kiến 聖thánh 以dĩ 得đắc 理lý 為vi 不bất 倒đảo 否phủ/bĩ 則tắc 為vi 倒đảo 見kiến 若nhược 使sử 聖thánh 實thật 有hữu 見kiến 見kiến 即tức 成thành 倒đảo 為vi 彰chương 得đắc 理lý 見kiến 而nhi 非phi 見kiến 故cố 須tu 雙song 遣khiển 如như 前tiền 以dĩ 聖thánh 為vi 非phi 倒đảo 葢# 對đối 惑hoặc 亂loạn 約ước 事sự 言ngôn 之chi 今kim 克khắc 就tựu 聖thánh 論luận 唯duy 從tùng 理lý 說thuyết 是thị 故cố 併tinh 非phi 二nhị 例lệ 明minh 真chân 實thật 義nghĩa 則tắc 曰viết 云vân 何hà 惑hoặc 亂loạn 真chân 實thật 等đẳng 謂vị 常thường 即tức 真chân 實thật 故cố 例lệ 常thường 云vân 爾nhĩ 夫phu 惑hoặc 亂loạn 境cảnh 本bổn 真chân 實thật 而nhi 凡phàm 夫phu 莫mạc 知tri 因nhân 託thác 諸chư 聖thánh 為vi 見kiến 實thật 因nhân 緣duyên 以dĩ 示thị 之chi 若nhược 亦diệc 如như 彼bỉ 於ư 惑hoặc 亂loạn 處xứ 不bất 起khởi 倒đảo 不bất 倒đảo 覺giác 則tắc 惑hoặc 亂loạn 真chân 實thật 不bất 特đặc 在tại 聖thánh 也dã 例lệ 此thử 而nhi 言ngôn 前tiền 明minh 惑hoặc 亂loạn 常thường 不bất 獨độc 對đối 說thuyết 而nhi 已dĩ 亦diệc 即tức 寄ký 聖thánh 顯hiển 凡phàm 若nhược 專chuyên 在tại 聖thánh 下hạ 凡phàm 絕tuyệt 分phần/phân 矣hĩ 故cố 知tri 因nhân 緣duyên 之chi 言ngôn 深thâm 有hữu 旨chỉ 哉tai 而nhi 又hựu 曰viết 除trừ 諸chư 聖thánh 者giả 此thử 復phục 揀giản 其kỳ 謬mậu 濫lạm 謂vị 雖tuy 因nhân 緣duyên 諸chư 聖thánh 以dĩ 示thị 其kỳ 端đoan 言ngôn 實thật 則tắc 未vị 也dã 使sử 除trừ 諸chư 聖thánh 直trực 就tựu 凡phàm 論luận 非phi 盡tận 情tình 想tưởng 亦diệc 莫mạc 能năng 契khế 故cố 曰viết 除trừ 諸chư 聖thánh 於ư 此thử 惑hoặc 亂loạn 有hữu 少thiểu 分phần 想tưởng 非phi 聖thánh 智trí 事sự 相tướng 豈khởi 遂toại 便tiện 為vi 真chân 實thật 乎hồ 又hựu 言ngôn 凡phàm 有hữu 者giả 正chánh 謂vị 有hữu 少thiểu 分phần 想tưởng 者giả 而nhi 欲dục 同đồng 聖thánh 智trí 事sự 真chân 實thật 相tướng 者giả 則tắc 愚ngu 夫phu 妄vọng 說thuyết 非phi 聖thánh 言ngôn 說thuyết 也dã (# 二nhị )# 。

彼bỉ 惑hoặc 亂loạn 者giả 倒đảo 不bất 倒đảo 妄vọng 想tưởng 起khởi 二nhị 種chủng 種chủng 性tánh 謂vị 聖thánh 種chủng 性tánh 及cập 愚ngu 夫phu 種chủng 性tánh 聖thánh 種chủng 性tánh 者giả 三tam 種chủng 分phân 別biệt 。 謂vị 聲Thanh 聞Văn 乘Thừa 。 緣Duyên 覺Giác 乘thừa 佛Phật 乘thừa 云vân 何hà 愚ngu 夫phu 妄vọng 想tưởng 起khởi 聲Thanh 聞Văn 乘thừa 種chủng 性tánh 謂vị 自tự 共cộng 相tương 計kế 著trước 起khởi 聲Thanh 聞Văn 乘thừa 種chủng 性tánh 是thị 名danh 妄vọng 想tưởng 起khởi 聲Thanh 聞Văn 乘thừa 種chủng 性tánh 大đại 慧tuệ 即tức 彼bỉ 惑hoặc 亂loạn 妄vọng 想tưởng 起khởi 緣Duyên 覺Giác 乘thừa 種chủng 性tánh 謂vị 即tức 彼bỉ 惑hoặc 亂loạn 自tự 共cộng 相tương 不bất 親thân 計kế 著trước 起khởi 緣Duyên 覺Giác 乘thừa 種chủng 性tánh 云vân 何hà 智trí 者giả 。 即tức 彼bỉ 惑hoặc 亂loạn 起khởi 佛Phật 乘thừa 種chủng 性tánh 謂vị 覺giác 自tự 心tâm 現hiện 量lượng 外ngoại 性tánh 非phi 性tánh 不bất 妄vọng 想tưởng 相tương/tướng 起khởi 佛Phật 乘thừa 種chủng 性tánh 是thị 名danh 即tức 彼bỉ 惑hoặc 亂loạn 起khởi 佛Phật 乘thừa 種chủng 性tánh 又hựu 種chủng 種chủng 事sự 性tánh 凡phàm 夫phu 惑hoặc 想tưởng 起khởi 愚ngu 夫phu 種chủng 性tánh 彼bỉ 非phi 有hữu 事sự 非phi 無vô 事sự 是thị 名danh 種chủng 性tánh 義nghĩa 大đại 慧tuệ 即tức 彼bỉ 惑hoặc 亂loạn 不bất 妄vọng 想tưởng 諸chư 聖thánh 心tâm 意ý 意ý 識thức 。 過quá 習tập 氣khí 自tự 性tánh 法pháp 轉chuyển 變biến 性tánh 是thị 名danh 為vi 如như 是thị 故cố 。 說thuyết 如như 離ly 心tâm 我ngã 說thuyết 此thử 句cú 顯hiển 示thị 離ly 想tưởng 即tức 說thuyết 。 離ly 一nhất 切thiết 想tưởng 。

三tam 出xuất 種chủng 性tánh 義nghĩa 謂vị 倒đảo 即tức 愚ngu 夫phu 不bất 倒đảo 即tức 聖thánh 賢hiền 亦diệc 可khả 除trừ 如Như 來Lai 種chủng 性tánh 。 餘dư 皆giai 名danh 倒đảo 而nhi 二nhị 皆giai 言ngôn 妄vọng 想tưởng 者giả 從tùng 所sở 因nhân 說thuyết 正chánh 如như 大đại 論luận 云vân 佛Phật 及cập 眾chúng 生sanh 。 二nhị 法pháp 皆giai 從tùng 妄vọng 法pháp 生sanh 是thị 也dã 起khởi 聲Thanh 聞Văn 等đẳng 種chủng 性tánh 亦diệc 言ngôn 愚ngu 夫phu 妄vọng 想tưởng 者giả 本bổn 於ư 愚ngu 夫phu 而nhi 非phi 愚ngu 夫phu 種chủng 性tánh 亦diệc 對đối 佛Phật 種chủng 性tánh 而nhi 言ngôn 故cố 知tri 二Nhị 乘Thừa 義nghĩa 有hữu 形hình 奪đoạt 也dã 言ngôn 自tự 共cộng 相tương 計kế 著trước 者giả 即tức 聲Thanh 聞Văn 於ư 五ngũ 陰ấm 等đẳng 法pháp 著trước 自tự 共cộng 相tương 不bất 能năng 了liễu 本bổn 性tánh 空không 而nhi 生sanh 厭yếm 離ly 。 是thị 為vi 聲Thanh 聞Văn 種chủng 性tánh 。 緣Duyên 覺Giác 亦diệc 云vân 自tự 共cộng 相tương 者giả 所sở 離ly 義nghĩa 同đồng 但đãn 樂nhạo/nhạc/lạc 脩tu 遠viễn 離ly 加gia 不bất 親thân 之chi 言ngôn 異dị 爾nhĩ 佛Phật 種chủng 性tánh 中trung 特đặc 云vân 智trí 者giả 別biệt 二Nhị 乘Thừa 故cố 覺giác 自tự 心tâm 現hiện 量lượng 等đẳng 義nghĩa 見kiến 前tiền 解giải 又hựu 種chủng 種chủng 事sự 性tánh 者giả 即tức 愚ngu 夫phu 種chủng 性tánh 由do 惑hoặc 想tưởng 心tâm 隨tùy 事sự 計kế 著trước 以dĩ 成thành 其kỳ 性tánh 彼bỉ 非phi 有hữu 事sự 等đẳng 者giả 通thông 結kết 示thị 前tiền 諸chư 種chủng 性tánh 義nghĩa 雖tuy 復phục 種chủng 別biệt 而nhi 彼bỉ 惑hoặc 亂loạn 本bổn 非phi 有hữu 無vô 實thật 事sự 可khả 得đắc 但đãn 迷mê 悟ngộ 向hướng 背bối/bội 此thử 所sở 以dĩ 不bất 同đồng 故cố 曰viết 是thị 名danh 種chủng 性tánh 義nghĩa 又hựu 曰viết 即tức 彼bỉ 惑hoặc 亂loạn 不bất 妄vọng 想tưởng 諸chư 聖thánh 等đẳng 者giả 覆phú 示thị 佛Phật 乘thừa 種chủng 性tánh 不bất 特đặc 於ư 惑hoặc 亂loạn 不bất 妄vọng 想tưởng 而nhi 已dĩ 亦diệc 於ư 心tâm 意ý 意ý 識thức 。 過quá 患hoạn 習tập 氣khí 等đẳng 法pháp 皆giai 悉tất 轉chuyển 變biến 轉chuyển 變biến 之chi 極cực 而nhi 至chí 於ư 性tánh 故cố 無vô 非phi 一nhất 如như 前tiền 文văn 所sở 謂vị 一nhất 切thiết 。 自tự 性tánh 習tập 氣khí 乃nãi 至chí 見kiến 習tập 轉chuyển 變biến 名danh 為vi 涅Niết 槃Bàn 。 異dị 其kỳ 文văn 爾nhĩ 但đãn 是thị 九cửu 界giới 心tâm 想tưởng 無vô 不bất 皆giai 離ly 故cố 說thuyết 如như 離ly 於ư 心tâm 亦diệc 離ly 於ư 想tưởng 而nhi 言ngôn 此thử 句cú 者giả 即tức 離ly 心tâm 絕tuyệt 想tưởng 之chi 句cú 也dã 大đại 論luận 所sở 謂vị 真Chân 如Như 離ly 念niệm 向hướng 則tắc 心tâm 絕tuyệt 是thị 也dã 既ký 曰viết 真Chân 如Như 矣hĩ 則tắc 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 真chân 皆giai 如như 故cố 無vô 遣khiển 無vô 立lập 今kim 何hà 而nhi 言ngôn 轉chuyển 變biến 及cập 離ly 心tâm 想tưởng 安an 在tại 其kỳ 皆giai 真Chân 如Như 乎hồ 曰viết 轉chuyển 變biến 乃nãi 所sở 以dĩ 入nhập 真Chân 如Như 也dã 不bất 由do 轉chuyển 變biến 安an 契khế 如như 如như 契khế 如như 如như 已dĩ 如như 亦diệc 自tự 亡vong 況huống 言ngôn 離ly 乎hồ 亦diệc 約ước 當đương 體thể 無vô 離ly 而nhi 離ly 爾nhĩ (# 三tam )# 。

大đại 慧tuệ 白bạch 佛Phật 言ngôn 世Thế 尊Tôn 。 惑hoặc 亂loạn 為vi 有hữu 為vi 無vô 。 佛Phật 告cáo 大đại 慧tuệ 如như 幻huyễn 無vô 計kế 著trước 相tương/tướng 若nhược 惑hoặc 亂loạn 有hữu 計kế 著trước 相tương/tướng 計kế 著trước 者giả 性tánh 不bất 可khả 滅diệt 緣duyên 起khởi 應ưng 如như 外ngoại 道đạo 說thuyết 因nhân 緣duyên 生sanh 法pháp 。 大đại 慧tuệ 白bạch 佛Phật 言ngôn 世Thế 尊Tôn 。 若nhược 惑hoặc 亂loạn 如như 幻huyễn 者giả 復phục 當đương 與dữ 餘dư 惑hoặc 作tác 因nhân 佛Phật 告cáo 大đại 慧tuệ 非phi 幻huyễn 惑hoặc 因nhân 不bất 起khởi 過quá 故cố 大đại 慧tuệ 幻huyễn 不bất 起khởi 過quá 無vô 有hữu 妄vọng 想tưởng 。 大đại 慧tuệ 幻huyễn 者giả 從tùng 他tha 明minh 處xứ 生sanh 非phi 自tự 妄vọng 想tưởng 過quá 習tập 氣khí 處xứ 生sanh 是thị 故cố 不bất 起khởi 過quá 大đại 慧tuệ 此thử 是thị 愚ngu 夫phu 心tâm 惑hoặc 計kế 著trước 非phi 聖thánh 賢hiền 也dã 爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 欲dục 重trùng 宣tuyên 此thử 義nghĩa 。 而nhi 說thuyết 偈kệ 言ngôn 。

聖thánh 不bất 見kiến 惑hoặc 亂loạn 中trung 間gian 亦diệc 無vô 實thật 中trung 間gian 若nhược 真chân 實thật 惑hoặc 亂loạn 即tức 真chân 實thật 捨xả 離ly 一nhất 切thiết 。 惑hoặc 若nhược 有hữu 相tương 生sanh 者giả 是thị 亦diệc 為vi 惑hoặc 亂loạn 不bất 淨tịnh 猶do 如như 翳ế 復phục 次thứ 大đại 慧tuệ 非phi 幻huyễn 無vô 有hữu 相tương 似tự 。 見kiến 一nhất 切thiết 法pháp 如như 。 幻huyễn 大đại 慧tuệ 白bạch 佛Phật 言ngôn 世Thế 尊Tôn 。 為vi 種chủng 種chủng 幻huyễn 相tương/tướng 計kế 著trước 言ngôn 一nhất 切thiết 法pháp 。 如như 幻huyễn 為vi 異dị 相tướng 計kế 著trước 若nhược 種chủng 種chủng 幻huyễn 相tương/tướng 計kế 著trước 言ngôn 一nhất 切thiết 性tánh 如như 幻huyễn 者giả 世Thế 尊Tôn 有hữu 性tánh 不bất 如như 幻huyễn 者giả 所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 謂vị 色sắc 種chủng 種chủng 相tương/tướng 非phi 因nhân 世Thế 尊Tôn 無vô 有hữu 因nhân 色sắc 種chủng 種chủng 相tương/tướng 現hiện 如như 幻huyễn 世Thế 尊Tôn 是thị 故cố 無vô 種chủng 種chủng 幻huyễn 相tương/tướng 計kế 著trước 相tương 似tự 性tánh 如như 幻huyễn 佛Phật 告cáo 大đại 慧tuệ 非phi 種chủng 種chủng 幻huyễn 相tương/tướng 計kế 著trước 相tương 似tự 一nhất 切thiết 法pháp 如như 幻huyễn 。 大đại 慧tuệ 然nhiên 不bất 實thật 一nhất 切thiết 法pháp 速tốc 滅diệt 如như 電điện 是thị 則tắc 如như 幻huyễn 大đại 慧tuệ 譬thí 如như 電điện 光quang 剎sát 那na 頃khoảnh 現hiện 現hiện 已dĩ 即tức 滅diệt 非phi 愚ngu 夫phu 現hiện 如như 是thị 一nhất 切thiết 。 性tánh 自tự 妄vọng 想tưởng 自tự 共cộng 相tương 觀quán 察sát 無vô 性tánh 非phi 現hiện 色sắc 相tướng 計kế 著trước 爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 欲dục 重trùng 宣tuyên 此thử 義nghĩa 。 而nhi 說thuyết 偈kệ 言ngôn 。

非phi 幻huyễn 無vô 有hữu 譬thí 說thuyết 法Pháp 性tánh 如như 幻huyễn 不bất 實thật 。 速tốc 如như 電điện 是thị 故cố 說thuyết 如như 幻huyễn 。

次thứ 徵trưng 難nạn/nan 又hựu 四tứ 初sơ 難nạn/nan 惑hoặc 亂loạn 有hữu 無vô 向hướng 以dĩ 惑hoặc 亂loạn 為vi 常thường 為vi 實thật 又hựu 以dĩ 為vi 妄vọng 想tưởng 然nhiên 則tắc 果quả 有hữu 無vô 邪tà 故cố 問vấn 云vân 云vân 佛Phật 答đáp 以dĩ 如như 幻huyễn 無vô 計kế 著trước 相tương/tướng 意ý 謂vị 若nhược 定định 言ngôn 有hữu 無vô 則tắc 有hữu 計kế 著trước 計kế 著trước 則tắc 性tánh 不bất 可khả 滅diệt 故cố 以dĩ 如như 幻huyễn 言ngôn 之chi 雖tuy 有hữu 惑hoặc 亂loạn 而nhi 性tánh 不bất 可khả 得đắc 。 故cố 無vô 計kế 著trước 相tương/tướng 使sử 有hữu 著trước 相tương/tướng 則tắc 緣duyên 起khởi 同đồng 於ư 外ngoại 道đạo 。 矣hĩ 二nhị 難nạn/nan 惑hoặc 亂loạn 如như 幻huyễn 者giả 復phục 躡niếp 當đương 文văn 若nhược 以dĩ 惑hoặc 亂loạn 為vi 如như 幻huyễn 惑hoặc 亂loạn 起khởi 過quá 則tắc 如như 幻huyễn 亦diệc 當đương 與dữ 餘dư 惑hoặc 作tác 因nhân 邪tà 答đáp 中trung 言ngôn 非phi 幻huyễn 惑hoặc 因nhân 者giả 正chánh 言ngôn 幻huyễn 非phi 惑hoặc 因nhân 文văn 特đặc 倒đảo 爾nhĩ 蓋cái 一nhất 言ngôn 幻huyễn 者giả 有hữu 三tam 謂vị 幻huyễn 事sự 幻huyễn 法pháp 幻huyễn 觀quán 雖tuy 三tam 不bất 同đồng 皆giai 不bất 起khởi 過quá 故cố 知tri 其kỳ 幻huyễn 而nhi 無vô 有hữu 妄vọng 想tưởng 。 者giả 觀quán 也dã 又hựu 曰viết 幻huyễn 者giả 從tùng 他tha 明minh 處xứ 生sanh 者giả 法pháp 也dã 此thử 通thông 二nhị 解giải 按án 彼bỉ 二nhị 譯dịch 竝tịnh 作tác 幻huyễn 法pháp 從tùng 咒chú 術thuật 明minh 生sanh 即tức 五ngũ 明minh 之chi 一nhất 若nhược 幻huyễn 觀quán 之chi 幻huyễn 則tắc 從tùng 智trí 明minh 生sanh 不bất 同đồng 自tự 妄vọng 想tưởng 習tập 生sanh 故cố 皆giai 非phi 惑hoặc 因nhân 言ngôn 此thử 是thị 愚ngu 夫phu 心tâm 惑hoặc 計kế 著trước 者giả 正chánh 謂vị 惑hoặc 亂loạn 幻huyễn 事sự 亦diệc 不bất 起khởi 過quá 但đãn 心tâm 惑hoặc 計kế 著trước 為vi 過quá 爾nhĩ 聖thánh 賢hiền 則tắc 非phi 也dã 偈kệ 初sơ 四tứ 句cú 頌tụng 幻huyễn 無vô 計kế 著trước 相tương 謂vị 聖thánh 於ư 惑hoặc 亂loạn 能năng 了liễu 如như 幻huyễn 故cố 於ư 其kỳ 中trung 不bất 見kiến 有hữu 實thật 法pháp 可khả 得đắc 若nhược 真chân 實thật 者giả 。 反phản 言ngôn 若nhược 有hữu 計kế 者giả 則tắc 惑hoặc 亂loạn 性tánh 不bất 可khả 滅diệt 遂toại 成thành 實thật 法pháp 矣hĩ 此thử 固cố 不bất 同đồng 上thượng 惑hoặc 亂loạn 真chân 實thật 也dã 次thứ 四tứ 句cú 頌tụng 幻huyễn 不bất 起khởi 過quá 謂vị 若nhược 了liễu 如như 幻huyễn 則tắc 捨xả 離ly 一nhất 切thiết 。 惑hoặc 亂loạn 相tương/tướng 不bất 見kiến 有hữu 一nhất 法pháp 可khả 得đắc 。 若nhược 猶do 有hữu 相tương 生sanh 者giả 是thị 亦diệc 惑hoặc 亂loạn 未vị 盡tận 其kỳ 猶do 目mục 有hữu 翳ế 故cố 見kiến 為vi 不bất 淨tịnh 復phục 次thứ 大đại 慧tuệ 下hạ 重trọng/trùng 示thị 幻huyễn 非phi 無vô 有hữu 由do 上thượng 文văn 言ngôn 如như 幻huyễn 無vô 有hữu 計kế 著trước 等đẳng 恐khủng 惑hoặc 者giả 謂vị 幻huyễn 即tức 無vô 有hữu 故cố 取thủ 譬thí 如như 幻huyễn 因nhân 復phục 遮già 之chi 曰viết 非phi 幻huyễn 無vô 有hữu 相tương 似tự 。 云vân 見kiến 一nhất 切thiết 法pháp 如như 。 幻huyễn 謂vị 幻huyễn 不bất 與dữ 無vô 有hữu 同đồng 也dã 所sở 以dĩ 生sanh 下hạ 不bất 實thật 如như 電điện 之chi 譬thí 大đại 慧tuệ 因nhân 起khởi 第đệ 三tam 問vấn 為vi 該cai 諸chư 法pháp 同đồng 一nhất 幻huyễn 相tương/tướng 而nhi 言ngôn 為vi 亦diệc 有hữu 異dị 相tướng 計kế 著trước 邪tà 若nhược 計kế 同đồng 相tương/tướng 如như 現hiện 見kiến 諸chư 法pháp 。 未vị 必tất 盡tận 如như 陽dương 炎diễm 等đẳng 不bất 實thật 故cố 曰viết 有hữu 性tánh 不bất 如như 幻huyễn 者giả 若nhược 槩# 言ngôn 之chi 則tắc 凡phàm 諸chư 色sắc 相tướng 應ưng 無vô 別biệt 因nhân 然nhiên 世thế 間gian 未vị 有hữu 有hữu 因nhân 之chi 色sắc 悉tất 如như 幻huyễn 者giả 此thử 既ký 以dĩ 異dị 難nạn/nan 同đồng 亦diệc 應ưng 以dĩ 同đồng 難nạn/nan 異dị 文văn 略lược 爾nhĩ 答đáp 中trung 正chánh 遮già 同đồng 相tương/tướng 而nhi 亦diệc 不bất 取thủ 。 異dị 義nghĩa 直trực 以dĩ 一nhất 切thiết 法pháp 。 不bất 實thật 速tốc 滅diệt 如như 電điện 斯tư 如như 幻huyễn 爾nhĩ 故cố 曰viết 譬thí 如như 電điện 光quang 等đẳng 然nhiên 幻huyễn 已dĩ 是thị 喻dụ 而nhi 復phục 以dĩ 譬thí 顯hiển 譬thí 剎sát 那na 起khởi 滅diệt 之chi 速tốc 唯duy 聖thánh 智trí 能năng 了liễu 非phi 愚ngu 夫phu 所sở 覺giác 現hiện 相tướng 如như 是thị 一nhất 切thiết 。 性tánh 下hạ 合hợp 顯hiển 也dã 謂vị 一nhất 切thiết 法pháp 。 自tự 妄vọng 想tưởng 體thể 上thượng 以dĩ 自tự 共cộng 相tương 觀quán 察sát 無vô 有hữu 實thật 性tánh 。 故cố 如như 幻huyễn 非phi 取thủ 現hiện 見kiến 色sắc 相tướng 同đồng 異dị 計kế 著trước 言ngôn 也dã 偈kệ 言ngôn 非phi 幻huyễn 無vô 有hữu 譬thí 者giả 譬thí 亦diệc 似tự 義nghĩa 正chánh 謂vị 非phi 以dĩ 幻huyễn 為vi 無vô 有hữu 無vô 譬thí 也dã (# 四tứ )# 。

大đại 慧tuệ 復phục 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 如như 世Thế 尊Tôn 所sở 說thuyết 。 一nhất 切thiết 性tánh 無vô 生sanh 及cập 如như 幻huyễn 將tương 無vô 世Thế 尊Tôn 前tiền 後hậu 所sở 說thuyết 。 自tự 相tương 違vi 耶da 說thuyết 無vô 生sanh 性tánh 如như 幻huyễn 佛Phật 告cáo 大đại 慧tuệ 非phi 我ngã 說thuyết 無vô 生sanh 性tánh 如như 幻huyễn 前tiền 後hậu 相tương 違vi 過quá 所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 謂vị 生sanh 無vô 生sanh 覺giác 自tự 心tâm 現hiện 量lượng 有hữu 非phi 有hữu 外ngoại 性tánh 非phi 性tánh 無vô 生sanh 現hiện 大đại 慧tuệ 非phi 我ngã 前tiền 後hậu 說thuyết 相tương 違vi 過quá 然nhiên 壞hoại 外ngoại 道đạo 因nhân 生sanh 故cố 我ngã 說thuyết 一nhất 切thiết 。 性tánh 無vô 生sanh 大đại 慧tuệ 外ngoại 道đạo 癡si 聚tụ 欲dục 令linh 有hữu 無vô 有hữu 生sanh 非phi 自tự 妄vọng 想tưởng 種chủng 種chủng 計kế 著trước 緣duyên 大đại 慧tuệ 我ngã 非phi 有hữu 無vô 有hữu 生sanh 是thị 故cố 我ngã 以dĩ 無vô 生sanh 說thuyết 而nhi 說thuyết 大đại 慧tuệ 說thuyết 性tánh 者giả 為vi 攝nhiếp 受thọ 生sanh 死tử 故cố 壞hoại 無vô 見kiến 斷đoạn 見kiến 故cố 為vi 我ngã 弟đệ 子tử 攝nhiếp 受thọ 種chủng 種chủng 業nghiệp 受thọ 生sanh 處xứ 故cố 以dĩ 性tánh 聲thanh 說thuyết 攝nhiếp 受thọ 生sanh 死tử 大đại 慧tuệ 說thuyết 幻huyễn 性tánh 自tự 性tánh 相tướng 為vi 離ly 性tánh 自tự 性tánh 相tướng 故cố 。 墮đọa 愚ngu 夫phu 惡ác 見kiến 相tương/tướng 希hy 望vọng 不bất 知tri 自tự 心tâm 現hiện 量lượng 壞hoại 因nhân 所sở 作tác 生sanh 緣duyên 自tự 性tánh 相tướng 計kế 著trước 說thuyết 幻huyễn 夢mộng 自tự 性tánh 相tướng 一nhất 切thiết 法pháp 不bất 令linh 愚ngu 夫phu 惡ác 見kiến 希hy 望vọng 計kế 著trước 自tự 及cập 他tha 一nhất 切thiết 法pháp 如như 。 實thật 處xứ 見kiến 作tác 不bất 正chánh 論luận 大đại 慧tuệ 如như 實thật 處xứ 見kiến 一nhất 切thiết 法pháp 。 者giả 謂vị 超siêu 自tự 心tâm 現hiện 量lượng 爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 欲dục 重trùng 宣tuyên 此thử 義nghĩa 。 而nhi 說thuyết 偈kệ 言ngôn 。

無vô 生sanh 作tác 非phi 性tánh 有hữu 性tánh 攝nhiếp 生sanh 死tử 觀quán 察sát 如như 幻huyễn 。 等đẳng 於ư 相tương/tướng 不bất 妄vọng 想tưởng 。

四tứ 難nạn/nan 所sở 說thuyết 相tương 違vi 亦diệc 因nhân 前tiền 說thuyết 一nhất 切thiết 性tánh 及cập 無vô 生sanh 如như 幻huyễn 是thị 三tam 言ngôn 者giả 殆đãi 於ư 有hữu 無vô 相tướng 違vi 邪tà 答đáp 中trung 先tiên 總tổng 次thứ 別biệt 總tổng 中trung 言ngôn 生sanh 無vô 生sanh 者giả 夫phu 理lý 一nhất 而nhi 已dĩ 隨tùy 義nghĩa 有hữu 三tam 謂vị 生sanh 即tức 性tánh 義nghĩa 覺giác 自tự 心tâm 現hiện 量lượng 有hữu 而nhi 非phi 有hữu 即tức 如như 幻huyễn 義nghĩa 外ngoại 性tánh 無vô 性tánh 則tắc 無vô 生sanh 理lý 現hiện 即tức 無vô 生sanh 義nghĩa 既ký 三tam 者giả 互hỗ 即tức 則tắc 理lý 一nhất 無vô 違vi 此thử 總tổng 意ý 也dã 次thứ 別biệt 中trung 初sơ 釋thích 無vô 生sanh 有hữu 二nhị 義nghĩa 故cố 一nhất 為vi 壞hoại 外ngoại 道đạo 因nhân 生sanh 故cố 如như 彼bỉ 計kế 種chủng 種chủng 異dị 因nhân 生sanh 故cố 說thuyết 一nhất 切thiết 性tánh 無vô 生sanh 破phá 之chi 又hựu 欲dục 令linh 有hữu 自tự 無vô 有hữu 生sanh 則tắc 直trực 計kế 無vô 因nhân 而nhi 已dĩ 非phi 自tự 妄vọng 想tưởng 計kế 著trước 緣duyên 生sanh 今kim 則tắc 不bất 爾nhĩ 凡phàm 言ngôn 生sanh 不bất 生sanh 者giả 有hữu 事sự 有hữu 理lý 理lý 則tắc 生sanh 即tức 無vô 生sanh 故cố 。 曰viết 我ngã 以dĩ 無vô 生sanh 說thuyết 而nhi 說thuyết 無vô 生sanh 非phi 彼bỉ 無vô 因nhân 生sanh 事sự 則tắc 從tùng 妄vọng 想tưởng 生sanh 。 非phi 彼bỉ 異dị 因nhân 生sanh 斯tư 不bất 亦diệc 與dữ 外ngoại 道đạo 異dị 乎hồ 次thứ 釋thích 性tánh 義nghĩa 者giả 謂vị 說thuyết 一nhất 切thiết 。 法pháp 有hữu 善thiện 惡ác 性tánh 凡phàm 三tam 義nghĩa 故cố 一nhất 為vi 攝nhiếp 受thọ 眾chúng 生sanh 。 生sanh 死tử 有hữu 歸quy 故cố 二nhị 為vi 對đối 破phá 外ngoại 道đạo 斷đoạn 無vô 見kiến 故cố 三tam 為vi 內nội 教giáo 弟đệ 子tử 知tri 隨tùy 業nghiệp 受thọ 生sanh 故cố 如như 文văn 云vân 云vân 性tánh 聲thanh 猶do 前tiền 常thường 聲thanh 云vân 釋thích 幻huyễn 中trung 凡phàm 二nhị 義nghĩa 一nhất 為vi 知tri 性tánh 離ly 故cố 故cố 曰viết 說thuyết 幻huyễn 性tánh 自tự 性tánh 等đẳng 夫phu 知tri 幻huyễn 自tự 性tánh 即tức 離ly 自tự 性tánh 故cố 。 說thuyết 幻huyễn 所sở 以dĩ 為vi 離ly 也dã 圓viên 覺giác 云vân 知tri 幻huyễn 即tức 離ly 。 不bất 作tác 方phương 便tiện 。 是thị 也dã 二nhị 為vi 破phá 愚ngu 夫phu 取thủ 著trước 相tương/tướng 故cố 此thử 復phục 有hữu 三tam 故cố 曰viết 墮đọa 愚ngu 夫phu 惡ác 見kiến 等đẳng 謂vị 彼bỉ 不bất 知tri 自tự 心tâm 現hiện 量lượng 一nhất 也dã 壞hoại 正chánh 因nhân 緣duyên 所sở 作tác 生sanh 法pháp 二nhị 也dã 緣duyên 自tự 性tánh 相tướng 作tác 實thật 有hữu 計kế 著trước 三tam 也dã 故cố 說thuyết 一nhất 切thiết 法pháp 。 幻huyễn 夢mộng 相tương 破phá 之chi 不bất 令linh 愚ngu 夫phu 下hạ 結kết 過quá 顯hiển 德đức 謂vị 不bất 令linh 取thủ 著trước 自tự 他tha 一nhất 切thiết 法pháp 則tắc 反phản 上thượng 第đệ 二nhị 三tam 失thất 不bất 令linh 於ư 如như 實thật 處xứ 作tác 有hữu 無vô 不bất 正chánh 論luận 則tắc 反phản 上thượng 不bất 知tri 自tự 心tâm 現hiện 量lượng 失thất 是thị 皆giai 令linh 其kỳ 不bất 墮đọa 。 也dã 又hựu 曰viết 如như 實thật 處xứ 見kiến 一nhất 切thiết 法pháp 。 者giả 謂vị 稱xưng 實thật 而nhi 見kiến 則tắc 一nhất 切thiết 法pháp 。 非phi 復phục 一nhất 切thiết 法Pháp 故cố 。 超siêu 自tự 心tâm 現hiện 量lượng 不bất 然nhiên 則tắc 猶do 存tồn 自tự 他tha 有hữu 無vô 之chi 間gian 非phi 所sở 以dĩ 破phá 異dị 見kiến 彰chương 實thật 理lý 也dã 然nhiên 前tiền 復phục 文văn 竝tịnh 云vân 覺giác 自tự 心tâm 現hiện 量lượng 此thử 特đặc 云vân 超siêu 者giả 亦diệc 不bất 相tương 違vi 。 蓋cái 知tri 而nhi 未vị 超siêu 猶do 有hữu 心tâm 在tại 超siêu 而nhi 復phục 離ly 始thỉ 為vi 至chí 極cực 超siêu 何hà 所sở 超siêu 亦diệc 一nhất 如như 而nhi 已dĩ 矣hĩ 抑ức 為vi 對đối 迷mê 著trước 於ư 外ngoại 境cảnh 故cố 以dĩ 自tự 心tâm 示thị 之chi 及cập 知tri 自tự 心tâm 自tự 然nhiên 內nội 外ngoại 俱câu 泯mẫn 始thỉ 知tri 二nhị 義nghĩa 其kỳ 理lý 一nhất 也dã 偈kệ 言ngôn 無vô 生sanh 作tác 非phi 性tánh 者giả 頌tụng 無vô 生sanh 義nghĩa 謂vị 無vô 生sanh 而nhi 生sanh 則tắc 法pháp 法pháp 非phi 性tánh 作tác 亦diệc 生sanh 也dã 餘dư 頌tụng 二nhị 義nghĩa 可khả 知tri (# 五ngũ )# 。

○# 右hữu 第đệ 十thập 章chương 。

復phục 次thứ 大đại 慧tuệ 當đương 說thuyết 名danh 句cú 形hình 身thân 相tướng 善thiện 觀quán 名danh 句cú 形hình 身thân 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 隨tùy 入nhập 義nghĩa 句cú 形hình 身thân 疾tật 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 如như 是thị 覺giác 已dĩ 覺giác 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 大đại 慧tuệ 名danh 身thân 者giả 謂vị 若nhược 依y 事sự 立lập 名danh 是thị 名danh 名danh 身thân 句cú 身thân 者giả 謂vị 句cú 有hữu 義nghĩa 身thân 自tự 性tánh 決quyết 定định 究cứu 竟cánh 是thị 名danh 句cú 身thân 形hình 身thân 者giả 謂vị 顯hiển 示thị 名danh 句cú 是thị 名danh 形hình 身thân 又hựu 形hình 身thân 者giả 謂vị 長trường 短đoản 高cao 下hạ 又hựu 句cú 身thân 者giả 謂vị 徑kính 跡tích 如như 象tượng 馬mã 人nhân 獸thú 等đẳng 所sở 行hành 徑kính 跡tích 得đắc 句cú 身thân 名danh 大đại 慧tuệ 名danh 及cập 形hình 者giả 謂vị 以dĩ 名danh 說thuyết 無vô 色sắc 四tứ 陰ấm 故cố 說thuyết 名danh 自tự 相tương/tướng 現hiện 故cố 說thuyết 形hình 是thị 名danh 名danh 句cú 形hình 身thân 說thuyết 名danh 句cú 形hình 身thân 相tướng 分phân 齊tề 應ưng 當đương 脩tu 學học 爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 欲dục 重trùng 宣tuyên 此thử 義nghĩa 。 而nhi 說thuyết 偈kệ 言ngôn 。

名danh 身thân 與dữ 句cú 身thân 及cập 形hình 身thân 差sai 別biệt 凡phàm 夫phu 愚ngu 計kế 著trước 。 如như 象tượng 溺nịch 深thâm 泥nê 。

名danh 句cú 形hình 身thân 對đối 聲thanh 色sắc 之chi 實thật 是thị 為vi 一nhất 實thật 三tam 假giả 假giả 非phi 實thật 而nhi 不bất 立lập 實thật 非phi 假giả 而nhi 不bất 彰chương 兩lưỡng 者giả 相tương/tướng 為vi 因nhân 依y 為vi 一nhất 切thiết 言ngôn 教giáo 之chi 通thông 體thể 具cụ 詮thuyên 顯hiển 性tánh 離ly 之chi 德đức 而nhi 有hữu 得đắc 有hữu 失thất 得đắc 則tắc 由do 義nghĩa 趣thú 而nhi 至chí 菩Bồ 提Đề 失thất 則tắc 執chấp 語ngữ 言ngôn 而nhi 成thành 戲hí 論luận 得đắc 失thất 形hình 而nhi 損tổn 盇# 見kiến 其kỳ 可khả 不bất 深thâm 明minh 所sở 自tự 乎hồ 言ngôn 隨tùy 入nhập 義nghĩa 句cú 形hình 身thân 者giả 謂vị 隨tùy 入nhập 義nghĩa 趣thú 之chi 句cú 非phi 無vô 義nghĩa 之chi 句cú 於ư 是thị 悟ngộ 入nhập 菩Bồ 提Đề 不bất 遠viễn 以dĩ 之chi 覺giác 他tha 無vô 非phi 此thử 理lý 名danh 身thân 謂vị 依y 事sự 立lập 名danh 即tức 名danh 詮thuyên 自tự 性tánh 也dã 句cú 身thân 謂vị 句cú 有hữu 義nghĩa 身thân 即tức 句cú 詮thuyên 差sai 別biệt 也dã 言ngôn 自tự 性tánh 決quyết 定định 究cứu 竟cánh 者giả 。 凡phàm 句cú 以dĩ 詮thuyên 義nghĩa 差sai 別biệt 為vi 自tự 性tánh 故cố 。 決quyết 定định 究cứu 竟cánh 不bất 相tương 混hỗn 濫lạm 則tắc 句cú 身thân 之chi 功công 也dã 形hình 身thân 謂vị 顯hiển 示thị 名danh 句cú 者giả 形hình 或hoặc 曰viết 文văn 謂vị 文văn 字tự 也dã 即tức 由do 文văn 字tự 以dĩ 顯hiển 名danh 句cú 亦diệc 積tích 名danh 句cú 以dĩ 成thành 文văn 所sở 謂vị 文văn 即tức 是thị 字tự 為vi 二nhị 所sở 依y 而nhi 皆giai 言ngôn 身thân 者giả 以dĩ 類loại 積tích 聚tụ 為vi 義nghĩa 又hựu 形hình 身thân 者giả 以dĩ 譬thí 顯hiển 也dã 謂vị 如như 人nhân 之chi 形hình 有hữu 長trường 短đoản 高cao 下hạ 猶do 依y 文văn 以dĩ 知tri 句cú 也dã 又hựu 句cú 身thân 謂vị 徑kính 跡tích 者giả 如như 因nhân 跡tích 而nhi 知tri 象tượng 馬mã 等đẳng 所sở 行hành 猶do 尋tầm 句cú 以dĩ 得đắc 義nghĩa 也dã 此thử 特đặc 以dĩ 形hình 句cú 對đối 言ngôn 之chi 若nhược 名danh 及cập 形hình 身thân 相tướng 對đối 言ngôn 者giả 即tức 如như 五ngũ 陰ấm 謂vị 四tứ 陰ấm 無vô 色sắc 故cố 唯duy 名danh 而nhi 已dĩ 色sắc 自tự 相tương/tướng 現hiện 故cố 說thuyết 有hữu 形hình 亦diệc 猶do 有hữu 文văn 則tắc 義nghĩa 顯hiển 也dã 抑ức 又hựu 有hữu 說thuyết 焉yên 蓋cái 將tương 覽lãm 諸chư 名danh 相tướng 歸quy 乎hồ 自tự 己kỷ 不bất 離ly 五ngũ 陰ấm 。 無vô 非phi 教giáo 體thể 依y 而nhi 思tư 脩tu 是thị 亦diệc 台thai 宗tông 約ước 法pháp 相tướng 觀quán 之chi 意ý 也dã 故cố 勸khuyến 脩tu 學học 莫mạc 宜nghi 於ư 此thử 不bất 然nhiên 。 如như 象tượng 溺nịch 泥nê 之chi 責trách 深thâm 可khả 思tư 之chi 。

○# 右hữu 第đệ 十thập 一nhất 章chương 。

復phục 次thứ 大đại 慧tuệ 未vị 來lai 世thế 智trí 者giả 以dĩ 離ly 一nhất 異dị 俱câu 不bất 俱câu 見kiến 相tương/tướng 我ngã 所sở 通thông 義nghĩa 問vấn 無vô 智trí 者giả 彼bỉ 即tức 答đáp 言ngôn 此thử 非phi 正chánh 問vấn 謂vị 色sắc 等đẳng 常thường 無vô 常thường 為vi 異dị 不bất 異dị 。 如như 是thị 涅Niết 槃Bàn 。 諸chư 行hành 相tương/tướng 所sở 相tương 求cầu 那na 所sở 求cầu 那na 造tạo 所sở 造tạo 見kiến 所sở 見kiến 塵trần 及cập 微vi 塵trần 脩tu 與dữ 脩tu 者giả 如như 是thị 比tỉ 展triển 轉chuyển 相tương/tướng 如như 是thị 等đẳng 問vấn 而nhi 言ngôn 佛Phật 說thuyết 無vô 記ký 止chỉ 論luận 非phi 彼bỉ 癡si 人nhân 之chi 所sở 能năng 知tri 。 謂vị 聞văn 慧tuệ 不bất 具cụ 故cố 如Như 來Lai 應Ứng 供Cúng 等Đẳng 正Chánh 覺Giác 令linh 彼bỉ 離ly 恐khủng 怖bố 句cú 故cố 說thuyết 言ngôn 無vô 記ký 不bất 為vi 記ký 說thuyết 又hựu 止chỉ 外ngoại 道đạo 見kiến 論luận 故cố 而nhi 不bất 為vi 說thuyết 。 大đại 慧tuệ 外ngoại 道đạo 作tác 如như 是thị 說thuyết 。 謂vị 命mạng 即tức 是thị 身thân 。 如như 是thị 等đẳng 無vô 記ký 論luận 大đại 慧tuệ 彼bỉ 諸chư 外ngoại 道đạo 。 愚ngu 癡si 於ư 因nhân 作tác 無vô 記ký 論luận 非phi 我ngã 所sở 說thuyết 。 大đại 慧tuệ 我ngã 所sở 說thuyết 者giả 。 離ly 攝nhiếp 所sở 攝nhiếp 妄vọng 想tưởng 不bất 生sanh 。 云vân 何hà 止chỉ 彼bỉ 大đại 慧tuệ 若nhược 攝nhiếp 所sở 攝nhiếp 計kế 著trước 者giả 不bất 知tri 自tự 心tâm 現hiện 量lượng 故cố 止chỉ 彼bỉ 。

佛Phật 說thuyết 離ly 四tứ 句cú 意ý 在tại 所sở 通thông 而nhi 不bất 在tại 能năng 通thông 但đãn 遮già 所sở 非phi 不bất 言ngôn 所sở 是thị 故cố 智trí 者giả 。 因nhân 能năng 通thông 而nhi 得đắc 所sở 通thông 愚ngu 者giả 反phản 是thị 則tắc 迷mê 悟ngộ 於ư 是thị 別biệt 矣hĩ 言ngôn 當đương 以dĩ 離ly 四tứ 句cú 相tương 問vấn 彼bỉ 世thế 人nhân 意ý 示thị 所sở 通thông 若nhược 直trực 下hạ 識thức 得đắc 則tắc 離ly 句cú 絕tuyệt 非phi 超siêu 情tình 越việt 想tưởng 從tùng 是thị 而nhi 入nhập 如như 良lương 馬mã 見kiến 鞭tiên 影ảnh 即tức 著trước 正chánh 路lộ 不bất 亦diệc 快khoái 乎hồ 。 其kỳ 無vô 智trí 者giả 。 不bất 達đạt 答đáp 曰viết 此thử 非phi 正chánh 問vấn 又hựu 曰viết 是thị 佛Phật 無vô 記ký 止chỉ 論luận 嗚ô 呼hô 真chân 藥dược 現hiện 前tiền 。 而nhi 不bất 能năng 服phục 其kỳ 亦diệc 可khả 悲bi 也dã 已dĩ 良lương 由do 聞văn 慧tuệ 不bất 具cụ 故cố 謂vị 雖tuy 聞văn 而nhi 無vô 慧tuệ 不bất 能năng 推thôi 測trắc 句cú 下hạ 之chi 義nghĩa 也dã 然nhiên 四tứ 句cú 猶do 通thông 故cố 別biệt 約ước 五ngũ 陰ấm 等đẳng 言ngôn 之chi 謂vị 色sắc 等đẳng 常thường 無vô 常thường 為vi 異dị 不bất 異dị 。 亦diệc 應ưng 云vân 為vi 俱câu 不bất 俱câu 行hành 謂vị 能năng 顯hiển 涅Niết 槃Bàn 之chi 行hành 按án 魏ngụy 譯dịch 則tắc 有hữu 為vi 之chi 行hành 相tương/tướng 有hữu 能năng 所sở 正chánh 謂vị 所sở 相tương 見kiến 有hữu 能năng 所sở 正chánh 謂vị 能năng 見kiến 求cầu 那na 謂vị 依y 亦diệc 作tác 也dã 造tạo 謂vị 四tứ 大đại 造tạo 色sắc 。 塵trần 及cập 微vi 塵trần 即tức 泥nê 團đoàn 微vi 塵trần 也dã 脩tu 與dữ 脩tu 者giả 即tức 人nhân 法pháp 也dã 是thị 等đẳng 二nhị 法pháp 皆giai 應ưng 作tác 四tứ 句cú 問vấn 故cố 曰viết 如như 是thị 比tỉ 展triển 轉chuyển 相tương/tướng 苟cẩu 能năng 因nhân 是thị 反phản 求cầu 其kỳ 實thật 四tứ 句cú 不bất 可khả 得đắc 即tức 所sở 通thông 可khả 知tri 而nhi 言ngôn 是thị 佛Phật 說thuyết 無vô 記ký 止chỉ 論luận 者giả 即tức 不bất 達đạt 者giả 謂vị 異dị 不bất 異dị 等đẳng 無vô 定định 一nhất 說thuyết 則tắc 無vô 記ký 也dã 且thả 問vấn 而nhi 不bất 答đáp 。 則tắc 止chỉ 論luận 而nhi 已dĩ 豈khởi 其kỳ 理lý 哉tai 抑ức 不bất 知tri 所sở 以dĩ 。 無vô 記ký 止chỉ 論luận 者giả 有hữu 正chánh 有hữu 邪tà 正chánh 則tắc 曰viết 令linh 彼bỉ 離ly 恐khủng 怖bố 句cú 故cố 葢# 彼bỉ 所sở 計kế 邪tà 執chấp 是thị 可khả 怖bố 句cú 如Như 來Lai 為vi 是thị 設thiết 無vô 記ký 論luận 以dĩ 矯kiểu 其kỳ 情tình 不bất 為vi 記ký 說thuyết 以dĩ 益ích 其kỳ 執chấp 令linh 其kỳ 離ly 著trước 而nhi 已dĩ 此thử 又hựu 設thiết 無vô 記ký 論luận 之chi 餘dư 意ý 也dã 又hựu 曰viết 止chỉ 外ngoại 道đạo 見kiến 論luận 者giả 使sử 隨tùy 一nhất 一nhất 義nghĩa 如như 實thật 為vi 說thuyết 彼bỉ 必tất 隨tùy 語ngữ 生sanh 解giải 執chấp 為vi 見kiến 論luận 故cố 皆giai 止chỉ 而nhi 不bất 說thuyết 俾tỉ 思tư 之chi 自tự 得đắc 如như 世Thế 尊Tôn 嘗thường 因nhân 外ngoại 道đạo 請thỉnh 問vấn 而nhi 默mặc 然nhiên 良lương 久cửu 即tức 其kỳ 意ý 也dã 邪tà 者giả 如như 外ngoại 道đạo 說thuyết 命mạng 即tức 是thị 身thân 。 本bổn 非phi 一nhất 異dị 彼bỉ 既ký 一nhất 之chi 而nhi 無vô 所sở 辨biện 又hựu 言ngôn 因nhân 則tắc 有hữu 無vô 不bất 定định 是thị 皆giai 反phản 墮đọa 無vô 記ký 而nhi 不bất 自tự 知tri 。 而nhi 獨độc 謂vị 佛Phật 說thuyết 可khả 乎hồ 曾tằng 不bất 知tri 我ngã 所sở 說thuyết 四tứ 句cú 意ý 在tại 離ly 攝nhiếp 所sở 攝nhiếp 不bất 墮đọa 根căn 境cảnh 四tứ 句cú 則tắc 妄vọng 想tưởng 不bất 生sanh 。 故cố 與dữ 外ngoại 道đạo 異dị 然nhiên 則tắc 何hà 不bất 直trực 如như 是thị 說thuyết 而nhi 復phục 止chỉ 彼bỉ 何hà 邪tà 因nhân 自tự 釋thích 曰viết 為vi 彼bỉ 於ư 攝nhiếp 所sở 攝nhiếp 計kế 著trước 不bất 知tri 自tự 心tâm 現hiện 量lượng 了liễu 一nhất 念niệm 本bổn 空không 雖tuy 說thuyết 之chi 何hà 益ích 所sở 以dĩ 止chỉ 之chi 令linh 其kỳ 反phản 而nhi 自tự 得đắc 是thị 又hựu 說thuyết 不bất 如như 止chỉ 之chi 之chi 深thâm 也dã (# 一nhất )# 。

大đại 慧tuệ 如Như 來Lai 應Ứng 供Cúng 等Đẳng 正Chánh 覺Giác 以dĩ 四tứ 種chủng 記ký 論luận 為vì 眾chúng 生sanh 說thuyết 法Pháp 。 大đại 慧tuệ 止chỉ 記ký 論luận 者giả 我ngã 時thời 時thời 說thuyết 為vi 根căn 未vị 熟thục 不bất 為vi 熟thục 者giả 復phục 次thứ 大đại 慧tuệ 一nhất 切thiết 法pháp 離ly 所sở 作tác 因nhân 緣duyên 。 不bất 生sanh 無vô 作tác 者giả 故cố 。 一nhất 切thiết 法pháp 不bất 生sanh 。 大đại 慧tuệ 何hà 故cố 一nhất 切thiết 。 性tánh 離ly 自tự 性tánh 以dĩ 自tự 覺giác 觀quán 時thời 自tự 共cộng 性tánh 相tướng 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 說thuyết 一nhất 切thiết 法pháp 。 不bất 生sanh 何hà 故cố 一nhất 切thiết 。 法pháp 不bất 可khả 持trì 。 來lai 不bất 可khả 持trì 去khứ 以dĩ 自tự 共cộng 相tương 欲dục 持trì 來lai 無vô 所sở 來lai 欲dục 持trì 去khứ 無vô 所sở 去khứ 是thị 故cố 一nhất 切thiết 法pháp 。 離ly 持trì 來lai 去khứ 大đại 慧tuệ 何hà 故cố 一nhất 切thiết 。 諸chư 法pháp 不bất 滅diệt 謂vị 性tánh 自tự 性tánh 相tướng 無vô 故cố 一nhất 切thiết 法pháp 。 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 一nhất 切thiết 法pháp 不bất 滅diệt 。 大đại 慧tuệ 何hà 故cố 一nhất 切thiết 。 法pháp 無vô 常thường 謂vị 相tương/tướng 起khởi 無vô 常thường 性tánh 是thị 故cố 說thuyết 一nhất 切thiết 法pháp 。 無vô 常thường 大đại 慧tuệ 何hà 故cố 一nhất 切thiết 。 法pháp 常thường 謂vị 相tương/tướng 起khởi 無vô 生sanh 性tánh 無vô 常thường 常thường 故cố 說thuyết 一nhất 切thiết 法pháp 。 常thường 爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 欲dục 重trùng 宣tuyên 此thử 義nghĩa 。 而nhi 說thuyết 偈kệ 言ngôn 。

記ký 論luận 有hữu 四tứ 種chủng 一nhất 向hướng 反phản 詰cật 問vấn 分phân 別biệt 及cập 止chỉ 論luận 以dĩ 制chế 諸chư 外ngoại 道đạo 。 有hữu 及cập 非phi 有hữu 生sanh 僧Tăng 佉khư 毗tỳ 舍xá 師sư 一nhất 切thiết 悉tất 無vô 。 記ký 彼bỉ 如như 是thị 顯hiển 示thị 。 正chánh 覺giác 所sở 分phân 別biệt 自tự 性tánh 不bất 可khả 得đắc 。 以dĩ 離ly 於ư 言ngôn 說thuyết 故cố 說thuyết 離ly 自tự 性tánh 。

因nhân 上thượng 復phục 明minh 四tứ 種chủng 說thuyết 法Pháp 以dĩ 見kiến 如Như 來Lai 。 隨tùy 宜nghi 答đáp 問vấn 之chi 大đại 體thể 也dã 四tứ 種chủng 如như 後hậu 列liệt 止chỉ 論luận 即tức 其kỳ 一nhất 也dã 不bất 唯duy 止chỉ 彼bỉ 外ngoại 道đạo 為vi 根căn 未vị 熟thục 者giả 亦diệc 時thời 用dụng 之chi 故cố 曰viết 我ngã 時thời 時thời 說thuyết 等đẳng 如như 上thượng 言ngôn 止chỉ 彼bỉ 者giả 亦diệc 根căn 未vị 熟thục 故cố 也dã 通thông 言ngôn 記ký 者giả 謂vị 皆giai 可khả 以dĩ 記ký 錄lục 而nhi 無vô 記ký 不bất 與dữ 者giả 非phi 答đáp 之chi 例lệ 也dã 復phục 次thứ 大đại 慧tuệ 下hạ 重trùng 以dĩ 諸chư 直trực 實thật 名danh 義nghĩa 結kết 顯hiển 所sở 通thông 之chi 旨chỉ 葢# 發phát 問vấn 在tại 上thượng 結kết 顯hiển 在tại 此thử 文văn 旨chỉ 相tương/tướng 映ánh 率suất 由do 離ly 句cú 故cố 也dã 謂vị 一nhất 切thiết 法pháp 。 離ly 所sở 作tác 等đẳng 凡phàm 七thất 句cú 具cụ 存tồn 應ưng 各các 有hữu 標tiêu 徵trưng 釋thích 結kết 參tham 對đối 可khả 知tri 互hỗ 有hữu 缺khuyết 略lược 者giả 文văn 特đặc 刪san 簡giản 爾nhĩ 一nhất 切thiết 法pháp 離ly 所sở 作tác 句cú 有hữu 標tiêu 有hữu 釋thích 也dã 一nhất 切thiết 法pháp 不bất 生sanh 。 句cú 有hữu 釋thích 有hữu 結kết 也dã 何hà 故cố 一nhất 切thiết 。 性tánh 離ly 自tự 性tánh 徵trưng 第đệ 三tam 句cú 也dã 以dĩ 自tự 覺giác 觀quán 時thời 者giả 釋thích 也dã 謂vị 以dĩ 自tự 覺giác 智trí 觀quán 察sát 時thời 了liễu 自tự 共cộng 相tương 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 合hợp 結kết 云vân 離ly 自tự 性tánh 而nhi 言ngôn 一nhất 切thiết 法pháp 。 不bất 生sanh 者giả 惟duy 離ly 自tự 性tánh 所sở 以dĩ 不bất 生sanh 。 亦diệc 互hỗ 顯hiển 爾nhĩ 言ngôn 何hà 故cố 一nhất 切thiết 。 法pháp 不bất 可khả 持trì 。 來lai 持trì 去khứ 者giả 徵trưng 第đệ 四tứ 句cú 也dã 自tự 共cộng 相tương 等đẳng 釋thích 也dã 以dĩ 事sự 言ngôn 之chi 非phi 無vô 來lai 去khứ 但đãn 以dĩ 四tứ 句cú 求cầu 自tự 共cộng 相tương 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 不bất 見kiến 有hữu 來lai 。 去khứ 之chi 跡tích 淨tịnh 名danh 所sở 謂vị 來lai 者giả 無vô 所sở 從tùng 來lai 。 去khứ 者giả 亦diệc 無vô 所sở 至chí 。 等đẳng 皆giai 此thử 理lý 也dã 是thị 故cố 一nhất 切thiết 法pháp 。 下hạ 結kết 也dã 後hậu 徵trưng 釋thích 等đẳng 例lệ 然nhiên 一nhất 切thiết 法pháp 。 不bất 滅diệt 句cú 言ngôn 性tánh 自tự 性tánh 相tướng 無vô 故cố 等đẳng 者giả 謂vị 一nhất 切thiết 法pháp 。 性tánh 相tướng 本bổn 無vô 故cố 不bất 可khả 得đắc 。 但đãn 有hữu 可khả 得đắc 則tắc 有hữu 滅diệt 無vô 得đắc 則tắc 無vô 滅diệt 也dã 言ngôn 一nhất 切thiết 法pháp 。 常thường 無vô 常thường 句cú 其kỳ 言ngôn 雖tuy 偏thiên 而nhi 理lý 則tắc 圓viên 謂vị 若nhược 性tánh 有hữu 常thường 性tánh 相tướng 則tắc 不bất 起khởi 不bất 起khởi 而nhi 起khởi 是thị 無vô 常thường 性tánh 故cố 曰viết 相tương/tướng 起khởi 無vô 常thường 性tánh 又hựu 相tương/tướng 起khởi 無vô 常thường 本bổn 無vô 生sanh 性tánh 。 無vô 生sanh 性tánh 故cố 。 無vô 常thường 亦diệc 常thường 故cố 曰viết 相tương/tướng 起khởi 無vô 生sanh 性tánh 等đẳng 偈kệ 言ngôn 記ký 論luận 有hữu 四tứ 種chủng 者giả 。 一nhất 向hướng 謂vị 直trực 答đáp 反phản 詰cật 亦diệc 曰viết 反phản 質chất 答đáp 分phân 別biệt 即tức 隨tùy 問vấn 分phân 別biệt 止chỉ 論luận 即tức 置trí 答đáp 以dĩ 制chế 諸chư 外ngoại 道đạo 。 多đa 用dụng 止chỉ 論luận 有hữu 及cập 非phi 有hữu 生sanh 者giả 即tức 彼bỉ 所sở 計kế 有hữu 無vô 等đẳng 皆giai 今kim 無vô 記ký 論luận 攝nhiếp 故cố 曰viết 一nhất 切thiết 悉tất 無vô 。 記ký 僧Tăng 佉khư 毗tỳ 舍xá 師sư 出xuất 彼bỉ 計kế 者giả 作tác 如như 是thị 有hữu 無vô 等đẳng 顯hiển 示thị 爾nhĩ 按án 唐đường 譯dịch 謂vị 數số 論luận 及cập 勝thắng 論luận 未vị 計kế 正chánh 覺giác 所sở 分phân 別biệt 者giả 謂vị 佛Phật 所sở 說thuyết 則tắc 無vô 自tự 性tánh 故cố 。 離ly 四tứ 句cú 言ngôn 說thuyết 亦diệc 兼kiêm 頌tụng 上thượng 離ly 自tự 性tánh 句cú 所sở 以dĩ 格cách 彼bỉ 外ngoại 論luận 也dã (# 二nhị )# 。

○# 右hữu 第đệ 十thập 二nhị 章chương 。

爾nhĩ 時thời 大Đại 慧Tuệ 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 復phục 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 世Thế 尊Tôn 惟duy 願nguyện 為vì 說thuyết 。 諸chư 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 趣thú 差sai 別biệt 通thông 相tương/tướng 若nhược 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 善thiện 解giải 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 趣thú 差sai 別biệt 通thông 相tương 及cập 斯Tư 陀Đà 含Hàm 阿A 那Na 含Hàm 阿A 羅La 漢Hán 方phương 便tiện 相tương/tướng 分phân 別biệt 知tri 已dĩ 。 如như 是thị 如như 是thị 。 為vì 眾chúng 生sanh 說thuyết 法Pháp 。 謂vị 二nhị 無vô 我ngã 相tương 及cập 二nhị 障chướng 淨tịnh 度độ 諸chư 地địa 相tương/tướng 究cứu 竟cánh 通thông 達đạt 。 得đắc 諸chư 如Như 來Lai 。 不bất 思tư 議nghị 究cứu 竟cánh 境cảnh 界giới 。 如như 眾chúng 色sắc 摩ma 尼ni 善thiện 能năng 饒nhiêu 益ích 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 以dĩ 一nhất 切thiết 法pháp 。 境cảnh 界giới 無vô 盡tận 身thân 財tài 攝nhiếp 養dưỡng 一nhất 切thiết 佛Phật 告cáo 大đại 慧tuệ 諦đế 聽thính 諦đế 聽thính 。 善thiện 思tư 念niệm 之chi 。 今kim 為vì 汝nhữ 說thuyết 。 大đại 慧tuệ 白bạch 佛Phật 言ngôn 善thiện 哉tai 世Thế 尊Tôn 。 唯dụy 然nhiên 聽thính 受thọ 佛Phật 告cáo 大đại 慧tuệ 有hữu 三tam 種chủng 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 果Quả 。 差sai 別biệt 云vân 何hà 為vi 三tam 。 謂vị 下hạ 中trung 上thượng 下hạ 者giả 極cực 七thất 有hữu 生sanh 中trung 者giả 三tam 五ngũ 有hữu 生sanh 而nhi 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。 上thượng 者giả 即tức 彼bỉ 生sanh 而nhi 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。 此thử 三tam 種chủng 有hữu 三tam 結kết 下hạ 中trung 上thượng 云vân 何hà 三tam 結kết 謂vị 身thân 見kiến 疑nghi 戒giới 取thủ 是thị 三tam 結kết 差sai 別biệt 上thượng 上thượng 昇thăng 進tiến 得đắc 阿A 羅La 漢Hán 。 大đại 慧tuệ 身thân 見kiến 有hữu 二nhị 種chủng 謂vị 俱câu 生sanh 及cập 妄vọng 想tưởng 如như 緣duyên 起khởi 妄vọng 想tưởng 自tự 性tánh 妄vọng 想tưởng 譬thí 如như 依y 緣duyên 起khởi 自tự 性tánh 種chủng 種chủng 妄vọng 想tưởng 。 自tự 性tánh 計kế 著trước 生sanh 以dĩ 彼bỉ 非phi 有hữu 。 非phi 無vô 非phi 有hữu 無vô 無vô 實thật 妄vọng 想tưởng 相tương/tướng 故cố 愚ngu 夫phu 妄vọng 想tưởng 種chủng 種chủng 妄vọng 想tưởng 。 自tự 性tánh 相tướng 計kế 著trước 如như 熱nhiệt 時thời 燄diệm 鹿lộc 渴khát 水thủy 想tưởng 是thị 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 。 妄vọng 想tưởng 身thân 見kiến 彼bỉ 以dĩ 人nhân 無vô 我ngã 攝nhiếp 受thọ 無vô 性tánh 斷đoạn 除trừ 久cửu 遠viễn 無vô 知tri 計kế 著trước 。

法pháp 必tất 徧biến 知tri 雖tuy 人nhân 天thiên 小tiểu 善thiện 有hữu 所sở 不bất 捨xả 況huống 聲Thanh 聞Văn 法Pháp 乎hồ 。 行hành 須tu 造tạo 極cực 雖tuy 偏thiên 漸tiệm 權quyền 乘thừa 有hữu 所sở 不bất 取thủ 況huống 聲Thanh 聞Văn 法Pháp 乎hồ 。 然nhiên 則tắc 行hành 須tu 造tạo 極cực 者giả 為vi 自tự 行hành 言ngôn 也dã 法pháp 必tất 徧biến 知tri 者giả 為vi 化hóa 他tha 言ngôn 也dã 故cố 大đại 慧tuệ 為vi 菩Bồ 薩Tát 請thỉnh 說thuyết 四Tứ 果Quả 法pháp 曰viết 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 趣thú 者giả 謂vị 果quả 及cập 向hướng 也dã 例lệ 後hậu 亦diệc 爾nhĩ 至chí 阿A 羅La 漢Hán 。 以dĩ 方phương 便tiện 言ngôn 他tha 經kinh 或hoặc 曰viết 道đạo 則tắc 因nhân 而nhi 已dĩ 而nhi 不bất 以dĩ 果quả 與dữ 之chi 為vi 未vị 至chí 究cứu 竟cánh 無Vô 學Học 故cố 也dã 差sai 別biệt 通thông 相tương/tướng 者giả 謂vị 四Tứ 果Quả 等đẳng 各các 有hữu 同đồng 異dị 相tướng 也dã 分phân 別biệt 知tri 已dĩ 。 如như 是thị 如như 是thị 。 者giả 謂vị 如như 是thị 分phân 別biệt 。 如như 是thị 而nhi 知tri 而nhi 後hậu 為vì 眾chúng 生sanh 說thuyết 。 此thử 法pháp 故cố 曰viết 謂vị 二nhị 無vô 我ngã 相tương 及cập 二nhị 障chướng 淨tịnh 則tắc 四Tứ 果Quả 之chi 所sở 證chứng 得đắc 至chí 於ư 度độ 諸chư 地địa 相tương/tướng 究cứu 竟cánh 通thông 達đạt 。 不bất 思tư 議nghị 境cảnh 界giới 則tắc 自tự 此thử 勝thắng 進tiến 也dã 故cố 對đối 果quả 上thượng 如như □# □# 摩ma 尼ni 一nhất 切thiết 法Pháp 門môn 。 無vô 不bất 具cụ 顯hiển 以dĩ 其kỳ 因nhân 中trung 徧biến 知tri 徧biến 學học 故cố 以dĩ 一nhất 切thiết 。 法pháp 境cảnh 界giới 為vi 無vô 盡tận 身thân 財tài 攝nhiếp 養dưỡng 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 此thử 其kỳ 請thỉnh 說thuyết 之chi 竟cánh 也dã 佛Phật 答đáp 中trung 先tiên 委ủy 明minh 初sơ 果quả 相tương/tướng 言ngôn 極cực 七thất 有hữu 生sanh 者giả (# 名danh 義nghĩa 如như 別biệt )# 本bổn 初sơ 果quả 以dĩ 上thượng 所sở 斷đoạn 思tư 惑hoặc 故cố 有hữu 受thọ 生sanh 多đa 少thiểu 之chi 說thuyết 今kim 於ư 此thử 言ngôn 之chi 以dĩ 後hậu 顯hiển 前tiền 辨biện 三tam 根căn 性tánh 爾nhĩ 三tam 結kết 正chánh 當đương 初sơ 果quả 所sở 斷đoạn 惑hoặc 與dữ 八bát 十thập 八bát 使sử 廣quảng 略lược 之chi 異dị (# 云vân 云vân )# 亦diệc 言ngôn 有hữu 上thượng 中trung 下hạ 。 者giả 以dĩ 結kết 從tùng 人nhân 也dã 上thượng 上thượng 升thăng 進tiến 得đắc 阿A 羅La 漢Hán 者giả 。 於ư 此thử 斷đoạn 證chứng 具cụ 有hữu 三tam 斷đoạn 四tứ 超siêu 義nghĩa (# 云vân 云vân )# 今kim 約ước 大đại 超siêu 根căn 性tánh 言ngôn 也dã 身thân 見kiến 者giả 謂vị 於ư 五ngũ 陰ấm 身thân 作tác 主chủ 宰tể 見kiến 此thử 分phần/phân 二nhị 種chủng 俱câu 生sanh 則tắc 與dữ 身thân 俱câu 生sanh 。 如như 前tiền 身thân 見kiến 妄vọng 想tưởng 復phục 依y 見kiến 而nhi 起khởi 如như 後hậu 邊biên 見kiến 故cố 曰viết 如như 緣duyên 起khởi 等đẳng 謂vị 依y 緣duyên 起khởi 故cố 起khởi 妄vọng 想tưởng 自tự 性tánh 以dĩ 彼bỉ 非phi 有hữu 。 下hạ 正chánh 釋thích 上thượng 妄vọng 想tưởng 身thân 見kiến 以dĩ 本bổn 非phi 四tứ 見kiến 而nhi 有hữu 四tứ 見kiến 則tắc 是thị 無vô 實thật 妄vọng 想tưởng 相tương/tướng 如như 彼bỉ 緣duyên 起khởi 而nhi 愚ngu 夫phu 以dĩ 妄vọng 想tưởng 故cố 起khởi 。 種chủng 種chủng 妄vọng 想tưởng 。 自tự 性tánh 計kế 著trước 故cố 譬thí 之chi 如như 熱nhiệt 時thời 燄diệm 非phi 水thủy 謂vị 水thủy 即tức 其kỳ 相tương/tướng 也dã 彼bỉ 以dĩ 人nhân 無vô 我ngã 攝nhiếp 受thọ 無vô 性tánh 者giả 即tức 初sơ 果quả 向hướng 人nhân 以dĩ 人nhân 無vô 我ngã 觀quán 了liễu 本bổn 無vô 性tánh 故cố 其kỳ 惑hoặc 即tức 斷đoạn 言ngôn 無vô 知tri 者giả 謂vị 染nhiễm 汙ô 無vô 知tri 也dã (# 一nhất )# 。

大đại 慧tuệ 俱câu 生sanh 者giả 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 身thân 見kiến 自tự 他tha 身thân 等đẳng 四tứ 陰ấm 無vô 色sắc 相tướng 故cố 。 色sắc 生sanh 造tạo 及cập 所sở 造tạo 故cố 展triển 轉chuyển 相tương 因nhân 。 相tương/tướng 故cố 大đại 種chủng 及cập 色sắc 不bất 集tập 故cố 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 觀quán 有hữu 無vô 品phẩm 不bất 現hiện 身thân 見kiến 則tắc 斷đoạn 如như 是thị 身thân 見kiến 斷đoạn 貪tham 則tắc 不bất 生sanh 是thị 名danh 身thân 見kiến 相tương/tướng 大đại 慧tuệ 疑nghi 相tương/tướng 者giả 謂vị 得đắc 法Pháp 善thiện 見kiến 相tương/tướng 故cố 及cập 先tiên 二nhị 種chủng 身thân 見kiến 妄vọng 想tưởng 斷đoạn 故cố 疑nghi 法pháp 不bất 生sanh 不bất 於ư 餘dư 處xứ 起khởi 大đại 師sư 見kiến 為vi 淨tịnh 不bất 淨tịnh 是thị 名danh 疑nghi 相tương/tướng 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 斷đoạn 大đại 慧tuệ 戒giới 取thủ 者giả 云vân 何hà 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 不bất 取thủ 戒giới 謂vị 善thiện 見kiến 受thọ 生sanh 處xứ 苦khổ 相tương/tướng 故cố 是thị 故cố 不bất 取thủ 大đại 慧tuệ 取thủ 者giả 謂vị 愚ngu 夫phu 決quyết 定định 受thọ 習tập 苦khổ 行hạnh 為vi 眾chúng 具cụ 樂nhạo/nhạc/lạc 故cố 求cầu 受thọ 生sanh 彼bỉ 則tắc 不bất 取thủ 除trừ 回hồi 向hướng 自tự 覺giác 勝thắng 離ly 妄vọng 想tưởng 無vô 漏lậu 法pháp 相tướng 行hành 方phương 便tiện 受thọ 持trì 戒giới 支chi 是thị 名danh 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 。 取thủ 戒giới 相tương/tướng 斷đoạn 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 斷đoạn 三tam 結kết 貪tham 癡si 不bất 生sanh 若nhược 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 作tác 是thị 念niệm 此thử 諸chư 結kết 我ngã 不bất 成thành 就tựu 者giả 應ưng 有hữu 二nhị 過quá 墮đọa 身thân 見kiến 及cập 諸chư 結kết 不bất 斷đoạn 。

俱câu 生sanh 身thân 見kiến 者giả 本bổn 依y 自tự 他tha 身thân 生sanh 身thân 有hữu 五ngũ 陰ấm 而nhi 四tứ 陰ấm 無vô 色sắc 故cố 俱câu 從tùng 色sắc 推thôi 凡phàm 三tam 義nghĩa 故cố 求cầu 身thân 相tướng 不bất 可khả 得đắc 謂vị 色sắc 生sanh 造tạo 及cập 所sở 造tạo 故cố 若nhược 離ly 能năng 造tạo 即tức 無vô 所sở 造tạo 一nhất 也dã 展triển 轉chuyển 相tương 因nhân 。 相tương/tướng 故cố 是thị 造tạo 與dữ 所sở 造tạo 展triển 轉chuyển 相tương 因nhân 。 則tắc 本bổn 無vô 自tự 性tánh 。 二nhị 也dã 大đại 種chủng 及cập 色sắc 不bất 集tập 故cố 則tắc 性tánh 無vô 和hòa 合hợp 。 三tam 也dã 由do 是thị 觀quán 之chi 。 五ngũ 陰ấm 有hữu 無vô 皆giai 不bất 可khả 得đắc 。 孰thục 為vi 身thân 見kiến 故cố 曰viết 有hữu 無vô 品phẩm 不bất 現hiện 身thân 見kiến 既ký 斷đoạn 貪tham 亦diệc 不bất 生sanh 是thị 因nhân 身thân 見kiến 所sở 生sanh 貪tham 等đẳng 亦diệc 斷đoạn 也dã 疑nghi 相tương/tướng 者giả 文văn 以dĩ 不bất 疑nghi 反phản 釋thích 於ư 疑nghi 謂vị 得đắc 法Pháp 善thiện 見kiến 相tương/tướng 故cố 者giả 即tức 初sơ 果quả 人nhân 於ư 四Tứ 諦Đế 法pháp 諦đế 了liễu 無vô 惑hoặc 即tức 善thiện 見kiến 相tương 及cập 先tiên 二nhị 種chủng 身thân 見kiến 妄vọng 想tưởng 斷đoạn 故cố 則tắc 無vô 所sở 蔽tế 自tự 然nhiên 明minh 別biệt 邪tà 正chánh 不bất 復phục 於ư 餘dư 外ngoại 道đạo 處xứ 起khởi 師sư 想tưởng 為vi 淨tịnh 不bất 淨tịnh 則tắc 不bất 於ư 佛Phật 處xứ 疑nghi 善thiện 不bất 善thiện 也dã 是thị 為vi 疑nghi 相tương/tướng 不bất 生sanh 不bất 生sanh 則tắc 斷đoạn 然nhiên 三tam 結kết 本bổn 見kiến 惑hoặc 斷đoạn 必tất 俱câu 時thời 此thử 云vân 先tiên 斷đoạn 者giả 為vi 示thị 惑hoặc 相tương 次thứ 第đệ 言ngôn 爾nhĩ 戒giới 取thủ 者giả 非phi 戒giới 謂vị 戒giới 也dã 而nhi 初sơ 果quả 人nhân 不bất 取thủ 彼bỉ 戒giới 謂vị 善thiện 見kiến 彼bỉ 受thọ 生sanh 處xứ 苦khổ 相tương/tướng 故cố 即tức 見kiến 其kỳ 果quả 報báo 徒đồ 勞lao 苦khổ 行hạnh 故cố 不bất 復phục 取thủ 重trọng/trùng 釋thích 取thủ 者giả 明minh 外ngoại 道đạo 受thọ 習tập 之chi 非phi 如như 持trì 雞kê 狗cẩu 等đẳng 戒giới 是thị 也dã 為vi 眾chúng 具cụ 樂nhạo/nhạc/lạc 故cố 求cầu 受thọ 生sanh 者giả 謂vị 假giả 五ngũ 欲dục 等đẳng 眾chúng 具cụ 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 非phi 同đồng 三tam 昧muội 之chi 樂lạc 也dã 雖tuy 求cầu 樂nhạo/nhạc/lạc 果quả 其kỳ 實thật 何hà 有hữu 哉tai 彼bỉ 則tắc 不bất 取thủ 是thị 戒giới 為vi 其kỳ 無vô 實thật 也dã 而nhi 非phi 無vô 自tự 戒giới 以dĩ 其kỳ 亦diệc 修tu 實thật 行hạnh 也dã 故cố 曰viết 除trừ 回hồi 向hướng 自tự 覺giác 勝thắng 等đẳng 即tức 彼bỉ 所sở 修tu 回hồi 因nhân 向hướng 果quả 無vô 漏lậu 相tương/tướng 行hành 故cố 亦diệc 受thọ 持trì 戒giới 支chi 支chi 謂vị 支chi 分phần/phân 如như 七thất 覺giác 支chi 五ngũ 支chi 戒giới 等đẳng 是thị 也dã 雖tuy 不bất 取thủ 乎hồ 彼bỉ 而nhi 有hữu 取thủ 乎hồ 此thử 以dĩ 大đại 教giáo 言ngôn 是thị 亦diệc 取thủ 也dã 又hựu 言ngôn 三tam 結kết 者giả 見kiến 也dã 因nhân 斷đoạn 見kiến 故cố 貪tham 癡si 等đẳng 不bất 生sanh 即tức 見kiến 中trung 思tư 亦diệc 不bất 復phục 生sanh 。 若nhược 作tác 是thị 念niệm 。 此thử 諸chư 結kết 我ngã 不bất 成thành 就tựu 者giả 此thử 斥xích 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 人nhân 。 有hữu 不bất 得đắc 意ý 者giả 謂vị 我ngã 不bất 成thành 就tựu 猶do 言ngôn 我ngã 無vô 是thị 也dã 。 即tức 墮đọa 我ngã 見kiến 有hữu 我ngã 即tức 身thân 見kiến 猶do 在tại 一nhất 過quá 也dã 本bổn 之chi 不bất 除trừ 末mạt 何hà 由do 去khứ 則tắc 諸chư 結kết 亦diệc 不bất 斷đoạn 二nhị 過quá 也dã 凡phàm 有hữu 是thị 見kiến 而nhi 曰viết 不bất 墮đọa 與dữ 能năng 斷đoạn 者giả 無vô 有hữu 也dã (# 二nhị )# 。

大đại 慧tuệ 白bạch 佛Phật 言ngôn 世Thế 尊Tôn 。 世Thế 尊Tôn 說thuyết 眾chúng 多đa 貪tham 欲dục 彼bỉ 何hà 者giả 貪tham 斷đoạn 佛Phật 告cáo 大đại 慧tuệ 愛ái 樂nhạo 女nữ 人nhân 纏triền 綿miên 。 貪tham 著trước 種chủng 種chủng 方phương 便tiện 。 身thân 口khẩu 惡ác 業nghiệp 受thọ 現hiện 在tại 樂nhạo/nhạc/lạc 種chủng 未vị 來lai 苦khổ 彼bỉ 則tắc 不bất 生sanh 所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 得đắc 三tam 昧muội 正chánh 受thọ 。 樂nhạo/nhạc/lạc 故cố 是thị 故cố 彼bỉ 斷đoạn 非phi 趣thú 涅Niết 槃Bàn 貪tham 斷đoạn 大đại 慧tuệ 云vân 何hà 斯Tư 陀Đà 含Hàm 相tương 謂vị 頓đốn 照chiếu 色sắc 相tướng 妄vọng 想tưởng 生sanh 相tương 見kiến 相tương/tướng 不bất 生sanh 善thiện 見kiến 禪thiền 趣thú 相tương/tướng 故cố 頓đốn 來lai 此thử 世thế 盡tận 苦khổ 際tế 得đắc 涅Niết 槃Bàn 是thị 故cố 名danh 斯Tư 陀Đà 含Hàm 。 大đại 慧tuệ 云vân 何hà 阿A 那Na 含Hàm 謂vị 過quá 去khứ 未vị 來lai 現hiện 在tại 。 色sắc 相tướng 性tánh 非phi 性tánh 生sanh 見kiến 過quá 患hoạn 使sử 妄vọng 想tưởng 不bất 生sanh 。 故cố 及cập 結kết 斷đoạn 故cố 名danh 阿A 那Na 含Hàm 。 大đại 慧tuệ 阿A 羅La 漢Hán 者giả 。 謂vị 諸chư 禪thiền 三tam 昧muội 。 解giải 脫thoát 力lực 明minh 煩phiền 惱não 苦khổ 妄vọng 想tưởng 非phi 性tánh 。 故cố 名danh 阿A 羅La 漢Hán 。

佛Phật 說thuyết 貪tham 欲dục 義nghĩa 亦diệc 多đa 種chủng 故cố 復phục 問vấn 其kỳ 斷đoạn 何hà 等đẳng 貪tham 佛Phật 舉cử 其kỳ 大đại 者giả 言ngôn 之chi 則tắc 餘dư 當đương 可khả 除trừ 亦diệc 意ý 存tồn 乎hồ 教giáo 誡giới 也dã 故cố 曰viết 云vân 云vân 所sở 以dĩ 得đắc 初sơ 果quả 已dĩ 常thường 離ly 女nữ 身thân 及cập 四tứ 趣thú 生sanh 者giả 蓋cái 能năng 絕tuyệt 其kỳ 本bổn 故cố 所sở 謂vị 受thọ 現hiện 在tại 樂nhạo/nhạc/lạc 種chủng 未vị 來lai 苦khổ 率suất 由do 於ư 此thử 然nhiên 現hiện 在tại 之chi 樂lạc 未vị 必tất 樂nhạo/nhạc/lạc 未vị 來lai 之chi 苦khổ 斯tư 為vi 苦khổ 是thị 樂nhạo/nhạc/lạc 亦diệc 苦khổ 苦khổ 亦diệc 苦khổ 可khả 不bất 審thẩm 哉tai 然nhiên 則tắc 果quả 何hà 以dĩ 易dị 此thử 唯duy 三tam 昧muội 樂nhạo/nhạc/lạc 則tắc 可khả 以dĩ 易dị 之chi 故cố 曰viết 得đắc 三tam 昧muội 正chánh 受thọ 。 樂nhạo/nhạc/lạc 故cố 所sở 以dĩ 不bất 生sanh 。 雖tuy 奪đoạt 彼bỉ 與dữ 此thử 猶do 未vị 能năng 盡tận 。 貪tham 愛ái 根căn 本bổn 則tắc 又hựu 曰viết 非phi 趣thú 涅Niết 槃Bàn 貪tham 斷đoạn 圓viên 覺giác 所sở 謂vị 伏phục 我ngã 愛ái 根căn 。 為vì 涅Niết 槃Bàn 故cố 。 必tất 也dã 枝chi 本bổn 兼kiêm 除trừ 方phương 究cứu 竟cánh 斷đoạn 楞lăng 嚴nghiêm 所sở 謂vị 必tất 使sử 婬dâm 機cơ 先tiên 斷đoạn 斷đoạn 性tánh 亦diệc 無vô 。 於ư 是thị 見kiến 如Như 來Lai 。 之chi 善thiện 誘dụ 矣hĩ 次thứ 明minh 二nhị 果quả 相tương/tướng 即tức 初sơ 果quả 後hậu 重trọng/trùng 慮lự 緣duyên 真chân 唯duy 一nhất 空không 觀quán 頓đốn 照chiếu 五ngũ 陰ấm 色sắc 相tướng 妄vọng 想tưởng 不bất 同đồng 初sơ 果quả 修tu 四tứ 行hành 觀quán 故cố 得đắc 頓đốn 名danh 生sanh 相tương 見kiến 相tương/tướng 不bất 生sanh 者giả 謂vị 諸chư 結kết 即tức 生sanh 相tương/tướng 妄vọng 想tưởng 即tức 見kiến 相tương/tướng 彼bỉ 不bất 生sanh 故cố 唯duy 無vô 漏lậu 智trí 加gia 修tu 禪thiền 定định 則tắc 善thiện 見kiến 禪thiền 趣thú 相tương/tướng 進tiến 斷đoạn 欲dục 思tư 至chí 盡tận 六lục 品phẩm 唯duy 餘dư 一nhất 生sanh 故cố 曰viết 頓đốn 來lai 此thử 界giới 盡tận 苦khổ 際tế 等đẳng 阿A 那Na 含Hàm 者giả 。 謂vị 觀quán 色sắc 相tướng 性tánh 非phi 性tánh 非phi 性tánh 即tức 空không 但đãn 加gia 三tam 世thế 異dị 爾nhĩ 生sanh 見kiến 過quá 患hoạn 即tức 前tiền 二nhị 相tương 知tri 其kỳ 為vi 過quá 則tắc 斷đoạn 不bất 復phục 生sanh 故cố 曰viết 使sử 妄vọng 想tưởng 不bất 生sanh 。 及cập 結kết 斷đoạn 故cố 即tức 後hậu 三tam 品phẩm 斷đoạn 也dã 阿A 羅La 漢Hán 謂vị 諸chư 禪thiền 三tam 昧muội 。 等đẳng 者giả 即tức 所sở 修tu 智trí 定định 及cập 所sở 證chứng 法pháp 以dĩ 是thị 照chiếu 了liễu 煩phiền 惱não 苦khổ 等đẳng 三tam 道đạo 非phi 性tánh 斷đoạn 上thượng 二nhị 界giới 思tư 盡tận 證chứng 無Vô 學Học 道đạo 也dã (# 三tam )# 。

大đại 慧tuệ 白bạch 佛Phật 言ngôn 世Thế 尊Tôn 。 世Thế 尊Tôn 說thuyết 三tam 種chủng 阿A 羅La 漢Hán 此thử 說thuyết 何hà 等đẳng 。 阿A 羅La 漢Hán 世Thế 尊Tôn 為vi 得đắc 寂tịch 靜tĩnh 一Nhất 乘Thừa 道Đạo 為vì 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 方phương 便tiện 示thị 現hiện 。 阿A 羅La 漢Hán 為vi 佛Phật 化hóa 化hóa 佛Phật 告cáo 大đại 慧tuệ 得đắc 寂tịch 靜tĩnh 一Nhất 乘Thừa 道Đạo 聲Thanh 聞Văn 非phi 餘dư 餘dư 者giả 行hành 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 。 及cập 佛Phật 化hóa 化hóa 巧xảo 方phương 便tiện 本bổn 願nguyện 故cố 於ư 大đại 眾chúng 中trung 。 示thị 現hiện 受thọ 生sanh 。 為vi 莊trang 嚴nghiêm 佛Phật 眷quyến 屬thuộc 故cố 大đại 慧tuệ 於ư 妄vọng 想tưởng 處xứ 種chủng 種chủng 說thuyết 法Pháp 。 謂vị 得đắc 果quả 得đắc 禪thiền 禪thiền 者giả 入nhập 禪thiền 悉tất 遠viễn 離ly 故cố 示thị 現hiện 得đắc 自tự 心tâm 現hiện 量lượng 得đắc 果quả 相tương/tướng 說thuyết 名danh 得đắc 果quả 復phục 次thứ 大đại 慧tuệ 欲dục 超siêu 禪thiền 無vô 量lượng 無vô 色sắc 界giới 者giả 當đương 離ly 自tự 心tâm 現hiện 量lượng 相tương/tướng 大đại 慧tuệ 受thọ 想tưởng 正chánh 受thọ 超siêu 自tự 心tâm 現hiện 量lượng 者giả 不bất 然nhiên 何hà 以dĩ 故cố 有hữu 心tâm 量lượng 故cố 爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 欲dục 重trùng 宣tuyên 此thử 義nghĩa 。 而nhi 說thuyết 偈kệ 言ngôn 。

諸chư 禪thiền 四tứ 無vô 量lượng 無vô 色sắc 三Tam 摩Ma 提Đề 一nhất 切thiết 受thọ 想tưởng 滅diệt 心tâm 量lượng 彼bỉ 無vô 有hữu 須tu 陀đà 槃bàn 那na 果quả 往vãng 來lai 及cập 不bất 還hoàn 及cập 與dữ 阿A 羅La 漢Hán 斯tư 等đẳng 心tâm 惑hoặc 亂loạn 禪thiền 者giả 禪thiền 及cập 緣duyên 斷đoạn 知tri 見kiến 真Chân 諦Đế 此thử 則tắc 妄vọng 想tưởng 量lượng 若nhược 覺giác 得đắc 解giải 脫thoát 。

三tam 簡giản 四Tứ 果Quả 名danh 相tướng 通thông 別biệt 所sở 以dĩ 辨biện 權quyền 實thật 也dã 言ngôn 四Tứ 果Quả 則tắc 前tiền 三tam 可khả 知tri 故cố 但đãn 從tùng 極cực 示thị 所sở 謂vị 三tam 種chủng 者giả 標tiêu 列liệt 如như 經kinh 今kim 言ngôn 三tam 中trung 之chi 一nhất 故cố 曰viết 得đắc 寂tịch 靜tĩnh 一Nhất 乘Thừa 道Đạo 聲Thanh 聞Văn 非phi 餘dư 謂vị 非phi 餘dư 二nhị 種chủng 權quyền 行hành 也dã 言ngôn 一Nhất 乘Thừa 者giả 謂vị 三tam 乘thừa 之chi 一nhất 非phi 開khai 顯hiển 之chi 一nhất 若nhược 密mật 對đối 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 得đắc 言ngôn 之chi 巧xảo 方phương 便tiện 本bổn 願nguyện 者giả 即tức 餘dư 二nhị 種chủng 以dĩ 本bổn 願nguyện 故cố 。 示thị 現hiện 羅La 漢Hán 莊trang 嚴nghiêm 佛Phật 眷quyến 屬thuộc 者giả 所sở 謂vị 影ảnh 響hưởng 嘉gia 會hội 是thị 也dã 於ư 妄vọng 想tưởng 處xứ 說thuyết 得đắc 果quả 得đắc 禪thiền 者giả 謂vị 於ư 眾chúng 生sanh 界giới 。 俾tỉ 其kỳ 修tu 證chứng 故cố 說thuyết 示thị 之chi 雖tuy 說thuyết 得đắc 禪thiền 而nhi 不bất 住trụ 於ư 禪thiền 雖tuy 亦diệc 隨tùy 心tâm 量lượng 示thị 現hiện 得đắc 果quả 而nhi 不bất 住trụ 於ư 果quả 故cố 曰viết 禪thiền 者giả 入nhập 禪thiền 悉tất 遠viễn 離ly 故cố 謂vị 禪thiền 者giả 即tức 能năng 入nhập 之chi 人nhân 入nhập 即tức 所sở 入nhập 之chi 禪thiền 不bất 生sanh 味vị 著trước 故cố 悉tất 遠viễn 離ly 以dĩ 例lệ 得đắc 果quả 亦diệc 應ưng 須tu 離ly 則tắc 不bất 同đồng 於ư 實thật 行hạnh 既ký 二nhị 俱câu 不bất 住trụ 是thị 即tức 超siêu 禪thiền 故cố 次thứ 示thị 超siêu 禪thiền 相tương/tướng 令linh 其kỳ 捨xả 彼bỉ 得đắc 此thử 故cố 曰viết 欲dục 超siêu 禪thiền 等đẳng 禪thiền 謂vị 四tứ 禪thiền 四tứ 無vô 量lượng 四tứ 無vô 色sắc 定định 。 當đương 離ly 自tự 心tâm 現hiện 量lượng 相tương/tướng 心tâm 量lượng 既ký 極cực 則tắc 如Như 來Lai 禪thiền 爾nhĩ 然nhiên 則tắc 滅diệt 受thọ 想tưởng 定định 豈khởi 不bất 亦diệc 超siêu 心tâm 量lượng 乎hồ 故cố 復phục 揀giản 曰viết 不bất 然nhiên 為vi 其kỳ 猶do 有hữu 取thủ 滅diệt 受thọ 想tưởng 者giả 是thị 亦diệc 心tâm 量lượng 故cố 須tu 一nhất 切thiết 悉tất 離ly 反phản 求cầu 超siêu 者giả 離ly 者giả 滅diệt 者giả 皆giai 不bất 可khả 得đắc 。 圓viên 覺giác 所sở 謂vị 照chiếu 與dữ 照chiếu 者giả 。 同đồng 時thời 寂tịch 滅diệt 。 庶thứ 幾kỷ 得đắc 之chi 矣hĩ 偈kệ 言ngôn 諸chư 禪thiền 四tứ 無vô 量lượng 等đẳng 頌tụng 上thượng 起khởi 禪thiền 相tương/tướng 也dã 言ngôn 心tâm 量lượng 彼bỉ 無vô 有hữu 者giả 彼bỉ 之chi 一nhất 字tự 深thâm 可khả 思tư 之chi 須tu 陀đà 槃bàn 那na 果quả 等đẳng 頌tụng 上thượng 所sở 離ly 四Tứ 果Quả 以dĩ 大đại 斥xích 之chi 未vị 免miễn 惑hoặc 亂loạn 是thị 故cố 須tu 離ly 禪thiền 者giả 禪thiền 及cập 緣duyên 即tức 上thượng 能năng 入nhập 所sở 入nhập 及cập 禪thiền 所sở 緣duyên 境cảnh 與dữ 夫phu 斷đoạn 苦khổ 知tri 集tập 而nhi 見kiến 真Chân 諦Đế 皆giai 寂tịch 滅diệt 性tánh 中trung 妄vọng 想tưởng 心tâm 量lượng 若nhược 覺giác 無vô 所sở 有hữu 。 則tắc 究cứu 竟cánh 解giải 脫thoát 。 亦diệc 無vô 得đắc 而nhi 得đắc 也dã (# 四tứ )# 。

○# 右hữu 第đệ 十thập 三tam 章chương 。

復phục 次thứ 大đại 慧tuệ 有hữu 二nhị 種chủng 。 覺giác 謂vị 觀quán 察sát 覺giác 及cập 妄vọng 想tưởng 相tương/tướng 攝nhiếp 受thọ 計kế 著trước 建kiến 立lập 覺giác 大đại 慧tuệ 觀quán 察sát 覺giác 者giả 謂vị 若nhược 覺giác 性tánh 自tự 性tánh 相tướng 選tuyển 擇trạch 離ly 四tứ 句cú 不bất 可khả 得đắc 是thị 名danh 觀quán 察sát 覺giác 大đại 慧tuệ 彼bỉ 四tứ 句cú 者giả 謂vị 離ly 一nhất 異dị 俱câu 不bất 俱câu 有hữu 無vô 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 常thường 無vô 常thường 是thị 名danh 四tứ 句cú 大đại 慧tuệ 此thử 四tứ 句cú 離ly 是thị 名danh 一nhất 切thiết 法pháp 。 大đại 慧tuệ 此thử 四tứ 句cú 觀quán 察sát 一nhất 切thiết 法pháp 。 應ưng 當đương 修tu 學học 。

向hướng 言ngôn 若nhược 覺giác 得đắc 解giải 脫thoát 是thị 覺giác 道đạo 亦diệc 大đại 矣hĩ 使sử 其kỳ 相tương/tướng 不bất 明minh 明minh 之chi 不bất 盡tận 其kỳ 理lý 雖tuy 欲dục 至chí 解giải 脫thoát 得đắc 乎hồ 故cố 復phục 明minh 二nhị 種chủng 覺giác 義nghĩa 一nhất 往vãng 列liệt 名danh 雖tuy 若nhược 真chân 妄vọng 之chi 異dị 然nhiên 以dĩ 結kết 文văn 曰viết 菩Bồ 薩Tát 成thành 就tựu 。 則tắc 皆giai 大Đại 士Sĩ 所sở 觀quán 而nhi 真chân 俗tục 不bất 同đồng 故cố 初sơ 覺giác 真Chân 諦Đế 之chi 覺giác 也dã 次thứ 覺giác 俗tục 諦đế 之chi 覺giác 也dã 良lương 以dĩ 菩Bồ 薩Tát 觀quán 真chân 不bất 捨xả 俗tục 照chiếu 俗tục 不bất 遺di 真chân 據cứ 其kỳ 一nhất 以dĩ 行hành 其kỳ 二nhị 修tu 其kỳ 二nhị 以dĩ 顯hiển 其kỳ 中trung 真chân 俗tục 雖tuy 異dị 而nhi 實thật 相tướng 符phù 焉yên 始thỉ 可khả 曰viết 正chánh 觀quán 矣hĩ 釋thích 相tương/tướng 中trung 言ngôn 若nhược 覺giác 性tánh 自tự 性tánh 相tướng 者giả 。 覺giác 猶do 觀quán 也dã 謂vị 以dĩ 實thật 觀quán 照chiếu 性tánh 自tự 性tánh 相tướng 則tắc 從tùng 本bổn 言ngôn 之chi 又hựu 曰viết 此thử 四tứ 句cú 觀quán 察sát 一nhất 切thiết 法pháp 。 則tắc 從tùng 末mạt 言ngôn 之chi 合hợp 而nhi 為vi 語ngữ 即tức 觀quán 一nhất 切thiết 法pháp 。 之chi 自tự 性tánh 此thử 性tánh 本bổn 來lai 離ly 相tương/tướng 不bất 可khả 以dĩ 一nhất 異dị 等đẳng 四tứ 句cú 分phân 別biệt 揀giản 擇trạch 故cố 曰viết 選tuyển 擇trạch 離ly 四tứ 句cú 不bất 可khả 得đắc 若nhược 曰viết 此thử 性tánh 一nhất 耶da 異dị 邪tà 俱câu 不bất 俱câu 邪tà 乃nãi 至chí 常thường 無vô 常thường 邪tà 是thị 墮đọa 四tứ 句cú 中trung 非phi 所sở 以dĩ 覺giác 性tánh 自tự 性tánh 今kim 皆giai 求cầu 而nhi 叵phả 得đắc 則tắc 離ly 彼bỉ 四tứ 句cú 故cố 曰viết 彼bỉ 四tứ 句cú 者giả 謂vị 所sở 離ly 一nhất 異dị 等đẳng 四tứ 句cú 也dã 此thử 四tứ 句cú 者giả 即tức 能năng 離ly 彼bỉ 之chi 四tứ 句cú 也dã 又hựu 曰viết 此thử 四tứ 句cú 離ly 名danh 一nhất 切thiết 法pháp 。 者giả 謂vị 能năng 離ly 亦diệc 離ly 復phục 本bổn 稱xưng 性tánh 見kiến 一nhất 切thiết 法pháp 。 之chi 自tự 性tánh 盡tận 理lý 言ngôn 之chi 何hà 所sở 不bất 離ly 何hà 所sở 不bất 即tức 但đãn 如như 是thị 觀quán 則tắc 離ly 離ly 者giả 任nhậm 運vận 泯mẫn 合hợp 楞lăng 嚴nghiêm 所sở 謂vị 離ly 四tứ 句cú 已dĩ 此thử 句cú 方phương 名danh 。 無vô 戲hí 論luận 法pháp 。 故cố 知tri 只chỉ 一nhất 切thiết 法pháp 凡phàm 情tình 緣duyên 之chi 墮đọa 四tứ 句cú 見kiến 二Nhị 乘Thừa 觀quán 之chi 但đãn 離ly 有hữu 等đẳng 今kim 從tùng 極cực 說thuyết 稱xưng 性tánh 俱câu 離ly 要yếu 之chi 但đãn 有hữu 一nhất 豪hào 情tình 念niệm 未vị 盡tận 皆giai 非phi 今kim 覺giác 故cố 結kết 勸khuyến 云vân 云vân 是thị 則tắc 此thử 四tứ 句cú 者giả 乃nãi 去khứ 境cảnh 上thượng 見kiến 塵trần 之chi 具cụ 見kiến 塵trần 苟cẩu 去khứ 復phục 本bổn 玅# 明minh 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 唯duy 一nhất 覺giác 性tánh 覺giác 性tánh 無vô 性tánh 亦diệc 假giả 名danh 爾nhĩ (# 一nhất )# 。

大đại 慧tuệ 云vân 何hà 妄vọng 想tưởng 相tương/tướng 攝nhiếp 受thọ 計kế 著trước 建kiến 立lập 覺giác 謂vị 妄vọng 想tưởng 相tương/tướng 攝nhiếp 受thọ 計kế 著trước 堅kiên 濕thấp 煖noãn 動động 不bất 實thật 妄vọng 想tưởng 相tương/tướng 四tứ 大đại 種chủng 宗tông 因nhân 相tương/tướng 譬thí 喻dụ 計kế 著trước 不bất 實thật 建kiến 立lập 而nhi 建kiến 立lập 是thị 名danh 妄vọng 想tưởng 相tương/tướng 攝nhiếp 受thọ 計kế 著trước 建kiến 立lập 覺giác 是thị 名danh 二nhị 種chủng 覺giác 相tương/tướng 若nhược 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 成thành 就tựu 此thử 二nhị 覺giác 相tương/tướng 人nhân 法pháp 無vô 我ngã 。 相tương/tướng 究cứu 竟cánh 善thiện 知tri 方phương 便tiện 。 無vô 所sở 有hữu 覺giác 觀quán 察sát 行hành 地địa 得đắc 初Sơ 地Địa 入nhập 百bách 三tam 昧muội 得đắc 差sai 別biệt 三tam 昧muội 見kiến 百bách 佛Phật 及cập 百bách 菩Bồ 薩Tát 知tri 前tiền 後hậu 際tế 各các 百bách 劫kiếp 事sự 。 光quang 照chiếu 百bách 剎sát 土độ 知tri 上thượng 上thượng 地địa 相tương/tướng 大đại 願nguyện 殊thù 勝thắng 神thần 力lực 。 自tự 在tại 法pháp 雲vân 灌quán 頂đảnh 當đương 得đắc 如Như 來Lai 。 自tự 覺giác 地địa 善thiện 繫hệ 心tâm 十thập 無vô 盡tận 句cú 成thành 熟thục 眾chúng 生sanh 。 種chủng 種chủng 變biến 化hóa 。 光quang 明minh 莊trang 嚴nghiêm 得đắc 自tự 覺giác 聖thánh 樂nhạo/nhạc/lạc 三tam 昧muội 正chánh 受thọ 。 復phục 次thứ 大Đại 慧Tuệ 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 當đương 善thiện 四tứ 大đại 造tạo 色sắc 。 云vân 何hà 菩Bồ 薩Tát 。 善thiện 四tứ 大đại 造tạo 色sắc 。 大Đại 慧Tuệ 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 作tác 是thị 覺giác 彼bỉ 真Chân 諦Đế 者giả 四tứ 大đại 不bất 生sanh 於ư 彼bỉ 。 四tứ 大đại 不bất 生sanh 作tác 如như 是thị 觀quán 。 察sát 觀quán 察sát 已dĩ 覺giác 名danh 相tướng 妄vọng 想tưởng 分phân 齊tề 自tự 心tâm 現hiện 分phân 齊tề 外ngoại 性tánh 非phi 性tánh 是thị 名danh 心tâm 現hiện 妄vọng 想tưởng 分phân 齊tề 謂vị 三tam 界giới 觀quán 彼bỉ 四tứ 大đại 造tạo 色sắc 。 性tánh 離ly 四tứ 句cú 通thông 淨tịnh 離ly 我ngã 我ngã 所sở 。 如như 實thật 相tướng 自tự 相tương/tướng 分phân 段đoạn 住trụ 無vô 生sanh 自tự 相tương/tướng 成thành 。

二nhị 建kiến 立lập 覺giác 者giả 謂vị 以dĩ 妄vọng 想tưởng 相tương/tướng 攝nhiếp 受thọ 依y 是thị 建kiến 立lập 四tứ 大đại 如như 是thị 而nhi 覺giác 也dã (# 覺giác 義nghĩa 如như 後hậu 明minh )# 夫phu 如như 前tiền 所sở 覺giác 則tắc 一nhất 切thiết 離ly 相tương/tướng 亦diệc 無vô 世thế 間gian 四tứ 大đại 可khả 得đắc 故cố 菩Bồ 薩Tát 為vi 是thị 依y 四tứ 大đại 性tánh 堅kiên 濕thấp 煖noãn 動động 立lập 四tứ 大đại 種chủng 宗tông 因nhân 譬thí 等đẳng 五ngũ 分phần/phân 論luận 議nghị 雖tuy 是thị 不bất 實thật 建kiến 立lập 以dĩ 世thế 諦đế 故cố 而nhi 建kiến 立lập 之chi 。 則tắc 真chân 俗tục 兩lưỡng 行hành 不bất 相tương 妨phương 礙ngại 。 真chân 化hóa 之chi 門môn 於ư 是thị 立lập 矣hĩ 此thử 其kỳ 大đại 旨chỉ 也dã 而nhi 妄vọng 想tưởng 不bất 實thật 等đẳng 言ngôn 皆giai 自tự 彼bỉ 得đắc 非phi 菩Bồ 薩Tát 也dã 若nhược 菩Bồ 薩Tát 下hạ 結kết 二nhị 覺giác 成thành 相tương/tướng 以dĩ 初sơ 覺giác 成thành 故cố 於ư 人nhân 法pháp 知tri 無vô 我ngã 相tương/tướng 以dĩ 次thứ 覺giác 成thành 故cố 了liễu 無vô 我ngã 相tương/tướng 不bất 離ly 人nhân 法pháp 故cố 曰viết 究cứu 竟cánh 善thiện 知tri 方phương 便tiện 。 無vô 所sở 有hữu 覺giác 者giả 還hoàn 即tức 二nhị 種chủng 覺giác 觀quán 歷lịch 於ư 行hành 地địa 而nhi 後hậu 得đắc 入nhập 初Sơ 地Địa 。 凡phàm 三tam 昧muội 見kiến 佛Phật 等đẳng 皆giai 百bách 言ngôn 之chi 二nhị 地địa 以dĩ 千thiên 三tam 地địa 以dĩ 萬vạn 竝tịnh 教giáo 道đạo 增tăng 勝thắng 之chi 說thuyết 十thập 無vô 盡tận 句cú 者giả 如như 華hoa 嚴nghiêm 十Thập 地Địa 品phẩm 住trụ 初sơ 歡Hoan 喜Hỷ 地Địa 。 有hữu 十thập 不bất 可khả 盡tận 句cú 云vân 云vân 亦diệc 如như 普Phổ 賢Hiền 。 十thập 行hạnh 願nguyện 皆giai 言ngôn 無vô 盡tận 以dĩ 此thử 善thiện 繫hệ 其kỳ 心tâm 成thành 熟thục 眾chúng 生sanh 。 亦diệc 令linh 得đắc 是thị 益ích 相tương/tướng 則tắc 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 。 願nguyện 至chí 矣hĩ 復phục 次thứ 大đại 慧tuệ 下hạ 追truy 釋thích 四tứ 大đại 造tạo 色sắc 。 相tương 向hướng 雖tuy 略lược 立lập 言ngôn 之chi 未vị 詳tường 故cố 覆phú 示thị 之chi 為vi 二nhị 初sơ 明minh 能năng 覺giác 觀quán 則tắc 曰viết 菩Bồ 薩Tát 作tác 是thị 覺giác 等đẳng 言ngôn 彼bỉ 真Chân 諦Đế 四tứ 大đại 不bất 生sanh 者giả 理lý 也dã 亦diệc 承thừa 上thượng 觀quán 察sát 覺giác 言ngôn 之chi 然nhiên 理lý 非phi 無vô 四tứ 大đại 直trực 彰chương 無vô 相tướng 故cố 曰viết 不bất 生sanh 即tức 菩Bồ 薩Tát 作tác 如như 是thị 不bất 生sanh 。 觀quán 察sát 不bất 生sanh 而nhi 生sanh 是thị 生sanh 四tứ 大đại 之chi 本bổn 故cố 有hữu 四tứ 大đại 名danh 相tướng 妄vọng 想tưởng 分phân 齊tề 謂vị 四tứ 大đại 各các 有hữu 名danh 相tướng 即tức 妄vọng 想tưởng 之chi 分phần 齊tề 究cứu 四tứ 大đại 所sở 自tự 起khởi 亦diệc 自tự 心tâm 現hiện 之chi 分phần 齊tề 謂vị 三tam 界giới 唯duy 心tâm 。 是thị 也dã 惟duy 其kỳ 覺giác 四tứ 大đại 無vô 非phi 心tâm 現hiện 了liễu 外ngoại 性tánh 非phi 性tánh 是thị 即tức 觀quán 彼bỉ 四tứ 大đại 造tạo 色sắc 。 性tánh 離ly 觀quán 性tánh 離ly 者giả 無vô 生sanh 四tứ 句cú 也dã 以dĩ 是thị 四tứ 句cú 通thông 淨tịnh 四tứ 大đại 亦diệc 即tức 四tứ 大đại 圓viên 離ly 四tứ 性tánh 由do 是thị 離ly 我ngã 我ngã 所sở 。 則tắc 一nhất 切thiết 皆giai 離ly 。 離ly 故cố 復phục 本bổn 復phục 本bổn 故cố 法pháp 法pháp 不bất 失thất 自tự 體thể 故cố 曰viết 如như 實thật 相tướng 自tự 相tương/tướng 分phân 段đoạn 住trụ 謂vị 如như 實thật 相tướng 則tắc 同đồng 相tương/tướng 也dã 自tự 相tương/tướng 分phân 段đoạn 住trụ 則tắc 異dị 相tướng 也dã 性tánh 其kỳ 同đồng 異dị 不bất 相tương 妨phương 礙ngại 。 即tức 無vô 生sanh 自tự 相tương/tướng 如như 是thị 而nhi 成thành 此thử 能năng 覺giác 之chi 智trí 也dã (# 二nhị )# 。

大đại 慧tuệ 彼bỉ 四tứ 大đại 種chủng 云vân 何hà 生sanh 造tạo 色sắc 謂vị 津tân 潤nhuận 妄vọng 想tưởng 大đại 種chủng 生sanh 內nội 外ngoại 水thủy 界giới 堪kham 能năng 妄vọng 想tưởng 大đại 種chủng 生sanh 內nội 外ngoại 火hỏa 界giới 飄phiêu 動động 妄vọng 想tưởng 大đại 種chủng 生sanh 內nội 外ngoại 風phong 界giới 斷đoạn 截tiệt 色sắc 妄vọng 想tưởng 大đại 種chủng 生sanh 內nội 外ngoại 地địa 界giới 色sắc 及cập 虗hư 空không 俱câu 計kế 著trước 邪tà 諦đế 五ngũ 陰ấm 集tập 聚tụ 四tứ 大đại 造tạo 色sắc 。 生sanh 大đại 慧tuệ 識thức 者giả 因nhân 樂nhạo/nhạc/lạc 種chủng 種chủng 跡tích 境cảnh 界giới 故cố 餘dư 趣thú 相tương 續tục 大đại 慧tuệ 地địa 等đẳng 四tứ 大đại 及cập 造tạo 色sắc 等đẳng 有hữu 四tứ 大đại 緣duyên 非phi 彼bỉ 四tứ 大đại 緣duyên 所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 謂vị 性tánh 形hình 相tướng 處xứ 所sở 作tác 方phương 便tiện 無vô 性tánh 大đại 種chủng 不bất 生sanh 大đại 慧tuệ 性tánh 形hình 相tướng 處xứ 所sở 作tác 方phương 便tiện 和hòa 合hợp 生sanh 非phi 無vô 形hình 是thị 故cố 四tứ 大đại 造tạo 色sắc 。 相tương/tướng 外ngoại 道đạo 妄vọng 想tưởng 非phi 我ngã 。

次thứ 明minh 所sở 覺giác 法pháp 者giả 復phục 躡niếp 上thượng 文văn 徵trưng 釋thích 其kỳ 相tương/tướng 彼bỉ 四tứ 大đại 者giả 對đối 真Chân 諦Đế 而nhi 言ngôn 則tắc 四tứ 大đại 為vi 彼bỉ 四tứ 大đại 亦diệc 以dĩ 真Chân 諦Đế 為vi 彼bỉ 言ngôn 四tứ 大đại 種chủng 生sanh 於ư 造tạo 色sắc 者giả 即tức 大đại 種chủng 為vi 能năng 造tạo 如như 前tiền 堅kiên 濕thấp 煖noãn 動động 是thị 也dã 四tứ 大đại 為vi 所sở 造tạo 如như 後hậu 內nội 外ngoại 水thủy 大đại 等đẳng 通thông 名danh 為vi 色sắc 是thị 也dã 若nhược 楞lăng 嚴nghiêm 則tắc 交giao 互hỗ 而nhi 起khởi 如như 覺giác 明minh 空không 昧muội 。 相tương 待đãi 成thành 搖dao 。 故cố 有hữu 風phong 輪luân 。 等đẳng (# 云vân 云vân )# 今kim 各các 從tùng 類loại 造tạo 故cố 以dĩ 津tân 潤nhuận 大đại 種chủng 生sanh 於ư 水thủy 大đại 等đẳng 葢# 一nhất 往vãng 文văn 別biệt 理lý 則tắc 皆giai 通thông 夫phu 言ngôn 造tạo 法pháp 莫mạc 不bất 因nhân 性tánh 而nhi 有hữu 相tương/tướng 由do 徵trưng 而nhi 至chí 著trước 相tương/tướng 因nhân 想tưởng 成thành 末mạt 由do 種chủng 起khởi 所sở 以dĩ 發phát 生sanh 萬vạn 類loại 本bổn 乎hồ 一nhất 心tâm 所sở 謂vị 津tân 潤nhuận 堪kham 能năng 飄phiêu 動động 斷đoạn 截tiệt 者giả 各các 隨tùy 四tứ 大đại 性tánh 分phần/phân 說thuyết 也dã 又hựu 津tân 潤nhuận 等đẳng 亦diệc 可khả 約ước 四tứ 分phần/phân 煩phiền 惱não 言ngôn 之chi 頗phả 似tự 有hữu 理lý 故cố 一nhất 一nhất 皆giai 曰viết 妄vọng 想tưởng 想tưởng 也dã 大đại 種chủng 種chủng 也dã 此thử 皆giai 發phát 於ư 徵trưng 者giả 也dã 及cập 其kỳ 既ký 著trước 則tắc 為vi 內nội 外ngoại 四tứ 大đại 。 即tức 眾chúng 生sanh 正chánh 報báo 為vi 內nội 依y 報báo 為vi 外ngoại 俱câu 徧biến 一nhất 切thiết 而nhi 與dữ 空không 俱câu 故cố 曰viết 色sắc 及cập 虗hư 空không 俱câu 等đẳng 則tắc 又hựu 兼kiêm 言ngôn 空không 識thức 二nhị 大đại 空không 者giả 如như 前tiền 虗hư 空không 是thị 色sắc 隨tùy 入nhập 色sắc 種chủng 外ngoại 道đạo 於ư 此thử 計kế 著trước 邪tà 諦đế 或hoặc 計kế 有hữu 無vô 或hoặc 起khởi 分phân 齊tề 已dĩ 如như 前tiền 斥xích 繼kế 言ngôn 五ngũ 陰ấm 聚tụ 集tập 四tứ 大đại 造tạo 色sắc 。 生sanh 者giả 即tức 由do 上thượng 四tứ 大đại 造tạo 色sắc 。 故cố 有hữu 五ngũ 陰ấm 因nhân 陰ấm 而nhi 有hữu 六lục 根căn 識thức 生sanh 其kỳ 間gian 亦diệc 次thứ 第đệ 然nhiên 也dã 故cố 曰viết 識thức 者giả 因nhân 樂nhạo/nhạc/lạc 種chủng 種chủng 跡tích 境cảnh 界giới 謂vị 六lục 識thức 樂nhạo/nhạc/lạc 識thức 塵trần 境cảnh 出xuất 入nhập 履lý 歷lịch 故cố 復phục 名danh 跡tích 惟duy 其kỳ 識thức 著trước 妄vọng 境cảnh 因nhân 成thành 幻huyễn 業nghiệp 六lục 趣thú 所sở 以dĩ 相tương 續tục 餘dư 者giả 謂vị 六lục 趣thú 中trung 以dĩ 一nhất 為vi 本bổn 。 他tha 皆giai 名danh 餘dư 又hựu 曰viết 地địa 等đẳng 四tứ 大đại 及cập 造tạo 色sắc 有hữu 四tứ 大đại 緣duyên 者giả 示thị 四tứ 大đại 不bất 獨độc 造tạo 必tất 兼kiêm 於ư 緣duyên 而nhi 不bất 專chuyên 在tại 緣duyên 故cố 曰viết 非phi 彼bỉ 四tứ 大đại 緣duyên 所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 下hạ 徵trưng 釋thích 其kỳ 義nghĩa 謂vị 性tánh (# 津tân 潤nhuận 等đẳng 性tánh )# 形hình 相tướng (# 四tứ 大đại 色sắc 相tướng )# 因nhân 也dã 處xứ 及cập 所sở 作tác 方phương 便tiện 緣duyên 也dã 若nhược 因nhân 無vô 生sanh 性tánh 雖tuy 緣duyên 亦diệc 不bất 生sanh 故cố 曰viết 大đại 種chủng 不bất 生sanh 則tắc 不bất 在tại 緣duyên 也dã 如như 必tất 由do 眾chúng 緣duyên 和hòa 合hợp 。 成thành 形hình 非phi 無vô 形hình 者giả 則tắc 亦diệc 在tại 緣duyên 也dã 既ký 無vô 在tại 無vô 不bất 在tại 。 則tắc 本bổn 無vô 實thật 性tánh 無vô 性tánh 而nhi 生sanh 即tức 因nhân 緣duyên 之chi 義nghĩa 。 彰chương 矣hĩ 而nhi 云vân 外ngoại 道đạo 妄vọng 想tưởng 非phi 我ngã 者giả 此thử 與dữ 前tiền 計kế 著trước 邪tà 諦đế 之chi 語ngữ 皆giai 因nhân 而nhi 斥xích 非phi 謂vị 此thử 四tứ 大đại 造tạo 色sắc 。 相tương/tướng 不bất 同đồng 外ngoại 道đạo 妄vọng 想tưởng 分phân 別biệt 。 故cố 曰viết 非phi 我ngã 或hoặc 謂vị 是thị 外ngoại 道đạo 之chi 說thuyết 非phi 我ngã 法pháp 者giả 因nhân 此thử 一nhất 句cú 咸hàm 失thất 所sở 宗tông 今kim 謂vị 當đương 審thẩm 理lý 之chi 所sở 在tại 何hà 必tất 惑hoặc 文văn 雖tuy 然nhiên 如như 魏ngụy 譯dịch 何hà 彼bỉ 云vân 外ngoại 道đạo 虗hư 妄vọng 分phân 別biệt 四tứ 大đại 。 及cập 四tứ 塵trần 非phi 我ngã 法pháp 中trung 如như 此thử 分phân 別biệt 曰viết 直trực 如như 上thượng 釋thích 亦diệc 不bất 相tương 違vi 。 況huống 二nhị 譯dịch 文văn 義nghĩa 不bất 無vô 同đồng 異dị 故cố 知tri 此thử 文văn 未vị 必tất 盡tận 然nhiên 頗phả 關quan 教giáo 意ý 更cánh 試thí 詳tường 之chi (# 三tam )# 。

復phục 次thứ 大đại 慧tuệ 當đương 說thuyết 諸chư 陰ấm 自tự 性tánh 相tướng 云vân 何hà 諸chư 陰ấm 自tự 性tánh 相tướng 謂vị 五ngũ 陰ấm 云vân 何hà 五ngũ 謂vị 色sắc 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 。 彼bỉ 四tứ 陰ấm 非phi 色sắc 謂vị 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 。 大đại 慧tuệ 色sắc 者giả 四tứ 大đại 及cập 造tạo 色sắc 各các 各các 異dị 相tướng 。 大đại 慧tuệ 非phi 無vô 色sắc 有hữu 四tứ 數số 如như 虗hư 空không 譬thí 如như 虗hư 空không 過quá 數số 相tương 離ly 於ư 數số 而nhi 妄vọng 想tưởng 言ngôn 一nhất 虗hư 空không 大đại 慧tuệ 如như 是thị 陰ấm 過quá 數số 相tương 離ly 於ư 數số 離ly 性tánh 非phi 性tánh 離ly 四tứ 句cú 數số 相tương/tướng 者giả 愚ngu 夫phu 言ngôn 說thuyết 所sở 說thuyết 非phi 聖thánh 賢hiền 也dã 大đại 慧tuệ 聖thánh 者giả 如như 幻huyễn 種chủng 種chủng 色sắc 像tượng 。 離ly 異dị 不bất 異dị 施thi 設thiết 又hựu 如như 夢mộng 影ảnh 士sĩ 夫phu 身thân 離ly 異dị 不bất 異dị 故cố 大đại 慧tuệ 聖thánh 智trí 趣thú 同đồng 陰ấm 妄vọng 想tưởng 現hiện 是thị 名danh 諸chư 陰ấm 自tự 性tánh 相tướng 汝nhữ 當đương 除trừ 滅diệt 滅diệt 已dĩ 說thuyết 寂tịch 靜tĩnh 法Pháp 。 斷đoạn 一nhất 切thiết 佛Phật 剎sát 。 諸chư 外ngoại 道đạo 見kiến 大đại 慧tuệ 說thuyết 寂tịch 靜tĩnh 時thời 法pháp 無vô 我ngã 見kiến 淨tịnh 及cập 入nhập 不bất 動động 地địa 入nhập 不Bất 動Động 地Địa 已dĩ 。 無vô 量lượng 三tam 昧muội 。 自tự 在tại 及cập 得đắc 意ý 生sanh 身thân 。 得đắc 如Như 幻Huyễn 三Tam 昧Muội 。 通thông 達đạt 究cứu 竟cánh 力lực 明minh 自tự 在tại 救cứu 攝nhiếp 饒nhiêu 益ích 一nhất 切thiết 。 眾chúng 生sanh 猶do 如như 大đại 地địa 。 載tái 育dục 眾chúng 生sanh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 普phổ 濟tế 眾chúng 生sanh 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。

次thứ 明minh 五ngũ 陰ấm 自tự 性tánh 相tướng 陰ấm 本bổn 數số 法pháp 理lý 則tắc 非phi 數số 故cố 以dĩ 陰ấm 體thể 本bổn 如như 言ngôn 之chi 則tắc 聖thánh 凡phàm 理lý 一nhất 不bất 待đãi 捨xả 陰ấm 以dĩ 求cầu 實thật 也dã 文văn 先tiên 言ngôn 數số 謂vị 色sắc 非phi 色sắc 各các 有hữu 四tứ 數số 故cố 曰viết 彼bỉ 四tứ 陰ấm 非phi 色sắc 又hựu 曰viết 色sắc 者giả 四tứ 大đại 及cập 造tạo 色sắc 各các 各các 異dị 相tướng 。 謂vị 四tứ 大đại 不bất 同đồng 。 通thông 名danh 為vi 色sắc 則tắc 色sắc 亦diệc 有hữu 四tứ 也dã 次thứ 言ngôn 非phi 數số 者giả 即tức 色sắc 無vô 色sắc 皆giai 非phi 數số 也dã 且thả 約ước 無vô 色sắc 示thị 之chi 為vi 便tiện 故cố 曰viết 非phi 無vô 色sắc 有hữu 四tứ 數số 如như 虗hư 空không 正chánh 言ngôn 無vô 色sắc 四tứ 陰ấm 本bổn 非phi 有hữu 四tứ 譬thí 如như 虗hư 空không 亦diệc 本bổn 非phi 一nhất 過quá 數số 相tương 離ly 於ư 數số 者giả 謂vị 一nhất 十thập 百bách 千thiên 。 等đẳng 數số 也dã 過quá 則tắc 多đa 少thiểu 相tương 待đãi 數số 與dữ 無vô 數số 猶do 未vị 離ly 數số 離ly 則tắc 體thể 自tự 非phi 數số 如như 曰viết 佛Phật 身thân 無vô 為vi 。 不bất 墮đọa 諸chư 數số 。 又hựu 曰viết 無vô 有hữu 量lượng 已dĩ 過quá 量lượng 則tắc 無vô 不bất 過quá 無vô 不bất 離ly 也dã 而nhi 妄vọng 想tưởng 言ngôn 一nhất 虗hư 空không 者giả 豈khởi 虗hư 空không 之chi 謂vị 哉tai 如như 是thị 陰ấm 等đẳng 合hợp 也dã 自tự 陰ấm 言ngôn 之chi 正chánh 當đương 數số 相tương/tướng 而nhi 言ngôn 過quá 且thả 離ly 者giả 約ước 陰ấm 體thể 如như 實thật 則tắc 孰thục 為vi 一nhất 孰thục 為vi 四tứ 所sở 謂vị 陰ấm 入nhập 本bổn 如Như 來Lai 藏tạng 。 故cố 無vô 苦khổ 可khả 捨xả 尚thượng 何hà 數số 非phi 數số 之chi 有hữu 哉tai 故cố 曰viết 離ly 性tánh 非phi 性tánh 等đẳng 則tắc 不bất 墮đọa 有hữu 無vô 及cập 四tứ 句cú 亦diệc 猶do 虗hư 空không 之chi 非phi 數số 也dã 數số 相tương/tướng 者giả 下hạ 約ước 聖thánh 對đối 凡phàm 以dĩ 示thị 離ly 相tương 謂vị 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 了liễu 陰ấm 如như 幻huyễn 雖tuy 現hiện 種chủng 種chủng 色sắc 。 象tượng 而nhi 離ly 異dị 不bất 異dị 施thi 設thiết 故cố 不bất 起khởi 一nhất 異dị 等đẳng 見kiến 亦diệc 如như 夢mộng 影ảnh 中trung 現hiện 士sĩ 夫phu 身thân 其kỳ 理lý 皆giai 然nhiên 由do 是thị 明minh 之chi 則tắc 聖thánh 以dĩ 智trí 趣thú 故cố 離ly 異dị 不bất 異dị 想tưởng 凡phàm 以dĩ 妄vọng 現hiện 故cố 墮đọa 數số 相tương/tướng 而nhi 不bất 覺giác 非phi 數số 雖tuy 迷mê 悟ngộ 之chi 異dị 其kỳ 陰ấm 理lý 同đồng 故cố 曰viết 聖thánh 智trí 趣thú 同đồng 陰ấm 妄vọng 想tưởng 現hiện 言ngôn 其kỳ 理lý 一nhất 也dã 故cố 結kết 勸khuyến 云vân 云vân 是thị 知tri 但đãn 除trừ 妄vọng 想tưởng 即tức 陰ấm 體thể 本bổn 來lai 寂tịch 靜tĩnh 故cố 。 說thuyết 是thị 寂tịch 靜tĩnh 法pháp 亦diệc 以dĩ 斷đoạn 一nhất 切thiết 外ngoại 道đạo 。 見kiến 而nhi 言ngôn 佛Phật 剎sát 者giả 葢# 示thị 佛Phật 魔ma 外ngoại 道đạo 未vị 始thỉ 不bất 俱câu 又hựu 曰viết 說thuyết 寂tịch 靜tĩnh 時thời 者giả 即tức 證chứng 理lý 之chi 時thời 無vô 說thuyết 之chi 說thuyết 不bất 見kiến 有hữu 法pháp 。 可khả 得đắc 故cố 見kiến 法pháp 無vô 我ngã 淨tịnh 入nhập 不bất 動động 地địa 無vô 得đắc 而nhi 得đắc 得đắc 無vô 量lượng 三tam 昧muội 。 等đẳng 一nhất 切thiết 法pháp 。 門môn 普phổ 濟tế 羣quần 品phẩm 亦diệc 如như 大đại 地địa 之chi 載tái 育dục 矣hĩ (# 四tứ )# 。

○# 右hữu 第đệ 十thập 四tứ 章chương 。

復phục 次thứ 大đại 慧tuệ 諸chư 外ngoại 道đạo 有hữu 四tứ 種chủng 涅Niết 槃Bàn 云vân 何hà 為vi 四tứ 。 謂vị 性tánh 自tự 性tánh 非phi 性tánh 。 涅Niết 槃Bàn 種chủng 種chủng 相tương/tướng 性tánh 非phi 性tánh 涅Niết 槃Bàn 自tự 相tương/tướng 自tự 性tánh 非phi 性tánh 。 覺giác 涅Niết 槃Bàn 諸chư 陰ấm 自tự 共cộng 相tương 相tương 續tục 流lưu 注chú 。 斷đoạn 涅Niết 槃Bàn 是thị 名danh 諸chư 外ngoại 道đạo 四tứ 種chủng 涅Niết 槃Bàn 非phi 我ngã 所sở 說thuyết 。 法pháp 大đại 慧tuệ 我ngã 所sở 說thuyết 者giả 。 妄vọng 想tưởng 識thức 滅diệt 名danh 為vi 涅Niết 槃Bàn 。 大đại 慧tuệ 白bạch 佛Phật 言ngôn 世Thế 尊Tôn 。 不bất 建kiến 立lập 八bát 識thức 耶da 佛Phật 言ngôn 建kiến 立lập 大đại 慧tuệ 白bạch 佛Phật 言ngôn 若nhược 建kiến 立lập 者giả 云vân 何hà 離ly 意ý 識thức 非phi 七thất 識thức 佛Phật 告cáo 大đại 慧tuệ 彼bỉ 因nhân 及cập 彼bỉ 攀phàn 緣duyên 故cố 七thất 識thức 不bất 生sanh 意ý 識thức 者giả 境cảnh 界giới 分phân 段đoạn 計kế 著trước thọ 生sanh 習tập 氣khí 長trưởng 養dưỡng 藏tạng 識thức 意ý 俱câu 我ngã 我ngã 所sở 計kế 著trước 思tư 惟duy 因nhân 緣duyên 生sanh 不bất 壞hoại 身thân 相tướng 藏tạng 識thức 因nhân 攀phàn 緣duyên 自tự 心tâm 現hiện 境cảnh 界giới 計kế 著trước 心tâm 聚tụ 生sanh 展triển 轉chuyển 相tương 因nhân 。 譬thí 如như 海hải 浪lãng 自tự 心tâm 現hiện 境cảnh 界giới 風phong 吹xuy 若nhược 生sanh 若nhược 滅diệt 。 亦diệc 如như 是thị 是thị 故cố 意ý 識thức 滅diệt 七thất 識thức 亦diệc 滅diệt 爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 欲dục 重trùng 宣tuyên 此thử 義nghĩa 。 而nhi 說thuyết 偈kệ 言ngôn 。

我ngã 不bất 涅Niết 槃Bàn 性tánh 所sở 作tác 及cập 與dữ 相tương/tướng 妄vọng 想tưởng 爾nhĩ 燄diệm 識thức 此thử 滅diệt 我ngã 涅Niết 槃Bàn 彼bỉ 因nhân 彼bỉ 攀phàn 緣duyên 意ý 趣thú 等đẳng 成thành 身thân 與dữ 因nhân 者giả 是thị 心tâm 為vi 識thức 之chi 所sở 依y 如như 水thủy 大đại 流lưu 盡tận 波ba 浪lãng 則tắc 不bất 起khởi 如như 是thị 意ý 。 識thức 滅diệt 種chủng 種chủng 識thức 不bất 生sanh 。

常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。 謂vị 之chi 涅Niết 槃Bàn 無vô 所sở 不bất 極cực 豈khởi 以dĩ 一nhất 道đạo 一nhất 端đoan 而nhi 能năng 盡tận 乎hồ 哉tai 然nhiên 此thử 以dĩ 妄vọng 想tưởng 識thức 滅diệt 為vi 涅Niết 槃Bàn 直trực 為vi 對đối 破phá 外ngoại 道đạo 故cố 也dã 彼bỉ 計kế 涅Niết 槃Bàn 有hữu 四tứ 謂vị 性tánh 自tự 性tánh 非phi 性tánh 。 等đẳng 准chuẩn 後hậu 偈kệ 文văn 云vân 性tánh 所sở 作tác 正chánh 計kế 作tác 者giả 為vi 涅Niết 槃Bàn 相tướng 。 謂vị 五ngũ 陰ấm 等đẳng 相tương/tướng 亦diệc 以dĩ 非phi 性tánh 為vi 涅Niết 槃Bàn 或hoặc 可khả 反phản 前tiền 性tánh 等đẳng 指chỉ 所sở 無vô 言ngôn 也dã 第đệ 三tam 則tắc 兼kiêm 對đối 前tiền 二nhị 唯duy 計kế 一nhất 能năng 覺giác 想tưởng 第đệ 四tứ 計kế 諸chư 陰ấm 相tương 及cập 流lưu 注chú 斷đoạn 處xứ 者giả 是thị 皆giai 固cố 執chấp 我ngã 人nhân 不bất 離ly 妄vọng 識thức 故cố 佛Phật 直trực 以dĩ 妄vọng 想tưởng 識thức 滅diệt 言ngôn 之chi 所sở 以dĩ 破phá 外ngoại 顯hiển 正chánh 也dã 非phi 謂vị 如Như 來Lai 涅Niết 槃Bàn 。 止chỉ 於ư 如như 此thử 然nhiên 言ngôn 識thức 滅diệt 亦diệc 何hà 所sở 不bất 至chí 言ngôn 近cận 旨chỉ 遠viễn 有hữu 見kiến 於ư 此thử 大đại 慧tuệ 意ý 以dĩ 識thức 滅diệt 之chi 言ngôn 有hữu 進tiến 有hữu 退thoái 。 進tiến 疑nghi 八bát 識thức 之chi 不bất 立lập 則tắc 曰viết 不bất 建kiến 立lập 八bát 識thức 邪tà 退thoái 疑nghi 七thất 識thức 之chi 不bất 滅diệt 則tắc 曰viết 云vân 何hà 離ly 意ý 識thức 非phi 七thất 識thức 佛Phật 答đáp 亦diệc 建kiến 立lập 八bát 識thức 以dĩ 諸chư 識thức 之chi 本bổn 不bất 可khả 滅diệt 故cố 而nhi 非phi 不bất 滅diệt 七thất 識thức 故cố 曰viết 彼bỉ 因nhân 及cập 彼bỉ 攀phàn 緣duyên 故cố 七thất 識thức 不bất 生sanh 謂vị 七thất 識thức 者giả 執chấp 我ngã 而nhi 已dĩ 若nhược 彼bỉ 識thức 所sở 因nhân 及cập 所sở 攀phàn 緣duyên 全toàn 在tại 六lục 識thức 故cố 六lục 識thức 滅diệt 則tắc 七thất 識thức 亦diệc 不bất 生sanh 亦diệc 可khả 彼bỉ 因nhân 在tại 八bát 識thức 緣duyên 在tại 六lục 識thức 故cố 亦diệc 滅diệt 亦diệc 不bất 滅diệt 意ý 識thức 者giả 下hạ 通thông 示thị 諸chư 識thức 展triển 轉chuyển 相tương 因nhân 。 未vị 始thỉ 不bất 俱câu 則tắc 體thể 一nhất 而nhi 相tương/tướng 異dị 也dã 不bất 出xuất 有hữu 四tứ 一nhất 者giả 意ý 識thức 從tùng 境cảnh 界giới 分phân 段đoạn 計kế 著trước 生sanh 則tắc 六lục 識thức 由do 六lục 塵trần 而nhi 生sanh 也dã 二nhị 者giả 意ý 識thức 生sanh 時thời 習tập 氣khí 長trưởng 養dưỡng 藏tạng 識thức 意ý 俱câu 則tắc 六lục 識thức 不bất 離ly 七thất 八bát 識thức 也dã 三tam 者giả 我ngã 我ngã 所sở 計kế 著trước 思tư 惟duy 因nhân 緣duyên 生sanh 即tức 第đệ 七thất 執chấp 我ngã 所sở 識thức 從tùng 思tư 惟duy 彼bỉ 因nhân 及cập 彼bỉ 緣duyên 生sanh 則tắc 又hựu 七thất 識thức 不bất 離ly 六lục 識thức 也dã 四tứ 者giả 不bất 壞hoại 身thân 相tướng 藏tạng 識thức 謂vị 八bát 識thức 也dã 因nhân 攀phàn 緣duyên 自tự 心tâm 現hiện 境cảnh 界giới 則tắc 是thị 八bát 識thức 因nhân 於ư 六lục 識thức 能năng 緣duyên 還hoàn 緣duyên 自tự 心tâm 所sở 現hiện 境cảnh 界giới 則tắc 六lục 塵trần 也dã 以dĩ 計kế 著trước 故cố 而nhi 生sanh 六lục 識thức 心tâm 聚tụ 謂vị 其kỳ 能năng 總tổng 諸chư 心tâm 故cố 曰viết 心tâm 聚tụ 是thị 則tắc 八bát 識thức 與dữ 六lục 識thức 宛uyển 轉chuyển 相tương 生sanh 故cố 知tri 諸chư 識thức 實thật 相tướng 因nhân 依y 抑ức 又hựu 有hữu 本bổn 末mạt 之chi 義nghĩa 謂vị 從tùng 本bổn 則tắc 自tự 八bát 識thức 轉chuyển 現hiện 自tự 末mạt 則tắc 近cận 依y 六lục 識thức 而nhi 起khởi 故cố 曰viết 展triển 轉chuyển 相tương 因nhân 。 譬thí 如như 海hải 浪lãng 等đẳng 者giả 海hải 以dĩ 譬thí 八bát 識thức 浪lãng 以dĩ 譬thí 六lục 識thức 以dĩ 自tự 心tâm 所sở 現hiện 六lục 塵trần 為vi 境cảnh 界giới 風phong 邊biên 吹xuy 八bát 識thức 心tâm 海hải 轉chuyển 識thức 浪lãng 生sanh 故cố 有hữu 諸chư 識thức 若nhược 生sanh 若nhược 滅diệt 。 亦diệc 獨độc 依y 海hải 而nhi 有hữu 風phong 因nhân 風phong 而nhi 鼓cổ 浪lãng 展triển 轉chuyển 之chi 相tướng 其kỳ 義nghĩa 愈dũ 明minh 故cố 復phục 宗tông 結kết 顯hiển 云vân 云vân 而nhi 不bất 言ngôn 八bát 識thức 滅diệt 者giả 理lý 而nhi 言ngôn 之chi 但đãn 相tương 因nhân 而nhi 生sanh 。 必tất 相tương/tướng 因nhân 而nhi 滅diệt 雖tuy 八bát 識thức 所sở 起khởi 亦diệc 滅diệt 且thả 從tùng 近cận 言ngôn 故cố 意ý 識thức 滅diệt 則tắc 一nhất 切thiết 妄vọng 想tưởng 。 識thức 滅diệt 惟duy 無vô 所sở 因nhân 生sanh 則tắc 無vô 所sở 從tùng 滅diệt 此thử 則tắc 如Như 來Lai 藏tạng 識thức 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 究Cứu 竟Cánh 涅Niết 槃Bàn 。 者giả 也dã 偈kệ 言ngôn 我ngã 不bất 涅Niết 槃Bàn 性tánh 者giả 正chánh 言ngôn 我ngã 不bất 以dĩ 性tánh 等đẳng 為vi 涅Niết 槃Bàn 唯duy 以dĩ 妄vọng 想tưởng 爾nhĩ 炎diễm 識thức 滅diệt 為vi 涅Niết 槃Bàn 爾nhĩ 炎diễm 即tức 妄vọng 想tưởng 所sở 知tri 彼bỉ 因nhân 彼bỉ 攀phàn 緣duyên 者giả 本bổn 言ngôn 七thất 識thức 由do 意ý 趣thú 因nhân 等đẳng 成thành 六lục 識thức 身thân 故cố 六lục 識thức 滅diệt 七thất 識thức 隨tùy 滅diệt 自tự 本bổn 言ngôn 之chi 與dữ 彼bỉ 為vi 因nhân 者giả 還hoàn 本bổn 八bát 識thức 心tâm 為vi 諸chư 識thức 所sở 依y 故cố 是thị 亦diệc 以dĩ 八bát 識thức 為vi 因nhân 也dã 水thủy 大đại 流lưu 盡tận 等đẳng 重trùng 以dĩ 譬thí 顯hiển 此thử 意ý 與dữ 上thượng 反phản 上thượng 以dĩ 六lục 識thức 滅diệt 故cố 七thất 識thức 不bất 生sanh 此thử 以dĩ 七thất 識thức 水thủy 流lưu 盡tận 故cố 六lục 識thức 波ba 浪lãng 不bất 起khởi 。 亦diệc 法pháp 譬thí 相tương/tướng 顯hiển 爾nhĩ 然nhiên 則tắc 水thủy 盡tận 故cố 波ba 浪lãng 不bất 生sanh 識thức 滅diệt 則tắc 涅Niết 槃Bàn 斯tư 現hiện 理lý 之chi 所sở 在tại 宜nghi 深thâm 思tư 之chi 。

○# 右hữu 第đệ 十thập 五ngũ 章chương 。

復phục 次thứ 大đại 慧tuệ 今kim 當đương 說thuyết 妄vọng 想tưởng 自tự 性tánh 。 分phân 別biệt 通thông 相tương/tướng 若nhược 妄vọng 想tưởng 自tự 性tánh 分phân 別biệt 通thông 相tương/tướng 善thiện 分phân 別biệt 汝nhữ 及cập 餘dư 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 離ly 妄vọng 想tưởng 到đáo 自tự 覺giác 聖thánh 外ngoại 道đạo 通thông 趣thú 善thiện 見kiến 覺giác 攝nhiếp 所sở 攝nhiếp 妄vọng 想tưởng 斷đoạn 緣duyên 起khởi 種chủng 種chủng 相tương/tướng 妄vọng 想tưởng 自tự 性tánh 行hành 不bất 復phục 妄vọng 想tưởng 大đại 慧tuệ 云vân 何hà 妄vọng 想tưởng 自tự 性tánh 分phân 別biệt 通thông 相tương 謂vị 言ngôn 說thuyết 妄vọng 想tưởng 所sở 說thuyết 。 事sự 妄vọng 想tưởng 相tương/tướng 妄vọng 想tưởng 利lợi 妄vọng 想tưởng 自tự 性tánh 妄vọng 想tưởng 因nhân 妄vọng 想tưởng 見kiến 妄vọng 想tưởng 成thành 妄vọng 想tưởng 生sanh 妄vọng 想tưởng 不bất 生sanh 。 妄vọng 想tưởng 相tương 續tục 妄vọng 想tưởng 縛phược 不bất 縛phược 妄vọng 想tưởng 是thị 名danh 妄vọng 想tưởng 自tự 性tánh 分phân 別biệt 通thông 相tương/tướng 大đại 慧tuệ 云vân 何hà 言ngôn 說thuyết 妄vọng 想tưởng 謂vị 種chủng 種chủng 妙diệu 音âm 歌ca 詠vịnh 之chi 聲thanh 美mỹ 樂nhạo/nhạc/lạc 計kế 著trước 是thị 名danh 言ngôn 說thuyết 妄vọng 想tưởng 大đại 慧tuệ 云vân 何hà 所sở 說thuyết 。 事sự 妄vọng 想tưởng 謂vị 有hữu 所sở 說thuyết 事sự 自tự 性tánh 聖thánh 智trí 所sở 知tri 依y 彼bỉ 而nhi 生sanh 言ngôn 說thuyết 妄vọng 想tưởng 是thị 名danh 所sở 說thuyết 事sự 妄vọng 想tưởng 大đại 慧tuệ 云vân 何hà 相tương/tướng 妄vọng 想tưởng 謂vị 即tức 彼bỉ 所sở 說thuyết 事sự 如như 鹿lộc 渴khát 想tưởng 種chủng 種chủng 計kế 著trước 而nhi 計kế 著trước 謂vị 堅kiên 濕thấp 煖noãn 動động 相tương/tướng 一nhất 切thiết 性tánh 妄vọng 想tưởng 是thị 名danh 相tướng 妄vọng 想tưởng 大đại 慧tuệ 云vân 何hà 利lợi 妄vọng 想tưởng 謂vị 樂nhạo/nhạc/lạc 種chủng 種chủng 金kim 銀ngân 。 珍trân 寶bảo 是thị 名danh 利lợi 妄vọng 想tưởng 大đại 慧tuệ 云vân 何hà 自tự 性tánh 妄vọng 想tưởng 謂vị 自tự 性tánh 持trì 此thử 如như 是thị 不bất 異dị 。 惡ác 見kiến 妄vọng 想tưởng 是thị 名danh 自tự 性tánh 妄vọng 想tưởng 大đại 慧tuệ 云vân 何hà 因nhân 妄vọng 想tưởng 謂vị 若nhược 因nhân 若nhược 緣duyên 。 有hữu 無vô 分phân 別biệt 因nhân 相tương 生sanh 是thị 名danh 因nhân 妄vọng 想tưởng 大đại 慧tuệ 云vân 何hà 見kiến 妄vọng 想tưởng 謂vị 有hữu 無vô 一nhất 異dị 俱câu 不bất 俱câu 惡ác 見kiến 外ngoại 道đạo 妄vọng 想tưởng 計kế 著trước 妄vọng 想tưởng 是thị 名danh 見kiến 妄vọng 想tưởng 大đại 慧tuệ 云vân 何hà 成thành 妄vọng 想tưởng 謂vị 我ngã 我ngã 所sở 。 想tưởng 成thành 決quyết 定định 論luận 是thị 名danh 成thành 妄vọng 想tưởng 大đại 慧tuệ 云vân 何hà 生sanh 妄vọng 想tưởng 謂vị 緣duyên 有hữu 無vô 性tánh 生sanh 計kế 著trước 是thị 名danh 生sanh 妄vọng 想tưởng 大đại 慧tuệ 云vân 何hà 不bất 生sanh 。 妄vọng 想tưởng 謂vị 一nhất 切thiết 性tánh 本bổn 無vô 生sanh 無vô 種chủng 因nhân 緣duyên 生sanh 無vô 因nhân 身thân 是thị 名danh 不bất 生sanh 妄vọng 想tưởng 大đại 慧tuệ 云vân 何hà 相tương 續tục 妄vọng 想tưởng 謂vị 彼bỉ 俱câu 相tương 續tục 如như 金kim 縷lũ 是thị 名danh 相tướng 續tục 妄vọng 想tưởng 大đại 慧tuệ 云vân 何hà 縛phược 不bất 縛phược 妄vọng 想tưởng 謂vị 縛phược 不bất 縛phược 因nhân 緣duyên 計kế 著trước 如như 士sĩ 夫phu 方phương 便tiện 若nhược 縛phược 若nhược 解giải 是thị 名danh 縛phược 不bất 縛phược 妄vọng 想tưởng 於ư 此thử 妄vọng 想tưởng 自tự 性tánh 分phân 別biệt 通thông 相tương/tướng 一nhất 切thiết 愚ngu 夫phu 計kế 著trước 有hữu 無vô 。

妄vọng 想tưởng 之chi 機cơ 一nhất 也dã 隨tùy 所sở 遇ngộ 境cảnh 計kế 則tắc 無vô 量lượng 略lược 出xuất 十thập 二nhị 特đặc 舉cử 大đại 端đoan 究cứu 而nhi 言ngôn 之chi 無vô 適thích 非phi 妄vọng 知tri 而nhi 不bất 惑hoặc 貴quý 乎hồ 分phân 別biệt 覺giác 而nhi 能năng 斷đoạn 分phân 別biệt 亦diệc 亡vong 此thử 其kỳ 大đại 旨chỉ 也dã 文văn 先tiên 總tổng 明minh 分phân 別biệt 益ích 相tương/tướng 言ngôn 妄vọng 想tưởng 自tự 性tánh 者giả 即tức 三tam 自tự 性tánh 之chi 一nhất 一nhất 不bất 獨độc 一nhất 三tam 義nghĩa 具cụ 焉yên 是thị 亦diệc 廣quảng 上thượng 三tam 自tự 性tánh 義nghĩa 若nhược 善thiện 分phân 別biệt 則tắc 不bất 為vi 所sở 惑hoặc 故cố 離ly 妄vọng 想tưởng 能năng 到đáo 自tự 覺giác 聖thánh 境cảnh 界giới 亦diệc 善thiện 見kiến 彼bỉ 外ngoại 道đạo 通thông 趣thú 之chi 極cực 極cực 於ư 妄vọng 想tưởng 而nhi 已dĩ 覺giác 攝nhiếp 所sở 攝nhiếp 妄vọng 想tưởng 斷đoạn 者giả 如như 後hậu 所sở 明minh 雖tuy 復phục 種chủng 種chủng 總tổng 不bất 出xuất 一nhất 根căn 境cảnh 妄vọng 想tưởng 但đãn 覺giác 攝nhiếp 所sở 攝nhiếp 空không 則tắc 妄vọng 想tưởng 斷đoạn 餘dư 緣duyên 起khởi 等đẳng 亦diệc 不bất 復phục 生sanh 。 今kim 以dĩ 一nhất 喻dụ 示thị 之chi 緣duyên 起khởi 如như 大đại 地địa 妄vọng 想tưởng 如như 種chủng 子tử 自tự 性tánh 所sở 起khởi 之chi 行hành 猶do 如như 枝chi 葉diệp 但đãn 絕tuyệt 根căn 本bổn 餘dư 妄vọng 自tự 除trừ 曉hiểu 然nhiên 可khả 見kiến 也dã 次thứ 別biệt 列liệt 釋thích 文văn 凡phàm 十thập 二nhị 言ngôn 所sở 說thuyết 事sự 自tự 性tánh 者giả 凡phàm 所sở 說thuyết 事sự 極cực 其kỳ 所sở 以dĩ 自tự 性tánh 唯duy 聖thánh 智trí 所sở 知tri 凡phàm 愚ngu 不bất 了liễu 但đãn 依y 彼bỉ 事sự 而nhi 生sanh 起khởi 說thuyết 妄vọng 想tưởng 相tương/tướng 妄vọng 想tưởng 者giả 即tức 彼bỉ 所sở 說thuyết 事sự 上thượng 有hữu 如như 堅kiên 濕thấp 煖noãn 動động 等đẳng 相tương/tướng 愚ngu 者giả 以dĩ 渴khát 鹿lộc 想tưởng 取thủ 相tương/tướng 計kế 著trước 而nhi 不bất 知tri 其kỳ 性tánh 本bổn 融dung 例lệ 一nhất 切thiết 性tánh 妄vọng 想tưởng 計kế 著trước 亦diệc 爾nhĩ 此thử 性tánh 即tức 法pháp 也dã 自tự 性tánh 妄vọng 想tưởng 言ngôn 持trì 此thử 如như 是thị 者giả 持trì 謂vị 執chấp 持trì 即tức 於ư 諸chư 法pháp 。 起khởi 自tự 性tánh 定định 見kiến 執chấp 以dĩ 為vi 是thị 謂vị 餘dư 皆giai 非phi 此thử 則tắc 不bất 異dị 。 惡ác 見kiến 以dĩ 執chấp 性tánh 實thật 故cố 也dã 因nhân 妄vọng 想tưởng 者giả 謂vị 於ư 因nhân 緣duyên 有hữu 無vô 等đẳng 法pháp 妄vọng 生sanh 分phân 別biệt 。 各các 有hữu 異dị 因nhân 相tương 生sanh 是thị 亦diệc 邪tà 妄vọng 見kiến 妄vọng 想tưởng 者giả 不bất 出xuất 有hữu 無vô 等đẳng 見kiến 。 如như 外ngoại 道đạo 妄vọng 想tưởng 之chi 所sở 計kế 著trước 不bất 生sanh 妄vọng 想tưởng 者giả 言ngôn 一nhất 切thiết 性tánh 本bổn 無vô 生sanh 直trực 謂vị 本bổn 無vô 生sanh 性tánh 。 如như 龜quy 毛mao 兔thố 角giác 。 或hoặc 見kiến 有hữu 所sở 生sanh 則tắc 計kế 無vô 種chủng 因nhân 緣duyên 生sanh 即tức 無vô 因nhân 之chi 身thân 也dã 相tương 續tục 妄vọng 想tưởng 謂vị 彼bỉ 俱câu 相tương 續tục 者giả 即tức 心tâm 與dữ 彼bỉ 法pháp 俱câu 相tương 續tục 而nhi 起khởi 如như 金kim 縷lũ 者giả 按án 唐đường 譯dịch 則tắc 曰viết 遞đệ 相tương 繫hệ 屬thuộc 如như 金kim 與dữ 線tuyến 若nhược 以dĩ 縷lũ 為vi 線tuyến 是thị 應ưng 以dĩ 金kim 為vi 針châm 以dĩ 二nhị 物vật 不bất 獨độc 用dụng 故cố 有hữu 如như 彼bỉ 俱câu 相tương 續tục 也dã 縛phược 不bất 縛phược 妄vọng 想tưởng 言ngôn 縛phược 不bất 縛phược 因nhân 緣duyên 計kế 著trước 者giả 雖tuy 諸chư 本bổn 不bất 同đồng 當đương 以dĩ 今kim 文văn 為vi 正chánh 以dĩ 理lý 言ngôn 之chi 法pháp 本bổn 自tự 離ly 何hà 縛phược 之chi 有hữu 情tình 著trước 成thành 縛phược 不bất 可khả 云vân 無vô 彼bỉ 於ư 縛phược 不bất 縛phược 因nhân 緣duyên 而nhi 定định 見kiến 計kế 著trước 故cố 皆giai 成thành 妄vọng 想tưởng 如như 士sĩ 夫phu 方phương 便tiện 者giả 獨độc 人nhân 以dĩ 方phương 便tiện 作tác 用dụng 。 若nhược 有hữu 縛phược 解giải 之chi 異dị 此thử 妄vọng 想tưởng 如như 之chi 亦diệc 可khả 謂vị 雖tuy 縛phược 不bất 縛phược 而nhi 計kế 著trước 者giả 如như 今kim 人nhân 有hữu 膠giao 固cố 聲thanh 色sắc 而nhi 自tự 謂vị 無vô 著trước 此thử 又hựu 妄vọng 想tưởng 之chi 尤vưu 者giả 也dã 餘dư 可khả 見kiến 者giả 略lược 之chi 通thông 言ngôn 謂vị 計kế 不bất 出xuất 有hữu 無vô 故cố 結kết 云vân 也dã (# 一nhất )# 。

大đại 慧tuệ 計kế 著trước 緣duyên 起khởi 而nhi 計kế 著trước 者giả 種chủng 種chủng 妄vọng 想tưởng 。 計kế 著trước 自tự 性tánh 如như 幻huyễn 。 示thị 現hiện 種chủng 種chủng 。 之chi 身thân 凡phàm 夫phu 妄vọng 想tưởng 見kiến 種chủng 種chủng 異dị 幻huyễn 大đại 慧tuệ 幻huyễn 與dữ 種chủng 種chủng 非phi 異dị 非phi 不bất 異dị 若nhược 異dị 者giả 幻huyễn 非phi 種chủng 種chủng 因nhân 若nhược 不bất 異dị 者giả 幻huyễn 與dữ 種chủng 種chủng 無vô 差sai 別biệt 而nhi 見kiến 差sai 別biệt 是thị 故cố 非phi 異dị 非phi 不bất 異dị 是thị 故cố 大đại 慧tuệ 汝nhữ 及cập 餘dư 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 如như 幻huyễn 緣duyên 起khởi 妄vọng 想tưởng 自tự 性tánh 異dị 不bất 異dị 有hữu 無vô 莫mạc 計kế 著trước 爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 欲dục 重trùng 宣tuyên 此thử 義nghĩa 。 而nhi 說thuyết 偈kệ 言ngôn 。

心tâm 縛phược 於ư 境cảnh 界giới 覺giác 想tưởng 智trí 隨tùy 轉chuyển 無vô 所sở 有hữu 及cập 勝thắng 平bình 等đẳng 智trí 慧tuệ 生sanh 妄vọng 想tưởng 自tự 性tánh 有hữu 於ư 緣duyên 起khởi 則tắc 無vô 妄vọng 想tưởng 或hoặc 攝nhiếp 受thọ 緣duyên 起khởi 非phi 妄vọng 想tưởng 種chủng 種chủng 支chi 分phần/phân 生sanh 如như 幻huyễn 則tắc 不bất 成thành 彼bỉ 相tương/tướng 有hữu 種chủng 種chủng 妄vọng 想tưởng 則tắc 不bất 成thành 。

前tiền 直trực 分phân 別biệt 妄vọng 想tưởng 。 自tự 性tánh 未vị 明minh 其kỳ 所sở 計kế 著trước 者giả 故cố 次thứ 明minh 緣duyên 起khởi 如như 幻huyễn 所sở 以dĩ 示thị 妄vọng 想tưởng 之chi 本bổn 虗hư 也dã 故cố 曰viết 計kế 著trước 緣duyên 起khởi 等đẳng 即tức 幻huyễn 以dĩ 譬thí 緣duyên 起khởi 種chủng 種chủng 身thân 以dĩ 譬thí 妄vọng 想tưởng 凡phàm 愚ngu 不bất 了liễu 但đãn 見kiến 種chủng 種chủng 。 而nhi 不bất 知tri 幻huyễn 故cố 示thị 之chi 曰viết 幻huyễn 與dữ 種chủng 種chủng 非phi 異dị 非phi 不bất 異dị 覈# 示thị 例lệ 前tiền 可khả 解giải 總tổng 顯hiển 法pháp 無vô 自tự 性tánh 於ư 緣duyên 起khởi 妄vọng 想tưởng 了liễu 不bất 可khả 得đắc 。 故cố 不bất 應ưng 作tác 異dị 不bất 異dị 有hữu 無vô 計kế 著trước 如như 文văn 云vân 云vân 偈kệ 初sơ 四tứ 句cú 通thông 約ước 迷mê 悟ngộ 述thuật 一nhất 頌tụng 之chi 旨chỉ 心tâm 縛phược 於ư 境cảnh 界giới 者giả 正chánh 謂vị 以dĩ 心tâm 迷mê 故cố 外ngoại 境cảnh 得đắc 以dĩ 縛phược 如như 前tiền 十thập 二nhị 妄vọng 想tưởng 皆giai 由do 外ngoại 境cảnh 所sở 縛phược 生sanh 而nhi 實thật 外ngoại 境cảnh 何hà 縛phược 哉tai 亦diệc 猶do 為vị 物vật 所sở 轉chuyển 。 以dĩ 心tâm 倒đảo 故cố 轉chuyển 物vật 亦diệc 未vị 嘗thường 轉chuyển 也dã 覺giác 想tưởng 與dữ 智trí 本bổn 無vô 二nhị 法pháp 以dĩ 隨tùy 境cảnh 故cố 智trí 轉chuyển 為vi 想tưởng 若nhược 了liễu 法pháp 無vô 所sở 有hữu 。 而nhi 及cập 於ư 最tối 勝thắng 處xứ 者giả 則tắc 想tưởng 復phục 轉chuyển 為vi 智trí 故cố 曰viết 平bình 等đẳng 。 智trí 慧tuệ 生sanh 即tức 向hướng 離ly 妄vọng 想tưởng 到đáo 自tự 覺giác 聖thánh 智trí 是thị 也dã 妄vọng 想tưởng 自tự 性tánh 有hữu 下hạ 十thập 六lục 句cú 頌tụng 上thượng 二nhị 種chủng 自tự 性tánh 於ư 中trung 初sơ 八bát 句cú 言ngôn 妄vọng 想tưởng 緣duyên 起khởi 互hỗ 為vi 有hữu 無vô 法pháp 不bất 兩lưỡng 立lập 故cố 有hữu 法pháp 有hữu 喻dụ 初sơ 四tứ 句cú 法pháp 謂vị 妄vọng 想tưởng 自tự 性tánh 若nhược 有hữu 種chủng 種chủng 。 而nhi 緣duyên 起khởi 應ưng 無vô 法pháp 可khả 得đắc 。 亦diệc 不bất 待đãi 緣duyên 起khởi 而nhi 成thành 妄vọng 想tưởng 若nhược 以dĩ 妄vọng 想tưởng 為vi 能năng 攝nhiếp 受thọ 取thủ 彼bỉ 境cảnh 界giới 成thành 妄vọng 想tưởng 者giả 則tắc 緣duyên 起khởi 自tự 非phi 妄vọng 想tưởng 又hựu 何hà 能năng 成thành 於ư 妄vọng 想tưởng 邪tà 後hậu 四tứ 句cú 喻dụ 謂vị 如như 幻huyễn 人nhân 幻huyễn 作tác 種chủng 種chủng 支chi 分phần/phân 若nhược 先tiên 已dĩ 生sanh 則tắc 不bất 待đãi 幻huyễn 而nhi 後hậu 成thành 猶do 前tiền 初sơ 二nhị 句cú 也dã 若nhược 因nhân 彼bỉ 幻huyễn 相tương/tướng 而nhi 有hữu 種chủng 種chủng 。 則tắc 妄vọng 想tưởng 自tự 無vô 種chủng 種chủng 故cố 妄vọng 想tưởng 亦diệc 不bất 成thành 此thử 又hựu 反phản 前tiền 次thứ 二nhị 句cú 顯hiển 皆giai 不bất 可khả 得đắc 。 由do 是thị 覈# 之chi 若nhược 一nhất 有hữu 一nhất 無vô 則tắc 不bất 成thành 二nhị 法pháp 若nhược 有hữu 二nhị 自tự 性tánh 自tự 性tánh 則tắc 應ưng 乖quai 云vân 何hà 二nhị 法pháp 。 離ly 得đắc 成thành 一nhất 妄vọng 想tưởng 求cầu 之chi 不bất 可khả 得đắc 。 所sở 以dĩ 無vô 實thật 性tánh (# 二nhị )# 。

彼bỉ 相tương/tướng 則tắc 是thị 過quá 皆giai 從tùng 心tâm 縛phược 生sanh 妄vọng 想tưởng 無vô 所sở 知tri 於ư 緣duyên 起khởi 妄vọng 想tưởng 此thử 諸chư 妄vọng 想tưởng 性tánh 即tức 是thị 彼bỉ 緣duyên 。 起khởi 妄vọng 想tưởng 有hữu 種chủng 種chủng 於ư 緣duyên 起khởi 妄vọng 想tưởng 世thế 諦đế 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 第đệ 三tam 無vô 因nhân 生sanh 妄vọng 想tưởng 說thuyết 世thế 諦đế 斷đoạn 則tắc 聖thánh 境cảnh 界giới 譬thí 如như 脩tu 行hành 事sự 於ư 一nhất 種chủng 種chủng 現hiện 於ư 彼bỉ 無vô 種chủng 種chủng 妄vọng 想tưởng 。 相tương/tướng 如như 是thị 譬thí 如như 種chủng 種chủng 。 翳ế 妄vọng 想tưởng 眾chúng 色sắc 現hiện 翳ế 無vô 色sắc 非phi 色sắc 緣duyên 起khởi 不bất 覺giác 然nhiên 譬thí 如như 鍊luyện 真chân 金kim 。 遠viễn 離ly 諸chư 垢cấu 。 穢uế 虗hư 空không 無vô 雲vân 翳ế 妄vọng 想tưởng 淨tịnh 亦diệc 然nhiên 無vô 有hữu 妄vọng 想tưởng 。 性tánh 及cập 有hữu 彼bỉ 緣duyên 起khởi 建kiến 立lập 及cập 誹phỉ 謗báng 悉tất 由do 妄vọng 想tưởng 壞hoại 妄vọng 想tưởng 若nhược 無vô 性tánh 而nhi 有hữu 緣duyên 起khởi 性tánh 無vô 性tánh 而nhi 有hữu 性tánh 有hữu 性tánh 無vô 性tánh 。 生sanh 依y 因nhân 於ư 妄vọng 想tưởng 而nhi 得đắc 彼bỉ 緣duyên 起khởi 相tương/tướng 名danh 常thường 相tương 隨tùy 而nhi 生sanh 諸chư 妄vọng 想tưởng 究cứu 竟cánh 不bất 成thành 就tựu 則tắc 度độ 諸chư 妄vọng 想tưởng 然nhiên 後hậu 智trí 清thanh 淨tịnh 是thị 名danh 第đệ 一nhất 義nghĩa 。

此thử 下hạ 八bát 句cú 復phục 言ngôn 二nhị 者giả 相tương/tướng 因nhân 而nhi 成thành 又hựu 二nhị 初sơ 四tứ 句cú 正chánh 示thị 謂vị 彼bỉ 緣duyên 起khởi 相tương/tướng 則tắc 是thị 過quá 者giả 由do 心tâm 縛phược 故cố 所sở 以dĩ 成thành 過quá 心tâm 縛phược 則tắc 妄vọng 想tưởng 也dã 妄vọng 想tưởng 若nhược 離ly 緣duyên 起khởi 亦diệc 無vô 所sở 知tri 。 於ư 緣duyên 而nhi 起khởi 妄vọng 想tưởng 。 爾nhĩ 後hậu 四tứ 句cú 結kết 即tức 初sơ 二nhị 句cú 結kết 前tiền 次thứ 義nghĩa 後hậu 二nhị 句cú 結kết 前tiền 初sơ 義nghĩa 由do 是thị 言ngôn 之chi 緣duyên 不bất 自tự 緣duyên 由do 妄vọng 想tưởng 而nhi 成thành 緣duyên 想tưởng 不bất 自tự 想tưởng 由do 緣duyên 起khởi 而nhi 生sanh 妄vọng 想tưởng 。 雖tuy 相tương/tướng 由do 藉tạ 實thật 未vị 始thỉ 前tiền 後hậu 反phản 顯hiển 各các 離ly 則tắc 二nhị 皆giai 叵phả 得đắc 世thế 諦đế 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 等đẳng 即tức 前tiền 二nhị 既ký 立lập 故cố 邪tà 正chánh 之chi 所sở 從tùng 出xuất 蓋cái 有hữu 因nhân 有hữu 緣duyên 。 而nhi 有hữu 因nhân 果quả 者giả 世thế 諦đế 也dã 了liễu 因nhân 緣duyên 不bất 可khả 得đắc 不bất 生sanh 不bất 生sanh 者giả 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 也dã 直trực 計kế 無vô 因nhân 生sanh 者giả 外ngoại 道đạo 論luận 也dã 對đối 前tiền 二nhị 故cố 則tắc 外ngoại 道đạo 為vi 第đệ 三tam 若nhược 是thị 其kỳ 與dữ 外ngoại 道đạo 類loại 邪tà 曰viết 不bất 然nhiên 正chánh 言ngôn 佛Phật 法Pháp 唯duy 明minh 二nhị 諦đế 捨xả 此thử 則tắc 外ngoại 計kế 爾nhĩ 而nhi 後hậu 結kết 成thành 三tam 種chủng 自tự 性tánh 。 則tắc 曰viết 妄vọng 想tưởng 說thuyết 世thế 諦đế 等đẳng 謂vị 妄vọng 想tưởng 世thế 諦đế 即tức 前tiền 二nhị 自tự 性tánh 也dã 此thử 二nhị 斷đoạn 故cố 則tắc 聖thánh 境cảnh 界giới 成thành 自tự 性tánh 也dã 亦diệc 可khả 謂vị 妄vọng 想tưởng 說thuyết 世thế 諦đế 異dị 乎hồ 佛Phật 說thuyết 之chi 二nhị 諦đế 則tắc 若nhược 真chân 若nhược 俗tục 無vô 非phi 實thật 諦đế 依y 教giáo 委ủy 明minh 具cụ 七thất 二nhị 諦đế (# 云vân 云vân )# 譬thí 如như 修tu 行hành 事sự 下hạ 凡phàm 四tứ 喻dụ 以dĩ 次thứ 譬thí 三tam 自tự 性tánh 初sơ 譬thí 言ngôn 脩tu 行hành 事sự 者giả 如như 禪thiền 有hữu 十thập 種chủng 一nhất 切thiết 處xứ 謂vị 青thanh 黃hoàng 赤xích 白bạch 。 等đẳng 皆giai 徧biến 一nhất 切thiết 其kỳ 境cảnh 本bổn 一nhất 以dĩ 心tâm 想tưởng 故cố 有hữu 種chủng 種chủng 。 現hiện 喻dụ 妄vọng 想tưởng 如như 之chi 但đãn 彼bỉ 以dĩ 定định 力lực 此thử 以dĩ 妄vọng 成thành 為vi 異dị 爾nhĩ 種chủng 種chủng 翳ế 喻dụ 緣duyên 起khởi 者giả 翳ế 本bổn 無vô 色sắc 妄vọng 見kiến 色sắc 現hiện 故cố 無vô 色sắc 非phi 色sắc 之chi 實thật 緣duyên 起khởi 不bất 覺giác 相tương/tướng 如như 之chi 譬thí 如như 鍊luyện 真chân 金kim 。 等đẳng 二nhị 喻dụ 竝tịnh 譬thí 成thành 自tự 性tánh 也dã 無vô 彼bỉ 二nhị 自tự 性tánh 故cố 如như 金kim 之chi 無vô 垢cấu 空không 之chi 無vô 翳ế 故cố 曰viết 妄vọng 想tưởng 淨tịnh 亦diệc 然nhiên 無vô 有hữu 妄vọng 想tưởng 。 性tánh 等đẳng 覆phú 釋thích 上thượng 二nhị 性tánh 不bất 唯duy 不bất 當đương 定định 有hữu 亦diệc 乃nãi 不bất 當đương 定định 無vô 言ngôn 定định 有hữu 者giả 墮đọa 建kiến 立lập 言ngôn 定định 無vô 者giả 墮đọa 誹phỉ 謗báng 悉tất 由do 妄vọng 想tưởng 所sở 以dĩ 壞hoại 也dã 故cố 次thứ 互hỗ 明minh 各các 不bất 成thành 就tựu 謂vị 妄vọng 想tưởng 若nhược 無vô 性tánh 而nhi 有hữu 緣duyên 起khởi 性tánh 則tắc 無vô 性tánh 而nhi 有hữu 性tánh 無vô 性tánh 。 義nghĩa 不bất 成thành 有hữu 性tánh 無vô 性tánh 。 生sanh 有hữu 性tánh 義nghĩa 不bất 成thành 亦diệc 應ưng 反phản 云vân 緣duyên 起khởi 若nhược 無vô 性tánh 而nhi 有hữu 妄vọng 想tưởng 。 性tánh 例lệ 如như 此thử 覈# 又hựu 曰viết 依y 因nhân 於ư 妄vọng 想tưởng 而nhi 得đắc 彼bỉ 緣duyên 起khởi 緣duyên 起khởi 義nghĩa 不bất 成thành 相tương/tướng 名danh 常thường 相tương 隨tùy 而nhi 生sanh 諸chư 妄vọng 想tưởng 妄vọng 想tưởng 亦diệc 不bất 成thành 宛uyển 轉chuyển 窮cùng 覈# 皆giai 無vô 實thật 義nghĩa 故cố 曰viết 究cứu 竟cánh 不bất 成thành 就tựu 一nhất 念niệm 斷đoạn 時thời 度độ 諸chư 妄vọng 想tưởng 則tắc 智trí 淨tịnh 理lý 明minh 矣hĩ (# 三tam )# 。

妄vọng 想tưởng 有hữu 十Thập 二Nhị 緣Duyên 起Khởi 。 有hữu 六lục 種chủng 自tự 覺giác 知tri 爾nhĩ 燄diệm 彼bỉ 無vô 有hữu 差sai 別biệt 。 五ngũ 法pháp 為vi 真chân 實thật 自tự 性tánh 有hữu 三tam 種chủng 脩tu 行hành 分phân 別biệt 此thử 不bất 越việt 於ư 如như 如như 眾chúng 相tướng 及cập 緣duyên 起khởi 彼bỉ 名danh 起khởi 妄vọng 想tưởng 彼bỉ 諸chư 妄vọng 想tưởng 相tương 從tùng 彼bỉ 緣duyên 起khởi 生sanh 覺giác 慧tuệ 善thiện 觀quán 察sát 無vô 緣duyên 無vô 妄vọng 想tưởng 成thành 已dĩ 無vô 有hữu 性tánh 云vân 何hà 妄vọng 想tưởng 覺giác 彼bỉ 妄vọng 想tưởng 自tự 性tánh 建kiến 立lập 。 二nhị 自tự 性tánh 妄vọng 想tưởng 種chủng 種chủng 現hiện 清thanh 淨tịnh 聖thánh 境cảnh 界giới 妄vọng 想tưởng 如như 畫họa 色sắc 緣duyên 起khởi 計kế 妄vọng 想tưởng 若nhược 異dị 妄vọng 想tưởng 者giả 則tắc 依y 外ngoại 道đạo 論luận 妄vọng 想tưởng 說thuyết 所sở 想tưởng 因nhân 見kiến 和hòa 合hợp 生sanh 離ly 二nhị 妄vọng 想tưởng 者giả 如như 是thị 則tắc 為vi 成thành 。

初sơ 二nhị 句cú 結kết 頌tụng 二nhị 數số 總tổng 歸quy 一nhất 如như 十thập 二nhị 如như 上thượng 列liệt 既ký 即tức 妄vọng 想tưởng 而nhi 言ngôn 緣duyên 起khởi 則tắc 六lục 數số 不bất 出xuất 六lục 塵trần 如như 言ngôn 說thuyết 妄vọng 想tưởng 聲thanh 也dã 相tương/tướng 即tức 四tứ 大đại 則tắc 色sắc 等đẳng 四tứ 塵trần 餘dư 通thông 諸chư 塵trần 例lệ 之chi 可khả 見kiến 或hoặc 作tác 六lục 因nhân 釋thích 者giả 非phi 自tự 覺giác 知tri 爾nhĩ 燄diệm 者giả 還hoàn 指chỉ 向hướng 智trí 為vi 自tự 覺giác 知tri 知tri 彼bỉ 所sở 知tri 名danh 為vi 爾nhĩ 燄diệm 所sở 知tri 雖tuy 復phục 種chủng 種chủng 而nhi 自tự 覺giác 之chi 智trí 則tắc 無vô 差sai 別biệt 推thôi 此thử 而nhi 言ngôn 所sở 謂vị 五ngũ 法pháp 三tam 自tự 性tánh 亦diệc 皆giai 真chân 實thật 如như 。 大đại 脩tu 行hành 者giả 以dĩ 無vô 分phân 別biệt 。 智trí 照chiếu 了liễu 諸chư 法pháp 無vô 非phi 一nhất 如như 故cố 曰viết 不bất 越việt 於ư 如như 如như 雖tuy 不bất 出xuất 如như 而nhi 名danh 相tướng 妄vọng 想tưởng 不bất 少thiểu 一nhất 法pháp 則tắc 又hựu 曰viết 眾chúng 相tướng 及cập 緣duyên 起khởi 等đẳng 相tương/tướng 即tức 緣duyên 起khởi 而nhi 言ngôn 及cập 者giả 其kỳ 文văn 猶do 略lược 正chánh 言ngôn 眾chúng 相tướng 及cập 名danh 俱câu 為vi 緣duyên 起khởi 彼bỉ 名danh 及cập 相tương/tướng 皆giai 起khởi 妄vọng 想tưởng 其kỳ 次thứ 二nhị 句cú 即tức 妄vọng 想tưởng 緣duyên 起khởi 還hoàn 互hỗ 相tương 生sanh 以dĩ 覺giác 慧tuệ 觀quán 察sát 了liễu 無vô 緣duyên 想tưởng 即tức 上thượng 自tự 覺giác 知tri 及cập 修tu 行hành 者giả 所sở 分phân 別biệt 唯duy 一nhất 圓viên 成thành 實thật 性tánh 逈huýnh 然nhiên 獨độc 脫thoát 不bất 與dữ 諸chư 妄vọng 想tưởng 合hợp 到đáo 此thử 性tánh 自tự 無vô 性tánh 覺giác 亦diệc 自tự 亡vong 故cố 曰viết 成thành 已dĩ 無vô 有hữu 性tánh 云vân 何hà 妄vọng 想tưởng 覺giác 是thị 覺giác 與dữ 妄vọng 想tưởng 俱câu 遣khiển 亦diệc 可khả 謂vị 結kết 前tiền 生sanh 後hậu 即tức 後hậu 諸chư 句cú 無vô 非phi 依y 覺giác 說thuyết 妄vọng 則tắc 曰viết 彼bỉ 妄vọng 想tưởng 自tự 性tánh 建kiến 立lập 。 二nhị 自tự 性tánh 謂vị 名danh 相tướng 事sự 相tướng 二nhị 種chủng 自tự 性tánh 也dã 而nhi 種chủng 種chủng 妄vọng 想tưởng 。 亦diệc 不bất 別biệt 有hữu 全toàn 現hiện 聖thánh 境cảnh 界giới 中trung 故cố 如như 畫họa 色sắc 起khởi 於ư 本bổn 無vô 色sắc 象tượng 本bổn 無vô 色sắc 象tượng 者giả 聖thánh 境cảnh 界giới 也dã 而nhi 有hữu 色sắc 象tượng 者giả 妄vọng 想tưởng 也dã 妄vọng 想tưởng 本bổn 於ư 緣duyên 起khởi 緣duyên 起khởi 本bổn 無vô 分phân 別biệt 計kế 緣duyên 起khởi 而nhi 生sanh 妄vọng 想tưởng 。 其kỳ 為vi 妄vọng 想tưởng 如như 是thị 若nhược 異dị 是thị 而nhi 言ngôn 妄vọng 想tưởng 則tắc 外ngoại 道đạo 論luận 計kế 故cố 曰viết 妄vọng 想tưởng 說thuyết 所sở 想tưởng 因nhân 見kiến 和hòa 合hợp 生sanh 即tức 三tam 緣duyên 合hợp 生sanh 非phi 正chánh 教giáo 也dã 離ly 二nhị 妄vọng 想tưởng 者giả 總tổng 結kết 二nhị 自tự 性tánh 併tinh 名danh 妄vọng 想tưởng 離ly 則tắc 成thành 自tự 性tánh 矣hĩ (# 四tứ )# 。

○# 右hữu 第đệ 十thập 六lục 章chương 。

大Đại 慧Tuệ 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 復phục 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 世Thế 尊Tôn 惟duy 願nguyện 為vì 說thuyết 。 自tự 覺giác 聖thánh 智trí 相tương 及cập 一Nhất 乘Thừa 若nhược 說thuyết 自tự 覺giác 聖thánh 智trí 相tương 及cập 一Nhất 乘Thừa 我ngã 及cập 餘dư 菩Bồ 薩Tát 。 善thiện 自tự 覺giác 聖thánh 智trí 相tương 及cập 一Nhất 乘Thừa 不bất 由do 於ư 他tha 。 通thông 達đạt 佛Phật 法Pháp 佛Phật 告cáo 大đại 慧tuệ 諦đế 聽thính 諦đế 聽thính 。 善thiện 思tư 念niệm 之chi 。 當đương 為vì 汝nhữ 說thuyết 。 大đại 慧tuệ 白bạch 佛Phật 言ngôn 唯dụy 然nhiên 受thọ 教giáo 。 佛Phật 告cáo 大đại 慧tuệ 前tiền 聖thánh 所sở 知tri 轉chuyển 相tương/tướng 傳truyền 授thọ 妄vọng 想tưởng 無vô 性tánh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 獨độc 一nhất 靜tĩnh 處xứ 自tự 覺giác 觀quán 察sát 不bất 由do 於ư 他tha 。 離ly 見kiến 妄vọng 想tưởng 上thượng 上thượng 昇thăng 進tiến 入nhập 如Như 來Lai 地địa 。 是thị 名danh 自tự 覺giác 聖thánh 智trí 相tương/tướng 大đại 慧tuệ 云vân 何hà 一Nhất 乘Thừa 相tương 謂vị 得đắc 一Nhất 乘Thừa 道Đạo 覺giác 我ngã 說thuyết 一Nhất 乘Thừa 云vân 何hà 得đắc 一Nhất 乘Thừa 道Đạo 覺giác 謂vị 攝nhiếp 所sở 攝nhiếp 妄vọng 想tưởng 如như 實thật 處xứ 不bất 生sanh 妄vọng 想tưởng 是thị 名danh 一Nhất 乘Thừa 覺giác 大đại 慧tuệ 一Nhất 乘Thừa 覺giác 者giả 非phi 餘dư 外ngoại 道đạo 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 。 梵Phạm 天Thiên 王Vương 等đẳng 。 之chi 所sở 能năng 得đắc 。 唯duy 除trừ 如Như 來Lai 。 以dĩ 是thị 故cố 說thuyết 名danh 一Nhất 乘Thừa 。

夫phu 三tam 世thế 諸chư 佛Phật 。 得đắc 阿a 耨nậu 菩Bồ 提Đề 自tự 其kỳ 名danh 言ngôn 論luận 之chi 曰viết 法Pháp 身thân 曰viết 菩Bồ 提Đề 曰viết 涅Niết 槃Bàn 曰viết 般Bát 若Nhã 曰viết 解giải 脫thoát 曰viết 智trí 斷đoạn 二nhị 德đức 等đẳng 異dị 名danh 別biệt 說thuyết 則tắc 若nhược 法Pháp 門môn 深thâm 廣quảng 難nan 及cập 以dĩ 理lý 言ngôn 之chi 一nhất 而nhi 已dĩ 矣hĩ 如như 此thử 經Kinh 說thuyết 自tự 覺giác 聖thánh 智trí 及cập 一Nhất 乘Thừa 道Đạo 覺giác 的đích 論luận 其kỳ 要yếu 不bất 過quá 妄vọng 想tưởng 無vô 性tánh 又hựu 曰viết 如như 實thật 處xứ 不bất 生sanh 妄vọng 想tưởng 苟cẩu 能năng 依y 而nhi 體thể 會hội 直trực 下hạ 承thừa 當đương 則tắc 如Như 來Lai 地địa 無vô 上thượng 覺giác 道Đạo 。 不bất 遠viễn 而nhi 復phục 也dã 且thả 曰viết 不bất 由do 於ư 他tha 。 通thông 達đạt 佛Phật 法Pháp 者giả 正chánh 謂vị 是thị 二nhị 法pháp 本bổn 諸chư 性tánh 德đức 故cố 也dã 言ngôn 前tiền 聖thánh 所sở 知tri 轉chuyển 相tương/tướng 傳truyền 授thọ 者giả 觀quán 此thử 二nhị 句cú 良lương 未vị 易dị 明minh 及cập 言ngôn 所sở 知tri 所sở 授thọ 則tắc 曰viết 妄vọng 想tưởng 無vô 性tánh 而nhi 已dĩ 往vãng 往vãng 今kim 人nhân 聞văn 之chi 必tất 謂vị 無vô 甚thậm 遠viễn 理lý 殊thù 不bất 知tri 佛Phật 祖tổ 授thọ 受thọ 之chi 道đạo 有hữu 在tại 於ư 此thử 雖tuy 然nhiên 此thử 特đặc 示thị 其kỳ 入nhập 處xứ 爾nhĩ 須tu 知tri 妄vọng 想tưởng 無vô 性tánh 外ngoại 別biệt 有hữu 事sự 在tại 要yếu 須tu 自tự 得đắc 非phi 語ngữ 言ngôn 所sở 到đáo 故cố 有hữu 獨độc 一nhất 靜tĩnh 處xứ 下hạ 修tu 進tiến 契khế 悟ngộ 一nhất 著trước 誠thành 知tri 此thử 事sự 不bất 可khả 。 誣vu 也dã 不bất 然nhiên 談đàm 何hà 容dung 易dị 哉tai 所sở 謂vị 一nhất 乘thừa 。 相tương/tướng 者giả 非phi 智trí 外ngoại 別biệt 有hữu 即tức 彼bỉ 根căn 境cảnh 攝nhiếp 所sở 攝nhiếp 處xứ 當đương 體thể 如như 實thật 不bất 生sanh 妄vọng 想tưởng 究cứu 竟cánh 寂tịch 滅diệt 。 無vô 一nhất 絲ti 毫hào 待đãi 對đối 相tương/tướng 是thị 為vi 一Nhất 乘Thừa 道Đạo 覺giác 如như 是thị 而nhi 已dĩ 大đại 慧tuệ 一Nhất 乘Thừa 覺giác 者giả 下hạ 對đối 餘dư 凡phàm 小tiểu 等đẳng 以dĩ 簡giản 得đắc 否phủ/bĩ 唯duy 除trừ 如Như 來Lai 。 一Nhất 乘Thừa 獨độc 悟ngộ 餘dư 皆giai 不bất 得đắc 然nhiên 有hữu 圓viên 頓đốn 初sơ 心tâm 與dữ 佛Phật 同đồng 趣thú 者giả 亦diệc 得đắc 解giải 悟ngộ 但đãn 文văn 略lược 爾nhĩ (# 一nhất )# 。

大đại 慧tuệ 白bạch 佛Phật 言ngôn 世Thế 尊Tôn 。 何hà 故cố 說thuyết 三tam 乘thừa 。 而nhi 不bất 說thuyết 一Nhất 乘Thừa 佛Phật 告cáo 大đại 慧tuệ 不bất 自tự 般bát 涅Niết 槃Bàn 法pháp 故cố 不bất 說thuyết 一nhất 切thiết 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 。 一Nhất 乘Thừa 以dĩ 一nhất 切thiết 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 。 如Như 來Lai 調điều 伏phục 。 授thọ 寂tịch 靜tĩnh 方phương 便tiện 而nhi 得đắc 解giải 脫thoát 。 非phi 自tự 己kỷ 力lực 是thị 故cố 不bất 說thuyết 。 一Nhất 乘Thừa 復phục 次thứ 大đại 慧tuệ 煩phiền 惱não 障chướng 業nghiệp 習tập 氣khí 不bất 斷đoạn 故cố 不bất 說thuyết 一nhất 切thiết 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 。 一Nhất 乘Thừa 不bất 覺giác 法pháp 無vô 我ngã 不bất 離ly 分phân 段đoạn 死tử 故cố 說thuyết 三tam 乘thừa 。 大đại 慧tuệ 彼bỉ 諸chư 一nhất 切thiết 。 起khởi 煩phiền 惱não 過quá 習tập 氣khí 斷đoạn 及cập 覺giác 法pháp 無vô 我ngã 彼bỉ 一nhất 切thiết 起khởi 煩phiền 惱não 過quá 習tập 氣khí 斷đoạn 三tam 昧muội 樂nhạo/nhạc/lạc 味vị 著trước 非phi 性tánh 無vô 漏lậu 界giới 覺giác 覺giác 已dĩ 復phục 入nhập 出xuất 世thế 間gian 上thượng 上thượng 。 無vô 漏lậu 界giới 滿mãn 足túc 眾chúng 具cụ 當đương 得đắc 如Như 來Lai 。 不bất 思tư 議nghị 自tự 在tại 法Pháp 身thân 爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 欲dục 重trùng 宣tuyên 此thử 義nghĩa 。 而nhi 說thuyết 偈kệ 言ngôn 。

諸chư 天thiên 及cập 梵Phạm 乘thừa 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 乘Thừa 。 諸chư 佛Phật 如Như 來Lai 。 乘thừa 我ngã 說thuyết 此thử 諸chư 乘thừa 乃nãi 至chí 有hữu 心tâm 轉chuyển 諸chư 乘thừa 非phi 究cứu 竟cánh 若nhược 彼bỉ 心tâm 滅diệt 盡tận 無vô 乘thừa 及cập 乘thừa 者giả 無vô 有hữu 乘thừa 建kiến 立lập 我ngã 說thuyết 為vi 一Nhất 乘Thừa 引dẫn 導đạo 眾chúng 生sanh 。 故cố 分phân 別biệt 說thuyết 。 諸chư 乘thừa 解giải 脫thoát 有hữu 三tam 種chủng 及cập 與dữ 法pháp 無vô 我ngã 煩phiền 惱não 智trí 慧tuệ 等đẳng 解giải 脫thoát 則tắc 遠viễn 離ly 譬thí 如như 海hải 浮phù 木mộc 常thường 隨tùy 波ba 浪lãng 轉chuyển 聲Thanh 聞Văn 愚ngu 亦diệc 然nhiên 相tương/tướng 風phong 所sở 漂phiêu 蕩đãng 彼bỉ 起khởi 煩phiền 惱não 滅diệt 餘dư 習tập 煩phiền 惱não 愚ngu 味vị 著trước 三tam 昧muội 。 樂nhạo/nhạc/lạc 安an 住trụ 無vô 漏lậu 界giới 。 無vô 有hữu 究cứu 竟cánh 趣thú 亦diệc 復phục 不bất 退thoái 還hoàn 得đắc 諸chư 三tam 昧muội 。 身thân 乃nãi 至chí 劫kiếp 不bất 覺giác 譬thí 如như 昏hôn 醉túy 人nhân 。 酒tửu 消tiêu 然nhiên 後hậu 覺giác 彼bỉ 覺giác 法pháp 亦diệc 然nhiên 得đắc 佛Phật 無vô 上thượng 身thân 。

次thứ 問vấn 如Như 來Lai 說thuyết 三tam 不bất 說thuyết 一Nhất 乘Thừa 之chi 意ý 佛Phật 答đáp 以dĩ 三tam 義nghĩa 故cố 不bất 說thuyết 二Nhị 乘Thừa 人nhân 一Nhất 乘Thừa 謂vị 不bất 自tự 般bát 涅Niết 槃Bàn 法pháp 故cố 則tắc 不bất 能năng 體thể 本bổn 來lai 寂tịch 滅diệt 。 一nhất 也dã 言ngôn 如Như 來Lai 調điều 伏phục 。 授thọ 寂tịch 靜tĩnh 方phương 便tiện 者giả 謂vị 其kỳ 不bất 了liễu 生sanh 死tử 本bổn 空không 必tất 待đãi 授thọ 調điều 伏phục 法pháp 而nhi 得đắc 解giải 脫thoát 。 則tắc 非phi 出xuất 乎hồ 自tự 力lực 二nhị 也dã 又hựu 曰viết 煩phiền 惱não 障chướng 業nghiệp 習tập 氣khí 不bất 斷đoạn 故cố 者giả 即tức 前tiền 文văn 所sở 謂vị 起khởi 煩phiền 惱não 及cập 習tập 。 煩phiền 惱não 不bất 斷đoạn 三tam 也dã 惟duy 其kỳ 不bất 斷đoạn 習tập 等đẳng 煩phiền 惱não 則tắc 無vô 明minh 猶do 在tại 不bất 覺giác 菩Bồ 薩Tát 法pháp 無vô 我ngã 相tướng 。 則tắc 不bất 離ly 分phân 段đoạn 生sanh 死tử 故cố 說thuyết 三tam 乘thừa 。 以dĩ 導đạo 之chi 彼bỉ 諸chư 一nhất 切thiết 。 下hạ 反phản 以dĩ 得đắc 顯hiển 失thất 正chánh 示thị 得đắc 一Nhất 乘Thừa 者giả 。 其kỳ 所sở 斷đoạn 惑hoặc 等đẳng 義nghĩa 皆giai 反phản 上thượng 以dĩ 煩phiền 惱não 習tập 斷đoạn 故cố 不bất 為vi 無vô 明minh 所sở 醉túy 了liễu 三tam 昧muội 樂nhạo/nhạc/lạc 味vị 著trước 非phi 性tánh 故cố 得đắc 無vô 漏lậu 界giới 覺giác 以dĩ 位vị 言ngôn 之chi 凡phàm 自tự 分phần/phân 證chứng 至chí 究cứu 竟cánh 如Như 來Lai 地địa 皆giai 是thị 也dã 言ngôn 無vô 漏lậu 界giới 即tức 入nhập 法Pháp 性tánh 。 土thổ/độ 受thọ 法pháp 性tánh 身thân 乃nãi 至chí 上thượng 上thượng 無vô 漏lậu 界giới 即tức 究cứu 竟cánh 寂tịch 光quang 滿mãn 足túc 眾chúng 具cụ 則tắc 二nhị 嚴nghiêm 具cụ 備bị 也dã 當đương 得đắc 如Như 來Lai 。 法Pháp 身thân 即tức 究cứu 竟cánh 一Nhất 乘Thừa 。 矣hĩ 偈kệ 初sơ 六lục 句cú 頌tụng 上thượng 一Nhất 乘Thừa 非phi 餘dư 故cố 曰viết 乃nãi 至chí 有hữu 心tâm 轉chuyển 意ý 謂vị 若nhược 使sử 如Như 來Lai 。 有hữu 心tâm 可khả 轉chuyển 亦diệc 非phi 究cứu 竟cánh 。 況huống 餘dư 乘thừa 乎hồ 惟duy 其kỳ 轉chuyển 變biến 之chi 極cực 一nhất 切thiết 心tâm 量lượng 滅diệt 盡tận 無vô 能năng 乘thừa 所sở 乘thừa 亦diệc 無vô 有hữu 乘thừa 可khả 建kiến 立lập 者giả 是thị 為vi 一Nhất 乘Thừa 若nhược 望vọng 法pháp 華hoa 則tắc 彼bỉ 通thông 此thử 局cục 彼bỉ 通thông 三tam 乘thừa 開khai 顯hiển 此thử 唯duy 究cứu 竟cánh 佛Phật 界giới 分phân 別biệt 雖tuy 爾nhĩ 一Nhất 乘Thừa 無vô 異dị 引dẫn 導đạo 眾chúng 生sanh 。 故cố 者giả 頌tụng 上thượng 說thuyết 三tam 之chi 文văn 以dĩ 三tam 種chủng 解giải 脫thoát 對đối 一nhất 法pháp 無vô 我ngã 則tắc 大đại 小tiểu 一nhất 三tam 於ư 是thị 別biệt 矣hĩ 而nhi 言ngôn 煩phiền 惱não 智trí 慧tuệ 等đẳng 則tắc 惑hoặc 智trí 平bình 等đẳng 縛phược 脫thoát 不bất 二nhị 其kỳ 遠viễn 離ly 之chi 解giải 脫thoát 乎hồ 譬thí 如như 海hải 浮phù 木mộc 下hạ 喻dụ 聲Thanh 聞Văn 人nhân 依y 八bát 識thức 心tâm 海hải 雖tuy 不bất 為vi 五ngũ 塵trần 所sở 動động 而nhi 溺nịch 三tam 無vô 為vi 坑khanh 以dĩ 空không 相tướng 亂loạn 意ý 則tắc 猶do 未vị 離ly 法pháp 塵trần 影ảnh 事sự 故cố 曰viết 相tương/tướng 風phong 所sở 漂phiêu 蕩đãng 又hựu 未vị 能năng 斷đoạn 根căn 本bổn 無vô 明minh 故cố 為vi 習tập 煩phiền 惱não 所sở 愚ngu 為vi 是thị 著trước 三tam 昧muội 樂nhạo/nhạc/lạc 而nhi 無vô 進tiến 趣thú 住trụ 無vô 漏lậu 界giới 。 而nhi 不bất 退thoái 還hoàn 。 至chí 以dĩ 三tam 昧muội 身thân 窮cùng 劫kiếp 不bất 覺giác 故cố 復phục 譬thí 雲vân 如như 昏hôn 醉túy 人nhân 。 為vi 無vô 明minh 酒tửu 困khốn 必tất 待đãi 經kinh 劫kiếp 根căn 轉chuyển 而nhi 得đắc 發phát 心tâm 所sở 以dĩ 酒tửu 消tiêu 然nhiên 後hậu 覺giác 如như 大đại 經kinh 五ngũ 佛Phật 子tử 發phát 心tâm 即tức 其kỳ 事sự 也dã 此thử 亦diệc 教giáo 道đạo 斥xích 奪đoạt 之chi 說thuyết 未vị 必tất 盡tận 然nhiên 彼bỉ 覺giác 法pháp 亦diệc 然nhiên 者giả 頌tụng 上thượng 覺giác 法pháp 無vô 我ngã 究cứu 竟cánh 當đương 得đắc 如Như 來Lai 。 法Pháp 身thân 故cố 曰viết 得đắc 佛Phật 無vô 上thượng 身thân (# 二nhị )# 。

○# 右hữu 第đệ 十thập 七thất 章chương 。

楞Lăng 伽Già 阿A 跋Bạt 多Đa 羅La 寶Bảo 經Kinh 卷quyển 第đệ 二nhị 竟cánh

楞Lăng 伽Già 阿A 跋Bạt 多Đa 羅La 寶Bảo 經Kinh 通Thông 義Nghĩa 卷quyển 第đệ 三tam