勝Thắng 鬘Man 經Kinh 疏Sớ/sơ 義Nghĩa 私Tư 鈔Sao 卷Quyển 之Chi 五Ngũ

【# 疏sớ/sơ 】# 從tùng 世Thế 尊Tôn 聲Thanh 聞Văn 。 緣Duyên 覺Giác 以dĩ 下hạ 正chánh 說thuyết 中trung 之chi 第đệ 二nhị 舉cử 八bát 章chương 以dĩ 明minh 乘thừa 境cảnh 言ngôn 夫phu 善thiện 不bất 自tự 生sanh 必tất 由do 境cảnh 起khởi 故cố 有hữu 作tác 無vô 作tác 。 二nhị 種chủng 聖Thánh 諦Đế 皆giai 是thị 一Nhất 乘Thừa 之chi 境cảnh 也dã 大đại 意ý 雖tuy 爾nhĩ 好hảo/hiếu 尋tầm 此thử 下hạ 外ngoại 文văn 則tắc 無vô 異dị 上thượng 明minh 究cứu 竟cánh 不bất 究cứu 竟cánh 所sở 以dĩ 私tư 懷hoài 亦diệc 可khả 舉cử 境cảnh 證chứng 究cứu 竟cánh 曰viết 二nhị 種chủng 聖Thánh 諦Đế 皆giai 是thị 修tu 善thiện 之chi 緣duyên 而nhi 二Nhị 乘Thừa 但đãn 觀quán 一nhất 種chủng 聖Thánh 諦Đế 如Như 來Lai 二nhị 皆giai 已dĩ 達đạt 觀quán 境cảnh 既ký 爾nhĩ 則tắc 所sở 證chứng 未vị 究cứu 竟cánh 明minh 矣hĩ 就tựu 中trung 開khai 為vi 二nhị 第đệ 一nhất 前tiền 四tứ 章chương 總tổng 明minh 境cảnh 界giới 第đệ 二nhị 後hậu 四tứ 章chương 別biệt 明minh 境cảnh 界giới 總tổng 取thủ 有hữu 作tác 無vô 作tác 。 二nhị 種chủng 聖Thánh 諦Đế 無vô 所sở 簡giản 除trừ 皆giai 為vi 一Nhất 乘Thừa 境cảnh 故cố 名danh 為vi 總tổng 簡giản 除trừ 三tam 諦đế 唯duy 無vô 作tác 滅diệt 為vi 極cực 故cố 名danh 為vi 別biệt 就tựu 第đệ 一nhất 總tổng 明minh 境cảnh 界giới 中trung 有hữu 四tứ 章chương 一nhất 無vô 邊biên 聖Thánh 諦Đế 章chương 二nhị 如Như 來Lai 藏tạng 章chương 二nhị 法Pháp 身thân 章chương 四tứ 空không 義nghĩa 隱ẩn 覆phú 章chương 就tựu 第đệ 一nhất 無vô 邊biên 聖Thánh 諦Đế 章chương 開khai 為vi 五ngũ 重trọng/trùng 第đệ 一nhất 牒điệp 二Nhị 乘Thừa 所sở 得đắc 即tức 是thị 有hữu 作tác 四Tứ 諦Đế 。

【# 鈔sao 】# 第đệ 二nhị 舉cử 八bát 章chương 明minh 乘thừa 境cảnh 者giả 是thị 前tiền 五ngũ 章chương 所sở 觀quán 之chi 境cảnh 。

夫phu 善thiện 不bất 自tự 生sanh 等đẳng 者giả 言ngôn 前tiền 五ngũ 章chương 以dĩ 萬vạn 善thiện 為vi 乘thừa 體thể 此thử 義nghĩa 不bất 孤cô 然nhiên 自tự 生sanh 必tất 詑# 境cảnh 而nhi 起khởi 故cố 二nhị 聖Thánh 諦Đế 為vi 乘thừa 境cảnh 也dã 何hà 者giả 眾chúng 生sanh 。 心tâm 體thể 本bổn 寂tịch 即tức 無vô 作tác 滅Diệt 諦Đế 但đãn 兩lưỡng 苦khổ 二nhị 集tập 以dĩ 為vi 能năng 覆phú 二nhị 道đạo 一nhất 滅diệt 以dĩ 為vi 能năng 顯hiển 為vi 顯hiển 此thử 滅diệt 應ưng 修tu 萬vạn 善thiện 始thỉ 從tùng 初sơ 心tâm 終chung 至chí 妙diệu 覺giác 皆giai 乘thừa 萬vạn 善thiện 為vi 顯hiển 一nhất 滅diệt 後hậu 之chi 七thất 章chương 只chỉ 是thị 重trọng/trùng 明minh 一nhất 滅diệt 得đắc 名danh 不bất 同đồng 隱ẩn 顯hiển 有hữu 異dị 是thị 故cố 乘thừa 之chi 與dữ 境cảnh 未vị 曾tằng 相tương 離ly 真chân 子tử 即tức 是thị 能năng 乘thừa 之chi 人nhân 雖tuy 分phần/phân 三tam 文văn 實thật 是thị 一nhất 法pháp 人nhân 即tức 是thị 法pháp 斯tư 言ngôn 可khả 憑bằng 文văn 既ký 顯hiển 然nhiên 理lý 將tương 何hà 隱ẩn 。

世Thế 尊Tôn 聲Thanh 聞Văn 。 緣Duyên 覺Giác 初sơ 觀quán 聖Thánh 諦Đế 。 以dĩ 一nhất 智trí 斷đoạn 諸chư 住trụ 地địa 。 以dĩ 一nhất 智trí 四tứ 。 斷đoạn 智trí 功công 德đức 作tác 證chứng 。 亦diệc 善thiện 知tri 此thử 四tứ 法Pháp 義nghĩa 。

【# 疏sớ/sơ 】# 第đệ 一nhất 初sơ 觀quán 聖Thánh 諦Đế 。 者giả 謂vị 始thỉ 觀quán 有hữu 作tác 四tứ 聖Thánh 諦Đế 也dã 以dĩ 一nhất 智trí 者giả 言ngôn 以dĩ 一nhất 有hữu 作tác 諦đế 智trí 也dã 斷đoạn 諸chư 住trụ 地địa 。 者giả 謂vị 斷đoạn 四tứ 住trụ 惑hoặc 四tứ 斷đoạn 智trí 謂vị 斷đoạn 因nhân 智trí 得đắc 惑hoặc 斷đoạn 故cố 云vân 斷đoạn 智trí 亦diệc 可khả 以dĩ 四Tứ 諦Đế 下hạ 結kết 為vi 四tứ 斷đoạn 智trí 功công 德đức 作tác 證chứng 。 者giả 謂vị 無vô 為vi 功công 德đức 。 亦diệc 善thiện 知tri 此thử 四tứ 法Pháp 義nghĩa 。 者giả 謂vị 四Tứ 諦Đế 義nghĩa 明minh 得đắc 少thiểu 分phần 觀quán 也dã 。

【# 鈔sao 】# 第đệ 一nhất 釋thích 無vô 邊biên 聖Thánh 諦Đế 章chương 。

觀quán 聖Thánh 諦Đế 者giả 廣quảng 釋thích 四Tứ 諦Đế 在tại 大đại 經kinh 第đệ 十thập 一nhất 明minh 慧tuệ 聖thánh 行hành 中trung 經Kinh 云vân 又hựu 有hữu 聖thánh 行hành 者giả 所sở 謂vị 四Tứ 聖Thánh 諦Đế 。 苦Khổ 集Tập 滅Diệt 道Đạo 。 苦khổ 者giả 逼bức 迫bách 相tương/tướng 集tập 者giả 能năng 生sanh 長trưởng 相tương/tướng 滅diệt 者giả 寂tịch 滅diệt 相tương/tướng 道đạo 者giả 大Đại 乘Thừa 相tương/tướng 又hựu 苦khổ 者giả 有hữu 三tam 相tương/tướng 苦khổ 苦khổ 行hạnh 苦khổ 壞hoại 苦khổ 集tập 者giả 二nhị 十thập 五ngũ 有hữu 。 滅diệt 者giả 二nhị 十thập 五ngũ 有hữu 。 滅diệt 道đạo 者giả 修tu 戒giới 定định 慧tuệ 。 經kinh 文văn 甚thậm 廣quảng 又hựu 善thiện 男nam 子tử 。 有hữu 漏lậu 法pháp 者giả 有hữu 二nhị 種chủng 相tướng 。 有hữu 因nhân 有hữu 果quả 無vô 漏lậu 法pháp 者giả 亦diệc 有hữu 二nhị 種chủng 。 有hữu 因nhân 有hữu 果quả 有hữu 漏lậu 因nhân 果quả 者giả 集tập 因nhân 苦khổ 果quả 無vô 漏lậu 因nhân 果quả 者giả 道đạo 因nhân 滅diệt 果quả 。

四Tứ 諦Đế 下hạ 結kết 者giả 智trí 論luận 云vân 結kết 謂vị 九cửu 結kết 愛ái 恚khuể 慢mạn 癡si 見kiến 取thủ 疑nghi 并tinh 慳san 嫉tật 。

【# 疏sớ/sơ 】# 第đệ 二nhị 從tùng 無vô 有hữu 出xuất 世thế 間gian 。 以dĩ 下hạ 明minh 上thượng 上thượng 非phi 二Nhị 乘Thừa 分phần/phân 。

世Thế 尊Tôn 無vô 有hữu 出xuất 世thế 間gian 。 上thượng 上thượng 智trí 四Tứ 智Trí 漸tiệm 至chí 。 及cập 四tứ 緣duyên 漸tiệm 至chí 。 無vô 漸tiệm 至chí 法pháp 。 是thị 出xuất 世thế 間gian 上thượng 上thượng 智trí 。

【# 疏sớ/sơ 】# 從tùng 世Thế 尊Tôn 以dĩ 下hạ 第đệ 二nhị 明minh 上thượng 上thượng 非phi 其kỳ 分phần/phân 無vô 有hữu 出xuất 世thế 間gian 。 上thượng 上thượng 智trí 者giả 昔tích 明minh 阿A 羅La 漢Hán 金kim 剛cang 心tâm 是thị 學học 中trung 之chi 極cực 以dĩ 為vi 世thế 間gian 之chi 上thượng 羅La 漢Hán 果quả 心tâm 名danh 為vi 上thượng 上thượng 今kim 既ký 明minh 二Nhị 乘Thừa 未vị 滿mãn 故cố 亦diệc 非phi 上thượng 上thượng 也dã 四Tứ 智Trí 漸tiệm 至chí 。 者giả 以dĩ 智trí 釋thích 非phi 上thượng 上thượng 明minh 智trí 體thể 未vị 滿mãn 更cánh 有hữu 所sở 至chí 及cập 四tứ 緣duyên 漸tiệm 至chí 。 者giả 舉cử 境cảnh 釋thích 非phi 上thượng 上thượng 更cánh 有hữu 無vô 作tác 四Tứ 諦Đế 應ưng 至chí 言ngôn 智trí 境cảnh 皆giai 未vị 竟cánh 那na 得đắc 上thượng 上thượng 無vô 漸tiệm 至chí 法pháp 。 是thị 出xuất 世thế 間gian 。 上thượng 上thượng 智trí 者giả 舉cử 佛Phật 真chân 上thượng 上thượng 以dĩ 證chứng 二Nhị 乘Thừa 非phi 上thượng 上thượng 佛Phật 智trí 圓viên 極cực 無vô 所sở 更cánh 至chí 故cố 云vân 無vô 漸tiệm 至chí 。

【# 鈔sao 】# 阿A 羅La 漢Hán 金kim 剛cang 心tâm 者giả 斷đoạn 惑hoặc 之chi 心tâm 也dã 四Tứ 智Trí 謂vị 四Tứ 諦Đế 智trí 境cảnh 謂vị 四Tứ 諦Đế 境cảnh 。

【# 疏sớ/sơ 】# 第đệ 三tam 從tùng 世Thế 尊Tôn 金kim 剛cang 喻dụ 者giả 。 以dĩ 下hạ 明minh 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 智trí 亦diệc 非phi 二Nhị 乘Thừa 分phần/phân 。

世Thế 尊Tôn 金kim 剛cang 喻dụ 者giả 。 是thị 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 智trí 。 世Thế 尊Tôn 非phi 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 。 不bất 斷đoạn 無vô 明minh 住trụ 地địa 。 初sơ 聖Thánh 諦Đế 智trí 。 是thị 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 智trí 。 世Thế 尊Tôn 以dĩ 無vô 二nhị 聖Thánh 諦Đế 智trí 。 斷đoạn 諸chư 住trụ 地địa 。 世Thế 尊Tôn 如Như 來Lai 應ưng 等Đẳng 正Chánh 覺Giác 非phi 一nhất 切thiết 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 。 境cảnh 界giới 不bất 思tư 議nghị 空không 智trí 。 斷đoạn 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 藏tạng 。 世Thế 尊Tôn 若nhược 壞hoại 一nhất 切thiết 。 煩phiền 惱não 藏tạng 究cứu 竟cánh 智trí 。 是thị 名danh 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 智trí 。 初sơ 聖Thánh 諦Đế 智trí 。 非phi 究cứu 竟cánh 智trí 。 向hướng 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 智trí 。

【# 疏sớ/sơ 】# 從tùng 世Thế 尊Tôn 以dĩ 下hạ 第đệ 三Tam 明Minh 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 智trí 非phi 其kỳ 分phần/phân 就tựu 中trung 有hữu 六lục 句cú 合hợp 為vi 三tam 雙song 第đệ 一nhất 雙song 牒điệp 是thị 非phi 明minh 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 智trí 是thị 佛Phật 非phi 二Nhị 乘Thừa 第đệ 二nhị 從tùng 世Thế 尊Tôn 以dĩ 無vô 二nhị 聖Thánh 諦Đế 智trí 。 以dĩ 下hạ 雙song 釋thích 是thị 非phi 先tiên 釋thích 非phi 後hậu 釋thích 是thị 第đệ 三tam 從tùng 世Thế 尊Tôn 若nhược 壞hoại 一nhất 切thiết 。 以dĩ 下hạ 雙song 結kết 是thị 非phi 先tiên 結kết 是thị 後hậu 結kết 非phi 皆giai 可khả 見kiến 金kim 剛cang 為ví 喻dụ 佛Phật 斷đoạn 諸chư 住trụ 地địa 。 謂vị 四tứ 住trụ 地địa 。

【# 鈔sao 】# 以dĩ 無vô 二nhị 聖Thánh 諦Đế 智trí 。 者giả 只chỉ 是thị 前tiền 一nhất 智trí 經kinh 不bất 思tư 議nghị 空không 智trí 。 者giả 無vô 名danh 云vân 正chánh 覺giác 虗hư 寂tịch 而nhi 能năng 照chiếu 空không 照chiếu 空không 則tắc 非phi 空không 寂tịch 則tắc 非phi 有hữu 非phi 空không 。 非phi 有hữu 者giả 名danh 不bất 思tư 議nghị 空không 智trí 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 第đệ 四tứ 從tùng 世Thế 尊Tôn 聖thánh 義nghĩa 者giả 以dĩ 下hạ 明minh 聖thánh 義nghĩa 亦diệc 非phi 二Nhị 乘Thừa 分phần/phân 。

世Thế 尊Tôn 聖thánh 義nghĩa 者giả 非phi 一nhất 切thiết 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 。 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 。 成thành 就tựu 有hữu 量lượng 功công 德đức 。 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 。 成thành 就tựu 少thiểu 分phần 功công 德đức 。 故cố 名danh 之chi 為vi 聖thánh 。

【# 疏sớ/sơ 】# 從tùng 世Thế 尊Tôn 聖thánh 義nghĩa 以dĩ 下hạ 明minh 聖thánh 義nghĩa 非phi 其kỳ 分phần/phân 即tức 有hữu 二nhị 第đệ 一nhất 直trực 明minh 非phi 其kỳ 分phân 第đệ 二nhị 舉cử 有hữu 量lượng 及cập 少thiểu 分phần 為vi 釋thích 可khả 見kiến 。

【# 鈔sao 】# 經kinh 聖thánh 義nghĩa 者giả 非phi 一nhất 切thiết 聲Thanh 聞Văn 。 等đẳng 者giả 無vô 名danh 云vân 夫phu 稱xưng 聖thánh 者giả 微vi 妙diệu 玄huyền 通thông 不bất 可khả 測trắc 盡tận 者giả 也dã 彼bỉ 二Nhị 乘Thừa 者giả 智trí 不bất 窮cùng 微vi 德đức 不bất 極cực 妙diệu 安an 得đắc 充sung 大đại 聖thánh 之chi 義nghĩa 耶da 。

【# 疏sớ/sơ 】# 第đệ 五ngũ 從tùng 聖Thánh 諦Đế 者giả 以dĩ 下hạ 明minh 諦đế 亦diệc 非phi 二Nhị 乘Thừa 分phần/phân 。

聖Thánh 諦Đế 者giả 非phi 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 諦đế 。 亦diệc 非phi 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 功công 德đức 。 世Thế 尊Tôn 此thử 諦đế 如Như 來Lai 。 應ưng 等Đẳng 正Chánh 覺Giác 初sơ 始thỉ 覺giác 知tri 。 然nhiên 後hậu 為vi 無vô 明minh 。 㲉xác 藏tạng 世thế 間gian 開khai 現hiện 演diễn 說thuyết 。 是thị 故cố 名danh 聖Thánh 諦Đế 。

【# 疏sớ/sơ 】# 從tùng 聖Thánh 諦Đế 者giả 以dĩ 下hạ 第đệ 五ngũ 明minh 諦đế 非phi 其kỳ 分phần/phân 即tức 有hữu 二nhị 第đệ 一nhất 直trực 明minh 非phi 其kỳ 分phân 第đệ 二nhị 明minh 是thị 如Như 來Lai 諦đế 非phi 諦đế 者giả 苦khổ 集tập 非phi 其kỳ 諦đế 亦diệc 非phi 功công 德đức 者giả 謂vị 滅diệt 道đạo 非phi 其kỳ 諦đế 第đệ 二nhị 明minh 是thị 如Như 來Lai 諦đế 可khả 見kiến 諦Đế 是thị 審thẩm 實thật 為vi 義nghĩa 故cố 云vân 是thị 佛Phật 非phi 二Nhị 乘Thừa 分phần/phân 而nhi 無vô 作tác 諦đế 亦diệc 復phục 可khả 然nhiên 但đãn 有hữu 作tác 諦đế 何hà 非phi 其kỳ 分phần/phân 耶da 雖tuy 復phục 作tác 諦đế 亦diệc 不bất 如như 如Như 來Lai 。 深thâm 達đạt 故cố 云vân 非phi 其kỳ 分phần/phân 何hà 者giả 所sở 言ngôn 二Nhị 乘Thừa 觀quán 有hữu 作tác 四Tứ 諦Đế 斷đoạn 三tam 界giới 惑hoặc 亦diệc 是thị 方phương 便tiện 就tựu 實thật 為vi 論luận 觀quán 有hữu 作tác 四Tứ 諦Đế 斷đoạn 三tam 界giới 惑hoặc 正chánh 在tại 七thất 地địa 上thượng 。

【# 鈔sao 】# 苦khổ 集tập 非phi 其kỳ 諦đế 等đẳng 者giả 二nhị 種chủng 苦khổ 集tập 二Nhị 乘Thừa 不bất 能năng 。 審thẩm 實thật 故cố 但đãn 非phi 其kỳ 諦Đế 道Đạo 滅diệt 亦diệc 然nhiên 二Nhị 乘Thừa 雖tuy 復phục 得đắc 有hữu 作tác 諦đế 不bất 如như 如Như 來Lai 。 深thâm 達đạt 二nhị 種chủng 苦khổ 集tập 即tức 如Như 來Lai 藏tạng 。 故cố 下hạ 文văn 云vân 顛điên 倒đảo 即tức 真chân 實thật 也dã 。

經kinh 為vi 無vô 明minh 㲉xác 藏tạng 等đẳng 者giả 無vô 名danh 云vân 世thế 間gian 者giả 眾chúng 生sanh 世thế 間gian 。 無vô 明minh 㲉xác 藏tạng 者giả 心tâm 之chi 所sở 窟quật 宅trạch 也dã 彼bỉ 眾chúng 生sanh 者giả 。 既ký 以dĩ 無vô 明minh 為vi 心tâm 窟quật 處xứ 昏hôn 闇ám 而nhi 莫mạc 曉hiểu 安an 寢tẩm 永vĩnh 夜dạ 反phản 流lưu 靡mĩ 津tân 自tự 非phi 大đại 聖thánh 垂thùy 靈linh 益ích 何hà 以dĩ 自tự 覺giác 導đạo 群quần 迷mê 於ư 矇# 俗tục 開khai 神thần 功công 以dĩ 坦thản 路lộ 曜diệu 慧tuệ 光quang 以dĩ 朗lãng 燭chúc 者giả 熟thục 能năng 興hưng 於ư 此thử 也dã 殻# 㲉xác (# 上thượng 苦khổ 角giác 切thiết 下hạ 苦khổ 侯hầu 切thiết )# 卵noãn 㲉xác 也dã 鳥điểu 子tử 在tại 卵noãn 須tu 母mẫu 曰viết 㲉xác 見kiến 新tân 加gia 切thiết 韻vận 說thuyết 若nhược 准chuẩn 此thử 義nghĩa 合hợp 用dụng 㲉xác 字tự 以dĩ 含hàm 情tình 識thức 故cố 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 從tùng 聖Thánh 諦Đế 者giả 以dĩ 下hạ 第đệ 二nhị 如Như 來Lai 藏tạng 章chương 為vi 歎thán 八bát 聖Thánh 諦Đế 甚thậm 深thâm 上thượng 直trực 明minh 二nhị 種chủng 聖Thánh 諦Đế 唯duy 是thị 如Như 來Lai 非phi 在tại 二Nhị 乘Thừa 而nhi 未vị 明minh 其kỳ 甚thậm 深thâm 之chi 所sở 以dĩ 是thị 故cố 此thử 舉cử 如Như 來Lai 藏tạng 為vi 歎thán 二nhị 種chủng 聖Thánh 諦Đế 今kim 日nhật 此thử 八bát 諦đế 說thuyết 於ư 如Như 來Lai 。 藏tạng 藏tạng 既ký 甚thậm 深thâm 則tắc 八bát 聖Thánh 諦Đế 豈khởi 得đắc 不bất 深thâm 故cố 云vân 二nhị 種chủng 聖Thánh 諦Đế 唯duy 在tại 如Như 來Lai 非phi 是thị 二Nhị 乘Thừa 。 就tựu 中trung 開khai 為vi 五ngũ 重trọng/trùng 第đệ 一nhất 直trực 舉cử 如Như 來Lai 藏tạng 嘆thán 八bát 聖Thánh 諦Đế 甚thậm 深thâm 第đệ 二nhị 從tùng 若nhược 於ư 無vô 量lượng 。 以dĩ 下hạ 舉cử 如Như 來Lai 藏tạng 與dữ 法Pháp 身thân 勸khuyến 信tín 八bát 聖Thánh 諦Đế 第đệ 三tam 如như 是thị 難nan 知tri 。 難nan 解giải 以dĩ 下hạ 仍nhưng 廣quảng 明minh 八bát 聖Thánh 諦Đế 名danh 體thể 相tướng 第đệ 四tứ 從tùng 如như 是thị 無vô 作tác 。 四tứ 聖Thánh 諦Đế 以dĩ 下hạ 結kết 無vô 作tác 聖Thánh 諦Đế 唯duy 在tại 於ư 佛Phật 第đệ 五ngũ 從tùng 世Thế 尊Tôn 非phi 壞hoại 法pháp 故cố 。 名danh 為vi 苦khổ 滅diệt 。 以dĩ 下hạ 料liệu 簡giản 二nhị 滅Diệt 諦Đế 就tựu 第đệ 一nhất 舉cử 如Như 來Lai 藏tạng 嘆thán 八bát 聖Thánh 諦Đế 甚thậm 深thâm 亦diệc 有hữu 三tam 第đệ 一nhất 直trực 嘆thán 甚thậm 深thâm 。

聖Thánh 諦Đế 者giả 說thuyết 甚thậm 深thâm 義nghĩa 。 微vi 細tế 難nan 知tri 。 非phi 思tư 量lượng 境cảnh 界giới 。 是thị 智trí 者giả 所sở 知tri 。 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 所sở 不bất 能năng 信tín 。

【# 鈔sao 】# 第đệ 二nhị 如Như 來Lai 藏tạng 章chương 。

經kinh 微vi 細tế 難nan 知tri 。 等đẳng 者giả 無vô 名danh 云vân 虗hư 而nhi 非phi 無vô 曰viết 微vi 實thật 而nhi 非phi 有hữu 曰viết 細tế 淵uyên 不bất 可khả 測trắc 曰viết 甚thậm 深thâm 唯duy 得đắc 菩Bồ 提Đề 智trí 。 者giả 乃nãi 能năng 知tri 之chi 。 智trí 者giả 所sở 知tri 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 第đệ 二nhị 從tùng 何hà 以dĩ 故cố 下hạ 釋thích 嘆thán 。

何hà 以dĩ 故cố 此thử 說thuyết 甚thậm 深thâm 。 如Như 來Lai 之chi 藏tạng 。 如Như 來Lai 藏tạng 者giả 。 是thị 如Như 來Lai 境cảnh 界giới 。 非phi 一nhất 切thiết 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 所sở 知tri 。

【# 疏sớ/sơ 】# 此thử 說thuyết 甚thậm 深thâm 。 如Như 來Lai 之chi 藏tạng 。 者giả 言ngôn 於ư 八bát 諦đế 說thuyết 如Như 來Lai 藏tạng 也dã 。

第đệ 三tam 從tùng 如Như 來Lai 藏tạng 處xứ 。 以dĩ 下hạ 結kết 嘆thán 。

如Như 來Lai 藏tạng 處xứ 。 說thuyết 聖Thánh 諦Đế 義nghĩa 。 如Như 來Lai 藏tạng 處xứ 。 甚thậm 深thâm 故cố 說thuyết 聖Thánh 諦Đế 亦diệc 甚thậm 深thâm 。 微vi 細tế 難nan 知tri 。 非phi 思tư 量lượng 境cảnh 界giới 。 是thị 智trí 者giả 所sở 知tri 。 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 所sở 不bất 能năng 信tín 。

【# 疏sớ/sơ 】# 說thuyết 聖Thánh 諦Đế 義nghĩa 。 者giả 明minh 此thử 八bát 諦đế 依y 如Như 來Lai 藏tạng 。 而nhi 說thuyết 也dã 如Như 來Lai 藏tạng 處xứ 。 甚thậm 深thâm 故cố 說thuyết 聖Thánh 諦Đế 亦diệc 甚thậm 深thâm 。 者giả 無vô 作tác 滅Diệt 諦Đế 即tức 如Như 來Lai 藏tạng 。 所sở 以dĩ 甚thậm 深thâm 兩lưỡng 苦khổ 兩lưỡng 集tập 能năng 隱ẩn 此thử 藏tạng 二nhị 道đạo 一nhất 滅diệt 能năng 顯hiển 此thử 藏tạng 則tắc 其kỳ 隱ẩn 顯hiển 之chi 所sở 以dĩ 難nạn/nan 明minh 故cố 亦diệc 皆giai 甚thậm 深thâm 。

【# 疏sớ/sơ 】# 從tùng 若nhược 於ư 無vô 量lượng 。 以dĩ 下hạ 第đệ 二nhị 舉cử 如Như 來Lai 藏tạng 及cập 法Pháp 身thân 勸khuyến 信tín 八bát 諦đế 物vật 聞văn 聖Thánh 諦Đế 甚thậm 深thâm 唯duy 佛Phật 境cảnh 界giới 便tiện 謂vị 然nhiên 則tắc 若nhược 非phi 如Như 來Lai 。 都đô 無vô 應ưng 信tín 當đương 復phục 為vi 誰thùy 而nhi 說thuyết 此thử 諦đế 耶da 所sở 以dĩ 舉cử 此thử 如Như 來Lai 藏tạng 。 及cập 法Pháp 身thân 勸khuyến 信tín 曰viết 無vô 作tác 滅Diệt 諦Đế 即tức 如Như 來Lai 藏tạng 。 此thử 藏tạng 顯hiển 為vi 法Pháp 身thân 若nhược 能năng 信tín 此thử 如Như 來Lai 。 藏tạng 及cập 法Pháp 身thân 即tức 能năng 信tín 此thử 八bát 諦đế 所sở 以dĩ 勸khuyến 信tín 之chi 也dã 且thả 聞văn 如Như 來Lai 藏tạng 。 既ký 是thị 甚thậm 深thâm 非phi 識thức 所sở 量lượng 即tức 謂vị 此thử 如Như 來Lai 藏tạng 。 已dĩ 超siêu 惑hoặc 累lũy/lụy/luy 獨độc 自tự 清thanh 淨tịnh 故cố 知tri 非phi 識thức 境cảnh 界giới 所sở 以dĩ 亦diệc 明minh 此thử 如Như 來Lai 藏tạng 。 隱ẩn 在tại 煩phiền 惱não 之chi 中trung 。 非phi 出xuất 惑hoặc 累lũy/lụy/luy 若nhược 能năng 無vô 疑nghi 於ư 隱ẩn 義nghĩa 者giả 亦diệc 能năng 無vô 疑nghi 於ư 顯hiển 法Pháp 身thân 若nhược 能năng 信tín 此thử 隱ẩn 顯hiển 之chi 義nghĩa 即tức 能năng 信tín 八bát 諦đế 昔tích 日nhật 不bất 明minh 理lý 在tại 惑hoặc 中trung 又hựu 二nhị 聖Thánh 諦Đế 中trung 唯duy 明minh 一nhất 種chủng 聖Thánh 諦Đế 皆giai 是thị 方phương 便tiện 之chi 說thuyết 也dã 就tựu 中trung 亦diệc 有hữu 二nhị 第đệ 一nhất 明minh 信tín 藏tạng 即tức 信tín 法Pháp 身thân 。

若nhược 於ư 無vô 量lượng 煩phiền 惱não 藏tạng 。 所sở 纏triền 如Như 來Lai 藏tạng 。 不bất 疑nghi 惑hoặc 者giả 。 於ư 出xuất 無vô 量lượng 煩phiền 惱não 藏tạng 。 法Pháp 身thân 亦diệc 無vô 疑nghi 惑hoặc 。

【# 疏sớ/sơ 】# 第đệ 二nhị 從tùng 於ư 說thuyết 如Như 來Lai 藏tạng 。 以dĩ 下hạ 正chánh 明minh 能năng 信tín 如Như 來Lai 。 藏tạng 及cập 法Pháp 身thân 即tức 應ưng 信tín 八bát 諦đế 。

於ư 說thuyết 如Như 來Lai 藏tạng 。 如Như 來Lai 法Pháp 身thân 。 不bất 思tư 議nghị 佛Phật 境cảnh 界giới 。 及cập 方phương 便tiện 說thuyết 。 心tâm 得đắc 決quyết 定định 者giả 。 此thử 則tắc 信tín 解giải 。 說thuyết 二nhị 聖Thánh 諦Đế 義nghĩa 。

【# 疏sớ/sơ 】# 藏tạng 即tức 既ký 是thị 隱ẩn 但đãn 就tựu 藏tạng 可khả 難nạn/nan 所sở 以dĩ 傳truyền 取thủ 顯hiển 時thời 法Pháp 身thân 為vi 勸khuyến 也dã 。

【# 鈔sao 】# 經kinh 若nhược 於ư 無vô 量lượng 煩phiền 惱não 藏tạng 。 所sở 纏triền 者giả 無vô 名danh 云vân 然nhiên 人nhân 懷hoài 勝thắng 求cầu 但đãn 心tâm 昧muội 故cố 不bất 了liễu 雖tuy 未vị 能năng 了liễu 可khả 審thẩm 其kỳ 不bất 無vô 始thỉ 既ký 不bất 無vô 則tắc 終chung 必tất 定định 有hữu 故cố 言ngôn 若nhược 於ư 無vô 量lượng 。 煩phiền 惱não 所sở 纏triền 。 不bất 疑nghi 惑hoặc 者giả 。 則tắc 於ư 出xuất 無vô 量lượng 煩phiền 惱não 藏tạng 。 法Pháp 身thân 亦diệc 無vô 疑nghi 惑hoặc 。 也dã 此thử 則tắc 信tín 解giải 。 說thuyết 無vô 作tác 聖Thánh 諦Đế 是thị 真chân 實thật 解giải 說thuyết 作tác 聖Thánh 諦Đế 為vi 方phương 便tiện 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 從tùng 如như 是thị 難nan 知tri 。 以dĩ 下hạ 第đệ 三tam 出xuất 八bát 諦đế 名danh 體thể 相tướng 上thượng 來lai 直trực 稱xưng 二nhị 種chủng 聖Thánh 諦Đế 但đãn 未vị 顯hiển 其kỳ 名danh 體thể 相tướng 故cố 此thử 故cố 廣quảng 明minh 之chi 就tựu 中trung 亦diệc 分phân 為vi 八bát 第đệ 一nhất 總tổng 唱xướng 二nhị 種chủng 聖Thánh 諦Đế 。

如như 是thị 難nan 知tri 。 難nan 解giải 者giả 謂vị 說thuyết 二nhị 聖Thánh 諦Đế 義nghĩa 。

【# 鈔sao 】# 經kinh 如như 是thị 難nan 知tri 。 難nan 解giải 者giả 等đẳng 者giả 無vô 名danh 云vân 如như 是thị 難nan 知tri 。 難nan 解giải 者giả 此thử 統thống 舉cử 始thỉ 終chung 也dã 初sơ 說thuyết 作tác 諦đế 名danh 為vi 究cứu 竟cánh 後hậu 說thuyết 無vô 作tác 亦diệc 名danh 究cứu 竟cánh 名danh 同đồng 而nhi 實thật 異dị 誰thùy 能năng 知tri 之chi 意ý 遠viễn 而nhi 言ngôn 近cận 孰thục 能năng 解giải 之chi 能năng 知tri 解giải 者giả 要yếu 當đương 推thôi 近cận 以dĩ 及cập 遠viễn 觀quán 果quả 以dĩ 尋tầm 因nhân 故cố 上thượng 言ngôn 若nhược 能năng 了liễu 所sở 纏triền 云vân 佛Phật 性tánh 者giả 則tắc 已dĩ 出xuất 之chi 法Pháp 身thân 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 第đệ 二nhị 從tùng 何hà 等đẳng 為vi 說thuyết 。 二nhị 聖Thánh 諦Đế 以dĩ 下hạ 列liệt 二nhị 聖Thánh 諦Đế 名danh 。

何hà 等đẳng 為vi 說thuyết 。 二nhị 聖Thánh 諦Đế 義nghĩa 。 謂vị 說thuyết 作tác 聖Thánh 諦Đế 義nghĩa 。 說thuyết 無vô 作tác 聖Thánh 諦Đế 義nghĩa 。

【# 鈔sao 】# 第đệ 二nhị 列liệt 聖Thánh 諦Đế 名danh 者giả 無vô 名danh 云vân 何hà 等đẳng 等đẳng 者giả 將tương 顯hiển 名danh 以dĩ 辨biện 實thật 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 第đệ 三tam 釋thích 會hội 有hữu 作tác 有hữu 量lượng 。

說thuyết 作tác 聖Thánh 諦Đế 義nghĩa 者giả 。 是thị 說thuyết 有hữu 量lượng 四Tứ 聖Thánh 諦Đế 義nghĩa 。

【# 疏sớ/sơ 】# 說thuyết 作tác 聖Thánh 諦Đế 義nghĩa 者giả 。 是thị 說thuyết 有hữu 量lượng 四Tứ 聖Thánh 諦Đế 。 此thử 二nhị 句cú 是thị 。

第đệ 四tứ 從tùng 何hà 以dĩ 故cố 以dĩ 下hạ 釋thích 所sở 以dĩ 名danh 有hữu 作tác 有hữu 量lượng 。

何hà 以dĩ 故cố 非phi 。 因nhân 他tha 能năng 知tri 一nhất 切thiết 。 苦khổ 斷đoạn 一nhất 切thiết 集tập 。 證chứng 一nhất 切thiết 滅diệt 。 修tu 一nhất 切thiết 道Đạo 。

【# 疏sớ/sơ 】# 前tiền 三tam 重trọng/trùng 可khả 見kiến 第đệ 四tứ 釋thích 名danh 疑nghi 云vân 何hà 以dĩ 名danh 有hữu 作tác 有hữu 量lượng 耶da 釋thích 曰viết 非phi 因nhân 他tha 能năng 。 知tri 一nhất 切thiết 苦khổ 。 者giả 因nhân 他tha 謂vị 二Nhị 乘Thừa 七thất 地địa 言ngôn 非phi 此thử 因nhân 他tha 人nhân 能năng 知tri 三tam 界giới 內nội 外ngoại 一nhất 切thiết 。 苦Khổ 集Tập 滅Diệt 道Đạo 。 也dã 故cố 名danh 其kỳ 人nhân 有hữu 作tác 有hữu 量lượng 所sở 以dĩ 其kỳ 所sở 照chiếu 諦đế 亦diệc 名danh 有hữu 作tác 有hữu 量lượng 也dã 。

【# 鈔sao 】# 非phi 因nhân 他tha 能năng 。 知tri 一nhất 切thiết 苦khổ 。 等đẳng 者giả 七thất 地địa 二Nhị 乘Thừa 必tất 因nhân 他tha 教giáo 因nhân 他tha 教giáo 者giả 但đãn 知tri 有hữu 作tác 有hữu 量lượng 不bất 知tri 無vô 作tác 無vô 量lượng 故cố 云vân 非phi 此thử 因nhân 他tha 人nhân 能năng 知tri 一nhất 切thiết 。 苦khổ 等đẳng 一nhất 切thiết 等đẳng 即tức 是thị 無vô 作tác 。 無vô 量lượng 也dã 故cố 名danh 此thử 因nhân 他tha 能năng 知tri 之chi 人nhân 名danh 為vi 有hữu 作tác 有hữu 量lượng 也dã 人nhân 既ký 名danh 為vi 有hữu 作tác 以dĩ 人nhân 名danh 法pháp 則tắc 其kỳ 所sở 照chiếu 諦đế 亦diệc 名danh 有hữu 作tác 等đẳng 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 第đệ 五ngũ 從tùng 是thị 故cố 世Thế 尊Tôn 。 以dĩ 下hạ 舉cử 二nhị 種chủng 生sanh 死tử 及cập 二nhị 種chủng 涅Niết 槃Bàn 釋thích 有hữu 二nhị 種chủng 聖Thánh 諦Đế 。

是thị 故cố 世Thế 尊Tôn 。 有hữu 有hữu 為vi 生sanh 死tử 。 無vô 為vi 生sanh 死tử 。 涅Niết 槃Bàn 亦diệc 如như 是thị 。 有hữu 餘dư 及cập 無vô 餘dư 。

【# 疏sớ/sơ 】# 第đệ 五ngũ 舉cử 二nhị 種chủng 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 。 為vi 釋thích 是thị 故cố 世Thế 尊Tôn 。 有hữu 為vi 生sanh 死tử 。 無vô 為vi 生sanh 死tử 。 者giả 境cảnh 既ký 從tùng 人nhân 必tất 有hữu 有hữu 作tác 無vô 作tác 。 之chi 別biệt 故cố 生sanh 死tử 亦diệc 從tùng 人nhân 則tắc 有hữu 有hữu 為vi 生sanh 死tử 。 無vô 為vi 生sanh 死tử 。 也dã 二Nhị 乘Thừa 七thất 地địa 名danh 有hữu 為vi 人nhân 分phân 段đoạn 生sanh 死tử 是thị 有hữu 為vi 人nhân 所sở 知tri 八bát 地địa 以dĩ 上thượng 名danh 無vô 為vi 人nhân 變biến 易dị 生sanh 死tử 是thị 無vô 為vi 人nhân 所sở 照chiếu 故cố 云vân 有hữu 為vi 生sanh 死tử 。 無vô 為vi 生sanh 死tử 。 也dã 有hữu 為vi 生sanh 死tử 。 即tức 是thị 有hữu 量lượng 苦khổ 集tập 無vô 為vi 生sanh 死tử 。 即tức 是thị 無vô 量lượng 。 苦khổ 集tập 八bát 地địa 以dĩ 上thượng 亦diệc 能năng 照chiếu 分phân 段đoạn 生sanh 死tử 但đãn 就tựu 七thất 地địa 未vị 照chiếu 變biến 易dị 生sanh 死tử 故cố 因nhân 為vi 別biệt 也dã 涅Niết 槃Bàn 亦diệc 如như 是thị 。 有hữu 餘dư 及cập 無vô 餘dư 。 者giả 境cảnh 與dữ 生sanh 死tử 皆giai 從tùng 人nhân 得đắc 名danh 故cố 涅Niết 槃Bàn 亦diệc 從tùng 所sở 證chứng 人nhân 即tức 有hữu 有hữu 餘dư 無vô 餘dư 二nhị 種chủng 也dã 二Nhị 乘Thừa 七thất 地địa 名danh 有hữu 餘dư 人nhân 有hữu 餘dư 人nhân 所sở 證chứng 名danh 有Hữu 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 如Như 來Lai 名danh 無vô 餘dư 人nhân 無vô 餘dư 人nhân 所sở 證chứng 名danh 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 有Hữu 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 即tức 兼kiêm 有hữu 量lượng 滅diệt 道đạo 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 兼kiêm 無vô 量lượng 滅diệt 道đạo 。

【# 鈔sao 】# 八bát 地địa 已dĩ 上thượng 亦diệc 能năng 照chiếu 分phân 段đoạn 生sanh 死tử 等đẳng 者giả 七thất 地địa 未vị 照chiếu 變biến 易dị 名danh 有hữu 為vi 人nhân 八bát 地địa 已dĩ 上thượng 能năng 照chiếu 變biến 易dị 名danh 無vô 為vi 人nhân 此thử 顯hiển 別biệt 故cố 也dã 其kỳ 實thật 八bát 地địa 雙song 照chiếu 二nhị 死tử 。

【# 疏sớ/sơ 】# 第đệ 六lục 從tùng 說thuyết 無vô 作tác 聖Thánh 諦Đế 義nghĩa 者giả 。 以dĩ 下hạ 釋thích 無vô 作tác 無vô 量lượng 。

說thuyết 無vô 作tác 聖Thánh 諦Đế 義nghĩa 者giả 。 說thuyết 無vô 量lượng 四Tứ 聖Thánh 諦Đế 義nghĩa 。

【# 疏sớ/sơ 】# 說thuyết 無vô 作tác 聖Thánh 諦Đế 義nghĩa 者giả 。 是thị 說thuyết 無vô 量lượng 四Tứ 聖Thánh 諦Đế 義nghĩa 。 者giả 第đệ 六lục 釋thích 會hội 無vô 作tác 無vô 量lượng 。

第đệ 七thất 從tùng 何hà 以dĩ 故cố 以dĩ 下hạ 釋thích 所sở 以dĩ 名danh 無vô 作tác 無vô 量lượng 。

何hà 以dĩ 故cố 能năng 以dĩ 自tự 力lực 知tri 。 一nhất 切thiết 受thọ 苦khổ 。 斷đoạn 一nhất 切thiết 受thọ 。 集tập 證chứng 一nhất 切thiết 受thọ 。 滅diệt 修tu 一nhất 切thiết 受thọ 滅diệt 道đạo 。

【# 疏sớ/sơ 】# 從tùng 何hà 以dĩ 故cố 以dĩ 下hạ 釋thích 所sở 以dĩ 名danh 無vô 作tác 無vô 量lượng 疑nghi 云vân 何hà 以dĩ 名danh 無vô 作tác 無vô 量lượng 耶da 能năng 以dĩ 自tự 力lực 知tri 。 一nhất 切thiết 者giả 明minh 八bát 地địa 以dĩ 上thượng 入nhập 法Pháp 流lưu 水thủy 。 念niệm 念niệm 自tự 知tri 也dã 亦diệc 從tùng 人nhân 得đắc 名danh 故cố 云vân 無vô 作tác 無vô 量lượng 也dã 但đãn 滅Diệt 諦Đế 那na 得đắc 自tự 知tri 者giả 是thị 謂vị 仰ngưỡng 信tín 非phi 言ngôn 現hiện 知tri 也dã 。

【# 鈔sao 】# 能năng 以dĩ 自tự 力lực 知tri 。 一nhất 切thiết 受thọ 等đẳng 者giả 無vô 名danh 云vân 智trí 由do 內nội 發phát 以dĩ 窮cùng 緣duyên 盡tận 照chiếu 者giả 名danh 為vi 自tự 力lực 也dã 自tự 力lực 生sanh 智trí 乃nãi 得đắc 無vô 量lượng 是thị 故cố 如Như 來Lai 。 以dĩ 無vô 量lượng 之chi 妙diệu 智trí 照chiếu 彼bỉ 無vô 作tác 真Chân 諦Đế 則tắc 諦đế 無vô 不bất 盡tận 智trí 無vô 不bất 周chu 也dã 受thọ 者giả 猶do 受thọ 陰ấm 之chi 流lưu 也dã 凡phàm 有hữu 智trí 以dĩ 接tiếp 痛thống 癢dạng 者giả 皆giai 名danh 之chi 為vi 受thọ 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 第đệ 八bát 從tùng 如như 是thị 以dĩ 下hạ 總tổng 結kết 二nhị 種chủng 聖Thánh 諦Đế 。

如như 是thị 八Bát 聖Thánh 諦Đế 。 如Như 來Lai 說thuyết 四Tứ 聖Thánh 諦Đế 。

【# 疏sớ/sơ 】# 從tùng 如như 是thị 以dĩ 下hạ 第đệ 八bát 總tổng 結kết 如như 是thị 八bát 諦đế 如Như 來Lai 說thuyết 四Tứ 諦Đế 者giả 八bát 諦đế 之chi 中trung 昔tích 日nhật 如Như 來Lai 為vi 二Nhị 乘Thừa 七thất 地địa 但đãn 說thuyết 有hữu 作tác 四Tứ 諦Đế 又hựu 云vân 三tam 界giới 內nội 外ngoại 雖tuy 有hữu 八bát 諦đế 如Như 來Lai 合hợp 為vi 四Tứ 諦Đế 也dã 。

【# 鈔sao 】# 如Như 來Lai 合hợp 為vi 四Tứ 諦Đế 也dã 者giả 無vô 名danh 云vân 分phân 別biệt 作tác 及cập 無vô 作tác 故cố 為vi 八bát 考khảo 名danh 以dĩ 定định 實thật 其kỳ 唯duy 苦Khổ 集Tập 滅Diệt 道Đạo 故cố 四tứ 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 夫phu 今kim 此thử 二nhị 種chủng 聖Thánh 諦Đế 合hợp 有hữu 十thập 名danh 三tam 界giới 內nội 諦đế 有hữu 作tác 有hữu 量lượng 有hữu 邊biên 有hữu 為vi 有hữu 餘dư 三tam 界giới 外ngoại 諦đế 無vô 作tác 無vô 量lượng 無vô 邊biên 。 無vô 為vi 無vô 餘dư 。

【# 鈔sao 】# 今kim 此thử 二nhị 種chủng 聖Thánh 諦Đế 合hợp 有hữu 十thập 名danh 者giả 皆giai 是thị 此thử 經Kinh 。 文văn 有hữu 之chi 細tế 尋tầm 可khả 見kiến 。

【# 疏sớ/sơ 】# 凡phàm 此thử 十thập 名danh 亦diệc 可khả 當đương 體thể 為vi 稱xưng 而nhi 今kim 此thử 中trung 只chỉ 從tùng 人nhân 為vi 稱xưng 也dã 二Nhị 乘Thừa 七thất 地địa 稱xưng 之chi 五ngũ 有hữu 八bát 地địa 以dĩ 上thượng 皆giai 名danh 五ngũ 無vô 而nhi 二Nhị 乘Thừa 七thất 地địa 稱xưng 五ngũ 有hữu 者giả 皆giai 因nhân 未vị 竟cánh 三tam 界giới 外ngoại 事sự 更cánh 有hữu 應ưng 作tác 為vi 稱xưng 也dã 八bát 地địa 以dĩ 上thượng 稱xưng 五ngũ 無vô 者giả 亦diệc 皆giai 因nhân 修tu 習tập 已dĩ 極cực 更cánh 無vô 新tân 造tạo 為vi 稱xưng 則tắc 可khả 推thôi 也dã 八bát 地địa 以dĩ 上thượng 亦diệc 皆giai 照chiếu 三tam 界giới 內nội 事sự 但đãn 就tựu 七thất 地địa 不bất 照chiếu 三tam 界giới 外ngoại 事sự 為vi 別biệt 也dã 當đương 體thể 稱xưng 者giả 三tam 界giới 內nội 集tập 道đạo 二nhị 諦đế 自tự 為vi 因nhân 感cảm 苦khổ 滅diệt 二nhị 諦đế 苦khổ 滅diệt 二nhị 諦đế 從tùng 作tác 因nhân 生sanh 故cố 名danh 有hữu 作tác 。

【# 鈔sao 】# 集tập 道đạo 二nhị 諦đế 自tự 為vi 因nhân 者giả 集tập 因nhân 苦khổ 果quả 道đạo 因nhân 滅diệt 果quả 集tập 則tắc 根căn 塵trần 相tương 對đối 生sanh 於ư 愛ái 見kiến 苦khổ 則tắc 無vô 明minh 行hành 業nghiệp 父phụ 母mẫu 等đẳng 緣duyên 生sanh 於ư 識thức 等đẳng 故cố 知tri 二nhị 諦đế 皆giai 從tùng 作tác 因nhân 生sanh 。

【# 疏sớ/sơ 】# 且thả 此thử 四Tứ 諦Đế 亦diệc 未vị 窮cùng 其kỳ 源nguyên 故cố 名danh 有hữu 餘dư 有hữu 邊biên 有hữu 量lượng 。 苦khổ 集tập 道đạo 三tam 諦đế 當đương 體thể 自tự 生sanh 滅diệt 故cố 名danh 有hữu 為vi 一nhất 滅Diệt 諦Đế 從tùng 有hữu 為vi 因nhân 得đắc 故cố 亦diệc 從tùng 因nhân 為vi 稱xưng 三tam 界giới 外ngoại 諦đế 集tập 道đạo 二nhị 諦đế 雖tuy 有hữu 作tác 義nghĩa 但đãn 作tác 用dụng 微vi 不bất 如như 界giới 內nội 之chi 現hiện 故cố 受thọ 無vô 作tác 名danh 何hà 則tắc 前tiền 念niệm 為vi 因nhân 後hậu 念niệm 為vi 果quả 念niệm 念niệm 新tân 易dị 難nan 見kiến 作tác 相tương/tướng 苦khổ 滅diệt 二nhị 諦đế 亦diệc 從tùng 無vô 作tác 因nhân 為vi 得đắc 故cố 亦diệc 得đắc 無vô 作tác 本bổn 義nghĩa 云vân 苦khổ 滅diệt 二nhị 諦đế 當đương 體thể 不bất 能năng 作tác 果quả 故cố 名danh 無vô 作tác 然nhiên 則tắc 三tam 界giới 內nội 苦khổ 滅diệt 二nhị 諦đế 亦diệc 應ưng 無vô 作tác 故cố 不bất 須tu 也dã 四Tứ 諦Đế 理lý 盡tận 且thả 窮cùng 其kỳ 原nguyên 故cố 言ngôn 無vô 量lượng 無vô 餘dư 無vô 邊biên 一nhất 滅Diệt 諦Đế 體thể 非phi 生sanh 滅diệt 故cố 言ngôn 無vô 為vi 三tam 諦đế 皆giai 從tùng 滅Diệt 諦Đế 為vi 稱xưng 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 從tùng 如như 是thị 無vô 作tác 。 四tứ 聖Thánh 諦Đế 以dĩ 下hạ 章chương 中trung 第đệ 四tứ 結kết 八bát 聖Thánh 諦Đế 唯duy 佛Phật 究cứu 竟cánh 八bát 諦đế 名danh 體thể 既ký 竟cánh 宜nghi 明minh 窮cùng 此thử 理lý 者giả 故cố 更cánh 結kết 如Như 來Lai 究cứu 竟cánh 此thử 理lý 也dã 就tựu 中trung 即tức 有hữu 四tứ 第đệ 一nhất 明minh 唯duy 佛Phật 究cứu 竟cánh 。

如như 是thị 無vô 作tác 。 四Tứ 聖Thánh 諦Đế 義nghĩa 。 唯duy 如Như 來Lai 應ưng 等Đẳng 正Chánh 覺Giác 事sự 究cứu 竟cánh 。

【# 疏sớ/sơ 】# 第đệ 二nhị 從tùng 非phi 阿A 羅La 漢Hán 。 以dĩ 下hạ 明minh 非phi 二Nhị 乘Thừa 究cứu 竟cánh 。

非phi 阿A 羅La 漢Hán 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 事sự 究cứu 竟cánh 。

【# 疏sớ/sơ 】# 第đệ 三tam 從tùng 何hà 以dĩ 故cố 以dĩ 下hạ 釋thích 二Nhị 乘Thừa 非phi 究cứu 竟cánh 。

何hà 以dĩ 故cố 非phi 。 下hạ 中trung 上thượng 法pháp 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。

【# 疏sớ/sơ 】# 非phi 下hạ 中trung 上thượng 。 者giả 下hạ 謂vị 聲Thanh 聞Văn 中trung 謂vị 緣Duyên 覺Giác 上thượng 謂vị 七thất 地địa 明minh 非phi 此thử 三tam 種chủng 人nhân 。 得đắc 究Cứu 竟Cánh 涅Niết 槃Bàn 。 也dã 又hựu 云vân 上thượng 謂vị 佛Phật 非phi 三tam 種chủng 人nhân 皆giai 得đắc 唯duy 佛Phật 一nhất 得đắc 也dã 。

第đệ 四tứ 從tùng 何hà 以dĩ 故cố 以dĩ 下hạ 釋thích 唯duy 佛Phật 究cứu 竟cánh 。

何hà 以dĩ 故cố 如Như 來Lai 。 應ưng 等Đẳng 正Chánh 覺Giác 於ư 無vô 作tác 四Tứ 聖Thánh 諦Đế 。 義nghĩa 事sự 究cứu 竟cánh 。 以dĩ 一nhất 切thiết 如Như 來Lai 。 應ưng 等Đẳng 正Chánh 覺Giác 知tri 一nhất 切thiết 未vị 來lai 苦khổ 。 斷đoạn 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 上thượng 煩phiền 惱não 所sở 。 攝nhiếp 受thọ 一nhất 切thiết 集tập 。 滅diệt 一nhất 切thiết 意ý 生sanh 身thân 陰ấm 。 一nhất 切thiết 苦khổ 滅diệt 作tác 證chứng 。

【# 疏sớ/sơ 】# 第đệ 四tứ 釋thích 佛Phật 究cứu 竟cánh 疑nghi 云vân 何hà 以dĩ 唯duy 佛Phật 究cứu 竟cánh 耶da 知tri 一nhất 切thiết 未vị 來lai 苦khổ 。 者giả 苦khổ 佛Phật 已dĩ 過quá 但đãn 約ước 二Nhị 乘Thừa 未vị 知tri 未vị 來lai 苦khổ 為vi 言ngôn 故cố 云vân 不bất 究cứu 竟cánh 如như 也dã 亦diệc 可khả 知tri 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 未vị 來lai 苦khổ 斷đoạn 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 謂vị 根căn 本bổn 上thượng 煩phiền 惱não 謂vị 枝chi 條điều 集tập 以dĩ 業nghiệp 煩phiền 惱não 為vi 體thể 故cố 云vân 所sở 攝nhiếp 受thọ 集tập 滅diệt 一nhất 切thiết 意ý 生sanh 身thân 陰ấm 一nhất 切thiết 苦khổ 滅diệt 作tác 證chứng 。 者giả 謂vị 滅Diệt 諦Đế 通thông 三tam 界giới 內nội 外ngoại 故cố 言ngôn 一nhất 切thiết 。 但đãn 道đạo 不bất 顯hiển 又hựu 云vân 所sở 攝nhiếp 受thọ 明minh 無vô 漏lậu 業nghiệp 為vi 煩phiền 惱não 所sở 攝nhiếp 受thọ 也dã 一nhất 切thiết 集tập 者giả 總tổng 收thu 前tiền 業nghiệp 煩phiền 惱não 為vi 集tập 滅diệt 一nhất 切thiết 意ý 生sanh 身thân 陰ấm 者giả 謂vị 滅Diệt 諦Đế 一nhất 切thiết 苦khổ 滅diệt 作tác 證chứng 。 者giả 疑nghi 道Đạo 諦Đế 一nhất 云vân 所sở 攝nhiếp 受thọ 謂vị 四tứ 住trụ 地địa 也dã 。

【# 鈔sao 】# 但đãn 約ước 二Nhị 乘Thừa 未vị 知tri 未vị 來lai 苦khổ 等đẳng 者giả 無vô 名danh 云vân 意ý 生sanh 身thân 苦khổ 於ư 二Nhị 乘Thừa 為vì 未vị 來lai 能năng 知tri 此thử 苦khổ 則tắc 無vô 苦khổ 而nhi 不bất 知tri 也dã 滅diệt 意ý 生sanh 身thân 陰ấm 則tắc 無vô 苦khổ 而nhi 不bất 滅diệt 能năng 證chứng 此thử 滅diệt 者giả 則tắc 佛Phật 性tánh 顯hiển 現hiện 名danh 為vi 法Pháp 身thân 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 從tùng 世Thế 尊Tôn 以dĩ 下hạ 章chương 中trung 第đệ 五ngũ 料liệu 簡giản 二nhị 滅diệt 餘dư 六lục 諦đế 雖tuy 有hữu 深thâm 淺thiển 之chi 殊thù 同đồng 是thị 有hữu 法pháp 理lý 自tự 可khả 別biệt 但đãn 二nhị 滅Diệt 諦Đế 難nạn/nan 別biệt 其kỳ 相tương/tướng 所sở 以dĩ 料liệu 簡giản 曰viết 昔tích 滅diệt 是thị 無vô 今kim 滅diệt 妙diệu 有hữu 滅diệt 名danh 雖tuy 同đồng 所sở 指chỉ 各các 異dị 就tựu 中trung 即tức 有hữu 二nhị 第đệ 一nhất 明minh 昔tích 滅diệt 非phi 真chân 。

【# 鈔sao 】# 餘dư 六lục 諦đế 雖tuy 有hữu 淺thiển 深thâm 等đẳng 者giả 苦khổ 則tắc 分phân 段đoạn 變biến 易dị 不bất 同đồng 集tập 則tắc 四tứ 住trụ 無vô 明minh 有hữu 異dị 道đạo 分phân 作tác 與dữ 無vô 作tác 故cố 云vân 淺thiển 深thâm 之chi 殊thù 此thử 六lục 同đồng 是thị 有hữu 法pháp 二nhị 滅Diệt 諦Đế 所sở 滅diệt 不bất 同đồng 同đồng 名danh 為vi 滅diệt 是thị 故cố 須tu 知tri 其kỳ 相tương/tướng 苦khổ 滅diệt 滅diệt 有hữu 還hoàn 無vô 今kim 滅diệt 體thể 含hàm 萬vạn 德đức 故cố 云vân 所sở 指chỉ 各các 異dị 。

世Thế 尊Tôn 非phi 壞hoại 法pháp 故cố 。 名danh 為vi 苦khổ 滅diệt 。

【# 疏sớ/sơ 】# 非phi 壞hoại 法pháp 者giả 謂vị 斷đoạn 煩phiền 惱não 明minh 非phi 以dĩ 煩phiền 惱não 滅diệt 為vi 真chân 滅diệt 。

第đệ 二nhị 從tùng 言ngôn 苦khổ 滅diệt 以dĩ 下hạ 明minh 今kim 滅diệt 是thị 有hữu 。

所sở 言ngôn 苦khổ 滅diệt 者giả 。 名danh 無vô 始thỉ 無vô 作tác 。 無vô 起khởi 無vô 盡tận 。 離ly 盡tận 常thường 住trụ 。 自tự 性tánh 清thanh 淨tịnh 。 離ly 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 藏tạng 。

【# 疏sớ/sơ 】# 名danh 無vô 始thỉ 無vô 作tác 。 無vô 起khởi 者giả 明minh 無vô 生sanh 無vô 盡tận 。 離ly 盡tận 常thường 住trụ 。 者giả 明minh 無vô 滅diệt 此thử 明minh 非phi 三tam 世thế 法pháp 。 自tự 性tánh 清thanh 淨tịnh 。 離ly 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 藏tạng 。 者giả 雖tuy 非phi 壞hoại 滅diệt 自tự 然nhiên 離ly 於ư 煩phiền 惱não 明minh 此thử 無vô 始thỉ 有hữu 二nhị 種chủng 解giải 一nhất 云vân 此thử 滅Diệt 諦Đế 是thị 本bổn 有hữu 故cố 言ngôn 無vô 始thỉ 二nhị 云vân 就tựu 果quả 論luận 果quả 非phi 三tam 世thế 法pháp 。 故cố 云vân 無vô 始thỉ 。

【# 鈔sao 】# 無vô 始thỉ 無vô 作tác 等đẳng 者giả 無vô 名danh 云vân 生sanh 必tất 有hữu 始thỉ 始thỉ 則tắc 有hữu 作tác 作tác 故cố 起khởi 也dã 今kim 無vô 此thử 三tam 當đương 知tri 無vô 生sanh 夫phu 有hữu 盡tận 是thị 盡tận 不bất 作tác 故cố 滅diệt 此thử 三tam 句cú 明minh 無vô 滅diệt 也dã 法pháp 性tánh 如như 此thử 則tắc 無vô 生sanh 滅diệt 。 者giả 乃nãi 名danh 真chân 寂tịch 滅diệt 也dã 以dĩ 此thử 為vi 滅diệt 何hà 壞hoại 法pháp 之chi 有hữu 此thử 明minh 法pháp 滅diệt 者giả 既ký 得đắc 能năng 空không 故cố 稱xưng 滅diệt 復phục 辦biện 心tâm 淨tịnh 故cố 為vi 滅diệt 夫phu 心tâm 之chi 垢cấu 也dã 由do 乎hồ 失thất 理lý 反phản 其kỳ 流lưu 也dã 緣duyên 於ư 悟ngộ 宗tông 是thị 以dĩ 若nhược 能năng 審thẩm 法pháp 性tánh 自tự 滅diệt 以dĩ 為vi 滅Diệt 諦Đế 者giả 則tắc 自tự 性tánh 清thanh 淨tịnh 心tâm 。 得đắc 離ly 煩phiền 惱não 。 也dã 離ly 煩phiền 惱não 者giả 。 亦diệc 名danh 為vi 滅diệt 但đãn 非phi 法pháp 之chi 滅diệt 耳nhĩ 法Pháp 身thân 非phi 三tam 世thế 攝nhiếp 猶do 如như 虗hư 空không 亦diệc 非phi 三tam 世thế 此thử 義nghĩa 廣quảng 在tại 涅Niết 槃Bàn 經kinh 。

【# 疏sớ/sơ 】# 從tùng 世Thế 尊Tôn 過quá 於ư 恆Hằng 沙sa 以dĩ 下hạ 章chương 中trung 第đệ 三tam 名danh 法Pháp 身thân 章chương 此thử 章chương 來lai 意ý 者giả 物vật 聞văn 上thượng 第đệ 二nhị 如Như 來Lai 藏tạng 章chương 勸khuyến 信tín 八bát 聖Thánh 諦Đế 云vân 若nhược 能năng 信tín 如Như 來Lai 。 藏tạng 即tức 能năng 信tín 法Pháp 身thân 信tín 此thử 二nhị 者giả 亦diệc 能năng 信tín 八bát 聖Thánh 諦Đế 更cánh 謂vị 此thử 如Như 來Lai 藏tạng 。 與dữ 法Pháp 身thân 必tất 是thị 異dị 體thể 故cố 云vân 信tín 藏tạng 即tức 能năng 信tín 法Pháp 身thân 若nhược 是thị 一nhất 體thể 豈khởi 復phục 重trùng 舉cử 所sở 以dĩ 今kim 明minh 隱ẩn 為vi 如Như 來Lai 藏tạng 顯hiển 為vi 法Pháp 身thân 隱ẩn 顯hiển 雖tuy 殊thù 即tức 是thị 一nhất 體thể 更cánh 無vô 異dị 體thể 也dã 就tựu 中trung 又hựu 分phân 為vi 三tam 第đệ 一nhất 明minh 如Như 來Lai 藏tạng 與dữ 法Pháp 身thân 即tức 是thị 一nhất 體thể 。

世Thế 尊Tôn 過quá 於ư 恆Hằng 沙sa 不bất 離ly 不bất 脫thoát 不bất 異dị 。 不bất 思tư 議nghị 佛Phật 法Pháp 。 成thành 就tựu 說thuyết 如Như 來Lai 法Pháp 身thân 。 世Thế 尊Tôn 如như 是thị 。 如Như 來Lai 法Pháp 身thân 。 不bất 離ly 煩phiền 惱não 藏tạng 。 名danh 如Như 來Lai 藏tạng 。

【# 疏sớ/sơ 】# 過quá 於ư 恆Hằng 沙sa 不bất 離ly 不bất 脫thoát 不bất 異dị 。 不bất 思tư 議nghị 佛Phật 法Pháp 。 成thành 就tựu 說thuyết 如Như 來Lai 法Pháp 身thân 。 者giả 舉cử 如Như 來Lai 藏tạng 即tức 法Pháp 身thân 過quá 於ư 恆Hằng 沙sa 者giả 明minh 煩phiền 惱não 過quá 恆Hằng 沙sa 也dã 如như 是thị 如Như 來Lai 法Pháp 身thân 。 不bất 離ly 煩phiền 惱não 名danh 如Như 來Lai 藏tạng 。 者giả 舉cử 法Pháp 身thân 即tức 如Như 來Lai 藏tạng 。

【# 鈔sao 】# 第đệ 三tam 法Pháp 身thân 章chương 。

第đệ 一nhất 明minh 如Như 來Lai 藏tạng 與dữ 法Pháp 身thân 一nhất 體thể 者giả 無vô 名danh 云vân 法Pháp 身thân 不bất 離ly 煩phiền 惱não 藏tạng 。 則tắc 名danh 如Như 來Lai 。 藏tạng 成thành 就tựu 則tắc 名danh 法Pháp 身thân 故cố 知tri 一nhất 真chân 實thật 理lý 而nhi 始thỉ 終chung 二nhị 名danh 言ngôn 良lương 以dĩ 煩phiền 惱não 為vi 稱xưng 謂vị 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 第đệ 二nhị 舉cử 智trí 證chứng 一nhất 體thể 。

世Thế 尊Tôn 如Như 來Lai 藏tạng 智trí 。 是thị 如Như 來Lai 空không 智trí 。

【# 疏sớ/sơ 】# 如Như 來Lai 藏tạng 智trí 。 是thị 如Như 來Lai 空không 智trí 。 者giả 第đệ 二nhị 舉cử 智trí 證chứng 一nhất 體thể 明minh 智trí 即tức 是thị 一nhất 境cảnh 何hà 有hữu 二nhị 未vị 離ly 煩phiền 惱não 故cố 。 藏tạng 為vi 不bất 空không 已dĩ 離ly 煩phiền 惱não 故cố 。 法Pháp 身thân 為vi 空không 所sở 以dĩ 照chiếu 藏tạng 為vi 如Như 來Lai 藏tạng 智trí 。 照chiếu 法Pháp 身thân 為vi 如Như 來Lai 空không 智trí 照chiếu 藏tạng 照chiếu 法Pháp 身thân 智trí 即tức 終chung 是thị 一nhất 體thể 智trí 智trí 即tức 是thị 一nhất 所sở 照chiếu 之chi 境cảnh 那na 得đắc 異dị 體thể 。

【# 鈔sao 】# 第đệ 二nhị 舉cử 智trí 證chứng 一nhất 體thể 者giả 無vô 名danh 云vân 如Như 來Lai 藏tạng 智trí 。 者giả 言ngôn 其kỳ 始thỉ 也dã 如Như 來Lai 空không 智trí 者giả 謂vị 其kỳ 終chung 也dã 始thỉ 終chung 雖tuy 殊thù 而nhi 智trí 性tánh 不bất 二nhị 。

【# 疏sớ/sơ 】# 第đệ 三Tam 明Minh 如Như 來Lai 藏tạng 非phi 二Nhị 乘Thừa 境cảnh 界giới 也dã 。

世Thế 尊Tôn 如Như 來Lai 藏tạng 者giả 。 一nhất 切thiết 阿A 羅La 漢Hán 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 、 大đại 力lực 菩Bồ 薩Tát 。 本bổn 所sở 不bất 見kiến 。 本bổn 所sở 不bất 得đắc 。

【# 疏sớ/sơ 】# 第đệ 三Tam 明Minh 如Như 來Lai 藏tạng 非phi 二Nhị 乘Thừa 境cảnh 界giới 此thử 明minh 如Như 來Lai 藏tạng 理lý 深thâm 玄huyền 微vi 非phi 二Nhị 乘Thừa 所sở 識thức 也dã 亦diệc 昔tích 日nhật 不bất 為vi 說thuyết 故cố 本bổn 所sở 不bất 見kiến 。 不bất 得đắc 本bổn 義nghĩa 云vân 如Như 來Lai 藏tạng 章chương 法Pháp 身thân 章chương 更cánh 無vô 別biệt 文văn 但đãn 附phụ 明minh 已dĩ 顯hiển 不bất 假giả 別biệt 出xuất 又hựu 云vân 從tùng 過quá 於ư 恆Hằng 沙sa 以dĩ 下hạ 入nhập 第đệ 九cửu 空không 義nghĩa 隱ẩn 覆phú 章chương 此thử 是thị 明minh 境cảnh 之chi 真chân 實thật 而nhi 昔tích 以dĩ 空không 義nghĩa 隱ẩn 覆phú 而nhi 不bất 顯hiển 也dã 。

從tùng 世Thế 尊Tôn 有hữu 二nhị 種chủng 如Như 來Lai 藏tạng 空không 智trí 。 以dĩ 下hạ 總tổng 明minh 境cảnh 中trung 第đệ 四tứ 名danh 空không 義nghĩa 隱ẩn 覆phú 章chương 此thử 章chương 來lai 意ý 者giả 物vật 聞văn 上thượng 第đệ 三tam 法Pháp 身thân 章chương 云vân 隱ẩn 為vi 如Như 來Lai 藏tạng 顯hiển 為vi 法Pháp 身thân 即tức 是thị 一nhất 體thể 又hựu 舉cử 智trí 證chứng 一nhất 體thể 便tiện 生sanh 疑nghi 理lý 既ký 如như 是thị 昔tích 日nhật 何hà 意ý 不bất 說thuyết 。 或hoặc 此thử 智trí 昔tích 未vị 方phương 今kim 乃nãi 得đắc 故cố 爾nhĩ 耶da 故cố 釋thích 曰viết 照chiếu 真chân 實thật 智trí 本bổn 來lai 常thường 有hữu 但đãn 昔tích 日nhật 非phi 其kỳ 時thời 故cố 不bất 說thuyết 以dĩ 苦khổ 空không 無vô 常thường 。 等đẳng 為vi 隱ẩn 覆phú 而nhi 不bất 顯hiển 也dã 就tựu 中trung 有hữu 二nhị 第đệ 一nhất 正chánh 明minh 智trí 則tắc 本bổn 來lai 常thường 有hữu 第đệ 二nhị 從tùng 此thử 二nhị 空không 智trí 。 以dĩ 下hạ 明minh 非phi 時thời 故cố 不bất 用dụng 就tựu 第đệ 一nhất 直trực 明minh 智trí 有hữu 三tam 第đệ 一nhất 直trực 明minh 智trí 有hữu 。

世Thế 尊Tôn 有hữu 二nhị 種chủng 如Như 來Lai 藏tạng 空không 智trí 。

【# 疏sớ/sơ 】# 有hữu 二nhị 種chủng 如Như 來Lai 藏tạng 空không 智trí 。 者giả 謂vị 如Như 來Lai 藏tạng 智trí 。 法Pháp 身thân 智trí 也dã 直trực 云vân 二nhị 種chủng 如Như 來Lai 藏tạng 智trí 。 亦diệc 足túc 何hà 故cố 稱xưng 空không 智trí 者giả 境cảnh 有hữu 空không 不bất 空không 智trí 即tức 只chỉ 是thị 一nhất 空không 智trí 故cố 言ngôn 空không 智trí 舉cử 有hữu 。

【# 鈔sao 】# 第đệ 四tứ 空không 義nghĩa 隱ẩn 覆phú 章chương 中trung 直trực 云vân 二nhị 種chủng 如Như 來Lai 藏tạng 智trí 。 亦diệc 足túc 等đẳng 者giả 無vô 名danh 云vân 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 智trí 斷đoạn 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 藏tạng 。 言ngôn 空không 則tắc 當đương 如Như 來Lai 藏tạng 智trí 。 應ưng 名danh 不bất 空không 而nhi 言ngôn 空không 者giả 明minh 其kỳ 雖tuy 在tại 煩phiền 惱não 之chi 中trung 。 而nhi 自tự 性tánh 清thanh 淨tịnh 。 非phi 彼bỉ 所sở 染nhiễm 故cố 亦diệc 名danh 空không 也dã 上thượng 言ngôn 如Như 來Lai 藏tạng 智trí 。 是thị 如Như 來Lai 空không 智trí 。 此thử 之chi 謂vị 也dã 。 是thị 為vi 如Như 來Lai 。 藏tạng 名danh 生sanh 於ư 始thỉ 空không 智trí 之chi 稱xưng 出xuất 於ư 終chung 今kim 言ngôn 二nhị 種chủng 如Như 來Lai 藏tạng 是thị 。 以dĩ 始thỉ 驗nghiệm 終chung 二nhị 種chủng 空không 智trí 是thị 以dĩ 終chung 驗nghiệm 始thỉ 智trí 由do 終chung 顯hiển 藏tạng 因nhân 始thỉ 彰chương 豈khởi 非phi 統thống 而nhi 有hữu 致trí 哉tai 言ngôn 空không 智trí 舉cử 有hữu 二nhị 種chủng 如Như 來Lai 藏tạng 空không 智trí 。 者giả 無vô 名danh 云vân 而nhi 今kim 云vân 有hữu 二nhị 種chủng 如Như 來Lai 藏tạng 則tắc 法Pháp 身thân 亦diệc 名danh 如Như 來Lai 藏tạng 。 始thỉ 明minh 妙diệu 因nhân 出xuất 於ư 真chân 果quả 故cố 言ngôn 藏tạng 終chung 明minh 真chân 果quả 生sanh 乎hồ 應ưng 身thân 亦diệc 名danh 藏tạng 是thị 以dĩ 思tư 益ích 經kinh 言ngôn 如Như 來Lai 身thân 者giả 。 亦diệc 是thị 法Pháp 身thân 之chi 藏tạng 也dã 則tắc 是thị 無vô 量lượng 。 光quang 明minh 藏tạng 若nhược 是thị 光quang 明minh 。 藏tạng 者giả 亦diệc 是thị 法Pháp 身thân 之chi 藏tạng 然nhiên 藏tạng 名danh 雖tuy 同đồng 所sở 藏tạng 各các 異dị 故cố 二nhị 種chủng 也dã 藏tạng 既ký 二nhị 種chủng 則tắc 智trí 亦diệc 如như 之chi 故cố 釋thích 藏tạng 以dĩ 明minh 智trí 也dã 若nhược 具cụ 其kỳ 文văn 者giả 應ưng 云vân 有hữu 二nhị 種chủng 如Như 來Lai 藏tạng 二nhị 種chủng 空không 智trí 也dã 今kim 以dĩ 一nhất 而nhi 二nhị 彼bỉ 二nhị 者giả 是thị 其kỳ 簡giản 也dã 一nhất 者giả 明minh 體thể 同đồng 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 第đệ 二nhị 舉cử 三tam 若nhược 就tựu 空không 境cảnh 明minh 智trí 有hữu 。

世Thế 尊Tôn 空không 如Như 來Lai 藏tạng 。 若nhược 離ly 若nhược 脫thoát 若nhược 異dị 。 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 藏tạng 。

【# 疏sớ/sơ 】# 第đệ 三tam 舉cử 四tứ 不bất 空không 就tựu 不bất 空không 境cảnh 明minh 智trí 有hữu 。

世Thế 尊Tôn 不bất 空không 如Như 來Lai 藏tạng 。 過quá 於ư 恆Hằng 沙sa 不bất 離ly 不bất 脫thoát 不bất 異dị 。 不bất 思tư 議nghị 佛Phật 法Pháp 。

【# 疏sớ/sơ 】# 從tùng 此thử 二nhị 空không 智trí 。 以dĩ 下hạ 第đệ 二nhị 明minh 非phi 時thời 故cố 不bất 用dụng 就tựu 中trung 有hữu 三tam 第đệ 一nhất 假giả 設thiết 舉cử 愚ngu 抑ức 二Nhị 乘Thừa 。

世Thế 尊Tôn 此thử 二nhị 空không 智trí 。 諸chư 大đại 聲Thanh 聞Văn 。 能năng 信tín 如Như 來Lai 。

【# 疏sớ/sơ 】# 此thử 二nhị 空không 智trí 。 諸chư 大đại 聲Thanh 聞Văn 。 能năng 信tín 如Như 來Lai 。 者giả 假giả 設thiết 舉cử 愚ngu 抑ức 二Nhị 乘Thừa 此thử 二nhị 智trí 非phi 其kỳ 聞văn 分phần/phân 一nhất 云vân 諸chư 大đại 聲Thanh 聞Văn 。 者giả 聖thánh 共cộng 位vị 中trung 。 諸chư 菩Bồ 薩Tát 也dã 。

【# 鈔sao 】# 假giả 設thiết 舉cử 愚ngu 等đẳng 者giả 假giả 設thiết 諸chư 大đại 聲Thanh 聞Văn 。 舉cử 迷mê 二nhị 智trí 言ngôn 諸chư 聲Thanh 聞Văn 尚thượng 信tín 而nhi 已dĩ 況huống 羅La 漢Hán 支chi 佛Phật 而nhi 不bất 迷mê 耶da 。

【# 疏sớ/sơ 】# 第đệ 二nhị 正chánh 明minh 非phi 時thời 故cố 不bất 用dụng 。

一nhất 切thiết 阿A 羅La 漢Hán 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 空không 智trí 。 於ư 四tứ 不bất 顛điên 倒đảo 境cảnh 界giới 轉chuyển 。 是thị 故cố 一nhất 切thiết 。 阿A 羅La 漢Hán 辟Bích 支Chi 佛Phật 本bổn 所sở 不bất 見kiến 。 本bổn 所sở 不bất 得đắc 。

【# 疏sớ/sơ 】# 四tứ 不bất 顛điên 倒đảo 則tắc 如như 常thường 釋thích 是thị 故cố 以dĩ 下hạ 結kết 言ngôn 有hữu 此thử 所sở 以dĩ 故cố 不bất 說thuyết 是thị 故cố 二Nhị 乘Thừa 昔tích 不bất 見kiến 不bất 聞văn 也dã 。

【# 鈔sao 】# 以dĩ 二Nhị 乘Thừa 人nhân 於ư 如Như 來Lai 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。 境cảnh 作tác 無vô 常thường 等đẳng 四tứ 解giải 故cố 故cố 云vân 於ư 四tứ 不bất 顛điên 等đẳng 。

【# 疏sớ/sơ 】# 第đệ 三tam 從tùng 一nhất 切thiết 苦khổ 滅diệt 。 以dĩ 下hạ 明minh 唯duy 佛Phật 得đắc 證chứng 。

一nhất 切thiết 苦khổ 滅diệt 。 唯duy 佛Phật 得đắc 證chứng 。 壞hoại 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 藏tạng 。 修tu 一nhất 切thiết 滅diệt 苦khổ 道đạo 。

【# 疏sớ/sơ 】# 從tùng 一nhất 切thiết 苦khổ 滅diệt 。 以dĩ 下hạ 第đệ 三Tam 明Minh 唯duy 佛Phật 得đắc 證chứng 。 而nhi 此thử 文văn 來lai 意ý 難nạn/nan 明minh 葢# 言ngôn 如Như 來Lai 無vô 四tứ 倒đảo 修tu 一nhất 切thiết 滅diệt 苦khổ 道đạo 。 者giả 是thị 說thuyết 已dĩ 修tu 非phi 言ngôn 今kim 修tu 。

【# 疏sớ/sơ 】# 從tùng 世Thế 尊Tôn 此thử 四Tứ 聖Thánh 諦Đế 。 以dĩ 下hạ 明minh 乘thừa 境cảnh 中trung 第đệ 二nhị 舉cử 四tứ 章chương 別biệt 明minh 境cảnh 界giới 上thượng 四tứ 章chương 雖tuy 復phục 明minh 境cảnh 每mỗi 言ngôn 但đãn 直trực 非phi 二Nhị 乘Thừa 分phần/phân 未vị 明minh 其kỳ 可khả 依y 之chi 極cực 所sở 以dĩ 從tùng 此thử 下hạ 明minh 八bát 諦đế 之chi 中trung 簡giản 除trừ 七thất 諦đế 無vô 作tác 四Tứ 諦Đế 中trung 唯duy 一nhất 滅Diệt 諦Đế 為vi 依y 之chi 極cực 故cố 云vân 別biệt 明minh 境cảnh 界giới 四tứ 章chương 者giả 一nhất 一nhất 諦đế 章chương 二nhị 一nhất 依y 章chương 三tam 如Như 來Lai 藏tạng 章chương 四tứ 自tự 性tánh 清thanh 淨tịnh 。 章chương 第đệ 一nhất 一nhất 諦đế 章chương 者giả 將tương 明minh 為vi 依y 之chi 極cực 故cố 簡giản 除trừ 有hữu 作tác 無vô 作tác 。 中trung 三tam 諦đế 但đãn 取thủ 一nhất 滅diệt 為vi 極cực 也dã 就tựu 中trung 初sơ 開khai 為vi 三tam 第đệ 一nhất 料liệu 簡giản 八bát 諦đế 唯duy 一nhất 滅diệt 為vi 極cực 第đệ 二nhị 從tùng 此thử 滅Diệt 諦Đế 過quá 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 以dĩ 下hạ 歎thán 一nhất 滅Diệt 諦Đế 甚thậm 深thâm 第đệ 三tam 從tùng 或hoặc 有hữu 眾chúng 生sanh 。 以dĩ 下hạ 勸khuyến 信tín 一nhất 滅Diệt 諦Đế 就tựu 第đệ 一nhất 料liệu 簡giản 中trung 即tức 有hữu 二nhị 第đệ 一nhất 立lập 兩lưỡng 章chương 門môn 。

世Thế 尊Tôn 此thử 四Tứ 聖Thánh 諦Đế 。 三tam 是thị 無vô 常thường 一nhất 是thị 常thường 。

【# 疏sớ/sơ 】# 三tam 是thị 無vô 常thường 一nhất 是thị 常thường 。 三tam 是thị 無vô 常thường 者giả 謂vị 兩lưỡng 苦khổ 兩lưỡng 集tập 兩lưỡng 道đạo 一nhất 是thị 常thường 者giả 謂vị 無vô 作tác 一nhất 滅Diệt 諦Đế 有hữu 作tác 滅Diệt 諦Đế 既ký 是thị 無vô 為vi 無vô 所sở 可khả 除trừ 即tức 是thị 斷đoạn 無vô 不bất 可khả 為vi 取thủ 所sở 以dĩ 不bất 用dụng 以dĩ 不bất 為vi 數số 也dã 然nhiên 上thượng 舉cử 二nhị 種chủng 涅Niết 槃Bàn 為vi 釋thích 有hữu 作tác 無vô 作tác 。 既ký 云vân 二Nhị 乘Thừa 七thất 地địa 名danh 有hữu 餘dư 人nhân 有hữu 餘dư 人nhân 所sở 證chứng 名danh 有Hữu 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 有Hữu 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 即tức 兼kiêm 有hữu 量lượng 滅diệt 道đạo 如Như 來Lai 名danh 無vô 餘dư 人nhân 無vô 餘dư 人nhân 所sở 證chứng 名danh 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 即tức 兼kiêm 無vô 量lượng 滅diệt 道đạo 今kim 此thử 但đãn 取thủ 一nhất 滅diệt 亦diệc 除trừ 道Đạo 諦Đế 此thử 二nhị 相tương 違vi 何hà 故cố 然nhiên 耶da 釋thích 曰viết 道Đạo 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 因nhân 道đạo 二nhị 果quả 道đạo 上thượng 就tựu 果quả 道đạo 為vi 談đàm 故cố 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 即tức 兼kiêm 無vô 量lượng 滅diệt 道đạo 此thử 就tựu 因nhân 道đạo 為vi 明minh 故cố 簡giản 除trừ 道Đạo 諦Đế 唯duy 取thủ 一nhất 滅Diệt 諦Đế 為vi 極cực 也dã 。

【# 鈔sao 】# 第đệ 五ngũ 一nhất 諦đế 章chương 。

無vô 名danh 云vân 一nhất 是thị 常thường 者giả 說thuyết 一nhất 諦đế 也dã 八bát 由do 方phương 便tiện 生sanh 四tứ 以dĩ 了liễu 義nghĩa 起khởi 窮cùng 名danh 至chí 於ư 無vô 名danh 極cực 義nghĩa 至chí 于vu 無vô 義nghĩa 無vô 名danh 無vô 義nghĩa 而nhi 強cường/cưỡng 為vi 名danh 義nghĩa 者giả 其kỳ 一nhất 諦đế 乎hồ 故cố 次thứ 去khứ 三tam 以dĩ 存tồn 一nhất 也dã 。

道Đạo 有hữu 二nhị 種chủng 。 等đẳng 者giả 上thượng 舉cử 果quả 道đạo 地địa 三tam 道đạo 豈khởi 得đắc 不bất 常thường 因nhân 道đạo 在tại 迷mê 通thông 至chí 等đẳng 覺giác 並tịnh 是thị 無vô 常thường 。

【# 疏sớ/sơ 】# 第đệ 二nhị 從tùng 何hà 以dĩ 故cố 以dĩ 下hạ 釋thích 二nhị 章chương 門môn 先tiên 釋thích 無vô 常thường 章chương 門môn 釋thích 無vô 常thường 門môn 中trung 亦diệc 有hữu 二nhị 第đệ 一nhất 正chánh 釋thích 。

何hà 以dĩ 故cố 三tam 諦đế 入nhập 有hữu 為vi 相tướng 。 入nhập 有hữu 為vi 相tướng 者giả 。 是thị 無vô 常thường 無vô 常thường 者giả 是thị 虗hư 妄vọng 法pháp 虗hư 妄vọng 法pháp 者giả 。 非phi 諦đế 非phi 常thường 非phi 依y 。

【# 鈔sao 】# 經kinh 三tam 諦đế 入nhập 有hữu 為vi 相tướng 。 等đẳng 者giả 無vô 名danh 云vân 名danh 隨tùy 數số 立lập 義nghĩa 因nhân 名danh 變biến 謂vị 入nhập 有hữu 為vi 相tương/tướng 也dã 與dữ 他tha 推thôi 移di 得đắc 非phi 虗hư 妄vọng 耶da 。

【# 疏sớ/sơ 】# 第đệ 二nhị 結kết 。

是thị 故cố 苦Khổ 諦Đế 。 集Tập 諦Đế 道Đạo 諦Đế 。 非phi 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 非phi 常thường 非phi 依y 。

【# 疏sớ/sơ 】# 後hậu 釋thích 常thường 章chương 門môn 。

一nhất 苦khổ 滅Diệt 諦Đế 。 離ly 有hữu 為vi 相tướng 。 離ly 有hữu 為vi 相tướng 者giả 是thị 常thường 。 常thường 者giả 非phi 虗hư 妄vọng 法pháp 非phi 虗hư 妄vọng 法pháp 者giả 是thị 諦đế 是thị 常thường 是thị 依y 。 是thị 故cố 滅Diệt 諦Đế 。 是thị 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 不bất 思tư 議nghị 。

【# 疏sớ/sơ 】# 就tựu 釋thích 常thường 章chương 門môn 亦diệc 有hữu 釋thích 結kết 從tùng 是thị 故cố 以dĩ 下hạ 結kết 皆giai 可khả 見kiến 。

【# 鈔sao 】# 經kinh 是thị 常thường 是thị 依y 等đẳng 者giả 無vô 名danh 云vân 非phi 虗hư 妄vọng 者giả 明minh 諦đế 則tắc 是thị 常thường 常thường 故cố 可khả 依y 也dã 是thị 故cố 下hạ 結kết 非phi 以dĩ 明minh 是thị 也dã 此thử 於ư 一nhất 諦đế 門môn 中trung 又hựu 顯hiển 常thường 住trụ 安an 穩ổn 一nhất 依y 義nghĩa 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 從tùng 是thị 滅Diệt 諦Đế 以dĩ 下hạ 第đệ 二nhị 歎thán 一nhất 滅Diệt 諦Đế 甚thậm 深thâm 就tựu 中trung 又hựu 開khai 為vi 三tam 第đệ 一nhất 直trực 明minh 凡phàm 夫phu 二Nhị 乘Thừa 。 並tịnh 非phi 所sở 望vọng 。

是thị 滅Diệt 諦Đế 過quá 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 心tâm 識thức 所sở 緣duyên 。 亦diệc 非phi 一nhất 切thiết 。 阿A 羅La 漢Hán 辟Bích 支Chi 佛Phật 智trí 。 慧tuệ 境cảnh 界giới 譬thí 如như 生sanh 盲manh 。 不bất 見kiến 眾chúng 色sắc 。 七thất 日nhật 嬰anh 兒nhi 。 不bất 見kiến 日nhật 輪luân 。 苦Khổ 滅Diệt 諦Đế 者giả 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 非phi 一nhất 切thiết 凡phàm 夫phu 。 心tâm 識thức 所sở 緣duyên 。 亦diệc 非phi 二Nhị 乘Thừa 。 智trí 慧tuệ 境cảnh 界giới 。

【# 疏sớ/sơ 】# 生sanh 盲manh 都đô 不bất 見kiến 眾chúng 色sắc 。 像tượng 故cố 譬thí 凡phàm 夫phu 七thất 日nhật 嬰anh 兒nhi 。 能năng 見kiến 餘dư 物vật 但đãn 不bất 能năng 見kiến 日nhật 輪luân 故cố 譬thí 二Nhị 乘Thừa 。

從tùng 凡phàm 夫phu 識thức 者giả 。 以dĩ 下hạ 料liệu 簡giản 二nhị 人nhân 雖tuy 同đồng 不bất 見kiến 而nhi 不bất 見kiến 不bất 同đồng 。

凡phàm 夫phu 識thức 者giả 。 二nhị 見kiến 顛điên 倒đảo 。 一nhất 切thiết 阿A 羅La 漢Hán 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 智trí 者giả 。 則tắc 是thị 清thanh 淨tịnh 。

【# 疏sớ/sơ 】# 第đệ 二nhị 不bất 同đồng 可khả 見kiến 。

第đệ 三tam 從tùng 邊biên 見kiến 以dĩ 下hạ 廣quảng 釋thích 凡phàm 夫phu 二nhị 見kiến 二Nhị 乘Thừa 清thanh 淨tịnh 之chi 相tướng 。 就tựu 第đệ 三tam 廣quảng 釋thích 中trung 即tức 有hữu 二nhị 先tiên 釋thích 凡phàm 夫phu 識thức 後hậu 釋thích 二Nhị 乘Thừa 智trí 就tựu 釋thích 凡phàm 夫phu 識thức 中trung 亦diệc 有hữu 二nhị 先tiên 釋thích 二nhị 見kiến 後hậu 釋thích 顛điên 倒đảo 釋thích 二nhị 見kiến 中trung 亦diệc 有hữu 五ngũ 一nhất 直trực 出xuất 二nhị 見kiến 。

邊biên 見kiến 者giả 凡phàm 夫phu 於ư 五ngũ 受thọ 陰ấm 。 我ngã 見kiến 妄vọng 想tưởng 。 計kế 著trước 生sanh 二nhị 見kiến 。 是thị 名danh 邊biên 見kiến 。

【# 疏sớ/sơ 】# 我ngã 見kiến 妄vọng 想tưởng 。 者giả 妄vọng 計kế 即tức 離ly 二nhị 我ngã 即tức 故cố 生sanh 斷đoạn 離ly 故cố 生sanh 常thường 。

【# 鈔sao 】# 即tức 故cố 生sanh 斷đoạn 等đẳng 者giả 即tức 陰ấm 有hữu 我ngã 我ngã 是thị 故cố 成thành 斷đoạn 離ly 陰ấm 有hữu 我ngã 身thân 滅diệt 我ngã 存tồn 是thị 故cố 成thành 常thường 。

【# 疏sớ/sơ 】# 第đệ 二nhị 列liệt 二nhị 見kiến 之chi 名danh 所sở 謂vị 常thường 見kiến 斷đoạn 見kiến 是thị 。

所sở 謂vị 常thường 見kiến 斷đoạn 見kiến 。

【# 鈔sao 】# 列liệt 二nhị 名danh 若nhược 無vô 名danh 云vân 常thường 則tắc 生sanh 而nhi 不bất 滅diệt 斷đoạn 則tắc 滅diệt 而nhi 不bất 生sanh 。

【# 疏sớ/sơ 】# 第đệ 三tam 從tùng 見kiến 諸chư 行hành 無vô 常thường 。 以dĩ 下hạ 舉cử 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 釋thích 二nhị 見kiến 。

見kiến 諸chư 行hành 無vô 常thường 。 是thị 斷đoạn 見kiến 非phi 正chánh 見kiến 見kiến 涅Niết 槃Bàn 常thường 。 是thị 常thường 見kiến 非phi 正chánh 見kiến 妄vọng 想tưởng 見kiến 故cố 。 作tác 如như 是thị 見kiến 。

【# 疏sớ/sơ 】# 二nhị 見kiến 者giả 計kế 生sanh 死tử 神thần 明minh 都đô 斷đoạn 計kế 生sanh 死tử 有hữu 涅Niết 槃Bàn 。

第đệ 四tứ 從tùng 於ư 身thân 諸chư 根căn 。 以dĩ 下hạ 舉cử 色sắc 心tâm 二nhị 法pháp 釋thích 二nhị 見kiến 。

於ư 身thân 諸chư 根căn 。 分phân 別biệt 思tư 惟duy 。 現hiện 法pháp 見kiến 壞hoại 。 於ư 有hữu 相tương 續tục 。 不bất 見kiến 起khởi 於ư 斷đoạn 見kiến 。 妄vọng 想tưởng 見kiến 故cố 。 於ư 心tâm 相tương 續tục 。 愚ngu 闇ám 不bất 解giải 。 不bất 知tri 剎sát 那na 間gian 。 意ý 識thức 境cảnh 界giới 。 起khởi 於ư 常thường 見kiến 。 妄vọng 想tưởng 見kiến 故cố 。

【# 疏sớ/sơ 】# 二nhị 見kiến 色sắc 壞hoại 生sanh 斷đoạn 計kế 心tâm 不bất 斷đoạn 生sanh 常thường 。

【# 鈔sao 】# 色sắc 心tâm 二nhị 法pháp 釋thích 二nhị 見kiến 等đẳng 者giả 無vô 名danh 云vân 明minh 內nội 學học 凡phàm 夫phu 起khởi 見kiến 也dã 明minh 但đãn 見kiến 其kỳ 敗bại 亡vong 之chi 斷đoạn 壞hoại 而nhi 不bất 覩đổ 其kỳ 相tương 續tục 之chi 冥minh 縛phược 也dã 既ký 不bất 覩đổ 冥minh 縛phược 之chi 相tướng 續tục 安an 得đắc 不bất 起khởi 妄vọng 想tưởng 之chi 斷đoạn 見kiến 也dã 所sở 緣duyên 既ký 不bất 二nhị 心tâm 相tương/tướng 又hựu 是thị 一nhất 欲dục 不bất 起khởi 常thường 見kiến 其kỳ 能năng 得đắc 乎hồ 名danh 色sắc 陰ấm 界giới 入nhập 中trung 明minh 不bất 了liễu 若nhược 即tức 若nhược 離ly 中trung 妄vọng 計kế 有hữu 我ngã 我ngã 所sở 。 之chi 實thật 故cố 名danh 為vi 我ngã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 第đệ 五ngũ 從tùng 此thử 妄vọng 想tưởng 見kiến 以dĩ 下hạ 明minh 二nhị 見kiến 失thất 於ư 中trung 道đạo 。

此thử 妄vọng 想tưởng 見kiến 於ư 彼bỉ 義nghĩa 。 若nhược 過quá 若nhược 不phủ 。 及cập 作tác 異dị 想tưởng 分phân 別biệt 。 若nhược 斷đoạn 若nhược 常thường 。

【# 疏sớ/sơ 】# 彼bỉ 義nghĩa 謂vị 中trung 道đạo 義nghĩa 過quá 與dữ 不bất 及cập 則tắc 二nhị 見kiến 皆giai 通thông 有hữu 。

【# 鈔sao 】# 經kinh 若nhược 過quá 若nhược 不phủ 。 及cập 者giả 無vô 名danh 云vân 計kế 斷đoạn 為vi 過quá 計kế 常thường 不bất 及cập 。

【# 疏sớ/sơ 】# 從tùng 顛điên 倒đảo 眾chúng 生sanh 。 以dĩ 下hạ 釋thích 顛điên 倒đảo 可khả 見kiến 。

顛điên 倒đảo 眾chúng 生sanh 。 於ư 五ngũ 受thọ 陰ấm 。 無vô 常thường 常thường 想tưởng 。 苦khổ 有hữu 樂lạc 想tưởng 。 無vô 我ngã 我ngã 想tưởng 。 不bất 淨tịnh 淨tịnh 想tưởng 。

【# 鈔sao 】# 經kinh 顛điên 倒đảo 眾chúng 生sanh 。 於ư 五ngũ 受thọ 陰ấm 。 等đẳng 者giả 心tâm 實thật 無vô 常thường 計kế 之chi 為vi 常thường 受thọ 實thật 是thị 苦khổ 計kế 之chi 為vi 樂lạc 想tưởng 行hành 無vô 我ngã 計kế 之chi 有hữu 我ngã 身thân 實thật 不bất 淨tịnh 計kế 之chi 為vi 淨tịnh 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 從tùng 一nhất 切thiết 阿A 羅La 漢Hán 。 以dĩ 下hạ 釋thích 二Nhị 乘Thừa 智trí 亦diệc 可khả 見kiến 。

一nhất 切thiết 阿A 羅La 漢Hán 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 淨tịnh 智trí 者giả 於ư 一Nhất 切Thiết 智Trí 境cảnh 界giới 。 及cập 如Như 來Lai 法Pháp 身thân 。 本bổn 所sở 不bất 見kiến 。

【# 疏sớ/sơ 】# 從tùng 或hoặc 有hữu 眾chúng 生sanh 。 以dĩ 下hạ 章chương 中trung 第đệ 三tam 勸khuyến 信tín 一nhất 滅Diệt 諦Đế 就tựu 中trung 亦diệc 有hữu 三tam 第đệ 一nhất 明minh 從tùng 佛Phật 語ngữ 為vi 正chánh 見kiến 。

或hoặc 有hữu 眾chúng 生sanh 。 信tín 佛Phật 語ngữ 故cố 。 起khởi 常thường 想tưởng 樂lạc 想tưởng 。 我ngã 想tưởng 淨tịnh 想tưởng 。 非phi 顛điên 倒đảo 見kiến 。 是thị 名danh 正chánh 見kiến 。

【# 疏sớ/sơ 】# 第đệ 二nhị 從tùng 何hà 以dĩ 故cố 以dĩ 下hạ 釋thích 何hà 以dĩ 起khởi 此thử 四tứ 想tưởng 為vi 正chánh 見kiến 耶da 。

何hà 以dĩ 故cố 如Như 來Lai 。 法Pháp 身thân 是thị 常thường 波Ba 羅La 蜜Mật 。 樂lạc 波Ba 羅La 蜜Mật 。 我ngã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 淨tịnh 波Ba 羅La 蜜Mật 。

【# 疏sớ/sơ 】# 波Ba 羅La 蜜Mật 因nhân 果quả 有hữu 二nhị 此thử 中trung 所sở 明minh 皆giai 是thị 果quả 彼bỉ 岸ngạn 。

第đệ 三tam 從tùng 於ư 佛Phật 法Pháp 。 身thân 以dĩ 下hạ 結kết 勸khuyến 。

於ư 佛Phật 法Pháp 身thân 。 作tác 是thị 見kiến 者giả 。 是thị 名danh 正chánh 見kiến 。 正chánh 見kiến 者giả 是thị 佛Phật 真chân 子tử 。 從tùng 佛Phật 口khẩu 生sanh 。 從tùng 正Chánh 法Pháp 生sanh 。 從tùng 法Pháp 化hóa 生sanh 。 得đắc 法Pháp 餘dư 財tài 。

【# 疏sớ/sơ 】# 口khẩu 生sanh 謂vị 因nhân 教giáo 而nhi 生sanh 正Chánh 法Pháp 生sanh 謂vị 藉tạ 理lý 而nhi 生sanh 法pháp 化hóa 生sanh 謂vị 藉tạ 教giáo 會hội 理lý 化hóa 凡phàm 為vi 聖thánh 餘dư 財tài 者giả 七thất 財tài 佛Phật 已dĩ 先tiên 得đắc 故cố 今kim 隨tùy 後hậu 得đắc 故cố 云vân 餘dư 財tài 也dã 。

【# 鈔sao 】# 因nhân 教giáo 而nhi 生sanh 等đẳng 者giả 教giáo 從tùng 佛Phật 說thuyết 故cố 因nhân 教giáo 會hội 理lý 依y 理lý 生sanh 正chánh 見kiến 故cố 化hóa 凡phàm 之chi 邪tà 見kiến 得đắc 聖thánh 人nhân 正chánh 見kiến 也dã 瓔anh 珞lạc 云vân 七Thất 聖Thánh 財Tài 者giả 謂vị 信tín 施thí 戒giới 聞văn 思tư 慚tàm 愧quý 也dã 聖thánh 用dụng 成thành 佛Phật 故cố 說thuyết 為vi 財tài 。

【# 疏sớ/sơ 】# 從tùng 世Thế 尊Tôn 淨tịnh 智trí 者giả 以dĩ 下hạ 別biệt 明minh 境cảnh 中trung 第đệ 二nhị 名danh 一nhất 依y 章chương 正chánh 明minh 此thử 一nhất 滅Diệt 諦Đế 為vi 眾chúng 可khả 依y 之chi 極cực 就tựu 中trung 開khai 為vi 四tứ 第đệ 一nhất 欲dục 明minh 今kim 日nhật 一nhất 滅Diệt 諦Đế 為vi 依y 之chi 極cực 故cố 先tiên 明minh 二Nhị 乘Thừa 智trí 。 非phi 其kỳ 境cảnh 界giới 。

世Thế 尊Tôn 淨tịnh 智trí 者giả 一nhất 切thiết 阿A 羅La 漢Hán 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 智trí 。 波Ba 羅La 蜜Mật 此thử 淨tịnh 智trí 者giả 。 雖tuy 曰viết 淨tịnh 智trí 。 於ư 彼bỉ 滅Diệt 諦Đế 。 尚thượng 非phi 境cảnh 界giới 。 況huống 四tứ 依y 智trí 。

【# 疏sớ/sơ 】# 況huống 四tứ 依y 智trí 。 者giả 是thị 謂vị 五ngũ 方phương 便tiện 中trung 依y 四Tứ 諦Đế 生sanh 智trí 者giả 也dã 一nhất 云vân 佛Phật 為vi 五ngũ 方phương 便tiện 人nhân 說thuyết 四tứ 依y 道đạo 故cố 云vân 四tứ 依y 智trí 也dã 。

【# 鈔sao 】# 第đệ 六lục 一nhất 依y 章chương 。

四tứ 依y 道đạo 者giả 依y 四Tứ 諦Đế 生sanh 智trí 。

【# 疏sớ/sơ 】# 第đệ 二nhị 釋thích 。 非phi 其kỳ 境cảnh 界giới 。

何hà 以dĩ 故cố 三tam 乘thừa 初sơ 業nghiệp 。 不bất 愚ngu 於ư 法pháp 。 於ư 彼bỉ 義nghĩa 當đương 覺giác 當đương 得đắc 。

【# 疏sớ/sơ 】# 第đệ 二nhị 釋thích 標tiêu 疑nghi 云vân 何hà 以dĩ 言ngôn 非phi 其kỳ 境cảnh 界giới 。 耶da 釋thích 曰viết 三tam 乘thừa 初sơ 業nghiệp 。 於ư 彼bỉ 義nghĩa 但đãn 當đương 覺giác 當đương 得đắc 非phi 現hiện 覺giác 得đắc 故cố 一nhất 云vân 疑nghi 云vân 何hà 以dĩ 相tương 違vi 與dữ 上thượng 一Nhất 乘Thừa 章chương 云vân 三tam 乘thừa 初sơ 業nghiệp 。 不bất 愚ngu 於ư 法pháp 。 耶da 故cố 釋thích 同đồng 上thượng 言ngôn 不bất 愚ngu 於ư 法pháp 。 者giả 是thị 謂vị 當đương 覺giác 當đương 得đắc 非phi 是thị 已dĩ 得đắc 已dĩ 覺giác 之chi 謂vị 也dã 。

第đệ 三tam 從tùng 為vi 彼bỉ 故cố 以dĩ 下hạ 明minh 昔tích 依y 為vi 非phi 。

為vi 彼bỉ 故cố 世Thế 尊Tôn 說thuyết 四tứ 依y 。 世Thế 尊Tôn 此thử 四tứ 依y 者giả 。 是thị 世thế 間gian 法pháp 。

【# 疏sớ/sơ 】# 第đệ 三Tam 明Minh 昔tích 依y 為vi 非phi 為vi 彼bỉ 故cố 世Thế 尊Tôn 說thuyết 四tứ 依y 。 者giả 明minh 昔tích 日nhật 正chánh 為vi 二Nhị 乘Thừa 故cố 說thuyết 此thử 有hữu 作tác 四Tứ 諦Đế 此thử 四tứ 依y 是thị 世thế 間gian 法pháp 。 者giả 明minh 非phi 極cực 依y 也dã 。

第đệ 四tứ 從tùng 世Thế 尊Tôn 一nhất 依y 者giả 以dĩ 下hạ 正chánh 明minh 今kim 日nhật 一nhất 依y 為vi 依y 之chi 極cực 。

世Thế 尊Tôn 一nhất 依y 者giả 一nhất 切thiết 依y 上thượng 出xuất 世thế 間gian 上thượng 上thượng 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 依y 。 所sở 謂vị 滅Diệt 諦Đế 。

【# 疏sớ/sơ 】# 第đệ 四tứ 正chánh 明minh 今kim 日nhật 一nhất 依y 為vi 依y 之chi 極cực 一nhất 切thiết 依y 上thượng 者giả 通thông 言ngôn 三tam 界giới 內nội 外ngoại 八bát 聖Thánh 諦Đế 中trung 此thử 一nhất 滅Diệt 諦Đế 為vi 上thượng 也dã 出xuất 世thế 間gian 上thượng 上thượng 。 者giả 只chỉ 就tựu 無vô 作tác 四Tứ 諦Đế 唯duy 此thử 一nhất 滅Diệt 諦Đế 為vi 極cực 也dã 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 依y 。 所sở 謂vị 滅Diệt 諦Đế 。 者giả 更cánh 出xuất 其kỳ 體thể 一nhất 云vân 一nhất 切thiết 依y 上thượng 者giả 只chỉ 就tựu 有hữu 作tác 四Tứ 諦Đế 為vi 上thượng 也dã 。

勝Thắng 鬘Man 經Kinh 疏Sớ/sơ 義Nghĩa 私Tư 鈔Sao 卷Quyển 之Chi 五Ngũ