思Tư 益Ích 梵Phạm 天Thiên 所Sở 問Vấn 經Kinh 簡Giản 註Chú 卷Quyển 之Chi 三Tam

姚Diêu 秦Tần 三Tam 藏Tạng 法Pháp 師sư 。 鳩Cưu 摩Ma 羅La 什Thập 奉phụng 。 詔chiếu 譯dịch 。

明minh 會hội 稽khể 顯hiển 聖thánh 寺tự 後hậu 學học 沙Sa 門Môn 。 圓viên 澄trừng 。 註chú 。

右hữu 春xuân 坊phường 右hữu 庶thứ 子tử 南nam 充sung 。 黃hoàng 。 輝huy 。

左tả 春xuân 坊phường 左tả 諭dụ 德đức 會hội 稽khể 。 陶đào 望vọng 齡linh 。 同đồng 校giáo 。

左tả 春xuân 坊phường 左tả 中trung 允duẫn 太thái 原nguyên 。 傅phó/phụ 新tân 德đức 。 訂# 正chánh 。

菩Bồ 薩Tát 無Vô 二Nhị 品Phẩm 第đệ 十thập 二nhị

【# 註chú 】# 前tiền 文văn 一nhất 往vãng 問vấn 答đáp 之chi 辭từ 以dĩ 方phương 便tiện 實thật 相tướng 合hợp 而nhi 不bất 雜tạp 分phần/phân 而nhi 不bất 離ly 二nhị 而nhi 不bất 二nhị 不bất 二nhị 而nhi 二nhị 指chỉ 趣thú 淵uyên 深thâm 綿miên 微vi 難nan 見kiến 梵Phạm 天Thiên 雖tuy 悟ngộ 說thuyết 是thị 無vô 說thuyết 之chi 義nghĩa 未vị 解giải 無vô 說thuyết 是thị 說thuyết 之chi 旨chỉ 此thử 品phẩm 特đặc 標tiêu 無vô 二nhị 者giả 會hội 前tiền 諸chư 法pháp 皆giai 歸quy 無vô 二nhị 矣hĩ 。

爾nhĩ 時thời 思tư 益ích 梵Phạm 天Thiên 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 世thế 界giới 是thị 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 法Pháp 王Vương 子Tử 。 在tại 此thử 大đại 會hội 。 而nhi 無vô 所sở 說thuyết 。

【# 註chú 】# 梵Phạn 語ngữ 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 。 此thử 云vân 妙diệu 吉Cát 祥Tường 如Như 來Lai 。 會hội 上thượng 為vi 擇trạch 法Pháp 眼nhãn 既ký 為vi 擇trạch 法pháp 之chi 眼nhãn 不bất 容dung 無vô 說thuyết 蓋cái 文Văn 殊Thù 于vu 方Phương 等Đẳng 會hội 上thượng 以dĩ 三tam 十thập 二nhị 。 大Đại 士Sĩ 各các 說thuyết 不bất 二nhị 法Pháp 門môn 。 以dĩ 其kỳ 親thân 從tùng 此thử 中trung 來lai 不bất 容dung 無vô 問vấn 而nhi 說thuyết 待đãi 問vấn 而nhi 後hậu 發phát 明minh 也dã 。

佛Phật 即tức 告cáo 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 。 汝nhữ 於ư 此thử 所sở 說thuyết 法Pháp 。 中trung 可khả 少thiểu 說thuyết 之chi 。

【# 註chú 】# 佛Phật 令linh 文Văn 殊Thù 少thiểu 說thuyết 者giả 發phát 明minh 前tiền 所sở 說thuyết 法Pháp 即tức 是thị 無vô 說thuyết 。 之chi 說thuyết 於ư 中trung 無vô 有hữu 。 少thiểu 法pháp 可khả 說thuyết 。 也dã 佛Phật 不bất 自tự 說thuyết 令linh 文Văn 殊Thù 說thuyết 者giả 使sử 對đối 眾chúng 辨biện 明minh 也dã 。

文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 世Thế 尊Tôn 佛Phật 所sở 得đắc 法Pháp 。 寧ninh 可khả 識thức 不bất 佛Phật 言ngôn 不bất 可khả 識thức 也dã 世Thế 尊Tôn 是thị 法pháp 可khả 說thuyết 可khả 演diễn 可khả 論luận 不bất 佛Phật 言ngôn 不bất 可khả 說thuyết 不bất 可khả 演diễn 不bất 可khả 論luận 世Thế 尊Tôn 若nhược 是thị 法pháp 不bất 可khả 。 說thuyết 不bất 可khả 演diễn 不bất 可khả 論luận 者giả 則tắc 不bất 可khả 示thị 也dã 。

【# 註chú 】# 先tiên 標tiêu 定định 世Thế 尊Tôn 聖thánh 覺giác 智trí 自tự 證chứng 之chi 法pháp 然nhiên 後hậu 辨biện 其kỳ 無vô 說thuyết 無vô 示thị 。 無vô 演diễn 無vô 論luận 使sử 人nhân 妙diệu 契khế 言ngôn 外ngoại 之chi 旨chỉ 以dĩ 自tự 證chứng 之chi 法pháp 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 所sở 以dĩ 智trí 不bất 能năng 知tri 識thức 不bất 能năng 識thức 言ngôn 語ngữ 道đạo 斷đoạn 。 心tâm 行hành 處xứ 絕tuyệt 淨tịnh 名danh 以dĩ 是thị 杜đỗ 口khẩu 於ư 毗tỳ 耶da 世Thế 尊Tôn 以dĩ 是thị 。 掩yểm 室thất 於ư 摩ma 竭kiệt 若nhược 能năng 悟ngộ 旨chỉ 則tắc 塵trần 說thuyết 剎sát 說thuyết 未vị 嘗thường 間gian 歇hiết 豈khởi 特đặc 文Văn 殊Thù 不bất 說thuyết 而nhi 世Thế 尊Tôn 曷hạt 嘗thường 說thuyết 乎hồ 。

爾nhĩ 時thời 思tư 益ích 梵Phạm 天Thiên 謂vị 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 。 汝nhữ 不bất 為vì 眾chúng 生sanh 。 演diễn 說thuyết 法Pháp 乎hồ 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 言ngôn 。 梵Phạm 天Thiên 法pháp 性tánh 中trung 有hữu 二nhị 相tương/tướng 耶da 梵Phạm 天Thiên 言ngôn 無vô 也dã 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 言ngôn 。 一nhất 切thiết 法pháp 不bất 入nhập 法pháp 性tánh 耶da 梵Phạm 天Thiên 言ngôn 然nhiên 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 言ngôn 。 若nhược 法pháp 性tánh 是thị 不bất 二nhị 相tương/tướng 一nhất 切thiết 法pháp 入nhập 法pháp 性tánh 中trung 云vân 何hà 當đương 為vi 。 眾chúng 生sanh 說thuyết 法Pháp 。

【# 註chú 】# 若nhược 云vân 是thị 法pháp 無vô 說thuyết 無vô 示thị 。 者giả 則tắc 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 。 能năng 不bất 與dữ 眾chúng 生sanh 。 說thuyết 法Pháp 耶da 非phi 謂vị 不bất 與dữ 說thuyết 法Pháp 。 但đãn 說thuyết 法Pháp 無vô 二nhị 。 相tương/tướng 也dã 若nhược 有hữu 一nhất 法Pháp 。 可khả 言ngôn 於ư 法pháp 性tánh 中trung 。 有hữu 說thuyết 有hữu 聽thính 有hữu 說thuyết 有hữu 聽thính 則tắc 著trước 我ngã 人nhân 著trước 我ngã 人nhân 者giả 是thị 名danh 戲hí 論luận 非phi 得đắc 法Pháp 性tánh 。 若nhược 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 入nhập 法pháp 性tánh 法pháp 性tánh 無vô 二nhị 無vô 二nhị 故cố 無vô 說thuyết 即tức 說thuyết 何hà 當đương 更cánh 為vì 眾chúng 生sanh 說thuyết 乎hồ 。

梵Phạm 天Thiên 言ngôn 頗phả 有hữu 說thuyết 法Pháp 亦diệc 無vô 二nhị 相tướng 。 耶da 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 言ngôn 。 若nhược 決quyết 定định 得đắc 說thuyết 者giả 聽thính 者giả 可khả 有hữu 說thuyết 法Pháp 。 亦diệc 無vô 有hữu 二nhị 。

【# 註chú 】# 以dĩ 法pháp 性tánh 無vô 二nhị 故cố 無vô 說thuyết 與dữ 說thuyết 亦diệc 無vô 有hữu 二nhị 。 不bất 必tất 更cánh 說thuyết 也dã 既ký 無vô 說thuyết 與dữ 說thuyết 不bất 二nhị 頗phả 有hữu 說thuyết 與dữ 無vô 說thuyết 不bất 二nhị 不bất 若nhược 決quyết 定định 得đắc 說thuyết 者giả 聽thính 者giả 可khả 言ngôn 有hữu 二nhị 有hữu 不bất 二nhị 若nhược 說thuyết 者giả 聽thính 者giả 決quyết 定định 不bất 可khả 得đắc 。 故cố 指chỉ 何hà 法pháp 為vi 二nhị 為vi 不bất 二nhị 也dã 。

文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 。 如Như 來Lai 不bất 說thuyết 。 法pháp 耶da 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 言ngôn 。 佛Phật 雖tuy 說thuyết 法Pháp 不bất 以dĩ 二nhị 相tướng 。 何hà 以dĩ 故cố 如Như 來Lai 。 性tánh 無vô 二nhị 故cố 雖tuy 有hữu 所sở 說thuyết 。 而nhi 無vô 二nhị 也dã 。

【# 註chú 】# 不bất 以dĩ 二nhị 相tướng 。 者giả 無vô 有hữu 能năng 說thuyết 。 所sở 說thuyết 之chi 相tướng 也dã 無vô 有hữu 能năng 說thuyết 。 所sở 說thuyết 則tắc 說thuyết 與dữ 不bất 說thuyết 皆giai 入nhập 法pháp 性tánh 故cố 楞lăng 伽già 有hữu 二nhị 種chủng 通thông 謂vị 宗tông 通thông 相tương/tướng 說thuyết 通thông 相tương/tướng 宗tông 通thông 相tương/tướng 者giả 謂vị 聖thánh 默mặc 然nhiên 說thuyết 通thông 相tương/tướng 者giả 謂vị 聖thánh 說thuyết 法Pháp 是thị 二nhị 者giả 說thuyết 與dữ 不bất 說thuyết 會hội 歸quy 法pháp 性tánh 也dã 。

梵Phạm 天Thiên 言ngôn 若nhược 一nhất 切thiết 法pháp 。 無vô 二nhị 其kỳ 誰thùy 為vi 二nhị 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 言ngôn 。 凡phàm 夫phu 貪tham 著trước 。 我ngã 故cố 分phân 別biệt 二nhị 耳nhĩ 不bất 二nhị 者giả 終chung 不bất 為vi 二nhị 雖tuy 種chủng 種chủng 分phân 別biệt 。 為vi 二nhị 然nhiên 其kỳ 實thật 際tế 。 無vô 有hữu 二nhị 相tướng 。

【# 註chú 】# 一nhất 切thiết 法pháp 聖thánh 人nhân 證chứng 實thật 相tướng 故cố 無vô 二nhị 凡phàm 夫phu 著trước 我ngã 我ngã 所sở 虗hư 妄vọng 分phân 別biệt 故cố 。 二nhị 耳nhĩ 以dĩ 實thật 相tướng 不bất 二nhị 者giả 不bất 因nhân 凡phàm 夫phu 分phân 別biệt 而nhi 成thành 二nhị 也dã 故cố 凡phàm 夫phu 是thị 稱xưng 虗hư 妄vọng 彼bỉ 實thật 際tế 豈khởi 因nhân 而nhi 二nhị 之chi 也dã 。

梵Phạm 天Thiên 言ngôn 云vân 何hà 識thức 無vô 二nhị 法pháp 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 言ngôn 。 若nhược 無vô 二nhị 可khả 識thức 則tắc 非phi 無vô 二nhị 所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 無vô 二nhị 相tương/tướng 者giả 不bất 可khả 識thức 也dã 。

【# 註chú 】# 若nhược 有hữu 無vô 二nhị 可khả 識thức 則tắc 非phi 真chân 無vô 二nhị 也dã 何hà 也dã 以dĩ 有hữu 對đối 待đãi 故cố 若nhược 無vô 有hữu 對đối 待đãi 安an 能năng 識thức 無vô 二nhị 哉tai 。

梵Phạm 天Thiên 二nhị 即tức 是thị 識thức 業nghiệp 不bất 可khả 識thức 法pháp 。 佛Phật 所sở 說thuyết 也dã 。

【# 註chú 】# 佛Phật 說thuyết 二nhị 者giả 是thị 業nghiệp 相tương/tướng 可khả 識thức 法pháp 性tánh 則tắc 不bất 可khả 識thức 也dã 。

是thị 法pháp 不bất 爾nhĩ 如như 所sở 說thuyết 何hà 以dĩ 故cố 是thị 法pháp 。 無vô 文văn 字tự 故cố 。

【# 註chú 】# 是thị 法pháp 不bất 爾nhĩ 者giả 不bất 如như 業nghiệp 相tương/tướng 之chi 可khả 識thức 如Như 來Lai 所sở 說thuyết 。 不bất 依y 文văn 字tự 語ngữ 言ngôn 。 故cố 不bất 可khả 識thức 也dã 。

文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 。 佛Phật 所sở 說thuyết 法Pháp 。 終chung 何hà 所sở 至chí 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 言ngôn 。 如Như 來Lai 說thuyết 法Pháp 。 至chí 無vô 所sở 至chí 。 梵Phạm 天Thiên 言ngôn 佛Phật 所sở 說thuyết 法Pháp 。 不bất 至chí 涅Niết 槃Bàn 。 耶da 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 言ngôn 。 涅Niết 槃Bàn 可khả 得đắc 至chí 耶da 梵Phạm 天Thiên 言ngôn 涅Niết 槃Bàn 無vô 來lai 處xứ 無vô 至chí 處xứ 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 言ngôn 。 如như 是thị 佛Phật 所sở 。 說thuyết 法Pháp 至chí 無vô 所sở 至chí 。

【# 註chú 】# 佛Phật 所sở 說thuyết 法Pháp 。 終chung 至chí 涅Niết 槃Bàn 以dĩ 涅Niết 槃Bàn 無vô 有hữu 處xứ 所sở 。 無vô 處xứ 所sở 故cố 。 則tắc 來lai 無vô 所sở 從tùng 。 去khứ 無vô 所sở 至chí 。 無vô 所sở 至chí 者giả 是thị 佛Phật 所sở 說thuyết 。 至chí 無vô 至chí 者giả 至chí 寂tịch 滅diệt 自tự 性tánh 也dã 以dĩ 自tự 性tánh 寂tịch 滅diệt 。 故cố 無vô 說thuyết 無vô 演diễn 無vô 示thị 無vô 識thức 。 寧ninh 有hữu 處xứ 所sở 可khả 得đắc 至chí 也dã 。

梵Phạm 天Thiên 言ngôn 是thị 法pháp 誰thùy 聽thính 答đáp 言ngôn 如như 所sở 說thuyết 梵Phạm 天Thiên 言ngôn 云vân 何hà 如như 所sở 說thuyết 答đáp 言ngôn 如như 不bất 識thức 不bất 聞văn 。

【# 註chú 】# 是thị 法pháp 既ký 非phi 言ngôn 說thuyết 可khả 及cập 未vị 審thẩm 誰thùy 肯khẳng 聽thính 邪tà 聽thính 者giả 如như 所sở 說thuyết 不bất 可khả 識thức 則tắc 解giải 不bất 可khả 聞văn 若nhược 解giải 不bất 可khả 聞văn 者giả 肯khẳng 聽thính 是thị 法pháp 也dã 。

梵Phạm 天Thiên 言ngôn 誰thùy 能năng 聽thính 如Như 來Lai 如như 是thị 。 法pháp 答đáp 言ngôn 不bất 漏lậu 六lục 塵trần 者giả 。

【# 註chú 】# 眼nhãn 見kiến 色sắc 如như 盲manh 等đẳng 耳nhĩ 聞văn 聲thanh 如như 聾lung 等đẳng 是thị 謂vị 不bất 漏lậu 六lục 塵trần 能năng 如như 是thị 不bất 漏lậu 則tắc 達đạt 無vô 聽thính 之chi 聽thính 是thị 真chân 能năng 聽thính 法Pháp 者giả 也dã 。

梵Phạm 天Thiên 言ngôn 誰thùy 能năng 知tri 是thị 法pháp 答đáp 言ngôn 無vô 識thức 無vô 分phân 別biệt 。 無vô 諍tranh 訟tụng 者giả 。

【# 註chú 】# 無vô 識thức 則tắc 不bất 緣duyên 名danh 相tướng 無vô 分phân 別biệt 則tắc 不bất 著trước 外ngoại 塵trần 無vô 諍tranh 訟tụng 則tắc 不bất 執chấp 能năng 所sở 離ly 此thử 三tam 者giả 則tắc 自tự 性tánh 靈linh 明minh 寂tịch 然nhiên 常thường 照chiếu 是thị 真chân 能năng 知tri 也dã 。

梵Phạm 天Thiên 言ngôn 云vân 何hà 比Bỉ 丘Khâu 。 名danh 多đa 諍tranh 訟tụng 答đáp 言ngôn 是thị 好hảo/hiếu 是thị 惡ác 此thử 名danh 諍tranh 訟tụng 是thị 理lý 是thị 非phi 理lý 此thử 名danh 諍tranh 訟tụng 是thị 垢cấu 是thị 淨tịnh 此thử 名danh 諍tranh 訟tụng 是thị 善thiện 是thị 不bất 善thiện 此thử 名danh 諍tranh 訟tụng 是thị 戒giới 是thị 毀hủy 戒giới 此thử 名danh 諍tranh 訟tụng 是thị 應ưng 作tác 是thị 不bất 應ưng 作tác 。 此thử 名danh 諍tranh 訟tụng 以dĩ 是thị 法pháp 得đắc 道Đạo 以dĩ 是thị 法pháp 得đắc 果quả 此thử 名danh 諍tranh 訟tụng 。

【# 註chú 】# 問vấn 好hảo 惡ác 垢cấu 淨tịnh 是thị 理lý 非phi 理lý 持trì 戒giới 毀hủy 戒giới 。 得đắc 道Đạo 得đắc 果Quả 。 原nguyên 于vu 佛Phật 說thuyết 云vân 何hà 同đồng 名danh 諍tranh 訟tụng 耶da 答đáp 教giáo 道đạo 別biệt 也dã 昔tích 時thời 佛Phật 為vi 鈍độn 根căn 眾chúng 生sanh 。 未vị 堪kham 直trực 趣thú 大Đại 道Đạo 權quyền 標tiêu 名danh 相tướng 使sử 知tri 進tiến 修tu 此thử 一Nhất 乘Thừa 頓đốn 教giáo 名danh 相tướng 蕩đãng 除trừ 理lý 事sự 不bất 立lập 直trực 顯hiển 自tự 心tâm 若nhược 立lập 纖tiêm 毫hào 即tức 名danh 障chướng 礙ngại 二Nhị 乘Thừa 不bất 了liễu 名danh 相tướng 礙ngại 心tâm 所sở 以dĩ 文Văn 殊Thù 決quyết 擇trạch 者giả 欲dục 使sử 法Pháp 眼nhãn 清thanh 淨tịnh 。 也dã 曰viết 若nhược 然nhiên 者giả 好hảo 惡ác 垢cấu 淨tịnh 可khả 名danh 名danh 相tướng 元nguyên 無vô 實thật 體thể 若nhược 執chấp 實thật 有hữu 是thị 成thành 諍tranh 訟tụng 云vân 何hà 得đắc 道Đạo 。 得đắc 果quả 同đồng 彼bỉ 諍tranh 訟tụng 答đáp 眾chúng 生sanh 躭đam 著trước 欲dục 塵trần 不bất 求cầu 解giải 脫thoát 。 佛Phật 說thuyết 得đắc 道Đạo 得đắc 果Quả 。 誘dụ 彼bỉ 癡si 兒nhi 若nhược 出xuất 化hóa 城thành 寶bảo 所sở 非phi 有hữu 執chấp 為vi 實thật 事sự 諍tranh 訟tụng 由do 生sanh 故cố 并tinh 揀giản 之chi 也dã 。

梵Phạm 天Thiên 若nhược 於ư 法pháp 中trung 有hữu 高cao 下hạ 心tâm 貪tham 著trước 所sở 受thọ 。 皆giai 是thị 諍tranh 訟tụng 佛Phật 所sở 說thuyết 法Pháp 。 無vô 有hữu 諍tranh 訟tụng 。 梵Phạm 天Thiên 樂nhạo/nhạc/lạc 戲hí 論luận 者giả 無vô 不bất 諍tranh 訟tụng 樂nhạo/nhạc/lạc 諍tranh 訟tụng 者giả 無vô 沙Sa 門Môn 法Pháp 。 樂nhạo/nhạc/lạc 沙Sa 門Môn 法Pháp 者giả 。 無vô 有hữu 妄vọng 想tưởng 貪tham 著trước 。

【# 註chú 】# 如Như 來Lai 所sở 說thuyết 。 大đại 小tiểu 名danh 相tướng 皆giai 是thị 稱xưng 理lý 稱xưng 機cơ 無vô 心tâm 演diễn 出xuất 無vô 有hữu 戲hí 論luận 。 凡phàm 夫phu 樂nhạo 著trước 戲hí 論luận 于vu 無vô 諍tranh 訟tụng 中trung 熾sí 然nhiên 諍tranh 訟tụng 著trước 諍tranh 訟tụng 者giả 非phi 沙Sa 門Môn 法Pháp 。 也dã 沙Sa 門Môn 云vân 勤cần 息tức 息tức 滅diệt 戲hí 論luận 妄vọng 想tưởng 勤cần 修tu 聖thánh 道Đạo 故cố 云vân 勤cần 息tức 云vân 何hà 凡phàm 夫phu 名danh 為vi 戲hí 論luận 邪tà 以dĩ 求cầu 道Đạo 心tâm 不bất 真chân 效hiệu 人nhân 問vấn 辨biện 實thật 自tự 無vô 心tâm 故cố 名danh 戲hí 論luận 此thử 如như 古cổ 人nhân 聞văn 一nhất 句cú 義nghĩa 。 終chung 身thân 受thọ 持trì 倘thảng 或hoặc 不bất 明minh 經kinh 年niên 決quyết 擇trạch 以dĩ 悟ngộ 自tự 期kỳ 忽hốt 爾nhĩ 發phát 明minh 疑nghi 惑hoặc 并tinh 消tiêu 今kim 人nhân 無vô 書thư 不bất 讀đọc 滿mãn 肚đỗ 懷hoài 疑nghi 隱ẩn 隱ẩn 自tự 嗤xuy 逢phùng 人nhân 強cường/cưỡng 辨biện 直trực 得đắc 最tối 妙diệu 最tối 玄huyền 於ư 己kỷ 一nhất 無vô 造tạo 履lý 故cố 云vân 上thượng 士sĩ 一nhất 決quyết 一nhất 切thiết 了liễu 。 下hạ 士sĩ 多đa 聞văn 多đa 不bất 信tín 多đa 聞văn 多đa 不bất 信tín 非phi 戲hí 論luận 而nhi 何hà 。

梵Phạm 天Thiên 言ngôn 云vân 何hà 比Bỉ 丘Khâu 。 隨tùy 佛Phật 語ngữ 隨tùy 佛Phật 教giáo 答đáp 言ngôn 若nhược 比Bỉ 丘Khâu 稱xưng 讚tán 毀hủy 辱nhục 其kỳ 心tâm 不bất 動động 。 是thị 名danh 隨tùy 佛Phật 教giáo 若nhược 比Bỉ 丘Khâu 不bất 隨tùy 文văn 字tự 語ngữ 言ngôn 。 是thị 名danh 隨tùy 佛Phật 語ngữ 。

【# 註chú 】# 稱xưng 讚tán 者giả 順thuận 境cảnh 也dã 毀hủy 辱nhục 者giả 逆nghịch 境cảnh 也dã 不bất 為vi 順thuận 逆nghịch 所sở 動động 是thị 順thuận 佛Phật 之chi 教giáo 也dã 然nhiên 則tắc 隨tùy 宜nghi 通thông 變biến 不bất 在tại 膠giao 柱trụ 調điều 絃huyền 若nhược 執chấp 實thật 事sự 則tắc 著trước 文văn 字tự 語ngữ 言ngôn 。 非phi 順thuận 佛Phật 語ngữ 也dã 以dĩ 無vô 定định 之chi 語ngữ 是thị 名danh 佛Phật 語ngữ 。 不bất 動động 不bất 著trước 妙diệu 契khế 中trung 道đạo 下hạ 皆giai 倣# 此thử 。

又hựu 比Bỉ 丘Khâu 滅diệt 一nhất 切thiết 諸chư 相tướng 。 是thị 名danh 隨tùy 佛Phật 教giáo 不bất 違vi 於ư 義nghĩa 是thị 名danh 隨tùy 佛Phật 語ngữ 。

【# 註chú 】# 破phá 相tương/tướng 顯hiển 空không 教giáo 門môn 所sở 載tái 或hoặc 奪đoạt 或hoặc 與dữ 各các 有hữu 其kỳ 義nghĩa 比Bỉ 丘Khâu 取thủ 捨xả 得đắc 宜nghi 是thị 名danh 不bất 違vi 其kỳ 義nghĩa 。

若nhược 比Bỉ 丘Khâu 守thủ 護hộ 於ư 法pháp 是thị 名danh 隨tùy 佛Phật 教giáo 若nhược 不bất 違vi 佛Phật 語ngữ 是thị 名danh 隨tùy 佛Phật 語ngữ 。

【# 註chú 】# 蕩đãng 除trừ 名danh 相tướng 直trực 顯hiển 自tự 心tâm 不bất 為vi 外ngoại 論luận 所sở 害hại 是thị 守thủ 護hộ 法Pháp 一nhất 切thiết 邪tà 正chánh 同đồng 歸quy 法pháp 性tánh 是thị 佛Phật 之chi 語ngữ 若nhược 執chấp 彼bỉ 邪tà 我ngã 正chánh 親thân 疎sơ 法pháp 性tánh 是thị 違vi 佛Phật 語ngữ 若nhược 了liễu 即tức 邪tà 即tức 正chánh 無vô 二nhị 無vô 別biệt 。 是thị 名danh 不bất 違vi 以dĩ 真chân 心tâm 妙diệu 融dung 即tức 遮già 即tức 照chiếu 教giáo 道đạo 安an 立lập 或hoặc 破phá 或hoặc 顯hiển 縱túng/tung 奪đoạt 無vô 方phương 須tu 得đắc 心tâm 融dung 意ý 會hội 耳nhĩ 。

梵Phạm 天Thiên 言ngôn 云vân 何hà 比Bỉ 丘Khâu 。 能năng 守thủ 護hộ 法Pháp 答đáp 言ngôn 若nhược 比Bỉ 丘Khâu 不bất 逆nghịch 平bình 等đẳng 不bất 壞hoại 。 法pháp 性tánh 是thị 名danh 能năng 守thủ 護hộ 法Pháp 。

【# 註chú 】# 心tâm 佛Phật 及cập 眾chúng 生sanh 。 是thị 三tam 無vô 差sai 別biệt 故cố 。 曰viết 平bình 等đẳng 若nhược 分phần/phân 彼bỉ 聖thánh 我ngã 凡phàm 是thị 乖quai 平bình 等đẳng 乖quai 平bình 等đẳng 者giả 起khởi 諍tranh 論luận 起khởi 諍tranh 論luận 者giả 不bất 能năng 守thủ 護hộ 。 法pháp 也dã 法pháp 性tánh 即tức 是thị 平bình 等đẳng 。 之chi 實thật 相tướng 若nhược 謂vị 轉chuyển 凡phàm 入nhập 聖thánh 是thị 壞hoại 法pháp 性tánh 以dĩ 法pháp 性tánh 各các 住trụ 一nhất 際tế 如như 鐘chung 鼓cổ 之chi 聲thanh 彼bỉ 此thử 不bất 相tương 到đáo 故cố 所sở 以dĩ 不bất 壞hoại 法pháp 性tánh 。 者giả 乃nãi 不bất 乖quai 平bình 等đẳng 也dã 。

梵Phạm 天Thiên 言ngôn 云vân 何hà 比Bỉ 丘Khâu 。 親thân 近cận 於ư 佛Phật 答đáp 言ngôn 若nhược 比Bỉ 丘Khâu 於ư 諸chư 法pháp 中trung 。 不bất 見kiến 有hữu 法pháp 。 若nhược 近cận 若nhược 遠viễn 。 是thị 名danh 親thân 近cận 於ư 佛Phật 。

【# 註chú 】# 前tiền 梵Phạm 天Thiên 問vấn 佛Phật 親thân 近cận 佛Phật 答đáp 盡tận 命mạng 不bất 毀hủy 禁cấm 者giả 與dữ 此thử 文Văn 殊Thù 所sở 答đáp 若nhược 何hà 異dị 也dã 以dĩ 梵Phạm 天Thiên 說thuyết 諸chư 法pháp 正chánh 性tánh 之chi 門môn 顯hiển 理lý 極cực 圓viên 佛Phật 指chỉ 事sự 行hành 使sử 無vô 混hỗn 濫lạm 如như 法Pháp 華hoa 三tam 週# 法pháp 竟cánh 說thuyết 四tứ 安an 樂lạc 行hành 也dã 此thử 中trung 文Văn 殊Thù 當đương 擇trạch 法pháp 之chi 任nhậm 不bất 見kiến 有hữu 法pháp 。 若nhược 近cận 若nhược 遠viễn 。 為vi 答đáp 者giả 使sử 法Pháp 眼nhãn 清thanh 明minh 也dã 。

梵Phạm 天Thiên 言ngôn 云vân 何hà 比Bỉ 丘Khâu 。 給cấp 侍thị 於ư 佛Phật 答đáp 言ngôn 若nhược 比Bỉ 丘Khâu 身thân 口khẩu 意ý 無vô 所sở 作tác 是thị 名danh 給cấp 侍thị 於ư 佛Phật 。

【# 註chú 】# 身thân 無vô 非phi 行hành 口khẩu 無vô 惡ác 言ngôn 。 意ý 無vô 邪tà 思tư 且thả 道đạo 那na 個cá 是thị 佛Phật 要yếu 汝nhữ 給cấp 侍thị 。

梵Phạm 天Thiên 言ngôn 誰thùy 能năng 供cúng 養dường 佛Phật 答đáp 言ngôn 不bất 起khởi 福phước 業nghiệp 不bất 起khởi 不bất 動động 業nghiệp 者giả 。

【# 註chú 】# 不bất 起khởi 福phước 業nghiệp 則tắc 不bất 著trước 有hữu 為vi 。 不bất 起khởi 不bất 動động 業nghiệp 則tắc 不bất 著trước 無vô 為vi 前tiền 文văn 所sở 謂vị 達đạt 無vô 生sanh 際tế 者giả 。

梵Phạm 天Thiên 言ngôn 誰thùy 能năng 見kiến 佛Phật 答đáp 曰viết 若nhược 不bất 著trước 肉nhục 眼nhãn 不bất 著trước 天thiên 眼nhãn 不bất 著trước 慧tuệ 眼nhãn 是thị 名danh 能năng 見kiến 佛Phật 。

【# 註chú 】# 肉nhục 眼nhãn 礙ngại 非phi 通thông 是thị 不bất 能năng 見kiến 天thiên 眼nhãn 通thông 非phi 礙ngại 是thị 能năng 見kiến 以dĩ 自tự 性tánh 天thiên 真chân 之chi 佛Phật 不bất 屬thuộc 見kiến 故cố 故cố 能năng 見kiến 不bất 能năng 見kiến 皆giai 不bất 見kiến 佛Phật 若nhược 離ly 五ngũ 眼nhãn 之chi 見kiến 是thị 真chân 見kiến 佛Phật 也dã 不bất 言ngôn 佛Phật 眼nhãn 法Pháp 眼nhãn 者giả 文văn 略lược 也dã 。

梵Phạm 天Thiên 言ngôn 誰thùy 能năng 見kiến 法pháp 答đáp 言ngôn 不bất 逆nghịch 諸chư 因nhân 緣duyên 法pháp 者giả 梵Phạm 天Thiên 言ngôn 誰thùy 能năng 順thuận 見kiến 諸chư 因nhân 緣duyên 。 法pháp 答đáp 言ngôn 不bất 起khởi 平bình 等đẳng 不bất 見kiến 平bình 等đẳng 所sở 生sanh 相tương/tướng 者giả 。

【# 註chú 】# 諸chư 法pháp 體thể 是thị 真chân 空không 不bất 礙ngại 緣duyên 起khởi 若nhược 礙ngại 緣duyên 起khởi 是thị 逆nghịch 因nhân 緣duyên 所sở 謂vị 順thuận 因nhân 緣duyên 者giả 不bất 執chấp 體thể 是thị 真chân 空không 不bất 起khởi 平bình 等đẳng 之chi 想tưởng 不bất 執chấp 任nhậm 運vận 緣duyên 起khởi 不bất 見kiến 平bình 等đẳng 所sở 生sanh 之chi 相tướng 也dã 。

梵Phạm 天Thiên 言ngôn 誰thùy 得đắc 真chân 智trí 答đáp 言ngôn 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 諸chư 漏lậu 者giả 。

【# 註chú 】# 漏lậu 者giả 所sở 謂vị 有hữu 漏lậu 欲dục 漏lậu 無vô 明minh 漏lậu 也dã 達đạt 漏lậu 體thể 本bổn 是thị 無vô 生sanh 不bất 生sanh 。 不bất 滅diệt 是thị 名danh 真chân 智trí 。 二Nhị 乘Thừa 返phản 此thử 。

梵Phạm 天Thiên 言ngôn 誰thùy 能năng 隨tùy 學học 如Như 來Lai 答đáp 言ngôn 不bất 起khởi 不bất 受thọ 不bất 取thủ 不bất 捨xả 諸chư 法pháp 者giả 。

【# 註chú 】# 如Như 來Lai 者giả 即tức 諸chư 法pháp 如như 義nghĩa 。 能năng 不bất 起khởi 不bất 受thọ 學học 如như 義nghĩa 也dã 。

梵Phạm 天Thiên 言ngôn 誰thùy 名danh 正chánh 行hạnh 答đáp 言ngôn 不bất 墮đọa 三tam 界giới 者giả 。

【# 註chú 】# 所sở 謂vị 不bất 著trước 。 欲dục 不bất 著trước 禪thiền 不bất 著trước 空không 唯duy 此thử 不bất 著trước 名danh 為vi 正chánh 行hạnh 也dã 。

梵Phạm 天Thiên 言ngôn 誰thùy 為vi 善thiện 人nhân 答đáp 言ngôn 不bất 受thọ 後hậu 身thân 者giả 。

【# 註chú 】# 世thế 稱xưng 善thiện 人nhân 乃nãi 善thiện 惡ác 對đối 稱xưng 之chi 善thiện 人nhân 其kỳ 善thiện 即tức 凡phàm 夫phu 中trung 善thiện 人nhân 也dã 不bất 受thọ 後hậu 身thân 。 乃nãi 阿A 羅La 漢Hán 及cập 一nhất 生sanh 菩Bồ 薩Tát 。 妙diệu 契khế 中trung 道đạo 不bất 著trước 善thiện 惡ác 二nhị 邊biên 即tức 聖thánh 人nhân 中trung 善thiện 人nhân 也dã 大đại 學học 所sở 謂vị 止chỉ 於ư 至chí 善thiện 非phi 善thiện 惡ác 所sở 對đối 之chi 善thiện 也dã 。

梵Phạm 天Thiên 言ngôn 誰thùy 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 人nhân 答đáp 言ngôn 無vô 我ngã 無vô 我ngã 所sở 者giả 。

【# 註chú 】# 我ngã 即tức 是thị 能năng 主chủ 宰tể 者giả 我ngã 所sở 即tức 是thị 能năng 攀phàn 緣duyên 者giả 內nội 忘vong 主chủ 宰tể 外ngoại 絕tuyệt 攀phàn 緣duyên 是thị 真chân 樂nhạo/nhạc/lạc 人nhân 也dã 。

梵Phạm 天Thiên 言ngôn 誰thùy 為vi 得đắc 解giải 脫thoát 者giả 。 答đáp 言ngôn 不bất 壞hoại 縛phược 者giả 梵Phạm 天Thiên 言ngôn 誰thùy 為vi 得đắc 度độ 答đáp 言ngôn 不bất 住trụ 生sanh 死tử 。 不bất 住trụ 涅Niết 槃Bàn 者giả 。

【# 註chú 】# 若nhược 有hữu 生sanh 死tử 可khả 度độ 則tắc 有hữu 不bất 度độ 生sanh 死tử 者giả 惟duy 涅Niết 槃Bàn 生sanh 死tử 。 二nhị 邊biên 不bất 住trụ 是thị 真chân 得đắc 度độ 也dã 。

梵Phạm 天Thiên 言ngôn 漏lậu 盡tận 比Bỉ 丘Khâu 盡tận 何hà 事sự 耶da 答đáp 言ngôn 若nhược 有hữu 所sở 盡tận 不bất 名danh 漏lậu 盡tận 知tri 諸chư 漏lậu 空không 相tướng 隨tùy 如như 是thị 知tri 名danh 為vi 漏lậu 盡tận 。

【# 註chú 】# 既ký 不bất 住trụ 二nhị 邊biên 度độ 無vô 所sở 度độ 。 比Bỉ 丘Khâu 稱xưng 為vi 漏lậu 盡tận 當đương 盡tận 何hà 事sự 耶da 所sở 言ngôn 漏lậu 盡tận 但đãn 盡tận 妄vọng 想tưởng 之chi 相tướng 非phi 謂vị 有hữu 法pháp 可khả 盡tận 若nhược 有hữu 可khả 盡tận 不bất 名danh 漏lậu 盡tận 矣hĩ 。

梵Phạm 天Thiên 言ngôn 誰thùy 能năng 實thật 語ngữ 答đáp 言ngôn 離ly 諸chư 言ngôn 論luận 道đạo 者giả 。

【# 註chú 】# 若nhược 離ly 言ngôn 論luận 道đạo 是thị 實thật 語ngữ 者giả 。 則tắc 如Như 來Lai 以dĩ 言ngôn 語ngữ 論luận 道đạo 豈khởi 為vi 虗hư 妄vọng 邪tà 如Như 來Lai 為vi 破phá 凡phàm 夫phu 語ngữ 言ngôn 故cố 假giả 言ngôn 論luận 道đạo 非phi 有hữu 言ngôn 語ngữ 也dã 所sở 以dĩ 云vân 他tha 說thuyết 的đích 說thuyết 箇cá 不bất 說thuyết 的đích 。

梵Phạm 天Thiên 言ngôn 誰thùy 為vi 入nhập 道đạo 答đáp 言ngôn 凡phàm 夫phu 有hữu 入nhập 道đạo 聖thánh 行hành 者giả 知tri 一nhất 切thiết 有hữu 為vi 法pháp 。 無vô 所sở 從tùng 來lai 。 無vô 所sở 從tùng 去khứ 。 則tắc 無vô 入nhập 道đạo 。

【# 註chú 】# 凡phàm 夫phu 不bất 達đạt 有hữu 為vi 性tánh 空không 妄vọng 計kế 有hữu 入nhập 聖thánh 行hành 者giả 了liễu 三tam 際tế 平bình 等đẳng 故cố 無vô 入nhập 不bất 入nhập 。

梵Phạm 天Thiên 言ngôn 誰thùy 能năng 見kiến 聖Thánh 諦Đế 答đáp 言ngôn 無vô 有hữu 見kiến 聖Thánh 諦Đế 者giả 。 所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 隨tùy 所sở 有hữu 見kiến 皆giai 為vi 虗hư 妄vọng 無vô 所sở 見kiến 者giả 。 乃nãi 名danh 見kiến 諦Đế 梵Phạm 天Thiên 言ngôn 不bất 見kiến 何hà 法pháp 名danh 為vi 見kiến 諦Đế 答đáp 言ngôn 不bất 見kiến 一nhất 切thiết 。 諸chư 見kiến 名danh 為vi 見kiến 諦Đế 。

【# 註chú 】# 有hữu 見kiến 是thị 常thường 見kiến 無vô 見kiến 是thị 斷đoạn 見kiến 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 。 是thị 增tăng 益ích 見kiến 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 是thị 戲hí 論luận 見kiến 如như 是thị 四tứ 見kiến 三tam 世thế 疊điệp 成thành 六lục 十thập 二nhị 見kiến 。 名danh 為vi 諸chư 見kiến 。

梵Phạm 天Thiên 言ngôn 是thị 諦đế 當đương 于vu 何hà 求cầu 答đáp 言ngôn 當đương 於ư 四tứ 顛điên 倒đảo 中trung 求cầu 梵Phạm 天Thiên 言ngôn 何hà 故cố 作tác 如như 是thị 說thuyết 。 答đáp 言ngôn 求cầu 四tứ 顛điên 倒đảo 不bất 得đắc 淨tịnh 不bất 得đắc 常thường 不bất 得đắc 樂lạc 不bất 得đắc 我ngã 若nhược 不bất 得đắc 。 淨tịnh 是thị 即tức 不bất 淨tịnh 若nhược 不bất 得đắc 常thường 是thị 即tức 無vô 常thường 。 若nhược 不bất 得đắc 樂lạc 是thị 即tức 為vi 苦khổ 。 若nhược 不bất 得đắc 我ngã 是thị 即tức 無vô 我ngã 。

【# 註chú 】# 於ư 身thân 受thọ 心tâm 法pháp 。 起khởi 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。 四tứ 種chủng 顛điên 倒đảo 。 何hà 為vi 顛điên 倒đảo 邪tà 身thân 是thị 不bất 淨tịnh 而nhi 計kế 為vi 淨tịnh 心tâm 是thị 無vô 常thường 計kế 為vi 常thường 受thọ 是thị 苦khổ 計kế 為vi 樂lạc 。 法pháp 是thị 無vô 我ngã 計kế 為vi 有hữu 我ngã 故cố 佛Phật 說thuyết 聖Thánh 諦Đế 即tức 彼bỉ 顛điên 倒đảo 而nhi 求cầu 觀quán 身thân 四tứ 大đại 。 假giả 合hợp 內nội 外ngoại 三tam 十thập 六lục 物vật 。 件# 件# 推thôi 求cầu 畢tất 竟cánh 無vô 淨tịnh 是thị 謂vị 不bất 淨tịnh 觀quán 心tâm 念niệm 念niệm 不bất 住trụ 。 新tân 新tân 不bất 停đình 是thị 謂vị 無vô 常thường 觀quán 一nhất 切thiết 苦khổ 受thọ 樂lạc 受thọ 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 受thọ 。 皆giai 無vô 安an 樂lạc 是thị 之chi 為vi 苦khổ 觀quán 五ngũ 陰ấm 六lục 入nhập 。 十thập 二nhị 處xứ 十thập 八bát 界giới 悉tất 皆giai 無vô 性tánh 。 是thị 謂vị 無vô 我ngã 如như 是thị 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。 皆giai 由do 四tứ 顛điên 倒đảo 。 之chi 所sở 顯hiển 發phát 。 如như 是thị 推thôi 求cầu 。 如như 是thị 了liễu 達đạt 。 是thị 名danh 為vi 諦đế 。

梵Phạm 天Thiên 一nhất 切thiết 法pháp 空không 。 無vô 我ngã 是thị 為vi 聖Thánh 諦Đế 。

【# 註chú 】# 上thượng 云vân 求cầu 諦đế 於ư 四tứ 顛điên 倒đảo 此thử 特đặc 云vân 法pháp 空không 為vi 聖Thánh 諦Đế 者giả 以dĩ 四tứ 顛điên 倒đảo 。 皆giai 依y 五ngũ 陰ấm 等đẳng 法pháp 之chi 所sở 出xuất 也dã 若nhược 了liễu 五ngũ 陰ấm 等đẳng 空không 無vô 我ngã 即tức 彼bỉ 四tứ 種chủng 顛điên 倒đảo 。 皆giai 名danh 聖Thánh 諦Đế 也dã 。

若nhược 能năng 如như 是thị 。 求cầu 諦đế 是thị 人nhân 不bất 見kiến 。 苦khổ 不bất 斷đoạn 集tập 不bất 證chứng 滅diệt 不bất 脩tu 道Đạo 。

【# 註chú 】# 如như 是thị 求cầu 諦đế 者giả 了liễu 達đạt 法pháp 空không 了liễu 達đạt 法pháp 空không 故cố 知tri 法pháp 無vô 生sanh 故cố 不bất 見kiến 苦khổ 知tri 法pháp 無vô 和hòa 合hợp 故cố 不bất 斷đoạn 。 集tập 知tri 法pháp 本bổn 離ly 生sanh 滅diệt 故cố 不bất 證chứng 滅diệt 知tri 法pháp 無vô 二nhị 相tướng 。 故cố 不bất 脩tu 道Đạo 。

梵Phạm 天Thiên 言ngôn 云vân 何hà 名danh 脩tu 道Đạo 答đáp 言ngôn 若nhược 不bất 分phân 別biệt 。 是thị 法pháp 是thị 非phi 法pháp 離ly 於ư 二nhị 相tướng 。 名danh 為vi 脩tu 道Đạo 以dĩ 是thị 道đạo 求cầu 一nhất 切thiết 法pháp 。 不bất 得đắc 是thị 名danh 為vi 道Đạo 。 是thị 道đạo 不bất 令linh 人nhân 離ly 生sanh 死tử 至chí 涅Niết 槃Bàn 所sở 。 以dĩ 者giả 何hà 不bất 離ly 不bất 至chí 乃nãi 名danh 聖thánh 道Đạo 。

【# 註chú 】# 既ký 云vân 不bất 證chứng 不bất 修tu 云vân 何hà 一nhất 切thiết 。 行hành 人nhân 名danh 為vi 修tu 道Đạo 耶da 脩tu 道Đạo 者giả 非phi 是thị 有hữu 修tu 之chi 修tu 乃nãi 是thị 無vô 修tu 之chi 修tu 也dã 無vô 修tu 之chi 修tu 者giả 知tri 法pháp 無vô 二nhị 故cố 于vu 無vô 二nhị 法pháp 中trung 求cầu 一nhất 切thiết 法pháp 。 不bất 可khả 得đắc 是thị 之chi 謂vị 道đạo 求cầu 一nhất 切thiết 法pháp 。 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 生sanh 死tử 不bất 可khả 得đắc 涅Niết 槃Bàn 不bất 可khả 得đắc 生sanh 死tử 不bất 可khả 得đắc 誰thùy 離ly 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 。 不bất 可khả 得đắc 誰thùy 至chí 涅Niết 槃Bàn 以dĩ 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 。 同đồng 入nhập 實thật 際tế 。 惟duy 有hữu 名danh 字tự 故cố 不bất 至chí 不bất 離ly 也dã 。

爾nhĩ 時thời 有hữu 摩ma 訶ha 羅la 梵Phạm 天Thiên 子tử 名danh 曰viết 等đẳng 行hành 。

【# 註chú 】# 梵Phạn 語ngữ 摩ma 訶ha 羅la 此thử 云vân 大đại 梵Phạm 天Thiên 子tử 名danh 等đẳng 行hành 者giả 前tiền 網võng 明minh 問vấn 云vân 何hà 比Bỉ 丘Khâu 。 親thân 近cận 于vu 佛Phật 問vấn 真Chân 諦Đế 也dã 此thử 天thiên 子tử 問vấn 云vân 何hà 優Ưu 婆Bà 塞Tắc 皈quy 依y 三Tam 寶Bảo 者giả 問vấn 俗tục 諦đế 也dã 欲dục 顯hiển 真chân 俗tục 不bất 二nhị 即tức 俗tục 趨xu 真chân 故cố 曰viết 等đẳng 行hành 破phá 在tại 俗tục 出xuất 家gia 之chi 執chấp 入nhập 無vô 二nhị 門môn 矣hĩ 。

問vấn 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 。 何hà 謂vị 優Ưu 婆Bà 塞Tắc 皈quy 依y 佛Phật 皈quy 依y 法pháp 皈quy 依y 僧Tăng 答đáp 言ngôn 若nhược 優Ưu 婆Bà 塞Tắc 。 不bất 起khởi 二nhị 見kiến 。

【# 註chú 】# 總tổng 標tiêu 下hạ 釋thích 成thành 不bất 起khởi 之chi 意ý 。

不bất 起khởi 我ngã 見kiến 不bất 起khởi 彼bỉ 見kiến 不bất 起khởi 我ngã 見kiến 不bất 起khởi 佛Phật 見kiến 不bất 起khởi 我ngã 見kiến 不bất 起khởi 法pháp 見kiến 不bất 起khởi 我ngã 見kiến 不bất 起khởi 僧Tăng 見kiến 是thị 名danh 皈quy 依y 佛Phật 皈quy 依y 法pháp 皈quy 依y 僧Tăng 。

【# 註chú 】# 清thanh 淨tịnh 自tự 心tâm 即tức 是thị 自tự 己kỷ 佛Phật 無vô 作tác 妙diệu 智trí 即tức 是thị 自tự 己kỷ 法pháp 圓viên 融dung 梵Phạm 行hạnh 即tức 是thị 自tự 己kỷ 僧Tăng 故cố 曰viết 佛Phật 者giả 覺giác 也dã 法pháp 名danh 平bình 等đẳng 僧Tăng 名danh 和hòa 合hợp 若nhược 捨xả 己kỷ 外ngoại 求cầu 作tác 二nhị 見kiến 解giải 是thị 不bất 皈quy 依y 也dã 若nhược 能năng 了liễu 達đạt 。 三Tam 寶Bảo 即tức 是thị 自tự 己kỷ 彼bỉ 我ngã 兩lưỡng 忘vong 不bất 起khởi 二nhị 見kiến 是thị 真chân 皈quy 依y 也dã 。

又hựu 優Ưu 婆Bà 塞Tắc 不bất 以dĩ 色sắc 見kiến 佛Phật 不bất 以dĩ 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 。 見kiến 佛Phật 是thị 名danh 皈quy 依y 佛Phật 。

【# 註chú 】# 清thanh 淨tịnh 自tự 心tâm 本bổn 無vô 五ngũ 蘊uẩn 若nhược 著trước 五ngũ 蘊uẩn 見kiến 佛Phật 則tắc 不bất 見kiến 自tự 心tâm 。 不bất 名danh 覺giác 矣hĩ 若nhược 了liễu 五ngũ 蘊uẩn 本bổn 空không 是thị 則tắc 名danh 覺giác 是thị 名danh 皈quy 依y 。

若nhược 優Ưu 婆Bà 塞Tắc 。 於ư 法pháp 無vô 所sở 分phân 別biệt 。 亦diệc 不bất 行hành 非phi 法pháp 。 是thị 名danh 皈quy 依y 法pháp 。

【# 註chú 】# 法pháp 名danh 平bình 等đẳng 于vu 法pháp 非phi 法pháp 無vô 所sở 分phân 別biệt 。 然nhiên 于vu 是thị 非phi 分phân 齊tề 無vô 所sở 混hỗn 濫lạm 雖tuy 無vô 分phân 別biệt 亦diệc 不bất 行hành 非phi 法pháp 。 是thị 則tắc 皈quy 依y 也dã 。

若nhược 優Ưu 婆Bà 塞Tắc 。 不bất 離ly 有hữu 為vi 。 法pháp 見kiến 無vô 為vi 法Pháp 。 不bất 離ly 無vô 為vi 。 法pháp 見kiến 有hữu 為vi 法pháp 。 是thị 名danh 皈quy 依y 僧Tăng 。

【# 註chú 】# 僧Tăng 名danh 和hòa 合hợp 若nhược 以dĩ 有hữu 為vi 為vi 有hữu 為vi 以dĩ 無vô 為vi 為vi 無vô 為vi 是thị 即tức 分phân 別biệt 非phi 和hòa 合hợp 矣hĩ 以dĩ 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 二nhị 而nhi 不bất 二nhị 故cố 名danh 皈quy 依y 和hòa 合hợp 也dã 。

又hựu 優Ưu 婆Bà 塞Tắc 不bất 得đắc 佛Phật 不bất 得đắc 法Pháp 不bất 得đắc 僧Tăng 是thị 名danh 皈quy 依y 佛Phật 皈quy 依y 法pháp 皈quy 依y 僧Tăng 。

【# 註chú 】# 所sở 言ngôn 皈quy 依y 者giả 非phi 謂vị 外ngoại 有hữu 所sở 皈quy 依y 也dã 即tức 是thị 皈quy 依y 自tự 心tâm 達đạt 三Tam 寶Bảo 體thể 空không 惟duy 有hữu 名danh 字tự 名danh 字tự 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 曰viết 皈quy 依y 也dã 。

爾nhĩ 時thời 等đẳng 行hành 菩Bồ 薩Tát 問vấn 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 言ngôn 。 是thị 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 者giả 。 為vi 何hà 所sở 趣thú 。 答đáp 言ngôn 趣thú 于vu 虗hư 空không 所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 同đồng 虗hư 空không 故cố 。

【# 註chú 】# 前tiền 云vân 天thiên 子tử 此thử 云vân 菩Bồ 薩Tát 者giả 以dĩ 了liễu 悟ngộ 皈quy 依y 自tự 心tâm 即tức 名danh 菩Bồ 薩Tát 所sở 以dĩ 。 為vi 頓đốn 教giáo 也dã 既ký 是thị 皈quy 依y 自tự 心tâm 彼bỉ 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 發phát 心tâm 當đương 趣thú 何hà 所sở 。 彼bỉ 發phát 心tâm 者giả 發phát 無vô 所sở 趣thú 心tâm 也dã 以dĩ 菩Bồ 提Đề 同đồng 于vu 虗hư 空không 惟duy 有hữu 名danh 字tự 。 無vô 處xứ 所sở 故cố 。

等đẳng 行hành 言ngôn 云vân 何hà 菩Bồ 薩Tát 。 名danh 發phát 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 答đáp 言ngôn 若nhược 菩Bồ 薩Tát 知tri 。 一nhất 切thiết 發phát 非phi 發phát 一nhất 切thiết 法pháp 非phi 法pháp 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 非phi 眾chúng 生sanh 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 。 發phát 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 心tâm 。

【# 註chú 】# 既ký 無vô 所sở 趣thú 云vân 何hà 。 名danh 為vi 發phát 心tâm 耶da 所sở 言ngôn 發phát 心tâm 者giả 知tri 一nhất 切thiết 發phát 心tâm 。 即tức 是thị 非phi 發phát 心tâm 一nhất 切thiết 法pháp 即tức 是thị 非phi 法pháp 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 即tức 是thị 非phi 眾chúng 生sanh 直trực 下hạ 頓đốn 證chứng 自tự 己kỷ 是thị 名danh 發phát 心tâm 以dĩ 無vô 所sở 得đắc 故cố 也dã 。

名Danh 字Tự 義Nghĩa 品Phẩm 第đệ 十thập 三tam

【# 註chú 】# 前tiền 云vân 菩Bồ 薩Tát 既ký 云vân 無vô 二nhị 則tắc 彼bỉ 此thử 平bình 等đẳng 彼bỉ 此thử 平bình 等đẳng 則tắc 文Văn 殊Thù 普phổ 賢hiền 觀quán 音âm 勢thế 至chí 各các 無vô 標tiêu 的đích 各các 無vô 標tiêu 的đích 則tắc 彼bỉ 此thử 混hỗn 濫lạm 然nhiên 文Văn 殊Thù 等đẳng 一nhất 一nhất 指chỉ 陳trần 歷lịch 歷lịch 明minh 鑑giám 何hà 云vân 無vô 二nhị 非phi 謂vị 名danh 字tự 無vô 二nhị 乃nãi 法pháp 體thể 無vô 二nhị 也dã 是thị 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 皆giai 依y 法Pháp 界Giới 中trung 流lưu 出xuất 故cố 曰viết 無vô 二nhị 以dĩ 德đức 立lập 名danh 不bất 無vô 指chỉ 的đích 故cố 非phi 無vô 二nhị 也dã 譬thí 如như 水thủy 火hỏa 風phong 土thổ 。 皆giai 依y 木mộc 出xuất 各các 以dĩ 其kỳ 能năng 而nhi 稱xưng 則tắc 不bất 同đồng 也dã 此thử 品phẩm 名danh 名danh 字tự 者giả 依y 前tiền 無vô 二nhị 品phẩm 流lưu 出xuất 也dã 。

爾nhĩ 時thời 等đẳng 行hành 菩Bồ 薩Tát 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 世Thế 尊Tôn 所sở 言ngôn 菩Bồ 薩Tát 菩Bồ 薩Tát 。 者giả 為vi 何hà 謂vị 耶da 。 佛Phật 言ngôn 善thiện 男nam 子tử 若nhược 菩Bồ 薩Tát 於ư 邪tà 定định 眾chúng 生sanh 發phát 大đại 悲bi 心tâm 。 於ư 正chánh 定định 眾chúng 生sanh 。 不bất 見kiến 殊thù 異dị 故cố 言ngôn 菩Bồ 薩Tát 所sở 以dĩ 。 者giả 何hà 菩Bồ 薩Tát 不bất 為vi 正chánh 定định 眾chúng 生sanh 。 不bất 為vi 不bất 定định 眾chúng 生sanh 。 故cố 發phát 心tâm 但đãn 為vi 度độ 邪tà 定định 眾chúng 生sanh 故cố 而nhi 起khởi 大đại 悲bi 。 發phát 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 故cố 名danh 菩Bồ 薩Tát 。

【# 註chú 】# 梵Phạn 語ngữ 菩Bồ 提Đề 薩Tát 埵Đóa 。 此thử 云vân 覺giác 眾chúng 生sanh 又hựu 云vân 摩ma 訶ha 薩tát 此thử 云vân 大Đại 道Đạo 心tâm 眾chúng 生sanh 菩Bồ 薩Tát 不bất 以dĩ 。 自tự 利lợi 專chuyên 欲dục 利lợi 人nhân 緣duyên 彼bỉ 邪tà 定định 眾chúng 生sanh 而nhi 發phát 大đại 悲bi 者giả 大Đại 道Đạo 心tâm 眾chúng 生sanh 也dã 於ư 彼bỉ 正chánh 定định 眾chúng 生sanh 。 心tâm 不bất 殊thù 異dị 者giả 覺giác 法pháp 平bình 等đẳng 無vô 有hữu 彼bỉ 此thử 。 者giả 覺giác 眾chúng 生sanh 也dã 不bất 因nhân 不bất 定định 眾chúng 生sanh 。 發phát 心tâm 者giả 以dĩ 彼bỉ 機cơ 未vị 堪kham 化hóa 故cố 也dã 。

爾nhĩ 時thời 菩Bồ 提Đề 菩Bồ 薩Tát 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 世Thế 尊Tôn 我ngã 亦diệc 樂nhạo 說thuyết 所sở 以dĩ 為vi 菩Bồ 薩Tát 。 佛Phật 言ngôn 若nhược 樂nhạo 說thuyết 者giả 便tiện 說thuyết 。

【# 註chú 】# 前tiền 則tắc 如Như 來Lai 總tổng 彰chương 菩Bồ 薩Tát 之chi 意ý 此thử 下hạ 別biệt 顯hiển 菩Bồ 薩Tát 之chi 德đức 。 所sở 以dĩ 各các 說thuyết 也dã 。

菩Bồ 提Đề 菩Bồ 薩Tát 言ngôn 譬thí 如như 男nam 子tử 。 女nữ 人nhân 受thọ 一nhất 日nhật 戒giới 無vô 毀hủy 無vô 缺khuyết 若nhược 菩Bồ 薩Tát 如như 是thị 。 從tùng 初sơ 發phát 心tâm 。 乃nãi 至chí 成thành 佛Phật 。 於ư 其kỳ 中trung 間gian 。 常thường 修tu 淨tịnh 行hạnh 。 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 。

【# 註chú 】# 菩Bồ 提Đề 云vân 覺giác 從tùng 初sơ 發phát 心tâm 。 乃nãi 至chí 成thành 佛Phật 。 於ư 其kỳ 中trung 間gian 。 修tu 行hành 梵Phạm 行hạnh 。 猶do 若nhược 一nhất 日nhật 覺giác 三tam 世thế 性tánh 空không 故cố 也dã 。

堅Kiên 意Ý 菩Bồ 薩Tát 。 言ngôn 若nhược 菩Bồ 薩Tát 成thành 就tựu 。 深thâm 固cố 慈từ 心tâm 。 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 。

【# 註chú 】# 以dĩ 無vô 緣duyên 慈từ 。 深thâm 固cố 其kỳ 心tâm 故cố 曰viết 堅kiên 意ý 。

度độ 眾chúng 生sanh 菩Bồ 薩Tát 言ngôn 譬thí 如như 橋kiều 船thuyền 度độ 人nhân 不bất 倦quyện 無vô 有hữu 分phân 別biệt 。 若nhược 心tâm 如như 是thị 。 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 。

【# 註chú 】# 以dĩ 無vô 分phân 別biệt 。 智Trí 度Độ 諸chư 眾chúng 生sanh 猶do 如như 橋kiều 船thuyền 。 無vô 有hữu 分phân 別biệt 也dã 。

斷đoạn 惡ác 道đạo 菩Bồ 薩Tát 言ngôn 若nhược 菩Bồ 薩Tát 於ư 諸chư 佛Phật 國quốc 。 投đầu 足túc 之chi 處xứ 。 即tức 時thời 一nhất 切thiết 。 惡ác 道đạo 皆giai 滅diệt 。 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 。

【# 註chú 】# 以dĩ 方phương 便tiện 智trí 。 入nhập 諸chư 佛Phật 法Pháp 。 滅diệt 於ư 惡ác 見kiến 也dã 。

觀Quán 世Thế 音Âm 菩Bồ 薩Tát 。 言ngôn 若nhược 菩Bồ 薩Tát 眾chúng 生sanh 。 見kiến 者giả 即tức 時thời 必tất 定định 於ư 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 又hựu 稱xưng 其kỳ 名danh 得đắc 免miễn 眾chúng 苦khổ 。 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 。

【# 註chú 】# 以dĩ 自tự 在tại 慧tuệ 入nhập 圓viên 通thông 性tánh 必tất 定định 得đắc 菩Bồ 提Đề 也dã 。 稱xưng 名danh 免miễn 苦khổ 者giả 隨tùy 喜hỷ 之chi 益ích 也dã 。

得Đắc 大Đại 勢Thế 菩Bồ 薩Tát 。 言ngôn 若nhược 菩Bồ 薩Tát 所sở 投đầu 足túc 處xứ 震chấn 動động 三Tam 千Thiên 。 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。 及cập 魔ma 宮cung 殿điện 。 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 。

【# 註chú 】# 觀quán 經Kinh 云vân 以dĩ 智trí 慧tuệ 光quang 。 普phổ 照chiếu 一nhất 切thiết 。 令linh 離ly 三tam 塗đồ 。 得đắc 無vô 上thượng 力lực 。 名danh 大Đại 勢Thế 至Chí 。 蓋cái 以dĩ 中trung 道đạo 妙diệu 慧tuệ 照chiếu 破phá 無vô 明minh 故cố 魔ma 王vương 宮cung 殿điện 。 世thế 界giới 皆giai 為vi 震chấn 動động 也dã 。

無vô 疲bì 倦quyện 菩Bồ 薩Tát 言ngôn 若nhược 恆Hằng 河Hà 沙sa 等đẳng 劫kiếp 為vi 一nhất 日nhật 一nhất 夜dạ 。 以dĩ 是thị 三tam 十thập 日nhật 為vi 一nhất 月nguyệt 。 十thập 二nhị 月nguyệt 為vi 一nhất 歲tuế 。 以dĩ 是thị 歲tuế 數số 若nhược 過quá 百bách 千thiên 萬vạn 億ức 。 劫kiếp 得đắc 值trị 一nhất 佛Phật 如như 是thị 於ư 恆Hằng 河Hà 沙sa 等đẳng 佛Phật 所sở 行hành 諸chư 梵Phạm 行hạnh 。 脩tu 集tập 功công 德đức 然nhiên 後hậu 受thọ 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 記ký 。 心tâm 不bất 休hưu 息tức 無vô 有hữu 疲bì 倦quyện 。 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 。 導Đạo 師Sư 菩Bồ 薩Tát 。 言ngôn 若nhược 菩Bồ 薩Tát 於ư 墮đọa 邪tà 道đạo 眾chúng 生sanh 生sanh 大đại 悲bi 心tâm 。 令linh 入nhập 正Chánh 道Đạo 。 不bất 求cầu 恩ân 報báo 。 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 。

【# 註chú 】# 以dĩ 深thâm 心tâm 大đại 悲bi 平bình 等đẳng 道đạo 達đạt 若nhược 求cầu 恩ân 報báo 則tắc 非phi 平bình 等đẳng 。 不bất 名danh 菩Bồ 薩Tát 也dã 。

須Tu 彌Di 山Sơn 菩Bồ 薩Tát 。 言ngôn 若nhược 菩Bồ 薩Tát 於ư 一nhất 切thiết 法pháp 。 無vô 所sở 分phân 別biệt 。 如như 須Tu 彌Di 山Sơn 。 一nhất 切thiết 眾chúng 色sắc 。 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 。

【# 註chú 】# 以dĩ 不bất 動động 智trí 入nhập 一nhất 切thiết 法pháp 。 無vô 所sở 分phân 別biệt 。 猶do 如như 須Tu 彌Di 。 處xử 於ư 大đại 海hải 七thất 金kim 山sơn 等đẳng 一nhất 切thiết 眾chúng 色sắc 。 交giao 暎ánh 巍nguy 然nhiên 不bất 動động 也dã 。

那Na 羅La 延Diên 菩Bồ 薩Tát 言ngôn 若nhược 菩Bồ 薩Tát 不bất 為vị 一nhất 切thiết 。 煩phiền 惱não 所sở 壞hoại 。 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 。

【# 註chú 】# 梵Phạn 語ngữ 那Na 羅La 延Diên 此thử 云vân 勇dũng 健kiện 以dĩ 智trí 慧tuệ 勇dũng 健kiện 。 不bất 為vị 煩phiền 惱não 所sở 壞hoại 也dã 。

心tâm 力lực 菩Bồ 薩Tát 言ngôn 若nhược 菩Bồ 薩Tát 以dĩ 心tâm 思tư 惟duy 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 無vô 。 有hữu 錯thác 謬mậu 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 。 師sư 子tử 遊du 步bộ 自tự 在tại 菩Bồ 薩Tát 言ngôn 若nhược 菩Bồ 薩Tát 於ư 諸chư 論luận 中trung 。 不bất 怖bố 不bất 畏úy 。 得đắc 深thâm 法Pháp 忍Nhẫn 。 能năng 使sử 一nhất 切thiết 。 外ngoại 道đạo 怖bố 畏úy 。 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 。

【# 註chú 】# 以dĩ 無vô 畏úy 辨biện 降hàng 伏phục 外ngoại 論luận 喻dụ 如như 獅sư 子tử 遊du 步bộ 之chi 自tự 在tại 也dã 。

不bất 可khả 思tư 議nghị 菩Bồ 薩Tát 。 言ngôn 若nhược 菩Bồ 薩Tát 知tri 。 心tâm 相tương/tướng 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 無vô 所sở 思tư 惟duy 。 分phân 別biệt 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 。

【# 註chú 】# 以dĩ 心tâm 非phi 數số 量lượng 故cố 知tri 心tâm 相tương/tướng 不bất 可khả 思tư 議nghị 也dã 。

善thiện 寂tịch 天thiên 子tử 言ngôn 若nhược 菩Bồ 薩Tát 能năng 。 於ư 一nhất 切thiết 天thiên 。 宮cung 中trung 生sanh 而nhi 無vô 所sở 染nhiễm 。 亦diệc 不bất 得đắc 是thị 無vô 染nhiễm 之chi 法pháp 。 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 。

【# 註chú 】# 欲dục 界giới 不bất 為vi 欲dục 塵trần 所sở 染nhiễm 色sắc 界giới 不bất 為vi 禪thiền 定định 所sở 染nhiễm 無vô 色sắc 界giới 不bất 為vi 空không 見kiến 所sở 染nhiễm 一nhất 切thiết 雖tuy 無vô 所sở 染nhiễm 亦diệc 不bất 得đắc 是thị 無vô 染nhiễm 之chi 見kiến 故cố 曰viết 善thiện 寂tịch 。

實thật 語ngứ 菩Bồ 薩Tát 言ngôn 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 有hữu 所sở 發phát 言ngôn 。 常thường 以dĩ 真chân 實thật 乃nãi 至chí 夢mộng 中trung 。 亦diệc 無vô 妄vọng 語ngữ 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 。 喜Hỷ 見Kiến 菩Bồ 薩Tát 。 言ngôn 若nhược 菩Bồ 薩Tát 能năng 。 見kiến 一nhất 切thiết 色sắc 。 皆giai 是thị 佛Phật 色sắc 。 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 。

【# 註chú 】# 體thể 實thật 色sắc 有hữu 青thanh 黃hoàng 赤xích 白bạch 。 等đẳng 獨độc 頭đầu 色sắc 有hữu 散tán 位vị 夢mộng 中trung 及cập 定định 果quả 等đẳng 色sắc 名danh 為vi 一nhất 切thiết 。 能năng 見kiến 此thử 一nhất 切thiết 皆giai 是thị 。 佛Phật 色sắc 者giả 應ưng 云vân 善thiện 見kiến 喜hỷ 見kiến 者giả 恐khủng 訛ngoa 也dã 。

常Thường 慘Thảm 菩Bồ 薩Tát 。 言ngôn 若nhược 菩Bồ 薩Tát 見kiến 。 墮đọa 生sanh 死tử 眾chúng 生sanh 。 其kỳ 心tâm 不bất 樂lạc 。 世thế 間gian 諸chư 樂nhạo 欲dục 自tự 度độ 己kỷ 身thân 亦diệc 度độ 眾chúng 生sanh 。 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 。

【# 註chú 】# 因nhân 眾chúng 生sanh 而nhi 起khởi 慘thảm 慽thích 發phát 大đại 悲bi 而nhi 思tư 救cứu 度độ 眾chúng 生sanh 。 無vô 盡tận 悲bi 願nguyện 無vô 盡tận 故cố 曰viết 常thường 慘thảm 。

心tâm 無vô 礙ngại 菩Bồ 薩Tát 言ngôn 若nhược 菩Bồ 薩Tát 於ư 一nhất 切thiết 。 煩phiền 惱não 眾chúng 魔ma 而nhi 不bất 嗔sân 礙ngại 。 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 。

【# 註chú 】# 魔ma 宮cung 佛Phật 土độ 煩phiền 惱não 菩Bồ 提Đề 不bất 作tác 二nhị 相tương/tướng 是thị 名danh 無vô 礙ngại 。

常thường 喜Hỷ 根Căn 菩Bồ 薩Tát 。 言ngôn 若nhược 菩Bồ 薩Tát 常thường 以dĩ 。 喜hỷ 根căn 自tự 滿mãn 其kỳ 願nguyện 亦diệc 滿mãn 他tha 願nguyện 所sở 作tác 皆giai 辦biện 。 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 。

【# 註chú 】# 七thất 覺giác 支chi 中trung 第đệ 四tứ 喜hỷ 支chi 根căn 成thành 滿mãn 其kỳ 願nguyện 自tự 他tha 俱câu 辦biện 故cố 曰viết 喜hỷ 根căn 。

散tán 疑nghi 女nữ 菩Bồ 薩Tát 言ngôn 若nhược 菩Bồ 薩Tát 於ư 一nhất 切thiết 法pháp 中trung 。 不bất 生sanh 疑nghi 悔hối 。 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 。

【# 註chú 】# 八Bát 聖Thánh 道Đạo 中trung 。 第đệ 八bát 無vô 漏lậu 慧tuệ 斷đoạn 除trừ 三tam 業nghiệp 微vi 細tế 無vô 明minh 故cố 曰viết 散tán 疑nghi 。

師Sư 子Tử 童Đồng 女Nữ 。 菩Bồ 薩Tát 言ngôn 若nhược 菩Bồ 薩Tát 無vô 男nam 法pháp 無vô 女nữ 法pháp 而nhi 現hiện 種chủng 種chủng 。 色sắc 身thân 為vì 成thành 就tựu 眾chúng 生sanh 故cố 。 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 。

【# 註chú 】# 童đồng 女nữ 者giả 兌# 之chi 象tượng 也dã 兌# 屬thuộc 金kim 主chủ 于vu 秋thu 成thành 衰suy 殺sát 之chi 候hậu 一nhất 切thiết 萬vạn 物vật 。 至chí 此thử 成thành 就tựu 故cố 曰viết 成thành 就tựu 眾chúng 生sanh 。 名danh 獅sư 子tử 者giả 以dĩ 法pháp 體thể 中trung 本bổn 無vô 男nam 女nữ 為vì 眾chúng 生sanh 故cố 。 現hiện 種chủng 種chủng 身thân 。 是thị 決quyết 定định 說thuyết 故cố 。

寶bảo 女nữ 菩Bồ 薩Tát 言ngôn 若nhược 菩Bồ 薩Tát 於ư 諸chư 寶bảo 中trung 不bất 生sanh 愛ái 樂nhạo 。 但đãn 樂nhạo/nhạc/lạc 三Tam 寶Bảo 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 。 毗tỳ 舍xá 佉khư 達đạt 多đa 優Ưu 婆Bà 夷Di 言ngôn 若nhược 菩Bồ 薩Tát 有hữu 所sở 得đắc 者giả 。 則tắc 無vô 菩Bồ 提Đề 。 若nhược 不bất 得đắc 一nhất 切thiết 法pháp 。 不bất 生sanh 一nhất 切thiết 。 法pháp 不bất 滅diệt 一nhất 切thiết 。 法pháp 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 。

【# 註chú 】# 凡phàm 有hữu 所sở 得đắc 則tắc 無vô 菩Bồ 提Đề 。 者giả 以dĩ 菩Bồ 提Đề 即tức 是thị 。 自tự 妄vọng 想tưởng 非phi 謂vị 覺giác 矣hĩ 若nhược 了liễu 一nhất 切thiết 法pháp 。 不bất 可khả 得đắc 即tức 是thị 得đắc 自tự 性tánh 之chi 覺giác 得đắc 自tự 性tánh 之chi 覺giác 即tức 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 矣hĩ 。

跋Bạt 陀Đà 婆Bà 羅La 。 賢hiền 士sĩ 言ngôn 若nhược 菩Bồ 薩Tát 眾chúng 生sanh 。 聞văn 其kỳ 名danh 者giả 。 畢tất 定định 於ư 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 。

【# 註chú 】# 跋Bạt 陀Đà 婆Bà 羅La 。 云vân 賢hiền 守thủ 亦diệc 云vân 賢Hiền 護Hộ 既ký 守thủ 且thả 護hộ 故cố 聞văn 其kỳ 名danh 者giả 。 定định 獲hoạch 菩Bồ 提Đề 矣hĩ 。

寶Bảo 月Nguyệt 童Đồng 子Tử 。 言ngôn 若nhược 菩Bồ 薩Tát 常thường 修tu 童đồng 子tử 梵Phạm 行hạnh 乃nãi 至chí 不bất 以dĩ 。 心tâm 念niệm 五ngũ 欲dục 何hà 況huống 身thân 受thọ 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 。 忉Đao 利Lợi 天thiên 子tử 。 曼mạn 陀đà 羅la 華hoa 。 香hương 菩Bồ 薩Tát 言ngôn 若nhược 菩Bồ 薩Tát 持trì 戒giới 。 熏huân 心tâm 常thường 流lưu 諸chư 善thiện 法Pháp 香hương 不bất 流lưu 餘dư 香hương 。 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 。

【# 註chú 】# 曼mạn 陀đà 羅la 云vân 白bạch 華hoa 香hương 以dĩ 戒giới 為vi 白bạch 業nghiệp 故cố 修tu 此thử 白bạch 淨tịnh 業nghiệp 者giả 則tắc 常thường 流lưu 法pháp 香hương 也dã 。

作tác 喜hỷ 菩Bồ 薩Tát 言ngôn 若nhược 菩Bồ 薩Tát 喜hỷ 樂lạc 三tam 法pháp 謂vị 供cúng 養dường 佛Phật 演diễn 說thuyết 於ư 法pháp 教giáo 化hóa 眾chúng 生sanh 。 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 。

【# 註chú 】# 供cúng 養dường 乃nãi 上thượng 求cầu 之chi 利lợi 說thuyết 法Pháp 乃nãi 下hạ 化hóa 之chi 功công 上thượng 求cầu 下hạ 化hóa 宜nghi 名danh 菩Bồ 薩Tát 也dã 。

思tư 益ích 梵Phạm 天Thiên 言ngôn 若nhược 菩Bồ 薩Tát 所sở 見kiến 之chi 法pháp 皆giai 是thị 佛Phật 法Pháp 。 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 。

【# 註chú 】# 即tức 俗tục 而nhi 真chân 無vô 真chân 不bất 俗tục 真chân 俗tục 既ký 成thành 一nhất 體thể 則tắc 佛Phật 法Pháp 不bất 離ly 所sở 見kiến 也dã 。

彌Di 勒Lặc 菩Bồ 薩Tát 言ngôn 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 眾chúng 生sanh 。 見kiến 者giả 即tức 得đắc 慈Từ 心Tâm 三Tam 昧Muội 。 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 。

【# 註chú 】# 梵Phạn 語ngữ 梅mai 怛đát 利lợi 伽già 那na 此thử 云vân 慈Từ 氏Thị 以dĩ 慈từ 隆long 即tức 世thế 悲bi 臻trăn 後hậu 劫kiếp 故cố 使sử 見kiến 者giả 皆giai 獲hoạch 慈từ 心tâm 也dã 。

文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 法Pháp 王Vương 子Tử 言ngôn 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 雖tuy 說thuyết 諸chư 法pháp 。 而nhi 不bất 起khởi 法pháp 想tưởng 不bất 起khởi 非phi 法pháp 想tưởng 。 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 。

【# 註chú 】# 文Văn 殊Thù 為vi 擇trạch 法Pháp 眼nhãn 善thiện 擇trạch 法Pháp 要yếu 了liễu 證chứng 實thật 相tướng 故cố 雖tuy 說thuyết 法Pháp 不bất 起khởi 法pháp 非phi 法pháp 想tưởng 無vô 說thuyết 是thị 說thuyết 故cố 不bất 起khởi 法pháp 想tưởng 說thuyết 是thị 無vô 說thuyết 故cố 不phủ 。 起khởi 非phi 法pháp 想tưởng 。

綱cương 明minh 菩Bồ 薩Tát 言ngôn 若nhược 菩Bồ 薩Tát 光quang 明minh 。 能năng 滅diệt 一nhất 切thiết 。 眾chúng 生sanh 煩phiền 惱não 。 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 。

【# 註chú 】# 眾chúng 生sanh 為vi 無vô 明minh 煩phiền 惱não 。 所sở 敝tệ 猶do 如như 長trường 夜dạ 若nhược 遇ngộ 根căn 本bổn 智trí 光quang 則tắc 無vô 明minh 煩phiền 惱não 。 當đương 念niệm 無vô 生sanh 矣hĩ 。

普phổ 華hoa 菩Bồ 薩Tát 言ngôn 若nhược 菩Bồ 薩Tát 見kiến 。 諸chư 如Như 來Lai 滿mãn 十thập 方phương 世thế 界giới 。 如như 林lâm 華hoa 敷phu 。 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 。

【# 註chú 】# 十thập 方phương 眾chúng 生sanh 。 皆giai 是thị 如Như 來Lai 。 之chi 性tánh 同đồng 敷phu 萬vạn 行hạnh 因nhân 華hoa 也dã 。

如như 是thị 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 各các 各các 隨tùy 所sở 樂lạc 。 說thuyết 已dĩ 爾nhĩ 時thời 佛Phật 告cáo 。 等đẳng 行hành 菩Bồ 薩Tát 言ngôn 若nhược 菩Bồ 薩Tát 能năng 。 代đại 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 受thọ 諸chư 苦khổ 惱não 。 亦diệc 復phục 能năng 捨xả 一nhất 切thiết 。 福phước 事sự 與dữ 諸chư 眾chúng 生sanh 。 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 。

【# 註chú 】# 上thượng 由do 等đẳng 行hành 菩Bồ 薩Tát 問vấn 菩Bồ 薩Tát 為vi 何hà 謂vị 也dã 。 而nhi 如Như 來Lai 答đáp 拔bạt 諸chư 邪tà 定định 眾chúng 生sanh 起khởi 于vu 大đại 悲bi 正chánh 定định 眾chúng 生sanh 。 心tâm 不bất 殊thù 異dị 答đáp 其kỳ 為vi 義nghĩa 也dã 末mạt 後hậu 云vân 能năng 代đại 眾chúng 生sanh 之chi 苦khổ 。 捨xả 己kỷ 之chi 樂lạc 與dữ 諸chư 眾chúng 生sanh 。 答đáp 其kỳ 為vi 德đức 也dã 始thỉ 末mạt 皆giai 如Như 來Lai 答đáp 者giả 一nhất 切thiết 梵Phạm 行hạnh 皆giai 趨xu 如Như 來Lai 故cố 所sở 以dĩ 啟khải 問vấn 菩Bồ 薩Tát 名danh 等đẳng 行hành 者giả 也dã 中trung 間gian 諸chư 菩Bồ 薩Tát 各các 述thuật 己kỷ 德đức 使sử 眾chúng 生sanh 隨tùy 所sở 悟ngộ 入nhập 也dã 。

論Luận 寂Tịch 品Phẩm 第đệ 十thập 四tứ

【# 註chú 】# 前tiền 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 各các 述thuật 己kỷ 德đức 隨tùy 所sở 樂lạc 說thuyết 者giả 差sai 別biệt 之chi 義nghĩa 也dã 名danh 字tự 雖tuy 則tắc 萬vạn 差sai 論luận 體thể 其kỳ 惟duy 一nhất 寂tịch 若nhược 不bất 會hội 歸quy 終chung 成thành 迷mê 名danh 滯trệ 跡tích 之chi 慾dục 微vi 細tế 究cứu 明minh 始thỉ 獲hoạch 達đạt 體thể 忘vong 情tình 之chi 旨chỉ 了liễu 行hành 非phi 實thật 則tắc 名danh 本bổn 無vô 當đương 名danh 實thật 無vô 當đương 則tắc 一nhất 道Đạo 平bình 等đẳng 故cố 曰viết 論luận 寂tịch 。

爾nhĩ 時thời 思tư 益ích 梵Phạm 天Thiên 問vấn 等đẳng 行hành 菩Bồ 薩Tát 言ngôn 善thiện 男nam 子tử 汝nhữ 今kim 以dĩ 何hà 行hành 為vi 行hành 。

【# 註chú 】# 汝nhữ 名danh 既ký 云vân 等đẳng 行hành 則tắc 染nhiễm 淨tịnh 何hà 分phần/phân 而nhi 正chánh 邪tà 莫mạc 辨biện 若nhược 有hữu 分phần/phân 辨biện 則tắc 何hà 名danh 等đẳng 行hành 若nhược 不bất 分phân 辨biện 則tắc 汝nhữ 現hiện 前tiền 。 隨tùy 于vu 何hà 行hành 而nhi 行hành 耶da 。

答đáp 言ngôn 我ngã 已dĩ 隨tùy 一nhất 切thiết 有hữu 為vi 法pháp 。 眾chúng 生sanh 行hành 為vi 行hành 。

【# 註chú 】# 棄khí 有hữu 為vi 而nhi 行hành 無vô 為vi 則tắc 揀giản 擇trạch 即tức 世thế 諦đế 而nhi 行hành 聖thánh 行hành 是thị 名danh 平bình 等đẳng 。 以dĩ 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 同đồng 入nhập 法pháp 性tánh 故cố 也dã 。

又hựu 問vấn 隨tùy 一nhất 切thiết 有hữu 為vi 法pháp 。 眾chúng 生sanh 以dĩ 何hà 為vi 行hành 答đáp 言ngôn 諸chư 佛Phật 所sở 行hành 。 是thị 隨tùy 一nhất 切thiết 有hữu 為vi 法pháp 。 眾chúng 生sanh 行hành 也dã 又hựu 問vấn 諸chư 佛Phật 以dĩ 何hà 為vi 行hành 答đáp 言ngôn 諸chư 佛Phật 以dĩ 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 空không 為vi 行hành 又hựu 問vấn 凡phàm 夫phu 所sở 行hành 諸chư 佛Phật 亦diệc 以dĩ 是thị 行hành 有hữu 何hà 差sai 別biệt 。 等đẳng 行hành 言ngôn 汝nhữ 欲dục 令linh 空không 中trung 有hữu 差sai 別biệt 耶da 答đáp 言ngôn 不phủ 也dã 等đẳng 行hành 言ngôn 如Như 來Lai 不bất 說thuyết 。 一nhất 切thiết 法pháp 空không 。 耶da 答đáp 言ngôn 然nhiên 是thị 故cố 梵Phạm 天Thiên 一nhất 切thiết 法pháp 無vô 有hữu 。 差sai 別biệt 是thị 諸chư 行hành 相tương/tướng 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 如Như 來Lai 不bất 說thuyết 。 諸chư 法pháp 有hữu 差sai 別biệt 也dã 。

【# 註chú 】# 凡phàm 夫phu 行hành 于vu 有hữu 為vi 三tam 乘thừa 行hành 于vu 無vô 為vi 諸chư 佛Phật 行hạnh 于vu 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 空không 。 所sở 言ngôn 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 空không 。 者giả 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 皆giai 惟duy 名danh 字tự 無vô 有hữu 義nghĩa 理lý 。 三tam 乘thừa 不bất 了liễu 義nghĩa 空không 于vu 法pháp 性tánh 中trung 妄vọng 起khởi 諍tranh 執chấp 作tác 有hữu 無vô 見kiến 凡phàm 聖thánh 成thành 差sai 大Đại 乘Thừa 深thâm 明minh 實thật 際tế 。 知tri 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 皆giai 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 空không 。 于vu 是thị 空không 中trung 何hà 有hữu 彼bỉ 此thử 無vô 彼bỉ 此thử 故cố 號hiệu 曰viết 等đẳng 行hành 邇nhĩ 來lai 道đạo 學học 宗tông 師sư 動động 輒triếp 言ngôn 理lý 不bất 知tri 理lý 為vi 礙ngại 本bổn 始thỉ 終chung 論luận 義nghĩa 豈khởi 識thức 義nghĩa 是thị 禍họa 苗miêu 若nhược 悟ngộ 義nghĩa 理lý 本bổn 空không 始thỉ 知tri 聖thánh 人nhân 無vô 說thuyết 。

爾nhĩ 時thời 思tư 益ích 梵Phạm 天Thiên 問vấn 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 言ngôn 。 所sở 言ngôn 行hạnh 處xứ 行hành 為vi 何hà 謂vị 也dã 。 答đáp 言ngôn 於ư 諸chư 行hành 中trung 。 有hữu 四tứ 梵Phạm 行hạnh 是thị 名danh 行hành 處xứ 行hành 若nhược 人nhân 離ly 四tứ 梵Phạm 行hạnh 不bất 名danh 行hành 處xứ 行hành 能năng 行hành 四tứ 梵Phạm 行hạnh 是thị 名danh 行hành 處xứ 行hành 。

【# 註chú 】# 四tứ 梵Phạm 行hạnh 者giả 有hữu 四tứ 依y 行hành 一nhất 者giả 常thường 行hành 乞khất 食thực 。 二nhị 者giả 著trước 糞phẩn 掃tảo 衣y 三tam 者giả 蘭lan 若nhã 樹thụ 下hạ 。 住trụ 四tứ 者giả 病bệnh 以dĩ 腐hủ 爛lạn 藥dược 治trị 此thử 惟duy 聲Thanh 聞Văn 法Pháp 非phi 今kim 經kinh 意ý 有hữu 四tứ 觀quán 行hành 一nhất 者giả 觀quán 因nhân 緣duyên 二nhị 者giả 觀quán 果quả 報báo 三tam 者giả 觀quán 自tự 身thân 四tứ 者giả 觀quán 佛Phật 身thân 此thử 亦diệc 初sơ 心tâm 行hành 人nhân 所sở 修tu 非phi 今kim 經kinh 意ý 有hữu 四tứ 安an 樂lạc 行hành 一nhất 者giả 身thân 住trụ 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 。 行Hành 處Xứ 近Cận 處Xứ 。 為vì 眾chúng 說thuyết 法Pháp 。 二nhị 者giả 口khẩu 于vu 末Mạt 法Pháp 中trung 宣tuyên 說thuyết 妙diệu 法Pháp 。 不bất 樂nhạo 說thuyết 人nhân 。 及cập 經Kinh 典điển 故cố 三tam 者giả 意ý 于vu 法pháp 滅diệt 時thời 受thọ 持trì 斯tư 經Kinh 。 無vô 懷hoài 嫉tật 妬đố 。 四tứ 者giả 誓thệ 願nguyện 以dĩ 身thân 口khẩu 意ý 。 與dữ 慈từ 悲bi 但đãn 發phát 願nguyện 流lưu 通thông 此thử 即tức 今kim 經kinh 意ý 也dã 由do 前tiền 凡phàm 夫phu 諸chư 佛Phật 行hạnh 體thể 無vô 二nhị 若nhược 不bất 擇trạch 住trụ 梵Phạm 行hạnh 則tắc 恐khủng 成thành 混hỗn 濫lạm 何hà 也dã 前tiền 欲dục 顯hiển 理lý 則tắc 纖tiêm 跡tích 不bất 存tồn 寧ninh 容dung 聖thánh 凡phàm 有hữu 異dị 此thử 中trung 扶phù 事sự 則tắc 非phi 是thị 宛uyển 然nhiên 不bất 許hứa 邪tà 正chánh 混hỗn 同đồng 事sự 理lý 兩lưỡng 備bị 方phương 名danh 究cứu 竟cánh 所sở 以dĩ 法pháp 華hoa 三tam 周chu 法pháp 竟cánh 說thuyết 此thử 安an 樂lạc 行hành 門môn 楞lăng 嚴nghiêm 見kiến 道đạo 以dĩ 還hoàn 方phương 宣tuyên 修tu 行hành 法Pháp 則tắc 。 是thị 皆giai 聖thánh 賢hiền 千thiên 古cổ 不bất 易dị 之chi 式thức 也dã 又hựu 殺sát 盜đạo 淫dâm 妄vọng 四tứ 者giả 乃nãi 梵Phạm 行hạnh 之chi 門môn 捨xả 是thị 別biệt 求cầu 則tắc 非phi 行hành 處xứ 。

梵Phạm 天Thiên 若nhược 人nhân 成thành 就tựu 四tứ 梵Phạm 行hạnh 雖tuy 於ư 空không 閑nhàn 曠khoáng 埜# 中trung 行hành 是thị 名danh 行hành 處xứ 行hành 若nhược 不bất 成thành 就tựu 四tứ 梵Phạm 行hạnh 雖tuy 於ư 樓lâu 殿điện 堂đường 閣các 金kim 銀ngân 牀sàng 榻tháp 妙diệu 好hảo 被bị 褥nhục 於ư 此thử 中trung 行hành 不bất 名danh 行hành 處xứ 行hành 亦diệc 復phục 不bất 能năng 。 善thiện 知tri 行hành 處xứ 相tương/tướng 。

【# 註chú 】# 所sở 言ngôn 成thành 就tựu 者giả 四tứ 種chủng 安an 樂lạc 行hành 門môn 及cập 身thân 無vô 雜tạp 染nhiễm 等đẳng 行hành 也dã 若nhược 成thành 就tựu 此thử 則tắc 不bất 揀giản 方phương 所sở 雖tuy 處xứ 曠khoáng 埜# 猶do 居cư 大đại 眾chúng 以dĩ 能năng 說thuyết 法Pháp 要yếu 故cố 也dã 若nhược 不bất 成thành 就tựu 雖tuy 處xử 大đại 眾chúng 。 猶do 無vô 一nhất 人nhân 以dĩ 不bất 能năng 弘hoằng 宣tuyên 大đại 法pháp 故cố 亦diệc 不bất 能năng 知tri 行hành 處xứ 相tương/tướng 。

又hựu 問vấn 菩Bồ 薩Tát 以dĩ 何hà 行hành 知tri 見kiến 清thanh 淨tịnh 答đáp 言ngôn 於ư 諸chư 行hành 中trung 。 能năng 淨tịnh 我ngã 見kiến 。

【# 註chú 】# 凡phàm 夫phu 著trước 于vu 我ngã 見kiến 執chấp 於ư 有hữu 為vi 二Nhị 乘Thừa 著trước 于vu 我ngã 見kiến 執chấp 于vu 無vô 為vi 二nhị 者giả 雖tuy 則tắc 出xuất 生sanh 相tương/tướng 返phản 同đồng 歸quy 虗hư 妄vọng 若nhược 淨tịnh 我ngã 見kiến 則tắc 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 皆giai 歸quy 實thật 際tế 。 者giả 即tức 是thị 入nhập 正chánh 行hạnh 入nhập 正chánh 行hạnh 故cố 則tắc 知tri 見kiến 清thanh 淨tịnh 。

又hựu 問vấn 若nhược 得đắc 我ngã 實thật 性tánh 即tức 得đắc 實thật 知tri 見kiến 耶da 答đáp 言ngôn 然nhiên 若nhược 見kiến 我ngã 實thật 性tánh 即tức 是thị 實thật 知tri 見kiến 譬thí 如như 國quốc 王vương 。 典điển 金kim 藏tạng 人nhân 因nhân 己kỷ 出xuất 用dụng 知tri 餘dư 在tại 者giả 如như 是thị 因nhân 知tri 我ngã 實thật 性tánh 故cố 得đắc 實thật 知tri 見kiến 。

【# 註chú 】# 無vô 我ngã 無vô 我ngã 所sở 。 是thị 我ngã 實thật 性tánh 達đạt 實thật 性tánh 故cố 則tắc 如như 是thị 知tri 如như 是thị 見kiến 皆giai 如như 實thật 故cố 譬thí 如như 典điển 金kim 藏tạng 人nhân 因nhân 己kỷ 出xuất 故cố 知tri 餘dư 在tại 者giả 喻dụ 我ngã 及cập 我ngã 所sở 。 皆giai 從tùng 己kỷ 出xuất 。 本bổn 是thị 無vô 生sanh 而nhi 我ngã 本bổn 體thể 曾tằng 無vô 有hữu 動động 無vô 動động 之chi 體thể 即tức 實thật 知tri 見kiến 也dã 。

又hựu 問vấn 云vân 何hà 得đắc 我ngã 實thật 性tánh 答đáp 言ngôn 若nhược 得đắc 無vô 我ngã 法pháp 所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 我ngã 畢tất 竟cánh 無vô 根căn 本bổn 無vô 決quyết 定định 故cố 若nhược 能năng 如như 是thị 知tri 。 者giả 是thị 名danh 得đắc 我ngã 實thật 性tánh 。

【# 註chú 】# 凡phàm 夫phu 不bất 了liễu 執chấp 言ngôn 有hữu 我ngã 若nhược 有hữu 我ngã 者giả 。 四tứ 大đại 六lục 根căn 何hà 者giả 是thị 我ngã 若nhược 眼nhãn 是thị 我ngã 則tắc 耳nhĩ 鼻tị 舌thiệt 身thân 。 應ưng 是thị 非phi 我ngã 若nhược 耳nhĩ 鼻tị 等đẳng 非phi 我ngã 則tắc 誰thùy 聞văn 誰thùy 齅khứu 若nhược 都đô 是thị 我ngã 則tắc 我ngã 成thành 六lục 我ngã 若nhược 都đô 不bất 是thị 我ngã 捨xả 是thị 豈khởi 應ưng 別biệt 有hữu 如như 是thị 推thôi 求cầu 。 則tắc 決quyết 定định 無vô 有hữu 根căn 本bổn 。 可khả 得đắc 以dĩ 無vô 得đắc 故cố 是thị 名danh 得đắc 我ngã 實thật 性tánh 也dã 。

又hựu 問vấn 如như 我ngã 解giải 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 所sở 說thuyết 。 義nghĩa 以dĩ 見kiến 我ngã 故cố 。 即tức 是thị 見kiến 佛Phật 。 所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 我ngã 性tánh 即tức 是thị 佛Phật 性tánh 。

【# 註chú 】# 見kiến 我ngã 性tánh 空không 佛Phật 性tánh 亦diệc 空không 。

文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 。 誰thùy 能năng 見kiến 佛Phật 答đáp 言ngôn 不bất 壞hoại 我ngã 見kiến 者giả 所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 我ngã 見kiến 即tức 是thị 法pháp 見kiến 以dĩ 法pháp 見kiến 能năng 見kiến 佛Phật 。

【# 註chú 】# 上thượng 云vân 見kiến 我ngã 即tức 是thị 見kiến 佛Phật 。 此thử 間gian 誰thùy 能năng 見kiến 佛Phật 似tự 乎hồ 相tương 反phản 然nhiên 梵Phạm 天Thiên 恐khủng 人nhân 壞hoại 我ngã 見kiến 而nhi 見kiến 實thật 性tánh 重trọng/trùng 增tăng 取thủ 捨xả 之chi 端đoan 故cố 復phục 問vấn 之chi 使sử 知tri 不bất 壞hoại 我ngã 見kiến 而nhi 見kiến 實thật 性tánh 也dã 我ngã 見kiến 即tức 是thị 法pháp 見kiến 者giả 由do 有hữu 我ngã 見kiến 法pháp 得đắc 興hưng 起khởi 因nhân 有hữu 法pháp 故cố 有hữu 能năng 覺giác 者giả 也dã 。

又hựu 問vấn 頗phả 有hữu 無vô 所sở 行hành 名danh 為vi 正chánh 行hạnh 。 耶da 答đáp 言ngôn 有hữu 若nhược 不bất 行hành 一nhất 切thiết 。 有hữu 為vi 法pháp 是thị 名danh 正chánh 行hạnh 。

【# 註chú 】# 由do 前tiền 不bất 壞hoại 我ngã 見kiến 見kiến 佛Phật 然nhiên 亦diệc 不bất 著trước 我ngã 見kiến 。 若nhược 著trước 我ngã 見kiến 。 即tức 行hành 有hữu 為vi 不bất 名danh 正chánh 行hạnh 以dĩ 正chánh 行hạnh 不bất 屬thuộc 有hữu 為vi 故cố 不bất 行hành 是thị 行hành 也dã 。

又hựu 問vấn 云vân 何hà 行hành 名danh 為vi 正chánh 行hạnh 。 答đáp 言ngôn 若nhược 不bất 為vi 見kiến 故cố 行hành 不bất 為vi 斷đoạn 不bất 為vi 證chứng 不bất 為vi 修tu 故cố 行hành 是thị 名danh 正chánh 行hạnh 。

【# 註chú 】# 見kiến 苦khổ 斷đoạn 集tập 證chứng 滅diệt 修tu 道Đạo 。 不bất 為vi 四tứ 者giả 所sở 行hành 名danh 為vi 正chánh 行hạnh 。 以dĩ 見kiến 苦khổ 無vô 生sanh 知tri 集tập 無vô 和hòa 合hợp 了liễu 滅diệt 無vô 生sanh 滅diệt 悟ngộ 道đạo 無vô 二nhị 故cố 也dã 。

又hựu 問vấn 慧tuệ 眼nhãn 為vi 見kiến 何hà 法pháp 答đáp 言ngôn 若nhược 有hữu 所sở 見kiến 。 不bất 名danh 慧tuệ 眼nhãn 慧tuệ 眼nhãn 不bất 見kiến 有hữu 為vi 法pháp 。 不bất 見kiến 無vô 為vi 法Pháp 。 所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 有hữu 為vi 法pháp 皆giai 虗hư 妄vọng 分phân 別biệt 無vô 虗hư 妄vọng 分phân 別biệt 是thị 名danh 慧tuệ 眼nhãn 無vô 為vi 法pháp 空không 無vô 所sở 有hữu 。 過quá 諸chư 眼nhãn 道đạo 是thị 故cố 慧tuệ 眼nhãn 亦diệc 不bất 見kiến 無vô 為vi 法pháp 。

【# 註chú 】# 由do 前tiền 無vô 見kiến 見kiến 我ngã 實thật 性tánh 無vô 行hành 名danh 為vi 正chánh 行hạnh 。 既ký 云vân 無vô 見kiến 無vô 行hành 所sở 云vân 慧tuệ 眼nhãn 當đương 見kiến 何hà 法pháp 夫phu 慧tuệ 眼nhãn 者giả 。 見kiến 無vô 見kiến 無vô 行hành 之chi 法pháp 也dã 以dĩ 慧tuệ 眼nhãn 鑑giám 空không 空không 者giả 空không 諸chư 虗hư 妄vọng 故cố 不bất 見kiến 有hữu 為vi 眼nhãn 以dĩ 見kiến 色sắc 得đắc 名danh 慧tuệ 眼nhãn 鑑giám 空không 非phi 色sắc 所sở 及cập 故cố 超siêu 諸chư 眼nhãn 道đạo 而nhi 不bất 見kiến 無vô 為vi 也dã 。

又hựu 問vấn 頗phả 有hữu 因nhân 緣duyên 。 正chánh 行hạnh 比Bỉ 丘Khâu 不bất 得đắc 道Đạo 果Quả 。 答đáp 言ngôn 有hữu 正chánh 行hạnh 中trung 無vô 道đạo 無vô 果quả 無vô 行hành 無vô 得đắc 。 無vô 有hữu 得đắc 果quả 差sai 別biệt 梵Phạm 天Thiên 無vô 所sở 得đắc 故cố 。 乃nãi 名danh 為vi 得đắc 。 若nhược 有hữu 所sở 得đắc 。 當đương 知tri 是thị 為vi 。 增tăng 上thượng 慢mạn 人nhân 。 正chánh 行hạnh 者giả 無vô 增tăng 上thượng 慢mạn 。 無vô 增tăng 上thượng 慢mạn 。 則tắc 無vô 行hành 無vô 得đắc 。

【# 註chú 】# 所sở 言ngôn 有hữu 因nhân 緣duyên 者giả 。 有hữu 正chánh 行hạnh 因nhân 緣duyên 故cố 無vô 行hành 道Đạo 無vô 得đắc 果quả 無vô 得đắc 果quả 差sai 別biệt 者giả 無vô 聲Thanh 聞Văn 辟Bích 支Chi 佛Phật 。 佛Phật 乘thừa 之chi 差sai 別biệt 也dã 以dĩ 正chánh 行hạnh 中trung 無vô 所sở 不bất 行hành 無vô 所sở 不bất 行hành 本bổn 一nhất 無vô 行hành 是thị 為vi 正chánh 行hạnh 。 之chi 因nhân 緣duyên 也dã 。

又hựu 問vấn 得đắc 何hà 法pháp 故cố 名danh 為vi 得đắc 道Đạo 答đáp 言ngôn 若nhược 法pháp 不bất 自tự 生sanh 不bất 他tha 生sanh 亦diệc 不bất 眾chúng 緣duyên 生sanh 從tùng 本bổn 已dĩ 來lai 。 常thường 無vô 有hữu 生sanh 得đắc 是thị 法pháp 故cố 說thuyết 名danh 得đắc 道Đạo 。

【# 註chú 】# 所sở 謂vị 得đắc 道Đạo 者giả 。 得đắc 是thị 無vô 生sanh 之chi 道đạo 也dã 無vô 生sanh 偈kệ 曰viết 諸chư 法pháp 不bất 自tự 生sanh 亦diệc 不bất 從tùng 他tha 生sanh 。 不bất 共cộng 不bất 無vô 因nhân 是thị 故cố 說thuyết 無vô 生sanh 不bất 眾chúng 緣duyên 生sanh 者giả 即tức 不bất 共cộng 生sanh 也dã 缺khuyết 無vô 因nhân 生sanh 四tứ 處xứ 推thôi 求cầu 無vô 一nhất 可khả 得đắc 無vô 可khả 得đắc 故cố 說thuyết 名danh 得đắc 道Đạo 也dã 。

又hựu 問vấn 若nhược 法pháp 不bất 生sanh 。 為vi 何hà 所sở 得đắc 。 答đáp 言ngôn 若nhược 知tri 法pháp 不bất 生sanh 即tức 名danh 為vi 得đắc 。

【# 註chú 】# 若nhược 知tri 法pháp 是thị 無vô 生sanh 則tắc 知tri 心tâm 外ngoại 無vô 法pháp 可khả 得đắc 。 無vô 法pháp 可khả 得đắc 。 得đắc 自tự 心tâm 也dã 。

是thị 故cố 佛Phật 說thuyết 。 若nhược 見kiến 諸chư 有hữu 為vi 法pháp 。 不bất 生sanh 相tương/tướng 即tức 入nhập 正chánh 位vị 。

【# 註chú 】# 文Văn 殊Thù 復phục 引dẫn 佛Phật 說thuyết 為vi 正chánh 者giả 使sử 行hành 人nhân 畢tất 竟cánh 以dĩ 無vô 生sanh 為vi 得đắc 也dã 在tại 真Chân 諦Đế 則tắc 曰viết 正chánh 性tánh 在tại 俗tục 諦đế 則tắc 曰viết 正chánh 位vị 性tánh 屬thuộc 自tự 體thể 位vị 屬thuộc 相tương/tướng 用dụng 二nhị 者giả 會hội 歸quy 總tổng 是thị 一nhất 心tâm 。

又hựu 問vấn 云vân 何hà 名danh 正chánh 位vị 答đáp 言ngôn 我ngã 及cập 涅Niết 槃Bàn 。 等đẳng 不bất 作tác 二nhị 是thị 名danh 正chánh 位vị 。

【# 註chú 】# 我ngã 及cập 我ngã 所sở 。 涅Niết 槃Bàn 生sanh 死tử 。 菩Bồ 提Đề 煩phiền 惱não 不bất 作tác 二nhị 見kiến 即tức 離ly 分phân 別biệt 故cố 也dã 。

又hựu 行hành 平bình 等đẳng 故cố 名danh 為vi 正chánh 位vị 以dĩ 平bình 等đẳng 出xuất 諸chư 苦khổ 惱não 故cố 名danh 正chánh 位vị 。

【# 註chú 】# 行hành 平bình 等đẳng 者giả 自tự 持trì 之chi 德đức 平bình 等đẳng 出xuất 諸chư 苦khổ 惱não 者giả 。 利lợi 人nhân 之chi 行hành 也dã 自tự 行hành 利lợi 他tha 均quân 名danh 平bình 等đẳng 者giả 不bất 思tư 議nghị 也dã 不bất 思tư 議nghị 故cố 。 心tâm 無vô 分phân 別biệt 。 同đồng 名danh 正chánh 位vị 。

入nhập 了liễu 義nghĩa 中trung 故cố 名danh 正chánh 位vị 除trừ 一nhất 切thiết 憶ức 念niệm 故cố 名danh 正chánh 位vị 。

【# 註chú 】# 入nhập 了liễu 義nghĩa 則tắc 遠viễn 離ly 戲hí 論luận 除trừ 憶ức 念niệm 則tắc 三tam 世thế 性tánh 空không 。

爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 讚tán 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 。 言ngôn 善thiện 哉tai 善thiện 哉tai 。 快khoái 說thuyết 此thử 言ngôn 。 誠thành 如như 所sở 說thuyết 。 說thuyết 是thị 法Pháp 時thời 。 七thất 千thiên 比Bỉ 丘Khâu 。 不bất 受thọ 諸chư 法pháp 漏lậu 盡tận 。 心tâm 得đắc 解giải 脫thoát 。 三tam 萬vạn 二nhị 千thiên 。 諸chư 天thiên 遠viễn 塵trần 離ly 垢cấu 。 得đắc 法Pháp 眼nhãn 淨tịnh 。 十thập 千thiên 人nhân 離ly 欲dục 得đắc 定định 。

【# 註chú 】# 比Bỉ 丘Khâu 不bất 受thọ 諸chư 法pháp 。 者giả 破phá 煩phiền 惱não 惑hoặc 成thành 般Bát 若Nhã 德đức 也dã 天thiên 子tử 得đắc 法Pháp 眼nhãn 淨tịnh 。 者giả 破phá 塵trần 沙sa 惑hoặc 證chứng 解giải 脫thoát 德đức 十thập 千thiên 人nhân 離ly 欲dục 得đắc 定định 者giả 離ly 二nhị 邊biên 欲dục 獲hoạch 中trung 道đạo 定định 破phá 無vô 明minh 惑hoặc 證chứng 法Pháp 身thân 德đức 也dã 。

二nhị 百bách 人nhân 發phát 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 五ngũ 百bách 菩Bồ 薩Tát 。 得đắc 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 。 爾nhĩ 時thời 思tư 益ích 梵Phạm 天Thiên 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 世Thế 尊Tôn 是thị 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 法Pháp 王Vương 子Tử 。 能năng 作tác 佛Phật 事sự 。 大đại 饒nhiêu 益ích 眾chúng 生sanh 。 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 言ngôn 。 佛Phật 出xuất 於ư 世thế 。 不bất 為vi 益ích 法pháp 故cố 出xuất 不bất 為vi 損tổn 法pháp 故cố 出xuất 。

【# 註chú 】# 佛Phật 出xuất 世thế 者giả 不bất 離ly 正chánh 位vị 于vu 正chánh 位vị 中trung 無vô 損tổn 無vô 益ích 如như 是thị 出xuất 世thế 也dã 。

梵Phạm 天Thiên 言ngôn 佛Phật 豈khởi 不bất 滅diệt 度độ 無vô 量lượng 眾chúng 生sanh 。 仁nhân 者giả 亦diệc 不bất 利lợi 益ích 無vô 量lượng 眾chúng 生sanh 。 耶da 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 言ngôn 。 汝nhữ 欲dục 於ư 無vô 眾chúng 生sanh 中trung 得đắc 眾chúng 生sanh 耶da 答đáp 言ngôn 不phủ 也dã 梵Phạm 天Thiên 汝nhữ 欲dục 得đắc 眾chúng 生sanh 決quyết 定định 。 相tương/tướng 耶da 答đáp 言ngôn 不phủ 也dã 梵Phạm 天Thiên 汝nhữ 欲dục 得đắc 諸chư 佛Phật 有hữu 出xuất 生sanh 相tương/tướng 於ư 世thế 間gian 耶da 答đáp 言ngôn 不phủ 也dã 梵Phạm 天Thiên 何hà 等đẳng 是thị 眾chúng 生sanh 為vi 佛Phật 所sở 滅diệt 度độ 者giả 梵Phạm 天Thiên 言ngôn 如như 仁Nhân 者Giả 所sở 說thuyết 。 義nghĩa 無vô 生sanh 死tử 無vô 涅Niết 槃Bàn 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 言ngôn 。 如như 是thị 諸chư 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 不bất 得đắc 生sanh 死tử 。 不bất 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。 佛Phật 諸chư 弟đệ 子tử 。 得đắc 解giải 脫thoát 者giả 。 亦diệc 不bất 得đắc 生sanh 死tử 。 不bất 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。 所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 是thị 涅Niết 槃Bàn 是thị 生sanh 死tử 但đãn 假giả 名danh 字tự 有hữu 言ngôn 說thuyết 耳nhĩ 實thật 無vô 生sanh 死tử 往vãng 來lai 。 滅diệt 度độ 涅Niết 槃Bàn 。

【# 註chú 】# 真Chân 如Như 界giới 內nội 絕tuyệt 生sanh 佛Phật 之chi 假giả 名danh 平bình 等đẳng 性tánh 中trung 。 離ly 自tự 化hóa 之chi 幻huyễn 相tương/tướng 假giả 名danh 既ký 絕tuyệt 則tắc 眾chúng 生sanh 何hà 曾tằng 決quyết 定định 幻huyễn 相tương/tướng 既ký 離ly 則tắc 諸chư 佛Phật 那na 得đắc 度độ 生sanh 無vô 生sanh 死tử 可khả 度độ 無vô 決quyết 定định 可khả 得đắc 則tắc 一nhất 切thiết 萬vạn 法pháp 。 歸quy 一nhất 寂tịch 矣hĩ 前tiền 正chánh 問vấn 品phẩm 中trung 網võng 明minh 問vấn 佛Phật 不bất 為vì 度độ 生sanh 死tử 故cố 。 說thuyết 法Pháp 耶da 而nhi 梵Phạm 天Thiên 答đáp 曰viết 佛Phật 所sở 示thị 法pháp 有hữu 度độ 生sanh 死tử 耶da 。 如như 此thử 則tắc 梵Phạm 天Thiên 非phi 謂vị 不bất 明minh 何hà 以dĩ 此thử 中trung 復phục 問vấn 文Văn 殊Thù 。 似tự 若nhược 無vô 知tri 何hà 也dã 前tiền 則tắc 梵Phạm 天Thiên 據cứ 正chánh 性tánh 而nhi 答đáp 網võng 明minh 亦diệc 非phi 不bất 知tri 此thử 中trung 論luận 寂tịch 梵Phạm 天Thiên 豈khởi 云vân 未vị 諳am 皆giai 于vu 佛Phật 事sự 門môn 中trung 互hỗ 興hưng 問vấn 答đáp 發phát 明minh 奧áo 旨chỉ 使sử 行hành 人nhân 有hữu 所sở 趨xu 何hà 也dã 蓋cái 此thử 非phi 淺thiển 機cơ 所sở 知tri 耳nhĩ 。

又hựu 問vấn 誰thùy 能năng 信tín 是thị 法pháp 耶da 答đáp 言ngôn 於ư 諸chư 法pháp 中trung 。 無vô 貪tham 著trước 者giả 又hựu 問vấn 若nhược 貪tham 著trước 者giả 於ư 何hà 貪tham 著trước 答đáp 言ngôn 貪tham 著trước 者giả 貪tham 著trước 虗hư 妄vọng 梵Phạm 天Thiên 若nhược 貪tham 著trước 是thị 實thật 者giả 終chung 無vô 憎tăng 上thượng 慢mạn 以dĩ 貪tham 著trước 虗hư 妄vọng 故cố 行hành 者giả 知tri 之chi 而nhi 不bất 貪tham 著trước 。 若nhược 不bất 貪tham 著trước 則tắc 無vô 有hữu 流lưu 若nhược 無vô 有hữu 流lưu 則tắc 無vô 往vãng 來lai 生sanh 死tử 。 若nhược 無vô 往vãng 來lai 生sanh 死tử 。 是thị 則tắc 滅diệt 度độ 。

【# 註chú 】# 溈# 山sơn 偈kệ 曰viết 未vị 達đạt 法pháp 唯duy 心tâm 起khởi 種chủng 種chủng 分phân 別biệt 。 是thị 為vi 貪tham 著trước 虗hư 妄vọng 分phân 別biệt 不bất 能năng 信tín 是thị 法Pháp 。 者giả 也dã 達đạt 法pháp 唯duy 心tâm 已dĩ 分phân 別biệt 即tức 不bất 生sanh 是thị 遠viễn 離ly 虗hư 妄vọng 分phân 別biệt 能năng 信tín 是thị 法Pháp 者giả 。 也dã 若nhược 虗hư 妄vọng 分phân 別biệt 是thị 實thật 則tắc 彼bỉ 貪tham 著trước 者giả 不bất 為vi 憎tăng 上thượng 慢mạn 也dã 以dĩ 虗hư 妄vọng 分phân 別biệt 如như 水thủy 中trung 月nguyệt 。 鏡kính 中trung 像tượng 極cực 其kỳ 心tâm 機cơ 終chung 不bất 可khả 得đắc 。 不bất 了liễu 無vô 得đắc 妄vọng 為vi 有hữu 得đắc 是thị 皆giai 憎tăng 上thượng 慢mạn 也dã 。

又hựu 問vấn 何hà 故cố 說thuyết 言ngôn 滅diệt 度độ 。

【# 註chú 】# 既ký 云vân 不bất 得đắc 生sanh 死tử 。 不bất 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。 則tắc 滅diệt 度độ 之chi 名danh 空không 說thuyết 不bất 知tri 滅diệt 者giả 滅diệt 其kỳ 虗hư 妄vọng 度độ 者giả 度độ 其kỳ 執chấp 著trước 耳nhĩ 。

答đáp 言ngôn 滅diệt 度độ 者giả 名danh 為vi 眾chúng 緣duyên 不bất 和hòa 合hợp 。 若nhược 無vô 明minh 不bất 和hòa 合hợp 諸chư 行hành 因nhân 緣duyên 則tắc 不bất 起khởi 諸chư 行hành 若nhược 不bất 起khởi 諸chư 行hành 是thị 名danh 為vi 滅diệt 。 不bất 起khởi 相tương/tướng 是thị 畢tất 竟cánh 滅diệt 。 得đắc 是thị 道đạo 故cố 則tắc 無vô 生sanh 處xứ 如như 是thị 名danh 為vi 四tứ 聖Thánh 諦Đế 。

【# 註chú 】# 眾chúng 緣duyên 不bất 和hòa 合hợp 。 者giả 即tức 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 不bất 和hòa 合hợp 也dã 以dĩ 無vô 明minh 緣duyên 行hành 。 行hành 緣duyên 識thức 識thức 緣duyên 名danh 色sắc 。 乃nãi 至chí 生sanh 老lão 病bệnh 死tử 。 次thứ 第đệ 生sanh 起khởi 若nhược 無vô 明minh 不bất 與dữ 行hành 等đẳng 十thập 二nhị 和hòa 合hợp 則tắc 行hành 等đẳng 十thập 二nhị 無vô 由do 得đắc 起khởi 是thị 名danh 為vi 滅diệt 。 不bất 起khởi 行hành 識thức 名danh 色sắc 。 等đẳng 相tương/tướng 是thị 畢tất 竟cánh 滅diệt 。 畢tất 竟cánh 滅diệt 者giả 。 但đãn 滅diệt 無vô 明minh 等đẳng 十thập 二nhị 相tương/tướng 不bất 滅diệt 其kỳ 性tánh 是thị 為vi 得đắc 道Đạo 是thị 名danh 滅diệt 度độ 以dĩ 生sanh 死tử 不bất 可khả 得đắc 涅Niết 槃Bàn 不bất 可khả 得đắc 但đãn 滅diệt 其kỳ 無vô 明minh 妄vọng 想tưởng 耳nhĩ 。

如Như 來Lai 二Nhị 事Sự 品Phẩm 第đệ 十thập 五ngũ

【# 註chú 】# 前tiền 菩Bồ 薩Tát 名danh 字tự 。 品phẩm 出xuất 無vô 說thuyết 而nhi 說thuyết 也dã 以dĩ 法pháp 本bổn 無vô 。 說thuyết 由do 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 德đức 行hạnh 萬vạn 差sai 各các 述thuật 所sở 以dĩ 故cố 有hữu 言ngôn 說thuyết 次thứ 論luận 寂tịch 品phẩm 乃nãi 說thuyết 即tức 無vô 說thuyết 也dã 由do 名danh 字tự 異dị 說thuyết 有hữu 差sai 別biệt 。 文văn 字tự 性tánh 空không 體thể 惟duy 一nhất 寂tịch 此thử 品phẩm 合hợp 彼bỉ 二nhị 事sự 皆giai 如Như 來Lai 法Pháp 施thí 之chi 式thức 也dã 故cố 永vĩnh 嘉gia 曰viết 默mặc 時thời 說thuyết 說thuyết 時thời 默mặc 。 大đại 施thí 門môn 開khai 無vô 壅ủng 塞tắc 。 皆giai 是thị 妙diệu 會hội 一nhất 心tâm 也dã 。

爾nhĩ 時thời 等đẳng 行hành 菩Bồ 薩Tát 謂vị 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 。 如như 汝nhữ 所sở 說thuyết 。 皆giai 為vi 真chân 實thật 答đáp 言ngôn 一nhất 切thiết 言ngôn 說thuyết 。 皆giai 為vi 真chân 實thật 。

【# 註chú 】# 豈khởi 特đặc 文Văn 殊Thù 之chi 言ngôn 為vi 真chân 實thật 邪tà 一nhất 切thiết 外ngoại 道đạo 。 凡phàm 夫phu 所sở 有hữu 言ngôn 語ngữ 。 無vô 不bất 真chân 實thật 。 下hạ 文văn 釋thích 其kỳ 皆giai 真chân 實thật 之chi 意ý 。

又hựu 問vấn 虗hư 妄vọng 言ngôn 說thuyết 亦diệc 真chân 實thật 耶da 答đáp 言ngôn 如như 是thị 所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 是thị 諸chư 言ngôn 說thuyết 。 皆giai 為vi 虗hư 妄vọng 無vô 處xứ 無vô 方phương 若nhược 法pháp 皆giai 虗hư 妄vọng 無vô 處xứ 無vô 方phương 是thị 故cố 一nhất 切thiết 。 言ngôn 說thuyết 皆giai 是thị 真chân 實thật 。 善thiện 男nam 子tử 提đề 婆bà 達đạt 語ngữ 如Như 來Lai 語ngữ 無vô 異dị 無vô 別biệt 所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 一nhất 切thiết 言ngôn 說thuyết 。 皆giai 是thị 如Như 來Lai 。 言ngôn 說thuyết 不bất 出xuất 如như 故cố 一nhất 切thiết 言ngôn 說thuyết 。 有hữu 所sở 說thuyết 事sự 皆giai 以dĩ 無vô 所sở 說thuyết 故cố 得đắc 有hữu 所sở 說thuyết 是thị 以dĩ 一nhất 切thiết 言ngôn 說thuyết 。 皆giai 平bình 等đẳng 文văn 字tự 同đồng 故cố 文văn 字tự 無vô 念niệm 故cố 文văn 字tự 空không 故cố 。

【# 註chú 】# 若nhược 以dĩ 分phân 別biệt 。 相tương/tướng 取thủ 則tắc 聖thánh 賢hiền 言ngôn 說thuyết 為vi 真chân 實thật 凡phàm 夫phu 言ngôn 說thuyết 為vi 虗hư 妄vọng 若nhược 平bình 等đẳng 諦đế 觀quán 則tắc 聖thánh 賢hiền 言ngôn 說thuyết 亦diệc 名danh 虗hư 妄vọng 而nhi 凡phàm 夫phu 言ngôn 說thuyết 亦diệc 名danh 真chân 實thật 何hà 也dã 以dĩ 一nhất 切thiết 言ngôn 說thuyết 。 皆giai 無vô 性tánh 故cố 來lai 無vô 所sở 從tùng 。 故cố 言ngôn 無vô 處xứ 去khứ 無vô 所sở 至chí 。 故cố 言ngôn 無vô 方phương 無vô 處xứ 。 無vô 方phương 皆giai 由do 緣duyên 興hưng 緣duyên 滅diệt 剎sát 那na 不bất 住trụ 。 前tiền 際tế 不bất 來lai 。 後hậu 際tế 不bất 去khứ 。 中trung 亦diệc 無vô 住trụ 於ư 無vô 住trụ 中trung 假giả 現hiện 文văn 字tự 文văn 字tự 性tánh 空không 無vô 有hữu 念niệm 想tưởng 故cố 如Như 來Lai 語ngữ 與dữ 提đề 婆bà 達đạt 語ngữ 皆giai 平bình 等đẳng 無vô 有hữu 差sai 別biệt 也dã 。

等đẳng 行hành 言ngôn 如Như 來Lai 不bất 說thuyết 。 凡phàm 夫phu 語ngữ 言ngôn 聖thánh 賢hiền 語ngữ 言ngôn 耶da 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 言ngôn 。 然nhiên 以dĩ 文văn 字tự 說thuyết 凡phàm 夫phu 語ngữ 言ngôn 亦diệc 以dĩ 文văn 字tự 說thuyết 賢hiền 聖thánh 語ngữ 言ngôn 如như 是thị 善thiện 男nam 子tử 。 諸chư 文văn 字tự 有hữu 分phân 別biệt 是thị 凡phàm 夫phu 語ngữ 言ngôn 是thị 賢hiền 聖thánh 語ngữ 言ngôn 等đẳng 行hành 言ngôn 不phủ 也dã 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 言ngôn 。 如như 諸chư 文văn 字tự 無vô 分phân 別biệt 一nhất 切thiết 。 賢hiền 聖thánh 亦diệc 無vô 分phân 別biệt 。 是thị 故cố 賢hiền 聖thánh 無vô 有hữu 言ngôn 說thuyết 。 所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 賢hiền 聖thánh 不bất 以dĩ 文văn 字tự 。 相tương/tướng 不bất 以dĩ 眾chúng 生sanh 相tương/tướng 不bất 以dĩ 法pháp 相tướng 有hữu 所sở 說thuyết 也dã 。 譬thí 諸chư 鐘chung 鼓cổ 眾chúng 緣duyên 和hòa 合hợp 。 而nhi 有hữu 音âm 聲thanh 。 是thị 諸chư 鐘chung 鼓cổ 亦diệc 無vô 分phân 別biệt 。 如như 是thị 諸chư 賢hiền 。 聖thánh 善thiện 知tri 眾chúng 因nhân 緣duyên 故cố 。 於ư 諸chư 言ngôn 說thuyết 。 無vô 貪tham 無vô 礙ngại 。

【# 註chú 】# 若nhược 謂vị 一nhất 切thiết 言ngôn 說thuyết 。 文văn 字tự 無vô 有hữu 念niệm 性tánh 均quân 一nhất 虗hư 妄vọng 則tắc 如Như 來Lai 豈khởi 不phủ 。 說thuyết 凡phàm 夫phu 賢hiền 聖thánh 耶da 文Văn 殊Thù 答đáp 曰viết 然nhiên 如Như 來Lai 所sở 說thuyết 。 皆giai 由do 文văn 字tự 詮thuyên 表biểu 而nhi 有hữu 差sai 別biệt 。 以dĩ 文văn 字tự 無vô 性tánh 無vô 有hữu 念niệm 想tưởng 分phân 別biệt 。 而nhi 凡phàm 夫phu 語ngữ 賢hiền 聖thánh 語ngữ 亦diệc 無vô 性tánh 無vô 有hữu 念niệm 想tưởng 分phân 別biệt 。 由do 如như 鐘chung 鼓cổ 之chi 聲thanh 緣duyên 合hợp 成thành 音âm 豈khởi 為vi 有hữu 性tánh 耶da 所sở 言ngôn 緣duyên 合hợp 者giả 如như 鐘chung 鼓cổ 之chi 聲thanh 緣duyên 皮bì 緣duyên 木mộc 緣duyên 金kim 緣duyên 人nhân 如như 是thị 等đẳng 緣duyên 。 和hòa 合hợp 成thành 音âm 本bổn 是thị 無vô 性tánh 而nhi 凡phàm 夫phu 語ngữ 言ngôn 聖thánh 賢hiền 語ngữ 言ngôn 外ngoại 緣duyên 事sự 理lý 內nội 緣duyên 脣thần 舌thiệt 牙nha 齒xỉ 。 神thần 氣khí 等đẳng 緣duyên 和hòa 合hợp 成thành 音âm 若nhược 缺khuyết 其kỳ 一nhất 音âm 則tắc 不bất 成thành 豈khởi 非phi 無vô 性tánh 而nhi 賢hiền 聖thánh 了liễu 此thử 無vô 性tánh 故cố 無vô 貪tham 無vô 礙ngại 凡phàm 夫phu 不bất 了liễu 多đa 生sanh 執chấp 著trước 故cố 凡phàm 聖thánh 似tự 差sai 無vô 性tánh 體thể 同đồng 寧ninh 有hữu 二nhị 致trí 。

等đẳng 行hành 言ngôn 如như 佛Phật 所sở 說thuyết 。 汝nhữ 等đẳng 集tập 會hội 當đương 行hành 二nhị 事sự 若nhược 說thuyết 法Pháp 若nhược 聖thánh 默mặc 然nhiên 。 何hà 謂vị 說thuyết 法Pháp 。 何hà 謂vị 聖thánh 默mặc 然nhiên 答đáp 言ngôn 若nhược 說thuyết 法Pháp 不bất 違vi 佛Phật 不bất 違vi 法pháp 不bất 違vi 僧Tăng 是thị 名danh 說thuyết 法Pháp 。 若nhược 知tri 法pháp 即tức 是thị 佛Phật 離ly 相tương/tướng 即tức 是thị 法pháp 無vô 為vi 即tức 是thị 僧Tăng 是thị 名danh 聖thánh 默mặc 然nhiên 。

【# 註chú 】# 佛Phật 以dĩ 覺giác 了liễu 為vi 義nghĩa 法pháp 以dĩ 平bình 等đẳng 為vi 義nghĩa 僧Tăng 以dĩ 和hòa 合hợp 為vi 義nghĩa 若nhược 不bất 迷mê 于vu 覺giác 不bất 著trước 分phân 別biệt 不bất 壞hoại 和hòa 合hợp 是thị 名danh 說thuyết 法Pháp 。 若nhược 法pháp 平bình 等đẳng 覺giác 了liễu 不bất 迷mê 。 即tức 是thị 佛Phật 覺giác 了liễu 不bất 迷mê 。 遠viễn 離ly 虗hư 妄vọng 幻huyễn 相tương/tướng 即tức 是thị 法pháp 了liễu 法pháp 無vô 生sanh 無vô 為vi 。 順thuận 入nhập 即tức 是thị 僧Tăng 此thử 即tức 一nhất 體thể 三Tam 寶Bảo 備bị 在tại 自tự 己kỷ 不bất 言ngôn 而nhi 喻dụ 故cố 曰viết 默mặc 然nhiên 。

又hựu 善thiện 男nam 子tử 。 因nhân 四tứ 念niệm 處xứ 有hữu 所sở 說thuyết 名danh 為vi 說thuyết 法Pháp 。 於ư 一nhất 切thiết 法pháp 。 無vô 所sở 憶ức 念niệm 。 名danh 聖thánh 默mặc 然nhiên 。

【# 註chú 】# 四Tứ 念Niệm 處Xứ 者giả 。 身thân 受thọ 心tâm 法pháp 。 也dã 觀quán 身thân 無vô 常thường 。 觀quán 受thọ 是thị 苦khổ 。 觀quán 心tâm 是thị 空không 觀quán 法pháp 無vô 我ngã 。 佛Phật 欲dục 眾chúng 生sanh 出xuất 離ly 如như 是thị 教giáo 誡giới 名danh 為vi 說thuyết 法Pháp 。 了liễu 此thử 性tánh 空không 無vô 所sở 憶ức 念niệm 。 是thị 名danh 默mặc 然nhiên 。

因nhân 四tứ 正chánh 勤cần 有hữu 所sở 說thuyết 名danh 為vi 說thuyết 法Pháp 。 以dĩ 諸chư 法pháp 等đẳng 不bất 作tác 等đẳng 不bất 作tác 不bất 等đẳng 名danh 聖thánh 默mặc 然nhiên 。

【# 註chú 】# 四Tứ 正Chánh 勤Cần 者giả 。 一nhất 斷đoạn 已dĩ 生sanh 惡ác 法pháp 。 如như 除trừ 毒độc 蛇xà 二nhị 斷đoạn 未vị 生sanh 惡ác 法pháp 。 如như 防phòng 流lưu 水thủy 三tam 增tăng 長trưởng 已dĩ 生sanh 善thiện 如như 溉cái 甘cam 果quả 四tứ 未vị 生sanh 善thiện 為vi 生sanh 如như 鑽toàn 木mộc 出xuất 火hỏa 如như 是thị 開khai 示thị 名danh 為vi 說thuyết 法Pháp 。 然nhiên 如Như 來Lai 等đẳng 觀quán 諸chư 法pháp 。 無vô 勤cần 不bất 勤cần 非phi 等đẳng 不bất 等đẳng 了liễu 法pháp 無vô 是thị 故cố 曰viết 默mặc 然nhiên 。

因nhân 四Tứ 如Như 意Ý 足Túc 。 有hữu 所sở 說thuyết 名danh 為vi 說thuyết 法Pháp 。 若nhược 不bất 起khởi 身thân 心tâm 名danh 聖thánh 默mặc 然nhiên 。

【# 註chú 】# 四tứ 如như 意ý 者giả 欲dục 念niệm 進tiến 慧tuệ 以dĩ 心tâm 慕mộ 勝thắng 欲dục 繫hệ 念niệm 正chánh 住trụ 精tinh 進tấn 無vô 間gian 不bất 令linh 馳trì 散tán 。 智trí 定định 力lực 等đẳng 所sở 願nguyện 皆giai 得đắc 。 名danh 如như 意ý 足túc 。

因nhân 五Ngũ 根Căn 五Ngũ 力Lực 。 有hữu 所sở 說thuyết 名danh 為vi 說thuyết 法Pháp 。 若nhược 不bất 隨tùy 他tha 語ngữ 。 有hữu 所sở 信tín 為vi 不bất 取thủ 不bất 捨xả 故cố 。 分phân 別biệt 諸chư 法pháp 。 一nhất 心tâm 安an 住trụ 無vô 念niệm 念niệm 中trung 解giải 一nhất 切thiết 法pháp 。 常thường 定định 性tánh 斷đoạn 一nhất 切thiết 戲hí 論luận 。 慧tuệ 名danh 聖thánh 默mặc 然nhiên 。

【# 註chú 】# 信tín 進tiến 念niệm 定định 慧tuệ 分phần/phân 開khai 根căn 力lực 聖thánh 道Đạo 仗trượng 此thử 出xuất 生sanh 故cố 曰viết 根căn 心tâm 獲hoạch 相tương 應ứng 故cố 曰viết 力lực 根căn 中trung 五ngũ 者giả 一nhất 信tín 諦đế 理lý 出xuất 生sanh 無vô 漏lậu 。 功công 德đức 二nhị 策sách 善thiện 進tiến 修tu 不bất 懈giải 。 三tam 念niệm 正chánh 助trợ 之chi 道đạo 皆giai 出xuất 世thế 正chánh 因nhân 四tứ 攝nhiếp 心tâm 在tại 道đạo 不bất 令linh 馳trì 散tán 。 五ngũ 決quyết 擇trạch 邪tà 正chánh 明minh 白bạch 不bất 濫lạm 力lực 中trung 五ngũ 者giả 一nhất 得đắc 信tín 力lực 故cố 不bất 為vi 疑nghi 惑hoặc 所sở 動động 二nhị 得đắc 進tiến 力lực 故cố 用dụng 心tâm 無vô 間gian 不bất 至chí 聖thánh 道Đạo 不bất 休hưu 三tam 得đắc 念niệm 力lực 故cố 能năng 破phá 邊biên 見kiến 不bất 為vị 煩phiền 惱não 。 所sở 破phá 四tứ 得đắc 定định 力lực 故cố 能năng 破phá 欲dục 界giới 所sở 繫hệ 于vu 諸chư 禪thiền 定định 互hỗ 無vô 妨phương 礙ngại 五ngũ 得đắc 慧tuệ 力lực 故cố 能năng 破phá 邪tà 外ngoại 等đẳng 論luận 又hựu 能năng 破phá 自tự 己kỷ 見kiến 愛ái 等đẳng 執chấp 不bất 隨tùy 他tha 語ngữ 。 者giả 得đắc 信tín 力lực 也dã 不bất 取thủ 不bất 捨xả 。 者giả 得đắc 進tiến 力lực 也dã 安an 住trụ 無vô 念niệm 者giả 得đắc 念niệm 力lực 也dã 解giải 法pháp 常thường 定định 者giả 得đắc 定định 力lực 也dã 斷đoạn 戲hí 論luận 慧tuệ 者giả 得đắc 慧tuệ 力lực 也dã 根căn 力lực 有hữu 五ngũ 契khế 心tâm 一nhất 念niệm 一nhất 念niệm 亦diệc 無vô 無vô 所sở 得đắc 故cố 。 謂vị 之chi 默mặc 然nhiên 。

因nhân 七Thất 菩Bồ 提Đề 分Phần 。 有hữu 所sở 說thuyết 名danh 為vi 說thuyết 法Pháp 。 若nhược 常thường 行hành 捨xả 心tâm 。 無vô 所sở 分phân 別biệt 。 無vô 增tăng 無vô 減giảm 。 名danh 聖thánh 默mặc 然nhiên 。

【# 註chú 】# 七thất 菩Bồ 提Đề 者giả 即tức 念niệm 擇trạch 進tiến 喜hỷ 輕khinh 安an 定định 捨xả 由do 得đắc 五Ngũ 力Lực 于vu 菩Bồ 提Đề 有hữu 分phần/phân 證chứng 之chi 益ích 緣duyên 念niệm 大Đại 乘Thừa 決quyết 擇trạch 實thật 相tướng 進tiến 修tu 無vô 漏lậu 。 喜hỷ 獲hoạch 相tương 應ứng 此thử 四tứ 者giả 治trị 其kỳ 沈trầm 心tâm 之chi 相tướng 獲hoạch 相tương 應ứng 故cố 獲hoạch 得đắc 輕khinh 安an 由do 輕khinh 安an 故cố 定định 心tâm 入nhập 禪thiền 由do 入nhập 禪thiền 故cố 捨xả 于vu 觀quán 智trí 如như 是thị 開khai 示thị 名danh 為vi 說thuyết 法Pháp 。 常thường 行hành 捨xả 心tâm 。 者giả 即tức 念niệm 念niệm 無vô 著trước 因Nhân 地Địa 果quả 覺giác 無vô 增tăng 無vô 減giảm 。 無vô 所sở 分phân 別biệt 。 故cố 曰viết 默mặc 然nhiên 。

因nhân 八Bát 聖Thánh 道Đạo 分Phần 。 有hữu 所sở 說thuyết 名danh 為vi 說thuyết 法Pháp 。 若nhược 知tri 說thuyết 法Pháp 相tương/tướng 如như 栰phạt 喻dụ 不bất 依y 法pháp 不bất 依y 非phi 法pháp 。 名danh 聖thánh 默mặc 然nhiên 。

【# 註chú 】# 八bát 聖thánh 道Đạo 者giả 見kiến 思tư 惟duy 語ngữ 業nghiệp 精tinh 進tấn 念niệm 定định 。 命mạng 見kiến 謂vị 修tu 無vô 漏lậu 十thập 六lục 行hành 故cố 明minh 見kiến 四Tứ 諦Đế 思tư 惟duy 者giả 謂vị 以dĩ 正chánh 思tư 惟duy 發phát 動động 正Chánh 道Đạo 觀quán 心tâm 語ngữ 謂vị 以dĩ 無vô 漏lậu 智trí 。 除trừ 口khẩu 邪tà 命mạng 常thường 攝nhiếp 口khẩu 業nghiệp 住trụ 正chánh 語ngữ 中trung 業nghiệp 謂vị 以dĩ 無vô 漏lậu 智trí 。 除trừ 身thân 邪tà 命mạng 住trụ 于vu 清thanh 淨tịnh 正chánh 身thân 業nghiệp 中trung 此thử 四tứ 者giả 舉cử 其kỳ 治trị 修tu 之chi 行hành 精tinh 謂vị 勤cần 修tu 涅Niết 槃Bàn 善thiện 入nhập 正chánh 諦đế 此thử 通thông 前tiền 後hậu 定định 謂vị 正chánh 住trụ 於ư 法pháp 決quyết 定định 不bất 移di 念niệm 謂vị 心tâm 不bất 動động 失thất 正chánh 直trực 不bất 忘vong 命mạng 謂vị 以dĩ 無vô 漏lậu 智trí 。 慧tuệ 通thông 除trừ 三tam 業nghiệp 中trung 五ngũ 種chủng 邪tà 命mạng 住trụ 于vu 正chánh 命mạng 此thử 三tam 者giả 總tổng 收thu 意ý 業nghiệp 獲hoạch 相tương 應ứng 心tâm 也dã 如như 是thị 八bát 種chủng 。 開khai 示thị 本bổn 乎hồ 無vô 說thuyết 為vì 度độ 眾chúng 生sanh 故cố 。 現hiện 言ngôn 說thuyết 猶do 如như 船thuyền 栰phạt 意ý 在tại 濟tế 人nhân 不bất 著trước 彼bỉ 岸ngạn 不bất 著trước 此thử 岸ngạn 不bất 住trụ 中trung 流lưu 。 如như 是thị 說thuyết 法Pháp 。 不bất 依y 有hữu 為vi 不bất 依y 無vô 為vi 不bất 依y 法pháp 不bất 依y 非phi 法pháp 。 說thuyết 是thị 無vô 說thuyết 無vô 說thuyết 是thị 說thuyết 所sở 謂vị 默mặc 然nhiên 同đồng 一nhất 幻huyễn 興hưng 無vô 有hữu 實thật 性tánh 。 故cố 般Bát 若Nhã 云vân 汝nhữ 等đẳng 比Bỉ 丘Khâu 。 知tri 我ngã 說thuyết 法Pháp 。 如như 筏phiệt 喻dụ 者giả 。

善thiện 男nam 子tử 於ư 是thị 三Tam 十Thập 七Thất 助Trợ 道Đạo 法Pháp 。 若nhược 能năng 開khai 解giải 演diễn 說thuyết 名danh 為vi 說thuyết 法Pháp 。 若nhược 身thân 證chứng 是thị 法pháp 亦diệc 不bất 離ly 身thân 。 見kiến 法pháp 亦diệc 不bất 離ly 法pháp 。 見kiến 身thân 於ư 是thị 觀quán 中trung 不bất 見kiến 二nhị 相tương/tướng 不bất 見kiến 不bất 二nhị 相tương/tướng 如như 是thị 現hiện 前tiền 知tri 見kiến 。 而nhi 亦diệc 不bất 見kiến 。 名danh 聖thánh 默mặc 然nhiên 。

【# 註chú 】# 總tổng 指chỉ 三Tam 十Thập 七Thất 助Trợ 道Đạo 品Phẩm 。 于vu 法pháp 體thể 本bổn 無vô 方phương 便tiện 應ưng 世thế 建kiến 立lập 名danh 相tướng 若nhược 能năng 親thân 證chứng 則tắc 于vu 法pháp 于vu 身thân 不bất 作tác 二nhị 不bất 作tác 不bất 二nhị 所sở 謂vị 自tự 證chứng 。 不bất 可khả 得đắc 也dã 。

又hựu 善thiện 男nam 子tử 。 若nhược 不bất 妄vọng 想tưởng 。 著trước 我ngã 不bất 妄vọng 想tưởng 著trước 彼bỉ 不bất 妄vọng 想tưởng 著trước 法pháp 有hữu 所sở 說thuyết 名danh 為vi 說thuyết 法Pháp 。 若nhược 至chí 不bất 可khả 說thuyết 。 相tương/tướng 能năng 離ly 一nhất 切thiết 言ngôn 說thuyết 。 音âm 聲thanh 得đắc 不bất 動động 處xứ 入nhập 離ly 相tương/tướng 心tâm 名danh 聖thánh 默mặc 然nhiên 。

【# 註chú 】# 彼bỉ 我ngã 說thuyết 法Pháp 皆giai 妄vọng 想tưởng 有hữu 若nhược 無vô 妄vọng 想tưởng 。 名danh 字tự 皆giai 空không 如Như 來Lai 以dĩ 此thử 。 勸khuyến 誘dụ 故cố 名danh 為vi 說thuyết 法Pháp 。 若nhược 悟ngộ 不bất 可khả 說thuyết 相tướng 。 知tri 一nhất 切thiết 音âm 聲thanh 。 皆giai 無vô 所sở 入nhập 矣hĩ 。

又hựu 善thiện 男nam 子tử 。 若nhược 知tri 一nhất 切thiết 。 眾chúng 生sanh 諸chư 根căn 利lợi 鈍độn 。 而nhi 教giáo 誨hối 之chi 。 名danh 為vi 說thuyết 法Pháp 。 常thường 入nhập 於ư 定định 心tâm 不bất 散tán 亂loạn 。 名danh 聖thánh 默mặc 然nhiên 。

【# 註chú 】# 是thị 知tri 說thuyết 法Pháp 皆giai 因nhân 對đối 機cơ 默mặc 然nhiên 皆giai 由do 自tự 證chứng 以dĩ 自tự 證chứng 故cố 說thuyết 即tức 無vô 說thuyết 利lợi 眾chúng 生sanh 故cố 。 無vô 說thuyết 為vi 說thuyết 是thị 二nhị 者giả 皆giai 一nhất 心tâm 建kiến 立lập 也dã 。

等đẳng 行hành 言ngôn 如như 我ngã 解giải 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 所sở 說thuyết 。 義nghĩa 一nhất 切thiết 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 無vô 有hữu 說thuyết 法Pháp 。 亦diệc 無vô 聖thánh 默mặc 然nhiên 所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 是thị 人nhân 不bất 能năng 。 了liễu 知tri 一nhất 切thiết 。 眾chúng 生sanh 諸chư 根căn 利lợi 鈍độn 。 亦diệc 復phục 不bất 能năng 。 常thường 在tại 於ư 定định 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 。 若nhược 有hữu 真chân 實thật 問vấn 何hà 等đẳng 是thị 世thế 間gian 說thuyết 法Pháp 。 者giả 何hà 等đẳng 是thị 世thế 間gian 聖thánh 默mặc 然nhiên 者giả 則tắc 當đương 為vi 說thuyết 諸chư 佛Phật 是thị 也dã 所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 諸chư 佛Phật 善thiện 能năng 分phân 別biệt 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 諸chư 根căn 利lợi 鈍độn 。 亦diệc 常thường 在tại 定định 佛Phật 告cáo 文Văn 殊Thù 。 師sư 利lợi 如như 是thị 如như 是thị 。 如như 等đẳng 行hành 所sở 說thuyết 唯duy 諸chư 如Như 來Lai 。 有hữu 此thử 二nhị 法pháp 。

【# 註chú 】# 既ký 是thị 如Như 來Lai 具cụ 此thử 二nhị 事sự 餘dư 不bất 應ưng 有hữu 云vân 何hà 佛Phật 不bất 自tự 說thuyết 而nhi 文Văn 殊Thù 說thuyết 也dã 以dĩ 文Văn 殊Thù 為vi 擇trạch 法Pháp 眼nhãn 故cố 佛Phật 住trụ 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 故cố 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 不bất 容dung 有hữu 說thuyết 在tại 第đệ 二nhị 義nghĩa 門môn 。 方phương 便tiện 提đề 獎tưởng 。 佛Phật 告cáo 文Văn 殊Thù 。 而nhi 印ấn 可khả 等đẳng 行hành 者giả 以dĩ 一nhất 真chân 法Pháp 界Giới 若nhược 動động 若nhược 靜tĩnh 若nhược 語ngữ 若nhược 默mặc 。 若nhược 大đại 若nhược 小tiểu 。 若nhược 邪tà 若nhược 正chánh 等đẳng 而nhi 行hành 之chi 不bất 起khởi 二nhị 見kiến 不bất 起khởi 二nhị 見kiến 是thị 如Như 來Lai 行hạnh 也dã 。

爾nhĩ 時thời 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 白bạch 佛Phật 言ngôn 世Thế 尊Tôn 。 我ngã 親thân 從tùng 佛Phật 。 聞văn 汝nhữ 等đẳng 集tập 會hội 當đương 行hành 二nhị 事sự 若nhược 說thuyết 法Pháp 若nhược 聖thánh 默mặc 然nhiên 。 世Thế 尊Tôn 若nhược 聲Thanh 聞Văn 不bất 能năng 行hành 者giả 云vân 何hà 如Như 來Lai 。 勅sắc 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 行hành 此thử 二nhị 事sự 佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 於ư 汝nhữ 意ý 云vân 何hà 。 若nhược 聲Thanh 聞Văn 不bất 從tùng 他tha 聞văn 。 能năng 說thuyết 法Pháp 能năng 聖thánh 默mặc 然nhiên 不bất 須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 。 不phủ 也dã 須Tu 菩Bồ 提Đề 是thị 故cố 當đương 知tri 。 一nhất 切thiết 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 無vô 有hữu 說thuyết 法Pháp 。 無vô 聖thánh 默mặc 然nhiên 。

【# 註chú 】# 須Tu 菩Bồ 提Đề 云vân 空không 生sanh 以dĩ 解giải 空không 第đệ 一nhất 。 故cố 此thử 中trung 啟khải 請thỉnh 由do 前tiền 等đẳng 行hành 不bất 起khởi 二nhị 見kiến 等đẳng 心tâm 而nhi 行hành 若nhược 不bất 會hội 歸quy 空không 際tế 則tắc 是thị 非phi 皎hiệu 然nhiên 安an 能năng 等đẳng 行hành 哉tai 故cố 須Tu 菩Bồ 提Đề 發phát 起khởi 會hội 歸quy 空không 也dã 聲Thanh 聞Văn 辟Bích 支Chi 佛Phật 。 無vô 此thử 二nhị 事sự 者giả 。 心tâm 存tồn 得đắc 失thất 未vị 能năng 等đẳng 觀quán 入nhập 空không 者giả 也dã 如Như 來Lai 有hữu 者giả 如Như 來Lai 即tức 諸chư 法pháp 如như 義nghĩa 。 如như 即tức 空không 也dã 動động 靜tĩnh 說thuyết 默mặc 皆giai 由do 空không 之chi 所sở 出xuất 也dã 。

爾nhĩ 時thời 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 。 謂vị 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 如Như 來Lai 了liễu 知tri 。 眾chúng 生sanh 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 。 行hành 汝nhữ 於ư 此thử 中trung 。 有hữu 智trí 慧tuệ 能năng 隨tùy 其kỳ 所sở 應ứng 。 為vi 說thuyết 法Pháp 不bất 答đáp 言ngôn 不phủ 也dã 今kim 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 能năng 入nhập 觀quán 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 心tâm 三tam 昧muội 住trụ 是thị 三tam 昧muội 。 通thông 達đạt 一nhất 切thiết 。 眾chúng 生sanh 心tâm 心tâm 所sở 行hành 。 自tự 心tâm 他tha 心tâm 無vô 所sở 妨phương 礙ngại 。 不bất 答đáp 言ngôn 不phủ 也dã 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 言ngôn 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 如Như 來Lai 於ư 眾chúng 生sanh 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 。 行hành 隨tùy 其kỳ 所sở 應ứng 。 為vi 說thuyết 法Pháp 藥dược 又hựu 常thường 住trụ 定định 平bình 等đẳng 相tương/tướng 中trung 心tâm 不bất 動động 搖dao 。 而nhi 通thông 達đạt 一nhất 切thiết 。 眾chúng 生sanh 心tâm 心tâm 所sở 行hành 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 是thị 故cố 當đương 知tri 。 一nhất 切thiết 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 不bất 及cập 此thử 事sự 。

【# 註chú 】# 須Tu 菩Bồ 提Đề 意ý 謂vị 我ngã 親thân 聞văn 佛Phật 勅sắc 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 行hành 此thử 二nhị 事sự 若nhược 云vân 無vô 分phần/phân 勅sắc 彼bỉ 何hà 為vi 而nhi 佛Phật 答đáp 非phi 謂vị 無vô 分phần/phân 但đãn 無vô 己kỷ 智trí 分phần/phân 也dã 動động 轉chuyển 施thí 為vi 皆giai 仗trượng 佛Phật 力lực 如như 官quan 家gia 僕bộc 使sử 一nhất 切thiết 所sở 為vi 。 皆giai 依y 主chủ 出xuất 而nhi 文Văn 殊Thù 重trọng/trùng 釋thích 其kỳ 意ý 者giả 非phi 惟duy 無vô 己kỷ 智trí 分phần/phân 實thật 乃nãi 力lực 之chi 不bất 逮đãi 耳nhĩ 蓋cái 十Thập 力Lực 四Tứ 無Vô 畏Úy 。 十Thập 八Bát 不Bất 共Cộng 法Pháp 。 二Nhị 乘Thừa 全toàn 無vô 五ngũ 眼nhãn 六Lục 通Thông 二Nhị 乘Thừa 分phần/phân 證chứng 如Như 來Lai 圓viên 證chứng 不bất 能năng 入nhập 觀quán 眾chúng 生sanh 心tâm 。 三tam 昧muội 者giả 即tức 入nhập 一nhất 切thiết 語ngữ 言ngôn 。 三tam 昧muội 也dã 以dĩ 此thử 三tam 昧muội 。 生sanh 佛Phật 同đồng 具cụ 二Nhị 乘Thừa 分phần/phân 證chứng 自tự 心tâm 不bất 能năng 遍biến 證chứng 他tha 心tâm 以dĩ 不bất 能năng 遍biến 證chứng 故cố 不bất 能năng 住trụ 是thị 三tam 昧muội 。 以dĩ 分phân 別biệt 未vị 忘vong 故cố 也dã 以dĩ 不bất 能năng 故cố 于vu 自tự 心tâm 他tha 心tâm 心tâm 王vương 心tâm 所sở 皆giai 不bất 能năng 無vô 妨phương 礙ngại 也dã 以dĩ 不bất 能năng 無vô 礙ngại 不bất 能năng 觀quán 機cơ 說thuyết 法Pháp 故cố 於ư 二nhị 事sự 二Nhị 乘Thừa 無vô 分phần/phân 如Như 來Lai 一nhất 一nhất 超siêu 過quá 故cố 此thử 二nhị 事sự 惟duy 如Như 來Lai 有hữu 如như 禮lễ 樂nhạo/nhạc/lạc 刑hình 政chánh 皆giai 天thiên 子tử 出xuất 非phi 庶thứ 民dân 有hữu 也dã 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 或hoặc 有hữu 眾chúng 生sanh 。 多đa 淫dâm 欲dục 者giả 以dĩ 觀quán 淨tịnh 得đắc 解giải 脫thoát 不bất 以dĩ 不bất 淨tịnh 。 唯duy 佛Phật 能năng 知tri 。

【# 註chú 】# 多đa 欲dục 眾chúng 生sanh 如Như 來Lai 于vu 小Tiểu 乘Thừa 教giáo 中trung 令linh 觀quán 不bất 淨tịnh 觀quán 而nhi 得đắc 解giải 脫thoát 。 如như 優Ưu 波Ba 尼Ni 沙Sa 陀Đà 。 等đẳng 于vu 大Đại 乘Thừa 惟duy 觀quán 欲dục 性tánh 無vô 生sanh 而nhi 得đắc 解giải 脫thoát 。 如như 淨tịnh 名danh 與dữ 二nhị 比Bỉ 丘Khâu 說thuyết 罪tội 性tánh 空không 等đẳng 。

或hoặc 有hữu 眾chúng 生sanh 。 多đa 瞋sân 恚khuể 者giả 以dĩ 觀quán 過quá 得đắc 解giải 脫thoát 不bất 以dĩ 慈từ 心tâm 。 惟duy 佛Phật 能năng 知tri 。

【# 註chú 】# 小Tiểu 乘Thừa 教giáo 中trung 佛Phật 令linh 多đa 瞋sân 眾chúng 生sanh 。 修tu 慈từ 心tâm 觀quán 大Đại 乘Thừa 中trung 不bất 修tu 對đối 治trị 而nhi 返phản 求cầu 諸chư 己kỷ 也dã 故cố 小Tiểu 乘Thừa 觀quán 門môn 不bất 足túc 喻dụ 也dã 。

或hoặc 有hữu 眾chúng 生sanh 。 多đa 愚ngu 癡si 者giả 以dĩ 不bất 共cộng 語ngữ 得đắc 解giải 脫thoát 不bất 以dĩ 說thuyết 法Pháp 。 唯duy 佛Phật 能năng 知tri 。

【# 註chú 】# 由do 說thuyết 法Pháp 故cố 令linh 彼bỉ 愚ngu 癡si 轉chuyển 得đắc 智trí 慧tuệ 是thị 佛Phật 常thường 說thuyết 今kim 云vân 不bất 共cộng 語ngữ 而nhi 得đắc 解giải 脫thoát 者giả 。 蓋cái 如Như 來Lai 觀quán 機cơ 之chi 說thuyết 無vô 有hữu 定định 方phương 或hoặc 勸khuyến 而nhi 發phát 心tâm 或hoặc 激kích 而nhi 發phát 心tâm 各các 隨tùy 其kỳ 宜nghi 非phi 二Nhị 乘Thừa 所sở 知tri 。 也dã 何hà 謂vị 激kích 而nhi 發phát 心tâm 耶da 如như 阿A 那Na 律Luật 。 陀đà 性tánh 好hảo/hiếu 打đả 睡thụy 佛Phật 以dĩ 偈kệ 呵ha 曰viết 終chung 日nhật 恰kháp 恰kháp 睡thụy 螺loa 螄# 蚌# 蛤# 類loại 一nhất 睡thụy 一nhất 千thiên 年niên 不bất 聞văn 佛Phật 名danh 字tự 。 更cánh 不bất 與dữ 語ngữ 律luật 陀đà 聞văn 偈kệ 自tự 責trách 七thất 日nhật 不bất 眠miên 。 失thất 去khứ 兩lưỡng 目mục 得đắc 半bán 頭đầu 天thiên 眼nhãn 證chứng 無Vô 學Học 果Quả 。 是thị 不bất 與dữ 語ngữ 而nhi 使sử 發phát 心tâm 者giả 也dã 夫phu 子tử 亦diệc 曰viết 朽hủ 木mộc 不bất 可khả 雕điêu 也dã 。

或hoặc 有hữu 眾chúng 生sanh 。 等đẳng 分phần/phân 行hành 者giả 不bất 以dĩ 觀quán 淨tịnh 不bất 以dĩ 不bất 淨tịnh 不bất 以dĩ 觀quán 過quá 不bất 以dĩ 慈từ 心tâm 不bất 以dĩ 不bất 共cộng 語ngữ 不bất 以dĩ 說thuyết 法Pháp 得đắc 解giải 脫thoát 者giả 。 隨tùy 其kỳ 根căn 性tánh 。 以dĩ 諸chư 法pháp 平bình 等đẳng 。 而nhi 為vi 說thuyết 法Pháp 。 使sử 得đắc 解giải 脫thoát 。 惟duy 佛Phật 能năng 知tri 。 是thị 故cố 如Như 來Lai 。 於ư 諸chư 說thuyết 法Pháp 人nhân 中trung 。 為vi 最tối 第đệ 一nhất 。 禪thiền 定định 人nhân 中trung 。 亦diệc 最tối 第đệ 一nhất 。

【# 註chú 】# 等đẳng 分phần/phân 行hành 者giả 即tức 于vu 貪tham 瞋sân 癡si 等đẳng 。 分phần/phân 也dã 貪tham 瞋sân 癡si 等đẳng 。 分phần/phân 者giả 為vi 說thuyết 諸chư 法pháp 。 平bình 等đẳng 得đắc 解giải 脫thoát 。 也dã 此thử 上thượng 四tứ 節tiết 文Văn 殊Thù 與dữ 釋thích 如Như 來Lai 善thiện 知tri 自tự 心tâm 他tha 心tâm 心tâm 王vương 心tâm 所sở 應ứng 病bệnh 與dữ 藥dược 。 之chi 意ý 也dã 說thuyết 法Pháp 人nhân 中trung 。 第đệ 一nhất 者giả 釋thích 能năng 隨tùy 宜nghi 說thuyết 法Pháp 。 也dã 禪thiền 定định 人nhân 中trung 第đệ 一nhất 者giả 釋thích 雖tuy 則tắc 說thuyết 法Pháp 常thường 在tại 於ư 定định 也dã 。

爾nhĩ 時thời 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 問vấn 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 。 若nhược 聲Thanh 聞Văn 辟Bích 支Chi 佛Phật 。 不bất 能năng 如như 是thị 。 說thuyết 法Pháp 不bất 能năng 如như 是thị 。 聖thánh 默mặc 然nhiên 者giả 諸chư 菩Bồ 薩Tát 有hữu 成thành 就tựu 如như 是thị 功công 德đức 。 能năng 說thuyết 法Pháp 能năng 聖thánh 默mặc 然nhiên 不bất 答đáp 。 言ngôn 惟duy 佛Phật 當đương 知tri 。

【# 註chú 】# 文Văn 殊Thù 答đáp 空không 生sanh 之chi 問vấn 歷lịch 歷lịch 分phân 明minh 及cập 乎hồ 問vấn 菩Bồ 薩Tát 能năng 如như 是thị 。 不bất 而nhi 文Văn 殊Thù 不bất 即tức 與dữ 答đáp 而nhi 曰viết 惟duy 佛Phật 當đương 知tri 似tự 乎hồ 不bất 能năng 何hà 也dã 葢# 不bất 逞sính 自tự 能năng 不bất 衒huyễn 己kỷ 德đức 是thị 聖thánh 賢hiền 之chi 語ngữ 式thức 也dã 若nhược 言ngôn 其kỳ 能năng 則tắc 有hữu 不bất 能năng 失thất 故cố 曰viết 語ngữ 忌kỵ 十thập 成thành 者giả 不bất 欲dục 斷đoạn 絕tuyệt 也dã 機cơ 貴quý 回hồi 互hỗ 者giả 不bất 欲dục 染nhiễm 汙ô 也dã 雖tuy 然nhiên 若nhược 問vấn 圓viên 澄trừng 又hựu 且thả 不bất 然nhiên 但đãn 向hướng 他tha 道đạo 現hiện 分phân 析tích 次thứ 。

於ư 是thị 佛Phật 告cáo 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 有hữu 三tam 昧muội 名danh 。 入nhập 一nhất 切thiết 語ngữ 言ngôn 。 心tâm 不bất 散tán 亂loạn 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 成thành 就tựu 。 是thị 三tam 昧muội 皆giai 。 得đắc 是thị 功công 德đức 。

【# 註chú 】# 一nhất 切thiết 語ngữ 言ngôn 。 三tam 昧muội 者giả 即tức 法Pháp 性Tánh 三Tam 昧Muội 。 也dã 以dĩ 法pháp 性tánh 無vô 性tánh 隨tùy 類loại 妙diệu 應ưng 如như 絲ti 竹trúc 管quản 絃huyền 于vu 中trung 實thật 無vô 音âm 性tánh 故cố 巧xảo 合hợp 工công 商thương 文Văn 殊Thù 不bất 即tức 答đáp 者giả 顯hiển 性tánh 故cố 也dã 如Như 來Lai 與dữ 答đáp 者giả 顯hiển 法pháp 妙diệu 指chỉ 故cố 也dã 。

爾nhĩ 時thời 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 。 謂vị 等đẳng 行hành 菩Bồ 薩Tát 善thiện 男nam 子tử 為vi 眾chúng 生sanh 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 。 行hành 故cố 說thuyết 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 法Pháp 藏tạng 。 名danh 為vi 說thuyết 法Pháp 。 常thường 在tại 一nhất 切thiết 。 滅diệt 受thọ 想tưởng 定định 中trung 名danh 聖thánh 默mặc 然nhiên 善thiện 男nam 子tử 。 我ngã 若nhược 一nhất 劫kiếp 。 若nhược 減giảm 一nhất 劫kiếp 。 演diễn 說thuyết 是thị 義nghĩa 是thị 名danh 說thuyết 法Pháp 。 相tương/tướng 是thị 聖thánh 默mặc 然nhiên 相tương/tướng 。 猶do 不bất 能năng 盡tận 。

【# 註chú 】# 由do 眾chúng 生sanh 塵trần 勞lao 。 行hành 故cố 說thuyết 此thử 法Pháp 藏tạng 則tắc 知tri 無vô 故cố 說thuyết 說thuyết 是thị 無vô 說thuyết 說thuyết 法Pháp 默mặc 然nhiên 二nhị 而nhi 不bất 二nhị 不bất 二nhị 故cố 經kinh 劫kiếp 。 不bất 能năng 盡tận 也dã 。

於ư 是thị 佛Phật 告cáo 。 等đẳng 行hành 菩Bồ 薩Tát 善thiện 男nam 子tử 乃nãi 往vãng 過quá 去khứ 。 無vô 量lượng 無vô 邊biên 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 阿a 僧tăng 祇kỳ 劫kiếp 時thời 。 世thế 有hữu 佛Phật 號hiệu 曰viết 。 普phổ 光quang 劫kiếp 曰viết 名danh 聞văn 國quốc 名danh 喜hỷ 見kiến 。

【# 註chú 】# 以dĩ 出xuất 過quá 思tư 量lượng 中trung 道đạo 智trí 光quang 等đẳng 照chiếu 二nhị 邊biên 故cố 曰viết 普phổ 光quang 此thử 智trí 十thập 界giới 同đồng 見kiến 故cố 曰viết 名danh 聞văn 能năng 悟ngộ 此thử 智trí 則tắc 獲hoạch 聖thánh 果Quả 故cố 曰viết 喜hỷ 見kiến 用dụng 表biểu 前tiền 說thuyết 法Pháp 默mặc 然nhiên 二nhị 事sự 雙song 運vận 之chi 謂vị 也dã 。

彼bỉ 國quốc 嚴nghiêm 淨tịnh 。

【# 註chú 】# 離ly 二nhị 邊biên 垢cấu 也dã 。

豐phong 樂lạc 安an 隱ẩn 。

【# 註chú 】# 多đa 饒nhiêu 法Pháp 寶bảo 故cố 言ngôn 豐phong 樂lạc 常thường 在tại 於ư 定định 故cố 言ngôn 安an 隱ẩn 。

天thiên 人nhân 熾sí 盛thịnh 。 其kỳ 地địa 皆giai 以dĩ 眾chúng 寶bảo 。 莊trang 嚴nghiêm 柔nhu 輭nhuyễn 細tế 滑hoạt 生sanh 寶bảo 蓮liên 華hoa 。 一nhất 切thiết 香hương 樹thụ 充sung 滿mãn 其kỳ 中trung 。 常thường 出xuất 妙diệu 香hương 。

【# 註chú 】# 其kỳ 佛Phật 以dĩ 二nhị 事sự 雙song 運vận 為vi 因Nhân 地Địa 以dĩ 平bình 等đẳng 妙diệu 行hạnh 為vi 資tư 助trợ 故cố 感cảm 眾chúng 寶bảo 嚴nghiêm 地địa 平bình 等đẳng 無vô 諍tranh 故cố 感cảm 柔nhu 輭nhuyễn 細tế 滑hoạt 蓮liên 華hoa 不bất 著trước 垢cấu 。 淨tịnh 不bất 離ly 垢cấu 淨tịnh 表biểu 中trung 道đạo 智trí 不bất 即tức 二nhị 邊biên 不bất 壞hoại 二nhị 邊biên 也dã 一nhất 切thiết 香hương 樹thụ 常thường 出xuất 妙diệu 香hương 。 依y 此thử 中trung 道đạo 智trí 出xuất 生sanh 諸chư 功công 德đức 妙diệu 香hương 也dã 。

善thiện 男nam 子tử 喜hỷ 見kiến 國quốc 土độ 有hữu 四tứ 百bách 億ức 。 四tứ 天thiên 下hạ 一nhất 一nhất 四tứ 天thiên 下hạ 。 縱tung 廣quảng 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 由do 旬tuần 。 其kỳ 中trung 諸chư 城thành 縱tung 廣quảng 一nhất 由do 旬tuần 。 皆giai 以dĩ 眾chúng 寶bảo 。 校giáo 飾sức 一nhất 一nhất 城thành 者giả 有hữu 二nhị 萬vạn 五ngũ 千thiên 。 聚tụ 落lạc 村thôn 邑ấp 而nhi 圍vi 繞nhiễu 之chi 。 一nhất 一nhất 聚tụ 落lạc 。 村thôn 邑ấp 無vô 量lượng 百bách 千thiên 人nhân 。 眾chúng 充sung 滿mãn 其kỳ 中trung 。 彼bỉ 時thời 人nhân 民dân 。 所sở 見kiến 色sắc 像tượng 心tâm 皆giai 欣hân 悅duyệt 無vô 可khả 憎tăng 惡ác 亦diệc 悉tất 皆giai 得đắc 念Niệm 佛Phật 三Tam 昧Muội 。 是thị 以dĩ 國quốc 土độ 名danh 曰viết 喜hỷ 見kiến 。

【# 註chú 】# 所sở 見kiến 色sắc 像tượng 心tâm 皆giai 欣hân 悅duyệt 者giả 以dĩ 中trung 道đạo 智trí 平bình 等đẳng 無vô 有hữu 分phân 別biệt 。 無vô 分phân 別biệt 故cố 。 所sở 見kiến 一nhất 切thiết 。 色sắc 皆giai 是thị 佛Phật 色sắc 無vô 可khả 取thủ 捨xả 。 無vô 取thủ 捨xả 故cố 。 無vô 憎tăng 惡ác 也dã 。

若nhược 他tha 方phương 世thế 界giới 。 諸chư 來lai 菩Bồ 薩Tát 。 皆giai 得đắc 快khoái 樂lạc 。 餘dư 國quốc 不bất 爾nhĩ 。

【# 註chú 】# 一nhất 切thiết 方phương 便tiện 。 異dị 門môn 皆giai 依y 中trung 道đạo 而nhi 得đắc 快khoái 樂lạc 。 捨xả 是thị 其kỳ 餘dư 皆giai 不bất 名danh 快khoái 樂lạc 矣hĩ 。

善thiện 男nam 子tử 其kỳ 普phổ 光quang 佛Phật 以dĩ 三tam 乘thừa 法Pháp 。 為vì 弟đệ 子tử 說thuyết 。 亦diệc 多đa 樂nhạo 說thuyết 如như 是thị 法pháp 言ngôn 汝nhữ 等đẳng 比Bỉ 丘Khâu 。 當đương 行hành 二nhị 事sự 若nhược 說thuyết 法Pháp 。 若nhược 聖thánh 默mặc 然nhiên 。

【# 註chú 】# 是thị 一nhất 而nhi 三tam 不bất 礙ngại 中trung 道đạo 不bất 礙ngại 中trung 道đạo 故cố 二nhị 事sự 竝tịnh 行hành 也dã 。

善thiện 男nam 子tử 爾nhĩ 時thời 上thượng 方phương 。 醫y 王vương 佛Phật 土độ 有hữu 二nhị 菩Bồ 薩Tát 。 一nhất 名danh 無Vô 盡Tận 意Ý 。 二nhị 名danh 益ích 意ý 來lai 詣nghệ 普Phổ 光Quang 佛Phật 所sở 。 頭đầu 面diện 禮lễ 佛Phật 足túc 。 右hữu 繞nhiễu 三tam 匝táp 。 恭cung 敬kính 合hợp 掌chưởng 。 卻khước 住trụ 一nhất 面diện 。

【# 註chú 】# 以dĩ 方phương 便tiện 智trí 。 調điều 伏phục 眾chúng 生sanh 故cố 。 曰viết 醫y 王vương 上thượng 方phương 非phi 堅kiên 礙ngại 之chi 界giới 用dụng 表biểu 實thật 際tế 謂vị 方phương 便tiện 智trí 依y 實thật 際tế 而nhi 住trụ 。 故cố 曰viết 上thượng 方phương 文văn 云vân 能năng 知tri 一nhất 切thiết 。 眾chúng 生sanh 諸chư 根căn 利lợi 鈍độn 。 而nhi 教giáo 誨hối 之chi 。 而nhi 亦diệc 常thường 在tại 于vu 定định 是thị 此thử 義nghĩa 也dã 一nhất 名danh 無Vô 盡Tận 意Ý 。 者giả 依y 此thử 方phương 便tiện 智trí 而nhi 脩tu 行hành 調điều 伏phục 無vô 盡tận 也dã 二nhị 名danh 益ích 意ý 者giả 依y 此thử 方phương 便tiện 智trí 而nhi 增tăng 益ích 利lợi 樂lạc 也dã 從tùng 醫y 王vương 佛Phật 土độ 來lai 詣nghệ 普Phổ 光Quang 佛Phật 所sở 。 者giả 即tức 方phương 便tiện 智trí 趣thú 中trung 道đạo 之chi 像tượng 也dã 此thử 經Kinh 頓đốn 教giáo 一nhất 往vãng 論luận 辯biện 皆giai 稱xưng 絕tuyệt 待đãi 若nhược 非phi 方phương 便tiện 何hà 云vân 去khứ 來lai 細tế 觀quán 可khả 知tri 。

時thời 普phổ 光quang 佛Phật 為vi 二nhị 菩Bồ 薩Tát 廣quảng 說thuyết 淨tịnh 明minh 三tam 昧muội 所sở 以dĩ 名danh 曰viết 。 淨tịnh 明minh 三tam 昧muội 者giả 若nhược 菩Bồ 薩Tát 入nhập 是thị 三tam 昧muội 。 即tức 得đắc 解giải 脫thoát 。 一nhất 切thiết 諸chư 相tướng 。 及cập 煩phiền 惱não 著trước 亦diệc 於ư 一nhất 切thiết 佛Phật 法pháp 。 得đắc 淨tịnh 光quang 明minh 是thị 故cố 名danh 為vi 。 淨tịnh 明minh 三tam 昧muội 。

【# 註chú 】# 即tức 方phương 便tiện 智trí 示thị 以dĩ 根căn 本bổn 智trí 也dã 前tiền 所sở 謂vị 諸chư 法pháp 。 正chánh 性tánh 正chánh 行hạnh 等đẳng 也dã 以dĩ 正chánh 性tánh 離ly 分phân 別biệt 故cố 。 解giải 脫thoát 諸chư 相tướng 正chánh 行hạnh 無vô 行hành 故cố 離ly 諸chư 煩phiền 惱não 。 以dĩ 根căn 本bổn 智trí 逈huýnh 絕tuyệt 依y 故cố 于vu 佛Phật 法Pháp 得đắc 明minh 淨tịnh 也dã 。

又hựu 前tiền 際tế 一nhất 切thiết 法pháp 淨tịnh 後hậu 際tế 一nhất 切thiết 法pháp 淨tịnh 現hiện 在tại 一nhất 切thiết 。 法pháp 淨tịnh 是thị 三tam 世thế 畢tất 竟cánh 淨tịnh 無vô 能năng 令linh 不bất 淨tịnh 性tánh 常thường 淨tịnh 故cố 是thị 以dĩ 說thuyết 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 性tánh 常thường 清thanh 淨tịnh 。

【# 註chú 】# 以dĩ 根căn 本bổn 智trí 門môn 非phi 三tam 世thế 所sở 攝nhiếp 不bất 屬thuộc 垢cấu 淨tịnh 體thể 是thị 無vô 染nhiễm 不bất 能năng 使sử 之chi 不bất 淨tịnh 如như 珠châu 如như 玉ngọc 水thủy 精tinh 琉lưu 璃ly 。 真chân 體thể 如như 是thị 誰thùy 能năng 使sử 不bất 淨tịnh 無vô 能năng 使sử 不bất 淨tịnh 是thị 謂vị 畢tất 竟cánh 淨tịnh 也dã 。

何hà 謂vị 諸chư 法pháp 性tánh 淨tịnh 謂vị 一nhất 切thiết 法pháp 。 空không 相tướng 離ly 有hữu 所sở 得đắc 故cố 。 一nhất 切thiết 法pháp 無vô 相tướng 。 相tương 離ly 憶ức 想tưởng 分phân 別biệt 。 故cố 一nhất 切thiết 法pháp 。 無vô 作tác 相tương/tướng 不bất 取thủ 不bất 捨xả 。 無vô 求cầu 無vô 願nguyện 畢tất 竟cánh 離ly 自tự 性tánh 故cố 。 是thị 名danh 性tánh 常thường 清thanh 淨tịnh 。

【# 註chú 】# 法pháp 無vô 處xứ 所sở 。 故cố 言ngôn 空không 法pháp 無vô 形hình 段đoạn 故cố 言ngôn 無vô 相tướng 相tương/tướng 法pháp 無vô 能năng 所sở 故cố 言ngôn 無vô 作tác 此thử 三tam 解giải 脫thoát 門môn 。 之chi 相tướng 即tức 是thị 性tánh 常thường 淨tịnh 之chi 相tướng 也dã 。

以dĩ 是thị 常thường 淨tịnh 相tương 知tri 生sanh 死tử 性tánh 即tức 是thị 涅Niết 槃Bàn 。 性tánh 涅Niết 槃Bàn 性tánh 即tức 是thị 一nhất 切thiết 法pháp 性tánh 。

【# 註chú 】# 涅Niết 槃Bàn 云vân 寂tịch 滅diệt 以dĩ 剎sát 那na 無vô 生sanh 相tương/tướng 可khả 得đắc 剎sát 那na 無vô 滅diệt 相tương/tướng 可khả 得đắc 以dĩ 生sanh 滅diệt 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 為vi 一nhất 切thiết 法pháp 所sở 依y 。 故cố 曰viết 法pháp 性tánh 。

是thị 故cố 說thuyết 心tâm 性tánh 常thường 清thanh 淨tịnh 。 善thiện 男nam 子tử 譬thí 如như 虗hư 空không 若nhược 受thọ 垢cấu 汙ô 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。 心tâm 性tánh 亦diệc 如như 是thị 。 若nhược 有hữu 垢cấu 汙ô 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。

【# 註chú 】# 此thử 喻dụ 心tâm 性tánh 本bổn 來lai 是thị 淨tịnh 非phi 使sử 之chi 淨tịnh 也dã 。

又hựu 如như 虗hư 空không 雖tuy 為vi 烟yên 塵trần 雲vân 霧vụ 覆phú 曀ê 不bất 明minh 不bất 淨tịnh 而nhi 不bất 能năng 染nhiễm 。 汙ô 虗hư 空không 之chi 性tánh 設thiết 染nhiễm 汙ô 者giả 不bất 可khả 復phục 淨tịnh 以dĩ 虗hư 空không 實thật 不bất 染nhiễm 汙ô 故cố 還hoàn 見kiến 清thanh 淨tịnh 凡phàm 夫phu 心tâm 亦diệc 如như 是thị 。 雖tuy 邪tà 憶ức 念niệm 起khởi 諸chư 煩phiền 惱não 。 然nhiên 其kỳ 心tâm 性tánh 不bất 可khả 垢cấu 汙ô 設thiết 垢cấu 汙ô 者giả 不bất 可khả 復phục 淨tịnh 以dĩ 心tâm 相tương/tướng 實thật 不bất 可khả 垢cấu 汙ô 性tánh 常thường 明minh 淨tịnh 是thị 故cố 心tâm 得đắc 解giải 脫thoát 。 善thiện 男nam 子tử 是thị 名danh 入nhập 淨tịnh 明minh 三tam 昧muội 門môn 。

【# 註chú 】# 此thử 喻dụ 心tâm 性tánh 即tức 染nhiễm 而nhi 淨tịnh 非phi 謂vị 離ly 染nhiễm 而nhi 淨tịnh 也dã 。

彼bỉ 二nhị 菩Bồ 薩Tát 。 聞văn 是thị 三tam 昧muội 。 於ư 諸chư 法pháp 中trung 。 得đắc 不bất 可khả 思tư 議nghị 法Pháp 光quang 明minh 。

【# 註chú 】# 此thử 乃nãi 方phương 便tiện 趨xu 中trung 道đạo 之chi 益ích 也dã 。

爾nhĩ 時thời 無Vô 盡Tận 意Ý 菩Bồ 薩Tát 。 白bạch 普Phổ 光Quang 如Như 來Lai 言ngôn 。 世Thế 尊Tôn 我ngã 等đẳng 。 已dĩ 聞văn 入nhập 淨tịnh 明minh 三tam 昧muội 當đương 以dĩ 何hà 行hành 。 行hành 此thử 法Pháp 門môn 佛Phật 告cáo 無vô 盡tận 意ý 善thiện 男nam 子tử 汝nhữ 等đẳng 當đương 行hành 。 二nhị 行hành 若nhược 說thuyết 法Pháp 若nhược 聖thánh 默mặc 然nhiên 。 時thời 二nhị 菩Bồ 薩Tát 。 從tùng 佛Phật 受thọ 教giáo 。 頭đầu 面diện 禮lễ 佛Phật 足túc 。 繞nhiễu 三tam 帀táp 而nhi 出xuất 趣thú 一nhất 園viên 林lâm 自tự 以dĩ 神thần 力lực 化hóa 作tác 寶bảo 樓lâu 于vu 中trung 脩tu 行hành 。

【# 註chú 】# 園viên 林lâm 者giả 總tổng 持trì 也dã 以dĩ 此thử 二nhị 法Pháp 。 雙song 運vận 故cố 趣thú 總tổng 持trì 也dã 樓lâu 以dĩ 高cao 顯hiển 為vi 義nghĩa 修tu 行hành 此thử 勝thắng 行hành 也dã 。

時thời 有hữu 梵Phạm 天Thiên 。 名danh 曰viết 妙Diệu 光Quang 。 與dữ 七thất 萬vạn 二nhị 千thiên 。 梵Phạm 俱câu 來lai 至chí 其kỳ 所sở 。 頭đầu 面diện 禮lễ 足túc 。 問vấn 二nhị 菩Bồ 薩Tát 善thiện 男nam 子tử 普Phổ 光Quang 如Như 來Lai 。 說thuyết 言ngôn 汝nhữ 等đẳng 比Bỉ 丘Khâu 。 集tập 會hội 當đương 行hành 二nhị 事sự 若nhược 說thuyết 法Pháp 若nhược 聖thánh 默mặc 然nhiên 。 善thiện 男nam 子tử 何hà 謂vị 說thuyết 法Pháp 。 何hà 謂vị 聖thánh 默mặc 然nhiên 二nhị 菩Bồ 薩Tát 言ngôn 。 汝nhữ 今kim 善thiện 聽thính 。 我ngã 當đương 少thiểu 說thuyết 唯duy 有hữu 如Như 來Lai 。 乃nãi 通thông 達đạt 耳nhĩ 於ư 是thị 二nhị 菩Bồ 薩Tát 。 以dĩ 二nhị 句cú 義nghĩa 為vì 諸chư 梵Phạm 眾chúng 。 廣quảng 分phân 別biệt 說thuyết 。 時thời 七thất 萬vạn 二nhị 千thiên 。 梵Phạm 皆giai 得đắc 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 。 妙diệu 光quang 梵Phạm 天Thiên 得đắc 普phổ 光quang 明minh 三tam 昧muội 是thị 二nhị 菩Bồ 薩Tát 。 於ư 七thất 萬vạn 六lục 千thiên 歲tuế 。 以dĩ 無vô 礙ngại 辯biện 才tài 。 答đáp 其kỳ 所sở 問vấn 不bất 懈giải 不bất 息tức 。 分phân 別biệt 二nhị 句cú 互hỗ 相tương 問vấn 答đáp 。 而nhi 不bất 窮cùng 盡tận 。

【# 註chú 】# 前tiền 二nhị 菩Bồ 薩Tát 從tùng 普Phổ 光Quang 如Như 來Lai 。 聞văn 淨tịnh 明minh 三tam 昧muội 得đắc 不bất 可khả 思tư 議nghị 法Pháp 。 光quang 明minh 者giả 破phá 煩phiền 惱não 惑hoặc 故cố 曰viết 淨tịnh 明minh 證chứng 般Bát 若Nhã 德đức 故cố 曰viết 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 真Chân 諦Đế 之chi 道đạo 備bị 矣hĩ 此thử 中trung 梵Phạm 天Thiên 名danh 妙diệu 光quang 者giả 由do 不bất 思tư 議nghị 光quang 之chi 所sở 出xuất 也dã 故cố 妙diệu 光quang 等đẳng 皆giai 從tùng 二nhị 菩Bồ 薩Tát 聞văn 法Pháp 得đắc 證chứng 所sở 謂vị 靜tĩnh 極cực 光quang 通thông 達đạt 矣hĩ 二nhị 菩Bồ 薩Tát 由do 醫y 王vương 佛Phật 而nhi 來lai 普Phổ 光Quang 佛Phật 所sở 。 者giả 由do 俗tục 趣thú 真chân 之chi 像tượng 也dã 此thử 中trung 二nhị 菩Bồ 薩Tát 與dữ 梵Phạm 天Thiên 說thuyết 二nhị 句cú 義nghĩa 者giả 融dung 真chân 會hội 俗tục 之chi 像tượng 也dã 梵Phạm 天Thiên 者giả 俗tục 諦đế 也dã 妙diệu 光quang 者giả 即tức 真chân 即tức 俗tục 故cố 曰viết 妙diệu 光quang 真Chân 諦Đế 無vô 說thuyết 以dĩ 方phương 便tiện 故cố 。 說thuyết 方phương 便tiện 者giả 第đệ 二nhị 義nghĩa 門môn 。 也dã 故cố 曰viết 二nhị 菩Bồ 薩Tát 少thiểu 說thuyết 名danh 數số 差sai 別biệt 故cố 曰viết 七thất 萬vạn 二nhị 千thiên 。 梵Phạm 得đắc 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 。 者giả 會hội 差sai 別biệt 歸quy 于vu 實thật 際tế 也dã 妙diệu 光quang 梵Phạm 天Thiên 得đắc 普phổ 光quang 明minh 三tam 昧muội 者giả 破phá 塵trần 沙sa 惑hoặc 證chứng 解giải 脫thoát 德đức 故cố 曰viết 普phổ 光quang 明minh 俗tục 諦đế 之chi 道đạo 備bị 矣hĩ 二nhị 句cú 義nghĩa 互hỗ 相tương 問vấn 答đáp 。 經kinh 七thất 萬vạn 六lục 千thiên 歲tuế 。 所sở 謂vị 第đệ 二nhị 義nghĩa 也dã 。

於ư 是thị 普Phổ 光Quang 如Như 來Lai 。 在tại 虗hư 空không 中trung 作tác 如như 是thị 言ngôn 。 善thiện 男nam 子tử 勿vật 於ư 文văn 字tự 言ngôn 說thuyết 而nhi 起khởi 諍tranh 訟tụng 。 凡phàm 諸chư 言ngôn 說thuyết 皆giai 空không 。 如như 響hưởng 如như 所sở 問vấn 答đáp 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 汝nhữ 等đẳng 二nhị 人nhân 。 皆giai 得đắc 無vô 礙ngại 辯biện 。 才tài 及cập 無vô 盡tận 陀đà 羅la 尼ni 若nhược 於ư 一nhất 劫kiếp 。 若nhược 百bách 劫kiếp 說thuyết 此thử 二nhị 句cú 辯biện 不bất 可khả 盡tận 善thiện 男nam 子tử 佛Phật 法Pháp 是thị 寂tịch 滅diệt 相tương/tướng 第đệ 一nhất 之chi 義nghĩa 。 此thử 中trung 無vô 有hữu 。 文văn 字tự 不bất 可khả 得đắc 。 說thuyết 諸chư 所sở 言ngôn 說thuyết 。 皆giai 無vô 義nghĩa 利lợi 。 是thị 故cố 汝nhữ 等đẳng 。 當đương 隨tùy 此thử 義nghĩa 勿vật 隨tùy 文văn 字tự 是thị 二nhị 菩Bồ 薩Tát 。 聞văn 佛Phật 教giáo 已dĩ 。 默mặc 然nhiên 而nhi 止chỉ 。

【# 註chú 】# 普Phổ 光Quang 如Như 來Lai 。 在tại 虗hư 空không 中trung 告cáo 二nhị 菩Bồ 薩Tát 。 勿vật 著trước 文văn 字tự 而nhi 起khởi 諍tranh 訟tụng 。 者giả 虗hư 空không 非phi 堅kiên 礙ngại 之chi 界giới 用dụng 表biểu 實thật 際tế 也dã 上thượng 不bất 依y 天thiên 下hạ 不bất 著trước 地địa 在tại 虗hư 空không 之chi 中trung 表biểu 中trung 道đạo 也dã 收thu 前tiền 真chân 俗tục 二nhị 門môn 會hội 歸quy 中trung 道đạo 破phá 無vô 明minh 惑hoặc 證chứng 法Pháp 身thân 德đức 故cố 曰viết 佛Phật 法Pháp 是thị 寂tịch 滅diệt 相tương/tướng 第đệ 一nhất 之chi 義nghĩa 。 蓋cái 真chân 俗tục 二nhị 邊biên 多đa 致trí 諍tranh 訟tụng 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 無vô 有hữu 諍tranh 訟tụng 。 也dã 在tại 真Chân 諦Đế 則tắc 曰viết 得đắc 不bất 可khả 思tư 議nghị 法Pháp 。 光quang 明minh 在tại 俗tục 諦đế 則tắc 曰viết 得đắc 普phổ 光quang 明minh 三tam 昧muội 以dĩ 其kỳ 有hữu 得đắc 則tắc 有hữu 不bất 得đắc 故cố 致trí 諍tranh 訟tụng 在tại 中trung 道đạo 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 中trung 則tắc 曰viết 默mặc 然nhiên 而nhi 止chỉ 。 以dĩ 其kỳ 無vô 得đắc 則tắc 無vô 有hữu 不bất 得đắc 。 故cố 無vô 諍tranh 訟tụng 也dã 問vấn 勿vật 隨tùy 文văn 字tự 當đương 隨tùy 此thử 義nghĩa 如như 何hà 此thử 義nghĩa 答đáp 水thủy 向hướng 石thạch 中trung 流lưu 出xuất 冷lãnh 風phong 從tùng 花hoa 裏lý 過quá 來lai 香hương 。

佛Phật 告cáo 等đẳng 行hành 以dĩ 是thị 當đương 知tri 。 菩Bồ 薩Tát 若nhược 以dĩ 辯biện 才tài 說thuyết 法Pháp 。 於ư 百bách 千thiên 萬vạn 劫kiếp 。 若nhược 過quá 百bách 千thiên 萬vạn 劫kiếp 。 不bất 可khả 窮cùng 盡tận 。 又hựu 告cáo 等đẳng 行hành 於ư 意ý 云vân 何hà 。 彼bỉ 二nhị 菩Bồ 薩Tát 。 豈khởi 異dị 人nhân 乎hồ 。 勿vật 造tạo 斯tư 觀quán 。

【# 註chú 】# 若nhược 謂vị 二nhị 菩Bồ 薩Tát 是thị 他tha 人nhân 要yếu 且thả 不bất 然nhiên 勿vật 造tạo 斯tư 觀quán 。 當đương 知tri 即tức 是thị 。 汝nhữ 等đẳng 非phi 有hữu 他tha 也dã 。

無vô 盡tận 意ý 者giả 今kim 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 是thị 。

【# 註chú 】# 以dĩ 方phương 便tiện 智trí 。 即tức 根căn 本bổn 智trí 之chi 像tượng 也dã 。

益Ích 意Ý 菩Bồ 薩Tát 。 者giả 今kim 汝nhữ 身thân 是thị 。

【# 註chú 】# 以dĩ 分phân 別biệt 智trí 即tức 無vô 分phân 別biệt 。 智trí 之chi 像tượng 也dã 由do 分phân 別biệt 觀quán 察sát 。 增tăng 益ích 利lợi 樂lạc 故cố 曰viết 益ích 意ý 于vu 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 心tâm 不bất 動động 故cố 曰viết 等đẳng 行hành 。

妙diệu 光quang 梵Phạm 天Thiên 者giả 今kim 思tư 益ích 梵Phạm 天Thiên 是thị 也dã 。

【# 註chú 】# 由do 真chân 出xuất 假giả 遊du 于vu 俗tục 諦đế 故cố 曰viết 梵Phạm 天Thiên 即tức 俗tục 照chiếu 真chân 故cố 曰viết 妙diệu 光quang 所sở 謂vị 即tức 俗tục 照chiếu 真chân 者giả 即tức 今kim 思tư 慧tuệ 也dã 。

爾nhĩ 時thời 等đẳng 行hành 菩Bồ 薩Tát 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 未vị 曾tằng 有hữu 也dã 。 世Thế 尊Tôn 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 為vi 大đại 饒nhiêu 益ích 。 如như 所sở 說thuyết 行hành 。 精tinh 進tấn 眾chúng 生sanh 世Thế 尊Tôn 其kỳ 懈giải 怠đãi 不bất 能năng 如như 所sở 說thuyết 行hành 。 者giả 雖tuy 值trị 百bách 千thiên 萬vạn 佛Phật 無vô 能năng 為vi 也dã 。 當đương 知tri 從tùng 勤cần 精tinh 進tấn 得đắc 出xuất 菩Bồ 提Đề 。

得Đắc 聖Thánh 道Đạo 品Phẩm 第đệ 十thập 六lục

【# 註chú 】# 以dĩ 不bất 二nhị 法pháp 得đắc 道Đạo 謂vị 之chi 聖thánh 道Đạo 由do 前tiền 說thuyết 法Pháp 不bất 礙ngại 默mặc 然nhiên 說thuyết 即tức 無vô 說thuyết 也dã 默mặc 然nhiên 不bất 礙ngại 說thuyết 法Pháp 無vô 說thuyết 即tức 說thuyết 也dã 若nhược 行hành 人nhân 能năng 通thông 達đạt 此thử 二nhị 而nhi 不bất 二nhị 是thị 謂vị 得đắc 聖thánh 道Đạo 也dã 若nhược 二nhị 者giả 各các 執chấp 則tắc 非phi 得đắc 聖thánh 道Đạo 矣hĩ 前tiền 文văn 四tứ 聖Thánh 諦Đế 品phẩm 者giả 開khai 示thị 之chi 謂vị 也dã 此thử 中trung 得đắc 聖thánh 道Đạo 品phẩm 者giả 悟ngộ 之chi 謂vị 也dã 。

爾nhĩ 時thời 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 。 謂vị 等đẳng 行hành 菩Bồ 薩Tát 善thiện 男nam 子tử 汝nhữ 知tri 菩Bồ 薩Tát 云vân 何hà 。 行hành 名danh 勤cần 精tinh 進tấn 答đáp 言ngôn 若nhược 菩Bồ 薩Tát 能năng 。 得đắc 聖thánh 道Đạo 名danh 勤cần 精tinh 進tấn 。

【# 註chú 】# 前tiền 文văn 等đẳng 行hành 云vân 佛Phật 為vi 饒nhiêu 益ích 精tinh 進tấn 眾chúng 生sanh 其kỳ 懈giải 怠đãi 者giả 。 雖tuy 值trị 多đa 佛Phật 無vô 能năng 為vi 文Văn 殊Thù 恐khủng 人nhân 著trước 于vu 有hữu 為vi 故cố 有hữu 此thử 問vấn 而nhi 等đẳng 行hành 不bất 言ngôn 精tinh 進tấn 不bất 說thuyết 懈giải 怠đãi 但đãn 曰viết 得đắc 聖thánh 道Đạo 而nhi 已dĩ 則tắc 知tri 精tinh 進tấn 者giả 非phi 精tinh 進tấn 之chi 精tinh 進tấn 矣hĩ 。

又hựu 問vấn 云vân 何hà 行hành 能năng 得đắc 。 聖thánh 道Đạo 答đáp 言ngôn 若nhược 於ư 諸chư 法Pháp 。 無vô 所sở 分phân 別biệt 。 如như 是thị 行hành 者giả 。 能năng 得đắc 聖thánh 道Đạo 。

【# 註chú 】# 雖tuy 知tri 無vô 精tinh 進tấn 為vi 精tinh 進tấn 而nhi 未vị 知tri 無vô 得đắc 為vi 得đắc 文Văn 殊Thù 恐khủng 人nhân 著trước 于vu 有hữu 行hành 有hữu 得đắc 所sở 以dĩ 問vấn 過quá 而nhi 等đẳng 行hành 不bất 答đáp 有hữu 得đắc 不bất 答đáp 無vô 得đắc 不bất 答đáp 有hữu 行hành 不bất 答đáp 無vô 行hành 但đãn 曰viết 無vô 所sở 分phân 別biệt 。 無vô 分phân 別biệt 者giả 。 不bất 分phân 別biệt 得đắc 與dữ 不bất 得đắc 。 不bất 分phân 別biệt 行hành 與dữ 不bất 行hành 。 當đương 如như 是thị 而nhi 行hành 如như 是thị 而nhi 得đắc 也dã 。

又hựu 問vấn 云vân 何hà 名danh 為vi 。 得đắc 聖thánh 道Đạo 已dĩ 答đáp 言ngôn 若nhược 行hành 者giả 於ư 平bình 等đẳng 中trung 見kiến 諸chư 法pháp 平bình 等đẳng 。 是thị 名danh 得đắc 聖thánh 道Đạo 已dĩ 。

【# 註chú 】# 所sở 謂vị 得đắc 聖thánh 道Đạo 者giả 得đắc 無vô 所sở 得đắc 也dã 。 若nhược 得đắc 無vô 所sở 得đắc 。 云vân 何hà 知tri 其kỳ 已dĩ 得đắc 聖thánh 道Đạo 邪tà 若nhược 能năng 見kiến 諸chư 法pháp 。 平bình 等đẳng 則tắc 為vi 已dĩ 得đắc 。 非phi 別biệt 有hữu 所sở 得đắc 也dã 。

又hựu 問vấn 平bình 等đẳng 可khả 得đắc 見kiến 耶da 答đáp 言ngôn 不phủ 也dã 所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 若nhược 平bình 等đẳng 可khả 見kiến 。 則tắc 非phi 平bình 等đẳng 。

【# 註chú 】# 所sở 言ngôn 平bình 等đẳng 者giả 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 之chi 謂vị 也dã 故cố 曰viết 識thức 不bất 能năng 識thức 智trí 不bất 能năng 知tri 思tư 惟duy 不bất 能năng 及cập 分phân 別biệt 不bất 能năng 解giải 故cố 非phi 可khả 見kiến 若nhược 可khả 見kiến 者giả 非phi 不bất 思tư 議nghị 之chi 境cảnh 也dã 。

思tư 益ích 梵Phạm 天Thiên 謂vị 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 。 若nhược 行hành 者giả 於ư 平bình 等đẳng 中trung 不bất 見kiến 諸chư 法pháp 。 是thị 名danh 得đắc 聖thánh 道Đạo 已dĩ 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 言ngôn 。 何hà 故cố 不bất 見kiến 。 思tư 益ích 言ngôn 離ly 二nhị 相tương/tướng 故cố 不bất 見kiến 不bất 見kiến 即tức 是thị 正chánh 見kiến 。

【# 註chú 】# 前tiền 等đẳng 行hành 謂vị 平bình 等đẳng 中trung 見kiến 諸chư 法pháp 平bình 等đẳng 。 是thị 名danh 得đắc 道Đạo 而nhi 復phục 云vân 平bình 等đẳng 不bất 可khả 見kiến 平bình 等đẳng 不bất 可khả 見kiến 則tắc 諸chư 法pháp 可khả 見kiến 乎hồ 而nhi 梵Phạm 天Thiên 復phục 答đáp 意ý 云vân 于vu 平bình 等đẳng 中trung 諸chư 法pháp 尚thượng 不bất 見kiến 何hà 平bình 等đẳng 可khả 見kiến 也dã 。

又hựu 問vấn 誰thùy 能năng 正chánh 見kiến 世thế 間gian 答đáp 言ngôn 不bất 壞hoại 世thế 間gian 相tương/tướng 者giả 又hựu 問vấn 云vân 何hà 為vi 不bất 壞hoại 世thế 間gian 相tương/tướng 答đáp 言ngôn 色sắc 如như 無vô 別biệt 無vô 異dị 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 。 如như 無vô 別biệt 無vô 異dị 若nhược 行hành 者giả 見kiến 五ngũ 陰ấm 平bình 等đẳng 。 如như 相tương/tướng 是thị 名danh 正chánh 見kiến 世thế 間gian 。

【# 註chú 】# 上thượng 云vân 不bất 見kiến 為vi 正chánh 見kiến 者giả 指chỉ 何hà 物vật 為vi 正chánh 見kiến 邪tà 故cố 文Văn 殊Thù 發phát 明minh 其kỳ 意ý 云vân 誰thùy 能năng 正chánh 見kiến 世thế 間gian 出xuất 其kỳ 相tương/tướng 也dã 以dĩ 五ngũ 陰ấm 乃nãi 妄vọng 見kiến 之chi 相tướng 猶do 如như 空không 華hoa 。 本bổn 無vô 所sở 有hữu 。 不bất 名danh 正chánh 見kiến 若nhược 謂vị 無vô 見kiến 亦diệc 不bất 名danh 正chánh 見kiến 若nhược 知tri 五ngũ 陰ấm 與dữ 如như 無vô 異dị 無vô 別biệt 是thị 名danh 正chánh 見kiến 。 若nhược 于vu 五ngũ 陰ấm 起khởi 有hữu 無vô 見kiến 是thị 名danh 分phân 別biệt 若nhược 離ly 五ngũ 陰ấm 求cầu 于vu 正chánh 見kiến 是thị 壞hoại 世thế 間gian 相tương/tướng 是thị 二nhị 者giả 非phi 正chánh 見kiến 矣hĩ 。

又hựu 問vấn 何hà 等đẳng 是thị 世thế 間gian 相tương/tướng 答đáp 言ngôn 滅diệt 盡tận 是thị 世thế 間gian 相tương/tướng 。

【# 註chú 】# 上thượng 云vân 正chánh 見kiến 世thế 間gian 者giả 不bất 壞hoại 世thế 間gian 相tương/tướng 不bất 壞hoại 世thế 間gian 相tương/tướng 者giả 以dĩ 五ngũ 陰ấm 與dữ 如như 無vô 別biệt 無vô 異dị 若nhược 五ngũ 陰ấm 與dữ 如như 無vô 別biệt 無vô 異dị 指chỉ 何hà 物vật 為vi 世thế 間gian 相tương/tướng 耶da 滅diệt 盡tận 是thị 世thế 間gian 相tương/tướng 以dĩ 世thế 間gian 相tương/tướng 無vô 盡tận 不bất 盡tận 。 故cố 若nhược 滅diệt 盡tận 是thị 世thế 間gian 相tương/tướng 是thị 相tương/tướng 寧ninh 可khả 盡tận 耶da 以dĩ 五ngũ 陰ấm 念niệm 念niệm 不bất 住trụ 。 是thị 滅diệt 盡tận 相tương/tướng 若nhược 可khả 盡tận 者giả 則tắc 後hậu 陰ấm 不bất 復phục 生sanh 矣hĩ 若nhược 後hậu 陰ấm 不bất 生sanh 則tắc 何hà 物vật 于vu 中trung 念niệm 念niệm 不bất 住trụ 耶da 。

又hựu 問vấn 滅diệt 盡tận 相tương/tướng 復phục 可khả 盡tận 耶da 。 答đáp 言ngôn 滅diệt 盡tận 相tương/tướng 者giả 不bất 可khả 盡tận 也dã 又hựu 問vấn 何hà 故cố 說thuyết 言ngôn 。 世thế 間gian 是thị 滅diệt 盡tận 相tương/tướng 答đáp 言ngôn 世thế 間gian 畢tất 竟cánh 盡tận 相tương/tướng 是thị 相tương/tướng 不bất 可khả 盡tận 所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 已dĩ 盡tận 者giả 不bất 復phục 盡tận 也dã 。

【# 註chú 】# 若nhược 云vân 滅diệt 盡tận 相tương/tướng 不bất 可khả 盡tận 則tắc 何hà 故cố 言ngôn 世thế 間gian 是thị 滅diệt 盡tận 相tương/tướng 耶da 以dĩ 世thế 間gian 相tương/tướng 畢tất 竟cánh 無vô 體thể 。 故cố 念niệm 念niệm 出xuất 生sanh 有hữu 何hà 可khả 盡tận 也dã 猶do 如như 虗hư 空không 畢tất 竟cánh 無vô 體thể 。 四tứ 時thời 運vận 育dục 而nhi 無vô 間gian 息tức 若nhược 空không 有hữu 體thể 不bất 復phục 更cánh 空không 也dã 。

又hựu 問vấn 佛Phật 不bất 說thuyết 一nhất 切thiết 有hữu 為vi 法pháp 。 是thị 盡tận 相tương/tướng 耶da 答đáp 言ngôn 世thế 間gian 是thị 盡tận 相tương/tướng 終chung 不bất 可khả 盡tận 。 是thị 故cố 佛Phật 說thuyết 。 一nhất 切thiết 有hữu 為vi 法pháp 是thị 盡tận 相tương/tướng 。

【# 註chú 】# 若nhược 世thế 間gian 相tương/tướng 不bất 盡tận 則tắc 佛Phật 豈khởi 不bất 說thuyết 。 有hữu 為vi 是thị 盡tận 相tương/tướng 邪tà 然nhiên 有hữu 為vi 是thị 盡tận 相tương/tướng 念niệm 念niệm 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 如như 世thế 間gian 相tương/tướng 亦diệc 念niệm 念niệm 不bất 可khả 得đắc 而nhi 亦diệc 念niệm 念niệm 出xuất 生sanh 故cố 有hữu 為vi 是thị 盡tận 相tương/tướng 亦diệc 是thị 不bất 盡tận 相tương/tướng 若nhược 可khả 盡tận 者giả 不bất 必tất 更cánh 盡tận 也dã 。

又hựu 問vấn 何hà 等đẳng 數số 名danh 有hữu 為vi 法pháp 答đáp 言ngôn 以dĩ 盡tận 相tương/tướng 故cố 名danh 有hữu 為vi 法pháp 。

【# 註chú 】# 前tiền 諸chư 問vấn 答đáp 皆giai 心tâm 王vương 相tương 應ứng 之chi 法Pháp 。 也dã 此thử 中trung 特đặc 問vấn 心tâm 數số 法pháp 也dã 心tâm 王vương 心tâm 數số 各các 有hữu 相tương 應ứng 故cố 數số 謂vị 五ngũ 十thập 一nhất 心tâm 所sở 也dã 謂vị 遍biến 行hành 別biệt 境cảnh 各các 具cụ 五ngũ 善thiện 有hữu 十thập 一nhất 。 二nhị 十thập 四tứ 個cá 不bất 相tương 應ứng 根căn 本bổn 無vô 明minh 有hữu 六lục 種chủng 四tứ 個cá 不bất 定định 此thử 五ngũ 十thập 一nhất 心tâm 數số 是thị 世thế 間gian 盡tận 相tương/tướng 名danh 為vi 有hữu 為vi 法pháp 也dã 。

又hựu 問vấn 有hữu 為vi 法pháp 者giả 。 為vi 住trụ 何hà 所sở 。 答đáp 言ngôn 無vô 為vi 性tánh 中trung 住trụ 。

【# 註chú 】# 佛Phật 為vi 外ngoại 道đạo 不bất 了liễu 自tự 心tâm 心tâm 外ngoại 求cầu 法Pháp 故cố 說thuyết 惟duy 識thức 相tương/tướng 宗tông 權quyền 分phần/phân 名danh 數số 一nhất 一nhất 指chỉ 歸quy 自tự 心tâm 達đạt 自tự 心tâm 已dĩ 則tắc 知tri 名danh 數số 無vô 別biệt 有hữu 住trụ 住trụ 無vô 為vi 也dã 。

又hựu 問vấn 有hữu 為vi 法pháp 無vô 為vi 法Pháp 。 有hữu 何hà 差sai 別biệt 。 答đáp 言ngôn 有hữu 為vi 法pháp 無vô 為vi 法Pháp 。 文văn 字tự 言ngôn 說thuyết 有hữu 差sai 別biệt 。 耳nhĩ 所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 以dĩ 文văn 字tự 言ngôn 說thuyết 言ngôn 是thị 有hữu 為vi 是thị 無vô 為vi 若nhược 求cầu 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 實thật 相tướng 則tắc 無vô 差sai 別biệt 以dĩ 實thật 相tướng 。 無vô 差sai 別biệt 故cố 。

【# 註chú 】# 若nhược 有hữu 為vi 法pháp 住trụ 無vô 為vi 性tánh 則tắc 無vô 差sai 別biệt 其kỳ 差sai 別biệt 者giả 何hà 實thật 無vô 差sai 別biệt 。 可khả 得đắc 耳nhĩ 由do 文văn 字tự 言ngôn 說thuyết 詮thuyên 量lượng 故cố 成thành 差sai 別biệt 非phi 謂vị 實thật 相tướng 。 有hữu 差sai 別biệt 也dã 。

又hựu 問vấn 何hà 等đẳng 是thị 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 義nghĩa 。 答đáp 言ngôn 一nhất 切thiết 法pháp 。 平bình 等đẳng 無vô 有hữu 差sai 別biệt 。 是thị 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 義nghĩa 。 又hựu 問vấn 何hà 等đẳng 為vi 義nghĩa 答đáp 言ngôn 以dĩ 文văn 字tự 說thuyết 令linh 人nhân 得đắc 解giải 故cố 名danh 為vi 義nghĩa 所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 實thật 相tướng 義nghĩa 者giả 不bất 如như 文văn 字tự 所sở 說thuyết 諸chư 佛Phật 雖tuy 以dĩ 文văn 字tự 有hữu 所sở 言ngôn 說thuyết 。 而nhi 於ư 實thật 相tướng 無vô 所sở 增tăng 減giảm 。 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 。 一nhất 切thiết 言ngôn 說thuyết 。 皆giai 非phi 言ngôn 說thuyết 是thị 故cố 佛Phật 語ngứ 。 名danh 不bất 可khả 說thuyết 。 諸chư 佛Phật 不bất 可khả 以dĩ 言ngôn 相tương/tướng 說thuyết 故cố 。

【# 註chú 】# 所sở 言ngôn 實thật 相tướng 無vô 有hữu 差sai 別biệt 。 者giả 未vị 審thẩm 實thật 相tướng 以dĩ 何hà 為vi 義nghĩa 。 所sở 謂vị 實thật 相tướng 者giả 以dĩ 文văn 字tự 教giáo 人nhân 令linh 彼bỉ 得đắc 解giải 。 脫thoát 文văn 字tự 性tánh 空không 則tắc 悟ngộ 說thuyết 無vô 可khả 說thuyết 是thị 實thật 相tướng 義nghĩa 以dĩ 文văn 字tự 教giáo 人nhân 令linh 彼bỉ 得đắc 解giải 。 文văn 字tự 性tánh 空không 故cố 諸chư 佛Phật 雖tuy 有hữu 所sở 說thuyết 。 于vu 實thật 相tướng 無vô 所sở 增tăng 減giảm 矣hĩ 。

又hựu 問vấn 云vân 何hà 得đắc 說thuyết 。 佛Phật 相tương/tướng 答đáp 言ngôn 諸chư 佛Phật 如Như 來Lai 。 不bất 可khả 以dĩ 色sắc 。 身thân 說thuyết 相tương/tướng 不bất 可khả 以dĩ 三tam 十thập 二nhị 相tướng 。 說thuyết 相tương/tướng 不bất 可khả 以dĩ 諸chư 功công 德đức 法pháp 說thuyết 相tương/tướng 。

【# 註chú 】# 諸chư 佛Phật 相tương/tướng 者giả 即tức 是thị 實thật 相tướng 。 故cố 不bất 可khả 以dĩ 色sắc 。 身thân 等đẳng 相tương/tướng 說thuyết 相tương/tướng 也dã 此thử 以dĩ 泯mẫn 相tương/tướng 門môn 論luận 實thật 相tướng 也dã 。

又hựu 問vấn 諸chư 佛Phật 可khả 以dĩ 離ly 色sắc 身thân 三tam 十thập 二nhị 相tướng 。 諸chư 功công 德đức 法Pháp 。 而nhi 說thuyết 相tương/tướng 耶da 答đáp 言ngôn 不phủ 也dã 所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 色sắc 身thân 如như 三tam 十thập 二nhị 。 相tương/tướng 如như 諸chư 功công 德đức 法Pháp 如như 。

【# 註chú 】# 此thử 以dĩ 即tức 相tương/tướng 門môn 論luận 實thật 相tướng 也dã 。

諸chư 佛Phật 不bất 即tức 是thị 如như 亦diệc 非phi 離ly 如như 如như 是thị 可khả 說thuyết 佛Phật 相tương/tướng 不bất 失thất 如như 故cố 。

【# 註chú 】# 不bất 即tức 不bất 離ly 。 是thị 如Như 來Lai 相tương/tướng 故cố 。

又hựu 問vấn 諸chư 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 得đắc 何hà 等đẳng 故cố 號hiệu 名danh 為vi 佛Phật 。 答đáp 言ngôn 諸chư 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 通thông 達đạt 諸chư 法pháp 。 性tánh 相tướng 如như 故cố 說thuyết 名danh 為vi 佛Phật 。 正chánh 徧biến 知tri 者giả 。

【# 註chú 】# 此thử 上thượng 一nhất 十thập 六lục 品phẩm 以dĩ 具cụ 信tín 解giải 行hành 證chứng 一nhất 週# 佛Phật 事sự 已dĩ 竟cánh 故cố 自tự 光quang 明minh 品phẩm 至chí 歎thán 功công 德đức 五ngũ 品phẩm 以dĩ 成thành 其kỳ 信tín 。 自tự 五Ngũ 力Lực 說thuyết 法Pháp 品phẩm 至chí 菩Bồ 薩Tát 授thọ 記ký 品phẩm 以dĩ 成thành 其kỳ 解giải 自tự 薩Tát 婆Bà 若Nhã 品phẩm 至chí 如Như 來Lai 二nhị 事sự 五ngũ 品phẩm 以dĩ 成thành 其kỳ 行hành 惟duy 得đắc 聖thánh 道Đạo 品phẩm 以dĩ 獲hoạch 其kỳ 證chứng 惟duy 信tín 解giải 行hành 證chứng 一nhất 席tịch 圓viên 具cụ 故cố 標tiêu 此thử 經Kinh 為vi 頓Đốn 教Giáo 大Đại 乘Thừa 也dã 。

志Chí 大Đại 乘Thừa 品Phẩm 第đệ 十thập 七thất

【# 註chú 】# 前tiền 十thập 六lục 品phẩm 當đương 機cơ 一nhất 週# 獲hoạch 益ích 已dĩ 竟cánh 此thử 下hạ 八bát 品phẩm 收thu 彼bỉ 未vị 來lai 故cố 說thuyết 此thử 品phẩm 勸khuyến 令linh 志chí 慕mộ 大Đại 乘Thừa 。 勿vật 迷mê 小tiểu 道đạo 以dĩ 彼bỉ 小Tiểu 乘Thừa 是thị 權quyền 非phi 實thật 誑cuống 誘dụ 小tiểu 兒nhi 大Đại 乘Thừa 是thị 實thật 非phi 權quyền 可khả 令linh 日nhật 用dụng 頓đốn 證chứng 重trọng/trùng 顯hiển 大Đại 乘Thừa 有hữu 如như 是thị 深thâm 益ích 故cố 當đương 志chí 慕mộ 亦diệc 使sử 自tự 擇trạch 也dã 。

於ư 是thị 等đẳng 行hành 菩Bồ 薩Tát 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 世Thế 尊Tôn 何hà 謂vị 菩Bồ 薩Tát 。 發phát 行hạnh 大Đại 乘Thừa 爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 以dĩ 偈kệ 答đáp 曰viết 。

【# 註chú 】# 菩Bồ 薩Tát 名danh 等đẳng 行hành 者giả 用dụng 表biểu 法Pháp 界Giới 體thể 無vô 大đại 小tiểu 淨tịnh 穢uế 乃nãi 至chí 邪tà 正chánh 是thị 非phi 分phân 別biệt 等đẳng 而nhi 行hành 之chi 故cố 曰viết 等đẳng 行hành 為vi 破phá 二Nhị 乘Thừa 分phân 別biệt 取thủ 捨xả 執chấp 也dã 然nhiên 于vu 初sơ 心tâm 行hành 人nhân 不bất 可khả 大đại 小tiểu 混hỗn 濫lạm 以dĩ 迷mê 進tiến 趣thú 之chi 方phương 故cố 須tu 擇trạch 也dã 楞lăng 嚴nghiêm 曰viết 聖thánh 性tánh 無vô 不bất 通thông 。 逆nghịch 順thuận 皆giai 方phương 便tiện 初sơ 心tâm 入nhập 三tam 昧muội 。 遲trì 速tốc 不bất 同đồng 倫luân 。 故cố 所sở 謂vị 無vô 分phân 別biệt 。 中trung 不bất 礙ngại 熾sí 然nhiên 分phân 別biệt 此thử 之chi 謂vị 歟# 。

菩Bồ 薩Tát 不bất 壞hoại 色sắc 發phát 行hạnh 菩Bồ 提Đề 心tâm 知tri 色sắc 即tức 菩Bồ 提Đề 是thị 名danh 行hành 菩Bồ 提Đề 如như 色sắc 菩Bồ 提Đề 然nhiên 等đẳng 人nhân 於ư 如như 相tương/tướng 。

【# 註chú 】# 小Tiểu 乘Thừa 用dụng 生sanh 滅diệt 四Tứ 諦Đế 修tu 析tích 色sắc 入nhập 空không 雖tuy 出xuất 分phân 段đoạn 生sanh 死tử 未vị 盡tận 變biến 易dị 大Đại 乘Thừa 用dụng 無vô 作tác 四Tứ 諦Đế 修tu 即tức 色sắc 即tức 空không 無vô 別biệt 有hữu 空không 故cố 二nhị 死tử 永vĩnh 盡tận 色sắc 與dữ 行hành 人nhân 菩Bồ 提Đề 三tam 者giả 皆giai 同đồng 一nhất 如như 相tương/tướng 耳nhĩ 。

不bất 壞hoại 諸chư 法pháp 。 性tánh 是thị 名danh 行hành 菩Bồ 提Đề 。

【# 註chú 】# 色sắc 是thị 有hữu 義nghĩa 法pháp 性tánh 是thị 空không 義nghĩa 既ký 不bất 壞hoại 有hữu 而nhi 行hành 菩Bồ 提Đề 亦diệc 不bất 滅diệt 空không 而nhi 取thủ 菩Bồ 提Đề 也dã 。

不bất 壞hoại 諸chư 法pháp 。 性tánh 則tắc 為vi 菩Bồ 提Đề 。 義nghĩa 是thị 菩Bồ 提Đề 義nghĩa 中trung 亦diệc 無vô 有hữu 菩Bồ 提Đề 。

【# 註chú 】# 菩Bồ 提Đề 云vân 覺giác 覺giác 法pháp 實thật 性tánh 是thị 名danh 菩Bồ 提Đề 。 實thật 性tánh 即tức 是thị 無vô 性tánh 無vô 性tánh 中trung 亦diệc 無vô 菩Bồ 提Đề 。 之chi 名danh 字tự 也dã 。

正chánh 行hạnh 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 是thị 名danh 行hành 菩Bồ 提Đề 。

【# 註chú 】# 前tiền 二nhị 節tiết 不bất 壞hoại 空không 有hữu 行hành 于vu 菩Bồ 提Đề 此thử 中trung 不bất 涉thiệp 空không 有hữu 行hành 于vu 菩Bồ 提Đề 以dĩ 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 中trung 非phi 空không 非phi 有hữu 故cố 。

愚ngu 於ư 陰ấm 界giới 入nhập 。 而nhi 欲dục 求cầu 菩Bồ 提Đề 。 陰ấm 界giới 入nhập 即tức 是thị 離ly 是thị 無vô 菩Bồ 提Đề 。

【# 註chú 】# 五ngũ 陰ấm 指chỉ 前tiền 色sắc 法Pháp 界Giới 入nhập 指chỉ 前tiền 法pháp 性tánh 此thử 中trung 出xuất 過quá 云vân 愚ngu 人nhân 離ly 是thị 求cầu 于vu 菩Bồ 提Đề 則tắc 壞hoại 彼bỉ 色sắc 及cập 法pháp 性tánh 而nhi 求cầu 菩Bồ 提Đề 。 不bất 知tri 離ly 是thị 無vô 可khả 求cầu 也dã 。

若nhược 有hữu 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 於ư 上thượng 中trung 下hạ 法pháp 。 不bất 取thủ 亦diệc 不bất 捨xả 。 是thị 名danh 行hành 菩Bồ 提Đề 。

【# 註chú 】# 析tích 色sắc 入nhập 空không 是thị 為vi 小Tiểu 乘Thừa 體thể 色sắc 入nhập 空không 是thị 為vi 中trung 乘thừa 即tức 色sắc 即tức 空không 是thị 上thượng 乘thừa 如như 是thị 三tam 者giả 同đồng 依y 法pháp 性tánh 無vô 可khả 分phân 別biệt 。 知tri 是thị 方phương 便tiện 故cố 。 不bất 取thủ 于vu 化hóa 導đạo 有hữu 益ích 故cố 不bất 捨xả 。

若nhược 法pháp 及cập 非phi 法pháp 。 不bất 分phân 別biệt 為vi 二nhị 亦diệc 不bất 得đắc 不bất 二nhị 是thị 名danh 行hành 菩Bồ 提Đề 若nhược 二nhị 則tắc 有hữu 為vi 非phi 二nhị 則tắc 無vô 為vi 離ly 是thị 二nhị 邊biên 者giả 是thị 名danh 行hành 菩Bồ 提Đề 。

【# 註chú 】# 前tiền 則tắc 于vu 有hữu 無vô 二nhị 邊biên 。 雙song 遮già 雙song 照chiếu 不bất 即tức 不bất 離ly 。 此thử 則tắc 于vu 法pháp 非phi 法pháp 不bất 起khởi 二nhị 見kiến 不bất 起khởi 二nhị 見kiến 則tắc 分phân 別biệt 斯tư 泯mẫn 矣hĩ 。

是thị 人nhân 過quá 凡phàm 夫phu 亦diệc 不bất 入nhập 法pháp 位vị 未vị 得đắc 果quả 而nhi 聖thánh 是thị 世thế 間gian 福phước 田điền 。 行hành 于vu 世thế 間gian 法pháp 處xứ 中trung 若nhược 蓮liên 華hoa 遵tuân 脩tu 最tối 上thượng 道đạo 是thị 名danh 行hành 菩Bồ 提Đề 。

【# 註chú 】# 此thử 中trung 結kết 證chứng 前tiền 文văn 若nhược 有hữu 如như 是thị 。 之chi 人nhân 能năng 于vu 有hữu 無vô 二nhị 邊biên 。 遮già 照chiếu 之chi 用dụng 則tắc 如như 蓮liên 華hoa 雖tuy 處xứ 汙ô 泥nê 不bất 為vi 所sở 染nhiễm 。 是thị 人nhân 雖tuy 處xử 世thế 間gian 。 不bất 為vi 所sở 染nhiễm 。 遵tuân 修tu 妙diệu 道đạo 為vi 世thế 福phước 田điền 。 也dã 過quá 凡phàm 夫phu 者giả 不bất 住trụ 有hữu 也dã 不bất 入nhập 法pháp 位vị 者giả 不bất 住trụ 空không 也dã 有hữu 如như 是thị 慕mộ 道đạo 雖tuy 然nhiên 未vị 證chứng 聖thánh 果Quả 亦diệc 是thị 聖thánh 人nhân 也dã 。

世thế 間gian 所sở 行hành 處xứ 悉tất 於ư 是thị 中trung 行hành 世thế 間gian 所sở 貪tham 著trước 於ư 中trung 得đắc 解giải 脫thoát 。

【# 註chú 】# 世thế 間gian 之chi 行hành 。 有hữu 為vi 也dã 亦diệc 不bất 離ly 菩Bồ 提Đề 。 而nhi 有hữu 可khả 行hành 矣hĩ 皆giai 菩Bồ 提Đề 而nhi 行hành 貪tham 著trước 然nhiên 亦diệc 因nhân 菩Bồ 提Đề 而nhi 得đắc 解giải 脫thoát 也dã 。

菩Bồ 薩Tát 無vô 所sở 畏úy 。 不bất 沒một 生sanh 死tử 淵uyên 無vô 憂ưu 無vô 疲bì 倦quyện 而nhi 。 行hành 菩Bồ 提Đề 道Đạo 。

【# 註chú 】# 前tiền 則tắc 解giải 脫thoát 有hữu 為vi 皆giai 依y 菩Bồ 提Đề 此thử 中trung 菩Bồ 薩Tát 于vu 生sanh 死tử 中trung 不bất 沒một 不bất 疲bì 皆giai 由do 菩Bồ 提Đề 而nhi 。 使sử 之chi 然nhiên 也dã 。

斯tư 人nhân 能năng 善thiện 知tri 法pháp 性tánh 真chân 實thật 相tướng 是thị 故cố 不bất 分phân 別biệt 是thị 法pháp 是thị 非phi 法pháp 行hành 於ư 佛Phật 道Đạo 。 時thời 無vô 法pháp 可khả 捨xả 離ly 亦diệc 無vô 法pháp 可khả 受thọ 是thị 名danh 菩Bồ 提Đề 相tương/tướng 。

【# 註chú 】# 此thử 中trung 結kết 成thành 不bất 分phân 別biệt 之chi 意ý 以dĩ 達đạt 實thật 相tướng 故cố 有hữu 為vi 無vô 可khả 捨xả 無vô 為vi 無vô 可khả 取thủ 惟duy 此thử 無vô 分phân 別biệt 是thị 菩Bồ 提Đề 相tương/tướng 也dã 。

一nhất 切thiết 法pháp 無vô 相tướng 。 猶do 若nhược 如như 虗hư 空không 終chung 不bất 作tác 是thị 念niệm 。 是thị 相tương/tướng 是thị 可khả 相tương/tướng 。

【# 註chú 】# 以dĩ 虗hư 空không 無vô 心tâm 識thức 故cố 無vô 念niệm 無vô 相tướng 無vô 念niệm 無vô 相tướng 故cố 則tắc 無vô 取thủ 無vô 捨xả 。 一nhất 切thiết 法pháp 亦diệc 無vô 念niệm 相tương/tướng 故cố 無vô 取thủ 無vô 捨xả 。 以dĩ 喻dụ 合hợp 顯hiển 也dã 。

善thiện 知tri 世thế 所sở 行hành 徧biến 知tri 方phương 便tiện 力lực 能năng 。 充sung 滿mãn 一nhất 切thiết 。 眾chúng 生sanh 之chi 所sở 願nguyện 常thường 住trụ 於ư 平bình 等đẳng 護hộ 。 持trì 佛Phật 正Chánh 法Pháp 。

【# 註chú 】# 前tiền 依y 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 行hành 于vu 菩Bồ 提Đề 此thử 依y 方phương 便tiện 智trí 導đạo 人nhân 菩Bồ 提Đề 何hà 用dụng 方phương 便tiện 邪tà 為vi 。 護hộ 正Chánh 法Pháp 故cố 。

一nhất 切thiết 無vô 所sở 念niệm 。 則tắc 是thị 如Như 來Lai 。 法pháp 若nhược 有hữu 佛Phật 無vô 佛Phật 。 是thị 法pháp 常thường 住trụ 世thế 能năng 通thông 達đạt 是thị 相tương/tướng 是thị 名danh 護hộ 持trì 法Pháp 。

【# 註chú 】# 此thử 釋thích 護hộ 法Pháp 之chi 意ý 也dã 所sở 言ngôn 護hộ 法Pháp 者giả 非phi 護hộ 他tha 法pháp 蓋cái 護hộ 自tự 心tâm 也dã 以dĩ 此thử 無vô 念niệm 之chi 心tâm 非phi 于vu 有hữu 佛Phật 而nhi 為vi 之chi 有hữu 非phi 于vu 無vô 佛Phật 而nhi 為vi 之chi 無vô 有hữu 佛Phật 無vô 佛Phật 。 此thử 心tâm 常thường 住trụ 故cố 當đương 護hộ 持trì 耳nhĩ 。

諸chư 法pháp 之chi 實thật 。 相tương/tướng 了liễu 達đạt 知tri 其kỳ 義nghĩa 安an 住trụ 於ư 此thử 。 中trung 而nhi 為vì 人nhân 演diễn 說thuyết 。

【# 註chú 】# 若nhược 諸chư 法pháp 不bất 了liễu 實thật 相tướng 是thị 名danh 謗báng 佛Phật 非phi 說thuyết 法Pháp 也dã 若nhược 能năng 安an 住trụ 實thật 相tướng 然nhiên 後hậu 乃nãi 可khả 耳nhĩ 。

行hành 於ư 甚thậm 深thâm 。 法pháp 魔ma 所sở 不bất 能năng 測trắc 。 是thị 人nhân 於ư 諸chư 法pháp 無vô 所sở 貪tham 著trước 故cố 。

【# 註chú 】# 于vu 法pháp 若nhược 有hữu 貪tham 著trước 則tắc 不bất 落lạc 于vu 有hữu 則tắc 落lạc 于vu 無vô 若nhược 無vô 貪tham 著trước 則tắc 不bất 落lạc 二nhị 邊biên 是thị 謂vị 甚thậm 深thâm 故cố 魔ma 不bất 能năng 測trắc 矣hĩ 。

願nguyện 求cầu 諸chư 佛Phật 。 慧tuệ 亦diệc 不bất 著trước 願nguyện 求cầu 是thị 慧tuệ 於ư 十thập 方phương 求cầu 之chi 不bất 可khả 得đắc 。 諸chư 佛Phật 慧tuệ 無vô 礙ngại 不bất 著trước 法pháp 非phi 法pháp 若nhược 能năng 不bất 著trước 此thử 究cứu 竟cánh 得đắc 佛Phật 道Đạo 。

【# 註chú 】# 於ư 十thập 方phương 求cầu 慧tuệ 不bất 可khả 得đắc 者giả 。 當đương 求cầu 于vu 自tự 心tâm 求cầu 慧tuệ 于vu 自tự 心tâm 故cố 雖tuy 有hữu 願nguyện 求cầu 而nhi 亦diệc 不bất 著trước 。 若nhược 有hữu 所sở 著trước 則tắc 非phi 無vô 礙ngại 之chi 佛Phật 慧tuệ 矣hĩ 。

其kỳ 諸chư 樂nhạo/nhạc/lạc 善thiện 人nhân 布bố 施thí 轉chuyển 高cao 尊tôn 捨xả 一nhất 切thiết 所sở 有hữu 。 而nhi 心tâm 不bất 傾khuynh 樂nhạo/nhạc/lạc 。

【# 註chú 】# 凡phàm 夫phu 行hành 施thí 謂vị 得đắc 樂lạc 報báo 故cố 心tâm 生sanh 歡hoan 喜hỷ 。 若nhược 行hành 人nhân 捨xả 諸chư 所sở 有hữu 。 而nhi 心tâm 不bất 歡hoan 樂lạc 達đạt 施thí 無vô 施thí 也dã 。

諸chư 法pháp 不bất 可khả 捨xả 亦diệc 復phục 不bất 可khả 取thủ 。

【# 註chú 】# 此thử 釋thích 成thành 不bất 傾khuynh 樂nhạo/nhạc/lạc 之chi 意ý 也dã 。

一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 法pháp 根căn 本bổn 不bất 可khả 得đắc 。

【# 註chú 】# 此thử 轉chuyển 釋thích 不bất 可khả 取thủ 捨xả 之chi 意ý 也dã 。

能năng 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 。 非phi 施thí 非phi 捨xả 相tương/tướng 是thị 名danh 大đại 施thí 主chủ 。 於ư 法pháp 無vô 所sở 見kiến 。

【# 註chú 】# 結kết 歸quy 行hành 實thật 相tướng 之chi 施thí 也dã 。

是thị 等đẳng 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 不bất 計kế 我ngã 我ngã 所sở 。 是thị 故cố 行hành 施thí 時thời 不bất 生sanh 貪tham 惜tích 心tâm 諸chư 所sở 有hữu 布bố 施thí 。 皆giai 迴hồi 向hướng 佛Phật 道Đạo 。 布bố 施thí 及cập 菩Bồ 提Đề 不bất 住trụ 是thị 二nhị 相tương/tướng 。

【# 註chú 】# 不bất 住trụ 布bố 施thí 則tắc 不bất 住trụ 因nhân 不bất 住trụ 菩Bồ 提Đề 。 則tắc 不bất 住trụ 果quả 因nhân 果quả 不bất 住trụ 則tắc 迴hồi 向hướng 佛Phật 道Đạo 矣hĩ 。

無vô 作tác 無vô 起khởi 。 戒giới 常thường 住trụ 於ư 此thử 。 中trung 亦diệc 不bất 作tác 念niệm 。 言ngôn 我ngã 住trụ 是thị 持trì 戒giới 。

【# 註chú 】# 小Tiểu 乘Thừa 持trì 戒giới 作tác 止chỉ 持trì 犯phạm 事sự 事sự 有hữu 為vi 大Đại 乘Thừa 無vô 作tác 無vô 起khởi 。 常thường 契khế 道đạo 共cộng 所sở 謂vị 持trì 無vô 相tướng 戒giới 也dã 。

智trí 者giả 知tri 戒giới 相tương/tướng 不bất 生sanh 亦diệc 不bất 作tác 是thị 故cố 戒giới 清thanh 淨tịnh 猶do 若nhược 如như 虗hư 空không 觀quán 身thân 如như 鏡kính 像tượng 言ngôn 說thuyết 如như 響hưởng 聲thanh 心tâm 則tắc 如như 幻huyễn 。 化hóa 不bất 以dĩ 戒giới 自tự 高cao 。

【# 註chú 】# 持trì 戒giới 所sở 由do 因nhân 乎hồ 三tam 業nghiệp 求cầu 三tam 業nghiệp 不bất 可khả 得đắc 則tắc 持trì 戒giới 亦diệc 不bất 可khả 得đắc 。 不bất 當đương 自tự 高cao 也dã 。

其kỳ 心tâm 常thường 柔nhu 輭nhuyễn 安an 住trụ 寂tịch 滅diệt 。 性tánh 悉tất 滅diệt 一nhất 切thiết 。 惡ác 通thông 達đạt 於ư 善thiện 法Pháp 持trì 戒giới 及cập 毀hủy 戒giới 不bất 得đắc 此thử 二nhị 相tương/tướng 如như 是thị 見kiến 法pháp 性tánh 則tắc 持trì 無vô 漏lậu 戒giới 。

【# 註chú 】# 柔nhu 輭nhuyễn 乃nãi 定định 共cộng 之chi 戒giới 寂tịch 滅diệt 乃nãi 道đạo 共cộng 之chi 戒giới 此thử 二nhị 者giả 即tức 攝nhiếp 眾chúng 生sanh 戒giới 。 也dã 滅diệt 惡ác 乃nãi 攝nhiếp 律luật 儀nghi 戒giới 。 達đạt 善thiện 乃nãi 攝nhiếp 善thiện 法Pháp 戒giới 。 此thử 舉cử 三Tam 聚Tụ 淨Tịnh 戒Giới 。 也dã 持trì 毀hủy 不bất 二nhị 者giả 用dụng 顯hiển 此thử 三Tam 聚Tụ 戒Giới 亦diệc 即tức 大Đại 乘Thừa 無vô 相tướng 戒giới 也dã 。

已dĩ 度độ 忍nhẫn 辱nhục 岸ngạn 能năng 忍nhẫn 一nhất 切thiết 。 惡ác 於ư 諸chư 眾chúng 生sanh 。 類loại 其kỳ 心tâm 常thường 平bình 等đẳng 。 諸chư 法pháp 念niệm 念niệm 滅diệt 其kỳ 性tánh 常thường 不bất 住trụ 於ư 中trung 無vô 罵mạ 辱nhục 亦diệc 無vô 有hữu 恭cung 敬kính 。 若nhược 節tiết 節tiết 解giải 身thân 。 其kỳ 心tâm 終chung 不bất 動động 知tri 心tâm 不bất 在tại 內nội 。 亦diệc 復phục 不bất 在tại 外ngoại 。 身thân 怨oán 及cập 刀đao 杖trượng 皆giai 從tùng 四tứ 大đại 起khởi 。 於ư 地địa 水thủy 火hỏa 風phong 。 未vị 嘗thường 有hữu 傷thương 損tổn 通thông 達đạt 於ư 此thử 事sự 常thường 行hành 忍nhẫn 辱nhục 。 法pháp 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 如như 是thị 。 眾chúng 生sanh 不bất 能năng 動động 。

【# 註chú 】# 此thử 中trung 忍nhẫn 辱nhục 有hữu 三tam 種chủng 謂vị 調điều 順thuận 忍nhẫn 生sanh 忍nhẫn 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 初sơ 云vân 能năng 忍nhẫn 諸chư 惡ác 者giả 即tức 是thị 生sanh 忍nhẫn 次thứ 云vân 心tâm 平bình 等đẳng 者giả 即tức 是thị 調điều 順thuận 忍nhẫn 三tam 云vân 法pháp 念niệm 念niệm 滅diệt 者giả 即tức 是thị 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 。 是thị 下hạ 所sở 有hữu 偈kệ 文văn 皆giai 釋thích 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 之chi 意ý 也dã 。

勇dũng 猛mãnh 勤cần 精tinh 進tấn 堅kiên 住trụ 於ư 大Đại 乘Thừa 。 是thị 人nhân 於ư 身thân 心tâm 而nhi 無vô 所sở 依y 止chỉ 。

【# 註chú 】# 小Tiểu 乘Thừa 著trước 身thân 心tâm 雖tuy 行hành 精tinh 進tấn 。 不bất 出xuất 有hữu 為vi 大Đại 乘Thừa 身thân 心tâm 無vô 有hữu 。 依y 止chỉ 則tắc 是thị 無vô 精tinh 進tấn 之chi 精tinh 進tấn 也dã 。

雖tuy 知tri 生sanh 死tử 本bổn 其kỳ 際tế 不bất 可khả 得đắc 。 為vì 諸chư 眾chúng 生sanh 故cố 。 莊trang 嚴nghiêm 大đại 誓thệ 願nguyện 。

【# 註chú 】# 菩Bồ 薩Tát 知tri 生sanh 死tử 本bổn 際tế 不bất 得đắc 曷hạt 用dụng 精tinh 進tấn 邪tà 然nhiên 為vì 化hóa 眾chúng 生sanh 故cố 。 不bất 捨xả 大đại 誓thệ 莊trang 嚴nghiêm 也dã 。

法pháp 無vô 決quyết 定định 性tánh 。 何hà 許hứa 有hữu 滅diệt 相tương/tướng 本bổn 際tế 不bất 可khả 得đắc 為vi 顛điên 倒đảo 故cố 說thuyết 法Pháp 性tánh 不bất 可khả 議nghị 常thường 住trụ 於ư 世thế 間gian 。 若nhược 能năng 知tri 如như 是thị 。 不bất 生sanh 亦diệc 不bất 滅diệt 。 菩Bồ 薩Tát 念niệm 眾chúng 生sanh 不bất 解giải 是thị 法pháp 相tướng 為vi 之chi 勤cần 精tinh 進tấn 令linh 得đắc 離ly 顛điên 倒đảo 。

【# 註chú 】# 一nhất 切thiết 法pháp 本bổn 無vô 決quyết 定định 非phi 生sanh 非phi 滅diệt 。 菩Bồ 薩Tát 何hà 用dụng 。 精tinh 進tấn 滅diệt 彼bỉ 虗hư 妄vọng 耶da 蓋cái 由do 眾chúng 生sanh 不bất 解giải 如như 是thị 無vô 生sanh 。 滅diệt 性tánh 著trước 諸chư 虗hư 妄vọng 故cố 現hiện 行hành 精tinh 進tấn 令linh 彼bỉ 滅diệt 顛điên 倒đảo 耳nhĩ 。

諸chư 佛Phật 常thường 不bất 得đắc 眾chúng 生sanh 。 決quyết 定định 相tương/tướng 而nhi 彼bỉ 弘hoằng 本bổn 願nguyện 當đương 觀quán 精tinh 進tấn 力lực 。

【# 註chú 】# 若nhược 菩Bồ 薩Tát 為vì 眾chúng 生sanh 。 而nhi 起khởi 精tinh 進tấn 者giả 可khả 有hữu 眾chúng 生sanh 決quyết 定định 。 相tương/tướng 耶da 釋thích 云vân 佛Phật 不bất 觀quan 眾chúng 生sanh 。 有hữu 決quyết 定định 相tướng 。 菩Bồ 薩Tát 欲dục 弘hoằng 本bổn 願nguyện 故cố 觀quán 精tinh 進tấn 耳nhĩ 。

思tư 惟duy 一nhất 切thiết 法pháp 。 知tri 皆giai 如như 幻huyễn 化hóa 。 不bất 得đắc 堅kiên 牢lao 。 相tương/tướng 觀quán 之chi 如như 虗hư 空không 從tùng 虗hư 妄vọng 分phân 別biệt 貪tham 著trước 生sanh 苦khổ 惱não 為vi 斯tư 開khai 法Pháp 門môn 令linh 得đắc 入nhập 涅Niết 槃Bàn 。 為vi 彼bỉ 行hành 精tinh 進tấn 而nhi 不bất 壞hoại 於ư 法pháp 離ly 法pháp 非phi 法pháp 故cố 常thường 行hành 真chân 精tinh 進tấn 。

【# 註chú 】# 此thử 釋thích 觀quán 精tinh 進tấn 之chi 意ý 以dĩ 勤cần 勇dũng 無vô 間gian 之chi 力lực 觀quán 于vu 世thế 間gian 無vô 有hữu 。 堅kiên 牢lao 而nhi 眾chúng 生sanh 不bất 了liễu 虗hư 妄vọng 貪tham 著trước 生sanh 苦khổ 而nhi 菩Bồ 薩Tát 行hành 于vu 精tinh 進tấn 然nhiên 二Nhị 乘Thừa 不bất 悟ngộ 無vô 生sanh 于vu 法pháp 非phi 法pháp 起khởi 於ư 取thủ 捨xả 不bất 成thành 精tinh 進tấn 大Đại 乘Thừa 于vu 此thử 二nhị 邊biên 遠viễn 離ly 故cố 名danh 真chân 精tinh 進tấn 矣hĩ 。

是thị 等đẳng 行hành 遠viễn 離ly 了liễu 達đạt 無vô 諍tranh 定định 。

【# 註chú 】# 由do 精tinh 進tấn 故cố 。 獲hoạch 得đắc 聲Thanh 聞Văn 定định 也dã 。

獨độc 處xứ 無vô 憒hội 閙náo 常thường 畏úy 於ư 生sanh 死tử 。 樂nhạo/nhạc/lạc 住trụ 於ư 閒nhàn 居cư 猶do 如như 犀# 一nhất 角giác 。 遊du 戲hí 諸chư 禪thiền 。 定định 明minh 達đạt 諸chư 神thần 通thông 心tâm 常thường 住trụ 平bình 等đẳng 。 處xử 空không 閑nhàn 聚tụ 落lạc 威uy 儀nghi 無vô 變biến 異dị 恆hằng 。 樂nhạo 於ư 禪thiền 定định 。

【# 註chú 】# 此thử 由do 精tinh 進tấn 故cố 。 獲hoạch 得đắc 辟Bích 支Chi 佛Phật 。 定định 也dã 辟Bích 支Chi 觀quán 還hoàn 滅diệt 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 悟ngộ 知tri 萬vạn 法pháp 無vô 生sanh 故cố 心tâm 住trụ 平bình 等đẳng 。 但đãn 不bất 知tri 眾chúng 生sanh 等đẳng 有hữu 故cố 名danh 獨Độc 覺Giác 也dã 。

信tín 解giải 常thường 定định 法pháp 及cập 寂tịch 滅diệt 無vô 漏lậu 其kỳ 心tâm 得đắc 解giải 脫thoát 。 故cố 說thuyết 常thường 定định 者giả 。

【# 註chú 】# 此thử 因nhân 精tinh 進tấn 獲hoạch 解giải 大Đại 乘Thừa 常thường 定định 前tiền 聲Thanh 聞Văn 辟Bích 支Chi 。 皆giai 作tác 意ý 定định 此thử 乃nãi 無vô 作tác 妙diệu 定định 剎sát 那na 無vô 生sanh 相tương/tướng 可khả 得đắc 剎sát 那na 無vô 滅diệt 相tương/tướng 可khả 得đắc 故cố 謂vị 之chi 寂tịch 滅diệt 惟duy 寂tịch 滅diệt 故cố 不bất 漏lậu 落lạc 二nhị 邊biên 復phục 謂vị 之chi 無vô 漏lậu 標tiêu 名danh 有hữu 三tam 釋thích 意ý 惟duy 一nhất 以dĩ 名danh 異dị 體thể 同đồng 故cố 也dã 。

自tự 住trụ 平bình 等đẳng 法Pháp 。 以dĩ 此thử 導đạo 眾chúng 生sanh 不bất 違vi 平bình 等đẳng 行hành 故cố 。 說thuyết 常thường 定định 者giả 志chí 念niệm 常thường 堅kiên 固cố 。 不bất 忘vong 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 亦diệc 能năng 化hóa 眾chúng 生sanh 。 故cố 說thuyết 常thường 定định 者giả 常thường 念niệm 於ư 諸chư 佛Phật 真chân 實thật 法pháp 性tánh 。 身thân 遠viễn 離ly 色sắc 身thân 相tướng 故cố 說thuyết 常thường 定định 者giả 常thường 修tu 念niệm 於ư 法pháp 如như 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 亦diệc 無vô 有hữu 憶ức 念niệm 故cố 說thuyết 常thường 定định 者giả 常thường 修tu 念niệm 於ư 僧Tăng 僧Tăng 即tức 是thị 無vô 為vi 。 離ly 數số 及cập 非phi 數số 常thường 入nhập 如như 是thị 定định 。

【# 註chú 】# 此thử 禪thiền 度độ 中trung 文văn 分phần/phân 兩lưỡng 段đoạn 初sơ 聲Thanh 聞Văn 辟Bích 支Chi 佛Phật 。 定định 二nhị 大Đại 乘Thừa 常thường 定định 常thường 定định 復phục 分phân 為vi 四tứ 初sơ 即tức 自tự 利lợi 二nhị 即tức 利lợi 他tha 三tam 即tức 自tự 他tha 兼kiêm 舉cử 四tứ 即tức 觀quán 念niệm 三Tam 寶Bảo 禪thiền 定định 雖tuy 分phần/phân 大đại 小tiểu 同đồng 依y 精tinh 進tấn 出xuất 生sanh 二nhị 者giả 竝tịnh 舉cử 意ý 在tại 擇trạch 大đại 也dã 。

悉tất 見kiến 十thập 方phương 。 國quốc 一nhất 切thiết 群quần 生sanh 。 類loại 而nhi 於ư 眼nhãn 色sắc 中trung 終chung 不bất 生sanh 二nhị 相tương/tướng 諸chư 佛Phật 所sở 說thuyết 法pháp 。 一nhất 切thiết 能năng 聽thính 受thọ 而nhi 於ư 耳nhĩ 聲thanh 中trung 亦diệc 不bất 生sanh 二nhị 相tương/tướng 能năng 於ư 一nhất 心tâm 中trung 。 知tri 諸chư 眾chúng 生sanh 。 心tâm 自tự 心tâm 及cập 彼bỉ 心tâm 此thử 二nhị 不bất 分phân 別biệt 憶ức 念niệm 過quá 去khứ 世thế 。 如như 恆Hằng 河Hà 沙sa 劫kiếp 是thị 先tiên 及cập 是thị 後hậu 亦diệc 復phục 不bất 分phân 別biệt 。 能năng 至chí 無vô 量lượng 土thổ/độ 現hiện 諸chư 神thần 通thông 。 力lực 而nhi 於ư 身thân 心tâm 中trung 無vô 有hữu 疲bì 倦quyện 。 想tưởng 分phân 別biệt 知tri 諸chư 法Pháp 樂lạc 說thuyết 辯biện 無vô 盡tận 於ư 無vô 央ương 數số 劫kiếp 。 開khai 示thị 法pháp 性tánh 相tướng 。

【# 註chú 】# 此thử 由do 禪thiền 定định 故cố 獲hoạch 得đắc 六Lục 通Thông 也dã 得đắc 天thiên 眼nhãn 故cố 能năng 徹triệt 鑑giám 群quần 生sanh 得đắc 天thiên 耳nhĩ 故cố 能năng 具cụ 聞văn 佛Phật 法Pháp 得đắc 他tha 心tâm 故cố 知tri 自tự 他tha 心tâm 得đắc 宿túc 命mạng 故cố 憶ức 過quá 去khứ 得đắc 神thần 境cảnh 故cố 遊du 諸chư 佛Phật 土độ 。 得đắc 漏lậu 盡tận 故cố 開khai 示thị 法pháp 性tánh 是thị 所sở 謂vị 靜tĩnh 極cực 光quang 通thông 達đạt 也dã 。

智trí 慧tuệ 度độ 彼bỉ 岸ngạn 善thiện 解giải 陰ấm 入nhập 界giới 常thường 為vì 眾chúng 生sanh 。 說thuyết 無vô 取thủ 無vô 戲hí 論luận 。

【# 註chú 】# 凡phàm 夫phu 由do 無vô 智trí 慧tuệ 無vô 明minh 所sở 覆phú 。 于vu 五ngũ 陰ấm 六lục 入nhập 。 十thập 二nhị 處xứ 十thập 八bát 界giới 妄vọng 生sanh 執chấp 著trước 不bất 能năng 善thiện 解giải 故cố 沉trầm 生sanh 死tử 菩Bồ 薩Tát 善thiện 解giải 陰ấm 等đẳng 即tức 是thị 實thật 性tánh 。 故cố 度độ 彼bỉ 岸ngạn 雖tuy 自tự 度độ 已dĩ 收thu 彼bỉ 未vị 度độ 故cố 為vi 說thuyết 法Pháp 。 雖tuy 為vi 說thuyết 法Pháp 。 于vu 法pháp 相tướng 無vô 所sở 取thủ 善thiện 知tri 陰ấm 等đẳng 無vô 性tánh 故cố 所sở 說thuyết 真chân 實thật 。 離ly 於ư 戲hí 論luận 也dã 。

善thiện 知tri 因nhân 緣duyên 。 法pháp 遠viễn 離ly 二nhị 邊biên 相tương/tướng 。

【# 註chú 】# 此thử 釋thích 前tiền 偈kệ 既ký 知tri 陰ấm 等đẳng 性tánh 無vô 則tắc 亦diệc 無vô 可khả 說thuyết 云vân 何hà 而nhi 為vì 。 眾chúng 生sanh 說thuyết 耶da 釋thích 云vân 陰ấm 等đẳng 實thật 是thị 無vô 性tánh 不bất 可khả 說thuyết 以dĩ 因nhân 緣duyên 故cố 。 可khả 說thuyết 也dã 以dĩ 因nhân 緣duyên 法Pháp 。 亦diệc 是thị 無vô 性tánh 遠viễn 離ly 可khả 說thuyết 不bất 可khả 說thuyết 。 故cố 又hựu 善thiện 知tri 陰ấm 入nhập 界giới 等đẳng 。 皆giai 由do 因nhân 緣duyên 。 出xuất 生sanh 無vô 有hữu 自tự 性tánh 。 故cố 離ly 二nhị 邊biên 。

知tri 是thị 煩phiền 惱não 因nhân 亦diệc 知tri 是thị 淨tịnh 因nhân 。

【# 註chú 】# 資tư 始thỉ 為vi 因nhân 成thành 業nghiệp 為vi 緣duyên 然nhiên 是thị 二nhị 者giả 互hỗ 相tương 生sanh 起khởi 煩phiền 惱não 。 因nhân 迷mê 法pháp 性tánh 而nhi 起khởi 菩Bồ 提Đề 亦diệc 因nhân 煩phiền 惱não 而nhi 顯hiển 故cố 知tri 互hỗ 相tương 由do 藉tạ 者giả 皆giai 一nhất 無vô 性tánh 也dã 。

信tín 解giải 因nhân 緣duyên 法pháp 則tắc 。 無vô 諸chư 邪tà 見kiến 。

【# 註chú 】# 信tín 解giải 因nhân 緣duyên 者giả 中trung 觀quán 偈kệ 曰viết 因nhân 緣duyên 所sở 生sanh 法pháp 。 我ngã 說thuyết 即tức 是thị 空không 亦diệc 名danh 是thị 假giả 名danh 亦diệc 名danh 中trung 道đạo 義nghĩa 若nhược 能năng 如như 是thị 信tín 。 解giải 則tắc 離ly 邪tà 見kiến 矣hĩ 。

法pháp 皆giai 屬thuộc 因nhân 緣duyên 無vô 有hữu 定định 根căn 本bổn 。

【# 註chú 】# 說thuyết 有hữu 不bất 有hữu 譚đàm 空không 不bất 空không 故cố 無vô 根căn 本bổn 可khả 定định 矣hĩ 。

我ngã 見kiến 與dữ 佛Phật 見kiến 空không 見kiến 生sanh 死tử 見kiến 涅Niết 槃Bàn 之chi 見kiến 等đẳng 皆giai 無vô 是thị 諸chư 見kiến 。

【# 註chú 】# 此thử 釋thích 無vô 根căn 本bổn 可khả 定định 之chi 意ý 也dã 我ngã 見kiến 佛Phật 見kiến 等đẳng 是thị 名danh 二nhị 見kiến 如như 是thị 二nhị 見kiến 廣quảng 求cầu 諸chư 見kiến 皆giai 無vô 根căn 本bổn 可khả 定định 也dã 。

無vô 量lượng 智trí 慧tuệ 。 光quang 知tri 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 無vô 暗ám 無vô 障chướng 礙ngại 是thị 。 行hành 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 。

【# 註chú 】# 由do 悟ngộ 因nhân 緣duyên 諸chư 見kiến 。 皆giai 無vô 根căn 本bổn 。 則tắc 得đắc 于vu 無vô 量lượng 智trí 慧tuệ 。 知tri 諸chư 實thật 相tướng 矣hĩ 。

是thị 乘thừa 名danh 大Đại 乘Thừa 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 乘thừa 悉tất 容dung 諸chư 眾chúng 生sanh 猶do 不bất 盡tận 其kỳ 量lượng 。

【# 註chú 】# 結kết 指chỉ 如như 上thượng 六Lục 度Độ 是thị 名danh 大Đại 乘Thừa 。 是thị 不bất 思tư 議nghị 乘thừa 也dã 。

一nhất 切thiết 諸chư 乘thừa 。 中trung 是thị 乘thừa 為vi 第đệ 一nhất 。

【# 註chú 】# 諸chư 乘thừa 即tức 聲Thanh 聞Văn 辟Bích 支Chi 佛Phật 。 菩Bồ 薩Tát 佛Phật 乘thừa 也dã 彼bỉ 諸chư 乘thừa 中trung 皆giai 入nhập 名danh 言ngôn 不bất 無vô 階giai 級cấp 如như 是thị 大đại 度độ 一nhất 一nhất 無vô 相tướng 不bất 可khả 思tư 議nghị 故cố 。 為vi 第đệ 一nhất 也dã 。

如như 此thử 大Đại 乘Thừa 者giả 能năng 出xuất 生sanh 餘dư 乘thừa 餘dư 乘thừa 有hữu 限hạn 量lượng 不bất 能năng 受thọ 一nhất 切thiết 。 唯duy 此thử 無vô 上thượng 乘thừa 能năng 悉tất 受thọ 眾chúng 生sanh 。

【# 註chú 】# 此thử 最Tối 上Thượng 乘Thừa 法pháp 以dĩ 法Pháp 界Giới 為vi 體thể 一nhất 切thiết 由do 此thử 出xuất 生sanh 故cố 曰viết 無vô 不bất 從tùng 此thử 法Pháp 界Giới 流lưu 究cứu 竟cánh 還hoàn 歸quy 此thử 法Pháp 界Giới 。

若nhược 行hành 此thử 無vô 量lượng 虗hư 空không 之chi 大Đại 乘Thừa 於ư 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 無vô 有hữu 慳san 悋lận 心tâm 。

【# 註chú 】# 此thử 之chi 大Đại 乘Thừa 猶do 如như 虗hư 空không 不bất 礙ngại 萬vạn 像tượng 之chi 所sở 發phát 揮huy 也dã 。

虗hư 空không 無vô 有hữu 量lượng 亦diệc 無vô 有hữu 形hình 色sắc 。 大Đại 乘Thừa 亦diệc 如như 是thị 無vô 量lượng 無vô 障chướng 礙ngại 。

【# 註chú 】# 前tiền 以dĩ 虗hư 空không 之chi 無vô 礙ngại 用dụng 況huống 大Đại 乘Thừa 之chi 無vô 礙ngại 此thử 以dĩ 虗hư 空không 之chi 無vô 形hình 用dụng 況huống 大Đại 乘Thừa 之chi 無vô 形hình 。

若nhược 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 乘thừa 於ư 此thử 大Đại 乘Thừa 。 當đương 觀quán 是thị 乘thừa 相tương/tướng 寬khoan 博bác 多đa 所sở 容dung 。

【# 註chú 】# 此thử 結kết 歸quy 無vô 礙ngại 無vô 形hình 之chi 意ý 也dã 。

無vô 量lượng 無vô 數số 劫kiếp 。 說thuyết 大Đại 乘Thừa 功công 德đức 。 及cập 乘thừa 此thử 乘thừa 者giả 。 不bất 可khả 得đắc 窮cùng 盡tận 。

【# 註chú 】# 能năng 乘thừa 之chi 人nhân 所sở 乘thừa 之chi 法pháp 皆giai 不bất 可khả 盡tận 也dã 。

若nhược 人nhân 聞văn 此thử 經Kinh 。 乃nãi 至chí 持trì 一nhất 偈kệ 永vĩnh 脫thoát 於ư 諸chư 難nạn 得đắc 。 到đáo 安an 隱ẩn 處xứ 。

【# 註chú 】# 上thượng 則tắc 乘thừa 此thử 脩tu 行hành 此thử 則tắc 力lực 未vị 逮đãi 彼bỉ 聞văn 經Kinh 隨tùy 喜hỷ 少thiểu 持trì 一nhất 偈kệ 功công 德đức 如như 是thị 。 何hà 況huống 具cụ 足túc 。 受thọ 持trì 者giả 乎hồ 。

敬kính 念niệm 此thử 經Kinh 者giả 。 捨xả 是thị 身thân 已dĩ 。 後hậu 終chung 不bất 墮đọa 惡ác 道đạo 。 常thường 生sanh 人nhân 天thiên 中trung 。 於ư 後hậu 惡ác 世thế 。 時thời 若nhược 得đắc 聞văn 是thị 。 經kinh 我ngã 皆giai 與dữ 受thọ 記ký 。 究cứu 竟cánh 成thành 佛Phật 道đạo 。

【# 註chú 】# 是thị 經Kinh 者giả 即tức 是thị 自tự 心tâm 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 迷mê 背bối/bội 自tự 心tâm 故cố 流lưu 浪lãng 生sanh 死tử 。 若nhược 聞văn 自tự 心tâm 諦đế 信tín 不bất 疑nghi 則tắc 佛Phật 與dữ 受thọ 記ký 也dã 。

若nhược 持trì 此thử 經Kinh 者giả 。 佛Phật 法Pháp 在tại 是thị 人nhân 是thị 人nhân 在tại 佛Phật 法Pháp 亦diệc 。 能năng 轉chuyển 法Pháp 輪luân 。

【# 註chú 】# 若nhược 信tín 自tự 心tâm 則tắc 佛Phật 法Pháp 在tại 是thị 人nhân 所sở 弘hoằng 是thị 人nhân 能năng 荷hà 擔đảm 佛Phật 法Pháp 也dã 。

若nhược 人nhân 持trì 是thị 經Kinh 能năng 轉chuyển 無vô 量lượng 劫kiếp 生sanh 死tử 諸chư 往vãng 來lai 得đắc 。 近cận 於ư 佛Phật 道Đạo 。

【# 註chú 】# 持trì 是thị 經Kinh 者giả 。 信tín 慕mộ 大Đại 乘Thừa 轉chuyển 多đa 劫kiếp 為vi 一nhất 念niệm 生sanh 死tử 往vãng 來lai 。 皆giai 得đắc 近cận 佛Phật 道Đạo 矣hĩ 。

若nhược 能năng 持trì 是thị 經Kinh 。 精tinh 進tấn 大đại 智trí 慧tuệ 是thị 名danh 極cực 勇dũng 猛mãnh 能năng 。 破phá 魔ma 軍quân 眾chúng 。

【# 註chú 】# 二Nhị 乘Thừa 亦diệc 稱xưng 精tinh 進tấn 然nhiên 無vô 道Đạo 心tâm 不bất 名danh 勇Dũng 猛Mãnh 菩Bồ 薩Tát 。 一nhất 念niệm 信tín 解giải 。 便tiện 同đồng 正chánh 覺giác 故cố 言ngôn 極cực 勇dũng 猛mãnh 矣hĩ 。

我ngã 於ư 燃nhiên 燈đăng 佛Phật 住trụ 忍nhẫn 得đắc 受thọ 記ký 若nhược 有hữu 樂nhạo/nhạc/lạc 是thị 經Kinh 我ngã 受thọ 記ký 亦diệc 然nhiên 。

【# 註chú 】# 我ngã 于vu 燃nhiên 燈đăng 佛Phật 前tiền 解giải 稱xưng 性tánh 大Đại 乘Thừa 無vô 法pháp 可khả 得đắc 。 得đắc 受thọ 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 記ký 我ngã 以dĩ 是thị 經Kinh 與dữ 汝nhữ 等đẳng 說thuyết 。 若nhược 能năng 信tín 樂nhạo 受thọ 記ký 如như 我ngã 。 無vô 有hữu 異dị 也dã 。

若nhược 人nhân 於ư 佛Phật 後hậu 能năng 解giải 說thuyết 是thị 經Kinh 佛Phật 雖tuy 不bất 在tại 世thế 為vi 能năng 作tác 佛Phật 事sự 。 佛Phật 說thuyết 是thị 偈kệ 時thời 五ngũ 千thiên 天thiên 子tử 。 皆giai 發phát 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 二nhị 千thiên 菩Bồ 薩Tát 。 得đắc 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 。 十thập 千thiên 比Bỉ 丘Khâu 不bất 受thọ 諸chư 法pháp 漏lậu 盡tận 。 心tâm 得đắc 解giải 脫thoát 。 三tam 萬vạn 二nhị 千thiên 人nhân 。 遠viễn 塵trần 離ly 垢cấu 。 於ư 諸chư 法pháp 中trung 。 得đắc 法Pháp 眼nhãn 淨tịnh 。

發Phát 菩Bồ 提Đề 心Tâm 。 品Phẩm 第đệ 十thập 八bát

【# 註chú 】# 前tiền 品phẩm 志chí 慕mộ 大Đại 乘Thừa 。 獲hoạch 益ích 如như 是thị 其kỳ 如như 上thượng 說thuyết 行hành 人nhân 聞văn 益ích 發phát 心tâm 理lý 果quả 然nhiên 矣hĩ 恐khủng 不bất 知tri 發phát 無vô 所sở 發phát 妄vọng 執chấp 有hữu 得đắc 有hữu 願nguyện 墮đọa 落lạc 邪tà 小tiểu 不bất 知tri 所sở 向hướng 故cố 文Văn 殊Thù 欲dục 使sử 法Pháp 眼nhãn 清thanh 淨tịnh 。 啟khải 佛Phật 決quyết 擇trạch 也dã 。

爾nhĩ 時thời 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 法Pháp 王Vương 子Tử 。 白bạch 佛Phật 言ngôn 世Thế 尊Tôn 。 如như 我ngã 解giải 佛Phật 所sở 說thuyết 義nghĩa 。 若nhược 有hữu 人nhân 發phát 。 菩Bồ 提Đề 願nguyện 是thị 為vi 邪tà 願nguyện 所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 諸chư 有hữu 所sở 得đắc 悉tất 皆giai 是thị 邪tà 若nhược 計kế 得đắc 菩Bồ 提Đề 而nhi 發phát 願nguyện 者giả 是thị 人nhân 諸chư 所sở 作tác 行hành 。 皆giai 為vi 是thị 邪tà 所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 菩Bồ 提Đề 不bất 在tại 欲dục 界giới 不bất 在tại 色sắc 界giới 不bất 在tại 無vô 色sắc 界giới 菩Bồ 提Đề 無vô 有hữu 住trụ 處xứ 。 不bất 應ưng 發phát 願nguyện 。

【# 註chú 】# 菩Bồ 提Đề 本bổn 是thị 自tự 心tâm 非phi 是thị 外ngoại 物vật 故cố 無vô 方phương 所sở 住trú 處xứ 若nhược 發phát 願nguyện 求cầu 菩Bồ 提Đề 。 者giả 似tự 慕mộ 其kỳ 外ngoại 矣hĩ 何hà 也dã 有hữu 外ngoại 可khả 言ngôn 有hữu 得đắc 若nhược 無vô 外ngoại 者giả 不bất 可khả 言ngôn 發phát 願nguyện 求cầu 菩Bồ 提Đề 也dã 。

世Thế 尊Tôn 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 願nguyện 得đắc 虗hư 空không 寧ninh 得đắc 空không 不bất 佛Phật 言ngôn 不phủ 也dã 世Thế 尊Tôn 。 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 發phát 同đồng 虗hư 空không 相tướng 菩Bồ 提Đề 之chi 願nguyện 即tức 是thị 發phát 虗hư 空không 願nguyện 。

【# 註chú 】# 辟tịch 如như 人nhân 身thân 內nội 外ngoại 循tuần 體thể 皆giai 空không 不bất 知tri 是thị 空không 反phản 欲dục 求cầu 空không 豈khởi 非phi 妄vọng 乎hồ 菩Bồ 提Đề 自tự 心tâm 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 見kiến 聞văn 知tri 覺giác 無vô 非phi 自tự 心tâm 捨xả 是thị 則tắc 求cầu 寧ninh 不bất 為vi 妄vọng 乎hồ 。

菩Bồ 提Đề 出xuất 過quá 三tam 世thế 非phi 是thị 受thọ 相tương/tướng 不bất 可khả 願nguyện 也dã 。

【# 註chú 】# 此thử 釋thích 發phát 同đồng 虗hư 空không 願nguyện 之chi 意ý 也dã 以dĩ 虗hư 空không 無vô 相tướng 不bất 屬thuộc 三tam 世thế 菩Bồ 提Đề 亦diệc 無vô 相tướng 非phi 已dĩ 得đắc 非phi 當đương 得đắc 非phi 今kim 得đắc 欲dục 何hà 願nguyện 乎hồ 以dĩ 菩Bồ 提Đề 非phi 受thọ 相tương/tướng 非phi 受thọ 故cố 非phi 得đắc 也dã 。

若nhược 菩Bồ 薩Tát 起khởi 二nhị 相tương/tướng 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 作tác 是thị 念niệm 生sanh 。 死tử 與dữ 菩Bồ 提Đề 異dị 邪tà 見kiến 與dữ 菩Bồ 提Đề 異dị 涅Niết 槃Bàn 與dữ 菩Bồ 提Đề 異dị 是thị 則tắc 不bất 行hành 菩Bồ 提Đề 道đạo 也dã 。

【# 註chú 】# 菩Bồ 提Đề 云vân 覺giác 覺giác 自tự 心tâm 故cố 若nhược 彼bỉ 生sanh 死tử 邪tà 見kiến 等đẳng 非phi 自tự 心tâm 者giả 彼bỉ 生sanh 死tử 等đẳng 應ưng 在tại 自tự 心tâm 之chi 外ngoại 矣hĩ 若nhược 生sanh 死tử 在tại 自tự 心tâm 之chi 外ngoại 則tắc 生sanh 死tử 彼bỉ 自tự 生sanh 死tử 于vu 我ngã 何hà 有hữu 而nhi 欲dục 迯# 生sanh 死tử 耶da 若nhược 生sanh 死tử 等đẳng 是thị 自tự 心tâm 不bất 應ưng 起khởi 二nhị 見kiến 以dĩ 心tâm 不bất 取thủ 心tâm 心tâm 不bất 捨xả 。 心tâm 故cố 也dã 心tâm 不bất 取thủ 捨xả 則tắc 大đại 小tiểu 名danh 相tướng 皆giai 會hội 歸quy 一nhất 致trí 矣hĩ 。

爾nhĩ 時thời 思tư 益ích 梵Phạm 天Thiên 謂vị 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 。 菩Bồ 薩Tát 云vân 何hà 。 行hành 名danh 菩Bồ 提Đề 行hành 答đáp 言ngôn 若nhược 菩Bồ 薩Tát 行hành 一nhất 切thiết 法pháp 。 而nhi 於ư 法pháp 無vô 所sở 行hành 是thị 名danh 菩Bồ 提Đề 。 行hành 所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 出xuất 過quá 一nhất 切thiết 。 所sở 行hành 是thị 行hành 菩Bồ 提Đề 。

【# 註chú 】# 前tiền 以dĩ 菩Bồ 提Đề 出xuất 過quá 三tam 世thế 故cố 不bất 應ưng 發phát 願nguyện 求cầu 菩Bồ 提Đề 此thử 中trung 以dĩ 菩Bồ 提Đề 不bất 屬thuộc 有hữu 為vi 但đãn 可khả 無vô 所sở 行hành 而nhi 行hành 。 也dã 行hành 一nhất 切thiết 法pháp 。 非phi 如như 二Nhị 乘Thừa 執chấp 灰hôi 斷đoạn 無vô 所sở 行hành 則tắc 不bất 如như 凡phàm 夫phu 執chấp 有hữu 為vi 行hành 而nhi 無vô 行hành 無vô 行hành 而nhi 行hành 非phi 心tâm 識thức 可khả 議nghị 也dã 。

又hựu 問vấn 云vân 何hà 出xuất 過quá 一nhất 切thiết 。 所sở 行hành 是thị 行hành 菩Bồ 提Đề 答đáp 言ngôn 離ly 眼nhãn 耳nhĩ 鼻tị 舌thiệt 身thân 意ý 。 諸chư 緣duyên 相tương/tướng 是thị 名danh 出xuất 過quá 一nhất 切thiết 所sở 行hành 。

【# 註chú 】# 六lục 根căn 所sở 緣duyên 無vô 非phi 妄vọng 境cảnh 菩Bồ 提Đề 即tức 是thị 。 實thật 相tướng 離ly 緣duyên 絕tuyệt 對đối 故cố 六lục 根căn 所sở 不bất 到đáo 六lục 根căn 不bất 到đáo 則tắc 超siêu 諸chư 行hành 矣hĩ 。

又hựu 問vấn 出xuất 過quá 有hữu 何hà 義nghĩa 答đáp 言ngôn 不bất 出xuất 過quá 平bình 等đẳng 所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 一nhất 切thiết 法pháp 平bình 等đẳng 。 即tức 是thị 菩Bồ 提Đề 。

【# 註chú 】# 所sở 謂vị 出xuất 過quá 諸chư 行hành 者giả 但đãn 過quá 諸chư 虗hư 妄vọng 分phân 別biệt 不bất 出xuất 過quá 平bình 等đẳng 以dĩ 菩Bồ 提Đề 性tánh 平bình 等đẳng 故cố 。 梵Phạm 天Thiên 恐khủng 人nhân 不bất 解giải 菩Bồ 提Đề 是thị 平bình 等đẳng 無vô 分phân 別biệt 。 是thị 特đặc 問vấn 其kỳ 為vi 義nghĩa 義nghĩa 性tánh 平bình 等đẳng 無vô 過quá 不bất 過quá 但đãn 不bất 過quá 平bình 等đẳng 而nhi 已dĩ 。

又hựu 問vấn 云vân 何hà 是thị 發phát 菩Bồ 提Đề 。 願nguyện 答đáp 言ngôn 當đương 如như 菩Bồ 提Đề 又hựu 問vấn 何hà 為vi 菩Bồ 提Đề 答đáp 言ngôn 菩Bồ 提Đề 非phi 過quá 去khứ 。 非phi 未vị 來lai 非phi 現hiện 在tại 是thị 故cố 菩Bồ 薩Tát 。 應ưng 以dĩ 三tam 世thế 清thanh 淨tịnh 心tâm 。 發phát 菩Bồ 提Đề 願nguyện 。

【# 註chú 】# 前tiền 云vân 菩Bồ 提Đề 同đồng 于vu 虗hư 空không 出xuất 過quá 三tam 世thế 不bất 可khả 願nguyện 也dã 梵Phạm 天Thiên 重trùng 問vấn 何hà 為vi 菩Bồ 提Đề 似tự 同đồng 不bất 解giải 者giả 恐khủng 人nhân 不bất 悟ngộ 菩Bồ 提Đề 即tức 是thị 。 自tự 心tâm 故cố 特đặc 問vấn 明minh 而nhi 文Văn 殊Thù 乃nãi 答đáp 應ưng 以dĩ 三tam 世thế 清thanh 淨tịnh 心tâm 發phát 菩Bồ 提Đề 願nguyện 。 始thỉ 獲hoạch 泮phấn 然nhiên 也dã 。

梵Phạm 天Thiên 如như 過quá 去khứ 未vị 來lai 。 現hiện 在tại 法pháp 從tùng 本bổn 已dĩ 來lai 。 常thường 不bất 生sanh 不bất 生sanh 故cố 不bất 可khả 說thuyết 如như 是thị 發phát 願nguyện 無vô 所sở 發phát 願nguyện 是thị 發phát 一nhất 切thiết 願nguyện 。 所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 以dĩ 是thị 行hành 道Đạo 能năng 得đắc 薩Tát 婆Bà 若Nhã 。

【# 註chú 】# 前tiền 薩Tát 婆Bà 若Nhã 品phẩm 如Như 來Lai 以dĩ 五ngũ 華hoa 布bố 施thí 則tắc 得đắc 具cụ 足túc 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 則tắc 能năng 滿mãn 足túc 。 薩Tát 婆Bà 若Nhã 滿mãn 足túc 薩Tát 婆Bà 若Nhã 者giả 。 眼nhãn 不bất 受thọ 色sắc 。 耳nhĩ 不bất 受thọ 聲thanh 鼻tị 不bất 受thọ 香hương 等đẳng 是thị 薩Tát 婆Bà 若Nhã 滿mãn 足túc 之chi 義nghĩa 此thử 中trung 以dĩ 三tam 世thế 清thanh 淨tịnh 心tâm 了liễu 法pháp 無vô 生sanh 是thị 行hành 薩Tát 婆Bà 若Nhã 道Đạo 。 前tiền 示thị 根căn 塵trần 無vô 生sanh 故cố 菩Bồ 薩Tát 由do 是thị 。 受thọ 記ký 此thử 示thị 三tam 世thế 平bình 等đẳng 。 非phi 是thị 受thọ 相tương/tướng 菩Bồ 薩Tát 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 者giả 當đương 發phát 其kỳ 無vô 所sở 發phát 之chi 心tâm 也dã 發phát 其kỳ 無vô 所sở 發phát 之chi 心tâm 當đương 得đắc 薩Tát 婆Bà 若Nhã 道Đạo 。 前tiền 示thị 圓viên 滿mãn 之chi 趣thú 此thử 示thị 趍# 果quả 之chi 行hành 故cố 當đương 前tiền 後hậu 合hợp 辯biện 乃nãi 得đắc 了liễu 然nhiên 也dã 。

又hựu 問vấn 何hà 故cố 說thuyết 言ngôn 。 薩Tát 婆Bà 若Nhã 答đáp 言ngôn 悉tất 知tri 一nhất 切thiết 。 真chân 智trí 慧tuệ 故cố 名danh 。 為vì 薩Tát 婆Bà 若Nhã 。

【# 註chú 】# 薩Tát 婆Bà 若Nhã 云vân 覺giác 圓viên 滿mãn 一nhất 切thiết 。 覺giác 道đạo 至chí 此thử 圓viên 滿mãn 故cố 能năng 悉tất 知tri 如như 百bách 川xuyên 眾chúng 流lưu 。 至chí 于vu 大đại 海hải 乃nãi 名danh 具cụ 足túc 故cố 又hựu 云vân 。 薩Tát 婆Bà 若Nhã 海hải 。

又hựu 問vấn 何hà 等đẳng 是thị 真chân 智trí 慧tuệ 答đáp 言ngôn 無vô 變biến 異dị 相tướng 。 如như 眾chúng 生sanh 無vô 變biến 異dị 相tướng 。 真chân 智trí 慧tuệ 亦diệc 。 無vô 變biến 異dị 相tướng 。

【# 註chú 】# 如Như 來Lai 權quyền 教giáo 權quyền 分phần/phân 九cửu 界giới 生sanh 死tử 迷mê 悟ngộ 今kim 據cứ 一Nhất 乘Thừa 實thật 教giáo 融dung 彼bỉ 九cửu 界giới 同đồng 是thị 一nhất 如như 無vô 有hữu 生sanh 。 死tử 迷mê 悟ngộ 譬thí 如như 百bách 川xuyên 。 眾chúng 流lưu 依y 處xứ 得đắc 名danh 江giang 河hà 淮hoài 濟tế 等đẳng 若nhược 歸quy 大đại 海hải 眾chúng 號hiệu 頓đốn 消tiêu 均quân 名danh 海hải 水thủy 無vô 有hữu 變biến 異dị 相tương/tướng 也dã 。

又hựu 問vấn 云vân 何hà 是thị 眾chúng 生sanh 相tương/tướng 答đáp 言ngôn 假giả 名danh 字tự 畢tất 竟cánh 離ly 是thị 眾chúng 生sanh 相tương/tướng 如như 是thị 無vô 相tướng 。 則tắc 無vô 變biến 異dị 若nhược 眾chúng 生sanh 與dữ 菩Bồ 提Đề 異dị 是thị 為vi 變biến 異dị 如Như 菩Bồ 提Đề 相tướng 。 眾chúng 生sanh 亦diệc 爾nhĩ 。 是thị 故cố 無vô 變biến 異dị 。

【# 註chú 】# 前tiền 云vân 眾chúng 生sanh 無vô 變biến 異dị 真chân 智trí 慧tuệ 亦diệc 無vô 變biến 異dị 此thử 有hữu 二nhị 疑nghi 若nhược 謂vị 眾chúng 生sanh 。 無vô 變biến 異dị 則tắc 眾chúng 生sanh 是thị 眾chúng 生sanh 佛Phật 是thị 佛Phật 發phát 心tâm 修tu 道Đạo 皆giai 成thành 唐đường 棄khí 安an 能năng 轉chuyển 凡phàm 成thành 聖thánh 哉tai 若nhược 謂vị 有hữu 變biến 異dị 則tắc 一nhất 真chân 法Pháp 界Giới 之chi 性tánh 同đồng 乎hồ 生sanh 滅diệt 故cố 梵Phạm 天Thiên 重trùng 問vấn 何hà 謂vị 眾chúng 生sanh 相tương/tướng 而nhi 文Văn 殊Thù 答đáp 曰viết 假giả 名danh 字tự 畢tất 竟cánh 不bất 可khả 得đắc 。 是thị 其kỳ 相tương/tướng 以dĩ 假giả 名danh 字tự 畢tất 竟cánh 無vô 體thể 。 故cố 何hà 變biến 異dị 之chi 有hữu 眾chúng 生sanh 相tướng 。 如như 鏡kính 中trung 像tượng 。 菩Bồ 提Đề 相tương/tướng 如như 水thủy 中trung 月nguyệt 。 名danh 字tự 異dị 者giả 相tương/tướng 異dị 也dã 無vô 體thể 之chi 性tánh 未vị 嘗thường 異dị 也dã 。

菩Bồ 提Đề 不bất 可khả 以dĩ 餘dư 道đạo 得đắc 但đãn 以dĩ 我ngã 平bình 等đẳng 故cố 菩Bồ 提Đề 平bình 等đẳng 。 眾chúng 生sanh 性tánh 無vô 我ngã 故cố 如như 是thị 可khả 得đắc 菩Bồ 提Đề 是thị 故cố 菩Bồ 提Đề 。 無vô 有hữu 變biến 異dị 。 所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 如như 虗hư 空không 無vô 變biến 異dị 相tướng 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 亦diệc 無vô 變biến 異dị 相tướng 。

【# 註chú 】# 菩Bồ 提Đề 不bất 可khả 以dĩ 餘dư 道đạo 得đắc 者giả 但đãn 以dĩ 平bình 等đẳng 自tự 心tâm 證chứng 得đắc 也dã 分phân 別biệt 故cố 名danh 眾chúng 生sanh 平bình 等đẳng 故cố 名danh 菩Bồ 提Đề 分phân 別biệt 平bình 等đẳng 。 同đồng 依y 自tự 心tâm 無vô 別biệt 有hữu 體thể 無vô 別biệt 有hữu 體thể 故cố 但đãn 了liễu 性tánh 無vô 我ngã 則tắc 證chứng 得đắc 菩Bồ 提Đề 所sở 謂vị 二nhị 而nhi 無vô 二nhị 故cố 無vô 變biến 異dị 同đồng 于vu 虗hư 空không 一nhất 切thiết 法pháp 亦diệc 然nhiên 也dã 。

爾nhĩ 時thời 思tư 益ích 梵Phạm 天Thiên 謂vị 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 。 如Như 來Lai 是thị 實thật 語ngữ 者giả 。 能năng 說thuyết 如như 是thị 。 法pháp 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 言ngôn 。 如Như 來Lai 於ư 法pháp 無vô 所sở 說thuyết 何hà 以dĩ 故cố 如Như 來Lai 。 尚thượng 不bất 得đắc 諸chư 法pháp 。 何hà 況huống 說thuyết 法Pháp 。

【# 註chú 】# 如Như 來Lai 有hữu 時thời 說thuyết 求cầu 菩Bồ 提Đề 為vi 是thị 有hữu 時thời 說thuyết 求cầu 菩Bồ 提Đề 為vi 非phi 有hữu 時thời 說thuyết 有hữu 眾chúng 生sanh 。 有hữu 時thời 說thuyết 非phi 眾chúng 生sanh 如như 是thị 。 等đẳng 法pháp 曾tằng 無vô 斷đoạn 了liễu 非phi 大đại 菩Bồ 薩Tát 不bất 能năng 諦đế 信tín 小Tiểu 乘Thừa 聲Thanh 聞Văn 多đa 致trí 狐hồ 疑nghi 豈khởi 如Như 來Lai 真chân 實thật 之chi 言ngôn 能năng 如như 是thị 說thuyết 邪tà 文Văn 殊Thù 謂vị 如Như 來Lai 未vị 嘗thường 說thuyết 法Pháp 凡phàm 有hữu 所sở 說thuyết 。 無vô 非phi 應ứng 機cơ 逗đậu 教giáo 於ư 如Như 來Lai 何hà 有hữu 則tắc 如Như 來Lai 尚thượng 不bất 見kiến 諸chư 法pháp 。 何hà 況huống 有hữu 說thuyết 邪tà 。

思tư 益ích 言ngôn 如Như 來Lai 豈khởi 不phủ 。 分phân 別biệt 諸chư 法pháp 。 是thị 世thế 間gian 是thị 出xuất 世thế 間gian 。 是thị 有hữu 為vi 是thị 無vô 為vi 耶da 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 言ngôn 。 於ư 汝nhữ 意ý 云vân 何hà 。 是thị 虗hư 空không 可khả 說thuyết 可khả 分phân 別biệt 不bất 思tư 益ích 言ngôn 不phủ 也dã 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 言ngôn 。 今kim 說thuyết 虗hư 空không 名danh 字tự 以dĩ 所sở 說thuyết 故cố 有hữu 生sanh 有hữu 滅diệt 。 耶da 思tư 益ích 言ngôn 不phủ 也dã 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 言ngôn 。 如Như 來Lai 說thuyết 法Pháp 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 不bất 以dĩ 說thuyết 故cố 諸chư 法pháp 有hữu 生sanh 有hữu 滅diệt 。 如như 此thử 說thuyết 法Pháp 是thị 不bất 可khả 說thuyết 。 相tương/tướng 亦diệc 以dĩ 此thử 法Pháp 。 有hữu 所sở 教giáo 誨hối 是thị 無vô 所sở 教giáo 誨hối 所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 如như 說thuyết 法Pháp 性tánh 不bất 說thuyết 法Pháp 性tánh 亦diệc 如như 是thị 。 是thị 故cố 說thuyết 一nhất 切thiết 法pháp 。 住trụ 於ư 如như 中trung 如như 。 亦diệc 無vô 所sở 住trụ 。

【# 註chú 】# 若nhược 如Như 來Lai 不bất 說thuyết 。 法pháp 者giả 如Như 來Lai 豈khởi 不phủ 。 分phân 別biệt 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 等đẳng 邪tà 而nhi 如Như 來Lai 雖tuy 有hữu 。 分phân 別biệt 分phân 別biệt 即tức 是thị 無vô 分phân 別biệt 。 以dĩ 法pháp 性tánh 不bất 可khả 得đắc 。 故cố 猶do 如như 虗hư 空không 不bất 因nhân 說thuyết 生sanh 為vi 之chi 生sanh 不bất 因nhân 說thuyết 滅diệt 為vi 之chi 滅diệt 而nhi 法pháp 性tánh 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 故cố 如Như 來Lai 知tri 是thị 不bất 可khả 說thuyết 。 而nhi 說thuyết 知tri 是thị 不bất 可khả 說thuyết 。 而nhi 說thuyết 者giả 說thuyết 即tức 是thị 無vô 說thuyết 。 說thuyết 是thị 無vô 說thuyết 則tắc 亦diệc 無vô 說thuyết 而nhi 說thuyết 無vô 說thuyết 而nhi 說thuyết 為vì 化hóa 眾chúng 生sanh 。 也dã 為vi 眾chúng 生sanh 而nhi 說thuyết 者giả 則tắc 說thuyết 與dữ 無vô 說thuyết 皆giai 不bất 可khả 得đắc 也dã 。

爾nhĩ 時thời 釋Thích 梵Phạm 四Tứ 天Thiên 王Vương 。 俱câu 在tại 會hội 中trung 即tức 以dĩ 天thiên 華hoa 。 散tán 於ư 佛Phật 上thượng 。 而nhi 作tác 自tự 言ngôn 世Thế 尊Tôn 若nhược 善thiện 男nam 子tử 善thiện 女nữ 人nhân 。 聞văn 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 。 說thuyết 法Pháp 有hữu 信tín 解giải 者giả 當đương 知tri 是thị 人nhân 。 能năng 破phá 魔ma 軍quân 及cập 餘dư 怨oán 敵địch 所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 。 今kim 所sở 說thuyết 法Pháp 能năng 破phá 一nhất 切thiết 。 邪tà 見kiến 妄vọng 想tưởng 。

【# 註chú 】# 諸chư 天thiên 以dĩ 華hoa 散tán 佛Phật 者giả 華hoa 表biểu 因nhân 也dã 以dĩ 此thử 無vô 願nguyện 無vô 求cầu 無vô 得đắc 無vô 說thuyết 。 之chi 為vi 因nhân 能năng 趣thú 佛Phật 果Quả 故cố 也dã 無vô 願nguyện 故cố 能năng 破phá 邪tà 見kiến 無vô 求cầu 故cố 能năng 破phá 妄vọng 想tưởng 破phá 妄vọng 想tưởng 故cố 怨oán 敵địch 不bất 能năng 對đối 破phá 邪tà 見kiến 故cố 魔ma 軍quân 不bất 得đắc 便tiện 是thị 所sở 謂vị 稱xưng 性tánh 大Đại 乘Thừa 世thế 所sở 希hy 遇ngộ 也dã 。

世Thế 尊Tôn 若nhược 善thiện 男nam 子tử 善thiện 女nữ 人nhân 。 聞văn 於ư 是thị 法pháp 不bất 驚kinh 不bất 怖bố 。 當đương 知tri 是thị 人nhân 。 不bất 從tùng 小tiểu 功công 德đức 來lai 。

【# 註chú 】# 上thượng 言ngôn 所sở 說thuyết 法Pháp 勝thắng 此thử 言ngôn 聽thính 法Pháp 行hành 人nhân 亦diệc 非phi 下hạ 聖thánh 法pháp 華hoa 云vân 若nhược 人nhân 能năng 竊thiết 為vì 一nhất 人nhân 。 說thuyết 一nhất 句cú 是thị 人nhân 則tắc 為vi 。 如Như 來Lai 所sở 使sử 。 亦diệc 此thử 之chi 謂vị 也dã 。

若nhược 是thị 經Kinh 所sở 在tại 之chi 處xứ 。 當đương 知tri 此thử 處xứ 。 則tắc 為vi 諸chư 佛Phật 。 擁ủng 護hộ 受thọ 用dụng 若nhược 聞văn 是thị 經Kinh 。 處xử 當đương 知tri 此thử 處xứ 。 轉chuyển 於ư 法Pháp 輪luân 。

【# 註chú 】# 是thị 經Kinh 所sở 在tại 則tắc 為vi 諸chư 佛Phật 護hộ 。 念niệm 者giả 是thị 經Kinh 即tức 是thị 自tự 心tâm 。 能năng 知tri 自tự 心tâm 所sở 在tại 則tắc 佛Phật 為vi 護hộ 念niệm 眾chúng 生sanh 。 不bất 聞văn 自tự 心tâm 心tâm 外ngoại 求cầu 故cố 佛Phật 為vi 說thuyết 。 法pháp 令linh 知tri 所sở 向hướng 故cố 能năng 聞văn 自tự 心tâm 則tắc 謂vị 已dĩ 轉chuyển 法Pháp 輪luân 。 悟ngộ 是thị 自tự 心tâm 即tức 是thị 諸chư 佛Phật 。 說thuyết 法Pháp 能năng 事sự 以dĩ 竟cánh 。

是thị 經Kinh 在tại 所sở 住trú 處xứ 。 聚tụ 落lạc 村thôn 邑ấp 山sơn 林lâm 曠khoáng 埜# 塔tháp 寺tự 僧Tăng 房phòng 經kinh 行hành 之chi 處xứ 。 諸chư 魔ma 外ngoại 道đạo 。 貪tham 著trước 之chi 人nhân 不bất 能năng 侵xâm 嬈nhiễu 。

【# 註chú 】# 聚tụ 落lạc 村thôn 邑ấp 動động 處xứ 也dã 山sơn 林lâm 曠khoáng 埜# 靜tĩnh 處xứ 也dã 塔tháp 乃nãi 高cao 出xuất 二nhị 邊biên 逈huýnh 離ly 動động 靜tĩnh 也dã 寺tự 及cập 僧Tăng 房phòng 乃nãi 容dung 受thọ 之chi 處xứ 也dã 經kinh 行hành 乃nãi 脩tu 道Đạo 之chi 處xứ 也dã 如như 是thị 等đẳng 處xứ 。 不bất 昧muội 自tự 心tâm 則tắc 為vi 所sở 在tại 自tự 心tâm 不bất 昧muội 則tắc 彼bỉ 天thiên 魔ma 外ngoại 道đạo 。 皆giai 不bất 得đắc 侵xâm 嬈nhiễu 矣hĩ 。

世Thế 尊Tôn 若nhược 人nhân 多đa 供cúng 養dường 過quá 去khứ 。 諸chư 佛Phật 乃nãi 能năng 得đắc 聞văn 。 如như 是thị 經Kinh 典điển 。

【# 註chú 】# 此thử 結kết 釋thích 聞văn 經Kinh 之chi 人nhân 不bất 從tùng 小tiểu 功công 德đức 來lai 。 之chi 意ý 也dã 般Bát 若Nhã 云vân 後hậu 五ngũ 百bách 歲tuế 。 有hữu 能năng 持trì 戒giới 脩tu 福phước 聞văn 是thị 章chương 句cú 。 信tín 心tâm 清thanh 淨tịnh 。 是thị 人nhân 不bất 于vu 一nhất 佛Phật 二nhị 佛Phật 而nhi 種chúng 善thiện 根căn 。 以dĩ 于vu 無vô 量lượng 百bách 千thiên 億ức 。 諸chư 佛Phật 所sở 種chúng 諸chư 善thiện 根căn 。

世Thế 尊Tôn 我ngã 等đẳng 。 於ư 此thử 經Kinh 中trung 。 得đắc 智trí 慧tuệ 光quang 。 明minh 而nhi 不bất 能năng 得đắc 。 報báo 佛Phật 及cập 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 。 思tư 益ích 梵Phạm 天Thiên 之chi 恩ân 。

【# 註chú 】# 此thử 經Kinh 乃nãi 所sở 聞văn 之chi 法pháp 智trí 慧tuệ 乃nãi 能năng 悟ngộ 之chi 心tâm 也dã 佛Phật 及cập 文Văn 殊Thù 乃nãi 說thuyết 法Pháp 之chi 主chủ 也dã 梵Phạm 天Thiên 乃nãi 善thiện 解giải 正chánh 問vấn 者giả 也dã 能năng 悟ngộ 由do 所sở 聞văn 而nhi 為vi 之chi 開khai 發phát 所sở 聞văn 由do 能năng 說thuyết 而nhi 為vi 之chi 引dẫn 導đạo 能năng 說thuyết 由do 能năng 問vấn 而nhi 為vi 之chi 發phát 起khởi 四tứ 者giả 相tương 繼kế 缺khuyết 一nhất 不bất 可khả 也dã 端đoan 本bổn 其kỳ 源nguyên 歸quy 功công 于vu 佛Phật 與dữ 文Văn 殊Thù 梵Phạm 天Thiên 我ngã 因nhân 得đắc 聞văn 是thị 法Pháp 。 開khai 悟ngộ 自tự 心tâm 其kỳ 恩ân 曷hạt 能năng 報báo 哉tai 。

世Thế 尊Tôn 我ngã 等đẳng 。 所sở 從tùng 聞văn 經Kinh 於ư 是thị 法Pháp 師sư 。 生sanh 世Thế 尊Tôn 想tưởng 。

【# 註chú 】# 上thượng 云vân 佛Phật 及cập 文Văn 殊Thù 此thử 中trung 意ý 云vân 凡phàm 有hữu 法Pháp 師sư 能năng 說thuyết 是thị 經Kinh 。 我ngã 等đẳng 得đắc 聞văn 皆giai 生sanh 世Thế 尊Tôn 之chi 想tưởng 不bất 致trí 慢mạn 也dã 。

我ngã 等đẳng 常thường 當đương 隨tùy 侍thị 。 說thuyết 是thị 經Kinh 者giả 。 此thử 善thiện 男nam 子tử 。 常thường 為vi 諸chư 天thiên 。 之chi 所sở 擁ủng 護hộ 。 若nhược 人nhân 書thư 寫tả 是thị 經Kinh 。 讀đọc 誦tụng 解giải 說thuyết 。 時thời 無vô 量lượng 諸chư 天thiên 。 為vì 聽thính 法Pháp 故cố 。 來lai 至chí 其kỳ 所sở 。 爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 語ngữ 釋Thích 梵Phạm 四Tứ 天Thiên 王Vương 。 等đẳng 大đại 眾chúng 言ngôn 善thiện 哉tai 善thiện 哉tai 。 如như 汝nhữ 所sở 說thuyết 。 若nhược 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。 滿mãn 中trung 珍trân 寶bảo 。 以dĩ 為vi 一nhất 分phần/phân 聞văn 是thị 經Kinh 者giả 。 所sở 得đắc 功công 德đức 。 以dĩ 為vi 一nhất 分phần/phân 其kỳ 福phước 勝thắng 彼bỉ 。 置trí 是thị 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。 若nhược 恆Hằng 河Hà 沙sa 等đẳng 十thập 方phương 世thế 界giới 。 滿mãn 中trung 珍trân 寶bảo 。 聞văn 是thị 經Kinh 者giả 。 所sở 得đắc 功công 德đức 。 復phục 勝thắng 于vu 彼bỉ 。

【# 註chú 】# 二nhị 施thí 之chi 中trung 法Pháp 施thí 為vi 上thượng 。 故cố 前tiền 後hậu 疊điệp 喻dụ 世thế 界giới 珍trân 寶bảo 不bất 及cập 聞văn 經Kinh 以dĩ 彼bỉ 布bố 施thí 不bất 聞văn 是thị 經Kinh 。 只chỉ 成thành 世thế 間gian 有hữu 為vi 。 福phước 報báo 不bất 及cập 聞văn 經Kinh 無vô 漏lậu 智trí 種chủng 故cố 永vĩnh 嘉gia 云vân 住trụ 相tướng 布bố 施thí 生sanh 天thiên 福phước 。 猶do 如như 仰ngưỡng 箭tiễn 射xạ 虗hư 空không 勢thế 力lực 盡tận 箭tiễn 還hoàn 墜trụy 。 招chiêu 得đắc 來lai 生sanh 不bất 如như 意ý 。 曾tằng 似tự 無vô 為vi 實thật 相tướng 門môn 一nhất 超siêu 直trực 入nhập 如Như 來Lai 地Địa 。 此thử 上thượng 總tổng 彰chương 聞văn 經Kinh 布bố 施thí 二nhị 分phần 優ưu 劣liệt 下hạ 乃nãi 別biệt 列liệt 聞văn 經Kinh 獲hoạch 利lợi 。

諸chư 善thiện 男nam 子tử 。 若nhược 欲dục 得đắc 功công 德đức 。 者giả 當đương 聽thính 是thị 經Kinh 。

【# 註chú 】# 總tổng 列liệt 功công 德đức 所sở 由do 下hạ 乃nãi 別biệt 開khai 功công 德đức 名danh 件# 。

欲dục 得đắc 身thân 色sắc 端đoan 正chánh 。 欲dục 得đắc 財tài 富phú 。

【# 註chú 】# 身thân 色sắc 乃nãi 正chánh 報báo 之chi 本bổn 此thử 經Kinh 直trực 指chỉ 法Pháp 身thân 能năng 聞văn 此thử 經Kinh 則tắc 悟ngộ 法Pháp 身thân 了liễu 知tri 身thân 色sắc 即tức 非phi 身thân 色sắc 非phi 色sắc 則tắc 端đoan 正chánh 斯tư 在tại 富phú 乃nãi 依y 報báo 之chi 要yếu 此thử 經Kinh 顯hiển 揚dương 藏tạng 祕bí 能năng 聞văn 是thị 經Kinh 則tắc 悟ngộ 藏tạng 心tâm 了liễu 知tri 七thất 功công 德đức 財tài 皆giai 是thị 我ngã 有hữu 。 皆giai 我ngã 有hữu 故cố 始thỉ 名danh 富phú 饒nhiêu 。

欲dục 得đắc 眷quyến 屬thuộc 。 欲dục 得đắc 自tự 在tại 。

【# 註chú 】# 塵trần 勞lao 即tức 吾ngô 眷quyến 屬thuộc 皆giai 名danh 妙diệu 用dụng 皆giai 名danh 妙diệu 用dụng 則tắc 取thủ 捨xả 斯tư 忘vong 取thủ 捨xả 斯tư 忘vong 則tắc 縱tung 橫hoành 自tự 在tại 。

欲dục 得đắc 具cụ 足túc 。 天thiên 樂nhạo/nhạc/lạc 人nhân 樂nhạo 欲dục 得đắc 名danh 稱xưng 。

【# 註chú 】# 大đại 樂nhạo/nhạc/lạc 人nhân 樂nhạo/nhạc/lạc 非phi 離ly 心tâm 有hữu 能năng 悟ngộ 自tự 心tâm 則tắc 名danh 稱xưng 斯tư 在tại 。

欲dục 得đắc 多đa 聞văn 憶ức 念niệm 堅kiên 固cố 正chánh 行hạnh 威uy 儀nghi 。

【# 註chú 】# 若nhược 依y 文văn 字tự 多đa 聞văn 愽# 識thức 有hữu 得đắc 有hữu 失thất 不bất 名danh 堅kiên 固cố 若nhược 依y 實thật 相tướng 自tự 性tánh 宗tông 通thông 何hà 記ký 何hà 忘vong 是thị 名danh 無vô 漏lậu 了liễu 心tâm 無vô 外ngoại 則tắc 正chánh 行hạnh 無vô 差sai 而nhi 威uy 儀nghi 自tự 若nhược 也dã 。

戒giới 定định 智trí 慧tuệ 。

【# 註chú 】# 總tổng 六Lục 度Độ 為vi 二nhị 門môn 前tiền 五ngũ 為vi 福phước 後hậu 一nhất 為vi 慧tuệ 福phước 度độ 以dĩ 戒giới 定định 為vi 最tối 故cố 徧biến 二nhị 端đoan 。

解giải 達đạt 經kinh 書thư 欲dục 。 得đắc 善Thiện 知Tri 識Thức 。

【# 註chú 】# 前tiền 云vân 多đa 聞văn 此thử 云vân 解giải 達đạt 經kinh 書thư 文văn 似tự 重trùng 疊điệp 上thượng 文văn 應ưng 是thị 總tổng 括quát 世thế 出xuất 世thế 典điển 此thử 中trung 應ưng 是thị 獨độc 尊tôn 大Đại 乘Thừa 奧áo 旨chỉ 善Thiện 知Tri 識Thức 者giả 。 有hữu 二nhị 一nhất 者giả 為vi 知tri 識thức 所sở 護hộ 前tiền 文văn 云vân 為vi 善Thiện 知Tri 識Thức 所sở 護hộ 。 二nhị 者giả 自tự 為vi 善Thiện 知Tri 識Thức 。 前tiền 文văn 云vân 誰thùy 為vi 眾chúng 生sanh 善Thiện 知Tri 識Thức 。

欲dục 得đắc 三Tam 明Minh 六Lục 通Thông 。 欲dục 得đắc 一nhất 切thiết 善thiện 法Pháp 。

【# 註chú 】# 前tiền 則tắc 欲dục 得đắc 其kỳ 因nhân 此thử 中trung 欲dục 得đắc 其kỳ 果quả 。

欲dục 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。

【# 註chú 】# 自tự 利lợi 之chi 益ích 也dã 。

欲dục 得đắc 與dữ 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 樂nhạc 具cụ 。

【# 註chú 】# 利lợi 他tha 之chi 德đức 也dã 。

欲dục 得đắc 涅Niết 槃Bàn 者giả 。 當đương 聽thính 是thị 經Kinh 。

【# 註chú 】# 總tổng 結kết 自tự 他tha 二nhị 利lợi 所sở 歸quy 之chi 趣thú 除trừ 此thử 實thật 相tướng 自tự 心tâm 別biệt 無vô 有hữu 道đạo 也dã 。

受thọ 持trì 讀đọc 誦tụng 。 如như 法Pháp 修tu 行hành 。 廣quảng 為vì 人nhân 說thuyết 。 諸chư 善thiện 男nam 子tử 。 若nhược 行hành 是thị 經Kinh 者giả 我ngã 不bất 見kiến 其kỳ 人nhân 不bất 得đắc 如như 是thị 。 具cụ 足túc 快khoái 樂lạc 。

【# 註chú 】# 受thọ 而nhi 不bất 失thất 持trì 而nhi 不bất 忘vong 下hạ 根căn 之chi 人nhân 不bất 能năng 如như 此thử 則tắc 當đương 。 讀đọc 誦tụng 使sử 獲hoạch 通thông 利lợi 如như 法Pháp 而nhi 行hành 。 此thử 蓋cái 言ngôn 由do 聽thính 而nhi 解giải 由do 解giải 而nhi 行hành 由do 行hành 而nhi 證chứng 故cố 言ngôn 具cụ 足túc 快khoái 樂lạc 。 必tất 然nhiên 之chi 道đạo 也dã 。

善thiện 男nam 子tử 我ngã 今kim 語ngứ 汝nhữ 。 若nhược 人nhân 所sở 從tùng 聞văn 是thị 經Kinh 處xứ 若nhược 和hòa 尚thượng 若nhược 阿A 闍Xà 黎Lê 我ngã 不bất 見kiến 世thế 間gian 。 供cúng 養dường 之chi 具cụ 。 能năng 報báo 其kỳ 恩ân 。

【# 註chú 】# 下hạ 文văn 釋thích 成thành 不bất 能năng 報báo 所sở 以dĩ 謂vị 也dã 。

是thị 法pháp 出xuất 過quá 世thế 間gian 。 世thế 間gian 供cúng 養dường 所sở 不bất 能năng 報báo 。 是thị 法pháp 度độ 於ư 世thế 間gian 世thế 間gian 財tài 物vật 所sở 不bất 能năng 報báo 。 是thị 法pháp 無vô 染nhiễm 染nhiễm 汙ô 之chi 物vật 。 所sở 不bất 能năng 報báo 。

【# 註chú 】# 出xuất 過quá 世thế 間gian 。 則tắc 有hữu 為vi 不bất 能năng 及cập 度độ 世thế 間gian 則tắc 利lợi 欲dục 不bất 能năng 干can 于vu 是thị 財tài 物vật 供cúng 養dường 總tổng 名danh 染nhiễm 汙ô 非phi 法pháp 相tướng 應ưng 故cố 皆giai 不bất 能năng 也dã 。

諸chư 善thiện 男nam 子tử 。 是thị 法pháp 餘dư 無vô 能năng 報báo 唯duy 有hữu 一nhất 事sự 如như 說thuyết 脩tu 行hành 若nhược 人nhân 於ư 此thử 。 法pháp 中trung 能năng 如như 說thuyết 脩tu 行hành 者giả 是thị 名danh 。 能năng 報báo 師sư 恩ân 亦diệc 為vi 恭cung 敬kính 於ư 師sư 。 淨tịnh 畢tất 報báo 恩ân 是thị 名danh 不bất 空không 。 食thực 人nhân 信tín 施thí 。

【# 註chú 】# 能năng 報báo 師sư 恩ân 善thiện 知tri 本bổn 也dã 不bất 空không 食thực 人nhân 福phước 利lợi 他tha 也dã 蓋cái 信tín 施thí 供cúng 養dường 。 望vọng 我ngã 成thành 道Đạo 將tương 利lợi 彼bỉ 故cố 。

是thị 則tắc 名danh 為vi 。 順thuận 如Như 來Lai 語ngữ 順thuận 如Như 來Lai 教giáo 。 是thị 名danh 越việt 度độ 眾chúng 流lưu 是thị 名danh 過quá 諸chư 險hiểm 道đạo 。

【# 註chú 】# 不bất 聞văn 實thật 相tướng 心tâm 常thường 為vi 生sanh 死tử 險hiểm 道đạo 所sở 陷hãm 若nhược 聞văn 此thử 經Kinh 。 則tắc 險hiểm 道đạo 斯tư 度độ 矣hĩ 。

是thị 名danh 建kiến 立lập 勝thắng 幢tràng 。 是thị 名danh 能năng 破phá 敵địch 陣trận 是thị 名danh 師sư 子tử 之chi 王vương 。 無vô 所sở 畏úy 故cố 。

【# 註chú 】# 一nhất 切thiết 萬vạn 法pháp 。 至chí 心tâm 而nhi 極cực 若nhược 了liễu 此thử 心tâm 則tắc 勝thắng 幢tràng 高cao 豎thụ 破phá 諸chư 邪tà 論luận 怨oán 敵địch 猶do 師sư 子tử 之chi 王vương 無vô 所sở 恐khủng 怖bố 矣hĩ 。

是thị 名danh 象tượng 王vương 心tâm 柔nhu 輭nhuyễn 故cố 。

【# 註chú 】# 無vô 畏úy 乃nãi 破phá 敵địch 之chi 威uy 柔nhu 輭nhuyễn 乃nãi 悅duyệt 人nhân 之chi 德đức 。

是thị 名danh 牛ngưu 王vương 外ngoại 道đạo 論luận 師sư 無vô 能năng 壞hoại 故cố 。

【# 註chú 】# 喻dụ 如như 牛ngưu 王vương 群quần 牛ngưu 畏úy 伏phục 故cố 。

是thị 名danh 醫y 王vương 能năng 療liệu 一nhất 切thiết 病bệnh 故cố 是thị 名danh 無vô 所sở 驚kinh 怖bố 能năng 說thuyết 甚thậm 深thâm 法Pháp 。 故cố 是thị 名danh 能năng 具cụ 足túc 捨xả 捨xả 諸chư 煩phiền 惱não 故cố 。 是thị 名danh 持trì 清thanh 淨tịnh 戒giới 。 究cứu 盡tận 善thiện 法Pháp 故cố 是thị 名danh 得đắc 大đại 忍nhẫn 辱nhục 。 離ly 我ngã 我ngã 所sở 。 故cố 是thị 名danh 大đại 精tinh 進tấn 。 力lực 於ư 無vô 量lượng 劫kiếp 。 心tâm 無vô 倦quyện 故cố 是thị 名danh 具cụ 足túc 。 禪thiền 定định 常thường 念niệm 繫hệ 心tâm 住trụ 一nhất 處xứ 故cố 是thị 名danh 有hữu 大đại 智trí 慧tuệ 。 善thiện 解giải 言ngôn 說thuyết 諸chư 章chương 句cú 故cố 。

【# 註chú 】# 此thử 舉cử 依y 一nhất 心tâm 具cụ 足túc 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 也dã 。

是thị 名danh 有hữu 大đại 功công 德đức 。 以dĩ 無vô 量lượng 福phước 。 莊trang 嚴nghiêm 身thân 相tướng 故cố 。

【# 註chú 】# 達đạt 磨ma 云vân 功công 德đức 在tại 自tự 性tánh 中trung 。 求cầu 非phi 外ngoại 可khả 得đắc 此thử 經Kinh 備bị 宣tuyên 自tự 性tánh 故cố 能năng 聞văn 能năng 說thuyết 者giả 則tắc 有hữu 大đại 功công 德đức 莊trang 嚴nghiêm 矣hĩ 。

是thị 名danh 有hữu 大đại 威uy 德đức 。 能năng 蔽tế 日nhật 月nguyệt 諸chư 光quang 明minh 故cố 。

【# 註chú 】# 日nhật 惟duy 照chiếu 晝trú 月nguyệt 惟duy 照chiếu 夜dạ 心tâm 光quang 洞đỗng 然nhiên 照chiếu 無vô 不bất 矚chú 故cố 日nhật 月nguyệt 有hữu 所sở 未vị 及cập 也dã 又hựu 餘dư 經kinh 行hành 人nhân 于vu 有hữu 無vô 二nhị 邊biên 。 各các 就tựu 其kỳ 長trường/trưởng 猶do 如như 日nhật 月nguyệt 。 各các 據cứ 晝trú 夜dạ 此thử 經Kinh 純thuần 談đàm 實thật 相tướng 餘dư 方phương 便tiện 教giáo 光quang 為vi 之chi 隱ẩn 蔽tế 是thị 知tri 實thật 相tướng 威uy 德đức 超siêu 諸chư 方phương 便tiện 矣hĩ 。

是thị 名danh 大đại 力lực 持trì 佛Phật 十Thập 力Lực 故cố 是thị 名danh 大đại 雲vân 能năng 震chấn 法pháp 雷lôi 故cố 是thị 名danh 大đại 雨vũ 滅diệt 煩phiền 惱não 塵trần 故cố 。

【# 註chú 】# 如Như 來Lai 十Thập 力Lực 。 二Nhị 乘Thừa 有hữu 所sở 不bất 堪kham 惟duy 實thật 相tướng 相tương 應ứng 故cố 能năng 持trì 此thử 實thật 相tướng 之chi 法pháp 慈từ 悲bi 普phổ 覆phú 如như 雲vân 驚kinh 悟ngộ 群quần 品phẩm 如như 雷lôi 滅diệt 除trừ 煩phiền 惱não 。 如như 雨vũ 蓋cái 由do 眾chúng 生sanh 迷mê 此thử 實thật 相tướng 受thọ 諸chư 熱nhiệt 惱não 。 行hành 人nhân 若nhược 能năng 持trì 說thuyết 自tự 利lợi 利lợi 他tha 。 何hà 所sở 不bất 該cai 矣hĩ 。

是thị 名danh 為vi 舍xá 至chí 涅Niết 槃Bàn 故cố 。

【# 註chú 】# 眾chúng 生sanh 不bất 聞văn 實thật 相tướng 以dĩ 生sanh 死tử 為vi 宅trạch 一nhất 聞văn 此thử 經Kinh 則tắc 離ly 生sanh 死tử 宅trạch 處xứ 涅Niết 槃Bàn 舍xá 矣hĩ 。

是thị 名danh 大đại 救cứu 救cứu 生sanh 死tử 畏úy 故cố 。

【# 註chú 】# 信tín 方phương 便tiện 教giáo 有hữu 無vô 破phá 蕩đãng 則tắc 取thủ 捨xả 未vị 忘vong 于vu 生sanh 死tử 不bất 為vi 無vô 畏úy 故cố 不bất 名danh 救cứu 此thử 實thật 相tướng 心tâm 中trung 遠viễn 離ly 戲hí 論luận 分phân 別biệt 。 尚thượng 不bất 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。 何hà 生sanh 死tử 可khả 畏úy 乎hồ 故cố 曰viết 大đại 救cứu 。

是thị 名danh 燈đăng 明minh 離ly 無vô 明minh 暗ám 故cố 。

【# 註chú 】# 乘thừa 智trí 慧tuệ 燈đăng 照chiếu 明minh 實thật 相tướng 則tắc 無vô 明minh 自tự 離ly 矣hĩ 。

是thị 名danh 歸quy 趣thú 魔ma 所sở 怖bố 者giả 之chi 所sở 依y 故cố 。

【# 註chú 】# 眾chúng 生sanh 怖bố 躡niếp 魔ma 冤oan 者giả 由do 未vị 聞văn 如như 是thị 經Kinh 。 也dã 而nhi 持trì 經Kinh 者giả 與dữ 說thuyết 實thật 相tướng 則tắc 魔ma 冤oan 不bất 復phục 怖bố 故cố 是thị 所sở 歸quy 之chi 趣thú 矣hĩ 。

是thị 名danh 眾chúng 生sanh 。 究cứu 竟cánh 之chi 道Đạo 。

【# 註chú 】# 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 究cứu 竟cánh 歸quy 于vu 實thật 相tướng 故cố 。

是thị 名danh 得đắc 位vị 坐tọa 道Đạo 場Tràng 故cố 。

【# 註chú 】# 如Như 來Lai 不bất 得đắc 一nhất 法pháp 。 而nhi 坐tọa 道Đạo 場Tràng 。 行hành 人nhân 能năng 持trì 是thị 經Kinh 。 亦diệc 不bất 得đắc 一nhất 法pháp 。 故cố 即tức 名danh 得đắc 位vị 。

是thị 名danh 已dĩ 得đắc 法Pháp 眼nhãn 是thị 名danh 見kiến 諸chư 法pháp 如như 是thị 。 名danh 知tri 空không 法pháp 相tướng 故cố 。

【# 註chú 】# 得đắc 法Pháp 眼nhãn 者giả 。 以dĩ 實thật 相tướng 不bất 礙ngại 鑒giám 俗tục 也dã 見kiến 諸chư 法pháp 如như 者giả 以dĩ 實thật 相tướng 不bất 礙ngại 證chứng 真chân 也dã 知tri 空không 法pháp 相tướng 者giả 了liễu 此thử 二nhị 邊biên 皆giai 入nhập 中trung 道đạo 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 空không 也dã 。

是thị 名danh 安an 住trụ 大đại 悲bi 。 是thị 名danh 安an 立lập 大đại 慈từ 是thị 名danh 。 不bất 捨xả 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。

【# 註chú 】# 行hành 人nhân 持trì 此thử 實thật 相tướng 之chi 經kinh 則tắc 妙diệu 含hàm 三tam 德đức 三tam 德đức 既ký 具cụ 則tắc 運vận 平bình 等đẳng 大đại 悲bi 。 拔bạt 眾chúng 生sanh 之chi 苦khổ 。 興hưng 無vô 緣duyên 大đại 慈từ 。 與dữ 眾chúng 生sanh 之chi 樂lạc 慈từ 悲bi 既ký 備bị 則tắc 不bất 捨xả 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 矣hĩ 。

是thị 名danh 背bối/bội 於ư 小Tiểu 乘Thừa 是thị 名danh 向hướng 於ư 大Đại 乘Thừa 。 是thị 名danh 除trừ 捨xả 顛điên 倒đảo 是thị 名danh 至chí 於ư 平bình 等đẳng 是thị 名danh 入nhập 於ư 法pháp 位vị 。

【# 註chú 】# 未vị 達đạt 實thật 相tướng 則tắc 法pháp 法pháp 成thành 差sai 若nhược 悟ngộ 實thật 相tướng 則tắc 法pháp 住trụ 法pháp 位vị 矣hĩ 。

是thị 名danh 安an 住trụ 道Đạo 場Tràng 是thị 名danh 破phá 壞hoại 諸chư 魔ma 。 是thị 名danh 轉chuyển 於ư 法Pháp 輪luân 。 諸chư 善thiện 男nam 子tử 。 我ngã 若nhược 一nhất 劫kiếp 。 若nhược 減giảm 一nhất 劫kiếp 。 稱xưng 揚dương 讚tán 嘆thán 。 說thuyết 是thị 如như 說thuyết 修tu 行hành 。 功công 德đức 不bất 能năng 窮cùng 盡tận 。 如Như 來Lai 之chi 辯biện 亦diệc 不bất 可khả 盡tận 。

【# 註chú 】# 蓋cái 實thật 相tướng 無vô 相tướng 故cố 持trì 經Kinh 者giả 功công 德đức 不bất 可khả 盡tận 如Như 來Lai 讚tán 辭từ 亦diệc 不bất 可khả 盡tận 。 皆giai 稱xưng 實thật 相tướng 故cố 也dã 。

爾nhĩ 時thời 會hội 中trung 有hữu 天thiên 子tử 。 名danh 不bất 退thoái 轉chuyển 。 白bạch 佛Phật 言ngôn 世Thế 尊Tôn 。 所sở 說thuyết 隨tùy 法pháp 行hành 隨tùy 法Pháp 行hành 者giả 。 為vi 何hà 謂vị 耶da 。 佛Phật 告cáo 天thiên 子tử 隨tùy 法Pháp 行hành 者giả 。 不bất 行hành 一nhất 切thiết 。 法pháp 是thị 名danh 隨tùy 法pháp 行hành 所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 若nhược 不bất 行hành 諸chư 法pháp 。 則tắc 不bất 分phân 別biệt 。 是thị 正chánh 是thị 邪tà 。 如như 是thị 行hành 者giả 。 不bất 行hành 善thiện 不bất 行hành 不bất 善thiện 不bất 行hành 有hữu 漏lậu 不bất 行hành 無vô 漏lậu 不bất 行hành 世thế 間gian 不bất 行hành 出xuất 世thế 間gian 不bất 行hành 有hữu 為vi 不bất 行hành 無vô 為vi 不bất 行hành 生sanh 死tử 不bất 行hành 涅Niết 槃Bàn 是thị 名danh 隨tùy 法pháp 行hành 。

【# 註chú 】# 前tiền 文Văn 殊Thù 謂vị 發phát 願nguyện 求cầu 菩Bồ 提Đề 。 是thị 名danh 邪tà 願nguyện 不bất 知tri 是thị 諸chư 法pháp 平bình 等đẳng 。 平bình 等đẳng 即tức 是thị 實thật 相tướng 。 悟ngộ 此thử 實thật 相tướng 即tức 得đắc 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 提Đề 云vân 覺giác 覺giác 法pháp 平bình 等đẳng 故cố 。 覺giác 法pháp 平bình 等đẳng 則tắc 諸chư 法pháp 無vô 非phi 實thật 相tướng 皆giai 實thật 相tướng 者giả 則tắc 離ly 揀giản 擇trạch 離ly 揀giản 擇trạch 則tắc 隨tùy 所sở 行hành 法pháp 皆giai 稱xưng 實thật 相tướng 隨tùy 所sở 行hành 法pháp 皆giai 稱xưng 實thật 相tướng 則tắc 于vu 菩Bồ 提Đề 無vô 有hữu 退thoái 轉chuyển 。 故cố 天thiên 子tử 名danh 曰viết 不bất 退thoái 。 轉chuyển 即tức 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 之chi 象tượng 也dã 由do 達đạt 諸chư 法pháp 皆giai 實thật 相tướng 故cố 不bất 分phân 別biệt 正chánh 邪tà 善thiện 惡ác 乃nãi 至chí 世thế 出xuất 世thế 間gian 。 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 以dĩ 其kỳ 不bất 分phân 。 別biệt 故cố 隨tùy 其kỳ 行hành 皆giai 稱xưng 菩Bồ 提Đề 故cố 曰viết 無vô 往vãng 而nhi 不bất 自tự 得đắc 也dã 儒nho 云vân 在tại 天thiên 而nhi 天thiên 在tại 人nhân 而nhi 人nhân 百bá 姓tánh 日nhật 用dụng 而nhi 不bất 知tri 良lương 可khả 悲bi 夫phu 。

若nhược 起khởi 法pháp 相tướng 者giả 。 是thị 則tắc 不bất 名danh 。 隨tùy 法pháp 行hành 也dã 。

【# 註chú 】# 上thượng 則tắc 不bất 分phân 別biệt 。 法pháp 隨tùy 其kỳ 所sở 行hành 。 皆giai 稱xưng 菩Bồ 提Đề 此thử 中trung 出xuất 過quá 云vân 若nhược 起khởi 法pháp 相tướng 則tắc 凡phàm 有hữu 所sở 行hành 皆giai 不bất 得đắc 名danh 為vi 。 隨tùy 順thuận 法Pháp 行hành 。 故cố 曰viết 法pháp 本bổn 無vô 好hảo 醜xú 好hảo 醜xú 起khởi 于vu 心tâm 我ngã 信tín 之chi 矣hĩ 。

若nhược 念niệm 言ngôn 我ngã 行hành 是thị 法pháp 是thị 則tắc 戲hí 論luận 。 不bất 隨tùy 法pháp 行hành 。

【# 註chú 】# 法pháp 無vô 方phương 所sở 亦diệc 無vô 名danh 狀trạng 若nhược 言ngôn 有hữu 可khả 行hành 者giả 故cố 名danh 戲hí 論luận 。

若nhược 不bất 受thọ 一nhất 切thiết 。 法pháp 則tắc 隨tùy 法pháp 行hành 於ư 一nhất 切thiết 法pháp 。 無vô 憶ức 念niệm 無vô 分phân 別biệt 無vô 所sở 行hành 是thị 名danh 隨tùy 法pháp 行hành 。

【# 註chú 】# 無vô 憶ức 念niệm 則tắc 世thế 性tánh 本bổn 空không 無vô 分phân 別biệt 則tắc 戲hí 論luận 斯tư 遠viễn 無vô 所sở 行hành 則tắc 有hữu 為vi 斯tư 盡tận 如như 是thị 而nhi 行hành 何hà 退thoái 轉chuyển 之chi 有hữu 也dã 。

爾nhĩ 時thời 不bất 退thoái 轉chuyển 天thiên 子tử 白bạch 佛Phật 言ngôn 世Thế 尊Tôn 。 若nhược 能năng 如như 是thị 。 隨tùy 法Pháp 行hành 者giả 。 是thị 人nhân 畢tất 竟cánh 。 不bất 復phục 邪tà 行hành 所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 正chánh 行hạnh 者giả 名danh 為vi 畢tất 竟cánh 住trụ 邪tà 道đạo 者giả 無vô 隨tùy 法pháp 行hành 住trụ 正Chánh 道Đạo 者giả 有hữu 隨tùy 法pháp 行hành 世Thế 尊Tôn 行hành 正chánh 行hạnh 者giả 無vô 所sở 邪tà 法pháp 所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 諸chư 法pháp 平bình 等đẳng 。 無vô 差sai 別biệt 故cố 。

【# 註chú 】# 釋thích 成thành 邪tà 道đạo 無vô 隨tùy 法pháp 行hành 正Chánh 道Đạo 有hữu 隨tùy 法pháp 行hành 之chi 意ý 也dã 既ký 云vân 隨tùy 法pháp 而nhi 行hành 則tắc 隨tùy 邪tà 則tắc 邪tà 隨tùy 正chánh 則tắc 正chánh 何hà 故cố 邪tà 無vô 正chánh 有hữu 邪tà 以dĩ 邪tà 道Đạo 行hạnh 者giả 隨tùy 戲hí 論luận 分phân 別biệt 。 故cố 無vô 隨tùy 法pháp 行hành 也dã 正Chánh 道Đạo 行hành 者giả 隨tùy 順thuận 諸chư 法pháp 。 平bình 等đẳng 無vô 有hữu 分phân 別biệt 故cố 。 有hữu 隨tùy 法pháp 行hành 也dã 。

爾nhĩ 時thời 思tư 益ích 梵Phạm 天Thiên 謂vị 不bất 退thoái 轉chuyển 天thiên 子tử 汝nhữ 於ư 此thử 中trung 。 隨tùy 法pháp 行hành 不phủ 。

【# 註chú 】# 所sở 言ngôn 隨tùy 法Pháp 行hành 者giả 。 隨tùy 其kỳ 正chánh 性tánh 而nhi 行hành 無vô 有hữu 能năng 行hành 所sở 行hành 若nhược 著trước 能năng 所sở 則tắc 不bất 得đắc 名danh 。 為vi 隨tùy 法pháp 行hành 也dã 故cố 梵Phạm 天Thiên 恐khủng 人nhân 隨tùy 于vu 能năng 所sở 故cố 致trí 斯tư 問vấn 。

答đáp 言ngôn 若nhược 世Thế 尊Tôn 所sở 說thuyết 。 法pháp 中trung 有hữu 二nhị 相tương/tướng 者giả 我ngã 當đương 行hành 隨tùy 法pháp 行hành 今kim 以dĩ 無vô 二nhị 相tương/tướng 是thị 隨tùy 法pháp 行hành 於ư 中trung 行hành 者giả 及cập 所sở 行hành 法Pháp 。 俱câu 不bất 可khả 得đắc 。

【# 註chú 】# 無vô 二nhị 相tương/tướng 者giả 無vô 能năng 所sở 二nhị 相tương/tướng 也dã 若nhược 云vân 我ngã 行hành 隨tùy 法Pháp 行hành 者giả 。 即tức 墮đọa 能năng 所sở 能năng 所sở 之chi 法pháp 佛Phật 所sở 不bất 說thuyết 。 以dĩ 佛Phật 不bất 說thuyết 有hữu 能năng 所sở 故cố 能năng 行hành 之chi 行hành 所sở 行hành 之chi 法Pháp 。 悉tất 不bất 可khả 得đắc 。 故cố 我ngã 不bất 見kiến 有hữu 。 行hành 隨tùy 法Pháp 行hành 者giả 。 安an 有hữu 能năng 所sở 哉tai 。

梵Phạm 天Thiên 我ngã 以dĩ 不bất 二nhị 法pháp 行hành 隨tùy 法pháp 行hành 離ly 諸chư 分phân 別biệt 。 故cố 如như 諸chư 法pháp 如như 行hành 。 是thị 名danh 隨tùy 法pháp 行hành 。

【# 註chú 】# 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 皆giai 如như 相tương 隨tùy 其kỳ 如như 相tương/tướng 而nhi 行hành 離ly 諸chư 分phân 別biệt 。 是thị 名danh 行hành 也dã 。

思tư 益ích 言ngôn 汝nhữ 未vị 曾tằng 見kiến 此thử 佛Phật 土độ 耶da 天thiên 子tử 言ngôn 此thử 佛Phật 土độ 亦diệc 未vị 曾tằng 見kiến 我ngã 。

【# 註chú 】# 梵Phạm 天Thiên 意ý 曰viết 若nhược 無vô 分phân 別biệt 。 隨tùy 法pháp 而nhi 行hành 者giả 寧ninh 不bất 見kiến 此thử 佛Phật 土độ 耶da 若nhược 見kiến 佛Phật 土thổ/độ 則tắc 能năng 所sở 顯hiển 然nhiên 乃nãi 得đắc 云vân 無vô 分phân 別biệt 乎hồ 天thiên 子tử 曰viết 佛Phật 土độ 亦diệc 不bất 見kiến 我ngã 。 我ngã 不bất 見kiến 佛Phật 。 土thổ/độ 者giả 心tâm 外ngoại 無vô 法pháp 故cố 佛Phật 土độ 不bất 見kiến 我ngã 者giả 。 法pháp 住trụ 法pháp 位vị 故cố 。

思tư 益ích 言ngôn 此thử 佛Phật 土độ 不bất 能năng 思tư 惟duy 。 分phân 別biệt 見kiến 與dữ 不bất 見kiến 。 天thiên 子tử 言ngôn 我ngã 亦diệc 不bất 思tư 惟duy 。 分phân 別biệt 曾tằng 於ư 佛Phật 土độ 。 見kiến 與dữ 不bất 見kiến 。

【# 註chú 】# 若nhược 佛Phật 土độ 無vô 分phân 別biệt 不bất 能năng 見kiến 我ngã 。 我ngã 亦diệc 無vô 分phân 別biệt 。 不bất 見kiến 佛Phật 土độ 。 是thị 所sở 謂vị 各các 各các 。 不bất 相tương 知tri 各các 各các 不bất 相tương 到đáo 楞lăng 嚴nghiêm 云vân 汝nhữ 今kim 諦đế 觀quán 。 法pháp 法pháp 何hà 狀trạng 意ý 同đồng 。

思tư 益ích 言ngôn 何hà 人nhân 未vị 見kiến 能năng 見kiến 天thiên 子tử 言ngôn 一nhất 切thiết 凡phàm 夫phu 。 未vị 見kiến 聖thánh 法pháp 位vị 若nhược 能năng 入nhập 者giả 是thị 為vi 先tiên 所sở 未vị 見kiến 而nhi 見kiến 。

【# 註chú 】# 下hạ 釋thích 成thành 未vị 見kiến 能năng 見kiến 之chi 意ý 。

是thị 法pháp 位vị 相tương/tướng 非phi 眼nhãn 所sở 見kiến 。 非phi 耳nhĩ 鼻tị 舌thiệt 身thân 意ý 。 識thức 所sở 知tri 但đãn 應ưng 隨tùy 如như 相tương 見kiến 如như 眼nhãn 如như 乃nãi 至chí 意ý 如như 法Pháp 位vị 如như 亦diệc 如như 是thị 若nhược 能năng 如như 是thị 見kiến 者giả 。 是thị 名danh 正chánh 見kiến 。

【# 註chú 】# 未vị 見kiến 法pháp 位vị 則tắc 起khởi 分phân 別biệt 若nhược 入nhập 法pháp 位vị 則tắc 分phân 別biệt 不bất 生sanh 分phân 別biệt 。 不bất 生sanh 故cố 六lục 根căn 如như 六lục 根căn 如như 故cố 六lục 塵trần 如như 六lục 塵trần 如như 故cố 六lục 識thức 如như 根căn 塵trần 識thức 如như 即tức 知tri 法pháp 位vị 如như 知tri 法pháp 位vị 如như 即tức 是thị 先tiên 所sở 未vị 見kiến 而nhi 今kim 能năng 見kiến 也dã 能năng 見kiến 是thị 法pháp 位vị 性tánh 本bổn 如như 是thị 則tắc 于vu 菩Bồ 提Đề 心tâm 無vô 有hữu 已dĩ 發phát 無vô 有hữu 當đương 發phát 無vô 有hữu 今kim 發phát 了liễu 知tri 發phát 無vô 可khả 發phát 是thị 真chân 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 也dã 。

思Tư 益Ích 梵Phạm 天Thiên 所Sở 問Vấn 經Kinh 簡Giản 註Chú 卷Quyển 之Chi 三Tam