佛Phật 說Thuyết 盂Vu 蘭Lan 盆Bồn 經Kinh 疏Sớ/sơ 孝Hiếu 衡Hành 鈔Sao 卷quyển 下hạ

【# 疏sớ/sơ 】# 四tứ 正chánh 解giải 經kinh 文văn 。 於ư 中trung 復phục 二nhị 。 初sơ 釋thích 題đề 目mục 。

【# 鈔sao 】# 疏sớ/sơ 科khoa 分phần/phân 二nhị 。 初sơ 翻phiên 譯dịch 時thời 主chủ 又hựu 二nhị 。 初sơ 通thông 敘tự 三tam 譯dịch 。

【# 疏sớ/sơ 】# 述thuật 曰viết 。 此thử 經Kinh 總tổng 有hữu 三tam 譯dịch 。 一nhất 晉tấn 武võ 帝đế 時thời 。 剎sát 法Pháp 師sư 翻phiên 云vân 盂vu 蘭lan 盆bồn 經kinh 。

【# 鈔sao 】# 舊cựu 本bổn 云vân 剎sát 法Pháp 師sư 。 蓋cái 傳truyền 寫tả 之chi 誤ngộ 。 藏tạng 本bổn 云vân 西tây 晉tấn 三tam 藏tạng 竺trúc 法pháp 護hộ 譯dịch 。 梵Phạn 語ngữ 曇đàm 摩ma 羅la 剎sát 。 此thử 云vân 法pháp 護hộ 。 今kim 略lược 云vân 剎sát 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 二nhị 惠huệ 帝đế 時thời 。 法Pháp 炬cự 法Pháp 師sư 譯dịch 云vân 灌quán 臘lạp 經kinh 。 應ưng 此thử 文văn 云vân 。 具cụ 飯phạn 百bách 味vị 五ngũ 果quả 。 汲cấp 灌quán 盆bồn 器khí 。 香hương 油du 錠đĩnh 燭chúc 等đẳng 故cố 。 三tam 舊cựu 本bổn 別biệt 錄lục 。 又hựu 有hữu 一nhất 師sư 翻phiên 為vi 報báo 恩ân 經kinh 。 約ước 所sở 行hành 之chi 行hạnh 。 而nhi 立lập 名danh 故cố 。

△# 二nhị 正chánh 指chỉ 此thử 本bổn 。

【# 疏sớ/sơ 】# 今kim 所sở 釋thích 者giả 即tức 初sơ 譯dịch 也dã 。

△# 二nhị 正chánh 釋thích 經kinh 題đề 二nhị 。 初sơ 能năng 說thuyết 之chi 佛Phật 。

【# 疏sớ/sơ 】# 義nghĩa 淨tịnh 三tam 藏tạng 云vân 。 頒ban 自tự 我ngã 口khẩu 。 暢sướng 之chi 彼bỉ 心tâm 。 以dĩ 教giáo 合hợp 機cơ 。 故cố 稱xưng 佛Phật 說thuyết 。

△# 二nhị 所sở 說thuyết 之chi 法Pháp 二nhị 。 初sơ 釋thích 所sở 詮thuyên 三tam 字tự 復phục 二nhị 。 初sơ 別biệt 明minh 三tam 字tự 。

【# 疏sớ/sơ 】# 盂vu 蘭lan 是thị 西tây 域vực 之chi 語ngữ 。 此thử 云vân 倒đảo 懸huyền 。 盆bồn 乃nãi 東đông 夏hạ 之chi 音âm 。 仍nhưng 為vi 救cứu 器khí 。 若nhược 隨tùy 方phương 俗tục 應ưng 曰viết 救cứu 倒đảo 懸huyền 盆bồn 。

【# 鈔sao 】# 盆bồn 乃nãi 東đông 夏hạ 之chi 音âm 。 即tức 今kim 大đại 宋tống 翻phiên 經kinh 者giả 言ngôn 。 舊cựu 云vân 盆bồn 佐tá 那na 。 略lược 言ngôn 盆bồn 也dã 。 新tân 云vân 門môn 佐tá 羅la 。 亦diệc 云vân 門môn 佐tá 曩nẵng 。 華hoa 言ngôn 救cứu 器khí 。 如như 前tiền 已dĩ 釋thích 。 若nhược 言ngôn 骨cốt 拏noa 迦ca 翻phiên 為vi 盆bồn 。 非phi 經kinh 之chi 本bổn 意ý 也dã 。

△# 二nhị 總tổng 顯hiển 行hành 相tương/tướng 。

【# 疏sớ/sơ 】# 斯tư 由do 尊tôn 者giả 之chi 親thân 。 魂hồn 沈trầm 闇ám 道đạo 。 載tái 饑cơ 且thả 渴khát 。 命mạng 似tự 倒đảo 懸huyền 。 縱túng/tung 聖thánh 子tử 之chi 威uy 靈linh 。 無vô 以dĩ 拯chửng 其kỳ 塗đồ 炭thán 。

【# 鈔sao 】# 闇ám 道đạo 之chi 言ngôn 雖tuy 通thông 於ư 三tam 塗đồ 。 今kim 明minh 鬼quỷ 趣thú 。 載tái 。 則tắc 也dã 。 且thả 。 兼kiêm 也dã 。 皆giai 語ngữ 詞từ 。 塗đồ 炭thán 者giả 。 鬼quỷ 趣thú 危nguy 苦khổ 。 如như 陷hãm 泥nê 墜trụy 火hỏa 。 無vô 救cứu 之chi 者giả 。

【# 疏sớ/sơ 】# 佛Phật 令linh 盆bồn 羅la 百bách 味vị 。 式thức 貢cống 三Tam 尊Tôn 。 仰ngưỡng 大đại 眾chúng 之chi 恩ân 光quang 。 救cứu 倒đảo 懸huyền 之chi 窘# 急cấp 。 即tức 從tùng 此thử 義nghĩa 以dĩ 立lập 經kinh 名danh 。

△# 二nhị 釋thích 能năng 詮thuyên 經Kinh 字tự 二nhị 。 初sơ 隨tùy 文văn 釋thích 義nghĩa 。

【# 疏sớ/sơ 】# 經kinh 者giả 。 正chánh 明minh 為vi 綫tuyến 。 義nghĩa 曰viết 契Khế 經Kinh 。 綫tuyến 能năng 貫quán 華hoa 。 經kinh 能năng 持trì 緯# 。 謂vị 所sở 詮thuyên 之chi 義nghĩa 。 似tự 緯# 似tự 華hoa 。 能năng 持trì 之chi 文văn 能năng 持trì 能năng 貫quán 。 今kim 順thuận 此thử 方phương 典điển 誥# 是thị 以dĩ 目mục 之chi 為vi 經kinh 。 借tá 義nghĩa 助trợ 名danh 仍nhưng 加gia 契khế 字tự 。

【# 鈔sao 】# 經kinh 者giả 。 法pháp 苑uyển 云vân 。 西tây 域vực 呼hô 汲cấp 索sách 。 衣y 綫tuyến 。 席tịch 經kinh 。 聖thánh 教giáo 。 皆giai 名danh 素tố 怛đát 纜# 。 此thử 有hữu 六lục 義nghĩa 。 藏tạng 教giáo 攝nhiếp 三tam 。 謂vị 綫tuyến 。 經kinh 。 聖thánh 教giáo 。 聖thánh 教giáo 謂vị 律luật 與dữ 論luận 。 以dĩ 是thị 經Kinh 中trung 一nhất 分phần/phân 義nghĩa 故cố 。 皆giai 名danh 素tố 怛đát 纜# 。 天thiên 親thân 慈từ 恩ân 各các 四tứ 義nghĩa 釋thích 。 如như 前tiền 已dĩ 錄lục 。 佛Phật 地địa 二nhị 義nghĩa 。 雜tạp 心tâm 五ngũ 義nghĩa 。 由do 此thử 多đa 義nghĩa 故cố 但đãn 言ngôn 經kinh 。 不bất 言ngôn 綫tuyến 等đẳng 。 疏sớ/sơ 棄khí 通thông 經kinh 而nhi 取thủ 局cục 綫tuyến 。 違vi 自tự 引dẫn 論luận 寐mị 之chi 胡hồ 甚thậm 。

△# 二nhị 指chỉ 同đồng 餘dư 論luận 。

【# 疏sớ/sơ 】# 此thử 釋thích 符phù 佛Phật 地địa 論luận 二nhị 義nghĩa 中trung 貫quán 穿xuyên 之chi 義nghĩa 。 (# 如như 上thượng 已dĩ 釋thích )# 雜tạp 心tâm 論luận 五ngũ 義nghĩa 中trung 結kết 鬘man 之chi 義nghĩa 也dã 。 (# 餘dư 四tứ 者giả 。 涌dũng 泉tuyền 。 出xuất 生sanh 。 繩thằng 墨mặc 。 顯hiển 示thị 也dã )# 。

【# 鈔sao 】# 五ngũ 義nghĩa 者giả 。 一nhất 出xuất 生sanh 義nghĩa 。 令linh 生sanh 出xuất 苦khổ 故cố 。 二nhị 涌dũng 泉tuyền 義nghĩa 。 義nghĩa 味vị 無vô 盡tận 故cố 。 三tam 顯hiển 示thị 義nghĩa 。 明minh 因nhân 果quả 相tương/tướng 故cố 。 四tứ 繩thằng 墨mặc 義nghĩa 。 去khứ 邪tà 取thủ 直trực 故cố 。 五ngũ 結kết 鬘man 義nghĩa 。 如như 綫tuyến 貫quán 花hoa 集tập 諸chư 義nghĩa 故cố 。

△# 二nhị 釋thích 經kinh 本bổn 文văn 二nhị 。 初sơ 科khoa 判phán 經kinh 文văn 復phục 二nhị 。 初sơ 總tổng 科khoa 一nhất 經kinh 二nhị 。 初sơ 科khoa 經kinh 三tam 分phần/phân 。

【# 疏sớ/sơ 】# 次thứ 解giải 本bổn 文văn 分phần/phân 三tam 。 一nhất 序tự 分phần/phân 。 二nhị 正chánh 宗tông 分phần/phân 。 三tam 流lưu 通thông 分phần/phân 。

△# 二nhị 指chỉ 古cổ 規quy 模mô 。

【# 疏sớ/sơ 】# 以dĩ 三tam 分phân 之chi 興hưng 。 彌di 天thiên 高cao 判phán 。 冥minh 符phù 西tây 域vực 。 今kim 古cổ 同đồng 遵tuân 。

△# 二nhị 別biệt 科khoa 序tự 分phần/phân 二nhị 。 初sơ 信tín 起khởi 科khoa 復phục 二nhị 。 初sơ 釋thích 證chứng 信tín 意ý 。

【# 疏sớ/sơ 】# 初sơ 序tự 分phần/phân 中trung 諸chư 經kinh 多đa 有hữu 二nhị 序tự 。 一nhất 證chứng 信tín 序tự 。 謂vị 如như 是thị 之chi 法Pháp 。 我ngã 從tùng 佛Phật 聞văn 。 標tiêu 記ký 說thuyết 時thời 說thuyết 處xứ 分phân 明minh 。 大đại 眾chúng 同đồng 聞văn 非phi 謬mậu 。 以dĩ 為vi 證chứng 據cứ 令linh 總tổng 信tín 受thọ 。 經kinh 無vô 豐phong 約ước 非phi 信tín 不bất 傳truyền 。 由do 是thị 經Kinh 初sơ 必tất 須tu 證chứng 信tín 。 故cố 智Trí 度Độ 論luận 云vân 。 說thuyết 時thời 方phương 人nhân 令linh 生sanh 信tín 故cố 。

△# 二nhị 釋thích 發phát 起khởi 意ý 。

【# 疏sớ/sơ 】# 二nhị 發phát 起khởi 序tự 。 發phát 明minh 生sanh 起khởi 正chánh 宗tông 之chi 法pháp 。 如như 淨tịnh 名danh 寶bảo 蓋cái 。 法pháp 華hoa 毫hào 光quang 之chi 類loại 。

【# 鈔sao 】# 說thuyết 維duy 摩ma 經kinh 時thời 。 寶bảo 積tích 等đẳng 五ngũ 百bách 長trưởng 者giả 。 各các 獻hiến 一nhất 蓋cái 。 佛Phật 受thọ 得đắc 已dĩ 。 合hợp 成thành 一nhất 蓋cái 。 略lược 有hữu 四tứ 義nghĩa 。 一nhất 由do 佛Phật 神thần 力lực 。 合hợp 多đa 為vi 一nhất 。 欲dục 令linh 施thí 者giả 生sanh 不bất 思tư 議nghị 想tưởng 故cố 。 二nhị 合hợp 蓋cái 現hiện 土thổ/độ 。 發phát 起khởi 施thí 者giả 脩tu 淨tịnh 土độ 業nghiệp 無vô 上thượng 心tâm 故cố 。 三Tam 明Minh 諸chư 法pháp 無vô 定định 。 或hoặc 多đa 為vi 一nhất 。 多đa 不bất 定định 多đa 。 或hoặc 一nhất 為vi 多đa 。 一nhất 不bất 定định 一nhất 。 悟ngộ 實thật 相tướng 者giả 未vị 曾tằng 一nhất 多đa 。 四tứ 表biểu 諸chư 長trưởng 者giả 。 現hiện 在tại 同đồng 悟ngộ 無vô 生sanh 。 未vị 來lai 同đồng 成thành 佛Phật 故cố 。 廣quảng 如như 彼bỉ 疏sớ/sơ 。 說thuyết 法Pháp 華hoa 時thời 。 佛Phật 於ư 眉mi 間gian 放phóng 。 白bạch 毫hào 相tướng 光quang 。 疏sớ/sơ 云vân 眉mi 者giả 。 面diện 首thủ 之chi 媚mị 。 表biểu 所sở 說thuyết 勝thắng 一Nhất 乘Thừa 宗tông 媚mị 。 間gian 謂vị 兩lưỡng 中trung 。 表biểu 說thuyết 中trung 道đạo 。 白bạch 為vi 眾chúng 色sắc 之chi 本bổn 。 顯hiển 此thử 法pháp 是thị 三tam 乘thừa 之chi 源nguyên 。 放phóng 光quang 破phá 闇ám 。 警cảnh 覺giác 羣quần 機cơ 也dã 。

△# 二nhị 通thông 別biệt 科khoa 。

【# 疏sớ/sơ 】# 然nhiên 證chứng 信tín 亦diệc 云vân 通thông 敘tự 。 諸chư 經kinh 皆giai 同đồng 故cố 。 亦diệc 云vân 經kinh 後hậu 序tự 。 佛Phật 說thuyết 法pháp 時thời 。 而nhi 未vị 有hữu 故cố 。 發phát 起khởi 亦diệc 云vân 別biệt 序tự 。 諸chư 經kinh 各các 別biệt 故cố 。 亦diệc 云vân 經kinh 前tiền 序tự 。 佛Phật 先tiên 自tự 發phát 起khởi 方phương 說thuyết 正chánh 宗tông 故cố 。

△# 二nhị 隨tùy 科khoa 解giải 釋thích 。

【# 疏sớ/sơ 】# 初sơ 證chứng 信tín 序tự 者giả 。

聞văn 如như 是thị 一nhất 時thời 。 佛Phật 在tại 舍Xá 衛Vệ 國Quốc 。 祇Kỳ 樹Thụ 給Cấp 孤Cô 獨Độc 園Viên 。

【# 鈔sao 】# 疏sớ/sơ 科khoa 二nhị 。 初sơ 說thuyết 佛Phật 因nhân 由do 復phục 二nhị 。 初sơ 總tổng 敘tự 問vấn 答đáp 。

【# 疏sớ/sơ 】# 述thuật 曰viết 。 則tắc 佛Phật 臨lâm 滅diệt 度độ 時thời 。 阿A 難Nan 請thỉnh 問vấn 四tứ 事sự 。 佛Phật 令linh 置trí 此thử 言ngôn 也dã 。

【# 鈔sao 】# 大đại 術thuật 經kinh 說thuyết 。 佛Phật 受thọ 波Ba 旬Tuần 請thỉnh 已dĩ 。 將tương 入nhập 涅Niết 槃Bàn 。 阿A 難Nan 悲bi 咽ế 。 優ưu 波ba 離ly 等đẳng 。 教giáo 示thị 阿A 難Nan 請thỉnh 問vấn 佛Phật 滅diệt 度độ 後hậu 。 所sở 為vi 之chi 事sự 。 謂vị 問vấn 四tứ 事sự (# 云vân 云vân )# 。

△# 二nhị 別biệt 敘tự 四tứ 事sự 。

【# 疏sớ/sơ 】# 所sở 問vấn 四tứ 事sự 。 佛Phật 一nhất 一nhất 答đáp 。 謂vị 一nhất 依y 四tứ 念niệm 處xứ (# 。 謂vị 觀quán 身thân 不bất 淨tịnh 。 觀quán 受thọ 是thị 苦khổ 。 觀quán 心tâm 無vô 常thường 。 觀quán 法pháp 無vô 我ngã 。 )# 二nhị 以dĩ 戒giới 為vi 師sư 。 三tam 默mặc 擯bấn 惡ác 性tánh 比Bỉ 丘Khâu 。

【# 鈔sao 】# 戒giới 為vi 師sư 者giả 。 訓huấn 匠tượng 軌quỹ 範phạm 名danh 師sư 。 師sư 有hữu 二nhị 種chủng 。 謂vị 人nhân 與dữ 法pháp 。 如Như 來Lai 在tại 日nhật 以dĩ 佛Phật 為vi 師sư 。 佛Phật 滅diệt 度độ 後hậu 。 以dĩ 法Pháp 為vi 師sư 。 軌quỹ 則tắc 儀nghi 範phạm 依y 戒giới 法pháp 故cố 。 別Biệt 解Giải 脫Thoát 戒Giới 。 為vì 汝nhữ 等đẳng 師sư 。 惡ác 性tánh 比Bỉ 丘Khâu 。 梵Phạm 壇đàn 治trị 之chi 。 梵Phạm 。 淨tịnh 也dã 。 壇đàn 。 法pháp 也dã 。 以dĩ 清thanh 淨tịnh 法pháp 默mặc 擯bấn 治trị 之chi 。 作tác 一nhất 羯yết 磨ma 。 七thất 眾chúng 不bất 得đắc 共cộng 語ngữ 。 故cố 云vân 梵Phạm 壇đàn 治trị 之chi 。

【# 疏sớ/sơ 】# 四tứ 一nhất 切thiết 經kinh 初sơ 。 皆giai 云vân 如như 是thị 我ngã 聞văn 。 一nhất 時thời 佛Phật 在tại 某mỗ 處xứ 。 與dữ 某mỗ 眾chúng 若nhược 干can 人nhân 俱câu 。

△# 二nhị 釋thích 經kinh 文văn 義nghĩa 二nhị 。 初sơ 顯hiển 經kinh 闕khuyết 異dị 復phục 二nhị 。 初sơ 顯hiển 經kinh 所sở 闕khuyết 又hựu 二nhị 。 初sơ 敘tự 述thuật 餘dư 經kinh 。

【# 疏sớ/sơ 】# 諸chư 經kinh 多đa 具cụ 六lục 種chủng 成thành 就tựu 。 文văn 或hoặc 闕khuyết 略lược 義nghĩa 必tất 具cụ 之chi 。 謂vị 一nhất 信tín 。 二nhị 聞văn 。 三tam 時thời 。 四tứ 主chủ 。 五ngũ 處xứ 。 六lục 眾chúng 。 六lục 緣duyên 不bất 具cụ 。 教giáo 則tắc 不bất 興hưng 。 必tất 須tu 具cụ 六lục 。 故cố 云vân 成thành 就tựu 。

【# 鈔sao 】# 依y 佛Phật 地địa 論luận 通thông 敘tự 有hữu 五ngũ 。 一nhất 如như 是thị 我ngã 聞văn 。 為vi 信tín 成thành 就tựu 。 總tổng 顯hiển 已dĩ 聞văn 令linh 生sanh 信tín 故cố 。 二nhị 一nhất 時thời 之chi 言ngôn 為vi 時thời 成thành 就tựu 。 三tam 佛Phật 為vi 教giáo 主chủ 成thành 就tựu 。 四tứ 在tại 舍Xá 衛Vệ 國Quốc 。 等đẳng 為vi 處xứ 所sở 成thành 就tựu 。 五ngũ 與dữ 某mỗ 等đẳng 眾chúng 若nhược 干can 人nhân 俱câu 為vi 眾chúng 成thành 就tựu 。 此thử 略lược 第đệ 五ngũ 。 文văn 具cụ 應ưng 云vân 。 佛Phật 在tại 舍Xá 衛Vệ 國Quốc 。 祇Kỳ 樹Thụ 給Cấp 孤Cô 獨Độc 園Viên 。 與dữ 大Đại 目Mục 犍Kiền 連Liên 。 四tứ 輩bối 弟đệ 子tử 俱câu 等đẳng 也dã 。 然nhiên 今kim 疏sớ/sơ 主chủ 。 依y 般Bát 若Nhã 燈đăng 論luận 作tác 六lục 種chủng 成thành 就tựu 。 故cố 云vân 如như 是thị 者giả 信tín 成thành 就tựu 也dã 。 文văn 窄# 旨chỉ 隱ẩn 。 行hành 相tương/tướng 難nan 知tri 。 指chỉ 陳trần 何hà 法pháp 令linh 生sanh 信tín 乎hồ 。 所sở 宗tông 既ký 殊thù 。 可khả 從tùng 佛Phật 地địa 。

△# 二nhị 指chỉ 此thử 經Kinh 闕khuyết 。

【# 疏sớ/sơ 】# 今kim 經kinh 闕khuyết 於ư 列liệt 眾chúng 也dã 。

△# 二nhị 顯hiển 經kinh 所sở 異dị 二nhị 。 初sơ 指chỉ 陳trần 標tiêu 異dị 。

【# 疏sớ/sơ 】# 又hựu 聞văn 成thành 就tựu 為vi 初sơ 。 異dị 餘dư 經kinh 者giả 。 各các 是thị 譯dịch 人nhân 之chi 意ý 。

△# 二nhị 釋thích 其kỳ 所sở 以dĩ 三tam 。 初sơ 餘dư 經kinh 四tứ 字tự 正chánh 倒đảo 。

【# 疏sớ/sơ 】# 謂vị 或hoặc 云vân 。 如như 是thị 之chi 法Pháp 。 我ngã 從tùng 佛Phật 聞văn 。 或hoặc 云vân 我ngã 於ư 佛Phật 邊biên 。 聞văn 如như 是thị 法Pháp 。 皆giai 是thị 指chỉ 法pháp 之chi 詞từ 也dã 。

【# 鈔sao 】# 或hoặc 云vân 。 如như 是thị 我ngã 聞văn 。 或hoặc 云vân 我ngã 聞văn 如như 是thị 。 佛Phật 地địa 論luận 云vân 。 應ưng 知tri 說thuyết 此thử 如như 是thị 我ngã 聞văn 。 意ý 避tị 增tăng 減giảm 異dị 分phần/phân 過quá 失thất 。 謂vị 如như 是thị 法pháp 。 我ngã 從tùng 佛Phật 聞văn 。 皆giai 離ly 增tăng 減giảm 異dị 分phần/phân 過quá 失thất 。 乃nãi 至chí 云vân 。 是thị 故cố 聞văn 者giả 應ưng 正chánh 聞văn 已dĩ 。 如như 理lý 思tư 惟duy 。 當đương 勤cần 修tu 學học 。 真Chân 諦Đế 三tam 藏tạng 依y 微vi 細tế 律luật 。 明minh 阿A 難Nan 陞thăng 座tòa 集tập 法Pháp 藏tạng 時thời 。 身thân 如như 真chân 佛Phật 。 具cụ 諸chư 相tướng 好hảo 。 下hạ 座tòa 之chi 時thời 。 還hoàn 復phục 本bổn 形hình 。 集tập 法Pháp 藏tạng 傳truyền 亦diệc 云vân 。 眾chúng 生sanh 三tam 疑nghi 。 一nhất 疑nghi 佛Phật 大đại 悲bi 從tùng 涅Niết 槃Bàn 起khởi 更cánh 說thuyết 妙diệu 法Pháp 。 二nhị 疑nghi 更cánh 有hữu 佛Phật 。 從tùng 他tha 方phương 來lai 住trụ 此thử 說thuyết 法Pháp 。 三tam 疑nghi 阿A 難Nan 轉chuyển 身thân 成thành 佛Phật 。 為vì 眾chúng 說thuyết 法Pháp 。 為vi 除trừ 彼bỉ 疑nghi 。 指chỉ 如như 是thị 法pháp 。 我ngã 昔tích 侍thị 佛Phật 親thân 所sở 曾tằng 聞văn 故cố 云vân 。 如như 是thị 我ngã 聞văn 。

△# 二nhị 此thử 經Kinh 不bất 言ngôn 我ngã 意ý 。

【# 疏sớ/sơ 】# 不bất 云vân 我ngã 者giả 。 意ý 彰chương 聖thánh 人nhân 皆giai 證chứng 無vô 我ngã 理lý 故cố 。

△# 三tam 餘dư 經kinh 言ngôn 我ngã 之chi 意ý 。

【# 疏sớ/sơ 】# 餘dư 經kinh 有hữu 者giả 。 即tức 阿A 難Nan 自tự 指chỉ 五ngũ 蘊uẩn 假giả 者giả 。 不bất 同đồng 情tình 計kế 之chi 我ngã 。 亦diệc 無vô 過quá 也dã 。

△# 二nhị 隨tùy 文văn 正chánh 釋thích 五ngũ 。 初sơ 釋thích 聞văn 如như 是thị 又hựu 二nhị 。 初sơ 釋thích 聞văn 字tự 。

【# 疏sớ/sơ 】# 聞văn 謂vị 耳nhĩ 根căn 發phát 識thức 。 聽thính 彼bỉ 外ngoại 聲thanh 。

【# 鈔sao 】# 佛Phật 地địa 論luận 云vân 。 聞văn 謂vị 耳nhĩ 根căn 發phát 識thức 。 聽thính 受thọ 所sở 說thuyết 。 佛Phật 教giáo 音âm 聲thanh 若nhược 但đãn 聞văn 聲thanh 可khả 唯duy 在tại 耳nhĩ 。 若nhược 緣duyên 名danh 句cú 便tiện 在tại 意ý 中trung 。 瑜du 伽già 亦diệc 云vân 。 聞văn 。 謂vị 比tỉ 量lượng 。 廢phế 別biệt 耳nhĩ 意ý 。 總tổng 言ngôn 聞văn 也dã 。

△# 二nhị 釋thích 如như 是thị 。

【# 疏sớ/sơ 】# 次thứ 云vân 。 如như 是thị 者giả 。 信tín 成thành 就tựu 也dã 。 夫phu 信tín 者giả 言ngôn 是thị 事sự 如như 是thị 。 不bất 信tín 者giả 言ngôn 是thị 事sự 不bất 如như 是thị 。 故cố 肇triệu 公công 云vân 。 信tín 順thuận 之chi 詞từ 也dã 。

【# 鈔sao 】# 法pháp 華hoa 疏sớ/sơ 云vân 。 如như 是thị 者giả 感cảm 應ứng 之chi 端đoan 。 如như 以dĩ 順thuận 機cơ 受thọ 名danh 。 是thị 以dĩ 無vô 非phi 立lập 稱xưng 。 眾chúng 生sanh 以dĩ 無vô 非phi 為vi 感cảm 。 如Như 來Lai 以dĩ 順thuận 機cơ 為vi 應ưng 。 傳truyền 法pháp 聖thánh 者giả 。 欲dục 顯hiển 名danh 教giáo 出xuất 於ư 感cảm 應ứng 。 故cố 建kiến 言ngôn 如như 是thị 。

△# 二nhị 顯hiển 一nhất 時thời 言ngôn 二nhị 。 初sơ 正chánh 釋thích 一nhất 時thời 復phục 二nhị 。 初sơ 二nhị 義nghĩa 正chánh 釋thích 。

【# 疏sớ/sơ 】# 一nhất 時thời 者giả 。 師sư 資tư 合hợp 會hội 說thuyết 聽thính 究cứu 竟cánh 總tổng 名danh 一nhất 時thời 。 簡giản 異dị 餘dư 時thời 也dã 。

【# 鈔sao 】# 一nhất 時thời 者giả 。 佛Phật 地địa 論luận 中trung 二nhị 義nghĩa 釋thích 之chi 。 一nhất 說thuyết 者giả 聽thính 者giả 。 剎sát 那na 相tương 續tục 。 說thuyết 聽thính 究cứu 竟cánh 。 法pháp 席tịch 事sự 畢tất 。 總tổng 名danh 一nhất 時thời 。 二nhị 說thuyết 者giả 聽thính 者giả 。 共cộng 相tương 會hội 遇ngộ 。 無vô 前tiền 無vô 後hậu 。 說thuyết 聽thính 同đồng 時thời 。 故cố 名danh 一nhất 時thời 。 配phối 疏sớ/sơ 應ưng 云vân 。 說thuyết 聽thính 究cứu 竟cánh 。 總tổng 名danh 一nhất 時thời 。 師sư 資tư 合hợp 會hội 。 名danh 一nhất 時thời 也dã 。

△# 二nhị 以dĩ 義nghĩa 釋thích 成thành 。

【# 疏sớ/sơ 】# 謂vị 如Như 來Lai 說thuyết 經Kinh 。 時thời 有hữu 無vô 量lượng 。 不bất 能năng 別biệt 舉cử 。 一nhất 言ngôn 略lược 周chu 。 故cố 但đãn 云vân 一nhất 。 諸chư 方phương 時thời 分phần/phân 延diên 促xúc 不bất 定định 。 故cố 總tổng 言ngôn 一nhất 時thời 。

【# 鈔sao 】# 即tức 以dĩ 疏sớ/sơ 云vân 。 年niên 月nguyệt 春xuân 秋thu 等đẳng 無vô 量lượng 時thời 也dã 。 若nhược 一nhất 一nhất 別biệt 舉cử 則tắc 成thành 繁phồn 雜tạp 。 若nhược 止chỉ 定định 一nhất 時thời 。 則tắc 不bất 能năng 普phổ 應ưng 諸chư 方phương 凡phàm 聖thánh 利lợi 鈍độn 機cơ 宜nghi 。 為vi 欲dục 普phổ 應ưng 一nhất 切thiết 機cơ 故cố 。 總tổng 言ngôn 一nhất 時thời 。 意ý 取thủ 說thuyết 聽thính 事sự 訖ngật 。 名danh 一nhất 時thời 也dã 。 其kỳ 中trung 具cụ 含hàm 長trường 短đoản 等đẳng 義nghĩa 。 利lợi 根căn 時thời 短đoản 。 悟ngộ 解giải 速tốc 故cố 。 鈍độn 根căn 時thời 長trường/trưởng 。 悟ngộ 解giải 遲trì 故cố 。 若nhược 舉cử 年niên 月nguyệt 等đẳng 。 不bất 應ưng 利lợi 根căn 。 若nhược 舉cử 須tu 臾du 等đẳng 。 不bất 應ưng 鈍độn 根căn 。 若nhược 舉cử 四tứ 時thời 十thập 二nhị 時thời 等đẳng 。 不bất 應ưng 四tứ 洲châu 諸chư 天thiên 機cơ 故cố 。 由do 此thử 但đãn 總tổng 言ngôn 一nhất 時thời 也dã 。 諸chư 方phương 下hạ 。 釋thích 成thành 次thứ 上thượng 無vô 量lượng 時thời 義nghĩa 。 意ý 說thuyết 四tứ 洲châu 諸chư 方phương 時thời 分phần/phân 不bất 定định 。 凡phàm 聖thánh 利lợi 鈍độn 延diên 促xúc 不bất 定định 也dã 。

△# 二nhị 會hội 釋thích 例lệ 難nạn/nan 二nhị 。 初sơ 牒điệp 前tiền 例lệ 難nạn/nan 。

【# 疏sớ/sơ 】# 然nhiên 諸chư 經kinh 中trung 不bất 指chỉ 定định 時thời 。 指chỉ 定định 處xứ 者giả 。

△# 二nhị 會hội 釋thích 文văn 意ý 二nhị 。 初sơ 指chỉ 慈từ 恩ân 解giải 。

【# 疏sớ/sơ 】# 有hữu 解giải 招chiêu 難nạn/nan 故cố 不bất 用dụng 之chi 。

【# 鈔sao 】# 有hữu 解giải 招chiêu 難nạn/nan 。 如như 玄huyền 贊tán 疏sớ/sơ 云vân 。 問vấn 。 處xử 中trung 有hữu 淨tịnh 穢uế 。 隨tùy 機cơ 定định 說thuyết 處xứ 。

時thời 中trung 凡phàm 聖thánh 殊thù 。 何hà 容dung 不bất 定định 說thuyết 。 答đáp 。 說thuyết 處xứ 標tiêu 淨tịnh 穢uế 。 淨tịnh 穢uế 可khả 定định 知tri 。 (# 標tiêu 舍Xá 衛Vệ 等đẳng 。 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 謂vị 是thị 淨tịnh 土độ 。 聲Thanh 聞Văn 等đẳng 眾chúng 謂vị 是thị 穢uế 土thổ/độ 。 一nhất 處xứ 見kiến 異dị 。 淨tịnh 穢uế 雙song 彰chương 也dã )# 說thuyết 時thời 有hữu 短đoản 長trường/trưởng 。 凡phàm 聖thánh 不bất 可khả 準chuẩn 。 一nhất 會hội 機cơ 宜nghi 。 有hữu 利lợi 有hữu 鈍độn 。 長trường 時thời 短đoản 時thời 。 如như 何hà 定định 準chuẩn 。 (# 一nhất 時thời 之chi 言ngôn 具cụ 含hàm 長trường 短đoản 。 利lợi 根căn 謂vị 短đoản 。 悟ngộ 解giải 速tốc 故cố 。 鈍độn 根căn 謂vị 長trường/trưởng 。 悟ngộ 解giải 遲trì 故cố )# 故cố 處xứ 可khả 定định 說thuyết 。 而nhi 時thời 但đãn 總tổng 言ngôn 一nhất 時thời 也dã 。

△# 二nhị 疏sớ/sơ 主chủ 自tự 解giải 。

【# 疏sớ/sơ 】# 今kim 詳tường 其kỳ 意ý 。 以dĩ 處xứ 則tắc 不bất 過quá 十thập 六lục 國quốc 中trung 。 遊du 化hóa 住trú 止chỉ 之chi 處xứ 。 而nhi 有hữu 其kỳ 數số 。 易dị 為vi 標tiêu 指chỉ 。

【# 鈔sao 】# 十thập 六lục 國quốc 者giả 。 仁nhân 王vương 經Kinh 云vân 。 毗tỳ 舍xá 離ly 國quốc 。 憍Kiều 薩Tát 羅La 國Quốc 。 乃nãi 至chí 瞻chiêm 波ba 國quốc 。 今kim 疏sớ/sơ 云vân 。 以dĩ 處xứ 則tắc 不bất 過quá 十thập 六lục 國quốc 中trung 者giả 。 雖tuy 依y 智Trí 度Độ 論luận 。 彼bỉ 約ước 遊du 化hóa 境cảnh 界giới 而nhi 言ngôn 。 其kỳ 義nghĩa 局cục 也dã 。 然nhiên 法Pháp 王Vương 自tự 在tại 。 天thiên 上thượng 說thuyết 法Pháp 。 龍long 宮cung 集tập 會hội 。 於ư 一nhất 切thiết 處xứ 。 普phổ 化hóa 六lục 趣thú 。 非phi 唯duy 十thập 六lục 國quốc 中trung 。 招chiêu 難nạn/nan 之chi 言ngôn 。 復phục 歸quy 疏sớ/sơ 主chủ 耳nhĩ 。

【# 疏sớ/sơ 】# 時thời 則tắc 年niên 月nguyệt 春xuân 秋thu 寒hàn 熱nhiệt 晝trú 夜dạ 寅# 卯mão 須tu 臾du 等đẳng 時thời 變biến 異dị 迅tấn 速tốc 。 積tích 數số 無vô 量lượng 。 不bất 可khả 說thuyết 錄lục 難nạn/nan 為vi 標tiêu 指chỉ 故cố 。

△# 三tam 彰chương 說thuyết 教giáo 主chủ 。

【# 疏sớ/sơ 】# 佛Phật 者giả 。 梵Phạn 語ngữ 佛Phật 陀Đà 。 此thử 云vân 覺giác 者giả 。 謂vị 覺giác 了liễu 真chân 妄vọng 性tánh 相tướng 之chi 者giả 也dã 。 覺giác 有hữu 三tam 義nghĩa 。 一nhất 自tự 覺giác 我ngã 空không 。 簡giản 異dị 凡phàm 夫phu 。 二nhị 覺giác 他tha 法pháp 空không 。 簡giản 異dị 二Nhị 乘Thừa 。 三tam 覺giác 滿mãn 俱câu 空không 。 合hợp 於ư 本bổn 覺giác 名danh 究cứu 竟cánh 覺giác 。 或hoặc 名danh 大đại 覺giác 妙diệu 覺giác 。 簡giản 異dị 菩Bồ 薩Tát 。

【# 鈔sao 】# 佛Phật 陀Đà 。 翻phiên 為vi 覺giác 者giả 。 無vô 漏lậu 五ngũ 蘊uẩn 假giả 者giả 。 有hữu 主chủ 宰tể 義nghĩa 。 故cố 名danh 者giả 也dã 。 覺giác 體thể 是thị 慧tuệ 。 覺giác 察sát 斷đoạn 障chướng 。 覺giác 了liễu 二nhị 諦đế 。 謂vị 本bổn 智trí 覺giác 了liễu 勝thắng 義nghĩa 真chân 性tánh 。 後hậu 得đắc 覺giác 了liễu 世thế 俗tục 妄vọng 相tương/tướng 。 此thử 有hữu 三tam 覺giác 簡giản 諸chư 凡phàm 聖thánh 。 一nhất 者giả 自tự 覺giác 。 由do 證chứng 我ngã 空không 無vô 為vi 理lý 故cố 。 自tự 覺giác 斷đoạn 障chướng 。 簡giản 異dị 凡phàm 夫phu 。 二nhị 者giả 覺giác 他tha 。 由do 證chứng 法pháp 空không 無vô 為vi 理lý 故cố 。 覺giác 他tha 利lợi 物vật 。 簡giản 異dị 二Nhị 乘Thừa 。 三tam 者giả 覺giác 滿mãn 。 由do 證chứng 人nhân 法pháp 俱câu 空không 理lý 故cố 。 至chí 究cứu 竟cánh 位vị 。 名danh 為vi 覺giác 滿mãn 。 依y 起khởi 信tín 論luận 。 以dĩ 無vô 為vi 理lý 。 名danh 為vi 本bổn 覺giác 。 以dĩ 有hữu 為vi 智trí 。 名danh 為vi 始thỉ 覺giác 。 由do 以dĩ 始thỉ 覺giác 圓viên 合hợp 本bổn 覺giác 。 名danh 究cứu 竟cánh 覺giác 。 方Phương 廣Quảng 無vô 際tế 。 亦diệc 名danh 大đại 覺giác 。 勝thắng 無vô 比tỉ 等đẳng 。 亦diệc 名danh 妙diệu 覺giác 。 簡giản 異dị 菩Bồ 薩Tát 。 彼bỉ 雖tuy 二nhị 覺giác 。 然nhiên 在tại 因nhân 位vị 。 未vị 圓viên 滿mãn 故cố 。 唯duy 有hữu 如Như 來Lai 。 具cụ 足túc 三tam 覺giác 。 獨độc 名danh 為vi 佛Phật 。

△# 四tứ 辨biện 所sở 化hóa 處xứ 二nhị 。 初sơ 釋thích 二nhị 處xứ 意ý 復phục 二nhị 。 初sơ 真Chân 諦Đế 記ký 釋thích 。

【# 疏sớ/sơ 】# 在tại 舍Xá 衛Vệ 等đẳng 者giả 。 處xử 成thành 就tựu 也dã 。

【# 鈔sao 】# 上thượng 生sanh 疏sớ/sơ 云vân 。 梵Phạn 語ngữ 室thất 利lợi 羅la 筏phiệt 悉tất 底để 。 舊cựu 云vân 舍Xá 衛Vệ 國quốc 。 訛ngoa 略lược 也dã 。 此thử 云vân 豐phong 德đức 城thành 。 在tại 中trung 印ấn 度độ 。 憍Kiều 薩Tát 羅La 國Quốc 。 之chi 都đô 城thành 名danh 也dã 。 為vi 簡giản 南nam 憍kiêu 薩tát 羅la 。 故cố 以dĩ 都đô 城thành 為vi 國quốc 之chi 稱xưng 。 言ngôn 豐phong 德đức 者giả 。 一nhất 足túc 財tài 物vật 。 二nhị 妙diệu 欲dục 境cảnh 。 三tam 饒nhiêu 多đa 聞văn 。 四tứ 豐phong 解giải 脫thoát 。 國quốc 豐phong 四tứ 德đức 。 故cố 以dĩ 為vi 名danh 。 所sở 言ngôn 在tại 者giả 。 遊du 化hóa 居cư 止chỉ 之chi 義nghĩa 。 遊du 化hóa 國quốc 中trung 。 居cư 止chỉ 園viên 林lâm 。 故cố 名danh 為vi 在tại 。

【# 疏sớ/sơ 】# 真Chân 諦Đế 記ký 云vân 。 住trú 處xứ 有hữu 二nhị 。 一nhất 境cảnh 界giới 處xứ 。 (# 遊du 歷lịch 之chi 境cảnh )# 謂vị 化hóa 在tại 俗tục 之chi 流lưu 。 二nhị 依y 止chỉ 處xứ 。 謂vị 統thống 出xuất 家gia 之chi 眾chúng 。 初sơ 即tức 舍Xá 衛Vệ 。 後hậu 即tức 祇kỳ 園viên 。

△# 二nhị 婆bà 沙sa 釋thích 論luận 。

【# 疏sớ/sơ 】# 婆bà 沙sa 論luận 云vân 。 舉cử 舍Xá 衛Vệ 者giả 。 令linh 遠viễn 人nhân 知tri 。 (# 國quốc 是thị 總tổng 名danh )# 舉cử 祇kỳ 園viên 者giả 。 令linh 近cận 人nhân 知tri (# 園viên 是thị 別biệt 故cố )# 。

△# 二nhị 釋thích 二nhị 處xứ 文văn 二nhị 。 初sơ 釋thích 遊du 化hóa 處xứ 。

【# 疏sớ/sơ 】# 舍Xá 衛Vệ 此thử 云vân 聞văn 物vật 。 謂vị 具cụ 足túc 財tài 寶bảo 之chi 物vật 。 多đa 聞văn 解giải 脫thoát 之chi 人nhân 。 遠viễn 聞văn 諸chư 國quốc 。 故cố 義nghĩa 淨tịnh 三tam 藏tạng 譯dịch 金kim 剛cang 經Kinh 云vân 。 名danh 稱xưng 大đại 城thành 。

△# 二nhị 釋thích 居cư 止chỉ 處xứ 二nhị 。 初sơ 別biệt 釋thích 園viên 樹thụ 名danh 義nghĩa 分phần/phân 三tam 。 初sơ 園viên 樹thụ 名danh 義nghĩa 又hựu 二nhị 。 初sơ 釋thích 園viên 樹thụ 名danh 。

【# 疏sớ/sơ 】# 祇Kỳ 樹Thụ 等đẳng 者giả 。 即tức 祇kỳ 陀đà 太thái 子tử 所sở 施thí 之chi 樹thụ 。 給Cấp 孤Cô 長Trưởng 者Giả 。 所sở 買mãi 之chi 園viên 。

△# 二nhị 釋thích 施thí 主chủ 名danh 。

【# 疏sớ/sơ 】# 祇kỳ 陀đà 。 此thử 云vân 戰chiến 勝thắng 。 波Ba 斯Tư 匿Nặc 王Vương 太thái 子tử 也dã 。 生sanh 時thời 王vương 與dữ 外ngoại 國quốc 戰chiến 勝thắng 。 因nhân 以dĩ 為vi 名danh 。

【# 鈔sao 】# 言ngôn 祇kỳ 陀đà 者giả 。 訛ngoa 也dã 。 正chánh 云vân 誓thệ 多đa 。 此thử 翻phiên 為vi 勝thắng 。 是thị 鉢bát 剌lạt 犀# 那na 恃thị 特đặc 王vương 。 舊cựu 云vân 波Ba 斯Tư 匿Nặc 王Vương 訛ngoa 也dã 。 此thử 云vân 勝thắng 軍quân 王vương 。 彼bỉ 王vương 之chi 太thái 子tử 也dã 。 太thái 子tử 生sanh 時thời 。 隣lân 國quốc 怨oán 至chí 。 戰chiến 而nhi 得đắc 勝thắng 。 故cố 為vi 名danh 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 給Cấp 孤Cô 獨Độc 者giả 。 是thị 臣thần 之chi 號hiệu 。 本bổn 名danh 須Tu 達Đạt 多Đa 。 此thử 云vân 善thiện 施thí 。 謂vị 給Cấp 孤Cô 獨Độc 即tức 是thị 善thiện 施thí 。 又hựu 常thường 行hành 施thí 故cố 名danh 善thiện 施thí 。 鄉hương 人nhân 美mỹ 之chi 號hiệu 給Cấp 孤Cô 獨Độc (# 孤cô 者giả 少thiểu 而nhi 無vô 父phụ 也dã 。 獨độc 者giả 老lão 而nhi 無vô 子tử 也dã )# 。

【# 鈔sao 】# 梵Phạn 語ngữ 蘇tô 達đạt 多đa 。 舊cựu 言ngôn 須tu 達đạt 。 訛ngoa 略lược 也dã 。 此thử 云vân 善thiện 施thí 。 是thị 勝thắng 軍quân 王vương 。 之chi 大đại 臣thần 也dã 。

△# 二nhị 園viên 樹thụ 先tiên 後hậu 。

【# 疏sớ/sơ 】# 然nhiên 園viên 是thị 須tu 達đạt 所sở 買mãi 。 樹thụ 是thị 祇kỳ 陀đà 所sở 施thí 。 園viên 總tổng 樹thụ 別biệt 先tiên 合hợp 標tiêu 園viên 。 今kim 以dĩ 禮lễ 別biệt 尊tôn 卑ty 。 故cố 樹thụ 先tiên 園viên 後hậu 。

△# 三tam 因nhân 顯hiển 伽già 藍lam 此thử 方phương 名danh 寺tự 。

【# 疏sớ/sơ 】# 西tây 國quốc 呼hô 寺tự 為vi 僧Tăng 伽già 藍lam 摩ma 。 此thử 云vân 眾chúng 園viên 。 以dĩ 佛Phật 教giáo 東đông 流lưu 初sơ 至chí 中trung 國quốc 止chỉ 鴻hồng 臚lư 寺tự 賓tân 異dị 域vực 僧Tăng 。 僧Tăng 既ký 漸tiệm 多đa 散tán 置trí 別biệt 館quán 。 存tồn 其kỳ 本bổn 號hiệu 皆giai 曰viết 寺tự 焉yên 。

【# 鈔sao 】# 眾chúng 園viên 者giả 。 是thị 出xuất 家gia 眾chúng 所sở 住trụ 園viên 故cố 。 後hậu 漢hán 第đệ 二nhị 主chủ 孝hiếu 明minh 皇hoàng 帝đế 時thời 。 摩ma 騰đằng 竺trúc 法pháp 蘭lan 初sơ 到đáo 洛lạc 陽dương 。 權quyền 住trụ 鴻hồng 臚lư 寺tự 。 別biệt 剏# 堂đường 殿điện 安an 之chi 。 二nhị 僧Tăng 移di 入nhập 新tân 居cư 。 不bất 忘vong 其kỳ 本bổn 故cố 標tiêu 寺tự 號hiệu 。 又hựu 以dĩ 白bạch 馬mã 馱đà 經kinh 至chí 此thử 而nhi 死tử 。 建kiến 塔tháp 葬táng 於ư 寺tự 中trung 。 因nhân 名danh 白bạch 馬mã 寺tự 。 僧Tăng 史sử 略lược 云vân 。 至chí 後hậu 魏ngụy 太thái 武võ 帝đế 始thỉ 光quang 元nguyên 年niên 。 剏# 立lập 伽già 藍lam 名danh 為vi 招chiêu 提đề 。 隋tùy 煬# 帝đế 大đại 業nghiệp 年niên 中trung 。 改cải 為vi 道Đạo 場Tràng 。 至chí 唐đường 復phục 為vi 寺tự 也dã 。

△# 二nhị 買mãi 園viên 施thí 樹thụ 因nhân 由do 二nhị 。 初sơ 敘tự 致trí 因nhân 由do 。

【# 疏sớ/sơ 】# 其kỳ 買mãi 園viên 施thí 樹thụ 者giả 。 涅Niết 槃Bàn 經kinh 說thuyết 。 須Tu 達Đạt 長Trưởng 者Giả 。 為vi 兒nhi 娉phinh 婦phụ 。 詣nghệ 王Vương 舍Xá 城Thành 。 因nhân 見kiến 佛Phật 發phát 心tâm 請thỉnh 入nhập 舍Xá 衛Vệ 說thuyết 法Pháp 。 佛Phật 令linh 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 隨tùy 歸quy 先tiên 揀giản 住trú 處xứ 。 擇trạch 得đắc 祇kỳ 陀đà 太thái 子tử 之chi 園viên 。 長trưởng 者giả 問vấn 買mãi 。 太thái 子tử 戲hí 云vân 。 側trắc 布bố 黃hoàng 金kim 滿mãn 即tức 賣mại 之chi 。 長trưởng 者giả 便tiện 欲dục 交giao 付phó 。 太thái 子tử 云vân 是thị 戲hí 言ngôn 。 共cộng 請thỉnh 斷đoạn 事sự 之chi 人nhân 斷đoạn 之chi 。 被bị 斷đoạn 令linh 依y 先tiên 語ngữ 。 長trưởng 者giả 載tái 金kim 側trắc 布bố 唯duy 少thiểu 一nhất 隅ngung 。 太thái 子tử 見kiến 其kỳ 不bất 惜tích 財tài 寶bảo 。 知tri 佛Phật 殊thù 勝thắng 。 遂toại 施thí 所sở 餘dư 之chi 地địa 置trí 立lập 門môn 屋ốc 。 施thí 園viên 中trung 樹thụ 以dĩ 為vi 林lâm 蔭ấm 。

【# 鈔sao 】# 被bị 斷đoạn 等đẳng 者giả 。 涅Niết 槃Bàn 等đẳng 說thuyết 。 淨Tịnh 居Cư 天thiên 子tử 。 化hóa 作tác 斷đoạn 事sự 之chi 者giả 。 斷đoạn 與dữ 須tu 達đạt 。 於ư 是thị 布bố 金kim 滿mãn 地địa 。 高cao 敷phu 五ngũ 寸thốn 。 壁bích 方phương 十thập 里lý 。 少thiểu 五ngũ 百bách 步bộ 。 未vị 滿mãn 十thập 里lý 。 一nhất 庫khố 金kim 盡tận 。 更cánh 欲dục 取thủ 金kim 。 太thái 子tử 知tri 意ý 。 自tự 思tư 念niệm 言ngôn 。 彼bỉ 尚thượng 傾khuynh 庫khố 修tu 諸chư 福phước 慧tuệ 。 我ngã 何hà 所sở 乏phạp 而nhi 無vô 修tu 建kiến 。 語ngữ 須tu 達đạt 言ngôn 。 地địa 雖tuy 汝nhữ 主chủ 。 林lâm 樹thụ 屬thuộc 我ngã 。 共cộng 助trợ 成thành 功công 。 具cụ 陳trần 供cung 佛Phật 。 餘dư 未vị 徧biến 者giả 五ngũ 百bách 步bộ 地địa 。 不bất 須tu 復phục 金kim 。 請thỉnh 以dĩ 見kiến 與dữ 。 我ngã 自tự 為vi 佛Phật 建kiến 立lập 門môn 樓lâu 。 常thường 使sử 如Như 來Lai 經kinh 遊du 出xuất 入nhập 。 須tu 達đạt 許hứa 之chi 。 是thị 時thời 須tu 達đạt 七thất 日nhật 。 成thành 立lập 大đại 房phòng 足túc 三tam 百bách 口khẩu 。 禪thiền 坊phường 淨tịnh 處xứ 六lục 十thập 三tam 所sở 。 冬đông 屋ốc 夏hạ 房phòng 厨trù 坊phường 浴dục 室thất 洗tẩy 脚cước 之chi 處xứ 。 大đại 小tiểu 圊# 廁trắc 。 無vô 不bất 具cụ 足túc 。 所sở 設thiết 已dĩ 訖ngật 。 即tức 執chấp 香hương 爐lô 遙diêu 請thỉnh 如Như 來Lai 。 佛Phật 時thời 懸huyền 知tri 是thị 長trưởng 者giả 心tâm 。 即tức 與dữ 大đại 眾chúng 。 至chí 舍Xá 衛Vệ 城Thành 。 祇Kỳ 陀Đà 園Viên 林Lâm 。 須Tu 達Đạt 精Tinh 舍Xá 。 即tức 住trụ 其kỳ 中trung 。

佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。

園viên 地địa 須tu 達đạt 所sở 買mãi 。 林lâm 樹thụ 祇kỳ 陀đà 所sở 施thí 。 二nhị 人nhân 同đồng 心tâm 共cộng 崇sùng 勝thắng 福phước 。 自tự 今kim 已dĩ 後hậu 。 應ưng 謂vị 此thử 地địa 為vi 。 祇Kỳ 樹Thụ 給Cấp 孤Cô 獨Độc 園Viên 。 如như 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 住trú 王Vương 舍Xá 城Thành 。 耆Kỳ 闍Xà 崛Quật 山Sơn 。 說thuyết 法Pháp 華Hoa 經Kinh 。 慈từ 恩ân 釋thích 云vân 。 城thành 勝thắng 餘dư 城thành 。 無vô 麗lệ 物vật 而nhi 不bất 出xuất 。 法pháp 勝thắng 餘dư 法pháp 。 無vô 嘉gia 德đức 而nhi 不bất 具cụ 。 山sơn 勝thắng 餘dư 山sơn 。 為vi 好hảo/hiếu 鳥điểu 之chi 所sở 棲tê 止chỉ 。 法pháp 勝thắng 餘dư 法pháp 。 為vi 上thượng 人nhân 之chi 所sở 遊du 心tâm 。 故cố 知tri 玄huyền 妙diệu 喻dụ 通thông 教giáo 理lý 。 或hoặc 教giáo 妙diệu 如như 城thành 。 含hàm 妙diệu 理lý 故cố 。 理lý 高cao 如như 山sơn 。 出xuất 二Nhị 乘Thừa 故cố 。 有hữu 所sở 表biểu 矣hĩ 。 此thử 在tại 舍Xá 衛Vệ 國Quốc 。 國quốc 豐phong 四tứ 德đức 。 表biểu 此thử 經Kinh 中trung 。 孝hiếu 順thuận 設thiết 供cung 。 拔bạt 苦khổ 報báo 恩ân 。 四tứ 義nghĩa 勝thắng 故cố 。 樹thụ 勝thắng 餘dư 樹thụ 。 為vi 釋Thích 子tử 之chi 林lâm 蔭ấm 。 經kinh 勝thắng 餘dư 經kinh 。 為vi 孝hiếu 子tử 之chi 依y 稟bẩm 。 園viên 勝thắng 餘dư 園viên 。 布bố 金kim 買mãi 而nhi 施thí 佛Phật 利lợi 生sanh 。 法pháp 勝thắng 餘dư 法pháp 。 設thiết 勝thắng 會hội 而nhi 奉phụng 僧Tăng 拔bạt 苦khổ 。 祇kỳ 陀đà 太thái 子tử 依y 父phụ 王vương 命mệnh 。 修tu 仁nhân 蘊uẩn 德đức 。 表biểu 佛Phật 弟đệ 子tử 依y 法Pháp 王Vương 教giáo 。 修tu 慈từ 行hành 孝hiếu 。 須Tu 達Đạt 長Trưởng 者Giả 。 濟tế 近cận 遠viễn 之chi 孤cô 貧bần 。 行hành 孝hiếu 順thuận 者giả 。 救cứu 父phụ 母mẫu 之chi 幽u 苦khổ 。 佛Phật 所sở 施thí 為vi 。 事sự 不bất 虗hư 設thiết 。 皆giai 有hữu 表biểu 矣hĩ 。

△# 二nhị 結kết 歸quy 名danh 號hiệu 。

【# 疏sớ/sơ 】# 二nhị 人nhân 共cộng 成thành 精tinh 舍xá 請thỉnh 佛Phật 居cư 之chi 。 故cố 云vân 祇Kỳ 樹Thụ 等đẳng 也dã 。

△# 五ngũ 議nghị 所sở 化hóa 眾chúng 。

【# 疏sớ/sơ 】# 闕khuyết 眾chúng 成thành 就tựu 者giả 。 但đãn 文văn 略lược 也dã 。 如như 無vô 常thường 經kinh 等đẳng 。 然nhiên 有hữu 其kỳ 時thời 必tất 具cụ 徒đồ 眾chúng 。 故cố 經kinh 末mạt 云vân 。 四tứ 輩bối 弟đệ 子tử 。 歡hoan 喜hỷ 奉phụng 行hành 。

△# 二nhị 發phát 起khởi 序tự 二nhị 。 初sơ 釋thích 其kỳ 定định 趣thú 。

【# 疏sớ/sơ 】# 二nhị 發phát 起khởi 序tự 者giả 。 此thử 經Kinh 既ký 以dĩ 孝hiếu 順thuận 拔bạt 苦khổ 為vi 宗tông 。 故cố 託thác 救cứu 母mẫu 之chi 緣duyên 。 而nhi 為vi 發phát 起khởi 。

△# 二nhị 科khoa 經kinh 解giải 釋thích 。

【# 疏sớ/sơ 】# 文văn 分phân 為vi 六lục 。 第đệ 一nhất 目Mục 連Liên 道đạo 滿mãn 。 第đệ 二nhị 知tri 恩ân 欲dục 酬thù 。 第đệ 三tam 攀phàn 慕mộ 徧biến 尋tầm 。 第đệ 四tứ 得đắc 見kiến 所sở 在tại 。 第đệ 五ngũ 慟đỗng 哭khốc 往vãng 救cứu 。 第đệ 六lục 惡ác 習tập 現hiện 前tiền 。 今kim 初sơ 。

大Đại 目Mục 犍Kiền 連Liên 。 始thỉ 得đắc 六Lục 通Thông 。

【# 鈔sao 】# 疏sớ/sơ 科khoa 二nhị 。 初sơ 目Mục 連Liên 名danh 氏thị 又hựu 二nhị 。 初sơ 顯hiển 姓tánh 釋thích 名danh 。

【# 疏sớ/sơ 】# 述thuật 曰viết 。 此thử 人nhân 姓tánh 大Đại 目Mục 犍Kiền 連Liên 。 唐đường 言ngôn 採thải 菽# 氏thị 。 彼bỉ 國quốc 上thượng 古cổ 有hữu 仙tiên 常thường 食thực 菉lục 豆đậu 。 尊tôn 者giả 。 是thị 彼bỉ 之chi 種chủng 族tộc 也dã 。 名danh 尼ni 拘câu 律luật 陀đà 即tức 樹thụ 名danh 也dã 。 尊tôn 者giả 二nhị 親thân 。 因nhân 祭tế 此thử 樹thụ 神thần 而nhi 生sanh 尊tôn 者giả 。 故cố 名danh 此thử 也dã 。

【# 鈔sao 】# 法pháp 華hoa 疏sớ/sơ 云vân 。 梵Phạn 語ngữ 摩ma 訶ha 沒một 特đặc 伽già 羅la 。 大Đại 目Mục 犍Kiền 連Liên 訛ngoa 也dã 。 此thử 云vân 大đại 採thải 菽# 氏thị 。 上thượng 古cổ 有hữu 仙tiên 居cư 山sơn 寂tịch 處xứ 。 常thường 採thải 菉lục 豆đậu 而nhi 食thực 。 因nhân 以dĩ 為vi 姓tánh 。 尊tôn 者giả 之chi 母mẫu 是thị 彼bỉ 種chủng 族tộc 。 取thủ 母mẫu 氏thị 姓tánh 而nhi 合hợp 其kỳ 名danh 。 得đắc 大đại 神thần 通thông 。 簡giản 餘dư 卑ty 姓tánh 。 故cố 名danh 大đại 採thải 菽# 氏thị 。 從tùng 父phụ 本bổn 名danh 俱câu 利lợi 迦ca 。 亦diệc 云vân 拘câu 麗lệ 多đa 。 舊cựu 名danh 俱câu 律luật 陀đà 訛ngoa 也dã 。

△# 二nhị 呼hô 姓tánh 所sở 以dĩ 。

【# 疏sớ/sơ 】# 是thị 王Vương 舍Xá 城Thành 中trung 。 輔phụ 相tướng 之chi 子tử 。

時thời 人nhân 貴quý 其kỳ 種chủng 所sở 以dĩ 稱xưng 其kỳ 氏thị 。

【# 鈔sao 】# 上thượng 生sanh 疏sớ/sơ 云vân 。 目Mục 連Liên 是thị 婆Bà 羅La 門Môn 種chủng 。 與dữ 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 少thiểu 為vi 親thân 友hữu 。 同đồng 厭yếm 俗tục 塵trần 各các 求cầu 出xuất 離ly 。 互hỗ 相tương 謂vị 言ngôn 。 若nhược 先tiên 嘗thường 甘cam 露lộ 必tất 同đồng 其kỳ 味vị 。 後hậu 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 王Vương 舍Xá 城Thành 中trung 。 逢phùng 於ư 馬mã 勝thắng 。 為vi 說thuyết 偈kệ 言ngôn 。 諸chư 法pháp 從tùng 緣duyên 生sanh 。 緣duyên 謝tạ 法pháp 還hoàn 滅diệt 。 我ngã 師sư 釋Thích 迦Ca 文Văn 。 常thường 作tác 如như 是thị 說thuyết 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 聞văn 已dĩ 。 即tức 證chứng 初sơ 果quả 。 復phục 為vi 目Mục 連Liên 說thuyết 所sở 聞văn 偈kệ 。 目Mục 連Liên 聞văn 已dĩ 。 復phục 證chứng 初sơ 果quả 。 遂toại 與dữ 徒đồ 眾chúng 二nhị 百bách 五ngũ 十thập 人nhân 俱câu 。 來lai 到đáo 佛Phật 所sở 。 世Thế 尊Tôn 遙diêu 見kiến 。 指chỉ 告cáo 眾chúng 曰viết 。 彼bỉ 來lai 之chi 者giả 。 我ngã 弟đệ 子tử 中trung 。 神thần 足túc 第đệ 一nhất 。 佛Phật 呼hô 善thiện 來lai 苾bật 芻sô 。 淨tịnh 修tu 梵Phạm 行hạnh 。 得đắc 離ly 苦khổ 際tế 。 聞văn 是thị 語ngữ 已dĩ 。 鬚tu 髮phát 自tự 落lạc 。 俗tục 裳thường 自tự 變biến 。 戒giới 品phẩm 清thanh 淨tịnh 。 經kinh 七thất 日nhật 已dĩ 。 證chứng 阿A 羅La 漢Hán 果Quả 。 神thần 通thông 第đệ 一nhất 。 按án 十thập 二nhị 由do 經Kinh 云vân 。 佛Phật 成thành 道Đạo 後hậu 五ngũ 年niên 度độ 目mục 犍kiền 連liên 也dã 。

△# 二nhị 始thỉ 得đắc 六Lục 通Thông 二nhị 。 初sơ 總tổng 釋thích 經kinh 意ý 復phục 二nhị 。 初sơ 正chánh 釋thích 。

【# 疏sớ/sơ 】# 始thỉ 得đắc 六Lục 通Thông 者giả 。 始thỉ 即tức 是thị 初sơ 。 初sơ 得đắc 聖thánh 道Đạo 便tiện 度độ 二nhị 親thân 。 本bổn 因nhân 親thân 而nhi 修tu 道Đạo 故cố 也dã 。

△# 二nhị 釋thích 妨phương 。

【# 疏sớ/sơ 】# 道đạo 雖tuy 無vô 異dị 本bổn 願nguyện 各các 殊thù 。 故cố 諸chư 聖thánh 者giả 不bất 必tất 皆giai 爾nhĩ 。

△# 二nhị 別biệt 釋thích 六Lục 通Thông 二nhị 初sơ 釋thích 別biệt 名danh 分phần/phân 六lục 。 初sơ 神thần 境cảnh 通thông 。

【# 疏sớ/sơ 】# 六Lục 通Thông 者giả 。 一nhất 神thần 境cảnh 通thông 。 智trí 證chứng 神thần 境cảnh 故cố 。 亦diệc 名danh 如như 意ý 通thông 。 身thân 如như 其kỳ 意ý 欲dục 往vãng 即tức 到đáo 故cố 。

【# 鈔sao 】# 神thần 謂vị 神thần 變biến 。 靈linh 妙diệu 之chi 德đức 。 境cảnh 謂vị 境cảnh 界giới 。 雨vũ 花hoa 等đẳng 事sự 。 神thần 所sở 變biến 境cảnh 。 名danh 為vi 神thần 境cảnh 。 境cảnh 體thể 即tức 神thần 。 名danh 為vi 神thần 境cảnh 。 通thông 者giả 。 無vô 擁ủng 滯trệ 義nghĩa 。 變biến 現hiện 神thần 境cảnh 之chi 通thông 。 名danh 神thần 境cảnh 通thông 。

△# 二nhị 天thiên 眼nhãn 通thông 。 三tam 天thiên 耳nhĩ 通thông 。 二nhị 科khoa 合hợp 。

【# 疏sớ/sơ 】# 二nhị 天thiên 眼nhãn 通thông 。 三tam 天thiên 耳nhĩ 通thông 。 謂vị 能năng 見kiến 能năng 聞văn 。 若nhược 近cận 若nhược 遠viễn 。 障chướng 內nội 障chướng 外ngoại 。 色sắc 聲thanh 等đẳng 故cố 。

【# 鈔sao 】# 天thiên 眼nhãn 通thông 者giả 。 清thanh 淨tịnh 色sắc 根căn 照chiếu 境cảnh 發phát 識thức 。 名danh 之chi 為vi 眼nhãn 。 依y 天thiên 修tu 得đắc 。 名danh 為vi 天thiên 眼nhãn 。 有hữu 人nhân 趣thú 身thân 。 引dẫn 得đắc 天thiên 眼nhãn 。 眼nhãn 屬thuộc 色sắc 界giới 。 亦diệc 名danh 天thiên 眼nhãn 。 謂vị 由do 天thiên 眼nhãn 引dẫn 發phát 通thông 故cố 。 名danh 天thiên 眼nhãn 通thông 。 天thiên 耳nhĩ 通thông 準chuẩn 此thử 。

△# 四tứ 宿túc 命mạng 通thông 。

【# 疏sớ/sơ 】# 四tứ 宿túc 命mạng 通thông 。 能năng 知tri 宿túc 世thế 本bổn 生sanh 本bổn 事sự 故cố 。

【# 鈔sao 】# 宿túc 命mạng 通thông 。 亦diệc 名danh 宿túc 住trụ 通thông 。 宿túc 世thế 所sở 住trụ 壽thọ 命mạng 。 本bổn 生sanh 族tộc 望vọng 。 本bổn 所sở 造tạo 作tác 。 善thiện 惡ác 事sự 業nghiệp 。 如như 是thị 一nhất 切thiết 。 皆giai 能năng 知tri 故cố 。

△# 五ngũ 他tha 心tâm 通thông 。

【# 疏sớ/sơ 】# 五ngũ 他tha 心tâm 通thông 。 謂vị 於ư 定định 散tán 漏lậu 無vô 漏lậu 心tâm 。 一nhất 切thiết 能năng 知tri 故cố 。

【# 鈔sao 】# 他tha 心tâm 通thông 者giả 。 他tha 人nhân 心tâm 品phẩm 。 若nhược 定định 若nhược 散tán 。 有hữu 漏lậu 無vô 漏lậu 。 善thiện 惡ác 無vô 記ký 。 皆giai 能năng 知tri 故cố 。

△# 六lục 漏lậu 盡tận 通thông 。

【# 疏sớ/sơ 】# 六lục 漏lậu 盡tận 通thông 。 謂vị 身thân 中trung 漏lậu 盡tận 而nhi 能năng 知tri 故cố 。

【# 鈔sao 】# 漏lậu 盡tận 通thông 者giả 。 漏lậu 盡tận 身thân 中trung 。 得đắc 此thử 通thông 故cố 。 又hựu 知tri 自tự 他tha 漏lậu 染nhiễm 盡tận 故cố 。 又hựu 無vô 為vi 理lý 漏lậu 盡tận 顯hiển 故cố 。 得đắc 漏lậu 盡tận 名danh 。 漏lậu 盡tận 之chi 通thông 名danh 漏lậu 盡tận 通thông 。 六Lục 通Thông 剋khắc 性tánh 皆giai 智trí 為vi 體thể 。 三tam 乘thừa 聖thánh 人nhân 所sở 得đắc 神thần 通thông 。 勝thắng 劣liệt 有hữu 異dị 如như 別biệt 處xứ 說thuyết 。

△# 二nhị 釋thích 通thông 義nghĩa 。

【# 疏sớ/sơ 】# 六lục 皆giai 無vô 擁ủng 。 故cố 總tổng 名danh 通thông 。

第đệ 二nhị 知tri 恩ân 欲dục 酬thù 。

欲dục 度độ 父phụ 母mẫu 。 報báo 乳nhũ 哺bộ 之chi 恩ân 。

【# 鈔sao 】# 疏sớ/sơ 科khoa 二nhị 。 初sơ 子tử 行hành 孝hiếu 順thuận 報báo 恩ân 之chi 相tướng 分phần/phân 三tam 。 初sơ 正chánh 顯hiển 報báo 恩ân 孝hiếu 順thuận 之chi 相tướng 又hựu 二nhị 。 初sơ 總tổng 釋thích 經kinh 文văn 。

【# 疏sớ/sơ 】# 述thuật 曰viết 。 度độ 謂vị 度độ 脫thoát 。 然nhiên 報báo 恩ân 兩lưỡng 字tự 。 但đãn 是thị 通thông 標tiêu 虗hư 位vị 度độ 脫thoát 正chánh 是thị 其kỳ 報báo 。 乳nhũ 謂vị 母mẫu 乳nhũ 。 哺bộ 是thị 嚼tước 哺bộ (# 乳nhũ 哺bộ 如như 濟tế 食thực 。 是thị 恩ân 之chi 實thật 事sự 。 度độ 脫thoát 如như 扶phù 輪luân 。 是thị 報báo 之chi 實thật 事sự )# 。

△# 二nhị 別biệt 釋thích 三tam 事sự 二nhị 。 初sơ 列liệt 三tam 事sự 。

【# 疏sớ/sơ 】# 然nhiên 父phụ 母mẫu 有hữu 遠viễn 近cận 。 恩ân 有hữu 輕khinh 重trọng 。 報báo 有hữu 分phần/phân 全toàn 。

△# 二nhị 隨tùy 列liệt 釋thích 三tam 。 初sơ 父phụ 母mẫu 遠viễn 近cận 分phần/phân 二nhị 。 初sơ 略lược 指chỉ 遠viễn 近cận 。

【# 疏sớ/sơ 】# 遠viễn 者giả 七thất 世thế 乃nãi 至chí 多đa 世thế 。 近cận 者giả 即tức 生sanh 此thử 身thân 。

△# 二nhị 廣quảng 明minh 遠viễn 世thế 二nhị 。 初sơ 七thất 世thế 父phụ 母mẫu 復phục 二nhị 。 初sơ 依y 外ngoại 典điển 說thuyết 。

【# 疏sớ/sơ 】# 七thất 世thế 者giả 。 外ngoại 教giáo 所sở 宗tông 。 人nhân 以dĩ 形hình 質chất 為vi 本bổn 傳truyền 體thể 相tướng 續tục 。 以dĩ 父phụ 祖tổ 已dĩ 上thượng 為vi 七thất 世thế 。 故cố 偏thiên 尊tôn 於ư 父phụ 。

【# 鈔sao 】# 偏thiên 尊tôn 於ư 父phụ 者giả 。 以dĩ 說thuyết 此thử 身thân 是thị 父phụ 遺di 體thể 。 皆giai 從tùng 父phụ 姓tánh 矣hĩ 。

△# 二nhị 依y 內nội 教giáo 說thuyết 二nhị 。 初sơ 約ước 理lý 正chánh 陳trần 。

【# 疏sớ/sơ 】# 佛Phật 教giáo 所sở 宗tông 。 人nhân 以dĩ 靈linh 識thức 為vi 本bổn 四tứ 大đại 形hình 質chất 為vi 靈linh 識thức 所sở 依y 。 世thế 世thế 生sanh 生sanh 。 皆giai 有hữu 父phụ 母mẫu 生sanh 養dưỡng 。 此thử 身thân 已dĩ 去khứ 。 乃nãi 至chí 七thất 生sanh 所sở 生sanh 父phụ 母mẫu 。 為vi 七thất 世thế 也dã 。

△# 二nhị 會hội 經kinh 文văn 意ý 。

【# 疏sớ/sơ 】# 然nhiên 寄ký 託thác 之chi 處xứ 唯duy 在tại 母mẫu 胎thai 。 生sanh 來lai 乳nhũ 哺bộ 懷hoài 抱bão 。 亦diệc 多đa 是thị 母mẫu 。 故cố 偏thiên 重trọng 母mẫu 。 是thị 以dĩ 經Kinh 中trung 。 但đãn 云vân 報báo 乳nhũ 哺bộ 之chi 恩ân 也dã 。

△# 二nhị 多đa 世thế 父phụ 母mẫu 。

【# 疏sớ/sơ 】# 乃nãi 至chí 多đa 世thế 者giả 。 於ư 中trung 偏thiên 取thủ 歸quy 依y 佛Phật 已dĩ 來lai 。 所sở 有hữu 生sanh 身thân 父phụ 母mẫu 。 能năng 生sanh 我ngã 身thân 修tu 道Đạo 器khí 故cố 。 諸chư 佛Phật 成thành 道Đạo 之chi 時thời 。 多đa 生sanh 父phụ 母mẫu 。 皆giai 相tương/tướng 會hội 遇ngộ 聞văn 法Pháp 獲hoạch 益ích 。

【# 鈔sao 】# 此thử 指chỉ 其kỳ 時thời 分phần/phân 以dĩ 分phần/phân 輕khinh 重trọng 。 故cố 說thuyết 已dĩ 前tiền 已dĩ 後hậu 。 若nhược 無vô 其kỳ 身thân 不bất 歸quy 依y 佛Phật 。 由do 其kỳ 父phụ 母mẫu 生sanh 於ư 身thân 器khí 。 方phương 歸quy 依y 佛Phật 。 故cố 恩ân 重trọng/trùng 也dã 。

△# 二nhị 恩ân 有hữu 輕khinh 重trọng 。

【# 疏sớ/sơ 】# 恩ân 有hữu 輕khinh 重trọng 者giả 。 此thử 生sanh 父phụ 母mẫu 最tối 重trọng 。 餘dư 漸tiệm 輕khinh 也dã 。

△# 三tam 報báo 有hữu 分phần/phân 全toàn 二nhị 。 初sơ 雙song 標tiêu 分phần/phân 全toàn 。

【# 疏sớ/sơ 】# 報báo 有hữu 分phần/phân 全toàn 者giả 。 侍thị 養dưỡng 一nhất 生sanh 為vi 分phần/phân 。 度độ 脫thoát 多đa 生sanh 為vi 全toàn 。

△# 二nhị 別biệt 釋thích 分phần/phân 全toàn 。

【# 疏sớ/sơ 】# 故cố 經Kinh 云vân 。 左tả 肩kiên 擔đảm 父phụ 。 右hữu 肩kiên 擔đảm 母mẫu 。 徧biến 行hành 大đại 地địa 。 亦diệc 不bất 能năng 報báo 恩ân 。 故cố 知tri 此thử 生sanh 所sở 報báo 為vi 分phần/phân 。 設thiết 同đồng 孟# 宗tông 董# 黯ảm 董# 永vĩnh 之chi 類loại 。 亦diệc 為vi 分phần/phân 也dã 。 今kim 經Kinh 云vân 。 欲dục 度độ 父phụ 母mẫu 者giả 。 意ý 令linh 得đắc 道Đạo 明minh 其kỳ 全toàn 也dã 。

△# 二nhị 古cổ 聖thánh 恩ân 深thâm 難nan 報báo 之chi 相tướng 二nhị 。 初sơ 直trực 顯hiển 負phụ 恩ân 。

【# 疏sớ/sơ 】# 若nhược 總tổng 不bất 報báo 。 便tiện 是thị 不bất 孝hiếu 罪tội 人nhân 。 況huống 加gia 逆nghịch 事sự 。

△# 二nhị 舉cử 輕khinh 況huống 重trọng/trùng 。

【# 疏sớ/sơ 】# 且thả 泛phiếm 論luận 一nhất 切thiết 人nhân 恩ân 。 華hoa 嚴nghiêm 經Kinh 云vân 。 不bất 知tri 恩ân 者giả 。 多đa 遭tao 橫hoạnh 死tử 。 觀quán 佛Phật 相tương/tướng 海hải 經Kinh 云vân 。 有hữu 恩ân 不bất 報báo 是thị 阿A 鼻Tỳ 因nhân 。 諸chư 恩ân 尚thượng 然nhiên 況huống 於ư 父phụ 母mẫu 。 父phụ 母mẫu 之chi 恩ân 。 無vô 可khả 校giảo 量lượng 。

△# 三tam 父phụ 母mẫu 恩ân 深thâm 難nan 報báo 之chi 相tướng 二nhị 。 初sơ 引dẫn 詩thi 顯hiển 示thị 。

【# 疏sớ/sơ 】# 故cố 詩thi 云vân 。 蓼# 蓼# 者giả 莪# 。 匪phỉ 莪# 伊y 蒿hao 。 哀ai 哀ai 父phụ 母mẫu 。 生sanh 我ngã 劬cù 勞lao 。 乃nãi 至chí 無vô 父phụ 何hà 怙hộ 。 無vô 母mẫu 何hà 恃thị 。 出xuất 則tắc 銜hàm 恤tuất 。 入nhập 則tắc 靡mĩ 至chí 父phụ 兮hề 生sanh 我ngã 。 母mẫu 兮hề 鞠cúc 我ngã 。 拊phụ 我ngã 畜súc 我ngã 。 長trường/trưởng 我ngã 育dục 我ngã 。 顧cố 我ngã 復phục 我ngã 。 出xuất 入nhập 腹phúc 我ngã 。 欲dục 報báo 之chi 德đức 。 昊hạo 天thiên 罔võng 極cực 。 (# 第đệ 十thập 三tam 周chu 幽u 王vương 好hảo/hiếu 征chinh 伐phạt 。 人nhân 民dân 勞lao 苦khổ 。 孝hiếu 子tử 不bất 得đắc 終chung 養dưỡng 耳nhĩ )# 。

【# 鈔sao 】# 蓼# 。 音âm 六lục 。 蓼# 蓼# 者giả 。 長trường/trưởng 大đại 貌mạo 也dã 。 匪phỉ 。 非phi 也dã 。 伊y 。 唯duy 也dã 。 勞lao 苦khổ 所sở 役dịch 心tâm 昧muội 目mục 昏hôn 。 見kiến 長trường/trưởng 大đại 者giả 莪# 草thảo 。 謂vị 非phi 莪# 草thảo 而nhi 唯duy 蒿hao 草thảo 也dã 。 哀ai 哀ai 者giả 。 苦khổ 恨hận 之chi 貌mạo 也dã 。 哀ai 嗟ta 苦khổ 恨hận 。 恨hận 己kỷ 不bất 得đắc 終chung 養dưỡng 於ư 父phụ 母mẫu 也dã 。 父phụ 母mẫu 生sanh 我ngã 勤cần 劬cù 勞lao 苦khổ 。 不bất 得đắc 終chung 於ư 侍thị 養dưỡng 。 所sở 以dĩ 自tự 恨hận 。 銜hàm 者giả 。 含hàm 也dã 。 恤tuất 。 憂ưu 也dã 。 靡mĩ 。 無vô 也dã 。 無vô 父phụ 依y 怙hộ 。 無vô 母mẫu 倚ỷ 恃thị 。 我ngã 出xuất 含hàm 憂ưu 。 我ngã 入nhập 無vô 至chí 。 父phụ 兮hề 生sanh 我ngã 。 母mẫu 兮hề 鞠cúc 養dưỡng 。 拊phụ 拍phách 憐lân 我ngã 。 畜súc 起khởi 悅duyệt 我ngã 。 長trường/trưởng 我ngã 知tri 見kiến 。 覆phú 育dục 我ngã 身thân 。 顧cố 者giả 。 旋toàn 視thị 也dã 。 而nhi 旋toàn 視thị 我ngã 。 反phản 復phục (# 音âm 覆phú )# 視thị 我ngã 。 父phụ 母mẫu 出xuất 入nhập 腹phúc 厚hậu 於ư 我ngã 。 我ngã 今kim 欲dục 報báo 如như 是thị 之chi 德đức 。 恩ân 如như 昊hạo 天thiên 。 罔võng 無vô 窮cùng 極cực 。 而nhi 難nan 報báo 之chi 。

△# 二nhị 三tam 藏tạng 指chỉ 陳trần 。

【# 疏sớ/sơ 】# 故cố 三tam 藏tạng 云vân 。 父phụ 母mẫu 義nghĩa 高cao 天thiên 地địa 。 恩ân 深thâm 巨cự 海hải 。 是thị 以dĩ 係hệ 仰ngưỡng 顧cố 腹phúc 之chi 恩ân 。 思tư 答đáp 劬cù 勞lao 之chi 德đức 。

【# 鈔sao 】# 係hệ 仰ngưỡng 者giả 。 係hệ 心tâm 仰ngưỡng 念niệm 顧cố 視thị 腹phúc 厚hậu 之chi 恩ân 也dã 。

△# 二nhị 父phụ 母mẫu 恩ân 重trọng 。 子tử 逆nghịch 之chi 相tướng 二nhị 。 初sơ 引dẫn 經kinh 顯hiển 示thị 分phần/phân 三tam 。 初sơ 父phụ 母mẫu 恩ân 重trọng 復phục 二nhị 。 初sơ 略lược 示thị 恩ân 深thâm 又hựu 二nhị 。 初sơ 養dưỡng 育dục 劬cù 勞lao 。

【# 疏sớ/sơ 】# 父phụ 母mẫu 恩ân 重trọng 經Kinh 云vân 。 父phụ 母mẫu 懷hoài 抱bão 。 含hàm 笑tiếu 未vị 語ngữ 。 和hòa 和hòa 弄lộng 聲thanh 。 飢cơ 時thời 須tu 食thực 。 非phi 母mẫu 不bất 哺bộ 。 渴khát 時thời 須tu 飲ẩm 。 非phi 母mẫu 不bất 乳nhũ 。 云vân 云vân 。 十thập 指chỉ 甲giáp 中trung 。 食thực 子tử 不bất 淨tịnh 。 云vân 云vân 。

【# 鈔sao 】# 恩ân 重trọng/trùng 經Kinh 云vân

佛Phật 告cáo 大đại 眾chúng 。

人nhân 生sanh 在tại 世thế 。 父phụ 母mẫu 為vi 親thân 。 非phi 父phụ 不bất 生sanh 。 非phi 母mẫu 不bất 育dục 。 是thị 以dĩ 寄ký 託thác 母mẫu 胎thai 。 十thập 月nguyệt 懷hoài 身thân 。 歲tuế 滿mãn 月nguyệt 充sung 。 子tử 母mẫu 俱câu 險hiểm 。 生sanh 墮đọa 草thảo 上thượng 。 父phụ 母mẫu 養dưỡng 育dục 。 臥ngọa 在tại 欄lan 車xa 。 父phụ 母mẫu 懷hoài 抱bão 。 含hàm 笑tiếu 未vị 語ngữ 。 和hòa 和hòa 弄lộng 聲thanh 。 饑cơ 時thời 須tu 食thực 。 非phi 母mẫu 不bất 哺bộ 。 渴khát 時thời 須tu 飲ẩm 。 非phi 母mẫu 不bất 乳nhũ 。 子tử 若nhược 饑cơ 時thời 。 嚥# 苦khổ 吐thổ 甘cam 。 推thôi 乾can 就tựu 濕thấp 。 非phi 父phụ 不bất 親thân 。 非phi 母mẫu 不bất 養dưỡng 。 慈từ 母mẫu 養dưỡng 兒nhi 。 去khứ 離ly 欄lan 車xa 。 十thập 指chỉ 甲giáp 中trung 。 食thực 子tử 不bất 淨tịnh 。 子tử 飲ẩm 母mẫu 乳nhũ 。 八bát 斛hộc 四tứ 斗đẩu 。 故cố 言ngôn 云vân 云vân 。

△# 二nhị 恩ân 深thâm 難nan 報báo 。

【# 疏sớ/sơ 】# 計kế 論luận 母mẫu 恩ân 。 昊hạo 天thiên 罔võng 極cực 。 嗚ô 呼hô 慈từ 母mẫu 。 云vân 何hà 可khả 報báo 。 云vân 云vân 。

【# 鈔sao 】# 次thứ 云vân 。 阿A 難Nan 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 父phụ 母mẫu 之chi 恩ân 。 如như 何hà 可khả 報báo 。 唯duy 願nguyện 說thuyết 之chi 。

佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。

若nhược 有hữu 慈từ 孝hiếu 之chi 子tử 。 能năng 為vì 父phụ 母mẫu 。 於ư 七thất 月nguyệt 十thập 五ngũ 日nhật 。 僧Tăng 自Tự 恣Tứ 時thời 。 造tạo 盂vu 蘭lan 盆bồn 。 獻hiến 佛Phật 及cập 僧Tăng 。 得đắc 福phước 無vô 量lượng 。 能năng 報báo 父phụ 母mẫu 之chi 恩ân 。 若nhược 復phục 有hữu 人nhân 。 書thư 寫tả 是thị 經Kinh 。 流lưu 布bố 世thế 間gian 。 受thọ 持trì 讀đọc 誦tụng 。 為vì 他tha 人nhân 說thuyết 。 當đương 知tri 是thị 人nhân 。 能năng 報báo 父phụ 母mẫu 之chi 恩ân 。 故cố 言ngôn 云vân 云vân 。

△# 二nhị 廣quảng 明minh 恩ân 重trọng/trùng 二nhị 。 初sơ 母mẫu 蹔tạm 離ly 兒nhi 心tâm 驚kinh 乳nhũ 溢dật 復phục 二nhị 。 初sơ 引dẫn 經kinh 顯hiển 示thị 。

【# 疏sớ/sơ 】# 至chí 於ư 行hành 來lai 。 東đông 西tây 隣lân 里lý 。 井tỉnh 竈táo 碓đối 磨ma 。 不bất 時thời 還hoàn 家gia 。 母mẫu 忽hốt 心tâm 驚kinh 。 兩lưỡng 乳nhũ 流lưu 出xuất 。 即tức 知tri 我ngã 兒nhi 。 家gia 中trung 憶ức 我ngã 。 即tức 便tiện 還hoàn 家gia 。 (# 反phản 如như 齧niết 指chỉ 心tâm 痛thống )# 。

【# 鈔sao 】# 齧niết 指chỉ 者giả 。 先tiên 賢hiền 傳truyền 云vân 。 蔡thái 順thuận 。 字tự 君quân 仲trọng 。 汝nhữ 南nam 人nhân 也dã 。 侍thị 母mẫu 至chí 孝hiếu 。 曾tằng 略lược 出xuất 。 有hữu 客khách 來lai 急cấp 須tu 見kiến 之chi 。 母mẫu 遂toại 齧niết 指chỉ 。 順thuận 乃nãi 心tâm 痛thống 走tẩu 歸quy 。 後hậu 漢hán 時thời 人nhân 。 彼bỉ 以dĩ 母mẫu 思tư 於ư 子tử 。 其kỳ 子tử 心tâm 痛thống 。 此thử 以dĩ 子tử 思tư 於ư 母mẫu 。 其kỳ 母mẫu 乳nhũ 流lưu 。 故cố 云vân 反phản 如như 。

△# 二nhị 問vấn 答đáp 釋thích 疑nghi 二nhị 。 初sơ 指chỉ 經kinh 伸thân 問vấn 。

【# 疏sớ/sơ 】# 問vấn 。 詳tường 此thử 經Kinh 文văn 淺thiển 朴phác 。 偏thiên 誡giới 貧bần 賤tiện 之chi 流lưu 。 何hà 也dã 。

△# 二nhị 三tam 義nghĩa 釋thích 之chi 。

【# 疏sớ/sơ 】# 答đáp 。 君quân 子tử 自tự 孝hiếu 。 故cố 偏thiên 誡giới 小tiểu 人nhân 。 又hựu 君quân 子tử 有hữu 簞đan 瓢biều 之chi 貧bần 。 何hà 妨phương 碓đối 磨ma 等đẳng 事sự 。

【# 鈔sao 】# 論luận 語ngữ 云vân 。 子tử 曰viết 。 賢hiền 哉tai 回hồi 也dã 。 一nhất 簞đan (# 笥# 也dã )# 食thực 。 一nhất 瓢biều 飲ẩm 。 在tại 陋lậu 巷hạng 。 人nhân 不bất 堪kham 其kỳ 憂ưu 。 回hồi 也dã 不bất 改cải 其kỳ 樂nhạo/nhạc/lạc 。 賢hiền 哉tai 回hồi 也dã (# 孔khổng 曰viết 。 顏nhan 淵uyên 樂nhạo/nhạc/lạc 道đạo 。 雖tuy 簞đan 食thực 在tại 陋lậu 巷hạng 。 不bất 改cải 其kỳ 所sở 樂lạc 也dã )# 顏nhan 回hồi 君quân 子tử 尚thượng 有hữu 簞đan 瓢biều 之chi 貧bần 。 何hà 妨phương 富phú 者giả 而nhi 有hữu 碓đối 磨ma 之chi 事sự 。

【# 疏sớ/sơ 】# 又hựu 偏thiên 敘tự 艱gian 勤cần 之chi 語ngữ 。 始thỉ 彰chương 鞠cúc 養dưỡng 之chi 勞lao 耳nhĩ 。

△# 二nhị 子tử 歡hoan 母mẫu 喜hỷ 養dưỡng 育dục 忘vong 疲bì 。

【# 疏sớ/sơ 】# 又hựu 云vân 。 其kỳ 兒nhi 遙diêu 見kiến 母mẫu 來lai 。 或hoặc 在tại 欄lan 車xa 。 搖dao 頭đầu 弄lộng 腦não 。 或hoặc 復phục 曳duệ 腹phúc 隨tùy 行hành 。 嗚ô 呼hô 向hướng 母mẫu 。 母mẫu 為vì 其kỳ 子tử 。 曲khúc 身thân 下hạ 就tựu 。 長trường 舒thư 兩lưỡng 手thủ 。 摩ma 拭thức 塵trần 土thổ/độ 。 嗚ô 和hòa 其kỳ 口khẩu 。 開khai 懷hoài 出xuất 乳nhũ 。 以dĩ 乳nhũ 乳nhũ 之chi 。 母mẫu 見kiến 兒nhi 歡hoan 。 兒nhi 見kiến 母mẫu 喜hỷ 。 二nhị 情tình 相tương 交giao 。 恩ân 愛ái 愛ái 重trọng 。 莫mạc 復phục 過quá 是thị 。 云vân 云vân 。

【# 鈔sao 】# 次thứ 下hạ 云vân 。 二nhị 歲tuế 三tam 歲tuế 。 弄lộng 意ý 欲dục 行hành 。 至chí 於ư 食thực 時thời 。 非phi 母mẫu 不bất 知tri 。 父phụ 母mẫu 行hành 來lai 。 值trị 他tha 坐tọa 席tịch 。 或hoặc 得đắc 餅bính 果quả 。 不bất 敢cảm 噉đạm 啜# 。 懷hoài 歸quy 與dữ 子tử 。 十thập 來lai 九cửu 得đắc 。 恆hằng 常thường 歡hoan 喜hỷ 。 一nhất 迴hồi 不bất 得đắc 。 嬌kiều 啼đề 佯dương 哭khốc 。 嬌kiều 子tử 不bất 孝hiếu 。 必tất 有hữu 五ngũ 摘trích 。 孝hiếu 子tử 不bất 嬌kiều 。 必tất 有hữu 慈từ 順thuận 。

△# 二nhị 子tử 長trường/trưởng 不bất 孝hiếu 四tứ 。 初sơ 子tử 長trường/trưởng 忘vong 恩ân 父phụ 母mẫu 繫hệ 念niệm 。

【# 疏sớ/sơ 】# 既ký 生sanh 長trưởng 大đại 。 朋bằng 友hữu 相tương 隨tùy 。 梳sơ 頭đầu 摩ma 髮phát 。 欲dục 得đắc 好hảo 衣y 。 服phục 蓋cái 其kỳ 身thân 。 弊tệ 衣y 故cố 破phá 。 父phụ 母mẫu 自tự 著trước 。 新tân 好hảo 綿miên 帛bạch 。 先tiên 與dữ 其kỳ 子tử 。 至chí 於ư 行hành 來lai 。 官quan 私tư 急cấp 疾tật 。 傾khuynh 心tâm 南nam 北bắc 。 逐trục 子tử 東đông 西tây 。

△# 二nhị 夫phu 妻thê 娛ngu 樂lạc 疎sơ 棄khí 二nhị 親thân 。

【# 疏sớ/sơ 】# 橫hoạnh/hoành 簪# 頭đầu 上thượng 子tử 漸tiệm 長trường/trưởng 大đại 。 為vi 與dữ 索sách 妻thê 。 得đắc 他tha 女nữ 子tử 。 父phụ 母mẫu 轉chuyển 疏sơ 。 私tư 房phòng 室thất 內nội 。 共cộng 相tương 語ngữ 樂lạc 。

△# 三tam 親thân 老lão 無vô 依y 日nhật 夜dạ 嗟ta 歎thán 。

【# 疏sớ/sơ 】# 父phụ 母mẫu 年niên 老lão 。 氣khí 力lực 衰suy 微vi 。 終chung 朝triêu 至chí 暮mộ 。 不bất 來lai 借tá 問vấn 。 或hoặc 復phục 父phụ 孤cô 母mẫu 寡quả 。 獨độc 守thủ 空không 房phòng 。 猶do 如như 客khách 人nhân 。 寄ký 止chỉ 他tha 舍xá 。 常thường 無vô 恩ân 愛ái 。 或hoặc 無vô 襦# 被bị 。 寒hàn 凍đống 苦khổ 辛tân 。 厄ách 難nạn 遭tao 之chi 太thái 甚thậm 。 年niên 老lão 色sắc 衰suy 。 多đa 饒nhiêu 蚤tảo 蝨sắt 。 夙túc 夜dạ 不bất 臥ngọa 。 長trường/trưởng 吟ngâm 歎thán 息tức 。 何hà 罪tội 宿túc 愆khiên 。 生sanh 此thử 不bất 孝hiếu 之chi 子tử 。

△# 四tứ 違vi 罵mạ 父phụ 母mẫu 喜hỷ 順thuận 妻thê 兒nhi 。

【# 疏sớ/sơ 】# 或hoặc 時thời 呼hô 喚hoán 。 瞋sân 目mục 驚kinh 怒nộ 。 盡tận 不bất 從tùng 順thuận 。 婦phụ 兒nhi 罵mạ 詈lị 。 低đê 頭đầu 含hàm 笑tiếu 。 乃nãi 至chí 云vân 云vân 。

【# 鈔sao 】# 乃nãi 至chí 云vân 云vân 者giả 。 彼bỉ 云vân 。 婦phụ 復phục 不bất 孝hiếu 子tử 復phục 五ngũ 摘trích 。 夫phu 妻thê 和hòa 合hợp 。 同đồng 作tác 五ngũ 逆nghịch 。 彼bỉ 時thời 呼hô 喚hoán 急cấp 疾tật 走tẩu 使sử 。 父phụ 母mẫu 之chi 語ngữ 。 十thập 喚hoán 九cửu 違vi 。 盡tận 不bất 從tùng 順thuận 。 罵mạ 詈lị 瞋sân 目mục 何hà 不bất 早tảo 死tử 。 強cưỡng 在tại 地địa 上thượng 。 父phụ 母mẫu 聞văn 之chi 。 悲bi 哭khốc 懊áo 惱não 。 流lưu 淚lệ 雙song 下hạ 。 啼đề 哭khốc 目mục 腫thũng 。 汝nhữ 初sơ 小tiểu 時thời 。 非phi 吾ngô 不bất 長trưởng 。 但đãn 吾ngô 生sanh 汝nhữ 。 不bất 如như 本bổn 無vô 。

佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。

若nhược 有hữu 善thiện 男nam 子tử 善thiện 女nữ 人nhân 。 能năng 為vì 父phụ 母mẫu 。 受thọ 持trì 讀đọc 誦tụng 書thư 寫tả 。 父phụ 母mẫu 恩ân 重trọng 。 大Đại 乘Thừa 摩Ma 訶Ha 般Bát 若Nhã 。 波ba 羅la 密mật 經kinh 。 一nhất 句cú 一nhất 偈kệ 。 一nhất 經kinh 於ư 耳nhĩ 。 所sở 有hữu 四tứ 重trọng 五ngũ 逆nghịch 。 十thập 惡ác 等đẳng 罪tội 。 皆giai 悉tất 消tiêu 滅diệt 。 永vĩnh 盡tận 無vô 餘dư 。 常thường 得đắc 見kiến 佛Phật 聞văn 法Pháp 。 速tốc 得đắc 解giải 脫thoát 。

△# 三tam 聞văn 者giả 悲bi 傷thương 。

【# 疏sớ/sơ 】# 帝Đế 釋Thích 梵Phạm 王Vương 。 諸chư 天thiên 人nhân 民dân 。 一nhất 切thiết 眾chúng 會hội 。 聞văn 經Kinh 歡hoan 喜hỷ 。 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 號hào 哭khốc 動động 地địa 淚lệ 下hạ 如như 雨vũ 。

【# 鈔sao 】# 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 修tu 行hành 作tác 佛Phật 。 誓thệ 報báo 多đa 生sanh 父phụ 母mẫu 。 之chi 恩ân 皆giai 得đắc 道Đạo 果Quả 。

△# 二nhị 釋thích 彼bỉ 經kinh 意ý 三tam 。 初sơ 母mẫu 慈từ 子tử 逆nghịch 。

【# 疏sớ/sơ 】# 評bình 曰viết 。 細tế 思tư 其kỳ 事sự 。 誠thành 哉tai 是thị 言ngôn 。 或hoặc 有hữu 母mẫu 不bất 如như 此thử 。 兒nhi 不bất 如như 彼bỉ 者giả 。 百bách 中trung 無vô 一nhất 也dã 。

【# 鈔sao 】# 或hoặc 有hữu 母mẫu 不bất 如như 此thử 初sơ 慈từ 後hậu 歎thán 。 兒nhi 不bất 如như 彼bỉ 初sơ 嬌kiều 後hậu 逆nghịch 。 而nhi 能năng 自tự 幼ấu 至chí 長trường/trưởng 。 母mẫu 慈từ 子tử 孝hiếu 。 兒nhi 婦phụ 養dưỡng 親thân 者giả 。 百bách 中trung 無vô 一nhất 也dã 。 若nhược 百bách 中trung 有hữu 一nhất 。 千thiên 中trung 有hữu 十thập 。 萬vạn 中trung 有hữu 百bách 。 億ức 中trung 有hữu 千thiên 。 孝hiếu 者giả 甚thậm 多đa 也dã 。 目mục 觀quán 時thời 事sự 。 行hành 孝hiếu 順thuận 者giả 。 萬vạn 中trung 有hữu 一nhất 也dã 。

△# 二nhị 不bất 孝hiếu 所sở 以dĩ 。

【# 疏sớ/sơ 】# 良lương 由do 眾chúng 生sanh 無vô 始thỉ 無vô 明minh 。 迷mê 真chân 執chấp 妄vọng 。 既ký 根căn 本bổn 顛điên 倒đảo 。 故cố 枝chi 末mạt 一nhất 一nhất 皆giai 然nhiên 。

△# 三tam 念niệm 彼bỉ 沈trầm 淪luân 。

【# 疏sớ/sơ 】# 禍họa 哉tai 凡phàm 愚ngu 。 云vân 何hà 可khả 度độ 。

【# 鈔sao 】# 禍họa 哉tai 者giả 。 驚kinh 歎thán 之chi 詞từ 。

【# 疏sớ/sơ 】# 三tam 攀phàn 慕mộ 徧biến 尋tầm 。

即tức 以dĩ 道Đạo 眼nhãn 。 觀quan 視thị 世thế 間gian 。

【# 鈔sao 】# 疏sớ/sơ 科khoa 二nhị 。 初sơ 別biệt 釋thích 經kinh 文văn 。

【# 疏sớ/sơ 】# 述thuật 曰viết 。 觀quán 求cầu 生sanh 處xứ 是thị 天thiên 眼nhãn 通thông 。 由do 證chứng 道đạo 而nhi 得đắc 。 故cố 云vân 道Đạo 眼nhãn 。 世thế 間gian 有hữu 二nhị 。 謂vị 三tam 界giới 是thị 器khí 世thế 間gian 。 六lục 道đạo 是thị 有hữu 情tình 世thế 間gian 。

△# 二nhị 總tổng 釋thích 經kinh 意ý 。

【# 疏sớ/sơ 】# 然nhiên 尊tôn 者giả 喪táng 親thân 之chi 日nhật 猶do 是thị 凡phàm 夫phu 。 不bất 知tri 父phụ 母mẫu 。 生sanh 於ư 何hà 道đạo 。 今kim 成thành 聖thánh 果Quả 。 力lực 可khả 追truy 求cầu 。 故cố 以dĩ 天thiên 眼nhãn 上thượng 下hạ 觀quan 視thị 。 於ư 三tam 界giới 處xứ 尋tầm 六lục 道đạo 身thân 。 得đắc 通thông 便tiện 觀quán 。 故cố 云vân 即tức 也dã 。

四tứ 得đắc 見kiến 所sở 在tại 。

見kiến 其kỳ 亡vong 母mẫu 。 生sanh 餓ngạ 鬼quỷ 中trung 。 不bất 見kiến 飲ẩm 食thực 。 皮bì 骨cốt 連liên 立lập 。

【# 鈔sao 】# 疏sớ/sơ 科khoa 二nhị 。 初sơ 會hội 不bất 言ngôn 父phụ 。

【# 疏sớ/sơ 】# 述thuật 曰viết 。 本bổn 觀quán 世thế 間gian 。 俱câu 尋tầm 父phụ 母mẫu 。 父phụ 生sanh 樂lạc 處xứ 。 不bất 假giả 施thí 勞lao 。 既ký 非phi 經kinh 宗tông 。 故cố 此thử 不bất 述thuật 。

△# 二nhị 正chánh 釋thích 見kiến 母mẫu 三tam 。 初sơ 總tổng 釋thích 經kinh 意ý 。

【# 疏sớ/sơ 】# 母mẫu 生sanh 鬼quỷ 道đạo 已dĩ 屬thuộc 三tam 塗đồ 。 復phục 在tại 餓ngạ 中trung 是thị 鬼quỷ 之chi 極cực 苦khổ 。 拔bạt 濟tế 苦khổ 者giả 唯duy 盂vu 蘭lan 盆bồn 。 發phát 起khởi 正chánh 宗tông 意ý 在tại 斯tư 也dã 。

△# 二nhị 別biệt 明minh 因nhân 果quả 。

【# 疏sớ/sơ 】# 生sanh 餓ngạ 鬼quỷ 中trung 。 是thị 異dị 熟thục 果quả 。 酬thù 引dẫn 業nghiệp 故cố 。 不bất 見kiến 飲ẩm 食thực 。 是thị 等đẳng 流lưu 果quả 。 酬thù 滿mãn 業nghiệp 故cố 。 是thị 慳san 貪tham 業nghiệp 之chi 果quả 也dã 。 皮bì 骨cốt 連liên 立lập 。 是thị 增tăng 上thượng 果quả 。

【# 鈔sao 】# 此thử 況huống 論luận 五ngũ 果quả 。 一nhất 者giả 異dị 熟thục 果quả 。 謂vị 有hữu 漏lậu 善thiện 不bất 善thiện 法pháp 。 所sở 招chiêu 隔cách 世thế 自tự 相tương 續tục 身thân 。 異dị 熟thục 無vô 記ký 。 謂vị 前tiền 世thế 造tạo 業nghiệp 。 今kim 世thế 受thọ 果quả 。 或hoặc 今kim 世thế 造tạo 業nghiệp 來lai 世thế 受thọ 果quả 。 異dị 時thời 而nhi 熟thục 名danh 為vi 異dị 熟thục 。 或hoặc 因nhân 通thông 善thiện 惡ác 。 果quả 唯duy 無vô 記ký 。 異dị 類loại 而nhi 熟thục 名danh 為vi 異dị 熟thục 。 此thử 上thượng 二nhị 解giải 異dị 通thông 因nhân 果quả 。 或hoặc 善thiện 惡ác 業nghiệp 未vị 得đắc 果quả 時thời 。 興hưng 取thủ 果quả 用dụng 。 至chí 得đắc 果quả 時thời 。 興hưng 與dữ 果quả 用dụng 。 取thủ 果quả 與dữ 果quả 功công 用dụng 有hữu 殊thù 。 名danh 之chi 為vi 異dị 。 復phục 是thị 能năng 熟thục 。 變biến 令linh 熟thục 故cố 。 異dị 即tức 是thị 熟thục 。 異dị 熟thục 之chi 果quả 名danh 異dị 熟thục 果quả 。 二nhị 者giả 等đẳng 流lưu 果quả 。 此thử 有hữu 二nhị 類loại 。 一nhất 真chân 等đẳng 流lưu 。 善thiện 等đẳng 三tam 性tánh 自tự 類loại 相tương 望vọng 。 種chủng 子tử 引dẫn 種chủng 子tử 。 種chủng 子tử 生sanh 現hiện 行hành 。 現hiện 行hành 熏huân 種chủng 子tử 。 同đồng 等đẳng 流lưu 類loại 名danh 等đẳng 流lưu 果quả 。 二nhị 假giả 等đẳng 流lưu 。 果quả 似tự 先tiên 業nghiệp 假giả 名danh 等đẳng 流lưu 。 實thật 增tăng 上thượng 果quả 。 如như 由do 殺sát 生sanh 招chiêu 短đoản 命mạng 報báo 。 不bất 殺sát 招chiêu 長trường 命mạng 報báo 等đẳng 。 故cố 唯duy 識thức 云vân 。 謂vị 習tập 善thiện 等đẳng 所sở 引dẫn 同đồng 類loại 。 或hoặc 似tự 先tiên 業nghiệp 後hậu 果quả 隨tùy 轉chuyển 名danh 等đẳng 流lưu 果quả 。 三tam 者giả 離ly 繫hệ 果quả 。 聖thánh 道Đạo 離ly 繫hệ 證chứng 無vô 為vi 果quả 。 四tứ 者giả 士sĩ 用dụng 果quả 。 謂vị 諸chư 作tác 者giả 。 假giả 諸chư 作tác 具cụ 所sở 辦biện 事sự 業nghiệp 。 得đắc 成thành 就tựu 故cố 。 此thử 有hữu 二nhị 師sư 解giải 。 一nhất 云vân 。 謂vị 如như 農nông 夫phu 假giả 諸chư 作tác 具cụ 辦biện 稼giá 穡# 果quả 。 士sĩ 用dụng 之chi 果quả 也dã 。 二nhị 云vân 。 非phi 唯duy 外ngoại 色sắc 。 通thông 於ư 色sắc 心tâm 。 如như 俱câu 舍xá 說thuyết 但đãn 有hữu 因nhân 。 得đắc 俱câu 生sanh 。 無vô 間gian 。 隔cách 越việt 。 不bất 生sanh 。 士sĩ 用dụng 果quả 。 如như 心tâm 心tâm 所sở 。 同đồng 聚tụ 多đa 法pháp 。 更cánh 互hỗ 為vi 俱câu 有hữu 因nhân 。 更cánh 互hỗ 為vi 俱câu 生sanh 士sĩ 用dụng 果quả 。 前tiền 念niệm 一nhất 聚tụ 。 齊tề 等đẳng 有hữu 力lực 。 引dẫn 次thứ 後hậu 念niệm 。 為vi 無vô 間gian 士sĩ 用dụng 果quả 。 今kim 世thế 造tạo 業nghiệp 來lai 世thế 受thọ 異dị 熟thục 果quả 。 亦diệc 名danh 隔cách 越việt 士sĩ 用dụng 果quả 。 無vô 漏lậu 心tâm 聚tụ 斷đoạn 障chướng 證chứng 滅diệt 。 亦diệc 名danh 不bất 生sanh 士sĩ 用dụng 果quả 。 無vô 為vi 不bất 生sanh 故cố 。 五ngũ 者giả 增tăng 上thượng 果quả 。 因nhân 有hữu 勝thắng 力lực 名danh 為vi 增tăng 上thượng 。 果quả 從tùng 彼bỉ 生sanh 。 增tăng 上thượng 之chi 果quả 也dã 。 然nhiên 善thiện 惡ác 業nghiệp 。 總tổng 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 唯duy 感cảm 總tổng 報báo 。 二nhị 唯duy 感cảm 別biệt 報báo 。 三tam 通thông 感cảm 總tổng 別biệt 二nhị 報báo 。 由do 貪tham 瞋sân 癡si 。 發phát 不bất 善thiện 業nghiệp 招chiêu 感cảm 地địa 獄ngục 鬼quỷ 畜súc 之chi 果quả 。 間gian 斷đoạn 十Thập 善Thiện 感cảm 人nhân 趣thú 果quả 。 純thuần 十Thập 善Thiện 業Nghiệp 。 感cảm 天thiên 趣thú 果quả 。 總tổng 別biệt 報báo 業nghiệp 。 亦diệc 名danh 引dẫn 業nghiệp 滿mãn 業nghiệp 。 舊cựu 鈔sao 云vân 。 問vấn 。 如như 何hà 是thị 引dẫn 滿mãn 二nhị 業nghiệp 。 答đáp 。 善thiện 不bất 善thiện 業nghiệp 。 皆giai 有hữu 三tam 品phẩm 。 此thử 復phục 有hữu 三tam 。 一nhất 約ước 境cảnh 。 善thiện 則tắc 於ư 劣liệt 不bất 殺sát 為vi 上thượng 。 謂vị 蚊văn 蚋nhuế 等đẳng 。 於ư 勝thắng 不bất 殺sát 為vi 下hạ 。 謂vị 父phụ 母mẫu 等đẳng 。 餘dư 者giả 為vi 中trung 。 不bất 善thiện 翻phiên 此thử 。 思tư 之chi 。 二nhị 約ước 心tâm 。 於ư 善thiện 不bất 善thiện 。 但đãn 猛mãnh 利lợi 心tâm 作tác 為vi 上thượng 。 泛phiếm 爾nhĩ 心tâm 作tác 為vi 下hạ 。 餘dư 者giả 為vi 中trung 。 三tam 約ước 時thời 。 亦diệc 通thông 善thiện 不bất 善thiện 業nghiệp 。 三tam 時thời 無vô 悔hối 為vi 上thượng 。 二nhị 時thời 無vô 悔hối 為vi 中trung 。 一nhất 時thời 無vô 悔hối 為vi 下hạ 。 此thử 善thiện 不bất 善thiện 業nghiệp 。 雖tuy 通thông 三tam 類loại 。 然nhiên 取thủ 有hữu 力lực 引dẫn 生sanh 諸chư 趣thú 果quả 者giả 。 而nhi 為vi 引dẫn 業nghiệp 。 若nhược 無vô 勝thắng 力lực 引dẫn 總tổng 報báo 果quả 。 但đãn 於ư 總tổng 報báo 之chi 上thượng 別biệt 別biệt 莊trang 嚴nghiêm 者giả 。 而nhi 為vi 滿mãn 業nghiệp 。 又hựu 凡phàm 作tác 業nghiệp 。 有hữu 加gia 行hành 根căn 本bổn 後hậu 起khởi 三tam 心tâm 。 亦diệc 取thủ 強cường/cưỡng 勝thắng 有hữu 力lực 。 名danh 為vi 引dẫn 業nghiệp 。 除trừ 別biệt 力lực 劣liệt 。 名danh 為vi 滿mãn 業nghiệp 。 此thử 中trung 所sở 明minh 慳san 貪tham 發phát 業nghiệp 。 能năng 得đắc 四Tứ 果Quả 。 除trừ 離ly 繫hệ 果quả 。 感cảm 總tổng 報báo 業nghiệp 。 能năng 引dẫn 鬼quỷ 趣thú 。 總tổng 異dị 熟thục 故cố 。 感cảm 別biệt 報báo 業nghiệp 。 慳san 思tư 恡lận 食thực 。 能năng 滿mãn 鬼quỷ 趣thú 饑cơ 餓ngạ 事sự 故cố 。 果quả 似tự 先tiên 業nghiệp 是thị 假giả 等đẳng 流lưu 。 此thử 能năng 感cảm 業nghiệp 有hữu 增tăng 上thượng 力lực 。 感cảm 鬼quỷ 形hình 狀trạng 。 皮bì 骨cốt 連liên 立lập 。 是thị 增tăng 上thượng 果quả 。 業nghiệp 有hữu 士sĩ 夫phu 力lực 用dụng 之chi 功công 。 招chiêu 感cảm 鬼quỷ 趣thú 色sắc 及cập 心tâm 品phẩm 。 是thị 士sĩ 用dụng 果quả 。

△# 三tam 重trọng/trùng 廣quảng 鬼quỷ 趣thú 二nhị 。 初sơ 正chánh 明minh 鬼quỷ 趣thú 復phục 二nhị 。 初sơ 引dẫn 文văn 廣quảng 示thị 又hựu 二nhị 。 初sơ 正chánh 理lý 論luận 說thuyết 亦diệc 二nhị 。 初sơ 鬼quỷ 類loại 差sai 別biệt 復phục 分phần/phân 三tam 。 初sơ 鬼quỷ 住trú 處xứ 。

【# 疏sớ/sơ 】# 準chuẩn 正chánh 理lý 論luận 。 鬼quỷ 本bổn 住trụ 在tại 此thử 洲châu 之chi 下hạ 。 五ngũ 百bách 由do 旬tuần 。 縱tung 廣quảng 亦diệc 爾nhĩ 。 有hữu 琰Diêm 魔Ma 羅La 界giới 。 (# 一nhất 云vân 在tại 此thử 贍thiệm 部bộ 四tứ 邊biên 直trực 下hạ 等đẳng )# 從tùng 此thử 展triển 轉chuyển 。 散tán 取thủ 餘dư 方phương 。

【# 鈔sao 】# 由do 旬tuần 。 正chánh 云vân 瑜du 繕thiện 那na 。 限hạn 量lượng 義nghĩa 。 十thập 六lục 里lý 也dã 。 南nam 北bắc 曰viết 縱túng/tung 。 東đông 西tây 曰viết 廣quảng 。 梵Phạn 語ngữ 琰Diêm 魔Ma 羅La 王Vương 。 舊cựu 名danh 閻diêm 羅la 王vương 。 訛ngoa 略lược 也dã 。 此thử 云vân 靜tĩnh 息tức 王vương 。 能năng 善thiện 說thuyết 法Pháp 。 令linh 受thọ 苦khổ 者giả 息tức 瞋sân 等đẳng 故cố 。 亦diệc 名danh 饒nhiêu 益ích 王vương 。 眾chúng 生sanh 受thọ 苦khổ 。 不bất 憶ức 舊cựu 事sự 。 王vương 誨hối 示thị 之chi 令linh 憶ức 舊cựu 事sự 。 知tri 諸chư 眾chúng 生sanh 。 各các 自tự 作tác 業nghiệp 。 各các 自tự 受thọ 苦khổ 。 不bất 生sanh 怨oán 恨hận 。 新tân 業nghiệp 不bất 作tác 。 故cố 業nghiệp 已dĩ 盡tận 。 便tiện 得đắc 離ly 苦khổ 。 由do 此thử 益ích 物vật 。 名danh 饒nhiêu 益ích 王vương 。 婆bà 沙sa 七thất 十thập 二nhị 云vân 。 鬼quỷ 世thế 界giới 主chủ 。 名danh 琰Diêm 魔Ma 王vương 。 鬼quỷ 趣thú 攝nhiếp 也dã 。 瑜du 伽già 云vân 。 由do 雜tạp 染nhiễm 業nghiệp 。 生sanh 地địa 獄ngục 中trung 。 作tác 靜tĩnh 息tức 王vương 。 按án 纂toản 疏sớ/sơ 云vân 。 靜tĩnh 息tức 王vương 者giả 。 琰Diêm 魔Ma 王vương 也dã 。 此thử 有hữu 二nhị 類loại 。 一nhất 大đại 菩Bồ 薩Tát 化hóa 作tác 。 二nhị 實thật 有hữu 情tình 。 鬼quỷ 趣thú 所sở 攝nhiếp 。 由do 治trị 罰phạt 鬼quỷ 。 兼kiêm 地địa 獄ngục 生sanh 。 故cố 生sanh 地địa 獄ngục 。 非phi 地địa 獄ngục 趣thú 。 如như 人nhân 治trị 罰phạt 。 諸chư 畜súc 生sanh 等đẳng 。

△# 二nhị 鬼quỷ 壽thọ 量lượng 。

【# 疏sớ/sơ 】# 以dĩ 人nhân 間gian 一nhất 月nguyệt 為vi 一nhất 日nhật 。 乘thừa 此thử 積tích 月nguyệt 積tích 年niên 。 壽thọ 五ngũ 百bách 歲tuế 。

△# 三tam 鬼quỷ 流lưu 類loại 三tam 。 初sơ 總tổng 有hữu 三tam 種chủng 。

【# 疏sớ/sơ 】# 然nhiên 鬼quỷ 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 無vô 財tài 鬼quỷ 。 以dĩ 無vô 福phước 德đức 不bất 得đắc 食thực 故cố 。 二nhị 少thiểu 財tài 鬼quỷ 。 少thiểu 得đắc 淨tịnh 妙diệu 飲ẩm 食thực 故cố 。 三tam 多đa 財tài 鬼quỷ 。 多đa 得đắc 淨tịnh 妙diệu 飲ẩm 食thực 故cố 。

△# 二nhị 別biệt 開khai 九cửu 類loại 三tam 。 初sơ 無vô 財tài 三tam 種chủng 分phần/phân 二nhị 。 初sơ 引dẫn 文văn 顯hiển 示thị 。

【# 疏sớ/sơ 】# 此thử 三tam 種chủng 鬼quỷ 復phục 各các 有hữu 三tam 。 無vô 財tài 三tam 者giả 。 一nhất 炬cự 口khẩu 鬼quỷ 。 謂vị 火hỏa 炬cự 炎diễm 熾sí 常thường 從tùng 口khẩu 出xuất 。 由do 是thị 前tiền 生sanh 燒thiêu 壞hoại 村thôn 柵# 。 焚phần 炙chích 賢hiền 良lương 。 以dĩ 此thử 求cầu 財tài 。 墮đọa 於ư 地địa 獄ngục 。 從tùng 地địa 獄ngục 出xuất 。 墮đọa 此thử 鬼quỷ 中trung 。 故cố 正Chánh 法Pháp 念niệm 經Kinh 云vân 。 若nhược 人nhân 貪tham 嫉tật 枉uổng 奪đoạt 人nhân 財tài 。 破phá 人nhân 城thành 郭quách 。 殺sát 害hại 抄sao 掠lược 。 得đắc 財tài 奉phụng 王vương 大đại 臣thần 。 轉chuyển 增tăng 兇hung 暴bạo 。 墮đọa 熾sí 然nhiên 餓ngạ 鬼quỷ 中trung 。 二nhị 針châm 咽yến/ế/yết 鬼quỷ 。 謂vị 頭đầu 大đại 如như 山sơn 。 咽yến/ế/yết 如như 針châm 孔khổng 。 由do 於ư 破phá 齋trai 夜dạ 食thực 。 盜đạo 竊thiết 眾chúng 僧Tăng 之chi 食thực 故cố 。 故cố 齋trai 法pháp 清thanh 淨tịnh 經Kinh 云vân 。 目Mục 連Liên 路lộ 逢phùng 數số 百bách 萬vạn 鬼quỷ 。 頭đầu 如như 大đại 山sơn 等đẳng 。 三tam 臭xú 口khẩu 鬼quỷ 。 謂vị 口khẩu 中trung 腐hủ 臭xú 。 自tự 惡ác 受thọ 苦khổ 。 以dĩ 多đa 貪tham 名danh 利lợi 。 自tự 是thị 非phi 他tha 。 讚tán 歎thán 惡ác 人nhân 。 毀hủy 謗báng 賢hiền 善thiện 故cố 。

△# 二nhị 警cảnh 誡giới 後hậu 人nhân 。

【# 疏sớ/sơ 】# 據cứ 此thử 三tam 種chủng 。 寧ninh 吞thôn 鐵thiết 丸hoàn 。 不bất 食thực 信tín 施thí 。

△# 二nhị 少thiểu 財tài 三tam 種chủng 。

【# 疏sớ/sơ 】# 少thiểu 財tài 三tam 者giả 。 一nhất 針châm 毛mao 鬼quỷ 。 毛mao 利lợi 如như 針châm 。 行hành 便tiện 自tự 刺thứ 。 為vì 貪tham 利lợi 故cố 。 妄vọng 行hành 針châm 灸# 。 及cập 刺thứ 畜súc 生sanh 。 但đãn 為vi 求cầu 財tài 不bất 愈dũ 疾tật 故cố 。 二nhị 臭xú 毛mao 鬼quỷ 。 毛mao 利lợi 而nhi 臭xú 。 自tự 拔bạt 受thọ 苦khổ 。 由do 於ư 販phán 賣mại 猪trư 羊dương 。 烹phanh 宰tể 鵝nga 鴨áp 。 湯thang 爛lạn 刀đao 剝bác 。 楚sở 痛thống 難nan 堪kham 。 地địa 獄ngục 罪tội 終chung 墮đọa 斯tư 鬼quỷ 趣thú 。 三tam 大đại 癭# 鬼quỷ 。 咽yến/ế/yết 垂thùy 大đại 癭# 。 自tự 決quyết 噉đạm 膿nùng 。 由do 嫉tật 妒đố 於ư 人nhân 。 常thường 懷hoài 瞋sân 恨hận 故cố 。

△# 三tam 多đa 財tài 三tam 種chủng 。

【# 疏sớ/sơ 】# 多đa 財tài 三tam 者giả 。 一nhất 得đắc 棄khí 鬼quỷ 。 謂vị 常thường 得đắc 祭tế 祀tự 所sở 棄khí 食thực 故cố 。 由do 於ư 罪tội 多đa 福phước 少thiểu 。 少thiểu 施thí 多đa 慳san 。 棄khí 擲trịch 之chi 物vật 方phương 惠huệ 施thí 故cố 。 二nhị 得đắc 失thất 鬼quỷ 。 謂vị 常thường 得đắc 巷hạng 陌mạch 所sở 遺di 食thực 故cố 。 以dĩ 於ư 現hiện 財tài 常thường 生sanh 慳san 著trước 。 疑nghi 欲dục 失thất 者giả 而nhi 方phương 捨xả 故cố 。 三tam 勢thế 力lực 鬼quỷ 。 謂vị 夜dạ 叉xoa 羅la 剎sát 。 毗tỳ 舍xá 闍xà 等đẳng 。 所sở 受thọ 富phú 樂lạc 類loại 於ư 人nhân 天thiên 。 或hoặc 依y 樹thụ 林lâm 。 或hoặc 住trụ 山sơn 谷cốc 。 或hoặc 居cư 靈linh 廟miếu 。 或hoặc 處xứ 空không 宮cung 。 形hình 竪thụ 而nhi 行hành 。 屬thuộc 於ư 鬼quỷ 趣thú 。 此thử 等đẳng 變biến 化hóa 多đa 端đoan 者giả 。 由do 於ư 因Nhân 地Địa 罪tội 福phước 不bất 精tinh 。 苦khổ 樂lạc 之chi 因nhân 相tương/tướng 雜tạp 作tác 故cố 。

【# 鈔sao 】# 夜dạ 叉xoa 。 正chánh 云vân 藥dược 叉xoa 。 翻phiên 為vi 勇dũng 健kiện 。 亦diệc 云vân 暴bạo 惡ác 。 飛phi 行hành 空không 中trung 。 食thực 噉đạm 生sanh 類loại 。 此thử 雄hùng 者giả 也dã 。 雌thư 者giả 地địa 行hành 。 名danh 羅la 剎sát 婆bà 。 此thử 云vân 可khả 怖bố 畏úy 鬼quỷ 。 毗tỳ 舍xá 闍xà 。 正chánh 云vân 畢tất 舍xá 遮già 。 此thử 云vân 醜xú 鬼quỷ 也dã 。

△# 三tam 餘dư 指chỉ 他tha 文văn 。

【# 疏sớ/sơ 】# 付phó 法Pháp 藏tạng 傳truyền 說thuyết 。 僧Tăng 伽già 耶da 舍xá 比Bỉ 丘Khâu 遊du 大đại 海hải 邊biên 。 見kiến 妙diệu 宮cung 殿điện 。 其kỳ 家gia 鏁tỏa 二nhị 鬼quỷ 等đẳng 。 云vân 云vân 。

【# 鈔sao 】# 付phó 法Pháp 藏tạng 傳truyền 第đệ 六lục 卷quyển 說thuyết 。 僧Tăng 伽già 耶da 舍xá 尊tôn 者giả 遊du 大đại 海hải 邊biên 。 見kiến 七thất 寶bảo 宮cung 殿điện 。 即tức 往vãng 乞khất 食thực 。 見kiến 鏁tỏa 二nhị 鬼quỷ 。 各các 著trước 一nhất 牀sàng 。 舍xá 主chủ 以dĩ 食thực 。 供cúng 養dường 比Bỉ 丘Khâu 。 語ngữ 言ngôn 大đại 德đức 。 慎thận 勿vật 以dĩ 食thực 與dữ 此thử 餓ngạ 鬼quỷ 。 比Bỉ 丘Khâu 見kiến 鬼quỷ 饑cơ 困khốn 。 與dữ 少thiểu 許hứa 食thực 。 鬼quỷ 得đắc 食thực 已dĩ 。 即tức 吐thổ 膿nùng 血huyết 。 徧biến 流lưu 在tại 地địa 。 汙ô 其kỳ 宮cung 殿điện 。 比Bỉ 丘Khâu 怪quái 問vấn 。 舍xá 主chủ 答đáp 言ngôn 。 斯tư 鬼quỷ 前tiền 世thế 一nhất 是thị 吾ngô 息tức 。 一nhất 是thị 兒nhi 婦phụ 。 我ngã 常thường 布bố 施thí 作tác 諸chư 功công 德đức 。 彼bỉ 恆hằng 恚khuể 惱não 。 我ngã 數số 教giáo 誨hối 。 都đô 不bất 納nạp 受thọ 。 因nhân 立lập 誓thệ 曰viết 。 如như 此thử 罪tội 業nghiệp 。 必tất 獲hoạch 惡ác 報báo 。 若nhược 受thọ 罪tội 時thời 。 我ngã 當đương 看khán 汝nhữ 。 由do 是thị 因nhân 緣duyên 。 得đắc 斯tư 苦khổ 惱não 。 更cánh 有hữu 多đa 類loại 。 如như 彼bỉ 說thuyết 之chi 。

△# 二nhị 歸quy 經kinh 所sở 說thuyết 。

【# 疏sớ/sơ 】# 今kim 尊tôn 者giả 之chi 親thân 。 是thị 無vô 財tài 鬼quỷ 中trung 炬cự 口khẩu 鬼quỷ 也dã (# 無vô 財tài 。 不bất 見kiến 飲ẩm 食thực 故cố 。 炬cự 口khẩu 。 食thực 未vị 入nhập 口khẩu 。 化hóa 為vi 火hỏa 故cố )# 。

△# 二nhị 瑜du 伽già 論luận 說thuyết 二nhị 。 初sơ 鬼quỷ 類loại 差sai 別biệt 。

【# 疏sớ/sơ 】# 又hựu 有hữu 處xứ 說thuyết 。 餓ngạ 鬼quỷ 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 外ngoại 障chướng 。 得đắc 遇ngộ 水thủy 時thời 。 即tức 見kiến 有hữu 人nhân 執chấp 刀đao 仗trượng 等đẳng 。 而nhi 障chướng 礙ngại 故cố 。 二nhị 內nội 障chướng 。 口khẩu 有hữu 火hỏa 炬cự 。 或hoặc 咽yến/ế/yết 如như 針châm 故cố 。 三tam 無vô 障chướng 。 見kiến 河hà 是thị 猛mãnh 火hỏa 。 或hoặc 食thực 糞phẩn 穢uế 。 或hoặc 自tự 割cát 身thân 肉nhục 食thực 噉đạm 等đẳng 。

【# 鈔sao 】# 瑜du 伽già 論luận 說thuyết 。 餓ngạ 鬼quỷ 有hữu 三tam 。 一nhất 外ngoại 障chướng 礙ngại 飲ẩm 食thực 鬼quỷ 。 二nhị 內nội 障chướng 礙ngại 飲ẩm 食thực 鬼quỷ 。 三tam 飲ẩm 食thực 無vô 有hữu 障chướng 礙ngại 鬼quỷ 。

△# 二nhị 歸quy 經kinh 所sở 說thuyết 。

【# 疏sớ/sơ 】# 今kim 尊tôn 者giả 之chi 親thân 。 當đương 內nội 障chướng 也dã 。

△# 二nhị 法pháp 喻dụ 釋thích 成thành 。

【# 疏sớ/sơ 】# 上thượng 來lai 諸chư 鬼quỷ 。 皆giai 由do 自tự 心tâm 。 因nhân 行hành 所sở 招chiêu 。 果quả 報báo 必tất 應ưng 。 譬thí 如như 影ảnh 響hưởng 。 由do 於ư 形hình 聲thanh 。

△# 二nhị 勸khuyến 人nhân 省tỉnh 察sát 二nhị 。 初sơ 直trực 勸khuyến 修tu 善thiện 。

【# 疏sớ/sơ 】# 雖tuy 父phụ 母mẫu 至chí 親thân 。 不bất 相tương 替thế 代đại 。 故cố 諸chư 智trí 者giả 宜nghi 各các 勵lệ 心tâm 。 儻thảng 遇ngộ 善thiện 緣duyên 不bất 應ưng 空không 過quá 。 一nhất 朝triêu 去khứ 世thế 誰thùy 為vi 修tu 崇sùng 。 縱túng/tung 託thác 子tử 孫tôn 。 七thất 分phần 獲hoạch 一nhất 。 況huống 無vô 孝hiếu 子tử 悔hối 恨hận 何hà 追truy 。

【# 鈔sao 】# 言ngôn 七thất 分phần 獲hoạch 一nhất 者giả 。 修tu 福phước 子tử 孫tôn 自tự 收thu 六lục 分phần 也dã 。 仍nhưng 須tu 修tu 者giả 運vận 大đại 至chí 誠thành 。 仗trượng 於ư 三Tam 寶Bảo 威uy 德đức 力lực 故cố 。 能năng 令linh 亡vong 者giả 。 獲hoạch 一nhất 分phần/phân 福phước 。 若nhược 不bất 至chí 誠thành 全toàn 無vô 所sở 獲hoạch 。 隨tùy 願nguyện 往vãng 生sanh 經kinh 說thuyết 。 父phụ 母mẫu 兄huynh 弟đệ 。 親thân 族tộc 為vi 其kỳ 亡vong 者giả 修tu 福phước 。 七thất 分phần 之chi 中trung 。 獲hoạch 一nhất 分phần/phân 也dã 。

何hà 以dĩ 故cố 。 緣duyên 於ư 前tiền 世thế 。 不bất 信tín 道Đạo 德đức 。 故cố 於ư 七thất 分phần 獲hoạch 一nhất 。 若nhược 以dĩ 亡vong 者giả 。 嚴nghiêm 身thân 之chi 具cụ 。 堂đường 宅trạch 園viên 林lâm 以dĩ 施thí 三Tam 寶Bảo 。 此thử 福phước 最tối 多đa 。 拔bạt 地địa 獄ngục 苦khổ 。 往vãng 生sanh 浮phù 土thổ/độ 。

△# 二nhị 指chỉ 事sự 令linh 省tỉnh 二nhị 。 初sơ 示thị 無vô 仁nhân 孝hiếu 復phục 二nhị 。 初sơ 指chỉ 陳trần 世thế 事sự 。

【# 疏sớ/sơ 】# 且thả 濁trược 世thế 凡phàm 流lưu 鮮tiên 懷hoài 仁nhân 孝hiếu 。 唯duy 憂ưu 妻thê 子tử 。 豈khởi 念niệm 幽u 靈linh 。 貧bần 賤tiện 者giả 迫bách 以dĩ 饑cơ 寒hàn 。 富phú 貴quý 者giả 荒hoang 於ư 財tài 色sắc 。 設thiết 能năng 追truy 福phước 。 厭yếm 課khóa 者giả 多đa 。 竭kiệt 力lực 罄khánh 心tâm 。 萬vạn 中trung 無vô 一nhất 。 世thế 途đồ 目mục 擊kích 豈khởi 不bất 昭chiêu 然nhiên 。

【# 鈔sao 】# 內nội 心tâm 不bất 欲dục 外ngoại 鼓cổ 虗hư 名danh 。 謂vị 之chi 厭yếm 課khóa 。 竭kiệt 罄khánh 。 皆giai 訓huấn 盡tận 也dã 。 擊kích 。 觸xúc 也dã 。

△# 二nhị 引dẫn 經kinh 釋thích 成thành 。

【# 疏sớ/sơ 】# 故cố 恩ân 重trọng/trùng 經Kinh 云vân 。 夫phu 妻thê 和hòa 合hợp 。 同đồng 作tác 五ngũ 逆nghịch 。 彼bỉ 時thời 呼hô 喚hoán 急cấp 速tốc 走tẩu 使sử 。 父phụ 母mẫu 之chi 語ngữ 。 十thập 喚hoán 九cửu 違vi 。 不bất 相tương 從tùng 順thuận 。 罵mạ 詈lị 瞋sân 目mục 。 生sanh 存tồn 尚thượng 爾nhĩ 。 歿một 後hậu 可khả 知tri 。

△# 二nhị 子tử 父phụ 相tương/tướng 承thừa 。

【# 疏sớ/sơ 】# 自tự 既ký 不bất 仁nhân 。 兒nhi 豈khởi 能năng 孝hiếu 。 故cố 昔tích 有hữu 送tống 父phụ 林lâm 野dã 。 乃nãi 持trì 輿dư 迴hồi 歸quy 。 以dĩ 古cổ 觀quán 今kim 。 雖tuy 途đồ 跡tích 異dị 而nhi 心tâm 同đồng 也dã 。

【# 鈔sao 】# 孝hiếu 德đức 傳truyền 云vân 。 孫tôn 悟ngộ 之chi 子tử 。 元nguyên 啟khải 。

時thời 年niên 十thập 歲tuế 。 其kỳ 祖tổ 年niên 老lão 。 啟khải 父phụ 輿dư 送tống 深thâm 山sơn 。 啟khải 苦khổ 諫gián 之chi 。 父phụ 不bất 從tùng 諫gián 。 啟khải 收thu 輿dư 返phản 。 父phụ 曰viết 何hà 用dụng 。 子tử 曰viết 。 後hậu 當đương 送tống 父phụ 。 父phụ 遂toại 感cảm 之chi 。 收thu 親thân 侍thị 養dưỡng 。 啟khải 父phụ 不bất 孝hiếu 。 送tống 父phụ 深thâm 山sơn 。 啟khải 亦diệc 效hiệu 之chi 。 收thu 輿dư 送tống 父phụ 。 上thượng 行hành 下hạ 效hiệu 。 不bất 孝hiếu 相tương/tướng 承thừa 。 以dĩ 古cổ 觀quán 今kim 。 古cổ 今kim 跡tích 異dị 相tướng 效hiệu 心tâm 同đồng 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 五ngũ 慟đỗng 哭khốc 往vãng 救cứu 。

目Mục 連Liên 悲bi 哀ai 。 即tức 以dĩ 鉢bát 盛thịnh 飯phạn 。 往vãng 餉hướng 其kỳ 母mẫu 。

【# 鈔sao 】# 疏sớ/sơ 科khoa 二nhị 。 初sơ 目Mục 連Liên 悲bi 哀ai 分phần/phân 二nhị 。 初sơ 疏sớ/sơ 主chủ 潤nhuận 釋thích 復phục 二nhị 。 初sơ 以dĩ 義nghĩa 廣quảng 釋thích 。

【# 疏sớ/sơ 】# 述thuật 曰viết 。 悲bi 哀ai 者giả 。 生sanh 育dục 恩ân 重trọng/trùng 如như 上thượng 所sở 陳trần 。 死tử 別biệt 隔cách 生sanh 忽hốt 然nhiên 再tái 見kiến 。 縱túng/tung 使sử 顏nhan 容dung 仍nhưng 舊cựu 。 亦diệc 可khả 啼đề 泣khấp 悲bi 傷thương 。 況huống 覩đổ 鬼quỷ 形hình 。 皮bì 骨cốt 連liên 立lập 。 喉hầu 中trung 烟yên 燄diệm 。 腹phúc 裏lý 空không 虗hư 。 苦khổ 似tự 倒đảo 懸huyền 。 命mạng 唯duy 喘suyễn 息tức 。 豈khởi 不bất 能năng 碎toái 身thân 擗# 踊dũng 竭kiệt 氣khí 號hào 咷đào 。 恨hận 罪tội 逆nghịch 之chi 偷thâu 安an 。 痛thống 慈từ 親thân 之chi 受thọ 苦khổ 。

△# 二nhị 顯hiển 經kinh 總tổng 相tương/tướng 。

【# 疏sớ/sơ 】# 經kinh 標tiêu 總tổng 意ý 。 但đãn 曰viết 悲bi 哀ai 。 細tế 察sát 當đương 時thời 。 何hà 疑nghi 不bất 爾nhĩ 。

△# 二nhị 引dẫn 古cổ 證chứng 成thành 。

【# 疏sớ/sơ 】# 故cố 三tam 藏tạng 科khoa 云vân 。 摧tồi 慟đỗng 。 釋thích 云vân 。 感cảm 激kích 徹triệt 於ư 骨cốt 髓tủy 。 號hiệu 呌khiếu 動động 於ư 天thiên 地địa 。

△# 二nhị 以dĩ 飯phạn 餉hướng 母mẫu 。

【# 疏sớ/sơ 】# 鉢bát 飯phạn 往vãng 餉hướng 者giả 。 母mẫu 既ký 氣khí 綿miên 夕tịch 漏lậu 。 厄ách 在tại 朝triêu 饑cơ 。 饑cơ 而nhi 且thả 渴khát 。 理lý 須tu 救cứu 濟tế 。 濟tế 此thử 之chi 急cấp 。 飯phạn 食thực 為vi 先tiên 。 故cố 以dĩ 鉢bát 盛thịnh 飯phạn 。 持trì 餉hướng 於ư 母mẫu 。

【# 鈔sao 】# 氣khí 綿miên 夕tịch 漏lậu 者giả 。 夕tịch 。 夜dạ 也dã 。 命mạng 唯duy 殘tàn 喘suyễn 。 氣khí 弱nhược 綿miên 微vi 。 夜dạ 永vĩnh 苦khổ 長trường/trưởng 。 漏lậu 刻khắc 難nan 曉hiểu 。 厄ách 在tại 晨thần 朝triêu 。 饑cơ 火hỏa 所sở 逼bức 。 對đối 上thượng 夕tịch 漏lậu 。 且thả 云vân 朝triêu 饑cơ 。 實thật 於ư 朝triêu 夕tịch 皆giai 饑cơ 虗hư 耳nhĩ 。

【# 疏sớ/sơ 】# 六lục 惡ác 習tập 現hiện 前tiền 。

母mẫu 得đắc 鉢bát 飯phạn 。 便tiện 以dĩ 左tả 手thủ 障chướng 鉢bát 。 右hữu 手thủ 揣đoàn 食thực 。 食thực 未vị 入nhập 口khẩu 。 化hóa 成thành 火hỏa 炭thán 。 遂toại 不bất 得đắc 食thực 。

【# 鈔sao 】# 疏sớ/sơ 科khoa 二nhị 。 初sơ 正chánh 釋thích 此thử 文văn 分phần/phân 二nhị 。 初sơ 總tổng 釋thích 經kinh 意ý 又hựu 分phần/phân 三tam 。 初sơ 業nghiệp 果quả 決quyết 定định 復phục 二nhị 。 初sơ 總tổng 明minh 因nhân 果quả 。

【# 疏sớ/sơ 】# 述thuật 曰viết 。 境cảnh 隨tùy 心tâm 變biến 。 果quả 藉tạ 業nghiệp 成thành 。 餓ngạ 因nhân 未vị 除trừ 。 飽bão 緣duyên 寧ninh 致trí 。

△# 二nhị 法pháp 喻dụ 釋thích 成thành 。

【# 疏sớ/sơ 】# 鬼quỷ 是thị 炬cự 口khẩu 。 食thực 近cận 口khẩu 而nhi 熾sí 然nhiên 。 水thủy 作tác 堅kiên 冰băng 。 冰băng 近cận 湯thang 而nhi 確xác 耳nhĩ 。

△# 二nhị 小tiểu 聖thánh 難nan 移di 。

【# 疏sớ/sơ 】# 即tức 知tri 神thần 力lực 不bất 禁cấm 業nghiệp 力lực 。 除trừ 饑cơ 要yếu 且thả 除trừ 慳san 。 故cố 六Lục 通Thông 往vãng 餉hướng 而nhi 招chiêu 殃ương 。 百bách 味vị 盆bồn 維duy 而nhi 致trí 苦khổ 。

【# 鈔sao 】# 禁cấm 。 平bình 聲thanh 。 盆bồn 。 器khí 也dã 。 百bách 味vị 飲ẩm 食thực 。 羅la 列liệt 器khí 中trung 。 以dĩ 奉phụng 於ư 母mẫu 。 食thực 變biến 成thành 火hỏa 。 故cố 言ngôn 致trí 苦khổ 。

△# 三tam 驚kinh 歎thán 勸khuyến 思tư 。

【# 疏sớ/sơ 】# 大đại 哉tai 業nghiệp 熟thục 。 可khả 思tư 者giả 焉yên 。

△# 二nhị 別biệt 釋thích 經kinh 文văn 。

【# 疏sớ/sơ 】# 今kim 左tả 手thủ 障chướng 鉢bát 。 慳san 恐khủng 餘dư 侵xâm 。 右hữu 手thủ 揣đoàn 食thực 。 貪tham 於ư 自tự 給cấp 。 慳san 貪tham 猛mãnh 盛thịnh 。 如như 此thử 現hiện 行hành 。 飯phạn 食thực 劣liệt 緣duyên 若nhược 何hà 充sung 濟tế 。 故cố 化hóa 為vi 火hỏa 。 不bất 得đắc 食thực 也dã 。

△# 二nhị 結kết 歸quy 序tự 分phần/phân 。

【# 疏sớ/sơ 】# 上thượng 來lai 序tự 分phần/phân 竟cánh 。

自tự 下hạ 第đệ 二nhị 正chánh 宗tông 分phần/phân 。 文văn 分phân 為vi 二nhị 。 初sơ 目Mục 連Liên 悲bi 陳trần 苦khổ 厄ách 。 後hậu 如Như 來Lai 廣quảng 示thị 因nhân 緣duyên 。

【# 鈔sao 】# 今kim 詳tường 三tam 分phần/phân 。 第đệ 一nhất 序tự 分phần/phân 。 序tự 致trí 說thuyết 經Kinh 初sơ 起khởi 之chi 源nguyên 由do 。 為vi 正chánh 宗tông 之chi 漸tiệm 始thỉ 。 名danh 為vi 序tự 分phần/phân 。 第đệ 二nhị 自tự 此thử 已dĩ 下hạ 。 至chí 慈từ 愛ái 之chi 恩ân 。 為vi 正chánh 宗tông 分phần/phân 。 正chánh 是thị 世Thế 尊Tôn 對đối 機cơ 說thuyết 法Pháp 。 逗đậu 令linh 修tu 學học 進tiến 趣thú 本bổn 旨chỉ 。 所sở 敬kính 所sở 崇sùng 尊tôn 主chủ 義nghĩa 故cố 。 名danh 正chánh 宗tông 分phần/phân 。 第đệ 三tam 末mạt 後hậu 五ngũ 句cú 為vi 流lưu 通thông 分phần/phân 。 說thuyết 利lợi 已dĩ 訖ngật 。 付phó 囑chúc 時thời 機cơ 。 大đại 眾chúng 護hộ 持trì 。 流lưu 通thông 不bất 墜trụy 。 名danh 流lưu 通thông 分phần/phân 。 正chánh 宗tông 分phần/phân 二nhị 。 初sơ 別biệt 示thị 目Mục 連Liên 救cứu 母mẫu 方phương 便tiện 。 後hậu 普phổ 示thị 大đại 眾chúng 。 資tư 親thân 要yếu 門môn 。 後hậu 一nhất 復phục 次thứ 文văn 是thị 也dã 。 初sơ 文văn 分phần/phân 二nhị 。 初sơ 目Mục 連Liên 悲bi 陳trần 苦khổ 厄ách 。 後hậu 如Như 來Lai 廣quảng 示thị 因nhân 緣duyên 。

【# 疏sớ/sơ 】# 今kim 初sơ 。

目Mục 連Liên 大đại 呌khiếu 悲bi 號hào 涕thế 泣khấp 。 馳trì 還hoàn 白bạch 佛Phật 。 具cụ 陳trần 如như 此thử 。

【# 鈔sao 】# 疏sớ/sơ 科khoa 三tam 。 初sơ 白bạch 佛Phật 之chi 意ý 。

【# 疏sớ/sơ 】# 述thuật 曰viết 。 子tử 急cấp 告cáo 父phụ 。 臣thần 急cấp 告cáo 君quân 。 自tự 力lực 不bất 如như 。 理lý 宜nghi 投đầu 佛Phật 。

△# 二nhị 敘tự 自tự 所sở 得đắc 。

【# 疏sớ/sơ 】# 弟đệ 子tử 勤cần 觀quán 四Tứ 諦Đế 。 已dĩ 證chứng 三Tam 明Minh 。 可khả 以dĩ 反phản 覆phúc 山sơn 河hà 。 迴hồi 轉chuyển 日nhật 月nguyệt 。

【# 鈔sao 】# 三Tam 明Minh 者giả 。 宿túc 住trụ 智trí 證chứng 明minh 。 生sanh 死tử 智trí 證chứng 明minh 。 漏lậu 盡tận 智trí 證chứng 明minh 。 即tức 六Lục 通Thông 中trung 三tam 通thông 也dã 。 為vi 破phá 三tam 際tế 愚ngu 故cố 。 立lập 此thử 三Tam 明Minh 。 如như 次thứ 能năng 知tri 去khứ 來lai 。 今kim 世thế 三tam 際tế 之chi 境cảnh 。 明minh 了liễu 證chứng 知tri 不bất 虗hư 謬mậu 故cố 。 智trí 即tức 證chứng 明minh 。 名danh 智trí 證chứng 明minh 。 對đối 三tam 際tế 境cảnh 。 依y 主chủ 可khả 知tri 。

△# 三tam 正chánh 伸thân 哀ai 懇khẩn 。

【# 疏sớ/sơ 】# 豈khởi 料liệu 母mẫu 縈oanh 極cực 苦khổ 。 命mạng 若nhược 倒đảo 懸huyền 。 竭kiệt 其kỳ 孝hiếu 誠thành 。 盡tận 其kỳ 神thần 變biến 。 而nhi 竟cánh 不bất 能năng 令linh 除trừ 惡ác 報báo 。 蹔tạm 濟tế 饑cơ 腸tràng 。 所sở 以dĩ 呌khiếu 泣khấp 奔bôn 還hoàn 。 備bị 申thân 哀ai 懇khẩn 。

【# 疏sớ/sơ 】# 後hậu 如Như 來Lai 廣quảng 示thị 因nhân 緣duyên 。 且thả 依y 三tam 藏tạng 大đại 分phần/phân 八bát 段đoạn 。 第đệ 一nhất 彰chương 母mẫu 罪tội 深thâm 。 第đệ 二nhị 明minh 子tử 德đức 劣liệt 。 第đệ 三tam 斥xích 邪tà 無vô 力lực 。 第đệ 四tứ 顯hiển 正chánh 有hữu 能năng 。 第đệ 五ngũ 許hứa 以dĩ 救cứu 方phương 。 第đệ 六lục 示thị 其kỳ 正Chánh 法Pháp 。 第đệ 七thất 孝hiếu 子tử 領lãnh 悟ngộ 。 第đệ 八bát 慈từ 母mẫu 獲hoạch 益ích 。

【# 鈔sao 】# 疏sớ/sơ 分phần/phân 八bát 段đoạn 。 今kim 束thúc 為vi 二nhị 。 初sơ 六lục 如Như 來Lai 廣quảng 示thị 救cứu 母mẫu 之chi 方phương 。 後hậu 二nhị 眾chúng 聞văn 歡hoan 喜hỷ 利lợi 益ích 之chi 相tướng 。 學học 者giả 隨tùy 文văn 。 提đề 舉cử 說thuyết 之chi 。

【# 疏sớ/sơ 】# 今kim 初sơ 。

佛Phật 言ngôn 。

汝nhữ 母mẫu 罪tội 根căn 深thâm 結kết 。

【# 鈔sao 】# 疏sớ/sơ 科khoa 二nhị 。 初sơ 引dẫn 經kinh 總tổng 釋thích 。

【# 疏sớ/sơ 】# 述thuật 曰viết 。 有hữu 經kinh 中trung 說thuyết 。 定Định 光Quang 佛Phật 時thời 。 目Mục 連Liên 名danh 羅la 卜bốc 。 母mẫu 字tự 青thanh 提đề 。 羅la 卜bốc 欲dục 行hành 。 囑chúc 其kỳ 母mẫu 曰viết 。 若nhược 有hữu 客khách 來lai 。 孃nương 當đương 具cụ 饍thiện 。 去khứ 後hậu 客khách 至chí 。 母mẫu 乃nãi 不bất 供cung 。 仍nhưng 更cánh 詐trá 為vi 設thiết 食thực 之chi 筵diên 。 兒nhi 歸quy 問vấn 曰viết 。 昨tạc 日nhật 客khách 來lai 若nhược 為vi 備bị 擬nghĩ 。 母mẫu 曰viết 。 汝nhữ 豈khởi 不bất 見kiến 。 設thiết 食thực 處xứ 耶da 。 從tùng 爾nhĩ 已dĩ 來lai 。 五ngũ 百bách 生sanh 中trung 。 慳san 慳san 相tương 續tục 。 故cố 云vân 罪tội 根căn 深thâm 結kết 。

【# 鈔sao 】# 上thượng 生sanh 疏sớ/sơ 云vân 。 定định 光quang 佛Phật 者giả 。 即tức 然nhiên 燈đăng 佛Phật 也dã 。

△# 二nhị 釋thích 自tự 經kinh 意ý 二nhị 。 初sơ 次thứ 第đệ 釋thích 經kinh 又hựu 二nhị 。 初sơ 正chánh 釋thích 經kinh 文văn 。

【# 疏sớ/sơ 】# 罪tội 謂vị 身thân 口khẩu 之chi 業nghiệp 。 根căn 謂vị 慳san 貪tham 之chi 心tâm 。 多đa 生sanh 相tương 續tục 為vi 深thâm 。 交giao 固cố 難nan 解giải 為vi 結kết 。 從tùng 慳san 所sở 起khởi 。 皆giai 是thị 罪tội 業nghiệp 。 非phi 唯duy 彼bỉ 時thời 。 一nhất 度độ 妄vọng 語ngữ 。

【# 鈔sao 】# 罪tội 謂vị 身thân 口khẩu 之chi 業nghiệp 者giả 。 唯duy 識thức 等đẳng 云vân 。 能năng 動động 身thân 思tư 說thuyết 名danh 身thân 業nghiệp 。 能năng 發phát 語ngữ 思tư 說thuyết 名danh 語ngữ 業nghiệp 。 審thẩm 決quyết 二nhị 思tư 意ý 相tương 應ứng 故cố 。 作tác 動động 意ý 故cố 。 說thuyết 名danh 意ý 業nghiệp 。 取thủ 不bất 善thiện 思tư 可khả 怖bố 可khả 厭yếm 。 名danh 之chi 為vi 罪tội 。 又hựu 罪tội 者giả 摧tồi 也dã 。 摧tồi 善thiện 法Pháp 故cố 。 根căn 謂vị 慳san 貪tham 之chi 心tâm 者giả 。 躭đam 著trước 已dĩ 得đắc 財tài 法pháp 。 不bất 能năng 惠huệ 捨xả 秘bí 恡lận 名danh 慳san 。 於ư 諸chư 未vị 得đắc 。 有hữu 及cập 有hữu 具cụ 希hy 欲dục 名danh 貪tham 。 由do 此thử 慳san 貪tham 。 引dẫn 生sanh 諸chư 惡ác 慳san 貪tham 名danh 根căn 。 根căn 者giả 。 出xuất 生sanh 義nghĩa 故cố 。 而nhi 此thử 慳san 貪tham 近cận 於ư 心tâm 故cố 。 名danh 慳san 貪tham 心tâm 也dã 。 身thân 語ngữ 意ý 罪tội 。 及cập 慳san 貪tham 根căn 。 皆giai 深thâm 厚hậu 故cố 。 皆giai 結kết 縛phược 故cố 。 名danh 罪tội 根căn 深thâm 結kết 。

△# 二nhị 釋thích 成thành 三tam 事sự 。

【# 疏sớ/sơ 】# 謂vị 慳san 貪tham 是thị 苦khổ 根căn 。 所sở 作tác 是thị 苦khổ 業nghiệp 。 餓ngạ 鬼quỷ 是thị 苦khổ 果quả 。 為vi 三tam 事sự 也dã 。

△# 二nhị 重trọng/trùng 釋thích 根căn 義nghĩa 。

【# 疏sớ/sơ 】# 若nhược 準chuẩn 十thập 重trọng 戒giới 中trung 。 慳san 亦diệc 是thị 業nghiệp 。 唯duy 貪tham 為vi 根căn 。 起khởi 罪tội 業nghiệp 故cố 。

【# 鈔sao 】# 慳san 恡lận 為vi 自tự 困khốn 之chi 本bổn 。 棄khí 生sanh 之chi 因nhân 。 不bất 慳san 為vi 自tự 富phú 之chi 源nguyên 。 攝nhiếp 生sanh 之chi 首thủ 。 教giáo 示thị 菩Bồ 薩Tát 。 攝nhiếp 化hóa 眾chúng 生sanh 。 制chế 戒giới 遮già 慳san 。 故cố 名danh 慳san 戒giới 。 既ký 遮già 慳san 已dĩ 。 業nghiệp 無vô 由do 起khởi 。 翻phiên 以dĩ 無vô 貪tham 。 發phát 起khởi 施thi 行hành 。 攝nhiếp 化hóa 眾chúng 生sanh 。 唯duy 識thức 瑜du 伽già 說thuyết 業nghiệp 是thị 思tư 。 徧biến 行hành 法pháp 數số 。 慳san 依y 貪tham 立lập 。 隨tùy 煩phiền 惱não 數số 。 業nghiệp 體thể 是thị 思tư 。 思tư 通thông 三tam 性tánh 。 故cố 有hữu 善thiện 惡ác 之chi 業nghiệp 。 慳san 體thể 不bất 爾nhĩ 。 無vô 善thiện 慳san 故cố 。 許hứa 慳san 是thị 業nghiệp 。 違vi 理lý 背bối/bội 教giáo 。

△# 三tam 問vấn 答đáp 釋thích 妨phương 二nhị 。 初sơ 多đa 生sanh 何hà 趣thú 妨phương 復phục 二nhị 。 初sơ 問vấn 。

【# 疏sớ/sơ 】# 同đồng 。 五ngũ 百bách 生sanh 慳san 。 為vi 人nhân 為vi 鬼quỷ 。

△# 二nhị 答đáp 。

【# 疏sớ/sơ 】# 答đáp 。 人nhân 鬼quỷ 相tương/tướng 間gian 。 造tạo 受thọ 相tương/tướng 資tư 。 若nhược 唯duy 人nhân 身thân 不bất 名danh 惡ác 報báo 。 若nhược 唯duy 鬼quỷ 身thân 不bất 應ưng 造tạo 業nghiệp 。 或hoặc 亦diệc 為vi 畜súc 。 於ư 理lý 無vô 妨phương 。 但đãn 慳san 習tập 不bất 除trừ 即tức 名danh 相tướng 續tục 。

【# 鈔sao 】# 人nhân 趣thú 身thân 上thượng 造tạo 鬼quỷ 總tổng 業nghiệp 。 當đương 受thọ 鬼quỷ 報báo 。 鬼quỷ 趣thú 身thân 上thượng 造tạo 別biệt 善thiện 業nghiệp 。 助trợ 鬼quỷ 身thân 中trung 昔tích 時thời 所sở 作tác 感cảm 人nhân 趣thú 業nghiệp 。 即tức 受thọ 人nhân 果quả 。 故cố 云vân 造tạo 受thọ 相tương/tướng 資tư 。 疏sớ/sơ 反phản 釋thích 云vân 。 若nhược 唯duy 人nhân 身thân 。 由do 善thiện 業nghiệp 招chiêu 不bất 名danh 惡ác 報báo 。 非phi 慳san 業nghiệp 感cảm 故cố 。 若nhược 唯duy 鬼quỷ 身thân 。 不bất 應ưng 惡ác 趣thú 造tạo 總tổng 報báo 業nghiệp 。 感cảm 人nhân 趣thú 果quả 。 論luận 說thuyết 三tam 塗đồ 無vô 分phân 別biệt 煩phiền 惱não 。 不bất 能năng 造tạo 業nghiệp 感cảm 總tổng 報báo 故cố 。 畜súc 趣thú 準chuẩn 此thử 。 諸chư 趣thú 通thông 論luận 經kinh 五ngũ 百bách 生sanh 。

△# 二nhị 偏thiên 救cứu 青thanh 提đề 妨phương 二nhị 。 初sơ 問vấn 。

【# 疏sớ/sơ 】# 問vấn 。 目Mục 連Liên 自tự 定định 光quang 佛Phật 世thế 已dĩ 來lai 。 所sở 生sanh 之chi 母mẫu 不bất 一nhất 。 如như 何hà 偏thiên 救cứu 彼bỉ 之chi 青thanh 提đề 。

△# 二nhị 答đáp 。

【# 疏sớ/sơ 】# 答đáp 。 青thanh 提đề 與dữ 目Mục 連Liên 緣duyên 深thâm 。 今kim 生sanh 復phục 為vi 其kỳ 母mẫu 。 但đãn 救cứu 此thử 身thân 所sở 生sanh 之chi 母mẫu 。 非phi 謂vị 救cứu 彼bỉ 遠viễn 世thế 青thanh 提đề 。 餘dư 論luận 云vân 云vân 。 皆giai 為vi 未vị 達đạt 。

第đệ 二nhị 明minh 子tử 德đức 劣liệt 。

非phi 汝nhữ 一nhất 人nhân 。 力lực 所sở 柰nại 何hà 。

【# 疏sớ/sơ 】# 述thuật 曰viết 。 汝nhữ 母mẫu 慳san 心tâm 。 慳san 於ư 一nhất 切thiết 。

時thời 經kinh 多đa 世thế 。 事sự 歷lịch 多đa 人nhân 。 豈khởi 汝nhữ 一nhất 人nhân 力lực 可khả 濟tế 拔bạt 。

第đệ 三tam 斥xích 邪tà 無vô 力lực 。

汝nhữ 雖tuy 孝hiếu 順thuận 。 聲thanh 動động 天thiên 地địa 。 天thiên 神thần 地địa 祇kỳ 。 邪tà 魔ma 外ngoại 道đạo 。 道Đạo 士sĩ 。 四Tứ 天Thiên 王Vương 神thần 。 亦diệc 不bất 能năng 柰nại 何hà 。

【# 鈔sao 】# 疏sớ/sơ 科khoa 二nhị 。 初sơ 總tổng 釋thích 經kinh 意ý 。

【# 疏sớ/sơ 】# 述thuật 曰viết 。 三tam 藏tạng 云vân 。 縱túng/tung 汝nhữ 感cảm 天thiên 靈linh 於ư 上thượng 界giới 。 激kích 地địa 祇kỳ 於ư 下hạ 方phương 。 縱túng/tung 攝nhiếp 邪tà 魔ma 。 橫hoạnh/hoành 羅la 外ngoại 道đạo 。 統thống 六lục 合hợp 以dĩ 同đồng 一nhất 家gia 。 總tổng 八bát 部bộ 以dĩ 為vi 一nhất 眾chúng 。 併tinh 其kỳ 神thần 力lực 。 亦diệc 不bất 柰nại 可khả 。

【# 鈔sao 】# 六lục 合hợp 者giả 。 四tứ 方phương 上thượng 下hạ 也dã 。 八bát 部bộ 者giả 。 天thiên 龍long 夜dạ 叉xoa 等đẳng 。

△# 二nhị 逐trục 難nạn/nan 別biệt 釋thích 。

【# 疏sớ/sơ 】# 外ngoại 道đạo 道Đạo 士sĩ 者giả 。 外ngoại 道đạo 中trung 之chi 道Đạo 士sĩ 也dã 。 簡giản 內nội 道đạo 中trung 之chi 道Đạo 士sĩ 。 佛Phật 教giáo 初sơ 傳truyền 此thử 方phương 。 呼hô 僧Tăng 為vi 道Đạo 士sĩ 故cố 。 四Tứ 天Thiên 王Vương 者giả 。 毗tỳ 沙Sa 門Môn 等đẳng 。 護hộ 持trì 世thế 界giới 者giả 也dã 。

【# 鈔sao 】# 邪tà 魔ma 者giả 。 梵Phạn 語ngữ 魔ma 羅la 。 此thử 云vân 破phá 壞hoại 。 破phá 壞hoại 勝thắng 事sự 。 立lập 此thử 號hiệu 也dã 。 名danh 波ba 卑ty 夜dạ 。 此thử 云vân 惡ác 者giả 。 舊cựu 云vân 波Ba 旬Tuần 訛ngoa 也dã 。 外ngoại 道đạo 道Đạo 士sĩ 者giả 。 三tam 乘thừa 法Pháp 外ngoại 妄vọng 生sanh 推thôi 求cầu 。 別biệt 為vi 途đồ 道đạo 。 名danh 為vi 外ngoại 道đạo 。 外ngoại 道đạo 自tự 謂vị 我ngã 是thị 道Đạo 德đức 之chi 士sĩ 也dã 。 姚diêu 石thạch 書thư 云vân 。 始thỉ 乎hồ 漢hán 魏ngụy 。 終chung 洎kịp 符phù 姚diêu 。 皆giai 號hiệu 眾chúng 僧Tăng 以dĩ 為vi 道Đạo 士sĩ 。 至chí 元nguyên 魏ngụy 武võ 帝đế 世thế 時thời 。 (# 太thái 建kiến 二nhị 年niên )# 有hữu 宼# 謙khiêm 之chi 輩bối 。 始thỉ 竊thiết 道Đạo 士sĩ 之chi 名danh 。 私tư 易dị 祭tế 酒tửu 之chi 稱xưng 。 四Tứ 天Thiên 王Vương 神thần 者giả 。 東đông 方phương 持trì 國quốc 。 南nam 方phương 增tăng 長trưởng 。 西tây 方Phương 廣Quảng 目mục 。 北bắc 方phương 毗tỳ 沙Sa 門Môn 。 此thử 云vân 多đa 聞văn 也dã 。 皆giai 住trụ 妙diệu 高cao 。 第đệ 四tứ 層tằng 級cấp 。 各các 居cư 一nhất 面diện 統thống 御ngự 四tứ 洲châu 。 亦diệc 住trụ 七thất 金kim 山sơn 頂đảnh 。 靈linh 通thông 自tự 在tại 。 四tứ 皆giai 名danh 神thần 。

【# 疏sớ/sơ 】# 第đệ 四tứ 顯hiển 正chánh 有hữu 能năng 。

當đương 須tu 十thập 方phương 眾chúng 僧Tăng 。 威uy 神thần 之chi 力lực 。 乃nãi 得đắc 解giải 脫thoát 。

【# 鈔sao 】# 疏sớ/sơ 科khoa 二nhị 。 初sơ 正chánh 釋thích 此thử 文văn 。

【# 疏sớ/sơ 】# 述thuật 曰viết 。 三tam 藏tạng 云vân 。 一nhất 縷lũ 不bất 能năng 制chế 象tượng 。 必tất 假giả 多đa 絲ti 。 一nhất 人nhân 不bất 能năng 除trừ 業nghiệp 。 必tất 資tư 眾chúng 德đức 。

△# 二nhị 通thông 前tiền 總tổng 釋thích 。

【# 疏sớ/sơ 】# 今kim 詳tường 前tiền 後hậu 經kinh 文văn 。 以dĩ 邪tà 正chánh 一nhất 多đa 相tương 對đối 。 乃nãi 有hữu 四tứ 句cú 。 一nhất 正chánh 而nhi 非phi 多đa 。 此thử 不bất 能năng 救cứu 。 故cố 前tiền 非phi 汝nhữ 一nhất 人nhân 柰nại 何hà 。 二nhị 多đa 而nhi 非phi 正chánh 。 亦diệc 不bất 能năng 救cứu 。 即tức 前tiền 神thần 祇kỳ 邪tà 魔ma 外ngoại 道đạo 等đẳng 也dã 。 三tam 亦diệc 多đa 亦diệc 正chánh 。 方phương 可khả 救cứu 拔bạt 。 即tức 十thập 方phương 僧Tăng 也dã 。 四tứ 不bất 多đa 不bất 正chánh 。 居cư 然nhiên 不bất 可khả 。 故cố 無vô 經kinh 文văn 。

第đệ 五ngũ 許hứa 以dĩ 救cứu 方phương 。

吾ngô 今kim 當đương 說thuyết 。 救cứu 濟tế 之chi 法Pháp 。 令linh 一nhất 切thiết 難nạn 。 皆giai 離ly 憂ưu 苦khổ 。

【# 疏sớ/sơ 】# 述thuật 曰viết 。 今kim 當đương 說thuyết 者giả 。 正chánh 是thị 許hứa 詞từ 。 救cứu 濟tế 法pháp 者giả 。 是thị 所sở 許hứa 事sự 。 令linh 一nhất 切thiết 等đẳng 者giả 。 千thiên 鈞quân 之chi 弩nỗ 。 不bất 獨độc 為vi 鼷hề 鼠thử 發phát 機cơ 。 三tam 界giới 之chi 尊tôn 。 豈khởi 偏thiên 令linh 汝nhữ 母mẫu 離ly 苦khổ 。

【# 鈔sao 】# 十thập 鈞quân 者giả 。 三tam 十thập 斤cân 為vi 一nhất 鈞quân 。 計kế 斤cân 可khả 知tri 。 機cơ 。 弩nỗ 牙nha 也dã 。 說thuyết 文văn 。 鼷hề 。 謂vị 小tiểu 鼠thử 也dã 。

○# 經kinh 言ngôn 令linh 一nhất 切thiết 難nạn 離ly 苦khổ 者giả 。 由do 此thử 標tiêu 舉cử 生sanh 下hạ 通thông 別biệt 救cứu 苦khổ 之chi 兩lưỡng 意ý 。 別biệt 示thị 目Mục 連Liên 。 通thông 示thị 大đại 眾chúng 故cố 。

△# 六lục 示thị 其kỳ 正Chánh 法Pháp 三tam 。 初sơ 科khoa 判phán 經kinh 文văn 。

【# 疏sớ/sơ 】# 第đệ 六lục 示thị 其kỳ 正Chánh 法Pháp 。 於ư 中trung 分phần/phân 二nhị 。 初sơ 教giáo 孝hiếu 子tử 獻hiến 供cung 之chi 法pháp 。 後hậu 教giáo 眾chúng 僧Tăng 受thọ 供cung 之chi 儀nghi 。 初sơ 復phục 有hữu 五ngũ 。 一nhất 定định 勝thắng 時thời 。 二nhị 發phát 勝thắng 意ý 。 三tam 設thiết 勝thắng 供cung 。 四tứ 讚tán 勝thắng 田điền 。 五ngũ 獲hoạch 勝thắng 益ích 。

△# 二nhị 釋thích 五ngũ 段đoạn 意ý 。

【# 疏sớ/sơ 】# 謂vị 自tự 恣tứ 日nhật 為vi 勝thắng 時thời 。 如như 春xuân 陽dương 之chi 月nguyệt 。 孝hiếu 心tâm 為vi 勝thắng 意ý 。 如như 精tinh 新tân 種chủng 子tử 。 百bách 味vị 五ngũ 果quả 等đẳng 為vi 勝thắng 供cung 。 如như 好hảo/hiếu 牛ngưu 犂lê 。 以dĩ 之chi 供cúng 養dường 。 如như 能năng 耕canh 墾khẩn 。 賢hiền 聖thánh 為vi 勝thắng 田điền 。 如như 膏cao 腴# 之chi 地địa 。 存tồn 亡vong 父phụ 母mẫu 六lục 親thân 眷quyến 屬thuộc 。 乃nãi 至chí 七thất 代đại 。 離ly 苦khổ 生sanh 天thiên 為vi 勝thắng 益ích 。 如như 千thiên 箱tương 萬vạn 斛hộc 秋thu 收thu 冬đông 藏tạng 。 經kinh 文văn 意ý 勢thế 豈khởi 不bất 然nhiên 乎hồ 。 智trí 者giả 詳tường 之chi 如như 指chỉ 其kỳ 掌chưởng 。

【# 鈔sao 】# 箱tương 。 大đại 車xa 也dã 。 詩thi 云vân 。 乃nãi 求cầu 千thiên 斯tư 倉thương 。 乃nãi 求cầu 萬vạn 斯tư 箱tương 。 鄭trịnh 氏thị 注chú 云vân 。 求cầu 千thiên 倉thương 以dĩ 處xứ 之chi 。 萬vạn 車xa 以dĩ 載tái 之chi 。 斛hộc 者giả 。 百bách 升thăng 為vi 斛hộc 。 秋thu 既ký 收thu 成thành 。 冬đông 則tắc 藏tạng 稸# 。 喻dụ 意ý 可khả 解giải 。 豈khởi 不bất 然nhiên 乎hồ 者giả 。 五ngũ 段đoạn 文văn 勢thế 。 豈khởi 不bất 道Đạo 理lý 如như 是thị 乎hồ 。 意ý 趣thú 不bất 遠viễn 。 如như 指chỉ 其kỳ 掌chưởng 中trung 之chi 物vật 。

△# 三tam 隨tùy 科khoa 解giải 釋thích 。

【# 疏sớ/sơ 】# 今kim 初sơ 第đệ 一nhất 定định 勝thắng 時thời 。

佛Phật 告cáo 目Mục 連Liên 。

十thập 方phương 眾chúng 僧Tăng 。 七thất 月nguyệt 十thập 五ngũ 日nhật 。 僧Tăng 自Tự 恣Tứ 時thời 。

【# 鈔sao 】# 疏sớ/sơ 科khoa 二nhị 。 初sơ 釋thích 經kinh 本bổn 文văn 三tam 。 初sơ 十thập 方phương 眾chúng 僧Tăng 分phần/phân 二nhị 。 初sơ 別biệt 釋thích 僧Tăng 義nghĩa 又hựu 二nhị 。 初sơ 通thông 釋thích 眾chúng 和hòa 。

【# 疏sớ/sơ 】# 述thuật 曰viết 。 梵Phạn 語ngữ 僧Tăng 伽già 。 此thử 云vân 眾chúng 和hòa 合hợp 。 謂vị 若nhược 眾chúng 而nhi 不bất 和hòa 。 如như 羣quần 商thương 羣quần 吏lại 。 及cập 軍quân 眾chúng 等đẳng 。 不bất 名danh 僧Tăng 寶bảo 。 若nhược 和hòa 而nhi 不bất 眾chúng 。 如như 二nhị 人nhân 同đồng 心tâm 之chi 類loại 。 亦diệc 非phi 僧Tăng 寶bảo 。 眾chúng 而nhi 和hòa 合hợp 。 為vi 福phước 之chi 因nhân 。 方phương 名danh 僧Tăng 寶bảo 。

【# 鈔sao 】# 僧Tăng 有hữu 二nhị 種chủng 。 證chứng 理lý 聖thánh 者giả 。 名danh 理lý 和hòa 僧Tăng 。 未vị 證chứng 真chân 理lý 具cụ 大đại 戒giới 者giả 。 名danh 事sự 和hòa 僧Tăng 。 三tam 人nhân 已dĩ 上thượng 方phương 名danh 為vi 眾chúng 。 眾chúng 義nghĩa 狹hiệp 故cố 。 若nhược 於ư 身thân 中trung 有hữu 和hòa 義nghĩa 者giả 。 一nhất 人nhân 兩lưỡng 人nhân 亦diệc 得đắc 名danh 僧Tăng 。 是thị 彼bỉ 類loại 故cố 。 如như 三Tam 千Thiên 界Giới 。 中trung 麟lân 角giác 聖thánh 者giả 。 名danh 僧Tăng 寶bảo 故cố 。 言ngôn 二nhị 人nhân 同đồng 心tâm 者giả 。 易dị 繫hệ 辭từ 云vân 。 子tử 曰viết 。 君quân 子tử 之chi 道đạo 。 或hoặc 出xuất 或hoặc 處xứ 。 或hoặc 默mặc 或hoặc 語ngữ 。 二nhị 人nhân 同đồng 心tâm 。 其kỳ 利lợi 斷đoạn 金kim 。 同đồng 心tâm 之chi 言ngôn 。 其kỳ 臭xú 如như 蘭lan 。 解giải 云vân 。 君quân 子tử 出xuất 處xứ 語ngữ 默mặc 不bất 違vi 其kỳ 中trung 。 則tắc 其kỳ 跡tích 雖tuy 異dị 。 其kỳ 道đạo 必tất 同đồng 。 如như 金kim 雖tuy 斷đoạn 而nhi 分phân 之chi 。 其kỳ 性tánh 不bất 異dị 也dã 。 佛Phật 教giáo 以dĩ 四tứ 人nhân 和hòa 合hợp 成thành 眾chúng 。 故cố 二nhị 人nhân 雖tuy 和hòa 。 亦diệc 非phi 眾chúng 矣hĩ 。

△# 二nhị 釋thích 成thành 和hòa 合hợp 。

【# 疏sớ/sơ 】# 和hòa 合hợp 者giả 。 此thử 有hữu 六lục 種chủng 。 謂vị 身thân 和hòa 同đồng 事sự 。 語ngữ 和hòa 同đồng 默mặc 。 意ý 和hòa 同đồng 忍nhẫn 。 戒giới 和hòa 同đồng 修tu 。 見kiến 和hòa 同đồng 解giải 。 利lợi 和hòa 同đồng 均quân 也dã 。 儒nho 說thuyết 小tiểu 人nhân 君quân 子tử 或hoặc 和hòa 或hoặc 同đồng 。 今kim 釋Thích 子tử 比Bỉ 丘Khâu 和hòa 而nhi 同đồng 也dã 。

【# 鈔sao 】# 論luận 語ngữ 云vân 。 君quân 子tử 和hòa 而nhi 不bất 同đồng 。 小tiểu 人nhân 同đồng 而nhi 不bất 和hòa 。 何hà 晏# 解giải 曰viết 。 君quân 子tử 心tâm 和hòa 。 然nhiên 所sở 見kiến 異dị 。 故cố 曰viết 不bất 同đồng 。 小tiểu 人nhân 所sở 嗜thị 好hảo/hiếu 者giả 同đồng 之chi 。 然nhiên 各các 爭tranh 利lợi 。 故cố 曰viết 不bất 和hòa 。 釋Thích 子tử 比Bỉ 丘Khâu 具cụ 六lục 和hòa 德đức 。 同đồng 出xuất 世thế 道đạo 。 亦diệc 和hòa 亦diệc 同đồng 也dã 。

△# 二nhị 總tổng 釋thích 文văn 。

【# 疏sớ/sơ 】# 今kim 云vân 十thập 方phương 者giả 。 法pháp 無vô 限hạn 局cục 。 豈khởi 隔cách 親thân 疏sớ/sơ 。 眾chúng 僧Tăng 者giả 。 唐đường 梵Phạm 重trọng/trùng 標tiêu 譯dịch 人nhân 之chi 拙chuyết 。

【# 鈔sao 】# 譯dịch 人nhân 拙chuyết 者giả 。 如như 疏sớ/sơ 云vân 眾chúng 僧Tăng 受thọ 供cung 。 蓋cái 取thủ 文văn 詞từ 穩ổn 順thuận 。 令linh 人nhân 易dị 解giải 。 所sở 以dĩ 華hoa 梵Phạm 雙song 標tiêu 。

△# 二nhị 七thất 月nguyệt 十thập 五ngũ 。

【# 疏sớ/sơ 】# 七thất 月nguyệt 十thập 五ngũ 日nhật 者giả 。 前tiền 三tam 月nguyệt 夏hạ 安an 居cư 竟cánh 。 故cố 可khả 自tự 恣tứ 。 自tự 恣tứ 有hữu 三tam 日nhật 。 或hoặc 十thập 四tứ 十thập 五ngũ 十thập 六lục 。 今kim 舉cử 中trung 間gian 也dã 。

【# 鈔sao 】# 西tây 域vực 記ký 云vân 。 坐tọa 兩lưỡng 安an 居cư 。 舊cựu 云vân 坐tọa 夏hạ 坐tọa 臘lạp 。 斯tư 皆giai 邊biên 制chế 。 非phi 中trung 國quốc 之chi 正chánh 旨chỉ 。 僧Tăng 祇kỳ 亦diệc 云vân 兩lưỡng 安an 居cư 。 起khởi 世thế 經Kinh 云vân 。 五ngũ 月nguyệt 十thập 六lục 日nhật 。 (# 注chú 云vân 。 西tây 域vực 此thử 時thời 安an 居cư 漢hán 地địa 安an 居cư 已dĩ 經kinh 一nhất 月nguyệt 。 )# 至chí 八bát 月nguyệt 十thập 五ngũ 日nhật 。 安an 居cư 滿mãn 也dã 。 (# 注chú 云vân 。 西tây 域vực 此thử 時thời 自tự 恣tứ 。 漢hán 地địa 已dĩ 經kinh 一nhất 月nguyệt 。 )# 然nhiên 準chuẩn 四tứ 分phần/phân 。 五ngũ 分phần/phân 。 十thập 誦tụng 及cập 正Chánh 法Pháp 念niệm 。 成thành 佛Phật 經kinh 。 善thiện 見kiến 。 明minh 了liễu 毗Tỳ 尼Ni 母mẫu 。 薩tát 婆bà 多đa 摩Ma 德Đức 勒Lặc 伽Già 論luận 等đẳng 。 或hoặc 自tự 披phi 讚tán 。 或hoặc 章chương 疏sớ/sơ 引dẫn 。 或hoặc 問vấn 先tiên 德đức 。 略lược 有hữu 三tam 十thập 餘dư 本bổn 教giáo 文văn 。 皆giai 言ngôn 夏hạ 安an 居cư 。 議nghị 曰viết 。 印ấn 度độ 節tiết 氣khí 稍sảo 晚vãn 。 說thuyết 兩lưỡng 安an 居cư 。 漢hán 地địa 節tiết 氣khí 稍sảo 早tảo 。 說thuyết 夏hạ 安an 居cư 。 或hoặc 隨tùy 方phương 應ứng 機cơ 所sở 說thuyết 有hữu 異dị 。 未vị 爽sảng 通thông 途đồ 。 佛Phật 制chế 安an 居cư 。 總tổng 有hữu 三tam 意ý 。 一nhất 無vô 事sự 遊du 行hành 。 妨phương 修tu 出xuất 世thế 事sự 業nghiệp 。 二nhị 損tổn 傷thương 物vật 命mạng 。 違vi 慈từ 悲bi 心tâm 。 三tam 招chiêu 世thế 譏cơ 嫌hiềm 。 世thế 譏cơ 之chi 云vân 。 雀tước 鼠thử 尚thượng 有hữu 窟quật 穴huyệt 。 沙Sa 門Môn 釋Thích 子tử 。 何hà 不bất 知tri 時thời 。 佛Phật 因nhân 制chế 之chi 。 然nhiên 安an 居cư 有hữu 三tam 。 謂vị 前tiền 中trung 後hậu 。 四tứ 月nguyệt 十thập 六lục 日nhật 結kết 前tiền 安an 居cư 。 眾chúng 僧Tăng 兩lưỡng 兩lưỡng 相tương 對đối 。 各các 云vân 大đại 德đức 。 一nhất 心tâm 念niệm 。 我ngã 比Bỉ 丘Khâu 某mỗ 甲giáp 。 於ư 某mỗ 聚tụ 落lạc 某mỗ 僧Tăng 伽già 藍lam 。 所sở 大đại 界giới 內nội 。 前tiền 三tam 月nguyệt 夏hạ 安an 居cư 。 房phòng 舍xá 破phá 。 修tu 治trị 故cố 。 (# 三tam 說thuyết )# 從tùng 四tứ 月nguyệt 十thập 七thất 日nhật 至chí 五ngũ 月nguyệt 十thập 五ngũ 日nhật 。 相tương 續tục 結kết 之chi 。 為vi 中trung 安an 居cư 。 五ngũ 月nguyệt 十thập 六lục 日nhật 。 結kết 後hậu 安an 居cư 。 其kỳ 前tiền 安an 居cư 。 至chí 七thất 月nguyệt 十thập 五ngũ 日nhật 滿mãn 。 後hậu 二nhị 安an 居cư 。 隨tùy 前tiền 安an 居cư 自tự 恣tứ 。 住trụ 待đãi 日nhật 足túc 。 方phương 得đắc 出xuất 界giới 。 若nhược 閏nhuận 四tứ 月nguyệt 。 前tiền 四tứ 月nguyệt 結kết 夏hạ 。 若nhược 閏nhuận 七thất 月nguyệt 。 前tiền 七thất 月nguyệt 解giải 夏hạ 。 閏nhuận 五ngũ 月nguyệt 六lục 月nguyệt 。 亦diệc 一nhất 百bách 二nhị 十thập 日nhật 安an 居cư 。 若nhược 前tiền 安an 居cư 滿mãn 受thọ 功công 德đức 衣y 。 後hậu 二nhị 安an 居cư 滿mãn 不bất 受thọ 功công 德đức 衣y 。 以dĩ 不bất 及cập 時thời 無vô 功công 勞lao 故cố 。 然nhiên 此thử 方phương 僧Tăng 尼ni 依y 四tứ 分phần/phân 律luật 。 具cụ 戒giới 住trụ 持trì 安an 居cư 之chi 內nội 。 或hoặc 為vi 三Tam 寶Bảo 事sự 。 父phụ 母mẫu 病bệnh 亡vong 。 生sanh 善thiện 滅diệt 惡ác 事sự 等đẳng 。 若nhược 當đương 日nhật 往vãng 還hoàn 者giả 。 但đãn 白bạch 同đồng 意ý 比Bỉ 丘Khâu 即tức 得đắc 出xuất 界giới 。 要yếu 護hộ 來lai 日nhật 明minh 相tướng 。 若nhược 有hữu 經kinh 宿túc 乃nãi 至chí 七thất 日nhật 緣duyên 。 應ưng 作tác 對đối 首thủ 法pháp 。 七thất 日nhật 出xuất 界giới 已dĩ 。 還hoàn 來lai 此thử 中trung 安an 居cư 。 若nhược 七thất 日nhật 已dĩ 外ngoại 緣duyên 。 應ưng 受thọ 半bán 月nguyệt 法pháp 。 若nhược 十thập 六lục 日nhật 已dĩ 外ngoại 緣duyên 。 應ưng 受thọ 一nhất 月nguyệt 法pháp 。 此thử 二nhị 名danh 眾chúng 法pháp 。 須tu 眾chúng 僧Tăng 和hòa 合hợp 白bạch 二nhị 羯yết 磨ma 。 方phương 得đắc 出xuất 界giới 。 事sự 訖ngật 還hoàn 來lai 安an 居cư 。 至chí 安an 居cư 日nhật 滿mãn 。 僧Tăng 尼ni 受thọ 歲tuế 。 解giải 夏hạ 自tự 恣tứ 。 集tập 眾chúng 行hành 籌trù 等đẳng 。 同đồng 布bố 薩tát 法pháp 。 但đãn 以dĩ 自tự 恣tứ 字tự 。 替thế 布bố 薩tát 字tự 。 應ưng 差sai 二nhị 人nhân 。 各các 具cụ 兩lưỡng 種chủng 五ngũ 德đức 者giả 。 謂vị 不bất 愛ái 。 不bất 恚khuể 。 不bất 怖bố 。 不bất 癡si 。 知tri 自tự 恣tứ 不bất 自tự 恣tứ 。 此thử 五ngũ 名danh 自tự 恣tứ 德đức 。 又hựu 知tri 時thời 不bất 以dĩ 非phi 時thời 。 如như 實thật 不bất 以dĩ 虗hư 妄vọng 。 利lợi 益ích 不bất 以dĩ 損tổn 減giảm 。 柔nhu 輭nhuyễn 不bất 以dĩ 麤thô 獷quánh 。 慈từ 心tâm 不bất 以dĩ 瞋sân 恚khuể 。 此thử 五ngũ 名danh 舉cử 罪tội 德đức 。 意ý 欲dục 無vô 諍tranh 。 令linh 人nhân 懺sám 悔hối 。 美mỹ 德đức 外ngoại 彰chương 。 能năng 善thiện 勸khuyến 喻dụ 。 離ly 過quá 愍mẫn 物vật 。 故cố 差sai 二nhị 人nhân 。 各các 具cụ 兩lưỡng 種chủng 五ngũ 德đức 者giả 也dã 。 上thượng 座tòa 籌trù 量lượng 。 令linh 人nhân 白bạch 二nhị 羯yết 磨ma 。 差sai 之chi 。 索sách 欲dục 。 問vấn 和hòa 。 如như 常thường 。 末mạt 後hậu 答đáp 云vân 。 差sai 受thọ 自tự 恣tứ 人nhân 羯yết 磨ma 。 羯yết 磨ma 者giả 牒điệp 云vân 。 差sai 受thọ 自tự 恣tứ 人nhân 羯yết 磨ma 。 大đại 德đức 僧Tăng 聽thính 。 苦khổ 僧Tăng 時thời 到đáo 。 僧Tăng 忍nhẫn 聽thính 。 僧Tăng 差sai 比Bỉ 丘Khâu 某mỗ 甲giáp 。 某mỗ 甲giáp 作tác 受thọ 自tự 恣tứ 人nhân 。 白bạch 如như 是thị 。 (# 作tác 白bạch 成thành 不phủ 。 答đáp 云vân 成thành )# 大đại 德đức 僧Tăng 聽thính 。 僧Tăng 差sai 比Bỉ 丘Khâu 某mỗ 甲giáp 。 某mỗ 甲giáp 作tác 受thọ 自tự 恣tứ 人nhân 。 誰thùy 諸chư 長trưởng 老lão 忍nhẫn 。 僧Tăng 差sai 比Bỉ 丘Khâu 某mỗ 甲giáp 。 某mỗ 甲giáp 作tác 受thọ 自tự 恣tứ 人nhân 者giả 默mặc 然nhiên 。 誰thùy 不bất 忍nhẫn 者giả 說thuyết 。 僧Tăng 已dĩ 忍nhẫn 。 差sai 比Bỉ 丘Khâu 某mỗ 甲giáp 。 某mỗ 甲giáp 作tác 受thọ 自tự 恣tứ 人nhân 竟cánh 。 僧Tăng 忍nhẫn 默mặc 然nhiên 故cố 。 是thị 事sự 如như 是thị 持trì 。 (# 羯yết 磨ma 成thành 不phủ 。 答đáp 云vân 成thành )# 五ngũ 德đức 受thọ 差sai 已dĩ 。 至chí 上thượng 座tòa 前tiền 胡hồ 跪quỵ 作tác 和hòa 。 (# 答đáp 云vân 。 單đơn 白bạch 和hòa 僧Tăng 自tự 恣tứ 羯yết 磨ma )# 大đại 德đức 僧Tăng 聽thính 。 今kim 日nhật 眾chúng 僧Tăng 自tự 恣tứ 。 若nhược 僧Tăng 時thời 到đáo 。 僧Tăng 忍nhẫn 聽thính 和hòa 合hợp 自tự 恣tứ 。 白bạch 如như 是thị 。 (# 作tác 白bạch 成thành 不phủ 。 答đáp 云vân 成thành )# 白bạch 已dĩ 。 令linh 人nhân 行hành 草thảo 。 人nhân 別biệt 一nhất 剪tiễn 。 次thứ 第đệ 行hành 之chi 。 各các 說thuyết 偈kệ 云vân 。 吉cát 祥tường 長trưởng 者giả 施thí 輭nhuyễn 草thảo 。 如Như 來Lai 受thọ 已dĩ 成thành 正chánh 覺giác 。 我ngã 等đẳng 比Bỉ 丘Khâu 學học 佛Phật 慧tuệ 。 坐tọa 草thảo 自tự 恣tứ 淨tịnh 三tam 業nghiệp 。 行hành 草thảo 已dĩ 訖ngật 。 五ngũ 德đức 至chí 上thượng 座tòa 前tiền 胡hồ 跪quỵ 告cáo 云vân 。 一nhất 切thiết 僧Tăng 就tựu 草thảo 坐tọa 。 偏thiên 袒đản 右hữu 肩kiên 。 胡hồ 跪quỵ 合hợp 掌chưởng 。 (# 僧Tăng 皆giai 依y 唱xướng )# 次thứ 正chánh 對đối 僧Tăng 自tự 恣tứ 法pháp 。 第đệ 一nhất 五ngũ 德đức 至chí 上thượng 座tòa 前tiền 。 大đại 敷phu 坐tọa 具cụ 。 胡hồ 跪quỵ 合hợp 掌chưởng 。 上thượng 座tòa 亦diệc 胡hồ 跪quỵ 合hợp 掌chưởng 。 眾chúng 僧Tăng 皆giai 隨tùy 上thượng 座tòa 儀nghi 式thức 。 應ưng 云vân 。 大đại 德đức 一nhất 心tâm 念niệm 。 眾chúng 僧Tăng 今kim 日nhật 自tự 恣tứ 。 我ngã 比Bỉ 丘Khâu 某mỗ 甲giáp 亦diệc 自tự 恣tứ 。 若nhược 見kiến 聞văn 疑nghi 罪tội 。 大đại 德đức 長trưởng 老lão 。 哀ai 愍mẫn 故cố 語ngứ 我ngã 。 我ngã 若nhược 見kiến 罪tội 。 常thường 如như 法Pháp 懺sám 悔hối 。 (# 三tam 說thuyết )# 第đệ 二nhị 五ngũ 德đức 至chí 第đệ 二nhị 座tòa 前tiền 。 第đệ 一nhất 五ngũ 德đức 復phục 至chí 第đệ 三tam 座tòa 前tiền 。 乃nãi 至chí 下hạ 座tòa 皆giai 爾nhĩ 。 眾chúng 僧Tăng 說thuyết 已dĩ 。 五ngũ 德đức 至chí 上thượng 座tòa 前tiền 跪quỵ 云vân 。 僧Tăng 一nhất 心tâm 自tự 恣tứ 竟cánh 。 便tiện 禮lễ 已dĩ 而nhi 退thoái 。 若nhược 五ngũ 德đức 及cập 眾chúng 僧Tăng 舉cử 得đắc 罪tội 者giả 。 依y 法pháp 懺sám 之chi 。 律luật 中trung 又hựu 云vân 。 僧Tăng 十thập 四tứ 日nhật 自tự 恣tứ 。 尼ni 十thập 五ngũ 日nhật 相tương 依y 問vấn 罪tội 。 故cố 十thập 六lục 日nhật 方phương 得đắc 出xuất 界giới 。

△# 三tam 僧Tăng 自Tự 恣Tứ 時thời 二nhị 。 初sơ 評bình 議nghị 僧Tăng 字tự 。

【# 疏sớ/sơ 】# 此thử 剩thặng 僧Tăng 字tự 。 去khứ 之chi 又hựu 句cú 闕khuyết 。 亦diệc 是thị 譯dịch 人nhân 之chi 失thất 也dã 。 何hà 不bất 云vân 共cộng 自tự 恣tứ 時thời 。

△# 二nhị 正chánh 釋thích 自tự 恣tứ 二nhị 。 初sơ 釋thích 名danh 顯hiển 意ý 復phục 二nhị 。 初sơ 以dĩ 義nghĩa 正chánh 釋thích 。

【# 疏sớ/sơ 】# 自tự 恣tứ 者giả 。 自tự 己kỷ 之chi 過quá 恣tứ 他tha 所sở 舉cử 。 謂vị 一nhất 夏hạ 安an 居cư 九cửu 旬tuần 加gia 行hành 。 不bất 階giai 四Tứ 果Quả 亦diệc 得đắc 四tứ 禪thiền 。 佛Phật 設thiết 教giáo 門môn 本bổn 意ý 如như 此thử 。 正chánh 像tượng 末Mạt 法Pháp 僧Tăng 等đẳng 皆giai 然nhiên 。

【# 鈔sao 】# 佛Phật 滅diệt 度độ 後hậu 。 有hữu 教giáo 行hành 證chứng 。 名danh 為vi 正Chánh 法Pháp 。 但đãn 有hữu 教giáo 行hành 而nhi 無vô 果quả 證chứng 。 名danh 為vi 像tượng 法pháp 。 唯duy 有hữu 其kỳ 教giáo 無vô 行hành 無vô 證chứng 。 名danh 為vi 末Mạt 法Pháp 。 記ký 正chánh 像tượng 法pháp 皆giai 一nhất 千thiên 年niên 。 末Mạt 法Pháp 一nhất 萬vạn 年niên 。 由do 度độ 尼ni 故cố 正Chánh 法Pháp 減giảm 半bán 。 或hoặc 說thuyết 不bất 減giảm 依y 舊cựu 千thiên 年niên 。 為vi 尼ni 行hành 八bát 敬kính 法pháp 故cố 。

△# 二nhị 引dẫn 經kinh 釋thích 妨phương 。

【# 疏sớ/sơ 】# 雖tuy 。 後hậu 五ngũ 百bách 歲tuế 。 亦diệc 有hữu 持trì 戒giới 修tu 福phước 者giả 。 故cố (# 福phước 是thị 定định 也dã )# 。

△# 二nhị 重trọng/trùng 廣quảng 行hành 相tương/tướng 三tam 。 初sơ 自tự 恣tứ 之chi 意ý 。

【# 疏sớ/sơ 】# 然nhiên 將tương 超siêu 苦khổ 海hải 。 謹cẩn 護hộ 浮phù 囊nang 。 猶do 恐khủng 當đương 局cục 者giả 迷mê 。 必tất 藉tạ 傍bàng 觀quan 得đắc 失thất 。 縱túng/tung 不bất 斷đoạn 惑hoặc 證chứng 果Quả 。 還hoàn 希hy 罪tội 滅diệt 福phước 生sanh 。

【# 鈔sao 】# 謹cẩn 護hộ 浮phù 囊nang 者giả 。 涅Niết 槃Bàn 經Kinh 云vân 。 如như 世thế 有hữu 人nhân 。 欲dục 渡độ 大đại 海hải 。 得đắc 一nhất 浮phù 囊nang 。 專chuyên 心tâm 保bảo 守thủ 。 不bất 令linh 少thiểu 損tổn 。

時thời 有hữu 羅la 剎sát 言ngôn 。 如như 是thị 浮phù 囊nang 可khả 全toàn 乞khất 我ngã 。 彼bỉ 人nhân 不bất 從tùng 。 如như 是thị 乞khất 半bán 。 乞khất 如như 手thủ 許hứa 。 乞khất 如như 指chỉ 許hứa 。 乃nãi 至chí 一nhất 微vi 塵trần 許hứa 。 皆giai 不bất 從tùng 之chi 。 彼bỉ 復phục 思tư 惟duy 。 一nhất 塵trần 雖tuy 少thiểu 亦diệc 不bất 得đắc 與dữ 。 漸tiệm 令linh 囊nang 損tổn 不bất 能năng 渡độ 海hải 。 如như 是thị 比Bỉ 丘Khâu 。 保bảo 守thủ 五ngũ 篇thiên 淨tịnh 戒giới 浮phù 囊nang 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 乃nãi 至chí 不bất 與dữ 。 煩phiền 惱não 羅la 剎sát 。 一nhất 微vi 塵trần 許hứa 破phá 戒giới 因nhân 緣duyên 。 若nhược 有hữu 少thiểu 損tổn 。 則tắc 不bất 能năng 度độ 。 生sanh 死tử 大đại 海hải 也dã 。 當đương 局cục 傍bàng 觀quan 。 碁kì 喻dụ 。 可khả 知tri 。

△# 二nhị 自tự 恣tứ 之chi 詞từ 。

【# 疏sớ/sơ 】# 故cố 褊biển 袒đản 於ư 眾chúng 中trung 白bạch 。 大đại 德đức 長trưởng 老lão 。 或hoặc 見kiến 我ngã 過quá 。 或hoặc 聞văn 我ngã 罪tội 。 或hoặc 疑nghi 我ngã 犯phạm 。 恣tứ 任nhậm 所sở 舉cử 。 哀ai 愍mẫn 語ngứ 我ngã 。 我ngã 當đương 懺sám 悔hối 。

【# 鈔sao 】# 懺sám 悔hối 者giả 。 梵Phạn 語ngữ 懺sám 摩ma 。 此thử 云vân 悔hối 往vãng 。 亦diệc 云vân 悔hối 過quá 。 追truy 悔hối 已dĩ 往vãng 之chi 過quá 罪tội 故cố 。

△# 三tam 自tự 恣tứ 之chi 益ích 。

【# 疏sớ/sơ 】# 如như 此thử 則tắc 。 身thân 心tâm 清thanh 淨tịnh 。 猶do 如như 瑠lưu 璃ly 。 禪thiền 定định 解giải 脫thoát 。 或hoặc 有hữu 之chi 矣hĩ 。

△# 二nhị 顯hiển 福phước 殊thù 勝thắng 二nhị 。 初sơ 疏sớ/sơ 自tự 顯hiển 示thị 。

【# 疏sớ/sơ 】# 供cúng 養dường 此thử 者giả 。 力lực 用dụng 可khả 知tri 。 豈khởi 不bất 拔bạt 濟tế 先tiên 亡vong 。 資tư 熏huân 現hiện 在tại 。

△# 二nhị 引dẫn 古cổ 釋thích 成thành 。

【# 疏sớ/sơ 】# 故cố 三tam 藏tạng 云vân 。 比Bỉ 丘Khâu 受thọ 歲tuế 之chi 日nhật 。 大đại 眾chúng 自tự 恣tứ 之chi 時thời 。 僧Tăng 多đa 獲hoạch 道đạo 於ư 四Tứ 果Quả 。 故cố 能năng 濟tế 厄ách 於ư 七thất 代đại 。

二nhị 發phát 勝thắng 意ý 。

當đương 為vì 七thất 世thế 父phụ 母mẫu 。 及cập 現hiện 在tại 父phụ 母mẫu 。 厄ách 難nạn 中trung 者giả 。

【# 鈔sao 】# 疏sớ/sơ 科khoa 二nhị 。 初sơ 疏sớ/sơ 釋thích 經kinh 文văn 二nhị 。 初sơ 正chánh 釋thích 經kinh 文văn 。

【# 疏sớ/sơ 】# 述thuật 曰viết 。 當đương 為vi 者giả 能năng 救cứu 之chi 心tâm 。 七thất 世thế 下hạ 所sở 救cứu 之chi 境cảnh 。 約ước 境cảnh 明minh 心tâm 故cố 云vân 勝thắng 也dã 。 七thất 世thế 者giả 所sở 生sanh 父phụ 母mẫu 。 不bất 同đồng 儒nho 教giáo 取thủ 上thượng 代đại 祖tổ 宗tông 。 厄ách 難nạn 中trung 者giả 。 通thông 於ư 存tồn 歿một 。 歿một 則tắc 地địa 獄ngục 鬼quỷ 畜súc 。 存tồn 則tắc 病bệnh 痛thống 枷già 禁cấm 。 皆giai 名danh 厄ách 難nạn 。

△# 二nhị 別biệt 釋thích 疑nghi 難nan 。

【# 疏sớ/sơ 】# 七thất 世thế 父phụ 母mẫu 。 雖tuy 似tự 轉chuyển 疎sơ 。 皆giai 是thị 生sanh 我ngã 修tu 道Đạo 之chi 器khí 。 既ký 蒙mông 鞠cúc 育dục 。 豈khởi 負phụ 深thâm 恩ân 。

△# 二nhị 引dẫn 古cổ 釋thích 意ý 。

【# 疏sớ/sơ 】# 故cố 三tam 藏tạng 云vân 。 天thiên 地địa 覆phúc 載tải 。 既ký 無vô 憚đạn 於ư 劬cù 勞lao 。 幽u 顯hiển 沈trầm 淪luân 。 理lý 合hợp 答đáp 於ư 罔võng 極cực 。

三tam 設thiết 勝thắng 供cung 。

具cụ 飯phạn 百bách 味vị 五ngũ 果quả 。 汲cấp 灌quán 盆bồn 器khí 。 香hương 油du 錠đĩnh 燭chúc 。 牀sàng 敷phu 臥ngọa 具cụ 。 盡tận 世thế 甘cam 美mỹ 。 以dĩ 著trước 盆bồn 中trung 。 供cúng 養dường 十thập 方phương 。 大đại 德đức 眾chúng 僧Tăng 。

【# 鈔sao 】# 疏sớ/sơ 科khoa 二nhị 。 初sơ 別biệt 釋thích 經kinh 文văn 二nhị 。 初sơ 敷phu 設thiết 勝thắng 供cung 復phục 二nhị 。 初sơ 釋thích 上thượng 五ngũ 句cú 又hựu 二nhị 。 初sơ 次thứ 第đệ 釋thích 經kinh 又hựu 分phần/phân 三tam 。 初sơ 別biệt 釋thích 味vị 塵trần 。

【# 疏sớ/sơ 】# 述thuật 曰viết 。 具cụ 飯phạn 百bách 味vị 者giả 。 總tổng 標tiêu 也dã 。 如như 人nhân 盛thịnh 饌soạn 盤bàn 筵diên 。 邀yêu 命mạng 賓tân 客khách 。 唯duy 云vân 喫khiết 飯phạn 。 故cố 飯phạn 為vi 總tổng 。 統thống 於ư 百bách 味vị 。 百bách 者giả 大đại 數số 。 非phi 定định 一nhất 百bách 。 五ngũ 果quả 者giả 。 一nhất 核hạch 果quả 。 如như 棗táo 杏hạnh 桃đào 李# 等đẳng 。 二nhị 膚phu 果quả 。 如như 瓜qua 梨lê 柰nại 椹# 等đẳng 。 三tam 殻# 果quả 。 如như 胡hồ 桃đào 石thạch 榴lựu 等đẳng 。 四tứ 糩hối 果quả 。 如như 蘇tô 荏nhẫm 等đẳng 。 五ngũ 角giác 果quả 。 如như 蔆# 豆đậu 等đẳng 。 上thượng 皆giai 舌thiệt 所sở 嘗thường 也dã 。

△# 二nhị 通thông 釋thích 四tứ 塵trần 。

【# 疏sớ/sơ 】# 汲cấp 灌quán 盆bồn 器khí 者giả 。 沐mộc 浴dục 等đẳng 所sở 用dụng 。 并tinh 下hạ 牀sàng 敷phu 臥ngọa 具cụ 。 皆giai 身thân 所sở 覺giác 也dã 。 香hương 者giả 。 鼻tị 所sở 齅khứu 也dã 。 油du 錠đĩnh 燭chúc 者giả 。 照chiếu 燎liệu 等đẳng 用dụng 。 眼nhãn 所sở 見kiến 也dã 。 亦diệc 可khả 香hương 油du 塗đồ 身thân 。 亦diệc 屬thuộc 身thân 攝nhiếp 。 西tây 域vực 如như 此thử 。 盡tận 世thế 甘cam 美mỹ 者giả 。 亦diệc 屬thuộc 舌thiệt 也dã 。

△# 三tam 結kết 指chỉ 闕khuyết 具cụ 。

【# 疏sớ/sơ 】# 上thượng 來lai 於ư 五ngũ 欲dục 境cảnh 中trung 。 唯duy 闕khuyết 聲thanh 也dã 。

△# 二nhị 重trọng/trùng 廣quảng 意ý 趣thú 二nhị 。 初sơ 依y 經kinh 釋thích 意ý 。

【# 疏sớ/sơ 】# 盡tận 世thế 之chi 言ngôn 。 詳tường 其kỳ 意ý 趣thú 有hữu 二nhị 種chủng 盡tận 。 謂vị 富phú 貴quý 則tắc 盡tận 世thế 所sở 有hữu 。 有hữu 即tức 須tu 求cầu 。 貧bần 賤tiện 則tắc 盡tận 力lực 所sở 及cập 。 及cập 則tắc 須tu 覔# 。 即tức 知tri 不bất 定định 少thiểu 多đa 之chi 物vật 。 但đãn 在tại 竭kiệt 盡tận 其kỳ 心tâm 。

△# 二nhị 引dẫn 俗tục 類loại 顯hiển 。

【# 疏sớ/sơ 】# 亦diệc 類loại 彼bỉ 享hưởng 于vu 克khắc 誠thành 。 馨hinh 於ư 明minh 德đức 也dã 。

【# 鈔sao 】# 尚thượng 書thư 云vân 。 鬼quỷ 無vô 常thường 享hưởng 。 享hưởng 于vu 克khắc 誠thành 。 又hựu 云vân 。 至chí 治trị 馨hinh 香hương 。 感cảm 于vu 神thần 明minh 。 黍thử 稷tắc 非phi 馨hinh 。 明minh 德đức 唯duy 馨hinh 。 彼bỉ 以dĩ 克khắc 誠thành 之chi 懇khẩn 。 明minh 德đức 之chi 馨hinh 。 感cảm 於ư 鬼quỷ 神thần 。 此thử 以dĩ 孝hiếu 誠thành 之chi 懇khẩn 。 戒giới 德đức 之chi 馨hinh 。 感cảm 於ư 聖thánh 賢hiền 。 赴phó 會hội 垂thùy 恩ân 。 救cứu 濟tế 存tồn 歿một 。

△# 二nhị 釋thích 下hạ 一nhất 句cú 。

【# 疏sớ/sơ 】# 著trước 盆bồn 中trung 者giả 。 譯dịch 經kinh 訛ngoa 錯thác 。 如như 何hà 牀sàng 等đẳng 可khả 置trí 盆bồn 中trung 。 應ưng 云vân 著trước 盂vu 蘭lan 盆bồn 供cung 會hội 之chi 中trung 也dã 。

△# 二nhị 供cung 十thập 方phương 僧Tăng 。

【# 疏sớ/sơ 】# 供cúng 養dường 二nhị 句cú 者giả 。 正chánh 明minh 行hành 也dã 。

△# 二nhị 總tổng 釋thích 經kinh 意ý 二nhị 。 初sơ 疏sớ/sơ 自tự 釋thích 意ý 。

【# 疏sớ/sơ 】# 據cứ 經kinh 本bổn 意ý 。 但đãn 以dĩ 可khả 受thọ 用dụng 物vật 。 供cúng 養dường 大đại 德đức 之chi 僧Tăng 。 不bất 必tất 雕điêu 鏤lũ 金kim 玉ngọc 。 剪tiễn 割cát 繒tăng 綵thải 。 高cao 聳tủng 欄lan 架# 等đẳng 也dã 。

△# 二nhị 引dẫn 古cổ 釋thích 成thành 。

【# 疏sớ/sơ 】# 故cố 三tam 藏tạng 云vân 。 汝nhữ 須tu 物vật 華hoa 四tứ 事sự 。 盆bồn 美mỹ 八bát 珍trân (# 房phòng 舍xá 衣y 服phục 飯phạn 食thực 。 湯thang 藥dược 為vi 四tứ 事sự 。 食thực 之chi 米mễ 麵miến 。 味vị 之chi 鹽diêm 醋thố 。 果quả 之chi 李# 柰nại 。 菜thái 之chi 芥giới 薑khương 為vi 八bát 珍trân )# 歷lịch 十thập 方phương 而nhi 運vận 想tưởng 。 澄trừng 一nhất 心tâm 而nhi 供cúng 養dường 。

四tứ 讚tán 勝thắng 田điền 。

當đương 此thử 之chi 日nhật 。 一nhất 切thiết 聖thánh 眾chúng 。 或hoặc 在tại 山sơn 間gian 禪thiền 定định 。 或hoặc 得đắc 四tứ 道Đạo 果Quả 。 或hoặc 在tại 樹thụ 下hạ 經kinh 行hành 。 或hoặc 六Lục 通Thông 自tự 在tại 教giáo 化hóa 。 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 。 或hoặc 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 大đại 人nhân 。 權quyền 現hiện 比Bỉ 丘Khâu 。 在tại 大đại 眾chúng 中trung 。 皆giai 同đồng 一nhất 心tâm 。 受thọ 鉢bát 和hòa 羅la 飯phạn 。 具cụ 清thanh 淨tịnh 戒giới 。 聖thánh 眾chúng 之chi 道Đạo 。 其kỳ 德đức 汪uông 洋dương 。

【# 鈔sao 】# 疏sớ/sơ 科khoa 二nhị 。 初sơ 科khoa 指chỉ 文văn 意ý 。

【# 疏sớ/sơ 】# 述thuật 曰viết 。 初sơ 二nhị 句cú 約ước 人nhân 讚tán 時thời 而nhi 總tổng 標tiêu 。 末mạt 二nhị 句cú 以dĩ 威uy 儀nghi 讚tán 人nhân 而nhi 總tổng 結kết 。 中trung 間gian 人nhân 法pháp 有hữu 其kỳ 五ngũ 對đối 。 但đãn 文văn 不bất 次thứ 。

△# 二nhị 依y 科khoa 釋thích 義nghĩa 二nhị 。 初sơ 分phần/phân 對đối 總tổng 釋thích 又hựu 二nhị 。 初sơ 開khai 為vi 五ngũ 對đối 釋thích 。

【# 疏sớ/sơ 】# 謂vị 處xứ 有hữu 山sơn 間gian 樹thụ 下hạ 對đối 。 證chứng 有hữu 四Tứ 果Quả 六Lục 通Thông 對đối 。 行hành 有hữu 自tự 利lợi 利lợi 他tha 對đối 。 (# 經kinh 行hành 自tự 利lợi 。 教giáo 化hóa 利lợi 他tha )# 學học 有hữu 戒giới 定định 對đối 。 (# 各các 有hữu 其kỳ 文văn )# 人nhân 有hữu 大đại 小tiểu 對đối 。 亦diệc 名danh 權quyền 實thật 對đối (# 。 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 。 為vi 實thật 為vi 小tiểu 。 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 為vi 權quyền 為vi 大đại )# 。

△# 二nhị 束thúc 為vi 一nhất 對đối 釋thích 。

【# 疏sớ/sơ 】# 又hựu 總tổng 束thúc 之chi 不bất 出xuất 人nhân 法pháp 。 謂vị 三tam 學học 三tam 乘thừa 對đối 也dã 。 從tùng 初sơ 至chí 四Tứ 果Quả 。 禪thiền 定định 也dã 。 次thứ 從tùng 或hoặc 在tại 下hạ 至chí 自tự 在tại 教giáo 化hóa 。 智trí 慧tuệ 也dã 。 皆giai 同đồng 下hạ 三tam 句cú 。 淨tịnh 戒giới 也dã 。 三tam 乘thừa 。 即tức 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 。 十Thập 地Địa 大đại 人nhân 也dã 。

△# 二nhị 逐trục 難nạn/nan 別biệt 釋thích 二nhị 。 初sơ 釋thích 同đồng 一nhất 心tâm 。

【# 疏sớ/sơ 】# 皆giai 同đồng 一nhất 心tâm 。 是thị 意ý 和hòa 合hợp 。 謂vị 受thọ 供cung 時thời 。 皆giai 同đồng 運vận 慚tàm 愧quý 殷ân 重trọng 心tâm 。 慈từ 悲bi 報báo 恩ân 救cứu 濟tế 心tâm 。 人nhân 雖tuy 位vị 有hữu 凡phàm 聖thánh 。 德đức 有hữu 優ưu 劣liệt 。 而nhi 所sở 運vận 心tâm 一nhất 而nhi 無vô 異dị 。 故cố 云vân 同đồng 也dã 。

【# 鈔sao 】# 皆giai 同đồng 一nhất 心tâm 者giả 。 疏sớ/sơ 五ngũ 義nghĩa 釋thích 。 一nhất 慚tàm 愧quý 心tâm 。 崇sùng 重trọng/trùng 賢hiền 善thiện 。 輕khinh 拒cự 暴bạo 惡ác 。 二nhị 殷ân 重trọng 心tâm 。 殷ân 勤cần 鄭trịnh 重trọng 。 離ly 憍kiêu 慢mạn 故cố 。 三tam 慈từ 悲bi 心tâm 。 愍mẫn 覆phú 眾chúng 生sanh 。 拔bạt 苦khổ 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 。 四tứ 報báo 恩ân 心tâm 。 念niệm 於ư 施thí 主chủ 。 與dữ 福phước 利lợi 故cố 。 五ngũ 拔bạt 濟tế 心tâm 。 資tư 益ích 施thí 主chủ 。 父phụ 母mẫu 等đẳng 故cố 。 經kinh 標tiêu 聖thánh 眾chúng 。 有hữu 聖thánh 之chi 眾chúng 故cố 。 疏sớ/sơ 兼kiêm 凡phàm 夫phu 。 於ư 設thiết 會hội 處xứ 有hữu 凡phàm 僧Tăng 故cố 。 凡phàm 聖thánh 總tổng 爾nhĩ 。 故cố 曰viết 皆giai 同đồng 。

△# 二nhị 釋thích 受thọ 鉢bát 飯phạn 二nhị 。 初sơ 別biệt 釋thích 經kinh 文văn 又hựu 二nhị 。 初sơ 釋thích 經kinh 文văn 義nghĩa 。

【# 疏sớ/sơ 】# 受thọ 鉢bát 和hòa 羅la 飯phạn 者giả 。 鉢bát 中trung 飯phạn 也dã 。 梵Phạm 云vân 鉢bát 多đa 羅la 。 此thử 云vân 應ưng 量lượng 器khí 。 和hòa 字tự 訛ngoa 也dã 。 今kim 時thời 但đãn 云vân 鉢bát 者giả 略lược 也dã 。

【# 鈔sao 】# 鉢bát 和hòa 羅la 者giả 。 經kinh 音âm 義nghĩa 云vân 。 鉢bát 和hòa 蘭lan 。 此thử 云vân 自tự 恣tứ 食thực 。 此thử 義nghĩa 為vi 正chánh 。 順thuận 經kinh 意ý 故cố 。

△# 二nhị 因nhân 會hội 經kinh 題đề 。

【# 疏sớ/sơ 】# 經kinh 題đề 云vân 益ích 。 即tức 是thị 鉢bát 也dã 。 譯dịch 時thời 隨tùy 俗tục 題đề 之chi 云vân 盆bồn 。 盆bồn 之chi 與dữ 鉢bát 。 皆giai 是thị 器khí 故cố 。 故cố 三tam 藏tạng 釋thích 題đề 。 翻phiên 為vi 救cứu 器khí 。

△# 二nhị 總tổng 指chỉ 經kinh 意ý 。

【# 疏sớ/sơ 】# 此thử 一nhất 句cú 經kinh 。 正chánh 明minh 自tự 恣tứ 大đại 德đức 。 受thọ 盂vu 蘭lan 盆bồn 供cung 也dã 。

【# 鈔sao 】# 此thử 一nhất 段đoạn 經kinh 今kim 詳tường 分phần/phân 二nhị 。 初sơ 正chánh 示thị 勝thắng 田điền 。 後hậu 指chỉ 喻dụ 歎thán 德đức 。 示thị 勝thắng 田điền 中trung 初sơ 標tiêu 後hậu 釋thích 。 當đương 自tự 恣tứ 日nhật 。 赴phó 會hội 聖thánh 眾chúng 。 略lược 示thị 四tứ 德đức 。 一nhất 禪thiền 定định 。 謂vị 得đắc 四tứ 禪thiền 及cập 九cửu 定định 故cố 。 二nhị 聖thánh 果Quả 。 得đắc 預dự 流lưu 等đẳng 四tứ 道Đạo 果Quả 故cố 。 三tam 經kinh 行hành 。 自tự 喜hỷ 法Pháp 樂lạc 念niệm 利lợi 他tha 故cố 。 如như 經kinh 布bố 絹quyên 之chi 往vãng 來lai 。 名danh 經kinh 行hành 也dã 。 四tứ 得đắc 通thông 。 六Lục 通Thông 自tự 在tại 。 化hóa 眾chúng 生sanh 故cố 。 具cụ 此thử 德đức 者giả 。 謂vị 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 。 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 菩Bồ 薩Tát 大đại 人nhân 。 位vị 高cao 難nan 見kiến 。 現hiện 比Bỉ 丘Khâu 相tương/tướng 。 在tại 大đại 眾chúng 中trung 。 此thử 三tam 乘thừa 人nhân 。 皆giai 同đồng 一nhất 心tâm 。 受thọ 自tự 恣tứ 飯phạn 。 後hậu 佛Phật 歎thán 云vân 。 此thử 三tam 乘thừa 人nhân 。 具cụ 清thanh 淨tịnh 戒giới 。 聖thánh 眾chúng 道Đạo 德đức 。 深thâm 而nhi 復phục 廣quảng 。 如như 水thủy 汪uông 洋dương 。

【# 疏sớ/sơ 】# 五ngũ 獲hoạch 勝thắng 益ích 。

有hữu 其kỳ 供cúng 養dường 此thử 等đẳng 。 自tự 恣tứ 僧Tăng 者giả 。 現hiện 世thế 父phụ 母mẫu 。 六lục 親thân 眷quyến 屬thuộc 。 得đắc 出xuất 三tam 塗đồ 之chi 苦khổ 。 應ứng 時thời 解giải 脫thoát 。 衣y 食thực 自tự 然nhiên 。 若nhược 父phụ 母mẫu 現hiện 在tại 者giả 。 福phước 樂lạc 百bách 年niên 。 若nhược 七thất 世thế 父phụ 母mẫu 。 生sanh 天thiên 自tự 在tại 化hóa 生sanh 。 入nhập 天thiên 華hoa 光quang 。

【# 鈔sao 】# 疏sớ/sơ 科khoa 二nhị 。 初sơ 科khoa 指chỉ 經kinh 文văn 。

【# 疏sớ/sơ 】# 述thuật 曰viết 。 此thử 一nhất 唱xướng 經kinh 有hữu 兩lưỡng 節tiết 意ý 。 初sơ 一nhất 半bán 者giả 。 蒙mông 悲bi 願nguyện 之chi 力lực 而nhi 離ly 苦khổ 。 後hậu 一nhất 半bán 者giả 。 蒙mông 慈từ 願nguyện 之chi 力lực 而nhi 得đắc 樂lạc 。 樂nhạo/nhạc/lạc 中trung 有hữu 存tồn 亡vong 之chi 異dị 。

【# 鈔sao 】# 兩lưỡng 節tiết 意ý 者giả 。 初sơ 二nhị 句cú 文văn 貫quán 後hậu 節tiết 意ý 。 初sơ 節tiết 復phục 有hữu 離ly 苦khổ 得đắc 樂lạc 二nhị 意ý 。 如như 經kinh 可khả 知tri 。

△# 二nhị 依y 科khoa 釋thích 義nghĩa 二nhị 。 初sơ 別biệt 資tư 歿một 故cố 分phần/phân 二nhị 。 初sơ 父phụ 母mẫu 親thân 眷quyến 復phục 二nhị 。 初sơ 生sanh 身thân 父phụ 母mẫu 又hựu 二nhị 。 初sơ 依y 經kinh 正chánh 釋thích 。

【# 疏sớ/sơ 】# 初sơ 云vân 。 此thử 等đẳng 自Tự 恣Tứ 僧Tăng 者giả 。 指chỉ 前tiền 五ngũ 對đối 所sở 說thuyết 也dã 。 現hiện 世thế 父phụ 母mẫu 者giả 。 生sanh 此thử 身thân 父phụ 母mẫu 也dã 。 非phi 謂vị 未vị 亡vong 名danh 為vi 現hiện 世thế 。 故cố 指chỉ 得đắc 益ích 。 云vân 出xuất 三tam 塗đồ 。 其kỳ 現hiện 在tại 未vị 亡vong 之chi 父phụ 母mẫu 。 下hạ 自tự 有hữu 文văn 云vân 。 福phước 樂lạc 百bách 年niên 是thị 也dã 。 不bất 應ưng 重trọng/trùng 舉cử 。

△# 二nhị 指chỉ 古cổ 說thuyết 非phi 。

【# 疏sớ/sơ 】# 三tam 藏tạng 錯thác 會hội 。 故cố 作tác 異dị 釋thích 。 甚thậm 非phi 文văn 意ý 。

【# 鈔sao 】# 三tam 藏tạng 錯thác 會hội 者giả 。 三tam 句cú 破phá 古cổ 也dã 。 義nghĩa 淨tịnh 三tam 藏tạng 云vân 。 云vân 何hà 現hiện 在tại 。 言ngôn 出xuất 三tam 塗đồ 。 答đáp 。 驗nghiệm 因nhân 知tri 果quả 故cố 。 若nhược 爾nhĩ 。 次thứ 說thuyết 現hiện 在tại 。 便tiện 是thị 重trọng/trùng 繁phồn 。 故cố 錯thác 會hội 也dã 。

△# 二nhị 六lục 親thân 眷quyến 屬thuộc 。

【# 疏sớ/sơ 】# 六lục 親thân 者giả 。 父phụ 母mẫu 兄huynh 弟đệ 夫phu 妻thê 。 (# 或hoặc 云vân 男nam 女nữ 。 不bất 取thủ 兄huynh 弟đệ )# 眷quyến 屬thuộc 者giả 。 一nhất 切thiết 姻nhân 戚thích 。 通thông 於ư 表biểu 裏lý 。

【# 鈔sao 】# 六lục 親thân 者giả 。 鄭trịnh 氏thị 注chú 周chu 禮lễ 云vân 。 父phụ 母mẫu 兄huynh 弟đệ 妻thê 子tử 也dã 。 善thiện 見kiến 論luận 云vân 。 六lục 親thân 有hữu 二nhị 。 一nhất 父phụ 六lục 親thân 。 伯bá 叔thúc 兄huynh 弟đệ 兒nhi 孫tôn 。 二nhị 母mẫu 六lục 親thân 。 舅cữu 姨di 兄huynh 弟đệ 兒nhi 孫tôn 。 皆giai 是thị 同đồng 姓tánh 義nghĩa 親thân 。 不bất 雜tạp 餘dư 姓tánh 也dã 。 眷quyến 屬thuộc 者giả 。 親thân 眷quyến 明minh 屬thuộc 。 通thông 於ư 表biểu 裏lý 。 父phụ 母mẫu 枝chi 派phái 也dã 。

△# 二nhị 離ly 苦khổ 解giải 脫thoát 。

【# 疏sớ/sơ 】# 出xuất 三tam 塗đồ 解giải 脫thoát 者giả 。 總tổng 名danh 離ly 苦khổ 也dã 。 衣y 食thực 自tự 然nhiên 者giả 。 且thả 翻phiên 三tam 塗đồ 。 生sanh 於ư 人nhân 天thiên 。 故cố 屬thuộc 拔bạt 苦khổ 之chi 文văn 。 亦diệc 可khả 得đắc 樂lạc 。 屬thuộc 於ư 後hậu 也dã 。

△# 二nhị 普phổ 利lợi 存tồn 亡vong 。

【# 疏sớ/sơ 】# 若nhược 父phụ 母mẫu 下hạ 。 明minh 存tồn 亡vong 得đắc 樂lạc 。 文văn 相tương/tướng 可khả 知tri 。 天thiên 華hoa 光quang 者giả 。 天thiên 上thượng 妙diệu 華hoa 光quang 明minh 也dã 。 略lược 快khoái 樂lạc 之chi 相tướng 矣hĩ 。

自tự 下hạ 第đệ 二nhị 教giáo 眾chúng 僧Tăng 受thọ 。 供cúng 養dường 之chi 儀nghi 。

時thời 佛Phật 勅sắc 十thập 方phương 眾chúng 僧Tăng 。 皆giai 先tiên 為vì 施thí 主chủ 家gia 咒chú 願nguyện 。 願nguyện 七thất 世thế 父phụ 母mẫu 。 行hành 禪thiền 定định 意ý 。 然nhiên 後hậu 受thọ 食thực 。 初sơ 受thọ 食thực 時thời 。 先tiên 安an 在tại 佛Phật 前tiền 。 塔tháp 寺tự 中trung 佛Phật 前tiền 。 眾chúng 僧Tăng 咒chú 願nguyện 竟cánh 。 便tiện 自tự 受thọ 食thực 。

【# 疏sớ/sơ 】# 述thuật 曰viết 。 此thử 中trung 前tiền 半bán 淨tịnh 三tam 業nghiệp 。 後hậu 半bán 具cụ 三Tam 寶Bảo 。 前tiền 中trung 咒chú 願nguyện 口khẩu 業nghiệp 。 禪thiền 定định 意ý 業nghiệp 。 受thọ 食thực 身thân 業nghiệp 。 後hậu 中trung 塔tháp 前tiền 是thị 佛Phật 。 咒chú 願nguyện 是thị 法pháp 。 受thọ 食thực 是thị 僧Tăng 。 從tùng 他tha 受thọ 而nhi 後hậu 食thực 。 法pháp 律luật 如như 此thử 。 即tức 受thọ 字tự 亦diệc 屬thuộc 法pháp 也dã 。 塔tháp 者giả 。 邊biên 國quốc 訛ngoa 語ngữ 。 正chánh 云vân 宰tể 堵đổ 波ba 。 此thử 云vân 高cao 顯hiển 處xứ 。 此thử 中trung 意ý 通thông 殿điện 塔tháp 。 塔tháp 安an 舍xá 利lợi 。 殿điện 安an 佛Phật 像tượng 。

【# 鈔sao 】# 經kinh 家gia 。 佛Phật 勅sắc 眾chúng 僧Tăng 受thọ 供cung 儀nghi 式thức 。 應ưng 淨tịnh 三tam 業nghiệp 。 然nhiên 後hậu 受thọ 食thực 。 咒chú 願nguyện 語ngữ 業nghiệp 。 受thọ 食thực 身thân 業nghiệp 。 意ý 業nghiệp 為vi 先tiên 起khởi 身thân 語ngữ 故cố 。 而nhi 必tất 有hữu 之chi 。 故cố 略lược 不bất 言ngôn 。 其kỳ 禪thiền 定định 意ý 屬thuộc 所sở 為vi 機cơ 。 不bất 須tu 雜tạp 於ư 眾chúng 僧Tăng 三tam 業nghiệp 。 如Như 來Lai 在tại 世thế 。 眾chúng 僧Tăng 受thọ 供cung 安an 在tại 佛Phật 前tiền 。 如Như 來Lai 滅diệt 後hậu 。 安an 塔tháp 寺tự 中trung 佛Phật 前tiền 。 供cúng 養dường 佛Phật 故cố 。 眾chúng 僧Tăng 咒chú 願nguyện 。 即tức 是thị 法pháp 僧Tăng 。 三Tam 寶Bảo 具cụ 矣hĩ 。 咒chú 願nguyện 雖tuy 是thị 僧Tăng 語ngữ 。 本bổn 是thị 佛Phật 說thuyết 。 僧Tăng 但đãn 傳truyền 之chi 。 故cố 屬thuộc 法Pháp 寶bảo 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 自tự 下hạ 大đại 文văn 第đệ 七thất 孝hiếu 子tử 領lãnh 悟ngộ 。

時thời 目Mục 連Liên 比Bỉ 丘Khâu 。 及cập 大đại 菩Bồ 薩Tát 眾chúng 。 皆giai 大đại 歡hoan 喜hỷ 。 目Mục 連Liên 悲bi 啼đề 泣khấp 聲thanh 。 釋thích 然nhiên 除trừ 滅diệt 。

【# 疏sớ/sơ 】# 述thuật 曰viết 。 淨tịnh 業nghiệp 既ký 成thành 。 必tất 知tri 離ly 苦khổ 。 觀quán 因nhân 驗nghiệm 果quả 。 聲thanh 響hưởng 不bất 差sai 。 故cố 喜hỷ 而nhi 止chỉ 啼đề 也dã 。 如như 處xử 世thế 刑hình 獄ngục 。 囑chúc 大đại 力lực 人nhân 。 財tài 賄hối 既ký 行hành 。 其kỳ 心tâm 已dĩ 喜hỷ 。

【# 鈔sao 】# 經kinh 言ngôn 釋thích 然nhiên 除trừ 滅diệt 者giả 。 釋thích 。 解giải 也dã 。 憂ưu 悲bi 解giải 散tán 。 心tâm 喜hỷ 豁hoát 然nhiên 。 啼đề 聲thanh 除trừ 滅diệt 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 第đệ 八bát 慈từ 母mẫu 獲hoạch 益ích 。

時thời 目Mục 連Liên 母mẫu 。 即tức 於ư 是thị 日nhật 。 得đắc 脫thoát 一nhất 劫kiếp 。 餓ngạ 鬼quỷ 之chi 苦khổ 。

【# 鈔sao 】# 疏sớ/sơ 科khoa 三tam 。 初sơ 評bình 議nghị 釋thích 經kinh 二nhị 。 初sơ 議nghị 經kinh 闕khuyết 略lược 。

【# 疏sớ/sơ 】# 述thuật 曰viết 。 目Mục 連Liên 聞văn 經Kinh 且thả 是thị 受thọ 教giáo 。 施thi 設thiết 盆bồn 供cung 合hợp 在tại 餘dư 時thời 。 今kim 說thuyết 經Kinh 次thứ 便tiện 云vân 脫thoát 餓ngạ 鬼quỷ 者giả 。 譯dịch 經kinh 闕khuyết 略lược 也dã 。

△# 二nhị 以dĩ 理lý 潤nhuận 文văn 。

【# 疏sớ/sơ 】# 應ưng 於ư 正chánh 宗tông 終chung 處xứ 。 敘tự 結kết 集tập 家gia 文văn 云vân 。

爾nhĩ 時thời 目Mục 連Liên 。 聞văn 是thị 法Pháp 已dĩ 。 至chí 七thất 月nguyệt 十thập 五ngũ 日nhật 。 施thi 設thiết 盆bồn 供cung 。 供cung 自tự 恣tứ 僧Tăng 已dĩ 。 其kỳ 母mẫu 即tức 於ư 是thị 日nhật 。 得đắc 脫thoát 一nhất 劫kiếp 。 餓ngạ 鬼quỷ 之chi 苦khổ 。 則tắc 文văn 義nghĩa 俱câu 顯hiển 矣hĩ 。

△# 二nhị 引dẫn 古cổ 釋thích 意ý 。

【# 疏sớ/sơ 】# 故cố 三tam 藏tạng 云vân 。 孝hiếu 子tử 既ký 獻hiến 供cung 於ư 此thử 晨thần 。 慈từ 母mẫu 乃nãi 除trừ 殃ương 於ư 是thị 日nhật 。 大đại 哉tai 聖thánh 力lực 。 速tốc 疾tật 如như 斯tư 。

△# 三tam 指chỉ 陳trần 餘dư 義nghĩa 。

【# 疏sớ/sơ 】# 其kỳ 。 餓ngạ 鬼quỷ 受thọ 苦khổ 。 年niên 劫kiếp 時thời 分phần/phân 待đãi 檢kiểm 敘tự 之chi 。

【# 鈔sao 】# 此thử 一nhất 節tiết 經kinh 。 結kết 集tập 序tự 致trí 。 七thất 月nguyệt 十thập 五ngũ 日nhật 。 目Mục 連Liên 設thiết 供cung 之chi 時thời 。 母mẫu 於ư 是thị 日nhật 脫thoát 餓ngạ 鬼quỷ 苦khổ 也dã 。 次thứ 云vân 目Mục 連Liên 復phục 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 顯hiển 是thị 一nhất 會hội 躡niếp 前tiền 而nhi 起khởi 。 故cố 云vân 復phục 白bạch 。 不bất 須tu 加gia 文văn 。

【# 疏sớ/sơ 】# 自tự 下hạ 大đại 文văn 第đệ 三tam 流lưu 通thông 分phần/phân 也dã 。

【# 鈔sao 】# 流lưu 通thông 分phần/phân 者giả 。 如như 何hà 世Thế 尊Tôn 。 於ư 付phó 囑chúc 遺di 法pháp 流lưu 通thông 分phần/phân 中trung 。 普phổ 為vì 大đại 眾chúng 。 顯hiển 示thị 盆bồn 會hội 利lợi 益ích 之chi 相tướng 。 逗đậu 令linh 修tu 學học 奉phụng 親thân 行hành 孝hiếu 。 佛Phật 心tâm 平bình 等đẳng 。 必tất 不bất 於ư 正chánh 宗tông 分phần/phân 中trung 開khai 示thị 目Mục 連Liên 。 流lưu 通thông 分phần/phân 中trung 遺di 言ngôn 示thị 眾chúng 。 若nhược 謂vị 此thử 經Kinh 前tiền 後hậu 兩lưỡng 會hội 說thuyết 者giả 。 如như 何hà 後hậu 會hội 抑ức 為vi 流lưu 通thông 。 進tiến 退thoái 詳tường 之chi 。 定định 是thị 正chánh 宗tông 。 故cố 目Mục 連Liên 云vân 。 若nhược 未vị 來lai 世thế 。 一nhất 切thiết 佛Phật 弟đệ 子tử 。 亦diệc 應ưng 奉phụng 盂vu 蘭lan 盆bồn 。 救cứu 度độ 父phụ 母mẫu 。 可khả 為vi 爾nhĩ 不bất (# 為vi 眾chúng 請thỉnh 法pháp 。 救cứu 度độ 父phụ 母mẫu 。 非phi 是thị 請thỉnh 問vấn 受thọ 持trì 遺di 法pháp )# 佛Phật 言ngôn 。 大đại 善thiện 快khoái 問vấn 。 我ngã 正chánh 欲dục 說thuyết 。 汝nhữ 今kim 復phục 問vấn 。 乃nãi 至chí 廣quảng 說thuyết 。 設thiết 供cung 救cứu 親thân 利lợi 益ích 之chi 相tướng 。 (# 非phi 是thị 付phó 囑chúc 。 受thọ 持trì 遺di 法pháp )# 正chánh 義nghĩa 。 釋thích 者giả 。 此thử 經Kinh 一nhất 會hội 正chánh 宗tông 分phần/phân 二nhị 。 初sơ 別biệt 示thị 目Mục 連Liên 救cứu 母mẫu 方phương 便tiện 。 後hậu 普phổ 示thị 大đại 眾chúng 。 資tư 親thân 要yếu 門môn 。 初sơ 段đoạn 如như 前tiền 。 後hậu 段đoạn 分phần/phân 二nhị 。 初sơ 目Mục 連Liên 啟khải 請thỉnh 。 後hậu 世Thế 尊Tôn 為vi 說thuyết 。 說thuyết 中trung 分phần/phân 二nhị 。 初sơ 讚tán 印ấn 許hứa 說thuyết 。 後hậu 正chánh 答đáp 所sở 請thỉnh 。 答đáp 請thỉnh 分phần/phân 三tam 。 初sơ 教giáo 起khởi 勝thắng 行hành 。 二nhị 教giáo 起khởi 行hành 意ý 。 三tam 教giáo 常thường 設thiết 會hội 。 隨tùy 文văn 提đề 舉cử 可khả 知tri 。

【# 疏sớ/sơ 】# 流lưu 通thông 分phần/phân 中trung 有hữu 三tam 。 一nhất 申thân 請thỉnh 。

目Mục 連Liên 復phục 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 弟đệ 子tử 所sở 生sanh 母mẫu 。 得đắc 蒙mông 三Tam 寶Bảo 。 功công 德đức 之chi 力lực 。 眾chúng 僧Tăng 威uy 神thần 之chi 力lực 故cố 。 若nhược 未vị 來lai 世thế 。 一nhất 切thiết 佛Phật 弟đệ 子tử 。 亦diệc 應ưng 奉phụng 盂vu 蘭lan 盆bồn 。 救cứu 度độ 現hiện 在tại 父phụ 母mẫu 。 乃nãi 至chí 七thất 世thế 父phụ 母mẫu 。 可khả 為vi 爾nhĩ 不phủ 。

【# 疏sớ/sơ 】# 述thuật 曰viết 。 說thuyết 此thử 語ngữ 時thời 。 亦diệc 是thị 設thiết 供cung 之chi 後hậu 。 非phi 一nhất 席tịch 之chi 事sự 。 至chí 畢tất 鉢bát 羅la 窟quật 。 方phương 始thỉ 總tổng 集tập 為vi 經kinh 也dã 。 目Mục 連Liên 愛ái 其kỳ 親thân 而nhi 及cập 他tha 人nhân 。 如như 潁# 考khảo 叔thúc 諫gián 莊trang 公công 也dã 。

【# 鈔sao 】# 潁# 考khảo 叔thúc 言ngôn 。 春xuân 秋thu 傳truyền 廣quảng 。 略lược 其kỳ 要yếu 云vân 。 鄭trịnh 武võ 公công 。 娶thú 姜# 氏thị 。 生sanh 莊trang 公công 。 及cập 共cộng 叔thúc 段đoạn 。 莊trang 公công 寤ngụ 生sanh 。 驚kinh 姜# 氏thị 。 遂toại 惡ác 之chi 。 (# 寐mị 寤ngụ 而nhi 莊trang 公công 已dĩ 生sanh 。 故cố 驚kinh 而nhi 惡ác 之chi )# 愛ái 共cộng 叔thúc 段đoạn 。 欲dục 立lập 之chi 。 (# 欲dục 立lập 以dĩ 為vi 太thái 子tử 。 )# 亟# 請thỉnh 於ư 武võ 公công 。 公công 弗phất 許hứa 。 及cập 莊trang 公công 即tức 位vị 。 請thỉnh 京kinh 。 使sử 居cư 之chi 。 謂vị 之chi 京kinh 城thành 大đại 叔thúc 。 (# 京kinh 城thành 。 今kim 滎# 陽dương 京kinh 縣huyện 也dã )# 大đại 叔thúc 完hoàn 聚tụ 。 (# 完hoàn 城thành 郭quách 。 聚tụ 人nhân 民dân )# 繕thiện 甲giáp 兵binh 。 具cụ 卒thốt 乘thừa (# 步bộ 曰viết 卒thốt 。 車xa 曰viết 乘thừa )# 將tương 襲tập 鄭trịnh 。 夫phu 人nhân 將tương 啟khải 之chi 。 (# 掩yểm 不bất 備bị 曰viết 襲tập 。 啟khải 。 開khai 也dã )# 莊trang 公công 遣khiển 使sứ 伐phạt 之chi 。 大đại 叔thúc 出xuất 奔bôn 共cộng 。 (# 音âm 恭cung 。 國quốc 名danh 也dã 。 共cộng 國quốc 。 今kim 汲cấp 郡quận 共cộng 縣huyện )# 遂toại 寘trí 姜# 氏thị 于vu 城thành 頴dĩnh 。 (# 寘trí 置trí 也dã 。 城thành 潁# 。 鄭trịnh 地địa 也dã )# 誓thệ 曰viết 。 不bất 及cập 黃hoàng 泉tuyền 無vô 相tướng 見kiến 也dã 。 既ký 而nhi 悔hối 之chi 。 潁# 考khảo 叔thúc 為vi 潁# 谷cốc 封phong 人nhân 。 (# 封phong 人nhân 。 典điển 封phong 彊cường/cưỡng/cương 者giả )# 聞văn 之chi 。 有hữu 獻hiến 於ư 公công 。 公công 賜tứ 之chi 食thực 。 舍xá 肉nhục 。 公công 問vấn 之chi 。 對đối 曰viết 。 小tiểu 人nhân 有hữu 母mẫu 。 皆giai 嘗thường 小tiểu 人nhân 之chi 食thực 。 未vị 嘗thường 君quân 之chi 羮# 。 請thỉnh 以dĩ 遺di 之chi 。 公công 曰viết 。 爾nhĩ 有hữu 母mẫu 遺di 。 我ngã 獨độc 無vô 也dã 。 頴dĩnh 考khảo 叔thúc 曰viết 。 何hà 謂vị 也dã 。 公công 語ngữ 之chi 故cố 。 且thả 告cáo 之chi 悔hối 。 對đối 曰viết 。 君quân 何hà 患hoạn 焉yên 。 若nhược 掘quật 地địa 及cập 泉tuyền 。 隧# 而nhi 相tương 見kiến 。 其kỳ 誰thùy 曰viết 不bất 然nhiên 。 公công 從tùng 之chi 。 公công 入nhập 隧# 中trung 。 其kỳ 樂nhạo/nhạc/lạc 也dã 融dung 融dung 。 (# 融dung 融dung 。 和hòa 樂nhạo/nhạc/lạc 貌mạo 也dã )# 姜# 氏thị 出xuất 隧# 。 其kỳ 樂nhạo/nhạc/lạc 也dã 洩duệ 洩duệ 。 (# 音âm 曳duệ 。 舒thư 散tán 貌mạo 也dã )# 遂toại 為vi 母mẫu 子tử 如như 初sơ 。 君quân 子tử 曰viết 。 潁# 考khảo 叔thúc 純thuần 孝hiếu 也dã 。 (# 純thuần 。 猶do 篤đốc 也dã )# 愛ái 其kỳ 母mẫu 。 施thí (# 音âm 異dị )# 及cập 莊trang 公công 。

【# 疏sớ/sơ 】# 二nhị 讚tán 請thỉnh 。

佛Phật 言ngôn 。

大đại 善thiện 快khoái 問vấn 。 我ngã 正chánh 欲dục 說thuyết 。 汝nhữ 今kim 復phục 問vấn 。

【# 疏sớ/sơ 】# 述thuật 曰viết 。 初sơ 句cú 標tiêu 讚tán 。 大đại 善thiện 快khoái 問vấn 者giả 。 深thâm 契khế 聖thánh 心tâm 。 後hậu 二nhị 句cú 釋thích 所sở 以dĩ 。 以dĩ 正chánh 欲dục 說thuyết 。 即tức 遇ngộ 問vấn 詞từ 。 機cơ 感cảm 相tương/tướng 投đầu 。 潛tiềm 通thông 密mật 應ưng 。 故cố 言ngôn 快khoái 問vấn 。 佛Phật 本bổn 意ý 者giả 。 欲dục 說thuyết 孝hiếu 道đạo 最tối 大đại 故cố 。 拔bạt 苦khổ 事sự 重trọng/trùng 故cố 。 盂vu 蘭lan 法pháp 勝thắng 故cố 。 世Thế 尊Tôn 覩đổ 眾chúng 勝thắng 緣duyên 機cơ 熟thục 。 可khả 教giáo 化hóa 故cố 。

三tam 答đáp 請thỉnh 於ư 中trung 有hữu 五ngũ 。 一nhất 教giáo 起khởi 行hành 。

善thiện 男nam 子tử 。 若nhược 比Bỉ 丘Khâu 。 比Bỉ 丘Khâu 尼Ni 。 國quốc 王vương 太thái 子tử 。 大đại 臣thần 宰tể 相tướng 。 三tam 公công 百bá 官quan 。 萬vạn 民dân 庶thứ 人nhân 。 行hành 慈từ 孝hiếu 者giả 。 皆giai 應ưng 先tiên 為vi 所sở 生sanh 。 現hiện 在tại 父phụ 母mẫu 。 過quá 去khứ 七thất 世thế 父phụ 母mẫu 。 於ư 七thất 月nguyệt 十thập 五ngũ 日nhật 。 佛Phật 歡Hoan 喜Hỷ 日nhật 。 僧Tăng 自Tự 恣Tứ 日nhật 。 以dĩ 百bách 味vị 飯phạn 食thực 。 安an 盂Vu 蘭Lan 盆bồn 中trung 。 施thí 十thập 方phương 自Tự 恣Tứ 僧Tăng 。

【# 鈔sao 】# 疏sớ/sơ 科khoa 二nhị 。 初sơ 釋thích 孝hiếu 順thuận 之chi 人nhân 。

【# 疏sớ/sơ 】# 述thuật 曰viết 。 雖tuy 貴quý 賤tiện 品phẩm 隔cách 。 僧Tăng 俗tục 道đạo 殊thù 。 自tự 非phi 化hóa 生sanh 濕thấp 生sanh 。 無vô 不bất 有hữu 父phụ 有hữu 母mẫu 。 慈từ 烏ô 鸚anh 鵡vũ 。 尚thượng 解giải 思tư 恩ân 。 豈khởi 況huống 人nhân 倫luân 。 而nhi 不bất 濟tế 拔bạt 。

【# 鈔sao 】# 雜tạp 寶bảo 藏tạng 經kinh 說thuyết 。 過quá 去khứ 世thế 時thời 。 雪Tuyết 山Sơn 之chi 中trung 。 而nhi 有hữu 鸚anh 鵡vũ 。 常thường 採thải 花hoa 果quả 稻đạo 糓cốc 奉phụng 盲manh 父phụ 母mẫu 。 是thị 時thời 田điền 主chủ 案án 行hành 苗miêu 稼giá 。 見kiến 諸chư 禽cầm 蟲trùng 剪tiễn 穀cốc 穗tuệ 處xứ 。 便tiện 設thiết 網võng 羅la 捕bộ 得đắc 鸚anh 鵡vũ 。 鸚anh 鵡vũ 告cáo 言ngôn 。 田điền 主chủ 先tiên 有hữu 好hảo/hiếu 心tâm 。 言ngôn 所sở 種chủng 穀cốc 。 要yếu 與dữ 眾chúng 生sanh 而nhi 共cộng 食thực 噉đạm 。 由do 是thị 之chi 故cố 。 咸hàm 來lai 採thải 取thủ 。 如như 何hà 今kim 日nhật 。 而nhi 見kiến 網võng 捕bộ 。 但đãn 以dĩ 種chủng 子tử 如như 父phụ 。 田điền 似tự 於ư 母mẫu 。 實thật 語ngữ 如như 子tử 。 田điền 主chủ 如như 王vương 。 擁ủng 護hộ 由do 己kỷ 。 我ngã 等đẳng 如như 民dân 依y 之chi 而nhi 住trụ 。 田điền 主chủ 聞văn 已dĩ 。 即tức 放phóng 鸚anh 鵡vũ 。

佛Phật 言ngôn 。

田điền 主chủ 者giả 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 是thị 。 盲manh 父phụ 母mẫu 者giả 。 今kim 淨tịnh 飯phạn 王vương 。 摩Ma 耶Da 夫Phu 人Nhân 是thị 。 取thủ 穀cốc 鸚anh 鵡vũ 者giả 。 我ngã 身thân 是thị 也dã 。 慈từ 烏ô 如như 常thường 。

△# 二nhị 釋thích 孝hiếu 順thuận 之chi 行hành 二nhị 。 初sơ 總tổng 釋thích 孝hiếu 行hành 又hựu 二nhị 。 初sơ 正chánh 釋thích 經kinh 意ý 。

【# 疏sớ/sơ 】# 孝hiếu 子tử 利lợi 害hại 。 已dĩ 具cụ 懸huyền 談đàm 。 既ký 識thức 是thị 非phi 。 須tu 依y 正Chánh 道Đạo 。 故cố 云vân 應ưng 先tiên 為vi 所sở 生sanh 等đẳng 也dã 。

△# 二nhị 因nhân 辨biện 藏tạng 攝nhiếp 。

【# 疏sớ/sơ 】# 據cứ 制chế 令linh 。 必tất 為vi 不bất 為vi 。 即tức 是thị 違vi 制chế 。 故cố 亦diệc 當đương 於ư 制chế 教giáo 。 是thị 以dĩ 前tiền 判phán 。 亦diệc 屬thuộc 律luật 藏tạng 。

△# 二nhị 縱túng/tung 奪đoạt 釋thích 成thành 。

【# 疏sớ/sơ 】# 然nhiên 佛Phật 無vô 悲bi 喜hỷ 。 今kim 於ư 此thử 日nhật 示thị 現hiện 歡hoan 喜hỷ 者giả 。 應ứng 機cơ 緣duyên 也dã 。 以dĩ 佛Phật 本bổn 出xuất 世thế 。 只chỉ 為vì 勸khuyến 人nhân 修tu 行hành 。 見kiến 人nhân 造tạo 惡ác 則tắc 悲bi 。 見kiến 人nhân 修tu 善thiện 則tắc 喜hỷ 。 今kim 比Bỉ 丘Khâu 九cửu 旬tuần 加gia 行hành 日nhật 滿mãn 。 倍bội 更cánh 懇khẩn 誠thành 。 三Tam 千Thiên 界Giới 中trung 皆giai 同đồng 如như 此thử 。 稱xưng 佛Phật 本bổn 意ý 寧ninh 不bất 欣hân 歡hoan 。 此thử 日nhật 設thiết 供cung 。 其kỳ 福phước 甚thậm 矣hĩ 。

【# 鈔sao 】# 九cửu 旬tuần 者giả 。 六lục 藝nghệ 論luận 云vân 。 黃hoàng 帝đế 佐tá 官quan 大đại 撓nạo 。 造tạo 甲giáp 子tử 。 立lập 干can 神thần 十thập 。 謂vị 甲giáp 乙ất 丙bính 丁đinh 戊# 己kỷ 庚canh 辛tân 壬nhâm 癸quý 。 支chi 神thần 十thập 二nhị 。 謂vị 子tử 丑sửu 等đẳng 。 支chi 干can 合hợp 數số 。 干can 盡tận 為vi 旬tuần 。 謂vị 甲giáp 子tử 乙ất 丑sửu 乃nãi 至chí 癸quý 酉dậu 。 而nhi 為vi 一nhất 旬tuần 。 餘dư 甲giáp 戌tuất 等đẳng 例lệ 知tri 。 三tam 月nguyệt 安an 居cư 。 故cố 成thành 九cửu 旬tuần 。 三Tam 千Thiên 界Giới 者giả 。 具cụ 云vân 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。 謂vị 四tứ 大đại 洲châu 。 日nhật 月nguyệt 乃nãi 至chí 初sơ 禪thiền 。 各các 有hữu 一nhất 千thiên 。 以dĩ 鐵Thiết 圍Vi 山Sơn 總tổng 而nhi 圍vi 之chi 。 量lượng 等đẳng 二nhị 禪thiền 。 名danh 小tiểu 千thiên 界giới 。 復phục 以dĩ 十thập 箇cá 小tiểu 千thiên 是thị 一nhất 萬vạn 。 百bách 箇cá 小tiểu 千thiên 是thị 十thập 萬vạn 。 千thiên 箇cá 小tiểu 千thiên 是thị 百bách 萬vạn 。 以dĩ 鐵Thiết 圍Vi 山Sơn 總tổng 而nhi 圍vi 之chi 。 量lượng 等đẳng 三tam 禪thiền 。 名danh 中trung 千thiên 界giới 。 復phục 以dĩ 十thập 箇cá 中trung 千thiên 是thị 千thiên 萬vạn 。 即tức 此thử 千thiên 萬vạn 總tổng 為vi 。 一nhất 億ức 。 百bách 箇cá 中trung 千thiên 是thị 十thập 億ức 。 千thiên 箇cá 中trung 千thiên 是thị 百bách 億ức 。 此thử 千thiên 中trung 千thiên 。 即tức 是thị 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。 以dĩ 鐵Thiết 圍Vi 山Sơn 總tổng 而nhi 圍vi 之chi 。 量lượng 等đẳng 四tứ 禪thiền 。 以dĩ 大đại 兼kiêm 小tiểu 。 合hợp 此thử 小tiểu 千thiên 中trung 千thiên 大Đại 千Thiên 。 名danh 為vi 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 也dã 。

○# 經kinh 言ngôn 。

善thiện 男nam 子tử 者giả 。 成thành 就tựu 信tín 等đẳng 。 諸chư 善thiện 根căn 故cố 。 比Bỉ 丘Khâu 者giả 。 正chánh 云vân 苾bật 芻sô 。 言ngôn 含hàm 五ngũ 義nghĩa 。 一nhất 曰viết 怖bố 魔ma 。 初sơ 出xuất 家gia 時thời 。 魔ma 宮cung 動động 故cố 。 二nhị 曰viết 乞khất 士sĩ 。 乞khất 食thực 濟tế 身thân 。 乞khất 法pháp 資tư 道đạo 故cố 。 三tam 曰viết 持trì 戒giới 。 漸tiệm 入nhập 僧Tăng 數số 。 持trì 淨tịnh 戒giới 故cố 。 四tứ 曰viết 淨tịnh 命mạng 。 不bất 依y 於ư 貪tham 邪tà 活hoạt 命mạng 故cố 。 五ngũ 曰viết 破phá 惡ác 。 漸tiệm 依y 聖thánh 道Đạo 滅diệt 煩phiền 惱não 故cố 。 尼ni 者giả 。 女nữ 聲thanh 。 女nữ 具cụ 五ngũ 德đức 。 名danh 苾bật 芻sô 尼ni 。 宰tể 相tướng 者giả 。 宰tể 。 主chủ 也dã 。 相tương 助trợ 也dã 。 為vi 主chủ 割cát 斷đoạn 。 助trợ 於ư 君quân 故cố 。 三tam 公công 者giả 。 起khởi 自tự 周chu 時thời 。 謂vị 太thái 師sư 太thái 傅phó/phụ 太thái 保bảo 也dã 。 公công 。 正chánh 也dã 。 有hữu 功công 之chi 臣thần 。 忠trung 正chánh 無vô 私tư 。 曰viết 公công 。 百bá 官quan 者giả 。 百bách 司ty 之chi 官quan 。 官quan 。 公công 也dã 。 觀quán 也dã 。 依y 公công 執chấp 政chánh 。 觀quán 察sát 人nhân 情tình 。 決quyết 斷đoán 是thị 非phi 也dã 。 萬vạn 民dân 者giả 。 兼kiêm 有hữu 位vị 者giả 萬vạn 類loại 人nhân 民dân 也dã 。 庶thứ 人nhân 者giả 。 庶thứ 。 眾chúng 也dã 。 無vô 位vị 之chi 眾chúng 。 故cố 曰viết 庶thứ 人nhân 。 總tổng 有hữu 十thập 類loại 。 行hành 慈từ 孝hiếu 者giả 。 如như 經kinh 可khả 知tri 。

【# 疏sớ/sơ 】# 二nhị 教giáo 發phát 願nguyện 。

願nguyện 使sử 現hiện 在tại 父phụ 母mẫu 。 壽thọ 命mạng 百bách 年niên 。 無vô 病bệnh 無vô 一nhất 切thiết 苦khổ 惱não 之chi 患hoạn 。 乃nãi 至chí 七thất 世thế 父phụ 母mẫu 。 離ly 餓ngạ 鬼quỷ 苦khổ 。 生sanh 人nhân 天thiên 中trung 。 福phước 樂lạc 無vô 極cực 。

【# 疏sớ/sơ 】# 述thuật 曰viết 。 所sở 修tu 必tất 假giả 行hành 門môn 。 所sở 獲hoạch 必tất 由do 心tâm 願nguyện 。 願nguyện 者giả 心tâm 之chi 樂lạc 欲dục 。 欲dục 得đắc 存tồn 歿một 咸hàm 安an 。 存tồn 者giả 保bảo 壽thọ 於ư 人nhân 閒gian/nhàn 。 常thường 無vô 病bệnh 惱não 。 歿một 者giả 遷thiên 神thần 於ư 天thiên 上thượng 。 永vĩnh 絕tuyệt 冥minh 塗đồ 。 行hạnh 願nguyện 相tương/tướng 資tư 。 無vô 所sở 不bất 利lợi 。

三tam 教giáo 常thường 作tác 。

是thị 佛Phật 弟đệ 子tử 。 修tu 孝hiếu 順thuận 者giả 。 應ưng 念niệm 念niệm 中trung 。 常thường 憶ức 父phụ 母mẫu 。 乃nãi 至chí 七thất 世thế 父phụ 母mẫu 。 年niên 年niên 七thất 月nguyệt 十thập 五ngũ 日nhật 。 常thường 以dĩ 孝hiếu 慈từ 憶ức 所sở 生sanh 父phụ 母mẫu 。 為vi 作tác 盂Vu 蘭Lan 盆bồn 。 施thí 佛Phật 及cập 僧Tăng 。 以dĩ 報báo 父phụ 母mẫu 長trưởng 養dưỡng 。 慈từ 愛ái 之chi 恩ân 。

【# 疏sớ/sơ 】# 述thuật 曰viết 。 是thị 佛Phật 弟đệ 子tử 。 修tu 孝hiếu 順thuận 者giả 。 反phản 明minh 非phi 佛Phật 弟đệ 子tử 。 及cập 不bất 孝hiếu 順thuận 者giả 。 即tức 任nhậm 不bất 設thiết 盆bồn 供cung 也dã 。 念niệm 念niệm 常thường 憶ức 者giả 。 無vô 終chung 始thỉ 也dã 。 長trưởng 養dưỡng 是thị 事sự 。 慈từ 愛ái 是thị 心tâm 。 故cố 前tiền 起khởi 行hành 。 及cập 發phát 心tâm 願nguyện 。 以dĩ 報báo 之chi 也dã 。 餘dư 文văn 可khả 解giải 。 三tam 藏tạng 云vân 。 父phụ 母mẫu 結kết 愛ái 。 既ký 念niệm 念niệm 不bất 去khứ 心tâm 。 孝hiếu 子tử 報báo 恩ân 。 須tu 年niên 年niên 不bất 絕tuyệt 供cung 。

【# 鈔sao 】# 念niệm 念niệm 常thường 憶ức 者giả 。 孝hiếu 無vô 終chung 始thỉ 也dã 。 逆nghịch 推thôi 孝hiếu 行hành 。 法pháp 爾nhĩ 常thường 規quy 。 故cố 無vô 其kỳ 始thỉ 。 順thuận 推thôi 孝hiếu 行hành 。 盡tận 未vị 來lai 際tế 。 故cố 無vô 其kỳ 終chung 。 所sở 生sanh 父phụ 。 母mẫu 者giả 。 意ý 說thuyết 其kỳ 子tử 所sở 有hữu 生sanh 身thân 父phụ 母mẫu 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 四tứ 勸khuyến 受thọ 持trì 。

若nhược 一nhất 切thiết 佛Phật 弟đệ 子tử 。 應ưng 當đương 奉phụng 持trì 是thị 法Pháp 。

【# 疏sớ/sơ 】# 述thuật 曰viết 。 智Trí 度Độ 論luận 云vân 。 信tín 力lực 故cố 受thọ 。 念niệm 力lực 故cố 持trì 。 今kim 云vân 奉phụng 者giả 。 即tức 受thọ 之chi 義nghĩa 。 應ưng 當đương 者giả 。 勗úc 此thử 二nhị 力lực 。

【# 鈔sao 】# 此thử 下hạ 流lưu 通thông 分phần/phân 也dã 。 復phục 分phân 為vi 二nhị 。 初sơ 二nhị 句cú 世Thế 尊Tôn 付phó 囑chúc 。 後hậu 三tam 句cú 眾chúng 喜hỷ 奉phụng 行hành 。 今kim 初sơ 。 若nhược 凡phàm 若nhược 聖thánh 。 在tại 家gia 出xuất 家gia 。 信tín 佛Phật 弟đệ 子tử 。 汝nhữ 等đẳng 應ưng 當đương 。 奉phụng 行hành 其kỳ 事sự 。 利lợi 益ích 存tồn 亡vong 。 受thọ 持trì 其kỳ 教giáo 。 領lãnh 納nạp 文văn 義nghĩa 。 故cố 經Kinh 云vân 爾nhĩ 。

【# 疏sớ/sơ 】# 五ngũ 喜hỷ 而nhi 奉phụng 命mệnh 。

時thời 目Mục 連Liên 比Bỉ 丘Khâu 。 四tứ 輩bối 弟đệ 子tử 。 歡hoan 喜hỷ 奉phụng 行hành 。

【# 鈔sao 】# 疏sớ/sơ 科khoa 二nhị 。 初sơ 釋thích 四tứ 輩bối 弟đệ 子tử 。

【# 疏sớ/sơ 】# 述thuật 曰viết 。 四tứ 輩bối 者giả 。 僧Tăng 尼ni 士sĩ 女nữ 。 或hoặc 云vân 人nhân 天thiên 龍long 鬼quỷ 。 疑nghi 故cố 兩lưỡng 存tồn 。

△# 二nhị 釋thích 歡hoan 喜hỷ 奉phụng 行hành 。

【# 疏sớ/sơ 】# 然nhiên 凡phàm 厥quyết 生sanh 靈linh 。 皆giai 依y 恃thị 怙hộ 。 故cố 父phụ 母mẫu 恩ân 。 均quân 於ư 天thiên 地địa 。 此thử 雖tuy 至chí 孝hiếu 。 不bất 得đắc 其kỳ 門môn 。 今kim 受thọ 神thần 方phương 。 信tín 知tri 靈linh 驗nghiệm 。 必tất 能năng 除trừ 七thất 世thế 之chi 所sở 難nạn/nan 。 報báo 二nhị 親thân 之chi 劬cù 勞lao 。 自tự 知tri 心tâm 有hữu 所sở 之chi 。 是thị 以dĩ 歡hoan 喜hỷ 承thừa 命mệnh 。

【# 鈔sao 】# 自tự 知tri 下hạ 。 之chi 。 至chí 也dã 。 四tứ 輩bối 弟đệ 子tử 。 聞văn 佛Phật 說thuyết 已dĩ 。 自tự 知tri 孝hiếu 心tâm 而nhi 有hữu 所sở 至chí 。 是thị 以dĩ 顏nhan 舒thư 而nhi 歡hoan 。 心tâm 悅duyệt 而nhi 喜hỷ 。 承thừa 佛Phật 勅sắc 命mạng 。 信tín 受thọ 奉phụng 行hành 。

○# 經kinh 言ngôn 。 四tứ 輩bối 弟đệ 子tử 者giả 。 藥dược 師sư 經Kinh 云vân 。 比Bỉ 丘Khâu 。 比Bỉ 丘Khâu 尼Ni 。 清thanh 信tín 士sĩ 清thanh 信tín 女nữ 。 然nhiên 四tứ 眾chúng 。 四tứ 部bộ 。 四tứ 輩bối 。 經kinh 論luận 常thường 談đàm 。 疏sớ/sơ 中trung 二nhị 解giải 。 初sơ 是thị 後hậu 非phi 。 不bất 須tu 兩lưỡng 存tồn 。 智trí 生sanh 師sư 後hậu 名danh 弟đệ 。 解giải 從tùng 師sư 生sanh 名danh 子tử 。 故cố 名danh 弟đệ 子tử 。 天thiên 親thân 菩Bồ 薩Tát 釋thích 伽già 耶da 山sơn 頂đảnh 經Kinh 云vân 。 歡hoan 喜hỷ 奉phụng 行hành 。 有hữu 其kỳ 三tam 義nghĩa 。 一nhất 能năng 說thuyết 人nhân 清thanh 淨tịnh 。 二nhị 所sở 說thuyết 法Pháp 清thanh 淨tịnh 。 三tam 依y 學học 之chi 者giả 。 究cứu 竟cánh 得đắc 果quả 清thanh 淨tịnh 。 由do 此thử 三tam 義nghĩa 。 歡hoan 喜hỷ 奉phụng 行hành 。 乃nãi 為vi 偈kệ 曰viết 。

盂vu 蘭lan 盆bồn 奧áo 旨chỉ 。 略lược 釋thích 讚tán 幽u 邈mạc 。

福phước 利lợi 自tự 他tha 親thân 。 度độ 苦khổ 證chứng 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 。

佛Phật 說Thuyết 盂Vu 蘭Lan 盆Bồn 經Kinh 疏Sớ/sơ 孝Hiếu 衡Hành 鈔Sao 卷quyển 下hạ (# 終chung )#

經kinh 疏sớ/sơ 鈔sao 音âm 釋thích

經kinh 疏sớ/sơ

剎sát 法Pháp 師sư

(# 舊cựu 本bổn 作tác 利lợi 字tự 悞ngộ )# 。

窘#

(# 巨cự 隕vẫn 切thiết 迫bách 也dã 。 又hựu 音âm 郡quận )# 。

有hữu 解giải 招chiêu 難nạn/nan

(# 舊cựu 本bổn 六lục 慈từ 恩ân 有hữu 解giải 。 今kim 勘khám 浙chiết 本bổn 及cập 川xuyên 本bổn 古cổ 疏sớ/sơ 皆giai 無vô 慈từ 恩ân 字tự 。 況huống 慈từ 恩ân 法Pháp 門môn 宗tông 匠tượng 。 必tất 時thời 人nhân 不bất 敢cảm 容dung 易dị 指chỉ 斥xích 。 故cố 從tùng 而nhi 削tước 去khứ )# 。

鴻hồng 臚lư

(# 下hạ 音âm 閭lư 。 九cửu 寺tự 名danh 也dã 。 鴻hồng 大đại 也dã 。 臚lư 陳trần 序tự 也dã 。 言ngôn 大đại 陳trần 序tự 所sở 須tu 。 以dĩ 禮lễ 待đãi 外ngoại 國quốc 之chi 賓tân 也dã )# 。

菉lục 菽#

(# 音âm 綠lục 。 叔thúc 豆đậu 也dã )# 。

拊phụ

(# 音âm 撫phủ 拍phách 也dã )# 。

簞đan 瓢biều

(# 上thượng 音âm 丹đan 。 竹trúc 器khí 也dã 。 下hạ 毗tỳ 消tiêu 切thiết 。 蠡lễ 也dã 。 即tức 匏# 片phiến 持trì 水thủy 耳nhĩ )# 。

弄lộng 腦não

(# 舊cựu 本bổn 作tác 挊# 義nghĩa 同đồng )# 。

襦#

(# 音âm 儒nho 短đoản 衣y )# 。

蚤tảo 蝨sắt

(# 音âm 早tảo 瑟sắt )# 。

厭yếm 課khóa

(# 上thượng 音âm 魘yểm 塞tắc 也dã 。 課khóa 責trách 也dã 。 當đương 二nhị 親thân 齋trai 忌kỵ 。 無vô 至chí 誠thành 脩tu 福phước 。 但đãn 厭yếm 塞tắc 人nhân 之chi 課khóa 責trách 故cố 為vi 之chi 耳nhĩ )# 。

揣đoàn 食thực

(# 上thượng 初sơ 委ủy 切thiết 。 私tư 取thủ 也dã 。 又hựu 準chuẩn 藏tạng 中trung 本bổn 經kinh 音âm 義nghĩa 。 亦diệc 團đoàn 呼hô 之chi 。 攬lãm 取thủ 也dã )# 。

豈khởi 料liệu

(# 料liệu 量lượng 也dã 。 豈khởi 料liệu 者giả 不bất 能năng 測trắc 量lượng 也dã )# 。

居cư 然nhiên

(# 上thượng 音âm 基cơ 。 語ngữ 助trợ 。 出xuất 禮lễ 記ký 注chú 文văn )# 。

膏cao 腴#

(# 音âm 高cao 俞# 肥phì 也dã )# 。

鼷hề

(# 音âm 兮hề 名danh 甘cam 口khẩu 鼠thử 好hảo/hiếu 食thực 牛ngưu 角giác )# 。

核hạch

(# 音âm 鶻cốt 。 本bổn 下hạ 革cách 切thiết 。 語ngữ 忌kỵ 也dã )# 。

糩hối

(# 苦khổ 外ngoại 切thiết 。 準chuẩn 四tứ 分phần/phân 律luật 行hành 事sự 鈔sao 云vân 。 糩hối 果quả 柔nhu 脩tu 淨tịnh 。 音âm 義nghĩa 指chỉ 歸quy 云vân 。 糩hối 。 麤thô 糠khang 也dã 。 果quả 子tử 殼xác 如như 糠khang 。 注chú 云vân 。 松tùng 柏# 之chi 子tử 也dã )# 。

蘇tô 荏nhẫm

(# 下hạ 音âm 稔# 。 說thuyết 文văn 桂quế 荏nhẫm 蘇tô 也dã )# 。

蔆#

(# 音âm 陵lăng 芰kị 也dã )# 。

錠đĩnh

(# 音âm 定định 燈đăng 也dã )# 。

燎liệu

(# 音âm 了liễu 火hỏa 也dã )# 。

汪uông 洋dương

(# 深thâm 大đại 也dã )# 。

財tài 賄hối

(# 下hạ 音âm 晦hối 財tài 也dã 。 此thử 喻dụ 時thời 人nhân 所sở 忌kỵ 。 然nhiên 疏sớ/sơ 文văn 盛thịnh 行hành 。 未vị 敢cảm 輒triếp 改cải )# 。

潁# 考khảo 叔thúc

(# 上thượng 庾dữu 頃khoảnh 切thiết 。 說thuyết 文văn 。 水thủy 出xuất 潁# 川xuyên 陽dương 城thành 也dã 。 鈔sao 申thân 引dẫn 春xuân 秋thu 云vân 潁# 考khảo 叔thúc 為vi 潁# 谷cốc 封phong 人nhân 。 注chú 云vân 。 典điển 封phong 疆cương 者giả 。 春xuân 秋thu 疏sớ/sơ 正chánh 義nghĩa 曰viết 。 周chu 禮lễ 封phong 人nhân 掌chưởng 為vi 畿# 封phong 而nhi 樹thụ 之chi 。 鄭trịnh 玄huyền 云vân 畿# 上thượng 有hữu 封phong 若nhược 今kim 時thời 界giới 也dã 。 言ngôn 潁# 谷cốc 封phong 人nhân 。 皆giai 以dĩ 地địa 名danh 封phong 人nhân 。 蓋cái 封phong 人nhân 。 職chức 典điển 封phong 疆cương 居cư 在tại 邊biên 邑ấp 。 潁# 谷cốc 是thị 國quốc 之chi 邊biên 邑ấp 也dã 。 如như 今kim 之chi 守thủ 邊biên 城thành 寨# 主chủ )# 。

勗úc

(# 許hứa 六lục 切thiết 勉miễn 也dã 。 勸khuyến 也dã 。 即tức 勸khuyến 勉miễn 信tín 念niệm 二nhị 力lực )# 。

今kim 受thọ 神thần 方phương

(# 結kết 前tiền 目Mục 連Liên 問vấn 教giáo )# 。

信tín 之chi 靈linh 驗nghiệm

(# 結kết 前tiền 設thiết 供cung 獲hoạch 益ích )# 。

鈔sao

載tái 則tắc 也dã

(# 上thượng 音âm 再tái 。 則tắc 也dã 。 即tức 是thị 語ngữ 助trợ 。 與dữ 且thả 字tự 同đồng 。 不bất 須tu 云vân 荷hà 載tái )# 。

鉢bát 剌lạt

(# 下hạ 音âm 辢# 。 梵Phạn 語ngữ 彈đàn 舌thiệt 呼hô 也dã )# 。

隋tùy 煬#

(# 下hạ 音âm 漾dạng 。 隋tùy 朝triêu 帝đế 號hiệu )# 。

圊#

(# 音âm 青thanh 廁trắc 也dã )# 。

莪#

(# 音âm 俄nga )# 。

和hòa 和hòa

(# 二nhị 皆giai 去khứ 聲thanh 呼hô 之chi 。 應ưng 聲thanh 也dã )# 。

厭yếm 課khóa

(# 厭yếm 。 去khứ 聲thanh 。 疏sớ/sơ 音âm 義nghĩa 中trung 音âm 魘yểm 。 別biệt 作tác 一nhất 義nghĩa 解giải 。 詳tường 義nghĩa 取thủ 捨xả )# 。

稸#

(# 敕sắc 六lục 切thiết 積tích 也dã )# 。

箱tương

(# 舊cựu 本bổn 疏sớ/sơ 中trung 作tác 廂sương 。 傳truyền 悞ngộ 。 鈔sao 文văn 隨tùy 而nhi 解giải 釋thích 。 今kim 依y 古cổ 疏sớ/sơ 勘khám 定định 。 改cải 正chánh 作tác 箱tương 。 故cố 引dẫn 毛mao 詩thi 并tinh 注chú 證chứng 之chi )# 。

易dị 繫hệ 辭từ

(# 繫hệ 音âm 係hệ 。 聯liên 也dã 。 舊cựu 本bổn 鈔sao 引dẫn 千thiên 字tự 文văn 注chú 解giải 。 二nhị 人nhân 同đồng 心tâm 。 且thả 非phi 經kinh 史sử 。 況huống 彼bỉ 人nhân 姓tánh 管quản 名danh 寧ninh 字tự 幼ấu 安an 。 又hựu 將tương 一nhất 人nhân 名danh 字tự 分phân 作tác 兩lưỡng 人nhân 說thuyết 之chi 。 難nạn/nan 為vi 依y 據cứ 。 故cố 今kim 從tùng 周chu 易dị 繫hệ 辭từ 并tinh 注chú 文văn 改cải 正chánh 耳nhĩ )# 。

安an 居cư

(# 此thử 段đoạn 鈔sao 文văn 數sác 處xử 差sai 悞ngộ 。 極cực 害hại 義nghĩa 理lý 。 已dĩ 依y 律luật 中trung 改cải 正chánh 。 其kỳ 餘dư 義nghĩa 稍sảo 可khả 通thông 。 故cố 存tồn 舊cựu 說thuyết )# 。

浮phù 囊nang

(# 下hạ 奴nô 當đương 切thiết 。 有hữu 底để 曰viết 囊nang 。 無vô 底để 曰viết 槖# 。 此thử 所sở 引dẫn 涅Niết 槃Bàn 經kinh 有hữu 五ngũ 重trọng/trùng 乞khất 喻dụ 。 五ngũ 篇thiên 罪tội 犯phạm 。 今kim 次thứ 第đệ 引dẫn 之chi 配phối 合hợp 可khả 解giải )# 。

至chí 治trị

(# 下hạ 音âm 雉trĩ 。 舊cựu 作tác 理lý 字tự 者giả 。 以dĩ 唐đường 高cao 宗tông 諱húy 治trị 。 故cố 作tác 理lý 呼hô 。 今kim 依y 尚thượng 書thư 正chánh 文văn 也dã )# 。

亟# 請thỉnh

(# 上thượng 音âm 器khí 數số 也dã )# 。

完hoàn 聚tụ

(# 上thượng 音âm 洹hoàn 兮hề 也dã )# 。

舍xá 肉nhục

(# 上thượng 音âm 捨xả 置trí 也dã )# 。

遺di 之chi

(# 上thượng 去khứ 聲thanh 呼hô 贈tặng 也dã )# 。

已dĩ 上thượng 兩lưỡng 卷quyển 音âm 釋thích 並tịnh 依y 原nguyên 本bổn 略lược 取thủ 舍xá 之chi 。