大Đại 毗Tỳ 盧Lô 遮Già 那Na 成Thành 佛Phật 神Thần 變Biến 加Gia 持Trì 經Kinh 義Nghĩa 釋Thích 演Diễn 密Mật 鈔Sao 卷quyển 第đệ 二nhị

燕yên 京kinh 圓viên 福phước 寺tự 崇sùng 祿lộc 大đại 夫phu 檢kiểm 校giáo 太thái 保bảo 行hành 崇sùng 祿lộc 卿khanh

總tổng 秘bí 大đại 師sư 。 賜tứ 紫tử 沙Sa 門Môn 。 覺giác 苑uyển 。 撰soạn 。

後hậu 正chánh 釋thích 疏sớ/sơ 文văn 分phân 為vi 三tam 段đoạn 初sơ 解giải 題đề 名danh 次thứ 旌tinh 作tác 者giả 後hậu 釋thích 本bổn 文văn 初sơ 文văn 分phần/phân 二nhị 初sơ 疏sớ/sơ 題đề 如như 前tiền 後hậu 指chỉ 卷quyển 次thứ 者giả 即tức 卷quyển 第đệ 一nhất 三tam 字tự 卷quyển 即tức 紙chỉ 卷quyển 四tứ 塵trần 為vi 性tánh 是thị 體thể 是thị 實thật 第đệ 者giả 次thứ 居cư 不bất 亂loạn 一nhất 者giả 數số 之chi 首thủ 唱xướng 是thị 義nghĩa 是thị 假giả 義nghĩa 不bất 離ly 體thể 假giả 不bất 離ly 實thật 第đệ 一nhất 即tức 卷quyển 名danh 卷quyển 第đệ 一nhất 又hựu 卷quyển 即tức 所sở 依y 色sắc 香hương 味vị 觸xúc 。 四tứ 塵trần 疏sớ/sơ 即tức 能năng 依y 聲thanh 名danh 句cú 文văn 。 四tứ 法pháp 是thị 卷quyển 第đệ 一nhất 之chi 大đại 毗tỳ 盧lô 遮già 那na 成thành 佛Phật 神thần 變biến 加gia 持trì 經Kinh 義nghĩa 釋thích 名danh 大đại 毗tỳ 盧lô 遮già 那na 成thành 佛Phật 神thần 變biến 加gia 持trì 經Kinh 義nghĩa 釋thích 卷quyển 第đệ 一nhất 。

次thứ 旌tinh 作tác 者giả 即tức 沙Sa 門Môn 一nhất 行hành 述thuật 記ký 此thử 中trung 分phần/phân 三tam 初sơ 沙Sa 門Môn 二nhị 字tự 標tiêu 釋Thích 子tử 之chi 通thông 名danh 次thứ 一nhất 行hành 二nhị 字tự 彰chương 疏sớ/sơ 主chủ 之chi 別biệt 諱húy 後hậu 述thuật 記ký 二nhị 字tự 顯hiển 述thuật 作tác 之chi 謙khiêm 稱xưng 且thả 初sơ 言ngôn 沙Sa 門Môn 者giả 是thị 略lược 梵Phạn 語ngữ 具cụ 足túc 應ưng 云vân 沙sa 迦ca 懣# 曩nẵng 翻phiên 就tựu 此thử 方phương 即tức 云vân 息tức 惡ác 謂vị 息tức 塵trần 垢cấu 之chi 惡ác 故cố 總tổng 有hữu 四tứ 種chủng 一nhất 勝thắng 道đạo 沙Sa 門Môn 二nhị 說thuyết 道Đạo 沙Sa 門Môn 三tam 活hoạt 道đạo 沙Sa 門Môn 四tứ 壞hoại 道đạo 沙Sa 門Môn 今kim 此thử 疏sớ/sơ 主chủ 若nhược 居cư 凡phàm 地địa 即tức 屬thuộc 中trung 二nhị 若nhược 在tại 聖thánh 位vị 通thông 前tiền 三tam 種chủng 也dã 。

次thứ 釋thích 別biệt 諱húy 者giả 如như 前tiền 已dĩ 明minh 。

後hậu 顯hiển 述thuật 作tác 之chi 謙khiêm 稱xưng 者giả 述thuật 謂vị 敘tự 述thuật 記ký 謂vị 記ký 錄lục 以dĩ 我ngã 疏sớ/sơ 主chủ 敘tự 述thuật 記ký 錄lục 諸chư 教giáo 及cập 三tam 藏tạng 所sở 說thuyết 文văn 之chi 與dữ 義nghĩa 成thành 斯tư 疏sớ/sơ 矣hĩ 非phi 自tự 作tác 也dã 故cố 云vân 沙Sa 門Môn 一nhất 行hành 述thuật 記ký 。

後hậu 釋thích 本bổn 文văn 者giả 。

【# 疏sớ/sơ 】# 梵Phạm 音âm 毗tỳ 盧lô 等đẳng 者giả 此thử 名danh 義nghĩa 雙song 標tiêu 也dã 毗tỳ 云vân 遍biến 盧lô 遮già 那na 云vân 光quang 明minh 照chiếu 為vi 順thuận 此thử 方phương 云vân 光quang 明minh 遍biến 照chiếu 。 故cố 華hoa 嚴nghiêm 疏sớ/sơ 云vân 身thân 智trí 能năng 所sở 合hợp 為vi 一nhất 身thân 。 圓viên 明minh 獨độc 朗lãng 具cụ 德đức 無vô 邊biên 故cố 立lập 斯tư 號hiệu 言ngôn 是thị 日nhật 之chi 別biệt 名danh 者giả 如như 此thử 方phương 呼hô 日nhật 為vi 靈linh 曜diệu 或hoặc 云vân 朱chu 明minh 大đại 明minh 陽dương 烏ô 等đẳng 今kim 亦diệc 如như 是thị 。 或hoặc 云vân 普phổ 光quang 普phổ 明minh 大đại 光quang 明minh 等đẳng 皆giai 日nhật 之chi 別biệt 名danh 也dã 言ngôn 即tức 除trừ 暗ám 等đẳng 者giả 謂vị 以dĩ 身thân 智trí 二nhị 光quang 除trừ 滅diệt 無vô 明minh 。 暗ám 障chướng 照chiếu 見kiến 心tâm 法pháp 明minh 道đạo 覺giác 自tự 心tâm 本bổn 不bất 生sanh 。 其kỳ 心tâm 常thường 住trụ 生sanh 大đại 慧tuệ 光quang 明minh 。 普phổ 照chiếu 無vô 量lượng 。 法pháp 性tánh 見kiến 諸chư 佛Phật 所sở 行hành 。 之chi 道đạo 故cố 云vân 除trừ 暗ám 等đẳng 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 然nhiên 世thế 間gian 至chí 而nhi 無vô 所sở 增tăng 等đẳng 者giả 總tổng 有hữu 三tam 喻dụ 初sơ 云vân 然nhiên 世thế 間gian 日nhật 則tắc 有hữu 方phương 分phần/phân 者giả 方phương 謂vị 方phương 所sở 分phần/phân 謂vị 分phần/phân 限hạn 謂vị 有hữu 內nội 外ngoại 晝trú 夜dạ 等đẳng 方phương 所sở 分phần/phân 限hạn 故cố 。

【# 疏sớ/sơ 】# 復phục 次thứ 日nhật 行hành 等đẳng 者giả 第đệ 二nhị 喻dụ 也dã 日nhật 行hành 者giả 日nhật 之chi 行hành 度độ 也dã 閻Diêm 浮Phù 提Đề 者giả 。 正chánh 云vân 閻Diêm 浮Phù 那Na 提Đề 。 即tức 是thị 林lâm 名danh 謂vị 此thử 南nam 州châu 從tùng 林lâm 立lập 名danh 呼hô 云vân 南nam 瞻chiêm 部bộ 州châu 今kim 就tựu 省tỉnh 略lược 但đãn 云vân 閻Diêm 浮Phù 提đề 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 又hựu 如như 重trọng/trùng 陰ấm 等đẳng 者giả 第đệ 三tam 喻dụ 也dã 究cứu 竟cánh 諸chư 法pháp 。 實thật 相tướng 者giả 且thả 佛Phật 心tâm 之chi 日nhật 久cửu 離ly 戲hí 論luận 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 為vi 無vô 明minh 煩phiền 惱não 。 所sở 覆phú 障chướng 故cố 。 見kiến 有hữu 生sanh 滅diệt 斷đoạn 常thường 去khứ 來lai 一nhất 異dị 之chi 相tướng 若nhược 知tri 諸chư 法pháp 。 本bổn 來lai 平bình 等đẳng 遠viễn 離ly 八bát 不bất 唯duy 是thị 一nhất 法Pháp 界Giới 體thể 時thời 即tức 是thị 究cứu 竟cánh 。 諸chư 法pháp 之chi 實thật 。 相tương/tướng 也dã 此thử 之chi 三tam 喻dụ 前tiền 一nhất 是thị 相tương/tướng 大đại 次thứ 一nhất 是thị 用dụng 大đại 後hậu 一nhất 是thị 體thể 大đại 又hựu 初sơ 是thị 報báo 身thân 次thứ 是thị 化hóa 身thân 後hậu 是thị 法Pháp 身thân 思tư 之chi 。

【# 疏sớ/sơ 】# 以dĩ 如như 是thị 等đẳng 。 者giả 釋thích 通thông 妨phương 難nạn/nan 也dã 如như 有hữu 難nạn/nan 云vân 且thả 世thế 間gian 之chi 日nhật 則tắc 有hữu 方phương 分phần/phân 晝trú 夜dạ 照chiếu 不bất 照chiếu 殊thù 生sanh 滅diệt 等đẳng 異dị 遮già 那na 之chi 日nhật 既ký 無vô 方phương 分phần/phân 晝trú 夜dạ 等đẳng 殊thù 壞hoại 滅diệt 始thỉ 生sanh 等đẳng 異dị 如như 何hà 得đắc 將tương 以dĩ 為ví 喻dụ 耶da 故cố 通thông 釋thích 云vân 以dĩ 如như 是thị 等đẳng 。 種chủng 種chủng 因nhân 緣duyên 。 而nhi 實thật 世thế 間gian 之chi 日nhật 不bất 可khả 為ví 喻dụ 。 縱túng/tung 也dã 奪đoạt 云vân 但đãn 取thủ 其kỳ 少thiểu 分phần 相tương 似tự 不bất 全toàn 取thủ 以dĩ 為ví 喻dụ 故cố 加gia 以dĩ 大đại 名danh 曰viết 摩ma 訶ha 毗tỳ 盧lô 遮già 那na 故cố 有hữu 經Kinh 云vân 帝Đế 釋Thích 千thiên 目mục 之chi 身thân 方phương 於ư 如Như 來Lai 。 猶do 如như 聚tụ 墨mặc 。 又hựu 此thử 摩ma 訶ha 應ưng 流lưu 至chí 於ư 下hạ 云vân 摩ma 訶ha 成thành 佛Phật 摩ma 訶ha 神thần 變biến 加gia 持trì 等đẳng 。

【# 疏sớ/sơ 】# 成thành 佛Phật 者giả 者giả 成thành 謂vị 成thành 就tựu 佛Phật 謂vị 覺giác 者giả 即tức 是thị 成thành 就tựu 。 正chánh 覺giác 之chi 者giả 也dã 准chuẩn 梵Phạm 文văn 釋thích 時thời 若nhược 言ngôn 菩Bồ 提Đề 但đãn 得đắc 名danh 覺giác 若nhược 言ngôn 佛Phật 馱đà 也dã 即tức 云vân 覺giác 者giả 今kim 但đãn 略lược 故cố 謂vị 以dĩ 一nhất 切thiết 如Như 來Lai 。 從tùng 凡phàm 夫phu 地địa 始thỉ 發phát 覺giác 心tâm 或hoặc 漸tiệm 或hoặc 頓đốn 修tu 種chủng 種chủng 德đức 斷đoạn 種chủng 種chủng 障chướng 功công 德đức 滿mãn 時thời 即tức 於ư 一nhất 念niệm 。 不bất 起khởi 而nhi 證chứng 菩Bồ 提Đề 。 名danh 為vi 成thành 佛Phật 又hựu 成thành 佛Phật 之chi 說thuyết 隨tùy 教giáo 不bất 同đồng 且thả 依y 顯hiển 教giáo 總tổng 有hữu 六lục 種chủng 一nhất 藏tạng 教giáo 說thuyết 一nhất 生sanh 成thành 佛Phật 謂vị 小Tiểu 乘Thừa 說thuyết 菩Bồ 薩Tát 三tam 劫kiếp 練luyện 修tu 仍nhưng 是thị 凡phàm 夫phu 菩Bồ 提Đề 樹thụ 下hạ 。 三tam 十thập 四tứ 心tâm 方phương 成thành 正chánh 覺giác 謂vị 資tư 糧lương 位vị 斷đoạn 下hạ 八bát 地địa 俱câu 生sanh 分phân 別biệt 盡tận 依y 第đệ 四tứ 禪thiền 起khởi 四tứ 善thiện 根căn 入nhập 見kiến 道đạo 八bát 忍nhẫn 八bát 智trí 前tiền 十thập 五ngũ 心tâm 見kiến 道đạo 。 第đệ 十thập 六lục 心tâm 修tu 道Đạo 四tứ 斷đoạn 忍nhẫn 中trung 一nhất 分phần/phân 斷đoạn 有hữu 頂đảnh 四Tứ 諦Đế 下hạ 一nhất 地địa 分phân 別biệt 不bất 出xuất 第đệ 十thập 六lục 心tâm 起khởi 九cửu 無vô 間gian 九cửu 解giải 脫thoát 斷đoạn 證chứng 有hữu 頂đảnh 九cửu 品phẩm 俱câu 生sanh 以dĩ 此thử 十thập 八bát 足túc 前tiền 十thập 六lục 故cố 三tam 十thập 四tứ 心tâm 一nhất 坐tọa 成thành 佛Phật 二nhị 三tam 祇kỳ 成thành 佛Phật 唯duy 識thức 論luận 云vân 謂vị 具cụ 大Đại 乘Thừa 二nhị 種chủng 性tánh 者giả (# 本bổn 智trí 為vi 二nhị )# 備bị 歷lịch 三tam 祇kỳ 具cụ 經kinh 五ngũ 位vị 方phương 始thỉ 成thành 佛Phật 三tam 相tương/tướng 盡tận 成thành 佛Phật 終chung 教giáo 義nghĩa 也dã 但đãn 以dĩ 染nhiễm 相tướng 盡tận 時thời 即tức 說thuyết 成thành 佛Phật 四tứ 初sơ 住trụ 成thành 佛Phật 亦diệc 終chung 教giáo 義nghĩa 即tức 起khởi 信tín 論luận 說thuyết 初sơ 發phát 心tâm 位vị 則tắc 得đắc 少thiểu 分phần 見kiến 於ư 法Pháp 身thân 隨tùy 其kỳ 願nguyện 力lực 。 能năng 現hiện 八bát 相tương/tướng 廣quảng 利lợi 眾chúng 生sanh 。 此thử 約ước 悲bi 智trí 無vô 二nhị 事sự 理lý 雙song 修tu 觀quán 行hành 成thành 佛Phật 故cố 華hoa 嚴nghiêm 云vân 若nhược 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 能năng 與dữ 如như 是thị 。 觀quán 行hành 相tương 應ứng 於ư 諸chư 法pháp 中trung 。 不bất 生sanh 二nhị 解giải 一nhất 切thiết 佛Phật 法Pháp 。 疾tật 得đắc 現hiện 前tiền 初sơ 發phát 心tâm 時thời 。 即tức 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 。 即tức 心tâm 自tự 性tánh 成thành 就tựu 。 慧tuệ 身thân 不bất 由do 他tha 悟ngộ 。 五ngũ 一nhất 念niệm 成thành 佛Phật 頓đốn 教giáo 義nghĩa 也dã 謂vị 無vô 始thỉ 妄vọng 認nhận 眾chúng 生sanh 一nhất 念niệm 悟ngộ 時thời 。 全toàn 體thể 是thị 佛Phật 此thử 門môn 大đại 意ý 無vô 佛Phật 可khả 成thành 無vô 妄vọng 可khả 遣khiển 入nhập 其kỳ 門môn 者giả 豈khởi 不bất 佛Phật 乎hồ 六lục 本bổn 來lai 成thành 佛Phật 。 圓viên 教giáo 義nghĩa 也dã 故cố 華hoa 嚴nghiêm 云vân 菩Bồ 薩Tát 應ưng 知tri 自tự 心tâm 念niệm 念niệm 常thường 有hữu 佛Phật 成thành 正chánh 覺giác 。 如như 自tự 心tâm 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 心tâm 。 亦diệc 爾nhĩ 又hựu 云vân 如Như 來Lai 成thành 正chánh 覺giác 。 時thời 普phổ 見kiến 一nhất 切thiết 。 眾chúng 生sanh 成thành 正chánh 覺giác 乃nãi 至chí 普phổ 見kiến 一nhất 切thiết 。 眾chúng 生sanh 入nhập 涅Niết 槃Bàn 皆giai 同đồng 一nhất 性tánh 所sở 謂vị 無vô 性tánh 等đẳng 然nhiên 上thượng 六lục 說thuyết 成thành 佛Phật 之chi 義nghĩa 。 如như 起khởi 信tín 鈔sao 後hậu 依y 此thử 宗tông 成thành 佛Phật 而nhi 有hữu 二nhị 種chủng 初sơ 顯hiển 後hậu 密mật 且thả 顯hiển 說thuyết 者giả 如như 下hạ 文văn 云vân 越việt 百bách 六lục 十thập 心tâm 三tam 重trọng/trùng 妄vọng 執chấp 成thành 等Đẳng 正Chánh 覺Giác 。 或hoặc 約ước 百bách 心tâm 成thành 等Đẳng 正Chánh 覺Giác 。 所sở 謂vị 歡Hoan 喜Hỷ 地Địa 。 自tự 有hữu 十thập 心tâm 故cố 華hoa 嚴nghiêm 經Kinh 云vân 謂vị 利lợi 益ích 心tâm 柔nhu 軟nhuyễn 心tâm 隨tùy 順thuận 心tâm 寂tịch 靜tĩnh 心tâm 調điều 伏phục 心tâm 寂tịch 滅diệt 心tâm 謙khiêm 下hạ 心tâm 潤nhuận 澤trạch 心tâm 不bất 動động 心tâm 不bất 濁trược 心tâm 從tùng 初sơ 心tâm 至chí 第đệ 四tứ 心tâm 得đắc 度độ 五ngũ 通thông 境cảnh 界giới (# 即tức 配phối 四tứ 地địa )# 從tùng 第đệ 五ngũ 心tâm 至chí 第đệ 八bát 心tâm 得đắc 度độ 二Nhị 乘Thừa 境cảnh 界giới (# 即tức 配phối 八bát 地địa )# 從tùng 第đệ 九cửu 心tâm 一nhất 向hướng 行hành 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 。 至chí 第đệ 十thập 心tâm 名danh 為vi 成thành 佛Phật 佛Phật 者giả 覺giác 也dã 謂vị 覺giác 自tự 心tâm 性tánh 淨tịnh 本bổn 來lai 常thường 寂tịch 滅diệt 相tướng 。 然nhiên 此thử 十thập 心tâm 從tùng 第đệ 一nhất 至chí 第đệ 八bát 名danh 為vi 見kiến 道Đạo 。 從tùng 第đệ 九cửu 至chí 第đệ 十thập 名danh 為vi 觀quán 道đạo (# 此thử 與dữ 常thường 教giáo 異dị 也dã )# 見kiến 謂vị 見kiến 於ư 諦đế 理lý 約ước 此thử 進tiến 修tu 觀quán 謂vị 一nhất 向hướng 觀quán 於ư 如Như 來Lai 。 不bất 思tư 議nghị 境cảnh 界giới 秘bí 密mật 功công 德đức 如như 是thị 。 秘bí 密mật 之chi 境cảnh 非phi 所sở 見kiến 法pháp 出xuất 過quá 心tâm 量lượng 故cố 別biệt 名danh 觀quán 道đạo 也dã 覺giác 者giả 是thị 覺giác 知tri 義nghĩa 謂vị 已dĩ 度độ 二Nhị 乘Thừa 境cảnh 界giới 了liễu 知tri 二Nhị 乘Thừa 心tâm 與dữ 菩Bồ 薩Tát 心tâm 異dị 若nhược 入nhập 二nhị 地địa 時thời 如như 前tiền 初Sơ 地Địa 亦diệc 至chí 第đệ 四tứ 心tâm 度độ 五ngũ 通thông 第đệ 八bát 心tâm 度độ 二Nhị 乘Thừa 第đệ 十thập 心tâm 成thành 佛Phật 准chuẩn 此thử 有hữu 信tín 及cập 入nhập 位vị 與dữ 初Sơ 地Địa 十thập 心tâm 不bất 異dị 但đãn 此thử 十thập 心tâm 轉chuyển 復phục 光quang 顯hiển 離ly 垢cấu 也dã 乃nãi 至chí 第đệ 十Thập 地Địa 。 亦diệc 有hữu 十thập 心tâm 即tức 凡phàm 有hữu 一nhất 百bách 心tâm 一nhất 一nhất 轉chuyển 勝thắng 如như 華hoa 嚴nghiêm 真chân 金kim 之chi 喻dụ 可khả 准chuẩn 知tri 耳nhĩ 此thử 初Sơ 地Địa 十thập 心tâm 滿mãn 即tức 能năng 分phân 身thân 百bách 佛Phật 土độ 等đẳng 如như 彼bỉ 具cụ 說thuyết 但đãn 百bách 心tâm 成thành 佛Phật 是thị 寶bảo 炬cự 陀đà 羅la 尼ni 經kinh 所sở 說thuyết 此thử 經Kinh 未vị 到đáo 東đông 土thổ/độ (# 阿a 闍xà 梨lê 親thân 傳truyền )# 已dĩ 上thượng 是thị 依y 顯hiển 明minh 今kim 依y 密mật 釋thích 者giả 且thả 以dĩ 四tứ 字tự 略lược 示thị 一nhất 隅ngung 即tức 是thị 正Chánh 等Đẳng 覺Giác 心tâm 。 真chân 言ngôn 句cú 也dã 謂vị 十thập 方phương 三tam 世thế 。 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 。 各các 以dĩ 無vô 量lượng 無vô 邊biên 。 巧xảo 度độ 門môn 種chủng 種chủng 因nhân 緣duyên 。 譬thí 喻dụ 言ngôn 詞từ 。 演diễn 說thuyết 諸chư 法pháp 。 統thống 而nhi 論luận 之chi 原nguyên 其kỳ 旨chỉ 趣thú 不bất 出xuất 四tứ 字tự 門môn 故cố 所sở 謂vị 阿a (# 上thượng )# 阿a (# 引dẫn )# 暗ám 惡ác 也dã 以dĩ 阿a 字tự 門môn 故cố 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 本bổn 有hữu 佛Phật 知tri 見kiến 性tánh 眾chúng 生sanh 不bất 自tự 覺giác 知tri 。 如Như 來Lai 以dĩ 種chủng 種chủng 因nhân 緣duyên 。 為vi 彼bỉ 淨tịnh 除trừ 眼nhãn 翳ế 使sử 得đắc 開khai 明minh 。 即tức 法pháp 華hoa 第đệ 一nhất 句cú 云vân 開khai 佛Phật 知tri 見kiến 。 使sử 得đắc 清thanh 淨tịnh 。 即tức 是thị 此thử 中trung 淨tịnh 菩Bồ 提Đề 心tâm 也dã 既ký 淨tịnh 菩Bồ 提Đề 心tâm 當đương 廣quảng 示thị 法Pháp 界Giới 藏tạng 中trung 不bất 思tư 議nghị 境cảnh 界giới 如như 善Thiện 財Tài 童Đồng 子Tử 。 入nhập 彌Di 勒Lặc 閣các 普phổ 見kiến 一nhất 切thiết 。 善Thiện 知Tri 識Thức 遍biến 學học 一nhất 切thiết 諸chư 度Độ 門môn 故cố 法pháp 華hoa 第đệ 二nhị 句cú 云vân 示thị 佛Phật 知tri 見kiến 即tức 長trường/trưởng 阿a 字tự 大đại 悲bi 萬vạn 行hạnh 義nghĩa 也dã 已dĩ 具cụ 大đại 悲bi 萬vạn 行hạnh 次thứ 以dĩ 娑sa 羅la 樹thụ 王vương 華hoa 開khai 敷phu 智trí 成thành 大đại 菩Bồ 提Đề 。 故cố 法pháp 華hoa 第đệ 三tam 句cú 云vân 悟ngộ 佛Phật 知tri 見kiến 即tức 暗ám 字tự 門môn 也dã 既ký 成thành 佛Phật 已dĩ 。 即tức 以dĩ 加gia 持trì 方phương 便tiện 普phổ 門môn 垂thùy 迹tích 導đạo 利lợi 眾chúng 生sanh 。 了liễu 知tri 常thường 住trụ 之chi 時thời 如Như 來Lai 眾chúng 迹tích 都đô 盡tận 以dĩ 無vô 迹tích 故cố 名danh 般Bát 涅Niết 槃Bàn 故cố 。 法pháp 華hoa 第đệ 四tứ 句cú 云vân 入nhập 佛Phật 知tri 見kiến 。 即tức 是thị 惡ác 字tự 門môn 也dã 若nhược 依y 字tự 輪luân 對đối 如Như 來Lai 方phương 便tiện 。 智trí 更cánh 有hữu 第đệ 五ngũ 長trường/trưởng 聲thanh 惡ác 字tự 門môn 以dĩ 無vô 別biệt 體thể 故cố 此thử 中trung 不bất 說thuyết 又hựu 此thử 五ngũ 字tự 統thống 收thu 一nhất 切thiết 佛Phật 法Pháp 。 無vô 有hữu 遺di 餘dư 。 故cố 名danh 為vi 正Chánh 等Đẳng 覺Giác 心tâm 。 又hựu 今kim 且thả 約ước 一nhất 途đồ 修tu 行hành 次thứ 第đệ 作tác 淺thiển 深thâm 差sai 別biệt 說thuyết 其kỳ 實thật 此thử 五ngũ 字tự 各các 成thành 一nhất 切thiết 如Như 來Lai 。 智trí (# 即tức 五ngũ 方phương 佛Phật )# 各các 各các 統thống 收thu 一nhất 切thiết 佛Phật 法Pháp 。 是thị 故cố 下hạ 文văn 脩tu 觀quán 行hành 時thời 隨tùy 學học 一nhất 心tâm 即tức 見kiến 一nhất 切thiết 如Như 來Lai 。 心tâm 即tức 是thị 華hoa 嚴nghiêm 如Như 來Lai 成thành 正chánh 覺giác 。 時thời 普phổ 見kiến 一nhất 切thiết 。 眾chúng 生sanh 皆giai 成thành 正chánh 覺giác 。 也dã 如như 是thị 一nhất 心tâm 見kiến 一nhất 切thiết 心tâm 旋toàn 轉chuyển 無vô 礙ngại 故cố 名danh 正Chánh 等Đẳng 覺Giác 心tâm 。 也dã 言ngôn 具cụ 足túc 梵Phạm 音âm 等đẳng 者giả 成thành 字tự 是thị 唐đường 言ngôn 三tam 菩Bồ 提Đề 此thử 云vân 正chánh 覺giác 亦diệc 名danh 正chánh 知tri 准chuẩn 華hoa 嚴nghiêm 經kinh 無vô 有hữu 最tối 字tự 故cố 彼bỉ 疏sớ/sơ 云vân 成thành 最Tối 正Chánh 覺Giác 。 亦diệc 能năng 覺giác 智trí 開khai 悟ngộ 稱xưng 覺giác 離ly 倒đảo 為vi 正chánh 獲hoạch 得đắc 名danh 成thành 此thử 當đương 相tương 解giải 若nhược 揀giản 別biệt 者giả 凡phàm 夫phu 倒đảo 惑hoặc 。 佛Phật 覺giác 重trọng/trùng 昏hôn 二Nhị 乘Thừa 雖tuy 覺giác 不bất 名danh 為vi 正chánh 但đãn 知tri 法pháp 有hữu 未vị 知tri 法pháp 空không 但đãn 悟ngộ 我ngã 空không 未vị 知tri 我ngã 有hữu 有hữu 厭yếm 生sanh 死tử 空không 沉trầm 涅Niết 槃Bàn 顛điên 倒đảo 未vị 除trừ 豈khởi 得đắc 稱xưng 正chánh 菩Bồ 薩Tát 雖tuy 正chánh 有hữu 上thượng 有hữu 修tu 不bất 得đắc 稱xưng 最tối 設thiết 位vị 極cực 稱xưng 最tối 亦diệc 未vị 名danh 成thành 佛Phật 獨độc 能năng 故cố 云vân 。 成thành 三tam 菩Bồ 提Đề 。

【# 疏sớ/sơ 】# 神thần 變biến 加gia 持trì 者giả 神thần 是thị 智trí 之chi 妙diệu 用dụng 變biến 是thị 智trí 之chi 所sở 了liễu 又hựu 神thần 即tức 神thần 通thông 變biến 即tức 變biến 化hóa 俱câu 屬thuộc 智trí 也dã 瑜du 伽già 云vân 一nhất 能năng 變biến 通thông 謂vị 改cải 轉chuyển 故cố 二nhị 能năng 化hóa 通thông 謂vị 化hóa 現hiện 故cố 能năng 轉chuyển 所sở 餘dư 有hữu 自tự 性tánh 物vật 令linh 成thành 餘dư 物vật 名danh 為vi 能năng 變biến 隨tùy 欲dục 為vi 作tác 諸chư 未vị 有hữu 事sự 故cố 名danh 能năng 化hóa 今kim 此thử 中trung 言ngôn 變biến 不bất 言ngôn 化hóa 者giả 變biến 廣quảng 而nhi 化hóa 狹hiệp 變biến 具cụ 十thập 八bát 化hóa 唯duy 三tam 種chủng 變biến 十thập 八bát 者giả 一nhất 震chấn 動động 二nhị 熾sí 然nhiên 三tam 流lưu 布bố 四tứ 示thị 現hiện 五ngũ 轉chuyển 變biến 六lục 往vãng 來lai 七thất 卷quyển 八bát 舒thư 九cửu 眾chúng 像tượng 入nhập 身thân 十thập 同đồng 類loại 往vãng 趣thú 十thập 一nhất 顯hiển 十thập 二nhị 隱ẩn 十thập 三tam 所sở 作tác 自tự 在tại 。 十thập 四tứ 制chế 他tha 神thần 通thông 十thập 五ngũ 能năng 施thí 辯biện 才tài 十thập 六lục 能năng 施thí 憶ức 念niệm 十thập 七thất 能năng 施thí 安an 樂lạc 十thập 八bát 放phóng 大đại 光quang 明minh 。 如như 下hạ 疏sớ/sơ 云vân 然nhiên 以dĩ 佛Phật 神thần 力lực 故cố 。 令linh 瑜du 伽già 行hành 者giả 。 於ư 無vô 量lượng 劫kiếp 。 謂vị 如như 食thực 頃khoảnh 。 或hoặc 演diễn 食thực 頃khoảnh 為vi 無vô 量lượng 劫kiếp 延diên 促xúc 自tự 在tại 咸hàm 適thích 眾chúng 根căn 無vô 定định 相tương/tướng 可khả 得đắc 即tức 是thị 第đệ 一nhất 能năng 變biến 通thông 化hóa 三tam 者giả 一nhất 化hóa 為vi 身thân 二nhị 化hóa 為vi 境cảnh 三tam 化hóa 為vi 語ngữ 化hóa 為vi 身thân 者giả 化hóa 自tự 他tha 身thân 為vi 他tha 自tự 身thân 或hoặc 一nhất 或hoặc 多đa 。 如như 是thị 等đẳng 類loại 。 化hóa 為vi 境cảnh 者giả 化hóa 似tự 眾chúng 寶bảo 飲ẩm 食thực 資tư 具cụ 等đẳng 化hóa 為vi 語ngữ 者giả 妙diệu 音âm 廣quảng 音âm 繫hệ 屬thuộc 自tự 他tha 又hựu 下hạ 疏sớ/sơ 云vân 謂vị 將tương 說thuyết 此thử 平bình 等đẳng 法Pháp 。 門môn 故cố 先tiên 以dĩ 自tự 在tại 神thần 力lực 。 感cảm 動động 大đại 眾chúng 悉tất 現hiện 普phổ 門môn 境cảnh 界giới 秘bí 密mật 莊trang 嚴nghiêm 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 未vị 曾tằng 有hữu 事sự 。 因nhân 彼bỉ 疑nghi 問vấn 而nhi 演diễn 說thuyết 之chi 。 所sở 謂vị 莊trang 嚴nghiêm 藏tạng 者giả 謂vị 從tùng 一nhất 平bình 等đẳng 身thân 普phổ 現hiện 一nhất 切thiết 。 威uy 儀nghi 如như 是thị 。 威uy 儀nghi 無vô 非phi 密mật 印ấn 從tùng 一nhất 平bình 等đẳng 悟ngộ 普phổ 現hiện 一nhất 切thiết 。 音âm 聲thanh 如như 是thị 音âm 聲thanh 。 無vô 非phi 真chân 言ngôn 從tùng 一nhất 平bình 等đẳng 心tâm 普phổ 現hiện 一nhất 切thiết 。 本bổn 尊tôn 如như 是thị 本bổn 尊tôn 皆giai 是thị 三tam 昧muội 。 然nhiên 此thử 三tam 業nghiệp 差sai 別biệt 之chi 相tướng 。 皆giai 無vô 邊biên 際tế 不bất 可khả 度độ 量lương 。 如như 是thị 毗tỳ 盧lô 遮già 那na 普phổ 於ư 十thập 方phương 。 世thế 界giới 一nhất 一nhất 皆giai 現hiện 佛Phật 加gia 持trì 身thân 是thị 一nhất 一nhất 身thân 。 各các 有hữu 十thập 佛Phật 。 剎sát 微vi 塵trần 等đẳng 菩Bồ 薩Tát 。 金kim 剛cang 大đại 眾chúng 此thử 諸chư 人nhân 眾chúng 。 諸chư 根căn 相tướng 好hảo 。 亦diệc 復phục 無vô 邊biên 。 如như 胡hồ 麻ma 中trung 油du 遍biến 滿mãn 法Pháp 界Giới 。 無vô 空không 隟khích 處xứ 如như 是thị 莊trang 嚴nghiêm 。 相tương/tướng 顯hiển 時thời 無vô 所sở 從tùng 來lai 。 隱ẩn 時thời 亦diệc 無vô 所sở 去khứ 。 畢tất 竟cánh 平bình 等đẳng 。 不bất 出xuất 於ư 如như 。 即tức 是thị 第đệ 二nhị 能năng 化hóa 通thông 也dã 上thượng 是thị 神thần 變biến 言ngôn 加gia 持trì 者giả 加gia 謂vị 加gia 被bị 持trì 謂vị 任nhậm 持trì 佛Phật 以dĩ 如như 上thượng 神thần 力lực 加gia 被bị 。 任nhậm 持trì 現hiện 前tiền 大đại 眾chúng 。 得đắc 見kiến 如như 是thị 。 不bất 思tư 議nghị 莊trang 嚴nghiêm 境cảnh 界giới 。 如Như 來Lai 若nhược 捨xả 加gia 持trì 之chi 時thời 則tắc 不bất 復phục 現hiện 神thần 變biến 之chi 加gia 持trì 故cố 云vân 神thần 變biến 加gia 持trì 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 然nhiên 此thử 自tự 證chứng 等đẳng 者giả 然nhiên 者giả 然nhiên 前tiền 起khởi 後hậu 之chi 詞từ 言ngôn 自tự 證chứng 者giả 但đãn 是thị 佛Phật 佛Phật 自tự 證chứng 不bất 從tùng 他tha 得đắc 。 也dã 故cố 下hạ 疏sớ/sơ 云vân 如như 是thị 自tự 證chứng 之chi 境cảnh 說thuyết 者giả 無vô 言ngôn 觀quán 者giả 無vô 見kiến 不bất 同đồng 手thủ 中trung 菴am 摩ma 勒lặc 果quả 。 可khả 轉chuyển 授thọ 他tha 人nhân 若nhược 可khả 以dĩ 言ngôn 語ngữ 授thọ 人nhân 者giả 釋Thích 迦Ca 菩Bồ 薩Tát 。 蒙mông 定định 光quang 授thọ 決quyết 之chi 時thời 即tức 應ưng 成thành 佛Phật 何hà 故cố 具cụ 修tu 方phương 便tiện 要yếu 待đãi 無vô 師sư 自tự 覺giác 方phương 名danh 佛Phật 耶da 一nhất 切thiết 心tâm 地địa 者giả 有hữu 心tâm 量lượng 之chi 地địa 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 加gia 持trì 三tam 昧muội 者giả 三tam 昧muội 是thị 定định 亦diệc 名danh 為vi 誓thệ 即tức 是thị 住trụ 於ư 自tự 在tại 神thần 力lực 。 加gia 持trì 之chi 定định 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 因nhân 陀đà 羅la 者giả 帝Đế 釋Thích 也dã 者giả 梵Phạn 語ngữ 因nhân 陀đà 羅la 此thử 云vân 尊tôn 帝Đế 釋Thích 者giả 帝đế 之chi 一nhất 字tự 即tức 是thị 因nhân 陀đà 羅la 梵Phạn 語ngữ 訛ngoa 也dã 正chánh 云vân 印ấn 涅niết 哩rị (# 二nhị 合hợp )# 略lược 云vân 帝đế 蓋cái 聲thanh 勢thế 相tương 近cận 今kim 時thời 帝đế 王vương 順thuận 天thiên 立lập 號hiệu 猶do 得đắc 梵Phạm 名danh 耳nhĩ 釋thích 者giả 具cụ 足túc 應ưng 云vân 釋Thích 迦Ca 囉ra 主chủ 也dã 即tức 三Tam 十Thập 三Tam 天Thiên 。 之chi 主chủ 也dã 今kim 言ngôn 帝Đế 釋Thích 者giả 即tức 尊tôn 主chủ 也dã 皆giai 就tựu 略lược 音âm 故cố 曰viết 帝Đế 釋Thích 言ngôn 猶do 如như 千thiên 日nhật 者giả 謂vị 天thiên 帝đế 威uy 德đức 光quang 明minh 。 類loại 乎hồ 千thiên 日nhật 如như 經Kinh 云vân 帝Đế 釋Thích 所sở 有hữu 光quang 明minh 。 猶do 如như 千thiên 日nhật 等đẳng 為vi 釋thích 天thiên 之chi 主chủ 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 次thứ 云vân 入nhập 真chân 言ngôn 門môn 住trụ 心tâm 品phẩm 者giả 釋thích 此thử 品phẩm 題đề 分phân 為vi 二nhị 段đoạn 初sơ 別biệt 明minh 真chân 言ngôn 後hậu 總tổng 釋thích 品phẩm 目mục 且thả 初sơ 文văn 者giả 曲khúc 論luận 真chân 言ngôn 體thể 相tướng 不bất 同đồng 一nhất 者giả 真chân 言ngôn 通thông 體thể 即tức 唯duy 阿a 字tự 通thông 與dữ 一nhất 切thiết 真chân 言ngôn 。 教giáo 法pháp 而nhi 為vi 體thể 故cố 。 不bất 唯duy 真chân 言ngôn 至chí 如như 萬vạn 類loại 名danh 言ngôn 皆giai 有hữu 此thử 能năng 詮thuyên 音âm 聲thanh 下hạ 文văn 備bị 顯hiển 凡phàm 開khai 口khẩu 之chi 處xứ 盡tận 帶đái 阿a 音âm 如như 書thư 一nhất 字tự 入nhập 一nhất 切thiết 字tự 中trung 但đãn 初sơ 下hạ 筆bút 若nhược 點điểm 若nhược 畫họa 便tiện 當đương 阿a 字tự 輪luân 表biểu 體thể 便tiện 是thị 法Pháp 界Giới 本bổn 不bất 生sanh 性tánh 即tức 與dữ 諸chư 法pháp 而nhi 為vi 實thật 體thể 由do 此thử 梵Phạm 王Vương 世thế 界giới 壞hoại 時thời 吞thôn 噉đạm 眾chúng 字tự 於ư 口khẩu 角giác 邊biên 唯duy 留lưu 阿a 漚âu 二nhị 字tự 阿a 表biểu 於ư 無vô 漚âu 表biểu 於ư 有hữu 即tức 當đương 佛Phật 法Pháp 中trung 真chân 空không 妙diệu 有hữu 法Pháp 界Giới 體thể 也dã 雖tuy 成thành 諸chư 字tự 而nhi 不bất 壞hoại 其kỳ 本bổn 體thể 如như 水thủy 全toàn 波ba 而nhi 不bất 失thất 濕thấp 之chi 自tự 性tánh 常thường 是thị 隨tùy 緣duyên 常thường 是thị 不bất 變biến 二nhị 者giả 真chân 言ngôn 別biệt 體thể 即tức 三tam 十thập 四tứ 字tự 各các 各các 隨tùy 其kỳ 功công 義nghĩa 與dữ 彼bỉ 真chân 言ngôn 而nhi 為vi 體thể 性tánh 。 且thả 如như 五ngũ 方phương 真chân 言ngôn 體thể 者giả 東đông 方phương 以dĩ 吽hồng 字tự 為vi 體thể 南nam 方phương 以dĩ 怛đát 囉ra (# 二nhị 合hợp )# 字tự 為vi 體thể 西tây 方phương 用dụng 迄hất 嘌phiêu (# 二nhị 合hợp )# 字tự 為vi 體thể 北bắc 方phương 用dụng 惡ác 字tự 為vi 體thể 中trung 方phương 用dụng [金*(离-禸+ㄆ)]# 字tự 為vi 體thể 若nhược 論luận 三tam 部bộ 真chân 言ngôn 如Như 來Lai 部bộ 以dĩ 阿a 字tự 為vi 體thể 蓮liên 華hoa 部bộ 用dụng 娑sa 字tự 為vi 體thể 金kim 剛cang 部bộ 用dụng 嚩phạ 字tự 為vi 體thể 如như 下hạ 普phổ 通thông 真chân 言ngôn 藏tạng 品phẩm 中trung 明minh 法Pháp 界Giới 漫mạn 荼đồ 羅la 聖thánh 眾chúng 隨tùy 一nhất 一nhất 真chân 言ngôn 各các 有hữu 字tự 門môn 而nhi 為vi 體thể 故cố 。 總tổng 是thị 辨biện 真chân 言ngôn 體thể 次thứ 明minh 真chân 言ngôn 相tương/tướng 者giả 或hoặc 彰chương 句cú 義nghĩa 或hoặc 辨biện 二nhị 合hợp 加gia 圓viên 點điểm 以dĩ 表biểu 果quả 滿mãn 置trí 傍bàng 畫họa 而nhi 顯hiển 因nhân 修tu 聲thanh 分phần/phân 男nam 女nữ 字tự 具cụ 界giới 緣duyên 既ký 生sanh 不bất 生sanh 而nhi 無vô 雜tạp 乃nãi 性tánh 非phi 性tánh 而nhi 有hữu 殊thù 具cụ 說thuyết 其kỳ 相tương/tướng 臨lâm 文văn 可khả 知tri 問vấn 既ký 以dĩ 阿a 字tự 為vi 真chân 言ngôn 體thể 遍biến 在tại 隨tùy 方phương 教giáo 法pháp 皆giai 有hữu 真chân 言ngôn 何hà 故cố 但đãn 論luận 天Thiên 竺Trúc 之chi 音âm 乃nãi 曰viết 真chân 言ngôn 答đáp 但đãn 如Như 來Lai 現hiện 出xuất 世thế 之chi 迹tích 始thỉ 自tự 天Thiên 竺Trúc 傳truyền 法pháp 者giả 且thả 約ước 梵Phạm 文văn 作tác 一nhất 途đồ 明minh 義nghĩa 爾nhĩ 如như 下hạ 疏sớ/sơ 有hữu 此thử 答đáp 問vấn 曰viết 既ký 約ước 梵Phạm 文văn 一nhất 途đồ 明minh 者giả 豈khởi 西tây 方phương 梵Phạm 文văn 俱câu 是thị 真chân 言ngôn 耶da 答đáp 曰viết 雖tuy 梵Phạm 文văn 是thị 同đồng 而nhi 顯hiển 密mật 有hữu 異dị 若nhược 作tác 真chân 言ngôn 說thuyết 處xứ 則tắc 為vi 密mật 教giáo 若nhược 作tác 顯hiển 言ngôn 說thuyết 處xứ 則tắc 是thị 顯hiển 教giáo 且thả 如như 此thử 方phương 言ngôn 音âm 亦diệc 有hữu 顯hiển 言ngôn 亦diệc 有hữu 咒chú 語ngữ 如như 急cấp 急cấp 如như 律luật 令linh 等đẳng 語ngữ 咒chú 火hỏa 不bất 燒thiêu 咒chú 𤷡# 令linh 停đình 蓋cái 作tác 咒chú 用dụng 不bất 同đồng 顯hiển 言ngôn 不bất 可khả 一nhất 切thiết 言ngôn 音âm 都đô 屬thuộc 咒chú 語ngữ 都đô 屬thuộc 顯hiển 言ngôn 既ký 爾nhĩ 且thả 如như 此thử 經Kinh 亦diệc 有hữu 顯hiển 言ngôn 應ưng 屬thuộc 顯hiển 教giáo 釋thích 曰viết 密mật 宗tông 一nhất 一nhất 文văn 言ngôn 無vô 非phi 字tự 門môn 秘bí 密mật 加gia 持trì 而nhi 為vi 體thể 性tánh 。 雖tuy 有hữu 顯hiển 言ngôn 從tùng 宗tông 體thể 俱câu 屬thuộc 秘bí 藏tạng 如như 法Pháp 華hoa 陀đà 羅la 尼ni 品phẩm 若nhược 隨tùy 顯hiển 教giáo 宗tông 尚thượng 俱câu 屬thuộc 顯hiển 教giáo 若nhược 隨tùy 密mật 宗tông 所sở 尚thượng 俱câu 屬thuộc 密mật 攝nhiếp 或hoặc 說thuyết 真chân 言ngôn 或hoặc 稱xưng 神thần 咒chú 或hoặc 號hiệu 陀đà 羅la 尼ni 但đãn 名danh 義nghĩa 有hữu 殊thù 皆giai 屬thuộc 密mật 藏tạng 次thứ 總tổng 釋thích 品phẩm 目mục 者giả 入nhập 者giả 達đạt 解giải 達đạt 解giải 真chân 言ngôn 之chi 道Đạo 理lý 故cố 以dĩ 智trí 為vi 體thể 真chân 言ngôn 者giả 真chân 謂vị 真chân 實thật 離ly 妄vọng 倒đảo 故cố 言ngôn 謂vị 言ngôn 音âm 悟ngộ 眾chúng 生sanh 故cố 。 以dĩ 教giáo 為vi 體thể 言ngôn 是thị 其kỳ 體thể 真chân 是thị 其kỳ 用dụng 謂vị 此thử 言ngôn 音âm 之chi 上thượng 有hữu 彼bỉ 離ly 妄vọng 離ly 倒đảo 之chi 義nghĩa 用dụng 舉cử 體thể 就tựu 用dụng 言ngôn 即tức 真chân 故cố 攝nhiếp 用dụng 歸quy 體thể 真chân 即tức 言ngôn 故cố 名danh 曰viết 真chân 言ngôn 門môn 者giả 無vô 擁ủng 義nghĩa 為vi 出xuất 入nhập 之chi 通thông 由do 即tức 是thị 其kỳ 用dụng 謂vị 彼bỉ 真chân 言ngôn 體thể 有hữu 彼bỉ 無vô 擁ủng 用dụng 舉cử 體thể 就tựu 用dụng 真chân 言ngôn 即tức 門môn 攝nhiếp 用dụng 歸quy 體thể 門môn 即tức 真chân 言ngôn 名danh 真chân 言ngôn 門môn 又hựu 真chân 言ngôn 門môn 為vi 所sở 入nhập 入nhập 為vi 能năng 入nhập 能năng 入nhập 從tùng 所sở 入nhập 以dĩ 得đắc 名danh 是thị 真chân 言ngôn 門môn 之chi 入nhập 名danh 入nhập 真chân 言ngôn 門môn 依y 主chủ 釋thích 也dã 住trụ 心tâm 者giả 住trụ 謂vị 安an 住trụ 令linh 菩Bồ 提Đề 等đẳng 願nguyện 不bất 動động 故cố 心tâm 者giả 靈linh 明minh 是thị 知tri 見kiến 之chi 真chân 實thật 相tướng 故cố 又hựu 住trụ 是thị 三tam 昧muội 。 於ư 三tam 昧muội 中trung 。 即tức 見kiến 自tự 心tâm 即tức 疏sớ/sơ 云vân 自tự 心tâm 發phát 菩Bồ 提Đề 等đẳng 住trụ 是thị 能năng 住trụ 心tâm 是thị 所sở 住trụ 能năng 所sở 相tương 望vọng 作tác 依y 主chủ 釋thích 又hựu 上thượng 入nhập 真chân 言ngôn 門môn 是thị 因nhân 住trụ 心tâm 是thị 果quả 因nhân 果quả 相tương 望vọng 亦diệc 依y 主chủ 釋thích 品phẩm 者giả 類loại 也dã 別biệt 也dã 即tức 諸chư 品phẩm 之chi 通thông 名danh 入nhập 真chân 言ngôn 門môn 住trụ 心tâm 乃nãi 此thử 品phẩm 之chi 別biệt 號hiệu 以dĩ 通thông 從tùng 別biệt 以dĩ 別biệt 簡giản 通thông 是thị 入nhập 真chân 言ngôn 門môn 住trụ 心tâm 之chi 品phẩm 名danh 入nhập 真chân 言ngôn 門môn 住trụ 心tâm 品phẩm 或hoặc 以dĩ 此thử 品phẩm 即tức 當đương 經kinh 之chi 序tự 品phẩm 如như 華hoa 嚴nghiêm 世thế 主chủ 妙diệu 嚴nghiêm 品phẩm 故cố 疏sớ/sơ 云vân 此thử 品phẩm 統thống 論luận 經kinh 之chi 大đại 意ý 也dã 言ngôn 說thuyết 竊thiết 謂vị 等đẳng 者giả 竊thiết 者giả 私tư 也dã 即tức 疏sớ/sơ 主chủ 自tự 謂vị 也dã 如như 有hữu 難nạn/nan 云vân 此thử 品phẩm 梵Phạm 本bổn 既ký 有hữu 二nhị 題đề 必tất 應ưng 義nghĩa 理lý 各các 殊thù 今kim 略lược 去khứ 修tu 行hành 但đãn 存tồn 住trụ 心tâm 豈khởi 不bất 違vi 於ư 梵Phạm 本bổn 乖quai 於ư 修tu 行hành 耶da 答đáp 云vân 竊thiết 謂vị 入nhập 住trụ 之chi 義nghĩa 已dĩ 兼kiêm 修tu 行hành 故cố 離ly 繁phồn 文văn 但đãn 著trước 其kỳ 一nhất 於ư 理lý 無vô 爽sảng 。

【# 疏sớ/sơ 】# 自tự 心tâm 發phát 等đẳng 者giả 自tự 心tâm 者giả 即tức 本bổn 心tâm 也dã 以dĩ 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 雖tuy 知tri 自tự 心tâm 本bổn 有hữu 佛Phật 知tri 見kiến 性tánh 若nhược 不bất 練luyện 修tu 終chung 難nan 得đắc 顯hiển 是thị 以dĩ 諸chư 佛Phật 如Như 來Lai 。 以dĩ 神thần 力lực 加gia 持trì 說thuyết 此thử 三tam 密mật 方phương 便tiện 為vi 所sở 入nhập 門môn 。 令linh 修tu 行hành 之chi 者Giả 。 措thố 心tâm 有hữu 地địa 依y 教giáo 懃cần 行hành 安an 心tâm 彼bỉ 中trung 而nhi 修tu 趣thú 之chi 然nhiên 後hậu 克khắc 證chứng 不bất 從tùng 他tha 得đắc 。 若nhược 離ly 自tự 心tâm 執chấp 有hữu 發phát 修tu 見kiến 證chứng 終chung 無vô 得đắc 理lý 譬thí 如như 磨ma 塼chuyên 取thủ 鑒giám 鑽toàn 氷băng 求cầu 火hỏa 。 徒đồ 受thọ 疲bì 勞lao 耳nhĩ 又hựu 此thử 中trung 有hữu 六lục 箇cá 心tâm 字tự 前tiền 二nhị 是thị 因nhân 後hậu 四tứ 是thị 果quả 又hựu 前tiền 一nhất 是thị 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 第đệ 二nhị 是thị 大đại 悲bi 後hậu 四tứ 是thị 方phương 便tiện 又hựu 中trung 間gian 二nhị 心tâm 是thị 自tự 利lợi 後hậu 二nhị 是thị 利lợi 他tha 前tiền 二nhị 通thông 二nhị 利lợi 言ngôn 從tùng 因nhân 至chí 果quả 等đẳng 者giả 謂vị 從tùng 初sơ 發phát 菩Bồ 提Đề 乃nãi 至chí 嚴nghiêm 淨tịnh 佛Phật 國quốc 。 從tùng 因nhân 至chí 果quả 皆giai 不bất 離ly 自tự 心tâm 因nhân 亦diệc 是thị 自tự 心tâm 果quả 亦diệc 是thị 自tự 心tâm 心tâm 即tức 菩Bồ 提Đề 故cố 云vân 皆giai 以dĩ 等đẳng 天thiên 台thai 云vân 新tân 佛Phật 成thành 舊cựu 佛Phật 舊cựu 佛Phật 成thành 新tân 佛Phật 是thị 也dã 又hựu 下hạ 疏sớ/sơ 云vân 行hành 者giả 欲dục 知tri 真chân 言ngôn 行hạnh 及cập 果quả 者giả 當đương 於ư 心tâm 處xứ 求cầu 之chi 意ý 云vân 入nhập 此thử 真chân 言ngôn 門môn 者giả 即tức 能năng 識thức 於ư 自tự 心tâm 之chi 處xứ 若nhược 知tri 是thị 處xứ 即tức 得đắc 真chân 言ngôn 之chi 果quả 也dã 又hựu 此thử 果quả 字tự 有hữu 本bổn 是thị 無vô 字tự 即tức 皆giai 以dĩ 無vô 所sở 住trụ 。 而nhi 住trụ 其kỳ 心tâm 。 謂vị 行hành 者giả 入nhập 真chân 言ngôn 門môn 修tu 三tam 密mật 時thời 貪tham 著trước 其kỳ 事sự 。 則tắc 不bất 離ly 我ngã 人nhân 壽thọ 者giả 之chi 相tướng 不bất 得đắc 名danh 住trụ 何hà 以dĩ 故cố 有hữu 所sở 住trụ 故cố 若nhược 觀quán 如như 是thị 三tam 密mật 之chi 相tướng 雖tuy 從tùng 緣duyên 生sanh 不bất 異dị 於ư 如như 即tức 是thị 不bất 住trụ 而nhi 住trụ 住trụ 而nhi 不bất 住trụ 初sơ 發phát 心tâm 時thời 。 便tiện 成thành 正chánh 覺giác 。 不bất 由do 他tha 悟ngộ 。 故cố 云vân 皆giai 以dĩ 無vô 所sở 住trụ 。 而nhi 住trụ 其kỳ 心tâm 。 也dã 經kinh 如như 是thị 我ngã 聞văn 。 等đẳng 者giả 如Như 來Lai 說thuyết 經Kinh 有hữu 五ngũ 種chủng 成thành 就tựu 一nhất 信tín 成thành 就tựu 二nhị 時thời 成thành 就tựu 三tam 教giáo 主chủ 成thành 就tựu 四tứ 處xứ 成thành 就tựu 五ngũ 眾chúng 成thành 就tựu 言ngôn 如như 是thị 我ngã 聞văn 。 者giả 信tín 成thành 就tựu 也dã 一nhất 時thời 者giả 時thời 成thành 就tựu 也dã 薄bạc 伽già 梵Phạm 者giả 教giáo 主chủ 成thành 就tựu 也dã 住trụ 如Như 來Lai 加gia 持trì 。 法Pháp 界Giới 宮cung 乃nãi 至chí 大đại 寶bảo 王vương 樓lâu 閣các 等đẳng 處xứ 成thành 就tựu 也dã 次thứ 云vân 其kỳ 金kim 剛cang 名danh 曰viết 虗hư 空không 無vô 垢cấu 等đẳng 眾chúng 成thành 就tựu 也dã 准chuẩn 智trí 論luận 又hựu 說thuyết 六lục 成thành 就tựu 開khai 信tín 與dữ 聞văn 而nhi 為vi 二nhị 故cố 世thế 親thân 菩Bồ 薩Tát 般Bát 若Nhã 燈đăng 論luận 亦diệc 有hữu 六lục 義nghĩa 如như 彼bỉ 頌tụng 云vân 前tiền 三Tam 明Minh 弟đệ 子tử 後hậu 三tam 證chứng 師sư 說thuyết 一nhất 切thiết 修Tu 多Đa 羅La 。 其kỳ 事sự 皆giai 如như 是thị 。 言ngôn 如như 是thị 者giả 結kết 集tập 者giả 指chỉ 斥xích 之chi 詞từ 也dã 謂vị 指chỉ 此thử 經Kinh 如như 我ngã 所sở 傳truyền 是thị 佛Phật 所sở 說thuyết 。 故cố 稱xưng 如như 是thị 注chú 無Vô 量Lượng 義Nghĩa 經Kinh 。 云vân 至chí 人nhân 說thuyết 法Pháp 但đãn 為vi 顯hiển 如như 唯duy 如như 為vi 是thị 故cố 云vân 如như 是thị 言ngôn 我ngã 聞văn 者giả 結kết 集tập 者giả 言ngôn 若nhược 從tùng 他tha 傳truyền 聞văn 不bất 必tất 如như 是thị 我ngã 親thân 承thừa 金kim 口khẩu 而nhi 聞văn 而nhi 非phi 謬mậu 矣hĩ 又hựu 佛Phật 臨lâm 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。 時thời 侍thị 者giả 請thỉnh 曰viết 一nhất 切thiết 經kinh 首thủ 當đương 置trí 何hà 言ngôn 佛Phật 勅sắc 阿A 難Nan 當đương 置trí 如như 是thị 我ngã 聞văn 。 故cố 大đại 術thuật 經kinh 阿A 難Nan 請thỉnh 問vấn 四tứ 事sự 一nhất 佛Phật 滅diệt 度độ 後hậu 。 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 等đẳng 。 以dĩ 誰thùy 為vi 師sư 二nhị 依y 何hà 處xứ 住trụ 三tam 惡ác 性tánh 比Bỉ 丘Khâu 。 如như 何hà 調điều 伏phục 四tứ 一nhất 切thiết 經kinh 首thủ 當đương 置trí 何hà 言ngôn 佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。 我ngã 滅diệt 度độ 後hậu 。 以dĩ 波Ba 羅La 提Đề 木Mộc 叉Xoa 。 為vì 汝nhữ 大đại 師sư 依y 四tứ 念niệm 處xứ 住trụ 惡ác 性tánh 比Bỉ 丘Khâu 。 梵Phạm 壇đàn 治trị 之chi 梵Phạm 法pháp 默mặc 然nhiên 不bất 應ứng 。 打đả 罵mạ 但đãn 默mặc 擯bấn 故cố 一nhất 切thiết 經kinh 首thủ 當đương 置trí 如như 是thị 我ngã 聞văn 。 等đẳng 言ngôn 一nhất 時thời 者giả 一nhất 者giả 簡giản 數số 之chi 語ngữ 時thời 者giả 一nhất 期kỳ 之chi 號hiệu 時thời 無vô 別biệt 體thể 依y 法pháp 假giả 立lập 今kim 言ngôn 一nhất 時thời 謂vị 即tức 簡giản 去khứ 四tứ 時thời 八bát 時thời 十thập 二nhị 時thời 等đẳng 但đãn 取thủ 說thuyết 聽thính 會hội 遇ngộ 無vô 差sai 生sanh 滅diệt 不bất 二nhị 故cố 名danh 一nhất 時thời 又hựu 如Như 來Lai 說thuyết 。 經kinh 時thời 有hữu 無vô 量lượng 。 不bất 能năng 遍biến 舉cử 一nhất 言ngôn 略lược 周chu 故cố 云vân 一nhất 時thời 言ngôn 薄bạc 伽già 梵Phạm 者giả 翻phiên 就tựu 此thử 方phương 或hoặc 名danh 能năng 破phá 或hoặc 云vân 持trì 眾chúng 德đức 或hoặc 名danh 有hữu 德đức 或hoặc 名danh 世Thế 尊Tôn 謂vị 佛Phật 地địa 論luận 有hữu 二nhị 義nghĩa 釋thích 初sơ 成thành 德đức 義nghĩa 後hậu 破phá 魔ma 義nghĩa 初sơ 成thành 德đức 者giả 薄bạc 伽già 梵Phạm 聲thanh 依y 六lục 義nghĩa 轉chuyển 一nhất 自tự 在tại 義nghĩa 永vĩnh 不bất 繫hệ 屬thuộc 諸chư 煩phiền 惱não 故cố 。 二nhị 熾sí 盛thịnh 義nghĩa 炎diễm 猛mãnh 智trí 火hỏa 所sở 燒thiêu 鍊luyện 故cố 三tam 端đoan 嚴nghiêm 義nghĩa 三tam 十thập 二nhị 相tướng 。 所sở 莊trang 嚴nghiêm 故cố 。 四tứ 名danh 稱xưng 義nghĩa 一nhất 切thiết 殊thù 勝thắng 功công 德đức 。 圓viên 滿mãn 無vô 不bất 知tri 故cố 。 五ngũ 吉cát 祥tường 義nghĩa 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 親thân 近cận 供cúng 養dường 。 咸hàm 稱xưng 讚tán 故cố 六lục 尊tôn 貴quý 義nghĩa 具cụ 一nhất 切thiết 德đức 常thường 起khởi 方phương 便tiện 利lợi 益ích 。 安an 樂lạc 一nhất 切thiết 。 有hữu 情tình 無vô 懈giải 癈phế 故cố 初sơ 一nhất 斷đoạn 德đức 次thứ 一nhất 智trí 德đức 後hậu 四Tứ 恩Ân 德đức 如như 次thứ 應ưng 知tri 後hậu 破phá 魔ma 者giả 謂vị 能năng 破phá 壞hoại 四tứ 魔ma 。 怨oán 故cố 如như 下hạ 具cụ 明minh 言ngôn 住trụ 如Như 來Lai 加gia 持trì 。 者giả 住trụ 謂vị 居cư 住trụ 即tức 是thị 出xuất 現hiện 之chi 義nghĩa 如Như 來Lai 者giả 上thượng 言ngôn 薄bạc 伽già 梵Phạm 即tức 是thị 毗tỳ 盧lô 遮già 那na 本bổn 地địa 法Pháp 身thân 今kim 言ngôn 如Như 來Lai 是thị 佛Phật 加gia 持trì 身thân 即tức 是thị 應ưng 身thân 謂vị 從tùng 加gia 持trì 而nhi 現hiện 起khởi 故cố 加gia 持trì 之chi 身thân 。 名danh 加gia 持trì 身thân 。

【# 疏sớ/sơ 】# 今kim 此thử 宗tông 等đẳng 者giả 謂vị 此thử 秘bí 密mật 宗tông 中trung 也dã 對đối 彼bỉ 稱xưng 此thử 謂vị 彼bỉ 顯hiển 宗tông 之chi 中trung 具cụ 足túc 六lục 義nghĩa 都đô 名danh 一nhất 薄bạc 伽già 梵Phạm 更cánh 無vô 別biệt 義nghĩa 今kim 此thử 宗tông 中trung 以dĩ 字tự 義nghĩa 釋thích 之chi 復phục 有hữu 多đa 名danh 故cố 云vân 今kim 此thử 言ngôn 其kỳ 本bổn 末mạt 有hữu 等đẳng 者giả 謂vị 人nhân 體thể 上thượng 本bổn 無vô 能năng 破phá 之chi 名danh 但đãn 由do 執chấp 持trì 利lợi 器khí 。 世thế 間gian 之chi 人nhân 。 觀quán 其kỳ 事sự 相tướng 之chi 迹tích 強cường/cưỡng 以dĩ 之chi 號hiệu 能năng 破phá 者giả 易dị 云vân 以dĩ 物vật 得đắc 通thông 謂vị 之chi 曰viết 道đạo 以dĩ 微vi 妙diệu 不bất 測trắc 謂vị 之chi 曰viết 神thần 以dĩ 應ưng 根căn 變biến 化hóa 謂vị 之chi 曰viết 易dị 總tổng 而nhi 言ngôn 之chi 。 皆giai 虗hư 無vô 之chi 謂vị 也dã 聖thánh 人nhân 以dĩ 事sự 名danh 之chi 隨tùy 其kỳ 義nghĩa 理lý 以dĩ 立lập 其kỳ 號hiệu 矣hĩ 故cố 云vân 其kỳ 本bổn 等đẳng 。

【# 疏sớ/sơ 】# 二Nhị 乘Thừa 雖tuy 破phá 等đẳng 者giả 此thử 通thông 妨phương 也dã 謂vị 有hữu 難nạn/nan 云vân 謂vị 佛Phật 如Như 來Lai 。 具cụ 大đại 智trí 慧tuệ 。 能năng 破phá 無vô 明minh 。 煩phiền 惱não 稱xưng 薄bạc 伽già 梵Phạm 二Nhị 乘Thừa 之chi 人nhân 。 亦diệc 能năng 有hữu 之chi 何hà 不bất 名danh 為vi 薄bạc 伽già 梵Phạm 耶da 答đáp 二Nhị 乘Thừa 雖tuy 破phá 三tam 毒độc 但đãn 破phá 我ngã 執chấp 法pháp 執chấp 仍nhưng 存tồn 雖tuy 除trừ 種chủng 子tử 未vị 盡tận 習tập 氣khí 如như 盛thịnh 香hương 器khí 餘dư 氣khí 現hiện 在tại 故cố 曰viết 亦diệc 不bất 了liễu 了liễu 等đẳng 。

【# 疏sớ/sơ 】# 欲dục 求cầu 等đẳng 者giả 求cầu 者giả 希hy 求cầu 欲dục 即tức 是thị 求cầu 作tác 持trì 業nghiệp 釋thích 如như 對đối 法pháp 第đệ 十thập 六lục 卷quyển 即tức 欲dục 界giới 五ngũ 趣thú 一nhất 切thiết 種chủng 類loại 。 皆giai 欲dục 求cầu 故cố 由do 欲dục 求cầu 力lực 不bất 脫thoát 欲dục 界giới 招chiêu 欲dục 界giới 苦khổ 等đẳng 此thử 中trung 義nghĩa 別biệt 謂vị 善thiện 法Pháp 欲dục 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 即tức 是thị 般Bát 若Nhã 。 佛Phật 母mẫu 者giả 般Bát 若Nhã 即tức 佛Phật 母mẫu 故cố 故cố 大đại 品phẩm 云vân 欲dục 為vi 諸chư 佛Phật 內nội 眷quyến 屬thuộc 欲dục 得đắc 大đại 眷quyến 屬thuộc 。 當đương 學học 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 欲dục 過quá 聲Thanh 聞Văn 辟Bích 支Chi 佛Phật 地Địa 。 住trụ 阿a 毗tỳ 跋bạt 致trí 地địa 當đương 學học 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 等đẳng 若nhược 得đắc 與dữ 此thử 相tương 應ứng 煩phiền 惱não 戲hí 論luận 皆giai 悉tất 永vĩnh 息tức 非phi 如như 世thế 間gian 五ngũ 欲dục 。 熱nhiệt 惱não 雖tuy 小tiểu 止chỉ 息tức 而nhi 實thật 更cánh 增tăng 如như 擔đảm 重trọng/trùng 易dị 肩kiên 何hà 曾tằng 有hữu 樂nhạo/nhạc/lạc 又hựu 涅Niết 槃Bàn 經Kinh 云vân 若nhược 常thường 愁sầu 苦khổ 愁sầu 遂toại 增tăng 長trưởng 如như 人nhân 憙hí 眠miên 眠miên 即tức 資tư 多đa 躭đam 婬dâm 嗜thị 酒tửu 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 等đẳng 是thị 為vi 此thử 中trung 女nữ 人nhân 義nghĩa 也dã 言ngôn 以dĩ 密mật 教giáo 不bất 可khả 直trực 宣tuyên 等đẳng 者giả 不bất 可khả 直trực 說thuyết 是thị 般Bát 若Nhã 佛Phật 母mẫu 故cố 言ngôn 女nữ 人nhân 此thử 宗tông 多đa 有hữu 如như 是thị 隱ẩn 密mật 之chi 語ngữ 修tu 學học 之chi 者giả 應ưng 當đương 觸xúc 處xứ 類loại 例lệ 而nhi 思tư 之chi 耳nhĩ 。

【# 疏sớ/sơ 】# 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 至chí 如như 佛Phật 者giả 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 者giả 即tức 三tam 世thế 間gian 謂vị 眾chúng 生sanh 世thế 間gian 。 器khí 世thế 間gian 智trí 證chứng 覺giác 世thế 間gian 俱câu 名danh 一nhất 切thiết 今kim 但đãn 約ước 眾chúng 生sanh 名danh 為vi 一nhất 切thiết 。 謂vị 眾chúng 生sanh 世thế 間gian 。 種chủng 種chủng 差sai 別biệt 。 無vô 量lượng 無vô 邊biên 。 名danh 為vi 一nhất 切thiết 。 名danh 聲thanh 者giả 名danh 謂vị 名danh 號hiệu 即tức 十thập 號hiệu 等đẳng 聲thanh 謂vị 音âm 聲thanh 即tức 說thuyết 法Pháp 等đẳng 如như 法Pháp 華hoa 經kinh 神thần 力lực 品phẩm 云vân 爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 於ư 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 。 菩Bồ 薩Tát 及cập 比Bỉ 丘Khâu 。 比Bỉ 丘Khâu 尼Ni 。 八bát 部bộ 眾chúng 前tiền 現hiện 大đại 神thần 力lực 。 出xuất 廣quảng 長trường 舌thiệt 。 上thượng 至chí 梵Phạm 世Thế 。 一nhất 切thiết 毛mao 孔khổng 。 放phóng 於ư 無vô 數số 。 光quang 明minh 遍biến 照chiếu 十thập 方phương 。 世thế 界giới 普phổ 皆giai 見kiến 此thử 娑Sa 婆Bà 世Thế 界Giới 。 無vô 量lượng 無vô 邊biên 。 眾chúng 寶bảo 樹thụ 下hạ 。 師sư 子tử 座tòa 上thượng 諸chư 佛Phật 。 及cập 見kiến 釋Thích 迦Ca 共cộng 多Đa 寶Bảo 如Như 來Lai 。 在tại 寶bảo 塔tháp 中trung 。 坐tọa 師sư 子tử 座tòa 。 見kiến 是thị 事sự 已dĩ 。 得đắc 未vị 曾tằng 有hữu 。 即tức 時thời 諸chư 天thiên 。 於ư 虗hư 空không 中trung 高cao 聲thanh 唱xướng 言ngôn 。 過quá 此thử 無vô 量lượng 無vô 邊biên 。 百bách 千thiên 萬vạn 億ức 。 阿a 僧tăng 祇kỳ 世thế 界giới 。 有hữu 國quốc 名danh 娑Sa 婆Bà 。 是thị 中trung 有hữu 佛Phật 。 名danh 釋Thích 迦Ca 牟Mâu 尼Ni 。 今kim 為vì 諸chư 菩Bồ 薩Tát 說thuyết 。 大Đại 乘Thừa 經Kinh 等đẳng 如như 是thị 名danh 聲thanh 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 無vô 有hữu 等đẳng 者giả 。 或hoặc 名danh 謂vị 名danh 稱xưng 聲thanh 謂vị 聲thanh 譽dự 即tức 是thị 名danh 稱xưng 普phổ 聞văn 。 無vô 量lượng 世thế 界giới 。 之chi 謂vị 故cố 云vân 。 一nhất 切thiết 世thế 間gian 等đẳng 。

【# 疏sớ/sơ 】# 本bổn 地địa 法Pháp 身thân 者giả 即tức 實thật 相tướng 法Pháp 身thân 也dã 一nhất 真chân 實thật 相tướng 為vi 萬vạn 化hóa 之chi 本bổn 猶do 如như 於ư 地địa 為vi 萬vạn 物vật 之chi 依y 故cố 曰viết 本bổn 地địa 言ngôn 法Pháp 身thân 者giả 謂vị 此thử 實thật 相tướng 能năng 軌quỹ 持trì 萬vạn 化hóa 即tức 此thử 軌quỹ 持trì 假giả 名danh 為vi 身thân 。 法pháp 即tức 身thân 故cố 本bổn 地địa 即tức 法Pháp 身thân 並tịnh 持trì 業nghiệp 釋thích 又hựu 法Pháp 身thân 有hữu 五ngũ 清thanh 涼lương 云vân 一nhất 法pháp 性tánh 生sanh 身thân 。 言ngôn 其kỳ 生sanh 則tắc 本bổn 之chi 法pháp 性tánh 故cố 二nhị 功công 德đức 法Pháp 身thân 。 推thôi 其kỳ 因nhân 則tắc 功công 德đức 所sở 成thành 。 故cố 三tam 變biến 化hóa 法Pháp 身thân 就tựu 其kỳ 應ưng 則tắc 無vô 感cảm 不bất 形hình 故cố 四tứ 實thật 相tướng 法Pháp 身thân 語ngữ 其kỳ 妙diệu 則tắc 無vô 相tướng 無vô 為vi 。 故cố 五ngũ 虗hư 空không 法Pháp 身thân 稱xưng 其kỳ 大đại 則tắc 彌di 綸luân 虗hư 空không 故cố 於ư 此thử 五ngũ 中trung 。 今kim 當đương 第đệ 四tứ 實thật 相tướng 法Pháp 身thân 以dĩ 別biệt 揀giản 通thông 即tức 本bổn 地địa 之chi 法Pháp 身thân 言ngôn 次thứ 云vân 如Như 來Lai 是thị 佛Phật 加gia 持trì 身thân 者giả 即tức 應ưng 身thân 他tha 受thọ 用dụng 也dã 次thứ 疏sớ/sơ 釋thích 成thành 其kỳ 所sở 住trú 處xứ 。 名danh 佛Phật 受thọ 用dụng 身thân 言ngôn 如Như 來Lai 心tâm 王vương 等đẳng 者giả 如Như 來Lai 是thị 所sở 住trụ 心tâm 王vương 為vi 能năng 住trụ 如như 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 。 說thuyết 法Pháp 儀nghi 式thức 皆giai 住trụ 於ư 應ưng 身thân 即tức 本bổn 地địa 身thân 為vi 教giáo 主chủ 也dã 約ước 別biệt 就tựu 勝thắng 唯duy 是thị 真chân 身thân 故cố 經Kinh 云vân 應ứng 化hóa 非phi 真chân 佛Phật 亦diệc 非phi 說thuyết 法Pháp 者giả 。 推thôi 功công 歸quy 本bổn 言ngôn 法Pháp 身thân 說thuyết 又hựu 下hạ 說thuyết 法Pháp 處xứ 即tức 如Như 來Lai 身thân 師sư 子tử 座tòa 亦diệc 爾nhĩ 依y 正chánh 尚thượng 猶do 無vô 礙ngại 豈khởi 佛Phật 身thân 真chân 應ưng 而nhi 局cục 定định 耶da 亦diệc 得đắc 名danh 如Như 來Lai 。 身thân 說thuyết 國quốc 土độ 身thân 說thuyết 菩Bồ 薩Tát 身thân 說thuyết 等đẳng 今kim 但đãn 說thuyết 真chân 應ưng 二nhị 身thân 如như 般Bát 若Nhã 論luận 說thuyết 有hữu 二nhị 佛Phật 一nhất 真chân 佛Phật 即tức 法Pháp 身thân 二nhị 非phi 真chân 佛Phật 即tức 應ứng 化hóa 身thân 又hựu 華hoa 嚴nghiêm 云vân 諸chư 佛Phật 真chân 身thân 。 本bổn 無vô 二nhị 應ưng 物vật 分phần/phân 形hình 滿mãn 世thế 間gian 又hựu 云vân 佛Phật 以dĩ 法pháp 為vi 身thân 清thanh 淨tịnh 如như 虗hư 空không 所sở 現hiện 眾chúng 色sắc 形hình 令linh 入nhập 此thử 法pháp 中trung 等đẳng 然nhiên 諸chư 經kinh 論luận 或hoặc 說thuyết 三tam 五ngũ 九cửu 十thập 身thân 等đẳng 統thống 而nhi 明minh 之chi 一nhất 法Pháp 身thân 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 既ký 從tùng 遍biến 一nhất 切thiết 處xứ 。 等đẳng 者giả 即tức 法Pháp 界Giới 處xứ 也dã 即tức 從tùng 法Pháp 界Giới 加gia 持trì 力lực 生sanh 故cố 下hạ 經Kinh 云vân 時thời 薄Bạc 伽Già 梵Phạm 。 廣quảng 大đại 法Pháp 界Giới 。 加gia 持trì 疏sớ/sơ 釋thích 云vân 毗tỳ 富phú 羅la 是thị 廣quảng 大đại 義nghĩa 謂vị 深thâm 廣quảng 無vô 際tế 不bất 可khả 測trắc 量lượng 。 如như 是thị 諸chư 法pháp 。 自tự 體thể 名danh 為vi 毗tỳ 富phú 羅la 法Pháp 界Giới 諸chư 佛Phật 實thật 相tướng 真chân 言ngôn 。 實thật 相tướng 眾chúng 生sanh 實thật 相tướng 皆giai 是thị 毗tỳ 富phú 羅la 法Pháp 界Giới 以dĩ 此thử 更cánh 相tương 加gia 持trì 故cố 故cố 名danh 法Pháp 界Giới 加gia 持trì 也dã 生sanh 者giả 出xuất 現hiện 義nghĩa 又hựu 此thử 應ưng 身thân 既ký 從tùng 本bổn 地địa 加gia 持trì 功công 德đức 力lực 生sanh 即tức 與dữ 本bổn 地địa 無vô 相tướng 法Pháp 身thân 無vô 二nhị 無vô 別biệt 。 清thanh 涼lương 云vân 如như 冥minh 室thất 曦# 光quang 隨tùy 孔khổng 而nhi 照chiếu 光quang 雖tuy 萬vạn 殊thù 而nhi 本bổn 是thị 一nhất 故cố 曰viết 既ký 從tùng 遍biến 等đẳng 。

【# 疏sớ/sơ 】# 離ly 諸chư 過quá 罪tội 者giả 離ly 四tứ 句cú 百bách 非phi 也dã 四tứ 句cú 者giả 謂vị 有hữu 無vô 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 。 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 清thanh 涼lương 云vân 四tứ 句cú 之chi 火hỏa 莫mạc 焚phần 是thị 也dã 百bách 非phi 者giả 然nhiên 眾chúng 生sanh 迷mê 執chấp 雖tuy 多đa 不bất 出xuất 一nhất 異dị 有hữu 無vô 四tứ 句cú 約ước 此thử 以dĩ 明minh 百bách 非phi 謂vị 一nhất 亦diệc 一nhất 非phi 一nhất 非phi 非phi 一nhất 異dị 亦diệc 異dị 非phi 異dị 非phi 非phi 異dị 有hữu 無vô 亦diệc 然nhiên 共cộng 成thành 十thập 六lục 三tam 世thế 各các 十thập 六lục 成thành 四tứ 十thập 八bát 斷đoạn 常thường 二nhị 見kiến 。 各các 四tứ 十thập 八bát 成thành 九cửu 十thập 六lục 并tinh 本bổn 四tứ 句cú 都đô 成thành 一nhất 百bách 皆giai 違vi 正chánh 理lý 故cố 云vân 非phi 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 此thử 與dữ 釋thích 論luận 三tam 種chủng 金Kim 剛Cang 三Tam 昧Muội 。 等đẳng 者giả 一nhất 金Kim 剛Cang 三Tam 昧Muội 。 得đắc 此thử 三tam 昧muội 。 者giả 能năng 貫quán 穿xuyên 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 亦diệc 無vô 不bất 見kiến 是thị 三tam 昧muội 能năng 通thông 達đạt 諸chư 三tam 昧muội 是thị 名danh 金Kim 剛Cang 三Tam 昧Muội 。 二nhị 金Kim 剛Cang 輪Luân 三Tam 昧Muội 。 得đắc 此thử 三tam 昧muội 。 者giả 即tức 能năng 持trì 諸chư 三tam 昧muội 。 是thị 名danh 金Kim 剛Cang 輪Luân 三Tam 昧Muội 。 (# 輪luân 者giả 攝nhiếp 持trì 義nghĩa 故cố )# 三tam 如Như 金Kim 剛Cang 三Tam 昧Muội 。 得đắc 此thử 三tam 昧muội 。 者giả 能năng 破phá 一nhất 切thiết 。 煩phiền 惱não 結kết 使sử 。 無vô 有hữu 遺di 餘dư 。 譬thí 如như 天Thiên 帝Đế 釋Thích 。 手thủ 執Chấp 金Kim 剛Cang 。 破phá 修tu 羅la 軍quân 是thị 名danh 如Như 金Kim 剛Cang 三Tam 昧Muội 。 故cố 云vân 釋thích 論luận 等đẳng 。

【# 疏sớ/sơ 】# 所sở 謂vị 如Như 來Lai 。 實thật 相tướng 智trí 身thân 者giả 此thử 之chi 法Pháp 界Giới 全toàn 是thị 如Như 來Lai 實thật 相tướng 。 之chi 身thân 既ký 是thị 如Như 來Lai 實thật 相tướng 。 之chi 身thân 何hà 有hữu 處xứ 耶da 由do 加gia 持trì 故cố 即tức 是thị 真chân 實thật 。 功công 德đức 莊trang 嚴nghiêm 。 之chi 處xứ 也dã 亦diệc 是thị 華hoa 嚴nghiêm 十thập 身thân 中trung 之chi 智trí 身thân 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 故cố 曰viết 宮cung 也dã 者giả 釋thích 名danh 曰viết 宮cung 穹# 也dã 言ngôn 屋ốc 見kiến 於ư 垣viên 上thượng 穹# 崇sùng 然nhiên 也dã (# 即tức 高cao 顯hiển 皃# )# 易dị 曰viết 上thượng 古cổ 穴huyệt 居cư 而nhi 野dã 處xứ 後hậu 代đại 聖thánh 人nhân 易dị 之chi 以dĩ 宮cung 室thất 上thượng 棟đống 下hạ 宇vũ 以dĩ 待đãi 風phong 雨vũ 蓋cái 取thủ 諸chư 大đại 壯tráng 此thử 其kỳ 始thỉ 也dã 若nhược 以dĩ 心tâm 王vương 所sở 都đô 即tức 佛Phật 身thân 名danh 宮cung 若nhược 以dĩ 摩Ma 醯Hê 首Thủ 羅La 。 住trú 處xứ 即tức 是thị 器khí 界giới 今kim 為vi 如Như 來Lai 。 有hữu 應ưng 之chi 處xứ 無vô 不bất 是thị 此thử 宮cung 即tức 屬thuộc 應ưng 身thân 是thị 加gia 持trì 住trú 處xứ 隨tùy 世thế 為vi 名danh 故cố 曰viết 宮cung 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 五ngũ 種chủng 那na 含hàm 住trú 處xứ 者giả 那na 含hàm 者giả 即tức 不bất 還hoàn 也dã 此thử 有hữu 五ngũ 種chủng 一nhất 中trung 般bát 那na 含hàm 謂vị 處xứ 中trung 有hữu 而nhi 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。 者giả 二nhị 生sanh 般bát 那na 含hàm 謂vị 處xứ 生sanh 有hữu 及cập 本bổn 有hữu 中trung 而nhi 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。 者giả 三tam 行hành 般bát 那na 含hàm 謂vị 加gia 行hành 精tinh 進tấn 。 而nhi 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。 者giả 四tứ 無vô 行hành 般bát 那na 含hàm 謂vị 有hữu 速tốc 疾tật 道đạo 不bất 假giả 加gia 行hành 而nhi 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。 者giả 五ngũ 上thượng 流lưu 般bát 那na 含hàm 謂vị 從tùng 下hạ 向hướng 上thượng 。 而nhi 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。 此thử 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。 謂vị 得đắc 果quả 義nghĩa 謂vị 阿A 那Na 含Hàm 。 而nhi 得đắc 阿A 羅La 漢Hán 。 名danh 般bát 涅Niết 槃Bàn 廣quảng 如như 義nghĩa 林lâm 言ngôn 住trú 處xứ 者giả 是thị 五ngũ 種chủng 那na 含hàm 所sở 依y 住trú 處xứ 。 謂vị 無vô 煩phiền 無vô 熱nhiệt 善thiện 現hiện 善thiện 見kiến 色sắc 究cứu 竟cánh 言ngôn 淨tịnh 居cư 者giả 謂vị 離ly 欲dục 諸chư 聖thánh 以dĩ 聖thánh 道Đạo 水thủy 濯trạc 煩phiền 惱não 垢cấu 故cố 名danh 為vi 淨tịnh 淨tịnh 身thân 所sở 居cư 故cố 名danh 淨tịnh 居cư 或hoặc 此thử 天thiên 中trung 無vô 異dị 生sanh 雜tạp 純thuần 聖thánh 所sở 止chỉ 故cố 名danh 淨tịnh 居cư 何hà 因nhân 得đắc 生sanh 為vi 謂vị 聲Thanh 聞Văn 雜tạp 修tu 靜tĩnh 慮lự 新tân 造tạo 引dẫn 業nghiệp 故cố 能năng 生sanh 於ư 五ngũ 淨tịnh 居cư 天thiên 。 俱câu 舍xá 二nhị 十thập 四tứ 云vân 應ưng 知tri 此thử 中trung 無vô 漏lậu 勢thế 力lực 熏huân 修tu 有hữu 漏lậu 令linh 感cảm 淨tịnh 居cư 故cố 名danh 雜tạp 修tu 初sơ 後hậu 剎sát 那na 無vô 漏lậu 中trung 間gian 剎sát 那na 有hữu 漏lậu 以dĩ 初sơ 後hậu 心tâm 資tư 於ư 中trung 間gian 有hữu 漏lậu 定định 心tâm 令linh 感cảm 淨tịnh 居cư 名danh 為vi 引dẫn 果quả 若nhược 大Đại 乘Thừa 說thuyết 與dữ 彼bỉ 全toàn 殊thù 謂vị 初sơ 後hậu 有hữu 漏lậu 中trung 間gian 無vô 漏lậu 無vô 漏lậu 定định 力lực 展triển 轉chuyển 資tư 昔tích 感cảm 生sanh 業nghiệp 種chủng 令linh 勢thế 殊thù 勝thắng 生sanh 五ngũ 淨Tịnh 居Cư 。 以dĩ 初sơ 念niệm 有hữu 漏lậu 而nhi 為vi 加gia 行hành 復phục 除trừ 定định 障chướng 次thứ 念niệm 無vô 漏lậu 為vi 無vô 間gian 道đạo 正chánh 除trừ 定định 障chướng 後hậu 念niệm 有hữu 漏lậu 為vi 解giải 脫thoát 道Đạo 故cố 。 熏huân 修tu 滿mãn 若nhược 以dĩ 有hữu 漏lậu 為vi 中trung 無vô 漏lậu 為vi 初sơ 後hậu 者giả 豈khởi 以dĩ 無vô 漏lậu 與dữ 彼bỉ 有hữu 漏lậu 為vi 加gia 行hành 耶da 故cố 異dị 小Tiểu 乘Thừa 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 兼kiêm 得đắc 淺thiển 深thâm 等đẳng 者giả 淺thiển 謂vị 執chấp 持trì 執chấp 持trì 金kim 剛cang 杵xử 。 也dã 深thâm 謂vị 任nhậm 持trì 任nhậm 持trì 金kim 剛cang 印ấn 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 約ước 菩Bồ 提Đề 等đẳng 者giả 雖tuy 法pháp 與dữ 人nhân 能năng 有hữu 異dị 然nhiên 恐khủng 難nạn 解giải 今kim 以dĩ 漫mạn 荼đồ 羅la 釋thích 之chi 漫mạn 荼đồ 羅la 者giả 聖thánh 賢hiền 集tập 會hội 之chi 處xứ 。 也dã 謂vị 於ư 漫mạn 荼đồ 羅la 中trung 若nhược 但đãn 置trí 印ấn 名danh 法pháp 漫mạn 荼đồ 羅la 即tức 是thị 約ước 菩Bồ 提Đề 義nghĩa 即tức 有hữu 無vô 量lượng 無vô 邊biên 。 金kim 剛cang 智trí 印ấn 。 故cố 若nhược 於ư 彼bỉ 中trung 置trí 一nhất 切thiết 聖thánh 賢hiền 。 一nhất 一nhất 聖thánh 賢hiền 復phục 各các 持trì 其kỳ 印ấn 依y 位vị 而nhi 住trụ 即tức 是thị 約ước 佛Phật 陀Đà 義nghĩa 有hữu 無vô 量lượng 無vô 邊biên 。 持trì 金kim 剛cang 者giả 。

【# 疏sớ/sơ 】# 然nhiên 以dĩ 自tự 在tại 神thần 力lực 。 等đẳng 者giả 謂vị 如như 是thị 智trí 德đức 唯duy 佛Phật 與dữ 佛Phật 。 乃nãi 能năng 持trì 之chi 若nhược 諸chư 佛Phật 但đãn 住trụ 如như 是thị 境cảnh 界giới 。 則tắc 眾chúng 生sanh 不bất 能năng 。 以dĩ 是thị 蒙mông 益ích 是thị 故cố 然nhiên 以dĩ 自tự 在tại 神thần 力lực 等đẳng 。

【# 疏sớ/sơ 】# 持trì 大đại 空không 之chi 戰chiến 具cụ 者giả 楞lăng 伽già 云vân 大đại 慧tuệ 何hà 者giả 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 聖thánh 智trí 大đại 空không 謂vị 自tự 身thân 內nội 證chứng 聖thánh 智trí 法pháp 空không 離ly 諸chư 邪tà 見kiến 。 熏huân 習tập 之chi 過quá 是thị 名danh 第đệ 一nhất 。 義nghĩa 聖thánh 智trí 大đại 空không 大đại 空không 即tức 智trí 也dã 今kim 此thử 諸chư 執chấp 金kim 剛cang 各các 從tùng 一nhất 門môn 內nội 自tự 證chứng 智trí 遍biến 一nhất 切thiết 處xứ 。 破phá 諸chư 眾chúng 生sanh 。 無vô 明minh 障chướng 染nhiễm 義nghĩa 名danh 戰chiến 具cụ 大đại 空không 智trí 即tức 戰chiến 具cụ 名danh 大đại 空không 戰chiến 具cụ 作tác 持trì 業nghiệp 釋thích 。

【# 疏sớ/sơ 】# 言ngôn 之chi 者giả 乃nãi 語ngữ 助trợ 詞từ 也dã 或hoặc 執chấp 金kim 剛cang 者giả 各các 隨tùy 一nhất 門môn 法Pháp 界Giới 幖tiêu 幟xí 謂vị 是thị 杵xử 等đẳng 是thị 大đại 空không 之chi 戰chiến 具cụ 可khả 作tác 依y 主chủ 。

【# 經kinh 】# 遊du 戲hí 神thần 變biến 者giả 謂vị 以dĩ 如Như 來Lai 本bổn 行hạnh 。 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 時thời 。 以dĩ 一nhất 體thể 速tốc 疾tật 力lực 三tam 昧muội 行hành 種chủng 種chủng 諸chư 度Độ 門môn 自tự 利lợi 利lợi 他tha 。 現hiện 諸chư 神thần 變biến 。 遊du 履lý 快khoái 樂lạc 即tức 是thị 踊dũng 躍dược 超siêu 昇thăng 義nghĩa 或hoặc 將tương 菩Bồ 薩Tát 身thân 作tác 佛Phật 身thân 等đẳng 或hoặc 以dĩ 涅Niết 槃Bàn 現hiện 生sanh 死tử 華hoa 嚴nghiêm 經Kinh 云vân 謂vị 以dĩ 眾chúng 生sanh 身thân 。 作tác 剎sát 身thân 而nhi 亦diệc 不bất 壞hoại 眾chúng 生sanh 。 身thân 是thị 菩Bồ 薩Tát 遊du 戲hí 以dĩ 剎sát 身thân 作tác 眾chúng 生sanh 身thân 。 而nhi 亦diệc 不bất 壞hoại 剎sát 身thân 是thị 菩Bồ 薩Tát 遊du 戲hí 或hoặc 以dĩ 涅Niết 槃Bàn 示thị 生sanh 等đẳng 皆giai 不bất 壞hoại 其kỳ 相tương/tướng 乃nãi 至chí 於ư 定định 出xuất 入nhập 自tự 在tại 。 無vô 礙ngại 眼nhãn 根căn 門môn 中trung 入nhập 正chánh 定định 耳nhĩ 根căn 門môn 中trung 從tùng 定định 出xuất 六lục 根căn 六lục 境cảnh 。 逆nghịch 順thuận 超siêu 越việt 自tự 在tại 無vô 礙ngại 。 是thị 類loại 皆giai 遊du 戲hí 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 信tín 解giải 者giả 即tức 信tín 謂vị 印ấn 忍nhẫn 信tín 向hướng 解giải 謂vị 解giải 行hành 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 從tùng 無vô 始thỉ 來lai 。 未vị 聞văn 出xuất 世thế 三Tam 寶Bảo 但đãn 歸quy 依y 世thế 間gian 外ngoại 道đạo 天thiên 神thần 後hậu 遇ngộ 善Thiện 知Tri 識Thức 。 為vi 說thuyết 佛Phật 法Pháp 殊thù 妙diệu 則tắc 能năng 印ấn 順thuận 忍nhẫn 可khả 名danh 之chi 為vi 信tín 後hậu 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 乃nãi 至chí 成thành 佛Phật 。 中trung 間gian 起khởi 種chủng 種chủng 行hạnh 願nguyện 名danh 之chi 為vi 解giải 下hạ 文văn 廣quảng 釋thích 言ngôn 始thỉ 從tùng 真chân 正chánh 發phát 心tâm 者giả 離ly 妄vọng 稱xưng 真chân 遠viễn 邪tà 為vi 正chánh 妄vọng 謂vị 分phân 別biệt 邪tà 即tức 二nhị 邊biên 若nhược 有hữu 是thị 相tướng 。 不bất 名danh 真chân 正chánh 如như 常thường 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 已dĩ 。 然nhiên 為vi 顯hiển 示thị 真chân 正chánh 之chi 相tướng 云vân 今kim 所sở 發phát 覺giác 心tâm 遠viễn 離ly 諸chư 性tánh 相tướng 乃nãi 至chí 空không 性tánh 圓viên 寂tịch 故cố 等đẳng 若nhược 與dữ 此thử 相tương 應ứng 即tức 是thị 真chân 正chánh 發phát 心tâm 儻thảng 朱chu 其kỳ 旨chỉ 非phi 真chân 正chánh 也dã 此thử 等đẳng 行hành 相tương/tướng 下hạ 疏sớ/sơ 備bị 陳trần 宜nghi 細tế 體thể 焉yên 。

【# 疏sớ/sơ 】# 如như 善thiện 財tài 等đẳng 者giả 華hoa 嚴nghiêm 經Kinh 云vân 爾nhĩ 時thời 善Thiện 財Tài 童Đồng 子Tử 。 恭cung 敬kính 右hữu 遶nhiễu 。 彌Di 勒Lặc 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 已dĩ 而nhi 白bạch 之chi 言ngôn 唯duy 願nguyện 大Đại 聖Thánh 。 開khai 樓lâu 閣các 門môn 令linh 我ngã 得đắc 入nhập 時thời 彌Di 勒Lặc 菩Bồ 薩Tát 。 前tiền 詣nghệ 樓lâu 閣các 彈đàn 指chỉ 出xuất 聲thanh 其kỳ 門môn 即tức 開khai 命mạng 善thiện 財tài 入nhập 善thiện 財tài 心tâm 喜hỷ 入nhập 已dĩ 還hoàn 閉bế 見kiến 其kỳ 樓lâu 閣các 廣quảng 愽# 無vô 量lượng 同đồng 於ư 虗hư 空không 阿a 僧tăng 祇kỳ 寶bảo 。 以dĩ 為vi 其kỳ 地địa 。 阿a 僧tăng 祇kỳ 宮cung 殿điện 阿a 僧tăng 祇kỳ 門môn 闥thát 阿a 僧tăng 祇kỳ 牕# 牖dũ 乃nãi 至chí 善Thiện 財Tài 童Đồng 子Tử 。 於ư 一nhất 處xứ 中trung 見kiến 一nhất 切thiết 處xứ 一nhất 切thiết 諸chư 處xứ 悉tất 如như 是thị 見kiến 乃nãi 至chí 爾nhĩ 時thời 。 彌Di 勒Lặc 即tức 攝nhiếp 神thần 力lực 入nhập 樓lâu 閣các 中trung 。 彈đàn 指chỉ 作tác 聲thanh 告cáo 善Thiện 財Tài 言ngôn 。 善thiện 男nam 子tử 緣duyên 起khởi 法pháp 性tánh 如như 是thị 。 此thử 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 知tri 諸chư 法pháp 智trí 因nhân 緣duyên 聚tụ 集tập 所sở 現hiện 之chi 相tướng 如như 是thị 自tự 性tánh 。 如như 幻huyễn 如như 夢mộng 。 如như 影ảnh 如như 像tượng 。 等đẳng 疏sớ/sơ 主chủ 今kim 取thủ 此thử 文văn 意ý 者giả 若nhược 真chân 言ngôn 行hạnh 者giả 見kiến 聞văn 觸xúc 知tri 此thử 境cảnh 界giới 時thời 即tức 同đồng 善thiện 財tài 入nhập 彌Di 勒Lặc 閣các 中trung 於ư 一nhất 處xứ 中trung 見kiến 一nhất 切thiết 處xứ 一nhất 切thiết 處xứ 中trung 悉tất 如như 是thị 見kiến 即tức 觀quán 十thập 緣duyên 生sanh 句cú 與dữ 華hoa 嚴nghiêm 宗tông 。 不bất 相tương 異dị 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 上thượng 說thuyết 金kim 剛cang 等đẳng 者giả 上thượng 以dĩ 金kim 剛cang 法Pháp 界Giới 屬thuộc 如Như 來Lai 智trí 身thân 宮cung 即tức 如Như 來Lai 應ưng 身thân 次thứ 明minh 樓lâu 閣các 寶bảo 王vương 亦diệc 是thị 如Như 來Lai 。 身thân 者giả 即tức 國quốc 土độ 身thân 今kim 云vân 師sư 子tử 座tòa 即tức 菩Bồ 薩Tát 身thân 如như 理lý 應ưng 思tư 。

【# 疏sớ/sơ 】# 於ư 九cửu 十thập 六lục 種chủng 。 者giả 謂vị 西tây 方phương 外ngoại 道đạo 有hữu 九cửu 十thập 五ngũ 種chủng 。 若nhược 兼kiêm 佛Phật 法Pháp 成thành 九cửu 十thập 六lục 謂vị 佛Phật 法Pháp 中trung 有hữu 人nhân 雖tuy 披phi 至chí 典điển 不bất 達đạt 聖thánh 旨chỉ 心tâm 行hành 理lý 外ngoại 亦diệc 名danh 外ngoại 道đạo 一Nhất 乘Thừa 不bất 希hy 大đại 果quả 亦diệc 名danh 外ngoại 道đạo 他tha 教giáo 廣quảng 序tự 不bất 繁phồn 具cụ 引dẫn 。

【# 疏sớ/sơ 】# 問vấn 曰viết 佛Phật 所sở 說thuyết 經Kinh 。 等đẳng 者giả 此thử 問vấn 意ý 云vân 佛Phật 所sở 說thuyết 經Kinh 。 即tức 應ưng 直trực 宣tuyên 正chánh 宗tông 何hà 須tu 先tiên 住trú 處xứ 及cập 眷quyến 屬thuộc 耶da 答đáp 曰viết 譬thí 如như 國quốc 王vương 。 乃nãi 至chí 下hạ 文văn 易dị 見kiến 今kim 又hựu 通thông 云vân 謂vị 佛Phật 設thiết 教giáo 必tất 不bất 徒đồ 然nhiên 若nhược 不bất 先tiên 明minh 住trú 處xứ 眷quyến 屬thuộc 何hà 存tồn 若nhược 不bất 次thứ 辨biện 眷quyến 屬thuộc 當đương 根căn 則tắc 闕khuyết 故cố 五ngũ 種chủng 成thành 就tựu 闕khuyết 一nhất 不bất 可khả 是thị 故cố 次thứ 第đệ 須tu 如như 是thị 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 如như 淨tịnh 虗hư 空không 等đẳng 者giả 如như 淨tịnh 虗hư 空không 體thể 離ly 一nhất 切thiết 障chướng 。 翳ế 垢cấu 染nhiễm 無vô 能năng 取thủ 也dã 及cập 離ly 一nhất 切thiết 分phân 別biệt 。 無vô 所sở 取thủ 也dã 若nhược 於ư 虗hư 空không 體thể 上thượng 見kiến 有hữu 障chướng 染nhiễm 名danh 為vi 執chấp 諍tranh 若nhược 於ư 虗hư 空không 上thượng 分phân 別biệt 是thị 淨tịnh 是thị 垢cấu 即tức 名danh 戲hí 論luận 虗hư 空không 不bất 爾nhĩ 故cố 能năng 遠viễn 離ly 也dã 淨tịnh 菩Bồ 提Đề 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 法pháp 合hợp 易dị 知tri 。

【# 疏sớ/sơ 】# 次thứ 虗hư 空không 遊du 步bộ 等đẳng 者giả 即tức 是thị 前tiền 遊du 戲hí 神thần 變biến 義nghĩa 彼bỉ 中trung 疏sớ/sơ 釋thích 云vân 梵Phạm 云vân 微vi 吃cật 哩rị 抳nê 多đa 是thị 踊dũng 躍dược 遊du 戲hí 神thần 變biến 義nghĩa 謂vị 初sơ 發phát 心tâm 已dĩ 。 來lai 深thâm 種chúng 善thiện 根căn 。 起khởi 種chủng 種chủng 願nguyện 行hành 莊trang 嚴nghiêm 佛Phật 土độ 。 成thành 熟thục 眾chúng 生sanh 。 恆hằng 殊thù 勝thắng 進tiến 不bất 休hưu 息tức 故cố 。 即tức 是thị 超siêu 昇thăng 騰đằng 躍dược 義nghĩa 如như 是thị 遊du 戲hí 。 即tức 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 自tự 在tại 神thần 通thông 。 等đẳng 正chánh 與dữ 此thử 同đồng 。

【# 疏sớ/sơ 】# 復phục 次thứ 虗hư 空không 等đẳng 者giả 謂vị 此thử 無vô 垢cấu 執chấp 金kim 剛cang 即tức 是thị 菩Bồ 提Đề 。 心tâm 阿a 字tự 門môn 平bình 等đẳng 種chủng 子tử 亦diệc 即tức 是thị 菩Bồ 提Đề 。 心tâm 此thử 菩Bồ 提Đề 心tâm 即tức 是thị 三tam 句cú 義nghĩa 中trung 第đệ 一nhất 菩Bồ 提Đề 心tâm 為vi 因nhân 句cú 言ngôn 修tu 無vô 住trụ 行hành 者giả 即tức 是thị 遊du 步bộ 金kim 剛cang 長trường/trưởng 阿a 字tự 之chi 行hành 此thử 行hạnh 即tức 是thị 三tam 句cú 義nghĩa 中trung 第đệ 二nhị 大đại 悲bi 為vi 根căn 句cú 雖tuy 有hữu 菩Bồ 提Đề 心tâm 願nguyện 。 若nhược 不bất 起khởi 行hạnh 願nguyện 必tất 虗hư 故cố 所sở 謂vị 菩Bồ 薩Tát 。 發phát 大đại 心tâm 決quyết 定định 修tu 諸chư 行hành 言ngôn 譬thí 如như 等đẳng 譬thí 如như 世thế 間gian 。 雖tuy 有hữu 種chủng 子tử 不bất 以dĩ 播bá 殖thực 方phương 便tiện 根căn 芽nha 無vô 由do 生sanh 起khởi 雖tuy 有hữu 菩Bồ 提Đề 因nhân 種chủng 若nhược 不bất 以dĩ 大đại 悲bi 萬vạn 行hạnh 播bá 殖thực 方phương 便tiện 終chung 不bất 生sanh 根căn 言ngôn 故cố 次thứ 明minh 等đẳng 者giả 結kết 成thành 所sở 以dĩ 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 如như 萌manh 芽nha 等đẳng 者giả 謂vị 由do 大đại 悲bi 為vi 根căn 萌manh 芽nha 已dĩ 生sanh 四tứ 大đại 時thời 節tiết 為vi 緣duyên (# 此thử 上thượng 屬thuộc 大đại 悲bi 句cú )# 又hựu 以dĩ 虗hư 空không 不bất 礙ngại 令linh 此thử 萌manh 芽nha 念niệm 念niệm 滋tư 長trưởng (# 此thử 屬thuộc 虗hư 空không 生sanh 句cú )# 言ngôn 菩Bồ 提Đề 心tâm 亦diệc 如như 是thị 。 等đẳng 者giả 為vi 如như 萌manh 芽nha 已dĩ 生sanh 雖tuy 有hữu 水thủy 土thổ/độ 等đẳng 緣duyên 若nhược 不bất 得đắc 空không 有hữu 增tăng 上thượng 礙ngại 不bất 能năng 滋tư 長trưởng 若nhược 得đắc 於ư 空không 無vô 增tăng 上thượng 礙ngại 乃nãi 能năng 滋tư 長trưởng 淨tịnh 菩Bồ 提Đề 芽nha 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 雖tuy 有hữu 萬vạn 行hạnh 為vi 緣duyên 若nhược 有hữu 所sở 得đắc 。 不bất 能năng 滋tư 長trưởng 今kim 此thử 萬vạn 行hạnh 皆giai 無vô 所sở 得đắc 。 名danh 為vi 大đại 空không 善thiện 巧xảo 方phương 便tiện 。 令linh 菩Bồ 提Đề 芽nha 高cao 出xuất 無vô 極cực 名danh 真chân 實thật 生sanh 亦diệc 名danh 大đại 空không 生sanh 大đại 空không 之chi 生sanh 故cố 以dĩ 為vi 名danh 也dã 言ngôn 所sở 謂vị 大đại 空không 者giả 即tức 不bất 可khả 得đắc 空không 。 暗ám 字tự 門môn 生sanh 此thử 空không 即tức 是thị 三tam 句cú 義nghĩa 中trung 第đệ 三tam 方phương 便tiện 為vi 究cứu 竟cánh 句cú 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 如như 萌manh 芽nha 增tăng 等đẳng 者giả 謂vị 此thử 萌manh 芽nha 念niệm 念niệm 增tăng 長trưởng 。 然nhiên 後hậu 莖hành 葉diệp 華hoa 實thật 漸tiệm 次thứ 滋tư 繁phồn 華hoa 果quả 殊thù 芳phương 故cố 名danh 雜tạp 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 復phục 次thứ 以dĩ 種chủng 種chủng 法Pháp 。 界giới 等đẳng 者giả 謂vị 種chủng 種chủng 法Pháp 界Giới 。 色sắc 即tức 是thị 萌manh 芽nha 莖hành 葉diệp 華hoa 實thật 染nhiễm 謂vị 莊trang 嚴nghiêm 之chi 染nhiễm 非phi 垢cấu 染nhiễm 也dã 言ngôn 成thành 大đại 悲bi 漫mạn 荼đồ 羅la 者giả 漫mạn 荼đồ 羅la 聖thánh 賢hiền 集tập 會hội 之chi 處xứ 。 萬vạn 德đức 交giao 歸quy 之chi 所sở 故cố 下hạ 經Kinh 云vân 爾nhĩ 時thời 金Kim 剛Cang 手Thủ 。 白bạch 佛Phật 言ngôn 世Thế 尊Tôn 。 云vân 何hà 名danh 此thử 漫mạn 荼đồ 羅la (# 從tùng 因nhân 為vi 名danh )# 佛Phật 言ngôn 此thử 名danh 發phát 生sanh 諸chư 佛Phật 漫mạn 荼đồ 羅la (# 諸chư 佛Phật 無vô 不bất 從tùng 此thử 生sanh 故cố )# 疏sớ/sơ 釋thích 云vân 下hạ 菩Bồ 提Đề 心tâm 種chủng 子tử 於ư 一nhất 切thiết 智trí 。 心tâm 地địa 中trung 潤nhuận 以dĩ 大đại 悲bi 水thủy 。 照chiếu 以dĩ 大đại 慧tuệ 日nhật 皷cổ 以dĩ 大đại 方phương 便tiện 。 風phong 不bất 礙ngại 以dĩ 大đại 空không 空không 能năng 令linh 不bất 思tư 議nghị 法Pháp 。 性tánh 芽nha 次thứ 第đệ 滋tư 長trưởng 乃nãi 至chí 彌di 滿mãn 法Pháp 界Giới 成thành 菩Bồ 提Đề 樹thụ 王vương 。 故cố 以dĩ 發phát 生sanh 為vi 稱xưng 名danh 發phát 生sanh 諸chư 佛Phật 漫mạn 荼đồ 羅la 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 曲khúc 中trung 者giả 曲khúc 謂vị 委ủy 曲khúc 中trung (# 去khứ )# 謂vị 不bất 失thất 諸chư 佛Phật 威uy 儀nghi 。 無vô 不bất 委ủy 曲khúc 成thành 就tựu 於ư 物vật 雖tuy 成thành 於ư 物vật 而nhi 未vị 曾tằng 失thất 於ư 。 規quy 矩củ 方phương 圓viên 任nhậm 器khí 也dã 或hoặc 以dĩ 曲khúc 謂vị 隨tùy 他tha 意ý 言ngôn 中trung 謂vị 順thuận 自tự 意ý 語ngữ 皆giai 成thành 佛Phật 事sự 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 然nhiên 上thượng 來lai 等đẳng 者giả 通thông 疑nghi 妨phương 也dã 問vấn 若nhược 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 入nhập 此thử 如như 實thật 智trí 時thời 究cứu 竟cánh 平bình 等đẳng 同đồng 一nhất 實thật 際tế 者giả 何hà 故cố 說thuyết 有hữu 因nhân 果quả 自tự 他tha 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 等đẳng 深thâm 淺thiển 之chi 異dị 耶da 答đáp 為vì 欲dục 分phân 別biệt 。 令linh 易dị 解giải 故cố 。

【# 疏sớ/sơ 】# 發phát 同đồng 體thể 悲bi 愍mẫn 等đẳng 者giả 謂vị 直trực 取thủ 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 身thân 。 與dữ 己kỷ 身thân 無vô 異dị 。 故cố 名danh 同đồng 體thể 起khởi 信tín 鈔sao 云vân 直trực 見kiến 眾chúng 生sanh 如như 父phụ 母mẫu 亦diệc 未vị 若nhược 見kiến 同đồng 己kỷ 身thân 拔bạt 苦khổ 之chi 心tâm 可khả 謂vị 深thâm 矣hĩ 言ngôn 眾chúng 生sanh 等đẳng 者giả 若nhược 無vô 同đồng 體thể 方phương 便tiện 者giả 尚thượng 不bất 能năng 自tự 救cứu 。 況huống 救cứu 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 耶da 言ngôn 此thử 是thị 如Như 來Lai 。 一nhất 德đức 者giả 謂vị 佛Phật 具cụ 有hữu 四tứ 德đức 一nhất 行hạnh 願nguyện 德đức 二nhị 慈từ 悲bi 德đức 三tam 無vô 上thượng 慧tuệ 德đức 四tứ 三tam 昧muội 德đức 今kim 當đương 四tứ 中trung 第đệ 二nhị 德đức 故cố 名danh 如Như 來Lai 。 之chi 一nhất 德đức 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 如như 一nhất 闡xiển 提đề 等đẳng 者giả 言ngôn 一nhất 闡xiển 提đề 者giả 是thị 樂nhạo 欲dục 義nghĩa 樂nhạo 生sanh 死tử 故cố 而nhi 斷đoạn 善thiện 根căn 無vô 成thành 佛Phật 之chi 壽thọ 命mạng 故cố 名danh 必tất 死tử 二Nhị 乘Thừa 已dĩ 死tử 者giả 謂vị 二Nhị 乘Thừa 之chi 人nhân 。 於ư 空không 作tác 證chứng 入nhập 於ư 灰hôi 斷đoạn 故cố 名danh 已dĩ 死tử 如như 是thị 必tất 死tử 已dĩ 死tử 二nhị 種chủng 之chi 人nhân 雖tuy 世thế 有hữu 良lương 醫y 見kiến 之chi 拱củng 手thủ 諸chư 佛Phật 醫y 王vương 則tắc 不bất 如như 是thị 。 明minh 見kiến 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 皆giai 有hữu 如Như 來Lai 。 知tri 見kiến 性tánh 故cố 必tất 定định 師sư 子tử 吼hống 師sư 子tử 吼hống 。 者giả 涅Niết 槃Bàn 經Kinh 云vân 決quyết 定định 說thuyết 也dã 決quyết 定định 宣tuyên 說thuyết 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 皆giai 有hữu 佛Phật 性tánh 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 為vi 此thử 一nhất 事sự 因nhân 緣duyên 等đẳng 者giả 即tức 一nhất 大đại 事sự 因nhân 緣duyên 。 也dã 清thanh 涼lương 云vân 無vô 二nhị 無vô 三tam 。 故cố 名danh 一nhất 佛Phật 因nhân 佛Phật 果Quả 故cố 稱xưng 大đại 因nhân 果quả 幹cán 能năng 令linh 物vật 解giải 脫thoát 並tịnh 稱xưng 為vi 事sự 如Như 來Lai 因nhân 此thử 故cố 出xuất 現hiện 爾nhĩ 大đại 事sự 即tức 因nhân 緣duyên 也dã 又hựu 正chánh 因nhân 佛Phật 性tánh 為vi 因nhân 緣duyên 因nhân 佛Phật 性tánh 為vi 緣duyên 了liễu 因nhân 所sở 了liễu 為vi 因nhân 生sanh 因nhân 所sở 生sanh 為vi 緣duyên 皆giai 為vi 成thành 於ư 佛Phật 果Quả 大đại 事sự 大đại 事sự 之chi 因nhân 緣duyên 也dã 。 如Như 來Lai 為vi 此thử 大đại 事sự 之chi 因nhân 緣duyên 故cố 。 出xuất 現hiện 於ư 世thế 故cố 云vân 唯duy 等đẳng 。

【# 疏sớ/sơ 】# 譬thí 如như 真chân 金kim 。 體thể 性tánh 純thuần 淨tịnh 者giả 頓đốn 悟ngộ 也dã 謂vị 頓đốn 悟ngộ 菩Bồ 提Đề 。 之chi 心tâm 本bổn 離ly 諸chư 障chướng 即tức 南nam 宗tông 云vân 明minh 鏡kính 本bổn 清thanh 淨tịnh 也dã 言ngôn 若nhược 種chủng 種chủng 煉luyện 冶dã 者giả 漸tiệm 修tu 也dã 謂vị 初sơ 質chất 尚thượng 與dữ 微vi 垢cấu 共cộng 住trú 要yếu 假giả 煉luyện 冶dã 磨ma 拂phất 方phương 得đắc 明minh 淨tịnh 即tức 北bắc 宗tông 云vân 時thời 時thời 劬cù 拂phất 拭thức 也dã 若nhược 得đắc 此thử 意ý 者giả 則tắc 南nam 北bắc 二nhị 宗tông 不bất 相tương 仇cừu 讐thù 矣hĩ 又hựu 前tiền 離ly 一nhất 切thiết 障chướng 。 等đẳng 者giả 此thử 中trung 有hữu 四tứ 初sơ 法pháp 次thứ 喻dụ 三tam 指chỉ 義nghĩa 四tứ 結kết 名danh 今kim 初sơ 為vi 始thỉ 後hậu 大đại 心tâm 眾chúng 金kim 剛cang 道đạo 功công 德đức 之chi 相tướng 。 以dĩ 次thứ 段đoạn 刃nhận 迅tấn 之chi 稱xưng 是thị 究cứu 竟cánh 智trí 也dã 今kim 約ước 因nhân 中trung 具cụ 有hữu 麤thô 細tế 極cực 細tế 三tam 重trọng/trùng 妄vọng 執chấp 障chướng 翳ế 菩Bồ 提Đề 即tức 以dĩ 地địa 前tiền 秘bí 密mật 方phương 便tiện 越việt 初sơ 一nhất 重trọng/trùng 麤thô 妄vọng 執chấp 名danh 離ly 一nhất 切thiết 障chướng 。 出xuất 世thế 間gian 心tâm 。 生sanh 見kiến 心tâm 明minh 道đạo 時thời 淨tịnh 菩Bồ 提Đề 心tâm 始thỉ 得đắc 顯hiển 現hiện 如như 是thị 練luyện 修tu 至chí 八bát 地địa 時thời 越việt 第đệ 二nhị 劫kiếp 一nhất 重trọng/trùng 細tế 妄vọng 執chấp 名danh 離ly 一nhất 切thiết 障chướng 。 其kỳ 菩Bồ 提Đề 心tâm 逾du 勝thắng 逾du 增tăng 更cánh 益ích 方phương 便tiện 乃nãi 至chí 金kim 剛cang 道đạo 中trung 越việt 第đệ 三tam 劫kiếp 極cực 細tế 妄vọng 執chấp 名danh 離ly 一nhất 切thiết 障chướng 。 其kỳ 菩Bồ 提Đề 心tâm 與dữ 如Như 來Lai 等đẳng 。 此thử 位vị 但đãn 有hữu 四tứ 分phần 之chi 一nhất 。 佛Phật 地địa 之chi 障chướng 存tồn 焉yên 次thứ 喻dụ 譬thí 如như 真chân 金kim 。 體thể 性tánh 純thuần 淨tịnh 者giả 出xuất 鑛khoáng 之chi 金kim 也dã 種chủng 種chủng 練luyện 冶dã 眾chúng 寶bảo 磨ma 瑩oánh 者giả 迤dĩ 邐lệ 融dung 明minh 倍bội 增tăng 光quang 彩thải 也dã 三tam 指chỉ 義nghĩa 初sơ 質chất 尚thượng 與dữ 微vi 垢cấu 共cộng 任nhậm 者giả 對đối 彰chương 法pháp 喻dụ 也dã 謂vị 金kim 纔tài 出xuất 鑛khoáng 則tắc 喻dụ 見kiến 道đạo 見kiến 未vị 曾tằng 見kiến 。 謂vị 之chi 初sơ 質chất 鑛khoáng 妄vọng 已dĩ 除trừ 細tế 者giả 尚thượng 在tại 名danh 為vi 微vi 垢cấu 種chủng 種chủng 練luyện 冶dã 得đắc 至chí 八bát 地địa 細tế 妄vọng 雖tuy 斷đoạn 極cực 細tế 者giả 俱câu 眾chúng 練luyện 磨ma 瑩oánh 復phục 倍bội 於ư 前tiền 。 至chí 金kim 剛cang 定định 越việt 極cực 細tế 妄vọng 執chấp 唯duy 佛Phật 地địa 障chướng 解giải 脫thoát 道đạo 斷đoạn 。 故cố 此thử 乃nãi 四tứ 分phần 之chi 一nhất 。 最tối 後hậu 微vi 垢cấu 也dã 是thị 則tắc 三tam 劫kiếp 有hữu 物vật 質chất 之chi 實thật 二nhị 位vị 遣khiển 微vi 垢cấu 之chi 妄vọng 故cố 曰viết 初sơ 質chất 尚thượng 與dữ 微vi 垢cấu 共cộng 住trú 能năng 持trì 已dĩ 下hạ 第đệ 四tứ 結kết 名danh 可khả 知tri 又hựu 解giải 言ngôn 初sơ 質chất 者giả 謂vị 本bổn 覺giác 體thể 根căn 本bổn 名danh 初sơ 微vi 垢cấu 即tức 微vi 細tế 無vô 明minh 也dã 。

根căn 本bổn 淨tịnh 覺giác 自tự 體thể 無vô 染nhiễm 與dữ 細tế 障chướng 俱câu 也dã 問vấn 曰viết 本bổn 覺giác 之chi 體thể 既ký 在tại 纏triền 位vị 應ưng 與dữ 麤thô 惑hoặc 共cộng 住trú 何hà 言ngôn 微vi 垢cấu 耶da 答đáp 根căn 本bổn 無vô 明minh 與dữ 本bổn 覺giác 齊tề 覺giác 與dữ 不bất 覺giác 。 相tương 對đối 立lập 故cố 最tối 相tương 近cận 故cố 麤thô 惑hoặc 枝chi 末mạt 與dữ 始thỉ 覺giác 相tương 當đương 由do 是thị 本bổn 覺giác 斷đoạn 時thời 先tiên 斷đoạn 細tế 者giả 始thỉ 覺giác 斷đoạn 時thời 先tiên 斷đoạn 於ư 麤thô 義nghĩa 相tương/tướng 可khả 解giải 。

【# 疏sớ/sơ 】# 一nhất 切thiết 難nạn/nan 斷đoạn 處xứ 等đẳng 者giả 此thử 所sở 斷đoạn 法pháp 有hữu 多đa 不bất 同đồng 即tức 變biến 易dị 生sanh 死tử 二nhị 障chướng 習tập 氣khí 。 根căn 本bổn 無vô 明minh 即tức 是thị 第đệ 三tam 重trọng 。 妄vọng 執chấp 等đẳng 名danh 難nạn/nan 斷đoạn 處xứ 唯duy 佛Phật 可khả 除trừ 乃nãi 至chí 十Thập 地Địa 。 滿mãn 心tâm 未vị 能năng 斷đoạn 故cố 唯duy 佛Phật 智trí 能năng 斷đoạn 名danh 為vi 難nạn/nan 斷đoạn 又hựu 下hạ 疏sớ/sơ 云vân 一Nhất 生Sanh 補Bổ 處Xứ 菩Bồ 薩Tát 。 尚thượng 有hữu 一nhất 死tử 未vị 離ly 怨oán 對đối 如Như 來Lai 智trí 身thân 本bổn 不bất 生sanh 故cố 。 則tắc 無vô 有hữu 死tử 。 是thị 永vĩnh 離ly 怨oán 對đối 是thị 故cố 不bất 動động 明minh 王vương 能năng 煞sát 灌quán 頂đảnh 菩Bồ 薩Tát 麤thô 重trọng/trùng 之chi 身thân 斷đoạn 其kỳ 變biến 易dị 之chi 命mạng 況huống 餘dư 三tam 界giới 眾chúng 生sanh 。 極cực 暴bạo 惡ác 者giả 言ngôn 難nan 伏phục 處xứ 悉tất 滅diệt 者giả 總tổng 以dĩ 三tam 毒độc 為vi 難nan 伏phục 法pháp 所sở 謂vị 眾chúng 生sanh 。 以dĩ 貪tham 瞋sân 癡si 三tam 。 為vi 根căn 本bổn 故cố 乃nãi 至chí 如Như 來Lai 。 為vì 欲dục 調điều 伏phục 。 閻Diêm 浮Phù 提đề 眾chúng 生sanh 故cố 以dĩ 補bổ 處xứ 身thân 從tùng 兜Đâu 率Suất 天Thiên 下hạ 。 而nhi 轉chuyển 法Pháp 輪luân 。 乃nãi 至chí 於ư 舍Xá 衛Vệ 國Quốc 。 現hiện 大đại 神thần 變biến 。 制chế 諸chư 外ngoại 道đạo 。 及cập 曠Khoáng 野Dã 鬼Quỷ 神Thần 。 訶ha 栗lật 底để 母mẫu 種chủng 種chủng 難nan 化hóa 眾chúng 生sanh 。 世Thế 尊Tôn 初sơ 成thành 正chánh 覺giác 。 於ư 金kim 剛cang 界giới 漫mạn 荼đồ 羅la 攝nhiếp 召triệu 三Tam 千Thiên 世Thế 界Giới 。 普phổ 門môn 大đại 眾chúng 時thời 有hữu 摩Ma 醯Hê 首Thủ 羅La 天Thiên 。 王vương 即tức 是thị 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。 主chủ 住trụ 於ư 世thế 界giới 最tối 中trung 以dĩ 慢mạn 心tâm 故cố 不bất 肯khẳng 從tùng 命mạng 而nhi 作tác 是thị 言ngôn 。 我ngã 是thị 三tam 界giới 之chi 主chủ 更cánh 有hữu 何hà 等đẳng 世Thế 尊Tôn 而nhi 召triệu 我ngã 耶da 於ư 時thời 不bất 動động 明minh 王vương 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 世Thế 尊Tôn 此thử 有hữu 情tình 故cố 犯phạm 三tam 世thế 諸chư 佛Phật 。 三tam 昧muội 耶da 法pháp 當đương 以dĩ 何hà 法pháp 。 治trị 之chi 佛Phật 言ngôn 可khả 斷đoạn 其kỳ 命mạng 時thời 不bất 動động 明minh 王vương 即tức 以dĩ 左tả 足túc 蹋đạp 彼bỉ 頂đảnh 上thượng 寶bảo 冠quan 。 半bán 月nguyệt 中trung 右hữu 足túc 蹋đạp 彼bỉ 妃phi 首thủ 冠quan 半bán 月nguyệt 中trung 爾nhĩ 時thời 摩Ma 醯Hê 首Thủ 羅La 。 尋tầm 即tức 命mạng 絕tuyệt 即tức 於ư 悶muộn 絕tuyệt 之chi 中trung 證chứng 無vô 量lượng 甚thậm 深thâm 三tam 昧muội 。 得đắc 無vô 生sanh 記ký 乃nãi 至chí 深thâm 釋thích 者giả 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。 主chủ 即tức 是thị 無vô 始thỉ 無vô 明minh 於ư 一nhất 切thiết 生sanh 。 死tử 中trung 而nhi 得đắc 自tự 在tại 。 唯duy 此thử 菩Bồ 提Đề 心tâm 王vương 能năng 制chế 伏phục 之chi 乃nãi 至chí 煞sát 彼bỉ 無vô 常thường 之chi 身thân 命mệnh 令linh 得đắc 常thường 命mạng 等đẳng 如như 下hạ 疏sớ/sơ 引dẫn 故cố 云vân 難nan 伏phục 處xứ 等đẳng 。

【# 疏sớ/sơ 】# 如Như 來Lai 甲giáp 所sở 謂vị 大đại 慈từ 等đẳng 者giả 謂vị 即tức 諸chư 佛Phật 之chi 慈từ 非phi 因nhân 位vị 之chi 慈từ 如như 釋Thích 迦Ca 如Như 來Lai 。 菩Bồ 提Đề 場Tràng 中trung 將tương 成thành 道Đạo 是thị 時thời 天thiên 魔ma 領lãnh 諸chư 魔ma 屬thuộc 欲dục 壞hoại 菩Bồ 薩Tát 。 不bất 得đắc 成thành 道Đạo 。 菩Bồ 薩Tát 爾nhĩ 時thời 。 被bị 大đại 慈từ 甲giáp 魔ma 不bất 能năng 為vi 害hại 。 言ngôn 不bất 為vị 一nhất 切thiết 。 煩phiền 惱não 斷đoạn 傷thương 者giả 降giáng/hàng 煩phiền 惱não 魔ma 也dã 故cố 下hạ 疏sớ/sơ 云vân 是thị 中trung 更cánh 有hữu 難nạn/nan 降hàng 伏phục 處xứ 所sở 謂vị 諸chư 煩phiền 惱não 。 等đẳng 魔ma (# 此thử 等đẳng 字tự 者giả 等đẳng 取thủ 蘊uẩn 死tử 也dã )# 無vô 有hữu 形hình 相tướng 。 方phương 所sở 亦diệc 無vô 足túc 迹tích 難nan 可khả 覺giác 知tri 於ư 一nhất 念niệm 中trung 。 亦diệc 皆giai 殄điễn 滅diệt 故cố 云vân 不bất 為vị 一nhất 切thiết 等đẳng 。

【# 疏sớ/sơ 】# 所sở 謂vị 住trụ 大đại 空không 慧tuệ 者giả 即tức 無vô 分phân 別biệt 。 之chi 慧tuệ 也dã 安an 住trụ 此thử 空không 慧tuệ 即tức 是thị 住trụ 無vô 戲hí 論luận 言ngôn 是thị 處xứ 等đẳng 者giả 是thị 處xứ 即tức 指chỉ 緣duyên 起khởi 實thật 相tướng 處xứ 謂vị 於ư 是thị 處xứ 不bất 觀quán 生sanh 滅diệt 斷đoạn 常thường 去khứ 來lai 一nhất 異dị 名danh 戲hí 論luận 息tức 即tức 同đồng 於ư 涅Niết 槃Bàn 若nhược 真chân 言ngôn 行hạnh 者giả 住trụ 此thử 空không 時thời 應ưng 深thâm 觀quán 察sát 若nhược 失thất 般Bát 若Nhã 方phương 便tiện 多đa 墮đọa 二Nhị 乘Thừa 地địa 證chứng 小tiểu 涅Niết 槃Bàn 故cố 下hạ 疏sớ/sơ 云vân 此thử 名danh 極cực 無vô 言ngôn 說thuyết 處xứ 爾nhĩ 時thời 心tâm 住trụ 無vô 為vi 法pháp 相tướng 若nhược 失thất 方phương 便tiện 則tắc 墮đọa 二Nhị 乘Thừa 然nhiên 以dĩ 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 勢thế 力lực 還hoàn 能năng 發phát 起khởi 悲bi 願nguyện 不bất 墮đọa 二Nhị 乘Thừa 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 如như 是thị 妙diệu 權quyền 等đẳng 者giả 妙diệu 是thị 妙diệu 權quyền 即tức 是thị 佛Phật 加gia 持trì 智trí 此thử 方phương 便tiện 智trí 從tùng 如Như 來Lai 十Thập 力Lực 。 生sanh 即tức 十Thập 力Lực 是thị 能năng 生sanh 方phương 便tiện 是thị 所sở 生sanh 故cố 智trí 論luận 云vân 以dĩ 是thị 處xứ 不bất 是thị 處xứ 智trí 力lực 分phân 別biệt 籌trù 量lượng 眾chúng 生sanh 是thị 可khả 度độ 是thị 不bất 可khả 度độ 。 即tức 智trí 力lực 是thị 能năng 生sanh 分phân 別biệt 等đẳng 下hạ 是thị 所sở 生sanh 下hạ 准chuẩn 此thử 知tri 以dĩ 業nghiệp 報báo 智trí 力lực 分phân 別biệt 籌trù 量lượng 是thị 人nhân 業nghiệp 障chướng 是thị 人nhân 報báo 障chướng 是thị 人nhân 無vô 障chướng 以dĩ 禪thiền 定định 解giải 脫thoát 。 三tam 昧muội 智trí 力lực 。 分phân 別biệt 籌trù 量lượng 是thị 人nhân 著trước 味vị 是thị 人nhân 不bất 著trước 味vị 以dĩ 上thượng 下hạ 根căn 智trí 力lực 分phân 別biệt 籌trù 量lượng 眾chúng 生sanh 智trí 力lực 多đa 少thiểu 以dĩ 種chủng 種chủng 欲dục 智trí 力lực 分phân 別biệt 籌trù 量lượng 眾chúng 生sanh 所sở 樂lạc 。 以dĩ 種chủng 種chủng 性tánh 智trí 力lực 分phân 別biệt 籌trù 量lượng 眾chúng 生sanh 深thâm 心tâm 所sở 趣thú 以dĩ 一nhất 切thiết 至chí 處xứ 。 智trí 力lực 分phân 別biệt 籌trù 量lượng 眾chúng 生sanh 解giải 脫thoát 。 門môn 以dĩ 宿Túc 命Mạng 智Trí 。 力lực 分phân 別biệt 籌trù 量lượng 眾chúng 生sanh 先tiên 所sở 從tùng 來lai 以dĩ 生sanh 死tử 智trí 力lực 分phân 別biệt 籌trù 量lượng 眾chúng 生sanh 生sanh 處xứ 好hảo 醜xú 以dĩ 漏Lậu 盡Tận 智Trí 力lực 。 分phân 別biệt 籌trù 量lượng 眾chúng 生sanh 得đắc 涅Niết 槃Bàn 佛Phật 用dụng 是thị 十thập 種chủng 力lực 度độ 脫thoát 眾chúng 生sanh 。 審thẩm 諦đế 不bất 錯thác 名danh 十Thập 力Lực 生sanh 。

【# 疏sớ/sơ 】# 皆giai 有hữu 多đa 聲thanh 等đẳng 者giả 多đa 聲thanh 者giả 應ưng 云vân 梵Phạn 語ngữ 誐nga 誐nga 曩nẵng 尾vĩ 羅la 惹nhạ 南nam 誐nga 誐nga 曩nẵng 尾vĩ 訖ngật 哩rị 柅nễ 多đa 南nam 乃nãi 至chí 野dã 又hựu 鉢bát 底để 南nam 南nam 者giả 多đa 聲thanh 即tức 是thị 等đẳng 義nghĩa 眾chúng 義nghĩa 如như 云vân 佛Phật 馱đà 南nam 達đạt 磨ma 南nam 僧Tăng 伽già 南nam 問vấn 又hựu 云vân 佛Phật 馱đà 耶da 等đẳng 與dữ 此thử 南nam 字tự 一nhất 耶da 異dị 耶da 答đáp 野dã 是thị 假giả 者giả 即tức 目mục 覺giác 者giả 義nghĩa 無vô 相tướng 濫lạm 。

【# 疏sớ/sơ 】# 然nhiên 統thống 其kỳ 綱cương 要yếu 等đẳng 者giả 謂vị 大đại 本bổn 有hữu 十thập 佛Phật 剎sát 微vi 數số 塵trần 等đẳng 今kim 此thử 統thống 其kỳ 大đại 領lãnh 所sở 要yếu 用dụng 者giả 上thượng 首thủ 一nhất 十thập 九cửu 數số 枝chi 未vị 眷quyến 屬thuộc 皆giai 悉tất 隨tùy 之chi 。 於ư 此thử 持trì 明minh 宗tông 中trung 通thông 途đồ 用dụng 者giả 不bất 以dĩ 為vi 闕khuyết 少thiểu 耳nhĩ 又hựu 解giải 宗tông 通thông 之chi 用dụng 者giả 然nhiên 此thử 經Kinh 宗tông 有hữu 通thông 該cai 法Pháp 界Giới 之chi 用dụng 若nhược 人nhân 若nhược 法pháp 皆giai 無vô 盡tận 故cố 。 今kim 言ngôn 十thập 九cửu 既ký 局cục 數sác 數sác 豈khởi 不bất 違vi 於ư 宗tông 通thông 之chi 用dụng 耶da 答đáp 若nhược 准chuẩn 梵Phạm 本bổn 皆giai 帶đái 多đa 聲thanh 即tức 是thị 等đẳng 言ngôn 今kim 置trí 等đẳng 言ngôn 局cục 過quá 斯tư 遣khiển 矣hĩ 又hựu 此thử 所sở 列liệt 一nhất 十thập 九cửu 眾chúng 皆giai 是thị 如Như 來Lai 。 內nội 德đức 所sở 現hiện 為vi 影ảnh 響hưởng 眾chúng 其kỳ 當đương 根căn 眾chúng 何hà 者giả 是thị 耶da 。 故cố 下hạ 疏sớ/sơ 云vân 然nhiên 此thử 諸chư 解giải 脫thoát 門môn 。 所sở 現hiện 善Thiện 知Tri 識Thức 各các 引dẫn 無vô 量lượng 當đương 根căn 同đồng 入nhập 法Pháp 界Giới 。 漫mạn 荼đồ 羅la 即tức 此thử 所sở 引dẫn 為vi 當đương 根căn 眾chúng 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 世thế 界giới 海hải 等đẳng 者giả 上thượng 顯hiển 如Như 來Lai 差sai 別biệt 智trí 印ấn 其kỳ 數số 無vô 量lượng 。 且thả 以dĩ 如Như 來Lai 十Thập 力Lực 。 各các 對đối 一nhất 佛Phật 剎sát 微vi 塵trần 表biểu 眾chúng 會hội 之chi 數số 未vị 知tri 諸chư 佛Phật 所sở 化hóa 。 分phần/phân 劑tề 由do 是thị 疏sớ/sơ 指chỉ 釋thích 論luận 顯hiển 之chi 彼bỉ 論luận 五ngũ 十thập 五ngũ 云vân 復phục 次thứ 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 國Quốc 土Độ 。 名danh 一nhất 世thế 界giới 一nhất 時thời 起khởi 一nhất 時thời 滅diệt 如như 是thị 等đẳng 十thập 方phương 。 如như 恆Hằng 河Hà 沙sa 等đẳng 世thế 界giới 。 是thị 一nhất 佛Phật 世thế 界giới 。 如như 是thị 一nhất 佛Phật 世thế 界giới 。 數số 如như 恆Hằng 河Hà 沙sa 等đẳng 世thế 界giới 。 是thị 一nhất 佛Phật 世thế 界giới 。 海hải 如như 是thị 佛Phật 世thế 界giới 海hải 數số 如như 十thập 方phương 恆Hằng 河Hà 沙sa 世thế 界giới 是thị 佛Phật 世thế 界giới 種chủng 如như 是thị 世thế 界giới 。 種chủng 十thập 方phương 無vô 量lượng 。 是thị 名danh 一nhất 佛Phật 世thế 界giới 。 於ư 一nhất 切thiết 世thế 界giới 中trung 。 取thủ 如như 是thị 分phân 是thị 名danh 一nhất 佛Phật 所sở 度độ 之chi 分phần 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 形hình 色sắc 性tánh 類loại 皆giai 有hữu 表biểu 像tượng 者giả 形hình 謂vị 凞# 怡di 忿phẫn 怒nộ 色sắc 謂vị 青thanh 黃hoàng 赤xích 白bạch 。 蓋cái 分phần/phân 性tánh 類loại 差sai 別biệt 故cố 表biểu 息tức 增tăng 降giáng/hàng 敬kính 餘dư 法Pháp 門môn 例lệ 爾nhĩ 。

【# 疏sớ/sơ 】# 能năng 令linh 三tam 業nghiệp 同đồng 於ư 本bổn 尊tôn 等đẳng 者giả 謂vị 行hành 人nhân 三tam 業nghiệp 即tức 是thị 本bổn 尊tôn 三tam 業nghiệp 本bổn 尊tôn 三tam 業nghiệp 即tức 是thị 行hành 人nhân 三tam 業nghiệp 如như 是thị 本bổn 末mạt 平bình 等đẳng 無vô 二nhị 。 自tự 然nhiên 從tùng 此thử 一nhất 門môn 得đắc 入nhập 法Pháp 界Giới 即tức 是thị 。 普phổ 入nhập 一nhất 切thiết 。 法Pháp 界Giới 門môn 如như 從tùng 一nhất 門môn 見kiến 王vương 即tức 是thị 遍biến 入nhập 千thiên 門môn 萬vạn 戶hộ 行hành 人nhân 隨tùy 從tùng 一nhất 門môn 即tức 須tu 直trực 入nhập 但đãn 恐khủng 門môn 首thủ 稽khể 留lưu 或hoặc 外ngoại 事sự 所sở 牽khiên 終chung 不bất 得đắc 見kiến 。 如Như 來Lai 法Pháp 王Vương 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 復phục 次thứ 行hành 人nhân 。 等đẳng 者giả 謂vị 修tu 行hành 之chi 人nhân 。 雖tuy 學học 於ư 慧tuệ 若nhược 無vô 禪thiền 定định 但đãn 名danh 狂cuồng 慧tuệ 猶do 如như 將tương 燈đăng 安an 向hướng 風phong 中trung 閃thiểm 爍thước 不bất 定định 照chiếu 用dụng 不bất 得đắc 分phân 明minh 若nhược 置trí 室thất 內nội 停đình 停đình 不bất 動động 照chiếu 用dụng 即tức 得đắc 分phân 明minh 故cố 次thứ 文Văn 殊Thù 妙diệu 慧tuệ 明minh 除trừ 蓋cái 障chướng 三tam 昧muội 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 佛Phật 身thân 四tứ 德đức 者giả 一nhất 行hạnh 願nguyện 彌di 綸luân 二nhị 佛Phật 宗tông 不bất 斷đoạn 三tam 大đại 悲bi 演diễn 法pháp 四tứ 深thâm 定định 除trừ 障chướng 如như 是thị 次thứ 第đệ 。 而nhi 配phối 屬thuộc 之chi 。

【# 疏sớ/sơ 】# 大đại 邪tà 見kiến 大đại 愛ái 等đẳng 者giả 涅Niết 槃Bàn 云vân 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 邪tà 見kiến 攝nhiếp 盡tận 謂vị 破phá 壞hoại 三Tam 寶Bảo 焚phần 燒thiêu 善thiện 根căn 戒giới 經kinh 十thập 種chủng 謗báng 三Tam 寶Bảo 為vi 最tối 重trọng 故cố 邪tà 見kiến 稱xưng 大đại 若nhược 據cứ 發phát 潤nhuận 生sanh 死tử 流lưu 轉chuyển 。 無vô 明minh 愛ái 取thủ 。 為vi 大đại 若nhược 據cứ 遠viễn 隨tùy 現hiện 行hành 障chướng 無Vô 學Học 道đạo 我ngã 愛ái 慢mạn 為vi 大đại 餘dư 可khả 名danh 輕khinh 若nhược 煩phiền 惱não 當đương 體thể 相tướng 望vọng 則tắc 十thập 大đại 煩phiền 惱não 為vi 重trọng/trùng 隨tùy 惑hoặc 為vi 輕khinh 等đẳng 今kim 此thử 智trí 人nhân 必tất 能năng 說thuyết 法Pháp 破phá 壞hoại 。 故cố 名danh 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。

【# 疏sớ/sơ 】# 此thử 索sách 哆đa 等đẳng 者giả 前tiền 云vân 薩tát 埵đóa 直trực 呼hô 於ư 人nhân 今kim 云vân 索sách 哆đa 乃nãi 屬thuộc 人nhân 之chi 功công 業nghiệp 即tức 是thị 忍nhẫn 樂nhạo/nhạc/lạc 修tu 行hành 堅kiên 持trì 不bất 捨xả 。 言ngôn 聲thanh 明minh 有hữu 如như 是thị 法Pháp 者giả 。 即tức 八bát 轉chuyển 聲thanh 法pháp 也dã 謂vị 前tiền 云vân 薩tát 埵đóa 直trực 目mục 眾chúng 生sanh 之chi 體thể 即tức 體thể 聲thanh 也dã 今kim 云vân 索sách 哆đa 直trực 屬thuộc 眾chúng 生sanh 之chi 業nghiệp 即tức 業nghiệp 聲thanh 也dã 如như 言ngôn 薄bạc 伽già 梵Phạm 薄bạc 伽già 伐phạt 帝đế 言ngôn 薄bạc 伽già 梵Phạm 即tức 體thể 聲thanh 也dã 言ngôn 薄bạc 伽già 伐phạt 帝đế 即tức 轉chuyển 聲thanh 中trung 業nghiệp 聲thanh 也dã 聖thánh 教giáo 多đa 譯dịch 為vi 薩tát 埵đóa 者giả 蓋cái 相tương/tướng 傳truyền 習tập 學học 之chi 者giả 隨tùy 順thuận 其kỳ 言ngôn 辭từ 耳nhĩ 。

【# 疏sớ/sơ 】# 一nhất 者giả 愚ngu 童đồng 者giả 愚ngu 謂vị 愚ngu 癡si 童đồng 謂vị 孾anh 童đồng 取thủ 未vị 會hội 分phân 別biệt 也dã 下hạ 經Kinh 云vân 愚ngu 童đồng 凡phàm 夫phu 類loại 猶do 如như 羝đê 羊dương 。 疏sớ/sơ 釋thích 云vân 羝đê 羊dương 是thị 畜súc 生sanh 中trung 性tánh 最tối 下hạ 劣liệt 但đãn 念niệm 水thủy 草thảo 。 及cập 婬dâm 欲dục 事sự 餘dư 無vô 所sở 知tri 。 故cố 順thuận 西tây 方phương 語ngữ 法pháp 以dĩ 喻dụ 不bất 知tri 善thiện 惡ác 。 因nhân 果quả 愚ngu 童đồng 凡phàm 夫phu 也dã 法pháp 華hoa 經kinh 第đệ 一nhất 入nhập 生sanh 死tử 險hiểm 道đạo 。 相tương 續tục 苦khổ 不bất 斷đoạn 。 深thâm 著trước 於ư 五ngũ 欲dục 。 如như 犛mao 牛ngưu 愛ái 尾vĩ 。 等đẳng (# 云vân 云vân )# 。

【# 疏sớ/sơ 】# 二nhị 者giả 有hữu 識thức 者giả 謂vị 有hữu 所sở 識thức 知tri 者giả 也dã 對đối 前tiền 愚ngu 童đồng 故cố 稱xưng 有hữu 識thức 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 出xuất 過quá 一nhất 切thiết 。 等đẳng 者giả 一nhất 切thiết 之chi 言ngôn 攝nhiếp 盡tận 內nội 外ngoại 有hữu 諸chư 外ngoại 道đạo 。 計kế 我ngã 自tự 性tánh 即tức 同đồng 欲dục 界giới 或hoặc 同đồng 色sắc 無vô 色sắc 界giới 。 乃nãi 至chí 謂vị 非phi 想tưởng 處xứ 即tức 是thị 涅Niết 槃Bàn 。 或hoặc 言ngôn 梵Phạm 王Vương 毗tỳ 紐nữu 天thiên 等đẳng 生sanh 一nhất 切thiết 法pháp 又hựu 如như 犢độc 子tử 阿a 毗tỳ 曇đàm 中trung 說thuyết 譬thí 如như 四tứ 大đại 和hòa 合hợp 。 故cố 有hữu 眼nhãn 法pháp 五ngũ 眾chúng 和hòa 合hợp 則tắc 有hữu 人nhân 法pháp 是thị 人nhân 法pháp 在tại 不bất 可khả 說thuyết 藏tạng 中trung 又hựu 說thuyết 一nhất 切thiết 有hữu 道đạo 。 人nhân 言ngôn 神thần 人nhân 一nhất 切thiết 法Pháp 門môn 。 中trung 求cầu 不bất 可khả 得đắc 。 如như 龜quy 毛mao 兔thố 角giác 。 常thường 無vô 而nhi 陰ấm 界giới 入nhập 實thật 有hữu 自tự 性tánh 以dĩ 如như 是thị 等đẳng 。 戲hí 論luận 法pháp 故cố 蓋cái 由do 不bất 識thức 其kỳ 心tâm 今kim 此thử 菩Bồ 提Đề 出xuất 過quá 如như 是thị 臆ức 度độ 戲hí 論luận 種chủng 種chủng 過quá 失thất 。 一nhất 向hướng 純thuần 淨tịnh 即tức 是thị 眾chúng 生sanh 。 本bổn 心tâm 了liễu 知tri 此thử 者giả 名danh 之chi 為vi 菩Bồ 提Đề 薩Tát 埵Đóa 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 即tức 經kinh 所sở 謂vị 越việt 三tam 時thời 至chí 法Pháp 門môn 也dã 者giả 言ngôn 越việt 三tam 時thời 者giả 越việt 謂vị 超siêu 越việt 三tam 時thời 即tức 是thị 過quá 現hiện 未vị 來lai 。 三tam 時thời 分phần/phân 也dã 謂vị 超siêu 越việt 彼bỉ 三tam 世thế 之chi 時thời 分phần/phân 故cố 且thả 世thế 間gian 時thời 分phần/phân 則tắc 有hữu 過quá 去khứ 未vị 來lai 現hiện 在tại 。 剎sát 那na 不bất 住trụ 。 脩tu 短đoản 之chi 異dị 此thử 遮già 那na 實thật 相tướng 之chi 日nhật 圓viên 明minh 常thường 住trụ 湛trạm 若nhược 虗hư 空không 無vô 有hữu 如như 是thị 。 差sai 別biệt 之chi 相tướng 。 又hựu 釋thích 論luận 云vân 諸chư 佛Phật 有hữu 無vô 礙ngại 解giải 脫thoát 。 菩Bồ 薩Tát 有hữu 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 三tam 昧muội 能năng 令linh 多đa 時thời 作tác 少thiểu 時thời 少thiểu 時thời 作tác 多đa 時thời 又hựu 如như 說thuyết 法Pháp 華Hoa 經Kinh 。 六lục 十thập 小tiểu 劫kiếp 。 謂vị 如như 食thực 頃khoảnh 。 (# 云vân 云vân )# 此thử 說thuyết 經Kinh 之chi 時thời 分phần/phân 復phục 當đương 云vân 何hà 故cố 天thiên 台thai 云vân 夫phu 心tâm 冥minh 至chí 道đạo 則tắc 渾hồn 一nhất 古cổ 今kim 法Pháp 界Giới 無vô 生sanh 本bổn 亡vong 時thời 分phần/phân 況huống 無vô 涯nhai 之chi 說thuyết 念niệm 劫kiếp 圓viên 融dung 哉tai 故cố 今kim 以dĩ 無vô 時thời 之chi 時thời 名danh 越việt 三tam 時thời 矣hĩ 。

【# 疏sớ/sơ 】# 三tam 十thập 時thời 等đẳng 者giả 智trí 論luận 云vân 日nhật 名danh 從tùng 旦đán 至chí 旦đán 初sơ 分phần/phân 中trung 分phần/phân 後hậu 分phần/phân 夜dạ 亦diệc 三tam 分phần/phân 一nhất 日nhật 一nhất 夜dạ 。 有hữu 三tam 十thập 時thời 春xuân 秋thu 分phần/phân 時thời 十thập 五ngũ 時thời 屬thuộc 晝trú 十thập 五ngũ 時thời 屬thuộc 夜dạ 餘dư 時thời 增tăng 減giảm 五ngũ 月nguyệt 晝trú 十thập 八bát 時thời 夜dạ 十thập 二nhị 時thời 十thập 一nhất 月nguyệt 翻phiên 此thử 言ngôn 十thập 五ngũ 時thời 屬thuộc 晝trú 三tam 分phần/phân 中trung 各các 五ngũ 時thời 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 如như 法Pháp 華hoa 序tự 分phần/phân 等đẳng 者giả 故cố 法pháp 華hoa 經kinh 序tự 品phẩm 云vân 爾nhĩ 時thời 佛Phật 放phóng 眉mi 間gian 。 白bạch 毫hào 相tướng 光quang 。 照chiếu 東đông 方phương 萬vạn 八bát 千thiên 世thế 界giới 。 靡mĩ 不bất 周chu 遍biến 。 乃nãi 至chí 雨vũ 曼mạn 荼đồ 羅la 曼mạn 殊thù 沙sa 華hoa 。 栴chiên 檀đàn 香hương 風phong 。 悅duyệt 可khả 眾chúng 心tâm 。 以dĩ 是thị 因nhân 緣duyên 。 地địa 皆giai 嚴nghiêm 淨tịnh 。 而nhi 此thử 世thế 界giới 。 六lục 種chủng 震chấn 動động 。 乃nãi 至chí 文Văn 殊Thù 當đương 知tri 。 四tứ 眾chúng 龍long 神thần 。 瞻chiêm 察sát 仁Nhân 者Giả 。 為vi 說thuyết 何hà 等đẳng 。 爾nhĩ 時thời 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 。 語ngứ 彌Di 勒Lặc 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 及cập 諸chư 大Đại 士Sĩ 。 善thiện 男nam 子tử 等đẳng 。 如như 我ngã 惟duy 忖thốn 。 今kim 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 欲dục 說thuyết 大đại 法Pháp 。 又hựu 云vân 我ngã 見kiến 燈Đăng 明Minh 佛Phật 。 本bổn 光quang 瑞thụy 如như 此thử 。 以dĩ 是thị 知tri 今kim 佛Phật 。 欲dục 說thuyết 法Pháp 華Hoa 經Kinh 。 言ngôn 從tùng 地địa 涌dũng 出xuất 。 品phẩm 者giả 經Kinh 云vân 爾nhĩ 時thời 他tha 方phương 國quốc 土độ 。 諸chư 來lai 菩Bồ 薩Tát 。 而nhi 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 願nguyện 於ư 娑Sa 婆Bà 世Thế 界Giới 。 護hộ 持trì 此thử 經Kinh 。 佛Phật 言ngôn 不bất 須tu 汝nhữ 等đẳng 。 我ngã 娑Sa 婆Bà 世Thế 界Giới 。 自tự 有hữu 六lục 萬vạn 。 恆Hằng 河Hà 沙sa 等đẳng 菩Bồ 薩Tát 各các 引dẫn 爾nhĩ 所sở 眷quyến 屬thuộc 護hộ 持trì 此thử 經Kinh 。 言ngôn 訖ngật 有hữu 無vô 量lượng 千thiên 萬vạn 億ức 。 菩Bồ 薩Tát 同đồng 時thời 涌dũng 出xuất 乃nãi 至chí 我ngã 於ư 伽Già 耶Da 城Thành 。 菩Bồ 提Đề 樹thụ 下hạ 坐tọa 。 得đắc 成thành 最Tối 正Chánh 覺Giác 。 轉chuyển 無vô 上thượng 法Pháp 輪luân 。 爾nhĩ 乃nãi 教giáo 化hóa 之chi 。 令linh 初sơ 發phát 道Đạo 心tâm 。 今kim 皆giai 住trụ 不bất 退thoái 。 悉tất 當đương 得đắc 成thành 佛Phật 。 因nhân 此thử 彌Di 勒Lặc 及cập 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 壞hoại 疑nghi 云vân 父phụ 少thiểu 而nhi 子tử 老lão 。 舉cử 世thế 所sở 不bất 信tín 。 如Như 來Lai 為vi 破phá 此thử 疑nghi 方phương 說thuyết 三Tam 身Thân 壽thọ 量lượng 今kim 此thử 亦diệc 爾nhĩ 現hiện 普phổ 門môn 不bất 思tư 議nghị 境cảnh 界giới 感cảm 動động 大đại 眾chúng 因nhân 彼bỉ 疑nghi 問vấn 說thuyết 此thử 平bình 等đẳng 句cú 法Pháp 門môn 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 內nội 脩tu 般Bát 舟Chu 三Tam 昧Muội 。 者giả 般bát 舟chu 此thử 云vân 佛Phật 立lập 摩ma 訶ha 止Chỉ 觀Quán 云vân 般Bát 舟Chu 三Tam 昧Muội 。 翻phiên 為vi 佛Phật 立lập 三tam 昧muội 佛Phật 立lập 有hữu 三tam 義nghĩa 一nhất 佛Phật 威uy 力lực 二nhị 三tam 昧muội 力lực 三tam 行hành 者giả 本bổn 功công 德đức 力lực 。 能năng 於ư 定định 中trung 見kiến 。 十thập 方phương 現hiện 在tại 佛Phật 。 在tại 其kỳ 前tiền 立lập 。 如như 明minh 眼nhãn 人nhân 。 晴tình 夜dạ 觀quán 星tinh 見kiến 十thập 方phương 佛Phật 。 亦diệc 如như 是thị 多đa 故cố 名danh 佛Phật 立lập 三tam 昧muội 。

【# 疏sớ/sơ 】# 和hòa 合hợp 亦diệc 無vô 者giả 謂vị 行hành 者giả 於ư 般Bát 舟Chu 三Tam 昧Muội 。 中trung 見kiến 此thử 不bất 思tư 議nghị 加gia 持trì 境cảnh 界giới 時thời 作tác 四tứ 不bất 生sanh 句cú 觀quán 之chi 如như 是thị 境cảnh 界giới 。 之chi 相tướng 由do 自tự 心tâm 淨tịnh 故cố 生sanh 耶da 若nhược 由do 自tự 心tâm 生sanh 者giả 即tức 不bất 異dị 外ngoại 道đạo 計kế 一nhất 切thiết 法pháp 從tùng 自tự 性tánh 生sanh 。 或hoặc 計kế 從tùng 他tha 生sanh 謂vị 計kế 梵Phạm 王Vương 能năng 生sanh 等đẳng 亦diệc 不bất 異dị 外ngoại 道Đạo 行hạnh 者giả 如như 是thị 觀quán 自tự 他tha 都đô 無vô 所sở 得đắc 。 乃nãi 合hợp 觀quán 之chi 如như 是thị 境cảnh 界giới 。 為vi 共cộng 生sanh 耶da 若nhược 共cộng 生sanh 者giả 則tắc 有hữu 二nhị 過quá 何hà 以dĩ 故cố 若nhược 謂vị 內nội 心tâm 為vi 自tự 待đãi 佛Phật 加gia 被bị 而nhi 得đắc 生sanh 者giả 即tức 此thử 自tự 心tâm 中trung 先tiên 有hữu 佛Phật 耶da 為vi 先tiên 無vô 耶da 若nhược 先tiên 有hữu 之chi 佛Phật 之chi 加gia 被bị 則tắc 無vô 所sở 用dụng 若nhược 先tiên 無vô 之chi 佛Phật 之chi 加gia 被bị 復phục 何hà 所sở 用dụng 故cố 共cộng 亦diệc 不bất 生sanh 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 軌quỹ 匠tượng 其kỳ 心tâm 者giả 軌quỹ 者giả 法pháp 也dã 匠tượng 者giả 工công 也dã 匠tượng 之chi 作tác 不bất 失thất 於ư 法pháp 也dã 如như 美mỹ 玉ngọc 薀# 在tại 石thạch 璞# 之chi 中trung 不bất 得đắc 良lương 工công 琢trác 磨ma 則tắc 不bất 成thành 至chí 寶bảo 眾chúng 生sanh 菩Bồ 提Đề 。 心tâm 寶bảo 在tại 煩phiền 惱não 石thạch 中trung 若nhược 遇ngộ 如Như 來Lai 。 說thuyết 法Pháp 方phương 便tiện 軌quỹ 而nhi 匠tượng 之chi 則tắc 成thành 法Pháp 器khí 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 因nhân 陀đà 羅la 等đẳng 者giả 因nhân 陀đà 羅la 者giả 即tức 帝Đế 釋Thích 也dã 如như 天Thiên 帝Đế 釋Thích 。 殿điện 以dĩ 珠châu 網võng 覆phú 上thượng 一nhất 明minh 珠châu 內nội 萬vạn 像tượng 俱câu 現hiện 珠châu 珠châu 皆giai 爾nhĩ 此thử 珠châu 明minh 徹triệt 互hỗ 相tương 現hiện 影ảnh 而nhi 無vô 窮cùng 盡tận 。 今kim 此thử 亦diệc 爾nhĩ 一nhất 塵trần 剎sát 內nội 萬vạn 像tượng 俱câu 現hiện 剎sát 剎sát 皆giai 爾nhĩ 此thử 剎sát 體thể 空không 更cánh 相tương 現hiện 像tượng 像tượng 復phục 現hiện 像tượng 而nhi 無vô 窮cùng 盡tận 。 故cố 云vân 因nhân 陀đà 羅la 等đẳng 。

【# 疏sớ/sơ 】# 今kim 略lược 舉cử 三tam 聖thánh 等đẳng 者giả 謂vị 有hữu 難nạn/nan 云vân 上thượng 舉cử 四tứ 菩Bồ 薩Tát 為vi 上thượng 首thủ 表biểu 佛Phật 四tứ 德đức 有hữu 所sở 偏thiên 闕khuyết 則tắc 不bất 成thành 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 今kim 又hựu 舉cử 三tam 聖thánh 有hữu 何hà 所sở 以dĩ 耶da 故cố 疏sớ/sơ 通thông 釋thích 云vân 上thượng 舉cử 四tứ 菩Bồ 薩Tát 前tiền 已dĩ 備bị 彰chương 今kim 標tiêu 三tam 聖thánh 即tức 表biểu 三tam 部bộ 謂vị 漫mạn 荼đồ 羅la 莊trang 嚴nghiêm 之chi 藏tạng 。 所sở 具cụ 聖thánh 眾chúng 雖tuy 差sai 別biệt 無vô 量lượng 。 三tam 聖thánh 攝nhiếp 盡tận 所sở 以dĩ 偏thiên 舉cử 也dã 謂vị 執chấp 金kim 剛cang 是thị 金kim 剛cang 部bộ 赤xích 色sắc 有hữu 降hàng 伏phục 普phổ 賢hiền 是thị 如Như 來Lai 部bộ 白bạch 色sắc 有hữu 寂tịch 災tai 觀quán 自tự 在tại 是thị 蓮liên 華hoa 部bộ 黃hoàng 色sắc 有hữu 增tăng 益ích 言ngôn 舉cử 此thử 三tam 點điểm 者giả 即tức 此thử 三tam 聖thánh 亦diệc 是thị 摩Ma 訶Ha 般Bát 若Nhã 。 解giải 脫thoát 法Pháp 身thân 謂vị 執chấp 金kim 剛cang 般Bát 若Nhã 德đức 普phổ 賢hiền 法Pháp 身thân 德đức 觀quán 音âm 是thị 解giải 脫thoát 德đức 又hựu 釋thích 三tam 點điểm 者giả 即tức 梵Phạm 書thư 伊y 字tự 常thường 途đồ 釋thích 云vân 如như 摩Ma 醯Hê 首Thủ 羅La 。 面diện 上thượng 三tam 目mục 。 今kim 又hựu 顯hiển 之chi 出xuất 梵Phạm 書thư 伊y 字tự ī# 也dã 湛trạm 三tam 點điểm 者giả 。 此thử 之chi 謂vị 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 如như 外ngoại 覩đổ 漫mạn 荼đồ 羅la 等đẳng 者giả 形hình 內nội 稱xưng 外ngoại 謂vị 大đại 悲bi 胎thai 藏tạng 漫mạn 荼đồ 羅la 而nhi 分phần/phân 三tam 重trọng/trùng 從tùng 內nội 向hướng 外ngoại 此thử 當đương 第đệ 三tam 故cố 以dĩ 名danh 焉yên 。

【# 疏sớ/sơ 】# 若nhược 離ly 如như 是thị 實thật 相tướng 。 等đẳng 者giả 謂vị 第đệ 三tam 重trọng/trùng 漫mạn 荼đồ 羅la 所sở 現hiện 莊trang 嚴nghiêm 眷quyến 屬thuộc 多đa 是thị 諸chư 天thiên 魔ma 梵Phạm 。 八bát 部bộ 之chi 眾chúng 。 及cập 鬼quỷ 子tử 母mẫu 鳩cưu 槃bàn 荼đồ 等đẳng 。 雖tuy 現hiện 如như 是thị 種chủng 種chủng 。 相tướng 狀trạng 然nhiên 皆giai 即tức 是thị 實thật 相tướng 。 之chi 印ấn 行hành 者giả 觀quán 行hành 與dữ 此thử 相tương 應ứng 以dĩ 此thử 為vi 門môn 皆giai 見kiến 中trung 臺đài 大đại 日nhật 之chi 尊tôn 若nhược 不bất 知tri 如như 是thị 。 秘bí 號hiệu 皆giai 隨tùy 愛ái 見kiến 所sở 生sanh 與dữ 天thiên 魔ma 外ngoại 道đạo 。 作tác 諸chư 塵trần 勞lao 伴bạn 侶lữ 耳nhĩ 。

【# 疏sớ/sơ 】# 復phục 次thứ 行hành 者giả 。 初sơ 發phát 等đẳng 者giả 謂vị 從tùng 初sơ 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 時thời 便tiện 得đắc 入nhập 於ư 阿a 字tự 之chi 門môn 即tức 是thị 從tùng 如Như 來Lai 金kim 剛cang 。 性tánh 生sanh 金kim 剛cang 性tánh 謂vị 如như 實thật 智trí 堅kiên 固cố 性tánh 也dã 言ngôn 當đương 知tri 之chi 芽nha 者giả 菩Bồ 提Đề 芽nha 也dã 此thử 芽nha 生sanh 已dĩ 中trung 間gian 運vận 運vận 者giả 地địa 地địa 增tăng 進tiến 乃nãi 至chí 成thành 菩Bồ 提Đề 樹thụ 王vương 。 更cánh 無vô 行hành 可khả 增tăng 等đẳng 。

【# 疏sớ/sơ 】# 唯duy 以dĩ 一nhất 行hành 一nhất 道đạo 者giả 謂vị 從tùng 初sơ 發phát 心tâm 。 入nhập 菩Bồ 薩Tát 位vị 。 乃nãi 至chí 滿mãn 足túc 十Thập 地Địa 。 但đãn 以dĩ 一nhất 真chân 言ngôn 之chi 行hành 一nhất 真chân 言ngôn 之chi 道đạo 。 而nhi 成thành 正chánh 覺giác 。

【# 疏sớ/sơ 】# 若nhược 於ư 異dị 方phương 便tiện 門môn 等đẳng 者giả 謂vị 入nhập 佛Phật 方phương 便tiện 有hữu 無vô 量lượng 門môn 。 門môn 雖tuy 無vô 量lượng 若nhược 開khai 顯hiển 密mật 意ý 則tắc 皆giai 不bất 離ly 此thử 一nhất 實thật 乘thừa 矣hĩ 。

【# 疏sớ/sơ 】# 得đắc 至chí 虗hư 空không 無vô 垢cấu 等đẳng 者giả 猶do 如như 虗hư 空không 畢tất 竟cánh 清thanh 淨tịnh 。 不bất 為vị 一nhất 切thiết 。 塵trần 垢cấu 所sở 染nhiễm 心tâm 亦diệc 爾nhĩ 不bất 為vi 薀# 處xứ 界giới 等đẳng 諸chư 垢cấu 所sở 染nhiễm 。 故cố 以dĩ 為vi 名danh 至chí 下hạ 第đệ 六lục 無vô 畏úy 處xứ 廣quảng 明minh 。

【# 疏sớ/sơ 】# 然nhiên 以dĩ 四tứ 不bất 生sanh 義nghĩa 觀quán 之chi 者giả 謂vị 一nhất 切thiết 法pháp 。 不bất 自tự 生sanh 不bất 他tha 生sanh 不bất 共cộng 生sanh 不bất 無vô 因nhân 生sanh 如như 下hạ 文văn 說thuyết 。

【# 疏sớ/sơ 】# 將tương 欲dục 開khai 權quyền 顯hiển 實thật 說thuyết 法Pháp 華Hoa 經Kinh 。 者giả 古cổ 有hữu 多đa 義nghĩa 且thả 依y 清thanh 涼lương 故cố 華hoa 嚴nghiêm 鈔sao 云vân 謂vị 有hữu 問vấn 言ngôn 若nhược 會hội 三Tam 歸Quy 一nhất 者giả 為vi 會hội 昔tích 三tam 而nhi 為vi 一nhất 耶da 為vi 會hội 昔tích 三Tam 歸Quy 今kim 一nhất 耶da 答đáp 具cụ 斯tư 二nhị 義nghĩa 初sơ 則tắc 會hội 取thủ 昔tích 三tam 為vi 今kim 之chi 一nhất 後hậu 則tắc 癈phế 昔tích 之chi 三tam 立lập 今kim 一nhất 故cố 取thủ 則tắc 昔tích 小tiểu 皆giai 取thủ 廢phế 則tắc 昔tích 大đại 亦diệc 廢phế 然nhiên 開khai 廢phế 等đẳng 言ngôn 有hữu 局cục 有hữu 通thông 局cục 者giả 約ước 教giáo 則tắc 廢phế 三tam 立lập 一nhất 三tam 教giáo 者giả 虗hư 設thiết 故cố 約ước 理lý 則tắc 開khai 三tam 顯hiển 一nhất 開khai 無vô 三tam 理lý 一nhất 極cực 自tự 彰chương 故cố 約ước 行hành 則tắc 會hội 三tam 為vi 一nhất 三tam 乘thừa 之chi 行hành 皆giai 佛Phật 因nhân 故cố 約ước 果quả 則tắc 會hội 三Tam 歸Quy 一nhất 三tam 乘thừa 之chi 因nhân 同đồng 歸quy 一nhất 果quả 故cố 通thông 者giả 唯duy 廢phế 一nhất 種chủng 則tắc 約ước 於ư 教giáo 開khai 會hội 等đẳng 言ngôn 並tịnh 通thông 三tam 種chủng 言ngôn 約ước 開khai 三tam 顯hiển 一nhất 則tắc 三tam 者giả 一nhất 者giả 約ước 理lý 則tắc 昔tích 說thuyết 三tam 種chủng 閇bế 於ư 一nhất 實thật 今kim 云vân 無vô 三tam 則tắc 一nhất 理lý 自tự 現hiện 故cố 云vân 開khai 方phương 便tiện 門môn 。 示thị 真chân 實thật 相tướng 。 約ước 行hành 則tắc 昔tích 說thuyết 三tam 乘thừa 行hành 別biệt 方phương 便tiện 門môn 閉bế 於ư 一nhất 實thật 今kim 會hội 為vi 一nhất 則tắc 方phương 便tiện 門môn 開khai 一nhất 實thật 顯hiển 矣hĩ 故cố 云vân 汝nhữ 等đẳng 所sở 行hành 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 。 約ước 果quả 者giả 昔tích 說thuyết 三tam 果quả 不bất 同đồng 是thị 方phương 便tiện 門môn 閉bế 於ư 一nhất 實thật 今kim 云vân 三tam 果quả 虗hư 設thiết 唯duy 有hữu 極cực 果quả 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 故cố 云vân 心tâm 生sanh 大đại 歡hoan 喜hỷ 。 自tự 知tri 當đương 作tác 佛Phật 。 則tắc 實thật 相tướng 顯hiển 矣hĩ 更cánh 有hữu 多đa 義nghĩa 不bất 煩phiền 具cụ 引dẫn 故cố 云vân 開khai 權quyền 顯hiển 實thật 說thuyết 法Pháp 華Hoa 經Kinh 。 也dã 又hựu 慈từ 恩ân 一Nhất 乘Thừa 章chương 云vân 雖tuy 依y 諸chư 教giáo 總tổng 會hội 此thử 四tứ 然nhiên 法pháp 華hoa 中trung 顯hiển 會hội 教giáo 理lý 密mật 會hội 行hành 果quả 會hội 教giáo 理lý 者giả 經Kinh 云vân 諸chư 佛Phật 智trí 慧tuệ 。 及cập 智trí 慧tuệ 門môn 一nhất 雨vũ 普phổ 潤nhuận 會hội 教giáo 也dã 牛ngưu 車xa 寶bảo 所sở 會hội 理lý 也dã 此thử 以dĩ 所sở 詮thuyên 名danh 之chi 為vi 理lý 非phi 要yếu 真Chân 如Như 欲dục 顯hiển 所sở 得đắc 甚thậm 深thâm 難nan 解giải 。 有hữu 所sở 言ngôn 說thuyết 。 意ý 趣thú 難nan 知tri 。 道Đạo 場Tràng 所sở 得đắc 法Pháp 。 無vô 能năng 發phát 問vấn 者giả 。 我ngã 意ý 難nan 可khả 測trắc 。 亦diệc 無vô 能năng 問vấn 者giả 。 亦diệc 顯hiển 法pháp 華hoa 開khai 方phương 便tiện 門môn 。 示thị 真chân 實thật 相tướng 。 即tức 是thị 法pháp 華hoa 開khai 敷phu 秀tú 出xuất 密mật 亦diệc 通thông 會hội 行hành 果quả 二nhị 種chủng 乘thừa 此thử 寶bảo 乘thừa 。 直trực 至chí 道Đạo 場Tràng 。 即tức 會hội 行hành 故cố 中trung 設thiết 化hóa 城thành 為vi 至chí 寶bảo 所sở 即tức 會hội 果quả 故cố 此thử 則tắc 正chánh 顯hiển 昔tích 權quyền 今kim 實thật 故cố 也dã 言ngôn 將tương 演diễn 遍biến 一nhất 切thiết 乘thừa 者giả 。 謂vị 次thứ 下hạ 文văn 所sở 說thuyết 種chủng 種chủng 法Pháp 。 門môn 各các 是thị 一nhất 種chủng 運vận 生sanh 之chi 義nghĩa 又hựu 一nhất 一nhất 門môn 。 皆giai 遍biến 一nhất 切thiết 處xứ 。 名danh 遍biến 一nhất 切thiết 乘thừa 也dã 言ngôn 自tự 心tâm 成thành 佛Phật 之chi 教giáo 者giả 即tức 是thị 所sở 說thuyết 平bình 等đẳng 。 句cú 法Pháp 門môn 也dã 若nhược 有hữu 行hành 者giả 。 住trụ 於ư 此thử 乘thừa 初sơ 發phát 心tâm 時thời 。 便tiện 成thành 正chánh 覺giác 。 不bất 由do 他tha 悟ngộ 。 故cố 曰viết 自tự 心tâm 成thành 佛Phật 之chi 教giáo 也dã 是thị 故cố 如Như 來Lai 。 所sở 現hiện 十thập 佛Phật 剎sát 微vi 塵trần 數số 。 等đẳng 諸chư 善Thiện 知Tri 識Thức 。 及cập 法Pháp 界Giới 門môn 為vi 表biểu 之chi 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 智trí 者giả 見kiến 其kỳ 至chí 宗tông 本bổn 者giả 智trí 者giả 執chấp 金kim 剛cang 秘bí 密mật 主chủ 也dã 秘bí 密mật 主chủ 覩đổ 佛Phật 示thị 現hiện 無vô 盡tận 莊trang 嚴nghiêm 之chi 迹tích 則tắc 喻dụ 曉hiểu 如Như 來Lai 自tự 證chứng 之chi 智trí 如như 觀quán 樹thụ 之chi 枝chi 葉diệp 可khả 以dĩ 知tri 其kỳ 根căn 本bổn 又hựu 如như 觀quán 水thủy 之chi 流lưu 派phái 可khả 以dĩ 究cứu 其kỳ 源nguyên 穴huyệt 。

【# 疏sớ/sơ 】# 其kỳ 所sở 蹂# 踐tiễn 者giả 蹴xúc 蹋đạp 也dã 龍long 象tượng 蹴xúc 蹋đạp 非phi 驢lư 所sở 堪kham 。 象tượng 迹tích 喻dụ 經Kinh 云vân 如như 觀quán 象tượng 迹tích 即tức 見kiến 象tượng 身thân 若nhược 究cứu 真chân 詮thuyên 必tất 達đạt 真chân 理lý 也dã 又hựu 解giải 既ký 云vân 象tượng 跡tích 超siêu 絕tuyệt 群quần 託thác 蹂# 踐tiễn 復phục 明minh 更cánh 方phương 深thâm 秘bí 觀quán 迹tích 可khả 見kiến 其kỳ 大đại 蹂# 踐tiễn 亦diệc 知tri 其kỳ 力lực 故cố 曰viết 身thân 力lực 必tất 大đại 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 懷hoài 山sơn 襄tương 陵lăng 者giả 此thử 出xuất 尚thượng 書thư 帝đế 曰viết 咨tư 四tứ 岳nhạc (# 四tứ 岳nhạc 即tức 義nghĩa 和hòa 之chi 四tứ 子tử 分phần/phân 掌chưởng 四tứ 岳nhạc 之chi 諸chư 侯hầu 故cố 以dĩ 稱xưng 焉yên )# 湯thang 湯thang 洪hồng 水thủy 方phương 割cát (# 湯thang 湯thang 流lưu 貌mạo 洪hồng 大đại 割cát 害hại 也dã 言ngôn 大đại 水thủy 方phương 方phương 為vi 害hại )# 蕩đãng 蕩đãng 懷hoài 山sơn 襄tương 陵lăng 浩hạo 浩hạo 滔thao 天thiên (# 蕩đãng 蕩đãng 言ngôn 水thủy 奔bôn 突đột 有hữu 所sở 滌địch 除trừ 懷hoài 包bao 襄tương 上thượng 也dã 包bao 山sơn 上thượng 陸lục 浩hạo 浩hạo 盛thịnh 大đại 若nhược 漫mạn 天thiên )# 又hựu 准chuẩn 尚thượng 書thư 正chánh 義nghĩa 帝đế 曰viết 咨tư 咨tư 嗟ta 也dã 嗟ta 水thủy 災tai 之chi 大đại 也dã 呼hô 掌chưởng 四tứ 岳nhạc 之chi 官quan 而nhi 告cáo 之chi 須tu 人nhân 之chi 意ý (# 欲dục 人nhân 治trị 水thủy )# 汝nhữ 四tứ 岳nhạc 等đẳng 今kim 湯thang 湯thang 流lưu 行hành 之chi 水thủy 所sở 在tại 方phương 方phương 為vi 害hại 人nhân 其kỳ 勢thế 奔bôn 突đột 蕩đãng 蕩đãng 然nhiên 滌địch 除trừ 在tại 地địa 之chi 物vật 包bao 裹khỏa 高cao 山sơn 乘thừa 上thượng 丘khâu 陵lăng 浩hạo 浩hạo 盛thịnh 大đại 勢thế 若nhược 漫mạn 天thiên 在tại 下hạ 之chi 人nhân 其kỳ 皆giai 咨tư 嗟ta 其kỳ 病bệnh 大đại 水thủy 矣hĩ 今kim 但đãn 取thủ 大đại 水thủy 之chi 皃# 。

【# 疏sớ/sơ 】# 曲khúc 成thành 佛Phật 事sự 者giả 曲khúc 謂vị 委ủy 曲khúc 成thành 謂vị 成thành 就tựu 即tức 是thị 委ủy 曲khúc 成thành 就tựu 所sở 作tác 佛Phật 事sự 。 佛Phật 事sự 即tức 化hóa 物vật 之chi 事sự 也dã 此thử 出xuất 周chu 易dị 繫hệ 辭từ 云vân 範phạm 圍vi 天thiên 地địa 之chi 化hóa 而nhi 不bất 過quá 曲khúc 成thành 萬vạn 物vật 而nhi 不bất 遺di (# 注chú 曰viết 範phạm 圍vi 謂vị 摸mạc 範phạm 天thiên 地địa 而nhi 周chu 備bị 其kỳ 理lý 也dã 曲khúc 成thành 者giả 乘thừa 變biến 以dĩ 應ưng 物vật 不bất 係hệ 一nhất 方phương 也dã 則tắc 萬vạn 物vật 宜nghi 得đắc 所sở 矣hĩ 此thử 彰chương 易dị 道đạo 乘thừa 變biến 無vô 方phương 以dĩ 況huống 智trí 德đức 物vật 無vô 滯trệ 故cố 曰viết 曲khúc 成thành 等đẳng )# 言ngôn 本bổn 末mạt 因nhân 緣duyên 等đẳng 者giả 本bổn 者giả 如Như 來Lai 三tam 業nghiệp 也dã 末mạt 者giả 所sở 現hiện 之chi 相tướng 也dã 即tức 本bổn 之chi 末mạt 即tức 末mạt 之chi 本bổn 自tự 在tại 難nan 思tư 故cố 曰viết 本bổn 末mạt 因nhân 緣duyên 究cứu 竟cánh 無vô 礙ngại 。 言ngôn 照chiếu 俗tục 之chi 權quyền 等đẳng 者giả 照chiếu 俗tục 之chi 權quyền 即tức 後hậu 得đắc 達đạt 俗tục 智trí 之chi 方phương 便tiện 也dã 契khế 實thật 之chi 境cảnh 即tức 根căn 本bổn 證chứng 如như 智trí 實thật 相tướng 也dã 意ý 云vân 如Như 來Lai 所sở 現hiện 。 加gia 持trì 之chi 迹tích 尚thượng 如như 是thị 爾nhĩ 自tự 證chứng 真chân 實thật 之chi 境cảnh 。 當đương 復phục 云vân 何hà 。

【# 疏sớ/sơ 】# 若nhược 法pháp 不bất 然nhiên 等đẳng 者giả 法pháp 謂vị 如Như 來Lai 自tự 證chứng 之chi 智trí 然nhiên 即tức 如như 是thị 之chi 詞từ 微vi 謂vị 微vi 淺thiển 尋tầm 謂vị 尋tầm 求cầu 今kim 此thử 意ý 云vân 如Như 來Lai 自tự 證chứng 甚thậm 深thâm 之chi 智trí 。 設thiết 以dĩ 神thần 力lực 加gia 持trì 亦diệc 不bất 可khả 示thị 人nhân 若nhược 不bất 如như 是thị 。 耳nhĩ 則tắc 有hữu 微vi 淺thiển 之chi 迹tích 可khả 以dĩ 尋tầm 求cầu 言ngôn 我ngã 以dĩ 等đẳng 者giả 謂vị 我ngã 於ư 加gia 持trì 之chi 迹tích 雖tuy 已dĩ 盡tận 觀quán 縱túng/tung 也dã 奪đoạt 云vân 然nhiên 不bất 知tri 此thử 如Như 來Lai 自tự 證chứng 之chi 法pháp 從tùng 何hà 得đắc 之chi 即tức 正chánh 是thị 發phát 起khởi 疑nghi 問vấn 之chi 意ý 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 阿a 闍xà 梨lê 意ý 存tồn 等đẳng 者giả 謂vị 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 皆giai 有hữu 安an 樂lạc 性tánh 欲dục 令linh 去khứ 至chí 涅Niết 槃Bàn 安an 樂lạc 。 處xử 故cố 所sở 以dĩ 但đãn 存tồn 如như 去khứ 又hựu 去khứ 是thị 自tự 利lợi 說thuyết 是thị 利lợi 他tha 故cố 存tồn 如như 說thuyết 古cổ 云vân 如Như 來Lai 者giả 到đáo 已dĩ 還hoàn 乘thừa 如như 實thật 道Đạo 。 來lai 成thành 正chánh 覺giác 。 故cố 名danh 如Như 來Lai 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 阿a 羅la 等đẳng 者giả 謂vị 羅la 字tự 是thị 塵trần 義nghĩa 塵trần 即tức 煩phiền 惱não 故cố 訶ha 是thị 風phong 輪luân 即tức 降hàng 伏phục 義nghĩa 降hàng 伏phục 即tức 害hại 也dã 謂vị 是thị 應ưng 以dĩ 永vĩnh 害hại 煩phiền 惱não 。 賊tặc 故cố 言ngôn 釋thích 論luận 謂vị 之chi 煞sát 賊tặc 者giả 彼bỉ 結kết 頌tụng 云vân 佛Phật 以dĩ 忍nhẫn 辱nhục 鎧khải 精tinh 進tấn 為vi 剛cang 甲giáp 持trì 戒giới 為vi 大đại 馬mã 禪thiền 定định 為vi 良lương 弓cung 智trí 慧tuệ 為vi 好hảo/hiếu 箭tiễn 外ngoại 破phá 魔ma 王vương 軍quân 內nội 滅diệt 煩phiền 惱não 賊tặc 是thị 名danh 阿a 羅la 訶ha 。

【# 疏sớ/sơ 】# 三tam 十thập 六lục 俱câu 胝chi 者giả 起khởi 信tín 疏sớ/sơ 云vân 問vấn 六lục 道đạo 如như 環hoàn 巡tuần 歷lịch 行hành 相tướng 如như 何hà 。 答đáp 三tam 界giới 五ngũ 趣thú 。 共cộng 三tam 十thập 五ngũ 處xứ 所sở 謂vị 三tam 塗đồ 四tứ 洲châu 六Lục 欲Dục 天Thiên 此thử 界giới 十thập 三tam 處xứ 并tinh 色sắc 界giới 十thập 八bát 天thiên 處xứ 無vô 色sắc 四tứ 天thiên 處xứ 如như 是thị 三tam 十thập 五ngũ 處xử 生sanh 死tử 輪luân 。 轉chuyển 今kim 開khai 修tu 羅la 即tức 三tam 十thập 六lục 俱câu 胝chi 梵Phạn 語ngữ 此thử 當đương 百bách 億ức 趣thú 者giả 類loại 也dã 三tam 十thập 六lục 俱câu 胝chi 趣thú 類loại 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 性tánh 名danh 積tích 習tập 等đẳng 者giả 由do 本bổn 性tánh 故cố 能năng 積tích 薰huân 習tập 之chi 相tướng 漸tiệm 生sanh 欲dục 樂lạc 順thuận 性tánh 起khởi 業nghiệp 即tức 當đương 本bổn 性tánh 住trụ 也dã 性tánh 先tiên 有hữu 欲dục 得đắc 因nhân 緣duyên 而nhi 生sanh 。 譬thí 如như 先tiên 有hữu 瘡sang 得đắc 觸xúc 因nhân 緣duyên 然nhiên 後hậu 血huyết 出xuất 或hoặc 時thời 從tùng 欲dục 為vi 性tánh 者giả 由do 欲dục 數sác 數sác 希hy 望vọng 不bất 捨xả 遂toại 成thành 其kỳ 性tánh 即tức 習tập 所sở 成thành 也dã 謂vị 若nhược 人nhân 今kim 世thế 後hậu 世thế 。 常thường 習tập 是thị 欲dục 則tắc 成thành 為vi 性tánh 然nhiên 性tánh 與dữ 欲dục 而nhi 有hữu 差sai 別biệt 。 用dụng 性tánh 作tác 業nghiệp 必tất 當đương 受thọ 報báo 。 若nhược 用dụng 欲dục 作tác 業nghiệp 不bất 必tất 受thọ 報báo 何hà 以dĩ 故cố 性tánh 在tại 內nội 欲dục 在tại 外ngoại 性tánh 重trọng/trùng 欲dục 輕khinh 性tánh 難nạn/nan 除trừ 欲dục 易dị 捨xả 性tánh 名danh 染nhiễm 下hạ 辨biện 性tánh 不bất 同đồng 謂vị 性tánh 有hữu 淨tịnh 染nhiễm 利lợi 鈍độn 今kim 明minh 染nhiễm 心tâm 事sự 謂vị 事sự 業nghiệp 即tức 染nhiễm 心tâm 為vi 業nghiệp 欲dục 名danh 隨tùy 緣duyên 起khởi 者giả 通thông 染nhiễm 淨tịnh 緣duyên 謂vị 惡ác 欲dục 眾chúng 生sanh 隨tùy 邪tà 師sư 教giáo 常thường 入nhập 惡ác 故cố 鈍độn 善thiện 欲dục 眾chúng 生sanh 隨tùy 善thiện 友hữu 等đẳng 樂nhạo/nhạc/lạc 道đạo 脩tu 助trợ 道Đạo 法Pháp 故cố 利lợi 或hoặc 可khả 言ngôn 染nhiễm 心tâm 者giả 非phi 惟duy 不bất 善thiện 有hữu 覆phú 名danh 染nhiễm 但đãn 約ước 躭đam 著trước 其kỳ 事sự 名danh 善thiện 具cụ 通thông 三tam 性tánh 性tánh 欲dục 之chi 義nghĩa 如như 釋thích 論luận 明minh 。

【# 疏sớ/sơ 】# 且thả 如như 有hữu 人nhân 等đẳng 者giả 謂vị 如như 有hữu 人nhân 志chí 心tâm 悕hy 求cầu 五ngũ 通thông 智trí 道đạo 五ngũ 通thông 者giả 神thần 境cảnh 天thiên 耳nhĩ 天thiên 眼nhãn 他tha 心tâm 宿túc 住trụ 也dã 言ngôn 現hiện 韋vi 陀đà 者giả 韋vi 陀đà 此thử 云vân 明minh 即tức 是thị 外ngoại 道đạo 四tứ 明minh 也dã 謂vị 聲thanh 因nhân 醫y 內nội 等đẳng 梵Phạm 志Chí 者giả 梵Phạm 者giả 淨tịnh 也dã 謂vị 以dĩ 淨tịnh 行hạnh 為vi 志chí 名danh 為vi 梵Phạm 志Chí 。 形hình 即tức 身thân 形hình 謂vị 從tùng 漫mạn 荼đồ 羅la 第đệ 四tứ 重trọng/trùng 內nội 現hiện 此thử 梵Phạm 志Chí 之chi 身thân 為vi 說thuyết 瞿Cù 曇Đàm 仙tiên 等đẳng 真chân 言ngôn 瞿Cù 曇Đàm 梵Phạn 語ngữ 具cụ 足túc 應ưng 云vân 喬kiều 答đáp 摩ma 此thử 云vân 日nhật 炙chích 種chủng 准chuẩn 五ngũ 分phần/phân 律luật 云vân 始thỉ 從tùng 賢Hiền 劫Kiếp 立lập 共cộng 許hứa 王vương 自tự 後hậu 諸chư 王vương 此thử 王vương 為vi 首thủ 乃nãi 至chí 最tối 後hậu 。 大đại 茅mao 草thảo 王vương 緣duyên 無vô 子tử 息tức 王vương 作tác 是thị 念niệm 。 上thượng 世thế 已dĩ 來lai 皆giai 是thị 仙tiên 種chủng 我ngã 若nhược 不bất 習tập 應ưng 斷đoạn 仙tiên 宗tông 作tác 是thị 念niệm 已dĩ 。 國quốc 付phó 大đại 臣thần 便tiện 自tự 退thoái 身thân 入nhập 山sơn 修tu 道Đạo 。 後hậu 經kinh 時thời 歲tuế 得đắc 五ngũ 通thông 仙tiên 。 年niên 既ký 將tương 深thâm 頭đầu 皆giai 自tự 白bạch 有hữu 諸chư 弟đệ 子tử 。 取thủ 果quả 汲cấp 薪tân 去khứ 後hậu 多đa 時thời 被bị 獸thú 嬈nhiễu 觸xúc 弟đệ 子tử 來lai 見kiến 以dĩ 籠lung 盛thịnh 之chi 後hậu 更cánh 取thủ 汲cấp 掛quải 在tại 樹thụ 上thượng 有hữu 諸chư 獵liệp 者giả 遙diêu 瞻chiêm 覩đổ 之chi 謂vị 是thị 白bạch 鷺lộ 以dĩ 箭tiễn 射xạ 之chi 。 仙tiên 人nhân 中trúng 箭tiễn 命mạng 乃nãi 隨tùy 終chung 有hữu 兩lưỡng 滴tích 血huyết 墮đọa 在tại 地địa 上thượng 生sanh 二nhị 甘cam 蔗giá 因nhân 日nhật 炙chích 開khai 一nhất 生sanh 童đồng 男nam 一nhất 生sanh 童đồng 女nữ 男nam 名danh 善thiện 生sanh 女nữ 名danh 善thiện 賢hiền 人nhân 貴quý 其kỳ 種chủng 共cộng 標tiêu 剎sát 帝đế 利lợi 名danh 從tùng 是thị 以dĩ 後hậu 。 望vọng 在tại 喬kiều 答đáp 摩ma 即tức 五ngũ 通thông 仙tiên 法pháp 。

【# 疏sớ/sơ 】# 無vô 非phi 毒độc 皷cổ 因nhân 緣duyên 者giả 即tức 涅Niết 槃Bàn 經kinh 如Như 來Lai 性tánh 品phẩm 云vân 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 以dĩ 雜tạp 毒độc 藥dược 用dụng 塗đồ 大đại 鼓cổ 於ư 眾chúng 人nhân 中trung 。 擊kích 之chi 發phát 聲thanh 雖tuy 無vô 心tâm 欲dục 聞văn 聞văn 之chi 皆giai 死tử 唯duy 除trừ 一nhất 人nhân 。 不bất 橫hoạnh 死tử 者giả 皷cổ 合hợp 涅Niết 槃Bàn 死tử 喻dụ 滅diệt 惑hoặc 不bất 橫hoạnh 死tử 者giả 喻dụ 一nhất 闡xiển 提đề 此thử 況huống 漫mạn 荼đồ 羅la 所sở 現hiện 之chi 身thân 。 所sở 說thuyết 之chi 乘thừa 雖tuy 四tứ 重trọng/trùng 差sai 別biệt 無vô 量lượng 。 若nhược 隨tùy 門môn 趣thú 入nhập 者giả 無vô 不bất 能năng 滅diệt 惑hoặc 無vô 不bất 能năng 至chí 涅Niết 槃Bàn 故cố 以dĩ 相tương/tướng 況huống 耳nhĩ 。

【# 疏sớ/sơ 】# 譬thí 如như 虗hư 空không 界giới 者giả 界giới 即tức 體thể 性tánh 義nghĩa 言ngôn 離ly 一nhất 切thiết 分phân 別biệt 。 者giả 夫phu 虗hư 空không 體thể 離ly 於ư 分phân 別biệt 。 而nhi 眾chúng 生sanh 分phân 別biệt 虗hư 空không 是thị 青thanh 是thị 黃hoàng 乃nãi 至chí 高cao 下hạ 長trường/trưởng 闊khoát 等đẳng 是thị 有hữu 分phân 別biệt 乃nãi 有hữu 病bệnh 斯tư 起khởi 此thử 則tắc 麤thô 分phân 別biệt 於ư 此thử 分phân 別biệt 境cảnh 上thượng 更cánh 增tăng 分phân 別biệt 謂vị 有hữu 質chất 礙ngại 無vô 質chất 礙ngại 等đẳng 此thử 則tắc 細tế 分phân 別biệt 言ngôn 離ly 一nhất 切thiết 分phân 別biệt 。 者giả 遣khiển 麤thô 分phân 別biệt 也dã 言ngôn 無vô 分phân 別biệt 者giả 。 遣khiển 細tế 分phân 別biệt 也dã 如như 上thượng 麤thô 細tế 二nhị 種chủng 分phân 別biệt 雖tuy 遣khiển 然nhiên 能năng 遣khiển 空không 病bệnh 復phục 增tăng 如như 鳥điểu 履lý 沙sa 未vị 亡vong 其kỳ 迹tích 故cố 雙song 遣khiển 云vân 無vô 無vô 分phân 別biệt 上thượng 無vô 是thị 能năng 無vô 下hạ 無vô 是thị 所sở 遣khiển 即tức 前tiền 麤thô 細tế 二nhị 種chủng 能năng 遣khiển 之chi 空không 皆giai 不bất 當đương 情tình 則tắc 遣khiển 之chi 又hựu 遣khiển 以dĩ 至chí 於ư 無vô 遣khiển 當đương 句cú 迹tích 絕tuyệt 是thị 則tắc 言ngôn 語ngữ 道đạo 斷đoạn 。 心tâm 行hành 處xứ 滅diệt 。 如như 鳥điểu 履lý 空không 故cố 華hoa 嚴nghiêm 出xuất 現hiện 品phẩm 云vân 了liễu 知tri 諸chư 法pháp 。 性tánh 寂tịch 滅diệt 如như 鳥điểu 飛phi 空không 無vô 有hữu 迹tích 故cố 云vân 譬thí 如như 虗hư 空không 等đẳng 。

【# 疏sớ/sơ 】# 所sở 以dĩ 重trọng/trùng 言ngôn 等đẳng 者giả 劫kiếp 跛bả 已dĩ 下hạ 應ưng 長trường/trưởng 勢thế 讀đọc 之chi 應ưng 云vân 劫kiếp 跛bả 劫kiếp 跛bả 夜dạ 帝đế 劫kiếp 跛bả 者giả 分phân 別biệt 也dã 夜dạ 帝đế 之chi 言ngôn 即tức 是thị 更cánh 義nghĩa 謂vị 分phân 別biệt 之chi 上thượng 更cánh 生sanh 分phân 別biệt 也dã 此thử 則tắc 於ư 麤thô 分phân 別biệt 上thượng 更cánh 生sanh 細tế 分phân 別biệt 是thị 以dĩ 疏sớ/sơ 引dẫn 例lệ 云vân 如như 尋tầm 伺tứ 等đẳng 。

【# 疏sớ/sơ 】# 世thế 間gian 八bát 風phong 。 等đẳng 者giả 八bát 風phong 者giả 謂vị 是thị 利lợi 譽dự 衰suy 毀hủy 稱xưng 謗báng 苦khổ 樂lạc 不bất 動động 。 者giả 利lợi 譽dự 稱xưng 樂nhạo/nhạc/lạc 干can 之chi 不bất 喜hỷ 衰suy 毀hủy 謗báng 苦khổ 逼bức 之chi 不bất 憂ưu 故cố 曰viết 八bát 風phong 等đẳng 。

【# 疏sớ/sơ 】# 乃nãi 至chí 緣duyên 縛phược 皆giai 盡tận 者giả 此thử 言ngôn 緣duyên 縛phược 而nhi 有hữu 二nhị 種chủng 一nhất 者giả 能năng 緣duyên 縛phược 即tức 所sở 緣duyên 境cảnh 為vi 能năng 緣duyên 心tâm 縛phược 如như 阿a 賴lại 耶da 名danh 由do 能năng 執chấp 故cố 二nhị 所sở 緣duyên 縛phược 能năng 緣duyên 王vương 所sở 為vi 境cảnh 所sở 拘câu 名danh 所sở 緣duyên 縛phược 又hựu 准chuẩn 義nghĩa 燈đăng 縛phược 義nghĩa 多đa 種chủng 或hoặc 說thuyết 相tương 應ứng 縛phược 能năng 緣duyên 王vương 所sở 與dữ 惑hoặc 俱câu 時thời 不bất 得đắc 自tự 在tại 。 為vi 相tương 應ứng 法pháp 之chi 所sở 縛phược 故cố 相tương 應ứng 即tức 縛phược 持trì 業nghiệp 為vi 名danh 或hoặc 說thuyết 相tương/tướng 縛phược 心tâm 為vi 相tương/tướng 所sở 拘câu 名danh 為vi 相tương/tướng 縛phược 但đãn 有hữu 漏lậu 相tương/tướng 皆giai 名danh 相tướng 縛phược 通thông 於ư 八bát 識thức 或hoặc 說thuyết 麤thô 重trọng 縛phược 總tổng 攝nhiếp 諸chư 文văn 麤thô 重trọng/trùng 有hữu 四tứ 一nhất 者giả 現hiện 行hành 通thông 有hữu 漏lậu 諸chư 心tâm 心tâm 所sở 二nhị 者giả 二nhị 障chướng 三tam 者giả 二nhị 障chướng 種chủng 子tử 四tứ 者giả 二nhị 障chướng 習tập 氣khí 。 俱câu 名danh 麤thô 重trọng/trùng 疏sớ/sơ 不bất 備bị 舉cử 故cố 云vân 乃nãi 至chí 緣duyên 縛phược 等đẳng 。

大Đại 毗Tỳ 盧Lô 遮Già 那Na 成Thành 佛Phật 神Thần 變Biến 加Gia 持Trì 經Kinh 義Nghĩa 釋Thích 演Diễn 密Mật 鈔Sao 卷quyển 第đệ 二nhị